تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه

تالیف: محمد بن الحسن الحر العاملی

تحقیق: محمدرضا الحسینی الجلالی

ص: 2

بسم الله الرحمن الرحیم

ص: 3

ص: 4

فَضَالَةَ بْنِ أَیُّوبَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ سُلَیْمَانَ جَمِیعاً عَنْ مُرَّةَ مَوْلَی (مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ) (1) قَالَ: صَاحَ أَهْلُ الْمَدِینَةِ إِلَی مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ فِی الِاسْتِسْقَاءِ فَقَالَ لِیَ انْطَلِقْ إِلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فَسَلْهُ مَا رَأْیُکَ فَإِنَّ هَؤُلَاءِ قَدْ صَاحُوا إِلَیَّ فَأَتَیْتُهُ فَقُلْتُ لَهُ فَقَالَ لِی قُلْ لَهُ فَلْیَخْرُجْ قُلْتُ مَتَی یَخْرُجُ جُعِلْتُ فِدَاکَ قَالَ یَوْمَ الْإِثْنَیْنِ- قُلْتُ کَیْفَ یَصْنَعُ قَالَ یُخْرِجُ الْمِنْبَرَ ثُمَّ یَخْرُجُ یَمْشِی کَمَا یَمْشِی (2) یَوْمَ الْعِیدَیْنِ- وَ بَیْنَ یَدَیْهِ الْمُؤَذِّنُونَ فِی أَیْدِیهِمْ عَنَزُهُمْ حَتَّی إِذَا انْتَهَی إِلَی الْمُصَلَّی یُصَلِّی بِالنَّاسِ رَکْعَتَیْنِ بِغَیْرِ أَذَانٍ وَ لَا إِقَامَةٍ ثُمَّ یَصْعَدُ الْمِنْبَرَ فَیَقْلِبُ رِدَاءَهُ فَیَجْعَلُ الَّذِی عَلَی یَمِینِهِ عَلَی یَسَارِهِ وَ الَّذِی عَلَی یَسَارِهِ عَلَی یَمِینِهِ ثُمَّ یَسْتَقْبِلُ الْقِبْلَةَ فَیُکَبِّرُ اللَّهَ مِائَةَ تَکْبِیرَةٍ رَافِعاً بِهَا صَوْتَهُ ثُمَّ یَلْتَفِتُ إِلَی النَّاسِ عَنْ یَمِینِهِ فَیُسَبِّحُ اللَّهَ مِائَةَ تَسْبِیحَةٍ رَافِعاً بِهَا صَوْتَهُ ثُمَّ یَلْتَفِتُ إِلَی النَّاسِ عَنْ یَسَارِهِ فَیُهَلِّلُ اللَّهَ مِائَةَ تَهْلِیلَةٍ رَافِعاً بِهَا صَوْتَهُ ثُمَّ یَسْتَقْبِلُ النَّاسَ فَیَحْمَدُ اللَّهَ مِائَةَ تَحْمِیدَةٍ ثُمَّ یَرْفَعُ یَدَیْهِ فَیَدْعُو ثُمَّ یَدْعُونَ فَإِنِّی لَأَرْجُو أَنْ لَا تَخِیبُوا قَالَ فَفَعَلَ فَلَمَّا رَجَعْنَا (3) قَالُوا هَذَا مِنْ تَعْلِیمِ جَعْفَرٍ.

وَ

فِی رِوَایَةِ یُونُسَ (4)

فَمَا رَجَعْنَا حَتَّی أَهَمَّتْنَا أَنْفُسُنَا.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ (5)

وَ کَذَا الَّذِی قَبْلَهُ.

*******

ترجمه:

غلام خالد گفت اهل مدينه بناله در آمده رفتند پيش محمّد بن خالد(فرماندار مدينه)و تقاضاى طلب باران كردند. قرة گفت خالد بمن امر كرد كه برو پيش حضرت صادق بگو نظر شما چيست اينها بناله و فغان پيش من آمده اند.مأموريت را انجام دادم فرمود بگو براى طلب باران خارج شود.عرض كردم چه وقت؟فرمود:روز دوشنبه.گفتم چكار بكند؟ فرمود منبر را بيرون ببرند بعد پياده خارج مى شود همان طورى كه روز عيد قربان و عيد فطر ميرود در جلو در او اذان گويان در حالى كه نيزه كوتاهى شبيه عصا در دست دارند حركت مى كنند تا بجايگاه نماز برسند در آنجا دو ركعت نماز بدون اذان و اقامه مى خواند بعد بالاى منبر ميرود رداى خود را چپه مى پوشد طرف راست را بطرف چپ و طرف چپ را بطرف راست ميپوشد رو بقبله مى ايستد با صداى بلند صد تكبير ميگويد بعد متوجه جمعيت طرف راست خود شده با صداى بلند صد مرتبه سبحان اللّٰه. ميگويد بعد متوجه جمعيت طرف چپ شده صد مرتبه لا اله الا اللّٰه. ميگويد با صداى بلند سپس رو بمردم نموده صد مرتبه الحمد للّٰه. ميگويد بعد از آن دست بلند نموده دعا مى كند مردم نيز دعا ميكنند اميدوارم كه نااميد نشوند. گفت همين كار را كرد وقتى برگشتيم مردم ميگفتند اين طريقه طلب باران را حضرت صادق داده.

عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عُلْوَانَ عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیٍّ ع قَالَ: کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص یُکَبِّرُ فِی الْعِیدَیْنِ وَ الِاسْتِسْقَاءِ فِی الْأُولَی سَبْعاً وَ فِی الثَّانِیَةِ خَمْساً وَ یُصَلِّی قَبْلَ الْخُطْبَةِ وَ یَجْهَرُ بِالْقِرَاءَةِ.

(1)

*******

ترجمه:

على عليه السّلام فرمود:روش رسول خدا صلّى اللّٰه عليه و آله و سلّم اين بود كه، براى نماز عيد فطر و قربان و نماز باران تكبير مى گفت.در نماز اول هفت تكبير و در نماز دوم پنج تكبير،و نماز را قبل از خطبه و با قرائت بلند مى خواند.

یَوْمَ الْجُمُعَةِ- قَالَ یَوْمَ الْإِثْنَیْنِ- فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص أَتَانِی الْبَارِحَةَ فِی مَنَامِی وَ مَعَهُ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع- وَ قَالَ یَا بُنَیَّ انْتَظِرْ یَوْمَ الْإِثْنَیْنِ- فَابْرُزْ إِلَی الصَّحْرَاءِ وَ اسْتَسْقِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ سَیَسْقِیهِمْ إِلَی أَنْ قَالَ فَلَمَّا کَانَ یَوْمُ الْإِثْنَیْنِ خَرَجَ إِلَی الصَّحْرَاءِ وَ مَعَهُ الْخَلَائِقُ.

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی الْخُرُوجِ یَوْمَ الْإِثْنَیْنِ (1) وَ أَمَّا الْخُرُوجُ یَوْمَ الْجُمُعَةِ فَقَدْ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَیْهِ عُمُوماً (2) وَ هُوَ مَا دَلَّ عَلَی فَضْلِهِ وَ شَرَفِهِ وَ اسْتِحْبَابِ الدُّعَاءِ فِیهِ وَ اشْتِمَالِهِ عَلَی سَاعَةِ الْإِجَابَةِ.

*******

ترجمه:

از حضرت عسگرى حسن بن على از پدر بزرگوارش على بن محمد از پدر بزرگوارش محمد بن على مروى است كه فرمود چون مأمون حضرت رضا(عليه السّلام)را وليعهد خود قرار داد باران آسمان حبس شد پس از اين جهت بعضى حاشيه نشينان مجلس مأمون و دشمنان حضرت رضا(عليه السّلام)ميگفتند كه نظر كنيد به بينيد كه چون على بن موسى(عليهما السّلام)آمد و وليعهد ما شد خدا باران را از ما حبس كرد و اين خبر بمأمون رسيد و بر او گران آمد بحضرت رضا(عليه السّلام)عرض كرد كه باران از آسمان باز ايستاده است خدا را ميخوانى و دعا ميكنى كه باران بباراند بر مردم حضرت رضا(عليه السّلام)فرمود بلى عرض كرد چه زمان اين عمل را انجام دهى و در آن وقت روز جمعه بود حضرت فرمود در روز دو شنبه چه رسول خدا(صلّى الله عليه و آله)در شب گذشته بخواب من آمد و امير المؤمنين(عليه السّلام)با او بود فرمود اى پسر من صبر كن تا روز دو شنبه و در آن روز با مردم بصحرا بشتابيد و طلب باران كن بدرستى كه حقتعالى باران بايشان عطا كند و مردم را خبر بده بآنچه حقتعالى بتو بنماياند و مردم از حال خود آگاه نباشند تا اينكه علم مردم بفضل و مكان تو در نزد پروردگار تو زياد شود پس چون كه روز دوشنبه در آمد آن جناب در صبح آن روز روى بصحرا نهاد و خلائق بيرون آمدند

مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی رَفَعَهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع مِثْلَهُ (1) مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ قَالَ سُئِلَ الصَّادِقُ ع وَ ذَکَرَ الْحَدِیثَ (2).

*******

ترجمه:

محمّد بن يحيى در روايت مرفوعه اى گويد: از امام صادق عليه السّلام از علّت برگردانيدن رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله عباى خود را در هنگام نماز استسقاء پرسيدند.

فرمود: از اين جهت كه علامتى ميان او و اصحابش باشد، كه خشكسالى به فراخى و سرسبزى دگرگون شد.

مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ الْبَرْقِیِّ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ أَبِی الْبَخْتَرِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیٍّ ع أَنَّهُ قَالَ: مَضَتِ السُّنَّةُ أَنَّهُ لَا یُسْتَسْقَی إِلَّا بِالْبَرَارِی حَیْثُ یَنْظُرُ النَّاسُ إِلَی السَّمَاءِ وَ لَا یُسْتَسْقَی فِی الْمَسَاجِدِ إِلَّا بِمَکَّةَ.

وَ رَوَاهُ الْحِمْیَرِیُّ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنِ السِّنْدِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِی الْبَخْتَرِیِّ (1)

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (2).

*******

ترجمه:

امیرالمؤمنین علیه السلام فرموده است: سنّت بر این قرار گرفت که فقط در صحراها می­توان طلب باران کرد جایی که مردم به آسمان بنگرند و نیز در هیچ مسجدی جز در مکّه نمی­توان طلب باران کرد.

أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: الْخُطْبَةُ فِی الِاسْتِسْقَاءِ قَبْلَ الصَّلَاةِ وَ تُکَبِّرُ فِی الْأُولَی سَبْعاً وَ فِی الْأُخْرَی خَمْساً.

قَالَ الشَّیْخُ الْعَمَلُ عَلَی الرِّوَایَةِ الْأُولَی وَ هَذِهِ الرِّوَایَةُ شَاذَّةٌ مُخَالِفَةٌ لِإِجْمَاعِ الطَّائِفَةِ الْمُحِقَّةِ وَ اسْتَدَلَّ بِمَا مَرَّ (1) وَ مَا دَلَّ عَلَی مُسَاوَاتِهَا لِصَلَاةِ الْعِیدِ (2) أَقُولُ: وَ یَحْتَمِلُ الْحَمْلُ عَلَی التَّقِیَّةِ لِمَا مَرَّ مِنْ أَنَّ عُثْمَانَ کَانَ یُقَدِّمُ الْخُطْبَةَ عَلَی صَلَاةِ الْعِیدِ (3) أَوْ عَلَی الْجَوَازِ هُنَا.

*******

ترجمه:

در روايت ابن مغيره آمده است (امام عليه السّلام فرمود): امام جماعت، در نماز استسقاء مانند نماز دو عيد در ركعت اوّل هفت مرتبه و در ركعت دوم پنج مرتبه تكبير مى گويد و نماز را پيش از خطبه به جا مى آورد....

وَ رَوَاهُ الْحِمْیَرِیُّ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ (1)

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی الْحُکْمِ الْأَخِیرِ فِی الدُّعَاءِ (2).

*******

ترجمه:

از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمود: رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: به باران و ماه نو ماه اشاره نکنید زیرا خداوند این کار را ناپسند می­داند. -

نظرعلامه در بحار زیل حدیث

بیان

یحتمل أن یکون المراد الإشاره علی وجه التعجب کما یقال ما أحسن هذا الهلال و ما أغزر هذا المطر فإنه ینبغی أن یشتغل عندهما بالذکر و الدعاء أو المراد الإشاره و التوجه إلیهما حاله الدعاء بل ینبغی أن یستقبل القبله و یدعو و قد مر الکلام فیه.

**[ترجمه]شاید مقصود اشاره به صورت تعجب و اظهار شگفتی است چناچه گفته شود: عجب خوب ماه نوی است! یا عجب باران پرباری است! زیرا در موقع باران و دیدن هلال ماه سزاوار است به ذکر و دعا پرداخت. یا مقصود اشاره و رو کردن بدان­ها در هنگام دعا باشد، که درست نیست، بلکه شایسته است رو به قبله کرده و دعا کند. و در این باره سخن گفته شد.

أَقُولُ: وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (1).

*******

ترجمه:

هرگاه خداوند متعال بر مردمى خشم بگيرد و بر ايشان عذاب نفرستد، اجناس آنهاگران و عمرشان كوتاه مى شود، بازرگانان آنها سود نمى برند، ميوه هايشان سالم نمى ماند، رودخانه هاى آنها پر آب نمى گردد، باران از آنها دريغ مى شود و بَدان آنان بر ايشان مسلّط مى گردند.

*******

ترجمه:

امام ششم علیه السّلام فرمودند که: شیوه علی علیه السّلام بود که در نخست باران می­ایستاد تا سر و ریش و جامه هایش خیس می­شدند و به او گفته می­شد: یا امیر المؤمنین، سرپناهی بجوی، سرپناهی بجوی، می­فرمود: این آب با عرش قریب العهد است، سپس آغاز حدیث می­کرد و می­فرمود: راستی زیر عرش دریائی است که روزی جانداران در آن است، و چون خدا از لطف خود خواهد هر چه خواست او است برایشان رویاند؛ بدو وحی کند و ببارد بدان چه او خواهد از آسمانی تا برسد به آسمان دنیا- ....

إِذَا سَقَطَ نَجْمٌ وَ طَلَعَ آخَرُ قَالُوا لَا بُدَّ أَنْ یَکُونَ عِنْدَ ذَلِکَ رِیَاحٌ وَ مَطَرٌ فَیَنْسُبُونَ کُلَّ غَیْثٍ یَکُونُ عِنْدَ ذَلِکَ إِلَی النَّجْمِ الَّذِی سَقَطَ حِینَئِذٍ فَیَقُولُونَ مُطِرْنَا بِنَوْءِ الثُّرَیَّا أَوِ الدَّبَرَانِ وَ نَحْوِ ذَلِکَ انْتَهَی وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ فِی آدَابِ السَّفَرِ فِی أَحَادِیثِ النُّجُومِ (1).

*******

ترجمه:

در معانى الاخبار بسند خود از امام باقر عليه السّلام روايت كرده كه سه چيز از عادات جاهليت است فخر بنسب،طعن در حسب،و باران خواستن بانواء. (يعنى از نجوم آسمان).

صدوق-ره-گفته:بسندى كه جمعى دانشمندان گفته اند انواء 28 ستاره اند كه مطالع آنها در دوره سال از چهار فصل معروف است در هر 13 شب يكى غروب كند و ديگرى در برابرش طلوع كند،و هر دو معلوم و نامدارند و در يك سال بگردند و باز ستاره نخست با سال نو برآيد،و عرب ميگفتند چون ستاره از آنها غروب كند و ديگرى برآيد ناچار باران و بادى بيايد،و هر بارانى را وابسته بدان ستاره دانستند كه غروب كرده و ميگفتند ما بنوء ثريا،و يا دبران،و يا سماك باران داريم،و همچنين سائر ستاره ها،و آن را نوء گفتند،چون بسقوط يكى در مغرب ديگرى در مشرق برآيد،و نائى هر چيزيست كه بسنگينى برخيزد و خدا فرمود «سنگين بار ميكرد شتران نيرومند را»76-القصص».

ص: 16

مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ (1) بِإِسْنَادِهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْحَسَنِ (2) الْمَرْوَزِیِّ عَنْ یُونُسَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنِ الْجَعْفَرِیِّ أَنَّهُ سَمِعَ الْعَبْدَ الصَّالِحَ ع یَقُولُ وَ ذَکَرَ نَحْوَهُ.

*******

ترجمه:

سليمان جعفرى گويد: امام كاظم عليه السّلام فرمود:

در شب بيست و يكم و شب بيست و سوم صد ركعت نماز بخوان كه در هر ركعت از آن ده مرتبه سوره توحيد را باشد.

وَ رَوَاهُ فِی الْمَجَالِسِ وَ الْأَخْبَارِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عُبَیْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ (1)

وَ کَذَا الَّذِی قَبْلَهُ.

*******

ترجمه:

از علی، یعنی ابن ابی حمزه، نقل شده است: من نزد امام صادق (علیه السلام) بودم. پس ابوبصیر به ایشان گفت: شبی که در آن امید است آنچه انتظار می رود، کدام است؟ امام فرمود: در شب بیست ویکم و بیست وسوم. سپس فرمود: شب قدر را در بیست ویکم و بیست وسوم بجوی و در هر یک از این دو شب، صد رکعت نماز بخوان و اگر توانستی، این دو شب را احیا بدار.

الْجَوْهَرِیِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَارَةَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِیدَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ ع مِثْلَهُ (1).

*******

ترجمه:

امام باقر (علیه السلام) فرمودند: «کسی که شب بیست وسوم ماه رمضان را احیا کند و در آن صد رکعت نماز بخواند، خداوند زندگی او را در دنیا وسعت می بخشد، او را از شر دشمنانش محفوظ می دارد، و از آتش سوزی، خراب شدن، دزدی، شر حیوانات درنده، و وحشت منکر و نکیر در امان قرار می دهد. او از قبرش در حالی بیرون می آید که نورش برای اهل محشر می درخشد، کتاب اعمالش به دست راستش داده می شود، و برای او برائت از آتش جهنم، اجازه عبور از پل صراط و امنیت از عذاب نوشته می شود. او بدون حساب وارد بهشت می شود و در آنجا از همراهان پیامبران، صدیقان، شهدا و صالحین خواهد بود و آنان بهترین همراهان هستند.»

مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فَسُئِلَ هَلْ یُزَادُ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ فِی صَلَاةِ النَّوَافِلِ فَقَالَ نَعَمْ قَدْ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص یُصَلِّی بَعْدَ الْعَتَمَةِ فِی مُصَلَّاهُ فَیُکْثِرُ وَ کَانَ النَّاسُ یَجْتَمِعُونَ خَلْفَهُ لِیُصَلُّوا بِصَلَاتِهِ فَإِذَا کَثُرُوا خَلْفَهُ تَرَکَهُمْ وَ دَخَلَ مَنْزِلَهُ فَإِذَا تَفَرَّقَ النَّاسُ عَادَ إِلَی مُصَلَّاهُ فَصَلَّی کَمَا کَانَ یُصَلِّی فَإِذَا کَثُرَ النَّاسُ خَلْفَهُ تَرَکَهُمْ وَ دَخَلَ وَ کَانَ یَصْنَعُ ذَلِکَ مِرَاراً.

*******

ترجمه:

محمد بن یحیی گفت: «من نزد امام صادق (علیه السلام) بودم و از ایشان پرسیده شد: آیا در ماه رمضان نمازهای نافله افزایش پیدا می کند؟ ایشان فرمودند: بله. رسول خدا (صلوات الله علیه) بعد از نماز عَتَمه در محل نمازش نمازهای زیادی می خواند و مردم پشت سر ایشان جمع می شدند تا با نماز او نماز بخوانند. هنگامی که تعداد زیادی از مردم پشت سر او جمع می شدند، پیامبر آنان را ترک می کرد و به خانه اش می رفت. وقتی مردم پراکنده می شدند، دوباره به محل نمازش بازمی گشت و مانند قبل نماز می خواند. و هرگاه باز مردم زیادی جمع می شدند، آنان را ترک می کرد و وارد خانه می شد. و این کار را چندین بار انجام می داد.»

التَّلَّعُکْبَرِیِّ بِإِسْنَادِهِ إِلَی الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ الثُّمَالِیِّ مِثْلَهُ (1).

*******

ترجمه:

از ابی حمزه ثمالی نقل شده که گفت: «علی بن الحسین (علیه السلام)، سید العابدین (علیه السلام)، در ماه رمضان تمام شب را نماز می خواند و هنگامی که وقت سحر فرا می رسید، این دعا را می خواند: “الهی، مرا با عقوبتت ادب نکن” و دعای طولانی را ذکر می کرد.»

الثَّلَاثِ فَقَدْ جَمَعَ أَفْضَلَ مَا أُعْطِیَتْ هَذِهِ الْأُمَّةُ فَقِیلَ کَیْفَ یَجْمَعُ بَیْنَ هَذِهِ الثَّلَاثِ فَقَالَ یُصَلِّی کُلَّ لَیْلَةٍ مِنْ لَیَالِی الْبِیضِ مِنْ هَذِهِ الثَّلَاثَةِ أَشْهُرٍ فِی اللَّیْلَةِ (الثَّالِثَةَ عَشْرَةَ) (1) رَکْعَتَیْنِ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ فَاتِحَةَ الْکِتَابِ وَ هَذِهِ الثَّلَاثَ سُوَرٍ وَ فِی اللَّیْلَةِ الرَّابِعَةَ عَشْرَةَ أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ فَاتِحَةَ الْکِتَابِ وَ هَذِهِ الثَّلَاثَ سُوَرٍ وَ فِی اللَّیْلَةِ الْخَامِسَةَ عَشْرَةَ سِتَّ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ فَاتِحَةَ الْکِتَابِ وَ هَذِهِ الثَّلَاثَ سُوَرٍ فَیَحُوزُ فَضْلَ هَذِهِ الْأَشْهُرِ الثَّلَاثَةِ وَ یُغْفَرُ لَهُ کُلُّ ذَنْبٍ سِوَی الشِّرْکِ.

*******

ترجمه:

از احمد بن ابی العیناء، از امام جعفر صادق (علیه السلام) نقل شده است که فرمودند: «این امت به سه ماه عطا شده است که هیچ یک از امت های دیگر به آن ها داده نشده اند: رجب، شعبان، و ماه رمضان؛ و همچنین سه شب که مانند آن ها به کسی داده نشده است: شب سیزدهم، شب چهاردهم، و شب پانزدهم از هر ماه. و این امت به سه سوره عطا شده است که هیچ یک از امت های دیگر به آن ها دست نیافتند: سوره یس، تبارک الملک، و قل هو الله احد. پس کسی که میان این سه مورد جمع کند، بهترین چیزی را که به این امت عطا شده است، جمع کرده است.»

پرسیده شد: چگونه می توان میان این سه مورد جمع کرد؟ فرمودند: «در هر یک از شب های لیالی البیض (سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم) از این سه ماه (رجب، شعبان، و رمضان)، در شب سیزدهم، دو رکعت نماز بخواند و در هر رکعت، فاتحةالکتاب و این سه سوره را قرائت کند؛ در شب چهاردهم، چهار رکعت نماز بخواند و در هر رکعت، فاتحةالکتاب و این سه سوره را قرائت کند؛ و در شب پانزدهم، شش رکعت نماز بخواند و در هر رکعت، فاتحةالکتاب و این سه سوره را قرائت کند. به این ترتیب، فضیلت این سه ماه را به دست می آورد و تمام گناهانش، جز شرک، بخشیده می شود.»

وَ رَوَاهُ ابْنُ طَاوُسٍ فِی الْإِقْبَالِ نَقْلًا مِنْ کِتَابِ ابْنِ أَبِی قُرَّةَ قَالَ وَ فِی رِوَایَةٍ أُخْرَی وَ ذَکَرَ الْحَدِیثَ (1) وَ

رَوَاهُ الْمُفِیدُ فِی الْمُقْنِعَةِ مُرْسَلًا عَنِ الصَّادِقِ ع قَالَ: قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع وَ ذَکَرَ نَحْوَهُ إِلَی قَوْلِهِ مِنَ النَّارِ (2)

*******

ترجمه:

از ابی یحیی، از گروهی از افراد مورد اعتماد نقل شده است که گفتند: «هر کس در شب نیمه ماه رمضان صد رکعت نماز بخواند و در هر رکعت ده بار سوره قل هو الله احد را قرائت کند، در مجموع هزار بار در صد رکعت، نمی میرد تا آن که در خواب صد فرشته را ببیند؛ سی فرشته که او را به بهشت بشارت می دهند، سی فرشته که او را از آتش جهنم ایمن می کنند، سی فرشته که او را از اشتباهات حفظ می کنند، و ده فرشته که با کسانی که علیه او مکر می کنند مقابله می کنند.»

فِدَاکَ فَرَّجْتَ عَنِّی إِلَی أَنْ قَالَ فَکَیْفَ تَمَامُ الْأَلْفِ رَکْعَةٍ فَقَالَ تُصَلِّی فِی کُلِّ یَوْمِ جُمُعَةٍ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ- أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ- وَ تُصَلِّی رَکْعَتَیْنِ لِابْنَةِ مُحَمَّدٍ ع- وَ تُصَلِّی بَعْدَ الرَّکْعَتَیْنِ أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ لِجَعْفَرٍ الطَّیَّارِ- وَ تُصَلِّی فِی لَیْلَةِ الْجُمُعَةِ فِی الْعَشْرِ الْأَوَاخِرِ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع عِشْرِینَ رَکْعَةً وَ تُصَلِّی فِی عَشِیَّةِ الْجُمُعَةِ لَیْلَةِ السَّبْتِ- عِشْرِینَ رَکْعَةً لِابْنَةِ مُحَمَّدٍ ص ثُمَّ قَالَ اسْمَعْ وَ عِهْ وَ عَلِّمْ ثِقَاتِ إِخْوَانِکَ هَذِهِ الْأَرْبَعَ وَ الرَّکْعَتَیْنِ فَإِنَّهُمَا أَفْضَلُ الصَّلَوَاتِ بَعْدَ الْفَرَائِضِ فَمَنْ صَلَّاهَا فِی شَهْرِ رَمَضَانَ أَوْ غَیْرِهِ انْفَتَلَ وَ لَیْسَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ ذَنْبٍ ثُمَّ قَالَ یَا مُفَضَّلَ بْنَ عُمَرَ تَقْرَأُ فِی هَذِهِ الصَّلَوَاتِ کُلِّهَا أَعْنِی صَلَاةَ شَهْرِ رَمَضَانَ- الزِّیَادَةَ مِنْهَا بِالْحَمْدِ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- إِنْ شِئْتَ مَرَّةً وَ إِنْ شِئْتَ ثَلَاثاً وَ إِنْ شِئْتَ خَمْساً وَ إِنْ شِئْتَ سَبْعاً وَ إِنْ شِئْتَ عَشْراً فَأَمَّا صَلَاةُ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع- فَإِنَّهُ یُقْرَأُ فِیهَا بِالْحَمْدِ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ وَ خَمْسِینَ مَرَّةً قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- وَ یُقْرَأُ فِی صَلَاةِ ابْنَةِ مُحَمَّدٍ ع- فِی أَوَّلِ رَکْعَةٍ الْحَمْدُ- وَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ مِائَةَ مَرَّةٍ وَ فِی الرَّکْعَةِ الثَّانِیَةِ الْحَمْدُ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ مِائَةَ مَرَّةٍ فَإِذَا سَلَّمْتَ فِی الرَّکْعَتَیْنِ سَبِّحْ تَسْبِیحَ فَاطِمَةَ ع إِلَی أَنْ قَالَ وَ قَالَ لِی تَقْرَأُ فِی صَلَاةِ جَعْفَرٍ- فِی الرَّکْعَةِ الْأُولَی الْحَمْدَ وَ إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ- وَ فِی الثَّانِیَةِ الْحَمْدَ وَ الْعَادِیَاتِ- وَ فِی الثَّالِثَةِ الْحَمْدَ وَ إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ- وَ فِی الرَّابِعَةِ الْحَمْدَ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- ثُمَّ قَالَ لِی یَا مُفَضَّلُ ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ.

وَ رَوَاهُ الْمُفِیدُ فِی الْمُقْنِعَةِ عَنِ الْمُفَضَّلِ نَحْوَهُ (1).

*******

ترجمه:

از مفضل بن عمر، از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که فرمودند: «در ماه رمضان، افزایش هزار رکعت نماز به جا می آوری.» گفتم: «چه کسی توان انجام این عمل را دارد؟» فرمودند: «آن طور که فکر می کنی نیست. آیا در ماه رمضان هزار رکعت نماز نمی خوانی؟ در شب نوزدهم، هر شب بیست رکعت نماز، و در شب نوزدهم، صد رکعت، و در شب بیست ویکم، صد رکعت، و در شب بیست وسوم، صد رکعت نماز می خوانی. و در هشت شب از ده شب آخر ماه رمضان، هر شب سی رکعت نماز می خوانی؛ این ها جمعاً نهصد و بیست رکعت می شود.» گفتم: «خداوند مرا قربانت کند، این توضیحات مرا آسوده کرد.» سپس پرسیدم: «چگونه می توان هزار رکعت کامل را خواند؟» فرمودند: «در هر روز جمعه ماه رمضان، چهار رکعت نماز برای امیرالمؤمنین (علیه السلام) به جا می آوری، دو رکعت نماز برای دختر پیامبر (صلوات الله علیه) می خوانی، و بعد از آن، چهار رکعت نماز برای جعفر طیار به جا می آوری. و در شب جمعه دهه آخر، بیست رکعت نماز برای امیرالمؤمنین (علیه السلام)، و در عصر جمعه شب شنبه، بیست رکعت نماز برای دختر پیامبر (صلوات الله علیه) می خوانی.» سپس فرمودند: «بشنو و این مطلب را به حافظه بسپار و به برادران مورد اعتمادت آموزش بده؛ این چهار رکعت و دو رکعت از بهترین نمازها بعد از نمازهای واجب هستند. کسی که آن ها را در ماه رمضان یا غیر آن به جا آورد، گناهان میان او و خداوند عز و جل از بین می روند.»سپس فرمود: «ای مفضل بن عمر، در همه این نمازها، یعنی نمازهای ماه رمضان، بیشتر نمازها را با قرائت حمد و قل هو الله احد بخوان. اگر خواستی، یک بار؛ اگر خواستی، سه بار؛ اگر خواستی، پنج بار؛ اگر خواستی، هفت بار؛ و اگر خواستی، ده بار. اما در مورد نماز امیرالمؤمنین (علیه السلام)، در هر رکعت یک بار حمد و پنجاه بار قل هو الله احد خوانده می شود. در نماز دختر پیامبر (صلوات الله علیه)، در رکعت اول یک بار حمد و صد بار سوره «إنا أنزلناه فی لیلة القدر»، و در رکعت دوم یک بار حمد و صد بار سوره قل هو الله احد قرائت می شود. و پس از سلام در این دو رکعت، تسبیحات حضرت فاطمه (علیهاالسلام) گفته می شود.»

سپس فرمود: «در نماز جعفر (طیار)، در رکعت اول یک بار حمد و سوره «إذا زلزلت الأرض»، در رکعت دوم یک بار حمد و سوره «العادیات»، در رکعت سوم یک بار حمد و سوره «إذا جاء نصر الله»، و در رکعت چهارم یک بار حمد و سوره قل هو الله احد قرائت می شود.»

سپس فرمود: «ای مفضل، این فضیلت، فضل الهی است که خداوند آن را به هر کس که بخواهد عطا می کند و خداوند صاحب فضل بزرگ است.»

عَلَی صَلَاتِهِ الَّتِی کَانَ یُصَلِّیهَا قَبْلَ ذَلِکَ مُنْذُ أَوَّلِ لَیْلَةٍ إِلَی تَمَامِ عِشْرِینَ لَیْلَةً فِی کُلِّ لَیْلَةٍ عِشْرِینَ رَکْعَةً ثَمَانِیَ رَکَعَاتٍ مِنْهَا بَعْدَ الْمَغْرِبِ وَ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ بَعْدَ الْعِشَاءِ الْآخِرَةِ وَ یُصَلِّی فِی الْعَشْرِ الْأَوَاخِرِ فِی کُلِّ لَیْلَةٍ ثَلَاثِینَ رَکْعَةً اثْنَتَیْ عَشْرَةَ مِنْهَا بَعْدَ الْمَغْرِبِ وَ ثَمَانِیَ عَشْرَةَ بَعْدَ الْعِشَاءِ الْآخِرَةِ وَ یَدْعُو وَ یَجْتَهِدُ اجْتِهَاداً شَدِیداً وَ کَانَ یُصَلِّی فِی لَیْلَةِ إِحْدَی وَ عِشْرِینَ مِائَةَ رَکْعَةٍ وَ یُصَلِّی فِی لَیْلَةِ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِینَ مِائَةَ رَکْعَةٍ وَ یَجْتَهِدُ فِیهِمَا.

*******

ترجمه:

از مسعدة بن صدقه، از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که فرمودند: «از جمله کارهایی که رسول خدا (صلوات الله علیه) در ماه رمضان انجام می داد، این بود که هر شب نماز مستحبی به جا می آورد و به نمازهای خود که قبل از آن می خواند، اضافه می کرد. از شب اول تا پایان بیستمین شب، هر شب بیست رکعت نماز می خواند، که هشت رکعت آن پس از نماز مغرب و دوازده رکعت پس از نماز عشاء بود. در ده شب آخر، هر شب سی رکعت نماز می خواند، که دوازده رکعت آن بعد از نماز مغرب و هجده رکعت بعد از نماز عشاء بود. او دعا می کرد و با جدیت بسیار عبادت می کرد. همچنین در شب بیست ویکم و شب بیست وسوم، هر یک صد رکعت نماز می خواند و در این دو شب بسیار اجتهاد می ورزید.»

إِحْدَاهُمَا.

وَ رَوَاهُ الصَّدُوقُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ زُرْعَةَ مِثْلَهُ (1).

*******

ترجمه:

از سماعه بن مهران نقل شده که گفت: از امام صادق (علیه السلام) درباره نماز در ماه رمضان پرسیدم. ایشان فرمودند: «نماز در ماه رمضان همانند دیگر ماه هاست، مگر این که ماه رمضان نسبت به سایر ماه ها از فضیلت بیشتری برخوردار است و شایسته است که بنده در نمازهای مستحبی خود افزایش دهد. اگر تمایل و توانایی داشتی، در بیست شب اول ماه رمضان، هر شب بیست رکعت اضافی بخوان؛ دوازده رکعت از این نمازها بین مغرب و عشاء و هشت رکعت پس از عشاء. سپس نماز شب را که قبلاً می خواندی، انجام بده؛ هشت رکعت، سه رکعت وتر (دو رکعت به همراه سلام و سپس یک رکعت با قنوت) و دو رکعت نماز صبح پس از طلوع فجر. این ها سیزده رکعت را شامل می شوند.

وقتی ده شب آخر ماه رمضان فرا می رسد، هر شب سی رکعت اضافی بخوان، غیر از آن سیزده رکعت. بیست ودو رکعت از این نمازها بین مغرب و عشاء، و هشت رکعت پس از عشاء. سپس پس از نماز شب، همان سیزده رکعتی که توضیح دادم، انجام بده. در شب بیست ویکم و شب بیست وسوم، اگر توانایی داشتی، در هر شب صد رکعت اضافه بخوان، علاوه بر آن سیزده رکعت. در این دو شب بیدار بمان تا صبح، و آن زمان را به نماز، دعا و تضرع بگذران؛ چرا که امید است یکی از این دو شب، شب قدر باشد.»

جُعِلْتُ فِدَاکَ فَإِنْ لَمْ أَقْوَ قَائِماً قَالَ فَجَالِساً قُلْتُ فَإِنْ لَمْ أَقْوَ جَالِساً قَالَ فَصَلِّ وَ أَنْتَ مُسْتَلْقٍ عَلَی فِرَاشِکَ.

*******

ترجمه:

از ابوبصیر نقل شده است که امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «در بیست شب نخست ماه رمضان، هشت رکعت نماز پس از مغرب و دوازده رکعت نماز پس از عَتَمه بخوان. و اگر شبی فرا رسید که امید می رود شب خاصی باشد، صد رکعت نماز بخوان و در هر رکعت، ده بار سوره قل هو الله احد را قرائت کن.» ابوبصیر گفت: «فدایت شوم، اگر نتوانستم ایستاده بخوانم چه کنم؟» امام فرمودند: «نشسته بخوان.» ابوبصیر پرسید: «اگر نشسته هم نتوانستم بخوانم؟» امام فرمودند: «در حالی که بر بسترت دراز کشیده ای نماز بخوان.»

کَانَ یُصَلِّیهَا فِیمَا مَضَی فِی کُلِّ لَیْلَةٍ بَعْدَ الْمَغْرِبِ دَخَلَ إِلَی بَیْتِهِ فَلَمَّا أَقَامَ بِلَالٌ الصَّلَاةَ لِلْعِشَاءِ الْآخِرَةِ خَرَجَ النَّبِیُّ ص فَصَلَّی بِالنَّاسِ فَلَمَّا انْفَتَلَ صَلَّی الرَّکْعَتَیْنِ وَ هُوَ جَالِسٌ کَمَا کَانَ یُصَلِّی کُلَّ لَیْلَةٍ ثُمَّ قَامَ فَصَلَّی مِائَةَ رَکْعَةٍ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ فَاتِحَةَ الْکِتَابِ- وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ عَشْرَ مَرَّاتٍ فَلَمَّا فَرَغَ مِنْ ذَلِکَ صَلَّی صَلَاتَهُ الَّتِی کَانَ یُصَلِّی کُلَّ لَیْلَةٍ فِی آخِرِ اللَّیْلِ وَ أَوْتَرَ فَلَمَّا کَانَ لَیْلَةُ عِشْرِینَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- فَعَلَ کَمَا کَانَ یَفْعَلُ قَبْلَ ذَلِکَ مِنَ اللَّیَالِی فِی شَهْرِ رَمَضَانَ- ثَمَانِیَ رَکَعَاتٍ بَعْدَ الْمَغْرِبِ وَ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ رَکْعَةً بَعْدَ الْعِشَاءِ الْآخِرَةِ فَلَمَّا کَانَ لَیْلَةُ إِحْدَی وَ عِشْرِینَ اغْتَسَلَ حِینَ غَابَتِ الشَّمْسُ وَ صَلَّی فِیهَا مِثْلَ مَا فَعَلَ فِی لَیْلَةِ تِسْعَ عَشْرَةَ- فَلَمَّا کَانَ فِی لَیْلَةِ اثْنَتَیْنِ وَ عِشْرِینَ زَادَ فِی صَلَاتِهِ فَصَلَّی ثَمَانِیَ رَکَعَاتٍ بَعْدَ الْمَغْرِبِ وَ اثْنَتَیْنِ وَ عِشْرِینَ رَکْعَةً بَعْدَ الْعِشَاءِ الْآخِرَةِ فَلَمَّا کَانَتْ لَیْلَةُ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِینَ- اغْتَسَلَ أَیْضاً کَمَا اغْتَسَلَ فِی لَیْلَةِ تِسْعَ عَشْرَةَ- وَ کَمَا اغْتَسَلَ فِی لَیْلَةِ إِحْدَی وَ عِشْرِینَ- ثُمَّ فَعَلَ مِثْلَ ذَلِکَ قَالُوا فَسَأَلُوهُ عَنْ صَلَاةِ الْخَمْسِینَ مَا حَالُهَا فِی شَهْرِ رَمَضَانَ- فَقَالَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص یُصَلِّی هَذِهِ الصَّلَاةَ وَ یُصَلِّی صَلَاةَ الْخَمْسِینَ عَلَی مَا کَانَ یُصَلِّی فِی غَیْرِ شَهْرِ رَمَضَانَ- وَ لَا یَنْقُصُ مِنْهَا شَیْئاً.

(1).

*******

ترجمه:

از سماعه بن مهران، از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است. محمد بن سلیمان می گوید: «از امام رضا (علیه السلام) در مورد این حدیث پرسیدم و ایشان آن را برای من نقل کردند و فرمودند که همه این افراد از ما درباره نماز در ماه رمضان و چگونگی عمل رسول خدا (صلوات الله علیه) در این ماه پرسیدند. ایشان همگی گفتند: زمانی که شب اول ماه رمضان فرارسید، رسول خدا (صلوات الله علیه) نماز مغرب را خواند و سپس چهار رکعتی که هر شب پس از مغرب می خواند، به جا آورد و سپس هشت رکعت نماز دیگر خواند.

پس از آن، عشاء آخرین و دو رکعتی که هر شب پس از عشاء می خواند، در حال نشسته به جا آورد. سپس از جای برخاست و دوازده رکعت نماز خواند و بعد وارد منزل خود شد. مردم که این افزایش نماز رسول خدا (صلوات الله علیه) را در ماه رمضان مشاهده کردند، از او در این باره سؤال کردند. پیامبر (صلوات الله علیه) به آنان فرمود: "این نماز را برای فضیلت ماه رمضان نسبت به سایر ماه ها خواندم."

زمانی که شب فرارسید و پیامبر (صلوات الله علیه) برای نماز برخاست، مردم پشت سر ایشان صف بستند. پیامبر (صلوات الله علیه) رو به آنان کرد و فرمود: "ای مردم، این نماز نافله است و برای نافله جماعت برگزار نمی شود. هر یک از شما باید نماز را به تنهایی بخواند و آنچه خداوند از کتابش به او آموخته، تلاوت کند. بدانید که جماعت در نافله وجود ندارد." مردم پراکنده شدند و هرکس به تنهایی برای خود نماز نافله خواند.

زمانی که شب نوزدهم ماه رمضان فرارسید، پیامبر (صلوات الله علیه) پس از غروب آفتاب غسل کرد و نماز مغرب را با غسل به جا آورد و سپس چهار رکعتی که در هر شب پس از مغرب می خواند، به جا آورد و پس از آن به خانه اش رفت. زمانی که بلال برای نماز عشاء آخر اقامه گفت، پیامبر (صلوات الله علیه) بیرون آمد و با مردم نماز عشاء را خواند. پس از آن، دو رکعت نماز خود را که هر شب می خواند، به حالت نشسته خواند. سپس از جای برخاست و صد رکعت نماز گزارد که در هر رکعت یک بار سوره فاتحةالکتاب و ده بار سوره قل هو الله احد را قرائت می کرد. پس از اتمام آن، نمازهای شبانه خود را که هر شب در آخر شب می خواند، به جای آورد و وتر را انجام داد.

در شب بیستم ماه رمضان، همانند شب های گذشته، هشت رکعت نماز پس از مغرب و دوازده رکعت نماز پس از عشاء آخرین خواند. در شب بیست ویکم، پس از غروب خورشید غسل کرد و نمازهای مشابه شب نوزدهم به جا آورد. در شب بیست ودوم، نمازهای خود را افزایش داد و هشت رکعت پس از مغرب و بیست ودو رکعت پس از عشاء آخرین خواند. در شب بیست وسوم، همانند شب های نوزدهم و بیست ویکم غسل کرد و نمازهای مشابهی گزارد.

در مورد نماز پنجاه رکعتی در ماه رمضان از ایشان سؤال شد. پاسخ دادند: «رسول خدا (صلوات الله علیه) این نماز را می خواند و همان نماز پنجاه رکعتی را که در غیر ماه رمضان می خواند، بدون کم وکاست به جا می آورد.»

{این نشان می دهد که پیامبر (صلوات الله علیه) نافله عشاء را می خواند. و در برخی احادیث خلاف آن آمده است که شاید بتوان آن را به نفی قصد وجوب یا به خواندن گاه به گاه و ترک گاه به گاه حمل کرد. ترتیب نافله در ماه رمضان نیز در احادیث مختلف است و وجه جمع آن تخییر است. والله اعلم.}

وَ عِشْرِینَ) (1)- فَإِنَّ الْمِائَةَ تُجْزِیکَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ وَ ذَلِکَ سِوَی الْخَمْسِینَ وَ أَکْثِرْ مِنْ قِرَاءَةِ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ.

*******

ترجمه:

از حسن بن علی، از پدرش نقل شده است که فرمود: «مردی به امام باقر (علیه السلام) نامه ای نوشت و از ایشان درباره نمازهای نافله ماه رمضان و اضافه کردن به آن ها پرسید. امام (علیه السلام) در پاسخ به او نامه ای نوشت که من آن را به خط ایشان خواندم. در این نامه فرمودند: در بیست شب اول ماه رمضان، هر شب بیست رکعت نماز بخوان؛ هشت رکعت از این نمازها بین مغرب و عَتَمه و دوازده رکعت پس از نماز عشاء.

در ده شب آخر ماه رمضان، هشت رکعت بین مغرب و عَتَمه و بیست ودو رکعت پس از نماز عشاء بخوان. در شب بیست ویکم و شب بیست وسوم، نماز صد رکعت کافی است، ان شاءالله. این جدا از نماز پنجاه رکعتی است. همچنین قرائت سوره «إنا أنزلناه» را افزایش بده.»

عِشْرِینَ رَکْعَةً ثَمَانِیَ بَیْنَ الْعِشَاءَیْنِ وَ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ رَکْعَةً بَعْدَ الْعِشَاءِ الْآخِرَةِ وَ یُصَلِّی فِی الْعَشْرِ الْأَوَاخِرِ کُلَّ لَیْلَةٍ ثَلَاثِینَ رَکْعَةً یُضِیفُ إِلَی هَذَا التَّرْتِیبِ فِی لَیْلَةِ تِسْعَ عَشْرَةَ وَ لَیْلَةِ إِحْدَی وَ عِشْرِینَ- وَ لَیْلَةِ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِینَ کُلَّ لَیْلَةٍ مِائَةَ رَکْعَةٍ وَ ذَلِکَ تَمَامُ الْأَلْفِ رَکْعَةٍ.

قَالَ وَ هِیَ رِوَایَةُ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی قُرَّةَ فِی کِتَابِ عَمَلِ شَهْرِ رَمَضَانَ فِیمَا أَسْنَدَهُ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ مَوْلَانَا الْجَوَادِ ع.

*******

ترجمه:

مرحوم علی بن موسی بن طاووس در کتاب «الإقبال» به نقل از «الرسالة العزیة» مرحوم شیخ مفید آورده است: «در بیست شب اول ماه رمضان، هر شب بیست رکعت نماز خوانده می شود؛ هشت رکعت بین نماز مغرب و عشاء و دوازده رکعت پس از نماز عشاء. و در ده شب آخر ماه رمضان، هر شب سی رکعت نماز خوانده می شود. در شب نوزدهم، شب بیست ویکم، و شب بیست وسوم، علاوه بر این ترتیب، هر شب صد رکعت نماز خوانده می شود. این هزار رکعت نماز در ماه رمضان را کامل می کند.»

مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ فِیهَا الِابْتِدَاءُ بِصَلَاةِ نَوَافِلِ (1) شَهْرِ رَمَضَانَ وَ هِیَ أَلْفُ رَکْعَةٍ مِنْ أَوَّلِ الشَّهْرِ إِلَی آخِرِهِ بِتَرْتِیبٍ مَعْرُوفٍ فِی الْأُصُولِ عَنِ الصَّادِقِینَ ع قَالَ وَ فِی لَیْلَةِ النِّصْفِ مِنْهُ یُسْتَحَبُّ الْغُسْلُ وَ التَّنَفُّلُ بِمِائَةِ رَکْعَةٍ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ مِنْهَا الْحَمْدُ مَرَّةً وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ عَشْرَ مَرَّاتٍ خَارِجَةً عَنِ الْأَلْفِ رَکْعَةٍ فَقَدْ وَرَدَ الْخَبَرُ فِی فَضْلِهِ أَمْرٌ جَسِیمٌ.

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (2) وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَیْهِ (3) وَ یَأْتِی مَا ظَاهِرُهُ الْمُنَافَاةُ وَ نُبَیِّنُ وَجْهَهُ (4) وَ فِی أَحَادِیثِ هَذِهِ النَّوَافِلِ اخْتِلَافٌ فِی الْکَمِّیَّةِ وَ الْکَیْفِیَّةِ وَ هُوَ مَحْمُولٌ عَلَی التَّخْیِیرِ أَوِ الْجَمْعِ وَ التَّعَدُّدِ.

*******

ترجمه:

محمد بن محمد مفید در کتاب «مسار الشیعه» می گوید: «در شب اول ماه رمضان، نماز نافله ماه رمضان آغاز می شود که هزار رکعت از ابتدای ماه تا پایان آن با ترتیبی معروف در اصول از امامان صادقین (علیهم السلام) است. همچنین در شب نیمه این ماه، غسل مستحب است و خواندن صد رکعت نماز نافله؛ در هر رکعت یک بار سوره حمد و ده بار سوره قل هو الله احد قرائت شود، که این صد رکعت جدا از هزار رکعت اصلی است. در خبر آمده است که این عمل دارای فضیلت بزرگی است.»

می گویم : «پیش تر مطالبی که بر این موضوع دلالت می کند ذکر شده و آنچه که ظاهر آن تعارض دارد، آمده و توضیح داده خواهد شد. در احادیث مربوط به این نوافل، در مقدار و کیفیت اختلاف وجود دارد که این اختلاف یا بر تخییر یا بر جمع و تعدد حمل می شود.»

مَأْخُوذٌ مِنْ کِتَابِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ الْحُسَیْنِ الْمَخْزُومِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ هَارُونَ الْکِنْدِیِّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ بَشِیرٍ (1) عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ مُوسَی عَنْ شَرِیکٍ عَنْ أَبِی إِسْحَاقَ عَنِ الْحَارِثِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع أَنَّهُ سَأَلَهُ عَنْ فَضْلِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ عَنْ فَضْلِ الصَّلَاةِ فِیهِ فَقَالَ مَنْ صَلَّی فِی أَوَّلِ لَیْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ الْحَمْدَ مَرَّةً وَ خَمْسَ عَشْرَةَ مَرَّةً قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- أَعْطَاهُ اللَّهُ ثَوَابَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَدَاءِ وَ غَفَرَ لَهُ جَمِیعَ ذُنُوبِهِ وَ کَانَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مِنَ الْفَائِزِینَ وَ مَنْ صَلَّی فِی اللَّیْلَةِ الثَّانِیَةِ- أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ الْحَمْدَ مَرَّةً وَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ عِشْرِینَ مَرَّةً غَفَرَ اللَّهُ لَهُ جَمِیعَ ذُنُوبِهِ وَ وَسَّعَ عَلَیْهِ (2) وَ کُفِیَ السُّوءَ سَنَةً (3) وَ مَنْ صَلَّی فِی اللَّیْلَةِ الثَّالِثَةِ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- عَشْرَ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ الْحَمْدَ مَرَّةً وَ خَمْسِینَ مَرَّةً قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- نَادَاهُ مُنَادٍ مِنْ قِبَلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَلَا إِنَّ فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ مِنْ عُتَقَاءِ اللَّهِ مِنَ النَّارِ وَ فُتِّحَتْ لَهُ أَبْوَابُ السَّمَاوَاتِ وَ مَنْ قَامَ تِلْکَ اللَّیْلَةَ فَأَحْیَاهَا غَفَرَ اللَّهُ لَهُ وَ مَنْ صَلَّی فِی اللَّیْلَةِ الرَّابِعَةِ ثَمَانِیَ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ الْحَمْدَ مَرَّةً وَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ عِشْرِینَ مَرَّةً رَفَعَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی عَمَلَهُ تِلْکَ اللَّیْلَةَ کَعَمَلِ سَبْعَةِ أَنْبِیَاءَ مِمَّنْ بَلَّغَ رِسَالاتِ رَبِّهِ وَ مَنْ صَلَّی فِی اللَّیْلَةِ الْخَامِسَةِ- رَکْعَتَیْنِ بِمِائَةِ مَرَّةٍ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ (4) فَإِذَا فَرَغَ صَلَّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ مِائَةَ مَرَّةٍ زَاحَمَنِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَلَی بَابِ الْجَنَّةِ- وَ مَنْ صَلَّی فِی اللَّیْلَةِ السَّادِسَةِ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ الْحَمْدَ- وَ تَبَارَکَ الَّذِی بِیَدِهِ الْمُلْکُ- فَکَأَنَّمَا صَادَفَ لَیْلَةَ الْقَدْرِ- وَ مَنْ صَلَّی فِی اللَّیْلَةِ السَّابِعَةِ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِی کُلِ

ص: 38

رَکْعَةٍ الْحَمْدَ مَرَّةً وَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ ثَلَاثَ عَشْرَةَ مَرَّةً بَنَی اللَّهُ لَهُ فِی جَنَّةِ عَدْنٍ قَصْرَیْ ذَهَبٍ وَ کَانَ فِی أَمَانِ اللَّهِ تَعَالَی إِلَی شَهْرِ رَمَضَانٍ مِثْلِهِ وَ مَنْ صَلَّی فِی اللَّیْلَةِ الثَّامِنَةِ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- رَکْعَتَیْنِ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ الْحَمْدَ مَرَّةً وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ (1) عَشْرَ مَرَّاتٍ وَ سَبَّحَ أَلْفَ تَسْبِیحَةٍ فُتِّحَتْ لَهُ أَبْوَابُ الْجِنَانِ الثَّمَانِیَةُ یَدْخُلُ مِنْ أَیِّهَا شَاءَ وَ مَنْ صَلَّی فِی اللَّیْلَةِ التَّاسِعَةِ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- قَبْلَ (2) الْعِشَاءَیْنِ سِتَّ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ الْحَمْدَ وَ آیَةَ الْکُرْسِیِّ سَبْعَ مَرَّاتٍ وَ صَلَّی عَلَی النَّبِیِّ خَمْسِینَ مَرَّةً صَعِدَتِ الْمَلَائِکَةُ بِعَمَلِهِ کَعَمَلِ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَدَاءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ مَنْ صَلَّی اللَّیْلَةَ الْعَاشِرَةَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- عِشْرِینَ رَکْعَةً (یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ) (3) الْحَمْدَ مَرَّةً وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ثَلَاثِینَ مَرَّةً وَسَّعَ اللَّهُ عَلَیْهِ رِزْقَهُ وَ کَانَ مِنَ الْفَائِزِینَ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ إِحْدَی عَشْرَةَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- رَکْعَتَیْنِ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ الْحَمْدَ مَرَّةً وَ إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ عِشْرِینَ مَرَّةً لَمْ یَتْبَعْهُ ذَلِکَ الْیَوْمَ ذَنْبٌ وَ إِنْ جَهَدَ الشَّیْطَانُ جُهْدَهُ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- ثَمَانِیَ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ الْحَمْدَ مَرَّةً وَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ ثَلَاثِینَ مَرَّةً أَعْطَاهُ اللَّهُ ثَوَابَ الشَّاکِرِینَ وَ کَانَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مِنَ الْفَائِزِینَ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ ثَلَاثَ عَشْرَةَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ فَاتِحَةَ الْکِتَابِ مَرَّةً وَ خَمْساً وَ عِشْرِینَ مَرَّةً قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- جَاءَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَلَی الصِّرَاطِ کَالْبَرْقِ الْخَاطِفِ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ أَرْبَعَ عَشْرَةَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- سِتَّ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ الْحَمْدَ مَرَّةً وَ إِذَا زُلْزِلَتْ ثَلَاثِینَ مَرَّةً هَوَّنَ اللَّهُ عَلَیْهِ سَکَرَاتِ الْمَوْتِ وَ مُنْکَراً وَ نَکِیراً- وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ النِّصْفِ مِنْهُ مِائَةَ رَکْعَةٍ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ الْحَمْدَ مَرَّةً وَ عَشْرَ مَرَّاتٍ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- وَ صَلَّی أَیْضاً أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِی الْأَوَّلَتَیْنِ مِائَةَ مَرَّةٍ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- وَ الثِّنْتَیْنِ الْأَخِیرَتَیْنِ خَمْسِینَ مَرَّةً قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذُنُوبَهُ وَ لَوْ کَانَتْ مِثْلَ زَبَدِ الْبَحْرِ وَ رَمْلِ عَالِجٍ

ص: 39

وَ عَدَدَ نُجُومِ السَّمَاءِ وَ وَرَقِ الشَّجَرِ فِی أَسْرَعَ مِنْ طَرْفَةِ عَیْنٍ مَعَ مَا لَهُ عِنْدَ اللَّهِ مِنَ الْمَزِیدِ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ سِتَّ عَشْرَةَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- اثْنَتَیْ عَشْرَةَ رَکْعَةً یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ الْحَمْدَ مَرَّةً وَ أَلْهَیکُمُ التَّکَاثُرُ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ مَرَّةً خَرَجَ مِنْ قَبْرِهِ وَ هُوَ رَیَّانُ یُنَادِی بِشَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ حَتَّی یَرِدَ الْقِیَامَةَ- فَیُؤْمَرَ بِهِ إِلَی الْجَنَّةِ بِغَیْرِ حِسَابٍ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ سَبْعَ عَشْرَةَ مِنْهُ رَکْعَتَیْنِ یَقْرَأُ فِی الْأُولَی مَا تَیَسَّرَ بَعْدَ فَاتِحَةِ الْکِتَابِ- وَ فِی الثَّانِیَةِ مِائَةَ مَرَّةٍ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- وَ قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مِائَةَ مَرَّةٍ أَعْطَاهُ اللَّهُ ثَوَابَ أَلْفِ (1) حَجَّةٍ وَ أَلْفِ عُمْرَةٍ وَ أَلْفِ غَزْوَةٍ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ ثَمَانَ عَشْرَةَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ الْحَمْدَ مَرَّةً وَ إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ خَمْساً وَ عِشْرِینَ مَرَّةً لَمْ یَخْرُجْ مِنَ الدُّنْیَا حَتَّی یُبَشِّرَهُ مَلَکُ الْمَوْتِ- بِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ رَاضٍ عَنْهُ غَیْرُ غَضْبَانَ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ تِسْعَ عَشْرَةَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- خَمْسِینَ رَکْعَةً یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ الْحَمْدَ مَرَّةً وَ إِذَا زُلْزِلَتْ خَمْسِینَ مَرَّةً لَقِیَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ (2) کَمَنْ حَجَّ مِائَةَ حَجَّةٍ وَ اعْتَمَرَ مِائَةَ عُمْرَةٍ وَ قَبِلَ اللَّهُ مِنْهُ سَائِرَ عَمَلِهِ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ عِشْرِینَ ثَمَانِیَ رَکَعَاتٍ (3) غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ إِحْدَی وَ عِشْرِینَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- ثَمَانِیَ رَکَعَاتٍ فُتِّحَتْ لَهُ سَبْعُ سَمَاوَاتٍ وَ اسْتُجِیبَ لَهُ الدُّعَاءُ مَعَ مَا لَهُ عِنْدَ اللَّهِ مِنَ الْمَزِیدِ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ اثْنَتَیْنِ وَ عِشْرِینَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- ثَمَانِیَ رَکَعَاتٍ فُتِّحَتْ لَهُ ثَمَانِیَةُ أَبْوَابِ الْجَنَّةِ- یَدْخُلُ مِنْ أَیِّهَا شَاءَ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- ثَمَانِیَ رَکَعَاتٍ (4) فُتِّحَتْ لَهُ أَبْوَابُ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ اسْتُجِیبَ دُعَاؤُهُ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ أَرْبَعٍ وَ عِشْرِینَ مِنْهُ ثَمَانِیَ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِیهَا مَا یَشَاءُ کَانَ لَهُ مِنَ الثَّوَابِ کَمَنْ حَجَّ وَ اعْتَمَرَ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ خَمْسٍ وَ عِشْرِینَ مِنْهُ ثَمَانِیَ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِیهَا الْحَمْدَ وَ عَشْرَ مَرَّاتٍ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- کَتَبَ اللَّهُ لَهُ ثَوَابَ الْعَابِدِینَ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ سِتٍّ وَ عِشْرِینَ مِنْهُ ثَمَانِیَ رَکَعَاتٍ (5) فُتِّحَتْ لَهُ سَبْعُ سَمَاوَاتٍ

ص: 40

وَ اسْتُجِیبَ لَهُ الدُّعَاءُ مَعَ مَا لَهُ عِنْدَ اللَّهِ مِنَ الْمَزِیدِ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ سَبْعٍ وَ عِشْرِینَ مِنْهُ أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ بِفَاتِحَةِ الْکِتَابِ مَرَّةً وَ تَبَارَکَ الَّذِی بِیَدِهِ الْمُلْکُ (1)- فَإِنْ لَمْ یَحْفَظْ تَبَارَکَ فَخَمْسٌ وَ عِشْرُونَ مَرَّةً قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- غَفَرَ اللَّهُ لَهُ وَ لِوَالِدَیْهِ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ ثَمَانٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- سِتَّ رَکَعَاتٍ بِفَاتِحَةِ الْکِتَابِ- وَ عَشْرَ مَرَّاتٍ آیَةِ الْکُرْسِیِّ- وَ عَشْرَ مَرَّاتٍ إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ- وَ عَشْرَ مَرَّاتٍ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- وَ صَلَّی عَلَی النَّبِیِّ ص غَفَرَ اللَّهُ لَهُ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ تِسْعٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- رَکْعَتَیْنِ بِفَاتِحَةِ الْکِتَابِ وَ عِشْرِینَ مَرَّةً قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- مَاتَ مِنَ الْمَرْحُومِینَ وَ رُفِعَ کِتَابُهُ فِی أَعْلَی عِلِّیِّینَ وَ مَنْ صَلَّی لَیْلَةَ ثَلَاثِینَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- اثْنَتَیْ عَشْرَةَ رَکْعَةً یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ فَاتِحَةَ الْکِتَابِ- وَ عِشْرِینَ مَرَّةً قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- وَ یُصَلِّی عَلَی النَّبِیِّ (2) ص مِائَةَ مَرَّةٍ خَتَمَ اللَّهُ لَهُ بِالرَّحْمَةِ.

*******

ترجمه:

از حارث، از امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (علیه السلام) نقل شده است که ایشان در مورد فضیلت ماه رمضان و فضیلت نماز در این ماه پرسیده شدند. حضرت فرمودند: «هر کس در شب اول ماه رمضان چهار رکعت نماز بخواند که در هر رکعت یک بار سوره حمد و پانزده بار سوره قل هو الله احد قرائت کند، خداوند به او ثواب صدّیقین و شهدا را عطا می کند، تمام گناهانش را می بخشد و در روز قیامت از رستگاران خواهد بود.

هر کس در شب دوم چهار رکعت نماز بخواند که در هر رکعت یک بار سوره حمد و بیست بار سوره «إنا أنزلناه فی لیلة القدر» قرائت کند، خداوند تمام گناهانش را می بخشد، روزی اش را گسترده می کند و او را از هر بدی در طول یک سال محافظت می کند.

هر کس در شب سوم ماه رمضان ده رکعت نماز بخواند که در هر رکعت یک بار سوره حمد و پنجاه بار سوره قل هو الله احد قرائت کند، ندایی از سوی خداوند عزوجل می رسد که فلان بن فلان از آزادشدگان خداوند از آتش جهنم است و درهای آسمان برای او گشوده می شود. هر کس این شب را به قیام و احیاء بگذراند، خداوند تمام گناهانش را می بخشد.

هر کس در شب چهارم هشت رکعت نماز بخواند که در هر رکعت یک بار سوره حمد و بیست بار سوره «إنا أنزلناه فی لیلة القدر» قرائت کند، خداوند عمل او را در این شب مانند عمل هفت پیامبری که رسالت های پروردگارشان را ابلاغ کردند، قرار می دهد.

هر کس در شب پنجم دو رکعت نماز بخواند که در هر رکعت صد بار سوره قل هو الله احد را قرائت کند و پس از آن صد بار بر محمد و آل محمد (صلوات الله علیهم) درود بفرستد، در روز قیامت همراه با من بر دروازه بهشت خواهد بود.

هر کس در شب ششم ماه رمضان چهار رکعت نماز بخواند که در هر رکعت سوره حمد و سوره «تبارک الذی بیده الملک» قرائت کند، گویی شب قدر را درک کرده است.و هر کس در شب هفتم ماه رمضان، چهار رکعت نماز بخواند که در هر رکعت یک بار سوره حمد و سیزده بار سوره "إنا أنزلناه فی لیلة القدر" را قرائت کند، خداوند دو قصر طلایی در بهشت عدن برای او می سازد و تا رمضان سال آینده در امان خداوند تعالی خواهد بود. و هر کس در شب هشتم ماه رمضان، دو رکعت نماز بخواند که در هر رکعت یک بار سوره حمد و ده بار سوره قل هو الله احد را قرائت کند و هزار تسبیح بگوید، درهای هشتگانه بهشت برای او گشوده می شود و از هر دری که بخواهد وارد می شود.

و هر کس در شب نهم ماه رمضان، پیش از نماز مغرب و عشاء، شش رکعت نماز بخواند که در هر رکعت یک بار سوره حمد و هفت بار آیةالکرسی را قرائت کند و پنجاه مرتبه بر پیامبر (صلی الله علیه وآله) صلوات بفرستد، عمل او مانند عمل صدّیقین و شهدا و صالحان پذیرفته می شود.

و هر کس در شب دهم ماه رمضان، بیست رکعت نماز بخواند که در هر رکعت یک بار سوره حمد و سی بار سوره قل هو الله احد را قرائت کند، خداوند روزی او را گسترده می سازد و از رستگاران خواهد بود.

و هر کس در شب یازدهم ماه رمضان، دو رکعت نماز بخواند که در هر رکعت یک بار سوره حمد و بیست بار سوره "إنا أعطیناک الکوثر" را قرائت کند، در آن روز هیچ گناهی برای او ثبت نمی شود، حتی اگر شیطان تمامی تلاش خود را بکند.

و هر کس در شب دوازدهم ماه رمضان، هشت رکعت نماز بخواند که در هر رکعت یک بار سوره حمد و سی بار سوره "إنا أنزلناه" را قرائت کند، خداوند ثواب شاکرین را به او عطا می کند و در روز قیامت از رستگاران خواهد بود.

و هر کس در شب سیزدهم ماه رمضان، چهار رکعت نماز بخواند که در هر رکعت یک بار فاتحةالکتاب و بیست وپنج بار سوره قل هو الله احد را قرائت کند، در روز قیامت همچون برق درخشانی از پل صراط می گذرد.

و هر کس در شب چهاردهم ماه رمضان، شش رکعت نماز بخواند که در هر رکعت یک بار سوره حمد و سی بار سوره "إذا زلزلت" را قرائت کند، خداوند سختی های جان دادن و سؤال های نکیر و منکر را بر او آسان می سازد.

و هر کس در شب پانزدهم ماه رمضان، صد رکعت نماز بخواند که در هر رکعت یک بار سوره حمد و ده بار سوره قل هو الله احد را قرائت کند، و همچنین چهار رکعت نماز بخواند که در دو رکعت اول صد بار و در دو رکعت آخر پنجاه بار سوره قل هو الله احد را قرائت کند، خداوند برای او فضائل عظیمی قرار می دهد. خداوند گناهان او را می بخشد، حتی اگر به مقدار کف دریا، شن های عالج، تعداد ستارگان آسمان یا برگ های درختان باشد، و آن هم در سریع تر از یک چشم به هم زدن، با آنچه نزد خداوند برای او بیشتر خواهد بود.

و هر کس در شب شانزدهم ماه رمضان، دوازده رکعت نماز بخواند که در هر رکعت، یک بار سوره حمد و دوازده بار سوره "ألهاکم التکاثر" قرائت کند، از قبرش سیراب و تازه زنده می شود و در حالی که به شهادت "لا إله إلا الله" ندا می دهد، تا قیامت به پیشگاه خدا می رود و بدون حساب به بهشت وارد می شود.

و هر کس در شب هفدهم دو رکعت نماز بخواند که در رکعت اول، پس از فاتحة الکتاب، هر چه ممکن است تلاوت کند، و در رکعت دوم، صد بار سوره قل هو الله احد بخواند و صد بار "لا إله إلا الله" بگوید، خداوند به او ثواب هزار حج، هزار عمره و هزار جهاد عطا می کند.

و هر کس در شب هجدهم چهار رکعت نماز بخواند که در هر رکعت یک بار سوره حمد و بیست وپنج بار سوره "إنا أعطیناک الکوثر" قرائت کند، از دنیا نمی رود تا زمانی که فرشته مرگ او را بشارت دهد که خداوند عزوجل از او راضی و خشنود است و غضب ندارد.

و هر کس در شب نوزدهم پنجاه رکعت نماز بخواند که در هر رکعت یک بار سوره حمد و پنجاه بار سوره "إذا زلزلت" قرائت کند، در پیشگاه خداوند عزوجل همچون کسی است که صد حج و صد عمره انجام داده باشد و خداوند باقی اعمال او را می پذیرد.

و هر کس در شب بیستم هشت رکعت نماز بخواند، خداوند گناهان گذشته و آینده او را می بخشد.

و هر کس در شب بیست ویکم هشت رکعت نماز بخواند، هفت آسمان برای او گشوده می شود و دعایش مستجاب می گردد.

و هر کس در شب بیست ودوم هشت رکعت نماز بخواند، هشت دروازه بهشت برای او باز می شود و از هر کدام بخواهد، وارد می شود.

و هر کس در شب بیست وسوم هشت رکعت نماز بخواند، دروازه های هفت آسمان برای او گشوده می شود و دعایش پذیرفته می شود.

و هر کس در شب بیست وچهارم هشت رکعت نماز بخواند و هرچه بخواهد تلاوت کند، به ثواب کسی که حج و عمره انجام داده، می رسد.

و هر کس در شب بیست وپنجم هشت رکعت نماز بخواند که در هر رکعت، یک بار سوره حمد و ده بار سوره قل هو الله احد قرائت کند، خداوند برای او ثواب عبادت کنندگان را می نویسد.

و هر کس در شب بیست وششم هشت رکعت نماز بخواند، هفت آسمان برای او گشوده می شود و دعایش مستجاب می شود و نزد خداوند برای او پاداش بیشتری مقرر خواهد بود. هر کس در شب بیست وهفتم چهار رکعت نماز بخواند، در هر رکعت یک بار فاتحةالکتاب و سوره "تبارک الذی بیده الملک" را قرائت کند، و اگر این سوره را حفظ نیست، بیست وپنج بار سوره قل هو الله احد بخواند، خداوند گناهان او و والدینش را می بخشد.

و هر کس در شب بیست وهشتم شش رکعت نماز بخواند، در هر رکعت یک بار فاتحةالکتاب، ده بار آیةالکرسی، ده بار سوره "إنا أعطیناک الکوثر"، و ده بار سوره قل هو الله احد را قرائت کند و بر پیامبر (صلوات الله علیه) درود بفرستد، خداوند گناهان او را می بخشد.

و هر کس در شب بیست ونهم دو رکعت نماز بخواند که در هر رکعت یک بار فاتحةالکتاب و بیست بار سوره قل هو الله احد را قرائت کند، در حالی از دنیا می رود که از رحمت شدگان خداوند است و کتاب عمل او در اعلا علّیین نگاشته می شود.

و هر کس در شب سی ام ماه رمضان دوازده رکعت نماز بخواند که در هر رکعت یک بار فاتحةالکتاب و بیست بار سوره قل هو الله احد را قرائت کند و صد بار بر پیامبر (صلوات الله علیه) درود بفرستد، خداوند پایان زندگی او را با رحمت خویش رقم خواهد زد.»

الْوَلِیدِ عَنْ سَعْدٍ عَنْ أَبِی طَیْبَةَ عَنْ کِرْدِینٍ (1) عَنِ الرَّبِیعِ عَنِ ابْنِ مَسْعُودٍ عَنِ النَّبِیِّ ص عَنْ جَبْرَئِیلَ عَنْ إِسْرَافِیلَ عَنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ قَالَ: مَنْ صَلَّی فِی آخِرِ لَیْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ- عَشْرَ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ فَاتِحَةَ الْکِتَابِ مَرَّةً وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ عَشْرَ مَرَّاتٍ وَ یَقُولُ فِی رُکُوعِهِ وَ سُجُودِهِ عَشْرَ مَرَّاتٍ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ وَ یَتَشَهَّدُ فِی کُلِّ رَکْعَتَیْنِ ثُمَّ یُسَلِّمُ فَإِذَا فَرَغَ مِنْ آخِرِ عَشْرِ رَکَعَاتٍ قَالَ بَعْدَ فَرَاغِهِ مِنَ التَّسْلِیمِ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ أَلْفَ مَرَّةٍ فَإِذَا فَرَغَ مِنَ الِاسْتِغْفَارِ سَجَدَ وَ یَقُولُ فِی سُجُودِهِ یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ یَا رَحْمَانَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ رَحِیمَهُمَا یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ یَا إِلَهَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ تَقَبَّلْ مِنَّا صَلَاتَنَا وَ صِیَامَنَا وَ قِیَامَنَا (2)- فَإِنَّهُ لَا یَرْفَعُ رَأْسَهُ مِنَ السُّجُودِ حَتَّی یَغْفِرَ اللَّهُ لَهُ ثُمَّ ذَکَرَ ثَوَاباً جَزِیلًا.

*******

ترجمه:

از ابن مسعود، از پیامبر (صلوات الله علیه)، از جبرئیل، از اسرافیل، از خداوند عزوجل نقل شده است که فرمود: «هر کس در آخرین شب ماه رمضان ده رکعت نماز بخواند و در هر رکعت یک بار سوره فاتحةالکتاب و ده بار سوره قل هو الله احد قرائت کند و در رکوع و سجود خود ده بار بگوید: "سبحان الله، والحمدلله، و لا إله إلا الله، والله أکبر"، و در هر دو رکعت تشهد بخواند و سلام دهد، سپس پس از پایان ده رکعت آخر، هزار بار استغفار کند.

وقتی از استغفار فارغ شد، به سجده رود و در سجده بگوید: "یا حی، یا قیوم، یا ذاالجلال والاکرام، یا رحمان الدنیا والآخرة ورحیمهما، یا أرحم الراحمین، یا إله الأولین والآخرین، اغفرلنا ذنوبنا، وتقبل منا صلاتنا، وصیامنا، وقیامنا." او سر خود را از سجده برنمی دارد مگر اینکه خداوند او را بیامرزد.» سپس پاداش بزرگی برای این عمل ذکر شد.

أَقُولُ: هَذَا مَحْمُولٌ عَلَی أَنَّهُ کَانَ یَتْرُکُهَا مُدَّةً لِیُعْلِمَ عَدَمَ وُجُوبِهَا وَ یَفْعَلُهَا مُدَّةً لِیُعْلِمَ اسْتِحْبَابَهَا کَمَا تَقَدَّمَ (1) فَیُحْمَلُ عَلَی أَنَّهُ لَوْ کَانَ خَیْراً لَا یَجُوزُ تَرْکُهُ لَمْ یَتْرُکْهُ وَ نَظِیرُهُ الْأَحَادِیثُ الْوَارِدَةُ فِی نَافِلَةِ الْعِشَاءِ (2).

*******

ترجمه:

از حلبی نقل شده که گفت: از ایشان درباره نماز در رمضان پرسیدم. فرمودند: «سیزده رکعت، از جمله نماز وتر و دو رکعت صبح پس از طلوع فجر؛ پیامبر خدا (صلوات الله علیه) این گونه نماز می خواندند و من نیز این گونه نماز می خوانم. اگر خیر بود، پیامبر خدا (صلوات الله علیه) آن را ترک نمی کردند.»

می گویم: این مطلب می تواند بدین معنا باشد که ایشان برای نشان دادن عدم وجوب نمازهای نافله آن ها را مدتی ترک می کردند و برای نشان دادن استحباب آن ها مدتی به جای می آوردند، همان طور که پیش تر ذکر شده است. بنابراین این جمله به معنای آن است که اگر عملی خیر باشد، نباید ترک شود و پیامبر (صلوات الله علیه) آن را ترک نمی کردند. مشابه این نیز در احادیث مربوط به نافله نماز عشاء آمده است.

أَوَی إِلَی فِرَاشِهِ لَا یُصَلِّی شَیْئاً إِلَّا بَعْدَ انْتِصَافِ اللَّیْلِ لَا فِی رَمَضَانَ وَ لَا فِی غَیْرِهِ.

أَقُولُ: قَدْ عَرَفْتَ أَنَّ مُعَارِضَاتِ هَذِهِ الْأَحَادِیثِ مُتَوَاتِرَةٌ بَلْ تَجَاوَزَتْ حَدَّ التَّوَاتُرِ کَمَا تَقَدَّمَ فِی الْأَبْوَابِ الثَّمَانِیَةِ (1) فَلَا بُدَّ مِنْ تَأْوِیلِهَا وَ قَدْ حَمَلَ الشَّیْخُ هَذِهِ الْأَحَادِیثَ عَلَی نَفْیِ الْجَمَاعَةِ فِی نَوَافِلِ رَمَضَانَ وَ اسْتَشْهَدَ بِمَا یَأْتِی (2) وَ یُمْکِنُ أَنْ یُرَادَ عَدَمُ اسْتِحْبَابِ الزِّیَادَةِ فِی النَّوَافِلِ الْمُرَتَّبَةِ أَوْ یُرَادَ نَفْیُ وُجُوبِ نَافِلَةِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ إِنْ ثَبَتَ الِاسْتِحْبَابُ بِمَا تَقَدَّمَ (3) وَ یَحْتَمِلُ الْحَمْلُ عَلَی نَفْیِ تَأَکُّدِ الِاسْتِحْبَابِ بِالنِّسْبَةِ إِلَی النَّوَافِلِ الْیَوْمِیَّةِ فَإِنَّهَا آکَدُ أَوْ عَلَی النَّسْخِ بِأَنَّهُ لَمْ یَکُنْ یُصَلِّی ثُمَّ صَارَ یُصَلِّیهَا أَوْ عَلَی نَفْیِ صَلَاةِ التَّرَاوِیحِ کَمَا یَفْعَلُهُ الْعَامَّةُ وَ یَحْتَمِلُ الْحَمْلُ عَلَی أَنَّهُ ع مَا کَانَ یُصَلِّی هَذِهِ النَّوَافِلَ فِی الْمَسْجِدِ بَلْ فِی الْبَیْتِ لِمَا مَرَّ (4) وَ یَأْتِی (5) وَ قَدْ حَمَلَهَا ابْنُ طَاوُسٍ فِی کِتَابِ الْإِقْبَالِ عَلَی التَّقِیَّةِ تَارَةً وَ عَلَی غَلَطِ الرَّاوِی أُخْرَی (6) وَ اسْتَدَلَّ بِمَا تَقَدَّمَ (7) مِنْ تَکْذِیبِ الرَّاوِی وَ الدُّعَاءِ عَلَیْهِ فِی حَدِیثِ ابْنِ مُطَهَّرٍ وَ یَحْتَمِلُ غَیْرُ ذَلِکَ.

*******

ترجمه:

از محمد بن مسلم نقل شده است که گفت: شنیدم امام صادق (علیه السلام) می فرمودند: «رسول خدا (صلوات الله علیه) زمانی که نماز عشاء آخرین را می خواندند، به بستر خود می رفتند و تا نیمه شب هیچ نمازی نمی خواندند، نه در ماه رمضان و نه در غیر آن.»

می گویم: این احادیث مخالف با متواتراتی هستند که حتی از حد تواتر فراتر رفته اند، همان طور که در هشت باب پیش تر آمده است. بنابراین، ناگزیر به تأویل آن ها هستیم. شیخ این احادیث را به نفی جماعت در نافله های رمضان حمل کرده و به آنچه در ادامه می آید، استشهاد کرده است. همچنین می توان معنای آن را عدم استحباب افزایش در نافله های مرتب، یا نفی وجوب نافله های ماه رمضان دانست، حتی اگر استحباب آن ها از موارد پیشین ثابت شده باشد.

احتمال دارد که این احادیث، بر نفی تأکید استحباب نسبت به نافله های روزانه حمل شوند؛ زیرا آن ها مؤکدتر هستند. یا ممکن است به نسخ اشاره کند؛ بدین معنا که ایشان ابتدا این نمازها را نمی خوانده اند و سپس آغاز به خواندن آن ها کرده اند. همچنین می توان آن را بر نفی نماز تراویح، همان گونه که اهل سنت انجام می دهند، حمل کرد.

احتمال دیگر این است که ایشان این نافله ها را در مسجد نمی خوانده اند، بلکه در خانه به جای می آورده اند، همان طور که پیش تر ذکر شده است. ابن طاووس در کتاب «الإقبال» این احادیث را گاه بر تقیه و گاه بر اشتباه راوی حمل کرده است؛ از جمله تکذیب راوی و دعا علیه او در حدیث ابن مطهر.

إِلَّا أَنَّهُ ثِقَةٌ وَ إِرْسَالُهُ فِی قُوَّةِ الْمُسْنَدِ لِأَنَّهُ مِنْ أَعَاظِمِ الْعُلَمَاءِ انْتَهَی فَتُحْمَلُ رِوَایَةُ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ (1) عَلَی نَفْیِ تَأَکُّدِ الِاسْتِحْبَابِ أَوْ عَلَی مَا سِوَی هَذِهِ الزِّیَادَةِ وَ اللَّهُ أَعْلَمُ.

*******

ترجمه:

از محمد بن مسلم نقل شده است که گفت: شنیدم امام صادق (علیه السلام) می فرمودند: «رسول خدا (صلوات الله علیه) زمانی که نماز عشاء آخرین را می خواندند، به بستر خود می رفتند و تا نیمه شب هیچ نمازی نمی خواندند، نه در ماه رمضان و نه در غیر آن.»

می گویم: این احادیث مخالف با متواتراتی هستند که حتی از حد تواتر فراتر رفته اند، همان طور که در هشت باب پیش تر آمده است. بنابراین، ناگزیر به تأویل آن ها هستیم. مرحوم شیخ این احادیث را به نفی جماعت در نافله های رمضان حمل کرده و به آنچه در ادامه می آید، استشهاد کرده است. همچنین می توان معنای آن را عدم استحباب افزایش در نافله های مرتب، یا نفی وجوب نافله های ماه رمضان دانست، حتی اگر استحباب آن ها از موارد پیشین ثابت شده باشد.

احتمال دارد که این احادیث، بر نفی تأکید استحباب نسبت به نافله های روزانه حمل شوند؛ زیرا آن ها مؤکدتر هستند. یا ممکن است به نسخ اشاره کند؛ بدین معنا که ایشان ابتدا این نمازها را نمی خوانده اند و سپس آغاز به خواندن آن ها کرده اند. همچنین می توان آن را بر نفی نماز تراویح، همان گونه که اهل سنت انجام می دهند، حمل کرد.

احتمال دیگر این است که ایشان این نافله ها را در مسجد نمی خوانده اند، بلکه در خانه به جای می آورده اند، همان طور که پیش تر ذکر شده است. مرحوم ابن طاووس در کتاب «الإقبال» این احادیث را گاه بر تقیه و گاه بر اشتباه راوی حمل کرده است؛ از جمله تکذیب راوی و دعا علیه او در حدیث ابن مطهر.

تَرْکِهَا (1) لَتَفَرَّقَ عَنِّی جُنْدِی حَتَّی أَبْقَی وَحْدِی أَوْ قَلِیلٌ مِنْ شِیعَتِی إِلَی أَنْ قَالَ وَ اللَّهِ لَقَدْ أَمَرْتُ النَّاسَ أَنْ لَا یَجْتَمِعُوا فِی شَهْرِ رَمَضَانَ إِلَّا فِی فَرِیضَةٍ وَ أَعْلَمْتُهُمْ أَنَّ اجْتِمَاعَهُمْ فِی النَّوَافِلِ بِدْعَةٌ فَتَنَادَی بَعْضُ أَهْلِ عَسْکَرِی مِمَّنْ یُقَاتِلُ مَعِی یَا أَهْلَ الْإِسْلَامِ غُیِّرَتْ سُنَّةُ عُمَرَ- یَنْهَانَا عَنِ الصَّلَاةِ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ تَطَوُّعاً وَ لَقَدْ خِفْتُ أَنْ یَثُورُوا فِی نَاحِیَةِ جَانِبِ عَسْکَرِی الْحَدِیثَ.

*******

ترجمه:

سلیم بن قیس هلالی می گوید: امیرالمؤمنین (ع) خطبه ای ایراد کردند. ابتدا خداوند را حمد و ستایش کرده، سپس بر پیامبر (ص) درود فرستادند. سپس فرمودند: «بدانید که ترسناک ترین چیزی که بر شما نگرانم دو چیز است: پیروی از هوای نفس و آرزوی دراز.» و فرمودند: «حاکمان پیش از من کارهایی انجام دادند که در آن عمداً با رسول خدا (ص) مخالفت کردند، پیمان ایشان را شکستند و سنت او را تغییر دادند. اگر من مردم را وادار به ترک این بدعت ها کنم، لشکرم از من جدا خواهد شد و تنها یا با تعداد کمی از یارانم باقی خواهم ماند.»

و فرمودند: «به خدا سوگند، من به مردم دستور دادم که در ماه رمضان جز برای نماز واجب گرد هم نیایند و به آنان اطلاع دادم که اجتماع برای نافله ها بدعت است. اما برخی از افراد لشکرم، که با من در جنگ ها شرکت می کردند، فریاد زدند: 'ای اهل اسلام! سنت عمر تغییر کرده است. او ما را از نماز مستحب در ماه رمضان منع می کند!' و بیم داشتم که این کارشان منجر به شورشی در بخشی از لشکرم شود....

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (1) وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَیْهِ فِی الْجَمَاعَةِ (2) وَ یَأْتِی مَا ظَاهِرُهُ الْمُنَافَاةُ (3).

*******

ترجمه:

مرحوم حسن بن علی بن شعبه در کتاب "تحف العقول" از امام رضا (ع) نقل می کند که در حدیثی فرمودند: «نماز تراویح به جماعت جایز نیست.»

ص: 48

بِالنَّهَارِ وَ إِنْ شِئْتَ صَلَّیْتَهَا بِاللَّیْلِ.

*******

ترجمه:

ابی بصیر از امام صادق (ع) نقل می کند که رسول خدا (ص) به جعفر فرمودند: «ای جعفر! آیا به تو عطا نکنم؟ آیا به تو چیزی نبخشم؟ آیا به تو نیکی نکنم؟» جعفر پاسخ داد: «آری، ای رسول خدا.» مردم گمان کردند که پیامبر (ص) قصد دارند طلا یا نقره به او ببخشند و برای این امر مشتاق شدند.

پیامبر (ص) فرمودند: «من به تو چیزی عطا می کنم که اگر هر روز انجام دهی، برایت بهتر از دنیا و آنچه در آن است خواهد بود. و اگر هر دو روز یک بار انجام دهی، خداوند گناهان میان این دو روز را می آمرزد؛ یا اگر هر هفته، هر ماه، یا هر سال انجام دهی، گناهان میان آن ها را می بخشد. چهار رکعت نماز بخوانی؛ در ابتدا قرآن تلاوت کن و پس از فراغت از خواندن بگو: سبحان الله، الحمدلله، لا اله الا الله، و الله اکبر. این ذکر را پس از قرائت پانزده بار، در رکوع ده بار، پس از برخاستن از رکوع ده بار، در سجده ده بار، بین دو سجده ده بار، در سجده دوم ده بار، و پس از بلند شدن از سجده دوم در حالت نشسته ده بار بگو. در هر رکعت هفتاد و پنج بار این تسبیحات را تکرار می کنی که در چهار رکعت به سیصد تسبیح و در کل نماز به هزار و دویست تسبیح، تهلیل، تکبیر و تحمید می رسد. این نماز را به اختیار خود می توانی در روز یا شب بخوانی.»

مَتَی مَا صَلَّیْتَهُنَّ غُفِرَ لَکَ مَا بَیْنَهُنَّ إِنِ اسْتَطَعْتَ کُلَّ یَوْمٍ وَ إِلَّا فَکُلَّ یَوْمَیْنِ أَوْ کُلَّ جُمْعَةٍ- أَوْ کُلَّ شَهْرٍ أَوْ کُلَّ سَنَةٍ فَإِنَّهُ یُغْفَرُ لَکَ مَا بَیْنَهُمَا قَالَ کَیْفَ أُصَلِّیهَا قَالَ تَفْتَتِحُ الصَّلَاةَ ثُمَّ تَقْرَأُ ثُمَّ تَقُولُ خَمْسَ عَشْرَةَ مَرَّةً وَ أَنْتَ قَائِمٌ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ- فَإِذَا رَکَعْتَ قُلْتَ ذَلِکَ عَشْراً وَ إِذَا رَفَعْتَ رَأْسَکَ فَعَشْراً وَ إِذَا سَجَدْتَ فَعَشْراً وَ إِذَا رَفَعْتَ رَأْسَکَ فَعَشْراً وَ إِذَا سَجَدْتَ الثَّانِیَةَ عَشْراً وَ إِذَا رَفَعْتَ رَأْسَکَ عَشْراً فَذَلِکَ خَمْسٌ وَ سَبْعُونَ تَکُونُ ثَلَاثَةَ مِائَةٍ فِی أَرْبَعِ رَکَعَاتٍ فَهُنَّ أَلْفٌ وَ مِائَتَانِ وَ تَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ بِقُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- وَ قُلْ یَا أَیُّهَا الْکَافِرُونَ.

*******

ترجمه:

بسطام از امام صادق (ع) نقل می کند که مردی به ایشان عرض کرد: «جعلت فداک! آیا لازم است که انسان برادر دینی خود را در آغوش بگیرد؟» امام فرمودند: «بله، باید این کار انجام شود.»

سپس ادامه دادند: «هنگامی که رسول خدا (ص) خبر فتح خیبر را دریافت کردند، هم زمان خبر آمدن جعفر نیز به ایشان رسید. پیامبر (ص) فرمودند: 'به خدا سوگند، نمی دانم که از کدام یک بیشتر شادمان هستم: از آمدن جعفر یا از فتح خیبر.' بعد از مدتی، جعفر نزد پیامبر (ص) آمد و رسول خدا (ص) از جای خود برخاستند، جعفر را در آغوش گرفتند و میان دو چشمانش را بوسیدند.»

در ادامه، مرد از امام (ع) درباره چهار رکعت نمازی که پیامبر (ص) به جعفر توصیه کرده بودند، سؤال کرد. امام فرمودند: «زمانی که جعفر نزد پیامبر (ص) آمد، رسول خدا (ص) به او فرمودند: 'ای جعفر! آیا به تو عطا نکنم؟ آیا به تو چیزی نبخشم؟ آیا به تو نیکی نکنم؟' مردم گمان کردند که پیامبر (ص) قصد دارند طلا یا نقره به جعفر بدهند.

پیامبر (ص) ادامه دادند: 'چهار رکعت نماز بخوان. هرگاه این نماز را بخوانی، خداوند گناهان میان آن زمان ها را می آمرزد. اگر توانستی، هر روز بخوان، وگرنه هر دو روز یک بار، یا هر جمعه، یا هر ماه، یا هر سال بخوان.'

سپس پیامبر (ص) روش خواندن این نماز را توضیح دادند: 'نماز را با تکبیر افتتاح کن. سپس قرآن را بخوان و پانزده بار در حالت ایستاده بگو: سبحان الله، الحمد لله، لا اله الا الله، و الله اکبر. این اذکار را ده بار در رکوع، ده بار بعد از رکوع، ده بار در سجده اول، ده بار بین دو سجده، ده بار در سجده دوم، و ده بار بعد از سجده دوم، در حالت نشسته، تکرار کن.'

پیامبر (ص) اضافه کردند: 'این نماز شامل هفتاد و پنج تسبیح در هر رکعت، سه صد تسبیح در چهار رکعت، و در مجموع هزار و دویست تسبیح است. همچنین در هر رکعت سوره 'قل هو الله احد' و 'قل یا ایها الکافرون' را قرائت کن.'»

این ترجمه کامل حدیث بود که ارائه شد. آیا مورد دیگری نیاز دارید؟

رَأْسَکَ مِنَ الرُّکُوعِ فَتَقُولُهُنَّ عَشْرَ مَرَّاتٍ وَ تَخِرُّ سَاجِداً فَتَقُولُهُنَّ عَشْرَ مَرَّاتٍ فِی سُجُودِکَ ثُمَّ تَرْفَعُ رَأْسَکَ مِنَ السُّجُودِ فَتَقُولُهُنَّ عَشْرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ تَخِرُّ سَاجِداً فَتَقُولُهُنَّ عَشْرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ تَرْفَعُ رَأْسَکَ مِنَ السُّجُودِ فَتَقُولُهُنَّ عَشْرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ تَنْهَضُ فَتَقُولُهُنَّ خَمْسَ عَشْرَةَ مَرَّةً ثُمَّ تَقْرَأُ الْفَاتِحَةَ وَ سُورَةً ثُمَّ تَرْکَعُ فَتَقُولُهُنَّ عَشْرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ تَرْفَعُ رَأْسَکَ مِنَ الرُّکُوعِ فَتَقُولُهُنَّ عَشْرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ تَخِرُّ سَاجِداً فَتَقُولُهُنَّ عَشْرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ تَرْفَعُ رَأْسَکَ مِنَ السُّجُودِ فَتَقُولُهُنَّ عَشْرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ تَسْجُدُ فَتَقُولُهُنَّ عَشْرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ تَرْفَعُ رَأْسَکَ مِنَ السُّجُودِ فَتَقُولُهُنَّ عَشْرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ تَتَشَهَّدُ وَ تُسَلِّمُ ثُمَّ تَقُومُ فَتُصَلِّی رَکْعَتَیْنِ أُخْرَاوَیْنِ تَصْنَعُ فِیهِمَا مِثْلَ ذَلِکَ ثُمَّ تُسَلِّمُ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع فَذَلِکَ خَمْسٌ وَ سَبْعُونَ مَرَّةً فِی کُلِّ رَکْعَةٍ ثَلَاثُ مِائَةِ تَسْبِیحَةٍ یَکُونُ ثَلَاثَ مِائَةِ مَرَّةٍ فِی الْأَرْبَعِ رَکَعَاتٍ أَلْفٌ وَ مِائَتَا تَسْبِیحَةٍ یُضَاعِفُهَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ یَکْتُبُ لَکَ بِهَا اثْنَتَا (1) عَشْرَةَ أَلْفَ حَسَنَةٍ الْحَسَنَةُ مِنْهَا مِثْلُ جَبَلِ أُحُدٍ وَ أَعْظَمُ.

*******

ترجمه:

ابی حمزه ثمالی از امام باقر (ع) نقل می کند که رسول خدا (ص) به جعفر بن ابی طالب فرمودند: «ای جعفر! آیا به تو عطا نکنم؟ آیا به تو چیزی نبخشم؟ آیا به تو نیکی نکنم؟ آیا به تو نمازی نیاموزم که اگر تو آن را بخوانی، حتی اگر از میدان نبرد فرار کرده باشی و گناهانی به سنگینی ریگ های عالج و کف های دریا بر دوش داشته باشی، باز هم برایت آمرزش می آورد؟» جعفر پاسخ داد: «آری، ای رسول خدا.»

پیامبر فرمودند: «چهار رکعت نماز بخوان. اگر بخواهی، می توانی هر شب بخوانی، یا هر روز، یا از یک جمعه تا جمعه دیگر، یا از یک ماه تا ماه دیگر، یا از یک سال تا سال دیگر. نماز را آغاز کن و سپس پانزده بار بگو: الله اکبر، سبحان الله، الحمد لله، لا اله الا الله. سپس فاتحه و یک سوره بخوان. در رکوع، این اذکار را ده بار بگو؛ پس از برخاستن از رکوع، ده بار بگو؛ در سجده اول، ده بار بگو؛ پس از بلند شدن از سجده، ده بار بگو؛ در سجده دوم، ده بار بگو؛ پس از بلند شدن از سجده دوم، ده بار بگو.»

پیامبر ادامه دادند: «سپس برخیز و پانزده بار اذکار را بگو؛ فاتحه و یک سوره بخوان؛ در رکوع، ده بار اذکار را بگو؛ پس از برخاستن از رکوع، ده بار بگو؛ در سجده اول و دوم، ده بار بگو؛ پس از بلند شدن از سجده ها، ده بار بگو. سپس تشهد بگو و سلام بده. پس از آن، دو رکعت دیگر بخوان و همان مراحل را انجام بده.»

امام باقر (ع) افزودند: «این نماز شامل هفتاد و پنج بار ذکر در هر رکعت، سیصد ذکر در چهار رکعت، و در مجموع هزار و دویست ذکر است. خداوند این اعمال را چندین برابر کرده و برای تو دوازده هزار حسنه ثبت می کند؛ هر حسنه به اندازه کوه احد و حتی بزرگ تر است.»

النَّاسُ حَوْلَهُ ثُمَّ قَالَ ابْتِدَاءً مِنْهُ یَا جَعْفَرُ قَالَ لَبَّیْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ- قَالَ أَ لَا أَمْنَحُکَ أَ لَا أَحْبُوکَ أَ لَا أُعْطِیکَ فَقَالَ جَعْفَرٌ بَلَی یَا رَسُولَ اللَّهِ ص- فَظَنَّ النَّاسُ أَنَّهُ یُعْطِیهِ ذَهَباً أَوْ وَرِقاً فَقَالَ إِنِّی أُعْطِیکَ شَیْئاً إِنْ صَنَعْتَهُ کُلَّ یَوْمٍ کَانَ خَیْراً لَکَ مِنَ الدُّنْیَا وَ مَا فِیهَا وَ إِنْ صَنَعْتَهُ بَیْنَ (1) یَوْمَیْنِ غُفِرَ لَکَ مَا بَیْنَهُمَا أَوْ کُلَّ جُمْعَةٍ أَوْ کُلَّ شَهْرٍ أَوْ کُلَّ سَنَةٍ غُفِرَ لَکَ مَا بَیْنَهُمَا وَ لَوْ کَانَ عَلَیْکَ مِنَ الذُّنُوبِ مِثْلُ عَدَدِ النُّجُومِ وَ مِثْلُ وَرَقِ الشَّجَرِ وَ مِثْلُ عَدَدِ الرَّمْلِ لَغَفَرَهَا اللَّهُ لَکَ وَ لَوْ کُنْتَ فَارّاً مِنَ الزَّحْفِ صَلِّ أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ تَبْدَأُ فَتُکَبِّرُ ثُمَّ تَقْرَأُ فَإِذَا فَرَغْتَ مِنَ الْقِرَاءَةِ قُلْتَ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ- خَمْسَ عَشْرَةَ مَرَّةً فَإِذَا رَکَعْتَ قُلْتَهَا عَشْراً فَإِذَا رَفَعْتَ رَأْسَکَ مِنَ الرُّکُوعِ قُلْتَهَا عَشْراً فَإِذَا سَجَدْتَ قُلْتَهَا عَشْراً فَإِذَا رَفَعْتَ رَأْسَکَ مِنَ السُّجُودِ قُلْتَهَا عَشْراً فَإِذَا سَجَدْتَ قُلْتَهَا عَشْراً فَإِذَا رَفَعْتَ رَأْسَکَ مِنَ السُّجُودِ قُلْتَهَا عَشْراً وَ أَنْتَ جَالِسٌ قَبْلَ أَنْ تَقُومَ فَذَلِکَ خَمْسٌ وَ سَبْعُونَ تَسْبِیحَةً وَ تَحْمِیدَةً وَ تَکْبِیرَةً وَ تَهْلِیلَةً فِی کُلِّ رَکْعَةٍ ثَلَاثُ مِائَةٍ فِی أَرْبَعِ رَکَعَاتٍ فَذَلِکَ أَلْفٌ وَ مِائَتَانِ وَ تَقْرَأُ فِیهَا بِقُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ.

أَقُولُ: وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (2).

*******

ترجمه:

و در کتاب "المقنع" آمده است: بدان که رسول خدا (ص) زمانی که خیبر را فتح کردند، بشارت آمدن جعفر بن ابی طالب به ایشان رسید. پیامبر (ص) فرمودند: «نمی دانم که از کدام یک بیشتر شادمان هستم: از آمدن جعفر یا از فتح خیبر.»

چندی نگذشت که جعفر آمد و پیامبر (ص) از جای خود برخاستند، او را در آغوش گرفتند و میان دو چشمانش را بوسیدند. سپس مردم گرداگرد ایشان نشستند. پیامبر (ص) خطاب به جعفر فرمودند: «ای جعفر!» جعفر پاسخ داد: «لبیک، ای رسول خدا!» سپس پیامبر (ص) فرمودند: «آیا به تو عطا نکنم؟ آیا به تو نیکی نکنم؟ آیا به تو چیزی ندهم؟» جعفر پاسخ داد: «آری، ای رسول خدا.»

مردم گمان کردند که پیامبر (ص) قصد دارند طلا یا نقره به او بدهند. پیامبر فرمودند: «من چیزی به تو می دهم که اگر هر روز آن را انجام دهی، بهتر از دنیا و آنچه در آن است خواهد بود؛ و اگر هر دو روز یک بار انجام دهی، گناهان میان این دو روز آمرزیده خواهد شد؛ یا هر هفته، هر ماه یا هر سال، گناهان میان آن ها بخشیده می شوند. حتی اگر گناهانت به تعداد ستارگان، برگ های درختان یا ریگ ها باشند، خداوند آن ها را می آمرزد. و اگر حتی از میدان جنگ فرار کرده باشی، باز هم این نماز برایت آمرزش می آورد.»

پیامبر فرمودند: «چهار رکعت نماز بخوان. ابتدا تکبیر بگو و سپس قرآن تلاوت کن. پس از فراغت از قرائت، پانزده بار بگو: سبحان الله، الحمد لله، لا اله الا الله، و الله اکبر. در رکوع، این اذکار را ده بار بگو؛ پس از برخاستن از رکوع، ده بار بگو؛ در سجده اول، ده بار بگو؛ پس از بلند شدن از سجده، ده بار بگو؛ در سجده دوم، ده بار بگو؛ پس از بلند شدن از سجده دوم، ده بار بگو.»

پیامبر ادامه دادند: «این اذکار در هر رکعت شامل هفتاد و پنج تسبیح، تحمید، تکبیر و تهلیل می شود که در چهار رکعت به مجموع سه صد ذکر و در کل نماز به هزار و دویست ذکر می رسد. در این نماز، سوره 'قل هو الله احد' نیز خوانده شود.»

وَ رَوَاهُ الْکُلَیْنِیُّ فَقَالَ وَ فِی رِوَایَةِ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عَبْدِ الْحَمِیدِ وَ ذَکَرَ مِثْلَهُ (1) أَقُولُ: وَ قَدْ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (2) وَ الْوَجْهُ فِی الْجَمْعِ التَّخْیِیرُ أَوِ الْجَمْعُ.

*******

ترجمه:

ابراهیم بن عبد الحمید از امام موسی کاظم (ع) نقل می کند که فرمودند: «در رکعت اول نماز جعفر، سوره 'اذا زلزلت' بخوان، در رکعت دوم، سوره 'العادیات'، در رکعت سوم، سوره 'اذا جاء نصر الله' و در رکعت چهارم، سوره 'قل هو الله احد'.»

پرسیدم: «پاداش این نماز چیست؟» امام فرمودند: «اگر گناهان به سنگینی ریگ های صحرای عالج هم باشد، خداوند آن ها را می بخشد.» سپس به من نگریست و فرمودند: «این پاداش فقط برای شما و یارانتان است.»

می گویم : «این مورد پیش تر آمده است و راه توجیه بین آنها می تواند تخییر یا جمع بین این موارد باشد.»

مُوسَی الرِّضَا ع- عَنْ لَیْلَةِ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ- فَقَالَ هِیَ لَیْلَةٌ یُعْتِقُ اللَّهُ فِیهِ الرِّقَابَ مِنَ النَّارِ وَ یَغْفِرُ فِیهَا الذُّنُوبَ الْکِبَارَ قُلْتُ فَهَلْ فِیهَا صَلَاةٌ زِیَادَةً عَلَی صَلَاةِ سَائِرِ اللَّیَالِی فَقَالَ لَیْسَ فِیهَا شَیْ ءٌ مُوَظَّفٌ وَ لَکِنْ إِنْ أَحْبَبْتَ أَنْ تَتَطَوَّعَ فِیهَا بِشَیْ ءٍ فَعَلَیْکَ بِصَلَاةِ جَعْفَرِ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع- وَ أَکْثِرْ فِیهَا مِنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ الِاسْتِغْفَارِ وَ الدُّعَاءِ فَإِنَّ أَبِی ع کَانَ یَقُولُ الدُّعَاءُ فِیهَا مُسْتَجَابٌ قُلْتُ إِنَّ النَّاسَ یَقُولُونَ إِنَّهَا لَیْلَةُ الصِّکَاکِ قَالَ تِلْکَ لَیْلَةُ الْقَدْرِ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ.

وَ فِی الْأَمَالِی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ بْنِ إِسْحَاقَ مِثْلَهُ (1) وَ کَذَا فِی کِتَابِ فَضَائِلِ شَعْبَانَ (2).

*******

ترجمه:

علی بن حسن بن علی بن فضال از پدرش نقل می کند که گفت: از علی بن موسی الرضا (ع) درباره شب نیمه شعبان پرسیدم. امام (ع) فرمودند: «این شب، شبی است که خداوند در آن، گردن ها را از آتش آزاد می کند و گناهان بزرگ را می بخشد.»

پرسیدم: «آیا در این شب نمازی مخصوص و اضافی بر نمازهای سایر شب ها وجود دارد؟» امام (ع) پاسخ دادند: «نمازی معین و موظف در آن نیست، اما اگر بخواهی در آن به صورت مستحب نماز بخوانی، نماز جعفر بن ابی طالب (ع) را بجای آور. در این شب، ذکر خدا، استغفار و دعا را بسیار انجام بده، زیرا پدرم می فرمود که دعا در این شب مستجاب است.»

پرسیدم: «مردم می گویند این شب، شب نوشتن سرنوشت ها (شب الصکاک) است.» امام (ع) فرمودند: «آن شب، شب قدر در ماه رمضان است.»

ع قَالَ: إِذَا کُنْتَ مُسْتَعْجِلًا فَصَلِّ صَلَاةَ جَعْفَرٍ مُجَرَّدَةً ثُمَّ اقْضِ التَّسْبِیحَ.

*******

ترجمه:

و أبو بصير از امام صادق عليه السّلام روايت كرده كه فرمود: هر گاه شتاب و عجله داشتى پس نماز جعفر را تنها و بدون تسبيح بخوان و بعد تسبيحات را قضا كن.

ص: 62

یَقُولُ اللَّهُمَّ إِنْ کَانَ کَذَا وَ کَذَا خَیْراً لِی فِی دِینِی وَ دُنْیَایَ وَ عَاجِلِ أَمْرِی وَ آجِلِهِ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ یَسِّرْهُ لِی عَلَی أَحْسَنِ الْوُجُوهِ وَ أَجْمَلِهَا اللَّهُمَّ وَ إِنْ کَانَ کَذَا وَ کَذَا شَرّاً لِی فِی دِینِی أَوْ (1) دُنْیَایَ وَ آخِرَتِی وَ عَاجِلِ أَمْرِی وَ آجِلِهِ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اصْرِفْهُ عَنِّی رَبِّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اعْزِمْ لِی عَلَی رُشْدِی وَ إِنْ کَرِهْتُ ذَلِکَ أَوْ أَبَتْهُ نَفْسِی.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَی (2)

وَ

رَوَاهُ الْبَرْقِیُّ فِی الْمَحَاسِنِ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَی نَحْوَهُ (3) وَ کَذَا الَّذِی قَبْلَهُ إِلَّا أَنَّهُ قَالَ: مَرَّةً وَاحِدَةً

*******

ترجمه:

جابر از امام باقر (ع) نقل می کند که فرمودند: «علی بن الحسین (ع) هرگاه قصد انجام کاری مانند حج، عمره، خرید، فروش یا آزاد کردن برده داشت، ابتدا تطهیر می کرد و سپس دو رکعت نماز استخاره می خواند. در این دو رکعت، سوره های "حشر" و "الرحمن" را می خواند و پس از آن، سوره های "معوذتین" (فلق و ناس) و "قل هو الله احد" را قرائت می کرد.

پس از فراغت از نماز و در حالی که نشسته بود، این دعا را می خواند:

"اللهم إن كان كذا وكذا خيراً لي في ديني ودنياي وعاجل أمري وآجله فصلِّ على محمد وآله ويسِّره لي على أحسن الوجوه وأجملها. اللهم وإن كان كذا وكذا شراً لي في ديني أو دنياي وآخرتي وعاجل أمري وآجله فصلِّ على محمد وآله واصرفه عني. ربِّ صلِّ على محمد وآله واعزم لي على رشدي وإن كرهت ذلك أو أبته نفسي."

(عبارت "كذا و کذا" به معنای آن چیزی است که شخص در آن مورد خاص از خداوند می خواهد.)

الرِّضَا ع جُعِلْتُ فِدَاکَ مَا تَرَی آخُذُ بَرّاً أَوْ بَحْراً فَإِنَّ طَرِیقَنَا مَخُوفٌ شَدِیدُ الْخَطَرِ فَقَالَ اخْرُجْ بَرّاً وَ لَا عَلَیْکَ أَنْ تَأْتِیَ مَسْجِدَ رَسُولِ اللَّهِ ص- وَ تُصَلِّیَ رَکْعَتَیْنِ فِی غَیْرِ وَقْتِ فَرِیضَةٍ ثُمَّ تَسْتَخِیرَ اللَّهَ مِائَةَ مَرَّةٍ وَ مَرَّةً ثُمَّ تَنْظُرَ فَإِنْ عَزَمَ اللَّهُ لَکَ عَلَی الْبَحْرِ فَقُلِ الَّذِی قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ قالَ ارْکَبُوا فِیها بِسْمِ اللَّهِ مَجْراها وَ مُرْساها إِنَّ رَبِّی لَغَفُورٌ رَحِیمٌ (1) الْحَدِیثَ.

وَ رَوَاهُ الْحِمْیَرِیُّ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ أَسْبَاطٍ مِثْلَهُ (2).

*******

ترجمه:

علی بن اسباط نقل می کند: به امام رضا (ع) عرض کردم: «فدایت شوم! به نظر شما از راه خشکی بروم یا دریا؟ راه ما بسیار خطرناک و پرمخاطره است.» امام (ع) فرمودند: «از راه خشکی برو. ایرادی ندارد که به مسجد رسول خدا (ص) بروی، در زمانی غیر از وقت نماز واجب، و دو رکعت نماز بخوانی. سپس صد و یک بار استخاره کن و ببین خداوند در دلت چه چیزی می گذارد، آن را انجام بده.

و اگر خداوند تصمیمی برای تو درباره دریا مقرر کرد، آنچه را که خداوند عزوجل فرمود، بگو: "ارکبوا فیها بسم الله مجراها و مرساها إن ربی لغفور رحیم" (هود: 41).»

خَیْراً لِی فِی دِینِی وَ دُنْیَایَ فَیَسِّرْهُ لِی وَ اقْدِرْهُ (1) وَ إِنَّ کَانَ غَیْرَ ذَلِکَ فَاصْرِفْهُ عَنِّی- قَالَ مُرَازِمٌ فَسَأَلْتُهُ أَیَّ شَیْ ءٍ أَقْرَأُ فِیهِمَا فَقَالَ اقْرَأْ فِیهِمَا مَا شِئْتَ وَ إِنْ شِئْتَ فَاقْرَأْ فِیهِمَا بِقُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- وَ قُلْ یَا أَیُّهَا الْکَافِرُونَ- وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ تَعْدِلُ ثُلُثَ الْقُرْآنِ.

وَ

رَوَاهُ الْکُلَیْنِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ حَدِیدٍ عَنْ مُرَازِمٍ إِلَی قَوْلِهِ الْکَافِرُونَ (2).

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ (3) وَ کَذَا الَّذِی قَبْلَهُ وَ کَذَا حَدِیثُ الْحَسَنِ بْنِ الْجَهْمِ وَ حَدِیثُ عَمْرِو بْنِ حُرَیْثٍ.

*******

ترجمه:

از مُرازِم نقل شده است که امام صادق (ع) به من فرمودند: «هرگاه یکی از شما چیزی را بخواهد، دو رکعت نماز بخواند. سپس خداوند را حمد و ستایش کند، بر پیامبر (ص) و اهل بیت او درود فرستد و بگوید:

"اللهم إن كان هذا الأمر خيراً لي في ديني ودنيايَ فيسرْه لي واقْدِرْه لي، وإن كان غير ذلك فاصرفه عني."

مُرازِم می گوید: از امام پرسیدم که در این دو رکعت چه چیزی بخوانم؟ امام فرمودند: "هرچه بخواهی، اما اگر بخواهی، سوره های 'قل هو الله احد'، 'قل یا ایها الکافرون' و باز 'قل هو الله احد' را بخوان، چرا که 'قل هو الله احد' برابر با یک سوم قرآن است."»

مَرَّةٍ یَقُولُ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَخِیرُکَ- ثُمَّ یَدْعُو اللَّهَ بِمَا یَشَاءُ وَ یَسْأَلُهُ إِیَّاهُ کُلَّمَا (1) سَجَدَ فَلْیُفْضِ بِرُکْبَتَیْهِ إِلَی الْأَرْضِ یَرْفَعُ الْإِزَارَ حَتَّی یَکْشِفَهَا وَ یَجْعَلُ الْإِزَارَ مِنْ خَلْفِهِ بَیْنَ أَلْیَیْهِ (2) وَ بَاطِنِ سَاقَیْهِ.

*******

ترجمه:

راره از امام صادق (ع) نقل می کند که در مورد شخصی که خواسته ای از خداوند دارد، فرمودند:

«در روز به شصت مسکین، به هرکدام به اندازه یک صاع به صاع پیامبر (ص)، صدقه بدهد. سپس در شب، در یک سوم باقی مانده شب، غسل کند و ساده ترین لباس هایی را که اهل خانه اش می پوشند، به تن کند، مگر این که بر تن آن لباس ها، یک إزار (شال یا پارچه) داشته باشد. سپس دو رکعت نماز بخواند.

وقتی در رکعت آخر، جبین خود را برای سجده به زمین می گذارد، خداوند را تهلیل و تعظیم کرده و او را تمجید کند. به گناهان خود اذعان کرده و به طور مشخص آنچه از آن ها می داند اعتراف کند. آنگاه سرش را بلند کند.

در سجده دوم، صد بار بگوید: "اللهم إني أستخيرك." سپس دعا کند و از خداوند هر آنچه می خواهد بخواهد.

در هر سجده، زانوهایش را بر زمین بگذارد، إزار را بلند کند تا زانوهایش آشکار شوند و إزار را از پشت میان دو طرف ران های خود و باطن ساق هایش قرار دهد.»

فُلَانَةَ افْعَلْ وَ فِی ثَلَاثٍ مِنْهَا بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ خِیَرَةٌ مِنَ اللَّهِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ لِفُلَانِ بْنِ فُلَانَةَ لَا تَفْعَلْ- ثُمَّ ضَعْهَا تَحْتَ مُصَلَّاکَ ثُمَّ صَلِّ رَکْعَتَیْنِ فَإِذَا فَرَغْتَ فَاسْجُدْ سَجْدَةً وَ قُلْ فِیهَا مِائَةَ مَرَّةٍ- أَسْتَخِیرُ اللَّهَ بِرَحْمَتِهِ خِیَرَةً فِی عَافِیَةٍ- ثُمَّ اسْتَوِ جَالِساً وَ قُلِ- اللَّهُمَّ خِرْ لِی وَ اخْتَرْ لِی فِی جَمِیعِ أُمُورِی فِی یُسْرٍ مِنْکَ وَ عَافِیَةٍ- ثُمَّ اضْرِبْ بِیَدِکَ إِلَی الرِّقَاعِ فَشَوِّشْهَا وَ أَخْرِجْ وَاحِدَةً وَاحِدَةً فَإِنْ خَرَجَ ثَلَاثٌ مُتَوَالِیَاتٌ افْعَلْ فَافْعَلِ الْأَمْرَ الَّذِی تُرِیدُهُ وَ إِنْ خَرَجَ ثَلَاثٌ مُتَوَالِیَاتٌ لَا تَفْعَلْ فَلَا تَفْعَلْهُ وَ إِنْ خَرَجَتْ وَاحِدَةٌ افْعَلْ وَ الْأُخْرَی لَا تَفْعَلْ فَأَخْرِجْ مِنَ الرِّقَاعِ إِلَی خَمْسٍ فَانْظُرْ أَکْثَرَهَا فَاعْمَلْ بِهِ وَ دَعِ السَّادِسَةَ لَا تَحْتَاجُ إِلَیْهَا (1).

وَ رَوَاهُ الْمُفِیدُ فِی الْمُقْنِعَةِ مُرْسَلًا (2)

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ فِی الْمِصْبَاحِ (3)

وَ رَوَاهُ ابْنُ طَاوُسٍ فِی الِاسْتِخَارَاتِ مِنْ عِدَّةِ طُرُقٍ (4).

*******

ترجمه:

هارون بن خارجه از امام صادق (ع) نقل می کند که فرمودند: «اگر خواستار انجام امری هستی، شش رقعه آماده کن. در سه رقعه بنویس:

"بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ خِیَرَةٌ مِنَ اللَّهِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ لِفُلَانِ بْنِ فُلَانَةَ افْعَلْ."

و در سه رقعه دیگر بنویس:

"بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ خِیَرَةٌ مِنَ اللَّهِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ لِفُلَانِ بْنِ فُلَانَةَ لَا تَفْعَلْ."

سپس آن ها را زیر سجاده ات قرار بده. دو رکعت نماز بخوان و پس از پایان نماز، سجده کن و صد بار بگو:

"أَسْتَخِیرُ اللَّهَ بِرَحْمَتِهِ خِیَرَةً فِی عَافِیَةٍ."

سپس بنشین و بگو:

"اللَّهُمَّ خِرْ لِی وَ اخْتَرْ لِی فِی جَمِیعِ أُمُورِی فِی یُسْرٍ مِنْکَ وَ عَافِیَةٍ."

بعد دست خود را به رقعه ها بزن، آن ها را مخلوط کن و یکی یکی بیرون بیاور. اگر سه مورد پشت سرهم "افعل" بیرون آمد، امر مورد نظر را انجام بده؛ و اگر سه مورد پشت سرهم "لا تفعل" بیرون آمد، آن کار را انجام نده.

اگر یک بار "افعل" و یک بار "لا تفعل" آمد، پنج رقعه را بیرون بیاور و ببین بیشتر آن ها چه توصیه ای دارند، و بر اساس آن عمل کن. نیاز به ششمین رقعه نخواهی داشت.»

رَبَّکَ (1).

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ (2)

وَ کَذَا الَّذِی قَبْلَهُ.

*******

ترجمه:

از علی بن محمد نقل شده است که او این روایت را از ائمه (علیهم السلام) نقل کرده و فرمود: «یکی از اصحابشان درباره چگونگی اقدام در کاری که می خواهد انجام دهد و کسی را برای مشورت نمی یابد، پرسید. ایشان فرمودند: "با پروردگارت مشورت کن."

او پرسید: "چگونه؟"

فرمود: "نیّت حاجتت را در دل داشته باش. سپس دو رقعه بنویس: در یکی 'لا' و در دیگری 'نعم' بنویس و آن ها را در دو گلوله گلی قرار بده. سپس دو رکعت نماز بخوان و این گلوله ها را زیر ردای خود قرار بده. پس از نماز بگو:

'یا الله إنی أشاورک فی أمری هذا وأنت خیر مستشار ومشیر، فأشر علی بما فیه صلاح وحسن عاقبة.'

سپس دستت را به سوی گلوله ها دراز کن. اگر 'نعم' بیرون آمد، آن کار را انجام بده. اگر 'لا' بیرون آمد، آن کار را انجام نده. این گونه با پروردگارت مشورت کن."»

اسْتَعَنْتُ بِاللَّهِ وَ تَوَکَّلْتُ عَلَی اللَّهِ وَ هُوَ حَسْبِی وَ نِعْمَ الْوَکِیلُ تَوَکَّلْتُ فِی جَمِیعِ أُمُورِی عَلَی اللَّهِ الْحَیِّ الَّذِی لَا یَمُوتُ وَ اعْتَصَمْتُ بِذِی الْعِزَّةِ وَ الْجَبَرُوتِ وَ تَحَصَّنْتُ بِذِی الْحَوْلِ وَ الطَّوْلِ وَ الْمَلَکُوتِ وَ سَلامٌ عَلَی الْمُرْسَلِینَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ- ثُمَّ تَتْرُکُ ظَهْرَ هَذِهِ الرُّقْعَةِ أَبْیَضَ وَ لَا تَکْتُبُ عَلَیْهِ شَیْئاً وَ تَطْوِی الثَّلَاثَ رِقَاعٍ طَیّاً شَدِیداً عَلَی صُورَةٍ وَاحِدَةٍ وَ تَجْعَلُ فِی ثَلَاثِ بَنَادِقِ شَمْعٍ أَوْ طِینٍ عَلَی هَیْئَةٍ وَاحِدَةٍ وَ وَزْنٍ وَاحِدٍ وَ ادْفَعْهَا إِلَی مَنْ تَثِقُ بِهِ وَ تَأْمُرُهُ أَنْ یَذْکُرَ اللَّهَ وَ یُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ یَطْرَحَهَا إِلَی کُمِّهِ وَ یُدْخِلَ یَدَهُ الْیُمْنَی فَیُجِیلَهَا فِی کُمِّهِ وَ یَأْخُذَ مِنْهَا وَاحِدَةً مِنْ غَیْرِ أَنْ یَنْظُرَ إِلَی شَیْ ءٍ مِنَ الْبَنَادِقِ وَ لَا یَتَعَمَّدَ وَاحِدَةً بِعَیْنِهَا وَ لَکِنْ أَیُّ وَاحِدَةٍ وَقَعَتْ عَلَیْهَا یَدُهُ مِنَ الثَّلَاثِ أَخْرَجَهَا فَإِذَا أَخْرَجَهَا أَخَذْتَهَا مِنْهُ وَ أَنْتَ تَذْکُرُ اللَّهَ وَ تَسْأَلُهُ الْخِیَرَةَ فِیمَا خَرَجَ لَکَ ثُمَّ فُضَّهَا وَ اقْرَأْهَا وَ اعْمَلْ بِمَا یَخْرُجُ عَلَی ظَهْرِهَا وَ إِنْ لَمْ یَحْضُرْکَ مَنْ تَثِقُ بِهِ طَرَحْتَهَا أَنْتَ إِلَی کُمِّکَ وَ أَجَلْتَهَا بِیَدِکَ وَ فَعَلْتَ کَمَا وَصَفْتُ لَکَ فَإِنْ کَانَ عَلَی ظَهْرِهَا افْعَلْ فَافْعَلْ وَ امْضِ لِمَا أَرَدْتَ فَإِنَّهُ یَکُونُ لَکَ فِیهِ إِذَا فَعَلْتَهُ الْخِیَرَةُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ وَ إِنْ کَانَ عَلَی ظَهْرِهَا لَا تَفْعَلْ فَإِیَّاکَ أَنْ تَفْعَلَهُ أَوْ تُخَالِفَ فَإِنَّکَ إِنْ خَالَفْتَ لَقِیتَ عَنَتاً وَ إِنْ تَمَّ لَمْ یَکُنْ لَکَ فِیهِ الْخِیَرَةُ وَ إِنْ خَرَجَتِ الرُّقْعَةُ الَّتِی لَمْ تَکْتُبْ عَلَی ظَهْرِهَا شَیْئاً فَتَوَقَّفْ إِلَی أَنْ تَحْضُرَ صَلَاةٌ مَفْرُوضَةٌ ثُمَّ قُمْ فَصَلِّ رَکْعَتَیْنِ کَمَا وَصَفْتُ لَکَ ثُمَّ صَلِّ الصَّلَاةَ الْمَفْرُوضَةَ أَوْ صَلِّهِمَا بَعْدَ الْفَرْضِ مَا لَمْ تَکُنِ الْفَجْرَ أَوِ الْعَصْرَ فَأَمَّا الْفَجْرُ فَعَلَیْکَ بِالدُّعَاءِ بَعْدَهَا إِلَی أَنْ تَنْبَسِطَ الشَّمْسُ ثُمَّ صَلِّهِمَا وَ أَمَّا الْعَصْرُ فَصَلِّهِمَا قَبْلَهَا ثُمَّ ادْعُ اللَّهَ بِالْخِیَرَةِ کَمَا ذَکَرْتُ لَکَ وَ أَعِدِ الرِّقَاعَ وَ اعْمَلْ بِحَسَبِ مَا یَخْرُجُ لَکَ وَ کُلَّمَا خَرَجَتِ الرُّقْعَةُ الَّتِی لَیْسَ فِیهَا شَیْ ءٌ مَکْتُوبٌ عَلَی ظَهْرِهَا فَتَوَقَّفْ إِلَی صَلَاةٍ مَکْتُوبَةٍ کَمَا أَمَرْتُکَ إِلَی أَنْ یَخْرُجَ لَکَ مَا تَعْمَلُ عَلَیْهِ إِنْ شَاءَ اللَّهُ.

أَقُولُ: قَدْ رَجَّحَ ابْنُ طَاوُسٍ الْعَمَلَ بِاسْتِخَارَةِ الرِّقَاعِ بِوُجُوهٍ کَثِیرَةٍ مِنْهَا أَنَّ مَا سِوَاهَا عَامٌّ یُمْکِنُ تَخْصِیصُهُ بِهَا أَوْ مُجْمَلٌ یَحْتَمِلُ حَمْلُهُ عَلَیْهَا وَ مِنْهَا أَنَّهَا لَا تَحْتَمِلُ التَّقِیَّةَ لِأَنَّهُ لَمْ یَنْقُلْهَا أَحَدٌ مِنَ الْعَامَّةِ بِخِلَافِ مَا سِوَاهَا وَ غَیْرُ ذَلِکَ.

*******

ترجمه:

از احمد بن محمد بن یحیی نقل شده است که جعفر بن محمد در حدیثی فرمودند: «هرگاه تصمیم به سفر یا انجام کار مهمی گرفتی، دعای بسیار و استخاره کن؛ زیرا پدرم از پدرشان و او از جدشان نقل کرد که پیامبر خدا (ص) به یاران خود استخاره را همان گونه آموزش می داد که سوره ای از قرآن را آموزش می داد. ما نیز هرگاه تصمیم به انجام کاری می گیریم، چنین می کنیم و رقعه هایی برای استخاره آماده می کنیم. سپس بر اساس نتیجه عمل می کنیم، خواه خوشایندمان باشد یا نباشد.»

یکی از یاران گفت: «ای سرور من، مرا آموزش بده چگونه این کار را انجام دهم؟»

فرمودند: «اگر خواستی این کار را انجام دهی، وضوی کامل بگیر و دو رکعت نماز بخوان. در هر رکعت، سوره حمد و صد بار سوره "قل هو الله احد" را قرائت کن. هنگامی که سلام نماز دادی، دستانت را بلند کن و در دعایت بگو:

'یا کاشف الکرب و مفرج الهم'

و دعای خاصی را ادامه دادند و فرمودند: بر محمد و آل او بسیار صلوات بفرست.

همراه خود سه رقعه داشته باش که در اندازه و شکل یکسان آماده کرده ای. بر دو رقعه این دعا را بنویس:

'اللهم فاطر السماوات و الأرض، عالم الغیب و الشهادة، أنت تحکم بین عبادک فی ما کانوا فیه یختلفون. اللهم إنک تعلم و لا أعلم، و تقدر و لا أقدر، و تمضی و لا أمضی، و أنت علام الغیوب. صل علی محمد و آل محمد، و أخرج لی أحب السهمین إلیک و خیرهما لی فی دینی و دنیای و عاقبة أمری، إنک علی کل شیء قدیر و هو علیک یسیر.'

بر یکی از این دو رقعه بنویس 'افعل' و بر دیگری بنویس 'لا تفعل.' بر رقعه سوم بنویس:

'لا حول و لا قوة إلا بالله العلی العظیم.'عزت و قدرت چنگ زدم و در پناه صاحب توانایی و سلطنت قرار گرفتم. درود بر فرستادگان و سپاس و حمد برای پروردگار جهانیان، و درود خدا بر محمد پیامبر و خاندان پاک او باد.

سپس پشت این رقعه را سفید بگذار و بر آن چیزی ننویس. سه رقعه را کاملاً به صورت یک شکل و منظم تا کن و آن ها را در سه گلوله موم یا گل قرار بده که هم وزن و یک شکل باشند. آن ها را به شخصی بده که به او اعتماد داری و دستور بده تا ذکر خدا را بگوید و بر محمد و آل او درود فرستد. سپس گلوله ها را در آستین خود قرار دهد، دست راست خود را در آستین بچرخاند و یکی از آن ها را بدون دیدن انتخاب کند، و هیچ یک را عمداً برنگزیند. هرکدام که دستش به آن رسید، بیرون آورد. هنگامی که آن را بیرون آورد، از او بگیر در حالی که ذکر خدا می گویی و از او خیر می خواهی در چیزی که برایت بیرون آمده است. سپس آن را باز کن و بخوان و بر اساس آنچه که بر پشت آن نوشته شده عمل کن.

اگر کسی که مورد اعتماد است در دسترس نبود، خودت این کار را انجام بده: گلوله ها را در آستینت قرار بده و با دست آن ها را بچرخان و سپس همان گونه که توصیف شد، عمل کن. اگر بر پشت رقعه "افعل" نوشته شده باشد، کار موردنظر را انجام بده و به چیزی که قصد انجامش را داشتی، پیش برو. اگر بر پشت رقعه "لا تفعل" نوشته شده باشد، از آن کار صرف نظر کن و آن را انجام نده. اگر رقعه ای بیرون آمد که پشت آن چیزی نوشته نشده بود، به نماز واجب بپرداز و پس از آن دو رکعت نماز خوانده و دعا کن همان طور که توضیح داده شد تا پاسخ واضحی برای عمل موردنظر بیابی. این روش تضمین می کند که انتخاب شما بر اساس هدایت الهی است.

ابن طاووس این روش استخاره با رقعه را ترجیح داده و دلایلی برای برتری آن ارائه داده است، از جمله اینکه این روش اختصاصی تر بوده و احتمال تقیه در آن وجود ندارد، برخلاف سایر روش ها.»

ص: 71

مِنْ صَلَاةِ اللَّیْلِ وَ أَنْتَ سَاجِدٌ مِائَةَ مَرَّةٍ وَ مَرَّةً قَالَ قُلْتُ: کَیْفَ أَقُولُ: قَالَ تَقُولُ أَسْتَخِیرُ اللَّهَ بِرَحْمَتِهِ أَسْتَخِیرُ اللَّهَ بِرَحْمَتِهِ.

وَ رَوَاهُ ابْنُ طَاوُسٍ فِی کِتَابِ الِاسْتِخَارَاتِ نَقْلًا مِنْ کِتَابِ أَصْلِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حُفَیْفَةَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ الْقَسْرِیِّ مِثْلَهُ (1).

*******

ترجمه:

محمد بن خالد قسری گوید: از امام صادق علیه السلام در باره استخاره پرسیدم. گوید: امام علیه السلام فرمود: در آخرین رکعت نماز شب در حالت سجده صدو یک بار از درگاه خداوند استخاره کن. گوید: عرض کردم: چگونه استخاره بگویم؟ فرمود: می­گویی: «استخیر الله برحمته استخیر الله برحمته».

قَالَ: إِذَا أَرَادَ أَحَدُکُمْ أَمْراً فَلَا یُشَاوِرْ فِیهِ أَحَداً مِنَ النَّاسِ حَتَّی یَبْدَأَ فَیُشَاوِرَ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی قَالَ قُلْتُ: وَ مَا مُشَاوَرَةُ اللَّهِ تَعَالَی جُعِلْتُ فِدَاکَ قَالَ تَبْتَدِئُ فَتَسْتَخِیرُ اللَّهَ فِیهِ أَوَّلًا ثُمَّ تُشَاوِرُ فِیهِ فَإِنَّهُ إِذَا بَدَأَ بِاللَّهِ أَجْرَی لَهُ الْخِیَرَةَ عَلَی لِسَانِ مَنْ یَشَاءُ مِنَ الْخَلْقِ.

وَ رَوَاهُ فِی مَعَانِی الْأَخْبَارِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی الْقَاسِمِ مَاجِیلَوَیْهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَی عَنْ هَارُونَ بْنِ خَارِجَةَ (1)

وَ رَوَاهُ الْبَرْقِیُّ فِی الْمَحَاسِنِ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَی عَنْ هَارُونَ بْنِ خَارِجَةَ مِثْلَهُ (2).

*******

ترجمه:

هارون بن خارجه از امام صادق (ع) نقل می کند که فرمودند:

«هرگاه یکی از شما قصد انجام کاری داشت، نباید ابتدا با کسی از مردم مشورت کند، بلکه باید اول با خداوند تبارک و تعالی مشورت نماید.»

راوی گفت: «عرض کردم: ای مولای من، مشورت کردن با خداوند چگونه است؟»

حضرت پاسخ دادند: «ابتدا در مورد آن امر، از خداوند طلب خیر (استخاره) کنید. سپس درباره آن مشورت نمایید، زیرا اگر با خدا آغاز کند، خداوند خیر را بر زبان هر یک از خلق که بخواهد، جاری می سازد.»

ع إِنِّی إِذَا أَرَدْتُ الِاسْتِخَارَةَ فِی الْأَمْرِ الْعَظِیمِ اسْتَخَرْتُ اللَّهَ فِیهِ مِائَةَ مَرَّةٍ فِی الْمَقْعَدِ وَ إِذَا کَانَ شِرَاءَ رَأْسٍ أَوْ شِبْهِهِ اسْتَخَرْتُهُ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ فِی مَقْعَدٍ أَقُولُ: اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِأَنَّکَ عَالِمُ الْغَیْبِ وَ الشَّهَادَةِ إِنْ کُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ کَذَا وَ کَذَا خَیْرٌ لِی فَخِرْهُ لِی وَ یَسِّرْهُ وَ إِنْ کُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّهُ شَرٌّ لِی فِی دِینِی وَ دُنْیَایَ وَ آخِرَتِی فَاصْرِفْهُ عَنِّی إِلَی مَا هُوَ خَیْرٌ لِی وَ رَضِّنِی فِی ذَلِکَ بِقَضَائِکَ فَإِنَّکَ تَعْلَمُ وَ لَا أَعْلَمُ وَ تَقْدِرُ وَ لَا أَقْدِرُ وَ تَقْضِی وَ لَا أَقْضِی إِنَّکَ عَلَّامُ الْغُیُوبِ.

*******

ترجمه:

از ابن اسباط نقل شده است که (از کسی روایت کرده است که) گفت: ابو جعفر (امام باقر ع) فرمودند:

«هنگامی که قصد استخاره برای یک امر بزرگ و عظیم را دارم، در محل نشستن صد بار از خداوند طلب خیر می کنم. اما اگر موضوع، خرید یک رأس (دام یا مشابه آن) یا چیزی کوچک باشد، سه بار در محل نشستن از خداوند طلب خیر می کنم و می گویم:

"اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِأَنَّكَ عَالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهَادَةِ، إِنْ كُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ كَذَا وَ كَذَا خَيْرٌ لِي فَخِرْهُ لِي وَ يَسِّرْهُ. وَ إِنْ كُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّهُ شَرٌّ لِي فِي دِينِي وَ دُنْيَايَ وَ آخِرَتِي فَاصْرِفْهُ عَنِّي إِلَى مَا هُوَ خَيْرٌ لِي وَ رَضِّنِي فِي ذَلِكَ بِقَضَائِكَ. فَإِنَّكَ تَعْلَمُ وَ لَا أَعْلَمُ وَ تَقْدِرُ وَ لَا أَقْدِرُ وَ تَقْضِي وَ لَا أَقْضِي، إِنَّكَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ."»

(عبارت "کَذَا وَ کَذَا" اشاره به امر موردنظر دارد که فرد در آن مورد از خداوند طلب خیر می کند.)

ضَیْعَتِکَ الَّتِی تَعَرَّضَ لَکَ السُّلْطَانُ فِیهَا فَاسْتَخِرِ اللَّهَ مِائَةَ مَرَّةٍ خِیَرَةً فِی عَافِیَةٍ فَإِنِ احْلَوْلَی بِقَلْبِکَ بَعْدَ الِاسْتِخَارَةِ بَیْعُهَا فَبِعْهَا وَ اسْتَبْدِلْ غَیْرَهَا إِنْ شَاءَ اللَّهُ وَ لَا تَتَکَلَّمْ بَیْنَ أَضْعَافِ الِاسْتِخَارَةِ حَتَّی تُتِمَّ الْمِائَةَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ.

*******

ترجمه:

علی بن موسی بن طاووس در کتاب "الاستخارات" نقل کرده است که از کتاب "الادعیة" تألیف سعد بن عبدالله، از علی بن مهزیار آمده است:

ابو جعفر ثانی (امام جواد ع) در نامه ای به ابراهیم بن شیبه نوشتند: «آنچه را که در مورد مسئله ی زمینت که سلطان در آن دخالت کرده و از من نظر خواسته ای، متوجه شدم. صد بار استخاره کن، آن هم استخاره ای در حالت سلامت و عافیت. اگر بعد از استخاره قلبت به فروش زمین تمایل پیدا کرد، آن را بفروش و چیزی دیگر به جای آن تهیه کن، ان شاءالله. در طول استخاره، بین آن سخنی مگو تا زمانی که صد بار طلب خیر را کامل کنی، ان شاءالله.»

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ فِی أَحَادِیثِ الْقِرَاءَةِ فِی غَیْرِ الصَّلَاةِ (1).

*******

ترجمه:

از ابی علی یسع قمی روایت شده که گفت: به امام صادق علیه السلام عرض کردم که من کاری را می خواهم انجام دهم و از خداوند طلب خیر می کنم، اما در تصمیم گیری موفق نمی شوم؛ آیا آن کار را انجام دهم یا ترک کنم؟ فرمودند: نگاه کن هنگامی که به نماز می ایستی، زیرا شیطان دورترین حالت خود را از انسان هنگامی دارد که او به نماز ایستاده است. [نگاه کن به] هر چیزی که در قلبت قرار می گیرد، پس به آن عمل کن. قرآن را باز کن و به اولین چیزی که در آن می بینی نگاه کن و به آن عمل کن، اگر خدا بخواهد.

إِلَی اللَّهِ قَالَ مَنْ یَتَّهِمُ اللَّهَ قُلْتُ وَ أَحَدٌ یَتَّهِمُ اللَّهَ قَالَ نَعَمْ مَنِ اسْتَخَارَ اللَّهَ فَجَاءَتْهُ الْخِیَرَةُ بِمَا یَکْرَهُ فَسَخِطَ فَذَلِکَ الَّذِی یَتَّهِمُ اللَّهَ.

*******

ترجمه:

عثمان بن عیسی از کسی که آن را نقل کرده از برخی از یارانش روایت کرده است که گفت: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: چه کسی گرامی ترین مخلوق نزد خداوند است؟ فرمودند: کسی که بیشتر از همه خدا را یاد کند و بیشتر از همه به اطاعت او عمل کند. گفتم: پس چه کسی منفورترین مخلوق نزد خداوند است؟ فرمودند: کسی که به خدا سوءظن داشته باشد. گفتم: آیا کسی به خدا سوءظن پیدا می کند؟ فرمودند: بله، کسی که از خدا طلب خیر کند و آنچه به صلاح اوست به او داده شود اما از آن ناخشنود شود؛ پس چنین کسی به خدا سوءظن پیدا کرده است.

وَ رَوَاهُ الْبَرْقِیُّ فِی الْمَحَاسِنِ کَمَا مَرَّ (1).

*******

ترجمه:

محمد بن مضارب گوید: امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس بدون استخاره وارد کاری شود (به کاری بپردازد) سپس مصیبت و بلایی بر او وارد شود در برابر آن مصیبت پاداشی نخواهد داشت.

عَنِ الْعَلَّامَةِ عَنْ أَبِیهِ عَنِ السَّیِّدِ رَضِیِّ الدِّینِ بْنِ طَاوُسٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْآوِیِّ الْحُسَیْنِیِّ عَنْ صَاحِبِ الْأَمْرِ ع قَالَ: تَقْرَأُ الْفَاتِحَةَ عَشْرَ مَرَّاتٍ وَ أَقَلُّهُ ثَلَاثَةٌ وَ دُونَهُ مَرَّةٌ ثُمَّ تَقْرَأُ الْقَدْرَ عَشْراً ثُمَّ تَقُولُ هَذَا الدُّعَاءَ ثَلَاثاً اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَخِیرُکَ لِعِلْمِکَ بِعَاقِبَةِ الْأُمُورِ وَ أَسْتَشِیرُکَ لِحُسْنِ ظَنِّی بِکَ فِی الْمَأْمُولِ وَ الْمَحْذُورِ اللَّهُمَّ إِنْ کَانَ الْأَمْرُ الْفُلَانِیُّ مِمَّا قَدْ نِیطَتْ بِالْبَرَکَةِ أَعْجَازُهُ وَ بَوَادِیهِ وَ حُفَّتْ بِالْکَرَامَةِ أَیَّامُهُ وَ لَیَالِیهِ فَخِرْ لِیَ اللَّهُمَّ فِیهِ خِیَرَةً تَرُدُّ شَمُوسَهُ ذَلُولًا وَ تَقْعَضُ (1) أَیَّامَهُ سُرُوراً اللَّهُمَّ إِمَّا أَمْرٌ فَآتَمِرُ وَ إِمَّا نَهْیٌ فَأَنْتَهِی اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَخِیرُکَ بِرَحْمَتِکَ خِیَرَةً فِی عَافِیَةٍ- ثُمَّ تَقْبِضُ عَلَی قِطْعَةٍ مِنَ السُّبْحَةِ تُضْمِرُ حَاجَةً إِنْ کَانَ عَدَدُ الْقِطْعَةِ زَوْجاً فَهُوَ افْعَلْ وَ إِنْ کَانَ فَرْداً لَا تَفْعَلْ وَ بِالْعَکْسِ.

*******

ترجمه:

ازمرحوم محمد بن محمد آوی حسینی از صاحب الامر علیه السلام روایت شده که فرمودند: ده بار سوره فاتحه را بخوان و حداقل آن سه بار است و کمتر از آن یک بار. سپس ده بار سوره قدر را بخوان. سپس این دعا را سه بار بگو:

«اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَخِیرُکَ لِعِلْمِکَ بِعَاقِبَةِ الْأُمُورِ وَ أَسْتَشِیرُکَ لِحُسْنِ ظَنِّی بِکَ فِی الْمَأْمُولِ وَ الْمَحْذُورِ. اللَّهُمَّ إِنْ کَانَ الْأَمْرُ الْفُلَانِیُّ مِمَّا قَدْ نِیطَتْ بِالْبَرَکَةِ أَعْجَازُهُ وَ بَوَادِیهِ وَ حُفَّتْ بِالْکَرَامَةِ أَیَّامُهُ وَ لَیَالِیهِ فَخِرْ لِیَ اللَّهُمَّ فِیهِ خِیَرَةً تَرُدُّ شَمُوسَهُ ذَلُولًا وَ تَقْعَضُ أَیَّامَهُ سُرُوراً. اللَّهُمَّ إِمَّا أَمْرٌ فَآتَمِرُ وَ إِمَّا نَهْیٌ فَأَنْتَهِی. اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَخِیرُکَ بِرَحْمَتِکَ خِیَرَةً فِی عَافِیَةٍ.»

سپس مقداری از تسبیح را بردار و حاجت خود را در ذهن مرور کن. اگر تعداد قطعات زوج بود، آن را انجام بده و اگر فرد بود، انجام نده؛ و بالعکس.

بِإِسْنَادِهِ إِلَی الْحَارِثِ الْأَعْوَرِ عَنْ عَلِیٍّ ع (1)

وَ الَّذِی قَبْلَهُ نَقْلًا مِنْ کِتَابِ عَمَلِ شَهْرِ رَمَضَانَ لِمُحَمَّدِ بْنِ أَبِی قُرَّةَ بِإِسْنَادِهِ إِلَی الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع مِثْلَهُ.

*******

ترجمه:

محمد بن یعقوب نقل کرده که روایت شده است: امیرالمؤمنین علیه السلام در شب عید فطر دو رکعت نماز می خواند. در رکعت اول سوره حمد و سوره «قل هو الله احد» را هزار مرتبه قرائت می کرد و در رکعت دوم سوره حمد و سوره «قل هو الله احد» را یک مرتبه می خواند.

سُلَیْمَانَ التَّمِیمِیِّ عَنْ (أَبِی عُثْمَانَ الْهِنْدِیِّ) (1) عَنْ سَلْمَانَ الْفَارِسِیِّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا مِنْ عَبْدٍ یُصَلِّی لَیْلَةَ الْعِیدِ سِتَّ رَکَعَاتٍ إِلَّا شُفِّعَ فِی أَهْلِ بَیْتِهِ کُلِّهِمْ وَ إِنْ کَانُوا قَدْ وَجَبَتْ لَهُمُ النَّارُ.

إِلَی أَنْ قَالَ: قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ (2)- یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ خَمْسَ مَرَّاتٍ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ.

*******

ترجمه:

از سلمان فارسی نقل شده که گفت: رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: هیچ بنده ای نیست که در شب عید شش رکعت نماز بخواند، مگر این که شفاعت تمام اهل بیت او پذیرفته می شود، حتی اگر بر آنان آتش دوزخ واجب شده باشد.

تا آنجا که محمد بن حسن گفت: در هر رکعت پنج مرتبه سوره «قل هو الله احد» قرائت شود.

وَ جَلَّ خَلَقَ یَوْماً أَعْظَمَ حُرْمَةً مِنْهُ لَا وَ اللَّهِ لَا وَ اللَّهِ لَا وَ اللَّهِ ثُمَّ قَالَ وَ لْیَکُنْ مِنْ قَوْلِکُمْ إِذَا الْتَقَیْتُمْ أَنْ تَقُولُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَکْرَمَنَا بِهَذَا الْیَوْمِ وَ جَعَلَنَا مِنَ الْمُوفِینَ بِعَهْدِهِ إِلَیْنَا وَ مِیثَاقِنَا الَّذِی وَاثَقَنَا بِهِ مِنْ وَلَایَةِ وُلَاةِ أَمْرِهِ وَ الْقُوَّامِ بِقِسْطِهِ وَ لَمْ یَجْعَلْنَا مِنَ الْجَاحِدِینَ وَ الْمُکَذِّبِینَ بِیَوْمِ الدِّینِ- ثُمَّ قَالَ وَ لْیَکُنْ مِنْ دُعَائِکَ فِی دُبُرِ هَاتَیْنِ الرَّکْعَتَیْنِ أَنْ تَقُولَ وَ ذَکَرَ دُعَاءً طَوِیلًا.

*******

ترجمه:

از علی بن حسین عبدی نقل شده که گفت: شنیدم امام صادق علیه السلام فرمودند: روزه روز غدیر خم برابر با روزه گرفتن عمر دنیا است. و ادامه دادند: این روز، عید بزرگ خداوند است و هیچ پیامبری مبعوث نشد مگر این که این روز را عید گرفت و به حرمت آن آگاه شد. نام این روز در آسمان «روز عهد معهود» و در زمین «روز میثاق مأخوذ» و «روز جمع مشهود» است.

هر کس در این روز دو رکعت نماز بخواند، به این صورت که قبل از زوال خورشید، مقدار نیم ساعت پیش از آن غسل کند، سپس نماز را با این نیت بخواند و در هر رکعت سوره حمد یک بار، سوره «قل هو الله احد» ده بار، آیه الکرسی ده بار و سوره «إنا أنزلناه» ده بار قرائت کند، این عمل معادل صد هزار حج و صد هزار عمره در نزد خداوند عز و جل است.

هر حاجتی که از خداوند، از نیازهای دنیا و آخرت، بخواهد برآورده خواهد شد، هر چه که باشد. و اگر این دو رکعت و دعا از دست برود، می توان آن را قضا کرد.

هر کس در این روز یک مؤمن را اطعام کند، مانند کسی است که گروه های زیادی را اطعام کرده است. و امام تعداد این گروه ها را تا ده بار با دستان خود نشان دادند. سپس فرمودند: آیا می دانی هر گروه چند نفر است؟ پاسخ دادم: نه. فرمودند: هر گروه شامل صد هزار نفر است. و ثواب آن برابر با کسی است که به تعداد این افراد از پیامبران، صدیقین و شهدا در حرم خداوند عز و جل طعام داده و در روز سختی به آنان آب رسانده باشد.

در این روز، یک درهم معادل هزار هزار درهم است. سپس امام فرمودند: آیا گمان می کنی خداوند عز و جل روزی را با حرمت بیشتر از این روز خلق کرده است؟ به خدا قسم که نه، به خدا قسم که نه، به خدا قسم که نه.

سپس فرمودند: هنگامی که یکدیگر را ملاقات می کنید، بگویید: «الحمد لله الذی أکرمنا بهذا الیوم و جعلنا من الموفین بعهدِه إلینا و میثاقنا الذی واثقنا به من ولایة ولاة أمره و القوام بقسطه و لم یجعلنا من الجاحدین و المکذبین بیوم الدین.»

و در پایان این دو رکعت نماز، این دعا را بخوانید. (دعا طولانی ذکر شده است).

مَنْزِلٍ لَکَ خَالٍ أَوْ فِی خَلْوَةٍ مُنْذُ حِینَ یَرْتَفِعُ النَّهَارُ فَتُصَلِّی أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ تُحْسِنُ رُکُوعَهَا وَ سُجُودَهَا وَ خُشُوعَهَا وَ تُسَلِّمُ بَیْنَ کُلِّ رَکْعَتَیْنِ تَقْرَأُ فِی الْأُولَی الْحَمْدَ وَ قُلْ یَا أَیُّهَا الْکَافِرُونَ- وَ فِی الثَّانِیَةِ الْحَمْدَ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- ثُمَّ تُصَلِّی رَکْعَتَیْنِ أُخْرَاوَیْنِ تَقْرَأُ فِی الْأُولَی الْحَمْدَ وَ سُورَةَ الْأَحْزَابِ- وَ فِی الثَّانِیَةِ الْحَمْدَ وَ إِذَا جَاءَکَ الْمُنَافِقُونَ- أَوْ مَا تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ- ثُمَّ تُسَلِّمَ وَ تُحَوِّلُ وَجْهَکَ نَحْوَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ ع وَ مَضْجَعِهِ فَتُمَثِّلُ لِنَفْسِکَ مَصْرَعَهُ وَ مَنْ کَانَ مَعَهُ مِنْ أَهْلِهِ وَ وُلْدِهِ وَ تُسَلِّمُ عَلَیْهِ وَ تَلْعَنُ قَاتِلِیهِ وَ تَبْرَأُ مِنْ أَفْعَالِهِمْ یَرْفَعُ اللَّهُ لَکَ بِذَلِکَ فِی الْجَنَّةِ مِنَ الدَّرَجَاتِ وَ یَحُطُّ عَنْکَ مِنَ السَّیِّئَاتِ ثُمَّ ذَکَرَ دُعَاءً یُدْعَی بِهِ بَعْدَ ذَلِکَ ثُمَّ قَالَ فَإِنَّ ذَلِکَ أَفْضَلُ یَا ابْنَ سِنَانٍ مِنْ کَذَا وَ کَذَا حَجَّةً وَ کَذَا وَ کَذَا عُمْرَةً تَتَطَوَّعُهَا وَ تُنْفِقُ فِیهَا مَالَکَ وَ تَنْصِبُ فِیهَا بَدَنَکَ وَ تُفَارِقُ فِیهَا أَهْلَکَ وَ وُلْدَکَ وَ اعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ یُعْطِی مَنْ صَلَّی هَذِهِ الصَّلَاةَ فِی هَذَا الْیَوْمِ وَ دَعَا بِهَذَا الدُّعَاءِ مُخْلِصاً وَ عَمِلَ هَذَا الْعَمَلَ مُوقِناً مُصَدِّقاً عَشْرَ خِصَالٍ مِنْهَا أَنْ یَقِیَهُ اللَّهُ مِیتَةَ السَّوْءِ وَ یُؤْمِنَهُ مِنَ الْمَکَارِهِ وَ الْفَقْرِ وَ لَا یُظْهِرَ عَلَیْهِ عَدُوّاً إِلَی أَنْ یَمُوتَ وَ یُوَقِّیَهُ اللَّهُ مِنَ الْجُنُونِ وَ الْجُذَامِ وَ الْبَرَصِ فِی نَفْسِهِ وَ وُلْدِهِ إِلَی أَرْبَعَةِ أَعْقَابٍ لَهُ وَ لَا یَجْعَلُ لِلشَّیْطَانِ وَ لَا لِأَوْلِیَائِهِ عَلَیْهِ وَ لَا عَلَی نَسْلِهِ إِلَی أَرْبَعَةِ أَعْقَابٍ سَبِیلًا.

أَقُولُ: هَذِهِ الصَّلَاةُ یَحْتَمِلُ کَوْنُهَا صَلَاةَ الزِّیَارَةِ لَکِنْ لَمْ یَذْکُرْ هُنَا زِیَارَةً لَهُ ع غَیْرَ قَوْلِهِ وَ تُسَلِّمُ.

*******

ترجمه:

از عبدالله بن سنان از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمودند: بهترین چیزی که می توان در این روز، یعنی روز عاشورا، انجام داد این است که لباس های پاکیزه بپوشی و به حالت عزا درآیی. گفتم: تسلب (به حالت عزا در آمدن) چیست؟ فرمودند: دکمه هایت را باز کنی و آستین هایت را بالا بزنی، مانند حالت افراد مصیبت دیده. سپس به مکانی خلوت یا منزلی خالی برو که کسی تو را نبیند، یا به زمینی بی آب و علف برو، از زمانی که خورشید بالا آمده است.

چهار رکعت نماز بخوان که رکوع، سجود، و خشوع آن را نیکو به جا آوری و بین هر دو رکعت سلام دهی. در رکعت اول، سوره حمد و «قل یا أیها الکافرون»، و در رکعت دوم، سوره حمد و «قل هو الله احد» را بخوان. سپس دو رکعت دیگر بخوان که در رکعت اول، سوره حمد و سوره احزاب، و در رکعت دوم، سوره حمد و «إذا جاءک المنافقون» یا هر آیه ای از قرآن که ممکن است، بخوان. پس از اتمام نماز، به سمت قبر و مزار امام حسین علیه السلام توجه کن و قتلگاه ایشان و یارانشان را در نظر آور، بر ایشان سلام فرست، قاتلانشان را لعنت کن و از اعمال آن ها بیزاری جوی.

با این عمل، خداوند درجاتی بزرگ در بهشت برای تو برمی افرازد و گناهانت را می آمرزد. سپس امام دعایی را ذکر کردند که پس از این نماز خوانده می شود.

سپس فرمودند: این عمل، ای پسر سنان، از بسیاری از حج ها و عمره ها که با صرف مال، مشقت بدنی، و دوری از خانواده انجام می دهی، برتر است. و بدان که کسی که این نماز را در این روز بخواند، این دعا را با اخلاص بخواند، و این عمل را با یقین و تصدیق انجام دهد، ده پاداش از جمله در امان ماندن از مرگ بد، امنیت از سختی ها و فقر، در امان ماندن از جنون، جذام و برص برای خودش و نسلش تا چهار نسل، و نداشتن راه نفوذ شیطان یا پیروانش بر خود و نسلش تا چهار نسل، خواهد داشت.

گفته شده است که این نماز ممکن است نماز زیارت باشد، اما در اینجا زیارتی جز سلام ذکر نشده است.

مِصْبَاحِ الزَّائِرِ لِابْنِ طَاوُسٍ عَنْ سَلْمَانَ الْفَارِسِیِّ عَنِ النَّبِیِّ ص أَنَّهُ مَنْ صَلَّی فِی لَیْلَةِ الْأُولَی مِنْ رَجَبٍ- ثَلَاثِینَ رَکْعَةً بِالْحَمْدِ وَ الْجَحْدِ ثَلَاثاً وَ التَّوْحِیدِ ثَلَاثاً غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذُنُوبَهُ وَ بَرَأَ مِنَ النِّفَاقِ وَ کُتِبَ مِنَ الْمُصَلِّینَ إِلَی السَّنَةِ الْمُقْبِلَةِ وَ فِی الثَّانِیَةِ عَشْراً بِالْحَمْدِ وَ الْجَحْدِ وَ ثَوَابُهُ کَمَا مَرَّ وَ فِی الثَّالِثَةِ عَشْراً بِالْحَمْدِ مَرَّةً وَ النَّصْرِ خَمْساً بَنَی اللَّهُ لَهُ قَصْراً فِی الْجَنَّةِ الْحَدِیثَ وَ فِی الرَّابِعَةِ مِائَةَ رَکْعَةٍ فِی الْأُولَی بِالْحَمْدِ وَ الْفَلَقِ- وَ فِی الثَّانِیَةِ بِالْحَمْدِ وَ النَّاسِ کُلَّهَا نَزَلَ مِنْ کُلِّ سَمَاءٍ مَلَائِکَةٌ یَکْتُبُونَ ثَوَابَهُ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ الْخَبَرَ وَ فِی الْخَامِسَةِ سِتّاً بِالْحَمْدِ وَ التَّوْحِیدِ- خَمْساً وَ عِشْرِینَ مَرَّةً أُعْطِیَ ثَوَابَ أَرْبَعِینَ نَبِیّاً الْخَبَرَ وَ فِی السَّادِسَةِ رَکْعَتَیْنِ بِالْحَمْدِ وَ آیَةِ الْکُرْسِیِّ سَبْعاً نُودِیَ أَنْتَ وَلِیُّ اللَّهِ حَقّاً حَقّاً الْخَبَرَ وَ فِی السَّابِعَةِ أَرْبَعاً بِالْحَمْدِ وَ التَّوْحِیدِ- وَ الْمُعَوِّذَتَیْنِ ثَلَاثاً فَإِذَا سَلَّمَ صَلَّی عَلَی النَّبِیِّ ص عَشْراً فَسَلَّمَ وَ قَرَأَ الْبَاقِیَاتِ الصَّالِحَاتِ عَشْراً أَظَلَّهُ اللَّهُ فِی ظِلِّ عَرْشِهِ وَ أَعْطَاهُ ثَوَابَ مَنْ صَامَ رَمَضَانَ الْخَبَرَ وَ فِی الثَّامِنَةِ عِشْرِینَ بِالْحَمْدِ وَ الْقَلَاقِلِ ثَلَاثاً ثَلَاثاً أَعْطَاهُ اللَّهُ ثَوَابَ الشَّاکِرِینَ وَ الصَّابِرِینَ وَ فِی التَّاسِعَةِ رَکْعَتَیْنِ بِالْحَمْدِ وَ أَلْهَیکُمْ خَمْساً لَمْ یَقُمْ حَتَّی یُغْفَرَ لَهُ الْخَبَرَ وَ فِی الْعَاشِرَةِ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ بَعْدَ الْمَغْرِبِ بِالْحَمْدِ وَ التَّوْحِیدِ ثَلَاثاً رُفِعَ لَهُ قَصْرٌ فِی الْجَنَّةِ الْخَبَرَ وَ فِی الْحَادِیَةَ عَشْرَةَ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ بِالْحَمْدِ- وَ آیَةِ الْکُرْسِیِّ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ کَانَ کَمَنْ قَرَأَ کُلَّ کِتَابٍ أَنْزَلَهُ اللَّهُ وَ نُودِیَ اسْتَأْنِفِ الْعَمَلَ فَقَدْ غُفِرَ لَکَ

ص: 92

وَ فِی الثَّانِیَةَ عَشْرَةَ رَکْعَتَیْنِ بِالْحَمْدِ- وَ آمَنَ الرَّسُولُ (1) السُّورَةَ عَشْراً أُعْطِیَ ثَوَابَ الْآمِرِینَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهِینَ عَنِ الْمُنْکَرِ الْخَبَرَ وَ فِی الثَّالِثَةَ عَشْرَةَ عَشْراً یَقْرَأُ فِی أَوَائِلِهَا بِالْحَمْدِ وَ الْعَادِیَاتِ- وَ فِی آخِرِ کُلِّ رَکْعَةٍ مِنْهَا بِالْحَمْدِ وَ التَّکَاثُرِ- غُفِرَ لَهُ وَ إِنْ کَانَ عَاقّاً الْخَبَرَ وَ فِی الرَّابِعَةَ عَشْرَةَ ثَلَاثِینَ بِالْحَمْدِ وَ التَّوْحِیدِ- وَ قَوْلِهِ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ (2)- السُّورَةَ غُفِرَتْ لَهُ ذُنُوبُهُ الْخَبَرَ وَ فِی الْخَامِسَةَ عَشْرَةَ وَ السَّادِسَةَ عَشْرَةَ وَ السَّابِعَةَ عَشْرَةَ ثَلَاثِینَ بِالْحَمْدِ وَ التَّوْحِیدِ إِحْدَی عَشْرَةَ أُعْطِیَ ثَوَابَ سَبْعِینَ شَهِیداً الْخَبَرَ وَ فِی الثَّامِنَةَ عَشْرَةَ رَکْعَتَیْنِ بِالْحَمْدِ مَرَّةً وَ التَّوْحِیدِ مَرَّةً وَ الْفَلَقِ عَشْراً وَ النَّاسِ عَشْراً غُفِرَتْ ذُنُوبُهُ وَ فِی التَّاسِعَةَ عَشْرَةَ أَرْبَعاً بِالْحَمْدِ- وَ آیَةِ الْکُرْسِیِّ خَمْسَ عَشْرَةَ مَرَّةً وَ کَذَلِکَ التَّوْحِیدُ أُعْطِیَ کَثَوَابِ مُوسَی ع- وَ فِی الْعِشْرِینَ رَکْعَتَیْنِ بِالْحَمْدِ وَ الْقَدْرِ خَمْساً أُعْطِیَ ثَوَابَ إِبْرَاهِیمَ وَ مُوسَی وَ عِیسَی- وَ أَمِنَ مِنْ شَرِّ الثَّقَلَیْنِ وَ نَظَرَ اللَّهُ إِلَیْهِ بِالْمَغْفِرَةِ وَ فِی الْحَادِیَةِ وَ الْعِشْرِینَ سِتّاً بِالْحَمْدِ وَ الْکَوْثَرِ عَشْراً وَ التَّوْحِیدِ عَشْراً لَمْ یُکْتَبْ عَلَیْهِ ذَنْبٌ سَنَةً الْخَبَرَ وَ فِی الثَّانِیَةِ وَ الْعِشْرِینَ ثَمَانِیاً بِالْحَمْدِ- وَ الْجَحْدِ سَبْعاً وَ یُسَلِّمُ وَ یُصَلِّی عَلَی النَّبِیِّ (ص) (3) عَشْراً ثُمَّ یَسْتَغْفِرُ اللَّهَ عَشْراً لَمْ یَخْرُجْ مِنَ الدُّنْیَا حَتَّی یَرَی مَکَانَهُ فِی الْجَنَّةِ- وَ یَمُوتُ عَلَی الْإِسْلَامِ- وَ یَکُونُ لَهُ ثَوَابُ سَبْعِینَ نَبِیّاً

ص: 93

وَ فِی الثَّالِثَةِ وَ الْعِشْرِینَ رَکْعَتَیْنِ بِالْحَمْدِ وَ الضُّحَی خَمْساً أُعْطِیَ بِکُلِّ حَرْفٍ وَ بِکُلِّ کَافِرٍ وَ کَافِرَةٍ دَرَجَةً فِی الْجَنَّةِ الْخَبَرَ وَ فِی الرَّابِعَةِ وَ الْعِشْرِینَ أَرْبَعِینَ بِالْحَمْدِ وَ الْإِخْلَاصِ- کَتَبَ لَهُ اللَّهُ أَلْفاً مِنَ الْحَسَنَاتِ وَ مَحَا عَنْهُ مِنَ السَّیِّئَاتِ وَ رَفَعَ لَهُ مِنَ الدَّرَجَاتِ کَذَلِکَ الْخَبَرَ وَ فِی الْخَامِسَةِ وَ الْعِشْرِینَ عِشْرِینَ بَیْنَ الْعِشَاءَیْنِ بِالْحَمْدِ وَ آمَنَ الرَّسُولُ (1) السُّورَةَ حَفِظَهُ اللَّهُ فِی نَفْسِهِ الْخَبَرَ وَ فِی السَّادِسَةِ وَ الْعِشْرِینَ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ بِالْحَمْدِ وَ التَّوْحِیدِ أَرْبَعِینَ مَرَّةً صَافَحَتْهُ الْمَلَائِکَةُ الْخَبَرَ وَ فِی السَّابِعَةِ وَ الْعِشْرِینَ وَ الثَّامِنَةِ وَ الْعِشْرِینَ وَ التَّاسِعَةِ وَ الْعِشْرِینَ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ بِالْحَمْدِ وَ الْأَعْلَی عَشْراً وَ الْقَدْرِ عَشْراً وَ یُسَلِّمُ وَ یُصَلِّی عَلَی النَّبِیِّ (ص) (2) مِائَةً وَ یَسْتَغْفِرُ اللَّهَ مِائَةً کُتِبَ لَهُ ثَوَابُ عِبَادَةِ الْمَلَائِکَةِ وَ فِی الثَّلَاثِینَ عَشْراً بِالْحَمْدِ وَ التَّوْحِیدِ إِحْدَی عَشْرَةَ أُعْطِیَ فِی جَنَّةِ الْفِرْدَوْسِ سَبْعَةَ مُدُنٍ الْخَبَرَ.

*******

ترجمه:

ابراهیم بن علی کفعمی در کتاب «المصباح»، به نقل از کتاب «مصباح الزائر» ابن طاووس، از سلمان فارسی از پیامبر صلی الله علیه وآله روایت کرده است:

هر کس در شب /اول ماه رجب سی رکعت نماز بخواند، در هر رکعت سوره حمد، سوره کافرون (جحد) سه بار و سوره توحید (قل هو الله احد) سه بار قرائت کند، خداوند گناهانش را می آمرزد، او را از نفاق پاک می گرداند و نام او در زمره نمازگزاران تا سال آینده ثبت می شود./

درشب دوم، دوازده رکعت نماز بخواند، که در هر رکعت سوره حمد و جحد قرائت شود. ثواب آن همانند مرحله قبل است.

/درشب سوم، دوازده رکعت نماز بخواند که در هر رکعت، سوره حمد یک بار و سوره نصر پنج بار قرائت کند. خداوند قصری در بهشت برای او بنا می کند.

/در شب چهارم، چهارصد رکعت نماز بخواند. در رکعت اول، سوره حمد و سوره فلق و در رکعت دوم، سوره حمد و سوره ناس قرائت شود. در این حالت، ملائکه ای از آسمان نازل می شوند که ثواب او را تا روز قیامت ثبت کنند.

/در شب پنجم، شش رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد و توحید (قل هو الله احد) پنج بار و بیست وپنج مرتبه تکرار شود. به او ثواب چهل پیامبر عطا می شود./

درشب ششم، دو رکعت نماز با سوره حمد و آیة الکرسی هفت بار خوانده شود. در این هنگام ندا داده می شود: «تو حقاً ولی خدا هستی».

/در شب هفتم، چهار رکعت نماز خوانده شود. در هر رکعت سوره حمد، توحید (قل هو الله احد)، و معوذتین (فلق و ناس) سه بار قرائت شود. پس از اتمام نماز، بر پیامبر صلی الله علیه وآله ده بار درود فرستاده شود، و «الباقیات الصالحات» ده بار قرائت شود. خداوند او را در ظل عرش خود قرار می دهد و ثواب کسانی که ماه رمضان را روزه گرفته اند به او عطا می کند.

/درشب هشتم، بیست و هشت رکعت نماز خوانده شود. در هر رکعت، سوره حمد و قلاقل (سوره های کوچک قرآن) سه بار قرائت شود. خداوند ثواب شاکران و صابران را به او عطا می کند.

/در شب نهم، دو رکعت نماز با سوره حمد و سوره الهیکم پنج بار قرائت شود. او از جای خود بلند نمی شود مگر این که گناهانش بخشیده شود.

/درشب دهم، دوازده رکعت نماز پس از مغرب بخواند. در هر رکعت، سوره حمد و توحید (قل هو الله احد) سه بار قرائت شود. برای او قصری در بهشت ساخته می شود.

/در شب یازدهم، دوازده رکعت نماز با سوره حمد و آیة الکرسی خوانده شود. در این هنگام، برای او ثواب خواندن تمامی کتاب های آسمانی نوشته می شود، و به او ندا داده می شود که: «عمل خود را از سر گیر که گناهانت بخشیده شده است./ در شب دوازدهم: دو رکعت نماز بخواند که در آن سوره حمد و آیه "آمن الرسول..." (بقره: 285) را ده بار تکرار کند. ثواب این نماز برابر با پاداش کسانی است که امر به معروف و نهی از منکر می کنند./

درشب سیزدهم: ده رکعت نماز بخواند. در اوایل هر رکعت سوره حمد و "والعادیات" و در پایان هر رکعت سوره حمد و "التکاثر" قرائت شود. گناهانش بخشیده می شود، حتی اگر نافرمانی کرده باشد.

/درشب چهاردهم: سی رکعت نماز بخواند که در آن سوره حمد و توحید (قل هو الله احد) و آیه "إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ" (کهف: 110) قرائت شود. گناهان او بخشیده خواهد شد.

در شبهای پانزدهم، شانزدهم و هفدهم: سی رکعت نماز بخواند که در آن سوره حمد و توحید (قل هو الله احد) یازده بار قرائت شود. پاداش او برابر با ثواب هفتاد شهید است./

در شب هجدهم: دو رکعت نماز بخواند که در هر رکعت سوره حمد، توحید، فلق (ده بار) و ناس (ده بار) قرائت شود. تمام گناهان او بخشیده می شود./

در شب نوزدهم: چهار رکعت نماز بخواند. در هر رکعت سوره حمد، آیه الکرسی پانزده بار و توحید نیز پانزده بار قرائت شود. ثواب او برابر با ثواب حضرت موسی علیه السلام است.

/درشب بیستم: دو رکعت نماز بخواند که در آن سوره حمد و قدر پنج بار قرائت شود. پاداش او برابر با ثواب ابراهیم، موسی و عیسی علیهم السلام است. او از شر ثقلین در امان خواهد بود و خداوند با آمرزش به او می نگرد.

/در شب بیست و یکم: شش رکعت نماز بخواند که در آن سوره حمد، کوثر ده بار و توحید نیز ده بار قرائت شود. گناهی بر او نوشته نمی شود تا یک سال./

در شب بیست و دوم: هشت رکعت نماز بخواند که در آن سوره حمد و جحد (کافرون) هفت بار قرائت شود. پس از آن سلام دهد، بر پیامبر صلی الله علیه وآله ده بار درود بفرستد و ده بار از خداوند استغفار کند. او از دنیا نمی رود تا جایگاه خود در بهشت را ببیند و بر اسلام بمیرد. پاداش او برابر با ثواب هفتاد پیامبر است./در شب بیست وسوم: دو رکعت نماز بخواند که در آن سوره حمد و سوره ضحی پنج بار قرائت شود. به ازای هر حرف و به ازای هر کافر و کافره ای، درجه ای در بهشت به او داده می شود.

/در شب بیست وچهارم: چهل رکعت نماز بخواند که در هر رکعت، سوره حمد و سوره اخلاص (قل هو الله احد) قرائت شود. خداوند برای او هزار حسنه می نویسد، هزار سیئه را از او محو می کند و درجات او را بلند می گرداند./در شب بیست وپنجم: بیست رکعت نماز بین نمازهای مغرب و عشاء بخواند. در هر رکعت، سوره حمد و آیه "آمن الرسول" (بقره: 285) را قرائت کند. خداوند او را از لحاظ نفس محفوظ نگه می دارد.

/در شب بیست وششم: دوازده رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد و سوره توحید (قل هو الله احد) چهل بار قرائت شود. فرشتگان با او مصافحه می کنند./در شبهای بیست وهفتم، بیست وهشتم و بیست ونهم: دوازده رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد، سوره اعلی ده بار و سوره قدر ده بار قرائت شود. پس از نماز سلام دهد، صد بار بر پیامبر صلی الله علیه وآله درود بفرستد و صد بار از خداوند استغفار کند. ثواب عبادت فرشتگان به او داده می شود.

/درشب سی ام: دوازده رکعت نماز بخواند که در آن، سوره حمد و سوره توحید (قل هو الله احد) یازده بار قرائت شود. خداوند برای او در بهشت فردوس هفت شهر عطا می کند.

مِنْ رَجَبٍ بَعْدَ الْعِشَاءِ رَکْعَتَیْنِ یَقْرَأُ فِی أَوَّلِ رَکْعَةٍ فَاتِحَةَ الْکِتَابِ- وَ أَ لَمْ نَشْرَحْ مَرَّةً وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ وَ فِی الرَّکْعَةِ الثَّانِیَةِ فَاتِحَةَ الْکِتَابِ- وَ أَ لَمْ نَشْرَحْ (1) وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ وَ الْمُعَوِّذَتَیْنِ- ثُمَّ یَتَشَهَّدُ وَ یُسَلِّمُ ثُمَّ یُهَلِّلُ اللَّهَ ثَلَاثِینَ مَرَّةً وَ یُصَلِّی عَلَی النَّبِیِّ ص ثَلَاثِینَ مَرَّةً فَإِنَّهُ یَغْفِرُ لَهُ مَا سَلَفَ مِنْ ذُنُوبِهِ وَ یُخْرِجُهُ مِنَ الْخَطَایَا کَیَوْمَ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ.

*******

ترجمه:

و از پیامبر صلی الله علیه وآله روایت شده که فرمودند: هر کس در شب اول ماه رجب، بعد از نماز عشاء، دو رکعت نماز بخواند. در رکعت اول، سوره فاتحه، یک مرتبه سوره «ألم نشرح» و سه مرتبه سوره «قل هو الله احد» را قرائت کند. در رکعت دوم، سوره فاتحه، یک مرتبه سوره «ألم نشرح»، یک مرتبه سوره «قل هو الله احد» و سوره های معوذتین (فلق و ناس) را بخواند. سپس تشهد بخواند و سلام دهد.

پس از آن، سی مرتبه ذکر «لا اله الا الله» بگوید و سی مرتبه بر پیامبر صلی الله علیه وآله درود بفرستد. خداوند گناهان گذشته او را می آمرزد و او را از خطاها پاک می کند، مانند روزی که از مادر متولد شده است.

مِنْ مُؤْمِنٍ وَ لَا مُؤْمِنَةٍ یُصَلِّی فِی هَذَا الشَّهْرِ ثَلَاثِینَ رَکْعَةً وَ هُوَ شَهْرُ رَجَبٍ- یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ فَاتِحَةَ الْکِتَابِ مَرَّةً وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ وَ قُلْ یَا أَیُّهَا الْکَافِرُونَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ إِلَّا مَحَا اللَّهُ عَنْهُ کُلَّ ذَنْبٍ عَمِلَهُ فِی صِغَرِهِ وَ کِبَرِهِ وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ مِنَ الْأَجْرِ کَمَنْ صَامَ ذَلِکَ الشَّهْرَ کُلَّهُ وَ کُتِبَ عِنْدَ اللَّهِ مِنَ الْمُصَلِّینَ إِلَی السَّنَةِ الْمُقْبِلَةِ وَ رُفِعَ لَهُ کُلَّ یَوْمٍ ثَوَابُ (1) شَهِیدٍ مِنْ شُهَدَاءِ بَدْرٍ- وَ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِصَوْمِ کُلِّ یَوْمٍ یَصُومُهُ مِنْهُ عِبَادَةَ سَنَةٍ وَ رَفَعَ لَهُ أَلْفَ دَرَجَةٍ فَإِنْ صَامَ الشَّهْرَ کُلَّهُ أَنْجَاهُ اللَّهُ مِنَ النَّارِ وَ أَوْجَبَ لَهُ الْجَنَّةَ إِلَی أَنْ قَالَ قُلْتُ مَتَی أُصَلِّیهَا قَالَ تُصَلِّی فِی أَوَّلِهِ عَشْرَ رَکَعَاتٍ إِلَی أَنْ قَالَ وَ صَلِّ فِی وَسَطِ الشَّهْرِ عَشْرَ رَکَعَاتٍ وَ صَلِّ فِی آخِرِ الشَّهْرِ عَشْرَ رَکَعَاتٍ تَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ الْحَمْدَ مَرَّةً وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ وَ قُلْ یَا أَیُّهَا الْکَافِرُونَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ.

أَقُولُ: وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَی بَعْضِ صَلَوَاتِ رَجَبٍ إِنْ شَاءَ اللَّهُ (2) وَ تَقَدَّمَ أَیْضاً مَا یَدُلُّ عَلَیْهِ فِی نَافِلَةِ شَهْرِ رَمَضَانَ (3) وَ اعْلَمْ أَنَّ ابْنَ طَاوُسٍ قَدْ رَوَی فِی الْإِقْبَالِ الصَّلَوَاتِ السَّابِقَةَ مِنْ رِوَایَاتِ الْکَفْعَمِیِّ (4).

*******

ترجمه:

و از سلمان نقل شده که رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: هیچ مرد و زن مؤمنی نیست که در این ماه (ماه رجب) سی رکعت نماز بخواند، به این صورت که در هر رکعت، سوره فاتحه یک بار، سوره «قل هو الله احد» سه بار و سوره «قل یا أیها الکافرون» سه بار قرائت کند، مگر این که خداوند تمام گناهان او را، چه در کودکی و چه در بزرگسالی، محو کند.

خداوند به او پاداشی می دهد معادل کسی که تمام این ماه را روزه گرفته است، و او را تا سال آینده در زمره نمازگزاران ثبت می کند. علاوه بر آن، هر روز برای او ثواب یک شهید از شهدای بدر را می نویسد.

خداوند با هر روز روزه ای که او در این ماه می گیرد، عبادت یک سال برای او می نویسد، هزار درجه برای او بلند می کند، و اگر تمام این ماه را روزه بگیرد، او را از آتش نجات داده و بهشت را برای او واجب می کند.

گفته شد: چه زمانی این نماز را بخوانم؟ رسول خدا فرمودند: در آغاز ماه ده رکعت، در وسط ماه ده رکعت، و در پایان ماه ده رکعت بخوانید. در هر رکعت، سوره حمد یک بار، سوره «قل هو الله احد» سه بار، و سوره «قل یا أیها الکافرون» سه بار قرائت کنید.

ذَکَرَهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص رَجَبٌ شَهْرُ اللَّهِ وَ شَعْبَانُ شَهْرِی وَ رَمَضَانُ شَهْرُ أُمَّتِی ثُمَّ قَالَ مَنْ صَامَهُ کُلَّهُ اسْتَوْجَبَ عَلَی اللَّهِ ثَلَاثَةَ أَشْیَاءَ مَغْفِرَةً لِجَمِیعِ مَا سَلَفَ مِنْ ذُنُوبِهِ وَ عِصْمَةً فِیمَا بَقِیَ مِنْ عُمُرِهِ وَ أَمَاناً مِنَ الْعَطَشِ یَوْمَ الْفَزَعِ الْأَکْبَرِ فَقَامَ شَیْخٌ ضَعِیفٌ وَ قَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ ص- إِنِّی عَاجِزٌ عَنْ صِیَامِهِ کُلِّهِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص صُمْ أَوَّلَ یَوْمٍ مِنْهُ فَإِنَّ الْحَسَنَةَ بِعَشْرِ أَمْثَالِهَا وَ أَوْسَطَ یَوْمٍ مِنْهُ وَ آخِرَ یَوْمٍ مِنْهُ فَإِنَّکَ تُعْطَی ثَوَابَ مَنْ صَامَهُ کُلَّهُ وَ لَکِنْ لَا تَغْفُلُوا عَنْ لَیْلَةِ أَوَّلِ جُمُعَةٍ مِنْهُ فَإِنَّهَا لَیْلَةٌ تُسَمِّیهَا الْمَلَائِکَةُ لَیْلَةَ الرَّغَائِبِ- وَ ذَلِکَ أَنَّهُ إِذَا مَضَی ثُلُثُ اللَّیْلِ لَا یَبْقَی مَلَکٌ فِی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ إِلَّا وَ یَجْتَمِعُونَ فِی الْکَعْبَةِ وَ حَوَالَیْهَا وَ یَطَّلِعُ اللَّهُ عَلَیْهِمْ فَیَقُولُ لَهُمْ یَا مَلَائِکَتِی سَلُونِی مَا شِئْتُمْ فَیَقُولُونَ یَا رَبَّنَا حَاجَتُنَا إِلَیْکَ أَنْ تَغْفِرَ لِصُوَّامِ رَجَبٍ- فَیَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ قَدْ فَعَلْتُ ذَلِکَ ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا مِنْ أَحَدٍ یَصُومُ یَوْمَ الْخَمِیسِ- أَوَّلَ خَمِیسٍ مِنْ رَجَبٍ- ثُمَّ یُصَلِّی مَا بَیْنَ الْعِشَاءِ وَ الْعَتَمَةِ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ رَکْعَةً (1) فَإِذَا فَرَغَ مِنْ صَلَاتِهِ صَلَّی عَلَیَّ سَبْعِینَ مَرَّةً یَقُولُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ عَلَی آلِهِ- ثُمَّ یَسْجُدُ وَ یَقُولُ فِی سُجُودِهِ سَبْعِینَ مَرَّةً سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلَائِکَةِ وَ الرُّوحِ- ثُمَّ یَرْفَعُ رَأْسَهُ وَ یَقُولُ رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجَاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیُّ الْأَعْظَمُ- ثُمَّ یَسْجُدُ سَجْدَةً (2) وَ یَقُولُ فِیهَا مَا قَالَ فِی الْأُولَی ثُمَّ یَسْأَلُ اللَّهَ حَاجَتَهُ فِی سُجُودِهِ فَإِنَّهَا تُقْضَی قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ لَا یُصَلِّی عَبْدٌ أَوْ أَمَةٌ هَذِهِ الصَّلَاةَ إِلَّا غُفِرَ لَهُ جَمِیعُ ذُنُوبِهِ وَ لَوْ کَانَتْ مِثْلَ زَبَدِ الْبَحْرِ (3) وَ یُشَفَّعُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِی سَبْعِ مِائَةٍ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ مِمَّنِ اسْتَوْجَبَ النَّارَ الْحَدِیثَ.

وَ هُوَ طَوِیلٌ یَشْتَمِلُ عَلَی ثَوَابٍ جَزِیلٍ

ص: 99

وَ رَوَاهُ ابْنُ طَاوُسٍ فِی الْإِقْبَالِ مُرْسَلًا عَنِ النَّبِیِّ ص نَحْوَهُ (1).

*******

ترجمه:

حسن بن یوسف بن مطهر علامه در اجازه نامه خود به بنی زهرة، از طریق اسنادی که ذکر کرده، از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل کرده است:

ماه رجب، ماه خداوند است؛ ماه شعبان، ماه من است؛ و ماه رمضان، ماه امت من است. سپس فرمودند: هر کس تمام ماه رجب را روزه بگیرد، سه چیز از سوی خداوند دریافت می کند: آمرزش همه گناهان گذشته، حفاظت در باقی مانده عمر، و امنیت از تشنگی در روز فزع اکبر.

شیخ ضعیفی برخاست و گفت: یا رسول الله، من توانایی روزه گرفتن تمام این ماه را ندارم. پیامبر صلی الله علیه وآله فرمودند: اول، وسط، و آخر این ماه را روزه بگیر؛ زیرا هر حسنه ای ده برابر پاداش دارد و تو ثواب کسی را دریافت خواهی کرد که کل ماه را روزه گرفته است. سپس فرمودند: غفلت نکنید از شب اول جمعه این ماه، زیرا فرشتگان آن شب را "شب رغائب" می نامند.

در یک سوم شب، هیچ فرشته ای در آسمان ها و زمین نمی ماند مگر این که در کعبه و اطراف آن جمع شوند. خداوند بر آنان نظر می افکند و می گوید: ای فرشتگان من، هر چه می خواهید، بخواهید. آنان می گویند: پروردگارا، درخواست ما این است که روزه داران رجب را ببخشایی. خداوند عزوجل می فرماید: این کار را کردم.

سپس رسول خدا فرمودند: هر کس در روز پنجشنبه، اولین پنجشنبه ماه رجب، روزه بگیرد و بین نماز عشاء و عتمه، دوازده رکعت نماز بخواند؛ پس از آن، هفتاد مرتبه بر من درود فرستد و در سجده خود، هفتاد بار ذکر "سبّوح قدّوس ربّ الملائکة والروح" را بگوید. سپس سرش را بلند کند و بگوید: "ربّ اغفر و ارحم و تجاوز عمّا تعلم، إنّک أنت العلیّ الأعظم". دوباره به سجده برود و همان ذکر را تکرار کند و حاجت خود را در سجده از خداوند بخواهد؛ این حاجت برآورده خواهد شد.

رسول خدا فرمودند: سوگند به کسی که جان من در دست اوست، هیچ بنده ای این نماز را نمی خواند مگر این که تمامی گناهانش، حتی اگر به اندازه کف های دریا باشد، بخشیده می شود و در روز قیامت، می تواند هفتصد نفر از خانواده اش را که مستوجب آتش بودند، شفاعت کند.

این حدیث طولانی است و شامل ثواب های عظیم و فراوانی است.

وَ فِی السَّابِعَةِ رَکْعَتَیْنِ بِالْحَمْدِ- وَ التَّوْحِیدِ مِائَةً فِی الْأُولَی وَ فِی الثَّانِیَةِ بِالْحَمْدِ وَ آیَةِ الْکُرْسِیِّ مَرَّةً أَجَابَ اللَّهُ دُعَاءَهُ الْخَبَرَ وَ فِی الثَّامِنَةِ رَکْعَتَیْنِ فِی الْأُولَی بِالْحَمْدِ- وَ التَّوْحِیدِ خَمْسَ عَشْرَةَ مَرَّةً وَ فِی الثَّانِیَةِ بِالْحَمْدِ- وَ قَوْلِهِ قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ (1) الْآیَةَ ثُمَّ یَقْرَأُ التَّوْحِیدَ خَمْسَ عَشْرَةَ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذُنُوبَهُ وَ لَوْ کَانَتْ کَزَبَدِ الْبَحْرِ وَ کَأَنَّمَا قَرَأَ الْکُتُبَ الْأَرْبَعَ وَ فِی التَّاسِعَةِ أَرْبَعاً بِالْحَمْدِ وَ النَّصْرِ عَشْراً حَرَّمَ اللَّهُ جَسَدَهُ عَلَی النَّارِ الْخَبَرَ وَ فِی الْعَاشِرَةِ أَرْبَعاً بِالْحَمْدِ وَ آیَةِ الْکُرْسِیِّ ثَلَاثاً وَ الْکَوْثَرِ ثَلَاثاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ مِائَةَ أَلْفِ حَسَنَةٍ الْخَبَرَ وَ فِی الْحَادِیَةَ عَشْرَةَ ثَمَانٍ بِالْحَمْدِ- وَ الْجَحْدِ عَشْراً لَا یُصَلِّیهَا إِلَّا مُؤْمِنٌ مُسْتَکْمِلُ الْإِیمَانِ وَ یُعْطَی بِکُلِّ رَکْعَةٍ رَوْضَةً مِنْ رِیَاضِ الْجَنَّةِ الْحَدِیثَ وَ فِی الثَّانِیَةَ عَشْرَةَ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ بِالْحَمْدِ- وَ التَّکَاثُرِ عَشْراً غُفِرَتْ لَهُ ذُنُوبُ أَرْبَعِینَ سَنَةً الْخَبَرَ وَ فِی الثَّالِثَةَ عَشْرَةَ رَکْعَتَیْنِ بِالْحَمْدِ وَ التِّینِ- خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ کَیَوْمَ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ وَ کَأَنَّمَا أَعْتَقَ مِائَتَیْ رَقَبَةٍ مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِیلَ- وَ أُعْطِیَ بَرَاءَةً مِنَ النِّفَاقِ وَ مُرَافَقَةَ النَّبِیِّ (ص) (2) وَ إِبْرَاهِیمَ الْحَدِیثَ وَ فِی الرَّابِعَةَ عَشْرَةَ أَرْبَعاً بِالْحَمْدِ وَ الْعَصْرِ خَمْساً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ ثَوَابَ الْمُصْلِحِینَ (3) الْخَبَرَ وَ فِی الْخَامِسَةَ عَشْرَةَ أَرْبَعاً بَیْنَ الْعِشَاءَیْنِ بِالْحَمْدِ وَ التَّوْحِیدِ عَشْراً وَ یَقُولُ

ص: 101

بَعْدَ تَسْلِیمِهِ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لَنَا عَشْراً یَا رَبِّ ارْحَمْنَا عَشْراً سُبْحَانَ الَّذِی یُحْیِی الْمَوْتَی وَ یُمِیتُ الْأَحْیَاءَ وَ هُوَ عَلَی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ عَشْراً اسْتُجِیبَ لَهُ الْخَبَرَ وَ فِی السَّادِسَةَ عَشْرَةَ رَکْعَتَیْنِ بِالْحَمْدِ- وَ آیَةِ الْکُرْسِیِّ مَرَّةً وَ التَّوْحِیدِ خَمْسَ عَشْرَةَ أُعْطِیَ کَالنَّبِیِّ ص عَلَی نُبُوَّتِهِ وَ بُنِیَ لَهُ فِی الْجَنَّةِ مِائَةُ قَصْرٍ وَ فِی السَّابِعَةَ عَشْرَةَ رَکْعَتَیْنِ بِالْحَمْدِ- وَ التَّوْحِیدِ سَبْعِینَ مَرَّةً وَ یُسَلِّمُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرُ اللَّهَ سَبْعِینَ مَرَّةً غَفَرَ اللَّهُ لَهُ وَ لَمْ یَکْتُبْ عَلَیْهِ خَطِیئَةً وَ فِی الثَّامِنَةَ عَشْرَةَ عَشْراً بِالْحَمْدِ وَ التَّوْحِیدِ خَمْساً قُضِیَتْ کُلُّ حَاجَةٍ طَلَبَهَا فِی لَیْلَتِهِ الْخَبَرَ وَ فِی التَّاسِعَةَ عَشْرَةَ رَکْعَتَیْنِ بِالْحَمْدِ- وَ آیَةِ الْمُلْکِ خَمْساً غَفَرَ اللَّهُ لَهُ الْخَبَرَ وَ فِی الْعِشْرِینَ أَرْبَعاً بِالْحَمْدِ وَ النَّصْرِ خَمْسَ عَشْرَةَ لَمْ یَخْرُجْ مِنَ الدُّنْیَا حَتَّی یَرَانِی فِی نَوْمِهِ الْخَبَرَ وَ فِی الْحَادِیَةِ وَ الْعِشْرِینَ ثَمَانٍ بِالْحَمْدِ- وَ التَّوْحِیدِ وَ الْمُعَوِّذَتَیْنِ مَرَّةً مَرَّةً (1) کُتِبَ لَهُ بِعَدَدِ نُجُومِ السَّمَاءِ حَسَنَاتٌ الْخَبَرَ وَ فِی الثَّانِیَةِ وَ الْعِشْرِینَ رَکْعَتَیْنِ بِالْحَمْدِ وَ الْجَحْدِ مَرَّةً (2) وَ التَّوْحِیدِ خَمْسَ عَشْرَةَ مَرَّةً کُتِبَ اسْمُهُ فِی السَّمَاءِ الصِّدِّیقَ وَ جَاءَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ هُوَ فِی سِتْرِ اللَّهِ الْخَبَرَ وَ فِی الثَّالِثَةِ وَ الْعِشْرِینَ ثَلَاثِینَ بِالْحَمْدِ وَ الزَّلْزَلَةِ- نَزَعَ اللَّهُ الْغِلَّ وَ الْغِشَّ مِنْ قَلْبِهِ الْخَبَرَ

ص: 102

وَ فِی الرَّابِعَةِ وَ الْعِشْرِینَ رَکْعَتَیْنِ بِالْحَمْدِ وَ النَّصْرِ عَشْراً أُعْتِقَ مِنَ النَّارِ الْخَبَرَ وَ فِی الْخَامِسَةِ وَ الْعِشْرِینَ عَشْراً بِالْحَمْدِ وَ التَّکَاثُرِ- أُعْطِیَ ثَوَابَ الْآمِرِینَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهِینَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ ثَوَابَ سَبْعِینَ نَبِیّاً وَ فِی السَّادِسَةِ وَ الْعِشْرِینَ عَشْراً بِالْحَمْدِ- وَ آمَنَ الرَّسُولُ (1) عَشْراً عُوفِیَ مِنْ آفَاتِ الدَّارَیْنِ وَ أُعْطِیَ فِی الْقِیَامَةِ سِتَّةَ أَنْوَارٍ وَ فِی السَّابِعَةِ وَ الْعِشْرِینَ رَکْعَتَیْنِ بِالْحَمْدِ وَ الْأَعْلَی عَشْراً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ أَلْفَ أَلْفِ حَسَنَةٍ الْخَبَرَ وَ فِی الثَّامِنَةِ وَ الْعِشْرِینَ أَرْبَعاً بِالْحَمْدِ- وَ التَّوْحِیدِ وَ الْمُعَوِّذَتَیْنِ مَرَّةً مَرَّةً بُعِثَ مِنْ قَبْرِهِ وَ وَجْهُهُ کَالْقَمَرِ لَیْلَةَ الْبَدْرِ- وَ یَدْفَعُ اللَّهُ عَنْهُ أَهْوَالَ یَوْمِ الْقِیَامَةِ الْحَدِیثَ وَ فِی التَّاسِعَةِ وَ الْعِشْرِینَ عَشْراً بِالْحَمْدِ مَرَّةً وَ التَّکَاثُرِ وَ التَّوْحِیدِ وَ الْمُعَوِّذَتَیْنِ عَشْراً عَشْراً أُعْطِیَ ثَوَابَ الْمُجَاهِدِینَ الْخَبَرَ وَ فِی الثَّلَاثِینَ رَکْعَتَیْنِ بِالْحَمْدِ وَ الْأَعْلَی عَشْراً فَإِذَا سَلَّمَ صَلَّی عَلَی النَّبِیِّ (ص) (2) مِائَةً أُعْطِیَ أَلْفَ مَدِینَةٍ فِی جَنَّةِ الْمَأْوَی الْخَبَرَ.

عَلِیُّ بْنُ مُوسَی بْنِ جَعْفَرِ بْنِ طَاوُسٍ فِی الْإِقْبَالِ عَنِ النَّبِیِّ ص وَ ذَکَرَ الصَّلَوَاتِ السَّابِقَةَ کَمَا رَوَاهَا الْکَفْعَمِیُّ وَ زِیَادَةً فِی الثَّوَابِ (3).

*******

ترجمه:

ابراهیم بن علی کفعمی در کتاب «المصباح» از پیامبر صلی الله علیه وآله نقل کرده است:

در شب اول ماه شعبان: هر کس صد رکعت نماز بخواند که در هر رکعت، سوره حمد و سوره توحید (قل هو الله احد) قرائت شود و پس از سلام، سوره فاتحه را پنجاه بار بخواند، خداوند شر اهل آسمان و زمین را از او دفع می کند.

درشب دوم: پنجاه بار سوره حمد و توحید و یک بار معوذتین (فلق و ناس) قرائت کند. خداوند تا یک سال هیچ سیئه ای برای او ثبت نمی کند.

در شب سوم: دو رکعت نماز با سوره فاتحه و سوره توحید، که بیست وپنج بار قرائت شود. در این حالت، درهای بهشت برای او گشوده می شود.

درشب چهارم: چهل رکعت نماز بخواند که در هر رکعت، سوره حمد و سوره توحید بیست وپنج بار قرائت شود. ثواب هزار سال عبادت برای او نوشته می شود.

درشب پنجم: دو رکعت نماز بخواند که در آن سوره حمد و سوره توحید پانصد بار قرائت شود و پس از آن هفتاد بار بر پیامبر صلی الله علیه وآله درود فرستد. خداوند هزار حاجت از نیازهای دنیا و آخرت او را برآورده می کند و به تعداد ستارگان آسمان، شهرهایی در بهشت به او عطا می شود.

درشب ششم: چهار رکعت نماز بخواند که در هر رکعت، سوره حمد و توحید ده بار قرائت شود. خداوند روح او را با سعادت قبض می کند.در شب هفتم: دو رکعت نماز بخواند. در رکعت اول، سوره حمد و توحید (قل هو الله احد) صد بار و در رکعت دوم، سوره حمد و آیه الکرسی یک بار قرائت شود. خداوند دعای او را اجابت می کند.

در شب هشتم: دو رکعت نماز بخواند. در رکعت اول، سوره حمد و توحید پانزده بار و در رکعت دوم، سوره حمد و آیه «قل إنما أنا بشرٌ مثلکم...» (کهف: 110) و توحید پانزده بار قرائت کند. خداوند گناهان او را حتی اگر به اندازه کف دریا باشد، می آمرزد و گویا کتاب های چهارگانه را خوانده است.

در شب نهم: چهار رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد و سوره نصر ده بار قرائت شود. خداوند بدن او را بر آتش حرام می کند.

در شب دهم: چهار رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد، آیه الکرسی سه بار و سوره کوثر سه بار قرائت شود. خداوند برای او صد هزار حسنه می نویسد.

در شب یازدهم: هشت رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد و سوره جحد (قل یا أیها الکافرون) ده بار قرائت شود. این نماز را جز مؤمنی کامل نمی خواند و برای هر رکعت، باغی از باغ های بهشت به او عطا می شود.

در شب دوازدهم: دوازده رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد و سوره تکاثر ده بار قرائت شود. خداوند گناهان چهل ساله او را می آمرزد.

در شب سیزدهم: دو رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد و سوره تین قرائت شود. او از گناهانش پاک می شود، همانند روزی که از مادر متولد شده است، گویا دویست برده از نسل اسماعیل را آزاد کرده و از نفاق رهایی یافته و همراهی با پیامبر صلی الله علیه وآله و ابراهیم را نصیب خود کرده است.

در شب چهاردهم: چهار رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد و سوره عصر پنج بار قرائت شود. خداوند ثواب اصلاح گران را برای او می نویسد.

در شب پانزدهم: چهار رکعت نماز بین نمازهای مغرب و عشاء بخواند. در هر رکعت، سوره حمد و توحید ده بار قرائت شود و پس از سلام، ده بار بگوید: «اللهم اغفر لنا، یا رب ارحمنا، سبحان الذی یحیی الموتی و یمیت الأحیاء و هو علی کل شیء قدیر.» دعای او پذیرفته می شود.در شب شانزدهم: دو رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد یک بار، آیه الکرسی یک بار و سوره توحید پانزده بار قرائت کند. خداوند مقامی شبیه مقام پیامبران به او می دهد و صد قصر در بهشت برای او بنا می کند.

در شب هفدهم: دو رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد یک بار و توحید هفتاد بار قرائت کند. پس از نماز، هفتاد بار استغفار کند. خداوند تمام گناهان او را می آمرزد و هیچ خطایی بر او نمی نویسد.

در شب هجدهم: ده رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد یک بار و سوره توحید پنج بار قرائت شود. هر حاجتی که در آن شب بخواهد، برآورده می شود.

در شب نوزدهم: دو رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد یک بار و آیه «تبارک الذی بیده الملک» پنج بار قرائت شود. خداوند تمام گناهان او را می آمرزد.

در شب بیستم: چهار رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد یک بار و سوره نصر پانزده بار قرائت کند. او از دنیا نمی رود تا پیامبر صلی الله علیه وآله را در خواب ببیند.

در شب بیست ویکم: هشت رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد یک بار، توحید یک بار و معوذتین (فلق و ناس) یک بار قرائت شود. خداوند به تعداد ستارگان آسمان برای او حسنه می نویسد.

در شب بیست ودوم: دو رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد یک بار، سوره جحد (قل یا أیها الکافرون) یک بار و توحید پانزده بار قرائت کند. نام او در آسمان به عنوان صدیق ثبت می شود و در روز قیامت در ستر الهی ظاهر می گردد.

در شب بیست وسوم: سی رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد یک بار و سوره زلزله یک بار قرائت شود. خداوند کینه و حسد را از قلب او خارج می کند.در شب بیست وچهارم: دو رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد یک بار و سوره نصر ده بار قرائت شود. خداوند او را از آتش جهنم آزاد می کند.

در شب بیست وپنجم: بیست رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد یک بار و سوره تکاثر ده بار قرائت شود. خداوند ثواب امرکنندگان به معروف و نهی کنندگان از منکر و همچنین ثواب هفتاد پیامبر را به او عطا می کند.

در شب بیست وششم: بیست رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد یک بار و آیه «آمن الرسول...» (بقره: 285) ده بار قرائت شود. خداوند او را از آفات دنیا و آخرت حفظ می کند و در قیامت شش نور به او عطا می کند.

در شب بیست وهفتم: دو رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد یک بار و سوره اعلی ده بار قرائت شود. خداوند برای او یک میلیون حسنه می نویسد.

در شب بیست وهشتم: چهار رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد یک بار، سوره توحید یک بار و معوذتین (فلق و ناس) یک بار قرائت شود. خداوند او را از قبر برمی انگیزد در حالی که چهره اش مانند ماه شب چهارده است و از او هراس های قیامت را دور می کند.

در شب بیست ونهم: بیست رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد یک بار، سوره تکاثر ده بار، سوره توحید ده بار و معوذتین (فلق و ناس) ده بار قرائت شود. خداوند به او ثواب مجاهدان را عطا می کند.

در شب سی ام: دو رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره حمد یک بار و سوره اعلی ده بار قرائت شود. پس از سلام، صد بار بر پیامبر صلی الله علیه وآله درود فرستد. خداوند هزار شهر در بهشت مأوا به او عطا می کند.

مَرَّةً أَعْطَاهُ اللَّهُ ثَوَابَ اثْنَیْ عَشَرَ أَلْفَ شَهِیدٍ الْحَدِیثَ وَ فِیهِ ثَوَابٌ جَزِیلٌ.

*******

ترجمه:

و از پیامبر صلی الله علیه وآله روایت شده است: هر کس در شب اول ماه شعبان، دوازده رکعت نماز بخواند، به این صورت که در هر رکعت، سوره حمد یک بار و سوره اخلاص (قل هو الله احد) پانزده بار قرائت کند، خداوند ثواب دوازده هزار شهید را به او عطا می کند.

و در این عمل، پاداش بسیار عظیمی نهفته است.

مِنَ الصَّلَاةِ قَرَأَ آیَةَ الْکُرْسِیِّ عَشْرَ مَرَّاتٍ وَ فَاتِحَةَ الْکِتَابِ عَشْراً وَ سَبَّحَ اللَّهَ مِائَةَ مَرَّةٍ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مِائَةَ کَبِیرَةٍ وَ ذَکَرَ ثَوَاباً جَزِیلًا إِلَی أَنْ قَالَ فَأَحْیِهَا یَا مُحَمَّدُ وَ مُرْ أُمَّتَکَ بِإِحْیَائِهَا وَ التَّقَرُّبِ إِلَی اللَّهِ بِالْعَمَلِ فِیهَا فَإِنَّهَا لَیْلَةٌ شَرِیفَةٌ إِلَی أَنْ قَالَ هِیَ لَیْلَةٌ لَا یَدْعُو فِیهَا دَاعٍ إِلَّا اسْتُجِیبَ لَهُ وَ لَا سَائِلٌ إِلَّا أُعْطِیَ وَ لَا مُسْتَغْفِرٌ إِلَّا غُفِرَ لَهُ وَ لَا تَائِبٌ إِلَّا تِیبَ عَلَیْهِ مَنْ حُرِمَ خَیْرَهَا یَا مُحَمَّدُ فَقَدْ حُرِمَ.

*******

ترجمه:

از امام علیه السلام روایت شده که جبرئیل علیه السلام در مورد فضیلت شب نیمه شعبان در حدیثی طولانی به پیامبر صلی الله علیه وآله گفت:

ای محمد، هر کس این شب را با تکبیر، تهلیل، تسبیح، دعا، نماز، قرائت قرآن، اعمال مستحب و استغفار زنده نگه دارد، بهشت برای او منزل و مقیل خواهد بود و خداوند گناهان گذشته و آینده او را می آمرزد.

ای محمد، هر کس در این شب صد رکعت نماز بخواند که در هر رکعت، سوره فاتحه یک بار و سوره «قل هو الله احد» ده بار قرائت کند، و پس از پایان نماز، آیه الکرسی ده بار، سوره فاتحه ده بار و ذکر تسبیح صد بار بگوید، خداوند صد گناه کبیره او را می آمرزد و پاداشی بزرگ به او عطا می کند.

سپس گفت: ای محمد، این شب را زنده نگه دار و امت خود را به احیای این شب و تقرب به خداوند با انجام اعمال در آن فرمان ده، زیرا این شب شریفی است.

او ادامه داد: این شب، شبی است که هر کس در آن دعا کند، دعای او مستجاب می شود؛ هر کس درخواست کند، به او عطا می شود؛ هر کس استغفار کند، گناهانش بخشیده می شود؛ و هر کس توبه کند، توبه اش پذیرفته می شود.

هر کس از خیر این شب محروم شود، ای محمد، به یقین محروم شده است.

فَاجْتَهِدُوا فِی الدُّعَاءِ وَ الثَّنَاءِ عَلَی اللَّهِ فَإِنَّهُ مَنْ سَبَّحَ اللَّهَ فِیهَا مِائَةَ مَرَّةٍ وَ حَمِدَهُ مِائَةَ مَرَّةٍ وَ کَبَّرَهُ مِائَةَ مَرَّةٍ غَفَرَ اللَّهُ تَعَالَی لَهُ مَا سَلَفَ مِنْ مَعَاصِیهِ وَ قَضَی لَهُ حَوَائِجَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ مَا الْتَمَسَهُ مِنْهُ وَ مَا عَلِمَ حَاجَتَهُ إِلَیْهِ وَ إِنْ لَمْ یَلْتَمِسْهُ مِنْهُ کَرَماً مِنْهُ تَعَالَی وَ تَفَضُّلًا عَلَی عِبَادِهِ قَالَ أَبُو یَحْیَی فَقُلْتُ لِسَیِّدِنَا الصَّادِقِ ع- أَیْشٍ الْأَدْعِیَةُ فِیهَا فَقَالَ إِذَا أَنْتَ صَلَّیْتَ الْعِشَاءَ الْآخِرَةَ فَصَلِّ رَکْعَتَیْنِ اقْرَأْ فِی الْأُولَی الْحَمْدَ- وَ سُورَةَ الْجَحْدِ وَ هِیَ قُلْ یَا أَیُّهَا الْکَافِرُونَ- وَ اقْرَأْ فِی الرَّکْعَةِ الثَّانِیَةِ بِالْحَمْدِ- وَ سُورَةِ التَّوْحِیدِ وَ هِیَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ- فَإِذَا سَلَّمْتَ قُلْتَ سُبْحَانَ اللَّهِ ثَلَاثاً وَ ثَلَاثِینَ مَرَّةً وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ ثَلَاثاً وَ ثَلَاثِینَ مَرَّةً وَ اللَّهُ أَکْبَرُ أَرْبَعاً وَ ثَلَاثِینَ مَرَّةً فَإِذَا فَرَغَ سَجَدَ وَ یَقُولُ یَا رَبِّ عِشْرِینَ مَرَّةً- یَا مُحَمَّدُ سَبْعَ مَرَّاتٍ- لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ عَشْرَ مَرَّاتٍ- مَا شَاءَ اللَّهُ عَشْرَ مَرَّاتٍ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ عَشْرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ تُصَلِّی عَلَی النَّبِیِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ تَسْأَلُ اللَّهَ حَاجَتَکَ فَوَ اللَّهِ لَوْ سَأَلْتَ بِهَا بِفَضْلِهِ وَ کَرَمِهِ عَدَدَ الْقَطْرِ لَبَلَّغَکَ اللَّهُ إِیَّاهَا بِکَرَمِهِ وَ فَضْلِهِ.

مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ فِی الْمِصْبَاحِ عَنْ أَبِی یَحْیَی الصَّنْعَانِیِّ نَحْوَهُ (1).

*******

ترجمه:

از ابویحیی روایت شده که امام صادق علیه السلام فرمودند:

امام باقر علیه السلام درباره فضیلت شب نیمه شعبان فرمودند: این شب برترین شب پس از شب قدر است. در این شب، خداوند متعال فضل خود را به بندگان عطا کرده و به فضل خویش آنان را می آمرزد. در این شب برای قرب به خداوند تلاش کنید، زیرا این شبی است که خداوند به خود عهد بسته که هیچ درخواست کننده ای را، تا زمانی که درخواست او گناه نباشد، رد نکند.

این شب برای ما اهل بیت به منزله شب قدر برای پیامبر صلی الله علیه وآله قرار داده شده است. پس در دعا و ستایش خداوند کوشش کنید، زیرا هر کس در این شب صد مرتبه «سبحان الله»، صد مرتبه «الحمد لله» و صد مرتبه «الله اکبر» بگوید، خداوند متعال گناهان گذشته او را می آمرزد و نیازهای دنیا و آخرت او را، چه آنچه از خدا خواسته و چه آنچه به خاطر کرامتش نخواسته باشد، برآورده می کند.

ابویحیی گفت: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: چه دعایی در این شب خوانده شود؟ فرمودند: زمانی که نماز عشاء را به جا آوردی، دو رکعت نماز بخوان. در رکعت اول، سوره حمد و سوره «قل یا أیها الکافرون» را بخوان، و در رکعت دوم، سوره حمد و سوره «قل هو الله احد» را. پس از سلام، 33 بار «سبحان الله»، 33 بار «الحمد لله» و 34 بار «الله اکبر» بگو.

سپس به سجده برو و بگو: «یا رب» بیست بار، «یا محمد» هفت بار، «لا حول و لا قوة إلا بالله» ده بار، «ما شاء الله» ده بار، و دوباره «لا قوة إلا بالله» ده بار. سپس بر پیامبر و آل او درود بفرست و حاجت خود را از خداوند بخواه. سوگند به خدا که اگر به تعداد قطرات باران درخواست کنی، خداوند آن را به کرامت و فضل خود برآورده می کند.

ذَلِکَ مَحَا اللَّهُ عَنْهُ اثْنَتَیْنِ وَ سَبْعِینَ أَلْفَ سَیِّئَةٍ وَ کَتَبَ لَهُ مِنَ الْحَسَنَاتِ مِثْلَهَا وَ مَحَا اللَّهُ عَنْ وَالِدَیْهِ سَبْعِینَ أَلْفَ سَیِّئَةٍ.

وَ

رَوَاهُ الصَّدُوقُ فِی کِتَابِ فَضَائِلِ شَعْبَانَ عَنْ عُبْدُوسِ بْنِ عَلِیٍّ الْجُرْجَانِیِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْزُوقٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَعِیدٍ الطَّائِیِّ عَنْ عَبَّادِ بْنِ صُهَیْبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ حَیَّانَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع (1) قَالَ قَالَتْ عَائِشَةُ فِی آخِرِ حَدِیثٍ طَوِیلٍ فِی لَیْلَةِ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ: فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ هَبَطَ عَلَیَّ حَبِیبِی جَبْرَئِیلُ وَ ذَکَرَ نَحْوَهُ (2)

*******

ترجمه:

از حسن بصری از عایشه نقل شده است که رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند:

در این شب، یعنی شب نیمه شعبان، جبرئیل بر من نازل شد و گفت: ای محمد، امتت را فرمان بده که وقتی شب نیمه شعبان فرا می رسد، هر یک از آنان ده رکعت نماز بخوانند. در هر رکعت، سوره فاتحه یک بار و سوره «قل هو الله احد» ده بار قرائت کنند. سپس به سجده رفته و در سجده بگویند:

«اللهم لک سجد سوادی و خیالی و بیاضی یا عظیم کل عظیم اغفر لی ذنبی العظیم فإنه لا یغفره غیرک.»

هر کس چنین کند، خداوند از او هفتاد و دو هزار گناه را محو کرده و به همان تعداد حسنات برای او می نویسد، و از والدین او نیز هفتاد هزار گناه را پاک می کند.

فَرَغَ وَ هُوَ فِی مَکَانِهِ قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ أَرْبَعَ مَرَّاتٍ ثُمَّ یَقُولُ اللَّهُ اللَّهُ رَبِّی لَا أُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً أَرْبَعَ مَرَّاتٍ ثُمَّ یَدْعُو فَلَا یَدْعُو بِشَیْ ءٍ إِلَّا اسْتُجِیبَ لَهُ فِی کُلِّ حَاجَةٍ إِلَّا أَنْ یَدْعُوَ فِی جَائِحَةٍ (1) أَوْ قَطِیعَةِ رَحِمٍ.

وَ رَوَاهُ الْمُفِیدُ فِی مَسَارِّ الشَّیعَةِ (2) وَ فِی الْمُقْنِعَةِ مُرْسَلًا نَحْوَهُ (3)

مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ مِثْلَهُ إِلَّا أَنَّهُ أَسْقَطَ قَوْلَهُ وَ الْمُعَوِّذَاتِ الثَّلَاثَ أَرْبَعَ مَرَّاتٍ (4)

*******

ترجمه:

از علی بن محمد روایت شده است که امام صادق علیه السلام فرمودند:

در روز بیست وهفتم ماه رجب که پیامبر صلی الله علیه وآله به پیامبری برگزیده شد، هر کس در هر زمانی که بخواهد، دوازده رکعت نماز به جا آورد، در هر رکعت سوره فاتحه (ام القرآن) و هر سوره ای که میسر است، قرائت کند.

پس از اتمام نماز و سلام، در جای خود بنشیند و چهار بار سوره فاتحه و هر یک از سه معوذات (قل أعوذ برب الناس، قل أعوذ برب الفلق، قل هو الله احد) را چهار بار قرائت کند.

پس از آن، چهار بار بگوید: «لا إله إلا الله، والله أکبر، والحمد لله، وسبحان الله، ولا حول ولا قوة إلا بالله.» سپس چهار بار بگوید: «الله الله ربی، لا أُشرِکُ بِهِ شیئاً.»

سپس دعا کند و هر حاجتی که بخواهد، برآورده خواهد شد، مگر اینکه در مورد بلایی (جائحه) دعا کند.

شِئْتَ مِنَ اللَّیْلِ قَبْلَ الزَّوَالِ صَلَّیْتَ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ رَکْعَةً تَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ الْحَمْدَ- وَ سُورَةً مِنْ خِفَافِ الْمُفَصَّلِ إِلَی الْحَمْدِ- فَإِذَا سَلَّمْتَ فِی کُلِّ شَفْعٍ وَ جَلَسْتَ بَعْدَ التَّسْلِیمِ وَ قَرَأْتَ الْحَمْدَ سَبْعاً وَ الْمُعَوِّذَتَیْنِ سَبْعاً وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ سَبْعاً وَ قُلْ یَا أَیُّهَا الْکَافِرُونَ سَبْعاً وَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ وَ آیَةَ الْکُرْسِیِّ سَبْعاً سَبْعاً.

*******

ترجمه:

در ماه رجب، شبی وجود دارد که بهتر از هر چیزی است که خورشید بر آن طلوع کرده است، و آن شب بیست وهفتم ماه رجب است؛ شبی که پیامبر خدا صلی الله علیه وآله در صبح آن به نبوت برگزیده شد.

کسی که در این شب از شیعیان ما عمل کند، پاداش شصت سال عبادت را خواهد داشت. از ایشان پرسیده شد: چه عملی در این شب باید انجام داد؟ فرمودند: وقتی نماز عشاء آخر را خواندی و به خواب رفتی، هر زمان که پیش از زوال شب از خواب برخاستی، دوازده رکعت نماز بخوان.

در هر رکعت، سوره فاتحه (الحمد) و یک سوره کوتاه از مفصّلات را قرائت کن. پس از هر دو رکعت و سلام، بنشین و هفت مرتبه سوره فاتحه، هفت مرتبه معوذتین (قل أعوذ برب الناس و قل أعوذ برب الفلق)، هفت مرتبه سوره «قل هو الله احد»، هفت مرتبه سوره «قل یا أیها الکافرون»، هفت مرتبه سوره «إنا أنزلناه» و هفت مرتبه آیه الکرسی را بخوان.

اللَّهُ أَحَدٌ خَمْسِینَ مَرَّةً انْفَتَلَ حِینَ یَنْفَتِلُ وَ لَیْسَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ذَنْبٌ إِلَّا غَفَرَهُ لَهُ.

وَ رَوَاهُ فِی ثَوَابِ الْأَعْمَالِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنِ الصَّفَّارِ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ عَنْ سَعْدَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ نَحْوَهُ (1).

*******

ترجمه:

از عبدالله بن سنان از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمودند:

هر کس وضو بگیرد و آن را کامل و دقیق انجام دهد، سپس به نماز بایستد و چهار رکعت نماز بخواند، به این صورت که میان هر دو رکعت سلام دهد. در هر رکعت، سوره فاتحه (الحمد) و سوره «قل هو الله احد» را پنجاه بار قرائت کند.

زمانی که از نماز فارغ شود، هیچ گناهی میان او و خداوند عزوجل باقی نمی ماند، مگر اینکه خداوند آن را برای او بیامرزد.

وَ رَوَاهُ الْکُلَیْنِیُّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ غَیْرِهِ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ (1)

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ (2).

*******

ترجمه:

از ابوبصیر نقل شده است که گفت: از امام صادق علیه السلام شنیدم که فرمودند:

هر کس چهار رکعت نماز بخواند، به این صورت که در هر رکعت، سوره «قل هو الله احد» را پنجاه بار قرائت کند (در مجموع دویست بار)، زمانی که از نماز فارغ شود، هیچ گناهی میان او و خداوند عزوجل باقی نمی ماند مگر اینکه خداوند آن را برای او بیامرزد.

وَ

رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی إِلَّا أَنَّهُ أَسْقَطَ قَوْلَهُ خَفِیفَتَیْنِ (1)

*******

ترجمه:

از ابن ابی عمیر از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمودند:

هر کس دو رکعت نماز سبک بخواند و در هر رکعت، سوره «قل هو الله احد» را شصت بار قرائت کند، هنگامی که از نماز فارغ شود، هیچ گناهی میان او و خداوند باقی نمی ماند.

أَحَدٌ خَمْسِینَ مَرَّةً لَمْ یَنْفَتِلْ وَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ اللَّهِ ذَنْبٌ.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ مِثْلَهُ (1).

*******

ترجمه:

روایت شده از عبدالله بن سنان از امام صادق (ع) که فرمودند: کسی که چهار رکعت نماز بگزارد و در هر رکعت پنجاه مرتبه سوره «قل هو الله أحد» را بخواند، از نماز فارغ نمی شود مگر اینکه هیچ گناهی بین او و خدا باقی نمانده باشد.

أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا ظُلِمْتَ (1) بِمَظْلِمَةٍ فَلَا تَدْعُ عَلَی صَاحِبِکَ فَإِنَّ الرَّجُلَ یَکُونُ مَظْلُوماً فَلَا یَزَالُ یَدْعُو حَتَّی یَکُونَ ظَالِماً وَ لَکِنْ إِذَا ظُلِمْتَ فَاغْتَسِلْ وَ صَلِّ رَکْعَتَیْنِ فِی مَوْضِعٍ لَا یَحْجُبُکَ عَنِ السَّمَاءِ ثُمَّ قُلِ اللَّهُمَّ إِنَّ فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ قَدْ ظَلَمَنِی وَ لَیْسَ لِی أَحَدٌ أَصُولُ بِهِ غَیْرُکَ فَاسْتَوْفِ (2) ظُلَامَتِیَ السَّاعَةَ السَّاعَةَ بِالاسْمِ الَّذِی سَأَلَکَ بِهِ الْمُضْطَرُّ فَکَشَفْتَ مَا بِهِ مِنْ ضُرٍّ وَ مَکَّنْتَ لَهُ فِی الْأَرْضِ وَ جَعَلْتَهُ خَلِیفَتَکَ عَلَی خَلْقِکَ فَأَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ- وَ أَنْ تَسْتَوْفِیَ لِی ظُلَامَتِیَ السَّاعَةَ السَّاعَةَ- فَإِنَّکَ لَا تَلْبَثُ حَتَّی تَرَی مَا تُحِبُّ.

*******

ترجمه:

حسن بن فضل طبرسی در کتاب «مکارم الأخلاق» از امام صادق (ع) نقل کرده است که فرمودند: اگر به تو ستمی شد، بر صاحب ظلم نفرین نکن، زیرا ممکن است فرد مظلوم پیوسته نفرین کند تا جایی که خود به ظالم تبدیل شود. اما اگر به تو ستمی روا شد، غسل کن و دو رکعت نماز در مکانی که چیزی بین تو و آسمان حائل نباشد بخوان. سپس بگو:

«خدایا، فلانی پسر فلانی به من ظلم کرد و من کسی جز تو ندارم که به او متوسل شوم. پس در همین لحظه حق مرا باز پس بگیر، به نام آن اسمی که مستضعف به تو درخواست کرد و تو گرفتاری اش را برطرف ساختی و او را بر زمین تمکین دادی و او را خلیفه ات بر خلق قرار دادی. از تو درخواست می کنم بر محمد و آل محمد درود بفرستی و حق مرا همین لحظه باز پس بگیری. بی شک، مدت زیادی نمی گذرد که آنچه را دوست داری، می بینی.»

فِی کُلِّ سَنَةٍ کَانَ مِنَ الْمُحْسِنِینَ فَإِنْ فَعَلَ ذَلِکَ فِی کُلِّ جُمْعَةٍ مَرَّةً کَانَ مِنَ الْمُخْلَصِینَ فَإِنْ فَعَلَ ذَلِکَ مَرَّةً کُلَّ لَیْلَةٍ زَاحَمَنِی فِی الْجَنَّةِ- وَ لَمْ یُحْصِ ثَوَابَهُ إِلَّا اللَّهُ تَعَالَی.

*******

ترجمه:

محمد بن حسن در کتاب «مصباح» از امام صادق (ع)، از پدرشان، از اجدادشان، از امیرالمؤمنین (ع)، و از پیامبر اکرم (ص) روایت کرده است که فرمودند:

شما را به خواندن دو رکعت نماز بین نماز عشاء توصیه می کنم. در رکعت اول، سوره «حمد» و سوره «إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ» را 13 مرتبه بخوانید، و در رکعت دوم، سوره «حمد» و سوره «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» را 15 مرتبه قرائت کنید.

کسی که این عمل را هر ماه انجام دهد، از اهل یقین خواهد بود. اگر این عمل را هر سال انجام دهد، از نیکوکاران (محسنین) به شمار می آید. اگر هر جمعه یک بار آن را انجام دهد، از مخلصین خواهد بود. و اگر هر شب این عمل را به جا آورد، با من در بهشت همراه خواهد بود، و تنها خداوند تعالی می تواند پاداش آن را به طور کامل بشمارد.

أَبِی جَعْفَرٍ) (1) عَنْ وَهْبٍ أَوْ عَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ مِثْلَهُ (2).

*******

ترجمه:

محمد بن علی بن حسین نقل کرده است که رسول خدا (ص) فرمودند: در «ساعت غفلت» نماز نافله به جا آورید، حتی اگر تنها دو رکعت سبک باشد، زیرا این دو رکعت باعث دستیابی به دار کرامت می شود.

در روایت دیگری آمده است که دار السلام، که همان بهشت است، نیز نتیجه این عمل است. «ساعت غفلت» زمانی است بین نماز مغرب و عشاء آخر.

أَیُّهَا الْکَافِرُونَ- فَإِنِ اسْتَیْقَظَ مِنَ اللَّیْلِ صَلَّی صَلَاةَ اللَّیْلِ وَ أَوْتَرَ وَ إِنْ لَمْ یَسْتَیْقِظْ حَتَّی یَطْلُعَ الْفَجْرُ صَلَّی رَکْعَتَیْنِ فَصَارَتْ شَفْعاً وَ احْتَسَبَ بِالرَّکْعَتَیْنِ اللَّتَیْنِ صَلَّاهُمَا بَعْدَ الْعِشَاءِ وَتْراً.

*******

ترجمه:

از حجال، از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمودند: امام صادق (ع) بعد از نماز عشاء دو رکعت نماز می خواندند که در آن صد آیه قرائت می کردند و آن را جزو حساب واجبات تلقی نمی کردند. همچنین دو رکعت دیگر، در حالی که نشسته بودند، می خواندند و در هر رکعت سوره «قل هو الله أحد» و «قل یا أیها الکافرون» را قرائت می کردند.

اگر در طول شب بیدار می شدند، نماز شب را با وتر می خواندند. و اگر تا طلوع فجر بیدار نمی شدند، دو رکعت نماز صبح می خواندند که شفع محسوب می شد و دو رکعتی که پس از عشاء خوانده بودند، به عنوان وتر حساب می شد.

حَانُوتٌ فِی السُّوقِ قُلْتُ نَعَمْ وَ قَدْ تَرَکْتُهُ قَالَ إِذَا رَجَعْتَ إِلَی الْکُوفَةِ- فَاقْعُدْ فِی حَانُوتِکَ وَ اکْنُسْهُ فَإِذَا أَرَدْتَ أَنْ تَخْرُجَ إِلَی سُوقِکَ فَصَلِّ رَکْعَتَیْنِ أَوْ أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ ثُمَّ قُلْ فِی دُبُرِ صَلَاتِکَ تَوَجَّهْتُ بِلَا حَوْلٍ مِنِّی وَ لَا قُوَّةٍ وَ لَکِنْ بِحَوْلِکَ وَ قُوَّتِکَ أَبْرَأُ إِلَیْکَ مِنَ الْحَوْلِ وَ الْقُوَّةِ إِلَّا بِکَ فَأَنْتَ حَوْلِی وَ مِنْکَ قُوَّتِی اللَّهُمَّ فَارْزُقْنِی مِنْ فَضْلِکَ الْوَاسِعِ رِزْقاً کَثِیراً طَیِّباً وَ أَنَا خَافِضٌ فِی عَافِیَتِکَ فَإِنَّهُ لَا یَمْلِکُهَا أَحَدٌ غَیْرُکَ- إِلَی أَنْ قَالَ فَمَا زِلْتُ حَتَّی رَکِبْتُ الدَّوَابَّ وَ اشْتَرَیْتُ الرَّقِیقَ وَ بَنَیْتُ الدُّورَ.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ مِثْلَهُ (1).

*******

ترجمه:

از ابن طیّار نقل شده است که گفت: به امام صادق (ع) عرض کردم، چیزی در اختیارم بود که پراکنده شد و گرفتار سختی شدیدی شدم. ایشان به من فرمودند: آیا در بازار دکان داری؟ گفتم: بله، ولی آن را رها کرده ام. امام فرمودند: وقتی به کوفه بازگشتی، در دکانت بنشین و آن را جارو کن. و هرگاه خواستی به بازار بروی، دو رکعت یا چهار رکعت نماز بخوان. پس از نماز، این دعا را بگو:

«تَوَجَّهْتُ بِلَا حَوْلٍ مِنِّی وَ لَا قُوَّةٍ وَ لَکِنْ بِحَوْلِکَ وَ قُوَّتِکَ أَبْرَأُ إِلَیْکَ مِنَ الْحَوْلِ وَ الْقُوَّةِ إِلَّا بِکَ فَأَنْتَ حَوْلِی وَ مِنْکَ قُوَّتِی اللَّهُمَّ فَارْزُقْنِی مِنْ فَضْلِکَ الْوَاسِعِ رِزْقاً کَثِیراً طَیِّباً وَ أَنَا خَافِضٌ فِی عَافِیَتِکَ فَإِنَّهُ لَا یَمْلِکُهَا أَحَدٌ غَیْرُکَ.»

ابن طیّار گفت: پس از انجام این دستور، از فقر به ثروت رسیدم؛ به طوری که حیوانات سواری خریدم، غلامان تهیه کردم، و خانه هایی بنا نمودم.

بِحَوْلِ اللَّهِ وَ قُوَّتِهِ وَ غَدَوْتُ بِلَا حَوْلٍ مِنِّی وَ لَا قُوَّةٍ بَلْ بِحَوْلِکَ وَ قُوَّتِکَ یَا رَبِّ اللَّهُمَّ إِنِّی عَبْدُکَ أَلْتَمِسُ مِنْ فَضْلِکَ کَمَا أَمَرْتَنِی فَیَسِّرْ لِی ذَلِکَ وَ أَنَا خَافِضٌ فِی عَافِیَتِکَ.

*******

ترجمه:

از ابن ولید بن صبیح، از پدرش، روایت شده است که گفت: امام صادق (ع) فرمودند: «دکانت در چه فاصله ای از مسجد قرار دارد؟» پاسخ دادم: «در کنار درب مسجد.» امام فرمودند: «زمانی که قصد رفتن به دکانت را داری، ابتدا وارد مسجد شو و در آنجا دو رکعت یا چهار رکعت نماز بخوان. سپس این دعا را بگو:

«غَدَوْتُ بِحَوْلِ اللَّهِ وَ قُوَّتِهِ وَ غَدَوْتُ بِلَا حَوْلٍ مِنِّی وَ لَا قُوَّةٍ بَلْ بِحَوْلِکَ وَ قُوَّتِکَ یَا رَبِّ. اللَّهُمَّ إِنِّی عَبْدُکَ أَلْتَمِسُ مِنْ فَضْلِکَ کَمَا أَمَرْتَنِی فَیَسِّرْ لِی ذَلِکَ وَ أَنَا خَافِضٌ فِی عَافِیَتِکَ.»

اللَّهِ- إِنِّی ذُو عِیَالٍ وَ عَلَیَّ دَیْنٌ وَ قَدِ اشْتَدَّتْ حَالِی فَعَلِّمْنِی دُعَاءً إِذَا دَعَوْتُ اللَّهَ بِهِ رَزَقَنِیَ اللَّهُ (مَا أَقْضِی بِهِ دَیْنِی وَ أَسْتَعِینُ بِهِ عَلَی عِیَالِی) (1) فَقَالَ یَا عَبْدَ اللَّهِ تَوَضَّأْ وَ أَسْبِغْ وُضُوءَکَ ثُمَّ صَلِّ رَکْعَتَیْنِ تُتِمُّ الرُّکُوعَ وَ السُّجُودَ فِیهِمَا ثُمَّ قُلْ یَا مَاجِدُ یَا وَاحِدُ یَا کَرِیمُ أَتَوَجَّهُ إِلَیْکَ بِمُحَمَّدٍ نَبِیِّکَ نَبِیِّ الرَّحْمَةِ یَا مُحَمَّدُ یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّی أَتَوَجَّهُ بِکَ إِلَی اللَّهِ رَبِّکَ وَ رَبِّ کُلِّ شَیْ ءٍ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ عَلَی أَهْلِ بَیْتِهِ وَ أَسْأَلُکَ نَفْحَةً مِنْ نَفَحَاتِکَ وَ فَتْحاً یَسِیراً وَ رِزْقاً وَاسِعاً أَلُمُّ بِهِ شَعْثِی وَ أَقْضِی بِهِ دَیْنِی وَ أَسْتَعِینُ بِهِ عَلَی عِیَالِی.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ (2).

*******

ترجمه:

"از ابوحمزه از امام باقر (ع) روایت شده است که فرمود: مردی نزد پیامبر (ص) آمد و گفت: ای رسول خدا، من مردی عیالوار هستم و بدهکارم و وضعیت من بسیار سخت شده است، به من دعایی بیاموز که وقتی آن را بخوانم خداوند روزی ام دهد (به طوری که بتوانم بدهی ام را ادا کنم و به عیالم کمک نمایم). پیامبر فرمودند: ای بنده خدا، وضو بگیر و وضوی خود را کامل کن، سپس دو رکعت نماز بخوان که رکوع و سجود آن را کامل انجام دهی، سپس بگو: ای بخشنده، ای یکتا، ای کریم، به سوی تو با [واسطه] محمد پیامبر تو، پیامبر رحمت، رو می آورم. ای محمد، ای رسول خدا، من با تو به سوی خداوند، پروردگار تو و پروردگار هر چیز، روی آورده ام که بر محمد و خاندان او درود فرستی و از تو نفحه ای از نفحاتت، گشایش آسان و روزی وسیع می خواهم تا پراکندگی ام را جمع کنم، بدهی ام را ادا کنم و در برابر عیالم یاری بگیرم.

تَقُولُ یَا مُحَمَّدُ عَشْرَ مَرَّاتٍ یَا عَلِیُّ عَشْرَ مَرَّاتٍ یَا فَاطِمَةُ عَشْرَ مَرَّاتٍ یَا حَسَنُ عَشْرَ مَرَّاتٍ یَا حُسَیْنُ عَشْرَ مَرَّاتٍ یَا عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ عَشْرَ مَرَّاتٍ یَا مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ عَشْرَ مَرَّاتٍ یَا جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ عَشْرَ مَرَّاتٍ یَا مُوسَی بْنَ جَعْفَرٍ عَشْرَ مَرَّاتٍ یَا عَلِیَّ بْنَ مُوسَی عَشْرَ مَرَّاتٍ یَا مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ عَشْرَ مَرَّاتٍ یَا عَلِیَّ بْنَ مُحَمَّدٍ عَشْرَ مَرَّاتٍ یَا حَسَنَ بْنَ عَلِیٍّ عَشْراً یَا الْحُجَّةُ عَشْراً ثُمَّ تَسْأَلُ اللَّهَ حَاجَتَکَ قَالَ فَمَضَی الرَّجُلُ وَ عَادَ إِلَیْهِ بَعْدَ مُدَّةٍ وَ قَدْ قُضِیَ دَیْنُهُ وَ صَلَحَ لَهُ سُلْطَانُهُ وَ عَظُمَ یَسَارُهُ.

*******

ترجمه:

"محمد بن سلیمان دیلمی از پدرش روایت کرده است که مردی نزد امام صادق (ع) آمد و گفت: ای آقای من، به تو از دینی که بر من وارد شده و حاکمی که به من ستم کرده شکایت می کنم. امام به او فرمودند: هنگامی که شب فرا رسد، دو رکعت نماز بخوان. در رکعت اول، سوره حمد و آیةالکرسی را بخوان و در رکعت دوم، سوره حمد و پایان سوره حشر، از «لو أنزلنا هذا القرآن علی جبلٍ...» (آیه 21 حشر) تا پایان سوره را بخوان. سپس قرآن را بر روی سرت بگذار و بگو: به حق این قرآن و به حق کسی که آن را فرستاده، و به حق هر مؤمنی که در آن است و به حق تو بر آنان، که هیچ کس بهتر از تو به حق تو آگاه تر نیست. ای خدا (این ذکر را ده مرتبه بگو). سپس بگو: ای محمد (ده مرتبه)، ای علی (ده مرتبه)، ای فاطمه (ده مرتبه)، ای حسن (ده مرتبه)، ای حسین (ده مرتبه)، ای علی بن حسین (ده مرتبه)، ای محمد بن علی (ده مرتبه)، ای جعفر بن محمد (ده مرتبه)، ای موسی بن جعفر (ده مرتبه)، ای علی بن موسی (ده مرتبه)، ای محمد بن علی (ده مرتبه)، ای علی بن محمد (ده مرتبه)، ای حسن بن علی (ده مرتبه)، ای حجت (ده مرتبه). سپس حاجت خود را از خداوند بخواه."

"راوی می گوید: مرد رفت و پس از مدتی بازگشت، در حالی که دینش برطرف شده بود، حاکم با او رفتار نیکو کرده بود و زندگی مالی اش بهبودیافته بود."

أَهْلِهِ بِخِلَافَةٍ أَفْضَلَ مِنْ رَکْعَتَیْنِ یَرْکَعُهُمَا إِذَا أَرَادَ سَفَراً وَ یَقُولُ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَوْدِعُکَ نَفْسِی وَ أَهْلِی وَ مَالِی وَ دِینِی وَ دُنْیَایَ وَ آخِرَتِی وَ أَمَانَتِی وَ خَوَاتِیمَ عَمَلِی- إِلَّا أَعْطَاهُ اللَّهُ مَا سَأَلَ.

وَ رَوَاهُ الْکُلَیْنِیُّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع (1)

أَقُولُ: وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ فِی الْحَجِّ (2) وَ کَذَا صَلَاةُ یَوْمِ عَرَفَةَ (3).

*******

ترجمه:

ز اسماعیل بن ابی زیاد، از امام صادق (ع)، روایت شده است که رسول خدا (ص) فرمودند:

«هیچ بنده ای برای اهل خود، جانشینی بهتر از دو رکعت نماز باقی نمی گذارد، که هرگاه قصد سفر داشته باشد، آنها را به جا آورد و در دعا بگوید:

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَوْدِعُکَ نَفْسِی وَ أَهْلِی وَ مَالِی وَ دِینِی وَ دُنْیَایَ وَ آخِرَتِی وَ أَمَانَتِی وَ خَوَاتِیمَ عَمَلِی.»

و خداوند آنچه را که درخواست کرده است، به او عطا خواهد کرد.

مَرَّةٍ (1) اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَخِیرُکَ ثُمَّ تَدْعُو اللَّهَ بِمَا شِئْتَ (2) وَ تَسْأَلُهُ إِیَّاهُ وَ کُلَّمَا سَجَدْتَ فَأَفْضِ بِرُکْبَتَیْکَ إِلَی الْأَرْضِ ثُمَّ تَرْفَعُ الْإِزَارَ حَتَّی تَکْشِفَهَا وَ اجْعَلِ الْإِزَارَ مِنْ خَلْفِکَ بَیْنَ أَلْیَیْکَ وَ بَاطِنِ سَاقَیْکَ.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ (3)

وَ رَوَاهُ الصَّدُوقُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُرَازِمٍ عَنِ الْعَبْدِ الصَّالِحِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ ع وَ ذَکَرَ نَحْوَهُ (4).

*******

ترجمه:

از زراره، از امام صادق (ع) روایت شده است که فرمودند: در امری که خواهان آن هستی و از پروردگارت طلب می کنی، ابتدا در روز خود به شصت مسکین صدقه بده؛ به هر مسکین یک صاع مطابق صاع پیامبر اکرم (ص).

سپس در شب، در یک سوم باقی مانده شب، غسل کن و ساده ترین لباسی را که یکی از خانواده ات می پوشد، بپوش، البته این لباس باید شامل یک ازار نیز باشد. سپس دو رکعت نماز بخوان و وقتی در رکعت آخر در سجده، پیشانی خود را بر زمین می گذاری، خداوند را ذکر کن، او را بزرگ بدار، او را تقدیس و تمجید کن و گناهان خود را یادآور شو و به آنچه از گناهان خود می شناسی، اعتراف کن.

سپس سرت را بلند کن و در سجده دوم، خداوند را صد مرتبه برای طلب خیر استخاره کن و بگو:

«اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَخِیرُکَ.»

سپس هر دعایی که خواستی از خداوند طلب کن و آن را بخواه. همچنین، در سجده های خود، زانوهایت را کاملاً بر زمین بگذار، ازارت را بالا بکش تا قسمتی را آشکار کند و ازار را پشت خود بین باسن و داخل پاهایت قرار ده.

کُرْدُوسٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ تَطَهَّرَ ثُمَّ أَوَی إِلَی فِرَاشِهِ بَاتَ وَ فِرَاشُهُ کَمَسْجِدِهِ فَإِنْ قَامَ مِنَ اللَّیْلِ فَذَکَرَ اللَّهَ تَنَاثَرَتْ عَنْهُ خَطَایَاهُ فَإِنْ قَامَ مِنْ آخِرِ اللَّیْلِ فَتَطَهَّرَ وَ صَلَّی رَکْعَتَیْنِ وَ حَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَی عَلَیْهِ وَ صَلَّی عَلَی النَّبِیِّ ص- لَمْ یَسْأَلِ اللَّهَ شَیْئاً إِلَّا أَعْطَاهُ إِمَّا أَنْ یُعْطِیَهُ الَّذِی یَسْأَلُهُ بِعَیْنِهِ وَ إِمَّا أَنْ یَدَّخِرَ لَهُ مَا هُوَ خَیْرٌ لَهُ مِنْهُ.

*******

ترجمه:

«کسی که وضو بگیرد و سپس به بستر خود برود، بسترش مانند مسجد او خواهد بود. اگر در شب برخیزد و خداوند را یاد کند، گناهانش فرو می ریزد. و اگر در پایان شب برخیزد، دوباره وضو بگیرد و دو رکعت نماز بخواند، خداوند را ستایش کرده و او را حمد و ثنا گوید و بر پیامبر (ص) صلوات بفرستد، هر حاجتی که از خداوند بخواهد، یا همان را به او خواهد داد و یا چیزی را برای او ذخیره می کند که بهتر از آن است.»

نَفَسُکَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ افْعَلْ بِی کَذَا وَ کَذَا- قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع فَأَنَا الضَّامِنُ عَلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ لَا یَبْرَحَ حَتَّی تُقْضَی حَاجَتُهُ.

وَ رَوَاهُ الصَّدُوقُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ زِیَادٍ الْقَنْدِیِّ نَحْوَهُ (1).

*******

ترجمه:

از عبد الرحیم قصیر نقل شده است که گفت: به امام صادق (ع) عرض کردم: «فدایت شوم، من دعایی ساخته ام.» امام فرمودند: «مرا از اختراع دعای خودت معاف کن. هنگامی که دچار مشکلی شدی، به رسول خدا (ص) پناه ببر و دو رکعت نماز بخوان و آن ها را به رسول خدا (ص) هدیه کن.» پرسیدم: «چگونه این کار را انجام دهم؟»

امام فرمودند: «غسل کن و دو رکعت نماز بخوان که همانند نماز واجب آغاز شود و همانند آن تشهد بگو. سپس پس از تشهد و سلام نماز، بگو:

"اللَّهُمَّ أَنْتَ السَّلَامُ وَ مِنْکَ السَّلَامُ وَ إِلَیْکَ یَرْجِعُ السَّلَامُ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَلِّغْ رُوحَ مُحَمَّدٍ (ص) مِنِّی السَّلَامَ وَ أَرْوَاحَ الْأَئِمَّةِ الصَّالِحِینَ سَلَامِی، وَ ارْدُدْ عَلَیَّ مِنْهُمُ السَّلَامَ. وَ السَّلَامُ عَلَیْهِمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ. اللَّهُمَّ إِنَّ هَاتَیْنِ الرَّکْعَتَیْنِ هَدِیَّةٌ مِنِّی إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (ص). فَأَثِبْنِی عَلَیْهِمَا مَا أَمَّلْتُ وَ رَجَوْتُ فِیکَ وَ فِی رَسُولِکَ، یَا وَلِیَّ الْمُؤْمِنِینَ."

سپس به سجده برو و بگو:

"یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ یَا حَیُّ لَا یَمُوتُ یَا حَیُّ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ."

این ذکر را چهل مرتبه تکرار کن. سپس گونه راست خود را بر زمین بگذار و همین ذکر را چهل مرتبه بگو. سپس گونه چپ را بر زمین بگذار و چهل مرتبه تکرار کن. سپس سر خود را بلند کن، دست هایت را دراز کرده و این ذکر را چهل مرتبه بگو. بعد دستان خود را به گردنت برگردان و انگشت سبابه را بلند کرده، چهل مرتبه همین ذکر را تکرار کن. سپس ریش خود را با دست چپ گرفته، گریه کن یا وانمود کن که گریه می کنی و بگو:

"یَا مُحَمَّدُ، یَا رَسُولَ اللَّهِ، أَشْکُو إِلَی اللَّهِ وَ إِلَیْکَ حَاجَتِی، وَ إِلَی أَهْلِ بَیْتِکَ الرَّاشِدِینَ حَاجَتِی. وَ بِکُمْ أَتَوَجَّهُ إِلَی اللَّهِ فِی حَاجَتِی."

سپس به سجده برو و بگو:

"یَا اللَّهُ، یَا اللَّهُ" تا زمانی که نفس تو قطع شود و حاجت خود را از خداوند بخواه.

امام صادق (ع) فرمودند: «من ضمانت می کنم که خداوند نیاز او را برآورده می کند و دعایش مستجاب خواهد شد.»

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَعْقُوبَ مِثْلَهُ (1).

*******

ترجمه:

از مقاتل بن مقاتل روایت شده است که گفت: به امام رضا (ع) عرض کردم: «فدایت شوم، دعایی برای برآورده شدن حاجات به من بیاموز.» امام فرمودند:

«هرگاه حاجتی مهم به خداوند داشته باشی، غسل کن، پاکیزه ترین لباس هایت را بپوش، مقداری عطر استفاده کن، و سپس زیر آسمان دو رکعت نماز بخوان. نماز را همانند نماز واجب آغاز کن و در آن سوره فاتحه را یک مرتبه و سوره قل هو الله أحد را پانزده مرتبه قرائت کن. سپس به رکوع برو و در رکوع پانزده مرتبه همین سوره را بخوان. باقی نماز را مشابه نماز تسبيح ادامه بده، با این تفاوت که قرائت ها پانزده مرتبه باشند.

پس از پایان نماز و سلام دادن، باز هم پانزده مرتبه این سوره را بخوان. سپس به سجده برو و در سجده بگو:

«اللَّهُمَّ إِنَّ کُلَّ مَعْبُودٍ مِنْ لَدُنْ عَرْشِکَ إِلَی قَرَارِ أَرْضِکَ فَهُوَ بَاطِلٌ سِوَاکَ، فَإِنَّکَ أَنْتَ اللَّهُ الْحَقُّ الْمُبِینُ، اقْضِ لِی حَاجَةَ کَذَا وَ کَذَا السَّاعَةَ السَّاعَةَ.»

سپس با اصرار و توجه به حاجت خود، از خداوند بخواه.»

فَاغْتَسِلْ وَ الْبَسْ ثَوْباً جَدِیداً ثُمَّ اصْعَدْ إِلَی أَعْلَی بَیْتٍ فِی دَارِکَ وَ صَلِّ فِیهِ رَکْعَتَیْنِ وَ ارْفَعْ یَدَیْکَ إِلَی السَّمَاءِ ثُمَّ قُلِ اللَّهُمَّ إِنِّی حَلَلْتُ بِسَاحَتِکَ لِمَعْرِفَتِی بِوَحْدَانِیَّتِکَ وَ صَمَدَانِیَّتِکَ وَ أَنَّهُ لَا قَادِرَ عَلَی حَاجَتِی غَیْرُکَ وَ قَدْ عَلِمْتُ یَا رَبِّ أَنَّهُ کُلَّمَا تَظَاهَرَتْ نِعَمُکَ عَلَیَّ اشْتَدَّتْ فَاقَتِی إِلَیْکَ وَ قَدْ طَرَقَنِی هَمُّ کَذَا وَ کَذَا وَ أَنْتَ بِکَشْفِهِ عَالِمٌ غَیْرُ مُعَلَّمٍ وَاسِعٌ غَیْرُ مُتَکَلِّفٍ فَأَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی وَضَعْتَهُ عَلَی الْجِبَالِ فَنُسِفَتْ وَ وَضَعْتَهُ عَلَی السَّمَاءِ فَانْشَقَّتْ وَ عَلَی النُّجُومِ فَانْتَشَرَتْ وَ عَلَی الْأَرْضِ فَسُطِحَتْ وَ أَسْأَلُکَ بِالْحَقِّ الَّذِی جَعَلْتَهُ عِنْدَ مُحَمَّدٍ وَ الْأَئِمَّةِ ع- وَ تُسَمِّیهِمْ إِلَی آخِرِهِمْ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ وَ أَنْ تَقْضِیَ لِی حَاجَتِی وَ أَنْ تُیَسِّرَ لِی عَسِیرَهَا وَ تَکْفِیَنِی مُهِمَّهَا فَإِنْ فَعَلْتَ فَلَکَ الْحَمْدُ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَلَکَ الْحَمْدُ غَیْرَ جَائِرٍ فِی حُکْمِکَ وَ لَا مُتَّهَمٍ فِی قَضَائِکَ وَ لَا حَائِفٍ فِی عَدْلِکَ وَ تُلْصِقُ خَدَّکَ بِالْأَرْضِ وَ تَقُولُ اللَّهُمَّ إِنَّ یُونُسَ بْنَ مَتَّی عَبْدَکَ دَعَاکَ فِی بَطْنِ الْحُوتِ وَ هُوَ عَبْدُکَ فَاسْتَجَبْتَ لَهُ وَ أَنَا عَبْدُکَ أَدْعُوکَ فَاسْتَجِبْ لِی- ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لَرُبَّمَا کَانَتِ الْحَاجَةُ لِی فَأَدْعُو بِهَذَا فَأَرْجِعُ وَ قَدْ قُضِیَتْ.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ أَیْضاً بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَی بْنِ الْقَاسِمِ مِثْلَهُ (1).

*******

ترجمه:

از محمد بن سهل، از شیوخ آنان، از امام صادق (ع) روایت شده است که فرمودند:

«هرگاه حاجتی مهم به سوی خداوند عزّوجل داشتی، سه روز متوالی روزه بگیر: چهارشنبه، پنج شنبه و جمعه. در روز جمعه، إن شاءالله، غسل کن و لباس جدید بپوش. سپس به بالاترین قسمت خانه ات برو و دو رکعت نماز بخوان. دست هایت را به سوی آسمان بلند کن و بگو:

"اللَّهُمَّ إِنِّی حَلَلْتُ بِسَاحَتِکَ لِمَعْرِفَتِی بِوَحْدَانِیَّتِکَ وَ صَمَدَانِیَّتِکَ وَ أَنَّهُ لَا قَادِرَ عَلَی حَاجَتِی غَیْرُکَ. وَ قَدْ عَلِمْتُ یَا رَبِّ أَنَّهُ کُلَّمَا تَظَاهَرَتْ نِعَمُکَ عَلَیَّ اشْتَدَّتْ فَاقَتِی إِلَیْکَ. وَ قَدْ طَرَقَنِی هَمُّ کَذَا وَ کَذَا وَ أَنْتَ بِکَشْفِهِ عَالِمٌ غَیْرُ مُعَلَّمٍ وَاسِعٌ غَیْرُ مُتَکَلِّفٍ. فَأَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی وَضَعْتَهُ عَلَی الْجِبَالِ فَنُسِفَتْ، وَ وَضَعْتَهُ عَلَی السَّمَاءِ فَانْشَقَّتْ، وَ عَلَی النُّجُومِ فَانْتَشَرَتْ، وَ عَلَی الْأَرْضِ فَسُطِحَتْ. وَ أَسْأَلُکَ بِالْحَقِّ الَّذِی جَعَلْتَهُ عِنْدَ مُحَمَّدٍ وَ الْأَئِمَّةِ (ع) — وَ تُسَمِّیهِمْ إِلَی آخِرِهِمْ — أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ، وَ أَنْ تَقْضِیَ لِی حَاجَتِی، وَ أَنْ تُیَسِّرَ لِی عَسِیرَهَا، وَ تَکْفِیَنِی مُهِمَّهَا. فَإِنْ فَعَلْتَ فَلَکَ الْحَمْدُ، وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَلَکَ الْحَمْدُ غَیْرَ جَائِرٍ فِی حُکْمِکَ، وَ لَا مُتَّهَمٍ فِی قَضَائِکَ، وَ لَا حَائِفٍ فِی عَدْلِکَ."

سپس گونه خود را بر زمین بگذار و بگو:

"اللَّهُمَّ إِنَّ یُونُسَ بْنَ مَتَّی عَبْدَکَ دَعَاکَ فِی بَطْنِ الْحُوتِ وَ هُوَ عَبْدُکَ فَاسْتَجَبْتَ لَهُ. وَ أَنَا عَبْدُکَ أَدْعُوکَ فَاسْتَجِبْ لِی."

امام صادق (ع) فرمودند: «گاهی حاجتی داشتم و با این دعا به درگاه خداوند رفتم، و برگشتم در حالی که حاجتم برآورده شده بود.»

أَعْلَمُ بِهَا مِنِّی وَ أَنْتَ أَعْلَمُ بِحَاجَتِی یَا مَنْ رَحِمَ الشَّیْخَ یَعْقُوبَ حِینَ رَدَّ عَلَیْهِ یُوسُفَ قُرَّةَ عَیْنِهِ یَا مَنْ رَحِمَ أَیُّوبَ بَعْدَ طُولِ بَلَائِهِ یَا مَنْ رَحِمَ مُحَمَّداً وَ مِنَ الْیُتْمِ آوَاهُ وَ نَصَرَهُ عَلَی جَبَابِرَةِ قُرَیْشٍ وَ طَوَاغِیتِهَا وَ أَمْکَنَهُ مِنْهُمْ یَا مُغِیثُ یَا مُغِیثُ یَا مُغِیثُ تَقُولُهُ مِرَاراً فَوَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ لَوْ دَعَوْتَ بِهَا ثُمَّ سَأَلْتَ اللَّهَ جَمِیعَ حَوَائِجِکَ إِلَّا أَعْطَاهُ (1).

*******

ترجمه:

عیاشی در تفسیر خود، با اسناد از ابوبصیر، از امام صادق (ع) نقل کرده است که فرمودند:

«سوره انعام به صورت یکجا نازل شده است و هفتاد هزار فرشته آن را همراهی کردند. بنابراین، این سوره را بزرگ شمارید و احترام کنید، چرا که نام خداوند در هفتاد موضع از این سوره آمده است. اگر مردم می دانستند که در خواندن این سوره چه فضیلتی است، هرگز آن را رها نمی کردند.»

سپس امام فرمودند: «هر کس حاجتی از خداوند داشته باشد که خواهان برآورده شدن آن باشد، چهار رکعت نماز بخواند. در هر رکعت، سوره فاتحة الکتاب و سوره انعام را قرائت کند. سپس، در پایان نماز و پس از قرائت، این دعا را بخواند:

"یَا کَرِیمُ یَا کَرِیمُ یَا کَرِیمُ، یَا عَظِیمُ یَا عَظِیمُ یَا أَعْظَمَ مِنْ کُلِّ عَظِیمٍ، یَا سَمِیعَ الدُّعَاءِ، یَا مَنْ لَا تُغَیِّرُهُ الْأَیَّامُ وَ اللَّیَالِی، صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْحَمْ ضَعْفِی وَ فَقْرِی وَ فَاقَتِی وَ مَسْکَنَتِی، فَإِنَّکَ أَعْلَمُ بِهَا مِنِّی وَ أَنْتَ أَعْلَمُ بِحَاجَتِی. یَا مَنْ رَحِمَ الشَّیْخَ یَعْقُوبَ حِینَ رَدَّ عَلَیْهِ یُوسُفَ قُرَّةَ عَیْنِهِ، یَا مَنْ رَحِمَ أَیُّوبَ بَعْدَ طُولِ بَلَائِهِ، یَا مَنْ رَحِمَ مُحَمَّداً وَ مِنَ الْیُتْمِ آوَاهُ وَ نَصَرَهُ عَلَی جَبَابِرَةِ قُرَیْشٍ وَ طَوَاغِیتِهَا، وَ أَمْکَنَهُ مِنْهُمْ، یَا مُغِیثُ یَا مُغِیثُ یَا مُغِیثُ."

این ذکر را چندین بار تکرار کن. سپس امام فرمودند: «سوگند به کسی که جانم در دست اوست، اگر با این دعا خداوند را بخوانی و تمام حاجات خود را درخواست کنی، خداوند همه آن ها را برآورده می کند.»

إِذَا حَضَرَتْ أَحَدَکُمُ الْحَاجَةُ فَلْیَصُمْ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ وَ الْخَمِیسِ وَ الْجُمُعَةِ- فَإِذَا کَانَ یَوْمُ الْجُمُعَةِ اغْتَسَلَ وَ لَبِسَ ثَوْباً نَظِیفاً ثُمَّ یَصْعَدُ إِلَی أَعْلَی مَوْضِعٍ فِی دَارِهِ فَیُصَلِّی رَکْعَتَیْنِ ثُمَّ یَمُدُّ یَدَیْهِ إِلَی السَّمَاءِ وَ یَقُولُ وَ ذَکَرَ الدُّعَاءَ.

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ هُنَا (1) وَ فِی الْجُمُعَةِ (2) وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَیْهِ (3) وَ قَدْ رَوَی الْمُفِیدُ فِی الْمُقْنِعَةِ کَثِیراً مِنْ هَذِهِ الصَّلَوَاتِ وَ مَا فِی مَعْنَاهَا.

*******

ترجمه:

از عاصم بن حمید روایت شده است که امام صادق (ع) فرمودند:

«هرگاه یکی از شما حاجتی داشت، سه روز روزه بگیرد: چهارشنبه، پنج شنبه و جمعه. وقتی روز جمعه فرارسید، غسل کند و لباس پاکیزه ای بپوشد. سپس به بالاترین قسمت خانه خود برود و دو رکعت نماز بخواند. پس از آن، دستان خود را به سوی آسمان بلند کند و دعایی بخواند.»

قَرَأَهَا عَشْراً فَإِذَا رَفَعَ رَأْسَهُ قَبْلَ أَنْ یَسْجُدَ قَرَأَهَا عِشْرِینَ مَرَّةً یُصَلِّی أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ عَلَی مِثْلِ هَذَا فَإِذَا فَرَغَ مِنَ التَّشَهُّدِ قَالَ یَا مَعْرُوفاً بِالْمَعْرُوفِ یَا أَوَّلَ الْأَوَّلِینَ وَ یَا آخِرَ الْآخِرِینَ یَا ذَا الْقُوَّةِ الْمَتِینَ یَا رَازِقَ الْمَسَاکِینِ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ إِنِّی اشْتَرَیْتُ نَفْسِی مِنْکَ بِثُلُثِ مَا أَمْلِکُ فَاصْرِفْ عَنِّی شَرَّ مَا ابْتُلِیتُ بِهِ إِنَّکَ عَلَی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ.

*******

ترجمه:

از ابو علی خراز روایت شده است که گفت: نزد امام صادق (ع) بودم که مردی آمد و عرض کرد: «فدایت شوم، برادرم دچار مصیبتی شده که از ذکر آن شرم دارم.» امام (ع) فرمودند: «آن را پوشیده نگه دار و به او بگو که چهارشنبه، پنج شنبه و جمعه روزه بگیرد. وقتی خورشید به میانه آسمان رسید، لباس هایی تازه یا شسته بر تن کند و به جایی که کسی او را نبیند، برود. در آنجا نماز بخواند و زانوهایش را آشکار کند. با کف دست هایش زمین و پیشانی را لمس کند و در نماز خود فاتحة الکتاب را ده مرتبه و سوره قل هو الله أحد را نیز ده مرتبه بخواند.

هنگامی که به رکوع رفت، پانزده مرتبه سوره قل هو الله أحد را قرائت کند. وقتی سجده کرد، ده مرتبه بخواند و پیش از سجده دوم، بیست مرتبه آن را بخواند. او باید چهار رکعت نماز با همین شیوه بخواند.

پس از تشهد و سلام نماز، دعا کند:

"یَا مَعْرُوفاً بِالْمَعْرُوفِ، یَا أَوَّلَ الْأَوَّلِینَ، وَ یَا آخِرَ الْآخِرِینَ، یَا ذَا الْقُوَّةِ الْمَتِینَ، یَا رَازِقَ الْمَسَاکِینِ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، إِنِّی اشْتَرَیْتُ نَفْسِی مِنْکَ بِثُلُثِ مَا أَمْلِکُ، فَاصْرِفْ عَنِّی شَرَّ مَا ابْتُلِیتُ بِهِ، إِنَّکَ عَلَی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ."

أَمْرٌ لَبِسَ ثَوْبَیْنِ مِنْ أَغْلَظِ ثِیَابِهِ وَ أَخْشَنِهَا ثُمَّ رَکَعَ فِی آخِرِ اللَّیْلِ رَکْعَتَیْنِ حَتَّی إِذَا کَانَ فِی آخِرِ سَجْدَةٍ مِنْ سُجُودِهِ سَبَّحَ اللَّهَ مِائَةَ تَسْبِیحَةٍ وَ حَمِدَ اللَّهَ مِائَةَ مَرَّةٍ وَ هَلَّلَ اللَّهَ مِائَةَ مَرَّةٍ وَ کَبَّرَ اللَّهَ مِائَةَ مَرَّةٍ ثُمَّ یَعْتَرِفُ بِذُنُوبِهِ کُلِّهَا مَا عَرَفَ مِنْهَا أَقَرَّ لَهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی بِهِ فِی سُجُودِهِ وَ مَا لَمْ یَذْکُرْ مِنْهَا اعْتَرَفَ بِهِ جُمْلَةً ثُمَّ یَدْعُو اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ یُفْضِی بِرُکْبَتَیْهِ إِلَی الْأَرْضِ.

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (1).

*******

ترجمه:

شیخ صدوق نقل کرده است که هرگاه امری علی بن الحسین (ع) را غمگین می ساخت، ایشان دو قطعه از خشن ترین و ضخیم ترین لباس های خود را می پوشیدند و در آخر شب، دو رکعت نماز به جا می آوردند. در آخرین سجده از سجده های خود، خداوند را صد مرتبه تسبیح، صد مرتبه حمد، صد مرتبه تهلیل، و صد مرتبه تکبیر می گفتند. سپس به تمام گناهان خود که می شناختند، اعتراف می کردند و به آنچه به یاد نمی آوردند، به صورت کلی اعتراف می نمودند.

در ادامه، خداوند متعال را دعا می کردند و زانوهای خود را به زمین می گذاشتند و به سجده ادامه می دادند.

ابْنَهَا وَ قَدْ قَالَتْ بِالْمِلْحَفَةِ عَلَی وَجْهِهِ مَیِّتاً فَقَالَ لَهَا لَعَلَّهُ لَمْ یَمُتْ فَقُومِی فَاذْهَبِی إِلَی بَیْتِکِ فَاغْتَسِلِی وَ صَلِّی رَکْعَتَیْنِ وَ ادْعِی وَ قُولِی یَا مَنْ وَهَبَهُ لِی وَ لَمْ یَکُ شَیْئاً جَدِّدْ هِبَتَهُ لِی ثُمَّ حَرِّکِیهِ وَ لَا تُخْبِرِی بِذَلِکَ أَحَداً قَالَتْ فَفَعَلْتُ فَحَرَّکْتُهُ فَإِذَا هُوَ قَدْ بَکَی.

*******

ترجمه:

از جمیل روایت شده است که گفت: نزد امام صادق (ع) بودم. زنی وارد شد و گفت که فرزندش را ترک کرده و او را با ملحفه ای روی صورتش پوشانده، در حالی که تصور می کرده فرزندش فوت کرده است. امام (ع) به او فرمودند: «شاید او نمرده باشد. پس برو به خانه ات، غسل کن، دو رکعت نماز بخوان و در دعا بگو:

"یَا مَنْ وَهَبَهُ لِی وَ لَمْ یَکُ شَیْئاً، جَدِّدْ هِبَتَهُ لِی."

سپس او را حرکت بده و هیچ کس را از این کار مطلع نکن.» زن گفت: «این کار را انجام دادم و او را حرکت دادم. ناگهان او شروع به گریه کرد.»

ع قَالَ: مَا یَمْنَعُ أَحَدَکُمْ إِذَا دَخَلَ عَلَیْهِ غَمٌّ مِنْ غُمُومِ الدُّنْیَا أَنْ یَتَوَضَّأَ ثُمَّ یَدْخُلَ الْمَسْجِدَ فَیَرْکَعَ رَکْعَتَیْنِ یَدْعُو اللَّهَ فِیهِمَا أَ مَا سَمِعْتَ اللَّهَ یَقُولُ وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ (1).

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (2) وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَیْهِ (3).

*******

ترجمه:

فضل بن حسن بن طبریسی در کتاب مجمع البیان نقل کرده است که امام صادق (ع) فرمودند:

«چه چیزی مانع یکی از شما می شود که هنگامی که دچار اندوهی از غم های دنیا شد، وضو بگیرد، وارد مسجد شود و دو رکعت نماز بخواند و در آن از خداوند دعا کند؟ آیا نشنیده اید که خداوند می فرماید:

"وَ اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلَاةِ" (سوره بقره، آیه 45)؟»

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ فِی الْمِصْبَاحِ مُرْسَلًا (1).

*******

ترجمه:

از فضل روایت شده است که موسی بن جعفر (ع) در زندان هارون الرشید بود و شبی دستور آزادی او و هدیه ای برایش صادر شد، در حالی که هیچ دلیل آشکاری برای این اقدام وجود نداشت. از موسی بن جعفر (ع) درباره این موضوع پرسیدند، ایشان فرمودند:

«شب چهارشنبه در خواب پیامبر (ص) را دیدم که به من فرمود: ای موسی، تو در حبس هستی و مظلوم واقع شده ای. گفتم: بله. پیامبر (ص) فرمود: فردا روزه بگیر و روز پنج شنبه و جمعه نیز روزه ات را ادامه بده. هنگام افطار، دوازده رکعت نماز بخوان. در هر رکعت، یک بار سوره حمد و دوازده بار سوره قل هو الله أحد را قرائت کن.

بعد از اینکه چهار رکعت نماز خواندی، به سجده برو و بگو:

'یَا سَابِقَ الْفَوْتِ، یَا سَامِعَ الصَّوْتِ، وَ یَا مُحْیِیَ الْعِظَامِ وَ هِیَ رَمِیمٌ بَعْدَ الْمَوْتِ، أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الْعَظِیمِ الْأَعْظَمِ، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ، وَ عَلَی أَهْلِ بَیْتِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ، وَ أَنْ تُعَجِّلَ لِیَ الْفَرَجَ مِمَّا أَنَا فِیهِ.'

این کار را انجام دادم و نتیجه همان چیزی شد که شما مشاهده کردید.»

فِی صَلَاةِ الِاسْتِعْدَاءِ رَکْعَتَانِ أَطِلْ فِیهِمَا الرُّکُوعَ وَ السُّجُودَ ثُمَّ ضَعْ خَدَّکَ بَعْدَ التَّسْلِیمِ عَلَی الْأَرْضِ وَ قُلْ یَا رَبَّاهْ حَتَّی یَنْقَطِعَ النَّفَسُ ثُمَّ قُلْ یَا مَنْ أَهْلَکَ عَاداً الْأُولَی- وَ ثَمُودَ فَمَا أَبْقَی إِلَی قَوْلِهِ مَا غَشِیَ إِنَّ فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ ظَالِمٌ فِیمَا ارْتَکَبَنِی بِهِ فَاجْعَلْ عَلَیَّ مِنْکَ وَعْداً وَ لَا تَجْعَلْ لَهُ فِی حُکْمِکَ (1) نَصِیباً یَا أَقْرَبَ الْأَقْرَبِینَ.

*******

ترجمه:

ابراهیم بن علی کفعمی در کتاب المصباح از امام صادق (ع) نقل کرده است که در مورد نماز استعداء (نماز برای درخواست یاری) فرموده اند:

«دو رکعت نماز بخوان، رکوع و سجود در آن ها را طولانی کن. سپس پس از سلام نماز، گونه ات را بر زمین بگذار و بگو:

'یَا رَبَّاهْ' تا جایی که نفس به پایان برسد. سپس بگو:

'یَا مَنْ أَهْلَکَ عَاداً الْأُولَی، وَ ثَمُودَ فَمَا أَبْقَی إِلَی قَوْلِهِ مَا غَشِیَ. إِنَّ فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ ظَالِمٌ فِیمَا ارْتَکَبَنِی بِهِ. فَاجْعَلْ عَلَیَّ مِنْکَ وَعْداً، وَ لَا تَجْعَلْ لَهُ فِی حُکْمِکَ نَصِیباً. یَا أَقْرَبَ الْأَقْرَبِینَ.'»

أَقُولُ: وَ تَقَدَّمَ مَا یَدُلُّ عَلَی الصَّلَاةِ عِنْدَ لُبْسِ الثَّوْبِ الْجَدِیدِ فِی الْمَلَابِسِ (1).

*******

ترجمه:

از هارون بن خارجه، از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمودند:

«در نماز شکر، هرگاه خداوند نعمتی به تو عطا کرد، دو رکعت نماز بخوان. در رکعت اول، سوره فاتحة الکتاب و سوره قل هو الله أحد را بخوان. در رکعت دوم، سوره فاتحة الکتاب و سوره قل یا أیها الکافرون را قرائت کن.

در رکوع و سجود رکعت اول بگو: "الحمد لله شکراً شکراً و حمداً."

در رکوع و سجود رکعت دوم بگو: "الحمد لله الذی استجاب دعائی و أعطانی مسألتی."

إِذَا دَخَلْتَ فَمُرْهُمْ قَبْلَ أَنْ تَصِلَ إِلَیْکَ أَنْ تَکُونَ مُتَوَضِّئَةً ثُمَّ أَنْتَ لَا تَصِلُ إِلَیْهَا حَتَّی تَتَوَضَّأَ وَ تُصَلِّیَ رَکْعَتَیْنِ ثُمَّ مَجِّدِ اللَّهَ وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ثُمَّ ادْعُ اللَّهَ وَ مُرْ مَنْ مَعَهَا أَنْ یُؤَمِّنُوا عَلَی دُعَائِکَ وَ قُلِ اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی إِلْفَهَا وَ وُدَّهَا وَ رِضَاهَا وَ رَضِّنِی بِهَا- ثُمَّ اجْمَعْ بَیْنَنَا بِأَحْسَنِ اجْتِمَاعٍ وَ أَسَرِّ ائْتِلَافٍ فَإِنَّکَ تُحِبُّ الْحَلَالَ وَ تَکْرَهُ الْحَرَامَ ثُمَّ قَالَ وَ اعْلَمْ أَنَّ الْإِلْفَ مِنَ اللَّهِ وَ الْفِرْکَ (1) مِنَ الشَّیْطَانِ لِیُکَرِّهَ مَا أَحَلَّ اللَّهُ.

أَقُولُ: وَ یَأْتِی مَا یَدُلُّ عَلَی ذَلِکَ (2).

*******

ترجمه:

ابو بصير گويد: شنيدم كه مردى به امام باقر عليه السّلام مى گفت:

قربانت شوم! من مردى هستم كه پير شده ام و در عين حال با دوشيزۀ غير بالغه اى ازدواج كرده ام، امّا هنوز با او همبستر نشده ام، بيم آن دارم كه در شب زفاف مرا ببيند و به جهت خضاب و پيرييم از من نفرت پيدا كند.

امام باقر عليه السّلام فرمود: هنگامى كه او مى خواهد نزد تو آيد پيش از آمدنش به او دستور ده وضو بگيرد؛ تو نيز نزد او نرو تا اين كه وضو بسازى و دو ركعت نماز بخوان و خدا را به مجد و بزرگوارى ستايش كن و بر محمّد و آل محمّد عليهم السّلام صلوات بفرست، آن گاه دعا كن و سفارش كن كه همراهان عروس نيز به دعاى تو آمين گويند. بگو:

«اللّهمّ ارزقني إلفها و ودّها و رضاها و أرضني بها و اجمع بيننا بأحسن اجتماع و آنس ائتلاف، فإنّك تحبّ الحلال و تكره الحرام».

آن گاه امام باقر عليه السّلام فرمود: اين را بدان كه مهر و الفت از سوى خدا و ناسازگارى از جانب شيطان است؛ زيرا شيطان از آن چه كه خداوند حلال كرده است، كراهت دارد.