سرشناسه : آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، 1255 - 1348 .
عنوان و نام پدیدآور : مصنّفات شیعه (ترجمه و تلخیص الذریعه الی تصانیف الشیعه)/ تالیف محمدمحسن نزیل سامراءالشهیر بالشیخ آغا بزرگ الطهران. به اهتمام محمد آصف فکرت
مشخصات نشر : مشهد - بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی 1372
مشخصات ظاهری : 4ج.
یادداشت : فارسی.
موضوع : کتاب های چاپی -- کتابشناسی
موضوع : نویسندگان شیعه-- کتابشناسی
موضوع : نسخه های خطی فارسی -- فهرست ها
موضوع : نسخه های خطی عربی -- فهرست ها
ص :1
ص :2
مصنّفات شیعه (ترجمه و تلخیص الذریعه الی تصانیف الشیعه)
تالیف : محمدمحسن آقابزرگ طهرانی
اهتمام: محمد آصف فکرت
ص:3
بسم اللّه الرّحمن الرّحیم
ص:4
شیخ صدوق ابو جعفر محمد بن علی بن بابویه قمّی(-381 ق).مذکور در رجال نجاشی.
ص:5
ص:6
در مثالب،از ابو الفضل عباس بن هشام ناشری (-220 یا 219 ق).نجاشی به 3 واسطه آن را از مؤلف روایت کرده است.
ابو موسی جابر بن حیان کیمیاوی(-200 ق).
مذکور در فهرست ابن ندیم.
اردو،تالیف یکی از فضلاء هند.ط.هند.
25)
در اجازات،نسخۀ آن در کتابخانۀ مجد الدین (تهران).دیده شده و اکثر آن به خط مؤلّف، علاّمه محمد باقر مجلسی است.
فارسی،داستان،از ورکور فرانسوی،ترجمۀ حسن شهید نورائی،ط.تهران،1323 ش و مکرر.
ترکی،احوال 12 امام(علیه السلام)،ط.
فارسی،از عباس اقبال آشتیانی،ط.تهران، 1311 ش.
فارسی،مثنوی،از علی معین الشریعۀ اصطهباناتی شیرازی متخلّص به فقیر.ط.شیراز.
فارسی،داستان تاریخی،از محمد علی صفاری،ط.تهران،1311 ش.
فارسی،سرگذشت خانم هورتست،ترجمۀ محمد حسن مقدم اعتماد السلطنه،ط.تهران، 1304 ق.
ترجمۀ کتاب یاد شده به عربی،از یوسف خان اعتصام الملک.ط.مصر.
فارسی،از جرجی زیدان،ترجمۀ عبد الحسین میرزا ابن مؤید الدوله.ط.تهران،1330 و 1344 ق.
فارسی،داستان،از لطف اللّه ترقّی.ط.تهران، 1309 ش.
فارسی،داستان منظوم،از نیما یوشیج،ط.
تهران،1305 ش.
فارسی،از بدر الملوک بامداد.ط.تهران،1367 ق.
فارسی،مثنوی،از محمد بن حسام الدین معروف به ابن حسام خوسفی(-893 ق)تاریخ نظم:
830 ق.ط.تهران،1305 ش و مکرّر.
-نخستین براین نامۀ دلگشای
سخن نقش بستم به نام خدای
هر5 عنوان،از ابو الحسن علی بن عبد اللّه بصری (-234 ق).مذکور در ذیل کشف الظنون.
کربلاء
عبد القاهر بن حاج عبد بن رجب عبادی حویزی، معاصر حرّ عاملی.مذکور در«امل الآمل».
ص:7
شیخ حسین آل عصفور(-1216 ق)،خ.
موجود.
ابو محمد عبد اللّه بن جعفر بن درستویۀ نحوی (-347 ق).مذکور در«کشف الظنون»و«بغیة الوعاة».
ناشناخته،نسخۀ آن در شوشتر موجود بوده است.
-اللهم انا نسألک العفو و العافیة.
ابو محمد حسن بن موسی نوبختی.مذکور در رجال نجاشی.
رضا بن هاشم موسوی(-1365 ق).به ترتیب ابجدی،2 مجلد آن را به اتمام رسانیده است، تألیف:1346 ق.
کشکول گونه ای است از محمد زمان بن کلبعلی تبریزی اصفهانی شاگرد محقق خوانساری و علامه مجلسی.برخی معتقدند که در ثبت نام کتاب تصحیف رخ داده و الجبّه یا چنته بوده است.
سید عبد اللّه بن نور الدّین محدث جزائری.
محمد علی بن محمد باقر بهبهانی(-1216 ق).
مذکور در«مفتاح المجامع»مؤلّف.
فارسی،خواص دوازده امام خواجه نصیر طوسی، از حسن بن محمد بن عبد المطلب اصفهانی.خ.
دیده شده.
فارسی،وقایع کردستان،از سلطان قهرمانی،ط.
تهران،1310 ش.
فارسی،مثنوی،از حکیم افضل الدین ابراهیم بن علی خاقانی شروانی(-582 یا 595 ق)خ.
شهید مطهری.
-بر کره خاک تنگ میدان
کم باش چو گوی اسیر چوگان
شرح ابیاتی از یک قصیدۀ خاقانی،از محمد بن خواجگی گیلانی استرآبادی.خ.ملّی تبریز.
فرهنگ فارسی به فارسی،از محمد مقیم تویسرکانی که در 8 ماه،در 1040 ق به نام جعفر خان نگاشته است.خ.مجلس و دانشگاه، تهران؛آصفیۀ هند.
فارسی،ادعیه،منسوب به میر محمد باقر داماد (1040 ق).خ.موجود.
-الحمد للّه رب العالمین.
محمد حسن بن محمد حسین نیستانکی نائینی (-1354 ق).ط 1331 ق(در آخر«طرائف السوانح»مؤلف).
اسماعیل بن حسن آل عبد الجبار بوشهری (-1328 ق).خ.دیده شده.
ابو جعفر محمد بن سلمۀ یشکری،استاد ابن سکیت(-243 ق).مذکور در رجال نجاشی.
فارسی،شعر،در معارضۀ دیوان بابا مشهدی،از
ص:8
کمال الدین حسین بن محمد ضمیری اصفهانی (-973 ق).مذکور در ذیل کشف الظنون.
طب و احکام نجوم،ناشناخته،در 9 فصل.خ.
مشکات تهران.
گجراتی،در توحید،از غلام علی بن اسماعیل بهاونگری(معاصر).مذکور در فهرست تألیفات او.
فارسی،ترجمۀ ذبیح اللّه منصوری،ط.تهران.
فارسی،از فلاماریون،ترجمۀ خسرو وارسته.ط.
تهران،1306 ش و مکرّر(با حواشی محمد خالصی).
فارسی،از منصور علی،ط.تهران.
فارسی،از محمد باقر کمره ای،مرتب بر 24 درس در کلیات مسائل توحید.
اردو،از مولوی غلام حسنین،ط.هند.
فارسی،مثنوی،در رد مسیحیّت،از اسماعیل تائب تبریزی،130 بیت.
فارسی،از موریس مترلینگ،ترجمۀ ذبیح اللّه منصوری.ط.تهران،1323 ش و مکرّر.
فارسی،مثنوی،از فتحعلی خان صبا کاشانی (-1238 ق).خ.موجود.
-به نام خداوند بینش نگار
خردآفرین آفرینش نگار
فارسی،از آناتول فرانس،ترجمۀ کاظم عمادی.
ط.تهران،1324 ش و مکرّر.
فارسی،از شیلر،ترجمۀ اعتصام الملک یوسف بن ابراهیم اعتصامی.ط.تهران،1325 ش.
ابو الحسن علی بن عبد اللّه خدیجی تمیمی.
نجاشی به 3 واسطه آن را از مؤلف روایت می کند.
ناشناخته،در 12 قسم،قسم چهارم آن«نسیم الحجاز فی التصاحیف و الالغاز»نام دارد که قطعه ای از آن ضمن مجموعه ای دیده شده.
مذکور در«کشف الظنون».
اخلاق،از یعقوب بن ابراهیم حویزی بختیاری (-ح 1150 ق)شاگرد محدّث جزائری.خ.
کاشف الغطاء.
فارسی،مثنوی،از شیخ علی حزین(-1181 ق)،در حدود 470 بیت.در کلیات شاعر درج است،خ.مجلس-تهران.
-ثناهاست پیر خرابات را
که شست از دلم لوح طامات را
کشکول ملمع،از علی اکبر بن شیر محمد همدانی.
عبد المجید همدانی(-1346 ق)دوست مؤلف گفته است که این کتاب در طبقات شعراء، حکما،عرفا و خطاطان و موضوعات دیگر بوده و نسخه ای ازآن برای طبع به تهران فرستاده شده بوده و عبد المجید نسخۀ خط مؤلف را
ص:9
داشته است.
فارسی،منظوم،از علی بن باقر فقیر اصطهباناتی معروف به معین الشّریعه،ط.شیراز،1307 ش.
ابو الفرج قدامة بن جعفر بن قدامۀ کاتب بغدادی (-پس از 320 ق).ط.لیدن،1892 م.
میرزا بدیع اصفهانی(-1318 ق).مذکور در «تذکرة القبور».
فارسی،ناشناخته.خ.خوانساری نجف.
احمد بن محمد مقدس اردبیلی(-993 ق)،در اثبات حرمت آن.ط.(در مجموعة «الخراجیات»).نسخه ای از آن به خط صاحب ریاض در کتابخانۀ مرعشی در قم موجود بوده است.
-اعلم وفّقک اللّه لمرضاته ان الخراج لا یخلو عن شبهة
نیز از مقدس اردبیلی که آن هم طبع شده.
میرزا عبد اللّه افندی صاحب«ریاض العلماء».
خ.مرعشی قم.
-...الفائدة الاولی فی ذکر جلّ الاخبار المرویه
ماجد بن فلاح شیبانی،مولف به ردّ نظریۀ مقدس اردبیلی و طرفداری محقق کرکی پرداخته است.
خ.مرعشی قم.
-الحمد للّه الّذی احلّ خراج بلاده للمؤمنین من عباده
ص:10
عهد صفویه)،در یک مقدمه،3 باب و خاتمه.
مذکور در«ریاض العلماء».
فارسی،منطق،از محمود شهابی(معاصر)،در رهبر خرد که از همین مؤلف است از آن نقل شده.
فارسی،از عبد الحسین بن محمد آیتی تفتی (1288 ق-).ط.استانبول.
فارسی،مثنوی،یکی از 7 مثنوی هفت اورنگ نور الدین عبد الرحمن جامی(-898 ق)که مکرّر طبع شده.
-الهی کمال آلهی تر است
جمال جهان پادشاهی تر است
فارسی،مثنوی،از محمد اهلی شیرازی(-942 ق)،جزو کلیات اوست که چاپ شده.
فارسی،مثنوی،از صمصام السلطان محمود بن احمد تندری شیوا(-1321 ش).ط.تهران، 1305 و 1309 ش.
فارسی،مثنوی،از کافی بن محتشم قائنی.
-یکی پرسید در یثرب ز صادق
که ای ذات تو چون قرآن ناطق.
فارسی،از خلیل ثقفی اعلم الدوله.ط.تهران، 1339 ق.
ص:11
فارسی،مثنوی،ناشناخته،ناظم از اهل هند بوده و در آن از جنگهای شمایل شاه و ملکشاه و بنگاله یاد کرده است.ط.بمبئی،1329 و 1331 ق؛تهران،1325 ق.
ابو محمد عبد اللّه بن ابراهیم بن محمد بن عبد اللّه بن جعفر بن ابی طالب.نجاشی به 5 واسطه آن را از مؤلف روایت می کند.
نیز از ابو محمد عبد اللّه،مذکور در رجال نجاشی.
نور الدین علی بن عبد العال محقق کرکی(-940 ق).خ.دیده شده.در«کشف الحجب»که از این رساله یاد شده لقب مؤلف زین الدین آمده است.
سید محسن بن حسن اعرجی کاظمی(-1227 ق).
احمد بن اسماعیل جزائری نجفی(-1150 یا 1149 ق)،مذکور در«لؤلؤة البحرین»،تألیف:
1128 ق.خ.موجود.
-حمدا لمتبدّء النّعم و نصلّی علی نبیّه عنصر الکرم
جعفر بن علی نقی بن حاج آقا بن سید محمد مجاهد طباطبائی(-1317 ق).
محمد جواد بن محمد حسینی عاملی اعرجی (-1226 ق)،به امر سید محسن اعرجی نگاشته.خ.دیده شده.
زین الدین بن علی بن احمد شهید ثانی(-966 ق)،تألیف:950 ق.خ.موجود.
فارسی،مثنوی،از میر حسن اصفهانی.
جغرافیا،از خواجه نصیر الدّین محمد بن محمد بن حسن طوسی(-672 ق).خ.شیر آقا- استانبول و خوانساری نجف.از رؤیت نسخۀ نجف گمان می رود که کتاب عین تالیف این وردی باشد.
منظومه در اصول دین،از تقی الدین حسن بن علی بن داود حلی(647 ق-).مذکور در رجال مؤلف.
میرزا حسن فسوی مؤلّف«فارسنامه»،تاریخ ترتیب:1298 ق.
محمد علی بن محمد حسن واعظ تبریزی (معاصر).مذکور در آخر«منابع الحکم» مؤلف.
فارسی،اخلاق،از قاضی محمد شریف بن شمس الدین محمد کاشف شیرازی(ح 1001 ق-)،ط.تبریز،1276 ق و مکرّر.خ.آستان قدس،ش 9473(1060 ق)و چند نسخۀ دیگر-
چمن آرای فرج بعد از شدت در خزان و بهار
فارسی،منظومه ای از ظهوری ترشیزی.خ.
مجلس-تهران.
-شوق هرکس را که در راه طلب سر
می دهد
گر در آرد اول از پا آخرش سر می دهد.
ص:12
فارسی،تتمۀ«مشکلات العلوم»،از احمد بن مهدی بن ابی ذر نراقی(-1245 ق).ط.تهران، 1290 ق و مکرّر.«مشکلات العلوم»از ملا مهدی نراقی است.
-یا مالک الملک و الملکوت...
شرح درّۀ بحر العلوم،از ملاّ آقا بن عابد بن رمضان شیروانی دربندی(-1286 ق).ط.
علی بن خلیل تهرانی(-1296 ق).اصل تلخیص از علامه حلی است.
فارسی،دیوان اشعار سید عباس جوهری حسینی متخلص به ذاکر.ط.تهران،1310 ش و مکرّر.
ملا آقا دربندی(-1286 ق).ط.تبریز،1274 ق؛تهران،1284 ق.
-حمد المبدع عقیلة العقل
فارسی،از احمد بن حسن واعظ یزدی(-ح 1310 ق).
تفسیر،از محمد رضا امامی که برای شاه سلطان حسین صفوی تألیف و اهداء شده،مذکور در «جنّات الخلود»مؤلّف.خ.آستان قدس،ش 7643(به نام محمد رضا خاتون آبادی اصفهانی).
در اعمال سنّت و مستحبّات،از محمد حسین بن محمد صالح خاتون آبادی(-1151 ق).خ.
آستان قدس،ش 6453(1252 ق)
تفسیر،از علی قلی بن قرچقای خان(1020 ق-).خ.مدرسۀ خان قم(خط مؤلف).
-نحمدک و نشکرک اللّهم علی ما شرفتنا
جعفر بن محمد نقدی(1303 ق-)،تألیف:ح 1323 ق(-ها للنقود خزائن الدرر).
ابو الحسن علی بن حسین مسعودی(-346 ق).
در«التنبیه و الاشراف»مؤلف به آن ارجاع شده و محتملا با«خزائن الملک»یکی است.
گجراتی،ادعیه،از غلام علی بهاونگری (معاصر).
محمد جعفر استرآبادی.مختصر«موائد العوائد» اوست؛ط.
-الحمد للّه الذی افاض بجوده الوجود.
فارسی،تاریخ روزگار علاء الدین خلجی تا 711 ق،از امیر خسرو دهلوی.مذکور در فهرست کتابخانۀ مجلس.
فارسی،مثنوی،از شرف الدین محمد بن محمد رضا مجذوب،تبریزی(سدۀ 11 ق).خ.
دانشگاه تهران.
-بحری است لبالب از فرائد
شد نام خزائن الفوائد
محمود بن محمّد حسینی تبریزی.مذکور در «جواهر القرآن»مؤلّف.
محمود بن جعفر عراقی میثمی(-ح 1308 ق).
برخی از مجلّدات آن دیده شده.
ص:13
-الحمد للّه الذّی شرع لنا الدین ببعث الانبیاء و المرسلین...
فارسی،مجموعۀ منظومه ها در رثای ائمّه(علیهم السلام)، از محمد علی بن محمد حسین انصاری(- 1405 ق).ط.تهران،1365 ق.
علی بن حسین مسعودی(-346 ق).در«معجم الادباء»و«کشف الظنون»به همین صورت آمده و شاید با«خزائن الدین»که یاد شد یکی بوده باشد.
فهرست کتابخانۀ محمد علی هبة الدین شهرستانی،که در آن تألیفات خویش را هم یاد کرده است.
عبد القادر بن عمر بغدادی(-1093 ق).شرح شواهد شرح سید رضی بر کافیۀ نحویه.ط.
بولاق مصر.منقول از برخی افاضل.
ادعیه،در«مجمع الدعوات»از آن نقل شده.
اخلاق و تراجم،از محمد مؤمن مؤلّف«تعبیر طیف الخیال»،تألیف:1130 ق.صاحب روضات از آن در شرح حال شیخ بهائی و موارد دیگر نقل کرده است.
-حمدا لمن جعل خزانة خیال اهل الکمال مشحونة بدرر الاقوال.
هیأت و نجوم،از عبد القادر رویانی.در تحفۀ «نظامیۀ»مؤلّف به آن ارجاع شده است.
فارسی،تذکرۀ شعراء،از سید غلام علی بن نوح آزاد بلگرامی(-1200 ق)،آغاز تألیف:
1176 ق،ط.کانپور،1900 م.
فارسی،نماز شب و ادعیه،فتح اللّه حسینی مرعشی شوشتری(-1288 ق)،تألیف:1272 ق،برای فتح اللّه وفائی شوشتری(-1304 ق).
خ.دیده شده.
-(پس از خطبه)فتح اللّه الحسینی در این بیاض سواد می نماید که این مختصری است نافع.
مجموعۀ ملمّع،از علی اکبر بن غلام علی مروّج کرمانی:
سید مصطفی بن هادی نقوی معروف به میر آقا صاحب(-1323 ق)،در 4 جزء:اصول العقاید،اصول الفقه،تمام ابواب الفقه و المسائل المتفرقة.ط.(جزء اول).
فارسی،از محمد بشیر گیلانی(-ح 1300 ق).
ضمیمۀ نسخۀ تهذیب که محشّی به حاشیۀ مؤلّف است دیده شده.
مولوی غلام سرور لاهوری.ط.کانپور،1332 ق.
فارسی،مواعظ،از علی اکبر بن محمّد حسین نهاوندی(معاصر)،در 4 باب:آیات،روایات، مواعظ و حکایات.ط.تهران،1358 ق و مکرّر.
اردو،دیوان یکی از شاعران هند.ط.هند.
ص:14
فارسی،عربی و ترکی،دیوان نظم و نثر محمد جعفر بن محمد حسین طرب نائینی، معاصر فتحعلی شاه قاجار.مذکور در«مجمع الفصحاء»
در برخی از منابع از آن نقل شده است.
گجراتی،مراثی،از غلام علی بن اسماعیل بهاونگری(معاصر).ط.
اردو،مقتل،ترجمۀ«لسان الذاکرین»مترجم:
علویه مصطفی بیگم بنت باقر حسین هندی،ط.
هند.
اردو،ط.هند.
فارسی،داستان در مفاسد بی حجابی،از هادی بن محمد طارمی منجیلی(معاصر).ط.نجف، 1345 ق.
فارسی،داستان،ط.تهران،1298 ق؛بمبئی.
فارسی،یکی از مثنویهای خمسۀ جمال الدین ابو محمد احمد بن الیاس نظامی گنجوی(-ح 611 ق)که در 573-576 ق به نام طغرل ارسلان سلجوقی سروده.ط.مکرّر.
-خداوندا در توفیق بگشای
نظامی را ره تحقیق بنمای
فارسی،مثنوی،از محمد جعفر شعلۀ نیریزی.ط.
بمبئی،1308 ق.
فارسی،مثنوی،امیر خسرو بن سیف الدین محمود دهلوی(-725 ق)،یکی از مثنویهای خمسۀ اوست.ط.بمبئی،1326 ق.
-خداوندا دلم را چشم بگشای
به معراج یقینم راه بنمای
فارسی،مثنوی،از محمد بن زین الدین علی عرفی شیرازی(-999 ق).خ.مجلس-تهران (ضمیمۀ دیوان او)
-خداوندا دلم بی نور تنگ است
دل من سنگ و کوه طور سنگ است
فارسی،مثنوی،از محمد صادق نامی اصفهانی شیرازی(-1204 ق)،یکی از مثنویهای پنجگانۀ«نامۀ نامی».خ.آستان قدس،ضمیمۀ ش 4540(1248 ق).
فارسی،مثنوی،از شهاب الدین عبد اللّه بن حبیب اللّه شهاب ترشیزی(-1215 ق)،خ.
مجلس.
-درّة التاج نامه نام خدای
کاسمان و زمین از اوست به پای
فارسی،مثنوی از محمد قاسم قاسمی گنابادی، که در 950 ق در 3000 بیت به دستور سام میرزا سروده است.
-سخن پرداز از این افسانۀ نو...
فارسی،مثنوی از عبد اللّه هاتفی(-927 ق).خ.
مجلس و شهید مطهری-تهران.
-خداوندا به عشقم زندگی ده
به فرقم تاج عزّ بندگی نه
ص:15
فارسی،مثنوی،از شهاب الدین عبد اللّه بیانی معروف به مروارید(-932 ق)،مذکور در«سام نامه»(که از ناتمامی منظومه یاد می کند).
فارسی،مثنوی،از محمد اکبر ناظم«زاهد نامه».
فارسی،مثنوی،از محمد خان بن حاج خان دشتی(1246 ق-)که به نام ناصر الدین شاه قاجار سروده است.مذکور در دیباچۀ دیوان چاپی او.
-به نام آنکه عشق اندوز جانهاست
کلامش حکمت آموز زبانهاست.
فارسی،مثنوی،از آصف خان میرزا قوام الدین جعفر بن بدیع الزمان جعفری قزوینی(-1021 ق).خ.ملک.
فارسی،مثنوی،از شمس الدین ابو الفتح جرعۀ تبریزی.
فارسی،مثنوی،از اکبر دولت آبادی.مذکور در تذکرۀ نصر آبادی.
فارسی،مثنوی،از میر جمله سید محمد امین روح الامین شهرستانی(-1047 ق).از مثنویهای خمسۀ اوست.خ.آستان قدس،ش 10380(1121 ق).
فارسی،مثنوی،از ملاّ سالک یزدی(-1066 یا 1083 ق).خ.دانشگاه تهران(ضمیمۀ کلیات سالک).
فارسی،مثنوی،از سالم تبریزی،خ.مجلس- تهران(1026 ق).
فارسی،مثنوی،از محمد هاشم سنجر کاشانی.
خ.ملک.
-الهی سینه ای درد آشنا ده
غم از هردل که بستانی به ما ده
فارسی،مثنوی،از شرف الدین ارجاسب شاپور تهرانی.خ.ملک و دانشگاه.
-صباحی زاب کوثر روی شسته
گلی از چشمۀ خورشید رسته
فارسی،مثنوی،از محمد طالب آملی(-1035 یا 1036 ق)،که به نام حاکم مرو سروده.
فارسی،مثنوی،از ابو القاسم حسن بن احمد عنصری بلخی(-431 ق).این انتساب را نگارندۀ فهرست کتابخانۀ مجلس از قول عوفی استنباط کرده است.
فارسی،مثنوی،از محمد محسن فانی کشمیری، مذکور در تذکرۀ«صلح گلشن».
فارسی،مثنوی،از قانع،خ.دانشگاه تهران.
فارسی،مثنوی،از میر عقیل کوثر همدانی.
مذکور در تذکرۀ میر آبادی،خ،دانشگاه.
-به نام آنکه شمع دیده افروخت
به نور دیده ام نظاره آموخت
فارسی،مثنوی،از رکن الدین مسعود بن حکیم
ص:16
نظام الدین شیرازی متخلص به مسیح،مسیحا و مسیحی و معروف به حکیم رکنا(سدۀ 11 ق).
مذکور در«مجمع الخواص».
فارسی،مثنوی،از میرزا ملک مشرقی طوسی (زنده در 1050 ق)که به نام شاه صفی صفوی آغاز کرده و به انجام نرسانده است.خ.آستان قدس.
فارسی،مثنوی،از ناصر الدین حجت نجف آبادی.
فارسی،مثنوی،از میرزا حسن هدایت تهرانی، معاصر شاه عباس و طهماسب صفوی،مذکور در«تذکرۀ روز روشن».این مثنوی به مقصود بیگ هم انتساب یافته.
فارسی،مثنوی،از فرید الدین محمد بن ابراهیم عطار نیشابوری(-ح 627 ق).ط.
-به نام آنکه جان داد و جهان ساخت
زمین را جفت طاق آسمان ساخت
فارسی،مثنوی،از محمد ابراهیم بن مهدی بدایع نگار تهرانی(-1299 ق).مناقب برگرفته از این مثنوی در هامش«مخزن الانشاء»چاپ شده است.
محمد حسین مرعشی شهرستانی(-1315 ق).
خ.موجود.
فارسی،مثنوی از اسماعیل بن حسین تائب تبریزی(1286 ق-).مذکور در فهرست تألیفات او.
در امامت،از ابو محمد فضل بن شاذان بن خلیل ازدی نیشابوری،راوی از امام جواد(علیه السلام).مذکور در رجال نجاشی.
ابو عبد اللّه محمد بن جعفر بن عنبسۀ اهوازی معروف به ابن رویده.نجاشی به 2 واسطه آن را از مؤلف روایت می کند.
اخلاق،از شیخ صدوق ابو جعفر محمد بن علی بن بابویه قمّی(-381 ق).ط.تهران،1302 ق و مکرّر.
-الحمد للّه الّذی توحّد بالوحدانیة
فارسی،از شیخ مهدی(معاصر)،ط.هند.
الرّجال)
ابو الجیش مظفر بن محمد بن احمد بلخی(-367 ق).مذکور در«معالم العلماء».
احمد بن محمد بن حسین بن حسن بن دؤل قمّی (-350 ق).نجاشی به اسناد خویش آن را از مؤلّف روایت می کند.
طبری،علامه حلّی در«کشف الیقین»از آن نقل کرده و ظاهرا احمد بن محمد طبری یا محمد بن جریر طبری(-310 ق)را در نظر داشته است.
ابو عبد الرحمن احمد بن علی نسائی(-303 ق).
ابو نعیم می نویسد که بیشتر احادیث خصایص را مؤلف از کتاب احمد بن حنبل نقل کرده است.
نحو،از ابو الفتح عثمان بن جنّی(-392 ق).ط.
ص:17
مصر،1322 ق.
-احمد للّه الواحد العدل القدیم
فارسی،مواعظ،جزء دوم از«خزائن الاشعار»یا دیوان سید عباس ذاکر جوهری.ط.مکرّر.
ابو الحسن محمد بن حسین موسوی شریف رضی (-406 ق).در«حدیقة الشیعه»از آن نقل شده است.خ.آستان قدس،ضمیمۀ ش 9736 (1280 ق)و 7636(1348 ق).
ابو محمد حسن بن احمد بن قاسم بن محمد بن علی بن ابی طالب(علیه السلام)از مشایخ نجاشی و شیخ طوسی.
ص:18
فارسی،از ملا باقر بن اسماعیل کجوری (-1313 ق).ط.1318 ق.
اردو،ترجمۀ«الخصایص العلویۀ»نسائی.ط.
هند.
اردو،از ظهور حسین بارهوی(معاصر).ط.هند.
ناصر بن احمد بن عبد الصمد آل ابی شبانۀ بحرانی(-1331 ق).
منظومه از میر محمد باقر بن حسین فقیه ایمانی (-1370 ق).
احمد بن محمد بن حسین بن دؤل قمّی(-350 ق).مذکور در رجال نجاشی.
ناشناخته،نسخه ای از آن در آستان قدس موجود بوده و شاید«الخصایص النبویۀ»سیوطی یا مختصر آن بوده باشد.
ابو الحسین یحیی بن علی ابن بطریق،معاصر ابن ادریس(-598 ق).ط.تهران 1311 ق.
-الحمد للّه الذی نبّه ذوی العقول
زین الدین بن علی بن احمد شهید ثانی(-966 ق).ط.صیدا.
-الحمد للّه الذی شرف الایام بعضها علی بعض
ص:19
ابو الحسن احمد بن محمد معروف به ابن جندی، از مشایخ نجاشی و مذکور در رجال او.
محمد حسین بن محمد علی شهرستانی(-1315 ق).خ.موجود.
ص:20
هردو از سید عباس مجتهد کازرونی(-1343 ق).خ.دیده شده.
ابو اسحاق ابراهیم بن حکم فزاری،نجاشی به 3 واسطه آن را از مؤلف روایت کرده است.ظاهرا با«خطب امیر المؤمنین»یکی است.
ابو اسحاق ابراهیم بن سلیمان نهمی.نجاشی به 3 واسطه-که آخر آنان حمید بن زیاد(-310 ق) است-آن را از مؤلف روایت کرده است.
ابو المعالی بن محمد ابراهیم کلباسی(-1315 ق).مذکور در«البدر التمام».
احمد بن عبد السّلام بحرانی معاصر محمد تقی مجلسی،مذکور در«تاریخ علماء البحرین».
اسماعیل صاحب بن عباد وزیر دیلمی(-385 ق).از برخی فهارس برمی آید که نسخۀ آن در مغرب موجود است.
اسماعیل بن علی و اسماعیل بن عبد اللّه.نجاشی به 5 واسطه آن را از مؤلفان روایت کرده است.
محمد حسن قزوینی شیرازی مؤلف«تنقیح المقاصد الاصولیّة».مذکور در«طرائق الحقائق» از نوادۀ مؤلف.
فارسی و عربی،از حسن خطیب فارسی سبزواری،معاصر شاه سلیمان صفوی و شارح «مشارق الانوار».مذکور در«ریاض العلماء».
شیخ الرئیس ابو علی حسین بن عبد اللّه بن سینا (-427 ق).خ.دیده شده.
نظام الدین عبد الحی بن عبد الوهاب حسینی اشرفی جرجانی(سدۀ 10 ق).مذکور در «ریاض العلماء».
عبد اللّه بن صالح سماهیجی(-1135 ق).
مذکور در اجازۀ معروف مؤلف.
محمد علی پادشاه کشمیری(-1221 ق).خ.
دیده شده.
محمد علی مدرس طباطبائی یزدی(-پس از 1255 ق).مذکور در تذکرۀ«میکده».
محسن فیض کاشانی(-1091 ق)تالیف:
1067 ق،جمع:1070 ق.خ.موجود.
ابو الفضل محمد بن احمد صابونی.مذکور در رجال نجاشی.
تاج الدین محمد بن حسین حسینی کیسکی.پدر شیخ منتخب الدین(-پس از 585 ق)آن را از مؤلف روایت می کند.مذکور در فهرست منتجب الدین.
ابو عبد اللّه محمد بن احمد بن خالد برقی.نجاشی به 4 واسطه آن را از مؤلف روایت می کند.
ابو علی محمد بن عیسی بن عبد اللّه اشعری.
نجاشی به اسناد خویش آن را از مؤلف روایت
ص:21
می کند.
مسیح بن اسماعیل فسائی معروف به ملا مسیحا، شاگرد محقق خوانساری و مجاز از علامّه مجلسی.مذکور در تذکرۀ حزین.
سید نور الدین محدث جزائری(-1158 ق).
مذکور در«تحفة العالم».
ناصر حسین بن حامد حسین لکهنوی(-1361 ق).
ابو القاسم هارون بن مسلم بن سعدان کاتب انباری،از اصحاب امام هادی و امام عسکری(علیه السلام).نجاشی به 3 واسطه آن را از مؤلف روایت می کند.
ابو منذر هشام بن محمد بن سائب کلبی(-206 ق).مذکور در رجال نجاشی.
شیخ یوسف محدث بحرانی.مذکور در«لؤلؤة البحرین»مؤلف.
ابو یحیی عبد الرحیم بن محمد بن اسماعیل بن نباتۀ حاذقی فارقی(-374 ق).ط.مکرّر.
جمال الدین ابو بکر محمد بن محمد(-686 ق) از نوادگان ابن خطیب فارقی و معروف به ابن خطیب مصری و خطیب مصر.ط.مکرّر.
ابو احمد عبد العزیز بن یحیی جلودی(-332 ق).مذکور در رجال نجاشی.
عبد اللّه بن ابی القاسم موسوی بلادی بوشهری (معاصر).مذکور در فهرست تألیفات او.
ابراهیم بن حکم بن ظهیر فزاری.نجاشی و شیخ طوسی هریک به سند خویش کتاب را از ابن عقده و او به واسطۀ یحیی بن زکریا بن شیبان از مؤلف روایت کرده است.
ابراهیم بن سلیمان نهمی.ظاهرا با کتاب «الخطب»که پیشتر یاد شد یکی است.
ابو یعقوب اسماعیل بن مهران سکونی،از اصحاب امام رضا(علیه السلام).مذکور در رجال نجاشی.
الاعیاد)
ابو سلیمان زید بن وهب جهنی(-96 یا پس از 80 ق).مذکور در فهرست شیخ.
ابو الخیر صالح بن ابی حمّاد سلمۀ رازی.مذکور در فهرست شیخ و رجال نجاشی.
به روایت ابو روح فرج بن فروه از مسعدة بن صدقة از امام صادق(علیه السلام)،نسخه ای از این کتاب را که ابن طاوس بر آن تاریخ کتابت آن را-پس از 200 ق-نوشته بوده حسن بن سلیمان حلّی به دست آورده و خطبة المخزون را از آن در «منتخب البصائر»خویش نقل کرده است.
ابو احمد عبد العزیز بن یحیی جلودی(-332 ق).
ابن طاوس در«محاسبة النفس»از آن نقل کرده است.
ص:22
سید شریف ابو القاسم عبد العظیم بن عبد اللّه حسنی(-252 ق).
ابو الحسن علی بن محمد مدائنی اخباری(-225 ق).مذکور در«الوافی»صفدی و فهرست ابن ندیم.
ابو محمد(یا ابو بشر)مسعدة بن صدقۀ عبدی.
مذکور در رجال نجاشی و فهرست شیخ.
به روایت ابو عبد اللّه محمد بن عمر واقدی (-207 ق).مذکور در«اخبار آل اعین».
ابو منذر هشام بن محمد بن سائب کلبی(-206 ق).مذکور در فهرست ابن ندیم.
ابراهیم بن محمد بن سعید ثقفی(-283 ق).
مذکور در رجال نجاشی.
ابو احمد عبد العزیز بن یحیی جلّودی(-332 ق).
مذکور در رجال نجاشی.
محمد علی اکرم آروی(معاصر).ط.کلکته، 1313 ق.
ابراهیم بن محمد بن سعید ثقفی(-283 ق).
ابو احمد عبد العزیز بن یحیی جلودی(-332 ق).
مذکور در رجال نجاشی.
ابو الحسن علی بن محمد مدائنی(-225 ق).
مذکور در«الوافی»صفدی.
احوال واعظان و مبلغان معاصر،از حیدر بن صالح مرجانی نجفی(معاصر).ط.نجف، 1368-1372 ق(3 جزء).
در صلوات بر معصومین و بیان سیرت آنان،از علی بن حماد که ظاهرا در اوائل روزگار صفویه می زیسته است.نسخۀ سدۀ 10 یا 11 ق آن در نجف موجود بوده است.
-الحمد للّه الذی فضّلنا بحبّ آل محمد علی البشر
ابو ذر جندة بن جنادۀ غفاری(-32 ق)صحابی پیامبر(صلی الله علیه و آله).مذکور در فهرست شیخ.
ص:23
کرده است.
فارسی،مواعظ،از محمد بن شریف دشمانی اصفهانی معروف به واعظ.خ.موجود.
از خطبه های معروف امیر المؤمنین(علیه السلام)،که شیخ رجب برسی در«مشارق الانوار»نقل کرده است.
-انا اخ رسول اللّه و وارث علمه
از خطبه های امیر المؤمنین(علیه السلام)که در «نهج البلاغۀ»سید رضی موجود نیست،خ.
آستان قدس،در آخر نسخۀ نهج البلاغۀ ش 1860(729 ق).
ص:24
خ.خوانساری نجف.
از خطبه های امیر المؤمنین(علیه السلام).بعضی از آن در «نهج البلاغه»آمده است.
فارسی.
-بسم اللّه الرحمن الرحیم
گنج ازل است و کلید قدیم
ص:25
نیامده ولی در«علائم الظهور»سید عبد اللّه شبر نقل شده است.
محمد بن عبد الکریم شهرستانی مؤلف اصل کتاب،ابن تیمیه در جزء چهارم«منهاج»به این خطبه اشاره کرده است.خ.موجود.
-الحمد للّه حمد الشاکرین بجمیع محامده
ابن جوزی در«المناقب»به امیر المؤمنین(علیه السلام) نسبت داده و در مجلد 17«بحار الانوار»از آن نقل شده است.
خطبۀ بدون الف منسوب به امیر المؤمنین(علیه السلام).
در آخر نسخۀ ش 1860(729 ق) «نهج البلاغۀ»موجود در آستان قدس نقل شده است.
ابو الفتح عثمان بن جنی(-392 ق).یاقوت در «معجم الادباء»آن را نقل کرده است.
ص:26
نسخه مؤرخ 657 ق آن در نجف موجود است.
اصول دین،از شیخ بهاء الدین احمد بن حسن رصاص.سید هادی آن را نظم کرده و«درّة الغواص»نامیده است.
اصول دین،از علامه جمال الدین حسن بن یوسف بن مطهر حلّی(-726 ق).خ.
خوانساری نجف.
اصول دین و عقاید،از فخر المحققین محمد بن علامه حلّی(-771 ق).خ.مرعشی(892 ق).
فقه،از خلف بن حاج عسکر حائری(-1246 ق)،تلخیصی است از فتاوی سید علی طباطبائی صاحب ریاض،برگرفته از شرح صغیر مختصر نافع،تالیف:1228 ق خ دیده شده.
-الحمد للّه حق حمده
فارسی،رسالۀ فتوائیه،از محقق سبزواری (-1090 ق)که برای شاه عباس دوم صفوی تألیف کرده.خ.مرعشی.
فارسی،از عباسقلی خان سپهر(معاصر)،مذکور در«مشکاة الادب»مؤلّف.
ارجوزه از محمد بن حسن حرّ عاملی(-1104 ق).خ.ملک.
-یقول راجی عفو من ذی المنن
عبیده محمد بن الحسن
فارسی،مثنوی در فقه،از صبای کاشانی، مجموعه ای است از فتاوی محقّق قمی در نماز.
خ.ملک.در دیوان ناظم نیز درج است.
-ای نگارندۀ سپید و سیاه
ای طرازندۀ نگین و کلاه.
فارسی،در قصص انبیاء و ائمه(علیه السلام)از محمد مهدی بن محمد جعفر موسوی تنکابنی، تألیف:1250 ق.ط.ایران 1282 ق و مکرّر.
فارسی،تاریخ،از غیاث الدین محمد بن همام الدین معروف به خواند میر(-942 ق) مؤلّف«حبیب السیر».خ.آستان قدس،ش 9744 و چند نسخۀ دیگر.
-خلاصة کلام روایان اخبار انبیاء عالیمقدار
فارسی،در توحید،از قاسم علی قاینی.خ.
آستان قدس،ش 6459(1098 ق).
فارسی،در مستحبّات،از محمد بن فخر الدّین معاصر شاه طهماسب صفوی(-984 ق).خ.
آستان قدس.
-الحمد للّه الملک القدیم...
محمد بن مرتضی محسن فیض کاشانی (-1091 ق)،مرتب بر مقدمّه،12 فصل و خاتمه.ط.تهران،1311 ق(با مجموعه رسائل فیض.)خ.آستان قدس،ش 10643(1238 ق)و چند نسخۀ دیگر.
-ربّنا لو لا ما وجب علینا من قبول امرک
ص:27
کیمیا،از حسین بن علی کاشفی(-910 ق)،خ.
آستان قدس،ضمیمۀ ش 10725(1261 ق).
-لک الحمد یا محیی الاجساد
میر تقی کاشی
فارسی،از میر محمد تقی کاشی.در«دانشمندان آذربایجان»از آن نقل شده است.
اصول فقه،از ابو القاسم بن حسین رضوی لاهوری(-1324 ق).مذکور در فهرست تألیفات او.
اصول فقه،از عبد اللّه بن محمد علی کرمانی راینی (-1327 ق).خ.دیده شده.
-الحمد للّه الذی ارشدنا الی اصول شریعته.
فارسی،اصول فقه،از محمد تقی بن علی عقدائی،که به خواهش محمد ولی میرزا ابن فتحعلی شاه قاجار تألیف کرده و مرتّب است بر مقدمّه،5 مقصد و خاتمه.
-الحمد للّه الذی جعل الاصول اصولا
علی بن حسن بن عاملی امامی،شاگرد علامه حلّی،تاریخ شرح:706 ق.خ.آستان قدس،ش 2890(733 ق)،اصل«مبادی الوصول»از علامّه حلّی است.
-الحمد للّه ذی القدرة و الجلال
ارجوزه در اصول فقه،از محسن بن سمیع نوادۀ فیض کاشانی،خ،آستان قدس،ش 6531 (1257 ق)و چند نسخۀ دیگر.
-سبحانه من لا یزال محسنا
حمدی الیه الملک المهیمنا
محمد بن محمد بن مکی شهید اول(-786 ق).
خ.موجود.
ابو عبد اللّه سلیمان بن داود حسینی حلّی (-1247 ق)،مرتب بر مقدمّه،4 فصل و خاتمه.خ.حسینیۀ کاشف الغطاء.
-للّه حمدا مرفوعا بدوام الثناء
فارسی،لسان السلطنة عبد الحسین بن هدایت اللّه سپهر متخلص به ادیب(-1312 ق).ط.تهران، 1327 و 1333 ق.
ص:28
کلام،ناشناخته،چنانکه از برخی فهارس برمی آید چاپ شده است.
اخبار قم،از محمد بن محمد بن هاشم حسینی رضوی،تألیف:1179 ق،به خواهش محمد صالح معلّم قمی.این کتاب از مصادر «انوار المشعشعین»است.
محمد تقی بن حسینعلی هروی اصفهانی (-1299 ق).نسخۀ خط مؤلف در کتابخانۀ سماوی موجود است.
-تبارک الذی نزل الفرقان علی عبده
فارسی،از عباسقلی سپهر،مذکور در«مشکات الادب»مؤلف.
فارسی،به روش سیاق،مؤلّف معاصر فتحعلی شاه قاجار بوده.خ.دیده شده.
فارسی،ناشناخته،اصل جهانگشا از عطا ملک جوینی(-681 ق)است.خ.دیده شده.
فارسی،از محمد اسماعیل وکیل الملک نوری حاکم کرمان(سدۀ 13 ق)،ط.تهران،1317 ش.
خلاصۀ تاریخ وصّاف-منتخب تاریخ وصّاف الحضرة.
فارسی،خلاصۀ«تجزیة الامصار»خواجه عبد اللّه وصّاف الحضرة،تلخیص از حسین بن حسین انصاری عطّار.تألیف:823 ق،به امر ابراهیم سلطان بن شاهرخ تیموری،حاکم شیراز.
خ.موجود.
-حمد و ستایش مر خدای را که انوار اخلاصش
فارسی،از علی رضا تبیان الملک تبریزی (معاصر)..
فارسی،طب،از بهاء الدوله حسن بن شاه قاسم بن شمس الدین محمد نوربخشی،تألیف:907 ق.
خ.آستان قدس،ش 11775(1256 ق)و 2 نسخۀ دیگر.
-حمد بلا احصاء حکیمی را که به کمال حکمت
فارسی،از سید حسین بن رضا علی قاری هندی (-1334 ق).ط.1331 ق.
کمال الدین عبد الرزاق بن جلال الدین کاشانی (-730 یا 735 ق)،مرتب بر مقدمه(در 7 اصل)و 2 مقصد و خاتمه،خ.دیده شده.
-الحمد للّه المنّان بالنّعم السوابق
ص:29
فارسی،ناشناخته،در 99 باب،خ.مجلس.
محمد حسین بن محمد باقر بن محمود طبیب.
تألیف:1083 ق،در آن از تفسیر«الاصفی» تألیف فیض کاشانی نقل شده است.خ.آستان قدس،ش 7637(1083 ق).
قطب الدین سعید بن هبة اللّه راوندی(-573 ق).خ.علی پاشا-استانبول.
فارسی،از محمود تهرانی،ط.تهران،1352 ق.
محمد مهدی بن محمد جعفر موسوی(سدۀ 13 ق).مذکور در«خلاصة الاخبار»مؤلّف.
محمد هارون حسینی زنگی پوری(-1339 ق).
محمد تقی بن میر مؤمن حسینی قزوینی (-1270 ق.خ.موجود.
اصول دین و عبادات،سید عبد اللّه بن محمد رضا شبر حسینی کاظمی(-1242 ق).مذکور در فهرست تألیفات او.
معانی و بیان،از شیخ کلبعلی،تألیف:1007 ق، خ.آستان قدس،ش 4016 و ش 8993.
-الحمد للّه علی ما انعم.
معانی و بیان،از غیاث الدین منصور دشتکی (-948 ق).قاضی نور اللّه شوشتری نسخۀ آن را دیده بوده است.مذکور در«مجالس المؤمنین».
فارسی،از غیاث الدین علی بن امیر حسن حسینی اصفهانی،تألیف:869 ق در شهر بدخشان،در 12 باب،خ.حسینیۀ کاشف الغطاء.
فارسی،مثنوی در تجوید،از ابن عماد،در 140 بیت،نسخۀ مؤرخ 863 ق آن موجود است.
-ای به نام تو افتتاح کلام
در ثنایت زبان رسیده به کام
شرح ارشاد علامه حلّی در فقه،از شهاب الدین احمد بن محمد بن فهد احسائی،معاصر ابن فهد حلّی(-841 ق)،تألیف:806 ق.خ.سماوی.
فارسی،از قاضی میر احمد بن محمد حسینی معروف به میر منشی(-1001 ق).مجلّد پنجم آن در وقایع روزگار صفویان تا سال وفات مؤلف موجود است.
فارسی،از محمد کاظم بن رضا طبری.در مقدمه کتاب آمده است که این کتاب مشتمل بر وقایع سالهای ولادت پیامبر(صلی الله علیه و آله)،تا سال 1267 ق است،ولی نسخۀ یک جلدی مورّخ 1268 ق که موجود است تنها وقایع صدر اسلام را دربر دارد.
-سپاس بی قیاس سزاوار صانعی جلّت عظمته
فارسی،در حقیقت مذهب امامیّه،مترجم که ناشناخته است اصل رساله را به ملا صفر علی نسبت می دهد و نسخۀ مورخ 1238 ق دیده شده.
-حمد مبدعی راست که گیتی را به کن آفریده...اما بعد این است خلاصة الثقلین در ترجمۀ رسالۀ ملا صفر علی که برای سلطان نوشت و او شیعه شد.
ص:30
رشید الدین محمد بن علی بن شهر آشوب سروی مازندرانی(-588 ق).در«متشابه القرآن» مؤلّف،در باب اصول فقه به آن ارجاع شده است.
فارسی،از قطب الدین خسرو شاه معاصر تیمور گورکان(-807 ق)،در یک مقدمه،2 مقاله و خاتمه.خ.آستان قدس،ش 5276(1034 ق) و چند نسخۀ دیگر.
-نحمدک یا اسرع الحاسبین
بهاء الدین محمد بن حسین عاملی،شیخ بهائی (-1031 ق)،مرتب بر مقدّمه،10 باب و خاتمه.ط.مکرّر.خ.آستان قدس،ش 14122 (1012 ق)و چندین نسخۀ دیگر.
-نحمدک یا من لا یحیط بجمع نعمه عدد
نظم«خلاصة الحساب»شیخ بهائی.از قوام الدین محمد بن محمد مهدی سیفی قزوینی.
خ.موجود.
-الحمد للّه القدیم الواحد
حمدا یشق قلب کل جاحد
فارسی،مثنوی،از نجیب الدین رضا-زرگر تبریزی،تاریخ نظم:1100 ق.خ.آستان قدس، ش 9276(1194 ق).
-حمد و ثنای احد لا یزال
فرد قدیم و صمد بی زوال
فارسی،طب،از نواب میر محمد حسین بن محمد هادی علوی عقیلی خراسانی،تالیف:
1195 ق به امر استادش میر محمد علی حسینی.
ط.بمبئی،1261 ق.
فارسی،طب،از زین العابدین مؤتمن الاطبّاء کاشانی،معاصر ناصر الدین شاه قاجار.
صدرا
فارسی،از اکبر داناسرشت(صیرفی).ط.
تهران،1324 ش(چاپ دوّم).
احمد بن قاضی نصر اللّه دیبلی(-996 ق).
نور الدین عبد الرّحمان بن احمد جامی(-898 ق).نسخۀ مؤرخ 868 ق آن در اصفهان موجود بوده.مذکور در«خلد برین».
الاعیان)
فارسی،از ابو الجود بن نصر اللّه شوشتری،که به دستور وزیر ابو الفتح بن عبد الرزاق تألیف کرده.
مذکور در«ریاض العلماء».
سید علی محمد نقوی لکهنوی(-1312 ق).
مذکور در شرح حال مؤلف.
ناشناخته،ط.1289 ق.
اردو،از تاج العلماء علی محمد بن محمد نقوی (-1312 ق).ترجمۀ«نخبة الدعوات»است.
مرتضی قلی بن حسن قلی.تالیف:ظ 1174 ق، مرتب بر مقدمه 3 باب و خاتمه.خ.خوانساری.
-الحمد للّه الذی سمع لمن دعاه
فارسی،از محمد کاظم سبزواری.در«نفایس اللباب»علی اکبر کرمانی از آن نقل شده.
ص:31
محمد مهدی بن جعفر موسوی تنکابنی.مذکور در آخر«خلاصة الاخبار»مؤلّف.
فارسی،در بیان سلسلۀ ذهبیه،از جلال الدین محمد حسینی مجد الاشراف،ط.تهران،1322 ق.
فارسی،اصول و فروع دین،از عبد الوهاب بن محمد علی شریف قزوینی.خ.موجود.
-الحمد لولیه
عبد الغنی حافظ شیروانی،مؤلف«انوار الرمل».
فارسی،خلاصۀ«روضة الشهداء»کاشفی،از علی بن حسن زواری،مرتب بر 10 باب و خاتمه.خ.موجود.
فارسی،از بیرشک انواری،ط.تهران،1326 ش.
معانی و بیان،از مؤلّف اصل زبده،مهذب الدین احمد بن عبد الرّضا بصری(-پس از 1085 ق) معاصر شیخ حرّ عاملی،خ.کاشف الغطاء.
-امّا بعد الحمد لولیه و مستحقه...فهذه خلاصة الزبدة و زبدة العمدة
از مؤلف«جوامع احکام النجوم»که ناشناخته است و در آن به تألیف کتاب اشاره کرده است.
ابو الحسن علی بن زید بیهقی فرید خراسان (-565 ق)مذکور در«معجم الادباء»به نقل «مشارب التجارب»مؤلّف.
اردو،از مؤلّف اصل آن،غلام حسنین پانی پتی، تألیف:1350 ق.این کتاب در رد مذهبی است که دیانند اختراع کرده و چاپ شده است.
جعفر شرف الدین،مؤلّف«تضمین الالفیة».
نسخۀ آن نزد نوادۀ مؤلف در شوشتر موجود بوده.
فارسی،از محمد علی بن محمد حسین فروغی ذکاء الملک.ط.تهران،1313 ش.
فارسی،طب،از میر مظفر بن محمد حسینی کاشانی معروف به شفائی،صاحب«قرابادین شفائی».خ.موجود.
-حمد بی نهایت و ثنای بی غایت حکیمی را که از حکمت کاملۀ او
فارسی،از سید محمّد حجّت کرمانی.ط.تهران، 1332 ق و چندین چاپ دیگر.
فارسی،از حکیم اصغر حسین هندی.ط.هند.
فارسی،از میر محمد حسین بن محمد هادی، مؤلف«مخزن الادویه».خ.سرای همایون، استانبول.
تلخیص کتاب«سنگلاخ»در لغت ترک،از محمد بن عبد الصبور خوئی که به دستور عباس میرزا نائب السلطنة تألیف کرده.اصل کتاب از میرزا مهدی خان استرآبادی است.خ.شهید مطهری.
-الحمد للّه الذی جعل الناس شعوبا و قبائل
ص:32
ابو طالب اسماعیل بن حسین مروزی(572 ق-).
ناشناخته.خ.کاشف الغطاء.
محمد نجف کرمانی(-1292 ق).مذکور در «مطلع الشمس».
مظفر علی شاه محمد تقی بن محمد کاظم طبیب متخلص به مظفر(-1215 ق).
فارسی،از میرزا محمد کرمانی منشی کریم خان زند(-1193 ق)،در چند مجلّد.خ.موجود.
در طهارت و صلاة،از ابو القاسم بن کاظم موسوی زنجانی(-1293 ق).
عبد اللّه بن محمد علی راینی کرمانی(-1327 ق).خ.دیده شده.
-الحمد للّه الذی هدانا لهذا و ما کنا لنهتدی
اصول،از محمد علی صدر الدین بن اسماعیل صدر اصفهانی(1299 ق-)،تألیف:1363 ق.
خ.دیده شده.
شیخ حبیب آل شبیر خاقانی و 1272 ق-).
مذکور در فهرست کتابهای او.
حسین بن عبد الکریم رشتی(-1348 ق)مذکور در«احسن الودیعۀ»خوانساری.
ناشناخته مذکور در«کشف الحجب».
-کتاب الطهارة و هی فی اللغة النظافة و النزاهة
فیزیک
فارسی،از آلبرت انیشتاین و لئوپولد ایتفلد، ترجمۀ احمد آرام.ط.تهران،1327 ش.
احوال ابو مسلم خراسانی،ناشناخته،ظاهرا خلاصۀ«فوائد المؤمنین»تألیف یکی از فضلای سدۀ 11 ق است.
فارسی،تجوید،از محمد مؤمن بن عبد الکریم قاری در 10 باب.خ.شهید مطهّری.
فارسی،تجوید،از محمد شفیع قاری،خ.دیده شده.
نحو،از محمد بن ناصر.شاید فرزند بهاء الدین بحرانی.خ.موجود.
راضی بن محمد حسین تبریزی(معاصر).
فارسی،از محمد صادق فخر الاسلام.ط.تهران، 1322 ق؛قم،1330 ش.
فارسی،از محمد نصیر بن محمد جعفر نصرت بصری،خلاصۀ«لطائف الخیال»محمد صالح نواب رضوی(-پس از 1104 ق).آغاز تألیف 1104 ق.خ.ملک و شهید مطهری.
فارسی،از بدیع الزمان فروزانفر،ط.تهران
ص:33
1326 ش.
اصول،ناشناخته،سید احمد زوین در مجموعه ای در 1234 ق برخی از مباحث کلامی را از آن نقل کرده است.
فارسی،رسالۀ عملیه در طهارت و صلاة،از ملاّ احمد بن مهدی نراقی.خ.موجود.
محمد زمان بن کلبعلی جلائر متخلص به ساقی خراسانی(-1286 ق).خ.ملک.
اردو،مقتل،از محمد هادی بن علی صلاح هندی، که برای واجد علی شاه تألیف کرده،ط 1263 ق و مکرر.
فارسی،مقتل،از محمد حسن قزوینی(1296 ق-)،تألیف:1326 ق.خ.دیده شده.
نور الدین جعفر بدخشی،شاگرد سید علی همدانی (-786 ق).در«مجالس المؤمنین»شوشتری از آن نقل شده است.
محمد علی بن ابی طالب معروف به شیخ علی حزین(-1181 ق).مذکور در«نجوم السماء».
فارسی،مختصر تفسیر«منهج الصادقین»،از مؤلّف آن فتح اللّه بن شکر اللّه کاشانی(-997 ق یا 988).
ط.تهران،1275 ق و مکرّر.
-حمدی چون کلمات ربّانی بی غایت
فارسی،مختصر«نجاة المتقین»از مؤلف آن، هدایت اللّه بن مهدی رضوی(-1280 ق).
فارسی،نحو برای مبتدئین،از میرزا علی احمد زاده سلماسی،ط.تبریز،1326 ق.
ارجوزه،از محمد باقر بن حیدر حسنی حسینی کاظمی(-1290 ق).خ.موجود.
-احمد ربّا منه لا یحصی النّعم
حمدا بنحو قصرت عنه الهمم
ابو محمد حسن صدر الدین(-1354 ق).
تألیف:1335 ق.
منظومه،از ابو الفضل بن ابی القاسم کلانتری (-1316 ق).مذکور در شرح حال مؤلف در مقدمۀ دیوان او.
ناشناخته،زین العابدین حسینی شرحی بر آن دارد که در حرف شین خواهد آمد.
محمد رضا بن محمد صادق طباطبائی نوادۀ میر یوسف طباطبائی.در تفصیل نسب،اجداد مؤلف.مذکور در«تاریخ اولاد الاطهار».
منتخبی است از چند نسخۀ رسائل«اخوان الصفا»که مکرر طبع شده است.
فارسی،مثنوی عرفانی،منسوب به محمد علی مؤذّن خراسانی.ابیاتی از آن منطبق با منتخب مثنوی ملا صدر است.ط.شیراز،1318 ش.
-می ستایم خالقی را کوست هست
این دگرها نیستند و اوست هست
ص:34
شیخ الطائفه ابو جعفر محمد بن حسن طوسی (-460 ق).خ.آستان قدس،ش 2736(1231 ق)و 2392.ط.تهران،1370 ق؛قم،1376 ق -الحمد للّه حق حمده..سالتم ایدکم اللّه
شریف مرتضی علم الهدی علی بن حسین موسوی(-436 ق).مذکور در رجال نجاشی.
محمد علی هبة الدین شهرستانی(معاصر).در فهرست آمده است که در این کتاب به ذکر اقوال و مستندات آنها اکتفا و حکم بر موضوع به فهم خوانندگان گذاشته شده است.
ابو یحیی جرجانی.مذکور در رجال نجاشی.
تقی الدّین حسن بن علی بن داود حلّی(-647 ق-).مذکور در رجال مؤلف.
قراءت،از محمد بن محمود،نوادۀ ناصر الدین ابو القاسم سمرقندی و مؤلّف«تجوید الفاتحه و التوحید».شعبه و حفص راویان عاصم در قراءت تمام قرآن بوده اند...
خ.موجود.
-الحمد للّه الذّی جعل صدور ناخزائن کلامه
فارسی،از ابو القاسم بن حسین لاهوری(-1324 ق).مذکور در فهرست تألیفات او.
انگلیسی،در اثبات امامت،از لقاء علی حیدری هندی(معاصر).ط.
غیاث الدین منصور حسینی دشتکی(-948 ق).
مذکور در مجالس المؤمنین.
در اثبات خلافت علی(علیه السلام)،از محمد جواد بن عبد الهادی شری بغدادی(1325 ق-).ط.
بیروت،1366 ق.
امامت،از محمد بن خلیل عاملی(1327 ق-) مؤلف«احسن الاثر».
اردو،از سید محمد سبطین سرسوی لاهوری، مؤلف رسالۀ اهل البیت.
ص:35
فارسی،مثنوی،از علی بن محمد حسین خاموش یزدی(1295 ق-).خ.آستان قدس،ش 11739(خط ناظم).
فارسی،مثنوی،نیز از خاموش یزدی.خ.آستان قدس،9565(بخط ناظم).
رسالۀ علمیّه،از ابراهیم بن سلیمان قطیفی(- پس از 945 ق).مذکور در برخی از اجازات مؤلف.
در تمام ابواب فقه،از عبد اللّه بن عباس ستری بحرانی(-ح 1270 ق).نسخۀ آن در بحرین موجود بوده است.
در مسائل مورد اختلاف میان مسلمانان،از محمد علی بن ابی طالب حزین(-1181 ق).
مذکور در«نجوم السماء».
ناشناخته،چنانکه در«امل الآمل»و«ریاض العلماء»یاد شده شهید ثانی بر این کتاب حاشیه نوشته که در این صورت مؤلّف پیش از شهید ثانی می زیسته است.
فارسی،رسالۀ عملیّه،از محمد باقر بن محمد مؤمن محقّق سبزواری(-1090 ق).خ.آستان قدس،ش 2393(1194 ق).
-الحمد للّه ربّ العالمین
فقه،در خلخال پای زنان،از جلال الدّین محمد بن اسعد دوانی(-907 ق).خ.مشکات.
-اعلموا ایّها الطلاّب انه قد شکّ اکثر فقهاء فی حدّ الشرف فی المرئة بخلخال.
فارسی،اصول دین،از ابراهیم بن اسد اللّه لاهیجی که به نام سید محمد خلخالی تألیف کرده است.
فارسی،از بیان الواعظین احمد بن حسن واعظ اصفهانی.ط.تهران،1367 ق.
فارسی،ادعیه،از حبیب اللّه بن زین العابدین قمی مؤلّف«جوامع الخیرات».خ.موجود.
فارسی،مواعظ،از عبد الفتاح بن ضیاء الدین محمد حسینی مرعشی،مؤلف«التبر المذاب» که در همان کتاب از این اثر یاد کرده است.
فارسی،مثنوی،از وحشی بافقی(-992 ق).ط.
تهران،1303 ق و مکرّر؛کلکته،1261 ق؛ بمبئی،1286 ق.
ص:36
فقه،از علی بن یوسف فقیه حاریصی(1327 ق-)که آن را به امر پدر خویش تألیف کرده است.
ص:37
ذکر شده است.
-الحمد للّه المدرک القریب
لغت،در نامهای اعضای بدن انسان،از ابو الحسین احمد بن فارس رازی(-375 ق).خ.
آستان قدس،ش 3713.
علی محمد بن دلدار علی نقوی(-1312 ق).
مذکور در«مشاهیر علماء الهند».
عبد الغفار گیلانی.صاحب ریاض نسخۀ آن را نزد یکی از نوادگان او دیده بوده است.
علی محمد بن دلدار علی حسینی(-1312 ق).
مذکور در«مشاهیر علماء الهند».
ابو علی محمد بن عبد اللّه بن عمران برقی.
ماجیلویه قمّی آن را از مؤلف و نجاشی به اسناد خویش از ماجیلویه روایت کرده است.
ابو اسحاق ابراهیم بن سلیمان نهمی خزاز،حمید نینوائی(-310 ق)آن را از مؤلف و نجاشی به اسناد خویش از حمید روایت کرده است.
ص:38
ملا حسینقلی درجزینی(-1311 ق).خ.حسینیۀ شوشتریهای نجف.
فارسی،از محمد طاهر بن محمد حسین شیرازی قمی(-1098 ق).مذکور در«جامع الرّواة».
محمد علی بن محمد نصیر چهاردهی(-1334 ق).تقریرات سید حسین کوهکمری استاد مؤلف است.خ.موجود.
-و قال لما ثبت ان حلیّتها مشروطة...
محمد علی بن محمد حسن خوانساری(-1332 ق).خ.دیده شده.
محمد بن سلیمان تنکابنی(-1302 ق).مذکور در«قصص العلماء»مؤلف.
محمد بن محمد باقر فاضل ایروانی(-1306 ق).خ.موجود.
محمد بن عاشور کرمانشاهی،معاصر فتحعلیشاه قاجار،خ.موجود.
محمد بن قاسم طباطبائی فشارکی(-1316 ق).
تقریرات بحث استاد اوست.مرحوم صاحب ذریعه آن را از روی نسخۀ شاگرد مؤلف استنساخ کرده است.همین رساله را نوادۀ مؤلف با دیگر فقهیّاتش تدوین کرده،«الفوائد المحمّدیة»نامیده است.
محمد بن قاسم حجی برانی نجفی،تألیف:
1269 ق.خ.موجود.
-الحمد للّه رب العالمین ذی الجلال و الاکرام
محمد بن حبیب اللّه فقیه رضوی مشهدی (-1264 ق).شرح خلل شرایع است.مذکور در «الشجرة الطیّبة».
فارسی،از محمد بن حسن شیروانی(-1098 ق).مرتب بر 3 فصل:عمد،سهو،شک.خ.
موجود.
-بدان ارشدک اللّه تعالی که نماز مشتمل بر ارکان و اجزای غیر رکن...
منصور بن محمد امین دزفولی،برادر شیخ انصاری.
سیّد مهدی بن مرتضی بحر العلوم(-1212 ق).
خ.دیده شده.
منظومه از شیخ مرتضی بن عباس آل کاشف الغطاء(-1349 ق).
نصر اللّه فارسی مشهدی(-1291 ق).مذکور در «مطلع الشمس»و«فردوس التواریخ».
نعمت بن علاء الدین طریحی نجفی(-1293 ق).
خ.دیده شده.
منسوب به علی بن عبد العال محقق کرکی (-940 ق).خ.آستان قدس،ش 2385(957 ق)و چند شمارۀ دیگر.ط.تهران،1322 ق(در آخر البیان).
-الحمد للّه الذی فطر السموات و الارض
ص:39
فارسی،مثنوی،از کوهی کرمانی،ط.تهران، 1304 ق.
در نوافل،از سید عبد اللّه بن ابی القاسم بن علم الهدی بلادی بوشهری(معاصر).شاید هم این نام تصحیف صلواتیۀ او باشد که«ضیاء المستضیئین»نام دارد.
فارسی،رد صوفیه،از عبد الفتّاح بن ضیاء الدین محمد مرعشی حسینی اصفهانی،مؤلّف«التبر المذاب».
فارسی،مثنوی،از محمد امین واصل لاهیجی.
فارسی،مثنوی،از محمد طاهر وحید قزوینی.خ.
مجلس.
-ای فرازندۀ سرای جهان
به گل و خشت آشکار و نهان
در آیات و حدیث در باب خلود بهشت و دوزخ، از فضل اللّه بن فیض اللّه اینجو شیرازی که به اسم فیروز شاه بهمنی پادشاه هند تألیف کرده.
فارسی،از سر آرتور ویلسن،ترجمۀ محمد سعیدی،ط.تهران،1310 ش.
فارسی،از غلام علی بایندر(-1320 ش)،ط.
تهران،1317 ش.
فارسی،در امامت،ناشناخته.ط.ایران.
صدر الدین بن عبد الحسین شرف الدّین.ط.
ص:40
فارسی،در احکام خمر،از محمد علی بن حسنعلی همدانی(1293 ق-)،در 6 عنوان:1.
الحرمة من لدن آدم،2.الحرمة من القرآن.3.
الحرمة من الاخبار،4.الحرمة طبّا،5.الحرمة برهانا عقلیا،6.الحرمة وجدانا ضروریا،خ.
دیده شده.
صالح بن عبد الکریم بحرانی کوزکنانی(-1098 ق).خ.موجود.
محمد علی بن مهدی ارانی کاشانی(-1325 ق)، خ.موجود.
فاضل بن قاضی هاشمی بروجردی(معاصر)، ط.
صدر الدین محمد بن غیاث الدّین منصور دشتکی شیرازی.
ص:41
علی اکبر بن محمد باقر اژه ای اصفهانی(-1232 ق).مذکور در«روضات الجنات».
سید محسن بن محمد تقی کوهکمری شاگرد علامّه شیخ هادی تهرانی.خ.دیده شده.
فارسی،از محسن بن عبد اللّه اردبیلی(-1294 ق)،تألیف:1286 ق.
ابو جعفر محمد بن اورمۀ قمّی(سدۀ 3 ق).مذکور در رجال نجاشی.
ابو جعفر محمد بن حسن صفار قمی(-290 ق).
مذکور در رجال نجاشی.
سید محمد جواد شقرانی نجفی(-1226 ق).
مذکور در تکملۀ امل الآمل.
استدلالی و مفصل،از محمد بن حسین بن خلیل تهرانی(-1355 ق).خ.دیده شده.
شیخ صدوق،ابو جعفر محمد بن علی بن بابویه قمّی(-381 ق).مذکور در رجال نجاشی.
محمود شهابی(معاصر).از خودش نقل شده.
استدلالی و مفصل از شیخ مرتضی بن محمد امین انصاری(-1281 ق).ط.مکرّر(به عنوان ملحقات المکاتب).
فارسی،مثنوی،از آهی مشهدی.مذکور در «مجالس النفائس».
فارسی،از اکرامی ترک معروف به کاشی.
مذکور در تذکرۀ نصر آبادی.
فارسی،از سید حسن بن فتح اللّه،تاریخ نظم، 1038 ق.خ.موزۀ بریتانیا.
فارسی،از محمد حسین بن محمد حسن بن معصوم حسینی قزوینی(-1249 ق)،مشتمل بر مثنویهای الهی نامه،اشترنامه،مهر و ماه،وامق و عذراء و وصف الحال.ط.شیراز، 1324-1328 ق.خ.ملک.
فارسی،مثنوی،از کمال الدین ابو العطاء محمود بن علی کرمانی متخلص به خواجو (-753 ق).مشتمل بر همای و همایون،گل و نوروز،روضة الابرار،کمال نامه و گهرنامه.
برخی از این مثنویها مستقلا طبع شده.خ.شهید مطهری(953 ق).
ص:42
بهشت.ط.هند.
فارسی،مثنوی،از محمد امین شهرستانی متخلص به روح الامین و معروف به میر جمله.
چهار تا از این مثنویها در کتابخانۀ سلطان القرائی موجود بوده است:خسرو و شیرین،مطمح الانظار،لیلی و مجنون و بهرام نامه(یا آسمان هشتم).
فارسی،مثنوی،از حکیم شفائی(-1037 ق).
مذکور در«کشف الظنون».
فارسی،مثنوی،از عبد اللّه شهاب ترشیزی (-1216 یا 1215 ق).مذکور در«ریاض العارفین».
فارسی،مثنوی،از کمال الدین حسینی ضمیری اصفهانی(سدۀ 11 ق)مشتمل بر مثنویهای ناز و نیاز،بهار و خزان،لیلی و مجنون،وامق و عذراء و اسکندر نامه.برخی مثنوی ششم را هم به نام جنة الاخیار(یا حسنة الاخبار)بر آنها می افزایند.
فارسی،مثنوی،از ابو الفیض بن مبارک ناگوری (-1004 ق).مشتمل بر مثنویهای نل و دمن، مرکز ادوار،اکبر نامه،سلیمان و بلقیس و هفت کشور.وی ظاهرا دو مثنوی اول را به اتمام رسانیده که نسخۀ آنها موجود است و نل و دمن در لکهنو چاپ شده.
فارسی،مثنوی،از فوق الدین احمد یزدی معاصر شاه عباس صفوی(-1077 ق).گفته اند که مثنویهای او همه غزلیات بوده است.
فارسی،مثنوی،از قاسمی گنابادی معاصر شاه اسماعیل و شاه تهماسب صفوی(-984 ق).
معلوم نیست که موفق به اتمام خمسه شده باشد.
فارسی،مثنوی،از محمد بن عبد اللّه کاتبی ترشیزی(سدۀ 9 ق)مشتمل بر مثنویهای مجمع البحرین،بهرام و گلندام،حسن و حسن، ناظر و منظور و محبّ و محبوب.نسخۀ برخی از این مثنویها موجود است.
فارسی،مثنوی،از ابو البرکات لاهوری.یاد یکی از مثنویها(لیلی و مجنون)از این خمسه در مقالۀ رومئو ژولیت در مقایسه با لیلی و مجنون اثر علی اصغر حکمت به نقل از تذکرۀ«روز روشن» آمده است.
فارسی،مثنوی،از عبدی بیک نویدی شیرازی (-988 ق)مشتمل بر روضة الصّفا،روضة الازهار،جنّة الاثمار،زینت الاوراق و صحیفة الاخلاص.مذکور در تذکرۀ هفت اقلیم و تحفۀ سامی.
فارسی،مثنوی،نیز از عبدی بیک،مشتمل بر جام جمشیدی،هفت اختر،بهرام نامه،لیلی و مجنون و آینۀ اسکندری.در مقالۀ سهیلی خوانساری در باب پیروان نظامی از آن یاد شده است.
فارسی،مثنوی،از مکتبی شیرازی(زنده در 909 ق).لیلی و مجنون که از مثنویهای این خمسه است مکرر چاپ شده.مثنوی دیگر مخزن الاسرار است و معلوم نیست که خمسۀ او تمام شده باشد.
ص:43
فارسی،مثنوی،از ابو محمد الیاس بن یوسف گنجوی(-611 ق)،مشتمل بر مخزن الاسرار، خسرو و شیرین،لیلی و مجنون،هفت پیکر و اسکندر نامه.ط.مکرّر.
ترکی،مثنوی،از امیر علی شیر نوائی(-906 ق)، مشتمل بر مثنویهای حیرة الابرار مجنون و لیلی، فرهاد و شیرین،سبعۀ سیاره و سدّ سکندری.خ.
شهید مطهری.
فارسی،مثنوی،از عطاء اللّه بن یحیی نوعی زاده (-1044 ق)،مشتمل بر مثنویهای ساقینامه، نفحة الازهار،هفتخوان،صحبة الابکار و...
المجالس.مذکور در کشف الظنون.
فارسی،مثنوی از عبد اللّه هاتفی جامی(-927 ق)،مشتمل بر مثنویهای لیلی و مجنون،خسرو و شیرین،هفت منظر،تمرنامه(یا ظفر نامه)و مثنوی در فتوحات شاه اسماعیل.ط.لکهنو، 1869 م.
فارسی،مثنوی،از میرزا حسین هدایت،مشرف اصطبل شاه عباس و شاه تهماسب صفوی 20 هزار بیت بی معنا در 5 مثنوی به استقبال خمسۀ نظامی.مذکور در تذکره های فارسی.
طب،از نجیب الدین ابو حامد محمد بن علی سمرقندی(-619 ق).کتاب چهارم این خمسه-قرابادین المفردات-در آستان قدس موجود است.ش 5123(650 ق)و چند نسخۀ دیگر.
فقهیّة)
علی بن محمد جعفر شریعتمدار استرآبادی (-1315 ق).مذکور در«غایة الآمال»مؤلّف.
ابو موسی جابر بن حیان کیمیاوی(-200 ق).
مذکور در فهرست ابن ندیم.
رمل،ناشناخته.نسخۀ آن در بحرین موجود بوده است.
-احمد اللّه علی نعمائه و اشکره علی تواتر آلائه...
فارسی،اخلاق،از پل نسیس،ترجمۀ محمود نوائی.ط.تهران،1328 ش.
فارسی،مثنوی،از ابو القاسم حسن بن احمد عنصری(-431 ق).
فارسی،داستان،ط.تهران.
فارسی،اخلاق،از فتحعلی اصفهانی.ط.برلن، 1305 ش.
سید شیرین محمد بن ثنوان مشعشعی(-ح 1190 ق).
ص:44
(-814 تا 830 ق)،درج در دیوان شاعر.
فارسی،مثنوی،محتملا از مشتری طوسی.خ.
مجلس.
فارسی،نام بخشی از غزلیات سعدی که ضمیمۀ دیوان اوست و مکرر چاپ شده.
شیخ صدوق ابو جعفر محمد بن علی بن بابویه قمّی(-381 ق).مذکور در فهرست شیخ.
نجاشی ازین کتاب به«کتاب الخاتم»تعبیر کرده است.
ابو عبد اللّه محمد بن وهبان دبیلی(سدۀ 4 ق).
مذکور در رجال نجاشی.
شرح«الدرر البهیّة»منسوب به بحر العلوم،از علی بن حسن بن علی خاقانی،تالیف:1368 ق.
آیت اللّه سید ابو القاسم خوئی استاد شارح بر آن تقریظ نوشته است.
فارسی،از مولوی ابو علی هندی،تألیف:1249 ق.ط.لکهنو.
-حمدا لک یا من زین السماء الدنیا بزینة الکواکب
فارسی،شرح حال،از حسین مسرور،ط.تهران، 1306 ش(در مقدمۀ«روضة الانوار»خواجو).
فارسی،شرح حال،از سعید نفیسی،ط.تهران، 1307 ش.
فارسی،فقه،از ملا عبد اللّه افندی،صاحب «ریاض العلماء».خ.موجود.
-بعد از حمد حضرت آله...به عرض اقدس ارفع همایون اعلی می رساند...
شرح حال،از مصلح الدین بن شهاب الدین موسوی اصفهانی(1334 ق-).
فارسی،شرح حال،از مرتضی مدرسّی چهاردهی،ط.(در مجلّۀ ارمغان-سال 19).
ابو احمد عبد العزیز بن یحیی جلّودی(-332 ق).
مذکور در رجال نجاشی.
ابو الحسن علی بن حسین مسعودی(-346 ق).
مذکور در«فوات الوفیات»ابن شاکر.
فارسی،بخشی از«روضة الصفا»،تألیف میرخواند محمد بن خاوند شاه.ط.پاریس، 1842 م.
در اعجاز قرآن،از علی بن ابی القاسم رضوی لاهوری(معاصر).ط.1316 ق.
فارسی،از محمد علی بن ابی طالب معروف به شیخ علی حزین(-1181 ق).مذکور در فهرست تألیفات او.
ابو موسی جابر بن حیان صوفی کیمیاوی(-200 ق).مذکور در فهرست ابن ندیم.
محمد بن زکریا رازی.خ.مشکات.
ص:45
فارسی،از احمد بن محمد تمیمی.خ.آستان قدس،ش 1422(1369 ق).
-حمد و سپاس کریمی را که قرآن قدیم و حکیم را شفای دلهای بیمار گردانید.
فارسی،از محمد تقی بن محمد باقر،آقا نجفی اصفهانی(-1332 ق).ط.بمبئی،1299 ق.
ناشناخته،در«مجمع الدعوات»عبد المطلب بن غیاث الدین از آن نقل شده است.
فارسی،از محمد تقی بن محمد باقر،آقا نجفی اصفهانی(-1332 ق).
ناشناخته،منتخبی از آن را محمد تقی گلپایگانی (-1292 ق)برگزیده.خ.خوانساری.
فارسی،از حبیب اللّه بن علیمدد شریف ساوجی کاشانی(-1340 ق).ط.تهران،1329 ق.
فارسی،به نظم،از احمد بن محمد تمیمی که در 972 ق سروده.خ.موجود.
فارسی،طب،از محمد حسین بن محمد علی بن سلیمان بیک افشار،تألیف:1249 ق در 50 باب.
فارسی،طب،از شاه قلی سلطان بن حمزه سلطان استاجلو(سدۀ 10 ق).خ.آستان قدس،ش 5098.
مهدی بن علی اکبر یزدی قمّی(1281 ق-).خ.
مرعشی.
جابر بن حیان کیمیاوی(-200 ق).مقالۀ نهم آن در مجربّات قاضی عبد الجبار نقل شده.
محمد علی بن ابی طالب حزین(-1181 ق).
مذکور در فهرست تألیفات او.
سید صدر الدین دشتکی شیرازی(-903 ق).خ.
شهید مطهری.
ص:46
فارسی،براساس احادیث،از نظام الدین احمد گیلانی،از امیران دولت سلطان عبد اللّه قطبشاه (-1083 ق).
-شکر مر خدایرا که گردانید زمین را سبز
ناشناخته،ملا عبد المطلب در«مجمع الدعوات» از آن بسیار نقل کرده است.
فارسی،ناشناخته،برای سلطان محمد قلی قطبشاه(-1020 ق)تالیف شده.خ.مرعشی، -تیمن و اعتصام به نام خجسته فرجام آن علامی که تلاوت...
سعد الدین محمد محمودی،خ.دیده شده.
عبد الرحمن بن علی بن احمد قرشی.وی گاه به گاه در این کتاب از امام صادق(علیه السلام)نقل می کند و بیشتر روایت آن از امام تمیمی است.از وجود نسخۀ مورخ 912 ق خبر داده شده.
عبد اللّه بن حسین شوشتری(-1021 ق)،در 2 قسم.خ.دیده شده.
فارسی،از محمد کاظم بن محمد شفیع هزار جریبی.تألیف:1220 ق.خ.دیده شده.
کیمیا،از جابر بن حیان(-200 ق).خ.آصفیّه.
فارسی،از شیخ علی حزین(-1181 ق).مذکور در فهرست تألیفات او.
کیمیا،منسوب به جابر بن حیان(-200 ق).
نسخۀ کهنی از آن دیده شده.
ص:47
فارسی،منشآت محمد دانشمند خان معروف به نعمت خان عالی(سدۀ 12 ق).ظاهرا در 1850 م در لکهنو طبع شده.خ.دیده شده.
-عیار افزای نقد سخن اکسیری است که
فارسی،از ح.مطبوخیان،ط.تهران.
فارسی،از محسن معالی پور،ط،تهران،1319 ش.
فارسی،از بهمن شیدائی.ط.تهران،1309 ش.
فارسی،از علی اکبر بهپور شیرازی،ط.تهران، 1304 ش و مکرر.
فارسی،از علی اصغر کاوسی برومند.ط.تهران، 1323 ش.
فارسی،از علی آری،ط.1323 ش.
فارسی،از خلیل داور.ط.تهران،مکرّر.
فارسی،از عبد اللّه صدق.ط.تبریز،1310 ش.
فارسی،ترجمه تحت نظر عزیز اللّه افتخار.ط.
تهران.
فارسی،شرح«منظومة اللئالی»محقق سبزواری، از شیخ محمد کاظم بن محمد حسین مدیر شانه چی.ط.مشهد.
فارسی،از خسرو روزبه.ط.تهران.
فارسی،از عبد الحسین رحیمی.ط.تهران.
فارسی،از ضیاء مختاری،ط.تهران.
بهاء الدین محمد بن تاج الدین حسن اصفهانی معروف به فاضل هندی(-1137 ق).مذکور در اوائل«کشف اللثام»مؤلّف.
فارسی،مثنوی،از سالم،تاریخ نظم:1254 ق،به نام محمد شاه قاجار.خ.دانشگاه.
-حمد پاک از دلی چه آینه صاف بخداوند منبع الطاف.
فارسی،داستان.ط.تهران،1308 ش.
فارسی،مثنوی،از سلمان ساوجی،تاریخ نظم:ح 763 ق،به نام سلطان اویس.درج در کلیات شاعر.
-الهی پردۀ پندار بگشای
در گنجینۀ اسرار بگشای
فارسی،مثنوی،از حکیم قمّی.خ.ملک.
-ای قبله نمای عشقبازی
معشوق حقیقی و مجازی
ص:48
تولستوی و کاظم زادۀ ایرانشهر.ط.تهران،1325 ش.
فارسی،از محمد حسین محمدی اردهالی.ط.
تهران،1324 ش-1329 ش(در 5 مجلد).
فارسی،از برناردن دو سن پیر،ترجمۀ محمد علی گلشائیان.ط.تهران،1306 ش.
گجراتی،در احوال شهیدان کربلا،از غلام علی بهاونگری،در 50 مجلس.ط.
فارسی،از پوشه،ترجمۀ محسن بن محمد تقی جهانسوز.ط.تهران،1315 و 1330 ش.
ابو علی مسکویه.ط.بیروت،1911 م(به نام ابن سینا چاپ شده).
-الحمد للّه رب العالمین حمد الشاکرین...
فارسی،مثنوی،از محمد بن صالح همدانی(سدۀ 13 ق).خ.موجود.
-به نام آنکه نامش حرزجان است
ثنایش جوهر تیغ زبان است
فارسی،مثنوی،از تقی دارابی که به روش«موش و گربۀ»عبید زاکانی سروده:
-خوشتر از حمد نیست عنوانا
لب گشایم به حمد یزدانا
اردو،مراثی،از صالحۀ هندی.ط.
ص:49
شرح مزجی شرایع،از محمد بن جعفر بن محمد بن عاشور کرمانشاهی(-1294 ق).خ.
دیده شده.
محمد بن فضل اللّه بن خداداد پهنه کلاهی ثقة الاسلام(-1342 ق).خ.دیده شده.
سید محمد بن میر قاسم طباطبائی فشارکی.
نواده اش سید هادی آن را تدوین کرده.
مهدی بن علی بن جعفر کاشف الغطاء(-1288 ق).خ.دیده شده.
محمد هادی بن محمد امین تهرانی(-1321 ق).
خ.موجود.
-الحمد للّه الذی هدانا الی مسالک شرایع الاسلام
محمد علی بن محمد باقر هزار جریبی(-1245 ق).خ.دیده شده.
محمد بن علی بن محمود موسوی نوری(-1325 ق).خ.دیده شده.
فارسی،داستان،ط.تهران.
فارسی،مثنوی،از فرید الدین عطّار نیشابوری.خ.
ملک.
-به نام آنکه هستی زو نشان یافت
نفوس ناطقه زو نور جان یافت
ابو موسی جابر بن حیان کیمیاوی(-200 ق).
مذکور در فهرست ابن ندیم.
فارسی،مقالات،از عباس خلیلی.ط.تهران، 1309 ش.
ص:50
دیوان اشعار سید علی خان بن خلف مشعشعی حویزی(-1088 ق).
اردو.ط.هند.
یکی از مجلّدات«الدلائل و المسائل»از محمد علی هبة الدین شهرستانی.مذکور در فهرست تألیفات او.
در احوال رجال اسانید«من لا یحضره الفقیه»،از بهاء الدین محمد بن علی شریف لاهیجی.(ظاهرا سدۀ 11 ق).خ.دیده شده.
-نحمدک اللّهم یا من کان باب رحمته محطّ رجال
فارسی شرح گلشن راز شبستری،از محمد بن محمود عصّار حسینی لواسانی(-1356 ق)، تألیف:1335 ق.ط.مشهد 1355،ق.ط.
مشهد،1355 ق.
ابو الحسن بن علی شاه رضوی لکهنوی(-1313 ق).مذکور در آخر«اسداء الرغاب».از فرزند مؤلّف.
در فرائض صلاة،از عبد الحسین بن جواد بغدادی (-1365 ق).ط.بغداد،1340 ق.
اصول دین و احکام،از عبد المحسن بن حسین خاقانی(معاصر).ط.نجف،1357 ق.
رسالۀ عملیّه،از علی بن محمد حسین شهرستانی.
ط.
فارسی،از نظام الدین محمود معروف به داعی الی اللّه(-867 یا 869 ق).خ.موجود.
-سپاس بی قیاس آفریدگار عالم راست.
الامجاد)
شیخ باقر بن حبیب خفاجی(1312 ق-).ط 1372 ق.
فارسی،رسالۀ عملیه،از علی بن عبد الحسین ایروانی(-1354 ق).خ.موجود.
در نبّوت و امامت،از مولوی محمد باقر بن ابی جعفر اصفهانی.ط.هند.
فارسی،قصاید در مدح معصومین(علیه السلام)،از حیدر علی مجد الادباء متخلّص به ثریّا(زنده در 1306 ق).
واحد من ائمّة الانام)
از سید خلف بن عبد المطلب مشعشعی حویزی (-1074 ق).مذکور در«ریاض العلماء».
فارسی،رد رسائل کسروی،از ذبیح اللّه محلاّتی، در 2 مجلّد.
احمد بن صالح موسوی قزوینی(معاصر).ط.
بغداد،1349 ق.
النبی و الآل)
سید علی خان بن خلف مشعشعی حویزی (-1088 ق).آغاز تألیف:1083 ق،در 4 مجلّد.مذکور در«ریاض العلماء».
ص:51
دکتر ابراهیم سعید،ط.اراک،1308 ق.
گجراتی،اخلاق زنان،از غلام علی بهاونگری (معاصر).ط.
قصیده در اخلاق،از محمد بن عبد اللّه بن رمضان احسائی.خ.موجود.
فارسی،از محمد حسن خان اعتماد السلطنته (-1313 ق).«مشاهیر النسوان»از سید محمد ذهنی است.ط.تهران،1304-1307 و 1311 ق.
ص:52
اصول فقه،شرح«منار الانوار»حافظ الدین عبد اللّه بن احمد نسفی(-710 ق)،از محمد بن مبارکشاه هروی معروف به میرک بخاری.ط لکهنو،1877 م.
حکمت،از عبد اللّه قطب بلیانی،خ.آستان قدس،ش 623.
فارسی،احکام نجوم،از کمال الدّین حسین بن علی واعظ کاشفی(-910 ق).«آئینۀ اسکندری»تهذیب و تکمیل این کتاب است.
فارسی،از ملک المؤرّخین عبد الحسین بن هدایت اللّه بن محمد تقی سپهر کاشانی(-1352 ق).مذکور در سالنامۀ پارس-1312 ش.
فارسی،تألیف گروهی از مستشرقان،ترجمۀ جمعی از مترجمان به عربی و ترجمۀ محمد علی خلیلی به فارسی.ط.تهران،1318 ش(2 جزء).
فارسی،از عبد العزیز بن عبد الحسین جواهر کلام.
ط.تهران 1324-1337 ش.(نخست 10 جزء با مستدرک در یک مجلد و بعد در 4 جزء).
فارسی،تألیف نارمن هیر،ترجمۀ عبد اللّه رهنما.
ط.تهران،1325 و 1328 ش.
ریاض،از تقی الدین ابو الخیر فارسی(سدۀ 10 ق).خ.آستان قدس،ش 7387(1090 ق).
ایام عرب،ابو منذر هشام بن محمد بن سائب کلبی (-205 یا 206 ق).مذکور در فهرست ابن ندیم.
فارسی،فقه،در مسائل بیع،از علی بن محمد مرعشی سید الحکماء(-1316 ق).خ.
مرعشی.
صفی الدین عبد العزیز سنبسی حلّی(-750 ق یا
ص:53
پس از آن).ط.(با دیوان او).
ابراهیم بن محمد ثقفی(-283 ق).مذکور در رجال نجاشی.
علی اکبر بن غلام علی مروّج الاسلام کرمانی (معاصر).
فارسی،از نور الدین محمد حسین شریف بن محمد محلاتی(-1362 ق)در 2 باب و خاتمه خ.موجود.
-سرور قلوب عارفین و فرح و راحت دلهای محبین
محمد حسین بن محمد تقی نوری(-1320 ق)، تألیف:1292 ق.ط.تهران،1305 ق.
عبد الهادی بن اسماعیل حسینی شیرازی.حدود 1000 مسأله را در فروع سلام بیان کرده است.
چهل حدیث،ناشناخته،خ،شهید مطهّری.
فارسی،در ملاقات امام عصر(علیه السلام)از محمود بن جعفر میثمی عراقی(-ح 1310 ق)،تألیف:
1301 ق،در یک مقدمه،5 باب و خاتمه.
-حمد بی حد و ثنای بیعدد
قصیدۀ و تریّه،از سالم بن احمد شیخان حسینی یمنی(-1046 ق).مذکور در ذیل کشف الظنون.
احمد بن فارس بن زکریا قزوینی رازی(-390 ق).مذکور در«معجم الادباء».
فارسی،داستان،از محمد علی جمال زاده (معاصر).ط،تهران،1320 ش.
ابو عبد اللّه محمد بن عبد الرزاق بیهقی سبزواری، معاصر قفال شاشی(-336 ق)،به نام محمد بن ابراهیم بن سیمجور امیر خراسان تألیف کرده.
مذکور در«تاریخ بیهق».
فارسی،از محمود بهزاد،ط.تهران،مکّرر.
فارسی،ط.ایران.
فارسی،مجموعۀ اشعار از 5 شاعر معاصر،به اهتمام شاهزاده افسر شیخ الرئیس.ط.تهران، 1313 ش.
[در باب داستان و قصص،مقالۀ مبسوط و مفصلی به قلم ع.منزوی،در مجلد 8 ذریعة صص 23-35 پس از عنوان داریوشنامه گنجانیده شده است].
فارسی،از صادق هدایت.ط.تهران،1309 ش و مکرّر.
فارسی،از نیکلا حدّاد،ترجمۀ حبیب اللّه عین الملک،ط.تهران،1343 ق.
فارسی،از عبد الرحیم بن عبد الحسین اصفهانی (1294 ق-).مذکور در آخر«ملخص المقال مؤلف».
ص:54
فارسی،از مرتضی مدرّس چهاردهی.ط.در مجلۀ یادگار و دانشنامه.
فارسی،از عباس خلیلی مدیر روزنامۀ اقدام.ط.
تهران،1310 ش.
فارسی،ط.مکرر در ایران و هند.
فارسی،از صادق هدایت،ط.تهران،1343 ق.
فارسی،از نصرت الوزاره حسن بن ملا رضا بدیع بهبهانی(-1355 ق).ط.تهران،1299 ش.
فارسی،از صادق هدایت(-1330 ق)،ط.
تهران،1329 ش و مکرّر.
فارسی،از صادق هدایت،ط،تهران،1342 ش (چاپ سوم).
فارسی،از دولتیار جنگ نصر اللّه فدائی اصفهانی در 5 مجلد.ط.بمبئی،1310 ق(ج 1)؛ حیدر آباد.
فارسی،از محمد علی مقدم(به همکاری صادق کیا).ط.تهران،1314 و 1341 ش.
فارسی،از نصرت الوزاره حسن بن محمد رضا بهبهانی(-1355 ق).ط.تهران.
ابسال)
فارسی،از عبد الرحیم بن عبد الحسین حائری تهرانی.ط.تبریز،1343 ق.
ص:55
فارسی،از کتاب«روضة البیان و حدیقة الایمان»نقل شده و در نسخه ای که دیده شده بعضی هزلیات هم در 1295 ق به آن افزوده شده.این داستان در«شاخۀ طوبی»از محمد حسین نوری هم درج است.
فارسی،ترجمۀ قاسم غنی.ط.تهران.
فارسی،مراثی منظوم،از محمد طاهر بن ابی طالب،تاریخ نظم:1298 ق.خ.موزۀ بریتانیا.
فارسی،از بدر الدوله مولوی محمد صبغت اللّه.
ط.مدارس،1259 ق.
فارسی،مثنوی،غیر از آنچه در شاهنامه آمده و این مثنوی از یک شاعر سدۀ 6 ق است.مذکور در«حماسه سرائی در ایران».
-کنون داستان کک کوهزاد
بگویم بدان سان که دارم به یاد
فارسی،مثنوی،از شمس الدین عباسی فقیر دهلوی(-1179 ق).ط.لندن،1903 م.
فارسی،منظومه،از رفعت شیروانی.ط.
فارسی،ترجمۀ نصر اللّه شیفتۀ مازندرانی.ط.
تهران،1314 ش.
فارسی،از اسکار وایلد،ترجمۀ هوشنگ انصاری.ط.تهران،1328 ش.
فارسی،از امیر قلی امینی.ط.اصفهان،1324 ش (ج.اول)،1333 ش(2 جلد).
فارسی،از حسن پیرنیا مشیر الدوله.ط.تهران، 1307 ش.
فارسی،ترجمۀ ناصر نجمی.ط.تهران.
فارسی،از محمد علی خلیلی.ط.تهران.
فارسی،ترجمۀ امیر قلی امینی.ط.اصفهان، 1310 ش.
فارسی،از مصطفی الموتی.ط.تهران،1326 ش(در 4 جزء).
فارسی،از محمد باقر الفت.
منظومه در احوال امام عصر(علیه السلام)،از مهدی بن علی غریفی بحرانی(-1343 ق)؛تاریخ نظم:
1330 ق.
اردو،مثنوی،از مولوی محمد زکی،ط 1308 ق.
فارسی،حبسنامۀ مؤلّف،از میرزا هادی خراسانی(-1368 ق).مذکور در فهرست تألیفات او.
جواز لعن ظالمین،از شیخ محمد مدرس تهرانی (-پس از 1320 ق).ط.خوانساری نجف.
ص:56
لاصحاب التخمة و الهیضة)
فارسی،طب،از حکیم شفاء الدوله سید افضل علی رضوی فیض آبادی هندی،ط.لکهنو.
قاضی نور اللّه شوشتری(1019 ق).مذکور در فهرست تألیفات او.
اردو،در تقیه،از سجاد حسین هندی،ط.هند.
فارسی،لغت،از نجفعلی حجری،مؤلف به تحقیق پاره ای از لغات«برهان قاطع»پرداخته.
خ.مجلس.
اردو،ادعیه،از مظفر علی خان بن خورشید علی خان جانستۀ هندی(-1354 ق).ط.هند.
فارسی،از تقی بهرامی،ط.مکرّر(همین مولف 2 کتاب دیگر به نامهای دامپروری خصوصی و دامپروری عمومی نیز دارد که در 1324 و 1328 ش چاپ شده است).
فارسی،در مظالم انگلیسیها در هند،از ولیم هوریت،مترجم ناشناخته.ط.شیراز و تبریز.
قاضی ابو حنیفه محمد بن منصور بن حیون تمیمی مغربی معروف به ابن ابی بزائی(-363 ق) مذکور در فهرست تألیفات او.
الکلام)
امام مهدی احمد بن یحیی بن مرتضی حسینی یمنی(-840 ق).سفر سوم«غایات الافکار» اوست.
فارسی،داستان،از ادین انگلیسی،ترجمۀ ابو القاسم طاهری.ط.تهران.
در ردّ ابی الهیثم مسیحی،از ابو الفتح محمد بن علی عثمان کراجکی(-449 ق).مذکور در فهرست تألیفات او در خاتمۀ«مستدرک الوسائل».
فارسی،داستان تاریخی،از عبد الحسین صنعتی زادۀ کرمانی،ط.بمبئی،1299 و 1339 ش؛تهران،1304 ش.
اردو،منظومه در اخلاق زنان،از آقا شاعر قزلباش دهلوی،ط.
فارسی،از اولارد فرانسوی،ترجمۀ ناصر نجمی.
ط.تهران،1324 ش.
فارسی،از مس اماف انجل در یک،ترجمۀ ذبیح اللّه قربان آباده ای،ط.برلن،1306 ش.
تربیت اخلاقی کودکان)
فارسی،از فریدون کشاورز،ط.تهران،1317 ش.
فارسی،مجلّۀ علمی و ادبی،مؤسس:نور اللّه ایران پرست در 1328 ش در تهران.
فارسی،از برتراند راسل انگلیسی،ترجمۀ هوشنگ ایرانی،بخشی از آن در تهران در مجلۀ دانش چاپ شده.
ص:57
فارسی،منطق،از محمود بن عبد السّلام شهابی تربتی خراسانی(1321 ق-).خ.دیده شده.
فارسی،مجلّه به مدیریّت عباس شیدا.
فارسی،شرح احوال،از ابو القاسم سحاب (معاصر)،تألیف:1353 ق،از مآخذ فهرست کتابخانۀ سپهسالار تألیف ابن یوسف شیرازی.
فارسی،مجلّۀ ادبی،تأسیس:1335 ق توسط محمد تقی ملک الشعراء بهار(معاصر).
فارسی،از ماکسیسم گورکی،ترجمۀ علی اصغر هلالیان،ط.مشهد،1323 ش؛تهران،1341 ش.
فارسی،شرح حال،از هادی جلوه.ط.رشت، 1325 ش.
فارسی،از محمد علی بن محمد صادق تربیت تبریزی.(-1318 ش).ط.تهران،1314 ش و مکرّر.
فارسی،از جلال الدین همائی فرزند ابو القاسم طرب،مذکور در مقالۀ همائی در مجلّۀ مهر،سال 1354 ق.این تألیف،ضمیمۀ تاریخ اصفهان-از همین مؤلّف گردیده است.
فارسی،از مرتضی مدرسی.برخی در مجلّۀ ارمغان(ش 21 و 22)چاپ شده و بعدا ضمیمۀ تألیف دیگری شده است.
فارسی،نشریۀ مؤسسۀ پایدار(به ریاست غلام رضا سمیعی).ط.تهران،1326 ش
فارسی،علوم طبیعی،از غیاث الدین علی(یا محمد)بن علی امیران حسینی اصفهانی.تألیف:
879 ق.ط.بمبئی،1291 ق؛لکهنو،1880 م.
خ.آستان قدس ش 515 و چند نسخۀ دیگر.
-سزاوار ستایش و سپاس مبدعی است که ...
فارسی،در علوم مختلفه،از محمد امین بن محمد شریف استرآبادی(-1036 ق).خ.آستان قدس،ش 517(1091 ق).
-الحمد للّه الذی عرفنا نفسه
فارسی،از فخر المحققین میرزا هادی بن میرزا احمد شیخ الاسلامی.ط.شیراز،1370 ق.
فارسی،منطق و الهیّات،از ابو علی حسین بن عبد اللّه بن سینا(-427 ق)،ط.حیدر آباد دکن، 1309 ق و مکرر در ایران و هند.خ.آستان قدس.ش 98(نسخۀ کهن).
فارسی،از محمد بن معصوم علی هیدجی.ط.(در دیوان شاعر).
فارسی،از محمد علی بن محمد حسن صفوت تبریزی،ط.تهران،1321 ش؛قم،1327 ش.
فارسی،مثنوی،از ابو الفتح سیف الشعراء دهقان سامانی،تاریخ نظم:1287 ق.ط.تهران،1324 ق(ضمیمۀ«شکرستان ناظم»).
ص:58
فارسی،عروض و قافیه،ناشناخته،نسخۀ مؤرخ 1088 ق دیده شده.
فاطمة(علیه السلام)
فارسی،از حیدر علی فیض آبادی؛ط.هند، 1275 ق.
فارسی،مجلّه،مؤسس:سید حسن طبسی،مشهد، 1301 ش.
فارسی،دستور زبان،از میرزا حبیب اصفهانی، ط.استانبول،1308 ق؛تبریز،1324 ق.
فارسی،از میرزا رجاء زفره ای(-1361 ق).
فارسی،دیوان اشعار سید محمد نصیر بن جعفر فرصت شیرازی(-1339 ق).ط.بمبئی،1333 ق.
فارسی،ملل و نحل،از محسن فانی کشمیری (-1081 ق).ط.تهران،1260؛بمبئی،1262 ق و مکرر.
-ای نام تو سردفتر اطفال دبستان
یاد تو به بالغ خردان شمع شبستان.
فارسی،حساب،از انتشارات وزارت معارف.
ط.
فارسی،تاریخ تحول رسم الخط،از ذبیح اللّه بهروز ساوجی،ط.تهران،1313 یزدگردی و 1341 ش.
فارسی،ادعیه و اعمال سنت در 2 مجلد،از شیخ محمد فیض قمی یا عبد الحسین بن یوسف نائینی.ط.تهران،1350 ق
عقائد،از نجم الدین جعفر بن محمد تهرانی (1313 ق-).خ.دیده شده.
عقاید،از محمد علی بن حسن علی همدانی (1293 ق-).ط.نجف،1354 ق.
فارسی،از احمد بن محمد حسین متین دفتری.ط.
تهران،1334 ش.
فارسی،از حسین عبد اللّهی.
دخانیات و روزه،از محمد علی هبة الدین شهرستانی.
فارسی،از جواد فاضل(معاصر).ط.تهران، 1340 ش(چاپ سوم).
فارسی،مجلّۀ بانوان،مؤسس:زنددخت،شیراز، 1310 ش.
فارسی،داستان،از جهان بخش جمهری.ط.
تهران.
فارسی،مثنوی،از اللّه وردی خان.خ.ملک.
فارسی،داستان،از ایران دخت تیمورتاش،ط.
تهران.
ص:59
فارسی،داستان،ترجمۀ نقیب الممالک محمد علی شیرازی،ط.تهران،1336 ش.
فارسی،از بالزاک،ترجمۀ رضا سید حسینی و عبد اللّه توکل.ط.تهران.
فارسی،داستان،از پوشکین،ترجمۀ پرویز ناتل خانلری.ط.تهران،1310 ش.
فارسی،داستان،از آرتور براند فرانسوی،ترجمۀ خانم حاجب.ط.تهران،1309 ش.
فارسی،داستان،از الکساندر دوما،ترجمۀ علیقلی سردار اسعد در 1320 ق.ط.تهران، 1324 ق.
فارسی،داستان،ترجمۀ محمد علی خلیلی.ط.
تهران.
فارسی،داستان،از جواد فاضل،ط.تهران، 1331 ش و مکرّر.
فارسی،مثنوی،از تائب تبریزی.
فارسی،مثنوی،از نواب هادی خان که ظاهرا نادم تخلص داشته.خ.ملک.
ورود امام باقر(علیه السلام)در مجلس حجاج،ناشناخته.
خ.خوانساری نجف.
ابو المنذر هشام بن محمد بن سائب کلبی(-206 ق).مذکور در فهرست ابن ندیم.ظاهرا«دخول جریر علی معاویة»صحیح است.
احمد بن ابراهیم آل عصفور بحرانی(-1131 ق)پدر صاحب حدائق.مذکور در«لؤلؤة البحرین».
سید حسین بن ابراهیم بن معصوم حسینی قزوینی (-1208 ق).خ.دیده شده،نام صحیح آن «الدّر الثمین»است.
فقه،تعلیقات بر رسائل فقهی آخوند خراسانی، از مهدی بن حسین خالصی کاظمی(-1343 ق).
ط.بغداد،1332 ق.
الاحکام الآلهیّة)
اصل و شرح از قاضی محمد بن علی شوکانی (-1250 ق).مذکور در«نیل الوطر».
پیشخدمت هتلر بود)
فارسی،داستان،از ف.پارسا(یا پارسی).ط.
تهران.
فارسی،از جواد پیشه ور.ط.تهران.1324 ش (چاپ دوم).
فارسی،عرفان،از صاین الدین ترکه(-830 ق)، شرح«فمنهم ظالم لنفسه و منهم مقتصد و منهم سابق بالخیرات».
فارسی،از لرد آویر بوری انگلیسی،ترجمۀ ابو القاسم پاینده.ط.تهران،1327 ش(چاپ ششم)
ص:60
اخیر آذربایجان)
فارسی،داستان،از احمد شریعتی بیدار.ط.
اصفهان.
فارسی،سفرنامه،از ژان هردوان،ترجمۀ مصطفی مهذّب.ط.تهران،1324 ش.
محمد تقی بن محمد باقر آقا نجفی اصفهانی (-1332 ق).مذکور در آخر«جامع الانوار» مؤلف.
محمد حسین بن محمد علی شهرستانی(-1315 ق).خ.دیده شده.
ملاّ صفر علی لاهیجانی شاگرد سید محمد مجاهد و استاد تنکابنی.مذکور در«قصص العلماء».
علی آقاین محمد بن علی رضوی تبریزی معروف به داماد(-1336 ق).خ.موجود.
منظومه،از عبد الرّحیم بن عبد الحسین حائری.
نور الدین علی بن حسین بن عبد العال محقق کرکی (940-ق).خ.خوانساری نجف.
محمد بن سلیمان تنکابنی(-1302 ق).در «قصص العلماء»مؤلف از آن به عنوان منظومه یاد شده است.
محمود بن علی اصغر شیخ الاسلام طباطبائی تبریزی(-1310 ق).خ.دیده شده.
مهدی بن اسماعیل موسوی هروی خراسانی (-1270 ق).خ.موجود.
ابو سعید مسعود بن ناصر سجستانی(-477 ق).
مذکور در«الاقبال»سید بن طاوس.
فارسی،رد صوفیه،از علم الهدی بن فیض کاشانی.خ.موجود.
فارسی،ملکم خان بن یعقوب ارمنی(-1326 ق).مذکور در مجموعۀ آثار میرزا ملکم.
فارسی،از شمس العلماء محمد حسین آزاد.ط.
کانپور،1871 م.
اردو،احوال برخی از مرثیه سرایان حسین(علیه السلام).
ط.هند.
فارسی،داستان،ترجمۀ علی اکبر ارداقی،ط.
تهران،1321 ش.
فارسی،از اشتفن تسوایک(استفن زاویک)، ترجمۀ مصطفی فرزانه.ط.تهران،1343 ش.
فارسی،ترجمۀ ابراهیم دیلمقانیان.ط.تهران، 1327 و 1328 ش.
فارسی،از هانری بردو،ترجمۀ ناصر احیاء.ط.
تهران.
فارسی،داستان،از محمد مسعود(-1326 ق).
ص:61
ط.تهران،1312 و 1328 ش.
فارسی،از آندره ژید،ترجمۀ عبد اللّه توکل و رضا سید حسینی.ط.تهران،1327 و 1342 ش.
اصول دین،از تقی الدین حسن بن علی بن داود حلّی(647 ق-).مذکور در رجال مؤلف.
فارسی،از فتح اللّه شیبانی.ط.تهران.
اصیل الدین عبد اللّه بن عبد الرحمن حسینی دشتکی شیرازی(-883 یا 884 ق)،مذکور در «مجالس المؤمنین».
فارسی،از میرزا سنگلاخ خراسانی(-1294 ق)،ظاهرا یادداشت سفر او است.خ.مرعشی.
-این فقرات صورت ارقامی است که در اوقات سیر و سیاحت اقالیم...
فارسی،از محمد باقر اصفهانی،مؤلّف پس از علامه مجلسی می زیسته و در تألیف خویش از «بحار الانوار»نقل کرده است.
فارسی،کلمات قصار پیامبر(صلی الله علیه و آله)،ترجمۀ علی اکبر کاشف،برقعی.ط.تهران،1366 ق.
فارسی،مثنوی خمسه،از محمد صادق نامی اصفهانی(-1204 ق).مذکور در«نگارستان دارا».
فارسی،از فتح اللّه بن محمد کاظم شیبانی کاشانی (-1308 ق).مذکور در فهرست کتابخانۀ مجلس.
فارسی،احوال ابو مسلم مروزی،ناشناخته، مؤلّف در سدۀ 11 ق می زیسته و معاصر میرلوحی بوده است.مذکور در پشت نسخۀ «اظهار الحق».
فارسی،سفینۀ متفرقه،از محمد زمان بن کلبعلی خان ساقی خراسانی(-1286 ق).مذکور در «مجمع الفصحاء».
فارسی،مثنوی،از میر کرمانی(سدۀ 8 ق).خ.
موجود(در دیوان او).
فارسی،منظومه در تجوید،از مختار قاری اصفهانی،تاریخ نظم:949 ق.
-ای کلام اعظم از نام تو زیور یافته
در تفضیل امیر المؤمنین(علیه السلام)،از ابو عبد اللّه بصری استاد قاضی عبد الجبار معتزلی مذکور«در معالم العلماء».
احمد بن محمد بن حسین بن دؤل قمّی(-350 ق).مذکور در رجال نجاشی.
احمد بن حسن واعظ یزدی(-ح 1310 ق).
مذکور در«نواصیص العجب»مؤلّف.
البیت(علیه السلام))
عماد الدین حسن بن علی بن محمد طبری(زنده در 673 ق).مذکور در ذیل کشف الظنون.
ص:62
صدر الدین علی بن احمد معروف به سید علی خان مدنی(-1120 یا 1118 ق)،خ.
آستان قدس،ش 8937(1336 ق)و ش 7643).
-الحمد للّه الذی جعل لعباده المؤمنین لسان صدق فی الآخرین.
فارسی،اخلاق،از لرد آویبری،ترجمۀ ابو القاسم پاینده.ط.تهران،1336 ش(چاپ دهم).
فارسی،از حسین کاظم زادۀ ایرانشهر.ط.
فارسی،داستان،ترجمۀ احمد رخشانی.ط.
تهران.
فارسی،داستان،از ماکسیم گورکی،ترجمۀ نوذر (یا احمد صادق).ط.تهران.
فارسی،از اولین لومر،ترجمۀ افسون،ط.تهران، 1318 ش.
فارسی،از حبیب اللّه ثابتی،ط.تهران،1326 ش.
فارسی،پرورش درخت سیب،از مصطفی شاه علائی.ط.تهران،1320 ش.
فارسی،از حکیم عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری، ط.تهران،1315 ش.
فارسی،اخلاق،از محمود بروجردی(1300 ق-).ط.قم،1327 ش.
فارسی،مقالات،از مدرسی چهاردهی(1328 ق-).ط.(در مجلۀ پیمان).
فارسی،داستان،از صادق هدایت.ط.تهران.
ابو محمد حسن بن حمزۀ طبری مرعشی(-358 ق).مذکور در رجال نجاشی.
فارسی،مثنوی،از اسد اللّه غالب دهلوی (-1163 ق)که با دیوانش طبع شده.
گجراتی،اخلاق،از مولوی غلام علی بهاونگری (معاصر).ط.هند.
محمد المصطفی)-سرباب الوصول
قصیده،از ابو وهیب بهلول بن عمرو صیرفی کوفی معروف به بهلول مجنون(-ح 190 ق).
ط.بمبئی،1311 ق.
فارسی،اصول دین،از یکی از عالمان سدة 11 ق،خ.موجود.
-درّ بحر علم اعلای علیم...
فارسی،از علی بن ابراهیم معروف به درویش برهان،ترجمۀ«بحر المناقب»اوست.ط.تبریز.
1313 ق.
بهاء الدین بن یحیی بن ابی تراب بحرانی،تألیف:
ظاهرا 1312 ق.نسخۀ خط مؤلف مورخ 1312 ق دیده شده.
-الحمد للّه ربّ العالمین بدیع السموات و الارضین...
ص:63
گجراتی،احوال معصومین(علیه السلام)،از غلام علی بن اسماعیل بهاونگری،ط.هند.
اردو،مواعظ،از سید علی محمد بن محمد بن دلدار علی نقوی(-1312 ق).مذکور در «مشاهیر علماء الهند».
اردو،در ردّ خوارج،از سید سجّاد حسین هندی (معاصر).ط.هند.
ابو الحسن بن محمد علی رضوی کشمیری (-1313 ق).تعلیقاتی است بر شرح اربعین شیخ بهائی.خ.موجود.
ابو الهدی بن ابی المعالی بن محمد ابراهیم کلباسی (-1356 ق).خ.موجود.
المعصومین ع)
فارسی،از محمد باقر بن محمد حسین تمامی شیرازی(1278 ق-).ط.1321-1324 ق.
-حمدنا محدود و ثنای غیر معدود
ناشناخته،به نام سلطان ابراهیم خان حاکم کرمان تألیف شده.خ.شهید مطهری.
-اللّهم اهدنا للعمل بالکتاب و سنّة...
ناشناخته،در«الخصائص الفاطمیّة»به احتمال از ابو نعیم اصفهانی دانسته شده و آمده است که مجلسی در«بحار الانوار»از آن نقل کرده است.
تقی الدین حسن بن علی بن داود حلّی(647 ق-).
مذکور در رجال مؤلف.
ص:64
اصول و فروع دین،از سید محسن امین.ط.مکرّر (در 2 جزء).
نیز از سید محسن امین،مذکور در فهرست تألیف او در«الشجرة الطیبة».
محمد امین-تحفة الامین
فارسی،از میرزا محمد بن عبد النّبی اخباری (-1232 ق)،جواب سؤالات محمد امین خان همدانی است.خ.آستان قدس،ش 7015 (1272 ق).
-این چند کلمه است از ابو احمد محمد بن عبد النّبی در جواب اجمالی از مسائل دوازده گانه
گجراتی،احوال امام صادق(علیه السلام)،از غلام علی بهاونگری.ط.هند.
جعفر بن محمد بن عبد اللّه شوشتری بحرانی (معاصر).مؤلف در«الجذوة الحق»به این کتاب ارجاع داده است.
فارسی،مثنوی،از محمد تقی نیّر تبریزی (-1312 ق)؛خ.ملک.
سید حسن بن احمد اشکذری یزدی(-1358 ق).ط.1328 ق(با منتخب الرسائل).
قاضی محمد بن علی شوکانی(-1250 ق)، مؤلّف«الدّراری المضیئة».
فارسی،مواعظ،ناشناخته،خ.دیده شده.
رجال،از ابو الفضل بن ابی القاسم نوری کلانتری (-1316 ق)،خ.موجود.
جمال الدین ابو العباس احمد بن محمد بن فهد حلّی(-841 ق).مذکور در«امل الآمل».
فارسی،از محمد طاهر حافظ اصفهانی(زنده در 875 ق.خ.آستان قدس،ش 3080(967 ق)و چند شمارۀ دیگر.
-الحمد للّه ربّ العالمین...
علی بن محمد حسین حسینی شهرستانی (-1344 ق).ط.
ابو الحسن علی بن هلال جزائری شاگرد ابن فهد و از مشایخ محقق کرکی که در 909 ق به او اجازه داده است.مذکور در«لؤلؤة البحرین».
محمد بن عبد النّبی اخباری(-1332 ق).مذکور در ذیل کشف الظنون.
مجموعۀ اشعار عرب،جامع:محمد بن ایدمر، تألیف:694 ق.مذکور در«ایضاح المکنون».
سید ابو تراب بن ابی القاسم موسوی خوانساری (-1346 ق).مذکور در«علماء معاصرین».
مجموعۀ شعر،از ابو القاسم لاهوتی.ط.مسکو، 1936 ق.
در حساب جمل و عقود،ناشناخته،مذکور در کتاب«حلّ العقود».
ص:65
عرفان،از هدایت اللّه بن محمد حسین آشتیانی.
خ.دیده شده.
-الحمد للّه الباعث الوارث
و الملوک)
احمد بن حسن حرّ عاملی(زنده در 1120 ق).
خ.آستان قدس،ش 4232.
اردو،مقتل،از مولوی قاسم علی رضا صاحب هندی.ط.
اصول دین،از سید آل محمد بن اصغر حسین نقوی امروهوی هندی(معاصر).ط.هند،1324 ق.
فارسی،تصوّف،از امیر الدوله زین العابدین بن جعفر خان هندی.ط.
اخلاق،ناشناخته،نسخۀ مربوط حدود سدۀ 8 آن دیده شده که مرتب بر 12 باب است.
-(بعد الحمد)...یتضمن کل فن غریب من احکام نبویة و علوم شرعیّة...
محمد حسین بن محمد علی شهرستانی(-1315 ق).خ.دیده شد.
اردو،از سید اولاد حیدر بلگرامی.ط.هند.
فارسی،فقه،از اسماعیل بن عبد الغفور بن اسماعیل بن عبد الغفور علوی سبزواری(-ح 1340 ق)،در 6 مجلّد.
مجموعه ای از کلمات امیر المؤمنین(علیه السلام).جامع:
ناشناخته،نسخۀ آن در تبریز دیده شده.
منطق،از علامه حسن بن یوسف بن مطهّر حلّی (-726 ق).مذکور در«خلاصة الاقوال» مؤلّف.
فارسی،مثنوی،از شمس الدین فقیر(-1183 ق).مذکور در«نجوم السماء».
حکایت ها و قصص،از عبد اللطیف بن عبد اللّه رازی رومی(-1146 ق)که به نام وزیر ابراهیم پاشا تألیف کرده.
فارسی،مثنوی،از صدر الدین موسی بن محمد باقر موسوی دزفولی.خ.ملک.
فارسی،مثنوی،از علی اصغر بن علی اکبر بروجردی(1231 ق-)مذکور در آخر«نور الانوار»مؤلف.
ناشناخته،از مؤلف کتاب«الروضه فی المناقب و المعجزات»،که پس از 651 ق و پیش از این کتاب تألیف کرده است و در اول روضه به تألیف آن تصریح دارد.
کمال الدین عبد الرحمن بن محمد بن عتایقی حلّی،تألیف:776 ق.نسخۀ خطّ مؤلف در نجف دیده شده.
ناشناخته،از مآخذ«البلد الامین»کفعمی.
ص:66
جعفر بن محمد اعرجی(-1332 ق).خ.
موجود.
ظهور حسین بارهوی لکهنوی(-1357 ق).ط.
کیمیا،شرح ابیات آغاز«شذور الذهب»علی بن موسی،از ایدمر بن علی جلدکی،تألیف:742 ق.
فارسی،مراثی،از جودی تبریزی،غیر از جودی خراسانی و نیز غیر از ملاّ ستّار جودی تبریزی است.مذکور در«دانشمندان آذربایجان»:
در احوال زنان معروف،از زینب بنت علی بن حسین معروف به زینب فواز(-1909 م).
تالیف:1310 ق در مصر،ط.1312 ق.
ص:67
حسین بن علی بن محمد اخباری(-1318 ق).
دیوان اشعار سید عبد اللّه حدّاد یمنی حسینی (-1132 ق).ط.مذکور در ذیل کشف الظنون.
مجموعۀ اشعار منسوب به ائمه(علیه السلام)،جامع:سبط حسن فتحپوری(1328 ق-).
فارسی،منظومه در طب،از شمس الدّین محمد بن حسن جرجانی،خ.روضاتی اصفهان.
شرح اصول کافی،از شیخ علی سبط شهید ثانی، تالیف:1061 ق.خ.مشکات.
-اصحّ الاخبار سندا و اعلاما...
فارسی،در تاریخ رامپور،از غلام محمد گیلانی.
مذکور در ذیل کشف الظنون.
احمد بن احمد مقبل مصری،تألیف:1267 ق.
خ.خدیویۀ مصر.
کشکول گونه ای از حیدر قلی خان بن نور محمد خان سردار کابلی،خ.دیده شده.
محمد علی بن محمد حسین معروف به هبة الدین شهرستانی.مذکور در فهرست تألیفات او.
اردو،فارسی،هندی،ترجمۀ خطابۀ محمد علی هبة الدین شهرستانی،مترجم:نظیر حسین حسینی زیدی جونپوری،ط.هند،1330 ق.
در شناخت سنگها و خواص آنها و آداب تختم، از هاشم مهنة بن عبد الحسین کرمانی جواهری (1297 ق-)،تألیف:1328 ق در یک مقدمه 38 فصل و خاتمه و تتمه.خ.موجود.
-احمدک اللهم یا من دلّ علی ذاته بذاته
فارسی،مثنوی،از ندیم مشهدی(-1163 ق).
خ.مجلس(در کلیات شاعر).
کلام،از ابو تراب عبد العلی بن ابی القاسم موسوی خوانساری(-1346 ق)که از مشایخ صاحب ذریعه بوده.به نام«الدرّ الفرید»هم آمده است.
العقد النضّید
فقه صلاة،از جمال الدین ابو العباس احمد بن محمد بن فهد حلّی(-841 ق).
اردو،از محمد حسین بن بنده حسین نقوی لکهنوی(-1325 ق).ط.هند.
حسین بن یوسف بحرانی(معاصر)،ط.بغداد، 1347 ق.
محمد حسین بن محمد علی حسینی شهرستانی (-1315 ق).خ.موجود.
عباس بن حسن آل کاشف الغطاء(-1323 ق).
مذکور در شرح حال مؤلف،نوشتۀ شیخ هادی.
بهاء الدین علی بن غیاث الدین عبد الکریم حسینی نیلی نسابه مجیز از ابن فهد حلّی در 791 ق.
ص:68
نسخۀ این کتاب نزد علامه مجلسی بوده و از آن نقل کرده است.
سید محسن امین عاملی صاحب«اعیان الشیعه».ط.صیدا،1331 و 1346 ق.
سید جعفر بن محمد اعرجی کاظمی(-1332 ق).مذکور در«نفحة بغداد».
مجالس المفید و بعض کلمات ابن ابی الحدید)
سید محمد بن سید صافی موسوی نجفی(-ح 1330 ق).خ.دیده شده.
قاضی محمد بن علی شوکانی(-1250 ق).ط.
مصر،1340 ق.
هاشم بن سلیمان توبلی بحرانی(-1107 ق).
صاحب«ریاض العلماء»نسخۀ خطی آن را نزد فرزند مؤلف در اصفهان دیده بوده است.
تقی الدین ابو الخیر محمد بن محمد فارسی(سدۀ 10 ق).مذکور«در کشف الظنون»(به نام تقی الدین محمد معروف به راصد).
-الحمد للّه واهب المنن
فقه،در تتمیم کر،از ابو محمد حسن صدر الدین اصفهانی کاظمی(-1354 ق).خ.دیده شده.
شیخ الرئیس ابو علی حسین بن عبد اللّه بن سینا (-427 ق).مذکور در«کشف الظنون».
فارسی،از محمد رضا بن محمد امین همدانی (-1247 ق).ط.تهران،1276-1279 ق.
-جامع ترین کلامی که از رشحات اقلام اعلام...
کمال الدین عبد الرزاق بن احمد معروف به ابن فوطی(-723 ق)،برای استاد خویش غیاث الدین عبد الکریم بن طاوس حلّی(-693 ق)تألیف کرده است.
فارسی،منسوب به عفیف الدّین ابو محمد عبد اللّه بن اسعد یمانی شافعی(-768 ق)،ولی ظاهرا مولف از اعلام روزگار صفویه بوده است.
ط.بمبئی،1311 ق.
منظومه از محمد بن ناصر بن تمر بحرانی (-1348 ق).
-الحادث الّذی بدا بالعدم
و ذا علی التحقیق و الوجه الاتم
جمال الدین یوسف بن هاشم شامی(سدۀ 7 ق).
شاگرد محقق حلّی(-676 ق)و مجاز از رضی الدین علی بن طاوس.خ.موجود.
7 قصیده از عز الدین حسن بن محمد بن علی عراقی حلبی معروف به ابو احمد شاعر(-803 ق).مذکور در«شذرات الذهب».
ابو المحاسن صفی الدّین عبد العزیز سنبسی حلّی (-750 ق یا پس از آن).مذکور در«کشف الظنّون».
محمد محسن بن محمد علی معروف به آقا بزرگ تهرانی(-1389 ق)صاحب ذریعه.
تلخیص شرح احوال رجال«تأسیس الشیعه» تألیف ابو محمد حسن صدر الدین.
ص:69
علاّمه حسن بن یوسف بن مطهّر حلی(-726 ق)،در 10 جزء.مذکور در«خلاصة الاقوال» مؤلّف.
محمد علی هبة الدین شهرستانی(-1344 ق)، تاریخ نظم:1321 ق.ناظم آن را جزئی از کتاب «متون الفنون»خویش قرار داده است.
-حمدا لمن علمنا البیانا
و اوضح المجاز اذ دعانا
در زنان توأمان زا،از محمد حسین گرگانی (معاصر)،مذکور در آخر«مقصد الطالب» مؤلف.
درّ یتیم
فارسی،عرفان،از محمد بن محمود دهدار،خ.
آستان قدس،ش 6397.ط.شیراز،1319 ش.
-حمد و سپاس ازلی الاساس مر آفریدگاری را
فارسی،ترجمۀ منظوم«درّة الیتیمه»،از دانش نوبخت.ط.تهران،1321 ش.
در معارف خمسه،از ابو طالب بن ابی تراب حسینی قاینی(-1293 ق).خ.موجود.
منظومه در توحید،از حسین بن علی بحرانی مؤلّف«انوار البدرین».
-افضل شئی بعد حمد الاحد
صلاتنا علی النبّی احمد(صلی الله علیه و آله)
فارسی،مقتل،از جمال الدین میثمی عراقی تهرانی،در 61 مجلس،تالیف:1349 ق.خ.
دیده شده.
سلیمان بن احمد آل عبد الجبّار قطیفی(-1266 ق).خ.موجود.
کشکول گونه ای از صالح بن محمد برغانی (-1283 ق)پدر قرّة العین.
تعریب کبری در منطق،از شمس الدین محمّد (-838 ق)،اصل کبری،از سید شریف است.
مذکور در«مجالس المؤمنین».
حکمت،از محمد بن علی بن ابراهیم بن ابی جمهور احسائی(زنده در 901 ق)،مذکور در اجازۀ مؤلف برای محمد صالح غروی مورخ 896 ق.اللّمعة الجوینیّة که درّه از آن استخراج شده از ابن کمونه است.
ص:70
محمد بن مکی شهید اول(-786 ق).مذکور در «بحار الانوار»مجلسی(در اول کتاب،در شمار مآخذ).خ.موجود.
اخلاق،از احمد بن درویش علی بغدادی حائری (-1329 ق)،تألیف:1295 ق.خ.موجود.
-الحمد للّه الذی اوضح لاهل طاعته طریق الامان...
تاریخ کربلاء،از حسین بن احمد معروف به سید حسون براقی،تالیف:1316 ق.خ.دیده شده.
منظومه در نحو،از شیخ محمد بن عبد اللّه همدانی که خود آن را شرح کرده(در 1306 ق)و «الفوائد التقیّة»نامیده است.
-و بعد فالعبد الاثیم اللاهی
محمد هو ابن عبد اللّه
در وفیات و موالید،از شیخ مرزوق بن محمد شویکی بحرانی،تألیف:1214 ق.خ.موجود.
-الحمد للّه الذی هدانا للتمسک بالعروة الوثقی...
مفتی محمد عباس موسوی لکهنوی(-1306 ق).مذکور در«تجلیات».
-الحمد للّه الذی امتحن اصفیائه
منظومه در اصول فقه،از محمد علی بن محمد حسن کاشانی معروف به ملاّ علی ارانی، تاریخ نظم:1242 ق.شرح این منظومه-«الغرّة الجلّیة»-نیز از اوست.خ.آستان قدس،ش 2986.
-یقول راجی ربّ ذی الاحسان علی بن الحسن الآرانی
العرفیّة)
سید محسن امین عاملی،ط.دمشق،1332 ق.
منظومه در اصول فقه،از محمد بن سلیمان تنکابنی(-1302 ق).ط.
منظومه در اصول فقه،ظاهرا از سید مهدی بحر العلوم(-1212 ق).با«الدرة المنظومة الفقهیّة»او چاپ شده است.
منظومه در اصول فقه،از سید ابو القاسم بن سید محمد طباطبائی سنگلجی(1287 ق-).
-اعوذ باللّه من الرّجیم
و بسمه الرحمان الرحیم
الحمد للّه الذی هدانا
الی صراط الحق و اجتبانا
محمد باقر بن محمد حسینی میر داماد(-1040 ق).مذکور در آخر«قبسات»چاپی مؤلّف.
محمد باقر بن محمد حسن بیرجندی(معاصر) مؤلف«بغیة الطالب».مذکور در آخر «نور المعرفة»مؤلف.
سید محمد تقی بن سید اسحاق قمّی رضوی (-1344 ق)،تاریخ شرح:1330 ق.ط.تهران، 1352 ق.
جمال الدین محمد بن حسین واعظ یزدی(ح- 1313 ق).مذکور در فهرست تألیف او.
ص:71
فارسی،در طهارت،از سید حسین بن نصر اللّه عرب باغی(معاصر).ط.تبریز.
فارسی،از عبد العلی بن هدایت اللّه بن محمد تقی سپهر پیشخدمت همایونی،در احوال ساره، مریم،خدیجه و فاطمه.ط.تهران،1323 و 1325 ق.
فقه،در عدّه،از محمد قاسم بن محمد تقی اردوبادی(-1333 ق).خ.موجود.
(علیه السلام))
نجم الدین جعفر بن محمد تهرانی عسکری (معاصر).
محمد بن زین العابدین نقوی خوانساری (معاصر)،حاشیه ای است بر«عروة الوثقی» تألیف سید محمد کاظم یزدی.ط.اصفهان، 1343 ق.
صدر الدین محمد بن محمد رضوی.خ.موجود.
-رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنا
فارسی،شرح کبرا در منطق،از عبد العظیم شیخ العلماء صدوقی اردبیلی.اصل کبرا از سید شریف جرجانی است.مذکور در پشت جلد«ایمان صادق»تألیف شارح.
میرزا یحیی بن محمد شفیع اصفهانی.سید محمود امامی مطالبی را در درّۀ خویش از آن نقل کرده است.
مجموعۀ علمی،از قطبی لاهیجی.مذکور در بعضی از فهارس.شاید مؤلف قطب الدین محمد بن علی مؤلّف«خیر الرجال»بوده باشد (شاید هم منظور کتاب«درّة التاج لغرة الادباج» تألیف قطب الدین محمود بن مسعود کازرونی است که فارسی است و چاپ شده).
نجم الدین حسین افطسی.اخلاطی در«ذخائر الاسماء»با ذکر نام مؤلّف از این کتاب نقل کرده است.
ابو عبد اللّه حسین بن احمد بغدادی(-391 ق).
وی این مجموعه را از دیوان چند جلدی خویش برگزیده است.
فارسی،مواعظ و مقتل،از محسن تاج الواعظین.
ط.تفلیس،1234 ق؛باکو،1234 ق.(یا 1324 ق).
منظومه در صرف و اشتقاق،از ابو تراب بن محمد صالح موسوی اصطهباناتی(-1360 ق).
تفسیر،از ابو القاسم حسین بن محمد بن مفضل راغب اصفهانی(-322 ق).مذکور در«ریاض العلماء».
تفسیر،از محمد بن مهدی حسینی معاصر محمد شاه قاجار(-1264 ق).مذکور در کشف الآیات مؤلف.
محمد صالح بن احمد آل طعان بحرانی (-1333 ق)،تألیف:1325 ق.خ.دیده شده.
-الحمد للّه ربّ العالمین و کفی...
ص:72
مواعظ،از محمد صالح بن محمد برقانی قزوینی (-1283 ق).خ.موجود.
اثبات واجب،از عبد الحکیم بن شمس الدین سیالکوتی.مذکور در ذیل کشف الظنون.
فارسی،شرح نصاب،از علی اکبر بن محمد جعفر حسنی حسینی یزدی،تألیف:1292 ق.ط.
تهران،1295 ق و مکرّر.
نظم«تهذیب المنطق»،از فرج بن حسن قطیفی، مؤلّف«تحفة اهل الایمان».خ.دیده شده.
-الحمد للّه الذی حبانا
العقل و المنطق و البیانا
ابو المظفر محمد بن احمد بن محمد(-507 ق).
مذکور در«معجم الادباء».
ابو الحسین محمد بن جعفر معروف به ابن نجار تمیمی کوفی(-420 ق).از مشایخ نجاشی.
در حرمت تعبیه و شبیه،از محمد بن سلیمان تنکابنی(-1302 ق).خ.دیده شده.
کلمات علی(علیه السلام)در اخلاق،از نظر علی بن اسماعیل واعظ کرمانی(-1348 ق).خ.
موجود.
ص:73
عبد اللّه بن صالح سماهیجی(-1135 ق).
تالیف:1132 ق.خ.خوانساری نجف.
-الحمد للّه الهادی الی الرشاد.
نظم طهارت و صلاة«اللمعة الدمشقیّة»از شیخ فرج بن حسن آل عمران قطیفی،تاریخ نظم:
1358 ق.
-احمد ربی منشی العوالم
سید عبد اللّه ثقة الاسلام(1285 ق-).خ.دیده شده.
ص:74
فارسی،در میراث،از سید حسین بن نصر اللّه بن صادق موسوی ارومی عرب باغی،ط.تبریز.
عبد الکریم بن محمد باقر سلماسی(-ح 1280 ق)،تألیف:1250 ق،خ.موجود.
-اللّهم انّی احمدک حمدا تطهّرنی به...
اردو،مراثی سید الشهداء(علیه السلام)،از ناجی هندی،ط، هند.
ایدمر بن علی جلدکی.
الخاص)
معزّ الدین محمد مهدی بن حسن حسینی قزوینی حلّی(-1300 ق).خ.موجود.
ضیاء الدین سید هادی بن ابراهیم؛اصل از احمد بن حسن رصاص است.
-الحمد للّه باری الروح و النسم...
در ردّ صوفیه،ناشناخته،مذکور در«السهام المارقة عن اغراض الزنادقة».
فارسی،از جمال الدین بن ابی تراب شیرازی (-1341 ق).در«نفایس اللّباب»و«لمعات النّور»از آن نقل شده است.
محمد صادق بن محمد نمینی لنکرانی(-1285 ق).
در اثبات واجب،از نور الدّین عبد الرحمن بن احمد جامی(-898 ق).خ.آستان قدس، ش 17(948 ق)و چند نسخۀ دیگر.ط.مصر، 1328 ق.
-الحمد للّه الذی تجلی بذاته لذاته
عمید الدین عبد المطلب بن محمد بن علی اعرجی خواهرزادۀ علامّه حلّی.مذکور در«کشف الحجب».
فارسی،از حافظ کلان،که برای ابو الغازی عبید اللّه بهادر خان تألیف کرده.خ.خوانساری نجف.
-بعد از حمد حضرت جلّ و علا
محمد بن طیب بن عبد السّلام فاسی.مذکور در ذیل کشف الظنون.
در شناخت اسب،از سید جعفر بن محمد اعرجی نسابه مذکور در«نفحة بغداد».
مقتل،ط.هند،مذکور در برخی از فهارس.
محمد رضا بن قاسم غراوی نجفی،تألیف:1327 ق.خ.دیده شده.
در تحقیق بداء،از محمد محسن بن محمد رفیع رشتی اصفهانی.در«وسیلة النّجات»مؤلف که فارسی است و در 1269 تألیف شده عباراتی از آن نقل شده است.
خیر البریّة)
شرف الدین محمد مکّی بن ضیاء الدّین محمّد از دودمان شهید اول.مذکور در اجازۀ مورّخ 1178 ق مؤلف برای محمد رضا بن عبد المطلب تبریزی با عبارت:الروضة العلیّة و الدرّة المضیئة فی
ص:75
الادعیة المأثورة عن الخیر البریّة،که براساس آن ممکن است روضة و درّة یک کتاب باشد.
علی بن سلطان محمد قاری هروی.خ.موجود (در آلمان).
-الحمد للّه ربّ العالمین...
کیمیا،از جابر بن حیان کیمیاوی(-200 ق).در «الخواص الموازینیّة»مؤلف به آن ارجاع شده است.
فارسی،از قاضی محمد شریف بن شمس الدین شیرازی(1001 ق-).مذکور در«خزان و بهار» مؤلّف.
در خواص حروف،ناشناخته،در«حرز الامان» صفی علی بن حسین واعظ کاشفی از آن نقل شده است.
طب،از داود بن عمر ضریر انطاکی(-1008 ق).
مذکور در«خلاصة الاثر»(در آستان قدس نسخه ای به همین نام موجود است که ظاهرا غیر از این عنوان و تألیف نصر بن نصر است که به نام داود بن ملک مظفری مصدر ساخته،ش 5082 (سدۀ 8 ق).
منظومه در اصول فقه،از ابو الحسن عبد الهادی بن حاج جواد همدانی بغدادی آل شلیلة(-1333 ق).خ.دیده شده.
منظومه در اصول فقه،از موسی بن امین شراره (-1304 ق)،تاریخ نظم:1290 ق.خ.موجود.
-ابدأ بسم اللّه خیر مفتتح
و الحمد للّه علی ما قد منح
منظومه در فقه،از سید مهدی بن مرتضی بحر العلوم(-1212 ق).ط.ایران،مکرّر.
-افتتح المقال بعد البسمله
بحمد خیر منعم و الشکر له
بر این منظومه شروح و ملحقاتی نوشته اند که برخی چاپ شده است.
سیرۀ ائمّة زیدیّه،از امام مهدی احمد بن یحیی (-840 ق).این کتاب فنّ هشتم از«البحر الزخار»است.
فارسی،تاریخ نادر شاه افشار،از میرزا محمد مهدی بن محمد نصیر منشی استرآبادی، ط.مکرّر در(تهران و بمبئی).
-دیباج دیباچۀ کتاب کتاب فصاحت قرین
فارسی،مجلّه ماهانه،به سردبیری محمد بن اسماعیل محلاتی و مدیریت شیخ حسین صحاف که از 1327 ق در نجف منتشر می شد.
فارسی،از نجفقلی خان حسام الدوله معروف به آقا سردار،تألیف:1330 ق.ط.مکرّر.
ابراهیم بن حسین بن علی بن غفار دنبلی خوئی (-1325 ق)،تاریخ شرح:1291 ق.ط.تبریز، 1292 ق و مکرّر.
مهذب الدین احمد بن عبد الرضا.خ.موجود.
فارسی،از محمد باقر بن محمد جعفر همدانی (-1332 ق).ط.تهران،1300 ق.
ص:76
در حسن و قبح عقلیون،از حسین بن حاج نجف تبریزی(-1251 ق)جدّ مادری طه نجف، تالیف:1192 ق،مرتب بر 8 باب.خ.
خوانساری نجف.
-الحمد للّه الذی بدأ بخلق العقول
سید مهدی بن علی مشعل بحرانی(-1343 ق).
مذکور در فهرست تألیفات او که بخط خودش نزد فرزند او عبد المطلب موجود بوده است.
ص:77
به ترتیب:نحو،صرف،معانی،لغت،میزان، رجال،درایة،حدیث،اصول،تفسیر،تجوید، هیأت،حساب،کلام و فقه.مذکور در«غایة الآمال»مؤلّف.
موسی بن محمد باقر بن محمد سلیم قراچه داغی.
مؤلف«لطائف الدرر»را در طهارت و صلاة از این کتاب برگزیده و در 1316 ق چاپ کرده است.
محمد رضا طبسی(معاصر).خ.دیده شده.
سید عبد اللّه شبّر(-1242 ق).تلخیص اوّل «جامع المعارف و الاحکام»مؤلف است.
مذکور در اجازۀ مؤلف برای محمد تقی قزوینی.
محمد کاظم بن شفیع هزار جریبی(-بین 1232 و 1238 ق).مذکور در فهرست تألیفات او.
فارسی،معانی و بیان،از آق اولی حسام العلماء.
ط.شیراز،1315 ش.
ملل و نحل،از ملاّ عباس بن حیدر قمی.تألیف:
1069 ق،مرتب بر مقدمه،4 فصل و خاتمه.
کمال الدین عبد الرزاق ابن فوطی(-723 ق).
مذکور در«فوات الوفیات»ابن شاکر.
شیخ هلال الدین بن اسماعیل خوئی.در مجموعه ای از آن نقل شده.
اصول فقه،از عبد الکریم بن محمد جعفر مهرجردی یزدی(-1355 ق).ط.تهران، 1337-1338 ق و مکرر.
میرزا ابراهیم بن محمد علی محلاتی شیرازی،در اثبات فتوائی که برخلاف شیخ فضل اللّه نوری داده.ط.ایران،1323 ق.
منظومه از علی بن جعفر شریعتمدار استرآبادی (-1315 ق)،برگرفته از نظم«اللمعة الدمشقیۀ»او،مذکور در«غایة الآمال»مؤلّف.
نیز از علی بن جعفر شریعتمدار و مذکور در«غایة الآمال».
محمد باقر بن محمد آل زائر دهام(معاصر).ط.
العماره،1348 ق.
الملقب به نور الانوار)
محمد بن مرتضی معروف به نور الدین اخباری (زنده در 1115 ق)نوادۀ برادر فیض کاشانی.خ.
دیده شده(در چند مجلّد).
-الحمد للّه الذی فجر من قلوب اولیائه ینابیع الحکمة
در عروض و قافیه،از سید رضا بن محمد بن شجاعتعلی هندی(-1362 ق).خ.موجود.
المنصور)
اشعار صفی الدین عبد العزیز حلّی(-750 ق)در مدح ناصر الدین ابو الفتح ارتقی.درج در دیوان او که مکرر طبع شده و به صورت مستقل نیز در 1283 ق چاپ شده.
ابو علی فتح اللّه بن علوان کعبی دورقی(-1130 ق).
ص:78
سید محمد صادق بن سید حسن آل بحر العلوم(ح 1315 ق-).
الحسینیة)
انساب،از ادریس بن ابی العباس احمد حسنی علوی فضیلی.ط.فاس،1314 ق.
المستطرفة)
منظومه،منسوب به سید محسن مقدس اعرجی (-1227 ق)،ط.تهران،1271 ق.
منظومه از محسن بن محمد سمیع کرمانشاهی(- زنده در 1221 ق)نبیرۀ فیض کاشانی.خ.دیده شده.
-سبحانه من لا یزال محسنا
حمدی الیک الملک المهیمنا
قاضی محمد بن علی شوکانی(-1250 ق).
شرح آن به نام«الدراری المضیئة»نیز از شوکانی است.شرح دیگرش«الروضة الندیة»از صدیق حسن خان است که چاپ شده.
منظومه از محمود عباس عاملی(-1353 ق).ط.
بیروت،1353 ق.
سید عبد اللّه بن محمد طاهر موسوی شیرازی نجفی(1319 ق-).ط.شیراز،1348 ق.
فارسی،تاریخ اشکانیان،از محمد حسن خان اعتماد السلطنة.ط.تهران،1308-1311 ق(3 جلد).
منظومه از محسن بن شریف(-1355 ق)نوادۀ صاحب جواهر که به مثابۀ سفرنامۀ بحرین اوست.خ.موجود.
منظومه در ادب و تاریخ،از محمد بن مهدی مغنیۀ عاملی(سدۀ 13 ق).صاحب«اعیان الشیعه»آن را به همین نام از مآخذ اعیان شمرده امّا شیخ خلیل مغنیه نوادۀ اناظم که نسخۀ آن را داشته نام صحیح آن را«درر الحکم»می داند.
رسالۀ بی نقطه،از محمد مؤمن بن محمد قاسم جزائری(1074 ق-)-جزءی از«لطائف الظرائف»اوست که در 1109 ق تألیف آن را به پایان رسانیده.خ.موجود.
-لا اله الاّ اللّه محمد رسول اللّه،اوّل الکلام
و اکمل المرام حمد اللّه الاحد الصمد العلاّم
شرح فاکهی در نحو،از سلیمان بن داود حلّی پدر سید حیدر شاعر معروف(-1304 ق)،تألیف:
1233 ق.خ.خوانساری نجف(خط مولف در 1239 ق).اصل فاکهی از عبد اللّه بن احمد مکی است.
-الحمد للّه الذی رفع قدر العلماء.
شیخ غالب بن قعود حویزی(-1317 ق)؛خ.
موجود.
-الحمد للّه ذی الجلال و الاکرام...
رسائل،از ابو الحسن علی بن زید بیهقی(-565 ق).مذکور در«مشارب التجارب»مولف.
سخاب رشتۀ قرنفل را گویند که در آن گوهری نباشد.
ص:79
قاضی ابو عبد اللّه محمد بن عبد اللّه ابن ابار قضاعی بلنسی اندلسی(-658 ق)امام اندلس.
شیخ احمد تلمسانی از این کتاب در«نفح الطیب من غصن الاندلس الرطیب»نقل کرده است.
السبطین)
جمال الدین محمد بن یوسف زرندی(-750 ق)،محدّث حرم نبوی(صلی الله علیه و آله).خ.دیده شده.
-الحمد للّه ذی المنّ و الاحسان و الطول و الامتنان...
ناشناخته،ط.بیروت،مذکور در برخی از فهارس.
حامد حسین بن محمد قلی نیشابوری لکهنوی (-1306 ق)صاحب عبقات.خ.موجود.
فارسی،از اشرف الواعظین سید حسن بن محمد حسینی یزدی آل ط.ط.تهران،1349 ق.
فارسی،ترجمۀ کلمات قصار امیر المؤمنین(علیه السلام)، از محمد کاظم بن محمد شفیع هزار جریبی.خ.
دیده شده.
ص:80
العقائد)
شریف احمد بن یحیی بن مرتضی حسنی یمنی زیدی(-840 ق).سفر دوم از«غایات الافکار فی شرح البحر الزخار».خ.دیده شده.
فارسی از حبیب اللّه بن شیخ زین العابدین قمّی (-1359 ق).«کشف الفوائد»از علاّمه حلّی است که شرحی است بر قواعد العقائد خواجه نصیر الدین طوسی.خ.موجود.
کلام،از محمد حسین بن محمد علی شهرستانی (-1315 ق).«غرر الفوائد»منظومۀ حکیم سبزواری است و شاید این کتاب شرح منظومه بوده باشد و ظاهرا نسخۀ آن نزد یکی از نوادگان شارح موجود است.
منظومه در اصول فقه،از ملا علی قزوینی خوینی حائری(-ح 1318 ق).خ.دیده شده.
-ابدا بسم اللّه فی المقال
و حمده و الشکر بالافضال
فقه،از محمد حسن آل مظفر نجفی،در چند مجلد،تألیف مجلد اول:1354 ق.
-الحمد للّه الذی فضّل الشریعة الاحمدیّة
اصول فقه،از احمد بن صالح آل طعان بحرانی (-1315 ق)،جواب 4 سؤال است که سید شبر بن علی ستری بحرانی پرسیده بوده.
سید هادی بن علی بجستانی(-1368 ق)،شرح منظومۀ سبزواری است.مذکور در فهرست تألیفات او.
ادب و اخلاق،از اسماعیل بن نجف حسینی مرندی(-1318 ق)،تألیف:1250 ق.خ.
موجود.
فارسی،ناشناخته،ط.ایران.
حاشیۀ جدید بر فرائد الاصول شیخ انصاری،از محمد کاظم آخوند خراسانی(-1329 ق).ط.
ایران.مکرّر.
سید محسن امین عاملی.برای تدریس در مدارس تألیف کرده.
ص:81
تخمیس قصیدۀ الازریّة،از جابر بن عبد الحسین ربعی کاظمی،ط.بمبئی،1300 و 1318 ق؛ تهران،1301 ق؛نجف،1370 ق.
علوم غریبه،از سید محسن(یا حسن)بن حسین آقائی یزدی(-1338 ق).خ.دیده شده.
-الحمد للّه الذی تحیرت العقول فی کنه ذاته
در انواع علوم،از سید محمد رضا بن اسماعیل شیرازی(-1300 ق).ط.تهران،1299 ق و مکرّر.
منظومه در صلاة،از عبد الغنی قراچه داغی(- پس از 1300 ق).این منظومه تکملۀ درۀ بحر العلوم است.
محمد بن علی بن ابراهیم ابن ابی جمهور احسائی (-پس از 901 ق)،از مآخذ«مستدرک الوسائل».
-الحمد للّه الذی اقام قواعد القوانین الفقهیّة...
سید محمد باقر بن مرتضی موحّد موسوی ابطحی (-1340 ق)،تألیف:1325-1327 ق،خ، موجود.
منظومه از نظر علی زنجانی(-پس از 1290 ق) شاگرد شیخ انصاری.این کتاب همانند«نصاب الصبیان»ولی بزرگتر از آن است.
اسماعیل بن محمّد علی محلاّتی(-1343 ق).
مجموعۀ فوائدی است در اصول،فقه و رجال.
خ.دیده شده.
-(پس از خطبه)فهذه جملة من الدرر اللوامع الغرویة من شتات القضایا الفقهیّة و الاصولیّة و الرجالیّة
فرج بن حسن بن فرج مؤلف«تحفة اهل الایمان».در این کتاب اجازات مشایخ خویش را گرد آورده.
ادعیه،از محمد صالح آل طعان قطیفی.خ.
موجود.
نحو،از محسن بن محمد سمیع کرمانشاهی(زنده در 1221 ق)،نوادۀ فیض کاشانی.
فارسی،منظومه در مراثی سید الشهداء(علیه السلام)،از محمد شفیع شوقی،ط.تهران.
انساب،ناشناخته،محمد علی هبة الدّین شهرستانی نسخه ای از«بحر الانساب»را در بعلبک دیده بوده که از این کتاب برگرفته شده است.
امام مهدی احمد بن یحیی بن مرتضی حسنی یمنی(-840 ق)کتاب چهارم از 8 کتاب «یواقیت السیر»؛خ.موجود.
شیخ حسین بن احمد آل سمیسم لامی نجفی (-1340 ق)،تالیف:1325-1327.خ.
موجود.
ابی طالب(علیه السلام))
ولی اللّه بن نعمت اللّه حسینی حائری(سدۀ 10 ق).در«مدینة المعاجز»سید هاشم بحرانی و
ص:82
چند کتاب دیگر از آن نقل شده است.
محمد ابراهیم کلباسی نجفی.تقریرات سید ابو تراب خوانساری است.تالیف:1346 ق.
شاذان بن جبرئیل قمی(سدۀ 6 ق)مؤلف «ازاحة العلّة»مذکور در«الروضة فی المناقب» که از همین مؤلّف است.
سید محسن امین عاملی مؤلّف«اعیان الشیعة».
الهیولی و الصورة)
سلیمان بن احمد آل عبد الجبّار قطیفی(-1266 ق).مذکور در«انوار البدرین».
محمد تقی بن حسینعلی هروی اصفهانی (-1299 ق).تعلیقاتی است بر«اللوامع الحسینیّة»تالیف استادش سید کاظم رشتی.خ.
موجود.
-الحمد للّه و سلام علی عباده الذین اصطفی.
سید عبد الکریم بن جواد بن عبد اللّه جزائری(-ح 1215 ق).خ.دیده شده.
-الحمد للّه الواحد القدیم
عبد اللّه بن حسن مامقانی(-1351 ق).
اخلاق،از عبد اللّه بن محمد رضا شبر حسینی (-1242 ق).خ.دیده شده.
-الحمد للّه علی نعمائه
کشکول گونه ای از محمد بن عبد اللّه بن محمد رضا شبّر حسینی.تالیف:1238 ق.خ.
دیده شده.
-فاتحة کل کتاب کریم و مفتح کل خطاب عظیم حمد اللّه الملک الجبّار...
اصول فقه،از محمد بن هاشم بن شجاعتعلی هندی نجفی.به مسائل دیگری از جمله رجال نیز در آن پرداخته شده است.
منظومه در صیغ و عقود و ایقاعات،از عبد اللّه بن حسن مامقانی(-1351 ق)تاریخ نظم:1346 ق.ط.نجف،1346 ق.
-ابدأ بسم اللّه ذی الجلال
ثم بحمده علی التوالی
منطق،از عبد النبّی بن محمد علی وفسی عراقی (1307 ق-).
حاشیة القوانین
علی بن محمد علی بن حیدر بن خلیفۀ مجیراوی معروف به شیخ علی حیدر شروقی(-1314 ق) تألیف مجلد دوم که نسخۀ آن دیده شده:1293 ق.
منظومه در اصول فقه،از محمد جواد بن محمد رضا واعظ دارابی شیرازی(1309 ق-)، مرتب بر غیاصات،اصداف و درر.مذکور در مقدمۀ طبع«النّجعۀ»مؤلّف.
السجّادیّة المشهورة)
عبد اللّه بن عیسی بن محمد صالح افندی تبریزی (-ح 1130 ق).ط.تهران،1324 ق.
سید حسن صدر بن هادی موسوی(-1354 ق).
ص:83
«عقائد جعفریّه»فن اول کتاب«کشف الغطاء» است.
28 قصیده در مدح ناصر الدین شاه قاجار،از حسن بن هانی نجفی.خ.دیده شده.
-حمدا لناصر دینه...
ما عسی ان یکون فیک مدیحی
غایة المدح فی علاک ابتداء
کمال الدین عبد الرزاق ابن فوطی مروزی (-723 ق).
علی بن جعفر شریعتمداری استرآبادی.این کتاب شرحی است بر بوستان که آن نیز از علی شریعتمدار و شرح منظوم«درج المضامین»در تجوید تألیف ملاّ مختار قاری اعمی اصفهانی.
کشکول فوائد متفرقه،از حیدر قلی خان بن نور محمد خان سردار کابلی.خ.دیده شده.
ناشناخته.مؤلف از نوادگان صاحب حدائق و شاگرد سید محسن مقدس اعرجی است.خ.
موجود.
سید صادق بن علی اعرجی فحام نجفی(-1204 ق).خ.حسینیّۀ کاشف الغطاء.
-الحمد للّه ربّ العالمین...
فقه،از محمد بن عبد الکریم قائنی(معاصر)، تألیف:1349 ق.ط.نجف،1354 ق.
فقه وسائل دیگر،از یوسف بن احمد بحرانی (-1186 ق)صاحب حدائق.تألیف:1177 ق.
ط.ایران،1307 ق.
ص:84
فارسی،داستان،از پسیان،ط.تهران.
فارسی،از سید علی رضا بن ریحان حسینی، مؤلّف«آئینۀ دانشوران».ط.
فارسی،از دکتر ریولان و عدّۀ دیگر،ترجمۀ محمود پورشالچی،ط.تهران،1327 ش.
محمد محمدی.ط.تهران،1328-1330 ش (2 جلد)و مکرّر.
فارسی،از محمد حسن شریف،ط.تهران.
فارسی،داستان،از غلام رضا کیانپور،ط.تهران.
فارسی،آثار جنگ جهانی در ایران،از حاج مراد مرغیوف،ترجمۀ شرف الدین قهرمانی.ط.
تهران.
فارسی،از علی نقی وزیری،ط.تهران،1304 ش.
فارسی،در فجایع جنگ جهانی،از اریش ماریار مارک آلمانی،ترجمۀ هادی سیاح سپانلو.ط.
تهران،1309 و 1316 ش.
فارسی،از گوردن واترفیلد،ترجمۀ عبد الحسین بدیع،ط.تهران،1320 ش.
فارسی،از سعید نفیسی(-1345 ش).ط.
تهران،1328 ش.
در ادیان و عبادات،از عزّ الملک محمد بن عبد اللّه مسبّحی حرّانی(-420 ق).
فارسی،شعر،از سهراب سپهری،ط.تهران.
فارسی،در حقیقت اسم اعظم،از عبد الوحید گیلانی،مذکور در«ریاض العلماء».
فارسی،داستان،از ش.پرتو.ط.تهران،1310 ش.
فارسی،از سید محمد مویلحی،ترجمۀ محمد حسن شریف.ط.تهران،1317 ش.
فارسی،طب،از محمد علی عزمی.ط.تهران، 1323 ش.
فارسی،اخلاق،از جهانگیر بلوچ.ط.تهران، 1326 ش.
اردو،ظاهرا ترجمۀ دوازده امام خواجه نصیر الدین طوسی است که در هند طبع شده.
سید ابو طالب قائنی(-1293 ق).تقریرات درس استاد او شیخ محسن خنفر(-1270 ق) است.
شرح«قطر الندی»،از سید جعفر بن محمد اعرجی(-1332 ق).
تجوید به قراءت عاصم،از عبد الحسین بن عبد المولی،مرتب بر مقدمه و چند درس.خ.
ص:85
موجود.
-الحمد للّه العاصم من الزّلل...
جعفر بن محمد نقدی(1303 ق-).ط.نجف، 1307 ق.
محمد حسین بن علی اکبر اصفهانی.تالیف مجلّد اول:1248 ق.خ.حسینیۀ کاشف الغطاء(ج.
اول).
سیر و تواریخ پیامبر(صلی الله علیه و آله)و ائمّه(علیه السلام)از حسن بن محمد بن ابراهیم لواسانی تهرانی(معاصر).ط.
صیدا،1349 ق.
سید محسن امین.تالیف 1362 برای شاگردان مدارس.ط.
نیز از سید محسن امین.ط.سوریه.این کتاب هم برای شاگردان مدرسۀ علویۀ دمشق تألیف شده است.
شمس الدین ابو عبد اللّه محمد بن مکی شهید اول (-786 ق)،تألیف:784 ق.تا کتاب الرهن که به سبب شهادت او ناتمام مانده.ط.تهران، 1265 و 1269 ق.خ.آستان قدس،ش 2401 (822 ق)و چند نسخۀ دیگر.
-الحمد للّه الذی انطق السنتنا بحمده
توحید و اخلاق،از محمد علی بن محمد کاظم شاهرودی(-1293 ق).تالیف مجلد اول:
1274 ق.خ.دیده شده.
احمد رضا عاملی نباطی(معاصر).قسم دوم از «هدایة المتعلّمین الی ما یجب فی الدین».ط.
صیدا،1353 ق.
شیخ عبد الکریم زنجانی(معاصر)،ط.نجف، 1359 ق.
ملا داود بن سلیمان کعبی(1313 ق-)،شرح 8 فصل از منظومۀ«الدرر الغرویة»از سید صالح قزوینی است.
سید خلف بن عبد المطلب مشعشعی(-1070 یا 1074 ق).
کل شهر علی التکرار)
ادعیه،از رضی الدین علی بن طاوس(-664 ق).
خ.آستان قدس،ش 12157(977 ق)و 2 نسخۀ دیگر.
-احمد اللّه جل جلاله بما وهب لی من القدرة
فارسی،مثنوی،ناشناخته.خ.دانشگاه.
فارسی،داستان،از علی اصغر معززی.ط.تهران.
فارسی،داستان،از محمد باقر حجازی،ط.
تهران.
فارسی،عرفان،از میر سید علی بن شهاب الدین همدانی(-786 ق).ط.شیراز،1338 ق.
فارسی،فقه،از عبد النبی عراقی(معاصر)،خ.
دیده شده.
فقه،از ابراهیم بن غیاث الدین خوزانی،معاصر
ص:86
نادر شاه افشار،مذکور در«تتمیم امل الآمل».
فارسی،داستان،از مصطفی رحیمی.ط.
سید محسن امین.مذکور در فهرست تألیفات او.
ص:87
لغت عربی به فارسی،از قاضی خان بدر محمد دهار وال دهلوی هندی(سدۀ 9 ق)مؤلف«اداة الفضلاء».خ.موزۀ بریتانیا(در کتابخانۀ دهخدا هم در تهران موجود بوده است)
-حمد بیحد مبدع ذو الکمال را...
فارسی،در خواص ادویه،منسوب به ابن جزله، تألیف:803 ق.خ.آستان قدس،ش 5083 (1082 ق).
فارسی،از ملا علی محمد بن محمد حسین محلّه نوی(-1293 ق).از مآخذ«معرفة القبلة».
طب،از ابو علی حسین بن عبد اللّه بن سینا(-427 ق)،خ.مشکات.
-سئل الشیخ الرئیس ابو علی بن سینا ان یملی کتابا فی امره باستعمال الهندباء.
طب،از محمد قاسم هندو شاه فرشتۀ استرآبادی که در«مخزن الادویه»از آن نقل شده است.
فارسی،از موسی بن علی رضا ساوجی که به نام ناصر الدین شاه قاجار تألیف کرده.ط.تهران، 1269 ق.
فارسی فقه،از ناصر خسرو علوی بدخشانی (-481 ق)،مذکور در وصیتنامۀ مؤلف.
علی اکبر قائم مقامی فراهانی.مذکور در آخر «جان جهان»مؤلّف.
از مآخذ«مؤید الفضلاء»و مذکور در اول آن کتاب.
فارسی،از صدر المعالی نور حقیقی خوانساری.
ط.
فارسی،از سید محسن خلیق رضوی.ط.تهران، مکرّر.
فارسی،از سرهنگ خوشنویسان.ط.تهران.
فارسی،قصیده در فنّ بلاغت،از صدر الافاضل لطفعلی دانش(-1350 ق).وی این قصیده را خود شرح و به صدیق الملک اهداء کرده است.
خ.موجود.
فارسی،نشریۀ تجارتخانۀ واردات و صادرات شوروی(زاک کاستورک).ط.تهران،1318 ش.
فارسی،دستور زبان پهلوی،از دین محمد جی هندی.ط.بمبئی،1934 م.
-الحمد للّه الذی هدانا للاسلام
فارسی،موسیقی،از علی نقی خان وزیری.ط.
برلن.
فارسی،از عبد الرحیم سلطان القرائی.خ.
موجود.
-اول در بیان وقف.وقف در لغت...
فارسی،از حافظ جی بن یوسف الدین گیلانی شفتی.خ.موجود.
-الحمد للّه رب العالمین و الصلاة و السّلام علی سید المرسلین و آله الاکرمین و صحبه المنتجبین،و بعد چنین گوید...
ص:88
فارسی،از ع.ح.حکیمی و ح.معینی.ط.تهران، 1308 ش.
فارسی،از مهدیقلی هدایت مخبر السلطنه.ط.
تهران.
فارسی،از حبیب اللّه صحیحی.ط.تهران، 1305 ش.
فارسی،ناشناخته،نسخۀ خطی مجلد اول این کتاب که«تحفة المؤمنین»نام دارد و در کیمیاست موجود است.خ.آستان قدس ضمیمۀ ش 10867.
دستور الحکم-دستور معالم الحکم
فارسی،شرح فرمان امیر المؤمنین(علیه السلام):به مالک اشتر،از احمد ادیب کرمانی.ط.1321 ق.
فارسی،ترجمه و شرح فرمان امیر المؤمنین(علیه السلام) به مالک اشتر،از محمد علی بن علی اصغر واعظ تهرانی همّت آبادی.
فارسی،ترجمۀ فرمان امیر المؤمنین(علیه السلام)به مالک اشتر،از محمد علی بن محمد حسین فروغی ذکاء الملک(در فهرست مشار ترجمه به نام محمد حسین ذکاء الملک فروغی است).ط.
تهران،1321 ق.
ناشناخته،در«مناقب مرتضوی»از آن نقل شده.
فارسی،از ماه لقا برهان.ط.تهران،1309 ش.
فارسی،از مترجم همایون(علی محمد فرهوشی).ط.تهران.
فارسی،از محمد مصدق مصدق السلطنه.ط.
تهران،1333 ق.
فارسی،از محمد جعفر بن محمد صادق،که در 1134 ق برای میرزا ابو الحسن تالیف کرده،خ.
آستان قدس،ش 3146(1133 ق).
فتح اللّه مرعشی شوشتری معروف به کیمیاوی، برای شاگرد و مریدش فتح اللّه وفائی شوشتری (-1304 ق)تالیف کرده.
دستور رمل-رمل
فارسی،در زیارات شیراز،از عبد العزیز بن محمد افضل شیرازی،برگرفته از«شدّ الازار»، مذکور در کشف الظنون.
فارسی،از عبد العلی پرتو علوی،ط،تهران.
ص:89
فارسی،از محمد باقر کمره ای.
میرزا ابراهیم شاعر اصفهانی(-1302 ق)، برای فرزند خویش اسماعیل دردی تألیف کرده.
جلال الدین بن محمد نصیر همائی شیرازی (1317 ق-)،بخشی از آن در نامۀ فرهنگستان و سالنامه طبع شده.
شیخ حسن هروی مؤلّف«انقلاب طوس».ط.
محمد حسین ادیب السلطنۀ سمیعی عطا (-1332 ش).ط.تهران.
محمد حسین صدر آموخته.ط.رشت.
عبد العظیم قریب گرگانی.ط.تهران،مکرّر.
عبد العظیم قریب،ملک الشعراء بهار بدیع الزمان فروزانفر،جلال الدین همائی و رشید یاسمی.ط.
تهران،1329 ش.
عبد الکریم بن ابی القاسم ملا باشی ایروانی (-1294 ق)به نام فرزند خویش محمد علی،در زمان حکومت بهمن میرزا در تبریز تالیف کرده و مرتب است بر 14 فائده.
-سپاس و ستایش خداوندی را سزاست که نوع انسان را پایۀ برتری
غلام حسین کاشف.ط.استانبول،1328 ق.
قویم.ط.تهران.
محمد بن عباس پروین گنابادی.ط 1328 ش (ضمیمۀ مجلۀ آشفته).
محمد کریم خان بن ابراهیم کرمانی(-1288 ق).
ط 1275 ق).
فارسی،صرف و نحو،از حبیب اللّه اصفهانی (-1315 ق).ط.استانبول،1289 ق.
فارسی،از هادی بیرجندی.ط.تهران.
فارسی،از نجیب الدین رضای ذهبی تبریزی اصفهانی.
امیر رضا حسینی قزوینی(سدۀ 11 ق).خ.
موجود.
ص:91
فارسی،رسالۀ عملیه،از علی اکبر اصفهانی.
ظاهرا مؤلّف علی اکبر بن محمد باقر اژه ای (-1232 ق)است.رساله مقدمه ای هم در اصول دین دارد.خ.دیده شده.
فارسی،فقه منظوم،از محمد علی بن شیر علی بروجردی(-1328 ق).خ.موجود.
-مهر مهرش نامۀ مشکین طراز
بر سپاس کردگاری گشت باز
فارسی،از حسن مشیر الدوله پیرنیا.ط.تهران.
فارسی،صرف و نحو،از عبد الرحیم همایون فرخ.ط.تهران،1324 ش.
فارسی،داستان نویسی،از عبد النبی فخر الزمانی زلالی قزوینی(-1037 ق).
شرح منظومه در عروض از خود ناظم که ناشناخته و معاصر رفیع الدین محمد(-1034 ق)پدر سلطان العلماء است.خ.آستان قدس، ش 4334.
فارسی،از مشهدی اللهوردی،ط.رشت،1304 ش.
فارسی،از نور الدین عبد الرحمن جامی(-898 ق).خ.موجود.
-بعد از تیمن به موزون ترین کلامی...
فارسی،از قاضی مسعود رازی،مذکور در «کشف الظنون».
انشاء و ترسل،از محمد بن هندو شاه شمس منشی نخجوانی(687 ق-).خ.شهید مطهری.
-تحمیدی که سیار فهم دوربین...
فارسی،از ا.ر.تامسن،ترجمۀ محمد صادق نشأت.ط.تهران.
بدیع الزمان حسین بن ابراهیم نطنزی(-497 ق).
خ.آستان قدس،ش 11976(594 ق)و چند نسخۀ دیگر.
-الحمد للّه الذی ابدع العالم بقدرته
فارسی،از ادمون دیل و شارل کاردر،ترجمۀ علی محمد مدرسی.ط.تهران،1336 ش.
فارسی،پرورش کودک،از حسین قلی قزل ایاغ قاجار،تألیف:1345 ق.ط.قاهره،1306 ش/ 1345 ق.
فارسی،صرف،از انور علی،ط.هند.
حافظ محمد بن ابی بکر مدینی.ابن طاوس در «اقبال»از آن نقل کرده است.
فارسی،کشاورزی،از رضا قلی گل پیرا.ط.
تهران،1308 ش.
ناشناخته،از مآخذ«البلد الامین»کفعمی.
فارسی،از نور الدین عبد الرحمان جامی(-898 ق).خ.آستان قدس،ضمیمۀ ش 8715(985 ق).
ص:92
-به نام آنکه ذات او ز اسماء(رسائل دیگری هم در دستور معمّا از جامی در دست است).
فارسی،از حسین بن محمد حسینی معمائی نیشابوری(-904 ق)که به نام امیر علی شیرنوائی تألیف کرده،خ.آستان قدس ضمیمۀ ش 13479(991 ق)و چند نسخۀ دیگر.
دستور معمّا-معمّا
دستور معما-حلیة الحلل
فارسی،استخراج تقویم،از حسین بن محمد بن یحیی شریف زیدی حسینی،تالیف:891 ق،خ.
ملک.
-زواهر جواهر حمد و سپاس
فارسی،از نور الدّین عبد الرحمان جامی(-898 ق).خ.موجود.
فارسی،از امیر خسرو دهلوی(-725 ق).
ص:93
فارسی،ترجمۀ ابو تراب شایگان.ط.تهران.
فارسی،در بیان روح،غذای روح و طیران روح، از حسین بن علی بن عبد الهادی حسینی نبوی قمی (1342 ق-)،تألیف:1369 ق.خ.دیده شده.
فارسی،برگزیدۀ دیوان محمد علی صفوت.ط.
تبریز،1324 ش.
فارسی،دیوان عباسقلی خرّم اصفهانی.ط.
فارسی،جغرافیا،از عباس شوقی.ط.تهران، 1314 ش.
فارسی،داستان،فارسی،از ماکسیم گورکی، ترجمۀ کریم کشاورز.ط.تهران،1327 ش.
فارسی،داستان،از حسین شعشعانی.ط.تهران، 1322 ش.
لغت فارسی به ترکی،از مصطفی بن لطف اللّه دشیشی،تالیف:988 ق به اسم حسن پاشا امیر الامراء مصر.مذکور در«کشف الظنون»
ابو اسحاق ابراهیم بن سلیمان بن عبید اللّه بن خالد نهمی.حمید بن زیاد(-310 ق)آن را از مولف و نجاشی و شیخ طوسی به اسناد خویش از حمید روایت می کنند.
احمد بن محمد بن حسین بن دؤل قمی(-350 ق).نجاشی به اسناد خویش آن را از مؤلّف روایت می کند.
به احتمال از جابر بن حیان صوفی(-200 ق).
ضمن 11 رساله جابر در کیمیا دیده شده.
ابو القاسم حمید بن زیاد بن حماد کوفی نینوائی (-310 ق).حسین بن علی بزوفری و احمد بن جعفر بزوفری که هردو از مشایخ شیخ مفیداند، آن را از مؤلّف روایت می کنند.و شیخ مفید آن را از محمد بن حسین بزوفری روایت می کند.
سید خلف مشعشعی حویزی(-1074 ق)، مذکور در«ریاض العلماء».
ابو القاسم سعد بن عبد اللّه بن ابی خلف اشعری قمّی(-301 یا 299 ق).مذکور در رجال نجاشی.
حاج محمد سعید.ظاهرا از مؤلفات پس از هزار هجری است و در برخی از مجامیع از آن نقل شده است.
ابو احمد عبد العزیز بن یحیی جلودی(-332 ق).
از وی 3 کتاب دعاء روایت شده که دومی کتاب الدعاء عن علی(علیه السلام)و سوّمی کتاب الدعاء عن ابن عباس نام داشته است.مذکور در رجال نجاشی.
عبد القاهر(یا عبد القادر)بن ابی القاسم اشتری.در تصانیف سید بن طاوس از جمله در اقبال از آن نقل شده است.
ابو الحسن علی بن حسن بن علی بن فضال کوفی (سدۀ 3 ق).مذکور در رجال نجاشی.
ص:94
ابو الحسن علی بن حسن بن محمد طائی جرمی طاطری.نجاشی به 3 واسطه آن را از مؤلف روایت کرده است.
ابو الحسن علی بن حسین مسعودی(-346 ق) صاحب«مروج الذهب».مذکور در برخی از تألیفات کفعمی.
ابو الحسن علی بن مهزیار اهوازی،وکیل امام رضا،امام جواد و امام هادی علیهم السّلام.
سید مبین حسینی وفسی همدانی،تألیف:1268 ق.خ.مرعشی قم.
ابو جعفر محمد بن اورمۀ قمّی.نجاشی به 4 واسطه آن را از مؤلف روایت می کند.
ابو جعفر محمد بن حسن بن فرّوخ صفار(-290 ق).نجاشی به 2 واسطه آن را از مؤلف روایت می کند.
ابو طاهر محمد بن سلیمان زراری(-300 ق)جد ابو غالب زراری.مذکور در رجال نجاشی.
ابو عبد اللّه محمد بن عباس بن عیسی غاضری.
تألیفات غاضری را حمید نینوائی(-310 ق)از او روایت می کند.مذکور در رجال نجاشی.
ابو المفضل محمد بن عبد اللّه شیبانی(-387 ق).
ابو جعفر محمد بن حسین بن سفیان بزوفری،از مشایخ شیخ مفید.محمد بن ابی قرّه دعای ندبه را از این کتاب برگرفته است.
محمد بن علی ناموسی خاری فریومدی سبزواری،معاصر فخر الدین بن علامه حلّی (-771 ق).صاحب ریاض العلماء،بعضی از ادعیۀ امام سجاد را در کتاب«الصحیفة الثالثة السجادیّة»از این کتاب برگرفته است.
ابو الفرج محمد بن علی بن ابی قرّۀ قنانی.از این کتاب در«مزار»محمد بن مشهدی و«اقبال» ابن طاوس نقل شده و شاید مؤلف از اولاد ابن ابی قرّه منجم خلیفه فاطمی مصر بوده باشد.
ابو عبد اللّه محمد بن عمران بن موسی خراسانی بغدادی(-378 ق).مذکور در فهرست ابن ندیم.
ابو النضر محمد بن مسعود عیاشی سلمی سمرقندی،از مشایخ کشی و از طبقۀ کلینی.
مذکور در رجال نجاشی.
ابو عبد اللّه محمد بن وهبان بن محمد دبیلی، مذکور در رجال نجاشی.
ابو جعفر محمد بن یعقوب کلینی(-328 ق).
کتاب از مآخذ«البلد الامین»کفعمی است و کفعمی نسخۀ آن را داشته است.
محمد بن هارون تلعکبری.علامۀ مجلسی در «بحار الانوار»از این کتاب به«الکتاب العتیق» تعبیر کرده و کفعمی آن را«مجموع الدعوات» نامیده است.
میر سلطان محمود،در برخی از مجموعه ها از این کتاب نقل شده است.
ص:95
مظفر حسین بن ضامن حسین رضوی لکهنوی (1294 ق-).
معاویة بن عمار بن ابی معاویۀ دهنی بجلی (-175 ق).نجاشی به 4 واسطه آن را از مؤلّف روایت کرده است.
قاضی ابو حنیفه نعمان بن محمد بن منصور، مؤلف«دعائم الاسلام».مذکور در فهرست تألیفات مؤلف.
ابو القاسم هارون بن مسلم بن سعدان کاتب سرّ من رائی(سامرائی).نجاشی به 3 واسطه آن را از مؤلّف روایت کرده است.
ناشناخته،مؤلف از نوادگان میر داماد بوده است.
خ،دیده شده.
فارسی،ناشناخته،مرتب بر 2 قسم،خ.دیده شده.
ناشناخته،در 5 باب،در آن از«بحر المغفرة»نقل شده است.خ.دیده شده.
ناشناخته،در 5 مقصد،خ.دیده شده.
به روایت ابو محمد هارون بن موسی تلعکبری.بر این دعاء شرحهای متعددی نوشته شده که در حرف شین خواهد آمد.
چهار دعاء است که به ترتیب به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)،علی بن ابی طالب،حسن بن علی و حسین بن علی علیهم السّلام منسوب است و هر یک را شروحی است که در حرف شین خواهد آمد.
ناشناخته.سید کاظم رشتی(-1259 ق)براین دعاء شرحی نوشته است.
منسوب به امام علی بن موسی الرضا(علیه السلام).در اجازۀ عماد الدین علی شریف قاری مورّخ 988 ق این دعاء نقل شده است و نسخۀ آن ضمن مجموعۀ«کنز السالکین»موجود است.
در مجلد مزار«بحار الانوار»از محمد بن بابویه روایت شده است.
ص:96
عبد النّبی بن محمد علی وفسی(1307 ق-).
مذکور در فهرست تألیفات او.
ص:97
شیخ صدوق ابو جعفر محمد بن علی بن بابویه (-381 ق).مذکور در فهرست شیخ و رجال نجاشی.
و الاحکام)
فقه،از قاضی ابو حنیفه نعمان بن محمد بن منصور مغربی مصری(-363 ق)،خ.آستان قدس،ش 1683(1003 ق)و چند نسخۀ دیگر.
-الحمد للّه استفتاحا لحمده...
نیز از قاضی نعمان،مذکور در«المرشد الی ادب الاسماعیلیة».
محمد بن علی بن ابی طالب حزین(-1181 ق).
مذکور در«نجوم السماء».
الرجعة)
محمد محسن بن عنایت اللّه مشهدی(سدۀ 11 ق).خ.ملّی تهران.
-الحمد للّه الذی حبّب الینا الایمان...
در بیان اصول کفر و ایمان،از عبد الوحید گیلانی.
مذکور در«ریاض العلماء».
در انواع تعزیه،از محمد علی بن خداداد نخجوانی (-1334 ق).ط.1331 ق.
محمد بن جعفر کتانی.ط.دمشق،1342 ق.
رکن الدین محمد بن علی جرجانی غروی(سدۀ 8 ق).مذکور در«الابحاث فی تقویم الاحداث» مؤلّف.
سید حسین بن حسن مجتهد کرکی(-1001 ق) نوادۀ دختری محقق کرکی.مذکور در«روضات الجنات».
ابو الحسین علی بن حسین مسعودی(-346 ق).
مذکور در«مروج الذهب»مؤلّف.
اخلاق،از ابو نصر محمد بن احمد بن طرخان فارابی(-339 ق).ط.حیدرآباد هند،1349 ق.
سید محسن امین عاملی.در آن به ردّ صاحب «مجلة المنار»پرداخته است.به نقل از نامۀ مؤلف.
فقه،از علی بن حسین خاقانی(-1334 ق).به نقل از مؤلّف.
ابراهیم بن حسین دنبلی خوئی(-1325 ق).
مذکور در«ریحانة الادب».
ابو یعقوب فقیه،مذکور در معالم العلماء.
جامع:احمد خوانساری در 1279 ق.خ.شهید مطهری.
ناشناخته،مؤلّف از متاخرین بوده.ط.تهران، 1268 ق.
ناشناخته.خ.آستان قدس،ش 12407(سدۀ 6 ق).
ص:98
ناشناخته،نسخۀ آن را با حواشی به خط محمد صادق سراب تنکابنی دیده شده است.
فارسی،ناشناخته،در 10 باب،خ.روضاتی، اصفهان.
-الحمد للّه...اما بعد این رساله ای است در دفع آفات...
ناشناخته،17 دعاء از دعاء کمیل تا دعاء رؤیت هلال.خ.شهید مطهری.
ناشناخته،3 عنوان مختلف،خ.شهید مطهری.
به خط محمد حسین شاگرد زین العابدین خطاط اصفهانی در 1240 ق.خ.شهید مطهری.
جامع و کاتب:خداداد بختیاری در 1151 ق.خ.
شهید مطهری.
جامع و کاتب:زین العابدین یزدی،که در 1227 ق برای محمد حسن خان یزدی نوشته.خ.شهید مطهری.
کاتب:علا بیک،برای خزانۀ شاه سلطان حسین صفوی،خ.شهید مطهری.
کاتب:علی اکبر خوئی در 1253 ق.خ.شهید مطهّری.
جامع:سید مبین وفسی همدانی در 1268 ق.خ.
مرعشی قم.
جامع:محمد خوانساری،خ.شهید مطهری.
شرح 40 اسم از اسماء پروردگار،از تقی الدین ابراهیم کفعمی(-905 ق)که به آخر «البلد الامین»ملحق ساخته است.خ.آستان قدس،ضمیمۀ ش 11478(1276 ق)ظاهرا مختصر شرح سهروردی است.
ص:99
در آستان قدس موجود است.
ناشناخته،نسخۀ مورخ 1193 ق در آستان قدس موجود است.
ملا محمد رضا بن محمد صادق بن مقصود علی مجلسی،تألیف:1069 ق.خ.موجود.
شرف الدین علی بن حجت اللّه طباطبائی شولستانی،از مشایخ علامۀ مجلسی.مذکور در «ریاض العلماء».
ص:100
خط سید عبد الوهاب طباطبائی در 1250 ق.خ.
شهید مطهری.
ناشناخته،خ.آستان قدس.
3 نسخۀ خطی جداگانه در آستان قدس موجود است که به ترتیب در 1270 و 1279 و 1285 ق چاپ هم شده است.
نسخه ای از آن در کتابخانۀ مدرسۀ عالی شهید مطهری موجود است که نام جامع و کاتب و تاریخ کتابت را از آخر آن محو کرده اند.2 نسخۀ ناشناختۀ دیگر هم به همین نام در آن کتابخانه موجود است.
در بخش ادعیه و مناجات کتابخانۀ شهید مطهری موجود در فهرست آن یاد شده است.
لذلک الرجل
سید محمد معروف به مولانا(-1360 ق).
مؤلف«براهین الفقه».
میرزا ابو القاسم محقق قمی(-1231 ق).ط.(در آخر الغنائم).
یمین)
احمد بن عبد اللّه بن حسن بلادی(-1137 ق).
عبد اللّه سماهیجی در اجازۀ معروفش یاد کرده که مؤلف در این اثر به ردّ عبد اللّه بلادی-که از او یاد خواهد شد-پرداخته است.
یمین)
احمد بن ابراهیم بحرانی(-1131 ق)،پدر صاحب حدائق.وی نیز به ردّ شیخ عبد اللّه آتی الذّکر پرداخته است.
بشاهد و یمین)
عبد اللّه بن علی بن احمد بلادی بحرانی(-1148 ق).مذکور در«لؤلؤة البحرین».
در رد فتوای وهابیان در تخریب اماکن متبرکه،از محمد جواد بلاغی نجفی(-1352 ق)،ط.
نجف،1344 ق.
ص:101
فارسی،از علی اکبر صدر الاسلام همدانی (-1325 ق).ط.بمبئی،1310 ق.
در استحباب گریه بر سید الشهداء(علیه السلام)به عقیدۀ اهل تسنّن،از محمد باقر همدانی.خ.موجود.
فارسی،اصول دین،از اسد اللّه بن صدر الدین تنکابنی(-1339 ق).
فارسی،جریدۀ سیاسی و اخلاقی و دینی که در ایران منتشر می شد.
رسالۀ عملیه،از محمد بن زین العابدین رضوی نقوی خوانساری(معاصر).ط.اصفهان،1360 ق.
در ردّ وهابیان،از سید هادی بن علی بجستانی (-1368 ق).ط.1347 ق.
مهدی بن صالح موسوی کشوان کاظمی قزوینی (-1358 ق).«داعی الرشاد».تألیف ابراهیم رفاعی شافعی است.
-الحمد للّه هادی العباد
در معجزات ائمّة(علیه السلام)،از هادی بن علی بجستانی (-1368 ق).
در رد اشاعره،محمد باقر بن محمد جعفر همدانی (-1333 ق).خ.موجود.
فارسی،مثنوی،از محسن تأثیر تبریزی(-1129 ق).خ.شهید مطهری(در کلیات شاعر).
-بیا ای بلبل فرخ پر و بال
که از گل گشته ای شوریده احوال
قاضی ابو العنبس محمد بن اسحاق کوفی صیمری(-275 ق).مذکور در«معجم الادباء».
به نقل از فهرست ابن ندیم و«تاریخ بغداد».
فارسی،از غلام رضا بن علی نمائی طبسی.ط.
تهران،1327 ش،1367 ق.
حسنعلی آل بدر قطیفی،که هنگام تهاجم ایتالیائیان بر طرابلس در 1329 ق نگاشته.ط.
طرابلس،1329 ق.
ص:102
فارسی.ط.تهران.
فارسی،از ابو المجد حجتی،ط.تهران،1327 ش.
فارسی از ابو الفضل بن مبارک هندی(-1011 ق)صاحب تاریخ اکبری.ط.هند(در 4 مجلد).
بهزادی)
فارسی،انساب فرزندان علی محمد مستوفی مازندران،ط.تهران،1319 ش.
ملا آقا منجم معاصر فتحعلیشاه قاجار.مذکور در «المآثر و الآثار».
از ابو القاسم نجم الملک.تقویم چند سال از جمله 1299 و 1300 ش،ط.
احمد بن محمد جعفر منجّم باشی شیرازی.
نسخه های چاپی برخی از سالهای 1305-1315 ش.دیده شده.
احمد بن محمد حسن منجم باشی تفرشی اصفهانی(اواخر سدۀ 13 و اوایل سدۀ 14 ق).
مذکور در«المآثر و الآثار».
احمد بن محمد حسن بن محمد علی منجم رشتی (-ح 1315 ق).مخطوطات چند سال از این تقویم دیده شده.وی ساکن نجف بوده است.
اسد اللّه هزار جریبی منجم باشی مظفر الدین میرزای ولیعهد.مذکور در«المآثر و الآثار».
محمد اسماعیل منجم مشهدی(سدۀ 13 ق).
مذکور در«المآثر و الآثار».
اسماعیل بن زین العابدین مصباح نجم الملک.
تقویم او از سال 1341 ق تا چندین سال طبع می شد.
بدیع الزمان حسینی گنابادی،منجم آقا محمد خان قاجار(-1211 ق).
محمد جعفر خان قاجار مجیر السلطنۀ مراغی (-1356 ق).ط.
جعفر بن عبد الکریم منجم باشی نائب السلطنه عباس میرزا در تبریز.مذکور در«المآثر و الآثار».
جعفر بن میرزا غلام منجم تبریزی معاصر ناصر الدین شاه قاجار.مذکور در«المآثر و الآثار».
سید جلال الدین بن سید علی تهرانی(معاصر) تقویم او سالهای متواتر چاپ شده است.
جواد جهانبخش نهاوندی(-1333 ق).تقویم بعضی از سالها از جمله(1327 و 1331 و 1332 ق دیده شده.وی شاگرد عبد الغفار نجم الدوله بوده است.
حاج آقا قراچه داغی تبریزی(-ح 1273 ق)، مذکور در«المآثر و الآثار».
ص:103
حبیب اللّه بن احمد نجومی منجم باشی شیرازی.
تقویم چاپی برخی از سالهای 1316-1321 ش دیده شده.
میرزا حبیب اللّه ذو الفنون(-1366 ق).تقویم سالانۀ او از سال 1305 تا سال درگذشت ذو الفنون در سالنامۀ پارس چاپ می شد.
ملا حسن محلاتی،شاگرد ملا حسین زنوزی.
مذکور در«المآثر و الآثار».
میرزا رضا بن جعفر نجم الملک(-ح 1290 ق).
مذکور در«المآثر و الآثار».
محمد حسن بن احمد منجم تفرشی اصفهانی، معاصر ناصر الدین شاه.
حسن بن دوست محمد منجم اصفهانی(-1211 ق).در«المآثر و الآثار»آمده است که او تقویمهای 87 سال را استخراج کرده و سال درگذشت خویش را هم خبر داده است.
ملاّ حسین منجم زنوزی برادر علی بن عبد اللّه مدرس زنوزی.مذکور در«المآثر و الآثار».
ملاّ حسین منجّم افشار(-ح 1272 ق).مذکور در«المآثر و الآثار».
محمد حسن بن محمد حسین(-ح 1289 ق)، منجم باشی ناصر الدین شاه.مذکور در«المآثر و الآثار».
محمد حسین بن بدیع الزمان حسینی گنابادی، منجّم باشی فتحعلیشاه.
میر محمد صادق منجّم خاتون آبادی(-1344 ق).مذکور در«المآثر و الآثار».
ملا صادق منجّم افشار،استاد ملا حسین افشار که پیشتر یاد شد.مذکور در«المآثر و الآثار».
میر عبد الباقی منجّم باشی گیلانی متولّی آستانۀ مقدسۀ رضویّه.مذکور در«المآثر و الآثار».
ترجمۀ تقویمهای فارسی ایران،از عبد الجلیل بن جعفر عادلی نجفی(1311 ق-).
عبد الحسین بن محمد مهدی منجم باشی.تقویم چاپی چند سال از جمله 1304 و 1309 ش، دیده شده(ظاهرا مقصود عبد الحسین بن ملا مهدی منجم باشی هروی است).
نجم الدوله عبد العلی بن میرزا علی منجم باشی.
تقویم سال 1327 و 1329 ق دیده شده.
عبد العلی بن احمد کرکانی تبریزی شاگرد اسد اللّه هزار جریبی و پدر خویش ملا احمد(-1295 ق)،مذکور در«المآثر و الآثار».
عبد العلی بن محمد تقی منجم باشی آستانۀ مقدسۀ رضوی(علیه السلام).مذکور در«المآثر و الآثار».
عبد الکریم منجم باشی معاصر آقا محمد خان قاجار(-1211 ق)و فتحعلیشاه قاجار
ص:104
(-1250 ق).
عبد اللّه پیوندی،تقویم او در چند سال از جمله 1323 ش طبع شده است.
عبد الوهاب بن علی محمد منجم باشی(-1327 ق)وی تقویم برخی از سالها را به همکاری محمد هاشم کاشانی و برخی را به تنهائی استخراج کرده است.
عبد الغفار بن علی محمد نجم الدوله(یا نجم الملک)(-1326 ق).مذکور در«المآثر و الآثار».تقویم استخراجی او طی چند سال طبع شده است.
ملا علی منجم افشار،استاد ملا حسین منجم افشار.
علی بن جعفر منجم باشی.برادر رضا نجم الملک.
مذکور در«المآثر و الآثار»و آغاز تقویم سال 1327 ق استخراج فرزندش عبد العلی نجم الدوله.
محمد علی بن عبد اللّه تفرشی شیرازی اصفهانی (-1282 ق).
علی اکبر منجم باشی قزوینی مقیم بجنورد.مذکور در«المآثر و الآثار».
غلام حسین منجم باشی قاینی مشهدی(-1284 ق).وی ساعت جلوس محمد شاه قاجار را تعیین کرد.
قوام الدین معمار معاصر شاهرخ میرزا تیموری.
مذکور در«مجالس النفایس».
محمد بن احمد رشتی نجفی(-ح 1333 ق).
ذیل عنوان تقویم از او یاد شد.
منجم الدوله جمال الدین محمد حسینی تهرانی (معاصر).تقویم استخراجی او طی چندین سال از جمله سالهای 1303،1307 و 1313 ش طبع شده است.
نجم الملک محمود بن عبد الوهاب منجم باشی (-1326 ق).ذیل تقویم یاد شد.
محیی الدین قدسی.تقویم فارسی او طی چند سال از جمله 1320 و 1325 ش چاپ شده است.
محمد مهدی بن محمد حسن منجم باشی،زنده در 1306 ق.مذکور در«المآثر و الآثار».
ملا مهدی منجم(-1337 ق)استاد سید جلال الدین تهرانی که از او در گاهنامۀ 1313 ش یاد کرده است.وی تقویم هرماه را به خط خویش می نگاشته و به ابواب حرم مطهر رضوی می آویخته.تقویم چاپی استخراجی او مربوط سال 1301 ش دیده شده.
محمد مهدی بن غلام حسین منجم باشی مشهدی.
وی پس از وفات پدر خویش در 1284 ق به جای او به استخراج تقویم پرداخته است.مذکور در«المآثر و الآثار».
ص:105
محمد هاشم بن محمد علی کاشانی(-1285 ق).
وی نخست به همراهی حسین منجم زنوزی و حسن منجم محلاتی و پس از وفات آن دو به تنهائی به استخراج تقویم می پرداخته است.
نجم التولیۀ آستان قدس رضوی؛به همین صورت از آن نقل شده است.
یحیی بن رضا منجم باشی مظفر الدین میرزای ولیعهد.مذکور در«المآثر و الآثار».
فارسی،از میرزا ملکم(-1326 ق)،تالیف بین سالهای 1275 و 1276 ق.ط.تهران،1327 ش(ضمن مجموعۀ آثار ملکم).
فارسی،از مهران،ط.تهران.
فارسی،از محمد مظاهر صدیق حضرت.ط.
تهران،1321 ش.
فارسی،از بهمن شیدائی.ط.تهران،1315 ش.
فارسی،چهارمین کتاب از 12 کتاب«کلیات دیوان ریاضی».
فارسی،مثنوی،از نویدی شیرازی.
فارسی،ناشناخته،از برخی از شاعران هند.
مذکور در فهارس کتابخانه های هند(چندین مجموعه به عنوان رباعیات در هند چاپ شده است).
فارسی،از محمد علی بن مفتی عباس لکهنوی (1298 ق-).ط.لکهنو.
فارسی،قانون مدنی،از میرزا ملکم بن یعقوب اصفهانی ناظم الدوله(-1326 ق).ط.تهران، 1327 ش(ضمیمۀ مجموعۀ آثار ملکم).
اردو،مقتل،از میرزا دبیر صاحب هندی.ط.
هند.
فارسی،تذکرۀ شعراء،از لطفعلی آذر بیگدلی (-1195 ق).خ.دیده شده.
الافطار لابی ائمّة الاطهار)
سراج الدین حسن معروف به شیخ فدا حسین شاگرد مفتی عباس لکهنوی(-1306 ق).
مذکور در«النفحة القدسیۀ»مؤلّف.
سید محسن امین عاملی مؤلف«اعیان الشیعة».
مذکور در فهرست تألیفات او.
محمد صالح بن فضل اللّه مازندرانی حائری (1298 ق-).مذکور در فهرست تألیفات او.
صدر الدین محمد بن محمد صادق حسینی قزوینی(-پس از 1103 ق).خ.موجود.
-الحمد للّه المحمود المعبود
سید محمد بن عبد الکریم طباطبائی بروجردی(- پیش از 1168 ق).خ.موجود.
ص:106
الشهید الثانی
در موضوع تبعض البضع مذکور در شرح لمعه، نیز از محمد بن عبد الکریم طباطبائی بروجردی.
خ.موجود.
جواب اعتراضات سلطان العلماء.
ص:107
(-1098 ق).ط.ایران،1317 ق.
-الحمد للّه الذی لا شبهة فی وجوده...
محمد بن حسن مدقق شیروانی(-1098 ق).
نسخۀ آن ضمن مجموعه ای در آستان قدس موجود است.
رفیع الدین محمد بن حیدر حسینی نائینی (-1099 یا 1082 ق).مذکور در«الفیض القدسی».
آقا حسین بن جمال الدین محمد خوانساری (-1098 ق).مذکور در«جامع الرواة».
نیز از آقا حسین خوانساری و مذکور در«جامع الرواة».
فارسی،از محمود بن محمد حسن بن محمد جعفر شریعتمدار(معاصر).
ابو الفتح شریفی نوادۀ سید شریف جرجانی، تألیف:950 ق.صاحب ریاض از آن به حاشیۀ طولانی بر مبحث مجهول مطلق شرح مطالع و حاشیۀ میر سید شریف تعبیر کرده است.
المخالفة لعموم الکتاب و السنّة)
اسد اللّه بن اسماعیل دزفولی(-1234 ق).خ.
دیده شده.
محمد جعفر بن محمد حسین بن محمد مهدی موسوی شهرستانی(-1260 ق)،تألیف:
1259 ق.دفع شبهات محمد باقر حجت الاسلام است،در موضوع وقف موقوفات میرزا فضل اللّه شهرستانی.این رساله به فارسی هم ترجمه و خطی هردو دیده شده.
دفع الغوایة لشرح الهدایة-رفع الغوایة
علی محمد بن محمد بن دلدار علی نقوی لکهنوی (-1312 ق).
فارسی،در اثبات سیادت سادات کشمیر،از علی نقی بن محمد علی رضوی حائری معروف به خوشنویس،این رساله ردّ و نقدی است بر «السیف الصادر».ط.بمبئی،1308 ق.
اردو،از عمار علی بن نظام علی سونی پتی (-1304 ق)،ردّی است بر رسالۀ نجفعلی فرید پوری.ط.
(علیه السلام))
اردو،از حکیم محمد کاظمی لکهنوی.ط.
محمد مرتضی جنفوری،ظاهرا«رفع الملال فی جواب کشف الحال»است.ط.
در شأن امیر المؤمنین(علیه السلام)،از سید حسین بن حسن مجتهد کرکی(-1001 ق)،تالیف:959 ق،خ.
موجود.ترجمۀ فارسی آن از علی بن زین العابدین عبدی در آستان قدس،ش 6108 (1050 ق)موجود است.
-هو الذی لا اله الا هو الملک القدّوس
اردو،از سید علی اظهر هندی(معاصر).ط.
ص:108
احمد بن داود نعمانی.در دیباچۀ کتاب«المجتنی فی الادعیة المجتبی»تألیف سید بن طاوس از آن نقل شده است.«رفع الهموم»هم می خوانند.
ابو محمد جعفر بن احمد بن علی قمّی(سدۀ 4 ق).مذکور در«کتاب الغایات»مؤلف.
سفرنامۀ ملاّ حسین بن ابو الحسن دزفولی (-1347 ق).مؤلّف«مخزن الدّرر»و پدر ابو الحسن جلوه.
نحو،از ابو الفتح عثمان بن جنی(-392 ق).خ.
موجود(در مغرب).
عبد الرحیم بن احمد قاضی.در«نفائس اللباب» از آن نقل شده است.
الحقایق)
عبد الرحیم بن عبد الرحمن کرکوتی(سدۀ 13 ق) تالیف:1274 ق.خ.موجود.
-الحمد للّه الذی ارشدنا الی دقایق اشارات فصول القوانین...
محمد نبی بن احمد تویسرکانی(-ح 1319 ق).
مذکور در آخر«لئالی الاخبار»مؤلف.
ناشناخته.نسخۀ خطی آن در سامراء دیده شده و محتمل است که مؤلف از شاگردان شیخ انصاری بوده باشد.در این کتاب از«کتاب الجواهر»نقل شده است.
-الحمد للّه الذی سهّل شرایع الاسلام
ص:109
ردّ بر«التقریر الحاسم»،تالیف یکی از علماء هند.
فارسی،از ژان بکاس فلرانسی،ترجمۀ احمد دریابیگی(-1339 ق).ط.بوشهر،1325 ق.
مجموعۀ متفرقات،جامع:محمد حسن نائینی (معاصر).مذکور در آخر«گوهر شب چراغ»او که چاپ شده.
فقه،از محمود بن علی اصغر شیخ الاسلام طباطبائی تبریزی(-1310 ق).مذکور در فهرست تألیفات او.
فارسی،از محمد علی داعی الاسلام مولف فرهنگ نظام.ط.1346 ق.مجتبی مینوی نیز در همین موضوع تالیفی دارد که در 1327 ش چاپ شده.
فارسی،داستان،از عبد الحسینی آیتی،جلد اول آن«سه گمشده»و جلد دوم آن«سه فراری» نام دارد.ط.تهران،1306 و 1310 ش.
فارسی،از سید حسین بن محمد باقر مکی.ط.
تهران،1324 ش.
ابراهیم بن محمد بن سعید ثقفی(-382 ق).
مذکور در رجال نجاشی.
احمد بن محمد بن حسن بن حسین بن دؤل قمی (-350 ق).مذکور در رجال نجاشی.
ابو الحسن احمد بن محمد بن علی بن عمر بن رباح قلاء سواق واقفی.مذکور در رجال نجاشی.
حسن بن علی بن ابی حمزۀ بطائنی واقفی،مذکور در رجال نجاشی.
حسین بن داود کردی بشنوی،مذکور در معالم و دیگر تألیفات ابن شهر آشوب.
ابو القاسم حمید بن زیاد کوفی نینوائی(-310 ق) مذکور در رجال نجاشی.
خلیل بن ظفر بن خلیل اسدی کوفی.مذکور در فهرست منتجب الدین.
ابو محمد عبد الباقی بن محمد بن عثمان خطیب بصری(سدۀ 5 ق).مذکور در فهرست منتجب الدین.
ابو العباس عبد اللّه بن جعفر بن حسین بن مالک بن جامع حمیری(سدۀ 3 و اوایل 4 ق).ابن طاوس در«محاسبة النفس»از آن نقل کرده و چنانکه در «بیاض کمالی»یاد شده،میرزا کمال صاحب بیاض نسخۀ دلائل را داشته است.
ابو الحسن علی بن اسباط بن سالم کوفی،زنده در 230 ق،مذکور در رجال نجاشی.
ابو الحسن علی بن حسن بن علی بن فضال(سدۀ 3 ق).
ابو الحسن علی بن محمد واقفی.مذکور در رجال
ص:110
نجاشی.
ابو عبد اللّه محمد بن ابراهیم بن جعفر نعمانی معروف به ابن زینب،شاگرد کلینی.ابن طاوس در«الامان من الاخطار»از آن نقل کرده است.
ابو سمینه محمد بن علی قرشی،از اصحاب امام رضا(علیه السلام)،نجاشی به اسناد خویش آن را از مؤلف روایت می کند.
ابو الحسن معلی بن محمد بصری.نجاشی آن را به اسناد خویش از مولف روایت می کند.
ص:111
معاصر نجاشی(-450 ق)و شیخ طوسی (-460 ق)،ابن طاوس(-664 ق)در تالیفات خویش از آن نقل کرده و نسخۀ آن را داشته است.سید هاشم توبلی(-1107 ق)نیز در «مدینة المعاجز»از آن استفاده کرده و آن را در شمار مآخذ کتاب ذکر کرده است.خ.آستان قدس،ش 1923(1262 ق)و ش 7655.ط.
نجف 1369 و 1383 ق.
اثبات امامت علی(علیه السلام)،از محمد مهدی بن محمد جعفر موسوی(سدۀ 13 ق).در«طوالع الانوار»مؤلف به آن ارجاع شده.
محمد تقی بن محمد ملا کتاب احمدی بیانی نجفی مجاز از بحر العلوم و محمد علی بن وحید بهبهانی.مرتب بر دو صنف،نخست:ادلّة الفقه، دوم:الاحکام الفرعیّة.خ.حسینیۀ کاشف الغطاء.
-الحمد للّه الذی نوّر بصائرنا لاتباع اولیائه...
لمحکمات القرآن)
فارسی،از ابو الحسن مرندی(-1340 ق).ط.
تهران،1303 ش.
علامه حسن بن یوسف بن مطهّر حلّی(-726 ق)،مرتب بر مقدمه و 15 باب.این کتاب تلخیص«فرحة الغری»تألیف ابن طاوس است.
خ.آستان قدس،ش 1685.
-الحمد للّه مظهر الحق و مبدئه
منظومه در غریب القرآن،از قاسم بن حسن آل محیی الدین جامعی عاملی(1314 ق-)،تاریخ نظم:1357 ق.
-حمدا لمن قد انزل الفرقانا
و ابدع الاعجاز و التبیانا
کلام،از ابو الفضل بن شهر دویر دیلمی(سدۀ 8 ق).مذکور در«مطلع البدور»ابن ابی الرجال.
ابو علی حسن بن محمد صفار بصری.مذکور در رجال نجاشی.
جعفر بن محمد بن محمد جعفر نوچه دهی(-ح 1364 ق).مذکور در«الحدیقة المبهجة»تألیف اردوبادی.
منظومه در عقاید،از کلب باقر بن کلب حسین نقوی جایسی نصیر آبادی(-1329 ق)،تالیف:
1308 ق.ط.لکهنو،1318 ق.
-الحمد للّه العلی الشان
ذی المن و الآلاء و الاحسان
عبد اللّه بن محمد هادی هرندی.مذکور در «تذکرة القبور»گزی.
فارسی،از ابو القاسم بن محمد علی واعظ سدهی (-1339 ق).ط.تهران،1311 ق(بالمعات الانوار در یک مجلد).
فارسی،از غلام علی بن محمد عقیقی کرمانشاهی(معاصر).ط.کرمانشاهان،1323 ق.
ص:112
حسینی یزدی،شاگرد شیخ انصاری.
محمد حسن بن محمد آل مظفر نجفی(1301 ق-)،تالیف:1350 ق.این کتاب تکمله و تتمّه ای است بر«احقاق الحق»قاضی نور اللّه شوشتری و ردّی است بر«ابطال الباطل» فضل بن روزبهان.ط.تهران 1369 و 1372 ق (جزء اول)؛نجف،1372 ق(جزء دوم)؛تهران، 1372 ق(جزء سوم).
-الحمد للّه الذی تنزّه عن ادراکه بالمشاعر و الابصار
محمد تقی بن علی محمد نوری(-1263 ق)،در چند مجلّد.مذکور در«دار السّلام»تألیف فرزند مؤلف محمد حسین نوری؛خ.آستان قدس،ش 13528،13529(1304 ق).
شیعی سبزواری.به همین نام در«الجهادیّۀ» عبد العباس دامغانی از آن یاد و نقل شده است.
فارسی،در استخاره،از ابو القاسم بن محمد رضا طباطبائی(-1361 ق).ط 1307 ق.
ابو ریحان محمد بن احمد بیرونی(-440 ق).
مذکور در فهرست تألیفات او.
برهان الدین ابو الحرث محمد بن علی بن ظفر حمدانی.مذکور در فهرست منتجب الدین (معاصر مؤلف).
ابو عبد اللّه محمد بن نعمان شیخ مفید(-413 ق).مذکور در رجال نجاشی.
فارسی،از حسین بن نصر اللّه عرب باغی (معاصر).ط.تبریز،1345 ق.
جعفر بن سیف الدین شریعتمدار استرآبادی (-1263 ق).مذکور در«مبدأ الآمال».فرزند مؤلف.
در امامت،از مهدی صحین بن علی ساعدی (1296 ق-)،تألیف:1338 ق.خ.دیده شده.
-الحمد للّه الذی اصطفی لدینه المبین...
در امامت،از محمد علی بن احمد بن علی عاملی مکّی.خ.موجود(1108 ق).
-الحمد للّه الذی منّ علی العباد بوجوب معرفته
حافظ ابو نعیم احمد بن عبد اللّه اصفهانی(-430 ق)مؤلف تاریخ اصفهان.ط.حیدر آباد دکن، 1320 ق و 1950 م.
ابو العباس جعفر بن محمد مستغفری نسفی سمرقندی(-432 ق)مؤلّف تاریخ نسف و کش.مذکور در«ریاض العلماء».
ابو جعفر احمد بن یحیی بن حکیم ازدی کوفی.
مذکور در رجال نجاشی.
جواب مسائل اهل صحار،از رضی الدین محمد بن علی بن حیدر موسوی عاملی مکی (1103 ق-).مذکور در اجازۀ مؤلف برای سید نصر اللّه حائری.
ص:113
فارسی،داستان،از حسینقلی مستعان.ط.تهران، 1336 ش(چاپ چهارم).
قطب الدین محمد بن محمد بویهی رازی(-766 ق)،خ.آستان قدس،ش 1059(حاشیه ای است بر مبحث دلالت لفظیۀ شرح شمسیه).
فخر الدین ابو الحسن علی بن محمد بندهی معروف به ابن بدیع.خ.الخزانة الغرویۀ نجف (778 ق،بخط عبد الرحمن بن عتایقی).
محمد صادق بن ضیاء الدین.تألیف:1204 ق.
خ.موجود.
هشام بن حکم کوفی واسطی بغدادی(-199 ق).مذکور در رجال نجاشی.
فارسی،از علی بن ابی طالب حزین(-1181 ق).
مذکور در«نجوم السماء».
فارسی،داستان،ازگی دومو پاسان،ترجمۀ محمد علی شیرازی،ط.تهران،1334 ش.
فارسی،داستان،از سکس پیر،مترجم:
ناشناخته،ط.تهران،1327 ش.
اردو،مکالمات سجاد حسین هندی(معاصر)با الطاف حسین در مسائل عقیدتی.ط.هند.
فارسی،مثنوی،از احسنی پیاله(-1111 ق).
فارسی،شرح بعض اشعار حافظ،از مسعود فرزاد.ط.تهران،1313 ش.
فارسی،منظومه،از حبیب اللّه چایچیان،ط.
تهران.
فارسی،مثنوی،از کاتبی ترشیزی(-839 ق).
خ.دانشگاه(در کلیات شاعر).
ص:114
فارسی،داستان تاریخی وقایع جنوب ایران در جنگ اول جهانی،از محمد حسین رکن زادۀ آدمیت شیرازی.ط.تهران،1310 ش و مکرّر.
فارسی،داستان،ترجمۀ محمود رجاء.ط.
تهران.
فارسی،داستان.ط.ایران.
ناشناخته،مذکور در بعض تألیفات ابن شهر آشوب.
کلام،از قاسم بن ابراهیم طباطبائی رسی(-246 ق).مذکور در«الحدائق الوردیّة».
نیز از قاسم رسی و مذکور در همان کتاب.
فهرست نسخ خطی،از علی خاقانی،تألیف:
1357 ق.ط.
اخلاق،از احمد بن ابراهیم ادلبی،ط.بیروت.
جزء دو«وقایة الاذهان»در اصول فقه،از محمد رضا بن محمد باقر معروف به آقا رضا اصفهانی(-1362 ق).ط.ایران،1337 ق؛ اصفهان،1346 ق.
محمد حسین موسوی نجف آبادی(-1358 ق)، تألیف:1314-1316 ق،تقریرات استادش آخوند محمد کاظم خراسانی و حاشیه ای بر رسائل شیخ انصاری،خ.موجود.
محمد حسین بن محمد علی شهرستانی(-1315 ق).خ.دیده شده.
الصلاة)
اردو،از مولوی احمد دیوبندی.ط.دهلی.
در سیر و سلوک،از کمال الدین بن قوام الدین حسینی مرعشی(سدۀ 8 ق).از ملوک طبرستان.
مذکور در«مجالس المؤمنین».
ادعیه،از محمد مهدی بن علی اصغر قزوینی.خ.
آستان قدس،ش 8881(1123 ق)،ش 3350.
محمد رضا بن محمد قاسم حسینی قزوینی(سدۀ 12 ق)،مؤلف«بحر المغفرة».مؤلف از این کتاب در«صیامیۀ»خویش نقل کرده است.
ادعیه،از عبد الحسین بن علی آقا ذو الریاستین شیرازی(1290 ق-).
الآثار،المجعولة علی اخذ الثار،الی اسماق
المختار)
سراج الدین حسن معروف به فدا حسین (-1353 ق)مؤلّف«اکمال المنّة».
ردّ تشحیذ الاذهان و قادیانیها،از احمد علی واعظ امرتسری(معاصر).ط.هند.
در بیان کبائر،از علی حسین زنجیپوری(-1310 ق).ترجمۀ فارسی این کتاب«الذخائر فی الکبائر)نام دارد.
ص:115
از مآخذ«البلد الامین»کفعمی(تألیف:868 ق) است.
فارسی،شرح«بدایة الهدایۀ»حرّ عاملی،از شاگردش محمد مراد بن محمد صادق کشمیری.
مذکور در دیباچۀ«نور ساطع»از همین مؤلّف که آن ترجمه فارسی بدایه است.
از مجموعه های قوانین عراق،از محمد صادق بن حسن آل بحر العلوم(معاصر).
محمد علی هبة الدین شهرستانی.مذکور در فهرست تألیفات او.
اوزان و مقادیر،از عدنان بن شبّر موسوی،تألیف:
1310 ق،ط.بروجرد،1360 ق(همراه با نظم آن که از سید حسن فرزند مولف است).
فارسی،از مفتی میر محمد عباس لکهنوی (-1306 ق).ط.بمبئی،1285 ق.(ضمیمۀ مطارح الانظار).
اردو،از سجاد حسین هندی،ط.هند.
فارسی،آداب سلوک و اذکار،از صدر الدین محمد بن باقر موسوی دزفولی(-1256 ق).که در 3 فصل و خاتمه برای برادر خویش محمد علی نگاشته.
سید کاظم بن قاسم رشتی(-1259 ق).
جواب مسائلی است که در باب اعتقادات شیخیه از او پرسیده اند.این کتاب را شاگرد مولف-محمد رضی بن محمد رضا به فارسی ترجمه کرده که در 1261 ق چاپ شده است.خ.آستان قدس،ش 9292 (1258 ق،عربی)،ش 13336(1267 ق، فارسی)و یک نسخۀ دیگر.
سیر و سلوک،نیز از سید کاظم رشتی.این کتاب را شاگرد مؤلف-حسین بن علی تبریزی خسرو شاهی-به فارسی ترجمه کرده.خ.
روضاتی اصفهان.
آداب دعاء،از محمد محسن بن محمد رفیع رشتی اصفهانی(سدۀ 13 ق).در«وسیلة النّجات» مؤلّف(تألیف:1269 ق)به آن ارجاع شده است.
معزّ الدین محمد مهدی بن حسن حسینی قزوینی (-1300 ق).خ.حسینیۀ شوشتری های نجف.
-الحمد للّه الّذی اوجب حج بیته الحرام
فارسی،از حکیم ناصر بن خسرو علوی (-481 ق).مذکور در«بیان الادیان» ابو المعالی.
ادعیه،از سید علوی بن سید حسین توبلی بحرانی (-پس از 1340 ق).ط.نجف،1370 ق.
ابو الحسن علی بن ابی القاسم رضوی لاهوری (معاصر).ط.
اردو،از علی اکبر بن محمد بن دلدار علی نقوی لکهنوی(-1326 ق).ط.هند.
فارسی،رسالۀ عملیه در صلاة،از مهدی بن محمد باقر موسوی خوانساری(-1324 ق)
ص:116
فرزند صاحب روضات.ط.اصفهان،1318 ق.
سرگذشت و خاطرات حسینقلی داغستانی جدید الاسلام،به قلم خودش.ط.بمبئی،1320 ق.
ادعیه و اذکار،از خلف بن عبد المطلب مشعشعی (-1074 ق).
فارسی،از سید حسین عرب باغی(معاصر).ط.
اردو،ناشناخته،مؤلف از فضلاء هند بوده.ط.
هند.
محمد بن علی بن احمد حریری حرفوشی (-1059 ق)،تألیف:1047 ق.این شرح در واقع تکمیل و تهذیب شرح فاکهی موسوم به «مجیب الندا»است.مذکور در«کشف الظنون».
-یا من غرقت فی تیار الوهیّته...
شرح شرایع،از اسماعیل بن نجف مرندی (1318 ق)،شاگرد شیخ انصاری،تالیف:1270 ق،خ.موجود.
محمد حسن صاحب جواهر.خ.موجود(این رساله غیر از جزء نجات العباد مطبوع است).
فارسی،از زین العابدین ابی القاسم طباطبائی تهرانی(-1303 ق)،برگرفته از«نجات العباد» مطابق فتوای سید محمد حسن شیرازی،تألیف:
1297 ق.خ.دیده شده.
عبد النّبی وفسی عراقی(1307 ق-)مؤلّف «الدرر المنطقیة».مذکور در فهرست تألیفات او.
غلام علی بن عباس بارفروشی(معاصر).ط.
ایران.
محمد بن سلیمان تنکابنی(-1302 ق).مذکور در«قصص العلماء»مؤلف.
محمد بن علی بن جعفر کاشف الغطاء(-1267 ق).خ.دیده شده.
محمد بن قاسم فشارکی(-1316 ق).این رساله به وسیلۀ نوادۀ مؤلّف،سید هادی در«الفروع المحمدیة»درج شده است.خ.موجود.
محمد باقر بن محمد اکمل وحید بهبهانی (-1206 ق).ط.مذکور در فهرست تصانیف او.
فارسی،داستان،از بهاء الدین پازارگاد.ط.تهران، 1322 ش.
در رد اصولیان،از محمد بن عبد النبّی اخباری (-1232 ق).مذکور در«الفوائد الشیرازیّة»از ملا فتحعلی شاگرد مؤلف.
فارسی،از محمد بلگرامی هندی.(سدۀ 12 ق).
از این کتاب،مؤلّف اشعار و حکایاتی در «منتخب الاشعار»نقل کرده است.
اردو،از محمد حسین بن حسین بخش زیدی نوگانوی(-1355 ق).
ص:117
فارسی،ترجمۀ«خصائص الحسین»شوشتری، از محمد حسین بن محمد علی شهرستانی (-1315 ق).ط.بمبئی،1313 ق.
-حمد و ثنا مخصوص خداوند...
اردو،ترجمۀ یکی از فضلاء هند،ط.هند.
محاضرات و خطب،از لطفعلی خان دانش صدر الافاضل،خ.موجود.مذکور در«ترجمان الحال».
-احمد اللّه الواصل الحمد...
و المثالب العائبة)
محمد باقر بن عبد الکریم دهدشتی بهبهانی (-1285 ق).ط.تهران،1306 ق و 1314 ق، تبریز،1331 ق.خ.آستان قدس،ش 2015 و 2016(خط مؤلف).
-احمدک اللّهم حمد عبد فضلت موالیه...
قصائد بحر طویل در رثاء سید الشهداء(علیه السلام)، ناشناخته،خ.دیده شده(جامع:سید محمد).
محمد علی هبة الدین شهرستانی.مذکور در فهرست تألیفات او.
مقتل،تألیف بعض فضلاء هند،ط.
حسین بن محسن حسینی حائری(-1319 ق)، تألیف:1304 ق.خ.موجود.
حیدر بن سلیمان حسینی حلّی(-1304 ق)، تألیف:1275 ق.خ.موجود.
فارسی،از محمد حسن شریف.ط.تهران.
فارسی،داستان،از موریس لبلان،ترجمۀ نصر اللّه فلسفی.ط.تهران،1302 ش.
اردو،تتمۀ قول صواب،از حسنعلی بن گدا حسین حسنی حسینی جونپوری(معاصر).ط.هند.
فارسی،جریده به مدیریت محمد علی تقوی.
فارسی،از ولز،ترجمۀ رحیم نامور.ط.تهران، 1319 ش.
فارسی،از استفان زوایک،ترجمۀ عبد اللّه توکل.
ط.تهران،1326 ش.(از همین مترجم و نویسنده،در فهرست کتابهای چاپی دو کتاب به نامهای دنیای امروز و دنیای دیگر ثبت است).
فارسی،از موریس مترلینگ،ترجمۀ ذبیح اللّه منصوری.ط.تهران،1327 ش.
در علوم مختلفه،از حسن بن عبد الرسول زنوزی (-1223 ق).مذکور در«بحر العلوم»مؤلّف.
نیز در علوم مختلفه،از محمد بن عبد النّبی اخباری (-1232 ق).مذکور در«روضات الجنات».
ابو منصور بن علی بن عراق،به نام ابو ریحان بیرونی تألیف کرده،مذکور در یک رسالۀ مؤلف.
ص:118
مهدی بن محمد واعظ اصفهانی(1319 ق-) مؤلف«احسن الودیعه».چنان می نماید که-با اضافاتی-تعریب«جنات الخلود»باشد.ط.
بغداد،1368 ق.
ابو اسحاق ابراهیم بن اسحاق احمری نهاوندی (سدۀ 3 ق).مذکور در رجال نجاشی.
محمد بن عباس معروف به ابن ماهیار و ابن حجام.مذکور در فهرست شیخ و رجال نجاشی.
فارسی،از محمد باقر حجازی(معاصر).مذکور در فهرست تألیفات او.
خواجه نصیر الدین محمد بن محمد بن حسن طوسی(-672 ق).ط.(در مجامیع ادعیه).خ.
آستان قدس ش 10293(1084 ق)و چند شمارۀ دیگر.
منسوب به محیی الدین ابو عبد اللّه محمد بن علی بن عربی(-638 ق).خ.آستان قدس ش 8877(1320 ق)و چند نسخۀ دیگر.ط 1315 ق(در آخر التمهید)
نور الدین بن نعمت اللّه جزائری(-1158 ق).
درج در نجوم السماء.
ص:119
فارسی،از محمد علی فائز دشتستانی(-1330 ق).ط.تهران؛شیراز،1315 ش.
اردو،دستور زبان،ط،حیدر آباد.
فارسی،داستان،از شکسپیر،ترجمۀ ابو الفتح ایل بیک،(اوژن بختیاری).ط.تهران.
انساب،از ابو علی حسن بن علی بن ابراهیم بن احمد قطان مروزی بخاری(-548 ق).مذکور در«الباب الانساب»بیهقی.ظاهرا با«مشجّر نسب آل ابی طالب»یکی است.
فارسی،مثنوی،از عبدی بیگ نویدی شیرازی.
ص:120
-الحمد للّه حق حمده علی ما الهم
فارسی،داستان،از ماکسیم گورکی،ترجمۀ کریم کشاورز.ط.تهران،1329 ش.
ص:121
تجلّی.
فارسی،داستان،از نصر اللّه بن حسین شیفته.ط.
تهران،1318 ش.
فارسی،داستان از اسکار وایلد،ترجمۀ فریدون صدری.ط.تهران.
ابو منذر هشام بن محمد سائب کلبی نسابه(-205 ق).مذکور در فهرست ابن ندیم.
فارسی،داستان تمثیلی،از شیلر،ترجمۀ بزرگ علوی،ط.تهران،1309 ش و 1340 ش.
فارسی،داستان،از محمد علی شیرازی(ظاهرا ترجمه است).ط.تهران،1327 ش.
فارسی،داستان منظوم،از مهدی موافق متخلص به رامین،ط،تهران،1309 ش.
فارسی،در سبب تعلق نفس به بدن،منسوب به بابا افضل کاشی.خ.آستان قدس،ش 6421 (1273 ق).
فارسی،از حسینعلی بن عباس راشد تربتی.ط.
تهران،1318 ش؛اصفهان،1332 ش و 1334 ش.
فارسی،داستان،از ادگار آلن پو،ترجمۀ رضا سید حسینی.ط.کرمانشاه،1328 ش.
فارسی،داستان،از عباس یمینی شریف.ط.
تهران،1329 و 1344 ش.
فارسی،داستان،تألیف(یا ترجمۀ)علیرضا پویان ربانی.ط.تهران،1306 ش.
فارسی،داستان،از محمد باقر کمره ای.ط.
تهران،1326 ق(در فهرست کتابهای چاپی دو گنهکار تألیف محمد علی نصیری ثبت است).
فارسی،مثنوی،از مولوی مهدی بن محمد تقی شیدای اکبر آبادی(-1062 یا 1080 ق).
فارسی،منظومه در جنگهای سلطان محمود، منسوب به ابو الحسن فرخی سیستانی(-429 ق).مذکور در مقدمۀ چاپی دیوان او.
العلویّة
مهدی بن صالح آل کیشوان کاظمی(-1358 ق)،ط.بغداد،1346 ق
تاریخ فاطمیان،از سید محمد بن علی آل بحر العلوم،تالیف جلد اول:1368 ق.نسخۀ 3 مجلد آن دیده شده.
یا شرکت نفت انگلیس در ایران،رسالۀ سیاسی، از سلسلۀ انتشارات رسائل الطلیعة در بغداد.
فارسی،مثنوی،از امیر خسرو دهلوی،تاریخ نظم:
715 ق.ط.بمبئی،1336 ق.خ.آستان قدس، ش 10519(988 ق)و یک نسخه دیگر.
-سرنامه به نام آن خداوند
که خوبان را به دلها داده پیوند
عزیز اللّه حاتمی،جلد اول به نام بیست سال آشوب؛دوم،اروپا در آتش؛و جلد سوم،اسرار
ص:122
پیروزی.ط.تهران،1321 ش.
فارسی.ط.تهران،1310 ش.
شاه
فارسی،ط.تهران،1320 ق.
فارسی،داستان،از ش.پرتو،ط.تهران،1329 ش.
فارسی،رسالۀ علماء ماوراء النّهر در رد شیعه و دولت صفویه با جواب آن.ط.در مجلۀ خرد شماره 11 سال دوم و پس از آن.خ.آستان قدس،ش 13232(با عنوان جواب نامۀ علمای ماوراء النّهر از منشی محمد خادم).
فارسی،از کاتبی ترشیزی(-839 ق).خ.
موجود(در کلیات شاعر).
فارسی،مثنوی،از میرزا احمد نقیب شیرازی (-1302 ق).خ.آستان قدس و مجلس.
فارسی،شرح ده بیت منسوب به محیی الدین اعرابی،از صاین الدین ترکه.
فارسی،عرفان،از عین القضات همدانی(-533 ق).ط.شیراز،1342 ق(در ذیل السبع المثانی).
-الحمد للّه سبحانه و تعالی علی نعم متواصلة
فارسی،در بازسازی روستاها و احیاء مزارع،از تقی بهرامی.ط.تهران،1334 ش.
فارسی،قصاید،از محسن فیض کاشانی (-1091 ق)،مذکور در فهرست تألیفات او.
فارسی،از نصر اللّه شیفته،ط.تهران.
فارسی،مثنوی،از شرف الدین حسن رامی (-795 ق).خ.موجود.
فارسی،عرفان از سید علی بن شهاب الدین همدانی(-786 ق).خ.آستان قدس،ش 9032 (1073 ق)و 2 نسخۀ دیگر.
-حمد و ثنای نامتناهی پروردگاری را
فارسی،داستان،از حسین شعشعانی.ط.تهران.
فارسی،شرح حال،از مهدی شاهرودی که به خواهش آیت اللّه شهاب الدین مرعشی تالیف کرده.
اردو،مراثی منظوم،ط.هند(نول کشور).
اردو،مقتل.ط.لکهنو.
فارسی،ط،تهران،1339 ق.
ابن عماد خراسانی(-800 ق).خ.موزۀ بریتانیا.
-الحمد لخالق البرایا
و الشکر لواهب العطایا
فارسی،از ابن نصوح فارسی معاصر سلطان ابو سعید بن خدابنده(-736 ق)که به غیاث الدین محمد بن رشید الدین فضل اللّه اهدا کرده.مذکور
ص:123
در تذکرۀ دولتشاه.
فارسی،از رکن الدین اوحدی مراغی(-737 ق) که به نام خواجه ضیاء الدین یوسف بن اصیل الدین بن خواجه نصیر الدین طوسی در 706 تألیف کرده.مذکور در تذکرۀ دولتشاه.
شاه اسماعیل بن حیدر صفوی متخلص به خطائی (-930 ق).بخش دوم دیوان اوست.خ.موجود.
-بسم اللّه فرد یزدان
رحمن و رحیم و حیّ و سبحان
فارسی،مثنوی،از صاین الدین سمنانی(-754 ق).خ.ملک.
فارسی،مثنوی،از میرزا احمد نقیب شیرازی که ظاهرا با ده باب او یکی است.
فارسی،مثنوی،از محمود برسه(یا پرلاس) معاصر سلطان حسین بایقرا(مجالس النفائس، 287).
فارسی،از یحیی سیبک نیشابوری(-852 ق).
مذکور در شرح حال او.
فارسی،داستان،از حسین بن محمد جواد مسرور (1308 ق-).ط.تهران،مکرّر.
احمد بن محمد بن حسین بن حسن بن دؤل قمی (-350 ق).مذکور در رجال نجاشی.
فارسی،ضمن وجیزۀ علامه محمد باقر مجلسی (-1111 ق)در کتابخانۀ خوانساری نجف دیده شده و شاید این رساله هم از مجلسی باشد.
-الحمد للّه رب العالمین و الصلاة علی اشرف الموجودات...
فارسی،از محمد تقی بن محمد برغانی قزوینی (-1264 ق).تالیف:1255 ق.خ.موجود.
فارسی،از محمد جعفر بن محمد ابراهیم کلباسی (-1292 ق).
جواد بن محرّم علی طارمی(-1325 ق).ط.(با رسالۀ میراث مؤلّف).
حکم بن سعد اسدی ناشری.مذکور در رجال نجاشی.وی این کتاب را به اشتراک برادر خویش مشعل ناشری تالیف کرده.
ظریف بن ناصح کوفی بغدادی.این کتاب در عناوین اصل هم ذکر شد.موجود است و به تمامی در«من لا یحضره الفقیه»،«تهذیب»و «جامع الشرایع»درج شده.خ.آستان قدس
عبد اللّه بن سعید بن حبان بن ابجر کتانی(-240 ق)،معاصر امام رضا علیه السّلام.مذکور در رجال نجاشی.
ابو الحسن علی بن رئاب کوفی،راوی از امام صادق و امام کاظم علیهما السّلام.مذکور در رجال نجاشی.
ابو الحسن علی بن مهزیار اهوازی وکیل امام رضا، امام جواد و امام هادی علیهم السّلام.نجاشی به 3 واسطه از ابراهیم بن مهزیار و او از مؤلف روایت کرده است.
ص:124
ابو الفضل محمد بن احمد بن ابراهیم جعفی صابونی.مذکور در رجال نجاشی.
ابو جعفر محمد بن اورمۀ قمّی.مذکور در رجال نجاشی.
ابو جعفر محمد بن حسن بن فروخ صفار(-290 ق).مذکور در رجال نجاشی.
محمد بن سلیمان تنکابنی(-1302 ق).مذکور در«قصص العلماء»،مؤلّف.
شیخ صدوق ابو جعفر محمد بن علی بن بابویه قمی(-381 ق).مذکور در رجال نجاشی.
ابو جعفر محمد بن علی بن محبوب اشعری قمّی.
مذکور در رجال نجاشی.
فارسی،از سید محمد بن محمود لواسانی تهرانی معروف به عصار(-1356 ق).مذکور در فهرست تألیفات او.
ابو النضر محمد بن مسعود سلمی عیاشی سمرقندی.مذکور در رجال نجاشی.
مشعل بن سعد ناشری.به اتفاق برادر خویش حکم بن سعد تالیف کرده و پیشتر یاد شد.
معاویة بن حکیم بن معاویة بن عمار دهنی.
نجاشی با اسناد از او روایت می کند.
ابو عبد اللّه موسی بن قاسم بجلی.مذکور در رجال نجاشی.
آقا احمد بن مصطفی خوینی قزوینی(-1307 ق).خ.موجود.
ابو الفرج علی بن حسین اصفهانی(-356 ق).
صاحب اغانی.مذکور در«تاریخ بغداد».
ابو عثمان بکر بن محمد مازنی(-248 ق).در «بغیة الوعاة»به همین نام آمده،ولی در فهرست ابن ندیم،الدیباج علی خلل من کتاب ابی عبیده آمده است.
علی بن ابی طالب حزین(-1181 ق).مذکور در «نجوم السماء».
ابو موسی عیسی بن مهران،مذکور در رجال نجاشی.
و الاصفهانی)
فضل بن شاذان بن خلیل نیشابوری.جامع:علی بن محمد بن قتیبه شاگرد مؤلف.مذکور در فهرست شیخ طوسی.
ابو المنذر هشام بن محمد بن سائب کلبی(-205 ق).مذکور در فهرست ابن ندیم.
المؤیّد باللّه حمزة بن علی علوی ادریسی یمنی (-749 ق)از ائمّۀ زیدیه.مذکور در«یواقیت السیر».
ص:125
فقه زیدیّه،نسخۀ آن در جامع مرجان بغداد دیده شده.
فارسی،از نظام الدین محمود حسینی معروف به شاه داعی نیشابوری(-870 ق یا 867 ق).
مذکور در«ایضاح المکنون».
فارسی،از میرزا علی بن حسن کاتب الخاقان.
مقالۀ اول از«سه مقالۀ مخصوص»اوست،ط.
تهران،1365 ق.(در طبع اشتباها نام آن دریچۀ اخلاق یاد شده که آن نام مقالۀ دوم است).
ص:126
فارسی،از غلام علی شیخ نیا،ط.تهران،1319 ش.
فارسی،از هندو شاه بن سنجر بن عبد اللّه نخجوانی،که به نام غیاث الدین محمد رشیدی (-736 ق)تألیف کرده.مذکور در«کشف الظنون».
ص:127
ق).خ.موجود.
محمد حسین بن علی بن محمد رضا آل کاشف الغطاء.ط.صیدا،1330-1331 و مکرّر.(در 2 جزء).
گجراتی،از محمد حسن بن ابی القاسم کاشی (1303 ق-).
فارسی،از سید مفید ملجائی خلخالی هروی (معاصر).ط.رشت،1304 ش.
ابو النضر محمد بن مسعود عیاشی.مذکور در رجال نجاشی.
در رد«الاسلام و الرجعة»،از شیخ حسن بن حسین سردرودی(1306 ق-).
فارسی،مجلۀ اخلاقی،ادبی و دینی،به مدیریت علی مقدس،تاریخ انتشار شمارۀ اول:رمضان 1346،در تبریز.
فارسی،از انتشارات جریدۀ ستارۀ غرب.ط.
تهران.
فارسی،از اسد اللّه مامقانی(معاصر).ط.
استانبول،1334 ق.
عبد اللّه بن محمد واعظ بلوی.مذکور در فهرست ابن ندیم.
مهدی صحین بن علی ساعدی(1296 ق-)، تالیف:1351 ق در 3 جزء.خ.موجود.
-الحمد للّه الّذی اختصّ بالازلیّة و القدم...
اردو،از کرامت حسین بن سراج حسین کنتوری (-ح 1336 ق).مذکور در«تجلیات».
داود بن حسن بحرانی.مذکور در«لؤلؤة البحرین» و اجازۀ سماهیجی.
فقه استدلالی،ناشناخته،خ.حسینیۀ کاشف الغطاء،بخط نور الدین بن امین الدین طریحی در 1201 ق.
گجراتی،اصول و فروع دین،از غلام علی بن اسماعیل بهاونگری(معاصر).مذکور در فهرست تألیفات او.
اردو،در 3 حصّه،از حافظ قربانعلی هندی.
فارسی،داستان،از سید حسین کبیر.ط.رشت.
فارسی،داستان،از ابو تراب شایگان.ط.
فارسی،داستان،از جاهید،ترجمۀ ع.باقرزاده.
ط.تهران.
فارسی،از اسکاروایلد،ترجمۀ فریدون صدری.
ط.
فارسی.ط.
ص:128
فارسی،ناشناخته.خ.روضاتی اصفهان.
-یا عبد الرّحمان پادشاه جنّان و دیوان و پریان...
پیداست که شعر«اثر»ی است از شاعر،و آوردن«دیوان»های شاعران در شمار تألیفات و مصنّفات به جا و لازم است.
در«الذریعه»نخست،اشعار مدوّن،زیر عنوان«دیوان»در حرف«دال»و اشعار نامدوّن زیر عنوان «شعر»،در حرف«شین»جای داده شده بود.سپس دیدیم که جداسازی اشعار نامدوّن از مدوّن کاری دشوار است و کمتر شاعری است که از شعر او مجموعه ای-هرچند مختصر-ترتیب نشده باشد.پس جمع این 2 بخش را در یک جا و در ذیل دیوانها-با اشارۀ اجمالی به قطعیّت وجود دیوان یا نامعلوم بودن آن-بسزاتر دیدیم.یعنی اگر وجود دیوان شاعری قطعا معلوم نبوده،با آوردن عبارت(او شعره-یا شعر او)در عنوان پس از نام شاعر به این موضوع اشاره شده است.
دیوان آئینۀ مشروطه-دیوان مهندسی
فارسی،از نصر اللّه آبانی تهرانی عطار،معاصر مؤلف مجمع الفصحاء(62/2).
فارسی،از آتش اصفهانی نائب الصداره اصفهان،حلّی الاصل،ساکن فریدن،معاصر مؤلف مجمع الفصحاء(64/2).
فارسی،از حسن آتش اصفهانی(-1349 ق)ط اصفهان،1321 و 1336 ش
اردو،از میر حیدر علی آتش لکهنوی.ط.مذکور در«مشاهیر علماء الهند».
ص:129
فارسی،از ملا آثار از اجزای دفترخانۀ سلطان بخارا که مغضوب واقع شد و از طریق اصفهان و شیراز به هند رفت(تذکرۀ نصرآبادی،434).
فارسی،از محمد شفیع بن علی عسکر(سدۀ 14 ق)شاعر غزلسرا و خطاط نسخ نویس(آثار عجم،249).
فارسی،از میر محمد حسینی آجری،زنده در 1047 ق(تاریخ یزد،269).
فارسی؟،از فتحعلی بن محمد تقی آخوندزاده (ح 1227 ق-)(دانشمندان آذربایجان،2)
فارسی،از آدمی یزدی معاصر غیاث الدین نقشینه که با او مناظراتی داشته.مذکور در عرفات العشافین(خطی).
فارسی؟،از گوهر بیگم خانم(خیرات حسان، 47/3).
فارسی،از لطفعلی بیگ بن آقا خان(1195-ق) مؤلف آتشکدۀ آذر.خ.ملک،دانشگاه و مجلس-تهران؛موزۀ بریتانیا.
فارسی،از آذر بن رشید خان اخگر بن حسینعلی بیک شرر بن لطفعلی بیک آذر بیگدلی.پدر آذر، اخگر در 1297 در گذشته.
فارسی،از نور الدین محمد بن عبد الملک آذری اسفراینی طوسی(سدۀ 9 ق).نام او را حمزه و نام پدر او را علی هم نوشته اند.خ.ملک-تهران و بادلیان.
ترکی،از ابراهیم بن معلم زاده(سدۀ 11 ق).
نسخۀ مثنوی«نقش خیال»او دیده شده.
فارسی،از نجف آذری بروجردی معاصر فتحعلیشاه قاجار،مذکور در سفینۀ محمود.
فارسی،از صادق آرام یزدی مداح محمد ولی میرزا قاجار و معاصر رضا قلی خان هدایت (مجمع الفصحاء،62/2).
ترکی،از درویش آرامی(-1040 ق)(ذیل کشف الظنون،483/1).
فارسی،از آرزو شاعر ایرانی که به هند رفت و در آنجا مرد(مجمع الفصحاء،62/2).
فارسی؟،از انور حسین آرزو لکهنوی.ط.هند.
فارسی،از سراج الدین بن علی خان بن حسام الدین اکبر آبادی معروف به خان آرزو(-1169 ق).
خ.دانشگاه پنجاب پاکستان.
اردو،نیز از آرزو اکبرآبادی(ذیل کشف الظنون، 83/1).
فارسی،از آرزوئی شاعرۀ سمرقندی(مرآت الخیال،337؛تذکرۀ الخواتین،59).
فارسی و عربی،از میر غلام علی آزاد بلگرامی (-1200 ق)،3 دیوان او در حیدرآباد چاپ
ص:130
شده که ظاهرا هرسه به عربی است (معجم المطبوعات العربیه،1)،خ.آصفیۀ دکن (فارسی).
فارسی،از غلام محمد آزاد لاهوری(-1209 ق).
فارسی،از شمس العلماء مولوی محمد حسین آزاد(-ح 1330 ق).
فارسی؟،از الماس حبشی غلام سید محمد سحاب که فتحعلیشاه قاجار او را از سحاب خرید (مجمع الفصحاء،63/2).
فارسی،از میر غلام رسول معروف به میرزا محمد علی آزاد کشمیری معاصر رضا قلی خان هدایت(مجمع الفصحاء 65/2؛ ریاض العارفین،421).
فارسی؟،از محمد مقیم آزاد کشمیری(-1150 ق)شاگرد سام کشمیری،مذکور در «صبح گلشن».
فارسی،از محمد صدیق آزاد یزدی شاگرد صاحب«ظفرنامۀ»،شرف الدین علی یزدی (-858 ق)(تاریخ یزد،269).
فارسی،ظاهرا غیر از آزاد یزدی است که پیشتر یاد شد.وی هنگام تألیف«تحفۀ سامی»زنده بوده(تحفۀ سامی،154).
فارسی،از محمد مهدی بن حیدر علی آسودۀ شیرازی(-1320 ق)معاصر فرصت(آثار عجم،353).خ.دانشکدۀ ادبیات-تهران.
فارسی؟،از آسی(تحفۀ سامی،164).
فارسی،از آشفتۀ استرآبادی معروف به قصه خوان(تحفۀ سامی،84).
فارسی؟،از کلب حسین بیک آشفتۀ ایروانی از مقربان ظل السلطان(دانشمندان آذربایجان، 16).
فارسی،از محمد کاظم بن محمد جعفر آشفتۀ شیرازی(-1278 ق).خ.دیده شده.
فارسی،از عنایت خان محمد ظاهر بن ظفر خان احسن شاهجهانی متخلص به آشنا(-1081 ق) (تذکرۀ نصرآبادی)،58؛تذکرة الشعراء عبد الغنی خان،2).
فارسی،از آشوب ایروانی مداح فتحعلی شاه قاجار(دانشمندان آذربایجان،13)
فارسی؟،از آشوب دیلمقانی(سدۀ 13 ق) (دانشمندان آذربایجان،13).
فارسی،از آشوب نطنزی خوشنویس که در نوشتن نستعلیق مهارت داشته(صبح گلشن،6).
فارسی،از محمد حسین آشوب مازندرانی (-1099 ق)که به هند مهاجرت کرد و به ظفر خان احسن پیوست(تذکرۀ نصرآبادی، 309؛صبح گلشن،30؛تذکرۀ الشعراء عبد الغنی خان،2).
ص:131
فارسی،از میر آشوب همدانی ملازم مرتضی قلی خان قورچی باشی(تذکرۀ نصر آبادی،325؛صبح گلشن،6).
اردو،از میرزا امانی یحیی اعلی خان آصف (-1212 ق)نواب اوده(ایضاح المکنون، 483/1،نیز مذکور در سرو آزاد).خ.موزۀ بریتانیا.
فارسی،از آصف بهبهانی زنده در 1015 ق (تذکرۀ نصرآبادی،482).
فارسی،از امین بن محمد تویسرکانی،برادر میرزا طاهر وقایع نویس شاه عباس(تذکرۀ نصرآبادی، 82).
فارسی،از نظام الملک آصف جاه متخلّص به آصف و شاکر(-1161 ق).ط.حیدرآباد، 1301 ق.
فارسی،از محمد قلی آصفا،از ایل بهارلو،معاصر نصر آبادی(تذکرۀ نصرآبادی،325).
فارسی،از خواجه آصفی بن نعمت اللّه قهستانی هروی(-923 ق).ط.تهران،1342 ش.خ.
آستان قدس،ش 10464(970 ق).
فارسی،از ابو الحسن آغاجی شاعر عهد سامانی (تاریخ یزد،319).
فارسی،از آغنه دوست بنت درویش قیام سبزواری(مرآت الخیال،337).
دیوان آغورلو خان-دیوان اغورلو و دیوان زیادی.
دیوان آغولی-دیوان ترکی
فارسی؛از آفاق بیگه(یا آقا بیگه)جلایر هروی شاعرۀ معاصر سلطان حسین بایقرا(مرآت الخیال،336-337؛لطایف نامه،164).
فارسی،از الو المظفر مروج الدین آفتاب دهلوی (-1221 ق)از امیران هند.ط.حیدرآباد، 1301 ق.
فارسی،از آفتی تونی مشهدی(مجالس النفائس،22 و 243؛صبح گلشن،7).
فارسی،از زین العابدین آفرین اصفهانی (-1125 ق)(تاریخ یزد،370)نسخه ای از دیوان آفرین در کتابخانۀ ملّی تبریز موجود است و معلوم نیست که کدام آفرین است.
فارسی،از شاه فقیر اللّه آفرین اللّه آبادی (-1143 یا 1153 ق)معروف به آفرین لاهوری،ط.لاهور،1386 ق و پس از آن(با عنوان کلیّات آفرین).
فارسی،از احمد یار خان بن محمد امیر خان آفی یا آنی(1265 ق).مذکور در ریحانة الادب.
ص:132
فارسی،از محمد صادق آقا جان طبرستانی(- پس از 1310 ق).ط.ایران.
ص:133
فارسی،از محمد آهنگ شیرازی(-1309 ق) فرزند فرهنگ شیرازی(آثار العجم،354).
ترکی،مراثی،از آهی تبریزی(دانشمندان آذربایجان،13).
ترکی و فارسی،از سلطان قلی بیک آهی ترشیزی(-927 ق)،از امیران و شاعران سلطان حسین میرزا بایقرا و فرزندش غریب میرزا.
نخست نرگسی تخلص می نمود(تحفۀ سامی، 182؛آتشکدۀ آذر،10).
فارسی،از آهی مشهدی(مجالس النفائس، 191).
فارسی،از آهی هروی(-938 ق)وی پیشتر نرگس تخلص داشته و امیر علی شیر به او نسبت سرقت شعر داده است(مجالس النفائس،238).
فارسی،از محمد حسن بن محمد حسین آیت قزوینی،که در 1286 ق دیباچۀ دیوان دشتی(ط 1319 ق)را نوشت.
فارسی،از محمد تقی بن محمد باقر آیتی بیرجندی(-1347 ق).مذکور در«تاریخ قهستان»تألیف برادر شاعر.
فارسی،از آیتی اصفهانی معلم اطفال(تحفۀ سامی،143؛تاریخ یزد،168).
فارسی،از آیتی یزدی(صبح گلشن،7).
فارسی،(-1192 ق)ملک الشعراء مدراس هند.ط.مدراس،1944-1954 م.
فارسی،از ابدال،نسخۀ دیوان او نزد اکرادکاکائی و علی اللّهی فراوان است و ظاهرا با ابدال اصفهانی-که یاد می شود-یکی است.
فارسی،از ابدال عطار اصفهانی(تحفۀ سامی، 119؛آتشکدۀ آذر،169 ق).
فارسی؟،از ابدال بلخی اصفهانی.نخست در خدمت سلطان یعقوب ترکمان بود و سپس به شاه اسماعیل صفوی پیوست و مقیم اصفهان شد (آتشکدۀ آذر،299؛صبح گلشن،8).
فارسی،از ابراهیم اردوبادی که در حدود 1040 ق به هند رفت و پس از بازگشت در اصفهان درگذشت(ریاض العارفین،65؛دانشمندان آذربایجان،14).
فارسی،از ابراهیم استرآبادی منشی آستانۀ مقدسۀ رضویه و معاصر سام میرزا(تاریخ یزد،82).
فارسی،از خلیفه ابراهیم بدخشانی متولّد دهلی و متوفای لکهنو(-1160 ق)(ریاض العارفین، 11).
فارسی؟،از ابراهیم خطاط تبریزی(یا قزوینی) پدر اسماعیل نجاتی شاعر و خطاط(تحفۀ سامی،82).
ص:134
ابراهیم بن ابراهیم بن فخر الدین عاملی شاگرد شیخ بهائی.مذکور در«امل الآمل».
فارسی،از ابراهیم بیک شیرازی معاصر صادقی (مجمع الخواص،264).
فارسی،از ابراهیم بن شاه حسین معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،70).
فارسی،از ابراهیم حسین از سادات آل مختار سبزوار(تحفۀ سامی،42).
ابراهیم بن حسن بن محمد علی آل عزّ الدین حنوی عاملی(-1332 ق)(اعیان الشیعه، 150/4).
ابراهیم بن محمد علی بن تقی الدین آل شمس الدین فوعانی عاملی(-1357 ق).خ.
موجود
ابراهیم بن حیدر عطار حسینی بغدادی.خ.
خوانساری نجف.
ابراهیم خطی،خ.سماوی نجف.
ترکی؟،از ابراهیم بن محمد خلیل حاکم نیمروز (لطائف نامه،111).
ابراهیم بن صادق بن ابراهیم عاملی خیامی (-1283 ق).صاحب اعیان الشیعه نسخۀ دیوان را در مجموعه ای دیده بوده است.
فارسی؟،از سلطان ابراهیم صدر.ظاهرا صدر الدین سلطان ابراهیم امینی است که فتوحات شاهی را برای شاه اسماعیل صفوی به نظم آورده(لطائف نامه،138).
فارسی و عربی،از ابراهیم بن عبد الوهاب اسراری سبزواری(1291 ق-)نوادۀ ملا هادی اسرار سبزواری.
فارسی،از ابراهیم فاروقی مؤلف«شرفنامۀ منیری»(سدۀ 9 ق).
فارسی،از ابراهیم بن خواجه موسی قانونی معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،46).
فارسی،از ابراهیم بن قباد بیک قاجاری،مدرس در مشهد مقدس رضوی و معاصر نصرآبادی (تذکرۀ نصرآبادی،532).
فارسی،از ابراهیم لاری(ریاض العارفین،68).
ابراهیم بن سید محمد عطار بغدادی،خ.سماوی.
فارسی،از ابراهیم همدانی،نوادۀ میرزا ابراهیم (-1028 ق)متولی امامزاده سهل علی (نصر آبادی،97).
ابراهیم بن یحیی بن فیاض بن عطوه مخزومی (-1214 ق)،خ.سماوی.
ص:135
ابو عبد اللّه محمد بن بختیار ابله بغدادی(-579 یا 580 ق).مذکور در«وفیات الاعیان»ابن خلکان.
فارسی؟،از ابکم برادر ناطق شاعر،شعر او در هند معروف است ولی نصر آبادی شعر او را نشنیده بوده(تذکرۀ نصرآبادی،451).
ص:136
نقل کرده است(الغدیر،151/4).
قاضی جمال الدین عبد الصمد بن ابراهیم بن خلیل (-765 ق)که تقی الدین زریرانی را مدح و مرثیه و ابن تیمیه را مرثیه گفته است.مذکور در «شذرات الذهب»و«الدرر الکامنة».
فارسی،تاج الدین احمد(ابن خطیب)معاصر سلطان محمود غزنوی(مجالس النفایس، 327).
احمد بن محمد بن علی بن یحیی بن صدقۀ تغلبی معروف به ابن خیاط دمشقی(-517 ق)،ط.
نجف،1343 ق.
حسین بن علی بن موسی خیاط صنعانی(-1140 ق)مذکور در«نسمة السحر».
مفامس بن داغر حلّی(سدۀ 9 ق).شیخ محمد سماوی(-1370 ق)نزدیک به 1350 بیت از اشعار او را جمع کرده و او از شاعران غدیر است (الغدیر،24/7)
حسین بن محمد بن عبد الوهاب معروف به ابن دباس نحوی لغوی(-524 ق).(بغیة الوعاة، 236).
حسین بن دعبل بن رزین خزاعی(فهرست ابن ندیم،229؛وفیات الاعیان،178/1).
الملک الصالح ابو الغارات طلایع بن رزیک (-556 ق)وزیر فاطمیان مصر(وفیات الاعیان،238/1؛نیز نسمة السحر).
علی بن رزین بن سلیمان خزاعی،پدر دعبل (فهرست ابن ندیم،229).
فارسی،محمد رضا بن محمد معروف به ابن روح آرانی کاشانی،پدر بیضائی شاعر.مذکور در مقدمۀ چاپی دیوان بیضائی.
ابو الحسن علی بن عباس بن جریج(یا جرجیس) بغدادی(-283 ق).دیوان ابن رومی را پس از مرگ او،ابو بکر صولی به ترتیب حروف مدوّن ساخته(وفیات الاعیان،351/1).ط.مصر، 1924 م(ظاهرا دربر دارندۀ قطعاتی از دیوان است که پیشتر کامل گیلانی در 3 جزء و درین سال در یک مجلد چاپ کرده است).
ابو الحسن علی کاتب.مذکور در«کشف الظنون»
بهاء الدین ابو الحسن علی بن رستم بن هردوز خراسانی(-604 ق).ط.بیروت،1939 م (جلد دوم).
دیوان ابن الساعاتی-مقطعات النّبیل
ابو محمد عبد اللّه بن محمد بن سعید حلبی معروف به ابن سنان خفاجی(-466 ق)،ط.
بیروت،1316 ق.
نسخۀ خطی به همین نام در مدرسۀ جامع پاشا در موصل موجود است(فهرس مخطوطات الموصل،47).
نسخۀ خطی به همین نام در مدرسۀ حسن پاشا در موصل موجود است(فهرس مخطوطات
ص:137
الموصل،136).
ابو اسحاق ابراهیم بن سهل اشبیلی(-649 ق).
ط.مصر،1279 و 1302 ق؛بیروت،1885 م.
جامع و شارح:حسین قرنی،ط.مصر،1926 م (ظاهرا هردو نام ابن سهل مربوط به یک شخص می شود).
ابو علی حسین بن عبد اللّه بن سینا(-427 ق).در بیشتر تذکره ها اشعار فارسی و قصیدۀ عینیۀ عربی از او نقل شده است.
ابو بکر ابن شهاب علوی نابغة الیمن(-1340 ق).مذکور در مجلة«المرشد البغدادیة».
شمس الدین محمد بن حسن(یا محمد بن عبد الرحمان)(-777 ق).مذکور در«کشف الظنون».
ابو الحسن محمد بن احمد بن طباطبا اصفهانی (322-ق)شاعر و نسّابه(فهرست ابن ندیم، 196).
ابو محمد عبد الحمید محمد بن عبد اللّه وزیر فهری(-529 ق)صاحب قصیدۀ«البسامة» (کشف الظنون).
محیی الدین ابو عبد اللّه محمد بن علی بن محمد قشیری حاتمی طائی معروف به ابن عربی،ط.
مصر،1271 ق؛بمبئی.
صالح بن عبد الوهاب بن عرندس حلّی(-ح 840 ق)(الغدیر،3/7).
فارسی،از ابن عماد خراسانی ناظم «روضة المحبین»در 804 ق.خ.قاهره دار الکتب(823 ق).
ابو المحاسن محمد بن نصر اللّه بن مکارم انصاری معروف به ابن عنین(-630 ق).(شذرات الذهب،140/5 ق).
ابو حفص(یا ابو القاسم)عمر بن علی بن مرشد صوفی مصری(-632 ق).ط.مکرّر.
ابن فقیه عاملی،نسخه ای به همین نام در کتابخانۀ سماوی نجف موجود بوده است.
نسخه ای به همین نام در کتابخانۀ مدرسۀ جامع پاشا در موصل موجود است.
محمد بن یوسف بن علی بن کمبار صمیری نعیمی بلادی(-1131 ق).مذکور در«انوار البدرین».
محمد علی بن محمد کمونۀ اسدی نجفی (-1282 ق).ط.نجف،1367 ق.
فارسی،از ابن لعلی فرزند شاه بدخشان(مجالس النفایس،209).
بدر الدین بن یوسف بن لؤلؤ ذهبی(-680 ق).
جامع:علی خاقانی؛ط.
ص:138
عبد اللّه بن سعید بن متوّج بحرانی پدر فخر الدین احمد بن عبد اللّه که دومی از مشایخ احمد بن فهد حلی(-841 ق)بوده است.مذکور در «ریاض العلماء».
جمال الدین ابو الحسن یحیی بن عیسی مصری معروف به ابن مطروح(-649 ق).ط.استانبول، 1298 ق.
شهاب الدین احمد بن ناصر بن معتوق موسوی حویزی(-1087 ق).دیوان را معتوق فرزند ناظم پس از مرگ او در 3 فصل مدایح،مراثی و متفرقات مرتب کرده است.ط.مصر،1271 ق و مکرّر.
ص:139
ندیم،237).
ابو الحسن علی بن احمد بن نوبخت(-416 ق).
وی دو دیوان بزرگ و کوچک داشته (کشف الظنون،500/1).
ابو الحسین علی بن عباس نوبختی(فهرست ابن ندیم،238).
ابو الحسن(یا ابو الحسین)علی بن عبد اللّه ناشی بغدادی معروف به ابن وصیف(-360 ق)مدّاح اهل البیت(معجم الادباء،280/13).
ابو الحسن علی بن وصیف ملقب به خشکنا که (-365 ق)شاعر حکاک(فهرست ابن ندیم، 200).
ابو القاسم(یا ابو الحسن)محمد بن هانی اندلسی ازدی(-362 ق)مدّاح اهل البیت(علیه السلام)(وفیات الاعیان،4/2).ط.بولاق،1274 ق؛بیروت، 1326 ق.
ص:140
ص:141
فارسی،از ابو حامد(یا حامد)کرمانی(آتشکدۀ آذر،118).
ابو الحب محسن بن محمد حویزاوی حائری (-1305 ق).نسخۀ دیوان نزد فرزندش موجود بوده و از او به نواده اش منتقل شده.
فارسی؟،از ابو الحسن بن محمد قاسم انجوی.
شیرازی(تذکرۀ نصر آبادی،188).
ص:142
از ابو سعید،که از ایران به هند رفت و از مقربان شاهجهان گردید(تذکرۀ نصرآبادی،61).
ابو الخیر
فارسی،از فضل اللّه بن ابی الخیر(-440 ق).ط.
تهران،1301 ق و مکرّر در ایران،هند و ترکیه.
فارسی،از ابو سعید برغش شیرازی از عرفاء و اصحاب سهروردی(نفحات الانس،422).
فارسی،از ابو سعید کالیبی از مرتاضان هند (ریاض العارفین،283؛صبح گلشن،10).
فارسی،از ابو سعید بن خواجه مؤیّد از معاصرین امیر علیشیر نوائی و از نوادگان ابو سعید ابو الخیر (آتشکدۀ آذر،131؛مجالس النفائس 104 و 277).
فارسی،از ابو شکور بلخی(-334 ق)شاعر روزگار نصر بن احمد سامانی.شعر او در اکثر تذکره ها آمده.
ابو جعفر محمد بن عبد اللّه بن رزین خزاعی معروف به ابو الشیص(-196 ق)ابن عمّ دعبل خزاعی.دیوان او را صولی شطرنجی مرتب کرده است.(فهرست ابن ندیم،230).
سید مهدی بن محمد بن حسن بغدادی معروف به ابو طاپو(-1329 ق).گردآورنده:عبد المولی طریحی.وی را ارجوزه هائی در معانی و بیان، انساب و منطق نیز هست.
ابو طالب بن عبد المطلب بن هاشم بن عبد مناف.
جامع:علی بن حمزۀ بصری(-375 ق)،ط.
نجف،1356 ق(با«زهرة الادباء»در یک جلد).
ص:143
فارسی،از ابو عبد اللّه عارف شیرازی(-391 ق) (ریاض العارفین،68).
ص:144
فارسی،از ابو الفضل مهنۀ خراسانی،از دودمان ابو سعید ابو الخیر(تذکرة الشعراء،6).
ص:145
ابو نزار حسن بن صافی بن نزار ترکی ملقب به ملک النحّاة(-568 ق)(وفیات الاعیان، 135/1)
فارسی،از ابو نصر بن خواجه مؤید مهنه،معاصر سلطان حسین بایقرا(مجالس النفایس،279).
ابو نواس حسن بن هانی حکمی دمشقی(-195 تا 200 ق).ط.مصر،1277 و مکرر؛بیروت، 1301 ق.
فارسی،از ابو الوجد(مجالس النّفائس(بهشت هشتم)،383).
فارسی،از ابو الوفا خوارزمی معروف به پیر فرشته(-835 ق)صاحب رسالۀ کنز الجواهر (مجالس النفائس،185؛نفحات الانس،385).
مؤلف آتشکده کنیت او را ابو العرفاء نوشته است.
فارسی؟،از ابو الوفا تبریزی(دانشمندان آذربایجان،29).
فارسی؟،از ابو الهادی تبریزی(دانشمندان آذربایجان،29).
فارسی؟،از ابو الهادی دیلمی خطاط و موسیقی دان خواهرزادۀ ملاّ ملک خطاط دیلمی قزوینی(مجمع الخواص،260).
ابو هاشم داود بن قاسم جعفری بغدادی وی ائمّه را از امام رضا تا امام زمان علیهم السّلام ملاقات و از آنان روایت کرده است.دیوان او را ابو عبد اللّه جوهری مدوّن ساخته است.مذکور در رجال نجاشی.
ابو هاشم موسوی.بعضی اشعارش را بخط خویش در 1002 ق،در مشیخۀ«کنز السالکین» نوشته است.
ابو المظفر محمد بن احمد بن محمد اموی معاوی ابیوردی(-507 ق)،ط.بیروت،1327 ق.
ترکی،از اتائی بلخی،نوادۀ ملاّ اسماعیل اتای بلخی(مجالس النفائس 50 و 224).
فارسی،از امین السلطان اتابک اعظم علی اصغر بن محمد باقر(-1327 ق)،شنیده شده که دیوانش در ایران به چاپ رسیده است.
فارسی،از محمد زمان بن محمود مازندرانی متخلص به اثر(تذکرۀ نصرآبادی،357).
اثر تبریزی،از آن در دانشمندان آذربایجان(ص 30)نقل شده است.
اردو،از امداد امام اثر عظیم آبادی ملقب به شمس العلماء.
فارسی،ناشناخته،قصائدی از آن در مجموعه ای که در کتابخانۀ خوانساری نجف موجود است نقل شده که دیده شد.
فارسی،از آخوند شفیعا متخلص به اثر لاری (-1113 ق)(تذکرة الشعراء عبد الغنی،8).
ص:146
ص:147
شیخ احمد بن عبد السّلام بحرانی معاصر محمد تقی مجلسی(-1070 ق).مذکور در «تاریخ علماء البحرین».
احمد بن محمد بن علی حسنی حسینی معروف به سید احمد عطار بغدادی شاگرد بحر العلوم.خ.
موجود.
فارسی،از احمد بن محمد تبریزی مؤرخ(سدۀ 8 ق)مؤلف«تاریخ النوادر»و ناظم «شاهنشاهنامه»از روزگار یافث بن نوح تا 738 ق به نام سلطان ابو سعید بهادر خان(دانشمندان آذربایجان،32).
سید احمد بن مطلب علی خان مشعشعی حویزی معاصر سید عبد اللّه جزائری.شرح حال او در اجازۀ سید عبد اللّه آمده و معلوم می شود که پیش از 1168 ق درگذشته است.
احمد بن مهدی آل ابی السعود خطی قطیفی (-1306 ق)،در 4 مجلد.مذکور در «انوار البدرین».
فارسی،از احمد بن اطعمۀ شیرازی.مذکور در مقدمۀ چاپی«دیوان بسحاق اطعمه».سروری هم بسیاری از اشعار او را در«مجمع الفرس» آورده است.
فارسی،از احمد بیک اصفهانی که به بنگاله و شاهجهان آباد رفت و نزد شاه جهان تقرب یافت(صبح گلشن،18).
فارسی،از احمد بیگ تبریزی برادر میرزا محمد مجذوب(تذکرۀ نصرآبادی،193).
سلطان احمد بن سلطان اویس جلایر(-808 ق) (مجمع الفصحاء،8/1).
احمدچه رازی.مؤلف«بعض مثالب النواصب» او را از شاعران شیعه شمرده است(ص 239).
فارسی،از احمد حسن خان بن نواب احمد خان حسینی صادقی کابلی(-1340 ق).خ.دیده شده.
فارسی،از احمد خان اصفهانی قمشه ای برادر میرزا سعید که هردو برادر از وزراء بوده اند (تذکرۀ نصر آبادی،77).
فارسی،از احمد خان بیک برادر قاسم خان بیک افشار رازی(-1042 ق)معروف به لنگ (تذکرۀ نصر آبادی،34؛تذکرة الشعراء،10).
فارسی،از احمد خلخالی معاصر صادقی مؤلف «مجمع الخواص»(ص 262).
ص:148
ص:149
مدرسۀ همدان(سدۀ 12 ق)(ریاض العارفین، 282).
فارسی،از محمد بن عبد النّبی اخباری(-1232 ق)مذکور در«روضات الجنات».
عربی،نیز از میرزا محمد اخباری و مذکور در همان مأخذ.
فارسی،از اختر،ط.ایران.
فارسی؟،از ابو منصور ناصر الدین محمد واجد علی شاه پادشاه اوده،جلوس:1264 ق.
(صبح گلشن،20).
فارسی؟،از اختر مراد برادر روشن اختر محمد شاه و فرزند خجسته اختر جهان شاه بن بهادر شاه بن اورنگ زیب(صبح گلشن،19).
فارسی؟،از سعد اللّه اختر اجمیری(-1153 ق) مداح علی اصغر خان شجاع و سعادتخان نیشابوری.ناظم مثنوی های گلشن محمود،شعلۀ عشق،گیتی آشوب و جز آنها.
فارسی،از محمد علی بیک اختر شیرازی (-1302 ق)(آثار عجم،554).
فارسی،از غلام حسین اختر طوسی(-1333 ق) ناظم مثنوی گلزار حسینی در وقایع کربلا که نسخۀ آن در آستان قدس موجود است.
فارسی،از احمد بیگ بن فرامرز بیگ اختر گرجی(-1232 ق).خ.ملک.
فارسی،از اختری گنابادی(صبح گلشن،21).
فارسی،از اختری یزدی معاصر شاه عباس اول صفوی(تاریخ یزد،269).
فارسی،از قاضی اختیار تربتی خراسانی قاضی القضات هرات یا کاتب محکمۀ نظام الدین و معاصر سلطان حسین بایقرا(-911 ق).خ.
دانشگاه.
ص:150
منتخبات و مطالب آن در 1177 کتابت شده).
فارسی،از ادائی اصفهانی از مشاهیر شاعران اصفهان(تحفۀ سامی،132).
فارسی؟،از ادائی بخارائی(تحفۀ سامی،148).
فارسی،از امیر محمد مؤمن ادائی بفروئی یزدی (-1030 ق)قاضی میبد و اردکان(تاریخ یزد، 270).
فارسی؟،از بهاء الدین علی(یا محمد)سیاح (-928 ق)،ناظم تاریخ سلطان سلیم عثمانی (مجالس النفائس،365).
ادائی سمرقندی(-1004 ق)،ظاهرا با ادائی بخارائی که یاد شد یکی است(صبح گلشن، 22).
فارسی،از محمد تقی ادب کرمانشاهی که شکسته را خوش می نوشته،مذکور در«مدایح معتمدیّه».
فارسی،از ابراهیم بن رضی ادهم تویسرکانی آرتیمانی همدانی(-1060 ق).به هند رفت و نزد شاهجهان مقرب شد،ولی به زندان افتاد و در زندان درگذشت(تذکرۀ نصرآبادی،359؛ تذکرة الشعراء،11).
فارسی،از ادهم رازی معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،177).
فارسی،از ابراهیم ادهم صفوی.در عصر شاه جهان به هند رفت و شاعری هزّال بود(کلمات الشعراء،3).
فارسی،از ادهم کاشانی(-969 ق)شاعر معروف کاشان.بیشتر در بغداد بود و سرانجام در تبریز کشته شد.سام میرزا دیوانش را دیده بود، (تحفۀ سامی،239؛تذکرة الشعراء،11).
ادهم بغدادی،معاصر سلطان سلیمان عثمانی (تذکرة الشعراء،11).
ادهم بیگ بن شاهقلی بیگ ترکمان قزوینی از مقربان شاه سلیمان صفوی(تذکرۀ نصرآبادی، 48).
فارسی،از ادهم بیگ قزوینی موسیقیدان که به هند رفت و در خدمت همایون شاه مقرب شد (صبح گلشن،22).
ادهمی شاعر مقیم تبریز در 1050 ق (دانشمندان آذربایجان،220).
ص:151
فارسی،از حکیم قاسم بن زین العابدین ادیب کرمانی معروف به سیستانی(-1348 ق).
مؤلف«خارستان»بر روش«گلستان»و ناظم «نیستان»بر وزن«بوستان»و مؤلف تاریخ منظوم مختصر ایران به نام«تاریخ تلگرافی».
فارسی،از احمد بن حافظ عقیلی کرمانی (-1329 ق).وی دیوان عربی و مثنویی به نام «سالارنامه»نیز دارد.
فارسی و عربی،از افضل الملک غلام حسین بن مهدی خان زند متخلص به ادیب وقایع نگار روزگار مظفر الدین شاه،زنده تا حدود 1330 ق.
ص:152
کاظم بن محمد بن مراد ازری تمیمی بغدادی (-1211 ق).ط.بمبئی،1320 ق.
محمد رضا بن محمد بن مراد ازری(-1240 ق).
مذکور در«تکملة امل الامل».
مسعود بن محمد یوسف ازری(1246 ق)،نیز مذکور در تکمله.
مؤید الدوله مجد الدین اسامة بن مرشد کنانی کلبی شیرازی(-548 ق).خ.عارف حکمت مدینه.
فارسی،از امیر امین الدوله استرآبادی که با کاتبی و خواجه علی مشاعره داشته است.(مرآت الخیال،70).
فارسی،از ابراهیم استعداد از اعراب مقیم شاه جهان آباد هند(صبح گلشن،22).
فارسی،از عبد الرسول استغناء هندی (کلمات الشعراء،9).
فارسی،از سید اسحاق شیخ الاسلام بروجردی (-1059 ق)(تذکرۀ نصر آبادی،117).
ص:153
فارسی،از حکیم ملا هادی بن مهدی اسرار سبزواری(-1289 ق).ط.تهران،1356 ق.
ص:154
تقی الدین عبد الملک بن اغر بن عمران ثقفی اسنانی(-707 ق)مذکور در«الدرر الکامنة».
ص:155
محمد حسینی(-1041 ق)،ط.اصفهان،1349 ق.
فارسی،عبد الرزاق بن سید محمد اشراق اصفهانی معاصر رضا قلی خان هدایت(مجمع الفصحاء، 62/2).
فارسی و ترکی،از میر عبد الفتاح اشراق مراغی (-1275 ق)شیخ الاسلام مراغه.وی در فارسی اشراق و در ترکی فتاح تخلّص داشت.خ.آستان قدس،ش 4902(1312 ق به عنوان دیوان فتاح مراغی).
فارسی،از میر حسین اشراقی(تذکرة الشعراء، 14).
فارسی؟،از میرزا اشرف،ط.(با عقاید النساء).
فارسی،از علی اشرف تبریزی از دودمان جابر انصاری و معاصر هدایت(مجمع الفصحاء،ج 2).شاید با اشراف طسوجی یکی بوده باشد.
فارسی،از میر مخدوم بن محمد بن سید شریف جرجانی متخلص به اشرف(مجمع الخواس، 42).
فارسی و ترکی،از علی اشرف بن احمد بن عبد النبیّ طسوجی که خود آن را در 1240 ق برای فرزند خویش احمد تدوین کرده.خ.
موجود.
ص:156
فارسی،از میر اشکی(-972 ق)،خ.موزۀ بریتانیا.
فارسی،از جمال الدین شاهپور بن محمد اشهری نیشابوری از دودمان عمر خیام و شاگرد ظهیر فاریابی(آتشکده،134).
فارسی؟،از محمد اصدق بن شاه اسماعیل صفوی(-984 ق)(تذکرة الشعراء،15).
فارسی،از اصغر بن غیاث الدین عزیز سبزواری نقیب مشهد خراسان(لطائف نامه،137؛صبح روشن،52).
ص:157
فارسی،از ملا اعجازی مازندرانی معاصر سلجوقیان(تذکرۀ الشعراء،15).
ص:158
فارسی،از باقر علی خان بن نقد علی خان قاجار همدانی از خویشاوندان شیخ علی خان وزیر شاه سلیمان صفوی که به حیدر آباد رفت و نزد آصفجاه تقرّب یافت(صبح گلشن،29).
فارسی،از کمال بن محمد افسر ادیب و عارف دهلوی ناظم مثنوی راح و ریحان(صبح گلشن، 30).
فارسی،از افسری گلپایگانی(تذکرۀ نصر آبادی، 381).
فارسی،از افسری هروی(مجالس النفائس، 163).
فارسی،از محمود بن محمد صادق افشار (معاصر)مدیر مجلۀ آینده(تاریخ یزد،270).
ص:159
فارسی،از محمد کمال الدین افقری ناظم مثنوی روح و ریحان(روز روشن،62).
فارسی،از ملا افگار سمرقندی(تذکرۀ نصرآبادی،441).
فارسی؟،از افلاکی تبریزی(دانشمندان آذربایجان،47؛تذکرۀ نصرآبادی،314).
فارسی،از ملا نور اللّه اسد آبادی اصفهانی معروف به امیر افندی.وی نخست بدیهی تخلص می کرده (تذکرۀ نصر آبادی،524؛روز روشن،62).
فارسی،از سید محمد اقبال کازرونی،از نوادگان میرزا شهرت یزدی(تاریخ یزد،273).
فارسی،از محمد اقبال بن نور محمد کشمیری (-1317 ش).وی به علاوه دیوان چند منظومۀ فارسی هم دارد که همه چاپ شده اند.دیوان اقبال مکرر در ایران و پاکستان چاپ شده است.
اقبالی ندیم سلطان محمد(بعض مثالب النواصب،239).
فارسی؟،از رضی الدین بن نور الدین بن نعمت اللّه جزائری معروف به اقدس شوشتری(-1194 ق)که به هند رفت و نزد شجاع الدوله ناظم بنگاله و آصف جاه نظام الملک تقرب یافت.
(تذکرة الشعراء،17).
فارسی،از عبد الواسع بن محمد خان قدسی معروف به اقدس هندی،که به هند رفت و در خدمت دختر اورنگزیب درآمد.نیز گفته اند که وی هندی الاصل بوده است(تذکرۀ نصر آبادی، 287).
فارسی،از اقدسی مشهدی(-1004 ق).وی ساقی نامه ای نیز داشته که صاحب تذکرۀ میخانه از آن یاد کرده است(مجمع الخواص،222).
فارسی،از محمد اکبر اصفهانی که به هند و ماوراء النّهر سفر کرد و ندر محمد خان(-1056 ق)حاکم بخارا را مدح گفت.خ.مجلس.
فارسی،از علی اکبر اصفهانی معمار مسجد جامع اصفهان(صبح گلشن،32؛تذکرة الشّعراء،17).
فارسی،از میر محمد اکبر بن آقا میرزا،پدرش مستوفی شاه عباس اول صفوی بود و اکبر ناظم مثنویهای زاهدنامه و خسرو و شیرین است (تذکرۀ نصر آبادی،109).
فارسی،از محمد اکبر بن میرزا نصیر قزوینی (تذکرۀ نصرآبادی،84؛صبح گلشن،32).
فارسی،از اکبر قمّی(روز روشن،64).
فارسی،از اکبر گلپایگانی(روز روشن،64).
ترکی؟،از اکرم بیک بن قایتمز بیک قره قوینلو، پسر عم علی پاشا حاکم بغداد(العراق بین الاحتلالین،136/4).
فارسی،از عماد الدین اکرم قزوینی(روز روشن، 65).
ص:160
فارسی،از محمد عظیم اکسیر اصفهانی(-1169 ق).خ.موجود(خط ناظم در 1150).
فارسی،از میرزا عوض بیگ اکسیر اصفهانی که در روزگار شاه جهان به هند رفت و در دیوان انشاء او ماند(روز روشن،65).
فارسی،از میر امام الدین دهلوی معلم اطفال(روز روشن،65).
فارسی،از میر نور الدین محمد اکسیر قمّی(اوائل سدۀ 12 ق)(روز روشن،65؛تذکرة الشعراء، 17).
فارسی؟،از اللّه قلی ترک بخارائی که در عهد شاه طهماسب اول صفوی به اصفهان آمد(تحفۀ سامی،186).
فارسی،از محمود بن امیر احمد نظام قاری یزدی (سدۀ 9 ق).شاعر این دیوان را در جواب یا به پیروی از دیوان بسحاق اطعمه سروده است.
ط.استانبول،1303 ق.
فارسی؟،از الغ بیگ میرزا بن شاهرخ تیموری (-853 ق)مجالس النفائس،24؛روز روشن، 67).
فارسی؟،از الف ابدال بلخی که نخست مطیعی تخلص می کرد.الف ابدال نخست در سلک شاعران سلطان یعقوب در تبریز بود و پس از درگذشت او به اصفهان رفت و نزد شاه مقرب شد(تحفۀ سامی،111؛روز روشن،68).
فارسی،از محمد باقر الفت فرزند محمد تقی آقا نجفی اصفهانی(1301 ق-).خ.موجود.
فارسی،از محمد کاظم بن زین العابدین بیگ الفت نوری اصفهانی(-بین 1299 تا 1306 ق).خ.
مجلس.
فارسی،از محمد خفیف(ظاهرا محمد حنیف) الفت اللّه آبادی(-1130 ق)برادر محمد افضل ثابت(صبح گلشن،33).
فارسی،از میر عبد اللّه الفت خراسانی که به هند سفر کرد و در آنجا درگذشت(تذکرۀ نصر آبادی، 397).
فارسی؟،از داود الفت شوشتری(تذکرۀ نصر آبادی،413).
فارسی،از الفت شیرازی معاصر ظل السلطان حاکم فارس،خ.ملک(ظاهرا با الفت اصفهانی یکی است).
فارسی،از لاله اوجاگر چند الفت عظیم آبادی از قوم کایتهه.وی شاگرد محمد علیم تحقیق سمرقندی بود و نخست غریب تخلص می کرد (ظاهرا نخست هندو بوده است چون هندوان را لاله گویند).
فارسی،از محمد قلی الفت افشار کاشانی (-1240 ق).که در دیوان حسنعلی میرزا شجاع الدوله خدمت می کرد(مجمع الفصحا، 72/2).
ص:161
فارسی،از رای بهادر بن راجه لالجی بهادر از قوم کایتهه از امیران واجد علیشاه.در دیوان او مراثی سید الشهداء(علیه السلام)درج است(صبح گلشن،32).
فارسی،از الفتی ساوجی فرزند حسینی ساوجی که به هند سفر کرد و نزد عبد اللّه قطبشاه تقرب یافت.و رسالۀ عروض و قافیه را به نام او نوشت و به اصفهان بازگشت و نصر آبادی او را ملاقات کرد(تذکرۀ نصرآبادی،326).
فارسی،از الفتی بدخشی(-1007 ق)معروف به وکیل فرعون که حاشیه هائی بر فصوص الحکم و فتوحات مکیّه داشته است(روز روشن،69).
فارسی،از الفتی برادر شیخ علینقی کمره ای(روز روشن،69).
فارسی،از راجه پیاری لال عظیم آبادی متخلص به الفت از قوم کاتیهه،ناظم مثنوی نیرنگ تقدیر (صبح گلشن،33).
فارسی،از الفتی یزدی معاصر وحشی بافقی.وی در روزگار همایون پادشاه به هند سفر کرد و در ریاضیات ماهر بود.
فارسی،از محمد صادق شاهجهان آبادی متخلص به القا شاگرد عبد القادر بیدل(صبح گلشن،34؛کلمات الشعراء،8).
فارسی؟،از القاص میرزا بن شاه اسماعیل صفوی(-940 ق)(آتشکده،9؛ مجمع الفصحاء 10/1).
فارسی،از میرزا شریف الهام اصفهانی(سدۀ 11 ق)(تذکرۀ نصرآبادی،342).
فارسی؟،از کمال الدین حسین بن عبد الحق آلهی اردبیلی(-950 ق)شاگرد دوّانی و غیاث الدین منصور دشتکی(دانشمندان آذربایجان،47).
ص:162
اول به هند رفت و در کشمیر درگذشت.خ.
آصفیۀ هند.
فارسی،از خلیفه سدید الدین محمد الهی گیلانی که سدید نیز تخلّص داشته است(تذکرة الشعراء، 18).
ابو القاسم عبد الکریم بن محمد بن عبد الکریم رافعی قزوینی(-623 ق)مؤلف«الفتح العزیز» و«المحرّر»(مجالس النفائس 321).
فارسی؟،از مامقلی خان حاکم بخارا(صبح گلشن،35؛آتشکده،9).
ص:163
فارسی،از میرزا امانی معروف به میخچه که تاریخ فوت سلطان چغتای را در 953 ق به نظم آورده است(تذکرۀ نصرآبادی،470).
فارسی،از امانی گلگار همدانی (مجمع الخواص،271).
فارسی،از امان اللّه بن مهابت خان سپهسالار متخلص به امانی از امراء شاه جهان(تذکرۀ نصر آبادی،59؛کلمات الشعراء،4).
فارسی،از شیخ امان اللّه دهلوی(روز روشن، 71).
فارسی،از ابراهیم امّتی از امراء سلطان حسین بایقرا که قاضی سلطان حاکم مشهد را در روزگار شاه عباس اول صفوی مدح گفت(تذکرۀ نصر آبادی،261).
فارسی،از میر محسن امتیاز مدراسی(-1190 ق)(صبح گلشن،38).
فارسی،از امداد علی بلگرامی(صبح گلشن، 38).
فارسی،از امداد اللّه خان بن کفایت اللّه خان رامپوری لکهنوی(روز روشن،71).
فارسی،از قاسم امری شیرازی،که در علوم غریبه مهارت داشت.به زندقه متهم شد و شاه طهماسب در 932 ق چشمانش را میل کشید و در 999 ق به دست عوام کشته شد(ریاض العارفین،284).
ترکی،از امری بر سوی،خ.مدرسۀ اسلامیۀ موصل(1022 ق).
ام نزار بنت عبد الرزاق بن شیخ محمد حسن کبّه (1326 ق-)همسر صادق ملائکه،خ.دیده شده.
فارسی؟،از میرزا محمد امنی تبریزی معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،278).
فارسی،از ام هانی بنت عبد الرحیم خان بیگلر بیگی یزد(تاریخ یزد،275).
فارسی،از امّی شیرازی که بی سواد بود و در روزگار شاه جهان به هند رفت و به میهن بازگشت(روز روشن،71).
فارسی،از میرزا امتیاز امید از اکابر بلخ(صبح گلشن،38).
فارسی،از حسن بن محمد حسینی طوسی نعمت اللّهی،خ.آستان قدس،ش 4888 (1304 ق).
فارسی،از عباس امید کرمانشاهی زنده تا حدود 1275 ق(مجمع الفصحا،68/2).
فارسی،از ابو الحسن امید نهاوندی که فتحعلی شاه و محمد شاه قاجار را مدح گفت و مرید مجذوب علی شاه(-1239 ق)بود(مجمع الفصحاء، 71/2).خ مجلس و دانشگاه.
ص:164
فارسی،از امید هروی(روز روشن،71).
فارسی،از محمد رضا امید قزلباش(-1159 ق).خ.ایشیاتک بنگال و دانشگاه پنجاب لاهور.
فارسی،از محمد جعفر بن محمد باقر بن دلدار علی نقوی متخلص به امید(-1293 ق).مذکور در تذکرۀ سید علی نقی.
فارسی،از امید علی خان بن جهان خان ناظم شهر هوگلی(سدۀ 13 ق)(روز روشن،71).
ترکی،از امیدی ترک مولف«زبدة الاشعار»در 1023 ق.خ.کتابخانۀ عثمان ثالث استانبول.
«کشف الظنون»وفاتش را در 942 ق ذکر کرده.
فارسی،از خواجه ارجاسب مسعود بن خواجه علی(925 ق)شاگرد دوانی.خ.مجلس(959 ق).
فارسی،از امیر بدخشانی(مجالس النفائس، 193).در«لطائف نامه»امیری آمده است.
فارسی،از امیر بیگ اصفهانی شاگرد حکیم شفائی.وی قصاب بود و 70 سال عمر کرد (آتشکده،169).
ص:165
فارسی؟،از امیر شمس حروفی،از او در «جاودان نامه»نقل شده است.
دیوان امیر شیخ نظام الدین-دیوان سهیلی
فارسی،در طبقۀ چهارم«تذکرۀ دولتشاه»یاد و غزلی از او نقل شده است.
فارسی،از امیر پازواری مازندرانی معروف به شیخ العجم که به لهجۀ طبری شعر می سروده است.ط.پترزبورگ،1283 ق؛تهران،1334 ش.
دیوان امیر معزّی-دیوان معزّی
فارسی،از امیر مغیث.مذکور در«گنجینۀ گرانمایه».
جامع:ابو السعادات هبة اللّه بن علی بن محمد معروف به ابن شجری(-543 ق)مؤلّف «الامالی فی علوم الادب»که سوّمین مأخذ از مآخذ«انوار العقول»است.
جامع:قاسم علی بن محمد تقی خوانساری.خ.
دیده شده.
الصحیحة)
جامع:سید محسن امین در 1360 ق،ط.دمشق، 1366 ق.
جامع ناشناخته،برگرفته از کتاب محمد بن اسحاق(-151 ق)و مآخذ دیگر.این دوّمین دیوانی است که از مآخذ مؤلف«انوار العقول» بوده است.
جامع:ناشناخته.ط.تهران،1251،1284، 1311،1312 ق و مکرر؛قاهره،1276 ق و مکرّر؛لیدن،1745 م(با شرح لاتین).نسخ متعددی هم در آستان قدس موجود است.
ص:166
40).ظاهرا این شخص همان ساکت تبریزی است که یاد خواهد شد.
فارسی،از امینا اوشی(صبح گلشن،41).
ص:167
ص:168
فارسی،از اسحاق انجمن شیرازی،خ.مجلس.
ص:169
میر علی ابو طبیخ نجفی(-1316 ق)،ط.نجف، 1362 ق.
ص:170
فارسی،از اوحد الدین اوحد سبزواری(-868 ق).دولتشاه او را در طبقۀ هفتم آورده است (مجالس المؤمنین،504).
ص:171
(تذکرة الشعراء،23؛صبح گلشن،48).
فارسی،از ایزدی عارف یزدی که در روزگار اکبر به هند رفت و در آنجا درگذشت (ریاض العارفین،64).ظاهرا هموست که در صبح گلشن به نام ایزدی شیرازی آمده است.
دیوان ایزدی-دیوان محمد ایزدی.
فارسی،از اسماعیل علاقه بند اصفهانی متخلّص به ایما(-1132 ق).وی با شفیعا و نجات مطارحاتی داشته است(تذکرة الشعراء،23؛روز روشن،85).
فارسی،از محمد هادی ایمای مشهدی که از مشهد به اصفهان رفت و در هنگام فتنۀ افغان در آنجا درگذشت(تذکرة الشعراء،23).
فارسی؟،از ملاّ مؤمن ایمان تبریزی که پدرانش از نقباء و اشراف تبریز بوده اند(تذکرۀ نصرآبادی،194).
فارسی،از رحیم علی خان بن بهره مند خان بن پردل خان(-1226 ق)مؤلّف«منتخب اللطائف»(صبح گلشن،48).
فارسی،از سید شاهمیر خان ایمان همدانی که مدتی در خدمت نجفقلی خان بن قزاق خان بود (تذکرۀ نصرآبادی،123).
فارسی،از احمد قلی خان ایمن دهلوی قمی که با نادر شاه به هند رفت و در جنگهای هند کشته شد و فرزندش در آنجا ماند(روز روشن،85).
فارسی،از عبد الغنی ایمن کرمانی(زنده تا 1299 ق).
ص:172
ص:173
فارسی،از باطنی شاعر روزگار سلطان ابو سعید (مجالس النفائس،306).
فارسی،از باقر بن ملاّ عنایت برلشتی که در فن معمّا مهارت داشته(تذکرۀ نصر آبادی،535).
فارسی،از محمد باقر بن حسن بیرجندی مؤلف «بغیة الطالب».مذکور در فهرست تألیفات او.
فارسی،از باقر تبریزی معروف به ایبک از تبریزیان عباس آباد اصفهان(تذکرۀ نصرآبادی،199).
فارسی،از باقر تبریزی نوادۀ قاضی زین العابدین مدرّس مدرسۀ قطبیّه که تقسیم غلات تبریزیان اصفهان به دست او بود و ظاهرا با عنوان قبل یکی است(تذکرۀ نصرآبادی،175 و 532).
فارسی و عربی،از کلب باقر جایسی حائری (-1329 ق).خ.دیده شده.
فارسی،از محمد باقر بیگ بن محمد قاسم بیگ وزیر جهرمی(تذکرۀ نصرآبادی،86).ظاهرا از همین شخص در تاریخ یزد به عنوان محمد باقر یزدی حاکم یزد یاد شده است.
ص:174
فارسی،از باقر خردهی(یا خرده ای)کاشانی (-1038 ق).خ.آستان قدس،ش 6555(سدۀ 11).
فارسی،از میر محمد باقر کاشی عبد الوهابی (تذکرۀ نصرآبادی،115).
فارسی،از شاه باقر پشت مشهدی کاشانی (تذکرۀ نصرآبادی،138).
سید باقر بن سید حیدر حسینی کاظمی(-1290 ق).جامع:فرزندش سید محمد حسن.
فارسی و عربی،از ملا باقر واعظ کجوری مؤلف «جنة النعیم»و«الخصائص الفاطمیة»که در کتاب اخیر از دیوان خویش یاد کرده است.
فارسی،از محمد باقر محلاّتی حلاّج که به سبب معاشرت با حکیم شفائی اصفهانی به شفائی معروف شد(تذکرۀ نصرآبادی،422).
فارسی،از میرزا باقر مشهدی،خواهرزادۀ خواجه حسین ثنائی مشهدی و معاصر صادقی کتابدار (مجمع الخواص،261)،ظاهرا هموست که در تذکرۀ«روز روشن»به نام باقر بن میرزا عرب آمده است.
فارسی،از باقر بن میر ابو علی(-1000 ق)از سادات جزء برخوار اصفهان(تذکرۀ نصرآبادی، 69).
فارسی؟،از باقر وزیر بصری خاری از مردمان جزیرۀ خار(ظاهرا:خارک)که پدرانش از بصره بوده اند و در اواسط سدۀ 10 ق درگذشت.مذکور در«صبح گلشن»و ظاهرا با عنوان پیشتر یکی است.
فارسی،از باقر ورنو سفادرانی معلم اطفال که مردی زاهد و عابد و در معمّا ماهر بود(تذکرۀ نصرآبادی،417).
فارسی،از باقر هروی،شاگرد ملاّ شهاب هروی (تذکرۀ نصرآبادی،520).
سید باقر بن هاشم بن شجاعت علی هندی (-1329 ق).جامع و مدوّن:حسن بن علّی در 1330 ق،خ.موجود.
فارسی،از باقر زرگر یزدی(تذکرۀ نصرآبادی، 424؛روز روشن،87).
ص:175
ترکی،از باقی چلبی معاصر صادقی کتابدار (مجمع الخواص،116).ظاهرا 2 نسخه از این دیوان در موصل موجود است.(فهرس،48 و 133).
فارسی،از باقی دماوندی،مذکور در«صبح گلشن».
فارسی،از باقی کاشی؛لطفعلی آذر نسخۀ آن را دیده بوده است(آتشکده،241).
فارسی؟،از باقی ماوراء النهری(صبح گلشن، 55).
فارسی،از میر عبد الباقی(920-ق)،از نوادگان شاه نعمت اللّه ولی و صدر دولت شاه اسماعیل صفوی که در جنگ با عثمانی کشته شد(تحفۀ سامی،21؛آتشکده،119).
فارسی،از باقی نهاوندی ملازم خان خانان در هند و زنده تا 1033 ق.وی آثار رحیمی را در سرگذشت خان خانان و اجدادش تالیف کرد (صبح گلشن،55).
فارسی،از باقی هروی(صبح گلشن،55).
ص:176
سید مهدی بن مرتضی بحر العلوم طباطبائی (-1212 ق)،ناظم«الدرّة المنظومة فی الفقه»و قصیده«حساب عقود الانامل».
ص:177
فارسی،از بدر الدین بن نور الدین هروی معاصر عوفی(لباب الالباب،250/1).
فارسی،عبد الجلیل قزوینی او را در شمار شاعران شیعه آورده و گویا یکی از شاعرانی بوده که در بالا یادشان گذشت(کتاب النقض،239).
فارسی،از محمد حسن بن ملا رضا خان بدیع نصرة الوزراة.ط.بمبئی،1332 ق.
فارسی،از بدیع الزمان بن علی رضا عباسی شاعر و خوشنویس معروف به بدیعا(زنده تا 1035 ق).
فارسی،از بدیعا خشکه ای یزدی مقیم اصفهان (تذکرۀ نصرآبادی،353).
فارسی،از بدیع بن قاضی شمس الدین اردستانی مقیم اصفهان و معاصر شاه عباس اول صفوی (تذکرة الشعراء،26).
ابو القاسم هبة اللّه بن حسین بدیع اسطرلابی مؤلّف«درّة التّاج فی شعر ابن الحجاج» (معجم الادباء،273/19).
فارسی،از بدیع الدین اتابک کاتب انجدانی، معاصر رشید وطواط و سلطان سنجر(روز روشن،91؛تذکرة الشعراء،26).
فارسی،از بدیع الزمان اکبرآبادی،مذکور در «ریاض الشعراء»والۀ داغستانی.
فارسی،از بدیع الزمان سبزواری،معاصر شاه سلیمان صفوی(آتشکده،78).
دیوان بدیع الزمان صفوی-دیوان بدیعی صفوی
فارسی،از بدیع الزمان میرزا بن سلطان حسین بایقرا(-921 ق)(مجالس النفائس،127 و 315).
فارسی،از بدیع الزمان بن محمد طاهر نصرآبادی (-1121 ق)فرزند صاحب تذکرۀ نصرآبادی و ملک الشعراء شاه سلطان حسین صفوی.وی قصیده ای در تاریخ بنای چهل ستون سروده که مصراع اول هربیت تاریخ آغاز بناء و مصراع دوّم تاریخ ختم آن است(تذکرۀ نصرآبادی، 455).
فارسی و عربی،از بدیع الزمان ابو عبد اللّه حسین بن ابراهیم نطنزی(-497 ق)مؤلف «دستور اللّغة».بسیاری از اشعار فارسی و عربی او در«دستور اللغة»نقل شده است.
ابو الفضل احمد بن حسین بن یحیی بدیع الزّمان همدانی(-398 ق).ط.مصر،1321 ق.
ص:178
فارسی،از سید فتح اللّه شیرازی(-1298 ق) (آثار عجم،554).
فارسی،از بدیعی که در کتاب مثالب النواصب (ص 239)در شمار شاعران شیعه یاد شده است.
فارسی،از ملا یوسف بدیعی اندجانی سمرقندی (-897 ق)که چون شاگرد صفائی بود به یوسف صفائی معروف گشت(مجالس النفائس، 48 و 222).
فارسی و ترکی،از بدیعی تبریزی معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،260).
در روز روشن(ص 92)یاد او آمده و گویا با بدیعی اندجانی یکی است.
فارسی،از بدیع الزمان میرزا بن بهرام میرزا صفوی حاکم سیستان.مذکور در«عالم آرای عباسی».
دیوان بدیهی اصفهانی-دیوان افندی
فارسی،از مجد الدین احمد معاصر سلطان سنجر سلجوقی(ریاض العارفین،291).
فارسی،از میر عرب بدیهی سیستانی(روز روشن،92).
فارسی،از بدیهی همدانی که سام میرزا بدیهه سرائی او را ستوده است.(تحفۀ سامی،145).
ص:179
تذکرۀ دولتشاه،6؛آتشکده،319).
فارسی،از خسرو برهان،و چنانکه در برخی از فهرستها یاد شده،به طبع رسیده است.
فارسی،از برهان ابرقوهی که از سادات ابرقوه شاگرد قاضی اسد کاشی بوده(آتشکده،262).
فارسی،از محمد حسین بن خلف برهان تبریزی (سدۀ 11 ق)مؤلّف«برهان قاطع».
فارسی،از خواجه یوسف برهان،از نوادگان شیخ احمد جام.امیر علی شیرنوائی در موسیقی شاگرد او بود(مجالس النفائس،42 و 215).
فارسی،از برهان الدین عطاء اللّه رازی هروی (سدۀ 9 ق)مؤلّف«جواهر الاسماء»در معمّا (مجالس النفائس،91 و 265).
فارسی و عربی،از سید عبد اللّه بن حسن برهان سبزواری(1300 ق-).
فارسی،از شاه خلیل اللّه بن نعمت اللّه ولی- برهان کرمانی(847 ق-)(ریاض العارفین، 69).
فارسی،از محمد صالح برهان مازندرانی (-1151 ق)که در عصر محمد شاه به هند رفت (صبح گلشن،61).
فارسی،از سید برهان الدّین مشهدی(-919 ق) از علماء هرات(روز روشن،94).
فارسی؟،از شیر مردان بیگ برهمن گرجی از غلامان شاه سلیمان(تذکرۀ نصرآبادی،47).
فارسی،از جگت رای برهمن لاهوری که به یزد آمد و نزد نصرآبادی دانش آموخت(روز روشن، 95).
فارسی،از ملا وجیه الدّین برین شاگرد فاخر مکین(روز روشن،95).
فارسی؟،از بزمی اردبیلی که در عصر جهانگیر به هند رفت و بازگشت(روز روشن،96).
فارسی،از غیاث الدین محمد بزمی استرآبادی (سدۀ 11 ق).برخی وفات یا قتل او را 950 ق و برخی سدۀ 12 ق نوشته اند(مجمع الخواص، 229؛آتشکده،151 و تذکرة الشعراء،26).
فارسی،از ملاّ شاه حسین بزمی خراسانی (مجالس النفائس،162).
فارسی،از بزمی فرزند منوّرخان معاصر جهانگیر و ناظم مثنوی«رت پدم».مذکور در «صبح گلشن».
فارسی،از بزمی کفشدوز قزوینی(تحفۀ سامی، 149).
فارسی،از میر عقیل(یا عبد الشکور)بن میرابی تراب علوی همدانی متخلص به بزمی،طبیب سپاه شاه عباس اوّل(صبح گلشن،62).
ص:180
حسین بن محمد بن سعد بزی عاملی(-ح 1342 ق).خ.موجود.
فارسی،از بساطی سمرقندی(-815 ق)که حصیر باف بوده و نخست حصیری تخلّص داشته و شاگرد عصمت بخارائی بوده است.خ.
مجلس و دانشگاه تهران؛آصفیه.
فارسی،از بساطی شوشتری(-955 ق)که به ماوراء النهر سفر کرد و از مقربان عبید اللّه خان ازبک گشت(روز روشن،96).
ص:181
صیدا،1365 ق.
فارسی،از محمد بشیر بن نظام الدین فقیر بن خواجه حسین مودودی چشتی(صبح گلشن، 65).
فارسی،از محمد ابراهیم بصیر اصفهانی،مذکور در«مدایح معتمدیّه».
محمد مهدی بصیر حلی(معاصر).مذکور در «الادب العصری».
فارسی،از شیخ نور الدین بصیر سمرقندی،ادیب دورۀ تیموری(روز روشن،99).
فارسی،از قاضی بصیر برادر قاضی لاغر سیستانی(روز روشن،66).
فارسی،از بصیر عجمی(مجالس النفائس، 381).
ترکی،از بصیری افندی،خ.موصل.
فارسی،از اشرف الکتاب سید محمد بقا خوشنویس اصفهانی(المآثر و الاثار،202).
ص:182
برگزید.تالیفات متعددی به فارسی دارد که چاپ شده.
شیخ حسین بن طالب نجفی(سدۀ 13 و اوائل 14 ق).
فارسی،از سید محمد حسین اسماعیل بلبل خراسانی،زنده در 1295 ق.مذکور«در صبح گلشن».
فارسی،از بلبل یزدی،(روز روشن،101).
ص:183
شیخ ناصر بن ابراهیم بن صباغ احسائی(-853 ق)منتسب به آل بویه.مذکور در ریاض العلماء.
فارسی،از مولانا بها که شاه محمد قزوینی شعر او را ستوده است(مجالس النفائس،393).
فارسی و عربی،از محمد بن مؤید خوارزمی معروف به بهاء الدین بغدادی(-545 ق) معاصر تکش خوارزمشاه(هفت اقلیم،117).
ص:184
فارسی،از محمد باقر بهجت اصفهانی.مذکور در «مدایح معتمدیه».
فارسی،از شاه بهجت دهلوی(روز روشن، 108).
فارسی،از جعفر بن کاظم بهجت شیرازی (-1296 ق).پدرش شرفا تخلص داشت و فرصت مؤلف«آثار عجم»فرزند او بود(آثار عجم،105 و 320).
فارسی،از عبد الحمید بن عبد الغفار بهجت شیرازی معاصر هدایت(ریاض العارفین، 435).
فارسی،از حاج بهرام ملک الشعراء بخارائی (-1099 ق).وی در بخارا مدرس بوده و با صائب مکاتبه داشته است(آتشکده،319؛ تذکرۀ نصرآبادی،435).
فارسی،از بهرام بیگ دهلوی(روز روشن، 108).
فارسی،از بهرام شاه بن فرخ شاه.نسخۀ خطی مورخ 900 به همین نام در المدرسة الاسلامیة موصل موجود است(فهرست،41).
فارسی،از بهرام میرزا بن شاه اسماعیل صفوی (-956 ق)(آتشکده،10).
فارسی،از درویش بهرام سقّاء صوفی(طبقات اکبری،509/2).
فارسی،از ملا ظهیر الدین بهرامی اردبیلی(روز روشن،108).
فارسی،از ابو الحسن بهرامی سرخسی(-500 ق)مؤلف«رسالۀ خجسته»در عروض (مجمع الفصحاء،173/1).
فارسی،از بهشتی حصاری معاصر امیر علی شیر (مجالس النفائس،80 و 251).
فارسی،از بهشتی گیلانی،زنده در 1021 ق (تذکرۀ نصر آبادی،481).
فارسی،از عبد اللّه بهشتی هروی(سدۀ 11 ق) شاگرد فصیحی هروی و ناظم«نور المشرقین» در جواب«تحفة العراقین»خاقانی که نسخۀ آن در کتابخانۀ ملک موجود است.
فارسی،از بهشتی بن ملا عبد الوهاب و معاصر امیر علی شیر(مجالس النفائس،86 و 261).
فارسی،از محمد تقی بن نظام الدین بهلول گنابادی (ح 1320 ق-).
ص:185
فارسی،از عبد السّلام بیاضی دشت بیاضی(روز روشن،109).
فارسی،از مهدی بیان اصفهانی خواهرزادۀ ابو طالب کلیم(صبح گلشن،70).
فارسی،از خواجه احسن اللّه بیان هندی(صبح گلشن،70).
فارسی،از بیانی که در شمار شاعران شیعه آمده است(النقض،239).
فارسی،از مولانا بیانی رمّال استرآبادی(تحفۀ سامی،157).
فارسی،از بهرام بیگ بن نقدی بیگ بیانی تبریزی(تذکرۀ نصرآبادی،390).
فارسی،از بیانی تبریزی معاصر صادقی کتابدار (مجمع الخواص،271).
فارسی،از بیانی جوینی خراسانی(تحفۀ سامی، 172).
فارسی،از خواجه شهاب الدین عبد اللّه بن محمد مروارید کرمانی متخلص به بیانی(-932 ق) مؤلف«تاریخ شاهی»و«منشآت بیانی»و از امراء روزگار سلطان حسین بایقرا.خ.استانبول، طوپقپو سرای(919 ق).
فارسی،نوشته اند که برای بابر میرزا صدارت می کرده(صبح گلشن،71)و شاید مراد از بیانی کرمانی یا بیانی جوینی بوده باشد.
فارسی،از خسرو شاه بیانی یزدی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،75).
فارسی،از محمد حیات بیتاب بلگرامی مداح غازی الدین حیدر پادشاه آوده که وی نخست تخلص امید را برایش برگزیده بود(روز روشن، 111).
فارسی،از محمد جعفر بیتاب تهانیسری(روز روشن،110).
فارسی،از میرزا حیدر بیجان جایسی(سدۀ 13 ق)شاگرد شیخ علی حزین.
فارسی،از بیجۀ منجمۀ کرمانی معاصر جامی (مجالس النفائس،350).بیجه خواهر علاء الدین کرمانی است.
فارسی،از غوث خان بیخبر کشمیری(روز روشن،112).
فارسی،از بیخود گنابادی شاهنامه خان معاصر شاه عباس صفوی که خدمت وی را نپذیرفت (آتشکده،71).
فارسی،از بیخود دهلوی کشمیری(-1201 ق) (روز روشن،112).
فارسی،از جامی نامدار خانی متخلص به بیخود (-1084 ق)استاد محمد افضل سرخوش (کلمات الشعراء،11-13).ط.هند(به عنوان
ص:186
دیوان خیال)
فارسی،در«مجالس النفائس»(ص 162) بیخودی سمرقندی و در«صبح گلشن»(ص 72)بیخودی بلخی آمده است.
فارسی،از بیخودی سمنانی معاصر شاه عباس اول صفوی(صبح گلشن،72).
فارسی،از بیخودی شیرازی،شاهنامه خوان شاه عبّاس اول(صبح گلشن،72).ظاهرا با بیخودی گنابادی یکی است.
فارسی،از بیخودی قزوینی روملو(آتشکده، 11).
فارسی،از مولانا ابو المعانی عبد القادر بیدل دهلوی(-1130 ق).ط.هند؛مکرّر؛کابل؛خ.
آستان قدس،ش 4613(1239 ق).
فارسی،از قربان بن رمضان بیدل رودباری، مؤلف«مقتل بیدل».
فارسی،از بیدل ساوجی که در هرات خیاطی داشته(صبح گلشن،72).
فارسی،از میرزا رحیم بن محمد بیدل شیرازی اصفهانی طبیب دربار فتحعلی شاه قاجار (مجمع الفصحاء 182/2).
فارسی،از محمد بن علی محمد بیدل مازندرانی.
خ.ملک.
فارسی،از محمد امین بیگ بیدل نیشابوری (مجمع الفصحاء،82/2).
فارسی،از بیدلی،همسر شیخ زادۀ انصاری (مجالس النفائس،102 و 277).
فارسی،از بیدلی لنگ که از خیابان هرات و مردی میخواره بوده(مجالس النفائس،157).
فارسی،از بیدلی کاتب همدانی معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،274).
ص:187
فارسی،از بیکسی شیرازی،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،307).
فارسی،از میرزا ابو الحسن بن محمد تقی بیگانۀ نیشابوری،معاصر شاه عباس صفوی.خ.
نخجوانی تبریز.
ص:188
فارسی،از محمد حسین پروانۀ اصفهانی لنجانی.
مذکور در«مدایح معتمدیّه».
فارسی،از محمد صادق بن قائم مقام،پروانۀ فراهانی(المآثر و الاثار،217).
فارسی،از پروین بنت یوسف اعتصام الملک اعتصامی(-1360 ق).ط.تهران 13142 ش و مکرّر.
فارسی،از خلیل پروین شیرازی،زنده در 1313 ق(آثار عجم،539).
فارسی،از ابو القاسم پروین تاجر تهرانی(-پس از 1300 ق).خ.موجود.
ص:189
فارسی،از پهلوان محمود قتالی خوارزمی معروف به پوریای ولی(-722 ق)ناظم مثنوی «کنز الحقایق»(صبح گلشن،382).
فارسی،از محمد حسین بن محمد همدانی پوست فروش که در 1289 ق سید حسن اعرجی را مرثیه گفت.مذکور در«نفحۀ بغداد».
ص:190
فارسی،از پیروی ساوجی(صبح گلشن،77).
ص:191
فارسی،از میرزا محسن تاثیر تبریزی(-1128 ق)مستوفی دربار صفوی(تذکرۀ نصرآبادی، 119؛آتشکده،170).در تاریخ یزد از محمد حسن تاثیر یاد شده که ظاهرا تصحیف همین محسن تاثیر است.
فارسی،از تاج الدین آبی سرخسی وزیر ادیب خراسانی که اولجایتو را به تشیع مایل ساخت (لباب الالباب،145).
ص:192
فارسی،از محمد محسن تجلّی اصفهانی،معاصر محمد طاهر مؤلف تذکرۀ نصرآبادی(ص 262).
فارسی،از تجلّی بخاری که در بلخ درگذشت (آتشکده،327).
فارسی،از شیخ عبد الحسین تجلّی(-1338 ق).
مذکور در تذکرۀ مرتضی مدرس چهاردهی.
فارسی،از رجبعلی تجلّی سبزواری،که «تجددنامۀ»منظوم از چاپ شده است.
فارسی،از تجلی سمنانی(روز روشن،124).
فارسی،از علی رضا بن حسین اردکانی شیرازی (-1085 یا 1088 ق).خ.ملک و مجلس.
فارسی،از تجلی لاهیجی که در هند بود و نخست خاوری تخلّص داشت(تذکرۀ نصرآبادی، 304).
فارسی،از عظیم الدین حسین لکهنوی(-1220 ق)که در مدراس از جانب انگلیسیها مفتی بود و طبابت هم می کرد(صبح گلشن،81).
فارسی،از حافظ قاضی عبد الرحمن(-1294 ق)شاگرد غالب دهلوی(صبح گلشن،82).
فارسی،از شیخ غلام علی تحسین دهلوی،شاعر دربار عالمگیر(روز روشن،124).
فارسی،از میر عطا حسین بن محمد باقر تحسین رضوی معروف به مرصّع قلم(صبح گلشن، 83).
فارسی،از میرزا تقی تحسین شیرازی(روز روشن،124).
فارسی،از عبد العظیم تحسین لاهوری،شاگرد آفرین لاهوری(صبح گلشن،82).
فارسی،از تذروی قزوینی(-975 ق)خواهرزادۀ نرگسی ابهری.دیوانش در هند معروف است و مثنوی«حسن یوسف»هم از اوست(آتشکده، 223).
فارسی،از تذهیبی اصفهانی که در تذهیب ماهر و معاصر صادقی کتابدار صاحب«مجمع الخواص»(ص 239)بوده.
فارسی،از ابو تراب خوشنویس معروف به ترابا اصفهانی(-1072 ق)شاگرد فایضی و میر عماد (تذکرۀ نصرآبادی،208).
فارسی،از ابو تراب بن محمد طاهر اصفهانی (-1143 ق)(تذکرة الشعراء،32).
فارسی،از تراب کاشانی،ط.کاشان(منتخب).
فارسی،از ترابی پانی پتی(صبح گلشن،84).
فارسی،از ترابی بلخی که در مزار امام علی(علیه السلام) در بلخ معتکف بوده و امام قلی خان را مدح گفته
ص:193
است(تذکرۀ نصرآبادی،440).
فارسی،از ترخانی اندخودی(مجالس النفائس، 41،214).
فارسی،از اعجم قلی ترکمان شیرازی متولد در هند(مرآت الخیال،256).
فارسی،از محمد حسین آغولی ترکی شیرازی.
ط.بمبئی،1314 ق(در 2 جلد:حدیقة البکاء و لاله زار).
فارسی،از ترکی همدانی(روز روشن،130).
ظاهرا با ترکی شیرازی یکی است.
فارسی،از محمد تقی بن علی رضا ترمذی بلگرامی(1160 ق-)(صبح گلشن،84).
فارسی،از تزریقی اردبیلی که در شماخی دلالی می کرده و به قول معاصرش سام میرزا شعرهای بی مزه می گفته است(تحفۀ سامی،168).
فارسی،از فتحعلی تسکین تبریزی مقیم کشمیر و معاصر عالمگیر(دانشمندان آذربایجان،87).
فارسی،از میرزا باقر تسکین دهلوی(روز روشن، 130).
فارسی،از میر معصوم بن محمد امین تسلّی استرآبادی(تذکرۀ نصرآبادی،402).
فارسی،از تسلّی اصفهانی که از نوادگان اوحد الدین حسینی بلیانی بوده و به هند رفته و بازگشته و ساکن کاشان شده است(روز روشن، 131).
فارسی،از ابو الحسن بن جعفر تسلّی دست غیب شیرازی(تذکرۀ نصرآبادی،187).
عبد الغنی خان در تذکرة الشعراء(ص 34)نام او را محمد ابراهیم و معاصر ابو الفضل فیضی نوشته است.
فارسی،از حسن صدر الافاضل تسلیم اصفهانی معاصر هدایت(ریاض العارفین،427).
فارسی،از زین العابدین بن معین الدین منشی محمد زمان خان حاکم کوه کیلویه(تذکرۀ نصرآبادی،93).
فارسی،از شاه رضا تسلیم خراسانی مرید میرزا حسین سبزواری و مجاور مزار او در کشمیر (تذکرۀ نصرآبادی،401).
فارسی،از معین الدین تسلیم سندی معروف به دل(روز روشن،132).
فارسی،از محمد انوار حسین،ناظم «تاج المدایح»در مدح کلب علی خان بهادر حاکم رامپور(روز روشن،132).
فارسی،از محمد هاشم(-1109 ق)که در روزگار عالمگیر به هند رفت.خ.ایشیاتک بنگال.
فارسی،از محمد طاهر تسلیم صحّاف شیرازی
ص:194
(صبح گلشن،85).
فارسی،از تسلیم که از سادات کاشان بوده (آتشکده،241)مؤلف روز روشن(ص 133) یکی بودن او را با تشبیهی کاشانی محتمل دانسته است.
دیوان تسلیم کشمیری-دیوان تسکین تبریزی
فارسی،از امیر اللّه تسلیم هندی،ط.هند.
فارسی،از میر علی اکبر تشبیهی کاشی که 40 سال در هند مصاحب ابو الفضل فیضی بوده است (آتشکده،241).
فارسی،از محمد تقی تشنۀ مراغی(-پس از 1264 ق)خواهرزادۀ مهدی بیک شقاقی،خ.
مجلس.
فارسی،از حاج ابو طالب تصنیف اصفهانی که تاجر و از شاعران دربار شاه سلیمان صفوی بود، ظاهرا با تصنیفی خوانساری که نوشته اند در موسیقی مهارت داشته یکی بوده است (آتشکده،208؛تذکرة الشعراء،32).
ص:195
فارسی،از محمد تقی بن میرزا شفیع(زنده در 1089 ق)حسابدار وزیر جهرم(تذکرۀ نصرآبادی،121).
فارسی،از محمد تقی شیرازی ندیم امامقلی خان حاکم شیراز و معاصر نصرآبادی(تذکرۀ نصرآبادی،179).
دیوان تقی شیرازی-دیوان گلشن
فارسی،از شاه میر تقی(یا حکیم تقی الدین)که در استقبال«تحفة العراقین»مثنویی سروده و تذکرة الشعرائی هم تالیف کرده(آتشکده، 232).
فارسی،از تقی قورچی نوادۀ شاه علی مستوفی.
وی خوش نویس و شاگرد میر عماد بوده و وزارت لاهیجان و اصفهان را داشته سپس مستوفی شاه سلیمان صفوی شده است(تذکرۀ نصرآبادی،83).
دیوان تقی قورچی-دیوان مثال
فارسی،از تقی الدین محمد حسین معروف به تقی کاشی مؤلّف تذکرۀ«خلاصة الاشعار»که اشعار بسیاری از خود در آن تذکره نقل کرده است.خ.آصفیّه.
ص:196
فارسی،از محمد علی تمکین کشمیری(-1132 ق)برادرزاده و شاگرد عبد الرسول استغناء(صبح گلشن،91).
فارسی،از محمد عابد علی تمنّا سندیلوی (-1290 ق)(صبح گلشن،92-94).
فارسی،از میر محمد علی تمنّا شاه جهان آبادی (صبح گلشن،95).
فارسی،از میرزا ابو الحسن تمنّا شیرازی معاصر شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی (آتشکده،265).
فارسی،از خواجه محمد علی بن عبد اللّه تمنّا عظیم آبادی(-1232 ق)(صبح گلشن، 91-92).
فارسی،از محمد علی تمنّا کابلی(-1160 ق) شاگرد عبد اللطیف تنها(صبح گلشن،95).
فارسی،از تمنا لکهنوی شکوه آبادی(صبح گلشن،54).
فارسی،از تمنائی حروفی معاصر سلطان محمد بن بایزید عثمانی(تاریخ ادبیات براون، 400/3).
امیر ابو سعد تمیم بن المعز لدین اللّه عبیدلی (-365 ق).ط.مصر.
ابو یحیی تمیم بن المعز لدین اللّه بادیس صنهاجی (-501 ق)،مذکور در«نسمة السحر».
ص:197
فارسی،از اسماعیل توحید(-1386 ق)فرزند محمد شفیع وصال شیرازی.خ.ادبیات تهران.
فارسی،از توسن تبریزی شاعر دربار اکبر پادشاه (روز روشن،136).
فارسی،از شیخ محمد توفیق کشمیری(روز روشن،136).
شجاع بن منصور تهامی،مذکور در«معالم العلماء».
ص:198
فارسی،از مفاخر حسین(یا تفاخر حسین)ثاقب عم محمد زمان راسخ(کلمات الشعراء،21).
فارسی،از سید مهدی ثاقب برادر مرتضی بینش (صبح گلشن،98).
فارسی،از نجم الدین بن حمید الدّین ثاقب هندی.
حمید الدین معلم اورنگزیب بوده(صبح گلشن، 143)و در قاموس الاعلام از شاعری به نام ثاقب هندی یاد کرده که در 1229 درگذشته است.
فارسی،از شاه عباس بن شاه صفی بن شاه عباس صفوی(-1077 ق)که در اشعار خویش ثانی تخلّص داشته است(نصرآبادی،10).
فارسی،از ثانی هندی که از امیران همایون و اکبر بوده(صبح گلشن،98)و محتملا همان ثابت هروی است که یاد شد.
دیوان ثانی-دیوان شانی
فارسی،از میر محمد عظیم بن محمد افضل ثبات بدخشانی اللّه آبادی(-1162 ق)(خزانۀ عامره،176).
فارسی؟،از ثباتی اردوبادی که در تاریخ و معما مهارت داشته(دانشمندان آذربایجان،91).
فارسی،از میرزا علی اکبر بن فتح اللّه مستوفی شیرازی متخلّص به ثریا(-1305 ق)(آثار العجم،512).
فارسی،از مجدالادبا حیدر علی ثرّیا طهرانی (زنده در 1306 ق)معلم فرح السلطنه دختر ناصر الدین شاه.خ.دانشگاه تهران.
فارسی،از نادر میرزا متخلّص به ثریای قاجار که تألیف تاریخ ثریّا را در 1314 ق به پایان رسانیده است.
فارسی،از محمد حسین ثمر انصاری.ط.تهران، 1304 ق.
فارسی،از هبة اللّه ثنای کشمیری شاگرد شیخ علی حزین(-1183 ق)(صبح گلشن،99).
فارسی،از خواجه حسین ثنائی مشهدی(-996 ق).خ.ملک و شهید مطهری.
فارسی،از میرزا ابو القاسم قائم مقام فراهانی (-1251 ق).خ.آستان قدس،ش 8437 (1293 ق)و 4995.ط.تهران،1280 ق، 1308 ش و مکرر؛تبریز،1294 ق.
ص:199
دیوان جاجرمی-دیوان بدرجاجرمی
دیوان جاجرمی-دیوان طالب جاجرمی
فارسی،از جاروبی مروی یا بلخی(مجالس النفائس،166؛تحفۀ سامی،167).
فارسی،از محمد علی بن محمد حسین جامع شیرازی نوادۀ عزّتی شیرازی(تذکرۀ نصرآبادی، 90،91 و 256).
فارسی،از ابو نصر احمد بن ابی الحسن ژنده پیل جامی(-536 ق).ط.لکهنو،1883 م و مکرّر؛ کانپور،1898 م و مکرّر.
فارسی،از بهاء الدّین جامی که در 807 ق مادّۀ تاریخ فوت تیمور را گفته است(تذکرۀ نصرآبادی،469).
فارسی،از نور الدین عبد الرحمن بن احمد جامی (-898 ق)،ط.استانبول،1274 ق؛کانپور، 1890 م؛لکهنو،1876 م«تهران،1317 ش و مکرر.
فارسی؟،از جانبی تبریزی گلکار(سدۀ 11 ق) (دانشمندان آذربایجان،220).
فارسی،از ملا محمد جانی اسفراینی(یا سبزواری)که خواجه حبیب اللّه ساوجی را مدح گفته(آتشکده،65).
فارسی،از جانی بخاری(-985 ق)از امیران همایون(صبح گلشن،100).
فارسی،از جانی جوزجانی که نخست ریحانی تخلّص داشت(مجالس النفائس،72 و 242).
ص:200
فارسی،از عبد الواسع بن عبد الجامع جبلی غرجستانی(-555 ق).ط.تهران،1341 ش.
فارسی،از میر سید علی جدائی مصور که از طرف اکبر شاه ملقب به نادر الملک گردید (طبقات اکبری،504/2).
فارسی،از جدیدی قزوینی(تحفۀ سامی،150).
فارسی،از جذبه صوفی و طبیب کاشانی و معاصر آذر(آتشکده،371).
فارسی،از جذبی(یا جذلی)که پدرش از اشراف خوانسار بوده(صبح گلشن،200؛ تذکرة الشعراء،36).
فارسی؟،از پادشاه قلی بن شاهقلی جذبی کرد (طبقات اکبری،503/2)ظاهرا با جذبی خوانساری یکی است.
فارسی،از جذوبی جغتائی اصفهانی(-910 ق) (آتشکده،11).
فارسی،از ملاّ ظفر علی جرأت اصفهانی(صبح گلشن،100).
فارسی،از نجفقلی جرأت(کلمات الشعراء،30)، صاحب صبح گلشن(ص 100).نام او را نیاورده و محتملا هردو یکی بوده است.
فارسی،از میر موسوی خان بن محمد شفیع جرأت گیلانی(-1175 ق)مقیم اورنگ آباد (تذکرة الشعراء،36).
ط.هند.
فارسی،از میرزا مهدی بن میرزا جامی جرس تهرانی،زنده در 1306 ق.خ.مجلس.
فارسی،از شمس الدین ابو الفتح جرعۀ تبریزی خوشنویس،زنده در 1273 ق.خ.مجلس.
فارسی،از ملا جرمی بخارائی(مجالس النفائس، 160).نسخه ای به نام دیوان جرمی در دار الکتب قاهره موجود است.
فارسی؟،از آقا محمد جرمی تبریزی(سدۀ 14 ق)(دانشمندان آذربایجان،94).
جریر بن عطیة بن خطفی(-110 ق).ط.مصر، 1313 ق.
فارسی،از میر جزمی عطار تبریزی،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،86).
فارسی،از جزوی(مجالس النفائس،158، 305).
فارسی،از جسمی همدانی که در روزگار اکبر و جهانگیر در هند بود(تذکرة الشعراء،36).
ص:201
ارجوزۀ«الکامل فی الصناعة»در تجوید.
ص:202
(دانشمندان آذربایجان،96).
فارسی،از مولانا میر خود جعفری معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،221).
فارسی،از ملاّ مقیم جعفری شیرازی(-1074 ق)از ملازمین شیخ علی نقی کمره ای(تذکرۀ نصرآبادی،186).
فارسی،از قوام الدین جعفر بن بدیع الزمان جعفری قزوینی(-1021 ق)از مقربان جهانگیر و ملقب به آصف خان(تذکرۀ نصرآبادی،53).
فارسی،شعر او را در صبح گلشن(صص 101-102)آورده و گویا همان جعفری شیرازی است.
ص:203
ص:204
1320 ش؟خ.آستان قدس،ش 4493.
ص:205
فارسی،از جمشید منجّم هروی(مجالس النفائس،149).
فارسی،از جمیل بن جمال الدین شاعر روزگار اکبر در هند(مرآت الخیال،257).
فارسی،از جمیلۀ اصفهانی که به هند سفر کرد و بازگشت(صبح گلشن،107).
فارسی،از میر ابو طالب بن میر نصیر متخلص به جناب اصفهانی(-1135 ق)شکسته نویس (صبح گلشن،108).
فارسی،از فتح اللّه جناب خوزانی اصفهانی (-1148 ق)(آتشکده،371).در آتشکده تخلص او حباب آمده.
ص:206
فارسی،از معین الدین ابو القاسم جنید شیرازی (سدۀ 8 ق).ط.تهران؛1320 ش.
جواد بن عبد الرضا عواد بغدادی(سدۀ 12 ق)خ.
عطار بغداد و سماوی نجف.
جواد بن علی جزائری،مؤلف«حل الطلاسم».
خ.موجود.
سید جواد بن محمد زینی حسینی بغدادی معروف به سیاه پوش(-1247 ق)،خ.دیده شده.
سید جواد لاریجانی که در 1311 ق از نجف به خراسان سفر کرد و بازگشت.شعر او در برخی از مجموعه ها موجود است.
ص:207
دیوان جوهری حسینی-دیوان ذاکر
فارسی،از جوهری زرگر بخارائی شاگرد ادیب صابر(-546 ق)و معاصر اثیر الدین اخسیکتی (تذکرۀ دولتشاه،2؛آتشکده،319).
دیوان جوهری زرگر-دیوان جوهری تبریزی
فارسی،از جوهری سمرقندی ناظم«سیرة النبی ص»(مجالس النفائس،47 و 220).
محمد ادیب جوهری شامی(سلافة العصر، 395).
فارسی،از محمد امین جوهری شاه جهان آبادی (صبح گلشن،110).
فارسی،از جوهری عراقی(صبح گلشن،110).
فارسی،از جوهری قندهاری(صبح گلشن، 110).
فارسی؟،از شیخ احمد بن محمد علی جوهری مکّی(-1079 ق)که 2 بار به هند سفر کرد و بار دوم در آنجا مقیم شد(سلافة العصر، 192-204).
فارسی،از محمد ابراهیم بن محمد باقر جوهری هروی قزوینی الاصل(-1253 ق)ناظم «طوفان البکاء»که مکرّر چاپ شده.
فارسی،از میرزا داراب بیگ جویای تبریزی (-1118 ق).خ.دانشگاه تهران،ملّی تبریز.
فارسی،از شیخ محمد فاضل جویای سرهندی (صبح گلشن،110).
فارسی،از زبیده بنت فتحعلیشاه قاجار متخلص به جهان(-1304 ق).خ.ملک.
فارسی،از جهانبخش جمهری،ناظم«کلیله و دمنه»که چاپ شده.
فارسی،از تاج الشعراء محمد جیحون یزدی (-1302 ق).ط.بمبئی،1316 ق؛خ.آستان قدس،ش 4623(1308 ق).
فارسی،از عبد الرحیم جیشی،معاصر ملا خیالی (کلمات الشعراء،29).
فارسی؟،از جیشی ترکمان آذربایجانی ملک الشعراء شاه اسماعیل صفوی(روز روشن، 159)که ظاهرا با حبیبی یکی است.
فارسی،از آصف خان جیوهندی ناظم مثنوی «خسرو و شیرین»(کلمات الشعراء،29).
ترکی و فارسی،از حسین قلی چاکر افشار،نوادۀ ذو الفقار خان حاکم خمسه(دانشمندان آذربایجان،103).
فارسی،از نصر اللّه چاکر تاجر بروجردی.مذکور در«مدایح معتمدیه».
فارسی،از علی مردان خان چاکر شاملو(روز روشن،160).
ص:208
فارسی،از سید محمد هادی چاکر کاشانی، مذکور در«مدایح معتمدیّه».
فارسی،از محمد قاسم بن حسن چاکر مازندرانی معروف به غازی(-1271 ق)(مجمع الفصحا، 367/2).
دیوان چاکر مازندرانی-دیوان هدایت (رضا قلی خان)
فارسی و ترکی؟،از چاکری تبریزی که در سیاحت نامۀ اولیا چلبی از شاعران صاحب دیوان در 1050 ق به شمار آمده است(دانشمندان آذربایجان،220).
ص:209
او نقل شده است.
دیوان حاجبی-دیوان فیض اللّه
فارسی،از آقا یادگار حاجت عطار شیرازی (-1185 ق)(مجمع الفصحا،93/2).
فارسی،از محمد حسین حاجی.ط.
فارسی،از حاجی آقا،حاجی ابرقوهی(زنده تا 972 ق)که از دودمان اتابکان لرستان بوده و محمد علی قطب شاه را در دکن مدح گفته است.
خ.مجلس.
فارسی،از حاجی اردبیلی(صبح گلشن،133).
ص:210
فارسی،از شمس الدین حاسبی که مجد همگر شعر او را اقتباس کرده(رسالۀ مجد همگر،از سعید نفیسی،70).
فارسی،از شاه باقر حاصل مشهدی(-1140 ق)خادم آستان قدس،که به هند رفت و نزد جهانگیر تقرب یافت(صبح گلشن،115؛ تذکرة الشعراء،40).
فارسی،از حاصلی تبریزی که ابریشم فروش بوده(تحفۀ سامی،142).
فارسی،از ابو المکارم حاضری خراسانی(سدۀ 10 ق)که از نقیبان مشهد بوده(روز روشن، 163).
فارسی،از حاضری سمنانی که تاجر و معاصر سام میرزا بوده(تحفۀ سامی،147).
ص:211
فارسی،از حافظ صابونی قزوینی استاد صادقی کتابدار(مجمع الخواص،179).
فارسی،از حافظ صدر خیابانی تبریزی نستعلیق نویس که نجاتی تخلص داشت(تحفۀ سامی،82).
فارسی،از حافظ علی بن ملاّ نور خطاط هروی غوری(تحفۀ سامی،69).
ص:212
استانبول موجود است.در کتابخانۀ عارف حکمت مدینه هم نسخۀ دیوان حالتی موجود است.ولی معلوم نیست که از همین حالتی باشد.
فارسی،از حالتی گیلانی که خوشنویس و از سادات لاهیجان بوده(صبح گلشن،117).
فارسی،از یادگار خان حالتی جغتائی هندی،از نظامیان اکبر شاه که به دست فرزند خویش بقائی کشته شد(طبقات اکبری،492/2 و 515).در تذکرۀ روز روشن(ص 165)حالی گجراتی آمده است.
فارسی؟،از میرزا محسن حالی خوشنویس معروف به عماد الفقراء مترجم«الغرر و الدرر».
فارسی،از سید عبد اللّه بن یحیی حالی اصفهانی.
عبد الغنی خان مؤلف«تذکرة الشعراء»(ص 41) نوشته است که دیوانش در 20 هزار بیت موجود است.خ.ایشیاتک بنگال.
فارسی،از بابا شاه حالی شاعر و خوشنویس اصفهانی(996 یا-1012 ق)شاگرد میر علی هروی(ریاض العارفین،69؛امتحان الفضلاء، 190-199).
فارسی،از الطاف حسین حالی پاتی پتی(صبح گلشن،116-117).
فارسی،از دوست محمد حالی سبزواری(-937 یا 939 ق)(تحفۀ سامی،116؛روز روشن، 164).تخلص او جانی هم آمده است.
فارسی،از ملا علی حالی کاشانی(تحفۀ سامی، 155).
ص:213
فارسی،از میرزا حامد حامدی قمی،شاعر دربار شاه طهماسب اول(صبح گلشن،118).
فارسی،از حامی فارسی.خ.فیض آباد هند.
فارسی و کردی؟،از حسینقلی خان حامی (-1263 ق)فرزند امان اللّه خان والی کردستان (مجمع الفصحاء،98/2-102).
ص:214
1335 ش.
دیوان حبیب یزدی-دیوان حبیب مسگر
ترکی،از حبیبی آذربایجانی که از شاه اسماعیل صفوی لقب ملک الشعرائی یافت و به ترکیه رفت و در عهد سلطان سلیم(-918 ق) درگذشت(دانشمندان آذربایجان،112)؛در تذکرۀ روز روشن(ص 213)جیشی آمده است.
فارسی،از سید ابو تراب حجاب اصفهانی از تبریزیان مقیم عباس آباد اصفهان و معاصر نادر شاه افشار(آتشکده،371).
فارسی،از فتحعلی بن محمد جعفر حجاب شیرازی(-1269 ق)،شاعر و خوشنویس(آثار عجم،544).
فارسی،از اسماعیل حجاب قزوینی که در روزگار عالمگیر به هند رفت(روز روشن، 167).
فارسی،از علی نقی حجاب یزدی مدرس یزد و معاصر فتحعلی شاه(تاریخ یزد،285).
فارسی،از حجابی اردبیلی(روز روشن،167).
فارسی،از حجابی دختر خواجه هادی(یا هلالی)استرآبادی(مرآت الخیال،337).
شیخ مهدی بن داود حجّار نجفی(-1358 ق)، ناظم منظومۀ«فوز الدارین»که چاپ شده.
سید اسماعیل بن ابراهیم حجاف(سلافة العصر، 457).
سید زید بن علی بن ابراهیم(سلافة العصر، 455).
در روز روشن(ص 167)به همین نام اشعاری از او نقل شده و گویا مقصود ناصر خسرو بوده است.
فارسی؟،از میرزا محمد حجت ایروانی،معاصر فتحعلی شاه(دانشمندان آذربایجان،113).
ص:215
محمد بن علی حرّ شامی(سلافة العصر،368).
محمد بن حسن حرّ عاملی(-1104 ق).خ.دیده شده(به خط ناظم در بغداد).-الحمد للّه الذی جعل نجوم المعانی.
محمد بن علی بن احمد حرفوشی عاملی (-1051 یا 1059 ق)(سلافة العصر،315).
ص:216
فارسی،از میرزا سلمان حسابی نطنزی اصفهانی (صبح گلشن،119؛آتشکده،175).
فارسی؟،از حسام الدین حسن بن عبد المؤمن حسام مظفری خوئی(سدۀ 7 ق)مؤلّف«نصیب الفتیان»،«تحفۀ حسام»و غیره.
ص:217
حسن بن زین الدین شهید ثانی(-1011 ق) صاحب معالم؛جامع:شاگردش نجیب الدین علی(سلافة العصر،304).
حسن بن شدقم حسینی مدنی که در جوانی به هند رفت(سلافة العصر،249).
ص:218
فارسی،از آقا حسن خراسانی نوادۀ شیخ داود خادم آستان قدس(تذکرۀ نصرآبادی،129).
ص:219
فارسی،از حکیم حسن گیلانی،مؤلف رسالۀ «ربط الحکمة بالتصوف»(صبح گلشن،133).
فارسی،از حسن بن ابراهیم بن غیاث الدین محمد لکهنوی،از نوادگان مودود چشتی(روز روشن، 172).
ص:220
سید حسین بن میر رشید رضوی(-1170 ق).
خ.موجود.
سید حسین بن رضا بن مهدی بحر العلوم(-1306 ق).خ.ملک.
-احمدک اللّهم علی تظافر آلائک...
سید حسین بن علی بن حسن بن شدقم(سلافة العصر،253).
شیخ حسین بن شهاب الدین بن حسین عاملی کرکی(-1076 ق).ط.اسکندریه،1290 ق.
محمد حسین بن محمد صالح مازندرانی نوادۀ محمد تقی مجلسی و ناظم مثنوی قضا و قدر (تذکرۀ نصرآبادی،182 و 542).
ص:221
فارسی،از کمال الدین حسین بن حسن خوارزمی (-840 ق).ط.بمبئی،1325 ق؛تهران،1316 ق(در برخی چاپها دیوان خوارزمی به حلاّج نسبت داده شده).
ص:222
فارسی،از میر حسین معمائی نیشابوری(-904 ق)که جامی مهارتش را در معمّا ستوده است.
(تذکرۀ نصرآبادی،500).
فارسی،از قاضی میر حسین بن معین الدین منطقی میبدی(-911 ق)،شارح دیوان امیر المؤمنین (علیه السلام)(تذکرۀ نصرآبادی،512؛هفت اقلیم، 174).
ص:223
فارسی،از حشمتی هندی که سرخوش دیوان او را که به طرز قدیم بوده ستوده است (کلمات الشعراء،22).
ابو الفضل یحیی بن سلام حصکفی(-551 ق)، منسوب به حصن کفای دیار بکر.خ.جامع پاشای موصل.
فارسی،از میر عزیز اللّه حضوری قمّی(-1000 ق)که مقیم نجف بوده.خ.دانشکدۀ ادبیات تهران.
فارسی،از حاج محمود حفظی اصفهانی،زنده در 1083 ق(تذکرۀ نصرآبادی،409).
فارسی،از حاج محمود حفظی تبریزی (دانشمندان آذربایجان،118 به نقل از«لطائف الخیال»که در 927 تألیف شده).
فارسی،از حفظی تهرانی که مردی درویش و فقیر و پدرش در تهران معمار بوده است؛ حفیظی هم گفته اند(تحفۀ سامی،162).
فارسی،از باقر حفید یزدی،نوادۀ مدرّس یزدی (تاریخ یزد،286).
فارسی،از حفیظ اللّه حفیظ اصفهانی(-1160 ق)نوادۀ میرداماد(صبح گلشن،140).
سید محمد بن مصفّی بن جعفر دارابی کشفی (-1327 ق)،جامع:سید موسی فرزند ناظم.
فارسی،از میرزا علی خان حقایق،فرزند میرزا جعفر حقایق نگار،زنده در 1313 ق(آثار عجم،542).
ص:224
فارسی،از شهاب الدین بن نظام الدین حقیری هروی،شاعر روزگار سلطان حسین بایقرا و ناظم منظومه ای در معمّا(مجالس النفائس،70 و 239).
فارسی،از سلطان ابو المظفر جهانشاه خان بن قرا یوسف خان متخلص به حقیقی(-872 ق)، که دیوانش را به جامی فرستاده و او بر آن تقریظ نوشته است(دانشمندان آذربایجان،120).
فارسی و ترکی،از مصطفی پسر عم عثمان بیک از امیران عثمانی(سدۀ 10 ق)(العراق بین الاحتلالین،135/4).
فارسی،از میرزا محمد بیگ حقیقی گجراتی احمد آبادی(مرآت الخیال،207).
فارسی،از سراج الدین معروف به سراجای حکاک اصفهانی(-پیش از 1089 ق)(امتحان الفضلا،152/2).
فارسی،از میرزا منعم حکاک شیرازی معاصر سرخوش،که مثنویی در ستایش اکبر آباد سروده است(کلمات الشعراء،109).
فارسی،از ملا حکمی خواهرزادۀ عرفی شیرازی که نزد قاسم خان حاکم بنگاله مقرب بود(صبح گلشن،142).
ابو الحسین طبیب شیرازی که به هند سفر کرد و در 1075 ق بازگشت(سلافة العصر،489).
ص:225
فارسی،فکاهیات تقی دانش-ضیاء لشکر (-1326 ش)-فرزند میرزا حسین وزیر تفرشی.
ط.تهران،1319 ق و مکرّر.
ص:226
فارسی،از ملا مقیما حلمی کاشانی که به هند رفت و نزد دارا شکوه مقرب گردید(آتشکده، 242).
فارسی،از محمود بیگ حلوائی(صبح گلشن، 382).
ص:227
فارسی،از حمید الدین بن عمعق بخاری(-670 ق)که سوزنی را هجو گفته(تذکرة الشعراء، 47).
فارسی از حمید الدین بن ملا محمد تبادکانی که از صوفیان ملامتیّه بوده(مجالس النفائس،94 و 270).
فارسی،از ملا حمید بن عبد الوهاب معروف به حمید کل،معاصر نوائی(مجالس النفائس،86 و 260).
ص:228
(مجمع الخواص،240).
فارسی،از حیاتی گیلانی(-1015 ق)معاصر نصرآبادی که در روزگار اکبر به هند رفته است (تذکرة الشعراء،47).خ.ملک.
ترکی،از ملا حیدر ترک،مداح اسکندر میرزا تیموری در سالهای 812-817 ق(مجالس النفائس،124).
فارسی،از حیدر تونیانی(-966 ق)که مردی قلندر و موسیقیدان بوده(مجالس النفائس، 167).
سید حیدر بن سلیمان حلی(-1304 ق).ط.
بمبئی؛نجف،1369 ق.
فارسی،از حیدر طهماسبی کاشی معاصر شاه طهماسب صفوی(آتشکده،242).
ص:229
کردی؟،از محمد بن امام الدین حیران کرد،ناظم مثنوی«مرشد العشّاق»(مجمع الفصحا، 102/2).
اردو و فارسی،از میر حیدر علی حیران لکهنوی ملازم آصف الدوله بهادر(روز روشن،189).
فارسی،از شیخ محمود حیران هندی(کلمات الشعراء،32).
فارسی،از سید محمد علی بن محمد حیران یزدی معروف به میرزا محمد علی مدرس کبیر(سدۀ 13 ق).شرح حال او را عمه زادۀ او وامق در تذکرۀ«میکده»نگاشته است(آئینۀ دانشوران، 45).
فارسی،از آخوند ملاّ غلام رضا حیران یزدی، زنده در 1279 ق.خ.مجلس و دانشگاه تهران.
فارسی،از مفتی اکرم الدین بن نظام الدین حیرانی دهلوی(1191 ق-)،در 1000 بیت(صبح گلشن،145).
فارسی،از ملا حیرانی از نوادگان صدر الدین رواسی که خود دیوان غزلهایش را مرتب کرده بوده است(تحفۀ سامی،131).
فارسی،از درویش حیرانی قزوینی،خ.ملّی تبریز و ملی پاریس.
فارسی،از حیرانی قمی(-903 ق)،ناظم مثنویهای بهرام و ناهید،مناظرۀ آسمان و زمین، مناظرۀ سیخ و مرغ و مناظرۀ شمع و پروانه.
دیوان حیرانی همدانی-دیوان حیرانی قمی
فارسی،از قیام الدین حیرت اصفهانی(-1174 ق)مؤلّف تذکرۀ«مقالات الشعراء».
فارسی،از میرزا احمد حیرت اصفهانی(صبح گلشن،146).
فارسی،از حسین علی حیرت طبیب تبریزی (سدۀ 13 ق)(دانشمندان آذربایجان،127).
فارسی،از شاهزاده ابو الحسن میرزا ابن محمد تقی میرزا حیرت قاجار(-1336 ق).ط.تهران.
فارسی،از میرزا اسماعیل حیرت،مترجم تاریخ سرجان مالکم.
فارسی؟،از حیرتی آذربایجانی(دانشمندان آذربایجان،168 به نقل از حدیقة الشعراء).
فارسی،از میر حسن حیرتی استرآبادی(-839 ق)(صبح گلشن،146-147).
فارسی،از حیرتی اصفهانی(-989 ق)مذکور در«قاموس الاعلام»ترکی که ظاهرا با حیرت اصفهانی یکی بوده است.
فارسی،از شیخ عبد الرحمان حیرت لرستانی (-1355 ق).
ص:230
فارسی،از حیرتی بخارائی معاصر شاه طهماسب صفوی که چون ترک سنّت کرد از بخارا رانده شد به شاه طهماسب پناه آورد(روز روشن، 189).
فارسی از حیرتی تبریزی(دانشمندان آذربایجان،178).
دیوان حیرتی تونی-دیوان حیرتی مروی
فارسی،از حیرتی قزوینی که سام میرزا طبع او را ستوده است(تحفۀ سامی،128).
فارسی،از حیرتی تونی مروی(-970 ق).خ.
نخجوان تبریز.
ابو الفوارس شهاب الدین سعد بن محمد صیفی تمیمی(-554 ق یا 574).مذکور در«وفیات الاعیان»و«طبقات الشافعیّة».
فارسی،از حیفی ساوجی که مؤلّف«طبقات اکبری»او را در گجرات ملاقات کرده بوده است (طبقات اکبری،498/2).
فارسی،از اسماعیل خائف شیرازی.ط.شیراز، 1305 ش.
فارسی،از عبد الرزاق بن علی اصغر خائف قمّی.
ط.تهران.
فارسی،از خاتمی اصفهانی خوشنویس (آتشکده،175).
فارسی،از خاتمی تبریزی،شاعر دربار سلطان یعقوب آق قوینلو(-896 ق)(مجالس النفائس، 308).
فارسی،از خاتمی تبریزی کتاب فروش(تحفۀ سامی،146).
ص:231
فارسی؟،از خادم عطار تبریزی معروف به نوحه خوان(-1290 ق)؛ط.
فارسی،از خادم قمی،خادم و سرکشیک حرم حضرت معصومه(س).مذکور در«مدایح معتمدیّه».
فارسی،از خادم قیری،منصوب به روستای قیر فارس،معاصر فتحعلی شاه قاجار (مجمع الفصحاء،110/2).
فارسی،از خادم علی خادم کیتهلی(صبح گلشن، 147).
فارسی،از خادم حسین خان بن عبد القادر خان جایسی لکهنوی(-1275 ق)(صبح گلشن، 147).
فارسی؟،از خادمی بغدادی شاعر صوفی و معاصر عهدی بغدادی(-1002 ق)مؤلف «گلشن شعراء»(العراق بین الاحتلالین، 136/4).
فارسی از خادمی خراسانی که به حکم شاه بیگخان حاکم قندهار کشته شد(روز روشن، 193).
فارسی،از خادمی قزوینی سلمانی،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،266).
ص:232
فارسی،از ابو بدیل افضل الدین ابراهیم بن علی خاقانی شیروانی(590 یا 595 ق).ط.تهران، 1317 ش و مکرّر در ایران و هند.
فارسی،از حبیب اللّه خاقانی محلاّتی شیرازی معاصر ناصر الدین شاه قاجار(مجمع الفصحاء، 107/2).
فارسی،از امامقلی خاکی خراسانی،معاصر شاه عباس اول و شاه عباس دوم صفوی (-1077 ق).خ.موجود.منتخبات اشعار او را ایوانف در 1359 ق در بمبئی چاپ کرده است.
فارسی،از لطفعلی خاکی بروجردی خراسانی (-1234 ق)(مجمع الفصحاء،109/2).
فارسی از محمد صالح خاکی دهلوی،معاصر محمد شاه(روز روشن،195).
فارسی،از(میرزا جانی)خاکی شیرازی،که از امیران شاه طهماسب صفوی بوده است.
(تذکرة الشعراء،48).
فارسی،از محمد امین خاکی شیرازی معروف به خاکی شاه،معاصر هدایت(مجمع الفصحا، 108/2).
فارسی،از خاکی کاشغری(صبح گلشن،149).
فارسی،از خاکی کوسوی(منسوب به کوسویۀ هرات)(مجالس النفائس،223).
ص:233
فارسی،از عبد الواسع خالص هانسوی هندی مؤلّف دستور قدسی در صرف و نحو و عروض فارسی(روز روشن،195).
فارسی و عربی،از سید محمد رضا خالص میبدی یزدی(معاصر)(تاریخ یزد،288).
فارسی،از سبحان وردی خالص یزدی معاصر شاه سلطان حسین صفوی،که نخست طوغری تخلص داشت(تاریخ یزد،278).
فارسی،از سید مرتضی خالص یزدی،از عالمان روزگار قاجاریه(تاریخ یزد،288).
فارسی،از خالصی تبریزی که به قول سام میرزا زرگرد می آورد تا مرد و به دیگران نهاد(تحفۀ سامی،168).
ص:234
فارسی،از خان میرزا که نوادگان معصوم بیگ صفوی و از فقیهان و چند سالی وکیل شاه طهماسب صفوی بوده(مجمع الخواص،63).
فارسی؟،از محمود خان بن شهباز خان(-1260 ق)،از رئیسان اکراد آذربایجان غربی،که مدتی مترجم دربار و چندی حاکم لرستان بود(مجمع الفصحا،124/2).هدایت دیوانش را دیده بود.
فارسی،از حیدر قلی میرزا بن فتحعلیشاه قاجار متخلّص به خاور.خ.آستان قدس،ش 4652.
فارسی،از محمد اکبر بن مهدیخان خاور قزلباش کابلی مقیم لکهنو(روز روشن،196).
فارسی،از میرزا علی بن میرزا خرّم کردشتی متخلص به خاور و معروف به معلم کل(-پس از 1302 ق)مؤلف«در افشان»به پیروی از «گلستان»(دانشمندان آذربایجان،133).
ص:235
فارسی،از زین الدین خبوشانی که سنگلاخ آن را به خط ابو تراب اصفهانی خوشنویس دیده بوده است(امتحان الفضلاء،7/2).
ص:236
روزگار قاجاریه(مجمع الفصحا،110/2).
فارسی،از خرّم کردشتی قراچه داغی(-1241 ق).ط.تبریز،1307 ق(با دیوان مظهر).
فارسی،از حسین خرّم مازندرانی زانوسی معاصر هدایت(مجمع الفصحاء،111/2).
فارسی،از عبد الحمید خرّم مشهدی،معاصر هدایت(مجمع الفصحاء،111/2).
فارسی،از خرمی هروی معاصر امیر علی شیر که امیر او را به بدی یاد کرده(مجالس النفائس، 63).
فارسی؟،از مولانا خرّمی،شاعر دربار سلطان یعقوب آق قوینلو(مجالس النفائس،301).
ص:237
ص:238
فارسی،از خضری لاری،(-1040 ق)ملازم امامقلی خان(تذکرۀ نصرآبادی،282؛ تذکرة الشعراء،49).
شیخ محسن بن محمد بن موسی مالکی(-1302 ق).اشعار او را نواده اش عبد الغنی گرد آورده است.
فارسی،از ملا محمد خطاء شوشتری مقیم لکهنو و زنده تا اوائل سدۀ 13 ق(تحفة العالم،35).
ترکی،از خطائی که مثنوی یوسف و زلیخا را به نام سلطان یعقوب ترکمان(-896 ق)به نظم آورده(دانشمندان آذربایجان،137).
فارسی،از میر قرشی(یا میرویس)خطائی سمرقندی(مجالس النفائس،47 و 220).
ترکی،از شاه اسماعیل بن حیدر صفوی(-930 ق).خ.موجود.
فارسی،از خطائی که در اصل ایرانی و مقیم گجرات هند بود(صبح گلشن،152).
فارسی،از محمد علی خطائی یزدی عقدائی، ملازم وزیر عبد اللّه خان امین الدوله (مجمع الفصحا،108/2).
ص:239
«امل الآمل»یاد شده است.
فارسی،از خلقی بخارائی که نخست بزازی و سپس تجارت داشته است(مجالس النفائس، 158).
ص:240
فارسی،از خلیل خراسانی که هنگام تألیف مرآت الخیال(1102 ق)در شهر پتنۀ هند می زیست(مرآت الخیال،25).
فارسی؟،از خلیل خلخالی که در دانشمندان آذربایجان(ص 142)شرح حال او از«تحفۀ سامی»نقل شده و صاحب تذکرۀ روز روشن (ص 202)او را تیرگر نامیده است.
فارسی،از شاه خلیل سلطان بن میرانشاه بن تیمور (-810 ق).دیوان او را عصمت بخاری در ضمن قصیده ای تقریظ کرده است(مجالس النفائس،12،125،187).
فارسی،از خلیل بن میرزا شکر اللّه شوشتری (تذکرۀ نصرآبادی،95).
فارسی،از خلیل اللّه طارخانی اصفهانی(صبح گلشن،154).
ابو الصفا خلیل بن احمد عروضی نحوی فراهیدی (-170 ق).خ.پاریس.
فارسی،از باقرای خلیل کاشانی که در روزگار شاه سلیمان صفوی در مشهد می زیسته.خ.
مجلس.
فارسی،از خلیل بیگ لاهیجی که داروغگی می کرده(روز روشن،202).
فارسی،از خلیل نخجوانی که وزیر و سپس کلانتر نخجوان بوده و ظاهرا با خلیل حلّی که یاد شد یکی بوده است(دانشمندان آذربایجان،142).
فارسی،از میرزا ابراهیم خلیل همدانی معروف به قاضی زاده،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،93).
فارسی،از محمد ابراهیم بن سید مظفر خلیل هندی وزیر حیدرآباد دکن و معاصر سرخوش (کلمات الشعراء،32).
فارسی،از خلیل هندی،شاعر زیب النساء بنت عالمگیر(کلمات الشعراء،33).
ص:241
(مجالس النفائس 88 و 262).ظاهرا همین شخص بعدا به هند رفته و از امیران همایون شده و خوشگو در سفینۀ خویش از او یاد کرده است.
نسخه ای به نام دیوان خنجر بیگ در بادلیان موجود است.
ص:242
تاریخ«حبیب السیر».اشعار او در برخی از تصانیف او نقل شده.
ص:243
فارسی،از حکیم ابو الفتح عمر بن ابراهیم خیامی نیشابوری معروف به عمر خیام(-515 یا 517 یا 525 ق).ط.مکرر در ایران،هند و اروپا(به نام«رباعیات خیام»).
ترکی،از خیر العلی(دانشمندان آذربایجان، 143).
فارسی،از خیری تبریزی که سام میرزا او را از شاعران غیر مشهور شمرده است(تحفۀ سامی، 144).
فارسی،از خیری تربتی(روز روشن،208).
فارسی،از خیری خوارزمی که مردی دیوانه و مفلس بوده ولی شعر خوب می گفته است (مجالس النفائس،117).
فارسی،از دائمی(یا دامی)استرآبادی،معاصر امیر علی شیر نوائی(مجالس النفائس،86 و 260).
فارسی،از دائمی اصفهانی(یا ادیمی)معاصر سام میرزا و از شاعران غیر مشهور اصفهان (تحفۀ سامی،141).
فارسی،از دائمی سبزواری که در هرات آهنگری می کرد.(تحفۀ سامی،150؛در چاپ حروفی تحفۀ سامی دیده نشده).
ص:244
فارسی،از نظام الدین محمود بن حسن داعی حسینی شیرازی(865 تا 870 ق).خ.دانشگاه تهران؛سلطنتی سابق و بادلیان.
فارسی،از داغ هندی؛ط.هند.
فارسی،از محمد صالح بن طالش مراد(ظاهرا طاش مراد)دافعی لاهیجی(سدۀ 11 ق)که نخست صالح تخلص داشت(تذکرۀ نصرآبادی، 377).
ص:245
ق می نگارد که او از جانب سلطان وظیفه دارد اما عبد الغنی خان در تذکرة الشعراء(ص 51)وفات او را به سال 1065 ق ذکر می کند(تذکرۀ نصرآبادی،252).
ص:246
فارسی،از دخلی اصفهانی که در روزگار اکبر شاه به هند رفت و به خدمت او پیوست(صبح گلشن، 164).
فارسی و ترکی،ملا حسین دخیل مراغه ای(سدۀ 13 ق).ط.تبریز.
فارسی،از ملا آقا جان شمس دخیلی گیلانی (-1353 ق).خ.موجود(تاریخ علما و شعرای گیلان،66).
فارسی،از اسماعیل بن ابراهیم دردی اصفهانی (اوائل سدۀ 14 ق).مذکور در مقدمۀ جلال همائی بر چاپ دیوان غمگین.
فارسی،از دردی افشار،معاصر صادقی کتابدار (مجمع الخواص،125).
فارسی،از میر ابراهیم دردی تویسرکانی،نیز معاصر صادقی(مجمع الخواص،92).
فارسی،از دردی سمرقندی،آذر نوشته است که او را شعر بسیار است(آتشکده،233).
محمد تقی بن عبد الرسول آل صاحب جواهر (1341 ق-).خ.دیده شده.
دیوان درکانی-دیوان جلال درکانی
فارسی،از درکی قمی معاصر نصرآبادی که دیوانش را در حدود 20 هزار بیت دیده بوده است.(تذکره،267).خ.ملک.
فارسی،از آقا بابا درکی نهاوندی که پدرش در روزگار شاه اسماعیل وزیر همدان بوده(روز روشن،213).
درمکی.سماوی در«طلیعه»شرح حال او را آورده و گویا نسخۀ دیوان را داشته است.
فارسی،از درونی تبریزی.جامع:صائب تبریزی (-1081 ق)برخی از اشعار این مجموعه در کتاب دانشمندان آذربایجان(ص 146)نقل شده است.
فارسی،از مولانا درویش که وزیر کپک میرزا فرزند سلطان حسین بایقرا بوده(تحفۀ سامی، 58).
دیوان درویش-نصایح درویش
فارسی،از ابراهیم درویش صحافباشی(معاصر).
ط.تهران،1322 ق.
فارسی،از درویش احمد خوانساری(تذکرۀ نصرآبادی،381).
ص:247
فارسی،از درویش تربتی(تحفۀ سامی،14).
فارسی،از درویش حیدر یزدی(تذکرۀ نصرآبادی،432).
فارسی،از درویش سرخسی(مجالس النفائس، 168).
فارسی،از درویش دهکی قزوینی که نخست جولاهی می کرد و آخر به خدمت سلطان یعقوب (-896 ق)رسید.سنگلاخ 2 نسخه از دیوانش را دیده بوده است(امتحان الفضلاء،160/1).
ص:248
فارسی،از لطف اللّه دریا فرزند عبد الوهاب قطرۀ اصفهانی شاعر دربار محمد شاه قاجار (مجمع الفصحا،129/2).
فارسی،از دری شوشتری که در 1240 ق به دستور عبد الکریم جزائری«سفینۀ خوشگو»را مرتب کرد و تا 1244 ق زنده بود.
فارسی،از محمد ابراهیم دری کابلی(تذکرۀ حسینی،124).
ص:249
فارسی،از میر دلال شاعر روزگار سلطان یعقوب ترکمان(-896 ق)(مجالس النفائس،312).
ترکی،از حاج محمد شجاع الملک دلخون آذربایجانی(سدۀ 13 ق)(دانشمندان آذربایجان،51).
ترکی،از کربلائی علی اصغر دلریش تبریزی (دانشمندان آذربایجان،151).
فارسی و ترکی،از محمد امین دلسوز تبریزی، استاد سروش و مظهر.ط.مکرّر.
فارسی،از کربلائی محمد دلگیر عطار(-1282 ق)(دانشمندان آذربایجان،151).
اردو،در صبح گلشن(صص 164-165)دو شاعر با این تخلص یاد شده اند.
ص:250
نوائی او را در قصیده سرائی انوری زمان خوانده است.(مجالس النفائس،158).
فارسی،از دوست حسین گنجور ابو الفتح محمد خان شیبانی(-916 ق)(مجالس النفائس،172).
فارسی،از دوست محمد کشمیری(صبح گلشن، 165).
فارسی،از دوست محمد هروی(-949 ق)که به شاه طهماسب صفوی پیوست و در سفر حج در مکه درگذشت(تحفۀ سامی،83).
ص:251
ابو محمد عبد السّلام بن رعنان کلبی معروف به دیک الجن(235 یا 236 ق).دیوان او را شیخ محمد سماوی جمع کرده است.
ص:252
تألیف آدولف برژۀ فرانسوی(صص 46-113)اشعار ذاکر نقل شده است.
ترکی،از قاسم قراباغی(-1314 ق)،نوادۀ ذاکر اول(دانشمندان آذربایجان،152).
فارسی،از ذبیح اصفهانی،زنده در 1072 ق (تذکرۀ نصرآبادی،299)وی ذبیحی هم تخلص می کرده است.
فارسی و ترکی،از آقا اسماعیل ذبیح گنجوی (دانشمندان آذربایجان،152).
دیوان ذبیحی اصفهانی-دیوان ذبیح اصفهانی
فارسی،از نواب اسماعیل میرزا ذبیحی افشار از نوادگان نادر شاه.مذکور در«مدایح معتمدیه».
فارسی،از اسماعیل ذبیحی یزدی(-1150 ق) ناظم مثنوی نرگسدان(تاریخ یزد،289).
فارسی،از عابد سلطان ذرّه(سدۀ 12-13 ق)، خ.ملک.
فارسی،از میرزا عبد اللّه ذرّه(-1137 ق)فرزند محمد تقی مجلسی اول(نجوم السماء،130).
فارسی،از افتخار علی بن خورشید علی ذرّۀ بلگرامی(-1240 ق)(روز روشن،227).
فارسی و اردو،از ذرّۀ پنجابی که در فارسی ذرّه و در اردو مهر تخلص می کرد(صبح گلشن،166).
فارسی،از آقا بزرگ ذرّۀ شیرازی(-ح 1290 ق)(آثار عجم،556).
فارسی،از میر اولاد محمد بن میر غلام امام ذکاء بلگرامی(1151 ق-)برادرزادۀ آزاد بلگرامی (خزانۀ عامره،228).
ترکی،از ذکری اردبیلی(دانشمندان آذربایجان، 152).
فارسی،از تقی الدّین محمد ذکری کاشانی مؤلف تذکرۀ«خلاصة الاشعار»(روز روشن،229).
ترکی،از کربلائی نجف بازارچی تبریزی متخلص به ذکری کوزه کنانی(سدۀ 13 ق) (دانشمندان آذربایجان،152).
فارسی،از کربلائی محمد جعفر ذلیل آذربایجانی مؤلف«مخزن المصائب»(دانشمندان آذربایجان،152).
ص:253
فارسی،از ملا علی شاه ذوقی اردستانی(-1045 ق).لطفعلی آذر از آن یاد کرده(آتشکده، 176).
فارسی،از ابو القاسم ذوقی اصفهانی(-1336 ق).ط.تهران،1336 ق.
فارسی،از میرزا فتح اللّه معاصر رضا قلی خان هدایت.
فارسی،از ضیاء الدین محمد مهدی بن داود ذوقی تنکابنی.
فارسی،از ذوقی تونی(-975 ق)(روز روشن، 229).
فارسی،از ذوقی سمرقندی ملک الشعراء دربار قل احمد خان و ناظم مثنوی ناز و نیاز(خزانۀ عامره،228).
فارسی،از میر محمد امین ذوقی کاشانی(-949 یا 969 ق)شاگرد ملا میرزا جان شیرازی (آتشکده،13).
فارسی،از ذو النون قزوینی طبیب،معاصر سام میرزا،که رساله های حفظ الصحه،معما و بحران را به نام او تألیف کرده است(تحفۀ سامی،53).
ص:254
فارسی،از ملک محمد بن نورا رابط اصفهانی صحاف،معاصر نصرآبادی،(تذکره،423).
وی از سبک نظامی پیروی می کرده.
فارسی و عربی،از زین العرب رابعه بنت کعب بلخی معاصر رودکی(لباب الالباب،61/2).
ام الخیر رابعه بنت اسماعیل عدوی(-135 ق) عارفه و زاهدۀ معروف و معاصر سفیان ثوری و حسن بصری(خیرات حسان،138).
فارسی،از میرزا راجه،دائی شاه جهان(-1077 ق).خ.ایشیاتک بنگال.
فارسی و ترکی،از میرزا ابو الحسن بن علی اکبر راجی تبریزی(-1293 ق).ط.تبریز،1313 ق و مکرّر.
فارسی،از محمد بن حاج بابا راجی سدهی (معاصر).ط.تهران،1337 ق(ج 1.به نام مخزن المراثی).
فارسی،از ملاّ بمانعلی راجی کرمانی(-بین 1237 و 1241 ق).ناظم مثنوی«حملۀ حیدری»(روز روشن،232).
فارسی،از میر میران نوازش خان بن علی مردان خان راز اصفهانی که از جانب شاه سلطان حسین به سفارت به هند رفت و در آنجا ماند (-1180 ق)(صبح گلشن،168).
فارسی،از میرزا ابو القاسم بن محمد نبی راز شریفی ذهبی حسینی معروف به میرزا بابا (-1286 ق)؛خ.آستان قدس،ش 4982.
با عناوین تخلّصها و القاب دیگر چون ابو المعالی،ابو المفاخر و دهخدا آمده است.
فارسی،از رازی اصفهانی،برادر کوچک محمد شریف هجری،وزیر اصفهان از سوی شاه طهماسب اوّل صفوی(صبح گلشن،169).
فارسی،از رازی بغدادی(مجالس النفائس، 384).
ص:255
روشن،233).
فارسی،از زمانا نقاش اصفهانی که نخست انور تخلص داشت و آن را به راضی تبدیل کرد (آتشکده،176).
فارسی،از محمد رضا راضی تبریزی زرگر مقیم عباس آباد اصفهان(تذکرۀ نصرآبادی،393).
سید راضی بن سید صالح قزوینی(-1287 ق)، جامع:محمد سماوی.
فارسی،از احسن اللّه خان راضی ملقب به فصاحت خان(سدۀ 12 ق).خ.ایشیاتک بنگال.
فارسی،از میر یوسف راغب اردبیلی(آتشکده، 25).
فارسی،از کلبعلی راغب تبریزی که در تبریز نزد خان احمد حاکم گیلان رفت،ولی پس از مدتی او را در قصیده ای هجو گفت(دانشمندان آذربایجان،157).
فارسی،از میرزا غلام حسین راغب شیرازی (-1303 ق)(آثار عجم،557).
فارسی،از حکیم عبد اللّه بن حکیم اسماعیل راغب کاشانی مقیم قم که نخست راغب تخلص داشته و در 1083 وحدت تخلص می کرده است (تذکرۀ نصرآبادی،364 و 478).
فارسی،از میرزا سبحان قلی بیگ راغب لکهنوی(روز روشن،235).
فارسی،از میر مبارک بن سید عاصم راغب هندی (1203 ق-)ناظم مثنویهای ساقینامه و فراقنامه (صبح گلشن،170).
فارسی،از محمد سعید راغب یزدی مال میری که به هند رفت و در آنجا درگذشت(تاریخ یزد، 290).
فارسی،از قاسم رأفت شوشتری(-1165 ق) برادر آقا جواد وزیر.رأفت در جنگ میان کریم خان زند و علی مردان خان کشته شد(تذکرۀ شوشتر،150 و 154).
فارسی،از عبد اللّه بن کاظم رأفت لکهنوی(صبح گلشن،171).
فارسی،از رافع کشمیری،که صمصام الدوله (-1151 ق)را مدح گفته است(خزانۀ عامره، 245).در تذکرۀ حسینی(ص 136)نام او را محمد نوشته است.
فارسی،از سید محمد کاظم رافع هندی(صبح گلشن،171).
فارسی،از سید محمد رفیع رافع یزدی که به هند رفت و در کشمیر مقیم شد(روز روشن،235).
ظاهرا با رافع کشمیری یکی است.
فارسی،از عزّ الدین رافعی اسفراینی(لباب
ص:256
الالباب،151/1).
دیوان رافعی قزوینی-دیوان امام الدین
فارسی،از رافعی نیشابوری معاصر سلطان محمود غزنوی و مداح او که با عنصری مشاعراتی داشته است(مجمع الفصحا، 220/1).
فارسی،از خواجه عابد بخاری که به اصفهان آمد و از آنجا به هند رفت(تذکرۀ نصرآبادی، 439).
فارسی،از سعد الدین محمد بن غیاث الدین راقم مشهدی(-1100 ق).خ.ملک و دانشگاه تهران.
فارسی،از راقم مشهدی مداح(سدۀ 13 ق).ط.
مشهد،1294 ق.
فارسی،از سید رضا رامش کازرونی(-1250 ق)،جامع:رضا قلی خان هدایت(مجمع الفصحا، 135/2).
فارسی،از رامی اردوبادی،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،232).
دیوان رامی تبریزی-دیوان شرف تبریزی
فارسی،از شیخ خضر رامی هندی(-1027 ق).
فخر الزّمانی آن را در 6000 بیت دیده است (تذکرۀ میخانه،574).
فارسی،از قلی رامی که در یزد سلمانی داشته (آتشکده،260).
فارسی،از مهدی موافق رامین(معاصر)،ناظم داستان«دوشیزۀ سیه روز»که چاپ شده است.
ضیاء الدین ابو الرّضا فضل اللّه بن علی حسنی راوندی کاشانی(-پیش از 547 ق).ط.تهران، 1374 ق.
فارسی،از محمد فاضل خان راوی گروسی (1252 ق)،مؤلف تذکرۀ«انجمن خاقان» (مجمع الفصحا،152/2).
فارسی،از راهب اصفهانی معاصر نصرآبادی (تذکره،414).
فارسی،از میرزا جعفر راهب طباطبائی اصفهانی (-1166 ق)(آتشکده،373).
ص:257
فارسی،از رباعی مشهدی که در روزگار اکبر شاه به هند رفت(تحفۀ سامی،132؛صبح گلشن، 172).
ص:258
فارسی،از سید علی بن عباس رحمت کازرونی شیرازی(-1343 ق).خ.دانشگاه تهران.
فارسی،از رحمتعلیشاه،ط.تهران،1374 ق(در ذیل دیوان نور علیشاه و رضا علیشاه).
فارسی،از رحمتی تبریزی خوشنویس.دیوانش در 7 یا 8 هزار بیت بوده،خود به هند رفته و در آگره درگذشته است(دانشمندان آذربایجان، 168).
فارسی،از رحمی بخاری که به سبک قدیم شعر می گفته.مذکور در«سفینۀ خوشگو».
فارسی،از رحمی لاهیجی،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،234).
فارسی،از رحمی اصفهانی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،170).
ص:259
171).
فارسی،از رسمی سمرقندی مقیم تبریز(تحفۀ سامی،144).ظاهرا با رسمی هروی معاصر اکبر شاه(-1014 ق)مذکور در«سفینۀ خوشگو»یکی بوده است.
ص:260
محمود شیرازی معاصر اتابک زنگی(-591 ق)و سعد زنگی(-623 ق)که ابن فوطی در «تلخیص مجمع الالقاب»از او و دیوانش یاد کرده است.
فارسی،از رشید الدین محمد بن محمود رشید اسفزاری(مجمع الفصحاء،231/1).
فارسی و ترکی،از میرزا رشید افشار(سدۀ 13 ق)(المآثر و الاثار،215).
فارسی و ترکی،از رشید جغتائی(-771 ق) حاکم کاشغر(مجمع الفصحاء،28/1).
فارسی،از عبد الرشید خان پادشاه ختن(جلوس، 950 ق).مذکور در تذکرۀ«هفت اقلیم».
فارسی،از مولانا رشید کازرونی(-920 ق)که شرحی فارسی بر«فصوص الحکم»نوشته (مجالس النفائس،389؛روز روشن،243).
فارسی،از شاه رشید کاشانی معاصر طالب آملی.مذکور در«سفینۀ خوشگو».
ص:261
الاصدار».خ.موجود.
فارسی،از سید رضا حسینی اصفهانی،نقیب اصفهان در روزگار شاه سلطان حسین صفوی (آتشکده،176).
فارسی،از میرزا رضا بن شاه تقی میرزا اصفهانی معروف به نمک خوان اصفهان(صبح گلشن، 176).
فارسی،از محمد رضا بلگرامی شاگرد ذرّۀ بلگرامی در نظم فارسی و شاگرد سلامت اللّه کشفی در عربی(روز روشن،246).
فارسی،از محمد رضا پاشا از عموزادگان محمد حسین چلبی و از تبریزیان عباس آباد اصفهان(سدۀ 11 ق)که پاشای مصر و حبشه بود(تذکرۀ نصرآبادی،69).
ص:262
332).
فارسی،از محمد رضا عظیم آبادی معروف به میر محمدی(سدۀ 13 ق)که در عظیم آباد متولد شد و مقیم مرشد آباد بود و اشعارش را نزد ضیاء شاهجهان آبادی اصلاح می کرد.
فارسی،از رضا علی شاه دکنی که به واسطۀ شمس الدین دکنی به سلسلۀ نعمت اللّهی می پیوسته و هدایت او را از سادات و عرفای متأخّر دانسته است(ریاض العارفین،451).
فارسی،از رضا علی شاه هروی که تربیت یافتۀ معصوم علی شاه دکنی بود؛ط.تهران،1316 ش،1374 ق(به نام رضا علی شاه دکنی).
فارسی،از رضا قزوینی که درباری شاه عباس اول صفوی بود(صبح گلشن،176).
فارسی،از رضا قلی قراگوزلو که مداح منوچهر خان معتمد الدوله بود.مذکور در«مدایح معتمدیه».
ص:263
فارسی،از شیخ محمد رضا بهکهری هندی (-1143 ق)،شاگرد عبد الجلیل بلگرامی(صبح گلشن،175).
فارسی،از رضائی اصفهانی(روز روشن،247).
فارسی،از سید جلال الدّین بن سید محمد رضوی بخاری که نزد شاه جهان متقرب بود و نخست جلال و سپس رضائی تخلص می کرد(روز روشن،149).
فارسی،از تبیان الملک علی رضا رضائی تبریزی (1278 ق-).
فارسی،از رضائی تتوی ناظم مثنوی«زیبانگار» در 1071 ق.مذکور در مجلۀ سخن.ش 6، 1333 ش.
فارسی،از رضائی دارابجردی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،137).
ص:264
1296 ش(تاریخ یزد،291).
فارسی،از میرزا رضی آرتیمانی تویسرکانی همدانی(سدۀ 10 ق)؛خ.سنا و دانشگاه تهران؛ موزۀ بریتانیا.
فارسی،از رضی اصفهانی،از سادات اصفهان (-1024 ق)،برخی بین او و رضی آرتیمانی اشتباه کرده هردو را یکی دانسته اند(تذکرۀ حسینی،133؛آتشکده،176).
سید رضی،ابو الحسن محمد بن حسین موسوی بغدادی(-406 ق).ط.بمبئی،1306 ق، بیروت،1310 و 1375 ق؛مصر.
دیوان رضی تبریزی-دیوان بنده
فارسی،از میرزا ارشد بن شفیعا،رضی خراسانی، مستوفی مازندران و وزیر شیخ علی خان اعتماد الدّوله(تذکرۀ نصرآبادی،80).
دیوان رضی الدین بابا-دیوان بابا رضی الدین
فارسی،از رضی الدین خشاب نیشابوری(-598 ق).خ.دانشگاه و مجلس-تهران؛پاریس در ذیل دیوان خشاب هم یاد او گذشت.
ص:265
ابو الحسن بن احمد سری رفای کندی موصلی (-362 ق).خ.موجود(خدیویه،پاریس، لندن).
فارسی،از میرزا حسن خان رفاهی معتضد الدّوله (معاصر).خ.دهخدا-تهران.
فارسی،از ملا رفعا یا ملا رافع بخاری که به هند سفر کرد و مدّتی ملازمت ابو الفضل داشت و به ایران بازگشت(تذکرۀ نصرآبادی،433).
فارسی،از رفیع الدین محمد بن محمد حسین رفعت اصفهانی(تذکرۀ نصرآبادی،189).
فارسی،از غلام جیلانی رفعت رامپوری که داستان جنگ آصف الدوله و غلام محمد خان روسیله را به نظم آورد(روز روشن،250).
فارسی،از شاه محمود رفعت فیروز آبادی شیرازی(تذکرۀ نصرآبادی،411).
فارسی،از فتح اللّه میرزا بن محمد علی دولت شاه رفعت قاجار(-1250 ق).مذکور در«مدایح معتمدیّه».
فارسی،از غلام اشرف رفعت هندی،ناظم منظومۀ«می باید شنید»(روز روشن،248).
فارسی،از محمد عباس بن شیخ احمد شیروانی متخلص به رفعت،زنده تا 1295 ق،مؤلّف «حدیقة الافراح»،«بحر النفائس»،«تاج الاقبال» و غیره(صبح گلشن،181-182).
فارسی،از میرزا ابراهیم رفعتی تبریزی که به هند سفر کرد و در اواخر در خدمت عرب خان حاکم شیروان بود(تذکرۀ نصرآبادی،399).
فارسی،از مولانا رفقی که شاه محمد قزوینی طبع ظریف و شعر لطیف او را ستوده است (مجالس النّفائس،403).
فارسی،از رفیعا نائینی که نخست در خدمت میرزا حبیب اللّه صدر بود و سپس در ایروان به خدمت نجف قلی خان بن قزاق خان پیوست و هنگام تألیف تذکرۀ نصرآبادی(1083 ق)به اصفهان آمد(تذکرۀ نصرآبادی،128).
فارسی،از رفیعا نائینی(سدۀ 12 ق)(تاریخ یزد، 291).
فارسی،از رفیع آمدی.خ.حالت افندی استانبول.
فارسی،از رفیع الدین ابهری قزوینی(سدۀ 7 ق) معاصر و مصاحب کمال الدین اسماعیل (مجمع الفصحا،234/1).
فارسی،از میر رفیع دستور که با محمد بن خاتون عاملی به هند مهاجرت کرد(تذکرۀ نصرآبادی، 270).
فارسی،از رفیع الدّین بکرانی ابهری،معاصر غازان خان(سلطنت:694-703 ق) (مجالس النفائس،335).
دیوان رفیع الدّین رفعت-دیوان رفعت اصفهانی
ص:266
فارسی،از رفیع الدین کرمانی(تاریخ گزیده، 818).سنگلاخ نسخۀ دیوان را دیده بوده است (امتحان الفضلاء،7/2).
فارسی،از رفیع الدین مسعود(یا عبد العزیز بن مسعود)لنبانی(سدۀ 6 ق).خ.مجلس،تهران، چستربیتی.
فارسی،از رفیع الدین نسوی(تذکرۀ نصرآبادی، 492).
فارسی،از رفیع الدّین نیشابوری(مجمع الفصحا، 234/1).
فارسی،از میرزا رفیع شهرستانی،داماد و صدر شاه عباس اول صفوی(تذکرۀ نصرآبادی،16).
ص:267
فارسی،از رفیقی همدانی،شاعر دربار سلطان یعقوب(-896 ق)(مجالس النفائس،304).
فارسی،از زین العابدین رقمی تربتی(روز روشن،256).
ص:268
محمد شجاع بوده و دیوان مختصری داشته.
مذکور در«سفینۀ خوشگو».
ص:269
فارسی،از روحی تبریزی حکاک (مجمع الخواص،276).
فارسی،از روحی خراسانی،معاصر امیر علی شیر نوائی(مجالس النفائس،190).
فارسی،از روحی رازی برادر نیستی رازی که ظاهرا معاصر سام میرزا بوده است(تحفۀ سامی، 163).
فارسی،از سید جعفر رنبیری(-1154 ق)از دودمان نعمت اللّه ولی کرمانی و مقیم رنبیر هند (سرو آزاد،207).
فارسی،از روحی ساوجی که ظاهرا معاصر سام میرزا بوده و بازرگانی می کرده(تحفۀ سامی، 153).
فارسی،از روحی سمرقندی شاعر روزگار ازبکیه(تحفۀ سامی،151).
ص:270
فارسی،از حاجی روشنی بغدادی معاصر سام میرزا که به کتابت اوقات می گذرانیده است (تحفۀ سامی،189).در«اسماء المؤلفین»هم از عمر ضیاء الدین روشنی رومی صوفی(-907 ق)ناظم«آثار عشق»و شارح مثنوی یاد شده (794/1).
ص:271
فارسی،از رهائی ماوراء النّهری(مجالس النفائس،159).
فارسی،از محمد علی بن عبد اللّه رهبان طبیب اصفهانی(آتشکده،378).
ص:272
فارسی،از ریحان طوسی شاعر متقدم (مجمع الفصحا،241/1).
فارسی،از غلام حسین ریگی تاجر منسوب به بندر ریگ(آثار عجم،372).
ص:273
فارسی،از حاج امید زایر همدانی که به هند سفر کرد و در بازگشت ملازم بوداق سلطان کمره ای شد(تذکرۀ نصرآبادی،324).
فارسی،از میر اولاد علی زایر هندی(صبح گلشن،189).
فارسی،از شیخ محمد فاخر بن محمد یحیی زایر هندی(-1164 ق).در«سرو آزاد»(ص 210)اشعاری از دیوان او نقل شده.
فارسی،از زایری شاعرۀ اصفهانی(روز روشن، 268).
فارسی،از زبانی شاعر روزگار صفوی(تاریخ یزد،292؛گلستان مسرت،291).
دیوان زبیده-دیوان جهان قاجار
فارسی،از زجری معاصر شاه طهماسب اول صفوی(صبح گلشن،189).
فارسی،عربی،و ترکی و دیگر زبانها،از مهاراجه رتن سنگ برهمن(-1267 ق)که در 1264 ق به اسلام مشرف شد.خ.دانشگاه پنجاب پاکستان.
ص:274
فارسی،از بهاء الدین زکریا ملتانی(-605 ق) فرزند وجیه الدین بن کمال الدین قرشی که جدّ او از مکّه به ملتان رفت(ریاض العارفین،291).
فارسی،از میرزا محمد زکی؛خ.ملک.
فارسی،از عبد اللّه بن ابی تراب زکی شیرازی (-677 ق)استاد قاضی بیضاوی و قطب الدین شیرازی(مجمع الفصحا،244/1).
فارسی،از لطیف الدّین زکی کاشغری(-607 ق)(مجمع الفصحا،241/1).
دیوان زکی مشهدی-دیوان ندیم
فارسی،از زکی مراد آبادی ملک الشعراء منطقه اوده در هند(صبح گلشن،190).
فارسی،از ملا زکی همدانی(-1030 ق).خ.
آستان قدس،ش 4493(1055 ق)و موزۀ بریتانیا(1036 ق).سال وفات زکی را 1025 و 1026 ق هم نوشته اند.
فارسی،از زکیا یزدی پسر عم خواجه سیف الدین محمود و از نوادگان خواجه غیاث نقشبند (تذکرۀ نصرآبادی،413).
فارسی،از زلالی تبریزی معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،145).
فارسی،از زلالی خوارزمی که در هرات اشتغال داشته و قصاید نیکو می سروده است و شاید با زلالی هروی که یاد خواهد شد یکی بوده باشد (مجالس النفائس،146).
فارسی،از محمد حسن زلالی خوانساری(1031 یا 1024 یا 1016 ق)؛خ.آستان قدس ش 4661(سدۀ 11 ق)؛مجلس و دانشگاه تهران؛ ط.تهران،1312 و 1320 ق.
فارسی،از درویش زلالی.مذکور در«مشیخۀ کنز السالکین».
فارسی،از زلالی شیرازی(-948 ق)شاگرد اهلی شیرازی که به گجرات سفر کرد و در آنجا درگذشت(آتشکده،269).
ترکی،از حسین زلالی شیروانی(دانشمندان آذربایجان،162).
فارسی،از زلالی گیلانی(مجمع الخواص، 297).
فارسی،از زلالی لاری که در تبریز صحافی می کرده است(تحفۀ سامی،170).در بعضی از نسخ تحفۀ سامی به جای زلالی،ذاتی لاری آمده است.
فارسی،از زلالی هروی(-931 ق)که بیشتر به سرودن قصیده می پرداخته است(تحفۀ سامی، 127؛مجالس النفائس،72 و 243).یکی بودن آن با دیوان زلالی خوارزمی که یاد شد محتمل است.
ص:275
فارسی،از زمانا(یا زمانی)لاهیجی شاگرد معزّ الدین محمد(تذکرۀ نصرآبادی،399؛صبح گلشن،191).
فارسی،وی به گمان نصرآبادی،پدر حکیم اسماعیل طبیب بوده(تذکره،296)و آتشکده (ص 176)تخلص او را راضی می نگارد.
ص:276
فارسی،از زیبق آذربایجانی(دانشمندان آذربایجان،169).
فارسی،از مولانا زیرک معروف به زیرکی (مجالس النفائس،75 و 250).
فارسی،از مولانا زین کیسه دوز(مجالس النفائس، 23 و 197).
فارسی،از میرزا زین نطنزی(تذکرۀ نصرآبادی، 144).
فارسی،از عبد الجبار زینبی(یا زینتی)علوی، شاعر دربار سلطان محمود غزنوی(تاریخ بیهقی،131).
فارسی،از سید حسن زینتی اصفهانی(یا زینت اصفهانی)که از سادات نطنز بوده(تذکرۀ نصرآبادی،327؛آتشکده،177).
فارسی،از زینتی سبزواری،ملازم ظهیر الدین بابر(روز روشن،275).
فارسی،از محمد حسین زینتی مشهدی (مجمع الخواص،299).
ص:277
فارسی،از زین العابدین بن آصف خان معاصر نصرآبادی(تذکره،60).
زین العابدین بن حسن(-1078 ق)برادر شیخ حرّ عاملی.مذکور در«امل الآمل».
ص:278
فارسی،از علی اکبر ساری شیرازی.خ.ملّی تبریز و ملک.
فارسی،از ابو الحسن بن ملاّ علی ساطع کشمیری (-1156 ق)مؤلّف«گلشن اسلام»و ناظم مثنوی جنگ فیلان(روز روشن،279).
فارسی،از ساعی؛خ.بنگال،ایشیاتک.
فارسی،از میرزا محمد ابراهیم ساغر خوشنویس اصفهانی(-1302 ق).خ.موجود.
فارسی،از میرزا عبد الرحیم بن میرزا سعید سرابی کلانتر سراب(دانشمندان آذربایجان، 171).
فارسی،از شیخ محمد بن مؤمن ساغر خزاعی شیرازی(-1245 یا 1241 ق).خ.ملک.
فارسی،از میرزا جعفر ساغر کنگاوری قصر شیرینی(سدۀ 13 ق).خ.دانشگاه.
فارسی،از ساغری رمال کاشانی(تحفۀ سامی، 151).
فارسی،از ساغری(منسوب به شهر ساغر) هروی،معاصر جامی(-898 ق)(صبح گلشن، 192).
فارسی،از شاه حسین ساقی(یا سیاقی)اصفهانی (-941 ق)(تحفۀ ساقی،121).
فارسی و ترکی،از ملک ساقی بیگ بن جعفر یخشی بیگ(مجالس النفائس،113 و 285).
فارسی،از ساقی جزائری معاصر اکبر شاه(صبح گلشن،193).
فارسی،از محمد زمان بن کلبعلی ساقی جلایر کلاتی خراسانی(-1286 ق).خ.مجلس.
ص:279
فارسی،از عنایت اللّه ساکن شاه جهان آبادی (سدۀ 12 ق)(صبح گلشن،193).
فارسی،از ملاّ ساکنی سمرقندی،معاصر امیر علی شیر(مجالس النفائس،147).
فارسی،از درویش حسین سالک(هفت اقلیم، 299).
ترکی،از سالک اردوباری(سدۀ 13 ق) (دانشمندان آذربایجان،172).
فارسی،از محمد حسین سالک اصفهانی(سدۀ 13 ق)(مجمع الفصحا،211/2)
فارسی،از اللّه کرم سالک رؤوفی بروجنی (1322 ق-)(نامۀ سخنوران،158).
فارسی،از شاطر حسن سالک پیر اصفهانی (-1356 ق)(شعراء اصفهان،233).
فارسی،از سالک تبریزی،زنده در 1238 ق؛خ.
ملّی تبریز.
ص:280
فارسی،از محمود بیگ بن ابی الفتح بیگ سالم تبریزی،ناظم مثنویهای«یوسف و زلیخا»و «مهر و وفا»و«شاهنامۀ شاه طهماسب» (مجمع الخواص،110).
ص:281
چرکسی از امراء چرکس.خ.ملک.
ص:282
فارسی،از سایل همدانی(-940 ق)که اصلا اهل ری بوده و در نهاوند همدان اقامت داشته است(آتشکده،212).
فارسی،از مولانا سایلی جوینی (مجالس النفایس،67 و 241).
ص:283
فارسی،از عبد الحسین بن غلام رضا سپنتای اصفهانی(1282 ش-).ط.اصفهان،1342 ش.
فارسی،از سپهر بخارائی،شاعر روزگار سامانیان و معاصر ابو المؤیّد بلخی(مجمع الفصحا، 244/1).
فارسی،از مشیر افخم عباسقلی خان بن محمد تقی سپهر ثانی(-1341 ق)که تالیفات متعدد دارد،و از آن جمله«شامل التواریخ»را در 1316 و برخی از تألیفاتش را در 1340 ق به پایان رسانیده است(المآثر،190).
فارسی،از محمد تقی خان لسان الملک سپهر کاشانی(-1297 ق).خ.مجلس و دانشگاه تهران.
فارسی،از سهراب سپهری(معاصر).وی چند مجموعه منتشر کرده از آن جمله:«در کنار چمن»،ط.تهران.
فارسی،از سپهری زوارجی(زنده در 1016 ق) (مجمع الخواص،246).
فارسی،از نظام شاه سپهری هندی(شاید سلطان مرتضی ثانی)از سلاطین هند که ظاهرا هنگام تألیف مجمع الخواص:1016 ق زنده بوده (مجمع:18).
فارسی،از محمد صالح ستّار تبریزی(سدۀ 11 ق)که در روزگار شاه جهان به هند سفر کرد (دانشمندان آذربایجان،174).
فارسی،از محمد طلعت ستاک یزدی نائینی.ط.
بمبئی،1307 و 1347 ق؛تهران،1335 ش.
منسوب به امام زین العابدین علی بن حسین علیهم السّلام.ط.(در«دیوان المعصومین»(علیه السلام)) تبریز،1357 ق.
فارسی،از سید علی اکبر بن عبد الرحیم سجادی بروجردی(معاصر).ط.تهران،1328 ش.
فارسی،از ملک الکلام مجد الدین احمد بن محمد سجاوندی که ظاهرا با بدیهی سجاوندی که یاد شد،یکی بوده است(لباب الألباب، 282/2).
فارسی،از سجودی سمرقندی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،165).در بعضی نسخ تحفه به جای سجودی بیخودی آمده است.
فارسی،از سید محمد سحاب ملقب به مجتهد الشعراء(-1222 ق)،فرزند سید احمد هاتف اصفهانی؛خ.آستان قدس،4663، ملک،مطهری.
فارسی،از ابو القاسم بن محمد زمان تفرشی (1304 ق-)مؤلف«فرهنگ خاورشناسان».
فارسی،از سحاب بن عبد اللّه محیط سامانی (1301 ش-)(شعراء اصفهان،237).
فارسی،از شیخ حسن علی سحاب همدانی،عضو انجمن دانش همدان.مذکور در«دانشنامۀ
ص:284
الفت».خ.موجود.
فارسی،از مولانا سحابی استرابادی(-1021 یا 1010 ق).خ.آستان قدس،ش 4798،ملک و مجلس.
از دیوان رباعیات او در فهرست کتابخانۀ آصفیه (ص 298)یاد شده و ظاهرا همان دیوان سحابی استرابادی است.
ص:285
فارسی،از سدید بن ملاّ نعمت طبیب گیلانی (مجالس النفائس،384).
فارسی،از سید مصطفی سرابی خراسانی (معاصر).ط.تهران،1332 ش.
فارسی،از سراجای نقاش اصفهانی فرزند ترابا، ظاهرا با سراجای نقاش که یادش خواهد آمد، یکی بوده است(تذکرۀ نصرآبادی،394).
فارسی،از محمد قاسم سراجای نقاش که ظاهرا همو به امر خانان در 1024 ق به تدوین دیوان عرفی پرداخت(تذکرۀ نصرآبادی،139).
ص:286
998 ق)یاد شده است.
فارسی،از معتمد السلطان احمد خان سرتیپ وکیل الرعایا که از طرف ناصر الدین شاه قاجار حکومت بندر عباس داشت و خودش آن را تدوین کرد(آثار عجم،372).
فارسی،از سرحدی قهفرخی بختیاری اصفهانی ناظم مثنوی«سفرنامۀ کاج»(بهترین اشعار، 173-176).
فارسی،از عبد المحمود بن محمد صادق سرخوش اصفهانی(1282 ق-)(شعراء اصفهان،239).
فارسی،از یحیی بن عبد الغنی تفرشی(-1338 ق)منشی سفارت انگلیس در تهران.ط.تهران، 1316 ش.
فارسی،از محمد افضل بن محمد زاهد سرخوش لاهوری(-1126 ق)مؤلف تذکرۀ «کلمات الشعراء»و ناظم مثنویهای«احوال هند»،«جوش و خروش»،«خمخانه»و«قضا و قدر»(سرو آزاد،143).
فارسی،از نجفعلی(یا نجفقلی)سرشار قفقازی (زنده تا 1190 ق).خ.ملّی تبریز.
فارسی،از هیرالال سرشار کاکوروی هندی مشهور به سیام سندر(-1284 ق).خ.موجود (صبح گلشن،201-202).
فارسی،از سرشکی کابلی(صبح گلشن،202).
فارسی،از میر محمد حسین سرعت مازندرانی معاصر نصرآبادی(تذکره،411).
ص:287
فارسی،از سرودی خوانساری معاصر سام میرزا،که نخست امینی تخلص داشته است (تحفۀ سامی،158).
فارسی،از سرودی قمی که ظاهرا در هنگام تألیف«مجمع الخواص»(1010 ق)زنده بوده و او نیز از قصبۀ خوانسار بوده است (مجمع الخواص،243).
فارسی،از محمد حسین بن محمد علی سرور خوانساری مداح محمد شاه و ناصر الدین شاه قاجار(مجمع الفصحا،211/2).
فارسی،از لاله هیت پرشاد سرور شاه جهان پوری(روز روشن،290-291).
ترکی،از کربلائی شکر اللّه سرور شاه نعمت اللّهی(دانشمندان آذربایجان،181).
فارسی،از محمد بن کاظم سرور شیرازی (-1315 ق)مؤلف«رشحات الفنون»(آثار عجم،116).
فارسی،از عالم بیگ سروری کابلی که در خدمت خان خانان و جهانگیر بود(تذکرۀ نصرآبادی،62،سرو آزاد،57).
فارسی،از محمد قاسم بن حاج محمد سروری کاشانی،مؤلّف«مجمع الفرس»در 1008 ق (تذکرۀ نصرآبادی،291؛صبح گلشن،203).
فارسی،از رای بنس دهر سروری لکهنوی که مسلمان و شیعه گردید و شاگرد احسان اللّه ممتاز بود(صبح گلشن،202).
فارسی،از شیخ رضی الدین غلام مرتضی بن غلام محمد سروری هندی شاگرد نظام الدین معجز (سدۀ 13 ق)(صبح گلشن،202-203).
فارسی،از سکندر سروری هندی(-1136 ق).
خ.موزۀ بریتانیا.
فارسی،از شمس الشعراء محمد علی بن قنبر سروش اصفهانی(-1285 ق).ط.تهران، 1339،1340 ش.خ.آستان قدس،ش 12675.
فارسی،از ابراهیم بن محمد مهدی سروش تفرشی مدایح نگار(-1325 ق)مؤلّف«انجمن ناصری»،«دقایق النظر»و«ملستان».
فارسی،از مرتضی قلی بیگ سروشی از غلامان دربار صفوی(تذکرۀ نصرآبادی،46-47).
فارسی،از ملاّ سروی بن حافظ علی بیرجندی قادری(سدۀ 10 ق)که ظاهرا با سروی خراسانی یکی است و فخری و قزوینی اشعار مختلفی را از او نقل کرده اند(مجالس النفائس 157 و 392).
ص:288
فارسی،از حسن خان سرهنگ تبریزی،که از جانب عباس میرزای نائب السلطنه لقب سرهنگی یافت(مجمع الفصحا،183/2).
فارسی،از میر ابراهیم بن ابی القاسم سری پوده ای (-1346 ق)منسوب به روستای پودۀ سمیرم اصفهان که افزون بر دیوان مثنویها و تألیفات دیگر هم دارد(شعراء معاصر اصفهان،242).
فارسی،از مولانا سرّی بن علی شهاب الدین ملازم بایسنقر و معاصر نوائی(مجالس النفائس،67 و 240).
ص:289
ص:290
فارسی،از سعید بن خواجه علی لاهیجی،معاصر شاه سلیمان صفوی(تذکرۀ نصرآبادی،377).
ص:291
فارسی،از سلامی اردبیلی وزیر معصوم بیگ (مجمع الخواص،279).
فارسی،از سلامی اصفهانی معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،143).
ابو الحسن محمد بن عبید اللّه سلامی بغدادی از شاعران صاحب بن عباد.مذکور در «یتیمة الدهر»و«نسمة السحر».
فارسی،از محمد سلامی هروی که خادم گنبد ملکان مسجد جامع هرات بوده است (مجالس النفائس،69).
فارسی،از سلجوق شاه بن سلغر زنگی(جلوس:
661 ق)از اتابکان فارس(مجمع الفصحاء 30/1).
فارسی،از سلطان محمد تاجر اصفهانی(صبح گلشن،207).
ص:292
(مجالس النفائس،151).
فارسی،از سلطان محمد میرزا سیف الدولة بن فتحعلی شاه قاجار(زنده در 1292 ق)،خ.
آستان قدس،ش 4664(1292 ق).
فارسی،از سلطان بنت محمود میرزا بن فتحعلی شاه قاجار(از رابعه تا پروین،151).
فارسی،از ملک سلطان محمد بن رئیس شهاب الدین معمائی کلانتر قم(مجمع الخواص، 271).
ص:293
فارسی،از سلمان اصفهانی(-990 ق)وزیر اعظم سلطان محمد صفوی(مجمع الخواص، 41).
فارسی،از جمال الدین سلمان بن علاء الدّین محمد ساوجی(-778 ق).ط.تهران،1305 و مکرّر.خ.آستان قدس،ش 4667(812 ق)و چند نسخۀ دیگر.
فارسی،از محمد زمان سلوکی،ندیم اسلام خان.
مذکور در«سفینۀ خوشگو».
فارسی،از میر علی حسن خان بن صدیق حسن خان بهادر سلیم بهوپالی که تذکرۀ«صبح گلشن» را در 1295 تألیف کرد(صبح گلشن، 208-210).
فارسی،از میرزا محمد قلی سلیم شاملو (آتشکده،14).ظاهرا با سلیم طهرانی یکی بوده است.
فارسی،از محمد قلی سلیم طهرانی (-1057 ق).ط.تهران،1349 ش.
ص:294
شیخ سلیمان بن محمد آل ظاهر عاملی(1290 ق-).ط.صیدا،1348 ق.
ترکی،از سلطان سلیمان خان بن سلطان سلیم عثمانی(-974 ق)(تحفۀ سامی،19).
شیخ سلیمان بن عبد اللّه ماحوزی بحرانی (-1121 ق)،جامع:سید علی بن ابی شبانۀ بحرانی.مذکور در«تکملة امل الامل».
نیز از سلیمان بن عبد اللّه،جامع:شیخ یوسف بحرانی.مذکور در«لؤلؤة البحرین».
سید سلیمان بن داود بن حیدر حسینی نجفی (-1211 ق).خ.سماوی.
فارسی،از سلیمانی،ملازم با بر میرزا بن عمر شیخ(مجالس النفائس،21 و 194).
فارسی،از سلیم سلیمی که در برخی از مجموعه ها اشعاری از او دیده شد.
فارسی،از حسن بن سلیمان سلیمی تونی(-854 ق)،ناظم«ولایتنامه»و«حرز النّجات».
فارسی،از علی اکبر بن علی اصغر سلیمی تهرانی مؤسس روزنامۀ اطلاعات در 1304 ش.
(سخنوران نامی معاصر،151/2-155).
فارسی،از سلطان سلیم بن بایزید عثمانی(-926 ق).ط.برلن،1904 م.
فارسی،از سلیمی فیروزکوهی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،152).
فارسی،از سمائی کحال(-1001 ق)شاعر روزگار صفویان(صبح گلشن،211).
فارسی،از حکیم محمود بن علی سمائی مروزی، شاعر عصر سلجوقی(مجمع الفصحاء، 248/1).
محمد بن طاهر سماوی(-1370 ق).
مجموعایی از اشعار او به نامهای «شجرة الرّیاض»،«ثمرة الشجر»و جز آنها چاپ شده است.
شیخ عبد اللّه بن صالح سماهیجی(-1135 ق)، ناظم«تحفة الرجال».
فارسی،از سمر،که شاعر خودش آن را به نام محمد شاه قاجار،ممدوح خویش گرد آورده است؛خ.ملک.
ابو الحسن سمری که ابن شهر آشوب او را از شاعران شیعه شمرده است(معالم العلماء، 137)و ظاهرا مراد او علی بن محمد سمری (-329 ق)نائب خاص بوده است.
فارسی؟،از سمطوری اردبیلی(دانشمندان آذربایجان،183).
فارسی،از میر رونق سمندر بوانائی که نخست سمندر و سپس رونق تخلص داشت و معاصر
ص:295
نصرآبادی بود(تذکره،410).
فارسی،از آقا علی بن خواجه عبد الصمد سمند گیلانی معاصر و معاشر نصرآبادی(تذکره، 137).
فارسی،از امیر ظهیر الدین نصر سموری سجزی وزیر،شاعر و خوشنویس که از سیستان به غور به سفارت رفت و صدر اجل فخر الدین مبارکشاه را مدح گفت(لباب الالباب،133/1).
فارسی،از سموی تبریزی که اشعار او از «خلاصة الافکار»تقی کاشی نقل شده (دانشمندان آذربایجان،183).
ص:296
ق)(مجالس النفائس،18 و 192).
فارسی،از آخوند ملاّ عبد الکریم سودائی اصفهانی(-1352 ق)،ط.تهران،1336 ش.
فارسی،از سید عبد اللّه سودائی طباطبائی،ابن عم حریف و شاگرد آذر.مذکور در تذکرۀ میکده.
فارسی،از سودای گجراتی(-1031 ق)که ملازم نظیری بود(میخانه،531).
فارسی،از محمد رفیع سودای دهلوی لکهنوی (-1195 ق).ط.هند.
ص:297
212).
فارسی،از میر محمد حسین سهوی خوشنویس تبریزی(-1003 ق)،شاگرد محزون(طبقات اکبری،516/2).
فارسی،از مهدی بن غلام رضا سهیلی(1303 ش -)که مجموعه هائی از شعر او چاپ شده.
فارسی،از میرزا احمد سهیلی تبریزی(-1330 ق).ط.تبریز،1321 ق(با اشعار هلالی و اهلی).
فارسی و ترکی،از نظام احمد سهیلی جغتائی (-918 ق).خ.دار الکتب قاهره،موزۀ بریتانیا و ایشیاتک بنگال.
فارسی،از احمد بن غلام رضا سهیلی خوانساری (معاصر)(بهترین اشعار،223).
فارسی،از میر جلال الدین سیادت لاهوری.
سرخوش در حاشیه«کلمات الشعراء»آورده است که سیادت 2 جزء از اشعارش را در بیاضی برای او نوشته است(ص 49).
ص:298
فارسی،از سید محسن تبریزی معروف به گلستان نقّاش(-ح 1330 ق)،ناظم«مرآت البکاء».
(دانشمندان آذربایجان،12).
ص:299
فارسی،از سیف الدین اعرج اسفرنگ(-666 ق).خ.آستان قدس،ش 4677.مجلس،ملک، مطهری و دانشگاه تهران.
فارسی،از سیف الدین محمود اصفهانی،از نوادگان کمال اسماعیل(صبح گلشن،384).
ص:300
فارسی،از سیمائی مشهدی که معاصر سام میرزا و شاعری مقلّد بوده(تحفۀ سامی،138).
فارسی،از سیمی بغدادی(-830 ق)،مذکور در شاهد صادق که محتملا با عنوان بعدی یکی بوده است.
فارسی،از سیمی نیشابوری مقیم مشهد که خطوط ششگانه را خوش می نوشت و در تذهیب و صورتگری نیز مهارت داشت و معاصر علاء الدولة بن بایسنقر بود(مجالس النفائس،16 و 191).
فارسی،از سیمین بهبهانی(معاصر).وی چند مجموعه منتشر کرده است از آن جمله:«جای پا»،«مرمر»و«چلچراغ».
فارسی،از مصطفی قلی بن محمد سینای تیرانی کرونی اصفهانی(-1353 ق).ط.اصفهان، 1327 ق.
فارسی و عربی،از جواد بن محمد علی سینای کرمانی(-1374 ق)که ارجوزه ای در نحو از او چاپ شده است.وی برادر احمد بهمنیار بوده است.
ص:301
فارسی،از غلام حسین شارق یزدی(تاریخ یزد، 295).
ص:302
ترکی،از شاهباز تبریزی(سدۀ 13 ق) (دانشمندان آذربایجان،187).
ص:303
فارسی،از رکن الدین محمود خوافی سنجانی (-597 ق)شاگرد خواجه مودود چشتی (خزینة الاصفیاء،252/1).
فارسی و عربی،از شاه شجاع بن مبارز الدّین محمد بن امیر مظفّر(-786 ق).گرد آورنده:
سعد الدین انسی که دیباچه ای نیز بر آن افزوده است.ط.بمبئی.
فارسی،از شاه شروان(سدۀ 13 ق)(دانشمندان آذربایجان،188).
ص:304
فارسی،از شاهمیر بن عنایت اللّه،متولی آستانۀ حضرت عبد العظیم و معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،42).
در بهترین اشعار(ص 851)از آن نقل شده و محتملا با عنوان آتی یکی است.
فارسی،از شاهمیر قمی(صبح گلشن،220).
ص:305
فارسی،از شیخ محمد بن علی محمد شایق نائینی (تاریخ نائین،162/4).
فارسی،از میر یوسف بیگ شایق هندی (-1098 ق)(مرآت الخیال،224).
ص:306
فارسی،از شجاع السلطنه حسنعلی میرزا بن فتحعلی شاه قاجار(-1270 ق).خ.ملی تهران.
فارسی،از شجاع کاشی(-987 ق)(تذکرۀ نصرآبادی،476).
ص:307
(-1068 ق)(دانشمندان آذربایجان،189).
ص:308
فارسی،از شرف الملک نسائی.سنگلاخ نسخۀ آن را دیده بوده است(امتحان الفضلاء، 122/1).
ص:309
فارسی،از حکیم شریف که اشعار او در آخر نسخۀ دیوان یوسف گرجی،مورخ 1297 ق موجود در کتابخانۀ مجلس،در 8 صفحه افزوده شده است.
فارسی،از محمد شریف سبزواری که در مشهد ساکن بوده است(روز روشن،346).
ص:310
کرد و پس از سفر حج به هند رفت و در آنجا در گذشت(روز روشن،346).
فارسی،از میر شریف ثالث فرزند شریف ثانی و نوادۀ میر سید شریف جرجانی.وی حاکم شیراز و معاصر سام میرزا بود(تحفۀ سامی،290).
ابراهیم بن حسام شریفی کرمانی(-1016 ق) ناظم قصائد تائیه در نظم ایساغوجی،شافیه و کافیه،که ذیل التائیّة از آنها یاد شده.
فارسی،از شریفی مشهدی که صاحب مطلع الشمس(435/2)او را از شاعران خراسان و از نوادگان سید شریف جرجانی شمرده است.
فارسی،از شمس الدین احمد بن منوچهر، امیر الشعراء معاصر راوندی(راحة الصدور، 57).
ص:311
فارسی،از آغو پور خان بن امام قلی خان افشار که در 1043 شاه صفی چشمان او را میل کشید و پدرش را کشت(تذکرۀ حسینی،176).
فارسی،از شعلۀ گلپایگانی،ناظم مثنوی «یوسف و زلیخا»در 1175 ق.
فارسی،از مهدی شعوری تبریزی(سده 10 ق).
مذکور در«سفینۀ خوشگو».
فارسی،از شعوری کاشانی شاگرد محتشم کاشانی(-996 ق).خ.دانشگاه تهران.
فارسی،از شعوری مشهدی،معاصر نصرآبادی (تذکره،295).
فارسی،از شعوری هروی مقیم کابل و ناظم مثنوی«قند و شکر».وی پس از سفر حجاز در هند اقامت گزید و نزد اکبر شاه مقرب شد(صبح گلشن،225).در تذکرۀ«روز روشن»(ص 349)به جای هروی،نیشابوری آمده است.
فارسی،از خواجه شعیب جوشقانی کاشانی وزیر شاه عباس و شاه صفی(-1052 ق).خ.ملک.
فارسی،از شعیبا خوانساری(-1083 ق)شاگرد آقا حسین خوانساری(تذکرۀ نصرآبادی، 194).
فارسی،از ملاّ علی شغال(!)که در معمّا دست داشته(تذکرۀ نصرآبادی،504).
فارسی،از محسن شفائی(معاصر)که مجموعۀ شعر او به نام«صبح و عصر»در 1334 ش چاپ شده.
فارسی،از شرف الدین حسن بن حکیم ملاّ اصفهانی(-1037 ق)طبیب شاه عباس صفوی.خ.ملک.دانشگاه پنجاب و طوپقپوسرای استانبول.
ص:312
تا 1128 ق از خط او موجود است(نمونۀ خطوط...،286).
ص:313
153 نیز نوشته اند.از وی رباعی فارسی در برخی از تذکره ها نقل کرده اند که معلوم نیست انتساب آن درست باشد(آتشکده،304؛ مجالس المؤمنین 126).
فارسی و عربی،از شیخ عبد الحسین بن احمد شکر نجفی که به ایران آمد و در 1285 ق در تهران درگذشت.ط.نجف،1274 ق(جزء دوم).
مرتضی شکر.اشعاری از او در پشت کشکولی که به خط شیخ احمد شکر است دیده شد.
فارسی،از شکرریز که به مناسبت شغل قنّادی، شکرریز تخلص داشته.مذکور در تذکرۀ «میکده».
فارسی،از فرید الدین شکر گنج هندی (آتشکده،349).سنگلاخ شعر او را به خط ابراهیم بن میر عماد دیده بوده است (امتحان الفضلاء،292/1).
فارسی،از میر شکر شکری شیرازی که در صحافی و تجلید مهارت داشته و ظاهرا با سام میرزا معاصر بوده(تحفۀ سامی،45).
فارسی،از شکری هروی معاصر امیر علی شیر نوائی(مجالس النفائس،84 و 259).
در گلستان مسرّت(ص 59)به جای شکری هروی و شیرازی،شکری همدانی آمده است، که در بالا یاد هردو گذشت.
فارسی،از حسنعلی میرزا بن فتحعلیشاه قاجار تخلص به شکسته(-1270 ق).خ.آستان قدس،ش 4680(1351 ق)و ملک دانشگاه تهران.
فارسی،از محمد صالح شکستۀ کابلی نقشبندی (مرآت الخیال،204-205).
فارسی،از عبد الحمید بن علی محمد شکوه فیروزآبادی شیرازی،معاصر محمد شاه قاجار به نام محمد علی شکوه فیروزآبادی نسخۀ دیوانی در اراک موجود بوده است.
فارسی و ترکی،از مهدی شکوهی تبریزی (-1314 ق).ط.تبریز،1331 ق.
فارسی،از شکوهی خوشنویس همدانی،معاصر نصرآبادی(تذکره،239).
فارسی،از سید حسن بن سید علی شکوهی یزدی معاصر(تاریخ یزد،297).
فارسی،از محمد رضا بن محمد حسین شکیب شمشیری اصفهانی.ط.اصفهان،1329 ق.
فارسی،از سید محمد علی شکیب اصفهانی، معاصر هدایت(مجمع الفصحاء،252/2؛ انجمن خاقان،4).
فارسی،از محمد علی بن محمد امین شکیب شیرازی(-1135 ق)شاگرد مسیح الانام (تذکرۀ حزین،34).
ص:314
فارسی،از میر عبد الوهاب شکیب شیرازی، شاگرد وصال(روز روشن،350).
فارسی،از محمد رضا بن عبد اللّه شکیبی اصفهانی (-1022 ق)ناظم مثنوی«عشرت آباد»و جز آن(طبقات اکبری،502/2).
فارسی،از مقصود علی شکیبی تبریزی(- 971 ق)(تحفۀ سامی،173).
فارسی،از شمالی دهستانی خراسانی (مجمع الفصحاء،309/1).
فارسی،از شمخال بیک که از نزدیکان خلیفه سلطان بوده و پس از سیاحت بلاد در هند اقامت گزیده(تذکرۀ نصرآبادی،147).
ص:315
نصرآبادی بوده است.(تذکره،99-100).
فارسی،از شمس الدّین جاسبی قمّی(آتشکده، 232).
فارسی،از شمس الدّین قوّاس تبریزی (دانشمندان آذربایجان،207).
فارسی،از شمس الدین کاشی(-602 ق)جامع «دیوان ظهیر فاریابی»(تاریخ گزیده،821).
فارسی،از شمس الدین کاشی که خواجه بهاء الدین صاحب دیوان جوینی را مدح کرده و در 673 یا 674 ق با سرودن قصیده ای رأی مجد همگر را در مقایسۀ شعر انوری و ظهیر پرسیده است.(تاریخ گزیده،821).
فارسی،از شمس الدین کرت(-676 ق)که با مغولان نبرد کرد و پس از شکست دادن آنان سرانجام شکست خورد و تسلیم شد(آتشکده، 16).
فارسی،از میر شمس الدّین کرمانی(تحفۀ سامی،38).
شمس الدین ابو القاسم علی(536 ق-)ناظر کوفه.مذکور در«الدرّ الثمین فی اسماء المصنّفین».
فارسی،از قاضی شمس الدین معلّم لاهیجانی که در زمان تألیف تحفۀ سامی(957 ق)زنده و صدر الممالک دولت صفوی بوده است(تحفۀ سامی،51).
فارسی،از شمس الدین حسینی ساوه ئی کاشانی معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،44).
فارسی،از شمس الدین شیرازی(-772 ق)مراد خواجه حافظ و استاد قوام الدین ابو اسحاق (ریاض العارفین،364).
فارسی،از شمس شیرازی معروف به تیشی که در موسیقی ماهر و از مقرّبان شاه عباس اول بود (تذکرۀ نصرآبادی،147).
فارسی،از قاضی شمس الدین محمد بن عبد الکریم طبسی(-626 ق)قاضی هرات.خ.
آستان قدس،ضمیمۀ ش 4955 (1039-1041 ق)،ملک،مجلس و دانشگاه تهران و چستر بیتی.
فارسی،از شمس الدین بن فخر الدین اصفهانی معروف به شمس فخری(سدۀ 8 ق)،از شاعران شاه ابو اسحاق،معاصر حافظ.«معیار جمالی»، «معیار نصرتی»و منظومۀ«مخزن البحور»نیز از اوست.
فارسی،از شمس الدّین محمد بن قیس رازی معروف به شمس قیس،معاصر سعد بن زنگی (-625 ق)و مؤلّف«المعجم فی معاییر اشعار العجم».
فارسی،از شیخ اسد اللّه ایزد گشسب بن محمود شمس گلپایگانی(-1366 ق)مؤلف «تحفة السفر»و«شمس التواریخ»(شعراء معاصر اصفهان،279).
ص:316
فارسی،از شمس مشرقی که 200 غزل او در شمار غزلیات مولوی در دیوان شمس تبریزی آمده است،و بدیع الزّمان فروزانفر در احوال مولوی(صص 150-151)آن غزلها را مشخص ساخته است.
فارسی،از شمس الدین محمد بن هندوشاه نخجوانی معروف به شمس منشی،مؤلّف «دستور الکاتب»و«صحاح الفرس».
فارسی،از قاضی شمس الدین نسائی.سنگلاخ آن را به خط جعفر هروی دیده بوده است (امتحان الفضلاء،159/1؛آتشکده،134).
فارسی،از قاضی شمس الدین محمد هروی (-624 ق)که به قول عبد الغنی خان 2 هزار بیت شعر داشته است(تذکرة الشعراء،76).
فارسی،از شمسی شاعر دربار سلطان یعقوب آق قویونلو(مجالس النفائس،305).
فارسی،از شمسی،مذکور در کتاب«بعض مثالب النواصب»که در سدۀ 6 ق تألیف شده.
فارسی،از شمسی بدخشانی،معاصر نوائی (مجالس النفائس،118 و 389).
فارسی و ترکی،از شمسی بن عبد الملک بغدادی (زنده در 975 ق)پدر عهدی بغدادی مؤلّف «گلشن شعرا»که احوال او را فرزندش در آن کتاب آورده است.
فارسی،از شمسی شیروانی سرّاج(زین ساز) معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،166).
فارسی،از شمسی همدانی(-825 ق)(صبح گلشن،226).
فارسی،از محمد علی شمیم شیرازی،معروف به حکّاک(سدۀ 14 ق).دیوان شمیم در هند چاپ شده و معلوم نیست که از این شاعر است یا از محمد حسین شمیم که ذکر خواهد شد.
فارسی،از محمد حسین بن عبد الکریم(سدۀ 12 ق)که از جانب نادر قاضی سپاه و سپس کلانتر اصفهان بود(آتشکده،380).
ابو المحاسن شهاب الدین یوسف بن اسماعیل شواء کوفی حلبی(-635 ق)،که در تشیّع غلو می کرده و دیوانش در 4 مجلد بوده است
(وفیات الاعیان،411/2).
فارسی،از شوخی خوانساری(آتشکده،208).
فارسی،از مولانا شوخی بن شیخ ابو سعید لاده (مجالس النفائس،82 و 257 ق).
فارسی،از شوخی یزدی(-990 ق)(تاریخ یزد،298).
فارسی،از شورش مداح معتمد الملک منوچهر خان،مذکور در«مدایح معتمدیّه».
ص:317
فارسی،از امیر افشار بن قدمعلی شورش کریم پور شیرازی که در 1369 ق به انتشار روزنامۀ «شورش»پرداخت و پس از حکومت مصدق زندانی شد و بر سرش نفت ریخته و او را زنده زنده سوزانیدند.
فارسی،از سعد الدین صاحب قادری،متخلّص به شورش عشق.ط.حیدر آباد دکن،1309 ق.
فارسی،از سید علی شورش لکهنوی(روز روشن،361).
فارسی،از احمد بن محمد هاشم شوری اصفهانی خوشنویس،وزیر امامقلی خان قاجار (مجمع الفصحاء،248/2).
ص:318
فارسی،از شوقی شیرازی که مداح قاسم بیگ پرناک بوده(تحفۀ سامی،175).
فارسی،از محمد شفیع بن محمد سمیع شوقی عراقی ناظم«رجوم الشیاطین»و «درر المصائب».
فارسی،از شوقی کاشانی معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،157).
فارسی،از شوقی همدانی(معاصر)(بهترین اشعار،246).
فارسی،از شوقی یزدی(-963 ق)از نوادگان خواجه رشید وزیر و از بزرگان یزد که در هرات اقامت داشت(آتشکده،261؛صبح گلشن، 229).ظاهرا همین شخص بوده که یادش به عنوان شوقی تبریزی نیز گذشت و منشی سام میرزا بوده.
فارسی،از محمد اسحاق شوکت بخاری (-1107-یا 1111 ق).خ.آستان قدس،ش 7147 و ش 8793؛دار الکتب قاهره؛ط.
ص:319
ترکی،از شهاب تبریزی.ط.تبریز.
فارسی،از عبد اللّه خان حبیب اللّه شهاب ترشیزی(-1215 یا 1216 ق)که در هرات در خدمت شاهان درانی بوده است.خ.آستان قدس،ش 4681؛مجلس و ملّی تهران.
ص:320
است.
فارسی،از عمران بیگ شهاب مازندرانی که به هند رفت و نزد عبد المطلب خان در اکبر آباد تقرّب یافت و به دست راهزنان کشته شد(روز روشن،364).
فارسی،از قاضی شهاب الدین مرندی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،77).
ص:321
ص:322
فارسی،از حبیب اللّه بن میرزا هاشم شهیدی خراسانی(-1327 ق)،نوادۀ میرزا احمدی شهید.ط.تهران،1376 ق(با عنوان دیوان حبیب خراسانی).در ذیل عنوان دیوان حبیب هم گذشت.
فارسی،از بابا شهیدی قمّی(-935 ق) ملک الشعراء سلطان یعقوب که به هند رفت و در گجرات درگذشت.خ.آصفیۀ هند،دار الکتب قاهره و سلطنتی سابق تهران.
فارسی،از حافظ خان محمد خان بن غلام محمد خان شهیر رامپوری،شاگرد اسد اللّه غالب (صبح گلشن،230).
شیخ ابو الحسن علی بن حسین شهیفنی حلّی معاصر شهید اوّل که یکی از قصائد او را شرح گفت و شاعر به عنوان تشکّر قطعه ای در مدح شهید سرود.مذکور در«مجالس المؤمنین»و «ریاض العلماء».
فارسی،از ابو نصر فتح اللّه بن محمد کاظم شیبانی کاشانی(-1308 ق).خ.مجلس و ملک؛ط.
تهران؛منظومه هائی نیز در 1308 ق در استانبول از این شاعر چاپ شده.
فارسی،از شیبک خان بن براق خان اوزبیک (سدۀ 10 ق)حاکم ماوراء النهر(تحفۀ سامی، 19).
فارسی،از شیخ زادۀ انصاری که در معما مهارت داشت،پدرش عبد اللّه دیوانه و مادرش بیدلی نیز شاعر بوده اند(مجالس النفائس،102 و 277).
فارسی،از شیخ زادۀ پورانی که خلیفۀ ابو سعید پورانی بوده و خطی خوش نیز داشته است (مجالس النفائس،97 و 275).
ص:323
است(فهرست دانشگاه،3954/14).
فارسی،از سید عبد اللّه بن محمد علی شیدای اصفهانی(1296 ق-)نواده و شاگرد ملا علی جناب.مذکور در دانشنامۀ الفت.
فارسی،از محمد علی شیدای اصفهانی آئینه ساز (-1214 ق).خ.موجود.
فارسی،از مولوی مهدی بن محمد تقی شیدای اکبرآبادی کاکوری(-1062 ق)که نزد جهانگیر(-1037 ق)و شاه جهان(-1068 ق)مقرب بوده است؛خ.دانشگاه تهران.
فارسی،از چلبی بیگ بن علی بیگ شیدای تبریزی که اکبر او را به هند فراخواند و در آنجا تخلص خویش را به فارغ تغییر داد(تذکرۀ نصرآبادی،158).
فارسی،از شیدای تویسرکانی(بهترین اشعار، 258).
فارسی،از عبد الباقی شیدای کردستانی(- 1244 ق)که از وزیر زادگان بوده (مجمع الفصحاء،246/2).
فارسی،از شیدای نسفی،حاکم بخارا و معاصر نصرآبادی(تذکره،442).
فارسی،از شیدای همدانی که اشعار او مکرّر در «گلستان مسرّت»آمده است.
فارسی،از میرزا ابو الحسن شیدای یزدی (مجمع الفصحاء،250/2).مؤلّف تذکرۀ میکده آورده است که دیوان شیدا 3000 بیت دارد و نصابی نیز به نظم آورده که لغات مذکوره در آن در نصاب ابو نصر فراهی نیامده است.
فارسی،از شیر خان،مذکور در«گلستان مسرّت».
فارسی،از شیر علی معاصر امیر علی شیر که نستعلیق را خوش می نوشت و در معمّا مهارت داشت(مجالس النفائس،100 و 273).
ص:324
الفت.
فارسی،از شیونی قائنی(آتشکده،116).
فارسی،از محمد علی بن عبد الرحیم صائب تبریزی اصفهانی(-1077 یا 1081 ق)؛ط.
لکهنو،1324 ق و مکرّر؛تهران،1345 ش و مکرّر.خ.آستان قدس،ش 8431 و چند نسخۀ دیگر.
فارسی،از حکیم شهاب الدین محمد بن علی زرگر خراسانی،مذکور«در لباب الالباب».
صائغ رامهرمزی(-312 ق)استاد ابو هاشم جبائی(معجم الادباء،65/4).
فارسی،از حکیم ابو المحامد محمود بن محمود جوهری صائغ هروی(لباب الالباب،10).
ص:325
فارسی،از مهدی صابر شیرازی خوشنویس(- پس از 1280 ق).خ.ملک و مجلس.
فارسی،از محمد قاسم صابر لاهیجی(سده 11 ق)(تذکرۀ نصرآبادی،376).
فارسی،از محمد علی صابر مشهدی(آتشکدۀ 86).
فارسی،از سید احمد بن محمد هادی صابر همدانی(1271 ق-)،عضو انجمن دانش همدان(تذکرۀ علوی،140).
فارسی،از صابر یزدی،مؤلّف«تذکرۀ سلسله» در احوال مدرسیان یزد که اشعار بسیاری از خود در آن آورده است.
ترکی،از صابری(سدۀ 13 ق)(دانشمندان آذربایجان،210).
ص:326
خوش می نوشته است(تذکرۀ حزین،223).
ص:327
فارسی،از صادق بن عبد الحسین منشی الممالک معاصر نصرآبادی(تذکره،84).
فارسی،از محمد صادق بن محمد طاهر موسوی (-1135 ق)،نوادۀ سلطان العلماء.مذکور در کشکول ناظم که موجود است.
فارسی،از حاج محمد صادق هندی شاعر دربار اکبر(صبح گلشن،241).
فارسی،از صادقی قاینی گلکار(مجالس النّفائس،151).
فارسی و ترکی،از صادق بیگ افشار خدابنده لو معروف به صادقی کتابدار(940 ق-)مؤلف تذکرۀ«مجمع الخواص»و آثار منظوم و منثور دیگر.خ.ملک و دانشگاه تهران.
فارسی،از صادق بن محمد صالح صادقی مینای اصفهانی(-1061 ق)مؤلف«صبح صادق»و «شاهد صادق»و جد طاهر نصرآبادی(تذکره، 64).
فارسی،از صادقی هراتی که اصلش از هرات و متولد قندهار بود و اکبر را مدح گفت(صبح گلشن،242).
فارسی،از محمد صادق خوئی معروف به صادقیه،ط.بمبئی،1317 ق.
فارسی،از میر عبد الحی صارم صمصام الدوله (1142 ق-)که نخست وقار تخلص داشت (خزانۀ عامره،296).
فارسی و عربی،از صارم الدّین محمد شریف بن محمد ابراهیم حائری یزدی که در 1304 ق «لواء الحمد»را تألیف کرد و در آخر آن 2 قصیدۀ خود را آورده است.
فارسی،از صدر الاجل زین الدین صاعد خبوشانی.سنگلاخ آن را به خط ملا معروف دیده بوده است(امتحان الفضلاء،173/1).
فارسی،از محمد باقر صاعد شیرازی(-بین 1312 و 1315 ق)که در اواخر در صحن کبیر نجف گدائی می کرد.برخی قصائد و مدایح و مراثی او در مجموعه ئی دیده شد.
فارسی،در قاموس الاعلام،وی را از شاعران سدۀ 6 ق و ناظم«لیلی و مجنون»نوشته است که ظاهرا همان صاعد خبوشانی است که گذشت.
فارسی و ترکی،از صافی که از بزرگ زادگان کوه صاف و از معاصرین نوائی بوده و شاهنامه ای به ترکی سروده است(مجالس النفائس،79 و 255؛روز روشن،378).
فارسی،از اعتماد الدوله حاتم بیگ صافی اردوبادی(-1019 ق)وزیر شاه عباس صفوی (فهرست ریو،185).
فارسی،از میرزا جعفر صافی موسوی اصفهانی (-1219 ق).خ.دانشگاه تهران،سلطنتی سابق و چند نسخۀ دیگر.
ص:328
فارسی،از صافی اصفهانی(معاصر)،عضو انجمن شیدا(شعرای معاصر اصفهان،300).
فارسی،از آقا کریم صافی تبریزی(-1348 ق).ط.تبریز.
ص:329
فارسی،از محمد صالح بن علیخان ترکمان (مجمع الخواص،61).
شیخ صالح بن شیخ درویش تمیمی(-1261 ق).ط.نجف،1367 ق.
شیخ محمد صالح بن قاسم جامعی عاملی(-پس از 1320 ق)؛جامع:سید احمد شوشتری.
فارسی،از محمد صالح بن امیر نور سعید(-941 ق)شاگرد جامی(مجالس النفائس،110 و 283).
فارسی،از صالح خراسانی،معاصر نوائی و کتابدار پادشاه حصار(مجالس النفائس،118 و 290).
فارسی،از محمد صالح شوشتری،معاصر نصرآبادی(تذکره،356).
فارسی،از صالح شیرازی که به اصفهان مهاجرت کرد و معاصر نصرآبادی بود(تذکره،425).
فارسی،از صالح صوفی،شاعر روزگار شاه عباس دوم و معاصر بقائی که در«لطائف الخیال»از او یاد کرده(دانشمندان آذربایجان، 217).
سید صالح بن مهدی قزوینی نجفی(-1306 ق)، ناظم«الدرر الغرویّة»؛جامع:شیخ ابراهیم صادق عاملی.
فارسی،از صالح کاشی که به هند رفت و در لاهور درگذشت(صبح گلشن،243).
صالح بن حمزۀ کواز آل نوح شمری حلّی (-1291 ق).بسیاری از مراثی او که شیخ حسن حلی گرد آورده است،دیده شد.
فارسی،از صالح بن فضل اللّه مازندرانی حائری (1297 ق-).مذکور در فهرست تألیفات او.وی منظومه هائی نیز به عربی سروده است.
فارسی،از صالح ملهم(کلمات الشعراء،109).
فارسی،از صالح منشی وزیر لاهیجان،که برادرزادۀ اسکندر بیک مؤلّف«تاریخ عالم آرا» و معاصر نصرآبادی بود(تذکره،79).
فارسی،از محمد صالح نصرآبادی مقیم هند،پدر محمد صادق مینا-جدّ نصرآبادی(تذکره، 452).
فارسی،از مولانا محمد میرک صالحی مشهدی نوادۀ خواجه عبد اللّه مروارید کرمانی (مجمع الخواص،48).
فارسی،از صالی اردستانی،معاصر مؤلف صبح گلشن(ص 244).
فارسی،از محمد صادق بن محمد مؤمن صامت اصفهانی(-1100 ق).خ.شیرانی پاکستان.
ص:330
فارسی،از محمد باقر صامت بروجردی،ط.
تهران،1308 ش و مکرّر.
فارسی،از نظام الدین احمد صانع بلگرامی (1139 ق-)(سرو آزاد،348).
فارسی،از شاه نذر علی صانع صوفی شاه جهان آبادی(-1180 ق)(صبح گلشن،244).
فارسی،از صانعی باخرزی وزیر،معاصر نوائی که به قول او به سبب ظلم و بدنفسی به سیاست پادشاه رسید(مجالس النفائس،52 و 266).
شهاب الدین ابو العباس احمد بن یحیی معروف به ابن ابی حجلۀ تلمسانی(-762 یا 776 ق)؛ ط.مصر،1279 ق.
فارسی،از سلیمان صباحی بیدگلی کاشانی (-1207 ق).خ.آستان قدس،ش 4694 (1234 ق)،ش 4695(1236 ق)و یک نسخۀ دیگر.
فارسی،از نظام الدین بن ابی القاسم شریف الحکما صبای شیرازی(-1309 ق)(آثار عجم،561).
فارسی،از غلام علی بن غلام رضا صبای تهرانی معروف به ندیم باشی(1278 ق-)نوادۀ صبای کاشانی؛مذکور در تذکرۀ علوی.
فارسی،از علی رضا صبای طهرانی که او نیز نوادۀ صبای کاشانی است.
فارسی،از فتحعلی خان صبای کاشانی ملک الشعراء(-1238 ق)مداح خاندانهای زند و قاجار.خ.آستان قدس،ش 4692(1267 ق)و چند نسخۀ دیگر.
فارسی،از محمد صابر صبای حسینی سهوانی شاگرد نجف علی خان و ناظم«شوکت خسروی»بر وزن و استقبال«اسکندرنامۀ» نظامی(صبح گلشن،245).
فارسی،از صبحی اوبه،منسوب به او به هرات، معاصر نوائی(مجالس النفائس،74 و 249).
فارسی،از صبحی ساوجی(مجمع الخواص، 281).
فارسی،از صبحی کشمیری(سدۀ 11 ق)شاعر مقرب شاه شجاع برادر عالمگیر(-1118 ق) در برخی تذکره ها سمرقندی آمده است (مرآت الخیال،163؛تذکرۀ حسینی،188).
فارسی،از صبحی مازندرانی که از سادات مازندران و از منسوبان خلیفه سلطان بود(تذکرۀ نصرآبادی،419).
فارسی،از صبحی همدانی که به هند رفت و نزد مهابت خان جهانگیر و جهان شاه تقرب یافت و در یکی از جنگها کشته شد(صبح گلشن، 247).
فارسی؟،از شریف علی زادۀ صبری.خ.عاشر افندی استانبول.
ص:331
فارسی،از صبری روزبهانی اصفهانی،شاعر دربار شاه طهماسب صفوی(-984 ق)که نخست فارسی تخلص می کرد(آتشکده،179).
فارسی و ترکی،از علی پاشا بن افراسیاب پاشای صبری بصری حاکم بصره(تذکرۀ نصرآبادی، 68).
فارسی،از شریف محمد صبری طهرانی(تحفۀ سامی،138).
فارسی،از غضنفر صبری هروی که نخست راهب تخلص می کرد،چون به هند سفر کرد آن را به صبری تغییر داد.وی نزد جهانگیر مقرب شد و شاگرد تقی اوحدی بود(صبح گلشن، 247).
فارسی،از محمد علی صبوح اصفهانی که در موسیقی و نواختن تار مهارت داشت(آتشکده، 394).
فارسی،از صبوحی بدخشانی هروی جغتائی (-973 ق)(آتشکده،149).
فارسی،از علی اشرف صبوحی بیرجندی(سدۀ 12 ق)ناظم«نصاب بیرجندی»که چاپ شده.
فارسی،از حسین صبوحی خوانساری(-1078 ق)که در شاهنامه خوانی و نواختن تار مهارت داشت و 7 مثنوی سروده بود(تذکرۀ نصرآبادی، 357).
فارسی،از ملا صبوحی سمرقندی(-937 ق).
در روز روشن(ص 385)صبحی آمده است.
فارسی،از صبوحی شیرازی نانوا (مجالس النفائس،388).
فارسی،از صبوحی شیرازی که بافندگی داشته و معاصر سام میرزا بوده است(تحفۀ سامی، 141).
فارسی،از شاطر عباس صبوحی(-1315 ق).
ط.مشهد،1322 ش و مکرر.
فارسی،از صبوحی کابلی شاعر دربار اکبر (طبقات اکبری،498/2).
فارسی،از میر حیدر صبوحی هروی از مقربان سلطان حسین بایقرا و امیر علی شیر (مجالس النفائس،109).
فارسی،از سید علی اکبر صبور تبریزی (دانشمندان آذربایجان،226 و 227).به همین نام و تخلص 2 شاعر بوده اند که یکی از آنان سیّد بوده است.
ترکی،از محمد حسین صبور تبریزی(-1269 ق)(دانشمندان آذربایجان،227).
فارسی،از میرزا علی خان صبوری شیرازی بواناتی(سدۀ 13 ق).وی به صبورا و انواری هم مشهور بوده(آثار عجم،490).
ص:332
فارسی،از میرزا احمد صبوری کاشانی(-1228 ق)،برادرزادۀ صبای کاشانی؛خ.ملک و دانشگاه تهران.
فارسی،از صبوری که رسائلی در موسیقی دارد (صبح گلشن،249).
فارسی،از نصر اللّه صبوری(-1353 ق)فرزند ابو طالب عادل اصفهانی(شعرای معاصر اصفهان،302).
فارسی و ترکی،از حسین بن علی صبوری تبریزی (-1269 ق).مذکور در«هدیة العارفین».
فارسی،از محمد حسین بن قرا بیگ تبریزی(سدۀ 10 ق).خ.دانشگاه تهران(985 ق،خط شاعر).
ترکی،از میر عباس صبوری معلّم تبریزی (دانشمندان آذربایجان،228).
فارسی،از مولانا محمد صبوری تربتی(صبح گلشن،249).
فارسی،از ملک الشعراء محمد کاظم صبوری خراسانی(-1322 ق)پدر ملک الشعراء بهار.
خ.مجلس.
فارسی،از محمد هاشم صبوری خوانساری (تذکرۀ نصرآبادی،381).
فارسی،از حکیم محمد باقر بن سید محمد صبوری دشتی(-1313 ق).ط.تهران،1335 ش.
فارسی،از کمال الدین حسین صبوری همدانی که در روزگار اکبر به هند رفت(صبح گلشن،249).
فارسی،از محمد حسین صحاف.ط.تبریز، 1331 ق.
فارسی،از صحبت اصفهانی،معاصر عالمگیر و محمد شاه که پزشکی حاذق بود؛به هند رفت و در عهد محمد شاه درگذشت(روز روشن، 387).
فارسی،از محمد باقر بن محمد علی صحبت لاری (-1251 ق).خ.دانشکدۀ ادبیات تهران.ط.
بمبئی،1312 ق؛شیراز و تهران،مکرّر.
فارسی،از صحبتی تفرشی(سدۀ 11 ق)که مادة تاریخ وفات ملاّ عبد اللّه شوشتری(آه آه از مقتدای شیعیان-1016 یا 1018)را گفته است(تذکرۀ نصرآبادی،484).
از صحرائی رازی معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،163).
فارسی و ترکی،از صحیفی شیرازی(-1022 ق)،پدر اسیری(مجمع الخواص،218؛میخانه، 244).
فارسی،از محمد صداقت گنجاوی(-1148 ق)
ص:333
برادرزادۀ غنیمت(صبح گلشن،249).
فارسی،از صدر ابن عبد الحسیب عاملی،نوادۀ میر داماد،که نصرآبادی رقت طبع او را ستوده است(تذکره،110).
فارسی،از صدر الدین محمد بن ابراهیم شیرازی معروف به ملا صدرا(-1050 ق)؛جامع:فیض کاشانی.خ.موجود.
فارسی،از صدر ابهری(سدۀ 10 ق)که لاجورد شوئی می کرده(مجالس النفائس،158).
ص:334
فارسی،از صدر دیوانه،معاصر سید شریف جرجانی(-816 ق)که معمّاهائی در مورد 99 نام پروردگار گفته بوده است(مجالس النفائس، 386).
فارسی،از صدر الشعراء،غلام حسین میرزا بن ایرج میرزا(انصاف)بن فتحعلیشاه قاجار،زنده در 1290 ق،پدر ایرج میرزا،جلال الممالک.
خ.ملّی تهران.
فارسی،از صدر الذاکرین محمد رضا بن ملا حسین شوشتری،زنده تا 1369 ق؛جامع شیخ محسن شوشتری.
فارسی،از محمد حسین بن فضل اللّه صدر الوظائف قزوینی که در 1287 ق متولّی آستان قدس تعیین گردید(مجمع الفصحاء،333/2).
فارسی،از صدر الدین محمد بن اسحاق رومی قونوی،استاد مولوی(نفحات الانس،504).
فارسی،از صدر کاتب که معاصر نوائی و مردی آشفته روزگار بوده است(مجالس النفائس،44 و 217).
ص:335
فارسی،از صلاح الدین صرفی ساوجی،شاگرد محتشم کاشانی(-996 ق)(آتشکده،221)و ناظم«لیلی و مجنون»که نسخۀ آن موجود است.
مسلم بن ولید صریع غوانی(-208 ق).ط.
لیدن،1875 م؛هند،1303 ق.
صعصعة بن صوحان عبدی،راوی فرمان حضرت امیر(علیه السلام)به مالک اشتر،که برخی او را از شاعران اهل بیت و برخی از صحابه شمرده اند(معالم العلماء،138؛الفهرست، 181).
فارسی،از صعود گجراتی که مدّعی بوده از دودمان امام صادق(علیه السلام)است(صبح گلشن، 252).
فارسی،از محمد حسین بن اسد اللّه صغیر اصفهانی(1312 ق).ط.تهران،1312 ش؛ اصفهان،1301 ش و مکرر.
فارسی،از ابراهیم صغیری(تذکرۀ نصرآبادی، 520).
فارسی،از میرزا محمد علی معروف به میرزا صفای اصفهانی(-1309 ق).خ.ملک.
فارسی و عربی،از میرزا فضل علی بن عبد الکریم صفای ایروانی(-1339 ق)،مؤلف«حدائق العارفین».مذکور در«مطرح الانظار»و «ریحانة الادب».
فارسی؟،از حاج حسن صفای آذربایجانی(سدۀ 13 ق)(دانشمندان آذربایجان،230).
فارسی،از میرزا عبد الحمید صفای تفرشی(سدۀ 13 ق)(مجمع الفصحاء،327/2).
فارسی،از میرزا ابراهیم صفای دشتکی(سدۀ 12 ق)(آتشکده،294).
فارسی،از میرزا عبد الواسع صفای طباطبائی زواره ای اصفهانی(سدۀ 13 ق).مذکور در «مدایح معتمدیه».
فارسی،از علی اکبر صفای شیرازی صحّاف (آثار عجم،561).
فارسی،از ابراهیم بن محمد حسین صفای شیرازی(-1301 ق)که خوشنویس بود.به بمبئی رفت و به نوشتن کتب چاپی پرداخت (آثار عجم،561).
فارسی،از شیخ الاسلام صفای شیرازی(-پس از 1313 ق)فرزند ابو القاسم بحرانی الاصل (آثار عجم،510).
فارسی،از ظهیر الدّوله صفا علی شاه علی بن محمد ناصر کرمانشاهی که«رعنا و زیبا»، «واردات»و«مجمع الاطوار»از آثار او چاپ شده است.
فارسی،از میر علی رضا صفای حسینی قاینی طبیب که در 1308 ق مجموعه ای از اشعار
ص:336
خویش را به خط خوش نوشته به ظل السلطان اهداء کرد.این نسخه دیده شد.
فارسی،از مهدی قلی بن علی قلی صفای قمی(- پس از 1123 ق)،مؤلّف«سماء الاسماء» (صبح گلشن،478).
فارسی،از علی محمد بن حسنعلی صفای لواسانی خوشنویس(-1299 ق)(مجمع الفصحا، 333/2).
فارسی،از محمد رضا بن حبیب اللّه صفای محلاتی معروف به سلطان الکتّاب که برخی از کتب چاپی به خط اوست و قصیده ای از خود در مدح حضرت قائم(عج)در آخر«دیوان مجمر»در 1312 ق نگاشته.
فارسی،از محمد باقر بن هدایت حسین صفای نائینی(-ح 1080 ق)که افزون بر دیوان، رساله ای به نام«مفتاح الافق»در اصول دین داشته(تذکرۀ نصرآبادی،197).
فارسی،از احمد بن رحیم(یغما)جندقی سمنانی،زنده در 1274-1289 ق؛ط.تهران، 1315 ق.
فارسی،از بابا صفائی قلندر استرآبادی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،176).
فارسی،از محمد علی صفائی مبارکی اصفهانی (-1361 ق)،مؤلف«تاریخ اصفهان»و چند اثر دیگر(شعرای اصفهان،313).
فارسی،از ملاّ محمد بن سبز علی صفائی اصفهانی (-1225 ق یا پس از آن).مذکور در «حدیقة الشعراء»و«مدایح معتمدیّه».
فارسی،از صفائی اندیجانی معاصر نوائی (مجالس النفائس،48).
فارسی،از حسین علی بن سلیمان صفائی بروجنی (1296 ق-)(نامۀ سخنوران،160).
فارسی،از صفائی تبریزی(-1016 ق)که در هجوم عثمانیان به تبریز،وی به قزوین مهاجرت کرد(میخانه،568).
فارسی،از صفائی تبریزی صحاف و کاغذ فروش،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی، 171).
ص:337
فارسی،از ابراهیم صفائی ملایری(1292 ش-).ط.تهران،1319 ش و 1338 ش.
فارسی،از صفائی(یا صفاتی)مروی،معاصر نوائی(مجالس النفائس،79 و 255).
فارسی،از ملاّ احمد بن مهدی بن ابی ذر نراقی که مثنویهای«طاقدیس»و«چهار صفّه»هم از اوست و هدایت این دیوان را دیده بوده (مجمع الفصحاء،33/2).
فارسی،از محمد علی صفائی یزدی(-1234 ق)(مجمع الفصحاء،316/2).
فارسی،از صفاتی شاعر دربار سلطان یعقوب آق قوینلو(-896 ق).خ.دانشگاه تهران.
فارسی،از میر صفدر حسین بلگرامی،ط.هند.
فارسی،از محمد علی بن محمد حسن صفوت تبریزی(معاصر).مذکور در آخر«منابع الحکم»او که چاپ شده.
ص:338
فارسی،از صفیر لاهیجی که طلبه و رمّال بوده است(روز روشن،392).
فارسی،از صفی الدین علی بن حسین کاشفی بیهقی سبزواری(-929 ق)ناظم مثنوی «محمود و ایاز»و مؤلّف«حرز الامان».
فارسی،از صفی شیرازی(-974 ق)که ریاضی می دانسته،به دکن رفته و آنجا درگذشته است (صبح گلشن،254).
فارسی،از سام میرزا بن صفی میرزا معروف به شاه صفی صفوی(-1052 ق)(دانشمندان آذربایجان،237).
فارسی،از صفی الدین طبسی که از متقدمین بوده است(روز روشن،390).
فارسی،از میرزا حسن بن محمد باقر صفی علی شاه نعمت اللّهی اصفهانی(-1316 ق).ط.
مکرّر.
فارسی،از صفی قلی خان بن ذو الفقار خان حاکم قندهار که ظاهرا معاصر نصرآبادی(سدۀ 11 ق)بوده است(تذکره،29).
فارسی،از محمد صفی بن محمد ظهیر مخملباف که ظاهرا معاصر نصرآبادی(سدۀ 11 ق)بوده است(تذکره،299).
فارسی،از صفی الدین بن شاه قوام الدین نوربخشی (تحفۀ سامی،24).
فارسی،از صفی الدین نیشابوری(آتشکده، 138).
فارسی،از صفی یزدی(تذکرۀ نصرآبادی، 298).
فارسی،از صفی قلی بیگ بن محمد علی یزدی، وزیر یزد در سلطنت شاه عباس دوم(تذکرۀ نصرآبادی،72).
فارسی،از محمد هادی بن محمد علی صلاح هندی مؤلّف«خلاصة المصائب».
فارسی،از میر جلال الدین صلای حسینی اصفهانی،معاصر شاه عباس اول صفوی (تذکرة الشعراء،81).
فارسی،از حسن بیگ صلایی اسفراینی خراسانی(یا کاشانی)که در روزگار اکبر به هند رفت.خ.دانشگاه پنجاب پاکستان.
فارسی،از صلحی.در تذکرۀ روز روشن اشعاری از صلحی اصفهانی،محمد صالح صلحی یزدی، صلحی مازندرانی و صلحی خراسانی آورده است(روز روشن،393).
فارسی،از شیخ محمد لطیف صلواتی اصفهانی معروف به شیخ حیدر علی مؤلف؛نجم السّهیل» در نظم دعای کمیل(شعرای اصفهان،314).
فارسی،از صمد شیرازی،معاصر شاه طهماسب صفوی(تذکرۀ نصرآبادی،211).
ص:339
فارسی،فارسی،از عبد الصمد حائری همدانی (-1216 ق)مؤلف«بحر المعارف» (ریاض العارفین،465).
فارسی،از محمد علی بن ملا محمد صمصام مجتهد یزدی(تاریخ یزد،303).
فارسی،از اسد اللّه صمیمی بروجردی(-1361 ق).خ.موجود.
فارسی،از افتخار الحکماء مجد الدین ابو الشجری صندلی.عوفی اشعاری از دیوان او در «لباب الالباب»نقل کرده است(مجمع الفصحاء، 314/1).
فارسی،از میرزا آقا صنعت شیرازی ساعت چی (-1209 ق)(آثار عجم،561).
فارسی،از صنعت بنت کدخدای فداغی لاری (لارستان کهن،141،202).
فارسی،از صنعتی قالب تراش(مجمع الخواص، 293).
فارسی،از صنع اللّه کاشانی طبیب که در 944 قصیده ای در فتح شیروان سرود.(تحفۀ سامی، 54).
فارسی،از میرزا حسن بن محمد رشید صنعی دزفولی تفنگدار باشی(-1286 ش).ط.تهران، 1328 ش.
فارسی،از صنعی کشمیری(روز روشن،395).
ترکی،از محمد صنعی کلیبولی(941 ق).
مذکور در کشف الظنون.
فارسی،از غیاث الدین محمد صنعی هروی، معاصر فخری(مجالس النفائس،145).
فارسی،از صنعی نیشابوری(-976 ق).صادقی آن را دیده و ستوده است(مجمع الخواص،74).
ابو بکر احمد بن محمد ضبی انطاکی حلبی معروف به صنوبری(-334 ق)؛جامع:شیخ محمد سماوی.خ.موجود.
فارسی،از میر سید علی صوتی یزدی(-1080 ق)(تاریخ یزد،303).
فارسی،از لطفعلی صورتگر شیرازی(معاصر)؛ از صورتگر مجموعه هائی چون«برگهای پراکنده»،مجموعۀ اشعار و آثار منثور و ترجمه هائی منتشر شده.
فارسی،از علی صورتی معرکه گیر اصفهانی(روز روشن،395).
عبد المحسن صوری،معاصر امام باقر(علیه السلام).خ.
سماوی.
ابو علی حسن بن عبد الرحمان صوفی(-374 ق)،ناظم«صور الکواکب».
ص:340
فارسی،از صوفی(سدۀ 10 ق)که حکیم شاه محمد قزوینی از او یاد کرده(مجالس النفائس، 391).
فارسی،از محمد صوفی اردستانی معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،131).
فارسی،از صوفی استرآبادی،معاصر نوائی (مجالس النفائس،86 و 260).
فارسی،از علاء الدین محمد صوفی اصفهانی (تذکرۀ نصرآبادی،351).
فارسی،از ملا محمد صوفی اصفهانی،دائی جامی(آتشکده،180).
فارسی،از میر محمد علی صوفی سنجانی تبریزی (روز روشن،398).
فارسی،از صوفی جغتائی(آتشکده،16).
فارسی،از صوفی زادۀ زوزنی.سنگلاخ آن را به خط محمد ابریشمی دیده بوده است (امتحان الفضلاء،114/1).
فارسی،از صوفی شیرازی که در اصل از کرمان بود و در شیراز اقامت داشت(تذکرۀ نصرآبادی، 312).
فارسی،از حکیم صوفی طبیب و تاجر شیرازی (تذکرۀ نصرآبادی،134).
ص:341
فارسی،از محمد تقی بن ید اللّه صهبای قمّی (-1191 ق).خ.شهید مطهری و ملک.
فارسی،از سید عبد الباقی صهبائی چشتی خوشنویس دربار عالمگیر و شاه جهان(صبح گلشن،275).
فارسی،از امام بخش صهبائی دهلوی.ط.کانپور، 1925 م.
فارسی،از صیاد مشهدی(مطلع الشمس، 437/2).
ص:342
(خزانۀ عامره،297).
فارسی،از تقی ضمیر حلوائی(سدۀ 11 ق) (تذکرۀ نصرآبادی،419).
فارسی،از کمال الدین حسین ضمیری،شاعر روزگار شاه طهماسب صفوی(-984 ق)که شاعری پرسخن بوده و شمار ابیات دیوان او را تا 100 هزار نوشته اند(مجمع الخواص،136).
فارسی،از نظام الدین ضمیری بلگرامی (-1003 ق).خ.ایشیاتک بنگال و دانشگاه پنجاب پاکستان.
فارسی،از ضمیری همدانی قمی فرزند ملاّ حیرانی قمی،معاصر شاه طهماسب صفوی (مجمع الخواص،178).
فارسی،از محمد حسین ضیاء اصفهانی (-1263 ق)مداح منوچهر خان معتمد الدوله.
خ.ملک.
فارسی،از ضیاء الدین محمد اصفهانی،پسر عمّ سلیمان خاوری(تذکرۀ حسینی،196).
فارسی،از میرزا نور اللّه ضیاء رودشتی اصفهانی شاعر و کاتب دربار شاه عباس صفوی(-1038 ق).خ.مجلس.
فارسی،از حافظ ضیاء الدّین بلگرامی(-1103 ق)(سرو آزاد،250).
فارسی،از یوسف بن شیخ علی خان ضیاء دهکردی(-1366 ق)(شعرای معاصر اصفهان،322).
فارسی،از ضیاء الدین مداح سلطان سنجر (مجمع الفصاء،326/1).
فارسی،از ضیاء الدین استرآبادی.سنگلاخ آن را به خط جعفر هروی دیده بوده است(امتحان الفضلاء،158/1).
فارسی،از ضیاء الدین بلخی واعظ،معاصر عوفی (مجمع الفصحاء،326/1).
فارسی،از ضیاء الدّین تبریزی چرندابی(مجالس النفائس،321).
ص:343
سید ضیاء الدین یوسف بن یحیی یمانی(-1121 ق)مؤلف«نسمة السحر»(مصفی المقال، 507).
ترکی،از کربلائی آقا ضیاء زنوزی(سدۀ 13 ق) (دانشمندان آذربایجان،241).
فارسی،از شاه بیگم ضیاء السلطنة بنت فتحعلی شاه قاجار(از رابعه تا پروین،163).
فارسی،از میرزا قاسم بن محمد حسین(همدم) ضیاء شیرازی(آثار عجم،528).
فارسی،از صفدر علی خان بن عسکر علی خان ضیاء صفوی(صبح گلشن،259).
فارسی،از ضیاء طهرانی(سدۀ 11 ق)(تذکرة نصرآبادی،297).
فارسی،از ضیاء قزوینی ضابطه نویس(سدۀ 11 ق)که در اواخر عمر مقیم هند بوده(تذکرۀ نصرآبادی،88).
فارسی،از ضیاء الدین محمد ضیاء کاشانی،که در 1006 ق تاریخ درگذشت محمد خان اورنگ را گفته است.
فارسی،از ضیاء الدین محمد ضیاء کاشانی (-1024 ق)فرزند علامه آخوند ملا نور رازی (ریاض العارفین،166).
فارسی،از ضیاء الدین کرمانی(-988 ق)وزیر اصفهان(تذکرۀ حسینی،194).
فارسی و عربی،از رضا قلی خان بن محمد قلی خان ضیاء کرمانی.خ.موجود.
فارسی،از ضیاء نور اللّهی،نوادۀ میرزا احمد کفرانی(عالم آرا،716).
فارسی،از میر سید علی بن محمد مهدی ضیائی اصفهانی معروف به آقا بزرگ(-1358 ق).
فارسی،از ضیائی اردوبادی(-927 ق)که بسیاری از قصاید او به طریق لغز بوده(تحفۀ سامی،119).در برخی از منابع،ضیاء اردوبادی آمده است.
فارسی،از ضیائی بخارائی که ظاهرا معاصر سام میرزا بوده است(تحفۀ سامی،165).
فارسی،از محمد حسین بن محمد باقر ضیائی آیتی بیرجندی(معاصر).ط.تهران،1378 ق.
فارسی،از ضیاء ضیائی خبوشانی(قوچانی)، مقیم شیراز که تا 1246 ق در آنجا زنده بوده است.خ.مجلس.
فارسی،از ملاّ رشید بن حاج بابا ضیائی دزفولی (-1332 ق).ط.تهران،1323 ش.
فارسی،از میر ضیاء الدّین ضیائی دهلوی، معاصر شاه جهان(کلمات الشعراء،69).
ص:344
فارسی،از ضیاء الدین محمد شفیع ضیائی شیرازی(سدۀ 13 ق)(مجمع الفصحاء،337).
فارسی،از میرزا سید علی ضیائی حکیم،فقیه و طبیب شیرازی(سدۀ 14 ق)(آثار عجم،561).
فارسی،از سید محمد بن ابراهیم ضیائی علوی کاشانی،شاگرد ملا حبیب اللّه کاشانی.برخی از اشعار او در پایان«تسهیل المسالک»چاپ شده است.
فارسی،از میر نظام الدین ضیائی کمانگر،معاصر جامی(-898 ق)(تذکرۀ حسینی،194).
فارسی،از میرزا جهانگیر خان بن محبعلی خان ضیائی ناظم الملک مرندی(-1352 ق)ط.
تهران،1313 ش.
فارسی،از محمد علی ضیائی ملتانی که در 1024 ق در اکبر آباد بوده است(صبح گلشن، 260).
فارسی،از ضیائی موشحی جونپوری(سدۀ 11 ق)که در گجرات و پتنه در ملازمت شمس الدین جهانگیر قلی خان بوده و دیوانی در 4 هزار بیت داشته است(میخانه،573).
فارسی،از ضیائی مروستی یزدی(تاریخ یزد، 304).
فارسی،از علی نقی ضیغم مازندرانی(روز روشن،405).
فارسی،از سید محمد طائر گلپایگانی(سدۀ 13 ق)(مجمع الفصحاء،339/2).
فارسی،از میرزا نصر اللّه طائر زرگر شیرازی شاگرد فرصت(آثار عجم،562).
فارسی،از میرزا حسن خان بن عبد الرحیم خان طائر شیرازی(-1247 ق)،برادرزادۀ ابراهیم خان اعتماد الدوله.خ.مجلس و دانشکدۀ ادبیات تهران؛موزه بریتانیا.
فارسی،از طائری استرآبادی(مجالس النفائس، 77).در تذکرۀ حسینی(ص 197)طاهری آمده است.
فارسی،از طائری رازی،فرزند امیدی تهرانی، معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،141).
فارسی،از طائری مشهدی که ظاهرا معاصر سام میرزا بوده(تحفۀ سامی،145).
ص:345
فارسی،از محمد علی بن محمد حسین طائف گلپایگانی اصفهانی،شاگرد آقا حسین خوانساری(-1098 ق).خ.دانشگاه تهران.
فارسی،از محمد طالب آملی(-1035 یا 1036 ق).خ.دار الکتب قاهره؛آصفیۀ دکن؛ مجلس و دانشگاه تهران.
فارسی،از میرزا طالب بن خان بیگ اصفهانی تبریزی(سدۀ 11 ق)(تذکرۀ نصرآبادی، 125).
فارسی،از طالب اصفهانی(طبقات اکبری، 518).
فارسی،از ابو طالب تبریزی(-1221 ق)مؤلّف «مسیر طالبی»(دانشمندان آذربایجان،243).
فارسی،از طالب جاجرمی(-ح 854 ق)ناظم مثنوی«گوی و چوگان»و شاگرد آذری (مجالس النفائس،19 و 193).
فارسی،از حکیم ابو طالب طبیب تبریزی معاصر شاه عباس صفوی(تذکرۀ نصرآبادی،68).
شیخ طالب بن اسد اللّه حلانی حویزی(-1346 ق).خ.دیده شده.
فارسی،از عبد اللّه خان بن احمد خان گرجی شیرازی،غلام حسینعلی خان فرمانفرما(آثار عجم،562).
فارسی،از طالب گیلانی که خودش آن را ترتیب کرده و رساله ای هم در صنایع شعری داشته است (مجمع الخواص،283).
فارسی،از طالبی سمرقندی(سدۀ 10 ق) (مجالس النفائس،390).
فارسی،از نظام الدین احمد طالع دهلوی(صبح گلشن،260 ق).
فارسی،از طالع سبزواری(صبح گلشن،261).
فارسی،از میرزا محمد طالب طبیب شیرازی (-1303 ق)(آثار عجم،562).
فارسی،از محمد محسن طالع گیلانی مقیم اصفهان(تذکرۀ حزین،110).
فارسی،از طالعی،مداح سلطان محمد بایسنغر میرزا(سدۀ 9 ق)که قصیده ای در مدح حضرت رضا(علیه السلام)،داشته است(مجالس النفائس،17 و 191).
فارسی،از طالعی یزدی خوشنویس و صحاف که به اکبرآباد هند مهاجرت کرد(روز روشن، 407).
سید موسی بن جعفر حسینی طالقانی(-1298 ق).ط.نجف،1376 ق.
فارسی،از تاج الدّوله طاوس همسر فتحعلی شاه قاجار(از رابعه تا پروین،164).
ص:346
شیخ محمد طاها بن نصر اللّه کرمی حویزی (-1317 ق).بسیاری از اشعار او در«الحیاة الروحیّة»آمده است.
شیخ محمد بن مهدی تبریزی نجفی معروف به طاها نجف(-1323 ق)(دانشمندان آذربایجان،245).
فارسی،از طاهر بن رضی،نوادۀ شاه عباس صفوی اول(تذکرۀ نصرآبادی،13).
فارسی،از طاهر ابیوردی،معاصر بایسنغر میرزا (تذکرۀ دولتشاه،7).
فارسی،از محمد کاظم بن میرزا طاهر اردبیلی (-1085 ق).
فارسی،از میرزا محمد طاهر(-1119 ق)کاتب دیوان دربار صفوی که به دکن رفت و التفات خان لقب یافت(سرو آزاد،144).
فارسی،از طاهر اصفهانی شعر باف(تذکرۀ نصرآبادی،423).
ص:347
کرده.خ.دیده شده.
فارسی،از ملاّ طاهری نائینی(سدۀ 11 ق) (تذکرۀ نصرآبادی،296).
فارسی،از طاهری هروی(سدۀ 9 ق).در برخی از منابع ظاهری آمده(مجالس النفائس،82 و 257).
سید ابراهیم بن حسین بن رضا بن مهدی بحر العلوم طباطبائی(-1320 ق)،ط.صیدا،1332 ق.
فارسی،از طبخی قزوینی آشپز،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،199).
فارسی،از اسپهبد مرزبان بن رستم بن شروین طبری،مؤلّف«مرزبان نامه».ابن اسفندیار می نویسد که مرزبان دیوانی به لهجۀ طبری داشته،به نام«نیکی نامه»(تاریخ طبرستان، 137/1).
فارسی،از عبد بن محمد علی طبعی اشترخانی اصفهانی،معاصر نصرآبادی(تذکرۀ،420).
فارسی،از حکیم عنایت اللّه طبعی خبّاز اصفهانی (-944 ق)(تحفۀ سامی،54).
فارسی،از کمال الدین حسین طبعی(یا طبیعی) سیستانی(یا سمنانی)(تذکرۀ نصرآبادی،311؛ تذکرة الشّعراء،83).
فارسی،از طبعی قزوینی مصاحب حکیم شفائی (تذکرۀ نصرآبادی،304).
فارسی،از عبد الباقی بن محمد رحیم طبیب موسوی اصفهانی(-1168 ق)طبیب نادر شاه افشار.خ.مجلس و دانشگاه تهران.
فارسی،از سید زین العابدین طبیب(سدۀ 13 ق) (مجمع الفصحاء،341/2).
فارسی،از آقا عبد اللّه بن علی اصغر طبیب شیرازی(سدۀ 13 ق)که از دوستان رضا قلی خان هدایت بوده است(ریاض العارفین،466).
فارسی،از طبیب گنجه ای(دانشمندان آذربایجان،245).
فارسی،از ملاّ طبیعی طبسی که در موسیقی مهارت داشته و ظاهرا معاصر نصرآبادی بوده است.(تذکره،223).
بدر الدین حسن بن مخزوم طحان ناظم «البدیعیّة»که در حرف باء گذشت.
حسین بن حسن بن علی طحّان بغدادی معروف به ابن الطحان که در 1308 ق مرثیه ای برای سید عبد الکریم اعرجی سروده.مذکور در«نفحة بغداد».
فارسی،از عبد الوهاب بن عبد الکریم طراز یزدی (-1221 ق).خ.آستان قدس،ش 4699(به خط شاعر)و ش 4497(1296 ق)؛مجلس و ملک.
فارسی،از طراز یزدی(-ح 1318 ق).مذکور
ص:348
در برخی از مجامیع.
فارسی،از ابو القاسم بن محمد نصیر(هما)طرب اصفهانی(-1330 ق).ط.تهران،1342 ش.
فارسی،ترکی و عربی،از محمد جعفر بن محمد حسین طرب نائینی اصفهانی،که در 1223 ق به فتحعلی شاه قاجار پیوست.این دیوان را هدایت دیده و خوانده بوده است(مجمع الفصحاء،337/2).
فارسی،از محمد رفیع خان بن ربیع خان طرب شیرازی عامل فارس و از مصاحبین رضا قلی خان هدایت(مجمع الفصحاء،44/2).
فارسی،از میرزا یوسف طرب همدانی شیخ الاسلام همدان(سدۀ 13 ق)(مجمع الفصحاء، 344/2).
فارسی،از طرزی افشار(-پیش از 1083 ق)که با بکار بردن مصادر جعلی دارای سبکی خاص بوده است.ط.رضائیه،1309 ش؛تهران، 1338 ش.
فارسی،از طرزی دزفولی مقیم بغداد.مذکور در «گلشن شعراء».
فارسی،از طرزی شبستری(سدۀ 10 ق) (دانشمندان آذربایجان،246).
فارسی،از طرزی شیرازی(آتشکده،286).
ص:349
1300 ق.
فارسی،از ملاّ طغرای مشهدی(-1100 ق)؛خ.
مجلس و دانشگاه تهران.
فارسی،از محمد علی طغرای مشهدی تبریزی الاصل(سدۀ 13 ق)(دانشمندان آذربایجان، 246).
فارسی،از طغرل بن سلطان ارسلان سلجوقی (مجمع الفصحاء،37/1).
فارسی،از محمد ابراهیم بن مهدی قلی خان طغرل قاجار ظهیر الدوله(-1240 ق) (مجمع الفصحاء،38/1).
فارسی،از طفیلی ابدال معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،186).در کتابخانۀ ملک نسخۀ دیوان طفیلی،مورّخ 1053-1079 ق موجود است.
فارسی،از طفیلی بناء،غلام جهانشاه(تحفۀ سامی،139).
فارسی،از طفیلی حصاری(سدۀ 10 ق) (مجالس النفائس،160).
فارسی،از طفیلی لاهیجی که از طبیبان دربار صفویه بوده(تذکرۀ نصرآبادی،50).
فارسی،از امیر حسن بن علی طفیلی جلایر هروی(-925 ق)که قصاید او را ستوده اند.
(مجالس النفائس،108 و 282).
طلایع بن زریک(-556 ق)وزیر فاطمیان،در 2 مجلّد(وفیات الاعیان،238/1).
فارسی،از آقا محمد طلعت اصفهانی که شاعری غزلسرا و بازرگان بوده(مجمع الفصحاء، 344/2).
فارسی،از سرهنگ اسد اللّه طلعت تبریزی.ط.
تبریز،1324 ش.
فارسی،از محمد طلعت یزدی،ط.بمبئی، 1347 ق؛تهران،1335 ش.
فارسی،از سید فخر الدین بن سید جلال طلوعی هاشمی اراکی(-1369 ق).(سخنوران نامی معاصر،190/2).
فارسی،از عبد الرسول طلوعی تبریزی(سدۀ 13 ق)(دانشمندان آذربایجان،246).
فارسی،از علی اکبر طلوعی گیلانی،ط.
فارسی،از ابراهیم طوبای اصفهانی(-1174 ق).
فارسی،از طوبای دزفولی،مذکور در«مخزن الدّرر».ظاهرا با عنوان بعدی یکی بوده است.
فارسی،از محمد حسن بن محمد علی طوبای شهرستانی،ط.بمبئی،1304 ق(در مخزن الدرر).
ص:350
فارسی،از شجاع السلطان عبد الوهاب طوبای یزدی نائینی،حاکم ابرقوه(تاریخ نائینی 158/4)
فارسی،از خواجه نصیر الدین محمد بن محمد بن حسن طوسی(-672 ق)،تدوین از فیض کاشانی.
فارسی،از مولانا طوسی(مجالس النفائس،18 و 192).
فارسی،از ملا حسن طوطی اهری(سدۀ 14 ق) ناظم«سبیکة المعانی»در لغت که چاپ شده
فارسی،از طوطی ترشیزی(-866 ق)ملازم بابر میرزا،که در طب مهارت داشت و در شعر از کاتبی پیروی می کرد(مجالس النفائس،31 و 204).
فارسی،از طوطی سمرقندی(تذکرۀ نصرآبادی، 524).
فارسی،از ابو الفتح بن ابراهیم طوطی قراباغی (-1255 ق)والی قراباغ،مذکور در تذکرۀ بهمن میرزا.
فارسی،از عبد اللّه طوطی قراباغی(سدۀ 13 ق).
مذکور در«حدیقة الشعراء».
فارسی،از میرزا ابو الحسن طوطی همدانی خیاط (1329 ق-)،که به جز دیوان منظومه هائی با نامهای«شکرستان»،«هشتاد قصیده»،«گواهی نامه»و«شیطان نامه»دارد و منظومۀ«مناجات نامۀ»او طبع شده؛تهران،1325 ش.
ص:351
ص:352
فارسی،از امیر ظهیر الدّین نصیر سگزی (سیستانی)از فضلاء و امیران سیستان (مجمع الفصحاء،329/1).
فارسی،از امیر ظهیر الدین عبد اللّه بن شفروه (لباب الالباب،273/1).
فارسی،از ظهیر شیرازی(سدۀ 11 ق).ط.
کانپور،1295 ق(به نام دیوان ظهیر فاریابی)، ظاهرا همین شاعر است که با نسبت اصفهانی هم یاد شد.
فارسی،از ظهیر الدوله ابو الفضل طاهر بن محمد فاریابی(-598 ق).ط.تهران،1338 ش؛ مشهد،1338 و 1345 ش.
فارسی،از ظهیر الدین حسن بن یحیی خطیب کرمانی که در 926 ق اشعار خویش را در «مشیخۀ کنز السالکین»-که موجود است- نوشته است.
فارسی،از ظهیر کرمانی که مثنوی «مجمع البحرین»را در 1162 ق سروده و مثنوی «وامق و عذرا»نیز داشته است.
فارسی،از ظهیر لاهیجی معاصر نصرآبادی (تذکره،377).
فارسی،از سید میر ظهیر الدین بن نصیر الدین بن کمال الدین مرعشی(-892 ق)پادشاه طبرستان،مؤلف«تاریخ طبرستان»که در همین تالیف،از دیوان خویش یاد کرده است.
فارسی،از ظهیر الدین ولی نسائی،معاصر عوفی.
مذکور در«لباب الالباب».
فارسی،از صدر الکتّاب ظهیر الدین محمد بن علی ظهیری سمرقندی،مؤلف«اغراض السیاسة»و«سندبادنامه».مذکور در«لباب الالباب».
فارسی،از میرزا زین العابدین عابد اصفهانی، ناظم«روضة المؤمنین»یا«چهارده گنج»(صبح گلشن 265).
فارسی،از زین العابدین عابد بیرمی لاری معروف به شاه زنده(مجمع الفصحاء،339/1).
فارسی،از عابد راقم بخاری،معاصر نصرآبادی (تذکره،439).
ص:353
فارسی،از غلام دستگیر صاحب عاجز نقشبندی.ط.حیدر آباد،1318 ق(چاپ دوم).
فارسی،از عادل بن علی خراسانی(سدۀ 10 ق) ناظم ترجمۀ صد کلمۀ حضرت امیر(علیه السلام)و«نظم اللئالی»و مرتّب ترتیب«ترجمان القرآن» جرجانی که چاپ شده.
فارسی،از شاه عادل لاری(-950 یا 983 ق) که از ملوک لار بوده(تحفۀ سامی،20).
ص:354
صائب و کاتب بیاض او در 1088 ق(دانشمندان آذربایجان،252).
فارسی،از آقا حسین عارف تبریزی(-1220 ق)(دانشمندان آذربایجان،252).
فارسی،از عبد اللّه عارف تبریزی(سدۀ 13 ق) که به هند رفت و در بنارس درگذشت (دانشمندان آذربایجان،253).
فارسی،از محمد علی عارف تبریزی،معاصر نادر شاه افشار که وی دستور داد شاهنامه ای به نظم آورد و با او به سفر هند رفت(تذکرة الشعراء،86).
فارسی،از محمد علی بن محمد حسین خراسانی معروف به عارفچۀ نوحه گر(ح 1290 ق-)که صد قصیده و منظومه های«هدیة المعصومین» و«افکار عارفچۀ»او چاپ شده است.
فارسی،از عبد الحسین بن محمد هادی عارف دزفولی مهرنویس که خودش در 1355 ق گردآوری آن را به پایان رسانیده است و «نگارستان مانی»و«گلشن بدایع»هم از اوست.
فارسی،از محمد طاهر عارف شوشتری (-1322 ق)داماد محمد جعفر شریف الدین.
خ.موجود.
فارسی،از علی اکبر بن ابی الحسن عارف شیرازی (-1261 ق)که مدتی ساکن کربلا بود و سپس به هند رفت(صبح گلشن،368).
فارسی،از آقا نور محمد عارف شیرازی کفاش (-1305 ق)(آثار عجم،562).
فارسی،از عارف شیرازی(سدۀ 11 ق)خاله زادۀ عرفی(تذکرۀ نصرآبادی،387؛صبح گلشن، 267).
فارسی،از محمد علی عارف طهرانی،معاصر نادر افشار(آتشکده،398).در تذکره ها از دو شاعر معاصر نادر که با او به هند رفته اند،با نام و تخلص محمد علی عارف(تبریزی و طهرانی) یاد شده که محتملا هردو عنوان یکی بوده است.
از عارف فرکتی سمرقندی(سدۀ 10 ق)که در هرات می زیسته و به عراق رفته است(مجالس النّفائس،117 و 288).
فارسی،از ابو القاسم بن ملا هادی عارف قزوینی (-1312 ش).ط.برلن،1343 ق؛تهران، 1377 ق.
فارسی و عربی،از علی بن ابی طالب عارف قمی نجفی(-ح 1325 ق).خ.موجود.
فارسی،از میر عبد الحسین عارف کاشانی(سدۀ 11 ق)(تذکرۀ نصرآبادی،368).
فارسی،از اسماعیل عارف کرمانی نقّاش(سدۀ 11 ق)(تذکرۀ نصرآبادی،382).
فارسی،از عارف گیلانی که از نیز معاصر
ص:355
نصرآبادی(تذکره،429).
فارسی،از عارف لاهوری،ناظم مثنوی مهر و ماه و از مقربان همّت خان(کلمات الشعراء،81).
فارسی،از عارف مشهدی،معاصر نصرآبادی (تذکره،429).
فارسی،از عارفی هروی خوشنویس روزگار سلطان حسین بایقرا(روز روشن،423).
ص:356
ص:357
149/2).
فارسی،از میرزا محمد نعمت خان عالی شیرازی (-1120 ق).ط.کانپور،1924 م؛لکهنو، 1298 ق.
فارسی،از میرزا محمد حسین عالی کردستانی (مجمع الفصحاء 351/2).
فارسی،از عالی گلپایگانی،مشتمل بر رباعیّات (روز روشن،428).
فارسی،از میرزا مهدی عالی مشهدی(تذکرۀ حزین،90).
عامر بن عامر بصری،که قصیدۀ عرفانی تائیّۀ «ذات الانوار»را در 731 ق سروده است.
عامر بن کثیر حسنی(کشف الظنون،515/1).
ص:358
شیخ عباس شبر نجفی قاضی بصره.منظومه ای از این دیوان در یکی از شماره های مجله«البیان» که به داستان اختصاص یافته نقل شده است.
فارسی،از شاه عباس اول صفوی(-1038 ق) (تذکرۀ نصرآبادی،8).
شیخ عباس عذاری حلّی،برادر شیخ عبد اللّه عذاری،مذکور در«البابلیّات»خطیب یعقوبی (184/2).
شیخ عباس بن محمد علی قرشی نجفی(-1299 ق).خ.موجود.
فارسی،از عباسقلی خان بن حسن شاملو،حاکم هرات،معاصر شاه صفی صفوی(تذکرۀ نصرآبادی،22 و 539).
شیخ عباس بن شیخ محمد آل اسعد کاظمی(-ح 1345 ق).مذکور در«شعراء الکاظمیّة».
فارسی،از مولانا عباس ناسخ معاصر نصرآبادی (تذکره،541).
ص:359
شیخ عبد الحسین حویزی،اشعار او در مجموعه های شیخ حسن حلو نقل شده.
ص:360
فارسی،از عبد الرّحیم بن میرزا نجف مستوفی نهاوندی(-1304 ق).از فرزندش شیخ محمد نهاوندی مؤلّف تفسیر«نفحات الرحمان»نقل شده.در فهرست منزوی ذیل دیوان عبد الرحمان نهاوندی از وجود نسخۀ دیوان در کتابخانۀ دانشکدۀ الهیّات یاد شده.
ص:361
فارسی،از عبد العزیز خان بن قدر محمد خان پادشاه بخارا،معاصر شاه عباس دوم(مجمع الفصحاء 39/1).
ص:362
محمد شاهمیر مرعشی شوشتری(-1206 ق).
مذکور در تحفة العالم.
فارسی،از عبد الکریم خوشنویس،ملقب به پادشاه برادر انیسی خوشنویس(تحفۀ سامی، 81).
عبد الکریم بن شیخ عباس آل شمس الدین عاملی (1330 ق-).
عبد الکریم بن عبد الهادی طحان بغدادی(1314 ق-).
ص:363
243).
ص:364
فارسی،از عبد اللّه قزوینی(سدۀ 9 ق)که 40 سال در هرات اقامت داشت(مجالس النفائس، 163).
ابو محمد عبد اللّه بن محمد کاتب اصفهانی،خازن صاحب بن عباد.مذکور در«یتیمة الدهر»و «نسمة السحر».
ص:365
جامع:سید حبیب اعرجی.
شیخ عبد المهدی بن داود حجّار نجفی(-1358 ق)،ناظم منظومه های«فوز الدّارین»و«البلاغ المبین».
عبد المهدی بن عبد الحسین مطر نجفی(1318 ق-)،نزدیک 5000 بیت،بیشتر در مراثی اهل بیت(علیه السلام)
شیخ عبد النبّی بن احمد خطّی.برخی از مرثیه های او دیده شده.
شیخ عبد الواحد بن احمد آل مظفّر نجفی(1310 ق-).خ.دیده شده.
فارسی،از عبد الواسع تونی(سدۀ 12 ق)،مترجم رسالۀ«ذهبیّۀ رضویّه»به نام شاه سلطان حسین صفوی،که در همین ترجمه اشعاری در مدح و دعای شاه سروده و آورده است.
فارسی،از بدیع الزمان عبد الواسع بن عبد المجامع جبّلی غرجستانی(-555 یا 575 ق).ط.تهران، 1341 ش؛خ.آستان قدس،ش 4713 و چند نسخۀ دیگر.
فارسی،از عبد الواسع منشی هروی،معاصر نوائی (مجالس النفائس،99 و 276)
فارسی،از عبد الوهاب اسفراینی،قاضی سبزوار و اسفراین و محتسب استرآباد،که قصیدۀ «دریای ابرار»امیر خسرو را جواب گفته است (مجالس النفائس،42 و 214).
فارسی و ترکی،از عبد الوهاب سمرقندی(سدۀ 10 ق)(مجالس النفائس،171).
فارسی،از میر عبد الوهاب انجوی شیرازی معروف به میر مجنون(روز روشن،441).
فارسی،از عبد الوهاب قاضی مشهد(سدۀ 9 ق) که در بدیهه گویی معروف بود و در انشاء و کتابت نیز مهارت داشت(مجالس النفائس،26 و 201).
سید عبد الهادی بن اسماعیل حسینی شیرازی نجفی(1305 ق-).
سید عبد الهادی بن سید جواد موسوی عطار معروف به قطان(1325 ق-)،در 3 جزء:
«المواهب الموسویّة»،«الخواطر الموسویّة»و «النّفحات الموسویّة».
عبد الهادی بن محمد سودی زیدی صنعانی، معاصر امام شرف الدین(-995 ق).مذکور در «نسمة السّحر».
ابو اسماء عبدی که ابن شهر آشوب او را در شمار شاعران شیعه یاد کرده است(معالم العلماء، 139).
ابو عبد اللّه سفیان بن مصعب عبدی کوفی از اصحاب امام صادق(علیه السلام)(معالم العلماء،139).
ص:366
فارسی،از عبد اللّه بن محمد علی(طبعی)عبدی اصفهانی،که مثنوی«آدم و پری»را به نام شاه طهماسب صفوی سروده است(روز روشن، 442).
فارسی،از میر عبد الحسین عبدی اصفهانی (-1372 ق).ط.اصفهان،1368 ق.
فارسی،از عبدی رازی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،161).
ص:367
شاگرد حضوری قمّی،که به هند رفت و نزد عادلشاه تقرب یافت(هفت اقلیم،133).
فارسی،از قطب الدین عتیقی تبریزی،معاصر خواجه رشید الدین همدانی(-718 ق)(مجمع الفصحاء،338/1).
فارسی،از ملک الافاضل جلال الدین بن قطب الدین تبریزی سمرقندی(-741 ق).خ.
لالا اسماعیل استانبول و ایاصوفیا.
فارسی و ترکی،از عتیقی شروانی،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،243).
فارسی،از عتیقی شروانی از قلندران بکتاشیّه (سدۀ 14 ق).مقیم بغداد(دانشمندان آذربایجان،271).
فارسی و اردو،از امجد علی؛ط.آگره،1266 ق.
فارسی،از حسن بیگ عجزی تبریزی،که در جواب دیوان فغانی،دیوانی داشته است (دانشمندان آذربایجان،271).
ص:368
فارسی،از عبد اللّه بن علاء الدّین محمد عرفان شهرستانی که پدرش خواهرزادۀ شاه عباس بود و هردو را(پدر و پسر را)شاه صفی کور ساخت(تذکرۀ نصرآبادی،13).
فارسی،از سلطان ابو سعید عرفان کالبی (-1147 ق).خلیفۀ شاه فضل اللّه بن سید احمد کاشفی(صبح گلشن،280).
فارسی،از عرفان بن خواجه مکی هندی (کلمات الشعراء،81).
فارسی،از ملاّ مطیع عرفان یزدی که مدایح او «المواهب السنیة فی المدایح العلیة»نام دارد (تاریخ یزد،310).
فارسی،از عرفی تبریزی،معاصر شاه عباس صفوی و ناظم مثنوی«گوی و چوگان».مذکور در«سفینۀ خوشگو»؛نیز تحفۀ سامی(ص 167).
فارسی،از جمال الدین محمد بن زین الدّین عرفی حسینی شیرازی(-1002 ق).وی نخست دیوان خویش را در 996 ق گرد آورد و چون در بستر مرگ افتاد،مسوّدات اشعارش را نزد خان خانان فرستاد و محمد قاسم سراجا،به فرمان خان خانان پس از مرگ عرفی به گردآوری دیوان پرداخت و در 1026 ق آن را در 14 هزار بیت مرتب و مدوّن ساخت.ط.هند مکرر.خ.آستان قدس،ش 9161(1051 ق)و چند نسخۀ دیگر
ص:369
فارسی،از عزّ الدین اصفهانی،مستوفی سلطان سنجر که در حبس او درگذشت(مجمع الفصحاء،339/1).
فارسی،از عزّ الدین رازی،معلم اطفال،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،177).
فارسی،از عزّ الدین کیکاوس بن کیخسرو سلجوقی(مجمع الفصحاء،39/1).
فارسی،از عزّ الدین شیروانی،معاصر خاقانی (سدۀ 6 ق).سنگلاخ آن را به خط احمد آهو چشم دیده بوده(امتحان الفضلاء، 152/1).
ص:370
فارسی،از عزیز فرید،مشرف خراسان.مذکور در«لباب الالباب».
فارسی،از عزیز الدین نسفی،مرید سعد الدین حموی(مجمع الفصحاء،340/1).
فارسی،از درویش عزیز اللّه قزوینی،معاصر جامی،در 8000 بیت(تذکرة الشعراء،52).
ص:371
فارسی،از عشرت بروجردی(سدۀ 13 ق).خ.
موجود.
فارسی،از محمد شفیع عشرت شیرازی (-1358 ق)فرزند وقار شیرازی(آثار عجم، 363).
فارسی،از ملک الکتّاب سید مهدی عشرت فراهانی(-1260 ق)(مجمع الفصحاء، 345/2).
فارسی،از عشرت کشمیری،ملازم نجم الدوله امیر خان بهادر(صبح گلشن،285).
فارسی،از عشرتی اصفهانی که به هند سفر کرد و به مشهد بازگشت و در راه کشته شد(صبح گلشن،286).
فارسی،از آقا علی بن عین علی فروشانی ورنوسفادرانی اصفهانی،شاگرد ملاّ حسنعلی شوشتری(تذکرۀ نصرآبادی،338).
فارسی،از عشرتی قلندر،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،152).
فارسی،از عشرتی گیلانی،معاصر نصرآبادی (تذکره،204).
فارسی،از عشرتی یزدی،خوشنویس و شاعر روزگار صفویّه(آتشکده،261).
فارسی،از بابا جان عشرتی هروی(مجالس النفائس،164).
فارسی،از عبد اللّه بن محمد شفیع عشق اصفهانی،زنده در 1064 ق.خ.ملک.
اردو،از سید حسین میرزا صاحب عشق هندی؛ ط.جزء ثانی این دیوان«برهان غم»نام دارد.
فارسی،از سید برکت اللّه بن اویس عشقی بلگرامی(-1142 ق).وی افزون بر این دیوان کوچک مثنویی نیز به نام«ریاض عشق»دارد (سرو آزاد،248).نسخه ای تحت عنوان دیوان عشقی در 1309 ش در بمبئی چاپ شده و نسخه ای از دیوان عشقی هم در کتابخانۀ عثمان ثالث موجود است.ولی انتساب هیچ یک از این دو معیّن نیست.
فارسی،از عشقی تبریزی،معاصر سام میرزا،که در معما و کتابه نویسی خوب بوده و گاهی نیز شعری هم می سروده(تحفۀ سامی،142).
فارسی،از عشقی درگزینی،معاصر سام میرزا،که شهرانگیزی جهت شهر تبریز گفته است(تحفۀ سامی،274).
فارسی،از عشقی(یا عتیقی شیرازی)که مردی فقیر،دوستدار اهل فضل و معاصر سام میرزا بوده است(تحفۀ سامی،146).
فارسی،از عشقی طهرانی که به گفتۀ معاصرش- سام میرزا-شاعری هذیان سرا بوده است(تحفۀ سامی،162).
ص:372
فارسی،از محمد وجیه الدین بن شیخ غلام حسین (مجرم)عشقی عظیم آبادی(سدۀ 10 ق).خ.
ایشیاتک بنگال هند و دانشگاه پنجاب پاکستان.
فارسی،از عزیز الدین محمود عشقی کاشانی (روز روشن،456؛تحفۀ سامی،156).
فارسی،از عشقی لکهنوی،شاگرد محمد حسین قتیل(صبح گلشن،286).
فارسی،از میر عشقی نبیرۀ امیر جهان ملک و معاصر نوائی(مجالس النّفائس،110 و 283).
در«مجالس النّفائس»از شاعری دیگر نیز با همین تخلص عشقی هروی یاد شده است.
فارسی،از عشقی همدانی که معاصر سام میرزا بوده است.در«تحفۀ سامی»از 2 شاعر با تخلص و نسبت عشقی همدانی یاد شده است.
(صص 148 و 144).
فارسی،از میر محمد رضا بن ابی القاسم معروف به میرزادۀ عشقی همدانی(-1342 ق).ط.
تهران،1306 ش و مکرّر.
فارسی،از شمس الدین محمد بن احمد عصّار تبریزی(سدۀ 8 ق)ناظم مثنوی«مهر و ماه» (آتشکده،31).
فارسی،از سید محمد بن محمود عصار حسینی لواسانی(-1356 ق)،که نسخت آشفته تخلص می کرد.خ.آستان قدس،ش 4717(1353 ق بخط ناظم)،4718 و 5757(خط ناظم)
فارسی،از عصام الدین دهلوی.سنگلاخ منتخب آن را به خط قاسم شادیشاه دیده بوده است.
(امتحان الفضلاء،115/1).
عبد الملک بن جمال الدین عصامی اسفراینی (-1037 ق)که در ادب عرب تألیفاتی داشته (هدایة العارفین،628/1؛سلافة العصر،122).
یحیی بن عبد الملک عصامی اسفراینی(سدۀ 11 ق)مؤلّف«انموذج النجباء فی معشارة الادباء» (سلافة العصر،272).
فارسی،از عبد الملک عصامی سمرقندی معاصر تیمور و شیخ الاسلام سمرقند،استاد بساطی سمرقندی(روز روشن،458).
فارسی،از عصری تبریزی مقیم اصفهان و معاصر شاه ابو تراب گلستانه(تذکرۀ نصرآبادی، 306).
ص:373
فارسی،از ملاّ عطاء اللّه(سدۀ 12 ق)که اشعارش در مجموعه ای دیده شده.
فارسی،از عطاء امروهوی مرادآبادی دهلوی (-1136 ق)شاگرد بیدل(صبح گلشن،287).
ص:374
شیرازی(آثار عجم،563).
فارسی،از خواجه شهاب الدین عطارد(-650 ق).خ.تاشکند(فهرست،65/2).
فارسی،از عبد الرحمان بن محمد عطاردی خراسانی ابیوردی،شاعر روزگار محمود غزنوی.
سنگلاخ 2 نسخه از این دیوان را دیده بوده است (امتحان الفضلاء،122/1 و 90/2).
فارسی،از فرید الدین ابو طالب محمد بن ابراهیم عطار نیشابوری(-627 ق)؛ط.تهران،1320 و 1345 ش و مکرّر؛خ.آستان قدس،ش 4683 (897 ق)و 8347.
فارسی،از حسین عطار یزدی،خواهرزادۀ مضطر(تاریخ یزد،331).
فارسی،از عظمت شاعرۀ سمرقندی(صبح گلشن،288).
فارسی،از میر هدایت اللّه عظیم شاه عبد العظیمی رازی(تحفۀ سامی،42).
فارسی،از عظیمای نیشابوری(-1111 ق) فرزند ملا قیدی و برادرزادۀ نظیری.خ.دانشگاه تهران و ایشیاتک بنگال.
فارسی،از سید عظیم الدین بن نجات بلگرامی (1113 ق-)(سرو آزاد،337).
فارسی،از فضل عظیم بن فضل امام خیرآبادی (صبح گلشن،288).
فارسی،از سید عظیم شیروانی(-1308 ق).ط.
تبریز،1313 ق.
فارسی،از سکینه بیگم بنت میرزا عبد اللّه (نسابه)عفت شیرازی(1192 ق-)که فتح علی شاه را مدح گفته و در ایجاد سبک جدیدی با نشاط اصفهانی اشتراک داشته است(فارسنامه، 94/1 و 149/2).
فارسی،از عفت عفتی اسفراینی،کنیز آذری اسفراینی،که دیوانی داشته و گم شده است(روز روشن،463).
فارسی،از سید میرزا فضل بن ابی القاسم عقاب شیرازی،شاگرد فرصت(آثار عجم،563).
فارسی،از اسماعیل بن ملک عقدائی یزدی (-1230 ق)که منظومه ای در معانی و بیان و تالیفاتی دیگر نیز دارد(تاریخ یزد،391).
عقیبۀ اسدی،از شاعران اهل بیت(علیه السلام)(معالم العلماء،141).
ص:375
فارسی،از جلال الدین فریدون ابن عکاشه، قصائدی از وی در ضمن منشآت او در کتابخانۀ دانشگاه تهران موجود است(فهرست، 276/2-281).
ص:376
صفوی(میخانه،457).
سید علوی بن سید حسین بن سلیمان توبلی بحرانی(-پس از 1340 ق).مذکور در مقدمۀ چاپی«دلیل المتعبّد»او.
شیخ ابراهیم ابو الریاض،ناظم«جامع الریاض»، مشتمل بر 14 روضه که این دیوان 28 قصیده در مدح امیر المؤمنین است که توسط ناظم در 1150 ق استخراج شده.خ.دیده شده.
ص:377
1201 ق نقل شده.
ص:378
«الوافی بالوفیات».
سیف الدوله ابو الحسن علی بن عبد اللّه حمدانی تغلبی(-347 ق).مذکور در«نسمة السحر».
علی بن عثمان بن علی بن سلیمان صوفی اربلی (-670 ق)که یاد«البدیعیۀ»او گذشت.
سید علی بن عدنان بحرانی(-پس از 1355 ق)، جامع:محمد علی بن عدنان برادر شاعر،خ.
موجود.
فارسی و عربی،از شیخ علی بن علیرضا خوئی (-1350 ق)که خودش در 1331 آن را تدوین کرده است.مذکور در«الحدیقة المبهجة».
سید علی بن ماجد جد حفصی(سدۀ 13 ق).
مراثی او را شیخ لطف اللّه جد حفصی در 1201 ق در مجموعه ای گرد آورده است.
قاضی ابو القاسم علی بن محسن تنوخی(-447 ق)(معجم الادباء،110/14-141).
قاضی ابو القاسم علی بن محمد تنوخی(-342 ق)(معجم الادباء،162/14-191).
علی بن محمد برقی(معالم العلماء،135).
علی بن محمد بیاضی نباطی(-877 ق)ناظم «ذخیرة الایمان».
علی بن محمد حریری،مذکور در«دمیة القصر».
قاضی جمال الدین علی بن محمد عنسی صنعانی زیدی معاصر مؤلف«نسمة السحر»که شرح احوال او را آورده است.
ص:379
فارسی،از علی اصغر حکمت شیرازی،دانشمند معاصر که تألیفاتی به نظم و نثر از او چاپ شده است.
ص:380
فارسی،از ملا علی ترشیزی(مجالس النفائس، 98).
شیخ علی بن قاسم جاسم حلّی(-1332 ق)؛ جامع:شیخ احمد حائری(شعراء الحلّه، 127/4).
فارسی،از میر سید علی بن میرزا مقیم بن شاهمیر تبریزی معروف به جواهر رقم(-1094 ق)که به هند رفت و نزد اورنگ زیب تقرب یافت (تذکرۀ نصرآبادی،208؛نمونۀ خطوط خوش، 152).
فارسی،از علی حسینی(-1286 ق)(المآثر و الآثار،222).
فارسی،از علی خان میرزا خویشاوند نزدیک سلطان یعقوب خان(-896 ق)(مجالس النفائس،302).
فارسی،از علی خان بن میرزا ذو الفقار گلپایگانی (سدۀ 11 ق)،شیخ الاسلام گلپایگان(تذکرۀ نصرآبادی،185).
سید علی خان بن نظام الدین احمد حسینی دشتکی شیرازی مدنی(-ح 1120 ق)،مولف سلافة العصر؛خ.سماوی و کاشف الغطاء.
فارسی و عربی،از سید علی خان بن خلف مشعشعی(-1088 ق)،والی حویزه،وی 2 دیوان داشته به فارسی و عربی که دیوان عربی را خیر جلیس نامیده و موجود است.
فارسی،از ملاّ علی خراس هروی(تحفۀ سامی، 69).
فارسی،از خواجه علی بن محمد جان قدسی (سدۀ 11 ق)مفسّر و محدث(تذکرۀ نصرآبادی،166).
فارسی،از حاج ملاّ علی کاتب و خوشنویس خراسانی(مجالس النّفائس،149).
فارسی،از میرزا علی خلج(سدۀ 10 ق)ملازم امیر فریدون جعفر(مجالس النفائس،166).
ص:381
فارسی،از علی رضا بن رئیس حسین رویدشتی (سدۀ 11 ق)(تذکرۀ نصرآبادی،427).
فارسی،از علی رضا بیگ اصفهانی(سدۀ 11 ق) شاگرد ملا محمد باقر سبزواری(تذکرۀ نصرآبادی،189).
فارسی،از علی رضا تویسرکانی(سدۀ 11 ق)که به هند رفت و به اصفهان بازگشت(تذکرۀ نصرآبادی،190).
فارسی،از علی رضا شولستانی(سدۀ 11 ق) (تذکرۀ نصرآبادی 400).
فارسی،از علی رضا عباسی تبریزی خوشنویس (سدۀ 11 ق)(تذکرۀ نصرآبادی،207).
فارسی،از ملا علی رضا معروف به علی کرمانی (سدۀ 13 ق)مرید رونق علی شاه(ریاض العارفین،469).
فارسی،از علی رضوی زاده،ناظم«نصاب واژه های نو»،که چاپ شده.
شیخ علی بن محمد حسین زینی نجفی(-1215 ق).مذکور در«تکملة امل الآمل».
فارسی،از سید علی سبزواری(سدۀ 11 ق)، نوادۀ میر شمس الدین نقیب الاشراف سبزوار (تذکرۀ نصرآبادی،97).
فارسی،از میان ناصر علی سهرندی متخلص به علی(-1108 ق).خ.دانشگاه تهران و شیرانی پاکستان.
فارسی،از سلطان علی بن صدر الدین سیاهپوش معروف به خواجه علی سیاهپوش(-830 ق) (دانشمندان آذربایجان،279).
فارسی،از سید علی شاه شاه عبد العظیمی، معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،42).
فارسی،از ملا محمد علی شوشتری،شاگرد آقا حسین خوانساری(تذکرۀ نصرآبادی،185).
فارسی،از علی شهریاری قمی،معاصر حکیم رکنا و نصرآبادی(تذکره،367).
فارسی،از شیخ علی بن عبد الحسین معروف به «شیخ العراقین»که مرثیه های او به نام«معراج المحبّة»چاپ شده.
ص:382
علی بن عبد اللّه علیاری تبریزی(-1327 ق) مؤلف«بهجة الآمال»و ناظم«تتمیم زبدة المقال».
فارسی،از علی بن ناصر علی عظیم سهرندی (سرهندی)شاعر دربار محمد شاه(سدۀ 12 ق) (نتائج الافکار،495).
فارسی،از سید علی بن عابد خطیب و واعظ خراسان و هرات در عصر سلطان حسین بایقرا (بهارستان،220).
شیخ علی بن سلیمان آل عبد الجبار قطیفی،در 4000 بیت در مدایح و مراثی.
فارسی،از علی قلی خان(گلستان مسرت،79).
فارسی،از علی قلی خان بن شاه وردی خان والی لر کوچک(تذکرۀ نصرآبادی،32).
فارسی،از محمد علی بن آقا رضی قمّی(تذکرۀ نصرآبادی،113).
فارسی،از ملاّ میر علی کاشی معاصر شاه عباس اول که در 1022 ماده تاریخ قتل فرزند شاه را به دست پدر،سرود(تذکرۀ نصرآبادی،484).
فارسی،از سید علی کمونه،از خدمتگاران شاه طهماسب صفوی(تحفۀ سامی،45).
فارسی،از علی محمد خان لغری(-1250 ق)، از شاعران بلوچستان و مکران و مؤلّف«انیس السّالکین».مذکور در حاشیۀ«روضات الجنات فی تاریخ هرات»(ص 538).
فارسی،از ملا بقای بخاری(تذکرۀ نصرآبادی، 443).
فارسی،از علی متکلم رازی(نقض مثالب النواصب،239 و 628).
فارسی،از علی محمد احتشام اولیائی،ناظم منظومۀ«وحدت ملی»که چاپ شده.
فارسی،از علی محمد اویسی،ناظم منظومۀ «سرگذشت پرویز»که چاپ شده.
فارسی،از محمد علی مهابادی اصفهانی،جامع اشعار مولوی(تذکرۀ نصرآبادی،138).
فارسی،از آقا علی نجف آبادی اصفهانی،معاصر نصرآبادی(تذکرۀ،135).
فارسی،از محمد علی بیگ بن ابدال بیگ (-1167 ق)،نقاش باشی شاه طهماسب صفوی (آتشکده،406).
شیخ علی نقی بن شیخ احمد احسائی که در 1236 ق از پدر اجازه گرفته.ط.تهران.
فارسی،از علی نقی بن احمد علی ایجاد(-1189 ق)که در اصل از همدان و متولد برهان پور بود (نتایج الافکار،84).
ص:383
علی نقی گنابادی که در 1216 ق نظم«صراط الجنة»را به پایان رسانیده.
سید علی نقی بن ابی الحسن لکهنوی(1323 ق-)،که«دیوان البقیعیات»نیز از اوست.
فارسی،از سید علی هاشمی(سدۀ 9 ق)که ملازم عبد اللطیف میرزا بود(مجالس النفائس، 14 و 189).
فارسی،از میر علی خوشنویس هروی(-925 ق)،مؤلف رسالۀ«مداد الخطوط»(امتحان الفضلاء،372/2-381).
فارسی،از میر علی هروی که در مدرسۀ جامی می نشست و از او استفاده می برد (مجالس النفائس،88 و 262).
فارسی،از میر سید علی بن شهاب الدین همدانی (-776).خ.ملک و مجلس.
فارسی،از علی یار بیگ بن شادی خان(سدۀ 11 ق)(تذکرۀ نصرآبادی،66).
فارسی،از حسنعلی یزدی متخلص به علی (تاریخ یزد،312).
فارسی،از عماد الدّین اسماعیل بخاری،معاصر ابو سعید خان(تاریخ گزیده،824).
فارسی،از عماد بن محمد تقی معین دفتر(1299 ش-)که مجموعه ای به نام«چند غزل عماد»از او چاپ شده است.
فارسی،از عماد الدین غزنوی که گویا فرزند مختاری غزنوی بوده است(آتشکده،113).
فارسی،از سید میر عماد الدّین شیرازی،که سلطان حیدر بن شاه اسماعیل را مدح گفت(روز روشن،475).
فارسی،از ملک عماد خوافی زوزنی،معاصر و مرید حجة الاسلام غزالی و شاگرد سید حسن غزنوی(آتشکده،77).
فارسی،از خواجه عماد الدین علی فقیه کرمانی (-772 یا 773 ق).خ.مجلس،ملک و شهید مطهری.
فارسی،از میر عماد قزوینی خوشنویس (-1024 ق)(تذکرۀ نصرآبادی،207).
فارسی،از عماد کاتب(سدۀ 10 ق)(مجالس النفائس،394).
فارسی،از عماد لاری که افزون بر غزلیّات، مثنوی لیلی و مجنون نیز داشته(مجالس النفائس،121).
فارسی،از عماد اللّه فضلوئی معروف به عماد لر که ملازم شمس الدین محمد صاحب دیوان بوده (مجالس النفائس،343).
فارسی،از علی بن اسماعیل سرمدی ادیب خلوت معروف به عماد لشکر،که«تبریکنامه»،
ص:384
«چهارده بند»و«وطنیات»از اشعار او چاپ شده.
فارسی،از عماد الدین عمادی غزنوی شهریاری (-573 ق)؛خ.مجلس.
فارسی،از سید عماد الدین عراقی یزدی مقیم خراسان و معاصر امیر علی شیر(مجالس النفائس،122 و 312).
فارسی،از ابو منصور عمارة بن احمد مروزی (-360 ق)(مجالس النفائس،335).
نجم الدین ابو محمد عمارة بن حسن حکمی یمانی(-569 ق)مقیم مصر،مذکور در «نسمة السحر».
فارسی،از تاج الشعراء،نور اللّه بن عبد اللّه (جیحون)عمان سامانی اصفهانی(-1322 ق)؛ ط.تهران،1315 ق و مکرّر،اصفهان،1306 ق و مکرّر؛هند،1323 ق.
فارسی،از عمان سمرقندی که عبد العزیز خان را مدح می گفته(روز روشن،476).
فارسی،از عمدۀ تبریزی که از شاعران متقدّم بوده(دانشمندان آذربایجان،281).
فارسی،از شهاب الدین امیر الشعراء عمعق بخارائی(-542 یا 551 ق)؛ط.تبریز،1307 ش؛تهران،1339 ش؛خ.مجلس و ملّی تبریز.
فارسی،از محمود بن عبد الصمد بن محمود فرهنگ معروف به عموی اصفهانی(1285 ش-)(شعرای اصفهان،335).
ص:385
فارسی،از عنایت کتابدار کتابخانۀ سلطنتی (هفت اقلیم،302).
فارسی،از عنایت بهله دوز لاهیجی (مجمع الخواص،239).
فارسی،از شاه عنایت اللّه دیلمی،پدر شاه صدر دیلمی(تحفۀ سامی،58).
فارسی،از شاه عنایة اللّه بن شاه صدر دیلمی (تحفۀ سامی،62).
فارسی،از محمد حفیظ بن اللهیار عنایت لاهوری خوشنویس(تذکرۀ حسینی،226).
فارسی،از سید محمد عنایتی کرمانی،که در 1014 ق تاریخ جلوس شاه سلیم بن اکبر را سرود(تذکرۀ نصرآبادی،479).
فارسی،از میرزا عنبر شیرازی که قصیدۀ او در استقبال قصیدۀ«ایوان مدائن»خاقانی چاپ شده.
فارسی،از عندلیب تبریزی،شاعر داستانسرا (دانشمندان آذربایجان،282).
فارسی،از ملا صادق عندلیب دارابجردی، معاصر فرصت(-1339 ق)(آثار عجم، 103).
فارسی،از حافظ محمد تقی عندلیب کاشانی،که در شعر و موسیقی مهارت داشته(تذکرۀ نصرآبادی،406).
فارسی،از سید محمد تقی عندلیب حسینی که نخست بلبل تخلص می کرده.ط.کلکته،1309 ق؛استانبول،1313 ق؛لکهنو،1343 ق.
فارسی،از محمد حسین خان بن فتحعلی خان (صبا)عندلیب کاشانی،که پس از پدر به ملک الشعرائی رسید.او پدر محمود خان ملک الشعرا بود(المآثر و الآثار،195).
فارسی،از ابو القاسم حسن بن احمد عنصری بلخی(-431 ق).ط.تهران،1298 ق،1323 و 1341؛لکهنو،1922 م.خ.آستان قدس،ش 5835(1261 ق).
فارسی،از محمد جواد عنقای اصفهانی(سدۀ 13 ق)که نستعلیق را خوش می نوشت(مجمع الفصحاء 350/2).
فارسی،از ملک الشعراء محمد حسین عنقای شیرازی(-1308 ق)،فرزند همای شیرازی.
خ.موجود.
فارسی،از جلال الدین ابو الفضل بن علی عنقای طالقانی(-1333 ق).خ.ملّی و دانشگاه تهران؛ منتخب آن در تهران در 1332 ش چاپ شده.
فارسی،از محمد بن جلال الدین عنقای طالقانی (1306 ق-)(نامۀ فرهنگیان،705).
فارسی،از صادق بن محمد بن جلال الدّین عنقای تهران طالقانی(1335 ق-)که جز غزلیات و
ص:386
مثنویها آثار دیگری نیز دارد.
فارسی،از محمد رحیم بن محمد خان عنقای قاجار حاکم سبزوار(مجمع الفصحاء،349/2).
فارسی،از محمد رضا چلبی بن محمد صالح چلبی عنوان تبریزی(سدۀ 11 ق).خ.موجود.
محمد جواد بن عبد الرضا عواد بغدادی(سدۀ 11 ق).خ.موجود.
فارسی،از عبد اللّه بن احمد عوام سنندجی کردستانی(-1235 ق)(مجمع الفصحا، 351/2).
فارسی،از عوض خان لاری حاکم لار(تذکرۀ حزین،86).
فارسی و ترکی،از عبد اللّه خان ازبک پادشاه بخارا متخلّص به عوض غازی(مجمع الخواص، 16).
عوف بن محلم(الفهرست،233).
فارسی،از نور الدین محمد بن محمد بن یحیی عوفی بخاری(سدۀ 7 ق)مؤلف«لباب الالباب» و«جوامع الحکایات»...برخی از اشعار او در بخش اول«جوامع الحکایات»آمده است.
ابو محمد طلحة بن عبد اللّه بن ابی عون عونی غسانی،مداح اهل بیت(علیه السلام).شیخ محمد سماوی در حدود 350 بیت اشعار او را از مناقب ابن شهر آشوب و جاهای دیگر جمع کرده است.
شرف الدین عیسی بن حجّاج عویس(-780 ق)، ناظم«البدیعیّة».مذکور در«کشف الظنون».
فارسی،از عهدی باکوئی خوشنویس(-965 ق) (نتایج الافکار،466).
فارسی و ترکی،از عهدی بن شمسی بن عبد الملک بغدادی،«ناظم منظر الابرار»و مؤلف تذکرۀ ترکی گلشن شعرا(هدیة العارفین، 48/1).
فارسی،از عهدی تبریزی(دانشمندان آذربایجان،282).
فارسی،از قاضی عبد الرزاق عهدی(یا عبدی) خراسانی،مصاحب قاضی نور اللّه شوشتری (روز روشن،487).
فارسی،از عهدی ساوجی،شاعر دربار شاه طهماسب صفوی(آتشکده،221).
فارسی،از میر مراد عهدی قزوینی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،154).
فارسی،از عهدی کوکب آبادی،معاصر جاهی صفوی(صبح گلشن،295).
فارسی،از حکیم عبد الرحیم عیاضی سرخسی، معاصر معزّی و نظامی عروضی(مجمع الفصحاء،354/1).
ص:387
فارسی،از احمد خان عیانی جهرمی(ریاض العارفین،468).
فارسی،از محمود بن محمد دهدار متخلص به عیانی،که«خلاصة الترجمان»را در 1013 ق تالیف کرد و منظومه ای به نام«سجنجل»دارد (آتشکدۀ،152).
فارسی،از میر عیانی پوستین دوز شیرازی(سدۀ 10 ق)(مجالس النفائس،392).
فارسی،از عیانی هروی،معاصر صادقی کتابدار (مجمع الخواص،231).
فارسی،از زین العابدین علی بن عبد المؤمن مؤلّف«تکملة الاخبار»،که در دیوان شاه طهماسب تا 973 ق خدمت می کرده است.
فارسی،از سید عیسی بن محمد علی عاملی اصفهانی(سدۀ 13 ق)ناظم مثنوی«الزهرة السنیّة».
عیسی بن جعفر بن محمد اعرجی که در 1308 ق مرثیه ای در وفات سید عبد الکریم اعرجی گفته است.مذکور در«تحفة بغداد».
فارسی،از عیسی بیک بن طالب خان تبریزی (دانشمندان آذربایجان،282).
فارسی،از قاضی عیسی بن خواجه شکر اللّه ساوجی از صدور و مقربان سلطان یعقوب (-896 ق)(مجالس النّفائس،118).
فارسی،از میرزا مسیح عیسی شیرازی(تذکرۀ نصرآبادی،386).
فارسی،از عیسی یزدی،درگذشته در هند و معاصر نصرآبادی(تذکره،285).
عیسی بن لطف اللّه بن مطهّر حسنی یمانی.مذکور در«نسمة السّحر».
فارسی،از عیشی اردبیلی که اشعارش از جنگ مؤرّخ 1135 ق نقل شده(دانشمندان آذربایجان،283).
فارسی،از محمد رضا عیشی اصفهانی،که در 1206 ق تاریخ وفات سید مهدی جزائری را گفته است(نجوم السماء،300).
فارسی،از عیشی حصاری که نخست محنتی تخلص می کرده و به دهلی رفته و نزد اکبر تقرب یافته است(صبح گلشن،296).
فارسی،از علی محمد عیشی شیرازی،شاگرد نصرت(آثار عجم،564).
فارسی،از عیشی شیرازی معروف به کل عیشی (سدۀ 10 ق)که قزوینی هزلیاتی از او نقل کرده است(مجالس النفائس،403).
فارسی،از طالب علی خان بن علی بخش عیشی لکهنوی(-1240 ق)شاگرد قتیل(صبح گلشن، 296).
ص:388
فارسی،از حافظ علی بن نور عیشی غوری هروی که در 908 ق قصیدۀ مصنوعی در مدح سلطان حسین بایقرا سرود و یکی از قصائد موجود و مصنوع او«ممتاز البدایع»نام دارد.(تحفۀ سامی،69).
سید صدر الدین بن محمد امین فضل اللّه عیناثی عاملی(-1360 ق).خ.موجود.
سید محمد حیدر عیناثی حسینی عاملی(-1369 ق)،که«المنتخبات المختارات»او چاپ شده.
مهذّب الدین ابو الحسین احمد بن منیر،عین الزّمان طرابلسی شامی(-543 ق)،ناظم قصیدۀ رائیۀ «التتریّة»(مجالس المؤمنین،456).
فارسی،از میر عین علی حسینی گلپایگانی که بیشتر رباعی می سروده(تذکرۀ نصرآبادی، 254).
فارسی،از امیر عین القضات،قاضی ری(تحفۀ سامی،40).
عین القضات ابو الفضل عبد اللّه بن محمد میانجی همدانی(-525 ق)مؤلّف«التمهیدات»که رباعیات بسیاری از خود در آن آورده.تألیفات دیگری نیز دارد.
فارسی،از سید صدر الدّین بن سید مراد عینی (-1333 ش)،که منظومه های یادگار،آدینه، غلامان،یتیم،مرگ رباخوار و بخارا نیز از او چاپ شده است.
فارسی،از عبد القیوم عینی فراهانی که در هند اقامت گزید و نزد جهانگیر و قاسم خان حاکم بنگال تقرب یافت(صبح گلشن،298).
فارسی،از عیوقی،شاعر عهد غزنوی،که نسخۀ مثنوی«ورقه و گلشاه»او در موزۀ سرای طوپ قاپو در ترکیه موجود است و اشعاری نیز از او در «فرهنگ فرس»اسدی آمده است.
فارسی،از امامقلی خان زند(سدۀ 13 ق)؛جامع سید حسن تفرشی(المآثر و الآثار،222).
فارسی،از غازی قلندر سمنانی(مجمع الخواص، 194).
فارسی؟،از غازی کرای خان بن دولت کرای خان تاتار از پادشاهان کریمیه که به دست سپاه صفوی اسیر شد(مجمع الفصحاء،41/1).
فارسی،از محمد قاسم خان بن میرزا حسن غازی مازندرانی(-1271 ق)که محمد شاه قاجار را مدح گفته است(مجمع الفصحاء،367/2).
فارسی،از غلام رضا غافل،مؤلف«عتاب الغافلین».خ.ملک.
فارسی،از ملک حمزة بن جلال الدین غافل سیستانی(سدۀ 11 ق)(تذکرۀ نصرآبادی،36 و 483).
فارسی،از محمد تقی غافل طالقانی،معاصر شاه عباس ثانی(صبح گلشن،298).
ص:389
فارسی،از محمد اسماعیل غافل مازندرانی خوشنویس که از اکبر شاه لقب روشن رقم یافت (کلمات الشعراء،72).
فارسی،از میرزا آقا جان غافل مازندرانی،که منظومۀ«کسائیۀ»او چاپ شده.
فارسی،از صادق غافل مازندرانی.ط.تهران، 1337 ش.
فارسی،از اسد اللّه غالب آذربایجانی(سدۀ 13 ق)(ریاض العارفین،469).
فارسی،از عبد اللّه بن ابی حفص منجی غالب ایذجی خوزی(سدۀ 7 ق)(مجمع الفصحاء، 372/1).
فارسی،از اسد اللّه بن عبد اللّه بیگ غالب دهلوی (-1163 ق).ط.کانپور 1875 م؛لکهنو، 1310 ق،1924 م و مکرّر.
ص:390
بر او مدح گفت(میخانه،450).
در مدح معصومین(علیه السلام)،و دعا و مناجات،از محمد مهدی بن اسد اللّه زرگر(صائغ)اصفهانی (-1365 ق).خ.موجود.
فارسی،از علی بن محمد بن عبد الرزاق غریب دنبلی(سدۀ 13 ق)(دانشمندان آذربایجان، 285).
ص:391
ابو الحسین احمد بن علی غسانی اسوانی مصری ملقب به رشید(-562 ق)قاضی مصر در دولت فاطمیان(معجم الادباء،51/4).
ابو الفرج محمد بن احمد غسانی دمشقی معروف وأوأ(-ح 385 ق یا 390 ق)از شاعران سیف الدوله،ابن حمدان.ط.لیدن،1913 م.
فارسی،از ابو یزید محمد غضائری رازی (-426 یا 436 ق)مدّاح بهاء الدولۀ دیلمی،که مناظراتش با عنصری معروف است.ط.تهران، 1340 ش(در گنج بازیافته).
فارسی،از غضنفر(یا غضنفری)کله جاری، منسوب به قصبۀ کله جار کاشان،معاصر و معارض وحشی و از شاعران میر میران (مجمع الخواص،206؛تاریخ یزد،313).
فارسی،از غفوری رازی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،162).
فارسی،از غلام حسین بن غلام رضا که منظومۀ «فائدة الحیاة و مائدة الممات»او چاپ شده.
فارسی،از غلام رضا بن محمد حسین ذاکر قمی که منظومۀ«ریاض حسینی»او چاپ شده.
فارسی،از غلام غوث صمدانی که مثنوی فارسی او در هند چاپ شده.
فارسی،از غلام مصطفی بلگرامی(سرو آزاد، 74 و 328).
فارسی و اردو،از غلام نبی شاعر هندی (سرو آزاد،314-371).
فارسی،از سعید غلامی(صبح گلشن،300)
فارسی،از ملا غماز،شاعر دربار عبد العزیز خان در سمرقند(تذکرۀ نصرآبادی،441).
فارسی،از محمد بن یوسف غمام یوسف زادۀ همدانی(1292 ق-).ط.اصفهان، 1342-1346 ق.
فارسی،از غمدل دیلمقانی(سدۀ 13 ق) (دانشمندان آذربایجان،286).
فارسی،از محمد کاظم بن عباس غمگین اصفهانی(-1355 ق).ط.تهران،1328 ش.
فارسی،از محمد تقی غمناک فرش فروش اصفهانی،که«لئالی غم»و«گنجینۀ مصائب»او چاپ شده.
فارسی،از عبد الوهاب بن محمد غنائی حسینی معموری هندی،شارح دیوان خاقانی در 1018 ق.
فارسی،از سید عبد الغنی غنی عضو انجمن دانشکدۀ اصفهان(شعرای اصفهان،339).
فارسی،از عبد الغنی تبریزی(دانشمندان آذربایجان،287).
ص:392
فارسی،از سید عبد الغنی غنی تفرشی(آتشکده، 407).
غنی زاده
فارسی،از محمود غنی زادۀ سلماسی(-1353 ق).ط.تهران،1332 ش.
فارسی،از محمد طاهر غنی کشمیری(-1079 ه).ط.کانپور،1304 ق و مکرّر؛لکهنو، 1261 ق و مکرّر.
فارسی،از غنی مسگر لاهیجی(مجمع الخواص، 238).
فارسی،از محمد اکرم غنیمت پنجابی ملتانی (-110 ق).ط.لاهور،1337 ش.
فارسی،از سید محمد غنی یزدی،از سادات عریضیّه(تاریخ یزد،313).
فارسی،از غواصی یزدی(یا خراسانی)معاصر سام میرزا که خرده فروش بوده و روزی 500 بیت می سروده،کتابهای«روضة الشهداء»، «قصص الانبیاء»،«تاریخ طبری»،«کلیله و دمنه»و«ذخیرۀ خوارزمشاهی»را به نظم آورده است(تحفۀ سامی،174؛تاریخ یزد،313).
ص:393
فارسی،از غیاث الدین،محمد کججی برادر جلال الدین امیر بیگ مهرداد،معاصر سام میرزا و نوادۀ غیاث الدین کجج که در بالا یاد شد(تحفۀ سامی،57).
ص:394
مقیم دهلی و شاعر دربار محمد شاه(صبح گلشن،301).
فارسی،از شاهویردی غیوری،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،32).
فارسی،از حسن غیور کرمانی وزیر گرجستان و معاصر شفیعا(تذکرۀ حزین،28).
فارسی،از سید عبد اللّه فائح قزوینی،فرزند قوام الدین سیفی،ناظم«التحیّة العبهریّة»در صلاة و تحیّات.
فارسی،از برخوردار بیک بن آقا ولایت فاتح گلپایگانی(-پیش از 1083 ق)،وزیر گلپایگان نصرآبادی این دیوان را دیده بوده است.
فارسی،از میر رضی فاتح گیلانی که در سفر گجرات به دست دزدان کشته شد(تذکرۀ حزین، 111).
فارسی،از علیرضا بن محمد حسین فاتحی محمد شفیعی اصفهانی(1289 ش-)که «حقیقت گویی»و برخی دیگر از آثار منظوم او چاپ شده.
فارسی،از فاخر بهبهانی مقیم اصفهان و معاصر نصرآبادی(تذکره،361).
فارسی،از احمد فاخر تبریزی(سدۀ 13 ق) (دانشمندان آذربایجان،290).
ابو الحسین فاد شاه ناصر علوی،شاعر اهل بیت (علیه السلام)(معالم العلماء،137).
فارسی،از کمال الدین مرتضویان فارسانی (1291 ش-)که رباعیاتش در اصفهان طبع شده(شعرای اصفهان،344).
فارسی،از ملاّ اسماعیل فارس سیف الشعراء، معاصر ناصر الدین شاه قاجار.خ.دانشگاه تهران.
ابو الشول فارس بن عدنان،شاعر اهل بیت(معالم العلماء،137).
ص:395
است.
فارسی،از فارغ(یا فارغا)قمی،که با دانای کشمیری به سرودن«شاهنامۀ فرخ سیر» موظف شد(صبح گلشن،159).
فارسی،از فارغی استرآبادی(آتشکده،153).
فارسی،از فارغی تبریزی(سدۀ 13 ق)که تربیت نسخۀ آن را داشته است(دانشمندان آذربایجان،290).
فارسی،از محمد صالح فارغی هندی که پدرش کتابدار اکبر بوده(طبقات اکبری،509/3).
فارسی،از فارغی شیرازی،برادر شیخ فتح اللّه شیرازی و پدر میر مرتضی منجّم،که به هند سفر کرد و نزد اکبر شاه تقرب یافت.وی گاهی فایقی نیز تخلص می کرد(فارسنامۀ ناصری،149/2).
فارسی،از فارغی هروی معاصر نوائی(مجالس النفائس،69).
فارسی،از ابو الوجد ابن وجیه الدین فارغی هروی (-940 ق)که به هند رفت و نزد همایون مقرب گردید(صبح گلشن،305).
فارسی،از ابراهیم قوام فاروقی(سدۀ 8 ق) مؤلف«شرفنامۀ منیری»،که اشعار بسیاری از خود در شواهد لغات آن کتاب آورده است.
فارسی،از زین العابدین فاضل خوزانی اصفهانی (تذکرۀ نصرآبادی،418).
فارسی،از فاضل طبسی که حافظ قرآن و معاصر سام میرزا بوده(تحفۀ سامی،159).
فارسی،از محمد حسین بن علی مراد انصاری.ط.
تهران،1324 و 1328 ق.
فارسی،از ملاّ فاضل کاشانی،نوادۀ ملا شانی،که به گفتۀ نصرآبادی بیش از 100 هزار بیت شعر داشته(تذکره،374).
ص:396
فارسی،از سید رضا بن میر فاضل موسوی هندی (-1222 ق)مقیم اصفهان(مجمع الفصحاء، 284/2).
فارسی،از محمود فانی اهری،که در 1304 ق، 70 ساله بوده(دانشمندان آذربایجان،290).
فارسی،از میرزا باقر فانی تبریزی(-1350 ق) که«گنج پهلوی»و«گل و بلبل»اثر طبع او در تبریز چاپ شده.
فارسی،از فانی تبریزی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،137).
فارسی و ترکی،از صادق فانی تبریزی(1255 ق-)،مؤلف«الخمسة الادبیّة».
ص:397
فارسی؟،از فایض(سدۀ 13 ق)(دانشمندان آذربایجان،293).
فارسی،از محمد نصیر فایض ابهری(-1134 ق)شاگرد صائب و مصاحب حزین(تذکره، 104).
فارسی،از حیدر علی بن مسیح اللّه فایض اردبیلی (-1081 ق)(تذکرۀ نصرآبادی،190).
فارسی،از عباس فایض اصفهانی،عضو انجمن دانشکدۀ اصفهان(شعرای معاصر،340).
فارسی،از فایض خوانساری(صبح گلشن، 310).
فارسی،از محمد باقر فیض مازندرانی (-1118 ق)(صبح گلشن،309).
فارسی،از محمد(یا علی رضا)نائینی(سدۀ 13 ق).خ.آلهیات.
فارسی،از فایض نهاوندی(صبح گلشن،310).
فارسی؟،از فایق اردبیلی(سدۀ 13)(دانشمندان آذربایجان،293).
فارسی،از امینا بن شاه ولی فایق اصفهانی، معاصر نصرآبادی(تذکره،349).
فارسی،از غلام محمد بن غلام حسین فایق لکهنوی(-1241 ق).مؤلف«مخزن الفوائد»، «انشاء فایق»،«بهار معنی»و جز آنها(صبح گلشن،310).
فارسی،از فایقی تبریزی،(دانشمندان آذربایجان،294).
ص:398
فارسی،از فتحی اندجانی،ملازم بابر شاه (مجالس النفائس،158).
فارسی،از فتحی تبریزی که مشک می فروخته و معاصر سام میرزا بوده(تحفۀ سامی،148).
فارسی،از حکیم علی بن محمد فتحی ترمذی، معاصر سنائی و مختاری(مجمع الفصحاء، 372/1).
فارسی،از فتحی،شاعر دربار سلطان یعقوب (-896 ق)(مجالس النفائس،312).
فارسی،از فتحی شیروانی(دانشمندان آذربایجان،293).
فارسی،از فتحی قزوینی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،194).
فارسی،از فتحی کور که او نیز قزوینی و معاصر سام میرزا بوده(تحفۀ سامی،194).
فارسی،از ابو تراب فتوّت(صبح گلشن،312).
فارسی،از روح اللّه فتوحی منشی(سدۀ 10 ق) که نسخۀ منشآت او در دانشگاه تهران موجود است و غزلها،معماها و مثنویهائی از خود در آنها نقل کرده.
فارسی،از سید علی اکبر بن محمد علی فتوحی زواره ای(1323 ق-)،در 5000 بیت(شعرای اصفهان،447).
فارسی،از اثیر الدّین فتوحی مروزی مصاحب صابری و معارض انوری(مجمع الفصحاء، 372/1).
فارسی،از میرزا نوری فتوی عاملی،برادرزادۀ شیخ بهائی که شیخ الاسلام هرات بوده و همانجا درگذشته است(تذکرۀ نصرآبادی،194).
سید عبد الرؤف بن محمود امین عاملی شقراوی معروف به فتی الجبل(1318 ق-)که «العواطف السائرة»اثر طبع او چاپ شده.
سید محمد صادق بن علی فحام حسینی نجفی اعرجی(-1204 ق)؛خ.موجود.
سید معد بن فخّار موسوی،منقول از شیخ محمد جبعی که او از خط شهید اول نقل کرده(اجازات البحار،15).
فارسی،از مولانا فخر(سده 10)(مجالس النّفائس،401).
فارسی،از فخر الدین داود بن محمد بناکتی(-735 ق)،ملک الشعراء غازان خان و مؤلّف«روضة اولی الالباب فی تواریخ الاکابر و الانساب»(تاریخ ادبیات براون،122/3).
فارسی،از فخر خلخالی که از شیخ زادگان خلخال بوده(مجالس النّفائس،391).
فارسی،از میر عمید الدین فخر الدولۀ گیلانی.
سنگلاخ نسخۀ آن را به خطّ ملا معروف دیده
ص:399
بوده است(امتحان الفضلاء،173/1).
فارسی،از فخر الدین که در معما مهارت داشته و معاصر قزوینی مترجم«مجالس النفائس»بوده است(مجالس النفائس،254).
فارسی،از فخر الدین بروجردی،از شاعران متأخّر.خ.موجود.
ص:400
فارسی،از علی قلی میرزا اعتضاد السلطنۀ فخری (-1298 ق).خ.مجلس و دانشگاه تهران.
فارسی،از فخر الدین اسعد فخری گرگانی که در 446 ق به نظم مثنوی«ویس و رامین»پرداخته است.
الحبیب
فارسی،از سلطان محمد بن امیری فخری هروی،که دیوان غزلیات خود را نخست «بوستان خیال»نام نهاده و سپس آن را به نام خواجه حبیب اللّه وزیر خراسان«تحفة الحبیب» نامیده است؛ط.پاکستان.
فارسی،از میرزا سعید فدای اردستانی اصفهانی و-1243 ق).خ.تهران(سلطنتی سابق)
فارسی،از فدایی اردکانی که در 1085 ق به هند سفر کرده و بازگشته است(تاریخ یزد،316).
فارسی،از میر عماد الدین محمد فدایی استرآبادی(مجالس النفائس،87،261).
ص:401
فارسی،از حافظ چرگر(یا چرکین)فراتی تبریزی(دانشمندان آذربایجان،103).
فارسی،از ملا فراقی جوینی(مجالس النفائس، 168).
فارسی،از خواجه ابو البرکه فراقی سمرقندی قاضی سمرقند(مجالس النفائس،380).
فارسی،از فراقی طالقانی،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،311).
فارسی و عربی،از ابو نصر بدر الدین مسعود(یا محمود یا محمد)بن ابی بکر سنجری فراهی (640 ق)،ناظم«الجامع الصغیر»و«نصاب الصّبیان».
شیخ فرج بن حسن آل عمران قطیفی(1321 ق-)،مشتمل بر منظومۀ های«الجوهره»، «منهج السلامة»،«تحفة الابرار»،«مفتاح الفرج» و«الدرة الیتیمة».ارجوزۀ«مرشد العقول»وی چاپ شده.
ابو الفتح فرج بن مبارک بحرانی،خ.دیده شده.
شیخ فرج اللّه بن محمد درویش حویزی دارابجردی،معاصر حرّ عاملی(سلافة العصر، 192).
فارسی،از فرح لاهوری(صبح گلشن،314).
فارسی،از علی بابا فرخ تبریزی معاصر شیخ حسن زنوزی(دانشمندان آذربایجان،295).
فارسی،از فرخاری از شاعران فرغانه(آتشکده، 344).
فارسی،از فرخ حسین لاهوری مداح فرخ سیر (تذکرۀ حسینی،254).
فارسی،از فروغ فرخ زاد شاعرۀ معاصر که چند مجموعۀ او به چاپ رسیده،مانند«دیوار»، «عصیان»،«اسیر»،«تولّدی دیگر»...
فارسی،از محمد حسن خان بن علیمراد خان فرخ زند(-1237 ق)(مجمع الفصحاء،382/2).
فارسی،از فریدون میرزا بن عباس میرزا فرخ قاجار(مجمع الفصحاء،44/1).
فارسی،از فرخنده بنت محمد کاظم ساوجی.ط.
تهران 1347 ق.
فارسی،از فرخی استانبولی مداح سلطان سلیمان خان عثمانی(-974 ق)(مجالس النفائس،404).
فارسی،از حکیم ابو الحسن علی بن جولوغ فرّخی سیستانی(-429 ق).ط.تهران،1301 ق و مکرّر.
فارسی،از فرّخی شیروانی(یا شروانی)مداح سلطان منوچهر بن قابوس بن وشمگیر(-420
ص:402
ق)(مجالس النّفائس،345).
فارسی،از محمد بن ابراهیم فرّخی یزدی (-1358 ق).ط.تهران،1320.ش و مکرّر.
فارسی،از سید اسد اللّه فرد بلگرامی(-1149 ق)(سرو آزاد،336).
فارسی،از سید ابو الحسن فردوسی شیرازی، معاصر هدایت(مجمع الفصحاء،82/2).
ص:403
فارسی،از فرقی هروی معاصر صادقی کتابدار (مجمع الخواص،294).
فارسی،از عباس فروتن کرمانی(1343 ق-).
فارسی،از محمد علی فروغ اصفهانی(1100 ق-)(تذکرة الشعراء،101).
فارسی،از میرزا مهدی فروغ الدّین فروغ اصفهانی فرزند محمد باقر بهجت(1223 ق-)؛ خ.دانشگاه تهران.
فارسی،از میرزا محمد فروغ منجم اصفهانی.
مذکور در«مدایح معتمدیه».
فارسی،از جلال برجیس بن ابی طالب فروغ اصفهانی(شعرای معاصر اصفهان،355).
فارسی،از حاج محمد حسین فروغ بیرجندی واعظ و خوشنویس(بهارستان،314).
فارسی،از حاج عبد اللّه فروغ تبریزی(-1210 ق).خ.دانشگاه تهران.
فارسی،از محمد قاسم(یا ابو القاسم)بن ملک الشعراء فتحعلی خان(صبا)فروغ کاشانی (-1291 ق)(المآثر و الآثار،195).
ص:404
فارسی،از محمد حسن فروغی لنجانی(1340 ق-)(شعرای معاصر اصفهان،422).
فارسی،از فروغی نیشابوری(سدۀ 10 ق) (مجالس النفائس،165).
فارسی،از علی بن احمد فرهاد اشتری(معاصر)، که منظومۀ«ستارۀ سحری»او چاپ شده.
فارسی،از فرهاد میرزا معتمد الدّولة فرزند عباس میرزا نائب السلطنه(-1305 ق) (مجمع الفصحاء،46/1).
فارسی،از فرهادی ماوراء النهری،شاعر دربار عبید اللّه خان شیبانی(مجالس النّفائس،158).
ص:405
معروف به گنج شکر یا شکر گنج(-664 ق) (مجمع الفصحاء،34/1).
فارسی،از فرید فارسی(هفت اقلیم،198).
فارسی،از فریدون شیرازی،شاگرد ملاّ رجبعلی حکیم(تذکرۀ نصرآبادی،198).
ص:406
گویا مثنوی«وامق و عذرائی»نیز داشته است (مجمع الفصحاء،381/1).
فارسی،از فصیحی هروی انصاری خراسانی (-1049 ق)فرزند ابو المکارم،ملک الشعرای خراسان و معاصر شاه عباس صفوی(-1037 ق)که او را در 1027 ق به اصفهان برد.خ.
بانکی پور.
فارسی،از فصیحی یزدی(مجمع الخواص، 263).
فارسی،از فضائی همدانی،استاد صادقی کتابدار (مجمع الخواص،247).
فارسی،از فضل بن عباس معروف به شیخ ابو العباس زنگی بخاری،معاصر رودکی (مجمع الفصحاء،381/1).
فضل بن عباس،شاعر و مداح اهل بیت(علیه السلام) (معالم العلماء،138).
فضل بن عتبه،شاعر و مداح اهل بیت(علیه السلام)(معالم العلماء،138).
فارسی،از فضل خلخالی(-945 ق)که از نوادگان با یزید خلخالی بوده است(دانشمندان آذربایجان،298).
ص:407
فارسی،ترکی و عربی،از محمد بن سلیمان فضولی بغدادی(-975 ق).دیوان ترکی او مکرّر چاپ شده و نسخه های دیوانهای فارسی و عربی او موجود است.
فارسی،از محمد امین بیگ فطرت بروجردی (مجمع الفصحاء،382/2).
فارسی،از میرزا معزّ الدین محمد بن میرزا فخرا، فطرت مشهدی(-1106 ق)که مدّتی هم موسوی تخلص می کرده است.خ.دانشگاه پنجاب پاکستان و ایشیاتک بنگال هند.
فارسی،از چراغعلی فطرت نوائی مازندرانی (مجمع الفصحاء،394/2).
فارسی،از فطری کشمیری که اکبر شاه را مدح گفته است(خزانۀ عامره،367).
فارسی،از ظریف الملک اشرف علی خان بن محمد شاه فغانی شاه جهان آبادی(سدۀ 12 ق) (صبح گلشن،318).
فارسی،از بابا فغانی(-925 ق)،شاعر دربار سلطان یعقوب و شاه اسماعیل.ط.لاهور؛ تهران،1316 ش.
فارسی،از فغان بن میر سعید کابلی که خویشاوند نوائی بوده(مجالس النفائس،80 و 255).
ظاهرا همان فغانی شیرازی است که سنگلاخ دیوانش را دیده است.(امتحان الفضلاء، 115/1).
فارسی،از فغانی کشمیری،معاصر نصرآبادی (تذکره،448).
ص:408
فارسی،از شمس الدّین فقیر شاهجهان آبادی دهلوی عباسی(-1183 ق).خ.دانشگاه داکا- بنگلادش و ایشیاتک بنگال هند.
فارسی،از فقیر لاهوری(صبح گلشن،482).
فارسی،از فقیری که معاصر فخری(سدۀ 10 ق)بوده و به قول او دیوان غزل را تمام کرده است(مجالس النفائس،166).در تذکرۀ صبح گلشن(ص 319)و دانشمندان آذربایجان(ص 300)از فقیری تبریزی یاد شده که یا همین شخص است و یا مصحف حقیری است.
فارسی،از فقیری همدانی معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،148).
فارسی،از مولانا فقیه که به جامی ارادت داشته و بیشتر تألیفات او را به خط خویش نوشته است (تحفۀ سامی،99).
فارسی و عربی،از میر محمد باقر بن حسین فقیه ایمانی اصفهانی(-1370 ق)،ناظم «الخصائص المهدیّة»(شعرای اصفهان،367).
فارسی،از فقیهی مروزی که از افاضل خراسان بوده است(مجمع الفصحاء،381/1).
فارسی،از محمد شفیع بن بهاء الدّین محمد فکرت،زنده در 1187 ق.خ.موجود.
فارسی،از غیاث الدین منصور فکرت هندی، معاصر سرخوش(کلمات الشعراء،87).
فارسی،از سید نعمت اللّه شیخ الاسلام لاریجان، معاصر فتحعلی شاه قاجار(مجمع الفصحاء، 382/2).
فارسی،از فکری اردوبادی معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،175).
فارسی،از فکری استرآبادی صحاف معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،169).
فارسی،از محمد رضا فکری اصفهانی،معاصر حکیم شفائی که حکیم او را هجو کرده است (آتشکده،185).
فارسی،از ملاّ یحیی فکری طالقانی معاصر نصرآبادی(تذکره،195).
فارسی،از امیر علی فکری برادر قدسی کربلائی (صبح گلشن،319).
فارسی،از سید محمد فکری مشهدی معروف به جامه باف(-973 ق)که به هند رفت و نزد اکبر تقرب یافت(آتشکده،94).
فارسی،از فکری نوربخشی رازی که به حیدرآباد دکن رفت و از شاه طاهر دکنی استفاده برد.وی نخست سیری تخلص می کرد.ظاهرا همان فکری دماوندی رازی است که در آتشکده(ص 215)یاد شده.
فارسی،از لطفعلی فگار شیرازی(طرائق الحقایق،157/3).
ص:409
فارسی،از قاضی احمد فگاری سبزواری، معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،174).
سنگلاخ نسخۀ آن را به خط عبد الرزاق، خواهرزادۀ میر عماد دیده بوده است(امتحان الفضلاء،319/1).
فارسی و ترکی،از مراد خان بن تمر خان فگاری، معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،174).
فارسی،از فگاری سمرقندی،معاصر عبد اللّه خان ازبک(صبح گلشن،319).
فارسی،از نصر اللّه فلسفی(معاصر)استاد دانشگاه تهران(نامۀ سخنوران،129).
فارسی،از شیخ فرید علی فلک کاکوروی لکهنوی،شاگرد یحیی الدین ذوق(صبح گلشن، 320).
فارسی،از محمد رضا بن محمد جواد فلک یزدی (تاریخ یزد،317).
فارسی،از نجم الدّین محمد(یا جلال الدین محمد مؤمن)فلکی شیروانی(-577 ق)که در ستاره شناسی نیز مهارت داشته؛ط.لندن،1929 م.خ.مجلس و سلطنتی سابق-تهران.
فارسی،از ملا علی فنای اصفهانی خوشنویس (-1350 ق)،که خودش دیوان خویش را گرد آورده(شعرای اصفهان،368).
فارسی،از ملاّ خورد فنای زرگر شاعر دربار اکبر (طبقات اکبری،516/2).
فارسی و ترکی،از میرزا عبد الرسول بن محسن فنای زنوزی(-1263 ق).خ.مجلس،ملی و دانشگاه تهران؛آستان قدس،ش 11959 (1255 ق).
فارسی،از حیدر علی بن حاج علی فنای کشمیری مدرّس،معاصر نصرآبادی(تذکره،446).
فارسی،از فنا همسر جهانگیر پادشاه(تذکرة الخواتین،155).
فارسی،از ملا علی فنای لنجانی.مذکور در «مدایح معتمدیّه».
فارسی،از میرزا عبد اللّه فنا معاصر عالمگیر و شاگرد محمد زمان راسخ(صبح گلشن،320).
فارسی،از ملا رمضان فنایی صحّاف استرآبادی (تحفۀ سامی،178).
فارسی،از میرزا اسود بن غیاث الدین عزیز فنایی رضوی(تحفۀ سامی،28).
فارسی،از میرزا احمد فنایی مهدوی اصفهانی (1316 ق-)(شعرای معاصر اصفهان،369).
فارسی،از سید محمد بن زین العابدین فنایی رضوی اصفهانی خوانساری(1293 ق-) (شعرای معاصر اصفهان،370).
ص:410
فارسی،از فنایی اصفهانی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،152).
دیوان فنایی جغتایی-دیوان فانی
فارسی،از شیخ احمد فنایی خلخالی(-985 ق)،شاگرد غیاث الدین منصور دشتکی (آتشکده،35).
فارسی،از فنایی سبزواری،ساکن قزوین (آتشکده،79).
فارسی،از فنایی شاه بیگی عامل دیوان شاه طهماسب صفوی اول(صبح گلشن،321).
فارسی،از سید محمد فنایی اعتمادی کاشانی، که«آثار الحقایق»(منظوم)و«رباعیّات فنایی» از آثار او به چاپ رسیده.
فارسی،از فنایی کشمیری(صبح گلشن،321).
فارسی،از کمال الدّین حسین بن شهاب الدین فنایی.گازرگاهی هروی(874 ق-)مؤلّف «مجالس العشاق»،که اشعار بسیاری از خود در آن نقل کرده است.
فارسی،از ملا علی فنایی علاف مشهدی که در روزگار اکبر به هند سفر کرد(آتشکده،93).
فارسی،از کمال الدین حسینی فنایی یزدی معاصر شاه سلطان حسین(صبح گلشن،321).
ابو الحسن علی بن احمد بن محمد فنجگردی نیشابوری شیخ الافاضل(-503 یا 513 ق) جامع«تاج الاشعار»،(اشعار منسوب به امیر المؤمنین(علیه السلام)).مذکور در«معجم الادباء».
فارسی،از ابو القاسم بن میرزا بزرگ موسوی معروف به میرفندرسکی(-1050 ق)ناظم قصیدۀ یائیّۀ معروف که بر آن شرحها نوشته اند و چاپ شده.تألیفات متعدّدی نیز به نثر دارد.
فارسی،از فتح اللّه فؤاد قدسی کرمانی(-1340 ق)که مجموعۀ آثار او مکرر چاپ شده.
زینب فواز بنت علی آل فواز عاملی(-1327 ق).مذکور در«نابغات القرن العشرین».
فارسی،از ملا مقیمای فوجی نیشابوری،فرزند قیدی و برادرزادۀ نظیری نیشابوری،که مدتی در هند بود و ساقینامۀ او در موزۀ بریتانیا موجود است.
فارسی،از فوزی که«بلبلستان»او به نثر و نظم بر شیوۀ«گلستان»و«بوستان»در یوگوسلاوی سابق و عکس آن در کتابخانۀ مرکزی موجود است.
فارسی،از فوق الدّین احمد فوقی یزدی(سدۀ 11 ق).خ.مجلس،ملک و دانشگاه تهران.
فارسی،از فتونی صحاف اصفهانی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،140).
ص:411
فارسی،از ملا محمد فهمی رازی که منظومۀ «قسمتنامۀ»او در کتابخانۀ مرکزی موجود است.
فارسی،از سلطان محمد بن شاه طهماسب صفوی معروف به خدابنده و متخلص به فهمی (-1003 ق)(مجمع الخواص،9).
فارسی،از شاه قاسم بن عزیز الدین فهمی قزوینی (-999 ق)،برادر عارفی قزوینی(صبح گلشن، 322).
فارسی،از فهمی کاشانی که به مذهب نقطویه تمایل داشته(مجمع الخواص،200).
فارسی،از شمس الدین محمد فهمی کرمانی صدر دربار سلطان محمد صفوی(آتشکدۀ، 121).
فارسی،از فهمی هرمزی از اهالی جزیرۀ هرمز در خلیج فارس(هفت اقلیم،55).
فارسی،از بدر الدین فهمی یزدی(تاریخ یزد، 319).
فارسی،از عبد الرزاق بن علی فیاض لاهیجی (-1051 ق).خ.آستان قدس،ش 4730(سدۀ 11 ق).
فارسی،از فیروز شاه بهمنی(-825 ق)امیر سند (مجمع الفصحاء،41/1).
فارسی،از فیروز مشرقی(-283 ق)معاصر عمرو لیث صفار(مجمع الفصحاء،381/1).
فارسی،از سید کریم بن مصطفی منتظم الدولۀ فیروزکوهی که منظومۀ«عفافنامۀ»او در موضوع حجاب چاپ شده.
فارسی،از ابراهیم فیض شاهجهان آبادی (-1124 ق)که نستعلیق را خوش می نوشته (نتایج الافکار،544).
فارسی و عربی،از سید فیض علی موسوی مشهدی که فیض علی و حکیم تخلص می کرده (مرآت الخیال،258).
فارسی،از عبد الحسین فیض علی شاه عارف طبسی(-1199 ق).
فارسی،از محمد محسن بن مرتضی فیض کاشانی(-1091 ق).خ.مجلس،ملی و ملک تهران.
فارسی،از قاضی فیض اللّه حاجبی بغدادی معاصر شاه طهماسب صفوی و قاضی سپاه او (تحفۀ سامی،49).
فارسی،از فیض اللّه شوشتری که در ریاضیات، نجوم و معما ماهر و معاصر نصرآبادی بوده است(تذکره،535).
فارسی،از میرزا احمد فیض لرستانی،مداح منوچهر خان معتمد الدوله.مذکور در«مدایح
ص:412
معتمدی».
فارسی،از میرزا علی اکبر فیضی،متولی آرامگاه فتحعلی شاه قاجار.خ.ملک.
فارسی،از میر معزّ الدین محمد فیضی اصفهانی (-952 ق)که 7 سال صدارت شاه اسماعیل صفوی را داشته(تحفۀ سامی،22).
فارسی،از ملاّ آقا بابا فیضی تبریزی،که «چهارده بند»او در هامش«مجالس المتقین» چاپ شده.
فارسی،از علی فیضی تربتی،در 5000 بیت (تحفۀ سامی،118).
فارسی،از ابو الفیض بن شیخ مبارک فیضی دکنی (-1004 ق)که نخست فیضی و سپس فیاضی تخلص می کرده.ط.هند.خ.مجلس و دانشگاه تهران،امیر المؤمنین نجف و دار الکتب قاهره.
فارسی،از سید حسن فیضی واعظ شیروانی، معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،42).
فارسی،از یزدی عصار،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،120؛تاریخ یزد،320).
فارسی،از حبیب اللّه بن محمد علی(گلشن) قاآنی شیرازی(-1270 یا 1272 یا 1273 ق).
ط.تهران،1270 ق و مکرّر؛تبریز،1273 ق؛ بمبئی،1273 و مکرّر.
فارسی،از قائلی سبزواری که در زمان تالیف تحفۀ سامی(957 ق)در قزوین می زیسته(تحفۀ سامی،135).
دیوان قائم مقام-دیوان ثنائی فراهانی
فارسی،از میرزا عیسی(میرزا بزرگ)بن محمد محسن قائم مقام حسینی فراهانی (-1237 یا 1238 ق)مؤلف جهادیه.
فارسی،از قائمی قمّی که مؤلّف کتاب النقض (صص 239 و 628)او را در شمار شاعران شیعه آورده است.نسخۀ دیوان قائمی در کتابخانۀ لعلی استانبول موجود است که محتملا از همین شاعر خواهد بود.
فارسی،از حسن بن علی خان بن محمد خان قابل قاجار ایروانی،ملازم محمود میرزا قاجار.
مذکور در«سفینۀ محمود».
فارسی،از سید عبد اللّه قابل بلگرامی(-1132 ق)که خوشنویس هم بوده است(سرو آزاد، 340).
فارسی،از قابل شیرازی شاعر عهد قاجار.خ.
دانشگاه تهران.
فارسی،از محمد پناه قابل کشمیری(-1170 ق)شاگرد بیدل(نتایج الافکار،572).در صبح گلشن(ص 225)وفات قابل که پیشتر صنعت تخلص داشته،1140 آمده و محتمل است که هردو شرح حال مربوط به یک شاعر باشد.
ص:413
فارسی،از قابلی ترشیزی(یا شیرازی)،معاصر نوائی که شعرش را نکوهش کرده است(مجالس النفائس،66 و 240).
فارسی و عربی،از شمس المعالی قابوس بن وشمگیر دیلمی(-403 ق).دیوان مختصر عربی او در مصر چاپ شده.
فارسی،از عبد القادر تونی،ناظم مثنویی در موضوع جنگ قندهار(صبح گلشن،325).
فارسی،از وزیر خان بن محمد ظاهر خان قادر مشهدی(-1135 ق)از مقربان عالمگیر و فرّخ سیر(صبح گلشن،325).
فارسی،از داراشکوه محمد بن شاه جهان بن جهانگیر قادری(-1069 ق).خ.بنگال.
فارسی،از ملک الشعراء،عبد اللّه خان قاری کابلی.ط.لاهور،1342 ق و 1923 م.
فارسی،از میرزا غازی قاری تبتی،معاصر نصرآبادی(تذکرۀ،60).
فارسی،از سید ابو القاسم قاری مشهدی خراسانی،زنده تا 1083 ق،ناظم«نظم اللئالی» در تجوید که مکرر طبع شده.
ص:414
فارسی،از قاسم مشهدی طوسی(-995 ق)که خود را از نوادگان ارسلان جاذب که از امیران سلطان محمود بوده می دانسته است.خ.مجلس.
فارسی،از قاسم عاصم(سدۀ 10 ق)(مجالس النفائس،165).
فارسی،از قاسم بن عنایت اللّه متولّی آستانۀ حضرت عبد العظیم و معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،42).
فارسی،از قاسم غمزۀ بخارائی که از ظریفان آن شهر بوده(مجالس النفائس،169).
فارسی،از قاسم علی مشهدی،معروف به قاسم قصّه خوان(تحفۀ سامی،84).
فارسی،از قاسم قمی.نصرآبادی(تذکره،282) نوشته است که شاید با قاسم اردستانی یکی بوده باشد.
فارسی،از قاسم کاشانی،نوادۀ اهلی شیرازی (صبح گلشن،327).
دیوان قاسم کاهی(یا شعر او)-دیوان کاهی
دیوان قاسم گنابادی-دیوان قاسمی گنابادی
فارسی،از قاسم گوالیاری،نوادۀ محمد عطا مرصّع رقم،(صبح گلشن،327).
شیخ قاسم محیی الدین بن حسن بن موسی (-1379 ق)صاحب«الشعر المقبول»و «العلویات العشر»که هردو چاپ شده.
فارسی،از قاسم مرموز،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،188).
فارسی،از قاسم ولدی که از امیران سلطان حسین بایقرا بوده(مجالس النفائس،171).
فارسی،از قاسم بن خواجه میرکی هروی (مجالس النفائس،170).
فارسی،از قاسمی اردستانی(-984 ق)ناظم مثنوی«انیس العارفین»(تذکرۀ حسینی،269؛ روز روشن،546).برخی او را با قاسم قمّی یکی دانسته اند.
فارسی،از درویش قاسمی اصفهانی(مجالس النفائس،153).
فارسی،از درویش قاسم قاسمی تونی.مذکور در تذکرۀ دولتشاه.محتملا با سابق یکی است.
فارسی،از مجد الدین قاسمی خوافی،مؤلف «روضة الخلد»به شیوۀ«گلستان»و معاصر ولی دشت بیاضی که او را هجو گفته(صبح گلشن، 328).
فارسی،از قاسمی صیرفی معاصر و مصاحب حکیم شفائی(تذکرۀ نصرآبادی،282).
فارسی،از ابو القاسم بن ابی حامد قاسمی کازرونی شیرازی(سدۀ 11 ق)،شاگرد میرزا جان باغنوی.خ.آستان قدس،ش 4481.
ص:415
فارسی،از قاسمی کاشی(روز روشن،548).
ص:416
فارسی،از محمد معصوم قاضی شوشتری (تذکرۀ نصرآبادی،196).
فارسی،از قاضی صفی الدین عیسی،معاصر سام میرزا،نوادۀ قاضی عیسی معلم سلطان یعقوب (تحفۀ سامی،73).
فارسی،از قاضی علاء الدین عبد الخالق کرهرودی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی، 53).
فارسی،از قاضی عثمان قزوینی،ناظم «رضی نامه»(تاریخ گزیده،822).
فارسی،از قاضی عطاء اللّه رازی معاصر شاه طهماسب معروف به عطاء تهرانی(تحفۀ سامی، 32).
قاضی محمد بن قاضی نعمان مصری(-389 ق).مذکور در مقدّمۀ طبع«کتاب الهمّة»تالیف قاضی نعمان(ص 15).
فارسی،از قاضی سید محمد بن شکر اللّه ورامینی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،32).
فارسی،از قاضی محمود بن روح اللّه معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،30).
فارسی،از قاضی مسافر،معاصر شاه اسماعیل دوم(تذکرۀ نصرآبادی،472).
فارسی،از قاضی مسعود بن میر عبد الصمد رازی معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،40).
فارسی،از قاضی میرک بن خواجه شکر اللّه (-896 ق).وی معلم سلطان یعقوب بوده و پس از وفات او کشته شده(تحفۀ سامی،72).
فارسی،از قاضی نعمت گنابادی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،169).
فارسی،از قاضی نور اللّه عم قاضی صفی الدین، معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،73).
فارسی،دیوان قاضی نوری(یا قاضی نور) اصفهانی،قاضی روزگار شاه اسماعیل صفوی (کلمات الشعراء،119؛نیز مذکور در کشف الظنون).
فارسی،از قاضی نهاوندی معاصر نصرآبادی (تذکره،324).
فارسی،از قاضی هجیم طبرستانی که قصیده ای در 80 بیت به فارسی،عربی و طبری از وی در تاریخ طبرستان(ص 131)نقل شده.
فارسی،از قاضی یحیی لاهیجانی(سدۀ 10 و 11 ق)که به هند رفته و برگشته و در کاشان می زیسته است؛خ.سلطنتی سابق،تهران.
فارسی،از قاطعی مؤلف«تذکرة الشعراء»و «سفارت صدر جهان و حکیم همام»(سرو آزاد، 93).
ص:417
فارسی،از قامتی گیلانی که قدّی بلند داشته و معاصر صادقی کتابدار بوده است (مجمع الخواص،237).
فارسی،از محمد حسین بن حیدر علی قانع اسفهی اصفهانی(1319 ق-)که«شجرۀ طوبا» و«ره آورد»نیز اثر طبع اوست و چاپ شده (شعرای معاصر اصفهان،372).
فارسی،از محمد گلپایگانی(سدۀ 13 ق).خ.
مجلس.
فارسی،از قانع شوشتری،ناظم منظومۀ«آش و قلیه».
فارسی،از شیخ محمد علی قانع شیرازی بحرانی خواهرزادۀ محمد علی گلشن و دوست هدایت (مجمع الفصحاء،425/2).
فارسی،از مسیّب بن محبّت(یا محمد)قانع کاشانی(تذکرۀ نصرآبادی،369).
فارسی،از میر فدا حسین قانع لکهنوی(-1249 ق).مذکور در«ایضاح المکنون».
فارسی،از قانعی بخارایی،معاصر نصرآبادی (تذکرۀ،441).
فارسی،از بهاء الدین احمد قانعی طوسی،که «کلیله و دمنه»را به امر عزّ الدین کیکاوس سلجوقی به نظم آورد.خ.ملک.
فارسی،از قانعی قزوینی حکاک،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،149).
فارسی،از میر سید علی قانعی کاشانی(تذکرۀ نصرآبادی،404).
فارسی،از قانعی مشهدی خبوشانی مقیم استرآباد و معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی، 172).
فارسی،از قبائیان،فرزند سلطان بیغری(یا یبغو)بن طغان از ملوک ترکستان (مجمع الفصحا،53/1).
فارسی،از حکیم محمد بن عبد الصبور قبلی خوئی تبریزی،طبیب حضور محمد شاه و ناصر الدین شاه قاجار،مجموعۀ رباعیاتی است که در هررباعی بیتی از قصیدۀ«بانت سعاد» کعب بن زهیر را ترجمه کرده(دانشمندان آذربایجان،122).
فارسی،از عبد الغنی قبول کشمیری(-1139 ق)از خویشاوندان ملاّ شاه بدخشی و شاگرد میرزا داراب جویا(تذکرۀ حسینی،272).
فارسی،از قبولی شاعر دربار سلطان یعقوب (-896 ق)(مجالس النّفائس،307).
فارسی،از قبولی ترشیزی،معاصر نوائی (مجالس النفائس،64).در برخی نسخه های ترکی مقبلی هم آمده است.
ص:418
فارسی،از قبولی رستمداری(سدۀ 10 ق)از ملوک رستمدار(مجالس النفائس،400).
فارسی،از قبولی قندزی،معاصر نوائی(مجالس النفائس،72 و 224).سنگلاخ نسخۀ آن را به خط جعفر هروی دیده بوده است(امتحان الفضلاء،160/1).
فارسی،از قبولی هروی معاصر نوائی که پس از وفات شاعر،دیوان او را بر طبق وصیت او نزد نوائی برده اند(مجالس النفائس،616 و 43).
فارسی،از قبولی یزدی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،151).
فارسی،از قپلان بیگ یا قفلان بیگ سپاهی بدخشانی،از قورچیان شاه عباس(-1077 ق) که به هند رفته و مصاحبت صائب را گزیده و همانجا درگذشته است.خ.ایشیاتک بنگال.
فارسی،از قتالی مشهدی(آتشکدۀ،93).
فارسی،از قتلی بخارائی که شاعری مشهور و از مقرّبان عبد العزیز خان اوزبک بوده«صبح گلشن»،330).
فارسی،از محمد حسین بن درگاهی مل قتیل لاهوری(-1240 ق).خ.دانشگاه پنجاب لاهور.
فارسی،از سید مرتضی قتیل گلپایگانی معاصر هدایت(مجمع الفصحاء،425/2).در موزۀ بریتانیا نسخه ای از دیوان قتیل هست که محتملا همین دیوان باشد.
فارسی،از قدرت دهلوی(-1205 ق)ناظم منظومۀ نتائج الافکار(؟).مذکور در قاموس الاعلام ترکی.(بعید نیست که این شاعر همان قدرت گوپاموی بوده باشد که یاد خواهد شد.)
فارسی،از سید علی بن عزیز اللّه قدرت قمّی (-1316 ق)خ.موجود.
فارسی،از محمد قدرت اللّه قدرت گوپاموی لکهنوی(-1280 ق)مؤلّف تذکرۀ«نتایج الافکار».وی به علاوۀ دیوان چند مثنوی نیز دارد.
فارسی،از قدرتی اصفهانی،معاصر نصرآبادی (تذکرۀ،421).
فارسی،از قدری شیرازی که از شیراز به هند رفت(هفت اقلیم،306).
فارسی،از عبد الحسین بن محمد علی قدسی اصفهانی(-1366 ق)(شعرای معاصر اصفهان،272-277).
فارسی،ترکی و عربی،از عباسقلی آقا بن محمد خان قدسی باکویی(1208 ق-)،مؤلّف «گلستان ارم»و«ریاض القدس»(دانشمندان آذربایجان،306).
فارسی،از قدسی تفرشی که از سادات تفرش و معاصر صادقی کتابدار بوده(مجمع الخواص،
ص:419
100).
فارسی،از شیخ محمد ابراهیم قدسی خراشادی قاینی(-1354 ق)(بهارستان،342).
فارسی،از میرزا زمان قدسی دشتی(المآثر و الآثار،216).
فارسی،از حسین علی قدسی قهفرخی شاعر چهارمحال که در همانجا معلم بوده(شعرای معاصر اصفهان،384).
فارسی،از میر حسین قدسی کربلایی سبزواری، که از مقربان محمد خان حاکم هرات بوده.
(صبح گلشن،330).
فارسی و ترکی،از شیخ ابراهیم قدسی گنجوی (-1282 ق)(دانشمندان آذربایجان،306).
فارسی،از حاج محمد جان قدسی مشهدی (-1056 ق).خ.ملک،مجلس و دانشگاه تهران.
فارسی،از غلام رضا بن مهدی قدسی مشهدی (معاصر).ط.
فارسی،از قدسی هروی،معاصر نوائی(مجالس النّفائس،15 و 190).
فارسی،از سید محمد قدسی یزدی(-1356 ق) (تاریخ یزد،320).
فارسی،از قدیمی نقّاش گیلانی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،139).
فارسی،از قدیمی(یا ندیمی)طبال،معاصر نوائی(مجالس النّفائس،21 و 195).
فارسی،از محمد باقر قرابولاغی خلخالی،ناظم «ثعلبیه»که چاپ شده.
فارسی،از نور الدین محمد بن عبد الرزاق قراری گیلانی وزیر گیلان در حکومت خان احمد (مجمع الخواص،46).
فارسی،از قراضۀ شیرازی،معاصر نوائی که به هرات و سپس به سمرقند مهاجرت کرد (مجالس النفائس،63 و 236).
فارسی،از قراضی قزوینی معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،168).
فارسی،از قرانی مشهدی(مطلع الشمس، 441/2).
فارسی،از قربی که صادقی او را در شمار سادات یاد کرده است(مجمع الخواص،84).
فارسی،از قربی دماوندی که در بغداد دانش آموخت و به هند رفت(آتشکده،416).
فارسی،از ملا فتاح قربی شیرازی معروف به ملا فتاح مکّی مدنی(-1045 ق)که در جوانی به هند رفت و نزد اکبر تقرب یافت(صبح گلشن،
ص:420
331).
فارسی،از قربی لاهیجانی خوشنویس،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،92).
فارسی،از قرداش تبریزی چینی فروش،معاصر سام میرزا،مذکور در تحفۀ سامی(دانشمندان آذربایجان،307).
فارسی،از قرشی دیارجندی معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،77).
فارسی،از شمس العلماء محمد حسین قریب گرگانی معروف به جناب،مؤلّف«ابدع البدایع».
فارسی،از ملاّ علی نقی قسمت قمّی(تذکرۀ نصرآبادی،368).
فارسی،از محمد قاسم قسمت مشهدی(سدۀ 11 ق)(تذکرۀ نصرآبادی،313).
فارسی،از قسمتی استرآبادی،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،229).
فارسی،از قاسم بیگ قسمی افشار کرمانی (-989 ق).آیتی در«تاریخ یزد»(ص 320) وی را یزدی دانسته است.
فارسی،از امیر بیگ قصاب اصفهانی(روز روشن،557).
فارسی،از قصاب کاشانی؛ط.تهران،1338 ش؛خ.آستان قدس،ش 4732.
فارسی،از قصاب مازندرانی(سدۀ 13 ق)، مدّاح خانان مازندران،خ.مجلس.
فارسی،از قصاب یزدی(تاریخ یزد،321).
فارسی،از آقا عبد الرحیم قضائی یزدی (-1253 ق).خ.آستان قدس،4733؛نیز، ملک،ملّی و دانشگاه تهران.
فارسی،از قطب الدین احمد،از دودمان شیخ احمد جام(مجالس النّفائس،105،280)دیوان جمال الدّین قطب احمد در 1889 م در دهلی چاپ شده که محتملا از همین شخص است.
فارسی،از قطب الدّین حیدر تونی موسوی (-618 ق)مؤسس فرقۀ حیدری.خ.شهید مطهری.
فارسی،از قطب الدین عتیقی،پدر جلال الدین عتیقی(تاریخ گزیده،824).
فارسی،از قطب الدین محمد بختیار بن کمال الدین اوشی کاکی(-633 ق).ط.کانپور، 1904 م و 1915 م.
فارسی،از سلطان قطب الدین محمد خوارزمشاه بن تکش(-592 ق) (مجمع الفصحاء،52/1).
ص:421
فارسی و عربی،از قطب الدین محمد ذهبی حسینی شیرازی(-1173 ق)(ریاض العارفین، 482).
فارسی،از قطب الدین محمود بن مسعود معروف به ملا قطب علاّمۀ شیرازی(-710 ق)(هفت اقلیم،249).
فارسی،از قطب الدین عبد اللّه بن محیی الدین انصاری خزرجی سعدی شیرازی،استاد دوانی که ابواب الخیر را در 899 ق تالیف کرده(هفت اقلیم،250).
فارسی،از محمد بن عبد الغفار قطبی اصفهانی (معاصر)(شعرای معاصر اصفهان،379).
فارسی،از قطبی بن غیاثی تونی(-935 ق) (تحفۀ سامی،161).
فارسی،از قطبی گنابادی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،161).
ترکی،از قطبی،ملازم سلطان مسعود میرزا (مجالس النفائس،22 و 196).
فارسی،از حکیم ابو منصور امیر شرف الدین بن منصور قطران جیلی دیلمی تبریزی(-465 ق)؛ ط.تهران،1263 ق؛تبریز،1333 ش؛خ.
آستان قدس،ش 4736(1277 ق)و 4735 (1283 ق).
فارسی،از میرزا عبد الوهاب قطرۀ چهار محالی اصفهانی،شاعر روزگار فتحعلی شاه قاجار (مجمع الفصحاء،422/2).
فارسی،از ابو القاسم بن علی مدد قطرۀ طهرانی.
ط.تهران،1334 ش.
شیخ احمد بن صالح قطیفی بحرانی(-1315 ق)؛ط.
شیخ حسن بن علی قفطان نجفی(-1275 ق)، جامع:شیخ محمد سماوی.مذکور در«شعراء الغری».
فارسی،از قلاشی،معاصر نوائی(مجالس النّفائس،83 و 258).
فارسی،از شیخ محمد حسن بن محمد قلزم اصفهانی(-1326 ق)،در 3000 بیت(شعرای معاصر اصفهان،380).
فارسی،از قلزم،برادر عمان سامانی که معلم حبیب آبادی از او یاد کرده است.
فارسی،از سید مهدی بن سید یحیی قلزم یزدی (1270 ش-)که منظومۀ«هفتاد موج»او در 1309 ش در لندن طبع شده.
فارسی،از قل محمد شبرغانی،معاصر نوائی (مجالس النفائس،103 و 279).
فارسی،از میر قلندر،معاصر نوائی (مجالس النّفائس،78).
ص:422
فارسی،از محمد قلندر خراسانی(صبح گلشن، 381).
ترکی،از قلندر سمرقندی معروف به حریمی قلندر،معاصر نوائی(مجالس النفائس،41 و 214).
فارسی،از ابو الوفاء قلندر شاه نعمت اللهی کرمانی (مجمع الخواص،301).
فارسی،از قلی بخاری،ندیم عبد العزیز خان و معاصر نصرآبادی(تذکره،437).
فارسی،از قلیج ارسلان(تذکرۀ نصرآبادی، 492).
ترکی،از قلیج بیگ بغدادی(مجمع الخواص، 127).
فارسی،از سید قمر الدین بن حبیب اللّه اورنگ آبادی،که در 1175 ق از سفر حجّ بازگشته (خزانۀ عامره،380).
فارسی،از قمر السلطنه بنت فتحعلی شاه قاجار (از رابعه تا پروین،186).
فارسی،از منشی حسن بن اکرام اللّه قمر کاکوری هندی(صبح گلشن،334).
فارسی،از نظام الدین قمری اصفهانی مداح خاندان صاعدی و اتابکان فارس(سدۀ 7 ق).
خ.ادبیات تهران و آستان قدس،ش 4955 (سدۀ 11 ق).
فارسی،از قمری،ط.ایران.
فارسی،از سراج الدین قمری آملی(یا خوارزمی)معاصر کمال اسماعیل(-635 ق) (مجمع الفصحاء،477/1).این غیر از دیوان سراج قمری است.
فارسی،از پهلوان بیگ قمری خراسانی (مجمع الخواص،36).
ترکی،از محمد تقی قمری دربندی ناظم «کنز المصائب»که مکرّر چاپ شده.
فارسی،از ابو القاسم زیار بن محمد قمری جرجانی مازندرانی،مداح قابوس بن وشمگیر (-403 ق)(مجمع الفصحاء،477/1).
فارسی،از قاسم بیگ قمّی افشار(آتشکده، 19).
فارسی،از قنبری رازی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،178).
فارسی،از قنبری نیشابوری،مداح بابر میرزا و معاصر نوائی(مجالس النّفائس،39 و 213).
فارسی،از ملا هادی قواس شوشتری،مذکور در «تذکرۀ شوشتر».
فارسی،از سید میر شاه قوام الدّین اصفهانی
ص:423
(-پس از 940 ق)صدر روزگار شاه اسماعیل (آتشکده،185).
فارسی،از قوام الدین طبسی.سنگلاخ آن را به خط جمشید خوشنویس دیده بوده(امتحان الفضلاء،152/2).
فارسی،از آقا قوام الدین لاریجانی،یوزباشی تفنگچیان که در روزگار شاه عباس اول در جنگ گرجستان کشته شد(تذکرۀ نصرآبادی، 52).
فارسی،از خواجه قوام الدین هروی شاعر دربار سلطان حسین بایقرا که در 911 ق تاریخ وفات او را به نظم آورد(تذکرۀ نصرآبادی،469).
فارسی،از قوامی خوافی،معاصر عوفی،مذکور در لباب الالباب.
فارسی،از اشرف الشعراء بدر الدین قوامی خباز رازی(سدۀ 6 ق)؛ط.تهران،1374 ق.خ.موزۀ بریتانیا.
فارسی،از قوامی فریومذی،مداح قوام الدین ناصر بن علی درگزینی وزیر سلطان سنجر.
مذکور در«لباب الالباب».
فارسی،از میر قوام الدین شیرازی،شاگرد غیاث الدین منصور دشتکی(صبح گلشن، 335).
فارسی،از قوام الدّین احمد قوامی مطرزی گنجوی،ناظم قصیدۀ مصنوعۀ«صنایع الاسحار»،خ.مجلس.
فارسی،از سید علی بن حسین قوامی مدرسی یزدی قوام الشعراء(-1358 ق)؛ط.تهران، 1367 ق.
فارسی،از قوسی اسفراینی،معاصر نوائی (مجالس النّفائس،73 و 248).
فارسی و ترکی،از قوسی تبریزی،شاگرد آقا حسین خوانساری(-1098 ق)که در اصفهان می زیسته،خ.ملک.
فارسی،از قوسی تبریزی،معاصر سام میرزا، مذکور در«تحفۀ سامی».
فارسی،از اسماعیل بن علی خان قوسی تبریزی (دانشمندان آذربایجان،311).
فارسی،از قوسی شوشتری،نویسندۀ دیباچۀ دیوان خاقانی(تذکرۀ نصرآبادی،280).
فارسی،از قوسی هروی(یا طوسی)(مجالس النفائس،167؛روز روشن 464).
فارسی،از میرزا قهرمان کرمانشاهی(-ح 1337 ق)؛خ.موجود.
فارسی،از یزدان بخش بن محمد تقی قهرمان (1295 ش-).اشعار بسیاری از وی در مطبوعات منتشر شده است.
ص:424
فارسی،از قیدی شیرازی(-990 ق)که در عهد شاه طهماسب به هند رفته،نخست مورد بزرگداشت اکبر قرار گرفته و بعد از دربار او رانده شده است(تذکرۀ نصرآبادی،262).
فارسی،از قیدی کرمانی،معاصر نصرآبادی (تذکرۀ،262).
فارسی،از قیدی نیشابوری(-1074 ق)فرزند نظیری نیشابوری(خزانۀ عامره،436).
فارسی،از مولوی عابد حسینی قیس،شاگرد مفتی عباس لکهنوی.مذکور در«تجلیات».
فارسی،از قیصر هروی شاملو،ملازم حسین خان در هرات(تذکرۀ نصرآبادی،302).
فارسی،از قیصری بیگ شیرازی همدانی (-1022 ق)که در عهد شاه جهان به هند رفت (صبح گلشن،335).
شیخ حسن بن محمد قیّم حلّی(-1317 یا 1318 ق).دیوان را نخست عبد الکریم فرزند شاعر گرد آورده ولی در 1335 ق در واقعۀ حلّه سوخته است.اخیرا علی خاقانی برخی از اشعار پراکندۀ او را گرد آورده است.
فارسی،از شیخ ابو طاهر کاتب.سنگلاخ نسخۀ آن را دیده بوده(امتحان الفضلاء،214/1).
فارسی،از محمد بن عثمان کاتب خراسانی، معاصر عنصری(مجمع الفصحاء،485/1).
شیخ کاتب بن راضی طریحی(ح 1303 ق-)؛ جامع:محمد کاظم طریحی فرزند ناظم.
فارسی،از مولانا یوسف شاه کاتب هروی، معاصر نوائی(مجالس النّفائس،37 و 210).
فارسی،از کاتب(یا کاتبی)یزدی(-1000 ق) (صبح گلشن،335).
فارسی،از محمد کاتبی تبریزی(دانشمندان آذربایجان،311).
فارسی،از محمد بن عبد اللّه کاتبی ترشیزی (-839 ق).خ.مجلس،ملک و دانشگاه تهران.
فارسی،از کاتبی مشهدی(تذکرۀ حسینی، 281).
فارسی،از محمد باقر کاتبی نیشابوری(صبح گلشن،336).
فارسی،از کاتبی یزدی(تاریخ یزد،325).
فارسی،از محب علی کاسبی شوشتری(سدۀ 11 ق)مداح واخشنو خان حاکم شوشتر(تذکرۀ شوشتری،51 و 111).
فارسی،از اسماعیل بن حیدر علی کاشف اصفهانی(-پس از 1080 ق).خ.دانشگاه تهران.
ص:425
فارسی،از صدر الدین محمد باقر کاشف دزفولی (-1258 ق).خ.ملّی تبریز و موزۀ بریتانیا.
فارسی،از قاضی شریف الدین محمد بن شمس الدین محمد کاشف شیرازی(سدۀ 11 ق)،مؤلف«سراج المنیر»و«بهار و خزان»که جز دیوان منظومه هائی نیز داشته است(تذکرۀ نصرآبادی،251).
فارسی،از کاشف قراباغی(سدۀ 13 ق) دانشمندان آذربایجان،311).
فارسی،از میرزا علی اکبر بن سید رضی کاشف قمی(1317 ق-).خ.دیده شده.
فارسی،از کاشف الدین محمد بن سالک الدین یزدی(-910 ق).خ.دانشگاه تهران.
فارسی،از کاشفی بدخشانی،که در 1033 ق به هند رفت(صبح گلشن،336).
فارسی،از کمال الدّین حسین بن علی کاشفی واعظ سبزواری(-910 ق).خ.دانشگاه تهران و آصفیّۀ هند.
فارسی،از ملا حسن کاشی آملی که هفت بند او به پیروی خاقانی چاپ شده.
فارسی،از کاظم بن میرزا علی اصفهانی که در مشهد مقدس مجاور بود و کتابت می کرد(تذکرۀ نصرآبادی،128).
فارسی،از کاظم بن نصر اللّه بیدآبادی اصفهانی، در 3000 بیت(شعرای معاصر اصفهان،384).
فارسی،از کاظم تبریزی،معاصر نادر شاه افشار ناظم«طبّ منظوم».مذکور در«ریاض الجنّة».
فارسی،از کاظم تبریزی مقیم کاشان که در ایام عاشورا«روضة الشهداء»می خوانده و معاصر نصرآبادی بوده است(تذکره،371).
فارسی،از حکیم کاظمای تونی که به هند رفت و به نظم جنگنامۀ جلال الدین منکبرنی پرداخت (تذکرۀ نصرآبادی،402).
فارسی،از کاظم تویسرکانی،مؤلف«تذکرة الشعراء»در 1287 ق(فهرست مجلس، 160/3).
فارسی،از محمد کاظم بن حسین لاکانی رشتی نجفی(معاصر).خ.موجود.
ص:426
123).
فارسی،از کاظم[بن]محمد صادق قمی،شاگرد قاضی محمد سعید قمی(آتشکده،234).
فارسی،از محمد کاظم بن محمد صادق کاشی (-1273 ق)ناظم چند ارجوزه که یاد شد.
فارسی،از میرزا کاظم بن میرزا مینا کاشی که به هند رفت و در دربار او رنگزیب واقعه نویس شد (تذکرۀ نصرآبادی،132).
شیخ کاظم بن سلمان کواز شمری حلی کاظمی، در حدود 11000 بیت.
فارسی،از کاظم نصرآبادی،معاصر طاهر نصرآبادی(تذکره،299).
شیخ عبد المحسن بن حاج محمد کاظمی (-1354 ق).ط 1939 و 1947 م(بخشی از دیوان).
فارسی،از کاظمی هروی،معاصر نوائی،که به سفارت به هند رفت و در بازگشت در شیراز درگذشت(مجالس النّفائس،37 و 211).
ص:427
آل البیت(علیه السلام)
کامل سلیمان عاملی.ط.1371 ق.
کامل شعیب عاملی صیداوی.ط.صیدا،1922 م.
فارسی،از کاملا،خواهرزادۀ میر تقی کاشی (تذکرۀ نصرآبادی،309).
فارسی،از اسماعیل کامی اصفهانی (مجمع الفصحاء،426/2)؛
فارسی،از شاه حسین کامی اوبه،معاصر نوائی (مجالس النّفائس،60 و 234).
فارسی،از کامی سبزواری،شاگرد جامی (آتشکده،79).نصرآبادی نیز از شاعری به نام کامی سبزواری یاد کرده است(تذکره،281 و 525).
فارسی،از میر علاء الدولة بن میر یحیی کامی قزوینی،معاصر شاه اسماعیل دوم صفوی.که در روزگار شاه طهماسب به هند گریخت و نزد اکبر تقرب یافت و تذکرۀ«نفائس المآثر»را تألیف کرد(تذکرۀ نصرآبادی،472).
فارسی،از شیخ محمد بن حسن کامی لاهیجی (ح 1310 ق-)،مؤلف«تراجم اعیان گیلان».
فارسی،از شیخ محمد بن حسن کامی لاهیجی (ح 1310 ق-)،مؤلف«تراجم اعیان گیلان».
فارسی،از کامی لاهیجی،منشی خان احمد خان حاکم گیلان و معاصر صادقی کتابدار (مجمع الخواص،57).
فارسی،از دوست محمد کامی گوشوانی هروی، معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،83).
فارسی،از شاه حسین کامی یزدی(-954 ق) (تاریخ یزد،325)
فارسی،از امیر عنصر المعالی کیکاوس بن اسکندر،مؤلّف«قابوسنامه»،که در همین اثر مقداری از اشعار خویش را نقل کرده است.نیز مذکور در لباب الالباب(31/1).
فارسی،از ابو القاسم نجم الدین محمد معروف به ملاّ قاسم کاهی کابلی اکبرآبادی(-988 ق).خ.
ملّی تبریز و دانشگاه پنجاب پاکستان.
فارسی،از کاهی بدخشی،معاصر سلطان حسین بایقرا و شاگرد ملا محمد بدخشی(تذکرۀ حسینی،281).
فارسی،از عبد الکریم کاهی نیشابوری(مجالس النفائس،166).
فارسی،از شاه نصیر الدین(یا نصرة الدین)کبود جامه(سدۀ 6 ق).خ.مجلس.
فارسی،از رحیم بحری اسماعیلی کبودر آهنگی.ط.
فارسی،از حاج میرزا کبیر آقا بن میر باقر مراغی (-1325 ق)؛ط.
ص:428
فارسی،از میرزا مقیم بن میرزا قوام،کتابدار شاه عباس صفوی که به سفارت به دکن رفت(تذکرۀ نصرآبادی،75).
ابو صخر کثیر بن عبد الرحمان خزاعی معروف به کثیر عزة(-105 ق)(معالم العلماء،140).
فارسی،از کحلی تبریزی که اشعارش در بیاض گل احمد،مؤرّخ 1075 ق درج است (دانشمندان آذربایجان،314).نسخه ای نیز به عنوان«دیوان کحلی»در دانشگاه تهران موجود است.
فارسی،از کحلی شیرازی،معاصر سام میرزا که به قول او در کحالی بی بدل بود(تحفۀ سامی، 151).
فارسی،از عبد اللطیف کرام بخاری،شاعر دربار عبد العزیز خان(تذکرۀ نصرآبادی،436).
فارسی،از حافظ درویش حسین خادم کربلائی، مؤلف«روضات الجنان و جنات الجنان».خ.
موجود.
فارسی،از شاه کرم خوانساری(روز روشن، 573).
ص:429
هر شاعری که کاتب و منجم نیز بوده باشد.
فارسی و اردو،از میر صالح بن عبد اللّه(مشکین رقم)(-1060 ق)که در شعر فارسی کشفی و در اردو سبحانی تخلّص می کرد.
فارسی،از سید جعفر بن ابی اسحاق کشفی موسوی دارابی(-1267 ق)؛خ.ملک.
فارسی،از محمد سلامت اللّه کشفی هندی،ط.
کانپور،1278 ق.
ریگستان نجف(فارسی)
سید محمد بن مرتضی رضوی کشمیری(1308 ق)؛ط.
فارسی،از کشوری رودباری،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،151)؛خ.ملک(؟)
فارسی و ترکی،از نعمت اللّه دیلمقانی (دانشمندان آذربایجان،315).خ.مجلس.
کعب بن زهیر بن ابی سلمی مازنی(-26 ق) ناظم قصیدۀ«بانت سعاد»در مدح پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله).
هاشم بن حردان کعبی(-1331 ق).ط.نجف، 1354 ق.
فارسی،از کفائی گنجوی،مدّاح ملوک طبرستان (دانشمندان آذربایجان،315).
سید محمد کاظم بن محسن کفائی موسوی نجفی، مؤلف«عصور الادب العربی»و«الزهراء»که هردو چاپ شده.
فارسی،از یوسف شاه کفایت هروی خوشنویس (صبح گلشن،340).
فارسی،از کفاش اصفهانی،در مراثی سیّد الشهداء(علیه السلام)؛خ.دیده شده.
فارسی،از میر حسین کفری تربتی خوشنویس (-1077 ق)که به هند رفت و نزد خان خانان تقرب یافت(صبح گلشن،340).
فارسی،از کفری یزدی،معاصر نصرآبادی (تذکرۀ،419).
تقی الدین ابراهیم بن علی کفعمی(-905 ق) ناظم«منهج السلامة»و مؤلف«مصباح کفعمی».
محمد بن حسن کلاعی،که ابن شهر آشوب او را در شمار شاعران شیعه یاد کرده است(معالم العلماء،140).
فارسی،از کلامی اصفهانی،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،271 و 245).
فارسی،از کلامی خوافی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،158).
ص:430
فارسی،از فخر العلماء عبد اللّه بن علی(آگه) کلامی شیرازی(-1299 ق)(آثار عجم، 477).
فارسی؟،از کلامی کربلائی شاعر و صوفی بکتاشی معروف به جهان دده،(العراق بین الاحتلالین،137/4).
فارسی،از صدر الدین محمد کلامی لاری (آتشکده،298).
فارسی،از کلامی مروزی،مدّاح بغداد خاتون (آتشکده،131).
فارسی و ترکی،از کلان اندجانی،که از جانب بابر بر کابل و قندهار حکومت داشته(صبح گلشن،340).
فارسی،از خواجه کلان بزاز هروی،معاصر نوائی(مجالس النّفائس،85 و 259).
ص:431
فارسی،از کمال الدین اسماعیل بن جمال الدین عبد الرزاق اصفهانی(-626 یا 635 ق).ط.
لندن،1903 م؛بمبئی،1307 ق.خ.آستان قدس،ش 4741(1019 ق).
فارسی،از سید کمال کجکولی بلخی،معاصر نوائی که می نویسد 500 هزار بیت شعر داشته است(مجالس النّفائس،34 و 207).نوائی از کمال دیگری نیز نام می برد که به ترکی شعر می گفته است(مجالس النّفائس،50 و 224).
فارسی،از کمال تربتی،معاصر نوائی که غزلیات حافظ را تخمیس کرده(مجالس النفائس،32 و 205).
فارسی،از کمال الدین مسعود خجندی(-792 ق).ط.تبریز،1337 ش.
فارسی،از کمال الدین بن حسام خوافی هروی، ناظم«عوامل»که به نام معزّ الدین حسین کرت (-771 ق)سرود(فرهنگنامه های عربی به فارسی،157).
فارسی،از کمال الدین بن حسین خوانساری (-1361 ق)(شعرای معاصر اصفهان،387).
فارسی،از میر کمال الدین حسین،معاصر نوائی و جامی،که نزد سلطان یعقوب رفت و پس از بازگشت به خراسان به شرح«منازل السائرین» خواجه عبد اللّه انصاری پرداخت(مجالس النفائس،94 و 270).
فارسی،از کمال الدین حسین،فرزند خواجه نظام الملک و معاصر نوائی(مجالس النفائس، 106 و 280).
فارسی،از کمال الدین زنجانی(-687 ق)مدّاح خواجه شمس الدین محمد و برادرش عطا ملک جوینی و خواجه نصیر الدین طوسی (مجمع الفصحاء،487/1).
فارسی،از ملک کمال الدین ترمذی معروف به کمال الدین کوتاه پای که در نواحی بدخشان ولایت داشته و اشعارش در سفینۀ اشعار موجود در کتابخانۀ مجلس دیده شده(فهرست، 158/3).
فارسی،از کمال الدین مراغی(مجمع الفصحاء، 487/1).
فارسی،از کمال الدّین مسعود شیروانی(-905 ق)مدرس مدرسۀ گوهر شاد بیگم هرات (مجالس النفائس،91 و 266).
فارسی،از کمال الدین سیستانی(صبح گلشن، 342).
فارسی،از کمال الدین محمد(یا حسین)بن غیاث الدین حکیم و مؤرّخ شیرازی که معروف به کمال الدین حسین قصّه خوان و ابن غیاث نیز بوده.خ.ملک.
فارسی،از کمال الدّین محمد بن محمد حسین فسائی شیرازی،معاصر نصرآبادی(تذکره، 202).
ص:432
فارسی،از میرزا کمال الدین کاشانی مقیم اصفهان(صبح گلشن،343).
فارسی،از کمال گیلانی(آتشکده،164).در «نگارستان سخن»این شاعر با کمال شیرازی یکی دانسته شده است.
فارسی،از حیدر علی بن محمد مهدی کمالی اصفهانی(-1355 ق).ط.تهران،1370 ق؛ استانبول،1339 ق.
فارسی،از کمالی سبزواری(-1020 ق)،شاعر دربار شاه عباس اول صفوی،که«عباسنامه»را به نام او سرود(آتشکده،79).
فارسی،از امیر عمید کمال الدین جمال الکتاب کمالی بخاری سبزواری،شاعر خوشنویس و موسیقیدان،معاصر سنجر سلجوقی،مذکور در «لباب الالباب»عوفی.
فارسی،از کمتری کفاش شیرازی،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،275).
فارسی،از عبد الرّحیم کم گوی کشمیری(-ح 1100 ق)شاگرد سرخوش(کلمات الشعراء، 97).
ص:433
عباس صفوی و ناظم مثنوی«خسرو و شیرین» (آتشکده،257).
فارسی،از کوچک بیگ که از امراء سدۀ 10 ق بوده(مجالس النفائس،302).
فارسی،از رمضانعلی بن حسین علی نیستانی اردستانی،معروف به کوچک علی(-1337 ق)،منقول از معلم حبیب آبادی.
فارسی،از کور لطیف شاعر ماوراء النهری(سدۀ 10 ق)که فخری هراتی شعر او را ستوده است (مجالس النفائس،164).
فارسی،از شرف الشعراء،حکیم کوشککی قاینی،معاصر سلطان سنجر سلجوقی که شاعری هزل سرا بوده.مذکور در«لباب الباب».
ص:434
مجموعه های«ترانه های ملّی»و«خلنامۀ کوهی»او چاپ شده.
فارسی،از اسد اللّه کهتر.خ.ایشیاتک بنگال (1109 ق).
فارسی،از کیجیک میرزا شاهزادۀ تیموری، معاصر نوائی(مجالس النفائس،127 و 315).
فارسی،از کیخسرو خان،خواهرزادۀ رستم خان سپه سالار و معاصر نصرآبادی(تذکرۀ،17).
فارسی،از خواجه حسین کیرنگی باوردی،خال ابو نصر میهنه و معاصر نوائی،که مدّتی در هرات صدارت داشته(مجالس النفائس،105 و 279).
فارسی،از کیفی سیستانی که در اصل از یهودان سبزوار بوده،از آنجا به سیستان و سپس به هند رفته و فخر الزمانی در 1025 ق او را در لاهور دیده.وی مثنوی«آگاهنامه»را بر وزن مثنوی مولوی سروده(میخانه،560).
فارسی،از کیوان ناظم منظومۀ«موش و گربه» که در تبریز در 1262 ق چاپ شده و ظاهرا ناظم پس از روزگار عبید زاکانی می زیسته است.
فارسی،از عباسعلی بن اسماعیل کیوان قزوینی ملقب به منصور علی شاه که از صوفیه بوده ولی از آن طریقت روگردان شده.«عرفان نامه»که چاپ شده،تألیف اوست.
فارسی،از گدا حسین گدا که تقریظ او بر کتاب «الجامع الشفائیة»در سی و چند بیت چاپ شده.
ترکی،از گدائی،شاعر روزگار بابر میرزا،معاصر نوائی(مجالس النّفائس،83 و 258).
فارسی،از ابو القاسم گرامی معروف به آقا بابا اصفهانی(صبح گلشن،347).
فارسی،از گرامی بغدادی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،166).
فارسی،از گرامی تبریزی،فرزند سهوی(صبح گلشن،347).
فارسی؟،از محمد حسین گرامی ترک (آتشکده،20).
فارسی،از میر عبد الرحمان خان گرامی خوافی (-1124 ق).ط.لاهور،1932 م.
فارسی،از مهدی قلی گرامی کاشانی،که به قول نصرآبادی افزون بر غزلیات خمسه ای نیز داشته است(تذکرۀ،295).
فارسی،از گرامی کشمیری(-1156 ق)،فرزند قبول کشمیری(سرور آزاد،198).
فارسی،از دورۀ بیگ گرامی هروی،سفره چی دربار علی قلی خان حاکم هرات (مجمع الخواص،122).
فارسی،از محمد مؤمن گربۀ اصفهانی شاعر
ص:435
هزّال،معاصر شاه سلیمان صفوی(صبح گلشن، 347).
فارسی،از گربۀ شوشتری که شاعری ظریف و معاصر نصرآبادی بوده(تذکره،407).
فارسی،از اوحد الدین گرگانی شاعر متقدّم (مجمع الفصحاء،482/1).
فارسی،از گرمی بروجردی(مجمع الخواص، 296).
فارسی،از محمد قاسم گرمی شیرازی،از نوادگان اهلی شیرازی(صبح گلشن،348).
فارسی،از ملا حسین بن عبد اللّه گریان شهرابی اردستانی اصفهانی(سدۀ 13 ق)مؤلف«انوار المجالس»،«تذکرة الحال»و ناظم «دوازده بند».
فارسی،از گل بابا بلخی که در معما،لغز،عروض و قافیه مهارت داشته(صبح گلشن،348).
فارسی،از گلبدن بنت بابر شاه(از رابعه تا پروین،190).
فارسی،از گلچهره بنت بابر شاه(صبح گلشن، 348).
فارسی،از محمد صادق معروف به میرزای گلچین که«گلچین المدایح»او چاپ شده.
فارسی،از مجد الدین میر فخرائی،معروف به گلچین گیلانی،که منظومه هائی از جمله «نهضت»و«مهر و کین»از او چاپ شده.
فارسی،از احمد بن علی اکبر گلچین معانی (1295 ش-)که تألیفات متعددی از وی چاپ شده است.
فارسی،از گلخنی قمّی،معاصر سلطان حسین بایقرا،که شاعری سفیه،بدزبان،بی باک و ملامتی بوده(مجالس النفائس،161 و 297).
فارسی،از گلرخ بنت بابر شاه(صبح گلشن، 348).
فارسی،از رجب علی بن حسین گلزار اصفهانی (-1366 ق)(نامۀ سخنوران،161).
فارسی،از فضل اللّه گلزار فریز هندی(1349 ق-)(شعرای معاصر اصفهان،401).
فارسی،از گلشن که قصیدۀ نونیۀ مصنوع وی در یک مجموعۀ خطی دیده شد.
فارسی؟،از گلشن آذربایجانی(سدۀ 11 ق) (دانشمندان آذربایجان،318).
فارسی،از شیخ سعد اللّه گلشن احمدآبادی گجراتی(-1141 ق)(نتائج الافکار،606).
فارسی،از عبد الوهاب بن محمد حسین گلشن ایرانپور اردکانی یزدی(-1356 ق)،خ.
ص:436
امیر المؤمنین نجف.افزون بر دیوان منظومه های «عقل و جنون»و«دلکش و پریوش»نیز از اوست که چاپ شده.
فارسی،از علی بن عطاء اللّه گلشن انصاری جونپوری(-1200 ق)،در 5000 بیت.خ.
آصفیه.
فارسی،از محمد علی گلشن شیرازی پدر قاآنی (مجمع الفصحاء،426/2).
فارسی،از میرزا محمد گلشن گلپایگانی که نستعلیق را خوش می نوشته(سدۀ 13 ق)؛خ.
دانشگاه تهران.
فارسی،از راجه جیالال گلشن لکهنوی که اشعار او در صبح گلشن(ص 349)از دیوانش نقل شده.
فارسی،از رای گلاب گلشن لکهنوی سندیلوی، شاگرد قتیل(صبح گلشن،349).
فارسی،از علی اکبر بن محمد گلشن مشهدی تربتی،که روزنامۀ«آزادی»را از 1344 تا 1357 ق انتشار می داد؛ط.مشهد،1372 ق.
فارسی،ترکی و عربی،از ابراهیم بن محمد گلشنی بردعی(-940 ق)؛خ.دار الکتب قاهره.
فارسی،از گلشنی شبستری،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،142).
فارسی،از گلشنی شیرازی،که در روزگار جهانگیر به هند رفت(صبح گلشن،349).
فارسی،از گلشنی کاشانی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،133).
فارسی،از گل محمد نقشبندی(مقالات الشعراء، 692).منظومۀ«الهی نامه»در هند به نام گل محمد صاحب عالی چاپ شده که محتملا از همین شاعر است.
فارسی،از میرزا حسین خان گمنام ملقب به مرصّع پوش(-1334 ق).ط.تهران،1328 ش.
فارسی،از محمد جمال الدین بن وحید الدین گمنام هندی که اشعار او در تذکرۀ روز روشن (صص 588-593)از دیوانش نقل شده.
فارسی و اردو،از گنابیگم بنت علیقلی خان والۀ داغستانی(تذکرۀ الخواتین،158).
ترکی،از گنجی آذربایجانی(سدۀ 13 ق) (دانشمندان آذربایجان،320).
فارسی،از گنجی گلپایگانی،معاصر نصرآبادی (تذکره،394).
فارسی،از گوهر بیگم آذربایجانی(خیرات حسان،47/3).
فارسی،از ابراهیم بن اسماعیل گوهر کوهپایه ای اصفهانی(1342 ق-)(شعرای اصفهان،
ص:437
406).
فارسی،از گوهر خطیب و طبیب کرمانی(سدۀ 13 ق)(مجمع الفصحاء،429/2).
فارسی،از شمس الشعراء گوهر بنت موسی خان قاجار که مادرش دختر فتحعلی شاه قاجار بوده.
ط.تهران،1319-1320 ق.
فارسی،از محمد باقر خان گوهر مدراسی(سدۀ 12 ق).خ.مجلس.
ص:438
فارسی،از میرزا مهدی بن وکیل لشکر لاهوتی تفرشی بدایع نگار(-1320 ش)؛ط.تهران، 1306 ش.
فارسی،از ابو القاسم لاهوتی کرمانشاهی (-1335 ش).ط.مکرّر.
فارسی،از لایق بلخی،معاصر نصرآبادی (تذکره،441).
ص:439
سید لطف اللّه بن عطاء اللّه حسینی شجری نیشابوری،استاد منتجب الدّین،در 10000 بیت، مذکور در فهرست منتجب الدین.
فارسی،از لطف اللّه نیشابوری(-786 یا 810 ق)مداح امیر تیمور گورکان(مجالس العشاق، 141؛مجمع الفصحاء،29/2).خ.ملّی تهران.
فارسی،از لطفی اصفهانی(صبح گلشن،354).
فارسی،از لطفی تاشکندی(سدۀ 10 ق) (مجالس النفائس،164).
فارسی،از لطفی تبریزی،فرزند عرفی کمانگر (صبح گلشن،355).
فارسی،از لطفی شیرازی(تذکرۀ حسینی، 285).
فارسی،از لطفی طهرانی صرّاف(آتشکده، 216).
فارسی،از لطفی مشهدی،که از ظریفان مشهد و معاصر نوائی بوده(مجالس النّفائس،71).
فارسی،از لطفی که افزون بر شاعری در نجوم نیز مهارت داشته(تذکرة الشعراء،117).
فارسی،از لطفی نیشابوری،داماد ملاّ قیدی و معاصر نصرآبادی(تذکرۀ،315).
فارسی و ترکی،از لطفی هروی،معاصر نوائی که به قول او ملک الکلام زمان خویش بوده (مجالس النفائس،49 و 223).خ.مطهّری.
فارسی،از میرزا عبد اللطیف اصفهانی(سدۀ 13 ق)که در روزگار محمد شاه به هند رفت.
(مجمع الفصحاء،430/2؛صبح گلشن،355).
فارسی،از لطیف اصفهانی بصری معروف به لطیف قلندر که به بصره نزد علی پاشا رفت و گویا در هرات درگذشت(تذکرۀ نصرآبادی، 395).
فارسی،از لطیف خراسانی هروی،معاصر شاه محمد قزوینی،(مجالس النّفائس،394).
فارسی،از لطیف قزوینی(صبح گلشن،356).
ترکی،از لطیفی معاصر نوائی که در جوانی درگذشته و طبعی شوخ داشته(مجالس النفائس، 51 و 225).
فارسی،از شمس الدّین محمد فرزند قاضی زادۀ اردبیلی(سدۀ 10 ق).
فارسی،از لطیفی جونپوری که افزون بر دیوان مثنوی«منازل»را به پیروی حدیقۀ سنائی سروده(صبح گلشن،356).
فارسی،از لعلی میرزا بن شاهقلی سلطان بدخشانی از امیران اکبر شاه و مصاحب عبد القادر بداونی(روز روشن،598).
ص:440
فارسی و ترکی،از شمس الحکماء میرزا علی خان بن حاج آقا میرزا ایروانی(-1325 ق).ط.تبریز،1316 ق و مکرّر.
فارسی،از فرّخ لقای یزدی شاعرۀ اواخر روزگار صفویّه(تاریخ یزد،327).
فارسی،از لقائی خراسانی(سدۀ 10 ق) (مجالس النفائس،155).
فارسی،از لقائی سمرقندی(سدۀ 10 ق) (مجالس النّفائس،146).
فارسی،از لقائی لاهیجی که از بزرگزادگان لاهیجان بود و در جوانی درگذشت(تذکرۀ نصرآبادی،337).
دیوان لکنتی-دیوان روانی
فارسی،از لوائی سبزواری(-979 ق)که به هند رفت و نزد اکبر تقرب یافت(صبح گلشن، 357).
فارسی،از بابا سلطان لوائی قمّی قلندر که به اصطلاحات عرفانی آشنا و معاصر نصرآبادی بوده است(تذکره،284).
فارسی،از لوحی اصفهانی که از مدّاحان و دراویش اواسط روزگار صفویّه بوده(تذکرۀ نصرآبادی،430).
فارسی،از میر لوحی،معاصر نصرآبادی،که مادۀ تاریخ وفات شیخ بهائی را گفته است.(تذکرۀ، 483).
فارسی،از شیر علی خان بن امجد علی خان لودی (-1102 ق)،مؤلّف«مرآت الخیال».
فارسی،از ابو الحسن علی بن محمد غزالی لوگری،شاعر عهد سامانیان که مداح عتبی وزیر بوده(لباب الالباب،15).
فارسی،از ابو العباس فضل بن محمد مروزی لوگری(-464 ق)،ادیب و فیلسوف(تتمة صوان الحکمة،120).
فارسی،از لوندی قصّه خوان،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،189).
فارسی،از یار علی ماتمی تبریزی(سدۀ 10 ق) که گویا شاعری مرثیه سرا بوده(مجالس النفائس، 389).
فارسی و عربی،از سید ماجد بن سید محمد بحرانی(سدۀ 11 ق)قاضی اصفهان(تذکرۀ نصرآبادی،161).
فقیه ابو علی ماجد بن هاشم حسینی جد حفصی بحرانی(-1028 ق)(سلافة العصر،500).
سید ماجد بن هاشم موسوی قطیفی(-1367 ق) که برخی از اشعارش در شرح حال او در«ذکری السید ماجد»چاپ شده.
ص:441
فارسی،از تاج الامراء،علی حسین خان بهادر ماجد هندی(-1216 ق)که حسین نیز تخلص می کرده و در جوانی درگذشته است (نتایج الافکار،689).
مالک بن ایمن جهنی،از اصحاب امام باقر(علیه السلام) (معالم العلماء،141).
فارسی،از مالک دیلمی(-969 ق)که موسیقیدان و خوشنویس بوده و سنگلاخ 2 نسخه از دیوان او را دیده بوده است(امتحان الفضلاء،199/1 و 206).
ابو حنظله مالک بن نویرۀ تمیمی،که مرزبانی (-378 ق)احوال او را نوشته است (معجم الشعراء،360).
دیوان مالمیری-دیوان حسین مالمیری
فارسی،از محمد بن نقی مأنوس مساکی دزفولی (-1300 ق)،در 1750 بیت،خ.موجود.
فارسی،از مانی اصفهانی(سدۀ 14 ق)(المآثر و الآثار،216).
فارسی،از ملا مانی تربتی(سدۀ 10 ق)کاتب و خوشنویس(مجالس النّفائس،167).
فارسی،از مانی شیرازی که کشاورز بود ولی کارش بالا گرفت و در شمار امیران شاه اسماعیل صفوی درآمد(آتشکده،292).
فارسی،از شیخ ابو حیان مانی طبیب شیرازی (سدۀ 11 ق)تذکرۀ نصرآبادی،383).
دیوان مانی کرمانی-دیوان راجی کرمانی
فارسی،از مانی مشهدی که معاصر نوائی بوده و ظرافت و جمال او مورد ستایش وی واقع شده (مجالس النفائس،67 و 240).
فارسی،از محمد علی ماهر اکبرآبادی(-1089 ق)که پدرش هندو بوده است.(خزانۀ عامره، 414).
فارسی،از علی قلی ماهر دامغانی اردبیلی تبریزی،معاصر نصرآبادی(تذکرۀ 141).
فارسی،از محمد سعید ماهر گیلانی،معاصر حزین،که دیوانی بزرگ داشته(تذکرۀ حزین، 110).
اردو،از سید مهدی حسین بن علی حسین نقوی لکهنوی(-1316 ق).ط.هند.
فارسی،از ماهی جلایر،خواهر ملاّ نثاری تبریزی،معاصر شاه عباس صفوی.
فارسی،از محمد علی بن میرزا کاظم مایل آشتیانی(-پیش از 1250 ق)مستوفی الممالک و وزیر جنگ عباس میرزا ولیعهد.خ.دانشگاه تهران.
فارسی،از اسماعیل بیگ مایل استرآبادی تهرانی،معاصر لطفعلی آذر(آتشکده،408).
ص:442
فارسی،از شیخ رحیم مایل اصفهانی،شاگرد درویش مجید طالقانی،که در روزگار فتحعلی شاه می زیسته.خ.دانشگاه تهران.
فارسی،از میرزا حسن مایل افشار شیخ الشعراء که در روزگار ناصر الدین شاه در وزارت خارجه کار می کرده است.خ.ملک و ملی تهران.
فارسی،از مایل تاشکندی،معاصر سلطان حسین میرزا(تذکرۀ حسینی،320).
فارسی،از ید اللّه بن ابی القاسم مایل تویسرکانی (-1329 ش)مدیر«شفق سرخ»،که 5 صفحه از اشعار او در«نامۀ فرهنگیان»نقل شده است.
فارسی،از میرزا قطب الدین مایل دهلوی (-1108 ق)(مفتاح التواریخ،435).
فارسی،از قلیچ مایل شاملو(سدۀ 11 ق) (آتشکدۀ،20).
فارسی،از ملاّ مهدی مایل شیرازی که در«آثار عجم»(ص 566)اشعار او از دیوانش نقل شده.
فارسی،از میرزا حبیب اللّه مایل طهرانی.مذکور در«نامۀ فرهنگیان»عبرت.
فارسی،از مدد علی بن محمد علی مایل کروری لکهنوی(صبح گلشن،360).
فارسی،از مایل مشهدی(مطلع الشمس، 442/2).
فارسی،از مایل همدانی(صبح گلشن،360).
فارسی،از میر شیر علی بن دایم علی مایل بوهاری،ط.اللّه آباد،1889 م.
فارسی،از غلام محیی الدین مایل هندی که ظاهرا از شاعران سدۀ 13 ق بوده است.(نتایج الافکار،796).
فارسی؟،از مایلی اردبیلی معاصر صادقی کتابدار که در تاریخ تألیف«مجمع الخواص»:
1010 ق ظاهرا زنده بوده است(مجمع الخواص، 243).
فارسی،از مایلی اسفراینی،معاصر نوائی (مجالس النفائس،73 و 248).
فارسی،از مایلی کاشانی که از سادات کاشان بوده(آتشکده،247).
فارسی،از مایلی نیریزی،معاصر شاه طهماسب صفوی(هفت اقلیم،199).
فارسی،از مأیوس بخاری که ظاهرا معاصر نصرآبادی(سدۀ 11 ق)بوده است(تذکره، 437).
فارسی،از مئی کلال گوالیاری هندی،از خدمتگاران جهانگیر پادشاه(کلمات الشعراء، 109).
دیوان مبارک-دیوان مدهوش
ص:443
ص:444
فارسی،از فتح اللّه مجد الاسلام کرمانی،که منظومۀ شهر«خاموشان»(-اوضاع عدلیۀ)او چاپ شده.
فارسی،از سید جلال الدین محمد بن ابی القاسم مجد الاشراف ذهبی شیرازی(-1330 ق)که مجموعۀ شعر«جلالیۀ»او چاپ شده؛خ.ملک.
فارسی،از قاضی مجد الدین دزفولی،معاصر و دوست حزین(تذکره،43).
فارسی،از شیخ مجد الدین ابو سعید شرف بن مؤیّد بغدادی(-606 ق)منسوب به بغدادک خوارزم(مجمع الفصحاء،542/1).
فارسی،از مجد الدّین ابو الفضل محمد بن فضل اللّه ساوجی که در 1273 ق،23 ساله بوده.
خ.مطهّری.
او)
فارسی،از مجد الدین محمد بن عدنان طبیب سرخسی(اوائل سدۀ 7 ق)مذکور در «لباب الالباب»عوفی و صبح گلشن(ص 362).
فارسی،از شرف الکتاب مجد الدین بن رشید عزیزی،کاتب علاء الملک،مذکور در «لباب الالباب»عوفی.
فارسی،از مجد الدین عیوقی.مذکور در «لباب الالباب».
دیوان مجد الدین فارسی-دیوان مجد الدین همگر
فارسی،از مجد الدین کاشی(سدۀ 10 ق) مجالس النفائس،395).
فارسی،از ابو المظفر بهزاد بن اسماعیل ندیم بسوی(-666 ق).مذکور در«مجمع الآداب» ابن الفوطی.
فارسی،از مجد الدین محمد پاییزی نسوی که عوفی در سال 600 ق او را دیده بوده و شاهنامه ای به نام سلطان سکندر سروده است.
مذکور در«لباب الالباب».
فارسی،از مجد الدین همگر یزدی شیرازی (-695 یا 686 ق)،ملک الشعراء اتابک سعد بن زنگی.خ.مجلس و ملک.
فارسی،از مجد العلی بن حسن درودی خراسانی، که«پندنامۀ»او چاپ شده.
فارسی،از مجد مروزی،که سنگلاخ آن را به خط بابا شاه حالی دیده بوده(امتحان الفضلاء، 194/1).
فارسی،از قاضی مجد الدین نسائی،مذکور در «لباب الالباب».
فارسی،از مجد الدین ملک الکلام عبد المجید بن محمد کریم مجدی کردستانی،که منظومۀ «مجدیۀ»او چاپ شده.
فارسی،از میرزا محمد بن محمد رضا مجذوب تبریزی(سدۀ 11 ق).ط.تهران،1331 ش(به
ص:445
نام مجذوب همدانی)؛خ.مجلس و دانشگاه تهران.
فارسی،از حاج محمد جعفر بن صفر خان مجذوب همدانی ملقّب به مجذوب علی شاه (-1339 ق)؛خ.ملک.
فارسی،از میر حیدر(یا صدر الدین)مجذوب هروی،معاصر نوائی(مجالس النفائس،28/2 و 202).
فارسی،از هادی بن محسن مجرم ابراهیمی ورنوسفادرانی اصفهانی،که«مصیبت نامۀ»او چاپ شده(شعرای معاصر اصفهان،412).
فارسی،از ملا علی اکبر مجرم خوسفی (بهارستان،296).
فارسی،از مرتضی قلی خان بن سلطان حسن مجرم شاملو(-1020 ق).خ.مجلس.
فارسی،از شیخ غلامحسین مجرم عظیم آبادی، پدر وجیه الدین عشقی و شاگرد شاه محمد وفا (صبح گلشن،364).
فارسی،از شیخ عبد اللّه مجرم کشمیری،نوادۀ شیخ مسلم صنعی(صبح گلشن،364).
فارسی،از میر سلام اللّه مجرم موسوی مراغه ای معروف به حاج کبیر آقا و ملقب به مجذوب علی شاه.ط.تبریز،1324 ق.
فارسی،از ملا محمد مجرم هروی،که قصیده ای در تولّد امیر المؤمنین(علیه السلام)،از او در مجموعۀ مؤرخ 1285 ق دیده شد.
فارسی،از میرزا محمد مجرم یزدی،معاصر مؤلّف تذکرۀ«آفتاب عالمتاب»(صبح گلشن، 364).
فارسی،از مجرمی اردبیلی(مجمع الخواص، 234).
فارسی،از مجرمی هروی(سدۀ 10 ق)(مجالس النّفائس،169).
فارسی،از عصمت اللّه بن عبد اللّه مجروح بنارسی(صبح گلشن،365).
فارسی،از مجروح جاجمونی،شاگرد سید مهدی شاه جهان آبادی(صبح گلشن،365).
فارسی؟،از مجروح مغانی که با سید عظیم شیروانی مناظره و مشاجرۀ شاعرانه داشته (دانشمندان آذربایجان،327).
فارسی،از مجلّد خراسانی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،165).
فارسی،از ملا مقصود علی مجلسی اصفهانی، پدر محمد تقی مجلسی.از یک مجلسی دیگر، شاگرد محتشم کاشانی هم یاد شده که به هند سفر کرده و در دکن درگذشته و محتملا هردو یک شخص بوده است.(نتایج الافکار،360).
ص:446
ص:447
(تذکرۀ حسینی،328).
فارسی،از مجید شیرازی(صبح گلشن،367).
ص:448
فارسی،از میر محتشم قائنی که از بزرگان قائن بوده و ظاهرا در اواخر سدۀ 10 ق می زیسته است.(تذکرۀ نصرآبادی،526).
فارسی،از محتشم بن میرزا هادی بن میر محتشم قائنی،معاصر نصرآبادی(تذکره،191 و 526).
فارسی،از محتشم کاشانی(-999 یا 1000 ق).
ط.تهران،1337 و 1344 ش.خ.آستان قدس، ش 4749(1193 ق)و 8371(1200 ق).
فارسی،از ملا حسین محجوب واعظ بروجردی (سدۀ 13 ق).خ.موجود.
فارسی؟،از محجوب تبریزی که شعر او در سفینۀ مؤرّخ 1249 ق دیده شد(دانشمندان آذربایجان،327).
فارسی،از میرزا مرتضی محجوب فرزند عبد اللّه شهاب ترشیزی،معاصر هدایت (مجمع الفصحاء،487/2).
فارسی،از محمد علی محرم فرزند محمد هاشم زرگر اصفهانی(اوایل سدۀ 13 ق) (مجمع الفصحاء،445/2).
فارسی،از محرم جغتائی(صبح گلشن،271).
فارسی و ترکی،از حسینعلی بن محمد قاسم بیگ محرم افشار جهرمی،شاعر دربار فتحعلی شاه (مجمع الفصحاء،487/2).
فارسی،از ضیاء الدین علی محمد بن نور اللّه محمد محرم شیرازی،زنده تا 1265 ق (ریاض العارفین،492).
فارسی،از عبد الوهاب بن محمد علی محرم یزدی معروف به لسان الحق،مداح فتحعلی شاه و ناصر الدین شاه و مؤلف«فرهنگ خداپرستی».
خ.امیر المؤمنین نجف.
فارسی؟،از محرمی اردبیلی(مجمع الخواص، 234).
فارسی،از محرمی استرآبادی،معاصر نوائی (مجالس النفائس،87 و 261).
فارسی،از محرمی میر شکار،شاعر دربار سلطان حسین میرزا(مجالس النفائس،169).
فارسی،از ابو تراب محروم رازی،برادر قاضی اسیری(مجمع الخواص،87).
فارسی،از ملا رضا بن محمد محزون رشتی (-پس از 1300 ق).ط.
فارسی،از محمد هاشم محزون(صبح گلشن، 373).
فارسی،از لطف اللّه بن حسین محزون اسدآبادی (1273 ق-)،خواهرزادۀ سید جمال الدین اسدآبادی؛ط.تهران،1335 ش.
ص:449
فارسی،از عبد المحمود بن حیدر علی محزون اصفهانی(1301 ق-).ط.(شعرای معاصر اصفهان،413).
فارسی،از محزون بلگرامی(سرو آزاد،351).
فارسی،از سید محمد باقر محزون سدهی اصفهانی(-1367 ق)(شعرای معاصر اصفهان،415).
فارسی،از مولوی عبد الرحمان محزون صدیقی، واعظ هندی(-1274 ق)(صبح گلشن،371).
فارسی،از محزون همدانی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،144).
شیخ محسن بن حسن بن محسن ابی الحب حائری (-1371 ق).یاد جدش در دیوان ابی الحب گذشت.مذکور در«شعرای الحسین»خاقانی.
فارسی،از محسن اصفهانی.مذکور در«تذکرۀ همیشه بهار».
سید محسن بن حسن مقدس اعرجی کاظمی (-1227 ق)مولف«المحصول»؛مذکور در «ذکری المحسنین».
سید محسن امین(-1371 ق)،مؤلّف«اعیان الشیعه»و ناظم«علاقات المجاز»،«جواب البغدادیّة»و«الدّر النّضید فی مراثی الحسین الشهید».
شیخ محسن بن شریف جواهری(-1355 ق) نوادۀ صاحب جواهر،ناظم«الارائه»در تجوید و «الدرر الحسان»که سفرنامۀ بحرین است.
شیخ محسن حائری.برخی از اشعار او در مجموعۀ مؤرّخ 1300 ق در کتابخانۀ ملک موجود است.و شاید جزءی از دیوان شیخ محسن ابو الحبّ باشد.
شیخ محمد محسن آل شیخ خضر جناجی نجفی (-1301 ق)؛ط 1363 ق.
فارسی،از محسن دست غیب(-1319 ق)، ناظم«حدیث کساء»؛ط.
فارسی،از محسن دها(معاصر)که منظومه های «خوشۀ تلخ»و«یاد یاد»او چاپ شده.
فارسی،از محسن بن محمد حسین شایق اصفهانی که نسخه ای از منظومۀ«گربه و موش»او در کتابخانۀ دیوان هند موجود است.
فارسی،از محسن(یا محسنا)شیرازی(تذکرۀ نصرآبادی،383).
فارسی،از محسن شفائی(معاصر)که منظومۀ «صبح و عصر»او چاپ شده.
فارسی،از محسن شمس ملک آرا(معاصر).
مذکور در مجلۀ ارمغان(172/13).
ص:450
شیخ محسن العذاری که قصیدۀ او در رثای سید مهدی قزوینی(-1300 ق)در«البابلیات» (19/2)آمده است.
فارسی،از محسن فراهی که به قول هدایت از اکابر فضلا و حکمای متقدم بوده است.
(مجمع الفصحاء،511/1).
محسن فرج که مرثیه هائی در مصیبت امام حسین(علیه السلام)دارد.مذکور در«شعراء الحسین» علی خاقانی.
ص:451
فارسی،از لاله محکم سنگ بنارسی،شاگرد حریق(صبح گلشن،376).
فارسی،از محمد آملی،شاگرد شرف الدّین علی یزدی معمّائی و معاصر نوائی(مجالس النفائس، 45 و 218).
بهاء الدین محمد بن احمد اسدی حلّی،از دودمان حبیب بن مظاهر و شاگرد بحر العلوم که اشعاری از خود در آخر شرح استادش بر وافیه که خود در 1196 شش ماه پس از تالیف کتابت کرده نوشته است.
شیخ ابو بکر محمد بن احمد خباز بلدی،از شاعران«یتیمة الدهر»ثعالبی و مذکور در «نسمة السحر».
محمد بن احمد بن حسین عصفوری(-1261 ق).خ.مدرسۀ بخارائی.
ابو الحسن محمد بن احمد بن حسن بن ابراهیم بن طباطبا(-322 ق).مذکور در«الدرّجات الرّفیعة».
محمد بن احمد حنّانی،زنده تا 1030،قاضی بعلبک.مذکور در«امل الآمل».
محمد بن احمد اموی ابیوردی(-507 ق) (وفیات الاعیان،12/2).
قاضی نظام الدّین محمد بن اسحاق بن مطهر اصفهانی:قاضی القضات عراق و مداح شمس الدین محمد صاحب دیوان و برادر و فرزندش(مجالس المومنین،226).
محمد بن اسماعیل بن صالح صیمری،مداح امام حسن ثالث(معالم العلماء،141).
محمد بن امیرکا بن ابی الفضل جعفری قوسینی.
مذکور در فهرست منتجب الدّین.
فارسی،از شمس الدّین محمد بن ایل طغان بردسیری کرمانی،ناظم«مصباح الارواح»و شیخ خانقاه سلطان در هرات.مذکور در «لباب الالباب».
ص:452
محمد بن حسن بن زین الدّین شهید ثانی(-1030 ق).مذکور در«امل الآمل».
فارسی،از محمد بن حسن خراسانی(-1257 ق)که قطعه ای از اشعار او را ملا نوروز علی بسطامی در مجموعه ای نقل کرده.
فارسی،از محمد بن حسن شیروانی(-1099 ق) مقیم اصفهان(تذکرۀ نصرآبادی،157).
محمد بن حسین طوسی.مذکور در «نسمة السحر».
محمد بن حسین حسنی کیسکی.مذکور در فهرست منتجب الدّین.
ابو نزار محمد بن حماد بن مبارک مخزومی ارجی شیبانی(اجازات البحار،15).
فارسی،از حیدر بن فجم الدّین عاملی،مؤلّف «تنبیه و سن العین».مذکور در«امل الآمل».
سید محمد بن رضا موسوی هندی نجفی که «القصیدة التأبینیّة»او چاپ شده(ذکری السید ماجد،72).
محمد بن زین الدین حسینی معروف به سید محمد زینی.خ.سماوی.
محمد بن زین العابدین عاملی نباطی،معاصر حرّ عاملی.مذکور در«امل الآمل».
فارسی؟از میرزا محمد بن سلیمان تنکابنی (-1302 ق).مذکور در«قصص العلما»ی مؤلف.
فارسی،از محمد بن صالح نوایحی مروی، معاصر سلطان محمود غزنوی(مجمع الفصحاء، 501).
سید محمد بن صادق حسنی حسینی عطار بغدادی(1299 ق-)که از جوزه هائی نیز در نحو،منطق و انساب دارد.
ابو بکر محمد بن عباس خوارزمی طبری،شاعر اهل بیت(معالم العلماء،141).
محمد بن عبد الحمید بن عبد القادر معروف به حکیم زاده،ناظم«اللّمعة المحمدیّة»در 1059 ق.
فارسی،از محمد بن عبد الرزاق بیگ،معاصر و مقرّب عباس میرزا نائب السلطنه(آثار الشیعه، 212).
محمد بن عبد العزیز آل زین الدین بحرانی (1333 ق-)،در حدود 2000 بیت.
محمد بن عبد اللّه خطی،که اشعارش در مجموعۀ لطف اللّه جد حفصی،مؤرّخ 1201 ق.نقل شده است.
ص:453
شیخ محمد بن بن کاظم جزائری(-1303 ق)، مؤلّف«الحاشیة علی السبیکة الذهبیّة».
شیخ محمد بن علی بن عبد اللّه نجفی معروف به شیخ محمد حرز(-1365 ق).خ.دیده شده.
محمد بن علی حسنی عاملی،معاصر حرّ و ساکن کشمیر،مذکور در«امل الآمل».
محمد بن علی بن حسن عودی عاملی جزینی، شاگرد شهید ثانی.مذکور در«امل الآمل».
علاء الدین محمد بن علی حسنی خجندی.مذکور در فهرست منتجب الدّین.
شمس الدین محمد بن زین الدّین علی بن شمال عاملی مشغری(سدۀ 9 ق).مذکور در «امل الآمل».
رشید الدین محمد بن علی بن شهر آشوب(-588 ق)صاحب«معالم العلماء».مذکور در «نقد الرجال»تفرشی.
محمد بن علی بن عیسی اربلی.مذکور در «امل الآمل».
ص:454
محمد بن محمد بن محمد بن داود مؤذن جزینی، پسر عم شهید اول و شاگرد ضیاء الدین علی بن شهید اول.مذکور در«امل الآمل».
محمد بن نصار،به زبان عامیانه،ط.نجف.
فارسی،از جمال الدین افتخار الملک محمد بن نصیر که ملازم ملوک جبال بوده است.مجلس آرای شهابی هم تألیف اوست.مذکور در «لباب الالباب»عوفی.
محمد بن یوسف خطی بحرانی،معاصر حرّ عاملی.مذکور در«امل الآمل».
فارسی،از میرزا محمد طبیب اردبیلی که صائب او را در اردبیل دیده و چند بیت از اشعارش را در بیاض خویش نقل کرده است(دانشمندان آذربایجان،328).
فارسی،از محمد ارتضاعلی خشنود بن مصطفی علی خان هندی(1198 ق)،که در 1244 ق به جای پدر بر مسند قضا نشست(نتایج الافکار، 240).
فارسی،از محمد استرآبادی برادر میرزا یحیی مستوفی روزگار فتحعلی شاه(مجمع الفصحاء، 451/2).
سید محمد امین بن موسی حسینی عاملی،جدّ سید محسن امین،مذکور در تکملة«امل الآمل».
فارسی،از محمد امین گلپایگانی.مذکور در تذکرۀ«همیشه بهار».
فارسی،از محمد امین طبیب،مشهدی (مجمع الخواص،268).
فارسی،از محمد امین همدانی که پدرش در نواحی همدان کلانتر بوده(مجمع الخواص، 300).
فارسی،از شیخ محمد بن عبد اللّه ایزدی بوشهری (-1322 ق)که«حسن نامۀ»او چاپ شده.
فارسی و ترکی،از میرزا محمد ایواوغلی از امرای سپاه حمزه میرزا صفوی(مجمع الخواص، 126).
فارسی،از محمد باقر آگاه بیجابوری(-1220 ق)مقیم مدراس(نتایج الافکار،93).
فارسی،از محمد باقر بن زین العابدین جعفری (1311 ش)منشی مظفر الدین شاه و ناشر جرائد«مکافات»،«انقلاب سرخ»و«صیحه».
مذکور در«تاریخ جرائد و مجلات ایران».
فارسی و ترکی و عربی،از محمد پاشا بن اسکندر پاشا،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص، 33).
فارسی،از محمد تبادکانی(-900 ق)که قصیدۀ برده را تخمیس کرده و بر«منازل السائرین» خواجه عبد اللّه انصاری شرح نوشته است (مجالس النفائس،27 و 202).
ص:455
فارسی،از محمد تبریزی(معاصر)که منظومۀ «پروانه و شمع»او چاپ شده.
فارسی،از محمد تبریزی که یاد و شعر او در «صبح گلشن»آمده است(دانشمندان آذربایجان،329).
فارسی و عربی،از میرزا محمد تبریزی که در 1281 ق تقریظ منظومی بر«فرهنگ خداپرستی»محرم یزدی نوشته است.
فارسی،از محمد تحصیلی ناظم نصاب اصول متری(در تطبیق مقیاسهای قدیم و جدید)که چاپ شده.
فارسی،از سلطان محمد تغلق شاه خلجی هندی (مجمع الفصحاء،55/1).
ص:456
فارسی،از محمد رفیق ناظم«غزوۀ خیبر»که از آن در مقدمۀ وقایع الصفین(جزء سوم«نظر المجالس»محمد محسن عاصی)نقل شده است.
فارسی،از محمد زهری(معاصر)که مجموعۀ «جزیرۀ»او چاپ شده.
وزیر محمد بن عبد الملک زیات.خ.موجود (454 ق).
فارسی،از محمد ساروی،از مقربان آقا محمد خان قاجار،و مؤلّف تاریخ محمدی (مجمع الفصحاء،451/2).
فارسی،از محمد کسکنی سبزواری(آتشکده، 80).
فارسی،از حاجی محمد سمرقندی(آتشکده، 333).
فارسی،از محمد(یا محمد علی)شغانی،معاصر نوائی(مجالس النفائس،17).
فارسی،از شمس الدین محمد بن محمد رضا شهرستانی،معاصر نصرآبادی(تذکرۀ،99).
فارسی،از سید محمد شیرازی مقیم اصفهان و معاصر حزین(تذکره،125).
فارسی،از محمد صادق بن حسینعلی اصفهانی(1282 ش)(شعرای معاصر اصفهان، 423).
فارسی،از سید محمد صالح حسنی نعمة اللّهی کرمانشاهی،ملقب به حیرانعلی شاه؛ط.تهران، 1324 ش.
فارسی،از تقی الدّین محمد بن جمال الدین صدر (-944 ق)(تحفۀ سامی،23).
فارسی،از ملا محمد بن عبد اللّه صوفی مازندرانی (-1035 ق).خ.بانکی پور.
فارسی،از محمد(یا محمد صاحب)طالب، معاصر نوائی(مجالس النفائس،75 و 250).
فارسی،از محمد عالم دانشمند سمرقندی مصاحب الغ بیک(مجالس النفائس،15 و 190).
فارسی،از محمد عرب که مردی دانشمند بود، امّا به سبب خلل دماغ هوای سلطنت به سرش افتاد و از هرات به سیستان تبعید شد و برای خود شاهنامه ای سرود(مجالس النفائس،28 و 203).
فارسی،از محمد علی اسلامی ندوشن(معاصر)، که مجموعه های«چشمه»و«گناه»از اشعار او چاپ شده.
فارسی،از محمد علی فردوسی ثانی طوسی، شاعر روزگار نادر شاه افشار و ناظم«شاهنامۀ نادری».
ص:457
فارسی،از سید محمد بن ناصر غزنوی،برادر سید حسین غزنوی(مجمع الفصحاء،510).
فارسی،از محمد بن ملک حسین فارسی، معاصر نصرآبادی(تذکره،202).
فارسی،از محمد فوطه فروش سمرقندی(سدۀ 10 ق)(مجالس النفائس،151).
فارسی،از محمد خان بن حسین بیگ قبیچانی، معاصر نصرآبادی،که پس از خلیفه سلطان به صدارت رسید(تذکره،22).
سید محمد قطیفی،در مراثی سید الشهداء(علیه السلام)،که در بعض مجموعه ها نقل شده.
فارسی،از محمد قلی خان کازرونی،معاصر هدایت(مجمع الفصحاء،452/2).
فارسی،از محمد کتف اندجانی(سدۀ 10 ق) (مجالس النفائس،381).
فارسی،از محمد کشمیری(-1083 ق)مقیم اصفهان(تذکرۀ نصرآبادی،170).
فارسی،از محمد مذهب کرمانی(سدۀ 10 ق) که در خوشنویسی و تذهیب نیز مهارت داشت (مجالس النفائس،400).
فارسی،از خواجه شیخ محمد مستوفی اصفهان، معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،61).
فارسی،از میر محمد مشهدی مقیم اصفهان، معاصر نصرآبادی(تذکرۀ،210).
شیخ محمد مطر،در مراثی امام حسین(علیه السلام)،که از آن در برخی از مجموعه ها نقل شده.
فارسی،از محمد معمائی هروی معروف به پیر معمائی،معاصر نوائی(مجالس النفائس،34 و 207).
فارسی،از محمد معمائی،معاصر نوائی،که در روزگار بابر میرزا صدارت داشت و هنگام اقامت در شیراز گنبدی بر تربت حافظ ساخت (مجالس النفائس،37 و 211).
فارسی،از محمد طبیب نائینی،معاصر نوائی (مجالس النفائس،99 و 276).
فارسی،از محمد نجفی که مدتی در هند به حبس افتاد و پس از رهائی به ایران آمد(آتشکده، 168).
فارسی،از محمد بن میرزا اسد نصرآبادی،از خویشاوندان صاحب تذکرۀ نصرآبادی(ص 455).
فارسی،از محمد نعمت آبادی،معاصر نوائی،که در معما مهارت داشت(مجالس النفائس،46 و 220).
فارسی،از محمد نقّاش هروی(سدۀ 10 ق) (مجالس النفائس،154).
ص:458
فارسی،از سید ظهیر الدین محمد نهاوندی، معاصر نصرآبادی،(تذکره،92).
فارسی،از محمد بن عبد الرحیم نهاوندی (-1371 ق)،مؤلّف تفسیر«نفحات الرحمان» و جز آن.
فارسی،از قاضی محمد ورامینی،معاصر صفویان(مجمع الفصحاء،39/2).
فارسی و عربی،از محمد خان وزیر وظائف در روزگار ناصر الدّین شاه،که قصیدۀ میمیۀ او در تقریظ«فرهنگ خداپرستی»در 1281 ق چاپ شده.
فارسی،از محمد علی هندی متخلص به محمد، ناظم«خیابان گلشن»در 1282 ق،که چاپ شده.
فارسی؟،از محمدی خان کرد،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،20).
ص:459
فارسی،از محمود زهگیر هروی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،190).
فارسی،از محمود بن عماد الدین حسن خوشنویس سبزواری،ناظم منظومۀ«اصول شش قلم»در 866 ق(مجالس النفائس،103 و 277).
فارسی،از محمود بن خدا رحم ستودۀ چالشتری (1310 ق-)(شعرای معاصر اصفهان،425).
دیوان محمود شبستری-دیوان شبستری
فارسی،از محمود بن محمد هادی شهرکردی (-1353 ق)(شعرای معاصر اصفهان،429).
فارسی،از محمود بن علی چکمه دوز شیرازی (-1311 ق)(آثار عجم،576).
فارسی،از محمود شیرازی،برادر محمد باقر وزیر قورچی،معاصر حزین(تذکره،125).
فارسی،از محمود صبوری،معاصر سام میرزا که در تهران کتابت می کرده(تحفۀ سامی،158).
فارسی،از سلطان محمود بن ناصر الدین سبکتگین غزنوی(-421 ق)که 400 شاعر او را مدح می گفته اند(مجمع الفصحاء،54/1).
فارسی،از محمود میرزا بن فتحعلی شاه قاجار (-1271 ق)،مؤلف«سفینۀ محمود»و«گلشن محمود»؛خ.آستان قدس،ش 4752،ملک و ملی تهران،ملّی تبریز.
فارسی،از محمود کاتب هروی،معاصر فخری هروی(مجالس النفائس،148).
فارسی،از محمود کاشی،معاصر سام میرزا که قصیدۀ«دریای ابرار»امیر خسرو را پیروی کرده است(تحفۀ سامی،155).سنگلاخ این دیوان را به خط شاه محمود نیشابوری دیده بوده است (امتحان الفضلاء،116/1).
فارسی و عربی،از ملا حسن محمودی کبکانی تنگستانی(-ح 1313 ق)(آثار عجم،372).
فارسی؟،از سلطان محمود خان بن امیر خان کلابی ترکمان(مجمع الخواص،65).
فارسی،از محمود گیلانی،معاصر سام میرزا و از امیران خان احمد خان حاکم گیلان(تحفۀ سامی،75).
فارسی،از محمود بن حاج محمد لاهیجی، معاصر نصرآبادی(تذکره 134).
فارسی،از محمود مشکی تبریزی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،171).
فارسی و عربی،از محمود بن میر علی میمدی مشهدی،معاصر حرّ عاملی.مذکور در امل الآمل.
فارسی،از ملک الشعراء،محمود بن محمد حسین (عندلیب)بن فتحعلی خان(صبا)کاشانی (-1311 ق).ط.تهران،1329 ش؛خ.آستان
ص:460
قدس،ش 4894(1306 ق)و ش 4895.
فارسی،از شیخ محمود نجم آبادی،ناظم «متاع الوارثین»که چاپ شده.
فارسی،از محمود وراق هروی شاعر روزگار طاهریان و صفاریان(مجمع الفصحاء،511/1).
فارسی،از محنتی اردبیلی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،145).
فارسی،از هری هرناتۀ محنتی عظیم آبادی (صبح گلشن،366).
فارسی،از شیخ جواد بن محسن خراسانی محولاتی.ط.تهران،1375 ق.
فارسی،از عبد العلی محوی اردبیلی(-1024 ق).خ.موجود.
فارسی،از ملاّ محمد باقر محوی استرآبادی، معاصر هدایت(مجمع الفصحاء،451/2).
فارسی،از محوی اصفهانی(صبح گلشن،389).
فارسی،از محوی بسطامی،مصاحب خواجه عبد اللّه مروارید و معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،130).
فارسی و اردو،از ارشاد احمد بن عبد القادر که در شعر فارسی محوی و در اردو میکش تخلّص می کرده و شاگرد غالب بوده است(صبح گلشن، 388).
فارسی،از محوی خراسانی،معاصر نوائی (مجالس النفائس،65 و 238).سنگلاخ نسخۀ دیوان محوی فراهی را به خط عبدی نیشابوری دیده است(امتحان الفضلاء،97/1).
فارسی،از میر مغیث الدین محوی همدانی (-1016 یا 1020 ق).خ.مجلس،ملک و دانشگاه تهران.
فارسی،از مسعود علی خان محوی هندی.ط.
حیدرآباد،1354 ق.
فارسی،از میر محمد سعید محیط اصفهانی (صبح گلشن،390).
فارسی،از عبد اللّه بن نور اللّه(عمان)محیط سامانی(-1355 ق)(شعرای معاصر اصفهان، 430).
فارسی،از میرزا معصوم بن میرزا عیسی (قائم مقام)محیط فراهانی(-1235 ق) (مجمع الفصحاء،473/2).
فارسی،از میرزا محمد محیط قمّی(-1317 ق)؛جامع:حیدر علی ثریا،ط.تهران،1318 ق.
فارسی،از محیط الدّین خان محیط مشهدی مقیم لکهنو(صبح گلشن،391).
فارسی،از محمد علی بن محمد باقر محیط نائینی، که افزون بر دیوان،«هلال یکشبه»و«صراط
ص:461
مستقیم»در ردّ شیخیه نیز از تألیفات اوست (تاریخ نائین،190).
فارسی؟،از محیطی بغدادی شاعر حروفی؛خ، موجود(العراق بین الاحتلالین،251/2).
فارسی،از محیی الدین مدّاح خواجه نظام الدّین احمد ساعدی(مجالس النفائس،398).
شیخ محیی الدّین طریح نجفی معاصر حرّ عاملی (امل الآمل،509).خ.نجف.
محیی الدین محمد بن علی بن محمد حاتمی ابن العربی(-638 ق).ط.بولاق،1271 ق.
فارسی،از محیی شیرازی،معاصر سام میرزا،که واعظی معروف بوده(تحفۀ سامی،164).
فارسی،از محیی الدین عبد القادر بن موسی حسنی گیلانی(-562 ق).خ.ایشیاتک بنگال، دار الکتب قاهره و بادلیان.
فارسی،از محیی لاری،معاصر سام میرزا، شاگرد دوانی و شاعر سلطان یعقوب(-896 ق) و ناظم مثنوی«فتوح حرمین»(خزانۀ عامره، 404).
فارسی،از خانبابا خان مخبری همدانی (معاصر).مذکور در«دانشنامۀ»الفت.
فارسی،از مختار اصفهانی،ناظم«درج مضامین»در تجوید که در 949 ق نظم آن را تمام کرده.
فارسی،از مختار رشتی(صبح گلشن،392).
فارسی،از مختار سبزواری(صبح گلشن،392).
فارسی،از رای ستیل داس مختار لکهنوی(صبح گلشن،391).
فارسی،از مختار نهاوندی،حزین در تذکرۀ خویش(ص 112)از 2 شاعر با تخلص مختار نهاوندی یاد کرده است.
فارسی،از سیف الملک مختار هندی(-1218 ق).«آسیائی».بنگال(که محتملا همین دیوان باشد).
فارسی،از سراج الدّین عثمان بن محمد مختاری غزنوی(-544 تا 554 ق).ط.تهران،1336 ش.خ.مطهری و مجلس و بسیاری از کتابخانه ها.
فارسی،از میر مختوم نیشابوری(-830 ق) شاگرد قاسم انوار و ناظم«محبّت نامه»به اسم میر غیاث الدین علی ترخان.نسخه ای به نام دیوان میر مختوم دیده شده.
فارسی،از حاج محمد مخدوم عارف خبوشانی (-938 ق)(ریاض العارفین،200).
دیوان مخدوم شریفی(یا شعر او)-دیوان اشرف
فارسی،از محجوبه مخدومۀ یزدی(تاریخ یزد، 329).
ص:462
فارسی،از عبد المحمد مخزن خوشنویس کرمانشاهی(-1246 ق)(مجمع الفصحاء، 456/2).
فارسی،از کاتب السلطان میرزا حسین خان مخصوص تهرانی(-1336 ق)فرزند میرزا علی کاتب الخاقان.
فارسی،از مخفی رشتی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،152).ط.لکهنو.1299 ق.
فارسی،از زیب النساء بنت اورنگزیب(-1113 ق).ط.مکرّر(در هند).
فارسی،از سلیمه بنت گلرخ بیگم بنت همایون پادشاه که پدرش نور الدین مخفی نقشبندی بوده است.(صبح گلشن،394).
فارسی،از نور جهان بیگم بنت اعتماد الدوله (-1055 ق)،همسر عالمگیر(مرآت الخیال 87 و 335).
فارسی،از ابو شریف احمد بن علی مخلدی گرگانی.مذکور در«لباب الالباب».
فارسی،از انندرام مخلص هندی(-1164 ق).
خ.دانشگاه پنجاب پاکستان.
دیوان مخلص تفرشی-دیوان لاهوتی تفرشی
دیوان مخلص تبریزی-شکوفۀ غم
فارسی،از سید احمد حسین بن محمد حسین مخلص سهرندی(صبح گلشن،394).
فارسی،از میرزا محمد نبی مخلص دنبلی شیرازی(سدۀ 13 ق)(مجمع الفصحاء، 446/2).
فارسی،از میرزا محمد(یا محمد تقی)مخلص نراقی کاشانی(-ظ 1150 ق).خ.ملک و دانشگاه تهران؛ملّی تبریز؛موزۀ بریتانیا.
فارسی،از قاسم خان مخلص ایروانی کشمیری (صبح گلشن،394).
فارسی،از مخلص میربخشی،شاعر روزگار اورنگزیب(صبح گلشن،395).
فارسی،از شاه محمود بن اسحاق مخلص نیشابوری نستعلیق نویس،شاگرد عبدی(تحفۀ سامی،81).
فارسی؟،از حسن مخلصی آذربایجانی،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،288).
فارسی،از مخلصی سبزواری،معاصر صادقی (مجمع الخواص،230).
فارسی،از لطف اللّه بن شکر اللّه مخمور تبریزی ملقب به مرشد قلی خان(-1164 ق)(سرو آزاد،221).
فارسی،از مخمور ملایری(سدۀ 13 ق).خ.
مطهّری.
ص:463
فارسی،از سید جعفر بن داود مخمور مشهدی ازغدی که 2000 بیت به خط او در جنگ مؤرخ 1283 ق دیده شده.
فارسی،از محمد علی بن درویش عباس مداح حبیب آبادی(1310 ق-)(شعرای معاصر اصفهان،433).
فارسی،از میر علی شاه،مدّاح کشمیری،شاعر دربار واجد علیشاه(صبح گلشن،396).
فارسی،از ملاّ حسن علی مدّاح مشهدی(سدۀ 13 ق)که قصیده ای از وی در یک مجموعۀ خطی دیده شده.
فارسی،از مدامی اصفهانی،معاصر سام میرزا، که در شیروان درگذشت(تحفۀ سامی،149).
فارسی،از حیدری مدامی همدانی که در روزگار اکبر به هند رفت(صبح گلشن،397).
فارسی،از میر محمد صادق بن محمد رضا مدامی هندی،که نزد نواب حاکم خیرپور مقرّب بود (صبح گلشن،396).
فارسی،از شیخ نور الدین مدامی یزدی(-1061 ق)(تاریخ یزد،330).
فارسی،از سید محمد حسین بن سید محمد مدرس«میر محمد صادقی»اصفهانی(1304 ق-)(شعرای معاصر اصفهان 436).
فارسی،از میرزا احمد مدرس صدری زنجانی (-1369 ق)ناظم«هدایة الانام»در کلام که خادم نیز تخلص می کرد(شعرای معاصر اصفهان،435).
فارسی،از سید ابراهیم مدرّس اردکانی شیرازی معروف به حاج مدرس،که«هیئت منظوم»او چاپ شده.
فارسی،از عبد اللّه بن محمد حسین مدرک شیرازی(-1311 ق)(آثار عجم،372).
فارسی،از مدرکی(صبح گلشن،397).
العاشقین
فارسی،از میرزا اسماعیل مدهوش طهرانی؛ط.
تهران،1290 ق.
فارسی،از سید مبارک خان مدهوش عربستانی.
سنگلاخ این دیوان را به خط عبد الرزاق خواهرزادۀ میر عماد دیده است(تذکرۀ نصرآبادی،29؛امتحان الفضلاء،319/1).
فارسی،از ملا محمد صادق مدهوش گلپایگانی، ملاّ باشی حیدر قلی میرزا بن فتحعلی شاه قاجار.
خ.ملی تبریز و ملک.
فارسی،از مدهوش لاهوری،برادر میر جلال الدین سیادت،شاعر دربار عالمگیر(صبح گلشن،397).
فارسی،از مدیحی،شاعر دربار سلطان یعقوب
ص:464
(-896 ق)(مجالس النفائس،311).
فارسی،از نواب احمد حسین خان مذاقی هندی.
مؤلّف«صبح صادق».مذکور در«تاریخ احمدی».
فارسی؟،از مذاقی تکلو،معاصر صادقی کتابدار (مجمع الخواص،34).
فارسی،از مذاقی نائینی،از سادات نائین،معاصر شاه عباس اوّل(تذکرۀ نصرآبادی،281).
فارسی،از نظام الدّین مذاقی نیشابوری،شاعر، مذهب و صحاف دربار سلطان حسین بایقرا (صبح گلشن،398).
فارسی،از مذنب،نسخه هائی ناشناخته به همین نام در کتابخانه های مجلس و دانشگاه تهران موجود است.
فارسی،از مولوی حافظ علی احمد بدایوانی (سدۀ 13 ق)(روز روشن،621).
فارسی،از مذنب بمرودی که«مقامات حسینی» سرودۀ محمد اکبر منشی را که به نام احمد شاه درانی(-1187 ق)سروده و ناتمام مانده بود تکمیل کرد که نسخۀ آن در مجلس موجود است.
فارسی،از فتحعلی بن حاج حسین مذنب تبریزی ایروانی(سدۀ 13 ق).تربیت این دیوان را دیده بوده است(دانشمندان آذربایجان،340).
فارسی،از غلام رضا بن محمد علی مذنب خراسانی،ناظم«مخزن الاشعار»که چاپ شده.
فارسی،از محمد جعفر بن محمود مذهب اصفهانی(تذکرۀ نصرآبادی،418).
فارسی،از مراد پهلوان شیرازی،مقیم یزد(صبح گلشن،399).
فارسی،از ملاّ مراد تسوجی تبریزی(سدۀ 11 ق)،ناظم مثنویهای«حصول المراد»و«حسن و عشق»(دانشمندان آذربایجان،340).
فارسی،از شاه مراد خوانساری،که به سبب مهارت در موسیقی از مقرّبان شاه عباس اوّل بوده است(تذکرۀ نصرآبادی،318).
فارسی،از مراد بیگ بن شاهقلی کرمانی (مجمع الخواص،67).
فارسی،از مراد قزوینی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،137).
فارسی،از ملاّ مراد قمّی(آتشکده،227).
فارسی،از مرادی یزدی،برادر وحشی بافقی (تاریخ یزد،344).
فارسی،از محمد حسن مرتاض نائینی(تاریخ نائین،29 و 185).
ص:465
فارسی،از میر مرتاض هروی،معاصر نوائی که مردی دانشمند بوده است(مجالس النّفائس،92 و 267).
فارسی،از منوچهر مرتضوی تبریزی(معاصر) که منظومۀ«چراغ نیم مردۀ»او چاپ شده.
مرتضی آل یاسین،که احوال او در«شعراء الوزراء»آمده است.
فارسی،از مرتضی ارتیمانی همدانی (مجمع الخواص،94).
فارسی،از سید مرتضی اصفهانی،معاصر نصرآبادی(تذکره،102).
فارسی،از مرتضی تویسرکانی(صبح گلشن، 400).
فارسی،از سید مرتضی زرگر کاشانی،معاصر سام میرزا،که کارش به جنون کشید(تحفۀ سامی،39).
فارسی،از مرتضی سمنانی،که در روزگار اکبر شاه به هند رفت(صبح گلشن،400).
فارسی،از مرتضی قلی خان شاملو،ایشیک آقاسی دربار شاه صفی صفوی(-1052 ق)؛خ.
ملک.
فارسی،از مرتضی اصفهانی مقیم قزوین(صبح گلشن،400).
فارسی،از مرتضی قلی بیگ،معاصر نصرآبادی (تذکره،46).
فارسی،از مرتضی قلی بیگ،جز شاعر پیش گفته که او هم معاصر نصرآبادی بوده(تذکره،401).
فارسی،از مرتضی قلی خان،که در 1078 ق والی بندر عباس شده(تذکرۀ نصرآبادی،30).
فارسی،از مرتضی قلی خان سلطان شاملو،فرزند حسن خان شاملو که شکسته را خوش می نوشته (تذکرۀ نصرآبادی،27).
فارسی،از مرتضی قلی خان نظام الدوله(سدۀ 13 ق)مؤلف«حجرات»و«اشعۀ قدسیه» (المآثر و الآثار،226).
فارسی،از میرزا باقر(یا غلام رضا)مرجع اصفهانی،معاصر حزین(تذکره،113).
فارسی،از میر محمد هاشم مردمی خراسانی، منشی آستان قدس و مصاحب علی قلی خان شاملو،حاکم هرات(مجمع الخواص،56).
فارسی،از مردمی کاشانی(مجمع الخواص، 301).
فارسی،از رفیع الدین مرزبان فارسی شیرازی، مداح ملک ارسلان سلجوقی(فارسنامه، 151/2).
ص:466
ابو عبد اللّه محمد بن عمران کاتب مرزبانی خراسانی بغدادی(-378 ق).مذکور در فهرست ابن ندیم.
فارسی،از میر مرسل بزاز ساوجی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،38).
فارسی،از مرشد اصفهانی،مستشار دفتر،مذکور در«دانشنامۀ»الفت.
فارسی،از مرشد بروجردی همدانی(-1030 ق).خ.دانشگاه پنجاب پاکستان.
فارسی،از مرشد الدّین عمری(سدۀ 10 ق) (مجالس النفائس،377).
فارسی،از مرشد بن خواجه میرک شیرازی، معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،61).
فارسی،از مرشد قلی بیگ بن عباسقلی خان حاکم هرات و معاصر نصرآبادی(تذکره،31).
فارسی،از مرشدی زواری که در معانی،عروض و قافیه مهارت داشت(صبح گلشن،401).
فارسی،از مرصّع پیشاوری،از نوادگان شیخ محمد عرب(صبح گلشن،402).
فارسی،از سید علاء الملک بن قاضی نور اللّه شوشتری مرعشی(سدۀ 11 ق).مذکور در «محفل فردوس».
اردو،از سید علی اطهر مرغوب نقوی لکهنوی (معاصر)،که منظومه«اصحاب کهف»او چاپ شده.
فارسی،از بهاء الدین مرغینانی(-537 ق)، شاعر دربار خوارزمشاهیان(مجمع الفصحاء 172/1).
فارسی،از مروارید که در 916 ق تاریخ قتل دوست محمد شیبانی به دست شاه اسماعیل را سروده(تذکرۀ نصرآبادی،470).
فارسی،از تقی مروارید کاشی که نستعلیق را خوش می نوشت(صبح گلشن،89).
ص:467
فارسی،از مریم ساوجی فاطمی(معاصر)که علاوه بر دیوان منظومۀ«دختران راه»نیز از او است که چاپ شده.ط.تهران،1381 ق.
فارسی،از مریم بنت ابو القاسم قائم مقام فراهانی (-1277 ق)(خیرات حسان،197/3).
فارسی،از میر عبد اللّه مژه(میخانه،3).
فارسی،از مسافر؛خ.ملک(1208 ق).
فارسی،از مست علی اصفهانی،معاصر شاه صفی صفوی(تذکرۀ نصرآبادی،438).
فارسی،از مست تبریزی(صبح گلشن،402).
فارسی،از ابو تراب بن موسی مستعان کرمانی (-ح 1333 ق)که خسته نیز تخلص می کرده است.
فارسی،از مستفید جلدکی،که در بلخ به خدمت عبد العزیز خان شیبانی بوده است(تذکرۀ نصرآبادی،438).
فارسی،از میر ابو الفضل مست هندی،شاگرد بیدل(صبح گلشن،402).
فارسی،از مسته مرد،مداح عضد الدولۀ دیلمی.
قابوس و شمس المعالی(تاریخ طبرستان، 138/1).
فارسی،از قاضی آقا عبد الرحیم مستور شیرازی، معاصر فرصت(-1339 ق)(آثار عجم، 567).
فارسی؟،از ماه شرف خانم بنت ابی الحسن بیگ مستورۀ کردستانی(1220 ق-)،ط.
تهران،1305 ش.
فارسی،از مستوفی اردبیلی که احوال و اشعارش در«لطائف الخیال»نصرت آمده است (دانشمندان آذربایجان،342).
فارسی،از حمد اللّه بن ابی بکر مستوفی قزوینی (-750 ق)،مؤلف«تاریخ گزیده»و «نزهة القلوب»و ناظم«ظفرنامه»(فهرست ریو، 173-174).
فارسی،از مستوفی نیشابوری،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،153).
فارسی،از مستی رازی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،168).
فارسی،از علیمراد بن محمد حسین مسرور رئوفی بروجنی(ح 1315 ق-)(شعرای معاصر اصفهان،447).
فارسی،از محمد ولی خان مسرور بیگدلی شاملو (-1145 ق)(آتشکده،409).
فارسی،از سید علی بن ابی طالب مسرور چهارمحالی(1313 ق-)(شعرای معاصر
ص:468
اصفهان،446).
فارسی،از ابو الفضل مسرور بن محمد طالقانی، شاعر دربار محمود غزنوی.مذکور در «لباب الالباب».
فارسی،از آقا رضی الدّین محمد بن حسن مسرور قزوینی(-1112 ق)(آتشکده،228).
فارسی،از حسین بن محمد جواد مسرور سخنیار کوهپایه ای(1308 ق-)ناظم«هنرنامه»و مؤلف چندین اثر که چاپ شده(شعرای معاصر اصفهان،443).
فارسی،از مسعود اصفهانی(-1008 ق)که از خویشاوندان ملا نیکی بوده است(نتایج الافکار، 631).
فارسی،از مسعود بخاری،مؤلّف «مرآت العارفین»(به نظم و نثر).
فارسی،از مقبول اللّه شیرخان مسعود دهلوی (-836 ق)؛خ.ایشیاتک بنگال.
فارسی،از مسعود رازی،شاعر دربار سلطان مسعود غزنوی که در 430 ق از دربار رانده شد.
مذکور در«لباب الالباب».
فارسی،از مسعود بن آقا زمان زرکش اصفهانی که تاریخ جلوس شاه سلیمان(1077 ق)را به نظم آورد(تذکرۀ نصرآبادی،424 و 478).
فارسی،از امیر مسعود سبزواری(صبح گلشن، 405).
فارسی،از مسعود بن سعد بن سلمان لاهوری (-515 ق).ط.تهران،1296 ق و مکرّر.
فارسی،از عبد الوهاب مسعود سیستانی،ملازم محمد خان افغان(صبح گلشن،404).
فارسی،از مسعود بیگ بن خواجه میرک شیرازی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،61).
ص:469
فارسی،از مسعود واعظ یزدی که اشعارش در یک جنگ قلمی دیده شده.
فارسی،از میرزا محمد علی مسکین اصفهانی (سدۀ 13 ق).خ.موجود.
فارسی،از عبد الواحد مسکین اکبر آبادی (-1271 ق).خ.بنگال.
فارسی،از مسکین بخاری(صبح گلشن،407).
فارسی،از مسکین بن عبد الکریم(یا عبد الحکیم) عطایی(سدۀ 12 ق).خ.ایشیاتک بنگال.
فارسی،از سید علی مسکین زنوزی(سدۀ 13 ق) که تاریخ وفات ملا باشی را در 1294 ق به نظم آورده است(دانشمندان آذربایجان،342).
فارسی،از عبد الحسین کبیر بن علی محمد مسکین محلاتی(-1358 ق).ط.قم،1374 ق.
فارسی،از مسکین ناظم الکتاب(معاصر)که مثنوی«سماور یا گفتگوی قند و چای»و «سرگذشت بیکارها»از وی چاپ شده.
فارسی،از سید حسین بن سید رضا علی مسکین طبیب هندی(-1334 ق).خ.موجود.
فارسی،از مسلمی اسفراینی که نوایی طبع او را ستوده است(مجالس النفائس،45 و 219).
فارسی،از مسلمی شیرازی(هفت اقلیم،307).
حسین بن محمد بن علی مسودی که برخی از قصاید خویش را در 967 و 968 ق سروده است که ملحق به نسخۀ«قواعد عقاید آل محمد»در آستان قدس موجود است.
فارسی،از خواجه مسیّب باخرزی که نوائی سیرت او را نکوهش کرده است (مجالس النفائس،52 و 216).
فارسی،از مسیّب بیگ،معاصر نصرآبادی (تذکره،46).
فارسی،از مسیّب بن شرف الدین اوغلی بیگلر بیگی هرات،از امیران شاه طهماسب صفوی(مجمع الخواص،29).
فارسی،از ملا سعد اللّه پانی پتی هندی،ناظم داستان رام و سیتا(کلمات الشعراء،106).
فارسی،از محمد کاظم بن امین مسیح طبیب تبریزی،زنده تا 1140 ق(دانشمندان آذربایجان،343).
فارسی،از مسیح قمّی که در یزد پرورش یافت (صبح گلشن،407).
فارسی،از حکیم رکن الدّین مسعود بن حکیم نظام الدّین علی شیرازی طبیب،معروف به حکیم رکنا و متخلص به مسیح(-1066 ق).خ.آستان قدس،ش 4493(ح 1055 ق)و ش 4951
ص:470
(سدۀ 11 ق)؛ملک و مجلس.
فارسی،از زنبیل بیگ مسیح هندی،معاصر شاه جهان(صبح گلشن،407).
فارسی،از مسیحی رازی(سدۀ 11 ق)برادر منصف کاشف.سنگلاخ نسخۀ این دیوان را دیده است(امتحان الفضلاء،114/1).
فارسی،از مسیحی فوشنجی که ظاهرا معاصر نوائی بوده است(مجالس النفائس،22 و 196).
فارسی،از سید محمد رضا مشتاق احمدآبادی اصفهانی،معاصر شاه سلطان حسین صفوی.
گفته اند که تخلص علامه مجلسی نیز مشتاق بوده است(صبح گلشن،413).
فارسی،از میر علی مشتاق حسینی اصفهانی (-1171 ق)استاد آذر بیگدلی که دیوانش توسط او تدوین شده.ط.تهران،1320 ش.خ.آستان قدس،ش 4755(1210 ق).
فارسی،از میرزا نصیر مشتاق تویسرکانی،شاگرد محقق خوانساری(تذکرۀ نصرآبادی،196).
فارسی،از سید خیرات علی مشتاق دهلوی (-1260 ق)(صبح گلشن،411).
فارسی،از مشتاق شوشتری،معاصر خواجه عبد المحمد زایر شوشتری(تذکرۀ شوشتر، 142).
فارسی،از میرزا محمد مشتاقعلی شاه تربتی (-1206 ق).وی امّی بوده و مریدش میرزا محمد تقی کرمانی دیوانی به نام او سرود-دیوان مشتاقیه.خ.ملّی تبریز.
فارسی،از محمد رضا مشتاق خوشنویس کشمیری،معاصر محمد شاه و نادر شاه،خ.
دانشگاه تهران.
فارسی،از مشتاق صوفی لاهوری،شاگرد آفرین لاهوری(صبح گلشن،412).
فارسی،از آخوند محمد باقر مشتاق هندی که نخست،مناسب تخلص می کرده (کلمات الشعراء،111).
فارسی،از سید میر علی بن علیرضا مشتاق طباطبائی یزدی(-1329 ق)(آئینۀ دانشوران، 29-31).
فارسی،از شیخ رزق اللّه مشتاقی دهلوی(-889 ق)،مؤلف«تاریخ سکندر لودی»(صبح گلشن، 413).
فارسی،از ملاّ حسین مشتاقی قصّه خوان شیرازی (-905 ق)(تحفۀ سامی،189).
فارسی،از میرزا محمد تقی بن محمد کاظم طریقتی عارف و طبیب کرمانی(-1215 ق)که دیوان را به نام مرشد خویش میرزا محمد مشتاقعلی شاه تربتی موسوم ساخته است.ط.
بمبئی،1303 ق.خ.آستان قدس،ش 4756
ص:471
(1273 ق)و ش 4761(1273 ق)تهران، 1274 ق.
فارسی،از میرزا علی خان بن محمد صفاء السلطنه مشتاقی نائینی(-1332 ق)؛ط.تهران،1322 ق.
فارسی،از مشتری استرآبادی،معاصر جامی (شمع انجمن،429).
فارسی،از ابو سعید حسام الشعراء محمد ابراهیم مشتری خراسانی(-1305 ق)؛خ.آستان قدس،ش 4757؛ملک،مجلس و دانشگاه تهران.
فارسی،از مشتری فراهانی(صبح گلشن،414).
فارسی،از حکیم عبد الرزاق مشرب اصفهانی (-1127 ق)که در عهد عالمگیر به هند رفت (مقالات الشعراء،760).
فارسی،از بهوری سنگ مشرب اکبرآبادی (صبح گلشن،415).
فارسی،از میر عنایت اللّه مشرب دهلوی (صبح گلشن،416).
فارسی،از شاه معصوم مشرب شیرازی،معاصر نصرآبادی(تذکره،384).
فارسی،از مشرب بن میر حسین شیشه گر، معاصر شاه عباس اوّل صفوی که از سادات قم و معروف به کاشانی بوده و نستعلیق را خوش می نوشته است(تذکرۀ نصرآبادی،310).
فارسی،از میرزا اشرف مشرب عامری (-1180 ق یا 1175 ق)که از حکام نادر شاه افشار بوده(مجمع الفصحاء،445/2).
فارسی،از مشرب نائینی؛مذکور در«مدایح معتمدی».
فارسی،از محمد بن سلطان محمد مشربی استرآبادی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی، 75).
فارسی،از مشربی تکلو،معاصر صادقی کتابدار که در عهد اکبر شاه به هند سفر کرد (مجمع الخواص،125).
فارسی،از مشربی خوانساری،معاصر نصرآبادی (تذکر،319).
فارسی،از احمد حسین مشربی سهوانی،شاگرد تاج الدین سهوانی(صبح گلشن،416).
فارسی،از مشربی قمّی(مجمع الخواص،241).
فارسی،از مشربی مشهدی،معاصر نوائی (مجالس النفائس،70).
فارسی،از احمد بیگ مشرف اصفهانی،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،60).
فارسی،از میرزا حسین مشرف اصفهانی،مباشر
ص:472
اصطبل در عهد صفوی(مجمع الفصحاء، 39/2).
فارسی،از اسفندیار بن مشرف الملک مشرف شهرکردی(1352 ق-)که مجموعۀ«گلهای شگفتۀ»او چاپ شده(شعرای معاصر اصفهان، 449).
فارسی،از مشرفی هروی،مشرف قوشخانۀ هرات و معاصر نوائی(مجالس النفائس،68 و 241).
فارسی،از حکیم میرزا رضا قلی بن میرزا بزرگ مشرق مازندرانی نوری(-1311 ق)،در 15 هزار بیت منظومۀ«حدیث کساء»او چاپ شده.
فارسی،از حسن(؟)مشرقی شیرازی،که مثنوی «شمس المشرقین»را در 1010 ق سروده است.
خ.مجلس و دانشگاه تهران.
فارسی،از میرزا محمد حسین خان بن میرزا آقا خان مشرقی غفاری کاشانی،محتاج علیشاه (-1299 ق).ط.تهران،1314 ق؛خ.دانشگاه تهران.
فارسی،از ملا ملک مشهدی قزوینی،منشی شاه عباس،زنده تا 1050 ق.خ.آستان قدس،ش 4758 و دانشگاه تهران.
فارسی،از مشرقی مشهدی،معاصر نوائی،که کاسه گری می کرد و در هرات درگذشته است (مجالس النّفائس،42 و 215).
فارسی و ترکی،از حاج امامقلی مشعوف قاجار (-پس از 1288 ق)؛خ.دانشسرای عالی تهران.
فارسی،از آقا کوچک مشفق استرآبادی (مجمع الفصحاء،452/1).
فارسی،از آقا عبد الحسین مشفق اصفهانی (-1362 ق)،که برخی از قصاید او با «مصیبت نامۀ»صغیر چاپ شده است.
فارسی،از میرزا محمد مشفق شیرازی(سدۀ 13 ق)(مجمع الفصحاء،454/2).
فارسی،از عباس مشفق کی منش کاشانی (معاصر)که«تضمین دوازده بند محتشم»و «خاطرات جوانی»او چاپ شده.
فارسی،از پیر مراد بیگ مشفق کرمانشاهی(سدۀ 13 ق)که برخی از اشعار حافظ را شرح کرده ولی مقبول نیفتاده است(مجمع الفصحاء، 446/2).
فارسی،از عبد الرحمان مشفق بخاری(-995 ق)شاعر دربار عبد اللّه خان اوزبک و سپس اکبر شاه.خ.ایشیاتک بنگال و آکادمی علوم روسیه.
فارسی،از مشفقی بغدادی،معاصر سام میرزا و شاگرد لسانی(تحفۀ سامی،138).
فارسی،از محمد رضا مشفقی قمّی،معاصر
ص:473
نصرآبادی(تذکره،366).
فارسی،از مشفقی کاشانی که در کاشان کرباس فروشی می کرده(آتشکده،253).
فارسی،از مشفقی کشمیری،مقیم اکبرآباد هند (صبح گلشن،417).
فارسی،از مشفقی هروی،که نسخه ای در 3000 بیت از آن در تهران موجود بوده است.
فارسی،از سید محمد مشکات(1319 ق-)که مجموعۀ کوچکی از غزلهایش طبع شده.
فارسی،از شیخ علی مشکات المحبۀ کاشمری، که منظومۀ«مشکات الجنان»او چاپ شده.
فارسی،از مشکی اصفهانی،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،238).
فارسی،از علا بیگ مشکی تبریزی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،175).
فارسی،از محمود مشکی تبریزی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،171).
فارسی،از درویش مشکی غزنوی،مقیم اصفهان (صبح گلشن،418).
فارسی،از حاج حسین بابا بن ملا آقا خان مشکین تهرانی،زنده تا 1320 ق.ط.تهران،1318 ش.
فارسی،از میر محمد آصف مشهدی سیتاپوری (صبح گلشن،419).
فارسی،از محمد زمان مشهور تبریزی،معاصر نصرآبادی(تذکره،400).
فارسی،از مشیر هندی(صبح گلشن،419).
ص:474
(-1358 ق)(شعرای معاصر اصفهان،453).
فارسی،از شیخ غلام بن ولی محمد مصحفی همدانی(-1240 ق)،مؤلف«ریاض الفصحا» و«عقد ثریّا».خ.دانشگاه داکا.
فارسی،از مصدق نائینی(تاریخ یزد،331).
نسخۀ دیوان مصدّق(سدۀ 14 ق)به شمارۀ 7134 در آستان قدس موجود است.
سید مصطفی واعظ بغدادی.مذکور در«شعراء الزوراء».
فارسی،از مصطفی بن مسیّب خان تکلو،شاعر دربار شاه عباس صفوی(صبح گلشن،421).
مصطفی جواد مؤرّخ معاصر بغدادی.مذکور در «شعراء الزّوراء».
فارسی،از احمد مجتبی خوشدل ملقب به مصطفی علی خان گوپاموی هندی(-1234 ق)(نتایج الافکار،224).
فارسی،از میر مصطفی دهلوی(صبح گلشن، 422).
مصطفی زناقی که از جبل عامل و از معاصران حر عاملی بوده.مذکور در«امل الآمل».
فارسی،از مصطفی سرخوش(معاصر)که مجموعۀ«آتش دل»او چاپ شده.
فارسی،از مصطفی بن سلطانعلی میرزا بن شاه طهماسب صفوی(-984 ق)(مجمع الخواص، 27).
فارسی و عربی،از مصطفی بن سید حسین حسینی کاشانی(-1336 ق)(مجاری اللطف، 16).
فارسی،از محمد مصطفی کشمیری،شاگرد مجرم(صبح گلشن،421).
فارسی،از سید غلام مصطفی کلکته(سدۀ 13 ق)(صبح گلشن،422).
ص:475
فارسی،از حاج علی قلی بن رضا قلی مصور مشهدی(1227 ق-).خ.آستان قدس،ش 4540(1248 ق).
فارسی،از شیخ غلام قطب الدین بن محمد فاخر مصیّب هندی(-1187 ق)(نتایج الافکار، 670).
فارسی و ترکی،از میر یحیی بن مصطفی مضطر زنوزی.ط.تبریز.
فارسی،از میرزا احمد بن حسین مضطر طبسی (طرایق الحقایق،341/3).
فارسی،از شیخ امام الدّین مضطر لکهنوی(صبح گلشن،423).
فارسی،از لاله متولال مضطر لکهنوی(صبح گلشن،423).
فارسی،از منشی کتورسین مضطر لکهنوی(روز روشن،632).
فارسی،از محمد مضطر یزدی(تاریخ یزد، 331).
فارسی،از آقا حسنعلی مضطرب قصاب شیرازی(-1310 ق)،معاصر فرصت (آثار عجم،567).
فارسی،از میر هاشم مضمون عظیم آبادی(روز روشن،632).
فارسی،از عبد الباقی بن موسی مطاع شیرازی (سدۀ 13 ق)(صبح گلشن،423).
فارسی،از سید محمد جعفر مطبوع شیرازی (-1237 ق)(مجمع الفصحاء،452/2).
فارسی،از علی اکبر مطرب همدانی،زنده در 1280 ق،از ندیمان ناصر الدین شاه (مجمع الفصحاء،445/2).
فارسی،از مطربۀ کاشغری،همسر یا ندیمۀ طغانشاه سلجوقی(آتشکده،351).
فارسی،از مطربی قزوینی،شاگرد ملاّ فروغی عطار و از مقرّبان شاه عباس اول(صبح گلشن، 424).
مطرق عبدی که صاحب مجالس المؤمنین(ص 368)او را در شمار شاعران شیعه آورده است.
فارسی،از مطلبی تونی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،41).
فارسی،از محمد امین(یا محمد علی)مطلع اکبر آبادی.خ.ملک و آسیائی بنگال.
فارسی؟،از مطلع براغوشی آذربایجانی (-1312 ق)که جز دیوان تألیفات دیگر نیز داشته است.(دانشمندان آذربایجان،348).
فارسی،از محمد بن محمد صادق مطلع شیرازی، معاصر فرصت(آثار عجم،546).
ص:476
فارسی،از بابا حسین(یا بابا حسن)مطلعی قزوینی(تذکرۀ نصرآبادی،140).
فارسی،از حاج میرزا مهدی مطمئن ورشی اصفهانی(-1370 ق)،در 1000 بیت(شعرای معاصر اصفهان،454).
فارسی،از مطیع تبریزی،ساکن عباس آباد اصفهان(تذکرۀ نصرآبادی،391).
فارسی،از مطیع کاشغری که از حکام آنجا بوده (صبح گلشن،425).
فارسی،از لاله رام بخش مطیع لکهنوی(صبح گلشن،425).
فارسی،از میرزا محمد زکی مطیع مازندرانی (-1267 ق)(مجمع الفصحاء،452/2).
فارسی،از مطیع همدانی.مذکور در تذکرۀ «همیشه بهار».
فارسی،از مطیعی تونی(صبح گلشن،425).
فارسی،از علی بن عباسقلی مظاهر تیرانی اصفهانی(شعرای معاصر اصفهان،454).
فارسی،از مظاهر مصفای اراکی(1347 ق-)که مجموعه هائی از وی،چون«نسیم»و«شبهای شیراز»چاپ شده است.
فارسی،از مظفر بن علی رضا بیگ تبریزی،ساکن عباس آباد اصفهان و معاصر نصرآبادی(تذکرۀ، 429).
فارسی،از مظفر علی بن حیدر علی،خواهرزادۀ بهزاد و استاد صادقی کتابدار(مجمع الخواص، 255).
فارسی،از محمد مظفر حسین بن یوسفعلی صبای گوپاموی،مؤلف تذکرۀ«روز روشن»در 1296 ق.
فارسی،از غلام حسین بن علی مظفّر شیرازی (1352 ق).ط.شیراز،1377 ق.
فارسی،از حسین میرزا بن سنجر میرزا مظفر صفوی نوادۀ شاه طهماسب،که شاه صفی او و پدرش را نابینا ساخت(تذکرۀ نصرآبادی،11).
فارسی،از مظفر حسین بن سلطان حسین میرزا صفوی(-1008 ق)(مقالات الشعراء،491).
فارسی،از مظفر علی امیر لکهنوی،که منظومه های«کربلا نامه»و«گلشن تعشّق»او چاپ شده.
ص:477
فارسی،از میر مظفر طبیب کاشانی(تحفۀ سامی، 39).
فارسی،از مظفر بیگ رنگرز کرمانی،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،300).
فارسی،از مظفر کشمیری(صبح گلشن،427).
شاید مظفری یا مظهری کشمیری بوده باشد.
فارسی،از مظفر گنابادی معاصر تقی الدین اوحدی(صبح گلشن،425).
فارسی،از مظفر معمار،کاتب سلطان یعقوب (-896 ق)(مجالس النفائس،300).
فارسی،از مظفر هروی خافی(-767 ق)،مدّاح معزّ الدین کرت(-772 ق)(آتشکده،150) سنگلاخ دیوان میر مظفر الدین هروی را دیده بوده است(امتحان الفضلاء،173/1).
فارسی،از مظفر خان(مرآت الخیال،255).
فارسی،از مظفّری پنجدهی شاعر مروی عهد سامانی.مذکور در لباب الالباب.
فارسی،از مظفری کشمیری(-1017 ق)،که محتملا با مظفر یا مظهری کشمیری یکی بوده است.(خزانۀ عامره،367).
فارسی،از سلطان بایزید مظفری برادر شاه شجاع(سدۀ 8 ق)(آتشکده،12).
فارسی،از حاج محمد هاشم مظلوم اصفهانی.
مذکور در«مدایح معتمدیه».
فارسی،از مظلوم خنجی(سدۀ 12 ق)،از دودمان شیخ محمد و شیخ عبد السّلام خنجی (لارستان کهن،200).
فارسی،از مهر علی خان مظهر،از امیران روزگار صفوی(صبح گلشن،428).
فارسی،از سید محمد مظهر طباطبائی اردستانی طبیب(-1245 ق)پدر میرزا ابو الحسن جلوه مذکور در«انجمن خاقان».
فارسی،از محمد صادق مظهر استرآبادی، معاصر هدایت(مجمع الفصحاء،452/2).
فارسی،از محمد سمیع مظهر اصفهانی(صبح گلشن،429).
فارسی،از مظهر حسین که مثنوی«نان خشک» را در 1286 ق سروده است.
فارسی،از میرزا عباسقلی بن زین العابدین مظهر چاپارچی خوئی(سدۀ 13 ق).ط.تبریز،1307 (با دیوان خرّم).
فارسی،از میرزا جانجانان بن میرزا جان مظهر حنفی نقشبندی دهلوی(-1195 ق).ط.کلکته 1261 و 1271 ق؛لاهور،1922 م.
ص:478
فارسی،از غلام علی مظهر دهلوی(سدۀ 12) (روز روشن،633).
فارسی،از سید ابراهیم مظهر علی شاه تونی (طرائق الحقایق،94/3).
فارسی،از مظهر الدّین صاحب مظهر فوشنجی (صبح گلشن،428).
فارسی،از مرتضی قلی خان بن حیدر قلی میرزا.
مذکور در«مدایح معتمدیّه».
فارسی،از قاضی مظهر گجراتی،شاگرد نصیر الدین محمود و از مقربان فیروز شاه؛جامع:
محمد صوفی مازندرانی(صبح گلشن،429).
فارسی،از مظهری کشمیری(-1017 ق)، دریا سالار اکبر شاه(مجمع الخواص،196).
فارسی،از مظهری،شاعر دربار سلطان یعقوب (-896 ق)(مجالس النفائس،304).
فارسی،از اردشیر بن حسن معاذی تبریزی، معاصر کمال خجندی،در 5000 بیت (دانشمندان آذربایجان،349).
ص:479
معروف شیرازی نیز از او یاد شده (هدیة العارفین،369/2).
معروف رصافی بغدادی.مذکور در «شعراء الزوراء».
فارسی،از میر محمد معروف کشمیری(صبح گلشن،429).
فارسی،از ابو عبد اللّه محمد بن حسن معروفی بلخی،شاعر عهد سامانی،مدّاح عبد الملک بن نوح،مذکور در لباب الالباب(مجمع الفصحاء، 505/1).
فارسی،از میر معزّ الدین،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،45).
فارسی،از معزّ الدین اصفهانی،متولی اوقاف مزار بابا رکن الدین و بابا بیات در اصفهان و معاصر نصرآبادی(تذکره،210).
فارسی،از میرزا معز الدین بن حسن بن محمد صادق تبریزی(-1183 ق)که مقیم عباس آباد اصفهان بود و به هند رفت و در آنجا درگذشت (خزانۀ عامره،429).
فارسی،از معزّ الدّین محمد کاشانی،شاعر روزگار شاه عباس اول(تذکرۀ نصرآبادی، 208).
فارسی،از شیخ معزّ الدّین لکهنوی(صبح گلشن، 429).
فارسی،از معزّ الدین(یا معین الدّین)یزدی،از سادات یزد و معاصر نصرآبادی(تذکره،161).
فارسی،از ملاّ معزّی لنگ(سده 10 ق)که خود را از دودمان خواجه عبد اللّه انصاری می دانسته است(مجالس النفائس،157).
فارسی،از سدید الدّین علی بن عمر معزّی غزنوی،مدّاح سراج الدّوله خسرو ملک(-582 ق)که عوفی در لباب،این دیوان را به ارتنگ مانی تشبیه کرده است.
فارسی،از امیر ابو عبد اللّه محمد بن عبد الملک معزّی نیشابوری(-بین 518 تا 520 ق).ط.
تهران،1318 ش؛خ.آستان قدس،ضمیمۀ ش 4955(1039-1041 ق)و چند نسخۀ دیگر.
فارسی،از معصوم بن میرزا خواجگی اصفهانی که تاریخ شاه صفی را به امر آن پادشاه به نظم آورد(تذکرۀ نصرآبادی،77).
فارسی،از معصوم بن حاج مؤمن تبریزی مقیم عباس آباد اصفهان و معاصر نصرآبادی(تذکره، 135).منظومۀ«مهر خاوری»منسوب به معصوم تبریزی در آستان قدس موجود و محتملا از همین شاعر است.
فارسی،از معصوم بن زین العابدین قزوینی، ملقب به معصوم علی شاه(-1344 ق)مؤلّف «طرایق الحقایق».
فارسی،از معصوم بن میر حیدر معمّائی کاشانی (-1052 ق)،که مدتی در هرات بود و سپس به
ص:480
هند رفت(سرو آزاد،82).
فارسی،از حکیم شاه معصوم طبیب لاری (تذکرۀ حزین،88).
فارسی،از حاج شیخ علی معصومی گنابادی (-1379 ق)ناظم منظومه های«ارشادیه»، «توشۀ قبر»و«مناجاتنامه».
فارسی،از محمد مهدی بن محمد شفیع معطر کرمانی(-1217 ق)ملقب به معطر علی شاه (ریاض العارفین،538).
فارسی،از محمد معظم اکبرآبادی(صبح گلشن، 431).
فارسی،از معظم علی خان بهاری(صبح گلشن، 431).
فارسی،از موسی بن اسماعیل معظم السلطنۀ دولت،که منظومۀ«فرمانروایان ایران»او چاپ شده.
فارسی،از محمد علی بن زین العابدین معلم حبیب آبادی(1308 ق-)،که افزون بر دیوان تألیفات متعددی دارد.خ.دیده شده.
فارسی و عربی،از ملا محسن بن سمیع معلم قاری،ناظم«خلاصة الاصول»و «ارجوزة الاصول».
فارسی،از قاضی شمس الدین معلّم لاهیجی، معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،51).
فارسی،از محمد حسین بیک معلوم تبریزی (تذکرۀ نصرآبادی،287).
فارسی،از ابو زرعه معمّری گرگانی(سدۀ 4).
مذکور در«لباب الالباب».
فارسی،از معنوی بخارائی،شاعر روزگار سامانیان.مذکور در«لباب الالباب».
فارسی،از خواجه عبد اللطیف معنوی بخارائی، از دودمان خواجه عبید اللّه احرار(صبح گلشن، 431).
فارسی،از میر عطا بن میر علی عادل معنوی جونپوری(روز روشن،462).در برخی از تذکره ها به عنوان عطائی آمده است.
فارسی،از معنوی هروی(صبح گلشن،431).
فارسی،از معنی استرابادی،شاعر دربار سلطان یعقوب(-896 ق).مذکور در«سفینۀ خوشگو».
فارسی،از میان منگلی بن محمد مکارم معنی اکبرآبادی(صبح گلشن،432).
فارسی،از محمد مسعود بن محمد معصوم معنی پنجابی نستعلیق نویس(سدۀ 12 ق)(صبح گلشن،431).
فارسی،از وجه الدین خان معنی حیدرآبادی (سدۀ 13 ق)(روز روشن،641).
ص:481
فارسی،از سید ابو الفیض معنی دهلوی،شاگرد عبد القادر بیدل(صبح گلشن،431).
فارسی،از معنی شیرازی،شاعر دربار سلطان حسین بایقرا(هفت اقلیم،276).
فارسی و عربی،از محمد مسیح بن اسماعیل معنی فسائی(-1115 یا 1127 ق)که در شعر عربی،مسیح و در فارسی معنی تخلص می کرده (فارسنامه،235/2؛تذکرۀ نصرآبادی،174).
فارسی،از معنی کشمیری(نتایج الافکار،643).
فارسی،از معنی گیلانی که مؤلف تذکرۀ صبح گلشن(ص 432)او را عم حزین خوانده و ظاهرا با معنی فسائی یکی بوده است.
فارسی،از میر جواد معنی هندی(تذکرۀ حسینی، 327).
فارسی،از معین الدین استرابادی(-پس از 976 ق)که رساله ای به نام«لذّت»داشته و به همان سبب به معین لذّت مشهور بوده(صبح گلشن،434).
فارسی،از معین الدین محمد اسفزاری،مؤلّف «روضات الجنّات فی اوصاف مدینه هرات» (حبیب السیر،348/4).وی نامی نیز تخلص می کرده است(سخنان ابو سعید،3).
فارسی،از معین الدّین(یا معین الملک)حسین بن علی اصمّ،صاحب دیوان انشاء سلطان سنجر سلجوقی،مذکور در«لباب الالباب».
فارسی،از مولوی معین الدین بدایونی،شاگرد قتیل(صبح گلشن،435).
فارسی،از معین الدین بلیانی دقاقی حسینی (-979 ق)پدر تقی الدین اوحدی،مولف «عرفات العاشقین»(صبح گلشن،433).
فارسی،از خواجه معین الدین حسن بن غیاث الدین چشتی(-633 ق)؛ط.هند،مکرّر.
فارسی،از میرزا معین الدین علی(یا محمد) خراسانی(-1040 ق)،وزیر صفی قلی خان حاکم بغداد(تذکرۀ نصرآبادی،76 و 484).
فارسی،از ملک معین خرّم آبادی،منشی حاکم خرّم آباد و معاصر حزین(تذکره،115).
فارسی،از معین الدین غازی معروف به شاه غازی،از امیران سلطان محمد در ماوراء النّهر (مرآت الخیال،250).
در صبح گلشن(ص 433)شعر او نقل شده و ظاهرا سبزواری در آنجا مصحف شیرازی است که خواهد آمد.
فارسی،از معین الدین بن فرید الدّین خان شاه جهان آبادی(-1226 ق)،در 3000 بیت (صبح گلشن،435).
فارسی،از خواجه معین الدین محمد بن عبد اللّه شیرازی که در 670 ق به مراغه رفت و خواجه
ص:482
نصیر الدین را مدح گفته(آتشکده،294).
فارسی،از ملا معین الدین محمد بن شرف الدین محمد مسکین فراهی(-907 یا 909 ق)، مؤلّف«بحر الدرر»،«حدائق الحقائق»، «معارج النّبوة»و جز آنها(مجالس النفائس، 269).
فارسی،از میر معین الدین یزدی،مؤلف تاریخ معینی و پدر قاضی میر حسین میبدی که از وزیران آل مظفر بود(تاریخ یزد،332).
فارسی،از معین الدین معینی جوینی،مؤلّف «نگارستان»،در پیروی از«گلستان»سعدی، مذکور در تذکرۀ دولتشاه سمرقندی،
شیخ مغامس بن داغر حلّی(سده 9 ق)،جامع:
شیخ محمد سماوی.خ.دیده شده.
فارسی،از ملاّ علی مغانی(صبح گلشن،436).
فارسی،از مغتنم،شاعر دربار جهانگیر،مذکور در«سفینۀ خوشگو».
فارسی،از شمس الدین محمد شیرین مغربی (-809 ق).ط.تهران،1302 ق و مکرّر؛خ.
آستان قدس،ش 4763(1244 ق)و چند نسخۀ دیگر.
فارسی،از عبد اللّه مغموم بروجنی(1312 ق-) ناظم منظومۀ«توحید»(شعرای معاصر اصفهان،460).
فارسی و ترکی،از عبد الوهاب مغول سمرقندی، شاعر دربار شیبک خان(مجالس النفائس، 171).
فارسی،از عبد الکریم مغیثی شیرازی که منظومۀ «عروس چمن»او چاپ شده.
فارسی،از مغیثی گنجوی که هدایت شعر او را از حدی نقل کرده است(مجمع الفصحاء، 560/1).
فارسی،از شیخ محمد حسین مفتقر اصفهانی نجفی معروف به کمپانی(-1361 ق).ط.قم، 1376 ق.
فارسی،از بهاء الدین محمد تقی بن محمد باقر مفتون اصفهانی(1322 ق-)(شعرای معاصر اصفهان،461).
فارسی،از عبد الرزاق بیک بن نجفقلی خان مفتون دنبلی(-1243 ق)،مؤلف«نگارستان دارا»و ناظم مثنویهای«ناز و نیاز»و «همایون نامه».
فارسی،از محمد شفیع مفتون ساروی(-1313 ق).خ.موجود.
فارسی،از احسان اللّه بن مفتون شاه آبادی(صبح گلشن،436).
فارسی،از محمد حسن مفتون فارسی بواناتی معاصر هدایت(مجمع الفصحاء،487/2).
ص:483
فارسی،از شیخ مؤمن علی بن ذو الفقار علی مفتون کاکوری(روز روشن،642).
فارسی،از عبد الرحیم مفتون لاهوری(سدۀ 13) (صبح گلشن،437).
فارسی،از سلیمان میرزا مفتون لکهنوی که بر «جامع شفائی»تقریظی منظوم سروده و چاپ شده است.
فارسی،از محمد بن علی اکبر مفتون واعظ محلاتی خراسانی(-1336 ق)؛خ.موجود.
فارسی،از میرزا آقا مفتون کبریائی همدانی (-1374 ق).ط.تهران،1334 ش.
فارسی،از فتح اللّه بن عبد الرحیم یزدی که از 1330 ق در حیدرآباد دکن معلم زبان فارسی بوده و منظومه هائی چون«آصفنامه»،«داستان شگفت»و نیز«آئینۀ دکن»(در تاریخ دکن)را در آنجا به طبع رسانیده است.
فارسی،از مفتی تبریزی(صبح گلشن،437).
فارسی،از مفتی لاهوری،ط.لاهور،1291 ق.
فارسی،از غلام حضرت مفتی لکهنوی مفتی الملک(صبح گلشن،437).
شیخ ابو عبد اللّه احمد مفجع بصری کاتب (-327 ق)،شاعر شیعه،شاگرد ثعلب و مؤلّف «الترجمان»(معالم العلماء،139).
فارسی،از ملاّ محمد علی بن محمد قلی بیگ مفرد تبریزی مقیم عباس آباد اصفهان(صبح گلشن،437).
فارسی،از مفرد خیاط قمّی،معاصر نصرآبادی (تذکره،366).
فارسی،از مفرد همدانی مقیم اصفهان و معاصر نصرآبادی(تذکره،322).
شیخ مفلح بن حسن صیمری،زنده تا 873 ق، شاگرد ابن فهد حلی؛جامع:شیخ محمد طاهر سماوی.وی اشعاری به فارسی هم داشته که آذر آنها را نقل کرده و او را از شاعران اصفهان شمرده است(آتشکده،196).
فارسی،از امان اللّه مفلس مکتبدار دهلوی(صبح گلشن،437).
فارسی،از شیخ حسین قمّی معروف به ارده شیره (-1367 ق).ط.تبریز 1347 ق؛قم،1359 ق.
فارسی،از مفلس گنابادی(صبح گلشن،438).
فارسی،از مفلسی خراسانی،معاصر نوائی (مجالس النفائس،29 و 203).
فارسی،از میرزا محمد علی مفلق تهرانی دنبلی، صدر الشعراء و فخر الشعراء،معاصر فتحعلی شاه قاجار؛خ.دانشگاه تهران.
ص:484
فارسی،از مفید الدین اسکافی که اشعار او در سفینۀ اشعار موجود در کتابخانه مجلس آمده است(فهرست،158/3).
فارسی،از مفید بلخی(-1090 ق)شاعر دربار امام قلی خان حاکم بلخ که در عهد عالمگیر به هند رفت و در ملتان درگذشت،خ.ایشیاتک بنگال.
فارسی و عربی،از مفید بن محمد کاظم شیرازی (-1325 ق)که در شعر عربی مفید و در فارسی داور تخلّص می کرده است(آثار عجم،26).
فارسی،از شیخ محمد مفید بن شیخ نبی بحرانی شیرازی امام جمعۀ شیراز در روزگار فتحعلی شاه قاجار؛جامع:فرزندش محمد هاشم.
فارسی،از مفیدی اصفهانی،مدرّس جامع اصفهان که مؤلف صبح گلشن(ص 438)شعر او را از این دیوان نقل کرده است.
فارسی،از آقا محمد شیخا مقبل اصفهانی (-1157 ق)که در روزگار نادر به هند رفت و در گجرات اقامت گزید؛خ،مجلس و دانشگاه تهران.
فارسی،از شرف الدین مقبل کرمانی(صبح گلشن،448).
ص:485
فارسی،از مقصود شیرازی،معاصر سام میرزا که از ابتدای جوانی منشی دفتر استیفا بوده است (تحفۀ سامی،60).
فارسی،از مقصود عبدل خراسانی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،131).
فارسی،از مقصود بن ملا فضل اللّه قزوینی (-997 ق)(روز روشن،645).
فارسی،از خواجه مقصود کازرونی،معاصر جلال الدین دوانی(مجالس النفائس،309).
فارسی،از مقصود کاشانی(-987 ق)که مهاجاتی با محتشم داشته و شاگرد غیاث الدین منصور دشتکی بوده است.سام میرزا نیز از مقصود کاشانی معاصر خویش نام برده که در سیاق مهارت داشته است(تحفۀ سامی،146).
مجمع المراثی
فارسی،از میرزا عبد اللّه مقصود کرمانی (-1348 ق).ط.1332 ق(در 2 مجلد).
فارسی،از مقصود عالم بن صدر عالم لکهنوی، شاگرد غالب و ناظم مثنویهای«شکرستان، «سکندرنامه»و«مقصود الصنایع»(صبح گلشن، 440).
ص:486
فارسی،از مقیمی بخاری که ظاهرا معاصر فخری هراتی بوده(مجالس النفائس،159).
فارسی،از حسن بیگ مقیمی شکر اغلو ترکمان (اوایل سدۀ 11 ق)که حسن نیز تخلص می کرد (آتشکده،21).
ترکی،از مقیمی هروی،معاصر نوائی که به اصطلاحات صوفیه واقف بود(مجالس النفائس، 50 و 224).
فارسی،از محمد مکارم اکبر آبادی(سدۀ 11 ق) (صبح گلشن،432).
فارسی،از مکارم قزوینی معاصر سام میرزا،که شاعری پرسخن بوده است.نام او را ابو المکارم هم نوشته اند(تحفۀ سامی،196).
فارسی،از مولانا مکتبی شیرازی(-916 یا 928 یا 941 ق)،معلّم کودکان در شیراز که «کلمات علیۀ غرّا»ترجمۀ منظوم شصت کلمۀ حضرت امیر(علیه السلام)از اوست و چاپ شده.خ.
عارف حکمت مدینه.
فارسی،از محمد علی بن علی خان مکرم حبیب آبادی(1304 ق-)ناشر جریدۀ«صدای اصفهان».ط.اصفهان،1373 ق.
فارسی،از محمد بن عبد اللّه مکری کردستانی (1298 ش-)که مجموعه«نغمه های جوانی»او چاپ شده است.
فارسی،از مکنون گرجی کازرونی (مجمع الفصحاء،473/2).
فارسی،از حاج محمد مکی اصفهانی،معاصر نصرآبادی،که 22 سال مجاور مکّه بود و مثنویی به پیروی از مثنوی مولوی سرود(تذکرۀ نصرآبادی،428).
فارسی،از محمد فاخر مکین دهلوی(-1230 ق)که شاگردش میر ببر علی انیس کتابی در سرگذشت او به نام«انیس الاحبا»نوشته؛خ.
مجلس(1203 ق).
فارسی،از مکینی(صبح گلشن،444).
ابو نزار صادق بن جواد ملائکۀ بغدادی(1311 ق-)،در 5 مجلد که برخی به طبع رسیده.
فارسی،از میرزا محمود ملاّ باشی تسوجی (-1295 ق)معلّم مظفر الدین شاه،که نصف «الفیۀ عینکی»را وی سرود و 500 بیت دیگر را حجت الاسلام نیّر تبریزی(دانشمندان آذربایجان،395).
فارسی،از ملاّ جان کاشانی،معاصر سام میرزا و مخترع خطی به نام«شکسته بسته»که شبی 1000 بیت شعر می گفت و رسائلی هم در قافیه و عروض و معما نوشت(تحفۀ سامی،156).
فارسی،از ملاّ عبد الغفار ملازادۀ تاشکندی (سدۀ 10 ق)(مجالس النفائس،146).
ص:487
فارسی،از ملاّ فتح اللّه شهنامه چی ناظم مثنوی «صنم خیال»و معاصر شاه سلیمان صفوی.
ص:488
می زیسته و فتحعلی شاه را مدح گفته است.خ.
مجلس.
فارسی،از شرف الدین معروف به شاه ملول لکهنوی(سدۀ 12 ق)(صبح گلشن،448).
فارسی،از خلیفه اسد اللّه ملولی اصفهانی (-969 ق)متولی آستان قدس،جد خلیفه سلطان(آتشکده،196).ظاهرا هموست که در کتاب دانشمندان آذربایجان(ص 360)به نام ملولی آذربایجانی آمده است.
فارسی،از ملا محمد ملولی خطاط(صبح گلشن، 448).
فارسی،از ملا حسن بن حسین ملول شوشتری (-1300 ق)،برادر صدر شوشتری.خ.موجود.
فارسی،از ملهمی تبریزی(-1049 ق)که تصانیفی داشته و خواهرزاده اش آنها را تلف کرده است(آتشکده،33).
فارسی،از جمال الدین بن کمال الدین ملهمی شیرازی،زنده در 1024 ق(هفت اقلیم،308).
فارسی،از ملهمی کوکنی(صبح گلشن،449).
فارسی،از بدیع بن محمد شریف ملیح سمرقندی،مؤلّف تذکرۀ«مذکّر الاحباب»در 1093 ق.وی از جانب امیر بخارا به اصفهان آمد و نصرآبادی او را ملاقات کرد(تذکره، 440 و 443).
فارسی،از ملیحی بافقی که تقی الدین اوحدی اشعارش را آورده و در تذکرۀ صبح گلشن(ص 449)از او نقل شده.
فارسی،از میرزا برخوردار بن محمود ترکمان ممتاز فراهی،مؤلّف«شمسه و قهقهه»که چاپ شده.
فارسی،از ممتاز که نصرآبادی به احتمال او را از خراسان دانسته(تذکره،428).
فارسی،از محمد عابد بن محمد زاهد ممتاز سمرقندی که هفت قلم را خوش می نوشته (تذکرۀ نصرآبادی،439).
فارسی،از ممتاز شولستانی شیرازی که ظاهرا معاصر نصرآبادی بوده(تذکره،432).
فارسی،از افضل علی بیگ ممتاز گرجی،که در خدمت شاه سلیمان صفوی بوده(تذکرۀ نصرآبادی،45).
فارسی،از کاظم علی خان ممکن شاه جهان آبادی،زنده در 1174 ق،شاگرد محمد فاخر(صبح گلشن،453).
فارسی،از ممنون افغانی(روز روشن،652).
فارسی،از نظام الدّین بن قمر الدین ممنون دهلوی (صبح گلشن،454).
ص:489
فارسی،از ممنون لکهنوی(صبح گلشن،454).
ابو نصر احمد بن یوسف منازی سلیکی(-437 ق)،منسوب به منازجرد حلب.در روزگار ابن خلکان این دیوان کمیاب بوده است.مذکور در «وفیات الاعیان».
فارسی،از میر شاه حسینی(یا حسین)مناسب کشمیری(صبح گلشن،454).
ص:490
وزن«شاهنامه»سروده.
فارسی؟،از میرزا محمد منشی تبریزی(1094 ق-)که به 5 زبان،از جمله فارسی و ترکی سخن می گفته است(صبح گلشن،456).
فارسی،از میرزا مهدی بن محمد نصیر،منشی دیوان محمد شاه قاجار که ناصر الدین شاه و حاج میرزا آقاسی را مدح گفته است (مجمع الفصحاء،439/2).
فارسی،از محمد منشی ساوجی،مؤلف«تذکرۀ شعراء»در 1295 ق؛مذکور در«مدینة الادب».
فارسی،از وصاف الحضرة عبد اللّه بن فضل اللّه که متخلص به منشی و شرف و معاصر سعدی بوده و تاریخ وصاف یا«تجزیة الامصار»از اوست.
خ.ادبیات تهران.
فارسی،از میرزا عبد اللّه بن محمد قلی منشی طبری که در برخی اشعار منشی طبری و در برخی منشی اسرار تخلص می کرده و با هدایت معاصر بوده است(مجمع الفصحاء،461/2).
فارسی،از قاضی میرزا احمد منشی قمی(سدۀ 10 و 11 ق)مؤلف«گلستان هنر»که چاپ شده.
فارسی،از غلام علی منشی کانپوری(صبح گلشن،456).
فارسی،از غیاث الدین علی منصف اصفهانی معروف به غیاثا(-1019 ق)،در 5200 بیت (میخانه،216).
فارسی،از بابا خواجه منصف دهلوی ملقب به فاضل خان(-1128 ق)(صبح گلشن،457).
فارسی،از شاه منصف علی خان شاه جهان آبادی(صبح گلشن،457).
فارسی،از محمد اسماعیل بن شمسا منصف تهرانی(سدۀ 11 یا 10 ق)(صبح گلشن،458).
فارسی،از محمد زمان خان بن فضلعلی خان منصف قوانلوی قاجار(-1264 ق).خ.
عمومی اصفهان.
فارسی،از سید عبد الرّحیم منصف مازندرانی، مؤلف«تذکرة الشعراء»که از آن یاد شد (مجمع الفصحاء،316/2).
زین الکفاة ابو سعد منصور بن حسن آبی وزیر.
مذکور در فهرست منتجب الدین.
فارسی،از میرزا محمد رضا منصور اصفهانی طبیب،معروف به میرزا رضا شرابی(-1238 ق).(مجمع الفصحاء،487/2).
فارسی،از حافظ مصلح الدین منصور اکبرآبادی، شاگرد غالب دهلوی.
فارسی،از شمس الدّین منصور بن محمود قاضی ترمذی-سنگلاخ منتخب دیوان را به خط محمد طاهر اعتماد الدوله دیده بوده است (امتحان الفضلاء،89/2 و 90).
ص:491
فارسی،از منصور بتکچی جرجانی،معاصر نوائی(مجالس النّفائس،85 و 259).سنگلاخ آن را به خط شاه محمود نیشابوری دیده است (امتحان الفضلاء،116/1).
فارسی،از منصور دامغانی شیخ الاسلام دامغان (صبح گلشن،459).
فارسی،از منصور سبزواری استاد نوائی در عروض که رساله ای هم در این فن دارد (مجالس النفائس،33 و 206).
فارسی،از منصور طوسی معروف به منصور قرابوقه(-854 ق)،از امیران شاهرخ(صبح گلشن،459).
فارسی و عربی،از ابو محمد منصور بن علی منطقی رازی(-پیش از 380 ق)،شاعر حضور اسماعیل بن عباد.خ.ملک.
فارسی،از برخوردار بیگ منصور نائینی،معاصر نصر آبادی(تذکره،406).
فارسی،از منصور هروی،معاصر نصرآبادی،که مدتی کلانتر هرات بود(تذکره،106).
فارسی،از منصور هندی(صبح گلشن،458).
ص:492
فارسی،از میرزا احمد منظور خوانساری اصفهانی(-1323 ق)(تذکرة القبور،77).
فارسی،از میرزا شکر اللّه بن محمد علی (مسکین)منعم اصفهانی(-1360 ق).ط.
اصفهان،1360 ق.
فارسی،از میرزا منعم بن سلطان اکبرآبادی (صبح گلشن،461).
فارسی،از عبد الرحمان بن قاضی بقای منعم بخاری،محتسب بخارا و معاصر نصرآبادی (تذکره،437).
فارسی،از منعم تبریزی(دانشمندان آذربایجان، 362).
فارسی،از قاضی نور الحق منعم رامپوری،که در ساعتی 100 بیت می سرود(صبح گلشن،460).
فارسی،از میرزا محمد علی بیگ منعم شیرازی (-1297 ق)(آثار عجم،568).
فارسی،از منعم شیرازی که نام و تخلص او یکی بوده و هدایت 1215 ق-در جوانی او را دیده بوده است(مجمع الفصحاء،446).
فارسی،از شیخ منعم لاهوری(مرآت الخیال، 163).
فارسی،از منعم مرادآبادی،زنده در 1201،که از خانوادۀ حکّام مرادآباد بوده،در 30000 بیت (صبح گلشن،460).
فارسی،از منوچهر خان لر(-1079 ق)،والی لر کوچک(تذکرۀ نصرآبادی،24).
فارسی،از منوچهر پراوی(معاصر)که مجموعۀ «چکش»او در 1323 ش چاپ شده.
فارسی،از حکیم ابو النجم احمد بن قوص بن احمد منوچهری دامغانی(-432 ق)مداح منوچهر بن قابوس وشمگیر.ط.مکرّر؛خ.
آستان قدس،ش 12094(1275 ق)و چند نسخۀ دیگر.
فارسی،از منور علی دهلوی(صبح گلشن، 462).
فارسی،از اللّه ویردی منور رازی،مرید محمد جعفر کبودرآهنگی(ریاض العارفین،535).
فارسی،از سید رحیم بن حسن،منور علی شاه حقانی شهرکردی(-1368 ق).
فارسی،از محمد منور علی شاه،نعمت اللّهی (-1301 ق).
فارسی،از عطاء منهی تهرانی(تذکرۀ نصرآبادی،241).
فارسی،از میر منهی زواره ای اردستانی،شاگرد حاتم کاشانی و معاصر صادقی کتابدار (مجمع الخواص،85).
ص:493
فارسی،از میرزا باقر منیر اصفهانی،شاگرد شمس الدین فقیر،که نخست فدائی تخلص می کرد(صبح گلشن،463).
فارسی،از ملا منیر بخاری که تاریخ تولد بابر شاه (888 ق)را به نظم آورده است(تذکرۀ نصرآبادی،469).
فارسی،از سید محمد رضا بن محمد علی منیر موسوی دزفولی(1327 ق-)؛خ.دیده شده.
فارسی،از منیر دهلوی(صبح گلشن،462).
فارسی،از منیر طاها،شاعرۀ معاصر،فرزند حسین تبریزی،که مجموعۀ«سرگذشت»او چاپ شده(سخنوران نامی،264/3).
فارسی،از نور الدّین محمد منیر کرمانی،معاصر حزین(تذکره،123).
فارسی،از ابو البرکات بن عبد المجید منیر لاهوری ملتانی(-1054 ق)که بر دیوان عرفی شرح نوشته و آزاد اشعارش را از دیوان او نقل کرده (سرو آزاد،60).
فارسی،از محمد طاهر منیر طالقانی که به هند رفت و در آنجا درگذشت(صبح گلشن،463).
فارسی،از شرف الدّین یحیی(یا احمد)منیری بلخی(-782 ق)که«شرفنامه»به نام او تألیف شده(ریاض العارفین،159).
فارسی؟،از موّاج(سدۀ 13 ق)شاعر آذربایجانی(دانشمندان آذربایجان،362).
فارسی،از علی اکبر بن اسماعیل موافق خاتون آبادی اصفهانی نعمت اللّهی(-1352 ق) (شعرای معاصر اصفهان،474).
فارسی،از ابو الحسن موالی اصفهانی،که به هند رفت و نزد نظام الملک آصف جاه تقرب یافت (صبح گلشن،464).
فارسی،از موالی تونی(-949 ق)(تحفۀ سامی،123).
فارسی،از موالی ترکمان معتمد سلطان حمزه میرزا و معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص، 129).
فارسی،از مرتضی قلی خان موالی تیموری کشمیری(صبح گلشن،463).
فارسی؟،از مؤبد آذربایجانی،مذکور در حدیقة الشعراء،در صبح گلشن،(ص 464)مؤبد فارسی آمده که محتملا هردو یکی است.
فارسی،از شیخ عبد العلی بن محمد باقر مؤبد صبحی بیگدلی کاشانی.ط.تهران،1322 ق.
فارسی و عربی،از محمد سعید خان مؤتمن الملک انصاری(المآثر و الآثار،190).
ص:494
فارسی،از شفیعای موجد اصفهانی طالقانی، معاصر نادر شاه افشار(صبح گلشن،465).در آتشکده(ص 412)موحّد آمده است.
فارسی،از موجد بلگرامی(صبح گلشن،464).
فارسی،از مجید موجد شیرازی،ندیم سلطان ابراهیم میرزا(صبح گلشن،467).
فارسی،از مولوی سراج الدین علی خان موجد موهانی کلکته ای(-1238 ق)قاضی القضات کلکته(صبح گلشن،467).
فارسی،از موجد همدانی(-1024 ق)(صبح گلشن،467).
فارسی،از شاه عبد الجلیل موجود(صبح گلشن، 467).
ترکی،از موجی شیخ الاسلام اهر(دانشمندان آذربایجان،363).
فارسی،از قاسم خان موجی بدخشانی(-979 ق)که مثنوی«یوسف و زلیخا»در 6000 بیت از اوست(دانشمندان آذربایجان،175)نیز مثنوی «لیلی و مجنون»او در دانشگاه تهران موجود است(فهرست،43/2).
فارسی،از علی جان بیگ بن اغلی بیک موجی گرجی که ظاهرا معاصر نصرآبادی بوده است (تذکره،51).
فارسی،از مودود چشتی،که از نوادگان قطب الدین مودود بن یوسف چشتی(-527 ق) صوفی معروف بوده(صبح گلشن،468).
فارسی،از محمد علی مؤذن خراسانی،زنده در 1077 ق،مؤلف«تحفۀ عباسی»، «قصص الخاقان»و جز آن.خ.آستان قدس،ش 9277(1312 ق)،ش 8613.
فارسی،از عباسعلی بن براتعلی موزون اصفهانی (1314 ق-)که مجموعۀ«اندوهنامۀ»او در اصفهان طبع شده.
فارسی،از ملاّ لطفی موزون الملک تبریزی (-1020 یا 1021 ق)از امیران جهانگیر شاه (میخانه،537).
فارسی،از میر شریف موزون سمرقندی، معروف به بابا خواجه معاصر نصرآبادی که در ستاره شناسی نیز مهارت داشت(تذکره،440).
فارسی،از موزون ناگوری که نستعلیق را خوش می نوشت و از اولاد حمید الدّین ناگوری بود (صبح گلشن،471).
فارسی،از میر محمد افضل بن سلطانعلی موسوی خواب بین(تذکرۀ حسینی،305).
فارسی،از محمد هاشم بن زین العابدین موسوی خوانساری،برادر صاحب روضات.خ.
بروجردی نجف.
ص:495
فارسی،از میر عماد موسوی مشهدی،معاصر نوائی(مجالس النفائس،35 و 209).
شیخ موسی بن حسن بن احمد احسائی(-1289 ق)،ناظم منظومۀ«الباکورة»در منطق که چاپ و بر پشت آن از دیوان شاعر یاد شده است.
موسی بن علی بن حرفوش حرفوشی عاملی که ظاهرا معاصر شیخ حرّ عاملی بوده.مذکور در «امل الآمل».
فارسی،از میر موسی سیفی که از سادات قاضی سیف الدینی و معاصر سام میرزا بوده(تحفۀ سامی،44).
سید موسی بن جعفر حسینی طالقانی(-1298 ق)؛خ.کاشف الغطاء و بیت الطریحی نجف.
شیخ موسی بن شریف بن محمد عاملی(-1281 ق).این دیوان را شاعر خود تدوین کرده و آخرین شعرش دارای تاریخ 1254 ق است.
موسی بن عبد السّلام بن زین العابدین عاملی (-1253 ق)،در 4000 بیت.مذکور در «بغیة الرّاغبین فی احوال آل شرف الدین».
سید موسی عاملی معاصر شیخ ابراهیم صادق و سید صالح قزوینی.مذکور در«یتیمة الدّهر» محمد علی موسوی.
شیخ موسی بن جعفر نقدی(-1370 ق)قاضی جعفریّه در العماره و بغداد.مذکور در «شعراء الزوراء».
فارسی،از میرزا موسی نقّاش همدانی(صبح گلشن،472).
اردو،از نواب اسد اللّه خان،ط.لاهور،1926 م.
فارسی،از آقا عبد المولی خوشنویس اصفهانی (-1160 ق)آتشکده،412؛صبح گلشن، 473).
فارسی،از خلیفه اسد اللّه مولای اصفهانی،جد خلیفه سلطان،مذکور در«ریاض الجنة».
فارسی،از میرزا عبد الحسین خان مؤلف الدولۀ زند ناظم«فرهنگ منظوم فرانسه به فارسی»که چاپ شده.
فارسی،از مولوی بخاری که در خدمت عبد العزیز خان اوزبک حاکم بخارا بوده(تذکرۀ نصرآبادی،436).
ص:496
فارسی،از میرزا هادی مولوی گیلانی،معروف به وفا علی شاه،که مثنوی«عالم و آدم»را در 5000 بیت در تاریخ جهان سروده که چاپ شده است(سخنوران نامی معاصر،268/3).
فارسی،از مؤمن ابرقوهی(صبح گلشن،473).
فارسی،از محمد مؤمن استرآبادی،خواهرزادۀ سید فخر الدین سماکی و معلم سلطان حیدر صفوی،زنده تا 1025 ق(آتشکده،154).خ.
سلطنتی سابق،تهران.
فارسی،از مؤمن بن حاج آقا اصفهانی(صبح گلشن،474).
فارسی،از مؤمن اصفهانی،پدر صامت(تذکرۀ نصرآبادی،210).
فارسی،از مؤمن برادر محمد امین ترکمان مشهدی(مجمع الخواص،68).
فارسی،از مؤمن تونی،برادر شیخ محمد قاری (تذکرۀ نصرآبادی،311).
ص:497
معاصر صادقی بوده(مجمع الخواص،58).
فارسی،از مؤمنی استرآبادی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،154).
فارسی،از علی اکبر مونس اصفهانی،که به هند سفر کرد و در لکهنو اقامت گزید(صبح گلشن، 476).
فارسی،از میرزا محمد رضا مونس بار فروشی مازندرانی(مجمع الفصحاء،473/2).
فارسی،از سید محمد اعظم حسین بن حکیم محمد زکی مونس بهوپالی سندیلوی لکهنوی،زنده در 1293 ق(صبح گلشن،475).
فارسی،از مونس بخاری،شاعر دربار امیر بخارا، که ظاهرا معاصر نصرآبادی بوده(تذکره، 434).
فارسی،از مونسی شوشتری(صبح گلشن، 476).
فارسی،از میرزا عبد الحسین بن علی مونس علی شاه ذو الریاستین(1290 ق-)؛ط 1369 ق.
اردو،از نواب مونس صاحب هندی،برادر انیس و عمّ نفیس،ط.
فارسی،از عبد العلی مؤیّد؛ط.
عضد الدوله المؤید باللّه ابو الحسین حسینی هارونی(-421 ق)(تاریخ طبرستان،28).
فارسی،از سید علی بن حسن مؤیّد ثابتی (سخنوران نامی معاصر،211/1).
فارسی،از مؤید دیوانه،معاصر نوائی،که خلل دماغ داشته و از دودمان ابو سعید ابو الخیر بوده است(مجالس النفائس،35 و 209).
فارسی،از مؤید شولستانی که در خدمت ممتاز شولستانی ملازمت داشت(تذکرۀ نصرآبادی، 432).
ابو نصر هبة اللّه بن موسی ملقب به المؤید فی الدین(-پیش از 487 ق)،داعی خلفای فاطمی مصر؛ط.قاهره،1949 م.
فارسی،از مؤید مهنه نبیرۀ ابو سعید ابو الخیر (مجالس النفائس،35 و 209).
فارسی،از مؤیّد الدّین نسفی،ناظم مثنوی «پهلوان نامه».مذکور در«لباب الالباب»و «هفت اقلیم».
فارسی،از مؤیّدی که شمس قیس از آن نقل کرده است(المعجم،333).
فارسی،از مهتاب.ط.لکهنو.
فارسی،از میرزا محمد علی مهجور اصفهانی که در اصفهان معلم کودکان و معاصر هدایت بود (مجمع الفصحاء،446/2).
ص:498
فارسی؟،از مهجور تبریزی(سدۀ 13 ق).مذکور در«حدیقة الشعراء»(دانشمندان آذربایجان، 363).
ص:499
فارسی،از میرزا مهدی بن محمد نصیر خوئی، ندیم محمد علی میرزا دولتشاه قاجار (مجمع الفصحاء،439/2).
فارسی،از مهدی بن میرزا غیاث عرب نسابۀ طباطبائی رازی که ظاهرا معاصر نصرآبادی بوده (تذکرۀ،163).
فارسی،از میرزا مهدی بن میرزا حبیب اللّه صدر موسوی عاملی(-1043 ق)که پس از پدر به وزارت صفویه رسید(صبح گلشن،16).
فارسی،از مهدی فتح آبادی که به گفتۀ فرصت، از خوانین بوده است(آثار العجم،569).
سید مهدی بن حسن قزوینی(-1300 ق)که منظومه ای در اصول به نام«السبائک»داشته است.
فارسی،از مهدی قزوینی،معاصر فتحعلی شاه قاجار(صبح گلشن،477).
فارسی؟،از مهدیقلی قادورقائی(؟)معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،35).
سید مهدی قطیفی که چندی از مراثی او در مجموعه ای دیده شده.
ص:500
فارسی و عربی،از سید علی مهری عرب عاملی که در اواخر روزگار صفویه در اصفهان اقامت داشت و تا اندازه ای فارسی آموخته و به صورت شکسته بسته شعر می گفت و مورد تحسین ظرفا قرار می گرفت(مجمع الفصحاء،38/2)؛خ.
دانشگاه تهران.
فارسی،از مهری مشهدی(مطلع الشمس، 445/2).
فارسی،از مهری هروی،زوجۀ عبد العزیز طبیب شاهرخ بن تیمور گورکان(مجالس النفائس،21 و 195).
فارسی،از مهستی همسر ابن خطیب گنجوی، معاصر سلطان سنجر سلجوقی؛ط.تهران، 1376 ق.
ابو عیینۀ مهلبی،که ابن شهر آشوب،او را از شاعران اهل بیت(علیه السلام)شمرده است (معالم العلماء،140).
فارسی،از مهمّی تبریزی،معاصر امامقلی خان حاکم شیراز(آتشکده،215).
فارسی،از میرزا محسن بن اسحاق مهندس دستگردی اصفهانی(معاصر)که منظومۀ «فجایع بشر»اثر طبع او در 1370 ق چاپ شده.
ابو الحسین مهیار بن مرذویه دیلمی کسروی (-428 ق)،مولی و شاگرد شریف رضی؛ط.
مصر 1344-1350.ق،در 4 جزء.
فارسی،از حسن بن محمد علی(بهنیا)مهین اصفهانی(1290 ش-)(شعرای معاصر اصفهان،482).
فارسی،از ملا محمد حسین مهین خوشنویس تبریزی(دانشمندان آذربایجان،365).
فارسی،از مهین دخت بنت امیر خسرو دارائی زنجانی(1340 ق-)که منظومۀ«روباهنامۀ»او چاپ شده.
شیخ محمد تقی بن محمود عراقی میثمی(-پس از 1320 ق)،معلم صاحب ذریعه.
اردو،از میر محمد تقی اکبرآبادی مؤلف«نکات الشعراء»و خواهرزادۀ سراج الدین علی خان آرزو؛ط.لکهنو.
فارسی،از میر تربتی(صبح گلشن،480).
ص:501
فارسی،از ملا میرزا جان باغنوی شیرازی محشی معروف که حواشی متعددی از او یاد شد (صبح گلشن،482).
فارسی،از محمد بن حسن معروف به مدقّق و ملا میرزای شیروانی(-1098 ق)که حواشی او نیز معروف است(تذکرۀ نصرآبادی،157 و 298).
فارسی،از میرزا زین العابدین جعفر امیر الدوله فیض آبادی،معروف به میرزا بزرگ(صبح گلشن،481).
فارسی،از میرزا بیگ همدانی(مجالس النّفائس، 54 و 277).
فارسی،از میرزائی ساوجی معمار،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،148).
فارسی،از میر سبزواری،شیخ الاسلام سبزوار (مجالس النفائس،145).
فارسی،از میر سیستانی،معاصر جامی(تذکرۀ حسینی،320).
ص:502
فارسی،از میرم غوری(صبح گلشن،486).
فارسی،از میرم هروی معروف به میرم سیاه، زنده در 928 ق.خ.دانشگاه تهران.
فارسی،از میر میران قزوینی.مذکور در تذکرۀ «همیشه بهار».
فارسی،از امین میر هادی(1287 ش-).ط.
تهران،1374 ق(با نام«منتخبی از بهترین اشعار امین میر هادی»).
فارسی،از علی بن یوسف میکدۀ آشتیانی،که منظومۀ«چهار فصل»او چاپ شده.
فارسی،از میر احمد حسین بن کرامت حسین میکش دهلوی(روز روشن،668).
فارسی و ترکی،از میر نقی بن حاج سید آقا میلانی.
ط.تبریز،1363 ق(بخشی از دیوان).
فارسی،از میلی تبریزی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،144).
فارسی،از میلی حصاری که اهل حصار شادمان و معاصر فخری بوده(مجالس النفائس،159).
فارسی،از میلی قزوینی(صبح گلشن،486).
فارسی،از میر قلی میلی،از ترکان هرات(-983 ق).خ.ملک تهران،آسیائی بنگال.
فارسی،از میمنت کشمیری(-1140 ق)،از امیران فرّخ سیر(صبح گلشن،486).
فارسی،از فریدون بیگ مینای افشار(-1235 ق).اشعارش در یک جنگ خطی دیده شده.
فارسی،از سلطان علی خان بن رضا علی خان مینای زند(-1302 ق).فرصت ظاهرا این دیوان را دیده بوده است(آثار عجم،569).
فارسی،از میرزا احمد مینوی شیرازی،شاگرد فرصت(آثار عجم،569).
فارسی،از امیر خان مینوی لاجوردی همدانی.
مذکور در«دانشنامۀ»الفت.
نائلی(؟)،خ.عثمان ثالث استانبول.مذکور در فهرست آن کتابخانه.
ابو لیلی حبان بن قیس،نابغۀ جعدی مضری عامری که عمری دراز یافته.خ.کوپرلی زاده.
زیاد بن عمرو بن معاویه،نابغۀ ذبیانی.خ.عطار بغداد.
فارسی،از محمد حسین بن محمد زمان ناجی اندجانی(-1126 ق)،از حکّام فرّخ سیر و برادر غافل مازندرانی(نتایج الافکار،724).
فارسی،از ناجی(یا نامی)اردوبادی(سدۀ 10 و 11 ق)که از تبریز به هند رفت و در آنجا درگذشت(دانشمندان آذربایجان،369).
ص:503
فارسی،از ناجی تبریزی،معاصر نصرآبادی (تذکره،363).
فارسی،از عبد المجید ناجی فرزند راجی تبریزی (تذکرۀ نصرآبادی،363).
فارسی،از ملا حسن ناجی واعظ خوانساری (صبح گلشن،488).
فارسی،از علی رضا بن محمد طاهر ناجی تاجر شوشتری(-1282 ق).مذکور در«تحفة الاحباب»حزین.
فارسی،از باقر ناجی بازرگان قزوینی،ط.تهران، 1322 ق.نسخۀ دیوان ناجی که توسط شاعر در 1297 ق کتابت شده در دانشگاه تهران موجود و محتملا از همین شاعر است.
فارسی،از ناجی لاهیجی،معاصر نصرآبادی (تذکره،380).
فارسی،از شاه قاسم ناجی مشهدی که به هند رفت و در آنجا درگذشت(صبح گلشن،488).
فارسی،از محمد حسین ناخدای شیرازی(سدۀ 13 و اوائل 14 ق)،در 50000 بیت،که منظومۀ «انیس العارفین»او چاپ شده.
فارسی،از احمد ناخدای یزدی(-1083 ق) (تاریخ یزد،334).
فارسی،از نادر نادرپور(معاصر)،که چند مجموعه از وی چاپ شده.
فارسی،از کلب علی نادر تبریزی مقیم عباس آباد اصفهان(تذکرۀ نصرآبادی،393).
فارسی،از نادر دامغانی(صبح گلشن،489).
فارسی،از نادر شیرازی که نخست تصوف می ورزید و سپس در خدمت وزیران درآمد (تذکرۀ نصرآبادی،350).
فارسی،از نادر علی شاه،خ.ملک.شاید نادر علی رعد باشد که دیوانش چاپ شده.
فارسی،از ابو محمد نادر میرزا بن بدیع الزمان بن محمد قلی بن فتحعلی شاه قاجار(-پیش از 1305 ق)که تألیفات متعددی دارد(المآثر و الاثار،197).
فارسی،از میرزا اسد اللّه بن عبد الغفّار نادر مازندرانی مؤلف«عبرة الناظرین»و معاصر هدایت(مجمع الفصحاء،499/2).
فارسی،از محمد تقی نادری،زنده در 1281 ق.
خ.دانشگاه تهران.
فارسی،از نادری؛خ.عثمان ثالث.مذکور در فهرست آن کتابخانه.نیز مذکور در«گلستان مسرّت»(ص 490).
ص:504
فارسی،از نادری افشار(نامۀ سخنوران،137).
فارسی،از نادری بخارائی(مجالس النفائس، 163).
نادری بغدادی،ساکن موصل(العراق بین الاحتلالین،137/4).
فارسی،از نادری ترشیزی.مذکور در«هفت اقلیم».
فارسی،از نادری سمرقندی(-966 ق)که در روزگار همایون به هند رفت(تحفۀ سامی، 155؛صبح گلشن،490).
فارسی،از نادری سیالکوتی لاهوری(صبح گلشن،490).
فارسی،از نادری شوشتری(صبح گلشن، 491).
فارسی،از سید محمد ابراهیم نادری کازرونی، مقیم شیراز،ناظم مثنویهای«گلستان خلیل»، «مشرق الاشراق»،«منهج عشاق»و جز آنها (ریاض العارفین،567).
فارسی،از نادری مروزی مصاحب امیر علیشیر (مجالس النفائس،76 و 251).
فارسی،از نادری مشهدی که به هند رفت(صبح گلشن،491).
فارسی،از نادری هروی معمار(صبح گلشن، 491).
فارسی،از نادعلی بن قربانعلی خرّم فروشانی اصفهانی که منظومۀ«مصیبت نامۀ»او چاپ شده.
فارسی،از ملا محمد نادم جاجرمی(-1221 ق)،نزدیک به 8000 بیت(مجمع الفصحاء، 502/2).
فارسی،از محمد علی نادم شفیعی؛ط.رشت، 1336 ش(ج 2).
فارسی،از شهسوار بیگ نادم لاهیجی(-1050 ق)که تذکره نگاران شعر او را ستوده اند(میخانه، 546؛تذکرۀ نصرآبادی،240).
فارسی و اردو،از نادم لکهنوی(-1291 ق)از قوم کایته(صبح گلشن،491).
فارسی،از نادم هروی(تذکرۀ حسینی،356).
فارسی،از نادمی اصفهانی(صبح گلشن،492).
فارسی،از نارنجی سلطان بن یاری سلطان شهرزوری،از سرهنگان ارتش شاه طهماسب صفوی(تحفۀ سامی،184).
نازک الملائکة بنت صادق الملائکة.این دیوان در 2 جزء چاپ شده به نامهای«عاشقة اللیّل»و «شظایا و رماد»؛ط 1947 و 1949 م
ص:505
فارسی،از نازکی استرآبادی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،153).
فارسی،از نازکی تبریزی،معاصر سام میرزا که تاجدوزی می کرده است(تحفۀ سامی،143).
فارسی و ترکی،از درویش نازکی،معاصر امیر علی شیر(مجالس النفائس،45 و 218).
فارسی،از نازکی مراغی،مدّاح معزّ الدّین محمد بن سام غوری(-602 ق)(دانشمندان آذربایجان،368).
فارسی،از نازکی نهاوندی،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،302).
فارسی،از نازکی همدانی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،158).به قول سام میرزا وی می خواسته تمام کتب منظوم را جواب گوید.
بسیار ولی سست و غلط شعر می گفته.
فارسی،از نازنینی سبزواری،مصاحب امیر شاهی و معاصر نوائی(مجالس النفائس،40 و 213).
فارسی،از عباس بن محمد بیگ قاجار،که «تقویم المحسنین»فیض را به فارسی ترجمه کرد.نصرآبادی از ناسخ ترک یاد کرده و شاید هردو یکی باشد(تذکره،191 و 541).
فارسی و اردو،از امام بخش ناسخ لکهنوی (-1254 ق)؛ط.نول کشور.
فارسی،از ناشی که مثنوی او در احوال فتحعلی شاه قاجار در کتابخانۀ ملّی موجود است.
فارسی،از ناصح بروجردی(نامۀ سخنوران، 161).
فارسی،از محمد علی بن محمد صادق ناصح تهرانی(1316 ق-)که صاحب تألیفات متعددی است(شعرای معاصر اصفهان،494).
فارسی،از ملا علی قلی ناصح واعظ دهخوارقانی که«آیات الظهور»را در 1351 ق تألیف و چاپ کرده و در آن از دیوان او هم یاد شده است.
فارسی،از شیخ عبد الرّحیم ناصح قمشه ای (شعرای معاصر اصفهان،498).
فارسی،از خواجه ناصحی(نقض المثالب،252 و 628).
فارسی،از ناصحی بدایونی،شاعر روزگار اکبر شاه(صبح گلشن،493).
فارسی،از شاعری متخلص به ناصر که اشعارش در هامش نسخۀ دیوان حافظ،مؤرخ 858 ق موجود در کتابخانۀ مجلس کتابت شده و محتملا مربوط به یکی از عناوین زیر باشد.
فارسی،از محمد گلکار معروف به درویش ناصر علی اصفهانی(سدۀ 12 ق).
ص:506
فارسی،از ناصر بجه ای(سدۀ 7 ق)که در شیراز اقامت داشته.خ.ایاصوفیا.
فارسی،از درویش ناصر بخارائی(-773 ق).
خ.ملک،مطهری تهران و عارف حکمت مدینه.
فارسی،از ناصر بخارائی که در روزگار عبد العزیز خان،قاضی بخارا بوده(تذکرۀ نصرآبادی،432).
فارسی،از سید محمد ناصر بن محمد سعید خان طباطبائی بنارسی،شاگرد محمد حسن قتیل (صبح گلشن،494).
فارسی،از محمد ناصر خان بن محمد قاسم بنگالی،داماد نواب قاسم علی خان ناظم بنگاله، ناظم مثنوی«لیلی و مجنون»(صبح گلشن، 495).
فارسی،از خواجه شاه ناصر ترمذی(سدۀ 10 ق)(روز روشن،672).
فارسی،از نواب ناصر جنگ بن نظام الملک آصفجاه حاکم حیدرآباد(-1164 ق)؛خ.
آصیفّیه.
فارسی؟،از ناصر حسین بن حامد حسین (-1361 ق).منقول از سید سعید فرزند شاعر.
فارسی،از ناصر بن خسرو بن حارث حجت علوی اسماعیلی(-481 ق)؛ط؛تهران،1324 ق؛1304 ش و مکرّر در ایران و هند.
شیخ ناصر خطی بحرانی آل ابی سعود(-1305 ق)؛خ.موجود.
فارسی،از ناصر بن نصر اللّه دولت آبادی(1339 ق-)که بخشی از آن چاپ شده(شعرای اصفهان،496).
فارسی،از سید عطاء اللّه ناصر دهلوی(صبح گلشن،494).
فارسی،از ناصر الدین شاه بن محمد شاه قاجار (-1313 ق).ط.تهران.
فارسی،از ناصر الدین عین الملک(سدۀ 8 ق)که اشعارش در تذکرة الشعرائی که نسخۀ آن در کتابخانۀ مجلس موجود است نقل شده.
فارسی،از ناصر افغان رامپوری(-1259 ق) (صبح گلشن،495).
فارسی،از امیر ناصر الدین عثمان بن حرب سجزی..مذکور در«لباب الالباب»عوفی.
فارسی،از ناصر الدین احمد سمرقندی(سدۀ 9 ق)،ملازم احمد حاجی بیگ(مجالس النفائس، 117 و 288).
ص:507
شیرازی که یادش خواهد آمد یکی است.
ص:508
فارسی،از محمد حسن خان بن محمد علی خان ناطق دنبلی،وزیر لطف علی خان زند،که پس از انقراض خاندان زند،به دست آقا محمد خان اسیر و کشته شد.مذکور در«ناسخ التواریخ»، مجلد قاجاریه(ص 27).
فارسی،از ناطق دهلوی شاعر روزگار اکبر شاه (کلمات الشعراء،118).
فارسی،از مسیحای ناطق شیرازی،فرزند ملا نویدی،معاصر نصرآبادی(تذکره،412).
فارسی،از شیخ محمد بن محمد علی ناطق شیرازی،پیش نماز مسجد مشیر الملک و معاصر مؤلّف آثار عجم(ص 570).
فارسی،از محمد حسن ناطق کاشانی،داماد فتحعلی صبای کاشانی.مذکور در مدایح معتمدیه.
فارسی،از گل محمد ناطق منشی کرمانی؛ط.
لکهنو،1277 ق.
فارسی،از ناطق کشمیری،معاصر نصرآبادی (تذکره،451).
فارسی،از ملاّ زمان ناطق مکتبدار کوهپایه ای (سدۀ 11 ق).خ.دانشگاه تهران.
فارسی،از خواجه رحمت اللّه ناطق لاهوری، شاگرد شیخ نور العین و خان خانان(صبح گلشن، 496).
ص:509
فارسی،از ناظر گیلانی(صبح گلشن،498).
فارسی،از میرزا طاهر ناظر مازندرانی(سدۀ 13 ق)؛خ.ملک.
فارسی،از ناظری(یا ناظر)مشهدی،معاصر نوائی(مجالس النفائس،88 و 262).
فارسی،از میرزا علی اکبر ناظم ایروانی،مذکور در «نامۀ فرهنگیان»تألیف عبرت.
فارسی،از ید اللّه ناظم بختیاری(1294 ق-)در 1000 بیت(نامۀ سخنوران،139).
فارسی،از ناظم بن علی بنارسی(صبح گلشن، 499).
فارسی،از خواجه محمد صادق(معروف به صادقا)ناظم تبریزی،مقیم عباس آباد اصفهان که «نظم گزیده»را در 1036 ق تألیف کرده است (سخنان ابو سعید،183).
فارسی،از نصیر الدوله ناظم الملک دکنی فرزند عماد الملک و نوادۀ آصفجاه دکنی،شاگرد قتیل (صبح گلشن،500).
فارسی،از ملا نظامی ناظم سبزواری.مذکور در سفینۀ خوشگو.
فارسی،از نظامای بنّاء که نخست سالم تخلص داشت و سپس آن را به ناظم تغییر داد(تذکرۀ نصرآبادی،384).
فارسی،از میرزا مهدی بن نقیب ناظم شیرازی، معاصر معصوم علی شاه(طرائق الحقایق، 215/3).
فارسی،از کمال الدین محمد کریم صابونی (-1339 ق)،ناظم مثنویهای«لسان الغیب»، «اخلاق کمالی»و«توحید کمالی»که همه چاپ شده و برخی از آثار او به غلط به عصار انتساب یافته است.
فارسی،از میرزا محمد شفیع بن محمد علی ناظم کرمانی،زنده در 1234 ق معروف به میرزا کوچک،که به عراق و هند سفر کرد و در لکهنو اقامت گزید(صبح گلشن،499).
فارسی،از ناظم کرمانی،مصاحب محمد صادق اختر(صبح گلشن،499).
در کتاب دانشمندان آذربایجان(ص 175) منظومۀ«یوسف و زلیخا»به او نسبت داده شده.
فارسی،از ملا فرّخ حسین ناظم هروی،فرزند رضائی سبزواری(-1081 یا پس از 1083 ق) که مثنوی«یوسف و زلیخا»را در 1072 ق سروده است.خ.آستان قدس،ش 7146 و کتابخانۀ عامۀ لاهور(پبلیک لایبریری).
فارسی،از ناظم یزدی،معاصر نصرآبادی (تذکره،384).
فارسی،از ناظمی(صبح گلشن،501).
ص:510
فارسی،از شیخ اسماعیل بن فخر الدین نافذ بروجردی که ادیب هم تخلص می کرده است.
تخمیس پاره ای از غزلهای حافظ است.ط.
تبریز،1333 ق.
فارسی،از نافع قمی که طباخ بود،امّا سرانجام به پایه ای از شعر رسید که معانی بلند را در شعر می آورد و عبد الرزاق لاهیجی یک منظومۀ او را شرح کرده است(تذکرۀ نصرآبادی،366).
فارسی،از ناقد هروی(صبح گلشن،501).
فارسی،از ناکام بخارائی،ملازم امامقلی خان (تذکرۀ نصرآبادی،436).
فارسی،از میرزا محمد رضا بن محمد عباس نالان لکهنوی(سدۀ 13 ق)شاگرد قتیل(صبح گلشن، 501).
فارسی،از ملا محمد نالۀ حسنی حسینی بغدادی (-1237 ق)که اصلا اهل بغداد و ساکن استانبول بود.پس به هند سفر کرد و در لکهنو درگذشت(صبح گلشن،501).
فارسی،از سید محمد علی بن حسین نالۀ شیرازی جزائری،ملازم جعفر خان زند،در بیش از 2000 بیت(تحفة العالم،128).
فارسی،از صدر الدین محمد نامی ابهری،معاصر شاه عباس صفوی(صبح گلشن،502).
ص:511
فارسی،از نامی سبزواری،شاعر،منشی و خوشنویس معاصر جامی(مجالس النفائس،98 و 275).
فارسی،از ملا نامی شمسی(یا شمسی نامی) (صبح گلشن،501).
ص:512
زنده در 1310 ق.ط.بمبئی،1307 و 1315 ق.
فارسی،از بیان الملک میرزا مهدی بن ابو محمد نثار انصاری شقاقی گرمرودی تبریزی(-1283 ق)؛خ.آستان قدس،ش 4778؛ط.تبریز، 1324 ق.
فارسی،از تقی نثاری عصار اصفهانی(صبح گلشن،503).
فارسی،از نقیب الاشراف خواجه شیخ بهاء الدین حسن نثاری بخارائی،مؤلف تذکرۀ «مذکّر الاحباب»در 974 ق.
فارسی،از نثاری تبریزی،معاصر صادقی کتابدار،که در دیوان خویش،اشعار فغانی و امیر شاهی را پیروی کرده است(مجمع الخواص، 155).
فارسی،از نثاری تونی(-968 ق)که در گناباد می زیسته است.خ.دانشگاه تهران.
فارسی،از محمد علی بن علی نثاری جلایری خراسانی،معاصر نوائی(مجالس النفائس،111 و 284).
شیخ افضل الدین حسن بن علی ماهابادی،از مشایخ منتجب الدین.
مجمع بن احمد مسکنی نحوی لغوی،معاصر شیخ طوسی.مذکور در فهرست منتجب الدین.
فارسی،از نثری گیلانی،معاصر صادقی کتابدار، که به دست شرف الدّین بن مختار کشته شد (مجمع الخواص،294).
فارسی،از میر نجیب علی نجابت بهونگامی (صبح گلشن،504).
فارسی،از میر نجابت،برادر کوچک میر سیادت لاهوری(کلمات الشعراء،115).
فارسی،از عبد العالی بن میر محمد مؤمن نجات حسینی اصفهانی(-ح 1140 ق)خ.مطهری.
فارسی،از میرزا محمد حسین بن معین الاسلام نجات تبریزی،ناظم مثنوی«کلید بهشت»یا «داستان بوداسف و بلوهر»در 1310 ق (دانشمندان آذربایجان،372).
فارسی،از نجات قمی،ناظم مثنوی«گل کشتی».
خ.سن پترزبورگ.
فارسی،از ملاّ اسماعیل بن ابراهیم نجاتی استرآبادی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی، 82).
فارسی،از نجاتی بافقی که نصرآبادی شعر او را از وقاری که او را در سالخوردگی دریافته،نقل کرده است(تذکره،307).
فارسی،از سلطان محمود بن ابراهیم خوشنویس بخاری(نمونۀ خطوط خوش،130).
ص:513
فارسی،از ملاّ حیدر(یا صدر)نجاتی خیابانی تبریزی معاصر سام میرزا.مذکور در«تحفۀ سامی».
فارسی،از محمد علی بن غلام حسین نجاتی تهرانی(1324 ق-)که«عجائب المقدور»را به نثر و نظم ترجمه کرده است(سخنوران نامی معاصر،246/2).
ترکی،از نجاتی رومی،معاصر صادقی کتابدار (مجمع الخواص،115).شاید با عیسی نجاتی (-914 ق)ناظم لیلی و مجنون به ترکی یکی بوده باشد.خ.دار الکتب قاهره.
فارسی،از نجاتی شیرازی(هفت اقلیم،310).
فارسی،از ملک علی(یا عبد علی)نجاتی نیشابوری طوسی(صبح گلشن،504).
فارسی،از ابراهیم نجار اراکی(معاصر)،شاعر عامی که شعر خوب می سرود.
فارسی،از نجار ساغرچی،شاعر دربار خضر بن ابراهیم(چهار مقاله،73).
فارسی،از سعد الدّین اسعد نجاری سمرقندی.
مذکور در«لباب الالباب».
نجاشی تابعی،شاعر اهل بیت(علیه السلام) (معالم العلماء،139).
فارسی،از عماد الدین ملک ملوک الوزراء(سدۀ 7 ق).خ.موزه بریتانیا(732 ق).
فارسی،از سید عبد الوهاب نجدی یزدی که در اواخر روزگار صفویان به هند رفت و در اوائل دورۀ افشاریه بازگشت(تاریخ یزد،335).
فارسی،از نجف گازر اصفهانی(صبح گلشن، 504).
فارسی،از مولوی نجف علی خان شاه جهان آبادی،ناظم مثنوی«هفت پیکار»و«نظم تورات»و مؤلف«شرح دساتیر»(صبح گلشن، 505).
فارسی،از نجفقلی خان بن علی بیگ زنگنه، میر آخورباشی شاه عباس دوم و پس از آن والی مرو(تذکرۀ نصرآبادی،26).
فارسی،از شیخ عبد الکریم نجف لکهنوی، شاگرد مصحفی(صبح گلشن،504).
فارسی،از شاه غلام خوب اللّه بن شاه محمد نجفی افضلی اللّه آبادی(-1170 ق)(صبح گلشن،506).
فارسی،از شیخ محمود نجم آبادی تهرانی که منظومۀ«متاع الواثین»او چاپ شده.
فارسی،از نجم الشریعة بن بهاء الدین فاضل نوری اصفهانی(1310 ق-)(شعرای معاصر اصفهان،500).
ص:514
فارسی،از نجم الدین ابو بکر عبد اللّه بن محمد رازی معروف به دایه(-654 ق)،مؤلف «مرصاد العباد»و«بحر الحقایق»(نفحات الانس، 389).
فارسی،از نجم الدین یعقوب پروانه چی ساوجی، عمه زادۀ قاضی مسیح الدین عیسی ساوجی و معاصر نوائی(مجالس النفائس،119 و 295).
فارسی،از ملاّ نجم الدین سمنانی(صبح گلشن، 509).
فارسی،از نجم شوشتری(صبح گلشن،506).
فارسی،از نجم الدین احمد بن محمد بن عمر خوافی خیوقی خوارزمی معروف به کبری (-619 ق).سنگلاخ این دیوان را به خط ابراهیم بن میر عماد دیده بوده است(امتحان الفضلاء،292/1).
فارسی،از نجم الدین حسن شهرویۀ کرمانی (مجمع الفصحاء،633/1).
فارسی،از نجمی،معاصر قزوینی مترجم مجالس النفائس(ص 385).
فارسی،از نجمی منجم اصفهانی(صبح گلشن، 509).
فارسی،از آخوند ملاّ ابراهیم بن محمد حسین نجمی اصفهانی(-1362 ق)(شعرای معاصر اصفهان،502).
فارسی،از ملاّ نجمی شیرازی،معاصر فخری (مجالس النفائس،166).
فارسی،از نجمی کشمیری،شاگرد قاسم کاهی، که در 988 ق به ماوراء النهر رفت و اسفندیار بن خسرو را مدح گفت(خزانۀ عامره،435).
فارسی،از نجمی جامه باف مشهدی معاصر نوائی(مجالس النفائس،79 و 254).
فارسی،از ملاّ غیاث نجومی کاشانی(تذکرۀ نصرآبادی،38).
فارسی،از نجومی هروی،معاصر نوائی (مجالس النفائس،38 و 212).
فارسی،از نجیب.خ.عثمان ثالث استانبول.
فارسی،از نجیب استرآبادی،مقیم اصفهان و معاصر شاه سلیمان صفوی(تذکرۀ نصرآبادی، 327).
فارسی،از نجیب الدین ابو بکر خوشنویس ترمذی،شاعر روزگار سلجوقیان.مذکور در «لباب الالباب».
نجیب الدین علی بن محمد العاملی،زنده در 1004 ق،شاگرد صاحب معالم،که در همین سال«منتقی الجمان»را کتابت کرده و در آن نسخه قصیدۀ ای را که در مدح مؤلّف سروده نوشته است.
ص:515
فارسی،از نجیب شیرازی معروف به میرزا نجیبا،معاصر نصرآبادی،(تذکره،205).
فارسی،از ملاّ نور بن خواجه محمد حسین نجیب کاشانی،معاصر نصرآبادی(تذکره،44 و 371).
فارسی،از نجیب الدین گلپایگانی(-653 ق) شاعر روزگار سلجوقیان فارس.خ.آستان قدس، ش 4493؛نیز مجلس و ملک تهران؛عارف حکمت مدینه.
فارسی،از نجیب بن حاج امین گلی شادی لنجانی اصفهانی،معاصر نصرآبادی(تذکره،424).
شیخ احمد بن حسن نحوی نجفی حلّی(-1183 ق)،ناظم منظومه های«تلخیص المفتاح»و «مدح السید نصر اللّه».
فارسی،از احمد خان نحوی کشمیری(صبح گلشن،510).
فارسی،از نوروز علی بیگ نحیف شاملو(صبح گلشن،510).
فارسی،از ضیاء الدین نخشبی بدایونی(-750 ق)ناظم«طوطی نامه»،«سلک السلوک»و «عشرۀ مبشّره»(هدیة العارفین،429/1).
فارسی،از نخلی بخارائی،مدّاح امامقلی خان حاکم بخارا و معاصر نصرآبادی(تذکره،435).
فارسی،از شیخ محمد صالح ندائی سمرقندی، ناظم مثنوی«عبد اللّه نامه»(صبح گلشن،512).
فارسی،از عبد اللّه بن محمد ندائی کاشغری (-1174 ق)،مقیم قسطنطنیه که در آنجا طریقت نقشبندیه را تدریس می کرد؛خ.طوپ قاپوسرای استانبول و دار الکتب قاهره.
فارسی،از ندائی گیلانی،معاصر خیالی(صبح گلشن،511).
فارسی،از سلطان محمد ندائی هروی حافظ، شاعر دربار[سلطان حسین]بایقرا(صبح گلشن، 512).
فارسی،از ندائی،اهل نیشابور،ساکن یزد و معاصر سام میرزا که«روضة الشهداء»کاشفی را به نظم آورد(تحفۀ سامی،150).
فارسی،از لاله حکیم بن لاله هروی رام ندرت تهانیسری(-ح 1150 ق)،شاگرد آرزو و بیدل (کلمات الشعراء،114).
فارسی،از ملا محمد ندیم اصفهانی روضه خوان (صبح گلشن،513).
فارسی،از میرزا علی بیگ ندیم دهلوی(صبح گلشن،514).
فارسی،از میرزا علی اکبر ندیم شیرازی(-1263 ق)،برادر قاآنی(فارسنامه،122/2).
ص:516
فارسی،از ندیم کشمیری،معاصر نصرآبادی (تذکره،447).
فارسی،از شیر غلام(یا شیو غلام؟)ندیم لکهنوی(صبح گلشن،513).
فارسی،از میرزا محمد بن میرزا کاظم ندیم مازندرانی(سدۀ 13 ق)ندیم فتحعلی شاه (مجمع الفصحاء،514/2).
فارسی و ترکی،از میرزا زکی ندیم مشهدی (-1163 ق)،ناظم مثنویهای«درّ نجف»و «تسبیح کربلا»؛خ.مجلس.
فارسی،از محمد عسکری خان ندیم هندی، معاصر صاحب تذکرۀ روز روشن(ص 688).
فارسی،از ندیمی سوزنگر اصفهانی(صبح گلشن،514).
فارسی،از ندیمی بلخی(صبح گلشن،514).
فارسی،از ندیمی(یا قدیمی)نقاره چی،معاصر نوائی(مجالس النفائس،21 و 195).
فارسی،از نذری شاملو که آذر او را در شمار امراء یاد کرده است(آتشکده،27).
فارسی،از نذری کاشی(مجمع الخواص،212).
فارسی،از محمد نذیر طبیب خیرآبادی(صبح گلشن،514).
فارسی،از محمد نذیر لکهنوی(صبح گلشن، 515).
ص:517
است.
فارسی،از میرزا طاهر نزهت اصفهانی(-1351 ق)،عضو انجمن دانشکده و انجمن شیدا (شعرای معاصر اصفهان،504).
فارسی،از محمد عظیم نزهت دامغانی،معاصر نصرآبادی(تذکره،428).
فارسی،از خواجه نور اللّه نزهت کشمیری(-1140 ق)شاگرد عبد الغنی قبول (صبح گلشن 515).
فارسی،از برهان الدین سرفراز علی نزهت لکهنوی(صبح گلشن،515).
فارسی،از ملاّ ضیائی نزهتی،مصاحب ملاّ اظهری(صبح گلشن،516).
فارسی،از محمد علی خان بن اصلان خان نژاد گرجی،که در روزگار محمد شاه از ایران به سفارت دهلی رفت(صبح گلشن،515).
فارسی،از سیّده بیگم فخر النساء نسائی خراسانی(مرآت الخیال،338).
فارسی،از تاج الدین نسائی ناظم«کارنامۀ اوقاف»که در«فرهنگ ایران زمین»چاپ شده است.
ابو القاسم علی بن حسن الرضی از دودمان شریف مرتضی.در انساب،مرتب بر 3 مجلد:
بنی حسن(علیه السلام)،2.بنی حسین،3.باقی بنی ابی طالب و بنی عباس(عمدة الطالب،193).
فارسی،از نسبت شوشتری(تذکرۀ نصرآبادی، 356).
فارسی،از مؤمن(یا مؤمن کلو)نسبت تبریزی، معاصر نصرآبادی(تذکره،386).
فارسی،از شاه محمد صالح نسبتی تانیسری لاهوری معاصر نصرآبادی(تذکره،448).
فارسی،از نسبتی مشهدی،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،200).
فارسی،از سید مهدی نسودی تبریزی(معاصر)، که منظومۀ«نوروزنامۀ»او چاپ شده.
فارسی،از علی صدارت نسیم اردکانی(1329 ق-)فرزند حاج شیخ محمد مجتهد.یک مجموعۀ او به نام«ترانه های نسیم»در شیراز به سال 1360 ق چاپ شده.
فارسی،از میر غلام نبی نسیم امروهی دهلوی (سدۀ 12 ق)که نسبش به عبد القادر گیلانی می رسد و مراثی او برای سید الشهداء(علیه السلام)،در مجموعۀ«واقعات کربلا»به عنوان«واقعات ملاّ نسیم»چاپ شده.
فارسی،از محمود بن حسن نسیم وحیدزادۀ دستگردی(1324 ق-)مدیر مجلۀ ارمغان (شعرای معاصر اصفهان،507).
ص:518
فارسی،از بداق بیگ نسیم شاملو(تذکرۀ نصرآبادی،43).
فارسی،از اصغر علی خان نسیم شاه جهان آبادی (صبح گلشن،516).
فارسی،از سید اشرف الدّین بن سید احمد حسینی قزوینی،معروف و متخلص به نسیم شمال(-1353 ق)،مدیر روزنامۀ نسیم شمال.
ط.ایران و هند،مکرّر.
فارسی،از محمد ماه نسیم غازی پوری که نخست نسیم تخلص می کرد و پس از شاگردی نزد زایر تخلص زوّار را برگزید(روز روشن، 272).
فارسی،از سید عماد الدّین نسیمی بغدادی حروفی(-837 ق)،شاگرد فضل اللّه استرابادی، ط.استانبول،1298 ق؛خ.دانشگاه تهران،ملّی تبریز و دار الکتب قاهره.
فارسی،از نسیمی فرخاری،معاصر فخری هروی(مجالس النفائس،145).
دیوان نسیمی نیشابوری-دیوان نسیمی نیشابوری
فارسی،از نسیمی هروی که رمال بوده و مؤلّف تذکرۀ صبح گلشن اشعاری از دیوان او نقل کرده است(صبح گلشن،517).
فارسی،از ابو القاسم نسیمی همدانی،که غزلی از او در«دانشنامۀ»الفت آمده است.
فارسی،از میرزا عبد الرزاق نشاء تبریزی(- 1108 ق)که حزین او را در کودکی دیده بوده است(تذکرۀ حزین،124؛آتشکده،414).
فارسی،از شمس الضّحی بنت میرزا حسین صفی علی شاه(1317 ق-)که برخی از اشعار او در مجموعۀ«اسرار خلقت»چاپ شده است (شعرای معاصر اصفهان،509).
فارسی،از معتمد الدوله میرزا عبد الوهاب نشاط اصفهانی(-1244 ق).خ.ملّی تهران.
مجموعه ای از اشعار او به نام«گنجینۀ نشاط»، مکرّر در تهران چاپ شده است.
فارسی،از محمد تقی بیگ نشاط دهلوی،شاعر روزگار عالم گیر در هند(کلمات الشعراء،114).
فارسی،از آقا محمد نشاط قمّی،برادر محمد تقی صهبا(سدۀ 12 ق)(آتشکده،414).
فارسی،از نشاط مشهدی(-1120 ق) (آتشکده،414).
فارسی،از نشاط منشی هندی(-ح 1260 ق) (روز روشن،695).شاید منولال نشاط باشد.که دیوان او به نام«گلدستۀ نشاط»در هند چاپ شده است.
دیوان نشاطی بلخی-دیوان باطنی بلخی
فارسی،از حاج محمد نشاطی دماوندی،معاصر نصرآبادی(تذکره،429).
ص:519
فارسی،از نشاطی دهلوی،شاعر روزگار اکبر (صبح گلشن،519).
فارسی،از نشاطی شوشتری که از امیران قزلباش بوده(تحفۀ سامی،152).
فارسی،از محمد باقر نشاطی گرجی اصفهانی معاصر هدایت،که دیوان شاعر نزد او بوده است (مجمع الفصحاء،502/2).
فارسی،از میرزا عباس نشاطی هزار جریبی (-1262 ق)مداح فتحعلی شاه و محمد شاه قاجار.نسخۀ دیوان نزد هدایت بوده است (مجمع الفصحاء،515/2).
فارسی،از مولانا علی احمد نشانی مهرکن (حکّاک)دهلوی(-1018 یا 1020 ق) (آتشکده،349).
فارسی،از نشانی شیروانی(دانشمندان آذربایجان،375).در گلستان مسرت(ص 238)نشانی شیرازی آمده است.
فارسی،از فضلعلی نصرآبادی،ناظم منظومۀ «مجلس افروز»که نسخۀ آن در آستان قدس موجود است.
فارسی،از شیخ نصر الدین اودهی معروف به چراغ دهلی؛مذکور در تذکرۀ هفت اقلیم.
فارسی،از صدر الممالک میرزا نصر اللّه نصرت اردبیلی(-1271 ق)،معلم محمد شاه قاجار.
پسرش میرزا هادی صدر الممالک نیز نصرت تخلص می کرده و نسخه های دیوان هردو موجود است.خ.دانشگاه تهران.
فارسی،از میرزا نصیر نصرت ترشیزی،معاصر حزین(تذکره،96).
فارسی،از عبد الحسین بن محمد حسن نصرت خراسانی منشی باشی(-1374 ق)؛خ.موجود.
فارسی،از عباسقلی نصرت دکنی(سدۀ 13 ق) (مجمع الفصحاء،527/2).
فارسی،از نصرة اللّه خان نصرت دهلوی،ملازم بهادر شاه بن عالمگیر(صبح گلشن،519).
فارسی،از نصرت رحمانی،شاعر معاصر که مجموعه های متعددی از اشعار او چاپ شده.
فارسی،از میر محمد نعیم دلاور خان بن عبد العزیز نصرت سیالکوتی(-1139 ق)که به دکن مهاجرت کرد و نزد امراء آنجا تقرب یافت.
خ.ایشیاتک بنگال و آصفیّه.
فارسی،از سلطان حسین بیگ بن پناه بیگ نصرت طالشی گیلانی(مجمع الفصحاء، 522/2).
فارسی،از میرزا مسلم نصرت علی شاه(- 1242 ق).خ.موجود.
فارسی،از محمد نصیر بن محمد جعفر مشهدی بصری،مذکور در تذکرۀ«لطائف الخیال».
ص:520
فارسی،از میر ابو محمد نصرتی اصفهانی،مذکور در سفینۀ خوشگو.
فارسی،ظاهرا نصرت طالشی است(صبح گلشن،519).
فارسی،از میان نصرتی هندی،زنده در 1068 ق،ناظم منظومۀ«مهر و ماه»(فهرست اته،3).
فارسی،از مولوی نصر اللّه شکارپوری،معاصر مؤلف صبح گلشن(ص 519).
فارسی،از ابو المعالی نصر اللّه بن عبد الحمید شیرازی(سدۀ 6 ق)مترجم«کلیله و دمنه» (مجمع الفصحاء،55/1).
فارسی،از سید نصر اللّه بن سید رضای اخوی تقوی(-1367 ق)،که بیش از 20 صفحه از اشعار او در«نامۀ فرهنگیان»نقل شده است.
فارسی،از نصر اللّه خان قراگوزلو،معاصر هدایت(مجمع الفصحاء،515/2).
فارسی،از محمد نصر اللّه شیرازی معمّایی،که نصرآبادی برخی از معمّاهای او را نقل کرده است(تذکره،505).
سید صفی الدین(یا عز الدین)ابو الفتح نصر اللّه بن حسین حسینی فائزی حائری مدرس شهید(-بین 1166 تا 1168 ق)؛خ.دیده شده.
فارسی،از آقا محمد نصیب اصفهانی(-1182 ق)(آتشکده،414).
فارسی،از حاج طالب بن مقصود چیت ساز اصفهانی،معاصر نصرآبادی(تذکره،360).
فارسی،از نصیب رازی،معاصر نصرآبادی (تذکره،400).
فارسی،از نصیب سبزواری از سادات رضوی خراسان(صبح گلشن،520).
فارسی،از نصیب شاه(صبح گلشن،520).
فارسی،از نصیب قزوینی،که از دودمان دولتشاه سمرقندی بود و نزد اکبر شاه تقرب یافت(صبح گلشن،520).
فارسی،از نصیبی کاتب شیرازی(صبح گلشن، 520).
فارسی،از محمد خان بن موسی بیگ نصیبی کرمانشاهی(-1261 ق)که از فتحعلی شاه لقب فخر الشعراء یافت و سپس به لکهنو رفت و نزد غازی الدین حیدر تقرب یافت؛خ.مجلس.
فارسی،از بابا نصیبی گیلانی حلوافروش (-944 ق).خ.آستان قدس،ش 4951 و ملک.
فارسی،از سید حسین نصیبی یزدی،نوربخشی (-914 ق)،در 8000 بیت(آتشکده،216).
ص:521
فارسی،از میرزا نصیر بن میرزا نظام اصفهانی، معاصر نصرآبادی(تذکره،123).
فارسی،از نصیر الدین محمد بن عبد اللّه طبیب اصفهانی(-1191 ق)طبیب کریم خان زند و ناظم مثنوی«پیر و جوان»(آثار عجم،105).
فارسی،از ابو نصیر بدخشانی(صبح گلشن، 521).
فارسی،از ملاّ محمد نصیر بروجردی،معاصر نصرآبادی،که به دستور شاه سلیمان در مدرسۀ گنجه تدریس می کرد(تذکره،537).
فارسی،از نصیر خان تبریزی که صائب، اشعاری از وی در بیاض خویش آورده است (دانشمندان آذربایجان،387).
فارسی،از حکیم ملا محمد نصیر بن حکیم صدر الدّین تنکابنی،مقیم اصفهان و معاصر نصرآبادی(تذکره،201).
اردو و فارسی،از نصیر بن غریب شاه دهلوی (صبح گلشن،523).
فارسی،از نصیر الدین(یا ناصر الدین)بن قطب الدّین سرخسی(صبح گلشن،522).
فارسی،از نصیر سیستانی،مذکور در تذکرۀ «هفت اقلیم».
فارسی،از ملاّ ابراهیم بن کمال قاری نصیر شیرازی که قصایدی در مدح اهل بیت(علیه السلام)دارد (تذکرۀ نصرآبادی 388).
ص:522
فارسی،از نصیری شیرازی که به قول صاحب تذکرۀ صبح گلشن(ص 523)قاضی محمد صادق خان این دیوان را دیده و در تذکرۀ خویش از آن یاد کرده است.
فارسی،از محمد بیگ نصیری کرمانی،معاصر آذر بیگدلی(آتشکده،409).
فارسی،از نصیری هندی،مدّاح خان خانان، مذکور در«مآثر رحیمی».
فارسی،از نطقی استرآبادی،مذکور در«هفت اقلیم».
فارسی،از نطقی بافقی(تاریخ یزد،336).
فارسی،از خواجه غازی نطقی تبریزی(صبح گلشن،524).
فارسی،از نطقی شیرازی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،146).
فارسی،از نطقی نیشابوری،داماد ملاّ قیدی (مطلع الشمس،184/3).
فارسی،از نظام استرابادی معروف به نظام معمائی(-921 ق).خ.مجلس،مطهری و ملک.
فارسی،از نظام اسکوئی،کلیددار کتابخانۀ شاه طهماسب صفوی(تحفۀ سامی،36-37).
فارسی،از میرزا نظام الملک بن میرزا سلمان اصفهانی،معاصر صادقی کتابدار، (مجمع الخواص،69).
دیوان نظام اصفهانی-دیوان قمری اصفهانی
فارسی،از نظام الدّین اعرج(صبح گلشن،529).
فارسی،از میرزا حبیب اللّه صدر الافاضل ارومی قره آقاجی خوشنویس،معروف به نظام افشار، زنده در 1306 ق.خ.ملّی تهران.
فارسی،از نظام العلماء حاج میرزا محمد رفیع بن علی اصغر طباطبائی تبریزی(-1327 ق).خ.
دانشکدۀ ادبیات تهران.
فارسی،از نظام تفرشی،مذکور در تذکرۀ «همیشه بهار».
فارسی،از نظام الدین تویسرکانی.مذکور در تذکرۀ«همیشه بهار».
فارسی،از نظام الدین احمد جامی،کاتب دیوان خوارزمشاه.مذکور در لباب الالباب و هفت اقلیم (مجمع الفصحاء،635/1).
فارسی،از قاضی نظام الدّین خوانساری،معاصر حزین(تذکره،44).
فارسی،از سید نظام الملک بن امین الدین حسن دستغیب شیرازی(-1029 ق)،جامع:ابو حیان مالی طبیب شیرازی در 1030 ق.خ.آستان قدس،ش 4772،ملک،مجلس و دانشگاه
ص:523
تهران.
فارسی،از سید نظام الدین احمد بن معصوم دشتکی،پدر سید علی خان مدنی(سرو آزاد، 286).
ص:524
قاضی هرات در روزگار سلطان حسین بایقرا؛خ.
سلطنتی سابق،تهران.
فارسی،از مولانا نظام،معاصر امیر علیشیر که مردی طالب علم بوده و در شعر غالبا به سرودن معمّا می پرداخته است(مجالس النفائس،46 و 219).
فارسی،از شیخ محمد نظام الدین بن شیخ محمد کریم اللّه نظامی بلندشهری(-1288 ق).
ط.آگره،1283 ق.
فارسی،از نظامی تبریزی،که در روزگار اکبر شاه به هند رفت و در آنجا دیوان خویش را تدوین کرد.ترجیع بندی از او در یک مجموعۀ خطی دیده شد.
فارسی؟،از نظامی خوشنویس تبریزی.مذکور در«دمیة القصر»(دانشمندان آذربایجان،385).
فارسی،از نجم الدین ابو الحسن احمد بن عمر بن علی نظامی عروضی سمرقندی(-570 ق)، مؤلف«چهار مقاله»که مکرّر چاپ شده.
فارسی،از ملا فصیح الدّین محمد نظامی (-919 ق)مؤلف حاشیة التذکرة، حاشیة المختصر،حاشیة الهدایة،شرح الاربعین و شرح العوامل(بهارستان آیتی،217).
فارسی،از ابو محمد ویس(یا الیاس)بن یوسف بن زکی نظامی گنجوی مطرزی(-607 تا 615 ق)که افزون بر دیوان مثنویهای «خمسه»یا«پنج گنج»نیز از اوست،ط.تهران، 1318 ش(به نام گنجینۀ گنجوی)،1338 ش.
فارسی،از حاج میرزا محمد رحیم بن حاج سعید نظر علی شاه نائینی(-1240 ق)که صحبت و نظر تخلص می کرد(ریاض العارفین،583؛ نور الابصار،44).
فارسی،از نظر قمشه ای،معاصر نصرآبادی و متولی مزار امامزاده رضا در قمشه(تذکرۀ نصرآبادی،277).
فارسی،از میرزا علی نظر لکهنوی،ملازم جلال الدوله سعادت علی خان(صبح گلشن، 530).
فارسی،از نظام همایون حسین خان بن حسن خان(-1362 ق)(شعرای معاصر اصفهان، 510).
فارسی،از منشی مولچند نظمی اللّه آبادی(صبح گلشن،531).
فارسی،از نظمی بلخی،ملازم محمد خان حاکم بلخ که در روزگار جهانگیر به هند سفر کرد و باز گشت(تذکرۀ نصرآبادی،440).
فارسی،از نظمی بهبهانی که به اصفهان رفت و از آنجا به شیراز مهاجرت کرد و با نصرآبادی معاصر بود(تذکره،287).
فارسی،از نظام الدین علی نظمی جوهرشناس تبریزی،که به هند رفته و در 1081 ق اشرف صحبتی را مرثیه گفته است؛خ.موجود.
ص:525
فارسی،از نظمی خراسانی،شاعر روزگار سلطان حسین میرزای بایقرا(صبح گلشن، 530).
فارسی،از ملا اخی نظمی زهگیر تراش هروی (تذکرۀ حسینی،353).
فارسی،از نظیر اکبرآبادی.ط.نول کشور.
فارسی،از نظیر الدین که در معما مهارت داشته و حکیم شاه محمد قزوینی او را ستوده است (مجالس النفائس،252).
فارسی،از امان اللّه بیگ نظیر زنگنۀ شیرازی (-1266 ق).
فارسی،از نظیر مشهدی که نخست نظیری تخلص داشت و به خواهش نظیری نیشابوری آن را به نظیر تغییر داد.در 1030 ق در بازگشت از حج به هند رفت و نزد عادلشاه تقرب یافت (سرو آزاد،55).
فارسی،از نظیری قمی،قصه خوان شاه طهماسب(تحفۀ سامی،166).
فارسی،از ملا محمد حسین نظیری نیشابوری (-1021 یا 1023 ق).ط.تهران،1340 ش؛ هند،مکرّر.
فارسی،از رحمت اللّه بن عبد اللّه نظیم نقشبندی بخارائی(-1165 ق).خ.حالت افندی استانبول.
نعمان حلی،خ.سماوی(دیده شد).
ابو حنیفه قاضی نعمان مغربی وزیر(-363 ق) ناظم«الارجوزة المنتخبة»-که نظم کتاب «الاقتصار»اوست-و قصیدۀ«ذات المحنة»و جز آن.
فارسی،از شبلی نعمانی(-1914 م).ط.
کانپور،1906 م.
فارسی،از میرزا عبد الوهاب خوشنویس شیرازی،معاصر هدایت(مجمع الفصحاء، 498/2).
ص:526
روزگار او نیز در دست است.
فارسی،از قاضی نعمت گنابادی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،169).
فارسی،از نور الدّین شاه نعمت اللّه بن میر عبد اللّه ولی کرمانی(-834 ق)؛ط.تهران،1276 ق و مکرّر.
فارسی،از سید نعمت اللّه نارنولی؟(-1077 ق)(مرآت الخیال،142).
فارسی،از نعمتی کاشانی،معاصر سام میرزا،که قصائد نیک در منقبت داشته و مثنویی بر وزن «سبحة الابرار»گفته بوده است(تحفۀ سامی، 157).
فارسی،از ملا نعمت نعیم سمرقندی،معاصر نصرآبادی(تذکره،443).
فارسی،از نعیم شیرازی،خیاط امامقلی خان حاکم شیراز(تذکرۀ نصرآبادی،294).
فارسی،از نعیم بن درویش بهشتی قلندر،معاصر نصرآبادی(تذکره،421).
فارسی،از فضل اللّه بن عبد الرحمان نعیمی استرابادی(-796 ق)معروف به حلال خور، رئیس فرقۀ حروفیه که افزون بر دیوان،منظومۀ «انفس و آفاق»نیز از اوست.خ.مجلس تهران، امیر علی استانبول و دار الکتب قاهره.
ترکی،از نعیمی هروی.وزیر سلطان حسین بایقرا(مجالس النفائس،197).
فارسی،از نغز مازندرانی که از سادات آن دیار و مقیم هند بود(صبح گلشن،532).
فارسی،از میرزا عبد الوهاب نغمۀ خراسانی، معاصر هدایت(مجمع الفصحاء،498/2).
فارسی،از میرزا رضا قلی نغمۀ مازندرانی،مدّاح منوچهر خان معتمد الدوله.مذکور در«مدایح معتمدیه».
فارسی،از نفیس قزوینی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،63).
اردو،از میر خورشید علی بن میرزا ببر علی (انیس)نفیس لکهنوی.ط.هند.
فارسی،از سعید بن علی اکبر ناظم الاطبّاء نفیسی (-1245 ش).ط.تهران.
فارسی،از نفیسی کاشانی(صبح گلشن،535).
فارسی،از پندیت جی گوپال نقار کشمیری، شاگرد قتیل(صبح گلشن،535).
فارسی،از احمد نقاش.خ.موجود.
فارسی،از محمود بن غلام رضا نقاش فرشچیان اصفهانی(1348 ق-)(شعرای معاصر
ص:527
اصفهان،427).
فارسی،از نقاش شیرازی(آثار عجم،548).
ص:528
کمره ای طغائی فراهانی(-1060 ق)قاضی شیراز در روزگار شاه صفی و شیخ الاسلام اصفهان در عهد شاه عباس.خ.آستان قدس،ش 4493(ح 1055 ق)،مجلس،ملک و دانشگاه تهران.
فارسی،از نقی مشهدی،مذکور در سفینۀ خوشگو.
فارسی،از نقی ملتانی،نیز مذکور در سفینۀ خوشگو.
فارسی،از نقی همدانی،مذکور در تذکرۀ همیشه بهار.
فارسی،از ابو عبد اللّه روزبه بن عبد اللّه نکتی لاهوری.مذکور در«لباب الالباب»و«هفت اقلیم».
فارسی،از نکوئی حلوائی هروی(صبح گلشن، 538).
فارسی،از نکهت اردبیلی که اشعارش در بیاض صائب درج است(تذکرۀ حسینی،356).
فارسی،از محمد یوسف نکهت برهانپوری معروف به سخنور خان(-1150 ق)از درباریان محمد شاه(خزانۀ عامره،442).
ص:529
فارسی،از نگاهی نیشابوری،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،144).
فارسی،از فضلی نمگانی(یا نمنگانی؟)مؤلف تذکرۀ شاعران ماوراء النهر که به نام«مجموعۀ شعراء»در تاشکند چاپ شده.
فارسی،از میر نواب بن سید علی خان مرشد آبادی بنارسی،شاگرد شرر و نیرنگ (صبح گلشن،556).
فارسی،از میرزا محمد صادق نواب رضوی یزدی،ممدوح جیحون(تاریخ یزد،337).
فارسی،از اسماعیل نواب صفای کرمانشاهی (1303 ش-)؛ط.تهران،1342 ش.
فارسی،از سید محمد صدیق حسن خان بن حسن نواب قنوجی(1248 ق-)،مؤلّف «اتحاف النبلاء»و«شمع انجمن»(صبح گلشن، 554).
فارسی،از میرزا عبد العلی نوّاب یزدی(تاریخ یزد،337).
فارسی،از میرزا نوازش حسین خان بن حسینعلی خان لکهنوی(صبح گلشن،556).ظاهرا نسخۀ دیوان در آصفیۀ هند موجود است.
فارسی،از جعفر بن فضل اللّه نوای اصفهانی (1293 ق-)که مجموعۀ«نواهای جانگداز»او چاپ شده.
فارسی،از سید احمد ظهور اللّه خان بن دلیل اللّه نوای بدائونی که در 1229 ق به ایران آمد و فتحعلی شاه قاجار به او لقب«سعدی هند»داد (مجمع الفصحاء،527/2).
فارسی،از تاج الشعراء میرزا حیدر علی نوای شیرازی،فرزند محمد مهدی آسوده(سدۀ 13 ق و 14).خ.آستان قدس،ش 4786(1315 ق).
فارسی،از درویش حسین نوای کاشانی(سدۀ 13)که جهانگردی می کرده و سرانجام در تبریز اقامت گزیده است.خ.مجلس.
فارسی،از نوائی بافقی(تاریخ یزد،336).
ترکی،از نظام الدین امیر علی شیر نوائی (-906 ق)که در شعر فارسی«فنائی»و«فانی» و در ترکی«نوائی»تخلص می کرد و یادش گذشت.خ.آستان قدس،ش 4783(896 ق) و چند نسخۀ دیگر.
فارسی،از نوائی خراسانی،معاصر امیر علیشیر (مجالس النفائس،168).
فارسی،از نوائی ذرقانی(آثار عجم،260).
فارسی،از میرزا مهدی بن ملا آقا بابای نوائی منشی شیرازی(آثار عجم،571).
فارسی،از عزیز اللّه نوائی تهرانی که«گلچین نوائی»او چاپ شده.
ص:530
فارسی،از میرزا محمد علی شریف نوائی کربلائی،برادرزادۀ حسین قدسی(صبح گلشن، 540).
فارسی،از محمد تقی بن رضا قلی (منشی الممالک)نوائی مازندرانی،منسوب به روستای نوای مازندران(مجمع الفصحاء، 509/2).
فارسی،از بابا سلطان صوفی نوائی قمی،که در خدمت شاه عباس اول صفوی بوده(صبح گلشن،540).
فارسی،از ملا شمس الدین محمد نوائی کاشانی، معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،76).
فارسی،از حبیب اللّه نوبخت،که«پندنامۀ نوبخت»او چاپ شده.
ابو عبد اللّه احمد بن عبد اللّه نوبختی،که ابن ندیم به اندازۀ صد برگ از اشعار او را دیده بوده است.
مذکور در«الفهرست».
فارسی،از هدایت اللّه بن میرزا مسیح نوح دانشور اصفهانی(-1367 ق)(شعرای معاصر اصفهان،518).
فارسی،از عبد الغنی بن فتح اللّه نوحی فریدنی (1272 ش-)(شعرای معاصر اصفهان،517).
فارسی،از محمد نوربخش،نور اکبر آبادی(صبح گلشن،557).
دقائق الوحدة
فارسی،از سید محمد بن محمد بن عبد اللّه نوربخش موسوی خراسانی(-869 ق)،ناظم مثنوی«کشف الحقیقه».ط.کرمان؛تهران، 1380 ق(به اهتمام جواد نوربخش کرمانی).
فارسی،از شاه قاسم بن سید محمد نوربخش خراسانی(-981 ق)(بهارستان،212).
فارسی،از شاه رضا بن بهاء الدّولۀ نوربخش خراسانی(بهارستان،213).
فارسی،از سید احمد رحمت علی شاه نوربخش دهکردی(معاصر).ط.1366 ق.
فارسی،از قطب عالم بن علاء الحق نور بنگالی (یا بنگاله ای)(-848 ق)(صبح گلشن 557).
فارسی،از مولانا نور اللّه خراسانی،معاصر نوائی (مجالس النفائس،168).
فارسی،از نور محمد دهلوی(صبح گلشن، 559).
فارسی،از سید نور الدین بن علی اکبر مولوی مشعشعی(آثار عجم،439).
سید نور الدین علی بن علی بن حسین موسوی عاملی(-1061 یا 1068 ق)(سلافة العصر، 302).
ص:531
فارسی،از نور الدین محمد زیدری منشی جلال الدین منکبرنی(-628 ق)مؤلف «نفثة المصدور»که چاپ شده(مجمع الفصحاء، 655/1).
فارسی،از نور اللّه رازی،معاصر شاه طهماسب صفوی(تحفۀ سامی،41).
ص:532
دانشگاه تهران.
فارسی،از نوری تبریزی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،139).
فارسی،از امین الدین حاج دده(-785 ق)، شاعر دربار شیخ حسن(-757 ق)و فرزندش شیخ اویس،در 2500 بیت.وی امین نیز تخلص می کرد.مذکور در«صحف ابراهیم».
فارسی،از نور الدین محمد ترخان سفیدونی دهلوی،مذکور در«منتخب التواریخ»بداونی.
فارسی،از قاضی نور اللّه بن شریف الدّین مرعشی شوشتری(-1019 ق)(مجمع الخواص،71).
فارسی،از نوری بیگ خان،معاصر اوحدی.
مذکور در«عرفات العاشقین».
فارسی،از ملاّ علی بن جمشید نوری مازندرانی اصفهانی(-1246 ق)(روضات الجنات، 417).
فارسی،از میرزا حسین بن محمد تقی مازندرانی (-1320 ق)،استاد صاحب الذریعه.
فارسی،از نوری مشهدی،معاصر امیر علی شیر، که به قول او مردی آشفته روزگار بوده (مجالس النفائس،73 و 249).
فارسی،از نوری نیشابوری کحّال،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،164).
فارسی،از رئیس نور الدّین نوری هرمزی(هفت اقلیم،54).
فارسی،از نوری هروی،نوادۀ حسن شاه شاعر و معاصر امیر علی شیر(مجالس النفائس،164).
فارسی،از نوش زند همسر فتحعلی شاه قاجار(از رابعه تا پروین،257).
فارسی،از سلطان محمد نوشی سبزواری، معاصر سام میرزا و مداح اهل بیت(علیه السلام)(تحفۀ سامی،176).
فارسی،از ملا محمد رضا بن شیخ محمود نوعی خبوشانی(-1019 ق)که در خدمت دانیال فرزند اکبر شاه بوده است؛خ.ملک و بانکیپور.
فارسی،از عطاء اللّه بن یحیی نوعی زاده(-1044 ق).مذکور در«کشف الظنون».
فارسی،از محمد نوعی ساوجی(1360 ق-)که مجموعه های«آفتاب»،«خزر»و«لاله»او چاپ شده.
فارسی،از سعد الدین مسعود نوکی گنابادی، شاعر دربار بهرامشاه غزنوی.مذکور در «لباب الالباب».
فارسی،از محمد حسین نوید اصفهانی (-1187 ق)،خواهرزادۀ میر مشتاق(آتشکده، 419).
ص:533
فارسی،از سید معزّ الدّین محمد باقر بن شهاب الدین نوید مهدوی اصفهانی(1323 ق-) (شعرای معاصر اصفهان،520).
فارسی،از نوید اللّه آبادی(صبح گلشن،561).
فارسی،از سید ابو القاسم حبیب اللّهی،نوید خراسانی،که مجموعۀ«ارمغان نوید»او چاپ شده.
فارسی،از نور الدین نوید دهلوی(سدۀ 12 ق).
ط.لکهنو،1844 م؛آگره،1875 م.
فارسی،از نویدی تربتی.مذکور در تذکرۀ«هفت اقلیم».
فارسی،از نویدی سمرقندی(تذکرۀ حسینی، 354).
فارسی،از ملا عبدی بیگ زین العابدین علی بن عبد المؤمن نویدی شیرازی(-988 ق).ط.
لکهنو،1267 ق.خ.دانشکدۀ ادبیات و دانشگاه تهران.
فارسی،از نویدی شیرازی،معاصر نصرآبادی (تذکره،286).
فارسی،از نویدی تهرانی،شاعر روزگار شاه طهماسب اول(تذکرۀ نصرآبادی،287).
فارسی،از نویدی نیشابوری(یا گیلانی)که در خدمت اکبر شاه بوده(طبقات اکبری،500/2؛ صبح گلشن،569).
فارسی،از نهالی که مثنوی«مهر و ماه»را به نام حسین قلی میرزای فرمانفرمای قاجار سروده است.
فارسی،از نهالی شاعرۀ سمرقندی(از رابعه تا پروین،258).
فارسی،از نهانی اصفهانی،ندیمۀ خرّم بیگم مادر شاه سلیمان صفوی(مرآت الخیال،335).
برخی او را نهانی کرمانی نوشته و برخی از دو نهانی یاد کرده اند.
فارسی،از نهانی،مادر محمد جعفر حاکم کشمیر در 1004 ق(صبح گلشن،569).
فارسی،از نهانی،شاعرۀ شیرازی که غزلیّات جامی را جواب گفته(تذکرۀ حسینی،354).
فارسی،از منیژه خانم نهانی قائنی(صبح گلشن، 569).
فارسی و اردو،از مولانا شاه احمد قادر نیاز بریلوی.ط.هند،مکرّر.
فارسی،از میرزا اسماعیل بن ملا محمد حجت الاسلام نیاز مامقانی تبریزی.مذکور در «لغتنامۀ»دهخدا.
فارسی،از سید حسین(یا حسن)نیاز(و نیازی) جوشقانی،معاصر فتحعلی شاه قاجار؛خ.آستان قدس،ش 4497(ح 1296 ق).مجلس،ملک
ص:534
و دانشگاه تهران.
فارسی،از جمال الدین نیاز دهلوی(صبح گلشن، 570).
ص:535
فارسی،از مهدی علی خان نیّر حیدرآبادی، معاصر آزاد بلگرامی(صبح گلشن،571).
فارسی،از محمد ضیاء الدین خان بهادر بن فخر الدوله نیّر دهلوی(سدۀ 13 ق)(صبح گلشن،572).
فارسی،از زین العابدین نیّر دهلوی برادرزادۀ سادات خان که در روزگار محمد شاه از مازندران به دهلی رفت و«شجاع خان»لقب یافت(صبح گلشن،572).
فارسی،از علی اصغر نیّر رستگار شیرازی؛ط.
تهران،1377 ق.
فارسی،از شیخ محمد حسن نیرنگ دهلوی، عموزادۀ شمس الدّین فقیر(تذکرۀ حسینی، 357).
فارسی،از غلام حسین بن حیدر قلی نیّر نوری که منظومۀ«مرآت وطن»او چاپ شده.
فارسی،از محمد جعفر نیریزی که مثنوی خسرو و شیرین او چاپ شده.
فارسی،از میرزا طاهر بن قدیم خان نیّری شیرازی(-1256 ق)(فارسنامه،108/2).
فارسی،از سید عبد الحسین بن ابی القاسم نیسان شهشهانی(-1355 ق)،رئیس انجمن دانش همدان.خ.موجود.
فارسی،از منوچهر نیستانی(معاصر)،که مجموعۀ«جوانه»او چاپ شده.
فارسی،از نیستی تبریزی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،144).
فارسی،از نیستی رازی،معاصر سام میرزا و برادر روحی(تحفۀ سامی،163).
شیخ عبد الحسین بن عمران حویزی نیسی (1286 ق-)،منسوب به قبیلۀ نیس.
فارسی،از نیکی اصفهانی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،122).
فارسی،از علی بن ابراهیم نیما یوشیج اسفندیاری نوری(-1378 ق)که اشعار او در کتاب«نیما (زندگی و آثار او)»گردآوری و چاپ شده و مجموعه های متعدد دیگر نیز از او به چاپ رسیده.
فارسی،از نیمتاج بنت یوسف خاکپور سلماسی (زنان سخنور،378/2).
ص:536
فارسی،از واثق رشتی خیاط،معاصر نصرآبادی (تذکره 379).
فارسی،از صد الشریعه عبد الحی بن مفید واثق شیرازی(آثار عجم،571).
فارسی،از ملا مهدی بن محمد قاسم واثق خوشنویس نجفی،معاصر نصرآبادی(تذکره، 203).
فارسی،از میرزا حسن بیگ واثق نیشابوری، معاصر نصرآبادی(تذکره،215).
فارسی،از شیخ محمد باقر بن حسنعلی واثق همدانی(-1336 ق)،در 3000 بیت (معادن العلوم،23/2).
فارسی،از شیخ حیدر علی واثقی لکهنوی(صبح گلشن،578).
فارسی،از شاه محمد واثقی مشهدی کاتب، شاگرد سلیم کاتب(مطلع الشمس،435/2).
فارسی،از واثقی نیشابوری(-940 ق)که در نجف و سپس در تبریز اقامت داشت(صبح گلشن،578).
فارسی،از محمد قاسم واجد کابلی(معاصر)؛ط.
بدخشان،1370 ق.
ص:537
فارسی،از وارثی اردبیلی،معاصر تقی الدّین کاشی،که در استراباد مقیم بوده(دانشمندان آذربایجان،390).
فارسی،از وارثی سبزواری معاصر اکبر شاه و مقیم دهلی(صبح گلشن،579).
فارسی،از شیخ محمد شفیع بن محمد شریف وارد تهرانی شاه جهان آبادی،شاعر عهد عالمگیر (روز روشن،730).
فارسی،از شیخ محمد(یا محمدی)وارد پتیالی (صبح گلشن،579).
فارسی،از امام قلی بیگ وارستۀ چکنی،معاصر شاه عباس دوم(جلوس:1052 ق).که شعر بسیار می سروده و مکرّرا به هند رفته است (تذکرۀ نصرآبادی،335).
فارسی،از حفیظ اللّه خان وارستۀ دهلوی(صبح گلشن،580).
فارسی،از وارستۀ سیالکوتی،مؤلّف «اصطلاحات الشعراء»،و شاگرد حزین (-1181 ق).برخی تالیف«اصطلاحات الشعراء»را به وارستۀ چکنی نسبت می دهند.
فارسی،از شیخ قاسم وارستۀ فرّخ آبادی(صبح گلشن،579).
فارسی،از میر عبد الجلیل بن احمد واسطی حسینی بلگرامی(-1138 ق)،صاحب«مثنوی واسطی»که چاپ شده.
فارسی،از ابو جعفر عمر بن اسحاق واشی لاهوری.مذکور در لباب الالباب.
فارسی،از واصب(یا واهب)قندهاری،معاصر محمد قلی سلیم و صبوحی که هرسه در خدمت عبد اللّه خان وزیر لاهیجان بودند(تذکرۀ نصرآبادی،78؛روز روشن،731).
فارسی،از سید حسن شاه واصف کشمیری (-1285 ق)که در اصل از بخارا بود(روز روشن،731).
فارسی،از ملاّ ابراهیم واصف مشهدی،خادم آستان قدس.نسخۀ منتخب دیوان واصف مؤرخ 1081 ق در کتابخانۀ دهخدا موجود بوده و دیوان واصف(معلوم نیست کدام واصف)در مدراس طبع شده.
فارسی،از زین الدین محمود واصفی هروی (سدۀ 10 ق)مؤلّف«بدایع الوقایع»که بسیاری از اشعار خویش را در آن آورده است.
فارسی،از سید ابو القاسم بن عباس واصل پورحسینی کرمانی(1339 ق-)مدیر روزنامۀ روح القدس کرمان.
فارسی،از محمد واصل کشمیری(-1207 ق)، شاگرد میرزا گرامی(صبح گلشن،581).
فارسی،از ملاّ محمّد امین بن درویش محمّد واصل لاهیجی،معاصر نصرآبادی(تذکره،352
ص:538
و 380)،ناظم مثنوی«خلوت راز».
فارسی،از مبارک اللّه واصل هندی،شاگرد محمد زمان راسخ(تذکرۀ حسینی،361).
فارسی،از محمد واصل قیصری یزدی (معاصر).ط.
فارسی،از واصلی بخاری معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،166).
فارسی،از امام ویردی بیگ واصلی شاه جهان آبادی(سدۀ 12 ق).خ.آسیائی بنگال.
فارسی،از آقا خان واصلی فیلی شیرازی (-1303 ق)(آثار عجم،571).
فارسی،از میرزا علی واصلی لکهنوی،شاگرد محمد فاخر مکین و معاصر محمد جعفر راغب (صبح گلشن،581).
فارسی،از واصلی مروزی(-968 ق).مذکور در تذکرۀ«هفت اقلیم».
فارسی،از زمان بن کمال واضح اصفهانی،معاصر نصرآبادی(تذکره،343).
فارسی،از میرزا مبارک اللّه بن اسحاق واضح ساوجی ملقب به ارادت خان(-1128 ق)؛خ.
آصفیه؛آسیائی بنگال.
فارسی،از مهدی بن یوسف واعظ خراسانی که نسخۀ،مثنوی«عقد مروارید»او بخط ناظم مورّخ 1319 ق موجود است.
ص:539
می کرد(صبح گلشن،573).
فارسی،از محمد وافی طبیب کشمیری(صبح گلشن،581).
ص:540
فارسی،از میرزا یوسف والۀ اصفهانی،برادر میرزا طاهر وقایع نویس،معاصر نصرآبادی (تذکره،82).
فارسی،از صدر الذّاکرین والۀ افشار ارموی،ناظم منظومۀ«توان روان».
فارسی،از محمّد حسین بیگ والۀ بروجردی (ریاض العارفین،237).
فارسی،از علیقلی خان بن محمد علی خان والۀ لکزی داغستانی(-1170 ق)،مؤلّف «ریاض الشعراء»خ.لاهور پاکستان و ملک.
فارسی،از جمال الدین بن شمس الدین(جمالا بن شمسا)والۀ شیرازی،معاصر نصرآبادی که در خوشنویسی شاگرد میر عماد بود(تذکره،288).
فارسی،از سید محمد والۀ عجمی،ناظم«دستور نظم».خ.آسیائی بنگال.
فارسی،از خواجه نور اللّه والۀ کشمیری،معاصر مؤلف صبح گلشن(ص 584).
فارسی،از والۀ(یا والهی)مشهدی،معاصر نوائی (مجالس النفائس،40 و 214).
فارسی،از درویش حسین والۀ هروی،شاگرد عبد القادر بیدل(کلمات الشعراء،124).
فارسی،از میرزا صادق والۀ همدانی،عضو انجمن دانش همدان.مذکور در دانشنامۀ الفت.
فارسی،از والهی اردبیلی که شعر او در بیاض صائب درج است(دانشمندان آذربایجان، 393).
فارسی،از والهی استرابادی(گلستان مسرّت، 238).
ص:541
فارسی،از نجفقلی میرزا بن حسینعلی میرزا (فرمانفرما)والی قاجار(-1272 ق) (مجمع الفصحاء،62/1).
فارسی،از امان اللّه خان بن خسرو خان والی کردستان،زنده در 1274 ق،(مجمع الفصحاء، 547/2).
فارسی،از حسن جهان خانم والیۀ قاجار،دختر فتحعلی شاه.خ.آستان قدس،ش 4794،ملی و دانشگاه تهران.
وامق را ابن شهر آشوب از شاعران اصحاب ائمّه (علیه السلام)شمرده است(معالم،140).
فارسی،از محمد صالح وامق اصفهانی،شاعر عهد فتحعلی شاه قاجار(مجمع الفصحاء، 558/2).
فارسی،از نواز محیی الدّین بن غلام محیی الدین وامق بلگرامی(سرو آزاد،350).
فارسی،از محمد اخلاص وامق هندی(- 1143 ق)که برهمن بود و به اسلام مشرف شد و نزد اورنگ زیب تقرّب یافت(تذکرۀ حسینی، 361).
فارسی،از محمد علی بن محمد باقر وامق یزدی حسینی(-1255 یا 1262 ق)مؤلّف تذکرۀ میکده؛خ.ملک تهران و وزیری یزد.
فارسی،از میر حسین وامق یزدی(-1307 ق) فرزند سید یحیی فدائی و نوۀ محمد علی وامق (تاریخ یزد،342).
فارسی،از میرزا حسن واهب مالمیری اصفهانی، معاصر نصرآبادی(تذکرۀ،107).
فارسی،از واهب بخارائی،معاصر عبد العزیز خان(تذکرۀ نصرآبادی،437).
ص:542
فارسی،از محمد اسماعیل وجدی خراسانی ازغدی(-1231 ق)مولف«الرسائل العرفانیة» (ریاض العارفین،486).
فارسی،از منشی محمد علی بن میر حسین وجدی شیرازی(-1291 ق)،حاکم لارستان(آثار عجم،571).
فارسی،از میرزا زین العابدین وجدی لکهنوی، معاصر هدایت(مجمع الفصحاء،528/2).
فارسی،از وجدی همدانی،مذکور در «همیشه بهار».
فارسی،از وجهی اصفهانی،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،303).
فارسی،از علی اکبر بن محمد صالح بیگ وجهی اصفهانی،معاصر نصرآبادی(تذکره،52).
فارسی،از وجهی تفرشی متولد هرات و مقیم هند که نزد اکبر شاه تقرب یافت(صبح گلشن، 587).
فارسی،از وجهی سنجاری،معاصر صادقی کتابدار(مجمع الخواص،241).
فارسی،از وجیه احمدآبادی(صبح گلشن، 588).
فارسی،از وجیه بهادری(صبح گلشن،587).
فارسی،از وجیه پنجابی(صبح گلشن،587).
فارسی،از عبد الاحد(یا عبد الواحد)بن محمد سعید وحدت سهرندی معروف به شاه گل (-1126 ق).خ.آسیائی بنگال.
فارسی،از میرزا آقای وحدت شیرازی (-1308 ق)،فرزند غلام حسین راغب(آثار عجم،572).
فارسی،از حکیم عبد اللّه بن حکیم اسماعیل وحدت قمّی،معاصر نصرآبادی که نخست راغب تخلّص می کرد(تذکره،364 و 478).
فارسی،از طهماسب قلی خان بن رستم خان وحدت کلهر(-1310 ق).ط.تهران،1350 و 1365 ق.
فارسی،از شیخ محمد وحدت کلکته ای،ناظم مثنوی«شیخ صنعان و دختر ترسا»،معاصر هدایت(ریاض العارفین،350).مثنوی یاد شده چاپ شده است.
فارسی،از وحدتی خراسانی،معاصر نوائی (مجالس النفائس،76 و 251).
فارسی،از جمال الدین محمد بن ضیاء الدین وحشت طباطبائی اردستانی،معاصر نصرآبادی.
خ.آسیایی بنگال.
فارسی،از محمد باقر وحشت اصفهانی(مقالات الشعراء،826).
ص:543
فارسی،از امامقلی وحشت بختیاری،معاصر نصرآبادی(تذکره،39).
فارسی،از عبد الواحد وحشت تهانیسری (کلمات الشعراء،124).
فارسی،از عبد اللّه وحشت تهانیسری،معاصر بیدل(روز روشن،853).
فارسی،از محمد شاه خان وحشت کشمیری (صبح گلشن،588).
فارسی،از محمد امین وحشت هندی (مرآت الخیال،308).
فارسی،از وحشتی آگره ای.مذکور در«هفت اقلیم»و«سفینۀ»خوشگو.
ص:544
فارسی،از وحیدی قمّی(-942 ق)که از خویشاوندان مولانا گلخنی بوده و مثنوی «شهرانگیز»در باب تبریز از اوست(مجالس النفائس،161).
فارسی،از محمد زمان وداد دهلوی،معروف به سلیمان علی خان،معاصر احمد شاه گورکانی (صبح گلشن،589).
فارسی،از وداعی بلخی،معاصر نوائی (مجالس النفائس،67 و 241).
فارسی،از شیخ وزیر علی بن قطب الدین احمد بلگرامی(صبح گلشن،590).
فارسی،از وزیر نساء شاعرۀ شاه جهان آبادی، شاگرد خاور سیستانی(صبح گلشن،590).
فارسی،از سید محمد بن مفتی میر محمد عباس وزیر لکهنوی(-1312 ق)،که مثنوی«باغ مؤمنین»او چاپ شده است.
ابو القاسم حسین بن علی وزیر مغربی(-418 ق) (کشف الجب،218).
فارسی،از وسعت سرهندی(صبح گلشن، 590).
ص:545
فارسی،از ظهیر الدین وصفی ورامینی(صبح گلشن،592).
فارسی،از وصفی هروی،نبیرۀ ملا معین و معاصر فخری(مجالس النفائس،165).
فارسی،از وصلی اصفهانی(صبح گلشن،593).
فارسی،از وصلی تبریزی،مطرب معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،143).
فارسی،از وصلی سارانی،منسوب به ساران تهران و معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،162).
فارسی،از میر نعمت اللّه وصلی طباطبائی شیرازی(سدۀ 11 ق)که به قندهار و از آنجا به هند رفت و فخر الزمانی او را در اجمیر ملاقات کرده و دیوانش را 4000 بیت نوشته است (میخانه،439).
فارسی،از محمد طاهر بن محمد شریف وصلی تهرانی،از خویشاوندان نور جهان،همسر جهانگیر(صبح گلشن،593 ق).ظاهرا با وصلی سارانی یکی است.
فارسی،از وصلی هروی،فرزند قاضی خواجه کلان و معاصر نوائی(مجالس النفائس، 102 و 264).
فارسی،از مولوی وصی احمد بن ابی القاسم جوش.خ.فیض آباد هند.
فارسی،از رشید الدین محمد بن عبد الجلیل وطواط بلخی(-573 یا 578 ق).ط.تهران، 1339 ش؛خ.آستان قدس،ش 4657(1012 ق)؛مجلس و ملک.
ص:546
فارسی،از محمد باقر وفا،فرزند صفای شیرازی (آثار عجم،510).
فارسی،از محمد حسین وفای فراهانی(-1209 ق)،عمّ عیسی خان قائم مقام و وزیر صادق خان زند.خ.ملک،سلطنتی سابق و دانشگاه تهران.
فارسی،از شرف الدّین علیخان وفای قمّی(-ح 1200 ق)که در روزگار نادر به هند رفت و در آنجا اقامت گزید(نتائج الافکار،769).
ص:547
فارسی،از فتح اللّه بن حسن وفایی شوشتری (-1304 ق).خ.ملک و مجلس.
فارسی،از ملاّ حسین وفایی شیرازی(صبح گلشن،597).شاید با وفایی اصفهانی یا مشهدی مذکور در«تحفۀ سامی»یکی بوده باشد.
فارسی،از وفایی کرد(آتشکده،23).
فارسی،از امیر احمد حاجی بیگ بن سلطان ملک وفایی کاشغری والی هرات و سمرقند و معاصر نوایی(مجالس النفائس،114 و 286).
وی بعدا تخلص زمانی را برگزید.
فارسی،از وفایی هروی که در روزگار اکبر به هند رفته و با مال بسیار بازگشت.خ.مجلس.
فارسی،از محمد وفایی یزدی(مجمع الفصحاء، 527/2).
فارسی و عربی،از شیخ محمد باقر بن میرزا یوسف وفی قمی تفرشی تهرانی(-1322 ق).
خ.دیده شده.
ص:548
فارسی،از ولایی استرآبادی(صبح گلشن، 601).
فارسی،از مرتضی قلی بیگ ولایی ایرانی دهلوی که در دهلی در ملازمت سربلند خان بود و در بنگاله درگذشت(صبح گلشن،601).
فارسی،از حاجی محمد ولایی سیستانی(صبح گلشن،601).
فارسی،از بهاء الدین احمد بن محمد مولوی بلخی رومی معروف به سلطان ولد(-712 ق).
ط.ترکیه،1943 م.خ.عارف حکمت مدینه؛ طوپقپوسرای و حالت افندی استانبول و دانشگاه تهران.
ص:549
فارسی،از وهمی قمّی.مذکور در«هفت اقلیم».
فارسی،از طهماسب قلی وهمی قندهاری که از اکراد مقیم آن شهر بود(تذکرۀ نصرآبادی،63).
فارسی؟،از ویرانی ابدال حروفی(العراق بین الاحتلالین،251/2).
فارسی،از ملاّ ویسی سمرقندی،معاصر فخری (مجالس النفائس،162).
فارسی،از ویسی هروی شاعر و خوشنویس معاصر جامی(-898 ق).خ.دار الکتب قاهره.
ص:550
فارسی،از شیخ هادی بن عبد اللّه مازندرانی حایری(1309 ق-)(سخنوران معاصر، 248/1).
فارسی،از میر محمد جواد هادی دهلوی(صبح گلشن،604).
فارسی،از هادی رنگرز که در معمّا مهارت داشته و با نصرآبادی معاصر بوده(تذکره،542).
فارسی،از هادی بن محمد رفیع صدر شهرستانی (آتشکده،206).
فارسی،از هادی بن معین الدین محمد شیرازی، وزیر فارس و کرمان در روزگار شاه سلیمان صفوی(تذکرۀ نصرآبادی،70).
فارسی،از هادی قزوینی،یا عبد الهادی(زنده در 1169 ق)(صبح گلشن،603؛مقالات الشعراء، 841).
فارسی،از عبد الهادی بن علیرضا(تجلّی)کاشانی (صبح گلشن،603).
فارسی،از هادی بن عبد الرزاق کاشانی طبیب (تذکرۀ نصرآبادی،115).
فارسی،از محمد مقیم هادی مشهدی اصفهانی (-1134 ق)(تذکرۀ حزین،41).
فارسی،از هادی نائینی که بیشتر اشعارش در رثای اهل بیت(علیه السلام)بوده(صبح گلشن،604).
شیخ هادی بن احمد نحوی حلّی نجفی؛جامع:
شیخ محمد سماوی.خ.موجود.
فارسی،از هارون بن خواجه شمس الدین محمد جوینی معروف به صاحب دیوان،ممدوح سعدی(مجمع الفصحاء،656/1).نسخه ای به نام دیوان هارون در موزۀ بریتانیا موجود است.
فارسی،از سید هاشم موسوی ابرقوهی(روز روشن،772).
ص:551
فارسی،از هاشم هروی که کمانگری و سپس حمامداری می کرده و با فخری معاصر بوده است.(مجالس النفائس،140).
فارسی،از هاشم هندی،پدر زن سرخوش (کلمات الشعراء،125).
فارسی،از هاشمی نصرآبادی که در 1012 ق تاریخ فتح قلعۀ تبریز را به نظم آورده است (تذکرۀ نصرآبادی،479).
فارسی،از شمس الدّین محمد هاشمی اصفهانی، صدر جهان(صبح گلشن،605).
فارسی،از خواجه هاشمی صدیقی بخارایی (-945 ق)شیخ الاسلام بخارا،نبیرۀ خواجه محمد پارسا؛خ.آصفیّه.
فارسی،از ابو عبد اللّه امیر محمد هاشم شاه بن میر محمد مؤمن(عرشی)هاشمی دهلوی مقتول در دهلی(-1150 ق).
الانوار
فارسی و عربی،از ثقة الاسلام سید محمد بن فضل اللّه هاشمی ساروی غروی(-1342 ق) دیوان فارسی او«انوار الهدی»نام دارد که چاپ شده و دیوان عربی موسوم به«مشکات الانوار» است.
فارسی،از هاشمی فراهی(صبح گلشن،605).
فارسی،از هاشمی که از سادات قم بوده است (آتشکده،239).
فارسی،از میر نظام الدّین شاعر روزگار شاه طهماسب صفوی(روز روشن،774).
فارسی،از سید محمد هاشم هاشمی کرمانی، معروف به شاه جهانگیر(-946 یا 948 ق) (هفت آسمان،130).
فارسی،از هاشمی کوفتگر معاصر نوائی (مجالس النفائس،73 و 243).
فارسی،از هاشمی گیلانی(صبح گلشن،605).
در تذکرۀ علمای گیلان(ص 73)هاشم لاهیجی آمده است.
فارسی،از هاشمی لکهنوی،برادر بنده علی (صبح گلشن،606).
فارسی،از هاشمی همدانی(-1136 ق)که به دست سپاه ترک کشته شد(تذکرۀ حزین،36).
فارسی،از حیدر هالۀ رقابی تهرانی(معاصر)که مجموعۀ«شهرزاد»او چاپ شده.
سید محمد علی هبة الدین شهرستانی(-1344 ق)ناظم«الدّر و المرجان».
فارسی،از هبة اللّه کاشی(آتشکده،40).
فارسی،از ابو محمد بن نور الهدی هجر هندی (صبح گلشن،606).
ص:552
فارسی،از قاسم بیگ بن اژدهای هجری افشار (مجمع الخواص،42).
فارسی،از هجری اندجانی فرغانی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،166).
فارسی،از ابو القاسم بن محمد صادق تفرشی، معاصر آذر بیگدلی(آتشکده،430).نسخۀ دیوان هجری در آسیایی بنگال موجود و محتملا از همین شاعر است.
فارسی،از هجری جامی(طبقات اکبری، 500/2).
فارسی؟،از هجری دده که از غالیان کرد بوده (الکائیة فی التاریخ،45).
فارسی،از خواجه محمد شریف رازی تهرانی (-980 ق)وزیر محمد خان تکلو حاکم خراسان که پس از مرگ او نزد شاه طهماسب آمده و حاکم یزد شده است(تاریخ یزد،249).در طوپقپوسرای استانبول نسخۀ دیوان هجری به نام محمد یوسف هجری رازی موجود است.
فارسی،از هجری قمّی شمشیرگر که در کاشان شمشیرگری می کرده(تحفۀ سامی،172).
فارسی،از هجری گنابادی که به بنارس و اللّه آباد سفر کرد و در روزگار آصف الدّوله درگذشت (صبح گلشن،606).
فارسی،از هجری مشهدی برادر ملاّ مشرقی (صبح گلشن،606).اصل شان از قزوین است و گویا همین شاعر است که در تذکرۀ«همیشه بهار»،هجری قزوینی یاد شده است.
فارسی،از هجری هروی،معاصر فخری هروی (مجالس النفائس،165).
فارسی،از میرزا هدایت بن محمد حسین وزیر دفتر آشتیانی(مجمع الفصحاء،567/2).
فارسی،از هدایت بن شاه تقی(واحد)اصفهانی، معاصر نصرآبادی،قاضی و شیخ الاسلام مشهد (تذکره،177).
فارسی،از خواجه هدایت اللّه(یا میرزا حسین) هدایت رازی،مشرف اصطبل شاه عباس و طهماسب صفوی که خمسه ای داشته که یک بیت آن هم معنای صحیح نداشته و سام میرزا آن را«شعر تزریق»خوانده است(ذریعه، 265/7؛تحفۀ سامی،177).
فارسی،از رضا قلی خان بن محمد هادی هدایت طبرستانی(-1288 ق).خ.مجلس،ملی و سلطنتی سابق تهران.
فارسی،از سعد اللّه بن عنایت اللّه هدایت کشمیری(صبح گلشن،606).
فارسی،از هدایت مشهدی فرزند شیخ الاسلام مشهد(روز روشن،777).محتملا با هدایت اصفهانی یکی بوده است.
فارسی،از هدایت حسین نائینی معاصر
ص:553
نصرآبادی(تذکره،197).
فارسی،از هدا معاصر فیض کاشانی که اشعار او در یک مجموعۀ قلمی دیده شده.
فارسی،از هراتی که ظاهرا معاصر نوائی بوده ولی شرح حال او را فخری در مجالس النفائس (ص 80)افزوده است.
فارسی،از هزارۀ اصفهانی(صبح گلشن،607).
فارسی،از محسن هشترودی که مجموعۀ «سایه ها»ی او چاپ شده.
فارسی،از محمد حسین هشیار شیرازی واقعه خوان(-1292 ق)(آثار عجم،572).
فارسی،از علی بن حسن هشیار نوری شیرازی (-1286 ق)(فارسنامه،152/2).
فارسی،از علینقی بن کاظم هشیار کرد(1266 ش-)معروف به دبیر مخصوص(سخنوران نامی،272/2).
دیوان هشیار هزار جریبی-دیوان سامی هزار جریبی
فارسی،از هفت رنگی خراسانی،معاصر قزوینی (مجالس النفائس،392).
فارسی،از هلاکی،شاعر دربار سلطان یعقوب (مجالس النفائس،306).
فارسی،از هلاکی هروی،معاصر جامی که با او به حج رفت(مجالس النفائس،76 و 253).
فارسی،از هلاکی همدانی که در خدمت بهرام میرزا فرزند شاه اسماعیل صفوی بوده و مثنوی«شوق و ذوق»سرودۀ او است (مجمع الخواص،172).
فارسی،از خواجه هلال قهستانی (مجمع الفصحاء،655/1).
فارسی،از هلال قزوینی.مذکور در تذکرۀ «هفت اقلیم»و«سفینۀ»خوشگو.
فارسی،ابو طالب بن محمد باقر هلال کاشانی (سدۀ 13 ق)،مداح منوچهر خان معتمد الدوله.
خ.مجلس.
فارسی،از هلالی ترک،که در شیراز اقامت داشته (آتشکده،23).
فارسی،از نور الدین(یا بدر الدین)هلالی چغتایی (-936 ق).ط.طهران و 1315 ق و مکرّر؛هند، مکرّر.خ.آستان قدس،ش 5758(سدۀ 10 ق) و 4593(1027 ق).
فارسی،از هلالی سبزواری(صبح گلشن،607).
فارسی،از هلالی قزوینی.مذکور در تذکرۀ «همیشه بهار»و«ریاض الجنۀ»زنوزی.
ص:554
فارسی،از هلال بنت محمد تقی میرزا هلالی قاجار،همسر اللهیار آصف الدّوله(از رابعه تا پروین،263).
فارسی و ترکی،از هلالی هروی،معاصر نوائی (مجالس النفائس،53).در برخی از نسخه ها بلالی آمده است.
فارسی،از خواجه همام الدین بن علائی تبریزی (-714 یا 713 ق).ط.تهران،1333 ش؛ تبریز،1309 ش.خ.شهید مطهری و مجلس تهران،دار الکتب قاهره،پاریس و بادلیان.
فارسی،از همام یزدی،معاصر نصرآبادی (تذکره،146).
فارسی،از رضا قلی(یا محمد علی)بن بمانعلی بدیع خان همای شیرازی(1290 ق)؛ط.تهران، 1320 ق.
فارسی،از مولوی عطاء اللّه همای کشمیری (صبح گلشن،607).
فارسی،از محمد صادق همای مروزی وقایع نگار،معاصر فتحعلی شاه قاجار و مؤلف«تاریخ جهان آرا»؛خ.مجلس.
فارسی،از همایون استرآبادی(صبح گلشن، 607).
فارسی،از امیر همایون اسفراینی(-902 یا 910 ق).خ.مجلس،ملک،ملّی و سلطنتی تهران.
فارسی،محتملا از میرزا عباس اصلح الشعراء.خ.
ملّی تبریز.
فارسی،از همایون بن بابر شاه گورکانی(-963 ق)(تحفۀ سامی،16).
فارسی،از عبد العال همایون فریدنی،از نوادگان محقق کرکی که هجویات میان او محمد ابراهیم رهی مشهور بوده است(مجمع الفصحاء، 571/2).
دیوان همایون قاجار-دیوان حشمت
فارسی،از محمد همایون بن علی اکبر کرمانی (1330 ق-)که مجموعه های«منتخب همایون»و«گلزار همایون»او چاپ شده.
فارسی،از محمد همایون بن ملاّ شکوهی همدانی،معاصر نصرآبادی،که در حیات او در جوانی درگذشته(تذکره،324).سنگلاخ نسخۀ دیوان همایون عراقی-که شاید همین شاعر بوده باشد-را به خط سلطان محمد نور دیده بوده است(امتحان الفضلاء،115/1).
فارسی،از درویش سهراب همایی آذربایجانی، ناظم مثنوی«زهدیّه»و معاصر صائب (دانشمندان آذربایجان،398).
دیوان همایی اصفهانی-دیوان سنا
فارسی،از همایی ترک،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،185).
ص:555
فارسی،از همایی سمرقندی،معاصر فخری هراتی(مجالس النفائس،160).
فارسی،از همایی نسوی ماوراء النهّری (آتشکده،134).
فارسی،از محمد زمان بیگ همت اردبیلی، معاصر نصرآبادی(تذکره،290).
فارسی،از حسین بن غلام علی همّت عبداللهی اصفهانی(1333 ق-)که نخست هابط تخلص می کرده و افزون بر دیوان،تألیفات دیگری نیز داشته است(شعرای معاصر اصفهان،536).
فارسی،از میرزا عیسی بن ضیاء الدین حسین همت بدخشی هندی(-1112 ق) (کلمات الشعراء،125).
فارسی،از همت سیستانی که از عموزادگان ملک حمزه و معاصر نصرآبادی بوده(تذکره، 38).
فارسی،از علاء الدین حسین بن احمد(وقار) همّت شیرازی(-1336 ق)(آثار عجم،362).
فارسی،از خواجه محمد بن زین العابدین همّت فرح آبادی،معاصر نصرآبادی(تذکره،134).
فارسی،از محمد عاشق همت گورکه پوری که در خدمت زیب النساء دختر عالمگیر پادشاه هند بوده(کلمات الشعراء،125).
فارسی،از همّتی اصفهانی،عضو دفترخانۀ یوسف افشار،معاصر صادقی کتابدار (مجمع الخواص،242).
فارسی،از ملا افضل بن ملاّ یعقوب همّتی بافقی، معاصر نصرآبادی(تذکره،307).
فارسی،از غیاث الدّین همّتی بلخی (ریاض العارفین،158).
فارسی،از میرزا محمد علی بن محمد رضی همدم سمنانی،منشی محمد ولی میرزا والی سمنان که «بدایع الوقایع»را برای او تالیف کرده و ابیاتی از قصاید خویش را در آن آورده است.
فارسی،از محمد حسین بن علی فخر همدم شیرازی(آثار عجم،577).
فارسی،از میرزا مراد همدم نواسۀ بابر شاه(صبح گلشن،608).
فارسی،از شریفه بانوی همدمی هندی(مرآت الخیال،339).
فارسی،از همدمی رازی عصار(تحفۀ سامی، 164).
فارسی،از همدمی سمرقندی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،165).
فارسی،از همدمی شیرازی که معلم کودکان بوده (هفت اقلیم،310).
ص:556
فارسی،از میرزا علی همدمی کاشانی(-982 ق).مذکور در تذکرۀ«همیشه بهار».
فارسی،از همدمی مشهدی کاسه گر،معاصر نوائی(مجالس النفائس،79 و 254).
فارسی،از همدمی حلوافروش مشهدی (آتشکده،96).
فارسی،از همدمی هروی(صبح گلشن،608).
فارسی،از همدمی همدانی،معاصر سام میرزا (تحفۀ سامی،145).
دیوان همگر-دیوان مجد همگر
فارسی،از هندال بن بابر شاه.مذکور در تذکرۀ «هفت اقلیم».
شیخ طاها بن یاسین بن عباس هنداوی(1318 ق-).وی 2 دیوان در مراثی به زبان عامیانه دارد.
فارسی،از کلب حسین خان بن کلب علی خان هندی(-1281 ق)مؤلف تذکرۀ«شوکت نادری»(هدیة العارفین،329/1).
فارسی،از هندو شاه بن سنجر نخجوانی مؤلف «تجارب السلف»در 724 ق که اشعاری از خویش در«دستور الکاتب»آورده است.
فارسی،از حاجی بیگ هنر اللّه آبادی،فرزند ناجی و شاگرد آفرین اللّه آبادی(صبح گلشن، 609).
دیوان هنر تبریزی-دیوان امیر خیزی
فارسی،از اسماعیل هنر فرزند ابو الحسن یغمای جندقی،که در 1288 ق مرگ 2 فرزند خود را رثا گفته است.خ.مجلس.
فارسی،از ابو الحسن هنر جهرمی(-1267 ق) (فارسنامه،188/2).
فارسی،از کیان رای هنر شاه جهان آبادی،شاگرد آزاد بلگرامی(صبح گلشن،609).
فارسی،از محمد اکمل فضل اللّه هنر هندی، مذکور در مقدمۀ«کلمات الشعراء».ظاهرا وی فرزند سرخوش بوده است.
فارسی،از هوائی تونی.مذکور در«هفت اقلیم» (صبح گلشن،610).
فارسی،از هوایی مشهدی،شاعر و خوشنویس، مصاحب مشرقی مشهدی و معاصر نوائی (مجالس النفائس،42 و 215).
فارسی،از هوایی هندی(صبح گلشن،610).
فارسی،از میر سید علی بن عبد الحسین هور بدیع زادۀ اصفهانی(1330 ق-)که «تحفة المسلمین»او چاپ شده(شعرای معاصر اصفهانی،540).
ص:557
فارسی،از میرزا ابو القاسم هوس جندقی،که صدر الافاضل«نامۀ نامی»را به نام او تألیف کرده.مذکور در جنگ موجود در کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران.
اردو،از محمد تقی هوس هندی ناظم مثنوی «لیلی و مجنون».
فارسی،از هوشنگ بن میرزا آقا خان سایۀ ابتهاج رشتی(معاصر)که مجموعه های متعددی از اشعار او چاپ شده.
فارسی،از هوشی خراسانی که ظاهرا در سدۀ 10 ق می زیسته(مجالس النفائس،404).
فارسی،از هوشی سنغزی دینوری،معلم کودکان در همدان و معاصر صادقی کتابدار (مجمع الخواص،249).
فارسی،از هوشی شیرازی،معاصر سام میرزا که وی را به شعر دزدی متهم کرده است(تحفۀ سامی،125).
دیوان هوشی همدانی-دیوان هوشی سنغری
فارسی،از هیبت بیگ اصفهانی شکسته نویس، نوادۀ طهماسبقلی سلطان،حاکم لار(صبح گلشن،610).
فارسی،از هیبت کاشی(صبح گلشن،610).
ظاهرا منظور هدایت کاشی است که در عنوان دیوان حاتم کاشی یاد شد.
فارسی و ترکی،از محمد بن معصوم علی هیدجی (-1339 ق)که نخست مغنی تخلص می کرد.
ط.تبریز.1377 ق.
فارسی،از یادگار بیگ بن سلطان (مجمع الخواص،69).
دیوان یادگار خراسانی-دیوان سیفی
فارسی،از یار احمد بن حسین رشیدی تبریزی که در 867 ق رباعیات خیام را گرد آورد که به نام «طربخانه»چاپ شده است.
فارسی،از نواب منور الدّوله احمد یار خان بهادر اورنگ آبادی(-1183 یا 1189 ق)؛خ.
شیرانی لاهور.
فارسی،از یار علی شیرازی(سدۀ 10-ق یا پیش از آن)مؤلّف«لمحات در شرح لمعات»و «نثر اللئالی»؛ط.لکهنو.1200 ق.
فارسی،از یار علی طبیب تهرانی،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،137).
فارسی،از حکیم عماد یارک قزوینی،مقیم هرات(مجمع الخواص،252).
فارسی،از یاری استرآبادی،معاصر نوائی (مجالس النفائس،86 و 260).
فارسی،از میرزا حسین یاری اصفهانی(-1215 ق)ندیم دربار افشاریۀ خراسان (مجمع الفصحاء،579/2).
ص:558
فارسی،از یاری بلخی معاصر نوائی (مجالس النفائس،46 و 219).
فارسی،از یاری تبریزی خرده فروش،معاصر سام میرزا(تحفۀ سامی،144).
دیوان یاری حافظ-دیوان حافظ یاری
فارسی،از یاری شیرازی مقیم هرات و معاصر نوائی،که خطاط و نقاشی ماهر بوده (مجالس النفائس،120 و 299).
فارسی،از حافظ یار محمد یاری هروی خوشنویس که نمونۀ خط مؤرخ 953 ق او دیده شده(خطوط خوش،130).
فارسی،از یاری یزدی(صبح گلشن،612).
فارسی،از یاس آره ای که از علمای شهر آره بوده (روز روشن،788).
فارسی،از یاسمن بو،همسر میرزا عسکر دامغانی مقیم دکن که تعلیق و نسخ و ثلث را خوش می نوشت.مذکور در«تذکرة الخواتین»(از رابعه تا پروین،264).
دیوان یاسمی-دیوان رشید یاسمی
یاسین علی شاه هندی مقیم نجف،مؤلف «الصنعة الشمسیّة»در 1339 ق که منظومۀ «قمریه»را نیز به آن الحاق نموده است.
فارسی و عربی،از عفیف الدّین ابو السعادت عبد اللّه بن اسعد یافعی یمنی(-768 یا 755 ق).(گلستان مسرت،387).
فارسی،از حکیم یالیت استرآبادی،مذکور در تذکرۀ«هفت اقلیم».
فارسی،از محمود یتیم بروجردی(سدۀ 11 ق).
خ.دانشگاه تهران.
فارسی،از نصر اللّه بیگ بن میرزا منعم یتیم لاهوری(صبح گلشن،612).
فارسی،از یتیمی هروی(مجمع الخواص، 251).
فارسی،از یحیای احمدآبادی(روز روشن، 792).
فارسی،از یحیای اصفهانی،خواهرزادۀ طاهر وحید(تذکرۀ نصرآبادی،84).
فارسی،از محمد یحیای اللّه آبادی معروف به «شاه خوب اللّه»(-1144 ق)(سرو آزاد، 212).
فارسی،از شیخ الاسلام حاج میرزا یحیای بمی (-1288 ق).خ.موجود.
فارسی،از میرزا یحیی بن اسماعیل مدرس بیدآبادی(-1349 ق)؛ط.تهران،1365 ق.
سید یحیی بن نظام الدّین احمد حسینی دشتکی،
ص:559
برادر سید علی خان مدنی که برخی از اشعار او در مجموعه ای نقل شده است.
ابو الفضل یحیی بن ابی طی حمیدۀ حلبی(630 یا 658 ق)معروف به ابن ابی طی،مؤرخ و ادیب شیعی و مؤلف«معادن الذهب»و جز آن (تاسیس الشیعة،128).
فارسی،از میرزا یحیی بن میرزا هادی دولت آبادی (-1368 ق)که مجموعۀ«اردیبهشت»و «تسدیس خاقانی»او چاپ شده.
فارسی،از یحیی خان اوزبک سبزواری (-1025 ق)(تذکرۀ نصرآبادی،264).
فارسی،از یحیای سمرقندی،معاصر نصرآبادی (تذکره،429).
فارسی،از قاضی یحیای سیستانی،معاصر سلطان ابو تراب(مجالس النفائس،144).
ص:560
401).
فارسی،از یعقوب بن بایزید سلطان استاجلو (-950 ق)(تحفۀ سامی،183).
فارسی،از سلطان یعقوب بن امیر حسن بیگ ترکمان آق قویونلو(-896 ق)(مجمع الفصحاء، 62/1).
فارسی،از یعقوب چرخی غزنوی.مذکور در «هفت اقلیم»و«سفینۀ»خوشگو.
شیخ یعقوب بن حسین نجفی حلی(-1329 ق)؛ جامع:محمد علی یعقوب.مذکور در جزء دوّم «طلیعة».
فارسی،از محمّد یعقوب غیاث پوری(صبح گلشن،615).
فارسی،از ملاّ یعقوب کشمیری،شاعر دربار اکبر شاه(طبقات اکبری،464/2).
کردی،از یعقوب ماهی دشتی،که محمد مکری برخی از اشعار او را چاپ کرده است.
اردو،از سیّد ظلّ الحسین یعقوب هندی،ط.
ص:561
فارسی،از مجید بن عبد الکریم اوحدی یکتای اصفهانی(1330 ق-)؛ط.اصفهان،1319 ش.
فارسی،از یکتای بلخی،شاعر دربار امامقلی خان حاکم بلخ(تذکرۀ نصرآبادی،441).
فارسی،از احمد بن مهدی یکتای اشتری جوشقانی(-1373 ق)(سخنوران نامی معاصر، 254/1).
فارسی،از احمد یار خان بن اللهیار خان یکتای مکرانی لاهوری بلوچ(-1147 ق)ناظم مثنویهای«گلدستۀ حسن»و«شهر آشوب».
فارسی،از محمد عاقل یکتای لاهوری.مذکور در تذکره«شمع انجمن».
فارسی،از محمد انور بن محمد خان یکدل مراد آبادی(-1151 ق)(نتایج الافکار،793).
فارسی،از یکسان دهلوی(صبح گلشن،616).
ص:562
بوده است.
فارسی،از یوسف امیری،شاعر حضور شاهرخ و بایسنقر.مذکور در تذکرۀ دولتشاه.
فارسی،از امیر مجاهد بن حسینقلی خان یوسف بختیاری(-1356 ق)(شعرای اصفهان، 549).
فارسی،از یوسف بلخی که در 792 ق مادّۀ تاریخ وفات تفتازانی را سروده است.
فارسی،از محمد یوسف بن محمد اشرف واسطی بلگرامی(-1172 ق)مؤلّف«الفرع النّابت عن الاصل الثابت»در توحید(سرو آزاد،307).
فارسی،از شیخ جلال الدین یوسف کاتب بیرجندی تبریزی(بهارستان،208).
فارسی،از یوسف بن زین العابدین تبریزی قره داغی(-1337 ق).خ.موجود.
فارسی،از یوسف تبریزی(گلستان مسرت، 516).
فارسی و ترکی،از یوسف جغتایی که پروانه چی شاه اسماعیل و توشمال شاه طهماسب بوده (تحفۀ سامی،186).
فارسی،از یوسف علی جلایر(صبح گلشن، 619).
فارسی،از خواجه یوسف جویباری،نوادۀ خواجه محمد پارسا.نصرآبادی شعر او را از دیوان وی نقل کرده است(تذکره،67).
فارسی،از یوسف چاکری هروی،معاصر فخری (مجالس النفائس،163).
فارسی،از یوسف بن خواجه رکن الدّین خراسانی،از نوادگان ابو سعید ابو الخیر(صبح گلشن،616).
ابو ذویب یوسف خطی که در 1310 ق مرثیه هایی از طبع خویش را در مجموعه ای نگاشته است.خ.سماوی.
فارسی،از یوسفای خوانساری،معاصر نصرآبادی(تذکره،321).
فارسی،از جمال الفلاسفه یوسف بن محمد دربندی.مذکور در لباب الالباب (مجمع الفصحاء،656/1).
فارسی،از یوسف عادلشاه بن سلطان مراد خان دکنی(-916 ق)حاکم دکن(مجمع الفصحاء، 63/1).
فارسی،از یوسف خان دهلوی،از امیران اکبر شاه(صبح گلشن،618).
فارسی،از یوسف سنندجی کرد،ملازم امان اللّه خان حاکم کردستان(مجمع الفصحاء،579/2).
ص:563
فارسی،از یوسف شاملو که از امیران شاه طهماسب صفوی بوده و دیوانی در 3 هزار بیت داشته(تذکرۀ نصرآبادی،42).
فارسی،از یوسف شیرازی(صبح گلشن،518).
فارسی،از یوسف عامری(صبح گلشن،617).
فارسی و عربی،از یوسف بن نصر کاتب غزنوی، مداح خسرو ملک(-582 ق).وی 2 دیوان به فارسی و عربی داشته است(مجمع الفصحاء، 656/1).
فارسی،از یوسف بن محمد جان قراباغی معروف به یوسف کوسه(-1054 ق) (آتشکده،52).
فارسی،از یوسف قزوینی،برادر میرزا طاهر وحید(آتشکده،228).
فارسی،از یوسف بن شاه بیگ خان کابلی(روز روشن،799).
فارسی،از یوسف امیری کازرونی،معاصر نصرآبادی(تذکرۀ نصرآبادی،122).
ص:564
فارسی،از یوسف بن محمد بن یوسف یوسفی طبیب هروی(سدۀ 10 ق)ناظم منظومه های «ادویه مفرده»،«علاج الامراض»،«فوائد یوسفی»،«بهداشت منظوم»و مأکول و مشروب.
فارسی،از یوسف یوسفی گلپایگانی،شاعر دربار شاه عباس اول صفوی،که قصیده و غزل را نیکو می سرود.
فارسی،از یونس ابهری،شاعر روزگار جهانگیر (روز روشن،811).
یونس دیلمی که ابن شهر آشوب او را از شاعران شیعه شمرده است(معالم العلماء،137).
پایان جلد سوم
ص:565