فهرستگان نسخه های خطی حدیث و علوم حدیث شیعه جلد 1

مشخصات کتاب

سرشناسه:صدرایی خویی، علی، - 1342

عنوان و نام پدیدآور:فهرستگان نسخه های خطی حدیث و علوم حدیث شیعه جلد 1/ مولف علی صدرایی خویی

مشخصات نشر:قم: دار الحدیث، - 1382.

شابک:964-7489-14-525000ریال:(ج.1)

وضعیت فهرست نویسی:فهرستنویسی قبلی

موضوع:حدیث -- علم الرجال -- نسخه های خطی -- فهرستگانها

موضوع:حدیث -- علم الدرایه -- نسخه های خطی -- فهرستگانها

موضوع:محدثان شیعه -- نسخه های خطی -- فهرستها

موضوع:حدیث -- علم الرجال -- کتابشناسی

موضوع:محدثان شیعه -- کتابشناسی

رده بندی کنگره:Z7835 /الف5ص 43

رده بندی دیویی:016/297264

شماره کتابشناسی ملی:م 82-37070

ص :1

اشاره

ص :2

فهرستگان نسخه های خطی حدیث و علوم حدیث شیعه جلد 1

مولف علی صدرایی خویی

ص :3

ص :4

بسم الله الرحمن الرحیم

ص :5

ص :6

ص :7

ص :8

مقدمه

اشاره

بسم اللّه الرّحمن الرّحیم

الحمد للّه رب العالمین ، و الصلاة والسلام علی أشرف الأنبیاء والمرسلین ، محمّد و آله الطیبین الطاهرین .

حدیث ، بعد از قرآن کریم ، یکی از منابع اصلی اندیشه و رفتار مسلمانان است . به همین دلیل ، دانشمندان در سده های گذشته برای به دست آوردن حدیث و کتابت آن ، سختی های زیادی را متحمل می شدند و در نقل آن ، دقت و حساسیت زیادی به خرج می دادند و برای اهلیت روایت حدیث ، شروطی را قائل می شدند .

با وجود اهتمام زیاد عالمان به نقل روایت و حفظ آثار حدیثی ، کتاب های حدیثی زیادی در حوادث روزگار از بین رفته و آیندگان از آنها محروم شده اند .

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران ، توجه ویژه ای به احیای آثار حدیثی مبذول گردید ، هر چند که تاکنون حدیث ، جایگاه واقعی خود را در جامعۀ علمی ما نیافته است .

بر همین اساس ، ضرورت اطلاع رسانی جامع دربارۀ آثار حدیثی شیعه برای تدوین تاریخ حدیث و بررسی و احیای آثار حدیثی احساس می گردید .

طرح تدوین «فهرستگان نسخه های خطی حدیث و علوم حدیث» برای پاسخگویی به این نیاز ، در سال 1376 ش ، در مرکز تحقیقات دارالحدیث آغاز شد که هم اکنون پس از شش سال ، نخستین محصول آن - با توفیق و عنایت ایزد

ص:9

متعال - تقدیم اهل نظر می گردد (1).

در این جا ، جهت آشنایی بیشتر با این طرح و چگونگیِ به انجام رسیدن آن ، مطالبی یاد آوری می شود:

یک . اهداف

اهداف این طرح ، به ترتیب اهمیت ، عبارت اند از:

الف . شناسایی نسخه های خطی موجود از آثار حدیثی شیعۀ امامیه؛

ب . شناسایی آثار مفقود که نسخه های آنها تاکنون از دید محققان به دور مانده است؛

ج . شناسایی آثاری که تاکنون به چاپ نرسیده اند؛

د . شناسایی نسخه های معتبر و ممتاز از آثاری که به چاپ رسیده اند؛

ه . شناسایی حوزه های حدیثی در عصرها و شهرهای مختلف با توجه به آثار نوشته شده در هر منطقه و دوره و با توجه به اجازات حدیثی بر جای مانده؛

و . شناسایی کاتبان نسخه های حدیثی و علوم حدیثی در دوره های مختلف؛

ز . نمایاندن سیر تحول علوم حدیث با توجه به آثار برجای مانده .

دو . مراحل اجرا

برای اجرای این طرح ، کتابخانه ها به دو دسته تقسیم شدند :

1- کتابخانه های داخل ایران؛

2- کتابخانه های خارج از ایران .

ص:10


1- (1) . به یاری خداوند ، دومین محصول این طرح - که امید است به زودی نشر یابد - ، نسخۀ نرم افزاریِ همین مجموعه است که با قابلیت جست و جوها ، نمایه سازی ها و رده بندی های متنوع ، عرضه خواهد شد.

در مرحلۀ اول ، این طرح در مورد کتابخانه های داخل ایران به اجرا درآمد و بدین منظور ، فهرستْ نامه های منتشر شده (به صورت مستقل یا در ضمن نشریات و مجله ها) ، برای شناسایی نسخه های خطی این کتابخانه ها تا سال 1380 ق ، مورد بررسی قرار گرفتند .

نتایج حاصل در این مرحله به ترتیب ذیل اند:

1. تعداد کتابخانه هایی که فهرستْ نامه های آنها مورد بررسی قرار گرفته است: صد و هشتاد و چهار کتابخانه .

2. تعداد مجلدات فهرستْ نامه ها که از آنها یادداشت برداری شده است:

دویست و هفتاد و نه جلد .

شایان ذکر است که حدود سی جلد از این فهرستْ نامه ها ، تا زمان آماده سازی نهایی این فهرستگان ، منتشر نشده بودند و با عنایت مؤلفان محترم آنها ، در مراحل پیش از انتشار ، مورد استفاده قرار گرفته اند که با قید «مخطوط» ، مشخص شده اند.

3. تعداد کل یادداشت ها (فیش ها)ی استخراج شده: حدود سی و دو هزار برگه .

سه . ترتیب و تنظیم فهرستگان

برای روشن شدن چگونگی تنظیم و ترتیب این فهرستگان ، ذکر چند نکته لازم است:

1. یادداشت ها پس از استخراج ، به هفت موضوع کلی تقسیم گردیدند:

درایه ، رجال ، حدیث ، دعا ، اجازات ، احادیث قدسی و اسمای حسنی .

2. این موضوعات هفتگانه با جست و جو در محدودۀ کتابخانه های ایران در شانزده جلد ، بدین ترتیب تنظیم گردید:

ص:11

جلد 1: رجال و درایه ؛ جلد 2 تا 8: حدیث ؛ جلد 9 تا 12: دعا ؛ جلد 13 تا 14: اجازات؛ جلد 15: حدیث قدسی و اسمای حسنی؛ جلد 16: فهرست های کلی برای پانزده جلد.

3. در ذیل هر موضوع ، یادداشت های مربوط به شروح، ترجمه ها، حواشی، و دیگر موضوعات جزئی مربوط به آن نیز درج شده است .

4. در هر موضوع ، یادداشت ها به ترتیب عنوان کتابها تنظیم شده اند و اطلاعات مربوط به نسخه های هرکتاب به ترتیب تاریخ تحریر نسخه ها تنظیم شده است .

پس از عنوان هر کتاب ، اطلاعات مختصری مربوط به کتابشناسی آن کتاب (مانند: عنوان کتاب ، نام دیگر کتاب ، نام مؤلف و تاریخ فوت وی ، زبان کتاب ، توضیح مختصر در بارۀ محتوای کتاب ، تاریخ تألیف، تعداد فصول و ابواب ، کسی که کتاب به وی تقدیم گردیده و ... ، اطلاعاتی دربارۀ چاپ کتاب و سطور آغازین کتاب ، ذکر شده است.

5. در ذیل عنوان هر کتاب نیز نسخه های موجود از آن به ترتیب تاریخ تحریر نسخه ذکر شده و در هر نسخه ، اطلاعات مربوط به آن (از قبیل: نام کتابخانه، نام شهر ، نام کشور ، شمارۀ نسخه ، مشخصات عکس ها و فیلم های موجود از نسخه در کتابخانه های دیگر ، نام کاتب ، تاریخ و محل کتابت ، تعداد برگ ها و مأخذ این اطلاعات) ، ذکر شده است .

6. همچنین برای سهولت دسترس یافتن به مطالب ، در پایان هر موضوع ، چند فهرست (فهرست: کتاب های معرفی شده ، پدیدآورندگان ، کاتبان) ، ضمیمه شده است .

و آخر دعوانا أن الحمد للّه رب العالمین

ششم بهمن ماه 1381

علی صدرایی خویی

ص:12

مآخذ و مصادر

در این بخش ، نام فهرستْ نامه هایی که در این فهرستگان ، مورد استفاده قرار گرفته اند ، به ترتیب الفبایی نام اختصاری آنها ذکر می شود و در ذیل هریک ، نام کامل و دیگر اطلاعات کتابشناختی آن درج می گردد .

شایان ذکر است که فهرستْ نامه هایی که تا کنون منتشر نشده اند ، با قید «مخطوط» ، مشخص شده اند.

1 . آشنایی با چند نسخۀ خطی

آشنایی با چند نسخۀ خطی ، دفتر اول : رضا استادی و حسین مدرسی طباطبایی ، قم ، چاپخانۀ مهر ، 1335 ش ، وزیری ، 448 ص .

2 . دلیل المخطوطات

دلیل المخطوطات ، جزء اول ، سیّد احمد حسینی اشکوری ، قم ، مطبعۀ علمیه ، 1397 ق ، وزیری ، 338 ص .

شامل فهرست این کتابخانه ها :

1 - مخطوطات مکتبۀ امام بروجردی در نجف. (ص 4 - 43) .

2 - مخطوطات مکتبۀ سید کشفی در اصفهان ، حدود چهل نسخه . (ص 44 - 55) .

3 - مخطوطات مکتبۀ امام جمعه در زنجان ، بیش از دویست و پنجاه نسخه .

(ص 88 - 170) .

4 - مخطوطات مکتبۀ جلال الدین بری در مکه ، (ص 171 - 213) .

5 - مخطوطات مکتبۀ نجومی در کرمانشاه ، بیش از دویست و پنجاه نسخه .

(ص 214 - 297) .

ص:13

6 - مقاله ای دربارۀ «وسائل الشیعة» . (ص 56 الی 87) .

7 - رسالۀ «منتخب التصانیف» نورالدین اخباری . (ص 298 - 313) .

در این کتاب ، فهرست هر کتابخانه به ترتیب الفبایی تنظیم شده و در پایان کتاب نیز فهرست الفبایی کلّ کتاب های معرفی شده ، آمده است .

3 . الذریعة

الذریعة الی تصانیف الشیعة ، شیخ آقا بزرگ طهرانی :

تهران ، کتابخانۀ اسلامیه ، 25 جلد ، وزیری ، 1387 ق .

جلد 26 (مستدرکات المؤلف) ، اعداد : سیّد احمد حسینی ، مشهد ، آستان قدس رضوی ، 1405 ق ، وزیری ، 407 ص .

قم ، مؤسسۀ اسماعیلیان ، 1408ق ، 26 جلد ، (افست از روی چاپ سابق) ، وزیری .

4 . فهرست آربری

آرتور . ج . آربِری (1) ، هفت جلد فهرست برای کتاب های عربی کتابخانۀ «چستر بیتی» ایرلند با مشخصات ذیل ، نوشته است:.

THE CHESTER BE TY LIBR Y ; DLIST ک THE icM uscripts ; I - VLL. DUBlin 1955 - 1969..

5 . فهرست آستان قدس

برای کتابخانۀ آستان قدس دو مرحله فهرست تهیه شده است بدین ترتیب :

مرحلۀ اول معرفی کتابهای خطی و چاپی با هم که شش جلد فهرست به قطع رحلی بدین سبک منتشر شده با این مشخصات :

فهرست کتابخانۀ آستان قدس رضوی:

جلد اول : حکمت و کلام و تصوف و منطق و تفسیر و اخبار ، گروه مؤلفین ، مشهد ، کتابخانۀ آستان قدس رضوی ، 1305 ش ، رحلی ، 161 ص . (2)

ص:14


1- (1) . برای شرح حال آربری ، ر.ک : المستشرقون ، نجیب عقیقی ، ج 2 ، ص 136 - 138 .
2- (2) . این جلد توسط آقای سید علی اردلان تجدید نظر و با حذف کتابهای چاپی و کتابهای مربوط به موضوع اخبار در سال 1365 ش در قطع وزیری در 748 صفحه به چاپ رسیده است .

جلد دوم : فقه و اصول فقه و تجوید و ادعیه و اخلاق و مواعظ ، رجال و انساب و لغت ، تألیف اوکتایی ، مشهد ، آستان قدس رضوی ، 1305 ش ، رحلی ، 391 ص .

جلد سوم : صرف و نحو و معانی و بیان و تاریخ و افسانه و ادبیات و طب و ریاضی ، اوکتایی ، مشهد ، آستان قدس رضوی ، 1305 ش ، رحلی ، 369ص .

جلد چهارم : حکمت و کلام و فلسفه و منطق و تفسیر ، اوکتایی ، مشهد ، آستان قدس رضوی ، 1325 ش ، رحلی ، 544 ص .

جلد پنجم : اخبار و فقه ، اوکتایی ، مشهد ، آستان قدس رضوی ، 1329 ش ، رحلی ، 683 ص .

جلد ششم : فقه و اصول فقه و علوم قرآن و ادعیه و اخلاق و رجال و انساب و درایه ، اوکتایی ، مشهد ، آستان قدس رضوی ، رحلی ، 735 ص .

مرحلۀ دوم : بعد از انتشار جلد ششم ، معرفی نسخه های خطی از کتابهای چاپی تفکیک و از جلد هفتم به بعد فهارس مخصوص نسخه های خطی و به صورت موضوعی تألیف گردیده که تاکنون این مجلدات منتشر شده است :

جلد هفتم : تاریخ تذکره و افسانه و سفرنامه و ادبیات فارسی ، احمد گلچین معانی ، در دو مجلد ، مشهد ، انتشارات ادارۀ کتابخانه ، 1346 ش ، وزیری ، 528 +560 ص .

جلد هشتم ، ریاضیات و مسالک و ممالک، احمد گلچین معانی، مشهد، سازمان امور فرهنگی و کتابخانه ها، 1350 ش، وزیری، 578 ص.

جلد نهم ، تاریخ و تذکره و افسانه و سفرنامه و جغرافی و ادبیات فارسی، سیّد علی اردلان جوان و نجیب مایل هروی، مشهد، کتابخانۀ آستان قدس رضوی، 1361 ش وزیری، 460 ص.

جلد دهم ، ریاضیات و نجوم، غلام علی عرفانیان، مشهد، کتابخانۀ آستان قدس رضوی، 1362 ش، وزیری، 350 ص.

جلد یازدهم ، حکمت و کلام و عرفان و عقاید و منطق و تفسیر، مهدی ولایی، مشهد، کتابخانۀ آستان قدس رضوی ، 1364 ش ، وزیری ، 794 ص.

جلد دوازدهم ، صرف و نحو ، غلام علی عرفانیان ، مشهد ، کتابخانۀ آستان قدس رضوی ، 1370 ش ، وزیری ، 706ص .

جلد سیزدهم ، لغت ، احمد گلچین معانی و غلام علی عرفانیان ، مشهد ، کتابخانۀ آستان قدس رضوی ، 1372 ش ، وزیری ، 312 ص .

ص:15

جلد چهاردهم ، اخبار ، برات علی غلامی مقدم ، مشهد ، کتابخانۀ آستان قدس رضوی ، 1376 ش ، وزیری ، 729 ص .

جلد پانزدهم ، ادعیه ، محمّد وفادار مرادی ، مشهد ، کتابخانۀ آستان قدس رضوی ، 1376 ش ، وزیری 45 +591 ص .

6 . فهرست آستان معصومیه علیها السلام ، دانش پژوه

فهرست نسخ خطی کتابخانۀ آستانه مقدسۀ قم ، محمّد تقی دانش پژوه ، قم ، آستانۀ مقدسۀ قم ، 1355 ش ، رحلی ، 116 +343 ص .

7 . فهرست آستان معصومیه علیها السلام

بعد از انتشار فهرست آقای دانش پژوه ، برای معرفی نسخه های خطی که پس از آن به کتابخانۀ آستانه اضافه گردیده دو جلد فهرست منتشر شده با این مشخصات :

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ آستان مقدس حضرت معصومه علیها السلام :

جلد اول ، سید حسن نقیبی ، شامل معرفی 400 نسخه (1 - 400) ، قم ، نشر زائر ، 1375 ش ، وزیری ، 422 +ضمائم .

جلد دوم ، شامل معرّفی 364 نسخه (401 - 764) ، قم ، نشر زائر ، 1375 ش ، وزیری ، 424 +ضمائم .

8 . فهرست ادبیات تهران (1)

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران ، محمّد تقی دانش پژوه ، سه جلد :

جلد اول ، چاپخانۀ دانشگاه ، 1339 ش ، وزیری ، 682 ص ، در دو بخش نسخه های خطی و نسخه های عکسی ، تنظیم الفبایی .

جلد دوم : مجموعه وقفی علی اصغر حکمت ، 1341 ش ، وزیری ، 4 +106 ص .

در دو بخش : 1 - کتابهای فارسی ، ترکی ، جُنگها و مجموعه ها ، 2 - کتابهای عربی ، تنظیم الفبایی .

ص:16


1- (1) . نسخه های خطی این کتابخانه به کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران منتقل شده است .

جلد سوم : مجموعۀ امام جمعۀ کرمان ، اهدایی آقای احمد جوادی ، 1344 ش ، وزیری ، 8 +250 ص . در دو بخش : 1 - کتابهای فارسی و ارمنی و ترکی و مجموعه ها ، 2 - کتابهای عربی ، تنظیم الفبایی .

9 . فهرست ادبیات مشهد

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فرودسی ، محمود فاضل یزدی مطلق ، مشهد ، انتشارات دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ، 1354 ش ، وزیری ، 292 ص .

10 . فهرست اسکوریال

آقای درنبور سه جلد فهرست برای کتابخانۀ اسکوریال مادرید تألیف نموده با این مشخصات :

جلد اول : کتابهای نحو و بلاغت و شعر و علوم اللغة و ادبیات و معجم ها و فلسفه .

جلد دوم : کتابهای اخلاق و سیاست و طب و تاریخ طبیعی .

جلد سوم : کتابهای تاریخی و جغرافیا .

مشخصات این کتاب چنین است : .

LES M uscrits es DE ; Lecuri . DE H twig Derenbourg.. 11 . فهرست الفبایی آستان قدس

فهرست الفبایی کتب خطی کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی ، محمّد آصف فکرت ، مشهد ، کتابخانۀ آستان قدس رضوی ، 1369 ش ، وزیری ، 950 ص ، به ضمیمۀ پیوست و استدراک از محمّد وفادار مرادی و فهرست الفبایی مؤلفان و کاتبان .

در فهرست حاضر پانزده هزار نسخۀ خطی مشتمل بر بیش از بیست هزار عنوان به ترتیب الفبایی و به صورت اجمالی معرفی شده است .

12 . فهرست الهیات تهران (1)

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی ، محمّد باقر حجتی ،

ص:17


1- (1) . نسخه های خطی این کتابخانه ، به کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران منتقل شده است .

زیر نظر دانش پژوه ، دو جلد:

جلد اوّل ، انتشارات دانشگاه تهران ، 1345 ش ، رقعی ، 7 +1224 ص ، در سه بخش: 1 - فارسی (و مجموعه ها) 2 - عربی 3 - کتابهای خطی امانتی خاندان آل آقا .

جلد دوم : انتشارات دانشگاه تهران ، 1348 ش ، وزیری ، 4 +344 ص ، در این مجلد علاوه بر نسخه های خطی ، نسخه های عکسی و میکروفیلم ها نیز معرّفی شده اند .

13 . فهرست الهیات مشهد

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ دانشکده الهیات و معارف اسلامی مشهد ، محمود فاضل ، سه جلد:

جلد اول ، انتشارات دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی مشهد ، 1355 ش ، وزیری ، هشت +676 +1 ص . در این جلد 800 نسخه فارسی و عربی به ترتیب الفبایی معرّفی شده است .

جلد دوم : انتشارات مرکز نشر دانشگاهی ، 1361 ش ، وزیری ، 10 +720 ص ، در این جلد 781 نسخه خطی براساس شمارۀ نسخه معرّفی شده است .

جلد سوم : انتشارات مرکز نشر دانشگاهی ، 1361 ش ، وزیری ، 1 +656 ص ، در این جلد 405 نسخه خطی و 77 نسخۀ عکسی براساس شمارۀ نسخه معرّفی شده است .

14 . فهرست امامزاده هلال

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ امامزاده هلال آران ، محمود طیار مراغی ، معرفی 268 نسخه ، (مخطوط) .

15 . فهرست انجمن آثار ملی (1)

فهرست کتابهای کتابخانۀ انجمن آثار ملی ، فاطمه مهران و محمّد غلامرضایی ، تهران ، انجمن آثار ملی ، 1356 ش ، وزیری ، 93 صفحه .

ص:18


1- (1) . نام این کتابخانه به انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تغییر یافته است .

16 . فهرست اهدایی رهبری

فهرست هزار و پانصد نسخۀ خطی اهدایی رهبر معظم انقلاب به کتابخانۀ آستان قدس ، رضا استادی ، مشهد ، کتابخانۀ آستان قدس رضوی ، 1373 ش ، وزیری ، 472 ص .

17 . فهرست چهار کتابخانۀ مشهد

فهرست نسخه های خطی چهارکتابخانۀ مشهد ، کاظم مدیرشانه چی ، عبداللّه نورانی ، تقی بینش ، زیر نظر محمّد تقی دانش پژوه ، تهران ، انتشارات ایران زمین ، 1351 ش ، وزیری ، 4 +436 +96 ص .

شامل فهرست چهار کتابخانۀ مشهد به شرح ذیل :

1 - فهرست نسخه های کتابخانۀ مدرسۀ سلیمان خان (ص 3 - 14) .

2 - فهرست نسخ خطی کتابخانۀ مدرسۀ میرزا جعفر در صحن عتیق آستان قدس رضوی (ص 27 - 43) .

3 - فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ فرهنگ مشهد (ص 44 - 55) .

4 - فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ گوهرشاد (ص 59 - 435) .

هر بخش شامل دو قسمت فارسی و عربی است و تنظیم معرفی نامه ها الفبایی است .

18 . فهرست حقوق تهران (1)

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی دانشگاه تهران ، محمّد تقی دانش پژوه ، تهران ، دانشگاه تهران ، 1339 ش ، وزیری ، 602 ص +ضمائم .

در این فهرست تعداد 601 نسخه خطی معرّفی شده است .

19 . فهرست خانقاه نوربخش

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ نوربخش خانقاه نعمت اللهی ، سید ابراهیم دیباجی ، دو جلد ، تهران ، خانقاه نعمت اللهی ، 1352 ش ، وزیری ، 235 +296 ص .

ص:19


1- (1) . نسخه های خطی این کتابخانه به کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران منتقل شده است .

20 . فهرست دارالحدیث

فهرست نسخه های خطی مرکز تحقیقات دارالحدیث ، قم ، 360 نسخه (مخطوط) .

21 . فهرست دانشگاه تهران

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران .

برای کتابخانۀ دانشگاه تهران تاکنون هیجده جلد فهرست منتشر شده است با این مشخصات:

جلد یک تا هشت: معرفی نسخه های خطی اهدایی سید محمد مشکوة به دانشگاه تهران (1) ، مؤلف جلد 1 و2 علینقی منزوی، باقی مجلدات محمد تقی دانش پژوه ، انتشارات دانشگاه تهران ،

جلد اول:1330 ش ، 20 +275 ص ، در دو بخش قرآن و ادعیه .

جلد دوم : 1332 ش ، 18 +898 +1 ص ، معرّفی 284 نسخه شامل چهار گفتار :

ادبی ، علوم ادبی ، تاریخ و جغرافیا ، از قلم افتاده ها .

جلد سوم (بخش اوّل از جلد سوم): 1332 ش ، 4 +32 +690 ص ، معرّفی 920 نسخه در 5 گفتار : منطق ، فلسفۀ الهی و طبیعی ، عرفان ، کلام فلسفه عملی .

جلد چهارم (بخش دوم از جلد سوم): 1332 ش ، 4 +3 +3 +358 +2 +19 ص ، معرّفی 360 نسخۀ از شمارۀ 921 تا 1280 شامل پنج گفتار : تاریخ فلسفه ، پزشکی ، ریاضی ، هنرهای شگفت انگیز یا علوم غریبه ، افزارهای علمی .

جلد پنجم (بخش سوم از جلد سوم): 1335 ش ، 10 +10 +1054 +3 ص ، معرّفی 627 نسخه از شمارۀ 1281 تا 1907 در سه گفتار : اخبار و احادیث ، اصول فقه و فقه .

جلد ششم (بخش چهارم از جلد سوم): 1335 ش ، 3 +485 +411 +5 ص ، معرّفی 333 نسخۀ از شماره 1908 تا 2240 در دو گفتار : 1- ذیل مجلدهای پیشین 2 - پاره ای از نگارشهای ابن سینا در دو بخش .

جلد هفتم (بخش پنجم از جلد سوم): 1338 ش ، 6 +208 +32 ص ، 163 نسخه از

ص:20


1- (1) . در این هفت جلد ، تعداد 1320 نسخۀ خطی معرفی گردیده و پس از جلد هفتم فهرستواره ای برای این هفت جلد منتشرشده است .

شمارۀ 2241 تا 2403 ، شامل ذیل دوم مجلدهای پیشین . (1)جلد هشتم تا هیجدهم: مؤلف محمد تقی دانش پژوه ، انتشارات دانشگاه تهران ،

جلد هشتم : 1339 ش ، 10 +760 ص ، معرّفی 800 نسخه از شمارۀ 1321 تا 2120 .

جلد نهم : 1340 ش ، 744 ص ، معرّفی 509 نسخه از شمارۀ 2121 تا 2629 .

جلد دهم : 1340 ش ، 496 ص ، معرّفی 433 نسخۀ خطی از شمارۀ 2630 تا 3062 .

جلد یازدهم : 1340 ش ، 502 ص ، معرّفی 434 نسخه از شماره های 3063 تا 3496 .

جلد دوازدهم : 1340 ش ، 504 ص ، معرّفی 516 نسخه از شمارۀ 3497 تا 4013 .

جلد سیزدهم : 1340 ش ، 504 ص ، معرّفی 566 نسخه از شمارۀ 4014 تا 4579 .

جلد چهاردهم : 1340 ش ، 552 ص ، معرّفی 365 نسخه از شمارۀ 4580 تا 4944 .

جلد پانزدهم : 1340 ش ، 2 +280 +180 ص ، فهرست راهنمای جلدهای 8 - 14 و معرّفی 56 نسخه از شمارۀ 4945 تا 5000 .

جلد شانزدهم : 1357 ش ، 14 +768 ص ، معرّفی 2600 نسخه از شمارۀ 5401 تا 8000 .

جلد هفدهم : 1364 ش ، 4 +540 ص ، معرّفی 2050 نسخۀ خطی از شمارۀ 8001 تا 10050 .

جلد هجدهم : 1364 ش ، 270 +652 ص ، راهنمای جلد 16 و 17 ، شامل فهرست مؤلفین و کتابها و تصاویر منتخب نسخ خطی .

22 . فهرست دائرة المعارف

فهرست نسخه های خطی مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی ، مجلد یکم ، گنجینۀ اهدایی خاندان سلطانعلی سلطانی ( شیخ الاسلام بهبهانی) ، احمد منزوی ، تهران ، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی ، 1377 ش ، رحلی ، هیجده +472ص +64 تصویر ، معرّفی 540 نسخۀ خطی در 1250 عنوان به ترتیب الفبایی که مجموعه ها مستقلاً در پایان معرفی می شود ، و دارای فهرستهای راهنمای مؤلفان ، کاتبان ، موضوعی ، مُهرها ، نام کسان و نام چاپها .

ص:21


1- (1) . برای این هفت جلد فهرستواره ای به قطع رقعی منتشر شده است .

23 . فهرست دو کتابخانۀ مشهد

فهرست نسخه های خطی دو کتابخانۀ مشهد ، کاظم مدیرشانه چی ، عبداللّه نورانی ، تقی بینش ، زیر نظر محمّد تقی دانش پژوه ، تهران ، انتشارات فرهنگ ایران ، زمین ، 1351 ش ، وزیری ، 6 +539 تا 1080 +74 ص .

شامل فهرست دو کتابخانۀ مشهد بدین ترتیب:

1 - فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ مدرسۀ نواب (ص 539 - 562) .

2 - فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ آستان مقدس رضوی (ص 566 - 1080) .

24 . فهرست سازمان مدارک

فهرست نسخ خطی فارسی موجود در کتابخانۀ سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی ، معصومه فرشچی ، تهران ، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی ، 1377 ش ، وزیری ، 212 +تصاویر .

تعداد 203 نسخۀ خطی در این فهرست معرّفی شده است .

25 . فهرست سپهسالار

فهرست کتابخانۀ مدرسۀ عالی سپهسالار (1) ،پنج جلد:

جلد اوّل : ابن یوسف شیرازی ، مطبعۀ مجلس ، 1313 - 1315 ش ، وزیری ، 14 + 700 ص . معرّفی بر حسب موضوع : مصاحف ، ادعیه و اذکار ، تفاسیر ، کتب راجعه به قرآن ، احادیث و شروح و ترجمۀ آنها ، فقه ، اصول فقه می باشد و در هر موضوع تنظیم به ترتیب الفبایی است .

جلد دوم : ابن یوسف شیرازی ، چاپخانۀ مجلس ، خرداد 1316 - دی 1318 ش ، وزیری ، 4 +795 ص . معرفی کتابهای ادبیات در فصلهای : خطب و منشئات ، لغات ، صرف و نحو ، معانی و بیان و بدیع ، عروض و قافیه ، اشعار و تذکره ها و دیوانها .

جلد سوم : محمّد تقی دانش پژوه و علینقی منزوی ، با تصحیح و تجدید نظر علینقی منزوی ، چاپخانۀ دانشگاه تهران ، 1340 ش ، وزیری ، 546 ص ، ترتیب فهرست الفبایی است و در این جلد از حرف «آ» تا حرف «ث» آمده است .

ص:22


1- (1) . مدرسۀ عالی شهید مطهری کنونی.

جلد چهارم : محمّد تقی دانش پژوه و علینقی منزوی ، با تجدید نظر علینقی منزوی ، چاپخانۀ دانشگاه تهران ، 1346 ش ، وزیری ، 560 ص . این جلد شامل کتب خطی از حرف «ج» تا «ذ» است .

جلد پنجم : محمّد تقی دانش پژوه و علینقی منزوی ، با تجدید نظر محمّد تقی دانش پژوه ، چاپخانۀ دانشگاه تهران ، وزیری ، 771 ص . این جلد شامل کتب خطی از حرف «ر» تا «ی» است .

26 . فهرست سلطنتی ، دینی

فهرست کتب دینی خطی کتابخانۀ سلطنتی (1) ، بدری آتابای ، تهران ، چاپخانۀ زیبا ، 1352 ش ، 18 +1105 ص .

27 . فهرست شاهچراغ

فهرست کتب خطی آستان شاهچراغ شیراز ، علینقی بهروزی ، دو جلد ، شامل معرّفی 1350 نسخۀ خطی ، شیراز ، موزۀ آستان مقدس حضرت شاهچراغ ، 1360 ش ، وزیری ، 337 ص +468 ص .

28 . فهرست طوپ قاپوسرای

فهرست المخطوطات العربیة بمکتبة المتحف طوبقپو سرای - ترکیه (2) فهمی أدهم قره تای ، چهار جلد :

جلد اول : مخطوطات قرآن و علوم قرآن و تفسیر ، از شمارۀ 1 تا 2171 ، استانبول ، 1962 م .

جلد دوم : مخطوطات حدیث و فقه ، از شمارۀ 2172 تا 4979 ، استانبول ، 1964 م .

جلد سوم : مخطوطات عقائد و تصوف و مجالس و ادعیه و تاریخ و سیر و تراجم ، رقم 4680 تا 7487 ، استانبول ، 1969 م .

جلد چهارم : مخطوطات علوم اللغة و الادبیات و المجموعات ، از شمارۀ 7488 تا 9083 ، استانبول ، 1969 م .

ص:23


1- (1) . کتابخانۀ کاخ گلستان کنونی.
2- (2) . 1 . Topk i S i Mztphi c Y m K ogu.

29 . فهرست ظاهریه

فهرس المخطوطات دارالکتب الظاهریة ، دمشق ، سیزده جلد :

جلد اول : تاریخ و ملحقات آن ، بخش اوّل ، تألیف یوسف العش ، دمشق ، 1366 ق .

جلد دوم : علوم قرآن ، تألیف عزت حسن ، دمشق ، 1381 ق ،

جلد سوم : فقه شافعی ، تألیف عبدالغنی دقر ، دمشق 1383 ق .

جلد چهارم : شعر ، تألیف عزت حسن ، دمشق ، 1384 ق .

جلد پنجم: طب وصیدلة، تألیف خلف حمارنة و اسماء الحمصی، دمشق، 1389ق.

جلد ششم : علم هیأت و ملحقات آن ، تألیف ابراهیم خوری ، دمشق ، 1389 ق .

جلد هفتم : جغرافیا و ملحقات آن ، تألیف ابراهیم خوری ، دمشق ، 1389 ق .

جلد هشتم : المنتخب من مخطوطات الحدیث ، تألیف محمّد ناصر آلبانی ، و دمشق ، 1390 ق .

جلد نهم: فلسفه و منطق و آداب البحث، تألیف عبدالحمید الحسن، دمشق،1390ق.

جلد دهم : ریاضیات ، تألیف محمّد صلاح عابدی ، دمشق 1393 ق .

جلد یازدهم: تاریخ و ملحقات آن، بخش دوم، تألیف خالد الربان، دمشق، 1393ق.

جلد دوازدهم : علوم اللغة و النحو ، تألیف اسماء ا لحمصی ، دمشق ، 1393 ق .

جلد سیزدهم : علوم اللغة العربیة ، تألیف اسماء الحمصی ، دمشق ، 1393 ق .

30 . فهرست عکسی دارالحدیث

فهرست نسخه های عکسی کتابخانۀ دارالحدیث قم (مخطوط)

31 . فهرست عکسی مرعشی

فهرست نسخه های عکسی کتابخانۀ عمومی حضرت آیة اللّه مرعشی نجفی ،محمد علی حائری ، دو جلد ، شامل معرفی 1000 نسخه ، قم ، ناشر کتابخانۀ آیة اللّه مرعشی ، 1369 و 1370 ش ، وزیری ، 475 +498 ص .

ص:24

32 . فهرست عکسی مرکز احیاء

فهرست نسخه های عکسی مرکز احیاء میراث اسلامی ، جلد اول ، سید جعفر و سید صادق حسینی اشکوری ، شامل معرفی 400 نسخه ، قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی ، 1377 ش ، وزیری ، 488 ص .

33 . فهرست فرهنگ رشت (1)

نسخه های خطی کتابخانۀ جمعیت نشر فرهنگ رشت ، محمّد روشن، تهران ، انتشارات فرهنگ ایران زمین ، 1352 ش ، 166 للّه30 ص .

34 . فهرست فرهنگ و هنر مشهد

فهرست کتب خطّی کتابخانۀ عمومی فرهنگ و هنر مشهد ، رمضانعلی شاکری ، در این فهرست 150 نسخۀ خطی معرّفی شده است در موضوعات : مصاحف و ادعیه ، حکمت و عرفان ، اخبار و احادیث و فقه ، ریاضیات و نجوم و طب ، ادبیات ، تاریخ و تذکره و در هر موضوع تنظیم الفبایی مشهد ، ادارۀ کل فرهنگ و هنر خراسان ، 1348 ش ، وزیری ، 127 ص .

35 . فهرست کاخ گلستان ، ادبی و عرفانی

فهرست کتب ادبی عرفانی خطی کاخ گلستان ، بدری آتابای ، تهران ، کاخ گلستان ، وزیری ، یط +چهل و هشت +823 ص . معرفی به ترتیب الفبایی عنوان کتابها .

36 . فهرست کتابخانۀ امام هادی علیه السلام

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ عمومی امام هادی علیه السلام مشهد ، سید احمد حسینی اشکوری ، قم ، مجمع ذخائر اسلامی ، 1377 ش ، وزیری ، 100ص .

در این فهرست 110 نسخه به ترتیب شمارۀ مسلسل معرفی شده و در پایان فهرست الفبایی کتابها و موضوعی و نام مؤلفین درج شده است .

ص:25


1- (1) . نام این کتابخانه به «کتابخانۀ ملی رشت» تغییر یافته است .

37 . فهرست کتابخانۀ تربیت

فهرست کتابخانۀ دولتی تبریز ، محمّد نخجوانی ، تبریز ، چاپخانۀ شفق، 1329 ش ، خشتی ، 320 ص .

در این فهرست 268 نسخه خطی معرّفی شده است .

38 . فهرست کتابخانۀ جعفری

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ جعفری کاشان ، محمود طیّار مراغی ، در این فهرست 79 نسخۀ خطی به ترتیب شمارۀ مسلسل معرّفی شده است . (مخطوط) .

39 . فهرست کتابخانۀ حجّت کوهکمری

فهرست کتب خطّی کتابخانۀ سیّد محمّد حجّت کوهکمری ، سیّد جعفر حسینی اشکوری ، قم ، مجمع الذخائر الاسلامیة ، 1377 ش ، وزیری ، 75 ص .

در این فهرست که به ترتیب الفبایی تنظیم شده ، 60 عنوان کتاب معرّفی شده است . و در پایان فهرست اعلام ، مؤلفان ، موضوعات و امکنه درج شده است .

40 . فهرست کتابخانۀ خادم حسینی

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ شخصی خادم حسینی تبریز ، در این فهرست 90 نسخۀ خطی به ترتیب شمارۀ مسلسل معرّفی شده است . (مخطوط)

41 . فهرست کتابخانۀ روضاتی

فهرست کتب خطی کتابخانه های اصفهان ، جلد اول ، سید محمّد علی روضاتی ، اصفهان ، نشر نفائس مخطوطات اصفهان ، 1341 ش ، وزیری ، 399 +8 ص ، در این فهرست 80 نسخۀ خطی با 74 عنوان (سی کتاب به زبان فارسی و چهل و سه کتاب به زبان عربی و یک کتاب فارسی و عربی) به تفصیل معرفی شده است .

42 . فهرست کتابخانۀ شریف خویی

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ شخصی جواد شریف ، علی صدرایی خویی ، در این فهرست 68 نسخۀ خطی به ترتیب شماره مسلسل معرّفی شده است .

(مخطوط) .

ص:26

43 . فهرست کتابخانۀ طبسی

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ طبسی حائری ، ابوالفضل حافظیان ، در این فهرست 850 نسخۀ خطی به ترتیب شمارۀ مسلسل معرّفی شده است . (مخطوط) .

44 . فهرست کتابخانۀ عمومی اصفهان

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ عمومی اصفهان ، جلد اول ، جواد مقصود همدانی ، تهران ، چات میهن ، 1349 ش ، وزیری ، 395 ص .

در این فهرست حدود 1200 نسخۀ خطی در سه بخش (فارسی ، ترکی و عربی) و مجموعه ها به ترتیب الفبایی معرّفی شده است .

45 . فهرست کتابخانۀ عمومی سمنان

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ عموی سمنان ، ابوالفضل حافظیان ، در این فهرست 24 نسخۀ خطی به ترتیب شمارۀ مسلسل معرّفی شده است . (مخطوط) .

46 . فهرست کتابخانۀ عمومی مراغه

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ عمومی مراغه ،محمود طیار مراغی،قم، انتشارات آل علی علیه السلام ، 1379 ش ، تعداد 190 نسخۀ خطی در این فهرست معرّفی شده است .

47 . فهرست کتابخانۀ فاضل خوانساری

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ آیة اللّه فاضل خوانساری ، سیّد جعفر حسینی اشکوری ، دو جلد ، قم ، انتشارات انصاریان و مؤسسۀ علمی و فرهنگی آیة اللّه فاضل خوانساری ، 1374 ش ، وزیری ، ج اول 292 ص +ضمائم ، ج دوم 371 +ضمائم .

در این دو جلد جمعاً 500 نسخۀ خطی (جلد اوّل از شمارۀ 1 تا 279 ، جلد دوم از 381 تا500) ، معرّفی شده است .

48 . فهرست کتابخانۀ قمر بنی هاشم

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ حسینۀ حضرت ابوالفضل علیه السلام ، سیّد جعفر اشکوری ، در این فهرست 230 نسخۀ خطی به ترتیب شمارۀ مسلسل معرّفی شده است .

(مخطوط) .

ص:27

49 . فهرست کتابخانۀ وزیری

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ وزیری یزد ، محمّد شیروانی ، جلد اوّل تا پنجم ، 1350 ش تا 1358 ش ، وزیری

در این پنج جلد جمعاً 3950 نسخه (جلد اول و دوم هر جلد 500 نسخه ، جلد سوم و چهارم هر جلد 1000 نسخه و جلد پنجم 950 نسخه) معرّفی شده است .

50 . فهرست کتابخانۀ رشت و همدان

فهرست نسخه های خطی کتابخانه های رشت و همدان ، محمّد روشن و جواد مقصود و پرویز اذکایی ، تهران ، انتشارات فرهنگ ایران زمین ، 1353 ش ، وزیری ، 4 +1083 - 1797 (1) +30 ص تصاویر ، شامل فهرست چند کتابخانه به قرار زیر :

1 - فهرست نسخ خطی کتابخانۀ جمعیت نشر فرهنگ رشت (ص 1083 - 1238) .

2 - فهرست نسخ خطی کتابخانۀ مدرسۀ آخوند همدان (ص 1241 - 1618 + تصاویر) .

3 - فهرست نسخ خطی چند کتابخانۀ خصوصی همدان ، این بخش دارای چهار قسمت است :

الف : نسخه های خطی آقا بحرالفضائل (ص 1663 - 1671) .

ب : نسخه های خطی آقای حبیب جواهری (ص 1673 - 1685) .

ج : نسخه های خطی آقای رضا همراه (ص 1688 - 1701) .

د : متفرقات مربوط به کتابخانه های متعلق به چند نفر (1703 - 1716)

4 - فهرست مدرسۀ خیرات خان مشهد (ص 1720 - 1797 +تصاویر) .

تنظیم معرّفی نامه های الفبایی در همۀ بخش ها .

51 . فهرست گلپایگانی ، جدید

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ عمومی آیة اللّه گلپایگانی ، ابوالفضل حافظیان بابلی

ص:28


1- (1) . شمارۀ صفحات این فهرست از ص 1083 شروع می شود و ادامۀ صفحه شمار فهرست دو کتابخانۀ مشهد است .

و علی صدرایی خویی ، در این فهرست تمامی ده هزار نسخه خطی کتابخانۀ آیت اللّه گلپایگانی (از قفسه 1 تا 10 و 30 تا 39 توسط آقای حافظیان و قفسۀ 11 تا 29 و کتابهای امانتی مدرسۀ حجاری ها توسط این حقیر) به تفصیل معرفی شده است .

(مخطوط) .

52 . فهرست گلپایگانی رایانه ای

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ عمومی حضرت آیة اللّه العظمی گلپایگانی (1) ، ابوالفضل عرب زاده ، قم ، دارالقرآن کریم ، 1378 ش ، وزیری ، 850 ص .

در این فهرست حدود 10400 عنوان کتاب خطی به ترتیب الفبایی بصورت مختصر معرّفی شده است .

53 . فهرست گلپایگانی ، قدیم

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ عمومی حضرت آیة اللّه گلپایگانی ، سه جلد :

جلد اوّل : سید احمد حسینی اشکوری ، 1357 ش ، وزیری ، 376 +110 ص.

در این جلد 400 نسخۀ خطی به ترتیب شمارۀ مسلسل از 1 تا 400 معرّفی شده است و در پایان فهرست الفبایی کتب ، موضوعی کتب و مؤلفان به ضمیمۀ 109 تصویر از برخی نسخه های معرّفی شده ، درج شده است .

جلد دوم : رضا استادی ، چاپ مهر ، قم ، وزیری ، 304 ص .

در این جلد تعداد 1250 نسخۀ خطی از شمارۀ 401 تا 1650 معرّفی شده در دو بخش : 1 - نسخ خطی غیر مجموعه 2 - مجموعه ها . تنظیم معرّفی نامه در بخش اول الفبایی است .

جلد سوم : رضا استادی ، چاپ مهر ، قم ، وزیری ، 287 ص .

در این جلد 750 نسخۀ خطی از شمارۀ 1651 تا 2400 به ترتیب شمارۀ مسلسل معرّفی شده و در پایان فهرست الفبایی کتابها درج شده است .

ص:29


1- (1) . این فهرست ابتدا به صورت نرم افزاری عرضه گردیده و پس از آن با عنوان بالا به چاپ رسیده است .در فهرستگان از نرم افزار این فهرست استفاده شده است .

54 . فهرست گوهرشاد

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ جامع گوهرشاد مشهد ، محمود فاضل ، چهار جلد :

جلد اول : مشهد ، انتشارات کتابخانۀ جامع گوهرشاد ، 1363 ش ، وزیری ، هشت +495 ص . در این جلد تعداد 400 نسخۀ خطی به ترتیب شماره مسلسل از 1 تا 400 معرّفی شده است .

جلد دوم: مشهد انتشارات کتابخانۀ جامع گوهرشاد ، 1365 ش ، وزیری ، 582 ص .

در این جلد 400 نسخۀ خطی از شمارۀ 401 تا 800 معرّفی شده است .

جلد سوم: مشهد، انتشارات کتابخانۀ جامع گوهرشاد، 1367ش، وزیری، 684ص .

در این جلد 400 نسخۀ خطی از شمارۀ 801 تا 1200 معرّفی شده است .

جلد چهارم:مشهد، انتشارات کتابخانۀ جامع گوهرشاد، 1371ش،وزیری،433 ص.

در این جلد نیز 400 نسخۀ خطی از شمارۀ 1201 تا 1600 معرّفی شده است .

55 . فهرست مجامیع العمریة

فهرس مجامیع المدرسة العمریة فی دار الکتب الظاهریة بدمشق ، یاسین محمّد السواس ، کویت ، منشورات معهد المخطوطات العربیة ، 1408 ق1987/ م ، وزیری ، 926 ص .

56 . فهرست مجلس

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی ، 38 جلد :

جلد اوّل : یوسف اعتصامی (اعتصام الملک) ، 1305 ش ، معرفی 1828 کتاب خطی و چاپی که کتاب های خطی آن در جلد دوم مجدداً معرفی شده اند.

جلد دوم : یوسف اعتصامی (اعتصام الملک) ، 1311 ش، معرفی نسخه های شمارۀ 1 - 788 .

جلد سوم : ابن یوسف شیرازی ، معرفی نسخه های شمارۀ 789 - 1202 ، چاپ اول ، 1318 ش ، چاپ دوم، 1353 ش .

جلد چهارم : عبدالحسین حائری ، 1335ش ، معرفی نسخه های شمارۀ 1206 - 1684 .

جلد پنجم : عبدالحسین حائری ، 1345ش ، معرفی نسخه های شمارۀ 1685 - 2000 .

ص:30

جلد ششم : سعید نفیسی ، 1344ش ، معرفی نسخه های شمارۀ 2001 - 2316.

جلد هفتم (مجموعۀ اهدایی امام جمعه خویی) : عبدالحسین حائری ، 1346 ش ، معرفی 261 نسخۀ خطی و 339 کتاب چاپی که جمال امامی فرزند حاج میرزا یحیی امام جمعۀ خویی اهدا نموده اند .

جلد هشتم : فخری رستگار ، 1347 ش ، معرفی نسخه های شمارۀ 2317 - 2700 .

جلد نهم : عبدالحسین حائری ، در دو بخش :

بخش اول : 1346 ش ، معرفی نسخه های شمارۀ 2701 - 2779 .

بخش دوم : 1347 ش ، معرفی مجدد نسخه های شمارۀ 1825 - 2000 که در جلد پنجم ناقص معرفی شده اند .

جلد دهم : عبدالحسین حائری ، در چهار بخش :

بخش اول : 1347 ش ، معرفی نسخه های شمارۀ 2780 - 3059 .

بخش دوم : 1347 ش ، معرفی نسخه های شمارۀ 3060 - 3322 .

بخش سوم : 1348 ش ، معرفی نسخه های شمارۀ 3323 - 3704 .

بخش چهارم : 1352 ش ، معرفی نسخه های شمارۀ 3705 - 4000 .

جلد یازدهم تا شانزدهم : زیرنظر ایرج افشار و محمدتقی دانش پژوه و علی نقی منزوی ، نگارش احمد منزوی ، 1345 - 1347 ش :

* جلد یازدهم : معرفی نسخه های شمارۀ 4001 - 4305 .

* جلد دوازدهم : معرفی نسخه های شمارۀ 4306 - 4607 .

* جلد سیزدهم : معرفی نسخه های شمارۀ 4608 - 4870 .

* جلد چهاردهم : معرفی نسخه های شمارۀ 4871 - 5034 .

* جلد پانزدهم : معرفی نسخه های شمارۀ 5035 - 5182 .

* جلد شانزدهم : معرفی نسخه های شمارۀ 5183 - 5540 .

جلد هفدهم : عبدالحسین حائری ، 1348 ش ، معرفی نسخه های شمارۀ 5541 - 6000 .

جلد هیجدهم(کتب اهدایی رهی معیری) : فخری راستکار ، 1348 ش ، شامل 23 نسخۀ خطی و 1655 کتاب چاپی .

ص:31

جلد نوزهم :عبدالحسین حائری ، 1350 ش ، معرفی نسخه های شمارۀ 6001 - 6410 .

جلد بیستم : مخصوص شماره های 6411 - 7000 در موضوع طب و ریاضیات ، منتشر نشده .

جلد بیست و یکم(کتب اهدایی مجید فیروز ناصرالدوله) : عبدالحسین حائری 1357 ش شامل 368 نسخۀ خطی و 1300 کتاب چاپی.

جلد بیست و دوم : عبدالحسین حائری ، 1374 ش ، شش+516 ص ، معرفی 145 مجموعه (940 رساله) از نسخه های اهدایی سید محمد صادق طباطبایی (1) .

جلد بیست و سوم : عبدالحسین حائری ، شامل دو بخش :

بخش اول : 1376 ش 8+508 ص ، شامل معرفی 110 مجموعه(725 رساله) از نسخه های اهدایی سید محمد صادق طباطبایی .

بخش دوم : 1378 ش 6 +509 - 966 ص ، ادامۀ معرفی مجموعه های نسخه های اهدایی سید محمد صادق طباطبایی .

جلد بیست و چهارم : مخصوص نسخه های تکی کتابهای اهدایی سید محمد صادق طباطبایی ، (منتشر نشده) .

جلد 25 و 26 و 35 تا 38 : علی صدرایی خویی زیر نظر عبدالحسین حائری ، قم ، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی :

* جلد بیست و پنجم :بهار 1376 ش ، معرفی نسخه های شمارۀ 7001 - 7500 ، سی +28 5ص ،

* جلد بیست و ششم :تابستان 1376 ش ، معرفی نسخه های شمارۀ 7501 - 8000 ، 542 ص .

جلد بیست و هفت تا سی و چهار (مخصوص نسخه های شمارۀ 8001 - 12000) هنوز تألیف نشده اند.

* جلد سی و پنجم : پاییز 1376 ش ، معرفی نسخه های شمارۀ 12001 - 12500 ، 494 ص .

ص:32


1- (1) . این مجموعه شامل 1438 نسخۀ خطی و 1706 کتاب چاپی است .

* جلد سی و ششم : 1377 ش ، معرفی نسخه های شمارۀ 12501 - 13500 ، 4+528 ص .

* جلد سی و هفتم : 1377 ش ، معرفی نسخه های شمارۀ 13501 - 14000 ، 8+696 ص .

* جلد سی و هشتم (1) : 1377 ش ، معرفی نسخه های شمارۀ 14001 - 14500 ، 754 ص . (2)57 . فهرست مجلس سنا (3)

فهرست کتابخانۀ مجلس سنای سابق (کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی شمارۀ دو) ، محمّد تقی دانش پژوه و بهاءالدین علمی انواری ، دو جلد :

جلد اول : 1355ش ، با عنوان «فهرست کتابهای خطی مجلس سنا» ، وزیری ، 2 +412 +126 +24 ص . در این جلد 650 نسخۀ خطی به ترتیب شماره مسلسل از 1 تا 650 معرّفی شده است و در پایان فهرست نام کتب ، اماکن ، کاتبان ، نویسندگان ، موضوعی کتب ، فهرست مؤلفان و اشخاص درج شده است .

جلد دوم : 1359ش ، با عنوان « فهرست کتب خطی کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی» ، تهران ، انتشارات کتابخانۀ مجلس شواری اسلامی ، 1359 ش ، 6 +520 ص ، در این جلد 868 نسخۀ خطی از شمارۀ 650 تا 1518 به ترتیب

ص:33


1- (1) . برای جلدهای 25 ، 26 ، 35 ، 36 ، 37 و 38 فهرستواره ای با مشخصات زیر چاپ شده است : فهرستوارۀ نسخه های کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی ، قم ، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی ، 716ص ، شامل نمایۀ : کتابهای معرفی شده ، مؤلفان و مترجمان ، کاتبان ، جای ها ، کتابها ، نامها ، غلط نامه و مستدرکات شش جلد مذکور .
2- (2) . نسخه های خطی مجلس که تاکنون (آذر 1381) فهرست آنها منتشر نشده عبارتند از: * مجموعه اهدایی خاندان معزی شامل 420 جلد نسخۀ خطی و 733 جلد کتاب چاپی است. * مجموعه اهدایی خاندان کریمی تبریزی شامل حدود 1000 نسخه خطی . * نسخه های تکی مجموعه اهدایی طباطبایی . * نسخه های خطی شمارۀ 6411 تا 7000 . * نسخه های خطی شمارۀ 8001 تا 12000 . * نسخه های خطی شمارۀ 14500 تا 15500.
3- (3) . نسخه های خطی این کتابخانه به کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی در میدان بهارستان منتقل شده است .

شماره مسلسل معرّفی شده است و در پایان فهرست نام کتب و مؤلفان درج شده است .

58 . فهرست مدرسۀ آیة اللّه خویی

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ مدرسۀ آیة اللّه خویی مشهد ، سیّد احمد حسینی اشکوری ، قم ، مجمع الذخائر الاسلامیة ، 1377 ش ، وزیری ، 150 ص .

در این فهرست 175 نسخه به ترتیب شماره مسلسل معرّفی شده است .

59 . فهرست مدرسۀ امام صادق علیه السلام

فهرست نسخه های خطی مدرسۀ امام صادق علیه السلام چالوس ، محمود طیار مراغی .

در این فهرست تعداد 700 نسخۀ خطی به ترتیب الفبایی معرّفی شده و شمارۀ اول عنوان کتاب همان شمارۀ مخزن است . (مخطوط) .

60 . فهرست مدرسۀ امام صادق علیه السلام (1)

فهرست نسخه های خطی کتابخانه امام صادق علیه السلام قزوین ، جلد اول ، محمود طیار مراغی ، قزوین ، معاونت تحقیقات و پژوهش حوزۀ علمیۀ قم ، 1378 ش ، وزیری ، 491 ص +تصاویر .

در این فهرست 524 نسخۀ خطی به ترتیب الفبایی نام کتاب معرفی و شمارۀ نسخه ها در قسمت نسخه شناسی درج شده است و در پایان فهرست موضوعی ، مؤلفین ، کاتبان ، واقفان ، اعلام و نمونۀ تصاویر ضمیمه شده است .

61 . فهرست مدرسۀ امام عصر علیه السلام

فهرست نسخه های خطی مدرسۀ امام عصر علیه السلام شیراز ، محمّد برکت ، شیراز ، کتابخانۀ مدرسۀ امام عصر علیه السلام ، 1374 ش ، وزیری ، 155 ص .

در این فهرست حدود 400 نسخۀ خطی به ترتیب الفبایی معرفی شده است .

ص:34


1- (1) . این کتابخانه ابتدا در حوزۀ علمیۀ امام صادق علیه السلام قزوین قرار داشته و پس از چند سال به صورت مستقل به نام کتابخانۀ امام صادق علیه السلام به فعالیت خود ادامه داده است.

62 . فهرست مدرسۀ امیرالمؤمنین علیه السلام

فهرست نسخه های خطی مدرسۀ امیرالمؤمنین علیه السلام آران ، محمود طیار مراغی .

در این فهرست تعداد 10 نسخۀ خطی به ترتیب شمارۀ مسلسل معرّفی شده است .

(مخطوط) .

63 . فهرست مدرسۀ جعفریه

فهرست نسخه های خطی مدرسۀ جعفریۀ قائن ، سید جعفر حسینی اشکوری .

در این فهرست تعداد 140 نسخۀ خطی به ترتیب شمارۀ مسلسل معرّفی شده است .

(مخطوط) .

64 . فهرست مدرسۀ حجازی ها

فهرست نسخه های خطی مدرسۀ حجازی ها ، علی صدرایی خویی.

در این فهرست 1750 نسخۀ خطی معرفی شده است . (مخطوط) .

65 . فهرست مدرسۀ حجتیه

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ مدرسۀ حجتیۀ قم ، رضا استادی ، قم ، چاپخانۀ مهر استوار ، 1354 ش ، وزیری ، 134 ص .

در این فهرست تعداد 720 نسخۀ خطی به ترتیب الفبایی در چهار بخش کتابهای فارسی ، عربی ، ترکی و مجموعه ها معرّفی شده است و در پایان برای مجموعه ها فهرست الفبایی درج شده است .

66 . فهرست مدرسۀ رضویه

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ مدرسۀ رضویۀ قم ، مدرسی طباطبایی ، قم ، چاپخانۀ مهر ، 1355 ش ، وزیری 72 +56 ص .

در این فهرست تعداد 98 نسخۀ خطی به ترتیب الفبایی در سه بخش فارسی ، عربی و مجموعه ها معرّفی شده است .

67 . فهرست مدرسۀ سلطانی (جدید)

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ مدرسۀ سلطانی کاشان ، محمود طیار مراغی .

ص:35

در این فهرست تعداد 380 نسخه به ترتیب شمارۀ مسلسل معرفی شده است .

(مخطوط) .

68 . فهرست مدرسۀ سلطانی (قدیم)

فهرست کتب خطی کتابخانۀ مدرسۀ سلطانی کاشان ، علی نیک ساز ، کاشان ، ادارۀ فرهنگ و هنر ، رقعی ، 47 ص +ضمائم .

این فهرست به ترتیب الفبایی تنظیم شده است .

69 . فهرست مدرسۀ صادقیه

فهرست نسخه های خطی مدرسۀ صادقیۀ سمنان ، ابوالفضل حافظیان .

در این فهرست تعداد 67 نسخۀ خطی به ترتیب شمارۀ مسلسل معرّفی شده است .(مخطوط) .

70 . فهرست مدرسۀ صدر

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ مدرسۀ خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله (صدر) بابل ، علی صدرایی خویی ، محمود طیار مراغی ، ابوالفضل حافظیان بابلی ، تهران دفتر نشر میراث مکتوب ، 1276 ش ، وزیری ، 280 ص .

71 . فهرست مدرسۀ غرب

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ غرب - مدرسۀ آخوند همدانی ، جواد مقصود همدانی ، تهران ، چاپخانۀ آذین ، 1356 ش ، وزیری ، 4 +496 ص .

این فهرست در سه بخش: فارسی، عربی، و مجموعه های فارسی و عربی به ترتیب الفبایی تنظیم شده است .

72 . فهرست مدرسۀ فاضلیه

فهرست کتب کتابخانۀ مدرسۀ فاضلیۀ ، اوکتایی ، مشهد ، مطبعۀ خراسان ، 1309 ش ، وزیری ، 265 ص .

ص:36

73 . فهرست مدرسۀ فتحعلی بیک

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ مدرسۀ فتحعلی بیک (صادقیه) دامغان ، سیّد جعفر حسینی اشکوری .

در این فهرست 284 نسخۀ خطی به ترتیب شمارۀ مسلسل معرّفی شده است .

(مخطوط) .

74 . فهرست مدرسۀ فیضیه

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ مدرسۀ فیضیۀ قم ، رضا استادی ، قم ، چاپخانۀ مهر ، 1396ق ، دو جلد :

جلد اول : شامل معرّفی کتابهای عربی به ترتیب الفبایی ، هشت +315 ص .

جلد دوم : در دو بخش 1 - نسخ خطی ترکی فارسی به ترتیب الفبایی 2 - مجموعه ها به ترتیب شمارۀ راهنما ، 120 +208 ص .

در مجموع این دو جلد 2100 نسخه معرّفی شده است .

فهرست کتابخانۀ مبارکۀ مدرسۀ فیضیه قم (1) ، حاج آقا مجتبی عراقی ، دو جلد :

جلد اوّل : چاپخانۀ علمیۀ قم ، 1337 ش ، وزیری ، 36 +475 ص .

در این فهرست کتب چاپی و خطی در موضوعات : 1 - قرآنها ، 2 - تفاسیر آیات و سور و کتب مراجعه به قرآن ، ص - ادعیه و زیارات ، 4 - فلسفه و کلام و عرفان ، آمده و هر موضوعی به ترتیب الفبایی است .

جلد دوّم : چاپخانۀ علمیۀ قم ، 1338 ش ، وزیری ، 528 ص .

در این فهرست کتب چاپی و خطی در موضوعات : 1 - اخلاق ، مواعظ ، مناقب و مصایب ، 2 - تاریخ ، 3 - درایه ، رجال و تراجم ، 4 - اخبار و شروح آن ، آمده و در هر موضوعی ترتیب الفبایی رعایت شده است .

75 . فهرست مدرسۀ مروی

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ مدرسۀ مروی تهران ، رضا استادی ، قم ، چاپخانۀ

ص:37


1- (1) . این فهرست بدلیل آنکه تمامی نسخ معرفی شده در آن در فهرست آقای استادی مجدداً معرفی گردیده بود ، در فهرستگان مورد استفاده قرار نگرفت .

خیام ، 1371 ش ، وزیری ، 400 ص .

در این فهرست 1050 نسخۀ خطی در دو بخش : 1 - قرآنها و نسخه های فارسی و عربی به ترتیب الفبایی ، 2 - مجموعه ها شامل 120 مجموعه ، آورده شده و در پایان فهرست الفبایی نام کتابها و استدراک آمده است .

76 . فهرست مدرسۀ نمازی خوی (جلد اول)

فهرست نسخه های خطی مدرسۀ نمازی خوی ، علی صدرایی خویی ، دو جلد:

جلد اول ، تهران ، دفتر نشر میراث مکتوب ، 1376 ش ، وزیری ، 540 ص .

در این فهرست 792 نسخۀ خطی به ترتیب شمارۀ مسلسل معرّفی شده است .

جلد دوم ،(مخطوط) ، در این فهرست 170 نسخه به ترتیب شماره مسلسل از 794 تا 959 معرّفی شده است . (1)77 . فهرست مدرسۀ ولی عصر علیه السلام

فهرست نسخه های خطی مدرسۀ ولی عصر علیه السلام تبریز ، علی صدرایی خویی .

در این فهرست 28 نسخۀ خطی به ترتیب شماره مسلسل معرّفی شده است .

(مخطوط) .

78 . فهرست مرعشی

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ عمومی حضرت آیة اللّه العظمی مرعشی نجفی.

جلد اول تا بیست و هفتم : سیّد احمد حسینی (اشکوری)، قم ، انتشارات کتابخانۀ آیة اللّه مرعشی ، 1354 - 1376 ش .

در این فهرستها از جلد 1 تا 25 در هر جلد 400 نسخۀ خطی و در جلدهای 26 و 27 هر کدام 500 نسخه به ترتیب شمارۀ مسلسل معرّفی شده که در مجموع یازده هزار نسخۀ خطی به ترتیب شمارۀ مسلسل از 1 تا 11000 در آنها معرّفی شده است .

جلد 28 : سیّد محمود مرعشی و گروه فهرست نگاران کتابخانه ، نشر کتابخانۀ آیة اللّه مرعشی ، 1379 ، قطع وزیری ، 729 ص .

ص:38


1- (1) . بخشهایی از جلد دوم فهرست مدرسۀ نمازی خوی در سالنامۀ میراث اسلامی ایرن دفتر نهم و دهم منتشر شده است.

در این جلد 400 نسخۀ خطی به ترتیب شماره مسلسل از 11001 تا 11400 معرّفی شده است .

79 . فهرست مرکز احیاء

فهرست نسخه های خطی مرکز احیاء میراث اسلامی ، سیّد احمد حسینی اشکوری ، جلد اوّل ، قم مرکز احیاء میراث اسلامی ، 1377 ش ، وزیری ، 534 ص .

در این فهرست تعداد 400 نسخۀ خطی به ترتیب شمارۀ مسلسل از 1 تا 400 معرّفی شده است .

80 . فهرست مسجد اعظم قم

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ مسجد اعظم قم (قدیم) ، رضا استادی ، قم ، انتشارات کتابخانۀ مسجد اعظم قم ، 1365 ش ، وزیری ، 16 +728 ص .

در این فهرست تعداد 395 نسخه خطی در دو بخش : 1 - تک کتابی ها شامل حدود 3300 نسخه به ترتیب الفبایی ، 2 - مجموعه ها شامل حدود 700 نسخه به ترتیب شمارۀ راهنما ، معرّفی شده و در پایان فهرست اسامی کتب درج شده است .

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ مسجد اعظم قم (جدید) ، محمود طیار مراغی و صادق حسن زاده مراغی .

فهرست مفصل و مجددی است بر تمامی نسخه های خطی کتابخانۀ مسجد اعظم .

(مخطوط) .

81 . فهرست مسجد اعظم شهمیرزاد

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ مسجد اعظم شهمیرزاد ، ابوالفضل حافظیان بابلی .

در این فهرست 28 نسخۀ خطی به ترتیب شماره مسلسل از 1 تا 28 معرّفی شده است .

(مخطوط) .

82 . فهرست مسجد جامع مراغه

فهرست نسخه های خطی مسجد جامع مراغه ، محمود طیار مراغی . در این فهرست پانزده نسخه معرفی شده است.(مخطوط)

ص:39

83 . فهرست شیخ بابا

فهرست نسخه های خطی مسجد شیخ بابای مراغه ، محمود طیار مراغی .

در این فهرست ده نسخه معرفی شده است.(مخطوط) .

84 . فهرست معارف

فهرست کتب خطی کتابخانۀ عمومی معارف ، عبدالعزیز جواهر الکلام ، جلد اول و دوم ، تهران کتابخانۀ عمومی معارف ، 1313 و 1314 ش ، رقعی ، 24 +225 ص .

85 . فهرست مقبرۀ سید یعقوب

فهرست نسخه های خطی مقبرۀ سیّد یعقوب خویی ، علی صدرایی خویی .

در این فهرست حدود 50 نسخه معرفی شده است . (مخطوط) .

86 . فهرست مکتبة النجفی

این فهرست در ضمن کتاب زیر به چاپ رسیده است :

قبیلۀ عالمان دین ، هادی نجفی ، انتشارات عسکریه ، قم ، 1423 ، وزیری 272 ص ، (فصل هشتم : فهرس مخطوطات مکتبة آیت اللّه النجفی ، سید احمد حسینی اشکوری) .

87 . فهرست ملک

فهرست کتابهای خطی کتابخانۀ ملی ملک ، محمّد باقر حجتی و احمد منزوی زیر نظر ایرج افشار ، محمّد تقی دانش پژوه ، دوازده جلد ، 1352 تا 1376 ش ،:

جلد اول ، شامل نسخ عربی و ترکی.

جلد دوم ، نسخ فارسی از حرف الف تا حرف ذ .

جلد سوم ، نسخ فارسی از حرف ر تا حرف ک .

جلد چهارم ، نسخ فارسی از حرف ک تا حرف ی .

جلد پنجم تا نهم ، مجموعه ها و جُنگها بر اساس شمارۀ نسخه.

جلد دهم ، فهرست راهنمای شمارۀ مسلسل نسخه ها .

جلد یازدهم ، قدرت اللّه پیشنماز زاده ، فهرست راهنمای جلد 1 تا 10 ، شامل فهرست مؤلفان ، مترجمان و گردآورندگان .

ص:40

جلد دوازدهم ، قدرت اللّه پیشنماز زاده ، فهرست راهنمای کتابهای معرفی شده در جلد 1 تا 10 در چند بخش: عربی ، فارسی ، ترکی و دیگر زبانها.

88 . فهرست ملی تبریز

فهرست کتابخانۀ ملی تبریز (کتب خطی اهدایی مرحوم حاج محمّد نخجوانی) ، میرودود یونسی ، انتشارات کتابخانۀ ملی تبریز ، سه جلد ، 1348 - 1354ش :

جلد اول (الف - خ) ، بیست +476 ص . در این جلد 405 نسخه به ترتیب الفبایی از الف تا خ معرّفی شده است .

جلد دوم (د - ش) ، هشت +454 ص ، در این جلد 528 نسخه معرّفی شده است .

جلد سوم (ص - ی) ، 596 ص ، در این جلد 535 نسخۀ خطی معرّفی شده است ، و در پایان فهرست راهنمای کتابها و اشخاص هر سه جلد آمده است .

89 . فهرست ملی تهران

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ ملی ایران

جلد اول تا دهم : سید عبداللّه انوار ، انتشارات کتابخانۀ ملی ایران ، 1345 تا 1358 ش .

جلد اول : نسخ خطی فارسی ، شامل 500 نسخه از شمارۀ 1 تا 500؛

جلد دوم : نسخ خطی فارسی ، شامل 500 نسخه از شمارۀ 501 تا 1000؛

جلد سوم : نسخ خطی فارسی ، شامل 500 نسخه از شمارۀ 1001 تا 1500؛

جلد چهارم : نسخ خطی فارسی ، شامل 500 نسخه از شمارۀ 1501 تا 2000؛

جلد پنجم : نسخ خطی فارسی ، شامل 500 نسخه از شمارۀ 2001 تا 2500؛

جلد ششم : نسخ خطی فارسی ، شامل 563 نسخه از شمارۀ 2501 تا 3063؛

جلد هفتم : نسخ خطی عربی ، شامل 500 نسخه از شمارۀ 1 تا 500؛

جلد هشتم : نسخ خطی عربی ، شامل 500 نسخه از شمارۀ 501 تا 1000؛

جلد نهم : نسخ خطی عربی ، شامل 500 نسخه از شمارۀ 1001 تا 1500؛

جلد دهم : نسخ خطی عربی ، شامل 475 نسخه از شمارۀ 1501 تا 1975 و 20 نسخه فارسی از شمارۀ 3064 تا 3083 ؛

ص:41

جلد یازدهم : نسخ خطی عربی ، شامل 324 نسخه از شمارۀ 1976 تا 2300 ، علینقی منزوی ، انتشارات کتابخانۀ ملی ایران ، 1375 ش ، وزیری ، 853 ص؛

جلد دوازدهم : نسخ خطی عربی ، شامل 300 نسخه از شمارۀ 2301 تا 2600 ، حبیب اللّه عظیمی ، انتشارات کتابخانۀ ملی ایران ، 1372 ش ، وزیری ، 620 ص + ضمائم ؛

جلد سیزدهم : نسخ خطی عربی ، شامل 300 نسخه از شمارۀ 2601 تا 2900 ، حبیب اللّه عظیمی ، انتشارات کتابخانۀ ملی ایران ، 1375 ش ، وزیری ، 472 ص + ضمائم ؛

جلد چهاردهم : نسخ خطی عربی ، شامل 300 نسخه از شمارۀ 2901 تا 3200 ، امیرۀ ضمیری ، انتشارات کتابخانۀ ملی ایران ، 1375 ش ، 331 ص ؛

جلد پانزدهم : منتشر نشده ؛

جلد شانزدهم : نسخ خطی عربی ، شامل 300 نسخه از شمارۀ 3501 تا 3800 ، حبیب اللّه عظیمی ، انتشارات کتابخانۀ ملی ایران ، 1379 ش ، وزیری ، 491 ص +ضمائم ؛

جلد هفدهم : نسخ خطی عربی ، شامل 300 نسخه از شمارۀ 3801 تا 4100 ، علینقی منزوی ، حبیب اللّه عظیمی ، انتشارات کتابخانۀ ملی ایران ، 1379 ش ، وزیری ، 483 ص +ضمائم .

90 . فهرست ملی فارس

فهرست کتب خطی کتابخانۀ ملی فارس ، علینقی بهروزی و صادق فقیری ، جلد اول و دوم ، انتشارات انجمن کتابخانه های عمومی شیراز ، 1351 ش ، 416 +400 ص .

در این دو جلد 780 نسخه به ترتیب شماره معرّفی شده است .

91 . فهرست موزۀ خوی

فهرست نسخه های خطی گنجینه (موزه) خوی ، علی صدرایی خویی .

در این فهرست تعداد 38 جلد نسخۀ خطّی به ترتیب شمارۀ مسلسل معرفی شده است . (مخطوط) .

ص:42

92 . فهرست مؤید

فهرست مخطوطات مکتبة الخطیب الشیخ علی حیدر المؤیّد الخاصة ، محمّد باقر انصاری ، سه جلد ، بیروت ، موسسة الهادی للتحقیق و النشر ، 1420 ق .

93 . فهرست میراث فرهنگی سمنان

فهرست نسخه های خطی سازمان میراث فرهنگی سمنان ، ابوالفضل حافظیان .

در این فهرست 15 نسخۀ خطی به ترتیب شمارۀ مسلسل معرّفی شده است .

(مخطوط) .

94 . فهرست میکروفیلم های دانشگاه تهران

فهرست میکروفیلم های کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران ، محمّد تقی دانش پژوه ، سه جلد :

جلد اوّل : انتشارات دانشگاه تهران 1348 ش ، رقعی ، 8 +820 +233 ص ، معرّفی بیش از 3000 میکروفیلم و عکس .

جلد دوم : انتشارات دانشگاه تهران 1353 ش ، رقعی ، 348 ص ، شامل معرّفی 1000 نسخه .

جلد سوم : انتشارات دانشگاه تهران 1336 ش ، وزیری ، 6 +371 ص ، شامل معرّفی فیلم های شمارۀ 4001 تا 7201 .

95 . فهرست میکروفیلم های موزۀ ملی

فهرست میکروفیلم ها و نسخ خطی موزۀ ملی ایران ، محمّد ریاض ، تهران ، سازمان میراث فرهنگی کشور ، 1374 ش ، وزیری ، 224 ص .

دراین فهرست 234 میکروفیلم و 34 نسخۀ خطی معرّفی شده است .

96 . فهرست نسخه های خطی فارسی ، منزوی

فهرست نسخه های خطی فارسی ، احمد منزوی، تهران ، مؤسسۀ فرهنگی منطقه ای ، 6 جلد :

جلد اول : 1348ش ، 717ص .

ص:43

جلد دوم (در دو بخش): بخش نخست ، 1349ش ، ص 718 - 1489 ، بخش دوم ، 1349ش ، ص 1490 - 1841.

جلد سوم : 1350 ش ، ص 1842 - 2615 .

جلد چهارم : 1351 ش ، ص 2617 - 3439 .

جلد پنجم : 1351 ش ، ص 3441 - 3929 .

جلد ششم : 1353 ش ، 8+ص 3929 - 4726 .

97 . فهرست یکصد و شصت نسخۀ خطی

یکصدو شصت نسخۀ خطی از یک کتابخانۀ شخصی ، رضا استادی ، قم ، چاپخانۀ مهر ، 1354 ش ، وزیری ، 80 ص .

98 . فهرستوارۀ مینوی

فهرستوارۀ کتابخانۀ مینوی و کتابخانۀ مرکزی پژوهشگاه ، محمّد تقی دانش پژوه و ایرج افشار ، تهران پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، 1374 ش ، وزیری ، 252 ص .

این کتاب پنج بخش است :

1 - فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ مینوی شامل 160 نسخه به ترتیب الفبایی .

2 - فهرست میکروفیلم های کتابخانۀ مینوی بر اساس شمارۀ ترتیبی از 1 تا 100 .

3 - فهرست عکسهای کتابخانۀ مینوی براساس شمارۀ ترتیبی از 1 تا 398 .

4 - فهرست میکروفیلم ها و عکسها و نسخه های خطی کتابخانۀ پژوهشگاه به ترتیب الفبایی .

5 - یادگارهای فرهنگی بازمانده از مینوی .

99 . مجلۀ آینۀ پژوهش

نشریۀ دفتر تبلیغات اسلامی قم ، دو ماه نامه .

در این مجله تاکنون فهارس زیر به چاپ رسیده است :

نسخه های خطی کتابخانۀ مدرسۀ علوی خوانسار ، رضا مختاری ، آینۀ پژوهش ، شمارۀ 22 [ سال چهارم ، شمارۀ چهارم ، آذر و دی 1372 ش] ، ص 92 تا 106 .

ص:44

در این فهرست بیش از پنجاه نسخۀ خطی معرّفی شده است .

فهرست نسخه های خطی مدرسۀ صادقیه سمنان ، ابوالفضل حافظیان ، آینۀ پژوهش ، شمارۀ 53 [سال نهم ، شمارۀ پنجم ، آذر و دی ، 1377 ش] ، ص 125 - 128 .

در این فهرست 61 نسخۀ خطی به ترتیب شماره معرّفی شده است .

100 . مجلۀ اندیشۀ حوزه

فصلنامۀ اندیشۀ حوزه ، نشریۀ دانشگاه علوم اسلامی رضوی . در این مجله تاکنون یک فهرست به چاپ رسیده ، با این مشخصات :

نسخه های خطی کتابخانۀ خصوصی آقای حیدری ، مقاله از محمود فاضل ، معرفی 71 نسخه ، مشهد شمارۀ هفتم (زمستان 1375) ، ص 209 - 218 .

101 . مجلۀ تحقیقات اسلامی

مجلۀ تحقیقات اسلامی ، تهران ، (هر شش ماه یک شماره) :

معرفی نسخ خطی ندوشن ، از ناصر محمدی ، سال دوازدهم شمارۀ 1 و 2 ، سال 1376 ش ، ص 361 - 382 ، که در آن 121 نسخه از نسخ خطی مسجد جامع ندوشن یزد و 46 نسخه از مسجد قلعۀ ندوشن یزد معرّفی شده است .

102 . مجلۀ تراثنا

فصلنامۀ تراثنا ، نشریۀ مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث ، قم ، در این مجله تاکنون فهارس زیر منتشر شده است :

فهرست کتابخانۀ حاج اسماعیل هدایتی ، مجلۀ تراثنا ، شمارۀ 3 .

فهرست کتابخانۀ علامۀ محمّد حسین طباطبایی ، مجلۀ تراثنا ، شمارۀ 7 و 8 .

فهرست کتابخانۀ فیض مهدوی کرمانشاه ، [تراثنا، شمارۀ9، 1407ق] ، ص23 - 69.

فهرست مکتبۀ رجایی مغزی ، تراثنا ، شمارۀ 20 .

فهرست کتابخانۀ باقریه مشهد ، تراثنا ، شماره 22 (ص 66 - 127) و ش 23 (ص 88 - 124) و ش 24 (ص 106 - 126) و ش 25 (87 - 102) .

فهرست کتابخانه فحول قزوینی ، تراثنا ، شمارۀ 26 .

فهرست کتابخانۀ شیخ علی فاضل قائینی نجفی ، مجلۀ تراثنا ، ش 49 (ص 121- 166) و ش 50 و 51 (ص 314 - 376) و ش 52 (ص 105 - 143) .

ص:45

103 . مجلۀ مشکوة

فصلنامۀ مشکوة ، آستان قدس رضوی ، شمارۀ 47 (تابستان 1374 ویژه نامۀ کنگرۀ کتاب و کتابخانه در تمدن اسلامی) ، ص 210 - 217 معرّفی نسخه های خطی کتابخانۀ شخصی محمّد واعظ زادۀ خراسانی ، 21 نسخه .

104 . مجلۀ میراث شهاب

فصلنامۀ مجلۀ میراث شهاب ، نشریۀ کتابخانۀ حضرت آیة اللّه مرعشی نجفی قدس سره ، قم ، شروع سال 1374ش ، آخرین شمارۀ مورد استفاده ، شمارۀ 22 .

در شماره های مختلف (شمارۀ6 تا 22) این مجله نسخه های خطی جدیدی که برای کتابخانه خریداری شده معرفی شده اند . آن بخش از نسخه ها که در فهارس منتشر شدۀ کتابخانه معرفی نگردیده ، از این مجله استخراج و نقل شده است .

105 . مجلۀ نور علم

مجلۀ نور علم ، نشریۀ جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم ، 1362ش ، در این مجله فهارس زیر به چاپ رسیده است :

یکصدوپنجاه نسخۀ خطّی کتابخانۀ مرحوم حجة الاسلام حاج شیخ علی خوانساری ، رضا استادی ، مجلۀ نور علم ، شمارۀ [دورۀ دوم ، شمارۀ چهارم] .

چهارصدوهشتاد نسخۀ خطی کتابخانۀ مرحوم حجة الاسلام طبسی حائری ، رضا استادی ، مجلۀ نور علم ، شمارۀ 14 [دورۀ دوم ، شمارۀ دوم] ، ص .

فهرست کتابخانۀ غفّاری تهران ، رضا استادی ، مجلۀ نور علم ، شمارۀ 16 .

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ عمومی آیت اللّه العظمی گلپایگانی (مدرسۀ حجازی های قم) ، رضا استادی ، مجلۀ نور علم ، 52 و 53 [دروۀ پنجم ، شمارۀ چهارم و پنجم مرداد - اسفند 72] ص 263 - 304 .

در این قسمت 1550 نسخه خطی معرّفی شده است .

فهرست دوست و سی نسخه ، رضا استادی ، مجلۀ نور علم ، شمارۀ 54 [دورۀ پنجم ، شمارۀ ششم ، اسفند 73] ، ص 84 - 111 .

ص:46

106 . مجلۀ وقف میراث جاویدان

فصلنامۀ وقف میراث جاویدان ، نشریۀ سازمان اوقاف و امور خیریه ، تهران ، 1372ش ، در این مجله فهارس زیر به چاپ رسیده است :

فهرست نسخه های خطی در کتابخانۀ امزادۀ هلال آران کاشان ، رضا استادی ، مجلۀ وقف میراث جاویدان، شمارۀ3 [سال اول، شمارۀ سوم،پائیز 1372ش] ، ص56 - 73.

نگاهی به نسخه های خطی کتابخانۀ عمومی ساری ، محمود یزدی مطلق (فاضل) ، مجلۀ وقف میراث جاویدان ، شمارۀ 7 [سال دوم ، شمارۀ سوم ، پائیز 1373 ش] ، ص 122 - 123 ، گزارش مختصری است از کتابخانۀ مذکور .

معرّفی چند نسخۀ خطی (کتابخانۀ دانشکدۀ علوم قرآنی وابسته به سازمان اوقاف و امور خیریه) ، محمّد شیروانی ، مجلۀ وقف میراث جاویدان ، شمارۀ 9 [سال سوم ، شمارۀ اول ، بهار 1374 ش] ، ص 124 - 131 .

معرّفی چند نسخه خطی از کتابخانۀ عمومی نوربخش وابسته به مدرسۀ امام صادق علیه السلام بروجرد ، سیّد احمد حسینی اشکوری ، مجلۀ وقف میراث جاویدان ، شمارۀ 21 [سال ششم ، شمارۀ اول ، بهار 1377 ش] .

107 . مصفی المقال

مصفی المقال فی مصنفی علم الرجال ، شیخ آغا بزرگ تهرانی ، تهران چاپخانۀ دولتی ایران ، 1337 ش ، وزیری ، و +312 ص (در 626 ستون) .

108 . میراث اسلامی ایران

سالنامۀ میراث اسلامی ایران ، به کوشش رسول جعفریان ، قم ، کتابخانۀ حضرت آیة اللّه مرعشی نجفی ، این سالنامه از سال 1373ش تا 1378ش ، منتشر و جمعاً در این مدت از آن 10 دفتر به چاپ رسیده است ، در این دفترهای دهگانۀ این سالنامه فهارس زیر به چاپ رسیده است :

من تراثنا الخالد ، فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ دانشکدۀ پزشکی علامۀ طباطبایی شیراز ، تألیف سید عبدالعزیز طباطبایی ، میراث اسلامی ایران ، دفتر اول ، ص 393 - 444 ، ش 1373 ش .

هفتاد و سه نسخۀ با ارزش در کتابخانۀ وزیری (اهدایی محمّد علی زاهدی) ، نگارش

ص:47

حسین مسرت ، میراث اسلامی ایران ، دفتر هفتم (1377ش) ، ص 731 - 750 .

شصت و هفت نسخۀ خطی نفیس در یزد (کتابخانۀ شخصی آیت اللّه حاج سیّد محمّد مدرسی) ، نگارش سیّد محمّد کاظم مدرسی ، میراث اسلامی ایران ، دفتر هشتم (1377 ش) ، ص 429 تا 466 ، معرفی به ترتیب الفبایی و مجموعه ها در آخر .

فهرست نسخه های خطی تازۀ مدرسۀ نمازی خوی ، میراث اسلامی ایران ، دفتر نهم ، صفحات 73 تا 106 ، شامل معرّفی 57 نسخه خطی .

فهرست نسخ خطی کتابخانۀ سیّد الشهداء علیه السلام ، آشتیان ، صادق حضرتی ، میراث اسلامی ایران ، دفتر دهم ، صفحات 719 - 731 .

فهرست نسخه های خطی مدرسۀ صاحب الامر علیه السلام ، ، صادق حضرتی ، میراث اسلامی ایران ، دفتر دهم ، صفحات 659 - 744 .

فهرست نسخه های خطی مدرسۀ امام صادق علیه السلام ، قزوین ، محمود طیار مراغی ، میراث اسلامی ایران ، دفتر دهم ، صفحات 565 تا 693 ، شامل معرّفی 362 نسخه به ضمیمۀ فهرست کتب و مؤلفین .

شصت و سه نسخۀ دیگر از نسخ خطی تازۀ مدرسۀ نمازی خوی ، میراث اسلامی ایران ، دفتر دهم ، صفحات 755 تا 781.

109 . میراث حدیث شیعه

میراث حدیث شیعه ، (هر شش ماه یک دفتر) ، مهدی مهریزی و علی صدرایی خویی ، دفتر اول تا دهم (1374 تا 1381 ش) .

110 . نشریۀ نسخه های خطی

نسخه های خطّی ، نشریۀ کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران ، زیر نظر محمّد تقی دانش پژوه و ایرج افشار ، انتشارات دانشگاه تهران ، دوازده دفتر ، 1339 - 1362ش ، در دفترهای مختلف این نشریه فهارس متعددی با این مشخصات منتشر شده :

* دفتر اوّل : 1340 ش ، وزیری ، 4 +272 ص ، شامل این مطالب:

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ وزارت امور خارجۀ (قسمت اول) ، ایرج افشار؛

فهرست مجملی از منظومات فارسی ، دکتر مهدی بیانی؛

ص:48

ساقی نامه های خطی ، علینقی منزوی؛

منتخبی از کتابهای فارسی خطی کتابخانۀ ملی فرهنگ، دکتر مهدی محقق؛

وصف نسخی چند از عباس اقبال؛

فهرست پاره ای از کتابهای اخلاق و سیاست به فارسی ، محمّد تقی دانش پژوه.

* دفتر دوم : 1341 ش ، وزیری ، 2 +285 ص ، شامل این فهرستها :

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ خصوصی دکتر اصغر مهدوی ،

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ موزه ایران باستان ،

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ وزارت امور خارجه (قسمت دوم) ،

فهرست نسخه های عکسی کتابخانۀ ملی.

* دفتر سوم : 1342 ش ، وزیری ، 2 +488ص ، شامل این فهرستها:

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ آستانه امامزادۀ عبدالعظیم حسنی در شهرری ،

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ فرّخ مشهد ،

دنبالۀ فهرست نسخه های عکسی کتابخانۀ ملی ،

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ موزۀ ایران باستان ،

فهرست نسخه های خطی کتابخانه های هنرهای زیبای کشور ،

فهرست کتابخانۀ محمود فرهاد معتمد ،

ادامۀ فهرست کتابخانۀ آستانه امامزاده عبدالعظیم حسنی علیه السلام ،

آشنایی با چند نسخۀ دیگر از کتابخانۀ دکتر اصغر مهدوی .

* دفتر چهارم : 1344 ش ، 4 +694 ص ، شامل این فهرستها:

فهرست کتابخانۀ دانشکدۀ ادبیات تبریز ،

فهرست کتابخانۀ موقوفۀ ثقةالاسلام شهید ،

فهرست نسخه های آقای محقق ،

نسخه های آقای واعظ چراندبی ،

کتابخانۀ حاج حسین آقای نخجوانی ،

کتابخانۀ سریزدی ،

ص:49

کتابخانۀ مدرسۀ خان بزرگ یزد ،

کتابخانۀ حاج شیخ علی علومی ،

کتابخانۀ حاجی میرزا حسن محمود آبادی یزدی ،

کتابخانۀ سیّد ابوالفضل سعیدی ریحان یزدی ،

نسخه های آقای محمّد علی فرهمند ،

کتابخانۀ دانشکدۀ ادبیات اصفهان ،

کتابخانۀ امیر کبیر کاشان ،

کتابخانۀ سیّد ابوالرضا کاشانی.

* دفتر پنجم : 1346 ش ، 6 +768 ص ، شامل این فهرستها:

فهرست نسخ خطی عبدالمجید مولوی ،

سی و چهار نسخۀ خطی از چند مجموعۀ خصوصی ،

فهرست کتابخانه های عمومی و خصوصی شیراز ،

کتابخانۀ دانشکدۀ ادبیات اصفهان ،

کتابخانۀ شهرداری اصفهان ،

کتابخانۀ رضویۀ مدرسۀ صدر اصفهان ،

فهرست کتابخانۀ آرامگاه بوعلی همدان ،

کتابخانۀ اعتمادالدولۀ همدان ،

کتابخانۀ اوقاف همدان ،

کتابخانۀ مدرسه دامغانی همدان ،

کتابخانۀ مدرسۀ زنگنۀ همدان ،

نسخه های آقای حاجی ایزدی ،

کتابخانۀ آقای قاسم برنا همدانی ،

نسخه های آقای حاج سیّد نصراللّه بنی صدر همدان ،

نسخه های دکتر جلالی همدان ،

همدان : نسخه های آقای دامغانی و کتابخانۀ آقای کمالی ،

رشت : فهرست کتابخانۀ آقای شاد قزوینی ،

ص:50

آمل : فهرست کتابخانۀ میرزا ابوالحسن پیشنمازی آملی ،

مشهد : فهرست کتابخانۀ آقای کاظم مدیرشانه چی و نسخه های آقای سیّد علی اصغر اصغرزاده ،

فهرست کتابخانۀ میرزا عبدالعظیم خان قریب گرکانی ،

فهرست کتابخانۀ آقای مسعود محتشمی.

* دفتر ششم : 1348 ش ، وزیری ، 4 +698 ص ، شامل این فهرستها:

فهرست قسمتی از کتب خطی کتابخانۀ عبدالحسین بیات ،

فهرست کتابهایی که به دستور شاهزاده محمّد ولی میرزا در یزد ترجمه و تألیف شده ،

کتابخانۀ خاندان آقا میرحسینای قزوینی ،

نسخه های خطی ابراهیم دهگان ،

فهرست نسخه های خطی مجموعه طاهری شهاب ،

چند نسخه از دکتر مهدی بیانی ،

نسخه های سید حسن سادات ناصری.

* دفتر هفتم : 1353 ش ، 6 +812 ص ، شامل این فهرستها:

کتابخانۀ آیة اللّه رضوی در کاشان ،

کتابخانۀ دکتر حسین مفتاح در تهران ،

کتابخانۀ سیّد محمّد علی طباطبایی قاضی تبریزی ،

کتابخانۀ ثقة الاسلام در تبریز ،

نسخه های خطی دکتر رضا صحت ،

نسخه های خاندان اسداللّه خاکپور ،

نسخه های خطی سعید نفیسی ،

نسخه های خطی دکتر علی اکبر فیاض ،

نسخه هایی در یزد ، نسخه های خطی حسن عاطفی ،

نسخه های خطی آقای محمود فاضل ،

ص:51

نسخه های خطی مدرسۀ حاج حسن مشهد ،

نسخه های خطی مدرسۀ عباس قلی خان مشهد ،

نسخه های خطی مجموعه اصغرزاده ،

فهرست کتابهای خطی عبدالوهاب ،

فرید تنکابنی در رامسر ،

نسخه های آقای سیّد محمّد شوشتری در اهواز.

* دفتر هشتم : 1358 ش ، وزیری ، 6 +16 +310 ص ، شامل این فهرستها:

کتابخانۀ عمومی لنین در شهر مسکو ،

نسخه های خطی بنیاد خاورشناسی فرهنگستان شوروی در شهر لنینگراد ،

کتابخانۀ شچدرین در شهر لنینگراد ،

بنیاد نسخه های خطی فرهنگستان گرجستان در شهر تفلیس ،

نسخه های عربی و ترکی گرجستان از روی فهرست گرجی ،

موزۀ هنری گرجستان در شهر تفلیس ،

کتابخانۀ بنیاد خاورشناسی فرهنگستان تفلیس ،

کتابخانۀ دانشگاه لنینگراد .

* دفتر نهم : 1358 ش ، 2 +450 +78 ص ، شامل این فهرستها:

فهرست بنیاد خاورشناسی شهر دوشنبه ،

کتابخانۀ جامی در دانشکدۀ ادبیات شهر دوشنبه ،

کتابخانۀ رودکی ، کتابخانۀ فردوسی در شهر دوشنبه ،

کتابخانۀ آرشیو سمیونوف در بنیاد تاریخ و فرهنگستان علوم تاجیکستان ،

کتابخانه یا گنجینۀ بنیاد خاورشناسی فرهنگستان علوم به نام ابوریحان بیرونی در شهر تاشکند ،

موزۀ نوایی ،

کتابخانۀ دانشکدۀ تاشکند ،

کتابخانۀ دانشگاه سمرقند ،

ص:52

کتابخانۀ مسجد طلا شیخ در شهر تاشکند ،

کتابخانۀ ابو علی سینا در دانشگاه دولتی شهر بخارا ،

گنجینۀ نسخه های خطی و چاپی فرهنگستان علوم آذربایجان در شهر باکو ،

موزۀ تاریخ ادبیات شهر باکو به نام نظامی.

* دفتر دهم : 1358 ش ، 407 +81 ص ، شامل این فهرستها:

نسخه های فارسی و ترکی دانشگاه شیکاگو ،

کتابخانۀ دانشگاه پرنیستون ،

کتابخانۀ دانشگاه شهر آن آربر ،

دانشگاه کلمبیا ،

موزۀ بریتانیا ،

کتابخانۀ دانشگاه لیدن واوترخت ،

کتابخانه های استانبول ،

چند کتابخانۀ هند و سند ،

پراکنده ها ،

دربارۀ چند کتاب ،

موزۀ تاریخ ادیان شهر لنینگراد ،

خانۀ پولیسف خاورشناس ،

برنامۀ دانشکدۀ کتابداری شهر لنینگراد نزدیک رودنوا ،

دنبالۀ فهرست کتابخانۀ شچدرین ،

چند نسخۀ فارسی دیگر از بنیاد نسخه های خطی فرهنگستان .

* دفتر یازدهم و دوازدهم : 1362 ش ، 18 +1036 و 12 +412 ص ، شامل این فهرستها:

فهرست نسخه های خطی دانشگاه لس آنجلس ،

فهرست نسخه های خطی فارسی و عربی کتابخانۀ کالج وادهان در آکسفورد ،

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ حسینیۀ شوشتری های نجف ،

فهرست نسخه های خطی دانشگاه اصفهان ،

ص:53

نسخه های تازه یاب حسن عاطفی ،

فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ رومانی ،

فهرست میکروفیلم ها و عکسها و نسخه های خطی بنیاد فرهنگ ایران .

111 . یادنامۀ محقق طباطبایی

المحقق الطباطبائی فی ذکراه السنویة الاولی ، (مجموعۀ مقالات) ، 3 جلد ، قم ، مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام ، 1417 ق .

در جلد سوم این یادنامه فهرست نسخه های عکسی و میکروفیلم های کتابخانۀ استاد محقق سید عبد العزیز طباطبایی قدس سره معرفی شده است .

ص:54

نام کتابخانه ها

در این قسمت نام کتابخانه هایی که نسخه هایی از آن در فهرستگان معرفی شده ، به ترتیب الفبایی (به همان نامی که در فهرستگان به کار رفته) ذکر و در ذیل نام هر کتابخانه ، نام فهرست یا فهارسی که برای آن کتابخانه تدوین شده درج می شود . (1)شایان ذکر است که مشخصات کتابشناختی این فهارس در بخش قبلی (مصادر و مآخذ) ذکر شده است .

1 . آتشی یزد

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر هفتم ، نسخه هایی در یزد ، بخش اول : نسخه های آتشی ، نگارش سید احمد حسینی ، ص 703 - 708 .

2 . آرامگاه بوعلی . همدان

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ص 326 - 340 ، فهرست کتابخانۀ آرامگاه بوعلی همدان ، نگارش محمّد تقی دانش پژوه .

3 . آستان حضرت عبدالعظیم

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر سوم ص 61 - 83 و 427 - 480 «فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ آستانۀ امامزاده عبدالعظیم حسنی در شهرری» ، محمّد تقی دانش پژوه .

ص:55


1- (1) . اگر یک کتابخانه دارای چند فهرست بوده ، فهرستی که مورد استفاده قرار نگرفته با علامت ستاره (*) مشخص شده است .

4 . آستان قدس رضوی

فهرست آستان قدس

فهرست الفبایی آستان قدس

فهرست اهدایی رهبری

* فهرست نسخه های خطی دو کتابخانۀ مشهد ، 567 -1080 +تصاویر.

5 . آستان معصومیه علیها السلام

فهرست آستان معصومیه علیها السلام ، 2 جلد

فهرست آستان معصومیه علیها السلام دانش پژوه

6 . استادی . رضا

فهرست یکصد و شصت نسخه خطی (1)

آشنایی با چند نسخۀ خطی ، ص 105 - 116 .

7 . اصغر زاده (حاج سید علی اصغر اصغرزاده) . مشهد

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 613 - 617 و دفتر هفتم ص 769 - 771 .

8 . اعتماد الدوله . همدان

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 341 - 364 .

9 . امام جمعۀ زنجان

دلیل المخطوطات ، «مخطوطات مکتبة امام الجمعة فی الزنجان» ، ص 88 - 170 .

10 . امیر کبیر (کتابخانۀ امیر کبیر در باغ فین کاشان)

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر چهارم ، ص 354 - 355 .

ص:56


1- (1) . نسخه های معرفی شده در این فهرست به کتابخانۀ آیت اللّه مرعشی نجفی منتقل شده است .

11 . انجمن آثار ملی (1)

فهرست انجمن آثار ملی

* نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر هفتم ، ص 1 - 6 «نسخه های خطی کتابخانۀ انجمن آثار ملی» .

12 . اوقاف همدان

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 349 .

13 . ایزدی (حاجی ایزدی) .همدان

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 366 - 368 .

14 . برنا(قاسم برنا) . همدان

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 371 - 379 .

15 . بنی صدر (حاج سید نصراللّه بنی صدر) . همدان

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 380 .

16 . بیات (عبدالحسین بیات) . اراک

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر ششم ، ص 63 - 117

* تاریخ تذکره های فارسی ، گلچین معانی ، ذیل بررسی ها و فهرست های مشترک .

17 . بیانی (مهدی بیانی) . تهران

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر اول ، ص 8 - 17 و دفتر ششم ، ص 691 و 695 .

* راهنمای کتاب ، ش 4 ، ص 239 - 244 .

* مجلۀ معهد المخطوطات العربیة ، س 7 ، ش 7 ، ص 3 - 6 .

18 . پژوهشگاه (مؤسسۀ مطالعات فرهنگی) .تهران

فهرستوارۀ مینوی .

ص:57


1- (1) . نام این کتابخانه به انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تغییر یافته است .

19 . پیشنماز آملی (ابوالحسن پیشنماز آملی) . آمل

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 400 - 403 .

20 . تربیت . تبریز (1)

فهرست کتابخانۀ تربیت .

* عالم المکتبات ، ش 8 ، ص 13 - 17 ، «المخطوطات العربیة فی مکتبة تربیت العامة فی تبریز» ، محمّد هادی امینی .

21 . ثامنی . اراک

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 111 - 131 .

22 . ثقةالاسلام . تبریز

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر چهارم ، ص 225 - 328 و دفتر هفتم ، ص 531 - 543 .

23 . جعفری کاشان

فهرست کتابخانۀ جعفری (مخطوط) .

24 . جلالی . (دکتر جلالی) ، همدان

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 382 .

25 . جواد شریف .خوی

فهرست کتابخانۀ شریف خویی (مخطوط) .

26 . جواهری (حبیب جواهری) . همدان

فهرست کتابخانه های رشت و همدان ، ص 1673 - 1685 .

27 . حجت کوهکمری . قم

فهرست کتابخانۀ حجت کوهکمری .

ص:58


1- (1) . نسخه های خطی این کتابخانه به کتابخانۀ ملی تبریز منتقل شده است .

28 . حسینیۀ قمر بنی هاشم . دامغان

فهرست کتابخانۀ قمر بنی هاشم (مخطوط) .

29 . حیدری . مشهد

مجلۀ اندیشۀ حوزه ، شمارۀ 7 (زمستان 1375) ، ص 209 - 218 .

30 . حیدریان (صدیقه حیدریان) . همدان

فهرست کتابخانه های رشت و همدان ، ص 1704 .

31 . خادم حسینی . تبریز

فهرست کتابخانۀ خادم حسینی (مخطوط) .

32 . خاکپور (اسداللّه خاکپور) . تهران

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر هفتم ، ص 566 - 568 .

33 . خاوری (دکتر خاوری) . شیراز

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 267 - 269 .

34 . خانقاه احمدیه . شیراز

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 205 - 297 .

35 . خانقاه نوربخش . تهران

فهرست خانقاه نوربخش

36 . دارالحدیث . قم

فهرست کتابخانۀ دارالحدیث (مخطوط) .

37 . دامغانی . همدان

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 383 - 384 .

ص:59

38 . دانشکدۀ ادبیات اصفهان

ر.ک : دانشگاه اصفهان .

39 . دانشکدۀ ادبیات تبریز

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر چهارم ، ص 323 .

40 . دانشکدۀ ادبیات تهران

فهرست ادبیات تهران .

41 . دانشکدۀ ادبیات مشهد

فهرست ادبیات مشهد

* نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر سوم ، ص 85 - 97 و دفتر پنجم ، ص 912 .

42 . دانشکدۀ الهیات تهران (1)

فهرست الهیات تهران

43 . دانشکدۀ الهیات مشهد

فهرست الهیات مشهد

44 . دانشکدۀ پزشکی شیراز

میراث اسلامی ایران ، دفتر اول ، ص 393 - 444 .

45 . دانشکدۀ حقوق تهران

فهرست حقوق تهران

46 . دانشکدۀ علوم قرآنی ، تهران

مجلۀ وقف میراث جاویدان ، ش 9 ، ص 124 - 131 .

ص:60


1- (1) . نسخه های خطی این کتابخانه به کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران منتقل شده است .

47 . دانشگاه اصفهان (1)

نشریۀ نسخه های خطی، دفتر پنجم ، ص 298 - 308 و دفتر 11 و12 ، ص 880 - 950 .

* نشریۀ دانشکدۀ ادبیات اصفهان ، ش 1 ، ص 301 - 318 «فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ دانشکدۀ ادبیات اصفهان» ، از مرتضی تیموری .

* نشریۀ دانشکدۀ ادبیات اصفهان ، ش 2 و 3 ، ص 123 - 62 «فهرست نسخه های خطی کتابخانۀ دانشکدۀ ادبیات اصفهان ، مجموعۀ صدر هاشمی» ، از مرتضی تیموری .

* نشریۀ دانشکدۀ ادبیات اصفهان ، ش 4 ، «فهرست کتابخانۀ دانشکدۀ ادبیات اصفهان» ، از محمّد تقی دانش پژوه .

48 . دانشگاه تهران

فهرست دانشگاه تهران

فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران

49 . دایرة المعارف بزرگ اسلامی . تهران

فهرست دائرة المعارف

50 . دهگان (ابراهیم دهگان اراکی) . اراک

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 111 - 131 و دفتر ششم ، ص 589 - 592 .

51 . ذکاء (یحیی ذکاء) . تهران

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر سوم ، ص 135 - 140 .

52 . رجایی مغزی ، مشهد

فصلنامۀ تراثنا ، شمارۀ 20 (1410 ق)

ص:61


1- (1) . نام قبلی این کتابخانه ، کتابخانۀ دانشکدۀ ادبیات اصفهان بوده است .

53 . رضوی کاشان (سیّد محمّد حسین علم الهدی رضوی) . کاشان

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر هفتم ، ص 29 - 94 .

54 . روحانی (سیّد مهدی روحانی) . قم

آشنایی با چند نسخه خطی .

55 . روضاتی (سیّد محمّد علی روضاتی) . اصفهان

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 132 - 152 .

فهرست کتابخانۀ روضاتی

56 . زنجانی (سیّد احمد زنجانی) . قم

آشنایی با چند نسخۀ خطی ، ص 189 - 304 .

57 . زند (عباس زند) . همدان

فهرست کتابخانه های رشت و همدان ، ص 1073 - 1716 .

58 . سادات ناصری (حسن سادات ناصری) . تهران

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر ششم ، ص 696 - 698 .

59 . سازمان مدارک فرهنگی (انقلاب اسلامی) . تهران

فهرست سازمان مدارک

60 . سپهسالار (مدرسۀ عالی شهید مطهری) . تهران

فهرست سپهسالار

61 . سلطنتی (کاخ گلستان) . تهران

فهرست سلطنتی ، دینی

فهرست کاخ گلستان ، ادبی و عرفانی .

62 . سعیدی (ابوالفضل سعیدی ریحان یزدی) . یزد

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر چهارم ، ص 459 - 462 .

ص:62

63 . سیّد ابوالرضا . کاشان

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر چهارم ، ص 283 - 480 .

64 . سیّد الشهداء علیه السلام . آشتیان .

میراث اسلامی ایران ، دفتر دهم ، ص 695 - 744 .

65 . سیرلو (حمید سیرلو) . همدان

فهرست کتابخانه های رشت و همدان ، ص 1716 .

66 . شاد قزوینی . رشت

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 394 - 396 .

67 . شاهچراغ . شیراز

فهرست شاهچراغ

* نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر چهارم ، ص 231 - 244 .

68 . شخصی (دارای 230 نسخه)

مجلۀ نور علم ، شمارۀ 54 ، ص 84 - 111 .

69 . شوشتری (سیّد محمّد شوشتری) . اهواز

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر هفتم ، ص 795 - 796 .

70 . شهرداری اصفهان

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 308 - 310 .

71 . شهشهانی (حسین شهشهانی) ، تهران

میراث اسلامی ایران ، دفتر پنجم ، ص 563 - 639

72 . طاهری شهاب . ساری

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر ششم ، ص 613 - 636 .

ص:63

73 . طبسی حائری . قم

مجلۀ نور علم ، شمارۀ 14 ، ص 98 - 113 .

فهرست کتابخانۀ طبسی .

74 . عاطفی (حسن عاطفی) . کاشان

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر هفتم ، ص 721-757 و دفتر 11 و12، ص 951- 955 .

75 . علامۀ محمّد حسین طباطبایی ، قم

مجلۀ تراثنا ، شمارۀ 7 و 8 .

76 . علومی (شیخ علی علومی) . یزد

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر هفتم ، ص 436 - 450 .

77 . علومی (شیخ محمود علومی) . یزد

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر هفتم ، ص 711 - 713 .

78 . عمومی اصفهان (1) (کتابخانۀ فرهنگ اصفهان ، کتابخانۀ امام صادق علیه السلام )

فهرست کتابخانۀ عمومی اصفهان

* نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر چهارم ، ص 473 - 474 و دفتر پنجم ، ص 315 - 322 .

79 . عمومی امام هادی علیه السلام . مشهد

فهرست کتابخانۀ امام هادی علیه السلام

80 . عمومی ساری

مجلۀ وقف میراث جاویدان ، ش 7 ، ص 22 - 123 .

ص:64


1- (1) . نام این کتابخانه در ابتدا «کتابخانۀ عمومی اصفهان» بود که بعداً به «کتابخانۀ فرهنگ اصفهان» و پس از انقلاب اسلامی به «کتابخانۀ امام صادق علیه السلام » تغییر یافت .

81 . عمومی سمنان

فهرست کتابخانۀ عمومی سمنان

82 . عمومی مراغه

فهرست کتابخانۀ عمومی مراغه

83 . عینی (دکتر عینی) . شیراز

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر ششم ، ص 257 - 276 .

84 . غفاری (حسن علی غفاری معاون الدوله) ، تهران

مجلۀ نور علم ، شماره 16

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر ششم ، ص 112 و دفتر پنجم ، ص 717 - 734 .

85 . فاضل خوانساری . خوانسار

فهرست کتابخانۀ فاضل خوانساری

86 . فحول قزوینی ، قم

مجلۀ تراثنا ، شمارۀ دوم ، ص 65 - 95 .

87 . فرخ . مشهد

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر سوم ، ص 85 - 97 .

88 . فروزان مهر . همدان

فهرست کتابخانه های رشت و همدان

89 . فرهاد معتمد (محمود فرهاد معتمد) . تهران

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر سوم ، ص 141 - 476 .

90 . فرهنگ اصفهان

ر .ک : عمومی اصفهان .

ص:65

91 . فرهنگ رشت (1)

فهرست فرهنگ رشت .

* فهرست کتابخانه های رشت و همدان ، ص 1083 - 1238 .

* نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 388 - 396 .

92 . فرهنگ مشهد (2)

* فهرست چهار کتابخانۀ مشهد ، ص 44 - 55 .

فهرست فرهنگ و هنر مشهد

93 . فرید تنکابنی . رامسر

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر هفتم ، ص 773 - 794 .

94 . فیاض (دکتر علی اکبر فیاض) ، تهران (3)

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر هفتم ، ص 695 - 701 .

95 . فیض مهدوی . کرمانشاه

مجلۀ تراثنا ، شمارۀ 9 .

96 . قائینی (شیخ علی فاضل قائینی نجفی) . قم

مجلۀ تراثنا ، ش 49 (ص 121- 166) و ش 50 و 51 (ص 314 - 376) و ش 52 (ص 105 - 143) .

97 . قاضی طباطبایی (شهید سید محمّد علی قاضی طباطبایی) . تبریز

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر هفتم ، ص 511 - 523 .

ص:66


1- (1) . نام این کتابخانه ابتدا به کتابخانۀ عمومی جمعیت نشر فرهنگ رشت ، و بعد از انقلاب اسلامی به کتابخانۀ ملی رشت ، تغییر یافته است .
2- (2) . نام این کتابخانه ، ابتدا به «کتابخانۀ فرهنگ و هنر مشهد» و پس از انقلاب اسلامی به «کتابخانۀ دکتر علی شریعتی» تغییر یافته است .
3- (3) . کتابهای این کتابخانه به کتابخانۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی مشهد منتقل شده است .

98 . قریب گرکانی (عبدالعظیم قریب گرکانی)

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 618 - 657 .

99 . کشفی . اصفهان

دلیل المخطوطات ، ص 44 - 55 .

100 . کمالی همدان

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 385 - 387 .

101 . گلپایگانی . قم

فهرست گلپایگانی ، قدیم

فهرست گلپایگانی ، رایانه ای

فهرست گلپایگانی ، جدید

102 . گوهرشاد . مشهد

فهرست گوهرشاد

* فهرست نسخه های خطی چهار کتابخانۀ مشهد ، ص 58 - 535 +تصاویر.

103 . لاجوردی (سیّد مهدی لاجوردی) .قم

آشنایی با نسخه های خطی ، ص 105 - 117 .

104 . مجلس سنا . تهران (1)

فهرست مجلس سنا

105 . مجلس شورای اسلامی . تهران

فهرست مجلس

106 . محتشمی (مسعود محتشمی) . تهران

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 672 - 673 .

ص:67


1- (1) . نسخه های خطی این کتابخانه به کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی در میدان بهارستان منتقل شده است .

107 . محقق . تبریز

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر چهارم ، ص 229 - 335 .

108 . محقق طباطبایی . قم

یادنامۀ محقق طباطبایی ، ج 3 ، ص 1429 - 1546

109 . محلاتی ، صدرالدین . شیراز

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 297 - 305

110 . محمودآبادی (حسن محمودآبادی) . یزد

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر چهارم ، ص 451 - 458 .

111 . مدیرشانه چی (کاظم مدیرشانه چی) . مشهد

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 584 - 611

112 . مدرسۀ آیت اللّه خویی . مشهد

فهرست مدرسۀ آیت اللّه خویی

113 . مدرسۀ امام صادق علیه السلام . بروجرد

مجلۀ وقف میراث جاویدان ، شمارۀ 21

114 . مدرسۀ امام صادق علیه السلام . چالوس

فهرست مدرسۀ امام صادق علیه السلام

115 . مدرسۀ امام صادق علیه السلام . قزوین (1)

فهرست مدرسۀ امام صادق علیه السلام

116 . مدرسۀ امام عصر(عج) . شیراز

فهرست مدرسۀ امام عصر(عج)

ص:68


1- (1) . این کتابخانه ابتدا در حوزۀ علمیۀ امام صادق علیه السلام قزوین قرار داشته و پس از چند سال به صورت مستقل به نام کتابخانۀ امام صادق علیه السلام به فعالیت خود ادامه داده است.

117 . مدرسۀ امیرالمؤمنین علیه السلام . آران

فهرست مدرسۀ امیرالمؤمنین علیه السلام ، (مخطوط)

118 . مدرسۀ باقریه . مشهد

مجلۀ تراثنا ، ش 22 (ص 66 - 127) و ش 23 (ص 88 - 124) و ش 24 (ص 106 - 126) و ش 25 (ص 87 - 102) .

119 . مدرسۀ جعفریه . قائن

فهرست مدرسۀ جعفریۀ (مخطوط)

120 . مدرسۀ چهل ستون . تهران

آشنایی با چند نسخۀ خطی ، ص 305 - 388 .

121 . مدرسۀ حاج حسن . مشهد

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر 7 ، ص 763 - 765 .

122 . مدرسۀ حجازی ها . قم (1)

مجلۀ نور علم ، ش 52 و 53 ، ص 263 - 304

فهرست مدرسۀ حجازیها

123 . مدرسۀ حجتیۀ . قم

فهرست مدرسۀ حجتیه

124 . مدرسۀ خان بزرگ . یزد

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر چهارم ، ص 433 - 434

125 . مدرسۀ خیرات خان . مشهد

فهرست کتابخانه های رشت و همدان ، ص 1717 - 1797

ص:69


1- (1) . نسخه های خطی این کتابخانه در کتابخانۀ حضرت آیه اللّه گلپایگانی نگهداری می شود .

126 . مدرسۀ دامغانی . همدان

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 349 .

127 . مدرسۀ رضویه . قم

آشنایی با چند نسخۀ خطی ، ص 3 - 104 .

128 . مدرسۀ زنگنه . همدان

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 350 - 351

129 . مدرسۀ سلطانی . کاشان

فهرست مدرسۀ سلطانی (قدیم)

فهرست مدرسۀ سلطانی (جدید) ، (مخطوط)

130 . مدرسۀ سلیمان خان . مشهد

فهرست چهار کتابخانۀ مشهد ، ص 1 - 24

131 . مدرسۀ صاحب الامر (عج) . آشتیان

میراث اسلامی ایران ، دفتر دهم ، ص 659 - 744 .

132 . مدرسۀ صادقیه . سمنان

مجلۀ آینۀ پژوهش ، ش 53 (آذر و دی 1377) ، ص 118 - 125

فهرست مدرسۀ صادقیه (مخطوط)

133 . مدرسۀ صدر . اصفهان

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 311 - 314 .

134 . مدرسۀ صدر . بابل

فهرست مدرسۀ صدر

135 . مدرسۀ عباسقلی خان . مشهد

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر هفتم ، ص 766 - 768

ص:70

136 . مدرسۀ عبدالرحیم خان (سریزدی) . یزد

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر چهارم ، ص 417 - 432

137 . مدرسۀ علوی . خوانسار

مجلۀ آینۀ پژوهش ، شمارۀ 22 (آذر و دی 1372) ، ص 92 - 106 .

138 . مدرسۀ غرب همدان . همدان

فهرست مدرسۀ غرب

* فهرست نسخه های خطی کتابخانه های رشت و همدان ، ص 1241 - 1618 + تصاویر .

139 . مدرسۀ فاضلیه . مشهد

فهرست مدرسۀ فاضلیه

140 . مدرسۀ فتحعلی بیگ (صادقیه) . دامغان

فهرست مدرسۀ فتحعلی بیک (مخطوط)

141 . مدرسۀ فیضیۀ . قم

فهرست مدرسۀ فیضیه ، استادی

* فهرست مدرسۀ فیضیه ، عراقی

142 . مدرسۀ مروی . تهران

فهرست مدرسۀ مروی

143 . مدرسۀ میرزا جعفر . مشهد

فهرست چهار کتابخانۀ مشهد ، ص 25 - 43

144 . مدرسۀ نمازی . خوی

فهرست مدرسۀ نمازی خوی (جلد اول)

ص:71

145 . مدرسۀ نواب . مشهد

فهرست دو کتابخانۀ مشهد ، ص 439 - 562

146 . مدرسۀ ولی عصر(عج) . تبریز

فهرست مدرسۀ ولی عصر (مخطوط)

147 . مدرسی (جواد مدرسی) . یزد

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر چهارم ، ص 468 .

148 . مرعشی . قم

فهرست مرعشی

فهرست عکسی مرعشی

149 . مرکز احیاء میراث اسلامی . قم

فهرست مرکز احیاء

فهرست عکسی مرکز احیاء

150 . مزار روزبهان بقلی . شیراز

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر چهارم ، ص 296 .

151 . مسجد اعظم شهمیرزاد . سمنان

فهرست مسجد اعظم شهمیرزاد (مخطوط)

152 . مسجد اعظم . قم

فهرست مسجد اعظم (قدیم)

فهرست مسجد اعظم (جدید) (مخطوط)

153 . مسجد جامع مراغه

فهرست مسجد جامع مراغه (مخطوط)

ص:72

154 . مسجد جامع ندوشن . یزد

مجلۀ تحقیقات اسلامی ، سال دوازدهم ، ش 1 و 2 ، ص 361 - 382

155 . مسجد جامع عتیق . شیراز

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر چهارم ، ص 207 - 208 .

156 . مسجد شیخ بابا . مراغه

فهرست مسجد شیخ بابا (مخطوط)

157 . معارف . تهران (1)

فهرست معارف

158 . مفتاح (حسین مفتاح) . تهران

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر هفتم ، ص 95 - 510

159 . مقبرۀ سیّد یعقوب . خوی

فهرست مقبرۀ سیّد یعقوب (مخطوط)

160 . ملک تهران

فهرست ملک

161 . ملی تبریز

فهرست ملی تبریز

162 . ملی تهران

فهرست ملی تهران

163 . ملی فارس . شیراز

فهرست ملی فارس

ص:73


1- (1) . کتابهای این کتابخانه به کتابخانۀ ملی تهران منتقل شده است .

164 . موزۀ ایران باستان (موزۀ ملی ایران) . تهران

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر دوم (ص 199 - 218) و دفتر سوم (ص 119 - 125)

فهرست میکروفیلم های موزۀ ملی

165 . موزۀ خوی

فهرست موزۀ خوی (مخطوط)

166 . موزۀ هنرهای تزئینی

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر سوم ، ص 128 - 131

167 . مؤسسۀ دهخدا . تهران

نشریه نسخه های خطی ، دفتر سوم ، ص 1 - 59 و 387 - 426

168 . مولوی (عبدالحمید مولوی) . مشهد

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 8 - 107

169 . مؤید (شیخ حیدر علی مؤید) . قم

فهرست مؤید

170 . مهدوی (دکتر اصغر مهدوی) . تهران

گنشریۀ نسخه های خطی ، دفتر دوم ، ص 62 - 187 و دفتر سوم 481 - 485

171 . میرحسینای قزوینی . قزوین

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر ششم ، ص 334 - 353

172 . میراث فرهنگی سمنان

فهرست میراث فرهنگی سمنان (مخطوط)

173 . مینوی ، مجتبی . تهران

فهرستوارۀ مینوی

ص:74

174 . نجفی . مهدی . اصفهان

فهرست مکتبة النجفی

175 . نجومی (سیّد مرتضی نجومی) . کرمانشاه

دلیل المخطوطات ، ج 1 ، ص 214 - 297

176 . نخجوانی (حسین نخجوانی) . تبریز

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر هفتم ، ص 338 - 353

177 . نورالدین هاشمی حسینی . شیراز

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 286 - 289

178 . واجد . شیراز

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم ، ص 285

179 . واعظ چرندابی . تبریز

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر چهارم ، ص 337

180 . واعظ زادۀ خراسانی . مشهد

مجلۀ مشکوة ، شمارۀ 47 ، ص 210 - 217 .

181 . وزیری . یزد

فهرست کتابخانۀ وزیری

182 . وصال (دکتر وصال) . شیراز

نشریۀ نسخه های خطی ، دفتر پنجم

183 . هدایتی (حاج اسماعیل هدایتی) (1) . قم

مجلۀ تراثنا ، شمارۀ سوم

ص:75


1- (1) . کتابهای این کتابخانه به کتابخانۀ آیت اللّه گلپایگانی منتقل شده است .

184 . هلال آران (امامزاده هلال بن محمّد) . کاشان

مجلۀ وقف میراث جاویدان ، شمارۀ 3 ، ص 56 - 73

فهرست امامزاده هلال (مخطوط)

185 . همراه (رضا همراه) . همدان

فهرست کتابخانه های رشت و همدان ، ص 1690

ص:76

فهرستگان نسخه های خطی

حدیث و علوم حدیث شیعه

جلد اول

درایه و رجال

ص:77

بخش اول : درایه شیعه

درایه شیعه

1 . إرشاد النقاد إلی تیسیر الاجتهاد

(عربی - زیدیه)

از : محمّد بن اسماعیل امیر صنعانی ، سیّد ( 1182 ق)

رسالۀ مختصری است در چند فصل کوتاه ، در توثیق راوی یا تضعیف وی و همچنین بیان این که در ضعیف یا صحیح دانستن روایت ، اجتهاد لازم است یا این که می توان گفته های علمای رجال و حدیث را قبول کرد .

چاپ : در ضمن «مجموعة الرسائل المنیریة» (جلد اوّل ، ص 1 - 47) به چاپ رسیده است .

آغاز : الحمد للّه الذی ذلل صعاب العلوم الاجتهادیه لعلماء الامة .

انجام : و علی آله حمال المعارف و عیبة کل عارف ما اقام الصلاة من عند اللّه و قامت بربها الاشیاء .

نسخه ها

1 . قم ، مرعشی : 5015 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، احمد بن محمّد بن علی بن محمّد بن عامر ، 26 صفر 1167ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 21ر - 29ر » 9 برگ [ فهرست مرعشی : 13 / 211 ] .

2 . أساس المطالب فی الدرایة و المباحث الرجالیة

(عربی)

از : محمّد بن فرج اللّه قاضی دزفولی ، سیّد (قرن 13 ق)

رساله ای است در بعضی مسائل علم درایه ومباحث رجال که مؤلف از درس های شیخ انصاری تقریر و تحریر نموده است . شیخ آقا بزرگ در مصفی المقال عنوان

ص:3

نموده که نسخه ای از این کتاب در قم ، در نزد مرحوم آیة اللّه مرعشی نجفی موجود بوده است .

[ مصفی المقال : 443 ]

3 . اصطلاحات حدیث

(فارسی)

از : مؤلف ناشناخته

مجموعه ای است به فارسی ، شامل موضوعات زیر : 1 - مطالبی برگرفته از « شرح کتاب من لایحضره الفقیه » ملّا محمّد تقی مجلسی در چهار برگ ؛ 2 - مشیخۀ ملّا محمّد تقی مجلسی ، که فقط بخش سند روایات را دارد ، در دو برگ ؛ 3 - فایده ای در بیان معنای اجازه در سه برگ .

نسخه ها

2 . تهران ، سپهسالار : 321 صدر ، نستعلیق ، عماد حسینی کسکری ، بدون تاریخ کتابت ، رساله سوم مجموعه ، « 136پ - 145پ » 10 برگ [ فهرست سپهسالار :

3 / 141 ] .

4 . اصطلاحات المحدثین

(عربی)

از : محمّد زمان بن کلب علی جلایر خراسانی کلایی ، متخلص به ساقی ( 1286 ق)

رسالۀ مختصری است در چهار صفحه ، در بیان اصطلاحات و واژه های مخصوصی که محدّثان در مورد انواع روایات به کار می برند . مؤلف ، از دانشمندان سدۀ سیزدهم هجری است و از دیگر آثارش ، کتاب « النفحات اللاهوتیة » در اخلاق و به فارسی است که دو نسخه از آن در دست است .

آغاز : الحمد للّه و سلامه علی عباده ... الاسماء التی تطلق علی الاحادیث المعتبرة بالاختصاص ثلاث صحاح و حسن و موثق .

انجام : اما المقبول فهو ما یقوم بالقبول .

ص:4

نسخه ها :

3 / 1 . قم ، مرعشی : 8583 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمّد حسن تویه ورودری صوفی ، 1274ق ، رساله سوم مجموعه ، به همراه کتاب النفحات اللاهوتیه همین مؤلف ، « 188پ - 189پ » 2 برگ [ فهرست مرعشی :

22 / 163 ] .

4 / 2 . قم ، مسجد اعظم : 680 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، ضمن جنگ ، « 6صفحه » 3 برگ [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 109 ] .

5 / 3 . تهران ، ملک : 1742 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد زمان بن کلب علی جلائر خراسانی کلایی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، رساله هفتم مجموعه : « 165پ - 166ر » 2 برگ [ فهرست ملک : 5 / 355 ] .

5 . الاُصول الأربعمئة

(عربی)

از : ابو تراب بن محمّد موسوی اصفهانی (قرن 13 ق)

پاسخ به پرسشی است در مورد « اصول اربعمئه » و اهمیت آن و این که روایت های آن ، صحیح و روایت های کتب قدما ، مورد اطمینان است . احتمال می رود که پرسش کننده ، « شیخ محسن بن محمّد رفیع رشتی اصفهانی » باشد که شاگرد مؤلف بوده است .

آغاز : مولای ما تقول فی حکایة اصول الاربعمائة ... سألتنی مسألة و ها انا لست بحاضری الکتب لئن اجبت .

انجام : ولا تحتاج بعد ذلک الی تکلفات الاخباریین فی تصحیح الاخبار .

نسخه ها

6 / 1 . قم ، مرعشی : 2065 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، ابو تراب بن محمّد موسوی اصفهانی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، رساله دوم مجموعه ، « 61ر - 65پ » 5 برگ [ فهرست مرعشی : 6 / 76 ] .

7 / 2 . قم ، مرعشی : 2068 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله دوم مجموعه ، « 85پ - 88پ » 4 برگ [ فهرست مرعشی : 6 / 81 ] .

ص:5

1 اصول علم الحدیث

از : محمّد بن عبد اللّه نیشابوری ، ابو عبد اللّه (حاکم نیشابوری)

ر . ک : معرفة علوم الحدیث .

6 . اقسام خبر به نظم

(فارسی)

از : مؤلف ناشناخته

قطعه کوتاهی است به نظم ، در دوازده بیت ، در اقسام خبر و حدیث .

نسخه ها

8 . قم ، مسجد اعظم : 652 ، محمّد رفیع بن ملا صفات اللّه نائینی ، 1124ق ، رساله سوم مجموعه ، 12 سطر [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 467 ] .

7 . امان الحثیث فی لهو الحدیث

(فارسی)

از : محمّد مهدی بن یحیی قزوینی ، عماد الواعظین (حاج عماد فهرسی) (1355 ق)

رسالۀ مختصری است در علم درایه ، شامل یک مقدمه و فصل و خاتمه . تألیف این رساله در شب هشتم رمضان 1347 پایان یافته و در مشهد به سال 1348ق ، به چاپ رسیده است .

چاپ : مشهد ، چاپ خانۀ نور ، 1348 ق ، سربی ، خشتی ، 69 ص .

[ فهرست نسخه های آستان قدس رضوی ، ج 6 ، ص 639 ؛ الذریعة ، ج 11 ، ص 112 ؛ مشار عربی : 90 ؛ معجم المطبوعات العربیة فی ایران ، رفاعی : 101 ؛ مصفی المقال : 468 ]

8 . أنوار البصائر ، مقدمه ... (درایة الحدیث ، زبدة الرجال)

(عربی)

از : حسن بن محمّد شریف یزدی (شاگرد وحید بهبهانی) (زنده در 1233 ق)

مؤلف ، کتاب مفصّلی به نام أنوار البصائر در دوازده جلد ، در علوم مختلف تألیف

ص:6

نموده و در غرّۀ شوّال 1222 به پایان رسانیده است . تاکنون چند بخش از کتاب ، شناسایی شده که شامل مطالب زیر است :

1 . در حکمت الهی : مؤلف ، این بخش را در سال 1222ق ، نگاشته است (الذریعة ، ج 12 ، ص 27 - 28) .

2 . اصول فقه ، که نسخه ای از این بخش ، در کتاب خانۀ آستان قدس رضوی به شماره 8448 و دو نسخه در کتاب خانۀ سپهسالار ، به شمارۀ 1326 و2548 (فهرست ، ج 3 ، ص 203و204) موجود است .

3 . در کلام و اصول عقاید ، که مؤلف ، نام این بخش را «لب الالباب و فصل الخطاب» قرار داده و سه نسخه از آن ، در کتاب خانۀ مجلس به شمارۀ 3947 و 3385 و 3969 (فهرست ، ج 10 ، ص 1241 و 2082 و 2109) و کتاب خانۀ مدرسۀ سپهسالار ، به شمارۀ 1275 (فهرست ، ج 3 ، ص 203) و کتاب خانۀ مرکزی دانشگاه تهران به شمارۀ 1691 (فهرست ، ج 8 ، ص 248) موجود است .

4 . دو نسخۀ دیگر از این کتاب ، در کتاب خانۀ مدرسۀ سپهسالار موجود است .

نسخۀ اوّل به شمارۀ 2549 که موضوع آن در فهرست ، ذکر نشده است (فهرست ، ج 3 ، ص 204) .

نسخۀ دوم ، به شمارۀ 6347 که در چهار بخش است ، با این عنوان ها :

الف) جزء چهارم از مقدمۀ أنوار البصائر در علم کلام « 2 - 143 » .

ب) جزء چهارم از مقدمه أنوار البصائر در اصول الفقه « 144 - 178 » ؛

ج) وجیزه ای در حجّیت ادلّۀ فقه « 180 - 187 » ؛

د) تعلیقه بر المعالم از همین مؤلف « 190 - 210 » (الذریعة ، ج 6 ، ص 206) .

کتاب خانۀ آیة اللّه مرعشی ، نسخۀ شماره 2569 (فهرست ، ج 7 ص 158) .

5 - درایة الحدیث یا زبدة الرجال ، که به منزلۀ مقدمۀ انوار البصائر است و در این جا معرّفی می شود .

این بخش ، ابوابی است در کلّیات علم رجال و درایة الحدیث و تمیز مشترکات و جز اینها که مؤلف به عنوان مقدمۀ کتاب خود ، أنوار البصائر ، نوشته است که دارای مقدمه ای در بیان احتیاج به علم رجال و یک باب (یازده فصل) در علم درایه است . در برخی از نسخه ها نام مؤلف محمّد بن حسن ذکر شده است .

ص:7

آثار دیگر مؤلف عبارت اند از :

جام جهان نما به فارسی در کلام : مدرسه نمازی ، شماره 557 (فهرست ، ج 1 ، ص 292) و کتاب خانۀ آیة اللّه مرعشی ، شماره 502 (فهرست ، ج 2 ، ص 109) ؛

معاد به فارسی : مدرسۀ نمازی خوی ، شماره 557 (فهرست ، ج 1 ، ص 292 و الذریعة ، ج 21 ، ص 172 و177) که آن را پس از مباحثه ای با شیخ محمّد تقی در کرمانشاه نگاشته است ؛

کتاب الرضاع (الذریعة ، ج 17 ، ص 275) ؛

کتاب الارث (الذریعة ، ج 26 ، ص 37) ؛

تعلیقات علی ابواب المفاهیم (الذریعة ، ج 26 ، ص 212) .

سه نسخۀ دیگر از کتاب أنوار البصائر در کتاب خانۀ دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان موجود است (نشریۀ نسخه های خطّی : ج 11 و 12 ، ص 883 ؛ نامۀ بهارستان ، شماره 2 ، ص 127) .

[ فهرست آستان قدس رضوی 6 / 624 ، الذریعة 12 / 27 و 26 / 58 با عنوان «زبدة الرجال» . ]

آغاز : الحمد للّه والصلوة ... اما بعد فهذه زبدة من الرجال الراوین لاخبار الآل اذکرهم فی هذه الرسالة لاعتمادی علیهم و اضم الی ذلک کلّیات فی درایة الحدیث و فی معرفة التمیز عند الاشتراک .

نسخه ها

9 / 1 . قم ، گلپایگانی : 134 / 18 ، فقط باب اوّل را دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نور محمّد لاریجانی ، 1233ق ، در این نسخه نام مؤلف حسن بن محمّد ذکر شده است ، رساله دوم مجموعه ، 17 برگ [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 1 / 67 ] .

10 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 8638 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 14 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 624 ] .

11 / 3 . قم ، مدرسه حجازیها : 170 / 57 / 8500 ، عنوان معرّفی : اقسام الحدیث ، آغاز :

فوائد فی بیان اقسام الحدیث وانواعه وحدودهما، محمّد بن حسن شریف (مؤلف)، بدون تاریخ کتابت ، رساله سوم مجموعه ، در این نسخه نام مؤلف محمّد بن حسن شریف ذکر شده است ، « 210 - 211 » 2 برگ ، 34 سطر ، 9*17 [ فهرست مدرسه حجازیها ] .

ص:8

9 . الإیجاز (الوجیزة)

(عربی)

از : محمّد جعفر بن سیف الدین شریعتمدار استر آبادی (1263 ق)

رسالۀ مختصری است در قواعد درایه و کلّیات علم رجال ، در ضمن ده مطلب و یک خاتمه . این کتاب ، گزیدۀ اثر دیگر مؤلف به نام لب اللباب است که برای ایجاد سهولت استفادۀ طلاب از کتاب های رجال ، تألیف شده است

[ التراث العربی 450 / 5 با عنوان «الوجیزه» ، الذریعة 2 / 486 ]

آغاز : الحمد للّه علی نواله والصلوة ... اما بعد فیقول ... محمّد جعفر الاسترآبادی ان هذه رسالة علی وجه الایجاز والاجمال فی علم الرجال .

انجام : و منهم الکشی و منهم البرقی و مشایخ الاجازة کثیرة تعلم من ملاحظه کتب الرجال .

نسخه ها

12 / 1 . قم ، دار الحدیث : 363 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، حسین بن محمّد علی شفتی (ساکن قریه نهزم شفت) ، جمعه 14 صفر 1245ق ، کربلای معلا ، رساله دوم مجموعه ، « 116پ - 121ر » 4 برگ ، 19 سطر [ فهرست دار الحدیث ] .

13 / 2 . قم ، مرعشی : 3311 ، نستعلیق ، محمّد جعفر استرآبادی (مؤلف) ، رمضان المبارک 1246ق [ فهرست مرعشی : 9 / 92 ] .

14 / 3 . آران و بیدگل ، امامزاده هلال بن محمّد : 66 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق نازیبا ، بدون نام کاتب ، رمضان المبارک 1246ق ، رساله پنجم مجموعه ، این نسخه در مجله وقف میراث جاویدان با شماره 130 معرّفی شده است ، « 180ر - 183پ » 4 برگ ، 15*21 سم [ مجله وقف میراث جاویدان : 3 / 70 ؛ فهرست امامزاده هلال ] .

15 / 4 . قم ، مرعشی : 3066 ، عنوان معرّفی : الوجیزة ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، آقا بابا بن ملا محمّد مهدی شهمیرزادی (شاهمیرزایی) ، 1256ق ، رساله هشتم مجموعه ، « 166ر - 174پ ، 9 برگ ، 15 سطر ، 10*15 سم [ فهرست مرعشی : 8 / 290 ] .

16 / 5 . تهران ، سپهسالار : 2707 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1258ق ، رساله دوم مجموعه ، « 38پ - 63 » 26 برگ [ فهرست سپهسالار : 3 / 225 ] .

ص:9

17 / 6 . مشهد ، گوهر شاد : 627 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد جعفر خوزانی ، 13 صفر 1268ق ، رسالۀ چهارم مجموعه [ فهرست گوهر شاد : 2 / 741 ] .

18 / 7 . تبریز ، سیّد محمّد علی قاضی طباطبایی : بدون شماره ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 512 ] .

19 / 8 . قم ، دار الحدیث : بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، 23 سطر [ فهرست عکسی دار الحدیث ] .

10 . بدایة الدرایة

(عربی)

از : زین الدین بن علی بن احمد شامی عاملی (شهید ثانی) (965 ق)

رسالۀ کوتاهی است در درایه ، شامل یک مقدمه و چهار باب با این عنوان ها :

مقدمه : فی بیان اصول علم الدرایة و اصطلاحاته (شامل چهار مسئله 1 . الخبر والحدیث ، 2 . المتن و السند ، 3 . اقسام الخبر ، 4 . تقسیم آخر للخبر) ؛

الباب الاوّل : فی اقسام الحدیث ؛

الباب الثانی : فی من تقبل روایته ومن تردّ ؛

الباب الثالث : فی تحمّل الحدیث و طرق نقله ؛

الباب الرابع : فی بعض المصطلحات فی اسماء الرجال و طبقاتهم .

شهید ثانی ، علاوه بر این کتاب ، چند اثر دیگر در حدیث و علوم حدیث دارد ، که عبارت اند از :

« الرعایة فی شرح بدایة الدرایة » که شرح همین بدایة است و بعداً معرّفی خواهد شد .

« غنیة القاصدین فی معرفة اصطلاحات المحدثین » ؛

« فوائد فی الدرایة » ؛

« حاشیة علی خلاصة الأقوال فی علم الرجال» .

شایان ذکر است که برخی دیدگاه های رجالی شهید ثانی ، در کتاب « رجال ابن عذاقة » ، که مؤلف آن معاصر وی بوده ، درج شده است .

چاپ : 1 - تهران، 1310ق 2 - تهران ، المجمع العلمی الاسلامی ، 1404ق ، رقعی ،

ص:10

24 صفحه ؛ 3 - همچنین با تصحیح مجدد در ضمن مجموعه «درایة الحدیث» در مؤسسه دارالحدیث در دست انتشار است . ترجمۀ فارسی این کتاب ، که آقای محمّد افتخار زاده ترجمه نموده ، در ضمن کتاب «روش شناخت سنت و تاریخ اسلام» ص 255 - 310 به چاپ رسیده است .

[ الذریعة : 3 / 58 ؛ معجم المطبوعات العربیة فی ایران : 283 ]

آغاز : نحمدک اللهم علی البدایة فی الدرایة والروایة ... وبعد فهذا مختصر فی علم درایة الحدیث .

انجام : فهذه جملة موجزة فی الاشاره الی مقاصد هذا العلم ، فمن اراد الاستقصاء فیها مع ذکر الامثلة فلیراجع الکتب المفصّلة .

نسخه ها :

20 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : 1044 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، شریف رامدی ، 967ق ، رساله دوم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 5 / 1661 ] .

21 / 2 . قم ، محقق طباطبایی : عکس 191 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قبل از 969ق ، با امضای پدر شیخ بهایی در 969ق [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1479 ] .

22 / 3 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9889 ، نسخ ، محمّد بسطامی ، 1010ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 84 ] .

23 / 4 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 711 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، علی رضا بن محمّد غیاث شولستانی ، 1068ق ، رساله اوّل مجموعه ، « 1پ - 13ر » 13 برگ [ فهرست مجلس : 23 / 24 ] .

24 / 5 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 9384 ، علی بن مجد الدین حسینی ، قرن 11ق ، رساله هفتم مجموعه ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 4022 [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 3 / 31 ] .

25 / 6 . همدان ، کمالی : بدون شماره ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، صفر 1124ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 5 / 386 ] .

26 / 7 . تهران ، دانشکده الهیات : 801 ، نستعلیق ، ابراهیم بن عباس خراسانی ، 10 رجب 1227ق ، رساله دوم مجموعه ، « 107پ - 112پ » 6 برگ [ فهرست الهیات تهران :

1 / 397 ] .

ص:11

27 / 8 . قم ، گلپایگانی : 193 / 22 ، از اوّل افتادگی دارد ، تحریری ، علی بن محمّد رضا ابرقوهی ، غره محرم الحرام 1244ق ، مقابله وتصحیح شده ، رساله اوّل مجموعه ، « 1ر - 72پ » 72 برگ ، 15 سطر ، 11*17 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 2 / 246 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

28 / 9 . قم ، مرعشی : 6658 ، نستعلیق ، سیّد محمّد بن علی اردکانی یزدی ، 1245ق ، رساله هشتم مجموعه ، « 190ر - 198ر » 9 برگ [ فهرست مرعشی : 17 / 222 ] .

29 / 10 . قم ، مرعشی : 6482 ، آغاز : برابر نمونه ، حسن بن کاظم بواناتی ، 1265ق ، « 1پ - 4ر » 4 برگ [ فهرست مرعشی : 17 / 75 ] .

30 / 11 . یزد ، وزیری : 2085 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد کریم ، 1266ق ، رساله سوم مجموعه ، « 1 - 23 » 23 برگ [ فهرست کتاب خانه وزیری : 4 / 1159 ] .

31 / 12 . تهران ، مدرسه مروی : 720 ، عنوان معرّفی : درایه ، اسماعیل سمنانی ، 1285ق، رساله هشتم مجموعه [ فهرست مدرسه مروی : 303 ] .

32 / 13 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9753 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1298ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 84 ] .

33 / 14 . قم ، گلپایگانی : 39 / 12 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق شکسته ، بدون نام کاتب ، 1306ق ، رساله چهارم مجموعه ، « 115پ - 182پ » 68 برگ ، 15 سطر ، 18*23 سم [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

34 / 15 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7676 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست آستان قدس : 6 / 590 ] .

35 / 16 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4903 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله سیزدهم مجموعه ، « 108ر - 110پ » 3 برگ [ فهرست مجلس : 14 / 123 ] .

36 / 17 . تهران ، دانشگاه تهران : 821 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله سوم مجموعه ، « 4پ - 8پ » 5 برگ [ فهرست دانشگاه تهران :

5 / 1660 ] .

37 / 18 . تهران ، دانشگاه تهران : 9255 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله ششم مجموعه ، « 7ر - 16ر » 10 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 17 / 332 ] .

ص:12

38 / 19 . قم ، گلپایگانی : 86 / 31 / 6206 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، پس از اتمام رساله ابیات عربی در رجال شامل بیان عده کافی و طرق صدوق و شیخ طوسی و اصحاب اجماع با این سر آغاز : اربعة اربعة و خمسة * عنی الکلینی بلفظ العدة ، رساله سوم مجموعه ، « 266ر - 268پ » 3 برگ ، 19 سطر [ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

39 / 20 . تهران ، سپهسالار : 2712 ، نسخ ، میرزا محمّد حسین بحرینی منشی ، بدون تاریخ کتابت ، از روی خط مؤلف ، 142 برگ [ فهرست سپهسالار : 3 / 245 ] .

40 / 21 . تهران ، دانشکده الهیات : 561د ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله چهارم مجموعه ، « 81پ - 91پ » 11 برگ [ فهرست الهیات تهران :

1 / 329 ] .

41 / 22 . شیراز ، ملی فارس : 381 ، عنوان معرّفی : علم درایه و مصطلحات حدیث ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله اوّل مجموعه ، 11 برگ [ فهرست ملی فارس : 1 / 357 ] .

42 / 23 . قم ، مدرسه حجازیها : 80 / 57 / 8410 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله دوم مجموعه ، « 9 - 16و41 - 56 » 24 برگ ، 19 سطر ، 15*22 [ فهرست مدرسه حجازیها ] .

43 / 24 . مشهد ، حیدری : 31 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله هشتم مجموعه [ مجله اندیشه حوزه : 7 / 213 ] .

11 . تحریر بیان الأخبار التی فی أوّل الاستبصار (شرح مقدمۀ استبصار)

(عربی)

از : سعید بن هبة اللّه راوندی ، ابو حسین (قطب الدین) (573 ق)

شیخ طوسی در آغاز کتاب « الاستبصار » ، بحث کوتاهی دربارۀ خبر متواتر و غیر متواتر و همچنین علاج خبرهای متعارض، بیان نموده است.قطب راوندی در این رسالۀ کوتاه ، مطالب شیخ طوسی را در اوّل الاستبصار شرح نموده است . قطب راوندی ، رسالۀ دیگری نیز در این زمینه دارد به نام رسالة فی أحوال الأخبار ، که اصل آن در دست نیست ، ولی مختصر آن با عنوان « مختصر رسالة فی أحوال الأخبار»،موجود است.گویا رسالۀ حاضر،همان «رسالة فی أحوال الأخبار» است.

ص:13

آغاز : اما بعد حمد اللّه الذی خلقنا وعلمنا البیان ... فانی اذکر خلاصة ما فی الفصل الاوّل من کتاب الاستبصار ثم شرحها ... علی ما هو مذهب خ (الشیخ) فی عمله بالاخبار واتبع ذلک ایضا ما اختاره المرتضی و هو خیر الاختیار ... فصل اعلم ان الاخبار المتواترة توجب العلم والعمل علی الاطلاق .

انجام : فصل والعلوم التی یحصل عند الاخبار المتواترة لکل عاقل مکتسبة عند الشیخ المفید و ذهب المرتضی الی تقسیم ذلک ... واذا صحت هذه الجملة فی صفة الخبر الذی لابد ان یکون المخبر به صادقاً ... فانها صحیحة علی ما قدمناه و الحمد للّه وحدها و صلی اللّه علی سیدنا محمّد و آله و سلم .

نسخه ها :

44 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : 2694 ، افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، محمّد باقر بن شیخ عبد اللّه جزایری شیرازی ، 1044ق ، رساله دوم مجموعه ، « 248ر و پ » 1 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 10 / 1578 ] .

45 / 2 . تهران ، دانشگاه تهران : 3279 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، در فهرست دانشگاه تهران این کتاب به وحید بهبهانی نسبت داده شده که درست نیست ، رساله دوم مجموعه ، « 40پ - 45پ » 6 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 11 / 2239 ] .

46 / 3 . قم ، مسجد اعظم : 1822 ، عنوان معرّفی : شرح مقدمه استبصار ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله چهارم مجموعه [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 525 ] .

12 . تحفة الإخوان

(فارسی)

از : محمّد سعید واعظ مرندی (قرن 11 ق)

رسالۀ مفصّلی است در مباحث متفرّقه که بخشی از آن دربارۀ درایه است . این رساله در یک مقدمه و سه فایده و یک خاتمه تنظیم شده و عنوان بخش های آن عبارت اند از :

مقدمه در بیان اموری که به فواید سه گانه تعلّق دارد ؛

فایدۀ اوّل در دانستن اصطلاحات اهل حدیث ؛

ص:14

فایدۀ دوم در شناختن مجتهدان و پاره ای از کتاب های ایشان . مؤلف در این بخش ، شرح حال چهل نفر از دانشمندان مشهور شیعه (بیست نفر از متقدّمان و بیست نفر از متأخّران) را به طور خلاصه درج نموده است ؛

فایدۀ سوم در رموز ائمه (علیه السلام) و بعضی از علما .

خاتمه در نکته های متفرّقه بر سبیل موعظه دارای دوازده مطلب . خاتمۀ این رساله از اصل آن ، مفصّل تر است و مؤلف مطالبی به تفصیل در پند و اندرز و موعظه و شکایت از واعظان عصر خویش در آن آورده است .

مؤلف از شاگردان شیخ بهایی است و در کتابش شرح حال شیخ بهایی و میرداماد را نیز ذکر نموده است .

[ الذریعة : 3 / 415 ]

آغاز : شکر و سپاس و ثنا و حمد و ستایش ما لا یحصی مر واجب الوجودی را سزاست که به امر کاف و نون ما سوای ذات مقدس .

انجام : و نامۀ اعمال او را از سیئات پر کردیم و شرمندگی بردیم سبحان ربک رب العزة عما یصفون و سلام علی المرسلین و الحمد للّه رب العالمین .

نسخه ها :

47 / 1 . قم ، مرعشی : 1833 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، احمد بن محمّد طاهر ، 10 شعبان 1226 - 1232ق ، رساله دوم مجموعه ، « 19پ - 46ر » 28 برگ ، سابقه :

کتابخانه دار الحدیث : عکسی [ فهرست مرعشی : 5 / 217 ] .

48 / 2 . قم ، گلپایگانی : 130 / 34 / 6760 ، آغاز : برابر نمونه ، تحریری ، محمّد رضا ، سه شنبه 15 شوال 1266ق ، رساله اوّل مجموعه ، « 1پ - 112ر » 112 برگ ، 13 سطر ، 17*21 سم ، سابقه : کتابخانه دار الحدیث : عکسی [ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1 تحفة القاصدین فی معرفة اصطلاحات المحدثین (عربی)

از : محمّد بن علی بن ابی جمهور احسایی

ر . ک : رسالة فی الدرایة .

ص:15

13 . ترجمة صفویة فی الملة المصطفویة

(فارسی)

از : محمود بن علی ، میرزا (قرن 11 ق)

مؤلف بنا داشته کتاب من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق را به دستور شاه صفی به فارسی ترجمه نماید ، ولی فقط مقدمۀ کتاب و بخشی از کتاب طهارت را ترجمه نموده است . مؤلف از شاگردان میرداماد است و در فهرست نسخ خطی کتاب خانۀ آیة اللّه مرعشی (ج 20 ، ص 299) نام وی میرزا محمود بن میرزا علی (ق 11 ق) ذکر شده است . مؤلف در این مقدمه به طور مختصر در علم درایه و علوم حدیث ، بحث نموده است .

آغاز : بلکه بعضی از خواص را اخذ واستفاده از آن به سهولت میسر نبود لذا خاطر دریا مقاطر ملکوت ناظر ... .

نسخه ها :

49 / 1 . قم ، مرعشی : 7970 ، جزء اوّل و دوم کتاب و تا احکام حیض ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 21 محرم 1057ق ، 383 برگ [ فهرست مرعشی :

20 / 299 ] .

50 / 2 . قم ، مرعشی : 4055 ، فقط مقدمه در درایه را دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، اسماعیل بن محمّد کریم تبریزی ، 1216ق ، رساله چهارم مجموعه ، « 26ر - 36پ » 11 برگ [ فهرست مرعشی : 11 / 57 ] .

51 / 3 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7540 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله چهارم مجموعه ، « 46ر - 54ر » 9 برگ [ فهرست مجلس : 26 / 39 ] .

14 . تعلیقات توضیح المقال

(عربی)

از : حسین بن محمّد تقی نوری طبرسی ، میرزا (1320 ق)

تعلیقاتی است بر توضیح المقال ملا ّ علی کنی . نوری در این تعلیقه ، شرح حال شصت تن از مؤلفان علم رجال را که ملا ّ علی کنی نام آنها را ذکر ننموده ، بیان کرده است . این تعلیقه در پایان چاپ دوم (چاپ سنگی) توضیح المقال به چاپ رسیده است . [ مصفی المقال : 159 ]

ص:16

15 . تلخیص المقال فی ما له دخل فی علم الدرایة و الرجال

(عربی)

از : فتاح بن اسماعیل حسینی ، سیّد (قرن 14 ق)

گزیده ای است از پنج مقدمۀ منتهی المقال که مرتبط با علم درایه و رجال می باشد .

نسخه های این رساله در بخش رجال ، ذیل عنوان بالا معرّفی شده است .

16 . تمیمة الحدیث فی علم الدرایة

(عربی)

از : ابو الفضل بن ابو القاسم کلانتر نوری تهرانی ، حاج میرزا (1316 ق)

شیخ آقا بزرگ تهرانی ، نسخۀ اصل این کتاب را در کتاب خانۀ مؤلف و در نزد پسر وی ملاحظه نموده است .

[ الذریعة : 4 / 435 ؛ مصفی المقال : 33 و 34 ]

17 . تنقیح المقال فی کیفیة طریق الاستدلال

(عربی)

از : حسن بن عباس بن محمّد علی بلاغی نجفی کربلائی (قرن 12 ق)

مؤلف پس از آن که از نگاشتن کتاب منتهی الوصول إلی علم الاُصول فراغت یافت ، کتاب حاضر را در شناخت سقیم و صحیح و مستقیم از اخبار نوشت تا دستوری قاطع برای مجتهدان باشد . این کتاب در واقع ردّ بر اخباریان است و در یک مقدمه و سیزده باب تنظیم شده که عناوین آن چنین است :

المقدمة : فی معنی الحدیث ؛

الباب الاوّل : فی انقسام الحدیث و الخبر و السنة و الاثر ؛

الباب الثانی : فی بیان احکام السنة ؛

الباب الثالث : فی حکم المتواتر فی السنة ؛

الباب الرابع : فی اخبار الآحاد ؛

الباب الخامس : فی تحقیق ما ذهب الیه الاخباریون و المجتهدین ؛

الباب السادس : فی علة العدول عن مصطلح القدماء ؛

الباب السابع : فیما یشترط فی الراوی ؛

ص:17

الباب الثامن : فی معنی العدالة ؛

الباب التاسع : فی جواز روایة الحدیث بالمعنی ؛

الباب العاشر : فی التعادل و الترجیح بین الاخبار المتعارضة ؛

الباب الحادی عشر : فی بیان طریقة المحدثین ؛

الباب الثانی عشر : فیما یشترط للراوی فی تحمل الروایة ؛

الباب الثالث عشر : فی فوائد مهمة یستدعی المقام ذکرها .

[ الذریعة : 4 / 466 ]

آغاز : انمی اصل فرعه معالم الدین وابهی فرع ثمرته تهذیب اخلاق العارفین حمد من استدل علی وجوب وجوده بالادلة القاطعة والبراهین .

انجام : و علی بن الحسن علی ما ذکره البعض و حیث یشتبه الامر یرجع الی الترجیح بالقرائن او الوقف .

نسخه ها :

52 / 1 . قم ، مرعشی : 6322 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رساله اوّل مجموعه ، « 1پ - 80پ » 80 برگ [ فهرست مرعشی :

16 / 289 ] .

53 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 1364 ، آغاز : برابر نمونه ، حسین علی بن محمّد حسین ، 1357ق ، مقابله و تصحیح شده ، رساله دوم مجموعه ، 35 برگ [ فهرست اهدایی رهبری : 367 ] .

18 . توضیح المقال فی علم الدرایة و الرجال

(عربی)

از : علی بن قربان علی کنی طهرانی ، ملا (1306 ق)

رسالۀ مفصّلی است در علم درایه و رجال ، حاوی مقدمه ای در سه امر و سه باب (هر بابی در چند فصل)و خاتمه ای . مؤلف در پایان ، شرح حال کوتاهی از شصت نفر از مصنّفان در علم رجال را آورده و شرح حال خودش را نیز در آخر ، ذکر نموده است . بعد از چاپ اوّل کتاب ، محدث نوری ، شرح حال شصت نفر دیگر از مؤلفان در علم رجال را بر آن افزود که مؤلف ، آنها را در آخر چاپ دوم ، اضافه کرده است .

ص:18

چاپ : تهران (چاپ سنگی)چاپ اوّل 1299ق ، چاپ دوم 1302ق ، این کتاب با تحقیق و تصحیح مجدد توسط آقای محمّد حسین مولوی ، از سوی مؤسسه دار الحدیث در قم در دست انتشار است .

[ معجم المطبوعات العربیة فی ایران : 289 ؛ الذریعة : 4 / 499 ؛ مصفی المقال :

333 ]

آغاز : حمدله ، اما بعد فالکلام فی علم الرجال علی وجه الاستعجال ، فیتقضی رسم مقدمة و ابواب و خاتمة.

انجام : و فی القضاء مجلدان و الآن انا فی ثالثهما فی بقیته مع الشهادات ادخلها الفصل بکتابة هذه الرسالة بالتماس ... .

نسخه ها :

54 / 1 . قم ، سیّد احمد زنجانی : 25 ، بخشی از کتاب ، شکسته و نسخ ، بدون نام کاتب ، 1309ق ، رساله دوم مجموعه ، « 51ر - 52پ » 2 برگ [ آشنایی با چند نسخه خطّی : 199 ] .

55 / 2 . قم ، مسجد اعظم : 1825 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، سیّد علی بن احمد بن عبد الباقی حسنی حسینی کاشانی ، جمادی الثانی 1321ق ، 81 برگ ، سطور مختلف ، 18*22 سم ، سابقه : کتابخانه دار الحدیث : عکسی [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 96 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید : مخطوط ] .

56 / 3 . تهران ، دانشکده الهیات : 126ج ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله دوم مجموعه [ فهرست الهیات تهران : 1 / 501 ] .

19 . جامع المقال فی ما یتعلق بأحوال الحدیث و الرجال (الدرایة لمعرفة الروای

و الروایة ، مشترکات الرجال)

(عربی)

از : فخر الدین بن محمّد علی طریحی رماحی نجفی (1087 ق)

کتاب معروفی است در علم حدیث و درایه ، شامل یک مقدمه و دوازده باب و یک خاتمه که تألیف آن در جمادی الثانی 1053 ق به پایان رسیده است . عنوان باب های کتاب چنین است :

ص:19

مقدمه : فی معنی الحدیث و الاثر و السنة ؛

الباب الاوّل : فیما لابدّ للمحدث من معرفته فی السند ؛

الباب الثانی : فی بیان احکام ما تقدم ؛

الباب الثالث : فی شروط الراوی فی الروایة من الرواة ؛

الباب الرابع : فی العدالة المحتاج الیها ؛

الباب الخامس : فی بیان اختلاف الحدیث ؛

الباب السادس : فی الباعث علی العدول عن مصطلحات القدماء ؛

الباب السابع : فیما لابد للراوی منه فی تحمل الروایة ؛

الباب الثامن : فی کیفیة الروایة و جواز نقل الحدیث بالمعنی ؛

الباب التاسع : فی طریقة المحدّثین فی الاسناد ؛

الباب العاشر : فیما یتوقّف علیه قراءة الحدیث من العلوم ؛

الباب الحادی عشر : فی کیفیة کتابة الحدیث و تدریسه و قرائته ؛

الباب الثانی عشر : فی ذکر المهم من اسماء الرجال و طبقاتهم . این باب شامل چند فایده است بدین ترتیب :

الفائدة الاولی : شامل سه قسم : 1 . فی استعلام من اشترک فی الاسم فقط ، 2 . فی استعلام من اشترک فی الاسم و الاب معا، 3 . فی بیان الکنی و الانساب، در سه باب و یک تذنیب .

الفائدة الثانیة : فی بیان اصل النسبة و معرفة الانساب و الالقاب ، شامل دو بخش :

1 . نسبت ها به شهرها و قبایل 2 . القاب و انساب .

الفائدة الثالثة : فی معرفة الصحابی ؛

الفائدة الرابعة : فی معرفة طبقات الرواة ؛

الفائدة الخامسة : فی معرفة من تشارک فی الاخوة ؛

الفائدة السادسة : فی معرفة من اجتمعت العصابة علی تصدیقهم ؛

الفائدة السابعة - الفائدة الاحدی عشر : چند فایده کوتاه در درایه ؛

الفائدة الثانیة عشر : فی بیان تاریخ ولادة الرسول و الائمّة علیهم السلام و فرق الشیعة ؛

الخاتمه : فی ذکر اربعة امور (1 . تعداد احادیث کتب اربعه ، 2 . فی بیان تاریخ

ص:20

وفات بعض المشایخ ، 3 . بیان من روی عنهم المشایخ الاربعة ، 4 . فی ذکر ما وصل الینا من التوقیعات فی حق بعض المشایخ من المحدّثین) .

چاپ : تهران : کتابفروشی جعفری ، 1374 ق

[ الذریعة : 5 / 73 ؛ مشار عربی : 246 ؛ التراث العربی : 2 / 197 ]

آغاز : اما بعد حمد اللّه الهادی الی الرشاد ... فیقول ... لما کان العلم بالاحکام الشرعیة و المسائل الفقهیة.

انجام : و هذا اوفی مدح و تزکیة وازکی ثناء و تطریة یقول امام الامة و خلف الائمة علیهم السلام و الصلاة . انتهی کلامه و هو کما قال رحمه اللّه تعالی . تمت الدرایة.

نسخه ها :

57 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : 3436 ، نسخ ، خیر الدین خراسانی ، 8 جمادی الثانی 1053ق ، رساله اوّل مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 11 / 2448 ] .

58 / 2 . قم ، گلپایگانی : 90 / 6 ، بدون نام کاتب ، 1053ق ، 139 برگ [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ] .

59 / 3 . تهران ، دانشگاه تهران : 1844 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد بن اسماعیل بن محمّد حسینی نجفی ، 9 صفر 1059ق ، 123 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی :

عکس 28 [ فهرست دانشگاه تهران : 8 / 441 ؛ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 31 ] .

60 / 4 . قم ، گلپایگانی : 153 / 7 / 1253 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، عیسی بن محمّد امین کاظمی جزائری ، 20 رمضان المبارک 1075ق ، در حاشیه تصحیح و نسخه بدل آورده شده است ، رساله دوم مجموعه ، « 144پ - 240ر » 96 برگ ، 20 سطر [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

61 / 5 . مشهد ، مدرسه نواب : 4 رجال ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1076ق ، نظام الدین محمّد بن محمّد فاضل در 1078ق آن را مقابله کرده ، با حواشی (منه) [ فهرست دو کتاب خانه مشهد : 547 ] .

62 / 6 . قم ، مرعشی : 9882 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 10 ربیع الاوّل 1095ق ، 106 برگ [ فهرست مرعشی : 25 / 180 ] .

63 / 7 . مشهد ، مدرسه سلیمان خان : 108 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رساله اوّل مجموعه [ فهرست چهار کتاب خانه مشهد : 18 ] .

ص:21

64 / 8 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9079 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد زمان بن میر حسین نقوی سبزواری ، 1105ق ، 129 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 599 ] .

65 / 9 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1625 ، نستعلیق ، محمّد صادق بن محمّد کاظم پریشانی ، 1130ق ، 91 برگ [ فهرست الهیات مشهد : 3 / 748 ] .

66 / 10 . تهران ، دانشکده ادبیات : 87 - ج ، نسخ ، محمّد محسن ، ربیع الثانی 1165ق ، با حواشی ، 106 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 151 ] .

67 / 11 . قم ، مسجد اعظم : 3327 ، از باب پنجم تا آخر کتاب ، از آغاز افتادگی دارد ، آغاز : الخامسة فی معرفة الالفاظ المتداوله فی الجرح و التعدیل بین المحدثین و علماء الرجال فمن الالفاظ التعدیل قولهم عدل او ثقة او حجة او صحیح الحدیث او متقن، نستعلیق، ادریس بن حسین حسینی موسوی، 21 رمضان المبارک 1188ق، کربلا، در حاشیه تصحیح شده است ، رساله دوم مجموعه ، « 60ر - 104ر » 45 برگ، 17*21سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 623 ؛ فهرست مسجد اعظم، جدید ] .

68 / 12 . اصفهان ، دانشگاه اصفهان : 81(16674) ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 11 و 12 / 889 ] .

69 / 13 . تهران ، دانشگاه تهران : 989 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، مهدی بن عبد المراد ، 1216ق ، رساله پنجم مجموعه ، 15 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 5 / 1666 ] .

70 / 14 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 1057 ، زین العابدین بن محمّد خوانساری ، 1224ق ، رساله دوم مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 329 ] .

71 / 15 . تهران ، دانشگاه تهران : 191 ، آغاز : الباب الثانی عشر فی ذکر المهم من اسماء الرجال وطبقاتهم ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 21 جمادی الثانی 1225ق ، 99 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 555 ] .

72 / 16 . قم ، مدرسه فیضیه : 901 ، نسخ ، معصوم بن حاج ابراهیم ، 1226ق ، رساله دوم مجموعه ، 60 برگ [ فهرست مرعشی : 2 / 36 ] .

73 / 17 . قم ، گلپایگانی : 121 / 22 / 4401 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد رضا بن محمّد حسین خوانساری ، 1233ق ، رساله دوم مجموعه ، « 76پ - 136ر » 61 برگ ، 25 سطر ، 15*21 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 2 / 226 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

ص:22

74 / 18 . قم ، مرعشی : 7163 ، نسخ ، حسن بن ابو المعصوم گلپایگانی کوکدی ، 1236ق ، رساله اوّل مجموعه ، 205 برگ [ فهرست مرعشی : 18 / 306 ] .

75 / 19 . تهران ، ملک : 3507 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1244ق ، رساله سوم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 462 ] .

76 / 20 . تبریز ، ملی تبریز : 3216 ، آغاز : الواقع فإذا فرغ من تمییز الرجل الراوی ، نسخ ، عباس بن محمّد لنجانی اصفهانی ، 1246ق ، 65 برگ [ فهرست ملی تبریز :

3 / 1093 ] .

77 / 21 . قزوین ، مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 136 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1272ق ، رساله اوّل مجموعه [ میراث اسلامی ایران : 10 / 655 ؛ فهرست مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 1 / 324 ] .

78 / 22 . تهران ، ملک : 3562 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رساله اوّل مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 489 ] .

79 / 23 . تهران ، دانشکده الهیات : 806د ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رساله دوم مجموعه ، « 140پ - 150ر » 11 برگ [ فهرست الهیات تهران : 1 / 398 و504 ] .

80 / 24 . مشهد ، کاظم مدیر شانه چی : بدون شماره ، نسخ ، محمّد صادق پریشانی ، 1310ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 5 / 593 ] .

81 / 25 . قم ، مرعشی : 3266 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 107 برگ [ فهرست مرعشی : 9 / 55 ] .

82 / 26 . قم ، مرعشی : 5777 ، نسخ ، علی نقی بن اسماعیل موسوی ، بدون تاریخ کتابت ، رساله اوّل مجموعه ، « 1پ - 91پ » 91 برگ [ فهرست مرعشی :

15 / 163 ] .

83 / 27 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 837 ، سیّد احمد بن محمّد رضا حسینی خوانساری ، بدون تاریخ کتابت ، رساله چهارم مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 301 ] .

84 / 28 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 14467 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله اوّل مجموعه ، « 1پ - 61ر » 61 برگ [ فهرست مجلس :

38 / 613 ] .

ص:23

85 / 29 . تهران ، دانشگاه تهران : میکروفیلم 6030 ، نبذی از جامع المقال درباره کتابهای فقیه واستبصار وکافی وتهذیب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله دوم مجموعه ، 266 برگ [ فهرست میکرو فیلمهای دانشگاه تهران : 3 / 193 ] .

86 / 30 . قم ، مسجد اعظم : 832 ، عنوان معرّفی : فائدتان ، فقط دو فایده آخر از کتاب را شامل است ، آغاز : فائدة الحادیة عشر فی بیان الکنی و الالقاب یعبر بها عن الرسول و الائمة علیهم السلام فی الاخبار منها ابو القاسم کنیة صلی اللّه علیه و آله و یستعمل ذکرها فی محمّد بن الحسن المهدی علیه السلام ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله دوم مجموعه ، « 30پ - 34ر » 7 برگ ، 16*21 [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 480 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

87 / 31 . تهران ، ملک : 3482 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله سوم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 457 ] .

88 / 32 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2314 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، عناوین شنگرف ، تصحیح شده و در پایان علامت بلاغی بدون نام با نسخه ای مغلوط آمده است ، در برگ اوّل مهر بیضوی محمّد باقر بن زین العابدین الموسوی مشهود است ، 128 برگ ، 19 سطر ، 5 / 14*3 / 21 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

89 / 33 . مشهد ، مدرسه سلیمان خان : 115 ، باب دوازدهم ، نسخ ، محمّد فاضل بن محمّد مهدی مشهدی ، بدون تاریخ کتابت ، رساله دوم مجموعه [ فهرست چهار کتاب خانه مشهد : 20 ] .

20 . جواهر الکلمات فی ما یتعلق بأحوال الرواة

(عربی)

از : احمد بن محمّد مفید هزار جریبی (قرن 13 ق)

قواعدی است در شناخت احوال راویان حدیث و چگونگی تشخیص راوی مورد اعتماد یا غیر معتمد و دیگر قواعدی که در علم رجال بدان نیاز است . همچنین انواع خبر از جهت سند یا متن ، به صورت استدلالی با نقل نظر علمای معروف و ردّ و ایراد بر آنها ، در یک مقدمه و چند مقصد بیان شده است با این عنوان ها :

ص:24

مقدمه : در سه مطلب در تعریف و موضوع و فایدۀ علم رجال ؛

مقصد اوّل : در تقسیم خبر واحد ؛

مقصد دوم : در انواع تحمّل حدیث ؛

مقصد سوم : در کفایت و عدم کفایت تعدیل عدل واحد ؛

مقصد چهارم : در اختلاف علما در قبول تعدیل ؛

مقصد پنجم : در اسباب مدح و ذم ؛

تذنیب شامل چند مطلب .

[ الذریعة : 5 / 278 ودرآن گوید که نسخۀ ناقصی از این کتاب در کربلا نزد سیّد محمّد تقی بن سیّد رضا طباطبائی موجود بوده وبعد ازآن می نویسد : «و ما تمکنت من رؤیة النسخة مع السعی البالغ سنین» ؛ مصفی المقال : 71 ]

آغاز : الحمد للّه الذی من علینا بالهدایة الی التمسک بولایة من یکون امام البریة .

انجام : و بالجملة یجب علی المجتهد استفراغ الوسع علی وجه الاجمال لئلا یشتبه علیه احوال بعون الملک المتعال .

نسخه ها :

90 / 1 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 244 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 42 برگ [ فهرست مرکز احیاء : 1 / 341 ] .

91 / 2 . قم ، رضا استادی : 5 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، شاید نسخه اصل باشد ، این نسخه به کتاب خانه آیة اللّه مرعشی نجفی منتقل شده است ، 23 برگ [ فهرست یکصد و شصت نسخه خطّی : 58 ] .

92 / 3 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، فهرست نشده است .

93 / 4 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2330 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله چهارم مجموعه ، « 170پ - 218پ » 28 برگ ، 25 سطر ، 15*5 / 21 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

21 . الجوهرة العزیزة فی شرح الوجیزة

(عربی)

از : علی محمّد بن محمّد بن دلدار علی نقوی لکنهویی (1312 ق)

مؤلف ، سه شرح بر کتاب الوجیزة فی الدرایةی شیخ بهایی نوشته است . شرح

ص:25

مختصر که رسالۀ حاضر است ؛ شرح متوسط که با عنوان شرح الوجیزة معرّفی خواهد شد ؛ شرح مفصّل که سلسلة الذهب نام دارد و پس از این خواهد آمد .

چاپ : سنگی ؛ همچنین با تصحیح و تحقیق در ضمن مجموعۀ « درایة الحدیث » ، در مرکز تحقیقات دارالحدیث در دست انتشار است .

[ الذریعة : 5 / 293 ]

22 . حاشیة جامع المقال للطریحی

(عربی)

از: جعفر بن حسین خوانساری، سیّد ابوالقاسم (جد صاحب روضات) (1158ق)

دو حاشیۀ مفصّل است در پنج صفحه بر دو مورد از کتاب « جامع المقال » فخرالدین طریحی . دیگر آثار حدیثی و علوم حدیثی مؤلف عبارت اند از :

المصباح فی الادعیة (الذریعة ، ج 21 ، ص 99 ، ش 4121) ؛

تتمیم الإفصاح فی الرجال (الذریعة ، ج 3 ، ص 336 و ج 10 ، ش 104) ؛

شرح دعای ابوحمزۀ ثمالی (الذریعة ، ج 21 ، ش 401) ؛

اعمال یوم و لیله ، که در بخش ادعیه معرّفی خواهد شد .

[ برای شرح حال مؤلف به طبقات اعلام الشیعه (الکواکب المنتشرة فی القرن الثانی بعد العشرة) ص 591 ، رجوع شود . ]

نسخه ها :

94 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 1057 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست اهدایی رهبری : 329 ] .

23 . الدر الثمین فی جملة من المصنفات والمصنفین

(عربی)

از : ابو الهدی بن ابی المعالی کلباسی ، کمال الدین (1356 ق)

رسالۀ مفصّلی است دربارۀ کتاب های التفسیر المنسوب إلی الإمام العسکری(علیه السلام) ، فقه الرضا(علیه السلام) ، دعائم الإسلام و قرب الإسناد . بخشی از این کتاب با عنوان رسالة حول کتاب قرب الإسناد پس از این معرّفی خواهد شد .

[ الذریعة : 8 / 63 ]

ص:26

24 . الدرایة

(عربی)

از : محمّد علی نوری (قرن 13 ق)

مطالبی است دربارۀ علم درایه ، که کاتب نسخه (محمّد صادق بن محمّد خلیل تویسرکانی) از مؤلف نقل نموده است . در مجموعه ای که رسالۀ حاضر در آن قرار گرفته ، چند رسالۀ دیگر به خط همین کاتب ، موجود است .

نسخه ها :

95 . مشهد ، گوهر شاد : 543 ، نسخ ، محمّد صادق بن محمّد خلیل تویسرکانی ، ربیع الاوّل 1256ق ، رسالۀ چهاردهم مجموعه ، « 268 - 275 » 8 برگ ، 15*21 [ فهرست گوهر شاد : 2 / 651 ] .

1 درایة الحدیث (عربی)

از : حسن بن محمّد شریف یزدی (شاگرد وحید بهبهانی)

ر . ک : انوار البصائر ، مقدمه ...

25 . درایة الحدیث

(عربی)

از : حسین بن محمّد حسینی ، سیّد (قرن 14 ق)

مؤلف در این رساله،بعضی از قواعد علم درایه را در یک مقدمه و شش باب و یک خاتمه با استدلال مختصر بیان کرده است . عناوین باب های کتاب ، چنین است :

مقدمه : فی حدّ العلم و موضوعه و غایته ؛

الباب الاوّل : فی ان التزکیة و الجرح شهادة او روایة او ظنون اجتهادیة ؛

الباب الثانی : هل یجوز الاکتفاء بتعدیل المتأخرین ؛

الباب الثالث : هل یجوز الاکتفاء بتصحیح الغیر ام لا ؛

الباب الرابع : هل یجوز التعویل علی اخبار الآحاد ؛

الباب الخامس : فی تقسیم الخبر باصطلاح المتأخرین ؛

الباب السادس : فی الاصطلاحات المتداولة فی کتب الرجال .

ص:27

مؤلف از دانشمندان رجالی سدۀ چهاردهم هجری است و علاوه بر رسالۀ حاضر، اجازه ای از وی به یکی از دانشمندان (فهرست مرعشی، ج 18، ص62) و رساله ای در علم رجال (فهرست کتاب خانۀ غرب همدان ، ص 243) در دست است .

آغاز : نحمدک یا رب بجمیع محامدک ونشکرک یا سیدی .

نسخه ها :

96 / 1 . قم ، مرعشی : 8871 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد رحیم خویی ، 1268ق ، رساله پانزدهم مجموعه ، « 58پ - 83ر » 26 برگ [ فهرست مرعشی : 23 / 59 ] .

97 / 2 . قم ، مرعشی : 5467 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، سیّد حسین حسینی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، رساله دوم مجموعه ، « 143پ - 184پ » 41 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 248 ] .

26 . درایة الحدیث (الکلیات الرجالیة)

(عربی)

از : سیّد عبد اللّه بن محمّد رضا شبّر حسینی کاظمینی (1242 ق)

مؤلف پس از آن که کتاب جامع المعارف والأحکام فی مسائل الحلال والحرام را به پایان رسانید ، بر آن شد تا مسائل علم درایه و کلّیات رجال را در کتاب مستقلّی تألیف نماید تا به عنوان مقدمه ای بر کتاب مذکور باشد . لذا کتاب حاضر را در چند «مقصد» و هر مقصد در چند «مقام» در درایه و کلّیات علم رجال ، تألیف کرد و در 25 جمادی اوّل 1233ق به پایان رسانید . این رساله غیر از کتاب جامع المقال فی معرفة الرواة و الرجال مؤلف است که در بخش رجال ، معرّفی خواهد شد .

[ الذریعة : 18 / 129 با عنوان «الکلیات الرجالیة» ؛ التراث العربی : 3 / 14 ؛ مصفی المقال 239 ]

آغاز : الحمد للّه الذی جعلنا فی سلک الرواة عن النبیّ والآل و هدانا الی معرفة الرجال بالحق لا الحق بالرجال ... اما بعد فیقول . تألیف مختصر نافع فی علم الدرایة و معرفة الرجال یکون کالمقدمة لکتابنا الکبیر ... المقصد الاوّل فیما هو من قبیل الکلیات .

انجام : وانساب السمعانی و تاریخ الیافعی ونحوها هذا ما اقتفی ... علی افضل حال یقرب الی ذی الجلال انه الکریم المتعال المتفضل المفضال .

ص:28

نسخه ها :

98 / 1 . تهران ، دکتر علی اصغر مهدوی : 848 ، نسخ ، عبد اللّه بن محمّد رضا شبر (مؤلف) ، 1233ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 2 / 147 ] .

99 / 2 . قم ، گلپایگانی : 51 / 31 / 6171 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، ابو ذر بن ملا عبد الصمد انصاری ابراهیم آبادی ، 12 ربیع الاوّل 1244ق ، تصحیح شده ، 148 برگ ، 16 سطر ، 15*20 سم [ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

100 / 3 . قم ، مرعشی : 4982 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، علی بن یعقوب ارادتی ، 7 شعبان 1244ق ، 185 برگ [ فهرست مرعشی : 13 / 177 ] .

101 / 4 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 13848 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد علی ، 1244ق ، رساله چهارم مجموعه ، « 62پ - 285پ » 224 برگ [ فهرست مجلس :

37 / 413 ] .

102 / 5 . تهران ، دکتر علی اصغر مهدوی : 470 ، نستعلیق ، خدا بخش بن شیر علی بن محمّد حسن بن صادق قزوینی نجفی ، 1262 [ نشریۀ نسخه های خطّی : 2 / 147 ] .

103 / 6 . قم ، مرعشی : 9733 ، بدون نام کاتب ، 25 شوال 1266ق ، 139 برگ [ فهرست مرعشی : 25 / 86 ] .

104 / 7 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 11542 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 243 ] .

27 . درایة الحدیث

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

بخشی از رساله ای مفصّل در علم درایه است . در این نسخه ، اندکی از فصل اوّل و مقدمۀ کتاب ، موجود است و دنبالۀ آن از نسخه افتاده و یا نوشته نشده است .

مؤلف از الفوائد الرجالیة بهبهانی یاد می کند .

آغاز : المراتب الاوّل فی بیان بعض مصطلحات اهل الرجال فی التوثیق و التوهین و غیرهما و قد رتبت تلک المقدمات علی مقدمة و ثلث فصول و خاتمة سائلاً من اللّه ... مقدمة اصطلح المتأخرون للخبر باعتبار السند اقساماً خمسة .

ص:29

انجام : و قد حکی بعض الفحول عن جماعة من المحققین انه اذا قال النجاشی ثقة و لم یتعرض .

نسخه ها :

105 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 552 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام :

برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رساله سوم مجموعه ، « 40پ - 45پ » 6 برگ [ فهرست مجلس : 22 / 255 ] .

28 . درایة الحدیث

(عربی)

از : یکی از شاگردان صاحب قوانین (قرن 13 ق)

این کتاب در فهرست کتاب خانه ملی چنین معرفی شده است :

«تعلیقاتی است بر یک کتاب و مطالبی پراکنده دربارۀ حدیث و انواع آن که با جملۀ «قوله عطّر اللّه مرقده» آغاز شده و آن را به صورت حاشیه در آورده است ؛ لیکن پس از آن به صورت رساله ای مستقل است که در آن از «شیخنا العلامة فی القوانین المحکمة» (میرزای قمی) نقل می کند و ایرادی را که صاحب کتاب حاشیه شده بر پدر او گرفته ، نقل و آن را رد کرده است و از پدرش دفاع می نماید و در چند جا به کتاب کبیر خود حوالت می دهد . حاشیه های « منه دام ظلّه » دارد و سپس از پرسشی که طی نامه ای از صاحب قوانین کرده و پاسخی را که دریافت کرده ، یاد می کند . سپس از فرق « اصل » در چهارصد اصل با « تصنیف » را یاد می کند و در برگ 113 از غلاة و مفوّضه و کافر بودن ایشان گفت و گو می کند . بعد از چهار صفحه که سفید مانده ، چنین آمده است : « قوله : و هو کل خبر یقترن الیه قرینة یوجب العلم » .

آغاز : قوله - عطر اللّه مرقده و شکر سعیه ان الاخبار علی ضربین ینبغی لنا بیان القرآن و الحدیث والخبر، الروایة (گ90ر) ... شیخنا العلامة فی القوانین المحکمة حیث قال (گ91ر) ... فائدة : قد قسم المتأخرون الحدیث الی الصحیح والحسن و الموثق و الضعیف و الصحیح علی ما فی الذکری (گ93ر) ... ونقل کلام والده الی قوله : خصوصا الاوّل المشهور (گ93ر) ... و اوردت دلایله فی الکتاب

ص:30

الکبیر(گ96ب) ... تذنیب : قد ذکر ارباب علم الدرایة الحدیث اقسام اخر منها ، المسند ... ومنها المتصل ... و منها المرفوع .

نسخه ها :

106 . تهران ، ملی تهران : 2284 / ع ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله سوم مجموعه ، « 90ر - 117پ » 28 برگ [ فهرست ملی تهران : 11 / 713 ] .

29 . درایة الحدیث

(عربی)

از : عبد المجید گروسی طباطبایی همدانی ، سیّد (1319 ق)

رسالۀ مفصّلی در علم درایه است . تألیف این رساله در نوزدهم رجب 1319 به پایان رسیده است . اصل رساله به خطّ مؤلف در همدان بوده و اخیراً به همراه دیگر آثار مؤلف به کتاب خانۀ آیت اللّه مرعشی منتقل شده است .

[ نقباء البشر : 3 / 1222 ]

آغاز : الحمد للّه... اما بعد فهذه رسالة مختصرة فی علم الدرایة کتبتها اجابة لسؤال بعض الاصدقاء .

نسخه ها :

108 . همدان ، عندلیب : بدون شماره ، نستعلیق ، عبد المجید گروسی (مؤلف) ، 19 رجب 1302ق ، همدان ، 81 برگ ، قطع رقعی .

30 . الدرایة فی علم الروایة (منتهی الدرایة)

(عربی)

از : محمّد باقر زاهد مهاجرانی همدانی (قرن 15 ق)

رسالۀ متوسّطی است در علم درایه و اصول حدیث با این سرفصل ها : موضوع الدرایة ، تقسیمات الروایة ، تحقیق فی مراسیل ابن ابی عمیر ، القول فی الجرح و التعدیل ، التحقیق فی روایة اجلاء فرق الشیعة ، قواعد مفیدة فی تمیز المشترکات ، المقصود من تصنیف هذا الکتاب ، الکلام فی الغلات .

چاپ : قم ، مکتبه بصیرتی ، به اهتمام فرزند مؤلف شیخ جعفر مهاجرانی و با مقدمه

ص:31

شیخ محمّد واصف ، بی تا ، 111 ص .

آغاز : الحمد للّه من اوّل الدنیا الی فنائها ومن الآخرة الی بقائها.

1 الدرایة لمعرفة الراوی و الروایة

از : فخر الدین بن محمّد علی طریحی رماحی نجفی

ر . ک : جامع المقال فی ما یتعلق بأحوال الحدیث و الرجال .

31 . درر المقال فی علمی الدرایة و الرجال

(عربی)

از : محمّد ابراهیم بن علی بن حسین کلباسی (قرن 14 ق)

مطالبی است در درایه و رجال که مؤلف از دروس « سیّد ابو تراب خوانساری » تقریر و تحریر نموده است .

[ مصفی المقال 10 ]

32 . الدرة العزیزة فی شرح الوجیزة (شرح الوجیزة للشیخ البهائی)

(عربی)

از : علی بن محمّد حسین بن محمّد علی شهرستانی (1344 ق)

شرح مختصری است بر الوجیزة فی الدرایةی شیخ بهایی .

چاپ : چاپ سنگی ، تهران ، 1320 ق ، چاپخانه استاد علی اصغر و عبد الرحیم ، 154 ص

[ الذریعة : 8 / 101 ؛ فهرست آستان قدس : 6 / 654 ؛ معجم المطبوعات العربیة فی ایران : 294 ]

آغاز : الحمد للّه و کفی.

33 . الدرة الفاخرة (منظومة فی الدرایة)

(عربی)

از : حبیب اللّه بن علی مدد شریف کاشانی (1340 ق)

منظومه ای است مشتمل بر 241 بیت که عنوان بخش های آن چنین است : فی رسم

ص:32

الحدیث ، فی اصول الحدیث ، فی رسم الصحیح ، فی من اجتمعت العصابة علی تصحیح ما یصح عنه ، فی الالفاظ الدالة علی التعدیل ، الاصول و الکتاب و الاصول الاربعمئة ، الحاجة الی علم الرجال ، فی رسم الموثق ، فی رسم الحسن ، فی الالفاظ الدالة علی المدح ، فی القوی ، فی ما لا یفید مدحاً و لا ذماً ، فی رسم الضعیف ، فی الالفاظ الدالة علی الذم ، فی سائر اقسام الحدیث ، فی رسم المسند و المتّصل و هو الموصول ، فی رسم المعتبر و المقبول ، فی رسم المعنعن ، فی رسم المسلسل ، فی رسم المختلف فی صنفه ، فی رسم المرسل ، فی رسم المعلّق و المقطوع و المعضل و المرفوع ، فی رسم المضمر ، فی رسم المصحف و المحرف ، فی رسم المضطرب ، فی رسم التشابه و السابق و اللاحق و المختلف و المؤتلف و المتفق و المفترق و روایة الآباء عن الابناء و بالعکس و روایة الاقران ، فی المقلوب ، فی المعلل ، فی المدلس ، فی المدرج ، فی المکاتب ، فی عالی الاسناد و المفرد و المشهور و الشاذ و الغریب و المستفیض ، فی الناسخ و المنسوخ ، فی الموقوف و المزید ، فی الموضوع ، فی وجوه تحمّل الروایة ، فی الفرق بین القرآن و الحدیث القدسی و الحدیث النبوی .

چاپ : بار اوّل 1326ق ؛ همچنین در مجلۀ علوم الحدیث شمارۀ اوّل (1418 ق) ص 335 - 359 ، به تصحیح سید محمّد تقی حسینی به چاپ رسیده است .

آغاز : قال حبیب اللّه عبد الواهب

انجام : و العقل و النقل علی الفساد

34 . رسالة حول کتاب قرب الإسناد

(عربی)

از : ابو الهدی بن ابی المعالی کلباسی ، کمال الدین (1356 ق)

رسالۀ مختصری است دربارۀ کتاب « قرب الإسناد » و مؤلف آن ، شامل چهار

ص:33

بحث با این عنوان ها :

البحث الاوّل : تحقیق شخص المؤلف ؛

البحث الثانی : فی حاله ؛

البحث الثالث : فی انتساب الکتاب الیه ؛

البحث الرابع : وصف اخبار هذا الکتاب .

این رساله بخشی از کتاب الدر الثمین فی جملة من المصنفات و المصنفین مؤلف است .

[ الذریعة : 8 / 63 ]

آغاز : فی صاحب قرب الاسناد و الکلام فی المقام یتاتی فی تحقیق شخص المؤلف و اخری .

انجام : وفی ترجمة مسعدة بن الفرج له کتاب اخبرنا جماعة عن محمّد بن علی بن الحسین عن محمّد بن الحسن عن عبداللّه بن جعفر الحمیری .

نسخه ها :

108 . قم ، گلپایگانی : 169 / 24 / 4869 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رساله دوم مجموعه ، « 44پ - 63پ » 19 برگ ، 16 سطر ، 11*17 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 3 / 181 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

35 . رساله در اقسام حدیث

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

هیچ توضیحی دربارۀ این رساله در فهرست نیامده است .

آغاز : الحدیث المتواتر هو ما بلغت روایة فی الکثرة.

نسخه ها :

109 . شیراز ، ملی فارس : 292 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله سوم مجموعه [ فهرست ملی فارس : 1 / 272 ] .

ص:34

36 . رساله در درایه

از : مؤلف ناشناخته

هیچ توضیحی دربارۀ مباحث و مؤلف این رساله در فهرست نیامده است .

نسخه ها :

110 / 1 . قم ، مدرسۀ حجازیها : 323 ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، ش 1013 [ مجله نور علم : 52 / 279 ] .

111 / 2 . قم ، مدرسۀ حجازیها : 259 ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، ش 442 [ مجله نور علم : 52 / 276 ] .

37 . رساله در کیفیت عمل به اخبار و ترک کتب اخلاقی صوفیان

(فارسی)

از : مؤلف ناشناخته

این رساله در فهرست ، چنین معرّفی شده است : « رساله در کیفیت عمل به اخبار و ترک کتب اخلاقی صوفیان ، مانند احیا و جز آن . ترجمۀ بدی از عربی است» .

آغاز : حمد له ... و بعد اقل عباد اللّه (زیر سطر : علی) به عرض علمای عظام میرساند که در این صحیفۀ صغیره میشود ذکر بعضی از اخبار ائمه اطهار .

انجام : که محصل مراد از حدیث این باشد و اللّه یعلم . تمت.

نسخه ها :

112 . تهران ، دانشگاه تهران : 7176 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رساله ششم مجموعه ، « 87پ - 100پ » 14 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 474 ] .

38 . رسالة الدرایة و الرجال

(عربی)

از : محمّد حسین بن محمّد علی حسینی مرعشی شهرستانی (قرن 13 ق)

شیخ آقا بزرگ تهرانی در الذریعة عنوان نموده که نسخۀ این رساله را در ضمن کتاب های مؤلف، ملاحظه نموده است . رسالۀ دیگری با عنوان « أنیس الأخیار فی شرح مشکلات الأخبار » از همین مؤلف در بخش حدیث ، معرّفی خواهد شد .

[ مصفی المقال: 156 ]

ص:35

39 . الرسالة العلاجیة فی علم الحدیث

(عربی)

از : حسین بن ابوالقاسم حسینی سلمی یزدی ، سیّد (بعد از 1358 ق)

رساله ای در علم الحدیث است . از دیگر اثر وی به نام درایة فی علم الحدیث ، قبل از این یاد شد .

[ المسلسلات فی الإجازات : 2 / 380 ]

40 . رسالة فی أحوال الأخبار

(عربی)

از : سعید بن هبة اللّه راوندی ، ابو حسین (قطب الدین) (573 ق)

اصل این رساله در دست نیست ؛ ولی تلخیصی از آن موجود است که با عنوان مختصر رسالة فی أحوال الأخبار معرّفی خواهد شد . به نظر می رسد که این رساله ، همان رسالۀ تحریر بیان الأخبار التی فی أول الاستبصار ، مؤلف باشد که قبل از این ، معرّفی گردید .

41 . رسالة فی الدرایة (تحفة القاصدین فی معرفة اصطلاحات المحدثین)

(عربی)

از : محمّد بن علی بن ابی جمهور احسایی (بعد از 901 ق)

ابن ابی جمهور در آخر کتابش کاشفة الحال ، در بحث انواع و اقسام حدیث و چنین آورده است : « و من اراد الاستقصاء مع ذکر الامثلة فعلیه بکتابنا تحفة القاصدین فی معرفة اصطلاحات المحدثین » . تا کنون نسخه ای از این کتاب شناسایی نشده است . در کتاب محقق الطباطبایی فی ذکراه السنویة الاُولی ، نسخه ای با عنوان رساله ای در درایه از ابن ابی جمهور احسایی معرّفی گردیده ، که بعد از مراجعه به نسخه ، مشخّص شد که همان بدایة الدرایةی شهید ثانی است که اشتباهی به نام رسالۀ ابن ابی جمهور احسایی معرّفی شده است .

[ الذریعة: 3 / 461 ]

نسخه ها :

113 . قم ، محقق طباطبایی : میکروفیلم 72 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله دوم مجموعه ، « 37 - 43 » 7 برگ [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1504 ] .

ص:36

42 . رسالة فی الدرایة

(عربی)

از : مهدی بن اسماعیل موسوی هروی ، سیّد (1270 ق)

شیخ آقا بزرگ در مصفّی المقال عنوان نموده که مؤلف ، شوهر خاله ایشان بوده و آثاری در فقه و اصول دارد که در همدان ، نزد نوه اش میرزا ابوالقاسم بن سیّد محمّد لواسانی موجود بوده است و از جملۀ آنها رسالة فی الدرایة و ما یتعلق بالرجال و أحوالهم را نام می برد .

[ مصفی المقال : 476 ]

43 . رسالة فی درایة الحدیث

(عربی)

از : شهاب الدین مرعشی نجفی ، آیة اللّه

رسالۀ کوتاهی است در درایه در یک مقدمه و چند باب ، تألیف این رساله ناتمام مانده است .

آغاز : بعد الحمد و الصلوة لاهلهما فیقول العبد المخلص فی ولاء آل الرسول خادم علوم اهل البیت علیهم السلام فی هذا العصر المتعوس و القرن المنکوس الذی اتخذ ابناء العلم الفنون الغیر الشرعیة قبیل وجه ... ان هذه وریقات کتبتها علی سبیل الاستعجال فی علم درایة الحدیث اجابة الالتماس بعض الطلبة المستفیدین منا و اللّه العاصم فاقول قبل الشروع فی المسألة لابد من ذکر امور : 1 - کثیرا ما یشتبه الفرق بین هذه العلوم الدرایة الرجال التاریخ.

انجام : تنبیه ، و من الاسانید العالیة ثلاثیات شیخنا الکلینی فی جامعه الکافی و ثلاثیات النجاشی من العامة ، فائدة .

نسخه ها :

114 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، شکسته نستعلیق ، سیّد شهاب الدین مرعشی (مؤلف) ، قرن 14ق ، 14 برگ .

44 . رسالة فی الدرایة و الرجال

(عربی)

از : علی بن محمّد بن علی رضوی تبریزی نجفی ، سیّد داماد (1336 ق)

مؤلف از شاگردان شیخ محمّد حسن مامقانی و داماد وی بوده که به همین

ص:37

مناسبت، به « علی آقا داماد » مشهور بوده است . شیخ آقا بزرگ از آثار وی مصباح الظلام فی شرح شرائع الإسلام و تقریرات الاُصول (در سه جلد) و کتاب فی الدرایة والرجال را نام می برد که همه در نزد فرزند مؤلف ، سیّد مرتضی ، موجود بوده است .

[ مصفی المقال : 304 ]

45 . رسالة فی الدرایة و الرجال

(عربی)

از : محمّد بن احمد بن زین الدین احسائی (قرن 13 ق)

مؤلف بر خلاف طریقۀ پدرش بوده و رساله ای در مسائل علم درایه و رجال تألیف نموده که نسخۀ اصل آن در اصفهان ، در نزد شیخ احمد بیان الواعظین ، موجود بوده است .

[ مصفی المقال : 428 ؛ خلد برین : 1 / 48 ]

46 . رسالة فی الدرایة و الرجال

(عربی)

از : محمود بن علی شیخ الاسلام تبریزی (1310 ق)

رساله ای است در علم درایه و رجال . مؤلف در پایان آن ، دربارۀ ، کتاب فقه الرضا(علیه السلام) و التفسیر المنسوب إلی الإمام العسکری(علیه السلام) بحث نموده است .

نسخه ای از این رساله را که به خطّ مؤلف بوده ، شهید سیّد محمّد علی قاضی طباطبایی در تبریز ملاحظه نموده است .

[ مصفی المقال : 452 ]

47 . رسالة فی علم اصول الحدیث

(عربی)

از : احمد بن عبد الرضا بصری خراسانی ، مهذب الدین (قرن 11 ق)

مرحوم سیّد عبدالعزیز طباطبایی در شرح حال مؤلف ، عنوان نموده که نسخه ای از این کتاب در کتاب خانۀ سالار جنگ در هند ، موجود است . اثر دیگر مؤلف در علم درایه به نام المقنعة الأنیسة بعد از این معرّفی خواهد شد . کتابش در علم

ص:38

رجال به نام فائق المقال نیز در بخش رجال ، خواهد آمد .

[ معجم اعلام الشیعه ، سیّد عبد العزیز طباطبائی ، ص 45 . ]

48 . رسالة فی علم الدرایة

(عربی)

از : عبد الحسین امینی تبریزی (علامه امینی) (1390 ق)

در کتاب یادنامۀ علامۀ امینی ، در ضمن تألیفات ایشان ، رساله ای در علم درایه ذکر گردیده و عنوان شده که نسخه ای از آن در کتاب خانۀ امیرالمؤمنین(علیه السلام) در نجف اشرف ، موجود است .

[ یادنامۀ علامه امینی : 24 ]

49 . رسالة فی وجه الحاجة إلی علم الرجال

(عربی)

از : محمّد باقر بن مقدس زنجانی نجفی (1341 ق)

رساله ای است در بیان سبب نیاز به علم رجال و بیان اصحاب اجماع ، شیخ آقا بزرگ نسخۀ اصل این رساله را در نزد سیّد هادی اشکوری ملاحظه نموده و عنوان کرده که آن نسخه در ضمن مجموعه ای از آثار مؤلف - همه به خط وی - بوده که بخشی از اجزای آن تحریر سال 1312ق بوده است.

[ مصفی المقال: 91 ]

50 . الرعایة فی شرح بدایة الدرایة (شرح بدایة الدرایة)

(عربی)

از : زین الدین بن علی بن احمد شامی عاملی (شهید ثانی) (965 ق)

شرح مزجی مفصّلی است که مؤلف بر کتاب خود بدایة الدرایة نوشته است . در بعضی از نسخه های این کتاب ، تاریخ تألیف آن شب سه شنبه پنجم ذی حجه 959 ق ذکر شده است . مؤلف در پایان این کتاب ، تفصیل مطالب را به اثر دیگر خود ، غنیة القاصدین ، ارجاع داده است .

چاپ : نجف ، مطبعۀ نعمان ، به اهتمام محمّد جعفر آل ابراهیم ، بدون تاریخ ، رقعی ، 142 صفحه ، با عنوان «الدرایة فی علم مصطلح الحدیث» ؛ قم ، کتاب خانه

ص:39

آیة اللّه مرعشی ، با تصحیح بقال ، 1413 ق ، وزیری ، 406 صفحه ؛ همچنین با تصحیح مجدد در ضمن مجموعۀ «درایة الحدیث» در مؤسسه دارالحدیث در دست انتشار است .

[ الذریعة : 13 / 124 ؛ مشار عربی : 345 ؛ التراث العربی : 3 / 126 ]

آغاز : نحمدک اللهم علی حسن توفیق البدایة فی علم الدرایة و الروایة و نسئلک حسن الرعایة فی جمیع الاحوال الی النهایة.

انجام : فانه قد بلغ فی ذلک کفایة وفق اللّه تعالی لاکماله بمحمد و آله و اللّه الموفق للسداد الهادی الی سبیل الرشاد و هو حسبنا و نعم الوکیل و نعم المولی و نعم النصیر تمت بعون اللّه و توفیقه.

نسخه ها :

115 / 1 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3633 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، صنع اللّه بن محمّد ، 961ق [ فهرست آستان قدس : 6 / 612 ] .

116 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3634 ، محمود بن حسین خطیب رازی ، 973ق ، تصحیح و مقابله شده ، با حواشی ، 57 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 612 ] .

117 / 3 . تهران ، ملک : 3493 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 976ق ، رساله اوّل مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 458 ] .

118 / 4 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7610 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 989ق ، 59 برگ [ فهرست مجلس : 26 / 112 ] .

119 / 5 . تهران ، ملک : 613 ، نسخ ، معز الدین محمّد موسوی ، 1006ق ، 108 برگ [ فهرست ملک : 1 / 244 ] .

120 / 6 . تهران ، دانشکده ادبیات : 14 - د ، نسخ ، سیف الدین بن محمّد قاینی ، رجب 1011ق ، رساله هفتم مجموعه ، « 316پ - 375پ » 30 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 295 ] .

121 / 7 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9889 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، محمّد بسطامی ، 1012ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 327 ] .

122 / 8 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 387 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1015ق ، رساله سوم مجموعه ، « 39پ - 65پ » 27 برگ [ فهرست مجلس : 22 / 143 ] .

ص:40

123 / 9 . یزد ، وزیری : 1328 ، نسخ ، قربان علی ، 1015ق ، 100 برگ [ فهرست کتاب خانه وزیری : 3 / 930 ] .

124 / 10 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2680 ، نسخ ، محمّد بن علی عقدایی ، پنجشنبه رجب 1026ق ، تصحیح شده ، با حواشی مختصر ، رساله سوم مجموعه ، « 173پ - 266ر » 94 برگ ، 15 سطر ، 12*19 سم [ فهرست مرکز احیاء :

7 / مخطوط ] .

125 / 11 . تهران ، دانشگاه تهران : 6928 ، نسخ ، احمد بن سیّد علی بن سیّد حسن بن سیّد غیاث حسینی حبیلی نجفی ، 1040ق ، رساله سوم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 403 ] .

126 / 12 . تهران ، دانشکده ادبیات : 307 ، نستعلیق ، محمّد بن احمد بن عمران شامی ، 1043ق، تصحیح و مقابله شده، رساله اوّل مجموعه [ فهرست ادبیات تهران : 171 ].

127 / 13 . تهران ، دکتر علی اکبر فیاض : بدون شماره ، محمّد بن احمد شامی ، 1043ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 700 ] .

128 / 14 . قم ، مرعشی : 6860 ، نسخ ، سلیمان بن حسین بن محمّد بن احمد بن سلیمان ، 26 ذی حجه 1065ق ، نیمه دوم بخط سلیمان بن حسین بن محمّد بن احمد بن سلیمان ، 81 برگ [ فهرست مرعشی : 18 / 49 ] .

129 / 15 . قم ، گلپایگانی : 71 / 6 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، تحریری ، ناجی بن علی ، محرم 1070ق ، در حاشیه تصحیح و نسخه بدل آورده شده با علامت بلاغ در حاشیه با عبارت « بلغت قرائة ایده اللّه تعالی » ، در پایان نسخه تاریخ مقابله همان تاریخ کتابت ذکر شده یعنی محرم 1070ق ، رساله پنجم مجموعه ، « 36پ - 89پ » 54 برگ ، 19 سطر [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

130 / 16 . قم ، مرعشی : 1452 ، نسخ ، حسین بن علی بن محمّد بن حسن بن زین الدین عاملی ، 10 ربیع الاوّل 1074ق ، رساله اوّل مجموعه ، 96 برگ [ فهرست مرعشی :

4 / 241 ] .

131 / 17 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9037 ، نسخ ، محمّد علی بن نور اللّه بیابانکی ، 1076ق ، 116 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 612 ] .

ص:41

132 / 18 . تهران ، دانشکده ادبیات : امام جمعه 287 ، بدون نام کاتب ، 1076ق ، (75592) ، رساله دوم مجموعه [ فهرست ادبیات تهران : 3 / 44 ] .

133 / 19 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2542 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، پنجشنبه 3 شوال 1079ق ، رساله اوّل مجموعه ، « 1پ - 76پ » 76 برگ ، 17 سطر ، 5 / 12*5 / 19 سم [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

134 / 20 . قم ، مسجد اعظم : 589 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمّد بن سیف اللّه حسینی اصفهانی ، جمادی الثانی 1086ق ، تصحیح شده ، رساله اوّل مجموعه ، « 1پ - 47پ » 47 برگ ، 20 سطر ، 15*21 سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 461 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید : مخطوط ] .

135 / 21 . تهران ، دانشگاه تهران : 3072 ، نسخ ، محمّد تقی بن محمّد حسین شهرستانی ، 12 ربیع الاوّل 1087ق ، رساله اوّل مجموعه ، « 1 - 132 » 132 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 11 / 2016 ] .

136 / 22 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7731 ، نسخ ، محمّد محسن بن محمّد سعید ، 1087ق ، رونویسی از نسخه اصلی ، مقابله شده در نزد شیخ علی بن شیخ محمّد بن صاحب معالم ، 153 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 612 ] .

137 / 23 . تهران ، دانشگاه تهران : 6294 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1087ق ، با انهاء سماع علی بن محمّد بن حسن بن زین الدین شهید ثانی ، 69 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 236 ] .

138 / 24 . قم ، گلپایگانی : 160 / 5 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، دوشنبه دهه دوم شوال 1092ق ، رساله دوم مجموعه ، « 8پ - 66پ » 58 برگ ، 21 سطر [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

139 / 25 . اصفهان ، دانشگاه اصفهان : 148 (17212) ، نسخ ، بدون نام کاتب ، محرم 1094ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 11 و 12 / 929 ] .

140 / 26 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 15314 ، از اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، محمّد طاهر بن علی اکبر زنگنه تبریزی ، 1094ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 651 ] .

141 / 27 . قم ، مرعشی : 8713 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، رمضان المبارک 1095ق ، 76 برگ [ فهرست مرعشی : 22 / 254 ] .

ص:42

142 / 28 . تهران ، ملک : 2629 ، نستعلیق ، محمّد علی بن محمّد ابراهیم ، 1097ق ، رساله دوم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 77 ] .

143 / 29 . قم ، مرعشی : 4147 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رساله دوم مجموعه ، « 134ر - 219ر » 86 برگ [ فهرست مرعشی : 11 / 163 ] .

144 / 30 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4532 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 85 برگ [ فهرست مجلس : 12 / 203 ] .

145 / 31 . تهران ، دانشگاه تهران : 1980 ، نستعلیق ، صادق بن قاسم خولنجانی ، قرن 11ق ، 37 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 8 / 590 ] .

146 / 32 . قم ، گلپایگانی : 153 / 19 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رساله اوّل مجموعه ، « 1پ - 55پ » 55 برگ [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 1 / 228 ] .

147 / 33 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3289 ، از آغاز افتادگی دارد ، آغاز : ، یشترط ظهور عدالة الراوی و لا یکتفی ظاهر الاسلام او الایمان ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، تصحیح شده ، رساله اوّل مجموعه ، 60 برگ ، 15 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 9 / مخطوط ] .

148 / 34 . مشهد ، گوهر شاد : 1172 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، تصحیح شده ، با حواشی ، رساله اوّل مجموعه [ فهرست گوهر شاد :

3 / 1627 ] .

149 / 35 . تهران ، دانشکده الهیات : 197 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 11 و 12ق [ فهرست الهیات تهران : 1 / 772 ] .

150 / 36 . خوی ، مدرسه نمازی : 655 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد علی شمس اردکانی ، 1101ق ، رساله دوم مجموعه [ فهرست مدرسه نمازی : 1 / 353 ] .

151 / 37 . تهران ، سپهسالار : 5432 ، نسخ و نستعلیق ، محمّد زمان بن محمّد قاسم ، 1102ق ، رساله دوم مجموعه ، « 165پ - 282ر » 118 برگ [ فهرست سپهسالار :

5 / 55 ] .

152 / 38 . تهران ، مدرسه مروی : 811 ، عبد اللّه بن محمّد قائنی ، 1103ق ، رساله اوّل مجموعه [ فهرست مدرسه مروی : 311 ] .

153 / 39 . تهران ، ملی تهران : 2911 / ع ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، حسین بن امیر لطیف حسینی کدکنی ، 1104ق ، رساله دوم مجموعه ، « 126 - 210پ » 85 برگ [ فهرست ملی تهران : 14 / 12 ] .

ص:43

154 / 40 . قم ، گلپایگانی : 143 / 3 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمّد حسین بن محمّد حسن اصفهانی خاتون آبادی ، 24 رمضان المبارک 1115ق ، « 107پ - 156ر » 50 برگ ، 17 سطر ، 5 / 12*19 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

155 / 41 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 6733 ، صفحات اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1120ق ، به ضمیمۀ وجیزه شیخ بهایی ، 57 برگ [ فهرست آستان قدس :

6 / 613 ] .

156 / 42 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 362 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، سه شنبه 26 ربیع الاوّل 1124ق ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 39پ - 74ر » 36 برگ [ فهرست مرکز احیاء : 1 / 474 ] .

157 / 43 . قم ، مدرسه فیضیه : 821 ، نستعلیق ، عبد المطلب رازی ، 1135ق ، رساله اوّل مجموعه ، « 1 - 33 » 33 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 27 ] .

158 / 44 . قم ، مرعشی : 3733 ، نسخ ، صادق بن عبد الحکیم بن حیدر ، 1150ق ، رساله ششم مجموعه ، 51 برگ [ فهرست مرعشی : 10 / 130 ] .

159 / 45 . قم ، مرعشی : 11247 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رساله اوّل مجموعه ، 77 برگ ، 19 سطر ، 5 / 7*13 سم [ فهرست مرعشی : 28 / 353 ] .

160 / 46 . قم ، مرعشی : 8839 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رساله چهارم مجموعه ، 19 برگ [ فهرست مرعشی : 23 / 26 ] .

161 / 47 . قم ، گلپایگانی : 182 / 20 / 4062 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رساله دوم مجموعه ، « 25پ - 101ر » 77 برگ ، 17 سطر ، 9*15 سم [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 2 / 255 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

162 / 48 . کرمانشاه ، فیض مهدوی : 1 ، عبد الحسین بن عبد اللّه صویلاوی کعبی ، 1219ق [ مجله تراثنا : 9 / 54 ] .

163 / 49 . خوانسار ، فاضل خوانساری : 440 ، از اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، محمّد تقی بن محمّد مقیم موسوی ، 1225ق ، 39 برگ [ فهرست کتاب خانه فاضل خوانساری :

2 / 106 ] .

ص:44

164 / 50 . قم ، مرعشی : 119 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، علی نقی بن اسماعیل موسوی ، سه شنبه 5 ربیع الثانی 1231ق ، رساله چهارم مجموعه ، « 103پ - 147پ » 45 برگ [ فهرست مرعشی : 1 / 143 ] .

165 / 51 . تهران ، دانشگاه تهران : 7707 ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1231ق ، رساله اوّل مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 680 ] .

166 / 52 . قم ، مرعشی : 8264 ، نسخ ، محمّد حسن بن محمّد علی ، 1 شعبان 1232ق ، رساله اوّل مجموعه ، « 3پ - 98پ » 96 برگ [ فهرست مرعشی : 21 / 221 ] .

167 / 53 . قم ، مدرسه فیضیه : 1143 ، آغاز : برابر نمونه ، محمّد مهدی بن محمّد حسین رشتی ، 1234ق ، رساله هفتم مجموعه ، 43 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 59 ] .

168 / 54 . تهران ، دانشگاه تهران : 7138 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، جمادی الاوّل 1238ق ، 156 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 464 ] .

169 / 55 . قم ، گلپایگانی : 70 / 13 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد مهدی بن محمّد صادق قمیرانی ، 1241ق ، رساله اوّل مجموعه ، « 1پ - 44ر » 44 برگ ، 20 سطر ، 15*21 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

170 / 56 . قم ، گلپایگانی : 84 / 34 / 6714 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، ابو القاسم بن محمّد کاظم موسوی حسینی زنجانی ، شنبه 27 صفر 1248ق ، تصحیح شده ، رساله ششم مجموعه ، « 49پ - 111پ » 63 برگ ، 18 سطر ، 13*20 سم [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

171 / 57 . تهران ، دانشگاه تهران : 2966 ، نسخ ، سیّد هاشم بن محمّد علی موسوی یزدی ، 1253ق ، رساله سوم مجموعه ، 52 برگ [ فهرست دانشگاه تهران :

10 / 1867 ] .

172 / 58 . کرمانشاه ، فیض مهدوی : 2 ، محمّد بن حسین بن محمّد علی خراسانی ، 1253ق [ مجله تراثنا : 9 / 55 ] .

173 / 59 . قم ، مدرسه فیضیه : 930 ، نسخ ، محمّد بن ملا محمّد محسن هزار جریبی ، 1254ق ، رساله سوم مجموعه ، 48 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 40 ] .

174 / 60 . قم ، مسجد اعظم : 504 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، اسد اللّه بن عبد اللّه ، 1255ق ، رساله اوّل مجموعه ، « 1پ - 44ر » 44 برگ ، 21 سطر ، 15*21 سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 451 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید : مخطوط ] .

ص:45

175 / 61 . تهران ، دانشگاه تهران : 2363 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1265ق ، رساله دوم مجموعه ، « 18پ - 48ر » 31 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 9 / 965 ] .

176 / 62 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 463 ، نسخ ، محمّد بن صادق شفتی گیلانی ، 1266ق ، رساله اوّل مجموعه ، « 2پ - 74پ » 73 برگ ، 20 سطر، 5 / 14*5 / 20 سم [ فهرست مؤید : 1 / 374 ] .

177 / 63 . قم ، مرعشی : 9920 ، نسخ و نستعلیق ، نوروز علی بن گل محمّد ، شنبه 17 محرم 1277ق ، رساله دوم مجموعه ، « 39پ - 99ر » 51 برگ [ فهرست مرعشی : 25 / 206 ] .

178 / 64 . تهران ، دانشکده حقوق : 126 - ج ، نستعلیق ، محمّد صالح ، 1287ق ، رساله اوّل مجموعه ، « 3پ - 55پ » 53 برگ [ فهرست حقوق تهران : 358 ] .

179 / 65 . چالوس ، مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 507 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، ربیع الاوّل 1293ق ، رساله دوم مجموعه ، 71 برگ [ فهرست مدرسه امام صادق (علیه السلام) : مخطوط ] .

180 / 66 . مشهد ، گوهر شاد : 817 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد باقر ، 1297ق ، رساله سوم مجموعه [ فهرست گوهر شاد : 3 / 1110 ] .

181 / 67 . تهران ، ملک : 2359 ، نسخ ، عبد الرحیم ، 1299ق ، رساله دوم مجموعه [ فهرست ملک : 5 / 473 ] .

182 / 68 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 344 ، افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رساله سوم مجموعه ، « 77پ - 82 » 6 برگ [ فهرست مجلس : 22 / 115 ] .

183 / 69 . تهران ، دانشگاه تهران : 2521 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رساله سوم مجموعه ، « 164 - 226 » 63 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 9 / 1318 ] .

184 / 70 . تهران ، دانشگاه تهران : 7698 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رساله نوزدهم مجموعه، « 142پ - 202پ » 61 برگ [ فهرست دانشگاه تهران: 676/16 ].

185 / 71 . تهران ، ملی تهران : 3909 ع ، عنوان معرّفی : شرح بدایة الدرایة ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 52 برگ ، 19 سطر ، 15*21 [ فهرست ملی تهران : 17 / 161 ] .

ص:46

186 / 72 . تهران ، ملک : 3497 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رساله دوم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 460 ] .

187 / 73 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2697 ، انجام : از آخر افتادگی دارد ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، تصحیح شده ، رساله اوّل مجموعه ، « 1پ - 16پ » 16 برگ ، 13 سطر ، 5 / 10*5 / 16 سم [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

188 / 74 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3163 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، تصحیح شده ، در برخی اوراق علامت بلاغ مشهود است ، دارای حواشی ، رساله چهارم مجموعه ، 44 برگ ، 18 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

189 / 75 . اصفهان ، دانشگاه اصفهان : 236(23165) ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رساله اوّل مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 11 و 12 / 932 ] .

190 / 76 . یزد ، وزیری : 1276 ، نستعلیق ، محمّد جواد ، 1301ق ، 94 برگ [ فهرست کتاب خانه وزیری : 3 / 914 ] .

191 / 77 . مشهد ، گوهر شاد : 1090 ، نستعلیق ، سیّد حسن حسنی حسینی ، 1302ق ، رساله دوم مجموعه [ فهرست گوهر شاد : 3 / 1506 ] .

192 / 78 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 8912 ، شکسته نستعلیق ، محمّد حسن بن میرزا عبد الرحیم نهاوندی ، 1307ق ، 99 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 613 ] .

193 / 79 . قم ، مرعشی : 210 ، نسخ ، عبد الواحد کاتب دوست آبادی ، بدون تاریخ کتابت ، رساله اوّل مجموعه ، « 1پ - 62پ » 62 برگ [ فهرست مرعشی : 1 / 239 ] .

194 / 80 . قم ، مرعشی : 4250 ، نسخ و نستعلیق ، عبد الکاظم بن عبد العلی تنکابنی ، بدون تاریخ کتابت ، رساله پنجم مجموعه ، « 41پ - 94ر » 54 برگ [ فهرست مرعشی : 11 / 250 ] .

195 / 81 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 13171 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، در ضمن مجموعه [ فهرست الفبایی آستان قدس : 327 ] .

196 / 82 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7325 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، مقابله شده ، با حواشی (ع ل مد ظله) و (حسن ره) ، 83 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 613 ] .

197 / 83 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 13567 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله پنجم مجموعه ، « 106پ - 147پ » 42 برگ [ فهرست مجلس : 37 / 62 ] .

ص:47

198 / 84 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 711 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله دوم مجموعه ، « 13پ - 85ر » 73 برگ [ فهرست مجلس : 23 / 25 ] .

199 / 85 . تهران ، دانشگاه تهران : 2270 - 2310 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله سی و نهم مجموعه ، « 207پ - 231پ » 25 برگ [ فهرست دانشگاه تهران :

7 / 2678 ] .

200 / 86 . تهران ، دانشکده ادبیات : امام جمعه 246 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، (75551) ، رساله ششم مجموعه [ فهرست ادبیات تهران : 3 / 39 ] .

201 / 87 . قم ، مسجد اعظم : 1826 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله سوم مجموعه ، « 84ر - 128ر » 45 برگ ، 22 سطر ، 12*23 سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 525 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید : مخطوط ] .

202 / 88 . همدان ، مدرسه غرب : 1228 ، افتادگی دارد ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله اوّل مجموعه ، « ص2 - 43 » 21 برگ [ فهرست مدرسه غرب : 331 ] .

203 / 89 . همدان ، مدرسه غرب : 5344 ، نسخ ، محمّد صادق بروجردی ، بدون تاریخ کتابت ، رساله دوم مجموعه ، « ص15 - 138 » 62 برگ [ فهرست مدرسه غرب :

423 ] .

204 / 90 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1436 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله سوم مجموعه [ فهرست الهیات مشهد : 2 / 584 ] .

205 / 91 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1951 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله سوم مجموعه [ فهرست الهیات مشهد : 3 / 988 ] .

206 / 92 . بابل ، مدرسه صدر : 241 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست مدرسه صدر : 171 ] .

207 / 93 . تهران ، مدرسه مروی : 856 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله دوم مجموعه [ فهرست مدرسه مروی : 316 ] .

208 / 94 . قم ، مدرسه فیضیه : 1887 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله سوم مجموعه ، 82 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 144 ] .

ص:48

209 / 95 . تهران ، مدرسه چهل ستون : 316 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله اوّل مجموعه [ آشنایی با چند نسخه خطّی : 384 ] .

210 / 96 . کرمانشاه ، فیض مهدوی : 1 / 95 ، عبد الحسین بن عبد اللّه صویلاوی کعبی ، جمعه ربیع الاوّل 1219 [ مجله تراثنا : 62 / 157 ] .

211 / 97 . کرمانشاه ، فیض مهدوی : 1 / 97 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ مجله تراثنا : 62 / 161 ] .

212 / 98 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 423 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، باتصحیح ، 76 برگ ، 20 سطر ، 5 / 8*5 / 19 سم [ فهرست مؤید : 1 / 343 ] .

51 . الرواشح السماویة فی شرح الأحادیث الإمامیة

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد حسین حسینی استرآبادی (میر داماد) (1040 ق)

میر داماد بنا داشته که شرحی بر کتاب الکافی کلینی بنویسد که فقط موفّق گردید «کتاب العقل والجهل» و بخشی از «کتاب التوحید» اصول الکافی را شرح کند .

او در مقدمۀ این شرح ، به تفصیل در مسائل علم الحدیث و درایه و رجال ، در 39 «راشحه» بحث نموده است .

میر داماد شرحش را با شرح مقدمۀ الکافی شروع نموده و پس از آن ، رواشح سی و نه گانه ای ذکر کرده که عنوان آنها چنین است :

1 - اقسام اوّلیۀ حدیث : «صحیح ، قوی ، موثّق ، حسن و ضعیف» و بیان اصطلاحاتی مانند : سند ، اسناد ، حدیث متواتر و واحد

2 - نظر اهل سنّت دربارۀ تعریف حدیث و نقد آن

3 - طبقات سه گانۀ اجماع

4 - دربارۀ ابراهیم بن هاشم

5 - دربارۀ روایات عبدالعظیم حسنی

6 - دربارۀ ابو اسحاق ثعلبة بن میمون

7 - دربارۀ عبد اللّه بن بکیر

ص:49

8 - دربارۀ ابوعیسی محمّد بن هارون الوراق

9 - دربارۀ اسماعیل بن ابی زیاده سکونی

10 تا 12 - جرح و تعدیل

13 - بحث در بارۀ اصطلاح مجهول

14 - اصحاب روایت و اصحاب ملاقات

15 - دربارۀ صفوان بن یحیی

16 - مراسیل ابن ابی عمیر

17 - روش نجاشی در نقل

18 - دربارۀ حمدان بن احمد

19 - دربارۀ محمّد بن اسماعیل راوی فضل بن شاذان

20 - تفاوت مشیخه و شیخه و شیخان و ...

21 - دربارۀ محمّد بن احمد علوی

22 - دربارۀ اعمش کوفی

23 - دربارۀ حسین بن علی بن سفیان

24 - دربارۀ بررسی واژه های سعی ، غی و رشد

25 - دربارۀ سوید بن قیس و ذوالیدین و ذو الثدیه

26 - دربارۀ ابن سنان

27 - در بارۀ ضابطه های نسبت راویان به شهرها

28 - صیغه های نقل حدیث

29 - بحثی دربارۀ اصول اربعمائه

30 - تفاوت تخریج و تخرج در اصطلاح علم رجال ، فقه ، اصول و حدیث

31 تا 34 - جرح و تعدیل

35 - تعیین ابن غضایری

36 و 37 - اقسام پنجگانۀ حدیث

38 - تفاوت بین حدیث قدسی ، قرآن و احادیث نبوی

39 - اقسام حکم عقل .

ص:50

چاپ : تهران ، 1311 ق ؛ بمبئی ، چاپ سنگی ؛ کتاب خانه آیةاللّه مرعشی نجفی ، 217 ص ؛ همچنین با تصحیح مجدد در ضمن مجموعه «درایة الحدیث» در مؤسسه دار الحدیث در دست انتشار است .

[ آستان قدس رضوی : 14 / 265 ؛ الذریعة : 11 / 257 و 14 / 27 ؛ التراث العربی :

3 / 132 ؛ یادداشتهای قزوینی : 5 / 31 ؛ مجله علوم حدیث : ش 10 ، صص 189 - 200 ؛ مشار ، عربی : 494 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین حمدا ینبغی لکرم وجهه ویلیق بعز جلاله ..

نسخه ها :

213 / 1 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 330 ، از اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، محمّد بن ادین المستویه حسینی ، سه شنبه 7 ربیع الثانی 995ق ، با تصحیح و توضیح ، رساله اوّل مجموعه ، « 1ر - 100ر » 100 برگ ، 21 سطر، 5 / 14*23 سم [ فهرست مؤید :

1 / 283 ] .

214 / 2 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 2717 ، آغاز : برابر نمونه ، محمّد سعید بن محمّد تقی خاتون آبادی ، 1082ق [ فهرست مجلس : 9 / 39 ] .

215 / 3 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 12899 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، با حواشی (منه دام ظله) به ضمیمۀ حاشیة الاستبصار ، 199 برگ [ فهرست آستان قدس : 14 / 265 ] .

216 / 4 . تهران ، دانشگاه تهران : 3453 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 164 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 11 / 2462 ] .

217 / 5 . قم ، گلپایگانی : 131 / 4 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ خوانا ، زین الدین جعفر زاهدی / برگ آخر ، قرن 11ق ، تصحیح شده ، با حواشی « منه مد ظله العالی »، رساله اوّل مجموعه ، « 1پ - 105پ » 105 برگ ، 21 سطر [ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

218 / 6 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2281 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : حکم الصدر بسبب اختلاف النسبتین ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، عناوین شنگرف ، تصحیح شده با حواشی مختصر ، در برگ اوّل تملک محمّد علی بن مقصود علی و نام کتاب آمده است ، 123 برگ ، 17 سطر ، 13*5 / 18 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

ص:51

219 / 7 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2547 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، تصحیح شده ، در برگ اوّل یادداشتی مبنی بر اینکه 14 برگ اوّل به خط مؤلف است ولی ظاهرا یک برگ به خط وی است ، 112 برگ ، 17 سطر ، 13*5 / 19 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

220 / 8 . قم ، مرعشی : 10038 ، قطعه ای از اواخر کتاب ، نسخ ، محمّد مهدی بن اللّه ویردی اصفهانی ، دهه اوّل ذی الحجه 1124ق ، 39 برگ [ فهرست مرعشی :

26 / 31 ] .

221 / 9 . قم ، مسجد اعظم : 3207 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، در دار السلطنه اصفهان ، تصحیح شده ، با حواشی مؤلف ، رساله اوّل مجموعه ، « 2پ - 53پ » 52 برگ ، 25 سطر ، 18*24 سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 615 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

222 / 10 . تهران ، ملک : 1699 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، 280 برگ [ فهرست ملک : 1 / 247 ] .

223 / 11 . قم ، مدرسه حجازیها : 369 ، بدون نام کاتب ، 1205ق ، ش 1212 [ مجله نور علم : 52 / 280 ] .

224 / 12 . تهران ، دانشکده ادبیات : امام جمعه 224 ، نسخ ، احمد بن محمّد ، 14 صفر 1224ق ، (75529) ، رساله اوّل مجموعه [ فهرست ادبیات تهران : 3 / 36 ] .

225 / 13 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3341 ، از اوّل افتادگی دارد ، آغاز : ، ازداد ما عداه مما یشارکه فی جنسه ، نسخ ، محمّد علی نائینی ، 1238ق ، « ص2 - 149 » 74 برگ [ فهرست مجلس : 10 / 1139 ] .

226 / 14 . قم ، مرعشی : 7371 ، افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد بن محمّد باقر بیهودی قائنی خراسانی ، رجب 1245ق ، رساله اوّل مجموعه ، « 1پ - 76پ » 76 برگ [ فهرست مرعشی : 19 / 173 ] .

227 / 15 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 87 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، محسن بن چراغ علی ، غره محرم 1270ق ، رساله دوم مجموعه ، « 111ر - 156پ » 46 برگ ، 23 سطر ، 21*5 / 31 سم [ فهرست مؤید : 1 / 103 ] .

228 / 16 . قم ، مدرسه فیضیه : 1037 ، تا راشحه 39 ، نسخ ، محمّد بن سیّد زین العابدین ، 1270ق ، رساله دوم مجموعه [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 49 ] .

ص:52

229 / 17 . قم ، مرعشی : 9078 ، نستعلیق ، عبد الوهاب بن ملا محمّد تقی خیارجی قزوینی ، 8 شوال 1272ق ، رساله سوم مجموعه ، « 99پ - 176پ » 78 برگ [ فهرست مرعشی : 23 / 232 ] .

230 / 18 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3635 ، نستعلیق ، حاج عبد اللّه مسکین بن نجم الدین قندهاری ، 8 شوال 1272ق ، رساله سوم مجموعه ، « 99پ - 176پ » 78 برگ [ فهرست مرعشی : 23 / 222 ] .

231 / 19 . ری ، آستان عبد العظیم : 356 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1273ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 3 / 465 ] .

232 / 20 . اصفهان ، عمومی اصفهان : 2968 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1283ق ، « 382صفحه » 191 برگ [ فهرست کتاب خانه عمومی اصفهان : 1 / 245 ] .

233 / 21 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 811 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، یکشنبه دهه دوم ربیع الاوّل 1284ق ، سه باب القصر اصفهان ، 165 برگ ، 13 سطر ، 11*5 / 17 سم [ فهرست مؤید : 2 / 257 ] .

234 / 22 . قم ، مرعشی : 8853 ، نسخ ، اسماعیل بن عبد اللّه خوانساری ، 1295ق ، 119 برگ [ فهرست مرعشی : 23 / 41 ] .

235 / 23 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3569 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق، رساله اوّل مجموعه [ فهرست مجلس : 10 / 1537 ] .

236 / 24 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 677، آغاز: بسمله حمدله اما بعد فان السید الجلیل ... الاشحة الاولی متن الحدیث ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رساله اوّل مجموعه ، « 1پ - 98 » 98 برگ [ فهرست مجلس : 23 / 4 ] .

237 / 25 . قم ، گلپایگانی : 45 / 38 / 7425 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد حسن بن محمّد مهدی موسوی جزایری تستری ، 1301 ، در تهران ، تصحیح شده ، با حواشی « منه » ، رساله سوم مجموعه ، « 60پ - 143پ » 84 برگ ، 20 سطر ، 17*22 سم [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

238 / 26 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 679 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سه شنبه 8 رمضان المبارک 1304ق ، عناوین شنگرف ، با حواشی منه ، 65 برگ ، 21 سطر ، 15*5 / 21 [ فهرست مؤید : 2 / 182 ] .

ص:53

239 / 27 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3527 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد بن علی اکبر طبسی گیلکی ، 1 ربیع الاوّل 1342ق ، تصحیح شده ، 109 برگ ، سطور مختلف [ فهرست مرکز احیاء : 9 / مخطوط ] .

240 / 28 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3636 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، تصحیح و مقابله شده ، با حواشی مؤلف (منه دام ظله) ، 232 برگ [ فهرست آستان قدس : 5 / 96 ] .

241 / 29 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1194 ، از راشحه ی 3 تا راشحه ی 27 ، نسخ ، سیّد محمّد صادق طباطبایی سنگلجی ، ق 13 ، رساله یازدهم مجموعه ، « 6گ » 3 ص برگ ، 11 * 5 / 17 [ فهرست مجلس : 23 / 695 ] .

242 / 30 . تهران ، دانشگاه تهران : 981 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 141 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 5 / 1332 ] .

243 / 31 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1645 ، از آغاز تا اواخر راشحه 39 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله اوّل مجموعه ، « 1 - 73 » 73 برگ [ فهرست الهیات مشهد : 3 / 763 ] .

244 / 32 . تهران ، دانشکده حقوق : 4 - د ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، با حواشی (منه دام ظله) و (سلع منه) ، 89 برگ [ فهرست حقوق تهران : 358 ] .

245 / 33 . آران و بیدگل ، امامزاده هلال بن محمّد : 137 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، غلام رضا بن محمّد علی آرانی کاشانی ، بدون تاریخ کتابت ، در مجله وقف با شماره 113 معرّفی شده است ، رساله چهارم مجموعه ، 50 برگ ، 23 سطر [ مجله وقف میراث جاویدان : 3 / 69 ؛ فهرست امامزاده هلال ] .

246 / 34 . قم ، قائنی : 165 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، عصر مؤلف ، با حواشی مؤلف [ مجله تراثنا : 50 و 51 / 343] .

247 / 35 . تهران ، مدرسه چهل ستون : 316 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، با حواشی از مؤلف ، رساله چهارم مجموعه [ آشنایی با چند نسخه خطّی : 384 ] .

248 / 36 . زنجان ، امام جمعه زنجان : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله اوّل مجموعه [ دلیل المخطوطات : 137 ] .

ص:54

1 زبدة الرجال

از : حسن بن محمّد شریف یزدی (شاگرد وحید بهبهانی)

ر . ک : انوار البصائر ، مقدمه ...

52. سبب اختلاف اخبار

(فارسی)

از : ابو الحسن بن حسین بن نقی گیلانی (قرن 14 ق)

رسالۀ مختصری است در دو فصل :

1 - سبب اختلاف اخبار

2 - شرح حال شیخ بهایی ، ملّا محمّد باقر مجلسی ، خواجه نصیرالدین طوسی و سیّد محمّد مجاهد .

تألیف این رساله در شعبان 1302ق به پایان رسیده است . مؤلف در این رساله از استادش میرزا محمّد تنکابنی (صاحب قصص العلماء) ، مطالب زیادی را نقل نموده است .

آغاز : عبد عاصی ممتحن ابو الحسن گوید که این رساله در دو فصل مذکور .

انجام : در آن وقت قابل درک سخنان فاضلانه آن بحر بی پایان را نبود لذا پسند او نشد .

نسخه ها :

249 . قم ، مرعشی : 3840 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، ابو الحسن بن حسین بن نقی گیلانی (مؤلف) ، 1271ق ، رساله اوّل مجموعه ، 56 برگ ، سطور مختلف ، 11*5 / 17 [ فهرست مرعشی : 10 / 222 ] .

53 . سبل الهدایة فی علم الدرایة (الفوائد الرجالیة)

(عربی)

از : علی بن خلیل بن ابراهیم رازی تهرانی (1296 ق)

رسالۀ مفصّلی است در علم درایه و فواید رجالی ، شامل یک مقدمه و سه باب و یک خاتمه ، با این عنوان ها :

ص:55

مقدمه (شامل دو امر : 1 - فی بیان سبب الاحتیاج الی علم الرجال ، 2 - موضوع هذا العلم) ؛

الباب الاوّل : فی تقسیم الحدیث ؛

الباب الثانی : فی من یقبل حدیثه ؛

الباب الثالث : فی تحمّل الحدیث .

خاتمه : شامل فواید مختلف در رجال و درایه ، که نصف کتاب را شامل می شود .

[ الذریعة : 12 / 135 با عنوان «سبل الهدایة» و 16 / 157 با عنوان «الفوائد الرجالیة» که همین نسخه را معرّفی نموده و اظهار نظر نموده که همان سبل الهدایه مؤلف است نه چیزی غیراز آن ؛ مصفی المقال : 319 ؛ مجله معهد المخطوطات العربیة ، شوال 1377 ، ص 207 ]

آغاز : نذکر هنا اموراً الاوّل فی بیان سبب الاحتیاج الی علم الرجال اعلم ان باب العلم .

انجام : و لم یکن ما اخبر به موهوماً لانه القدر المتیقن من الاجماع القائم علی حجیته .

نسخه ها :

250 . عراق * ، نجف ، کاشف الغطاء : بدون شماره ، در نسخه حاضر خطبۀ مؤلف تحریر نشده واز انجام ناتمام مانده است ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رساله اوّل مجموعه ، « 1 - 102 » 51 برگ برگ ، 21 سطر، سابقه : کتابخانه دار الحدیث: عکس 113 [ فهرست عکسی دار الحدیث ].

54 . السراج المنیر فی الفوائد الرجالیة

(عربی)

از : محمّد علی بن محمّد باقر هزار جریبی (1245 ق)

فرزند مؤلف به نام محمّد حسین ، رساله ای در شرح حال پدرش نوشته (نسخه ای از آن در کتاب خانۀ ملّی تبریز ، موجود است) و در آن عنوان نموده که آثار پدرش را تنظیم و تدوین کرده است . وی از آثار پدرش کتاب السراج المنیر فی الفوائد الرجالیة را بر شمرده است .

[ مصفی المقال : 338 ]

ص:56

55 . سلسلة الذهب فی شرح الوجیزة

(عربی)

از : علی محمّد بن محمّد بن دلدار علی نقوی لکنهویی (1312 ق)

شرح مفصّل مؤلف بر الوجیزة فی الدرایة شیخ بهایی است . شرح مختصر مؤلف بر همین کتاب به نام الجوهرة العزیزة ، قبل از این معرّفی گردید .

[ الذریعة : 12 / 216 ]

56 . سنن الهدایة فی علم الدرایة

(عربی)

از : محمّد بن علی تبنینی عاملی (قرن 11 ق)

مشتمل بر یک مقدمه و چند فصل و یک خاتمه . این رساله را عالم گم نامی شرح نموده و آن را ملخص أسرار الیقین نامیده که پس از این ، معرّفی خواهد شد . از همین مؤلف ، رسالۀ جامع الأقوال فی علم الرجال و أشجار هدایة المجیزین ، نیز در بخش رجال و اجازات ، معرّفی خواهد شد .

[ الذریعة : 12 / 239 ؛ مصفی المقال : 416 ]

آغاز : الحمد للّه الذی صحح عقائدنا بتصحیح الدرایة.

1 شرح بدایة الدرایة

از : زین الدین بن علی بن احمد شامی عاملی (شهید ثانی)

ر . ک : الرعایة فی شرح بدایة الدرایة .

1 شرح مقدمۀ استبصار

از : سعید بن هبة اللّه راوندی ، ابو حسین (قطب الدین)

ر . ک : تحریر بیان الاخبار التی فی اول الاستبصار .

57 . شرح الوجیزة فی الدرایة

(عربی)

از : عبد النبی بن مفید بن حسن شیرازی بحرانی (قرن 12 ق)

شرح مفصّلی است بر الوجیزة فی الدرایة شیخ بهایی . شیخ آقا بزرگ ، نسخه ای از

ص:57

این کتاب را در تهران ، در نزد سیّد حسین شهشهانی ملاحظه نموده است .

[ الذریعة : 14 / 168 ]

آغاز : الحمد للّه الذی ارشدنا الی فهم الروایة بالدرایة و انقذنا من ظلم الغوایة من البدایة الی النهایة.

نسخه ها :

251 . تهران ، حسین شهشهانی : بدون شماره ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، 1187ق [ الذریعة : 14 / 168 ] .

1 شرح الوجیزة للشیخ البهائی

از : محمّد بن عنایت احمد کشمیری

ر . ک : نهایة الدرایة فی شرح الوجیزة .

1 شرح الوجیزة للشیخ البهائی

از : حسن بن هادی صدر کاظمینی ، سید ، ابو محمّد

ر . ک : نهایة الدرایة فی شرح الوجیزة .

1 شرح الوجیزة للشیخ البهائی

از : علی بن محمّد حسین بن محمّد علی شهرستانی

ر . ک : الدرة العزیزة فی شرح الوجیزة .

58 . شوارع الروایة إلی مشارع الدرایة

(عربی)

از : مهدی بن علی غریفی بحرانی (1343 ق)

رسالۀ مفصّلی است در سه بخش :

1 - فی الدرایة و بعض مصطلحات الحدیث ؛

2 - فیما یتعلق بمشایخ الاجازة ؛

ص:58

3 - فیما یتعلق باحوال الائمّة .

مؤلف در بخش دوم ، اجازاتی را که از مشایخ دریافت نموده و همچنین اجازاتی را که به شاگردانش داده ، درج نموده است . شیخ آقا بزرگ تهرانی ، نسخه ای از این کتاب را در ضمن دیگر کتاب های وی ملاحظه نموده است .

[ الذیعه : 14 / 237 ، مصفی المقال : 473 ]

59 . صحة الاُصول الأربعة

(عربی)

از : محسن بن محمّد رفیع رشتی اصفهانی (قرن 13 ق)

پاسخی است بر اعتراض یکی از علمای قزوین که در صحّت کتب اربعۀ حدیثی اشکال نموده بود . مؤلف در جواب این اشکال ، صحّت احادیث الکافی ، کتاب من لایحضره الفقیه ، الاستبصار و التهذیب را اثبات نموده و عنوان کرده که این کتاب ها از «اصول اربعمئه» گرفته شده اند . تألیف این رساله در روز یکشنبه سوم رجب 1267ق در ابراهیم آباد به پایان رسیده است .

آغاز : انا اعطیناک الکوثر ... فالشقی من اثر بعضا ولبعض انکر وصلی.

انجام : و لا تحتاج بعد ذلک الی تکلفات الاخباریین فی تصحیح الاخبار کما هو الحال ، هذا آخر الجواب ... .

نسخه ها :

252 . قم ، مرعشی : 2659 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، محسن بن محمّد رفیع گیلانی رشتی اصفهانی (مؤلف) ، رجب 1267ق ، رساله اوّل مجموعه ، « 1ر - 7ر » 7 برگ [ فهرست مرعشی : 7 / 238 ] .

60 . صفائح الإبریز فی شرح الوجیز

(عربی)

از : امجد حسین بن منور علی سونوی اله آبادی ، سیّد (قرن 13 ق)

شرحی است بر رسالۀ الوجیزة فی الدرایة شیخ بهایی این شرح در لکنهو هند به چاپ رسیده است .

[ الذریعة : 15 / 43 ، مصفی المقال : 83 ]

ص:59

61 . ضیاء الدرایة فی علم الدرایة

(عربی)

از : ضیاء الدین بن محمّد حسن فانی حسینی یزدی نجفی ، سید ، علامه (1419 ق)

رسالۀ مفصّلی است در اصول علم حدیث و درایه ، مشتمل بر یازده باب و یک خاتمه (شامل 12 فایده) . تألیف این کتاب در ذی قعدۀ 1377ق به پایان رسیده است .

چاپ : چاپ سربی : قم ، مطبعة حکمت ، 1378ق ، 101 ص .

[ معجم المطبوعات العربیة فی ایران ص303 ؛ فهرست آستان قدس رضوی 6 / 663 ؛ برای شرح حال مؤلف رک : آینه پژوهش شماره 55 - 56 صص195 - 196 ]

62 . طریق الهدایة إلی علم الدرایة

(عربی)

از : محمّد بن عبد الکریم تبریزی ، مولانا ، سیّد (1363)

رسالۀ مختصری است دربارۀ اقسام خبر و نیز اقسام حدیث به اعتبار حمل آن .

مؤلف بعد از چاپ سنگی این اثر ، حواشی کوتاهی بر آن نوشته ، که در پاورقی این کتاب در میراث حدیث شیعه ، به چاپ رسیده است .

چاپ : سنگی ، تبریز ، 1343 ق ، به خط علی بن محمّد تبریزی ؛ میراث حدیث شیعه با تحقیق محمّد رضا جدیدی دفتر سوم ص 331 - 356 .

[ الذریعة : 15 / 170 ؛ مصفی المقال : 439 ]

آغاز : الحمد للّه... وبعد ... هذه وجیزة شریفة فیما یحتاج الیه الطلاب مما یتعلق بعلم الدرایة.

انجام : و الا مع التقیید بالوجادة . هذا توضیح المختار فی تحمل الاخبار.

نسخه ها :

253 / 1 . قم ، مرعشی : 7904 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، ابو طالب میرزایی موسوی زنجانی ، 9 رجب 1345ق ، 10 برگ ، 21 سطر ، 5 / 20*13 [ فهرست مرعشی :

20 / 237 ] .

ص:60

254 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 14995 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 658 ] .

63 . علم الحدیث

(عربی)

از : محمّد جعفر جعفری گیلانی لنگرودی ، ابو المعالی (قرن 15 ق)

رسالۀ ساده ای است در بیان علل و اسباب وهن و اطمینان حدیث و تعریف برخی مصطلحات درایه . مؤلف ، نسخۀ چاپی این رساله را در دی ماه 1330 وقف کتاب خانۀ آستان قدس رضوی نموده است .

[ فهرست نسخه های خطّی آستان قدس رضوی : 6 / 667 ]

1 عمدة المقال فی علمی الدرایة و الرجال

از : ابو طالب بن ابی تراب حسینی مجتهد قائنی

ر . ک : الفوائد الغرویة .

64 . العوائد القرویة فی شرح الفوائد الغرویة

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد حسن آیتی بیرجندی قائنی (1352 ق)

شرح مفصّلی است بر کتاب استادش سیّد ابو طالب قاینی که به عمدة المقال فی علمی الدرایة و الرجال یا الفوائد الغرویة موسوم است . این شرح با عنوان های « قوله - قوله » ترتیب یافته ، و شارح در آن ، شرح حال بسیاری از دانشمندان و رجال اسانید را آورده است . این شرح در سه جلد است . در الذریعة عنوان شده که مؤلف ، پیش از سال 1331ق ، تألیف این کتاب را به پایان رسانیده و در سال 1333ق ، در آن تجدید نظر نموده است .

[ الذریعة : 15 / 354 ]

آغاز : الحمد للّه مجیب الدعوات ورافع الدرجات لمن اطاعه من الرجال .

نسخه ها :

255 / 1 . قم ، مرعشی : 3408 ، جلد سوم از سه جلد ، نسخ ، غلام رضا بن محمّد بیدانی ،

ص:61

7 جمادی الثانی 1323ق ، 143 برگ [ فهرست مرعشی : 9 / 192 ] .

256 / 2 . قم ، مرعشی : 3407 ، جلد اوّل از سه جلد ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد باقر قائنی بیرجندی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، رساله اوّل مجموعه ، « 1پ - 107پ » 107 برگ [ فهرست مرعشی : 9 / 190 ] .

1 الفوائد الرجالیة (عربی)

از : علی بن خلیل بن ابراهیم رازی تهرانی

ر . ک : سبل الهدایة فی علم الدرایة .

65 . الفوائد الطوسیة و الدروس الرجالیة

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد حسن آیتی بیرجندی قائنی (1352 ق)

فواید حدیثی و رجالی چندی است که مؤلف به درخواست یکی از فقها ، هنگامی که به زیارت امام رضا(علیه السلام) مشرّف بوده ، از کتاب های مختلف استخراج و نقل نموده است . موضوع این فواید ، که با عنوان « فائدة و درس » آغاز می شود ، مسایل علم رجال و درایه است و مؤلف گاهی در اثنا به اندرز طالبان علم می پردازد . تألیف این کتاب به سال 1350ق ، پایان یافته است .

آغاز : الحمد للّه الذی سهل لنا طریق الهدایة و ارشدنا الی ما فیه.

انجام : و اللّه عز و جل و لی التوفیق فی ضنک المحول ... .

نسخه ها :

257 . قم ، مرعشی : 3416 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد حسین بن محمّد حسن عاملی ، قرن 14ق ، 65 برگ ، سطور مختلف ، 5 / 16*5 / 10 [ فهرست مرعشی : 9 / 201 ] .

66 . الفوائد الغرویة (عمدة المقال فی علمی الدرایة و الرجال)

(عربی)

از : سیّد ابو طالب بن ابی تراب حسینی مجتهد قائنی (1293 ق)

رسالۀ مفصلّی است دربارۀ قواعد کلّی علم رجال و درایه و احوال بعضی از

ص:62

راویان و علمای مشهور شیعه ، شامل دو قسم ، بدین ترتیب :

قسم اوّل در رجال و شامل یک مقدمه و یازده فایده با این عنوان ها :

در مقدمه تعریف علم رجال و موضوع و فایدۀ آن ؛

فایدۀ اوّل ، تاریخ میلاد و وفات حضرت پیامبر(صلی الله علیه و آله) و امامان شیعه و و ذکر دانشمندانی که سخن آنها در علم رجال مرجع است ، با ذکر سرگذشت و تألیفات آنان، اوّلین شخص محمّد بن عمر کشّی و آخرین آنها ابو علی صاحب منتهی المقال است ؛

فایدۀ دوم در بیان رموز اختصاری متداول در کتب رجال ؛

فایدۀ سوم در روش تألیف و استفاده از کتب رجال و توضیح برخی از نکات در رجال و حدیث ؛

فایدۀ چهارم در شرح پاره ای از اصطلاحات علم رجال ؛

فایدۀ پنجم در تحقیق دربارۀ پنج راوی (سکّونی ، سهل بن زیاد آدمی ، ابراهیم بن هاشم کوفی ، اسحاق بن عمّار و محمّد بن سنان) ؛

فایدۀ ششم در تحقیق دربارۀ مؤلفان کتب اربعۀ متقدم و متأخّر ؛

فایدۀ هفتم در بیان روش مؤلفان کتب مذکور در نقل حدیث ؛

فایدۀ هشتم در مصطلحات فیض کاشانی در وافی ؛

فایدۀ نهم در نشانی هایی که مجلسی در بحار به کار برده ؛

فایدۀ دهم در ضبط اسماء و القابی که نادرست خوانده شده اند ؛

فایدۀ یازدهم در فرق شیعه و مسلمان و تفسیر و عنوان هایی مانند ابواب اربعه از اثنا عشریه .

قسم دوم : در علم درایه ، دارای چند فایده و یک خاتمه با این عنوان ها : در سنّت و خبر ، در طریق حمل حدیث ، در اجازه ، در اهلیّت حمل حدیث . در خاتمه نیز در بارۀ اصول شیعی و مجامیع اخبار امامی بحث شده است .

تألیف این رساله در نجف اشرف و در سال 1268ق پایان یافته است .

شیخ محمّد باقر بیرجندی قاینی ، که شاگرد مؤلف بوده ، شرح مفصّلی براین کتاب نوشته و آن را العوائد القرویة فی شرح الفوائد الغرویة نام نهاده که قبل از این ، معرّفی گردید .

ص:63

آغاز : الحمد للّه الذی هدانا الی تمیز صحیح الاقوال بدرایة احوال الرجال ... وبعد فهذه عمدة المقال فی علمی الدرایة و الرجال .

انجام : و قد تقدم احوال المحمّدین الستة و بیان کتبهم ، فتذکر ، فهذه جملة موجزة فی بیان مطالب علمی الرجال و الدرایة .

نسخه ها :

258 / 1 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه خویی 12 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام :

برابر نمونه ، محمّد علی اصفهانی ، 1273ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، در فهرست این کتاب خانه نام مؤلف »شیخ محمّد تهرانی« ذکر شده است ، « ص1 - 224 » 112 برگ [ فهرست مجلس : 7 / 204 ] .

259 / 2 . تهران ، ملک : 3486 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، عبد الرزاق قاینی ، 1274ق ، 128 برگ [ فهرست ملک : 1 / 407 ] .

260 / 3 . تهران ، دانشگاه تهران : 3324 ، عنوان معرّفی : الفوائد الغرویة ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، جمادی الثانی 1292ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1 - 206 » 206 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 11 / 2309 ] .

261 / 4 . قم ، مرعشی : 3407 ، عنوان معرّفی : عمدة المقال فی علمی الدرایة و الرجال ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد حسین بن ابی تراب بیرجندی قائنی ، 9 ربیع الثانی 1330ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 108پ - 168ر » 61 برگ [ فهرست مرعشی : 9 / 191 ] .

67 . فوائد فی الدرایة

(عربی)

از : زین الدین بن علی بن احمد شامی عاملی (شهید ثانی) (965 ق)

فوایدی است که شهید ثانی در پشت نسخه ای از الدرایه اش یادداشت نموده و پس از وی جمع آوری شده است . عنوان این فواید ، چنین است :

- روی ابن صلاح فی کتابه عن الزهری ، قال .

- من کتاب الخلاصه فی علم الحدیث للشیخ شرف الدین الطیبی ، شارح الکشاف ، قال فی قسم الموضوع و اقسام الواضعین و منهم قوم من السوال و المکدین یقفون فی الاسواق و المساجد ...

ص:64

- فوائد نقلتها من أربعین الحافظ شهاب الدین بن حجر - رحمه اللّه - قال فی حدیث : انّما الاعمال بالنّیات هذا حدیث صحیح ...

- قال السلفی و قد استفتیت شیخنا الامام اباالحسن علی بن محمّد الکیا الطبری فی رجل وصیّ بثلث ماله للعلماء و الفقهاء ... و قد قال صلی اللّه علیه و آله و سلم من حفظ علی امتی اربعین حدیثا ...

چاپ : رسائل الشهید الثانی ، جلد دوم ، با تصحیح آقای رضا مختاری ؛ میراث حدیث شیعه ، دفتر هفتم ، ص 450

[ الذریعة : 16 / 355 ]

آغاز : بخط الشهید الثانی - قدس سره - علی ظهر درایته : روی ابن الصلاح فی کتابه عن الزهری قال قدمت علی عبد الملک.

انجام : و الثالثة ذکرها الشیخ الجلیل ابو سعید محمّد بن احمد بن الحسن النیسابوری فی اربعینه عن اربعین شیخا و فی سنده ایضا مجاهیل . انتهی ما نقل من خط شیخنا المبرور ... الشهید الثانی - قدس سره - علی ظهر درایته و الحمد للّه وحده و الصلوة علی خیر خلقه محمّد و آله اجمعین . تمت .

نسخه ها :

262 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : 3072 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد تقی بن محمّد حسین شهرستانی ، 5 ربیع الثانی 1087ق ، رسالۀ دوم مجموعه، « 134 - 148 » 15 برگ ، 17 سطر، 5 / 12*20 [ فهرست دانشگاه تهران :

11 / 2016 ] .

263 / 2 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 9136 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، محمّد تقی بن محمّد حسین شهرستانی ، پنجشنبه 15 ربیع الثانی 1087ق ، رسالۀ آخر مجموعه ، 17 سطر [ رؤیت نسخه ] .

68 . الفوائد الکاظمیة (وجیزة المقال فی الرجال)

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد حسن آیتی بیرجندی قائنی (1352 ق)

رساله ای است در فواید مختلف در رجال و درایه و بیان لزوم دقّت در علم رجال و عدم قناعت به آنچه نقل شده ، با عناوین « فائدة - فائدة » . نیز حالات عدّه ای از

ص:65

علمای خاصّه و عامه و کتاب های آنان به اختصار . تألیف این رساله در رجب 1338ق در کاظمین به پایان رسیده است .

[ الذریعة : 25 / 54 که با عنوان «وجیزة المقال فی الرجال» ذکر نموده است . ]

آغاز : الحمد للّه الذی رفع درجات العلماء و جعلهم علی احکامه امناء فهم ورثة الانبیاء و مدادهم افضل من دماء الشهداء .

انجام : و وفقنا اللّه لجمیع هذه الفوائد التی تلیق ان تکتب بالنور علی جبهات الحور ... .

نسخه ها :

264 . قم ، مرعشی : 3415 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، حسن بن میرزا عبد الجواد چمیکندوکی ، قرن 14ق ، درمدرسه عتیقه بیرجند ، در پایان نسخه اجازۀ میرزا حسین نوری و سیّد حسن صدر به مؤلف آمده است ، 193 برگ ، سطر مختلف ، 17*5 / 10 سم [ فهرست مرعشی : 9 / 200 ] .

69 . فواید متفرقه در درایه

(فارسی و عربی)

از : مؤلف ناشناخته

مطالب متفرّقه ای است که در لا به لای نسخه ، تحریر شده است .

نسخه ها :

265 / 1 . تهران ، ملک : 2387 ، عنوان معرّفی : بندی در رجال و درایه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ پنجم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 1 ] .

266 / 2 . قم ، مسجد اعظم : 1074 ، عنوان معرّفی : برخی اصطلاحات درایه در یک صفحه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، یک برگ [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 497 ] .

70 . الفیوضات اللامعة فی حال الکتب الأربعة

(عربی)

از : محمّد باقر بن رضا زند کرمانی (قرن 14 ق)

بحثی است در احادیث کتب اربعه و بیان این که تمام آنها قطعی الصدور نیستند ،

ص:66

بلکه پاره ای از احادیث ضعیف و موضوع در آنها آمده و باید مورد بررسی قرار گیرند . مؤلف در آغاز کتاب ، چهار مقدمه آورده است . تألیف کتاب را در اصفهان به سال 1320ق ، به پایان رسانیده است .

آغاز : الحمد لمن خلق الانسان وعلمه البیان وفضله علی کثیر ممن خلق تفضیلا.

نسخه ها :

267 / 1 . قم ، مرعشی : 7336 ، نستعلیق ، محمّد باقر زند کرمانی (مؤلف) ، 1320ق ، همراه با برگهایی از حاشیه مؤلف بر رسالۀ بدایة الدرایه شهید ثانی ، 47 برگ [ فهرست مرعشی : 19 / 127 ] .

268 / 2 . قم ، مرعشی : 4923 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، تصحیح شده ، 47 برگ [ فهرست مرعشی : 13 / 111 ] .

71 . القوامیس فی الرجال و الدرایة

(عربی)

از : آقا بن عابد بن زاهد شیروانی (فاضل دربندی) (1285 ق)

رسالۀ مفصلّی است در رجال و درایه ، در دو فن :

فن اوّل در رجال ، شامل پانزده فصل (فی طبقات الرواة الخمسة عشر ، فی تمیز المشترکات و ...) .

فن دوم شامل چند فصل با این عنوان ها :

الفصل الاوّل : فی بیان اقسام الحدیث .

الفصل الثانی : شامل هشت فایده با این عنوان ها : فی بیان حقیقة السند و المتن ، حکم کتابة الحدیث ، فی بین اهل الحدیث من الطالب و الشیخ و الحافظ و الحجة و الحاکم ، جملة من احوال کتب اصحابنا المتقدّمین و المتأخّرین ، عدد احادیث الکتب الاربعة ، اقسام الحدیث ، المتفق و المفترق و ... ، معرفة کنی المسمین .

الفصل الثالث (شامل سه فایده) : حدّ الصحیح و الحسن و القوی و الصحیح ، طرق تحمّل الحدیث ، الفاظ الجرح و التعدیل .

الفصل الرابع : معرفة سبب الحدیث ، فی بیان آداب کتابة الحدیث ، فی بیان...

الاقتصار علی الرمز فی حدّثنا و ... ، مما ینبغی للراوی ترکه و ما ینبغی له فعله ،

ص:67

تقطیع الحدیث ، ان علم الحدیث من علوم الآخرة .

خاتمة : فی الاشاره الی جملة من الامور .

[ الذریعة : 17 / 199 ؛ در مجلۀ تراثنا شمارۀ 24 صص 156 - 237 منتخبی از بخش رجال این کتاب با عنوان «المنتقی النفیس من درر القوامیس» توسط استاد معظم سیّد محمّد رضا حسینی جلالی ، با استفاده از نسخۀ کتاب خانۀ آیة اللّه نجومی منتشر شده است . همچنین بخش درایه آن توسط آقای محمّد کاظم رحمان ستایش تصحیح وتحقیق و در ضمن مجموعه «درایة الحدیث» در مؤسسه دار الحدیث در دست انتشار است . ]

آغاز کتاب : سبحانک اللهم اجعلنا من الآخذین دینهم من کتابک و سنة .

آغاز فن درایه : الحمد للّه رب العالمین ... و بعد فیقول ... الفن الثانی من فنی علم الاسناد علم الدرایة و هو علم یقتدر به علم معرفة احوال الاسانید .

انجام : بان ینسبوا جملة من مطالبه الی انفسهم الحمد للّه و الشکر له علی توفیقه للاتمام و صلی اللّه علی محمّد و آله المعصومین .

نسخه ها :

269 / 1 . کرمانشاه ، سیّد مرتضی نجومی : بدون شماره ، قسمت رجال و درایه (عکس مرکز احیاء شامل قسمت رجال) ، محمّد بن اسماعیل بن ابراهیم کرمانشاهی ، یکشنبه 1281 ، از روی نسخه مؤلف ، کاتب از شاگردان مؤلف است ، رسالۀ اوّل و دوم مجموعه ، 163 برگ ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی :

عکس 709 [ دلیل المخطوطات : 282 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 2 / 352 ] .

270 / 2 . قم ، مرعشی : عکس 857 و934 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، شامل هر دو فن ، عکس مکرر از نسخه مدرسه ملا ابراهیم اردبیلی ، 156 برگ [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 335 و 414 ] .

271 / 3 . قم ، مرعشی : 9580 ، عنوان معرّفی : الدرایه ، فن الدرایة ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت، رسالۀ دوم مجموعه،در پایان نسخه مهر کتاب خانه صدر الاسلام محمّد امین خویی ، « 22پ - 83پ » 62 برگ ، سابقه : کتابخانه دار الحدیث :

عکسی ، مرکز احیاء میراث اسلامی : فیلم 1728 [ فهرست مرعشی : 24 / 317 ] .

272 / 4 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 1644 ، فقط فن ثانی ، درایه را دارد ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 35 برگ .

ص:68

273 / 5 . تهران ، مدرسه مروی : 5 ، عنوان معرّفی : رجال ملا آقا دربندی ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست مدرسه مروی : 271 ] .

72 . الکفایة فی علم الدرایة

(عربی)

از : ابو طالب بن ابوالقاسم موسوی زنجانی (1329 ق)

رسالۀ مفصّلی است در قواعد علم حدیث و درایه ، در نُه مقدمۀ کوتاه و چهار باب و یک خاتمه . تألیف این رساله در شب سه شنبه 28 صفر 1289ق به پایان رسیده است و عنوان باب های آن چنین است :

المقدمات (شامل نُه مقدمۀ کوتاه در کلّیات علم درایه) ؛

الباب الاوّل : فی اصول الاحادیث الاربعة ؛

الباب الثانی : فی تحمّل الاحادیث و الطرق الی نقله (شامل سه مطلب) ؛

الباب الثالث : فی صفات الراوی (شامل هفت مطلب) ؛

الباب الرابع : فی الاسماء و الطبقات و ما یناسبها .

خاتمة : فی اصطلاحات متعلقة بالقدح و المدح (شامل دو مطلب) .

چاپ : در میراث حدیث شیعه دفتر پنجم صص 279 - 400 ، با تحقیق آقای علی فرخ به چاپ رسیده است .

[ الذریعة : 18 / 96 ]

آغاز : اللهم ربنا لک الحمد علی ما ایقظتنا و هدیتنا و جعلت لنا اسماعا.

نسخه ها :

274 / 1 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 10212 ، نسخ ، ابو طالب بن ابو القاسم موسوی زنجانی (مؤلف) ، 1290ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 467 ] .

275 / 2 . عراق * ، نجف ، محمّد علی اردوبادی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، 1295ق [ مصفی المقال : 30 ] .

276 / 3 . قم ، مرعشی : 8334 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ و نستعلیق ، موسی بن ابو طالب اسکی لاریجانی ، 1301ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 52پ » 52 برگ [ فهرست مرعشی : 21 / 294 ] .

ص:69

73 . الکفایة فی علم الدرایة

(عربی)

از : عبد اللّه بن صالح سماهیجی بحرانی (1135 ق)

شیخ آقا بزرگ در مصفّی المقال در ضمن آثار سماهیجی ، الکفایة فی علم الدرایة را نام برده است ؛ ولی در الذریعة از آثار وی ، الکفایة فی النحو را یاد کرده که سماهیجی در الإجازة الکبیرة اش از آن یاد نموده و گفته که ناتمام مانده است .

به نظر می رسد آنچه در الذریعة ذکر گردیده ، به صواب نزدیکتر است .

[ مصفی المقال : 248 ؛ الذریعة : 18 / 97 ]

74 . الکلام الوجیز فی تمرین المستجیز

(فارسی)

از : عبد اللّه بن ابو القاسم موسوی بحرانی بلادی (1372 ق)

رساله ای است به فارسی در درایه و اصول حدیث که مؤلف برای امتحان کردن کسانی که درخواست اجازۀ روایتی از وی می کرده اند و نیز جهت به دست آوردن میزان مهارت آنها در علم الحدیث ، نگاشته است .

[ المسلسلات فی الإجازات : 2 / 18 ]

1 الکلیات الرجالیة

از : عبد اللّه بن محمّد رضا شبّر حسینی کاظمینی

ر . ک : درایة الحدیث .

75 . لب اللباب فی الدرایة و علم الرجال

(عربی)

از : محمّد جعفر بن سیف الدین شریعتمدار استر آبادی (1263 ق)

رسالۀ مفصّلی است در علم درایه و کلّیات رجال مؤلف در این رساله قواعد کلّی علم درایه و رجال را آمیخته با مطالب اصولی در یک مقدمه و هشت باب و یک خاتمه بیان نموده که عنوان باب های آن چنین است :

المقدمة : فی تعریف علم الرجال و موضوعه و الحاجة الیه ؛

الباب الاوّل : فی تعریف الخبر ؛

ص:70

الباب الثانی : فی تقسیم الخبر ؛

الباب الثالث : فی انحاء تحمّل الحدیث ؛

الباب الرابع : فی ان التزکیة هل هی شهادة او خبر ؛

الباب الخامس : فی الفاظ الجرح و التعدیل ؛

الباب السادس : ذکر السبب فی الجرح و التعدیل ؛

الباب الثامن : کیفیة الرجوع الی کتب الرجال ؛

الخاتمة : فی احوال مشایخ الرجال .

تألیف این کتاب در ربیع الثانی 1235ق به پایان رسیده است . مؤلف ، این کتاب را با عنوان الإیجاز تلخیص نموده که نسخه های آن در همین بخش معرّفی شده است.

چاپ : در میراث حدیث شیعه ، دفتردوم ، صص 395 - 496 با تحقیق محمّد حسین مولوی به چاپ رسیده است .

[ الذریعة : 18 / 283 و289 ؛ التراث العربی : 4 / 391 - 392 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... اما بعد ... هذه رسالة فی علم الرجال کتبتها علی سبیل الاستعجال اسعافا لحاجة بعض الاحباب و سمیتها .

نسخه ها :

277 / 1 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 375 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، ابراهیم بن یعقوب رشتی ، پنجشنبه 12 شعبان 1233ق ، 22 برگ، 20 سطر ، 15*21 [ فهرست مرکز احیاء : 1 / 490 ] .

278 / 2 . یزد ، وزیری : 2344 ، نسخ و نستعلیق ، محمّد جعفر ، 1233ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 108 - 127 » 20 برگ [ فهرست کتاب خانه وزیری : 4 / 1258 ] .

279 / 3 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3131 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، ذی حجه 1234ق ، تصحیح شده ، 29 برگ ، 19 سطر [ فهرست مرکز احیاء :

8 / مخطوط ] .

280 / 4 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 6710 ، آغاز : برابر نمونه ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1235ق ، 28 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 621 ] .

281 / 5 . قم ، مرعشی : 7594 ، نستعلیق ، عبد الرسول (کوچ کجوری) ، 1244ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 19ر » 19 برگ [ فهرست مرعشی : 19 / 407 ] .

ص:71

282 / 6 . کرمانشاه ، فیض مهدوی : 4 ، محمّد بن حسین بن محمّد علی خراسانی ، 1253ق [ مجله تراثنا : 9 / 55 ] .

283 / 7 . قم ، مرعشی : 4023 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، آقا بابا بن ملا محمّد مهدی شهمیرزادی (شاهمیرزایی) ، 1255ق ، رسالۀ نهم مجموعه ، « 81ر - 94ر » 14 برگ [ فهرست مرعشی : 11 / 27 ] .

284 / 8 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 13833 ، نسخ ، محمّد حسین بن ملا احمد شهر بابکی ، 1256ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 61پ » 61 برگ [ فهرست مجلس : 37 / 385 ] .

285 / 9 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 12909 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1258ق ، در کربلا ، در ضمن مجموعه [ فهرست الفبایی آستان قدس : 482 ] .

286 / 10 . ری ، آستان عبد العظیم : 300 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، جمادی الاوّل 1259ق ، رسالۀ سوم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 3 / 448 ] .

287 / 11 . قم ، مسجد اعظم : 3007 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 17 ربیع الاوّل 1263ق ، تصحیح شده ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 39ر - 79پ » 41 برگ ، 15 سطر ، 10*15 سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 606 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

288 / 12 . تهران ، دانشگاه تهران : 994 ، نسخ ، قاسم بن مسیح گیلانی ، ذی قعده 1263ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، 70 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 5 / 1718 ] .

289 / 13 . کرمانشاه ، فیض مهدوی : بدون شماره ، حسین موسوی کرمانشاهی ، 1291ق [ مجله تراثنا : 9 / 47 ] .

290 / 14 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ مجله میراث شهاب : 19 / 113 ] .

291 / 15 . تهران ، سپهسالار : 2707 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 3پ - 37ر » 35 برگ [ فهرست سپهسالار : 5 / 472 ] .

292 / 16 . مشهد ، حیدری : 38 ، ابراهیم بن یعقوب رشتی ، قرن 13ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ مجله اندیشه حوزه : 7 / 215 ] .

293 / 17 . شیراز ، شاه چراغ : 194 ، آغاز : برابر نمونه ، حسن بن صادق موسوی ، بدون تاریخ کتابت ، شماره ثبت : 504 / 3 ، 19 برگ [ فهرست شاه چراغ : 2 / 199 ] .

ص:72

294 / 18 . قم ، مرعشی : 4713 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 40 برگ [ فهرست مرعشی : 12 / 297 ] .

295 / 19 . قم ، مرعشی : 5344 ، از آخر افتادگی دارد ، نستعلیق ، محمّد جعفر استرآبادی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، 33 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 130 ] .

296 / 20 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 1139 ، آغاز : الحمد للّه... اما بعد فیقول الغریق فی بحر العصیان ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 345 ] .

297 / 21 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 5434 ، محمّد طاهر بن محمّد صالح حسینی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ بیست و یکم مجموعه ، « 248ر - 255پ » 8 برگ [ فهرست مجلس : 16 / 338 ] .

298 / 22 . تهران ، دانشگاه تهران : 1109 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 26 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 5 / 1720 ] .

299 / 23 . تهران ، دانشگاه تهران : 4124 ، نستعلیق ، جلال الدین بن غیاث الدین حسینی افچه ای کوشک دشتی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 138 - 192 » 45 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 13 / 3104 ] .

300 / 24 . تبریز ، سیّد محمّد علی قاضی طباطبایی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هشتم مجموعه کنوز العلوم مؤلف [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 517 ] .

301 / 25 . کرمانشاه ، فیض مهدوی : بدون شماره ، حسین موسوی کرمانشاهی ، یک شنبه 15 رجب 1291 [ مجله تراثنا : 62 / 140 ] .

302 / 26 . کرمانشاه ، فیض مهدوی : 4 / 97 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ مجله تراثنا : 62 / 161 ] .

76 . مبدأ الآمال فی قواعد علوم الحدیث و الدرایة و الرجال

(عربی)

از : علی بن محمّد جعفر شریعتمدار استر آبادی (1315 ق)

رسالۀ مفصّلی است در قواعد علم درایه و رجال ، در چهار مقدمه و سه کتاب ، بدین ترتیب :

ص:73

المقدمة الاولی : فی تعریف علم الرجال .

المقدمة الثانیة : فی اسامی الکتب الرجالیة .

المقدمة الثالثة : ترجمة احوال المؤلف .

المقدمة الرابعة : مشایخ الرجال و مؤلفو الکتب الرجالیة .

الکتاب الاوّل : فی علم الرجال .

الکتاب الثانی : فی علم الدرایة .

الکتاب الثالث : فی علم الحدیث .

تألیف این کتاب در شانزدهم جمادی الثانی 1302ق به پایان رسیده است .

مقدمۀ سوم این کتاب - که شرح حال مؤلف است - در دفتر سوم میراث حدیث شیعه ، به چاپ رسیده است .

[ الذریعة : 19 / 48 ، مصفی المقال : 324 ]

آغاز : الحمد للّه جل جلاله وعم نواله وعظم افضاله وکرم رجاله و رجل .

نسخه ها :

303 / 1 . قم ، مرعشی : 4659 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، علی بن محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، 240 برگ [ فهرست مرعشی :

12 / 244 ] .

304 / 2 . تبریز ، سیّد ابو الحسن مولانا : بدون شماره ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ رؤیت نسخه ] .

77 . مختصر رسالة فی أحوال الأخبار

(عربی)

از : سعید بن هبة اللّه راوندی ، ابو حسین (قطب الدین) (573 ق)

اصل رسالة فی أحوال الأخبار در دست نیست ؛ ولی یکی از عالمان آن را تلخیص نموده که رسالۀ حاضر است .

این مختصر در سیزده فصل می باشد که عنوان های آن چنین است :

1 - فی التواتر و حجّیة الخبر المتواتر و ما یقوم مقامه .

2 - فی اجماع الامامیة و حجیته .

ص:74

3 - فی نقل من یوجب نقله العلم من مباشری الاتصال بالمعصومین (علیه السلام) من الرسل و النواب .

4 - فی نقل العدل عن مثله و مدی حجیته .

5 - فی علامة الفاسد من الاخبار .

6 - فی علامة ما یسقط العمل به مما یقطع علی صدق ناقلیه .

7 - فی علامة ما یسقط العمل به مع الشک فی صدق ناقلیه .

8 - فی علل اختلاف الاخبار .

9 - فی علل الشبهة فی اختلاف ما لیس بمختلف من الاخبار .

10 - فی عرض الاخبار علی الکتاب .

11 - فی معارضی احادیث العرض من العامة .

12 - فی عرض ما اختلف من الاخبار علی المذهبین .

13 - فی کیفیة العرض و علة من انکر عرض الخبرین علی المذهبین .

به نظر می رسد این مختصر همان رسالۀ تحریر بیان الأخبار التی فی أول الاستبصار باشد که قبلا معرّفی گردید .

چاپ : بار اوّل در مجلۀ علوم حدیث عربی : شماره اوّل (محرم 1418) ص 305 - 335 ؛ بار دوم در میراث حدیث شیعه ، دفتر پنجم ص 249 - 277 ، هر دو بار با تحقیق استاد سیّد محمّد حسین جلالی ، به چاپ رسیده است .

آغاز : اختصار من الرسالة التی صنفها الامام الکبیر السعید قطب الدین شیخ الاسلام ابو الحسین سعید بن هبة اللّه الراوندی فی احوال الاخبار ، فصل (1) اعلم ان التواتر یقع علی الثلاثة فما فوقها ..

انجام : وقد ناقضت جماعة منهم ذلک و اتبعت العامة فخرجت بذلک عن اجماعها وشذت عن اسلافها ... الی آخر .

نسخه ها :

305 / 1 . قم ، محقق طباطبایی : عکسی ، عبد الغفور بن مسعود طالقانی ، 30 جمادی الاوّل 1029ق [ مجله تراثنا : 38 / 273 ] .

306 / 2 . شیراز ، دانشکده پزشکی : بدون شماره ، مسعود بن ابی ابراهیم عز الدین موسوی شیرازی ، 30 ربیع الاوّل 1073ق ، مکه .

ص:75

78 . المختصر فی الدرایة

(عربی)

از : مهدی بن علی غریفی بحرانی (1343 ق)

رسالۀ مختصری است در سه جزء ، با این عنوان ها :

1 - فی الدرایة و بعض مصطلحاته .

2 - فی احوال مشایخ الاجازة .

3 - فی احوال الائمّة(علیه السلام) .

شیخ آقا بزرگ در مصفّی المقال عنوان نموده که نسخه ای از این رساله را ملاحظه کرده است و همچنین عنوان نموده که مؤلّف ، اجازۀ مفصّلی به آیة اللّه سیّد شهاب الدین مرعشی نجفی واجازۀ مفصّل دیگری به شیخ عیسی بن صالح خاقانی جزایری داده و آن را شوارع الروایة إلی مشایخ الدرایة نام نهاده است .

[ مصفی المقال : 473 ]

1 مشترکات الرجال

از : فخر الدین بن محمّد علی طریحی رماحی نجفی

ر . ک : جامع المقال فی ما یتعلّق بأحوال الحدیث و الرجال .

79 . معرفة علوم الحدیث (اصول علم الحدیث)

(عربی)

از : محمّد بن عبد اللّه نیشابوری ، ابو عبد اللّه (حاکم نیشابوری) (405 ق)

اوّلین کتابی است که در اصول علم حدیث ، تألیف گردیده و مؤلف آن از بزرگان شیعه است . چنانچه مرحوم سیّد حسن صدر در کتاب تأسیس الشیعة لعلوم الإسلام به تفصیل در این باره بحث نموده است .

مؤلف در این کتاب 52 نوع از علوم حدیث را در 52 بخش ، بیان نموده که عنوان سر فصل های آن چنین است :

1 - عالی الاسناد ، 2 - العلم بالنازل ، 3 - صدق المحدث ، 4 - المسانید من الاسانید ، 5 - الموقوفات من الروایات ، 6 - الاسانید التی لا یذکر سندها من رسول اللّه(صلی الله علیه و آله) ، 7 - الاصحاب علی مراتبهم ، 8 - المرسل ، 9 - المنقطع ، 10 - المسلسل ،

ص:76

11 - المعنعنة ، 12 - المعضل ، 13 - المدرج ، 14 - التابعین ، 15 - اتباع التابعین ، 16 - معرفة الاکابر ، 17 - اولاد الصحابة ، 18 - الجرح و التعدیل ، 19 - الصحیح و السقیم ، 20 - فقه الحدیث ، 21 - ناسخ الحدیث من منسوخه ، 22 - الالفاظ الغریبة فی المتون ، 23 - المشهور من الحدیث ، 24 - الغریب ، 25 - الإفراد ، 26 - المدلّسین ، 27 - علل الحدیث ، 28 - الشاذ ، 29 - سنن لرسول اللّه (صلی الله علیه و آله) یعارضها مثلها ، 30 - الاخبار التی لا معارض لها ، 31 - زیادة الفاظ فقهیة فی احادیث ، 32 - مذاهب الحدیثین ، 33 - مذاکرة الحدیث ، 34 - التصحیفات فی المتون ، 35 - تصحیفات المحدّثین فی الاسانید ، 36 - 49 - معرفة المحدثین و الرواة ، 50 - معرفة جمع الابواب التی یجمعها اصحاب الحدیث ، 51 - جماعة من الرواة لم یحتج بحدیثهم و لم یسقطوا ، 52 - من رخص فی العرض علی العالم و رآه سماعاً و من رای الکتابة بالاجازة من بلد الی بلد و من انکر ذلک .

چاپ : قاهره : مکتبة المتنبی ، بی تا ، از روی چاپ حیدر آباد دکن ، با تصحیح سیّد معظم حسین ، 266 ص

[ الذریعة : 2 / 199 ؛ تأسیس الشیعة لعلوم الاسلام : ص 295 ؛ دائرة المعارف تشیع :

6 / 34 ]

آغاز : حدثنا علی بن عباس ... قال اخبرنا الحاکم الفاضل ابو ... الحمد للّه ذی المن و الاحسان.

نسخه ها :

307 . قم ، مرعشی : عکس794 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، عبد اللّه دینوری ، قرن 5ق ، 138 برگ [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 271 ] .

80 . مقباس الهدایة فی علم الدرایة

(عربی)

از : عبد اللّه بن محمّد حسن مامقانی (1351 ق)

رسالۀ مفصّلی است در درایه ، شامل این مطالب :

المقدمة : حقیقة علم الدرایة و تعریفها و موضوعها و غایتها .

الفصل الاوّل : بیان اصطلاحات علم الدرایة .

ص:77

الفصل الثانی : فی بیان الخبر و اقسامه .

الفصل الثالث : انقسام الخبر الی متواتر و آحاد .

الفصل الرابع : تنویع الخبر الواحد باعتبار احوال رواته .

الفصل الخامس : مصطلحات علماء الحدیث غیر ما مر .

الفصل السادس : من تقبل روایاته و من ترد .

الفصل السابع : فی شرف علم الحدیث و کیفیة تحمله و طرق نقله و آدابه .

الفصل الثامن : من اسماء الرجال و طبقاتهم و ما یتصل به .

الخاتمة : من صنف فی احوال الرجال و علم الدرایة .

چاپ : در سال 1345 به صورت سنگی به چاپ رسیده ؛ همچنین در قم از سوی مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث ، با تحقیق شیخ محمّد رضا مامقانی در سال 1411ق ، در هفت جلد به چاپ رسیده که جلدهای 1 - 4 متن کتاب و در پایان جلد 4 فهارس کتاب آمده است . جلد 5 و 6 شامل مستدرکاتی است که مصحح بر کتاب نوشته وتعداد آنها به 238 عدد می رسد و در پایان جلد 6 فهارس مستدرکات مقباس الهدایة آمده است . در جلد 7 که نتایج مقباس الهدایة نامیده شده ، محقق فهارس اصطلاحات شش جلد را به ترتیب حروف تهجی آورده است . همچنین آقای علی اکبر غفاری این کتاب را تلخیص نموده که با عنوان تلخیص مقباس الهدایة از سوی جامعه امام صادق (علیه السلام) در سال 1369ش در 280 صفحه به چاپ رسیده است .

آغاز : الحمد للّه السمیع البصیر و الصلوة و السلام علی سیدنا البشیر النذیر ... وبعد فیقول ... انه لما کان علما الدرایة والرجال.

81 . المقنعة الأنیسة و المغنیة النفیسة

(عربی)

از : احمد بن عبد الرضا بصری خراسانی ، مهذب الدین (قرن 11 ق)

رسالۀ مختصری است در علم درایه ، شامل هفده «منهج» و یک خاتمه که در جمادی اوّل 1079 در هرات تألیف آن به پایان رسیده است . عنوان مناهج کتاب ، چنین است :

منهج اوّل : تعریف علم درایه ، حدیث ، سنت ، اثر و ...

منهج دوم : تعریف متواتر ، آحاد ، معلّق ، مُرسَل ، منقطع ، مسلسل و ...

ص:78

منهج سوم : متواترات ، موجب علم قطعی می شوند یا ظنی ؟

منهج چهارم : تقسیم بندی های حدیث در اصطلاح قدما و متأخران .

منهج پنجم : شروط قبول قول راوی .

منهج ششم : اعتبار قول راوی در حالت ادای روایت است نه وقت تحمل آن

منهج هفتم : طرق موصوله به شناخت عدالت راوی

منهج الثامن : انواع حمل حدیث

منهج نهم : آداب کتابت حدیث

منهج دهم : اصطلاحات محدثان در اسناد

منهج یازدهم : چگونگی شکل گیری احادیث شیعه

منهج دوازدهم : بحثی در معنای صحابی و تابعی

منهج سیزدهم : کنیه های معصومان(علیه السلام)

منهج چهاردهم : اصحاب اجماع

منهج پانزدهم : بحثی در جماعتی از راویان که نجاشی آنان را استثنا کرده است .

منهج شانزدهم : بحثی در طبقه راویان ، تعریف و مفهوم آن .

منهج هفدهم : فِرَق شیعه . خاتمه در اختلاف حدیث ، علل آن و احادیث موضوع .

چاپ : این رساله توسط آقای علی رضا هَزار تصحیح و تحقیق شده و در ضمن مجموعۀ «درایة الحدیث» در مرکز تحقیقات دارالحدیث در دست انتشار است .

آغاز : احمدک اللهم لتواتر نعمائک.

انجام : البلدة المعروفه بهرات حفت بسائر الخیرات و الحمد للّه وحده .

نسخه ها :

308 / 1 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1131 ، عنوان معرّفی : نکته هایی در شیوه ی مولفان کتب حدیث ، آغاز : قال مهذب الدین فی کتابه المقنعة الانیسة فی الدرایة منهم ، نسخ ، سیّد محمّد صادق طباطبایی سنگلجی ، بدون تاریخ کتابت ، تنها بخش کوچکی از کتاب است ، (4ص)2گ برگ ، 11 * 18 [ فهرست مجلس : 23 / 583 ] .

309 / 2 . تهران ، ملک : 3572 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 495 ] .

310 / 3 . تهران ، دانشکده الهیات : 641 د ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « پ3 - 18پ » 15 برگ [ فهرست الهیات تهران : 1 / 346 و 675 ] .

ص:79

82 . ملخص اسرار الیقین فی شرح درایة المتقین

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

شرحی است بر کتاب سنن الهدایة فی علم الدرایة که قبلاً معرّفی گردید .

[ الذریعة : 12 / 239 و 22 / 203 ]

آغاز : الحمد للّه الذی احکم اساس شرایع الدین بتصحیح الدرایة.

83 . ملخص المقال فی الدرایة و الرجال

(عربی)

از : محمّد بن محمود عصار لواسانی ، سیّد (1356 ق)

رساله ای مفصّل و استدلالی است در درایه و بیان اصول کلّی علم رجال . مؤلف در بخش اخیر کتاب، در موارد متعدّد از توضیح المقال ملّا علی کنی نقل نموده است.

تألیف این رساله در ربیع الثانی 1247 در مشهد به پایان رسیده و مؤلف ، نسخۀ اصل را در دوازدهم ربیع الثانی 1347 وقف آستان قدس رضوی نموده است.

[ الذریعة : 22 / 214 ]

آغاز : ... بنده شرمنده در موقع نوشتن فقاهة الرضویة چون در مقدمه آن اموری را مذکور نموده ام که شخص طالب محتاج به کتب اصولیه و و قواعد فقهیه که علماء سلف تصنیف فرموده اند نباشند.

انجام : کنیه جد بزرگوارش ابو القاسم است .

نسخه ها :

311 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3639 ، آغاز : برابر نمونه ، شکسته نستعلیق ، سیّد محمّد عصار (مؤلف) ، ربیع الثانی 1347ق ، وقف از سوی مؤلف در 12 ربیع الثانی 1347 ، 64 برگ ، 11*19 [ فهرست آستان قدس : 6 / 625 ] .

84 . منبع الأحکام (منظومة فی الدرایة)

(عربی)

از : محمّد بن سلیمان تنکابنی ، صاحب قصص العلماء (1302 ق)

ارجوزۀ کوتاهی است در 78 بیت در قواعد علم درایه و شناخت حدیث که مؤلف ، آن را در صفر 1265 به نظم کشیده است .

ص:80

آغاز :

احمد من یحمد بالمحامد

انجام : فی صفر من هجرة الرسول مهاجراً مع زمرة الفحول

نسخه ها :

312 / 1 . قم ، مرعشی : 4505 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، حسن بن مشهدی حسین کلان محله ای ، 1271ق ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست مرعشی : 12 / 81 ] .

313 / 2 . قم ، مرعشی : 6109 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست مرعشی : 16 / 112 ] .

314 / 3 . چالوس ، مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 453 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه [ فهرست مدرسه امام صادق (علیه السلام) ] .

85 . منتقی الآمال فی قواعد علم الرجال

(عربی)

از : علی بن محمّد جعفر شریعتمدار استر آبادی (1315 ق)

رسالۀ مفصّلی است که مؤلف قصد داشته ، آن را در سه بخش و هر بخش در چند باب ، تألیف نماید . هدف مؤلف ، کمک به مراجعه کنندگان به کتب رجالی بوده که هنگام مراجعه ، با اصطلاحات و مشکلاتی مواجه می شوند که فهم و حلّ آنها ضروری است تا بتوانند کاملاً استفاده نمایند . از این کتاب ، فقط چهار باب از بخش اوّل آن تألیف شده و ناتمام باقی مانده است .

آغاز : احمدک اللهم علی آلائک وصل اولیائک و امنائک و تابع اللهم بیننا و بینهم فی یوم لقائک .

انجام : او کانت مسطورة فی کتاب المشترکات و علیه اوله التکلان .

نسخه ها :

315 . قم ، مرعشی : 3090 ، افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، علی بن محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 23پ - 69پ » 47 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 314 ] .

ص:81

1 منتهی الدرایة

از : محمّد باقر زاهد مهاجرانی همدانی (معاصر)

ر . ک : الدرایة فی علم الروایة .

1 منظومة فی الدرایة

از : محمّد بن سلیمان تنکابنی ، صاحب قصص العلماء

ر . ک : منبع الأحکام .

1 منظومة فی الدرایة

از : حبیب اللّه بن علی مدد شریف کاشانی

ر . ک : الدرة الفاخرة .

86 . موجز المقال فی علم الدرایة (نظم الوجیزه للشیخ البهائی)

(عربی)

از : عبد الرحیم بن عبد الحسین حائری تهرانی (قرن 14 ق)

نظم الوجیزةی شیخ بهایی است که در سال 1309ق ، به نظم کشیده شده و دارای تقریظ سیّد محمّد باقر حجّت و شیخ محمّد حسن ابی المحاسن حایری در سال 1343ق است .

چاپ : در تهران سال 1343ق به همراه «ملخص المقال فی الرجال» همین مؤلف به چاپ رسیده است .

[ الذریعة : 1 / 472 با عنوان «ارجوزة فی الدرایة» و 23 / 253 با عنوان «موجز المقال» ؛ مصفی المقال : 227 ]

1 نظم الوجیزة للشیخ البهائی

از : عبد الرحیم بن عبد الحسین حائری تهرانی

ر . ک : موجز المقال فی علم الدرایة .

ص:82

87 . نهایة الدرایة فی شرح الوجیزة (شرح الوجیزة للشیخ البهائی)

(عربی)

از : حسن بن هادی صدر کاظمینی ، سید ، ابو محمّد (1354 ق)

شرح مزجی مفصّلی است بر الوجیزةی شیخ بهایی ، شامل مقدمه و شش فصل و خاتمه ، به شرح زیر :

المقدمة : تعریف علم الدرایة ؛

الفصل الاوّل : فی بعض التقسیمات التی مدارها علی المتن و السند ؛

الفصل الثانی : حجیة الاخبار ؛

الفصل الثالث : فی بعض الالقاب و الاصطلاحات للخبر ؛

الفصل الرابع : الجرح و التعدیل ؛

الفصل الخامس : انحاء تحمّل الحدیث ؛

الفصل السادس : آداب کتابة الحدیث و ضبطه و نقله .

تألیف این شرح در شب شنبه 23 شوال 1314 به پایان رسیده است .

چاپ : هند ، لکنهو چاپ سنگی ، 1324ق ؛ بیروت ، صیدا ، 1331ق ، 150 ص ؛ ایران ، قم ، تحقیق ماجد غرباوی ، نشر مشعر ، 1354ق ، 609 ص

[ الذریعة24 / 400 ]

آغاز : الحمد للّه فی البدایة و النهایة علی نعمائه المتواترة.

88 . نهایة الدرایة فی شرح الوجیزة (شرح الوجیزة للشیخ البهائی)

(عربی)

از : محمّد بن عنایت احمد کشمیری (1235 ق)

شرح مفصّلی است بر الوجیزة فی الدرایةی شیخ بهایی . در نجوم السماء عنوان شده که نسخۀ اصل این کتاب ، در کتاب خانۀ میر حامد حسین در هند موجود بوده و بالغ بر پانزده هزار بیت است .

[ الذریعة : 24 / 399 ؛ مصفی المقال : 436 ]

آغاز : الحمد للّه؛ قیل هو الوصف بالجمیل .

89 . النهایة فی علم الدرایة

(عربی)

از : محمّد باقر بن مرتضی بن احمد طباطبایی یزدی (1298 ق)

مؤلف ، ابتدا منظومه ای در درایه سروده و سپس آن را شرح نموده و نام شرحش

ص:83

را النهایة فی علم الدرایة نهاده است . مؤلف ، این رساله را در آخر کتابش لوائح اللوحین فی أسرار شهادة الحسین ، نام برده است .

1 الوجیزة

از : محمّد جعفر بن سیف الدین شریعتمدار استر آبادی

ر . ک : الإیجاز .

90 . الوجیزة

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

نسخه ها :

316 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 12909 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، در کربلا ، در ضمن مجموعه [ فهرست الفبایی آستان قدس : 601 ] .

91 . الوجیزة فی الدرایة (الوجیزة فی کلّیات الرجال)

(عربی)

از : ابو الحسن بن حسین یزدی (1244 ق)

رساله کوتاهی است در درایه و کلیات علم رجال، مؤلف از مسوده آن در آخر شعبان 1237 ق فراغت یافته، و پس از وی یکی از شاگردانش در سال 1242 ق آن را از سواد به بیاض برده است. در الذریعة 25 / 48 عنوان شده که این رساله در یک مقدمه و شش مقاله و یک خاتمه دارای یازده فایده تنظیم شده، ولی در فهرست دانشگاه تهران 16 / 688 که نسخه ای از این رساله معرفی شده آن را دارای یک مقدمه و سه مقاله و یک خاتمه، معرفی نموده است. همچنین در الذریعة سه نسخه برای این رساله در کتاب خانه های نجف (کتاب خانۀ محمّد رضا فرج اللّه، کتاب خانۀ شیخ علی کاشف الغطا، کتاب خانۀ شیخ محمّد سماوی ) معرّفی نموده است .

[ الذریعة : 10 / 91 با عنوان «رجال المولی ابی الحسن» و 25 / 48 با عنوان «الوجیزة فی الدرایة» ؛ مصفی المقال : 28 ]

ص:84

آغاز : الحمد للّه الذی جعلنی من اهل الدرایة و میز لنا الصحیح والسقیم من الروایة.

انجام : و تاریخ ولادة الشیخ تاریخ وفاة التلعکبری.

نسخه ها :

317 . تهران ، دانشگاه تهران : 7749 ، عنوان معرّفی : الوجیزة فی کلّیات الرجال ، آغاز :

برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمّد تقی بن محمّد اسماعیل استرآبادی ، 1242ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، کل ممجموعه 161 برگ ، 27 سطر ، 17*24 [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 688 ] .

92 . الوجیزة فی الدرایة

(عربی)

از : محمّد بن حسین عاملی ، بهاء الدین (شیخ بهایی) (1030 ق)

رسالۀ مختصر و معروفی است در علم درایه . مؤلف آن را به منزله مقدمه ای بر کتابش الحبل المتین نگاشته و روز چهارشنبه آخر ذی قعدۀ 1010 ، هنگامی که در مرو رود معروف به ماروچاق ، همراه لشکریان شاه عبّاس صفوی برای تسخیر بلخ عازم آن جا بوده ، تألیف آن را به پایان رسانیده است .

مؤلف کتابش را در یک مقدمه و شش فصل قرار داده که عنوان سر فصلهای آن چنین است :

المقدمة : فی تعریف علم الدرایة .

الفصل الاوّل : ما یتقوم به من معنی الحدیث .

الفصل الثانی : فی المتواتر و الواحد .

الفصل الثالث : فی انواع الحدیث .

الفصل الرابع : فی تعدیل الراوی و جرحه .

الفصل الخامس : فی انواع تحمل الحدیث .

الفصل السادس : فی آداب کتابة الحدیث .

الخاتمة : فی کثرة احادیث الشیعة .

بر این رساله ، شروح متعدّدی نوشته شده است که هر کدام در عنوان خود ، معرّفی گردید .

ص:85

چاپ : چندین بار به صورت مستقل به چاپ رسیده است . همچنین به ضمیمۀ کتاب ضیاء الدرایة و در مجلۀ تراثنا ، شمارۀ 32 (ذی حجۀ 1413) صص 387 - 439 با تصحیح ماجد الغرباوی منتشر گردیده است . همچنین با تصحیح مجدد توسط سیّد محمّد حسن آل مجدد شیرازی در مجموعۀ درایة الحدیث ، در مرکز انتشارات دارالحدیث در دست انتشار است .

[ الذریعة : 25 / 51 ؛ مشار عربی : 985 ؛ التراث العربی : 5 / 448 ؛ فهرست الفبایی آستان قدس : 600 ]

آغاز : الحمد للّه علی نعمائه المتواترة وآلائه المستفیضة المتکاثرة و الصلوة.

انجام : المتناولون بید غیر قصیرة و انا اساَل اللّه تعالی التوفیق لاتمامه و الفوز بسعادة اختتامه انه سمیع مجیب و الحمد للّه رب العالمین.

نسخه ها :

318 / 1 . یزد ، وزیری : 909 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1004ق ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست کتاب خانه وزیری : 2 / 749 ] .

319 / 2 . شیراز ، دانشکده پزشکی : 627 ، محمّد شریف بن عبد الرحیم یزدی نجفی ، 1009ق [ میراث اسلامی ایران : 1 / 413 ] .

320 / 3 . تهران ، دانشگاه تهران : 4316 ، نسخ ، محمّد بن علی تبنینی ، 6 رمضان المبارک 1011ق ، رسالۀ ششم مجموعه ، « 71 - 91 » 21 برگ [ فهرست دانشگاه تهران :

13 / 3279 ] .

321 / 4 . تهران ، دانشگاه تهران : 918 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمّد امین قاری ، صفر 1015ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 142پ - 149پ » 8 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 5 / 1749 ] .

322 / 5 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 387 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1016ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 31پ - 38ر » 8 برگ [ فهرست مجلس :

22 / 142 ] .

323 / 6 . قم ، گلپایگانی : 179 / 9 / 1629 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، زین العابدین بن محمّد باقر حسینی ، 1016ق ، دار المومنین قم ، در حاشیه تصحیح شده با علامت « بلاغ سماع » در حاشیه ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 73پ - 83ر » 10 برگ ، 14 سطر [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

ص:86

324 / 7 . تهران ، دانشکده ادبیات : امام جمعه 246 ، بدون نام کاتب ، 22 شعبان 1033ق ، (75551) ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست ادبیات تهران : 3 / 39 ] .

325 / 8 . چالوس ، مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 475 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ جلی ، محمّد باقر بن محمّد بن خواجه علی ، 15 رجب 1038ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، 13*20 [ فهرست مدرسه امام صادق (علیه السلام) : مخطوط ] .

326 / 9 . قم ، گلپایگانی : 173 / 27 ، بدون نام کاتب ، 1040ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ] .

327 / 10 . مشهد ، ادبیات مشهد : 307 ، نستعلیق ، محمّد بن احمد بن عمران شامی ، 1043ق، تصحیح و مقابله شده، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست ادبیات تهران: 171 ].

328 / 11 . تهران ، دکتر علی اکبر فیاض : بدون شماره ، نسخ ، محمّد بن احمد شامی ، 1043ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 70 ] .

329 / 12 . تهران ، حسین مفتاح : 104 ، منتخب الوجیزة ، حسن بن حسین حسینی مازندرانی ، شعبان 1046ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی :

7 / 223 ] .

330 / 13 . تهران ، سپهسالار : 2670 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1046ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 50پ - 53پ » 4 برگ [ فهرست سپهسالار : 5 / 748 ] .

331 / 14 . مشهد ، عبد الحمید مولوی : 563 ، نسخ ، اسماعیل بن کمال الدین حسین شیرازی ، 1048ق ، با حواشی ، رسالۀ دوم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی :

5 / 88 ] .

332 / 15 . تهران ، دانشگاه تهران : 5884 ، نسخ ، محمّد شریف ، 1049ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 24پ - 40پ » 17 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 130 ] .

333 / 16 . اصفهان ، دانشگاه اصفهان : 124(17055) ، نستعلیق ، رفیع الدین احمد ، محرم 1053ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 11 و 12 / 927 ] .

334 / 17 . تهران ، دانشگاه تهران : 3436 ، نسخ ، خیر الدین خراسانی ، 8 جمادی الثانی 1053ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 178پ - 181ر » 4 برگ [ فهرست دانشگاه تهران :

11 / 2448 ] .

335 / 18 . شیراز ، خانقاه احمدیه : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، 1067ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 5 / 224 ] .

ص:87

336 / 19 . شیراز ، دانشکده پزشکی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، قبل از 1070ق ، به ضمیمۀ تهذیب الاحکام همراه با اجازه ای در 1070ق [ میراث اسلامی ایران :

1 / 420 ] .

337 / 20 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9313 ، شکسته نستعلیق ، عزیز اللّه ، 1071ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 600 ] .

338 / 21 . تهران ، دانشگاه تهران : 6724 ، نسخ ، کمال الدین حسن حسینی نجفی نیشابوری ، ربیع الثانی 1072ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران :

16 / 345 ] .

339 / 22 . یزد ، مدرسه عبد الرحیم خان(سریزدی) : 25 ، بدون نام کاتب ، 1072ق ، رسالۀ ششم مجموعه ، 25 برگ [ نشریۀ نسخه های خطّی : 4 / 426 ] .

340 / 23 . تهران ، ملک : 1023 ، نسخ ، نظام الدین محمّد بن محمّد فاضل خادم ، 1074ق [ فهرست ملک : 5 / 224 ] .

341 / 24 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3718 ، نستعلیق ، محمّد تقی بن محمّد علی ، 1075ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « ص118 - 130 » 7 برگ [ فهرست مجلس :

10 / 1694 ] .

342 / 25 . مشهد ، مدرسه نواب : 143 ، نسخ ، محمّد فاضل بن محمّد مهدی مشهدی ، 1078ق ، رسالۀ هشتم مجموعه [ فهرست دو کتاب خانه مشهد : 554 ] .

343 / 26 . آران و بیدگل ، امامزاده هلال بن محمّد : 257 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد باقر بن محمّد رضا مشهدی اصفهانی ، 26 ذی قعده 1084ق ، با تصحیح و حواشی ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 90پ - 95ر » 6 برگ ، 17و18 سطر ، 13*19 سم [ فهرست امامزاده هلال ] .

344 / 27 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2618 ، نستعلیق ، محمّد بن مرتضی مشهور به نور الدین ، 1085ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 2پ » 2 برگ ، 5 / 17*25 سم [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

345 / 28 . اصفهان ، دانشگاه اصفهان : 293(17061) ، نسخ ، شیخ نظام بن شیخ صادق تویسرکانی ، 1085ق ، رسالۀ هفتم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی :

11 و 12 / 938 ] .

346 / 29 . اصفهان ، دانشکده ادبیات : بدون شماره ، نظام بن صادق تویسرکانی ، 1085ق ، رسالۀ هفتم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 5 / 305 ] .

ص:88

347 / 30 . قم ، مدرسه حجازیها : 130 / 58 / 8680 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد زمان قاری ، 1091ق ، ش 1393 ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 16 - 21 » 6 برگ ، 13 - 15 سطر ، 11*17 سم [ مجله نور علم : 52 / 297 ؛ فهرست مدرسه حجازیها ] .

348 / 31 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7097 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، با انهاء از شیخ بهایی ، « 9صفحه » 5 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 629 ] .

349 / 32 . تهران ، دانشکده ادبیات : حکمت 120 ، نسخ ، محمود بن حسام مشرقی جزایری خوارزمی، قرن 11ق، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست ادبیات تهران: 41/2 ].

350 / 33 . تهران ، ملی تهران : 1088 / ع ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمّد جعفر بن عبد الرحیم ، قرن 11ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « ص1 - 8 » 4 برگ [ فهرست ملی تهران : 9 / 80 ] .

351 / 34 . قم ، گلپایگانی : 71 / 6 / 981 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، در حاشیه تصحیح و نسخه بدل آورده شده ، با حواشی « منه رحمه اللّه » ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 5پ » 5 برگ ، 19 سطر [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

352 / 35 . تهران ، سپهسالار : 321 صدر ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 131پ - 136ر » 6 برگ [ فهرست سپهسالار : 5 / 747 ] .

353 / 36 . قم ، مسجد اعظم : 770 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 53پ - 59پ » 7 برگ ، 14 سطر ، 11*19 سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 475 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید : مخطوط ] .

354 / 37 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3599 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، تصحیح شده ، رسالۀ دوم مجموعه ، 17 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 9 / مخطوط ] .

355 / 38 . تهران ، مجلس سنا : 225 ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، سده 11 و12ق ، « 118 - 132 » 15 برگ [ فهرست مجلس سنا : 1 / 105 ] .

356 / 39 . خوی ، مدرسه نمازی : 655 ، نسخ ، محمّد علی شمس اردکانی ، 1101ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست مدرسه نمازی : 1 / 353 ] .

357 / 40 . قم ، مرعشی : 7316 ، نسخ ، صفی الدین بن فخر الدین بن نور الدین بن علی عاملی ، 1104ق ، رسالۀ هشتم مجموعه ، « 175پ - 180ر » 6 برگ [ فهرست مرعشی : 19 / 110 ] .

ص:89

358 / 41 . یزد ، وزیری : 3161 ، نسخ ، محمّد محسن قاری ، 1111ق ، رسالۀ دوازدهم مجموعه ، « 214 - 215 » 2 برگ [ فهرست کتاب خانه وزیری : 5 / 1555 ] .

359 / 42 . همدان ، کمالی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، 1123ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 5 / 386 ] .

360 / 43 . قم ، مسجد اعظم : 652 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد رفیع بن ملا صفات اللّه نائینی ، ذی حجه 1124ق ، رسالۀ هفتم مجموعه ، « 60پ - 64ر » 5 برگ ، 17 سطر ، 12*19 [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 467 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید : مخطوط ] .

361 / 44 . شیراز ، ملی فارس : 163 ، بدون نام کاتب ، محرم 1127ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست ملی فارس : 1 / 141 ] .

362 / 45 . قم ، قائنی : 341 ، محمّد خضر بن محمّد حسین شوشتری ، 1134ق ، شرح حال کاتب در طبقات اعلام الشیعه (قرن 12 ، صفحه 240) آمده است [ مجله تراثنا :

52 / 143 ] .

363 / 46 . قم ، مرعشی : 11247 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 27 جمادی الاوّل 1153ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 77 - 81 » 5 برگ ، 19 سطر ، 7*13 سم [ فهرست مرعشی : 28 / 354 ] .

364 / 47 . مشهد ، واعظ زاده خراسانی : 17 ، مؤمن بن شاه حسن تونی ، 1162ق، رسالۀ دوم مجموعه [ مجله مشکوة : 47 / 214 ] .

365 / 48 . تهران ، ملی تهران : 4043 ع ، نسخ ، محسن بن حسن حسینی طالقانی ، قرن 12ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 59 - 63 » 5 برگ ، 17 سطر ، 10*16 [ فهرست ملی تهران : 17 / 344 ] .

366 / 49 . تهران ، ملی تهران : 1984 / ع ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 80 - 85 » 6 برگ [ فهرست ملی تهران : 11 / 16 و17 ] .

367 / 50 . اصفهان ، عمومی اصفهان : 3088 ، نسخ ، عبد الکریم بن محمّد باقر خوئی ، قرن 12ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « صفحه293 - 302 » 5 برگ [ فهرست کتاب خانه عمومی اصفهان : 1 / 334 ] .

368 / 51 . قم ، مسجد اعظم : 2082 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، تقی بن محمّد باقر رشتی، 1208ق، در نجف اشرف، رسالۀ پنجم مجموعه ، «178پ - 180پ » 3 برگ، 13*20 سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 536 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

ص:90

369 / 52 . تهران ، دکتر علی اصغر مهدوی : 277 ، مصطفی بن محمّد علی حسینی ، 1208ق ، رسالۀ چهارم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 2 / 102 ] .

370 / 53 . قم ، مرعشی : 4055 ، نستعلیق ، اسماعیل بن محمّد کریم تبریزی ، 1216ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 12ر - 15ر » 4 برگ [ فهرست مرعشی : 11 / 56 ] .

371 / 54 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3163 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1218ق ، تصحیح شده ، رسالۀ سوم مجموعه ، 18 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

372 / 55 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7087 ، نستعلیق ، محمّد بن محمّد علی خوانساری ، 1219ق [ فهرست آستان قدس : 6 / 630 ] .

373 / 56 . تهران ، دانشگاه تهران : 2270 - 2310 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1222ق ، رسالۀ چهل و یکم مجموعه ، « 236پ - 239پ » 4 برگ [ فهرست دانشگاه تهران :

7 / 2679 ] .

374 / 57 . تهران ، دکتر علی اصغر مهدوی : 340 ، نسخ ، حسین بن محمّد شوشتری ، 1224ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 2 / 113 ] .

375 / 58 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 8066 ، نسخ ، میرزا محمّد بن محمّد علی خوانساری ، 1226ق ، 34 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 631 ] .

376 / 59 . قم ، گلپایگانی : 188 / 20 / 4068 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، ابو القاسم ، یکشنبه 2 ربیع الاوّل 1228ق، رسالۀ سوم مجموعه ، « 53ر - 63ر » 11 برگ ، 10*15 سم [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 2 / 261 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

377 / 60 . تهران ، ملک : 828 ، بدون نام کاتب ، 1231ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 100پ - 104ر » 5 برگ [ فهرست ملک : 5 / 196 ] .

378 / 61 . کرمانشاه ، فیض مهدوی : 1 ، محمّد بن میرزا حسن بن آقا رستم بن زین البیک ، 1233ق [ مجله تراثنا : 9 / 48 ] .

379 / 62 . قم ، مرعشی : 5384 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، ذی حجه 1240ق ، رسالۀ چهارم مجموعه [ فهرست مرعشی : 14 / 175 ] .

380 / 63 . تهران ، سپهسالار : 549 ، بدون نام کاتب ، 1255ق ، « 27ر - 33ر » 7 برگ [ فهرست سپهسالار : 5 / 748 ] .

381 / 64 . تهران ، سپهسالار : 559 ، بدون نام کاتب ، 1255ق ، رسالۀ هشتم مجموعه ، « 27ر - 33ر » 7 برگ [ فهرست سپهسالار : 5 / 748 ] .

ص:91

382 / 65 . قم ، آستان معصومیه (س) : 77 ، آغاز : برابر نمونه ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب، 1257ق، رسالۀ چهارم مجموعه [ فهرست آستان معصومیه(س): 96/1 ] .

383 / 66 . قزوین ، مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 294 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، سیّد حسین بن سیّد محسن حسینی ، 2 ربیع الاوّل 1264ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1 - 7 » 7 برگ ، 15 سطر [ میراث اسلامی ایران : 10 / 667 ؛ فهرست مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 1 / 346 ] .

384 / 67 . تهران ، دانشگاه تهران : 2363 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1265ق ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 9 / 965 ] .

385 / 68 . قم ، گلپایگانی : 87 / 35 / 6907 ، آغاز : برابر نمونه ، شکسته نستعلیق ، عبد الشکور ، 1277ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، ؛ « 41پ - 45پ » 5 برگ ، 18 سطر [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

386 / 69 . کاشان ، جعفری کاشان : 12 ، آغاز : برابر نمونه ، عبد الحسین بن محمّد مهدی خوانساری ، 1287ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 59ر - 60پ » 2 برگ ، 15 سطر ، 20*27 سم [ فهرست کتاب خانه جعفری : مخطوط ] .

387 / 70 . قم ، گلپایگانی : 130 / 27 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمود بن محمّد حسن رازی ، 20 شوال 1291ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 55پ - 64ر » 10 برگ ، 10 سطر ، 12*18 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم: 116/3؛ فهرست گلپایگانی ، جدید: مخطوط ] .

388 / 71 . قم ، مرعشی : 56 ، نسخ ، ابراهیم زنجانی ، 1294ق ، رسالۀ چهارم مجموعه [ فهرست مرعشی : 1 / 68 ] .

389 / 72 . تهران ، ملک : 2359 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1299ق ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست ملک : 5 / 473 ] .

390 / 73 . قم ، مدرسه حجازیها : 55 / 56 / 8205 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، شیخ موسی بن ابوطالب لاریجانی ، 1299ق ، رسالۀ ششم مجموعه ، « 53 - 57 » 5 برگ ، 17*21 سم [ فهرست مدرسه حجازیها ] .

391 / 74 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 514 ، نسخ ، بدون نام کاتب، قرن 13ق ، رسالۀ اوّل مجموعه، « 1پ - 6ر » 6 برگ، سابقه: کتابخانه مرعشی:

عکس 278 [ فهرست مجلس : 22 / 231 ؛ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 250 ] .

392 / 75 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 5886 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 12 و 13ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « صفحه2 - 16 » 8 برگ [ فهرست

ص:92

مجلس : 17 / 280 ] .

393 / 76 . قم ، گلپایگانی : 155 / 16 ، آغاز : برابر نمونه ، تحریری ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 40پ - 45پ » 6 برگ ، 16 سطر ، 11*16 سم [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

394 / 77 . قم ، گلپایگانی : 114 / 5 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 190پ - 193ر » 4 برگ [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

395 / 78 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2418 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : ، یرتضیه الناظرون بعین البصیرة ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 42پ - 51ر » 5 برگ ، 18 سطر ، 5 / 11*5 / 18 [ فهرست مرکز احیاء :

7 / مخطوط ] .

396 / 79 . قم ، مدرسه فیضیه : 847 ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ سیزدهم مجموعه ، « 5صفحه » 3 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 30 ] .

397 / 80 . قم ، گلپایگانی : 57 / 2 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمّد بن محمّد باقر ، 2 ذی قعده 1303ق ، بلده طیبه سر من رای ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 7پ - 10ر » 4 برگ ، 19 سطر ، 18*24 سم [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

398 / 81 . قم ، مرعشی : 6068 ، نسخ و نستعلیق ، محمّد تقی بن آقا محمّد صالح ، 1303ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست مرعشی : 16 / 69 ] .

399 / 82 . تهران ، دانشگاه تهران : 4509 ، نستعلیق ، علی اکبر بن علی حسینی فراهانی ، 10 ربیع الثانی 1308ق ، رسالۀ ششم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران :

13 / 3461 ] .

400 / 83 . قم ، مرعشی : 11388 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد امین بن علی محمّد موسوی جزائری شوشتری ، دوشنبه نیمه جمادی الثانی 1312ق ، رسالۀ یازدهم مجموعه [ فهرست مرعشی : 28 / 652 ] .

401 / 84 . قم ، مدرسه حجازیها : 81 / 53 / 7871 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، غلام حسین ، 1312ق ، ش 540 ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 66 - 68 » 3 برگ ، 20 سطر ، 14*21 سم [ مجله نور علم : 52 / 297 ؛ فهرست مدرسه حجازیها ] .

ص:93

402 / 85 . قم ، آستان معصومیه (س) : 6203 ، نستعلیق ، محمّد رضی زنکوهی ، 8 صفر 1314ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست آستان معصومیه(س) ، دانش پژوه : 226 ] .

403 / 86 . قم ، مرعشی : 1001 ، نسخ ، محمود بن محمّد رضا بیدگلی ، 12 شعبان 1318ق [ فهرست مرعشی : 3 / 193 ] .

404 / 87 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 1424 ، بدون نام کاتب ، 1348ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 370 ] .

405 / 88 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 1492 ، آیت اللّه سیّد شهاب الدین مرعشی ، 1349ق ، مقابله شده ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 379 ] .

406 / 89 . رشت ، فرهنگ : 146ح ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست فرهنگ رشت : 125 ] .

407 / 90 . خوانسار ، فاضل خوانساری : 269 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پانزدهم مجموعه ، « 121پ - 123پ » 3 برگ [ فهرست کتاب خانه فاضل خوانساری : 1 / 254 ] .

408 / 91 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه [ مجله میراث شهاب : 19 / 112 ] .

409 / 92 . قم ، مرعشی : 2548 ، نسخ ، محفوظ بن علی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 146پ - 148پ » 3 برگ [ فهرست مرعشی : 7 / 131 ] .

410 / 93 . قم ، مرعشی : 28 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 47پ - 51 » 5 برگ [ فهرست مرعشی :

1 / 39 ] .

411 / 94 . قم ، مرعشی : 7032 ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ بیست و سوم مجموعه [ فهرست مرعشی : 18 / 201 ] .

412 / 95 . قم ، مرعشی : 7520 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، : رسالۀ دوم مجموعه ، « 42پ - 47پ » 6 برگ [ فهرست مرعشی : 19 / 327 ] .

413 / 96 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 11134 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 600 ] .

414 / 97 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 1157 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ نهم مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 348 ] .

ص:94

415 / 98 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 749 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، به ضمیمۀ تهذیب الاحکام [ فهرست اهدایی رهبری : 250 ] .

416 / 99 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1598 (1283) ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست مجلس : 4 / 299 ] .

417 / 100 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1851، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت، رسالۀ ششم مجموعه ، « ص597 - 609 » 7 برگ [ فهرست مجلس : 5 / 320 ] .

418 / 101 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1851 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دهم مجموعه ، « ص597 - 609 » 7 برگ [ فهرست مجلس : 9 530/ ] .

419 / 102 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 2761 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهاردهم مجموعه ، « ص541 - 552 » 6 برگ [ فهرست مجلس :

9 / 163 ] .

420 / 103 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 2938 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهلم مجموعه [ فهرست مجلس : 10 / 366 ] .

421 / 104 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 426 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 22پ - 28ر » 7 برگ [ فهرست مجلس :

22 / 177 ] .

422 / 105 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4359 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 102پ - 109 » 8 برگ [ فهرست مجلس : 12 / 72 ] .

423 / 106 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4903 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوازدهم مجموعه ، « 106ر - 108ر » 3 برگ [ فهرست مجلس : 14 / 122 ] .

424 / 107 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 754 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1ر - 11ر » 11 برگ [ فهرست مجلس :

23 / 40 ] .

425 / 108 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7540 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 5ر » 5 برگ [ فهرست مجلس :

26 / 39 ] .

ص:95

426 / 109 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 875 ، بخشی از وجیزه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 62 » 31 برگ [ فهرست مجلس : 23 / 157 ] .

427 / 110 . تهران ، دانشگاه تهران : 3072 ، نسخ ، محمّد تقی بن محمّد حسین شهرستانی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 191 - 199 » 9 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 11 / 2017 ] .

428 / 111 . تهران ، دانشگاه تهران : 3359 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ ششم مجموعه [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 2 / 130 ] .

429 / 112 . تهران ، دانشگاه تهران : 4123 ، نستعلیق ، جلال الدین بن غیاث الدین حسینی افچه ای کوشک دشتی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 194 - 215 » 22 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 13 / 3104 ] .

430 / 113 . تهران ، دانشگاه تهران : عکس 6473 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ یازدهم مجموعه [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 3 / 257 ] .

431 / 114 . تهران ، دانشگاه تهران : 821 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 10پ - 11پ » 2 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 5 / 1748 ] .

432 / 115 . تهران ، دانشگاه تهران : 9255 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هفتم مجموعه ، « 3ر - 6ر » 4 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 17 / 332 ] .

433 / 116 . تهران ، دانشگاه تهران : 989 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 5 / 1750 ] .

434 / 117 . تهران ، ملی تهران : 3743 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 123 - 126پ » 4 برگ ، 19 سطر ، 11*19 سم [ فهرست ملی تهران : 16 / 366 ] .

435 / 118 . تهران ، ملی تهران : 2046 / ع ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ شانزدهم مجموعه ، « 190 - 193 » 4 برگ [ فهرست ملی تهران : 11 / 178 ] .

436 / 119 . تهران ، ملی تهران : 2189 / ع ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 33 - 36 » 4 برگ [ فهرست ملی تهران : 11 / 466 ] .

ص:96

437 / 120 . تهران ، ملی تهران : 2272 / ع ، نسخ ، هاشم بن کرم اللّه جزائری ، بدون تاریخ کتابت، رسالۀ چهارم مجموعه، « 80 - 85 » 6 برگ [ فهرست ملی تهران : 11 680/ ] .

438 / 121 . قم ، گلپایگانی : 144 / 12 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 98پ - 102ر » 5 برگ ، 15 سطر ، 13*21 سم [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

439 / 122 . تهران ، سپهسالار : 2799 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « ص20 - 23 » 2 برگ [ فهرست سپهسالار : 5 / 748 ] .

440 / 123 . تهران ، سپهسالار : 7542 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 122پ - 126پ » 5 برگ [ فهرست سپهسالار : 5 / 748 ] .

441 / 124 . قم ، مسجد اعظم : 1826 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 129ر - 131پ » 3 برگ ، 22 سطر ، 12*23 سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 525 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید : مخطوط ] .

442 / 125 . قم ، مسجد اعظم : 5 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، عبد الحسین بن سیّد تاج حسینی جزائری ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 144ر - 145پ » 2 برگ ، 29 سطر ، 21*29 سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 428 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید : مخطوط ] .

443 / 126 . قم ، مسجد اعظم : 849 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 72پ - 77پ » 6 برگ ، 14 سطر ، 10*19 سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 482 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید : مخطوط ] .

444 / 127 . خوی ، مدرسه نمازی : 493 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست مدرسه نمازی : 1 / 355 ] .

445 / 128 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2276 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 150ر - 152ر » 3 برگ ، 21 سطر ، 5 / 11*5 / 17 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

446 / 129 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 280 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 120پ - 124ر » 5 برگ [ فهرست مرکز احیاء : 1 / 381 ] .

ص:97

447 / 130 . یزد ، وزیری : 3909 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 49 - 52 » 4 برگ [ فهرست کتاب خانه وزیری : 5 / 1844 ] .

448 / 131 . یزد ، وزیری : 844 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست کتاب خانه وزیری : 2 / 710 ] .

449 / 132 . همدان ، مدرسه غرب : 4822 ، نسخ ، محمّد صادق بن محمّد رضا بروجردی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « ص1 - 14 » 7 برگ [ فهرست مدرسه غرب : 423 ] .

450 / 133 . قم ، مدرسه فیضیه : 1887 ، نستعلیق ، مسیب قائینی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 144 ] .

451 / 134 . قم ، مدرسه فیضیه : 1980 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 158 ] .

452 / 135 . قم ، مدرسه فیضیه : 874 ، از اوّل افتادگی دارد ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست مدرسه فیضیه : 33 ] .

453 / 136 . قم ، مدرسه فیضیه : 874 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 33 ] .

454 / 137 . شیراز ، ملی فارس : 711 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست ملی فارس : 2 / 305 ] .

455 / 138 . قم ، طبسی حائری : 340 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه [ مجله نور علم : 14 / 110 ] .

456 / 139 . تهران ، مدرسه چهل ستون : 316 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه [ آشنایی با چند نسخه خطّی : 384 ] .

457 / 140 . مشهد ، عبد الحمید مولوی : 561 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هفتم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 5 / 87 ] .

458 / 141 . مشهد ، عمومی امام هادی (علیه السلام) : 41 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 54پ - 59ر » 3 برگ [ فهرست کتاب خانه امام هادی (علیه السلام) : 34 ] .

459 / 142 . کرمانشاه ، فیض مهدوی : 1 / 71 ، محمّد بن میرزا حسن بن آقا رستم بن زین البیک ، پنج شنبه 13 صفر 1233 ، کاظمین [ مجله تراثنا : 62 / 134 ] .

ص:98

460 / 143 . قم ، مدرسه حجازیها : 48 / 54 / 7958 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 299 - 300 » 2 برگ ، 25 سطر ، 18*22 سم [ مجله نور علم : 52 / 297 ؛ فهرست مدرسه حجازیها ] .

93 . الوجیزة فی الدرایة

(عربی)

از : احمد بن مصطفی بن احمد (مولی آقا خوئینی قزوینی) (1307 ق)

شیخ آقا بزرگ در الذریعة عنوان نموده که این کتاب ، مفصّل تر از الوجیزة شیخ بهایی است و نسخۀ آن را نزد فرزند مؤلف به نام میرزا حسین ، ملاحظه نموده است .

[ الذریعة : 25 / 45 ؛ مصفی المقال : 2 ]

94 . الوجیزة فی الدرایة و الفوائد الرجالیة

(عربی)

از : عبد الرزاق بن علی رضا قزوینی اصفهانی حائری همدانی ، واعظ ، محدث (1383 ق)

رسالۀ مختصری است در علم درایه و رجال ، بدون ابواب و فصول ، تألیف این کتاب در روز چهار شنبه 24 رمضان 1344 در همدان به پایان رسیده است .

مؤلف ، پس از پایان رساله ، مطالب متفرّقه ای در علم درایه و رجال با عنوان «مستطرفات» و «فوائد متفرقة ملحقة بالوجیزة فی علم الدرایة» ، آورده است . در مقدمۀ فهرست نسخه های خطّی کتاب خانۀ غرب مدرسه آخوند همدان ، عنوان شده که دویست جلد از کتاب های خطّی میرزا عبدالرزاق حایری ، به آن کتاب خانه منتقل شده است . نام کامل مؤلف چنین است : « عبد الرزاق بن علی رضا بن عبد الحسین بن ابی طالب بن عبد الکریم بن محمّد یحیی بن محمّد شفیع بن رفیع الدین محمّد بن مولا فتح اللّه قزوینی اصفهانی حائری همدانی » مشهور به واعظ و محدث .

[ الذریعة : 25 / 50 ؛ مصفی المقال : 229 ]

ص:99

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... وبعد ... ان علم الحدیث من اشرف العلوم لجهات لا یخفی ... و هذه وجیزة غریزة فی مهمات علم درایة الحدیث لم اجعلها لها ککتب القوم ترتیبا من مقدمة و ابواب و فصول وابواب وخاتمة ، اعلم ان علم الرجال ما وضع لتشخیص رواة الحدیث ذاتا و وصفا ، مدحا و قدحا .

نسخه ها :

461 / 1 . قم ، دار الحدیث : 49 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، عبد الرزاق بن عبد الحسین بن ابی طالب اصفهانی همدانی (مؤلف) ، چهارشنبه 24 رمضان المبارک 1344ق ، 32 برگ، 19 سطر ، 15*20 [ فهرست دار الحدیث ] .

462 / 2 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ مجله میراث شهاب : 19 / 112 ] .

95 . الوجیزة فی علم درایة الحدیث (منظومه)

(عربی)

از: حسین بن محمّد حسین بن رضی الدین کاشانی حایری لاجوردی (قرن 14 ق)

منظومه ای است در درایه و رجال واسامی کتب که مؤلف ، آن را در سال 1350ق ، به نظم کشیده است .

چاپ : تهران 1355ق ، 32ص ، چاپ سنگی

1 الوجیزة فی کلّیات الرجال

از : ابو الحسن بن حسین یزدی

ر . ک : الوجیزة فی الدرایة .

1 وجیزة المقال فی الرجال

از : محمّد باقر بن محمّد حسن آیتی بیرجندی قائنی

ر . ک : الفوائد الکاظمیة .

ص:100

96 . وصول الأخیار إلی اصول الأخبار

(عربی)

از : حسین بن عبد الصمد حارثی عاملی ، عزالدین (پدر شیخ بهایی) (984 ق)

رسالۀ نسبتا مفصّلی است در قواعد علم حدیث و درایه شامل یک مقدمه در اهمّیت علم حدیث و برتری احادیث اهل بیت(علیه السلام) و اهمیّت آنها . پس از آن ، چند «اصل» در تعریفات و تقسیمات و اصطلاحات احادیث و چگونگی شناخت راویان و جمع بین احادیث و جز اینها آمده است و در آخر ، خاتمه ای است دارای فواید متفرّقه .

چاپ : با تصحیح عبد اللطیف کوهکمری ، قم ، مجمع الذخائر الاسلامیه ، 201 ص . همچنین با تصحیح مجدد توسط سیّد محمّد رضا جلالی ، در ضمن مجموعۀ «درایة الحدیث» در دست انتشار است .

[ الذریعة : 25 / 101 ]

آغاز : الحمد للّه فاتح الاغلاق مانح الاعلاق مسبغ العطاء .

نسخه ها :

463 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : 1044 ، آغاز : برابر نمونه ، شریف بن بهاء الدین علی رامدی حسنی ، جمعه 17 شوال 967ق ، در قزوین کتابت شده ، رسالۀ اوّل مجموعه ، این نسخه توسط کاتب بر حسین بن عبد الصمد حارث همدانی عاملی (پدر شیخ بهایی) قرائت شده است ، « ص3 - 73 » 36 برگ ، سابقه : کتابخانه محقق طباطبایی : میکرو فیلم 72و73 [ فهرست دانشگاه تهران : 5 / 1750 ؛ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1449و1504 ] .

464 / 2 . قم ، گلپایگانی : 108 / 3 ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، آغاز : ارتدوا علی ادبارهم فلا اراه یخلص منهم ، انجام : ینبغی الاعتناء بضبط الملتبس من الاسماء ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 10ق ، با حواشی « منه سلمه اللّه » ، 71 برگ ، 15 - 17 سطر ، 5 / 14*5 / 20 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

465 / 3 . قم ، گلپایگانی : 196 / 2 ، آغاز : برابر نمونه ، محمّد علی قزوینی ، صفر 1007ق ، در آخر نسخه نوشته ای مبنی بر این که این نسخه از روی نسخه ای که از روی نسخه مؤلف نوشته شده استنساخ شده و مقابله آن در 18 رجب 1009ق به اتمام رسیده است ، رسالۀ ششم مجموعه ، « 79پ - 137ر » 59 برگ ، 12 سطر [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

ص:101

466 / 4 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9889 ، نسخ ، محمّد بسطامی ، 1012ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 604 ] .

467 / 5 . قم ، گلپایگانی : 160 / 2 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، وجیه الدین بن اسماعیل بن عباس ، سه شنبه 15 شعبان 1030ق ، در آخر نسخه شماره احادیث کتب اربعه شیعه از صحیح و حسن و موثق و قوی و ضعیف آمده است ، 141 برگ ، 14 سطر ، 13*19 سم [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

468 / 6 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2986 ، از آغاز افتادگی دارد ، آغاز : کلاب قد حملت به ایام التشریق فی منزل ابیه عبداللّه بمنی عند جمرة الوسطی ، نسخ ، محمّد علی بن مصطفی اصفهانی ، یکشنبه 19 رمضان المبارک 1035ق ، تصحیح شده ، 78 برگ ، 15 سطر ، 9*20 سم [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

469 / 7 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2698 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمّد محسن سلیمی ، رجب 1058ق، تصحیح شده ، 95 برگ ، 15 سطر ، 10*5 / 16 سم [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

470 / 8 . تهران ، ملک : 2586 ، نسخ ، فضل اللّه بن محمّد ، 1066ق ، 88 برگ [ فهرست ملک : 1 / 584 ] .

471 / 9 . قم ، مرعشی : 744 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، حسین بن عبد السید بن خلیفة بن احمد ، ربیع الاوّل 1072ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 61پ - 150ر » 90 برگ [ فهرست مرعشی : 2 / 345 ] .

472 / 10 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3566 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، سعد بن خزعل حویزی حلّی ، 1096ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « ص4 - 109 » 53 برگ [ فهرست مجلس : 10 / 1531 ] .

473 / 11 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3432 ، از انجام افتادگی دارد ، انجام : وقیل لزید بن ارقم بای شیء کفرتم عثمان فقال بثلاث جعل المال ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، تصحیح شده ، رسالۀ دوم مجموعه ، 23 برگ ، 15 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 9 / مخطوط ] .

474 / 12 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3163 ، نسخ ، جعفر بن محمّد صفی ، 1218ق ، تصحیح شده و در برگ آخر علامت بلاغی از ابی الحسن بن علی ریز علی

ص:102

لنجانی در 24 ربیع الاوّل 1257ق آمده است ، دارای حواشی ، رسالۀ دوم مجموعه ، 49 برگ ، 18 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

475 / 13 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7677 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 48 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 631 ] .

476 / 14 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 854 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 86 - 159پ » 74 برگ [ فهرست مجلس : 23 / 139 ] .

477 / 15 . تهران ، دانشگاه تهران : 3598 ، نستعلیق ، محمّد حسن بن محمّد حسین خاتون آبادی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 118پ - 189پ » 72 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 15 / 4241 ] .

97 . هدیة المحدثین (هدیة المحصلین)

(فارسی)

از : علی اکبر بن غلام علی خراسانی ، مروج الاسلام (قرن 14 ق)

رسالۀ مفصّلی است در درایه و اصول حدیث . مؤلف در این رساله قواعد علم حدیث را به درخواست یکی از اساتید در یک مقدمه و ده فصل و یک خاتمه بیان نموده و تألیف آن را در شب نوزدهم ربیع الاوّل 1348 در مشهد به پایان رسانیده است . سر فصل های این رساله چنین است :

مقدمه : در تعریف و فایده و موضوع درایه و فضیلت علم حدیث .

فصل اوّل : در اقسام خبر از حیث صدق و کذب .

فصل دوم : در اخبار متواتر و آحاد .

فصل سوم : در تقسیم اخبار به پنج نوع .

فصل چهارم : در اقسام خبر واحد .

فصل پنجم : در کیفیت روایت حدیث .

فصل ششم : در ردّ و قبول حدیث .

فصل هفتم : در الفاظ مدح و ذم .

فصل هشتم : در طرق حمل حدیث .

ص:103

فصل نهم : در آداب کتابت حدیث .

فصل دهم : در آداب محدث و طالب حدیث .

خاتمه : در مدح کتب اربعه .

چاپ : چاپ سنگی ، تهران با نام «هدیة المحدثین» ؛ چاپ سربی ، تهران ، مصطفوی ، 1377 ق ، رقعی ، 266 ص ، با اضافات و فواید و تفصیلی با عنوان «هدیة المحصلین» و همراه با تقریظات شیخ علی اکبر نهاوندی و محمّد باقر بیرجندی و شیخ عباس قمی .

[ مشار فارسی : 2 / 2053 ؛ مصفی المقال : 340 ؛ فهرست آستان قدس رضوی :

6 / 687 ]

آغاز : افضل خبر یحکیه الفضلاء واحسن حدیث یرویه العلما حمد اللّه ... اما بعد بعرض اخوان دین.

نسخه ها :

478 / 1 . قم ، مرعشی : 7192 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، حسین علی قاجار ، 22 رجب 1357ق ، 51 برگ [ فهرست مرعشی : 18 / 329 ] .

479 / 2 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3576 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، « ص2 - 243 » 171 برگ [ فهرست مجلس : 10 / 1543 ] .

1 هدیة المحصلین

از : علی اکبر بن غلام علی خراسانی ، مروج الاسلام

ر . ک : هدیة المحدّثین .

ص:104

ملحق بخش اوّل : درایه اهل سنّت

اشاره

ص:105

ص:106

98. آفة أصحاب الحدیث

(عربی)

از : عبد الرحمن بن علی حنبلی ، ابن جوزی ، ابو الفرج (597 ق)

نسخه ها :

480 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 1601 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 13 ] .

99 . إتمام الدرایة لقراء النقابة

(عربی)

از : عبد الرحمن بن ابی بکر خضیری سیوطی شافعی ، جلال الدین (911 ق)

شرحی است بر کتاب النقابةی خود مؤلف که در خلاصۀ چهارده علم نگاشته است و بخشی از آن ، مربوط به علم حدیث و درایه است .

چاپ : هند ، 1309 ق ؛ فاس مغرب ، 1317 ق ؛ مصر ، 1317 ق ؛ در حاشیه مفتاح العلوم سکاکی . [ دلیل مخطوطات السیوطی : 255 ]

آغاز : الحمد للّه علی نعمه السابغة الشاملة و اشهد ان لا اله الا اللّه.

نسخه ها :

481 . تهران ، ملی تهران : 1412 / ع ، بخشی از کتاب ، نسخ ، شمس الدین بن علی کروی ، 1000ق ، « صفحه58 - 89 » 6 برگ [ فهرست ملی تهران : 9 / 431 ] .

ص:107

100 . إخبار أهل الرسوخ (الناسخ و المنسوخ فی الحدیث)

(عربی)

از : عبد الرحمن بن علی حنبلی ، ابن جوزی ، ابو الفرج (597 ق)

رسالۀ کوتاهی است در معرفت احادیث ناسخ و منسوخ . مؤلف در این رساله 21 حدیث را - که گفته شده نسخ شده اند - همراه با ناسخ آن ذکر نموده و پس از آن ، اثبات نموده که حدیثْ نسخ نشده است و وجه جمع بین ناسخ و منسوخ را ذکر نموده است . نام کامل این کتاب إخبار أهل الرسوخ فی الفقه و التحدیث بمقدار المنسوخ من الحدیث است .

چاپ : مصر ، دار الوفاء ، 1405 ق ، 51 ص .

[ دلیل مؤلفات الحدیث الشریف المطبوعة 2 / 705 ]

آغاز : الحمد للّه العظیم فی مجده الکریم فی رفده ... وبعد لما رایت تخلیط اکثر القدماء .

نسخه ها :

482 . تبریز ، ملی تبریز : 3167 ، ابراهیم بن محمّد صعدی سعدی ، 1032ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : عکس 6137 [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 3 / 241 ] .

101 . اختصار علوم الحدیث (تلخیص مقدمة ابن صلاح)

(عربی)

از : اسماعیل بن عمر بن کثیر ، ابو الفداء (774 ق)

تلخیص و گزیده ای است از مقدمة ابن صلاح ، به همان ترتیب و در 65 قسم .

چاپ : بیروت ، دار الفکر ، 1387ق ، 142ص .

آغاز : قال الشیخ الامام الحافظ الناقد الحجة عماد الدین .

نسخه ها :

483 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1597 ، عنوان معرّفی : درایة الحدیث ، آغاز :

برابر نمونه ، نسخ ، احمد بن عبد اللّه ، سده 7 و8ق ، 48 برگ [ فهرست مجلس :

4 / 299 ] .

ص:108

102 . إرشاد طلاب الحقائق إلی معرفة سنن خیر الخلائق

(عربی)

از : یحیی بن شرف الدین نووی شافعی ، محیی الدین ابو زکریا (676 ق)

مختصری است از کتاب معرفة أنواع علم الحدیث ابن صلاح که به مقدمة ابن صلاح معروف است .

[ کشف الظنون : 2 / 1162 ؛ بروکلمان ، ذیل 1 / 611 ]

چاپ : مکتب الایمان ، تحقیق عبد القاری فتح اللّه سلفی .

آغاز : قال الشیخ الامام العالم ... الحمد للّه ذی الالاء و الحکم .

نسخه ها :

484 . ترکیه * ، استانبول ، کوپریلی : 220 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد بن غازی بن عبد الرحیم حمصی ، 16 ذی حجه 732ق ، 86 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی :

عکس 830 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 306 ؛ فهرست کوپریلی : 1 / 119 ] .

103 . اصول الحدیث

(فارسی)

از : عبد الحق بن سیف الدین ترک دهلوی بخاری ، ابو المجد (1052 ق)

مؤلف ، شرحی به فارسی بر کتاب مشکاة المصابیح نوشته و در مقدمۀ آن ، مسائل اصول حدیث و درایه و برخی از اصطلاحات علم حدیث را ذکر نموده که بعداً به صورت رسالۀ مستقل در آمده ، که همین کتاب حاضر است .

آغاز : الحمد للّه اکمل الحمد کل حال ... بعداز رجوع از حرمین شریفین.

نسخه ها :

485 . قم ، مرعشی : 7313 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، سیّد محمّد تسلیم حسینی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 17پ - 25پ » 9 برگ [ فهرست مرعشی : 19 / 105 ] .

104 . الألفاظ المتداولة بین أهل الحدیث

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

توضیحی دربارۀ این کتاب در فهرست نیامده است.

ص:109

نسخه ها :

486 . تهران ، دانشگاه تهران : 9478 ، نستعلیق ، بلال بن سنان (مدرس مدرسه جبه علی) ، قرن 11ق ، رسالۀ یازدهم مجموعه ، « 93ر - 96ر » 4 برگ [ فهرست دانشگاه تهران :

17 / 381 ] .

105 . ألفیة العراقی (التبصرة و التذکرة)

(عربی)

از : عبد الرحیم بن حسین عراقی ، زین الدین (806 ق)

ارجوزه ای در هزار بیت که ناظم در آن ، مسائل علم درایه و اصول حدیث را به نظم کشیده است . مبنای نظم وی مقدمة ابن صلاح بوده و خود نیز مسائلی را افزوده است . بر این منظومه ، شروح متعددی نوشته شده که از جملۀ آنها شرحی است که خود ناظم بر آن نوشته و نام آن را فتح المغیث نهاده است .

چاپ : بارها به صورت مستقل و در ضمن شروحش به چاپ رسیده است .

[ دلیل مؤلفات الحدیث الشریف المطبوعة 1 / 38 ]

آغاز : یقول راجی ربه المقتدر

نسخه ها :

487 / 1 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3593 ، نسخ ، احمد ، 994ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 65 ] .

488 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 4 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، احمد بن خلیل بن احمد بن خلیل ، 994ق ، 126 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 354 ] .

489 / 3 . قم ، گلپایگانی : 189 / 38 / 7569 ، عنوان معرّفی : منظومة فی درایة الحدیث ، از آغاز و انجام افتادگی دارد ، آغاز : بیانه فی الحکم و العقاید **عن ابن مهدی و غیر واحد / معرفة من تقبل روایته و من ترد ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 15 سطر ، 12*18 [ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

490 / 4 . سوریه * ، دمشق ، ظاهریه : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هفتم مجموعه ، سابقه : کتابخانه محقق طباطبایی : میکرو فیلم 70 [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1504 ] .

ص:110

106 . البیقونیة فی مصطلح الحدیث

(عربی)

از : طه بن محمّد بن فتوح بیقونی (1080 ق)

منظومه ای است در مصطلحات علم حدیث در 34 بیت . شروح متعددی بر این منظومه نوشته شده است.

[ دلیل مؤلفات الحدیث الشریف المطبوعة 1 / 41 ، کشف الظنون : 1 / 208 ]

آغاز : ابدا بالحمد مصلیا علی

نسخه ها :

491 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 13877 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 53پ - 54پ » 2 برگ [ فهرست مجلس : 37 / 450 ] .

1 التبصرة و التذکرة

از : عبد الرحیم بن حسین عراقی ، زین الدین

ر . ک : ألفیة العراقی .

108 . تدریب الراوی فی شرح تقریب النووی

(عربی)

از : عبد الرحمن بن ابی بکر خضیری سیوطی شافعی ، جلال الدین (911 ق)

شرحی است بر کتاب التقریب فی اصول الحدیث یحیی بن شرف الدین شافعی نووی (676 ق) . سیوطی در این شرح ، بسیاری از تألیفات علمای اهل سنّت در علم حدیث را تلخیص نموده است .

چاپ : مصر ، قاهره ، مطبعه خیریه ، 1307 ق ؛ مدینه منوره : مکتبه علمیه ، 1392 ق با تحقیق عبد الوهاب عبد اللطیف .

[ دلیل المؤلفات الحدیث الشریف المطبوعة 1 / 41 ، دلیل مخطوطات السیوطی :

57 ؛ کشف الظنون : 1 / 382 ]

ص:111

نسخه ها :

492 . کتاب خانۀ شخصی (دارای 230 نسخه) : 210 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ مجله نور علم : 54 / 88 ] .

108 . التقریب و التیسیر لمعرفة سنن البشیر النذیر

(عربی)

از : یحیی بن شرف الدین نووی شافعی ، محیی الدین ابو زکریا (676 ق)

نووی کتاب علوم الحدیث ابن صلاح (مقدمة ابن صلاح) را تلخیص نمود و آن را الإرشاد نامید . سپس الإرشاد را تلخیص نمود و آن را التقریب نام نهاد که کتاب حاضر است . نووی در این کتاب ، انواع احادیث را در 93 نوع ، مورد بررسی قرار داده است .

[ دلیل مؤلفات الحدیث الشریف : 1 / 42 و 43 ]

آغاز : الحمد للّه الفتاح المنان ذی الطول والفضل والاحسان الذی من علینا .

نسخه ها :

493 . قم ، مرعشی : 2564 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 3 ربیع الثانی 907ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 22پ - 63پ » 42 برگ [ فهرست مرعشی : 7 / 151 ] .

1 تلخیص مقدمة ابن صلاح

از : اسماعیل بن عمر بن کثیر ، ابو الفداء

ر . ک : اختصار علوم الحدیث .

109 . الجزء فی مصطلح الحدیث و الرجال

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

توضیحی دربارۀ این کتاب در فهرست نیامده است .

نسخه ها :

494 . آلمان * ، برلین ، دانشگاه توبینگن : 22 M I ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ

ص:112

کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 5494 [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 3 / 161 ] .

110 . حاشیة علی عالی الرتبة فی شرح نظم النخبة

(عربی)

از : قاسم بن قطلوبغا حنفی ، زین الدین (879 ق)

محمّد الشمنی ، رساله نخبة الفکر ابن حجر عسقلانی را به نظم درآورده و فرزندش تقی الدین احمد ، آن منظومه را به نام عالی الرتبة شرح نموده است .

رسالۀ حاضر ، حاشیۀ مختصری با عناوین «قوله - قوله» بر این شرح است و بیشتر به توضیح گفته های صاحب متن نظر دارد .

آغاز : الحمد للّه و کفی ... هذه حواشی علی شرح نخبة الفکر .

نسخه ها :

495 . قم ، مرعشی : 10415 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1263ق ، 15 برگ [ فهرست مرعشی : 26 / 343 ] .

111 . الحاشیة علی نزهة النظر

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

نزهة النظر ، شرحی است بر نخبة الفکر ، که هر دو از تألیفات ابن حجر عسقلانی است . رسالۀ حاضر ، حاشیه ای است بر نزهة الفکر که مؤلف آن معلوم نیست .

آغاز : قوله الحمد للّه، انما ذکر الحمد بهذه الجملة المخصوصة .

نسخه ها :

496 . تهران ، مدرسه مروی : 862 ، آغاز : برابر نمونه ، عبد الرحیم بن مطهر جیلی ، 892ق ، 26 برگ [ فهرست مدرسه مروی : 124 ] .

112 . خلاصة الخلاصة (درایة الحدیث ، رسالة فی اصول الحدیث)

(عربی)

از : علی بن محمّد حسینی جرجانی ، میر سیّد شریف (816 ق)

خلاصه ای است از کتاب الخلاصة فی معرفة علم الحدیث طیبی ، در یک مقدمه

ص:113

و چهار باب با این عنوان ها :

المقدمة : فی بیان اصوله و اصطلاحاته ،

الباب الاوّل : فی اقسام الحدیث و انواعه و فیه ثلاثة فصول ،

الباب الثانی : فی الجرح و التعدیل و فیه فصلان ،

الباب الثالث : فی تحمل الحدیث ،

الباب الرابع : فی اسماء الرجال .

چاپ : اسکندریة ، دارالدعوة ، 1403 ق ، تحقیق فؤاد عبد المنعم احمد ، 94 ص ؛ ریاض ، دارالرشید ، 1407 ق ، تحقیق علی زوین ، 207 ص ، با عنوان : رسالتان فی مصطلح الحدیث للجرجانی و الکافیجی .

[ کشف الظنون : 1 / 472 ؛ دلیل مؤلفات الحدیث الشریف : 1 / 50 و 63 ]

آغاز : هذا مختصر جامع لمعرفة علم الحدیث مرتب علی مقدمة ومقاصد المقدمة فی .

نسخه ها :

497 / 1 . قم ، مرعشی : 2564 ، عنوان معرّفی : علوم الحدیث ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 3 ربیع الثانی 907ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 63پ - 72ر » 10 برگ [ فهرست مرعشی : 7 / 151 ] .

498 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 6020 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 997ق [ فهرست آستان قدس : 6 / 602 ] .

499 / 3 . قم ، گلپایگانی : 157 / 31 ، بدر الدین بن محمّد ، 999ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 40 برگ [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ] .

1 الخلاصة فی معرفة الحدیث

از : حسین بن محمّد عبداللّه طیبی

ر . ک : مختصر فی اصول الحدیث .

ص:114

1 درایة الحدیث

از : علی بن محمّد حسینی جرجانی ، میر سیّد شریف

ر . ک : خلاصة الخلاصة

113 . درایة الحدیث

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

مؤلف ، انواع روایتها را از جهت سند و اصطلاحاتی که اهل حدیث به کار می بندند ، بر پایه نظر عامه به طور متوسّط نگاشته است . 25 اصطلاح زیر در این کتاب شرح داده شده است : صحیح ، سقیم ، عالی ، نازل ، مسند ، موقوف ، مُرسل ، مُعضل ، منقطع ، مدرّج ، مسلسل ، مشهور ، حَسَن ، قریب ، فرد ، معلول ، شاذ ، مدلّس ، موضوع ، منکر ، اثر ، منسوخ ، ناسخ ، جرح و تعدیل .

آغاز : الحمد للّه القائم بذاته الدائم بجمیع صفاته و بعد ... فقد استدعانی من تخصص بمجامع المحامد و المقاصر و المناقب و المآثر.

انجام : و اللّه جل ذکره نرجو فی العاقبة و السابقة و نؤمل فضله و لطفه فی جمیع الامور اللاحقة و ایاه نسأل العصمة .

نسخه ها :

500 . قم ، مرعشی : 1438 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، یحیی بن بوالغار ، 776ق ، 136 برگ [ فهرست مرعشی : 4 / 223 ] .

114 . درایة الحدیث (الهدایة إلی علوم الدرایة)

(عربی)

از : محمّد بن محمّد بن جزری ، شمس الدین ابو الخیر (ابن جزری) (833 ق)

منظومه ای است در علم درایه و شناسایی انواع حدیث . سخاوی شرحی بر این منظومه نوشته ونام آن را الغایة فی شرح هدایة الدرایة نهاده است .

چاپ : جده ، توزیع مکتبة العلم ، 1413 ق ، 139 ص .

[ هدیة العارفین : 2 / 188 ؛ دلیل مؤلفات الحدیث الشریف : 1 / 75 ]

ص:115

آغاز :

یقول راجی عفو رب رؤف

نسخه ها :

501 . تهران ، سپهسالار : 2887 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، حاج بن منصور احسایی ، 1051ق، رسالۀ سوم مجموعه، « 89ر - 92پ » 4برگ [ فهرست سپهسالار: 407/4 ] .

1 رسالة فی اصول الحدیث

از : علی بن محمّد حسینی جرجانی ، میر سیّد شریف

ر . ک : خلاصة الخلاصة .

115 . رسالة فی مصطلحات أهل الحدیث

(عربی)

از : احمد بن علی بن محمّد عسقلانی ، شهاب الدین (ابن حجر عسقلانی) (852)

رسالۀ کوتاهی است در تعریف اصطلاحات علم حدیث . در فهرست مجلس و مَلِک ، مؤلف رساله ، ابن حجر معرّفی شده ، ولی هیچ توضیحی داده نشده است . گویا همان کتاب نخبة الفکر فی مصطلح حدیث أهل الأثر ، تألیف شهاب الدین ابن حجر عسقلانی است .

نسخه ها :

502 / 1 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 13886 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سی و چهارم مجموعه ، « 94ر » 1 برگ [ فهرست مجلس : 37 / 473 ] .

503 / 2 . تهران ، ملک : 4612 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ یازدهم مجموعه [ فهرست ملک : 7 / 441 ] .

116 . رسالة مصطلحات الحدیث الشریف

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

در فهرست هیچ توضیحی دربارۀ آن داده نشده است .

ص:116

نسخه ها :

504 . تهران ، ملک : 4612 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دهم مجموعه [ فهرست ملک : 7 / 441 ] .

117 . شرح البیقونیة فی مصطلح الحدیث

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

شرحی است بر منظومه البیقونی فی مصطلح الحدیث ، سرودۀ طه بن محمّد بیقونی (1080 ق) که در 34 بیت بوده است . شارح آن را در روز عاشورای 1080 به پایان رسانیده است . در إیضاح المکنون (ج 1 ، ص 208) شرحی بر البیقونیة از سیّد محمّد عثمان بن محمّد مکّی میر عنی ذکر شده که گویا همین شرح است . این شرح ، غیر از شرح محمّد بن صالح بن عثیمین است که به چاپ رسیده است .

[ إیضاح المکنون : 1 / 208 ]

آغاز : الحمد للّه العزیز القوی الغافر الذی نفس اصحاب الحدیث .

نسخه ها :

505 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 13877 ، آغاز : برابر نمونه ، خط مغربی ، العربی بن محمّد بن العربی بن عقیل ، 1270ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 38ر » 38 برگ [ فهرست مجلس : 37 / 448 ] .

1 شرح التبصرة و التذکرة

از : زکریا بن محمّد انصاری شافعی ، شیخ الاسلام ابو یحیی

ر . ک : فتح الباقی بشرح ألفیة العراقی .

1 شرح ألفیة العراقی

از : زکریا بن محمّد انصاری شافعی ، شیخ الاسلام ابو یحیی

ر . ک : فتح الباقی بشرح ألفیة العراقی .

ص:117

1 شرح الفیة العراقی

از : محمّد بن عبد الرحمن سخاوی مصری شافعی

ر . ک : فتح المغیث بشرح ألفیة الحدیث .

118 . شرح القصیدة الغرامیة (شرح قصیدۀ غرامی صحیح)

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

آغاز : الحدیث الصحیح المتفق علی صحته هو الحدیث المسند الذی اتصل اسناده بنقل العدل الضابط .

نسخه ها :

506 . تهران ، سلطنتی (کاخ گلستان) : 172 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پانزدهم مجموعه ، « ص371 - 377 » 4 برگ ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 1073 [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 3 / 338 ] .

1 شرح قصیدۀ غرامی صحیح

از : مؤلف ناشناخته

ر . ک : شرح القصیدة الغرامیة

1 شرح نخبة الفکر

از : احمد بن علی بن محمّد عسقلانی ، شهاب الدین (ابن حجر عسقلانی)

ر . ک : نزهة النظر فی توضیح نخبة الفکر

119 . فتح الباقی بشرح الفیة العراقی (شرح التبصرة و التذکرة)

(عربی)

از : زکریا بن محمّد انصاری شافعی ، شیخ الاسلام ابو یحیی (926 ق)

شرح مزجی کوتاهی است بر ألفیة العراقی موسوم به التبصرة و التذکرة ، سرودۀ

ص:118

عبدالرحیم بن حسین عراقی (806 ق) .

چاپ : بیروت ، همراه با فتح الباقی علی الفیة العراقی .

[ دلیل مؤلفات الحدیث الشریف المطبوعة 1 / 52 ، کشف الظنون : 1 / 156 ]

آغاز : الحمد للّه الذی وصل من انقطع الیه بدینه القویم ورفع من اسند .

نسخه ها :

507 / 1 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 14166 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ و نستعلیق ، حسن بن محمّد عثمان عفانی حنفی ، 971ق [ فهرست مجلس : 38 / 207 ] .

508 / 2 . قم ، مرعشی : 8537 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، اوایل سده 14ق ، 132 برگ [ فهرست مرعشی : 22 / 115 ] .

120 . فتح المغیث بشرح ألفیة الحدیث (شرح ألفیة العراقی)

(عربی)

از : محمّد بن عبد الرحمن سخاوی مصری شافعی (902 ق)

شرح مفصّلی است بر ألفیة مصطلح الحدیث ، معروف به ألفیة العراقی ، سرودۀ عبد الرحیم بن حسین عراقی (م806 ق) . تألیف این شرح در یازدهم رمضان 882 به پایان رسیده است .

چاپ : بیروت ، در سه جلد

[ دلیل مؤلفات الحدیث الشریف المطبوعة 1 / 59 ]

آغاز : الحمد للّه الذی جعل العلم بفنون الخبر مع العمل المعتبر بما الیه .

نسخه ها :

509 . قم ، مرعشی : 3565 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، ابو المکارم جمال الدین محمّد بن ابوالقاسم رافعی ، 2 جمادی الثانی 886ق ، 268 برگ [ فهرست مرعشی : 9 / 353 ] .

121 . فتوی فی مصطلح الحدیث

(عربی)

از : عبد العظیم بن عبد القوی بن سلامه منذری ، زکی الدین ابو محمّد (656 ق)

از مؤلف دربارۀ فرق بین توثیق راوی با الفاظ «صالح الحدیث» و لفظ «یکتب حدیثه و لا یحتج به» سؤال شده و منذری به آن پاسخ داده است .

ص:119

آغاز : بسمله ... ما تقول سادة العلماء و الائمة الفضلاء فی هذه العبارات التی یعبر بها ائمة الحدیث عن الرواة.

نسخه ها :

510 . سوریه * ، دمشق ، ظاهریه (مدرسه عمریه) : 3746 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 9ق ، رسالۀ دوازدهم مجموعه در میکرو فیلم طباطبایی و رسالۀ پنجم مجموعه در عکس مرکز احیاء ، سابقه : کتابخانه محقق طباطبایی : میکرو فیلم 70 ، مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 1075 [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1503 ؛ فهرست مجامیع العمریة : 44 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 3 / 343 ] .

122 . قول الحسن بن سهل بن السمح فی الأخبار التی یخبر بها کثیرون

(عربی)

از : حسن بن سهل بن سمح بن غالب ، ابو علی (ابن السمح) (418 ق)

رسالۀ مفصّلی است در بیان اعتبار خبر متواتر . مؤلف - که از فیلسوفان و منطقیان عراق است - در این رساله ، اعتبار خبر متواتر و شرایط آن را از قول فیلسوفان ، با ردّ و ایراد فراوان ، بیان نموده است .

چاپ : در مجلۀ مقالات وبررسی ها (سال 1349ش پائیز و زمستان 3و4 صص239 - 257) به تصحیح محمّد تقی دانش پژوه ؛ 44 - 31 pp: ، 1956 ، Roy ک Journ Society i c ، -s h Ibn ، S. M ، Stern

آغاز : قول الحسن بن سهل ابن الشمخ بن غالب فی الاخبار التی یخبر بها کثیرون ، قال لما تردد بینی و بینک ایها الاخ العزیز وجود النظیر ، اطال اللّه لی و بعدی بقاک ، من الکلام و الخوض الکثیر فی الاخبار التی یخبر بها کثیرون و ایها یجب التصدیق به لا محالة و ایها لیس یجب التصدیق به لا محالة ، اخترت ایدک اللّه ، ان اثبت ذلک لک .

نسخه ها :

511 . انگلستان * ، لندن ، موزه بریتانیا : 7473 d ، بدون نام کاتب ، 639ق ، این نسخه در صفحه 250 فهرست قدیم موزه بریتانیا به شماره 426 معرّفی شده است ، «23پ - 40ر » 18 برگ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران: میکرو فیلم1346 [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 1 / 364 و 668 ؛ نشریۀ نسخه های خطّی : 4 / 447 ] .

ص:120

123 . المحدث الفاصل بین الراوی و الواعی

(عربی)

از : حسن بن عبد الرحمن بن خلاد رامهرمزی ، قاضی ابو محمّد (360 ق)

رسالۀ مفصّلی است در علم اصول حدیث و درایه . این کتاب ، اوّلین کتاب شناخته شده و موجود در این علم است و نسخه های متعدّدی از آن در دست است . برخی از سر فصل های آن چنین است : فضل الناقل و الطالب لسنة رسول اللّه ، باب النیة فی طلب الحدیث، اوصاف الطالب ، القول فی فضل من جمع بین الروایة و الدرایة، من اصحاب النبی ممّن یعرف بجدّه و ینسب الیه ، باب الکتاب ، باب القول فی الاجازة والمناولة، باب القول فی التحدیث و الاخبار ، القول فی التقدیم و التأخیر، الاملاء و الاستملاء ، الجمع بین الرواة ، المصنفون من رواة الفقه فی الامصار .

چاپ : بیروت ، دار الفکر ، 1391ق ، 678ص ، با تحقیق محمّد عجاج الخطیب .

[ دلیل مؤلفات الحدیث الشریف المطبوعة 1 / 81 ، کشف الظنون 2 / 1612 ، ذیل بروکلمان 1 / 274 ]

آغاز : اخبرنا الشیخ الفقیه ... ابو الحسن علی بن ابی المکارم المفضل بن علی المقدسی رضی اللّه عنه بالاسکندریه قال : اخبرنا الشیخ الامام الحافظ ابو طاهر احمد بن محمّد بن احمد السلفی الاصفهانی بالاسکندریه .

آغاز : الحمد للّه و لا اله الا اللّه و علی محمّد نبی اللّه و آله صلوات اللّه ، اعترضت طائفة ممن یشنأ الحدیث و یبض اهله فقالوا بتنقص اصحاب الحدیث .

نسخه ها :

512 / 1 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3620 ، در دو جا از وسط و از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، خط مغربی ، بدون نام کاتب ، اواخر سده 6ق ، 61 برگ ، سابقه :

کتابخانه مرعشی : عکس 959 [ فهرست الفبایی آستان قدس : 500 ؛ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 439 ] .

513 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 31 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، نسخه نفیس قدیمی ، سال وقف 1067ق ، در باره این نسخه و راویان اوّل آن در مقدمۀ همین کتاب (چاپ بیروت ، دارالفکر ، 1404ق ، ص 120 - 136) توضیح داده شده است ، 67 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 362 ] .

ص:121

124 . مختصر فی اصول الحدیث (الخلاصة فی معرفة الحدیث)

(عربی)

از : حسین بن محمّد عبداللّه طیبی (743 ق)

طیبی شرحی بر مشکاة المصابیح خطیب نگاشته و آن را الکاشف عن حقائق السنن نامیده است . او در مقدمۀ شرحش مسائل اصول علم درایه وحدیث را ذکر نموده که به صورت رسالۀ مستقلّی در آمده است . رسالۀ حاضر ، همان مقدمۀ شرح مشکاة المصابیح است .

چاپ : بغداد ، 1391 ق ، تحقیق صبحی سامرائی ، 178 ص ؛ بیروت : عالم الکتب ، 1405 ق ، 171 ص .

[ کشف الظنون 2 / 1700 ؛ دلیل مؤلفات الحدیث الشریف 1 / 49 و 63 ]

آغاز : الحمد للّه علی افضاله و نسأله المزید من نعمه ونواله ... قال الطیبی فی بیان اصول الاحادیث لشرح المشکوة ... مرتبا علی مقدمة و مقاصد و خاتمة اما المقدمة ففی بیان اصوله و اصطلاحات المتن .

نسخه ها :

514 / 1 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3608 ، نستعلیق ، عبد المحسن بن عبد الصمد شیروانی ، 854 ، شماره قبلی این نسخه 19 بوده است ، 50 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 359 ؛ فهرست الفبایی آستان قدس : 235 ] .

515 / 2 . قم ، مرعشی : 3452 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، یوسف بن علی رومی ، 882ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 52پ - 86پ » 35 برگ [ فهرست مرعشی :

9 / 248 ] .

516 / 3 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 10881 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 901ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 235 ] .

517 / 4 . تهران ، دانشگاه تهران : 6636 ، نسخ ، سیّد علی غریب ، سده 10 و11ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 222 ] .

518 / 5 . قم ، گلپایگانی : 63 / 5 ، آغاز : قال الطیبی فی بیان اصول الاحادیث لشرح المشکوة و اذا کنا التزمنا ، محمّد دارکلی ، قرن 12ق ، ساوجبلاغ ، 16 برگ ، 18 سطر ، 16*22 [ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

ص:122

519 / 6 . قم ، مدرسه حجازیها : 129 / 55 / 8149 ، مقدمه و تا فصل سوم از باب اوّل ، آغاز : حمدله هذا مختصر جامع لمعرفة علم الحدیث رتب علی مقدمة و مقاصد ...

المقدمة فی بین اصوله و اصطلاحاته ، الباب الاوّل فی اقسام الحدیث و انواعه ، تحریری ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 38 - 40 » 3 برگ ، 21 سطر ، 12*19 [ فهرست مدرسه حجازیها ] .

125 . مصطلحات علم الحدیث (مقدمة مشکاة المصابیح)

(عربی)

از : محمّد بن عبد اللّه خطیب تبریزی ، ابو عبد اللّه (قرن 8 ق)

مؤلف در مقدمۀ مشکاة المصابیح چند فصل کوتاه دربارۀ صحاح اهل سنّت و احادیثی که در آنها آمده و بعضی از اصطلاحات علم الحدیث ، آورده است .

این مقدمه به صورت رسالۀ مستقلی در آمده که اثر حاضر می باشد.

آغاز : مقدمه فی بیان بعض مصطلحات علم الحدیث مما یکفی فی شرح الکتاب من غیر تطویل و اطناب .

نسخه ها :

520 . قم ، مرعشی : 7313 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، سیّد محمّد تسلیم حسینی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 13ر » 13 برگ [ فهرست مرعشی :

19 / 104 ] .

126 . معرفة أنواع علم الحدیث (مقدمة ابن صلاح)

(عربی)

از : عثمان بن عبد الرحمن شهرزوری شافعی ، تقی الدین (ابن صلاح) (643)

رسالۀ مفصّلی است در اصول حدیث و درایه . این کتاب بعد از تألیف ، مصدر ومرجع تألیفات بعدی در این علم قرار گرفته و کتابهای متعددی در شرح و تلخیص و نظم آن ، نوشته شده است . ابن صلاح ، کتابش را در شصت نوع قرار داده که عنوان آنها چنین است : 1 . معرفة الصحیح من الحدیث ، 2 . معرفة الحسن من الحدیث ، 3 - 22 . معرفة حدیث : الضعیف ، المسند ، المتصل ،

ص:123

المرفوع ، الموقوف ، المقطوع ، المرسل ، المنقطع ، المعضل ، التدلیس و حکم المدلس ، الشاذ ، المنکر ، الاعتبار و التابعات و الشواهد ، زیادات الثقات و حکمها ، الافراد ، المعلّل ، المضطرب ، المدرج ، الموضوع ، المقلوب ، 23 . صفة من تقبل روایته و من ترد روایته ، 24 . کیفیة سماع الحدیث و تحمّله ، 25 . فی کتابة الحدیث ، 26 . فی صفة روایة الحدیث ، 27 . معرفة آداب الحدیث ، 28 . معرفة آداب طالب الحدیث ، 29 . معرفة الاسناد العالی و النازل ، 30 . معرفة المشهور من الحدیث ، 31 - 38 . معرفة : الغریب ، العزیز ، المسلسل ، ناسخ الحدیث و منسوخه ، مختلف الحدیث ، المزید فی متصل الاسانید ، المراسیل الخفی ارسالها . 39 - 41 . معرفة الصحابه ، التابعین ، الاکابر الرواة عن الاصاغر ، 42 . المدبج و ماعداه من روایة الاقران بعضهم عن بعض ، 43 - 65 . معرفة : الاخوة والاخوات من العلماء و الرواة ، الآباء عن الابناء ، الابناء عن الآباء ، من اشترک عنه فی الروایة راویان متقدّم و متأخّر ، من لم یرو عنه الا راوٍ واحد ، من ذکر بأسماء و نعوت مختلفة ، المفردات الآحاد من الاسماء و الالقاب و الکنی ، معرفة الاسماء و الکنی ، کنی المعروفین بالأسماء ، القاب المحدثین و من یذکر معهم ، المؤتلف و المختلف من الاسماء و الانساب ، المتّفق و المفترق من الاسماء و الانساب و نحوها ، نوع یترکّب من النوعین ، الرواة المتشابهون فی الاسم و النسب المتمایزون بالتقدیم و التأخیر ، المنسوبین الی غیر آبائهم ، النسب التی علی خلاف ظاهرها ، المبهمات ، تواریخ الرواة ، الثقات و الضعفاء من رواة الحدیث ، من خلط فی آخر عمره من الثقات ، طبقات الرواة و العلماء ، الموالی من الرواة و العلماء ، اوطان الرواة و بلدانهم .

چاپ : مصر ، مرکز تحقیق التراث ، 1394ق ، 1053 ص با تحقیق عایشه عبد الرحمن .

[ دلیل مؤلفات الحدیث الشریف المطبوعة 1 / 66 ، بروکلمان 1 / 440 ]

آغاز : قال الشیخ الامام ... تقی الدین ابو عمرو عثمان ابن عبد.

نسخه ها :

521 / 1 . اسپانیا ، مادرید ، اسکوریال : 1530 ، خط مغربی ، محمّد بن محمّد بن احمد بن

ص:124

عیسی ، 3 رمضان المبارک 688ق ، تصحیح شده ، 119 برگ ، 19 سطر ، سابقه :

کتابخانه مرعشی : عکس 799 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 275 ؛ فهرست اسکوریال : 3 / 121 ] .

522 / 2 . اسپانیا ، مادرید ، اسکوریال : 1611 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، رجب 792ق ، 124 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 130 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 125 ؛ فهرست اسکوریال : 3 / 161 ] .

127 . المغیث من مختلف الحدیث ، بخشی از ...

(عربی)

از : محمود بن طاهر بن مظفر سجزی (قرن 6 ق)

منتخب کوتاهی است از کتاب المغیث من مختلف الحدیث .

[ کشف الظنون : 2 / 476 ، آصفیه : 1 / 674 ؛ بروکلمان : 1 / 127 ]

آغاز : نکات منتخبة من کتاب المغیث حدیث عن ابی سعید الخدری و جابر بن عبد اللّه و انس بن مالک انهم رووا عن النبیّ .

انجام : شرح حدیث فان قیل ما تأویل قوله (صلی الله علیه و آله) اجد نفس الرحمن من قبل الیمان ... اذ هبت الرمه و اطابت للمسافر المسیر اذا هبت انشأت السحاب و ... باذن اللّه تم الانتخاب .

نسخه ها :

523 / 1 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1805 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ نود و یکم مجموعه ، « صفحه417 - 422 » 3 برگ [ فهرست مجلس : 9 / 376 ] .

524 / 2 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4900 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هشتاد و هفتم مجموعه ، « 217پ - 220ر » 4 برگ [ فهرست مجلس : 14 / 94 ] .

525 / 3 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 592 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه [ فهرست مجلس : 2 / 350 ] .

ص:125

1 مقدمة ابن صلاح

از : عثمان بن عبد الرحمن شهرزوری شافعی ، تقی الدین (ابن صلاح)

ر . ک : معرفة أنواع علم الحدیث .

128 . المنهل الروی فی مختصر علوم الحدیث النبوی

(عربی)

از : محمّد بن ابراهیم بن جماعه شافعی ، بدر الدین (733 ق)

تلخیصی است از مقدمة ابن صلاح فی معرفة علوم الحدیث . مؤلف این گزیده را مؤلف در چهار طرف با این عنوانها تنظیم نموده است :

الطرف الاوّل : فی الکلام علی المتن و النظر فی اقسامه و انواعه ،

الطرف الثانی : فی الاسناد و ما یتعلّق به ،

الطرف الثالث : فی تحمل الحدیث و طرق نقله ،

الطرف الرابع : فی اسماء الرجال و طبقات العلماء .

چاپ : دمشق ، دار الفکر ، 1406ق ، 183 ص .

[ کشف الظنون : 1884 ، دلیل مؤلفات الحدیث الشریف المطبوعة 1 / 71 ]

آغاز : الحمد للّه الذی اوضح لمعالم السنة سبیلا و جعلها علی احکام الشریعة دلیلا.

نسخه ها :

526 . کتاب خانۀ شخصی (دارای 230 نسخه) : 226 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ مجله نور علم : 54 / 109 ] .

1 الناسخ و المنسوخ فی الحدیث

از : عبد الرحمن بن علی حنبلی ، ابن جوزی ، ابو الفرج

ر . ک : إخبار أهل الرسوخ .

129 . نخبة الفکر فی مصطلح أهل الأثر

(عربی)

از : احمد بن علی بن محمّد عسقلانی ، شهاب الدین (ابن حجر عسقلانی) (852)

تلخیصی است از مقدمة ابن صلاح . مؤلف خود، این مختصر را شرح کرده

ص:126

و نزهة النظر فی توضیح نخبة الفکر نامیده است که قبلاً معرّفی گردید .

[ دلیل مؤلفات الحدیث الشریف المطبوعة 1 / 71 ]

آغاز : الحمد للّه الذی لم یزل عالما قدیرا وصلی اللّه علی سیدنا الذی .

انجام : فلیراجع لها مبسوطاتها و اللّه الموفق و الیه المرجع و المآب و الحمد للّه رب العالمین .

نسخه ها :

527 / 1 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 11090 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1130ق ، در ضمن مجموعه [ فهرست الفبایی آستان قدس : 580 ] .

528 / 2 . قم ، مرعشی : 210 ، عنوان معرّفی : رسالۀ در درایه ، آغاز : برابر نمونه ، عبد الواحد کاتب دوست آبادی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 63ر - 66ر » 4 برگ [ فهرست مرعشی : 1 / 239 ] .

529 / 3 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 13171 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، در ضمن مجموعه [ فهرست الفبایی آستان قدس : 580 ] .

130 . نزهة النظر فی توضیح نخبة الفکر (شرح نخبة الفکر)

(عربی)

از : احمد بن علی بن محمّد عسقلانی ، شهاب الدین (ابن حجر عسقلانی) (852)

شرحی مزجی است بر رسالۀ خود مؤلف،موسوم به نخبة الفکر، شامل مباحثی در تقسیم خبر ، اسباب طعن در حدیث ، اسباب وضع ، تعریف صحابی ، صیغ الاداء ، مکاتبة ، مناولة . خاتمه در فواید گوناگون مراتب تعدیل ، سنن تحمّل و اداء و ...

چاپ : دمشق ، مکتبة الغزالی ؛ بیروت : مؤسسة مناهل العرفان ، 1410 ق ، با مقدمۀ شیخ محمّد عوض و تعلیق محمّد غیاث صباغ ، 182 ص ، رقعی .

[ دلیل مؤلفات الحدیث الشریف : 1 / 71 ]

آغاز : الحمد للّه الذی لم یزل عالما قدیرا حیا قیوما سمیعا بصیرا .

نسخه ها :

530 / 1 . قم ، مرعشی : 3942 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، نزدیک عصر

ص:127

مؤلف ، 30 برگ ، 21 سطر ، 13*18 [ فهرست مرعشی : 10 / 323 ] .

531 / 2 . قم ، مرعشی : 2564 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 3 ربیع الثانی 907ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 75پ - 104ر » 30 برگ [ فهرست مرعشی : 7 / 152 ] .

532 / 3 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 2050 ، آغاز : قال الشیخ الامام العالم العامل الحافظ وحید دهره ، نسخ ، عبد اللّه بن جعفر بن یوسف ، 970ق ، با حواشی ، 71 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 628 ] .

533 / 4 . تهران ، ملک : 2851 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 10 و11ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 40ر » 40 برگ [ فهرست ملک : 6 / 140 ] .

534 / 5 . قم ، مرعشی : 10899 ، نسخ ، علی بن ولی بن حاج محمّد ، جمادی الاوّل 1113ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 6پ - 31پ » 26 برگ [ فهرست مرعشی :

27 / 317 ] .

535 / 6 . مشهد ، گوهر شاد : 595 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ و نستعلیق ، علی بن ابراهیم بن علی بن حاج سیّد احمد چلپی ، سده 1203 - 1207ق ، رسالۀ هفتم مجموعه ، « 82 - 132 » 51 برگ [ فهرست گوهر شاد : 2 / 715 ] .

536 / 7 . قم ، مسجد اعظم : 3487 ، آغاز : برابر نمونه ، مصطفی رجایی زاده ، 1245ق ، 32 برگ ، 21 سطر ، 14*21 [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 409 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

537 / 8 . قم ، مرعشی : 10899 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، علی بن ولی بن حاج محمّد ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست مرعشی : 27 / 317 ] .

538 / 9 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 14236 ، عنوان معرّفی : نزهة النظر فی توضیح مصطلح اهل الاثر ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، احمد سعید بن قادر حسین ، بدون تاریخ کتابت ، 133 برگ [ فهرست مجلس : 38 / 347 ] .

539 / 10 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1492 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 48 برگ [ فهرست الهیات مشهد : 2 / 638 ] .

540 / 11 . قم ، مدرسه فیضیه : 1887 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، 39 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 144 ] .

ص:128

541 / 12 . شیراز ، ملی فارس : 267 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 33 برگ [ فهرست ملی فارس : 1 / 247 ] .

131 . نظم نخبة الفکر

(عربی)

از : محمّد حسین بن علی قزلجی ، ملا (زنده در 1326 ق)

مؤلف در این رساله کتاب نخبة الفکر فی مصطلح أهل الأثر تألیف شهاب الدین ابن حجر عسقلانی (852 ق) را در 96 بیت ، به نظم کشیده ، و نظم آن را در سال 1326ق ، به پایان رسانیده است .

آغاز : الحمد للّه الذی قد ارسلا

انجام : سمیته بنظم نخبة الفکر

نسخه ها :

542 . قم ، گلپایگانی : 82 / 30 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، سیّد احمد بن سیّد خضر ، 1327ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 12 سطر ، 18*23 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

132 . النکت الوفیة بما فی شرح الألفیة

(عربی)

از : ابراهیم بن عمر بن حسن بقاعی شافعی ، برهان الدین (885 ق)

حاشیه ای است با عنوان های «قوله - قوله» بر متن ألفیة العراقی و شرح آن (الفتح المغیث بشرح ألفیة الحدیث) که هر دو تألیف عبد الرحیم بن حسین کردی عراقی است . این حاشیه ناتمام مانده و مؤلف بنا به تصریح خود در مقدمه ، اکثر نکات و فواید این حاشیه را از استاد خود ابن حجر عسقلانی استفاده نموده است .

ص:129

چاپ : بخشی از این رساله (از آغاز تا پایان قسم الحسن) را خبیر خلیل عبد الکریم به عنوان پایان نامۀ دورۀ دکتری در دانشگاه مدینۀ منوره در سال 1406ق تحقیق و تصحیح نموده است .

[ دلیل مؤلفات الحدیث الشریف المطبوعة 1 / 74 ، فهرس الفهارس و الاثبات 2 / 815 ، کشف الظنون 1 / 156 و2 / 1161 ]

آغاز : قال افقر الخلائق الی عفو الخالق ابو الحسن ابراهیم ... البقاعی .

آغاز : الحمد للّه الذی من اسند الیه .

انجام : قوله : ان اوله و آخره الی آخر النوع من کلام الشیخ وعبارة ابن الصلاح و من المسلسل ما ینقطع لتسلسله فی وسط اسناده و ذلک نقص فیه .

نسخه ها :

543 . ترکیه * ، استانبول ، فیض اللّه افندی : 252 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، اواخر سده 9ق ، 274 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 696 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 179 ] .

1 الهدایة إلی علوم الدرایة

از : محمّد بن محمّد بن محمّد بن جزری ، شمس الدین ابو الخیر (ابن جزری)

ر . ک : درایة الحدیث .

ص:130

بخش دوم : رجال شیعه

اشاره

ص:131

ص:132

رجال شیعه

133 . آل أعین (رسالة أبی غالب الزراری)

(عربی)

از : احمد بن محمّد بن محمّد زراری شیبانی ، ابو غالب (368 ق)

رسالۀ مختصری است در احوال شخصیت های علمی منسوب به خاندان آل اعین که مؤلف نیز خود منسوب به این طایفه است . مؤلف ، این رساله را برای نوه اش محمّد بن عبد اللّه بن احمد در ذی قعدۀ سال 365 تألیف کرده و در سال 367ق ، آن را بازنگری و اصلاح نموده است . این رساله یکی از قدیمی ترین کتاب ها در فن تراجم (شرح حال نویسی) است و چون مؤلف یکی از افراد این خاندان بوده ، با دقت بسیار ، شرح حال ایشان را نوشته است . همچنین این رساله بنا بر گفته شیخ آقا بزرگ تهرانی از قدیمی ترین اجازاتی است که از قدما به دست ما رسیده و عدّه ای از دانشمندان ، این رساله را یکی از اصول علم رجال و مقدم بر کتب پنجگانۀ رجالی مشهور دانسته اند . ابن غضایری (حسین بن عبد اللّه بن ابراهیم واسطی) که راوی این رساله است ، تکملۀ کوتاهی بر این رساله نوشته که در اغلب نسخه ها به اصل رساله ضمیمه شده است .

چاپ : قم ، مرکز البحوث و التحقیقات الاسلامیة ، با عنوان رسالة أبی غالب الزراری إلی ابن ابنه فی ذکر آل أعین و تکملتها لأبی عبد اللّه الغضائری ، تحقیق سیّد محمّد رضا حسینی جلالی ، سال 1411ق ، وزیری ، 365 ص .

[ الذریعة : 11 / 7 و 1 / 143 ؛ التراث العربی : 1 / 30 ]

آغاز : حدثنا ابو عبد اللّه الحسین بن عبد اللّه بن ابراهیم الواسطی قال : حدثنا ابو غالب احمد بن محمّد بن محمّد بن سلیمان بن الحسن بن الجهم بن بکیر بن اعین الشیبانی ، برسالة منه الی ابنه محمّد بن عبید اللّه بن احمد : سلام علیک فانی

ص:133

احمد الیک اللّه الذی.

انجام : لما وقع زرارة و اشتد به قال ناولینی المصحف فناولته و فتحه فوضعه علی صدره ... الحدیث و هذا نهایة من هذا المعجم و نسأل اللّه حسن الختام ... .

نسخه ها :

544 / 1 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7669 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 15 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 214 [ فهرست آستان قدس : 6 / 609 ؛ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 196 ] .

545 / 2 . عراق * ، نجف ، شیخ آقا بزرگ تهرانی : بدون شماره ، شیخ آقا بزرگ محمّد محسن تهرانی ، محرم 1320ق ، با مقابله خود او ، رسالۀ پنجم مجموعه ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 2375 [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 1 / 676 ] .

546 / 3 . خوانسار ، فاضل خوانساری : 198 ، نسخ ، محمّد بن نصر اللّه شیرازی ، صفر 1336ق ، تصحیح شده ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 20پ - 45پ » 26 برگ ، 5 / 14*5 / 19 ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : ؛ عکس 170 [ فهرست کتاب خانه فاضل خوانساری : 1 / 147 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 191 ] .

547 / 4 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 1071 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، سیّد محمّد حسن حسنی طباطبایی ، سه شنبه 3 شوال 1348ق ، در نجف اشرف ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 33 برگ [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 3 / 329 ] .

548 / 5 . قم ، مرعشی : 155 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1359ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، 23 برگ [ فهرست مرعشی : 1 / 175 ] .

549 / 6 . قم ، مرعشی : 4067 ، نستعلیق ، حمزة بن محمود ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 43پ - 64پ » 22 برگ [ فهرست مرعشی : 11 / 73 ] .

550 / 7 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 834 ، سیّد احمد بن محمّد رضا حسینی خوانساری ، بدون تاریخ کتابت ، با تصحیح و مقابله مصطفی خوانساری ، رسالۀ هشتم مجموعه [ فهرست آستان قدس : 310 ] .

551 / 8 . تهران ، دانشگاه تهران : 6970 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 416 ] .

ص:134

552 / 9 . تهران ، دانشگاه تهران : 6982 ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 419 ] .

134 . ابن الغضائری ، رسالة ...

(عربی)

از : اسماعیل بن محمّد حسین خواجویی اصفهانی مازندرانی (1173 ق)

مؤلف در این رساله به شرح حال ابو الحسین احمد بن حسین بن عبید اللّه بن غضایری، نگارندۀ الضعفاء پرداخته و در آن به مرحوم مجلسی اوّل اعتراض کرده که چرا در کتابش شرح من لایحضره الفقیه به درستی سخن او رای نداده و او را مجهول پنداشته است . همچنین گفتۀ ملّا عبد اللّه شوشتری را که می گوید : «کتاب رجال ابن الضغائری بسیار سودمند است و من ، جز نسخه ای از آن که در الرجال ابن طاووس است، ندیده ام ، نقل کرده ، به آن استناد می کند . همچنین در این رساله از میرزا محمّد استرآبادی و قهپایی مطالبی نقل شده است . این رساله ، بخشی از الفوائد الرجالیة مؤلف است (ص 289 - 308 چاپی با عنوان تحقیق حول ابن الغضائری) که در این جا مؤلف آن را با خطبه ای مستقل و جداگانه آورده است.

[ الذریعة : 16 / 337 ]

آغاز : الحمد للّه علی نعمته و الصلوة علی اشرف بریته محمّد و آله و عترته و بعد فانی حین ما رجعت بتقریب مسئلة الی شرح مولانا الفاضل الملی محمّد تقی بن علی الملقب بالمجلسی .

نسخه ها :

553 . تهران ، دانشگاه تهران : 791 ، نسخ ، اسماعیل بن محمّد حسین خواجویی اصفهانی مازندرانی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 19پ - 36پ » 18 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 5 / 1655 ] .

1 الأبواب

از : محمّد بن حسن طوسی ، شیخ الطائفه ابو جعفر

ر . ک : الرجال .

ص:135

135 . إتقان المقال (إحیاء الأموات فی أحوال الرواة)

(عربی)

از : محمّد طه بن مهدی بن محمّد رضا تبریزی نجفی (1323 ق)

رسالۀ مفصّلی است در احوال رجال ، مشتمل بر یک مقدمه وسه بخش با این عناوین :

مقدمه : در بیان رموز مصطلح ،

بخش اوّل : دربارۀ ثقات ،

بخش دوم : دربارۀ حسان

بخش سوم : دربارۀ ضعاف .

تألیف این کتاب در سال 1277ق ، به پایان رسیده و مؤلف ، ابتدا نام آن را احیاء الأموات فی أحوال الرواة نهاده بود ، ولی بعداً در آن تجدید نظر نمود و إتقان المقال نامگذاری نمود که با همین نام در سال 1341ق ، به چاپ رسیده است .

چاپ : نجف اشرف ، 1341ق ، سربی ، 398 ص .

[ الذریعة : 1 / 83 و 307 ؛ فهرست عربی مشار : 15 ؛ معجم المؤلفین العراقیین :

3 / 199 ؛ معجم المؤلفین : 10 / 107 ؛ مصفی المقال : 207 ]

آغاز : الحمد للّه الذی اصطفی لدینه المبین محمّد وآله .

انجام : سنة 1277ق تم والحمد للّه رب العالمین .

نسخه ها :

554 . تهران ، ملک : 3558 ، عنوان معرّفی : احیاء الاموات فی احوال الروات ، آغاز :

برابر نمونه ، نسخ ، محمّد طه بن مهدی بن محمّد رضا تبریزی نجفی (مؤلف) ، 1277ق ، عدنان بن سیّد شبر موسوی کتاب را در سال 1306 نزد مؤلف خوانده و مطالبی را در نسخه نوشته است ، 156 برگ [ فهرست ملک : 1 / 18 ] .

1 إحیاء الأموات فی أحوال الرواة

از : محمّد طه بن مهدی بن محمّد رضا تبریزی نجفی

ر . ک : إتقان المقال .

ص:136

136 . اختیار معرفة الرجال (رجال کشی)

(عربی)

از : محمّد بن حسن طوسی ، شیخ الطائفه ابو جعفر (460 ق)

یکی از کتاب های چهار گانۀ اصلی رجال شیعه است . شیخ طوسی این کتاب را از معرفة الناقلین محمّد بن عمر بن عبد العزیز کشّی انتخاب و نقل نموده است .

کشّی در الرجال خود ، راویان شیعه و سنّی را با هم ذکر کرده بود که شیخ مطالب مربوط به راویان اهل سنّت را حذف نموده است . این کتاب از اوّلین و مهم ترین کتب موجود در بررسی رجال حدیث شیعه است و در آن ، احادیث مربوط به هر راوی با سند ذکر شده است و اسامی رجال بر حسب طبقات تنظیم شده و از طبقۀ صحابه شروع می شود .

چاپ : این کتاب تاکنون چند بار به چاپ رسیده است :

1 - قم ، مؤسسه آل البیت (علیه السلام) ، همراه با حواشی میر داماد استرآبادی ، تحقیق سیّد مهدی رجائی ، 1404ق ، دو جلد ؛

2 - بمبئی ، 1317 ، با اهتمام علی محلاتی حائری ، سربی وزیری ، 392 ص ؛

3 - نجف اشرف ، مؤسسه الاعلمی ، با تعلیقات سیّد احمد حسینی ، سربی وزیری ، 527 ص .

[ الذریعة : 1 / 365 و 10 / 141 ؛ مشار عربی : 402 ؛ مصفی المقال : 375 و 402 و 403 ؛ التراث العربی : 1 / 134 ]

آغاز : حمدویه بن نصیر الکشی قال حدثنا محمّد بن الحسین بن ابی الخطاب عن محمّد بن سنان عن حذیفة بن منصور عن ابی عبداللّه علیه السلام قال اعرفوا منازل الرجال منا علی قدر روایتهم عنا.

انجام : ثقة مأمون علی الحدیث الا انه یحب آل رسول اللّه صلی اللّه علیه و آله و کان دینه و مذهبه .

نسخه ها :

555 / 1 . قم ، مرعشی : 2636 ، نسخ ، منصور بن علی منصور خازن ، 14 ربیع الاوّل 577ق ، 209 برگ [ فهرست مرعشی : 7 / 208 ] .

556 / 2 . تهران ، مصطفوی : بدون شماره ، از اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 24 ربیع الاوّل 577ق ، 233 برگ ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 1446 [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 1 / 280 ] .

ص:137

557 / 3 . تهران ، دانشکده ادبیات : 133 - د ، از جزء چهارم تا پایان جزء هفتم ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 4 ذی قعده 702ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 37ر - 241پ » 5 برگ ، سابقه :

کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 1441 [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 18 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 1 / 280و601 ] .

558 / 4 . قم ، مرعشی : 6877 ، نستعلیق ، علاء الملک بن عبد القادر حسینی مرعشی ، 14 محرم 924ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، 113 برگ [ فهرست مرعشی : 18 / 72 ] .

559 / 5 . تهران ، ملک : 3589 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 964ق ، 173 برگ [ فهرست ملک :

1 / 20 ] .

560 / 6 . قم ، مسجد اعظم : 3052 ، شش بخش اوّل کتاب ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب، شب عید فطر 993ق ، در حاشیه تصحیح شده است ، 204 برگ ، 21 سطر، 10*14سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 200 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

561 / 7 . تهران ، دانشکده ادبیات : امام جمعه 300 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 7 شوال 1013ق ، (78605) ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست ادبیات تهران : 3 / 45 ] .

562 / 8 . قم ، مرعشی : 9727 ، تا جزء ششم ، نسخ ، حسین بن محمّد حسینی ، 10 جمادی الاوّل 1016ق ، 313 برگ [ فهرست مرعشی : 25 / 80 ] .

563 / 9 . تهران ، دانشگاه تهران : 990 ، نسخ ، نصار بن محمّد حویزی ، 28 ربیع الاوّل 1020ق ، 171 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 482 ] .

564 / 10 . تهران ، دانشکده ادبیات : 14 - د ، تا پایان جزء پنجم ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1021ق ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 129پ - 310ر » 182 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 16 ] .

565 / 11 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3638 ، نسخ ، شمس الدین محمّد بن قاسم گیلانی استرآبادی ، 1034ق ، تصحیح شده ، 218 برگ ، سابقه : کتابخانه مدرسه فاضلیه : 1 [ فهرست آستان قدس : 6 / 584 ؛ فهرست مدرسه فاضلیه : 170 ] .

566 / 12 . تهران ، ملی تهران : 1944 / ع ، آغاز : و الیه ینسبون و فیهم سلمان الفارسی و ان عمر سأله عن نسبه ، نسخ ، حسن بن محمّد حسین طبسی ، 1035ق ، 272 برگ [ فهرست ملی تهران : 10 / 622 ] .

567 / 13 . تهران ، دانشگاه تهران : 6995 ، تا آخر جزء هفتم ، نستعلیق ، بدیع الزمان قهپایی ، 20 ذی حجه 1037ق ، 354 برگ ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران :

ص:138

میکرو فیلم 2437 [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 423 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 1 / 280 ] .

568 / 14 . قم ، مرعشی : 575 ، نسخ ، نبی بن بنیاد قزوینی ، 18 ربیع الاوّل 1049ق ، 249 برگ [ فهرست مرعشی : 2 / 17 ] .

569 / 15 . تهران ، دانشکده ادبیات : امام جمعه 226 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، شنبه 15 ذی قعده 1059ق ، (75531) [ فهرست ادبیات تهران : 3 / 69 ] .

570 / 16 . خوانسار ، فاضل خوانساری : 5 ، نسخ ، حسن بن حرز بحرانی ستراوی ، 1089ق ، 253 برگ [ فهرست کتاب خانه فاضل خوانساری : 1 / 9 ] .

571 / 17 . قم ، مرعشی : 8813 موقت ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، مقابله شده است [ مجله میراث شهاب : 21 / 26 ] .

572 / 18 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2911 ، از آغاز تا پایان جزء ششم ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1100ق ، ازروی نسخه میر داماد مقابله شده است ، 197 برگ ، 21 سطر ، 24 *13 [ فهرست مرکز احیاء :

8 / مخطوط ] .

573 / 19 . قم ، مرعشی : 143 ، نسخ ، حاج قاسم بن حاج علی اکبر خوانساری ، 18 ذی حجه 1236ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 107 برگ [ فهرست مرعشی : 143/1 ] .

574 / 20 . تهران ، سپهسالار : 2710 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 162 برگ [ فهرست سپهسالار : 3 / 72 ] .

575 / 21 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7211 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 22 شعبان 1302ق ، 230 برگ [ فهرست مجلس : 25 / 216 ] .

576 / 22 . قم ، مرعشی : 144 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، برگهای 49 تا 72 و برگ آخر را میرزا عبد الغنی علوی بتاریخ 29 محرم 1334 نوشته است ، 141 برگ [ فهرست مرعشی : 1 / 163 ] .

577 / 23 . قم ، گلپایگانی : 100 / 5 / 810 ، عنوان معرّفی : اختیار الرجال ، بخشی از کتاب است ، از آغاز و انتها افتادگی دارد ، آغاز : صلی اللّه علیه و آله فعرفت من العرفان ما کنت اعمله و رایت من العلامه فاجرت بها ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، نسخه در حاشیه تصحیح و نسخه بدل آورده شده است ، رساله ششم

ص:139

مجموعه ، « 101پ - 141ر » 42 برگ ، 16 - 17 سطر [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

578 / 24 . قزوین ، فحول قزوینی : بدون شماره ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ مجله تراثنا : 65 ] .

579 / 25 . زنجان ، امام جمعه زنجان : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، آغاز افتاده [ دلیل المخطوطات : 90 ] .

137 . ارجوزة فی أصحاب الإجماع (منظومة فی أصحاب الإجماع)

(عربی)

از : محمّد مهدی بن مرتضی طباطبایی بحر العلوم نجفی ، سیّد (1212 ق)

ارجوزه ای است کوتاه ، مشتمل بر هفده بیت دربارۀ اصحاب اجماع و ذکر نام های آنان.

در مورد انتساب آن به علامۀ بحر العلوم ، تردید وجود دارد . شیخ آقا بزرگ تهرانی در الذریعة ، مؤلف آن را سیّد رضا پسر علامۀ بحر العلوم (1253 ق) ذکر نموده و می گوید که نسخه ای از آن به خطّ مؤلف ، نزد نوۀ وی سیّد جعفر بحر العلوم در نجف موجود است . امّا در اغلب کتابشناسی ها علامۀ بحر العلوم به عنوان مؤلف ، معرّفی شده است . مرحوم میرزا ابوالفضل کلانتر تهرانی ، شرحی بر این ارجوزه نوشته و آن را نقاوة الإصابة نام نهاده که در حرف نون ، معرّفی خواهد شد .

[ الذریعة : 2 / 120 رقم 481 ]

آغاز : قد اجمع الکل علی تصحیح ما یصح عن جماعة فلیعلما

انجام : و بعد زین بن اذینة علی و ابن لابراهیم و اسمه علی

نسخه ها :

580 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : 1582 ، نسخ ، عبد الرحیم بن محمّد جعفر مراغی ، 1244ق [ فهرست دانشگاه تهران : 8 / 191 ] .

581 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 326 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 260 ] .

ص:140

582 / 3 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 532 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 34ر - 43پ » 10 برگ [ فهرست مجلس : 22 / 243 ] .

583 / 4 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 770 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، 21 برگ [ فهرست مجلس : 23 / 59 ] .

584 / 5 . تهران ، ملی تهران : 3942 / ع ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، در فهرست مؤلف آن رضا بن محمّد مهدی بحر العلوم ذکر شده است ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 178 - 179 » 2 برگ ، 11*5 / 18 سم [ فهرست ملی تهران : 17 / 222 ] .

585 / 6 . قم ، گلپایگانی : 118 / 7 / 1218 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، « 121پ » 1 برگ [ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

586 / 7 . مشهد ، گوهر شاد : 627 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 80پ - 81ر » 2 برگ [ فهرست گوهر شاد : 2 / 741 ] .

138 . ارجوزة فی الرجال

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

منظومۀ مختصری است در رجال .

[ الذریعة : 1 / 473 رقم 2357 ]

نسخه ها :

587 . تهران ، سپهسالار : 1874 ، بدون نام کاتب ، 1265ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست سپهسالار : 5 / 5 و 1 / 330 ] .

139 . ارجوزة فی الرجال و شرحها (منظومة فی الرجال)

(عربی)

از : احمد بن محمّد بن علی عطار بغدادی (1215 ق)

مؤلف ، نخست منظومه ای در رجال به ترتیب حروف الفبا سروده و از ذکر رجال مجهول الحال ، خودداری نموده است . پس از آن شرحی مختصر بر منظومۀ خود

ص:141

نگاشته و مشکلات آن را روشن ساخته و در آغاز آن ، رموزی را که به کار برده ، توضیح داده است و در پایان کتاب ، رجال مشهور به کنیه و لقب و نسب و زنان را ذکر کرده است . رسالۀ حاضر ، شامل اصل منظومه و شرح آن است .

[ مصفی المقال : 68 ؛ معهد المخطوطات ، شوال 1377 ، المجلد الرابع ، الجزء الثانی ، مخطوطات العربیة فی العراق ؛ الذریعة 10 / 134 ]

آغاز منظومه : احمد من اید دین احمدا بآله و من بهم قد اقتدی

قد کان آدم بن اسحاق الاجل

آغاز شرح : الحمد للّه رب العالمین ... و بعد فیقول فقیر رحمة ربه الغنی احمد بن محمّد الحسینی ... لما نظمت هذه المختصر کتبت علیها تعلیقات یشتد الیها حاجة المبتدئین و یستغنی بها من رام الاختصار من المشتغلین مفصلا ، اجملت من النظم ... .

انجام : اخت میسر کاسم الاسود

نسخه ها :

588 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 12 ، عنوان معرّفی : ارجوزه ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، عبد الحمید بن شیخ مهدی خماسی ، 1273ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « ص221 - 499 » 145 برگ ، 15سطر ، 21*13 [ فهرست مجلس : 7 / 8 و 9 ] .

140 . إرشاد الخبیر البصیر إلی تحقیق الحال فی أبی بصیر (ترجمة أبی بصیر)

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ سوم از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

[ الذریعة : 4 / 148 ؛ التراث العربی : 1 / 183 ]

ص:142

آغاز : بعد حمد المنعم المفضال العلام و الصلاة علی مفخر الرسل اکمل الانام و آله سادات البریة .

انجام : و له الحمد دائما فی کل آن و حال و صلاته علی خلیفته اشرف البریة و عترته الاماجد الاطائب الاطهار ما غسق اللیل و اشرق النهار .

141 . اسامی جاعلان حدیث

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

گویا بخشی از رساله ای در معرّفی واضعان (جاعلان) حدیث است . تنها تألیفی که در این باب می شناسیم ، رساله ای است از قاضی نوراللّه شوشتری با نام أسامی وضاع الحدیث که صاحب ریاض العلماء آن را دیده است و در الذریعة (ج 2 ، ص 11) از آن یاد شده است .

آغاز نسخه : من رؤس الوضاعین ابو هریرة الاوسی الذی تری الجمهور قد شحنوا صحاحهم السقیمة من حدیثه .

انجام : و کذا الحکم فی صحیح المسلم و المستدرک علیهما للحاکم ابی عبد اللّه النیشابوری فتأمل فان الفکر فیه طویل و التعجب منهم غیر قلیل و اللّه الهادی الی سواء السبیل .

نسخه ها :

589 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7525 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 279 - 282 » 5 برگ ، 23 سطر ، 12*25 [ فهرست مجلس : 26 / 27 ] .

1 أسانید کتاب من لا یحضره الفقیه

از : محمّد بن علی حسینی استرآبادی

ر . ک : ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه .

ص:143

142 . أسماء أصحاب بدر

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

رسالۀ کوتاهی است که در آن نام 313 نفر از اصحاب پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله) که در جنگ بدر در خدمت آن حضرت بوده اند به ترتیب الفبا ذکر شده است و پس از هر نام ، رمزهایی جهت مشخص شدن بعضی از خصوصیات آنها درج شده است .

رساله ای با نام الأنوار الظاهرة ، تألیف مصطفی بن محمّد بن عبد الباقی حلبی (زنده در 1185 ق) ، که در آن نام اصحاب بدر را شرح نموده ، در کتاب خانۀ مجلس (فهرست ، ج 10 ، ص 1233) به شمارۀ 3381 موجود است .

[ التراث العربی : 1 / 220 ؛ فهرست مرعشی : 20 / 149 ]

آغاز : الحمد للّه الذی اعز الاسلام بغزوة بدر و الصلاة و السلام علی من انشق له بدر و علی آله و اصحابه الذین لهم الشرف و القدر .

انجام : و خذلت الاعداء فی الاطراف ان ترزقنا بقضاء اوطارنا و دفع مضارنا او نحو ذلک .

نسخه ها :

590 . قم ، مرعشی : 7790 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ معرب ، حاجی عبد اللّه صوفی ، 25 رجب 1202ق ، 14 برگ، 17 سطر ، 21*14 [ فهرست مرعشی :

20 / 149 ] .

143 . أسماء اصحاب بدر

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

منظومه ای است در مناجات که در آن ، اسامی اصحاب بدر به ترتیب الفبایی ذکر گردیده و در پایان آن از معروفان به کنیه یاد شده است . این منظومه در سال 1086ق ، سروده شده است .

آغاز : یا ربنا اللهم ذا الآلاء

ص:144

انجام :

ربی اقلنی بابی مخشی

نسخه ها :

591 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3381 ، عنوان معرّفی : منظومه رجالیه ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1316ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « صفحه 100 » 1 برگ [ فهرست مجلس : 10 / 1233 ] .

144 . أسماء اصحاب بدر

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

دعای مفصّلی است در توسل و استشفا به اسامی اصحاب بدر .

آغاز : اللهم انی اسئلک و اتوسل الیک بسیدنا .

نسخه ها :

592 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 476 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1310ق ، رسالۀ پنجم مجموعه ، 42 برگ [ فهرست مؤید : 1 / 384 ] .

145 . أسماء الرجال المتکررة فی الأسناد

(عربی)

از : محسن بن مرتضی فیض کاشانی (1091 ق)

شامل جدول هایی است در توضیح بعضی اسامی راویان که در سند احادیث ، تکرار شده است . فیض کاشانی در پایان کتاب الوافی ، مشیخۀ خود را ذکر نموده است . همچنین پسر فیض (علم الهدی) ، رجال کتاب الوافی را تنظیم نموده که پس از این معرّفی خواهد شد . احتمالاً کتاب حاضر یکی از دو کتاب مذکور باشد که در فهارس با نام دیگر معرّفی شده است .

نسخه ها :

593 . تهران ، ملک : 3524 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم

ص:145

مجموعه ، در فهرست تذکر داده است که نسخه دیگری از این کتاب به شماره 23 / 525 ف در همین کتاب خانه موجود است ، ولی با مراجعه به فهرست کتاب خانه نشانی از آن بدست نیامد [ فهرست ملک : 6 / 465 ] .

146 . أسند عنه ، رسالة فی ...

(عربی)

از : محمّد امین بن محمّد خلیل تویسرکانی (قرن 13 ق)

رسالۀ نسبتا مفصّلی است دربارۀ اصطلاح «اسند عنه» در علم رجال تألیف این رساله در دهۀ آخر جمادی اوّل 1205 پایان یافته است .

آغاز : حمدله و بعد اعلم انهم اختلفوا فی معنی اسند عنه .

نسخه ها :

594 . مشهد ، گوهر شاد : 543 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، اصفهان، رسالۀ نهم مجموعه، « 211 - 231 » 20 برگ [ فهرست گوهر شاد : 649/2 ].

147 . أصحاب الإجماع

(عربی)

از : حسن بن زین الدین عاملی ، ابو منصور (صاحب معالم) (1011 ق)

یک صفحه است در معرّفی اصحاب اجماع که از حواشی شیخ حسن صاحب المعالم ، فرزند شهید ثانی نقل شده است . در نسخه معیّن نشده که مقصود از حواشی کدام حاشیۀ اوست .

نسخه ها :

595 . بابل ، مدرسه صدر : 241 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست مدرسه صدر : 171 ] .

148 . أصحاب الإجماع ، رسالة فی ...

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

رسالۀ چهارم از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

ص:146

آغاز : فهذه رسالة فی اصحاب الاجماع المنقول فی حقهم الاجماع ، فنقول ان الکشی .

149 . أصحاب العدة

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رساله ای است در شناخت اصحاب عده در بیان و توضیح فرمایش کلینی که در ابتدای سند برخی روایات فرموده است «عدة من اصحابنا» که شفتی می گوید مراد کلینی سه تن از روات می باشد . رسالۀ دوازدهم از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

[ الذریعة : 2 / 120 ؛ التراث العربی : 1 / 233 - 234 ]

آغاز : الحمد للّه عدة الرواة و الاخیار و زنة الجبال و الاحجار و الاشجار و صلاته علی اکمل انبیائه .

انجام : قال فکتب الی صل علی راکبک الذی انت علیه .

1 أصحاب العدة

از : مؤلف ناشناخته

ر . ک : تفسیر « عدة من أصحابنا » من الکافی للکلینی .

1 أصحاب العدة

از : محمّد حسین بن علی اصغر قاضی طباطبایی تبریزی ، سید

ر . ک : الفوائد الکاشفة .

150 . الإکمال لمنتهی المقال فی أحوال الرجال

(عربی)

از : محمّد علی آل کشکول حائری (قرن 13 ق)

تکمله ای است که مؤلف به امر استادش شریف العلما بر کتاب منتهی المقال ابو علی محمّد بن اسماعیل حایری (1216 ق) نگاشته است و در آن ، مجاهیلی را که حایری نیاورده و رجالی را که مهمل گذاشته ، آورده است . تألیف این کتاب ،

ص:147

در روز جمعه نیمۀ شوّال سال 1245 پایان یافته است .

[ الذریعة : 2 / 283 و 284 و 6 / 390 ؛ مصفی المقال : 305 - 306 ؛ فهرست دانشگاه تهران : 7 / 2610 ]

آغاز : الحمد للّه الذی هدانا لهذا ... و بعد فیقول راجی رحمة المأمول ... انه لما کان کتاب منتهی المقال کتاباً شافیاً لم یعمل مثله .

انجام : و اما الفائدة الخامسة من الکتاب فشرعنا باتمامها و جعلناها کتاباً علیحده و سمیناها بحدیقة الانظار فی مشیخة الفقیه و التهذیب و الاستبصار تمت .

نسخه ها :

596 / 1 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 11437 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمّد علی آل کشکول (مؤلف) ، 1245ق ، « 294ص » 147 برگ ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 30 [ فهرست الفبایی آستان قدس : 63 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 40 ] .

597 / 2 . تهران ، دانشگاه تهران : 2249 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، در سال 1245ق ، 98 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 7 / 2610 ] .

598 / 3 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2102 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 294ر - 332ر » 38 برگ ، 32 سطر ، 21 * 5 / 30 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

599 / 4 . تهران ، ملی تهران : 2258 / ع ، آغاز : الحمدللّه ... والسلام علی محمّد وآله الطیبین ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 210 - 241 » 32 برگ [ فهرست ملی تهران : 13 / 78 ] .

151 . إکمال منتهی المقال

(عربی)

از : ریحان اللّه بن جعفر کشفی بروجردی ، سیّد (1328 ق)

نسخه ها :

600 . اصفهان ، مهدی نجفی : بدون شماره ، نستعلیق ، سیّد ریحان اللّه بن جعفر کشفی بروجردی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، با حواشی از «ر ح» [ فهرست مکتبة النجفی : 226 ] .

ص:148

152 . انتخاب الجید من تنبیهات السید

(عربی)

از : حسن بن محمّد بن علی بحرانی دمستانی (قرن 12 ق)

تلخیصی است از کتاب تنبیهات الأریب و تذکرة اللبیب فی إیضاح رجال التهذیب ، تألیف سیّد هاشم بحرانی کتکانی (1107 ق) که در آن ، اسانید تهذیب الأحکام شیخ طوسی را شرح نموده است ، چون شرح بحرانی مفصّل و از نظر ترتیب هم دارای اشکالاتی بوده ، لذا دمستانی در کتاب حاضر آن را تلخیص و تهذیب نموده و به ترتیب ابواب فقهی و در هر باب به ترتیب راویان ، تنظیم نموده است . مؤلف در این کتاب ، راویانی را که حالات آنها دارای ابهام بوده و یا مورد اشتباه قرار گرفته اند ، توضیح داده و اکثر رجال اسناد التهذیب را شرح نموده است و در مواردی که روایات و یا اسانید الکافی ، کتاب من لا یحضره الفقیه و الاستبصار را نقل نموده ، با رمز «کا ، یه ، صا» مشخّص کرده است .

مؤلف در آغاز کتاب ، کلّیاتی را که مورد نیاز محقّقان فن رجال است ، به عنوان مقدمه آورده است . تألیف این کتاب در هشتم جمادی اوّل 1173 به پایان رسیده است .

[ الذریعة : 2 / 358 ؛ مصفی المقال : 129 ؛ التراث العربی : 1 / 314 ]

آغاز : الحمد للّه الذی وطد قباب الشرع الشریف بالکتاب المبین و السنة الزاهرة و سدد طلاب الدین الحنیف .

انجام : فمن عثر علی عثرة فلیصفح الصفح الجمیل و لیجبر الخلل و النقص بالاصلاح و التکمیل ... .

نسخه ها :

601 / 1 . تهران ، دانشکده الهیات : 129 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، عبد اللّه بن محمّد ، 174 1ق ، مقابله شده [ فهرست الهیات تهران : 1 / 749 ] .

602 / 2 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3159 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، عبد اللّه بن ملا محمّد حسین خیرآبادی ، چهارشنبه 20 رمضان المبارک 1178ق ، تصحیح شده ، در برخی اوراق علامت بلاغ مشهود است ، دارای حواشی مختصر ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 140 برگ، 22 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

ص:149

603 / 3 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3195 ، از انجام افتادگی دارد ، نستعلیق ، گویا حسن بن محمّد دمستانی بحرانی (مؤلف)، قرن 12ق ، تصحیح شده ، 48 برگ [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

604 / 4 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3335 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، تصحیح شده ، 121 برگ ، 25 سطر ، 15*21 [ فهرست مرکز احیاء : 9 / مخطوط ] .

605 / 5 . شیراز، مدرسه امام عصر (عج): 360، نسخ و نستعلیق،سیّد عبد اللطیف حسینی، قرن 12ق ، تصحیح شده ، 173 برگ [ فهرست مدرسه امام عصر(عج) : 1 / 11 ] .

606 / 6 . تهران ، دانشگاه تهران : 995 ، آغاز : برابر نمونه ، صفر علی بن سبز علی موسوی خراسانی ، 18 ذی قعده 1232ق [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 688 ] .

607 / 7 . تهران ، ملک : 3481 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1254ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 457 ] .

608 / 8 . تهران ، دانشکده ادبیات : 80 - ج ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق، رسالۀ دوم مجموعه ، « 65پ - 155ر » 91 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی: عکس 269 [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 34 ؛ فهرست عکسی مرعشی :

1 / 243 ] .

609 / 9 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 8 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1319ق ، 176 برگ [ فهرست مرکز احیاء : 1 / 22 ] .

610 / 10 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7444 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1340ق ، 266 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 586 ] .

611 / 11 . قم ، مرعشی : 1799 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 152 برگ [ فهرست مرعشی : 5 / 184 ] .

612 / 12 . قم ، مرعشی : 4986 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 119 برگ [ فهرست مرعشی : 13 / 180 ] .

613 / 13 . قم ، مرعشی : 7535 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، عصر مؤلف ، 139 برگ [ فهرست مرعشی : 19 / 339 ] .

614 / 14 . شیراز ، دانشکده پزشکی : 1211 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، بلاغ در سنه 1233ق [ میراث اسلامی ایران : 1 / 442 ] .

615 / 15 . تهران ، ملک : 3507 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ

ص:150

پنجم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 462 ] .

616 / 16 . شیراز ، ملی فارس : 378 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 177 برگ [ فهرست ملی فارس : 1 / 355 ] .

153 . أنجاب الثقات فی فحول الرواة

(عربی)

از : علی نقی شریف ترشیزی (قرن 14 ق)

رسالۀ کوتاهی است دربارۀ اصحاب اجماع . مؤلف گوید چون نام اصحاب اجماع در کتب رجال متفرّقه بوده ، آنها را در این رساله جمع آوری نموده و در اثنا ، شرح حال بعضی از اصحاب ائمه علیهم السلام و بعضی از راویان که نام آنها شبیه به هم بوده و بعضی از علمایی را که در علم رجال دارای تألیفاتی هستند ، ذکر کرده است . او همچنین در پایان ، شرح حال مختصری از خود آورده و تألیف کتاب را در دهۀ دوم ذی قعدۀ 1309 به پایان رسانده است .

آغاز : احمدک یا من لا یخیب سائله و لا یرد نائله حمدا کما هو اهله و مستحقه و لا حول و لا قوة الا به .

نسخه ها :

617 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3109 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 14ق ، دارای حواشی مختصر ، 98 برگ ، 14 سطر [ فهرست مرکز احیاء :

8 / مخطوط ] .

154 . أنساب الرجال

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

در این کتاب ، شرح حال خاندان و پدران بزرگان عالم اسلام آمده است که از شرح حال پیامبر اسلام شروع شده و در ذیل هر نام ، افراد خاندان آن شخص نیز ذکر می شود . آخرین کسی که در این کتاب معرّفی می شود ، جعفر الملک بن محمّد بن عبداللّه بن محمّد اطرف است و پس از آن ، نسخۀ موجود افتادگی دارد .

آغاز : الحمد للّه الذی خلق انبیائه المرسلین حلیة المتقین .

ص:151

انجام : اما جعفر الملک بن محمّد بن عبد اللّه بن محمّد الاطرف و کان قد خاف .

نسخه ها :

618 . تهران ، ملی تهران : 43 / ع ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 175 برگ ، 16 سطر ، 15*17 [ فهرست ملی تهران : 7 / 43 ] .

155 . الأنوار اللامعة

(عربی)

از : موسی بن مهدی حسینی مازندرانی ، سیّد (1400 ق)

مؤلف قبلاً رساله ای در فقه به نام العقد المنیر تألیف کرده و در آن ، روایت هایی را نقل نموده بود . پس از آن برای بررسی سند روایتهای آن ، کتاب حاضر را تألیف نموده است . وی در این کتاب به شرح اسانید روایت های مذکور از کتاب های الرجال نجاشی ، کشّی ، شیخ طوسی و الخلاصة علامۀ حلّی پرداخته و در مواردی که آنها متعرّض ترجمه ای نشده اند ، کلام متأخران را نقل نموده است . مؤلف در این کتاب شرح حال خود و پدرش را نیز آورده است .

آغاز : حمدله و بعد فاننی عندما اقدمت علی اعادة طبع العقد المنیر رایت ان اضیف الی بعض .

انجام : و شعیب العقرقوئی و علی بن عیسی القناط و ابی بصیر و حمدان بن اعین و غیرهم .

نسخه ها :

619 . خوانسار ، فاضل خوانساری : 492 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، سیّد موسی مازندرانی (مؤلف) ، قرن 14ق ، تصحیح شده و خط خوردگی دارد ، 115 برگ ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 96 [ فهرست کتاب خانه فاضل خوانساری : 2 / 139 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 118 ] .

ص:152

156 . إیجاز المقال فی معرفة الرجال

(عربی)

از : فرج اللّه بن محمّد بن درویش جزایری حویزی (قرن 11 ق)

کتاب مفصّلی است در رجال. مؤلف کتابش را در دو قسم : رجال خاصه و رجال عامه ، تنظیم نموده و شرح حال رجال معاصر خود را نیز در آن درج نموده است .

[ الذریعة : 2 / 487 ؛ ریاض العلماء : 4 / 338 ؛ مصفی المقال : 354 ]

نسخه ها :

620 / 1 . تهران ، ملک : 3603 ، جلد دوم ، از اوّل افتادگی دارد ، آغاز : الحسین بن محمّد بن عمر بن یزید عن عمر بن جده ، نسخ ، فرج اللّه حویزی(مؤلف) ، جمادی الاوّل 1083ق و ذیقعده 1081ق ، 460 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی :

عکس 88 [ فهرست ملک : 1 / 60 و 76 ؛ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 92 ] .

621 / 2 . تهران ، ملک : 3601 ، شامل هر چهار جزء جلد اوّل ، از اوّل افتادگی دارد ، آغاز :

العجلی بکسر العین و سکون الجیم و کسر اللام من بنی عجل ، نسخ و ثلث ، فرج اللّه حویزی(مؤلف) ، جزء سوم 1083ق و جزء چهارم 1081ق ، 450 برگ ، سابقه :

کتابخانه مرعشی : عکس 87 ، دانشگاه تهران : میکرو فیلم 4222 [ فهرست ملک :

1 / 60 و 76 ؛ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 91 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 3 / 33 ] .

622 / 3 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2654 ، از حرف میم تا پایان کتاب ، آغاز : باسمک اللهم و حمدت ... باب المیم ماجد بن هاشم بن علی بن المرتضی السید ابی علی الحسینی البحرینی ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، تصحیح شده و در اکثر صفحات علامت بلاغ مشهود است ، در برگ اوّل فهرست رموز کتاب و وقفنامۀ کتاب از علامه مجلسی با مهر بیضوی « محمّد باقر العلوم » در محرم 1106ق مشهود است ، 399 برگ ، 33 سطر ، 24*37 ، سابقه : کتابخانه دار الحدیث :

عکس [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

ص:153

157 . إیضاح الاشتباه فی أسماء الرواة

(عربی)

از : حسن بن یوسف بن مطهر ، جمال الدین (علامه حلّی) (726 ق)

رسالۀ متوسطی است در ضبط صحیح اسامی راویان حدیث . این رساله بر حسب ترتیب حروف اوّل اسامی و نام پدران و نسبت آنها به شهرها تنظیم شده و مؤلف ، ضبط صحیح اسامی و حرکات حروف آنها را بیان نموده و تألیف رساله را در نوزدهم ذی قعده 707 به پایان رسانیده است .

چاپ : تهران ، 1319ق ، چاپ سنگی ، 110 ص ، 17 سطر ؛ قم ، انتشارات جامعه مدرسین ، تحقیق محمّد حسون ، 1411ق ، 392 ص .

[ التراث العربی : 1 / 352 ؛ معجم المطبوعات العربیة فی ایران : 282 ؛ الذریعة :

2 / 493 ؛ مصفی المقال : 131 ؛ مشار عربی : 107 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... اما بعد یقول العبد ... انی مثبت فی هذه الاوراق تحقیق اسماء جماعة من رواتنا ... ابو رافع ، اسمه اسلم بالالف قبل السین المهملة و له ولدان .

انجام : ابو الحسن القطوانی بالقاف و النون بعد الالف قبل الیاء . فهذا آخر ما اردنا اثباته فی هذا الکتاب و من اراد التطویل ... فعلیه بکتابنا الکبیر الموسوم بکشف المقال فی معرفة الرجال و صلی اللّه علی سیدنا المرسلین محمّد و آله الطاهرین .

نسخه ها :

623 / 1 . تهران ، ملی تهران : 1247 / ع ، افتادگی دارد ، نستعلیق ، محمّد بن علی بن محمّد ، قرن 8ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « صفحه226 - 328 » 52 برگ [ فهرست ملی تهران : 9 / 233 ] .

624 / 2 . قم ، مرعشی : 7295 ، نسخ ، محمود بن علی حمید استرآبادی ، 20 صفر 926ق ، 56 برگ [ فهرست مرعشی : 19 / 83 ] .

625 / 3 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2891 ، نستعلیق ، عبد اللّه جزائری ، شنبه 30 شوال 974ق ، قزوین ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 24 برگ ، 21 سطر ، 5 / 14*21 [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

626 / 4 . قم ، مرعشی : 5828 ، نسخ ، فضل اللّه بن محمّد کاشانی ، 27 رمضان المبارک

ص:154

980ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست مرعشی : 15 / 214 ] .

627 / 5 . قم ، مدرسه فیضیه : 580 ، نسخ ، حسام الدین بن عز الدین بن عبد اللّه نزیل القری ، 994ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 114 ] .

628 / 6 . کاشان ، مدرسه سلطانی : 263 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد علی بن ولی حسینی اصفهانی ، 10 محرم 1007ق ، کربلای معلی ، در هامش تصحیح شده است ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 116پ - 139ر » 24 برگ ، 23 سطر ، 5 / 12*19سم [ فهرست مدرسه سلطانی ، جدید ] .

629 / 7 . قم ، مرعشی : 3029 ، نستعلیق ، محمّد صالح بن علی طالقانی ، 12 جمادی الثانی 1012ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 108پ - 137پ » 30 برگ [ فهرست مرعشی :

8 / 217 ] .

630 / 8 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3154 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : شبابه بالشین المعجمة المفتوحة و الیاء المنقوطة تحتها قبل الالف و بعدها ، ابن سوار بالسین المهملة المفتوحة ، نسخ ، ابراهیم بن عطاء اللّه حسینی ، 6 جمادی الاوّل 1017ق ، حیدر آباد دکن ، رسالۀ سوم مجموعه ، « ص286 - 328 » 22 برگ ، 21 سطر ، 15*23 [ فهرست مجلس : 10 / 738 ] .

631 / 9 . شیراز ، ملی فارس : 441 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، جمادی الثانی 1019ق ، با حواشی ، رسالۀ دوم مجموعه ، 35 برگ [ فهرست ملی فارس : 1 / 37 ] .

632 / 10 . تهران ، دانشگاه تهران : 990 ، نستعلیق ، نصار بن محمّد حویزی ، 22 جمادی الاوّل 1020ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 36 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 511 ] .

633 / 11 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2680 ، نسخ ، محمّد بن علی عقدایی ، 1025ق ، تصحیح شده ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 114پ - 172ر » 58 برگ ، 15 سطر ، 12*19 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

634 / 12 . قم ، مرعشی : 108 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، ابو الفضل عباس بن سیف الدین مازندرانی ، 1027 ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 121پ - 161پ » 41 برگ [ فهرست مرعشی : 1 / 129 ] .

635 / 13 . قم ، مرعشی : 6668 ، نسخ ، محمّد علی کشمیری ، 3 محرم 1038ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 77ر » 77 برگ [ فهرست مرعشی : 17 / 233 ] .

636 / 14 . تهران ، دانشکده ادبیات : امام جمعه 309 ، نسخ ، علی بن عبد الغالب

ص:155

فیروز آبادی ، ذی حجه 1047ق ، (75614) [ فهرست ادبیات تهران : 3 / 77 ] .

637 / 15 . شیراز ، دانشکده پزشکی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، 1048ق ، به ضمیمۀ خلاصة الاقوال [ میراث اسلامی ایران : 1 / 443 ] .

638 / 16 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7823 ، نسخ ، محمّد صالح شیرازی ، 1049ق ، 54 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 588 ] .

639 / 17 . تهران ، دانشگاه تهران : 2359 ، نسخ ، حسین کمره ای ، ذی حجه 1053ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، 15 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 9 / 964 ] .

640 / 18 . تهران ، دانشکده ادبیات : امام جمعه 452 ، نسخ ، احمد بن صالح بن سعید بن جیل حجری ، 19 رمضان المبارک 1066ق ، (75233) ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست ادبیات تهران : 3 / 62 ] .

641 / 19 . مشهد ، آستان قدس رضوی : رجال و انساب 3 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قبل از 1067ق ، سال وقف در سال 1067ق ، 54 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 354 ] .

642 / 20 . تهران ، دائرة المعارف بزرگ اسلامی : 364 ، نستعلیق ، محمّد بن محمّد صالح (مدعو به ملا حاجی بابا) ، 17 رمضان المبارک 1074ق ، « 17پ - 45پ » 29 برگ ، تحریری [ فهرست دائرة المعارف : 1 / 310 ] .

643 / 21 . قم ، مرعشی : 5384 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1075 ، رسالۀ سوم مجموعه ، 33 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 175 ] .

644 / 22 . مشهد ، دانشکده الهیات : 30 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 16 شعبان 1081ق ، 48 برگ ، سابقه : کتابخانه عبد الحمید مولوی [ فهرست الهیات مشهد : 1 / 16 ؛ نشریۀ نسخه های خطّی : 3 / 12 ] .

645 / 23 . شیراز ، دانشکده پزشکی : 645 ، حسین بن علی بن هلال بغدادی ، 1085ق [ میراث اسلامی ایران : 1 / 442 ] .

646 / 24 . مشهد ، مدرسه سلیمان خان : 108 ، نسخ ، قاضی سلطان بن محمّد تقی ازغدی ، 1086ق ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست چهار کتاب خانه مشهد : 18 ] .

647 / 25 . قم ، مرعشی : 4910 ، نسخ ، محمّد سعید بن شیخ امین الدین استرآبادی ، قرن 11ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 56 برگ [ فهرست مرعشی : 13 / 90 ] .

648 / 26 . تهران ، دانشکده ادبیات : 107 - ب ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، مقابله شده ، 53 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 39 ] .

ص:156

649 / 27 . تهران ، دانشکده ادبیات : 133 - ر ، افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 32پ » 32 برگ ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکروفیلم 1441 [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 39 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 1 / 601 ] .

650 / 28 . تهران ، ملی تهران : 4062 / ع ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 22پ » 22 برگ ، 19 سطر ، 12*5 / 18 [ فهرست ملی تهران : 17 / 384 ] .

651 / 29 . تهران ، سپهسالار : 2704 ، نسخ ، ملک محمّد ، قرن 11ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 110پ - 171ر » 62 برگ [ فهرست سپهسالار : 3 / 228 ] .

652 / 30 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 665 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد کاظم بن محمّد شریف مدرس خادم ، غره رجب 1111ق ، با تصحیح و توضیح در حاشیه ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1ظ - 37و » 37 برگ ، 17 سطر ، 5 / 12*5 / 18 [ فهرست مؤید : 2 / 172 ] .

653 / 31 . قم ، مرعشی : 336 ، نستعلیق ، شرف بن مظفر ، 1112ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 45 برگ [ فهرست مرعشی : 12 / 336 ] .

654 / 32 . قم ، مرعشی : 8050 ، نسخ ، محمّد تقی بن محمّد حسن گیلانی ، 22 شعبان 1115ق ، 30 برگ [ فهرست مرعشی : 21 / 55 ] .

655 / 33 . تهران ، دانشکده ادبیات : حکمت 138 ، از اوّل افتادگی دارد ، نستعلیق ، محمّد تقی جهرمی ، 1118ق [ فهرست ادبیات تهران : 2 / 74 ] .

656 / 34 . قم ، مرعشی : 7752 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 20 شوال 1120ق ، 45 برگ [ فهرست مرعشی : 20 / 125 ] .

657 / 35 . قم ، گلپایگانی : 152 / 21 / 4232 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، ذی حجه 1126ق ، در 24صفر 1151ق مقابله شده ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 53پ » 53 برگ ، 17 سطر ، 12*18 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 2 / 232 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

658 / 36 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7457 ، نسخ ، محمّد بن محمّد علی خوانساری ، 1126 ، 42 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 589 ] .

659 / 37 . تهران ، ملی تهران : 1390 / ع ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ،

ص:157

رسالۀ یازدهم مجموعه ، « ص182 - 224 » 22 برگ [ فهرست ملی تهران : 9 / 406 ] .

660 / 38 . تهران ، ملی تهران : 1433 / ع ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « ص77 - 142 » 34 برگ [ فهرست ملی تهران : 9 / 455 ] .

661 / 39 . یزد ، آتشی : بدون شماره ، فضل بن محمّد بن فضل عباسی ، قرن 12ق ، با تملک علامه مجلسی ، رسالۀ دوم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 704 ] .

662 / 40 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9920 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1228 [ فهرست الفبایی آستان قدس : 78 ] .

663 / 41 . قم ، مسجد اعظم : 624 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد علی بن جعفر بن حاج صادق ، 1228ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 72پ - 107ر » 36 برگ ، 18 سطر ، 15*20سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 464 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

664 / 42 . قم ، مرعشی : 2548 ، نسخ ، محمّد جعفر بن محمّد علی حائری ، 1229ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 43پ - 64پ » 22 برگ [ فهرست مرعشی : 7 / 130 ] .

665 / 43 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1862 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1230ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 162 - 181 » 20 برگ [ فهرست الهیات مشهد : 3 / 931 ] .

666 / 44 . مشهد ، کاظم مدیر شانه چی : مجموعه 13 ، نسخ ، محمّد علی ، 1230ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 5 / 604 ] .

667 / 45 . تهران ، ملک : 3507 ، نسخ ، محمّد هادی بن عبد الکریم کوکدی گلپایگانی ، 1244ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 462 ] .

668 / 46 . تهران ، دانشگاه تهران : 6290 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1252ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 193 - 195 » 3 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 235 ] .

669 / 47 . یزد ، وزیری : 3175 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ و نستعلیق ، محمّد اسماعیل سمنانی ، 1258ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 44 - 64 » 19 برگ [ فهرست کتاب خانه وزیری : 5 / 1560 ] .

670 / 48 . قم ، مدرسه فیضیه : 2 / 161 یا 2 / 1061 ، نستعلیق ، محسن بن حبیب حسینی جرفادقانی ، 1284ق ، 20 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 6 ] .

671 / 49 . قم ، مدرسه فیضیه : 759 ، نسخ ، سیّد محمّد موسوی ، 1284ق ، رسالۀ دوم

ص:158

مجموعه [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 19 ] .

672 / 50 . قم ، مرعشی : 8853 ، نسخ ، اسماعیل بن عبد اللّه خوانساری ، 1294ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 405ر - 451ر » 47 برگ [ فهرست مرعشی : 23 / 40 ] .

673 / 51 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه خویی 26 ، سبحان علی ، 1295ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « صفحه91 - 149 » 30 برگ [ فهرست مجلس : 7 / 24 ] .

674 / 52 . تهران ، ملک : 3482 ، افتادگی دارد ، نسخ ، ابو القاسم خوانساری ، 1296ق ، رسالۀ چهارم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 457 ] .

675 / 53 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 5904 ، از آخر افتادگی دارد ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، « 149صفحه » 75 برگ [ فهرست مجلس :

17 / 296 ] .

676 / 54 . تهران ، دانشکده ادبیات : امام جمعه 151 ، فقط 2 صفحه را دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، (75426) ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست ادبیات تهران :

3 / 31 ] .

677 / 55 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2418 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 42ر » 42 برگ ، 16 سطر ، 5 / 11*5 / 18 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

678 / 56 . قم ، مرعشی : 1176 ، نستعلیق ، علی بن محمّد بن امیر خوراسکانی ، 16 شعبان 1307ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 68پ - 87پ » 20 برگ [ فهرست مرعشی : 3 / 348 ] .

679 / 57 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 834 ، سیّد احمد صفایی خوانساری ، 1320ق ، با تصحیح و مقابله سیّد مصطفی خوانساری ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 300 ] .

680 / 58 . قم ، مدرسه فیضیه : 1796 ، نستعلیق ، شهاب الدین بن حسنعلی همدانی درجزینی سوزنی ، 1363ق ، 35 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 1 / 27 ] .

681 / 59 . خوانسار ، فاضل خوانساری : 115 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 55پ - 83ر » 29 برگ [ فهرست کتاب خانه فاضل خوانساری : 1 / 83 ] .

ص:159

682 / 60 . قم ، مرعشی : 443 ، نسخ ، علی بن ملا عبد الحسین بیدگلی کاشانی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1ر - 31پ » 30 برگ [ فهرست مرعشی :

2 / 45 ] .

683 / 61 . قم ، مرعشی : 4952 ، نسخ ، درویش قاسم نقاش ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، 15 برگ [ فهرست مرعشی : 13 / 151 ] .

684 / 62 . قم ، مرعشی : 9474 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 103پ - 149پ » 47 برگ [ فهرست مرعشی : 24 / 237 ] .

685 / 63 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 10687 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 78 ] .

686 / 64 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3592 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 78 ] .

687 / 65 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3606 ، نسخ ، سیّد محمّد زمان بن سیّد اسماعیل حسینی اعرجی سمنانی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 282 - 350 » 69 برگ ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 256 [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 291 ] .

688 / 66 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1599 (1233) ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست مجلس : 4 / 300 ] .

689 / 67 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 13567 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 78پ - 101پ » 23 برگ [ فهرست مجلس :

37 / 62 ] .

690 / 68 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7440 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 148پ - 170پ » 23 برگ [ فهرست مجلس :

25 / 421 ] .

691 / 69 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7540 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 26پ - 45پ » 20 برگ [ فهرست مجلس : 26 / 39 ] .

692 / 70 . تهران ، دانشگاه تهران : 2945 ، نسخ ، محمّد بن احمد شریف سپاهانی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 331 - 367 » 37 برگ [ فهرست دانشگاه

ص:160

تهران : 10 / 1829 ] .

693 / 71 . تهران ، دانشکده ادبیات : 127 - ج ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هفدهم مجموعه ، « 124ر - 143ر » 20 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 39 ] .

694 / 72 . تهران ، دانشکده ادبیات : 22 - د ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، با حواشی ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 35پ - 75پ » 31 برگ [ فهرست ادبیات تهران :

1 / 39 ] .

695 / 73 . تهران ، ملک : 3566 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 84پ - 120پ » 37 برگ [ فهرست ملک : 6 / 494 ] .

696 / 74 . یزد ، وزیری : 3643 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست کتاب خانه وزیری : 5 / 1733 ] .

697 / 75 . همدان ، مدرسه غرب : 4698 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « ص2 - 121 » 60 برگ [ فهرست مدرسه غرب : 345 ] .

698 / 76 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1016 ، نسخ ، اسماعیل کرمانی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست الهیات مشهد : 2 / 173 ] .

699 / 77 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1429 ، از آخر افتادگی دارد ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست الهیات مشهد :

2 / 578 ] .

700 / 78 . شیراز ، خانقاه احمدیه : 90 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوازدهم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 5 / 221 ] .

701 / 79 . یزد ، مدرسه عبد الرحیم خان(سریزدی) : 66 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 4 / 427 ] .

1 إیضاح الرجال فی أسامی أصحاب الأئمة الأطهار علیهم السلام

از : مؤلف ناشناخته

ر . ک : جامع اجزاء اسماء روات .

ص:161

158 . بلغة المحدثین

(عربی)

از : سلیمان بن عبد اللّه ماحوزی بحرانی (1121 ق)

مؤلف پس از تألیف مقداری از کتاب معراج أهل الکمال خود ، کتاب حاضر را دربارۀ راویان و رجالیان موثّق ، بدون گفتگوهای مفصّل و شامل خلاصۀ آرایش تألیف کرد تا کمکی باشد برای کسانی که با حدیث سر و کار دارند . این وجیزه به تاریخ هشتم صفر 1112 پایان یافته است .

چاپ : قم ، تحقیق عبد الزهراء العویناتی البلادی ، مطبعه سیّد الشهداء ، 1412ق ، همراه با معراج أهل الکمال مؤلف ، وزیری ، (ص319 تا 447) 133 ص .

[ الذریعة : 3 / 146 و 148 ؛ معجم المطبوعات العربیة فی ایران : 284 ؛ التراث العربی : 1 / 407 ]

آغاز : الحمد للّه الذی جعل تفاوت مراتب الرجال و ارتقاءهم الی معارج الکمال علی قدر روایتهم ... آدم بن اسحاق و ابن الحسین النخاس و ابن المتوکل ، ثقات .

انجام : و سیأتی بسط البحث فیه فی ترجمته فی حرف الباء من کتاب معراج اهل الکمال .

نسخه ها :

702 / 1 . شیراز ، دانشکده پزشکی : 648 ، علی بن احمد بحرانی ، 1115ق [ میراث اسلامی ایران : 1 / 442 ] .

703 / 2 . شیراز ، مدرسه امام عصر (عج) : 233 ، نستعلیق ، حاجی بن شریف بهبهانی ، قرن 12ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 53 - 86 » 34 برگ [ فهرست مدرسه امام عصر(عج) : 1 / 104 ] .

704 / 3 . قم ، مرعشی : 4360 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، عصر مؤلف ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 210پ - 250پ » 41 برگ [ فهرست مرعشی : 11 / 358 ] .

ص:162

159 . البیان البدیع فی ابن بزیع (ترجمة محمّد بن إسماعیل ، ابن بزیع)

(عربی)

از : حسن بن هادی صدر کاظمینی ، سید ، ابو محمّد (1354 ق)

رسالۀ مفصّلی است در اثبات این که محمّد بن اسماعیل که در آغاز برخی روایت های کتاب الکافی آمده ، محمّد بن بزیع است نه محمّد بن برمکی یا بندقی . این رساله دارای هشت مقدمۀ کوتاه و دو مقام است (1 . دلیل این که این شخص ابن بزیع است ، 2 . دلیل اینکه کس دیگری نیست) . این رساله در پانزدهم صفر 1338 به پایان رسیده است . مؤلف پس از تألیف این رساله ، دو وجه در این موضوع نوشته و برای شیخ علی زاهد قمی فرستاده و او نیز این دو وجه را به عنوان دو الحاق در پایان نسخۀ خود بر این رساله افزوده است .

[ الذریعة : 4 / 162 ، رقم 802 با عنوان «ترجمة محمّد بن اسماعیل» ]

آغاز : الحمد للّه الهادی لما اختلف فیه من الحق و الصلاة علی خیر الخلق محمّد و آله ائمة الحق اما بعد فیقول العبد الراجی فضل ربه .

انجام : و فی بلد الکاظمین علی مشرفها من الصلاة و السلام ما یملأ الخافقین و یقربه العالمین .

نسخه ها :

705 / 1 . قم ، مرعشی : 10109 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد کاظم بن احمد بن محمّد جعفر موسوی جزائری ، 1360ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 17پ - 58پ » 42 برگ [ فهرست مرعشی : 26 / 76 ] .

706 / 2 . ، شیخ علی قمی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ الذریعة :

4 / 163 ] .

160 . تبویب خلاصة الأقوال

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

رسالۀ مفصّلی است در تنظیم و تبویب خلاصة الأقوال علامۀ حلّی ، که مؤلف برای استفادۀ بهتر مراجعان و سهولت دسترسی به مطالب کتاب ، آن را به ترتیب

ص:163

حرف اول اسامی رجال و نام پدر آنها تنظیم نموده است .

آغاز : الحمد للّه الذی هدانا الی طریق السداد و الصلوة و السلام علی محمّد ... و بعد فان النظر فی احادیث الامامیة موقوف علی العلم بحال رواتها المرضیة و غیر المرضیة و علیه تبنی الاحکام الشرعیة الفرعیة .

انجام : و قد اقتصرت من الروایات الی هولاء المشایخ بما ذکرت و الباقی من الروایات الی هولاء المشایخ و الی غیرهم مذکور فی کتابنا الکبیر من اراده وقف علیه هناک و الحمد للّه رب العالمین .

نسخه ها :

707 . آران ، مدرسه امیرالمؤمنین (علیه السلام) : 6 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمّد مؤمن بن عبد العلی ، 15 ذی حجه 1179ق ، در حاشیه تصحیح شده است ، 135 برگ ، 18 سطر ، 13*19 [ فهرست مدرسه امیرالمؤمنین : مخطوط ] .

161 . التحریر الطاووسی

(عربی)

از : حسن بن زین الدین عاملی ، ابو منصور (صاحب معالم) (1011 ق)

احمد بن موسی بن طاووس حسنی (673 ق) ، کتاب حل الإشکال فی معرفة الرجال را در جمع بین کتب پنجگانۀ رجال شیعه (اختیار معرفة الرجال کشّی ، رجال النجاشی ، رجال ابن الغضائری ، الفهرست و الرجال شیخ طوسی) با توضیحاتی از خود دربارۀ برخی راویان نگاشت . اصل این کتاب که به خطّ مؤلف بوده ، به دست صاحب المعالم رسیده و او مطالب مربوط به کتاب رجال الکشی را استخراج کرده و التحریر الطاووسی نام نهاده که همین کتاب حاضر است .

صاحب المعالم ، توضیحات کوتاهی بر مطالب کتاب ، در حاشیه و متن آن افزوده و تحریر آن را در هفتم جمادی اوّل 991 به پایان رسانیده است .

چاپ : قم ، کتاب خانه آیة اللّه مرعشی ، تحقیق فاضل جواهری ، 1411ق ، 750ص ؛ دارالذخائر ، تحقیق سیّد محمّد حسن ترحینی ، 1368ش ، 352ص ؛ بیروت ، مؤسسه اعلمی ، تحقیق سیّد محمّد حسن ترحینی ، 1408ق ، 348ص .

[ الذریعة : 3 / 385 ؛ مصفی المقال : 124 ؛ التراث العربی : 1 / 451 ؛ معجم

ص:164

المطبوعات العربیة فی ایران : 284 ؛ فهرست دانشگاه : 2 / 528 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... و بعد فیقول الفقیر الی اللّه ... هذا تحریر کتاب الاختیار من کتاب ابی عمرو الکشی فی الرجال انتزعته من کتاب السید ... ابواب الهمزة ابراهیم بن نعیم ابو الصباح الکنانی روی ... .

انجام : فاصمدا فی دینکما علی مسن فی حبنا و کل کثیر التقدم فی امرنا فانهم کافوکما ان شاء اللّه تعالی و الحمد للّه رب العالمین و ... .

نسخه ها :

708 / 1 . قم ، مرعشی : 1457 ، نسخ ، محمّد باقر بن علی اکبر حسینی ، 17 شعبان 1010ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 85 برگ [ فهرست مرعشی : 4 / 246 ] .

709 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : رجال و انساب 14 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1011ق ، 66 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 357 ] .

710 / 3 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3602 ، نسخ ، موسی ، 1011ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 107 ] .

711 / 4 . قم ، مرعشی : 3112 ، نسخ ، علی محمّد حویزی ، 21 محرم 1060ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، 69 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 338 ] .

712 / 5 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3625 ، نسخ ، محمّد شفیع الوایقانی ، 1108ق ، 78 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 590 ] .

713 / 6 . تهران ، دانشگاه تهران : 588 ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، 63 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 323 [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 528 ؛ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 286 ] .

714 / 7 . تهران ، مجلس سنا : 215 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1237ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 63 - 141 » 79 برگ [ فهرست مجلس سنا : 1 / 100 ] .

715 / 8 . قم ، مرعشی : 6663 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، عصر مؤلف ، 58 برگ [ فهرست مرعشی : 17 / 230 ] .

716 / 9 . قم ، مرعشی : 6878 ، نسخ ، عبد اللّه بن علی کاتب (میرزا جان) ، عصر مؤلف ، 81 برگ [ فهرست مرعشی : 18 / 74 ] .

717 / 10 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 837 ، سیّد احمد بن محمّد رضا حسینی

ص:165

خوانساری ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 301 ] .

718 / 11 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 700 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 19ر - 127پ » 109 برگ [ فهرست مجلس : 25 / 3 ] .

719 / 12 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7988 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، « 1پ - 71ر » 70 برگ [ فهرست مجلس : 26 / 473 ] .

720 / 13 . تهران ، دانشگاه تهران : میکروفیلم 1984 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 1 / 633 ] .

162 . تحفة الرجال و زبدة الزبدة فی المقال (منظومة فی الرجال)

(عربی)

از : عبد اللّه بن صالح سماهیجی بحرانی (1135 ق)

منظومۀ مفصّلی است در حدود یکهزار بیت در احوال راویانی که شناخت آنها احتیاج به بحث و کاوش دارد ، با استفاده از آرای سلیمان ماحوزی . ناظم ، آن را درماه رجب سال 1109 به نظم کشیده و در پایان ، طریق روایت خود را از شیخ سلیمان بن عبد اللّه ماحوزی از علامۀ مجلسی بیان نموده است .

[ الذریعة : 3 / 433 ؛ مصفی المقال : 248 ]

آغاز : الحمد للمحمود بالکمال

انجام : فالحمد للّه کما قد انعما

نسخه ها :

721 / 1 . قم ، مرعشی : 3112 ، عنوان معرّفی : تحفة الرجال و زبدة الزبدة فی المقال ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، عصر مؤلف ، رسالۀ هفتم مجموعه ، « 258 - 290 » 33 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 339 ] .

722 / 2 . قم ، مرعشی : 5660 ، تا چند بیت از باب الصاد را دارد ، نستعلیق ، بدون نام

ص:166

کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 8 برگ [ فهرست مرعشی : 15 / 61 ] .

163 . تحقیق أحوال أبی بصیر ، رسالة فی ... (عدیمة النظیر فی أحوال أبی بصیر)

(عربی)

از : مهدی بن حسن بن حسین موسوی خوانساری ، سیّد (1246 ق)

در پاره ای از روایت هایی که از امام صادق(علیه السلام) روایت شده ، سند آنها به ابی بصیر می رسد و چون این کنیه بین عده ای از راویان ، مشترک است ، گروهی از دانشمندان به بررسی احوال این راوی پرداخته اند . یکی از رساله های مفصّلی که در این موضوع نوشته شده ، رسالۀ حاضر است که مؤلف در سال 1230ق ، از تألیف آن فارغ شده است .

چاپ : تهران ، 1276 ق ، سنگی ، وزیری ، 42 ص ، با عنوان عدیمة النظیر فی شرح حال أبی بصیر ، در ضمن الجوامع الفقیة .

[ الذریعة : 4 / 148 ، رقم 724 با عنوان «ترجمة ابی بصیر» ؛ مصفی المقال : 469 :

مشار عربی : 258 و 436 ]

نسخه ها :

723 . تهران ، دانشگاه تهران : میکروفیلم 1984 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 1 / 633 ] .

164 . تحقیق أحوال أبی بصیر ، القول فی ...

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

رسالۀ کوتاهی است در بیان مراد از ابو بصیر در سند بعضی از روایاتی که از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است .

نسخه ها :

724 . تهران ، ملک : 3474 ، عنوان معرّفی : در ذیل «حاشیه منهج المقال» معرّفی شده است ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، « 3صفحه » 2 برگ [ فهرست ملک : 1 / 182 ] .

ص:167

165 . تحقیق رجالی درباره مفضل و معلی بن خنیس و عمر بن حنظله

(عربی)

از : محمّد رضا بن محمّد رشید نائینی (قرن 12 ق)

فایدۀ کوتاهی است در یک صفحه ، دربارۀ احوال مفضل بن عمر و معلی بن خنیس و عمر بن حنظله . مؤلف این فایده را در اثنای جُنگی که تنظیم نموده ، درج کرده است .

آغاز : اختلف العلماء فی حال مفضل بن عمر ... وفی حال معلی بن خنیس توثیقه لمدح رایته عن الصادق علیه السلام فی حقه .

نسخه ها :

725 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 1032 ، آغاز : برابر نمونه ، محمّد رضا نائینی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سیزدهم مجموعه ، « 14ر » یک صفحه برگ [ فهرست مجلس : 23 / 326 ] .

166 . تذکرة الرجال

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

این رساله در حاشیۀ نسخه ای از کتاب من لایحضره الفقیه تحریر شده و در فهرست ، چنین معرّفی شده است : «در حاشیۀ 66 برگ ، تذکرة الرجال شیخ صدوق و سپس در سه برگ فائدة تذکرة الرجال آمده» . گویا نسخه ای از مشیخۀ شیخ صدوق یا ترتیب آن است .

نسخه ها :

726 . مشهد ، گوهر شاد : 146 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1075ق ، در حاشیه من لا یحضره الفقیه تحریر شده است ، 69 برگ [ فهرست گوهر شاد : 1 / 122 و 123 ] .

1 تذکرة المتبحرین

از : یحیی بن حسین بن عشیره یزدی

ص:168

ر . ک : مشایخ الشیعة .

167 . تذکره مشایخ قم (رجال قم)

(فارسی)

از : علی بن حیدر علی منعل قمی ، نورالدین (قرن 10 ق)

رسالۀ کوتاهی در شرح حال رجال و بزرگان قم . مؤلف ، اسامی این دانشمندان را از کتب رجالی شیعه مانند الرجال و الفهرست شیخ طوسی ، الرجال کشّی ، نجاشی ، علامۀ حلّی ، ابن داوود و فهرست منتجب الدین استخراج و تنظیم نموده و در رمضان 978 آن را در قم به پایان برده و به شاه طهماسب صفوی تقدیم نموده است .

چاپ : این رساله به چاپ رسیده است .

[ کتاب شناسی آثار مربوط به قم از مدرسی طباطبائی ؛ مصفی المقال : 279 و 280 ؛ فهرست مجلس : 22 / 231 ]

آغاز : حمد بی حد و ثنای بی عد علیمی را که بنی نوع انسان را به ... .

انجام : و ما اتکالی الا علی اللّه ... و توفیق اتمام این تذکره در اوایل شهر رمضان سنه ثمان و سبعین و تسعمائه در مدینة المؤمنین قم روی نمود . تم .

نسخه ها :

727 / 1 . قم ، مرعشی : عکس 270 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 37 برگ [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 244 ] .

728 / 2 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 514 ، عنوان معرّفی :

اسامی مشایخ قم ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 7 - 43پ » 37 برگ ، 27 سطر ، 10*16 [ فهرست مجلس : 22 / 231 ] .

1 تراجم الرجال

از : محمّد بن حسن عاملی مشغری (شیخ حر عاملی)

ر . ک : الرجال .

ص:169

1 ترتیب اختیار معرفة الرجال

از : یوسف بن محمّد حسین عاملی شامی

ر . ک : ترتیب رجال الکشی .

1 ترتیب اختیار معرفة الرجال

از : عنایت اللّه بن شرف الدین علی قهپایی نجفی ، زکی الدین

ر . ک : ترتیب رجال الکشی .

168 . ترتیب أسانید الفقیه

(عربی)

از : محمّد بن محمّد حسین نهاوندی (1270 ق)

مؤلف در حین تدریس کتاب من لا یحضره الفقیه بر شاگردانش ، فهرست اسانید آن را غیر مرتّب دیده ، به گونه ای که استفاده از آن را مشکل یافته است لذا خود تصمیم به مرتّب کردن آن گرفته و در جمادی الثانی 1270 تنظیم و ترتیب آن را به پایان رسانیده است .

[ آشنایی با چند نسخه خطّی : 215 ]

آغاز : حمدله . اما بعد : فیقول العبد محمّد بن محمّد حسین النهاوندی عفی عنهما انی لما حصلت نسخه مغلوطة من کتاب من لا یحضره الفقیه للشیخ الصدوق و قابلتها حین قرائتها علی بعض المحصلین ونحوهم مشیرا الی اختلاف النسخ الی آخرها ، وجدت فهرستها مضطربة غیر مرتب الاسانید بحیث لا یکاد ینتفع بها الّا بعسر شدید ، خلج فی صدری ان ارتبه ترتیبا یسهل علی الناظرین سبیل استخراجها.

نسخه ها :

729 . قم ، سیّد احمد زنجانی : 72 ، نسخ ، محمّد نهاوندی (مؤلف) ، 1270ق [ آشنایی با چند نسخه خطّی : 215 ] .

ص:170

169 . ترتیب أسانید الفقیه

(عربی)

از : محمّد بدیع بن جلال بن علی (1090 ق)

ترتیبی است از سند روایت های کتاب من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق که تألیف آن در روز دوشنبه 21 صفر 1090 به پایان رسیده است .

نسخه ها :

730 . قم ، سیّد احمد زنجانی : 72 ، نسخ ، محمّد بن محمّد حسین نهاوندی ، 1270ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ آشنایی با چند نسخه خطّی : 215 ] .

170 . ترتیب أسانید الفقیه

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

ترتیب دیگری است از سند روایت های کتاب من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق .

نسخه ها :

731 . قم ، سیّد احمد زنجانی : 72 ، محمّد بن محمّد حسین نهاوندی ، 1270ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 2صفحه » 1 برگ [ آشنایی با چند نسخه خطّی : 215 ] .

171 . ترتیب خلاصة الأقوال

(عربی)

از : یکی از علمای اصفهان (قرن 14 ق)

در این رساله ، هر دو بخش کتاب خلاصة الأقوال علّامۀ حلّی به ترتیب آغاز نام ها و با رعایت حرف دوم و نام پدران آنها ، در یک بخش تنظیم گردیده تا رجوع به آن آسان باشد . این تألیف در روز دوشنبه ، نوزدهم محرّم 1312 در اصفهان در هشتاد سالگی مؤلف به پایان رسیده است .

آغاز : الحمد للّه... وبعد فانی وجدت الخلاصة فی الرجال من تألیف شیخنا و مولانا العلامة غیر مرتب حق الترتیب .

انجام : قلت و قد وقع الفراغ من ترتیب الخلاصة و تسویدها ... .

ص:171

نسخه ها :

732 . قم ، مرعشی : 9702 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، به خط مؤلف ، دوشنبه 19 محرم 1312ق ، 115 برگ [ فهرست مرعشی : 25 / 65 ] .

172 . ترتیب خلاصة الأقوال

(عربی)

از : فخر الدین بن محمّد علی طریحی رماحی نجفی (1087 ق)

ترتیبی است از خلاصة الأقوال علّامۀ حلّی . در فهرست ، هیچ توضیحی دربارۀ خصوصیات آن نیامده است .

نسخه ها :

733 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، 1075ق [ مجله میراث شهاب :

12 / 93 ] .

1 ترتیب خلاصة الأقوال

از : محمّد بن علی شریف بغدادی

ر . ک : الرواة .

173 . ترتیب رجال الکشی (ترتیب اختیار معرفة الرجال)

(عربی)

از : یوسف بن محمّد حسین عاملی شامی (982 ق)

ترتیب و تنظیمی است از اختیار معرفة الرجال الکشی . این ترتیب بر طبق طبقات اصحاب حضرت پیامبر(صلی الله علیه و آله) و امامان صورت گرفته و تنظیم آن در سال 981ق پایان یافته است .

[ الذریعة : 4 / 67 ، رقم 281 ]

نسخه ها :

734 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 13062 ، نسخ ، محمّد حسینی ، 1057ق [ فهرست

ص:172

الفبایی آستان قدس : 122 ] .

174 . ترتیب رجال الکشی (ترتیب اختیار معرفة الرجال)

(عربی)

از : عنایت اللّه بن شرف الدین علی قهپایی نجفی ، زکی الدین (زنده در 1026 ق)

ترتیبی است از کتاب اختیار معرفة الرجال . در این ترتیب ، اسامی راویان به ترتیب حروف تهجّی تنظیم گردیده و اصل روایات و عبارت ها در هر مورد ، مانند اصل کتاب ذکر شده است . مؤلف ، این تنظیم را در هفدهم محرم 1011ق ، به پایان رسانیده است .

[ الذریعة : 4 / 66 ، رقم 280 ؛ مصفی المقال : 343 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... و بعد لما کان کتاب اختیار الرجال المتجزی علی سبعة اجزاء ... الموضوع لذکر الرجال .

انجام : تم ترتیب هذه النسخة الشریفة علی حروف الهجاء المسمیة باختیار الرجال للشیخ الاجل الفاضل الطوسی ... .

نسخه ها :

735 / 1 . تهران ، دانشکده ادبیات : 14 - د ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 86پ - 126پ » 41 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 123 ] .

736 / 2 . قم ، مرعشی : 1798 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمود بن یعقوب موسوی ، 24 شوال 1276ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 713 برگ [ فهرست مرعشی : 5 / 184 ] .

737 / 3 . بابل ، مدرسه صدر : 206 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، با حواشی مؤلف [ فهرست مدرسه صدر : 141 ] .

738 / 4 . اصفهان ، سیّد محمّد علی روضاتی : 18 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ و نستعلیق شکسته ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، برخی از اوراق به خط مؤلف ، 162 برگ ، 21 سطر ، 13*19 [ فهرست کتاب خانه روضاتی : 57 ] .

ص:173

175 . ترتیب رجال النجاشی

(عربی)

از : محمّد تقی بن ابی المعالی خادم متطبب انصاری (قرن 11 ق)

ترتیبی است از رجال النجاشی . در این ترتیب اسامی رجال بر اساس حروف تهجّی تنظیم گردیده و در پایان ، رجال مشهور به کنیه و لقب ذکر شده اند . مؤلف در آغاز کتاب ، خطبه و مقدمۀ نجاشی را به همان عبارت نقل نموده و تنظیم کتاب را در نیمه شعبان 1006ق به پایان رسانیده است .

[ الذریعة : 4 / 70 ؛ مصفی المقال : 97 ؛ التراث العربی : 2 / 23 ]

آغاز : الحمد للّه علی ما وهب و الصلاة علی الرسول المنتجب و آله و اصحابه الحجب لما کان کتاب الفهرست للشیخ المحقق .

انجام : و قال حدثنا حمید بن زیاد قال سمعت من عمر بن طرخان کتاب ابی یحیی المکفوف .

نسخه ها :

739 / 1 . تهران ، دانشکده ادبیات : حکمت 207 ، نسخ ، محمّد باقر بن علی اکبر حسینی ، ذی حجه 1008ق ، ابو المعالی آنرا با نسخه اصل انصاری و نسخه اصل نجاشی مقابله نموده [ فهرست ادبیات تهران : 2 / 75 ] .

740 / 2 . خوانسار ، فاضل خوانساری : 92 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد سلمان شریف صفوی اردبیلی ، 26 ربیع الثانی 1024ق ، مصحح و محشی در زمان مؤلف ، 194 برگ ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 32 [ فهرست کتاب خانه فاضل خوانساری : 1 / 68 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 46 ] .

741 / 3 . شیراز ، دانشکده پزشکی : 65 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، با تملک صالح بن عبد الکریم بحرانی 1065ق [ میراث اسلامی ایران : 1 / 442 ] .

742 / 4 . قم ، مرعشی : 7838 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، شیخ حسن قزوینی ، بدون تاریخ کتابت ، 169 برگ [ فهرست مرعشی : 20 / 186 ] .

743 / 5 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 13274 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 122 ] .

ص:174

176 . ترتیب فهرست الشیخ الطوسی

(عربی)

از : عنایت اللّه بن شرف الدین علی قهپایی نجفی ، زکی الدین (1127 ق)

ترتیبی است از کتاب الفهرست شیخ طوسی . در این ترتیب ، اسامی رجال به ترتیب الفبایی تنظیم شده است . مؤلف در هنگام تألیف مجمع الرجال ، در سال 1016ق ، این ترتیب را درآن کتاب ، درج نموده است .

[ الذریعة : 4 / 66 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... وبعد لما کان کتاب فهرست رجال الشیعة الاصیل فی هذا الفن غیر مرتب اسامیه فی کل باب.

انجام : فی دار السلطنة اصفهان صینت عن کل الحدثان بحفظ الرحیم الرحمان .

نسخه ها :

744 . تهران ، ملک : 3473 ، نستعلیق ، عنایت اللّه بن شرف الدین علی قهپایی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، 85 برگ ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی :

عکس 353 [ فهرست ملک : 1 / 99 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 411 ] .

177 . ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه

(عربی)

از : هاشم بن سلیمان بن اسماعیل بن عبد الجواد حسینی کتکانی بحرانی ، سیّد (1107 ق)

مؤلف در این رساله ، مشیخۀ کتاب من لا یحضره الفقیه را با حذف مجاهیل ، به ترتیب حروف تهجّی نام رجال ، تنظیم نموده و در پایان ، چند فصل کوتاه در فواید رجالی و بعضی مطالب مربوط به درایه ، آورده است .

[ الذریعة : 4 / 217 با عنوان «تعریف رجال من لا یحضره الفقیه» ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... اما بعد فهذه الاوراق مشتملة علی الجم من رجال الشیخ الاقدم و الامام المعظم.

انجام : و هذا یکون مقطوع الاوّل و الوسط و الاخیر .

ص:175

نسخه ها :

745 . قم ، مرعشی : 5040 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، سلیمان بن محمود بحرانی ، سه شنبه 8 شوال 1076ق [ فهرست مرعشی : 13 / 236 ] .

178 . ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

در این رساله ، مشیخۀ کتاب من لا یحضره الفقیه به ترتیب الفبایی تنظیم شده است . مؤلف ، نام رجال را به شنگرف در متن آورده و توضیحات رجالی را در حاشیه و به طور مختصر ذکر نموده است .

آغاز : باب الالف ابان بن تغلب ثقة جلیل فی الطریق ضعف لجهالة صاحب الکلل و اشتراک ابی ایوب .

انجام : و یونس بن یعقوب ثقة جلیل و المصنف قال انه و اخوه فطحی و الحق الاعتماد علیه و الطریق الیه حسن بابن مسکین .

نسخه ها :

746 . قم ، مرعشی : 5853 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ و نستعلیق ، به خط مؤلف / احتمالا ، بدون تاریخ کتابت ، 22 برگ [ فهرست مرعشی : 15 / 235 ] .

179 . ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

رسالۀ کوتاهی است در ترتیب مشیخۀ کتاب من لا یحضره الفقیه . در فهرست کتاب خانۀ فیضیه ، مؤلف رساله بر اساس یادداشتی که در اوّل نسخه آمده ، صفی سپهری احتمال داده شده است . این رساله در پایان نسخه ای از کتاب من لا یحضره الفقیه تحریر شده که دارای حواشی ملّا مراد تفرشی (صاحب التعلیقة السجادیة) بوده و احتمالاً این رساله نیز از آثار همین تفرشی است .

[ مصفی المقال : 453 ]

ص:176

آغاز : باب الالف ، اسماعیل بن جابر ثقة طریقه صحیح علی .

نسخه ها :

747 . قم ، مدرسه فیضیه : 398 ، عنوان معرّفی : رجال من لا یحضره الفقیه ، آغاز : برابر نمونه ، حسین قلی ، 1083ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست مدرسه فیضیه :

2 / 11 ] .

180 . ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه

(عربی)

از : محمّد مؤمن بن عبد الرضا موسوی بفرویی یزدی خطیب (زنده در 1060 ق)

ترتیبی الفبایی است از مشیخۀ شیخ صدوق که در پایان کتاب من لا یحضره الفقیه ، ذکر نموده است .

نسخه ها :

748 . قم ، قائنی : 294 ، عنوان معرّفی : مشیخه من لا یحضره الفقیه ، محمّد مؤمن بن عبد الرضا موسوی بفروئی یزدی (مؤلف) ، 1060ق [ مجله تراثنا : 52 / 123 ] .

181 . ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه

(عربی)

از : حسن بن زین الدین عاملی ، ابو منصور (صاحب معالم) (1011 ق)

رسالۀ کوتاهی است در ترتیب مشیخۀ شیخ صدوق که در پایان کتاب من لایحضره الفقیه آورده است . این ترتیب در ماه رمضان سال 982 به پایان رسیده است .

[ الذریعة : 4 / 68 ؛ التراث العربی : 2 / 24 ؛ مصفی المقال : 124 ]

آغاز : باب الالف و ما کان فیه عن ابان بن تغلب فقد رویته عن ابی رضی اللّه عنه عن سعد بن عبداللّه عن یعقوب .

انجام : قضایا امیر المؤمنین علیه السلام المتفرقه ... و الحمد للّه رب العالمین ...

کتب ذلک بیده العبد حسن بن زین الدین ... .

ص:177

نسخه ها :

749 / 1 . خوی ، مدرسه نمازی : 124 ، نسخ ، احمد بن علی بکیسیتی عاملی ، 1097ق ، به ضمیمۀ من لا یحضره الفقیه ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست مدرسه نمازی :

1 / 71 ] .

750 / 2 . قم ، گلپایگانی : 46 / 2 / 226 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق، با حواشی از « م د »، رسالۀ اوّل مجموعه، « 1پ - 15پ » 15 برگ ، 23 سطر، 18/5*24/5 [ فهرست گلپایگانی، رایانه ای؛ فهرست گلپایگانی ، جدید :

مخطوط ] .

751 / 3 . مشهد ، مدرسه نواب : 61 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، به ضمیمۀ من لا یحضره الفقیه [ فهرست دو کتاب خانه مشهد : 498 ] .

752 / 4 . مشهد ، مدرسه فاضلیه : 70 ، عنوان معرّفی : رسالۀ در معرفت طرق احادیث فقیه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، ضمن الفقیه [ فهرست مدرسه فاضلیه : 81 ] .

753 / 5 . قم ، گلپایگانی : 141 / 32 / 6441 ، آغاز : قال الشیخ حسن ولد الشهید الثانی قدس روحیهما و نور ضریحهما بحمد و آله الحمد اللّه رب العالمین و الصلوة علی خیرته من خلقه محمّد و آله اجمعین و بعد فلما کانت معرفة الطرق من کتاب من لا یحضره الفقیه ... الالف : ابراهیم بن ابی محمّد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، در حاشیه تصحیح شده ، این نسخه از روی خط مؤلف نقل شده است ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 263پ - 265ر » برگ ، 19 سطر ، 20*29 [ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

754 / 6 . مشهد ، مدرسه نواب : 61 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست دو کتاب خانه مشهد : 485 ] .

182 . ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه

(عربی)

از : محمّد بن حسن عاملی مشغری (شیخ حر عاملی) (1104 ق)

مؤلف در این رساله مشیخۀ کتاب من لایحضره الفقیه را به ترتیب الفبایی تنظیم کرده و پس از هر نام ، شمارۀ حدیث و بابی را که نام راوی در آن آمده ،

ص:178

ذکر نموده است .

آغاز : الحمد للّه علی افضاله و الصلوة و السلام علی محمّد و آله و بعد ... لما کان تحصیل السند المطلوب من اسانید کتاب من لایحضره الفقیه لا یخلو من عسور .

انجام : هو داود به علی . و بهذا ختمنا الرسالة و الحمد للّه وحده و الصلاة علی خاتم الرسالة .

نسخه ها :

755 / 1 . تهران ، ملک : 3563 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد بن تاج الدین جزایری مشهدی ، 12 شعبان 1119ق ، در فهرست نام دیگر این رسالۀ اجازه شیخ حر به میرزا محمّد صالح رضوی ذکر شده که اشتباه است و این اشتباه بدلیل آن بوده که شیخ حر اغلب کتابهای خود را با عبارت : «الحمد للّه علی افضاله و الصلاة و السلام علی محمّد وآله» شروع میکند و به جهت یکی بودن آغاز این دو رسالۀ ، اشتباه رخ داده است ، 28 برگ ، 14*19 [ فهرست ملک : 6 / 491 ] .

756 / 2 . بابل ، مدرسه صدر : 58 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، بضمیمۀ من لایحضره الفقیه ، رسالۀ دوم مجموعه ، 21 سطر ، 32*22 [ فهرست مدرسه صدر : 50 ] .

183 . ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه

(عربی)

از : محمّد بن حسن بن هلال بحرانی (1127 ق)

مؤلف در این رساله ، مشیخۀ شیخ صدوق را که در پایان کتاب من لایحضره الفقیه ذکر نموده ، به ترتیب حروف تهجّی تنظیم نموده و ترتیب آن را در سال 1116ق ، در بهبهان به پایان رسانیده است .

آغاز : بحمدک یا من لایحیط بجمیع نعمه ... اما بعد فیقول افقر العباد.

نسخه ها :

757 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 5947 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد بن حسن بحرانی (مؤلف) ، 1116ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست مجلس : 17 / 333 ] .

ص:179

184 . ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه (أسانید کتاب من لا یحضره الفقیه)

(عربی)

از : محمّد بن علی حسینی استرآبادی (1028 ق)

ترتیبی است از مشیخۀ شیخ صدوق که در پایان کتاب من لا یحضره الفقیه خود آورده است . در این رساله ، این مشیخه به صورت الفبایی مرتّب شده است .

آغاز : هذا اسانید کتاب من لایحضره الفقیه مرتبة علی حروف المعجم .

نسخه ها :

758 / 1 . چالوس ، مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 475 ، آغاز : بسمله و ما کان فیه عن ابان بن تغلب فقد رویته عن ابی رضی اللّه عنه ، نسخ جلی ، محمّد باقر بن محمّد بن خواجه علی ، 2 صفر 1038ق ، تصحیح و مقابله شده است ، رسالۀ دوم مجموعه ، 31 برگ ، 13*20 سم [ فهرست مدرسه امام صادق (علیه السلام) ] .

759 / 2 . تهران ، معارف : 52 ، عنوان معرّفی : اسانید کتاب من لایحضره الفقیه ، آغاز :

برابر نمونه ، نسخ ، حسین بن شهاب الدین کرکی ، 1041ق ، ضمن من لایحضره الفقیه [ فهرست معارف : 1 / 72 ] .

760 / 3 . تهران ، ملک : 802 ، عنوان معرّفی : مشیخه کتاب من لا یحضره الفقیه از میرزا محمّد اسد آبادی ، شکسته نستعلیق ، عبد الخالق بن عبد الرحیم ، شعبان 1243ق ، اصفهان ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 35پ - 51پ » 17 برگ ، 15 سطر ، 15*20 [ فهرست ملک : 5 / 181 ] .

761 / 4 . شیراز ، دانشکده پزشکی : 6 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، به ضمیمۀ استقصاء الاعتبار [ میراث اسلامی ایران : 1 / 423 ] .

762 / 5 . اصفهان ، عمومی اصفهان : 2917 ، عنوان معرّفی : رسالۀ در مشیخه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، ضمن من لایحضره الفقیه ، « ص836 - 857 » 11 برگ [ فهرست کتاب خانه عمومی اصفهان : 1 / 316 ] .

ص:180

1 ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه

از : محمّد حسین بن علی اصغر قاضی طباطبایی تبریزی ، سید

ر . ک : المشیخة المرتبة .

185 . ترجمة أبان بن عثمان

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ اوّل از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

[ الذریعة : 4 / 147 ؛ التراث العربی : 2 / 24 ]

آغاز : الحمد للّه الذی لو حمدته دوام خلود ربوبیته بکل شعرة فی کل طرفة عین بحمد الخلائق .

انجام : و یکون مقصوده علیه السلام لا تقل عند من لیس له اهلیة ذلک و قوله اشهد انه عنا هم عند غیرهم .

186 . ترجمة إبراهیم بن هاشم القمی (مختصر)

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رساله ای است مختصر در تحقیق حال ابراهیم بن هاشم که مؤلف رساله مفصّلی در شرح حال او داشته است .

[ الذریعة : 4 / 147 ]

آغاز : بعد حمد اللّه المرشد للصواب و الصلاة علی الحایز بکمال الفضیلة فی کل باب و آله و اصحابه خیر.

انجام : فیما اذا کانت روایة ثقت الاسلام عن حماد بواسطین و یکون الواسطة الثانیه .

ص:181

187 . ترجمة إبراهیم بن هاشم القمی (مفصّل)

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

شرح حالی است از ابراهیم بن هاشم قمی در دو بحث : 1 - در احوال وی 2 - در اموری که توجه به آن حایز اهمیت است و در آخر نیز تعلیقاتی مهم بر آن افزوده است . مؤلف رساله ای مختصر در این موضوع نگاشته بود که در رساله حاضر به تفصیل از آن سخن گفته است . رسالۀ نهم از الرسائل الرجالیة مؤلف است . [ الذریعة : 4 / 147 ؛ التراث العربی : 2 / 25 ]

آغاز : الحمد للّه المأبد مملکته بالخلود و الدوام و الممتنع سلطنته بغیر جنود و لا اعوان و علی اکمل انبیائه .

انجام : و منه یظهر ان الاتکال علی النقل لا سیما فی هذا المقام بمعزل عن الاعتبار و للّه الحمد و الشکر فی کل حال .

188 . ترجمة ابن الغضائری

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

ششمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : و بعد فقد تکرر و تکثر .

1 ترجمة أبی بصیر

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام

ر . ک : إرشاد الخبیر البصیر إلی تحقیق الحال فی أبی بصیر .

189 . ترجمة أبی بکر الحضرمی

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

یازدهمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : و بعد فهذه کلمات فی ابی بکر الحضرمی فنقول ان اسمه عبداللّه .

ص:182

190 . ترجمة أبی داود

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

دوازدهمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : و بعد فقد روی الکلینی عن ابی داود.

191 . ترجمة أحمد بن الحسین

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

سیزدهمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

192 . ترجمة أحمد بن محمّد

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

پانزدهمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : و بعد فقد تکرر روایة الکلینی رحمه اللّه عن احمد بن محمّد .

193 . ترجمة أحمد بن محمّد بن خالد البرقی

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ چهارم از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

[ الذریعة : 4 / 152 ]

آغاز : الحمد للّه الذی فضل مداد العلماء علی دماء الشهداء.

انجام : فانصرف محمّد بن الحنفیة و هو یتولی علی بن الحسین (علیه السلام) .

194 . ترجمة أحمد بن محمّد بن عیسی الأشعری

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ پنجم از الرسائل الرجالیة مؤلف است . [ الذریعة : 4 / 152 ]

آغاز : حمد المنعم المفضال و الصلاة علی سیّد البریة .

ص:183

انجام : علی ان الکشی اعتقد ان الحدیث المذکور مما وضعه احمد بن محمّد غیر ظاهر .

195 . ترجمة إسحاق بن عمار

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

تحقیق کوتاهی است دربارۀ اسحاق بن عمّار و احادیثی که وی روایت نموده است . این رساله ، غیر از رسالۀ حجة الاسلام شفتی است که در این موضوع نگاشته ودر ضمن الرسائل الرجالیة وی به چاپ رسیده است .

آغاز : الحمد للّه و سلام علی عباده الذین اصطفی محمّد وآله سادات الوری و بعد اعلم ایدک اللّه تعالی وایانا ان اسحق بن عمار اثنان و المذکور فی کش و ق.

انجام : و بالاصل الامام کما فی ترجمة ابی حامد و بعض الاصحاب .

نسخه ها :

763 . قم ، گلپایگانی : 113 / 4 / 643 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 119پ - 121پ » 3 برگ ، 25 سطر [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 1 / 272 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

196 . ترجمة إسحاق بن عمار

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ ششم از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : الحمد للّه المنقذ عباده من الجهالة و وفق لاصابة الحق من طلبه .

انجام : و اما علی بن حیان و جعفر بن حیان فلان شیخ الطائفة اوردهما فی اصحابه و الحمد للّه رب العالمین .

197 . ترجمة حسین بن خالد

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ هفتم از الرسائل الرجالیة مؤلف است . [ الذریعة : 4 / 155 ]

آغاز : بسمله و منه الاعانة للفوز بجنات النعیم.

ص:184

انجام : و محمّد بن احمد السنانی رضی اللّه عنهم عن محمّد بن یعقوب الکلینی .

198 . ترجمة حسین بن عبد اللّه

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

چهاردهمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

199 . ترجمة حسین بن محمّد

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

شانزدهمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : و بعد فقد تکثر روایة الکلینی عن الحسین بن محمّد.

200 . ترجمة حفص بن غیاث و سلیمان بن داود و قاسم بن محمّد

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

هفدهمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : و بعد فهذه کلمات فی حفص بن غیاث.

201 . ترجمة حماد بن عثمان

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

هیجدهمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : و بعد فهذه رسالة فی باب حماد بن عثمان فنقول قال النجاشی.

202 . ترجمة حماد بن عیسی

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ هشتم از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

[ الذریعة : 4 / 156 ؛ التراث العربی : 2 / 29 ]

ص:185

آغاز : الحمد للّه رب العالمین حمدا کثیرا فوق حمد الحامدین و الصلاة و السلام علی اکمل الخلایق اجمعین.

انجام : فالظاهر هو ان الستین او السبعین فی کلامه علیه السلام محمول علی المثال.

203 . ترجمة سهل بن زیاد

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ نهم از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

[ الذریعة : 4 / 157 ؛ التراث العربی : 2 / 30 ]

آغاز : الحمد للّه المتفرد المقدم و الکمال المتقدس جماله عن مضاهاة الاشباه و الامثال .

انجام : اذ المعروف بین علماء الشیعه انه لیس لمولانا ابی محمّد الحسن علیه السلام ولد غیر مولانا الصاحب .

204 . ترجمة شهاب بن عبد ربه

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ دهم از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

[ الذریعة : 4 / 158 ؛ التراث العربی : 2 / 30 ]

آغاز : شهاب بن عبد ربه فاختلف العلماء فی شأنه فقیل ان حدیثه معدود فی الحسان و هو مختار شیخنا الشهید الثانی.

انجام : و قوله اشهد انه عناهم عند غیر هم ، تمت الرسالة .

205 . ترجمة عبد الحمید بن سالم العطار و ابنه

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ یازدهم از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

[ الذریعة : 4 / 159 ؛ التراث العربی : 2 / 31 ]

ص:186

آغاز : هذه مقالة فی حال عبد الحمید ... فنقول اما عبد الحمید فالظاهر انه ثقة ، وثّقه العلامة و ابن داود .

انجام : عن محمّد بن عبدالحمید عن سیف بن عمیرة عن منصور بن حازم الاسدی الکوفی .

206 . ترجمة عبداللّه بن محمّد

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

نوزدهمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : فهذه مقالة فی باب عبداللّه بن محمّد حیث انه قد اتفق .

207 . ترجمة علی بن الحکم

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

بیستمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : و بعد فهذه الکلمات فی علی بن الحکم فنقول .

208 . ترجمة علی بن السندی

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

بیست و یکمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : و بعد فهذه کلمات فی علی بن السندی فنقول .

209 . ترجمة علی بن محمّد

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

بیست و دومین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : و بعد فقد اکثر الکلینی فی الروایة عن علی بن محمّد کما فیما رواه .

ص:187

210 . ترجمة عمر بن یزید

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ سیزدهم از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

[ الذریعة : 4 / 161 ؛ التراث العربی : 2 / 31 ]

آغاز : بعد حمد الفیاض العلام و الصلاة علی سیّد الرسل و اشرف الانام و آله الامجد الافاخم العظام .

انجام : یکون شهادته مستندة الی حظه اذا کان معه عدل و یکون المدعی ایضا عادلا.

211 . ترجمة محمّد بن أبی عمیر

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

بیست و چهارمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : بسمله و منه سبحانه الاستغاثة للتتمیم فهذه کلمات فی روایات .

212 . ترجمة محمّد بن أبی عمیر

(عربی)

از : محمّد بن صالح موسوی نجفی عاملی ، سیّد صدر الدین (1263 ق)

رسالۀ کوتاهی است در شرح حال راوی مشهور ، محمّد بن ابی عمیر . مؤلف در این رساله ، ضمن شرح حال وی ، وثاقت و عدالت وی را در نقل روایات ، اثبات نموده است .

آغاز : محمّد بن ابی عمیر ضا ست جش یکنی ابا احمد و اسم ابی عمیر زیاد مولی الازد ... ابی عمیر زیاد بن عیسی ابو احمد الازدی من مولی الملهب بن ابی صفره .

انجام : ان یکون حصل ذلک الاجماع کما حصله کثیر او اعتمد فی الاحتجاج علی ما نقله ... علی ذلک الاجماع البتة ... .

نسخه ها :

764 . آران و بیدگل ، امامزاده هلال بن محمّد : 202 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، غلام رضا بن محمّد علی آرانی ، قرن 13ق ، رسالۀ هفتم مجموعه ، « 150ر - 155پ » 6 برگ ، 22 سطر ، 15*21سم [ فهرست امامزاده هلال ] .

ص:188

214 . ترجمة محمّد بن أحمد الراوی عن العمرکی

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ پانزدهم از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : یقول المفتقر الی عفو ربه الغافر ... قد تکرر و کثر فی الاسانید .

انجام : فما صدر من اعاظم علمائنا من الحکم بصحة الحدیث المذکور لیس علی ما ینبغی .

214 . ترجمة محمّد بن إسماعیل

(عربی)

از : محمّد بن حسین عاملی ، بهاء الدین (شیخ بهایی) (1030 ق)

رسالۀ کوتاهی است مشتمل بر چند فصل در شرح حال محمّد بن اسماعیل که در آغاز برخی سند روایت های الکافی وارد شده است . شیخ بهایی در این رساله بیان نموده که محمّد بن اسماعیل ، نام مشترک هفت راوی است و شخص مورد نظر در سند روایات الکافی ، محمّد بن اسماعیل برمکی است .

[ الذریعة : 4 / 163 ، رقم 804 ]

آغاز : هذه فصول املیتها علی سبیل الاستعجال یتلعق بتنقیح حال بعض الرجال و باللّه التوفیق قد اشتهر الاشکال فی محمّد بن اسماعیل الذی یروی عنه الکلینی بغیر واسطة .

نسخه ها :

765 / 1 . عراق * ، نجف ، مصطفی تستری نجفی : بدون شماره ، آغاز : برابر نمونه ، شیخ حسین بن مطر جزایری ، 19 ربیع الاوّل 1052ق [ الذریعة : 4 / 163 ] .

766 / 2 . تبریز ، سیّد محمّد رضا تبریزی : بدون شماره ، نسخ ، سیّد محمّد علی بن محمّد بن عبد اللّه موسوی لاریجانی شاه آبادی اصفهانی ، 1241ق ، نجف [ الذریعة : 4 / 163 ] .

767 / 3 . قم ، آستان معصومیه(س) : 639 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه [ فهرست آستان معصومیه(س) : 2 / 274 ] .

ص:189

215 . ترجمة محمّد بن إسماعیل

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد اکمل (وحید بهبهانی) (1206 ق)

در فهرست ، هیچ توضیحی دربارۀ آن داده نشده است .

نسخه ها :

768 . زنجان ، امام جمعه زنجان : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، جمعه ربیع الثانی 1240ق ، رسالۀ نهم مجموعه [ دلیل المخطوطات : 147 ] .

216 . ترجمة محمّد بن إسماعیل

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ شانزدهم از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

[ الذریعة : 4 / 162 ؛ التراث العربی : 2 / 33 ]

آغاز : الحمد للّه الذی انشأ السماوات و الارضین و جعلها و ما فیها مسالک لاهتداء المهتدین .

انجام : کما عرفت مما فصلنا فالحمد للّه العزیز الغفار و صلاته علی سیدنا محمّد المختار و آله و عترته الامجد الاطهار .

1 ترجمة محمّد بن اسماعیل ، ابن بزیع

از : حسن بن هادی صدر کاظمینی ، سید ، ابو محمّد

ر . ک : البیان البدیع فی ابن بزیع .

217 . ترجمة محمّد بن الحسن

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

بیست و پنجمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : و بعد فقد تکرر روایة الکلینی عن محمّد بن الحسن .

ص:190

218 . ترجمة محمّد بن خالد البرقی

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ هفدهم از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

[ الذریعة : 4 / 164 ؛ التراث العربی : 2 / 33 ]

آغاز : بعد حمد اللّه المنعم بکل الآلاء و الصلاة علی من التجأ الیه قاطبة البریة حتی الانبیاء .

انجام : فحدیثه معدود فی الصحاح و هو مختار المحققین من المتأخرین ایضا .

219 . ترجمة محمّد بن زیاد

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

بیست و ششمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : فهذه رسالة فی محمّد بن زیاد فنقول انه قد تکثر وقوع .

220 . ترجمة محمّد بن سنان

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ هجدهم از الرسائل الرجالیة مؤلف است.

[ الذریعة : 4 / 164 ؛ التراث العربی : 2 / 34 ]

آغاز : الحمد للّه الذی جعل منازل الرجال علی قدر روایتهم عن النبی و آله الائمة الاطهار .

انجام : توفی یوم الثلاثاء لست خلون من ذی الحجة سنة عشرین و مائتین .

221 . ترجمة محمّد بن سنان

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

بیست و هفتمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : و بعد فهذه رسالة فی تحقیق حال محمّد بن سنان فنقول .

ص:191

222 . ترجمة محمّد بن عبد الحمید العطار

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

شفتی در رسالۀ یازدهم الرسائل الرجالیة خود ، که دربارۀ عبد الحمید بن سالم عطار تحقیق نموده ، شرح حال پسرش محمّد بن عبد الحمید را نیز افزوده که در برخی نسخه ها جداگانه تحریر شده است .

[ التراث العربی : 2 / 31 ]

آغاز : و اما بعد محمّد بن عبدالحمید ففی محمّد بن عبدالحمید بن سالم العطار ابو جعفر روی عبدالحمید عن ابی الحسن موسی علیه السلام .

انجام : عن محمّد بن عبدالحمید عن سیف بن عمیرة عن منصور بن حازم الاسدی الکوفی.

223 . ترجمة محمّد بن عبد اللّه

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

بیست و سومین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : فقد تکرر روایة الکلینی عن محمّد بن ابی عبداللّه کما فیما رواه .

224 . ترجمة محمّد بن عیسی الیقطینی

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ نوزدهم از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

[ الذریعة : 4 / 165 ؛ التراث العربی : 2 / 34 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... لما اختلفت مقالة العلماء فی محمّد بن عیسی الیقطین ای محمّد بن عیسی بن عبید بن یقطین .

انجام : لا تعجل له اسماء من عندک فتکون من الظالمین جعلنا اللّه و ایاک من الذین یخشون ربهم بالغیب و هم من الساعة مشفقون .

ص:192

225 . ترجمة محمّد بن الفضیل

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

بیست و هشتمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : قد تکرر روایة محمّد بن الفضیل عن ابی الصباح .

226 . ترجمة محمّد بن الفضیل

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ بیستم از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... قد اکثر شیخنا الصدوق الروایة فی الفقیه .

انجام : کما ان الظاهر ان تضعیف الخلاصة مبنی علی کلامه فی اصحاب مولانا الجواد (علیه السلام) .

227 . ترجمة محمّد بن قیس

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

بیست و نهمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : فهذه کلمات فی محمّد بن قیس انه قد عنون .

228 . ترجمة معاویة بن شریح و معاویة بن میسرة

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

رسالۀ سی ام از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : فقد اختلفت الکلمات بالصراحة او الظهور .

229 . ترجمة معاویة بن شریح و معاویة بن میسرة

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ بیست و یکم از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

ص:193

آغاز : الحمد للّه الخالق للارضین و السماوات .

انجام : لکنه غیر ملائم لقوله فی اوّل الکتاب ، الجزء الاوّل من الکتاب فی ذکر الممدوحین و من لم یضعفهم لاصحاب فیما علمته .

230 . ترجمة الملقبون بماجیلویه

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

رسالۀ چهاردهم از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : الحمد للّه المعین لمن استعانه فی کل شدة و صعاب .

انجام : مع ان العلامة فی الخلاصة لم یتعرض لحال طریقه الی الحسین بن زید اصلا .

231 . ترجمة النجاشی

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

پنجمین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : و بعد فهذه رسالة فی باب النجاشی فنقول انه یتأتی الکلام تارة .

232 . ترجمۀ تلخیص المقال (ترجمۀ رجال وسیط)

(فارسی)

از : ابو الحسن حسینی یزدی (قرن 13 ق)

مترجم به دستور شاهزاده محمّد ولی میرزا ، کتاب تلخیص المقال استرآبادی (1028 ق)، مشهور به رجال الوسیط را به فارسی ترجمه نموده و در دهۀ اوّل صفر 1239 از ترجمۀ آن فارغ شده است . او همچنین در بعضی موارد ، مطالبی را با عنوان «مترجم می گوید» ، افزوده است . مؤلف این اثر ، احتمالاً همان ابو الحسن بافقی است که شرح حالش در الکرام البررة (ج1 ، ص34) و مصفّی المقال (ص27و28) آمده است .

آغاز : فهرست مجموعه کلام حمد ملک علامی است که نعمای بی منتهایش بر کبیر و صغیر رجال متواتر و خلاصه زبده مرام .

ص:194

انجام : در سال نهصد و هشتاد و هشت در حالتی که حمد کننده و صلوات گوینده و استغفار کننده و فارغ شد مترجم در عشر اوّل .

نسخه ها :

769 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2097 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، ابو الحسن حسینی یزدی (مؤلف) / احتمالا ، قرن 13ق ، تصحیح شده ، 360 برگ ، 21 سطر ، 5 / 18*5 / 28 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

233 . ترجمۀ خلاصة الأقوال فی علم الرجال

(فارسی)

از : محمّد باقر بن محمّد حسین تبریزی (قرن 12 ق)

ترجمۀ تحت اللفظی فارسی است از خلاصة الأقوال علامۀ حلّی (726 ق) که برای یکی از شاهان صفوی (گویا شاه سلطان حسین صفوی) صورت گرفته و در روز شنبه ، پانزدهم ذی حجۀ 1129 پایان پذیرفته است . این ترجمه مانند اصل کتاب در دو قسم تدوین شده است .

آغاز قسم دوم : این قسم دویم است از کتاب ما که نامیده شده است به خلاصة الأقوال و این قسم مخصوص است بذکر ضعفاء و ذکر آنکه رد قول او می نماییم .

انجام : در حدیث ایشان دارم و الحمد للّه رب العالمین واین آخر کلام مصنف بود .

صلی اللّه علی محمّد و آله الطیبین .

نسخه ها :

770 / 1 . قم ، مرعشی : 7423 ، از آغاز افتادگی دارد ، آغاز : عمل بروایت او می کنیم ابراهیم پسر ابی محمّد خراسانی عرب غیر خالص ، انجام : و بحمد اللّه و حسن توفیقه که توفیق رفیق و شامل حال و به یمن عنایت و برکت انفاس نواب فلک ... ، نستعلیق ، محمّد باقر بن محمّد حسین تبریزی (مؤلف) ، شنبه 15 ذی حجه 1129ق ، چند برگ اوّل نسخ و از کاتبی دیگر ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 157ر - 261پ » 105 برگ [ فهرست مرعشی : 19 / 234 ] .

771 / 2 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 5955 ، از آغاز افتادگی دارد ، آغاز : بوده اند باو و دزدان و قطاع طریق هر گاه متوجه میشدند تاخت و تاراج ... این قسم دوم است از کتاب ما که نامیده شده است ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1290ق ،

ص:195

در صحافی قسم اوّل پس از قسم دوم قرار گرفته است ، در فهرست مجلس این نسخه به خط مترجم و تاریخ تحریر آن سال 1290ق ذکر شده است ولی در نسخه مرعشی که آن هم به خط مترجم معرّفی شده تاریخ پایان ترجمه سال 1129ق ذکر شده و بنابراین نسخه مجلس نمی تواند به خط مترجم باشد ، 424 برگ ، 17 سطر ، 17*28 [ فهرست مجلس : 17 / 339 ] .

1 ترجمۀ رجال وسیط

از : ابو الحسن حسینی یزدی

ر . ک : ترجمۀ تلخیص المقال .

234 . ترجمۀ نقد الرجال

(فارسی)

از : مؤلف ناشناخته

ترجمۀ فارسی بخشی از کتاب نقد الرجال سیّد مصطفی تفرشی است . در این ترجمۀ ناتمام، تمام باب الهمزه و یک برگ از باب الباء به فارسی ترجمه شده است .

آغاز : باب الهمزة آدم بن اسحق بن آدم بن عبد اللّه بن سعد اشعری جش گفته ثقه است .

انجام : و کیف یرشد من اصابته الدعوة و اللّه اعلم بحقیقة الحال ربنا لا تؤاخذنا ان نسینا او اخطانا .

نسخه ها :

772 . تهران ، ملی تهران : 2355 ، نسخ ، رشید بن غیاث الدین ، 1041ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1ر - 16پ » 16 برگ [ فهرست ملی تهران : 12 / 107 ] .

235 . تزکیة الرواة من أهل الرجال

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

سومین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : امّا بعد فهذه کلمات فی تزکیة الرواة من اهل الرجال قد اختلف فیها جماعة من علمائنا الابدال .

ص:196

236 . تزکیة الراوی

(عربی)

از : محمّد بن حسن عاملی (پسر صاحب معالم) (1030 ق)

رسالۀ مختصری است در بیان این که آیا در صحت سند روایت ، به تزکیۀ عدل واحد می توان اکتفا کرد یا نه . مؤلف ، این رساله را پس از تألیف شرح الاستبصار ، موسوم به استقصاء الاعتبار ، نگاشته است .

[ مصفی المقال : 401 ]

آغاز : الحمد للّه الذی جعل الکائنات علی وجوده اعدل شاهد .

انجام : الثامن ظن بعض مشایخنا جهالة حال ابن الغضائری بناء علی انه احمد کما هو الظاهر و ذکرنا وجهه فی الشرح .

نسخه ها :

773 / 1 . قم ، مدرسه فیضیه : 18 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب، قرن 11ق، این نسخه ضمیمۀ جلد اوّل استقصاء الاعتبار است [ فهرست مدرسه فیضیه:

44/1 ] .

774 / 2 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3148 ، عنوان معرّفی : مقدمة استقصاء الاعتبار فی شرح الاستبصار ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، سیّد محمّد بن زین العابدین موسوی خوانساری ، سه شنبه 22 ذی قعده 1268ق ، 16 برگ ، 15 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

237 . تشریح الثقة فی الرجال ، رسالة فی ...

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

اولین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : و بعد فقد تکثر فی الغایة و علی وجه الکمال اللفظة ثقة .

238 . تعلیقة منهج المقال (حاشیة منهج المقال ، الرجال ، الفوائد الرجالیة)

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد اکمل (وحید بهبهانی) (1206 ق)

حاشیه مهم و معروفی است بر منهج المقال میرزا محمّد استرآبادی ، با عناوین

ص:197

«قوله - قوله» . این تعلیقه ، دیباچه ای دارد مشتمل بر پنج فایده که الفوائد الرجالیة نامیده می شود و در برخی نسخه ها جداگانه تحریر شده است و عنوان فوائد آن چنین است : 1 . فی الحاجة الی علم الرجال ؛ 2 . طائفة من المصطلحات المتداولة ؛ 3 . جرح و تعدیل بعض العلماء ؛ 4 . مصطلحات المؤلف فی کتابه ؛ 5 . طریق ملاحظة الرجال .

شیخ علی خاقانی ، شرح مفصّلی بر فواید پنجگانۀ آغاز این کتاب نوشته که با عنوان رجال الخاقانی به چاپ رسیده است .

چاپ : تهران : 1306ق ، سنگی ، رحلی به ضمیمۀ منهج المقال ؛ همچنین به همراه رجال الخاقانی (که شرح فواید پنجگانۀ وحید بهبهانی است) در 72 صفحه از سوی انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم در سال 1404ق به چاپ رسیده است .

[ الذریعة : 4 / 223 و 16 / 336 ؛ مشار عربی : 196 و 929 ؛ التراث العربی : 2 / 62 ؛ مصفی المقال: 86 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... و بعد یقول الاقل الاذل محمّد باقر بن محمّد اکمل انی لما نبهت بفکری الفاتر علی تحقیقات فی الرجال و عثرت بتتبعی القاصر علی افادات من العلماء العظام و الاقوال.

انجام : علی ما سنشیر الیه فی اواخر الکتاب ... فنسأل اللّه ... بظهور من یملأ الارض عدلا بعد ما ملئت جورا تمت .

نسخه ها :

775 / 1 . تبریز ، ثقة الاسلام تبریزی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، 1174ق ، از روی نسخه مؤلف [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 523 ] .

776 / 2 . همدان ، مدرسه غرب : 10162 ، ابو طالب رضوی همدانی ، 1184ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « ص38 - 320 » 142 برگ [ فهرست مدرسه غرب : 438 ] .

777 / 3 . تهران ، ملی تهران : 3519 / ع ، آغاز : برابر نمونه ، محمّد حسن بن محمّد معصوم قزوینی ، 1190ق ، با تصحیح در حاشیه ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 93پ - 109پ » 17 برگ ، 23 سطر ، 16*21 [ فهرست ملی تهران : 16 / 36 ] .

778 / 4 . همدان ، مدرسه غرب : 4812 ، نسخ ، ملا محمّد مجتهد خویی ، 1190ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « ص22 - 102 » 41 برگ [ فهرست مدرسه غرب : 417 ] .

ص:198

779 / 5 . تهران ، حسین مفتاح : 162 ، نسخ و نستعلیق ، محمّد حسن بن محمّد معصوم قزوینی ، 1190ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 225 ] .

780 / 6 . یزد ، وزیری : 2113 ، عنوان معرّفی : حاشیه بر رجال میرزا محمّد استر آبادی ، آغاز : الحمد للّه الذی مقال الرجال وجیزة من ذکر نعمائه ... ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1197ق ، این نسخه شامل مقدمه مؤلف (فوائد پنجگانه) و تعلیقات است و در فهرست به عنوان دو رسالۀ مستقل بدین نامها معرّفی شده است : 1 - حاشیه بر رجال میرزا محمّد استرآبادی 2 - حاشیۀ منهج المقال ، 96 برگ ، 28 سطر ، 14*20 [ فهرست کتاب خانه وزیری : 4 / 1170 ] .

781 / 7 . تهران ، دانشگاه تهران : 6844 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، 138 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 379 ] .

782 / 8 . قم ، گلپایگانی : 178 / 34 ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 46 برگ [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ] .

783 / 9 . تهران ، دانشکده الهیات : 193د ، از اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1ر - 23ر » 23 برگ [ فهرست الهیات تهران :

1 / 258 و 553 ] .

784 / 10 . تهران ، حسین مفتاح : 244 ، عنوان معرفی : الفوائد الرجالیة ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 230 ] .

785 / 11 . ری ، آستان عبد العظیم : 144 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 3 / 464 ] .

786 / 12 . یزد ، حسن محمود آبادی : بدون شماره ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 4 / 451 ] .

787 / 13 . تهران ، دانشکده الهیات : 385د ، نستعلیق ، عبد الغنی بن عبد الصمد ، 1200ق ، رسالۀ نهم مجموعه ، « 104ر - 120ر » 17 برگ [ فهرست الهیات تهران :

1 / 291 ] .

788 / 14 . تهران ، دانشگاه تهران : 7698 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1208ق ، رسالۀ هجدهم مجموعه ، « 110پ - 139پ » 20 برگ [ فهرست دانشگاه تهران :

16 / 676 ] .

ص:199

789 / 15 . تهران ، مدرسه مروی : 642 ، محمّد صادق بن محمّد حسین ، 1209ق یا 1290ق [ فهرست مدرسه مروی : 89 ] .

790 / 16 . قم ، مدرسه فیضیه : 1293 ، نستعلیق ، سیّد محمّد بن میر علی محمّد کزازی ، 1210 ، 161 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 1 / 45 ] .

791 / 17 . قم ، مسجد اعظم : 1822 ، فقط شامل مقدمه است ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1211ق ، رسالۀ ششم مجموعه ، « 185پ - 195ر » 11 برگ ، 27 سطر ، 15*21سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 525 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

792 / 18 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2129 ، عنوان معرّفی : الفوائد الرجالیة ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : بل رفع الی الملکوت و ادعوا معاتبه امواتهم ، نسخ ، محمّد باقر بن محمّد سمیع خراسانی ، پنجشنبه 7 جمادی الاوّل 1213ق ، رسالۀ پانزدهم مجموعه ، « 222پ - 243پ » 21 برگ ، 21 سطر ، 14*21 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

793 / 19 . تهران ، حسن علی معاون الدوله غفاری : 118 ، بدون نام کاتب ، 1215 ، رسالۀ اوّل مجموعه [ مجله نور علم : 16 / 116 ] .

794 / 20 . آران و بیدگل ، امامزاده هلال بن محمّد : 166 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، غلام رضا بن محمّد علی آرانی ، دوشنبه 6 ذی حجه 1218ق ، تحشیه فراوانی از ملا غلامرضا آرانی در هامش صفحات آمده است ، 195 برگ ، 23 سطر ، 15*21 [ مجله وقف میراث جاویدان : 3 / 59 ؛ فهرست امامزاده هلال ] .

795 / 21 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 8156 ، نسخ ، محمّد شریف ، 1221 [ فهرست الفبایی آستان قدس : 131 ] .

796 / 22 . قم ، مسجد اعظم : 1821 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، امیر محمّد قاسم بن محمّد کاظم ، پنجشنبه محرم 1222ق ، 151 برگ ، 22 سطر ، 15*22سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 88 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

797 / 23 . تهران ، سپهسالار : 7345 ، نسخ ، شکر اللّه ، 1223ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 2پ - 154ر » 153 برگ [ فهرست سپهسالار : 3 / 454 ] .

798 / 24 . قم ، مدرسه فیضیه : 1538 ، نسخ ، احمد نجل علی بن کتان نجفی ، 1225ق ، رسالۀ ششم مجموعه [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 99 ] .

ص:200

799 / 25 . تهران ، ملی تهران : 2876 / ع ، نستعلیق ، ابو القاسم بن رمضان علی لاریجانی ، 1228 و 1223ق ، نستعلیق و شکسته نستعلیق ، « 79 - 98 » 20 برگ [ فهرست ملی تهران : 13 / 393 ] .

800 / 26 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9672 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1229ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 131 ] .

801 / 27 . زنجان ، امام جمعه زنجان : بدون شماره ، ناد علی بن مهر علی خوانساری ، شنبه 3 جمادی الاوّل 1231ق [ دلیل المخطوطات : 98 ] .

802 / 28 . تهران ، دانشگاه تهران : 7707 ، فقط دیباچه ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1231ق ، رسالۀ نهم مجموعه ، 275 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 681 ] .

803 / 29 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 721 ، نسخ ،» محمّد بن صفر فخار ، 1233ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 17پ » 17 برگ [ فهرست مجلس : 23 / 30 ] .

804 / 30 . تهران ، ملک : 1241 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1233ق ، رسالۀ هفتم مجموعه [ فهرست ملک : 5 / 431 ] .

805 / 31 . قم ، مرعشی : 9682 ، نسخ ، محمّد رضا بن محمّد محسن ، 1234ق ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 52پ - 101پ » 50 برگ [ فهرست مرعشی : 25 / 53 ] .

806 / 32 . قم ، مرعشی : 10715 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1236ق ، 228 برگ [ فهرست مرعشی : 27 / 160 ] .

807 / 33 . تهران ، دانشکده ادبیات : 186 - ج ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1239ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 2پ - 162پ » 161 برگ [ فهرست ادبیات تهران ] .

808 / 34 . قم ، مدرسه فیضیه : 651 ، نسخ ، عبد المجید بن محمّد مهدی علی آبادی یزدی ، 1239ق ، 165 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 1 / 45 ] .

809 / 35 . قم ، گلپایگانی : 193 / 22 / 4473 ، عنوان معرّفی : فوائد الرجالیه ، آغاز : الحمد للّه رب العالمین و صلی اللّه علی محمّد و آله الطاهرین و بعد یقول الاقل الاذل محمّد باقر بن ... انی تنبهت بفکر الفاتر علی تحقیقات الرجال ، تحریری ، علی بن محمّد رضا ابرقوهی ، جمعه از اوایل ذی حجه 1243ق ، اصفهان ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 73پ - 113ر » 41 برگ، 15 سطر، 11*17 [ فهرست گلپایگانی، جدید: مخطوط ] .

ص:201

810 / 36 . مشهد ، گوهر شاد : 1501 ، عنوان معرّفی : فوائد رجالیه ، نسخ ، محمّد زمان بن حسن ، 1247ق [ فهرست گوهر شاد : 4 / 2064 ] .

811 / 37 . قم ، مرعشی : 1470 ، عنوان معرّفی : فوائد رجالیه ، نسخ ، محمّد تقی بن فتاح موسوی حسینی زنجانی ، 1 صفر 1249ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 6ر - 29ر » 24 برگ [ فهرست مرعشی : 6 / 263 ] .

812 / 38 . مشهد ، مدرسه نواب : 7 رجال ، محمّد جعفر ، 1250ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست دو کتاب خانه مشهد : 548 ] .

813 / 39 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، سه شنبه غره ربیع الاوّل 1256ق ، قطع رقعی [ مجله میراث شهاب : 20 / 16 ] .

814 / 40 . مشهد ، مدرسه نواب : 8 رجال ، محمّد بن قاسم طارمی ، 1260ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست دو کتاب خانه مشهد : 548 ] .

815 / 41 . قم ، مرعشی : 3138 ، نسخ ، محمّد جواد بن محمّد حسن دهنوی سمیرمی ، رجب 1267ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 27 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 367 ] .

816 / 42 . مشهد ، گوهر شاد : 1424 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1267ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1 - 28 » 28 برگ [ فهرست گوهر شاد : 4 / 2004 ] .

817 / 43 . تهران ، ملی تهران : 2125 / ع ، فوائد رجالیه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1270ق ، رسالۀ هفتم مجموعه ، « 157 - 182 » 26 برگ [ فهرست ملی تهران : 11 / 335 ] .

818 / 44 . قم ، مرعشی : 5467 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 14 رمضان المبارک 1273ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 137ر » 137 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 248 ] .

819 / 45 . تهران ، ملک : 3474 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1277ق ، 164 برگ [ فهرست ملک : 1 / 182 ] .

820 / 46 . تهران ، دانشگاه تهران : 508 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1284ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 201 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 34 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 36 ؛ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 546 ] .

821 / 47 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 58 ، نسخ ، آقا بابا بن ملا محمّد مهدی شهمیرزادی (شاهمیرزایی) ، 1286ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 78 - 109 » 32 برگ [ فهرست مجلس : 22 / 44 ] .

ص:202

822 / 48 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 11497 ، عبد الغنی ، 1287ق ، در ضمن مجموعه [ فهرست الفبایی آستان قدس : 435 ] .

823 / 49 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 6111 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1287ق [ فهرست اهدایی رهبری : 131 ] .

824 / 50 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 692 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، علی هزار جریبی ، 1293ق ، با تصحیح در حاشیه ، 60 برگ ، 21 سطر ، 16*20 [ فهرست مؤید :

2 / 189 ] .

825 / 51 . قم ، مرعشی : 7096 ، فقط فوائد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 10 ربیع الاوّل 1295ق ، 81 برگ [ فهرست مرعشی : 18 / 250 ] .

826 / 52 . مشهد ، گوهر شاد : 817 ، فوائد رجالیه ، نسخ ، حاج محمّد باقر بن حاج ملا احمد بن حاج ملا سلیم ، 1297ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 31 برگ [ فهرست گوهر شاد : 3 / 1110 ] .

827 / 53 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2581 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، تصحیح شده ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 19پ - 283ر » 264 برگ ، 20 سطر ، 15*21 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

828 / 54 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 1075 ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق [ فهرست اهدایی رهبری : 76 ] .

829 / 55 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3357 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، « 386صفحه » 198 برگ [ فهرست مجلس : 10 / 1182 ] .

830 / 56 . تهران ، دانشگاه تهران : 1680 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 192 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 8 / 242 ] .

831 / 57 . تهران ، دانشگاه تهران : 5418 ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 82ر - 97ر » 16 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 5 ] .

832 / 58 . تهران ، ملی تهران : 1538 / ع ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « صفحه73 - 111 » 20 برگ [ فهرست ملی تهران : 10 / 32 ] .

833 / 59 . تهران ، ملی تهران : 2227 / ع ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ یازدهم مجموعه ، « 126 - 144 » 19 برگ [ فهرست ملی تهران : 11 / 691 ] .

ص:203

834 / 60 . تهران ، ملی تهران : 3808 / ع ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : بسمله حمدله ...

و بعد یقول الاقل محمّد باقر ، انجام : فذکر ابان بن محمّد فی باب الالف السندی بن محمّد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، « 114 - 140 » 27 برگ ، 24 سطر ، 15*21 سم [ فهرست ملی تهران : 17 / 24 ] .

835 / 61 . تهران ، سپهسالار : 2708 ، نسخ ، کاظم بن ابو الحسن بیابانکی ، قرن 13ق [ فهرست سپهسالار : 3 / 454 ] .

836 / 62 . تهران ، ملک : 2996 ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ ششم مجموعه ، « 94پ - 114ر » 21 برگ [ فهرست ملک : 6 / 184 ] .

837 / 63 . تهران ، ملک : 3516 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 214 برگ [ فهرست ملک : 1 / 182 ] .

838 / 64 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2721 ، از آخر افتادگی دارد ، انجام : ، نوح بن ابی مریم ابو العلا خالد بن ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، تصحیح شده ، دارای حواشی « کذا بخطه سلمه اللّه » ، بعضی اوراق بازنویسی شده است ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 110پ » 109 برگ ، 22 سطر ، 5 / 15*21 [ فهرست مرکز احیاء :

7 / مخطوط ] .

839 / 65 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3396 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13 ، تصحیح شده ، در برگ اوّل مهر کتاب خانه محمّد علی تربیت به چشم می خورد ، 273 برگ ، 23 سطر [ فهرست مرکز احیاء :

9 / مخطوط ] .

840 / 66 . مشهد ، گوهر شاد : 734 ، عنوان معرفی : فوائد رجالیه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 14 برگ [ فهرست گوهر شاد : 2 / 842 ] .

841 / 67 . تهران ، حسین مفتاح : 1131 ، از اوّل افتادگی دارد ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 144 ] .

842 / 68 . قم ، رضا استادی : 4 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ چهارم مجموعه، ص « 134 - 150 »، 16 برگ [ فهرست یکصد و شصت نسخه خطّی: 58 ] .

843 / 69 . مشهد ، مدرسه سلیمان خان : 121 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق [ فهرست چهار کتاب خانه مشهد : 7 ] .

ص:204

844 / 70 . دامغان ، مدرسه فتحعلی بیگ(صادقیه) : 90 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، : « 39ر - 51ر » 12 برگ ، 5 / 26*15 [ فهرست مدرسه فتحعلی بیگ ] .

845 / 71 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3410 ، شکسته نستعلیق ، اسد اللّه بن محمّد باقر طالقانی ، 1300ق، « 50صفحه » 25 برگ [ فهرست مجلس : 1273/10 ] .

846 / 72 . خوانسار ، فاضل خوانساری : 143 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 215 برگ [ فهرست کتاب خانه فاضل خوانساری : 1 / 103 ] .

847 / 73 . قم ، مرعشی : 2115 ، عنوان معرفی : فوائد و حاشیه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 132پ - 141پ » 10 برگ [ فهرست مرعشی : 6 / 127 ] .

848 / 74 . قم ، مرعشی : 3516 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 187پ » 187 برگ [ فهرست مرعشی : 9 / 313 ] .

849 / 75 . قم ، مرعشی : 431 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 185 برگ [ فهرست مرعشی : 2 / 34 ] .

850 / 76 . قم ، مرعشی : 7594 ، قطعه ای از کتاب ، نسخ ، علی صوفی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 32ر - 54ر » 23 برگ [ فهرست مرعشی : 19 / 407 ] .

851 / 77 . قم ، مرعشی : 8816 ، بدون مقدمات ، نسخ ، عبد الحسین شراره ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست مرعشی : 23 / 12 ] .

852 / 78 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 1157 ، مقدمه را دارد ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ نهم مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 348 ] .

853 / 79 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 13152 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، در ضمن مجموعه [ فهرست الفبایی آستان قدس : 435 ] .

854 / 80 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7221 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 435 ] .

855 / 81 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7222 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 17 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 595 ] .

856 / 82 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 8840 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، با حواشی ، 22 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 595 ] .

ص:205

857 / 83 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1561 (1303) ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست مجلس : 4 / 301 ] .

858 / 84 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 13833 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 76ر - 132پ » 57 برگ [ فهرست مجلس : 37 / 387 ] .

859 / 85 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 14476 ، از آخر افتادگی دارد ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 78پ - 85ر » 8 برگ ، « 271 - 278پ » 8 برگ [ فهرست مجلس : 38 / 614 ] .

860 / 86 . تهران ، دانشگاه تهران : 508 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 546 ] .

861 / 87 . تهران ، دانشکده ادبیات : 127 - ج ، فقط مقدمه را دارد ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هیجدهم مجموعه ، « 143ر - 159ر » 17 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 129 ] .

862 / 88 . تهران ، ملی تهران : 2125 / ع ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هجدهم مجموعه ، « 251 - 290 » 40 برگ [ فهرست ملی تهران : 11 / 342 ] .

863 / 89 . تهران ، ملی تهران : 2918 / ع ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 87پ - 128 » 42 برگ [ فهرست ملی تهران : 14 / 21 ] .

864 / 90 . تهران ، ملی تهران : 3108 / ع ، عنوان معرفی : فوائد رجالیه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 61 - 100 » 40 برگ [ فهرست ملی تهران : 14 / 233 ] .

865 / 91 . قم ، گلپایگانی : 117 / 7 / 1217 ، عنوان معرّفی : تعلیقة منهج المقال ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، با علامت بلاغ و تصحیح و نسخه بدل در حاشیه آمده است ، رسالۀ هفتم مجموعه ، « 117پ - 130پ » 13 برگ ، 25 سطر [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

866 / 92 . قم ، گلپایگانی : 130 / 27 / 5460 ، مقدمه تا فایده چهارم ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : حمد له و بعد فیقول الاقل الاذل محمّد باقر بن محمّد اکمل انی لما تنبهت بفکری الفاتر علی تحقیقات فی الرجال و عثرت بتتبعی القاصر علی افادات ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، « 65پ - 114پ » 49 برگ ، 14 سطر ، 12*18 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 3 / 116 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

ص:206

867 / 93 . تهران ، سپهسالار : 6229 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 42ر - 54ر » 13 برگ [ فهرست سپهسالار : 3 / 454 ] .

868 / 94 . تهران ، سپهسالار : 907 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پانزدهم مجموعه ، « 285پ - 313ر » 29 برگ [ فهرست سپهسالار : 3 / 453 ] .

869 / 95 . قم ، مسجد اعظم : 3987 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 58ر - 70ر » 13 برگ ، 21*34سم [ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

870 / 96 . قم ، مسجد اعظم : 753 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، تصحیح شده است ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 70ر - 165ر » 96 برگ ، 15*21سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 472 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

871 / 97 . قم ، مسجد اعظم : 798 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هفتم مجموعه ، « 97ر - 108پ » 12 برگ ، 16*12سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 478 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

872 / 98 . خوی ، مدرسه نمازی : 527 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، عصر مؤلف ، رسالۀ هفتم مجموعه [ فهرست مدرسه نمازی : 1 / 270 ] .

873 / 99 . تهران ، ملک : 2801 ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 163پ - 190ر » 28 برگ [ فهرست ملک : 6 / 107 ] .

874 / 100 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2441 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 19 برگ [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

875 / 101 . یزد ، وزیری : 2037 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ یازدهم مجموعه [ فهرست کتاب خانه وزیری : 4 / 1137 ] .

876 / 102 . همدان ، مدرسه غرب : 1228 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 43 - 378 » 336 برگ [ فهرست مدرسه غرب : 331 ] .

877 / 103 . همدان ، مدرسه غرب : 4623 ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست مدرسه غرب : 117 ] .

878 / 104 . همدان ، مدرسه غرب : 7911 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « صفحه98 - 163 » 33 برگ [ فهرست مدرسه غرب : 428 ] .

ص:207

879 / 105 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1219 ، از آخر افتادگی دارد ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست الهیات مشهد: 356/2 ] .

880 / 106 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1553 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست الهیات مشهد : 2 / 691 ] .

881 / 107 . تهران ، دانشکده حقوق : 247 - ج ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 25ر - 52پ » 28 برگ [ فهرست حقوق تهران : 348 ] .

882 / 108 . تهران ، دانشکده الهیات : 385د ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ نهم مجموعه [ فهرست الهیات تهران : 1 / 622 ] .

883 / 109 . تبریز ، سیّد محمّد علی قاضی طباطبایی : بدون شماره ، ابو علی حائری (شاگرد مؤلف و مؤلف منتهی مقال) ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هشتم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 521 ] .

884 / 110 . قم ، مدرسه فیضیه : 1198 ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ نهم مجموعه ، 17 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 69 ] .

885 / 111 . قم ، مدرسه فیضیه : 1624 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 230 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 1 / 25 ] .

886 / 112 . تهران ، دکتر علی اصغر مهدوی : 277 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هفتم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 2 / 102 ] .

887 / 113 . یزد ، جواد مدرسی : بدون شماره ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 223 برگ [ میراث اسلامی ایران : 8 / 436 ] .

888 / 114 . کاشان ، سیّد محمّد حسین علم الهدی رضوی : 76 - 346 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 40 ] .

889 / 115 . یزد ، حسن محمود آبادی : بدون شماره ، فقط مقدمه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 4 / 457 ] .

890 / 116 . قم ، مدرسه حجازیها : 88 / 52 / 7748 ، آغاز : حمد له اما بعد فیقول الاقل محمّد باقر بن محمّد اکمل انی لما تنبهت بفکری الفاتر علی تحقیقات فی الرجال و عثرت بتتبعی القاصر ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 138 - 173 » 36 برگ ، 14 - 16 سطر ، 16*21 [ مجله نور علم :

52 / 288 ؛ فهرست مدرسه حجازیها ] .

ص:208

891 / 117 . قم ، مدرسه حجازیها : 113 / 54 / 8023 ، از انجام افتادگی دارد ، آغاز : حمدله اما بعد فیقول الاقل الاذل محمّد باقر بن محمّد ... لما تنبهت بفکری الفاتر علی تحقیقات فی الرجال ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « گ109 - 128 » 19 برگ ، 22 سطر ، 16*21 [ فهرست مدرسه حجازیها ] .

892 / 118 . مراغه ، عمومی مراغه : 23 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محب علی بن مراد علی لاهیجانی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ یازدهم مجموعه ، 43 برگ ، 15*21 [ فهرست کتاب خانه عمومی مراغه : 241 ] .

239 . تعلیقة نقد الرجال

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد اکمل (وحید بهبهانی) (1206 ق)

تعلیقات مختصری است بر نقد الرجال میر مصطفی تفرشی .

نسخه ها :

893 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2581 ، آغاز : الحسین بن عثمان الاحمسی البجلی کوفی ثقه ذکره ابوالعباس فی رجال ابی عبداللّه ، انجام : من احوال المشایخ اکثرهم الروایة ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1ر - 4پ » 4 برگ ، 19 سطر ، 15*21 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

240 . تعیین محمّد بن سنان

(عربی)

از : سلیمان بن عبد اللّه ماحوزی بحرانی (1121 ق)

در سند برخی روایت های کتاب الاستبصار ، از راوی ای به نام عبد اللّه بن سنان یاد شده است و در برخی محمّد بن سنان . مؤلف در این رساله ، تحقیق نموده که این دو نام یک شخص است و نام درست وی ، محمّد بن سنان است . گویا این رساله بخشی از شرح الاستبصار مؤلف است که جداگانه تحریر شده است .

آغاز : الا بذکر اللّه تطمئن القلوب ، قوله : یدل علی ذلک ما اخبرنی به الشیخ ایده اللّه عن احمد بن محمّد عن ابیه عن سعد بن عبد اللّه .

ص:209

نسخه ها :

894 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 194 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 21پ - 24ر » 4 برگ [ فهرست مرکز احیاء : 1 / 274 ] .

241 . تفسیر « عدة من أصحابنا » من الکافی للکلینی (أصحاب العدة)

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

کلینی در سند بسیاری از روایت های الکافی ، از چند تن از راویان با عبارت :

«عدة من اصحابنا» تعبیر آورده است . رسالۀ حاضر ، توضیحی است دربارۀ این عبارت و اشخاصی که منظور او هستند .

نسخه ها :

895 . تهران ، دانشگاه تهران : 6955 ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ هفدهم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 411 ] .

242 . تکملة رسالة أبی غالب الزراری

(عربی)

از : حسین بن عبید اللّه واسطی غضائری ، ابو عبد اللّه (411 ق)

تکملۀ کوتاهی است که غضائری بر رسالۀ ابی غالب زراری در شرح حال رجال آل اعین ، نوشته است . در اغلب نسخه ها این تکمله در ضمن رساله آل اعین تحریر شده است .

چاپ : قم ، دفتر تبلیغات اسلامی ، تحقیق سیّد محمّد رضا حسینی جلالی ، 1411ق ، همراه با رساله ابی غالب زراری ص 185 - 194 .

[ معجم المطبوعات العربیة فی ایران : ص 288 ]

ص:210

243 . تکملة نقد الرجال (رجال عبد النبی الکاظمی ، الفوائد الرجالیة)

(عربی)

از : عبد النبی بن علی بن احمد مدنی کاظمی (1256 ق)

حاشیه و اضافاتی است بر کتاب نقد الرجال سیّد مصطفی بن احمد تفرشی .

این تکمله با عنوان های «قوله - قوله» ترتیب یافته و مؤلف در آغاز آن ، نام مآخذی را که استفاده نموده (حدود پنجاه کتاب) ذکر نموده و چند مسئلۀ متعلّق به کلّیات علم رجال را بیان نموده است . او تألیف کتاب را در شب سه شنبه ، پانزدهم ربیع الثانی 1240 به پایان رسانیده است .

چاپ : نجف اشرف ، در دو جلد .

[ الذریعة : 4 / 417 و 10 / 130 ؛ مصفی المقال : 255 ]

آغاز : الحمد للّه الذی رفع قدر العلماء و فضل مدادهم علی دماء الشهداء .

انجام : و هذا ما یسر لنا جل جلاله و سهل علینا من فضله و کرمه و نسأله ان ینفع به اخوانی فی الدین ...

نسخه ها :

896 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : 983 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1241ق ، 232 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 50 و 51 [ فهرست دانشگاه تهران :

2 / 547 ؛ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 53 و 54 ] .

897 / 2 . قم ، گلپایگانی : 193 / 22 ، عنوان معرّفی : منتخب حاوی الاقوال فی معرفة الرجال یا رجال شیخ عبدالنبیّ ، آغاز : فوائد منتخبه من کتاب الرجال للشیخ عبدالنبی ره اما المقدمة ففیها فوائد و ... فی تعریفه و بیان موضوعه و غایته هو علم یبحث فیه عن اسرار الرجال ، محمّد بن محمّد تقی ابرقوهی ، 1243ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، 15 سطر ، 11*17 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 2 / 246 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

898 / 3 . قم ، مرعشی : 2931 ، نسخ ، عبد اللّه موسوی اشتهاردی ، 1362ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 266 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 125 ] .

899 / 4 . قم ، مرعشی : 5244 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 14ق ، 412 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 41 ] .

900 / 5 . قم ، مرعشی : 3158 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، 203 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 390 ] .

ص:211

901 / 6 . قم ، مرعشی : 438 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، در برگ اوّل نسخه تملک حسن بن هادی موسوی (سید حسن صدر) به تاریخ 1298 دیده میشود ، 240 برگ ، 21 سطر ، 20*15 [ فهرست مرعشی : 2 / 41 ] .

1 تلخیص الأقوال فی تحقیق أحوال الرجال

از : محمّد بن علی حسینی استرآبادی

ر . ک : تلخیص المقال فی معرفة الرجال .

244 . تلخیص الرسائل الرجالیة للشفتی

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (1333 ق)

تلخیصی است از الرسائل الرجالیة حجة الاسلام سیّد محمّد باقر شفتی .

[ مصفی المقال : 87 ]

نسخه ها :

902 / 1 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، خلاصه 11 رسالۀ رجالی حجة الاسلام شفتی ، محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (مؤلف) ، پنجشنبه 26 جمادی الاوّل 1313ق ، نجف اشرف ، رسالۀ چهارم مجموعه [ مجله میراث شهاب : 13 / 4 ] .

903 / 2 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، شامل احوال ابی بصیر و اسحاق بن عمار و حسین بن خالد ، محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (مؤلف) ، 1313ق ، نجف اشرف ، 22 برگ [ مجله میراث شهاب : 13 / 4 ] .

904 / 3 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (مؤلف) ، 1313ق ، این نسخه مبیضه است [ مجله میراث شهاب : 13 / 5 ] .

905 / 4 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، شامل احوال ابی بصیر و اسحاق بن عمار و حسین بن خالد ، بدون نام کاتب ، 1313ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 37ص + 24ص » 32 برگ [ مجله میراث شهاب : 13 / 8 ] .

906 / 5 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، شامل 17 فصل ، بدون نام کاتب ، 1313ق، رسالۀ پنجم مجموعه [ مجله میراث شهاب : 13 / 8 ] .

ص:212

907 / 6 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، تلخیص رسالۀ شافیۀ شفتی در احوالات ابراهیم بن هاشم قمی و دیگران ، بدون نام کاتب ، قرن 14ق ، رسالۀ هفتم مجموعه [ مجله میراث شهاب : 13 / 8 ] .

908 / 7 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، تلخیص رسالۀ شافیۀ شفتی در بارۀ ابراهیم بن هاشم قمی ، محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (مؤلف) ، 11 صفر 1313 ، رسالۀ سوم مجموعه ، 21 برگ [ مجله میراث شهاب : 13 / 4 ] .

245 . تلخیص الفهرست للطوسی

(عربی)

از : جعفر بن حسن هذلی ، نجم الدین ابو القاسم (محقق حلّی) (676 ق)

گزیده و ترتیبی از کتاب «الفهرست» شیخ طوسی است . محقق حلّی در این تلخیص ، اسامی راویانی را که شیخ طوسی تصریح به توثیق یا جرح آنها نموده انتخاب و به ترتیب حروف الفبا تنظیم و اسناد شیخ را به کتابهای آنان ، حذف نموده است .

[ الذریعة : 4 / 425 ؛ التراث العربی : 2 / 119 ؛ مصفی المقال : 104 ]

آغاز : تلخیص کتاب فهرست المصنفین ... الالف ابراهیم بن صالح الانماطی کوفی یکنی ابا اسحاق ثقة .

نسخه ها :

909 / 1 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2151 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : ابو الطیب الرازی کان یقول بالارجاء ابن عبدک کتب کثیرة ، جعفر علی بن جلال الدین ، 24 رمضان المبارک 1014ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 175پ - 187پ » 8 برگ ، 17 سطر ، 10*18 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

910 / 2 . قم ، مرعشی : 6062 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، انجام :

حسن الحفظ غیر انه ضعفه جماعة من اصحابنا ، محمّد بن عیسی ... ، نستعلیق ، میرزا عبد اللّه افندی اصفهانی تبریزی ، قرن 12ق ، رسالۀ پانزدهم مجموعه ، « 124پ - 133پ » 10 برگ [ فهرست مرعشی : 16 / 64 ] .

ص:213

246 . تلخیص الفهرست للطوسی

(عربی)

از : عبد الغفور بن عبد النبی بن عبد الغفور انصاری لاری (زنده در 1212 ق)

تلخیصی است از الفهرست شیخ طوسی . مؤلف از شاگردان میرزا محمّد اخباری است و پس از مطالعۀ صحیفة الصفاء وی ، خود را نیازمند به الفهرست شیخ طوسی دیده و اقدام به تلخیص آن نموده است . او این تلخیص را به همان شیوۀ صحیفة الصفاء (فایدۀ یازدهم مقدمۀ آن که در اسناد روایت شیخ طوسی آمده است) به ترتیب نام رجال با ذکر آثار آنها ، تنظیم نموده است . تألیف این رساله در سال 1212ق ، به پایان رسیده است .

آغاز : الحمد للّه علی اصفیاء اللّه اما بعد فیقول الخاطی عبد الغفور انی لما قرأت فوائد الصحیفة احتجت الی تلخیص فهرسة الشیخ فلخصتها مراعیا لترتیب الصحیفة علی اسلوب وجیز بتغییر المبانی و حفظ المعانی و من اللّه التوفیق قال الشیخ : ... الحمد للّه ولی الحمد .

انجام : المسعودی له کتاب رویناه عن موسی بن حسان عن المسعودی والحمد للّه اولا و آخرا و ظاهرا وباطنا .

نسخه ها :

911 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3368 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام: برابر نمونه، نسخ، عبد الغفور بن عبد النبی بن عبد الغفور انصاری لاری (مؤلف) ، 1212ق ، این کتاب رسالۀ چهارم مجموعه و در متن و حواشی صفحه های 472 تا 498 مجموعه تحریر شده است و شایان ذکر است که بقیه رسالۀ های این مجموعه نیز همه به خط همین مؤلف تحریر شده است ، « 472 - 498 » 27 برگ [ فهرست مجلس : 10 / 1211 ] .

247 . تلخیص المقال فی معرفة الرجال (رجال الوسیط ، تلخیص الأقوال فی

تحقیق أحوال الرجال)

(عربی)

از : محمّد بن علی حسینی استرآبادی (1028 ق)

استر آبادی ، سه کتاب در رجال شیعه تألیف نموده است : الرجال الصغیر ، موسوم

ص:214

به توضیح المقال و مشهور به الوجیزة ؛ الرجال الوسیط ، موسوم به تلخیص المقال ؛ الرجال الکبیر ، موسوم به منهج المقال .

کتاب حاضر ، الرجال الوسیط مؤلف است که در آن ، اسامی رجال را به ترتیب حروف تهجّی گرد آورده و ویژگی های هر راوی را به طور مختصر بیان نموده است . استر آبادی ، تألیف این کتاب را در دهم جمادی الثانی 988 به پایان رسانیده است . اردبیلی در کتابش جامع الرواة ، تمام مطالب این کتاب را به همان عبارت و ترتیب ، درج نموده است .

[ الذریعة : 4 / 420 و 25 / 73 ؛ التراث العربی : 2 / 124 ؛ مصفی المقال : 430 ]

آغاز : الحمد للّه و کفی و سلام علی عباده الذین اصطفی اما بعد فهذا کتاب تلخیص الاقوال فی تحقیق احوال الرجال قد اثبت فیه الاسماء علی ترتیب الحروف المعجم ... باب الالف آدم ابو الحسین النخاس الکوفی ق و فی جش و صه ابن الحسین موثقا و فی جش ابن المتوکل ابو الحسین ایضا کما یاتی آدم بن اسحاق بن آدم بن عبداللّه بن سعد الاشعری قمی ثقة صه ست جش له کتاب .

انجام : الفائدة العاشرة قال العلامة فی صه لنا طرق متعددة ... و عنه علی ما ذکره الی المشایخ رضی اللّه عنهم و جزاهم عن الاسلام و اهله خیر الجزاء بمحمد و آله الطیبین الطاهرین .

نسخه ها :

912 / 1 . مشهد ، مدرسه نواب : 5 رجال ، از اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 10ق ، تصحیح و مقابله شده ، با حواشی [ فهرست دو کتاب خانه مشهد : 547 ] .

913 / 2 . تبریز ، ملی تبریز : 3122 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، شمس الدین محمّد بن حاجی علی ، 1009ق ، 192 برگ [ فهرست ملی تبریز : 1 / 299 ] .

914 / 3 . تهران ، دانشگاه تهران : 1843 ، نسخ ، عبد اللّه بن حسینی ، 16 رمضان المبارک 1011ق ، 220 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 8 / 441 ] .

915 / 4 . شیراز ، دانشکده پزشکی : 654 ، بدون نام کاتب ، 1012ق [ میراث اسلامی ایران : 1 / 442 ] .

ص:215

916 / 5 . تهران ، سپهسالار : 2706 ، نسخ ، محمّد بن احمد بن اسماعیل جبیلی عاملی ، 1012ق ، 210 برگ [ فهرست سپهسالار : 3 / 500 ] .

917 / 6 . تهران ، دانشگاه تهران : 6713 ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، ربیع الاوّل 1014ق ، 256 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 343 ] .

918 / 7 . قم ، مرعشی : 3174 ، حافظ محمّد صالح بن محمّد حسین مشهدی ، 4 شعبان 1021ق ، 249 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 400 ] .

919 / 8 . مشهد ، آستان قدس رضوی : رجال و انساب 12 ، از آخر افتادگی دارد ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قبل از 1024ق ، بدون دیباچه ، سال وقف 1024ق ، 283 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 356 ] .

920 / 9 . مشهد ، آستان قدس رضوی : رجال و انساب 13 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قبل از 1024ق ، سال وقف 1024ق ، 383 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 357 ] .

921 / 10 . تهران ، ملی تهران : 2600 / ع ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، امین الدین محمّد بن روزبهان شریف ، 1024ق ، 285 برگ [ فهرست ملی تهران : 12 / 559 ] .

922 / 11 . قم ، مرعشی : 977 ، از اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، جمال الدین محمّد بن شیخ محمّد جهرمی ، 20 شعبان 1025ق ، 345 برگ [ فهرست مرعشی : 3 / 170 ] .

923 / 12 . خوانسار ، فاضل خوانساری : 7 ، نستعلیق ، شیخ صفی الدین بن امیر شیخ ، 1025ق ، با نشان بلاغ و حواشی به خط مؤلف ، 286 برگ ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 75 [ فهرست کتاب خانه فاضل خوانساری : 1 / 10 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 95 ] .

924 / 13 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9450 ، نسخ ، احمد مکی ، 1025ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 145 ] .

925 / 14 . مشهد ، مدرسه سلیمان خان : 28 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1025ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، خشتی بزرگ [ فهرست چهار کتاب خانه مشهد : 17 ] .

926 / 15 . شیراز ، ملی فارس : 153 ، نستعلیق ، عنایت اللّه ، 1026ق ، 295 برگ [ فهرست ملی فارس : 1 / 132 ] .

ص:216

927 / 16 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2933 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، رجب 1028ق ، 272 برگ ، 26 سطر ، 13* / 25 [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

928 / 17 . خوی ، مقبره سیّد یعقوب : 2 ، آغاز : برابر نمونه ، محمّد مقیم شجاع شریف شیرازی بن صفی الدین محمود بن قاسم بن محمود بن شریف الدین سلیمان بن زین العابدین بن ابی مظفر من آل مظفر ، 21 رمضان المبارک 1028ق ، با حواشی از مؤلف ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست مقبره سیّد یعقوب ] .

929 / 18 . قم ، مرعشی : 5995 ، نسخ ، ابراهیم بن احمد خواندی حسینی سمنانی ، 2 رمضان المبارک 1029ق ، 362 برگ [ فهرست مرعشی : 15 / 368 ] .

930 / 19 . تهران ، دانشگاه تهران : 6848 ، نسخ ، حسین بن سعد الدین محمّد غفاری ، ذی قعده 1033ق ، 272 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 381 ] .

931 / 20 . چالوس ، مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 475 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ جلی ، محمّد باقر بن محمّد بن خواجه علی ، 25 محرم 1038ق ، در 3 شعبان 1038ق تصحیح و مقابله شده است ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 13*20 [ فهرست مدرسه امام صادق (علیه السلام) : مخطوط ] .

932 / 21 . تهران ، حسین مفتاح : 1134 ، از اوّل افتادگی دارد ، حسن بن علی کربلایی ، جمادی الاوّل 1039ق ، مقابله و تصحیح شده [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 124 ] .

933 / 22 . قم ، مرعشی : 10250 ، نسخ ، محمود بن غلام علی ، سه شنبه 8 جمادی الثانی 1039ق ، 332 برگ [ فهرست مرعشی : 26 / 211 ] .

934 / 23 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 439 ، محمّد صالح بن احمد مازندرانی ، 1044ق [ فهرست اهدایی رهبری : 80 ] .

935 / 24 . شیراز ، دانشکده پزشکی : 643 ، محسن بن حسین بن محص بن حمود حائری حسینی ، 1044ق [ میراث اسلامی ایران : 1 / 443 ] .

936 / 25 . تهران ، ملک : 3631 ، نسخ ، محمّد قاسم شیرازی ، 1047ق ، 226 برگ [ فهرست ملک : 1 / 125 ] .

937 / 26 . تهران ، دانشگاه تهران : 3043 ، نستعلیق ، شمس الدین حسین بن محمّد شیرازی ، 1049ق ، 274 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 10 / 1988 ] .

938 / 27 . همدان ، مدرسه غرب : (354) 10188 ، نسخ ، خلیفة بن علی ، 1052ق [ فهرست مدرسه غرب : 79 ] .

ص:217

939 / 28 . قم ، مدرسه حجازیها : 61 / 54 / 7971 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد مهدی حسینی اصفهانی ، سه شنبه 16 ذی قعده 1053ق ، در پایان نسخه نوشته شده که مؤلف در 13 ذی قعده 1028ق در مکه وفات نموده و سه کتاب رجالی دارد و کتابی در شرح آیات الاحکام نوشته است ، 204 برگ ، 27 سطر ، 13*24 [ مجله نور علم : 52 / 270 ؛ فهرست مدرسه حجازیها ] .

940 / 29 . تهران ، دانشگاه تهران : 2359 ، نسخ ، حسن کمره ای ، ذی حجه 1053ق ، رسالۀ اوّل مجموعه، « 5پ - 134پ » 130 برگ [ فهرست دانشگاه تهران: 964/9 ] .

941 / 30 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3627 ، نسخ ، نذر محمّد بن عبد الرحیم مشهدی نوقانی ، 1053ق ، 279 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 607 ] .

942 / 31 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9449 ، نسخ ، ابو الفتح ، 1053ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 145 ] .

943 / 32 . مشهد ، مدرسه نواب : 9 رجال ، نستعلیق ، عنایت اللّه بن معین الدین علی فیروز آبادی ، 1053ق ، با حواشی [ فهرست دو کتاب خانه مشهد : 547 ] .

944 / 33 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 52 ، نسخ ، محمّد بن علوان بن عسکر خاقانی ، 1054ق ، « 442صفحه » 221 برگ [ فهرست مجلس :

7 / 53 ] .

945 / 34 . تهران ، مؤسسه لغتنامۀ دهخدا : 65 ، نسخ ، حسین بن علی بن زین الدین بلادی ، جمادی الاوّل 1055ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 3 / 52 ] .

946 / 35 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7851 ، نسخ ، محمّد مؤمن بن قطب الدین حیدر جرپادقانی ، 1055ق ، 148 برگ [ فهرست مجلس : 26 / 332 ] .

947 / 36 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3628 ، نسخ ، محمّد باقر بن فخر الدین علی بناء اصفهانی ، 1056 ، با حواشی ، تصحیح شده ، 268 برگ [ فهرست آستان قدس :

6 / 596 ] .

948 / 37 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 5907 ، عنوان معرّفی : رجال ، آغاز :

برابر نمونه ، نسخ ، محمّد مؤمن بن میر علی ، 1058ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « ص3 - 524 » 261 برگ ، 31 سطر [ فهرست مجلس : 17 / 298 ] .

949 / 38 . قم ، گلپایگانی : 69 / 8 / 1359 ، عنوان معرّفی : تلخیص المقال فی تحقیق

ص:218

احوال الرجال ، آغاز : برابر نمونه ، احمد بن حسن مازندرانی مظاهری اسدی ، شنبه 12 ربیع الثانی 1061ق ، در حاشیه نسخ بدل آمده است ، در صفحات آخر شرح حال چند تن از علماء درج شده برگرفته از نسخه دیگری از رجال وسیط استرآبادی، 234 برگ ، 23 سطر ، 12/5*24/5 ، سابقه : کتابخانۀ حاج اسماعیل هدایتی [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ؛ مجله تراثنا : 3 / 72 ] .

950 / 39 . قم ، مرعشی : 8983 موقت ، نسخ ، محمّد رضا بن علی مازندارنی ، 10 رمضان المبارک 1061ق ، مقابله و تصحیح شده است ، وزیری بزرگ [ مجله میراث شهاب : 21 / 18 ] .

951 / 40 . قم ، گلپایگانی : 129 / 32 / 6429 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، موسی بن حسن حسینی، صبح چهارشنبه 1062ق ، در حاشیه تصحیح شده ، با حواشی « منه » ، 258 برگ ، 21 سطر ، 18*30 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

952 / 41 . مشهد ، دانشکده الهیات : 954 ، نسخ ، محمّد طاهر حسینی ، 1063ق ، 371 برگ [ فهرست الهیات مشهد : 2 / 103 ] .

953 / 42 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 1342 ، بدون نام کاتب ، 1065ق [ فهرست اهدایی رهبری : 80 ] .

954 / 43 . قم ، رضا استادی : بدون شماره ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1065ق ، 247 برگ [ فهرست یکصد و شصت نسخه خطّی : 9 ] .

955 / 44 . تهران ، دانشکده ادبیات : امام جمعه 452 ، نسخ ، احمد بن صالح بن سعید بن اسجیل حجر ، 7 جمادی الثانی 1066ق ، با تصحیح همو در سال 1066ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست ادبیات تهران : 3 / 63 ] .

956 / 45 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه خویی 51 ، نسخ ، سیّد احمد میر شاهمیر طباطبایی ، 1067ق [ فهرست مجلس : 7 / 53 ] .

957 / 46 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 707 ، نسخ ، حاتم بن علی بحرانی ، 1067ق ، با تصحیح و حواشی ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 291ر » 291 برگ [ فهرست مجلس : 23 / 22 ] .

958 / 47 . قم ، مسجد اعظم : 1120 ، میرزا خان بن محمّد باقر ، 1069ق ، وزیری [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 199 ] .

ص:219

959 / 48 . قم ، مدرسه فیضیه : 1027 ، نسخ ، محمّد ربیع اصفهانی ، 1069ق ، 377 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 1 / 50 ] .

960 / 49 . تهران ، خانقاه نور بخش : 426 ، نسخ ، خواجه کلان بن محمّد محسن فندرسکی ، 1069ق ، « 500صفحه » 250 برگ [ فهرست خانقاه نوربخش :

2 / 126 ] .

961 / 50 . تهران ، دانشکده حقوق : 311 - ج ، نسخ ، جعفر بن علی بن سلیمان بحرانی ، 1070ق ، با حواشی ، 277 برگ [ فهرست حقوق تهران : 304 ] .

962 / 51 . قم ، مسجد اعظم : 1836 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، چهارشنبه 20 جمادی الاوّل 1072ق ، 322 برگ ، 23 سطر ، 13*24سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 91 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

963 / 52 . یزد ، مدرسه خان بزرگ : بدون شماره ، نستعلیق ، عبد الغفور بن عنایت اللّه رویدشتی ، 1072 [ نشریۀ نسخه های خطّی : 4 / 433 ] .

964 / 53 . قم ، مرعشی : 1410 ، نسخ ، محمّد امین بن علی اکبر ابهری ، صفر 1073ق ، 273 برگ [ فهرست مرعشی : 4 / 194 ] .

965 / 54 . مشهد ، دانشکده الهیات : 110 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 20 شوال 1074ق ، با حواشی، با تصحیح شیخ فرج اللّه بن محمّد، 172 برگ، سابقه : کتابخانه عبد الحمید مولوی [ فهرست الهیات مشهد : 1 / 57 ؛ نشریۀ نسخه های خطّی : 5 / 18 ] .

966 / 55 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1414 ، آغاز : از اوّل افتادگی دارد ، نسخ، بدون نام کاتب ، 1077 [ فهرست الهیات مشهد : 2 / 560 ] .

967 / 56 . بروجرد ، مدرسه امام صادق (علیه السلام) : بدون شماره ، معین الدین محمّد بن بدیع الزمان قهپایی ، صفر 1078ق [ مجله وقف میراث جاویدان : 21 / 125 ] .

968 / 57 . تهران ، دانشگاه تهران : 3920 ، نسخ ، محمّد علی بن محمّد شفیع حسینی سبزواری ، شوال 1079ق ، 287 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 12 / 2908 ] .

969 / 58 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4492 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1080ق ، 189 برگ [ فهرست مجلس : 12 / 169 ] .

970 / 59 . تهران ، دانشگاه تهران : 6229 ، نسخ ، صلاح بن ابراهیم بن محمّد بحرانی ، 1080ق ، 220 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 222 ] .

ص:220

971 / 60 . مشهد ، مدرسه نواب : 12 رجال ، نسخ ، ابن محمّد صادق ، 1080ق ، تصحیح شده ، با حواشی [ فهرست دو کتاب خانه مشهد : 547 ] .

972 / 61 . قم ، آستان معصومیه (س) : 3 : 6 - 6177 ، نسخ ، عبد الغفور بن عنایت اللّه وردی دشتی ، 6 صفر 1081ق ، 165 برگ [ فهرست آستان معصومیه(س) ، دانش پژوه : 93 ] .

973 / 62 . تهران ، دانشکده ادبیات : 79 - ب ، نسخ ، محمّد مهدی بن نظام ، 1084ق ، 206 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 136 ] .

974 / 63 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، قبل از 1085ق ، در 1085ق با یک واسطه با نسخه مؤلف مقابله و تصحیح گردیده است [ مجله میراث شهاب :

17 / 151 ] .

975 / 64 . کتابخانۀ شیخ عبد اللّه بن عبد السلام حر : بدون شماره ، شیخ ابراهیم بن عبد الوهاب احسایی ، 1085ق [ الذریعة : 6 / 48 ] .

976 / 65 . قم ، مرعشی : 7224، نسخ، درویش محمّد بن ادریس، جمعه 12 جمادی الاوّل 1087ق ، 349 برگ [ فهرست مرعشی : 19 / 31 ] .

977 / 66 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 14289 ، نسخ ، محمّد رفیع حسنی لاریجانی ، 1087ق ، تصحیح شده ، با حواشی « منه » ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 228ر » 228 برگ [ فهرست مجلس : 38 / 414 ] .

978 / 67 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2506 ، نسخ ، محمّد کریم بن محمّد رحیم همدانی ، 17 ذی قعده 1088ق ، تصحیح شده ، 206 برگ ، 21 سطر ، 5 / 19*5 / 28 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

979 / 68 . زنجان ، امام جمعه زنجان : بدون شماره ، ابو القاسم بن خسرو شولستانی ، پنجشنبه 3 محرم 1089ق [ دلیل المخطوطات : 99 ] .

980 / 69 . تهران ، دانشگاه تهران : 991 ، نسخ ، محمّد حسین بن قطب الدین ، 8 رجب 1089ق ، 420 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 549 ] .

981 / 70 . مشهد ، آستان قدس رضوی : رجال و انساب 11 ، نسخ ، حسین بن خطیر جزایری ، 1090ق ، 239 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 356 ] .

ص:221

982 / 71 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3600 ، نسخ ، حسین ، 1090ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 145 ] .

983 / 72 . قم ، محیی الدین مامقانی : بدون شماره ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1092ق ، تصحیح شده ، با حواشی از مصنف ، « 213صفحه » 107 برگ ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 363 [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 424 ] .

984 / 73 . تهران ، دانشکده ادبیات : حکمت 77 ، نسخ ، صالح خلف آبادی ، صفر 1093ق [ فهرست ادبیات تهران : 2 / 76 ] .

985 / 74 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2618 ، خلیل بن سیّد امیر رکن الدین مسعود بن محمّد تقی حسینی کاشانی ، سه شنبه 29 ربیع الثانی 1093ق ، تصحیح شده ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 4پ - 232ر » 228 برگ ، 23 سطر ، 5 / 17*25 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

986 / 75 . بابل ، مدرسه صدر : 129 ، نستعلیق ، محمّد بن میرزا احمد دانیانی ، 1093ق ، 254 برگ [ فهرست مدرسه صدر : 89 ] .

987 / 76 . قائن ، مدرسه جعفریه : 84 ، عنوان معرّفی : تلخیص الاقوال فی معرفة الرجال ، افتادگی دارد ، آغاز : جش له کتاب عنه احمد بن عبداللّه ست جش و محمّد بن عبدالجبار جش و فی د لم ، نسخ ، محمّد باقر بن محمّد مهدی مشهدی ، 1095ق ، عناوین شنگرف ، تصحیح شده با حواشی مختصر ، 328 برگ ، 22 سطر ، 25*13 [ فهرست مدرسه جعفریه : مخطوط ] .

988 / 77 . قم ، مرعشی : 5226 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، در عصر مؤلف ، 286 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 25 ] .

989 / 78 . قم ، مرعشی : 9336 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، نزدیک عصر مؤلف ، 278 برگ [ فهرست مرعشی : 24 / 128 ] .

990 / 79 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4874 ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 219 برگ [ فهرست مجلس : 14 / 14 ] .

991 / 80 . تهران ، دانشگاه تهران : 6928 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 403 ] .

992 / 81 . تهران ، دانشگاه تهران : 7792 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 10 و 11ق ، 250 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 703 ] .

ص:222

993 / 82 . تهران ، دانشکده ادبیات : امام جمعه 446 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، (75227) با حواشی «منه ره» [ فهرست ادبیات تهران : 3 / 80 ] .

994 / 83 . تهران ، ملی تهران : 1834 / ع ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 264 برگ [ فهرست ملی تهران : 10 / 415 ] .

995 / 84 . قم ، گلپایگانی : 33 / 18 ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 227 برگ [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 1 / 131 ] .

996 / 85 . تهران ، سپهسالار : 2683 ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 300 برگ [ فهرست سپهسالار : 3 / 500 ] .

997 / 86 . قم ، مسجد اعظم : 1076 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 329 برگ ، 15 سطر ، 16*25سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 199 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

998 / 87 . تهران ، ملک : 3570 ، افتادگی دارد ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 23 برگ [ فهرست ملک : 1 / 125 ] .

999 / 88 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2606 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، تصحیح شده ، 149 برگ [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

1000 / 89 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2619 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، تصحیح شده و در اکثر صفحات امضای بلاغی مشهود است ، 235 برگ ، 21 سطر ، 17*5 / 24 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

1001 / 90 . تهران ، دانشکده الهیات : 197د ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 343 برگ [ فهرست الهیات تهران : 1 / 498 ] .

1002 / 91 . قزوین ، مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 494 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، حاشیه و تصحیح دارد ، 385 برگ ، 24 سطر [ فهرست مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 1 / 66 ] .

1003 / 92 . قم ، مدرسه فیضیه : 1262 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 390 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 1 / 50 ] .

1004 / 93 . قم ، مدرسه فیضیه : 1574 ، افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 37 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 1 / 50و2 / 74 ] .

ص:223

1005 / 94 . تهران ، مجلس سنا : 494 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 235 برگ [ فهرست مجلس سنا : 1 / 289 ] .

1006 / 95 . تهران ، مجلس سنا : 69 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 252 برگ [ فهرست مجلس سنا : 1 / 37 ] .

1007 / 96 . اصفهان ، سیّد محمّد علی روضاتی : 13 ، آغاز : برابر نمونه ، متن نستعلیق و حواشی نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 10 و11ق (عصر مؤلف) ، با حواشی زیادی با عبارت « منه سلمه اللّه » ، تصحیح شده با علامت بلاغ ، صفحه اوّل و آخر نو نویس به خط صاحب روضات الجنات ، 323 برگ ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 801 [ فهرست کتاب خانه روضاتی : 37 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 3 / 5 ] .

1008 / 97 . ری ، آستان عبد العظیم : 295 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 11 و12ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 3 / 459 ] .

1009 / 98 . اصفهان ، دانشگاه اصفهان : 210 (17430) ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، با حواشی «منه مد ظله العالی» [ نشریۀ نسخه های خطّی : 11 / 888 ] .

1010 / 99 . دامغان ، مدرسه فتحعلی بیگ(صادقیه) : 113 ، عنوان معرّفی : تلخیص الاقوال فی احوال الرجال ، از اوّل افتادگی دارد ، آغاز : الشیخ لکن بعد قی فما لکتاب الشیخ یقدم ان کان و لابن داود و لمحمّد بن شهر آشوب ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، عناوین شنگرف ، تصحیح شده و در اکثر صفحات علامت بلاغ آمده ، با حواشی مختصر ، در برگ اوّل نام کتاب و تملک « حسین بن محمّد قائنی بیرجندی » و یادداشتی در حالات صاحب بن عباد آمده ، از موقوفات « شیخ محمّد خدایی » ، 233 برگ ، 17 سطر ، 21*15 [ فهرست مدرسه فتحعلی بیگ : مخطوط ] .

1011 / 100 . قم ، مرعشی : 6471 ، نسخ ، سیف الدین محمود بن محمّد ابراهیم ، سه شنبه 1 رمضان المبارک 1102ق ، 290 برگ [ فهرست مرعشی : 17 / 66 ] .

1012 / 101 . تهران ، دانشکده ادبیات : حکمت 232 ، نسخ ، حبیب اللّه بن میر فاضل طالقانی ، شوال 1105ق [ فهرست ادبیات تهران : 2 / 76 ] .

1013 / 102 . مشهد ، گوهر شاد : 296 ، نسخ ، سیّد رضا بن میر محمّد یوسف حسینی ، 1111ق ، 277 برگ [ فهرست گوهر شاد : 1 / 252 ] .

ص:224

1014 / 103 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 46 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمّد بن سعید سعدی ، یکشنبه 22 شعبان 1113ق ، در غبوق ، با حاشیه « منه ره » ، 203 برگ ، 19 سطر ، 19*25 [ فهرست مؤید : 1 / 76 ] .

1015 / 104 . قم ، مرعشی : 7211 ، نسخ ، حسن بن عبد اللّه جزائری ، شنبه 19 محرم 1116ق ، 337 برگ [ فهرست مرعشی : 19 / 20 ] .

1016 / 105 . اصفهان ، سیّد محمّد علی روضاتی : 33 ، بدون نام کاتب ، قبل از 1119ق ، صفحه اوّل و صفحات آخر به خط شیخ احمد احسایی در 1199ق ، مقابله شده ، با تصحیحات در حاشیه ، با حواشی محمّد بن محمّد باقر خراسانی ، 256 برگ [ فهرست کتاب خانه روضاتی : 113 ] .

1017 / 106 . قم ، مرعشی : 8576 ، نسخ ، ابو الحسن بن محمّد صادق بن حاج کافی رکن آبادی یزدی ، 13 صفر 1124ق ، 221 برگ [ فهرست مرعشی : 22 / 153 ] .

1018 / 107 . تهران ، ملک : 3490 ، نسخ ، محمّد رفیع بن محمّد اسماعیل دامغانی ، 1190 ، 257 برگ [ فهرست ملک : 1 / 124 ] .

1019 / 108 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 1072 ، بدون نام کاتب ، سده 11 و 12ق [ فهرست اهدایی رهبری : 80 ] .

1020 / 109 . تهران ، دانشکده ادبیات : حکمت 179 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 11 و 12ق [ فهرست ادبیات تهران : 2 / 76 ] .

1021 / 110 . شیراز ، دانشکده پزشکی : 658 ، بدون نام کاتب ، سده 12 و 13ق [ میراث اسلامی ایران : 1 / 431 ] .

1022 / 111 . قم ، گلپایگانی : 95 / 22 / 4375 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، 295 برگ ، 18 سطر ، 17*22 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ؛ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 2 / 34 ] .

1023 / 112 . تهران ، ملک : 3487 ، نسخ ، علی بن فتاح حسینی ، قرن 12ق ، 195 برگ [ فهرست ملک : 1 / 124 ] .

1024 / 113 . تهران ، ملک : 3496 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، 109 برگ [ فهرست ملک : 1 / 124 ] .

ص:225

1025 / 114 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2501 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، تصحیح شده است ، 193 برگ ، 23 سطر ، 5 / 19*29 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

1026 / 115 . تهران ، دانشکده الهیات : 73 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 11 و 12ق [ فهرست الهیات تهران : 1 / 759 ] .

1027 / 116 . تهران ، مدرسه مروی : 712 ، از اوّل افتادگی دارد ، بدون نام کاتب ، سده 11 و12ق [ فهرست مدرسه مروی : 137 ] .

1028 / 117 . قم ، گلپایگانی : 79 / 18 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 10 جمادی الاوّل 1207ق ، 267 برگ [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 1 / 288 ] .

1029 / 118 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7100 ، نسخ ، ابو طالب بن احمد کرمانی ، 5 ذی حجه 1230ق ، 230 برگ [ فهرست مجلس : 25 / 112 ] .

1030 / 119 . قم ، گلپایگانی : 56 / 7 / 1156 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، عبد اللّه بن محمّد جواد موسوی تستری ، 21 جمادی الثانی 1232ق ، در حاشیه تصحیح و نسخه بدلها آورده شده و حواشی به امضاء « منه سلمه اللّه » و « منه ادام اللّه ظله » آمده است ، 292 برگ ، 19 سطر ، 5 / 13*24 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1031 / 120 . تهران ، ملی تهران : 2946 / ع ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1246ق ، 246 برگ [ فهرست ملی تهران : 14 / 50 ] .

1032 / 121 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1603 ، محمّد بن ابوالقاسم موسوی ، 1249ق ، « 767صفحه » 384 برگ ، رحلی [ فهرست مجلس : 4 / 303 ] .

1033 / 122 . تهران ، ملی تهران : 1170 / ع ، نسخ ، عبد الکریم بن معصوم قزوینی ، 1260ق ، 302 برگ [ فهرست ملی تهران : 9 / 155 ] .

1034 / 123 . خوانسار ، فاضل خوانساری : 41 ، نستعلیق ، میرزا محمّد بن سلطان محمّد ، 1264ق ، 286 برگ [ فهرست کتاب خانه فاضل خوانساری : 1 / 34 ] .

1035 / 124 . مشهد ، گوهر شاد : 267 ، نسخ ، محمّد حسین بن احمد محمّدیه نائینی ، 1264ق ، 170 برگ [ فهرست گوهر شاد : 1 / 232 ] .

ص:226

1036 / 125 . قم ، گلپایگانی : 128 / 30 / 6248 ، از اوّل تا ابن عبدالرحمن ذهلی بصری ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 182 برگ ، 21 سطر ، 15*21 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1037 / 126 . قم ، دار الحدیث : 182 ، از انجام افتادگی د ارد ، آغاز : برابر نمونه ، انجام :

و قال بعضهم افتح الرجلین و قال بعضهم نسبوا الی رئیس من اهل الکوفه یقال له عبد اللّه بن فطیح و الذین قالوا بامامة عامة ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، عناوین و نشانیها شنگرف ، با حواشی به امضای «ق» ، «منه» ، «ص» ، «نهایة» ، «تقریب» ، «مختصر الذهبی» ، «محمّد مقیم» و «وفقه اللّه» ، 201 برگ ، 22 سطر ، 15*25 [ فهرست دار الحدیث ] .

1038 / 127 . قم ، مرعشی : 120 ، نسخ ، احمد بن علی ساروی مازندرانی ، بدون تاریخ کتابت ، 68 برگ [ فهرست مرعشی : 1 / 144 ] .

1039 / 128 . قم ، مرعشی : 2101 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 311 برگ [ فهرست مرعشی : 6 / 114 ] .

1040 / 129 . قم ، مرعشی : 572 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 217 برگ [ فهرست مرعشی : 2 / 169 ] .

1041 / 130 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 11668 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 145 ] .

1042 / 131 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3601 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 145 ] .

1043 / 132 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3602 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 145 ] .

1044 / 133 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7491 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، با حواشی مؤلف ، 237 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 596 ] .

1045 / 134 . تهران ، ملی تهران : 4071 / ع ، نسخ ، محمّد علی بن نور الدین واعظ کاشانی خطیب ، بدون تاریخ کتابت ، با حواشی « منه » و تصحیحات ، 375 برگ ، 20 سطر ، 5 / 12*21 سم [ فهرست ملی تهران : 17 / 398 ] .

ص:227

1046 / 135 . قم ، گلپایگانی : 166 / 7 / 1266 ، عنوان معرّفی : تلخیص الاقوال فی تحقیق احوال الرجال ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، در حاشیه تصحیح شده و نسخه بدلها ذکر شده است ، 261 برگ ، 13 - 20 سطر ، 5 / 16*5 / 20 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1047 / 136 . همدان ، مدرسه غرب : 353 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست مدرسه غرب : 79 ] .

1048 / 137 . همدان ، مدرسه غرب : 8247 ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست مدرسه غرب : 79 ] .

1049 / 138 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1473 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الهیات مشهد : 2 / 618 ] .

1050 / 139 . تبریز ، سیّد محمّد علی قاضی طباطبایی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 513 ] .

1051 / 140 . تبریز ، ملی تبریز : 3124 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 177 برگ [ فهرست ملی تبریز : 1 / 301 ] .

248 . تلخیص المقال فی ما له دخل فی علم الدرایة والرجال

(عربی)

از : فتاح بن اسماعیل حسینی ، سیّد (قرن 14 ق)

تلخیص پنج مقدمه ای است که ابو علی درآغاز کتاب رجالی اش موسوم به منتهی المقال آورده است . مؤلف در تلخیص ، مطالبی را که به نظرش لازم بوده ، اضافه نموده و در ربیع المولود 1301 آن را به پایان رسانیده است . عناوین مقدمات پنجگانۀ آن چنین است :

الاولی : فی تواریخ موالید الائمّة و وفیاتهم .

الثانیة : فی ذکر جماعة رأوا القائم علیه السلام .

الثالثة : فی کنی الائمّة والقابهم .

الرابعة : فی اسامی رجال یحصل فیهم الاشتباه عند الاطلاق .

الخامسة : فی فوائد تتعلّق بالرجال .

ص:228

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... اما بعد فانی لما رایت ان الکلام فی علم الرجال علی وجه الاستعجال مما لابد من رسم امور .

انجام : الا انه لاسقاطه المجاهیل بزعم عدم الحاجة لم یقف غیره والا فلا عیب .

نسخه ها :

1052 . قم ، مرعشی : 10867 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، فتاح بن اسماعیل حسینی (مؤلف) ، ربیع الاوّل 1301ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 66ر - 109ر » 44 برگ ، 5 / 41*18 [ فهرست مرعشی : 27 / 286 ] .

249 . تنبیه الأریب وتذکرة اللبیب فی إیضاح رجال التهذیب

(عربی)

از : هاشم بن سلیمان بن اسماعیل حسینی کتکانی بحرانی ، سیّد (1107 ق)

شرح سند روایت های کتاب التهذیب شیخ طوسی است . مؤلف در این کتاب ، سندهای کتاب التهذیب را به همان ترتیب بررسی و حال راویان را بیان نموده است . در این شرح ، بیشتر سعی نموده تا رجالی که کم تر نام آنها در کتب رجال آمده و یا اصلا نامی از آنها نیست ، شرح دهد و هر یک از اسناد را با کلمه «قوله» نقل و شرح خود را با «اقول» بیان نموده است .

[ الذریعة : 4 / 440 ؛ مصفی المقال : 489 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین الهادی من یشاء الی صراط مستقیم.

نسخه ها :

1053 / 1 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1605 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1066ق ، « 734صفحه » 367 برگ [ فهرست مجلس : 4 / 304 ] .

1054 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 13151 ، عنوان معرّفی : تنبیهات الاریب ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، 182 برگ [ فهرست آستان قدس : 14 / 155 ] .

1055 / 3 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7523 ، جلد دوم شامل شرح سند روایات کتاب حج و مزار ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1341ق ، 158 برگ [ فهرست آستان قدس :

6 / 597 ] .

ص:229

1056 / 4 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7524 ، جلد سوم ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1341ق ، 331 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 597 ] .

1057 / 5 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7522 ، جلد اوّل ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 409 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 597 ] .

1058 / 6 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2477 ، آغاز : الحمد للّه رب العالمین الهادی من یشاء الی ، انجام : و فی باب العباس بن معروف ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 381 برگ [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

250 . تنزیه القمیین

(عربی)

از : ابو الحسن بن محمّد طاهر فتونی شریف عاملی سپاهانی غروی (1138 ق)

سید مرتضی در برخی کتابهای خود دانشمندان قم را پیرو مذهب تشبیه و تجسیم و جبر قلمداد نموده و فقط شیخ صدوق را از این نسبت مبرا دانسته است . رسالۀ حاضر ردی است بر گفتار سیّد مرتضی . مؤلف در این کتاب پیرامون روات قم بحث نموده و آنها را از این نسبتها تبرئه کرده و کتاب را در ماه صفر سال 1105 ق در نجف به پایان رسانده است .

چاپ : این رساله تاکنون سه بار به چاپ رسیده : 1 - سالنامۀ میراث اسلامی ایران ، دفتر هفتم ؛ 2 - در مجلۀ تراثنا ؛ 3 - به صورت مستقل در قم ، با تعلیق و مقدمۀ محمّد شریف رازی در مطبعۀ تابش ، 1328 ، 49 ص .

[ الذریعة : 4 / 457 ؛ معجم المطبوعات العربیة : 288 ؛ مصفی المقال : 28 ؛ التراث العربی : 2 / 137 ]

آغاز : نحمدک اللهم علی ما هدیتنا الی فصیح المقال لافادة صحیح الاحوال و نشکرک علی ما حفظتنا من تفضیح حال الرجال .

انجام : تریدون ان تتکلموا و لیکن هذا آخر ما اردنا فی هذا المقام و الحمد للّه رب العالمین .

نسخه ها :

1059 . قم ، مرعشی : 5459 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، عبد اللّه موسوی اشتهاردی ، 1357ق ، 17 برگ ، 17 سطر ، 22*17 [ فهرست مرعشی : 14 / 240 ] .

ص:230

251 . توضیح الاشتباه و الإشکال فی ضبط أسامی الرواة و ألقاب الرجال

(عربی)

از : محمّد علی بن محمّد رضا ساروی مازندرانی (1193 ق)

رسالۀ مهمّی است در بیان ضبط نام ها و نسبت ها و القاب راویان حدیث و رجال شیعه که احتیاج به ضبط و بیان داشته است . مؤلف ، این رساله را به ترتیب حروف تهجّی نام ها تنظیم نموده و پس از تألیف ، حواشی زیادی به آن اضافه کرده و تألیف حواشی را در سال 1193ق ، به پایان رسانیده است . گویا مؤلف در هنگام تألیف این رساله کتاب إیضاح الاشتباه را که علّامۀ حلّی در همین موضوع نگاشته ، ملاحظه نکرده و از آن بهره نبرده و در کتابش فقط از خلاصة الأقوال علاّمۀ حلّی یاد می کند .

چاپ : در ضمن سه رساله در علم رجال با تصحیح کاظم موسوی از سوی انتشارات دانشگاه تهران در سال 1345ش به چاپ رسیده است .

[ الذریعة : 4 / 490 ؛ التراث العربی : 2 / 150 ؛ مصفی المقال : 280 ]

آغاز : الحمد للّه المحمود المتعال والصلاة و السلام علی افضل الرجال محمّد وآله اولی الفضل و الکمال ... اما بعد فهذا کتاب توضیح الاشتباه .

انجام : انصاری ذکر له الشیخ قصة حسنة ، هذا آخر ما اوردناه و الحمد للّه وحده ... .

نسخه ها :

1060 / 1 . تهران ، دائرة المعارف بزرگ اسلامی : 425 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد علی ساروی (مؤلف) ، 1193ق ، 53 برگ [ فهرست دائرة المعارف : 1 / 66 ] .

1061 / 2 . تهران ، دانشگاه تهران : 984 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، اوائل سده 13ق ، 78 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 275 [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 550 ؛ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 248 ] .

1062 / 3 . تهران ، دانشکده ادبیات : 204 - ج ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 70 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 140 ] .

1063 / 4 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2564 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، تصحیح شده و در پایان علامت بلاغی مشهود

ص:231

است ، دارای حواشی نسبتا مفصّل ، 105 برگ ، 17 سطر ، 11*17 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

1064 / 5 . قم ، مرعشی : 8050 ، نستعلیق ، محمّد بن عبد اللّه موحد قمی ، 10 رجب 1385ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 148 برگ [ فهرست مرعشی : 21 / 55 ] .

1065 / 6 . قم ، مرعشی : 6410 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 70 برگ [ فهرست مرعشی : 17 / 18 ] .

1066 / 7 . قم ، مدرسه فیضیه : 1037 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 49 ] .

1067 / 8 . اصفهان ، سیّد محمّد علی روضاتی : 28 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، حواشی نستعلیق ، با حواشی مؤلف ، نسخه در تملک صاحب روضات الجنات بوده ، 105 برگ [ فهرست کتاب خانه روضاتی : 93 ] .

1068 / 9 . ساری ، عمومی ساری : 93 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه [ مجله وقف میراث جاویدان : 7 / 123 ] .

1069 / 10 . زنجان ، امام جمعه زنجان : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ دلیل المخطوطات : 99 ] .

252 . توضیح المقال (الوجیزة ، الرجال الصغیر)

(عربی)

از : محمّد بن علی حسینی استرآبادی (1028 ق)

استرآبادی سه کتاب در رجال تألیف نموده : الرجال الکبیر ، موسوم به منهج المقال ؛ الرجال الوسیط ، موسوم به تلخیص الأقوال ؛ الرجال الصغیر ، موسوم به توضیح المقال و مشهور به الوجیزة .

رسالۀ حاضر ، الرجال الصغیر وی است که تألیف آن در سال 1016ق ، در مکّه به پایان رسیده است . مؤلف در این کتاب راویان موثّق را ذکر کرده و مهملان را متذکّر نشده است .

شایان ذکر است که در فهرست سابق کتاب خانۀ آیة اللّه گلپایگانی قم ، نسخه شمارۀ 39 / 12 با عنوان توضیح المقال استرآبادی معرّفی شده که پس از رؤیت نسخه معلوم گردید که الفوائد الرجالیة است که در میراث حدیث شیعه (دفتر

ص:232

اوّل) به چاپ رسیده است .

[ الذریعة : 4 / 498 و 10 / 145 ؛ مصفی المقال : 430 ؛ التراث العربی : 5 / 447 ]

آغاز : باب الالف آدم بن اسحق بن آدم بن عبد اللّه بن سعد الاشعری قمی ثقة .

انجام : کل ذلک یظهر من ملاحظة کتب الرجال و الحمد للّه رب العالمین .

نسخه ها :

1070 / 1 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3627 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1053ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 276 ] .

1071 / 2 . تهران ، سپهسالار : 8151 ، نسخ ، حاج احمد ، 1078ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 116پ - 143ر » 28 برگ [ فهرست سپهسالار : 5 / 4 ] .

1072 / 3 . همدان ، مدرسه غرب : 10116 ، نسخ ، محمّد سعید بن شمس الدین ، 1095ق ، بدستور علامه مجلسی نوشته شده [ فهرست مدرسه غرب : 80 ] .

1073 / 4 . قم ، مرعشی : 7588 ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، 68 برگ [ فهرست مرعشی : 19 / 401 ] .

1074 / 5 . قم ، مرعشی : 5467 ، رجال ، از انجام ناتمام مانده است ، آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... باب الهمزه آدم بن اسحاق الاشعری قمی ثقة جش صه ، انجام : و الی معروف بن خربوذ صحیح و الی ... ، نستعلیق ، محمّد بن زین العابدین مرعشی موسوی ، 26 محرم 1255ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، در فهرست عنوان شده که : کاتب نسخه ، کتاب را رجال صغیر میرزا محمّد استر آبادی دانسته ولی نسخه را بخط ملا محمّد تقی مجلسی یافته و کتاب را به وی نسبت داده است ، « 187پ - 214ر » 28 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 249 ] .

1075 / 6 . تهران ، دائرة المعارف بزرگ اسلامی : 522 ، عنوان معرّفی : منتخب الرجال ، آغاز : بسمله باب الالف آدم بن اسحاق بن آدم بن عبد اللّه بن سعد الاشعری قمی ثقة جش ، انجام : علی بن یحیی بن الحسن ثقة علی ... ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 16 برگ ، 14 سطر ، 12*7 [ فهرست دائرة المعارف : 1 / 246 ] .

1076 / 7 . مشهد ، آستان قدس رضوی : رجال و انساب 20 ، از اوّل افتادگی دارد ، نستعلیق ، محمّد استرآبادی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، 185 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 359 ] .

ص:233

1077 / 8 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3609 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 276 ] .

1078 / 9 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7518 ، آغاز : حمدله و الصلوة ... آدم ابوالحسین النخاس فی الظاهر ، نسخ ، شیخ محمّد بن حسن صاحب معالم بن زین الدین عاملی ، بدون تاریخ کتابت ، 68 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 606 ] .

1079 / 10 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1604 (1603) ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست مجلس : 4 / 304 ] .

1080 / 11 . قم ، گلپایگانی : 148 / 34 / 6778 ، آغاز : الحمد للّه رب العالمین و الصلوة علی اشرف البریة محمّد و عترته المطهرین ، باب الهمزة : آدم بن اسحاق الاشعری القمی ثقة جش ست صه روی عن محمّد بن عبد الجبار و احمد بن محمّد بن خالد ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، میر عطاء حسینی ، بدون تاریخ کتابت ، در حاشیه تصحیح شده ، در اوّل نسخه یادداشتی از علی بن موسی بن محمّد شفیع تبریزی که رسالۀ حاضر را از مجلسی ره دانسته است و در پایان نسخه حدیث رأس الجالوت درج شده است ، 88 برگ ، 13 سطر، 10*20 [ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1081 / 12 . قم ، قائنی : 340 ، از (ابراهیم بن عبید تا سلیم بن قیس هلالی) ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ مجله تراثنا : 52 / 142 ] .

253 . جامع اجزاء اسماء روات (إیضاح الرجال فی أسامی أصحاب الأئمة

الأطهار علیهم السلام )

(فارسی)

از : مؤلف ناشناخته

کتابی است در مورد رجال و روات شیعه در جداول کتاب ، بر حسب طبقات ، از اصحاب پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) تا امام حسن عسکری(علیه السلام) با نشانه های اختصاری :

(ل ، ی ، ن ، س ، ین ، قر ، ق ، ظم ، ضا ، ج ، دی ، ری ، قائم) هر یک در چند فصل و به ترتیب حروف تهجّی با نشان دادن نام و نام پدر و کنیه و لقب و نسبت و شهر ، و سپس اصطلاحات الوافی است و جدول هایی دربارۀ خلفا و چهار مذهب و قرّا و شمارۀ اصحاب پیامبر(صلی الله علیه و آله) و دوازده امام .

این کتاب در 1152 - 1153ق ، نوشته شده است . در این دفتر ، برای پیامبر(صلی الله علیه و آله) و هر یک از امامان ، پس از جدولی برای خود آنها ، از اصحاب آنها در چندین باب

ص:234

هر یک چند فصل یاد می شود . نخستین باب در هر یک از آنها دربارۀ نزدیکان و خویشان راوی آنهاست و دوم ، دربارۀ موالی آنهاست و سوم ، دربارۀ راویانی که از نزدیکان آنها نیستند و این راویان در همۀ باب ها به ترتیب تهجّی در جدول ها یاد می شوند ، آن هم در چهار طبقه (صحیح ، حسن ، لا اعلم و لا نعلم) و در هر فصلی نیز شمارۀ آنها از پیش یاد می شود .

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... و بعد مخفی نماناد که این ذلیل حقیر بی مقدار جامع اجزاء اسماء روات از سید ابرار و ائمه اطهار ... و را بخاطر قاصر رسید که هرگاه یک نفر از این نوع که آن را انسان گویند ... و تألیف این نسخه که مسمی است به (جامع اجزاء اسماء روات) در سنه هزار و صد و پنجاه و دو اتفاق افتاد و بنا برین بخاطر این غریق بحر عصیان رسید که ... ضعیف را به (لا اعلم) و مجهول را به (لانعلم) مصطلح گردانم .

انجام : قد تمت کتاب ایضاح الرجال فی اسامی اصحاب ائمة اطهار صلوات اللّه علیهم اجمعین فی محرم 1153ق ، تمت الکتاب بعون الوهاب .

نسخه ها :

1082 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : 3044 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1156ق ، 231 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 10 / 1989 ] .

1083 / 2 . قم ، مرعشی : 5059 ، عنوان معرّفی : ایضاح الرجال ، نسخ ، به خط مؤلف / احتمالا، بدون تاریخ کتابت ، 277 برگ، 5 / 23*38 [ فهرست مرعشی : 255/13 ] .

254 . جامع الأقوال فی علم الرجال

(عربی)

از : محمّد بن علی تبنینی عاملی (قرن 11 ق)

مؤلف در این رساله ، اسامی رجال را به ترتیب حروف الفبا تنظیم نموده و دربارۀ هر شخص ، آنچه اصحاب اصول رجالی گفته اند ، آورده است . او در برخی موارد ، مطالب و نکاتی نیز از خود اضافه نموده است . این کتاب ، دارای 28 باب به ترتیب 28 حرف الفبای عربی است و در هر بابی چند فصل آمده است . در آخر خاتمه ای دارد دارای چند فصل در موضوعات رجالی متفرّقه . مؤلف در این کتاب ، به اثر دیگر خود در علم درایه به نام سنن الهدایة فی علم الدرایة حواله

ص:235

می دهد . مؤلف از دانشمندان شیعی سدۀ یازدهم هجری است و نزد امیر فیض اللّه تفرشی و شیخ حسین تبنینی (مشهور به ابن سودون عاملی) تحصیل نموده و استاد ملّا محمّد باقر مجلسی است .

[ الذریعة : 5 / 42 ؛ مصفی المقال : 416 ؛ مجلۀ دانشکده ادبیات تهران : شمارۀ1 ، سال هشتم ، صفحه 143 ؛ التراث العربی : 2 / 183 ]

نسخه ها :

1084 / 1 . تهران ، دانشکده ادبیات : 84 - ج ، از اوّل افتادگی دارد ، آغاز : کان غالیا ...

اسحاق بن یزید بن اسماعیل ... باب آدم ، انجام : انتهی کلام العلامه رحمه اللّه ، تم الکتاب الجامع للاقوال فی معرفة الرجال، نسخ، اسماعیل بن یاسین خزانی کاظمینی، 5 ذی قعده 1039ق ، با تصحیح ، 259 برگ ، 22 و 25 سطر ، سابقه :

کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 870 ، مرعشی : عکس 966 ، دانشگاه تهران : میکرو فیلم 1814 [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 143 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 3 / 58 ؛ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 447 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 1 / 312 ] .

1085 / 2 . قم ، مرعشی : 377 ، عنوان معرّفی : جامع المقال ، از اوّل افتادگی دار د ، آغاز : کان غالیا وصرت الیه الی بغداد لا کتب عنه و سألته ، نسخ ، میرزا علی اکبر ایروانی شرفخانی ، 1384ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 206 برگ [ فهرست مرعشی : 1 / 395 ] .

255 . جامع الأقوال فی معرفة الرجال

(عربی)

از : یوسف بن محمّد حسین عاملی شامی (982 ق)

رسالۀ مفصّلی است در رجال که مؤلف به ترتیب حروف الفبا از رجال النجاشی و رجال الکشی و الرجال و الفهرست شیخ طوسی و خلاصة الأقوال و الإیضاح علامۀ حلّی گردآوری کرده و در پایان ، خاتمه ای شامل نُه فایدۀ مربوط به رجال و درایه به آن الحاق نموده است . اثر دیگر مؤلف به نام ترتیب رجال الکشی ، قبل از این در حرف «تاء» معرّفی گردید . تألیف این کتاب ، چنان که در نسخۀ کتاب خانۀ علامۀ امینی آمده ، در ششم ذی قعدۀ 982 به پایان رسیده است .

[ الذریعة : 4 / 42 ؛ التراث العربی : 2 / 194 ؛ مصفی المقال : 506 ]

ص:236

آغاز : الحمد للّه الولی الحمید المبدئ المعید الفعال لما یرید الذی شرع .

انجام : و الباقی من الروایات الی هولاء المشایخ و الی غیرهم مذکور فی کتابنا الکبیر ... و علی امیر المؤمنین وصیه و خلیفته من بعده تتعاقب بتعاقب الایام و اللیالی انتهی کلام العلّامة .

نسخه ها :

1086 / 1 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2630 ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، آغاز :

ابراهیم ابو رافع رجال رسول اللّه صلی اللّه علیه و آله وسلم وقیل ابراهیم ابو رافع مولی رسول اللّه صلی اللّه علیه وآله ، نستعلیق ، سیّد یوسف بن محمّد حسین عاملی (مؤلف) / ظاهرا ، قرن 10ق ، تصحیح شده ، با خط خوردگی در متن و اضافات در حاشیه ، در سه برگ آخر بخشی از رجال صغیر استرآبادی (توضیح المقال) تحریر شده است ، 301 برگ ، 28 سطر ، 5 / 20*30 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

1087 / 2 . تهران ، ملک : 2120 ، نسخ ، حسین بن کمال الدین ابزر حسینی ، 1020ق ، 288 برگ [ فهرست ملک : 1 / 142 ] .

1088 / 3 . قم ، مرعشی : 3298 ، عنوان معرّفی : الجامع للاقوال فی احوال الرجال ، آغاز :

برابر نمونه ، نستعلیق ، فرج اللّه بن علی بن محمّد بن حرب منصوری ، 14 جمادی الثانی 1023ق ، 153 برگ [ فهرست مرعشی : 9 / 79 ] .

1089 / 4 . تبریز ، سیّد محمّد علی قاضی طباطبایی : بدون شماره ، جلد دوم از حرف «ع» تا پایان ، بدون نام کاتب ، نزدیک به عصر مؤلف [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 513 ] .

256 . جامع الأقوال فی معرفة الرجال

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

دو نسخه با عنوان جامع الأقوال فی معرفة الرجال در فهارس معرّفی شده ، که گویا یکی از دو کتابی است که قبلاً معرّفی شد ، ولی معلوم نیست کدام یک از آن دو است .

نسخه ها :

1090 / 1 . قزوین ، فحول قزوینی : بدون شماره ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، آغاز : احمد بن محمّد بن سعید قال حدثنا علی بن الحسن بن فضال ، عبد اللّه بن ربیع بن سراج بن سالم المعلم ، 1023ق [ مجله تراثنا : 2 / 70 ] .

ص:237

1091 / 2 . قم ، علامه محمّد حسین طباطبایی : بدون شماره ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، به خط مؤلف ، بدون تاریخ کتابت [ مجله تراثنا : 7 / 152 ] .

257 . جامع الرواة و إزاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد

(عربی)

از : محمّد بن علی اردبیلی غروی حائری (قرن 11 و 12)

مؤلف که از شاگردان علّامه محمّد باقر مجلسی (1110 ق) است ، این کتاب را به منزلۀ شرح کتاب تلخیص المقال میرزا محمّد استرآبادی قرار داده و تمام مطالب آن کتاب را به همان عبارات آورده و حتی خطبه و خاتمه را در این کتاب ، درج نموده است .

مؤلف در هر عنوان ، ابتدا مطلب تلخیص المقال و پس از آن ، مطالب نقد الرجال تفرشی و سایر کتب رجالی را ذکر نموده و پس از آن ، راویانی را که از صاحب عنوان نقل روایت می کنند و همچنین کسانی را که صاحب عنوان از آنها روایت می کند ، با ذکر مأخذ روایت ، آورده است . تألیف این کتاب ، در شب نوزدهم ربیع الاوّل 1100 به پایان رسیده است .

چاپ : تهران : 1334ش ، 2 جلد ، 660 +552 ص ؛ بیروت ، دار الاضواء ، 1403ق ، افست چاپ سابق ؛ قم : کتاب خانه آیة اللّه مرعشی .

[ الذریعة : 5 / 54 ؛ معجم المطبوعات العربیة فی ایران : 290 ؛ فهرست دانشگاه :

2 / 551 - 555 ؛ مصفی المقال : 429 ]

آغاز : الحمد للّه الذی زین قلوبنا بمعرفة الثقات ... باب الالف ، آدم ابو الحسین النخاس الکوفی ( ق) وفی جش و صه ابن الحسین و فی ست ابن المتوکل کما یأتی مح . له اصل یرویه عنه اسماعیل بن مهران .

انجام : الفائدة السادسة لنا طرق متعددة الی الشیخ الاعظم ... محمّد بن یعقوب الکلینی ... حامداً مصلیاً مسلماً . تم صورة خطه دام ظله العالی قد فرغ من تألیفه الراجی عفو ربه الغنی محمّد بن علی ... و الحمد للّه.

نسخه ها :

1092 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : 157 ، نستعلیق ، محمّد بن علی اردبیلی غروی حائری (مؤلف) ، 19 ربیع الاوّل 1100ق ، 554 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 551 ] .

ص:238

1093 / 2 . زنجان ، امام جمعه زنجان : بدون شماره ، رضی بن محمّد نبی قزوینی ، پنجشنبه 27 محرم 1125ق ، نجف اشرف [ دلیل المخطوطات : 101 ] .

1094 / 3 . تهران ، دانشگاه تهران : 6605 ، عنوان معرّفی : جامع المقال ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 370 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 306 ] .

1095 / 4 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7542 ، نسخ ، محمّد حسن عاملی ، 1348ق ، 306 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 598 ] .

1096 / 5 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 13843 ، آغاز : یظهر من باب حکم الجنایة منه و قال المحقق ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، در حاشیه تصحیح شده ، با حواشی از مؤلف (منه دام ظله) ، 311 برگ [ فهرست مجلس : 37 / 408 ] .

1097 / 6 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2948 ، جلد اوّل ، آغاز : برابر نمونه ، انجام :

وسائر الکتب الفقهیه و الکلامیه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 471 برگ ، سطور مختلف ، 25 * 5 / 18 [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

1098 / 7 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2949 ، جلد دوم ، آغاز : منها رسالة فی مسالة البداء و رسالة فی الفلاحة ، القاسم بن محمّد بن علی بن ابراهیم بن محمّد همدانی ، انجام : صلی اللّه علیه وآ له الطاهرین مستغفرا تائبا الی اللّه و الحمد للّه... ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، کاتب این نسخه را از روی نسخه ای تحریر نموده که به خط مرتضی قلی بن محمّد یوسف افشار بوده که آن را از روی نسخه مؤلف تحریر نموده و در روز سه شنبه سوم ربیع الثانی 1100 به پایان رسانیده بود ، 450 برگ ، سطور مختلف ، 25 * 5 / 18 [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

258 . الجامع فی الرجال

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

بخشی از کتابی در رجال است که در فهرست با این عنوان ، بدون ذکر توضیحی دربارۀ نام کتاب و نام مؤلف ، معرّفی شده است . جلد اوّل کتاب با نام الجامع فی الرجال تألیف موسی بن عبد اللّه زنجانی قمی (م 1399 ق) شامل حرف الف تا سین (سعید) در سال 1394ق ، در قم ، توسط مطبعۀ پیروز به چاپ رسیده که گویا رسالۀ حاضر ، بخشی از قسمت چاپ نشده آن کتاب از حرف عین تا فاء است .

ص:239

نسخه ها :

1099 . قم ، محقق طباطبایی : عکس 100 ، « علی بن محمّد بن زبیر قرشی » تا « فارس بن حاتم قزوینی » ، افتادگی دارد ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، « 552 - 608 » 27 برگ [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1455 ] .

259 . جامع المقال فی معرفة الرواة و الرجال

(عربی)

از : عبد اللّه بن محمّد رضا شبّر حسینی کاظمینی (1242 ق)

رساله مفصّلی است در رجال . مؤلف در این رساله ، اسامی رجال را به ترتیب حروف تهجّی تنظیم کرده و خصوصیات هر راوی را از کتب رجال مشهور ، نقل نموده و در هفتم محرم 1242 تألیف آن را به پایان رسانیده است . مؤلف ، این کتاب را تلخیص کرده و ملخص المقال فی الرجال نام نهاده که در حرف میم معرّفی خواهد شد .

[ الذریعة : 5 / 73 ؛ مصفی المقال : 239 ]

آغاز : الحمد للّه الذی عرفنا نفسه و نبیه و آله خیر آل و هدانا لمعرفة الرجال بالحق ... اما بعد فیقول .

انجام : کلثوم بنت سلیم روت عن الرضا علیه السلام ... قد تم ما اردنا جمعه فی هذا المختصر ... .

نسخه ها :

1100 / 1 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه خویی 60 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، ابراهیم ، 1343ق ، « 282صفحه » 141 برگ [ فهرست مجلس : 7 / 58 ] .

1101 / 2 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 14469 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، عبد اللّه بن محمّد رضا شبر حسینی کاظمی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، 242 برگ ، 30 سطر ، 21*31 [ فهرست مجلس : 38 / 617 ] .

260 . جدول اصطلاحات صاحب الوافی فی الأسانید

(عربی)

از : محمّد بن محمّد محسن فیض کاشانی ، علم الهدی (1115 ق)

بخش دوم از فهرست الوافی است که علم الهدی نوشته است . در این بخش ،

ص:240

اصطلاحاتی را که فیض برای رجال متکرّر در اسانید قرار داده ، در شش قسم در جدول شش ستونی ، ذکر نموده است . نسخه های این رساله در ذیل عنوان فهرست الوافی در بخش حدیث شیعه معرّفی شده است .

آغاز : هذا ما اصطلح علیه الوالد الماجد الاستاذ فی کتاب الوافی من اسامی المتکرر فی الاسناد ... .

261 . حاشیة اختیار الرجال

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد حسین حسینی استرآبادی (میر داماد) (1040 ق)

حاشیۀ مهمّی است با عناوین «قوله - قوله» بر اختیار معرفة الرجال ، معروف به رجال الکشی . میرداماد در این حاشیه به ضبط نام ها و نسبت ها اهتمام ورزیده و از این جهت ، این حاشیه حایز اهمیّت بسیار است .

چاپ : قم ، مؤسسه آل البیت ، تحقیق مهدی رجایی ، 1364ش ، دو جلد ، همراه با کتاب اختیار معرفة الرجال معروف به رجال کشی .

[ الذریعة : 6 / 86 ؛ معجم المطبوعات العربیة فی ایران : 287 ؛ التراث العربی :

2 / 287 ]

آغاز : الحمد للّه العلیم المهیمن المبین و الصلاة علی مصطفاه علی العالمین و مجتباه من الاولین و الآخرین .

انجام : و ابن علقمة سیّد الاحابیش و ابن یزید من کتابه و الحلیصیة ماء لبنی الحنیص .

نسخه ها :

1102 / 1 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 837 ، سیّد احمد بن محمّد رضا حسینی خوانساری ، 1341ق ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری :

301 ] .

1103 / 2 . قم ، مرعشی : 3030 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، تصحیح شده ، 142 برگ ، 14 سطر ، 48*12 [ فهرست مرعشی : 8 / 217 ] .

ص:241

1104 / 3 . قم ، مرعشی : 3516 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، از روی نسخه مؤلف استنساخ شده است ، « 189پ - 256پ » 67 برگ ، 22 سطر ، 21*15 [ فهرست مرعشی : 9 / 313 ] .

1105 / 4 . قم ، مرعشی : 5400 ، از آخر افتادگی دارد ، انجام : عن احمد بن ابی عبد اللّه عن ابیه عن عمر بن عبد العزیز و قال فی کتاب ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 205 برگ ، 16 سطر ، 20*12 [ فهرست مرعشی : 14 / 189 ] .

1106 / 5 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1602 ، عنوان معرّفی : تعلیقات رجال کشی ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : قوله و ذکر مثله ای و ذکر البراوی مثله فی روایة علی بن عمران الزیات السابقة بعینه و هو عیسی بن مریم و انا من ابی و ابی منی ثم ذکر فیه زیادة و زاد فیه شیئا و هو انا و ابی شیء واحدة ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، « 233صفحه » 117 برگ ، 21 سطر ، 17*26 [ فهرست مجلس : 4 / 302 ] .

262 . حاشیة تلخیص الأقوال

(عربی)

از : محمّد بن حسن عاملی (پسر صاحب معالم) (1030 ق)

حواشی مفصّلی است بر تلخیص الأقوال یا الرجال الوسیط میرزا محمّد بن علی استرآبادی (1028 ق) . شیخ آقا بزرگ در الذریعة در بارۀ این حاشیه چنین نوشته :

«هی تعلیقات کثیرة کتبها بخطه علی هامش نسخته ، ثم ان الشیخ ابراهیم بن عبد الوهاب الاحسائی کتب نسخة من تلخیص الأقوال فی المشهد الرضوی بأمر العالم الجلیل الشیخ حسن بن جمال الدین یوسف بن خاتون العاملی فی 1085ق ، و نقل جمیع تلک الحواشی عن نسخة خط المؤلف الی نسخته و ذلک بعد ما رأی الشیخ الحر النسخة الاصلیة و جزم بأنها خط الشیخ محمّد السبط و توجد نسخة خط الاحسائی فی جبع من جبل عامل عند الشیخ عبد اللّه بن الشیخ عبد السلام الحر» .

[ الذریعة : 6 / 48 ]

نسخه ها :

1107 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 11560 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، در فهرست آستان قدس این رسالۀ در ذیل من لا یحضره الفقیه،چنین معرّفی شده است:

«و مذیل است به احتمالا حاشیه میرزا محمّد بن حسن بن زین الدین شهید ثانی بر تلخیص الاقوال میرزا محمّد استرآبادی». [ فهرست آستان قدس: 576/14 ] .

ص:242

263 . حاشیة خلاصة الأقوال فی علم الرجال (الفوائد و الزوائد)

(عربی)

از : زین الدین بن علی بن احمد شامی عاملی (شهید ثانی) (965 ق)

حواشی مختصر و مهمّی است با عناوین «قوله - قوله» بر خلاصة الأقوال علامۀ حلّی ، شامل توضیحات بیشتر دربارۀ روات و گاهی خُرده گیری بر مؤلف. این حواشی بعد از شهید ثانی جمع آوری و تدوین شده و گویا تحریرهای مختلف دارد .

چاپ : در ضمن رسائل شهید ثانی به چاپ رسیده است .

[ الذریعة : 6 / 82 ؛ مصفی المقال : 185 و 219 ؛ التراث العربی : 2 / 287 ]

آغاز : هذه فوائد و زوائد للشیخ الاجل الشیخ زین الدین رحمه اللّه علی خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال تصنیف ... جمال الدین مطهر قدس اللّه روحه ، جمعتها صونا لها و حفظا و نبهنا بها معنی و لفظا وهی مرتبة علی ترتیب الکتاب و ترتیبه علی قسمین و خاتمة ... قوله مرتبة علی قسمین و خاتمة اقول لم یلتزم .

انجام : فهذه خلاصة ما افاد رحمه اللّه علی الکتاب من القسمین منه .

نسخه ها :

1108 / 1 . خوی ، مقبره سیّد یعقوب : بدون شماره ، عنوان معرّفی : فوائد و زوائد ، آغاز :

برابر نمونه ، نسخ ، محمّد مقیم شجاع شریف شیرازی بن صفی الدین محمود بن قاسم بن محمود بن شریف الدین سلیمان بن زین العابدین بن ابی مظفر من آل مظفر ، یکشنبه 26 ذی قعده 1028ق ، 27 سطر [ فهرست مقبره سیّد یعقوب ] .

1109 / 2 . قم ، مرعشی : 8115 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 19 برگ [ فهرست مرعشی : 21 / 116 ] .

1110 / 3 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3114 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 36 برگ ، 14 سطر [ فهرست مرکز احیاء :

8 / مخطوط ] .

1111 / 4 . اصفهان ، مهدی نجفی : بدون شماره ، از انجام افتادگی دارد ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست مکتبة النجفی : 238 ] .

1112 / 5 . قم ، محقق طباطبایی : عکس 16 ، حسین اهری ، 1337ق ، « 24صفحه » 12 برگ [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1436 ] .

ص:243

1113 / 6 . تهران ، دانشکده ادبیات : 208 - ج ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، این نسخه شامل حواشی شهید ثانی و پسرش شیخ حسن و شیخ بهایی است ، رسالۀ هشتم مجموعه ، « 70پ - 96 » 27 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 170 و 171 ] .

264 . الحاشیة علی التعلیقة البهبهانیة (شرح الفوائد الرجالیة للبهبهانی ، شرح تعلیقة

منهج الرجال)

(عربی)

از : علی بن خلیل بن ابراهیم رازی تهرانی (1296 ق)

حاشیۀ کوتاهی است بر حاشیۀ وحید بهبهانی بر منهج المقال میرزا محمّد استرآبادی . مؤلف ، رسالۀ دیگری دارد به نام سبل الهدایة فی علم الدرایة که در بخش درایه ، معرّفی شده است . شیخ آقا بزرگ در مصفّی المقال احتمال داده که رسالۀ شرح الفوائد الرجالیة الخمسةی مؤلف که درآن پنج فایده ای که وحید بهبهانی در اوّل تعلیقه اش بر منهج المقال آورده را شرح نموده ، تدوین همین حواشی است .

[ الذریعة : 6 / 40 با عنوان «حاشیة علی التعلیقة» و 13 / 150 با عنوان «شرح تعلیقة الرجال» و 13 / 387 با عنوان «شرح الفوائد الرجالیة» ]

نسخه ها :

1114 / 1 . عراق * ، نجف ، آل خرسان : بدون شماره ، سیّد مرتضی خلخالی ، 1284ق [ مصفی المقال : 320 ] .

1115 / 2 . قم ، گلپایگانی : 130 / 27 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، در حاشیه تعلیقه بهبهانی بر منهج المقال تحریر شده است . [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 3 / 116 ] .

265 . حاشیة کتاب فی الرجال

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

رسالۀ مفصّلی است در فواید رجالی . این رساله در فهرست کتاب خانۀ فاضل خوانسار با عنوان الفوائد الرجالیة و مؤلف آن ، صاحب المعالم ذکر شده ؛ ولی در فهرست مرکز احیاء التراث الاسلامی که در آن ، عکس همین نسخۀ کتاب خانۀ فاضل خوانسار معرّفی گردیده،با عنوان بالا و مجهول المؤلف ، معرّفی شده است.

ص:244

نسخه ها :

1116 . خوانسار ، فاضل خوانساری : 223 ، از آغاز افتادگی دارد ، آغاز : فی بیان جملة من المطالب الرجالیة و طائفة من الالفاظ الدائرة علی السنة ارباب الرجال ففیه مطلبان المطلب الاوّل فی بیان جملة من المطالب ، انجام : والتهذیب روایة سهل بن زیاد عن احمد بن محمّد بن عیسی وصوابه و احمد وهو المحکی عن صاحب المنتقی ایضا واللّه العالم ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، تصحیح شده ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 4ر - 63پ » 59 برگ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 1148 [ فهرست کتاب خانه فاضل خوانساری : 1 / 175 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 3 / 433 ] .

1 حاشیة منهج المقال

از : محمّد باقر بن محمّد اکمل (وحید بهبهانی)

ر . ک : تعلیقة منهج المقال .

266 . حاشیة هدایة المحدثین إلی طریقة المحمّدین

(عربی)

از : محمّد امین بن محمّد علی بن فرج اللّه کاظمی (قرن 12 ق)

حواشی کوتاهی است که مؤلف در حاشیۀ کتابش هدایة المحدثین - که شرح باب دوازدهم جامع المقال استادش طریحی است - نوشته و شخص دیگری آنها را در چند برگ ، جمع آوری نموده است .

[ الذریعة : 25 / 190 ]

آغاز : تحقیقات وجدناه فی هوامش شرح الفاضل الجید محمّد امین ... فی باب ابان وقع فی الکافی روایة ابن ابی عمیر .

نسخه ها :

1117 . تهران ، دانشکده ادبیات : 208 - ج ، عنوان معرّفی : تحقیقاتی در هامش شرح محمّد امین کاظمی بر جامع المقال طریحی ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 46ر - 49پ » 4 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 169 ] .

ص:245

267 . حاوی الأقوال فی معرفة الرجال (رجال عبد النبی الجزائری)

(عربی)

از : عبد النبی بن سعد جزایری غروی حائری (1021 ق)

مؤلف در این رساله ، رجال حدیث را به چهار قسم (صحاح ، موثقان ، حسان و ضعاف) تقسیم نموده و در حالات هر یک ، مطالب الفهرست ، الرجال شیخ طوسی ، رجال الکشی و رجال النجاشی را با همان الفاظ آورده و مطالب خود را با عنوان «قلت» پس از آن ذکر می نماید . این کتاب ، مشتمل بر یک مقدمه و چند مقصد و یک خاتمه است و در آغاز و پایان آن چند فایدۀ رجالی مهم درج شده است . این کتاب از طرف مؤسسة الهدایة لاحیاء التراث در قم ، از روی نسخۀ شمارۀ 9024 کتاب خانۀ مجلس و نسخۀ شمارۀ 6502 کتاب خانۀ آیة اللّه مرعشی ، تصحیح و تحقیق کرده و در چهار جلد در سال 1418ق ، منتشر شده است .

[ الذریعة : 6 / 236 ؛ التراث العربی : 2 / 368 ]

آغاز : نحمدک اللهم علی ما هدیتنا لصحیح المقال من خلاصة الاقوال .

انجام : التنبیه الرابع عشر ... الیربوعی منسوب الی یربوع بن مالک بن حنظلة بن مالک .

نسخه ها :

1118 / 1 . تهران ، مدرسه مروی : 208 ، آغاز : برابر نمونه ، قطب الدین بن تمام بن حسن صمیری ، 1017ق ، 200 برگ [ فهرست مدرسه مروی : 124 ] .

1119 / 2 . قم ، مرعشی : 6502 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، عباس بن مقلد بن هیکل کربلایی ، اواخر جمادی الاوّل 1044ق ، 161 برگ [ فهرست مرعشی : 17 / 90 ] .

1120 / 3 . تهران ، دانشگاه تهران : 6724 ، عنوان معرّفی : فوائد منتخبه من کتاب الرجال للشیخ عبد النبیّ ، نسخ ، کمال الدین حسن حسینی نجفی نیشابوری ، ربیع الثانی 1072ق ، (8 ص) ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 345 ] .

1121 / 4 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 9024 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، با حواشی به خط پسر مؤلف شیخ حسن با امضاهای « مد ظله » و « سلمه اللّه » [ مقدمه حاوی الاقوال : 1 / 88 ] .

ص:246

1122 / 5 . تهران ، دانشکده ادبیات : 59 - ب ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، 202 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 201 ] .

1123 / 6 . تهران ، ملک : 3645 ، از اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1269ق ، 176 برگ ، / سابقه : کتابخانه محقق طباطبایی : میکرو فیلم 130 [ فهرست ملک :

1 / 183 ؛ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1517 ] .

1124 / 7 . قم ، گلپایگانی : 18 / 38 / 6138 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، یک قطعه از کتاب است و از وسط افتادگی دارد ، 47 برگ ، 28 سطر ، 21*31 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 3 / 154 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1125 / 8 . تهران ، ملک : 3507 ، عنوان معرّفی : فوائد منتخبه من کتاب الرجال للشیخ عبد النبی قزوینی ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 462 ] .

1126 / 9 . بابل ، مدرسه صدر : 241 ، عنوان معرّفی : فوائد منتخبه من کتاب الرجال للشیخ عبد النبیّ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست مدرسه صدر : 171 ] .

268 . خلاصة الأقوال فی معرفة أحوال الرجال

(عربی)

از : حسن بن یوسف بن مطهر ، جمال الدین (علامه حلّی) (726 ق)

رسالۀ معروف و مهمّی است که علامۀ حلّی در آن ، رجال شیعه را در دو بخش (موثّقان ، غیر موثّقان) ذکر نموده و هر قسم را به ترتیب حروف ، مرتّب ساخته و در سال 693ق ، مشغول تألیف آن بوده است ، علامه در این رساله به کتاب مفصّل خود در رجال به نام کشف المقال فی معرفة الرجال حواله می دهد که تاکنون ، نسخه ای از آن شناسایی نشده است .

چاپ : این کتاب بارها به چاپ رسیده است .

[ الذریعة : 7 / 214 و مکتبة العلامة الحلی : 118 ؛ التراث العربی : 2 / 455 ؛ مشار عربی : 334 ]

آغاز : الحمد للّه مرشد عباده الی سبیل السداد و هادیهم الی طریق النفع ... و رتبته علی قسمین و خاتمة ، القسم الاوّل فیمن اعتمد علیه و فیه سبعة و عشرون فصلا ، الفصل الاوّل فی الهمزة و فیه ثلاثة عشر بابا ، الباب الاوّل ابراهیم وفیه ثمانیة

ص:247

و عشرون رجلا ، ابراهیم بن نعیم ... القسم الثانی فی ذکر الضعفاء و من ارد قوله او اقف فیه .

انجام : و قد اقتصرت من الروایات الی هولاء مشایخ بما ذکرت والی غیرهم مذکور فی کتابنا الکبیر من اراده وقف هناک ... بعده محمّد و آله .

نسخه ها :

1127 / 1 . شیراز ، دانشکده پزشکی : 650 ، علی بن محمّد بن علی حافظ شیرازی ، 747ق [ میراث اسلامی ایران : 1 / 442 ] .

1128 / 2 . قم ، مرعشی : 6704 ، نسخ ، عبد اللّه بن محمّد بن مبارک بن محمّد بن ابی صریف ، قسم اوّل دوشنبه 27 شوال 895 ق و قسم دوم 897 ق ، 77 برگ [ فهرست مرعشی : 17 / 263 ] .

1129 / 3 . تهران ، ملی تهران : 272 / ع ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ قدیم ، عبد اللّه، قرن 9ق ، 197 برگ [ فهرست ملی تهران : 9 / 262 ] .

1130 / 4 . قم ، مرعشی : 221 ، نسخ ، حسین بن حیدر کرکی ، شوال 908ق ، 151 برگ ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 3027 [ فهرست مرعشی : 1 / 249 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 2 / 31 ] .

1131 / 5 . قم ، مرعشی : 6877 ، نستعلیق ، علاء الملک بن عبد القادر حسینی مرعشی ، 14 محرم 924ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 2پ - 70پ » 69 برگ [ فهرست مرعشی :

18 / 72 ] .

1132 / 6 . تهران ، مدرسه مروی : 677 ، عطاء اللّه بن مسیح بن ابراهیم بن حسن آملی ، 944ق [ فهرست مدرسه مروی : 130 ] .

1133 / 7 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9086 ، نسخ ، احمد بن محمّد حسنی عیناثی ، 949ق ، نور الدین بن فخر الدین نسخه را در 949ق مقابله نموده ، 106 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 599 ] .

1134 / 8 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4406 ، نسخ ، عبد النبی بن حسن مشهدی ، 957ق [ فهرست مجلس : 12 / 105 ] .

1135 / 9 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2743 ، نسخ ، حسین بن عارف ، 1 ذی حجه 958ق ، تصحیح شده ، در دو برگ آخر اجازه ای روایی به سیّد نوراللّه حسینی از شخصی که نام وی پاک شده آمده است ، 232 برگ ، 12 سطر ، 12*18 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

ص:248

1136 / 10 . قم ، مدرسه فیضیه : 804 ، نستعلیق ، حاجی محمود بن فضل اللّه استرآبادی ، 958ق ، 260 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 25 ] .

1137 / 11 . خوی ، مدرسه نمازی : 646 ، نسخ ، کیقباد بن حاج علی بحر آبادی ، 15 جمادی الاوّل 960ق ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 838 [ فهرست مدرسه نمازی : 1 / 349 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 3 / 31 ] .

1138 / 12 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه خویی 110 ، نسخ ، محمّد بن عبد اللّه بحرانی ، 961ق ، « 200صفحه » 100 برگ [ فهرست مجلس : 7 / 115 ] .

1139 / 13 . تهران ، دانشگاه تهران : 5385 ، نسخ ، حسن بن علی بن عبد النبی قطیفی خطّی طائی ، 18 رمضان المبارک 966ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 6پ - 132ر » 127 برگ ، / سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 264 [ فهرست دانشگاه تهران : 15 / 4232 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 307 ] .

1140 / 14 . گرگان ، شهرداری : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، 966ق ، سابقه : کتابخانه محقق طباطبایی : میکرو فیلم 183 [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1531 ] .

1141 / 15 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2891 ، نستعلیق ، عبد العلی ، 16 شعبان 972ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، با نسخه ای که از روی نسخه مؤلف تصحیح شده بود ، مقابله وتصحیح شده است و در آخر نسخه صورت بلاغ نسخه اصل که بخط شهید ثانی (زین الدین بن علی مشهور به ابن الحاجه) بوده نقل شده است ، 73 برگ ، سطور مختلف ، 21 * 5 / 14 [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

1142 / 16 . مشهد ، گوهر شاد : 1042 ، آغاز : الباب الرابع ایوب ثلثة رجال ایوب بن نوح ، نستعلیق ، محمّد رضا بن تاج الدین حسن نخعی ، 978ق [ فهرست گوهر شاد : 3 / 1429 ] .

1143 / 17 . قم ، مرعشی : 5828 ، نسخ ، فضل اللّه بن محمّد کاشانی ، 27 رمضان المبارک 980ق، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 80پ » 80 برگ [ فهرست مرعشی : 213/15 ] .

1144 / 18 . تهران ، ملی تهران : 3503 / ع ، از آغاز افتادگی دارد ، آغاز : السجستانی وقف علی موسی بن جعفر علیه السلام ثم قال بموته لنظره فی نجومه و خالف اصحابه ، نسخ ، ملک حسین بن نظام الملک مشهدی ، رمضان المبارک 980ق ، در مشهد ، مقابله شده و بلاغ مقابله و تصحیح دارد ، 41 برگ ، 19 سطر ، 17*24 سم ، سابقه : کتابخانه حسین مفتاح : 110 [ فهرست ملی تهران : 16 / 11 ؛ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 149 ] .

ص:249

1145 / 19 . تهران ، دانشگاه تهران : 6714 ، نسخ ، علی بن محمّد بن پیر علی بیرجندی ، 980ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 317 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 343 ] .

1146 / 20 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 5736 ، نسخ ، حسن بن کمال اوالی ، 983ق ، تصحیح و مقابله شده ، با حواشی (زین) و (حسن) ، 44 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 600 ] .

1147 / 21 . تهران ، دانشگاه تهران : 1772 ، آغاز : بسمله الحمد للّه الذی هدانا الی طریق السداد ... وبعد فان النظر فی احادیث ، نسخ ، مولی شاه مرتضی بن محمود کاشی ، 3 صفر 985ق ، 167 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 8 / 312 ] .

1148 / 22 . قم ، مرعشی : 6606 ، نستعلیق ، جمال الدین بن علی هزارجریبی طبری ، 985ق ، بخش دوم بر بخش اوّل مقدم است ، 135 برگ [ فهرست مرعشی :

17 / 180 ] .

1149 / 23 . تهران ، حسین مفتاح : 538 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، شعبان 989ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 149 ] .

1150 / 24 . تهران ، سپهسالار : 2703 ، افتادگی دارد ، نستعلیق ، محمّد حسین ، 989ق ، 72 برگ [ فهرست سپهسالار : 4 / 380 ] .

1151 / 25 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7323 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قبل از 994ق ، مقابله و تصحیح در نزد محمود بن محمّد لاهیجانی در 994ق ، 253 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 600 ] .

1152 / 26 . قم ، مسجد اعظم : 3780 ، قسم اوّل کتاب ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمّد بن عبد الرزاق ، ربیع الثانی 998ق ، 90 برگ ، 11*18سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 164 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

1153 / 27 . قم ، مرعشی : 137 ، نسخ زیبا ، بدون نام کاتب ، قرن 10ق ، 136 برگ [ فهرست مرعشی : 1 / 156 ] .

1154 / 28 . قم ، مرعشی : 8038 ، نسخ ، طاهر حسینی حسین مرعشی ، قرن 10ق، 178 برگ [ فهرست مرعشی : 21 / 46 ] .

1155 / 29 . تهران ، ملک : 3495 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 10ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 456 ] .

ص:250

1156 / 30 . قم ، مدرسه فیضیه : 1473 ، آغاز : افتادگی دارد ، نسخ ، علی بن محمّد حسینی ، قرن 10ق ، 135 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 1 / 106 ] .

1157 / 31 . تهران ، خانقاه نور بخش : 522 ، نسخ ، علی بن منصور فارانی ، 1002ق، 200 برگ [ فهرست خانقاه نوربخش : 2 / 184 ] .

1158 / 32 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3630 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قبل از 1004ق ، مقابله در دو نوبت 1004 و 1024ق ، با حواشی ، 164 برگ [ فهرست آستان قدس :

6 / 600 ] .

1159 / 33 . قم ، مرعشی : 5610 ، آغاز : روایته مع ان مشایخنا السابقین رضوان اللّه علیهم اجمعین ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 18 رجب 1006ق ، 256 برگ [ فهرست مرعشی : 15 / 13 ] .

1160 / 34 . قم ، مرعشی : 9578 ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، نسخ ، مصطفی حسینی ، جمعه 10 ربیع الثانی 1007ق ، 111 برگ [ فهرست مرعشی : 24 / 315 ] .

1161 / 35 . کاشان ، مدرسه سلطانی : 263 ، نسخ جلی ، محمّد علی بن ولی حسینی اصفهانی ، 2 رمضان المبارک 1007ق ، کربلای معلی ، شماره قبلی نسخه 186 / 2 می باشد ، در هامش تصحیح و تحشیه نویسی شده است ، مقابله نسخه در دوم محرم 1007ق به پایان رسیده است ، نسخه پاکیزه و ارزشمند است ، نسخه توسط مهدی بن ابی ذر نراقی در کربلای معلی در 1201ق وقف شده است ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 112پ » 112 برگ ، 21 سطر ، 5 / 12*19سم [ فهرست مدرسه سلطانی ، قدیم : 18 ؛ فهرست مدرسه سلطانی ، جدید ] .

1162 / 36 . قم ، مرعشی : 10991 ، نسخ ، سلیمان بن محمّد باقر حسینی ، 1007ق ، 154 برگ [ فهرست مرعشی : 27 / 400 ] .

1163 / 37 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 13606 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، سیّد محمّد زمان بن سیّد اسماعیل حسینی اعرجی سمنانی ، 1007ق ، مقابله و تصحیح شده ، با حواشی از مؤلف ، رسالۀ اوّل مجموعه ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 256 [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 291 ] .

1164 / 38 . مشهد ، آستان قدس رضوی : رجال و انساب 17 ، نستعلیق ، محمّد زمان بن اسماعیل حسینی ، 1007ق ، مقابله و تصحیح از روی نسخه اصل [ فهرست آستان قدس : 2 / 358 ] .

ص:251

1165 / 39 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3606 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1007ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 236 ] .

1166 / 40 . بروجرد ، مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 244 ، محمّد شول بن عبد اللّه ، رجب 1009ق [ مجله وقف میراث جاویدان : 21 / 126 ] .

1167 / 41 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2150 ، نسخ ، مؤمن بن مرتضی کاشانی ، پایان قسم اوّل 1009ق ، عناوین شنگرف ، تصحیح شده ، در دو برگ اوّل چند فایده رجالی و تملک عبدالصمد محلاتی در 1295ق و مهر بیضوی محمّد امین و رسول خدا و دو مهر دائری ناخوانا و فهرست مطالب کتاب و مهر کتاب خانه مجد الدین نصیری مشهود است ، چند برگ آخر نونویسی شده است ، 160 برگ ، 17 سطر ، 5 / 12*5 / 18 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

1168 / 42 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3631 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1011ق ، مقابله شده در همان سال ، 125 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 600 ] .

1169 / 43 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 2937 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1011ق ، به ضمیمۀ فوائدی در رجال و درایه ، رسالۀ دوم مجموعه ، « ص8 - 389 » 141 برگ [ فهرست مجلس : 10 / 347 ] .

1170 / 44 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 6589 ، نسخ ، عباس بن محمّد بن علی حسینی مازندرانی ، 1012ق ، تصحیح توسط محمود بن علی سلیمان مازندرانی در همان سال ، 143 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 600 ] .

1171 / 45 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9889 ، نسخ ، محمّد بسطامی ، 1012ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 236 ] .

1172 / 46 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 13286 ، نسخ ، جمال الدین محمّد انصاری ، 1013ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 237 ] .

1173 / 47 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2151 ، نسخ ، جعفر علی بن جلال الدین ، قسم اوّل 14رمضان 1014ق و قسم دوم 23رمضان1014ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 174ر » 174 برگ ، 17 سطر ، 10*18 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

1174 / 48 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3154 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، ابراهیم بن عطاء اللّه حسینی ، 1017ق ، حیدر آباد دکن ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « ص1 - 279 » 140 برگ ، 21 سطر ، 23*15 [ فهرست مجلس :

10 / 736 ] .

ص:252

1175 / 49 . شیراز ، ملی فارس : 441 ، نسخ ، علی بن عید ، صفر 1019ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 119 برگ [ فهرست ملی فارس : 2 / 37 ] .

1176 / 50 . تهران ، دانشگاه تهران : 990 ، نسخ ، نصار بن محمّد حویزی ، 19 ربیع الاوّل 1020ق ، 112 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 565 ] .

1177 / 51 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3075 ، خاتمه کتاب ، آغاز : و اما الخاتمة فیشتمل علی فوائد مهمه فی هذا الفن ینبغی معرفتها ، نسخ ، نور الدین احمد بن جمال الدین محمّد شیرازی ، 1021ق ، تصحیح شده ، رسالۀ سوم مجموعه ، 21 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

1178 / 52 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 6890 ، نسخ ، شمس الدین عبد اللّه بن محمّد بن مرشد ، 1023ق ، با حواشی ، 95 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 610 ] .

1179 / 53 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3629 ، نسخ ، عبد اللّه بن ابراهیم مساعدی حویزاوی ، 1024ق ، در نزد شیخ بهایی قرائت و مقابله شده ، 169 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 601 ] .

1180 / 54 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 658 ، نستعلیق ، اللّه قلی الموت ، شنبه 1024ق ، در تنکابن ، با تصحیح و توضیح در حاشیه ، 206 برگ ، 15 سطر ، 13*20 [ فهرست مؤید : 2 / 164 ] .

1181 / 55 . خوی ، مقبره سیّد یعقوب : 2 ، محمّد مقیم شجاع شریف شیرازی بن صفی الدین محمود بن قاسم بن محمود بن شریف الدین سلیمان بن زین العابدین بن ابی مظفر من آل مظفر ، شنبه 21 ذی حجه 1027ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست مقبره سیّد یعقوب ] .

1182 / 56 . قم ، مرعشی : 108 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، ابو الفضل عباس بن سیف الدین مازندرانی ، 1027ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 120 برگ [ فهرست مرعشی : 1 / 129 ] .

1183 / 57 . قزوین ، فحول قزوینی : بدون شماره ، محمود علوی حسینی گرمرودی ، 1028ق [ مجله تراثنا : 2 / 73 ] .

1184 / 58 . قائن ، مدرسه جعفریه : 97 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمّد مؤمن بن محمّد رضا حسینی رضوی ، دهه اوّل جمادی الثانی 1029ق (پایان جزء اوّل) ، تصحیح شده با حواشی بسیار ، در چند برگ اوّل یادداشتهای متفرقه و تملک کاتب

ص:253

با مهر مستطیل محمّد مؤمن الحسینی و نام کتاب و مؤلف مشهود است ، بسیاری از قسمتهای کتاب را موریانه خورده است ، 180 برگ ، 14 سطر ، 25*13 [ فهرست مدرسه جعفریه : مخطوط ] .

1185 / 59 . مشهد ، گوهر شاد : 411 ، قسم اوّل را دارد ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، آغاز :

الجماعة فی توثیقه وضعفه او لکونه مجهولا ، نستعلیق ، محمّد طاهر بن اشرف حسنی حسینی ، ربیع الاوّل 1032ق ، با حواشی با رمز (اه - ع اه - م ح ق و زین الدین شهید) ، 88 برگ [ فهرست گوهر شاد : 2 / 521 ] .

1186 / 60 . تبریز ، ثقة الاسلام تبریزی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، 1032 [ نشریۀ نسخه های خطّی : 534 ] .

1187 / 61 . مشهد ، دانشکده الهیات : 881 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قبل از 1035ق ، تصحیح شده در 1035ق [ فهرست الهیات مشهد : 2 / 53 ] .

1188 / 62 . همدان ، مدرسه غرب : 270 ، نسخ ، محمّد مقیم ، 1036ق ، با حواشی شهید ثانی [ فهرست مدرسه غرب : 121 ] .

1189 / 63 . قم ، مرعشی : 4135 ، نسخ ، محمّد حسین بن میر ابو الفتح حسین خادم ، 4 ذی قعده 1037ق ، 304 برگ [ فهرست مرعشی : 11 / 154 ] .

1190 / 64 . قم ، مرعشی : 6668 ، نسخ ، محمّد علی کشمیری ، 3 محرم 1038ق ، قسم دوم را دارد، رسالۀ دوم مجموعه، « 81ر - 166ر » 86 برگ [ فهرست مرعشی: 234/17 ] .

1191 / 65 . قم ، مرعشی : 3179 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 15 ربیع الاوّل 1039ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 144پ » 144 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 403 ] .

1192 / 66 . تهران ، ملی تهران : 2959 / ع ، نسخ ، نصر اللّه بن حسن بن حسین بن عیسی حسنی ، 1040ق ، 145 برگ [ فهرست ملی تهران : 14 / 17 ] .

1193 / 67 . تهران ، سپهسالار : 7350 ، نستعلیق ، محمّد علی بن محمّد باقر حسینی آملی قاضی ، 1043ق ، 208 برگ [ فهرست سپهسالار : 4 / 381 ] .

1194 / 68 . قم ، گلپایگانی : 54 / 33 / 6504 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد امین بن محمّد مؤمن ، سه شنبه ذی حجه 1048ق ، در حاشیه تصحیح و نسخه بدل و حواشی و علامت بلاغ سماع دارد ، در آخر رسالۀ فایده رجالی درباره اصحاب الاصول بنقل از رجال سیّد بهاء الدین علی بن عبد الحمید حسینی آمده است ، حواشی با امضای « ق » و « زی » ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 110ر » 110 برگ ، 20 سطر ، 18*24 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

ص:254

1195 / 69 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 5432 ، نسخ ، محمّد رضا ، 1048ق ، 186 برگ [ فهرست مجلس : 16 / 333 ] .

1196 / 70 . شیراز ، دانشکده پزشکی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، 1048ق ، به ضمیمۀ ایضاح الاشتباه [ میراث اسلامی ایران : 1 / 443 ] .

1197 / 71 . مشهد ، عبد الحمید مولوی : 563 ، نسخ ، اسماعیل بن کمال الدین حسین شیرازی ، 1048ق ، با حواشی ، رسالۀ اوّل مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی :

5 / 88 ] .

1198 / 72 . مشهد ، دانشکده الهیات : 201 ، نسخ ، محمّد علی بن نعمت اللّه طباطبایی ، محرم 1051ق ، 132 برگ [ فهرست الهیات مشهد : 1 / 104 ] .

1199 / 73 . تهران ، ملی تهران : 2889 / ع ، نسخ ، محمّد بن حسین ، جمادی الثانی 1053ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 146 » 146 برگ ، سابقه : کتابخانه حسین مفتاح : 242 [ فهرست ملی تهران : 13 / 408 ؛ نشریۀ نسخه های خطّی : 13 / 408 ] .

1200 / 74 . تهران ، دانشگاه تهران : 4198 ، نسخ ، محمود بن علی طبسی ، 1 جمادی الاوّل 1056ق ، 206 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 13 / 3167 ] .

1201 / 75 . مشهد ، مدرسه فاضلیه : 2 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1062 ، 154 برگ [ فهرست مدرسه فاضلیه : 170 ] .

1202 / 76 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 13815 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1062ق ، 154 برگ ، سابقه : کتابخانه مدرسه نواب : 2 رجال و انساب [ فهرست آستان قدس :

14 / 255 ؛ فهرست دو کتاب خانه مشهد : 547 ] .

1203 / 77 . تبریز ، تربیت : 78 ، محمّد شاکر بن فیض اللّه انصاری ، 1065ق [ فهرست کتاب خانه تربیت : 198 ] .

1204 / 78 . تهران ، دانشکده ادبیات : حکمت 205 ، نسخ ، جهان بن زین الدین جعفری ، صفر 1068ق [ فهرست ادبیات تهران : 2 / 78 ] .

1205 / 79 . همدان ، مدرسه غرب : 7912 ، نسخ ، محمّد بن سعید ، 1069ق [ فهرست مدرسه غرب : 121 ] .

1206 / 80 . قم ، گلپایگانی : 158 / 4 / 688 ، آغاز : برابر نمونه ، بابا بن صالح قزوینی ، دوشنبه 7 رمضان المبارک 1070ق ، با حواشی به امضاء « زین الدین » و دیگر حواشی ، در حاشیه تصحیح و نسخه بدلها آورده شده است ، 148 برگ ، 15 سطر ، 13*19 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

ص:255

1207 / 81 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 8181 ، آغاز : الحمد للّه المحمود فی کل فعاله کما ینبغی لکرم وجهه و عز جلاله ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1071ق ، ملا عزیز اللّه بن محمّد تقی مجلسی این نسخه را مرتب نموده است ، دست نویس اصلی تصحیح شده و با حواشی ، 116 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 601 ] .

1208 / 82 . قم ، مرعشی : 1452 ، نسخ ، حسین بن علی بن محمّد بن حسن بن زین الدین عاملی ، 10 ربیع الاوّل 1074ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 210 برگ [ فهرست مرعشی :

4 / 241 ] .

1209 / 83 . قم ، مرعشی : 5384 ، نسخ ، علاء الملک بن عبد القادر حسینی مرعشی ، 16 1074 ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 182 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 174 ] .

1210 / 84 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 419 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، سیّد علی بن سیّد محمّد نویری حسینی ، پنجشنبه 6 رجب 1076ق ، 84 برگ ، 21 سطر ، 11*5 / 18 [ فهرست مؤید : 1 / 340 ] .

1211 / 85 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2542 ، نسخ ، غیاث الدین محمّد مشهدی ، 4 ذی قعده 1081ق ، تصحیح شده است ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 98پ - 281پ » 183 برگ ، 16 سطر ، 5 / 12*5 / 19 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

1212 / 86 . تهران ، مدرسه مروی : 881 ، میرزا محمّد بن محمّد شریف قزوینی ، 1083ق [ فهرست مدرسه مروی : 130 ] .

1213 / 87 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3114 ، قسم اوّل ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، اسماعیل حسنی ، 3 محرم 1088ق ، تصحیح شده ، رسالۀ دوم مجموعه ، 119 برگ ، 16 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

1214 / 88 . تهران ، دانشگاه تهران : 7170 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1089ق ، 130 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 472 ] .

1215 / 89 . مشهد ، گوهر شاد : 1321 ، آغاز : بسمله الحمد للّه الذی هدانا الی طریق السداد ... وبعد فان النظر فی احادیث ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1091ق ، با حواشی با امضاء «زین» و «فخر الدین» ، مقابله شده [ فهرست گوهر شاد : 4 / 1921 ] .

1216 / 90 . مشهد ، گوهر شاد : 217 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد باقر بن محمّد تقی ، 1091ق ، تصحیح شده ، با بلاغ ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1 - 91 » 91 برگ [ فهرست گوهر شاد : 1 / 187 ] .

ص:256

1217 / 91 . قم ، مرعشی : 4147 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 134ر » 134 برگ [ فهرست مرعشی : 11 / 163 ] .

1218 / 92 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 1424، بدون نام کاتب ، قرن 11ق، با حواشی شهید ثانی ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 370 ] .

1219 / 93 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3052 ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « ص73 - 430 » 179 برگ [ فهرست مجلس : 10 / 498 ] .

1220 / 94 . تهران ، دانشگاه تهران : 7682 ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 10 و 11ق ، 140 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 670 ] .

1221 / 95 . تهران ، دانشگاه تهران : 8308 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 168 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 17 / 103 ] .

1222 / 96 . تهران ، ملی تهران : 1878 / ع ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 165 برگ [ فهرست ملی تهران : 10 / 511 ] .

1223 / 97 . تهران ، سپهسالار : 7349 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 155 برگ [ فهرست سپهسالار : 4 / 381 ] .

1224 / 98 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3289 ، از انجام افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، از روی نسخه مؤلف نوشته شده است ، تصحیح شده ، در پایان بخش اوّل علامت تصحیحی از احمد بن عبیداللّه دزماری و چند یادداشت اجازه از علامه حلّی و فخر المحققین به نقل از نسخه ای که کتاب از روی آن نوشته شده آمده است ، دارای حواشی شهید ثانی ، رسالۀ دوم مجموعه ، 125 برگ ، 17 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 9 / مخطوط ] .

1225 / 99 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3571 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، تصحیح شده با نسخه ای که حسن بن حسین بن حسن بن معانق به سال 707 نگاشته و بر احمد بن فهد حلّی به سال 839 خوانده شده است ، 43 برگ ، سطور مختلف [ فهرست مرکز احیاء ] .

1226 / 100 . مشهد ، گوهر شاد : 985 ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، آغاز : القدر من اصحاب الرضا علیه السلام ومن اصحاب الکاظم علیه السلام ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، تصحیح و مقابله شده ، با حواشی [ فهرست گوهر شاد : 3 / 1351 ] .

1227 / 101 . تهران ، دانشکده الهیات : 694د ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 216 برگ [ فهرست الهیات تهران : 1 / 548 ] .

ص:257

1228 / 102 . اصفهان ، عمومی اصفهان : 3266 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، « 245صفحه » 123 برگ [ فهرست کتاب خانه عمومی اصفهان :

1 / 243 ] .

1229 / 103 . مشهد ، مدرسه میرزا جعفر : 150، از آخر افتادگی دارد، نسخ، بدون نام کاتب، قرن 11ق ، با حاشیه ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست چهار کتاب خانه مشهد : 39 ] .

1230 / 104 . قم ، رضا استادی : بدون شماره ، بخش نخست کتاب را دارد، نستعلیق، بدون نام کاتب ، سده 10 و 11ق ، 69 برگ [ فهرست یکصد و شصت نسخه خطّی : 17 ] .

1231 / 105 . مشهد ، مدرسه سلیمان خان : 129 ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق [ فهرست چهار کتاب خانه مشهد : 11 ] .

1232 / 106 . همدان ، مدرسه زنگنه : بدون شماره ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق، رسالۀ اوّل مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 351 ] .

1233 / 107 . دامغان ، حسینیه قمر بنی هاشم : 64 ، قسم دوم ، از آخر افتادگی دارد ، انجام : عده ابی محمّد هارون التلعکبری ره عن ابی عمرو محمّد بن عمر بن عبدالعزیز الکشی ره ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 401پ - 415پ » 15 برگ ، 5 / 24*5 / 18 [ فهرست کتاب خانه قمر بنی هاشم ] .

1234 / 108 . دامغان ، حسینیه قمر بنی هاشم : 64 ، قسم اوّل ، از آغاز افتادگی دارد ، آغاز :

ابوالحسن روی عن ابی جعفر و ابی عبداللّه علیهما السلام و کان خصیصا بحدیثنا ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 352ر - 387ر » 35 برگ ، 5 / 24*5 / 18 [ فهرست کتاب خانه قمر بنی هاشم ] .

1235 / 109 . یزد ، شیخ محمود علومی یزدی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، با حواشی شهید ثانی [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 712 ] .

1236 / 110 . بروجرد ، مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 218 ، محمّد زکی بن درویش محمّد تویسرکانی ، ربیع الاوّل 1105ق ، قسم اوّل [ مجله وقف میراث جاویدان :

21 / 126 ] .

1237 / 111 . قم ، گلپایگانی : 143 / 3 / 523 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمّد حسین بن محمّد محسن خاتون آبادی ، 12 رمضان المبارک 1115ق ، در حاشیه تصحیح شده است ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 107ر » 106 برگ ، 17 سطر ، 5 / 12*19 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

ص:258

1238 / 112 . قم ، آستان معصومیه (س) : 4 : 54 - 5806 ، نسخ ، محمّد بن درویش بارمانی ، جمادی الاوّل 1131ق ، 38 برگ [ فهرست آستان معصومیه(س) ، دانش پژوه : 117 ] .

1239 / 113 . قم ، مرعشی : 7423 ، نسخ ، محمّد صادق بن محمّد سلیم حسینی طالقانی ، سه شنبه 14 رمضان المبارک 1136ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 2پ - 153 » 151 برگ [ فهرست مرعشی : 19 / 234 ] .

1240 / 114 . مشهد ، مدرسه فاضلیه : رجال خطّی 3 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قبل از 1153ق ، وقف در 1153ق ، 173 برگ [ فهرست مدرسه فاضلیه : 171 ] .

1241 / 115 . مشهد ، آستان قدس رضوی : رجال و انساب 15 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، وقفی نادر شاه ، 145 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 357 ] .

1242 / 116 . تهران ، دانشکده ادبیات : امام جمعه 178 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، (75474) [ فهرست ادبیات تهران : 3 / 87 ] .

1243 / 117 . تهران ، سپهسالار : 2709 ، افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، 97 برگ [ فهرست سپهسالار : 4 / 381 ] .

1244 / 118 . قم ، مسجد اعظم : 3417 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، در حاشیه تصحیح شده و حواشی بر نسخه افزوده شده است ، از روی نسخه ای که شهید ثانی مقابله نموده کتابت شده است ، 174 برگ ، 15 سطر ، 13*20سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 164 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

1245 / 119 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3132 ، قسم دوم ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، تصحیح شده ، دارای حواشی مختصر ، 87 برگ ، 14 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

1246 / 120 . قم ، گلپایگانی : 113 / 3 / 511 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، دوشنبه 8 جمادی الثانی 1200ق ، با حواشی ، 165 برگ ، 15 - 16 سطر ، 13*5 / 19 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1247 / 121 . تهران ، دانشگاه تهران : 2325 ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، علی بن عبد اللّه جزائری لحامی حویزه ای ، 1201ق ، مقابله شده از روی خط علامه ، با حواشی از میرداماد و شیخ بهایی و (ح ق سلمه اللّه تعالی) و (ب و ط) و (م) و (ب ه) و (ب ه مد ظله) ، 141 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 7 / 2710 ] .

ص:259

1248 / 122 . قم ، مرعشی : 2548 ، نسخ ، غلام علی هندی ، 25 جمادی الثانی 1233ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 67پ - 146ر » 90 برگ [ فهرست مرعشی : 7 / 131 ] .

1249 / 123 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2832 ، نستعلیق ، محمّد رضا بن علی اسفرنجانی ، چهارشنبه 8 جمادی الاوّل 1240ق ، با حواشی مختصر ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 72پ - 134ر » 73 برگ ، 25 سطر ، 5 / 14*5 / 20 سم [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

1250 / 124 . تهران ، ملک : 3543 ، نستعلیق ، نصر اللّه ، 1243ق ، 136 برگ [ فهرست ملک : 1 / 202 ] .

1251 / 125 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1381 ، نستعلیق ، محمّد علی بن محمّد باقر حسینی ، 1243ق [ فهرست الهیات مشهد : 2 / 529 ] .

1252 / 126 . تهران ، ملی تهران : 3626 / ع ، رمضان علی بن علی اصغر (لسالبانی ؟) ، 1248 ، 122 برگ ، 17 سطر ، 14*21 سم [ فهرست ملی تهران : 16 / 214 ] .

1253 / 127 . قم ، مسجد اعظم : 504 ، بدون نام کاتب ، 1252ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، خشتی [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 451 ] .

1254 / 128 . تهران ، دانشکده الهیات : 199ج ، نستعلیق ، عبد الرضا بن جلال بن شمس الدین بن مظفر ، 14 ذی قعده 1253ق ، 108 برگ [ فهرست الهیات تهران :

1 / 547 ] .

1255 / 129 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2064 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام :

من الروایات الی هولاء المشایخ ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 17 شوال 1272ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 76پ » 76 برگ ، 24 سطر ، 17*28 [ فهرست مرکز احیاء :

6 / مخطوط ] .

1256 / 130 . قم ، مدرسه فیضیه : 759 ، نسخ ، سیّد محمّد موسوی ، 1284ق ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 19 ] .

1257 / 131 . رشت ، فرهنگ : 5خ ، نسخ ، ابو القاسم بن زین العابدین قزوینی ، 1285ق [ فهرست فرهنگ رشت : 37 ] .

1258 / 132 . تهران ، دائرة المعارف بزرگ اسلامی : 16 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، علی بن احمد بن اسماعیل حسنی حسینی ، 21 شعبان 1287ق ، پخته تحریری ، 96 برگ [ فهرست دائرة المعارف : 1 / 98 ] .

ص:260

1259 / 133 . قم ، مرعشی : 8852 ، نسخ ، اسماعیل بن عبد اللّه خوانساری ، 1294ق ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 405ر - 451ر » 47 برگ [ فهرست مرعشی : 23 / 40 ] .

1260 / 134 . تهران ، حسین مفتاح : 1002 ، نستعلیق ، شریف بن عبد الرحیم زنجانی ، 1297ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 265 ] .

1261 / 135 . تهران ، دانشکده ادبیات : امام جمعه 151 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، (75426) ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست ادبیات تهران : 3 / 31 ] .

1262 / 136 . قم ، مرعشی : 418 ، نسخ ، محمّد بن محمّد تقی ارباب قمی ، 1300ق ، در مدرسه مروی تهران ، 109 برگ [ فهرست مرعشی : 2 / 23 ] .

1263 / 137 . رشت ، فرهنگ : 4خ ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 14ق [ فهرست فرهنگ رشت : 37 ] .

1264 / 138 . قم ، مرعشی : 2282 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 149 برگ [ فهرست مرعشی : 6 / 267 ] .

1265 / 139 . قم ، مرعشی : 2836 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 182 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 41 ] .

1266 / 140 . قم ، مرعشی : 3436 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 111 برگ [ فهرست مرعشی : 9 / 221 ] .

1267 / 141 . قم ، مرعشی : 4952 ، آغاز : صنفوا کتبا فی هذا الفن الا ان بعضهم ، نسخ ، درویش قاسم نقاش ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 153 برگ [ فهرست مرعشی : 13 / 151 ] .

1268 / 142 . قم ، مرعشی : 6762 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، محمّد زمان بن قوچ احمد سمنانی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 231پ - 321پ » 91 برگ [ فهرست مرعشی : 17 / 310 ] .

1269 / 143 . قم ، مرعشی : 773 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 153 برگ [ فهرست مرعشی : 2 / 381 ] .

1270 / 144 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 12637 ، از اوّل افتادگی دارد ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 237 ] .

ص:261

1271 / 145 . مشهد ، آستان قدس رضوی : رجال و انساب 16 ، نستعلیق ، محمّد بن نصر اللّه بن مبرد ، بدون تاریخ کتابت ، سال وقف 1309ق ، 66 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 358 ] .

1272 / 146 . مشهد ، آستان قدس رضوی : رجال و انساب : 18 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 72 برگ [ فهرست آستان قدس :

2 / 358 ] .

1273 / 147 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3604 ، از اوّل افتادگی دارد ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 237 ] .

1274 / 148 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3607 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 237 ] .

1275 / 149 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 6614 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، مقابله شده ، 108 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 602 ] .

1276 / 150 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 5762 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « ص218 - 422 » 103 برگ [ فهرست مجلس : 17 / 201 ] .

1277 / 151 . تهران ، دانشگاه تهران : 5385 ، نسخ ، حسن بن علی بن عبد النبی قطیفی خطّی طائی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 126 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 15 / 4232 ] .

1278 / 152 . تهران ، ملی تهران : 2003 / ع ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، با تصحیح ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 113 - 186 » 64 برگ [ فهرست ملی تهران : 11 / 67 ] .

1279 / 153 . تهران ، ملی تهران : 2968 / ع ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 72 برگ [ فهرست ملی تهران : 14 / 76 ] .

1280 / 154 . تهران ، ملی تهران : 4070 / ع ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 71 برگ ، 24 سطر ، 15*5 / 20 سم [ فهرست ملی تهران : 17 / 397 ] .

1281 / 155 . قم ، گلپایگانی : 166 / 1 / 166 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، درحاشیه تصحیح شده

ص:262

است ، 113 برگ ، 15 سطر ، 13*5 / 18 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1282 / 156 . قم ، مسجد اعظم : 1843 ، نیمه اوّل ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 98ر » 98 برگ ، 22 سطر ، 13*25[ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 526 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

1283 / 157 . تهران ، ملک : 3482 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 457 ] .

1284 / 158 . همدان ، مدرسه غرب : 267 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست مدرسه غرب : 121 ] .

1285 / 159 . همدان ، مدرسه غرب : 5322 ، قسم دوم (ضعفای روات) ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست مدرسه غرب : 121 ] .

1286 / 160 . مشهد ، دانشکده الهیات : 200 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 165 برگ [ فهرست الهیات مشهد : 1 / 104 ] .

1287 / 161 . مشهد ، دانشکده الهیات : 202 ، نسخ ، محمود واعظ بن محمود رضا طبسی ، بدون تاریخ کتابت ، 154 برگ [ فهرست الهیات مشهد : 1 / 105 ] .

1288 / 162 . مشهد ، دانشکده الهیات : 886 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، مصحح ، با حواشی [ فهرست الهیات مشهد : 2 / 55 ] .

1289 / 163 . تهران ، دانشکده الهیات : 208ج ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست الهیات تهران : 1 / 547 ] .

1290 / 164 . قم ، مدرسه فیضیه : 1120 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 90 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 58 ] .

1291 / 165 . قم ، سیّد احمد زنجانی : 25 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 53پ - 133ر » 82 برگ [ آشنایی با چند نسخه خطّی : 199 ] .

1292 / 166 . تبریز ، ملی تبریز : 3137 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، نسخه کهن ، 84 برگ [ فهرست ملی تبریز : 3 / 1087 ] .

1293 / 167 . تبریز ، ملی تبریز : 3139 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 142 برگ [ فهرست ملی تبریز : 1 / 461 ] .

ص:263

1294 / 168 . مشهد ، عبد الحمید مولوی : بدون شماره ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، مصحح و مقروّ [ نشریۀ نسخه های خطّی : 5 / 25 ] .

269 . خیر الرجال فی بیان أحوال الرجال

(عربی و فارسی)

از : محمّد بن علی شریف لاهیجی ، بهاء الدین (1097 ق)

در بیان احوال رجالی است که در اسانید روایات کتاب من لایحضره الفقیه شیخ صدوق ذکر شده است . مؤلف ، کتاب را به ترتیب ابواب کتاب من لایحضره الفقیه تدوین نموده و قبل از شروع،چند فصل به عنوان مقدمه دربارۀ اصطلاحات متأخّران در اقسام حدیث و مؤلفان کتب رجال و تاریخ ائمه اطهار تا حضرت ولی عصر(علیه السلام) آورده و تألیف آن را در سال 1075ق ، به پایان رسانیده است .

در مجلۀ معهد المخطوطات العربیة (المجلد الرابع ، الجزء الثانی ، ص 208) ، نسخه ای از این کتاب در کتاب خانۀ شیخ علی آل کاشف الغطاء در نجف معرّفی شده و در آن جا مؤلف کتاب ، شیخ ملّا علی لاهیجی اشکوری (صاحب کتاب محبوب القلوب) و کاتب نسخه ، بهاء الدین محمّد بن شیخ ملا علی شریف لاهیجی - که از روی خط مؤلف تحریر نموده - ذکر شده اند .

[ الذریعة : 7 / 282 ؛ مصفی المقال : 415 ]

آغاز : نحمدک اللهم یا من کان باب رحمته محط رجال لاتلهیهم تجارة و لابیع عن ذکر اللّه .

نسخه ها :

1295 / 1 . قم ، مرعشی : عکس 196 ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، آغاز : الاحوال لکنی اجد عزم اهل الزمان ، انجام : وقال السمعانی فی بیان نسبة الاسلمی انه بفتح الهمزة و السین المهملة وفتح اللام نسبة الی اسلم بن اقصی بن حارثة بن عمرو ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، از روی نسخه کتاب خانه آیة اللّه حکیم عکس گرفته شده است ، در حاشیه تصحیح شده و دارای حواشی اکثرا از خود مؤلف ، در صفحه 200 حاشیه ای به خط محمّد خلف الشیخ محمّد طه نجف (مؤلف اتقان المقال) دیده می شود ، 250 برگ [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 178 ] .

ص:264

1296 / 2 . تهران ، دکتر علی اصغر مهدوی : بدون شماره ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، از روی خط مؤلف تحریر شده است ، 499 برگ ، 17 سطر ، 16*25 [ مجله نامۀ بهارستان : 3 / 159 ] .

1 دفتر فی الرجال

از : نجم الدین بن محمّد بن محمّد حسینی شامی عاملی

ر . ک : الرجال .

270 . الدوائر الرجالیة

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

مؤلف برای سهولت فهم طبقات روات شیعه ، آنها را به صورت دوایری رسم نموده است . وی برای هر طبقه یک دایره و جمعاً در هر صفحه ، هشت دایرۀ تو در تو رسم کرده است . سپس روات هر طبقه را به ترتیب حروف الفبا در طبقۀ خود آورده و در طرف محیط ، کسانی را که وی از آنها تا ائمه(علیه السلام) روایت می کند آورده است و در طرف مرکز ، کسانی را که از وی روایت می کنند ، ذکر نموده است . گویا این کتاب ، همان تقویم الرجال محمّد بن عبد النبی اخباری باشد که در کتاب رجالی اش از آن نام برده است .

[ الذریعة : 4 / 396 ؛ مصفی المقال : 428 ]

آغاز : علی اللّه فی کل الامور توکل و بالخمسة اصحاب العباء توسل

اصحاب الاصول فی هذه الصفحة باب الالف .

انجام : و روی الکشی احادیث حسنة تدل علی صحة عقیدة هذا الرجل ... ثقة له کتب و فی ضا ثقة له کتاب من جم . تم الکتاب .

نسخه ها :

1297 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7019 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 23 برگ [ فهرست مجلس: 29/25 ] .

ص:265

271 . الرجال

(عربی)

از : محمّد بن محمّد محسن فیض کاشانی ، علم الهدی (1115 ق)

بخش اوّل از فهرستی است که علم الهدی برای کتاب الوافی پدرش قرار داده است . در این بخش ، اصطلاحاتی را که فیض برای رجال قرار داده ودر تمهید ثانی مقدمه ذکر نموده ، بیان کرده است . نسخه های این رساله ، در ذیل عنوان فهرست الوافی در بخش حدیث شیعه ذکر شده است .

[ فهرست های خود نوشت فیض کاشانی : 298 ]

آغاز : الحمد للّه ربّ العالمین علی نعمائه و الصلوة و السلام علی محمّد وآله و اصحابه هذا ما اصطلح علیه الوالد الاستاد فی کتاب الوافی من اسامی الرجال المذکورة فی الاسانید و ذکرها ادام اللّه تأییده فی التمهید الثانی من التمهیدات الثلاثة ... .

272 . الرجال (الفوائد الرجالیة)

(عربی)

از : حسین بن ابراهیم حسینی قزوینی ، میر حسینا (1208 ق)

رسالۀ مفصّل و مهمّی است در علم رجال . مؤلف ، این اثر را پس از مذاکره و مباحثۀ مسالک الأفهام ، به خواهش برادرش سیّد حسن نگاشته و آن را در شش مبحث و یک خاتمه تنظیم نموده است .

عنوان مطالب این رساله چنین است :

المبحث الاوّل : فی مفاتیح مقاصد الرموز (دارای سه مطلب : الاوّل فی توضیح الرموز المعتبر بها للاختصار من الکتب المعتبرة المتداولة بین الطلبة ، الثانی : ی الاشعار بنبذة من کلّیات تفاریق الاخبار و خصوصیاتها و نوادر الآثار ، الثالث : فی الملتقطات الاخیار فی ما ذکره العلماء الاعلام فی تراجمة الرجال ممّا له مدخل فی الاحکام ...) .

المبحث الثانی : فی تعریف التفقّه و اصوله و ما ترتّب علیه من فصوله .

المبحث الثالث : فی ذکر طائفة من القوانین القویمة و الفوائد الانیقة ... التی هی بمنزلة الاصول الاصلیة .

المبحث الرابع : فی نبذة مما یتعلّق بخلاصة علم الرجال و توضیح ما تحقّق لهم من الوثاقة (دارای سه فصل به این ترتیب : الفصل الاوّل ، فی کلّیات علم الرجال

ص:266

و یتبع بخلاصة مصطلحات الدرایة ، الفصل الثانی فی تحقیق رجال اشتبه لغیر المتمهر الممارس حالهم فی مجاری کلامهم و کیفیة مقالهم ، الفصل الثالث فی ما به یمتاز مشترکات الاسماء ممّا نبه به مهرة العلماء او ظهر بممارسة الآ ثار) .

المبحث الخامس : فی بیان الاعتماد علی مؤلفی الکتب المنتزعة منها اللآلی الثمینة و الدراری الوزینة فی هذا الشرح .

المبحث السادس : فی بیان طرق ثقة الاسلام الکلینی و الصدوق و شیخ الطائفة و المجلسی و الحرّ العاملی و فیض الکاشانی و ...

الخاتمة : فی نصائح نافعة و مواعظ ذائقة و اصله عن العترة الطاهرة بوساطة رؤساء الدین .

مؤلف ، این کتاب را در مقدمه سوم از مقدمات کتابش معارج الأحکام درج نموده است .

[ الذریعة : 10 / 111 و 21 / 40 رقم 3855 با عنوان «المشترکات» ؛ مصفی المقال :

139 ]

آغاز : نحمدک علی فواضل الانعام و فضایل الکرام واصلی علی ملائکتک و انبیائک سیما خاتمهم فخر ولد آدم محمّد الداعی الی شرایع الاسلام کافة الامم و آله .

انجام : و هذا الطریق من اقرب طرقی و من اللّه العصمة فی کل مدارجی و مرافقی و من جنابه استدعی فتح الطرق الی قربه و رضوانه .

نسخه ها :

1298 / 1 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه خویی 259 ، عنوان معرّفی :

مشترکات ، فقط فصل سوم از مبحث چهارم را دارد ، آغاز : الفصل الثالث فیما یمتاز مشترکات اسامی الرجال مما نص به جماعة من جهابذة العلماء و مهرة الفضلاء ، انجام : و تمقدد اذا تری بزی مقداد انتهی ما تیسر علی العجال مما نسج فی هذا المنوال و الحمد للّه المتعال فی المبدء والمآل و فی جمیع الاحوال ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، « 225صفحه » 113 برگ ، 30 سطر ، 22*35 [ فهرست مجلس : 7 / 426 ] .

1299 / 2 . قم ، مرعشی : 7325 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ،

ص:267

عبد الرحیم بن محمّد تقی جبل عاملی قزوینی ، دوشنبه 17 ذی قعده 1296ق ، 317 برگ ، سطور مختلف ، 17*24 [ فهرست مرعشی : 19 / 237 ؛ مجله میراث شهاب : 13 / 65 ] .

1300 / 3 . تهران ، ملک : 2526 ، فصل دوم از مبحث چهارم مقدمه در مشترکات اسامی رجال ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، تصحیح شده ، 124 برگ ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 1090 [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 3 / 371 ] .

1301 / 4 . تهران ، دانشگاه تهران : 6836 ، فقط طریق روایت مؤلف را از فصل تمیز مشترکات این کتاب ، شامل است ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هفدهم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 376 ] .

1302 / 5 . قزوین ، مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 61 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 300 برگ ، 31 سطر [ میراث اسلامی ایران : 10 / 599 ؛ فهرست مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 1 / 128 ] .

273 . الرجال

(عربی)

از : ابراهیم بن خلیفه (ابن عذاقه) (زنده در 1003 ق)

رسالۀ مفصّل و مهمی است در رجال . مؤلف از دانشمندان شیعی سدۀ دهم و یازدهم هجری و از خاندان مشهور عذاقه است . آقا بزرگ ، چند تن از عالمان این خاندان را در طبقات أعلام الشیعة (قرن دهم)، در ذیل عنوان «عذاقه» معرّفی نموده است .

همچنین تملکی از حسام الدین بن عزیز الدین بن عذاقۀ غروی ، با مُهر کروی «عبده حسام الدین بن عذاقه» در برگ اوّل نسخۀ شرح نهج البلاغةی ابن عتایقی موجود است (فهرست مدرسه نمازی خوی ، ص 381) .

از مؤلف مورد نظر ، شرح حالی در کتاب ها موجود نیست . شیخ آقا بزرگ در طبقات از نسخه ای از فهرست منتجب الدین یاد می کند که فضل اللّه بن محمّد بن فضل عبّاسی در سال 1020ق ، از روی نسخه ای که ابراهیم بن خلیفه کتابت و مقابله نموده بوده ، تحریر نموده است و کاتب از وی با عنوان «الشیخ ابراهیم» یاد

ص:268

کرده است (طبقات أعلام الشیعة ، قرن دهم ، ص 2) .

مؤلف در این کتاب ، رجال شیعه را از کتاب های : الرجال و الفهرست شیخ طوسی ، رجال النجاشی ، خلاصة الأقوال علامۀ حلّی ، رجال ابن داوود ، الرجال ابن غضایری ، المعالم سیّد جمال الدین و إیضاح الاشتباه علامۀ حلّی ، جمع آوری کرده و بر اساس حروف تهجّی تنظیم کرده و در پایان کتاب ، رجال مشهور به کنیه و لقب و همچنین زنان راوی را ذکر نموده است .

او برای هرکتاب ، رمزی و برای نام هر امام نیز رمزی قرار داده است . مؤلف همچنین مطالبی را از شهید ثانی در الرجال نقل نموده و مطالب خودش را با عنوان «قلت» آورده است .

آغاز : الحمد للّه رب العالمین و الصلوة و السلام علی افضل المرسلین و آله الطیبین الطاهرین و بعد فهذا کتاب جمعه شیخ ابراهیم بن الشیخ خلیفه الشهیر بابن عذاقه من کتب الرجال و جعل لکل کتاب رمزا و لکل امام رمزا ... آدم بن اسحاق بن آدم بن عبد اللّه بن سعد الاشعری له کتاب .

انجام : ام هانی بنت ابی طالب اسمها فاخته ر ل ، ام هشام بنت حارثه ر ل .

نسخه ها :

1303 . تهران ، ملک : 3540 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، حسن بن عبد اللّه فتال حسینی نجفی ، 987ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، با نسخۀ اصل در سال 987ق مقابله شده است . در اوّل نسخه تقریظی از طعمة بن علی حسینی در دو صفحه که در آن رموزی را که مؤلف برای مآخذ و نام ائمه (علیه السلام) قرار داده توضیح داده است . او میگوید این مطالب را در حدود سال 1002 یا 1003ق مشافهة از مؤلف شنیده است ، 282 برگ ، 15 سطر [ فهرست ملک : 6 / 479 ] .

274 . الرجال

(عربی)

از : محمّد جعفر بن سیف الدین شریعتمدار استر آبادی (1263 ق)

بخشی از خزائن الأحکام یا موائد الفوائد فی بیان القواعد و العوائد مؤلف است . کتاب خزائن الأحکام به چاپ رسیده و این رساله در برگ های 83 - 89

ص:269

چاپی قرار دارد .

[ مشار عربی : 932 با عنوان «موائد العوائد فی بیان القواعد و الفوائد» ؛ الذریعة :

7 / 155 و 23 / 214 ]

نسخه ها :

1304 . تهران ، دانشگاه تهران : 2262 ، نستعلیق ، زین العابدین لواسانی ، 1259ق ، « 195پ - 198پ » 4 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 9 / 915 ] .

275 . الرجال

(عربی)

از : محمّد علی بن صادق مدرس رضوی ، سیّد میرزا (1311 ق)

رسالۀ مختصر و استدلالی ای است در بیان اصول علم رجال و اثبات نیاز به این علم . مؤلف بنا داشته که این رساله را در یک مقدمه و چند باب و خاتمه مرتّب کند ؛ ولی در نسخۀ اصل این کتاب - که به خطّ مؤلف است - فقط مباحث مقدمه در تعریف وموضوع علم رجال ، فایدۀ شرطیت علم رجال در فقه و کیفیت توثیق و جرح ، مندرج است . مؤلف از شاگردان شیخ انصاری و مدرّس رسمی آستان قدس رضوی در مشهد بوده است . او دارای آثار متعدّدی در فقه است که نسخۀ اصل آنها در کتاب خانۀ آستان قدس نگهداری می شود و در جلد پنجم فهرست آن کتاب خانه (ص 385 و 410 و 425 و 432 و 490) معرّفی شده است .

[ مصفی المقال : 335 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین و العاقبة للمتقین و الصلوة و السلام علی خیر خلقه محمّد و آله الطاهرین و بعد فاعلم یا اخی ان الانسان یکون موضوعا لعلوم متعددة باعتبارات مختلفة .

انجام : صفة للمتکلم فلا دور ، فتأمل جیداً و اللّه العالم .

نسخه ها :

1305 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 6590 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، شکسته نستعلیق ، محمّد علی بن حاج سیّد صادق رضوی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، 19 برگ ، سطور مختلف ، 20*15 [ فهرست آستان قدس : 6 / 611 ] .

ص:270

276 . الرجال (تراجم الرجال ، نبذة الرجال)

(عربی)

از : محمّد بن حسن عاملی مشغری (شیخ حر عاملی) (1104 ق)

رسالۀ متوسطی است دربارۀ رجال ممدوح و مذموم که مؤلف از کتاب های خلاصة الأقوال علامۀ حلّی و الفهرست و الرجال شیخ طوسی و رجال النجاشی و رجال الکشی استخراج کرده و به ترتیب حروف تهجّی اسامی تنظیم نموده و در پایان ، مشهوران به کنیه و القاب را ذکر نموده و پس از آن ، چند فایدۀ کوتاه در خاتمه آورده است .

تألیف این رساله در سال 1073ق ، پایان یافته است .

عده ای این رساله را به ملّا مراد کشمیری شاگرد شیخ حرّ عاملی نسبت داده اند که درست نیست و علّت این اشتباه آن بوده که وی ، کاتب نسخه ای از این کتاب بوده است و کاتبان دیگر که از روی نسخه وی تحریر نموده اند ، وی را به عنوان مؤلف ، قلمداد کرده اند .

شیخ حر، غیر از این رساله، سه رساله دیگر در رجال تألیف نموده که عبارت اند از:

1 . رسالة فی معرفة الصحابة ،

2 . ترتیب مشیخة من لا یحضره الفقیه (که رسالۀ اوّل پس از این معرّفی خواهد شد و رسالۀ دوم قبل از این معرّفی گردید) ،

3 . خاتمة وسائل الشیعة .

آغاز : الحمد للّه علی افضاله و الصلاة و السلام علی محمّد و آله ، اما بعد فهذه من نبذة احوال الرجال الممدوحین و المذمومین مرتبة علی ترتیب الاسماء مع تقدیم الاوّل فالاسماء و اسماء الآباء و نحوها نقلت من کتب هذا الفن ... باب الالف ، آدم بن اسحق بن آدم بن عبد اللّه بن سعد الاشعری قمی ثقة صه ست له کتاب عنه البرقی ست .

انجام : وما فیه من وصیة امیر المومنین لابن الحنفیه حسن الا انه من مراسیل حماد بن عیسی و اللّه تعالی اعلم . تم ما لخصناه من احوال الرجال و اللّه المستعان علی کل حال .

ص:271

نسخه ها :

1306 / 1 . مشهد ، مدرسه سلیمان خان : 115 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد فاضل بن محمّد مهدی مشهدی ، محرم 1079ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست چهار کتاب خانه مشهد : 19 ] .

1307 / 2 . مشهد ، مدرسه سلیمان خان : 130 ، نسخ ، محمّد فاضل بن محمّد مهدی مشهدی ، 1079ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست چهار کتاب خانه مشهد : 20 ] .

1308 / 3 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3001 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، عبد اللطیف هاشمی جزائری (ابن الکیال) ، 22 ربیع الثانی 1084ق ، مشهد رضوی ، تصحیح شده ، رسالۀ سوم مجموعه ، 62 برگ ، 17 سطر [ فهرست مرکز احیاء :

8 / مخطوط ] .

1309 / 4 . قم ، مرعشی : 2501 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد طاهر بن حسن موسوی ، محرم 1085ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 147ر - 227ر » 81 برگ [ فهرست مرعشی : 7 / 89 ] .

1310 / 5 . تهران ، دانشگاه تهران : 7015 ، عنوان معرّفی : نبذة الرجال تراجم الرجال ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، علی بن علی عاملی ، محرم 1106ق ، 57 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 430 ] .

1311 / 6 . قم ، مرعشی : 6619 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، یوسف بن نور الدین بن یونس حسینی ، دوشنبه 27 ذی حجه 1124ق ، در فهرست اشتباها به نام رجال ملا مراد کشمیری معرّفی شده است ، 130 برگ [ فهرست مرعشی :

17 / 189 ] .

1312 / 7 . قم ، محیی الدین مامقانی : بدون شماره ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : ، برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 28 جمادی الاوّل 1177ق ، تصحیح شده ، با حواشی به نقل از مؤلف ، رسالۀ اوّل مجموعه ، در پایان نسخه فایده ای در رجال از شیخ حر عاملی با عنوان «فی الجماعة الذین وثقهم الائمة علیهم السلام او اثنوا علیهم او امروا بالرجوع الیهم» در یک صفحه تحریر شده است ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 229 [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 254 ] .

1313 / 8 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9089 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1185ق ، در آخر نسخه چهار برگ فوائد رجالی از شیخ حر عاملی و از انتخاب الجید من تنبیهات السید تألیف شیخ حسن بن محمّد دمستانی تحریر شده است ،

ص:272

75 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 610 ] .

1314 / 9 . یزد ، وزیری : 802 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، قنبر علی ، 1206 ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 19 - 74 » 56 برگ [ فهرست کتاب خانه وزیری : 2 / 674 ] .

1315 / 10 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه خویی 26 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، شکسته نستعلیق ، سبحان علی ، 1216ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، در فهرست اشتباها به نام رجال ملا مراد کشمیری معرّفی شده است ، « ص178 - 269 » 46 برگ [ فهرست مجلس : 7 / 127 ] .

1316 / 11 . قم ، مرعشی : 8816 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، عبد الحسین شرارة ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 269پ - 301پ » 33 برگ [ فهرست مرعشی : 23 / 13 ] .

1317 / 12 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 8524 ، عنوان معرّفی : شجره رجال موثق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، به ضمیمۀ اصول کافی [ فهرست آستان قدس :

14 / 402 ] .

1318 / 13 . قم ، گلپایگانی : 130 / 8 / 1420 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، در حاشیه تصحیح و نسخه بدل ذکر شده است ، در پایان نسخه در دو برگ فوائدی به نقل از تنقیح و فایده ای در اصحاب اجماع از شیخ حر عاملی و مطالب رجالی بنقل از انتخاب الجید من تنبهیات السید تألیف شیخ حسن بن محمّد دمستانی تحریر شده است ، 62 برگ ، 15 - 18 سطر ، 5 / 10*15 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1 الرجال

از : محمّد باقر بن محمّد اکمل (وحید بهبهانی)

ر . ک : تعلیقة منهج المقال .

277 . الرجال

(عربی)

از : مرتضی بن محمّد امین دزفولی شوشتری (شیخ انصاری) (1281 ق)

رسالۀ متوسّطی است در رجال که مؤلف ، آن را به ترتیب حروف تهجّی گرد

ص:273

آورده و در آخر ، کنیه ها والقاب و اسانید التهذیب و کتاب من لا یحضره الفقیه و فواید رجالی دیگری را ذکر می کند .

[ الذریعة : 10 / 150 ؛ مصفی المقال : 455 ]

آغاز : الحمد للّه... آدم بن اسحاق بن آدم بن عبد اللّه بن سعد الاشعری قمی ثقة صه .

انجام : و لذا اشترکا فی ان الوضع فیها یعین بالقرینة لا یعین بنفسه و اللّه اعلم بالصواب و الیه المرجع و المآب .

نسخه ها :

1319 / 1 . مشهد ، آستان قدس رضوی : رجال و انساب : 28 ، نسخ ، محمّد حسین بن محمّد قاسم (شاگرد مؤلف) ، 1281ق ، 66 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 361 ] .

1320 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3617 ، نسخ ، محمّد حسین قمشهی ، 1281ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 276 ] .

1321 / 3 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 349 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، شیخ مرتضی بن محمّد امین دزفولی شوشتری انصاری (مؤلف) ، قبل از 1281ق ، « 168صفحه » 84 برگ [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 409 ] .

1322 / 4 . تهران ، ملک : 3491 ، نسخ ، محمّد باقر بن جعفر قراغی ، 1283ق ، 122 برگ [ فهرست ملک : 1 / 237 ] .

1323 / 5 . قم ، مرعشی : 8520 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 121 برگ [ فهرست مرعشی : 22 / 103 ] .

1324 / 6 . قم ، مرعشی : 97 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 135 برگ [ فهرست مرعشی : 1 / 115 ] .

278 . الرجال

(عربی)

گویا از : مرتضی موسوی خوانساری (زنده در 1308 ق)

رسالۀ کوتاهی است که مؤلف در آن ، رجال شیعی را به ترتیب نام و حروف تهجّی تنظیم نموده و در پایان ، باب کنی را نیز افزوده است . در پایان نسخه ، در چند برگ آخر ، سرگذشت اصمعی ، صولی ، ابودحیه ، نمری ، جاحظ ، عمرو بن عبید ، نظام ، نابغه و واصل و چند دانشمند و شاعر دیگر آمده که به نظر می آید

ص:274

جزو همین رساله است .

آغاز : ابراهیم بن ابی سماک ثقة واقفی له کتاب نوادر عنه به محمّد بن حسان جش ملخصا و فی ست له کتاب .

انجام : ابو یحیی الحناط و فی ست الحناط له کتاب ، جماعة عن ابی المفضل ... .

نسخه ها :

1325 . تهران ، دانشگاه تهران : 3152 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، مرتضی موسوی خوانساری (مؤلف) ، قبل از 1308ق ، رسالۀ یازدهم مجموعه ، بقیه رسالۀ های این مجموعه نیز به خط همین کاتب تحریر شده است ، « 284 - 289 » 6 برگ ، 19 سطر ، 11*18 [ فهرست دانشگاه تهران : 11 / 2110 ] .

279 . الرجال (الأبواب)

(عربی)

از : محمّد بن حسن طوسی ، ابو جعفر (شیخ طوسی) (460 ق)

رسالۀ مشهور و مهمّی است که مؤلف در آن ، نام های اصحاب پیامبر اکرم و ائمۀ هدی(علیه السلام) را ذکر نموده است . مؤلف ، اصحاب پیامبر(صلی الله علیه و آله) و هر کدام از ائمه(علیه السلام) را در یک باب قرارداده - که به همین جهت نام کتاب ، الأبواب نیز نامیده شده - و هر باب را به ترتیب حروف تهجّی اسامی ، تنظیم نموده و اکثر اوقات از آوردن مشخّصات راوی خودداری کرده است . این کتاب ، یکی از کتب چهار گانۀ رجالی شیعه است و شیخ طوسی در مقدمۀ آن عنوان می کند که آن را بنا به طلب مکرّر شیخ فاضل تألیف نموده است و بعضی از محقّقان احتمال داده اند که این شخص ، قاضی عبد العزیز بن نحریر بن براج طرابلسی (480 ق) باشد که مؤلف ، چند کتاب دیگر نیز به نام وی نگاشته است .

چاپ : نجف ، مطبعۀ حیدریه ، سال 1381ق ، با تصحیح سیّد محمّد صادق آل بحرالعلوم ، 528 صفحه .

[ الذریعة : 10 / 120 ؛ مشار عربی : 401 ؛ مصفی المقال : 402 ؛ التراث العربی :

3 / 82 - 83 ؛ معجم المطبوعات العربیة فی ایران : 295 ]

آغاز : الحمد للّه حق حمده و الصلاة علی خیر خلقه ... اما بعد فانی قد اجبت الی ما

ص:275

تکرر سؤال الشیخ الفاضل فیه من جمع کتاب یشتمل علی اسماء الرجال .

انجام : باب النساء فاطمة بنت هارون بن موسی بن الفرات ... بکتاب عبید اللّه بن علی الحلبی و لم یسمع منها غیر هذا الکتاب .

نسخه ها :

1326 / 1 . انگلستان * ، لندن ، موزه بریتانیا : 7965 or ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، تعلیق ، محمّد بن سراهنگ بن مرتضی حسینی ، 21 رجب 533ق ، 116 برگ ، 17 سطر ، سابقه : کتابخانه محقق طباطبایی : میکرو فیلم 199 ، محقق طباطبایی : عکس 28 ، محقق طباطبایی : عکس 89 ، محقق طباطبایی : عکس 209 ، مرعشی : عکس 645 [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1535 ؛ یادنامۀ محقق طباطبایی :

3 / 1439 ؛ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1453 ؛ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1485 ؛ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 125 ] .

1327 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 22 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 976ق ، 143 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 360 ] .

1328 / 3 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3611 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 976ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 276 ] .

1329 / 4 . قم ، مدرسه فیضیه : 1604 ، نسخ ، نعمت اللّه بن حمزه عمیدی حسینی ، 982 - 983ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 142 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 106 ] .

1330 / 5 . تهران ، ملی تهران : 1270 / ع ، نسخ ، فضل اللّه بن محمّد ، 984ق ، 81 برگ [ فهرست ملی تهران : 9 / 260 ] .

1331 / 6 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 5113 ، احمد بن سیّد شرف الدین حسینی حسنی نجفی ، 989ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 399پ - 434ر » 36 برگ [ فهرست مجلس : 15 / 72 ] .

1332 / 7 . تهران ، دانشگاه تهران : 2945 ، نسخ ، علی بن شاه محمّد طبسی نجفی ، 993ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 93 - 210 » 118 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 10 / 1829 ] .

1333 / 8 . قم ، مرعشی : 5381 ، نسخ ، ابراهیم بن یوسف کلیب السبط الثانی ، 1010ق ، « 244پ - 350ر » 107 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 171 ] .

ص:276

1334 / 9 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 21 ، نسخ ، محمّد بن اسماعیل ، 1012ق ، 135 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 359 ] .

1335 / 10 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3610 ، نسخ ، محمّد بن اسماعیل بن احد عاملی ، 1012ق ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 3916 [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 2 / 281 ] .

1336 / 11 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1429 ، از اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، صالح بن محمّد بن عبد اللّه سلامی نجفی ، 1015ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست الهیات مشهد : 2 / 578 ] .

1337 / 12 . قم ، مرعشی : 4795 ، نسخ ، صالح بن حسن بن فضل عباس مطلبی جزایری ، 14 جمادی الاوّل 1017ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست مرعشی : 12 / 359 ] .

1338 / 13 . تبریز ، ثقة الاسلام تبریزی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، 1071ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 535 ] .

1339 / 14 . قم ، مرعشی : 3653 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، ربیع الثانی 1088ق ، 115 برگ [ فهرست مرعشی : 10 / 48 ] .

1340 / 15 . تهران ، دانشکده ادبیات : 158 - ج ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 116پ » 116 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 11 ] .

1341 / 16 . قم ، مرعشی : 6058 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 14 ذی حجه 1217ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 95 برگ [ فهرست مرعشی : 16 / 60 ] .

1342 / 17 . قم ، گلپایگانی : 121 / 22 / 4401 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، زین العابدین بن محمّد تقی خوانساری ، پنجشنبه 4 شعبان 1241ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 2پ - 75ر » 75 برگ ، 20 سطر ، 15*21 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 2 / 225 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1343 / 18 . تهران ، دانشگاه تهران : 5374 ، نستعلیق ، محمّد مهدی بن محمّد اسماعیل بن حاجی خداداد بن کربلایی اسماعیل استرآبادی ، شعبان 1246ق، 65 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 1 / 4225 ] .

1344 / 19 . تهران ، ملک : 3535 ، نسخ ، اسماعیل نجفی ، 1262ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 476 ] .

ص:277

1345 / 20 . تهران ، دکتر علی اصغر مهدوی : 747 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1262ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 2 / 136 ] .

1346 / 21 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2330 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، حسین علی ، پنجشنبه 16 شعبان 1285ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 54ر - 169ر » 114 برگ ، 25 سطر ، 15*5 / 21 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

1347 / 22 . تهران ، دانشگاه تهران : 979 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 84 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 579 ] .

1348 / 23 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 834 ، سیّد احمد بن محمّد رضا صفایی حسینی خوانساری ، 1330ق ، با تصحیح و مقابله سیّد مصطفی خوانساری ، رسالۀ پنجم مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 300 ] .

1349 / 24 . تهران ، سپهسالار : 8006 ، نسخ ، علی بن محمّد نوری ، 1333ق ، 169 برگ [ فهرست سپهسالار : 3 / 28 ] .

1350 / 25 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 2823 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، « 114صفحه » 57 برگ [ فهرست مجلس : 10 / 144 ] .

1351 / 26 . تهران ، مدرسه مروی : 405 ، حسن بن حسین بن مهدی خفاجی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست مدرسه مروی : 280 ] .

280 . الرجال (دفتر فی الرجال)

(عربی)

از : نجم الدین بن محمّد بن محمّد حسینی شامی عاملی (قرن 11 ق)

رسالۀ مختصری است که مؤلف در آن 729 نفر از روات شیعه را که طبق رأی وی ، بر نقل آنها اعتماد می توان کرد ، از کتاب های خلاصة الأقوال علامه ، رجال النجاشی ، الفهرست و الرجال شیخ طوسی انتخاب و تنظیم نموده است . او تألیف این کتاب را در روز سه شنبه غرۀ ذی حجۀ 1011 در قزوین به پایان رسانیده است.

[ مصفی المقال : 480 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین و الصلوة علی محمّد و آله الطیبین الطاهرین و بعد فهذا دفتر اجمع فیه اسماء من یرجح عندی صدقهم من الرواة للأحادیث وانما

ص:278

جمعته لأرجع الیه عند الحاجة و اما غیری فلا نفع له به الا ان یکون موافقا لی علی رأیی فی العمل بخبر الراوی ... باب الهمزة ابراهیم بن نعیم العبدی ابو الصباح الکنانی نزل فیهم فنسب الیهم ، ثقة .

انجام : ابو شعبه 729 الحلبی کوفی ثقة ، هذا آخر ما اختاره جامعه من الخلاصة و من کتاب النجاشی و من کتابی الشیخ ره الفهرست و الرجال .

نسخه ها :

1352 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9312 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، نجم الدین بن محمّد بن محمّد حسینی شامی عاملی (مؤلف) ، 1011ق ، در قزوین ، 48 برگ ، 13*19 ، سابقه : کتابخانه مدرسه فاضلیه : 3 [ فهرست آستان قدس : 6 / 602 ؛ فهرست مدرسه فاضلیه : 171 ] .

281 . الرجال

از : مؤلف ناشناخته

رساله های مختلفی است در علم رجال که مؤلفان آنها در فهارس ، مشخص نشده است .

نسخه ها :

1353 / 1 . تهران ، حسین مفتاح : 135 ، افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 9ق ، رسالۀ دهم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 230 ] .

1354 / 2 . تهران ، ملی تهران : 2355 / ع ، عنوان معرّفی : رسالة فی علم الرجال ، آغاز :

مسألة اعلم ان الشیخ الصدوق محمّد بن یعقوب الکلینی قدس سره ، نسخ ، رشید بن غیاث الدین ، 1041ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 17 - 20پ » 4 برگ [ فهرست ملی تهران : 12 / 107 ] .

1355 / 3 . قم ، مرعشی : 8765 موقت ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، یادداشتی به تاریخ 1012ق در نسخه مشهود است، تصحیح شده [ مجله میراث شهاب: 20/21 ] .

1356 / 4 . تهران ، ملک : 3535 ، الرجال ، آغاز : فی من روی عن النبی ... ، من اولاده واقاربه باب الجیم جعفر ، نسخ ، اسماعیل بن علی نجفی ، 1262ق ، عربی ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 476 ] .

ص:279

1357 / 5 . تهران ، ملک : 3544 ، عنوان معرّفی : بندی در رجال ، نستعلیق ، موسی ، 1278ق ، عربی ، رسالۀ چهارم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 480 ] .

1358 / 6 . تهران ، سپهسالار : 2541 ، عنوان معرّفی : رسالة فی الرجال ، آغاز : باب الالف آدم بن الحسین النخاس بالنون والخاء المعجمة المشددة ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، عربی ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 114ر - 178پ » 65 برگ [ فهرست سپهسالار : 5 / 4 ] .

1359 / 7 . مشهد ، گوهر شاد : 1195 ، عنوان معرّفی : الرجال ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، آغاز : علی ظهر هذا الکتاب ما صورته هذا الکتاب من تصانیف السید السعید ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 11 و13ق ، عربی ، شاید خاتمه مستدرک الوسائل نوری باشد ، رسالۀ چهارم مجموعه [ فهرست گوهر شاد : 3 / 1658 ] .

1360 / 8 . یزد ، جواد مدرسی : بدون شماره ، عنوان معرّفی : رساله در رجال ، آغاز : فائدة فی اسباب المدح و القوة ، نسخ ، سیّد مرتضی مدرس ، قرن 13ق ، عربی ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 76 - 82 » 7 برگ [ میراث اسلامی ایران : 8 / 453 ] .

1361 / 9 . تهران ، ملک : 3538 ، عنوان معرّفی : الرجال ، آغاز : بسمله حمدله ... وبعد فان من جاری قلم القضاء والقدر ... ان اکتب منهجا لطیفا فی احوال الرجال ، انجام : ...

فاحالتهن الی الکتب المبسوطة الاولی واللّه الهادی ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1305ق ، به ترتیب تهجی ، عربی ، رسالۀ سوم مجموعه ، در فهرست هیچ توضیحی در معرّفی این رسالۀ ذکر نشده است [ فهرست ملک : 6 / 479 ] .

1362 / 10 . یزد ، جواد مدرسی : 3164 ، عنوان معرّفی : رساله در کنی و القاب ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز :بسم اللّه الرحمن الرحیم والصلوة علی رسول اللّه وآله آل اللّه ...

فهذا ما استطرفته من ذکر الکنی والالقاب والانساب حسب ما وجدناه فی النقد و منتهی المقال وغیرهما من کتب الرجال ، نستعلیق ، محمّد ، 1309ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ میراث اسلامی ایران : 8 / 456 ] .

1363 / 11 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، قرن 14ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، 31 برگ [ مجله میراث شهاب : 13 / 8 ] .

1364 / 12 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 153 ، عنوان معرّفی : الرجال ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، عربی [ فهرست اهدایی رهبری : 129 ] .

1365 / 13 . تهران ، دانشکده ادبیات : 208 - ح ، عنوان معرّفی : بندی در رجال ، آغاز :

ص:280

واعلم ان بعض فضلاء الاصحاب ناقش العلّامة ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، با حاشیه جواد «ره» ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 56پ - 57پ » 2 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 169 ] .

1366 / 14 . خوی ، مدرسه نمازی : 260 ، عنوان معرّفی : رسالة فی الرجال ، آغاز :

طبرستان بفتح اوله وثانیه وکسر الراء المهملة الطبرهی فارسیة ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، 57 برگ [ فهرست مدرسه نمازی : 1 / 131 ].

1367 / 15 . تهران ، ملک : 3524 ، عنوان معرّفی : رسالة فی الرجال ، آغاز : بسمله باب الهمزة آدم ابو الحسین آدم بن اسحق یباع اللؤلو ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، عربی ، رسالۀ چهارم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 466 ] .

1368 / 16 . تهران ، ملک : 3544 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 480 ] .

1369 / 17 . مشهد ، حیدری : 18 ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ مجله اندیشه حوزه : 7 / 212 ] .

282 . الرجال

(عربی)

از : محمّد حسین بن محمّد حسن همدانی کرمانشاهی (قرن 14 ق)

مؤلف پس از آن که رساله وجیزة فی الدرایة و الرجال را تألیف نمود ، تصمیم به نوشتن رسالۀ مفصّل تری گرفت و کتاب حاضر را تألیف نمود. او در این رساله پس از ذکر مقدمه ای در کنیه های ائمه(علیه السلام) ، اسامی رجال را به ترتیب حروف ذکر نموده و در خاتمه ، چند فایده در آداب روایت حدیث و طُرُق اجازه خودش همراه با چند فایدۀ دیگر بیان داشته است . مؤلف از شاگردان میر محمّد هاشم موسوی خوانساری ، سیّد محمّد باقر موسوی خوانساری ، ملّا حسینعلی تویسرکانی ، شیخ حسن بحرانی و شیخ محمّد طاهر است و از آنها اجازۀ نقل روایت دارد .

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... و بعد ... انی قد صنفت سابقا مختصرا فی الرجال و قواعدها الکلیة و لا بأس به الا انه ... فاردت ان اؤلف وجیزة اخری ابسط منه ...

مقدمة فیها امور الاوّل فی کنی الائمه .

ص:281

انجام : هذا الجند لیس ممن یحارب اللّه .

نسخه ها :

1370 . قم ، گلپایگانی : 60 / 3 / 440 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، محمّد حسین بن محمّد حسن همدانی کرمانشاهی (مؤلف) ، شوال 1308ق ، اصفهان ، در حاشیه تصحیح شده ، نسخه از طرف مؤلف که ساکن مدرسۀ جدۀ بزرگ اصفهان بوده در تاریخ 1324ق وقف شده است ، 06 3 برگ ، 23 - 27 سطر ، 5 / 15*5 / 22 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

283 . الرجال

(عربی)

از : محمّد مؤمن بن شاه مرتضی بن شاه محمود کاشانی (بعد از 1033 ق)

اثر مختصری است در بیان رجال مقبول و مردود ، به ترتیب حروف که مؤلف در شب چهارشنبه ، هجدهم ربیع الاوّل 1020 از تألیف آن فارغ شده است . شیخ آقا بزرگ تهرانی در الذریعة (ج10، ص151) از دو نسخه از این کتاب، یکی نسخۀ کتاب خانه مجد الدین - نسخه ای که در ذیل معرّفی می گردد - و دیگری نسخۀ کتاب خانۀ حاج آقا بن سیّد اسداللّه بن حجة الاسلام شفتی در اصفهان ، یاد می کند .

[ الذریعة : 10 / 151 - 152 ؛ طبقات اعلام الشیعه (قرن11 ق) : 597 ]

آغاز : الحمد للّه ولی الحمد و مستحقه و الصلاة علی خیر خلقه محمّد و آله اما بعد فیقول راجی عفو ربه المهیمن .

انجام : و علی هذا التقدیر علی احوال الرواة المقبولین و المردودین نختم الکلام حامدین للّه مصلین علی رسوله محمّد و آله اجمعین .

نسخه ها :

1371 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2294 ، آغاز: برابر نمونه ، انجام: برابر نمونه، نسخ، بدون نام کاتب ، پنجشنبه 5 محرم 1033ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، این نسخه قبلا در تملک مرحوم مجد الدین فرزند صدر الافاضل بوده واز وی به مرحوم محدث ارموی و از ایشان به کتاب خانه مرکز احیاء میراث اسلامی انتقال یافته است، « 1پ - 101ر » 101 برگ ، 14 سطر ، 9/5*16/5 [ فهرست مرکز احیاء: /6مخطوط ] .

ص:282

284 . الرجال

(1)

(عربی)

نسخه ها :

1372 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 11305 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1047ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 277 ] .

285 . رجال ابن داود

(عربی)

از : حسن بن علی بن داود حلّی ، تقی الدین (قرن 8 ق)

رساله مشهور و مهمّی است در رجال . مؤلف دراین رساله ، حالات رجال حدیث و روات را به طور بسیار مختصر ، در دو قسم آورده است : قسم اوّل ، دربارۀ ممدوحان ، و قسم دوم دربارۀ مجروحان ، و در هر قسم ، نام ها را به ترتیب حروف ، در چند باب ، تنظیم نموده است . مؤلف ، در مقدمۀ کتاب ، رموز مصادر و طُرُق روایتی خود را ذکر نموده است و در آخر قسم اوّل و دوم ، چند فایدۀ رجالی را متذکّر شده است .

تألیف این کتاب در ذی حجۀ 707 ، در نجف اشرف پایان یافته (چنانچه در بعضی نسخ آمده) و در بعضی مصادر ، نام کتاب کشف المقال ذکر شده است . ابن داوود ، معاصر علامۀ حلّی بوده و همزمان با تألیف خلاصة الأقوال ، این کتاب را تألیف نموده و ترتیب هر دو کتاب ، مانند هم است ؛ ولی گویا هیچ کدام از اثر دیگری خبر نداشته اند .

چاپ : تهران ، دانشگاه تهران ، 1342 ش / 1383 ق ، به اهتمام سیّد جلال الدین محدث ارموی ، 570 +48 ص ؛ نجف ، مطبعة الحیدریة ، 1392 ق ، تحقیق سیّد محمّد صادق آل بحر العلوم ؛ قم ، منشورات شریف رضی ، افست چاپ نجف .

[ الذریعة:84/10؛ التراث العربی: 80/3؛ معجم المطبوعات العربیة فی ایران: 295]

آغاز : الحمد للّه الذی وفقنی للتخلی عن الحرکات الدنیویة والنظر فی المهمات الاخرویة .

انجام : طعن فیه طعنا عظیما ابو یعقوب المعری (کش) زیدی تم الکتاب علی ید العبد ... .

ص:283


1- (1) . نسخۀ دیگری از کتاب تلخیص المقال فی معرفة الرجال میرزا محمّد استرآبادی است ، که در فهرست الفبائی آستان قدس با عنوان بالا معرفی شده است .

نسخه ها :

1373 / 1 . قم ، مرعشی : 3037 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 9 جمادی الثانی 829ق ، 120 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 238 ] .

1374 / 2 . تهران ، دانشکده ادبیات : حکمت 213 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 8 و 9ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست ادبیات تهران : 2 / 52 ] .

1375 / 3 . تهران ، ملک : 3576 ، افتادگی دارد ، نسخ ، احمد بن جواد ، قرن 9ق، 104 برگ [ فهرست ملک : 1 / 237 ] .

1376 / 4 . قم ، مرعشی : 6877 ، نستعلیق ، علاء الملک بن عبد القادر حسینی مرعشی ، 14 محرم 924ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 61 برگ [ فهرست مرعشی : 18 / 72 ] .

1377 / 5 . شیراز ، صدر الدین محلاتی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، 944ق ، مقابله شده در 969ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 5 / 272 ] .

1378 / 6 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9087 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد بن علی محمّد بن حسین (ابن معادل) ، 957ق [ فهرست آستان قدس : 6 / 605 ] .

1379 / 7 . زنجان ، امام جمعه زنجان : بدون شماره ، محمّد بن علی اوالی ، 91 ربیع الاوّل 964ق ، مشهد الرضا(علیه السلام) [ دلیل المخطوطات : 109 ] .

1380 / 8 . تهران ، دانشگاه تهران : 5385 ، نسخ ، حسن بن علی بن عبد النبی قطیفی خطّی طائی ، 18 رمضان المبارک 966ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 133پ - 259ر » 127 برگ ، سابقه : کتابخانه محقق طباطبایی : عکس 172 [ فهرست دانشگاه تهران :

15 / 4232 ؛ یادنامۀ محقق طباطبایی : 2 / 1474 ] .

1381 / 9 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 5214 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، مرتضی حسینی ، 966ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست مجلس : 16 / 47 ] .

1382 / 10 . تهران ، دانشگاه تهران : 1044 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، شریف بن بهاء الدین علی رامدی حسنی ، 17 شوال 967ق ، در آخر نسخه انهاء از حسین بن عبد الصمد پدر شیخ بهایی در 13 جمادی الاولی 969ق که ظاهرا کاتب نسخه شاگرد وی بوده و نسخه را در نزد وی قرائت کرده است ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 43 - 101 » 59 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 573 ؛ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1449 ] .

1383 / 11 . محقق طباطبایی، میکروفیلم: 72 ، کاتب : محمّد بن اخی محمّد ابن محمّد، کتابت 969 ق ، رساله سی و چهارم مجموعه ، «43 - 141» 99 برگ . [یادنامه محقق طباطبایی : 3 / 1054 ].

ص:284

1384 / 12 . مشهد ، آستان قدس رضوی : رجال و انساب 25 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 973ق ، 136 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 360 ] .

1385 / 13 . قم ، مرعشی : 11167 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، سیّد رضا میر مخدوم بن عبد الوهاب اوجی ، ذی حجه 976ق ، 139 برگ ، 15 سطر ، 7*15 سم [ فهرست مرعشی : 28 / 238 ] .

1386 / 14 . اصفهان ، سیّد محمّد علی روضاتی : 36 ، بدون نام کاتب ، قبل از 978ق ، با نسخۀ شهید ثانی مقابله شده در 978ق توسط علی بن حسین بن صایغ از تلامذه شهید ، با حواشی شهید ثانی با رمز (ز) و حواشی مصحح مذکور [ فهرست کتاب خانه روضاتی : 127 ] .

1387 / 15 . تهران ، دانشکده الهیات : 25ج، نسخ، حبیب اللّه شریف بن کمال الدین محمود سبزواری ، اواخر ذی قعده 979 ق ، 87 برگ [ فهرست الهیات تهران : 1 / 552 ] .

1388 / 16 . تهران ، دانشکده ادبیات : 64 - د ، نستعلیق ، ابو طالب بن عنایت اللّه تویسرکانی ، سه شنبه 30 رجب 980ق ، از روی نسخه ای که به خط کمال الدین حسین بن عبد الصمد حارثی بوده و او این کتاب را نزد شهید ثانی قرائت نموده و شهید در آن نسخه اجازه ای به وی در 5 ذی حجه 950ق نوشته بوده ، تحریر شده است ، 206 برگ ، 12 سطر ، 11*18 [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 284 ] .

1389 / 17 . قم ، مرعشی : 9725 ، نستعلیق ، محمّد بن حسین طالقانی ، دوشنبه 12 جمادی الاوّل 982ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 75پ - 201ر » 109 برگ [ فهرست مرعشی : 25 / 87 ] .

1390 / 18 . قم ، مرعشی : 2501 ، نسخ ، حسن بن حسین بن علی خفاجی (غرابات) ، 17 شوال 983ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 143ر » 143 برگ [ فهرست مرعشی : 7 / 89 ] .

1391 / 19 . تهران ، ملی تهران : 1860 / ع ، عنوان معرّفی : مختصر الرجال ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمود طهرانی ، 990ق ، 84 برگ [ فهرست ملی تهران :

10 / 444 ] .

1392 / 20 . تهران ، دانشگاه تهران : 2945 ، نسخ ، حاجی محمّد بن احمد شریف سپاهانی ، شعبان 992ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 212 - 330 » 119 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 10 / 1829 ] .

ص:285

1393 / 21 . اصفهان ، سیّد محمّد علی روضاتی : 37 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قبل از 996ق ، تصحیح شده ، با مهری به تاریخ 996ق ، 114 برگ [ فهرست کتاب خانه روضاتی : 134 ] .

1394 / 22 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1081 ، نسخ ، ابو طالب محمّد بن عنایت اللّه ، 997ق ، مقابله شده [ فهرست الهیات مشهد : 2 / 231 ] .

1395 / 23 . قم ، مرعشی : 8485 ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 10ق ، 215 برگ [ فهرست مرعشی : 22 / 72 ] .

1396 / 24 . تهران ، ملک : 3495 ، بدون نام کاتب ، قرن 10ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 459 ] .

1397 / 25 . قم ، مرعشی : 3029 ، نستعلیق ، محمّد صالح بن علی طالقانی ، 12 جمادی الثانی 1012ق، رسالۀ اوّل مجموعه ، 107 برگ [ فهرست مرعشی:

217/8 ] .

1398 / 26 . مشهد ، مدرسه فاضلیه : 4 ، از اوّل افتادگی دارد ، نستعلیق ، روح اللّه قهپایی ، 1018ق ، در همانسال میر مصطفی حسینی تفرشی قرائت کتاب را از مولی محمّد مؤمن نامی نوشته ، 285 برگ [ فهرست مدرسه فاضلیه : 171 ] .

1399 / 27 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3075 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1021ق ، تصحیح شده ، دارای حواشی مختصر ، رسالۀ دوم مجموعه ، 109 برگ ، 21 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

1400 / 28 . قم ، مرعشی : 466 ، از اوّل افتادگی دارد ، جزء اوّل به خط سراج الدین بن احمد شوشتری تحریر در غرۀ جمادی الاوّل 1021ق در مشهد ، جزء دوم به خط نظام الدین علی بن غیاث الدین محمّد بن نظام الدین علی شوشتری ، 17 صفر 1024ق در کربلا ، 191 برگ [ فهرست مرعشی : 2 / 73 ] .

1401 / 29 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3612 ، نسخ ، احمد بن علی مکی شیرازی ، 1021ق ، در گلکنده ، 118 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 360 ؛ فهرست الفبایی آستان قدس : 276 ] .

1402 / 30 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1950 ، نسخ ، معین الدین اشرف بن محمّد بن علی حسینی ، 1037ق ، تصحیح شده و در نزد محدث تونی مقابله شده ، رسالۀ اوّل

ص:286

مجموعه [ فهرست الهیات تهران : 3 / 987 ] .

1403 / 31 . قم ، گلپایگانی : 54 / 33 / 6504 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 17 ذی قعده 1049ق ، در حاشیه تصحیح شده است ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 111پ - 175ر » 65 برگ ، 21 سطر ، 18*24 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1404 / 32 . تهران ، حسین مفتاح : 135 ، نسخ ، محمّد بن حسین ، جمادی الثانی 1053ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 230 ] .

1405 / 33 . تهران ، ملی تهران : 2889 ، نسخ ، محمّد بن حسین ، 1053ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 146پ - 262 » 117 برگ [ فهرست ملی تهران : 13 / 409 ] .

1406 / 34 . تهران ، ملک : 3573 ، نستعلیق ، حسین بن محمّد رضا سبزواری ، 1072ق ، 142 برگ [ فهرست ملک : 1 / 237 ] .

1407 / 35 . قم ، مرعشی : 3766 ، نسخ ، عادل بیک بن قیچ بیک بولاس ، 11 ذی قعده 1074ق ، 222 برگ [ فهرست مرعشی : 10 / 155 ] .

1408 / 36 . قم ، مرعشی : 5384 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1075ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 110 برگ [ فهرست گوهر شاد : 14 / 175 ] .

1409 / 37 . مشهد ، گوهر شاد : 217 ، نسخ ، عبد اللّه ، 1091ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 92 - 175 » 84 برگ [ فهرست گوهر شاد : 1 / 188 ] .

1410 / 38 . تهران ، ملی تهران : 2103 / ع ، آغاز : صفحه اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، محمّد حسینی دامغانی ، 1093ق ، 209 برگ [ فهرست ملی تهران : 11 / 287 ] .

1411 / 39 . قم ، مرعشی : 7668 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1099ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 72پ - 160پ » 89 برگ [ فهرست مرعشی : 20 / 62 ] .

1412 / 40 . قم ، مرعشی : 4940 ، آغاز : وغیرهم وبیانات الموثقین واخرت المجروحین ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 159 برگ [ فهرست مرعشی : 13 / 138 ] .

1413 / 41 . قم ، مرعشی : 7423 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، نیمه اوّل بخط نسخ ، نیمه دوم بخط جدید ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 263پ - 360پ » 98 برگ [ فهرست مرعشی : 19 / 235 ] .

1414 / 42 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 986 ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ،

ص:287

با حواشی ملا عبد اللّه تستری [ فهرست اهدایی رهبری : 128 ] .

1415 / 43 . تهران ، ملی تهران : 4062 / ع ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 226پ - 309پ » 84 برگ ، 19 سطر ، 12*5 / 18 سم [ فهرست ملی تهران : 17 / 386 ] .

1416 / 44 . تهران ، ملی تهران : 862 / ع ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « ص257 - 548 » 46 برگ [ فهرست ملی تهران : 8 / 366 ] .

1417 / 45 . مشهد ، گوهر شاد : 837 ، نسخ ، داود بن علی مازندرانی ، قرن 12ق ، با حواشی ، 274 برگ ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 2141 [ فهرست گوهر شاد : 3 / 1134 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 1 / 330 ] .

1418 / 46 . تهران ، دانشگاه تهران : 6714 ، نسخ ، محمّد تقی شریف یزدی ، 1281ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 344 ] .

1419 / 47 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4790 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1283ق، 158 برگ [ فهرست مجلس : 13 / 185 ] .

1420 / 48 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3326 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13 ، تصحیح شده ، 92 برگ ، 19 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 9 / مخطوط ] .

1421 / 49 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3327 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13 ، تصحیح شده ، دارای تملک ملک محمّد حسین فراهی ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 153پ - 251ر » 98 برگ ، 17 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 9 / مخطوط ] .

1422 / 50 . خوانسار ، فاضل خوانساری : 115 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 53ر » 53 برگ [ فهرست کتاب خانه فاضل خوانساری :

1 / 83 ] .

1423 / 51 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، تصحیح و مقابله شده در 976ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ مجله میراث شهاب : 15 / 204 ] .

1424 / 52 . قم ، مرعشی : 443، نسخ، علی بن ملا عبد الحسین بیدگلی کاشانی، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 33ر - 118ر » 86 برگ [ فهرست مرعشی : 2 / 45 ] .

1425 / 53 . قم ، مرعشی : 6355 ، از آخر افتادگی دارد ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون

ص:288

تاریخ کتابت ، 88 برگ [ فهرست مرعشی : 16 / 316 ] .

1426 / 54 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 24 ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 176 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 360 ] .

1427 / 55 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3613 ، از اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 276 ] .

1428 / 56 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3614 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 276 ] .

1429 / 57 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 6891 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، تصحیح شده ، با حواشی ، 106 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 606 ] .

1430 / 58 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7663 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 77 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 606 ] .

1431 / 59 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه خویی 26 ، شامل دیباچه و دو قسمت از پایان بخش دوم ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « ص151 - 174 » 12 برگ [ فهرست مجلس : 7 / 126 ] .

1432 / 60 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3566 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « ص160 - 167 » 4 برگ [ فهرست مجلس : 10 / 1531 ] .

1433 / 61 . قم ، گلپایگانی : 182 / 2 / 362 ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، آغاز : والفضل بن شاذان فش و ابن عبدون عب و الغضائری غض و محمّد بن بابویه به و ابن فضال فض ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 95 برگ ، 18 سطر ، 5 / 12*5 / 17 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1434 / 62 . قزوین ، فحول قزوینی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ مجله تراثنا : 2 / 74 ] .

1435 / 63 . خوی ، مدرسه نمازی : 260 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست مدرسه نمازی : 1 / 131 ] .

1436 / 64 . تهران ، ملک : 3493 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 459 ] .

1437 / 65 . مشهد ، مدرسه نواب : 10 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست دو کتاب خانه مشهد : 548 ] .

1438 / 66 . قم ، سیّد احمد زنجانی : 64 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ

ص:289

اوّل مجموعه ، « 1پ - 60پ » 60 برگ [ آشنایی با چند نسخه خطّی : 211 ] .

286 . رجال ابن عقدة

(عربی)

از : احمد بن محمّد کوفی ، ابو العباس (ابن عقده) (333 ق)

ابن عقده ، شاگردان امام صادق (علیه السلام) را در رساله ای به نام من روی عن الصادق (علیه السلام) به ترتیب حروف جمع آوری کرده که به رجال ابن عقدة معروف است . در باره محتوای این رساله اختلاف وجود دارد ، علامه حلّی در الخلاصه عنوان نموده که ابن عقده در این کتاب نام چهار هزار از شاگردان امام صادق (علیه السلام) را ذکر نموده و در ذیل هرنام روایتهایی را که از امام نقل نموده ، آورده است . شیخ طوسی در الرجال خود ، در باب شاگردان امام صادق (علیه السلام) ، بخشهایی از این کتاب را به همان ترتیب درج نموده و پس از پایان هر حرف ، اسامی جدیدی را که ابن عقده ذکر نکرده ، آورده است .

[ مقالۀ ابن عقده و مقام او در حدیث ، نوشته عبدالمهدی جلالی ، مجله علوم حدیث فارسی ، شماره 2 ، زمستان 1375ق ، ص 176 - 201 ؛ الذریعة : 10 / 86 ]

1 رجال ابن الغضائری

از : احمد بن حسین واسطی بغدادی ، ابو الحسین (ابن غضائری)

ر . ک : الضعفاء .

1 رجال أبی علی الحائری

از : محمّد بن اسماعیل بن عبد الجبار حائری ، ابو علی

ر . ک : منتهی المقال .

ص:290

287 . رجال بحر العلوم (الفوائد الرجالیة)

(عربی)

از : محمّد مهدی بن مرتضی طباطبایی بحر العلوم نجفی ، سیّد (1212 ق)

رسالۀ مشهور و معروفی است در رجال که مؤلف ، آن را به ترتیب حروف تهجّی اسامی رجال تنظیم نموده و در ابتدای آن ، شرح حال تعدادی از خاندان های شیعی را در ذیل عنوان «آل» ذکر کرده است و پس از آن کنیه های مصدّر به «ابن» را ذکر نموده و سپس ، اسامی را به ترتیب حروف تنظیم کرده و در پایان ، 31 فایدۀ رجالی را آورده است .

چاپ : شیراز ، چاپ سنگی ، 221 صفحه ؛ تهران ، انتشارات مکتبة الصادق علیه السلام ، 1364ش ، چهار جلد با تحقیق محمّد صادق بحرالعلوم .

[ الذریعة : 10 / 99 با عنوان «رجال بحر العلوم» و 16 / 339 با عنوان «الفوائد الرجالیة» . ]

آغاز : الحمد للّه... باب ما صدر بالآل ، آل ابی رافع من ارفع بیوت الشیعة .

انجام : احمد بن ابی عبد اللّه البرقی ینقل عن علی ابن الحکم یعنی منه و هو صریح فی ان الکتاب له لا لأبیه و الحمد للّه علی الاتمام .

نسخه ها :

1439 / 1 . قم ، گلپایگانی : 66 / 4 / 596 ، عنوان معرّفی : الفوائد الرجالیه ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1212ق ، 123 برگ ، 19 سطر ، 5 / 15*22 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1440 / 2 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3331 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : ، برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1212ق ، دارای بلاغ و تصحیح ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 138ر » 138 برگ ، 21 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 9 / مخطوط ] .

1441 / 3 . تهران ، ملک : 3479 ، نسخ ، علی بن محمّد رضا حایری ، 1235ق ، 148 برگ [ فهرست ملک : 1 / 238 ] .

1442 / 4 . آران و بیدگل ، امامزاده هلال بن محمّد : 130 ، مهدی بن محمّد حسین آرانی کاشانی ، 1239ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ مجله وقف میراث جاویدان : 3 / 70 ] .

1443 / 5 . قم ، مرعشی : 7803 ، نسخ ، ابو القاسم بن جواد موسوی ، 21 جمادی الثانی 1270ق ، 123 برگ [ فهرست مرعشی : 20 / 163 ] .

ص:291

1444 / 6 . تهران ، ملک : 3564 ، نسخ ، ابو القاسم بن جواد موسوی ، 24 ربیع الثانی 1270ق ، 127 برگ [ فهرست ملک : 1 / 329 ] .

1445 / 7 . قم ، مدرسه فیضیه : 124 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1292ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 100 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 73 ] .

1446 / 8 . قم ، مرعشی : 8852 ، نسخ ، اسماعیل بن عبد اللّه خوانساری ، 1294ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 219پ » 219 برگ [ فهرست مرعشی : 23 / 39 ] .

1447 / 9 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 313 ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق [ فهرست اهدایی رهبری : 184 ] .

1448 / 10 . تهران ، دانشگاه تهران : 6845 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 175 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 379 ] .

1449 / 11 . قم ، مسجد اعظم : 748 ، عنوان معرّفی : الفوائد الرجالیه ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 136 برگ ، 21 سطر ، 13*20 [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 309 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

1450 / 12 . تهران ، ملک : 3554 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 197 برگ [ فهرست ملک : 1 / 238 ] .

1451 / 13 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2586 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، تصحیح شده ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 139ر » 139 برگ ، 22 سطر ، 5 / 15*21 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

1452 / 14 . قم ، رضا استادی : 2 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 81 برگ [ فهرست یکصد و شصت نسخه خطّی : 58 ] .

1453 / 15 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 834 ، سیّد احمد صفایی خوانساری ، 1329ق ، با تصحیح و مقابله سیّد مصطفی خوانساری ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 300 ] .

1454 / 16 . تهران ، ملک : 3473 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1337ق [ فهرست ملک :

1 / 237 ] .

1455 / 17 . قم ، مرعشی : 155 ، آغاز : برابر نمونه ، مهدی بن محمّد حسینی ، 13 رجب 1362ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 2پ - 224پ » 223 برگ [ فهرست مرعشی :

1 / 174 ] .

ص:292

1456 / 18 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7833 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 88 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 617 ] .

1457 / 19 . اصفهان ، مهدی نجفی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست مکتبة النجفی : 238 ] .

289 . رجال البرقی

(عربی)

از : احمد بن محمّد بن خالد برقی ، ابو جعفر (280 ق)

رسالۀ مهم و مختصری است در طبقات رجال ، نظیر الرجال شیخ طوسی . مؤلف در این رساله ، نام اصحاب پیامبر خدا و ائمه (علیه السلام) را هر کدام در یک باب آورده است . سپس نام رجال را بدون ترتیب و ذکر خصوصیتی پشت سر هم ذکر کرده است . او اصحاب ائمه را تا امام حسن عسکری (علیه السلام) آورده و پس از آن ، باب دوازدهم را در راویان زن و در باب سیزدهم ، «اسماء المنکران علی ابی بکر» را آورده است .

چاپ : این رساله تاکنون دو بار به چاپ رسیده : 1 - دانشگاه تهران ، 1342ش ، با تصحیح کاظم موسوی میاموی و مقدمه سیّد جلال الدین محدث ارموی . 2 - با تصحیح جواد قیومی اصفهانی ، مؤسسة النشر الاسلامی ، قم ، 1419ق ، 190ص .

[ الذریعة : 10 / 99 و 100 ؛ مصفی المقال : 15 ؛ التراث العربی : 3 / 80 ؛ معجم المطبوعات العربیة فی ایران : 294 ]

آغاز : اصحاب رسول اللّه صلی اللّه علیه وآله ، سلمان بن سلام مولی رسول اللّه .

انجام : ثم مضی هو و سالم و معاذ ابن جبل و ابوعبیده شاهرون سیوفهم حتی اخرجوا ابابکر و اصعدوه المنبر .

نسخه ها :

1458 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : 6955 ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ هجدهم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 411 ] .

1459 / 2 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3075 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، تصحیح شده ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 19 برگ ، 21 سطر [ فهرست مرکز احیاء :

8 / مخطوط ] .

1460 / 3 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 1478 ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ،

ص:293

« 56صفحه » 28 برگ [ فهرست اهدایی رهبری : 128 ] .

1461 / 4 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2880 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، عبد اللّه بن محمّد حسن هشترودی ، 1336ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، این نسخه قبلا در کتاب خانۀ مرحوم محدث ارموی بوده است ، « 159پ - 171ر » 13 برگ ، 23 سطر ، 5 / 16*5 / 22 سم [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

1462 / 5 . قم ، مرعشی : 155 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، نجم الدین شریف عسکری ، 22 شوال 1365ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، 15 برگ [ فهرست مرعشی : 1 / 176 ] .

1463 / 6 . قم ، مرعشی : 5457 ، نسخ ، عبد الرحیم بن ابی الفضل افشاری زنجانی ، 1384ق ، 27 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 239 ] .

1464 / 7 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، قرن 14 ، رسالۀ دوم مجموعه ، 21 برگ [ مجله میراث شهاب : 13 / 8 ] .

1465 / 8 . تهران ، ملک : 5445 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهل و چهارم مجموعه ، « 53پ - 60ر » 8 برگ [ فهرست ملک : 8 / 387 ] .

1 رجال الخاقانی

از : علی بن حسین خاقانی نجفی ، شیخ

ر . ک : شرح تعلیقة البهبهانی علی منهج المقال .

1 رجال السیّد محمّد طاهر

از : محمّد طاهر بن محمّد طالب حسینی موسوی اردبیلی مشهدی ، سید

ر . ک : الشجرة المبارکة .

289 . رجال الشیخ عبد اللطیف

(عربی)

از : عبد اللطیف بن علی بن احمد بن ابی جامع حارثی عاملی (قرن 11 ق)

رسالۀ مفصّلی است در رجال ، مشتمل بر نام روات حدیث که در کتاب های الکافی ، کتاب من لایحضره الفقیه ، تهذیب الأحکام و الاستبصار آمده است .

ص:294

مؤلف ، نام ها را به ترتیب حروف تنظیم نموده و در هر نام ، آنچه را که در کتاب های رجال الکشی ، رجال النجاشی و رجال العلّامة نسبت به جرح و تعدیل آنان گفته شده ، با علامت اختصاری آورده است .

[ الذریعة : 10 / 128 ؛ مصفی المقال : 234 - 236 ؛ التراث العربی : 3 / 81 - 82 ]

آغاز : الحمد للّه الذی شرع لنا الاحکام و جعلها مسندة الی ذوی العصمة علیهم السلام .

انجام : الیعقوبی اسمه داود بن علی الهاشمی .

نسخه ها :

1466 / 1 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 5762 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، ابراهیم بن هاشم حسینی عمیدی ، 1079ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « ص58 - 210 » 77 برگ [ فهرست مجلس : 17 / 201 ] .

1467 / 2 . شیراز ، دانشکده پزشکی : 645 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق [ میراث اسلامی ایران : 1 / 442 ] .

1468 / 3 . قم ، مرعشی : 3158 ، نسخ ، حسین بن قاسم دلیزی نجفی ، 18 صفر 1239ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 72پ » 72 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 389 ] .

1469 / 4 . یزد ، وزیری : 1136 ، افتادگی دارد ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست کتاب خانه وزیری : 3 / 869 ] .

1 رجال الشیخ محمّد باقر الهمدانی

از : محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی

ر . ک : روح الجوامع .

1 الرجال الصغیر

از : محمّد بن علی حسینی استرآبادی

ر . ک : توضیح المقال .

ص:295

1 رجال عبد النبی الجزائری

از : عبد النبی بن سعد جزایری غروی حائری

ر . ک : حاوی الأقوال فی معرفة الرجال .

1 رجال عبد النبی الکاظمی

از : عبد النبی بن علی بن احمد مدنی کاظمی

ر . ک : تکملة نقد الرجال .

290 . رجال قائن

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد حسن آیتی بیرجندی قائنی (1352 ق)

رسالۀ کوتاهی است در شرح حال رجال قائن . مؤلف در این رساله ، 63 نفر از رجال قائن را ذکر نموده است .

چاپ : این رساله در ضمن سه رساله در علم رجال ، از سوی انتشارات دانشگاه تهران ، با تصحیح سیّد محمّد کاظم موسوی در سال 1345ش در 30 صفحه ، از روی نسخۀ کتاب خانه مرحوم سیّد جلال الدین محدث ارموی ، به چاپ رسیده است .

1 رجال قم

از : علی بن حیدر علی منعل قمی ، نورالدین

ر . ک : تذکره مشایخ قم .

1 الرجال الکبیر

از : محمّد بن علی حسینی استرآبادی

ر . ک : منهج المقال فی تحقیق أحوال الرجال .

ص:296

291 . رجال ملّا مراد کشمیری

(عربی)

از : مراد بن محمّد صادق بن محمّد علی بن حیدر کشمیری (قرن 12 ق)

این رساله ، همان کتاب الرجال شیخ حرّ عاملی است که معرّفی شد . کشمیری ، شاگرد شیخ حرّ عاملی بوده و بدایة الهدایةی او را شرح نموده است . او کاتب یکی از نسخه های الرجال حرّ عاملی بوده که عدّه ای به اشتباه، وی را مؤلف دانسته اند و پس از آن ، در الذریعة (ج 10 ، ص 141) و فهرست مجلس (ج 7 ، ص 127) و فهرست کتاب خانۀ آیة اللّه مرعشی (ج 17 ، ص 189) به عنوان رجال ملا مراد کشمیری معرّفی شده است .

[ الذریعة : 10 / 141 ؛ مصفی المقال : 455 ؛ التراث العربی : 3 / 83 ]

1 رجال الکشی

از : محمّد بن حسن طوسی ، شیخ الطائفه ابو جعفر

ر . ک : اختیار معرفة الرجال .

1 رجال المولی صفر علی اللاهیجی

از : صفر لاهیجی قزوینی ، ملا

ر . ک : مقدمات الرجال .

292 . رجال النجاشی

(عربی)

از : احمد بن علی بن احمد بن عباس نجاشی (450 ق)

یکی از کتاب های چهار گانۀ اصول رجال شیعه امامیه است . نجاشی این کتاب را به ترتیب حروف تهجّی اسامی رجال تنظیم نموده و در هر عنوان ، با آوردن شرح حال کوتاه ، خصوصیات راوی را از نظر نقل روایت و پس از آن ، آثار علمی وی ذکر نموده است . مؤلف ، این کتاب را به درخواست «شریف» که گویا همان سیّد شریف مرتضی است ، در بین سال های 419 - 436 ق ، نوشته است .

ص:297

چاپ : تهران ، 1357 ، 360 +32 ص ؛ تهران ، 1337 ، 392 ص ؛ قم ، داوری ، 1398ق ، 340 ص ؛ قم ، جامعۀ مدرسین حوزه علمیه ، 1407ق ، 490 ص با تحقیق آیة اللّه سیّد موسی شبیری زنجانی ؛ تهران ، مرکز نشر کتاب ، چاپ خانه مصطفوی ؛ بمبئی ، 1317ش ، سنگی ، رقعی ، به اهتمام شیخ علی محلاتی حائری ، 338 ص .

[ الذریعة : 10 / 154 و 16 / 376 ؛ التراث العربی : 3 / 79 ؛ مصفی المقال : 58 ؛ معجم المطبوعات العربیة فی ایران : 295 ؛ مشار عربی : 685 ]

آغاز : الحمد للّه... اما بعد فانی وقفت علی ما ذکره السید الشریف اطال اللّه بقائه .

انجام : ابو محمّد خزاز و ابو محمّد الغزاز کتبهما تروی بهذه الاسانید . تم .

نسخه ها :

1470 / 1 . مشهد ، عبد الحمید مولوی : 202 ، نسخ ، ابو الفتح بن مسعود تبریزی ، 935ق ، مقابله شده [ نشریۀ نسخه های خطّی : 5 / 29 ] .

1471 / 2 . قم ، مرعشی : 6666 ، نستعلیق ، علاء الملک بن عبد القادر بن شکر اللّه بن عبد القادر بن منصور حسینی مرعشی ، جمعه 10 جمادی الثانی 967ق ، 164 برگ [ فهرست مرعشی : 17 / 232 ] .

1472 / 3 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3616 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 967ق ، 159 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 361 ؛ فهرست الفبایی آستان قدس : 277 ] .

1473 / 4 . مشهد ، فرهنگ و هنر : الف - 56 ، از اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، شکر اللّه بن قوام الدین حسن شیرازی خاکی ، 10 رمضان المبارک 979ق ، « 452صفحه » 226 برگ ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 2163 [ فهرست فرهنگ و هنر مشهد : 108 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 1 / 331 ] .

1474 / 5 . تبریز ، ملی تبریز : 3132 ، نسخ ، نعمت اللّه عمیدی حسینی ، 981ق ، مقابله شده با نسخه اصلی بخط مؤلف، 326 برگ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران: عکس 6176 [ فهرست ملی تبریز : 2 / 709 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 3 / 243 ] .

1475 / 6 . مشهد ، دانشکده الهیات : 426 ، نسخ ، قاضی ابو الفتح بن مسعود تبریزی ، 985ق ، 225 برگ [ فهرست الهیات مشهد : 215 ] .

1476 / 7 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 5113 ، نستعلیق ، عزیز اللّه بن حبیب اللّه ، 989ق، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 200ر » 200 برگ [ فهرست مجلس: 71/15 ] .

1477 / 8 . تهران ، ملی تهران : 2629 / ع ، نسخ ، جزء اوّل به خط عبد الحسین بن

ص:298

عبد العلی بن عبد الحسین بن محمود مازندرانی ، جزء دوم بدون نام کاتب ، 996ق ، 165 برگ [ فهرست ملی تهران : 13 / 43 ] .

1478 / 9 . قم ، مرعشی : 5381 ، نسخ ، ابراهیم بن یوسف کلیب السبط الثانی ، 1010ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 241 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 170 ] .

1479 / 10 . تهران ، ملی تهران : 4062 / ع ، از آغاز افتادگی دارد ، آغاز : انه کتب هذا الکتاب عن عبید اللّه بن الحسن عن علی بن ابی رافع ، نسخ و نستعلیق ، محمّد رضا رازی ، 1014ق ، در مشهد ، با تصحیح و حواشی ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 25 - 161 » 137 برگ ، 19 سطر، 12*5 / 18 [ فهرست ملی تهران : 17 / 385 ] .

1480 / 11 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2172 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : و ابو محمّد الفزاز کتبهما ، نسخ ، فضل بن محمّد بن فضل عباسی ، 14 ربیع الاوّل 1021ق ، عناوین شنگرف ، تصحیح شده و در برگ آخر بلاغی از کاتب آمده که نسخه را از نسخه استادش عبدالنبی بن سعد جزائری و وی از نسخه محمّد بن علی بن ابی الحسن حسینی عاملی و وی با نسخه معتبری از خزانه امیر المومنین علی علیه السلام که ظاهرا به خط محمّد بن ادریس بوده و خط ابن طاووس و محمّد بن معد موسوی بر آن بوده مقابله نموده است ، در برگ اوّل تملک محمّد ابراهیم قزوینی و یادداشتی وقفی از جابر بن علی و یادداشتی درباره مؤلف به نقل از روضات الجنات مشهود است ، 188 برگ ، 19 سطر ، 16*22 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

1481 / 12 . تهران ، ملی تهران : 372 / ع ، نسخ ، عبد اللّه بن فضل ، 1024ق ، 140 برگ [ فهرست ملی تهران : 7 / 324 ] .

1482 / 13 . تهران ، ملک : 3525 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1024ق ، 149 برگ [ فهرست ملک : 1 / 239 ] .

1483 / 14 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2194 ، نسخ ، نور الدین محمّد بن محمّد مؤمن ، 17 جمادی الاوّل 1055ق ، تصحیح شده ، در برگ اوّل تاریخ شروع کتابت کتاب در دوشنبه پنجم ... و یادداشتی درباره کتاب و مؤلف و یادداشتی از حبیب اللّه بن علی اکبر حسینی آمده که نوشته کاتب آنرا در هنگام تحصیل نزد من نگاشته است ، 145 برگ ، 15*24 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

1484 / 15 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3615 ، نسخ ، محمّد گیلخوارانی ، 1072ق ، 216 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 361 ؛ فهرست الفبایی آستان قدس : 277 ] .

ص:299

1485 / 16 . تهران ، ملی تهران : 1076 / ع ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 181 برگ [ فهرست ملی تهران : 9 / 69 ] .

1486 / 17 . تهران ، ملی تهران : 1301 / ع ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 180برگ ، « ص1 - 330 » 165 برگ [ فهرست ملی تهران : 9 / 286 ] .

1487 / 18 . قم ، گلپایگانی : 154 / 22 / 4434 ، شامل حرف الف تا ص ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 94 برگ ، 14 سطر ، 13*19 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 2 / 83 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1488 / 19 . مشهد ، مدرسه میرزا جعفر : 15 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست چهار کتاب خانه مشهد : 39 ] .

1489 / 20 . تهران ، دانشگاه تهران : 4870 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، 307 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 14 / 3903 ] .

1490 / 21 . مشهد ، گوهر شاد : 1379 ، عنوان معرّفی : در فهرست گوهرشاد اشتباها به نام فهرست طوسی معرّفی شده است ، از اوّل افتادگی دارد ، آغاز : قدیما بمکة و هاجر الی المدینة و شهد مع النبی (صلی الله علیه و آله) مشاهده و ... ، انجام : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، 20 سطر ، 12*23 ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 2155 [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 1 / 330 ؛ فهرست گوهر شاد : 4 / 1966 ] .

1491 / 22 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 14422 ، نسخ ، محمّد حسن ، 1241ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 277 ] .

1492 / 23 . تهران ، ملک : 3519 ، نستعلیق ، نصر اللّه بن ابوالقاسم ، 1242ق ، 175 برگ [ فهرست ملک : 1 / 239 ] .

1493 / 24 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3327 ، نستعلیق ، غلام علی بن ملا حسین حمصی ، 6 ذی حجه 1244ق ، تصحیح شده ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 152پ » 152 برگ ، 17 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 9 / مخطوط ] .

1494 / 25 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7820 ، نسخ ، اسماعیل بن میرزا ابو طالب طباطبایی ، 1244ق ، 216 برگ [ فهرست مجلس : 26 / 302 ] .

1495 / 26 . تهران ، دانشکده ادبیات : 182 - ج ، نسخ ، علی رضا قمی ، جمادی الاوّل 1264ق، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 2پ - 90ر » 89 برگ ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 1812 ، مرعشی : عکس 960 [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 283 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران: 330/1؛ فهرست عکسی مرعشی: 441/2 ] .

ص:300

1496 / 27 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 2868 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، « 340صفحه » 170 برگ [ فهرست مجلس : 10 / 212 ] .

1497 / 28 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 667 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، ابراهیم بن ساری ، جمعه 21 شوال 1314ق ، 141 برگ ، 18 سطر ، 17*22 [ فهرست مؤید : 2 / 174 ] .

1498 / 29 . قم ، مرعشی : 5238 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 122 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 34 ] .

1499 / 30 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 6617 ، افتادگی دارد ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 154 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 608 ] .

1500 / 31 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1606 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، « 580صفحه » 290 برگ [ فهرست مجلس : 4 / 305 ] .

1501 / 32 . تهران ، مدرسه مروی : 405 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست مدرسه مروی : 280 ] .

1 الرجال الوسیط

از : محمّد بن علی حسینی استرآبادی

ر . ک : تلخیص المقال فی معرفة الرجال .

1 رسالة أبی غالب الزراری

از : احمد بن محمّد بن محمّد زراری شیبانی ، ابو غالب

ر . ک : آل أعین .

293 . الرسالة الرجالیة

(عربی)

از : محمّد جعفر بن سیف الدین شریعتمدار استر آبادی (1263 ق)

در فهرست ، هیچ توضیحی داده نشده است ؛ ولی احتمالا شرح مشیخۀ التهذیب و الاستبصار مؤلف است که بعد از این معرّفی خواهد شد .

ص:301

نسخه ها :

1502 . یزد ، وزیری : 3175 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 69 - 87 » 19 برگ [ فهرست کتاب خانه وزیری : 5 / 1560 ] .

1 الرسالة الرجالیة

از : حسین بن عبد علی بن محمّد بن زعل

ر . ک : المنهج اللطیف فی أحوال الرجال .

294 . رسالة الفصول من فوائد الشیخ بهاء الدین

(عربی)

رسالۀ کوتاهی است در رجال . این رساله در پایان نسخه ای از خلاصة الاقوال علامۀ حلّی تحریر شده و در فهرست با عنوان رسالة الفصول من فوائد الشیخ بهاء الدین معرّفی شده و هیچ توضیحی داده نشده است . گویا نسخۀ دیگری از رسالۀ ترجمة محمّد بن اسماعیل شیخ بهایی است که قبلاً معرفی گردید .

نسخه ها :

1503 . همدان ، مدرسه زنگنه : 13 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، در سه صفحه و نیم ، رسالۀ دوم مجموعه ، 5 / 3 صفحه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 5 / 351 ] .

295 . رسالة فی أحوال عمار بن یاسر

از : محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (1333 ق)

رسالۀ کوتاهی است در احوال راوی مشهور ، عمّار بن یاسر . مؤلف در این رساله ، روایاتی را دربارۀ عمّار از کتب اهل سنّت ، نقل و بررسی نموده است .

تألیف این رساله در 12 رمضان 1316 پایان یافته است .

[ مصفی المقال : 88 ]

نسخه ها :

1504 / 1 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی

ص:302

(مؤلف) ، 12 رمضان المبارک 1316ق ، نجف ، نسخه مسوده است . [ مجله میراث شهاب : 12 / 71 ] .

1505 / 2 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (مؤلف) ، 19 شوال 1316ق [ مجله میراث شهاب : 12 / 70 ] .

296 . رسالة فی تصحیح الحدیث بتصحیح الغیر

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

دومین رساله از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

297 . رسالة فی علم الرجال

(عربی)

از : حسین بن محمّد حسینی ، سیّد (قرن 14 ق)

در فهرست ، هیچ توضیحی ذکر نشده است . از همین مؤلف ، کتاب درایة الحدیث در بخش درایه ، معرّفی گردید . گویا این رساله نیز نسخۀ دیگری از آن کتاب است .

نسخه ها :

1506 . همدان ، مدرسه غرب : 489 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1271ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « ص454 - 477 » 12 برگ ، 16*22 [ فهرست مدرسه غرب : 243 ؛ فهرست کتاب خانه های رشت و همدان : 1412 ] .

298 . رسالة فی کنی أصحاب الحدیث

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

ملحق دوم از ملحقات ضوابط الأسماء واللواحق فخرالدین طریحی است که در فهرست مدرسۀ سلیمان خان (فهرست نسخه های خطّی چهار کتاب خانۀ مشهد ، ص 18) با نام رسالة فی کنی أصحاب الحدیث معرّفی شده است .

ص:303

299 . رسالة فی معرفة الصحابة

(عربی)

از : محمّد بن حسن عاملی مشغری (شیخ حر عاملی) (1104 ق)

رسالۀ مختصری است در احوال اصحاب پیامبر(صلی الله علیه و آله) و حضرت علی (علیه السلام) که مؤلف از کتاب های : خلاصة الرجال علامۀ حلّی ، رجال النجاشی ، الفهرست و الرجال شیخ طوسی ، رجال ابن داوود ، رجال الکشی ، التقریب ابن حجر و المختصر ذهبی استخراج کرده و به ترتیب حروف تهجّی تنظیم نموده است . او برای منابع و مآخذی که استفاده نموده ، رموزی قرار داده و تألیف این رساله را در سال 1063ق ، به پایان رسانیده است .

چاپ : در ضمن «سه رساله در علم رجال» با عنوان رسالة فی معرفة أحوال الصحابة به تحقیق سیّد کاظم موسوی ، انتشارات دانشگاه تهران ، 1345ش ، 126 صفحه ، از روی همین نسخه .

[ الذریعة : 10 / 144 ؛ التراث العربی : 3 / 82 ؛ مصفی المقال : 402 ]

آغاز : الحمد للّه علی افضاله والصلوة والسلام علی محمّد وآله وبعد فهذه رسالة فی تحقیق احوال الصحابة ذکرته فیها ما وصل الی من ذلک من کلام العلماء مرتبا لهم علی حروف الهجاء ... باب الهمزة : ابان بن سعید بن العاص بن امیة بن عبد الشمس الاموی .

انجام : میمونه د ل فهذا ما انتزعته من کتب الرجال فی احوال جماعة من الصحابة و اللّه الموفق .

نسخه ها :

1507 . تهران ، دکتر علی اصغر مهدوی : 586 ، عنوان معرّفی : رسالة فی تحقیق احوال الصحابة ، محمّد بن حسن حر عاملی (مؤلف) ، 1063ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 2 / 123 ] .

ص:304

300 . رسالۀ اسانید صدوق

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی مجلسی ، علامه (1110 ق)

در فهرست کتاب خانۀ ملی (ج 9 ، ص 405 ، ش 1390 / ع) خاتمۀ کتاب وجیزة فی الرجال علامۀ مجلسی به عنوان رسالۀ مستقلّی تلقّی و با عنوان بالا معرّفی شده است .

301 . الرسائل الرجالیة

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

مجموعۀ 31 رساله است که مؤلف در آنها دربارۀ چند راوی مهم و چند کتاب حدیثی و تعدادی از رجالیان و دانشمندان مشهور ، بحث و بررسی نموده است .

رساله های این مجموعه عبارت اند از :

1 - رسالة فی تشریح الثقة فی الرجال ؛

2 - رسالة فی تصحیح الحدیث بتصحیح الغیر ؛

3 - رسالة فی تزکیة الرواة من أهل الرجال ؛

4 - أصحاب الإجماع ؛

5 - رسالة فی النجاشی ؛

6 - رسالة فی ابن الغضائری ؛

7 - رسالة فی الشیخ البهائی ؛

8 - رسالة فی المحقق الخوانساری ؛

9 - رسالة فی الصحیفة السجادیة ؛

10 - رسالة فی التفسیر المنسوب إلی الإمام العسکری ؛

11 - رسالة فی أبی بکر الحضرمی ؛

12 - رسالة فی ابن داوود ؛

13 - رسالة فی أحمد بن الحسین ؛

14 - رسالة فی حسین بن عبد اللّه ؛

ص:305

15 - رسالة فی أحمد بن محمّد ؛

16 - رسالة فی حسین بن محمّد ؛

17 - رسالة فی حفص بن غیاث و سلیمان بن داوود و قاسم بن محمّد ؛

18 - رسالة فی حمّاد بن عثمان ؛

19 - رسالة فی عبد اللّه بن محمّد ؛

20 - رسالة فی علی بن الحکم ؛

21 - رسالة فی علی بن السندی ؛

22 - رسالة فی علی بن محمّد ؛

23 - رسالة فی محمّد بن أبی عبد اللّه (ابو الحسین محمّد بن جعفر بن عون الأسدی الکوفی)

24 - رسالة فی محمّد بن أبی عمیر ؛

25 - رسالة فی محمّد بن الحسین ؛

26 - رسالة فی محمّد بن زیاد ؛

27 - رسالة فی محمّد بن سنان ؛

28 - رسالة فی محمّد بن فضیل ؛

29 - رسالة فی محمّد بن قیس ؛

30 - رسالة فی معاویة بن شریح ؛

31 - رسالة فی لزوم نقد مشیخة الصدوق فی الفقیه و الشیخ فی التهذیب .

چاپ : بار اوّل چاپ سنگی ؛ بار دوم با تحقیق و تصحیح محمّد حسین درایتی در چهار جلد از سوی مؤسسه دار الحدیث ، در سال 81 - 1380ش .

[ مصفی المقال : 38 ؛ اعلام الشیعه : 14 / 79 ؛ ریحانة الادب : 5 / 175 ؛ فهرست آستان قدس رضوی : 6 / 121 و331 ]

آغاز : بسمله و منه سبحانه الاستعانة للتتمیم و بعد فقد تکثر فی الغایة و علی وجه الکمال لفظة «ثقة» ... فنقول ان «ثقة» لغة .

انجام : و اما اطلاقه علی الهادی علیه السلام فهو نادر و اما صاحب العسکر فهو یطلق علی الهادی علیه السلام فقط و اللّه العالم .

ص:306

نسخه ها :

1508 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : 8732 ، عنوان معرّفی : الرسائل الرجالیة ، شامل این رسالۀ ها : 1 - محمّد بن جعفر بن عون اسدی (محمّد بن أبی عبد اللّه) 2 - محمّد بن سنان 3 - حسین بن محمّد 4 - عبد اللّه بن محمّد 5 - ابن الغضایری 6 - تفسیر عسکری 7 - احمد بن حسین 8 - حسین بن عبد اللّه 9 - محمّد بن ابی عبد اللّه 10 - محمّد بن ابی عمیر 11 - شیخ بهائی 12 - لفظة ثقه 13 - حفص بن غیاث 14 - سلیمان بن داود منقری 15 - قاسم بن محمّد 16 - محمّد بن حسن 17 - علی بن سندی 18 - محمّد بن قیس 19 - علی بن محمّد 20 - محمّد بن فضیل 21 - نجاشی 22 - محمّد بن زیاد 23 - ابو داود 24 - ابوبکر حضرمی 25 - علی بن حکم 26 - احمد بن محمّد 27 - جامع الصحیفه ، دربارۀ سند صحیفه سجادیه 28 - اصحاب الاجماع ، بدون نام کاتب ، 1315ق ، با حاشیه با امضای «منه عفی عنه» ، این نسخه مسودۀ چاپ سنگی است ، 374 برگ ، 33 سطر ، 20*34 [ فهرست دانشگاه تهران : 17 / 206 ] .

1509 / 2 . تهران ، ملک : 3530 ، شامل این رسالۀ ها : 1 - مقالة فی باب عبد اللّه بن محمّد 2 - کلمات فی حال التفسیر المنسوب الی العسکری 3 - کلمات فی محمّد بن قیس 4 - کلمات فی تزکیة الرواة 5 - ترجمة المحقق الخوانساری 6 - ترجمة الشیخ البهائی 7 - کلمات فی روایات محمّد بن عمیر 8 - کلمات فی علی بن سندی 9 - رسالة فی حال محمّد بن حسن 10 - ابن الغضائری 11 - محمّد بن عبد اللّه 12 - رسالة فی لزوم نقد مشیخه صدوق 13 - رسالة فی اصحاب الاجماع فی کلام الکشی 14 - رسالة فی الروایة عن علی بن محمّد 15 - تشریح لفظ الثقة فی الرجال 16 - کلمات فی حفص بن غیاث وسلیمان بن داود المنقری و قاسم بن محمّد 17 - رسالة فی الاتحاد او الاختلاف بین معاویة بن شریح و معاویة بن میسرة 18 - رسالة فی باب حماد بن عثمان 19 - رسالة فی ابی داود 20 - کلمات فی ابی بکر الحضرمی 21 - کلمات فی علی بن الحکم 22 - رسالة فی احمد بن محمّد 23 - رسالة فی باب النجاشی 24 - رسالة فی محمّد بن زیاد 25 - رسالة فی محمّد بن الفضیل 26 - رسالة فی تحقیق حال محمّد بن سنان 27 - رسالة فی الحسین بن محمّد ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 14ق ، 588 برگ ، 19 سطر ، 18*21 [ فهرست ملک :

ص:307

6 / 467 - 473 ] .

302 . الرسائل الرجالیة

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی، حجة الاسلام (1260 ق)

حجة الاسلام شفتی ، چندین رساله در شرح حال راویان شیعه ، تألیف نموده است که اغلب آنها نام مستقل دارند و مجموعه به نام الرسائل الرجالیة نامیده می شود و عنوان رساله های آن چنین است :

1 - رسالة فی تحقیق الحال فی أبان بن عثمان (الذریعة ، ج 4 ، ص 147) .

آغاز : الحمد للّه الذی لو حمدته دوام خلود ربوبیته بکل شعرة .

2 - رسالة فی تحقیق الحال فی إبراهیم بن هاشم القمی (الذریعة، ج 4، ص 147).

آغاز : الحمد للّه المتأبد مملکته بالخلود .

3 - إرشاد الخبیر البصیر إلی تحقیق الحال فی أبی البصیر .

آغاز : بعد حمد المنعم المفضال العلام .

4 - رسالة فی تحقیق الحال فی أحمد بن محمّد بن خالد البرقی .

آغاز : الحمد للّه الذی فضل مداد العلماء .

5 - رسالة فی تحقیق الحال فی أحمد بن محمّد بن عیسی الأشعری (الذریعة ، ج 4 ، ص 152) .

آغاز : بعد الحمد المنعم المفضال و الصلاة .

6 - رسالة فی تحقیق الحال فی إسحاق بن عمّار (الذریعة ، ج 4 ، ص 152) .

آغاز : الحمد للّه المنقذ عباده من الجهالة .

7 - رسالة فی تحقیق الحال فی حسین بن خالد (الذریعة ، ج 4 ، ص 155) .

آغاز : بسمله و منه الاعانة للفوز بجنات النعیم .

8 - رسالة فی تحقیق الحال فی حمّاد بن عیسی الجهنی (الذریعة، ج 4، ص 156).

آغاز : الحمد للّه رب العالمین حمداً کثیرا فوق حمد الحامدین .

9 - رسالة فی تحقیق الحال فی سهل بن زیاد الآدمی (الذریعة ، ج 4 ، ص 157) .

آغاز : الحمد للّه المتفرد بالقدم و الکمال .

10 - رسالة فی تحقیق الحال فی شهاب بن عبد ربّه (الذریعة ، ج 4 ، ص 158).

ص:308

آغاز : بسمله . اختلف العلماء فی شأن شهاب بن عبد ربه .

11 - رسالة فی تحقیق الحال فی عبد الحمید بن سالم العطار و ابنه (الذریعة ، ج 4 ، ص 159) .

آغاز : هذه مقالة فی حال عبد الحمید بن سالم العطار .

12 - رسالة فی العدة المذکورة فی الکافی .

آغاز : الحمد للّه عدة الرواة و الاخبار وزنة الجبال و الاحجار .

13 - رسالة فی تحقیق الحال فی عمر بن یزید (الذریعة ، ج 4 ، ص 161) .

آغاز : بعد حمد الملک الفیاض العلام .

14 - رسالة فی بیان أشخاص الذین لقبوا بماجیلویه .

آغاز : الحمد للّه المعین لمن استعانه فی کلّ شدة و صعاب .

15 - رسالة فی تحقیق الحال فی محمّد بن أحمد (الذریعة ، ج 4 ، ص 162) .

آغاز : یقول المفتقر الی عفو ربه الغافر .

16 - رسالة فی تعیین محمّد بن إسماعیل (الذریعة ، ج 4 ، ص 162) .

آغاز : الحمد للّه الذی انشأ السموات و الارضین .

17 - رسالة فی تحقیق الحال فی محمّد بن خالد البرقی (الذریعة ، ج 4، ص 164).

آغاز : بعد حمد اللّه المنعم بکل الآلاء .

18 - رسالة فی تحقیق الحال فی محمّد بن سنان (الذریعة ، ج 4 ، ص 164) .

آغاز : الحمد للّه الذی جعل منازل الرجال علی قدر روایتهم .

19 - رسالة فی تحقیق الحال فی محمّد بن عیسی الیقطینی (الذریعة ، ج 4 ، ص 165) .

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... لما اختلف مقالة العلماء فی ...

20 - رسالة فی تحقیق الحال فی محمّد بن الفضیل (الذریعة ، ج 4 ، ص 165) .

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... قد اکثر شیخنا الصدوق .

21 - رسالة فی تحقیق الحال فی معاویة بن شریح (میسرة) (الذریعة ، ج 4 ، ص 166) .

آغاز : الحمد للّه خالق للارضین و السموات .

ص:309

چاپ : بار اوّل چاپ سنگی تهران ، 1314ق ، رحلی ، بدون صفحه شمار ؛ بار دوم با تصحیح سیّد مهدی رجایی از سوی کتاب خانۀ مسجد سیّد اصفهان ، 1417ق ، در قطع وزیری ، 700 صفحه .

[ الذریعة : 10 / 246 و 10 / 98 ؛ التراث العربی : 1 / 233 ]

آغاز : الحمد للّه الذی لو حمدته دوام خلود ربوبیته بکل شعرة فی کل طرفة عین بحمد الخلایق .

انجام : لکنه غیر ملائم لقوله فی اوّل الکتاب ، الجزء الاوّل من الکتاب فی ذکر الممدوحین و من لم یضعفهم الاصحاب فیما علمته تم .

نسخه ها :

1510 / 1 . تهران ، دانشکده ادبیات : امام جمعه 136 ، شامل 16 رسالۀ رجالی و یک رسالۀ اصولی ، نسخ ، حسن بن ملا زین العابدین نجف آبادی ، 1206ق ، (75414) [ فهرست ادبیات تهران : 3 / 30 ] .

1511 / 2 . تهران ، ملک : 3557 ، شرح حال ابان بن عثمان ، ابراهیم بن هاشم ، ابی بصیر ، سهل بن زیاد ، عمر بن یزید ، بیان عده کافی ، محمّد بن اسماعیل ، محمّد بن خالد برقی و اسحاق بن عمار ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1234ق [ فهرست ملک : 6 / 484 ] .

1512 / 3 . تهران ، ملی تهران : 3029 / ع ، تحقیق حال محمّد بن سنان ، نسخ و نستعلیق ، حسین درویشی ، 1237ق ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 92 - 101 » 10 برگ [ فهرست ملی تهران : 7 / 810 ] .

1513 / 4 . قم ، قائنی : 136 ، شامل احوال عدة من اصحاب الائمه ، ابان بن عثمان ، ابراهیم بن هاشم ، عبد الحمید بن سالم و ابنه محمّد ، محمّد بن عیسی یقطینی و ابی بصیر ، محسن بن عبد الکریم تنکابنی ، 1238ق [ مجله تراثنا : 50 / 329 ] .

1514 / 5 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1607 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1239ق ، شماره های فرعی 1608 تا 1616 ، « 154صفحه » 77 برگ [ فهرست مجلس :

4 / 307 - 314 ] .

1515 / 6 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4194 ، شامل 22 رساله ، نسخ، بدون نام کاتب، 1239ق، با حواشی منه مدظله العالی، 276برگ [ فهرست مجلس : 199/11 - 209 ].

ص:310

1516 / 7 . زنجان ، امام جمعه زنجان : بدون شماره ، شامل 8 رساله در ترجمه ابان بن عثمان ، ابراهیم بن هاشم قمی ، ابی بصیر ، سهل بن زیاد ، عمر بن یزید ، اصحاب العدة ، محمّد بن اسماعیل ، و محمّد بن خالد برقی ، بدون نام کاتب ، جمعه ربیع الثانی 1240ق ، رسالۀ های اوّل تا هشتم مجموعه [ دلیل المخطوطات : 147 ] .

1517 / 8 . تهران ، سپهسالار : 2702 ، شامل 14 رساله ، نسخ ، نصر اللّه بروجردی ، 1242ق ، 198 برگ [ فهرست سپهسالار : 5 / 39 ] .

1518 / 9 . دامغان ، مدرسه فتحعلی بیگ(صادقیه) : 158 ، شامل این رساله ها : ، ابان بن عثمان ، ابراهیم بن هاشم ، ابی بصیر ، اسحاق بن عمار ، حماد بن عیسی ، عبد الحمید عطار ، سهل بن زیاد ، شهاب بن عبد ربه ، اصحاب العدة ، عمر بن یزید ، محمّد بن اسماعیل ، محمّد بن خالد ، محمّد بن سنان ، محمّد بن عبد الحمید عطار ، محمّد بن عیسی ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : لا تجعل له اسما من عندک فتکون من الظالمین ، جعلنا اللّه و ایاک من الذین یخشون ربهم بالغیب و هم من الساعة مشفقون ، نسخ ، محمّد حسین بن محمّد قاسم کاشانی ، 28 صفر 1244ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 6پ - 163پ » 157 برگ ، سطور مختلف ، 21*15 [ فهرست مدرسه فتحعلی بیگ ] .

1519 / 10 . تهران ، ملی تهران : /2252ع، شامل17 رساله، نستعلیق، محمّد بن عبد الحمید، 1244ق ، با حواشی منه دام ظله ، 162 برگ [ فهرست ملی تهران : 11 / 647 ] .

1520 / 11 . تهران ، حسین مفتاح : 122 ، شامل 9 رساله ، نسخ ، قاسم بن علی حسینی ، 1244ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 168 ] .

1521 / 12 . تهران ، دانشگاه تهران : 7749 ، شرح حال ابان بن عثمان ، نستعلیق ، محمّد تقی بن محمّد اسماعیل استرآبادی ، 1245ق ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 688 ] .

1522 / 13 . قم ، مرعشی : 1249 ، شامل شرح حال عمر بن یزید ، اصحاب العدة ، سهل بن زیاد ، ابراهیم بن هاشم قمی ، ابان بن عثمان ، معاویة بن شریح و معاویة بن میسرة ، عبد الحمیدالعطار وابنه واسحاق بن عمار ومحمّد بن احمد و محمّد بن سنان و محمّد بن عیسی ، نسخ ، اسماعیل بن میر ابو طالب طباطبایی ، 1 محرم 1246ق ، رسالۀ اوّل تا یازدهم مجموعه ، 146 برگ [ فهرست مرعشی : 4 / 47 و 51 ] .

1523 / 14 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 2800 ، شامل 15 رساله ، نسخ ، محمّد

ص:311

اسماعیل تهرانی ، 1250ق ، 264 برگ [ فهرست مجلس : 1 / 102 ] .

1524 / 15 . قم ، گلپایگانی : 115 / 34 / 6745 ، شامل ترجمه : ابان بن عثمان ، شهاب بن عبد ربه و ابی بصیر ، بدون نام کاتب ، رمضان المبارک 1251ق ، نجف اشرف ، رسالۀ چهاردهم مجموعه ، « 79ر - 97ر » 18 برگ ، 19 سطر ، 15*21 [ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1525 / 16 . مشهد ، گوهر شاد : 543 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1251ق ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 168 - 202 » 35 برگ [ فهرست گوهر شاد : 2 / 649 ] .

1526 / 17 . قم ، مدرسه فیضیه : 1010 ، نسخ ، ابو القاسم بن محمّد کاظم موسوی ، 1251ق [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 48 ] .

1527 / 18 . قم ، مرعشی : 1616 ، شامل شرح حال های ابی بصیر ، ابان بن عثمان ، احمد بن محمّد بن عیسی ، اسحاق بن عمار ، ابراهیم بن هاشم قمی ، حسین بن خالد ، عمر بن یزید ، الملقبون بماجیلویه ، محمّد بن احمد ، حماد بن عیسی جهنی ، سهل بن زیاد الآدمی ، شهاب بن عبد ربه ، عبد الحمید العطار و ابنه ، اصحاب العدة ، محمّد بن خالد برقی ، محمّد بن سنان ، محمّد بن عیسی ، محمّد بن فضیل ، معاویة بن شریح و معاویة بن میسرة ، نسخ ، حسین بن علی لنجانی ، 11 محرم 1252ق ، رسالۀ های اوّل تا نوزدهم مجموعه ، « 1پ - 126ر » 126 برگ [ فهرست مرعشی : 1 / 17 - 22 ] .

1528 / 19 . قم ، مرعشی : 5703 ، شرح حال ابراهیم بن هاشم قمی ، از آخر افتادگی دارد ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 14 رمضان المبارک 1258ق ، « 246پ - 252پ » 7 برگ [ فهرست مرعشی : 15 / 105 ] .

1529 / 20 . تهران ، ملک : 3478 ، شامل شرح حال ابراهیم بن هاشم و ابی بصیر و بیان عدة الکلینی و ابی سعید سهل بن زیاد و محمّد بن خالد برقی و ابان بن عثمان و محمّد بن اسماعیل ، نسخ ، سیّد اسد اللّه ، 1259ق [ فهرست ملک : 6 / 456 ] .

1530 / 21 . تهران ، دانشکده ادبیات : 127 - ج ، رسالۀ شانزدهم مجموعه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1249 - 1260ق ، « 1پ - 123پ » 123 برگ [ فهرست ادبیات تهران :

1 / 291 ] .

1531 / 22 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 637 ، شامل شرح حال 8 نفر از اصحاب ائمه علیهم السلام ، بدون نام کاتب ، 1269ق [ فهرست اهدایی رهبری :

ص:312

7 / 128 ] .

1532 / 23 . قم ، مرعشی : 6321 ، شامل اصحاب العدة و محمّد بن اسماعیل و ابان بن عثمان و ابراهیم بن هاشم قمی ، نستعلیق ، عبد الجواد بن محمّد علی ، 1278ق ، رسالۀ های اوّل تا چهارم ، « 1پ - 62ر » 62 برگ [ فهرست مرعشی : 16 / 288 ] .

1533 / 24 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1618 ، شامل یازده رساله ، نسخ ، عبد الحسین بن شیخ محمّد امین زاده ، 1278ق ، 210 برگ [ فهرست الهیات مشهد : 3 / 743 ] .

1534 / 25 . مشهد ، کاظم مدیر شانه چی : بدون شماره ، شامل 11 رساله در شرح حال 13 نفر ، نسخ ، عبد الحسین بن محمّد امین ، 1278ق [ نشریۀ نسخه های خطّی :

5 / 603 ] .

1535 / 26 . قم ، مدرسه حجازیها : 48 / 54 / 7958 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 15 ذی قعده 1283ق ، در اصفهان ، این مجموعه شامل رسائل ترجمه ابی بصیر ، ترجمه ابان بن عثمان ، تفسیر لفظ عدة من اصحابنا در کافی ، ترجمه محمّد بن خالد ، تکمله شرح حال ابراهیم بن هاشم ، ترجمه عمر بن یزید ثقفی ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « گ284 - 319 » 36 برگ ، 25 سطر ، 18*22 [ مجله نور علم : 52 / 278 ؛ فهرست مدرسه حجازیها ] .

1536 / 27 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 2880 ، نسخ ، شیخ محمّد باقر گلپایگانی ، 1297ق ، تصحیح شده ، 411 برگ ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی :

عکس 1098 [ فهرست مجلس : 10 / 243 و250 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء :

3 / 378 ] .

1537 / 28 . تهران ، دانشگاه تهران : 194 ، شامل شرح حال ابان بن عثمان و اصحاب اجماع و ابراهیم بن هاشم و ابو بصیر و احمد بن محمّد بن خالد برقی و احمد بن محمّد بن عیسی قمی و اسحاق بن عمار و حسین بن خالد و حماد بن عیسی ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 471 و476 ] .

1538 / 29 . تهران ، دانشگاه تهران : 9025 ، عنوان معرّفی : الرسائل الرجالیة و الاصولیة ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 107 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 17 / 277 ] .

1539 / 30 . تهران ، دانشکده ادبیات : 208 - ج ، شرح حال ابان بن عثمان و محمّد بن اسماعیل ، نسخ ، محمّد بن اسماعیل ، قرن 13ق ، رسالۀ یازدهم و دوازدهم مجموعه ، « 122پ - 134ر » 13 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 171 ] .

ص:313

1540 / 31 . تهران ، سپهسالار : 7361 ، شامل 22 رساله ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق [ فهرست سپهسالار : 5 / 40 ] .

1541 / 32 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3518 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، شامل 22 رساله ، 191 برگ ، 19 سطر ، 14*21 [ فهرست مرکز احیاء : 9 / مخطوط ] .

1542 / 33 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1649 ، شامل رسالة فی تحقیق الحال فی اسحاق بن عمار ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق [ فهرست الهیات مشهد : 3 / 767 ] .

1543 / 34 . مشهد ، حیدری : 65 ، شامل 4 رساله در ترجمه ابان بن عثمان و ابراهیم بن هاشم قمی و ابی بصیر و احمد بن محمّد بن خالد برقی ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق [ مجله اندیشه حوزه : 7 / 218 ] .

1544 / 35 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 552 ، شامل رسالۀ عدة من اصحابنا و ترجمۀ احمد بن محمّد بن خالد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، « 104ر - 113ر » 9 برگ ، 14*20 [ فهرست مؤید : 2 / 52 ] .

1545 / 36 . قم ، مرعشی : 5444 ، شامل شرح حال محمّد بن سنان و معاویة بن شریح و معاویة بن میسره و محمّد بن احمد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 3 شعبان 1300ق ، رسالۀ های دوم تا چهارم ، 15 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 227 و228 ] .

1546 / 37 . قم ، مرعشی : 3949 ، شامل شرح حال ابی بصیر ، ابان بن عثمان و محمّد بن اسماعیل ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1300ق ، رسالۀ اوّل تا سوم [ فهرست مرعشی : 10 / 233 ] .

1547 / 38 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 606 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 13 - 14ق [ فهرست مجلس : 22 / 306 - 320 ] .

1548 / 39 . قم ، مرعشی : 10212 ، اصحاب العدة ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 52ر - 62پ » 11 برگ [ فهرست مرعشی :

26 / 179 ] .

1549 / 40 . قم ، مرعشی : 231 ، محمّد بن خالد برقی ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هشتم مجموعه [ فهرست مرعشی : 23 / 231 ] .

ص:314

1550 / 41 . قم ، مرعشی : 7371 ، شامل شرح حال محمّد بن سنان ، ابی بصیر ، محمّد بن اسماعیل ، ابان بن عثمان ، ابراهیم بن هاشم ، عمر بن یزید ، اصحاب العدة ، محمّد بن خالد برقی ، سهل بن زیاد الادمی ، اسحاق بن عمار و حماد بن عیسی جهنی ، نسخ ، محمّد بن محمّد باقر بیهودی قائنی خراسانی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ های سوم تا چهاردهم ، « 165ر - 296پ » 132 برگ [ فهرست مرعشی :

19 / 173 - 176 ] .

1551 / 42 . قم ، مرعشی : 9078 ، شامل شرح حال ابی بصیر و محمّد بن اسماعیل و ابان بن عثمان ، ابراهیم بن هاشم قمی ، عمر بن یزید ، اصحاب العدة ، محمّد بن خالد برقی ، سهل بن زیاد الآدمی ، ابراهیم بن هاشم ، اسحاق بن عمار و حماد بن عیسی الجهنی ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ های اوّل و سوم تا دوازدهم مجموعه ، 95 برگ [ فهرست مرعشی : 23 / 232 ] .

1552 / 43 . قم ، مرعشی : 9803 ، شرح حال اسحاق بن عمار ، ابراهیم بن هاشم قمی ، اصحاب العدة ، عمر بن یزید و سهل بن زیاد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، نزدیک عصر مؤلف ، رسالۀ های اوّل تا پنجم مجموعه ، « 1پ - 96پ » 96 برگ [ فهرست مرعشی : 25 / 133 ] .

1553 / 44 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 13454 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 276 ] .

1554 / 45 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 6698 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 172 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 608 ] .

1555 / 46 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 6698 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 280 ] .

1556 / 47 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 770 ، شامل شرح حال ابان بن عثمان و ابراهیم بن هاشم، بدون نام کاتب، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ ششم و نهم مجموعه، « 22ر - 34ر » 13 ، « 34ر - 41ر» 8 برگ [ فهرست مجلس : 60/23 ] .

1557 / 48 . تهران ، دانشکده ادبیات : 186 - ج ، شامل شرح حال محمّد بن سنان ، عبد الحمید بن سالم عطار و محمّد بن عیسی یقطینی ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 164پ - 183پ » 20 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 292 ] .

ص:315

1558 / 49 . قم ، گلپایگانی : 118 / 7 / 1218 ، شامل ترجمۀ ابان بن عثمان و اصحاب العده ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 122ر - 135ر » 14 برگ ، 19 سطر [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1559 / 50 . تهران ، ملک : 802 ، شامل شرح حال ابان بن عثمان و ابراهیم بن هاشم و عمر بن یزید ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ های سوم تا پنجم مجموعه ، « 54پ - 68ر » 15 برگ [ فهرست ملک : 5 / 181 ] .

1560 / 51 . مشهد ، گوهر شاد : 1479 ، شامل شرح حال محمّد بن فضیل ، معاویة بن میسرة ، شهاب بن عبد ربه ، ابراهیم بن هاشم و محمّد بن عیسی یقطینی ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دهم و دوازدهم و سیزدهم و چهاردهم و شانزدهم [ فهرست گوهر شاد : 4 / 2047 ] .

1561 / 52 . قم ، مدرسه فیضیه : 1037 ، عنوان معرّفی : فوائد رجالی ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه [ فهرست مدرسه فیضیه :

2 / 49 ] .

1562 / 53 . قم ، مدرسه فیضیه : 1089 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هفتم مجموعه ، 341 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 108 ] .

1563 / 54 . قم ، مدرسه فیضیه : 1198 ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هشتم مجموعه [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 69 ] .

1564 / 55 . قم ، مدرسه فیضیه : 1246 ، شرح حال 22 نفر ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، 45 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه :

2 / 73 ] .

1565 / 56 . قم ، مدرسه فیضیه : 1262 ، شامل رساله در تحقیق حال اسحاق بن عمار ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 74 ] .

1566 / 57 . اهواز ، سیّد محمّد شوشتری : 16 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 795 ] .

ص:316

303 . رموز الأقوال و کنوز بروز أقوال الرجال

(عربی)

از : علی بن محمّد جعفر شریعتمدار استر آبادی (1315 ق)

رسالۀ مختصری است در رجال که در آن ، رجال حدیث را به روشی بسیار مختصر به ترتیب حروف تهجّی گرد آورده و برای نام کتاب ها و مؤلفان آنها رموزی تنظیم کرده و برای اختصار ، نام اشخاص را تکرار نکرده ؛ بلکه به نام اوّل تصریح نموده و بقیۀ همنام ها را به «ابن ...» اکتفا کرده است . خود مؤلف در مقدمه ، در بارۀ کتابش چنین گفته : «انه مختصر لفظاً غایته و مطول معنی نهایته» .

مؤلف ، این کتاب را در سال 1266 ق ، تألیف نموده و پس از آن ، به امر ناصرالدین شاه قاجار ، در آن تجدید نظر نموده و مطالبی بدان افزوده و روز شنبه 6 شعبان 1303 ق ، بازنگری آن را به پایان رسانیده است .

استرآبادی ، علاوه بر این کتاب ، سه رساله دیگر در رجال به نام های : منتهی الآمال ، غایة الآمال ، المبدأ و المآل دارد که در ذیل عنوان های خود ، معرّفی می شوند . همچنین مؤلف ، دو رساله در درایه به نام های مبدأ الآمال و منتقی الآمال تألیف کرده که در بخش درایه معرّفی شده اند .

[ الذریعة : 11 / 251 ؛ مصفی المقال : 324 ]

آغاز : الحمد للّه علی آلائه حتم مقضی و الصلاة علی سیدنا انبائه و خیرة اولیائه ندب مرضی .

انجام : الحمدللّه الذی وفقنا لاتمام هذا الخطاب المنیف و الکتاب الشریف بید الضعیف ... .

نسخه ها :

1567 . قم ، مرعشی : 4658 ، آغاز : فکیف یخوفه بانفسنا ولیس فی الاوّل شیء والثانی مجهول السند ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، علی بن محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی (مؤلف) ، جمعه 6 شعبان 1303ق ، 283 برگ ، 13 سطر ، 17*11 [ فهرست مرعشی : 12 / 243 ] .

ص:317

304 . الرواة (ترتیب خلاصة الأقوال)

(عربی)

از : محمّد بن علی شریف بغدادی (قرن 10 ق)

ترتیبی است از خلاصة الأقوال علامۀ حلّی ، این ترتیب ، مانند اصل کتاب در دو قسم تنظیم شده و مؤلف در پایان ، خاتمه ای دارای هفت فایدۀ رجالی به آن افزوده است . مؤلف پس از اتمام این کتاب ، رجال ابن داوود را دیده و منتخبی از آن کتاب را به آخر این رساله الحاق نموده است . تألیف این کتاب ، روز دهم ذی حجۀ سال 959ق در مشهد به پایان رسیده است .

[ التراث العربی : 3 / 132 ]

آغاز : ابتداء الحدیث بحمد اللّه الذی الیه انتهاء ما رواه المخبرون و عنده حقائق ما اخبرنا الرواة و المحدثون .

انجام : احمد بن داود البغدادی مغیرة کسایمة میمونة عن الرسول نصرة الازدیه عن امیر المؤمنین .

نسخه ها :

1568 / 1 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2557 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : ، برابر نمونه ، انجام : و بکیر الارجانی بالجیم ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، تصحیح شده ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 48پ » 48 برگ ، 17 سطر ، 13*5 / 18 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

1569 / 2 . قم ، مرعشی : 443 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، علی بن ملا عبد الحسین بیدگلی کاشانی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 121پ - 177ر » 57 برگ ، 20 سطر ، 20*15 سم [ فهرست مرعشی : 2 / 46 ] .

305 . روح الجوامع (رجال الشیخ محمّد باقر الهمدانی)

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (1333 ق)

مؤلف در این رساله ، اسامی رجال شیعه را از کتاب های معروف شیعه و همچنین از چند کتاب رجالی اهل سنّت، جمع آوری کرده و به ترتیب حروف تهجّی تنظیم نموده و در هر مورد ، پس از نقل مطالب ، نظر خودش را ذکر می کند . او برای

ص:318

هریک از مصادر ، رمزی قرار داده و متذکّر شده که اغلب مطالبش را از کتاب جامع الرواة اردبیلی اخذ نموده است . مؤلف ، علاوه بر این کتاب ، چند رساله دیگر در رجال دارد ، بدین اسامی :

1 - تلخیص الرسائل الرجالیة حجة الاسلام شفتی .

2 - وجیزة فی حالات عثمان بن عیسی .

3 - الروضة الجعفریة یا مطلع الشمسین فی فضل الحمزة و جعفر ذی الجناحین .

4 - رسالة فی أحوال عمار بن یاسر .

که هر کدام در ذیل عنوان خود معرّفی شده است .

[ الذریعة : 11 / 264 و 10 / 99 ؛ مصفی المقال : 87 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... اما بعد فیقول ... هذا کتاب روح الجوامع اضعه لنفسی ، فیه لباب ما یهمنی مما بلغنی فی الرجال .

انجام : و لما عبر عنه بابن الطیار علم انه عبد اللّه و ان لقب بمحمّد ایضا ... و عنه ابن علی .

نسخه ها :

1570 / 1 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (مؤلف) ، قرن 14ق ، نسخه مسوده [ مجله میراث شهاب : 13 / 5 ] .

1571 / 2 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (مؤلف) ، قرن 14ق [ مجله میراث شهاب : 12 / 73 ] .

1572 / 3 . قم ، مرعشی : 2477 ، عنوان معرّفی : ودج الجوامع ، جلد اوّل تا حرف حاء، آغاز:

برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (مؤلف) ، قرن 14ق ، 295 برگ ، 17 سطر ، 17*11 [ فهرست مرعشی : 7 / 68 ] .

1573 / 4 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ مجله میراث شهاب : 13 / 2 ] .

1574 / 5 . قم ، مرعشی : عکس 102 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، انجام :

برابرنمونه ، محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، 302 برگ ، 17 سطر [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 104 ] .

ص:319

306 . الروضة الجعفریة (مطلع الشمسین فی فضل حمزة و جعفر ذی الجناحین)

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (1333 ق)

رسالۀ کوتاهی است که مؤلف در آن ، اخبار و روایات در فضایل حضرت حمزه سیّد الشهدا و جعفر ذی الجناحین را در یک مقدمه و پنج باب و یک خاتمه ، جمع آوری و تنظیم نموده است . تألیف این رساله در 29 رجب 1305 به پایان رسیده است .

[ مصفی المقال : 88 ]

نسخه ها :

1575 / 1 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (مؤلف) ، پنجشنبه 29 رجب 1305ق [ مجله میراث شهاب : 12 / 70 ] .

1576 / 2 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (مؤلف) ، 1309ق ، نجف [ مجله میراث شهاب : 13 / 3 ] .

307 . زبدة الأقوال فی خلاصة الرجال

(عربی)

از : حسین بن کمال الدین ابزر حسینی حلاوی (قرن 11 ق)

رسالۀ مفصّلی است در رجال که مؤلف در آن ، موثّقان و ممدوحان را ذکر نموده است . او مطالب کتابش را از کتاب های مشهور شیعه مانند الفهرست و الرجال شیخ طوسی ، رجال النجاشی ، رجال الکشی ، و خلاصة الأقوال علامۀ حلّی گردآوری و تنظیم نموده و در آخر رساله ، چند فایده آورده و در پایان ، طُرُق روایتی خود را ذکر نموده است . مؤلف از شاگردان شیخ بهایی بوده و از او اجازه نقل روایت دارد .

[ الذریعة : 12 / 19 ؛ مصفی المقال : 152 ]

آغاز : فیقول ... ان اولی ما تنقضی فیه الّا عمار و یصرف فی طلبه اللیل والنهار بعد کتاب ملک الجبار الاشتغال بالاحادیث ... و قد رتبته علی فصول علی نسق حروف المعجم و کل فصل علی ابواب ... الفصل الاوّل فی الهمزة و فیه ثلاثة عشر

ص:320

الباب الاوّل فی آدم و فیه اربعة رجال الاوّل آدم بن اسحاق .

انجام : و ان اقول لی طرقا الی العلامة عدیدة اخصرها ما رویته عن شیخی و استادی و من علیه اعتمادی بهاء الملة و الدین شیخنا و معتمدنا الشیخ بهاء الدین عن والده عمدة المجتهدین الشیخ حسین بن عبد الصمد العاملی الحارثی .

نسخه ها :

1577 . بروجرد ، مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 45 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، تصحیح شده ، 196 برگ ، 20 سطر ، 15*21 ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 952 [ مجله وقف میراث جاویدان : 21 / 126 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 3 / 177 ] .

308 . زبدة الرجال

(عربی)

از : خداوردی بن قاسم افشار (قرن 11 ق)

رسالۀ مفصّلی است در رجال . مؤلف از شاگردان ملّا عبد اللّه شوشتری و از معاصران ملّا محمّد تقی مجلسی است . مؤلف در آغاز کتاب ، دیباچه و توضیح و تبصره ای آورده و پس از آن ، مطالب کتاب را به ترتیب حروف تهجّی اسامی و پس از آن ، «باب الکنی فی من صدر بالابن» ، «باب النسب» و «باب اللقب» تنظیم نموده و در خاتمه هفت فایده آورده است .

مؤلف مطالب کتابش را از خلاصة الأقوال علامۀ حلّی، گزیده های شوشتری از کتاب رجال ابن الغضائری، الإرشاد مفید و جز آنها انتخاب و نقل نموده است .

مؤلف در این کتاب ، فقط رجال موثّق را آورده و از ذکر ضعفا و افراد مجهول ، خودداری نموده است . تألیف این کتاب ، گویا در سال 1013ق ، پایان یافته است .

[ الذریعة : 12 / 27 ؛ مصفی المقال : 165 ]

آغاز : الحمد للّه ذی العز والجلال الحی ... وبعد فیقول العبد المحتاج الی رحمة اللّه الغنی خداوردی بن القاسم الافشار ... ان النظر فی رجال الاحادیث بعد تحصیل ما یحتاج الیه من المقدمات من اهم الواجبات بل لا ینبغی للمتدینین بدین محمّد صلی اللّه علیه وآله ...

الکتب التی اخذت منها رموزا فللکشی کش و للنجاشی جش و ... .

ص:321

انجام : یعقوب بن یزید ص یوسف الطاطری ف له و ابن سنان یونس بن عمار لعله ی و فی البرقی یوسف بن یعقوب ف له الابن سنان تم الاسانید بعون اللّه تعالی و الحمد للّه اولا وآخرا ... .

نسخه ها :

1578 / 1 . تهران ، ملک : 3539 ، آغاز : برابر نمونه ، شکسته نستعلیق ، : خداوردی بن قاسم افشار (مؤلف) ، 1013ق ، 140 برگ ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 4306 ، مرعشی : عکس 268 [ فهرست ملک : 1 / 259 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 3 / 44 ؛ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 242 ] .

1579 / 2 . تهران ، مجلس سنا : 1391 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، رجب 1016ق ، گویا نسخه اصل است ، 150 برگ ، 15 سطر ، 23*20 [ فهرست مجلس سنا : 2 / 243 ] .

1580 / 3 . تهران ، ملک : 3555 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 166 برگ [ فهرست ملک : 1 / 259 ] .

1 زبدة المقال

از : حسین بن رضا حسینی بروجردی ، سید

ر . ک : نخبة المقال فی علم الرجال .

309 . زبدة المقال فی بیان أحوال الثقات

(عربی)

از : عبد المحسن بن محمّد بن مبارک لوعی (قرن 13 ق)

رسالۀ مختصری است در رجال ، مانند الوجیزةی علامۀ مجلسی . این رساله به ترتیب حروف تهجّی تنظیم شده و گویا تألیف آن در سدۀ سیزدهم هجری صورت گرفته است .

آغاز : الحمد للّه مدل الافضال مجزل النوال ... و بعد فهو زبدة المقال فی بیان احوال الثقات و الممدوحین و الموثقین و الضعفاء من الرجال .

ص:322

انجام : و شیخه الحسین بن عبد الصمد من مشایخه المذکورین فی حدیثه الاربعین فلنکتف بما هو هنالک .

نسخه ها :

1581 . قم ، مسجد اعظم : 1409 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد صادق بن محمّد جعفر خواجویی سیرجانی ، 1225ق ، رسالۀ نهم مجموعه ، « 107پ - 134ر » 28 برگ ، 19 سطر ، 11*17[ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

310 . ساقطات الرجال

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

مؤلف این رساله قبلاً کتابی در رجال نوشته و در آن فقط موثقان و ممدوحان را ذکر نموده است . او سپس در این رساله ، مختصر اسامی رجالی را که در مشیخۀ شیخ صدوق موجود بوده ، ولی او به جهت ضیعف بودنشان در کتابش ذکر نکرده ، به همان ترتیبی که شیخ صدوق ذکر نموده ، تحریر کرده است . او در این رساله از خلاصة الأقوال علامۀ حلّی بسیار یاد می کند .

آغاز : بیان ما سقط فی رجالنا من مشیخة الصدوق باعتبار ضعفه علی الترتیب الذی ذکره .

انجام : قال العلامة فی الفائدة الاولی انه ثقة . حمدان بن الحسین فیه القاسم بن محمّد و هو محتمل للضعف ... احمد بن محمّد بن سعید فیه محمّد بن ابراهیم .

نسخه ها :

1582 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 754 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام :

برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 174ر - 179پ » 6 برگ ، 12 سطر ، 10*18 [ فهرست مجلس : 23 / 42 ] .

311 . السلاسل فی إلحاق الأواخر بالأوائل

(عربی)

از : محمّد بن عبد اللّه بن علی بن حسن بحرانی (زنده در 1173 ق)

رسالۀ مختصری است در رجال . مؤلف ، این رساله را به ترتیب حروف تهجّی

ص:323

تنظیم نموده و ابتدا اسامی و پس از آن ، القاب و کنیه های رجالیان را ذکر نموده است . همچنین مؤلف منظومه ای در رجال سروده که در ذیل عنوان منظومة فی الرجال ذکر خواهد شد .

[ مصفی المقال : 432 ؛ الذریعة : 12 / 210 ]

آغاز : الحمد للّه الذی تلألأت انوار بهائه الامجد وتسلسلت رواة اخبار نعمائه خلفا .

نسخه ها :

1583 / 1 . شیراز ، ملی فارس : 402 ، از وسط افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، محمّد بن عبد اللّه بحرانی (مؤلف) ، 1170ق ، 124 برگ [ فهرست ملی فارس : 2 / 2 ] .

1584 / 2 . شیراز ، دانشکده پزشکی : 648 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه [ میراث اسلامی ایران : 1 / 443 ] .

312 . سلسلة مشایخ محمّد بن مخدوم الحسینی

(عربی)

از : محمّد بن مخدوم حسینی (قرن 10 ق)

در این رساله ، سلسلۀ مشایخ (گویا مشایخ عرفانی) مؤلف تا امام رضا (علیه السلام) ذکر شده است .

نسخه ها :

1585 . تهران ، حسن علی معاون الدوله غفاری : 78 ، قاسم بن علی محمّد شهریار ، 960ق ، رسالۀ بیست و هشتم مجموعه ، 19 برگ [ مجله نور علم : 16 / 111 ] .

313 . سماء المقال فی تحقیق علم الرجال

(عربی)

از : ابو الهدی بن ابی المعالی کلباسی ، کمال الدین (1356 ق)

کتاب مفصّلی است در رجال ، شامل یک مقدمه و چهار رکن با این عنوان ها :

المقدمة : فی تعریف علم الرجال و موضوعه و فائدته .

الرکن الاوّل : فی المعرفین بالکسر .

الرکن الثانی : فی المعرفین بالفتح .

ص:324

الرکن الثالث : فیما به یعرف .

الرکن الرابع : فی بعض القواعد المهمة .

مؤلف این کتاب خود را تلخیص کرده و الصراط المستقیم فی التمییز بین الصحیح و السقیم نامیده است .

چاپ : قم ، 1372ق ، با تصحیح سیّد محمّد علی روضاتی ، دو جلد ، 176 +202ص ؛ قم ، تصحیح و نشر مؤسسه ولی العصر للدراسات الاسلامیه ، دو جلد ، 1419ق .

[ الذریعة : 12 / 229 ؛ مشار عربی : 524 ؛ مصفی المقال : 39 ]

آغاز : الحمد للّه الذی ثواقب الفطن من اکتناه ذاته حاسرة ... المقدمة فی تعریف علم الرجال و موضوعه و فائدته .

انجام : لیس بمعروف فی غیر هذا الاستناد مطلقاً فیما اعلم مع کثرة التتبع و الی هنا نختم المقال ... .

نسخه ها :

1586 . تهران ، ملک : 3485 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، جمال الدین بن ابی طالب اصفهانی ، 1319ق ، 157 برگ [ فهرست ملک : 1 / 272 ] .

314 . سند الفقیه

(عربی)

از : محمّد حسین بن علی اصغر قاضی طباطبایی تبریزی ، سیّد (1293 ق)

رسالۀ مختصری است در ترتیب اسناد و طُرُق کتاب من لایحضره الفقیه ، شامل یک مقدمه و چند باب و یک خاتمه . مؤلف در این رساله ، نام راویانی را که در سندها آمده ، ذکر نموده است و پس از آن جایی که در مشیخۀ کتاب من لا یحضره الفقیه نام آن راوی آمده ، آورده ، تا مراجعه کننده نیازی به مراجعه به اصل نداشته باشد . این رساله غیر از المشیخة المرتبةی همین مؤلف است .

[ مصفی المقال : 156 ]

آغاز : الحمد للّه علی الدوام ... لما کان کتاب من لایحضره الفقیه للشیخ الاجل العالم .

ص:325

نسخه ها :

1587 . قم ، علامه محمّد حسین طباطبایی : 3 ، آغاز : برابر نمونه ، محمّد حسین بن علی اصغر طباطبایی تبریزی (مؤلف) ، قرن 13ق ، رسالۀ سوم مجموعه [ مجله تراثنا : 7 / 161 ] .

315 . سه رساله در علم رجال

(عربی)

سه رساله درعلم رجال است به تصحیح سیّد کاظم موسوی که توسط انتشارات دانشگاه تهران در سال 1345ش ، به قطع وزیری در 316 +126 +30 صفحه به چاپ رسیده و نام آنها عبارت است از :

1 - توضیح الاشتباه و الإشکال تألیف محمّد علی ساروی .

2 - رسالة فی معرفة الصحابة ، تألیف شیخ حرّ عاملی .

3 - رجال قائن ، تألیف محمّد باقر آیتی بیرجندی .

این رساله ها هر کدام در ذیل عنوان خود ، معرّفی شده اند .

316 . سؤال و جواب در فقه و رجال

(عربی)

از : صفر لاهیجی قزوینی ، ملا (قرن 13 ق)

سؤال و جواب هایی است در فقه و رجال . همین مؤلف ، رسالۀ دیگری در رجال به نام مقدمات الرجال دارد که در ذیل عنوانش معرّفی شده است .

نسخه ها :

1588 . تهران ، دانشگاه تهران : 2512 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 70 برگ ، 20 سطر ، 16*22 [ فهرست دانشگاه تهران : 9 / 1317 ] .

1 شجرۀ رجال موثق

از : محمّد بن حسین عاملی ، بهاء الدین (شیخ بهایی)

ر . ک : مشجر الرجال الثقات .

ص:326

317 . الشجرة المبارکة (رجال السیّد محمّد طاهر)

(عربی)

از: محمّد طاهربن محمّد طالب حسینی موسوی اردبیلی مشهدی، سیّد (قرن11ق)

کتاب مفصّلی است که بخشی از آن در رجال است و از موضوع بخش های دیگر آن ، اطّلاعی در دست نیست . مؤلف کتابش را در چند «غصن» و هر غصن را در چند «عرجون» قرار داده که فقط عرجون اوّل از غصن سوم آن - که در رجال است - هم اکنون در دست است . مؤلف ، این بخش را به ترتیب حروف تهجّی تنظیم نموده و برای هر یک از معصومان و مراتب توثیق یا ضعف رجال و جز اینها رمزی وضع کرده است . پس از آن ، اسانید صدوق را در جدول هایی تنظیم نموده و سپس شش فایدۀ رجالی آورده و در خاتمه ، در مزیّت این کتاب و چگونگی تنظیم و ترتیب آن ، سخن گفته است . تألیف این بخش ، در دهۀ اوّل ماه رمضان 1019 در مدرسۀ سلیمانیه اصفهان به پایان رسیده است .

[ الذریعة : 13 / 36 و 10 / 122 ؛ مصفی المقال : 208 ]

آغاز : بعد الحمد هذا العرجون الاوّل من الغصن الثالث من اغصان الشجرة المبارکة ...

اعلم ان معرفة اسانید الاحادیث من الصحة والضعف من الامور المهمة لکثرة دواعیها و وفور فوائدها ... اردت فی سنة 1091ق ، ان ارتب عجالة رسالة علی صورة الشبکة علیها اسم الرواة علی ترتیب حروف الهجاء من الاوّل الی تمامها و عنونت السطور لسهولة طلب الاسم فی موقعه واشرت بثلاثة رموز فوق کل اسم .

نسخه ها :

1589 . قم ، مرعشی : 5846 ، عرجون اوّل از غصن ثالث شامل بخش رجال ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد طاهر بن محمّد طالب موسوی اردبیلی مشهدی (مؤلف) ، سه شنبه 21 ذی قعده 1091ق ، 72 برگ، سطور مختلف ، 18*12 [ فهرست مرعشی : 15 / 228 ] .

318 . شرح تعلیقة البهبهانی علی منهج المقال (رجال الخاقانی)

(عربی)

از : علی بن حسین خاقانی نجفی ، شیخ (1334 ق)

شرح مفصّلی است بر تعلیقۀ بهبهانی بر منهج المقال میرزا محمّد استرآبادی .

این شرح به صورت مزجی نوشته شده و در آغاز آن ، شانزده فایده در علم رجال

ص:327

و درایه آمده است . تألیف این شرح ، در روز چهارشنبه ، پانزدهم جمادی الاوّل 1315 به پایان رسیده است .

چاپ : نجف اشرف ، با تصحیح سیّد محمّد صادق بحر العلوم و با مقدمه نوۀ مؤلف حسین بن الشیخ حسن خاقانی در سال 1388ق و همچنین به انضمام الفوائد الرجالی وحید بهبهانی در32 +426 +72 صفحه با عنوان «رجال الخاقانی» ؛ قم ، 1404ق ، از روی همان چاپ به صورت افست .

[ الذریعة : 6 / 40 ؛ مصفی المقال : 317 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... اما بعد فیقول ... انه لما کان اللازم علی المجتهد معرفة الاحکام من الادلة الاربعة .

انجام : و موضوع الدلیل ما تعلم فکذا هاتان القاعدتان کما عرفت مفصلا واللّه اعلم . هذا ما اردناه بیانه ... .

نسخه ها :

1590 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7506 ، آغاز : ... بانه لما کان اللازم علی المجتهد معرفة الاحکام من الادلة ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 115 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 613 ] .

1 شرح تعلیقة منهج الرجال

از : علی بن خلیل بن ابراهیم رازی تهرانی

ر . ک : الحاشیة علی التعلیقة البهبهانیة .

1 شرح جامع المقال

از : محمّد امین بن محمّد علی بن فرج اللّه کاظمی

ر . ک : هدایة المحدثین إلی طریقة المحمّدین .

1 شرح عدة الکافی

از : محمّد حسین بن علی اصغر قاضی طباطبایی تبریزی ، سید

ر . ک : الفوائد الکاشفة .

ص:328

1 شرح الفوائد الرجالیة للبهبهانی

از : علی بن خلیل بن ابراهیم رازی تهرانی

ر . ک : الحاشیة علی التعلیقة البهبهانیة .

319 . شرح مشیخة التهذیب

(عربی)

از : محمّد اشرف بن عبد الحسیب بن احمد علوی عاملی اصفهانی (1145 ق)

شرحی است بر مشیخۀ تهذیب الأحکام شیخ طوسی. در فهرست میکروفیلم های کتاب خانۀ دانشگاه تهران ، در معرّفی این کتاب و نسخۀ منحصر به فرد آن ، چنین نوشته شده : «شرح مشیخة التهذیب از امیر محمّد اشرف بن عبد الحسیب بن احمد بن زین العابدین عاملی ، شاگرد مجلسی و مؤلف فضائل السادات - که به نام شاه سلطان حسین ساخته است - در آن از جدی الامجد (سیّد احمد) و جدی القمقام (سیّد داماد) یاد کرده است . از نسخه ای به نسخ خود شارح با خط خوردگی و حاشیه رفته ، نشان شنگرف ، ربعی ، با یادداشت مورّخ 1357 به نستعلیق در صفحۀ عنوان» .

[ مصفی المقال : 82 ]

نسخه ها :

1591 . تهران ، دانشگاه تهران : میکروفیلم 3530 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 2 / 173 ] .

320 . شرح مشیخة من لا یحضره الفقیه

(عربی)

از : محمّد تقی بن مقصود علی اصفهانی ، مجلسی اوّل (1070 ق)

مؤلف پس از فراغت از شرح عربی خود بر کتاب من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق ، موسوم به روضة المتقین ، در رسالۀ حاضر ، مشیخۀ آن را شرح نموده است . مجلسی در آغاز این شرح ، گفتار کوتاهی در معنای «صحیح» در اصطلاح محدّثان قدیم آورده و پس از آن ، مشیخه را به ترتیب اسامی شرح نموده و شرح

ص:329

حال تعدادی از استادان خود (مانند ملّا عبد اللّه شوشتری و شیخ بهایی) را بر آن افزوده است . او در پایان در بخش مفصّلی به گروهی از راویانی می پردازد که صدوق از آنها یاد نکرده است . او در این بخش ، راویان را از عصر شیخ طوسی تا امام علی(علیه السلام) به دوازده طبقه تقسیم نموده و هر طبقه را به ترتیب حروف ، تنظیم کرده است . این کتاب به تاریخ 1063 ق ، پایان یافته و در ماه رجب 1064 پاکنویس شده است . در الذریعة (ج 11 ، ص 290) عنوان شده که مادّه تاریخ تألیف این کتاب ، «الروضة البهیة» است .

چاپ : قم ، 1399 ق ، به عنوان جلد چهاردهم روضة المتقین .

[ الذریعة : 14 / 66 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... وبعده فیقول احوج المفتاقین (المحتاجین) الی ربه الغنی محمّد تقی بن علی الملقب بمجلسی انه لما وفق اللّه تبارک و تعالی لاتمام الشرح علی کتاب من لایحضره الفقیه اردت ان اوضح الفهرست الذی اضافه رئیس المحدثین .

انجام : و المرجو من اللّه تعالی ان یوفقنی لشرح باقی الکتب مفصلا بحیث یقرب من فهم المبتدئین انه ولی ذلک و القادر علیه .

نسخه ها :

1592 / 1 . قم ، مرعشی : 10306 ، نسخ ، محمّد مقیم بن محمّد باقر اصفهانی ، سه شنبه 7 رجب 1074ق ، 245 برگ ، 22 سطر ، 25*13 [ فهرست مرعشی : 26 / 245 ] .

1593 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7776 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1089ق ، دو بار مقابله شده یک بار آقا هادی بن ملا صالح مازندرانی با نسخه اصل در 1089ق و بار دوم یحیی بن محمّد شفیع اصفهانی در 1319ق مقابله کردند ، 170 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 614 ] .

1594 / 3 . قم ، مرعشی : عکس 848 ، تعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، عکس از نسخۀ کتاب خانۀ مرحوم حاج میرزا ابوطالب سیدی قمی تهیه شده است ، 152 برگ [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 325 ] .

1595 / 4 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4526 ، از اوّل افتادگی دارد ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 73 برگ [ فهرست مجلس : 12 / 190 ] .

ص:330

1596 / 5 . قم ، مرعشی : 4573 ، بدون نام کاتب ، 23 ذی قعده 1222ق ، 77 برگ [ فهرست مرعشی : 12 / 147 ] .

1597 / 6 . قم ، مرعشی : 1536 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، پنجشنبه 22 رمضان المبارک 1245ق ، 141 برگ ، 22 سطر ، 21*15 [ فهرست مرعشی : 4 / 336 ] .

1598 / 7 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4531 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 153 برگ [ فهرست مجلس : 12 / 202 ] .

1599 / 8 . تهران ، دانشگاه تهران : 508 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، اواخر قرن 13ق ، 140 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 61 [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 605 ؛ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 62 ] .

1600 / 9 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7777 ، افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 120 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 614 ] .

321 . شعب المقال فی درجات الرجال

(عربی)

از : ابو القاسم بن محمّد بن احمد نراقی ، نجم الدین (1319 ق)

رسالۀ مفصّلی است در رجال ، مؤلف تصمیم داشته این رساله را در هشت شعبه تنظیم نماید ، ولی گویا بیش از چهار شعبۀ آن را تألیف ننموده و نسخه های موجود از این کتاب و همچنین نسخۀ چاپی نیز فقط شامل چهار شعبۀ اوّل است .

تألیف این بخش در 27 ربیع ثانی 1291 پایان یافته و عنوان شعبه های آن چنین است :

الشعبة الاولی : فی الفواتح ، شامل چهار فاتحه (1 . فی بیان الحاجة الی علم الرجال ، 2 . اذا اطلق الجرح و التعدیل مطلقاً ، 3 . فی تعارض الجرح و التعدیل ، 4 . فی اصطلاح المدح و القدح) .

الشعبة الثانیه : فی ذکر الرجال الذین لم یدع احد ضعفهم بل وصفهم الکل بالوثاقة او البعض مع عدم تعرض الباقی له بما ینافیه .

الشعبة الثالثة : فی الرجال الذین اختلفت فی وثاقتهم .

الشعبة الرابعة : فی الممدوحین دون الوثاقة .

ص:331

چاپ : در سال 1376ق ، از سوی دیوان الانتشارات الدینیة و چاپخانه گلبهار یزد ، با تصحیح شیخ محمّد علی نحوی در مدرسۀ شفیعیۀ یزد با مقدمه آیة اللّه شیخ محمّد خالصی و به اهتمام حسین صفایی نراقی ، در قطع رقعی ، در 246 صفحه به چاپ رسیده ، که فقط چهار شعبۀ اوّل کتاب را شامل است .

[ الذریعة : 13 / 191 ؛ معجم المطبوعات العربیة فی ایران : 302 ]

آغاز : بذکر اللّه استفتح مقالی و بشکره استنجح سؤالی و علیه توکلی فی کل حالی ... اما بعد ... ان علم الرجال مما لا یخفی قدره ... و رتبته علی ثمانیة شعب افتتاحها بالفواتح و بالخواتم ینتهی المطلب ... الشعبة الاولی فی الفواتح و هی اربعة فاتحة .

انجام : المخزومی تقدم بهذا العنوان فی الاسماء ، قد تم الشعبة الرابعة من کتاب شعب المقال ... .

نسخه ها :

1601 / 1 . کاشان ، سیّد محمّد حسین علم الهدی رضوی : 43 - (248) ، نسخ ، عبد الباقی طباطبایی ، صفر 1301ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 36 ] .

1602 / 2 . قم ، مرعشی : 762 ، از آغاز کتاب تا پایان شعبۀ چهارم ، آغاز : برابر نمونه ، انجام :

برابر نمونه ، نسخ ، ابو القاسم بن محمّد نراقی کاشانی (مؤلف) / احتمالا ، قبل از 1319ق ، 137 برگ ، 16 سطر ، 21*15 [ فهرست مرعشی : 2 / 370 ] .

1603 / 3 . کاشان ، مدرسه سلطانی : 152 ، از آغاز کتاب تا پایان شعب چهارم ، آغاز : برابر نمونه، نسخ جلی، ابراهیم بن علی اکبر رضوی، 1327ق ، شماره قبلی نسخه 2/190 می باشد ، نسخه با دو خط و توسط دو نفر کتابت شده است ، 73 برگ ، 18 سطر ، 18*22 [ فهرست مدرسه سلطانی ، قدیم : 29 ؛ فهرست مدرسه سلطانی ، جدید ] .

322 . صحیفة (أهل) الصفا فی ذکر أهل الاجتباء و الاصطفاء

(عربی)

از : محمّدبن عبد النبی اخباری نیشابوری ، ابو محمّد (متخلص به سیل) (1232ق)

رسالۀ مفصّلی است در فواید رجالی و قواعد علم درایه ، که مؤلف به درخواست برخی از دوستان خود ، در دو جلد نگاشته است . جلد اوّل این رساله در دوازده

ص:332

«فایدة» و دوازده «عائدة» و دوازده «مائدة» تنظیم گردیده و در شب چهار شنبه ، یازدهم رجب 1202 در شهر لار به پایان رسیده است . جلد دوم ، مشتمل بر فواید و مطالبی در رجال عامّه و خاصّه است و در شب چهار شنبه بیستم رجب سال 1225 در ری به پایان رسیده است .

[ الذریعة : 15 / 22 ؛ مصفی المقال : 428 ؛ التراث العربی : 3 / 469 ؛ فهرست مجلس : 25 / 46 و 10 / 152 ]

آغاز جلد اوّل : الحمد للّه رب العالمین و سلام علی عباده الذین اصطفی ... انه قد التمس منی جماعة من الاخوان ان اذکر لهم جماعة من اسامی مشایخ الاجازة و الرواة السادة الهداة .

انجام : جلد اوّل : فلما ماتوا صارت الکتب الینا فقال حدثوا بها فانها حق و لما ختم بحق ارخناه و ختمناه بحق و یتلوه فی المجلد الثانی ... الفراید فی ذکر رجال العامة و الخاصة .

انجام : جلد دوم : و ما اردت الا الاصلاح ما استطعت و ما توفیقی الا باللّه علیه توکلت و الیه انیب .

نسخه ها :

1604 / 1 . مشهد ، گوهر شاد : 660 ، عنوان معرفی : فایده سوم از رجال میرزا محمّد ، نستعلیق ، هاشم مازندرانی ، 1203ق ، رسالۀ پنجم مجموعه [ فهرست گوهر شاد :

2 / 771 ] .

1605 / 2 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3368 ، جلد اوّل ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، عبد الغفور بن عبد النبی بن عبد الغفور انصاری لاری (شاگرد مؤلف) ، 1212ق ، لار ، رسالۀ چهارم مجموعه ، کاتب این نسخه را سه ماه پس از تاریخ تألیف کتاب در شهر لار از روی نسخۀ مؤلف استنساخ نموده است ، « ص194 - 468 » 275 برگ ، 25 سطر ، 15*22 [ فهرست مجلس : 10 / 1209 ] .

1606 / 3 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 2829 ، جلد اوّل ، آغاز : برابر نمونه ، انجام :

برابر نمونه ، نسخ ، مهر علی بن عبد الرضا سبزواری ، 1225ق ، « 350صفحه » 175 برگ ، 22 سطر ، 21*15 [ فهرست مجلس : 10 / 152 ] .

1607 / 4 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 6922 ، جلد دوم ، از اوّل افتادگی دارد ، نستعلیق ، محمّد بن محمّد مهدی رضوی همدانی (شاگرد مؤلف) ، 1228ق ، با حواشی ، از روی نسخۀ مؤلف ، 349 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 615 ] .

ص:333

1608 / 5 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7039 ، جلد دوم کتاب ، از اوّل افتادگی دارد ، آغاز : المثنی و ابو عبد اللّه محمّد بن سلام البصری و فضالة بن ایوب و محمّد بن سعید بن ابی نصر ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، آقا بابا بن ملا محمّد مهدی شهمیرزادی (شاهمیرزایی) ، چهارشنبه 19 رجب 1267ق ، 367 برگ ، 29 سطر ، 16*26 [ فهرست مجلس : 25 / 46 ] .

1609 / 6 . تهران ، ملی تهران : 727 / ع ، جلد دوم ، از ابان بن راشد لیثی تا ام شام ، نستعلیق ، محمّد حسین بن اسماعیل همدانی ، قرن 13ق ، 455 برگ [ فهرست ملی تهران :

8 / 184 ] .

1610 / 7 . تهران ، سپهسالار : 2678 ، از اوّل افتادگی دارد ، آغاز : و اصل و قراء مفردة مشهورة ضعفه جمع من العامة ... ابان بن سعید العاص ، انجام : برابر انجام جلد دوم ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 303 برگ ، 28 سطر ، 21*34 [ فهرست سپهسالار : 5 / 169 ] .

1611 / 8 . تهران ، ملک : 3494 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 459 ] .

1612 / 9 . قم ، مرعشی : 8440 ، جلد اوّل ، آغاز : الحمد للّه... انه قد التمس منی جماعة من الاخوان ان اذکر ، نستعلیق ، عبد الرحیم افشار زنجانی ، 1395ق ، 223 برگ [ فهرست مرعشی : 22 / 32 ] .

1613 / 10 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 6923 ، جلد اوّل ، صفحه آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، تصحیح شده ، با حواشی [ فهرست آستان قدس : 6 / 615 ] .

1614 / 11 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 2737 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « ص257 - 487 » 66 برگ [ فهرست مجلس : 9 / 80 ] .

1615 / 12 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3328 ، دو فایده از دوازده فایده را دارد ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « ص257 - 287 » 16 برگ [ فهرست مجلس : 10 / 1101 ] .

1616 / 13 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7607 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 78ر - 113 » 46 برگ [ فهرست مجلس : 26 / 109 ] .

ص:334

1617 / 14 . همدان ، مدرسه غرب : 12416 ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست مدرسه غرب : 126 ] .

1618 / 15 . تهران ، دکتر علی اصغر مهدوی : 277 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هشتم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 2 / 102 ] .

323 . الضعفاء (رجال ابن الغضائری)

(عربی)

از : احمد بن حسین واسطی بغدادی ، ابو الحسین (ابن الغضائری) (قرن 5 ق)

ابن غضایری ، رساله ای دربارۀ راویانی که تضعیف شده اند ، نگاشته و آن را کتاب الجرح یا الضعفاء نام نهاده که پس از وی به رجال ابن الغضائری شهرت یافته است . این کتاب تا عصر نجاشی و شیخ طوسی موجود بوده است ولی پس از آن ، حدود دو قرن خبری از آن در دست نبوده است تا این که احمد بن طاووس حلّی (م673 ق) نسخه ای از آن را به دست آورده و تمام آن را در کتابش حل الإشکال ، درج نموده است . پس از آن ، ملّا عبد اللّه شوشتری (1021 ق) نسخه ای از کتاب حلّ الإشکال ابن طاووس را به دست آورده و مطالب مربوط به الضعفاء ابن غضایری را استخراج کرده و به صورت مستقل ، تحریر نموده است . امروزه آنچه از کتاب ابن غضایری به دست ما رسیده ، همان تنظیم و ترتیب شوشتری است ، که مشتمل بر نام 160 راوی و ذکر مورد جرح هر کدام است .

چاپ : قم ، دار الحدیث ، با تحقیق و تصحیح استاد سیّد محمّد رضا حسینی جلالی ، همراه با مستدرکاتی که محقق از رجال نجاشی و رجال علامه حلّی و رجال ابن داود استخراج نموده و در آن 65 نام دیگر از کتاب الضعفاء را نیز ذکر کرده است ، قطع وزیری ، 208 صفحه .

[ الذریعة : 4 / 288 - 291 و 10 / 88 ؛ مصفی المقال : 242 ؛ التراث العربی : 4 / 8 ؛ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 612 - 615 ]

آغاز : اعلم - ایدک اللّه وایانا - انی لما وقفت علی کتاب السید المعظم السید جمال الدین احمد بن طاووس ... الالف ثمانیة عشر رجلا ، ابان بن ابی عیاش و اسم ابی عیاش فیروز ، تابعی روی عن انس بن مالک .

ص:335

انجام : ابو طالب الازدی البصری الشعرانی و له کتاب یرویه محمّد بن خالد البرقی قال اصحابنا لا یعرف هذا الرجل الا من جهته . هذا آخر ما وجدته بخط السید فقیه اهل البیت احمد بن طاووس ناقلا عن کتاب ابن الغضایری .

نسخه ها :

1619 / 1 . قم ، مرعشی : 155 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، آیة اللّه سیّد شهاب الدین مرعشی ، 2 رمضان المبارک 1355ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 228پ - 242پ » 15 برگ [ فهرست مرعشی : 1 / 175 ] .

1620 / 2 . تهران ، دانشگاه تهران : 1071 ، آغاز : قال شیخنا ومولانا الحبر المجتهد فی العلم والعمل ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 36 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 612 ] .

324 . ضوابط الأسماء و اللواحق

(عربی)

از : فخر الدین بن محمّد علی طریحی رماحی نجفی (1087 ق)

رسالۀ مختصری است در ضبط نام ها و کنیه ها و لقب های راویان احادیث و آنانی که نامشان در کتاب های رجال آمده و نیاز به ضبط از لحاظ حرکت و تلفّظ دارد .

این کتاب ، به ترتیب حروف ابتدای اسامی در 28 باب و هر باب مشتمل بر چند فصل ، تنظیم شده است . مؤلف ، پس از تألیف کتاب ، دو الحاقیه (الحاقیۀ اوّل در انساب ؛ الحاقیۀ دوم در القاب ) به آن اضافه نموده است.

چاپ : تهران ، 1375 ق ، 94 صفحه ، با تحقیق محمّد کاظم طریحی

[ الذریعة : 15 / 119 ؛ التراث العربی : 4 / 10 ؛ مشار عربی : 599 ]

آغاز : اما بعد حمد اللّه والصلاة علی محمّد وآله الطاهرین فأقول هذا .

انجام : اشهد بصدقه الاعتبار فی ممارسة الاخبار و تتبع الآثار و من جاهد فانما یجاهد لنفسه و اللّه غنی عن العالمین .

نسخه ها :

1621 / 1 . مشهد ، مدرسه سلیمان خان : 108 ، عنوان معرّفی : رسالة فی کنی اصحاب الحدیث ، فقط الحاقیه دوم را دارد ، آغاز : اما بعد حمد اللّه و الصلاة

ص:336

علی محمّد وآله فهذا الحاق ثان جمعنا فیه الغالب من الکنی التی اشتهر التعبیر بها عن جمع من الروات اوردناها مرتبة علی ترتیب الحروف الهجائیة ترغیبا للراغب و تسهیلا علی الطالب ، نسخ ، عبد اللّه بن محمّد جعفر الاصفهانی المشهدی ، جمعه 7 جمادی الثانی 1086ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست چهار کتاب خانه مشهد : 18 ] .

1622 / 2 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4970 ، عنوان معرّفی : الملحقات ، آغاز :

ملحق الاوّل باب التاریخ من الکافی ، ابواب ... فی بیان الکنی و الالقاب التی یعبر بها کثیرا عن الرسول ، باب فی بیان اصل النسب ملحق الثانی ، باب ما صدر باب و بابو ، باب ما صدر بابن ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد جعفر بن محمّد مهدی اصفهانی ، 1239ق ، در فهرست به عنوان گزیده جامع المقال مؤلف معرّفی شده است ، 401 برگ [ فهرست مجلس : 14 / 261 ] .

1623 / 3 . قم ، مرعشی : 3112 ، نسخ ، محسن بن محمّد حسین شراره فتونی عاملی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هشتم مجموعه ، « 291ر - 301ر » 11 برگ [ فهرست مرعشی :

8 / 339 ] .

1624 / 4 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7051 ، آغاز : باب فی بیان اصل النسب و معرفة الانساب و نبذ من الالقاب التی یحصل بها کثیرا التمییز بین رواة الاخبار و نقلة الآثار ، انجام : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دهم مجموعه ، « ص286 - 311 » 18 برگ [ فهرست مجلس : 25 / 61 ] .

1 طبقات الرواة

از : مؤلف ناشناخته

ر . ک : مشایخ الإجازة .

1 طبقات الرواة

از : علی اصغر بن محمّد شفیع چاپلقی بروجردی

ر . ک : طرائف المقال فی معرفة طبقات الرجال .

ص:337

325 . طرائف المقال فی معرفة طبقات الرجال (طبقات الرواة)

(عربی)

از : علی اصغر بن محمّد شفیع چاپلقی بروجردی (1313 ق)

رسالۀ مفصّلی است در شناخت نام های راویان حدیث و اصحاب ائمه(علیه السلام) و مشایخ صاحب اجازه و شرح حال مختصر هر یک از آنها با تعیین عصر یا تاریخ وفات آنان در31 طبقه ، که از مشایخ عصر مؤلف شروع شده و به عصر پیامبر(صلی الله علیه و آله) ختم می شود . تألیف این کتاب در بیستم صفر 1294 به پایان رسیده است .

مؤلف کتابش را در یک مقدمه و ده باب و یک خاتمه تنظیم نموده و عنوان باب های آن چنین است :

المقدمة : فی تعریف علم الرجال و الدرایة و الرموز المدونة فیه .

الباب الاوّل : فی طبقات الرواة .

الباب الثانی : فی الالقاب النسبیة و ترجمتها .

الباب الثالث : فی الالقاب الغیر النسبیة و تراجمها .

الباب الرابع : فی اسماء الائمّة و القابهم و کناهم و مدة اعمارهم .

الباب الخامس : فی تعداد المذاهب و الفرق المختلفة .

الباب السادس : فی اقسام الحدیث و الاصطلاحات .

الباب السابع : فی اسباب المدح و الذم .

الباب الثامن : فی منشأ اختلاف المذاهب .

الباب التاسع : فی ذکر فوائد نافعة .

الباب العاشر : فی ذکر المفردات من الرجال .

الخاتمة : فیها ثلاثة امور .

چاپ : قم ، کتاب خانه آیة اللّه مرعشی ، 1410ق ، با مقدمه آیة اللّه مرعشی قدس سره ، تحقیق سیّد مهدی رجایی ، دو جلد ، 656 +688 صفحه .

[ الذریعة : 15 / 149 با عنوان «طبقات الرواة» ؛ التراث العربی : 4 / 24 ؛ مصفی المقال : 338 ]

آغاز : الحمد للّه حمدا یستوجب من نعمه اسبغها و من قسمه اوفرها و من عنایته اجلها و اعظمها و من الطافه اشملها و انفعها.

ص:338

انجام : الثالث فی ذکر نبذة من احوال المؤلف ... و الی هنا اختم المقال و قد کتب هذه الاوراق ... و کان مدة تألیف الکتاب تقریباً سنة کاملة واللّه الموفق للسداد والحمد للّه اولا وآخرا و باطنا .

نسخه ها :

1625 / 1 . قم ، مرعشی : 377 ، قطعه ای از جزء اوّل کتاب است ، نسخ ، میرزا علی اکبر ایروانی شرفخانی ، 1384ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست مرعشی : 1 / 396 ] .

1626 / 2 . قم ، مرعشی : 7634 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، علی اصغر بن محمّد شفیع چاپلقی بروجردی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، 249 برگ ، 22*15 [ فهرست مرعشی : 20 / 37 ] .

1627 / 3 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2658 ، عنوان معرّفی : طرائف المقال فی معرفة طبقات الرجال ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، در عصر مؤلف ، تصحیح شده ، 215 برگ ، 5 / 21*35 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

326 . طرق روایت شیخ صفی الدین

(عربی)

از : صفی الدین بن فخر الدین طریحی (بعد از 1100ق)

در این رساله ، طرق روایی شیخ صفی الدین طریحی به نقل از کتابش شرح الفخریة ، که شرحی است بر کتاب پدرش الفخریة فی الفقه الحنیفیة (التراث العربی ، ج 4 ، ص 161) گرد آورده شده است .

نسخه ها :

1628 . تهران ، دانشگاه تهران : 6836 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هفدهم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 376 ] .

327 . طرق الشیخ الطوسی

(عربی)

از : محمّد جعفر بن سیف الدین شریعتمدار استر آبادی (1263 ق)

رسالۀ مختصری است در شرح طُرُق روایتی شیخ طوسی . مؤلف در این رساله ، مشیخۀ التهذیب را اصل قرار داده و با عنوانهای «قال - اقول» آن را شرح نموده

ص:339

است و رجال را از جهت صحّت و یا ضعف ، بررسی نموده تا روایت های کتاب التهذیب و الاستبصار ، از ارسال و ابهام بیرون آید . تألیف این رساله در سال 1246ق ، پایان یافته است .

چاپ : قم ، دار الحدیث ، با تحقیق علی فرخ ، میراث حدیث شیعه (دفتر دوم) ، صفحات 497 تا 534 .

[ الذریعة : 14 / 66 با عنوان «شرح مشیخة التهذیب و الاستبصار» ؛ مصفی المقال :

109 - 110 ؛ التراث العربی : 4 / 27 ]

آغاز : الحمد للّه علی نواله والصلاة والسلام علی رسوله وآله ، اما بعد فیقول .

انجام : اعلم ان الطرق المذکورة کلها طرق الشیخ الی یونس بن عبد الرحمن فی الاستبصار ایضا فطریقه الیه فی الکتابین صحیح بلاغبار و اللّه العالم و له الحمد الدائم .

نسخه ها :

1629 / 1 . قم ، مرعشی : 3152 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد علی بن ملا محمّد حسین کاشانی آرانی ، 11 ذی حجه 1252ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست مرعشی :

8 / 384 ] .

1630 / 2 . قم ، مرعشی : 4023 ، نسخ ، آقا بابا بن ملا محمّد مهدی شهمیرزادی (شاهمیرزایی) ، 1255ق ، رسالۀ دهم مجموعه ، « 96پ - 101پ » 6 برگ [ فهرست مرعشی : 11 / 28 ] .

1631 / 3 . تبریز ، سیّد محمّد علی قاضی طباطبایی : بدون شماره ، شرح و ترتیب مشیخه تهذیب و استبصار ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ نهم از کنوز العلوم مؤلف [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 517 ] .

328 . طریق ابن بابویه

(عربی)

از : محمّد رضا بن علی اکبر قمی (قرن 14 ق)

رسالۀ کوتاهی است در طُرُق روایی شیخ صدوق . مؤلف ، این رساله را در 23 رمضان 1312ق در تهران به پایان رسانیده است .

ص:340

نسخه ها :

1632 . تهران ، دانشگاه تهران : 8291 ، نستعلیق ، محمّد رضا بن علی اکبر قمی (مؤلف) ، 23 رمضان المبارک 1312ق ، تهران ، رسالۀ دوم مجموعه ، 16 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 17 / 100 ] .

1 طریق روایة الشهید الثانی

از : زین الدین بن علی بن احمد شامی عاملی (شهید ثانی)

ر . ک : طریق روایة الصحیفة السجادیة .

329 . طریق روایة الصحیفة السجادیة (طریق روایة الشهید الثانی ، المشیخة)

(عربی)

از : زین الدین بن علی بن احمد شامی عاملی (شهید ثانی) (965 ق)

شهید ثانی در این نوشتۀ کوتاه ، طریقی را که به وسیله آن الصحیفة السجادیة را نقل می کند ، ذکر کرده است . شهید ثانی ، این مطلب را در پایان نسخه ای از صحیفه که استنساخ نموده ، در هفتم شعبان 930ق تحریر نموده است .

چاپ : در ضمن اجازات بحار الأنوار در دو صفحه .

آغاز : یقول الفقیر إلی عفو اللّه تعالی زین الدین بن علی کاتب هذا الکتاب لطف اللّه تعالی به انی ارویه عن شیخنا الاجل الشیخ علی بن عبد العالی المیسی العاملی .

انجام : عن السید ابی الرضا فضل اللّه بن علی الحسینی عن السید ابی الصمصام بسنده و ذلک فی ... .

نسخه ها :

1633 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : عکس 6143 ، عنوان معرّفی : روایت الصحیفة السجادیة ، بدون نام کاتب ، 1130ق ، رسالۀ دهم مجموعه ، یک برگ [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 3 / 242 ] .

1634 / 2 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3901 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، به ضمیمۀ صحیفه سجادیه تحریر شده است ، یک برگ [ فهرست مجلس :

10 / 1926 ] .

ص:341

1635 / 3 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4873 ، عنوان معرّفی : المشیخه ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوازدهم مجموعه ، « 51پ - 52ر » 2 برگ [ فهرست مجلس : 14 / 12 ] .

1636 / 4 . تهران ، دانشگاه تهران : میکروفیلم 3046 ، عنوان معرّفی : طریق روایة الشهید الثانی ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دهم مجموعه [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 2 / 43 ] .

330 . طریق روایة الصحیفة السجادیة

(عربی)

از : محمّد تقی بن مقصود علی اصفهانی ، مجلسی اوّل (1070 ق)

نوشتۀ کوتاهی است که مجلسی در رمضان 1063ق تحریر نموده و در آن ، طریق روایت خود از کتاب الصحیفة السجادیة را بیان نموده است .

چاپ : در بخش اجازات بحار الأنوار .

نسخه ها :

1637 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : 6836 ، محمّد تقی بن محمّد باقر شریف یزدی ، چهارشنبه 3 شوال 1280ق ، در خانه خود در یزد ، از روی خط مجلسی اوّل ، رسالۀ دهم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 376 ] .

1638 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 701 ، عنوان معرّفی : رساله پیرامون سند صحیفه ، سیّد مصطفی صفایی خوانساری ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست اهدایی رهبری : 130و172 ] .

331 . طریق روایة الصحیفة السجادیة

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی مجلسی ، علامه (1110 ق)

نوشتۀ کوتاهی است که مجلسی در آن ، طریق روایت خود از الصحیفة السجادیة را بیان نموده است .

چاپ : این نوشته را علامۀ مجلسی در بخش اجازات بحار الأنوار درج نموده است.

ص:342

نسخه ها :

1639 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : میکرو فیلم 3046 ، محمّد مقیم بن محمّد باقر اصفهانی ، 6 شوال 1067ق ، رسالۀ ششم مجموعه [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران :

2 / 43 ] .

1640 / 2 . تهران ، دانشگاه تهران : 6836 ، محمّد تقی بن محمّد باقر شریف یزدی ، قرن 13ق ، رسالۀ یازدهم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 376 ] .

332 . طریق روایة کتاب من لا یحضره الفقیه

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی مجلسی ، علامه (1110 ق)

در فهرست میکروفیلم های دانشگاه تهران (ج 2 ، ص 43 ، میکرو فیلم 3046 و ج 3 ، ص 242 ، عکس 6143 که عکس همان میکرو فیلم سابق است) ، خاتمۀ کتاب الوجیزة فی الرجال علامۀ مجلسی به عنوان رسالۀ مستقل تلقّی و با عنوان بالا معرّفی شده است .

333 . عدة الخلف فی عدة السلف

(عربی)

از : علی بن شیر علی بروجردی جالبردی سهوری ، شیخ (1328 ق)

منظومۀ مفصّلی است در شرح حال علما و مجتهدین و ائمه(علیه السلام) ، مشتمل بر دو باب و هر باب در چند فصل با این عناوین :

الباب الاوّل : فی العلماء و المجتهدین ، مشتمل بر ده فصل و یک خاتمه با این عناوین :

الفصل الاوّل : فی ذکر الائمّة الهداة الثقات الفقهاء الاجلاء علماء اعلام البشر فی القرن الثالث عشر .

الفصل الثانی : فی ذکر الفقهاء الهادین سدنة شرع سیّد البریة فی الثانی عشر من القرون الهجریة .

الفصل الثالث : فی ذکر الفقهاء اعلام الدین و شیوخ الایمان فی الحادی عشر من قرون هجرة سیّد الانس و الجان .

ص:343

الفصل الرابع : فی ذکر الفقهاء الثقات العلماء الاثبات هداة الخلق و حماة الدین فی عاشر المآت .

الفصل الخامس : فی ذکر اعلام الامة و نواب الائمّة الدعاة الی رحمة اللّه الواسعة فقهاء الدین فی المائة التاسعة .

الفصل السادس : فی ذکر الهداة الاطیبین الفقهاء الانجبین اعلام الآفاق حفظة الشرع فی ثامن الطباق .

الفصل السابع : فی ذکر اعلام الدین لهداة المهدیین فقهاء الفرقة الناجیة التابعة اکابر المذهب فی المائة السابعة .

الفصل الثامن : فی ذکر الاجلة الاخیار الاکابر فقهاء الفرقة المهدیة الامامیة فی القرن السادس من القرون الاسلامیة .

الفصل التاسع : فی ذکر الاکابر الاقدمین الافاخم الاعلمین المحبین للآثار الطامسة فقهاء الدین فی الطبقة الخامسة .

الفصل العاشر : فی ذکر الاکابر الاکملین الاجلة النبلین فقهاء الملة فی المئة الرابعة من هجرة سید المرسلین - صلی اللّه علیه و آله و سلم - .

خاتمۀ باب اوّل ، مشتمل بر شش فایده است :

1 . فی ذکر مشایخ شیخ الطائفة الطوسی .

2 . فی ذکر مشایخ محمّد بن علی بن بابویه القمی .

3 . فی ذکر مشایخ ثقة الاسلام الکلینی .

4 . فی ذکر جملة من النساء العالمات فی زمان الغیبة .

5 . فی ذکر ما اصطلح علیه القوم فی تعبیراتهم عن اسماء العلماء فی الکنی و الالقاب و الانساب .

6 . فی ذکر جملة من اکابر فقهاء العصر ای قرن الرابع عشر .

الباب الثانی : فی ذکر احوال المعصومین الاطائب الهداة و ذکر من بعد عصرهم من الشیعة المصنّفین و الرواة (مشتمل بر دوازده مقاله ، هر امام در یک مقاله و هر مقاله در هشت فصل با این عنوان ها : فی اسمه و لقبه ، فی نسبه ، فی ولادته و وفاته ، فی اولاده ، فی اوصافه ، فی معجزاته ، فی اصحابه المؤلفین ، فی بقیة اصحابه غیر مؤلفین) .

[ الذریعة 15 / 227 ؛ مصفی المقال : 309 ]

ص:344

آغاز :

الحمد للعالم بالسرائر

انجام : فحیث قال التال کانوا عجبا قال و قتلی کان منهم عجبا

نسخه ها :

1641 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2295 ، از اوّل کتاب تا ابتدای فصل هفتم از احوال امام حسین (علیه السلام) را داراست ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن14ق ، 141 برگ ، 12 سطر ، 11*16 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

334 . عدة الرجال

(عربی)

از : محسن بن حسن اعرجی کاظمی (1227 ق)

مرحوم سیّد حسن صدر ، رساله ای در شرح حال مؤلف به نام ذکری المحسنین نگاشته و در آن عنوان کرده که مؤلف ، نگارش این رساله را برای فرزندش سیّد علی شروع نموده است و پس از آن که دوازده فایدۀ اوّل آن را نوشت ، پسرش وفات کرد و نوشتن کتاب را ادامه نداد .

پس از آن شش فایدۀ دیگر به کتابش اضافه نمود که در مجموع هیجده فایده را در درایه و کلّیات رجال شامل گردید که فهرست فواید آن چنین است :

الفائدة الاولی : ضبط اعمار آل اللّه (فی تواریخ اهل البیت) .

الفائدة الثانیة : فی فرق الشیعة .

الفائدة الثالثة : فی المصنّفین القدماء .

الفائدة الرابعة : فی وجه الاخذ بخبر العدل .

الفائدة الخامسة : فیما یقع به الجرح و التعدیل و المدح و القدح .

الفائدة السادسة : فیما یکتفی به فی الجرح و التعدیل .

ص:345

الفائدة السابعة : فی التعارض .

الفائدة الثامنة : فی ذکر اصحاب الإجماع .

الفائدة التاسعة : فی بیان اصحاب العدة و ما یجری مجراها .

الفائدة العاشرة : فی بیان اسماء رجال یکثر دورها و یشتبه امرها (مشترکات) .

الفائدة الحادیة عشر : فی بیان الفاظ تلهج بها السنتهم (فی شرح بعض المصطلحات) .

الفائدة الثانیة عشر : ذکر الرجل فی بابین متناقضین .

فهرست شش فایدۀ الحاقی چنین است :

الفائدة الاولی : فی ذکر کثیر من الرواة المنحرفین .

الفائدة الثانیة : من مشیخة العصابة طعن علیهم ... .

الفائدة الثالثة : فی ذکر بعض اکابر الصحابة و التابعین و النواب و السفراء .

الفائدة الرابعة : فی بیان ما یحتاج الی البیان و هی امور .

الفائدة الخامسة : ذکر بعض مشایخ العامه .

الفائدة السادسة : مشیخة الصدوق و التهذیبین .

چاپ : قم ، مؤسسة الهدایة لاحیاء التراث ، 1415 ق ، دو جلد ، 504 +492 صفحه .

[ الذریعة : 15 / 226 ؛ مصفی المقال : 387 ؛ التراث العربی : 4 / 49 ]

آغاز : الحمد للّه... اما بعد ... لما کان معرفة مقامات الرجال مما یدور .

انجام : و مع انه من الجائز ان یکون روی عمن یشار که فی الاسم و روی عنه من یشارکه .

نسخه ها :

1642 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : 988 ، نسخ ، حاجی نوری ، 1320ق [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 626 ] .

1643 / 2 . قم ، مرعشی : 5242 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 204 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 38 ] .

1 عدیمة النظیر فی أحوال أبی بصیر

از : مهدی بن حسن بن حسین موسوی خوانساری ، سید

ر . ک : تحقیق أحوال أبی بصیر ، رسالة فی ...

ص:346

335 . عمدة المقال فی تحقیق أحوال الرجال

(عربی)

از : محمّد مجاهد طباطبایی حائری ، سیّد (1242 ق)

در این اثر ، اسامی رجالیان به ترتیب حروف تهجّی آمده است ، مشتمل بر شرح حال حدود صد نفر ، که هر شخص را تحت فایده ای ذکر نموده و در پایان ، کنیه ها و القاب آنها آمده و پس از آن ، در خاتمه چند فایدۀ رجالی آورده است . شیخ آقا بزرگ در الذریعة (ج 15 ، ص 340) عنوان نموده که نسخۀ اصل این رساله نزد نوۀ مؤلف (سیّد حسین بن جعفر بن علی نقی بن حسن بن مصنف) موجود است .

[ مصفی المقال : 441 ؛ الذریعة : 10 / 146 با عنوان «رجال السید المجاهد محمّد» و 15 / 340 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... باب ما اوله الهمزه فائدة احمد بن عمر الحلبی ثقة لما اشار الیه فی الوسیط .

انجام : اورده النجاشی و قلده فیه بعض المتأخرین ما لایخفی شیئاً عنه و اللّه تعالی اعلم بحقایق الامور .

نسخه ها :

1644 / 1 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2581 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمّد علی بن ملا محمّد برغانی ، جمعه 27 جمادی الاوّل 1223ق ، در اصفهان مدرسه شاهزاده ها تحریر شده است ، تصحیح شده ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 5پ - 17پ » 12 برگ ، 26 سطر ، 15*21 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

1645 / 2 . تهران ، دکتر علی اصغر مهدوی : 540 ، نستعلیق ، صدر الدین بن علی محمّد استرآبادی ، 1261ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 2 / 121 ] .

336 . العندبیل فی تمییز الصحیح من العلیل

(عربی)

از : محمّد حسین بن هبة اللّه رضوی کاشانی ، علم الهدی (1385 ق)

رسالۀ مفصّلی است در رجال . مؤلف ، این کتاب را به ترتیب حروف تهجّی در 28 باب تنظیم نموده و در پایان ، خاتمه ای در ده فصل آورده است . او جلد اوّل کتابش (از حرف الف تا پایان زا) را در روز چهار شنبه ، نوزدهم ذیحجۀ

ص:347

1334ق و جلد دوم را در هفتم محرّم 1335ق به پایان رسانیده است . شرح حال مؤلف و فهرست نسخ خطّی کتاب خانه اش در نشریۀ نسخه های خطّی (دفتر 7 ، ص 29 - 94) مندرج است .

چاپ : تهران ، شرکت طبع کتاب ، 1375ق ، جلد اوّل از آغاز کتاب تا پایان حرف زا ، به کوشش مهندس شهاب الدین رضوی و مقدمه محمّد ابراهیم موسوی کاشانی و تصحیح شیخ محمّد عیسی محمّدی و رضا نوری ، 317 صفحه ، به قطع وزیری .

[ الذریعة : 15 / 352 ؛ مرآة القاسان : 307 ؛ معجم المطبوعات العربیة : 304 ]

آغاز : سبحان من قوم الرجال و قوی محمّداً بالارسال و اسند الطربال بالآل و بعد ...

الباب الاوّل حرف الالف آدم بن اسحق بن عبد اللّه بن سعد الاشعری القمی ثقة جلیل القدر روی عنه احمد بن ابی عبد اللّه البرقی و محمّد بن عبد الجبار.

نسخه ها :

1646 . کاشان ، سیّد محمّد حسین علم الهدی رضوی : 54 - (594) ، شامل تمامی کتاب ، نسخ ، ابراهیم بن علی اکبر رضوی و محمّد حسین بن هبة اللّه رضوی (مؤلف) ، شنبه 7 محرم 1335ق ، بخش اوّل آن به خط نسخ توسط مؤلف تحریر شده و بخش پایانی به دست ابراهیم بن علی اکبر رضوی کاشانی تکمیل شده است ، ربعی [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 37 ] .

337 . غایة الآمال فی استعلام أحوال الرجال

(عربی)

از : علی بن محمّد جعفر شریعتمدار استر آبادی (1315 ق)

رسالۀ مفصّلی است در رجال . مؤلف ، ترتیب مطالب این کتاب را بر اساس کتاب منتهی المقال ابو علی حایری قرار داده و مطالب آن کتاب را تماماً با عنوان «اصل» و آنچه از کتاب های دیگر افزوده با عنوان «فصل» آورده و سپس مطالب خود را با عنوان «وصل» افزوده است . تألیف این کتاب در دوازدهم شوال 1302ق پایان یافته است . مؤلف ، چند رسالۀ دیگر در رجال و درایه به نام های : رموز الأقوال ، مبدء الآمال ، المبدأ والمآل و منتهی الآمال دارد که در ذیل عنوان های خود ، معرّفی شده اند .

[ الذریعة : 16 / 5 ؛ مصفی المقال : 324 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء میراث :

1 / 76 ]

ص:348

آغاز : احمدک اللهم یا ذا القوة الباهرة والسطوة القاهرة والرحمة الوافرة .

نسخه ها :

1647 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 63 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، علی بن محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی (مؤلف) ، 12 شوال 1302ق ، تصحیح شده و حاشیه دارد ، « 697صفحه » 349 برگ [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 76 ] .

338 . فائدة رجالیة

(عربی)

از : حسن بن محمّد علی مدرس یزدی ، سیّد (قرن 13 ق)

فایدۀ مختصری است در رجال که مؤلف ، در اثنای چند رساله فقهی خود ، تحریر نموده است .

آغاز : فایدة من الحسن الحسنی الحسینی بن العلامة المدرس الیزدی .

نسخه ها :

1648 . یزد ، وزیری : 2083 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، گویا بخط مؤلف ، « 149 - 151 » 3 برگ [ فهرست کتاب خانه وزیری : 4 / 1158 ] .

339 . فائق المقال فی علم الحدیث و الرجال

(عربی)

از : احمد بن عبد الرضا بصری خراسانی ، مهذب الدین (قرن 11 ق)

رسالۀ مفصّلی است در علوم حدیث و رجال . مؤلف ، ابتدا فصولی در علم درایه و فواید رجالی آورده است و پس از آن ، رجال را به ترتیب حروف تهجّی ذکر نموده و در پایان ، فوایدی در رجال و همچنین طُرُق روایی خود را بیان نموده است . در فهرست نسخ خطی کتاب خانۀ ملک (ج 1 ، ص 329) تاریخ تألیف این رساله ، رجب 1085ق در حیدر آباد هند ذکر شده ؛ ولی در جای دیگری از فهرست همان کتاب خانه (ج 6 ، ص 495) تاریخ تألیف ، ماه پنجم سال 1079 ق ، در هرات درج شده است .

چاپ : قم ، 1380 ش ، مؤسسۀ دار الحدیث ، با تحقیق آقای غلامحسین قیصریه ها

ص:349

با تصحیح از روی نسخۀ میکرو فیلم کتابخانۀ محقق طباطبائی و نسخۀ شمارۀ 3572 کتاب خانۀ ملک .

[ الذریعة : 16 / 91 ؛ معجم اعلام الشیعة ، طباطبایی : 44 - 47 ؛ التراث العربی :

4 / 143 ؛ مصفی المقال : 50 - 52 ]

آغاز : اما بعد الحمد لولیه واهله والصلوة علی نبیه وآله فیقول الجانی.

انجام : علی بن بابویه القمی اعلی اللّه درجته و رفع رتبته عن احمد بن محمّد عن ابیه عی علی بن اسماعیل عن عبید اللّه عن عبد اللّه عن موسی بن ابراهیم المروزی عن الامام الحجة الهمام الکاظم موسی بن جعفر علیهما السلام والتحیة و الاکرام .

نسخه ها :

1649 / 1 . انگلستان * ، لندن ، موزه بریتانیا : 8459 or. ، مهذب الدین احمد بن عبد الرضا (مؤلف) ، 1085ق ، 158 برگ ، سابقه : 1- کتابخانه محقق طباطبایی : عکس 39 ، 2- کتابخانه محقق طباطبایی : 197، 3 - کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 600 ، 4 - کتابخانه محقق طباطبایی : میکروفیلم 199. [ یادنامۀ محقق طباطبایی :

3 / 1442 و 1480 و 1535؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 2 / 192 ] .

1650 / 2 . تهران ، ملک : 3567 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 189 برگ [ فهرست ملک : 1 / 392 ] .

1651 / 3 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7440 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، مهدی بن محمّد طاهر خوانساری ، 1 شعبان 1222ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 96ر » 96 برگ [ فهرست مجلس : 25 / 419 ] .

1652 / 4 . قم ، مرعشی : 5641 ، آغاز : فصل استعلام من اشترک الاسم فقط وهو ، نسخ ، محمّد علی بن محمّد مهدی طباطبایی ، جمادی الاوّل 1272ق ، 126 برگ [ فهرست مرعشی : 15 / 39 ] .

1653 / 5 . تهران ، مدرسه مروی : 514 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، 1273ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 80 برگ [ فهرست مدرسه مروی : 283 ] .

1654 / 6 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : بدون شماره ، نسخ ، مهذب الدین احمد بن عبد الرضا (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، 140 برگ ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 1588 [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 1 / 357 ] .

1655 / 7 . تهران ، ملک : 3572 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 495 ] .

ص:350

340 . فرائد الفوائد

(عربی)

از : جعفر بن محمّد حسینی سبزواری (قرن 13 ق)

در فهرست ، هیچ توضیحی در مورد این رساله داده نشده است .

نسخه ها :

1656 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، نسخ ، جعفر بن محمّد حسینی سبزواری (مؤلف) ، قرن 13ق ، رقعی [ مجله میراث شهاب : 20 / 11 ] .

341 . فضائل الصحابة

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

فایدۀ مختصری است در بیان فضایل صحابه ، به نقل از احادیث شیعی .

نسخه ها :

1657 . تهران ، دانشگاه تهران : 7468 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 10ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « ص143 - 148 » 3 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 580 ] .

1 الفوائد الرجالیة

از : عبد النبی بن علی بن احمد مدنی کاظمی

ر . ک : تکملة نقد الرجال .

342 . الفوائد الرجالیة

(عربی)

از : محمّد بن حسن عاملی مشغری (شیخ حر عاملی) (1104 ق)

دو فایدۀ رجالی است که شیخ حرّ عاملی تحریر نموده و در نسخه ها به نقل از خطّ شیخ حر تحریر شده است . عنوان این دو فایده چنین است :

1 - فایده ای دربارۀ اصحاب اجماع ، با این سر آغاز : فی الجماعة الذین وثقهم الائمّة علیهم السلام او اثنوا علیهم او امروا بالرجوع الیهم .

ص:351

2 - مطالبی که شیخ حر از کتاب انتخاب الجید من تنبیهات السید دمستانی در رجال در دو برگ ، نقل نموده است .

نسخه ها :

1658 / 1 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1950 ، شیخ محمّد ، دوشنبه 28 محرم 1124ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 13*20 [ فهرست الهیات مشهد : 3 / 987 ] .

1659 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9089 ، شامل هر دو فایده ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، در پایان نبذة الرجال مؤلف تحریر شده است ...

/1660 3 . قم ، گلپایگانی : 130 / 8 / 120 ، شامل هر دو فایده ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، در پایان نبذة الرجال مؤلف تحریر شده است ، 18 سطر ، 10*15 .

343 . الفوائد الرجالیة

(عربی و فارسی)

از : مؤلف ناشناخته

بیان فواید مختلف رجالی است که در فهرست ها با عنوان های مختلف، معرّفی شده است.

نسخه ها :

1661 / 1 . قم ، گلپایگانی : 71 / 6 / 981 ، آغاز : فائدة الرواة ان اتفقت اسماؤهم و اسماء آبائهم فصاعدا او اختلف، نسخ و تحریری، بدون نام کاتب، قرن 11ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 34پ - 36ر » 3 برگ ، 19 سطر [ فهرست گلپایگانی ، جدید : مخطوط ] .

1662 / 2 . مشهد ، مدرسه سلیمان خان : 40 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست چهار کتاب خانه مشهد : 17 ] .

1663 / 3 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7051 ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، شامل چند فایده کوتاه در رجال با این عنوانها : فائدة فی معرفة الصحابی در 5 سطر (ص281) موالید المعصومین علیهم السلام از باب التاریخ کافی کلینی (ص281 - 284) کنیه ها واسماء مشترک و خاص معصومین علیهم السلام (ص284 - 285) باب من کثرت عنهم الروایة من الرجال و ذکر لهم فی کتب الجرح و التعدیل (ص285 - 286) باب فی معرفة من اجتمعت العصابة علی تصدیقهم (ص286) ، « ص281 - 286 » 3 برگ ، 25 سطر ، 15*21 [ فهرست مجلس : 25 / 61 ] .

ص:352

1664 / 4 . قم ، طبسی حائری : 766 ، آغاز : الحمد للّه... و الصلوة و السلام علی محمّد و آله الطاهرین فائدة مما یتوقف علیه الاجتهاد من العلوم علم الرجال و هی فی الحقیقة لیس من قبیل سایر العلوم التی هی عبارة عن جملة من المسائل التی تشترک فی البحث عن احوال امر وحدانی یعبر عنه بالموضوع ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، بحث کوتاهی است درباره موضوع علم رجال و تفاوت آن با علم تاریخ و چگونگی دخل آن در اجتهاد ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 55ر - 63پ » 9 برگ [ فهرست کتاب خانه طبسی ] .

1665 / 5 . قم ، رضا استادی : 3 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق [ فهرست یکصد و شصت نسخه خطّی : 58 ] .

1666 / 6 . قم ، مدرسه حجازیها : 80 / 57 / 8410 ، آغاز : فی بیان اصطلاحات المتداوله فی الفن و فائدتها و غیرها من المباحث المتعلقة بها قولهم ثقة مر بیانه مع بعض ما یتعلق به ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، بخشی از رسالۀ مفصّلی است در اصطلاحاتی که در علم حدیث و رجال ، کاربرد دارند . نسخۀ حاضر از نیمۀ دوم رسالۀ شروع می شود و مؤلف در توضیح لفظ ثقه ، از شیخ محمّد بن حسن مطلبی را نقل می کند . او از محمّد باقر سبزواری با عنوان : «فاضل الخراسانی فی ذخیرته» یاد می کند . او همچنین به رسالۀ رجالی جدّ خودش حواله می دهد . مؤلف در این رسالۀ 28 اصطلاح رجالی را که در کتاب های رجال شیعه در توصیف حال رجال کاربرد دارند ، توضیح داده و نظر علمای رجال را دربارۀ آنها بیان نموده است . او این مطلب را به عنوان مقدمه ای برای کتاب رجالی خود نگاشته است ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « گ27 - 33 » 7 برگ ، 15*22 [ فهرست مدرسه حجازیها ] .

1667 / 7 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 13567 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 101پ - 105پ » 5 برگ [ فهرست مجلس : 37 / 62 ] .

1668 / 8 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4900 ، عنوان معرّفی : فایده ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ صد و نهم مجموعه ، در فهرست چنین معرّفی شده :

«فایده ای است رجالی که در آن از کتاب رجال میرزا محمّد استرآبادی و خلاصۀ علامه یاد میشود» ، «302پ - 303ر » 2 برگ [ فهرست مجلس : 14 / 105 ] .

1669 / 9 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 514 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، در صفحه 11 این مجموعه چنین نوشته شده : «کتب رجال که الحال شایع نمی باشد بدین موجب می باشد ، کتاب رجال صدوق ، رجال احمد بن

ص:353

محمّد بن خالد البرقی ، رجال عقیقی ، رجال ابن غضایری ، رجال اصل نجاشی ، رجال ابن طاووس ، رجال کبیر علامه حلّی ، کشف المقال ، رجال ابن نوح استاد نجاشی ، رجال ابن عنبه زیدی مذهب ، رجال سیّد یوسف کربلایی در عهد سلاطین صفویه ، کتاب حاوی شیخ عبد النبی جزایری ، جامع الاصول ابن اثیر ، تقریب ابن حجر» . و در صفحه 86تا88 آن چند یادداشت متفرقه است بدین ترتیب : تقسیمات حدیث ، ضبط واژۀ «مشکدانه» لقب یک از محدثان و «بتحریه» به ضم اوّل (از زیدیه) و ارکان اربعه حدیث به نقل از رجال سیّد مصطفی [ فهرست مجلس : 22 / 233 ] .

1670 / 10 . تهران ، ملک : 3563 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هفتم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 491 ] .

1671 / 11 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1436 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه [ فهرست الهیات مشهد : 2 / 584 ] .

1672 / 12 . بابل ، مدرسه صدر : 241 ، عنوان معرّفی : فائدة یشتمل علی معرفة مشایخ کلینی نقل از خط سیّد قائنی ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، « 1صفحه » 1 برگ [ فهرست مدرسه صدر : 171 ] .

344 . الفوائد الرجالیة

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

رسالۀ مفصّلی است در کلّیات علم رجال ، مانند اصطلاحات مدح و ذم و چگونگی رجوع به کتب رجال و ... مؤلف این رساله ، از دانشمندان شیعی سدۀ سیزدهم هجری است .

آغاز : منها ما یستفاد منه مدح الراوی و حسن فعاله مطابقة و حسن حاله بالالتزام کعدل و ثقة و خیر و دین و نحو ذلک ، و منها ما بالعکس کصحیح الحدیث و ...

انجام : الا ما کان قصده ابو الحسین احمد ابن الحسین ابن عبد اللّه فانه عمل کتابین احدهما ذکر فیه المصنفات و الاخر ذکر فیه الاصول و استوفیهما علی ما وجده و قدر علیه غیر ان هذین کتابین احد من اصحابنا و اخترم هو رحمه اللّه و عمد بعض ورثته الی اهلاک هذین الکتابین و غیرهما من الکتب علی ما حکی بعضهم عنهم . الی هذا تمت الکتاب بعون اللّه .

ص:354

نسخه ها :

1673 . قم ، آستان معصومه (س) : 4 : 138 - 5823 ، از آغاز افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، در اوّل نسخه تملک مرحوم سیّد مصطفی صفائی خوانساری در ربیع الثانی 1359ق ، 111 برگ ، 11 سطر [ فهرست آستان معصومیه(س) ، دانش پژوه : 148 ] .

345 . الفوائد الرجالیة

(عربی)

از : ابو الهدی بن ابی المعالی کلباسی ، کمال الدین (1356 ق)

رسالۀ مفصّلی است در فواید رجالی و مسائل علم درایه ، مشتمل بر سی فایده . در این رساله ، مؤلف از الرسائل الرجالیة پدرش در موارد متعدّد نقل می کند .

[ الذریعة : 16 / 337 ؛ مصفی المقال : 40 ]

آغاز : الحمد للّه الذی تحیرت فی بیداء الوهیته الالباب و الاذکیاء و غرقت فی ابحار معرفته عقول اعاظم الاقطاب و الاولیاء .

انجام : قال فی الدر المنثور نقلا ذکر فی بعض الناس ان تلمیذا و تلامیذ و نحوهما مما فیه هذه المادة .

نسخه ها :

1674 / 1 . قم ، مسجد اعظم : 1463 ، تا فایده 25 را دارد ، از انجام افتادگی دارد ، آغاز :

برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 111 برگ، 19 سطر ، 11*17 [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 309 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

1675 / 2 . اصفهان ، شیخ احمد بیان الواعظین : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، مرحوم شیخ احمد بیان الواعظین در کتابش خلد برین عنوان نموده که نسخه ای از آن در کتا بخانه اش موجود است . [ مصفی المقال : 40 ] .

346 . الفوائد الرجالیة

(عربی)

از : اسماعیل بن محمّد حسین خواجویی اصفهانی مازندرانی (1173 ق)

رسالۀ مفصّل و مهمّی است در برخی مسائل علم رجال و بررسی حال تعدادی از

ص:355

رجال حدیث که مطالب آن به صورت «فایدة - فایدة» ، درج شده و فصل بندی مشخّصی ندارد و مجموعاً شامل 61 فایده است .

چاپ : مشهد ، 1372ش ، آستان قدس رضوی ، با تحقیق سیّد مهدی رجایی ، 358ص ، قطع وزیری .

[ الذریعة : 16 / 337 ؛ التراث العربی : 4 / 208 ؛ مصفی المقال : 77 ]

آغاز : اقول بعد الحمد والصلوة و انا ... هذه فوائد و زوائد استفدت بعضها من الکتب المصنفة فی الرجال و بعضها من کتب الاخبار ... فائدة اقول لما اشتهر بین متأخری اصحابنا .

انجام : فوجب العمل بمنقولاته و ان تفرد بنقلها اذا لم یکن فی الطریق مانع من غیر جهته . الی هنا وجد بخطه رحمه اللّه تعالی .

نسخه ها :

1676 / 1 . قم ، مرعشی : 4973 ، نستعلیق ، لطف اللّه کوپایی ، 1175ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 103 برگ [ فهرست مرعشی : 13 / 168 ] .

1677 / 2 . قم ، مدرسه حجازیها : 91 / 56 / 8241 ، آغاز : برابر نمونه ، احمد بن ابراهیم بن محمّد مطری ، 17 صفر 1176ق ، « گ29 - 120 » 92 برگ ، 22 سطر ، 14*21 [ فهرست مدرسه حجازیها ] .

1678 / 3 . تهران ، ملک : 3523 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 84پ » 84 برگ [ فهرست ملک : 6 / 463 ] .

1679 / 4 . قم ، مرعشی : 7371 ، نسخ ، محمّد بن محمّد باقر بیهودی قائنی خراسانی ، سه شنبه رجب 1248ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 76پ - 162پ » 87 برگ [ فهرست مرعشی : 19 / 173 ] .

1680 / 5 . قم ، مرعشی : 5444 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 3 شعبان 1300ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 108پ » 108 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 227 ] .

1681 / 6 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 837 ، سیّد احمد بن محمّد رضا حسینی خوانساری، 1343ق، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری: 301 ].

1682 / 7 . تهران ، ملک : 3498 ، عنوان معرّفی : الرجال ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 14ق ، در فهرست این نسخه از تألیفات اسماعیل هلال الدین خویی قلمداد شده ، که صحیح نیست ، 96 برگ ، سابقه : کتابخانه دار الحدیث : عکسی [ فهرست ملک : 1 / 239 ] .

ص:356

1683 / 8 . قم ، مرعشی : 3112 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 118 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 336 ] .

1684 / 9 . قم ، مرعشی : 446 ، افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 81 برگ [ فهرست مرعشی : 2 / 50 ] .

347 . الفوائد الرجالیة

(عربی)

از : حسن بن زین الدین عاملی ، ابو منصور (صاحب معالم) (1011 ق)

مؤلف در مقدمۀ کتاب منتقی الجمان فی الأحادیث الصحاح و الحسان خود ، دوازده مقدمه در علم رجال و درایه آورده که در برخی نسخه ها به صورت جداگانه و به نام الفوائد الرجالیة تحریر شده است . عنوان فایده های این مقدمه چنین است :

1 . اقسام الحدیث باعتبار اختلاف احوال رواته .

2 . طرق معرفة عدالة الراوی .

3 . فی دأب المشایخ الثلاثة فی ذکر السند .

4 . طریق المؤلف الی مشایخ الثلاثة الاوّل .

5 . فی بیان طرق الشیخ .

6 . فی طریق تمییز المشترکات .

7 . توهّم جماعة من متأخری الاصحاب الاشتراک فی اسماء لیست بمشترکة .

8 . عدم التصریح باسم الامام فی بعضی الاحادیث .

9 . روایة المتقدمون عن جماعة لیس لهم ذکر فی کتب الرجال .

10 . عدول الشیخ عن السند المتضح الی غیره لکونه اعلی .

11 . فی بیان عدة الکلینی .

12 . محمّد بن اسماعیل فی اوائل اسانید الکافی .

چاپ : در مقدمه منتقی الجمان .

[ الذریعة : 16 / 338 رقم 1567 ]

ص:357

آغاز : حمدله اما بعد فهذا اثنی عشر فائدة فی الرجال للعالم ... الشیخ حسن ...

مقدمة شتمل علی فوائد اثنتی عشرة ، الفائده الاولی : اصطلح المتأخرون من اصحابنا علی تقسیم الخبر باعتبار اختلاف احوال رواته الی اقسام الاربعة .

انجام : و الصواب ما الحقناه و یقوی فی خاطری ادخال الحدیث المشتمل علیه فی قسم الحسن .

نسخه ها :

1685 / 1 . تهران ، ملی تهران : 2125 / ع ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1270ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 127 - 145 » 19 برگ [ فهرست ملی تهران :

11 / 330و333 ] .

1686 / 2 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1622(1303) ، عنوان معرّفی : فوائد فی الدرایة ، آغاز : الحمد للّه رب العالمین فهذا اثنی عشر فوائد الرجال ، انجام : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست مجلس : 4 / 319 ] .

1687 / 3 . قم ، گلپایگانی : 115 / 39 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 17ر - 28پ » 9 برگ ، 5 / 15*21 [ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1688 / 4 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1192 ، عنوان معرّفی : الفوائد الاثنی عشر الرجالیة ، آغاز : بسمله حمدله وصلوة اما بعد فیقول الاحقر الاذل محمّد باقر بن محمّد اکمل ... هذا اثنا عشر فواید الرجالیة للعالم الفاضل الکامل الشیخ حسن ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه [ فهرست الهیات مشهد : 2 / 323 ] .

1689 / 5 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 409 ، عنوان معرّفی : منتقی الجمان فی الاحادیث الصحاح و الحسان ، آغاز : الحمد للّه الذی نطقت بحدیث وجوب ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، « 2ر - 26پ » 25 برگ ، 19 سطر ، 5 / 12*5 / 19 سم [ فهرست مؤید : 1 / 333 ] .

1 الفوائد الرجالیة

از : حسین بن ابراهیم حسینی قزوینی ، میر حسینا

ر . ک : الرجال .

ص:358

348 . الفوائد الرجالیة

(عربی)

از : محمّد بن محمّد باقر قائنی خراسانی (قرن 13 ق)

رسالۀ متوسطی است در برخی مسائل علم رجال که مؤلف در هنگام مطالعۀ کتب اخبار ، بدانها دست یافته و تحریر نموده است و پس از آن ، برخی احوال راویان را به آن افزوده است . او این رساله را با عنوان های «فائدة - فائدة» تنظیم نموده ، که شامل 51 فایده و یک خاتمه است . مؤلف ، رسالۀ دیگری در رجال دارد که به مختلف الرجال موسوم است .

[ الذریعة : 16 / 339 ؛ مصفی المقال : 443 ؛ التراث العربی : 4 / 209 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... هذه الرسالة وجیزة قد بینت فیها فوائد مهمة قد استفدتها حین تتبعی کتب الاخبار ثم بینت فیها بعض احوال الرواة فاسئل اللّه ان .

انجام : و الحاصل ان المستفاد من هذه الاخبار ان جابراً کان من اصحاب اسرار الائمة و لذا صرح العلامة المجلسی رحمه اللّه بذلک .

نسخه ها :

1690 / 1 . قم ، مرعشی : عکس 3 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمومه ، نسخ ، محمّد بن حسن یزدی عقدائی ، قرن 13ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 13 - 60 » 58 برگ [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 4 ] .

1691 / 2 . قم ، مرعشی : 3171 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، عباس شریعتی خراسانی ، 25 ربیع الثانی 1391ق ، 93 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 398 ] .

1692 / 3 . قم ، مرعشی : 5456 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 54 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 238 ] .

1693 / 4 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7171 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 48 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 618 ] .

349 . الفوائد الرجالیة

(عربی)

از : مهدی کجوری مازندرانی شیرازی ، شیخ (1293 ق)

رسالۀ مفصّلی است در قواعد و اصول علم رجال . مؤلف ، کتابش را در یک

ص:359

مقدمه و سه باب تنظیم نموده که عنوان آنها چنین است :

المقدمة : فی تعریف علم الرجال و ما لابد ان یعرف منه .

الباب الاوّل : فی کیفیة الرجوع الی الکتب الرجالیة .

الباب الثانی : فی بیان طائفة من الاصطلاحات المتداولة فی الفن .

الباب الثالث : فی ذکر جملة مما یمیز به الاسامی و الالقاب و الکنی المشترکة .

مؤلف در هفتم شعبان 1258ق شروع به تألیف این کتاب نموده و در روز چهارشنبه دوازدهم شوّال 1258ق در حال نگرانی از حمله نجیب پاشا به کربلا ، آن را به اتمام رسانیده است .

چاپ : شیراز ، چاپ سنگی ، چاپخانه محمّدی ، با مقدمۀ نوۀ مؤلف شیخ جمال الدین بن شیخ محمّد جعفر کجوری ، وزیری ، بی تاریخ ، 221 صفحه ؛ همچنین با تحقیق مجدد از سوی مؤسسه دار الحدیث در قم ، در دست انتشار است .

[ مشار عربی : 680 ؛ فهرست آستان قدس رضوی 6 / 110و668 ]

آغاز : الحمد للّه الذی نور قلوب الرجال بانوار العلم و الهدایة و النهایة الذی ... علم الرجال علم یعرف به رجال السند ذاتا او وصفا .

انجام : کمحمد بن عقل النیسابوری بفتح العین و محمّد بن عقیل بضمها الی غیر ذلک من الاصطلاحات . هذا ما یسر اللّه تعالی لنا نظمه فی سلک التحریر ...

و لا یسلط علینا من لا یرحمنا من شیاطین الانس و الجن و لا یجعلنا من الغافلین آ مین یا رب العالمین .

نسخه ها :

1694 / 1 . قم ، ابو الفضل حافظیان : 58 ، نستعلیق ، حسین خراسانی ترشیزی ، 1262ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 80 برگ ، سابقه : کتابخانه دار الحدیث : عکس [ فهرست کتاب خانه حافظیان ] .

1695 / 2 . تهران ، دائرة المعارف بزرگ اسلامی : 479 ، آغاز : علم الرجال یعرف به رجال السند ، نسخ ، محمّد تقی بن محمّد مؤمن ملا شکوئی فسوی فارسی ، 24 جمادی الثانی 1292ق ، کاتب نسخه را در نزد مؤلف قرائت کرده است .

[ فهرست دائرة المعارف : 1 / 191 ] .

ص:360

350 . الفوائد الرجالیة

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

رسالۀ مفصّلی است که مؤلف ، آن را به عنوان مقدمۀ یکی از آثارش نوشته است .

این رساله دارای پنج مقدمه با عناوین ذیل است :

المقدمة الاولی : فی تعریف علم الرجال و موضوعه و فائدته .

المقدمة الثانیة : فی وجه الرجوع الی علماء الرجال .

المقدمة الثالثة : فی کیفیة الرجوع الی کتب الرجال .

المقدمة الرابعة : فی اسباب التمیز و الضابط فیه .

المقدمة الخامسة : فی ما یتعلّق بمعرفة رجال السند مدحاً و قدحاً .

چاپ : قم ، دار الحدیث ، با تحقیق محمّد حسین مولوی ، میراث حدیث شیعه دفتر اوّل، ص 255 - 309 .

[ التراث العربی : 4 / 210 - 211 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... وبعد فهذه کلمات نافعة فی توضیح المقال فی علم الرجال و فوائد وافیة مما یحتاج الیه فی منتهی المقال فی احوال الرجال و هی مقدمات ، المقدمة الاولی .

انجام : فلا یستفاد من العبارة المذکورة اشتمال الحدیث علی شرایط القبول و اما کونه خبر عدل فلا .

نسخه ها :

1696 / 1 . قم ، مرعشی : 4216 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 332ر - 353ر » 22 برگ [ فهرست مرعشی :

11 / 219 ] .

1697 / 2 . قم ، گلپایگانی : 39 / 12 / 2149 ، آغاز : برابر نمونه ، شکسته نستعلیق و تحریری ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 91پ - 114پ » 23 برگ ، 17 سطر ، 18*23 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

ص:361

1 الفوائد الرجالیة (عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد اکمل (وحید بهبهانی)

ر . ک : تعلیقة منهج المقال .

1 الفوائد الرجالیة

از : محمّد مهدی بن مرتضی طباطبایی بحر العلوم نجفی ، سید

ر . ک : رجال بحر العلوم .

351 . الفوائد الغرویة

(عربی)

از : ابو طالب بن ابی تراب حسینی مجتهد قائنی (1293 ق)

رسالۀ مفصّلی است در علم درایه و رجال ، شامل دو قسم : 1 . علم رجال ، 2 . علم درایه . این رساله به صورت مفصّل ، در بخش درایه معرّفی شده و نسخه های آن ذکر گردیده است .

352 . فوائد فی تحقیق مشترکات الرجال

(عربی)

از : محمّد علی بن احمد بن کمال الدین حسین استرآبادی (1094 ق)

فواید چندی است در مشترکات رجال . مؤلف گوید : کتاب میرزا محمّد استرآبادی گرچه خوب است ، ولی برای معرفت مشترکات ، بسنده نیست . و من هنگامی که به کتابهای التهذیب و الاستبصار می نگریستم ، به این نکات برخوردم و ضمن چند فایده آوردم .

[ الذریعة : 21 / 40 ]

آغاز : الحمد للّه الحمید المجید المبدئ المعید ... وبعد فلا یخفی ان بعد المعرفة معرفة رواة آثار اهل البیت .

انجام : اخری اذا ورد الحسین بن سعید عن القسم ... هذا ما وقفت علیه الآن و ما وفقنی اللّه تعالی غیر ذلک لالحقته به ان شاء اللّه و هو الموفق للصواب و الیه المرجع و المآب .

ص:362

نسخه ها :

1698 . تهران ، دانشگاه تهران : 1938 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد مؤمن بن سالک الدین یزدی ، 1 جمادی الثانی 1054ق ، دار السلطنۀ اصفهان ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 57پ - 58پ » 2 برگ ، 23 سطر ، 7*14 [ فهرست دانشگاه تهران : 8 / 554 ] .

353 . الفوائد الکاشفة (شرح عدة الکافی ، أصحاب العدة)

(عربی)

از : محمّد حسین بن علی اصغر قاضی طباطبایی تبریزی ، سیّد (1293 ق)

توضیحی است در مورد سندها و راویان مبهم کتاب الکافی شیخ کلینی و همچنین توضیح و شرح اصطلاح «عدة من اصحابنا» که در آغاز تعداد زیادی از سندهای کتاب الکافی آمده است . مؤلف ، این رساله را در یک مقدمه و چند مقام و یک خاتمه تنظیم نموده است . نام کامل این کتاب در فهرست ، الفوائد الکاشفة عن سلسلة مقطوعة و أسماء فی بعض أسانید الکافی المستورة ذکر شده است .

همین مؤلف دو رسالۀ دیگر در رجال به نام های المشیخة المرتبة و سند الفقیه دارد که هر کدام در ذیل عنوان خود ، معرّفی شده است .

[ الذریعة : 10 / 113 ؛ مصفی المقال : 156 با عنوان «شرح عدة الکلینی فی الکافی» ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... لما کان بعض الرواة بین ثقة الاسلام الشیخ ابی جعفر محمّد بن یعقوب الکلینی .

نسخه ها :

1699 / 1 . قم ، علامه محمّد حسین طباطبایی : بدون شماره ، محمّد حسین بن علی اصغر طباطبایی تبریزی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ مجله تراثنا :

7 / 161 ] .

1700 / 2 . تبریز ، سیّد محمّد علی قاضی طباطبایی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 516 ] .

ص:363

354 . فوائد متفرقه فقهی و رجالی

(عربی)

از : اسماعیل موسوی بهبهانی ، سیّد (1295 ق)

مطالبی است در فواید فقه و رجال که مؤلف به صورت پراکنده تحریر نموده است .

آغاز : و فی رسالة السید الاجل نحریر عصره السید مهدی الطباطبائی المعمولة فی احوال الرجال .

انجام : الصلاة فی الحریر المحض و ان کان الوبر ذکیاً فلابأس .

نسخه ها :

1701 . قم ، مرعشی : 11051 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، سیّد اسماعیل موسوی بهبهانی (مؤلف) ، دهه اوّل ربیع الاوّل 1287ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، بقیه رسالۀ های مجموعه نیز از همین مؤلف وبه خط وی است ، « 257 - 263 » 7 برگ ، 42 سطر ، 14*23 سم [ فهرست مرعشی : 28 / 76 ] .

1 الفوائد و الزوائد

از : زین الدین بن علی بن احمد شامی عاملی (شهید ثانی)

ر . ک : حاشیة خلاصة الأقوال فی علم الرجال .

355 . فهرس الرجال

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

این کتاب در فهرست ، چنین معرّفی شده است : فهرست یکی از کتاب های رجالی است که به ترتیب سال های هجری قمری در چند جدول تنظیم شده است : در جدول اوّل ، سال های میلادی ، در جدول دوم ، شمارۀ مسلسل نام ها ، در جدول سوم ، سال های قمری ، در جدول چهارم ، نام اشخاص ، در جدول پنجم ، کار آنها آمده و در جدول ششم و هفتم ، چیزی نوشته نشده است .

[ التراث العربی : 4 / 229 ]

ص:364

نسخه ها :

1702 . قم ، مرعشی : 3288 ، دفتر چهارم از فهرست را در بر دارد از شماره مسلسل 4094 تا 9659 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 86 برگ ، سطور مختلف ، 33*21 [ فهرست مرعشی : 9 / 71 ] .

356 . فهرس الکنی و الألقاب

(فارسی)

از : عبد الستار اسلامی (قرن 15 ق)

این کتاب ، شامل فهرست اعلامی است که مؤلف برای کتاب الکنی و الألقاب حاج شیخ عباس قمی تهیه نموده است . این فهرست ، به ترتیب الفبایی تنظیم شده و در آن ، نام 1370 شخص با ذکر شمارۀ صفحه ای که نام وی در آن آمده ، ذکر گردیده و تنظیم آن در سی ام شوال 1384ق به پایان رسیده است .

آغاز : الحمد لولیه و الصلوة علی نبیه و آله الطاهرین . چون کتاب شریف الکنی و الالقاب در تراجم معاریف از شیعه و سنی از تألیفات مرحوم ثقة المحدثین حاج شیخ عباس قمی .

انجام : تمام شد مجلد سوم از کتاب الکنی و الالقاب ... که محتوی بر هزار و سیصد و هفتاد نفر است ... .

نسخه ها :

1703 . قم ، گلپایگانی : 174 / 33 / 6624 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، عبد الستار اسلامی ، 30 شوال 1384ق ، 72 برگ ، 11*14 [ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

357 . الفهرست

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد علی اخباری (قرن 13 ق)

فهرستی است از اسمای رجال به ترتیب الفبا با ذکر کتاب ها و اصولشان که در کتاب صحیفة الصفای عموی مؤلف ، محمّد بن عبد النبی نیشابوری اخباری آمده است . در پایان کتاب ، «انهاء» محمّد بن عبدالنبی اخباری و اجازه نامۀ وی به

ص:365

مؤلف ، موجود است . مؤلف ، اسامی رجال را به ترتیب الفبایی آورده و فقط نام کتاب یا اصل آن را ذکر نموده است .

آغاز : الحمد للّه ولی الحمد و مستحقه و صلی اللّه علی خیرته من خلقه محمّد و آله الاطیاب ... اما بعد فانی لما رایت جماعة من شیوخ طائفتنا من اصحاب الحدیث عملوا فهرست کتب اصحابنا و ما صنفوه من التصانیف وردوه .

انجام : ابو طیب الرازی من اجلة المتکلمین و له کتب کثیرة فی الامامة و الفقه و غیرهما من الاخبار و له کتاب زیارة الرضا و فضله و معجزاته .

نسخه ها :

1704 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7607 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 26ر - 43پ » 18 برگ ، 25 سطر ، 15*22 [ فهرست مجلس : 26 / 109 ] .

358 . الفهرست

(عربی)

از : محمّد بن حسن طوسی ، شیخ الطائفه ابو جعفر (460 ق)

رسالۀ مهمی است در آثار و احوال راویان حدیث شیعه . این کتاب ، یکی از چهار کتاب اصلی رجال شیعه است . شیخ طوسی در این کتاب ، نام مؤلفان شیعی را با ذکر گوشه ای از احوال آنها و شمارش کتاب هایشان ، به ترتیب حروف اوّل نام ها گرد آورده است . شیخ در مقدمۀ کتاب ، دربارۀ انگیزۀ تألیف این کتاب گوید : «بعضی از دانشمندان ، فهرست هایی برای مؤلفان و فهرست های دیگری برای کتاب ها تنظیم نموده بودند ؛ ولی چون این کار سبب پراکندگی می شد ، من هر مؤلفی را با ذکر کتاب هایش در یک جا آوردم و عصر و زمان آنها را ملاحظه ننمودم و به ارزش روایت وی اشاره کردم تا موثّق و غیر موثّق آنها از یکدیگر جدا شوند» .

چاپ : کلکته ، 1271ق ، توسط سبد نجر و مولی عبد الحق ، سنگی ، وزیری ، 383 +4 ص ، به همراه نضد الایضاح ؛ نجف ، مطبعۀ حیدریه ، تحقیق محمّد صادق آل بحرالعلوم ، 1380ق ، 226ص ؛ قم ، نشر الفقاهة ، تحقیق جواد قیومی ، 1417ق ؛ قم ، مکتبه محقق طباطبائی ، تحقیق سیّد عبد العزیز طباطبائی ، 1420ق ، 676ص ؛

[الذریعة:384/16؛مشار عربی:686؛التراث العربی: 232/4: مصفی المقال: 402]

ص:366

آغاز : الحمد للّه ولی ومستحقه ... فانی لما رایت جماعة من شیوخ طائفتنا من اصحاب الحدیث عملوا فهرست کتب ... باب الهمزة باب ابراهیم براهیم بن محمّد بن ابی یحیی ... .

انجام : ابن عصام له کتاب نوادر اخبرنا جماعة عن ابی المفضل عن حمید عن ابن عصام تم .

نسخه ها :

1705 / 1 . تهران ، دانشکده ادبیات : حکمت 213 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 8 و9ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست ادبیات تهران : 2 / 51 ] .

1706 / 2 . قم ، مرعشی : 9656 ، نسخ ، محمّد بن محمّد حسنی بعلی ، شنبه 10 ربیع الاوّل 954ق ، 69 برگ [ فهرست مرعشی : 25 / 38 ] .

1707 / 3 . قم ، مرعشی : 8756 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 965ق ، 121 برگ [ فهرست مرعشی : 22 / 293 ] .

1708 / 4 . تهران ، دانشگاه تهران : 1044 ، نسخ ، محمّد بن اخی محمّد کاتب ، یکشنبه 11 جمادی الثانی 969ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 102 - 141 » 40 برگ ، سابقه :

کتابخانه محقق طباطبایی : عکس 73 [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 640 ؛ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1450 ] .

1709 / 5 . قم ، مرعشی : 9735 ، نسخ ، ابراهیم بن عطاء اللّه حسینی خوزنی ، 3 صفر 982ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 2پ - 70پ » 69 برگ [ فهرست مرعشی : 25 / 87 ] .

1710 / 6 . قم ، مرعشی : عکس 431 ، نسخ ، نعمت اللّه بن حمزه عمیدی حسینی نجفی ، 17 ربیع الاوّل 982ق ، 91 برگ [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 381 ] .

1711 / 7 . اصفهان ، دانشگاه اصفهان : 80(16634) ، نسخ ، فضل اللّه بن محمّد رجب ، 984ق ، سابقه : کتابخانه دانشکده ادبیات [ نشریۀ نسخه های خطّی : 11 و 12 / 909 و 5 / 200 ] .

1712 / 8 . قم ، مرعشی : 6939 ، نستعلیق ، عبد اللّه بن عبد الحسین شوشتری ، ربیع الثانی 987ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 50 برگ [ فهرست مرعشی : 18 / 126 ] .

1713 / 9 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 5113 ، احمد بن سیّد شرف الدین حسینی حسنی نجفی ، 989ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 202پ - 294ر » 93 برگ [ فهرست مجلس : 15 / 72 ] .

ص:367

1714 / 10 . قم ، مرعشی : 3701 ، نستعلیق ، صالح بن یوسف بن محمّد اوالی بحرانی مقشاعی ، 3 ربیع الاوّل 990ق ، 100 برگ [ فهرست مرعشی : 10 / 103 ] .

1715 / 11 . تهران ، دانشگاه تهران : 2945 ، نسخ ، حاجی محمّد بن احمد شریف سپاهانی ، 992ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1 - 90 » 90 برگ [ فهرست دانشگاه تهران :

10 / 1829 ] .

1716 / 12 . یزد ، وزیری : 1935 ، از اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 10ق ، 71 برگ [ فهرست کتاب خانه وزیری : 3 / 1099 ] .

1717 / 13 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 2857 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1011ق ، شیخ احسایی تکمیل شده در 1121ق ، مقابله و تصحیح شده ، « 280صفحه » 140 برگ [ فهرست مجلس : 10 / 183 ] .

1718 / 14 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 13567 ، نسخ ، محمّد نظام بن حسین قرشی ساوجی ، 1013ق ، رسالۀ ششم مجموعه ، « 148ر - 173ر » 26 برگ [ فهرست مجلس : 37 / 62 ] .

1719 / 15 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1429 ، نسخ ، صالح بن محمّد بن عبد اللّه سلامی نجفی ، 1015ق ، با تصحیح و مقابله ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست الهیات مشهد :

2 / 578 ] .

1720 / 16 . قم ، مرعشی : 1457 ، نسخ ، محمّد باقر بن علی اکبر حسینی ، 22 رمضان المبارک 1016ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 85 برگ [ فهرست مرعشی : 4 / 245 ] .

1721 / 17 . قم ، مرعشی : 8555 ، نسخ ، علی بن عید ، 17 ذی قعده 1021ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 61 برگ [ فهرست مرعشی : 22 / 128 ] .

1722 / 18 . شیراز ، دانشکده پزشکی : بدون شماره ، سیّد هاشم بن عبداللّه اوالی دویس حسنی ، 1038ق ، بلاغ مقابله توسط جعفر بن کمال بحرانی 1038ق [ میراث اسلامی ایران : 1 / 429 ] .

1723 / 19 . قم ، گلپایگانی : 40 / 33 / 6490 ، آغاز : برابر نمونه ، نور الدین محمّد ، غره جمادی الثانی 1055ق ، در حاشیه تصحیح و علامت بلاغ و مقابله دارد ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 289پ - 353ر » 64 برگ ، 20 سطر ، 13*24 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

ص:368

1724 / 20 . تهران ، دانشکده ادبیات : امام جمعه 452 ، نسخ ، احمد بن صالح بن سعید بن اسجیل حجر ، 10 رمضان المبارک 1066ق ، (75233) ، تصحیح همو ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست ادبیات تهران : 3 / 62 ] .

1725 / 21 . قم ، مرعشی : 4910 ، نسخ ، محمّد سعید بن شیخ امین الدین ، قرن 11ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 123 برگ [ فهرست مرعشی : 13 / 90 ] .

1726 / 22 . تهران ، ملی تهران : 4062 / ع ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 163پ - 225پ » 63 برگ ، 19 سطر ، 12*5 / 18 [ فهرست ملی تهران : 17 / 368 ] .

1727 / 23 . تهران ، ملک : 5805 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 17 برگ [ فهرست ملک : 1 / 407 ] .

1728 / 24 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3075 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، تصحیح شده ، رسالۀ پنجم مجموعه ، 70 برگ ، 21 سطر [ فهرست مرکز احیاء :

8 / مخطوط ] .

1729 / 25 . یزد ، حسن محمود آبادی : بدون شماره ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 10 و11ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 4 / 453 ] .

1730 / 26 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3279 ، نسخ ، تقی الدین بن صدر الدین طالقانی ، قرن 12ق ، تصحیح شده ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 101 برگ ، 16 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 9 / مخطوط ] .

1731 / 27 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3279 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، تصحیح شده ، رسالۀ دوم مجموعه ، 15 برگ ، 16 سطر [ فهرست مرکز احیاء :

9 / مخطوط ] .

1732 / 28 . مشهد ، گوهر شاد : 1379 ، از اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق [ فهرست گوهر شاد : 4 / 1966 ] .

1733 / 29 . قم ، مرعشی : 6058 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 14 ذی حجه 1217ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 97پ - 164پ » 68 برگ [ فهرست مرعشی : 16 / 60 ] .

1734 / 30 . تهران ، اسداللّه خاکپور : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، 1223ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 567 ] .

ص:369

1735 / 31 . قم ، مدرسه فیضیه : 1120 ، نسخ ، عباس بن محمّد اکبر ، 1228ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 54 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 58 ] .

1736 / 32 . قم ، مرعشی : 2548 ، نسخ ، محمّد جعفر بن محمّد علی حائری ، 1229ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 43ر » 43 برگ [ فهرست مرعشی : 7 / 130 ] .

1737 / 33 . قم ، گلپایگانی : 121 / 22 / 4401 ، آغاز : برابر نمونه ، علی اکبر بن ابراهیم خوانساری ، 1241ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 137پ - 213ر » 77 برگ ، 17 سطر ، 15*21 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 2 / 226 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1738 / 34 . تهران ، دانشگاه تهران : 5374 ، نستعلیق ، محمّد مهدی بن محمّد اسماعیل بن حاجی خداداد بن کربلایی اسماعیل استرآبادی ، شعبان 1246ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 57 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 15 / 4225 ] .

1739 / 35 . قم ، مرعشی : 5703 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 14 رمضان المبارک 1258ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 33 برگ [ فهرست مرعشی : 15 / 105 ] .

1740 / 36 . تهران ، دانشگاه تهران : 847 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 9 صفر 1284ق ، 55 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 637 ] .

1741 / 37 . تهران ، دانشگاه تهران : 979 ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 58 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 640 ] .

1742 / 38 . قم ، سیّد احمد زنجانی : 25 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1309ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 50پ » 50 برگ [ آشنایی با چند نسخه خطّی : 199 ] .

1743 / 39 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 149 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، ابراهیم بن ساری ، 18 جمادی الثانی 1315ق ، کاتب نسخه را به امر حاجی سیّد محسن نگاشته است ، 69 برگ ، 17 سطر ، 5 / 16*21 [ فهرست مؤید : 1 / 144 ] .

1744 / 40 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی ، 1322ق [ مجله میراث شهاب : 12 / 71 ] .

1745 / 41 . تهران ، دانشگاه تهران : 1102 ، نسخ ، محمّد حسن بن احمد بن محمّد علی بن علی اکبر گلپانی نژاد بروجردی زادگاه ، 1351ق ، 117 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 641 ] .

ص:370

1746 / 42 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 834 ، سیّد احمد بن محمّد رضا حسینی خوانساری ، قرن 14ق ، با تصحیح و مقابله سیّد مصطفی خوانساری ، رسالۀ چهارم مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 300 ] .

1747 / 43 . خوانسار ، فاضل خوانساری : 115 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 84پ - 157پ » 74 برگ [ فهرست کتاب خانه فاضل خوانساری : 1 / 83 ] .

1748 / 44 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، قطع رقعی [ مجله میراث شهاب : 20 / 13 ] .

1749 / 45 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 707 ، افتادگی دارد ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 292 - 350ر » 159 برگ [ فهرست مجلس : 23 / 22 ] .

1750 / 46 . تهران ، دانشکده ادبیات : 158 - ج ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 117ر - 192ر » 76 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 375 ] .

1751 / 47 . تهران ، دانشکده ادبیات : 23 - د ، از اوّل افتادگی دارد ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 10ر - 104پ » 95 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 375 ] .

1752 / 48 . قم ، مسجد اعظم : 624 ، از آغاز افتادگی دارد ، آغاز : و التخریج و هل یقول علی روایته اولا و ابین عن اعتقاده و هل هو موافق للحق ام مخالفا له لان کثیرا من مصنفی اصحابنا و اصحاب الاصول ینتحلون المذاهب الفاسدة ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 2ر - 71پ » 70 برگ ، 18 سطر ، 15*20 [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 464 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

1753 / 49 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2330 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 45ر » 45 برگ ، 25 سطر ، 15*5 / 21 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

1754 / 50 . تهران ، مدرسه مروی : 405 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست مدرسه مروی : 280 ] .

1755 / 51 . قم ، مدرسه فیضیه : 1604 ، نسخ ، نعمت اللّه بن حمزه عمیدی حسینی نجفی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 90 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه :

2 / 106 ] .

ص:371

359 . فهرست اسماء روات و فقها

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

یادداشت کوتاهی است در سه صفحه ، که در فهرست ، چنین معرّفی شده است :

«در این فهرست که به ترتیب الفبایی فراهم آمده است ، نخست القاب و سپس کنیه ها یاد شده اند و در صدر و ذیل آن ، نامی از مؤلف نیست» .

[ فهرست مجلس : 10 / 738 ]

آغاز : النخعی ایوب بن نوح او محمّد بن میر بن عبد العزیز ، القتبی علی بن محمّد .

انجام : ابوالعباس احمد بن علی بن نوح بن حسن ... ابراهیم بن صالح ابو الخراج الحسن بن الزرفان الانصاری .

نسخه ها :

1756 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3154 ، از انجام افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، ابراهیم بن عطاء اللّه حسینی ، 1017ق ، حیدر آباد دکن ، رسالۀ دوم مجموعه ، « ص280 - 282 » 2 برگ ، 21 سطر ، 15*23 [ فهرست مجلس :

10 / 738 ] .

360 . فهرست أسماء علماء الشیعة و مصنفیهم

(عربی)

از : علی بن عبید اللّه بن بابویه رازی ، منتجب الدین (585 ق)

فهرستی است از اسامی علما و بزرگان رجال شیعه و راویانی که کتابی تألیف کرده اند و پس از شیخ طوسی می زیسته اند به همراه طُرُق روایتی مؤلف از آنها .

مؤلف ، این کتاب را به منزلۀ تکمله ای برای الفهرست شیخ طوسی و به دستور سیّد عزالدین یحیی نقیب ، تألیف نموده است .

چاپ : این کتاب ، دوبار در قم به چاپ رسیده است : 1 . انتشارات دار الذخائر در سال 1368 ش ، با تصحیح سید عبدالعزیز طباطبائی 2 . کتاب خانه آیة اللّه مرعشی ، با تصحیح سید جلال الدین محدث ارموی . همچنین علامۀ مجلسی این کتاب را تماماً در بخش اجازات بحارالانوار درج نموده است .

[ الذریعة : 16 / 395 ؛ مصفی المقال : 463 ؛ مشار عربی : 687 ]

ص:372

آغاز : الحمدللّه الذی تفرد بالقدرة والسنا وتوحد بالعزة ... و بعد فقد حضرت عالی مجلس سیدنا و مولانا الکبیر ... باب الالف الشیخ الثقة التقی ابوبکر احمد بن الحسین .

انجام : الاجل نجم الدین یعقوب بن محمّد بن محمّد بن داود الهمدانی فاضل صالح .

نسخه ها :

1757 / 1 . تهران ، ملی تهران : 1247 / ع ، نستعلیق ، محمّد بن محمّد بن علی حمدانی قزوینی ، 613ق ، رسالۀ پنجم مجموعه ، در سال 776ق مقابله و تصحیح شده است ، « ص331 - 403 » 37 برگ ، 23 سطر ، 18*12 ، سابقه : کتابخانه محقق طباطبایی : فیلم 83 ، محقق طباطبایی : عکس 86 [ فهرست ملی تهران : 9 / 234 ؛ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1452 ؛ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1507 ] .

1758 / 2 . تهران ، ملک : 1572 ، احمد بن خاتون / گویا این نسخه از روی نسخۀ شهید اوّل محمّد بن مکی عاملی تحریر شده در روز سه شنبه 25 ربیع الثانی 776ق از روی نسخه برهان الدین محمّد بن محمّد بن علی حمدانی قزوینی شاگرد مؤلف تحریر شده در نیمه رجب 613ق که از روی نسخه اصل تحریر شده بود ، تحریر شده است ، مقابله شده در جمادی الثانی 974ق توسط احمد بن خاتون ، رسالۀ اوّل مجموعه ، سابقه : کتابخانه محقق طباطبایی : میکرو فیلم 246 ، دانشگاه تهران :

عکس 6208 [ فهرست ملک : 5 / 296 ؛ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1546 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 3 / 245 ] .

1759 / 3 . قم ، محقق طباطبایی : عکس 175 ، محمّد علی بن شیخ حماد حلّی برعونی ، 1015ق ، از روی نسخه تلمیذ مصنف شیخ یحیی بن محمّد بن علی حمدانی قزوینی تحریر شده در نیمه رجب 613ق ، تحریر شده است ، رسالۀ دوم مجموعه ، گویا از روی نسخه کتاب خانه وزیری یزد عکس گرفته شده است ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 3520 [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1475 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 2 / 160 ] .

1760 / 4 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2680 ، نسخ ، محمّد بن علی عقدایی ، 4 شوال 1026ق ، تصحیح شده ، 110 برگ ، 15 سطر ، 12*19 [ فهرست مرکز احیاء :

7 / مخطوط ] .

1761 / 5 . قم ، محقق طباطبایی : عکس 97 ، محمّد بن حسن حر عاملی ، 1063ق، 45 برگ [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1454 ] .

ص:373

1762 / 6 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1203 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : یعقوب بن محمّد ... الهمدانی فاضل صالح ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ پنجم مجموعه است ، « 38ص » 19 برگ ، 5 / 12 * 19 [ فهرست مجلس : 23 / 751 ] .

1763 / 7 . قم ، گلپایگانی : 128 / 6 / 1038 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، در اوّل نسخه تملک شیخ بهایی و یادداشتی است از محمّد بن مظفر مبنی بر این که این نسخه در تملک شیخ بهایی بوده و بعد در سال 1008ق به هدایة اللّه سمنانی رسیده و پس از آن در 1018ق به خواجه نور الدین محمّد سمنانی و سپس در سال 1028ق به محمّد بن مظفر صوفی زرآبادی قزوینی نزیل سمنان رسیده است ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 42 برگ ، 13 - 14 سطر ، 12*5 / 18 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1764 / 8 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3075 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، تصحیح شده ، رسالۀ ششم مجموعه ، 21 برگ ، 21 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

1765 / 9 . تهران ، مجلس سنا : 215 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1237ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 141 - 167 » 27 برگ [ فهرست مجلس سنا : 1 / 100 ] .

1766 / 10 . قم ، مرعشی : 10867، نسخ ، فتاح بن اسماعیل حسینی ، 9 ربیع الاوّل 1309ق، رسالۀ دوم مجموعه ، « 38پ - 65پ » 28 برگ [ فهرست مرعشی : 27 / 286 ] .

1767 / 11 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 11861 ، نسخ ، محمّد باقر رضوی ، 1309ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 438 ] .

1768 / 12 . قم ، مرعشی : 3112 ، آغاز : هولاء جماعة من مشایخ الشیعة ومصنفیهم ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ ششم مجموعه ، 18 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 338 ] .

1769 / 13 . قم ، مرعشی : 6877 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، علی بن حاج قوام الدین بن محمود عاقولی لیثی حلی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 297پ - 326پ » 30 برگ [ فهرست مرعشی : 18 / 72 ] .

1770 / 14 . قم ، مرعشی : 6939 ، بخش اوّل به خط ملا عبد اللّه و بخش دوم به خط علی بن یونس ، نسخ و نستعلیق ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 51پ - 70پ » 20 برگ [ فهرست مرعشی : 18 / 126 ] .

ص:374

1771 / 15 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7002 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 19ر » 19 برگ [ فهرست مجلس : 25 / 3 ] .

1772 / 16 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 754 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 130پ - 171پ » 42 برگ [ فهرست مجلس : 23 / 41 ] .

1773 / 17 . تهران ، دانشگاه تهران : میکروفیلم 1984 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، عکس از روی نسخه دکتر مهدی بیانی تهیه شده است [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 1 / 633 ] .

1774 / 18 . تهران ، ملک : 3560 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 20پ » 20 برگ [ فهرست ملک : 6 / 487 ] .

1775 / 19 . تهران ، دانشکده الهیات : 109 ، نسخ معرب ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، تحریر از روی نسخه ای که به خط محمود بن محمّد بحرانی در 1125ق نوشته بوده ، صورت گرفته است ، 31 برگ ، 15 سطر ، 21*15 ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکروفیلم 2378 [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 1 / 677 ؛ فهرست الهیات تهران : 1 / 715 ] .

1776 / 20 . تهران ، دکتر علی اصغر مهدوی : 586 ، نسخ ، محمّد بن حسن حر عاملی ، بدون تاریخ کتابت ، با مطلبی از شیخ حر عاملی درباره رؤیت این کتاب ، رسالۀ اوّل مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 2 / 123 ] .

1 فهرست الأعاظم

از : احمد شبیری زنجانی ، سید

ر . ک : فهرست پنج اثر رجالی .

361 . فهرست پنج اثر رجالی (فهرست الاعاظم)

(عربی)

از : احمد شبیری زنجانی ، سیّد (1393 ق)

فهرست اعلامی است برای پنج اثر رجالی : لؤلؤة البحرین شیخ یوسف بحرانی ،

ص:375

الروضة البهیة جابلقی ، روضات الجنات خوانساری ، مستدرک الوسائل نوری و الکنی و الألقاب حاج شیخ عباس قمی .

مؤلف برای این کار ، اسماء اعلام را در سمت راست صفحه زیر هم نوشته و مقابل آنها پنج ستون رسم نموده (برای هر کتاب یک ستون) و شمارۀ صفحۀ مربوط به هر شخص را در ستون مربوطه ، درج نموده است . او ستونی هم برای الرجال مامقانی قرار داده ولی آن را فهرست نکرده است .

[ الذریعة : 16 / 377 ؛ مصفی المقال : 59 ]

نسخه ها :

1777 / 1 . قم ، سیّد احمد زنجانی : بدون شماره ، فقط فهرست مستدرک الوسایل و لؤلؤة البحرین را دارد ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 32 برگ ، قطع بغلی [ آشنایی با چند نسخه خطّی : 179 ] .

1778 / 2 . قم ، سیّد احمد زنجانی : 119 ، نسخ ، سیّد احمد زنجانی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، 50 برگ [ آشنایی با چند نسخه خطّی : 241 ] .

1779 / 3 . قم ، سیّد احمد زنجانی : 43 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 47 برگ [ آشنایی با چند نسخه خطّی : 179 ] .

362 . فهرست رجال الکشی

(عربی)

از : علی بن محمّد نوری ایلکایی (قرن 14 ق)

فهرست اعلامی است که مؤلف برای رجال الکشی چاپ بمبئی ، تنظیم نموده و در 28 ذی حجۀ 1320ق به پایان رسانیده است .

آغاز : باب الالف مع الباء ابوذر الغفاری .

نسخه ها :

1780 . تهران ، علی نقی منزوی : بدون شماره ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، قرن 14ق ، این رساله را خود مؤلف با ماشین تحریر تایپ نموده است ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 18 برگ ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 1061 [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 3 / 317 ] .

ص:376

363 . فهرست رجال مسند کتاب من لایحضره الفقیه

(عربی)

از : محمّد قاسم بن محمّد مؤمن اردستانی (قرن 12 ق)

رسالۀ کوتاهی است که مؤلف در آن ، رجال اسناد کتاب من لا یحضره الفقیه را به ترتیب حروف تهجّی و با رقم و رمز ، تنظیم نموده است . در این رساله ، مجموعاً 356 نام ذکر شده و تألیف آن در 29 رمضان 1078ق به پایان رسیده است .

آغاز : هذا فهرست رجال مسند کتاب من لا یحضره الفقیه راعیت فیه الرجل و الاب و اب الاب مرتب علی حروف التهجی و وضعت ارقاما علی کل اسم فی الاصل بعدده بالترتیب الذی ذکره المصنف ره ثم وضعت علی کل رقم علی اسمه فی الاصل علی تلک الاسم فی هذا الفهرست یستخرج الاسماء و الاطلاع علی الطرق و اشرت الی الاسماء الذی ذکرهم مکرراً بعین الطرق الاولی او بغیره .

انجام : 356 یونس یعقوب م . ق . تم بعون اللّه .

نسخه ها :

1781 . تهران ، دانشگاه تهران : 627 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد قاسم بن محمّد مؤمن اردستانی (مؤلف) ، سه شنبه 29 رمضان المبارک 1078ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 314پ - 317ر » 3 برگ ، 25 سطر ، 17*25 [ فهرست دانشگاه تهران : 5 / 1448 ] .

364 . فهرست المصنفین

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

در فهرست کتاب خانۀ گوهرشاد ، این رساله چنین معرّفی شده : «اسمای مؤلفات علمای امامیه و برخی از آثار اعاظم عامه را به نقل از کتاب مستدرک آورده است . احتمالاً این رساله مقداری از فایدۀ دوم خاتمۀ مستدرک الوسائل محدّث نوری باشد» .

آغاز : فائدة فی معرفة المصنفین من القدماء واسامی تصنیفاتهم تکون موجبة للبصیرة .

انجام : و الکشاف للزمخشری و سایر التفاسیر منهم نذکرها عند اخراج شیء منها ، انتهی ما فی المستدرک .

ص:377

نسخه ها :

1782 . مشهد ، گوهر شاد : 1485 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، ذکر نشده برگ ، 25 سطر ، 9*14 [ فهرست گوهر شاد : 4 / 2054 ] .

365 . لزوم نقد مشیخة الصدوق فی الفقیه و الشیخ فی التهذیب

(عربی)

از : ابو المعالی بن محمّد ابراهیم کلباسی (1315 ق)

رسالۀ سی و یکم از الرسائل الرجالیة مؤلف است .

آغاز : اما بعد فهذه رسالة فی لزوم نقد مشیخة الصدوق فی کتاب .

نسخه ها :

1783 . تهران ، ملک : 3530 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، قرن 14ق ، رسالۀ دوازدهم مجموعه ، « 143پ - 211پ » 69 برگ [ فهرست ملک : 6 / 470 ] .

366 . المبدأ و المآل

(عربی)

از : علی بن محمّد جعفر شریعتمدار استر آبادی (1315 ق)

رسالۀ مفصّلی است در رجال . مؤلف در این رساله ، کتاب نقد الرجال تفرشی را اصل قرار داده و بیان ضبط بعضی از نام ها و نسبت های مشکل را با عناوین «بیان» ، به دنبال پاره ای از نام ها آورده است . همچنین حالات بعضی از علما را که مؤلف لازم می دانسته ، با عناوین «وصل» افزوده و در پایان ، پنج فایدۀ رجالی مختلف ، آورده است . مؤلف - چنان که از حالات شیخ مهدی کاشف الغطاء نجفی بر می آید - در سال 1283ق ، به تألیف این کتاب ، اشتغال داشته است . استرآبادی علاوه بر این ، چند کتاب دیگر در رجال به نام های رموز الأقوال ، غایة الآمال ، مبدأ الآمال ، و منتقی الآمال دارد که هر کدام در ذیل عنوان خود ، معرّفی شده اند .

[ الذریعة : 19 / 48 ؛ التراث العربی : 4 / 429 ؛ مصفی المقال : 324 ]

آغاز : الحمد للّه جل جلاله و عم نواله ... اما بعد فهذا کتاب المبدأ و المآل فی توسط شرح احوال الرجال مع اجمال مقال فی علم المقال فی فن الرجال .

ص:378

انجام : اذا کان مصنفوا هذه الکتاب و الاصول و ما فوقها من الرجال الی المعصوم ثقات لم یکن مجازفاً .

نسخه ها :

1784 . قم ، مرعشی : 3283 ، عنوان معرّفی : المبدأ و المآل فی توسط شرح أحوال الرجال ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، علی بن محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی (مؤلف) ، قرن 13ق ، 527 برگ ، سطور مختلف ، 33*27 [ فهرست مرعشی : 9 / 67 ] .

367 . مجمع الرجال فی معرفة أحوال الرجال

(عربی)

از : عنایت اللّه بن شرف الدین علی قهپایی نجفی ، زکی الدین (1127 ق)

کتاب مفصّلی است در رجال . مؤلف در این اثر ، پنج کتاب اصلی رجال شیعه (رجال الکشی ، رجال النجاشی ، کتاب الضعفاء ابن غضائری ، الرجال ، و الفهرست شیخ طوسی) را گرد آورده است . مؤلف ، عین عبارات این کتاب ها را به ترتیب حروف اوایل نام ها با رمزهایی که برای هر یک قرار داده ، با حفظ ترتیب دقیق ، جمع کرده و تعلیقات و حواشی ای که بر این کتاب ها دارد ، در حاشیه ذکر کرده است . او خطبۀ این کتاب ها را نیز در اوّل کتاب ذکر نموده و در پایان آن ، دوازده فایدۀ رجالی افزوده است . تألیف این کتاب ، دوازده سال به طول انجامیده و در 23 جمادی الثانی 1016ق به پایان رسیده است .

چاپ : قم ، 1384ق ، مؤسسه اسماعیلیان ، با حواشی و تصحیح سیّد ضیاء الدین علامۀ فانی ، سه جلد .

[ الذریعة : 20 / 29 ؛ التراث العربی : 4 / 449 ؛ مصفی المقال : 344 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... و بعد لما من اللّه تبارک اللّه و تعالی علی و وفقنی علی اتمام ترتیب اسامی الرجال .

انجام : عن محمّد بن قیس عن ابی جعفر علیهما السلام . تمت المشیخة الجلیلة لکتاب من لا یحضره الفقیه و به تم فوائد هذا التألیف .

ص:379

نسخه ها :

1785 / 1 . عراق * ، نجف ، شیخ آقا بزرگ تهرانی : بدون شماره ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، عنایت اللّه بن شرف الدین علی قهپایی (مؤلف) ، 1016ق ، با حواشی و تصحیحات مؤلف ، « 686صفحه » 343 برگ ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی :

عکس 62 [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 75 ] .

1786 / 2 . تهران ، دانشگاه تهران : 6827 ، از دیباچه تا حرف حاء ، افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 150 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 371 ] .

1787 / 3 . تهران ، ملک : 3595 ، از انجام افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : ولد الامام ابو جعفر الاوّل ... و دفن بالمدینه بالبقیع ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 326 برگ ، 23 سطر ، 19*26 [ فهرست ملک : 1 / 471 ] .

1788 / 4 . قم ، مرعشی : 1605 ، تا حرف صاد را شامل است ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 143 برگ [ فهرست مرعشی : 5 / 10 ] .

368 . مختصر المقال فی معرفة الرجال

(عربی)

از : محمّد بن علی اوالی بحرانی (قرن 12 ق)

مؤلف ، قبلاً کتاب مفصّلی در رجال به نام المقال فی معرفة الرجال نوشته بود که آن را در این کتاب تلخیص نموده است . او در این رساله ، اسامی رجال را به ترتیب حروف تنظیم کرده و برای هر یک از مصادر ، رمزی قرار داده است و در پایان کتاب ، خاتمه ای مختصر و مفید در جواز عمل به کتب اربعۀ حدیث و بعضی از اصطلاحات محدّثان آورده است . او همچنین مشایخ اجازه را نیز در کتابش درج نموده است .

[ الذریعة : 20 / 211 ؛ مصفّی المقال : 431 ؛ التراث العربی : 5 / 21 ]

آغاز : بعد حمد اللّه علی افضاله ... بعد ان فرغت من جمع کتاب المقال فی معرفة الرجال و قد اطنب فیه .

انجام : اللهم ارشدنا الی صراطک المستقیم و اغفر لنا بمنک یا ارحم الراحمین .

ص:380

نسخه ها :

1789 . قم ، مرعشی : 6596 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد بن خلف الستری ، 4 رجب 1204ق ، در حاشیه تصحیح شده ، روی برگ اوّل تملک علی بن عبد اللّه مقابی به تاریخ 1250ق و ابیاتی در رجال از عبد اللّه بن محمّد بن حسین شویکی خطّی دیده می شود ، 86 برگ ، 20 سطر ، 19*10 ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 4077 [ فهرست مرعشی : 17 / 170 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 3 / 11 ] .

369 . مختلف الرجال

(عربی)

از : محمّد بن محمّد باقر قائنی خراسانی (قرن 13 ق)

شیخ آقا بزرگ تهرانی در الذریعة عنوان نموده که نسخه ای از این کتاب را منضم به الفوائد الرجالیة مؤلف ، در کتاب خانه یکی از علمای مشهد ، ملاحظه نموده است .

[ الذریعة : 20 / 218 ]

370 . مرآة المراد فی صفات الأوتاد (فی تحقیق شبهات رجال الأسناد)

(عربی)

از : احمد بن مصطفی بن احمد (مولی آقا خوینی قزوینی) (1307 ق)

رسالۀ مختصری است در پاره ای از قواعد رجالی و حالات بعضی از روات احادیث که در آنها اختلاف است ، با استفاده از نوشته های حجة الاسلام شفتی ، در یک مقدمه و سه «مرآة» و یک خاتمه ، با این عناوین :

المقدمة : فی قواعد کلیة ، دارای سیزده فصل .

المرآة الاولی : فی مصطلحات الرجال ، دارای مقدمه و سه فصل .

المرآة الثانیة : فی تفصیل احوال جماعة من الرواة ، دارای 52 فصل .

المرآة الثالثة : فی ما یحتاج الیه الفقیه فی الاستنباط ، دارای سه فصل .

الخاتمة : فیها ضوابط فی النسبة .

تألیف این رساله در نهم جمادی اوّل 1272ق پایان یافته است .

[ الذریعة : 20 / 286 ؛ مصفی المقال : 2 ؛ التراث العربی : 5 / 37 ]

ص:381

آغاز : الحمد للّه علی ما انعم به علینا من النعم و وجهه الینا من اعالی اغالی .

انجام : و للّه الحمد و المنة علی البلوغ الی اقصی المرام و الوصول الی منتهی الکلام و الصلوة علی رسوله و آله .

نسخه ها :

1790 / 1 . قم ، مرعشی : 5441 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، احمد بن مصطفی خوینی قزوینی (مؤلف) ، 9 جمادی الاوّل 1272ق ، 124 برگ ، سطور مختلف ، 21*15 [ فهرست مرعشی : 14 / 222 ] .

1791 / 2 . قم ، مرعشی : 5464 ، نسخ ، محمّد مؤمن بن محمّد امین حسینی اهری ، چهارشنبه 16 ربیع الاوّل 1283ق ، فهرست کتاب در سه برگ آغاز نسخه نوشته شده است ، 197 برگ ، 18 سطر ، 21*16 [ فهرست مرعشی : 14 / 245 ] .

1792 / 3 . تهران ، ملک : 3538 ، نسخ ، محمّد اسماعیل بن عبد الرحمن سلطان آبادی ، 1304ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 479 ] .

371 . المستطرفات فی الألقاب و الأنساب

(عربی)

از : حسین بن رضا حسینی بروجردی ، سیّد (1276 ق)

مؤلف در این رساله ، نام و کنیه و لقب رجال حدیث را که احتیاج به ضبط داشته ، از کتاب نقد الرجال و منتهی المقال و کتاب های رجالی دیگر ، به اضافۀ اصطلاحاتی که فیض کاشانی در الوافی و علامۀ مجلسی در بحار الأنوار به کار برده اند ، جمع آوری و به ترتیب حروف تهجّی تنظیم نموده است . مؤلف ، علاوه بر این ارجوزه ای در رجال ، موسوم به نخبة المقال - که در ذیل عنوان خود معرّفی شده - سروده است و این رساله را برای الحاق به منظومۀ مذکور ، تألیف نموده است .

چاپ : این رساله همراه منظومۀ نخبة المقال فی علم الرجال مؤلف ، به چاپ رسیده است .

[ الذریعة : 21 / 11 ؛ التراث العربی : 5 / 72 ]

آغاز :بسم اللّه و الحمد للّه و الصلاة و السلام علی رسول اللّه ... اما بعد فهذا ما استطرفت من ذکر الکنی و الالقاب و الانساب حسب ما وجدناه .

انجام : مصلیا لآله مصابیح الظلام علیهم الصلاة و السلام الی قیام الساعة و القیام .

ص:382

نسخه ها :

1793 / 1 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 1500 ، آغاز : برابر نمونه ، ابو طالب بن احمد موسوی خوانساری ، 1275ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 387 ] .

1794 / 2 . قم ، مرعشی : 8353 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، حسین بن عبد اللّه بن غلام علی بن شرف الدین دزفولی ، 1290ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 60پ - 126پ » 67 برگ ، 14 سطر ، 22*15 [ فهرست مرعشی : 21 / 311 ] .

372 . مشایخ الإجازة (طبقات الرواة)

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

رسالۀ مختصری است که در آن ، مشایخ اجازه در نُه طبقه از شیخ طوسی تا لوط بن یحیی بن مخنف ذکر شده است .

نسخه ها :

1795 . تهران ، مجلس سنا : 607 ، عنوان معرّفی : مشایخ الاجازه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ بیست و چهارم مجموعه ، « 577 - 581 » 5 برگ [ فهرست مجلس سنا : 1 / 395 ] .

373 . مشایخ الشیعة (معرفة مشایخ الشیعة ، تذکرة المتبحرین)

(عربی)

از : یحیی بن حسین بن عشیره یزدی (قرن 10 ق)

رسالۀ کوتاهی است در شرح حال تعدادی از بزرگان شیعه از آغاز تا قرن دهم هجری . این رساله با عنوان های مختلف در مصادر معرّفی شده و عدّه ای این رساله را همان تذکرة المجتهدین یحیی بن عشیرۀ بحرانی دانسته اند . مؤلف در این رساله ، ابتدا یازده تن از دانشمندان را معرّفی نموده و پس از آن تحت عنوان «و من المتقدمین» ، 92 تن دیگر را نام برده و تألیفات آنان را نیز متذکّر شده است .

[ مصفّی المقال : صفحۀ 100 با عنوان «مشایخ الشیعه» و صفحه های 102 و 500 و 501 با عنوان «تذکرة المجتهدین» ؛ طبقات اعلام الشیعة : قرن 10 ص 274 ؛ الذریعة : 4 / 60 - 61 ]

ص:383

آغاز : الحمد للّه رب العالمین و صلی اللّه علی محمّد و آله الطاهرین و بعده فهذه رسالة فی معرفة مشایخ الشیعه تغمدهم اللّه تعالی بالرحمة و الرضوان ، منهم الشیخ علی بن ابراهیم بن هاشم صاحب الامام الحسن العسکری صلوات اللّه علیه.

انجام : و منهم الشیخ الاجل الفاضل الشهید الثانی زین الدین علی بن احمد العاملی له مصنّفات کثیرة و قتل فی سنة 965 قتل اللّه قاتله . تمت الرسالة .

نسخه ها :

1796 / 1 . تهران ، ملی تهران : 1301 / ع ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « ص331 - 395 » 33 برگ [ فهرست ملی تهران :

9 / 287 ] .

1797 / 2 . قم ، گلپایگانی : 33 / 35 / 6853 ، نسخ ، محمّد رحیم قزوینی ، 1102ق، رسالۀ سی و یکم مجموعه ، 29*15 .

1798 / 3 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 10856 ، نستعلیق ، حسین ، 1269ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 1269 ] .

1799 / 4 . شیراز ، شاه چراغ : 183 ، عنوان معرّفی : رسالة فی معرفة مشایخ الشیعة ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، شماره ثبت 471 [ فهرست شاه چراغ : 2 / 168 ] .

1800 / 5 . قم ، گلپایگانی : 159 / 26 / 5279 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ ششم مجموعه ، « 86پ - 93پ » 8 برگ ، 15 سطر ، 12*19 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 3 / 245 ] .

1801 / 6 . تهران ، ملک : 5445 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهل و چهارم مجموعه ، « 60ر - 62ر » 3 برگ [ فهرست ملک : 8 / 387 ] .

1802 / 7 . تهران ، ملک : 5445 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ بیست و ششم مجموعه [ فهرست ملک : 8 / 383 ] .

374 . المشترکات

(عربی)

از : میر حسینای قزوینی

فصل سوم از مبحث چهارم از کتاب الرجال میر حسینای قزوینی است که در

ص:384

فهرست کتب خطّی کتاب خانۀ مجلس (ج 7 ، ص 426) با عنوان مشترکات معرّفی شده و در الذریعة (ج 21 ، ص 40 ، ش 3855) نیز به نقل از آن ، تکرار شده است .

نسخۀ آن در ذیل رجال میر حسینا معرّفی گردید .

آغاز : الفصل الثالث فیما یمتاز مشترکات اسامی الرجال مما نص به جماعة .

1 مشترکات الرجال

از : محمّد امین بن محمّد علی بن فرج اللّه کاظمی

ر . ک : هدایة المحدثین إلی طریقة المحمّدین .

375 . مشجر الرجال الثقات (شجرۀ رجال موثق)

(عربی)

از : محمّد بن حسین عاملی ، بهاء الدین (شیخ بهایی) (1030 ق)

جدول هایی است در شناخت رجال موثّق که در آن ، رجال شیعه به هشت طبقه تقسیم شده و سپس راویانی که از آنها روایت می کنند ، فقط نامشان در جداول ذکر شده است . مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانی ، رسالۀ مشجّری را در طبقات راویان از شیخ بهایی ذکر کرده که در ابتدا مشایخ ثلاثه (مؤلفان کتب اربعه) را آورده و سپس ، راویان از آنها را با کلمه «عن» (با نون کشیده) ذکر کرده و تألیف را در سال 1005ق ، به پایان رسانیده است .

[ الذریعة : 15 / 149 ]

نسخه ها :

1803 / 1 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 8524، عنوان معرّفی: شجرۀ رجال موثق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، به ضمیمۀ اصول کافی [ فهرست آستان قدس :

402/14 ] .

1804 / 2 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 12473 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 6پ - 11ر » 6 برگ [ فهرست مجلس : 35 / 427 ] .

ص:385

376 . مشجرات

(فارسی)

از : مؤلف ناشناخته

نسخه ها :

1805 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3632 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 520 ] .

1 المشیخة

از : زین الدین بن علی بن احمد شامی عاملی (شهید ثانی)

ر . ک : طریق روایة الصحیفة السجادیة .

377 . المشیخة

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

در فهرست ، هیچ توضیحی دربارۀ مؤلف و محتوای کتاب نیامده است .

نسخه ها :

1806 . مشهد ، مدرسه سلیمان خان : 28 ، نسخ ، میرزا علی بن میرزا محمّد ، 1034ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست چهار کتاب خانه مشهد : 17 ] .

378 . مشیخة ابن شهر آشوب (نظرة النقیب)

(عربی)

از : عبد الحسین امینی تبریزی (علامه امینی) (1390 ق)

رسالۀ مختصری است در بیان طُرُق روایتی و مشایخ ابن شهر آشوب ، صاحب معالم العلماء .

نسخه ها :

1807 . قم ، محقق طباطبایی : عکس 158 ، عبد الحسین امینی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، « 12ص » 6 برگ [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1470 ] .

ص:386

379 . مشیخة التلعکبری

(عربی)

از : کمال الدین بن حیدر حسینی عاملی (قرن 11 ق)

رسالۀ کوتاهی است در ذکر مشایخی که تلعکبری از آنها روایت نقل نموده و میرزا محمّد استرآبادی در منهج المقال آنها را ذکر کرده است .

مؤلف در این رساله نام این مشایخ را به ترتیب حروف تهجی درج نموده و در ذیل هر اسم اسم ، نوع روایت تلعکبری را از وی (اجازه ، مشافهه ، اجازه و مشافهه) بیان نموده و تألیف آن را در روز چهار شنبه چهاردهم جمادی اوّل 1099ق به پایان رسانیده است .

[ الذریعة : 21 / 71 ؛ مصفّی المقال : 378 ؛ التراث العربی : 5 / 94 - 95 ]

آغاز :بسم اللّه ... وبعد فیقول الفقیر الی اللّه الغنی ... لما وقفت علی کتاب الرجال للمحقق المدقق .

انجام : اخبرنا عنه جماعة من اصحابنا ، هذا آخر ما اردنا نقله و کان ذلک فی اوقات .

نسخه ها :

1808 / 1 . قم ، مرعشی : 7447 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، کمال الدین بن حیدر حسینی عاملی (مؤلف) ، چهارشنبه 14 جمادی الاوّل 1099ق ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 31ر - 33ر » 3 برگ ، سطور مختلف ، 30*18 [ فهرست مرعشی : 19 / 252 ] .

1809 / 2 . قم ، محقق طباطبایی : عکس 115 ، محمّد حسین حسینی طهرانی ، 1375ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 8ص » 4 برگ [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1459 ] .

380 . مشیخه تهذیب الأحکام

(عربی)

از : محمّد بن حسن طوسی ، شیخ الطائفه ابو جعفر (460 ق)

مشیخه ای است که شیخ طوسی در پایان تهذیب الأحکام آورده و در بعضی نسخه ها به صورت مستقل ، کتابت شده است .

[ الذریعة : 21 / 72 ]

آغاز : قال محمّد بن الحسن بن علی الطوسی رحمه اللّه کنا شرطنا فی اوّل هذا الکتاب ان نقتصر علی ایراد .

ص:387

انجام : محمّد بن بزاز عن محمّد بن عیسی بن عبید الیقطینی عن یونس بن عبد الرحمن .

نسخه ها :

1810 / 1 . ترکیه * ، ، چلبی : 39 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، سابقه : کتابخانه دانشکده الهیات : عکس 67 [ فهرست الهیات مشهد : 3 / 1344 ] .

1811 / 2 . شیراز ، مدرسه امام عصر (عج) : 351 ، مشیخة التهذیب والاستبصار ، نسخ ، سیّد علی بن سیّد عبد اللطیف ، 1195ق ، « 415 - 445 » 31 برگ [ فهرست مدرسه امام عصر(عج) : 1 / 133 ] .

1812 / 3 . تهران ، ملی تهران : 1433 / ع ، آغاز : صورة ما اورده الشیخ فی مشیخة التهذیب ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « ص1 - 9 » 5 برگ [ فهرست ملی تهران : 9 / 453 ] .

1813 / 4 . دامغان ، مدرسه فتحعلی بیگ(صادقیه) : 90 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، حسین علی تویه درواری ، شوال 1221ق ، کربلا ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 54ر - 56ر » 2 برگ ، 15*5 / 26 [ فهرست مدرسه فتحعلی بیگ ] .

1814 / 5 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 854 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 6پ » 6 برگ [ فهرست مجلس : 23 / 138 ] .

1815 / 6 . چالوس ، مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 475 ، نسخ جلی ، محمّد باقر بن محمّد بن خواجه علی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، 13*20 [ فهرست مدرسه امام صادق (علیه السلام) ] .

381 . المشیخة المرتبة (ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه)

(عربی)

از : محمّد حسین بن علی اصغر قاضی طباطبایی تبریزی ، سیّد (1293 ق)

مؤلف در این رساله ، مشیخۀ کتاب من لایحضره الفقیه را به ترتیب حروف الفبا مرتّب و تنظیم نموده است . این رساله غیر از سند الفقیه همین مؤلف است که قبل از این ، معرّفی گردید .

[ مصفی المقال : 156 ]

ص:388

آغاز : الحمد للّه علی الدوام والصلاة والسلام علی سیّد الانام محمّد و آله البررة الکرام .

نسخه ها :

1816 . قم ، علامه محمّد حسین طباطبایی : بدون شماره ، آغاز : برابر نمونه ، محمّد حسین بن علی اصغر طباطبایی تبریزی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه [ مجله تراثنا : 7 / 161 ] .

382 . مصفی المقال فی مصنفی علم الرجال

(عربی)

از : محمّد محسن تهرانی (شیخ آقا بزرگ) (1389 ق)

رسالۀ مفصّلی است در شرح حال مؤلفان کتب رجال شیعه و ذکر آثار آنها . مؤلف در این کتاب ، شخصیت هایی را که بعد از عصر غیبت تا زمان مؤلف ، کتابی در علم رجال یا درایه تصنیف نموده اند ، به ترتیب حروف تهجّی ، ذکر کرده و در ذیل هر عنوان ، آثار آنها را در دو علم مذکور ، یاد کرده است . مؤلف از سال 1317ق تا سال 1348 ق ، مشغول جمع آوری و تألیف این کتاب بوده است .

چاپ : این کتاب با تصحیح احمد منزوی (فرزند مؤلف) در سال 1337ش ، به چاپ رسیده است .

[ الذریعة : 21 / 130 ]

آغاز : مصفی المقال حمد ربنا الملک المتعال .

نسخه ها :

1817 . تهران ، علی نقی منزوی : بدون شماره ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، شیخ آقا بزرگ محمّد محسن تهرانی (مؤلف) ، قرن 14ق ، تصحیح شده با حواشی ، « 150صفحه » 75 برگ ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 1055 [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 3 / 313 ] .

383 . المطالب الرجالیة التی تتوقف علیها المطالب الاستدلالیة

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

رسالۀ کوتاهی است در بیان مباحث رجالی که مطالب استدلالی به آنها بستگی

ص:389

دارد . مؤلف ، این رساله را در یک مقدمه و شش باب و یک خاتمه تنظیم نموده و در آن ، مطالبی را از منتهی المقال و نقد الرجال نقل کرده است .

نسخه ها :

1818 . تهران ، دانشکده ادبیات : امام جمعه 208 ، نستعلیق ، محمّد باقر دامغانی ، 1234ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست ادبیات تهران : 3 / 35 ] .

384 . مطلع البدور و مجمع البحور

(عربی - زیدیه)

از : احمد بن صالح ابی رجال یمانی زیدی ، قاضی (1092 ق)

کتاب مشهوری است که در آن ، تمام رجال زیدیه ، از ابتدا تا عصر مؤلف ، به ترتیب حروف الفبا ، معرّفی شده اند . این کتاب در چهار جلد تنظیم شده و شامل بیش از 1360 زندگی نامه است .

[ مؤلفات الزیدیة : 3 / 29 ؛ اعلام المؤلفین الزیدیة : 118 - 120 ]

آغاز : الحمد للّه الذی جعل علماء العترة للحق علما و جعلهم سفنا للنجاة .

نسخه ها :

1819 / 1 . عراق * ، نجف ، هبة الدین شهرستانی : 532 ، از حرف طاء تا مطهر ، از آخر افتادگی دارد ، شیخ مختار هندی ، 1262ق ، 217 برگ ، سابقه : کتابخانه محقق طباطبایی : عکس 72 ، محقق طباطبایی : میکرو فیلم 125 [ یادنامۀ محقق طباطبایی :

3 / 1449 ؛ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1516 ] .

1820 / 2 . یمن * ، قاضی محمّد الحجی : بدون شماره ، جزء دوم از جلد اوّل ، نسخ ، حمود بن محمّد بن علی بن احمد ، 9 شوال 1342ق ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 44 [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 59 ] .

1821 / 3 . یمن * ، قاضی محمّد الحجی : بدون شماره ، جلد دوم(جزء سوم وچهارم) ، نسخ ، حمود بن محمّد بن علی بن احمد ، 1343ق ، « 380ص » 190 برگ ، سابقه :

کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 45 [ فهرست عکسی مرکز احیاء :

1 / 60 ] .

ص:390

1822 / 4 . یمن * ، قاضی محمّد الحجی : بدون شماره ، جلد اوّل ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، حمود بن محمّد بن علی بن احمد ، بدون تاریخ کتابت ، « 193ص » 97 برگ ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 43 [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 59 ] .

1 مطلع الشمسین فی فضل حمزة و جعفر ذی الجناحین

از : محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی

ر . ک : الروضة الجعفریة .

385 . مظاهر الآثار

(عربی)

از : محمّد حسن بن محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی (1318 ق)

کتاب مفصّلی است در معارف و مناقب و سیَر و مصائب . مؤلف بنا داشته که این کتاب را در هشت جلد به نگارش درآورد . در الذریعة (ج 21 ، ص 161) عنوان شده که استرآبادی ، موفق به تألیف جلدهای پنجم و ششم و هفتم آن نگردیده است ؛ ولی در فهرستوارۀ نسخه های خطّی کتاب خانۀ مینوی (ص52) عنوان شده که این سه جلد ، در نزد ورثۀ مؤلف ، موجود است . وی تا سال 1307ق ، مشغول تألیف این کتاب بوده است . موضوع جلدهای موجود این کتاب چنین است :

جلد اوّل: که مؤلف آن را مقدمۀ کتاب قرار داده ، دارای فوایدی در علم حدیث و درایه و قواعد رجالی و شرح حال بعضی از صحابه و تابعان و خلفای اموی و عبّاسی و راویان و مشایخ موثّقین و علمای متقدّم و متأخّر و نام فرق شیعۀ غیر امامی است و در پایان آن ، تاریخ ائمه و سفرای ممدوح و مذموم را آورده است . تألیف این جلد ، در اوایل سال 1300 ق ، پایان یافته است .

جلد دوم : در حالات پیامبر(صلی الله علیه و آله) و امیر مؤمنان(علیه السلام) که تألیف آن در سال 1296 ق ، پایان یافته است .

جلد سوم: در فضایل ومناقب ومصایب ائمه که به سال 1297ق، تألیف شده است.

ص:391

جلد چهارم : در اخبار متعلّق به امام حسین(علیه السلام) و اهل بیت آن حضرت و شرح برخی الفاظ و معانی احادیث و بررسی صحیح و ضعیف بودن آنهاست .

جلد هشتم: مقتل امام حسین(علیه السلام) و اعتراضاتی بر أسرار الشهادةی فاضل دربندی.

[ الذریعة : 21 / 161 ؛ مصفی المقال : 136 ]

آغاز جلد اوّل : الحمد للّه المتجلی لخلقه بخلقه و الظاهر لقلوبهم بحجته .

آغاز جلد دوم : الحمد للّه الذی بطن خفیات الامور .

آغاز جلد سوم : الحمد للّه علی عواطف کرمه .

آغاز جلد چهارم : الحمد للّه الذی قدر ما خلق .

آغاز جلد هشتم : الحمد للّه الذی فضل مداد العلماء علی دماء الشهداء .

نسخه ها :

1823 / 1 . تهران ، مینوی : 94 ، مجلد سوم ، محمّد حسن بن محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی (مؤلف) ، 1297ق [ فهرستواره مینوی : 52 ] .

1824 / 2 . تهران ، مینوی : 91 ، مجلد اوّل ، نسخ و نستعلیق ، محمّد حسن بن محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت ، وقف آقا محمود فرزند مؤلف در شوال 1318ق [ فهرستواره مینوی : 52 ] .

1825 / 3 . تهران ، مینوی : 92 ، تتمه مجلد نخست ، محمّد حسن بن محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت [ فهرستواره مینوی : 52 ] .

1826 / 4 . تهران ، مینوی : 93 ، مجلد دوم ، محمّد حسن بن محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی (مؤلف) ، بدون تاریخ کتابت [ فهرستواره مینوی : 52 ] .

1827 / 5 . تهران ، مینوی : 95 ، مجلد چهارم ، نسخ و نستعلیق ، محمّد حسن بن محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی (مؤلف)،بدون تاریخ کتابت [ فهرستواره مینوی: 52 ].

386 . معالم العلماء

(عربی)

از : محمّد بن علی بن شهر آشوب سروی مازندرانی (588 ق)

رسالۀ مختصر و مهمّی است در ذکر مؤلفان شیعۀ امامیه و اسامی آثار آنها . مؤلف ، این کتاب را به عنوان تکمله ای بر الفهرست شیخ طوسی نوشته و در پایان ، در فصلی نام شاعران اهل بیت(علیه السلام) را آورده است .

ص:392

چاپ : تهران ، با تصحیح عباس اقبال آشتیانی ؛ نجف ، المطبعة الحیدریة ، 1380 ق ، با تصحیح بحرالعلوم ؛ تهران ، 1353 ش ، 142 ص ، به اهتمام عباس خلیلی ؛ قم ، انتشارات شریف رضی ، 155 ص ، افست از روی چاپ نجف .

[ الذریعة : 21 / 201 ؛ مشار عربی : 867 ؛ التراث العربی : 5 / 139 ؛ معجم المطبوعات العربیة : 315 ؛ مصفی المقال : 414 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... قال الشیخ الامام الاجل الاوحد رشید الدین ... هذا کتاب معالم العلماء فی فهرست کتب الشیعه و اسماء المصنفین منهم قدیما و حدیثا .

انجام : و ابراهیم بن العباس و منصور الفقیه و المغربی و ذلک حزب عظیم و اللّه المشکور . والحمد للّه تعالی اولا و آخرا و ظاهرا و باطنا و صلی اللّه علی خیر خلقه محمّد وآله الطاهرین .

نسخه ها :

1828 / 1 . یزد ، جامع کبیر یزد : بدون شماره ، نسخ ، محمّد علی بن شیخ حماد حلّی برعونی ، 12 ذی قعده 686ق ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 3520 [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 2 / 159 ] .

1829 / 2 . قم ، مرعشی : 6877 ، نسخ ، علی بن حاج قوام الدین بن محمود عاقولی لیثی حلّی ، 5 ذی حجه 983ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 256پ - 294پ » 39 برگ [ فهرست مرعشی : 18 / 72 ] .

1830 / 3 . قم ، گلپایگانی : 128 / 6 / 1038 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، شهاب الدین بن طعمة بن شهاب بن کلب نجفی ، قرن 10ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 84پ - 154پ» 71 برگ ، 14 سطر [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1831 / 4 . تهران ، ملک : 3560 ، نستعلیق ، محمّد بن علی تبنینی ، 1014ق ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 488 ] .

1832 / 5 . یزد ، جامع کبیر یزد : بدون شماره ، محمّد علی بن شیخ حماد حلّی برعونی ، 1015ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « ص2 - 67 » 33 برگ ، سابقه : کتابخانه محقق طباطبایی : عکس 175 [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1475 ] .

1833 / 6 . قم ، مرعشی : 4795 ، نسخ ، صالح بن حسن بن حسن بن فضل بن محمّد بن فضل عباس مطلبی جزائری ، 14 جمادی الاوّل 1017ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 20 برگ [ فهرست مرعشی : 12 / 358 ] .

ص:393

1834 / 7 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3566 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، سعد بن خزعل حویزی حلّی ، 1096ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « ص168 - 240 » 42 برگ [ فهرست مجلس : 10 / 1532 ] .

1835 / 8 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3075 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، تصحیح شده ، رسالۀ چهارم مجموعه ، 31 برگ ، 21 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

1836 / 9 . تهران ، دانشکده الهیات : 109 ، نسخ معرب ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ دوم از مجموعه وقفی خاندان آل آقا در کتاب خانه دانشکده الهیات ، « 32پ - 65پ» 33 برگ ، 15 سطر ، 15*21 ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 2378 [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 677/1 ؛ فهرست الهیات تهران: 715/1 ] .

1837 / 10 . تهران ، ملک : 3566 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، حیدر بن علی بن محمّد حسنی حسینی اصفهانی ، 1248ق ، رسالۀ نهم مجموعه ، « 36پ - 155ر » 120 برگ [ فهرست ملک : 6 / 495 ] .

1838 / 11 . قم ، گلپایگانی : 180 / 22 / 4460 ، از آغاز افتادگی دارد ، آغاز : زواید فیکون اذا تتمة له و قد زدت فیه نحوا من ستمائه مصنف ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1277ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1ر - 83پ » 83 برگ ، 11 سطر ، 11*18 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 2 / 245 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1839 / 12 . تهران ، ملک : 3528 ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1282ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 1پ - 30ر » 30 برگ [ فهرست ملک : 6 / 466 ] .

1840 / 13 . قم ، مدرسه فیضیه : 759 ، نسخ ، سیّد محمّد موسوی ، 1284ق ، رسالۀ نهم مجموعه [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 19 ] .

1841 / 14 . عراق * ، نجف ، شیخ آقا بزرگ تهرانی : بدون شماره ، شیخ آقا بزرگ محمّد محسن تهرانی ، جمادی الثانی 1319ق ، مقابله توسط شیخ آقا بزرگ تهرانی در 1319ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 2375 [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 1 / 676 ] .

1842 / 15 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 834 ، سیّد احمد صفایی خوانساری ، 1320ق ، با تصحیح و مقابله سیّد مصطفی خوانساری ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 300 ] .

ص:394

1843 / 16 . قم ، مرعشی : 3112 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه ، 27 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 338 ] .

1844 / 17 . یزد ، آتشی : بدون شماره ، فضل بن محمّد بن فضل عباسی ، بدون تاریخ کتابت ، با تملک علامه مجلسی ، رسالۀ اوّل مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی :

7 / 704 ] .

1845 / 18 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1436 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه [ فهرست الهیات مشهد : 2 / 584 ] .

387 . معجم الصحابة

(عربی)

از : عبد الباقی بن قانع بن مرزوق بغدادی ، ابو الحسین (351 ق)

کتابی است به ترتیب حروف معجم ، مشتمل بر احادیثی که صحابه از پیامبر اکرم نقل کرده اند . این کتاب ، در یازده جزء تدوین شده است . شیخ طوسی در الفهرست (ص 122 ، ش 542) از مؤلف یاد کرده و گوید : « له کتاب السنن عن اهل البیت(علیه السلام) » و همچنین شیخ آقا بزرگ در طبقات أعلام الشیعة (نوابغ الرواة فی رابعة المئات ، ص 146) و نیز در الذریعة (ج 12 ، ص 238) از وی یاد کرده ، که ظاهراً هر دو وی را شیعی مذهب می دانسته اند .

[ بروکلمان ، ذیل 1 / 279 ؛ سزگین : 1 / 305 ]

آغاز : اخبرنا الشیخ الصالح ابو القاسم عبد الواحد بن علی ... قال القاضی ابو الحسین عبد الباقی بن قانع بن مرزوق قرائة علیه فی سنة سبع و اربعین و ثلثمائة قال ابی بن کعب بن قیس .

انجام : ابو رمثه ... رفاعة بن عمرو التمیمی ... آخر کتاب المعجم .

نسخه ها :

1846 . ترکیه * ، استانبول ، کوپریلی : 452 ، جزء سوم تا پایان کتاب ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ کهن ، هموس ؟ بن حسین معروف به حسن ، 4 ربیع الاوّل 464ق ، 196 برگ ، سطور مختلف ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 806 [ فهرست عکسی مرعشی :

2 / 282 ؛ فهرست کوپریلی : 1 / 231 ] .

ص:395

388 . معراج أهل الکمال إلی معرفة الرجال

(عربی)

از : سلیمان بن عبد اللّه ماحوزی بحرانی (1121 ق)

شرح مفصّلی است بر کتاب الفهرست شیخ طوسی . مؤلف در این شرح ، اسامی رجال را به ترتیب حروف تهجّی تنظیم نموده و در هر شرح حال، ابتدا گفتۀ شیخ طوسی را آورده و پس از آن ، شرح را با عنوان «اقول» ذکر کرده است . بخش اوّل این شرح تا حرف تاء ، بنا به گفتۀ شیخ آقا بزرگ در الذریعة (ج 21 ، ص 228) در سال 1112 ق ، تألیف شده است .

چاپ : این کتاب در قم با تحقیق سیّد مهدی رجایی و به ضمیمۀ اثر دیگر مؤلف ، بلغة المحدثتین ، از سوی انتشارات سیّد الشهداء ، در سال 1412ق ، در 472 صفحه به چاپ رسیده است .

[ الذریعة: /21 228؛ مصفی المقال : 188 ؛ التراث العربی : 5 / 149 ؛ معجم المطبوعات العربیة : 316 ]

آغاز : الحمدللّه الذی هدانا لدینه الکریم ... و بعد فیقول ... ان معرفة احوال الرجال و مراتبهم .

انجام : و الشیخ اکثر فی الفهرست من نقل کلامه و ربما یفهم منه الاعتماد علیه ، فتدبر .

نسخه ها :

1847 / 1 . قم ، مرعشی : عکس 269 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1 - 64 » 64 برگ [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 242 ] .

1848 / 2 . تهران ، دانشکده ادبیات : 80 - ج ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، با حواشی « منه » ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 64پ » 64 برگ ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 1809 [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 430 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 1 / 384 ] .

1849 / 3 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3328 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، تصحیح شده ، مهر بیضوی با عنوان « محمّد باقر بن محمّد نقی الموسوی » و « عبده بهاء الدین الموسوی » در نسخه موجود است ، دارای حواشی به امضای « ابو الهدی » و « باقر الموسوی » ، 80 برگ ، 21 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 9 / مخطوط ] .

ص:396

1850 / 4 . قم ، مرعشی : 3438 ، تا نام (بکر) ، افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 159 برگ [ فهرست مرعشی : 9 / 224 ] .

1851 / 5 . قم ، مرعشی : 4360 ، از ابتدا افتادگی دارد ، آغاز : عدة من اصحابنا عن ابی الحسن الشیبانی عن ابن بطة ، نسخ ، بدون نام کاتب ، عصر مؤلف ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1ر - 209پ » 209 برگ [ فهرست مرعشی : 11 / 357 ] .

1852 / 6 . قم ، مرعشی : 5458 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 93 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 239 ] .

1853 / 7 . تهران ، ملک : 3481 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 457 ] .

1 معرفة مشایخ الشیعة (عربی)

از : یحیی بن حسین بن عشیره یزدی

ر . ک : مشایخ الشیعة .

389 . معرفة الناقلین

(عربی)

از : محمّد بن عمر بن عبد العزیز کشی (قرن 4 ق)

کشّی در این کتاب ، راویان حدیث شیعه و سنی را به صورت تفصیلی ، ذکر نموده بود . متأسفانه ، اصل این کتاب در تندباد حوادث از بین رفته و امروزه ، آنچه از آن به دست ما رسیده ، انتخابی است که شیخ طوسی از این کتاب نموده و به اختیار معرفة الرجال ، و رجال الکشی مشهور است که پیش از این ، معرّفی گردید .

390 . معین النبیه فی رجال من لایحضره الفقیه

(عربی)

از : یاسین بن صلاح الدین بن علی بلادی بحرانی (قرن 12 ق)

مؤلف در این کتاب ، اسامی راویانی را که در مشیخة من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق آمده ، تنظیم نموده است . او کتابش را در یک مقدمه و دو «مطلب» قرار داده و در مقدمه ، چهارده فصل در علم درایه و قواعد کلّی رجال آورده است . سپس مشایخ شیخ صدوق

ص:397

و راویانی را که در طریق روایی او واقع شده اند ، به ترتیب الفبایی ، ذکر نموده و تألیف آن را در ششم رمضان 1145ق به پایان رسانیده است .

[ الذریعة : 21 / 287 ؛ مصفی المقال : 495 ؛ التراث العربی : 5 / 159 ]

آغاز : الحمد للّه المطلع علی السرائر العالم بما تخفیه القلوب وتضمره الضمائر سبحانه هو اللّه الذی لا اله الا هو .

انجام : ضعیف باهمال موسی بن عمران و علی و ابیه و بما فی الحسین بن یزید و علی هذا نختم ما نحن نریده و نرجو من اللّه مزیده .

نسخه ها :

1854 / 1 . قم ، مرعشی : 2550 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، علی بن حسین بن محمّد نعیمی بلادی بحرانی ، 5 جمادی الاوّل 1192ق ، از روی نسخه مؤلف تحریر شده ، تصحیح شده ، با حواشی مؤلف ، 79 برگ ، 23 سطر ، 22*16 ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 101 [ فهرست مرعشی :

7 / 133 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 122 ] .

1855 / 2 . تهران ، دانشگاه تهران : میکروفیلم 4078 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 3 / 11 ] .

391 . المقال فی معرفة الرجال

(عربی)

از : محمّد بن علی اوالی بحرانی (قرن 12 ق)

کتاب مفصّلی است در رجال . مؤلف در این اثر ، صحابه و تابعان و مشایخ مصنّفان اصولی و اخباری را ذکر نموده است . او خود همین اثر را تلخیص نموده که با عنوان مختصر المقال فی معرفة الرجال معرّفی گردید .

[ الذریعة : 21 / 386 ]

392 . مقدمات الرجال (رجال المولی صفر علی اللاهیجی)

(عربی)

از : صفر لاهیجی قزوینی ، ملا (قرن 13 ق)

مباحثی است در مقدمات علم رجال و مشتمل بر ده «مقام» . تألیف این رساله ناتمام مانده است . رسالۀ دیگری از همین مؤلف به نام سؤال و جواب در فقه

ص:398

و رجال قبل از این معرّفی گردید .

[ الذریعة : 8 / 55 با عنوان «درایة الحدیث» و 10 / 122 با عنوان «رجال المولی صفرعلی» ]

نسخه ها :

1856 . تهران ، دانشگاه تهران : 2521 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ اوّل این مجموعه نیز از همین مؤلف است . رسالۀ دوم مجموعه ، « 72 - 161 » 90 برگ ، 20 سطر ، 12*16 [ فهرست دانشگاه تهران : 9 / 1318 ] .

393 . ملخص المقال فی أحوال الرجال

(عربی)

از : عبد اللّه بن محمّد رضا شبّر حسینی کاظمینی (1242 ق)

تلخیصی است از اثر دیگر مؤلف به نام جامع المقال فی معرفة الرواة و الرجال . مؤلف در این رساله مختصر ، رجال حدیث را به ترتیب حروف الفبا ، با حروف اختصاری برای نام معصومان و نیز کتاب هایی که از آنها نقل نموده ، به دنبال یکدیگر آورده است .

[ الذریعة : 22 / 213 ؛ مصفی المقال : 238 ؛ التراث العربی 5 / 217 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... اما بعد فهذه اوراق قلیلة مشتملة علی فوائد جلیلة و فرائد جزیلة فی معرفة الرجال .

انجام : اللهم نور ابصارنا و خذ بقلوبنا الی حبک و حب من یحبک و ما یوصل الی حبک و وفقنا لطاعتک و مراضیک .

نسخه ها :

1857 . قم ، مرعشی : 6655 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، یکشنبه 4 رمضان المبارک 1248ق ، از روی نسخه مؤلف تحریر شده است ، 111 برگ ، 21 سطر ، 20*12 [ فهرست مرعشی : 17 / 217 ] .

394 . ملخص المقال فی تحقیق أحوال الرجال

(عربی)

از : ابراهیم بن حسین دنبلی خویی ، شهید (1325 ق)

رسالۀ مختصری است در رجال که مؤلف در آن اسماء رجال (شامل ممدوحان

ص:399

و مذمومان و مجهولان و رجال مشترک) را در یک مقدمه و شش قسم و یک باب و یک خاتمه آورده است و عمدۀ اعتمادش بر کتب اربعۀ رجالی (رجال الکشی ، رجال النجاشی ، الرجال ، و الفهرست شیخ طوسی) بوده است . او برای هر کدام از این کتب و برای هر یک از امامان معصوم(علیه السلام) و مشایخ علما ، رموزی انتخاب کرده و رموز را در اوّل کتابش بیان کرده است . تألیف این کتاب در چهارم ربیع الثانی 1277ق پایان یافته و مؤلف در پایان ، شرح حال خود را به صورت کوتاه آورده است . فهرست مطالب کتاب چنین است :

مقدمة : فی بیان امور لها دخل تمام فی المقام ؛

القسم الاوّل : فی الثقات ؛

القسم الثانی : فی الموثّقین ؛

القسم الثالث : فی الحسان ؛

القسم الرابع : فی الضعاف ؛

القسم الخامس : فی من لم یذکر له فی الکتب الرجال مدح و لا ذم ؛

القسم السادس : فی المجاهیل ؛

باب فی الکنی ؛

خاتمة : تشتمل علی ستّة فوائد .

چاپ : این رساله در تبریز در سال 1298ق ، در 68 +128 صفحه به صورت چاپ سنگی منتشر شده است .

[الذریعة: 214/22؛ مشار عربی: 900؛ معجم المطبوعات العربیة فی ایران: 317]

آغاز : الحمد للّه المتفرد بالدوام المتطول بالانعام خالق الخلق بقدرته .

انجام : و ان اوّل ناس اول ناس و لیس علی الانسان الا ما یسعه قدرته و یناله طاقته و علی اللّه التکلان .

نسخه ها :

1858 . خوی ، مدرسه نمازی : 293 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، ابراهیم بن حسین دنبلی خویی (مؤلف) ، 1277ق ، 18 سطر ، 15*22 [ فهرست مدرسه نمازی : 1 / 145 ] .

ص:400

395 . منتهی المقال (رجال أبی علی الحائری)

(عربی)

از : محمّد بن اسماعیل بن عبد الجبار حائری ، ابو علی (1216 ق)

کتاب مفصّل و مهمّی است در رجال که مؤلف در مقدمه ، دربارۀ آن چنین می نویسد : «چون کتاب منهج المقال تألیف مولانا میرزا محمّد استرآبادی به علّت ذکر مجاهیل ، بسیار مفصّل و مبسوط بود ، لذا بر آن شدم تا آن را با تعلیقات استادم وحید بهبهانی تلفیق و تضمین نمایم و پس از حذف مجاهیل و مؤلفات روات ، مطالبی را که در هر دو کتاب نیامده است ، بر آن بیفزایم و راهنمای من در این ترتیب و تبویب ، سیّد محسن بغدادی نجفی کاظمی بود» .

مؤلف در این کتاب ، نخست در پنج مقدمه به ذکر موالید پیامبر اکرم و ائمۀ اطهار پرداخته و بعد از آن ، اسامی رجال را به ترتیب حروف تهجّی آورده و پس از آن ، به ذکر کنیه ها و القاب و سپس راویان زن پرداخته است و در پایان ، دوازده فایدۀ رجالی از الرجال الکبیر استرآبادی نقل کرده است .

حایری برای مصادر و منابعی که از آنها نقل می کند ، رموز اختصاری قرار داده و تألیف آن را در سال 1194ق ، به پایان رسانیده است .

در مورد این اثر ، چند کتاب تألیف شده که عبارت اند از :

1 - رسالة فی ذکر المجاهیل از ملّا درویش علی حایری که شاگرد مؤلف بوده است . او در این کتاب ، رجال مجهولی را که مؤلف از کتابش حذف کرده ، جمع آوری نموده است (الذریعة ، ج 4 / 413) .

2 - إکمال منتهی المقال از محمّد بن قاسم آل کشکول حایری .

3 - نکت الرجال از سیّد صدرالدین محمّد عاملی که حاشیه بر منتهی المقال است و نوه اش سیّد حسن صدر ، آن را گردآوری نموده است .

4 - حاشیه میرزا حسین نوری بر منتهی المقال که شیخ آقا بزرگ تهرانی آن را تنظیم نموده است (الذریعة ، ج 4 ، ص 220) .

چاپ : این کتاب سه بار در تهران بین سال های 1267 تا 1302 ق ، به صورت چاپ سنگی در قطع رحلی منتشر شده و در سال 1416ق ، با تحقیق مؤسسۀ

ص:401

آل البیت(علیه السلام) در هفت جلد منتشر شده است .

[ الذریعة : 10 / 93 ، 23 / 13 ؛ مشار عربی : 919 ؛ التراث العربی : 5 / 267 ؛ مصفی المقال: 394 ؛ معجم المطبوعات العربیة فی ایران : 319 ؛ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 664 ]

آغاز : نحمدک یا من رفع منازل الروات بقدر ما یحسنون من الروایة عن الائمة الهداة ... اما بعد فیقول ... المقدمة الاولی فی تاریخ موالید الائمة (علیه السلام) ... باب الالف آدم ابوالحسین النخاس الکوفی ق و یأتی عن جش ابن المتوکل ابو الحسین موثقا.

انجام : و هذا ربما اشعر منه بکونه مرضیا عنده سیما مع ما قدم فی اوّل کتابه و روی هو عن ابوالقاسم حسین بن روح .

نسخه ها :

1859 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : 985 ، نسخ ، ابو علی حائری (مؤلف) ، 1194ق، 239 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 664 ] .

1860 / 2 . تهران ، دانشکده حقوق : 214 - ج ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، 121 برگ [ فهرست حقوق تهران : 484 ] .

1861 / 3 . مشهد ، گوهر شاد : 540 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، 429 برگ [ فهرست گوهر شاد : 2 / 645 ] .

1862 / 4 . تهران ، مؤسسه لغتنامۀ دهخدا : 174 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 3 / 59 ] .

1863 / 5 . تهران ، سپهسالار : 7359 ، نسخ ، احمد بن مصطفی خوینی ، 1228ق، 326 برگ [ فهرست سپهسالار : 5 / 666 ] .

1864 / 6 . تهران ، ملی تهران : 1521 / م ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1229ق ، 367 برگ [ فهرست ملی تهران : 10 / 16 ] .

1865 / 7 . قزوین ، فحول قزوینی : بدون شماره ، عبد اللّه بن محمّد خویی ، 23 ربیع الاوّل 1230ق [ مجله تراثنا : 2 / 93 ] .

1866 / 8 . قم ، مرعشی : 3088 ، نسخ ، محمّد بن محمّد نصیر مازندرانی ، شوال 1231ق ، 402 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 312 ] .

1867 / 9 . قم ، آستان معصومیه (س) : 156 ، نسخ ، صفر علی بن اسماعیل صباغ نجف آبادی ، 1 صفر 1234ق ، 283 برگ [ فهرست آستان معصومیه(س) : 176/1 ] .

ص:402

1868 / 10 . قزوین ، مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 393 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، نجف علی بن شعیب ، 26 جمادی الثانی 1235ق در مدرسۀ مولا وردیخان در قزوین ، 255 برگ ، 22 سطر [ فهرست مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 1 / 272 ] .

1869 / 11 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2928 ، نسخ ، محمّد تقی بن ابی طالب لواسانی ، یکشنبه 16 جمادی الاوّل 1238ق ، 384 برگ ، 15*5 / 21 سطر ، 21 [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

1870 / 12 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2331 ، نسخ ، ربیع بن نصر اللّه حسینی تنکابنی ، دوشنبه محرم 1239ق ، عناوین شنگرف ، تصحیح شده با حواشی مختصر ، 308 برگ ، 29 سطر ، 15*5 / 27 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

1871 / 13 . تهران ، حسن علی معاون الدوله غفاری : 12 ، بدون نام کاتب ، 1239ق [ مجله نور علم : 16 / 102 ] .

1872 / 14 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2106 ، از آخر افتادگی دارد ، انجام : دروی عن ابی عبد اللّه فی رجال ضعیف جدا لا یلتفت الیه و لا اعتمد علی شی مما یرویه و فی ، بدون نام کاتب ، قبل از 1240ق ، عناوین شنگرف ، در برگ اوّل تملک « عباس النجفی » و مهر بیضوی « عبده سلیمان الحسینی » که در بعضی صفحات دیگر نیز آمده مشهود است ، در آخر کتاب اوراق بسیاری آمده که مطالبی از امالی صدوق و عیون الاخبار الرضا و مطالبی حدیثی و دیگر مطالب متفرقه و در برگ آخر یادداشتی با مهر بیضوی مذکور در 14رمضان 1240ق در همدان آمده است ، 300 برگ ، 24 سطر ، 5 / 20 * 30 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

1873 / 15 . سمنان ، مدرسه صادقیه : 57 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 23 ذی حجه 1242ق ، با حواشی « منه عفی عنه » ، 292 برگ ، 29 سطر ، 20*5 / 28 [ فهرست مدرسه صادقیه ؛ مجله آینه پژوهش : 53 / 125 ] .

1874 / 16 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2098 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : سیما مع ما قدم فی اوّل کتابه ، نسخ ، عبد اللّه قاسم علی یزدی ، 2 جمادی الاوّل 1243ق ، 263 برگ [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

1875 / 17 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2100 ، نسخ ، ابن سیّد عبد الغفور طباطبایی ، 15 ذی قعده 1243ق ، عناوین شنگرف ، تصحیح شده با حواشی مختصر ، 256 برگ ، 21 * 30 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

1876 / 18 . قم ، مرعشی : 1091 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، عبد العظیم بن علی اردکانی یزدی ، 14 رجب 1245ق ، 245 برگ [ فهرست مرعشی : 3 / 268 ] .

ص:403

1877 / 19 . قم ، مرعشی : 5274 ، نسخ ، علی بن ابو علی (فرزند مؤلف) ، 2 ذی قعده 1245ق ، 290 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 62 ] .

1878 / 20 . قم ، مرعشی : 5503 ، نسخ ، محمّد بن ابو طالب شوشتری ، 13 محرم 1246ق ، 216 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 279 ] .

1879 / 21 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2102 ، نسخ ، حاج محسن بن حبیب بن دخیل حمیری کربلایی ، سه شنبه 23 ربیع الثانی 1246ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 293پ » 293 برگ ، 30 سطر ، 21 * 5 / 30 [ فهرست مرکز احیاء :

6 / مخطوط ] .

1880 / 22 . قم ، مدرسه حجازیها : 18 / 55 / 8048 ، از المقدمة الاولی فی تاریخ موالید الائمه علیهم السلام و وفاتهم تا آخر کتاب ، از آغاز افتادگی دارد ، آغاز : و المعراج شرحه رحمه اللّه علی الفهرست و لم یشرح منه الا قلیلا و لم اعثر علی هذین الاخیرین الی الآن ، نسخ ، درویش بن کاظم سباح ، 17 شعبان 1246ق ، این نسخه از روی نسخه پسر مصنف که او آنرا از روی نسخه مؤلف استنساخ کرده و نوشته است، 236 برگ، 31 سطر ، 20*30 [ مجله نور علم : 277/52؛ فهرست مدرسه حجازیها ].

1881 / 23 . تهران ، دانشکده ادبیات : 56 - ب ، نسخ ، محسن بن حاج حبیب کربلایی ، رمضان المبارک 1246ق ، با حواشی (منه عفی عنه) ، 245 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 442 ] .

1882 / 24 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 10780 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1246ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 558 ] .

1883 / 25 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 11553 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1246ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 558 ] .

1884 / 26 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3641 ، نسخ ، ابو القاسم بن محمّد مشهدی ، 1246ق ، 245 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 625 ] .

1885 / 27 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 14283 ، نسخ ، محمّد بن صفر فخار ، 1246ق ، 270 برگ [ فهرست مجلس : 38 / 408 ] .

1886 / 28 . تهران ، ملی تهران : 2658 / ع ، نسخ ، محسن بن حبیب بن دخیل حمیری کربلایی ، 1246ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 209 » 209 برگ [ فهرست ملی تهران : 13 / 77 ] .

ص:404

1887 / 29 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، 1248ق ، تصحیح شده و حواشی دارد ، قطع وزیری [ مجله میراث شهاب : 20 / 16 ] .

1888 / 30 . مشهد ، مدرسه باقریه : بدون شماره ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1248ق، 309 برگ [ مجله تراثنا : 26 / 137 ] .

1889 / 31 . تبریز ، ملی تبریز : 3135 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1249ق ، 381 برگ [ فهرست ملی تبریز : 3 / 1327 ] .

1890 / 32 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 258 ، نسخ ، محمّد علی بن ملا محمّد حسین کاشانی آرانی ، 1251ق ، « 566صفحه » 283 برگ [ فهرست مجلس : 21 / 330 ] .

1891 / 33 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2099 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، یکشنبه 23 محرم 1253ق ، 332 برگ [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

1892 / 34 . یزد ، وزیری : 136 ، نسخ ، محمود بن علی نقی طباطبایی ، 1253ق، 231 برگ [ فهرست کتاب خانه وزیری : 1 / 176 ] .

1893 / 35 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2101 ، نستعلیق ، محمّد علی بن حاج ملا احمد انصاری ، 1256 ، عناوین شنگرف ، تصحیح شده است ، 185 برگ ، 31 سطر ، 5 / 20 * 31 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

1894 / 36 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 12354 ، نسخ ، حسن ، 1259ق ، در قزوین [ فهرست الفبایی آستان قدس : 558 ] .

1895 / 37 . تهران ، ملک : 3644 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1264ق ، 227 برگ [ فهرست ملک : 1 / 547 ] .

1896 / 38 . مشهد ، مدرسه نواب : 11 رجال ، نسخ ، محمّد بن حسن گنابادی ، 1265ق [ فهرست دو کتاب خانه مشهد : 548 ] .

1897 / 39 . قم ، مرعشی : 10059 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، نزدیک عصر مؤلف ، 342 برگ [ فهرست مرعشی : 26 / 45 ] .

1898 / 40 . تهران ، دانشگاه تهران : 7743 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 328 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 687 ] .

1899 / 41 . قم ، گلپایگانی : 18 / 22 ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 2 / 180 ] .

1900 / 42 . قم ، گلپایگانی : 2 / 26 / 5122 ، از احمد تا سلام بن ابی عمره خراسانی ، از آغاز و انجام افتادگی دارد ، آغاز : و ان الراوی احمد مع ظهور صحبته معه و مر فی

ص:405

الفوائد الشهید فی امثال ذلک اقول غیر خفی علی المتتبع ان غلو القمیین لیس الغلو المعروف المستلزم للکفر ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1ر - 70پ » 70 برگ ، 30 سطر ، 20*30 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 2 / 180 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

1901 / 43 . تهران ، ملک : 3604 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 322 برگ [ فهرست ملک : 1 / 547 ] .

1902 / 44 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2884 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، : قرن 13ق ، 242 برگ ، 23 سطر ، 5 / 21 * 15 [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

1903 / 45 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3416 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، با حاشیه و تصحیح ، 258 برگ ، 35 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 9 / مخطوط ] .

1904 / 46 . تهران ، حسین مفتاح : 258 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، سده 12 و13ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 299 ] .

1905 / 47 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 395 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، زینی بن شیخ باقر بن شیخ زینی نجفی ، قرن 13ق ، با تصحیح در حاشیه ، در برگ دوم مهر بیضوی « علی مع الحق 1287 » مشهود است ، 279 برگ ، 30 سطر ، 21*29 [ فهرست مؤید :

1 / 322 ] .

1906 / 48 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 11142 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 558 ] .

1907 / 49 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3640 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 423 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 624 ] .

1908 / 50 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 5737 ، افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 253 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 626 ] .

1909 / 51 . تهران ، ملک : 2776 ، افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 114پ - 121پ » 8 برگ [ فهرست ملک : 6 / 105 ] .

1910 / 52 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 288 ، افتادگی دارد ، نسخ ، ابراهیم بن اسماعیل موسوی ، بدون تاریخ کتابت ، 228 برگ [ فهرست مرکز احیاء : 1 / 395 ] .

1911 / 53 . مشهد ، مدرسه آیة اللّه خویی : 6 ، از احوال «ابان» تا «تلید بن سلیمان» ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، در حاشیه تصحیح شده ، با حواشی ، « 185ر - 241پ » 57 برگ [ فهرست مدرسه آیة اللّه خویی : 8 ] .

ص:406

1 منظومة فی أصحاب الإجماع

از : محمّد مهدی بن مرتضی طباطبایی بحر العلوم نجفی ، سید

ر . ک : ارجوزة فی أصحاب الإجماع .

1 منظومة فی الرجال

از : احمد بن محمّد بن علی عطار بغدادی

ر . ک : ارجوزة فی الرجال و شرحها .

1 منظومة فی الرجال

از : عبد اللّه بن صالح سماهیجی بحرانی

ر . ک : تحفة الرجال و زبدة الزبدة فی المقال .

396 . منظومة فی الرجال

(عربی)

از : محمّد بن عبد اللّه بن علی بن حسن بحرانی (زنده در 1173 ق)

منظومۀ مفصّلی است در رجال ، شامل 1154 بیت . نظم این منظومه در سال 1170ق ، به مادّه تاریخ «آب تمت الرسالة» پایان یافته است . همین مؤلف ، رسالۀ دیگری در رجال ، موسوم به السلاسل فی إلحاق الأواخر بالأوائل دارد که قبل از این ، معرّفی گردید .

[ الذریعة : 23 / 108 ؛ مصفی المقال : 432 ]

آغاز : الحمد للّه العلی العدل ذی المجد والافضال ثم الفضل

و بعد فاعلم هذه الخلاصة

نسخه ها :

1912 / 1 . شیراز ، دانشکده پزشکی : 648 ، شیخ حسن بن عبد اللّه ماحوزی ، 1173ق ، از روی خط ناظم [ میراث اسلامی ایران : 1 / 443 ] .

ص:407

1913 / 2 . شیراز ، ملی فارس : 417 ، عنوان معرّفی : رسالة منظومه احوال رجال ، آغاز :

برابر نمونه ، عبد الطیف بن محمّد ، 1179ق ، 97 برگ [ فهرست ملی فارس :

2 / 14 ] .

397 . منظومة فی الرجال

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

بخشی از منظومه ای است در رجال که در فهرست ، چنین معرّفی شده :

«منظومه ای است به عربی در شناساندن و شمارش رجال حدیث در ابواب به شمارۀ حروف هجا (28 باب) و هر باب در یک یا چند مقطع ، و هر مقطعی در یک یا چند موقف ، و هر موقف در یک یا چند مصعده . این کتاب ، نخبة المقال حسین بن رضا حسینی نیست و پس از شهید ثانی تألیف شده است» .

فهرست مفصّل ابواب کتاب ، در فهرست دانشکده الهیات تهران ، ذکر شده است .

آغاز : اتحاد بین ذین و ذکر

... مقطع المیم فی حماد : فی ابن ابی طلحة الکوفی

انجام : مقطع اللام فس مسلم رجال : و مسلم نجل ابی سارة قد

نسخه ها :

1914 . تهران ، دانشکده الهیات : 824 د ، از مقداری از باب الحاء و باب الذال تا اواخر باب المیم را شامل است ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 11 و12ق ، 42 برگ ، 14 سطر ، 15*20 [ فهرست الهیات تهران : 2 / 61 ] .

ص:408

398 . المنهج اللطیف فی أحوال الرجال (الرسالة الرجالیة)

(عربی)

از : حسین بن عبد علی بن محمّد بن زعل

رسالۀ مختصری است در رجال که در فهرست مجلس (ج 22 ، ص 232) چنین معرّفی شده است : «روش تألیف این رساله - که پیرو إیضاح الاشتباه حلّی است - به اختصار چنین است که مؤلف ، هر حرفی را (از همزه تا یاء) در یک باب ، و هر نامی را در فصلی آورده ، به این گونه که نام و تعداد هر نام ، ثقات ، ضعفا، مجاهیل، ممدوحان و نیز موارد اختلاف را با اختصار و هر یک را در فصلی خاص می آورد و آحاد (نام هایی که در راویان بیش از یک تن به آن نام نیست) را جملگی در فصلی خاص یاد می کند ، چنان که در باب نخست (همزه) ، فصل پنجم ویژۀ آحاد است و در این فصل ، این نام ها به این گونه یاد شده : « الفصل الخامس فی الآحاد ، ابیض و احزمه مجهولان و اجلح فیه قولان للعامة وثقه بعض و ضعفه آخر و احکم ضعیف.

در پایان رساله ، یک باب به کنیه ها اختصاص یافته و در «ابو الخزرج» ، کتاب ناتمام مانده است» .

آغاز : الحمد للّه الذی شدت الرجال الیه الرحال و تاهت فی مزامی وحدانیته عقول الرجال و اسفر صباح العرفان عن جهالة من تعاطی لادراکه الحل و الترحال ... اما بعد فان الاقل ... حسین بن عبد علی بن محمّد بن زعل ... یقول ان جاری قلم القدر و القضاء انه نفث فی روعی ان اکتب منهجا لطیفا فی احوال الرجال ... باب الهمزة و فیه فصول ، الفصل الاوّل آدم ثمانیة رجال الثقات منهم ثلثة و هم آدم بن اسحاق الاشعری و ابن الحسین النخاس .

انجام : ابو خداش اثنان الشرعبی ثقة و المهدر البصری قیل ثقة و قیل ضعیف ، ابو خدیجة اثنان سالم بن سلمه ... و ابو الخزرج .

نسخه ها :

1915 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 514 ، عنوان معرّفی : رساله رجالیه ، افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 45پ - 73ر » 29 برگ ، 27 سطر ، 10*16 [ فهرست مجلس : 22 / 232 ] .

ص:409

399 . منهج المقال فی تحقیق أحوال الرجال (الرجال الکبیر)

(عربی)

از : محمّد بن علی حسینی استرآبادی (1028 ق)

مؤلف ، سه کتاب در رجال نوشته که این کتاب ، الرجال الکبیر وی است . او در این کتاب ، رجال شیعه را به ترتیب حروف ، بنا بر آن چه علما نوشته اند ، گرد آورده و گاهی گفته های دانشمندان اهل سنّت را نیز ذکر نموده است . تألیف این کتاب ، در آخر صفر 986 در نجف اشرف به پایان رسیده است .

چاپ : تهران ، 1302 و 1306 ق ، رحلی ، چاپ سنگی .

[ الذریعة:198/23؛ مشارعربی: 929؛التراث العربی: 301/5؛مصفی المقال: 430 ]

آغاز : الحمد للّه المتعالی فی عز جلاله عن الاشباه والنظائر المنزه بکمال ذاته عن ادراک الابصار النواظر .

انجام : علی ما ذکره هؤلاء المشایخ رضی اللّه عنهم و ارضاهم و جزاهم عن الاسلام و اهله خیر الجزاء بمحمد و آله خیر الوری .

نسخه ها :

1916 / 1 . تهران ، سلطنتی (کاخ گلستان) : 1779 ، نسخ ، محمّد بن علی حسینی استرآبادی (مؤلف)، 986ق، در نجف ، «761ص » 381 برگ [ فهرست سلطنتی ، دینی: 1049 ].

1917 / 2 . دامغان ، مدرسه فتحعلی بیگ(صادقیه) : 19 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : عبدالعالی المیسی رحمه اللّه عن والده الشیخ نورالدین علی بن عبدالعالی المیسی ، نسخ ، سیّد بدر الدین احمد بن عطاء اللّه کربلایی نواز ، پایان جزء اوّل در سال 1000ق ، عناوین شنگرف ، تصحیح شده با حواشی مختصر و بعهضا با عنوان « بدر » که ظاهرا از کاتب باشد ، در اکثر صفحات علامت بلاغ مشهود است ، در برگ اوّل تملک « محمّد حسن عاملی » در سال 1180ق و تملک « جمال الدین بن محمّد قاسم عاملی » و وقفنامۀ کتاب از « حاجی محمّد سعید اردبیلی » در 8 ربیع الثانی 1183ق مشهود است ، 553 برگ ، 25 سطر ، 31*19 [ فهرست مدرسه فتحعلی بیگ : مخطوط ] .

1918 / 3 . قم ، مرعشی : 10797 ، نسخ ، نصار بن محمّد سعیداوی ، 19 رجب 1005ق ، 385 برگ [ فهرست مرعشی : 27 / 212 ] .

ص:410

1919 / 4 . تهران ، دانشگاه تهران : بدون شماره ، نسخ ، محمّد بن حسن بن زین الدین عاملی ، 1016ق ، با حواشی و علامت بلاغ ، تصحیح شده ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 877 [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 3 / 68 ] .

1920 / 5 . قم ، مرعشی : 7044 ، نسخ ، ابراهیم مکی شیرازی ، 26 شوال 1021ق ، 372 برگ [ فهرست مرعشی : 18 / 217 ] .

1921 / 6 . تهران ، دانشگاه تهران : 1783 ، نستعلیق ، محمّد رضا فیروز آبادی ، 6 محرم 1022ق ، 275 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 8 / 336 ] .

1922 / 7 . قم ، مرعشی : 7443 ، نسخ ، صالح بن محمّد بن عبد اللّه سلامی نجفی ، چهارشنبه 20 جمادی الاوّل 1024ق ، 488 برگ [ فهرست مرعشی : 19 / 248 ] .

1923 / 8 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 8022 ، بدون نام کاتب ، قبل از 1024ق ، شیخ محمّد پسر صاحب معالم این نسخه را در نزد مؤلف خوانده و تصحیح نموده و سیّد شرف الدین علی شولستانی در 1024ق بر این مقابله گواهی داده است ، با حواشی مؤلف ، 490 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 626 ] .

1924 / 9 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2260 ، جزء اوّل ، انجام : انظر الیک فی درجتک من الجنه ، نسخ ، محمّد سعید ، 1032ق ، عناوین شنگرف ، تصحیح شده با حواشی مختصر ، در دو برگ آخر فایده ای از مؤلف کتاب در حسن اعتقاد علماء به زید بن علی بن الحسین نقل شده است ، 150 برگ ، 23 سطر ، 21*5 / 30 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

1925 / 10 . تهران ، ملی تهران : 1777 / ع ، همزه تا س ، نسخ ، محمّد بن فرخ ، 1037ق ، 128 برگ [ فهرست ملی تهران : 10 / 362 ] .

1926 / 11 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 11273 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، احمد نجفی ، 1039ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 567 ] .

1927 / 12 . تهران ، دائرة المعارف بزرگ اسلامی : 281 ، نسخ ، میر حاج حسینی ، 23 رمضان المبارک 1043ق، 14 رجب 1044ق ، 612 برگ [ فهرست دائرة المعارف: 1 / 251 ] .

1928 / 13 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، نسخ ، محمّد بن علی بن یحیی بن سالم منصوری ، 1043ق ، نجف اشرف ، مقابله و تصحیح شده با نسخه محمّد بن حسن بن شهید ثانی شده است [ مجله میراث شهاب : 17 / 152 ] .

ص:411

1929 / 14 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 8021 ، نسخ ، ابو الحسن بن عبد اللّه شیرازی ، 1051ق ، مقابله شده ، با حواشی مؤلف و یوسف عاملی ، 564 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 627 ] .

1930 / 15 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9551 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1053ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 567 ] .

1931 / 16 . قم ، مرعشی : 4011 ، نسخ ، محمّد شفیع بن محمّد مؤمن قائنی ، 11 جمادی الثانی 1054ق ، 498 برگ [ فهرست مرعشی : 11 / 11 ] .

1932 / 17 . تهران ، دانشگاه تهران : 2358 ، نسخ ، محمّد باقر بن محمّد رضا سپاهانی ، ربیع الاوّل 1055ق ، 395 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 9 / 963 ] .

1933 / 18 . قم ، مرعشی : 1343 ، نسخ ، علی بن محمّد بن سلیمان بن یحیی بن ابی شبانه حسینی بحرانی ، 4 ذی قعده 1062ق ، 378 برگ [ فهرست مرعشی : 4 / 121 ] .

1934 / 19 . تهران ، دانشگاه تهران : 1788 ، نسخ ، محمّد رضا بن علی بن علی رضا عباسی ، 5 ذی حجه 1062ق ، 541 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 8 / 344 ] .

1935 / 20 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2526 ، نستعلیق ، محمّد رضا بن محمّد مقیم تبریزی ، سلخ ربیع الاول 1064ق ، تصحیح شده است ، 341 برگ ، 29 سطر ، 5 / 19*5 / 29 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

1936 / 21 . اصفهان ، سیّد محمّد علی روضاتی : بدون شماره ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1068ق ، با حواشی از ملا محمّد امین کاظمینی ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 802 [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 3 / 5 ] .

1937 / 22 . مشهد ، گوهر شاد : 248 ، نسخ ، غلام حسین بن سلطان محمّد قاینی ، 1069ق ، با فهرست کتاب در سه برگ ، 473 برگ [ فهرست گوهر شاد : 1 / 215 ] .

1938 / 23 . تهران ، ملک : 3634 ، نسخ ، محسن بن حیدر علی رکن آبادی ، 1070ق ، 467 برگ [ فهرست ملک : 1 / 554 ] .

1939 / 24 . قم ، مرعشی : 11226 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، جمعه 2 ذی حجه 1071ق ، 599 برگ ، 25 سطر ، 5 / 12*5 / 20 سم [ فهرست مرعشی : 28 / 334 ] .

1940 / 25 . قم ، مرعشی : 1341 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد بن عبد العلی نجفی محاویلی ، 26 محرم 1082ق ، 382 برگ [ فهرست مرعشی :

4 / 119 ] .

ص:412

1941 / 26 . یزد ، وزیری : 362 ، نسخ ، صالح بن سلیمان ، 1083ق ، 431 برگ [ فهرست کتاب خانه وزیری : 1 / 334 ] .

1942 / 27 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 15389 ، نسخ ، مؤمن بن حسن علی طبسی ، 1085ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 676 ] .

1943 / 28 . قم ، مرعشی : 8153 ، نسخ ، محمّد هادی بن ابو تراب کنکازی ، 20 ذی حجه 1089ق ، 456 برگ [ فهرست مرعشی : 21 / 142 ] .

1944 / 29 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه خوئی 229 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، عبد الحسن بارمانی ، 1089ق ، « 808صفحه » 404 برگ [ فهرست مجلس :

7 / 380 ] .

1945 / 30 . تهران ، دانشگاه تهران : 6753 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 503 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 354 ] .

1946 / 31 . تهران ، مدرسه مروی : 143 ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق [ فهرست مدرسه مروی : 251 ] .

1947 / 32 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2250 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمّد مؤمن بن محمّد قاسم ، جمادی الثانی 1110ق ، عناوین شنگرف ، تصحیح شده ، چند بیت شعر فارسی به تاریخ 1152ق در نسخه آمده است ، دارای حواشی نسبتا مفصّل ، 574 برگ ، 19 سطر ، 19*30 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

1948 / 33 . قم ، مرعشی : 7495 ، نسخ ، محمّد کاظم بن محمّد هاشم قائنی ، 30 جمادی الاوّل 1111ق ، 378 برگ [ فهرست مرعشی : 19 / 290 ] .

1949 / 34 . تهران ، ملی تهران : 1107 / ع ، نسخ ، محمّد هادی بن قنبر علی طبیبی گلکی ، 1113ق ، 352 برگ [ فهرست ملی تهران : 9 / 103 ] .

1950 / 35 . تهران ، ملک : 3634 ، نسخ ، عبد العلی بن محمّد علی حماد مظاهری برغونی ، 1125ق ، 386 برگ [ فهرست ملک : 1 / 554 ] .

1951 / 36 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3643 ، نسخ ، ابراهیم بن محمّد حسین ، 1127ق ، 531 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 628 ] .

1952 / 37 . قم ، مرعشی : 7921 ، نسخ ، محمّد صالح بن عبد علی بن عبد الحسین بن فخر الدین زوین کربلایی ، 1128ق ، 326 برگ [ فهرست مرعشی : 20 / 249 ] .

ص:413

1953 / 38 . شیراز ، مدرسه امام عصر «عج) : 351 ، از حرف عین تا آخر کتاب ، نسخ ، سیّد علی بن سیّد عبد اللطیف حسینی ، 1195ق ، تصحیح شده ، « 1 - 414 » 414 برگ [ فهرست مدرسه امام عصر(عج) : 1 / 141 ] .

1954 / 39 . تهران ، دانشکده الهیات : 81ب ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 12 و 13ق ، 262 برگ [ فهرست الهیات تهران : 1 / 679 ] .

1955 / 40 . تهران ، دانشکده الهیات : 24 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 11 و12ق [ فهرست الهیات تهران : 1 / 850 ] .

1956 / 41 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 10034 ، نسخ ، محمّد ، 1209ق ، در تربت حیدریه [ فهرست الفبایی آستان قدس : 567 ] .

1957 / 42 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 5738 ، نسخ ، حاج محمّد بن عبد الغنی زاوهی ، 1209ق ، با نسخه شیخ محمّد بن صاحب معالم مقابله شده ، 232 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 628 ] .

1958 / 43 . قم ، مسجد اعظم : 2240 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد قاسم بن محمّد کاظم ، صفر 1225ق ، در حاشیه تصحیح شده است ، 440 برگ ، 18 سطر ، 15*21سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 200 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

1959 / 44 . تهران ، مدرسه مروی : 249 ، محمّد ابراهیم جیلی ، 1229ق [ فهرست مدرسه مروی : 251 ] .

1960 / 45 . تهران ، ملی تهران : 2651 / ع ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1243 و1244ق ، 287 برگ [ فهرست ملی تهران : 13 / 68 ] .

1961 / 46 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4465 ، نسخ ، محمّد جعفر بن محمّد مهدی تبریزی اصفهانی ، 1244ق [ فهرست مجلس : 12 / 140 ] .

1962 / 47 . قم ، مدرسه حجازیها : 53 / 30 / 7820 ، آغاز : برابر نمونه ، محمّد حسن بن عبد الحسین کاشانی ، 14 شعبان 1254ق ، این نسخه در سال 1254ق توسط کاتب با نسخه صحیحی که از روی آن استنساخ شده مقابله گردیده است ، نسخه به جهت حاج سیّد محمّد تقی کاشانی تحریر شده است ، 358 برگ ، 29 سطر ، 20*28 [ مجله نور علم : 52 / 296 ؛ فهرست مدرسه حجازیها ] .

1963 / 48 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2629 ، نسخ ، حسن محمّد ابراهیم خوانساری ، 14 رجب 1257ق ، تصحیح شده و در پایان یادداشت مقابله ای از کاتب آمده که کتاب را با دو نسخه مقابله نموده است ، 284 برگ ، 30 سطر ، 5 / 20*31 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

ص:414

1964 / 49 . تهران ، ملی تهران : 951 / ع ، نسخ ، آقا بابا بن ملا محمّد مهدی شهمیرزادی (شاهمیرزایی) ، 1262ق ، 222 برگ [ فهرست ملی تهران : 8 / 444 ] .

1965 / 50 . قم ، مسجد اعظم : 73 ، زین العابدین خوانساری ، 1265ق ، رحلی [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 200 ] .

1966 / 51 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 104 ، از حرف سین تا آخر کتاب ، آغاز : الحمد اللّه و کفی و سلامه علی عباده الذین اصطفی (باب السین) ، نسخ ، باقر بن حاجی لطیف ، 6 ربیع الثانی 1284ق ، کاتب نسخه را به جهت عالم فهام حاجی سیّد محسن نگاشته است ، 228 برگ ، 24 سطر ، 5 / 21*35 [ فهرست مؤید : 1 / 115 ] .

1967 / 52 . قم ، مرعشی : 10775 ، نسخ ، محمّد ، پنجشنبه 5 صفر 1293ق ، 211 برگ [ فهرست مرعشی : 27 / 197 ] .

1968 / 53 . تهران ، دانشگاه تهران : 6635 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 320 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 322 ] .

1969 / 54 . تهران ، دانشکده الهیات : 71 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 12 و13ق [ فهرست الهیات تهران : 1 / 805 ] .

1970 / 55 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3642 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 293 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 628 ] .

1971 / 56 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4971 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، مقابله شده با نسخۀ شیخ محمّد بن شیخ حسن بن شهید ثانی ، « 1 - 389ر » 389 برگ [ فهرست مجلس : 14 / 262 ] .

1972 / 57 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7847 ، آغاز : باب الالف باب آدم ابو الحسین النخاس الکوفی ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 478 برگ [ فهرست مجلس :

26 / 329 ] .

1973 / 58 . تهران ، دانشگاه تهران : 5984 ، از اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 264 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 173 ] .

1974 / 59 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2519 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، تصحیح شده است ، 326 برگ ، 28 سطر ، 5 / 20*30 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

1975 / 60 . همدان ، مدرسه غرب : 843 ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست مدرسه غرب : 199 ] .

ص:415

1976 / 61 . بابل ، مدرسه صدر : 102 ، نسخ ، عبد اللّه بن عیسی بیک افندی (صاحب ریاض العلماء) ، قرن 12 ، با حواشی مهم از مؤلف و افندی که همه را افندی تحریر نموده است [ فهرست مدرسه صدر : 76 ] .

1977 / 62 . تهران ، خانقاه نور بخش : 354 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، « 218صفحه » 114 برگ [ فهرست خانقاه نوربخش : 2 / 83 ] .

1978 / 63 . شیراز ، مدرسه امام عصر «عج) : 359 ، از اوّل حرف عین ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 328 برگ [ فهرست مدرسه امام عصر(عج) : 1 / 141 ] .

1979 / 64 . یزد ، ابو الفضل سعیدی ریحانی یزدی : بدون شماره ، نسخ ، حاجی محمّد بن محمّد حسین ابهری ، بدون تاریخ کتابت [ نشریۀ نسخه های خطّی : 4 / 462 ] .

400 . موثقات رجال الطوسی

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

رسالۀ کوتاهی است که در آن ، یکی از دانشمندان شیعی ، راویان موثّق رجال الطوسی را به ترتیب حروف تهجّی تنظیم نموده است .

نسخه ها :

1980 . تهران ، دانشکده ادبیات : 182 - ج ، علی رضا قمی ، جمادی الاوّل 1264ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 90پ - 92ر » 3 برگ ، 21 سطر ، 15*21 [ فهرست ادبیات تهران :

1 / 503 ] .

1 نبذة الرجال

از : محمّد بن حسن عاملی مشغری (شیخ حر عاملی)

ر . ک : الرجال .

401 . نبذة من المباحث الرجالیة

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

رسالۀ کوتاهی است در پاره ای از مباحث علم رجال . این رساله ، غیر از نبذة

ص:416

الرجال شیخ حرّ عاملی است .

آغاز : حمدله و بعد فهذه رسالة فی بیان نبذة من المباحث الرجالیة فمنها ما نقله الکشی من انعقاد الاجماع علی تصدیق جماعة من اصحاب الائمة (علیهم السلام) و تصحیح روایاتهم .

انجام : فعلیه المدار و به الاعتبار وفقنا اللّه بمحمد و آله الاخیار .

نسخه ها :

1981 . یزد ، وزیری : 1838 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ ششم مجموعه ، « 90 - 106 » 17 برگ ، 30 سطر ، 17*22 [ فهرست کتاب خانه وزیری : 3 / 1070 ] .

402 . نتیجة المقال فی علم الدرایة و الرجال

(عربی)

از : محمّد حسن بن صفر علی بارفروشی (شیخ کبیر) (1345 ق)

مؤلف در این کتاب ، قواعدی از علم درایه و رجال را با روشی نسبتاً مفصل در یک مقدمه و شش باب به رشتۀ تحریر درآورده و در تألیف آن از گفته ها و نوشته های بعضی از مشایخش (گویا حجة الاسلام شفتی) بهره برده ، و تألیف آن را در 22 شوال 1284ق به پایان رسانیده است . عنوان بابهای کتاب چنین است :

المقدمة : فی تعریف علم الرجال وموضوعه والحاجة الیه؛

الباب الاول : فی اعتبار قول اهل الرجال واحوال جماعة من العلماء ؛

الباب الثانی : فی کیفیة اخذ الرواة من کتب الرجال ؛

الباب الثالث : فی اسباب المدح و الذم ؛

الباب الرابع : فی العدة المذکورة فی الکافی ؛

الباب الخامس : فی احوال اصحاب الاجماع ؛

الباب السادس : فی ملخص رسائل حجة الاسلام الشفتی .

چاپ : تهران ، 1248 ق ، چاپ سنگی ، قطع وزیری ، 284 صفحه .

[ الذریعة : 24 / 50 ؛ مشار عربی : 946 ؛ مصفی المقال : 133 ]

آغاز : الحمد للّه الذی شرف الانسان بالکمال و جعل التجنب عن الشرایع و الاحکام ذریعة الی الضلال .

ص:417

انجام : هذا آخر ما اردنا جمعه من احوال الرجال مع ترک التعرض عن بسط المقال و اللّه هو الولی المتعال .

نسخه ها :

1982 / 1 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9753 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1298، در ضمن مجموعه [ فهرست الفبایی آستان قدس : 577 ] .

1983 / 2 . قم ، مرعشی : 6417 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، میرزا احمد بن جعفر حسینی لالابادی (شاگرد مؤلف) ، سه شنبه 16 صفر 1303ق ، 171 برگ ، 18 سطر ، 21*17 [ فهرست مرعشی : 17 / 24 ] .

403 . نخبة البشر

(عربی)

از : محمّد کاظم جزائری ، سیّد (1379 ق)

نسخه ها :

1984 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 8483 ، نسخ ، سیّد محمّد کاظم جزائری (مؤلف) ، 1332ق ، تهران [ فهرست الفبایی آستان قدس : 580 ] .

404 . نخبة المقال فی علم الرجال (زبدة المقال)

(عربی)

از : حسین بن رضا حسینی بروجردی ، سیّد (1276 ق)

ارجوزه ای است در 1313 بیت ، در شناخت راویان احادیث به ترتیب حروف با رموزی برای هر یک از معصومان(علیه السلام) و مصادر نظم ، و در پایان ، دو باب در القاب ائمه و تاریخ معصومان(علیه السلام) . نظم این ارجوزه به سال 1260ق ، به مادۀ تاریخ « اسم الامام الغائب » انجام شده است .

مؤلف ، رسالۀ دیگری به نام المستطرفات من الکنی و الألقاب و الأنساب دارد ، که به عنوان تکمله ای برای منظومۀ مذکور نوشته و در ذیل عنوان خود ، ذکر گردید . مرحوم علی بن عبد اللّه علییاری ، شرح مفصّلی بر این منظومه ، موسوم به بهجة الآمال فی شرح زبدة المقال نوشته که در هفت جلد به چاپ رسیده است .

ص:418

چاپ : با نام زبدة المقال به چاپ رسیده است ؛ ولی نامی که مؤلف برای آن انتخاب کرده ، همان عنوان بالاست .

[ الذریعة : 24 / 99 ؛ مصفی المقال : 146 ؛ التراث العربی : 5 / 357 ]

آغاز : سبحانک اللهم ذا الجلال

انجام : عدته زین بالغرایب تاریخه باسم الامام الغائب .

نسخه ها :

1985 / 1 . تهران ، ملک : 5428 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1260ق ، 55 برگ [ فهرست ملک : 1 / 563 ] .

1986 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 1500 ، آغاز : برابر نمونه ، ابو طالب بن احمد خوانساری ، 1275ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 387 ] .

1987 / 3 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 2721 ، آغاز : برابر نمونه ، محمّد بن زین العابدین موسوی ، 1286ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « ص1 - 78 » 39 برگ [ فهرست مجلس : 9 / 46 ] .

1988 / 4 . قم ، مرعشی : 8353 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، حسین بن عبد اللّه بن غلام علی بن شرف الدین دزفولی ، 1290ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 59ر » 59 برگ [ فهرست مرعشی : 21 / 310 ] .

1989 / 5 . قم ، مسجد اعظم : 1465 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1295ق ، بعضی صفحات دارای امضاء « منه » ، 61 برگ ، 11 سطر ، 11*5 / 17سم [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 408 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

1990 / 6 . یزد ، وزیری : 3164 ، آغاز : لابن الغضائری غضی فصتی للحسن ، نستعلیق ، محمّد ، 1309ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1 - 41 » 41 برگ [ فهرست کتاب خانه وزیری : 5 / 1556 ] .

1991 / 7 . تهران ، ملک : 3492 ، نسخ ، میرزا مهدی بن میرزا حسین سلطان الذاکرین ، 1334ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 458 ] .

ص:419

1992 / 8 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 5459 ، عنوان معرّفی : نخبة المقال فی البحث عن معرفة الرجال ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست مجلس : 16 / 363 ] .

1993 / 9 . همدان ، مدرسه غرب : 5373 ، نسخ و شکسته نستعلیق ، عبد الحسین ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست مدرسه غرب : 200 ] .

405 . نضد الإیضاح فی ترتیب إیضاح الاشتباه

(عربی)

از : محمّد بن محمّد محسن فیض کاشانی ، علم الهدی (1115 ق)

ترتیبی است از کتاب إیضاح الاشتباه فی أسماء الرواة علامۀ حلّی (726 ق) .

مؤلف در این رساله پس از ترتیب دقیق مطالب کتاب از جهت مراعات آغاز نام ها ، دیدگاه های خود را با عناوین «اقول» پس از هر نام آورده و تألیف آن را در 21 محرم 1086ق در کاشان به پایان رسانیده است .

چاپ : هند ، کلکته ؛ در حاشیه الفهرست شیخ طوسی در سال 1853 م .

[ الذریعة : 24 / 186 ؛ مصفی المقال : 266 ؛ فهرست مرعشی : 21 / 55 ]

آغاز : الحمد للّه الذی کشف عن معالم دینه بمقال خلاصة رجاله محمّد فهرس ابواب النبوة و الولایة .

انجام : و جعله من المتقربین الیه زلفی و وقع الفراغ فی بلدتنا المحروسة قاسان ... .

نسخه ها :

1994 / 1 . تهران ، دانشکده ادبیات : 139 - ج ، نسخ ، علم الهدی محمّد بن محمّد محسن فیض کاشانی (مؤلف) ، قرن 12ق ، با حواشی « منه » ، 118 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 510 ] .

1995 / 2 . اصفهان ، دانشگاه اصفهان : 242 (23171) ، نسخ ، محمّد رفیع بن محمّد رضا ، قرن 13ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 11 و 12 / 920 ] .

1996 / 3 . قم ، مرعشی : 8050 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد رفیع بن محمّد رضا ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 126 برگ ، 11*18 [ فهرست مرعشی : 21 / 55 ] .

ص:420

406 . نظام الأقوال فی معرفة الرجال

(عربی)

از : محمّد بن کمال الدین حسین قرشی ساوجی ، نظام الدین (قرن 11 ق)

رسالۀ مفصّلی است در رجال . مؤلف ، این کتاب را مانند خلاصة الأقوال علامۀ حلّی در دو قسم (قسم اوّل در شرح حال موثّقان و ممدوحان ، قسم دوم در شرح حال مجروحان و مهملان) تنظیم نموده است و در ابتدا ، مقدمه ای در شرح رموزی که به کار برده و ذکر طُرُق روایتی خود به اصحاب کتب رجال ، آورده است . شیخ آقا بزرگ تهرانی در الذریعة (ج 24 ، ص 191) تاریخ تألیف قسم اوّل را سال 1021ق ، و قسم دوم را صفر 1022ق ذکر نموده است .

[ الذریعة : 24 / 191 ؛ مصفی المقال : 438 ]

آغاز : الحمد للّه بجمیع المحامد علی جمیع النعم ... و بعد فیقول العبد ... ان علم الرجال مما لا یخفی شرفه و عموم حاجة المکلفین الیه ... القسم الاوّل فی ذکر الإمامیین الموثقین .

انجام : انجام قسم اوّل : و کما حکم بصحة روایة علی بن محمّد بن رباح لانه ممن قیل فیه «صحیح الروایة» و امثال ذلک فی کلامهم کثیر و کان اتمام القسم الاوّل من هذا الکتاب .

نسخه ها :

1997 / 1 . اصفهان ، سیّد محمّد علی روضاتی : 40 ، قسم اوّل کتاب را شامل است ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، سیّد محمّد علی بن محمّد هاشم روضاتی ، یکشنبه 26 شعبان 1367ق ، کاتب این نسخه را از روی نسخه به خط حاج میرزا محمّد حسین روضاتی فرزند سیّد احمد فرزند صاحب روضات استنساخ نموده است ، 125 برگ ، 18*22 [ فهرست کتاب خانه روضاتی : 137 ] .

1998 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7666 ، عنوان معرّفی : رجال ، افتادگی دارد ، آغاز : باب بشار بشار الشعیری الکشی 5 حمدویه قال حدثنا یعقوب ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، تصحیح شده ، 273 برگ [ فهرست آستان قدس :

6 / 604 ] .

ص:421

1 نظرة النقیب

از : عبد الحسین امینی تبریزی (علامه امینی)

ر . ک : مشیخة ابن شهر آشوب .

407 . نقاوة الإصابة

(عربی)

از : ابو الفضل بن ابو القاسم کلانتر نوری تهرانی ، حاج میرزا (1316 ق)

علامه سید مهدی بحر العلوم ، ارجوزه ای در هفده بیت در بارۀ اصحاب اجماع سروده که کلانتر ، این ابیات را در 368 بیت ، شرح نموده و به سال 1304ق ، به پایان رسانیده است .

چاپ : تهران ، چاپ سنگی ، 48 ص .

[ مصفی المقال : 32 ]

آغاز : بدات باسم اللّه خیر مفتتح

انجام : فهاک ما لو زید فی اختباره

نسخه ها :

1999 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3812 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، شکسته نستعلیق ، ادیب الممالک محمّد صادق بن محمّد حسین فراهانی ، 1306ق ، در حواشی و پایان نسخه دستخط مؤلف موجود است ، « 44ص » 22 برگ [ فهرست مجلس : 10 / 2228 ] .

408 . نقد الرجال

(عربی)

از : مصطفی بن حسین تفرشی حسینی (1044 ق)

رسالۀ مهم و معروفی است در رجال . مؤلف در این کتاب ، اسامی راویان حدیث

ص:422

را به ترتیب حروف الفبا در سه بخش (ممدوحان ، مذمومان ، مهملان) آورده و در آخر کتاب ، شش فایدۀ رجالی اضافه نموده است . او برای هر یک از مصادر ، رمزی قرار داده و تألیف کتاب را در روز یکشنبه چهاردهم رمضان 1015ق به پایان رسانیده است .

چاپ : تهران ، 1318 ق ، 427 ص ، 24 س ، چاپ سنگی ؛ قم ، مؤسسه آل البیت علیهم السلام ، پنج جلد ، سال 1418 ق .

[ الذریعة : 24 / 274 ؛ مصفی المقال : 460 ؛ التراث العربی : 5 / 388 ؛ معجم المطبوعات العربیة فی ایران : 321 ؛ مشار عربی : 964 ]

آغاز : الحمد للّه خالق اللیل والنهار ... اما بعد فیقول الفقیر ... انه لا شک و لا ارتیاب .

انجام : من الشیخین الاجلین الشیخ فخر الدین و السید عمید الدین عن الشیخ الامام العلامة جمال الدین الحسن بن یوسف بن مطهر الحلی الحمد للّه وحده .

نسخه ها :

2000 / 1 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3292 ، زکی بن نصیر همدانی ، 1009ق، تصحیح شده ، « 407صفحه » 204 برگ [ فهرست مجلس : 10 / 914 ] .

2001 / 2 . قم ، مرعشی : 6532 ، نستعلیق ، محمّد رشید ، 1012ق ، 280 برگ [ فهرست مرعشی : 17 / 116 ] .

2002 / 3 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : بدون شماره ، نسخ ، مصطفی بن حسین تفرشی حسینی (مؤلف) ، یکشنبه 14 رمضان المبارک 1015ق ، با حواشی و تصحیحاتی از مؤلف ، « 530ص » 265 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 19 ، مرعشی : عکس 344 [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 31 ؛ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 304 ] .

2003 / 4 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 14012 ، عنوان معرّفی : رجال تفرشی ، از آغاز افتادگی دارد ، نسخ ، روح اللّه قهپایی ، 1018ق [ فهرست الفبایی آستان قدس :

276 و 678 ] .

2004 / 5 . مشهد ، مدرسه نواب : 2 رجال ، نستعلیق ، روح اللّه قهپایی ، 1018ق ، تصحیح شده ، مولی محمّد مؤمن آن را نزد مؤلف خوانده و مؤلف قرائت وی را گواهی نموده است [ فهرست دو کتاب خانه مشهد : 549 ] .

ص:423

2005 / 6 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1625 ، نسخ ، قاضی میر حسین موسوی بفرویی ، 1030ق ، « 787صفحه » 394 برگ [ فهرست مجلس : 4 / 322 ] .

2006 / 7 . قم ، مرعشی : 1572 ، نسخ ، محمّد عظیم بن آقا حسین ، 5 جمادی الاوّل 1031ق ، 264 برگ [ فهرست مرعشی : 4 / 380 ] .

2007 / 8 . تهران ، ملی تهران : 2355 ، نسخ ، رشید بن غیاث ، 1041ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 21 - 201 » 181 برگ [ فهرست ملی تهران : 12 / 108 ] .

2008 / 9 . قم ، آستان معصومیه (س) : 1 : 72 - 6050 ، نستعلیق ، علی رضا بن شریف الدین حسینی ، 21 ربیع الثانی 1050ق ، 200 برگ [ فهرست آستان معصومیه(س) ، دانش پژوه : 179 ] .

2009 / 10 . قم ، مرعشی : 219 ، نسخ ، فضل اللّه بن حسین نائینی ، 5 شوال 1063ق ، 281 برگ [ فهرست مرعشی : 1 / 248 ] .

2010 / 11 . تهران ، ملی تهران : 968 / ع ، نسخ و نستعلیق ، مختار بن میرزا میلانی ، 1063ق ، 259 برگ [ فهرست ملی تهران : 8 / 460 ] .

2011 / 12 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 15280 ، نسخ ، نور الدین بن ملک حسین ابهری ، 1064ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 678 ] .

2012 / 13 . قم ، مرعشی : 10717 ، نسخ ، محمّد کاظم بن میرزا بیک استرآبادی ، 11 جمادی الثانی 1070ق ، 250 برگ ، سابقه : کتابخانه رضا استادی [ فهرست مرعشی : 27 / 161 ؛ فهرست یکصد و شصت نسخه خطّی : 41 ] .

2013 / 14 . تهران ، ملک : 3575 ، نسخ ، حمید بن حسن همدانی ، 1086ق ، 269 برگ [ فهرست ملک : 1 / 569 ] .

2014 / 15 . قم ، گلپایگانی : 50 / 26 / 5170 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، ربیع الاوّل 1088ق ، 241 برگ ، 18 سطر ، 19*25 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم :

3 / 161 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

2015 / 16 . شیراز ، مدرسه امام عصر «عج) : 40 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1090ق ، تصحیح شده ، با حواشی (ست) و (ب) و (منه) ، 294 برگ [ فهرست مدرسه امام عصر(عج) : 1 / 144 ] .

2016 / 17 . قم ، مرعشی : 10074 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، نزدیک عصر مؤلف (قرن 11 ق) ، 286 برگ [ فهرست مرعشی : 26 / 52 ] .

ص:424

2017 / 18 . همدان ، مدرسه غرب : 4835 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، با تقریظی از ملا محمّد تقی مجلسی در آخر نسخه [ فهرست مدرسه غرب : 201 ] .

2018 / 19 . بروجرد ، مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 215 ، بدون نام کاتب ، نزدیک عصر مؤلف (قرن 11 ق) [ مجله وقف میراث جاویدان : 21 / 129 ] .

2019 / 20 . مشهد ، مدرسه سلیمان خان : 55 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، خشتی کوچک [ فهرست چهار کتاب خانه مشهد : 23 ] .

2020 / 21 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2746 ، نسخ ، اسماعیل بن محمّد صالح کماجالی، ذی حجه1102ق، کاتب نسخه را به جهت آخوند ملامحمّد نگاشته است، تصحیح شده ، دارای حواشی و در پایان یادداشتی از محمّد شریف بن احمد بن مظفر آمده که در سال 1114ق می خواسته مطالب رجالی ملا محمّد سراب را بنویسد با دیدن نسخه حاضر آنها را در حاشیه کتاب با عناوین « م ح د سلمه اللّه » نوشته است ، 277 برگ ، 19 سطر ، 15*22 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

2021 / 22 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2076 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، ابو تراب بن عبد اللّه اردبیلی ، چهارشنبه غره ذی قعده 1103ق ، تصحیح شده با حواشی بسیار ، در آخر کتاب یادداشتی آمده که تمام حواشی به نقل از خط مرحوم مجلسی اوّل است که کتاب را خود با اصول اربعه مقابله نموده و خود نیز مطالبی به آن افزوده است ، تاریخ شروع کتابت چهار شنبه 23 جمادی الثانی 1103ق ذکر شده است ، 260 برگ ، 21 سطر ، 5 / 17*25 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

2022 / 23 . تهران ، ملک : 6160 ، نسخ ، محمّد طاهر کازرونی ، 1112ق ، 221 برگ [ فهرست ملک : 1 / 569 ] .

2023 / 24 . قم ، گلپایگانی : 159 / 18 ، نستعلیق ، علم الهدی بن داعی بن علم الهدی بن داعی بن ملک اردشیر بن عبد اللطیف بن حسن بن زین الدین (شهید ثانی) انجدانی ، شعبان 1117ق ، 195 برگ [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 1 / 233 ] .

2024 / 25 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4394 ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1123ق ، با اجازه مؤلف به محمّد مؤمن ، مقابله شده در 1129ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 157ر » 157 برگ [ فهرست مجلس : 12 / 99 ] .

2025 / 26 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 2912 ، نسخ ، عباس بن عبد اللّه ، 1128ق ، « 378صفحه » 189 برگ [ فهرست مجلس : 10 / 309 ] .

ص:425

2026 / 27 . قم ، مرعشی : 10438 ، نستعلیق ، محمّد باقر حسینی ، شنبه 27 جمادی الثانی 1130ق ، 215 برگ [ فهرست مرعشی : 26 / 358 ] .

2027 / 28 . همدان ، مدرسه غرب : 606 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1131ق [ فهرست مدرسه غرب : 201 ] .

2028 / 29 . قم ، مدرسه حجازیها : 62 / 53 / 7852 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، سیّد علی بن ... کاظم ، 5 شعبان 1132ق ، نجف اشرف ، 296 برگ ، 19و 17 سطر ، 18*24 [ مجله نور علم : 52 / 297 ؛ فهرست مدرسه حجازیها ] .

2029 / 30 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 38 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، سیّد تقی بن عبد الرشید رضوی ، پنجشنبه 17 صفر 1183ق ، با تصحیحات ، مقابله شده توسط قاسم بن ملا رضا رودبار سیحانی ؟ در روز شنبه 7 ذی قعده 1184ق ، 290 برگ ، 18 سطر ، 15*5 / 21 [ فهرست مؤید : 1 / 69 ] .

2030 / 31 . اصفهان ، دانشگاه اصفهان : 328(1109) ، نسخ ، علی قلی بن فخر الدین آهی رضوی ، ربیع الاوّل 1188ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی :

11 و 12 / 941 ] .

2031 / 32 . قم ، مرعشی : 8522 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، 197 برگ [ فهرست مرعشی : 22 / 105 ] .

2032 / 33 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 509 ، بدون نام کاتب ، سده 11 و12ق [ فهرست اهدایی رهبری : 245 ] .

2033 / 34 . تهران ، ملی تهران : 1253 / ع ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، 297 برگ [ فهرست ملی تهران : 9 / 240 ] .

2034 / 35 . قم ، گلپایگانی : 54 / 4 / 584 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، در حاشیه تصحیح شده ، در اوّل نسخه مشایخ کلینی و مطالب رجالی دیگری درج شده است ، 219 برگ ، 18 - 20 سطر ، 5 / 18*5 / 24 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

2035 / 36 . تهران ، سپهسالار : 173 مشیر ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، 226 برگ [ فهرست سپهسالار : 5 / 725 ] .

2036 / 37 . تهران ، مدرسه مروی : 163 ، بدون نام کاتب ، سده 11 و12ق [ فهرست مدرسه مروی : 258 ] .

ص:426

2037 / 38 . کاشان ، حسن عاطفی : 8 ، بدون نام کاتب ، سده 11 و 12ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 11 و 12 / 952 ] .

2038 / 39 . قائن ، مدرسه جعفریه : 67 ، از ابتدا تا اواخر حرف ز ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « ص125 - 253 » 64 برگ ، 21*16 [ فهرست مدرسه جعفریه : مخطوط ] .

2039 / 40 . قم ، مدرسه حجازیها : 180 / 58 / 8730 ، آغاز : برابر نمونه ، ابو تراب بن محمّد مسیح ، چهارشنبه 19 ذی حجه 1214ق ، 344 برگ ، 16 سطر ، 10*15 [ مجله نور علم : 52 / 297 ؛ فهرست مدرسه حجازیها ] .

2040 / 41 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 10033 ، نستعلیق ، اسماعیل بیرجندی ، 1225ق ، اصفهان [ فهرست الفبایی آستان قدس : 587 ] .

2041 / 42 . قم ، مدرسه فیضیه : 1087 ، نسخ ، محمّد علی بن عبد الکریم ، 1225ق ، 230 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 1 / 289 ] .

2042 / 43 . یزد ، مدرسه عبد الرحیم خان(سریزدی) : 66 ، بدون نام کاتب ، 1225ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 4 / 427 ] .

2043 / 44 . خوانسار ، مدرسه علوی : 50 ، نسخ ، عبد اللّه بن سعید ، 1228ق ، 217 برگ [ مجله آینه پژوهش : 22 / 106 ] .

2044 / 45 . همدان ، حاجی ایزدی : بدون شماره ، نسخ ، محمّد جعفر همدانی ، 1229ق ، با حواشی [ نشریۀ نسخه های خطّی : 5 / 368 ] .

2045 / 46 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2222 ، نستعلیق ، احمد خوانساری ، 1229ق ، عناوین شنگرف ، تصحیح شده ، 130 برگ ، 29 سطر ، 5 / 21*5 / 30 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

2046 / 47 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1862 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1230ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1 - 161 » 161 برگ [ فهرست الهیات مشهد : 3 / 930 ] .

2047 / 48 . مشهد ، گوهر شاد : 672 ، نسخ ، محمّد تقی بن محمّد مقیم موسوی ، 1230ق ، 263 برگ [ فهرست گوهر شاد : 2 / 780 ] .

2048 / 49 . مشهد ، کاظم مدیر شانه چی : 13 ، نسخ ، محمّد علی ، 1230ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 604 ] .

ص:427

2049 / 50 . قم ، مدرسه فیضیه : 925 ، نسخ ، سیّد مهدی خراسانی ، 1230ق ، « 260صفحه » 130 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 1 / 289 ] .

2050 / 51 . تهران ، سپهسالار : 7364 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1231ق ، 84 برگ [ فهرست سپهسالار : 5 / 726 ] .

2051 / 52 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 13455 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1233ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 587 ] .

2052 / 53 . قم ، مرعشی : 143 ، نسخ ، حاج قاسم بن حاج علی اکبر خوانساری ، شنبه 18 ذی حجه 1236ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 138 برگ [ فهرست مرعشی : 162/1 ] .

2053 / 54 . قم ، مرعشی : 9172 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 20 صفر 1238ق ، 236 برگ [ فهرست مرعشی : 23 / 290 ] .

2054 / 55 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، صدر الدین موسی بن جعفر لاهیجی ، 1238ق ، از روی خط مؤلف کتابت شده است . [ مجله میراث شهاب : 19 / 112 ] .

2055 / 56 . تهران ، ملک : 3500 ، نسخ ، محمّد علی بن علی اکبر طباطبایی ، 1238ق ، 195 برگ [ فهرست ملک : 1 / 569 ] .

2056 / 57 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7333 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، صفر 1239ق ، 299 برگ [ فهرست مجلس : 25 / 314 ] .

2057 / 58 . مشهد ، دانشکده الهیات : 1307 ، نسخ ، علی محمّد سدهی ، 1239ق [ فهرست الهیات مشهد : 2 / 444 ] .

2058 / 59 . یزد ، وزیری : 1909 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1241ق ، 258 برگ [ فهرست کتاب خانه وزیری : 3 / 1092 ] .

2059 / 60 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7128 ، نسخ ، عبد اللّه بن محمّد سعید ، 10 جمادی الاوّل 1246ق ، 197 برگ [ فهرست مجلس : 25 / 140 ] .

2060 / 61 . تهران ، دانشکده الهیات : 7ج ، نستعلیق ، ابو القاسم احمد بن محمّد حسینی ، 1246ق ، 275 برگ [ فهرست الهیات تهران : 1 / 689 ] .

2061 / 62 . تهران ، سپهسالار : 2685 ، نسخ ، محمّد باقر گلپایگانی ، 1252ق ، 201 برگ [ فهرست سپهسالار : 5 / 725 ] .

2062 / 63 . مشهد ، گوهر شاد : 681 ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1254ق [ فهرست گوهر شاد : 2 / 789 ] .

ص:428

2063 / 64 . قم ، مدرسه فیضیه : 1289 ، نسخ ، محمّد بن زین العابدین موسوی ، 1154 یا 1254ق ، 238 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 1 / 289 ] .

2064 / 65 . زنجان ، امام جمعه زنجان : بدون شماره ، محمّد بن محمّد مهدی حسینی ، 27 ربیع الاوّل 1255ق ، این نسخه از روی نسخه ملا محمّد تقی مجلسی نوشته شده است [ دلیل المخطوطات : 167 ] .

2065 / 66 . تهران ، سپهسالار : 2687 ، نسخ ، محمّد یوسف نائینی ، 1255ق ، 127 برگ [ فهرست سپهسالار : 5 / 725 ] .

2066 / 67 . مشهد ، گوهر شاد : 1469 ، نستعلیق ، محمّد بن محمّد مهدی حسینی اصفهانی شمس آبادی ، 1255ق ، با حواشی سیّد محمّد باقر شفتی و حواشی به نقل از ملا محمّد تقی مجلسی [ فهرست گوهر شاد : 4 / 2038 ] .

2067 / 68 . تهران ، دانشگاه تهران : 8273 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، جمادی الاوّل 1256ق ، 180 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 17 / 95 ] .

2068 / 69 . قم ، گلپایگانی : 77 / 21 / 4157 ، آغاز : برابر نمونه ، تحریری ، عبد الباقی بن محمّد حسین ، پنجشنبه 29 رجب 1257ق ، 186 برگ ، 21 سطر ، 15*21 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 2 / 188 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

2069 / 70 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9727 ، نسخ ، محمّد حسن قزوینی ، 1257ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 587 ] .

2070 / 71 . تهران ، سپهسالار : 2711 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1257ق ، 191 برگ [ فهرست سپهسالار : 5 / 726 ] .

2071 / 72 . قم ، مرعشی : 5703 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 14 رمضان المبارک 1258ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 201 برگ [ فهرست مرعشی : 15 / 105 ] .

2072 / 73 . مشهد ، گوهر شاد : 566 ، شکسته نستعلیق ، محمّد بن محمّد مهدی حسینی ، رمضان المبارک 1258ق [ فهرست گوهر شاد : 2 / 676 ] .

2073 / 74 . تهران ، ملک : 3475 ، نستعلیق ، محمّد بن محمّد مهدی حسینی شمس آبادی ، 1258ق ، 177 برگ [ فهرست ملک : 1 / 569 ] .

2074 / 75 . مشهد ، گوهر شاد : 711 ، شکسته نستعلیق ، محمّد بن محمّد مهدی حسینی ، 1259ق ، 164 برگ [ فهرست گوهر شاد : 2 / 817 ] .

ص:429

2075 / 76 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه خویی 237 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1261ق ، « 256صفحه » 128 برگ [ فهرست مجلس : 7 / 390 ] .

2076 / 77 . قم ، مدرسه فیضیه : 1344 ، نسخ ، وهاب بن محمّد نصیر ، 1266ق ، 210 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 1 / 289 ] .

2077 / 78 . یزد ، وزیری : 4346 ، نسخ ، ملا علی محمّد خوانساری ، 1267ق ، 194 برگ [ میراث اسلامی ایران : 7 / 735 ] .

2078 / 79 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 769 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، جمعه 14 ذی حجه 1285ق ، در مدرسه جده ، با تصحیح و توضیح در حاشیه ، احتمالا از روی نسخه مورخ یکشنبه محرم 1022ق استنساخ شده است ، 216 برگ ، 19 سطر ، 19*29 [ فهرست مؤید : 2 / 234 ] .

2079 / 80 . قم ، سیّد احمد زنجانی : 53 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 9 جمادی الاوّل 1286ق و 1288ق [ آشنایی با چند نسخه خطّی : 207 ] .

2080 / 81 . قم ، مدرسه فیضیه : 161 یا 1061 ، نستعلیق ، محسن بن حسیب حسینی جرفادقانی ، 1290ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 150 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه :

2 / 6 ] .

2081 / 82 . قم ، مدرسه فیضیه : 124 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1292ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 139 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 73 ] .

2082 / 83 . اصفهان ، دانشگاه اصفهان : 469 (1252) ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق [ نشریۀ نسخه های خطّی : 11 و 12 / 920 ] .

2083 / 84 . تهران ، دانشکده الهیات : 139 ، نسخ ، ملا عبد الوهاب شیرازی ، 18 رجب سده 12 و13ق [ فهرست الهیات تهران : 1 / 807 ] .

2084 / 85 . قم ، مسجد اعظم : 2310 ، آغاز : برابر نمونه ، شکسته نستعلیق ، محمّد بن صادق چورسی خویی ، قرن 13ق ، « 137 - 142 » 5برگ ، در حاشیه تصحیح شده است ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 128پ » 128 برگ ، 21 سطر ، خشتی [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 549 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

2085 / 86 . همدان ، مدرسه غرب : 4631 ، نسخ ، عباس علی بن جعفر خراسانی ، 1342ق [ فهرست مدرسه غرب : 201 ] .

ص:430

2086 / 87 . قم ، مرعشی : 1035 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 204 برگ [ فهرست مرعشی : 4 / 96 ] .

2087 / 88 . قم ، مرعشی : 1813 ، نسخ ، محمّد مهدی بن محمّد صفی ، بدون تاریخ کتابت ، در حاشیه تصحیح شده ، در صفحه آخر نوشته ای از ملا محمّد تقی مجلسی نقل شده است ، 347 برگ [ فهرست مرعشی : 5 / 196 ] .

2088 / 89 . قم ، مرعشی : 3187 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 240 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 409 ] .

2089 / 90 . قم ، مرعشی : 6783 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، نسخه چاپ سنگی [ فهرست مرعشی : 17 / 323 ] .

2090 / 91 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 11585 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 587 ] .

2091 / 92 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 5739 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 187 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 629 ] .

2092 / 93 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 8050 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، با حواشی مؤلف و سید بشیر و 5 برگ آخر فواید رجالی ، 195 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 639 ] .

2093 / 94 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 8051 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 271 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 629 ] .

2094 / 95 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7525 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 278ر » 278 برگ [ فهرست مجلس : 26 / 27 ] .

2095 / 96 . تهران ، ملی تهران : 2658 / ع ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 241پ - 330 » 90 برگ [ فهرست ملی تهران : 13 / 79 ] .

2096 / 97 . تهران ، سپهسالار : 7363 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست سپهسالار : 5 / 725 ] .

2097 / 98 . همدان ، مدرسه غرب : 1167 ، از آخر افتادگی دارد ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست مدرسه غرب : 201 ] .

2098 / 99 . قم ، مدرسه فیضیه : 1522 ، افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 193 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 1 / 289 ] .

ص:431

2099 / 100 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 355 ، نسخ ، محمّد قاسم بن محمّد ، بدون تاریخ کتابت ، مقابله شده ، تملک حیدر قلی بن نور محمّد خان کابلی در 14رجب 1315ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1ظ - 205و » 205 برگ ، 23 سطر ، 15*5 / 24 [ فهرست مؤید : 1 / 300 ] .

409 . نهایة الآمال فی ترتیب خلاصة الأقوال

(عربی)

از : علی بن حیدر علی منعل قمی ، نورالدین (قرن 10 ق)

این کتاب ، ترتیبی است از خلاصة الأقوال علامۀ حلّی که مؤلف، آن را مانند اصل ، در دو قسم (ثقات و ضعاف) به ترتیب حروف اسامی تنظیم نموده و عین عبارات علّامه را بدون هیچ گونه تغییر و تبدیلی آورده است . او در مقدمۀ کتاب ، عنوان نموده که اگر توضیحی لازم بوده ، در حاشیه آورده و علمای متأخّر را در پایان کتاب ، ذکر کرده است . تألیف این کتاب ، هنگامی که مؤلف در نجف اشرف اقامت داشته ، در سال 974 ق ، به پایان رسیده است . او رسالۀ دیگری به نام تذکره مشایخ قم دارد که قبل از این ، معرّفی گردید .

[ الذریعة : 24 / 392 ؛ مصفّی المقال : 279 ؛ التراث العربی : 5 / 407 ]

آغاز : نحمدک یا من بلغنا نهایة الآمال فی ترتیب ما تفرق من احوال الرجال و قربنا من تقریب ما کان تحصیله بعید المنال .

انجام : و ما لا غایة الا به انه قریب مجیب .

نسخه ها :

2100 / 1 . شیراز ، دانشکده پزشکی : 641 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، 1018ق [ میراث اسلامی ایران : 1 / 443 ] .

2101 / 2 . قم ، مرعشی : 8032 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، یوسف بن عبد اللّه اوالی ، 17 رجب 1034ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 14پ - 206پ » 193 برگ [ فهرست مرعشی : 21 / 42 ] .

2102 / 3 . قم ، مرعشی : 4772 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، شرف بن مظفر ، 1112ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 167 برگ [ فهرست مرعشی : 12 / 335 ] .

2103 / 4 . تهران ، دانشگاه تهران : 987 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 142 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 674 ] .

ص:432

410 . نهایة الآمال فی کیفیة الرجوع إلی علم الرجال

(عربی)

از : محمّد تقی بن حسین علی هروی اصفهانی (1299 ق)

فواید رجالی مهمّی است در یک مقدمه و شش باب و یک خاتمه که عنوان بابهای آن چنین است :

المقدمة : فیما ینبغی تقدیمه من تعریفه و بیان موضوعه ؛

الباب الاوّل : فی وجه اعتبار قول اهل الرجال ؛

الباب الثانی : فی کیفیة التقاط الرواة و اخذهم من کتب الرجال ؛

الباب الثالث : فی بیان معانی جملة من الالفاظ التی یستعملها اهل هذا الفن ؛

الباب الرابع : فی بیان احوال جماعة من الرواة ؛

الباب الخامس : فی الاشاره الی نبذ من احوال اصحاب الاجماع ؛

الباب السادس : فی بیان جمع من الرواة ممّن اختلف فیهم اقوال الاعلام ؛

الخاتمة : فی بیان نبذ من احوال المؤلف .

تألیف این کتاب در روز جمعه سیزدهم ذی قعدۀ 1279ق پایان یافته است .

[ الذریعة : 24 / 393 ؛ مصفّی المقال : 96 ؛ التراث العربی : 5 / 407 ]

آغاز : الحمد للّه و سلام علی عباده الذین اصطفی و بعد فیقول العبد الضعیف المفتقر الی اللّه القوی .

انجام : و هذا آخر ما اردت جمعه فی هذا المختصر و الحمد للّه علی توفیقه للاتمام و اسأله خیر ختام ... .

نسخه ها :

2104 / 1 . قم ، مرعشی : 5609 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد تقی بن حسین علی هروی اصفهانی (مؤلف) / گویا ، قبل از سال 1282ق ، روی برگ اوّل وقفنامۀ کتاب به خط مؤلف تحریر شده در ذی الحجه 1282ق ، 231 برگ [ فهرست مرعشی : 15 / 12 ] .

2105 / 2 . اصفهان ، دانشگاه اصفهان : 82(16677) ، محمّد تقی بن حسین علی هروی اصفهانی (مؤلف) ، ربیع الاوّل 1298ق ، با اصلاح و الحاقات در آغاز نسخه و تکمیل در پایان نسخه ، سابقه : کتابخانه دانشکده ادبیات [ نشریۀ نسخه های خطّی : 11 و 12 / 921 ؛ نشریۀ نسخه های خطّی : 5 / 306 ] .

ص:433

2106 / 3 . قم ، مرعشی : 10156 ، نسخ ، سیّد حسن بن میرزا محمّد تقی طباطبایی ، صفر 1300ق ، 309 برگ [ فهرست مرعشی : 26 / 115 ] .

2107 / 4 . تهران ، ملک : 3517 ، نسخ ، عبد الرحیم بن آقا میرزا محمّد حسن قاضی اصفهانی ، 1322ق ، 138 برگ [ فهرست ملک : 1 / 573 ] .

2108 / 5 . قم ، مرعشی : عکس 98 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 14ق ، 145 برگ [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 101 ] .

411 . نهایة المقال فی أحوال الرجال

(عربی)

از : راحت حسین بن ظاهر حسین رضوی کوپالپوری هندی ، سیّد (1376 ق)

شرح مفصّلی است بر کتاب خلاصة التنقیح شیخ عبداللّه مامقانی که شارح پس از شرح عبارت های کتاب ، در ذیل هر نام ، آرای رجالی خود را آورده است .

[ المسلسلات فی الاجازات 2 / 140 ؛ گنجینه شهاب ، دفتر اوّل ، ص 88 ]

نسخه ها :

2109 . قم ، مرعشی : 8762 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ مجله میراث شهاب :

21 / 20 ] .

1 الوجیزة

از : محمّد بن علی حسینی استرآبادی

ر . ک : توضیح المقال .

412 . الوجیزة

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد تقی مجلسی ، علامه (1110 ق)

رسالۀ مختصری است در رجال . مؤلف در این رساله ، اسامی رجال را به ترتیب حروف تهجّی ذکر کرده و پس از آن ، اعتبار و خصوصیت وی را از نظر رجالی بیان نموده است . او برای هر کدام از الفاظ مدح و ذم ، رمزی قرار داده و در خاتمه ،

ص:434

اسانید شیخ صدوق را ذکر نموده است . مؤلف ، این رساله را هنگام بازگشت از خراسان به اصفهان در ماه رجب 1086ق نگاشته است .

چاپ : این رساله بارها به چاپ رسیده و آخرین بار در سال 1375ش ، با تصحیح آقای محمّد کاظم رحمان ستایش ، از سوی انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در 258 صفحه منتشر شده است .

[ الذریعة : 25 / 47 ؛ التراث العربی : 5 / 449 ؛ مصفی المقال : 93 ]

آغاز : الحمد للّه الذی رفع منازل الرجال فی معارج الکمال علی قدر روایاتهم عن النبی الکریم المفضال .

انجام : و من هذا السند یظهر ایضا طریقی الی سائر الکتب الاربعة ، و بهذا ختمنا الرسالة و الحمد للّه وحده و الصلاة علی خاتم الرسالة و کان تألیفها فی ایام معدودات فی طریق خراسان ... .

نسخه ها :

2110 / 1 . تهران ، ملک : 3524 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1063ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 2ر - 22پ » 21 برگ [ فهرست ملک : 6 / 465 ] .

2111 / 2 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 5762 ، نسخ ، ابراهیم بن هاشم حسینی عمیدی ، 1079ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « ص2 - 56 » 28 برگ [ فهرست مجلس :

17 / 201 ] .

2112 / 3 . تبریز ، ملی تبریز : 3135 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1080ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 31 برگ [ فهرست ملی تبریز : 2 / 741 ] .

2113 / 4 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9648 ، خط شکسته ، بدون نام کاتب ، 1086ق ؟ [ فهرست الفبایی آستان قدس : 600 ] .

2114 / 5 . خوی ، مدرسه نمازی : 616 ، از اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، محمّد باقر بن عبد الهادی بقایی آشتیانی ، 1090ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 948 [ فهرست مدرسه نمازی : 1 / 329 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 3 / 171 ] .

2115 / 6 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 6324 ، از اوّل افتادگی دارد ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1098ق ، رسالۀ نوزدهم مجموعه ، « ص123 - 139 » 9 برگ [ فهرست مجلس : 19 / 331 ] .

ص:435

2116 / 7 . مشهد ، مدرسه سلیمان خان : 107 ، نسخ ، ابن محمّد بن علی رضا ، 1099ق ، جیبی [ فهرست چهار کتاب خانه مشهد : 24 ] .

2117 / 8 . تهران ، دانشگاه تهران : 3436 ، نسخ ، علی بن یحیی ، قرن 11ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 128پ - 178ر » 51 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 11 / 2448 ] .

2118 / 9 . دامغان ، حسینیه قمر بنی هاشم : 64 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 387پ - 400پ » 23 برگ ، 5 / 24*5 / 18 [ فهرست کتاب خانه قمر بنی هاشم : مخطوط ] .

2119 / 10 . قم ، مرعشی : 429 ، نسخ ، محمّد رضی ، 30 جمادی الاوّل 1104ق ، « 1پ - 16ر » 16 برگ [ فهرست مرعشی : 2 / 33 ] .

2120 / 11 . تهران ، ملک : 3568 ، نسخ ، محمّد تقی تبریزی ، شوال 1109ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، در فهرست ملک بخش خاتمه این کتاب که در آن علامه مجلسی اسانید شیخ صدوق را ذکر نموده به عنوان رسالۀ مستقلی با نام « اسانید صدوق » معرّفی شده است [ فهرست ملک : 6 / 495 ] .

2121 / 12 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2557 ، نستعلیق ، شیخ حسین مازندرانی حائری ، 11 ربیع الثانی 1111ق ، تصحیح شده ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 115پ - 143ر » 28 برگ ، 20 سطر ، 13*5 / 18 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

2122 / 13 . قم ، مرعشی : 6107 ، نسخ ، محمّد علی بن شاه مراد ، شعبان 1111ق ، 23 برگ [ فهرست مرعشی : 16 / 111 ] .

2123 / 14 . قم ، مرعشی : 9473 ، نسخ ، محمّد علی بن حسن علی نیریزی ، 1112ق ، 38 برگ [ فهرست مرعشی : 24 / 236 ] .

2124 / 15 . بابل ، مدرسه صدر : 227 ، نسخ ، محمّد مؤمن بن عبد العظیم کجوری ، 1113ق [ فهرست مدرسه صدر : 158 ] .

2125 / 16 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3116 ، نستعلیق ، محمّد زمان بن محمّد قاسم ، جمعه سلخ محرم 1115ق ، تصحیح شده و دارای حواشی نسبتا مفصّل ، 42 برگ ، 19 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

2126 / 17 . تهران ، دانشگاه تهران : 3950 ، نسخ ، مفید لاهیجانی ، 1115ق ، رسالۀ پنجم مجموعه ، « 93 - 188 » 96 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 12 / 2942 ] .

ص:436

2127 / 18 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 3432 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، پنجشنبه 23 ذی قعده 1116ق ، با تصحیح و علامت بلاغی در آخر نسخه ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 41 برگ ، 15 سطر [ فهرست مرکز احیاء : 9 / مخطوط ] .

2128 / 19 . تهران ، دانشگاه تهران : 1998 ، نسخ ، محمّد محسن بن محمّد سمیع ، 1118ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 52 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 8 / 620 ] .

2129 / 20 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 6699 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1120ق ، با تصحیحات و با حواشی از مؤلف ، 30 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 630 ] .

2130 / 21 . مشهد ، گوهر شاد : 1025 ، نسخ ، ابو تراب بن عبد اللّه زشکی ، 1120ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 69 - 97 » 28 برگ [ فهرست گوهر شاد : 3 / 1401 ] .

2131 / 22 . قم ، گلپایگانی : 145 / 24 / 4845 ، آغاز : برابر نمونه ، تحریری ، علی بن محمّد دینانی کانکی ، شنبه 20 ربیع الثانی 1123ق ، 44 برگ ، 13 سطر ، 11*17 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 2 / 192 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

2132 / 23 . تهران ، مجلس سنا : 1360 ، عنوان معرّفی : وجیزه فی تحقیق احوال الرجال ، نستعلیق ، ملا جلال لاهیجی ، 1125ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 343 - 410 » 68 برگ [ فهرست مجلس سنا : 2 / 235 ] .

2133 / 24 . قم ، گلپایگانی : 152 / 21 / 4232 ، از اوّل افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محمّد رضا گیلانی ، 1126ق ، مقابله و تصحیح شده است ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 54ر - 99ر » 45 برگ ، 17 سطر ، 12*18 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم :

2 / 233 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

2134 / 25 . تهران ، دانشکده ادبیات : 22 - د ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1129ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 34ر » 34 برگ [ فهرست ادبیات تهران : 1 / 519 ] .

2135 / 26 . تهران ، دکتر علی اصغر مهدوی : 592 ، نسخ ، محمّد اسماعیل بن عبد النبی نصیری ، 1132ق ، رسالۀ یازدهم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 2 / 125 ] .

2136 / 27 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3714 ، نسخ ، بدیع الزمان بن محمّد شفیع دامغانی مؤذن ، 1133ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « ص337 - 412 » 38 برگ [ فهرست مجلس : 10 / 1690 ] .

2137 / 28 . شیراز ، مدرسه امام عصر «عج) : 233 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1134ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست مدرسه امام عصر(عج) : 1 / 104 ] .

ص:437

2138 / 29 . تهران ، سپهسالار : 3751 ، نسخ و نستعلیق ، محمّد مؤذن بن محمّد یوسف شیرکایی ، 1135ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 2پ - 31ر » 30 برگ [ فهرست سپهسالار : 5 / 748 ] .

2139 / 30 . قم ، مرعشی : 1363 ، نسخ و نستعلیق ، محمّد رضا بن محمّد مؤمن قمی ، 28 صفر 1148ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 94پ - 122پ » 29 برگ [ فهرست مرعشی : 4 / 137 ] .

2140 / 31 . تهران ، ملی تهران : 4043 / ع ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، محسن بن حسن حسینی ، 1153ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 2پ - 58پ » 57 برگ ، 12 سطر ، 10*16 [ فهرست ملی تهران : 17 / 343 ] .

2141 / 32 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7507 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1172ق، 64 برگ [ فهرست مجلس : 26 / 15 ] .

2142 / 33 . قم ، محیی الدین مامقانی : بدون شماره ، نسخ ، بدون نام کاتب ، جمادی الثانی 1177ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی :

عکس 229 [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 255 ] .

2143 / 34 . تهران ، ملی تهران : 1904 / ع ، نسخ ، علی نقی تونی خراسانی ، 1191ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « ص89 - 108 » 10 برگ [ فهرست ملی تهران : 10 / 565 ] .

2144 / 35 . تهران ، دانشگاه تهران : میکروفیلم 3046 ، عنوان معرّفی : طریق روایت کتاب من لایحضره الفقیه ، فقط خاتمۀ کتاب (اسانید صدو ق) را شامل است ، آغاز :

و لنختم الرسالة بذکر اسانید الصدوق قدس اللّه روحه ، عبد الباقی بن امیر محمّد حسینی ، 1198ق ، رسالۀ دوازدهم مجموعه ، از روی خط مؤلف تحریر شده است ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : عکس 6143 [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 2 / 43 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 3 / 242 ] .

2145 / 36 . قم ، مرعشی : 11247 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 81 - 113 » 41 برگ ، 19 سطر ، 5 / 7*13 [ فهرست مرعشی : 28 / 355 ] .

2146 / 37 . قم ، مرعشی : 677 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، در عصر مؤلف (قرن 11 و 12 ق) ، 100 برگ [ فهرست مرعشی : 2 / 271 ] .

ص:438

2147 / 38 . قم ، مرعشی : 8952 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، در عصر مؤلف (قرن 11 و 12 ق) ، 89 برگ [ فهرست مرعشی : 23 / 125 ] .

2148 / 39 . قم ، مرعشی : 9449 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، در عصر مؤلف (قرن 11 و 12 ق) ، 61 برگ [ فهرست مرعشی : 24 / 215 ] .

2149 / 40 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 3248 ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « ص1 - 76 » 38 برگ [ فهرست مجلس :

10 / 828 ] .

2150 / 41 . تهران ، ملی تهران : 1390 / ع ، عنوان معرّفی : مختصر الرجال ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه (در فهرست به عنوان پایان رسالۀ نهم ذکر شده است) ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ هشتم مجموعه ، فهرست نگار خاتمه این کتاب را به عنوان رسالۀ مستقلی تلقی کرده و به عنوان رساله اسانید صدوق و رسالۀ نهم مجموعه معرّفی نموده است ، « ص82 - 152 » 35 برگ ، 21 سطر ، 12*19 [ فهرست ملی تهران : 9 / 405 ] .

2151 / 42 . تهران ، ملی تهران : 1433 / ع ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « ص10 - 75 » 33 برگ [ فهرست ملی تهران : 9 / 454 ] .

2152 / 43 . قم ، گلپایگانی : 221 / 15 / 2981 ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، آغاز : ابراهیم ابو رافع ثقة و بن ابی بکر ابی السمال ق و بن ابی بلاد ثقة ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 59ر - 89ر » 30 برگ ، 17 سطر ، 11*17 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

2153 / 44 . قم ، مسجد اعظم : 1394 ، بدون نام کاتب ، سده 11 و12ق ، رقعی [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 419 ] .

2154 / 45 . تهران ، ملک : 1698 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 11 و12ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 13پ - 115ر » 103 برگ [ فهرست ملک : 5 / 338 ] .

2155 / 46 . تهران ، ملک : 802 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 34پ » 34 برگ [ فهرست ملک : 5 / 180 ] .

2156 / 47 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2929 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 236ر - 246پ » 10 برگ ، 27 سطر ، 13 * 5 / 22 [ فهرست مرکز احیاء : 8 / مخطوط ] .

ص:439

2157 / 48 . مشهد ، گوهر شاد : 660 ، نستعلیق ، هاشم مازندرانی ، 1203ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست گوهر شاد : 2 / 770 ] .

2158 / 49 . قم ، مسجد اعظم : 3789 ، از آغاز افتادگی دارد ، آغاز : ان شعیب الکوفی ض و ابن صالح ... و ابن عبدة النیسابوری کان وکیلا لابی محمّد ص و ان عبداللّه ...

و ابن عبد الحمید و ابن علی الکوفی ح و ابن عبد الیمانی ثقة ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، رجب 1206ق ، اصفهان ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1ر - 19پ » 19 برگ ، 15*20 [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 641 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

2159 / 50 . تهران ، دانشگاه تهران : 7698 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1207ق ، از روی اصل به یک واسطه ، رسالۀ بیستم مجموعه ، « 210ر - 240ر » 31 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 676 ] .

2160 / 51 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 1057 ، سیّد زین العابدین بن محمّد خوانساری ، 1224ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری :

329 ] .

2161 / 52 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 8066 ، نسخ ، محمّد خوانساری ، 1226ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 600 ] .

2162 / 53 . قم ، مدرسه فیضیه : 901 ، نسخ ، معصوم بن حاج ابراهیم ، 1226ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 15 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 36 ] .

2163 / 54 . قم ، گلپایگانی : 113 / 4 / 643 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، علی اکبر خوانساری ، 1229ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 102پ - 119ر » 18 برگ ، 25 سطر [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 1 / 272 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

2164 / 55 . تهران ، دانشگاه تهران : 7707 ، نسخ ، محمّد تقی بن علی اصغر استرآبادی ، شعبان 1230ق ، رسالۀ بیست و ششم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران :

16 / 681 ] .

2165 / 56 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4591 ، از اوّل افتادگی دارد ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1231ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست مجلس : 12 / 289 ] .

2166 / 57 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 178 ، نسخ ، محمّد قرشی آل شیخ عبد علی ، 1232ق ، 48 برگ [ فهرست مرکز احیاء : 1 / 250 ] .

ص:440

2167 / 58 . تهران ، دانشگاه تهران : 995 ، از اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، صفر علی بن سبز علی موسوی خراسانی ، ربیع الثانی 1233ق ، 21 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 675 ] .

2168 / 59 . قم ، مرعشی : 5335 ، نسخ ، ابو الحسن بن عبد اللّه خوانساری ، 25 جمادی الاوّل 1233ق ، 40 برگ [ فهرست مرعشی : 14 / 123 ] .

2169 / 60 . همدان ، مدرسه غرب : 4817 ، بدون نام کاتب ، 1233ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « ص2 - 75 » 37 برگ [ فهرست مدرسه غرب : 420 ] .

2170 / 61 . کرمانشاه ، سیّد مرتضی نجومی : بدون شماره ، عابد بن ملا بدر ، 15 جمادی الثانی 1234ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، این نسخه برای سیّد ابو الحسن مسعود طباطبایی کتابت شده است . [ دلیل المخطوطات : 257 ] .

2171 / 62 . قم ، مرعشی : 143 ، نسخ ، حاج قاسم بن حاج علی اکبر خوانساری ، شنبه 18 ذی حجه 1236ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، 14 برگ [ فهرست مرعشی: 1 / 163 ] .

2172 / 63 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2100 ، نسخ ، ابن سیّد عبد الغفور طباطبایی ، 15 ذی قعده 1243ق ، 256 برگ ، 21*30 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

2173 / 64 . تهران ، دانشگاه تهران : 6799 ، نسخ ، مرتضی بن مرتضی حسینی اردکانی یزدی ، 1247ق ، رسالۀ هفتم مجموعه ، « 97پ - 116ر » 20 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 363 ] .

2174 / 65 . تهران ، ملک : 3566 ، نستعلیق ، ابو القاسم حسینی اصفهانی ، 1248ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1ر - 23ر » 23 برگ [ فهرست ملک : 6 / 493 ] .

2175 / 66 . قم ، مسجد اعظم : 504 ، بدون نام کاتب ، 1256ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، خشتی [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 451 ] .

2176 / 67 . یزد ، وزیری : 3175 ، نسخ و نستعلیق ، محمّد اسماعیل سمنانی ، 1258ق ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست کتاب خانه وزیری : 5 / 1559 ] .

2177 / 68 . قم ، مرعشی : 8816 ، نسخ ، عبد الحسین شراره ، 13 ربیع الاوّل 1262ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 22 برگ [ فهرست مرعشی : 23 / 12 ] .

2178 / 69 . تهران ، دانشگاه تهران : 3405 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1265ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 2ر - 28پ » 27 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 11 / 2413 ] .

ص:441

2179 / 70 . قم ، گلپایگانی : 220 / 23 ، محمّد مبارکه ، 1280ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، 30 برگ [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 2 / 259 ] .

2180 / 71 . تهران ، ملک : 3528 ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1282ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 30ر - 51ر » 21 برگ [ فهرست ملک : 6 / 466 ] .

2181 / 72 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 11497 ، عنوان معرّفی : رجال ، عبد الغنی ، 1287ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 277 ] .

2182 / 73 . قم ، گلپایگانی : 130 / 27 / 5460 ، از آغاز افتادگی دارد ، آغاز : لهم فی تحقیق احوال رجال اسانید الاخبار رسالة وجیزة اقتصر فیها علی بیان ما اتصح لی من احوالهم و اشتهر عند اصحابنا رضی اللّه عنهم ، نسخ ، محمّد بن محمّد حسن رازی ، 28 رمضان المبارک 1291ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 54 برگ ، 10 سطر ، 12*18 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 3 / 116 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

2183 / 74 . قم ، مرعشی : 1373 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1 جمادی الاوّل 1292ق ، 59 برگ [ فهرست مرعشی : 4 / 145 ] .

2184 / 75 . قم ، مرعشی : 6047 ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 85 برگ [ فهرست مرعشی :

16 / 51 ] .

2185 / 76 . قم ، مرعشی : 9906 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 42 برگ [ فهرست مرعشی : 25 / 198 ] .

2186 / 77 . تهران ، ملی تهران : 1977 / ف ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « ص67 - 107 » 21 برگ [ فهرست ملی تهران : 4 / 474 ] .

2187 / 78 . قم ، گلپایگانی : 148 / 34 ، عطاء اللّه حسینی ، قرن 13ق ، 88 برگ [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ] .

2188 / 79 . قم ، گلپایگانی : 169 / 24 / 4869 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، عبد الحسین محلاتی ، قرن 13ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 41پ » 41 برگ ، 14 سطر ، 11*17 [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 3 / 181 ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

2189 / 80 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2099 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : هذا السند یظهر من طریق ایضا ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 333پ - 346 » 13 برگ ، 26 سطر ، 20 * 30 [ فهرست مرکز احیاء : 6 / مخطوط ] .

ص:442

2190 / 81 . قم ، مرکز احیاء میراث اسلامی : 2418 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 56پ - 128ر » 92 برگ ، 11 سطر ، 5 / 11*5 / 18 [ فهرست مرکز احیاء : 7 / مخطوط ] .

2191 / 82 . قم ، طبسی حائری : 534 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، علی نقی بن محمّد صابر ، قرن 13ق ، 27 برگ ، 16 سطر ، 15*21 [ فهرست کتاب خانه طبسی ] .

2192 / 83 . زنجان ، امام جمعه زنجان : بدون شماره ، محمّد مهدی بن محمّد کاظم خوانساری ، چهارشنبه 24 جمادی الثانی 1303ق ، تهران ، رسالۀ اوّل مجموعه [ دلیل المخطوطات : 139 ] .

2193 / 84 . قم ، گلپایگانی : 65 / 19 ، مقداری از حرف الف ، نسخ و نستعلیق ، عبد الرزاق بن عبد الجواد موسوی اصفهانی ، 25 ربیع الاوّل 1306ق [ فهرست گلپایگانی ، قدیم : 1 / 261 ؛ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ] .

2194 / 85 . مشهد ، رجایی مغزی : بدون شماره ، عبد العلی بن محمّد حسن فرجی بسطامی ، 1308ق [ مجله تراثنا : 20 / 103 ] .

2195 / 86 . خوانسار ، فاضل خوانساری : 2690 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ بیست و چهارم مجموعه ، « 156ر - 166ر » 11 برگ [ فهرست کتاب خانه فاضل خوانساری : 1 / 255 ] .

2196 / 87 . قم ، مرعشی : 10867 ، نسخ ، فتاح بن اسماعیل حسینی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 35 برگ [ فهرست مرعشی : 27 / 286 ] .

2197 / 88 . قم ، مرعشی : 70 ، نسخ ، محمّد طاهر بن محمّد مؤمن طالقانی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، 20 برگ [ فهرست مرعشی : 1 / 83 ] .

2198 / 89 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 6700 ، حسین بن محمّد بغدادی نجفی ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست آستان قدس : 6 / 631 ] .

2199 / 90 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 8067 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، با حواشی مؤلف ، 23 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 631 ] .

2200 / 91 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 1032 ، عنوان معرّفی :

اسانید صدوق در فقیه به نقل از خاتمه رجال مجلسی ، آغاز : بسمله لما کتبت رسالۀ الرجال للفاضل المجلسی ولم یکن فی خاتمة المنتسخ ما کان فی بعض النسخ من

ص:443

بیان حال الاحادیث الواقعة فی الفقیه ... قال الفاضل المجلسی ... ولنختم الرسالة بذکر احوال اسانید الصدوق فی الفقیه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوازدهم مجموعه ، « 12ر - 14ر » 3 برگ [ فهرست مجلس : 23 / 325 ] .

2201 / 92 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 14289 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 228پ - 359پ » 132 برگ [ فهرست مجلس : 38 / 414 ] .

2202 / 93 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 26 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « ص2 - 87 » 43 برگ [ فهرست مجلس : 7 / 393 ] .

2203 / 94 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 627 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست مجلس : 2 / 386 ] .

2204 / 95 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7010 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « ص1 - 50 » 25 برگ [ فهرست مجلس : 25 / 17 ] .

2205 / 96 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 7540 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 5ر - 26پ » 22 برگ [ فهرست مجلس : 26 / 39 ] .

2206 / 97 . تهران ، دانشگاه تهران : 2100 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ شانزدهم مجموعه ، 20 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 8 / 728 ] .

2207 / 98 . تهران ، دانشگاه تهران : 7058 ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه [ فهرست دانشگاه تهران : 16 / 440 ] .

2208 / 99 . تهران ، دانشگاه تهران : 9255 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 58پ - 78پ » 21 برگ [ فهرست دانشگاه تهران :

17 / 332 ] .

2209 / 100 . تهران ، ملی تهران : 2918 / ع ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1 - 36پ » 36 برگ [ فهرست ملی تهران : 14 / 20 ] .

2210 / 101 . قم ، گلپایگانی : 132 / 8 / 1422 ، رجال ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، آغاز :

و من اقوالهم من غیر تعرض لخصوص الاقوال و قائلها ... باب الهمزه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، حاشیه به امضاء « منه ره » ، 78 برگ ، 13و 14 سطر ، 5 / 10*5 / 14 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

2211 / 102 . قم ، گلپایگانی : 39 / 12 / 2149 ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق شکسته تحریری ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم

ص:444

مجموعه ، « 183ر - 215پ » 32 برگ ، 15 سطر ، 18*23 [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ؛ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

2212 / 103 . قم ، مسجد اعظم : 1409 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 515 ] .

2213 / 104 . تهران ، ملک : 3507 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 462 ] .

2214 / 105 . یزد ، وزیری : 1136 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست کتاب خانه وزیری : 3 / 870 ] .

2215 / 106 . یزد ، وزیری : 1192 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 5 - 37 » 33 برگ [ فهرست کتاب خانه وزیری : 3 / 889 ] .

2216 / 107 . یزد ، وزیری : 802 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه [ فهرست کتاب خانه وزیری : 2 / 674 ] .

2217 / 108 . مشهد ، گوهر شاد : 543 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دهم مجموعه [ فهرست گوهر شاد : 2 / 651 ] .

2218 / 109 . مشهد ، گوهر شاد : 660 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1 - 9 » 9 برگ [ فهرست گوهر شاد : 2 / 770 ] .

2219 / 110 . تبریز ، سیّد محمّد علی قاضی طباطبایی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ دهم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 521 ] .

2220 / 111 . تبریز ، سیّد محمّد علی قاضی طباطبایی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ پنجم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 521 ] .

2221 / 112 . مشهد ، ادبیات مشهد : 328 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هفتم مجموعه [ فهرست ادبیات مشهد : 194 ] .

2222 / 113 . تهران ، حسین مفتاح : 36 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 222 ] .

2223 / 114 . همدان ، کمالی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ نشریۀ نسخه های خطّی : 5 / 386 ] .

2224 / 115 . شیراز ، خانقاه احمدیه : 90 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه [ نشریۀ نسخه های خطّی : 5 / 221 ] .

ص:445

2225 / 116 . کرمانشاه ، سیّد مرتضی نجومی : بدون شماره ، ابو القاسم بن زین العابدین موسوی شهرستانی، بدون تاریخ کتابت، رسالۀ سوم مجموعه [دلیل المخطوطات].

2226 / 117 . قائن ، مدرسه جعفریه : 119 ، از آغاز افتادگی دارد ، آغاز : جنانه انه التمس منی جماعة من طالبی علوم ائمه الدین صلوات اللّه علیهم اجمعین ان اکتب لهم فی تحقیق احوال رجال اسانید الاخبار ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 190 - 217 » 18 برگ ، 17*5 / 9 [ فهرست مدرسه جعفریه ] .

2227 / 118 . قم ، شیخ حیدر علی مؤید : 355 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، صالح بن مولانا محمّد تقی ، بدون تاریخ کتابت ، تملک حیدر قلی بن نور محمّد خان کابلی در 14رجب 1315ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 207ر - 230ر » 24 برگ ، 23 سطر ، 15*5 / 24 [ فهرست مؤید : 1 / 300 ] .

413 . وجیزه

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

نسخه ها :

2228 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 12909 ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 1258ق ، در کربلا ، در ضمن مجموعه [ فهرست الفبایی آستان قدس : 601 ] .

414 . وجیزة تنقیح المقال فی عدة من الرجال

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (1333 ق)

نسخه ها :

2229 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (مؤلف)، 20 محرم 1313ق ، نجف اشرف ، رسالۀ اوّل مجموعه [ مجله میراث شهاب : 71/12 ] .

415 . الوجیزة فی تشخیص أحوال الرواة

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

این کتاب به روش خلاصة الأقوال علامۀ حلّی ، در نهایت اختصار در احوال

ص:446

رجال حدیث بحث می کند . نویسنده ، نام ها را به ترتیب حروف تهجّی مرتّب نموده و در آوردن نام پدران و نیاکان نیز این ترتیب را رعایت کرده است . نگارش این کتاب ، در دهۀ دوم رجب 1281ق پایان یافته و در آن از مقامع الفضل آقا محمّد علی کرمانشاهی بسیار نقل شده است .

آغاز : الحمد للّه خالق الکائنات رافع درجات الرواة بمقدار علو الدرجات حمداً یملأ الارض ... و بعد فهذه وجیزة فی تشخیص احوال الروات و تمییز الضعاف و غیرهم من الثقات اکتب فیه ما رجح فی النظر ... باب الالف آدم بن اسحاق بن آدم.

انجام : میمونة زوجة النبی صلی اللّه علیه و آله و سلم فیها انها افضل ازواجه بعد ام سلمة و فی ام سلمة انها افضل ازواجه بعد خدیجة هذا آخر ما اردنا ایراده و الحمد للّه وحده تم .

نسخه ها :

2230 . اصفهان ، سیّد محمّد علی روضاتی : 24 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، مقابله و تصحیح شده ، 79 برگ ، 14 سطر ، 11*18 [ فهرست کتاب خانه روضاتی : 80 ] .

416 . وجیزة فی الدرایة و الرجال

(عربی)

از : محمّد حسین بن محمّد حسن همدانی کرمانشاهی (قرن 14 ق)

رسالۀ مفصّلی است بدون فصول و ابواب با عنوان های «فائدة - فائدة» ، در بیان اصول علم حدیث و قواعد اخبار و فواید علم رجال ، که مؤلف آن را با توجّه به نظرات استادانش تحریر نموده است . مؤلف همچنین رسالۀ مفصّل دیگری در رجال نگاشته که ذیل عنوان الرجال معرّفی شده است .

آغاز : سبحانک انی احمدک علی نعمک و آلائک فهو من نعمک علمتنی به و ارشدت قلبی و لسانی ... و بعد فیقول ... هذه وجیزه کاملة لبیان علم الحدیث .

انجام : فائدة محکمة لابد للمجتهدین ان یراعوها فی اجتهادهم و هی اذا ورد حدیث صحیح فی شیء ... فانهم یتمسکون فی الخبر بالشهرة و الاجماع ان کانا و الا فیطرحون الضعاف .

ص:447

نسخه ها :

2231 . قم ، گلپایگانی : 158 / 16 / 3148 ، از انجام ناتمام مانده است ، آغاز و انجام : برابر نمونه ، تحریری ، محمّد حسین بن محمّد حسن همدانی کرمانشاهی (مؤلف) ، قرن 14ق ، 152 برگ ، 16 - 17 سطر ، 11*16 [ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

417 . الوجیزة فی عثمان بن عیسی الرواسی

(عربی)

از : محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (1333 ق)

رسالۀ کوتاهی است در شرح حال عثمان بن عیسی رواسی عامری کلابی واقفی .

[ مصفی المقال : 87 ]

نسخه ها :

2232 . قم ، مرعشی : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، 1321ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، توسط فرزند مؤلف محمّد حسین بهاری در 1392ق با نسخۀ اصل مقابله شده است [ مجله میراث شهاب : 13 / 8 ] .

418 . هدایة المحدثین إلی طریقة المحمّدین (مشترکات الرجال ، شرح جامع

المقال)

(عربی)

از : محمّد امین بن محمّد علی بن فرج اللّه کاظمی (قرن 12 ق)

کتاب مفصّلی است در تمییز مشترکات رجال و راویان شیعه که مؤلف به عنوان شرحی بر باب دوازدهم کتاب جامع المقال استادش فخرالدین طریحی ، با استفاده از کتاب منتقی الجمان شیخ حسن (صاحب معالم) نگاشته ودر سال 1088ق ، به پایان رسانیده است . کاظمی کتابش را در سه قسم قرار داده که عنوان آنها چنین است :

القسم الاوّل : فی استعلام من اشترک فی الاسم فقط ؛

القسم الثانی : فی استعلام من اشترک فی الاسم و الاب معاً ؛

القسم الثالث : فی الکنی و النسب و الالقاب .

ص:448

چاپ : قم ، کتاب خانه آیت اللّه مرعشی ، با تحقیق سیّد مهدی رجایی ، 1405ق .

[ الذریعة : 13 / 172 و 25 / 190 ؛ مصفّی المقال : 84 ؛ التراث العربی : 5 / 482 ]

آغاز : الحمد للّه الذی انقذنا من شفا جرف الظنون و الاوهام ... و بعد فیقول الفقیر ... نظرت فی کتاب المسمی بجامع المقال فیما سلف باحوال الحدیث و الرجال .

انجام : کما حکم ... الصدوق بصحة طریق الصدوق الی اسماعیل بن ریاح و طریق الحسین بن زید و طریق الحارث بن المغیرة فهذا ما اردنا ایراده ... .

نسخه ها :

2233 / 1 . آران و بیدگل ، امامزاده هلال بن محمّد : 134 ، آغاز : برابر نمونه ، شکسته نستعلیق ، محمّد امین بن محمّد علی کاظمی (مؤلف) ، ظهر اوّل شعبان 1088ق ، حاشیه با امضای « منه » ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 49پ - 95پ » 46 برگ ، 23 سطر ، 5 / 15*22 سم [ مجله وقف میراث جاویدان : 3 / 68 ؛ فهرست امامزاده هلال ] .

2234 / 2 . تهران ، ملک : 3561 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 11ق ، 115 برگ ، سابقه :

کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 1091 [ فهرست ملک : 1 / 591 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 3 / 372 ] .

2235 / 3 . قم ، محیی الدین مامقانی : بدون شماره ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ و نستعلیق ، بدون نام کاتب ، 30 ربیع الثانی 1177ق ، « 111ص » 56 برگ ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 297 ، مرعشی : عکس 829 [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 1 / 351 ؛ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 305 ] .

2236 / 4 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 5741 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1181ق ، 61 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 632 ] .

2237 / 5 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 6719 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1182ق ، 67 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 632 ] .

2238 / 6 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 11302 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1198ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 610 ] .

2239 / 7 . تهران ، دانشگاه تهران : 3113 ، آغاز : برابر نمونه ، شکسته نستعلیق ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، 63 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 11 / 2067 ] .

ص:449

2240 / 8 . تهران ، دانشگاه تهران : میکروفیلم 3528 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 2 / 173 ] .

2241 / 9 . تهران ، ملک : 3524 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 26ر - 72پ » 47 برگ [ فهرست ملک : 6 / 465 ] .

2242 / 10 . قم ، مدرسه حجازیها : 176 ، عنوان معرّفی : حاشیة جامع المقال للکاظمی ، بدون نام کاتب ، 1219ق [ مجله نور علم : 52 / 273 ] .

2243 / 11 . تهران ، دانشگاه تهران : 989 ، نسخ ، شیخ مهدی بن عبد المراد ، محرم 1221ق ، 68 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 656 ] .

2244 / 12 . قم ، مدرسه فیضیه : 1017 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1224ق ، 74 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 1 / 298 ] .

2245 / 13 . تهران ، ملک : 3497 ، نستعلیق ، عباس بن عبد بن حسین بن فارس سلومی ، 1226ق ، رسالۀ اوّل مجموعه [ فهرست ملک : 6 / 460 ] .

2246 / 14 . تهران ، سپهسالار : 1996 ، نستعلیق ، نصر اللّه بن حسن حسینی استرآبادی ، 1231ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 55پ » 55 برگ [ فهرست سپهسالار :

1 / 172 و5 / 571 ] .

2247 / 15 . قم ، مدرسه فیضیه : 901 ، نسخ ، معصوم بن حاج ابراهیم ، 1231ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، 50 برگ [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 36 ] .

2248 / 16 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 13758 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1239ق ، 57 برگ ، 19 سطر ، 14*20 [ فهرست مجلس : 37 / 293 ] .

2249 / 17 . تهران ، دانشکده ادبیات : امام جمعه 201 ، محمّد علی بن ابراهیم بنداردی یزدی ، 13 ربیع الثانی 1242ق ، (75502) [ فهرست ادبیات تهران : 3 / 111 ] .

2250 / 18 . قم ، مرعشی : 4023 ، نسخ ، آقا بابا بن ملا محمّد مهدی شهمیرزادی (شاهمیرزایی) ، 1255ق ، رسالۀ دوازدهم مجموعه ، « 122ر - 164ر » 43 برگ [ فهرست مرعشی : 11 / 28 ] .

2251 / 19 . قم ، مرعشی : 8816 ، نسخ ، عبد الحسین شرارة ، 30 ذی قعده 1259ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 202پ - 265پ » 64 برگ [ فهرست مرعشی : 23 / 12 ] .

2252 / 20 . قم ، مرعشی : 3138 ، نسخ ، محمّد جواد بن محمّد حسن دهنوی سمیرمی ، رجب 1267ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 28پ - 96پ » 69 برگ [ فهرست مرعشی :

8 / 367 ] .

ص:450

2253 / 21 . مشهد ، گوهر شاد : 1424 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمّد جواد ، 1267ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 28 - 86 » 59 برگ [ فهرست گوهر شاد :

4 / 2004 ] .

2254 / 22 . قزوین ، مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 136 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، حسین بن محمّد حسینی ، 1275ق ، رسالۀ چهارم مجموعه [ میراث اسلامی ایران : 10 / 656 ؛ فهرست مدرسه امام صادق (علیه السلام) : 1 / 326 ] .

2255 / 23 . قم ، مدرسه فیضیه : 759 ، نسخ ، سیّد محمّد موسوی ، 1284ق ، رسالۀ هشتم مجموعه [ فهرست مدرسه فیضیه : 2 / 19 ] .

2256 / 24 . قم ، مرعشی : 8852 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، اسماعیل بن عبد اللّه خوانساری ، 1294ق ، رسالۀ هفتم مجموعه ، « 616ر - 719ر » 104 برگ [ فهرست مرعشی : 23 / 41 ] .

2257 / 25 . قم ، مرعشی : 11214 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، غلام بن محمّد ، قرن 13ق ، رسالۀ ششم مجموعه ، « 115 - 146 » 32 برگ ، 32 سطر، 5 / 13*22 [ فهرست مرعشی : 28 / 307 ] .

2258 / 26 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه طباطبایی 344 ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 83ب - 174ب » 92 برگ ، 15*20 [ فهرست مجلس : 22 / 116 ] .

2259 / 27 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1626 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1300ق ، « 337صفحه » 169 برگ [ فهرست مجلس : 4 / 322 ] .

2260 / 28 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 837 ، بدون نام کاتب ، 1334ق ، رسالۀ پنجم مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 302 ] .

2261 / 29 . قم ، مرعشی : 2931 ، از اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، عبد اللّه موسوی اشتهاردی ، 1362 ، « 267پ - 344پ » 78 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 125 ] .

2262 / 30 . قم ، مرعشی : 3134 ، نسخ ، سیّد شرف الدین علی حسینی نجفی مرعشی حائری ، بدون تاریخ کتابت ، 126 برگ [ فهرست مرعشی : 8 / 363 ] .

2263 / 31 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 13224 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ فهرست الفبایی آستان قدس : 610 ] .

ص:451

2264 / 32 . مشهد ، آستان قدس رضوی : اهدایی رهبری 995 ، ملا محمّد تقی برغانی ساوجبلاغی ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ هفدهم مجموعه [ فهرست اهدایی رهبری : 319 ] .

2265 / 33 . قم ، مسجد اعظم : 1822 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، حسن بن محمّد ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 73ر » 73 برگ ، 21 سطر ، 15*21 [ فهرست مسجد اعظم ، قدیم : 525 ؛ فهرست مسجد اعظم ، جدید ] .

2266 / 34 . تهران ، ملک : 3566 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 25ر - 82ر » 58 برگ [ فهرست ملک : 6 / 493 ] .

2267 / 35 . تبریز ، سیّد محمّد علی قاضی طباطبایی : بدون شماره ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ یازدهم مجموعه ، 44 برگ ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : عکس 6207 [ نشریۀ نسخه های خطّی : 7 / 518 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 3 / 245 ] .

2268 / 36 . مشهد ، کاظم مدیر شانه چی : بدون شماره ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ نشریۀ نسخه های خطّی : 5 / 611 ] .

2269 / 37 . کاشان ، امیر کبیر : بدون شماره ، عنوان معرّفی : مشترکات الرجال ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ نشریۀ نسخه های خطّی : 4 / 354 ] .

ص:452

ملحق بخش دوم : رجال اهل سنّت

اشاره

ص:453

ص:454

1 الاستدراک

از : ابو بکر بن عبد الغنی بن ابی بکر بن شجاع حنبلی بغدادی (ابن نقطه)

ر . ک : إکمال الإکمال .

419 . الاستیعاب فی معرفة الأصحاب

(عربی)

از : یوسف بن عبد اللّه بن محمّد بن عبد البر اندلسی مالکی (ابن عبد البر) ، ابو عمر (463 ق)

مؤلف در این رساله ، حالات صحابه را به ترتیب حروف تهجّی آورده و در آغاز ، زندگانی پیامبر(صلی الله علیه و آله) را ذکر نموده است .

[ کشف الظنون : 1 / 81 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین جامع الاولین و الاخرین ... اخبرنا الفقیه الحافظ ابو عمرو یوسف بن عبد اللّه بن عمر .

انجام : و تلک المنزلة التی هی نصاب علم الخبر و مفتاح فهم الاثر و الی اللّه نرغب فی الشکر علی ما اولاه ... .

نسخه ها :

2270 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : 978 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، سده 10 و 11ق ، 277 برگ [ فهرست دانشگاه تهران : 2 / 501 ] .

2271 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 14205 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1201ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 46 ] .

ص:455

2272 / 3 . تهران ، سپهسالار : 2694 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1274ق ، 291 برگ [ فهرست سپهسالار : 3 / 124 ] .

2273 / 4 . قم ، مرعشی : 1351 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه، نسخ، محمّد علی بن احمد اصفهانی عقدایی ، 6 ربیع الاوّل 1277ق ، 258 برگ ، 29 سطر ، 30*21 [ فهرست مرعشی : 4 / 128 ] .

2274 / 5 . قم ، مرعشی : 11201 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1277ق ، 265 برگ ، 29 سطر [ فهرست مرعشی : 28 / 290 ] .

2275 / 6 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : مجموعه خویی 16 ، آغاز : بسمله فی اسماء المذکورین فی الروایات و سایر الآثار ، نسخ ، ابو القاسم بن علی ریزی لنجانی ، 1283ق ، « 516صفحه » 258 برگ [ فهرست مجلس : 7 / 12 ] .

2276 / 7 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3623 ، نسخ ، ابو القاسم بن ملا علی ، 1286ق ، 263 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 585 ] .

2277 / 8 . قم ، مرعشی : 5064 ، نسخ زیبا ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 274 برگ [ فهرست مرعشی : 13 / 260 ] .

2278 / 9 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3622 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، تصحیح و مقابله شده در 1277ق ، 377 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 585 ] .

2279 / 10 . آلمان * ، برلین ، دانشگاه توبینگن : 11 VI Mn ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 5447 [ فهرست میکروفیلم های دانشگاه تهران : 3 / 156 ] .

420 . أسماء الرجال (طبقات الشافعیة)

(عربی)

از : ابو بکر بن هدایت حسینی (1014 ق)

مؤلف ، در این رساله احوال صد و ده نفر از راویانی که از محمّد بن ادریس شافعی روایت نموده اند ، آورده است .

آغاز : الحمد للّه الذی ... اما بعد یقول ... ابو بکر بن هدایة الحسینی ... باب فی ذکر الشافعی ... هو محمّد بن ادریس .

ص:456

نسخه ها :

2280 . تهران ، ملی تهران : 4031 / ع ، عنوان معرّفی : اسماء الرجال ، آغاز : ، برابر نمونه ، نسخ ، خلیل سندسی ، 1274ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 82پ - 109ر » 28 برگ ، 19 سطر ، 17*5 / 21 [ فهرست ملی تهران : 17 / 326 ] .

421 . أسماء رجال الصحیحین (شرح رجال الصحیحین)

(عربی)

از : محمّد بن طاهر مقدسی ، ابو الفضل ، ابن القیسرانی (507 ق)

مؤلف ، دو کتاب الهدایة و الإرشاد معروف به أسماء رجال الصحیح ، ابو نصر احمد بن محمّد کلاباذی بخاری (398 یا 378 ق) و کتاب أسماء رجال صحیح مسلم ابن منجویه اصفهانی (428 ق) را ادغام کرده و مستدرکاتی نیز بر آنها افزوده است .

آغاز : الحمد للّه علی کل حال ... وصلواته علی خیرته من خلقه محمّد و آله .

انجام : معرفة المکاتبات ... آخر کتاب شرح الصحیحین .

نسخه ها :

2281 . ترکیه * ، استانبول ، فیض اللّه افندی : 499 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 8ق ، 224 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی :

عکس 402 و 403 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 353 ] .

422 . اسماء رجال المشکوة

(عربی)

از : محمّد بن محمّد غزالی ، حجة الاسلام ابو حامد (505 ق)

رسالۀ کوتاهی است در بیان اسامی رجال کتاب مشکوة الأنوار ، در دو باب که آن هم تألیف غزالی است .

باب اوّل : صحابه زن و مرد پیامبر(صلی الله علیه و آله) به ترتیب حروف تهجّی در چند فصل ؛

باب دوم : در ذکر ائمۀ اصول .

[ کشف الظنون : 1 / 94 ]

آغاز : اللهم بک نستعین و علیک نتوکل سبحانک اللهم نحمدک علی نعمک بجمیع

ص:457

محامدک ... و بعد فهذا فی اسماء الرجال مشتمل علی بابین . الباب الاوّل فی ذکر الصحابه ذکرهم و اثناهم ... .

انجام : الی ان سافر القدس ثم عاد الیها فمرض عند ابویه و توفی لیلة الاربعاء رابع عشر رجب 676 و دفن ببلده ، کذا وجدت فی حاشیة الکتاب .

نسخه ها :

2282 / 1 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 4900 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1082ق ، رسالۀ سی و ششم مجموعه ، « 95ر - 104ر » 10 برگ ، 25 سطر ، 15*29 [ فهرست مجلس : 14 / 69 ] .

2283 / 2 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 1085 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ چهل و چهارم مجموعه ، « صفحه186 - 203 » 9 برگ [ فهرست مجلس : 9 / 349 ] .

423 . أسماء الضعفاء و الواضعین

(عربی)

از : عبد الرحمن بن علی حنبلی ، ابن جوزی ، ابو الفرج (597 ق)

ابن جوزی بعد از تألیف کتاب الموضوعات من الأحادیث ، این کتاب را در بیان اسامی ضعفا و آنهایی که حدیث جعل می کرده اند ، نوشته و آن را به ترتیب حروف معجم ، مرتّب نموده است .

[ کشف الظنون : 2 / 1087 ، با عنوان «الضعفاء و المتروکین» ؛ ذیل تاریخ ادبیات عرب ، بروکلمان : 1 / 917 ]

آغاز : الحمد للّه الذی ... و هذا کتاب اسماء الضعفاء الواضعین .

انجام : ذکر من لا یعرف اسمه و لا کنیة ... الحدیث ، آخر الکتاب .

نسخه ها :

2284 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 3454 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ و مغربی ، بدون نام کاتب ، قرن 7ق ، عبد القادر بن محمّد بن محمّد بن نصر اللّه حنفی قادری در روز سه شنبه 7 صفر 717ق نسخه را تکمیل نموده است ، 137 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 508 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 9 ؛ فهرست آربری : 2 / 88 ] .

ص:458

424 . الأسماء المبهمة فی الأنباء المحکمة

(عربی)

از : احمد بن علی بن ثابت ، خطیب بغدادی ، ابوبکر (463 ق)

در بیان اسامی مردان و زنانی است که نام آنان در متن بسیاری از احادیث ، مبهم مانده است . مؤلف ، کتاب را در هشت جزء قرار داده و آن را به ترتیب حروف معجم ، مرتّب نموده است .

چاپ : 1405ق ، قاهره .

آغاز : اخبرنا الشیخ الامام ابوبکر احمد بنعلی بن ثابت الخطیب ، قرائة بلفظه من اصله .

انجام : آخر الجزء الثامن من کتاب الاسماء المبهمة ... و هو آخر الکتاب .

نسخه ها :

2285 . ترکیه * ، استانبول ، فیض اللّه افندی : 497 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 6ق ، تمام این جزء را خطیب بغدادی در شوال 460ق سماع نموده است ، 203 برگ ، 17 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 503 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 5 ] .

425 . أسنی المقاصد وأعذب الموارد (المشیخة الفخریة)

(عربی)

از : علی بن عبد الواحد مقدسی حنبلی ، فخر الدین ابو الحسن ، ابن البخاری (690 ق)

مشیخۀ ابن بخاری است ، به تخریج حافظ جمال الدین ابو العباس احمد بن محمّد بن عبد اللّه ظاهری حنفی . ظاهری در این رساله ، مشایخ ابن بخاری را به ترتیب سال در گذشت آنها ذکر نموده و آنچه ابن بخاری از آنها از احادیث و کتب و علوم ، اخذ نموده ، همراه با شرح حالشان ذکر کرده است .

[ کشف الظنون : 1 / 90 ؛ فهرس الفهارس و الاثبات : 2 / 633 ]

نسخه ها :

2286 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 3705 ، قطعه ای از کتاب و شامل اسامی پانزده نفر از مشایخ ابن بخاری است ، آغاز : الشیخ السادس عشر ، اخبرنا الشیخ الامام العلامة ابو الیمن زید بن الحسن بن زید ... الکندی البغدادی النحوی اللغوی ، انجام : سئل

ص:459

شیخنا العلامة ابو محمّد ابن قدامة عن مولده ... وتوفی رضی اللّه عنه یوم السبت یوم عید الفطر من سنة 610 ... آخر التاسع من تجریه المخرج ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 9ق ، 44 برگ ، 27 و 29 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 962 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 443 ؛ فهرست آربری : 3 / 90 ] .

426 . الاغتباط بمن رمی بالاختلاط

(عربی)

از : ابراهیم بن محمّد بن خلیل طرابلسی حلبی (سبط ابن عجمی) (841 ق)

رساله مختصری است به ترتیب حروف معجم ، در شناخت راویانی که به اختلاط متّهم شده اند .

[ کشف الظنون 1 / 130 ]

آغاز : الحمد للّه رب العالمین ... اما بعد فهذا کتاب جمعته علی .

انجام : هذا آخر المولف و هو قابل للزیادة فمن وقف علی احد ممن لم اذکره فلیلحقه فی مکانه ...

نسخه ها :

2287 . سوریه * ، دمشق ، ظاهریه : مجموع / 12 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمّد بن ابی بکر بن زریق ، 838ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 21 - 28 » 8 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 27 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 29 ؛ فهرست ظاهریه ، تاریخ : 217 و 246 ] .

427 . إکمال الإکمال (الاستدراک)

(عربی)

از : ابو بکر بن عبد الغنی بن ابی بکر بن شجاع حنبلی بغدادی (ابن نقطه) (629 ق)

استدراکی است که مؤلف بر کتاب الإکمال فی رفع الارتیاب عن المؤتلف و المختلف من الأسماء و الکنی و الأنساب ابن ماکولا ، نوشته و به نام های الاستدارک ، المستدرک ، إکمال الإکمال ، و تکملة الإکمال مشهور است .

آغاز : ... اما بعد فاعلم وفقک اللّه للخیرات انی نظرت فی کتاب الامیر ابن ماکولا .

ص:460

نسخه ها :

2288 / 1 . سوریه * ، دمشق ، ظاهریه : حدیث / 423 ، جزء اوّل کتاب (از آغاز کتاب تا آخر حرف سین) ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : و اما السوری ... فهو سلیمان بن احمد بن ابراهیم ابونصر السوری ... مات قبل العشر وثلاث مأة یتلوه فی اوّل الجزء الثانی حرف الشین ... ، نسخ ، بدون نام کاتب ، نیمه اوّل قرن 7ق ، عکس کتاب خانه مرعشی در دو جلد صحافی شده است ، درفهرست عکسی مرکز احیاء شماره کتاب در کتاب خانه ظاهریه1214 ذکر شده است ، 273 برگ ، 23 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 48 و 49 ، مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 832 [ فهرست عکسی مرعشی :

1 / 50 ؛ فهرست ظاهریه ، تاریخ : 194 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 3 / 28 ] .

2289 / 2 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 3744 ، از اوّل افتادگی دارد ، آغاز : عبد الرحمن بن حمدان الجلاب ... باب حنبل و حنبل و حنفل ، انجام : او اما السوری بضم السین المهملة و سکون الواو ... وکان صدوقا مات قبل العشر و ثلثمائة ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 7ق ، 194 برگ ، 17 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 743 ، مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 540 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 229 ؛ فهرست آربری : 3 / 104 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء : 2 / 129 ] .

428 . بغیة الأریب فی اختصار التهذیب

(عربی)

از : اسماعیل بن محمّد بن بردس بعلبکی حنبلی ، ابو الفداء (786 ق)

مؤلف در این کتاب ، تهذیب الکمال حافظ مزی را خلاصه نموده است . او چیزی از رجال آن حذف نکرده و فقط انساب مشهوران و بعضی از نَسَب رجالیان را حذف نموده و جرح و تعدیل ها را نیز به طور مختصر ذکر کرده است .

آغاز : الحمد للّه الذی جعل العلماء فی الامة .

انجام : ام سلمة زوج النبی (صلی الله علیه و آله) ... نجز الکتاب و للّه الحمد و المنة .

نسخه ها :

2290 . ترکیه ، استانبول ، طوپ قاپی سرای : 461 . M ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : ، برابر نمونه ، نسخ ، اسماعیل بن محمّد بعلبکی (مؤلف) / ظاهرا ، 779ق ، 574 برگ ، 33 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 562 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 55 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 515 ] .

ص:461

429 . تهذیب تهذیب الکمال

(عربی)

از : محمّد بن احمد بن عثمان ذهبی ، شمس الدین (748 ق)

تهذیبی است از کتاب تهذیب الکمال جمال الدین یوسف بن زکی مزی (742 ق) که آن نیز تهذیبی است از کتاب الکمال فی معرفة الرجال تقی الدین عبد الغنی مقدّسی .

انجام : ام حکیم عن امها عن ام سلمه ... نجز الکتاب و الحمد للّه رب العالمین .

نسخه ها :

2291 / 1 . ترکیه ، استانبول ، طوپ قاپی سرای : 2 / 2849 ، شامل جزء دوم که از حرف سین شروع و به عبید اللّه بن عبد الرحمن ختم می شود ، آغاز : حرف السین سابق بن ناحیه عن ابن سلام و عنه هاشم ، نسخ ، محمّد بن نجم بن مسعود بن سند طباخ ، جمعه 16 رمضان المبارک 745ق ، 260 برگ ، 25 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی :

عکس 393 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 345 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 514 ] .

2292 / 2 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 3 / 2849 ، جزء سوم از عبید اللّه بن عبد الکریم تا محمّد بن منکدر ، آغاز : عبید اللّه بن عبدالکریم بن یزید بن فروخ المخزومی الإمام ، نسخ ، محمّد بن نجم بن مسعود بن سند طباخ ، 745ق ، 267 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 394 [ فهرست عکسی مرعشی :

1 / 346 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 515 ] .

2293 / 3 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 4 / 2849 ، جزء چهارم از محمّد بن النهال تا آخر کتاب را شامل است ، نسخ ، محمّد بن نجم بن مسعود بن سند طباخ ، 745ق ، 267 برگ ، 25 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 395 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 347 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 515 ] .

2294 / 4 . سوریه * ، دمشق ، ظاهریه : تاریخ / 383 ، جزء چهارم کتاب ، آغاز : ،بسم اللّه الرحمن الرحیم محمّد بن المنکدر بن عبد اللّه بن الهدیر ، نسخ ، اسحاق بن احمد بن اسحاق اموی مربعی ، 14 محرم 762ق ، عکس این نسخه در دو جلد صحافی شده است ، 296 برگ ، سطور مختلف ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 338 و 339 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 299 ؛ فهرست ظاهریه ، تاریخ : 215 ] .

2295 / 5 . سوریه * ، دمشق ، ظاهریه : تاریخ / 328 ، جزء سوم کتاب ، آغاز : ، عبید اللّه بن عبد الکریم بن یزید بن فروخ المخزومی ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، نیمه اوّل قرن 8ق ، عکس این نسخه در سه جلد صحافی شده است ، 301 برگ ، 25 سطر ،

ص:462

سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 54 و 55 و 56 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 56 ؛ فهرست ظاهریه ، تاریخ : 215 ] .

2296 / 6 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 3935 ، از کعب بن مالک تا آخر کتاب را شامل است ، از اوّل افتادگی دارد ، آغاز : ... کعب ابن مالک ابن ابی کعب ... الانصاری السلمی ، انجام : برابر نمونه ، خط مغربی ، فرج بن محمّد صنهاجی ، 16 ذی حجه 834ق ، 252 برگ ، 27 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 382 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 336 ؛ فهرست آربری : 4 / 64 ] .

430 . تراجم الحفاظ

(عربی)

از : محمّد بدخشانی ، میرزا

مختصری است از الأنساب سمعانی که در فهرست ، دربارۀ آن توضیحی داده نشده است . در فهرست نسخ خطّی کتاب خانۀ مجلس (ج 38 ، ص 41) کتابی با نام ترتیب أسماء الأنساب السمعانی یا تذکرۀ معتمد خان بدخشی از محمّد بن معتمدخان بدخشی معرّفی شده ، که گویا مؤلف آن با مؤلف رساله حاضر ، یکی است و به احتمال زیاد ، آن نسخه نیز همین رساله است .

نسخه ها :

2297 . کتاب خانۀ شخصی (دارای 230 نسخه) : 180 ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 230 برگ ، رحلی [ مجله نور علم : 54 / 88 ] .

431 . ترجمۀ اسد الغابة فی معرفة الصحابة

(فارسی)

از : محمّد قزوینی عاشوری (زنده در 1311 ق)

ترجمۀ فارسی است از کتاب اسد الغابة فی معرفة الصحابة ابن اثیر جزری .

آغاز : چنین گوید نگارنده این اوراق الشیخ الامام العالم الحافظ .

نسخه ها :

2298 / 1 . تهران ، ملی تهران : 1794 / ف ، جلد دوم از « اسد بن زرارة بن عدس » تا « اوس بن حدثان بن عوف » ، نستعلیق ، محمّد قزوینی عاشوری (مؤلف) ، 1311ق ، تهران ، 140 برگ ، 14 سطر ، 21*35 [ فهرست ملی تهران : 4 / 249 ] .

ص:463

2299 / 2 . تهران ، ملی تهران : 1559 / ف ، عنوان معرّفی : اسد الغابة ، جلد اوّل (از آغاز کتاب تا شرح حال اسعد الخیر) ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : اسمش احمد استخراج کرده اند و او را ابن منده و ابو نعیم به همین قدر ، نستعلیق ، محمّد قزوینی عاشوری (مؤلف) ، قرن 14ق ، 110 برگ ، 13 سطر ، 21*35 [ فهرست ملی تهران : 4 / 54 ] .

2300 / 3 . تهران ، ملی تهران : 1711 / ف ، عنوان معرّفی : اسد الغابه ، جلد سوم از اوس بن حذیفه تا بلال بن رباح مکنی به عبد الکریم ، آغاز : بسمله کتاب سوم از ترجمه کتاب اسد الغابه فی معرفة الصحابة اوس بن حذیفه ، انجام : و بلال بلاغت بود و او را فرزندی شود محدثین ثلاثه بشرحی که مذکور شد او را استخراج کرده اند ، نستعلیق ، محمّد قزوینی عاشوری (مؤلف) ، قرن 14ق ، در تهران ، 115 برگ ، 14 سطر ، 21*35 [ فهرست ملی تهران : 4 / 180 ] .

432 . تقریب التهذیب

(عربی)

از : احمد بن علی بن محمّد عسقلانی ، شهاب الدین (ابن حجر عسقلانی) (852)

عسقلانی ابتدا کتاب الکمال فی معرفة الرجال محب الدین ابن نجّار را تلخیص نموده و تهذیب الکمال نامیده است . سپس در کتاب حاضر ، آن را نیز تلخیص نموده و تقریب التهذیب نامیده است .

چاپ : بارها در بیروت به چاپ رسیده است .

[ کشف الظنون : 1511 ]

آغاز : الحمد للّه الذی رفع بعض خلقه علی بعض درجات .

انجام : امراة قدمة البصرة فنزلت فی قصر بنی خلف علی اختها کانها ام عطیة و اللّه اعلم بالصواب تم الکتاب .

نسخه ها :

2301 / 1 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 3599 ، از اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 827ق [ فهرست الفبایی آستان قدس : 139 ] .

2302 / 2 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 5133 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نستعلیق ، زین الدین بن محمّد ، 5 شعبان 912ق ، 242 برگ ، 25 سطر ، 17*11 [ فهرست مجلس : 15 / 122 ] .

ص:464

2303 / 3 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 10 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، وقفی ابن خاتون ، 318 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 356 ] .

2304 / 4 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7514 ، صفحه اوّل افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 123 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 595 ] .

433 . تهذیب تهذیب الکمال

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

تهذیب کوتاهی است از تهذیب تهذیب الکمال فی اسماء الرجال شمس الدین محمّد بن احمد ذهبی .

آغاز : الحمد للّه المنفرد بالبقاء المستقبل العطاء المتطول بالنعم المتفضل برحمته ... اما بعد فانی طالعت تهذیب الکمال فی اسماء الرجال و هم رجال الکتب .

انجام : ابو یوسف الفسوی ، یعقوب بن سنان الترمذی . آخر طبقة البخاری و ما فی شیوخ الائمة . الحمد للّه وحده فرغ منه محمّد بن احمد الذهبی فی سنة خمس و سبعمأة .

نسخه ها :

2305 . قم ، گلپایگانی : 5 / 32 / 6305 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، نسخه عکسی است و اصل قدیمی بوده و دارای تصحیح در حاشیه است ، در فهرست این کتاب به ذهبی نسبت داده شده که صحیح نیست ، 65 برگ ، 25 سطر ، 34*22 [ فهرست گلپایگانی ، جدید ] .

434 . تهذیب الکمال فی أسماء الرجال

(عربی)

کتاب الکمال فی معرفة الرجال ، تألیف عبدالغنی بن عبد الواحد بن علی سرور مقدس است که یوسف بن عبد الرحمان مزی آن را تلخیص کرده و تهذیب الکمال نام نهاده است . در کتاب خانۀ آستان قدس رضوی ، چند نسخه از کتاب تهذیب الکمال مزی به شماره های 5 تا 9 موجود است که اشتباهاً در فهرست آن کتاب خانه (ج 2 ، ص 355) ، مؤلف آنها عبد الغنی بن عبد الواحد معرّفی شده است.

ص:465

435 . تهذیب الکمال فی أسماء الرجال

(عربی)

از : یوسف بن عبد الرحمن مزی ، جمال الدین (742 ق)

کتاب مفصّلی است در مورد رجال اهل سنت که مؤلف ، آن را از کتاب الکمال فی معرفة الرجال عبد الغنی بن عبدالواحد بن علی سرور مقدس ، تلخیص و تنظیم نموده است .

آغاز : الحمد للّه الذی انار طریق الحق و ابان سبیل الهدی و ازاح العلة و ازال الشبهة .

نسخه ها :

2306 / 1 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 3 / 2848 ، از « جراح » شروع و به « حسن بن عیسی » ختم می شود ، آغاز : من اسمه الجراح « الجراح بن ابی الجراح الاشجعی » عداده ، نسخ ، محمّد بن ابراهیم بن غنائم ابن المهندس ، پنجشنبه 25 رجب 708ق ، 208 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 357 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 317 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 508 ] .

2307 / 2 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 5 / 2848 ، از « خالد » شروع و به آخر ترجمه « زیاد بن عبد اللّه » ختم می شود ، آغاز : خالد بن المهاجر بن سیف اللّه خالد بن الولید بن مغیرة ، نسخ ، محمّد بن ابراهیم بن غنائم ابن المهندس ، یکشنبه 30 شعبان 709ق ، 205 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 358 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 318 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 508 ] .

2308 / 3 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 6 / 2848 ، از « زیاد بن عبد الرحمن » شروع و به آخر ترجمه « سلم بن عطیه » ختم می شود ، آغاز : زیاد بن عبد الرحمن القیسی ابو الخصب البصری ... ذکره ، نسخ ، محمّد بن ابراهیم بن غنائم ابن المهندس ، ربیع الاوّل 710ق ، 211 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 359 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 319 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 508 ] .

2309 / 4 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 7 / 2848 ، از « سلم بن قتیبه » شروع و به آخر ترجمه « صالح بن ربیعه بن الهدیر » ختم می شود ، نسخ ، محمّد بن ابراهیم بن غنائم ابن المهندس ، یکشنبه 5 ذی حجه 710ق ، 211 برگ ، 21 سطر ، سابقه :

کتابخانه مرعشی : عکس 360 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 319 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 508 ] .

ص:466

2310 / 5 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 8 / 2848 ، از « صالح بن زریق العطار » و به اواسط ترجمه « عبد اللّه بن احمد بن کثیر » ختم می شود ، نسخ ، محمّد بن ابراهیم بن غنائم ابن المهندس ، 710ق ، 201 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی :

عکس 361 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 320 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 509 ] .

2311 / 6 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 9 / 2848 ، از عبد اللّه بن ابی امامه تا آخر ترجمه عبد اللّه بن مبارک ، نسخ ، محمّد بن ابراهیم بن غنائم ابن المهندس ، سه شنبه رمضان المبارک 711ق ، 204 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 362 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 321 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 509 ] .

2312 / 7 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 4342 ، از « شتیر بی شکل » شروع و به آخر ترجمه « ظهیر بن رافع » ختم می شود ، آغاز : شتیر بن شکل بن حمید العبسی ابو عیسی الکوفی ، نسخ ، جمال الدین یوسف بن عبد الرحمن مزی (مؤلف) ، 711ق ، 206 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : 5عکس 378 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 333 ؛ فهرست آربری : 5 / 107 ] .

2313 / 8 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 4341 ، از مرثد تا آخر ترجمه مهلب بن ابی صفره ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : من اسمه مرثد ومرجا ومرحب ، مرثد بن عبد اللّه الزمانی ، نسخ ، جمال الدین یوسف بن عبد الرحمن مزی (مؤلف) ، چهارشنبه 10 جمادی الاوّل 712ق ، 201 برگ ، 23 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 379 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 334 ؛ فهرست آربری : 5 / 107 ] .

2314 / 9 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 4340 ، از موسی تا آخر ترجمه هناد بن السری ، آغاز : من اسمه موسی ، موسی بن ابراهیم بن عبد الرحمن بن عبد اللّه بن ابی ربیعه ، نسخ ، جمال الدین یوسف بن عبد الرحمن مزی (مؤلف) ، 22 جمادی الثانی 712ق ، 204 برگ ، سطور مختلف ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 380 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 335 ؛ فهرست آربری : 5 / 107 ] .

2315 / 10 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 12 / 2848 ، از عبید اللّه بن حسن بن حصین تا آخر ترجمه عقبة بن عمرو بن تغلبه ، آغاز : عبید اللّه بن الحسن بن الحصین ... البصری القاضی ، نسخ ، محمّد بن ابراهیم بن غنائم ابن المهندس ، 712ق ، 208 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 363 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 322 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 509 ] .

ص:467

2316 / 11 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 13 / 2848 ، از عقبة بن قیصة بن عقبة تا آخر ترجمه عمر بن شیب واسطی ، آغاز : عقبة بن قیصة بن عقبة السوای العامری ابو ریاب ، نسخ ، محمّد بن ابراهیم بن غنائم ابن المهندس ، رجب 713ق ، 208 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 364 [ فهرست عکسی مرعشی :

1 / 322 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 509 ] .

2317 / 12 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 14 / 2814 ، از عمر بن شفیق بن اسما الجرمی تا آخر ترجمه عیسی بن ابی غرة ، آغاز : عمر بن شفیق بن اسما الجرمی البصری والد الحسن ، نسخ ، محمّد بن ابراهیم بن غنائم ابن المهندس ، یکشنبه 9 شوال 713ق ، 220 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 365 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 323 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 509 ] .

2318 / 13 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 15 / 2848 ، از عیسی بن علی بن عبد اللّه تا آخر ترجمه محمّد بن ابراهیم بن عثمان ، آغاز : عیسی بن علی بن عبد اللّه بن عباس القرشی الهاشمی ، نسخ ، محمّد بن ابراهیم بن غنائم ابن المهندس ، پنجشنبه 1 محرم 714ق ، 229 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 366 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 324 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 510 ] .

2319 / 14 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 16 / 2842 ، از محمّد بن ابراهیم تا محمّد بن عبد الرحمن بغدادی ، نسخ ، محمّد بن ابراهیم بن غنائم ابن المهندس ، چهارشنبه 20 صفر 714ق ، 227 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 367 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 325 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 510 ] .

2320 / 15 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 17 / 2748 ، از محمّد بن عبد الرحیم تاآخر ترجمه مرار بن حمویه ، آغاز : محمّد بن عبد الرحیم بن ابی زهیر القرشی العدوی ابو یحیی ، نسخ ، محمّد بن ابراهیم بن غنائم ابن المهندس ، سه شنبه 12 جمادی الثانی 714ق ، 237 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 368 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 326 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 510 ] .

2321 / 16 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 18 / 2848 ، از مرثد تا موسی ، آغاز :

من اسمه مرثد و مرجا و مرحب مرثد بن عبداللّه ، نسخ ، محمّد بن ابراهیم بن غنائم ابن المهندس ، پنجشنبه 9 شوال 714ق ، 240 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 369 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 326 ؛ فهرست طوپ قاپی :

3 / 510 ] .

ص:468

2322 / 17 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 20 / 2848 ، از وهب بن جریر تا آخر ترجمه یوسف بن حماد ، آغاز : وهب بن جریر بن حازم بن زید بن عبد اللّه بن شجاع ، نسخ ، محمّد بن ابراهیم بن غنائم ابن المهندس ، یکشنبه 4 ربیع الاوّل 715ق ، 222 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 370 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 327 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 511 ] .

2323 / 18 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 21 / 2848 ، از یوسف بن خالد تاابو قیس ، آغاز : یوسف بن خالد بن عمیر السمتی ابو خالد البصری والد خالد ، نسخ ، محمّد بن ابراهیم بن غنائم ابن المهندس ، ربیع الثانی 715ق ، 223 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 371 [ فهرست عکسی مرعشی :

1 / 328 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 511 ] .

2324 / 19 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 22 / 2848 ، از ابو کامل تا ام سلمه ، آغاز :

ابو کامل مظفر بن مدرک البغدادی الحافظ الخراسانی ، نسخ ، محمّد بن ابراهیم بن غنائم ابن المهندس ، سه شنبه 1 جمادی الثانی 715ق ، 189 برگ ، 21 سطر ، سابقه :

کتابخانه مرعشی : عکس 372 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 329 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 511 ] .

2325 / 20 . قم ، گلپایگانی : 5 / 32 ، عبد الوهاب ، 745ق ، 65 برگ [ فهرست گلپایگانی ، رایانه ای ] .

2326 / 21 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 4343 ، از عنبسه شروع و به آخر ترجمه محمّد بن ایوف ، آغاز : من اسمه غنبسه وعنتره « عنبسة بن الازهر » ... الکوفی ، نسخ ، احمد بن محمّد بن احمد بن ابی بکر بعلی حنبلی ، 16 شعبان 776ق ، 234 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : 5عکس 376 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 332 ؛ فهرست آربری : 5 / 108 ] .

2327 / 22 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 3078 ، از اسمعیل بن بشر تا جعیل بن زیاد ، آغاز : اسمعیل بن بشر بن منصور السلیمی ابو بشر ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 8ق ، 253 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 374 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 330 ؛ فهرست آربری : 1 / 30 ] .

2328 / 23 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 4344 ، از یحیی بن ابی المطاع تا ابو عثمان در باب کنی ، آغاز : یحیی بن ابی المطاع القرشی الشامی الارنی ابن اخت ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 8ق ، 261 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 381 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 336 ؛ فهرست آربری : 5 / 108 ] .

ص:469

2329 / 24 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 1 B / 2848 ، جلد اوّل کتاب ، آغاز :

برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، اواخر قرن 8ق ، 301 برگ ، 27 سطر ، سابقه :

کتابخانه مرعشی : عکس 355 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 315 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 511 ] .

2330 / 25 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 2 B / 2848 ، مشتمل بر باب الحاء تا اواسط ترجمه زیاد ابن ابی سوده ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : ، باب الحاء من اسمه حابس ... حابس بن ربیعة بن المنذر ، نسخ ، بدون نام کاتب ، اواخر قرن 8ق ، 300 برگ ، 27 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 356 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 317 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 511 ] .

2331 / 26 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 3079 ، از زیاد بن مخراق تا شریک بن شهاب ، آغاز : زیاد بن مخراق المزنی مولاهم ابو الحارث البصری ، نسخ ، محمّد بن عمر شجاع ، 3 ذی حجه 809ق ، 216 برگ ، 25 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : 375 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 331 ؛ فهرست آربری : 1 / 31 ] .

2332 / 27 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 4345 ، از قران تا محمّد بن علی القرشی ، آغاز :

من اسمه ، قران ... قران ابن تمام الاسدی ... ابو تمام ، نسخ ، یحیی بن احمد بن علی روشنی ، 12 جمادی الاوّل 1076ق ، 220 برگ ، 29 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی :

عکس 377 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 332 ؛ فهرست آربری : 5 / 108 ] .

2333 / 28 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 4346 ، مشتمل بر اوّل کتاب الی باب الباء ، آغاز :

الحمد للّه الذی انار طریق الحق و ابان سبیل الهدی ، نسخ ، یحیی بن احمد بن علی روشنی ، قرن 11ق ، 230 برگ ، 29 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 373 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 329 ؛ فهرست آربری : 5 / 108 ] .

2334 / 29 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 5 ، جلد دوم ، از اوایل الف تا اوایل حاء مهمله ، از اوّل وآخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، وقف نسخه توسط ابن خاتون در 1067ق ، نسخه قدیمی [ فهرست آستان قدس : 2 / 355 ] .

2335 / 30 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 6 ، جلد ششم ، از اوایل صاد تا اوایل عین مهمله ، از اوّل و آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، وقف نسخه توسط ابن خاتون در 1067ق ، نسخه قدیمی ، 194 برگ [ فهرست آستان قدس :

2 / 355 ] .

ص:470

2336 / 31 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7 ، جلد هفتم ، از اوایل عین مهمله ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، وقف نسخه توسط ابن خاتون در 1067ق ، نسخه قدیمی ، 198 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 355 ] .

2337 / 32 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 8 ، مجلد نهم ، از اوایل عین مهمله تا اواخر آن ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، وقف نسخه توسط ابن خاتون در 1067ق ، نسخه قدیمی [ فهرست آستان قدس : 2 / 355 ] .

2338 / 33 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 9 ، جزء پانزدهم از حرف هاء مهمله تا اوایل حرف یاء ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، وقف نسخه توسط ابن خاتون در 1067ق ، نسخه قدیمی ، 232 برگ [ فهرست آستان قدس : 2 / 355 ] .

436 . تهذیب مستمر الأوهام علی ذوی المعرفة و اولی الأفهام

(عربی)

از : علی بن هبة اللّه بن علی عجلی بغدادی ، ابن ماکولا (475 ق)

ابن ماکولا در این کتاب ، اوهام و اشتباهاتی را که دار قطنی (385 ق) در المختلف و المؤتلف فی أسماء الرجال و عبدالغنی ازدی (409 ق) در مشتبه النسبة و خطیب بغدادی (463 ق) در کتابش المؤتنف فی تکملة المؤتلف و المختلف ، مرتکب شده اند، جمع آوری و تألیف کرده و آن را در آخر صفر 472 به پایان رسانیده است .

آغاز : قال لی بعض ... والمعنیین بهذا العلم لقد تعب الخطیب و اتعب .

انجام : و اللّه تعالی یعین علی ما قرب الیه و یجعل مقصدنا فی هذا الفن و غیره خالصا لوجهه بمنه و کرمه و لطفه و احسانه انه علی ذلک قادر .

نسخه ها :

2339 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 3349 ، از اوّل افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، انجام :

برابر نمونه ، نسخ ، ابراهیم بن محمّد بن ادریس بن بابا جوک ، 8 صفر 686ق ، 125 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 888 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 367 ؛ فهرست آربری : 2 / 44 ] .

ص:471

437 . الثقات

(عربی)

از : محمّد بن حبان تمیمی بستی ، ابو حاتم (ابن حبان) (354 ق)

چاپ : بیروت ، مؤسسه الکتب الثقافیة ، 1408ق ، ده جلد .

نسخه ها :

2340 . کتاب خانۀ شخصی (دارای 230 نسخه) : 95 ، جزء اوّل ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 112 برگ ، رحلی [ مجله نور علم : 54 / 91 ] .

438 . حصر الشارد فی أسانید محمّد عابد

(عربی)

از : محمّد عابد بن احمد انصاری سندی مدنی (1257 ق)

رسالۀ مفصّلی است در بیان طُرُق مؤلف به کتاب های حدیثی .

آغاز : الحمد للّه الذی انزل احسن الحدیث علی خیر نبی مرسل و دعا الی الفلاح بصحیح المقال.

نسخه ها :

2341 . قم ، مرعشی : 11165 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، صفر 1253ق ، مدینه ، 241 برگ ، 21 سطر ، 17*10 [ فهرست مرعشی : 28 / 235 ] .

439 . ذیل لب اللباب

(عربی)

از : احمد عجمی ، شیخ

بعضی از نسبت هایی را که سیوطی در لب اللباب نیاورده ، مؤلف در حاشیۀ نسخۀ خود نوشته بوده و شیخ عبدالرحمان اشمونی آنها را جداگانه تدوین کرده است .

آغاز : الحمد للّه رب العالمین وافضل الصلاة و اتم التسلیم علی سیدنا .

انجام : هذا آخر ما وجد بخط خاتمة الحفاظ و المحدثین .

نسخه ها :

2342 . قم ، مرعشی : 4515 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، محمّد صالح بن عبد الفتاح بن ابراهیم جارم حنفی حسن رشیدی ، شنبه 4 جمادی الاوّل 1323ق ،

ص:472

دمنهور مصر ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 141پ - 184ر » 43 برگ ، 19 سطر ، 21*16 [ فهرست مرعشی : 12 / 94 ] .

440 . ذیل المشتبه

(عربی)

از : محمّد بن رافع سلامی دمشقی ، تقی الدین (قرن 9 ق)

مؤلف در این رساله نام های مشتبه یا نسبت هایی را که ذهبی در کتاب المشتبه من الأسماء و الأنساب ذکر نکرده ، جمع آوری نموده است .

آغاز : الحمد للّه علی افضاله والصلاة والسلام علی سیدنا محمّد و آله اما بعد فانی ظفرت باسماء مشتبهة لم ارها فی کتاب شیخنا .

انجام : و محمّد بن هارون التغلبی و غیرهما ، آخر ما تیسر جمعه .

نسخه ها :

2343 . قم ، مرعشی : 2241 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ معرب ، محمّد بن ابراهیم بن محمّد سلامی ، سه شنبه 17 ذی حجه 832ق ، حلب، رسالۀ دوم مجموعه ، 13 برگ ، 17 سطر ، 18*14 [ فهرست مرعشی : 6 / 227 ] .

441 . الرجال

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

بخشی از کتاب مفصّلی است در رجال اهل سنت ، مؤلف از شاگردان ابو جعفر مبارک بن مبارک و اهل موصول بوده و از دانشمندان سدۀ ششم هجری است .

آغاز : الفصل الاوّل فی نسبه قد اختلف الناس فی نسب رسول اللّه صلی اللّه علیه وآله .

نسخه ها :

2344 / 1 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7664 ، تا آخر حرف الجیم (الجریری) ، آغاز: برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 1276ق ، 134 برگ [ فهرست آستان قدس: 603/6 ] .

2345 / 2 . مشهد ، آستان قدس رضوی : 7665 ، آغاز : حرف الشین و یشتمل علی اربعة فصول الفصل الاوّل فی الاسماء ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق ، 217 برگ [ فهرست آستان قدس : 6 / 604 ] .

ص:473

442 . الریاض المستطابة فی جملة من روی فی الصحیحین من الصحابة

(عربی)

از : یحیی بن ابی بکر عامری حرضی یمانی ، عماد الدین ابو زکریا (893 ق)

رسالۀ متوسطی است در اسامی تعدادی از صحابه ای که در صحیحین از آنها روایت نقل شده است . مؤلف ابتدا یک مقدمۀ سه فصلی آورده و پس از آن اسامی را به ترتیب حروف تهجّی ذکر نموده است .

[ معجم المطبوعات : 2 / 1261 ]

آغاز : الحمد للّه الملک الجلیل ... و بعد فانه لما اختص اصحاب النبی بشرف الصحبة و امتاز الآل منهم بفضیلة القربة .

انجام : و دفن بنیشابور رضی اللّه عنه .

نسخه ها :

2346 . تهران ، ملک : 3515 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، عمر بن ابی بکر بن محمّد ، دوشنبه 25 جمادی الثانی 1003ق ، 118 برگ ، 17 سطر ، 15*21 [ فهرست ملک : 1 / 352 چاپ1 ] .

1 شرح رجال الصحیحین

از : محمّد بن طاهر مقدسی ، ابو الفضل ، ابن القیسرانی

ر . ک : أسماء رجال الصحیحین .

443 . صلة الخلف بالاتصال بالسلف

(عربی)

از : محمّد بن محمّد بن سلیمان مغربی مکی (قرن 11 ق)

در این رساله ، اسانید و طُرُق روایت کتاب هایی که مؤلف از شیوخ خود روایت می کند ، با مقدمه ای در اسانید ، آمده است و پس از آن ، کتاب ها به ترتیب حروف آمده و در پایان ، خاتمه ای در نوادر طُرُق مسلسله ذکر شده است .

آغاز : الحمد للّه روی ما بین السماع و القراءة و الاجازة الخاصة و العامة الی رحلة المغرب .

ص:474

نسخه ها :

2347 . قم ، مرعشی : 5718 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 12ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 100ر » 100 برگ ، سطور مختلف ، 22*16 [ فهرست مرعشی : 15 / 117 ] .

444 . الضعفاء

(عربی)

از : محمّد بن عمر بن موسی بن حماد عقیلی ، ابو جعفر (322 ق)

کتابی است به ترتیب حروف تهجّی ، در بیان اسامی ضعفا و متروکان در رجال .

چاپ : بیروت ، دار الکتب العلمیة ، 1404ق

[ فهرس التاریخ و ملحقاته ، یوسف العش : 236 ]

نسخه ها :

2348 / 1 . سوریه * ، دمشق ، ظاهریه : بدون شماره ، جزء هفتم تا انتهای کتاب ، بدون نام کاتب ، 544ق ، « 246ص » 123 برگ ، سابقه : کتابخانه محقق طباطبایی : عکس 47 [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1443 ] .

2349 / 2 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 3783 ، از اوّل افتادگی دارد ، آغاز : حمید بن صخر مدنی قال ابن حنبل هو ضعیف ، خط مغربی ، بدون نام کاتب ، قرن 8ق ، 108 برگ ، 19 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 865 [ فهرست عکسی مرعشی :

2 / 343 ؛ فهرست آربری : 4 / 10 ] .

2350 / 3 . سوریه * ، دمشق ، ظاهریه : بدون شماره ، جزء اوّل تا جزء هفتم ، از آخر افتادگی دارد، بدون نام کاتب، بدون تاریخ کتابت، تاریخ قرائت 444ق، «242ص» 121 برگ، سابقه : کتابخانه محقق طباطبایی : عکس 50 [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1444 ] .

445 . طبقات الحنفیة

(عربی)

از : علی بن محمّد بن عبد الصمد سخاوی شافعی ، ابو الحسن (643 ق)

نسخه ها :

2351 . قم ، محقق طباطبایی : عکس 204 ، از آخر افتادگی دارد ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، « 274ص » 137 برگ [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1482 ] .

ص:475

1 طبقات الحنفیة

از : محمود بن سلیمان کفوی قسطنطینی رومی حنفی

ر . ک : کتائب اعلام الأخیار من فقهاء مذهب النعمان المختار .

1 طبقات الشافعیة

از : ابو بکر بن هدایت حسینی

ر . ک : اسماء الرجال .

446 . الطبقات فی الأسماء المفردة من أسماء العلماء و أصحاب الحدیث

(عربی)

از : احمد بن هارون بن روح براعی برزنجی ، حافظ ابوبکر (قرن 7 ق)

در فهرست ، هیچ توضیحی دربارۀ آن داده نشده است .

نسخه ها :

2352 . ترکیه * ، استانبول ، کوپریلی : 1 / 1152 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 7ق ، رسالۀ سوم مجموعه ، « 165 - 175 » 11 برگ ، سابقه : کتابخانه مینوی : عکس 353 [ فهرستواره مینوی : 151 ؛ فهرست کوپریلی : 1 / 589 ] .

447 . طبقات المحدثین بأصبهان و الواردین علیها

(عربی)

از : عبد اللّه بن محمّد بن جعفر بن حیان انصاری اصفهانی ، ابو محمّد ، ابی الشیخ (369 ق)

در شرح حال محدثان اصفهان و صحابه و تابعانی که به این شهر وارد شده اند ، به ترتیب طبقات ، در سه جزء .

آغاز : هذا کتاب طبقات اسماء المحدثین ممن قدم اصبهان من الصحابه و التابعین و من کان بها من وقت فتحها الی زماننا هذا .

ص:476

نسخه ها :

2353 / 1 . سوریه * ، دمشق ، ظاهریه : تاریخ 65 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، اوائل قرن 7ق ، دارای سماع به تاریخ چهارشنبه بیستم ذی الحجه 635ق ، 168 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 425 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 374 ؛ فهرست ظاهریه ، تاریخ : 207 ] .

2354 / 2 . سوریه * ، دمشق ، ظاهریه : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، دو جزء در 164برگ ، اجازاتی از سنۀ 635ق در آخر نسخه آمده است ، سابقه :

کتابخانه محقق طباطبایی : عکس 216 [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1486 ] .

2355 / 3 . سوریه * ، دمشق ، ظاهریه : 3430 ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، المنتخب من مخطوطات الحدیث صفحه 166 ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران :

میکرو فیلم 6267 [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 3 / 247 ] .

2356 / 4 . سوریه * ، دمشق ، ظاهریه : 65 ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، فهرست المخطوطات المصوره شماره 727 تاریخ ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 3659 [ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران : 2 / 215 ] .

448 . غایة المرام فی رجال البخاری إلی سیّد الأنام

(عربی)

از : محمّد بن داود بن محمّد بازلی کردی شافعی ، ابو عبد اللّه (925 ق)

مؤلف در این کتاب ، رجالی را که در سلسلۀ اسانید احادیث صحیح بخاری قرار دارند ، به ترتیب حروف معجم ، تنظیم نموده است .

[ کشف الظنون : 2 / 1193 ]

آغاز : عبید اللّه بن ابی رافع و اسمه اسلم مولی رسول اللّه (صلی الله علیه و آله) .

نسخه ها :

2357 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 3097 ، مشتمل بر حرف عین تا آخر کتاب ، آغاز :

برابر نمونه ، نسخ ، یوسف بن محمّد بن محمّد خطیب حنبلی ، رجب 901ق ، 332 برگ ، 25 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 596 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 85 ؛ فهرست آربری : 1 / 37 ] .

ص:477

449 . القول السدید فی اتصال الأسانید

(عربی)

از : احمد بن علی بن عمر منینی دمشقی حنفی ، شهاب الدین (1172 ق)

مؤلف در این رساله ، مشایخ خود و اجازاتی را که برای وی نوشته اند ، ذکر نموده است .

[ فهرس الفهارس : 2 / 976 ]

آغاز : الحمد للّه الذی رفع رتبة صحیح العزم الی اعلی مقام .

نسخه ها :

2358 . ترکیه * ، سلیمانیه ، عاشر افندی : 34 ، از آخر افتادگی دارد ، نسخ ، بدون نام کاتب ، اواخر سده 12ق ، 100 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 915 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 395 ] .

450 . الکاشف

(عربی)

از : محمّد بن احمد بن عثمان ذهبی ، شمس الدین (748 ق)

مؤلف در این کتاب ، رجالی را که در صحاح ششگانه از آنها حدیثی نقل شده ، از کتاب تهذیب الکمال جمال الدین یوسف بن زکی مزی (742 ق) استخراج و نقل نموده است .

آغاز : قال الشیخ الامام ... شمس الدین ابو عبداللّه محمّد بن احمد .

نسخه ها :

2359 . اسپانیا * ، مادرید ، اسکوریال : 1784 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، ابو بکر بن احمد حنبلی ، پنجشنبه 24 صفر 824ق ، 285 برگ ، 20 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی :

عکس 500 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 442 ؛ فهرست اسکوریال : 3 / 281 ] .

451 . الکامل فی الضعفاء

(عربی)

از : عبد اللّه بن عدی بن محمّد جرجانی ، ابو احمد ، ابن عدی (365 ق)

در جرح وتعدیل راویان و محدّثان با ذکر احادیثی از آنها .

[ کشف الظنون 2 / 1382] .

آغاز : الحمد للّه الاحد الصمد الذی لیس کمثله شیء و هو السمیع البصیر .

ص:478

نسخه ها :

2360 / 1 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 3 / 2943 ، مجلد سوم کتاب از حرف قاف تا آخر کتاب ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 21 شعبان 910ق ، 261 برگ ، 25 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 114 [ فهرست عکسی مرعشی :

1 / 112 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 489 ] .

2361 / 2 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 1 / 2943 ، مجلد اوّل کتاب ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، حدود سال 910ق ، 390 برگ ، 42 سطر ، سابقه :

کتابخانه مرعشی : عکس 588 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 76 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 489 ] .

452 . کتاب الکنی المختصر من تهذیب الکمال

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

مؤلف در این اثر ، بخش «کتاب الکنی» از تهذیب الکمال فی أسماء الرجال یوسف بن عبد الرحمان زکی مزی (742 ق) را تلخیص کرده و مشهوران به کنیه را آورده است .

آغاز : الحمد للّه وسلام علی عباده الذین اصطفی ، هذا کتاب .

نسخه ها :

2362 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 2848 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ معرب ، عبد اللّه بن مغلطای، 16 صفر 743ق ، 101 برگ ، 15 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی:

عکس 871 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 349 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 531 ] .

453 . کتائب أعلام الأخیار من فقهاء مذهب النعمان المختار (طبقات الحنفیة)

(عربی)

از : محمود بن سلیمان کفوی قسطنطینی رومی حنفی (990 ق)

رسالۀ مفصّلی است در شرح حال عالمان حنفی مذهب که در آن ، محدّثان حنفی نیز ذکر شده اند.

ص:479

آغاز : الحمد للّه الذی ارسل رسوله بالهدی ودین الحق ... ولقد .

نسخه ها :

2363 / 1 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 14127 ، عنوان معرّفی : اعلام الاخبار من مذهب النعمان المختار ، جلد دوم ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 17 جمادی الاوّل 1282ق ، 287 برگ ، 21 سطر ، 18*27 [ فهرست مجلس : 38 / 162 ] .

2364 / 2 . تهران ، مجلس شورای اسلامی : 14123 ، عنوان معرّفی : اعلام الاخبار من فقهاء مذهب النعمان المختار ، جلد اوّل ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 17 جمادی الثانی 1282ق ، 354 برگ ، 21 سطر ، 17*26 [ فهرست مجلس :

38 / 158 ] .

2365 / 3 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 2949 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، محمود بن سلیمان کفوی رومی حنفی (مؤلف) / احتمالا ، بدون تاریخ کتابت ، 648 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 460 [ فهرست عکسی مرعشی :

1 / 409 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 3 و 572 ] .

454 . کشف الحثیث عمن رمی بوضع الحدیث

(عربی)

از : ابراهیم بن محمّد بن خلیل طرابلسی حلبی (سبط ابن عجمی) (841 ق)

مؤلف در این کتاب ، رجالی را که مشهور به جعل حدیث اند، ذکر نموده است .

چاپ : عراق ، احیاء التراث الاسلامی

آغاز : الحمد للّه الذی جعل الکذب سوی ما رخص به .

نسخه ها :

2366 / 1 . ترکیه * ، اسلامبول ، ایا صوفیا : 75 - 873 ، محمّد بن محمّد عراقی ، 841ق ، 71 برگ ، سابقه : کتابخانه محقق طباطبایی : میکروفیلم 176 [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1529 ] .

2367 / 2 . کتاب خانۀ شخصی (دارای 230 نسخه) : 158 ، جلد اوّل (تا حرف سین) ، آغاز :

برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، قرن 13ق [ مجله نور علم : 54 / 101 ] .

2368 / 3 . کتاب خانۀ شخصی (دارای 230 نسخه) : 167 ، جلد دوم ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت [ مجله نور علم : 54 / 101 ] .

ص:480

455 . الکمال فی معرفة الرجال

(عربی)

از : عبد الغنی بن عبد الواحد بن علی مقدسی جماعیلی ، تقی الدین (600 ق)

مؤلف در این کتاب ، رجال صحاح ششگانه و عده ای از ثقات متقدّم را با رعایت اختصار آورده است .

آغاز : خالد بن یزید بن عبد الرحمن بن ابی مالک و اسم ابی مالک .

نسخه ها :

2369 / 1 . سوریه * ، دمشق ، ظاهریه : حدیث 366 ، جزء اوّل کتاب ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : الحمد للّه علی جمیع نعمه ... اما بعد فهذا کتاب تذکر ، انجام : ابراهیم بن الفضل بن موفق ... رواله الترمذی و قال یضعف فی الحدیث و ابن ماجه ، خط تعلیق ، احمد بن عبد الرحیم بن عبد الواحد مقدسی ، قرن 7ق ، در حاشیه تصحیح شده و نشانه مقابله دارد ، عکس این نسخه در کتاب خانه مرعشی در دو قسمت و با دو شماره صحافی شده است ، 102 +122 برگ ، 21و22 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 46 و 47 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 49 و 50 ؛ فهرست ظاهریه ، تاریخ : 211 ] .

2370 / 2 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 3 C / 2848 ، جزء سوم کتاب ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، شمس الدین محمّد بن جلال الدین عبد اللّه حنبلی ، جمادی الثانی 714ق ، 227 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 397 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 348 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 506 ] .

2371 / 3 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 3225 ، جلد اوّل ، آغاز : الحمد للّه علی جمیع نعمه ... بعد فهذا کتاب تذکر فیه انشاء اللّه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 8ق ، 303 برگ ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 336 [ فهرست عکسی مرعشی :

1 / 298 ؛ فهرست آربری : 1 / 93 ] .

1 الکنی

از : محمّد بن احمد بن عثمان ذهبی ، شمس الدین

ر . ک : المکتنی فی سرد الکنی .

ص:481

456 . لب اللباب فی تحریر الأنساب

(عربی)

از : عبد الرحمن بن ابی بکر خضیری سیوطی شافعی ، جلال الدین (911 ق)

مؤلف در این رساله ، انساب رجال حدیث را ذکر کرده و ضبط اسامی و وجه نسبت آنها را توضیح داده است .

چاپ : بیروت ، دار الصادر ، 286ص ؛ لیدن 1840م ؛ بغداد ، مکتبة المثنی .

[ دلیل مخطوطات السیوطی : 241 ، کشف الظنون : 2 / 1547 ]

آغاز : الحمد للّه المتنزه حسن الاشباه والانساب واشهد ان لا اله الا اللّه .

نسخه ها :

2372 . قم ، مرعشی : 4515 ، آغاز : برابر نمونه ، محمّد صالح بن عبد الفتاح بن ابراهیم جارم حنفی حسن رشیدی ، 4 جمادی الاوّل 1323ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، 138 برگ ، رقعی [ فهرست مرعشی : 12 / 93 ] .

457 . لب اللباب فی مناقب الأصحاب

(فارسی)

از : محمّد هندی حنفی ، مولوی (قرن 13 ق)

هفت فصل است در فضایل صحابه .

آغاز : نفس آهنگ تحمیدی کند ساز که در وصف نبی ماند ز پرواز

بعد از این معلوم سامعان باد که این رساله .

نسخه ها :

2373 . قم ، مرعشی : 2516 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، 38 برگ ، 12 سطر ، 18*11 [ فهرست مرعشی : 7 / 101 ] .

458 . لسان المیزان

(عربی)

از : احمد بن علی بن محمّد عسقلانی ، شهاب الدین (ابن حجر عسقلانی) (852)

تلخیصی است از کتاب میزان الاعتدال فی نقد الرجال شمس الدین محمّد بن احمد ذهبی (748 ق) .

ص:482

چاپ : این کتاب بارها به چاپ رسیده است .

[ کشف الظنون 2 / 1917 ]

آغاز : الحمد للّه المحمود بکل لسان ، المعروف بالجود و الاحسان .

نسخه ها :

2374 / 1 . ترکیه * ، اسلامبول ، راغب پاشا : 1 / 256 ، جزء اوّل ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، عبد الرحمن بن احمد بن اسماعیل قلقشندی، یکشنبه 19 ذی قعده 845 ق،253 برگ، 25 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 522 [ فهرست مرعشی : 2 / 21 ] .

2375 / 2 . ترکیه * ، اسلامبول ، راغب پاشا : 2 / 256 ، جزء دوم کتاب ، آغاز : حرف السین المهملة : سابق بن عبد اللّه الرقی ، نسخ ، عبد الرحمن بن احمد بن اسماعیل قلقشندی ، پنجشنبه 14 رجب 847ق ، 245 برگ ، 25 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 523 [ فهرست مرعشی : 2 / 22 ] .

2376 / 3 . ترکیه * ، اسلامبول ، راغب پاشا : 3 / 256 ، جزء سوم کتاب ، آغاز : حرف المیم :

مالک بن ادا عن النعمان بن بشیر مجهول وثق ، نسخ ، عبد الرحمن بن احمد بن اسماعیل قلقشندی ، شنبه 19 ذی قعده 848ق ، 294 برگ ، 25 سطر ، سابقه :

کتابخانه مرعشی : عکس 524 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 23 ] .

459 . المتفق و المفترق

(عربی)

از : احمد بن علی بن ثابت ، خطیب بغدادی ، ابوبکر (463 ق)

کتابی است دربارۀ راویانی که از جهت اسم با هم متّفق اند .

چاپ : دمشق ، دارالقاری ، با تحقیق محمّد صادق آیدن الحامدی ، 1417ق ، سه جلد .

آغاز : ثنا الشیخ الجلیل ابوبکر احمد بن علی بن ثابت بن مهدی الخطیب .

نسخه ها :

2377 . ترکیه * ، استانبول ، فیض اللّه افندی : 1515 ، مشتمل بر اجزاء 10 تا 18 ، آغاز :

برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قبل از 579 ، از این نسخه سه عکس مکرر در این کتاب خانه موجود است ، 184 برگ ، 17 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 775 و 776 و 777 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 254 ] .

ص:483

460 . المجروحین من المحدثین و الضعفاء و المتروکین

(عربی)

از : محمّد بن حبان تمیمی بستی ، ابو حاتم (ابن حبان) (354 ق)

مؤلف در این کتاب ، اسامی محدّثان ضعیف را ذکر کرده و وجه ضعف را بیان نموده است .

چاپ : مکه ، انتشارات دار الباز ، سه جلد

آغاز : الحمد للّه الواحد الاحد المحمود الصمد الذی لا یفنیه تکرار الاحوال .

نسخه ها :

2378 . قم ، محقق طباطبایی : میکروفیلم 31 ، عبد اللّه بن مروان شافعی ، بدون تاریخ کتابت [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1495 ] .

461 . مختصر اسد الغابة

(عربی)

از : محمّد بن محمّد بن علی کاشغری شافعی (705 ق)

مختصری است از اسد الغابة فی معرفة الصحابةی ابن اثیر جزری ، همراه با اضافاتی در انساب و احوال و مرویات صحابه .

آغاز : الحمد للّه علی ترادف منته منا یفقد المفکر فیها الآمال .

انجام : ثم صلی علیها و دفنت . تم الکتاب بحمد اللّه و عونه و حسن توفیقه .

نسخه ها :

2379 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 3213 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، احمدبن احمد بن عجمی احمدی، قرن 11ق، 470 برگ ، 19 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 290 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 262 ؛ فهرست آربری : 86/1 ] .

462 . مختصر تهذیب الکمال فی معرفة الرجال

(عربی)

از : مؤلف ناشناخته

خلاصه ای است از تهذیب الکمال ذهبی . این کتاب ، غیر از تهذیب التهذیب اوست .

آغاز : عن ابیه و جده و عنه ابو کریب و جماعة فیه لین مات 198 .

ص:484

انجام : و عبد اللّه بن موسی بن ابراهیم التیمی عن صفوان بن سلیم و عدة و عنه یعقوب بن محمّد و ابراهیم بن المنذر الحزامی .

نسخه ها :

2380 . قم ، مرعشی : 163 ، از آغاز و انجام افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، نسخه قدیمی است ، 73 برگ ، 21 سطر ، 21*15 [ فهرست مرعشی : 1 / 182 ] .

463 . المستفاد من مبهمات المتن والأسناد

(عربی)

از : احمد بن عبد الرحیم عراقی مصری شافعی ، ابو زرعه (ابن العراقی) (826 ق)

در بیان اسامی مبهمی است که در متن یا سند احادیث آمده است .

[ فهرس الفهارس : 2 / 19و1118 ]

آغاز : الحمد للّه علی ما افضل والصلاة والسلام علی نبیه المرسل .

نسخه ها :

2381 . قم ، مرعشی : عکس 856 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، عبد الرحمن بن علی بن محمّد بن عمر الربیع شیبانی شافعی ، یکشنبه 22 رجب 897ق ، 31 برگ ، 31 سطر [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 333 ] .

464 . المشتبه من الأسماء و الأنساب

(عربی)

از : محمّد بن احمد بن عثمان ذهبی ، شمس الدین (748 ق)

در بیان ضبط اسامی و انساب و کنیه ها و القابی است که از نظر وضعی متّفق اند و از جهت نطق ، مختلف ، به ترتیب حروف معجم .

چاپ : قاهره ، 1381ق با عنوان «المشبه فی الرجال» .

آغاز : الحمد للّه الذی لم یتخذ ولدا ولم یشرکه فی الملک احد ابدا ولم یکن .

نسخه ها :

2382 / 1 . اسپانیا * ، مادرید ، اسکوریال : 1781 ، عنوان معرّفی : مشتبه النسبة ، آغاز :

برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، 9 شوال 788ق ، 239 برگ ، 17 سطر ، سابقه :

ص:485

کتابخانه مرعشی : عکس 909 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 390 ؛ فهرست اسکوریال : 3 / 280 ] .

2383 / 2 . قم ، مرعشی : 2241 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ معرب ، محمّد ابراهیم بن محمّد سلامی ، 17 ذی حجه 832ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 261پ » 261 برگ [ فهرست مرعشی : 6 / 227 ] .

465 . المشیخة

(عربی)

از : محمّد بن ابی بکر بن عبد العزیز مصری شافعی (ابن جماعة) (819 ق)

مشیخه و طرق روایی ابن جماعه در این رساله ذکر شده است .

آغاز : البخاری وکتاب التاریخ الکبیر له بروایتک له .

انجام : الدمیاطی مشافهة قال انا المؤلف بقراتی علیه سنة ثمان و اربعین و ستمأة .

نسخه ها :

2384 . ترکیه * ، استانبول ، فیض اللّه افندی : 535 ، از اوّل افتادگی دارد ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 9ق ، 129 برگ ، 21 سطر ، سابقه :

کتابخانه مرعشی : عکس 179 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 161 ] .

466 . المشیخة البغدادیة

(عربی)

از : احمد بن محمّد بن احمد سلفی اصفهانی ، ابو طاهر (576 ق)

ابوطاهر سلفی برای شنیدن حدیث به شهرهای مختلف سفر کرد وبرای خود ، سه مشیخه تنظیم نمود . 1) معجم مشایخ اصفهان ، 2) معجم مشایخ بغداد ، 3) معجم مشایخ سایر بلاد به نام معجم السفر .

کتاب حاضر المشیخة البغدادیةی وی است و در آن مشایخی را که در بغداد درک نموده ، ذکر کرده است .

آغاز : انبانی ابو طاهر احمد بن محمّد بن احمد بن محمّد بن ابراهیم .

نسخه ها :

2385 / 1 . اسپانیا * ، مادرید ، اسکوریال : 1783 ، آغاز : برابر نمونه ، نستعلیق ، ابراهیم بن

ص:486

عثمان بن عیسی بن درباس مارانی ، شنبه 26 رجب 609ق ، 347 برگ ، 20 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 773 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 252 ؛ فهرست اسکوریال : 3 / 281 ] .

2386 / 2 . سوریه * ، دمشق ، ظاهریه : 10 / 480 ، جزء یازدهم و دوازدهم ، نسخ ، بدون نام کاتب ، قرن 7ق ، رسالۀ چهارم مجموعه ، « 64 - 98 » 35 برگ ، سابقه : کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 1077 [ فهرست عکسی مرکز احیاء : 3 / 352 ] .

2387 / 3 . سوریه * ، دمشق ، ظاهریه : بدون شماره ، بدون نام کاتب ، بدون تاریخ کتابت ، رسالۀ نوزدهم مجموعه ، « 29 - 44 » 16 برگ ، : سابقه : کتابخانه محقق طباطبایی :

میکرو فیلم 70 [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1503 ] .

467 . مشیخة دانیال بن منکلی بن صرفا الکرکی

(عربی)

از : محمّد بن محمّد بن محمّد بن حسین بن عبدک گنجی (زنده در 674 ق)

در این رساله ، مسموعات قاضی القضاة دانیال بن منکلی بن صرفا کَرَکی ، شامل احادیث ، اخبار ، مواعظ و اشعار ، جمع آوری شده است . مؤلف ، این رساله را در سال 674ق ، نزد دانیال ، قرائت نموده است .

آغاز : الحمد للّه رب العالمین و اشهد ان لا اله الا اللّه وحده لا شریک له الملک الحق المبین .

نسخه ها :

2388 . سوریه * ، دمشق ، ظاهریه : مجموع 3746 ، آغاز : برابر نمونه ، بدون نام کاتب ، قرن 8ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، 43 برگ ، 27*19 ، سابقه : کتابخانه محقق طباطبایی : میکرو فیلم 70، مرکز احیاء میراث اسلامی : عکس 1075 [ یادنامۀ محقق طباطبایی : 3 / 1503 ؛ فهرست مجامیع العمریة : 45 ؛ فهرست عکسی مرکز احیاء :

3 / 342 ] .

1 المشیخة الفخریة

از : علی بن عبد الواحد مقدسی حنبلی ، فخر الدین ابو الحسن ، ابن البخاری

ر . ک : أسنی المقاصد و أعذب الموارد .

ص:487

1 معجم الشیوخ

از : عبد الکریم بن محمّد بن منصور سمعانی مروزی شافعی

ر . ک : المنتخب

468 . المعجم فی ثبت أسامی المحدثین

(عربی)

از : عبد اللّه هروی ، ابو الفضل (زنده در 438 ق)

رسالۀ کوتاهی است در ثبت اسامی محدّثان با مطالبی که ابوبکر مظفّر نبوی (438 ق) افزوده است .

نسخه ها :

2389 . ترکیه * ، استانبول ، کوپریلی : 1 / 1151 ، نسخ ، ابراهیم بن محمّد بن ازهر صریفینی ، قرن 7ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 147ر - 163پ » 7 برگ ، سابقه :

کتابخانه مینوی : عکس 353 [ فهرستواره مینوی : 151 ؛ فهرست کوپریلی :

1 / 589 ] .

469 . المعجم المشتمل علی أسماء شیوخ الأئمة النبل

(عربی)

از : علی بن حسن بن هبة اللّه دمشقی شافعی ، ابو القاسم (ابن عساکر) (571 ق)

ابن عساکر ، بعد از استخراج احادیث کتب سنن ائمۀ متقدّم ، اسامی مشایخ آنان را جمع آوری کرده و پس از آن ، اسامی شیوخ بخاری و مسلم را نیز به آن افزوده و به ترتیب حروف معجم ، مرتّب نموده و آن را المعجم المشتمل نامیده است .

نسخه ها :

2390 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 3412 ، از اوّل افتادگی دارد ، آغاز : و اجعل بدل کل اسم امام منهم حرفا یدل علیه ... حرف ، نسخ ، ایوب بن علی بن ابراهیم ربعی مؤدب ، پنجشنبه 15 رمضان المبارک 631ق ، 91 برگ ، 18 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 961 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 442 ؛ فهرست آربری :

2 / 71 ] .

ص:488

470 . معرفة الرجال

(عربی)

از : یحیی بن معین بن عون بن زیاد بغدادی ، ابو زکریا (233 ق)

در جرح و تعدیل رجال و ذکر مساوی و محاسن آنان است . مطالب این کتاب ، بیشتر سؤالاتی است که دربارۀ رجال از یحیی بن معین پرسیده اند و یا مطالبی است که در این زمینه از او شنیده اند . این کتاب را ابو العباس احمد بن محمّد فزاری جمع آوری و تنظیم نموده است .

آغاز : اخبرنا ابو عمر محمّد بن العباس بن محمّد بن زکریا بن .

نسخه ها :

2391 . سوریه * ، دمشق ، ظاهریه : مجموع 1 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ و نستعلیق و ثلث ، بدون نام کاتب ، 375ق ، 43 برگ ، سطور مختلف ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 37 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 40 ؛ فهرست ظاهریه ، تاریخ : 231 ] .

471 . معرفة الصحابة

(عربی)

از : احمد بن عبد اللّه بن احمد اصفهانی ، ابو نعیم (430 ق)

کتاب مفصّلی است به ترتیب حروف معجم ، در شناخت اصحاب پیامبر (صلی الله علیه و آله) با ذکر یک یا چند حدیث مسند از آنان .

نسخه ها :

2392 . ایرلند * ، دبلین ، چستربیتی : 3015 ، مشتمل بر جزء نهم تا اواخر جزء پانزدهم ، از آخر افتادگی دارد ، آغاز : حدثنا ابو نعیم حدثنا محمّد بن جعفر بن محمّد البغدادی عن انس ان رسول اللّه صلی اللّه علیه قال : نحن ستة بنو عبد المطلب سادات اهل الجنة انا و عمی حمزة و علی و جعفر و الحسن و الحسین ، انجام : ثم قال رسول اللّه (صلی الله علیه و آله) اللهم ارزقه العفو و العافیة ، نسخ ونستعلیق ، بدون نام کاتب ، قبل از 575ق ، 177 برگ ، سطور مختلف ، سابقه :

کتابخانه مرعشی : عکس 898 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 378 ؛ فهرست آربری : 1 / 5 ] .

ص:489

472 . المغنی فی الضعفاء

(عربی)

از : محمّد بن احمد بن عثمان ذهبی ، شمس الدین (748 ق)

در معرّفی و شناخت راویانی است که به نظر مؤلف ، ضعیف نامیده شده اند .

آغاز : قال الشیخ ... شمس الدین ، ابو عبداللّه محمّد بن احمد بن عثمان ذهبی ... اما بعد فهذا کتاب صغیر الحجم کبیر القدر ... فی معرفة الضعفاء .

نسخه ها :

2393 . سوریه * ، حلب ، احمدیه : بدون شماره ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، بدون نام کاتب ، احتمالا اواخر قرن هشتم ، 177 برگ ، 21 سطر ، سابقه : کتابخانه مرعشی : عکس 16 [ فهرست عکسی مرعشی : 1 / 14 ] .

473 . المکتنی فی سرد الکنی (الکنی)

(عربی)

از : محمّد بن احمد بن عثمان ذهبی ، شمس الدین (748 ق)

مؤلف در این کتاب ، کنیه هایی را که برای راویان حدیث در کتاب های حدیثی به کار برده می شود ، به ترتیب حروف تنظیم کرده است . این کتاب به ترتیب کتاب حاکم نیشابوری است ، با اختصار و اضافۀ آنچه که احتیاج به اضافه دارد .

آغاز : الحمد للّه الذی لم یتخذ ولدا ولم یکن له شریک فی الملک ابدا ... اما بعد فهذا مؤلف تمس الیه اعظم الحاجة فی معرفة الکنی .

انجام : و غالب کنی النساء انما هی اذا کبرت المراة دعیت باسم ولدها و کثیر منهن بکنیة زوجها .

نسخه ها :

2394 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : 1156 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، عمران بن عامر ازهری مالکی ، یکشنبه 22 شوال 1090ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 1پ - 105ر » 105 برگ ، 29 سطر ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 2653 ، مرعشی : عکس 844 [ فهرست دانشگاه تهران : 6 / 2360 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران :

1 / 719 ؛ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 320 ] .

ص:490

2395 / 2 . قم ، مرعشی : 5460 ، آغاز : برابر نمونه ، انجام : برابر نمونه ، نسخ ، میرزا علی اکبر ایروانی شرفخانی ، قرن 14ق ، رسالۀ اوّل مجموعه ، « 3پ - 209پ » 207 برگ ، 13 سطر ، 21*17 [ فهرست مرعشی : 14 / 240 ] .

474 . المنتخب (معجم الشیوخ)

(عربی)

از : عبد الکریم بن محمّد بن منصور سمعانی مروزی شافعی (562 ق)

سمعانی در این کتاب ، مشایخ خود را به ترتیب حروف معجم ، ذکر نموده است .

آغاز : اخبرنا الشیخ الامام ... قال حدثنا الامام تاج الاسلام ابو سعد .

نسخه ها :

2396 . ترکیه * ، اسلامبول ، احمد ثالث : 2953 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، ابو بکر بن عبد الکافی بن عثمان مراغی ، 22 ذی حجه 647ق ، 297 برگ ، 21 سطر ، سابقه :

کتابخانه مرعشی : عکس 772 [ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 251 ؛ فهرست طوپ قاپی : 3 / 503 ] .

475 . نزهة الألباب فی الألقاب

(عربی)

از : احمد بن علی بن محمّد عسقلانی ، شهاب الدین (ابن حجر عسقلانی) (852)

رسالۀ کوتاهی است در یک فصل و سه باب در بارۀ القاب محدّثان ، به ترتیب حروف معجم .

آغاز : الحمد للّه الذی له الاسماء الحسنی ... اما بعد فان من اجل العلوم معرفة .

نسخه ها :

2397 / 1 . تهران ، دانشگاه تهران : 1156 ، آغاز : برابر نمونه ، عمران بن عامر ازهری مالکی ، 30 محرم 1090ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 106پ - 174ر » 69 برگ ، 29 سطر ، سابقه : کتابخانه دانشگاه تهران : میکرو فیلم 2653 ، مرعشی : عکس 844 [ فهرست دانشگاه تهران : 6 / 2372 ؛ فهرست میکروفیلمهای دانشگاه تهران :

1 / 719 ؛ فهرست عکسی مرعشی : 2 / 321 ] .

ص:491

2398 / 2 . قم ، مرعشی : 5460 ، آغاز : برابر نمونه ، نسخ ، میرزا علی اکبر ایروانی شرفخانی ، قرن 14ق ، رسالۀ دوم مجموعه ، « 215ر - 379پ » 165 برگ ، 13 سطر ، 21*17 [ فهرست مرعشی : 14 / 241 ] .

ص:492

فهارس

اشاره

عناوین کتاب های معرفی شده

پدیدآورندگان (مؤلفان و مترجمان)

کاتبان

ص:493

ص:494

عناوین کتاب های معرفی شده

آفة اصحاب الحدیث ؛ ابن جوزی98

آل اعین ، احمد بن محمّد زراری شیبانی ، ابوغالب133

ابن الغضائری ، رسالة ... ، اسماعیل خواجویی اصفهانی مازندرانی134

الابواب ، شیخ طوسی

رجوع کنید به: الرجال279

اتقان المقال ، محمّد طه بن مهدی تبریزی نجفی135

اتمام الدرایة لقراء النقابة ، سیوطی99

احیاء الاموات فی احوال الروات ، محمّد طه بن مهدی تبریزی نجفی

رجوع کنید به: اتقان المقال135

اخبار اهل الرسوخ ، ابن جوزی100

اختصار علوم الحدیث ، اسماعیل بن عمر بن کثیر ، ابوالفداء101

اختیار معرفة الرجال ، شیخ طوسی136

ارجوزة فی اصحاب الاجماع ، سید بحرالعلوم137

ارجوزة فی الرجال ، مؤلف ناشناخته138

ارجوزة فی الرجال و شرحها ، احمد بن محمّد بن علی عطار بغدادی139

ارشاد الخبیر البصیر الی تحقیق الحال فی ابی بصیر ، حجة الاسلام شفتی140

ارشاد طلاب الحقائق الی معرفة سنن خیر الخلائق ، نووی شافعی102

ارشاد النقاد الی تیسیر الاجتهاد ، محمّد بن اسماعیل امیر صنعانی1

اساس المطالب فی الدرایة و المباحث الرجالیة ، محمّد بن فرج اللّه قاضی دزفولی2

اسامی وضاع الحدیث ، مؤلف ناشناخته141

اسانید کتاب من لا یحضره الفقیه ، محمّد بن علی حسینی استرآبادی

رجوع کنید به: ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه184

الاستدراک ، ابن نقطه

رجوع کنید به: اکمال الاکمال427

الاستیعاب فی معرفة الاصحاب ، ابن عبد البر419

اسماء اصحاب بدر ، مؤلف ناشناخته142

اسماء اصحاب بدر ، مؤلف ناشناخته143

اسماء اصحاب بدر ، مؤلف ناشناخته144

اسماء الرجال ، ابوبکر بن هدایت حسینی420

ص:495

اسماء رجال الصحیحین ، محمّد بن طاهر مقدسی ، ابن القیسرانی421

اسماء الرجال المتکررة فی الاسناد ، محسن بن مرتضی فیض کاشانی145

اسماء رجال مشکوة ، ابوحامد غزالی422

اسماء الضعفاء و الواضعین ، ابن جوزی423

الاسماء المبهمة فی الانباء المحکمة ، خطیب بغدادی424

اسند عنه ، رساله در ... ، محمّد امین بن محمّد خلیل تویسرکانی146

اسنی المقاصد واعذب الموارد ، ابن البخاری425

اصحاب الاجماع ، حسن بن زین الدین عاملی ، صاحب معالم147

اصحاب الاجماع ، رسالة فی ... ، ابوالمعالی کلباسی148

اصحاب العدة ، حجة الاسلام شفتی149

اصحاب العدة ، مؤلف ناشناخته

رجوع کنید به: تفسیر «عدة من اصحابنا» من الکافی للکلینی241

اصحاب العدة ، محمّد حسین بن علی اصغر قاضی طباطبایی

رجوع کنید به: الفوائد الکاشفة353

اصطلاحات حدیث ، مؤلف ناشناخته3

اصطلاحات المحدثین ، محمّد زمان بن کلب علی جلایر خراسانی کلایی ، ساقی4

الاصول الاربعمائة ، ابوتراب بن محمّد موسوی اصفهانی5

اصول الحدیث ، عبد الحق بن سیف الدین ترک دهلوی بخاری103

اصول علم الحدیث ، حاکم نیشابوری

رجوع کنید به: معرفة علوم الحدیث79

الاغتباط بمن رمی بالاختلاط ، سبط ابن عجمی426

اقسام خبر به نظم ، مؤلف ناشناخته6

اکمال الاکمال ، ابن نقطه427

الاکمال لمنتهی المقال فی احوال الرجال ، محمّد علی آل کشکول حائری150

اکمال منتهی المقال ، ریحان اللّه بن جعفر کشفی بروجردی151

الالفاظ المتداولة بین اهل الحدیث ، مؤلف ناشناخته104

الفیة العراقی ، عبد الرحیم بن حسین عراقی105

امان الحثیث فی لهو الحدیث ، حاج عماد فهرسی7

انتخاب الجید من تنبیهات السید ، حسن بن محمّد بن علی بحرانی دمستانی152

انجاب الثقات فی فحول الروات ، علی نقی شریف ترشیزی153

انساب الرجال ، مؤلف ناشناخته154

انوار البصائر ، مقدمه... ، حسن بن محمّد شریف یزدی8

الانوار اللامعة ، موسی بن مهدی حسینی مازندرانی ، سید155

الایجاز ، محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی9

ایجاز المقال فی معرفة الرجال ، فرج اللّه بن محمّد جزایری حویزی156

ایضاح الاشتباه فی اسماء الرواة ، علامه حلی157

ص:496

ایضاح الرجال فی اسامی اصحاب الائمه الاطهار علیهم السلام ، مؤلف ناشناخته

رجوع کنید به: جامع اجزاء اسماء روات253

بدایة الدرایة ، شهید ثانی10

بغیة الاریب فی اختصار التهذیب ، اسماعیل بن محمّد بعلبکی حنبلی428

بلغة المحدثین ، سلیمان بن عبد اللّه ماحوزی بحرانی158

البیان البدیع فی ابن بزیع ، حسن بن هادی صدر کاظمینی159

البیقونیة فی مصطلح الحدیث ، طه بن محمّد بن فتوح بیقونی106

التبصرة و التذکرة ، عبد الرحیم بن حسین عراقی

رجوع کنید به: الفیة العراقی105

تبویب خلاصة الاقوال ، مؤلف ناشناخته160

تحریر بیان الاخبار التی فی اول الاستبصار ، قطب الدین راوندی11

التحریر الطاوسی ، حسن بن زین الدین عاملی، صاحب معالم161

تحفة الاخوان ، محمّد سعید واعظ مرندی12

تحفة الرجال و زبدة الزبدة فی المقال ، عبد اللّه بن صالح سماهیجی بحرانی162

تحفة القاصدین فی معرفة اصطلاحات المحدثین ، ابن ابی جمهور احسایی

رجوع کنید به: رسالة فی الدرایة41

تحقیق احوال ابی بصیر ، رسالة فی ... ، مهدی بن حسن موسوی خوانساری163

تحقیق احوال ابی بصیر ، القول فی ... ، مؤلف ناشناخته 164

تحقیق رجالی درباره مفضل بن عمر، معلی بن خنیس وعمر بن حنظله ، محمّد رضا بن محمّد رشید نائینی 165

تدریب الراوی فی شرح تقریب النواوی ، سیوطی107

تذکرة الرجال ، مؤلف ناشناخته166

تذکرة المتبحرین ، یحیی بن حسین بن عشیره یزدی

رجوع کنید به: مشایخ الشیعة373

تذکره مشایخ قم ، علی بن حیدر علی منعل قمی167

تذهیب تهذیب الکمال ، محمّد بن احمد بن عثمان ذهبی 429

تراجم الحفاظ ، محمّد بدخشانی430

تراجم الرجال ، حر عاملی

رجوع کنید به: الرجال276

ترتیب اختیار معرفة الرجال ، یوسف بن محمّد حسین عاملی شامی

رجوع کنید به: ترتیب رجال الکشی173

ترتیب اختیار معرفة الرجال ، عنایت اللّه بن علی قهپایی نجفی

رجوع کنید به: ترتیب رجال الکشی174

ترتیب اسانید فقیه ، محمّد بن محمّد حسین نهاوندی168

ترتیب اسانید فقیه ، محمّد بدیع بن جلال بن علی169

ترتیب اسانید فقیه ، مؤلف ناشناخته170

ترتیب خلاصة الاقوال ، یکی از علمای اصفهان 171

ترتیب خلاصة الاقوال ، فخر الدین طریحی172

ترتیب خلاصة الاقوال ، محمّد بن علی شریف بغدادی

رجوع کنید به: الرواة304

ص:497

ترتیب رجال الکشی ، یوسف بن محمّد حسین عاملی شامی173

ترتیب رجال الکشی ، عنایت اللّه بن علی قهپایی نجفی 174

ترتیب رجال النجاشی ، محمّد تقی بن ابی المعالی خادم متطبب انصاری175

ترتیب فهرست الشیخ الطوسی ، عنایت اللّه بن علی قهپایی نجفی176

ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه ، سید هاشم بحرانی177

ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه ، مؤلف ناشناخته178

ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه ، مؤلف ناشناخته179

ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه ، محمّد مؤمن بفرویی یزدی خطیب180

ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه ، حسن بن زین الدین عاملی صاحب معالم181

ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه ، حر عاملی182

ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه ، محمّد بن حسن بن هلال بحرانی183

ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه ، محمّد بن علی حسینی استرآبادی184

ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه ، محمّد حسین بن علی اصغر قاضی طباطبایی

رجوع کنید به: المشیخة المرتبة381

ترجمة ابان بن عثمان ، حجة الاسلام شفتی185

ترجمه ابراهیم بن هاشم قمی (مختصر) ، حجة الاسلام شفتی186

ترجمة ابراهیم بن هاشم القمی (مفصل) ، حجة الاسلام شفتی187

ترجمة ابن الغضائری ، ابوالمعالی کلباسی188

ترجمة ابی بصیر ، حجة الاسلام شفتی

رجوع کنید به: ارشاد الخبیر البصیر الی تحقیق الحال فی ابی بصیر140

ترجمة ابی بکر الحضرمی ، ابوالمعالی کلباسی189

ترجمة ابی داود ، ابوالمعالی کلباسی190

ترجمة احمد بن الحسین ، ابوالمعالی کلباسی191

ترجمة احمد بن محمّد ، ابوالمعالی کلباسی192

ترجمة احمد بن محمّد بن خالد البرقی ، حجة الاسلام شفتی193

ترجمة احمد بن محمّد بن عیسی الاشعری ، حجة الاسلام شفتی194

ترجمة اسحاق بن عمار ، مؤلف ناشناخته195

ترجمة اسحاق بن عمار ، حجة الاسلام شفتی196

ترجمة حسین بن خالد ، حجة الاسلام شفتی197

ترجمة حسین بن عبد اللّه ، ابوالمعالی کلباسی198

ترجمة حسین بن محمّد ، ابوالمعالی کلباسی199

ترجمة حفص بن غیاث و سلیمان بن داود و قاسم بن محمّد ، ابوالمعالی کلباسی200

ترجمة حماد بن عثمان ، ابوالمعالی کلباسی201

ترجمة حماد بن عیسی ، حجة الاسلام شفتی202

ترجمة سهل بن زیاد ، حجة الاسلام شفتی203

ترجمة شهاب بن عبد ربه ، حجة الاسلام شفتی204

ترجمة عبد الحمید بن سالم العطار و ابنه ، حجة الاسلام شفتی205

ترجمة عبداللّه بن محمّد ، ابوالمعالی کلباسی206

ص:498

ترجمة علی بن الحکم ، ابوالمعالی کلباسی207

ترجمة علی بن السندی ، ابوالمعالی کلباسی208

ترجمة علی بن محمّد ، ابوالمعالی کلباسی209

ترجمة عمر بن یزید ، حجة الاسلام شفتی210

ترجمة محمّد بن ابی عمیر ، ابوالمعالی کلباسی211

ترجمة محمّد بن ابی عمیر ، سید صدر الدین نجفی عاملی212

ترجمة محمّد بن احمد الراوی عن العمرکی ، حجة الاسلام شفتی213

ترجمة محمّد بن اسماعیل ، شیخ بهایی214

ترجمة محمّد بن اسماعیل ، وحید بهبهانی215

ترجمة محمّد بن اسماعیل ، حجة الاسلام شفتی216

ترجمة محمّد بن اسماعیل ، ابن بزیع ، حسن بن هادی صدر کاظمینی

رجوع کنید به: البیان البدیع فی ابن بزیع159

ترجمة محمّد بن الحسن ، ابوالمعالی کلباسی217

ترجمة محمّد بن خالد البرقی ، حجة الاسلام شفتی218

ترجمة محمّد بن زیاد ، ابوالمعالی کلباسی219

ترجمة محمّد بن سنان ، حجة الاسلام شفتی220

ترجمة محمّد بن سنان ، ابوالمعالی کلباسی221

ترجمة محمّد بن عبد الحمید العطار ، حجة الاسلام شفتی222

ترجمة محمّد بن عبداللّه ، ابوالمعالی کلباسی223

ترجمة محمّد بن عیسی الیقطینی ، حجة الاسلام شفتی224

ترجمة محمّد بن الفضیل ، ابوالمعالی کلباسی225

ترجمة محمّد بن الفضیل ، حجة الاسلام شفتی226

ترجمة محمّد بن قیس ، ابوالمعالی کلباسی227

ترجمة معاویة بن شریح و معاویة بن میسرة ، ابوالمعالی کلباسی228

ترجمة معاویة بن شریح و معاویة بن میسرة ، حجة الاسلام شفتی229

ترجمة الملقبون بماجیلویه ، حجة الاسلام شفتی230

ترجمة النجاشی ، ابوالمعالی کلباسی231

ترجمۀ اسد الغابة فی معرفة الصحابة ، محمّد قزوینی عاشوری431

ترجمۀ تلخیص المقال ، ابوالحسن حسینی یزدی232

ترجمۀ خلاصة الاقوال فی علم الرجال ، محمّد باقر بن محمّد حسین تبریزی233

ترجمۀ رجال وسیط ، ابوالحسن حسینی یزدی

رجوع کنید به: ترجمۀ تلخیص المقال232

ترجمۀ صفویه فی الملة المصطفویة ، محمود بن علی13

ترجمۀ نقد الرجال ، مؤلف ناشناخته234

تزکیة الراوة من اهل الرجال ، ابوالمعالی کلباسی235

تزکیة الراوی ، محمّد بن حسن عاملی (پسر صاحب معالم)236

تشریح الثقة فی الرجال ، رسالة فی ... ، ابوالمعالی کلباسی237

تعلیقات توضیح المقال ، محدث نوری14

تعلیقة منهج المقال ، وحید بهبهانی238

تعلیقة نقد الرجال ، وحید بهبهانی239

تعیین محمّد بن سنان ، سلیمان بن عبد اللّه ماحوزی بحرانی240

تفسیر «عدة من اصحابنا» من الکافی للکلینی ، مؤلف ناشناخته241

تقریب التهذیب ، ابن حجر عسقلانی432

ص:499

التقریب و التیسیر لمعرفة سنن البشیر النذیر ، یحیی بن شرف الدین نووی108

تکملة رسالة ابی غالب الزراری ، حسین بن عبید اللّه واسطی غضائری242

تکملة نقد الرجال ، عبد النبی بن علی مدنی کاظمی243

تلخیص الاقوال فی تحقیق احوال الرجال ، محمّد بن علی حسینی استرآبادی

رجوع کنید به: تلخیص المقال فی معرفة الرجال247

تلخیص الرسائل الرجالیة للشفتی ، محمّد باقر بهاری همدانی244

تلخیص الفهرست للطوسی ، محقق حلی245

تلخیص الفهرست للطوسی ، عبد الغفور بن عبد النبی انصاری لاری246

تلخیص المقال فی معرفة الرجال ، محمّد بن علی حسینی استرآبادی247

تلخیص المقال فیما له دخل فی علم الدرایة و الرجال ، فتاح بن اسماعیل حسینی ، سید15

تلخیص المقال فیما له دخل فی علم الدرایة والرجال ، فتاح حسینی248

تلخیص مقدمة ابن صلاح ، اسماعیل بن عمر بن کثیر ، ابوالفداء

رجوع کنید به: اختصار علوم الحدیث101

تمیمة الحدیث فی علم الدرایة ، کلانتر تهرانی16

تنبیه الاریب وتذکرة اللبیب فی ایضاح رجال التهذیب ، سید هاشم بحرانی249

تنزیه القمیین ، ابوالحسن فتونی شریف عاملی سپاهانی غروی250

تنقیح المقال فی کیفیة طریق الاستدلال ، حسن بن عباس بلاغی نجفی کربلائی17

توضیح الاشتباه و الاشکال فی ضبط اسامی الرواة و القاب الرجال ، محمّد علی بن محمّد رضا ساروی مازندرانی251

توضیح المقال ، محمّد بن علی حسینی استرآبادی252

توضیح المقال فی علم الدرایة و الرجال ، ملا علی کنی طهرانی18

تهذیب تهذیب الکمال ، مؤلف ناشناخته433

تهذیب الکمال فی اسماء الرجال ،434

تهذیب الکمال فی اسماء الرجال ، یوسف بن عبد الرحمن مزی435

تهذیب مستمر الاوهام علی ذوی المعرفة و اولی الافهام ، ابن ماکولا436

الثقات ، محمّد بن حبان تمیمی بستی ، ابوحاتم (ابن حبان)437

جامع اجزاء اسماء روات ، مؤلف ناشناخته253

جامع الاقوال فی علم الرجال ، محمّد بن علی تبنینی عاملی254

جامع الاقوال فی معرفة الرجال ، یوسف بن محمّد حسین عاملی شامی255

جامع الاقوال فی معرفة الرجال ، مؤلف ناشناخته256

جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد ، محمّد بن علی اردبیلی غروی حائری257

الجامع فی الرجال ، مؤلف ناشناخته258

جامع المقال فی ما یتعلق باحوال الحدیث و الرجال ، فخر الدین طریحی19

ص:500

جامع المقال فی معرفة الرواة و الرجال ، عبد اللّه بن محمّد رضا شبّر کاظمینی259

جدول اصطلاحات صاحب الوافی فی الاسانید ، محمّد بن محسن فیض کاشانی ، علم الهدی260

الجزء فی مصطلح الحدیث و الرجال ، مؤلف ناشناخته109

جواهر الکلمات فیما یتعلق باحوال الرواة ، احمد بن محمّد مفید هزار جریبی20

الجوهرة العزیزة فی شرح الوجیزة ، علی محمّد بن محمّد نقوی لکنهویی21

حاشیة اختیار الرجال ، میر داماد261

حاشیة تلخیص الاقوال ، محمّد بن حسن عاملی (پسر صاحب معالم)262

حاشیة جامع المقال للطریحی ، جعفر بن حسین خوانساری22

حاشیة خلاصة الاقوال فی علم الرجال ، شهید ثانی263

حاشیة عالی الرتبة شرح نظم النخبة ، قاسم بن قطلوبغا حنفی ، زین الدین110

الحاشیة علی التعلیقة البهبهانیة ، علی بن خلیل بن ابراهیم رازی تهرانی264

الحاشیة علی نزهة النظر ، مؤلف ناشناخته111

حاشیة کتاب فی الرجال ، مؤلف ناشناخته265

حاشیة منهج المقال ، وحید بهبهانی

رجوع کنید به: تعلیقة منهج المقال238

حاشیة هدایة المحدثین الی طریقة المحمدین ، محمّد امین کاظمی266

حاوی الاقوال فی معرفة الرجال ، عبد النبی بن سعد جزایری غروی حائری267

حصر الشارد فی اسانید محمّد عابد ، محمّد عابد بن احمد انصاری سندی مدنی438

خلاصة الاقوال فی معرفة احوال الرجال ، علامه حلی268

خلاصة الخلاصة ، علی بن محمّد حسینی جرجانی ، میر سید شریف112

الخلاصة فی معرفة الحدیث ، حسین بن محمّد عبداللّه طیبی

رجوع کنید به: مختصر فی اصول الحدیث124

خیر الرجال فی بیان احوال الرجال ، محمّد بن علی شریف لاهیجی ، بهاء الدین269

الدر الثمین فی جملة من المصنفات والمصنفین ، ابوالهدی کلباسی23

الدرایة ، محمّد علی نوری24

درایة الحدیث ، حسن بن محمّد شریف یزدی (شاگرد وحید بهبهانی )

رجوع کنید به: انوار البصائر ، مقدمه...8

درایة الحدیث ، حسین بن محمّد حسینی ، سید25

درایة الحدیث ، عبد اللّه بن محمّد رضا شبّر حسینی کاظمینی26

درایة الحدیث ، علی بن محمّد حسینی جرجانی ، میر سید شریف

رجوع کنید به: خلاصة الخلاصة112

درایة الحدیث ، مؤلف ناشناخته27

ص:501

درایة الحدیث ، یکی از شاگردان صاحب قوانین28

درایة الحدیث ، مؤلف ناشناخته113

درایة الحدیث ، ابن جزری114

درایة الحدیث ، عبد المجید گروسی طباطبایی همدانی، سید29

الدرایة فی علم الروایة ، محمّد باقر زاهد مهاجرانی همدانی (معاصر)30

الدرایة لمعرفة الروای و الروایة ، فخر الدین بن محمّد علی طریحی رماحی نجفی

رجوع کنید به: جامع المقال فی ما یتعلق باحوال الحدیث و الرجال19

درر المقال فی علمی الدرایة و الرجال ، محمّد ابراهیم بن علی بن حسین کلباسی31

الدرة العزیزة فی شرح الوجیزة ، علی بن محمّد حسین بن محمّد علی شهرستانی32

الدرة الفاخرة ، حبیب اللّه بن علی مدد شریف کاشانی33

دفتر فی الرجال ، نجم الدین بن محمّد بن محمّد حسینی شامی عاملی

رجوع کنید به: الرجال280

الدوائر الرجالیة ، مؤلف ناشناخته270

ذیل لب اللباب ، احمد عجمی ، شیخ439

ذیل المشتبه ، محمّد بن رافع سلامی دمشقی ، تقی الدین440

الرجال ، محمّد بن محسن فیض کاشانی ، علم الهدی271

الرجال ، حسین بن ابراهیم حسینی قزوینی ، میر حسینا272

الرجال ، ابن عذاقه273

الرجال ، محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی274

الرجال ، محمّد علی بن صادق مدرس رضوی275

الرجال ، حر عاملی276

الرجال ، وحید بهبهانی

رجوع کنید به: تعلیقة منهج المقال238

الرجال ، شیخ مرتضی انصاری277

الرجال ، مرتضی موسوی خوانساری / گویا278

الرجال ، شیخ طوسی279

الرجال ، نجم الدین بن محمّد بن محمّد حسینی شامی عاملی280

الرجال ، مؤلف ناشناخته281

الرجال ، محمّد حسین بن محمّد حسن همدانی کرمانشاهی282

الرجال ، مؤلف ناشناخته441

الرجال ، محمّد مؤمن بن شاه مرتضی بن شاه محمود کاشانی283

الرجال284

رجال ابن داود ، حسن بن علی بن داود حلی ، تقی الدین285

رجال ابن عقده ، احمد بن محمّد کوفی ، ابن عقده286

رجال ابن الغضائری ، ابن الغضائری

رجوع کنید به: الضعفاء323

رجال ابی علی حائری ، محمّد بن اسماعیل حائری

رجوع کنید به: منتهی المقال395

رجال بحر العلوم ، سید بحرالعلوم287

رجال البرقی ، احمد بن محمّد بن خالد برقی288

ص:502

رجال الخاقانی ، علی بن حسین خاقانی نجفی

رجوع کنید به: شرح تعلیقة البهبهانی علی المنهج المقال318

رجال سید محمّد طاهر ، محمّد طاهر حسینی موسوی اردبیلی مشهدی

رجوع کنید به: الشجرة المبارکة317

رجال الشیخ عبد اللطیف ، عبد اللطیف بن علی حارثی عاملی289

رجال الشیخ محمّد باقر الهمدانی ، محمّد باقر بهاری همدانی

رجوع کنید به: روح الجوامع305

رجال صغیر ، محمّد بن علی حسینی استرآبادی

رجوع کنید به: توضیح المقال252

رجال عبد النبی جزایری ، عبد النبی بن سعد جزایری غروی حائری

رجوع کنید به: حاوی الاقوال فی معرفة الرجال 267

رجال عبد النبی الکاظمی ، عبد النبی بن علی بن احمد مدنی کاظمی

رجوع کنید به: تکملة نقد الرجال243

رجال قائن ، آیتی بیرجندی290

رجال قم ، علی بن حیدر علی منعل قمی

رجوع کنید به: تذکره مشایخ قم167

الرجال الکبیر ، محمّد بن علی حسینی استرآبادی

رجوع کنید به: منهج المقال فی تحقیق احوال الرجال399

رجال الکشمیری ، مراد بن محمّد صادق کشمیری291

رجال کشی ، شیخ طوسی

رجوع کنید به: اختیار معرفة الرجال136

رجال ملا صفر علی لاهیجی ، صفر لاهیجی قزوینی

رجوع کنید به: مقدمات الرجال392

رجال النجاشی ، احمد بن علی بن احمد نجاشی292

رجال الوسیط ، محمّد بن علی حسینی استرآبادی

رجوع کنید به: تلخیص المقال فی معرفة الرجال247

رسالة ابی غالب الزراری ، احمد بن محمّد زراری شیبانی

رجوع کنید به: آل اعین133

رسالة حول کتاب قرب الاسناد ، ابوالهدی کلباسی34

رساله در اقسام حدیث ، مؤلف ناشناخته35

رساله در درایه ، مؤلف ناشناخته36

رساله در کیفیت عمل به اخبار و ترک کتب اخلاقی صوفیان ، مؤلف ناشناخته37

رسالة الدرایة و الرجال ، محمّد حسین بن محمّد علی مرعشی شهرستانی38

الرسالة الرجالیة ، محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی293

الرسالة الرجالیة ، حسین بن عبد علی بن محمّد بن زعل

رجوع کنید به: المنهج اللطیف فی احوال الرجال398

الرسالة العلاجیة فی علم الحدیث ، حسین بن ابوالقاسم حسینی سلمی یزدی39

رسالة الفصول من فوائد الشیخ بهاء الدین ،294

رسالة فی احوال الاخبار ، قطب الدین راوندی40

ص:503

رسالة فی احوال عمار بن یاسر ، محمّد باقر بهاری همدانی295

رسالة فی اصول الحدیث ، میر سید شریف جرجانی

رجوع کنید به: خلاصة الخلاصة112

رسالة فی تصحیح الحدیث بتصحیح الغیر ، ابوالمعالی کلباسی296

رسالة فی الدرایة ، ابن ابی جمهور احسایی41

رسالة فی الدرایة ، مهدی بن اسماعیل موسوی هروی42

رسالة فی درایة الحدیث ، شهاب الدین مرعشی نجفی43

رسالة فی الدرایة و الرجال ، علی بن محمّد رضوی تبریزی نجفی44

رسالة فی الدرایة و الرجال ، محمّد بن احمد بن زین الدین احسائی45

رسالة فی الدرایة و الرجال ، محمود بن علی شیخ الاسلام تبریزی46

رسالة فی علم اصول الحدیث ، احمد بن عبد الرضا بصری خراسانی47

رسالة فی علم الدرایة ، علامه امینی48

رسالة فی علم رجال ، حسین بن محمّد حسینی297

رسالة فی کنی اصحاب الحدیث ، مؤلف ناشناخته298

رسالة فی مصطلحات اهل الحدیث ، ابن حجر عسقلانی115

رسالة فی معرفة الصحابة ، حر عاملی299

رسالة فی وجه الحاجة الی علم الرجال ، محمّد باقر بن مقدس زنجانی نجفی49

رسالة مصطلحات حدیث شریف ، مؤلف ناشناخته 116

رسالۀ اسانید صدوق ، علامه محمّد باقر مجلسی300

الرسائل الرجالیة ، ابوالمعالی کلباسی301

الرسائل الرجالیة ، حجة الاسلام شفتی302

الرعایة فی شرح بدایة الدرایة ، شهید ثانی50

رموز الاقوال و کنوز بروز اقوال الرجال ، علی شریعتمدار استرآبادی303

الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیة ، میر داماد51

الرواة ، محمّد بن علی شریف بغدادی304

روح الجوامع ، محمّد باقر بهاری همدانی305

الروضة الجعفریة ، محمّد باقر بهاری همدانی306

الریاض المستطابة فی جملة من روی فی الصحیحین من الصحابة ، یحیی بن ابی بکر عامری حرضی یمانی442

زبدة الاقوال فی خلاصة الرجال ، حسین بن کمال الدین ابزر حسینی حلاوی307

زبدة الرجال ، خداوردی بن قاسم افشار308

زبدة الرجال ، حسن بن محمّد شریف یزدی

رجوع کنید به: انوار البصائر ، مقدمه...8

زبدة المقال ، حسین بن رضا حسینی بروجردی

رجوع کنید به: نخبة المقال فی علم الرجال404

زبدة المقال فی بیان احوال الثقات ، عبد المحسن بن محمّد بن مبارک لوعی309

ساقطات الرجال ، مؤلف ناشناخته310

ص:504

سبب اختلاف اخبار ، ابوالحسن بن حسین بن نقی گیلانی52

سبل الهدایة فی علم الدرایة ، علی بن خلیل رازی تهرانی53

السراج المنیر فی الفوائد الرجالیة ، محمّد علی بن محمّد باقر هزار جریبی54

السلاسل فی الحاق الاواخر بالاوائل ، محمّد بن عبد اللّه بحرانی311

سلسلة الذهب فی شرح الوجیزة ، علی محمّد نقوی لکنهویی55

سلسلة مشایخ محمّد بن مخدوم حسینی ، محمّد بن مخدوم حسینی312

سماء المقال فی تحقیق علم الرجال ، ابوالهدی کلباسی 313

سند الفقیه ، محمّد حسین بن علی اصغر قاضی طباطبایی تبریزی314

سنن الهدایة فی علم الدرایة ، محمّد بن علی تبنینی عاملی56

سه رساله در علم رجال ،315

سؤال و جواب در فقه و رجال ، صفر لاهیجی قزوینی 316

شجره رجال موثق ، شیخ بهایی

رجوع کنید به: مشجر الرجال الثقات375

الشجرة المبارکة ، محمّد طاهر بن محمّد طالب موسوی اردبیلی مشهدی317

شرح الفیة العراقی ، زکریا بن محمّد انصاری شافعی

رجوع کنید به: فتح الباقی بشرح الفیة العراقی119

شرح الفیة العراقی ، محمّد بن عبد الرحمن سخاوی مصری شافعی

رجوع کنید به: فتح المغیث بشرح الفیة الحدیث120

شرح بدایة الدرایة ، شهید ثانی

رجوع کنید به: الرعایة فی شرح بدایة الدرایة 50

شرح البیقونیة فی مصطلح الحدیث ، مؤلف ناشناخته117

شرح التبصرة و التذکرة ، زکریا بن محمّد انصاری شافعی

رجوع کنید به: فتح الباقی بشرح الفیة العراقی119

شرح تعلیقة البهبهانی علی المنهج المقال ، علی بن حسین خاقانی نجفی318

شرح تعلیقة منهج الرجال ، علی بن خلیل رازی تهرانی

رجوع کنید به: الحاشیة علی التعلیقة البهبهانیة264

شرح جامع المقال ، محمّد امین بن محمّد علی کاظمی

رجوع کنید به: هدایة المحدثین الی طریقة المحمدین418

شرح رجال الصحیحین ، محمّد بن طاهر مقدسی ، ابن القیسرانی

رجوع کنید به: اسماء رجال الصحیحین421

شرح عدة الکافی ، محمّد حسین بن علی اصغر قاضی طباطبایی تبریزی

رجوع کنید به: الفوائد الکاشفة353

ص:505

شرح الفوائد الرجالیة للبهبهانی ، علی بن خلیل رازی تهرانی

رجوع کنید به: الحاشیة علی التعلیقة البهبهانیة264

شرح القصیدة الغرامیة ، مؤلف ناشناخته118

شرح قصیدهء غرامی صحیح ، مؤلف ناشناخته

رجوع کنید به: شرح القصیدة الغرامیة118

شرح مشیخة التهذیب ، محمّد اشرف بن عبد الحسیب علوی عاملی اصفهانی319

شرح مشیخة من لایحضره الفقیه ، محمّد تقی بن مقصود علی مجلسی320

شرح مقدمۀ استبصار ، قطب الدین راوندی

رجوع کنید به: تحریر بیان الاخبار التی فی اول الاستبصار11

شرح نخبة الفکر ، ابن حجر عسقلانی

رجوع کنید به: نزهة النظر فی توضیح نخبة الفکر130

شرح الوجیزة فی الدرایة ، عبد النبی بن مفید شیرازی بحرانی57

شرح الوجیزه للشیخ البهائی ، محمّد بن عنایت احمد کشمیری

رجوع کنید به: نهایة الدرایة فی شرح الوجیزة 88

شرح الوجیزة للشیخ البهائی ، حسن بن هادی صدر کاظمینی

رجوع کنید به: نهایة الدرایة فی شرح الوجیزة 87

شرح الوجیزة للشیخ البهائی ، علی بن محمّد حسین شهرستانی

رجوع کنید به: الدرة العزیزة فی شرح الوجیزة 32

شعب المقال فی درجات الرجال ، ابوالقاسم بن محمّد بن احمد نراقی321

شوارع الروایة الی مشارع الدرایة ، مهدی بن علی غریفی بحرانی58

صحة الاصول الاربعة ، محسن بن محمّد رفیع رشتی اصفهانی59

صحیفة (اهل) الصفا فی ذکر اهل الاجتباء و الاصطفاء ، محمّد بن عبد النبی اخباری نیشابوری ، سیل322

صفائح الابریز فی شرح الوجیز ، امجد حسین بن منور علی سونوی اله آبادی60

صلة الخلف بالاتصال بالسلف ، محمّد بن محمّد بن سلیمان مغربی مکی443

الضعفاء ، ابن الغضائری323

الضعفاء ، محمّد بن عمر عقیلی444

ضوابط الاسماء و اللواحق ، فخر الدین طریحی324

ضیاء الدرایة فی علم الدرایة ، ضیاء الدین بن محمّد حسن فانی یزدی نجفی61

طبقات الحنفیة ، علی بن محمّد بن عبد الصمد سخاوی شافعی445

طبقات الحنفیة ، محمود بن سلیمان کفوی قسطنطینی رومی حنفی

رجوع کنید به: کتائب اعلام الاخیار من فقهاء مذهب النعمان المختار453

ص:506

طبقات الرواة ، مؤلف ناشناخته

رجوع کنید به: مشایخ الاجازة372

طبقات الرواة ، علی اصغر بن محمّد شفیع چاپلقی بروجردی

رجوع کنید به: طرائف المقال فی معرفة طبقات الرجال325

طبقات الشافعیة ، ابوبکر بن هدایت حسینی

رجوع کنید به: اسماء الرجال420

الطبقات فی الاسماء المفردة من اسماء العلماء و اصحاب الحدیث ، حافظ ابوبکر446

طبقات المحدثین باصبهان و الواردین علیها ، عبد اللّه انصاری اصفهانی447

طرائف المقال فی معرفة طبقات الرجال ، علی اصغر چاپلقی بروجردی325

طرق روایت شیخ صفی الدین ، صفی الدین بن فخر الدین طریحی326

طرق الشیخ الطوسی ، محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی327

طریق ابن بابویه ، محمّد رضا بن علی اکبر قمی328

طریق روایة الشهید الثانی ، شهید ثانی

رجوع کنید به: طریق روایة الصحیفة السجادیة329

طریق روایة الصحیفة السجادیة ، شهید ثانی329

طریق روایة الصحیفة السجادیة ، محمّد تقی بن مقصود علی مجلسی330

طریق روایة الصحیفة السجادیة ، علامه محمّد باقر مجلسی331

طریق روایة کتاب من لا یحضره الفقیه ، علامه محمّد باقر مجلسی332

طریق الهدایة الی علم الدرایة ، محمّد بن عبد الکریم تبریزی62

عدة الخلف فی عدة السلف ، علی بن شیر علی بروجردی جالبردی سهوری333

عدة الرجال ، محسن بن حسن اعرجی کاظمی334

عدیمة النظیر فی احوال ابی بصیر ، مهدی بن حسن موسوی خوانساری

رجوع کنید به: تحقیق احوال ابی بصیر ، رسالة فی ...163

علم الحدیث ، محمّد جعفر جعفری گیلانی لنگرودی63

عمدة المقال فی تحقیق احوال الرجال ، سید مجاهد 335

عمدة المقال فی علمی الداریة و الرجال ، ابوطالب بن ابی تراب حسینی مجتهد قائنی

رجوع کنید به: الفوائد الغرویة66

العندبیل فی تمییز الصحیح من العلیل ، محمّد حسین بن هبة اللّه رضوی کاشانی336

العوائد القرویة فی شرح الفوائد الغرویة ، آیتی بیرجندی64

غایة الآمال فی استعلام احوال الرجال ، علی شریعتمدار استرآبادی337

غایة المرام فی رجال البخاری الی سید الانام ، محمّد بن داود بازلی448

فائدة رجالیة ، حسن بن محمّد علی مدرس یزدی338

فائق المقال فی علم الحدیث و الرجال ، احمد بن عبد الرضا بصری خراسانی339

فتح الباقی بشرح الفیة العراقی ، زکریا بن محمّد انصاری شافعی119

ص:507

فتح المغیث بشرح الفیة الحدیث ، محمّد بن عبد الرحمن سخاوی مصری شافعی120

فتوی فی مصطلح الحدیث ، عبد العظیم بن عبد القوی منذری مناوی121

فرائد الفوائد ، جعفر بن محمّد حسینی سبزواری340

فضائل الصحابة ، مؤلف ناشناخته341

الفوائد الرجالیة ، عبد النبی بن علی مدنی کاظمی

رجوع کنید به: تکملة نقد الرجال243

الفوائد الرجالیة ، حر عاملی342

الفوائد الرجالیة ، مؤلف ناشناخته343

الفوائد الرجالیة ، مؤلف ناشناخته344

الفوائد الرجالیة ، ابوالهدی کلباسی345

الفوائد الرجالیة ، اسماعیل بن محمّد حسین خواجویی مازندرانی346

الفوائد الرجالیة ، حسن بن زین الدین عاملی، صاحب معالم347

الفوائد الرجالیة ، میر حسینای قزوینی

رجوع کنید به: الرجال272

الفوائد الرجالیة ، محمّد بن محمّد باقر قائنی خراسانی348

الفوائد الرجالیة ، مهدی کجوری مازندرانی شیرازی 349

الفوائد الرجالیة ، مؤلف ناشناخته350

الفوائد الرجالیة ، وحید بهبهانی

رجوع کنید به: تعلیقة منهج المقال238

الفوائد الرجالیة ، سید بحرالعلوم

رجوع کنید به: رجال بحر العلوم287

الفوائد الرجالیة ، علی بن خلیل رازی تهرانی

رجوع کنید به: سبل الهدایة فی علم الدرایة53

الفوائد الطوسیة و الدروس الرجالیة ، آیتی بیرجندی 65

الفوائد الغرویة ، ابوطالب بن ابی تراب حسینی مجتهد قائنی66

الفوائد الغرویة ، ابوطالب بن ابی تراب حسینی مجتهد قائنی351

الفوائد فی تحقیق مشترکات الرجال ، محمّد علی بن احمد استرآبادی352

فوائد فی الدرایة ، شهید ثانی67

الفوائد الکاشفة ، محمّد حسین بن علی اصغر قاضی طباطبایی تبریزی353

الفوائد الکاظمیة ، آیتی بیرجندی68

فواید متفرقه در درایه ، مؤلف ناشناخته69

فوائد متفرقه فقهی و رجالی ، اسماعیل موسوی بهبهانی354

الفوائد و الزوائد ، شهید ثانی

رجوع کنید به: حاشیة خلاصة الاقوال فی علم الرجال263

فهرس الرجال ، مؤلف ناشناخته355

فهرس الکنی و الالقاب ، عبد الستار اسلامی356

الفهرست ، محمّد باقر بن محمّد علی اخباری357

الفهرست ، شیخ طوسی358

فهرست اسماء روات و فقها ، مؤلف ناشناخته359

فهرست اسماء علماء الشیعة و مصنفیهم ، علی بن عبید اللّه بن بابویه رازی360

فهرست الاعاظم ، احمد شبیری زنجانی

رجوع کنید به: فهرست پنج اثر رجالی361

ص:508

فهرست پنج اثر رجالی ، احمد شبیری زنجانی361

فهرست رجال الکشی ، علی بن محمّد نوری ایلکایی362

فهرست رجال مسند کتاب من لایحضره الفقیه ، محمّد قاسم اردستانی363

فهرست المصنفین ، مؤلف ناشناخته364

الفیوضات اللامعة فی حال الکتب الاربعة ، محمّد باقر بن رضا زند کرمانی70

القوامیس فی الرجال و الدرایة ، فاضل دربندی71

قول الحسن بن سهل بن السمح فی الاخبارالتی یخبر بها کثیرون ، حسن بن سهل بن سمح بن غالب ، ابن السمح122

القول السدید فی اتصال الاسانید ، احمد بن علی منینی دمشقی حنفی449

الکاشف ، محمّد بن احمد ذهبی ، شمس الدین450

الکامل فی الضعفاء ، عبد اللّه بن عدی جرجانی451

کتاب الکنی المختصر من تهذیب الکمال ، مؤلف ناشناخته452

کتائب اعلام الاخیار من فقهاء مذهب النعمان المختار ، محمود بن سلیمان کفوی قسطنطینی رومی حنفی453

کشف الحثیث عمن رمی بوضع الحدیث ، سبط ابن عجمی454

الکفایة فی علم الدرایة ، ابوطالب بن ابی القاسم موسوی زنجانی72

الکفایة فی علم الدرایة ، عبد اللّه بن صالح سماهیجی بحرانی73

الکلام الوجیز فی تمرین المستجیز ، عبد اللّه بن ابوالقاسم بحرانی بلادی74

الکلیات الرجالیة ، عبد اللّه بن محمّد رضا شبّر حسینی کاظمینی

رجوع کنید به: درایة الحدیث26

الکمال فی معرفة الرجال ، عبد الغنی بن عبد الواحد بن علی مقدسی جماعیلی455

الکنی ، محمّد بن احمد بن عثمان ذهبی

رجوع کنید به: المکتنی فی سرد الکنی473

لب اللباب فی تحریر الانساب ، سیوطی456

لب اللباب فی الدرایة و علم الرجال ، محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی75

لب اللباب فی مناقب الاصحاب ، محمّد هندی حنفی457

لزوم نقد مشیخة الصدوق فی الفقیه و الشیخ فی التهذیب ، کلباسی365

لسان المیزان ، ابن حجر عسقلانی458

مبدأ الآمال فی قواعد علوم الحدیث و الدرایة و الرجال ، علی بن محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی76

المبدأ و المآل ، علی بن محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی366

المتفق و المفترق ، خطیب بغدادی459

المجروحین من المحدثین و الضعفاء و المتروکین ، ابن حبان460

مجمع الرجال فی معرفة احوال الرجال ، عنایت اللّه قهپایی نجفی367

المحدث الفاصل بین الراوی و الواعی ، حسن بن عبد الرحمن رامهرمزی123

مختصر اسد الغابة ، محمّد بن محمّد کاشغری شافعی461

ص:509

مختصر تهذیب الکمال فی معرفة الرجال ، مؤلف ناشناخته462

مختصر رسالة فی احوال الاخبار ، قطب الدین راوندی77

مختصر فی اصول الحدیث ، حسین بن محمّد عبداللّه طیبی124

المختصر فی الدرایة ، مهدی بن علی غریفی بحرانی 78

مختصر المقال فی معرفة الرجال ، محمّد بن علی اوالی بحرانی368

مختلف الرجال ، محمّد بن محمّد باقر قائنی خراسانی 369

مرآة المراد فی صفات الاوتاد (فی تحقیق شبهات رجال الاسناد) ، مولی آقا خوینی قزوینی370

المستطرفات فی الالقاب و الانساب ، حسین بن رضا حسینی بروجردی371

المستفاد من مبهمات المتن والاسناد ، ابن العراقی 463

مشایخ الاجازة ، مؤلف ناشناخته372

مشایخ الشیعة ، یحیی بن حسین بن عشیره یزدی373

المشتبه من الاسماء و الانساب ، محمّد بن احمد بن عثمان ذهبی464

المشترکات ،374

مشترکات الرجال ، محمّد امین بن محمّد علی کاظمی

رجوع کنید به: هدایة المحدثین الی طریقة المحمدین418

مشترکات الرجال ، فخر الدین طریحی

رجوع کنید به: جامع المقال فی ما یتعلق باحوال الحدیث و الرجال19

مشجر الرجال الثقات ، شیخ بهایی375

مشجرات ، مؤلف ناشناخته376

المشیخة ، شهید ثانی

رجوع کنید به: طریق روایة الصحیفة السجادیة 329

المشیخة ، مؤلف ناشناخته377

المشیخة ، ابن جماعة465

مشیخة ابن شهر آشوب ، علامه امینی378

المشیخة البغدادیة ، احمد بن محمّد سلفی اصفهانی466

مشیخة التلعکبری ، کمال الدین بن حیدر حسینی عاملی379

مشیخه تهذیب الاحکام ، شیخ طوسی380

مشیخة دانیال بن منکلی بن صرفا الکرکی ، محمّد بن محمّد گنجی467

المشیخة الفخریة ، علی بن عبد الواحد مقدسی حنبلی ، ابن البخاری

رجوع کنید به: اسنی المقاصد واعذب الموارد425

المشیخة المرتبة ، محمّد حسین بن علی اصغر قاضی طباطبایی تبریزی381

مصطلحات علم الحدیث ، محمّد بن عبد اللّه خطیب تبریزی125

مصفی المقال فی مصنفی علم الرجال ، آقا بزرگ تهرانی382

المطالب الرجالیة التی تتوقف علیها المطالب الاستدلالیة ، مؤلف ناشناخته383

ص:510

مطلع البدور و مجمع البحور ، احمد بن صالح ابی رجال یمانی زیدی384

مطلع الشمسین فی فضل حمزة و جعفر ذی الجناحین ، محمّد باقر بهاری همدانی

رجوع کنید به: الروضة الجعفریة306

مظاهر الآثار ، محمّد حسن شریعتمدار استرآبادی385

معالم العلماء ، محمّد بن علی بن شهر آشوب سروی مازندرانی386

معجم الشیوخ ، عبد الکریم بن محمّد سمعانی مروزی شافعی

رجوع کنید به: المنتخب474

معجم الصحابة ، عبد الباقی بن قانع بن مرزوق بغدادی387

المعجم فی ثبت اسامی المحدثین ، عبد اللّه هروی ، ابوالفضل468

المعجم المشتمل علی اسماء شیوخ الائمة النبل ، ابن عساکر469

معراج اهل الکمال الی معرفة الرجال ، سلیمان بن عبد اللّه ماحوزی بحرانی388

معرفة انواع علم الحدیث ، ابن صلاح126

معرفة الرجال ، یحیی بن معین بن عون بن زیاد بغدادی 470

معرفة الصحابة ، احمد بن عبد اللّه اصفهانی ، ابونعیم471

معرفة علوم الحدیث ، حاکم نیشابوری79

معرفة مشایخ الشیعة ، یحیی بن حسین بن عشیره یزدی

رجوع کنید به: مشایخ الشیعة373

معرفة الناقلین ، محمّد بن عمر کشی389

معین النبیه فی رجال من لایحضره الفقیه ، یاسین بلادی بحرانی390

المغنی فی الضعفاء ، محمّد بن احمد ذهبی472

المغیث من مختلف الحدیث ، بخشی از ، محمود بن طاهر سجزی127

المقال فی معرفة الرجال ، محمّد بن علی اوالی بحرانی391

مقباس الهدایة فی علم الدرایة ، عبد اللّه بن محمّد حسن مامقانی80

مقدمات الرجال ، صفر لاهیجی قزوینی392

مقدمة ابن صلاح ، ابن صلاح

رجوع کنید به: معرفة انواع علم الحدیث126

المقنعة الانیسة و المغنیة النفیسة ، احمد بن عبد الرضا بصری خراسانی81

المکتنی فی سرد الکنی ، محمّد بن احمد ذهبی473

ملخص اسرار الیقین فی شرح درایة المتقین ، مؤلف ناشناخته82

ملخص المقال فی احوال الرجال ، عبد اللّه بن محمّد رضا شبّر393

ملخص المقال فی تحقیق احوال الرجال ، ابراهیم بن حسین دنبلی خویی394

ملخص المقال فی الدرایة و الرجال ، محمّد بن محمود عصار لواسانی83

منبع الاحکام ، محمّد بن سلیمان تنکابنی ، صاحب قصص العلماء84

المنتخب ، عبد الکریم بن محمّد بن منصور سمعانی مروزی شافعی474

منتقی الآمال فی قواعد علم الرجال ، علی شریعتمدار استرآبادی85

ص:511

منتهی الدرایة ، محمّد باقر زاهد مهاجرانی همدانی

رجوع کنید به: الدرایة فی علم الروایة30

منتهی المقال ، محمّد بن اسماعیل بن عبد الجبار حائری395

منظومه در اصحاب اجماع ، سید بحرالعلوم

رجوع کنید به: ارجوزة فی اصحاب الاجماع 137

منظومة فی الدرایة ، محمّد بن سلیمان تنکابنی ، صاحب قصص العلماء

رجوع کنید به: منبع الاحکام84

منظومة فی الدرایة ، حبیب اللّه بن علی مدد شریف کاشانی

رجوع کنید به: الدرة الفاخرة33

منظومة فی الرجال ، احمد بن محمّد بن علی عطار بغدادی

رجوع کنید به: ارجوزة فی الرجال و شرحها139

منظومة فی الرجال ، عبد اللّه بن صالح سماهیجی بحرانی

رجوع کنید به: تحفة الرجال و زبدة الزبدة فی المقال162

منظومة فی الرجال ، محمّد بن عبد اللّه بحرانی396

منظومة فی الرجال ، مؤلف ناشناخته397

المنهج اللطیف فی احوال الرجال ، حسین بن عبد علی بن محمّد بن زعل398

منهج المقال فی تحقیق احوال الرجال ، محمّد بن علی حسینی استرآبادی399

المنهل الروی فی مختصر علوم الحدیث النبوی ، محمّد بن ابراهیم شافعی128

موثقات رجال الطوسی ، مؤلف ناشناخته400

موجز المقال فی علم الدرایة ، عبد الرحیم بن عبد الحسین حائری تهرانی86

الناسخ و المنسوخ فی الحدیث ، ابن جوزی

رجوع کنید به: اخبار اهل الرسوخ100

نبذة الرجال ، حر عاملی

رجوع کنید به: الرجال276

نبذة من المباحث الرجالیة ، مؤلف ناشناخته401

نتیجة المقال فی علم الدرایة و الرجال ، شیخ کبیر402

نخبة البشر ، محمّد کاظم جزائری403

نخبة الفکر ، ابن حجر عسقلانی129

نخبة المقال فی علم الرجال ، حسین بن رضا حسینی بروجردی404

نزهة الالباب فی الالقاب ، ابن حجر عسقلانی475

نزهة النظر فی توضیح نخبة الفکر ، ابن حجر عسقلانی130

نضد الایضاح فی ترتیب ایضاح الاشتباه ، محمّد بن فیض کاشانی ،علم الهدی405

نظام الاقوال فی معرفة الرجال ، محمّد بن کمال الدین قرشی ساوجی406

نظرة النقیب ، علامه امینی

رجوع کنید به: مشیخة ابن شهر آشوب378

نظم نخبة الفکر ، محمّد حسین بن علی قزلجی131

نظم وجیزه شیخ بهایی ، عبد الرحیم بن عبد الحسین حائری تهرانی

رجوع کنید به: موجز المقال فی علم الدرایة86

نقاوة الاصابة ، کلانتر تهرانی407

ص:512

نقد الرجال ، مصطفی بن حسین تفرشی حسینی408

النکت الوفیة بما فی شرح الالفیة ، ابراهیم بن عمر بقاعی شافعی132

نهایة الآمال فی ترتیب خلاصة الاقوال ، علی بن حیدر علی منعل قمی409

نهایة الآمال فی کیفیة الرجوع الی علم الرجال ، محمّد تقی هروی اصفهانی410

نهایة الدرایة فی شرح الوجیزة ، حسن بن هادی صدر کاظمینی87

نهایة الدرایة فی شرح الوجیزة ، محمّد بن عنایت احمد کشمیری88

النهایة فی علم الدرایة ، محمّد باقر بن مرتضی طباطبایی یزدی89

نهایة المقال فی احوال الرجال ، راحت حسین کوپالپوری هندی411

الوجیزة ، محمّد بن علی حسینی استرآبادی

رجوع کنید به: توضیح المقال252

الوجیزة ، علامه محمّد باقر مجلسی412

الوجیزة ، محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی

رجوع کنید به: الایجاز9

وجیزه ، مؤلف ناشناخته413

وجیزه ، مؤلف ناشناخته90

وجیزة تنقیح المقال فی عدة من الرجال ، محمّد باقر بهاری همدانی414

الوجیزة فی تشخیص احوال الروات ، مؤلف ناشناخته415

الوجیزة فی الدرایة ، ابوالحسن بن حسین یزدی91

الوجیزة فی الدرایة ، شیخ بهایی92

الوجیزة فی الدرایة ، مولی آقا خوینی قزوینی93

وجیزة فی الدرایة و الرجال ، محمّد حسین بن محمّد حسن همدانی کرمانشاهی416

الوجیزة فی الدرایة و الفوائد الرجالیة ، عبد الرزاق قزوینی حائری همدانی94

الوجیزة فی عثمان بن عیسی الرواسی ، محمّد باقر بهاری همدانی417

الوجیزة فی علم درایة الحدیث (منظومه) ، حسین کاشانی حایری لاجوردی95

الوجیزة فی کلیات الرجال ، ابوالحسن بن حسین یزدی

رجوع کنید به: الوجیزة فی الدرایة91

وجیزة المقال فی الرجال ، آیتی بیرجندی

رجوع کنید به: الفوائد الکاظمیة68

وصول الاخیار الی اصول الاخبار ، حسین بن عبد الصمد حارثی عاملی96

الهدایة الی علوم الدرایة ، ابن جزری

رجوع کنید به: درایة الحدیث114

هدایة المحدثین الی طریقة المحمدین ، محمّد امین بن محمّد علی کاظمی418

هدیة المحدثین ، علی اکبر بن غلام علی خراسانی ،مروج الاسلام97

هدیة المحصلین ، علی اکبر بن غلام علی خراسانی ،مروج الاسلام

رجوع کنید به: هدیة المحدثین97

ص:513

ص:514

پدیدآورندگان

(مؤلفان و مترجمان)

آقا بن عابد بن زاهد شیروانی (فاضل دربندی) (م 1285ق)

القوامیس فی الرجال و الدرایة71

ابراهیم بن حسین دنبلی خویی ، شهید (م 1325ق)

ملخص المقال فی تحقیق احوال الرجال394

ابراهیم بن خلیفه (ابن عذاقه) (زنده در 1003ق)

الرجال273

ابراهیم بن عمر بن حسن بقاعی شافعی ، برهان الدین (م 885ق)

النکت الوفیة بما فی شرح الالفیة132

ابراهیم بن محمّد بن خلیل طرابلسی حلبی (سبط ابن عجمی) (م 841ق)

الاغتباط بمن رمی بالاختلاط426

کشف الحثیث عمن رمی بوضع الحدیث 454

ابوبکر بن عبد الغنی بن ابی بکر بن شجاع حنبلی بغدادی (ابن نقطه) (م 629ق)

اکمال الاکمال (الاستدراک)427

ابوبکر بن هدایت حسینی (م 1014ق)

اسماء الرجال (طبقات الشافعیة)420

ابوتراب بن محمّد موسوی اصفهانی (قرن 13ق)

الاصول الاربعمائة5

ابوالحسن بن حسین بن نقی گیلانی (قرن 14ق)

سبب اختلاف اخبار52

ابوالحسن بن حسین یزدی (م 1244ق)

الوجیزة فی الدرایة (الوجیزة فی کلیات الرجال)91

ابوالحسن بن محمّد طاهر فتونی شریف عاملی سپاهانی غروی (م 1138ق)

تنزیه القمیین250

ابوالحسن حسینی یزدی (قرن 13ق)

ترجمۀ تلخیص المقال (ترجمۀ رجال وسیط) 232

ابوطالب بن ابی تراب حسینی مجتهد قائنی (م 1293ق)

الفوائد الغرویة (عمدة المقال فی علمی الداریة و الرجال)66

الفوائد الغرویة351

ابوطالب بن ابی القاسم موسوی زنجانی (م 1329ق)

الکفایة فی علم الدرایة72

ابوالفضل بن ابوالقاسم کلانتر نوری تهرانی ، حاج میرزا (م 1316ق)

تمیمة الحدیث فی علم الدرایة16

ص:515

نقاوة الاصابة407

ابوالقاسم بن محمّد بن احمد نراقی ، نجم الدین (م 1319ق)

شعب المقال فی درجات الرجال321

ابوالمعالی کلباسی (م 1315ق)

اصحاب الاجماع ، رسالة فی ...148

ترجمة ابن الغضائری188

ترجمة ابی بکر الحضرمی189

ترجمة ابی داود190

ترجمة احمد بن الحسین191

ترجمة احمد بن محمّد192

ترجمة حسین بن عبد اللّه198

ترجمة حسین بن محمّد199

ترجمة حفص بن غیاث و سلیمان بن داود و قاسم بن محمّد200

ترجمة حماد بن عثمان201

ترجمة عبداللّه بن محمّد206

ترجمة علی بن الحکم207

ترجمة علی بن السندی208

ترجمة علی بن محمّد209

ترجمة محمّد بن ابی عمیر211

ترجمة محمّد بن الحسن217

ترجمة محمّد بن زیاد219

ترجمة محمّد بن سنان221

ترجمة محمّد بن عبداللّه223

ترجمة محمّد بن الفضیل225

ترجمة محمّد بن قیس227

ترجمة معاویة بن شریح و معاویة بن میسرة228

ترجمة النجاشی231

تزکیة الراوة من اهل الرجال235

تشریح الثقة فی الرجال ، رسالة فی ...237

رسالة فی تصحیح الحدیث بتصحیح الغیر296

الرسائل الرجالیة301

لزوم نقد مشیخة الصدوق فی الفقیه و الشیخ فی التهذیب365

ابوالهدی کلباسی (م 1356ق)

الدر الثمین فی جملة من المصنفات والمصنفین23

رسالة حول کتاب قرب الاسناد34

سماء المقال فی تحقیق علم الرجال313

الفوائد الرجالیة345

احمد بن حسین واسطی بغدادی ، ابوالحسین (ابن الغضائری) (قرن 5ق)

الضعفاء (رجال ابن الغضائری)323

احمد بن صالح ابی رجال یمانی زیدی ، قاضی (م 1092ق)

مطلع البدور و مجمع البحور384

احمد بن عبد اللّه بن احمد اصفهانی ، ابونعیم (م 430ق)

معرفة الصحابة471

احمد بن عبد الرحیم بن حسین عراقی مصری شافعی ، ابوزرعه (ابن العراقی) (م 826ق)

المستفاد من مبهمات المتن والاسناد463

احمد بن عبد الرضا بصری خراسانی ، مهذب الدین (قرن 11ق)

رسالة فی علم اصول الحدیث47

فائق المقال فی علم الحدیث و الرجال339

المقنعة الانیسة و المغنیة النفیسة81

ص:516

احمد بن علی بن احمد بن عباس نجاشی (م 450ق)

رجال النجاشی292

احمد بن علی بن ثابت ، خطیب بغدادی ، ابوبکر (م 463ق)

الاسماء المبهمة فی الانباء المحکمة424

المتفق و المفترق459

احمد بن علی بن عمر منینی دمشقی حنفی ، شهاب الدین (م 1172ق)

القول السدید فی اتصال الاسانید449

احمد بن علی بن محمّد عسقلانی ، شهاب الدین (ابن حجر عسقلانی) (م 852)

تقریب التهذیب432

رسالة فی مصطلحات اهل الحدیث115

لسان المیزان458

نخبة الفکر129

نزهة الالباب فی الالقاب475

نزهة النظر فی توضیح نخبة الفکر (شرح نخبة الفکر) 130

احمد بن محمّد بن احمد سلفی اصفهانی ، ابوطاهر (م 576ق)

المشیخة البغدادیة466

احمد بن محمّد بن خالد برقی ، ابوجعفر (م 280ق)

رجال البرقی288

احمد بن محمّد بن علی عطار بغدادی (م 1215ق)

ارجوزة فی الرجال و شرحها (منظومة فی الرجال)139

احمد بن محمّد بن محمّد زراری شیبانی ، ابوغالب (م 368ق)

آل اعین (رسالة ابی غالب الزراری)133

احمد بن محمّد کوفی ، ابوالعباس (ابن عقده) (م 333ق)

رجال ابن عقده286

احمد بن محمّد مفید هزار جریبی (قرن 13ق)

جواهر الکلمات فیما یتعلق باحوال الرواة 20

احمد بن مصطفی بن احمد (مولی آقا خوینی قزوینی) (م 1307ق)

مرآة المراد فی صفات الاوتاد (فی تحقیق شبهات رجال الاسناد)370

الوجیزة فی الدرایة93

احمد بن هارون بن روح براعی برزنجی ، حافظ ابوبکر (قرن 7ق)

الطبقات فی الاسماء المفردة من اسماء العلماء و اصحاب الحدیث446

احمد شبیری زنجانی ، سید (م 1393ق)

فهرست پنج اثر رجالی (فهرست الاعاظم) 361

احمد عجمی ، شیخ

ذیل لب اللباب439

اسماعیل بن عمر بن کثیر ، ابوالفداء (م 774ق)

اختصار علوم الحدیث (تلخیص مقدمة ابن صلاح) 101

اسماعیل بن محمّد بن بردس بعلبکی حنبلی ، ابوالفداء (م 786ق)

بغیة الاریب فی اختصار التهذیب428

اسماعیل بن محمّد حسین خواجویی اصفهانی مازندرانی (م 1173ق)

ابن الغضائری ، رسالة ...134

الفوائد الرجالیة346

اسماعیل موسوی بهبهانی ، سید (م 1295ق)

فوائد متفرقه فقهی و رجالی354

ص:517

امجد حسین بن منور علی سونوی اله آبادی ، سید (قرن 13ق)

صفائح الابریز فی شرح الوجیز60

جعفر بن حسن هذلی ، نجم الدین ابوالقاسم (محقق حلی) (676ق)

تلخیص الفهرست للطوسی245

جعفر بن حسین خوانساری ، سید ابوالقاسم (جد صاحب روضات) (م 1158ق)

حاشیة جامع المقال للطریحی22

جعفر بن محمّد حسینی سبزواری (قرن 13ق)

فرائد الفوائد340

حبیب اللّه بن علی مدد شریف کاشانی (م 1340ق)

الدرة الفاخرة (منظومة فی الدرایة)33

حسن بن زین الدین عاملی، ابومنصور (صاحب معالم) (م1011ق)

اصحاب الاجماع147

التحریر الطاوسی161

ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه181

الفوائد الرجالیة347

حسن بن سهل بن سمح بن غالب ، ابوعلی (ابن السمح) (م418ق)

قول الحسن بن سهل بن السمح فی الاخبارالتی یخبر بها کثیرون122

حسن بن عباس بن محمّد علی بلاغی نجفی کربلائی (قرن 12ق)

تنقیح المقال فی کیفیة طریق الاستدلال17

حسن بن عبد الرحمن بن خلاد رامهرمزی ، قاضی ابومحمّد (م 360ق)

المحدث الفاصل بین الراوی و الواعی123

حسن بن علی بن داود حلی ، تقی الدین (قرن 8ق)

رجال ابن داود285

حسن بن محمّد بن علی بحرانی دمستانی (قرن 12ق)

انتخاب الجید من تنبیهات السید152

حسن بن محمّد شریف یزدی (شاگرد وحید بهبهانی ) (زنده در 1233ق)

انوار البصائر ، مقدمه... (درایة الحدیث، زبدة الرجال)8

حسن بن محمّد علی مدرس یزدی ، سید (قرن 13ق)

فائدة رجالیة338

حسن بن هادی صدر کاظمینی ، سید ، ابومحمّد (م 1354ق)

البیان البدیع فی ابن بزیع (ترجمة محمّد بن اسماعیل ، ابن بزیع)159

نهایة الدرایة فی شرح الوجیزة (شرح الوجیزة للشیخ البهائی)87

حسن بن یوسف بن مطهر ، جمال الدین (علامه حلی) (م 726ق)

ایضاح الاشتباه فی اسماء الرواة157

خلاصة الاقوال فی معرفة احوال الرجال 268

حسین بن ابراهیم حسینی قزوینی ، میر حسینا (م 1208ق)

الرجال (الفوائد الرجالیة)272

الفوائد الرجالیة0

حسین بن ابی القاسم حسینی سلمی یزدی ، سید (بعد از 1358ق)

الرسالة العلاجیة فی علم الحدیث39

حسین بن رضا حسینی بروجردی ، سید (م 1276ق)

المستطرفات فی الالقاب و الانساب371

نخبة المقال فی علم الرجال (زبدة المقال)404

حسین بن عبد الصمد حارثی عاملی ، عزالدین (پدر شیخ بهایی) (م 984ق)

وصول الاخیار الی اصول الاخبار96

ص:518

حسین بن عبد علی بن محمّد بن زعل

المنهج اللطیف فی احوال الرجال (الرسالة الرجالیة)398

حسین بن عبید اللّه واسطی غضائری ، ابوعبد اللّه (م 411ق)

تکملة رسالة ابی غالب الزراری242

حسین بن کمال الدین ابزر حسینی حلاوی (قرن 11ق)

زبدة الاقوال فی خلاصة الرجال307

حسین بن محمّد تقی نوری طبرسی ، میرزا (م 1320ق)

تعلیقات توضیح المقال14

حسین بن محمّد حسین بن محمّد رضی الدین کاشانی حایری لاجوردی (قرن 14ق)

الوجیزة فی علم درایة الحدیث (منظومه) 95

حسین بن محمّد حسینی ، سید (قرن 14ق)

درایة الحدیث25

رسالة فی علم رجال297

حسین بن محمّد عبداللّه طیبی (م 743ق)

مختصر فی اصول الحدیث (الخلاصة فی معرفة الحدیث)124

خداوردی بن قاسم افشار (قرن 11ق)

زبدة الرجال308

راحت حسین بن ظاهر حسین رضوی کوپالپوری هندی ، سید (م 1376ق)

نهایة المقال فی احوال الرجال411

ریحان اللّه بن جعفر کشفی بروجردی ، سید (م 1328ق)

اکمال منتهی المقال151

زکریا بن محمّد انصاری شافعی ، شیخ الاسلام ابویحیی (م926ق)

فتح الباقی بشرح الفیة العراقی (شرح التبصرة و التذکرة، شرح الفیة العراقی)119

زین الدین بن علی بن احمد شامی عاملی (شهید ثانی) (م965ق)

بدایة الدرایة10

حاشیة خلاصة الاقوال فی علم الرجال (الفوائد و الزوائد)263

الرعایة فی شرح بدایة الدرایة (شرح بدایة الدرایة)50

طریق روایة الصحیفة السجادیة (طریق روایة الشهید الثانی، المشیخة)329

فوائد فی الدرایة67

سعید بن هبة اللّه راوندی ، ابوحسین (قطب الدین) (م 573ق)

تحریر بیان الاخبار التی فی اول الاستبصار (شرح مقدمۀ استبصار)11

رسالة فی احوال الاخبار40

مختصر رسالة فی احوال الاخبار77

سلیمان بن عبد اللّه ماحوزی بحرانی (م 1121ق)

بلغة المحدثین158

تعیین محمّد بن سنان240

معراج اهل الکمال الی معرفة الرجال388

شهاب الدین مرعشی نجفی ، آیة اللّه

رسالة فی درایة الحدیث43

صفر لاهیجی قزوینی ، ملا (قرن 13ق)

سؤال و جواب در فقه و رجال316

مقدمات الرجال (رجال ملا صفر علی لاهیجی)392

صفی الدین بن فخر الدین طریحی (بعد از 1100)

طرق روایت شیخ صفی الدین326

ضیاء الدین بن محمّد حسن بن حسین فانی حسینی یزدی نجفی ، سید ، علامه (م 1419ق)

ضیاء الدرایة فی علم الدرایة61

ص:519

طه بن محمّد بن فتوح بیقونی (م 1080)

البیقونیة فی مصطلح الحدیث106

عبد اللّه بن ابوالقاسم موسوی بحرانی بلادی (م 1372ق)

الکلام الوجیز فی تمرین المستجیز74

عبد اللّه بن صالح سماهیجی بحرانی (م 1135ق)

تحفة الرجال و زبدة الزبدة فی المقال (منظومة فی الرجال)162

الکفایة فی علم الدرایة73

عبد اللّه بن عدی بن محمّد جرجانی ، ابواحمد ، ابن عدی (م 365ق)

الکامل فی الضعفاء451

عبد اللّه بن محمّد بن جعفر بن حیان انصاری اصفهانی ، ابومحمّد ، ابی الشیخ (م 369ق)

طبقات المحدثین باصبهان و الواردین علیها447

عبد اللّه بن محمّد حسن مامقانی (م 1351ق)

مقباس الهدایة فی علم الدرایة80

عبد اللّه بن محمّد رضا شبّر حسینی کاظمینی (م 1242ق)

جامع المقال فی معرفة الرواة و الرجال259

درایة الحدیث (الکلیات الرجالیة)26

ملخص المقال فی احوال الرجال393

عبد اللّه هروی ، ابوالفضل (زنده در 438ق)

المعجم فی ثبت اسامی المحدثین468

عبد الباقی بن قانع بن مرزوق بغدادی ، ابوالحسین (م 351ق)

معجم الصحابة387

عبد الحسین امینی تبریزی (علامه امینی) (م 1390ق)

رسالة فی علم الدرایة48

مشیخة ابن شهر آشوب (نظرة النقیب)378

عبد الحق بن سیف الدین ترک دهلوی بخاری ، ابوالمجد (م 1052ق)

اصول الحدیث103

عبد الرحمن بن ابی بکر خضیری سیوطی شافعی ، جلال الدین (م 911ق)

اتمام الدرایة لقراء النقابة99

تدریب الراوی فی شرح تقریب النواوی107

لب اللباب فی تحریر الانساب456

عبد الرحمن بن علی حنبلی ، ابن جوزی ، ابوالفرج (م 597ق)

آفة اصحاب الحدیث98

اخبار اهل الرسوخ (الناسخ و المنسوخ فی الحدیث)100

اسماء الضعفاء و الواضعین423

عبد الرحیم بن حسین عراقی ، زین الدین (م 806ق)

الفیة العراقی (التبصرة و التذکرة)105

عبد الرحیم بن عبد الحسین حائری تهرانی (قرن 14ق)

موجز المقال فی علم الدرایة (نظم وجیزه شیخ بهایی)86

عبد الرزاق بن علی رضا قزوینی اصفهانی حائری همدانی ، واعظ ، محدث (م 1383ق)

الوجیزة فی الدرایة و الفوائد الرجالیة94

عبد الستار اسلامی (قرن 15ق)

فهرس الکنی و الالقاب356

عبد العظیم بن عبد القوی بن سلامه منذری مناوی ، حافظ زکی الدین ابومحمّد (م 656ق)

فتوی فی مصطلح الحدیث121

ص:520

عبد الغفور بن عبد النبی بن عبد الغفور انصاری لاری (زنده در 1212ق)

تلخیص الفهرست للطوسی246

عبد الغنی بن عبد الواحد بن علی مقدسی جماعیلی ، تقی الدین (م 600ق)

الکمال فی معرفة الرجال455

عبد الکریم بن محمّد بن منصور سمعانی مروزی شافعی (م 562ق)

المنتخب (معجم الشیوخ)474

عبد اللطیف بن علی بن احمد بن ابی جامع حارثی عاملی (قرن 11ق)

رجال الشیخ عبد اللطیف289

عبد المجید گروسی طباطبایی همدانی ، سید (م 1319ق)

درایة الحدیث29

عبد المحسن بن محمّد بن مبارک لوعی (قرن 13ق)

زبدة المقال فی بیان احوال الثقات309

عبد النبی بن سعد جزایری غروی حائری (م 1021ق)

حاوی الاقوال فی معرفة الرجال (رجال عبد النبی جزایری)267

عبد النبی بن علی بن احمد مدنی کاظمی (م 1256ق)

تکملة نقد الرجال (رجال عبد النبی الکاظمی، الفوائد الرجالیة)243

عبد النبی بن مفید بن حسن شیرازی بحرانی (قرن 12ق)

شرح الوجیزة فی الدرایة57

عثمان بن عبد الرحمن شهرزوری شافعی ، تقی الدین (ابن صلاح) (م 643)

معرفة انواع علم الحدیث (مقدمة ابن صلاح) 126

علی اصغر بن محمّد شفیع چاپلقی بروجردی (م 1313ق)

طرائف المقال فی معرفة طبقات الرجال (طبقات الرواة)325

علی اکبر بن غلام علی خراسانی ،مروج الاسلام (قرن 14ق)

هدیة المحدثین (هدیة المحصلین)97

علی بن حسن بن دمشقی شافعی ، ابوالقاسم (ابن عساکر) (م 571ق)

المعجم المشتمل علی اسماء شیوخ الائمة النبل469

علی بن حسین خاقانی نجفی ، شیخ (م 1334ق)

شرح تعلیقة البهبهانی علی المنهج المقال (رجال الخاقانی)318

علی بن حیدر علی منعل قمی ، نورالدین (قرن 10ق)

تذکره مشایخ قم (رجال قم)167

نهایة الآمال فی ترتیب خلاصة الاقوال409

علی بن خلیل بن ابراهیم رازی تهرانی (م 1296ق)

الحاشیة علی التعلیقة البهبهانیة (شرح الفوائد الرجالیة للبهبهانی، شرح تعلیقة منهج الرجال)264

سبل الهدایة فی علم الدرایة (الفوائد الرجالیة)53

الفوائد الرجالیة0

علی بن شیر علی بروجردی جالبردی سهوری ، شیخ (م 1328ق)

عدة الخلف فی عدة السلف333

علی بن عبد الواحد مقدسی حنبلی ، ابن البخاری (م 690ق)

اسنی المقاصد واعذب الموارد (المشیخة الفخریة)425

ص:521

علی بن عبید اللّه بن بابویه رازی ، منتجب الدین (م 585ق)

فهرست اسماء علماء الشیعة و مصنفیهم 360

علی بن قربان علی کنی طهرانی ، ملا (م 1306ق)

توضیح المقال فی علم الدرایة و الرجال18

علی بن محمّد بن عبد الصمد سخاوی شافعی، ابوالحسن(م 643ق)

طبقات الحنفیة445

علی بن محمّد بن علی رضوی تبریزی نجفی ، سید داماد (م 1336ق)

رسالة فی الدرایة و الرجال44

علی بن محمّد جعفر شریعتمدار استر آبادی (م 1315ق)

رموز الاقوال و کنوز بروز اقوال الرجال303

غایة الآمال فی استعلام احوال الرجال337

مبدأ الآمال فی قواعد علوم الحدیث و الدرایة و الرجال76

المبدأ و المآل366

منتقی الآمال فی قواعد علم الرجال85

علی بن محمّد حسین بن محمّد علی شهرستانی (م 1344ق)

الدرة العزیزة فی شرح الوجیزة (شرح الوجیزة للشیخ البهائی)32

علی بن محمّد حسینی جرجانی ، میر سید شریف (م 816ق)

خلاصة الخلاصة (درایة الحدیث، رسالة فی اصول الحدیث)112

علی بن محمّد نوری ایلکایی (قرن 14ق)

فهرست رجال الکشی362

علی بن هبة اللّه بن علی عجلی بغدادی ، ابن ماکولا (م 475ق)

تهذیب مستمر الاوهام علی ذوی المعرفة و اولی الافهام436

علی محمّد بن محمّد بن دلدار علی نقوی لکنهویی (م 1312ق)

الجوهرة العزیزة فی شرح الوجیزة21

سلسلة الذهب فی شرح الوجیزة55

علی نقی شریف ترشیزی (قرن 14ق)

انجاب الثقات فی فحول الروات153

عنایت اللّه بن شرف الدین علی قهپایی نجفی ، زکی الدین (م 1127ق)

ترتیب رجال الکشی (ترتیب اختیار معرفة الرجال)174

ترتیب فهرست الشیخ الطوسی176

مجمع الرجال فی معرفة احوال الرجال367

فتاح بن اسماعیل حسینی ، سید (قرن 14ق)

تلخیص المقال فیما له دخل فی علم الدرایة والرجال15

تلخیص المقال فیما له دخل فی علم الدرایة والرجال248

فخر الدین بن محمّد علی طریحی رماحی نجفی (م 1087ق)

ترتیب خلاصة الاقوال172

جامع المقال فی ما یتعلق باحوال الحدیث و الرجال (الدرایة لمعرفة الروای و الروایة، مشترکات الرجال)19

ضوابط الاسماء و اللواحق324

فرج اللّه بن محمّد بن درویش جزایری حویزی (قرن 11ق)

ایجاز المقال فی معرفة الرجال156

قاسم بن قطلوبغا حنفی ، زین الدین (م 879ق)

حاشیة عالی الرتبة شرح نظم النخبة110

کمال الدین بن حیدر حسینی عاملی (قرن 11ق)

مشیخة التلعکبری379

ص:522

محسن بن حسن اعرجی کاظمی (م 1227ق)

عدة الرجال334

محسن بن محمّد رفیع رشتی اصفهانی (قرن 13ق)

صحة الاصول الاربعة59

محسن بن مرتضی فیض کاشانی (م 1091ق)

اسماء الرجال المتکررة فی الاسناد145

محمّد ابراهیم بن علی بن حسین کلباسی (قرن 14ق)

درر المقال فی علمی الدرایة و الرجال31

محمّد اشرف بن عبد الحسیب بن احمد علوی عاملی اصفهانی (م 1145ق)

شرح مشیخة التهذیب319

محمّد امین بن محمّد خلیل تویسرکانی (قرن 13ق)

اسند عنه ، رساله در ...146

محمّد امین بن محمّد علی بن فرج اللّه کاظمی (قرن 12ق)

حاشیة هدایة المحدثین الی طریقة المحمدین266

هدایة المحدثین الی طریقة المحمدین (مشترکات الرجال، شرح جامع المقال) 418

محمّد باقر بن رضا زند کرمانی (قرن 14ق)

الفیوضات اللامعة فی حال الکتب الاربعة 70

محمّد باقر بن محمّد اکمل (وحید بهبهانی) (م 1206ق)

ترجمة محمّد بن اسماعیل215

تعلیقة منهج المقال (حاشیة منهج المقال، الرجال، الفوائد الرجالیة)238

تعلیقة نقد الرجال239

الفوائد الرجالیة0

محمّد باقر بن محمّد تقی مجلسی ، علامه (م 1110ق)

رسالۀ اسانید صدوق300

طریق روایة الصحیفة السجادیة331

طریق روایة کتاب من لا یحضره الفقیه332

الوجیزة412

محمّد باقر بن محمّد تقی موسوی شفتی اصفهانی ، حجة الاسلام (م 1260ق)

ارشاد الخبیر البصیر الی تحقیق الحال فی ابی بصیر (ترجمة ابی بصیر)140

اصحاب العدة149

ترجمة ابان بن عثمان185

ترجمه ابراهیم بن هاشم قمی (مختصر) 186

ترجمة ابراهیم بن هاشم القمی (مفصل) 187

ترجمة احمد بن محمّد بن خالد البرقی 193

ترجمة احمد بن محمّد بن عیسی الاشعری194

ترجمة اسحاق بن عمار196

ترجمة حسین بن خالد197

ترجمة حماد بن عیسی202

ترجمة سهل بن زیاد203

ترجمة شهاب بن عبد ربه204

ترجمة عبد الحمید بن سالم العطار و ابنه 205

ترجمة عمر بن یزید210

ص:523

ترجمة محمّد بن احمد الراوی عن العمرکی 213

ترجمة محمّد بن اسماعیل216

ترجمة محمّد بن خالد البرقی218

ترجمة محمّد بن سنان220

ترجمة محمّد بن عبد الحمید العطار222

ترجمة محمّد بن عیسی الیقطینی224

ترجمة محمّد بن الفضیل226

ترجمة معاویة بن شریح و معاویة بن میسرة229

ترجمة الملقبون بماجیلویه230

الرسائل الرجالیة302

محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی (م 1333ق)

تلخیص الرسائل الرجالیة للشفتی244

رسالة فی احوال عمار بن یاسر295

روح الجوامع (رجال الشیخ محمّد باقر الهمدانی)305

الروضة الجعفریة (مطلع الشمسین فی فضل حمزة و جعفر ذی الجناحین)306

الوجیزة فی عثمان بن عیسی الرواسی417

محمّد باقر بن محمّد حسن آیتی بیرجندی قائنی (م 1352ق)

رجال قائن290

العوائد القرویة فی شرح الفوائد الغرویة64

الفوائد الطوسیة و الدروس الرجالیة65

الفوائد الکاظمیة (وجیزة المقال فی الرجال)68

محمّد باقر بن محمّد حسین تبریزی (قرن 12ق)

ترجمۀ خلاصة الاقوال فی علم الرجال 233

محمّد باقر بن محمّد حسین حسینی استرآبادی (میر داماد) (م 1040ق)

حاشیة اختیار الرجال261

الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیة 51

محمّد باقر بن محمّد علی اخباری (قرن 13ق)

الفهرست357

محمّد باقر بن مرتضی بن احمد طباطبایی یزدی (م 1298ق)

النهایة فی علم الدرایة89

محمّد باقر بن مقدس زنجانی نجفی (م 1341ق)

رسالة فی وجه الحاجة الی علم الرجال49

محمّد باقر زاهد مهاجرانی همدانی (معاصر) (قرن 15ق)

الدرایة فی علم الروایة (منتهی الدرایة)30

محمّد بدخشانی ، میرزا

تراجم الحفاظ430

محمّد بدیع بن جلال بن علی (م 1090ق)

ترتیب اسانید فقیه169

محمّد بن ابراهیم بن جماعه شافعی ، بدر الدین (م 733ق)

المنهل الروی فی مختصر علوم الحدیث النبوی128

محمّد بن ابی بکر بن عبد العزیز مصری شافعی (ابن جماعة) (م 819ق)

المشیخة465

محمّد بن احمد بن زین الدین احسائی (قرن 13ق)

رسالة فی الدرایة و الرجال45

محمّد بن احمد بن عثمان ذهبی ، شمس الدین (م 748ق)

تذهیب تهذیب الکمال429

الکاشف450

ص:524

المشتبه من الاسماء و الانساب464

المغنی فی الضعفاء472

المکتنی فی سرد الکنی (الکنی)473

محمّد بن اسماعیل امیر صنعانی ، سید (م 1182ق)

ارشاد النقاد الی تیسیر الاجتهاد1

محمّد بن اسماعیل بن عبد الجبار حائری ، ابوعلی (م 1216ق)

منتهی المقال (رجال ابی علی حائری)395

محمّد بن حبان تمیمی بستی ، ابوحاتم (ابن حبان) (م 354ق)

الثقات437

المجروحین من المحدثین و الضعفاء و المتروکین460

محمّد بن حسن بن هلال بحرانی (م 1127ق)

ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه183

محمّد بن حسن طوسی ، شیخ الطائفه ابوجعفر (م 460ق)

اختیار معرفة الرجال (رجال کشی)136

الرجال (الابواب)279

الفهرست358

مشیخه تهذیب الاحکام380

محمّد بن حسن عاملی (پسر صاحب معالم) (م 1030ق)

تزکیة الراوی236

حاشیة تلخیص الاقوال262

محمّد بن حسن عاملی مشغری (شیخ حر عاملی) (م 1104ق)

ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه182

الرجال (تراجم الرجال، نبذة الرجال)276

رسالة فی معرفة الصحابة299

الفوائد الرجالیة342

محمّد بن حسین عاملی ، بهاء الدین (شیخ بهایی) (م 1030ق)

ترجمة محمّد بن اسماعیل214

مشجر الرجال الثقات (شجره رجال موثق) 375

الوجیزة فی الدرایة92

محمّد بن داود بن محمّد بازلی کردی شافعی ، ابوعبد اللّه (م 925ق)

غایة المرام فی رجال البخاری الی سید الانام448

محمّد بن رافع سلامی دمشقی ، تقی الدین (قرن 9ق)

ذیل المشتبه440

محمّد بن سلیمان تنکابنی ، صاحب قصص العلماء (م 1302ق)

منبع الاحکام (منظومة فی الدرایة)84

محمّد بن صالح موسوی نجفی عاملی ، سید صدر الدین (م 1263ق)

ترجمة محمّد بن ابی عمیر212

محمّد بن طاهر مقدسی ، ابوالفضل ، ابن القیسرانی (م 507ق)

اسماء رجال الصحیحین (شرح رجال الصحیحین)421

محمّد بن عبد اللّه بن علی بن حسن بحرانی (زنده در 1173ق)

السلاسل فی الحاق الاواخر بالاوائل311

منظومة فی الرجال396

محمّد بن عبد اللّه خطیب تبریزی ، ابوعبد اللّه (قرن 8ق)

مصطلحات علم الحدیث (مقدمه مشکاة المصابیح)125

محمّد بن عبد اللّه نیشابوری ، ابوعبد اللّه (حاکم نیشابوری) (م 405ق)

معرفة علوم الحدیث (اصول علم الحدیث) 79

ص:525

محمّد بن عبد الرحمن سخاوی مصری شافعی (م 902ق)

فتح المغیث بشرح الفیة الحدیث (شرح الفیة العراقی)120

محمّد بن عبد الکریم تبریزی ، مولانا ، سید (م 1363)

طریق الهدایة الی علم الدرایة62

محمّد بن عبد النبی اخباری نیشابوری ، ابومحمّد (متخلص به سیل) (م 1232ق)

صحیفة (اهل) الصفا فی ذکر اهل الاجتباء و الاصطفاء322

محمّد بن علی اردبیلی غروی حائری (قرن 11 و 12)

جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد257

محمّد بن علی اوالی بحرانی (قرن 12ق)

مختصر المقال فی معرفة الرجال368

المقال فی معرفة الرجال391

محمّد بن علی بن ابی جمهور احسایی (بعد از 901ق)

تحفة القاصدین فی معرفة اصطلاحات المحدثین0

رسالة فی الدرایة (تحفة القاصدین فی معرفة اصطلاحات المحدثین)41

محمّد بن علی بن شهر آشوب سروی مازندرانی (م 588ق)

معالم العلماء386

محمّد بن علی تبنینی عاملی (قرن 11ق)

جامع الاقوال فی علم الرجال254

سنن الهدایة فی علم الدرایة56

محمّد بن علی حسینی استرآبادی (م 1028ق)

ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه (اسانید کتاب من لا یحضره الفقیه)184

تلخیص المقال فی معرفة الرجال (رجال الوسیط، تلخیص الاقوال فی تحقیق احوال الرجال)247

توضیح المقال (الوجیزة، رجال صغیر) 252

منهج المقال فی تحقیق احوال الرجال (الرجال الکبیر)399

محمّد بن علی شریف بغدادی (قرن 10ق)

الرواة (ترتیب خلاصة الاقوال)304

محمّد بن علی شریف لاهیجی ، بهاء الدین (م 1097ق)

خیر الرجال فی بیان احوال الرجال269

محمّد بن عمر بن عبد العزیز کشی (قرن 4ق)

معرفة الناقلین389

محمّد بن عمر بن موسی بن حماد عقیلی ، ابوجعفر (م 322ق)

الضعفاء444

محمّد بن عنایت احمد کشمیری (م 1235ق)

نهایة الدرایة فی شرح الوجیزة (شرح الوجیزه للشیخ البهائی)88

محمّد بن فرج اللّه قاضی دزفولی ، سید (قرن 13ق)

اساس المطالب فی الدرایة و المباحث الرجالیة2

محمّد بن کمال الدین حسین قرشی ساوجی ، نظام الدین (قرن 11ق)

نظام الاقوال فی معرفة الرجال406

محمّد بن محمّد باقر قائنی خراسانی (قرن 13ق)

الفوائد الرجالیة348

مختلف الرجال369

محمّد بن محمّد بن سلیمان مغربی مکی (قرن 11ق)

صلة الخلف بالاتصال بالسلف443

ص:526

محمّد بن محمّد بن علی کاشغری شافعی (م 705ق)

مختصر اسد الغابة461

محمّد بن محمّد بن محمّد بن جزری ، شمس الدین ابوالخیر (ابن جزری) (م 833ق)

درایة الحدیث (الهدایة الی علوم الدرایة) 114

محمّد بن محمّد بن محمّد بن حسین بن عبدک گنجی (زنده در 674)

مشیخة دانیال بن منکلی بن صرفا الکرکی 467

محمّد بن محمّد حسین نهاوندی (م 1270ق)

ترتیب اسانید فقیه168

محمّد بن محمّد غزالی ، حجة الاسلام ابوحامد (م 505ق)

اسماء رجال مشکوة422

محمّد بن محمّد محسن فیض کاشانی ، علم الهدی (م 1115ق)

جدول اصطلاحات صاحب الوافی فی الاسانید260

الرجال271

نضد الایضاح فی ترتیب ایضاح الاشتباه 405

محمّد بن محمود عصار لواسانی ، سید (م 1356ق)

ملخص المقال فی الدرایة و الرجال83

محمّد بن مخدوم حسینی (قرن 10ق)

سلسلة مشایخ محمّد بن مخدوم حسینی 312

محمّد تقی بن ابی المعالی خادم متطبب انصاری (قرن 11ق)

ترتیب رجال النجاشی175

محمّد تقی بن حسین علی هروی اصفهانی (م 1299ق)

نهایة الآمال فی کیفیة الرجوع الی علم الرجال410

محمّد تقی بن مقصود علی اصفهانی ، مجلسی اول (م 1070ق)

شرح مشیخة من لایحضره الفقیه320

طریق روایة الصحیفة السجادیة330

محمّد جعفر بن سیف الدین شریعتمدار استر آبادی (م 1263ق)

الایجاز (الوجیزة)9

الرجال274

الرسالة الرجالیة293

طرق الشیخ الطوسی327

لب اللباب فی الدرایة و علم الرجال75

محمّد جعفر جعفری گیلانی لنگرودی ، ابوالمعالی (قرن 15ق)

علم الحدیث63

محمّد حسن بن صفر علی بارفروشی (شیخ کبیر) (م 1345ق)

نتیجة المقال فی علم الدرایة و الرجال402

محمّد حسن بن محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی (م 1318ق)

مظاهر الآثار385

محمّد حسین بن علی اصغر قاضی طباطبایی تبریزی ، سید (م 1293ق)

سند الفقیه314

الفوائد الکاشفة (شرح عدة الکافی، اصحاب العدة)353

المشیخة المرتبة (ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه)381

محمّد حسین بن علی قزلجی ، ملا (زنده در 1326ق)

نظم نخبة الفکر131

ص:527

محمّد حسین بن محمّد حسن همدانی کرمانشاهی (قرن 14ق)

الرجال282

وجیزة فی الدرایة و الرجال416

محمّد حسین بن محمّد علی حسینی مرعشی شهرستانی (قرن 13ق)

رسالة الدرایة و الرجال38

محمّد حسین بن هبة اللّه رضوی کاشانی ، علم الهدی (م 1385ق)

العندبیل فی تمییز الصحیح من العلیل336

محمّد رضا بن علی اکبر قمی (قرن 14ق)

طریق ابن بابویه328

محمّد رضا بن محمّد رشید نائینی (قرن 12 ق)

تحقیق رجالی درباره مفضل بن عمر، معلی بن خنیس وعمر بن حنظله165

محمّد زمان بن کلب علی خان جلایر خراسانی کلایی ، متخلص به ساقی (م 1286ق)

اصطلاحات المحدثین4

محمّد سعید واعظ مرندی (قرن 11ق)

تحفة الاخوان12

محمّد طاهر بن محمّد طالب حسینی موسوی اردبیلی مشهدی ، سید (قرن 11ق)

الشجرة المبارکة (رجال سید محمّد طاهر) 317

محمّد طه بن مهدی بن محمّد رضا تبریزی نجفی (م 1323ق)

اتقان المقال (احیاء الاموات فی احوال الروات)135

محمّد عابد بن احمد انصاری سندی مدنی (م 1257ق)

حصر الشارد فی اسانید محمّد عابد438

محمّد علی آل کشکول حائری (قرن 13ق)

الاکمال لمنتهی المقال فی احوال الرجال 150

محمّد علی بن احمد بن کمال الدین حسین استرآبادی (م1094ق)

الفوائد فی تحقیق مشترکات الرجال352

محمّد علی بن صادق مدرس رضوی ، سید میرزا (م 1311ق)

الرجال 275

محمّد علی بن محمّد باقر هزار جریبی (م 1245ق)

السراج المنیر فی الفوائد الرجالیة54

محمّد علی بن محمّد رضا ساروی مازندرانی (م 1193ق)

توضیح الاشتباه و الاشکال فی ضبط اسامی الرواة و القاب الرجال251

محمّد علی نوری (قرن 13ق)

الدرایة24

محمّد قاسم بن محمّد مؤمن اردستانی (قرن 12ق)

فهرست رجال مسند کتاب من لایحضره الفقیه 363

محمّد قزوینی عاشوری (زنده در 1311ق)

ترجمۀ اسد الغابة فی معرفة الصحابة431

محمّد کاظم جزائری ، سیّد (1379 ق)

نخبة البشر403

محمّد مجاهد طباطبایی حائری، سید (م 1242ق)

عمدة المقال فی تحقیق احوال الرجال335

محمّد محسن تهرانی (شیخ آقا بزرگ) (م 1389ق)

مصفی المقال فی مصنفی علم الرجال382

محمّد مهدی بن مرتضی طباطبایی بحر العلوم نجفی ، سید (م 1212ق)

ارجوزة فی اصحاب الاجماع (منظومه در اصحاب اجماع)137

ص:528

رجال بحر العلوم (الفوائد الرجالیة)287

محمّد مهدی بن یحیی قزوینی ، عماد الواعظین (حاج عماد فهرسی) (م 1355ق)

امان الحثیث فی لهو الحدیث7

محمّد مؤمن بن شاه مرتضی بن شاه محمود کاشانی (بعد از 1033ق)

الرجال283

محمّد مؤمن بن عبد الرضا موسوی بفرویی یزدی خطیب (زنده در 1060ق)

ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه180

محمّد هندی حنفی ، مولوی (قرن 13ق)

لب اللباب فی مناقب الاصحاب457

محمود بن علی ، میرزا (قرن 11ق)

ترجمۀ صفویه فی الملة المصطفویة13

محمود بن سلیمان کفوی قسطنطینی رومی حنفی (م 990ق)

کتائب اعلام الاخیار من فقهاء مذهب النعمان المختار (طبقات الحنفیة)453

محمود بن طاهر بن مظفر سجزی (قرن 6ق)

المغیث من مختلف الحدیث ، بخشی از 127

محمود بن علی شیخ الاسلام تبریزی (م 1310ق)

رسالة فی الدرایة و الرجال46

مراد بن محمّد صادق بن محمّد علی بن حیدر کشمیری (قرن 12ق)

رجال الکشمیری291

مرتضی بن محمّد امین دزفولی شوشتری (شیخ اعظم انصاری) (م 1281ق)

الرجال277

مرتضی موسوی خوانساری / گویا (زنده در 1308ق)

الرجال278

مصطفی بن حسین تفرشی حسینی (م 1044ق)

نقد الرجال408

موسی بن مهدی حسینی مازندرانی ، سید (م 1400ق)

الانوار اللامعة155

مؤلف ناشناخته

ارجوزة فی الرجال138

اسامی وضاع الحدیث141

اسماء اصحاب بدر142

اسماء اصحاب بدر143

اسماء اصحاب بدر144

اصطلاحات حدیث3

اقسام خبر به نظم6

الالفاظ المتداولة بین اهل الحدیث104

انساب الرجال154

تبویب خلاصة الاقوال160

تحقیق احوال ابی بصیر ، القول فی ...164

تذکرة الرجال166

ترتیب اسانید فقیه170

ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه178

ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه179

ترجمة اسحاق بن عمار195

ترجمۀ نقد الرجال234

تفسیر «عدة من اصحابنا» من الکافی للکلینی (اصحاب العدة)241

تهذیب تهذیب الکمال433

ص:529

جامع اجزاء اسماء روات (ایضاح الرجال فی اسامی اصحاب الائمه الاطهار علیهم السلام)253

جامع الاقوال فی معرفة الرجال256

الجامع فی الرجال258

الجزء فی مصطلح الحدیث و الرجال109

الحاشیة علی نزهة النظر111

حاشیة کتاب فی الرجال265

درایة الحدیث27

درایة الحدیث113

الدوائر الرجالیة270

الرجال281

الرجال441

رساله در اقسام حدیث35

رساله در درایه36

رساله در کیفیت عمل به اخبار و ترک کتب اخلاقی صوفیان37

رسالة فی کنی اصحاب الحدیث298

رسالة مصطلحات حدیث شریف116

ساقطات الرجال310

شرح البیقونیة فی مصطلح الحدیث117

شرح القصیدة الغرامیة (شرح قصیدهء غرامی صحیح)118

فضائل الصحابة341

الفوائد الرجالیة343

الفوائد الرجالیة344

الفوائد الرجالیة350

فواید متفرقه در درایه69

فهرس الرجال355

فهرست اسماء روات و فقها359

فهرست المصنفین364

کتاب الکنی المختصر من تهذیب الکمال452

مختصر تهذیب الکمال فی معرفة الرجال462

مشایخ الاجازة (طبقات الرواة)372

مشجرات376

المشیخة377

المطالب الرجالیة التی تتوقف علیها المطالب الاستدلالیة383

ملخص اسرار الیقین فی شرح درایة المتقین82

منظومة فی الرجال397

موثقات رجال الطوسی400

نبذة من المباحث الرجالیة401

وجیزه413

وجیزه90

الوجیزة فی تشخیص احوال الروات415

مهدی بن اسماعیل موسوی هروی ، سید (م 1270ق)

رسالة فی الدرایة42

مهدی بن حسن بن حسین موسوی خوانساری ، سید (م 1246ق)

تحقیق احوال ابی بصیر ، رسالة فی ... (عدیمة النظیر فی احوال ابی بصیر)163

مهدی بن علی غریفی بحرانی (م 1343ق)

شوارع الروایة الی مشارع الدرایة58

المختصر فی الدرایة78

ص:530

مهدی کجوری مازندرانی شیرازی ، شیخ (م 1293ق)

الفوائد الرجالیة349

نجم الدین بن محمّد بن محمّد حسینی شامی عاملی (قرن 11ق)

الرجال (دفتر فی الرجال)280

هاشم بن سلیمان بن اسماعیل حسینی کتکانی بحرانی ، سید (م 1107ق)

ترتیب مشیخة من لایحضره الفقیه177

تنبیه الاریب وتذکرة اللبیب فی ایضاح رجال التهذیب249

یاسین بن صلاح الدین بن علی بلادی بحرانی (قرن 12ق)

معین النبیه فی رجال من لایحضره الفقیه390

یحیی بن ابی بکر عامری حرضی یمانی ، عماد الدین ابوزکریا (م 893ق)

الریاض المستطابة فی جملة من روی فی الصحیحین من الصحابة442

یحیی بن حسین بن عشیره یزدی (قرن 10ق)

مشایخ الشیعة (معرفة مشایخ الشیعة، تذکرة المتبحرین)373

یحیی بن شرف الدین نووی شافعی ، محیی الدین ابوزکریا (م 676ق)

ارشاد طلاب الحقائق الی معرفة سنن خیر الخلائق102

التقریب و التیسیر لمعرفة سنن البشیر النذیر 108

یحیی بن معین بن عون بن زیاد بغدادی ، ابوزکریا (م 233ق)

معرفة الرجال470

یکی از شاگردان صاحب قوانین (قرن 13ق)

درایة الحدیث28

یکی از علمای اصفهان (قرن 14ق)

ترتیب خلاصة الاقوال171

یوسف بن عبد اللّه بن محمّد بن عبد البر اندلسی مالکی (ابن عبد البر) (463ق)

الاستیعاب فی معرفة الاصحاب419

یوسف بن عبد الرحمن مزی ، جمال الدین (م 742ق)

تهذیب الکمال فی اسماء الرجال435

یوسف بن محمّد حسین عاملی شامی (م 982ق)

ترتیب رجال الکشی (ترتیب اختیار معرفة الرجال)173

جامع الاقوال فی معرفة الرجال255

ص:531

ص:532

کاتبان

ابراهیم1100

ابراهیم بن احمد خواندی حسینی سمنانی929

ابراهیم بن اسماعیل موسوی1910

ابراهیم بن حسین دنبلی خویی (مؤلف)1858

ابراهیم بن ساری1497، 1743

ابراهیم بن عباس خراسانی26

[شیخ] ابراهیم بن عبد الوهاب احسایی975

ابراهیم بن عثمان بن عیسی بن درباس مارانی 2385

ابراهیم بن عطاء اللّه حسینی630، 1174،1756

ابراهیم بن عطاء اللّه حسینی خوزنی1709

ابراهیم بن علی اکبر رضوی1603، 1646

ابراهیم بن محمّد بن ادریس بن بابا جوک2339

ابراهیم بن محمّد بن ازهر صریفینی2389

ابراهیم بن محمّد حسین1951

ابراهیم بن محمّد صعدی سعدی482

ابراهیم بن هاشم حسینی عمیدی1466، 2111

ابراهیم بن یعقوب رشتی277، 292

ابراهیم بن یوسف کلیب السبط الثانی1333، 1478

ابراهیم زنجانی388

ابراهیم مکی شیرازی1920

ابن[سید] عبد الغفور طباطبایی1875، 2172

ابن محمّد بن علی رضا2116

ابن محمّد صادق971

ابوبکر بن احمد حنبلی2359

ابوبکر بن عبد الکافی بن عثمان مراغی2396

ابوتراب بن عبد اللّه اردبیلی2021

ابوتراب بن عبد اللّه زشکی2130

ابوتراب بن محمّد مسیح2039

ابوتراب بن محمّد موسوی اصفهانی (مؤلف)6

ابوالحسن بن حسین بن نقی گیلانی (مؤلف) 249

ابوالحسن بن عبد اللّه خوانساری2168

ابوالحسن بن عبد اللّه شیرازی1929

ابوالحسن بن محمّد صادق رکن آبادی یزدی 1017

ابوالحسن حسینی یزدی (مؤلف) / احتمالا769

ابوذر بن[ملا] عبد الصمد انصاری ابراهیم آبادی 99

ص:533

ابوطالب بن ابوالقاسم موسوی زنجانی (مؤلف) 274

ابوطالب بن احمد خوانساری1986

ابوطالب بن احمد کرمانی1029

ابوطالب بن احمد موسوی خوانساری1793

ابوطالب بن عنایت اللّه تویسرکانی1388

ابوطالب رضوی همدانی776

ابوطالب میرزایی موسوی زنجانی253

ابوعلی حائری (شاگرد مؤلف)883

ابوعلی حائری (مؤلف)1859

ابوالفتح942

ابوالفتح بن مسعود تبریزی1470

[قاضی] ابوالفتح بن مسعود تبریزی1475

ابوالقاسم376

ابوالقاسم بن جواد موسوی1443، 1444

ابوالقاسم بن خسرو شولستانی979

ابوالقاسم بن رمضان علی لاریجانی799

ابوالقاسم بن زین العابدین قزوینی1257

ابوالقاسم بن زین العابدین موسوی شهرستانی2225

ابوالقاسم بن[ملا] علی2276

ابوالقاسم بن علی ریزی لنجانی2275

ابوالقاسم بن محمّد کاظم موسوی1526

ابوالقاسم بن محمّد کاظم موسوی حسینی زنجانی 170

ابوالقاسم بن محمّد مشهدی1884

ابوالقاسم بن محمّد نراقی کاشانی (مؤلف) / احتمالا1602

ابوالقاسم حسینی اصفهانی2174

ابوالقاسم خوانساری674

[رفیع الدین] احمد333

احمد487

[حاج] احمد1071

احمد بن ابراهیم بن محمّد مطری1677

احمد بن احمد بن عجمی احمدی2379

[میرزا] احمد بن جعفر حسینی لالابادی (شاگرد مؤلف)1983

احمد بن جواد1375

احمد بن حسن مازندرانی مظاهری اسدی949

احمد بن خاتون / گویا1758

[سید] احمد بن[سید] خضر542

احمد بن خلیل بن احمد بن خلیل488

احمد بن[سید] شرف الدین حسینی حسنی نجفی1331، 1713

احمد بن صالح بن سعید بن اسجیل حجر955، 1724

احمد بن صالح بن سعید بن جیل حجری640

احمد بن عبد اللّه483

احمد بن عبد الرحیم بن عبد الواحد مقدسی 2369

[مهذب الدین] احمد بن عبد الرضا (مؤلف) 1649، 1654

[سید بدر الدین] احمد بن عطاء اللّه کربلایی نواز 1917

احمد بن علی بکیسیتی عاملی749

احمد بن علی بن حسن بن غیاث حسینی حبیلی نجفی125

ص:534

احمد بن علی ساروی مازندرانی1038

احمد بن علی مکی شیرازی1401

احمد بن محمّد224

احمد بن محمّد بن احمد بن ابی بکر بعلی حنبلی2326

احمد بن محمّد بن علی بن محمّد بن عامر1

احمد بن محمّد حسنی عیناثی1133

[ابوالقاسم] احمد بن محمّد حسینی2060

[سید] احمد بن محمّد رضا حسینی خوانساری 83، 550، 717، 1102، 1348،1681، 1746

[نور الدین] احمد بن[جمال الدین]محمّد شیرازی 1177

احمد بن محمّد طاهر47

احمد بن مصطفی خوینی1863

احمد بن مصطفی خوینی قزوینی (مؤلف)1790

احمد خوانساری2045

[سید] احمد زنجانی (مؤلف)1778

احمد سعید بن قادر حسین538

[سید] احمد[میر] شاهمیر طباطبایی956

[سید] احمد صفایی خوانساری679، 1453،1842

احمد مکی924

احمد نجفی1926

احمد نجل علی بن کتان نجفی798

ادریس بن حسین حسینی موسوی67

اسحاق بن احمد بن اسحاق اموی مربعی2294

[سید] اسد اللّه1529

اسد اللّه بن عبد اللّه174

اسد اللّه بن محمّد باقر طالقانی845

اسماعیل بن[میرزا] ابوطالب طباطبایی1494

اسماعیل بن[میر] ابوطالب طباطبایی1522

اسماعیل بن[کمال الدین] حسین شیرازی331، 1197

اسماعیل بن عبد اللّه خوانساری234، 672،1259، 1446، 2256

اسماعیل بن علی نجفی1356

اسماعیل بن محمّد بعلبکی (مؤلف) / ظاهرا2290

اسماعیل بن محمّد حسین خواجویی اصفهانی (مؤلف)553

اسماعیل بن محمّد صالح کماجالی2020

اسماعیل بن محمّد کریم تبریزی50، 370

اسماعیل بن یاسین خزانی کاظمینی1084

اسماعیل بیرجندی2040

اسماعیل حسنی1213

اسماعیل سمنانی31

اسماعیل کرمانی698

[سید] اسماعیل موسوی بهبهانی (مؤلف)1701

اسماعیل نجفی1344

[معین الدین] اشرف بن محمّد بن علی حسینی1402

اللّه قلی الموت1180

ایوب بن علی بن ابراهیم ربعی مؤدب2390

بابا بن صالح قزوینی1206

ص:535

بابا بن[ملا] محمّد مهدی شهمیرزادی (شاهمیرزایی)15، 283، 821، 1608،1630، 1964، 2250

باقر بن[حاجی] لطیف1966

بدر الدین بن محمّد499

بدیع الزمان بن محمّد شفیع دامغانی مؤذن2136

بدیع الزمان قهپایی567

بلال بن سنان (مدرس مدرسه جبه علی)486

[سید] تقی بن عبد الرشید رضوی2029

تقی بن محمّد باقر رشتی368

تقی الدین بن صدر الدین طالقانی1730

جعفر بن علی بن سلیمان بحرانی961

جعفر بن محمّد حسینی سبزواری (مؤلف) 1656

جعفر بن محمّد صفی474

[زین الدین] جعفر زاهدی / برگ آخر217

جعفر علی بن جلال الدین909، 1173

جلال الدین بن غیاث الدین حسینی افچه ای کوشک دشتی299، 429

[ملا] جلال لاهیجی2132

جمال الدین بن ابی طالب اصفهانی1586

جمال الدین بن علی هزارجریبی طبری1148

جهان بن زین الدین جعفری1204

حاتم بن علی بحرانی957

حاج بن منصور احسایی501

[میر] حاج حسینی1927

حاجی بن شریف بهبهانی703

حاجی نوری1642

حبیب اللّه بن میر فاضل طالقانی1012

حبیب اللّه شریف بن[کمال الدین]محمود سبزواری1387

حسام الدین بن عز الدین بن عبد اللّه نزیل القری 627

حسن1894

حسن بن ابوالمعصوم گلپایگانی کوکدی74

حسن بن حرز بحرانی ستراوی570

حسن بن حسین بن علی خفاجی (غرابات) 1390

حسن بن حسین بن مهدی خفاجی1351

حسن بن حسین حسینی مازندرانی329

حسن بن[مشهدی] حسین کلان محله ای312

حسن بن[ملا] زین العابدین نجف آبادی1510

حسن بن صادق موسوی293

حسن بن عبد اللّه جزائری1015

حسن بن عبد اللّه فتال حسینی نجفی1303

[شیخ] حسن بن عبد اللّه ماحوزی1912

حسن بن[میرزا] عبد الجواد چمیکندوکی264

حسن بن علی بن عبد النبی قطیفی خطی طائی1139، 1277، 1380

حسن بن علی کربلایی932

حسن بن کاظم بواناتی29

حسن بن کمال اوالی1146

حسن بن محمّد2265

[سید] حسن بن[میرزا] محمّد تقی طباطبایی 2106

حسن بن محمّد حسین طبسی566

ص:536

حسن بن محمّد دمستانی بحرانی (مؤلف) / احتمالا603

حسن بن محمّد عثمان عفانی حنفی507

[سید] حسن حسنی حسینی191

[کمال الدین] حسن حسینی نجفی نیشابوری 338، 1120

[شیخ] حسن قزوینی742

حسن کمره ای940

حسن محمّد ابراهیم خوانساری1963

حسین982، 1798

حسین اهری1112

حسین بن امیر لطیف حسینی کدکنی153

حسین بن حیدر کرکی1130

حسین بن خطیر جزایری981

حسین بن شهاب الدین کرکی759

حسین بن عارف1135

حسین بن عبد اللّه بن غلام علی بن شرف الدین دزفولی1794، 1988

حسین بن عبد السید بن خلیفة بن احمد471

حسین بن علی بن زین الدین بلادی945

حسین بن علی بن محمّد بن حسن بن زین الدین عاملی130، 1208

حسین بن علی بن هلال بغدادی645

حسین بن علی لنجانی1527

حسین بن قاسم دلیزی نجفی1468

حسین بن کمال الدین ابزر حسینی1087

[سید] حسین بن[سید] محسن حسینی383

حسین بن محمّد بغدادی نجفی2198

حسین بن محمّد حسینی562، 2254

حسین بن محمّد رضا سبزواری1406

حسین بن محمّد شوشتری374

[شمس الدین] حسین بن محمّد شیرازی937

حسین بن محمّد علی شفتی (ساکن قریه نهزم شفت) 12

حسین بن[سعد الدین] محمّد غفاری930

[شیخ] حسین بن مطر جزایری765

[سید] حسین حسینی (مؤلف)97

حسین خراسانی ترشیزی1694

حسین درویشی1512

حسین علی1346

حسین علی بن محمّد حسین53

حسین علی تویه درواری1813

حسین علی قاجار478

حسین قلی747

حسین کمره ای639

[شیخ] حسین مازندرانی حائری2121

[قاضی میر] حسین موسوی بفرویی2005

حسین موسوی کرمانشاهی289، 301

حمزة بن محمود549

حمود بن محمّد بن علی بن احمد1820، 1821، 1822

حمید بن حسن همدانی2013

حیدر بن علی بن محمّد حسنی حسینی اصفهانی 1837

خدابخش بن شیر علی بن محمّد حسن قزوینی نجفی102

ص:537

خداوردی بن قاسم افشار (مؤلف)1578

خلیفة بن علی938

خلیل بن[سید امیر رکن الدین]مسعود حسینی کاشانی985

خلیل سندسی2280

خواجه کلان بن محمّد محسن فندرسکی960

خیر الدین خراسانی57، 334

داود بن علی مازندرانی1417

درویش بن کاظم سباح1880

ربیع بن نصر اللّه حسینی تنکابنی1870

رشید بن غیاث2007

رشید بن غیاث الدین772، 1354

[سید] رضا[میر مخدوم] بن عبد الوهاب اوجی 1385

[سید] رضا بن[میر] محمّد یوسف حسینی 1013

رضی بن محمّد نبی قزوینی1093

رمضان علی بن علی اصغر (لسالبانی ؟)1252

روح اللّه قهپایی1398، 2003، 2004

[سید] ریحان اللّه بن جعفر کشفی بروجردی (مؤلف)600

زکی بن نصیر همدانی2000

زین الدین بن محمّد2302

زین العابدین بن محمّد باقر حسینی323

زین العابدین بن محمّد تقی خوانساری1342

زین العابدین بن محمّد خوانساری70

[سید] زین العابدین بن محمّد خوانساری2160

زین العابدین خوانساری1965

زین العابدین لواسانی1304

زینی بن[شیخ] باقر بن[شیخ] زینی نجفی 1905

سبحان علی673، 1315

سراج الدین بن احمد شوشتری1400

سعد بن خزعل حویزی حلی472، 1834

[قاضی] سلطان بن محمّد تقی ازغدی646

سلیمان بن حسین بن محمّد بن احمد بن سلیمان 128

سلیمان بن محمّد باقر حسینی1162

سلیمان بن محمود بحرانی745

سیف الدین بن محمّد قاینی120

شرف بن مظفر653، 2102

شریف بن عبد الرحیم زنجانی1260

شریف بن[بهاء الدین] علی رامدی حسنی 463، 1382

شریف رامدی20

[نجم الدین] شریف عسکری1462

شکر اللّه797

شکر اللّه بن[قوام الدین] حسن شیرازی خاکی 1473

شمس الدین بن علی کروی481

شهاب الدین بن حسنعلی همدانی درجزینی سوزنی680

شهاب الدین بن طعمة بن شهاب بن کلب نجفی 1830

[آیت اللّه سید] شهاب الدین مرعشی114، 405، 1619

ص:538

صادق بن عبد الحکیم بن حیدر158

صادق بن قاسم خولنجانی145

صالح بن حسن بن حسن بن فضل بن محمّد بن فضل عباس مطلبی جزائری1833

صالح بن حسن بن فضل عباس مطلبی جزایری1337

صالح بن سلیمان1941

صالح بن محمّد بن عبد اللّه سلامی نجفی1336، 1719، 1922

صالح بن[مولانا] محمّد تقی2227

صالح بن یوسف بن محمّد اوالی بحرانی مقشاعی1714

صالح خلف آبادی984

صدر الدین بن علی محمّد استرآبادی1645

صفر علی بن اسماعیل صباغ نجف آبادی1867

صفر علی بن سبز علی موسوی خراسانی606، 2167

[شیخ] صفی الدین بن امیر شیخ923

صفی الدین بن فخر الدین بن نور الدین بن علی عاملی357

صلاح بن ابراهیم بن محمّد بحرانی970

صنع اللّه بن محمّد115

طاهر حسینی حسین مرعشی1153، 1154

عابد بن[ملا] بدر2170

عادل بیک بن قیچ بیک بولاس1407

[ابوالفضل] عباس بن سیف الدین مازندرانی 634، 1182

عباس بن عبد اللّه2025

عباس بن عبد بن حسین بن فارس سلومی2245

عباس بن محمّد اکبر1735

عباس بن محمّد بن علی حسینی مازندرانی 1170

عباس بن محمّد لنجانی اصفهانی76

عباس بن مقلد بن هیکل کربلایی1119

عباس شریعتی خراسانی1691

عباس علی بن جعفر خراسانی2085

عبد اللّه1129، 1409

[میرزا] عبد اللّه افندی اصفهانی تبریزی910

عبد اللّه بن ابراهیم مساعد نعای حویزاوی1179

عبد اللّه بن جعفر بن یوسف532

عبد اللّه بن حسینی914

عبد اللّه بن ربیع بن سراج بن سالم المعلم1090

عبد اللّه بن سعید2043

عبد اللّه بن عبد الحسین شوشتری1712

عبد اللّه بن علی کاتب (میرزا جان)716

عبد اللّه بن عیسی بیک افندی (صاحب ریاض العلماء)1976

عبد اللّه بن فضل1481

عبد اللّه بن محمّد601

عبد اللّه بن محمّد بن مبارک بن محمّد بن ابی صریف 1128

[شمس الدین] عبد اللّه بن محمّد بن مرشد 1178

عبد اللّه بن محمّد جعفر اصفهانی مشهدی1621

عبد اللّه بن محمّد جواد موسوی تستری1030

عبد اللّه بن محمّد حسن هشترودی1461

ص:539

عبد اللّه بن[ملا] محمّد حسین خیرآبادی602

عبد اللّه بن محمّد خویی1865

عبد اللّه بن محمّد رضا شبر حسینی کاظمی (مؤلف)98 ، 1101

عبد اللّه بن محمّد سعید2059

عبد اللّه بن محمّد قائنی152

عبد اللّه بن مروان شافعی2378

عبد اللّه بن مغلطای2362

عبد اللّه جزائری625

عبد اللّه دینوری307

[حاجی] عبد اللّه صوفی590

عبد اللّه قاسم علی یزدی1874

[حاج] عبد اللّه مسکین بن نجم الدین قندهاری 230

عبد اللّه موسوی اشتهاردی898، 1059، 2261

عبد الباقی بن امیر محمّد حسینی2144

عبد الباقی بن محمّد حسین2068

عبد الباقی طباطبایی1601

عبد الجواد بن محمّد علی1532

عبد الحسن بارمانی1944

عبد الحسن بن[سید] تاج حسینی جزائری 442

عبد الحسین1993

عبد الحسین امینی (مؤلف)1807

عبد الحسین بن شیخ محمّد امین زاده1533

عبد الحسین بن عبد اللّه صویلاوی کعبی162، 210

عبد الحسین بن عبد العلی مازندرانی1477

عبد الحسین بن محمّد امین1534

عبد الحسین بن محمّد مهدی خوانساری386

عبد الحسین شرارة851، 1316، 2177، 2251

عبد الحسین محلاتی2188

عبد الحمید بن شیخ مهدی خماسی588

عبد الخالق بن عبد الرحیم760

عبد الرحمن بن احمد بن اسماعیل قلقشندی 2374، 2375، 2376

عبد الرحمن بن علی بن محمّد بن شیبانی شافعی 2381

عبد الرحیم181

عبد الرحیم افشار زنجانی1612

عبد الرحیم بن آقا[میرزا] محمّد حسن قاضی اصفهانی2107

عبد الرحیم بن ابی الفضل افشاری زنجانی 1463

عبد الرحیم بن محمّد تقی جبل عاملی قزوینی 1299

عبد الرحیم بن محمّد جعفر مراغی580

عبد الرحیم بن مطهر جیلی496

عبد الرزاق بن عبد الجواد موسوی اصفهانی 2193

عبد الرزاق بن عبد الحسین اصفهانی همدانی (مؤلف)461

عبد الرزاق غاینی259

عبد الرسول (کوچ کجوری)281

عبد الرضا بن جلال بن شمس الدین بن مظفر 1254

ص:540

عبد الستار اسلامی1703

عبد الشکور385

عبد الطیف بن محمّد1913

عبد العظیم بن علی اردکانی یزدی1876

عبد العلی1141

عبد العلی بن محمّد حسن فرجی بسطامی 2194

عبد العلی بن محمّد علی حماد مظاهری برغونی 1950

عبد الغفور بن عبد النبی بن عبد الغفور انصاری لاری (مؤلف)911

عبد الغفور بن عبد النبی بن عبد الغفور انصاری لاری1605

عبد الغفور بن عنایت اللّه رویدشتی (وردی دشتی) 963، 972

عبد الغفور بن مسعود طالقانی305

عبد الغنی822، 2181

عبد الغنی بن عبد الصمد787

عبد الکاظم بن عبد العلی تنکابنی194

عبد الکریم بن محمّد باقر خوئی367

عبد الکریم بن معصوم قزوینی1033

[سید] عبد اللطیف حسینی605

عبد اللطیف هاشمی جزائری ، ابن الکیال1308

عبد المجید بن محمّد مهدی علی آبادی یزدی 808

عبد المجید گروسی (مؤلف)107

عبد المحسن بن عبد الصمد شیروانی514

عبد المطلب رازی157

عبد النبی بن حسن مشهدی1134

عبد الواحد کاتب دوست آبادی193، 528

عبد الوهاب2325

عبد الوهاب بن[ملا] محمّد تقی خیارجی قزوینی 229

[ملا] عبد الوهاب شیرازی2083

العربی بن محمّد بن العربی بن عقیل505

عزیز اللّه337

عزیز اللّه بن حبیب اللّه1476

عطاء اللّه بن مسیح بن ابراهیم بن حسن آملی 1132

عطاء اللّه حسینی2187

[میر] عطاء حسینی1080

علاء الملک بن عبد القادر بن شکر اللّه حسینی مرعشی1471

علاء الملک بن عبد القادر حسینی مرعشی558، 1131، 1209، 1376

علم الهدی بن داعی بن علم الهدی بن داعی بن ملک اردشیر بن عبد اللطیف بن حسن بن زین الدین (شهید ثانی) انجدانی2023

علی اصغر بن محمّد شفیع چاپلقی بروجردی (مؤلف)1626

[میرزا] علی اکبر ایروانی شرفخانی1085، 1625، 2395، 2398

علی اکبر بن ابراهیم خوانساری1737

علی اکبر بن علی حسینی فراهانی399

علی اکبر خوانساری2163

[سید] علی بن ...کاظم2028

ص:541

علی بن ابراهیم بن علی بن احمد چلپی535

علی بن ابوعلی (فرزند مؤلف)1877

علی بن احمد بحرانی702

علی بن احمد بن اسماعیل حسنی حسینی1258

[سید] علی بن احمد بن عبد الباقی حسنی حسین کاشانی55

علی بن حسین بن محمّد نعیمی بلادی بحرانی 1854

علی بن شاه محمّد طبسی نجفی1332

علی بن عبد اللّه جزائری لحامی حویزه ای 1247

علی بن[ملا] عبد الحسین بیدگلی کاشانی682، 1424، 1569

علی بن عبد الغالب فیروز آبادی636

[سید] علی بن[سید]عبد اللطیف1811، 1953

علی بن علی عاملی1310

علی بن عید1175، 1721

علی بن فتاح حسینی1023

علی بن قوام الدین بن محمود عاقولی لیثی حلی 1769، 1829

علی بن مجد الدین حسینی24

[میرزا] علی بن[میرزا] محمّد1806

علی بن محمّد بن امیر خوراسکانی678

علی بن محمّد بن پیر علی بیرجندی1145

علی بن محمّد بن سلیمان حسینی بحرانی1933

علی بن محمّد بن علی حافظ شیرازی1127

[نظام الدین] علی بن[غیاث الدین]محمّد شوشتری1400

علی بن محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی (مؤلف)303، 315، 1567، 1647، 1784

علی بن محمّد حسینی1156

علی بن محمّد دینانی کانکی2131

علی بن محمّد رضا ابرقوهی27، 809

علی بن محمّد رضا حایری1441

علی بن محمّد نوری1349

[سید] علی بن[سید] محمّد نویری حسینی 1210

علی بن منصور فارانی1157

علی بن ولی بن[حاج] محمّد534، 537

علی بن یحیی2117

علی بن یعقوب ارادتی100

[سید شرف الدین] علی حسینی نجفی مرعشی حائری2262

علی رضا بن شریف الدین حسینی2008

علی رضا بن محمّد غیاث شولستانی23

علی رضا قمی1495، 1980

علی صوفی850

[سید] علی غریب517

علی قلی بن فخر الدین آهی رضوی2030

علی محمّد حویزی711

[ملا] علی محمّد خوانساری2077

علی محمّد سدهی2057

علی نقی بن اسماعیل موسوی82، 164

علی نقی بن محمّد صابر2191

علی نقی تونی خراسانی2143

علی هزار جریبی824

ص:542

عماد حسینی کسکری2

عمر بن ابی بکر بن محمّد2346

عمران بن عامر ازهری مالکی2394، 2397

عنایت اللّه926

عنایت اللّه بن[معین الدین] علی فیروز آبادی 943

عنایت اللّه بن[شرف الدین] علی قهپایی (مؤلف) 744، 1785

عیسی بن محمّد امین کاظمی جزائری60

غلام بن محمّد2257

غلام حسین401

غلام حسین بن سلطان محمّد قاینی1937

غلام رضا بن محمّد بیدانی255

غلام رضا بن محمّد علی آرانی764، 794

غلام رضا بن محمّد علی آرانی کاشانی245

غلام علی بن[ملا] حسین حمصی1493

غلام علی هندی1248

فتاح بن اسماعیل حسینی1766، 2196

فتاح بن اسماعیل حسینی (مؤلف )1052

فخر الدین امینی نصیری85

فرج اللّه بن علی بن محمّد بن حرب منصوری 1088

فرج اللّه حویزی(مؤلف)620، 621

فرج بن محمّد صنهاجی2296

فضل اللّه بن حسین نائینی2009

فضل اللّه بن محمّد470، 1330

فضل اللّه بن محمّد رجب1711

فضل اللّه بن محمّد کاشانی626، 1143

فضل بن محمّد بن فضل عباسی661، 1480 ، 1844

[حاج] قاسم بن[حاج] علی اکبر خوانساری 573، 2052، 2171

قاسم بن علی حسینی1520

قاسم بن علی محمّد شهریار1585

قاسم بن مسیح گیلانی288

[درویش] قاسم نقاش683، 1267

قربان علی123

قطب الدین بن تمام بن حسن صمیری1118

قنبر علی1314

کاظم بن ابوالحسن بیابانکی835

کمال الدین بن حیدر حسینی عاملی (مؤلف) 1808

کیقباد بن[حاج] علی بحر آبادی1137

لطف اللّه کوپایی1676

محب علی بن مراد علی لاهیجانی892

محسن بن چراغ علی227

[حاج] محسن بن حبیب بن دخیل حمیری کربلایی1879

محسن بن حبیب بن دخیل حمیری کربلایی 1886

محسن بن حبیب حسینی جرفادقانی670

محسن بن[حاج] حبیب کربلایی1881

محسن بن حسن حسینی2140

محسن بن حسن حسینی طالقانی365

محسن بن حسیب حسینی جرفادقانی2080

ص:543

محسن بن حسین بن محص بن حمود حائری حسینی935

محسن بن حیدر علی رکن آبادی1938

محسن بن عبد الکریم تنکابنی1513

محسن بن محمّد حسین شراره فتونی عاملی 1623

محسن بن محمّد رفیع گیلانی رشتی اصفهانی (مؤلف)252

محفوظ بن علی409

محمّد1362

[شیخ] محمّد1658

[نور الدین] محمّد1723

محمّد1956، 1967، 1990

محمّد ابراهیم بن محمّد سلامی2383

محمّد ابراهیم جیلی1959

محمّد استرآبادی (مؤلف)1076

محمّد اسماعیل بن عبد الرحمن سلطان آبادی 1792

محمّد اسماعیل بن عبد النبی نصیری2135

محمّد اسماعیل تهرانی1523

محمّد اسماعیل سمنانی669، 2176

محمّد امین بن علی محمّد موسوی جزائری شوشتری400

محمّد امین بن محمّد علی کاظمی (مؤلف) 2233

محمّد امین بن محمّد مؤمن1194

محمّد امین علی اکبر ابهری964

محمّد امین قاری321

[جمال الدین] محمّد انصاری1172

محمّد باقر180

[حاج] محمّد باقر بن[حاج ملا]احمد بن [حاج ملا]سلیم826

محمّد باقر بن جعفر قراغی1322

محمّد باقر بن[شیخ] عبد اللّه جزایری شیرازی 44

محمّد باقر بن عبد الهادی بقایی آشتیانی2114

محمّد باقر بن علی اکبر حسینی708، 739،1720

محمّد باقر بن[فخر الدین] علی بناء اصفهانی 947

محمّد باقر بن محمّد بن[خواجه]علی325، 758، 931، 1815

محمّد باقر بن محمّد تقی1216

محمّد باقر بن محمّد جعفر بهاری همدانی 902، 903، 904، 908، 1504، 1505، 1570، 1571 ، 1572 ، 1574، 1575، 1576 ، 1744، 2229

محمّد باقر بن محمّد حسین تبریزی (مؤلف) 770

محمّد باقر بن محمّد رضا سپاهانی1932

محمّد باقر بن محمّد رضا مشهدی اصفهانی 343

محمّد باقر بن محمّد سمیع خراسانی792

محمّد باقر بن محمّد مهدی مشهدی987

محمّد باقر حسینی2026

محمّد باقر دامغانی1818

محمّد باقر رضوی1767

ص:544

محمّد باقر زند کرمانی (مؤلف)267

محمّد باقر قائنی بیرجندی (مؤلف)256

[شیخ] محمّد باقر گلپایگانی1536

محمّد باقر گلپایگانی2061

محمّد بسطامی22، 121، 466، 1171

محمّد بن ابراهیم بن غنائم ابن المهندس2306، 2307، 2308، 2309،2310، 2311، 2315 ، 2316، 2317، 2318، 2319، 2320، 2321، 2322، 2323، 2324

محمّد بن ابراهیم بن محمّد سلامی2343

محمّد بن ابوطالب شوشتری1878

محمّد بن ابی بکر بن زریق2287

[ابوالمکارم جمال الدین] محمّد بن ابی القاسم رافعی509

محمّد بن ابی القاسم موسوی1032

محمّد بن احمد بن اسماعیل جبیلی عاملی916

محمّد بن احمد بن عمران شامی126، 327

محمّد بن[میرزا] احمد دانیانی986

محمّد بن احمد شامی127، 328

محمّد بن احمد شریف سپاهانی692

[حاجی] محمّد بن احمد شریف سپاهانی 1392، 1715

محمّد بن اخی محمّد بن محمّد کاتب 1383، 1708

[درویش] محمّد بن ادریس976

محمّد بن ادین المستویه حسینی213

محمّد بن اسماعیل1334، 1539

محمّد بن اسماعیل بن ابراهیم کرمانشاهی269

محمّد بن اسماعیل بن احد عاملی1335

محمّد بن اسماعیل بن محمّد حسینی نجفی59

[معین الدین] محمّد بن بدیع الزمان قهپایی967

محمّد بن تاج الدین جزایری مشهدی755

محمّد بن حسن بحرانی (مؤلف)757

محمّد بن[میرزا] حسن بن[آقا]رستم بن زین البیک378، 459

[شیخ] محمّد بن حسن[صاحب معالم] بن زین الدین عاملی1078

محمّد بن حسن بن زین الدین عاملی1919

محمّد بن حسن حر عاملی1761، 1776

محمّد بن حسن حر عاملی (مؤلف)1507

محمّد بن حسن شریف (مؤلف)11

محمّد بن حسن گنابادی1896

محمّد بن حسن یزدی عقدائی1690

محمّد بن حسین1199، 1404، 1405

محمّد بن حسین بن محمّد علی خراسانی172، 282

محمّد بن حسین طالقانی1389

محمّد بن خلف الستری1789

محمّد بن درویش بارمانی1238

[امین الدین] محمّد بن روزبهان شریف921

محمّد بن[سید] زین العابدین228

محمّد بن زین العابدین مرعشی موسوی1074

محمّد بن زین العابدین موسوی1987، 2063

[سید] محمّد بن زین العابدین موسوی خوانساری 774

محمّد بن سراهنگ بن مرتضی حسینی1326

ص:545

محمّد بن سعید1205

محمّد بن سعید سعدی1014

[میرزا] محمّد بن سلطان محمّد1034

محمّد بن سیف اللّه حسینی اصفهانی134

محمّد بن صادق چورسی خویی2084

محمّد بن صادق شفتی گیلانی176

محمّد بن صفر فخار803، 1885

محمّد بن عبد اللّه بحرانی1138

محمّد بن عبد اللّه بحرانی (مؤلف)1583

[شمس الدین] محمّد بن [جلال الدین] عبد اللّه حنبلی2370

محمّد بن عبد اللّه موحد قمی1064

محمّد بن عبد الحمید1519

محمّد بن عبد الرزاق1152

محمّد بن عبد العلی نجفی محاویلی1940

[حاج] محمّد بن عبد الغنی زاوهی1957

محمّد بن علوان بن عسکر خاقانی944

[شمس الدین] محمّد بن[حاجی]علی913

محمّد بن علی اردبیلی غروی حائری (مؤلف) 1092

[سید] محمّد بن علی اردکانی یزدی28

محمّد بن علی اکبر طبسی گیلکی239

محمّد بن علی اوالی1379

محمّد بن علی بن محمّد623

محمّد بن علی بن یحیی بن سالم منصوری 1928

محمّد بن علی تبنینی320، 1831

محمّد بن علی حسینی استرآبادی (مؤلف) 1916

محمّد بن علی عقدایی124، 633، 1760

محمّد بن علی محمّد بن حسین (ابن معادل) 1378

[سید] محمّد بن[میر] علی محمّد کزازی790

محمّد بن عمر شجاع2331

[ابوطالب] محمّد بن عنایت اللّه1394

محمّد بن غازی بن عبد الرحیم حمصی484

محمّد بن فرخ1925

محمّد بن قاسم طارمی814

[شمس الدین] محمّد بن قاسم گیلانی استرآبادی 565

محمّد بن محمّد باقر397

محمّد بن محمّد باقر بیهودی قائنی خراسانی 226، 1550، 1679

محمّد بن محمّد بن احمد بن عیسی521

محمّد بن محمّد بن علی حمدانی قزوینی1757

محمّد بن محمّد تقی ابرقوهی897

محمّد بن محمّد تقی ارباب قمی1262

[جمال الدین] محمّد بن[شیخ]محمّد جهرمی 922

محمّد بن محمّد حسن رازی2182

محمّد بن محمّد حسنی بعلی1706

[حاجی] محمّد بن محمّد حسین ابهری1979

محمّد بن محمّد حسین نهاوندی730، 731

[میرزا] محمّد بن محمّد شریف قزوینی1212

محمّد بن محمّد صالح (مدعو به ملا حاجی بابا) 642

ص:546

محمّد بن محمّد عراقی2366

محمّد بن محمّد علی خوانساری372

[میرزا] محمّد بن محمّد علی خوانساری375

محمّد بن محمّد علی خوانساری658

[نظام الدین] محمّد بن محمّد فاضل خادم340

[علم الهدی] محمّد بن فیض کاشانی (مؤلف)1994

محمّد بن[ملا] محمّد محسن هزار جریبی173

محمّد بن محمّد مهدی حسینی2064، 2072، 2074

محمّد بن محمّد مهدی حسینی اصفهانی شمس آبادی 2066

محمّد بن محمّد مهدی حسینی شمس آبادی 2073

محمّد بن محمّد مهدی رضوی همدانی (شاگرد مؤلف)1607

[نور الدین] محمّد بن محمّد مؤمن1483

محمّد بن محمّد نصیر مازندرانی1866

محمّد بن مرتضی[مشهور به]نور الدین344

محمّد بن نجم بن مسعود بن سند طباخ2291، 2292، 2293

محمّد بن نصر اللّه بن مبرد1271

محمّد بن نصر اللّه شیرازی546

[سید] محمّد تسلیم حسینی485، 520

[ملا] محمّد تقی برغانی ساوجبلاغی2264

محمّد تقی بن ابی طالب لواسانی1869

محمّد تقی بن حسین علی هروی (مؤلف) / گویا 2104

محمّد تقی بن حسین علی هروی اصفهانی (مؤلف)2105

محمّد تقی بن علی اصغر استرآبادی2164

محمّد تقی بن فتاح موسوی حسینی زنجانی 811

محمّد تقی بن محمّد اسماعیل استرآبادی317، 1521

محمّد تقی بن محمّد باقر شریف یزدی1637، 1640

محمّد تقی بن محمّد حسن گیلانی654

محمّد تقی بن محمّد حسین شهرستانی135، 262، 263، 427

محمّد تقی بن[آقا] محمّد صالح398

محمّد تقی بن محمّد علی341

محمّد تقی بن محمّد مقیم موسوی163، 2047

محمّد تقی بن محمّد مؤمن ملا شکوئی فسوی فارسی1695

محمّد تقی تبریزی2120

محمّد تقی جهرمی655

محمّد تقی شریف یزدی1418

محمّد جعفر278، 812

محمّد جعفر استرآبادی (مؤلف)13، 295

محمّد جعفر بن عبد الرحیم350

محمّد جعفر بن محمّد علی حائری664، 1736

محمّد جعفر بن محمّد مهدی اصفهانی1622

محمّد جعفر بن محمّد مهدی تبریزی اصفهانی 1961

محمّد جعفر خوزانی17

ص:547

محمّد جعفر همدانی2044

محمّد جواد190، 2253

محمّد جواد بن محمّد حسن دهنوی سمیرمی 815، 2252

محمّد حسن1491

محمّد حسن بن احمد بن محمّد علی بن علی اکبر گلپانی نژاد بروجردی زادگاه1745

محمّد حسن بن عبد الحسین کاشانی1962

محمّد حسن بن[میرزا] عبد الرحیم نهاوندی 192

محمّد حسن بن محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی (مؤلف)1823، 1824، 1825 ، 1826، 1827

محمّد حسن بن محمّد حسین خاتون آبادی 477

محمّد حسن بن محمّد علی166

محمّد حسن بن محمّد معصوم قزوینی777، 779

محمّد حسن بن محمّد مهدی موسوی جزایری تستری237

محمّد حسن تویه ورودری صوفی3

[سید] محمّد حسن حسنی طباطبایی547

محمّد حسن عاملی1095

محمّد حسن قزوینی2069

محمّد حسین1150

[میرزا] محمّد حسین بحرینی منشی39

محمّد حسین بن ابی تراب بیرجندی قائنی261

محمّد حسین بن[ملا] احمد شهر بابکی284

محمّد حسین بن احمد محمّدیه نائینی1035

محمّد حسین بن اسماعیل همدانی1609

محمّد حسین بن[میر ابوالفتح]حسین خادم 1189

محمّد حسین بن علی اصغر طباطبایی تبریزی (مؤلف)1587، 1699، 1816

محمّد حسین بن قطب الدین980

محمّد حسین بن محمّد حسن اصفهانی خاتون آبادی154

محمّد حسین بن محمّد حسن عاملی257

محمّد حسین بن محمّد حسن همدانی کرمانشاهی (مؤلف)1370، 2231

محمّد حسین بن محمّد قاسم (شاگرد مؤلف) 1319

محمّد حسین بن محمّد قاسم کاشانی1518

محمّد حسین بن محمّد محسن خاتون آبادی 1237

محمّد حسین بن هبة اللّه رضوی (مؤلف)1646

محمّد حسین حسینی طهرانی1809

محمّد حسین قمشهی1320

محمّد حسینی734

محمّد حسینی دامغانی1410

محمّد خضر بن محمّد حسین شوشتری362

محمّد خوانساری2161

[ملا] محمّد[مجتهد] خویی778

محمّد دارکلی518

محمّد ربیع اصفهانی959

محمّد رحیم خویی96

محمّد رحیم قزوینی1797

ص:548

محمّد رشید2001

محمّد رضا48، 1195

محمّد رضا بن[تاج الدین] حسن نخعی1142

محمّد رضا بن علی اسفرنجانی1249

محمّد رضا بن علی اکبر قمی (مؤلف)1632

محمّد رضا بن علی بن علی رضا عباسی1934

محمّد رضا بن علی مازندارنی950

محمّد رضا بن محمّد حسین خوانساری73

محمّد رضا بن محمّد محسن805

محمّد رضا بن محمّد مقیم تبریزی1935

محمّد رضا بن محمّد مؤمن قمی2139

محمّد رضا رازی1479

محمّد رضا فیروز آبادی1921

محمّد رضا گیلانی2133

محمّد رضا نائینی (مؤلف)725

محمّد رضی2119

محمّد رضی زنکوهی402

محمّد رفیع بن[ملا] صفات اللّه نائینی8، 360

محمّد رفیع بن محمّد اسماعیل دامغانی1018

محمّد رفیع بن محمّد رضا1995، 1996

محمّد رفیع حسنی لاریجانی977

محمّد زکی بن[درویش] محمّد تویسرکانی 1236

محمّد زمان بن اسماعیل حسینی1164

[سید] محمّد زمان بن[سید]اسماعیل حسینی اعرجی سمنانی687، 1163

محمّد زمان بن حسن810

محمّد زمان بن[میر] حسین نقوی سبزواری64

محمّد زمان بن قوچ احمد سمنانی1268

محمّد زمان بن کلب علی جلائر خراسانی کلایی (مؤلف)5

محمّد زمان بن محمّد قاسم151، 2125

محمّد زمان قاری347

محمّد سعید1924

محمّد سعید بن[شیخ]امین الدین1725

محمّد سعید بن[شیخ] امین الدین استرآبادی 647

محمّد سعید بن شمس الدین1072

محمّد سعید بن محمّد تقی خاتون آبادی214

محمّد سلمان شریف صفوی اردبیلی740

محمّد شاکر بن فیض اللّه انصاری1203

محمّد شریف332، 795

محمّد شریف بن عبد الرحیم یزدی نجفی319

محمّد شفیع بن محمّد مؤمن قائنی1931

محمّد شفیع الوایقانی712

محمّد شول بن عبد اللّه1166

محمّد صادق بروجردی203

محمّد صادق بن محمّد جعفر خواجویی سیرجانی1581

محمّد صادق بن محمّد حسین789

[ادیب الممالک] محمّد صادق بن محمّد حسین فراهانی1999

محمّد صادق بن محمّد خلیل تویسرکانی95

محمّد صادق بن محمّد رضا بروجردی449

محمّد صادق بن محمّد سلیم حسینی طالقانی 1239

محمّد صادق بن محمّد کاظم پریشانی65

ص:549

محمّد صادق پریشانی80

[سید] محمّد صادق طباطبایی سنگلجی241، 308

محمّد صالح178

محمّد صالح بن احمد مازندرانی934

محمّد صالح بن عبد علی بن عبد الحسین بن فخر الدین زوین کربلایی1952

محمّد صالح بن عبد الفتاح بن ابراهیم جارم حنفی حسن رشیدی2342، 2372

محمّد صالح بن علی طالقانی629، 1397

[حافظ] محمّد صالح بن محمّد حسین مشهدی 918

محمّد صالح شیرازی638

محمّد طاهر بن اشرف حسنی حسینی1185

محمّد طاهر بن حسن موسوی1309

محمّد طاهر بن علی اکبر زنگنه تبریزی140

محمّد طاهر بن محمّد صالح حسینی297

محمّد طاهر بن محمّد طالب موسوی اردبیلی مشهدی (مؤلف)1589

محمّد طاهر بن محمّد مؤمن طالقانی 2197

محمّد طاهر حسینی952

محمّد طاهر کازرونی2022

محمّد طه بن مهدی بن محمّد رضا تبریزی نجفی (مؤلف)554

[سید] محمّد عصار (مؤلف)311

محمّد عظیم بن[آقا] حسین2006

محمّد علی101، 666، 2048

محمّد علی آل کشکول (مؤلف)596

محمّد علی اصفهانی258

محمّد علی بن ابراهیم بنداردی یزدی2249

محمّد علی بن احمد اصفهانی عقدایی2273

محمّد علی بن[حاج ملا] احمد انصاری1893

محمّد علی بن جعفر بن[حاج]صادق663

محمّد علی بن حسن علی نیریزی2123

محمّد علی بن[شیخ] حماد حلی برعونی 1759، 1828، 1832

محمّد علی بن شاه مراد2122

محمّد علی بن[حاج سید] صادق رضوی (مؤلف) 1305

محمّد علی بن عبد الکریم2041

محمّد علی بن علی اکبر طباطبایی2055

محمّد علی بن محمّد ابراهیم142

محمّد علی بن محمّد باقر حسینی1251

محمّد علی بن محمّد باقر حسینی آملی قاضی 1193

محمّد علی بن[ملا] محمّد برغانی1644

[سید] محمّد علی بن محمّد بن عبد اللّه موسوی لاریجانی شاه آبادی اصفهانی766

محمّد علی بن[ملا] محمّد حسین کاشانی آرانی 1629، 1890

محمّد علی بن محمّد شفیع حسینی سبزواری 968

محمّد علی بن محمّد مهدی طباطبایی1652

[سید] محمّد علی بن محمّد هاشم روضاتی 1997

ص:550

محمّد علی بن مصطفی اصفهانی468

محمّد علی بن نعمت اللّه طباطبایی1198

محمّد علی بن نور اللّه بیابانکی131

محمّد علی بن نور الدین واعظ کاشانی، خطیب 1045

محمّدعلی بن ولی حسینی اصفهانی628، 1161

محمّد علی ساروی (مؤلف)1060

محمّد علی شمس اردکانی150، 356

محمّد علی قزوینی465

محمّد علی کشمیری635، 1190

محمّد علی نائینی225

محمّد فاضل بن محمّد مهدی مشهدی89، 342، 1306، 1307

محمّد قاسم بن محمّد2099

[امیر] محمّد قاسم بن محمّد کاظم796

محمّد قاسم بن محمّد کاظم1958

محمّد قاسم بن محمّد مؤمن اردستانی (مؤلف) 1781

محمّد قاسم شیرازی936

محمّد قرشی[آل شیخ عبد علی]2166

محمّد قزوینی عاشوری (مؤلف)2298، 2299، 2300

محمّد کاظم بن احمد بن محمّد جعفر موسوی جزائری705

محمّد کاظم بن محمّد شریف مدرس خادم652

محمّد کاظم بن محمّد هاشم قائنی1948

محمّد کاظم بن میرزا بیک استرآبادی2012

[سید] محمّد کاظم جزائری (مؤلف)1984

محمّد کریم30

محمّد کریم بن محمّد رحیم همدانی978

محمّد گیلخوارانی1484

محمّد مبارکه2179

محمّد محسن66

محمّد محسن بن محمّد سعید136

محمّد محسن بن محمّد سمیع2128

[شیخ آقا بزرگ] محمّد محسن تهرانی545، 1841

[شیخ آقا بزرگ] محمّد محسن تهرانی (مؤلف) 1817

محمّد محسن سلیمی469

محمّد محسن قاری358

[غیاث الدین] محمّد مشهدی1211

محمّد مقیم1188

محمّد مقیم بن محمّد باقر اصفهانی1592، 1639

محمّدمقیم شجاع شریف شیرازی بن [صفی الدین] محمودبن قاسم بن محمود بن [شریف الدین] سلیمان بن زین العابدین بن ابی مظفر من آل مظفر928، 1108، 1181

[معز الدین] محمّد موسوی119

[سید] محمّد موسوی671، 1256، 1840، 2255

محمّد مهدی بن اللّه ویردی اصفهانی220

محمّد مهدی بن محمّد اسماعیل استرآبادی 1343، 1738

محمّد مهدی بن محمّد حسین رشتی167

ص:551

محمّد مهدی بن محمّد صادق قمیرانی169

محمّد مهدی بن محمّد صفی2087

محمّد مهدی بن محمّد کاظم خوانساری2192

محمّد مهدی بن نظام973

محمّد مهدی حسینی اصفهانی939

محمّد مؤذن بن محمّد یوسف شیرکایی2138

محمّد مؤمن بن[قطب الدین]حیدر جرپادقانی 946

محمّد مؤمن بن سالک الدین یزدی1698

محمّد مؤمن بن عبد الرضا موسوی بفروئی یزدی (مؤلف)748

محمّد مؤمن بن عبد العظیم کجوری2124

محمّد مؤمن بن عبد العلی707

محمّد مؤمن بن[میر] علی948

محمّد مؤمن بن محمّد امین حسینی اهری1791

محمّد مؤمن بن محمّد رضا حسینی رضوی 1184

محمّد مؤمن بن محمّد قاسم1947

محمّد نظام بن حسین قرشی ساوجی1718

محمّد نهاوندی (مؤلف)729

محمّد هادی بن ابوتراب کنکازی1943

محمّد هادی بن عبد الکریم کوکدی گلپایگانی667

محمّد هادی بن قنبر علی طبیبی گلکی1949

محمّد یوسف نائینی2065

محمود بن حسام مشرقی جزایری خوارزمی 349

محمود بن حسین خطیب رازی116

محمود بن سلیمان کفوی رومی حنفی (مؤلف) / احتمالا2365

محمود بن علی حمید استرآبادی624

محمود بن علی طبسی1200

محمود بن علی نقی طباطبایی1892

محمود بن غلام علی933

[حاجی] محمود بن فضل اللّه استرآبادی1136

[سیف الدین] محمود بن محمّد ابراهیم1011

محمود بن محمّد حسن رازی387

محمود بن محمّد رضا بیدگلی403

محمود[واعظ] بن محمود رضا طبسی1287

محمود بن یعقوب موسوی736

محمود طهرانی1391

محمود علوی حسینی گرمرودی1183

مختار بن میرزا میلانی2010

[شیخ] مختار هندی1819

[شیخ] مرتضی انصاری (مؤلف)1321

[مولی شاه] مرتضی بن محمود کاشی1147

مرتضی بن مرتضی حسینی اردکانی یزدی 2173

مرتضی حسینی1381

[سید] مرتضی خلخالی1114

[سید] مرتضی مدرس1360

مرتضی موسوی خوانساری (مؤلف)1325

مسعود بن[ابی ابراهیم] عز الدین موسوی شیرازی306

ص:552

مسیب قائینی450

مصطفی بن حسین تفرشی حسینی (مؤلف) 2002

مصطفی بن محمّد علی حسینی369

مصطفی حسینی1160

مصطفی رجایی زاده536

[سید] مصطفی صفایی خوانساری1638

معصوم بن[حاج] ابراهیم72، 2162، 2247

مفید لاهیجانی2126

ملک حسین بن نظام الملک مشهدی1144

ملک محمّد651

منصور بن علی منصور خازن555

موسی710، 1357

موسی بن ابوطالب اسکی لاریجانی276

[شیخ] موسی بن ابوطالب لاریجانی390

[صدر الدین] موسی بن جعفر لاهیجی2054

موسی بن حسن حسینی951

[سید] موسی مازندرانی (مؤلف)619

مؤمن بن حسن علی طبسی1942

مؤمن بن شاه حسن تونی364

مؤمن بن مرتضی کاشانی1167

[میرزا] مهدی بن[میرزا] حسین سلطان الذاکرین 1991

مهدی بن عبد المراد69

[شیخ] مهدی بن عبد المراد2243

مهدی بن محمّد حسین آرانی کاشانی1442

مهدی بن محمّد حسینی1455

مهدی بن محمّد طاهر خوانساری1651

[سید] مهدی خراسانی2049

مهر علی بن عبد الرضا سبزواری1606

میرزا خان بن محمّد باقر958

ناجی بن علی129

ناد علی بن مهر علی خوانساری801

نبی بن بنیاد قزوینی568

نجف علی بن شعیب1868

نجم الدین بن محمّد حسینی شامی عاملی (مؤلف) 1352

نذر محمّد بن عبد الرحیم مشهدی نوقانی941

نصار بن محمّد حویزی563، 632، 1176

نصار بن محمّد سعیداوی1918

نصر اللّه1250

نصر اللّه بروجردی1517

نصر اللّه بن ابی القاسم1492

نصر اللّه بن حسن بن حسین بن عیسی حسنی 1192

نصر اللّه بن حسن حسینی استرآبادی2246

[شیخ] نظام بن[شیخ] صادق تویسرکانی345

نظام بن صادق تویسرکانی346

نعمت اللّه بن حمزه عمیدی حسینی1329

نعمت اللّه بن حمزه عمیدی حسینی نجفی 1710، 1755

نعمت اللّه عمیدی حسینی1474

نور الدین بن ملک حسین ابهری2011

نور محمّد لاریجانی9

ص:553

نوروز علی بن گل محمّد177

وجیه الدین بن اسماعیل بن عباس467

وهاب بن محمّد نصیر2076

[سید] هاشم بن عبداللّه اوالی دویس حسنی 1722

هاشم بن کرم اللّه جزائری437

[سید] هاشم بن محمّد علی موسوی یزدی171

هاشم مازندرانی1604، 2157

هموس[؟] بن حسین[معروف به]حسن 1846

یحیی بن احمد بن علی روشنی2332، 2333

یحیی بن بوالغار500

یوسف بن عبد اللّه اوالی2101

[جمال الدین] یوسف مزی (مؤلف)2312، 2313، 2314

یوسف بن علی رومی515

یوسف بن محمّد بن محمّد خطیب حنبلی2357

یوسف بن محمّد حسین عاملی (مؤلف) / ظاهرا 1086

یوسف بن نور الدین بن یونس حسینی1311

ص:554

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109