آموزش ترجمه و مفاهیم قرآن جلد6

مشخصات کتاب

آموزش ترجمه و مفاهیم قرآن.جلد6

سرشناسه:ملک احمدی، علی بمان، 1331 -

عنوان و نام پدیدآور:آموزش ترجمه و مفاهیم قرآن/ علی بمان ملک احمدی.

مشخصات نشر:قم: مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص)، 1392.

مشخصات ظاهری:6ج.: جدول.

فروست:پژوهشگاه بین المللی المصطفی؛ 110.

شابک:دوره: 978-964-195-421-7 ؛ 55000 ریال: ج.1: 978-964-195-415-6 ؛ 55000 ریال: ج.2: 978-964-195-416-3 ؛ 60000 ریال: ج.3: 978-964-195-417-0 ؛ 60000 ریال: ج.4: 978-964-195-418-7 ؛ 60000 ریال: ج.5: 978-964-195-419-4 ؛ 60000 ریال: ج.6: 978-964-195-420-0

وضعیت فهرست نویسی:فاپا

یادداشت:ج.2 -6 (چاپ اول: 1392).

یادداشت:ج.1-5(چاپ دوم: 1393)(فیپا).

موضوع:قرآن -- راهنمای آموزشی

موضوع:قرآن -- پرسش ها و پاسخ ها

موضوع:قرآن -- ترجمه -- راهنمای آموزشی

شناسه افزوده:جامعة المصطفی(ص) العالمیة. مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص)

رده بندی کنگره:BP65/2/م735آ8 1392

رده بندی دیویی:297/107

شماره کتابشناسی ملی:2354272

ص :1

اشاره

ص:2

آموزش ترجمه و مفاهیم قرآن

علی بمان ملک احمدی

ص:3

ص:4

سخن ناشر

تحولات اجتماعی و مقتضیات نوپدید دانش ها و پدید آمدن دانش های نو، نیازهایی را به وجود آورده که پاسخ گویی به آن ایجاد رشته های تحصیلی جدید و تربیت چهره های متخصص را ضروری می نماید. ازاین رو کتاب های آموزشی نیز باید با توجه به این دگرگونی ها تألیف شود.

جهانی شدن و گسترش سلطه فرهنگی غرب در سایه رسانه های فرهنگی و ارتباطی اقتضا دارد که دانش پژوهان و علاقه مندان به این مباحث، با اندیشه های بلند و ارزش های متعالی آشنا شوند و این مهم با ایجاد رشته های تخصصی، تولید متون جدید و غنی، گسترش دامنه آموزش و تربیت سازمان یافته دانشجویان به سرانجام خواهد رسید. این فرایند گاه در پرداختن به مباحث بنیادین و تدوین متون تخصصی تعریف می شود و گاه در نگارش بحث های علمی، اما نه چندان پیچیده و تخصصی به ظهور می رسد.

از طرفی بالندگی مراکز آموزشی در گرو نظام آموزشی منسجم، قانونمند و پویاست. بازنگری در متن ها و شیوه های آموزشی و به روز کردن آنها نیز این انسجام و پویایی و در نتیجه نشاط علمی مراکز آموزشی را در پی دارد.

ص:5

در این بستر، حوزه های علوم دینی به برکت انقلاب شکوهمند اسلامی، سالیانی است که در اندیشه اصلاح ساختار آموزشی و بازنگری متون درسی اند.

«جامعة المصطفی صلّی الله علیه و آله العالمیة» به عنوان بخشی از این مجموعه که رسالت بزرگ تعلیم و تربیت طلاب غیر ایرانی را بر عهده دارد، تألیف متون درسی مناسب را سرلوحه تلاش قرار داده و تدوین و نشر متون درسی در موضوعات گوناگون علوم دینی، حاصل این فرایند است.

«مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی صلّی الله علیه و آله» با قدردانی و سپاس از فاضل ارجمند جناب آقای علی بمان ملک احمدی مؤلف کتاب آموزش ترجمه و مفاهیم قرآن و تمام عزیزانی که در تولید این اثر همیاری و همفکری داشته اند، آن را به جویندگان فرهنگ و اندیشه ناب اسلامی تقدیم می کند.

مرکز بین المللی

ترجمه و نشر المصطفی صلّی الله علیه و آله

ص:6

مقدمه پژوهشگاه بین المللی المصطفی صلّی الله علیه و آله

حقیقت مداری اصیل ترین و زیباترین راز هستی و حقیقت طلبی ماندگارترین و برترین گرایش آدمی است.

داستان پر رمز و راز حقیقت جویی بشر، سرشار از هنرنمایی مؤمنان، مجاهدان و عالمانی است که با تمسک و پای بندی به حقیقت بی منتها، در مصاف بین حق و باطل، سربلندی و شرافت ذاتی حق را نمایان ساخته اند و در این میان، چه درخشندگی چشم نوازی در اسلام عزیز است که علم را به ذات خود، شرافتمند و فخیم دانسته و از باب تا محراب، کائنات را سراسر علم و عالم و معلوم می نمایاند و در مکتب آن، جز اولوالعلم و راسخان در مسیر طلب دانش، کسی را توان دست یابی به گنجینه های حکمت نیست.

علم برخاسته از وجدان پاک و عقل سلیم، در پرتو انوار آسمانی وحی، هم به فرد کمال انسانی، عظمت روحی و رشد معنوی می بخشد و فکر، اندیشه و خیال او را به پرواز درمی آورد، و هم جامعه را سمت و سویی سعادتمندانه بخشیده و آن را به جامعه ای متمدن و پیشرو متحول می کند. بی توجهی یا کوته فکری است اگر فرد و جامعه ای به دنبال عزت، استقلال، هویت، امنیت، سعادت و سربلندی

ص:7

مادی و معنوی باشد، اما آن را در صراطی غیر از حقیقت طلبی، علم اندوزی و حکمت مداری الهی طلب نمایند.

انقلاب سراسر نور اسلامی ایران که داعیه جهانی سازی کلمة الله و برپایی تمدن جهانی اسلام را داشته و فروپاشی و افول تمدن های پوشالی غرب و شرق را به نظاره نشسته است، با اندیشه فقاهتی در اداره حکومت و نظریه مترقی «ولایت فقیه»، طرازی از مسئولیت ها و مأموریت های حوزه های علمیه و روحانیت را عرضه نمود که امید و نشاط را نه تنها در شیعیان و مسلمانان، بلکه در دل تمامی آزادی خواهان و حق طلبان سراسر جهان زنده ساخت.

در این راستا، رهبر فرزانه انقلاب (مدظله) با عزمی مصمم و با تمامی توان، همچون پیر و مراد خود خمینی کبیر رحمه الله، در صحنه حاضر شده و با تأکید بر اهمیت و فوریت این حرکت فراگیر و بی وقفه، همه توانمندی ها و اراده ها را جهت تحقق جنبش نرم افزاری و نهضت تولید علم و تحول در علوم انسانی و نیز یافتن راه های میان بر و دانش افزا راهبری و رصد می کنند.

جامعة المصطفی صلّی الله علیه و آله العالمیة، نمادی درخشان از این رسالت جهانی و همت بین المللی انقلاب اسلامی است که بار مسئولیت تربیت مجتهدان، عالمان، محققان، متخصصان، مدرسان، مبلغان، مترجمان، مربیان و مدیران پارسا، متعهد و زمان شناس را بر دوش داشته و با تبیین، تولید و تعمیق اندیشه دینی و قرآنی و گسترش مبانی و معارف اسلامی، به نشر و ترویج اسلام ناب محمدی صلّی الله علیه و آله و معارف بلند و تابناک مکتب اهل بیت علیهم السّلام جامه تحقق می پوشاند.

پژوهشگاه بین المللی المصطفی صلّی الله علیه و آله نیز که مهم ترین و گسترده ترین مجموعه پژوهشی المصطفی صلّی الله علیه و آله است، بومی سازی و بازتولید اندیشه دینی معاصر، متناسب

ص:8

با نیازها و اقتضائات عرصه بین الملل، تبیین، تولید و تعمیق اندیشه دینی، گشودن افق های جدید فکری و معرفتی در دنیای معاصر، پاسخ گویی به مسائل و شبهات فکری و معرفتی مخاطبان و تأمین و تدوین متون و منابع درسی و کمک درسی، به ویژه با رویکرد اسلامی سازی علوم و پشتیبانی علمی از فعالیت های سازمانی المصطفی صلّی الله علیه و آله را از جمله مأموریت ها و تکالیف خود می داند.

اثر علمی پیش روی نیز که به همت مؤلف محترم جناب آقای علی بمان ملک احمدی به عنوان کتاب کمک آموزشی برای رشته معارف اسلامی تهیه و تدوین شده است، درچارچوب همین اهداف و برنامه های پژوهشگاه و مبتنی بر نیازسنجی های صورت گرفته، تدوین و برای استفاده خوانندگان محترم تقدیم شده است.

در پایان لازم است ضمن ارج نهادن به تلاش های خالصانه مؤلف محترم، از کلیه دست اندرکاران محترم آماده سازی و انتشار این اثر ارزشمند، به ویژه همکاران محترم مرکز بین المللی نشر و ترجمه المصطفی صلّی الله علیه و آله و همه عزیزانی که به نحوی در تدوین و انتشار آن نقش داشته اند، قدردانی و تشکر نماییم و از خداوند متعال برای ایشان و همه خادمان عرصه تبلیغ و نشر مفاهیم و معارف دینی، آرزوی بهروزی، موفقیت و سعادت نماییم.

پژوهشگاه بین المللی

المصطفی صلّی الله علیه و آله

ص:9

فهرست

1. علم و معرفت 13

2. تفکر در آیات 18

3. تعقل و خردورزی 24

4. ایمان به اصول و مبانی اعتقادی 30

5. آثار ایمان 36

6. وظایف فردی مؤمن 42

7. وظایف اجتماعی مؤمن و عدالت گرایی او 47

8. تغذیه سالم بدن 52

9. عمل شایسته 58

10. عبودیت و بندگی خدا 63

11. نماز و روزه 68

12. خمس و زکات 73

13. حج و جهاد 78

14. ظلم ستیزی و کارزار در راه خدا و حاکمیت او 83

15. هجرت و نقش سازنده آن 88

16. مقام شهید و شهادت 93

17. اهمیت امر به معروف و نهی از منکر 98

18. مهرورزی خداوند نسبت به خواص از بندگانش 103

19. بی مهری خداوند نسبت به برخی از بندگانش 108

20. انفاق در راه خدا 113

ص:10

21. احسان 118

22. نیکوکاران و جایگاه آنان 122

23. دعاء 127

24. یاد خدا 132

25. توبه 137

26. استغفار 142

27. شکر و شاکرین 147

28. صبر و صابرین 153

29. صفات پسندیده در مؤمنان راستین 158

30. برخی از صفات نکوهیده و ناپسند مؤمنان 164

ص:11

ص:12

1-علم و معرفت

اشاره

1. یَرْفَعِ اللّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ وَ اللّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ . (1)

2. نَرْفَعُ دَرَجاتٍ مَنْ نَشاءُ وَ فَوْقَ کُلِّ ذِی عِلْمٍ عَلِیمٌ . (2)

3. إِنَّما یَخْشَی اللّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ إِنَّ اللّهَ عَزِیزٌ غَفُورٌ . (3)

4. أَ فَمَنْ یَعْلَمُ أَنَّما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ الْحَقُّ کَمَنْ هُوَ أَعْمی إِنَّما یَتَذَکَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ . (4)

5. یَعْلَمُونَ ظاهِراً مِنَ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ هُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غافِلُونَ . (5)

6. وَ لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً . (6)

7. وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یُجادِلُ فِی اللّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ لا هُدیً وَ لا کِتابٍ مُنِیرٍ . (7)

8. فَوَجَدا عَبْداً مِنْ عِبادِنا آتَیْناهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنا وَ عَلَّمْناهُ مِنْ لَدُنّا عِلْماً... . (8)

ص:13

1- (1) . مجادله: آیه 11.
2- (2) . یوسف: آیه 76.
3- (3) . فاطر: آیه 28.
4- (4) . رعد: آیه 19.
5- (5) . روم: آیه 7.
6- (6) . اسراء: آیه 36.
7- (7) . لقمان: آیه 20.
8- (8) . کهف: آیه 65.

تمرین

آیات درس را یک بار بادقت بخوانید و زیر کلماتی که معنای آنها را قبلاً خوانده اید خط بکشید. (1)

جدول کلمه ها

تصویر

ص:14

1- (1) . [یادآوری: أنّما: آیه أنَّ+ما: این که (که) آن چه].

تصویر

پرسش ها

1. معنای صحیح را علامت بزنید:

1. فؤاد، فَوق، منیر

الف) دل، بالا، روشنگر ب) قلب، موفق، نورانی

2. عَلَّمنا، نشاءُ، نرفعُ

الف) تعلیم می دهیم، می خواهیم، بالا می بریم

ب) تعلیم دادیم، می خواهیم، بالا می بریم

3. یرفَعُ، یجادِلُ، یخشی

الف) بالا می برد، جدال می کند، می ترسد

ب) بالا برد، جدل کرد، ترسید

4. لا تَقفُ، مسئول

الف) پیروی نکرد، سؤال شده ب) پیروی نکن، سؤال شده

5. أعمی، انَّما

الف) نابینا، فقط ب) نابینا، قطعاً

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. وَ اللّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ :

الف) و خداوند به آن چه می دانید داناست

ب) و خداوند به آن چه عمل می کنید آگاه است

2. وَ فَوْقَ کُلِّ ذِی عِلْمٍ عَلِیمٌ :

ص:15

الف) و بالا و برتر هر صاحب علمی، دانایی است

ب) برتر هر آگاهی آگاه تری است.

3. یَخْشَی اللّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ :

الف) می ترسد از خداوند بندگان عالم

ب) می ترسند از خداوند دانشمندان از بندگانش

4. أَنَّما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ :

الف) که آن چه نازل شد از سوی پروردگار

ب) فقط نازل کرد از پروردگارت

5. کَمَنْ هُوَ أَعْمی

الف) کسی که او کور است ب) مانند کسی است که او کور است؟

6. وَ هُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غافِلُونَ :

الف) آنها از قیامت خود بی خبرانند

ب) آنها از آخرشان بی خبرند

7. ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ :

الف) نیست برای تو علمی به آن

ب) آن چه را که نیست برای تو نیست به آن علمی

8. کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً :

الف) از هر کدامشان بازخواست می شود

ب) همه آنان از آن بازخواست می شوند

9. مَنْ یُجادِلُ فِی اللّهِ :

الف) کسی که جدال و گفت گو می کند درباره خداوند

ب) هر کس جدال کند با خداوند

ص:16

10. وَجَدَا عَبْداً مِنْ عِبادِنا :

الف) می یابند بنده ای از بندگان را ب) یافتند بنده ای از بندگانمان را

3. ترجمه عبارات زیر را کامل کنید:

1. إِنَّما یَخْشَی اللّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ إِنَّ اللّهَ عَزِیزٌ غَفُورٌ

فقط... از... بندگانش... قطعاً... آمرزنده.

2. یَعْلَمُونَ ظاهِراً مِنَ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ هُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غافِلُونَ .

... ظاهری... زندگی... را و... از... خود....

3. یَرْفَعِ اللّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ وَ اللّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ .

... خداوند... ایمان آوردند... شما و... داده شوند... مراتبی و... به... انجام می دهید.

4. وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یُجادِلُ فِی اللّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ لا هُدیً وَ لا کِتابٍ مُنِیرٍ .

و از... کسی است که... درباره... بدون... و نه... و نه... روشنگر.

4. با مشورت و کمک هم گروه خود آیات متن درس را کلمه به کلمه ترجمه تحت الفظی نمایید.

5. با استفاده از آیات متن درس بگویید لازمه این که بتوانیم درباره خداوند و وجود و صفات او بحث و گفت وگو کنیم چیست و گفتار ما باید مستند به چه باشد؟

انس با قرآن در خانه

به منظور تثبیت آن چه فرا گرفته اید و انتقال معارف قرآن به کانون خانواده سعی کنید آن چه از این درس فرا گرفته اید به اعضای خانواده خود منتقل سازید.

ص:17

2-تفکر در آیات

اشاره

1. کَذلِکَ نُفَصِّلُ الْآیاتِ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ . (1)

2. وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ . (2)

3. اَلَّذِینَ یَذْکُرُونَ اللّهَ قِیاماً وَ قُعُوداً وَ عَلی جُنُوبِهِمْ وَ یَتَفَکَّرُونَ فِی خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ... . (3)

4. هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً لَکُمْ ... یُنْبِتُ لَکُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَ الزَّیْتُونَ ... إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ . (4)

5. وَ أَنْزَلْنا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ . (5)

6. وَ أَوْحی رَبُّکَ إِلَی النَّحْلِ ... فِیهِ شِفاءٌ لِلنّاسِ إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ . (6)

7. وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً

ص:18

1- (1) . یونس: آیه 24.
2- (2) . حشر: آیه 21.
3- (3) . آل عمران: آیه 191.
4- (4) . نحل: آیه 10 و11.
5- (5) . نحل: آیه 44.
6- (6) . نحل: آیه 68 و69.

وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ . (1)

8. قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الْأَعْمی وَ الْبَصِیرُ أَ فَلا تَتَفَکَّرُونَ . (2)

9. أَ وَ لَمْ یَتَفَکَّرُوا فِی أَنْفُسِهِمْ ما خَلَقَ اللّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما إِلاّ بِالْحَقِّ... . (3)

10. ... ذلِکَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ . (4)

تمرین

آیات درس را یک مرتبه مرور کنید و زیر کلماتی که معنای آنها را می دانید خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:19

1- (1) . روم: آیه 21.
2- (2) . انعام: آیه 50.
3- (3) . روم: آیه 8.
4- (4) . اعراف: آیه 176.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. نحل، أوحی، ینبتُ

الف) زنبور عسل، وحی کرد، رویاند

ب) زنبور عسل، وحی کرد، می رویاند

2. مودَّة، تُبینُ، تَسکنوا

الف) دوستی، روشن سازی، آرامش گیرید

ب) مهربانی، روشن سازد، آرامش گیرند

3. نُزِّلَ، نَضرِبُ، نُفَصِلُ

الف) نازل شده، می زنیم، شرح می دهیم

ب) نازل کرد، زدیم، بیان کردیم

4. أقصَصَ، قصَصَ، زَرَع

الف) حکایت کرد، داستان ها، زراعت

ب) حکایت کن، داستان، زراعت

5. لم یتَفَکَّروا، جنوب

الف) نمی اندیشید، پهلو ب) نیندیشیدند، پهلوها

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

ص:20

1. نُفَصِّلُ الْآیاتِ

الف) بیان کردیم نشانه ها را ب) توضیح می دهیم آیات را

2. تِلْکَ الْأَمْثالُ

الف) این حکایت را ب) آن مثل ها را

3. اَلَّذِینَ یَذْکُرُونَ اللّهَ

الف) کسانی که یاد کردند خدا را

ب) کسانی که یاد می کنند خدا را

4. یُنْبِتُ لَکُمْ بِهِ الزَّرْعَ

الف) می رویاند برای شما به وسیله آن زراعت را

ب) رویاند برای شما زراعت را

5. أَنْزَلْنا إِلَیْکَ الذِّکْرَ

الف) فرو فرستادیم به سوی تو قرآن را

ب) فرود آمد به سوی تو قرآن

6. وَ أَوْحی رَبُّکَ إِلَی النَّحْلِ

الف) وحی کردم به پروردگارم زنبور عسل را

ب) وحی کرد پروردگارت به زنبور عسل

7. وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً

الف) و قرار گرفت بینتان مهر و محبت

ب) و قرار داد بین شما دوستی و مهربانی را

8. أَ فَلا تَتَفَکَّرُونَ

الف) پس آیا نمی اندیشید ب) آیا نمی اندیشند؟

ص:21

9. ما خَلَقَ اللّهُ السَّماواتِ

الف) خلق نکرد خداوند آسمان ها را

ب) آن چه خلق کرد خدا در آسمان

10. لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ

الف) به امید این که نیندیشید ب) به امید این که آنان نیندیشند

3. ترجمه عبارات زیر را کامل کنید:

1. وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ

و این (آن)... می زنیم... برای... به امید این که... بیندیشند.

2. هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً لَکُمْ ... یُنْبِتُ لَکُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَ الزَّیْتُونَ .

از... است که... از... آب را... شما... برای... به وسیله آن... و... را.

3. وَ أَوْحی رَبُّکَ إِلَی النَّحْلِ ... فِیهِ شِفاءٌ لِلنّاسِ إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیَةً لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ .

و... پروردگار... به سوی (به)... در آن... برای... قطعاً... آن... برای... که....

4. قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الْأَعْمی وَ الْبَصِیرُ أَ فَلا تَتَفَکَّرُونَ .

... آیا... نابینا و... آیا پس... و

5. ذلِکَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ .

آن... گروه... است که... آیات... پس... این داستان را... آنها....

4. آیات متن درس را با دقت کلمه به کلمه ترجمه نمایید.

ص:22

یادآوری

آیا می دانید که آیات الهی شامل دو گره هستند:

الف) آیات تکوینی: مانند آفرینش زمین و آسمان، شب و روز، انسان و اعضای بدن او و سایر پدیده های طبیعی که هر یک نشانه ای از قدرت و عظمت خدا می باشند.

ب) آیات تشریعی: یعنی آیین الهی، وحی، انبیاء و معجزات آنان. حال ببینید هر یک از آیات متن درس مربوط به کدام نوع از موارد فوق است.

انس با قرآن در خانه

به منظور انتقال معارف قرآن به کانون خانوادگی سعی نمایید ترجمه آیات متن درس را به اعضای خانواده خود آموزش دهید.

ص:23

3-تعقل و خردورزی

اشاره

1. مَثَلُ الَّذِینَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللّهِ أَوْلِیاءَ کَمَثَلِ الْعَنْکَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَیْتاً وَ إِنَّ أَوْهَنَ الْبُیُوتِ لَبَیْتُ الْعَنْکَبُوتِ لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ * ... وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنّاسِ وَ ما یَعْقِلُها إِلاَّ الْعالِمُونَ . (1)

2. إِنَّ فِی خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّیْلِ وَ النَّهارِ وَ الْفُلْکِ الَّتِی تَجْرِی فِی الْبَحْرِ بِما یَنْفَعُ النّاسَ وَ ما أَنْزَلَ اللّهُ مِنَ السَّماءِ مِنْ ماءٍ فَأَحْیا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ بَثَّ فِیها مِنْ کُلِّ دَابَّةٍ وَ تَصْرِیفِ الرِّیاحِ وَ السَّحابِ الْمُسَخَّرِ بَیْنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ . (2)

3. وَ سَخَّرَ لَکُمُ اللَّیْلَ وَ النَّهارَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومُ مُسَخَّراتٌ بِأَمْرِهِ إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَعْقِلُونَ . (3)

4. وَ ما أُوتِیتُمْ مِنْ شَیْ ءٍ فَمَتاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ زِینَتُها وَ ما عِنْدَ اللّهِ خَیْرٌ وَ أَبْقی أَ فَلا تَعْقِلُونَ . (4)

ص:24

1- (1) . عنکبوت: آیه 41 و43.
2- (2) . بقره: آیه 164.
3- (3) . نحل: آیه 12.
4- (4) . قصص: آیه 60.

5. أَ تَأْمُرُونَ النّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُمْ وَ أَنْتُمْ تَتْلُونَ الْکِتابَ أَ فَلا تَعْقِلُونَ . (1)

6. وَ مَا الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلاّ لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ لَلدّارُ الْآخِرَةُ خَیْرٌ لِلَّذِینَ یَتَّقُونَ أَ فَلا تَعْقِلُونَ . (2)

تمرین

آیات درس را یک مرتبه مرور کنید و زیر کلماتی که معنای آنها را می دانید خطبکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:25

1- (1) . بقره: آیه 44.
2- (2) . انعام: آیه 32.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. لَهو، لَعبَ، نجوم

الف) بازیچه، سرگرمی، ستاره ب) سرگرمی، بازیچه، ستارگان

2. سحاب، ابقی، ریاح

الف) ابر، باقی تر، بادها ب) ابر، باقی، باد

3. تَنسون، تأمرون، یتلون

الف) فراموش کنید، امر می کنید، می خوانید

ب) فراموش می کنید، امر می کنند، می خوانند

4. اوتیتم، مسخرات، لَو

الف) دادید، رام، اگر ب) داده شدید، رام شدگان، اگر

ص:26

5. بثَّ، تصریف، دابَّة

الف) پراکنده کرد، گردش، جنبده ب) پراکنده شد، گرداند، جنبندگان

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. اِتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللّهِ

الف) بگیرید از غیر خدا ب) گرفتند غیر از خدا را

2. وَ إِنَّ أَوْهَنَ الْبُیُوتِ

الف) قطعاً سست ترین خانه ها ب) قطعاً سست شد خانه

3. وَ ما یَعْقِلُها إِلاَّ الْعالِمُونَ

الف) نمی اندیشند آن را مگر دانشمندان

ب) نمی اندیشید مگر دانشمندان

4. وَ الْفُلْکِ الَّتِی تَجْرِی فِی الْبَحْرِ

الف) کشتی کسی که روان است در دریا

ب) کشتی که حرکت می کند در دریا

5. فَأَحْیا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها :

الف) پس زنده کرد به وسیله آن زمین را پس از مرگش

ب) پس زنده شد زمین بعد از مرگش

6. وَ بَثَّ فِیها مِنْ کُلِّ دَابَّةٍ

الف) و پراکنده شد در آن همه جنبندگان

ب) و پراکنده کرد در آن از هر جنبنده ای

7. وَ النُّجُومُ مُسَخَّراتٌ بِأَمْرِهِ

الف) و ستارگان رام شده به فرمان اویند

ب) و ستاره تسخیر شده به فرمانش

ص:27

8. وَ ما عِنْدَ اللّهِ خَیْرٌ وَ أَبْقی

الف) و نیست از نزد خدا بهتر و باقی تر

ب) و آن چه نزد خداست بهتر و باقی تر است

9. أَ تَأْمُرُونَ النّاسَ بِالْبِرِّ

الف) آیا امر می کنید مردم را به نیکی

ب) آیا امر می کنند مردم شما را به نیکی

10. وَ لَلدّارُ الْآخِرَةُ خَیْرٌ

الف) و قطعاً سرای آخرت بهتر است

ب) و برای خانه آخرت نیکی کنید

3. ترجمه عبارات زیر را کامل کنید:

1. مَثَلُ الَّذِینَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللّهِ أَوْلِیاءَ کَمَثَلِ الْعَنْکَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَیْتاً .

حکایت... گرفتیم... غیر... سرپرستانی... عنکبوت است... خانه ای را.

2. وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنّاسِ وَ ما یَعْقِلُها إِلاَّ الْعالِمُونَ .

و... حکایاتی است که... آنها را... و... آنها را... دانشمندان.

3. وَ ما أَنْزَلَ اللّهُ مِنَ السَّماءِ مِنْ ماءٍ فَأَحْیا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها .

و آن چه... خداوند... و از... پس... به وسیله... زمین را... مرگ....

4. وَ سَخَّرَ لَکُمُ اللَّیْلَ وَ النَّهارَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومُ مُسَخَّراتٌ بِأَمْرِهِ .

و... برای... شب و... و خورشید... را و... رام شدگان... او.

ص:28

5. أَ تَأْمُرُونَ النّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُمْ وَ أَنْتُمْ تَتْلُونَ الْکِتابَ أَ فَلا تَعْقِلُونَ .

آیا... مردم را به... خودتان در حالی که... می خوانید... پس آیا.

4. آیات متن درس را با دقت ترجمه و زیرنویسی نمایید.

5. به نظر شما سستی بنیاد رهبری پیشوایان کفر و شرک از چه جهات با سست ترین خانه ها (خانه عنکبوت) مقایسه شده است؟

انس با قرآن در خانه

به منظور انتقال معارف قرآن به کانون خانوادگی، سعی کنید آن چه از این درس فراگرفته اید به اعضای خانواده خود آموزش دهید.

ص:29

4-ایمان به اصول و مبانی اعتقادی

اشاره

1. قُلْ آمَنّا بِاللّهِ وَ ما أُنْزِلَ عَلَیْنا وَ ما أُنْزِلَ عَلی إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِیَ مُوسی وَ عِیسی وَ ما أُوتِیَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ . (1)

2. رَبَّنا إِنَّنا سَمِعْنا مُنادِیاً یُنادِی لِلْإِیمانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّکُمْ فَآمَنّا رَبَّنا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ کَفِّرْ عَنّا سَیِّئاتِنا وَ تَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرارِ . (2)

3. إِلهُکُمْ إِلهٌ واحِدٌ فَالَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ قُلُوبُهُمْ مُنْکِرَةٌ وَ هُمْ مُسْتَکْبِرُونَ . (3)

4. إِنَّ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِآیاتِ اللّهِ لا یَهْدِیهِمُ اللّهُ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ . (4)

5. قاتِلُوا الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ لا بِالْیَوْمِ الْآخِرِ وَ لا یُحَرِّمُونَ ما حَرَّمَ اللّهُ وَ رَسُولُهُ وَ لا یَدِینُونَ دِینَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ... . (5)

6. ... أَ فَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْکِتابِ وَ تَکْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَما جَزاءُ مَنْ یَفْعَلُ ذلِکَ مِنْکُمْ إِلاّ

ص:30

1- (1) . آل عمران: آیه 84.
2- (2) . آل عمران: آیه 193.
3- (3) . نحل: آیه 22.
4- (4) . نحل: آیه 104.
5- (5) . توبه: آیه 29.

خِزْیٌ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ یُرَدُّونَ إِلی أَشَدِّ الْعَذابِ وَ مَا اللّهُ بِغافِلٍ عَمّا تَعْمَلُونَ . (1)

تمرین

آیات درس را یک مرتبه مرور کنید و زیر کلماتی که معنای آنها را قبلاً خوانده و می دانید خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:31

1- (1) . بقره: آیه 85.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. أسباط، أبرار، أشّدُ

الف) نوادگان، نیکان، سخت

ب) نوادگان، نیکوکاران، شدیدترین

2. اوتِی، تَوَفَّ، حَرَّم

الف) داده شد، بمیران، حرام کرد

ب) داد، سرد، حرام شد

3. یفعَلُ، مُستکبرون

الف) انجام می دهد، تکبر ورزان

ب) انجام داد، تکبر ورزان

4. لانُفَرِقُ، یرَدون

الف) فرق نمی گذارند، بازمی گردند

ب) فرق نمی گذاریم، بازگردانده می شوند

5. لایحرّمون، لایدینون

ص:32

الف) حرام نمی دانند، قرض نمی دهد

ب) حرام نمی دانند، دین دار نمی شوند

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. قُلْ آمَنّا بِاللّهِ وَ ما أُنْزِلَ عَلَیْنا

الف) بگو ایمان آوردیم به خدا و آن چه نازل کرد بر ما

ب) بگو ایمان آوردیم به خدا و آن چه نازل شد بر ما

2. لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ

الف) فرق نمی گذارم بین هیچ یک از آنها

ب) فرقی نیست پس هیچ یک از آنها

3. مُنادِیاً یُنادِی لِلْإِیمانِ

الف) ندا دهنده ای که ندا می دهد برای ایمان آوردن

ب) ندایی را که نداده برای ایمان

4. وَ تَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرارِ

الف) و می داند ما را همراه با نیکان

ب) و بمیران ما را همراه با نیکوکاران

5. فَالَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ

الف) پس کسانی که ایمان نمی آورند به آخرت

ب) و کسانی که ایمان نیاوردند به قیامت

6. إِنَّ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِآیاتِ اللّهِ

الف) قطعاً کسانی که ایمان نیاوردند به آیات الهی

ب) قطعاً کسانی که ایمان نمی آورند به آیات الهی

7. وَ لا یُحَرِّمُونَ ما حَرَّمَ اللّهُ

ص:33

الف) و حرام نمی شمارند آن چه را که حرام کرد خداوند

ب) و حرام نداشتند آن چه را که حرام دانست خداوند

8. وَ لا یَدِینُونَ دِینَ الْحَقِّ

الف) متمدن نیستند به دین حق ب) نشناختند دین خدا را

9. فَما جَزاءُ مَنْ یَفْعَلُ ذلِکَ

الف) پس آن چه پاداش کسی است که انجام داد آن را

ب) پس نیست کیفر کسی که انجام دهد آن را

10. یُرَدُّونَ إِلی أَشَدِّ الْعَذابِ

الف) بازگردانده می شوند به سوی شدیدترین عذاب

ب) باز می گرداند به سوی عذاب سختی

3. ترجمه عبارات زیر را کامل کنید:

1. وَ ما أُوتِیَ مُوسی وَ عِیسی وَ ما أُوتِیَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ .

و آن چه... به موسی و... از جانب... فرق نمی گذاریم... هیچ یک....

2. رَبَّنا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ کَفِّرْ عَنّا سَیِّئاتِنا وَ تَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرارِ .

پروردگادر ما... برای... ما را او... از ما... ما را و... ما را با....

3. إِنَّ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِآیاتِ اللّهِ لا یَهْدِیهِمُ اللّهُ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ .

قطعاً... ایمان آوردند به... خداوند... آنها را... و برای... عذابی... است.

4. وَ لا یَدِینُونَ دِینَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ .

و... به دین حق (خدا)... کسانی که... کتاب (اهل کتاب).

ص:34

5. فَما جَزاءُ مَنْ یَفْعَلُ ذلِکَ مِنْکُمْ إِلاّ خِزْیٌ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا .

... نیست... کسی که... آن را... خواری... زندگی....

4. آیات متن درس را ترجمه و زیرنویسی نمایید.

تمرین

با استفاده از آیات متن درس، مهم ترین اصول اعتقادی اسلام را بشمارید.

ص:35

5-آثار ایمان

اشاره

1. اَللّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُوا یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ... . (1)

2. قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِینَةَ اللّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِیَ لِلَّذِینَ آمَنُوا فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا خالِصَةً یَوْمَ الْقِیامَةِ... . (2)

3. وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُری آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ... . (3)

4. إِذْ یُوحِی رَبُّکَ إِلَی الْمَلائِکَةِ أَنِّی مَعَکُمْ فَثَبِّتُوا الَّذِینَ آمَنُوا... . (4)

5. إِنَّ اللّهَ یُدافِعُ عَنِ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ اللّهَ لا یُحِبُّ کُلَّ خَوّانٍ کَفُورٍ . (5)

6. تَبَیَّنَ ... یَکْفُرْ بِالطّاغُوتِ وَ یُؤْمِنْ بِاللّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقی لاَ انْفِصامَ لَها وَ اللّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ . (6)

ص:36

1- (1) . بقره: آیه 257.
2- (2) . اعراف: آیه 32.
3- (3) . اعراف: آیه 96.
4- (4) . انفال: آیه 12.
5- (5) . حج: آیه 38.
6- (6) . بقره: آیه 256.

7. مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ عَمِلَ صالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ . (1)

8. وَعَدَ اللّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ عَظِیمٌ . (2)

9. وَ بَشِّرِ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ . (3)

تمرین

آیات متن درس را یک مرتبه مرور کنید و زیر کلماتی که معنای آنها را قبلاً می دانید خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:37

1- (1) . بقره: آیه 62.
2- (2) . مائده: آیه 9.
3- (3) . بقره: آیه 25.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. قَری، خّوان، زینَةً

الف) آبادی ها، بسیار خیانت پیشه، زینت

ب) روستا، خائن، زینت

2. یدافِعُ، یوحی، طیبات

الف) دفاع می کند، وحی می کند، پاکیزه

ب) دفاع می کند، وحی می کند، پاکیزه

3. کَفور، انفظام

الف) ناسپاس، جدا کردن ب) ناسپاس، جدا شدم

4. عروة الوثقی، ثَبِّتُوا

الف) محکم ترین دستگیره، استوار کنید

ب) دستاویز محکم، ثابت شدند

5. استَمسَکَ، لایحزنون

الف) چنگ زند، غمگین نشد

ب) چنگ زند، غمگین نمی شود.

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

ص:38

1. اَللّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُوا

الف) خدا دوست هر کس است که ایمان آورد

ب) خداوند سرپرست کسانی است که ایمان آوردند

2. قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِینَةَ اللّهِ

الف) بگو چه کسی حرام کرد زینت خدا را

ب) گفت کسی که حرام کرد زینت خدا را

3. قُلْ هِیَ لِلَّذِینَ آمَنُوا

الف) بگو آنها کسانی هستند که ایمان آوردند

ب) بگو آن برای کسانی است که ایمان آوردند

4. لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ

الف) قطعاً می گشاییم بر آنها برکاتی

ب) برای این که گشودیم برای آنها برکاتی

5. إِذْ یُوحِی رَبُّکَ إِلَی الْمَلائِکَةِ

الف) زمانی که وحی کرد پروردگار به فرشتگان

ب) زمانی که وحی می کند پروردگارت به سوی فرشتگان

6. لا یُحِبُّ کُلَّ خَوّانٍ کَفُورٍ

الف) دوست ندارد هرخیانت پیشه ناسپاس را

ب) دوست ندارید تمامی خائنان کافر را

7. فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطّاغُوتِ

الف) پس هر کس کفر ورزد نسبت به طاغوت

ب) کسی که کفر ورزید نسبت به طاغوت

8. فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ

ص:39

الف) پس قطعاً آنها پاداشی نزد خدا دارند

ب) پس برای آنها پاداششان نزد پروردگارشان است

9. وَعَدَ اللّهُ الَّذِینَ آمَنُوا

الف) وعده داد خداوند به کسانی که ایمان آوردند

ب) وعده خداست به کسانی که ایمان آوردند

10. أَنَّ لَهُمْ جَنّاتٍ تَجْرِی

الف) قطعاً برای شما باغ هایی بهشتی که جاری است

ب) این که برای آنها بهشت هایی است که جاری است

3. ترجمه عبارات زیر را کامل کنید:

1. قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِینَةَ اللّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ .

... چه کسی... زینت... که... برای... و... از روزی.

2. وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُری آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ .

و... این که... آبادی ها... و... قطعاً... بر... برکاتی....

3. فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ .

پس... آنها... شان... پروردگار است او... تر کسی... آنهاست و... آنها... می شوند.

4. وَ بَشِّرِ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ .

و... بده کسانی را... و... اعمال شایسته را... برای... اشتهایی است که... آنها....

4. آیات متن درس را ترجمه و زیرنویسی نمایید.

ص:40

یادآوری

حرف «ل» هرگاه بر سر ضمایر متصل (ه، ها، کُ، کم، هم، نا) بیاید همان معنای خودش (برای، برای این که) می دهد و در غیر این صورت معنای تأکید (قطعاً، حتماً) را خواهد داد. با توجه به نمونه، کامل کنید:

لَفَتَحْنا :قطعاً گشودی یا قطعاً می گشاییم

لهم: برای آنها لکم:... لها:...

تمرین

1. آثار و برکاتی در اثر ایمان راستین برای مؤمن در دنیا و آخرت حاصل می شود و در آیات متن درس هم آمده است بشمارید.

2. از این آثار کدام آثار را برای مؤمن می شناسید که در متن درس نیامده است؟

ص:41

6-وظایف فردی مؤمن

اشاره

1. وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ وَ إِنَّها لَکَبِیرَةٌ إِلاّ عَلَی الْخاشِعِینَ . (1)

2. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ لا یَضُرُّکُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَیْتُمْ . (2)

3. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُونَ . (3)

4. کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللّهِ أَنْ تَقُولُوا ما لا تَفْعَلُونَ . (4)

5. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَنْ یَبْسُطُوا إِلَیْکُمْ أَیْدِیَهُمْ فَکَفَّ أَیْدِیَهُمْ عَنْکُمْ وَ اتَّقُوا اللّهَ وَ عَلَی اللّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ . (5)

6. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَیِّباتِ ما أَحَلَّ اللّهُ لَکُمْ وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللّهَ لا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ . (6)

7. یا عِبادِیَ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ أَرْضِی واسِعَةٌ فَإِیّایَ فَاعْبُدُونِ . (7)

ص:42

1- (1) . بقره: آیه 45.
2- (2) . مائده: آیه 105.
3- (3) . صف: آیه 2.
4- (4) . صف: آیه 3.
5- (5) . مائده: آیه 11.
6- (6) . مائده: آیه 87.
7- (7) . عنکبوت: آیه 56.

8. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَجِیبُوا لِلّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاکُمْ لِما یُحْیِیکُمْ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ وَ أَنَّهُ إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ . (1)

جدول کلمه ها

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. مقت، خاشع، أحلَّ

ص:43

1- (1) . انفال: آیه 24.

الف) خشم، خداترس، حلال کرد ب) خشونت، خداترسان، حلال تر

2. معتدین، لایفتر، لاتحرّموا

الف) تجاوزگران، زیان نمی رساند، حرام نشمارید

ب) تجاوزگران، بی ضرر، حرام نکن

3. استعینوا، اهتدیتم

الف) کمک گرفتند، هدایت کردید ب) ناسپاس، جدا شدم

4. فلیتوکل، لاتعتدوا

الف) برای این که توکل کند، تجاوز نکردید

ب) پس باید توکل کنند، تجاوز نکنید

5. فاعبدونِ، لاتفعلون

الف) پس بندگی کنید مرا، انجام نمی دهید

ب) پس بندگی کنید، انجادم ندهید

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. وَ إِنَّها لَکَبِیرَةٌ إِلاّ عَلَی الْخاشِعِینَ

الف) و قطعاً آن سخت است مگر بر خداترسان

ب) این که آن کار بزرگی است مگر بر خداترسان

2. لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُونَ

الف) چرا می گویید آن چه را که انجام نمی دهید

ب) چرا می گویید آن چه را که انجام نمی دهید

3. کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللّهِ

الف) بزرگ است (عامل) خشم نزد خداوند

ب) بزرگ ترین خشونت نزد خدا

ص:44

4. وَ عَلَی اللّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ

الف) و بر خدا توکل کنید ای مؤمنان

ب) و بر خدا پس توکل کنند مؤمنان

5. اُذْکُرُوا نِعْمَتَ اللّهِ عَلَیْکُمْ

الف) به یاد آوردند نعمت خدا بر شما را

ب) به یاد آورید نعمت خدا را بر شما

6. لا تُحَرِّمُوا طَیِّباتِ ما أَحَلَّ اللّهُ لَکُمْ

الف) حرام نکنید آن چه را که حلال کرد خدا برای شما

ب) حرام نکردید آن چه را که حلال کرد برای شما

7. یا عِبادِیَ الَّذِینَ آمَنُوا

الف) ای بندگان کسانی که ایمان آوردند

ب) ای بندگان من که ایمان آوردید

8. اِسْتَجِیبُوا لِلّهِ وَ لِلرَّسُولِ

الف) اجابت کنید برای خدا و برای پیامبر

ب) اجابت کنید خدا و رسولش را

9. وَ أَنَّهُ إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ

الف) قطعاً به سوی او جمع گردیده می شوید

ب) قطعاً او به سویش جمع می کند

3. ترجمه عبارات زیر را کامل کنید:

1. وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ وَ إِنَّها لَکَبِیرَةٌ إِلاّ عَلَی الْخاشِعِینَ .

ای... ایمان آورید... شما باد... زیان نمی رساند... کسی که... زمانی که....

ص:45

2. وَ لَوْ کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللّهِ أَنْ تَقُولُوا ما لا تَفْعَلُونَ .

بسیار موجب... نزد... این که... آن چه را که....

3. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ... .

... کسانی که... به یاد آورید... خدا را... شما و... خدا را پیشه سازید و....

4. یا عِبادِیَ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ أَرْضِی واسِعَةٌ فَإِیّایَ فَاعْبُدُونِ .

ای... که... قطعاً... وسیع است... و بندگی کنید.

5. ... وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ وَ أَنَّهُ إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ .

و... این که... حائل و مانع می شود... انسان و... و قطعاً....

ص:46

7-وظایف اجتماعی مؤمن و عدالت گرایی او

اشاره

1. إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ وَ اتَّقُوا اللّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ . (1)

2. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَی الْکافِرِینَ . (2)

3. اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ لَمْ یَلْبِسُوا إِیمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِکَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ . (3)

4. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ . (4)

5. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوّامِینَ لِلّهِ شُهَداءَ بِالْقِسْطِ وَ لا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلی أَلاّ تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوی وَ اتَّقُوا اللّهَ إِنَّ اللّهَ خَبِیرٌ بِما تَعْمَلُونَ . (5)

6. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوّامِینَ بِالْقِسْطِ شُهَداءَ لِلّهِ وَ لَوْ عَلی أَنْفُسِکُمْ أَوِ الْوالِدَیْنِ وَ الْأَقْرَبِینَ . (6)

ص:47

1- (1) . حجرات: آیه 10.
2- (2) . مائده: آیه 54.
3- (3) . انعام: آیه 82.
4- (4) . آل عمران: آیه 200.
5- (5) . مائده: آیه 8.
6- (6) . نساء: آیه 135.

7. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمّا رَزَقْناکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ یَوْمٌ لا بَیْعٌ فِیهِ وَ لا خُلَّةٌ وَ لا شَفاعَةٌ . (1)

تمرین

یک مرتبه با دقت عبارات درس را مرور کنید و زیر کلماتی که قبلاً معنای آنها را فرا گرفته اید خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:48

1- (1) . بقره: آیه 254.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. سَوفَ، والدین، خُلَّة

الف) به زودی، پدر و مادر، دوستی ب) به زودی، فرزندان، دوست

2. إصبروا، صابروا، أذِلّة

الف) استقامت بورزید، یکدیگر را به صبر دعوت کنید، رام ها

ب) صبر کنید، صبر کردند، جمع ذلول

3. أعزّة، رابطوا، سَوف

الف) جمع عزیز (همیشه پیروز)، مرتبط شدند، به زودی

ب) همیشه پیروز، مرزبانی کنید، به زودی

4. یَرتَد، لم یلبسوا

الف) باز گردد، نیامیختند ب) بازگشت، بپوشیدند

5. تُفلحون، قوامین

الف) رستگار شدند، به پا دارند ب) رستگار شوید، قیام کنندگان

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ

الف) مؤمنان فقط برادرانند ب) قطعاً افراد با ایمان برادرند

ص:49

2. فَسَوْفَ یَأْتِی اللّهُ بِقَوْمٍ

الف) پس به زودی می آورد خداوند گرو هی را

ب) به زودی می آید به سوی خدا آن گروه

3. أَعِزَّةٍ عَلَی الْکافِرِینَ

الف) عزیز برای کافران ب) پیروزمند، تند بر کافران

4. وَ لَمْ یَلْبِسُوا إِیمانَهُمْ بِظُلْمٍ

الف) نیامیزند ایمانشان را به ستم ب) نیامیزید ایمانتان را به ستم

5. وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا

الف) یکدیگر را به صبر و ارتباط با هم توصیه کنید

ب) یکدیگر را به صبر دعوت کنید و میزبانی نمایید

6. اِعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوی

الف) عدالت بورزید، آن به تقوا داشتن نزدیک تر است

ب) عدالت کردند، آن نزدیک به تقوا داشتن است

7. إِنَّ اللّهَ خَبِیرٌ بِما تَعْمَلُونَ

الف) قطعاً خداوند با خبر به آن چه شما می دانید

ب) قطعاً خداوند آگاه است به آن چه عمل می کنید

8. کُونُوا قَوّامِینَ بِالْقِسْطِ

الف) باشید به پا دارندگان عدل و انصاف

ب) بودند به پا دارنده عدل

9. وَ لَوْ عَلی أَنْفُسِکُمْ

الف) و اگر برای خودشان ب) وگرچه بر ضرر خودتان باشد

ص:50

10. لا بَیْعٌ فِیهِ وَ لا خُلَّةٌ

الف) نه خرید و فروش در آن است و نه دوستی

ب) معامله نمی کند در آن و نه دوستی

3. ترجمه عبارات زیر را کامل کنید:

1. إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ وَ اتَّقُوا اللّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ .

فقط... برادران ارجمند پس... بین... تان و... خدا را... به امید این که... مورد رحمت قرار گیرید.

2. یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَی الْکافِرِینَ .

... آنها را و... او را... نسبت به...،... بر....

3. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ .

ای... ایمان آورید... و... و... و... خدا را پیشه سازید... شما....

4. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُونُوا قَوّامِینَ لِلّهِ شُهَداءَ بِالْقِسْطِ ... اِعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوی .

... کسانی که... باشید... برای... گواهان (بر رعایت)... آن... برای...

5. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِمّا رَزَقْناکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ یَوْمٌ لا بَیْعٌ فِیهِ وَ لا خُلَّةٌ وَ لا شَفاعَةٌ .

ای... ایمان آورید... از آن چه... شما را... قبل... بیاید... نیست... در.

4. آیات متن درس را کلمه به کلمه ترجمه کنید.

5. علاوه بر وظایفی که درمتن درس آمده دو صفت اجتماعی دیگر را بشمارید.

ص:51

8-تغذیه سالم بدن

اشاره

1. یا أَیُّهَا النّاسُ کُلُوا مِمّا فِی الْأَرْضِ حَلالاً طَیِّباً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ . (1)

2. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُلُوا مِنْ طَیِّباتِ ما رَزَقْناکُمْ وَ اشْکُرُوا لِلّهِ إِنْ کُنْتُمْ إِیّاهُ تَعْبُدُونَ . (2)

3. یا بَنِی آدَمَ خُذُوا زِینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ وَ کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ . (3)

4. فَکُلُوا مِمّا رَزَقَکُمُ اللّهُ حَلالاً طَیِّباً وَ اشْکُرُوا نِعْمَتَ اللّهِ . (4)

5. یا أَیُّهَا الرُّسُلُ کُلُوا مِنَ الطَّیِّباتِ وَ اعْمَلُوا صالِحاً إِنِّی بِما تَعْمَلُونَ عَلِیمٌ . (5)

6. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ . (6)

ص:52

1- (1) . بقره: آیه 168.
2- (2) . بقره: آیه 172.
3- (3) . اعراف: آیه 31.
4- (4) . نحل: آیه 114.
5- (5) . مؤمنون: آیه 51.
6- (6) . نساء: آیه 29.

7. وَ لا تَأْکُلُوا مِمّا لَمْ یُذْکَرِ اسْمُ اللّهِ عَلَیْهِ وَ إِنَّهُ لَفِسْقٌ . (1)

8. إِنَّ الَّذِینَ یَأْکُلُونَ أَمْوالَ الْیَتامی ظُلْماً إِنَّما یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ ناراً وَ سَیَصْلَوْنَ سَعِیراً . (2)

تمرین

متن درس را یک مرتبه مرور کنید و زیر کلمات آشنا خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:53

1- (1) - تذکر: مِمّا: مِن+ما. . انعام: آیه 121.
2- (2) . نساء: آیه 10.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. کلوا، لاتأکلوا، یأکلون

الف) بخورید، نخورید، خوردند ب) بخورید، نخورید، می خورند

2. حلال، أموال، فسق

الف) حلال، ثروت ها، نافرمانی ب) حلال، ثروت، تبه کاری

3. خُطوات، مسرفین، یتامی

الف) گام ها، اسراف کنندگان، یتیمان

ب) وسوسه ها، زیاده روی، جمع یتیم

4. اشربوا، لاتُسرفوا

الف) آشامیدند، اسراف نکنید ب) بیاشامید، اسراف نکنید

5. لم یُذکروا، بطون

الف) یاد نکرد، باطن ها ب) یاد نشده، شکم ها

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. کُلُوا مِمّا فِی الْأَرْضِ

الف) بخورید از آن چه در زمین است

ب) بخورید آن چه را که روی زمین است

2. وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ

ص:54

الف) پیروی نکنید گام های شیطان را

ب) و پیروی نکردند گام های شیطان را

3. کُلُوا مِنْ طَیِّباتِ ما رَزَقْناکُمْ

الف) بخورید از پاکیزه ترین روزی هایتان

ب) بخورید از پاکیزه های آن چه روزی دادیم شما را

4. خُذُوا زِینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ

الف) برگیرید و به همراه داشته باشید زینت خود را در هر مسجدی

ب) بگیر زینت ها را در مساجد

5. إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ

الف) قطعاً دوست ندارد اسراف کنندگان را

ب) قطعاً او دوست ندارد اسراف کنندگان را

6. فَکُلُوا مِمّا رَزَقَکُمُ اللّهُ :

الف) بخورید از روزی خداوند

ب) پس بخورید از آن چه روزی داد به شما خداوند

7. إِنِّی بِما تَعْمَلُونَ عَلِیمٌ :

الف) قطعاً من به آن چه انجام می دهید دانا هستم

ب) قطعاً به آن چه عمل می کنند آگاه هستم

8. لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ :

الف) نخورید ثروت هایتان را بین خود به باطل و نادرست

ب) نخورید ثروت یکدیگر را از روی نادرستی

9. لَمْ یُذْکَرِ اسْمُ اللّهِ عَلَیْهِ

الف) یاد نکرد نام خدا را بر آن ب) یاد نشد نام خدا بر آن

ص:55

10. یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ ناراً

الف) می خورند در شکم های خود آتش را

ب) می خورند در شکم خود آتش

3. ترجمه عبارات زیر را کامل کنید:

1. یا أَیُّهَا النّاسُ کُلُوا مِمّا فِی الْأَرْضِ حَلالاً طَیِّباً... . (1)

ای... بخورید... آن چه... زمین است... پاکیزه.

2. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُلُوا مِنْ طَیِّباتِ ما رَزَقْناکُمْ وَ اشْکُرُوا لِلّهِ إِنْ کُنْتُمْ إِیّاهُ تَعْبُدُونَ . (2)

... کسانی که... از... آن چه... شما را و... برای...

3. ... وَ کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ . (3)

و... و... و... قطعاً... دوست ندارد... را

4. یا أَیُّهَا الرُّسُلُ کُلُوا مِنَ الطَّیِّباتِ وَ اعْمَلُوا صالِحاً إِنِّی بِما تَعْمَلُونَ عَلِیمٌ . (4)

ای... بخورید... و... عمل شایسته... من به... انجام می دهید... هستم.

5. إِنَّ الَّذِینَ یَأْکُلُونَ أَمْوالَ الْیَتامی ظُلْماً إِنَّما یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ ناراً وَ سَیَصْلَوْنَ سَعِیراً . (5)

ص:56

1- (1) . بقره: آیه 168.
2- (2) . بقره: آیه 172.
3- (3) . بقره: آیه 172.
4- (4) . مؤمنون: آیه 51.
5- (5) . نساء: آیه 10.

... کسانی که... ثروت های... از روی ستم... می خورند... شکم ها... آتش.

4. آیات متن درس را بادقت ترجمه و زیرنویس نمایید.

5. احکام و وظایفی که در آیات درس آمده است، کدام یک وظیفه فردی و کدام یک وظیفه اجتماعی است؟

ص:57

9-عمل شایسته

اشاره

1. وَ لِکُلٍّ دَرَجاتٌ مِمّا عَمِلُوا وَ ما رَبُّکَ بِغافِلٍ عَمّا یَعْمَلُونَ . (1)

2. إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ إِنّا لا نُضِیعُ أَجْرَ مَنْ أَحْسَنَ عَمَلاً . (2)

3. إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ . (3)

4. أَمْ نَجْعَلُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ کَالْمُفْسِدِینَ فِی الْأَرْضِ أَمْ نَجْعَلُ الْمُتَّقِینَ کَالْفُجّارِ . (4)

5. إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ یَهْدِیهِمْ رَبُّهُمْ بِإِیمانِهِمْ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ فِی جَنّاتِ النَّعِیمِ . (5)

6. وَ ما یَسْتَوِی الْأَعْمی وَ الْبَصِیرُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ وَ لاَ الْمُسِیءُ قَلِیلاً ما تَتَذَکَّرُونَ . (6)

ص:58

1- (1) . انعام: آیه 132.
2- (2) . کهف: آیه 30.
3- (3) . بقره: آیه 277.
4- (4) . ص: آیه 28.
5- (5) . یونس: آیه 9.
6- (6) . غافر: آیه 58.

7. أَمْ حَسِبَ الَّذِینَ اجْتَرَحُوا السَّیِّئاتِ أَنْ نَجْعَلَهُمْ کَالَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ سَواءً مَحْیاهُمْ وَ مَماتُهُمْ ساءَ ما یَحْکُمُونَ . (1)

8. وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ لَنُکَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَیِّئاتِهِمْ وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَحْسَنَ الَّذِی کانُوا یَعْمَلُونَ . (2)

جدول کلمه ها

تصویر

ص:59

1- (1) . جاثیه: آیه 21.
2- (2) . عنکبوت: آیه 7.

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید.

1. مَحیا، مَمات، قَلیل

الف) زندگی، مرگ، کم ب) زندگان، مردگان، کم

2. فُجّار، مُسئ، اتوا

الف) گنه کاران، بدکار، دادند ب) گنه کار، بدکاران، دادند

3. یَعملون، یَحکمون

الف) انجام دادند، قضاوت کردند

ب) انجام می دهند، قضاوت می کنند

4. اجترحوا، لانُضیع

الف) مرتکب شدند، از بین نبردیم

ب) مرتکب شدند، از بین نمی بریم

5. کانوا یعلمون، ساءَ

الف) انجام می دادید، بد است

ب) انجام می دادند، چه بد است

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاّ

الف) خلق نکردیم جن و انس را مگر

ب) خلق نکردم جن و انس را مگر

2. وَ أُمِرْتُ لِأَنْ أَکُونَ

الف) و مأمور شدم برای این که باشم

ب) و مأمور شدم که باشم

ص:60

3. وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ

الف) به پاداشتند نماز را و پرداختند زکات را

ب) به پاداشت نماز را و پرداخت زکات را

4. وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ

الف) نه می ترسند و نه غمگین می شوند

ب) نه ترسی است بر آنها و نه آنها غمگین می شوند

5. أَمْ نَجْعَلُ الْمُتَّقِینَ کَالْفُجّارِ

الف) آیا قرار می دهیم پرهیزکاران را مانند گنه کاران

ب) آیا قرار داد پرهیزکاران مانند گنه کاران

6. یَهْدِیهِمْ رَبُّهُمْ بِإِیمانِهِمْ

الف) قرار داد آنها را پروردگارشان به سبب ایمانشان

ب) هدایت می کند آنها را پروردگارشان به سبب ایمانشان

7. وَ ما یَسْتَوِی الْأَعْمی وَ الْبَصِیرُ

الف) مساوی نیستند نابینایان و اهل بصیرت

ب) و مساوی نیست نابینا و بینا

8. سَواءً مَحْیاهُمْ وَ مَماتُهُمْ

الف) موادیت زندگی آنها و مرگ آنها

ب) مساوی است زندگان آنها و مردگان آنها

9. اَلَّذِینَ اجْتَرَحُوا السَّیِّئاتِ

الف) کسانی که مرتکب شدند بدی ها

ب) کسانی که انجام می دهند عمل بد را

ص:61

10. لَنُکَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَیِّئاتِهِمْ

الف) حتماً می پوشانند از آنها بدی هایشان را

ب) قطعاً می پوشانیم از آنها بدی هایشان را

3. آیات متن درس را بادقت ترجمه کنید.

4. سه عمل شایسته از اعمال فردی انسان و سه عمل شایسته از اعمال اجتماعی انسان را نام ببرید.

ص:62

10-عبودیت و بندگی خدا

اشاره

1. وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاّ لِیَعْبُدُونِ . (1)

2. قُلْ إِنِّی أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللّهَ مُخْلِصاً لَهُ الدِّینَ* وَ أُمِرْتُ لِأَنْ أَکُونَ أَوَّلَ الْمُسْلِمِینَ . (2)

3. أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یا بَنِی آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیْطانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ* وَ أَنِ اعْبُدُونِی هذا صِراطٌ مُسْتَقِیمٌ . (3)

4. وَ قَضی رَبُّکَ أَلاّ تَعْبُدُوا إِلاّ إِیّاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً . (4)

5. وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطّاغُوتَ . (5)

6. قالَ یا قَوْمِ إِنِّی لَکُمْ نَذِیرٌ مُبِینٌ * اُعْبُدُوا اللّهَ وَ اتَّقُوهُ وَ أَطِیعُونِ . (6)

7. یا عِبادِیَ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ أَرْضِی واسِعَةٌ فَإِیّایَ فَاعْبُدُونِ . (7)

ص:63

1- (1) . ذاریات: آیه 56.
2- (2) . زمر: آیه 11 و12.
3- (3) . یس: آیه 60 و61.
4- (4) . اسراء: آیه 23.
5- (5) . نحل: آیه 36.
6- (6) . نوح: آیه 2 و3.
7- (7) . عنکبوت: آیه 56.

8. إِنَّنِی أَنَا اللّهُ لا إِلهَ إِلاّ أَنَا فَاعْبُدْنِی وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکْرِی . (1)

9. رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَیْنَهُما فَاعْبُدْهُ وَ اصْطَبِرْ لِعِبادَتِهِ . (2)

10. ذلِکُمُ اللّهُ رَبُّکُمْ لا إِلهَ إِلاّ هُوَ خالِقُ کُلِّ شَیْ ءٍ فَاعْبُدُوهُ وَ هُوَ عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ وَکِیلٌ . (3)

تمرین

معنای کلمات جدول را با مرور تکرار و پرسش از یکدیگر به خاطر بسپارید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:64

1- (1) . طه: آیه 14.
2- (2) . مریم: آیه 65.
3- (3) . انعام: آیه 102.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. قضی، وکیل، عبادَة

الف) حکم کرد، کارساز، بندگان ب) مقرر داشت، کارساز، بندگی

2. اصطبر، لم أعهَد

الف) صبر کن، پیمان نبستم ب) استقامت کن، پیمان نبست

3. ما خلقتُ، مُخلصاً

الف) نیافریدم، خالص شده ب) نمی آفرینم، خالص شده

4. واسعة، فَاعبدونِ

الف) وسعت دهنده، پس بندگی کنید

ب) گسترده، پس بندگی کنید مرا

5. أکونَ، امِرتُ

الف) باشم، فرمان دادم ب) باشم، مأمور شدم

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. وَ ما رَبُّکَ بِغافِلٍ

الف) نیست پروردگار تو بی خبر ب) نیست خداوند بی خبر

2. أَجْرَ مَنْ أَحْسَنَ عَمَلاً

الف) پاداش هر کسی که بهتر عمل کرد

ص:65

ب) پاداش کسی که نیکو داشت عمل را

3. أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیْطانَ

الف) قطعاً عبادت نکنند شیطان را ب) این که عبادت نکنید شیطان را

4. أَلاّ تَعْبُدُوا إِلاّ إِیّاهُ

الف) این که بندگی نکنید مگر او را

ب) این که بندگی نکنید مگر مرا

5. بَعَثْنا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً

الف) برانگیختیم در هر امّتی پیامبری را

ب) فرستادیم برای همه امت ها پیامبری را

6. وَ اتَّقُوهُ وَ أَطِیعُونِ

الف) و تقوا پیشه گیرید و اطاعت کنید

ب) و تقوای او را پیشه گیرید و اطاعت کنید مرا

7. فَإِیّایَ فَاعْبُدُونِ

الف) پس او را بندگی کنید ب) پس فقط مرا بندگی کنید

8. وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکْرِی

الف) و به پا بدارید نماز را برای یاد من

ب) و به پا بدار نماز را برای یاد من

9. وَ اصْطَبِرْ لِعِبادَتِهِ

الف) و استقامت بورز برای بندگی اش

ب) و صبر پیشه گیر در بندگی خدا

10. خالِقُ کُلِّ شَیْ ءٍ فَاعْبُدُوهُ

الف) آفریننده همه چیز است پس بندگی کنید او را

ص:66

ب) خالق هر چیزی است پس بندگی کن او را

3. متن درس را ترجمه و زیرنویسی نمایید.

4. با استفاده از آیات متن درس به پرسش های زیر پاسخ دهید:

الف) هدف از خلقت در آفرینش انسان چیست؟

ب) این بندگی آیا عارفانه است یا جاهلانه؟

ج) توصیه به احسان به و الدین بعد از بندگی خداوند از چه حکایت می کند؟

د) کدام آیه قرآن ما در صورت ضررورت به هجرت دعوت می کند؟

ه) کدام آیه از رهبری سیاسی انبیاء حکایت می کند؟

ص:67

11-نماز و روزه

اشاره

1. إِنَّنِی أَنَا اللّهُ لا إِلهَ إِلاّ أَنَا فَاعْبُدْنِی وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکْرِی . (1)

2. إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ لَذِکْرُ اللّهِ أَکْبَرُ وَ اللّهُ یَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ . (2)

3. وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ وَ ارْکَعُوا مَعَ الرّاکِعِینَ . (3)

4. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصّابِرِینَ . (4)

5. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا نُودِیَ لِلصَّلاةِ مِنْ یَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلی ذِکْرِ اللّهِ . (5)

6. قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ اَلَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ وَ الَّذِینَ هُمْ عَلی صَلَواتِهِمْ یُحافِظُونَ . (6)

7. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ . (7)

ص:68

1- (1) . طه: آیه 14.
2- (2) . عنکبوت: آیه 45.
3- (3) . بقره: آیه 43.
4- (4) . بقره: آیه 153.
5- (5) . جمعه: آیه 9.
6- (6) . مؤمنون: آیه 9.
7- (7) . بقره: آیه 183.

8. إِنَّ الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسْلِماتِ وَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْقانِتِینَ وَ الْقانِتاتِ وَ الصّادِقِینَ وَ الصّادِقاتِ وَ الصّابِرِینَ وَ الصّابِراتِ وَ الْخاشِعِینَ وَ الْخاشِعاتِ وَ الْمُتَصَدِّقِینَ وَ الْمُتَصَدِّقاتِ وَ الصّائِمِینَ وَ الصّائِماتِ وَ الْحافِظِینَ فُرُوجَهُمْ وَ الْحافِظاتِ وَ الذّاکِرِینَ اللّهَ کَثِیراً وَ الذّاکِراتِ أَعَدَّ اللّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظِیماً . (1)

تمرین

هفت آیه اول متن درس را مرور کنید و زیر کلمات آشنا خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:69

1- (1) . احزاب: آیه 35.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. صابرین، راکعین، خاشعین:

الف) صبر کنندگان، رکوع کنندگان، خداترسان

ب) صبر کننده، رکوع کننده، خداترس

2. صیام، کُتِبَ، کَما

الف) روزه، واجب شد، همچنان که ب) روزه، نوشت، آن دو

3. ارکعوا، اسعَوا

الف) رکوع کردند، سعی کردند ب) رکوع کنید، بشتابید

4. تَنهی، أفلَحَ

الف) بازداشت، رستگار شد ب) باز می دارد، رستگار شد

5. نُودیَ، یُحافظون

الف) اذان گفته شد، مراقبت می کنند ب) ندا داد، حفظکردند

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکْرِی

الف) به پا بدار نماز را برای یاد من ب) به پاداشت نماز را برای یاد من

ص:70

2. وَ لَذِکْرُ اللّهِ أَکْبَرُ

الف) یاد خدا بزرگ است ب) قطعاً یاد خدا بزرگ تر است

3. وَ ارْکَعُوا مَعَ الرّاکِعِینَ

الف) رکوع کردند با رکوع کنندگان

ب) رکوع کنید با رکوع کنندگان

4. إِنَّ اللّهَ مَعَ الصّابِرِینَ

الف) قطعاً خدا با صبرکنندگان ب) این که خدا با صبر کنندگان است

5. فَاسْعَوْا إِلی ذِکْرِ اللّهِ

الف) پس بشتابید به سوی یاد خدا (نماز)

ب) بشتابید برای انجام نماز

6. قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ

الف) رستگار گشت افراد با ایمان

ب) قطعاً رستگار گشتند افراد با ایمان

7. لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ

الف) به امید این که تقوا پیشه کنند ب) به امید این که تقوا پیشه کنید

8. وَ الصّابِرِینَ وَ الصّابِراتِ

الف) مردان و زنان تسلیم شونده

ب) مردان صبر کننده و زنان صبر کننده

9. وَ الصّائِمِینَ وَ الصّائِماتِ

الف) مردان روزه دار و زنان روزه دار

ب) مردان و زنان روزه خوار

ص:71

10. وَ الْخاشِعِینَ وَ الْخاشِعاتِ

الف) مردان و زنان متواضع

ب) مردان خدا ترس و زنان خدا ترس

3. آیات متن درس را کلمه به کلمه ترجمه نمایید.

4. مراتب ایمان عبارت است از: اسلام اولیه، ایمان تعهدآور، تقوای الهی و یقین. حال با توجه به ابتدای آیه 35 سوره احزاب، معنای قانِت مترادف با کدام صفت مؤمنان است؟

ص:72

12-خمس و زکات

اشاره

1. وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْ ءٍ فَأَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبی... . (1)

2. وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ یُطِیعُونَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ... . (2)

3. وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُمْ مِنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللّهِ إِنَّ اللّهَ بِما تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ . (3)

4. فَأَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ وَ اعْتَصِمُوا بِاللّهِ هُوَ مَوْلاکُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلی وَ نِعْمَ النَّصِیرُ . (4)

5. رِجالٌ لا تُلْهِیهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إِیتاءِ الزَّکاةِ . (5)

6. وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ وَ أَقْرِضُوا اللّهَ قَرْضاً حَسَناً وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُمْ مِنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللّهِ هُوَ خَیْراً وَ أَعْظَمَ أَجْراً وَ اسْتَغْفِرُوا اللّهَ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ . (6)

ص:73

1- (1) . انفال: آیه 41.
2- (2) . توبه: آیه 71.
3- (3) . بقره: آیه 110.
4- (4) . حج: آیه 78.
5- (5) . نور: آیه 37.
6- (6) . مزمّل: آیه 20.

7. بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ * طس تِلْکَ آیاتُ الْقُرْآنِ وَ کِتابٍ مُبِینٍ* هُدیً وَ بُشْری لِلْمُؤْمِنِینَ* اَلَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ یُوقِنُونَ . (1)

8. بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ الم تِلْکَ آیاتُ الْکِتابِ الْحَکِیمِ هُدیً وَ رَحْمَةً لِلْمُحْسِنِینَ اَلَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ یُوقِنُونَ . (2)

تمرین

آیات درس را یک مرتبه مرور کنید و زیر کلمات آشنا خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:74

1- (1) . نمل: آیه 1-3.
2- (2) . لقمان: آیه 1-4.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. خُمُس، تَجدوا، قرض

الف) پنج یک، می یابید، وام ب) پنج برابر، یافتید، وام

2. اعتصموا، أقرِضوا

الف) چنگ بزنید، وام دهید ب) گرویدند، وام دادند

3. تُقَدّموا، غَنمتم

الف) پیش فرستند، به غنیمت گرفتند

ب) پیش فرستید، به غنیمت گرفتید

4. ذی القربی، لاتُلهی

الف) نزدیکان، سرگرم نمی کند ب) خویشاوند، نمی رسد

5. نِعمَ، بیع، مُنکر

الف) چه خوب است، معامله، بد ب) نعمت، خرید، بدی

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. فَأَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ

الف) پس این که برای خداست یک پنجم آن

ب) پس قطعاً برای خداست پنج برابر آن

ص:75

2. بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ

الف) برخی دوست دار برخی دیگر هستند

ب) برخی از آنها دوستداران برخی دیگر هستند

3. وَ یُطِیعُونَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ

الف) و اطاعت می کنند خدا و رسولش را

ب) و اطاعت می کنند خدا و رسول را

4. وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُمْ

الف) و آن چه پیش فرستید برای خودتان

ب) و آن چه پیش فرستادید برای خود

5. فَنِعْمَ الْمَوْلی وَ نِعْمَ النَّصِیرُ

الف) پس نعمت سرپرستی و نعمت یاری است

ب) پس چه خوب سرپرستی و چه خوب یاوری است

6. رِجالٌ لا تُلْهِیهِمْ تِجارَةٌ

الف) مردی که مشغول نمی کند او را تجارت

ب) مردانی که سرگرم نمی کند آنها را تجارت

7. وَ أَقْرِضُوا اللّهَ قَرْضاً حَسَناً

الف) و قرض (وام) بدهید به خدا قرض (وام) خوبی

ب) و وام دادند به خدا وام خوبی

8. هُدیً وَ بُشْری لِلْمُؤْمِنِینَ

الف) هدایت و بشارت است برای افراد با ایمان

ب) هدایت کرد و بشارت داد مؤمنان را

ص:76

9. وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ یُوقِنُونَ

الف) و آنها آخرتشان را باور داشتند

ب) و آنها نسبت به آخرت باور دارند

10. تِلْکَ آیاتُ الْکِتابِ الْحَکِیمِ

الف) این آیات قرآن حکمت آمیز است

ب) این نشانه هایی از کتاب کاردان است

3. آیات متن درس را با دقت ترجمه نمایید.

4. آیا می دانید میزان زکات مال چه قدر است و از چه چیزهایی باید زکات داد؟

5. گفته می شود قیامت تجسم اعمال ماست، یعنی اعمال و اعتقادات ما به صورت بهشت و یا جهنم ظهور می کند، حال می توانید بگویید کدام آیه از آیات متن درس به این امر صراحت دارد؟

ص:77

13-حج و جهاد

اشاره

1. وَ لِلّهِ عَلَی النّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَیْهِ سَبِیلاً وَ مَنْ کَفَرَ فَإِنَّ اللّهَ غَنِیٌّ عَنِ الْعالَمِینَ . (1)

2. وَ أَذانٌ مِنَ اللّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی النّاسِ یَوْمَ الْحَجِّ الْأَکْبَرِ أَنَّ اللّهَ بَرِیءٌ مِنَ الْمُشْرِکِینَ . (2)

3. أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَ لَمّا یَعْلَمِ اللّهُ الَّذِینَ جاهَدُوا مِنْکُمْ وَ یَعْلَمَ الصّابِرِینَ . (3)

4. لکِنِ الرَّسُولُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ وَ أُولئِکَ لَهُمُ الْخَیْراتُ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ . (4)

5. إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ یَرْتابُوا وَ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللّهِ أُولئِکَ هُمُ الصّادِقُونَ . (5)

6. یا أَیُّهَا النَّبِیُّ جاهِدِ الْکُفّارَ وَ الْمُنافِقِینَ وَ اغْلُظْ عَلَیْهِمْ وَ مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمَصِیرُ . (6)

ص:78

1- (1) . آل عمران: آیه 97.
2- (2) . توبه: آیه 3.
3- (3) . آل عمران: آیه 142.
4- (4) . توبه: آیه 88.
5- (5) . حجرات: آیه 15.
6- (6) . توبه: آیه 73؛تحریم: آیه 9.

7. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا هَلْ أَدُلُّکُمْ عَلی تِجارَةٍ تُنْجِیکُمْ مِنْ عَذابٍ أَلِیمٍ . (1)

8. تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ بِأَمْوالِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ ذلِکُمْ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ . (2)

9. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ وَ جاهِدُوا فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ . (3)

تمرین

آیات متن درس را یک مرتبه مرور کنید و زیر کلمات آشنا خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:79

1- (1) . صف: آیه 10.
2- (2) . صف: آیه 11.
3- (3) . مائده: آیه 35.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. بَرئ، أذان، حِجّ

الف) بیزار، اعلام، قصد کردن ب) بیزاری، اذان گفتن، زیارت کردن

2. حَسبتم، تدخلوا، صادقون

الف) گمان کردید، داخل می شوید، راست گویان

ب) گمان کردند، داخل می شوند، راست گویان

3. جاهدوا، یجاهدون، جاهدوا

الف) جهاد کنید، جهاد می کنید، جهاد کردید

ب) جهاد کردند، جهاد می کنند، جهاد کنید

4. استطاع، لم یرتابوا

الف) توانایی، شک نکنند ب) توانایی یافت، شک نکردند

5. لمّا یَعْلَم، أُغلُظ

الف) هنوز ندانست، سخت بگیر ب) هنوز نمی داند، سخت تر

ص:80

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. وَ لِلّهِ عَلَی النّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ :

الف) و بر خدا برعهده مردم است قصد زیارت خانه خدا کردن

ب) و برای خداست بر مردم طواف خانه

2. أَنَّ اللّهَ بَرِیءٌ مِنَ الْمُشْرِکِینَ

الف) این که خدا بیزار است از مشرکان

ب) قطعاً خدا بیزار است از کافران

3. أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ

الف) آیا گمان کردند که داخل بهشت شوند

ب) آیا گمان کردید که داخل بهشت شوید

4. وَ أُولئِکَ لَهُمُ الْخَیْراتُ

الف) آنان برایشان خوبی هاست

ب) ایشان قطعاً دارای خیرات و خوبی ها هستند

5. إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ

الف) فقط مؤمنان (حقیقی) کسانی هستند که

ب) قطعاً افراد با ایمانی که...

6. أُولئِکَ هُمُ الصّادِقُونَ

الف) آنانند که راست می گویند ب) آنان خود (مؤمنان) راستینند

7. جاهِدِ الْکُفّارَ وَ الْمُنافِقِینَ

الف) جهاد کن با کفر پیشگان و منافقان

ب) جهاد کردند کافران با منافقان

ص:81

8. هَلْ أَدُلُّکُمْ عَلی تِجارَةٍ

الف) آیا رسید به شما از تجارت (سودی)

ب) آیا راهنمایی کنم شما را بر تجارتی که...

9. ذلِکُمْ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ

الف) آن بهتر است برای شما اگر می دانستید

ب) آن کار شما بهتر است اگر عمل می کردید

10. وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ

الف) بجویید به سوی او وسیله ای را

ب) طلب کردند به سوی آن وسایلی را

3. آیات متن درس را با دقت ترجمه نمایید.

تمرین

1. کدام یک از آیات متن در مورد امتحان الهی است؟

2. ایمان راستین مستلزم چهار شرط است می توانید آنها را نام ببرید؟

3. لازمه نجات و رستن از عذاب الهی چیست؟

4. در عبارت وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ منظور از وسیله چیست؟

5. رمز پیروزی حزب الله لبنان در نبرد با استکبار جهانی و صهیونیسم بین المللی و اسرائیل جنایت کار در جنگ یک ماهه 2006 چه بود؟

ص:82

14-ظلم ستیزی و کارزار در راه خدا و حاکمیت او

اشاره

1. اَلَّذِینَ آمَنُوا یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَ الَّذِینَ کَفَرُوا یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ الطّاغُوتِ فَقاتِلُوا أَوْلِیاءَ الشَّیْطانِ إِنَّ کَیْدَ الشَّیْطانِ کانَ ضَعِیفاً . (1)

2. إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الَّذِینَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِهِ صَفًّا کَأَنَّهُمْ بُنْیانٌ مَرْصُوصٌ . (2)

3. وَ قاتِلُوهُمْ حَتّی لا تَکُونَ فِتْنَةٌ وَ یَکُونَ الدِّینُ لِلّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَلا عُدْوانَ إِلاّ عَلَی الظّالِمِینَ . (3)

4. قاتِلُوا الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ لا بِالْیَوْمِ الْآخِرِ وَ لا یُحَرِّمُونَ ما حَرَّمَ اللّهُ وَ رَسُولُهُ وَ لا یَدِینُونَ دِینَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ... . (4)

5. فَقاتِلُوا أَئِمَّةَ الْکُفْرِ إِنَّهُمْ لا أَیْمانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ یَنْتَهُونَ . (5)

6. وَ قاتِلُوا الْمُشْرِکِینَ کَافَّةً کَما یُقاتِلُونَکُمْ کَافَّةً وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ . (6)

ص:83

1- (1) . نساء: آیه 76.
2- (2) . صف: آیه 4.
3- (3) . بقره: آیه 193.
4- (4) . توبه: آیه 29.
5- (5) . توبه: آیه 12.
6- (6) . توبه: آیه 36.

7. وَ قاتِلُوهُمْ حَتّی لا تَکُونَ فِتْنَةٌ وَ یَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ لِلّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللّهَ بِما یَعْمَلُونَ بَصِیرٌ . (1)

8. إِنَّ اللّهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الْقُرْآنِ... . (2)

تمرین

آیات متن درس را یک بار بخوانید و زیر کلمات آشنا خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:84

1- (1) . انفال: آیه 39.
2- (2) . توبه: آیه 111.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. بنیان، أیمان، صفّاَ

الف) بنا، پیمان، صف به صف ب) ساختن، سوگند، هموار

2. مرصوص، یُقاتلون

الف) پولادین، می جنگند ب) مِسی، می کشند

3. یُقتَلون، یَقتُلونَ

الف) می کشند، کشته می شوند ب) کشته می شوند، می کشند

4. انتهَوا، یَنتَهُونَ

الف) پایان دادند، پایان دهند ب) پایان دهید، پایان دادند

5. لایُحَرَمونَ، لایدینون

الف) حرام نمی دانند، دین دار نمی شوند

ب) حرام نکردند، دین دار نشدند

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ الطّاغُوتِ

الف) کارزار می کنند در راه طغیانگران

ب) می کشند در راه خدا طغیانگران را

ص:85

2. کَأَنَّهُمْ بُنْیانٌ مَرْصُوصٌ

الف) مثل این که آنها بنایی پولادینند

ب) زیرا آنان ساختاری آهنین دارند

3. حَتّی لا تَکُونَ فِتْنَةٌ

الف) تا نباشی تو در آشوب ب) تا نباشد آشوبی

4. وَ لا یُحَرِّمُونَ ما حَرَّمَ اللّهُ وَ رَسُولُهُ

الف) حرام نمی شمارند آن چه را که حرام داشته خدا

ب) حرام نمی دانید آن چه را خدا حرام دانسته

5. وَ لا یَدِینُونَ دِینَ الْحَقِّ

الف) متدین نیستند به آیین درست ب) وام نمی گیرند برای دین خدا

6. فَقاتِلُوا أَئِمَّةَ الْکُفْرِ

الف) پس کشتند پیشوایان کفر را

ب) پس کارزار کنید با پیشوایان کفر

7. کَما یُقاتِلُونَکُمْ کَافَّةً

الف) همچنان که می جنگند با شما همگی

ب) همچنان که می کشند شما همگی را

8. وَ یَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ لِلّهِ

الف) و باشد دین تمامیش برای خدا

ب) و می باشد دین همه مردم برای خدا

9. بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ

الف) با قطعیت آنها در بهشتند ب) به این که برای آنها بهشت باشد

ص:86

10. وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا

الف) وعده ای است بر عهده او به درستی

ب) وعده حقی است بر عهده خدا

3. آیات متن درس را با دقت کلمه به کلمه ترجمه کنید.

4. با توجه به این که در طول تاریخ جهاد و قتال بین حق و باطل بوده است،«قتال فی سبیل الله» و قتال فی سبیل الطاغوت یعنی چه؟

ص:87

15-هجرت و نقش سازنده آن

اشاره

1. وَ مَنْ یُهاجِرْ فِی سَبِیلِ اللّهِ یَجِدْ فِی الْأَرْضِ مُراغَماً کَثِیراً وَ سَعَةً وَ مَنْ یَخْرُجْ مِنْ بَیْتِهِ مُهاجِراً إِلَی اللّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ یُدْرِکْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَی اللّهِ . (1)

2. إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ الَّذِینَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فِی سَبِیلِ اللّهِ أُولئِکَ یَرْجُونَ رَحْمَتَ اللّهِ وَ اللّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ . (2)

3. إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَ الَّذِینَ آوَوْا وَ نَصَرُوا أُولئِکَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ لَمْ یُهاجِرُوا ما لَکُمْ مِنْ وَلایَتِهِمْ مِنْ شَیْ ءٍ حَتّی یُهاجِرُوا... . (3)

4. وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فِی سَبِیلِ اللّهِ وَ الَّذِینَ آوَوْا وَ نَصَرُوا أُولئِکَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ کَرِیمٌ . (4)

ص:88

1- (1) . نساء: آیه 100.
2- (2) . بقره: آیه 218.
3- (3) . انفال: آیه 72.
4- (4) . انفال: آیه 74.

5. اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فِی سَبِیلِ اللّهِ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللّهِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْفائِزُونَ . (1)

تمرین

آیات درس را یک مرتبه مرور کنید و زیر کلماتی که قبلاً معنای آنها را فرا گرفتید خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:89

1- (1) . توبه: آیه 20.

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. مُهاجر، سَعة، رزق کریم

الف) هجرت کننده، وسعت، روزی ارزشمند

ب) هجرت کننده، کوشش، روزی بزرگوارانه

2. مُراغَم، یَجِد، وَقَعَ

الف) جایگاه، می یابد، قرارگرفت

ب) سرپناه، یافت، واقع شد

3. مُهاجِر، یُدرِک

الف) هجرت کند، دریافت ب) مهاجرت کند، دریابد

4. یَرجون، اوَوا

الف) امیدوارید، پناه داد ب) امیدوارند، پناه دادند

5. نَصروا، فائزون

الف) یاری شدند، رستگار شدن

ب) یاری کردند، رستگاران

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. رَاغَمًا کَثِیراً وَ سَعَةً

الف) جایگاه بسیار وسیعی ب) پناهگاه بزرگ و وسیع

2. فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَی اللّهِ

الف) پس قطعاً قرار می گیرد پاداشش برخدا

ب) قطعاً پاداشی بر عهده خدا دارد

ص:90

3. وَ جاهَدُوا فِی سَبِیلِ اللّهِ

الف) و جهاد کنید در راه خدا ب) و جهاد کردند در راه خدا

4. أُولئِکَ یَرْجُونَ رَحْمَتَ اللّهِ

الف) آنان امیدوار شدند به رحمت خدا

ب) آنان امیدوارند به رحمت الهی

5. وَ الَّذِینَ آوَوْا وَ نَصَرُوا

الف) کسانی که پناه دادند و یاری کردند

ب) کسانی که پناهنده شدند و یاری گردیدند

6. ما لَکُمْ مِنْ وَلایَتِهِمْ مِنْ شَیْ ءٍ

الف) نیست برای شما هیچ دوستی و تعهدی نسبت به آنها چیزی

ب) آن چه برای شما دوستی آنها را فراهم می کند

7. وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا

الف) و کسانی که ایمان آورده هجرت کنند

ب) و کسانی که ایمان آوردند و هجرت کردند

8. أُولئِکَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا

الف) آنان خود مؤمنان حقیقی هستند

ب) آنان خود ایمان می آورند به حقیقت

9. وَ جاهَدُوا فِی سَبِیلِ اللّهِ بِأَمْوالِهِمْ

الف) و جهاد کنند در راه خدا با مالشان

ب) و جهاد کردند در راه خدا با ثروت هایشان

10. وَ أُولئِکَ هُمُ الْفائِزُونَ

الف) آنان خودشان رستگارانند ب) آنان قطعاً رستگارند

ص:91

3. آیات متن درس را با دقت ترجمه کنید.

4. آیا ممکن است هجرت معنوی باشد؟ فرضاً از وضع نامطلوب حالش به وضع بهتر بعدی؟ چگونه؟

5. آیا چنین مهاجری را که در راه خدا مرگش فرا می رسد می توان شهید خواند؟

6. در صدر اسلام کدام مهاجرت را این گونه برای مسلمانان می شناسید؟

7. از مهاجرین و انصار در صدر اسلام، قرآن کدام را مؤمنین حقیقی می خواند؟

8. شرط برخورداری از مراتب عالی و مقام قرب در نزد خدا چیست؟

ص:92

16-مقام شهید و شهادت

اشاره

1. وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فِی سَبِیلِ اللّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْیاءٌ وَ لکِنْ لا تَشْعُرُونَ . (1)

2. وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ . (2)

3. بِبَعْضٍ وَ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللّهِ فَلَنْ یُضِلَّ أَعْمالَهُمْ . (3)

4. وَ الَّذِینَ هاجَرُوا فِی سَبِیلِ اللّهِ ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ ماتُوا لَیَرْزُقَنَّهُمُ اللّهُ رِزْقاً حَسَناً وَ إِنَّ اللّهَ لَهُوَ خَیْرُ الرّازِقِینَ . (4)

5. وَ لَئِنْ قُتِلْتُمْ فِی سَبِیلِ اللّهِ أَوْ مُتُّمْ لَمَغْفِرَةٌ مِنَ اللّهِ وَ رَحْمَةٌ خَیْرٌ مِمّا یَجْمَعُونَ . (5)

6. وَ لَئِنْ مُتُّمْ أَوْ قُتِلْتُمْ لَإِلَی اللّهِ تُحْشَرُونَ . (6)

7. إِنَّ اللّهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ

ص:93

1- (1) . بقره: آیه 154.
2- (2) . آل عمران: آیه 169.
3- (3) . محمد: آیه 4.
4- (4) . حج: آیه 58.
5- (5) . آل عمران: آیه 157.
6- (6) . آل عمران: آیه 158.

فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفی بِعَهْدِهِ مِنَ اللّهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بایَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ . (1)

تمرین

آیات درس را یک مرتبه مرور کنید و زیر کلماتی که قبلاً معنای آنها را فرا گرفته اید خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:94

1- (1) . توبه: آیه 111.

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. أوْ، أموات، أحیاء

الف) یا، مرده، زنده ب) یا، مردگان، زندگان

2. قُتِلوا، ماتوا، یرزَقون

الف) کشته شدند، مردند، روزی داده می شوند

ب) کارزار کردند، مردند، روزی می دهند

3. قُتِلتُم، مُتَّم، لاتشعرون

الف) کشته شدید، مردید، نمی فهمید

ب) کشتید، مردید، نمی فهمند

4. لاتَحسَبَنَّ، مَن یُضِلَّ

الف) گمان مبر، هرگز تباه نمی کند

ب) گمان نبرند، هرگز گمراه نمی شود

5. یَجمعون، استَبشروا

الف) جمع می شوند، بشارت دهید ب) جمع می کنند، شاد باشید

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ

الف) نگویید برای کسی که کشته می شود

ب) نگویید به کسی که کشته شده

2. بَلْ أَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ

الف) بلکه زندگانی هستند نزد پروردگارشان

ب) بلکه زنده اند نزد خدایشان

ص:95

3. فَلَنْ یُضِلَّ أَعْمالَهُمْ

الف) هرگز گمراه نمی شود کارهایشان

ب) پس هرگز تباه نمی کند اعمالشان را

4. ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ ماتُوا

الف) سپس کشته شدید یا مردید ب) سپس کشته شدند یا مردند

5. لَهُوَ خَیْرُ الرّازِقِینَ

الف) قطعاً او بهترین روزی دهندگان است

ب) قطعاً او بهتر روزی می دهد

6. خَیْرٌ مِمّا یَجْمَعُونَ

الف) بهتر است از آن چه جمع می کنند

ب) بهتر است از آن چه جمع کردند

7. وَ لَئِنْ مُتُّمْ أَوْ قُتِلْتُمْ

الف) و قطعاً شما مردید یا کشته شدید

ب) قطعاً اگر مردید یا کشته شدید

8. إِنَّ اللّهَ اشْتَری

الف) قطعاً خداوند می خرد ب) قطعاً خداوند خرید (می خرد)

9. وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا

الف) وعده درستی است بر عهده او

ب) وعده کرد بر او حقیقت را

10. بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بایَعْتُمْ بِهِ

الف) به معامله ای که انجام دادید

ب) به معامله شما که معامله کردید آن را

ص:96

3. آیات متن درس را با دقت ترجمه کنید.

4. بهترین عمل مؤثر در پیروزی مؤمن در نبرد با کافر چیست؟

5. ایمان به شهادت و وعده های الهی چه نقشی در پیروزی جبهه حق دارد؟

6. عامل تسکین بخش بازماندگان شهدا چیست؟

7. پربارترین و مفیدترین معامله در حیات انسان چیست؟

ص:97

17-اهمیت امر به معروف و نهی از منکر

اشاره

1. وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ . (1)

2. کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ لَوْ آمَنَ أَهْلُ الْکِتابِ لَکانَ خَیْراً لَهُمْ مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَ أَکْثَرُهُمُ الْفاسِقُونَ . (2)

3. اَلْمُنافِقُونَ وَ الْمُنافِقاتُ بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمُنْکَرِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ وَ یَقْبِضُونَ أَیْدِیَهُمْ نَسُوا اللّهَ فَنَسِیَهُمْ إِنَّ الْمُنافِقِینَ هُمُ الْفاسِقُونَ . (3)

4. وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ یُطِیعُونَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ... . (4)

5. اَلَّذِینَ إِنْ مَکَّنّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لِلّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ . (5)

ص:98

1- (1) . آل عمران: آیه 104.
2- (2) . آل عمران: آیه 110.
3- (3) . توبه: آیه 67.
4- (4) . توبه: آیه 71.
5- (5) . حج: آیه 41.

6. أَ تَأْمُرُونَ النّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُمْ وَ أَنْتُمْ تَتْلُونَ الْکِتابَ أَ فَلا تَعْقِلُونَ . (1)

تمرین

یک مرتبه متن درس را بخوانید و زیر کلمات آشنا خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:99

1- (1) . بقره: آیه 44.

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. أیدی، بِرّ، نَهَوا

الف) دستان، نیکی، نهی کردند

ب) دست من، نیک، منع کردند

2. أمَروا، نَسیَ، تَنهَون

الف) امر کردند، فراموش شد، نهی کردند

ب) امر کردند، فراموش کرد، نهی کردید

3. مَکَّنّا، وَلتَکن، یطیعون

الف) قدرت دادیم، باید باشد، اطاعت می کنند

ب) قدرت داد به ما، برای این که باشد، اطاعت کنند

4. اخرجتْ، یَقبضون

الف) خروج کرد، می گیرند ب) پدیدار گشت، می بندند

5. معروف، مُنکَر

الف) آشنا، انکار کننده ب) پسندیده، ناپسند

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ

الف) و باید باشد از میان شما گرو هی که

ب) و برای این که می باشد از شما گرو هی که

2. کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ

الف) بودید بهترین گرهی که پدیدار شد

ب) شما بهترین ملتی هستید که قیام کردید

ص:100

3. وَ لَوْ آمَنَ أَهْلُ الْکِتابِ

الف) و اگر ایمان آورد اهل کتاب

ب) و اگر ایمان آورند اهل کتاب

4. وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ

الف) و بازداشتند از خوبی ها

ب) و باز می دارند از (آنچه) پسندیده است

5. نَسُوا اللّهَ فَنَسِیَهُمْ

الف) فراموش کردند خدا را پس خاموش کرد (خدا) آنها را

ب) فراموش کردند خدا را در نتیجه فراموش کردند خود را

6. بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ

الف) برخی از آنها سرپرستی می کنند برخی دیگر را

ب) برخی از آنها دوستداران برخی دیگرند

7. وَ یُطِیعُونَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ

الف) اطاعت می کنند خدا و رسولش را

ب) اطاعت می کنند خدا و رسول را

8. إِنْ مَکَّنّاهُمْ فِی الْأَرْضِ

الف) اگر قدرت دهیم به آنها در زمین

ب) اطاعت می کنند خدا و رسول را

9. وَ لِلّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ

الف) و برای خدا سر رشته کارهاست

ب) برای خدا سرانجام کارهاست

ص:101

10. وَ أَنْتُمْ تَتْلُونَ الْکِتابَ

الف) در حالی که شما می خوانید کتاب را

ب) و شما تلاوت کنید قرآن را

3. آیات متن درس را با دقت ترجمه تحت الفظی کنید.

4. مهم ترین تفاوت اعتقادی و رفتاری بین مؤمن و منافق چیست؟

5. در دعوت به خیر و ارزش ها سزاوارترین فرد مخاطب ما کیست؟

ص:102

18-مهرورزی خداوند نسبت به خواص از بندگانش

اشاره

1. وَ أَنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللّهِ وَ لا تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَی التَّهْلُکَةِ وَ أَحْسِنُوا إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ . (1)

2. بَلی مَنْ أَوْفی بِعَهْدِهِ وَ اتَّقی فَإِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِینَ . (2)

3. وَ شاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَی اللّهِ إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلِینَ . (3)

4. وَ إِنْ حَکَمْتَ فَاحْکُمْ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ . (4)

5. فِیهِ رِجالٌ یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُوا وَ اللّهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ . (5)

6. قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللّهُ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَ اللّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ . (6)

7. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ... . (7)

8. فَآتاهُمُ اللّهُ ثَوابَ الدُّنْیا وَ حُسْنَ ثَوابِ الْآخِرَةِ وَ اللّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ . (8)

ص:103

1- (1) . بقره: آیه 195.
2- (2) . آل عمران: آیه 76.
3- (3) . آل عمران: آیه 159.
4- (4) . مائده: آیه 42.
5- (5) . توبه: آیه 108.
6- (6) . آل عمران: آیه 31.
7- (7) . مائده: آیه 54.
8- (8) . آل عمران: آیه 148.

9. إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الَّذِینَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِهِ صَفًّا کَأَنَّهُمْ بُنْیانٌ مَرْصُوصٌ . (1)

10. وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللّهِ أَنْداداً یُحِبُّونَهُمْ کَحُبِّ اللّهِ وَ الَّذِینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلّهِ . (2)

تمرین

متن درس را یک بار بخوانید و زیر کلمات آشنا خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:104

1- (1) . صف: آیه 4.
2- (2) . بقره: آیه 165.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. شاوِر، عَزَمْتَ، احکُم

الف) مشورت کن، اراده کردی، حکم کن

ب) مشورت، تصمیم، حکم کن

2. إتّقی، یَرتَدَّ، أوفی

الف) تقوا پیشه کرد، روی بگرداند، وفا کرد

ب) با تقواتر، روی گرداند، وفادارتر

3. یُحِبُّ، تَهلُکَة، حَکمتَ

الف) دوست بداری، هلاک شوی، حکم کن

ب) دوست می دارد، هلاکت، حکم کردی (کنی)

4. لاتُلقُوا، یحبُّونَ، یتطهّروا

الف) بیفکنید، دوست دارند، پاکی ورزند

ب) نیفکن، دوست می دارند، پاکیزه شوند

5. متوکلین، مقسطین، مُطهِرین

الف) توکل کنندگان، دادگران، پاکیزه شدگان

ب) توکل کنندگان، دادگران، پاکیزه کنندگان

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

ص:105

1. وَ لا تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ

الف) نیفکنید (خود را) با دستان خود

ب) نیفکنید دست خود را

2. مَنْ أَوْفی بِعَهْدِهِ وَ اتَّقی

الف) کسی که وفا کرد به عهد و تقوایش

ب) کسی که وفا کند به پیمانش و تقوا پیشه کند

3. فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَی اللّهِ

الف) پس زمانی که تصمیم گرفتی پس توکل کن بر خدا

ب) و زمانی که خواستی پس توکل می کنی به خدا

4. فَاحْکُمْ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ

الف) پس حکم کن بین خودتان بر عدالت

ب) پس حکم کن بین آنها بر دادگری و انصاف

5. یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُوا

الف) دوست دارند این که پاکیزه شوند

ب) دوست دارند این که پاکیزه کنند

6. قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ

الف) بگو اگر دوست دارند خدا را

ب) بگو اگر دوست می دارید خدا را

7. مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ

الف) هر کس مُرتد شود از شما ب) چه کسی مُرتد شد از شما

8. فَسَوْفَ یَأْتِی اللّهُ بِقَوْمٍ

الف) پس به زودی می آورد خدا قومی را

ص:106

ب) زود باشد که بیایند قومی به سوی خدا

9. وَ حُسْنَ ثَوابِ الْآخِرَةِ

الف) بهترین ثواب آخرت ب) و ثواب خوب آخرت را

10. کَأَنَّهُمْ بُنْیانٌ مَرْصُوصٌ

الف) مثل این که آنها بنایی فولادین اند

ب) مثل این که شما ساختمانی فولادین هستند

3. آیات متن درس را با دقت ترجمه نمایید.

4. غیر از آن چه در این آیات آمده به نظر شما خداوند کدام یک از بندگانش را بیشتر دوست می دارد؟

5. خداوند چه کسانی را دوست نمی دارد؟

6. با توجه به آیه 195 بقره که پرداختن انفاق در راه خدا به مستمندان، مانع از هلاکت جامعه اسلامی می شود، به نظر شما منظور از این هلاکت چیست؟

ص:107

19-بی مهری خداوند نسبت به برخی از بندگانش

اشاره

1. إِلهُکُمْ إِلهٌ واحِدٌ فَالَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ قُلُوبُهُمْ مُنْکِرَةٌ وَ هُمْ مُسْتَکْبِرُونَ . (1)

2. لا جَرَمَ أَنَّ اللّهَ یَعْلَمُ ما یُسِرُّونَ وَ ما یُعْلِنُونَ إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْتَکْبِرِینَ . (2)

3. مَنْ کَفَرَ فَعَلَیْهِ کُفْرُهُ وَ مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِأَنْفُسِهِمْ یَمْهَدُونَ . (3)

4. لِیَجْزِیَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْکافِرِینَ . (4)

5. قُلْ أَطِیعُوا اللّهَ وَ الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللّهَ لا یُحِبُّ الْکافِرِینَ . (5)

6. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَیِّباتِ ما أَحَلَّ اللّهُ لَکُمْ وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللّهَ لا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ . (6)

7. ... وَ أَحْسِنْ کَما أَحْسَنَ اللّهُ إِلَیْکَ ما أحل الله لکم إِنَّ اللّهَ لا یُحِبُّ الْمُفْسِدِینَ . (7)

ص:108

1- (1) . نحل: آیه 22.
2- (2) . نحل: آیه 23.
3- (3) . روم: آیه 44.
4- (4) . روم: آیه 45.
5- (5) . آل عمران: آیه 32.
6- (6) . مائده: آیه 87.
7- (7) . قصص: آیه 77.

8. یا بَنِی آدَمَ خُذُوا زِینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ وَ کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ . (1)

9. وَ جَزاءُ سَیِّئَةٍ سَیِّئَةٌ مِثْلُها فَمَنْ عَفا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَی اللّهِ إِنَّهُ لا یُحِبُّ الظّالِمِینَ . (2)

10. وَ أَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ فَیُوَفِّیهِمْ أُجُورَهُمْ وَ اللّهُ لا یُحِبُّ الظّالِمِینَ . (3)

تمرین

آیات درس را یک بار با دقت بخوانید و زیر کلماتی که معنای آنها را فراگرفته اید و برای شما آشناست، خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:109

1- (1) . اعراف: آیه 31.
2- (2) . شوری: آیه 40.
3- (3) . آل عمران: آیه 57.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید.

1. اجور، عفا، أصلح

الف) پاداش ها، بخشید، اصلاح کرد

ب) پاداش، درگذشت، اصلاح کرد

2. لاتَبغِ، لاجرم، لاتعتدوا

الف) طلب نکن، بدون شک، تجاوز نکنید

ب) طلب نکرد، بی شک، تجاوز نکردند

3. یُسرّون، یُعلنون

الف) پنهان می کنید، آشکار می کنید

ب) پنهان می کنند، آشکار می کنند

4. مُستکبرون، یمهدون

الف) تکبّرکنندگان، آماده می کنند ب) تکبّرورزان، فراهم کردند

5. یُوفّی، لاتُحرّموا

الف) کامل می دهد، حرام نشمارید ب) وفا می کند، حرام ندانند

ص:110

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. قُلُوبُهُمْ مُنْکِرَةٌ

الف) قلب هایشان انکار کننده (حق) است

ب) قلب آنها منکر حقیقت است

2. لا جَرَمَ أَنَّ اللّهَ

الف) بی تردید این که خداوند ب) بدون شک قطعاً خداوند

3. فَلِأَنْفُسِهِمْ یَمْهَدُونَ

الف) پس به نفع خودشان آماده می سازند

ب) برای خودشان آماده کردند

4. لِیَجْزِیَ الَّذِینَ آمَنُوا

الف) تا پاداش دهند کسانی که ایمان آوردند

ب) تا پاداش دهد (خدا) کسانی را که ایمان آوردند

5. فَإِنْ تَوَلَّوْا

الف) و اگر روی بگردانید ب) پس اگر روی گرداندند

6. ما أَحَلَّ اللّهُ لَکُمْ

الف) آن چه حلال شد برای شما ب) آن چه را حلال کرد خدا برای شما

7. ما أَحَلَّ اللّهُ لَکُمْ

الف) و مجری فساد را در زمین ب) و طلب نکنند فساد را در زمین

8. خُذُوا زِینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ

الف) برگیرید (به همراه داشته باشید) زینت خود را نزد هر مسجدی

ب) گرفتند زینت خود را در هر مسجدی

ص:111

9. وَ جَزاءُ سَیِّئَةٍ سَیِّئَةٌ مِثْلُها

الف) پاداش بدی قطعاً بدی است ب) سزای بدی، بدی مانند آن است

10. فَیُوَفِّیهِمْ أُجُورَهُمْ

الف) پس کامل می دهد به آنها پاداش هایشان را

ب) کامل دادشان پاداششان را

3. آیات متن درس را با دقت ترجمه کنید.

4. علاه بر آن چه در آیات آمده است، چند گروه دیگر از مردم را نام ببرید که قطعاً خدا آنها را دوست ندارد؟

5. نظافت و تمیزی از شرایط شرکت یک مسلمان در محیطهای اجتماعی است. کدام آیه قرآن این ضرورت را بیان نموده است؟

6. کدام روحیه و صفت ناپسند، موجب می شود که انسان لجوج به آخرت و در نتیجه آیین الهی ایمان نیاورد؟

ص:112

20-انفاق در راه خدا

اشاره

1. لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتّی تُنْفِقُوا مِمّا تُحِبُّونَ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَیْ ءٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِیمٌ . (1)

2. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ طَیِّباتِ ما کَسَبْتُمْ وَ مِمّا أَخْرَجْنا لَکُمْ مِنَ الْأَرْضِ . (2)

3. ... وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَیْرٍ فَلِأَنْفُسِکُمْ وَ ما تُنْفِقُونَ إِلاَّ ابْتِغاءَ وَجْهِ اللّهِ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَیْرٍ یُوَفَّ إِلَیْکُمْ وَ أَنْتُمْ لا تُظْلَمُونَ . (3)

4. اَلَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ بِاللَّیْلِ وَ النَّهارِ سِرًّا وَ عَلانِیَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ . (4)

5. وَ الَّذِینَ یَکْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لا یُنْفِقُونَها فِی سَبِیلِ اللّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِیمٍ . (5)

6. آمِنُوا بِاللّهِ وَ رَسُولِهِ وَ أَنْفِقُوا مِمّا جَعَلَکُمْ مُسْتَخْلَفِینَ فِیهِ فَالَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ أَنْفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ کَبِیرٌ . (6)

ص:113

1- (1) . آل عمران: آیه 92.
2- (2) . بقره: آیه 267.
3- (3) . بقره: آیه 272.
4- (4) . بقره: آیه 274.
5- (5) . بقره: آیه 34.
6- (6) . حدید: آیه 7.

7. وَ ما لَکُمْ أَلاّ تُنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللّهِ وَ لِلّهِ مِیراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا یَسْتَوِی مِنْکُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قاتَلَ أُولئِکَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِینَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَ قاتَلُوا وَ کُلاًّ وَعَدَ اللّهُ الْحُسْنی وَ اللّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ . (1)

تمرین

یک بار متن درس را بخوانید و زیر کلماتی که معنای آنها را قبلاً فراگرفته اید خطبکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:114

1- (1) . حدید: آیه 10.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. برّ، ذَهَب، فضّة

الف) نیکی، نقره، طلا ب) نیکی، طلا، نقره

2. أعظم، یُوَفّ، أخرَجنا

الف) بزرگ تر، کامل داده می شود، خارج کردیم

ب) بزرگ تر، کامل می دهد، خارج می کنیم

3. کَسبتم، یَکنزون

الف) کسب کردید، اندوخته می کنید

ب) به دست آوردید، اندوخته می کنند

4. لاتُظلمون، مستخلفین

الف) ظلم گردیده نمی شوید، جانشینان

ب) ظلم نمی شوند، وارثان

5. لن تنالوا، ابتغاء

ص:115

الف) هرگز نمی رسند، طلب کردن

ب) هرگز نمی رسید، به دست آوردن

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. تُنْفِقُوا مِمّا تُحِبُّونَ

الف) انفاق کنند از آن چه دوست می دارند

ب) انفاق کنید از آن چه دوست می دارید

2. أَنْفِقُوا مِنْ طَیِّباتِ ما کَسَبْتُمْ

الف) انفاق کنید از پاکیزه های آن چه به دست آوردید

ب) انفاق کردند از پاکیزه های آن چه کسب کردند

3. إِلاَّ ابْتِغاءَ وَجْهِ اللّهِ

الف) مگر (در جهت) به دست آوردن رضایت خداوند

ب) مگر به دست آورید رضایت خداوند را

4. یُوَفَّ إِلَیْکُمْ

الف) کاملاً (سودش) به سوی شما ب) کل داده می شود (پاداشش) به شما

5. یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ بِاللَّیْلِ

الف) انفاق می کنند ثروت هایشان را در شب

ب) انفاق کنید اموال خود را در شب

6. وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ

الف) و نه آنها اندوهگین شدند ب) و نه آنها اندوهگین می شوند

7. جَعَلَکُمْ مُسْتَخْلَفِینَ فِیهِ

الف) قرار داد شما را جانشینان در آن

ب) قرار می دهد شما را وارثان آن

ص:116

8. وَ ما لَکُمْ أَلاّ تُنْفِقُوا

الف) و چه شده است شما را (چرا) این که انفاق نکنید

ب) چرا شما انفاق نمی کنید

9. أُولئِکَ أَعْظَمُ دَرَجَةً

الف) آنان را مرتبه بزرگی است ب) آنان مرتبه بزرگ تری دارند

10. وَ کُلاًّ وَعَدَ اللّهُ الْحُسْنی

الف) همه را وعده داده خداوند (وعده نیکی)

ب) و تمامی وعده خدا خوب است

3. آیات متن درس را با دقت ترجمه کنید.

4. انفاق علم چگونه است؟

5. آیا می دانید که قرض و وام دادن بخشی از ثروت به نیازمندان، مفیدتر است از انفاق همان ثروت؟ چرا؟

ص:117

21-احسان

اشاره

1. إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ وَ إِیتاءِ ذِی الْقُرْبی وَ یَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ . (1)

2. هَلْ جَزاءُ الْإِحْسانِ إِلاَّ الْإِحْسانُ . (2)

3. وَ ابْتَغِ فِیما آتاکَ اللّهُ الدّارَ الْآخِرَةَ وَ لا تَنْسَ نَصِیبَکَ مِنَ الدُّنْیا وَ أَحْسِنْ کَما أَحْسَنَ اللّهُ إِلَیْکَ وَ لا تَبْغِ الْفَسادَ فِی الْأَرْضِ إِنَّ اللّهَ لا یُحِبُّ الْمُفْسِدِینَ . (3)

4. إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها... . (4)

5. لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا الْحُسْنی وَ زِیادَةٌ وَ لا یَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ قَتَرٌ وَ لا ذِلَّةٌ أُولئِکَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِیها خالِدُونَ . (5)

6. لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا فِی هذِهِ الدُّنْیا حَسَنَةٌ وَ لَدارُ الْآخِرَةِ خَیْرٌ وَ لَنِعْمَ دارُ الْمُتَّقِینَ . (6)

7. وَ لِلّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ لِیَجْزِیَ الَّذِینَ أَساؤُا بِما عَمِلُوا وَ یَجْزِیَ الَّذِینَ

ص:118

1- (1) . نحل: آیه 90.
2- (2) . الرحمن: آیه 60.
3- (3) . قصص: آیه 77.
4- (4) . اسراء: آیه 7.
5- (5) . یونس: آیه 26.
6- (6) . نحل: آیه 30.

أَحْسَنُوا بِالْحُسْنَی . (1)

8. اَلَّذِینَ اسْتَجابُوا لِلّهِ وَ الرَّسُولِ مِنْ بَعْدِ ما أَصابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا مِنْهُمْ وَ اتَّقَوْا أَجْرٌ عَظِیمٌ . (2)

تمرین

آیات درس را یک بار بخوانید و زیر کلمات آشنا خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:119

1- (1) . نجم: آیه 31.
2- (2) . آل عمران: آیه 172.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. نصیب، قَتِرَة، قرح

الف) بهره، تیرگی، شکست ب) گماشتن، سیاهی، جراحت

2. ذِلّة، أصاب، لاتَنسَ

الف) خواری، رسید، فراموش مکن ب) خواری، رسیدن، فراموش نکرد

3. أساءوا، أسأتم

الف) بدی می کنند، بدی می کنید ب) بدی کردند، بدی کردید

4. ابتَغِ، لایَرحَقُ

الف) طلب کرد، نمی پوشانی ب) طلب کن، نمی پوشاند

5. أحسنتُم، أحسَنوا

الف) نیکی کردید، نیکی کردند ب) نیکی کردید، نیکی کنید

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. وَ إِیتاءِ ذِی الْقُرْبی

الف) بخشش به خویشان ب) یتیمان خویشاوند

2. هَلْ جَزاءُ الْإِحْسانِ إِلاَّ الْإِحْسانُ

الف) آیا پاداش خوبی، خوبی است؟

ب) آیا پاداش خوبی جز خوبی است؟

3. وَ لا تَنْسَ نَصِیبَکَ مِنَ الدُّنْیا

ص:120

الف) فراموش نکن بهره خود را از دنیا

ب) و فراموش نکن بهره مندی از دنیا را

4. وَ لا تَبْغِ الْفَسادَ

الف) مجوی فساد را ب) طلب نمی کند فساد را

5. وَ لا یَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ

الف) و نمی پوشاند چهره ی آنها را ب) پس نمی پوشاند چهره اش را

6. وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ

الف) و نه آنها اندوهگین شدند ب) و نه آنها اندوهگین می شوند

7. أُولئِکَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ

الف) آنان اهل بهشتند ب) آنان یاران یکدیگرند در بهشت

8. وَ لَدارُ الْآخِرَةِ خَیْرٌ

الف) و خانه آخرت خوب است ب) و قطعاً خانه آخرت بهتر است

9. وَ یَجْزِیَ الَّذِینَ أَحْسَنُوا بِالْحُسْنَی

الف) و پاداش می دهد کسانی را که نیکی کردند

ب) و پاداش کسان نیکوکار (پاداش) خوب است

10. مِنْ بَعْدِ ما أَصابَهُمُ الْقَرْحُ

الف) بعد از آن چه رسید به آنها شکست

ب) از بعد رسیدن به آنها جراحتی

3. آیات متن درس را با دقت ترجمه کنید.

4. ترتیب اولویت در احسان به خلق خداوند کدام است؟

5. وظیفه اخلاق ما در مقابل احسان دیگران چیست؟

6. پنج مورد از بهترین نیکی به مردم را بشمارید.

ص:121

22-نیکوکاران و جایگاه آنان

اشاره

1. وَ أَنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللّهِ وَ لا تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَی التَّهْلُکَةِ وَ أَحْسِنُوا إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ . (1)

2. إِنَّ اللّهَ و لا تلقوا بأیدیکم و اَلَّذِینَ هُمْ مُحْسِنُونَ . (2)

3. وَ لا تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللّهِ قَرِیبٌ مِنَ الْمُحْسِنِینَ . (3)

4. وَ الَّذِی جاءَ بِالصِّدْقِ وَ صَدَّقَ بِهِ أُولئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ * لَهُمْ ما یَشاؤُنَ عِنْدَ رَبِّهِمْ ذلِکَ جَزاءُ الْمُحْسِنِینَ . (4)

5. فَآتاهُمُ اللّهُ ثَوابَ الدُّنْیا وَ حُسْنَ ثَوابِ الْآخِرَةِ وَ اللّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ . (5)

6. وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ ذلِکَ ذِکْری لِلذّاکِرِینَ * وَ اصْبِرْ فَإِنَّ اللّهَ لا یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ . (6)

ص:122

1- (1) . بقره: آیه 195.
2- (2) . نحل: آیه 128.
3- (3) . اعراف: آیه 56.
4- (4) . زمر: آیه 33 و34.
5- (5) . آل عمران: آیه 148.
6- (6) . هود: آیه 114 و115.

7. وَ الَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ . (1)

8. وَ مِنْ قَبْلِهِ کِتابُ مُوسی إِماماً وَ رَحْمَةً وَ هذا کِتابٌ مُصَدِّقٌ لِساناً عَرَبِیًّا لِیُنْذِرَ الَّذِینَ ظَلَمُوا وَ بُشْری لِلْمُحْسِنِینَ . (2)

9. إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنّاتٍ وَ عُیُونٍ آخِذِینَ ما آتاهُمْ رَبُّهُمْ إِنَّهُمْ کانُوا قَبْلَ ذلِکَ مُحْسِنِینَ . (3)

تمرین

آیات درس را یک بار بخوانید و زیر کلمات آشنا خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:123

1- (1) . عنکبوت: آیه 69.
2- (2) . احقاف: آیه 12.
3- (3) . ذاریات: آیه 15 و16.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. جاءَ ب-، زُلُفاً، عیون

الف) آمد، اوایل، چشمه سارها ب) آورد، نزدیک ها، چشمه ها

2. طَمَعاً، طرفَی، نهدی

الف) امید، دو طرف، هدایت می کنیم

ب) امیدوار، یک طرف، هدایت کردیم

3. صَدَّقَ، یُنذرُ

الف) تصدیق کرد، بیم می دهد ب) راست گفت، بیم می دهد

4. یَذهبن، آخذین

الف) از بین می برد، گیرنده ب) از بین می برند، گیرندگان

5. لایُضیعُ، سُبُل

الف) از بین نمی برد، راه ها ب) ضایع نمی کند، راه هموار

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. وَ لا تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ

الف) نیندازید (خود را) با دستان خود

ب) نیفکندند با دستانشان

ص:124

2. وَ لا تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ

الف) برای کسانی که تقوا پیشه کردند

ب) با کسانی که تقوا پیشه کردند

3. وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً

الف) بخوانید او را (خدا را) با بیم و امید

ب) خواندند او را با بیم و امید

4. وَ الَّذِی جاءَ بِالصِّدْقِ وَ صَدَّقَ بِهِ

الف) و کسی که آورد (سخن) راست را و تصدیق کرد آن را

ب) و کسی که آمد با صداقت تصدیق کرد آن را

5. فَآتاهُمُ اللّهُ ثَوابَ الدُّنْیا

الف) می دهد به شما خداوند پاداش دنیا را

ب) پس داد به آنها خداوند پاداش دنیا را

6. إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ

الف) قطعاً خوبی ها از بین می برد بدی ها

ب) قطعاً هر خوبی از بین می برد هر بدی را

7. ذلِکَ ذِکْری لِلذّاکِرِینَ

الف) آن یادآوری برای پندگیرندگان است

ب) این یادآوری و تذکر به پندگیرنده است

8. لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا

الف) برای هدایت آنها به راه هاست

ب) قطعاً هدایت می کنیم آنها را به راه هایمان

ص:125

9. لِیُنْذِرَ الَّذِینَ ظَلَمُوا

الف) تا بیم دهد کسانی را که ستم کردند

ب) برای بیم واری کسانی که ظلم کردند

10. آخِذِینَ ما آتاهُمْ رَبُّهُمْ

الف) می گیرند آن چه را که آورده برای آنها خدایشان

ب) گیرندگانند آن چه را که داد به آنها پروردگارشان

3. آیات متن درس را با دقت ترجمه نمایید.

4. کدام عمل انسان موجب می شود که با دست خود، خود را به هلاکت افکند؟ چرا؟

5. نمونه هایی از پاداش دنیایی خداوند را بشمارید؟

6. اوقات نمازی که در آیه 115 سوره هود آمده احتمال می دهید کدام نمازها هستند؟

ص:126

23-دعاء

اشاره

1. قُلْ ما یَعْبَؤُا بِکُمْ رَبِّی لَوْ لا دُعاؤُکُمْ فَقَدْ کَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ یَکُونُ لِزاماً . (1)

2. وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدّاعِ إِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی وَ لْیُؤْمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ . (2)

3. اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی وَهَبَ لِی عَلَی الْکِبَرِ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ إِنَّ رَبِّی لَسَمِیعُ الدُّعاءِ . (3)

4. قُلْ أَمَرَ رَبِّی بِالْقِسْطِ وَ أَقِیمُوا وُجُوهَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ وَ ادْعُوهُ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ . (4)

5. هُوَ الْحَیُّ لا إِلهَ إِلاّ هُوَ فَادْعُوهُ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ . (5)

6. وَ اصْبِرْ نَفْسَکَ مَعَ الَّذِینَ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداةِ وَ الْعَشِیِّ یُرِیدُونَ وَجْهَهُ . (6)

7. وَ إِذا مَسَّ الْإِنْسانَ الضُّرُّ دَعانا لِجَنْبِهِ أَوْ قاعِداً أَوْ قائِماً فَلَمّا کَشَفْنا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ کَأَنْ

ص:127

1- (1) . فرقان: آیه 77.
2- (2) . بقره: آیه 186.
3- (3) . ابراهیم: آیه 39.
4- (4) . اعراف: آیه 29.
5- (5) . غافر: آیه 65.
6- (6) . کهف: آیه 28.

لَمْ یَدْعُنا إِلی ضُرٍّ مَسَّهُ کَذلِکَ زُیِّنَ لِلْمُسْرِفِینَ ما کانُوا یَعْمَلُونَ . (1)

.8 وَ لِلّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنی فَادْعُوهُ بِها... . (2)

تمرین

آیات درس را یک بار بخوانید و زیر کلمات آشنا خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:128

1- (1) . یونس: آیه 12.
2- (2) . اعراف: آیه 180.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. کِبَر، عَشیّ، مَرَّ

الف) پیری، عشاء (شبانگاه)، گذشت

ب) بزرگی، شبانگاه، مرور

2. کشفنا، یَرشدون، غَدَوة

الف) گشود برای ما، رشد یافتند، بامدادان

ب) گشودیم، رشد می یابند، بامدادان

3. مایَعبَؤُ، وَهَبَ

الف) اعتنا نمی کند، بخشید ب) اعتنا نکرد، بخشش

4. فَلیَستَجیبا، ولْیُؤمنوا

الف) تا اجابت کنند، و تا ایمان آورند

ب) پس باید اجابت کنند، و باید ایمان آورند

5. قاعد، قائم، جَنب

الف) نشسته، ایستاده، پهلو ب) پیشوا، راست، کنار

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

ص:129

1. لَوْ لا دُعاؤُکُمْ

الف) اگر نباشد دعای شما ب) اگر نیست دعایی برای شما

2. وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادِی

الف) و هنگامی که سؤال کند از تو بندگان

ب) و زمانی که سؤال کنند از تو بندگان من

3. لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ

الف) شاید که رشد یابند ب) به امید این که آنها رشد یابند

4. لَسَمِیعُ الدُّعاءِ

الف) حتماً شنوای دعاست ب) برای این که بشنود دعا را

5. وَ ادْعُوهُ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ

الف) و بخوانید او را (درحالی که) خالص کنندگانی برای او دین را

ب) و خواند او را خالصانه برای او دین را

6. هُوَ الْحَیُّ لا إِلهَ إِلاّ هُوَ

الف) او زنده است، نیست خدایی جز او

ب) او زنده می کند، نیست معبودی جز او

7. یُرِیدُونَ وَجْهَهُ

الف) اراده کردند رضایتش را ب) می طلبند خشنودی او را

8. وَ إِذا مَسَّ الْإِنْسانَ الضُّرُّ

الف) و زمانی که برسد به انسان ضرر و زیان

ب) هنگامی که برساند انسان ضرری را

9. مَرَّ کَأَنْ لَمْ یَدْعُنا

الف) رفت گویا نخوانده ما را ب) می رود مثل این که نخوانده ما را

ص:130

10. وَ لِلّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنی

الف) و خدا را نام های نیکوست ب) و برای خدا بهترین نام هاست

3. آیات متن درس را با دقت ترجمه کنید.

4. در آیه 186 بقره چند نوبت ضمیر «ین» را خداوند به کار برده است؟

5. کدام آیه صراحت دارد بر این که بندگان باید در همه حالات و زمان ها او را بخوانند و در هیچ وضعیتی از کمک ها و هدایت ها و الطاف او بی نیاز نیستند؟

ص:131

24-یاد خدا

اشاره

1. اُتْلُ ما أُوحِیَ إِلَیْکَ مِنَ الْکِتابِ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ لَذِکْرُ اللّهِ أَکْبَرُ وَ اللّهُ یَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ . (1)

2. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکُرُوا اللّهَ ذِکْراً کَثِیراً * وَ سَبِّحُوهُ بُکْرَةً وَ أَصِیلاً * هُوَ الَّذِی یُصَلِّی عَلَیْکُمْ وَ مَلائِکَتُهُ لِیُخْرِجَکُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ وَ کانَ بِالْمُؤْمِنِینَ رَحِیماً . (2)

3. فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ وَ اشْکُرُوا لِی وَ لا تَکْفُرُونِ . (3)

4. وَ اذْکُرْ رَبَّکَ کَثِیراً وَ سَبِّحْ بِالْعَشِیِّ وَ الْإِبْکارِ . (4)

5. اَلَّذِینَ یَذْکُرُونَ اللّهَ قِیاماً وَ قُعُوداً وَ عَلی جُنُوبِهِمْ وَ اذْکُرْ رَبَّکَ کَثِیراً و الأرض. (5)

6. رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَکَ فَقِنا عَذابَ النّارِ . (6)

7. رِجالٌ لا تُلْهِیهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إِیتاءِ الزَّکاةِ . (7)

ص:132

1- (1) . عنکبوت: آیه 45.
2- (2) . احزاب: آیه 41-43.
3- (3) . احزاب: آیه 43.
4- (4) . بقره: آیه 152.
5- (5) . آل عمران: آیه 41.
6- (6) . آل عمران: آیه 191.
7- (7) . نور: آیه 37.

8. اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللّهِ أَلا بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ . (1)

9. وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنْکاً وَ نَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ أَعْمی . (2)

تمرین

متن درس را یک مرتبه بخوانید و زیر کلمات آشنا خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:133

1- (1) . رعد: آیه 28.
2- (2) . طه: آیه 124.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. بُکرة، ابکار، مَعیشة

الف) صیح، صبح، زندگی ب) صبحگاهان، شام، زندگی

2. عَشِیّ، أصیل، ضنک

الف) شام، شام، تنگ و سخت ب) شام، صبح، تنگ و سخت

3. اتلُ، أعرَض، أذکُرُ

الف) بخوان، رویگردان، به یادآور ب) بخوان، روی گرداند، یاد می کنم

4. تصنعون، یُصَلّی

الف) انجام می دهند، درود می فرستد

ب) انجام می دهید، درود می فرستد

5. تَطمئِن، اشکروا، سبّحوا

الف) آرام می گیرد، شکرگزارید، تسبیح کنید

ب) آرام می گیرد، شکر گزاردند، تسبیح کردند

ص:134

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. اُتْلُ ما أُوحِیَ إِلَیْکَ

الف) بخوان آن چه را که وحی شد به سوی تو

ب) تلاوت کن آن چه را که وحی کرد به سوی تو

2. وَ سَبِّحُوهُ بُکْرَةً وَ أَصِیلاً

الف) تسبیح کنید خدا را شب و صبح

ب) تسبیح کنید او را صبح و شام

3. وَ کانَ بِالْمُؤْمِنِینَ رَحِیماً

الف) بودند مؤمنان مهربان

ب) و می باشد نسبت به مؤمنان مهربان

4. وَ اشْکُرُوا لِی وَ لا تَکْفُرُونِ

الف) شکر گزارید برای من و ناسپاسی نکنید (نعمت های) مرا

ب) شکرگزار من باشید و کفر نورزید

5. وَ اذْکُرْ رَبَّکَ کَثِیراً

الف) و یاد کن پروردگارت را زیاد

ب) و یاد کن خدا را بسیار

6. وَ اذْکُرْ رَبَّکَ کَثِیراً

الف) و نیندیشید در آفرینش آسمان

ب) و می اندیشند در آفرینش آسمان ها

7. ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً

الف) نیافریدی این را بیهوده و بی هدف

ب) آن چه آفرید آن را بیهوده

ص:135

8. لا تُلْهِیهِمْ تِجارَةٌ

الف) باز نمی دارد آنها را از تجارت

ب) باز نمی دارد آنها را تجارت (از یاد خدا)

9. أَلا بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ

الف) آگاه باشید به یاد خدا آرام می گیرد دل ها

ب) آگاه باشید با یاد خدا آرامش دهید به دل ها

10. وَ نَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ أَعْمی

الف) ومحشور می کنیم او را روز قیامت کور

ب) جمع می کنیم روز قیامت کوران را

3. آیات درس را با دقت ترجمه کنید.

ص:136

25-توبه

اشاره

1. وَ تُوبُوا إِلَی اللّهِ جَمِیعاً أَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ . (1)

2. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَی اللّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً عَسی رَبُّکُمْ أَنْ یُکَفِّرَ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ وَ یُدْخِلَکُمْ جَنّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ . (2)

3. فَأَمّا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَعَسی أَنْ یَکُونَ مِنَ الْمُفْلِحِینَ . (3)

4. إِلاّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَأُولئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَ لا یُظْلَمُونَ شَیْئاً . (4)

5. وَ إِذا جاءَکَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِآیاتِنا فَقُلْ سَلامٌ عَلَیْکُمْ کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلی نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْکُمْ سُوءاً بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ . (5)

6. إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَی اللّهِ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ یَتُوبُونَ مِنْ قَرِیبٍ فَأُولئِکَ یَتُوبُ اللّهُ عَلَیْهِمْ وَ کانَ اللّهُ عَلِیماً حَکِیماً . (6)

ص:137

1- (1) . نور: آیه 31.
2- (2) . تحریم: آیه 8.
3- (3) . قصص: آیه 67.
4- (4) . مریم: آیه 60.
5- (5) . انعام: آیه 54.
6- (6) . نساء: آیه 17.

7. وَ لَیْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ السَّیِّئاتِ حَتّی إِذا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ إِنِّی تُبْتُ الْآنَ وَ لاَ الَّذِینَ یَمُوتُونَ وَ هُمْ کُفّارٌ أُولئِکَ أَعْتَدْنا لَهُمْ عَذاباً أَلِیماً . (1)

8. وَ هُوَ الَّذِی یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبادِهِ وَ یَعْفُوا عَنِ السَّیِّئاتِ وَ یَعْلَمُ ما تَفْعَلُونَ . (2)

9. إِلاّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِکَ یُبَدِّلُ اللّهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ کانَ اللّهُ غَفُوراً رَحِیماً . (3)

تمرین

متن درس را یک مرتبه بخوانید و زیر کلمات آشنا خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:138

1- (1) . نساء: آیه 18.
2- (2) . شوری: آیه 25.
3- (3) . فرقان: آیه 70.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. جهالَة، نصوح، الان

الف) نادان، خالصانه، یک لحظه

ب) نادانی، خالصانه و بادوام، هم اکنون

2. حَضَرَ، تُبتُ، یموتون

الف) فرار رسید، توبه کردم، می میرند

ب) حاضر شد، توبه می کنم، مردند

3. یَقبَل، یَعفوا، یُبدّل

الف) قبول می کند، عفو می کند (در می گذرد)، تبدیل می کند

ب) قبول کرد، بخشید، تبدیل کرد

4. لایُظلَمون، یتوبون

الف) ظلم نمی کنند، توبه می کنند

ب) ظلم گردیده نمی شوند، توبه می کنند

ص:139

5. أعتدنا، یُکفِّر

الف) آماده کردیم، می پوشاند ب) آماده می کنیم، کفر می ورزد

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. وَ تُوبُوا إِلَی اللّهِ جَمِیعاً

الف) توبه کردند به سوی خدا همگی

ب) بازگردید به سوی خدا همگی

2. یُکَفِّرَ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ

الف) بپوشاند از شما زشتی های شما را

ب) کفر می ورزد نسبت به شما به سبب بدی های شما

3. فَعَسی أَنْ یَکُونَ مِنَ الْمُفْلِحِینَ

الف) پس امید است این که باشد از رستگاران

ب) به امید این که باشی از شایستگان

4. وَ اشْکُرُوا لِی وَ لا تَکْفُرُونِ

الف) شکر گزارید برای من و ناسپاسی نکنید (نعمت های) مرا

ب) شکرگزار من باشید و کفر نورزید

5. کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلی نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ

الف) و ظلم نمی کنند چیزی ب) و ظلم گردیده نمی شوند چیزی

6. مَنْ عَمِلَ مِنْکُمْ سُوءاً

الف) هر کس عمل کرد از شما (عمل) بدی را

ب) کسی که عمل بدی انجام می دهد

7. إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَی اللّهِ

الف) فقط قبول توبه بر خدا ب) قطعاً بازگشت به سوی خدا

ص:140

8. حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ

الف) فرا رسد فردی از مرگ ب) فرا رسید یکی از آنها از مرگ

9. وَ یَعْفُوا عَنِ السَّیِّئاتِ

الف) در می گذرد از بدی ها ب) می بخشند بدی ها را

10. یُبَدِّلُ اللّهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ

الف) تبدیل می کند خدا بدی را به خوبی

ب) تبدیل می کند خدا بدی ها را به خوبی ها

3. آیات متن درس را با دقت ترجمه کنید.

4. با توجه به آیات 3 (قصص)، 4 (مریم) و 10 (فرقان) لازمه پذیرش توبه از جانب خداوند و توبه مقبول، چیست؟

2. آیا گناهی که مؤمن مرتکب می شود از روی جهالت نسبی است و یا همراه با اصرار و گستاخی است؟

3. با توجه به این که خداوند، رحمت را بر خودش واجب نموده است آیا ناامیدی از رحمت او ولو گناه بزرگی را مرتکب شده باشیم، چه صورت دارد؟

یادآوری

در آیه سوره نساء، عبارت «فَأُولئِکَ یَتُوبُ اللّهُ عَلَیْهِمْ» توبه خداوند نسبت به بندگانش، به معنای قبول و پذیرش توبه بنده و یا بازگشت از خشم به رحمت است.

ص:141

26-استغفار

اشاره

1. قُلْ یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ إِنَّ اللّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ . (1)

2. رَبَّنا إِنَّنا سَمِعْنا مُنادِیاً یُنادِی لِلْإِیمانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّکُمْ فَآمَنّا رَبَّنا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ کَفِّرْ عَنّا سَیِّئاتِنا وَ تَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرارِ . (2)

3. وَ الَّذِینَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَکَرُوا اللّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَ مَنْ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللّهُ وَ لَمْ یُصِرُّوا عَلی ما فَعَلُوا وَ هُمْ یَعْلَمُونَ . (3)

4. إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنّاتٍ وَ عُیُونٍ * آخِذِینَ ما آتاهُمْ رَبُّهُمْ إِنَّهُمْ کانُوا قَبْلَ ذلِکَ مُحْسِنِینَ * کانُوا قَلِیلاً مِنَ اللَّیْلِ ما یَهْجَعُونَ * وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ * وَ فِی أَمْوالِهِمْ حَقٌّ لِلسّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ . (4)

5. إِذا جاءَ نَصْرُ اللّهِ وَ الْفَتْحُ * وَ رَأَیْتَ النّاسَ یَدْخُلُونَ فِی دِینِ اللّهِ أَفْواجاً * فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَ اسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ کانَ تَوّاباً . (5)

ص:142

1- (1) . زمر: آیه 53.
2- (2) . آل عمران: آیه 193.
3- (3) . آل عمران: آیه 135.
4- (4) . ذاریات: آیه 15-19.
5- (5) . نصر: آیه 1-3.

6. وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللّهَ تَوّاباً رَحِیماً . (1)

تمرین

عبارات درس را یک بار بخوانید و زیر کلمات آشنا خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:143

1- (1) . نساء: آیه 64.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. ابرار، فاحشة، أسحار

الف) نیکوکاران، عمل زشت، سحرگاهان

ب) نیکان، اعمال زشت، سحرگاه

2. رأیتَ، فَعَلوا، افواجاً

الف) دیدی، انجام می دهند، گروه ها

ب) دیدی، انجام دادند، گروه گروه

3. لم یصرّوا، استغفر

الف) اصرار نمی ورزند، طلب مغفرت کرد

ب) اصرار نورزیدند، آمرزش بخواه

4. لاتقنطوا، فَعَلوا

الف) ناامید نگردید، انجام دادند ب) ناامید نگشتند، انجام دادند

5. آخذین، یهجعون

الف) گیرنده، می آرمند ب) گیرندگان، می خوابند

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ

الف) اسراف و زیاده روی کردند بر خودشان

ص:144

ب) زیاده روی کنید بر خودتان

2. یُنادِی لِلْإِیمانِ أَنْ آمِنُوا

الف) ندا می دهد برای ایمان آوردن که ایمان آورید

ب) ندا می دهد برای ایمان که ایمان آوردند

3. وَ تَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرارِ

الف) و می راند ما را با نیکان ب) و بمیران ما را با نیکان

4. فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ

الف) پس آمرزش بخواهید برای گناهشان

ب) پس آمرزش می طلبند برای گناهانشان

5. وَ مَنْ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللّهُ

الف) و چه کسی می آمرزد گناهان را جز خدا

ب) و کسی که می آمرزد گناهان را به جز خدا

6. آخِذِینَ ما آتاهُمْ رَبُّهُمْ

الف) بگیرید آن چه را داد پروردگارتان

ب) گیرندگانند آن چه را که داده به آنها پروردگارشان

7. کانُوا قَلِیلاً مِنَ اللَّیْلِ ما یَهْجَعُونَ

الف) اندکی از شب را می خوابیدند

ب) بودید اندکی از شب را که می خوابید

8. وَ رَأَیْتَ النّاسَ یَدْخُلُونَ

الف) دیدی مردم را که داخل می شوند

ب) ببین مردم را که داخل می شوند

ص:145

9. فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ

الف) پس تسبیح کردند با ستایش برای پروردگارت

ب) پس تسبیح کن با ستایش پروردگارت

10. وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ

الف) و آمرزش بخواهید برای آنها از رسول

ب) و آمرزش خواست (بخواهد) برای آنها رسول

3. آیات درس را ترجمه نمایید.

4. منظور از اسراف و زیاده روی و به هدر دادن عمر و استعدادها چیست؟

5. لازمه این که انسان در زمره ابرار بمیرد چیست؟

6. مفهوم عبارت وَ لَمْ یُصِرُّوا عَلی ما فَعَلُوا وَ هُمْ یَعْلَمُونَ چیست؟

ص:146

27-شکر و شاکرین

اشاره

1. فَکُلُوا مِمّا رَزَقَکُمُ اللّهُ حَلالاً طَیِّباً وَ اشْکُرُوا نِعْمَتَ اللّهِ إِنْ کُنْتُمْ إِیّاهُ تَعْبُدُونَ . (1)

2. وَ لَقَدْ مَکَّنّاکُمْ فِی الْأَرْضِ وَ جَعَلْنا لَکُمْ فِیها مَعایِشَ قَلِیلاً ما تَشْکُرُونَ . (2)

3. أَ لَمْ تَرَ أَنَّ الْفُلْکَ تَجْرِی فِی الْبَحْرِ بِنِعْمَتِ اللّهِ لِیُرِیَکُمْ مِنْ آیاتِهِ إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِکُلِّ صَبّارٍ شَکُورٍ . (3)

4. وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسی بِآیاتِنا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَکَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ وَ ذَکِّرْهُمْ بِأَیّامِ اللّهِ إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِکُلِّ صَبّارٍ شَکُورٍ . (4)

5. قالَ هذا مِنْ فَضْلِ رَبِّی لِیَبْلُوَنِی أَ أَشْکُرُ أَمْ أَکْفُرُ وَ مَنْ شَکَرَ فَإِنَّما یَشْکُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ کَفَرَ فَإِنَّ رَبِّی غَنِیٌّ کَرِیمٌ . (5)

6. اَلَّذِی أَحْسَنَ کُلَّ شَیْ ءٍ خَلَقَهُ وَ بَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسانِ مِنْ طِینٍ ... وَ جَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ

ص:147

1- (1) . نحل: آیه 114.
2- (2) . اعراف: آیه 10.
3- (3) . لقمان: آیه 31.
4- (4) . ابراهیم: آیه 5.
5- (5) . نمل: آیه 40.

وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ قَلِیلاً ما تَشْکُرُونَ . (1)

7. إِنَّ اللّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَی النّاسِ وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَشْکُرُونَ . (2)

8. وَ اللّهُ أَخْرَجَکُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهاتِکُمْ لا تَعْلَمُونَ شَیْئاً وَ جَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ . (3)

9. وَ قالَ رَبِّ أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَ عَلی والِدَیَّ وَ أَنْ أَعْمَلَ صالِحاً تَرْضاهُ وَ أَدْخِلْنِی بِرَحْمَتِکَ فِی عِبادِکَ الصّالِحِینَ . (4)

تمرین

آیات درس را یک بار بخوانید و زیر کلمات آشنا خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:148

1- (1) . سجده: آیه 9.
2- (2) . یونس: آیه 60.
3- (3) . نحل: آیه 78.
4- (4) . نمل: آیه 19.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. شَکِرَ، یشکُرُ، أشکُرْ

الف) شکر گزارد، شکر می گذارد، شکرگزار

ب) شکر کرد، شکر می کند، شکر می کنم

2. کَفَرَ، یَکُفُر، أکُفُر

الف) بسیار شکیبا، به یاد آورد، توفیق دارد

ب) بسیار شکیبا، به یاد آورد، توفیق بده

3. صبّار، ذکّر، أوزع

الف) بسیار شکیبا، به یاد آورد، توفیق دارد

ب) بسیار شکیبا، به یاد آورد، توفیق بده

ص:149

4. یُری، ألم تَرَ

الف) نشان می دهد، آیا ندیدی (نمی بینی)، قلب ها

ب) می بیند، آیا نمی بینی، قلب

5. معایش، أشکروا، تشکرون:

الف) وسایل زندگی، شکر کنید، شکر می کنید

ب) وسیله زندگی، شکر کردند، شکر می کنید

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. إِنْ کُنْتُمْ إِیّاهُ تَعْبُدُونَ

الف) اگر او را عبادت می کنید

ب) اگر بودید او را بندگی می کنید

2. وَ لَقَدْ مَکَّنّاکُمْ فِی الْأَرْضِ

الف) و قطعاً سکونت یافتیم با شما در زمین

ب) و قطعاً سکونت دادیم شما را در زمین

3. لِیُرِیَکُمْ مِنْ آیاتِهِ

الف) برای این که نشان دهد به شما آیاتش را

ب) قطعاً نشان داد به شما آیاتش را

4. أَرْسَلْنا مُوسی بِآیاتِنا

الف) فرستادیم موسی را همراه با نشانه هایمان

ب) فرستاد ما را با موسی و با آیات ما

5. وَ ذَکِّرْهُمْ بِأَیّامِ اللّهِ :

الف) یادآور شد آنها را به ایام الله

ب) یادآورش (یادآوری کن) آنها به روزهای خدایی

ص:150

6. لِیَبْلُوَنِی أَ أَشْکُرُ أَمْ أَکْفُرُ

الف) برای این که بیازماید مرا آیا شکر می کنم یا ناسپاسی می کنم

ب) تا بیازماید این که شکر می کند یا ناسپاسی می کند

7. وَ بَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسانِ مِنْ طِینٍ :

الف) و شروع کرد آفرینش انسان را با خاک

ب) و شروع کرد خلقت انسان را از گل

8. إِنَّ اللّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَی النّاسِ

الف) قطعاً خداوند دارای بخشش و لطف است بر مردم

ب) قطعاً خدا دارای برتری است بر مردم

9. وَ اللّهُ أَخْرَجَکُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهاتِکُمْ

الف) و خدا خارج می کند شما را از دل مادرتان

ب) و خدا خارج کرد شما را از دل های مادرانتان

10. أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکُرَ

الف) توفیقم بده که شکر گزارم

ب) توفیق داد مرا این که شکر کردم

3. آیات درس را با دقت ترجمه کنید.

4. می دانیم که شکر یک نعمت لازمه اش چهار چیز است:

- شناخت نعمت و ارزش آن؛

- شناخت مُنعم و کسی که این نعمت را به ما ارزانی داشته؛

- اعلام سپاس و تقدیر از لطف و انعام او؛

- بهره گیری کامل و شایسته از آن نعمت.

ص:151

آیا شما از این همه نعمت های خداوند، به چه میزان سپاس گزار بودید؟

کم متوسط

خوب زیاد

5. از بین نعمت های: استعداد و توان تحصیلی، والدین خوب، آیین الهی و هدایت دینی، امنیت و سلامت، کدام را بیشتر و بهتر سپاس گزار بودید؟

6. بهترین نعمت های الهی کدام است؟

ص:152

28-صبر و صابرین

اشاره

1. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصّابِرِینَ . (1)

2. إِلاَّ الَّذِینَ صَبَرُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أُولئِکَ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ کَبِیرٌ . (2)

3. أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَ لَمّا یَعْلَمِ اللّهُ الَّذِینَ جاهَدُوا مِنْکُمْ وَ یَعْلَمَ الصّابِرِینَ . (3)

4. وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْ ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصّابِرِینَ . (4)

5. اَلَّذِینَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصِیبَةٌ قالُوا إِنّا لِلّهِ وَ إِنّا إِلَیْهِ راجِعُونَ . (5)

6. قالَ مُوسی لِقَوْمِهِ اسْتَعِینُوا بِاللّهِ وَ اصْبِرُوا إِنَّ الْأَرْضَ لِلّهِ یُورِثُها مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ . (6)

7. کَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِیلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً کَثِیرَةً بِإِذْنِ اللّهِ وَ اللّهُ مَعَ الصّابِرِینَ . (7)

ص:153

1- (1) . بقره: آیه 153.
2- (2) . هود: آیه 11.
3- (3) . آل عمران: آیه 142.
4- (4) . بقره: آیه 155.
5- (5) . بقره: آیه 156.
6- (6) . اعراف: آیه 128.
7- (7) . بقره: آیه 249.

8. اَلصّابِرِینَ وَ الصّادِقِینَ وَ الْقانِتِینَ وَ الْمُنْفِقِینَ وَ الْمُسْتَغْفِرِینَ بِالْأَسْحارِ . (1)

9. وَ الَّذِینَ صَبَرُوا ابْتِغاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَنْفَقُوا مِمّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِیَةً وَ یَدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ السَّیِّئَةَ أُولئِکَ لَهُمْ عُقْبَی الدّارِ . (2)

تمرین

آیات درس را یک مرتبه مرور کنید و زیر کلمات آشنا خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:154

1- (1) . آل عمران: آیه 17.
2- (2) . رعد: آیه 22.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. جوع، نقص، فئة

الف) گرسنگی، کاستی، گروه ب) گرسنه، کمی، پیروان

2. نَبلُوُ، غَلَبَتْ؛ کم مِن

الف) می آزماییم، پیروز، چه بسا

ب) آزمایش می کنیم، پیروز شد، چه بسا

3. راجعون، مصیبة، یورث

الف) بازگشت کنندگان، گرفتاری، به ارث می دهد

ب) رجوع کننده، گرفتاری، ارث برد

4. کَم، قانتینَ

الف) چه بسا، فرمانبردار ب) چه بسا، فرمانبرداران

5. منافقین، مستغفرین

الف) نفاق کنندگان، آمرزش خواهان

ب) انفاق کنندگان، آمرزش خواهان

ص:155

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. اِسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ

الف) کمک بگیرید به وسیله صبر و نماز

ب) کمک بگیرید از صبر و نماز

2. لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ کَبِیرٌ

الف) برای آنها آمرزش و پاداشی زیاد است

ب) برای آنها آمرزش و پاداشی بزرگ است

3. أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ

الف) آیا گمان کردند که داخل بهشت می شوید

ب) آیا گمان کردید که داخل بهشت می شوید

4. وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْ ءٍ مِنَ الْخَوْفِ

الف) و قطعاً می آزماییم شما را به چیزی از ترس

ب) و برای این که آزمایش کنیم به چیزی از ترس

5. إِذا أَصابَتْهُمْ مُصِیبَةٌ قالُوا

الف) زمانی که برسد به آنها گرفتاری می گویند

ب) زمانی که رسید به آنها مصیبتی گفتند

6. إِنَّ الْأَرْضَ لِلّهِ یُورِثُها مَنْ یَشاءُ

الف) این که زمین ارث کسی است که بخواهد

ب) قطعاً زمین، به ارث می دهد آن را به هر کس که بخواهد

7. کَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِیلَةٍ

الف) چه بسا گروه اندکی

ب) کم اند آن گروه اندک

ص:156

8. وَ الْمُسْتَغْفِرِینَ بِالْأَسْحارِ

الف) آمرزش طلبان با شب زنده داران

ب) و آمرزش طلبان در سحرگاهان

9. اِبْتِغاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ

الف) به دست آوردن رضایت پروردگارشان

ب) طلب خوشنودی خدایشان

10. وَ یَدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ السَّیِّئَةَ

الف) دفع کردن با خوبی بدی را

ب) دفع و دور می کند با خوبی، بدی را

3. آیات متن درس را با دقت ترجمه کنید.

4. می دانیم صبر و شکیبایی در سه مورد زیر لازم است:

- صبر در مقابل ناملایمات، حوادث، پیشامدهای ناگوار و کاستی ها؛

- صبر در مقابل دعوات شیطان، مظاهر گناه و وسوسه نفس و غرایز؛

- در اطاعت از فرامین الهی و تعبد در قبال اوامر و نواهی دین.

به نظر شما از این سه مورد صبر، کدام یک سخت تر است؟

5. برای چیرگی و پیروزی در هر سه نوع صبر و استقامت، از کدام یک از عوامل زیر بهتر است استفاده کنیم؟

الف) نماز ب) دعا

ج) روزه د) توسل به ائمه هدی و پیشوایان الهی

ص:157

29-صفات پسندیده در مؤمنان راستین

اشاره

1. إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ إِذا ذُکِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ إِذا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیاتُهُ زادَتْهُمْ إِیماناً وَ عَلی رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ . (1)

2. اَلَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ مِمّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ أُولئِکَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَهُمْ دَرَجاتٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ کَرِیمٌ . (2)

3. إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ وَ اتَّقُوا اللّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ . (3)

4. إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ یَرْتابُوا وَ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللّهِ أُولئِکَ هُمُ الصّادِقُونَ . (4)

5. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَی الْکافِرِینَ یُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ ذلِکَ فَضْلُ اللّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللّهُ واسِعٌ عَلِیمٌ . (5)

ص:158

1- (1) . انفال: آیه 2.
2- (2) . انفال: آیه 4 و3.
3- (3) . حجرات: آیه 10.
4- (4) . حجرات: آیه 15.
5- (5) . مائده: آیه 54.

6. وَ لِلّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ لکِنَّ الْمُنافِقِینَ لا یَعْلَمُونَ . (1)

7. هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ السَّکِینَةَ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ لِیَزْدادُوا إِیماناً مَعَ إِیمانِهِمْ وَ لِلّهِ جُنُودُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ کانَ اللّهُ عَلِیماً حَکِیماً . (2)

8. قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ * اَلَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ * وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ * وَ الَّذِینَ هُمْ لِلزَّکاةِ فاعِلُونَ * وَ الَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ * إِلاّ عَلی أَزْواجِهِمْ أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ * فَمَنِ ابْتَغی وَراءَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ العادُونَ * وَ الَّذِینَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ * وَ الَّذِینَ هُمْ عَلی صَلَواتِهِمْ یُحافِظُونَ . (3)

تمرین

آیات درس را بخوانید و زیر کلمات آشنا خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:159

1- (1) . منافقون: آیه 8.
2- (2) . فتح: آیه 4.
3- (3) . مؤمنون: آیه 1-9.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. سکینه، لَغو، أخَوی

الف) آرامش، بیهودگی، برادر

ب) آرامش، بیهودگی، دوبرادر

2. فروج، راعون، امانات

الف) دامن ها، رعایت کنندگان، امانت ها

ب) آرامش، بیهودگی، دو برادر

3. أصلِحوُا، یحافظون

ص:160

الف) اصلاح کنید، حفظ می کنند

ب) اصلح کردند، حفظ می کنند

4. مُعرضون، فاعلون

الف) رویگردان، انجام دهنده

ب) رویگردانان، انجام دهندگان

5. یزدادوا، اخوة

الف) زیاد کنند، برادران

ب) رویگردانان، انجام دهندگان

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. إِذا ذُکِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ

الف) زمانی که یاد شود خدا می ترسد دل هایشان

ب) زمانی که یاد می کنند خدا را می شود دل آنها

2. أُولئِکَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا

الف) آنان آنها مؤمن حقیقی هستند

ب) آنان خود مؤمنان حقیقی هستند

3. فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ

الف) پس اصلاح دادند بین برادرانشان

ب) پس اصلاح دهید بین دو برادرتان

4. إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ آمَنُوا

الف) فقط مؤمنان کسانی هستند که ایمان آوردند

ب) قطعاً مؤمنان کسی هستند که ایمان می آورند

5. فَسَوْفَ یَأْتِی اللّهُ بِقَوْمٍ

ص:161

الف) پس به زودی می آورد خدا قومی را

ب) سپس می آید خدا به سوی قومی که

6. أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ

الف) رام و نرم بر مؤمنان

ب) خوار و ذلیل برای افراد باایمان

7. وَ لکِنَّ الْمُنافِقِینَ لا یَعْلَمُونَ

الف) ولی افراد دورو نمی فهمند

ب) ولی افراد دو چهره نمی دانند

8. لِیَزْدادُوا إِیماناً مَعَ إِیمانِهِمْ

الف) قطعاً می افزایند بر ایمانشان

ب) تا بیفزایند ایمانی با ایمانشان

9. وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ

الف) و کسانی که آنها از بیهودگی رویگردانند

ب) و کسانی که از سرگرمی رویگردانند

10. وَ الَّذِینَ هُمْ عَلی صَلَواتِهِمْ یُحافِظُونَ

الف) و کسانی که بر نمازشان مراقبند

ب) و کسانی که بر نمازهایشان محافظت می کنند

3. آیات درس را با دقت ترجمه کنید.

4. صفات زیر را با عبارت مربوطه در آیات درس تطبیق دهید.

1. پاکدامنی،2. صداقت،3. مُصلح،4. مجاهد،5. خداترس،6. فروتن،7. امانتدار،8. متوکّل،9. مراقب نمازها،10. دل آرام،11. عزیز،12. ثابت قدم و غیر متزلزل،13. بی تفاوت نسبت به ملامتگران،14. رام مؤمن و

ص:162

سرسخت کافر،15. متعهد،16. انفاق کننده،17. خدادوست،18. زکات پرداز،19. رویگردان از بیهودگی،20. رشدپذیر.

2. غیر از صفات بیست گانه فوق که در متن آیات درس آمده، پنج صفت دیگر بشمارید که از صفات و ویژگی های مؤمنان است.

3. یکی از صفات برجسته مؤمنان ادب در محضر رهبر الهی است، آیه 3 سوره حجرات را با دقت بخوانید، آیا می توانید ترجمه کنید.

ص:163

30-برخی از صفات نکوهیده و ناپسند مؤمنان

اشاره

1. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیِ اللّهِ وَ رَسُولِهِ وَ اتَّقُوا اللّهَ إِنَّ اللّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ . (1)

2. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ کَجَهْرِ بَعْضِکُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمالُکُمْ وَ أَنْتُمْ لا تَشْعُرُونَ . (2)

3. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنْ جاءَکُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَیَّنُوا أَنْ تُصِیبُوا قَوْماً بِجَهالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلی ما فَعَلْتُمْ نادِمِینَ . (3)

4. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسی أَنْ یَکُونُوا خَیْراً مِنْهُمْ وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسی أَنْ یَکُنَّ خَیْراً مِنْهُنَّ وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ بِئْسَ الاِسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِیمانِ وَ مَنْ لَمْ یَتُبْ فَأُولئِکَ هُمُ الظّالِمُونَ . (4)

5. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً أَ یُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتاً فَکَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللّهَ إِنَّ اللّهَ تَوّابٌ رَحِیمٌ . (5)

ص:164

1- (1) . حجرات: آیه 1.
2- (2) . حجرات: آیه 2.
3- (3) . حجرات: آیه 6.
4- (4) . منافقون: آیه 8.
5- (5) . حجرات: آیه 12.

6. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ وَ مَنْ یَتَّبِعْ خُطُواتِ الشَّیْطانِ فَإِنَّهُ یَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ... . (1)

تمرین

عبارات درس را یک بار بخوانید و زیر کلمات آشنا خط بکشید.

جدول کلمه ها

تصویر

ص:165

1- (1) . النور: آیه 21.

تصویر

پرسش ها

1. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. نبأ، لحم، ظنّ

الف) خبر، گوشت، گمان (بد) ب) اخبار، گوشت، بدگمانی

2. لایَسخَر، لایَغتَب

الف) مسخره نکن، غیبت نکن

ب) مسخره نکند، غیبت نکند

3. لاتَرفعوا، لاتَجسَّسوا

الف) بالا ببرید، تجسّس و جست وجو نکنید

ص:166

ب) بالا نبرند، جست وجو نکنند

4. کرهتم، یَکُنَّ

الف) اکراه می دارند، باشند ب) اکراه و باز داشتید، می باشند

5. لاتلمزوا، لاتنابزوا

الف) عیب جویی نکنید، لقب بد به هم نسبت ندهید

ب) عیب جویی نکردند، لقب بد ندادند

2. پاسخ صحیح را علامت بزنید:

1. لا تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیِ اللّهِ

الف) پیشی نگیرید جلوتر از خدا

ب) پیشی نگیرند بین دو دست خدا

2. لا تَرْفَعُوا أَصْواتَکُمْ

الف) بالا نبرند صداهایشان را ب) بالا نبرید صداهایتان را

3. وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ

الف) و بلند نکنید برای او گفتار را

ب) و بلند سخن نگویید با او در گفتار

4. إِنْ جاءَکُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ

الف) اگر آمد به سوی شما فاسقی باخبر

ب) اگر آورد برای شما فرد بی تعهدی خبری را

5. لا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ

الف) مسخره نکنند گرو هی از مردان گرو هی دیگر را

ب) مسخره نکرد گرو هی، گرو هی را

ص:167

6. عَسی أَنْ یَکُنَّ

الف) چه بسا این که باشی ب) چه بسا این که باشند

7. وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ

الف) به یکدیگر نسبت ندهید لقب های (بد) را

ب) به هم نسبت بد و لقب بد ندهند

8. اِجْتَنِبُوا کَثِیراً مِنَ الظَّنِّ

الف) دوری کنید از بسیاری از گمان های (بد)

ب) دوری کردند زیاد از بدگمانی

9. أَ یُحِبُّ أَحَدُکُمْ

الف) آیا دوست دارید که یکی از شما

ب) آیا دوست دارد یکی از شما

10. لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ

الف) پیروی نکنید گام های شیطانی را

ب) پیروی نکردند گام های شیطان را

3. آیات متن درس را با دقت ترجمه کنید.

4. به منظور شناخت جامع تری از اخلاق اسلامی، سوره حجرات را مطالعه کنید. در این سوره چند آیه مربوط به اخلاق کریمه و چند آیه مربوط به اخلاق ناپسند و نکوهیده است؟

5. به نظر شما سوره حجرات یک سوره اخلاقی است یا حکومتی؟ چرا؟

ص:168

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109