مجموعه احادیث تصویری حضرت امام علی علیه السلام

حدیث شماره :2

امام علی علیه السلام :

سبب جدایی، ناسازگاری است

سَبَبُ الفُرقَةِ الاِختِلافُ

غررالحکم حدیث 5530

ص: 2

حدیث شماره :3

امام علی علیه السلام: در دوستی با دوستت، اندازه نگه دار، چه بسا که روزی دشمنت شود؛ و در دشمنی با دشمنت، از حدّش تجاوز مکن، چه بسا که روزی دوستت گردد

حکمت 268 نهج البلاغه

ص: 3

حدیث شماره :4

امام علی علیه السلام:

چه بسا نعمت داده شده ای که گرفتار عذاب شود وبسا گرفتاری که در گرفتاری ساخته شده وآزمایش گردد، پس ای کسی که ازاین گفتار بهرمند می شوی، بر شکرگزاری بیفزای، و...

ص: 4

حدیث شماره :5

امام علی علیه السلام: هر که در اموالْ انحصارطلبی کند، نابود می شود

مَن یَستَأثِر مِنَ الأَموالِ یَهلِک

تحف العقول صفحه 217

ص: 5

حدیث شماره :6

امام علی علیه السلام: در شگفتم از آدمیزاد،که آغازش نطفه ای است و فرجامش لاشه ای و در این میان انبار غائط است و با این همه تکبّر می ورزد!

میزان الحکمه جلد10 صفحه 23

ص: 6

حدیث شماره :7

امام علی علیه السلام: صبور باش؛ چرا که صبر، شیرین فرجام و خجسته انجام است

اِلزَمِ الصَّبرَ؛ فَإِنَّ الصَّبرَ حُلوُ العاقِبَةِ، مَیمونُ المَغَبَّةِ

غررالحکم حدیث 2377

0

ص: 7

حدیث شماره :8

امام علی علیه السلام: در شگفتم از کسی که به رحم فرا دست خود امید دارد، چگونه به فرو دست خود رحم نمی کند

غررالحکم حدیث 6255

1

ص: 8

حدیث شماره :9

امام علی علیه السلام:

مبادا از خود راضی باشی که در این صورت ناراضیانِ از تو زیاد می شوند

غررالحکم حدیث 2642

2

ص: 9

حدیث شماره :10

امام علی علیه السلام: درنگ در کارها، اوج خردمندی است و تندی، اوج حماقت است

التَّثَبُّتُ رَأسُ العَقلِ ، وَالحِدَّةُ رَأسُ الحُمقِ

کنزالفوائد ج1 ص199

4

ص: 10

حدیث شماره :11

امام علی علیه السلام: خوش ترین زندگی، در قناعت است

أطیَبُ العَیشِ القَناعَةُ

غررالحکم حدیث 2918

5

ص: 11

حدیث شماره :12

امام علی علیه السلام: با ایمان است که می توان تا اوج خوش بختی و نهایت شادمانی، بالا رفت

بِالإِیمانِ یُرتَقی إلی ذِروَةِ السَّعادَةِ ونِهایَةِ الحُبورِ

غررالحکم حدیث4323

7

ص: 12

حدیث شماره :13

امام علی علیه السلام: ملایمت و مهربانی با پیروان، از بزرگواری طبع است

الرِّفقُ بالأتباعِ مِن کَرَمِ الطِّباعِ

غررالحکم حدیث 1497

1

ص: 13

حدیث شماره :14

امام علی علیه السلام: خردمندترینِ مردمان، کسانی اند که بیشتر در عواقب کارها بیندیشند

أعقَلُ النّاسِ أنظَرُهُم فِی العَواقِبِ

غرر الحکم حدیث 3367

6

ص: 14

حدیث شماره :15

امام علی علیه السلام: هر که به ریخت و پاش فخر بفروشد، به تنگدستی خوار و کوچک گردد

مَنِ افتَخَرَ بِالتَّبذیرِ احتُقِرَ بِالإِفلاسِ

غررالحکم حدیث 9057

7

ص: 15

حدیث شماره :16

امام علی علیه السلام: بدترین مردم کسی است که خود را بهترین مردم پندارد

شَرُّ الناسِ مَن یَری أنّهُ خَیرُهُم

غرر الحکم حدیث 5701

8

ص: 16

حدیث شماره :17

امام علی علیه السلام: در حالی که در واقع، از کمترین مال برخوردار هستید ، در ظاهر، بهترین حال را از خود نشان دهید

بحارالأنوار ج 78 ص 8

9

ص: 17

حدیث شماره :18

امام علی علیه السلام: هرگاه از سختی کاری ترسیدی در برابر آن سرسختی نشان ده، رامت می شود

ذا خِفْتَ صُعوبَةَ أمْرٍ فاصْعُبْ لَهُ یَذِلَّ لکَ

غرر الحکم حدیث 4108

0

ص: 18

حدیث شماره :19

امام علی علیه السلام:

از کسی که تو را بی جهت مدح و ستایش می کند، پرهیز کن؛ زیرا زود باشد که بی جهت نیز [توسط او ]بی حرمت و آبرو شوی

میزان الحکمه جلد 10 صفحه 441

1

ص: 19

حدیث شماره :20

آرایش منظم برف روبی ناوگان اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان قزوین

امام علی علیه السلام: ادای حقوق برادران، برترین اعمال پرهیزگاران است

میزان الحکمه ج 1 ص93

2

ص: 20

حدیث شماره :21

امام علی علیه السلام: هرکس خود را درجایگاه های تهمت قراردهد، نبایدکسی راکه به او گمانِ بد می برد سرزنش کند

مَن وَضعَ نَفسَهُ مَواضِعَ التُّهمَةِ فلا یَلومَنَّ مَن أساءَ بهِ الظَّنَّ

4

ص: 21

حدیث شماره :22

امام علی علیه السلام: هیچ ستمگری را ندیدم همانند حسود که چنین به ستمدیده شبیه باشد؛

نفسْ نفس زنان، با دلی سرگشته و اندوهی پیوسته

تحف العقول، ص 216

8

ص: 22

حدیث شماره :23

امام علی علیه السلام: فرصت، چون ابر می گذرد. پس، فرصتهای کار خوب را غنیمت شمرید

الفُرصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحابِ ، فانتَهِزُوا فُرَصَ الخَیرِ

حکمت 21 نهج البلاغه

1

ص: 23

حدیث شماره :24

امام علی علیه السلام: هرگز به دوستی با کسی که او را خوب نشناخته ای، رغبت مکن

لا تَرغَبَنَّ فی مَوَدَّةِ مَن لَم تَکشِفْهُ

غرر الحکم حدیث 10167

3

ص: 24

حدیث شماره :25

یک هموطن: درکوهبنان نیازشدیدبه کانکس داریم. چادرها هم عایق خوبی ندارند وهم خطر استفاده ازوسایل گرمایشی درآن بسیارزیاد است

امام علی علیه السلام: بهترین فردکسی است که به مردم سود برساند. غررالحکم ح5001

5

ص: 25

حدیث شماره :26

امام علی علیه السلام: بزرگوار کسی است که بی دریغ احسان می کند

الکریمُ مَن بَذَلَ إحسانَهُ

میزان الحکمه جلد10 صفحه91

7

ص: 26

حدیث شماره :27

امام علی علیه السلام: لجبازی، خِرَد را به زنجیر کشد

اللَّجاجَةُ تَسُلُّ الرَّأیَ

نهج البلاغه حکمت 179

8

ص: 27

حدیث شماره :28

امام علی علیه السلام: هر که بدگمان باشد، بد باطن شود

مَن ساءَ ظَنُّهُ ساءَت طَوِیَّتُهُ

غرر الحکم حدیث 7792

9

ص: 28

حدیث شماره :29

امام علی علیه السلام: گران بهاترین چیزها از نظر پایه و اساس، و شیرین ترینِ آنها از نظر میوه، کارهای شایسته، ادب نیکو، و خردی است که به کار گرفته شود

دانش نامه عقاید اسلام ج1 ص246

1

ص: 29

حدیث شماره :30

امام علی علیه السلام: دنبال عیبهای مردم نباش؛ زیرا عیبهایی که در خودت هست _ اگر خردمند باشی _ مانع از آن می شود که از کسی عیب جویی کنی

غرر الحکم حدیث 10295

2

ص: 30

حدیث شماره :31

امام علی علیه السلام: استغفار، گناهان را پاک می کند

الاستِغفارُ یَمحُو الأوزارَ

غررالحکم حدیث 342

6

ص: 31

حدیث شماره :32

امام علی علیه السلام: کسی که برای کاری با تو دوستی می کند ، پس از تمام شدن آن به تو پشت می کند

مَن وادَّکَ لأمرٍ ولّی عندَ انقِضائِهِ

غرر الحکم حدیث 8552

8

ص: 32

حدیث شماره :33

امام علی علیه السلام: با اخلاق خوش است که زندگی خوش و خرّم می شود

بِحُسنِ الأخلاقِ یَطیبُ العَیشُ

غررالحکم حدیث 4263

0

ص: 33

حدیث شماره :34

امام علی علیه السلام: به آنچه فرمان می دهی، خود بیش از همه عمل کن

کُن آخَذَ النّاسِ بِما تَأمُرُ بِهِ

میزان الحکمه ج7 ص345

3

ص: 34

حدیث شماره :35

امام علی علیه السلام: ریشه صبر، داشتن یقین راستین به خداست

أصلُ الصَّبرِ حُسنُ الیَقینِ بِاللّهِ

غرر الحکم حدیث 3084

4

ص: 35

حدیث شماره :36

تصویر متناسب با صفحه گوشی همراه

امام علی علیه السلام: ریشه صبر، داشتن یقین راستین به خداست

غرر الحکم حدیث 3084

5

ص: 36

حدیث شماره :37

امام علی علیه السلام: آن که دور اندیش باشد، احتیاط کند

مَن أخَذَ بالحَزمِ اسْتَظْهَرَ

غررالحکم حدیث 7913

6

ص: 37

حدیث شماره :38

امام علی علیه السلام:

هر که بدون عاقبت اندیشی، در کارها فرو رود، خود را به بلاهای سختِ رسواکننده دچار کند

تحف العقول صفحه 93

7

ص: 38

حدیث شماره :39

امام علی علیه السلام: هرکه ازعیبهای پنهانی[مردم ]جستجو کند، خداونداو رااز دوستی دلها محروم گرداند

مَن تَتَبَّعَ خَفِیّاتِ العُیوبِ حَرَمَهُ اللّهُ مَوَدّاتِ القُلوبِ

غررالحکم ح8800

8

ص: 39

حدیث شماره :40

امام علی علیه السلام: عمل اندک که بر آن مداومت ورزی، از عمل بسیار که از آن خسته شوی امیدوار کننده تر است

قَلیلٌ تَدومُ عَلَیهِ، أرجی مِن کَثیرٍ مَملولٍ مِنهُ

نهج البلاغه حکمت 278

9

ص: 40

حدیث شماره :41

امام علی علیه السلام: دوراندیش، بر پایه خردمندی اش، برای هر پَستی ای، بازدارنده ای دارد

لِلحازِمِ مِن عَقلِهِ عَن کُلِّ دَنِیَّةٍ زاجِرٌ

غرر الحکم حدیث 7350

1

ص: 41

حدیث شماره :42

امام علی علیه السلام: گناه نکردن آسانتر از توبه کردن است

تَرْکُ الذَّنبِ أهْوَنُ مِن طَلبِ التَّوبةِ

میزان الحکمه ج2 ص136

3

ص: 42

حدیث شماره :43

امام علی علیه السلام: از همنشینی با دوست بد بپرهیز ، که دوست بد ، همنشین خود را به هلاکت می افکند و یار خود را به نابودی می کشاند

غرر الحکم حدیث 2599

5

ص: 43

حدیث شماره :44

امام علی علیه السلام: انسان شریف، به هر مقامی، هر چند بزرگ، برسد سرمست نمی شود؛ مانند کوهی که هیچ بادی آن را به لرزه در نمی آورد؛ اما فرومایه...

غرر الحکم حدیث 5197

8

ص: 44

حدیث شماره :45

امام علی علیه السلام: ستم کردن به ناتوان ، زشت ترین نوع ستم است

ظُلمُ الضَّعیفِ أفحَشُ الظُّلمِ

غررالحکم، حدیث 6054

9

ص: 45

حدیث شماره :46

امام علی علیه السلام :

با بی توجهی به امور پست، بر ارزش خود بیفزایید

عَظِّمُوا أقدارَکُم بِالتَّغافُلِ عَنِ الدَّنِیِّ مِنَ الاُْمُورِ

تحف العقول، ص 224

0

ص: 46

حدیث شماره :47

امام علی علیه السلام: بزرگوار کسی است که آبروی خویش را با داراییِ خود حفظ می کند

و فرومایه کسی است که داراییِ خویش را با آبرویش حفظ می نماید

میزان الحکمه ج10 ص92

2

ص: 47

حدیث شماره :48

الإمام علیّ علیه السلام :بِالفِکرِ تَنجَلی غَیاهِبُ الاُمورِ.

امام علی علیه السلام : با اندیشه ، زوایای پنهان کارها آشکار گردد.

غرر الحکم : حدیث 4322

3

ص: 48

حدیث شماره :49

امام علی علیه السلام: موفّق ترین کارها، کاری است که با رازداریِ کامل انجام شود

غرر الحکم حدیث 3284

4

ص: 49

حدیث شماره :50

امام علی علیه السلام: اموات خود را زیارت کنید؛ زیرا آنان از دیدار شما خوشحال می شوند...

0

ص: 50

حدیث شماره :51

امام علی علیه السلام :

فرصت را دریاب پیش از آنکه [با از دست رفتن] سبب اندوه شود

بادِرِ الفُرصَةَ قبلَ أن تکونَ غُصّةً

غرر الحکم حدیث 4362

3

ص: 51

حدیث شماره :52

امام علی علیه السلام: کتابها، بوستانهای دانشمندانند

الکُتُبُ بَساتِینُ العُلَماءِ

غرر الحکم، حدیث 991

6

ص: 52

حدیث شماره :53

امام علی علیه السلام: هرکس در دلش، درخت علاقه به انواع غذاها را بکارد، میوه ی انواع بیماری ها را از آن می چیند

غرر الحکم حدیث 9219

8

ص: 53

حدیث شماره :54

امام علی علیه السلام:

ترک شهوت ها، برترین عبادت و زیباترین عادت است

تَرکُ الشَّهَواتِ أفضَلُ عِبادَةٍ ، و أجمَلُ عادَةٍ

غررالحکم جلد1 صفحه 304

03

ص: 54

حدیث شماره :55

امام علی علیه السلام: خوردن گردو در گرمای شدید، حرارت را در بدن برمی انگیزد و زخم های تن را تحریک می کند؛ امّا خوردن آن در زمستان، کلیه ها را گرم می کند و سرما را می رانَد

07

ص: 55

حدیث شماره :56

هر کس توان خرید هندوانه ندارد مجانی ببرد

امام علی علیه السلام:

سخاوت، به اندازه مردانگی بستگی دارد

علی قَدرِ المُروءَةِ تکونُ السَّخاوَةُ

غرر الحکم، حدیث 6176

09

ص: 56

حدیث شماره :57

امام علی علیه السلام: خوراک را بادیگری بخورو بر این کار بخیل مباش،روزی هیچ کس راتو نمیدهی، امّا...

12

ص: 57

حدیث شماره :58

امام علی علیه السلام:

عبرت گیر، تا قانع شوی

اِعتَبِرْ تَقتَنِعْ

غرر الحکم حدیث 2252

13

ص: 58

حدیث شماره :59

امام علی علیه السلام: آن که کینه را کنار بگذارد ، قلب و ذهنش آرامش می یابد

مَنِ اطَّرَحَ الحِقدَ استَراحَ قَلبُهُ ولُبُّهُ

غرر الحکم، حدیث 8584

14

ص: 59

حدیث شماره :60

امام علی علیه السلام: قرآن را بیاموزید که نیکوترین گف_تار است، و در آن دانا و آگاه شوید که بهار دلهاست و از نور آن شفا بخواهید، که شفا بخش دلهاست...

جامع الاخبار والآثار، ج 1، ص 211

15

ص: 60

حدیث شماره :61

امام علی علیه السلام: خوش رویی، احسانی بی خرج و زحمت است

البِشرُ إسداءُ الصَّنیعَةِ بِغَیرِ مَؤونَةٍ

غررالحکم حدیث 1503

16

ص: 61

حدیث شماره :62

امام علی علیه السلام: هر کس از حدّ خود درگذرد، مردم او را سبک شمارند

مَن تَعَدّی حَدَّهُ أهانَهُ النّاسُ

غرر الحکم حدیث 8618

17

ص: 62

حدیث شماره :63

امام علی علیه السلام: ریشه سالم ماندن از لغزشها،

اندیشیدن پیش از عمل کردن است

و سنجیدن پیش از سخن گفتن است

غرر الحکم، حدیث 3098

18

ص: 63

حدیث شماره :64

امام علی علیه السلام:

آگاه باشید که بخشیدن نابه جای مال، ریخت و پاش و اسراف است. این کار، صاحب مال را در دنیا بالا می برد؛ امّا...

تحف العقول، صفحه 185

19

ص: 64

حدیث شماره :65

امام علی علیه السلام: چونان کسی مباش که...

مردم را سرزنش و عیبجویی می کند،

اما با نفس خویش مدارا می نماید

قسمتی از حکمت 150 نهج البلاغه

21

ص: 65

حدیث شماره :66

امام علی علیه السلام: آیا کسی هست که پیش از آن که عمرش به سر آید، از خواب غفلت خویش بیدار شود؟

أ لا مُستَیقِظٌ مِن غَفلَتِهِ قبلَ نَفادِ مُدَّتِهِ؟

غرر الحکم، حدیث 2752

23

ص: 66

حدیث شماره :67

امام علی علیه السلام: آنکه سیری اش افزون شود، سنگینی پرخوری بر او غلبه کند

مَن زادَ شِبَعُهُ کَظَّتهُ البِطنَةُ

عیون الحکم والمواعظ، صفحه 420

27

ص: 67

حدیث شماره :68

امام علی علیه السلام: از سرزنش کردنهای مکرّر بپرهیز؛ زیرا این کار بر گناه [و خلافکاری] جری می کند و سرزنش را بی ارزش می سازد

غررالحکم، حدیث 3748

29

ص: 68

حدیث شماره :69

امام علی علیه السلام:

هرکه در طلب دنیا زیاده روی کند، فقیر از دنیا می رود

مَن أسرَفَ فی طَلَبِ الدُّنیا ماتَ فَقیرا

عیون الحکم والمواعظ، ص460

31

ص: 69

حدیث شماره :70

امام علی علیه السلام: قدرت، خردمند را به افراط کاری نمی کشاند

و ناتوانی او را از پای نمی نشاند

غرر الحکم، حدیث 1995

33

ص: 70

حدیث شماره :71

امام علی علیه السلام: ترحّم به ناتوانان، رحمت حق را فرود می آورد

رحمَةُ الضُعَفاءِ تَستَنزِلُ الرحمَةَ

غرر الحکم، حدیث 5415

34

ص: 71

حدیث شماره :72

امام علی علیه السلام :

برخورداری فریفته شدگان به دنیا، تو را نفریبد؛

زیرا آن برخورداری سایه ای گذراست

غرر الحکم، حدیث 10406

35

ص: 72

حدیث شماره :73

امام علی علیه السلام: نادان را جز در حال زیاده روی یا کوتاهی کردن نمی بینی

لا تَرَی الجاهِلَ إلاّ مُفرِطاً أو مُفَرِّطاً

حکمت 70 نهج البلاغه

36

ص: 73

حدیث شماره :74

امام علی علیه السلام:

هر کس در دادن پاسخ شتاب نماید، از دادن پاسخِ درست باز مانَد

مَن أسرَعَ فِی الجَوابِ لَم یُدرِکِ الجَوابَ

غرر الحکم حدیث 8640

41

ص: 74

حدیث شماره :75

امام علی علیه السلام:

هرکه اخلاقش بد باشد، روزی اش تنگ شود،

و هرکه خوش خوی باشد، روزی اش گشاده گردد

غرر الحکم، حدیث 8023 و 8024

45

ص: 75

حدیث شماره :76

امام علی علیه السلام : در غفلت آدمی همین بس که عمر خود را در راه چیزهایی که او را نجات نمی دهد هدر کند

کَفی بالرجُلِ غَفلَةً أن یُضَیِّعَ عُمُرَهُ فیما لا یُنجِیهِ 

غرر الحکم، حدیث7075

47

ص: 76

حدیث شماره :77

امام علی علیه السلام:

آن چه بیش از هر چیز نعمت را بیفزاید، شکر است

أبلَغُ ما تُستَمَدُّ بِهِ النِّعمَةُ الشُّکرُ

غرر الحکم، حدیث 3348

48

ص: 77

حدیث شماره :78

امام علی علیه السلام:

هر که آبروی خود را می خواهد، باید مجادله را رها کند

مَن ضَنَّ بعِرضِهِ فَلْیَدَعِ المِراءَ

میزان الحکمه، جلد 10، صفحه 505

49

ص: 78

حدیث شماره :79

امام علی علیه السلام:

هرکه از نصیحت سر پیچد، هلاک گردد

مَن خالَفَ النُّصحَ هَلَکَ

غررالحکم، حدیث7743

50

ص: 79

حدیث شماره :80

امام علی علیه السلام:

زیبایی زندگی در قناعت است

غررالحکم، حدیث 4749

53

ص: 80

حدیث شماره :81

امام علی علیه السلام:

زن، گُل است... پس در همه حال، با او مدارا کن، و با او به نیکی معاشرت نما، تا زندگیت با صفا شود

وسائل الشیعه، جلد 14، صفحه 12

54

ص: 81

حدیث شماره :82

امام علی علیه السلام: هر که بهترین خصلت او ادبش نباشد، کمترین حالت او تباهی است

مَن لم یَکُن أفضلَ خِلالِهِ أدبُهُ کانَ أهْوَنَ أحوالِهِ عَطَبُهُ

غررالحکم، حدیث 8980

55

ص: 82

حدیث شماره :83

امام علی علیه السلام: حسود به زبان لاف دوستی می زند و در عمل، مخفیانه دشمنی می ورزد؛ بنا بر این، او نام دوست را برخود دارد اما صفت دشمن را

غرر الحکم، حدیث 2105

58

ص: 83

حدیث شماره :84

امام علی علیه السلام: آنگاه که اشیاء با یکدیگر جفت شدند، تنبلی و ناتوانی با هم ازدواج کردند و از آنها فقر متولّد شد

میزان الحکمه جلد10 صفحه130

62

ص: 84

حدیث شماره :85

امام علی علیه السلام: هنگامی که چیزی را نوشتی، پیش از مُهر و امضا کردن، آن را مرور کن؛ زیرا بر خرد خویش، مُهر و امضا می زنی

غرر الحکم، حدیث 4167

64

ص: 85

حدیث شماره :86

امام علی علیه السلام: خشم را با سکوت درمان کنید

داوُوا الغَضَبَ بِالصَّمتِ

غرر الحکم، حدیث 5155

65

ص: 86

حدیث شماره :87

امام علی علیه السلام: درانجام کارخوب شتاب کنید، پیش ازآن که به سبب پرداختن به کاری دیگر ازآن بازمانید

بادِروا بعَملِ الخَیرِ قَبلَ أنْ تُشْغَلوا عَنه بغَیرِهِ

میزان الحکمه ج3ص559

67

ص: 87

حدیث شماره :88

امام علی علیه السلام: در دگرگونی های روزگار، گوهر مردان شناخته می شود

فی تَقَلُّبِ الأَحوالِ عُلِمَ جَواهِرُ الرِّجالِ

حکمت 217 نهج البلاغه

68

ص: 88

حدیث شماره :89

امام علی علیه السلام: به کمال رساندن خوبی، نیکوتر از آغاز کردن آن است

إکمالُ المَعروفِ أحسَنُ مِنِ ابتِدائهِ

غرر الحکم ، حدیث 1899

72

ص: 89

حدیث شماره :90

امام علی علیه السلام: میوه خودپسندی و غرور، دشمنی و کینه توزی است

ثَمَرَةُ العُجبِ البَغضاءُ

میزان الحکمه جلد7 صفحه47

73

ص: 90

حدیث شماره :91

امام علی علیه السلام: در شگفتم از کسی که گمشده خود را می جوید، امّا خویشتن را گم کرده و آن را نمی جوید!

میزان الحکمه جلد7 صفحه 163

75

ص: 91

حدیث شماره :92

امام علی علیه السلام: کسی که تو را برای دارایی ات احترام کند، در هنگام نا داریت تو را خوار شمارَد

مَن أعظَمَکَ لإِکثارِکَ استَقَلَّکَ عِندَ إقلالِکَ

میزان الحکمه ج8 ص532

76

ص: 92

حدیث شماره :93

امام علی علیه السلام:

شما را به تقوای الهی و نظم در کارتان سفارش می کنم

اُوصیکُم بِتَقوَی اللّه ِ و نَظمِ أمرِکُم 

نهج البلاغه، نامه 47

78

ص: 93

حدیث شماره :94

امام علی علیه السلام : 

آن که بدون شایستگی بلندی یابد ، بدون جُرم ، فرو افتد

مَن رُفِعَ بِلا کِفایَةٍ وُضِعَ بِلا جِنایَةٍ 

غرر الحکم، حدیث 8613

79

ص: 94

حدیث شماره :95

امام علی علیه السلام:

مردم، به ادب درست، نیازمندترند، تا به طلا و نقره.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم، ص247

81

ص: 95

حدیث شماره :96

امام علی علیه السلام :

در خلوت کردن برای عبادت خدا، گنجینه های پر سودی است

فی الانفِراد لِعِبادَةِ اللّهِ کُنوزُ الأرباحِ

میزان الحکمه جلد7 صفحه 375

82

ص: 96

حدیث شماره :97

امام علی علیه السلام: رسیدن به فریاد ستمدیده

و زدودن غم اندوهناک

از کفّاره های گناهان بزرگ است

نهج البلاغه، حکمت 24

85

ص: 97

حدیث شماره :98

امام علی علیه السلام: هیچ نعمت و زندگانی خرّمی از میان نرفت،

مگر به سبب گناهانی که انجام دادند؛

به راستی که خدای هرگز به بندگان ستم نمی ورزد

تحف العقول، صفحه 114

86

ص: 98

حدیث شماره :99

امام علی علیه السلام :

بهترین دانش، آن است که با عمل همراه شود

خَیرُ العِلمِ ما قارَنَهُ العَمَلُ

غرر الحکم، حدیث 4968

87

ص: 99

حدیث شماره :100

امام علی علیه السلام: حریص، همواره در رنج است

الحَریصُ تَعِبٌ

غررالحکم، حدیث3759

88

ص: 100

حدیث شماره :101

امام علی علیه السلام: گناه نکردن آسانتر از توبه کردن است

تَرْکُ الذَّنبِ أهْوَنُ مِن طَلبِ التَّوبةِ

میزان الحکمه جلد2 صفحه136

94

ص: 101

حدیث شماره :102

امام علی علیه السلام:

اندوه، نیمی از پیری است

الهَمُّ نِصفُ الهَرَمِ

تحف العقول، صفحه 214

96

ص: 102

حدیث شماره :103

امام علی علیه السلام:

سیری ناپذیری، خشم را زیاد می کند

الشَّرَهُ یُکثِرُ الغَضَبَ

غرر الحکم، حدیث 800

99

ص: 103

حدیث شماره :104

امام علی علیه السلام: بیچاره آدمیزاد!

اسیر گرسنگی،

زمین خورده سیری،

آماج گزندها،

و جانشین مُردگان است

غرر الحکم، حدیث 10096

00

ص: 104

حدیث شماره :105

امام علی علیه السلام: شتاب در کاری پیش از توانایی یافتن بر آن و سُستی و درنگ بعد از به دست آوردن فرصت، نشانه نابخردی است

حکمت 363 نهج البلاغه

01

ص: 105

حدیث شماره :106

امام علی علیه السلام: آنان که با بَدان همنشینی می کنند، از گزندهای بلا و گرفتاری در امان نیستند

غرر الحکم ، حدیث 10823

02

ص: 106

حدیث شماره :107

امام علی علیه السلام:

با تنهایی دمخورتر باش تا با همنشینان بد!

کُن بِالوَحدَةِ آنَسَ مِنکَ بِقُرَناءِ السَّوءِ

عیون الحکم والمواعظ، ص 391

04

ص: 107

حدیث شماره :108

امام علی علیه السلام: هرگاه به شخص بزرگوار مهربانی و محبّت شود نرم می شود، و هرگاه با فرومایه به نرمی و ملاطفت رفتار شود سخت می شود

میزان الحکمه جلد10 صفحه 90

06

ص: 108

حدیث شماره :109

امام علی علیه السلام: در شگفتم از آباد کننده سرای فانی و رها کننده سرای باقی!

عَجِبتُ لِعامِرِ دارِ الفَناءِ و تارِکِ دارِ البَقاءِ!

حکمت 126 نهج البلاغه

07

ص: 109

حدیث شماره :110

امام علی علیه السلام: کسی را که تقوا والامقامش ساخته، پست مشمارید و آن کس را که دنیا بالا برده است، بلندمرتبه مشمارید

نهج البلاغه، خطبه191

08

ص: 110

حدیث شماره :111

امام علی علیه السلام:

آفت شجاعت، فروگذاشتن دوراندیشی است

آفَةُ الشَّجاعَةِ إِضاعَةُ الحَزمِ

عیون الحکم، ص182

09

ص: 111

حدیث شماره :112

امام علی علیه السلام :

دنیا رفتنی و نابود شدنی است؛ اگر آن برای تو بماند تو برای آن نمی مانی

الدنیا مُنتَقِلَةٌ فانیةٌ، إن بَقِیَتْ لَکَ لَم تَبقَ لَها

میزان الحکمه ج4 ص135

10

ص: 112

حدیث شماره :113

امام علی علیه السلام : روی خوش داشتن، بهتر از ترش روی ایثارکننده است

عیون الحکم والمواعظ : ص 504 ح 9251

11

ص: 113

حدیث شماره :114

امام علی علیه السلام : حق به شخصیتها شناخته نمی شود ؛ خودِ حق را بشناس تا پیروان آن را بشناسی

میزان الحکمه جلد3 صفحه 156

12

ص: 114

حدیث شماره :115

امام علی علیه السلام : ثروت، خطای صاحبش را درست می نمایاند و درستی (حقانیّت) دشمن او را نادرست جلوه می دهد

غرر الحکم، حدیث 1806

14

ص: 115

حدیث شماره :116

امام علی علیه السلام : آیا شما در منازل همان کسانی نیستید که پیش از شما بودند و عمرشان درازتر و آثارشان پاینده تر... بود و سپس...

نهج البلاغه، خطبه 111

15

ص: 116

حدیث شماره :117

امام علی علیه السلام :

دورویی شخص ، ریشه در ذلّتی دارد که آن را در خود می یابد

نِفاقُ المَرءِ مِن ذُلٍّ یَجِدُهُ فی نَفسِهِ

غرر الحکم حدیث9988

19

ص: 117

حدیث شماره :118

امام علی علیه السلام: هر که عیب خود را ببیند، از پرداختن به به عیب دیگران، باز ایستد

نهج البلاغه، حکمت349

20

ص: 118

حدیث شماره :119

امام علی علیه السلام: کسی که متکبّر باشد، از نابودی در امان نیست

مَن کانَ مُتَکبِّرا لم یَعدِمِ التَّلَفَ

میزان الحکمه جلد10 صفحه 23

22

ص: 119

حدیث شماره :120

امام علی علیه السلام:

آنچه را نمی دانی مگو، که دربیان چیزهایی که می دانی ، متّهم[به دروغگویی] می شوی

لا تَقُل ما لا تَعلَمُ ؛ فَتُتَّهَمَ بِإِخبارِکَ بِما تَعلَمُ !

غرر الحکم ح10426

24

ص: 120

حدیث شماره :121

امام علی علیه السلام: موجب از بین رفتن شُکوه، دروغ است

فَسادُ البَهاءِ الکذبُ

میزان الحکمه جلد10 صفحه 72

25

ص: 121

حدیث شماره :122

امام علی علیه السلام: با اظهار دوستی، محبّتْ استوار می گردد

بِالتَّوَدُّدِ تَتَأَکَّدُ المَحَبَّةُ

غرر الحکم، حدیث 4341

26

ص: 122

حدیث شماره :123

امام علی علیه السلام: فروتنی رفعت می بخشد،تکبّر پست می گرداند

التَّواضُعُ یَرفَعُ ، التَّکبُّرُ یَضَعُ

میزان الحکمه جلد13 صفحه 223

28

ص: 123

حدیث شماره :124

امام علی علیه السلام:

اهل دنیا چون کاروانی باشندکه هنوز بارانداز نکرده، کاروانسالارشان بانگ برمی دارد که بار بندند و بروند

قسمتی از حکمت 415 نهج البلاغه

29

ص: 124

حدیث شماره :125

امام علی علیه السلام: هرکه بندگی دنیا کند و آن را بر آخرت برگزیند، فرجامش ناگوار باشد

مَن عَبَدَ الدّنیا و آثَرَها علَی الآخِرَةِ استَوخَمَ العاقِبَةَ

31

ص: 125

حدیث شماره :126

امام علی علیه السلام: از لغزش دیگران خوشحال مباش زیرا نمی دانی روزگار با تو چه خواهد کرد

غرر الحکم، صفحه 751

32

ص: 126

حدیث شماره :127

امام علی علیه السلام: گواراترین زندگی، ازآنِ کسی است که به آنچه خدا قسمت او کرده، راضی باشد

إنَّ أهنَأَ النّاسِ عَیشاً مَن کانَ بِما قَسَمَ اللَّهُ لَهُ راضِیاً

غرر الحکم ج 2 ص 491

33

ص: 127

حدیث شماره :128

امام علی علیه السلام: زکات زیبایی، عفّت است

زَکاةُ الجَمالِ العَفافُ

غرر الحکم، حدیث 5449

35

ص: 128

حدیث شماره :129

امام علی علیه السلام: زکاتِ قدرت، انصاف است

زَکاةُ القُدرَةِ الإنصافُ

غرر الحکم، حدیث 5448

38

ص: 129

حدیث شماره :130

امام علی علیه السلام: هرکه بد نیّت باشد، از رسیدن به آرزو محروم می ماند

مَن أساءَ النِّیَّةَ مُنِعَ الاُمنِیَّةَ

عیون الحکم والمواعظ، ص446

41

ص: 130

حدیث شماره :131

امام علی علیه السلام:

روشنایی دل از حلال خوری است

ضِیاءُ القَلبِ مِن أکلِ الحَلالِ

المواعظ العددیّة، صفحه 58

43

ص: 131

حدیث شماره :132

امام علی علیه السلام: تنگدستیِ انسان بزرگوار نیکوتر از توانگریِ فرد خسیس و فرومایه

فاقَةُ الکَریمِ أحسَنُ مِن غَناءِ اللَّئیمِ

غرر الحکم، حدیث 6586

44

ص: 132

حدیث شماره :133

امام علی علیه السلام: کسی که توبه را به فردا حواله دهد،از هجوم مرگ در معرض بزرگترین خطراست

مُسَوِّفُ نَفسِهِ بالتَّوبةِ، مِن هُجومِ الأجَلِ علی أعظَمِ الخَطَرِ

غررالحکم، حدیث 9876

45

ص: 133

حدیث شماره :134

امام علی علیه السلام: کلام خدا، داروی دل است

کَلامُ اللَّهِ دَواءُ القَلبِ

المواعظ العددیّة، صفحه 60

47

ص: 134

حدیث شماره :135

امام علی علیه السلام: خوشا به حال آن کس که عیب خودش، او را از پرداختن به عیبهای مردم باز دارد

طوبی لِمَن شَغَلَهُ عَیبُهُ عَن عُیوبِ النّاسِ

میزان الحکمه، ج 8، ص 320

48

ص: 135

حدیث شماره :136

امام علی علیه السلام:

آیا کسی هست که پیش از آن که عمرش به سر آید، از خواب غفلت خویش بیدار شود؟

أ لا مُستَیقِظٌ مِن غَفلَتِهِ قبلَ نَفادِ مُدَّتِهِ؟

میزان الحکمه، ج 8، ص 481

49

ص: 136

حدیث شماره :137

امام علی علیه السلام: بزرگوار کسی است که خود را بالاتر از این داند که برای نیکیهایش عوض نیکو انتظار داشته باشد

میزان الحکمه، جلد 10، صفحه 91

50

ص: 137

حدیث شماره :138

امام علی علیه السلام: هرگاه سرزنش کردی، جایی [برای بازگشت] باقی بگذار

إذا عاتَبتَ فَاستَبقِ

غرر الحکم، ح 3977

51

ص: 138

حدیث شماره :139

امام علی علیه السلام:

پرده غفلت،

با اندرزها کنار می رود

عیون الحکم والمواعظ صفحه 187

54

ص: 139

حدیث شماره :140

امام علی علیه السلام:

هر کس به امور بیهوده بپردازد،

امور سودمند را از دست بدهد

میزان الحکمه جلد10 صفحه283

55

ص: 140

حدیث شماره :141

امام علی علیه السلام:

بی رغبتی به دنیا بزرگترین آسایش است

الزّهدُ فی الدّنیا الرّاحةُ العظمی

غرر الحکم، ص 276، ح 6077

57

ص: 141

حدیث شماره :142

امام علی علیه السلام: دوست، دوست نخواهد بود مگر آن که برادرش را در سه حال نگه دارد: در سختی اش، در غیبت او و پس از مرگش

حکمت 134 نهج البلاغه

59

ص: 142

حدیث شماره :143

امام علی علیه السلام: کشورها با میهن دوستی آباد شده اند

عَمُرَتِ البُلدانُ بِحُبِّ الأوطانِ

میزان الحکمه، جلد 13، صفحه 236

60

ص: 143

حدیث شماره :144

امام علی علیه السلام: بدترین دشمن آدمی، خشم و شهوت اوست،

پس هر که آن دو را در اختیار بگیرد، مقامش بالا می رود و به هدفش برسد

میزان الحکمه، ج8، ص447

61

ص: 144

حدیث شماره :145

امام علی علیه السلام:

ناسیرابیِ مال سخت تر از ناسیرابیِ آب است

المواعظ العددیّة، صفحه 59

63

ص: 145

حدیث شماره :146

امام علی علیه السلام: در آغاز سردی هوا خود را از سرما حفظ کنید و در پایان آن از آن استقبال کنید؛ زیرا...

حکمت 128 نهج البلاغه

66

ص: 146

حدیث شماره :147

امام علی علیه السلام: از پرخوری بپرهیزید؛

چرا که موجب قساوت دل،

سستی در نماز

و تباهی بدن می شود

عیون الحکم والمواعظ، صفحه 101

67

ص: 147

حدیث شماره :148

امام علی علیه السلام:

سلامت، توانایی

فرصت، جوانی

و شادابی ات را فراموش مکن تا با آن،

آخرت را به دست آوری...

امالی صدوق، صفحه 299

68

ص: 148

حدیث شماره :149

امام علی علیه السلام: بزرگوار، کینه توز نیست

لا یکونُ الکریمُ حَقودا

میزان الحکمه، جلد 10، صفحه 97

97

ص: 149

حدیث شماره :150

امام علی علیه السلام:

هرکس درمقابل ثروتمند به خاطر ثروتش تواضع کند، دو سوم دینش از بین برود

مَنْ أَتَی غَنِیّاً فَتَوَاضَعَ لَهُ لِغِنَاهُ ذَهَبَ ثُلُثَا دِینِهِ

نهج البلاغه، حکمت228

00

ص: 150

حدیث شماره :151

امام علی علیه السلام:

آگاه باشید خردمند، کسی است که با اندیشه درست، به استقبال آرای گوناگون رود و در عواقب بنگرد

میزان الحکمه، ج 9، ص 221

01

ص: 151

حدیث شماره :152

امام علی علیه السلام: چه بد گردنبندی است گردنبند گناه برای مؤمن

بِئْسَتِ الْقِلَادَةُ الذَّنْبُ لِلْمُؤْمِن

کافی، ج 8، ص 19

03

ص: 152

حدیث شماره :153

امام علی علیه السلام: آفتِ علما، ریاست طلبی است

آفةُ العُلَماءِ حُبُّ الرِّیاسَةِ

میزان الحکمه، جلد 9، صفحه 221

04

ص: 153

حدیث شماره :154

امام علی علیه السلام: روزها، دفتر مهلت شماست،

آن را از بهترین کارهایتان پر کنید

عیون الحکم و المواعظ، ص 208

05

ص: 154

حدیث شماره :155

امام علی علیه السلام: با عزم و اراده، به جنگ سستی بروید

ضادُّوا التَّوانِیَ بالعَزمِ

میزان الحکمه، جلد 10، صفحه 134

07

ص: 155

حدیث شماره :156

امام علی علیه السلام: شما و آرزوهای شما در این دنیا، میهمانانی موقّت هستید

إنَّکُم وما تَأمُلُونَ مِن هذِهِ الدُّنیا أثوِیاءُ مُؤَجَّلونَ

نهج البلاغه، خطبه 129

12

ص: 156

حدیث شماره :157

امام علی علیه السلام: برترین ادب، آن است که انسان در حدّ خود بایستد و از اندازه خویش فراتر نرود

عیون الحکم والمواعظ ، صفحه 122

14

ص: 157

حدیث شماره :158

امام علی علیه السلام: هرگاه پرسشی کردی، برای دانا شدن بپرس و به منظور درمانده کردن سؤال نکن

إذا سَألتَ فَاسأل تَفَقُّها و لا تَسألْ تَعَنُّتا

میزان الحکمه ج5 ص153

19

ص: 158

حدیث شماره :159

امام علی علیه السلام:

هرگاه پدری با نگاه خود فرزند خویش را مسرور کند، خداوند به او اجر آزاد کردن یک بنده را می دهد

روضة الواعظین، جلد 2، صفحه 369

20

ص: 159

حدیث شماره :160

امام علی علیه السلام :

از گذشته های دنیا برای باقیمانده ی آن عبرت آموز، زیرا پاره های دنیا شبیه یکدیگرند

اِعتَبِر بِما مَضی مِنَ الدُّنیا لِما بَقِیَ مِنها ؛ فَإِنَّ بَعضَها یُشبِهُ بَعضا

22

ص: 160

حدیث شماره :161

امام علی علیه السلام: بهترین خنده، لبخند است

خَیرُ الضِّحکِ التَّبَسُّمُ

میزان الحکمه، جلد 6، صفحه 406

23

ص: 161

حدیث شماره :162

امام علی علیه السلام: زندگی دنیا، کالایی بیش نیست و کالای دنیا، دیر فراهم می آید و اندک به کار می آید و زود از کف می رود

تنبیه الخواطر، جلد 2، صفحه 102

24

ص: 162

حدیث شماره :163

امام علی علیه السلام: با فرومایه کشمکش مکن که بر تو گستاخ می شود

لا تُلاحِ الدَّنیَّ فیَجتَرِئَ علَیکَ

میزان الحکمه جلد4 صفحه 148

26

ص: 163

حدیث شماره :164

امام علی علیه السلام: بسا کلمه ای که نعمتی را برباید، و عذابی را نزد تو آورد

فَرُبَّ کَلِمَة سَلَبَتْ نِعْمَةً وَجَلَبَتْ نِقْمَةً

قسمتی از حکمت 381 نهج البلاغه

27

ص: 164

حدیث شماره :165

امام علی علیه السلام: هر گاه خواسته تو تحقّق نیافت، از وضعیتی که داری، ناخشنود نباش

إذا لَم یَکُن ما تُریدُ فَلا تُبَل ما کُنتَ

حکمت 69 نهج البلاغه

28

ص: 165

حدیث شماره :166

امام علی علیه السلام:

نعمتی را به امید دست یافتن به بیشتر از آن به مخاطره میفکن

نهج البلاغه، قسمتی از نامه 31

29

ص: 166

حدیث شماره :167

امام علی علیه السلام:

زمین چه فراوان پیکرهای گرامی

و خوش آب و رنگی را خورده

که پرورده ی ناز و نعمت

و بزرگ شده شرف بودند

نهج البلاغه، قسمتی از خطبه 221

30

ص: 167

حدیث شماره :168

امام علی علیه السلام: آن که خوی نیک داشته باشد، دوستانش زیاد شوند و دلها به او انس و الفت گیرند

میزان الحکمه جلد3 صفحه 488

31

ص: 168

حدیث شماره :169

امام علی علیه السلام: پاداش آن که تو را شادمان کرد آن نیست که اندوهگینش سازی

نهج البلاغه، قسمتی از نامه 31

33

ص: 169

حدیث شماره :170

امام علی علیه السلام: همنشینِ بَدان، چون بر کشتی نِشسته ای است که اگر از غرق شدن هم نجات یابد، از ترس، بی نصیب نخواهد ماند

عیون الحکم و المواعظ صفحه487

34

ص: 170

حدیث شماره :171

امام علی علیه السلام: بهترین زندگی را کسی دارد، که مردم در زندگی او خوب زندگی کنند

إنَّ أحسَنَ النّاسِ عَیشا مَن حَسُنَ عَیشُ النّاسِ فی عَیشِهِ

میزان الحکمه، ج 8، ص 345

36

ص: 171

حدیث شماره :172

امام علی علیه السلام: بنده دیگری مباش، که خدا تو را آزاد آفرید

لا تَکُنْ عَبدَ غَیرِکَ و قَد جَعلَکَ اللّهُ حُرّا

تحف العقول، صفحه 77

37

ص: 172

حدیث شماره :173

امام علی علیه السلام:

در تنگی و سختی است که محبت راستین آشکار می شود

فی الضِّیقِ و الشِّدّةِ یَظهَرُ حُسْنُ المَوَدَّةِ

میزان الحکمه، جلد 2، صفحه 419

41

ص: 173

حدیث شماره :174

امام علی علیه السلام: هر که به ریخت و پاش افتخار کند با تهیدستی خُرد و خوار می شود

مَنِ افْتَخَر بالتَّبذیرِ احتُقِرَ بالإفْلاسِ

میزان الحکمه، جلد 1، صفحه 528

43

ص: 174

حدیث شماره :175

امام علی علیه السلام :

آنچه از مال تو از دست می رود و مایه پند و عبرتت می گردد [ در حقیقت ] از دست نرفته است

حکمت 196 نهج البلاغه

44

ص: 175

حدیث شماره :176

امام علی علیه السلام :

هر کس با کتاب ها آرام گیرد ، هیچ آرامشی را از دست نداده است

مَن تَسَلّی بِالکُتُبِ لَم تَفُتهُ سَلوَةٌ

غرر الحکم، ج 5، ص 233

45

ص: 176

حدیث شماره :177

امام علی علیه السلام: هر کس بهشت برین را به این دنیای گذرا بفروشد، بدبخت است و تجارتی زیانبار کرده است

عیون الحکم والمواعظ، صفحه 151

46

ص: 177

حدیث شماره :178

امام علی علیه السلام: علّت بدبختی، دنیا دوستی است

سَبَبُ الشَّقاءِ حُبُّ الدُّنیا

میزان الحکمه، جلد 5، صفحه 605

48

ص: 178

حدیث شماره :179

امام علی علیه السلام: احمق ترین مردم کسی است که خود را خردمندترین مردم می داند

أحمَقُ النّاسِ مَن ظَنَّ أنّهُ أعْقَلُ النّاسِ

میزان الحکمه، جلد 3، صفحه 237

49

ص: 179

حدیث شماره :180

امام علی علیه السلام:

مومن از اندکِ خدا خشنودمی شود... و منافق از اندکِ خدا ناخشنود می شود و بسیارش هم او را خشنود نمی سازد!

تحف العقول، صفحه 212

52

ص: 180

حدیث شماره :181

امام علی علیه السلام:

چه دوستهای خائنی که داشته ای!

پس بنگر که با که دوستی می کنی!

دوست مورد علاقه ات را کسی انتخاب کن که...

میزان الحکمه، جلد 5، صفحه 571

53

ص: 181

حدیث شماره :182

امام علی علیه السلام: شتابگر فاش کننده[ ی اسرار] نباشید

لا تَکونوا عُجُلاً مَذاییعَ

کافی، جلد 2، صفحه 225

56

ص: 182

حدیث شماره :183

امام علی علیه السلام:

ظالمانه ترین روش آن است که از مردم انصاف بخواهی، اما خودت با آنان به انصاف رفتار نکنی!

میزان الحکمه، جلد 12، صفحه 227

57

ص: 183

حدیث شماره :184

امام علی علیه السلام: خوش بینی، اندوه را می کاهد و از افتادن در بند گناه می رهاند

حُسنُ الظَّنِّ یُخَفِّفُ الهَمَّ، و یُنجِی مِن تَقَلُّدِ الإثمِ

میزان الحکمه، جلد 6، صفحه 568

59

ص: 184

حدیث شماره :185

امام علی علیه السلام:

پایان لذتها، و برجای ماندن تلخی ها را به یاد آورید

أُذْکُرُوا انقِطاعَ اللَّذّاتِ وَبَقاءَ التَّبِعاتِ

حکمت 433 نهج البلاغه

60

ص: 185

حدیث شماره :186

امام علی علیه السلام: چون دیدی خداوند سبحان، با وجود آن که گناه می کنی، پیاپی به تو نعمت می دهد، این، برای غافلگیر کردن [و به دام انداختن ]توست

میزان الحکمه، ج 2، ص 54

61

ص: 186

حدیث شماره :187

امام علی علیه السلام: در عمل مؤمن یقین دیده می شود و در عمل منافق شک

إنَّ الْمُؤْمِنَ مَن یُری یَقینُهُ فی عَمَلِهِ، وَ الْمُنافِقُ مَن یُری شَکُّهُ فی عَمَلِهِ

غررالحکم، حدیث 3551

62

ص: 187

حدیث شماره :188

امام علی علیه السلام: دوستِ آدم نادان، در معرض گزند و نابودی است

صَدیقُ الجاهِلِ مَعرضٌ للعَطَبِ

میزان الحکمه، جلد 2 صفحه، 356

63

ص: 188

حدیث شماره :189

امام علی علیه السلام: زبان درنده ای است که اگر رها شود، گاز می گیرد

اللِّسانُ سَبُعٌ، إن خُلِّیَ عَنهُ عَقَرَ

حکمت 60 نهج البلاغه

64

ص: 189

حدیث شماره :190

امام علی علیه السلام: شنونده غیبت، مانند غیبت کننده است

السامِعُ لِلغِیبَةِ کالمُغتابِ

میزان الحکمه، جلد 8، صفحه 605

65

ص: 190

حدیث شماره :191

امام علی علیه السلام :

کجایند آنان که به دورترین خواست های دنیوی رسیدند؟!

أینَ الَّذینَ بَلَغوا مِنَ الدُّنیا أقاصِیَ الهِمَمِ؟!

عیون الحکم والمواعظ، ص 130

66

ص: 191

حدیث شماره :192

امام علی علیه السلام: آنچه از دنیا در کف توست پیش از تو صاحبی داشته، و پس از تو به کسان دیگر می رسد

قسمتی از حکمت 416 نهج البلاغه

67

ص: 192

حدیث شماره :193

امام علی علیه السلام :

اندیشه در سرانجام کارها، از مهلکه ها می رهاند

میزان الحکمه جلد9 صفحه 226

68

ص: 193

حدیث شماره :194

امام علی علیه السلام :

با بریدن پیوند خویشاوندی، خشم و انتقامها فرود می آید

حُلُولُ النِّقَمِ فی قَطیعَةِ الرَّحِمِ

میزان الحکمه جلد4 صفحه 408

69

ص: 194

حدیث شماره :195

امام علی علیه السلام: خشم را با سکوت درمان کنید

داوُوا الغَضَبَ بِالصَّمتِ

عیون الحکم والمواعظ ، ص 250

72

ص: 195

حدیث شماره :196

امام علی علیه السلام: ای مردم، خودتان ادب کردن خویش را برعهده گیرید، و نفس را از عادت های هلاکت بار بازگردانید

قسمتی از حکمت 359 نهج البلاغه

73

ص: 196

حدیث شماره :197

امام علی علیه السلام: عادتها را تغییر دهید، تا طاعات بر شما آسان شود

میزان الحکمه جلد8 صفحه 299

75

ص: 197

حدیث شماره :198

امام علی علیه السلام:

لغزش عالم مانند شکسته شدن کشتی است که سرنشینان خود را غرق می کند و خودش هم غرق می شود

میزان الحکمه، جلد8، صفحه99

76

ص: 198

حدیث شماره :199

امام علی علیه السلام: تا کی سراب آرزوها شما را می فریبد؟!

أینَ یَغُرُّکُم سَرابُ الآمالِ؟!

عیون الحکم والمواعظ، صفحه 129

78

ص: 199

حدیث شماره :200

امام علی علیه السلام: هرکه به ما چنگ زند به ساحل نجات رسد و هر که رهایمان کند غرق شود

مَن تَمَسَّکَ بِنا لَحِقَ، مَن تَخَلَّفَ عَنّا غَرِقَ

تحف العقول ص 116

80

ص: 200

حدیث شماره :201

امام علی علیه السلام: دنیا برای هیچ نوشنده ای زلال نمی شود و به هیچ یاری وفا نمی کند

الدُّنیا لا تَصفو لِشارِبٍ، ولا تَفی لِصاحِبٍ

عیون الحکم والمواعظ ، ص 23

82

ص: 201

حدیث شماره :202

امام علی علیه السلام :

نیکوترین برطرف کننده اندوه ، تکیه بر تقدیر [الهی ]است

نِعمَ الطّارِدُ لِلهَمِّ الاِتِّکالُ عَلَی القَدَرِ

عیون الحکم والمواعظ ص 493

93

ص: 202

حدیث شماره :203

امام علی علیه السلام: با اکثریت [دین دار] جامعه همراه شوید ؛ زیرا دست خدا با جماعت است . از پراکندگی بپرهیزید که جدا شده از مردم، طعمه شیطان است...

94

ص: 203

حدیث شماره :204

امام علی علیه السلام:

نرسیدن خیرت[به دوستان]، به دوستی[آنان] با دیگران می انجامد

مَنعُ خَیرِکَ یَدعو إلی صُحبَةِ غَیرِکَ

غرر الحکم، حدیث 9783

95

ص: 204

حدیث شماره :205

امام علی علیه السلام: علمی که اصلاحت نکند، گمراهی است

عِلمٌ لا یُصلِحُکَ ضَلالٌ

میزان الحکمه جلد8 صفحه86

96

ص: 205

حدیث شماره :206

امام علی علیه السلام: ای مردم! در راه راست، به دلیل شمار اندک رهروان آن، احساس تنهایی نکنید؛ زیرا مردم بر سفره ای گرد آمده اند که سیری آن ، کوتاه مدّت و گرسنگی اش طولانی است

98

ص: 206

حدیث شماره :207

امام علی علیه السلام: رایزنی کنید تا اندیشه درست متولّد شود

میزان الحکمه جلد4 صفحه344

99

ص: 207

حدیث شماره :208

امام علی علیه السلام: بر نامُلایمات چشم فروبند وگرنه هیچگاه خشنود نباشی

نهج البلاغه، حکمت213

00

ص: 208

حدیث شماره :209

امام علی علیه السلام: هنگامی که شکم [حتّی] از حلال انباشته شود، دل از دیدن راه درست، کور می گردد!

دانش نامه عقاید اسلامی، جلد 2، صفحه 564

01

ص: 209

حدیث شماره :210

امام علی علیه السلام :

خردمندِ خوش گذران، از رُشد، باز می مانَد و اهل کوشش و تلاش، به رشد می رسند

عیون الحکم والمواعظ ، صفحه 406

02

ص: 210

حدیث شماره :211

امام علی علیه السلام: فضیلت شتاب به سوی نیکوکاری و احسان، از آنِ بزرگواران است!

میزان الحکمه، جلد 10، صفحه 94

03

ص: 211

حدیث شماره :212

امام علی علیه السلام: صبور باش؛ چرا که صبر، شیرین فرجام و خجسته انجام است

اِلزَمِ الصَّبرَ ؛ فَإِنَّ الصَّبرَ حُلوُ العاقِبَةِ ، مَیمونُ المَغَبَّةِ

غررالحکم، ج 2، ص 202

15

ص: 212

حدیث شماره :213

امام علی علیه السلام :

سخت ترین پشیمانی و بیشترین سرزنش دامنگیر کسی می شود که شتابکار و بی فکر است و وقتی کار از کار گذشت تازه به سر عقل می آید

میزان الحکمه ج12 ص 201

17

ص: 213

حدیث شماره :214

امام علی علیه السلام: آراستگی از اخلاق مؤمنان است

میزان الحکمه جلد2 صفحه 254

18

ص: 214

حدیث شماره :215

امام علی علیه السلام :

کسی که به زواید بپردازد، هدف مطلوب خود را از دست بدهد

مَنِ اشتَغلَ بالفُضولِ فاتَهُ مِن مُهِمِّهِ المَأمولُ

میزان الحکمه ج10 ص284

21

ص: 215

حدیث شماره :216

امام علی علیه السلام: هر که روحیه ای قانع داشته باشد، در عین تنگدستی عزیز است و هر که روحیه ای سیری ناپذیر داشته باشد، در عین توانگری ذلیل است

میزان الحکمه جلد7 صفحه367

22

ص: 216

حدیث شماره :217

امام علی علیه السلام: از دوستی با بخیل بپرهیز؛ زیرا زمانی که بیشترین نیاز را به او داری، از کمک به تو، باز می ایستد

قسمتی از حکمت 38 نهج البلاغه

23

ص: 217

حدیث شماره :218

امام علی علیه السلام: هرکه به اندازه کفاف بسنده کند، آسایش یابد و در منزلگاه آسودگی فرود آید

مَنِ اقتَصَرَ علی بُلغَةِ الکَفافِ فَقَدِ انتَظَمَ الراحَةَ، و تَبَوَّأ خَفضَ الدَّعَةِ

24

ص: 218

حدیث شماره :219

امام علی علیه السلام: بهترین سخن آن است که سود بخشد و بدان که خیری در دانشی که سود نبخشد نیست و از دانشی که درست آموخته نشده، سودی برده نمی شود

نهج البلاغه، قسمتی از نامه 31

26

ص: 219

حدیث شماره :220

امام علی علیه السلام: هر کس گوش به حرف سخن چین سپارد، دوست را از دست بدهد

مَن أطاعَ الواشِیَ ضَیَّعَ الصَّدیقَ

میزان الحکمه جلد 6 صفحه 203

28

ص: 220

حدیث شماره :221

امام علی علیه السلام :

بدان که دو راه نجات بیشتر نیست: یا مشکلی چاره دارد که باید چاره اندیشی کرد و یا چاره ندارد که در آن صورت باید شکیبایی ورزید

میزان الحکمه ج2 ص188

29

ص: 221

حدیث شماره :222

امام علی علیه السلام :

هرکه با زیر دست خود نرمش به خرج ندهد، به هدف خود نرسد

مَن لم یَلِنْ لِمَن دونَهُ لَم یَنَلْ حاجَتَهُ

میزان الحکمه ج5 ص438

30

ص: 222

حدیث شماره :223

امام علی علیه السلام:

زیباییِ زندگی، قناعت است

میزان الحکمه، جلد 2، صفحه 253

32

ص: 223

حدیث شماره :224

امام علی علیه السلام:

پیروزی در دور اندیشی، و دور اندیشی در به کار گیری صحیح اندیشه، و اندیشه صحیح به راز داری است

حکمت 48 نهج البلاغه

34

ص: 224

حدیث شماره :225

امام علی علیه السلام: در حالی که در واقع، از کمترین مال برخوردار هستید، در ظاهر، بهترین حال را از خود نشان دهید، که خداوند متعال، بندگان باایمانش را[ این گونه ] نیکو ادب کرده است

35

ص: 225

حدیث شماره :226

امام علی علیه السلام: هر کس بی آن که خوبی بیند، تشکّر کند، بی آن که بدی بیند، نیز نکوهش کند

مَن شَکَرَ علی غیرِ إحسانٍ ذَمَّ علی غَیرِ إساءَةٍ

میزان الحکمه ج6 ص22

36

ص: 226

حدیث شماره :227

امام علی علیه السلام:

مبادا جز حق، با تو اُنس بگیرد

لا یؤنِسَنَّک اِلاَّ الحَقُّ

نهج البلاغه، قسمتی از خطبه 130

39

ص: 227

حدیث شماره :228

امام علی علیه السلام: کسی را که تقوا والا مقامش ساخته، پست و حقیر مشمارید و کسی که دنیا او را بالا برده است، والا مقام ندانید

میزان الحکمه، جلد 13، صفحه 382

40

ص: 228

حدیث شماره :229

امام علی علیه السلام: دنیا، در حال انتقال از یکی به دیگری است و از کف رفتنی است. گیرم که دنیا برای تو بمانَد، تو برای آن نمی مانی

عیون الحکم والمواعظ، ص 22

41

ص: 229

حدیث شماره :230

امام علی علیه السلام: عذرخواهی، دلیل خردمندی است

المَعذِرَةُ بُرهانُ العَقلِ

عیون الحکم والمواعظ، صفحه 35

42

ص: 230

حدیث شماره :231

امام علی علیه السلام: از خشم بپرهیز که آغاز آن، دیوانگی و فرجام آن، پشیمانی است

إیّاکَ وَالغَضَبَ؛ فَأَوَّلُهُ جُنونٌ وآخِرُهُ نَدَمٌ

مستدرک الوسائل ج 12 ص 12

43

ص: 231

حدیث شماره :232

امام علی علیه السلام :

سخن چون داروست، اندکش سود می بخشد و بسیارش کشنده است

الکلامُ کالدَّواءِ ؛ قَلیلُهُ یَنفَعُ ، و کَثیرُهُ قاتِلٌ

میزان الحکمه ج10ص199

46

ص: 232

حدیث شماره :233

امام علی علیه السلام:

ارزش هر انسان، [ به] چیزی است که نیک می داند

قیمَةُ کُلِّ امرِیًءما یُحسِنُ

تحف العقول، صفحه 201

47

ص: 233

حدیث شماره :234

امام علی علیه السلام: بپرهیزید از این که دنیا بر جانتان چیره شود؛ زیرا پیامد زودهنگام آن، ناگواری است و نتیجه دیررس آن، اندوه است

عیون الحکم والمواعظ، ص 101

50

ص: 234

حدیث شماره :235

امام علی علیه السلام: از کسی که از تو عیادت نمی کند، عیادت کن

عُد مَن لا یَعودُکَ

میزان الحکمه، جلد 13، صفحه 17

51

ص: 235

حدیث شماره :236

امام علی علیه السلام: کسی که به خانواده اش بدی می کند، هیچ امیدی به او نیست

مَن أساءَ إلی أهلِهِ لَم یَتَّصِل بِه تَأمیلٌ

عیون الحکم والمواعظ، صفحه 443

53

ص: 236

حدیث شماره :237

امام علی علیه السلام: مبادا قدرتِ برادرت بر بدی کردن با تو، بیشتر از قدرتِ تو بر خوبی کردن به او باشد

میزان الحکمه جلد3 صفحه 124

56

ص: 237

حدیث شماره :238

امام علی علیه السلام :

بزرگوار نیکو کاریهای خود را دینی به گردن خود می داند که باید بپردازد و فرومایه احسانهای گذشته خود را دینی به گردن دیگران می داند که باید پس بگیرد

میزان الحکمه ج10 ص92

57

ص: 238

حدیث شماره :239

امام علی علیه السلام :

قویترین مردم، کسی است که با بردباری بر خشم خود چیره شود

أقوَی الناسِ مَن قَوِیَ عَلی غَضبِهِ بِحِلمِهِ

میزان الحکمه جلد8 صفحه 449

58

ص: 239

حدیث شماره :240

امام علی علیه السلام: دنیا را بران که محبّت دنیا، کور و کر و لال می کند و سرفرازان را خوار

اِرفِضِ الدُّنیا ، فَإِنَّ حُبَّ الدُّنیا یُعمی ویُصِمُّ ویُبکِمُ ویُذِلُّ الرِّقابَ

59

ص: 240

حدیث شماره :241

امام علی علیه السلام :

مرز خردمندی، جدایی از ناپایدار و پیوستن به پایدار است

حَدُّ العَقلِ الاِنفِصالُ عَنِ الفانی وَالاِتِّصالُ بِالباقی

عیون الحکم والمواعظ،ص 233

60

ص: 241

حدیث شماره :242

امام علی علیه السلام: استواری آفرینش مخلوقات،برای نشانه بودن بر [ وجود ] او، بسنده است و ترکیب طبیعتِ آفرینش آنها، برای دلالت بر او کافی است

التوحید، صفحه71

61

ص: 242

حدیث شماره :243

امام علی علیه السلام :

کسی که غم روزی فردا را بخورد، هرگز رستگار نشود

مَنِ اهتَمَّ برِزقِ غَدٍ لم یُفلِحْ أبَدا

میزان الحکمه جلد9 صفحه 238

66

ص: 243

حدیث شماره :244

امام علی علیه السلام :

هر که تصمیمش بد باشد، تیرش به خود او بر گردد

مَن ساءَ عَزمُهُ رَجَعَ عَلَیهِ سَهمُهُ

میزان الحکمه جلد7 صفحه 383

67

ص: 244

حدیث شماره :245

امام علی علیه السلام :

همنشین، مانند وصله لباس است؛ بنا بر این، دوستِ همگون با خودت انتخاب کن

الصاحِبُ کالرُّقعَةِ فَاتَّخِذْهُ مُشاکِلاً

میزان الحکمه جلد6 صفحه 191

68

ص: 245

حدیث شماره :246

امام علی علیه السلام :

عشق به هر چیز چشم عاشق را کور و دلش را بیمار گرداند

مَن عَشِقَ شَیئا أعشی بَصَرَهُ و أمرَضَ قَلبَهُ

میزان الحکمه جلد7 صفحه 551

76

ص: 246

حدیث شماره :247

امام علی علیه السلام :

مردم، دشمن چیزی هستند که نمی دانند

النّاسُ أعداءُ ما جَهِلوا

حکمت 172 نهج البلاغه

77

ص: 247

حدیث شماره :248

امام علی علیه السلام: گفت و گوی علمی، لذّت دانشمندان است

مُدارَسةُ العِلمِ لَذَّةُ العُلَماءِ

میزان الحکمه جلد8 صفحه 27

79

ص: 248

حدیث شماره :249

امام علی علیه السلام: بدانید آن که از سخن نادرست درباره خود، بی تاب می شود، خردمند نیست

اِعلَموا أنَّهُ لَیسَ بِعاقِلٍ مَنِ انزَعَجَ مِن قَولِ الزّورِ فیهِ

تحف العقول، ص 208

84

ص: 249

حدیث شماره :250

امام علی علیه السلام:

هر که درباره بسیاری از امور بی اعتنایی و چشم پوشی نکند، زندگیش تیره شود

مَن لَم یَتَغافَلْ و لا یَغُضَّ عَن کَثیرٍ مِنَ الاُمورِ تَنَغَّصَت عِیشَتُهُ

85

ص: 250

حدیث شماره :251

امام علی علیه السلام :

گرسنگی کشیدن، نیکو یاوری است برای به بند کشیدن نفس و درهم شکستن عادتهای آن

نِعْمَ العَوْنُ عَلی أسْرِ النَّفْسِ وَ کَسْرِ عَادَتِها التَّجَوُّعُ

میزان الحکمه ج1 ص191

87

ص: 251

حدیث شماره :252

امام علی علیه السلام :

در ماه رمضان، بسیار استغفار و دعا کنید؛ زیرا با دعا از شما دفعِ بلا می شود و با استغفار، گناهانتان پاک می گردد

کافی، جلد4، صفحه88

90

ص: 252

حدیث شماره :253

امام علی علیه السلام :

چه بسیارند دوستان به هنگام چیده شدن کاسه ها[ بر سر سفره]، و چه اندکند به گاه گرفتاری های زمانه!

میزان الحکمه جلد1 صفحه 83

93

ص: 253

حدیث شماره :254

امام علی علیه السلام :

زیباییِ نیکی کردن، منّت ننهادن است

جَمالُ الإحْسانِ تَرْکُ الامْتِنانِ

میزان الحکمه جلد2 صفحه 254

95

ص: 254

حدیث شماره :255

امام علی علیه السلام: میان خطها فاصله بگذار و حرفها را نزدیک هم بنویس؛ زیرا این کار باعث زیبایی خط می شود

قسمتی از حکمت 315 نهج البلاغه

97

ص: 255

حدیث شماره :256

امام علی علیه السلام: کسی که توبه را به فردا حوالت دهد، از هجوم مرگ در معرض بزرگترین خطر است

میزان الحکمه جلد2 صفحه 136

99

ص: 256

حدیث شماره :257

امام علی علیه السلام:

بر خواندنِ به موقع نمازهای پنجگانه، مواظبت کنید؛ زیرا که این نمازها را در پیشگاه خداوند جلّ و عزّ منزلتی [والا] است

میزان الحکمه جلد6 صفحه 315

02

ص: 257

حدیث شماره :258

امام علی علیه السلام:

چه بسیار عقلهایی که در اسارت هوای نفس فرمانده، قرار گرفته است

قسمتی از حکمت 211 نهج البلاغه

04

ص: 258

حدیث شماره :259

امام علی علیه السلام :

عبادت با یقین به کمال می رسد

بِالیَقینِ تَتِمُّ العِبادَةُ

میزان الحکمه جلد13 صفحه 576

06

ص: 259

حدیث شماره :260

امام علی علیه السلام: هر کس به آنچه مهم نیست بپردازد، کار مهمتر را از دست بدهد

مَنِ اشتَغلَ بغَیرِ المُهِمِّ ضَیّعَ الأهَمَّ

میزان الحکمه ج8 ص129

08

ص: 260

حدیث شماره :261

اگر راز بهترین زندگی را داشتن رو میخواهی بسم الله...

امام علی علیه السلام:

زندگی آن کس از همه بهتر است که مردم در پرتوِ احسان و کمک او زندگی کنند

میزان الحکمه ج8 ص345

09

ص: 261

حدیث شماره :262

امام علی علیه السلام :

در توکّل کردنت همین بس که هیچ کس جز خدا را جریان بخش روزی خود ندان

حَسبُکَ مِن تَوَکُّلِکَ أن لا تَری لِرِزقِکَ مُجرِیا إلاَّ اللّهَ سُبحانَهُ

غرر الحکم ، ح 4895

11

ص: 262

حدیث شماره :263

امام علی علیه السلام :

عشق به هر چیز چشم عاشق را کور و دلش را بیمار گرداند

مَن عَشِقَ شَیئا أعشی بَصَرَهُ و أمرَضَ قَلبَهُ

میزان الحکمه ج7 ص551

13

ص: 263

حدیث شماره :264

امام علی علیه السلام :

خوشا کسی که از نصیحت کننده اش اطاعت نماید

طُوبی لمَن أطاعَ ناصِحا یَهدیهِ

میزان الحکمه جلد12 صفحه 219

15

ص: 264

حدیث شماره :265

امام علی علیه السلام: گوشت گاو، درد و بیماری، شیرش دارو، و روغنش درمان است

لُحومُ البَقَرِ داءٌ، وألبانُها دَواءٌ، وأسمانُها شِفاءٌ

دانشنامه احادیث پزشکی جلد2 صفحه 476

16

ص: 265

حدیث شماره :266

امام علی علیه السلام :

در فریب آرزوها، عمرها به پایان می رسد

فی غُرورِ الآمالِ انقِضاءُ الآجالِ

عیون الحکم والمواعظ : ص 354

20

ص: 266

حدیث شماره :267

امام علی علیه السّلام:

خدا را خالصانه یاد کنید، تا بهترین زندگی را داشته باشید و با آن راه نجات را بپویید

میزان الحکمه جلد4 صفحه 229

25

ص: 267

حدیث شماره :268

امام علی علیه السلام: نجات و رستگاری در سه چیز است: پایبندی به حقّ، دوری از باطل و سوار شدن بر مَرکب جدّیت

میزان الحکمه جلد12 صفحه 186

28

ص: 268

حدیث شماره :269

امام علی علیه السلام: هر کس حفظ آبرویش را خواهان است باید از جدال بپرهیزد

حکمت 362 نهج البلاغه

32

ص: 269

حدیث شماره :270

امام علی علیه السلام :

❤ هر کس به تلاوت قرآن اُنس گیرد ، از جدایی دوستان ، احساس تنهایی نمی کند ❤

عیون الحکم والمواعظ ، صفحه 437

34

ص: 270

حدیث شماره :271

یک پیشنهاد ساده و عالی برای خرید میوه

امام علی علیه السلام: میانه روی، افزایش دهنده [ی مال ]است و اسرافکاری، مایه هلاکت

الکافی ج 4 ص 52

36

ص: 271

حدیث شماره :272

هفته معلّم مبارک

امام علی علیه السلام: به احترام پدر و معلّمت از جای برخیز هرچند که فرمان روا باشی.

غررالحکم، ص136

37

ص: 272

حدیث شماره :273

امام علی علیه السلام: بزرگوار کسی است که آغازگر احسان باشد

الکریمُ مَن بَدَأَ بِإحسانِهِ

میزان الحکمه جلد10 صفحه91

38

ص: 273

حدیث شماره :274

امام علی علیه السلام فرمودند:

روزه ماه شعبان، وسواس دل و پریشانی های جان را از بین می برد.

الخصال، ص 612

40

ص: 274

حدیث شماره :275

امام علی علیه السلام :

هرکه ازپیش به استقبال کارها رودبینا می شود،و هر که به آنها پشت کند(وناآماده با آنها روبروگردد) سرگردان می ماند

من استقبل الأمور أبصر من استدبر الأمور تحیّر

الحیاة ج1ص586

42

ص: 275

حدیث شماره :276

امام علی علیه السلام:

در انجام کار خیر شتاب کن، تا هدایت شوی

میزان الحکمه، جلد3، صفحه599

43

ص: 276

حدیث شماره :277

امام علی علیه السلام :

نادان خودش را بالا می برد و در نتیجه پست می گردد

الجاهِلُ یَرفَعُ نَفسَهُ فَیَتَّضِعُ

میزان الحکمه جلد13 صفحه 224

44

ص: 277

حدیث شماره :278

امام علی علیه السلام :

در شگفتم از کسی که عیبهای مردم را بد می داند، در حالی که خودش از همه پُر عیب تر است و آنها را نمی بیند

میزان الحکمه جلد8 صفحه 323

45

ص: 278

حدیث شماره :279

امام علی علیه السلام: نرمی گفتار، به بند کشاننده دل است

لینُ الکَلامِ قَیدُ القَلبِ

المواعظ العددیّة، صفحه 60

48

ص: 279

حدیث شماره :280

امام علی علیه السلام: دشمنیِ بزرگوار، کم زیانتر از دوستی فرومایه است

مُعاداةُ الکریمِ أسلَمُ مِن مُصادَقَةِ اللَّئیمِ

میزان الحکمه، جلد 10، صفحه 93

49

ص: 280

حدیث شماره :281

امام علی علیه السلام: تنگدستیِ انسان بزرگوار نیکوتر از توانگریِ فرد خسیس و فرومایه است.

فاقَةُ الکَریمِ أحسَنُ مِن غَناءِ اللَّئیمِ

میزان الحکمه، جلد 10، صفحه 190

50

ص: 281

حدیث شماره :282

امام علی علیه السلام :

بزرگوار کسی است که خود را بالاتر از این داند که برای نیکیهایش عوض نیکو انتظار داشته باشد

الکریمُ یَرفَعُ نفسَهُ فی کُلِّ ما أسداهُ عن حُسنِ المُجازاةِ

51

ص: 282

حدیث شماره :283

امام علی علیه السلام:

مدارا کردن، پسندیده ترین خصلت است

میزان الحکمه جلد4 صفحه8

55

ص: 283

حدیث شماره :284

امام علی علیه السلام:

آراستگی از اخلاق مؤمنان است

میزان الحکمه جلد2 صفحه 254

56

ص: 284

حدیث شماره :285

امام علی علیه السلام :

بر اثر معاشرت با نابخردان، اخلاق فاسد می شود و بر اثر همدمی با خردمندان، اخلاق به درستی می گراید

میزان الحکمه ج6 ص191

57

ص: 285

حدیث شماره :286

امام علی علیه السلام:

کانون بدی ها، لجاجت و مجادله زیاد است

جِماعُ الشَّرِّ اللَّجاجُ و کَثرَةُ المُماراةِ

میزان الحکمه، جلد10، ص509

68

ص: 286

حدیث شماره :287

ولادت امام علی علیه السلام و روز پدر مبارک

امام زین العابدین علیه السلام: اما حقّ پدرت این است که بدانی اصل و ریشه تو اوست؛ زیرا اگر او نبود تو هم نبودی...

بحار الأنوار : 74/6/1

69

ص: 287

حدیث شماره :288

امام علی علیه السلام:

کسی که از خود خشنود باشد ناخشنودانِ از وی بسیار شوند

مَنْ رَضِیَ عَنْ نَفْسِهِ کَثُرَ السَّاخِطُ عَلَیْهِ

قسمتی از حکمت 6 نهج البلاغه

70

ص: 288

حدیث شماره :289

امام علی علیه السلام:

در شگفتم از آن کس که خانه نابودشدنی، را آباد می کند امّا جایگاه همیشگی را از یاد برده است

حکمت 126 نهج البلاغه

71

ص: 289

حدیث شماره :290

امام علی علیه السلام :

خلوص و یکرنگی از اخلاق بزرگواران است و ناخالصی از خویهای فرومایگان است

میزان الحکمه، ج 10، ص 94

74

ص: 290

حدیث شماره :291

امام علی علیه السلام: با اخلاق خوش است که زندگی خوش و خرّم می شود

بِحُسنِ الأخلاقِ یَطیبُ العَیشُ

میزان الحکمه، ج 8، صفحه 349

79

ص: 291

حدیث شماره :292

امام علی علیه السلام:

آن که بدون آشنایی با احکام به تجارت پردازد در ورطه ربا گرفتار شود!

مَنِ اتَّجَرَ بغَیرِ فِقهٍ فَقَدِ ارتَطَمَ فی الرِّبا

حکمت 447 نهج البلاغه

81

ص: 292

حدیث شماره :293

امام علی علیه السلام: به سوی خداوند عزّ و جلّ توبه کنید و به دوستی اش درآیید

تحف العقول، 113

عید شما مبارک

82

ص: 293

حدیث شماره :294

امام علی علیه السلام :

منفورترین بندگان نزد خداوند سبحان دانشمند مغرور و متکبّر است

أبغَضُ العِبادِ إلَی اللّهِ سبحانه العالِمُ المُتَجَبِّرُ

میزان الحکمه ج1 ص 572

عید شما مبارک

83

ص: 294

حدیث شماره :295

امام علی علیه السلام :

هر کس تو را به چیزی که توانش را نداری مکلّف سازد، حکم نافرمانی تو از خودش را صادر کرده است

میزان الحکمه جلد10 صفحه 181

عید شما مبارک

85

ص: 295

حدیث شماره :296

امام علی علیه السلام :

هرگاه خردمند پیر شود، خرد او جوان گردد ، و هرگاه نادان پیر شود، نادانی او جوان گردد

میزان الحکمه جلد6 صفحه 105

عید شما مبارک

86

ص: 296

حدیث شماره :297

امام علی علیه السلام :

کسی که خودش را اصلاح نمی کند، چگونه دیگری را اصلاح می کند؟!

کیفَ یُصلِحُ غیرَهُ مَن لا یُصلِحُ نفسَهُ ؟!

میزان الحکمه ج12 ص338

عید شما مبارک

87

ص: 297

حدیث شماره :298

امام علی علیه السلام :

در خلوت کردن برای عبادت خدا، گنجینه های پر سودی است

فی الانفِراد لِعِبادَةِ اللّهِ کُنوزُ الأرباحِ

میزان الحکمه جلد7 صفحه 375

عید شما مبارک

89

ص: 298

حدیث شماره :299

امام علی علیه السلام :

هرکس سفره احسانی بچیند ومردم رابه مهمانی دعوت کندونظرش مفاخرت ونشان دادن شکوهمندی خودباشد وبدان فخر فروشد،خداوندروزقیامت او راسیاه روی بعرصه محشرآورد

عیدتان مبارک

00

ص: 299

حدیث شماره :300

امام علی علیه السلام :

هیچ مؤمنی نیست که مهمان را دوست بدارد، مگر آن که چون از قبرش بر می خیزد، چهره اش مانند قرص ماه می درخشد، و اهل محشر می نگرندو می گویند...

بحار ج 75ص461

عید شما مبارک

01

ص: 300

حدیث شماره :301

امام علی علیه السلام :

خیری که جز با شر به دست نیاید، خیر نیست

ما خَیرُ خَیرٍ لا یُنالُ إلاّ بِشَرٍّ

تحف العقول، صفحه 77

03

ص: 301

حدیث شماره :302

امام علی علیه السلام :

اگر نادان سکوت می کرد، مردم دچار اختلاف نمی شدند

لَوسَکَتَ الجاهِلُ مااخْتَلَفَ النّاسُ

واقعا چرا وقتی یک نفر در مورد موضوعی تخصص لازم رو نداره اظهار نظر می کنه؟!

05

ص: 302

حدیث شماره :303

امام علی علیه السلام :

هرگاه ستودی مختصر کن. هرگاه نکوهش کنی کوتاه کن

إذا مَدَحتَ فاختَصِرْ، إذا ذَمَمتَ فاقتَصِرْ

میزان الحکمه جلد10 صفحه 436

08

ص: 303

حدیث شماره :304

امام علی علیه السلام :

برترین بخشندگی، بخشیدن داشته موجود است

أفضَلُ الجُودِ بَذْلُ المَوجودِ

میزان الحکمه جلد2 صفحه 389

10

ص: 304

حدیث شماره :305

امام علی علیه السلام :

هیچ کس با این قرآن ننشست، مگر آن که با افزایشی یا کاهشی از کنارش برخاست: افزایش در هدایت و یا کاستی از کوری[_ِ دل و باطن]

نهج البلاغه، خطبه 176

12

ص: 305

حدیث شماره :306

امام علی علیه السلام :

آنچه از دنیا در کف توست پیش از تو صاحبی داشته، و پس از تو به کسان دیگر می رسد

قسمتی از حکمت 416 نهج البلاغه

13

ص: 306

حدیث شماره :307

امام علی علیه السلام :

در غفلت آدمی همین بس که عمر خود را در راه چیزهایی که او را نجات نمی دهد هدر کند

کَفی بالرجُلِ غَفلَةً أن یُضَیِّعَ عُمُرَهُ فیما لا یُنجِیهِ

میزان الحکمه ج8 ص491

14

ص: 307

حدیث شماره :308

امام علی علیه السلام :

هر که به ریخت و پاش افتخار کند با تهیدستی خُرد و خوار می شود

مَنِ افْتَخَر بالتَّبذیرِ احتُقِرَ بالإفْلاسِ

میزان الحکمه جلد1 صفحه 528

15

ص: 308

حدیث شماره :309

امام علی علیه السلام: تنها از پروردگارت بخواه، که بخشیدن و نبخشیدن به دست اوست

نهج البلاغه، قسمتی از نامه31

16

ص: 309

حدیث شماره :310

امام علی علیه السلام :

هرگاه غذا دادی، سیر کن

إذا أطعَمتَ فَأشبِعْ

میزان الحکمه جلد6 صفحه 470

20

ص: 310

حدیث شماره :311

امام علی علیه السلام :

از شتاب در کیفر دادن بپرهیز؛ زیرا این کار نزد خدا منفور است و موجب نزدیک شدن پیشامدها و دگرگونی [نعمتها] می شود

میزان الحکمه ج7 ص488

23

ص: 311

حدیث شماره :312

امام علی علیه السلام: از نشانه های حُسن همسایگی جویا شدن از احوال همسایه است

مِن حُسنِ الجِوارِ تَفَقُّدُ الجارِ

میزان الحکمه، جلد2، صفحه 396

24

ص: 312

حدیث شماره :313

امام علی علیه السلام: جوینده ادب، دور اندیش تر از جوینده طلاست

طالِبُ الأدبِ أحْزَمُ مِن طالبِ الذَّهبِ

میزان الحکمه، جلد1، صفحه 99

25

ص: 313

حدیث شماره :314

امام علی علیه السلام :

گواراترین زندگی [در] دور افکندن تکلّفات است

أهنی العَیشِ اطِّراحُ الکُلَفِ

میزان الحکمه جلد10 صفحه181

27

ص: 314

حدیث شماره :315

امام علی علیه السلام :

شدّت خشم، نحوه سخن گفتن را تغییر می دهد و ریشه برهان و دلیل را قطع می کند و فهم را از هم می گسلد

میزان الحکمه، جلد8، صفحه 446

28

ص: 315

حدیث شماره :316

امام علی علیه السلام: از خشم خود، جایی هم برای خشنودیت باقی بگذار و هرگاه [با پر و بال خشم] پرواز کردی، مانند جوجه پر درنیاورده، فرود آی!

میزان الحکمه، ج 10، ص 322

29

ص: 316

حدیث شماره :317

امام علی علیه السلام: تیزهوشی و پرخوری با هم جمع نمی شوند

لاَ تَجْتَمِعُ الفِطْنَةُ وَ البِطْنَةُ

میزان الحکمه، جلد 1، صفحه 189

31

ص: 317

حدیث شماره :318

کلمات زیبا برای زندگی زیبا

+ مهارت های مهم و لازم در زندگی

امام علی علیه السلام: دستآورد حکمت، زیبا ساختن سخن و به کارگیری مداراست

علم و حکمت ج 1، ص 144

32

ص: 318

حدیث شماره :319

امام علی علیه السلام :

دنیا رفتنی و نابود شدنی است؛ اگر آن برای تو بماند تو برای آن نمی مانی

الدنیا مُنتَقِلَةٌ فانیةٌ ، إن بَقِیَتْ لَکَ لَم تَبقَ لَها

میزان الحکمه ج4 ص135

35

ص: 319

حدیث شماره :320

امام علی علیه السلام :

نادان ترین مردم کسی است که فریب سخن ستایشگر چاپلوسی را بخورد که زشت را در نظرش زیبا جلوه می دهد و خیرخواه را منفورِ او می سازد

میزان الحکمه ج10 ص436

36

ص: 320

حدیث شماره :321

امام علی علیه السلام :

هر گاه به تو خوبی شد، آن را یاد آوری کن و هر گاه تو خوبی کردی، آن را از یاد ببر

إذا صُنِعَ إلَیکَ مَعروفٌ فَاذکُرْ، إذا صَنَعتَ مَعروفا فَانْسَهُ

میزان الحکمه ج7 ص312

37

ص: 321

حدیث شماره :322

امام علی علیه السّلام فرمودند:

هر که در کودکی نیاموزد، در بزرگسالی پیشرفت نکند!

منتخب میزان الحکمه، 322

8 اسفند روز امور تربیتی

38

ص: 322

حدیث شماره :323

امام علی علیه السلام :

ملاطفت و مهربانی، کلید روزی است

التَّلَطُّفُ مِفتاحُ الرِّزقِ

أعلام الدین، صفحه 96

39

ص: 323

حدیث شماره :324

امام علی علیه السلام :

کوچ نزدیک است

الرَّحیلُ وَشِیکٌ

حکمت 187 نهج البلاغه

40

ص: 324

حدیث شماره :325

امام علی علیه السلام :

مشورت کردن، مایه راحتی تو و زحمت دیگری است

المُشاوَرَةُ راحَةٌ لکَ و تَعَبٌ لِغَیرِکِ

میزان الحکمه جلد6 صفحه 87

41

ص: 325

حدیث شماره :326

امام علی علیه السلام :

هر که را بدون کفایت بالا بردند، بدون گناه به زیر کشند

مَن رُفِعَ بلا کِفایَةٍ وُضِعَ بلا جِنایَةٍ

میزان الحکمه جلد13 صفحه 535

42

ص: 326

حدیث شماره :327

امام علی علیه السلام :

سوخت آتش روز قیامت، هر توانگری است که از بخشیدن مال خویش به تهی دستان ، بخل ورزد، و نیز هر عالمی که دین را به دنیا بفروشد

عیون الحکم والمواعظ ، صفحه 503

43

ص: 327

حدیث شماره :328

امام علی علیه السلام: تعجّب است از کسی که دعا می کند واجابتِ آن را کُند می شمارد، درحالی که راه اجابت را با گناهان، بسته است!

اللّهُمَّ اغفِر لِیَ الذُّنوبَ الَّتی تَحبِسُ الدُّعاءَ

45

ص: 328

حدیث شماره :329

امام علی علیه السلام :

حاضر جوابترین مردم کسی است که خشمگین نشود

أحضَرُ الناسِ جَوابا مَن لَم یَغضَبْ

میزان الحکمه جلد8 صفحه 446

46

ص: 329

حدیث شماره :330

امام علی علیه السلام :

کسی که تو را برای دارایی ات احترام کند، در هنگام نا داریت تو را خوار شمارَد

مَن أعظَمَکَ لإِکثارِکَ استَقَلَّکَ عِندَ إقلالِکَ

میزان الحکمه ج8 ص 532

47

ص: 330

حدیث شماره :331

امام علی علیه السلام:

هنگام هر سختی و مشکلی بگو: «لا حول و لا قوّة إلاّ باللّه العلیّ العظیم»، تو را کفایت می کند

میزان الحکمه ج2 ص68

48

ص: 331

حدیث شماره :332

امام علی علیه السلام: بدهکاری زیاد، راستگو را دروغگو می کند و خوش قول را بد قول!

کَثرَةُ الدَّینِ تُصَیِّرُ الصادِقَ کاذِباً و المُنجِزَ مُخْلِفاً

میزان الحکمه، جلد 4، صفحه 208

49

ص: 332

حدیث شماره :333

امام علی علیه السلام :

سوارِ بر مرکب لجاجت در معرض بلا و گرفتاری است

راکِبُ اللَّجاجِ مُتَعرِّضٌ للبَلاءِ

میزان الحکمه جلد10 صفحه 251

50

ص: 333

حدیث شماره :334

امام علی علیه السلام :

سخن گویید، تا شناخته شوید؛ زیرا آدمی در زیر زبان خود، پنهان است

تَکَلّموا تُعرَفوا ؛ فإنّ المَرءَ مَخبوءٌ تَحتَ لِسانِهِ

حکمت 392 نهج البلاغه

52

ص: 334

حدیث شماره :335

امام علی علیه السلام :

اگرکسی را گرامی بداری،درحقیقت خودت راگرامی داشته ای وحیثیت خویش را با آن آراسته ای. بنابراین،به خاطر خوبی واحترامی که به خودت کرده ای، ازدیگری انتظارسپاسگزاری نداشته باش

56

ص: 335

حدیث شماره :336

امام علی علیه السلام :

آفت عالمان، حبّ ریاست است

آفةُ العُلَماءِ حُبُّ الرِّئاسةِ

میزان الحکمه جلد1 صفحه 180

58

ص: 336

حدیث شماره :337

امام علی علیه السلام:

برترین زهد، پنهان داشتن زهد است

أفضَلُ الزُّهدِ إخفاءُ الزُّهدِ

نهج البلاغه، حکمت 28

60

ص: 337

حدیث شماره :338

امام علی علیه السلام :

دشمن ترین دشمن آدمی، خشم و شهوت اوست

أعدَی عَدُوٍّ لِلمَرءِ غَضَبُهُ و شَهوَتُهُ

میزان الحکمه جلد7 صفحه 109

61

ص: 338

حدیث شماره :339

امام علی علیه السلام :

بدترین مردم کسی است که عذر نپذیرد ، و از خطا نگذرد

شَرُّ الناسِ مَن لا یَقبَلُ العُذرَ و لا یُقِیلُ الذَّنبَ

میزان الحکمه جلد5 صفحه 498

65

ص: 339

حدیث شماره :340

امام علی علیه السلام :

لغزش دوستت را برای زمان حمله دشمنت تحمّل کن

اِحتَمِل زَلَّةَ وَلِیِّکَ لِوَقتِ وَثبَةِ عَدُوِّکَ

الإرشاد ج 1 ص 299

69

ص: 340

حدیث شماره :341

امام علی علیه السلام: مبادا که بدگمانی بر تو چیره شود، که میان تو و هیچ دوستی، رابطه دوستانه ای برجای نمی گذارد!

تحف العقول، 79

70

ص: 341

حدیث شماره :342

امام علی علیه السلام :

پیروزی با احتیاط به دست می آید، و احتیاط، با اندیشیدن و سنجیدن، و اندیشیدن و سنجیدن، با راز داری

حکمت48 نهج البلاغه

71

ص: 342

حدیث شماره :343

امام علی علیه السلام: میوه خودپسندی و غرور، دشمنی و کینه توزی است!

ثَمَرَةُ العُجبِ البَغضاءُ

میزان الحکمه، ج 7، ص 47

73

ص: 343

حدیث شماره :344

امام علی علیه السلام: هر دوستی ای که رشته آن را طمع ببندد، نومیدی، آن را از هم بگسلد!

کلُّ مَوَدّةٍ عَقَدَها الطّمَعُ حَلَّها الیأسُ

میزان الحکمه، جلد 1، صفحه 75

75

ص: 344

حدیث شماره :345

امام علی علیه السلام: دل ها گاهی نشاط دارند و گاهی ملالت. اگر نشاط داشت آن را به مستحبّات وادارید، و اگر ملالت دست داد به واجبات بسنده کنید!

حکمت 312 نهج البلاغه

76

ص: 345

حدیث شماره :346

امام علی علیه السلام: بخیل، خزانه دار وارثان خویش است!

البَخیلُ خازِنٌ لِوَرَثتِهِ

میزان الحکمه، جلد 1، صفحه 506

77

ص: 346

حدیث شماره :347

امام علی علیه السلام: نگاه کردن به شخص بخیل، دل را سخت می گرداند!

النَّظَرُ إلَی البَخیلِ یُقسی القَلبَ

میزان الحکمه، جلد 9، صفحه 533

78

ص: 347

حدیث شماره :348

امام علی علیه السلام: آفت دوراندیشی و احتیاط، کار از کار گذشتن است!

آفةُ الحَزْمِ فَوتُ الأمرِ

میزان الحکمه، جلد 1، صفحه 182

79

ص: 348

حدیث شماره :349

امام علی علیه السلام: با فرو گذاشتن کارهای بیهوده، خردت کامل می گردد!

بِتَرکِ ما لا یَعنیکَ یَتِمُّ لَکَ العَقلُ

میزان الحکمه، جلد 7، صفحه 538

80

ص: 349

حدیث شماره :350

امام علی علیه السلام :

کسی که قانع باشد، اندوهگین نشود

مَن قَنِعَ لم یَغتَمَّ

میزان الحکمه جلد9 صفحه 583

81

ص: 350

حدیث شماره :351

امام علی علیه السلام :

سبکسری، شرّ به بار می آورد

السَّفَهُ یَجلِبُ الشَّرَّ

میزان الحکمه ج5 ص 324

87

ص: 351

حدیث شماره :352

ایستاده خوابیدن آتش نشان خسته در پلاسکو

امام علی علیه السلام :

در دگرگونیهای احوال وزمانه است که گوهرمردان شناخته می شود

فی تَقلُّبِ الأحْوالِ عُلِمَ جواهِرُ الرِّجالِ

میزان الحکمه ج2ص43

88

ص: 352

حدیث شماره :353

امام علی علیه السلام: مستی، چهار نوع است:

مستی جوانی،

مستی ثروت،

مستی خواب،

و مستی پادشاهی

تحف العقول، ص124

89

ص: 353

حدیث شماره :354

امام علی علیه السلام: بدان خدایی که گنجینه های آسمان ها و زمین به دست اوست به تو اجازه ی دعا داده، و اجابت آن را برعهده گرفته، و تو را فرمان داده که از او بخواهی تا به تو ببخشد، و...

90

ص: 354

حدیث شماره :355

امام علی علیه السلام :

رهایی و نجات در اخلاص است

فی الإخْلاصِ یَکونُ الخَلاصُ

میزان الحکمه ج3 ص 369

91

ص: 355

حدیث شماره :356

امام علی علیه السلام :

به سخنی که کسی بر زبان رانده تا آنجا که برداشت نیکویی می توان از آن داشت، گمان بد مبر

حکمت 360 نهج البلاغه

92

ص: 356

حدیث شماره :357

امام علی علیه السلام:

اندک، همراهِ حساب اندیشی، پابرجاتر از بسیاری است که ریخت و پاش شود

عیون الحکم و المواعظ، ص58

94

ص: 357

حدیث شماره :358

امام علی علیه السلام :

آن که خردش را بر میلش مقدّم بدارد ، تلاش هایش پسندیده می گردد

مَن قَدَّمَ عَقلَهُ عَلی هَواهُ حَسُنَت مَساعیهِ

عیون الحکم والمواعظ ص 455

96

ص: 358

حدیث شماره :359

امام علی علیه السلام: ای پسر آدم، خودت وصیّ خویش در دارایی ات باش، و آنچه می خواهی پس از تو در ثروتت کنند، به دست خود بکن

حکمت 254 نهج البلاغه

03

ص: 359

حدیث شماره :360

امام علی علیه السلام:

زن، گُل است، نه پیشکار. پس در همه حال ، با او مدارا کن، و با وی، به خوبی همنشینی نما تا زندگی ات باصفا شود.

من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 556

04

ص: 360

حدیث شماره :361

امام علی علیه السلام:

کسی که به کارهای گوناگون پردازد، خوار شده، پیروز نمیگردد.

مَنْ أَوْمَأَ إِلَی مُتَفَاوِتٍ خَذَلَتْهُ الْحِیَلُ

حکمت 403 نهج البلاغه

05

ص: 361

حدیث شماره :362

امام علی علیه السلام:

اگر درهای آسمان ها و زمین ها بربنده ای بسته شود آن گاه او تقوا را پیش گیرد خداوند راه نجاتی برایش می گشاید.

نهج البلاغه، قسمتی از خطبه 130

06

ص: 362

حدیث شماره :363

امام علی علیه السلام: بسا کسی که در آغاز شب براو غبطه خوردندو آخر شب عزاداران به سوگش نشستند

رُبَّ... مَغْبُوط فِی أَوَّلِ لَیْلِهِ، قَامَتْ بَوَاکِیهِ فِی آخِرِهِ

حکمت 380نهج البلاغه

09

ص: 363

حدیث شماره :364

امام علی علیه السلام :

چون در سخن گفتن مغلوب شدی، مبادا در سکوتْ کردن مغلوب شوی

إذا غُلِبْتَ علی الکلامِ فإیّاکَ أنْ تُغْلَبَ علی السُّکوتِ

میزان الحکمه ج2 ص385

10

ص: 364

حدیث شماره :365

امام علی علیه السلام :

پیوسته رضایتمند باش تا توانگری و کرامت همواره با تو همراه باشد

اِلزَمِ الرِّضا ؛ یَلزَمکَ الغَناءُ وَالکَرامَةُ

عیون الحکم والمواعظ ، 86

11

ص: 365

حدیث شماره :366

امام علی علیه السلام :

در شگفتم از کسی که گمشده خود را می جوید، امّا خویشتن را گم کرده و آن را نمی جوید!

میزان الحکمه ج 7 ص 163

12

ص: 366

حدیث شماره :367

امام علی علیه السلام :

چیزی را که از عهده انجام آن بر نمی آیی ضمانت نکن

لا تَضمَنْ ما لا تَقِدرُ علی الوَفاءِ بهِ

میزان الحکمه ج6 ص447

16

ص: 367

حدیث شماره :368

امام علی علیه السلام:

نادان به نیرنگ های باطل، فریب می خورد.

میزان الحکمه، ج 8، ص 368

17

ص: 368

حدیث شماره :369

امام علی علیه السلام: زیباییِ زندگی ، قناعت است

میزان الحکمه ج2 ص 253

18

ص: 369

حدیث شماره :370

امام علی علیه السلام :

آرزوها، دیدگان بصیرت را کور می کنند

الأَمانِیُّ تُعمی أعیُنَ البَصائِرِ

بحار الأنوار، ج 78 ص 14

20

ص: 370

حدیث شماره :371

امام علی علیه السلام:

بسا کسی که با تمجیدی که از وی شده فریب خورده است.

رُبَّ مَفتونٍ بحُسنِ القَولِ فیهِ

حکمت 462 نهج البلاغه

22

ص: 371

حدیث شماره :372

امام علی علیه السلام:

برترین ادب آن است که انسان در حدّ خود بماند و از اندازه خویش تجاوز نکند.

میزان الحکمه، ج 1، ص101

23

ص: 372

حدیث شماره :373

امام علی علیه السلام:

با تنهایی دمخورتر باش تا با همنشینان بد!

کُن بِالوَحدَةِ آنَسَ مِنکَ بِقُرَناءِ السَّوءِ

عیون الحکم والمواعظ، ص 391

24

ص: 373

حدیث شماره :374

امام علی علیه السلام:

امیدوارترین مردم به اصلاح نفْس، کسی است که هرگاه بر بدی های خود آگاه شود، در برطرف ساختن آنها شتاب ورزد!

میزان الحکمه، ج 12، ص 335

25

ص: 374

حدیث شماره :375

امام علی علیه السلام:

گوش خود را به خوب شنیدن عادت بده و به سخنانی که شنیدنشان بر اصلاح و پاکی تو چیزی نمی افزاید گوش فرامده!

میزان الحکمه، ج 5، ص 402

26

ص: 375

حدیث شماره :376

امام علی علیه السلام:

زیبا سخن بگویید تا پاسخ زیبا بشنوید!

أجمِلُوا فی الخِطابِ تَسمَعُوا جَمیلَ الجَوابِ

میزان الحکمه، ج 10، ص 207

27

ص: 376

حدیث شماره :377

امام علی علیه السلام :

هر تازه واردی دچار نوعی سرگشتگی است. پس با سخن گفتن به او انبساط خاطر دهید

لِکُلِّ قادِمٍ حَیرَةٌ ، فَابسُطُوهُ بالکلامِ

میزان الحکمه ج 10 ص 202

28

ص: 377

حدیث شماره :378

امام علی علیه السلام :

تو، به ادب خود، ارزش می یابی. پس، آن را با بردباری زینت بخش

إنّک مُقوَّمٌ بأدبِکَ ، فَزَیّنهُ بالحِلْمِ

میزان الحکمه ج 1 ص 98

29

ص: 378

حدیث شماره :379

امام علی علیه السلام :

ریشه سالم ماندن از لغزشها، اندیشیدن پیش از عمل کردن است وسنجیدن پیش ازسخن گفتن

أصلُ السَّلامَةِ مِن الزَّلَلِ الفِکرُ قَبلَ الفِعلِ؛والرَّوِیَّةُ قَبلَ الکلامِ

31

ص: 379

حدیث شماره :380

امام علی علیه السلام :

خوش بینی، اندوه را می کاهد و از افتادن در بند گناه می رهاند

حُسنُ الظَّنِّ یُخَفِّفُ الهَمَّ، و یُنجِی مِن تَقَلُّدِ الإثمِ

خوش بینی یک تصمیم است

33

ص: 380

حدیث شماره :381

امام علی علیه السلام :

کمتر پیش می آید که کسی آزمند لذّت ها شود و به واسطه آنها نابود نشود

قَلَّ مَن غَرِیَ بِاللَّذّاتِ إلاّ کانَ بِها هَلاکُهُ

میزان الحکمه ج13 ص60

34

ص: 381

حدیث شماره :382

امام علی علیه السلام :

هر که از عادتها پیروی کند، به درجات [عالیه ]نرسد

غَیرُ مُدرِکِ الدَّرَجاتِ مَن أطاعَ العاداتِ

میزان الحکمه ج8 ص298

35

ص: 382

حدیث شماره :383

امام علی علیه السلام:

خدا را، خدا را، شکایت به نزد کسی مبرید که اندوه شما نَزُداید و نیازتان برنیاورد

قسمتی از خطبه 104 نهج البلاغه

37

ص: 383

حدیث شماره :384

امام علی علیه السلام:

دل نوجوان مانند زمین خالی است که هر چه در آن افکنده شود، آن را می پذیرد.

قسمتی از نامه 31 نهج البلاغه

38

ص: 384

حدیث شماره :385

امام علی علیه السلام :

در تنگی و سختی است که محبت راستین آشکار می شود

فی الضِّیقِ و الشِّدّةِ یَظهَرُ حُسْنُ المَوَدَّةِ

میزان الحکمه ج2 ص419

39

ص: 385

حدیث شماره :386

امام علی علیه السلام:

هر که دانشش بیشتر از عقل اش باشد، آن دانش وبال او گردد.

مَن زادَ عِلمُهُ عَلی عَقلِهِ کانَ وَبالاً عَلَیهِ

میزان الحکمه ج 8، ص 111

40

ص: 386

حدیث شماره :387

امام علی علیه السلام

خوردن گردو در زمستان، کلیه ها را گرم می کند و سرما را دفع می کند. (کافی ج 6، ص 340)

43

ص: 387

حدیث شماره :388

امام علی علیه السلام: پاداش آن که تو را شادمان کرد آن نیست که اندوهگینش سازی

نهج البلاغه، قسمتی از نامه 31

45

ص: 388

حدیث شماره :389

امام علی علیه السلام:

پایان لذتها، و برجای ماندن تلخی ها را به یاد آورید

أُذْکُرُوا انقِطاعَ اللَّذّاتِ وَبَقاءَ التَّبِعاتِ

حکمت 433 نهج البلاغه

47

ص: 389

حدیث شماره :390

امام علی علیه السلام :

کسی که از او چیزی خواسته می شود، تا وعده ندهد، آزاد است و چون وعده داد، در بند آن است تا آنگاه که به آن وفا کند

نهج البلاغه، حکمت 336

48

ص: 390

حدیث شماره :391

امام علی علیه السلام: در بیان عیب کسی مشتاب، که شاید خداوند گناه او بخشوده باشد، و از گناه کوچکی که خود مرتکب شده ای آسوده خاطر مباش، که شاید به خاطر آن عذاب شوی

49

ص: 391

حدیث شماره :392

امام علی علیه السلام :

بدبخت کسی است که از عقل و تجربه خود بهره نگیرد

قسمتی از نامه 78 نهج البلاغه

50

ص: 392

حدیث شماره :393

امام علی علیه السلام:

ای بسا طمع بیهوده به آرزویی که تحقّق نمی یابد!

رُبَّ طَمَعٍ کاذِبٍ لِأَمَلٍ غائِبٍ

عیون الحکم والمواعظ، ص 267

52

ص: 393

حدیث شماره :394

امام علی علیه السلام:

کار اندکی که آن را ادامه دهی بهتر از کار فراوانی است که از آن خسته و ملول شوی

قَلِیلٌ مَدُومٌ عَلَیْهِ خَیْرٌ مِنْ کَثِیرٍ مَمْلُولٍ مِنْهُ

حکمت 444 نهج البلاغه

55

ص: 394

حدیث شماره :395

امام علی علیه السلام:

مبادا خانواده ات به سبب تو بدبخت ترین مردمان باشند.

لا یَکُنْ أهلُکَ أشقَی الخَلقِ بکَ

نهج البلاغه، قسمتی از نامه 31

57

ص: 395

حدیث شماره :396

امام علی علیه السلام :

گواراترین زندگی، دور افکندن تکلّفات و تشریفات است

أهنَی العَیشِ اطّراحُ الکُلَفِ

میزان الحکمه ج 8 ص 344

61

ص: 396

حدیث شماره :397

امام علی علیه السلام: بر ناملایمات چشم فروبند وگرنه هیچگاه خشنود نباشی!

أغْضِ عَلی القَذی و إلاّ لَم تَرضَ أبدا

حکمت 213 نهج البلاغه

62

ص: 397

حدیث شماره :398

امام علی علیه السلام :

از گذشته های دنیا برای باقیمانده ی آن عبرت آموز، زیرا پاره های دنیا شبیه یکدیگرند

اِعتَبِر بِما مَضی مِنَ الدُّنیا لِما بَقِیَ مِنها ؛ فَإِنَّ بَعضَها یُشبِهُ بَعضا

66

ص: 398

حدیث شماره :399

امام علی علیه السلام :

همانا حقّ سنگین است اما گوارا، و باطل سبک و آسان است اما کشنده

رهی از امید باطل ره آرزو چه پویی؟

که سراب زندگانی به خیال و خواب ماند

67

ص: 399

حدیث شماره :400

امام علی علیه السلام:

بسا گمراهی ای که باآیه ای ازکتاب خدا آراسته شود، همچنانکه دِرهم مسی با روکشی ازنقره آراسته می گردد

المحاسن: ج 1 ص 359

68

ص: 400

حدیث شماره :401

امام علی علیه السلام:

اهل دنیا چون کاروانی باشندکه هنوز بارانداز نکرده، کاروانسالارشان بانگ برمی دارد که بار بندند و بروند

مار است این جهان وجهانجوی مارگیر

وز مارگیر مار برآرد شبی دمار

69

ص: 401

حدیث شماره :402

امام علی علیه السلام :

شتاب کردن در کاری پیش از بدست آوردن توانایی و سستی کردن بعد از به دست آوردن فرصت از نادانی است

قدر وقت اَر نَشِناسَد دل و کاری نکند

بس خجالت که از این حاصل اوقات بریم

70

ص: 402

حدیث شماره :403

امام علی علیه السلام:

اوج نادانی این است که آدمی به نادانی خود ببالد

غایةُ الجَهلِ تَبَجُّحُ المَرءِ بِجَهْلِهِ

تا جهل و غرور را به هم پیوند است!

نادان به گمان خویش دانشمند است!

73

ص: 403

حدیث شماره :404

امام علی علیه السلام :

امکان گناه نیافتن، یکی از نعمت هاست

در زمانی که کنی قصدگناه

گر کند کودکی از دورنگاه

شرم داری، زگنه درگذری

پرده عفت خود را ندری

شرم بادت زخداوندجهان

که بود واقف اسرارنهان

74

ص: 404

حدیث شماره :405

امام علی علیه السلام :

شخص بزرگوار هر گاه به او مهربانی و محبّت شود نرم می شود، ولی فرومایه هر گاه با او به نرمی و ملاطفت رفتار شود سخت می شود

میزان الحکمه ج 10ص90

76

ص: 405

حدیث شماره :406

امام علی علیه السلام :

به گاه برخورداری از نعمت، سرمستی مکن و زمان سختی، ناتوان مباش

لا تَکُن عِندَ النَّعماءِ بَطِراً ، ولا عِندَ البَأساءِ فَشِلاً

بحار ج 33 ص 491

77

ص: 406

حدیث شماره :407

امام علی علیه السلام :

یاد خدا، شادی هر تقوا پیشه ای و لذّت هر اهل یقینی است

ذِکرُ اللّهِ مَسَرَّةُ کُلِّ مُتَّقٍ و لَذَّةُ کلِّ مُوقِنٍ

میزان الحکمه ج 4 ص 218

✅

78

ص: 407

حدیث شماره :408

امام علی علیه السلام :

نادیده گرفتن احسان [دیگران]، منت گذاری زشت آنان را سبب می شود

جُحودُ الإحْسانِ یَحدو علی قُبحِ الامْتِنانِ

میزان الحکمه ج 3 ص 129

80

ص: 408

حدیث شماره :409

امام علی علیه السلام :

خودْ رأی، در پرتگاه خطا و نادرستی فرو می افتد

میزان الحکمه ج 4 ص 347

81

ص: 409

حدیث شماره :410

امام علی علیه السلام :

به کسی که به تو هدیه نمی دهد، هدیه بده

أهدِ إلی مَن لا یُهدی إلَیکَ

میزان الحکمه ج 13 ص17

✅

85

ص: 410

حدیث شماره :411

امام علی علیه السلام :

اگر رازت را پنهان داری، مایه شادی توست ، و اگر آن را فاش سازی، موجب نابودی تو

سِرُّک سُرورُکَ إن کَتَمتَهُ ، وإن أذَعتَهُ کانَ ثُبورَکَ

عیون الحکم والمواعظ : ص 286

86

ص: 411

حدیث شماره :412

امام علی علیه السلام :

شرط همنشینی ، کم کردنِ مخالفت است

شَرطُ المُصاحَبَةِ قِلَّةُ المُخالَفَةِ

عیون الحکم والمواعظ : ص 298

88

ص: 412

حدیث شماره :413

امام علی علیه السلام :

در برابر سفیه بردباری کن، تا یاوران تو علیه او زیاد شود

احلُمْ عنِ السَّفیهِ یَکثُرْ أنصارُکَ علَیهِ

میزان الحکمه ج 5 ص 328

90

ص: 413

حدیث شماره :414

امام علی علیه السلام:

شتابگر فاش کننده[ ی اسرار] نباشید

الکافی : 2 / 225

لا تَکونوا عُجُلاً مَذاییعَ

92

ص: 414

حدیث شماره :415

امام علی علیه السلام :

سرانجامِ دروغ، سرزنش است . سلامت، در راستی است و فرجام دروغ، بدترین فرجام است

تحف العقول ص 84

✅

97

ص: 415

حدیث شماره :416

امام علی علیه السلام :

خردمند، بر کار خود تکیه می کند و نادان ، بر آرزوهایش

العاقِلُ یَعتَمِدُ عَلی عَمَلِهِ ، الجاهِلُ یَعتَمِدُ عَلی أمَلِهِ

عیون الحکم والمواعظ : ص 18

01

ص: 416

حدیث شماره :417

امام علی علیه السلام :

آرزوهای ناشدنی داشتن، خصلت مردمان احمق است

الأَمانیُّ شیمَةُ الحَمقی

عیون الحکم والمواعظ : ص 39

03

ص: 417

حدیث شماره :418

امام علی علیه السلام :

راضی باش، تا به آسایش دست یابی

اِرضَ، تَستَرِحْ

میزان الحکمه ج4 ص478

05

ص: 418

حدیث شماره :419

امام علی علیه السلام :

نعمتی را به امید دست یافتن به بیشتر از آن به مخاطره میفکن

قسمتی از نامه 31 نهج البلاغه

✅ 2

09

ص: 419

حدیث شماره :420

امام علی علیه السلام :

هیچ یک از شما به استقبال روزی از عمر خویش نمی رود، مگر این که روزی از عمرش را پشت سر می گذارد.

میزان الحکمه ج8 ص124

✅ 2

10

ص: 420

حدیث شماره :421

امام علی علیه السلام:

در فریب آرزوها، عمرها به پایان می رسد

عیون الحکم و المواعظ، ص354

11

ص: 421

حدیث شماره :422

امام علی علیه السلام:

کم خوری، کرامت انسان را بیشتر و تندرستی اش را طولانی تر می سازد

مستدرک، ج16، ص214

12

ص: 422

حدیث شماره :423

امام علی علیه السلام:

سخت ترین غصّه ها از دست دادن فرصت هاست.

عیون الحکم و المواعظ، ص 122

16

ص: 423

حدیث شماره :424

امام علی علیه السلام :

روزگار، دو روز است : روزی سازگار با تو و روزی ناسازگار . اگر با تو ساز بود، سرمستی مکن و اگر ناساز بود، شکیبا باش

تحف العقول، ص95

20

ص: 424

حدیث شماره :425

امام علی علیه السلام :

درنگ کردن هنگام سرگردانی، از توفیق است.

تحف العقول، 83

22

ص: 425

حدیث شماره :426

امام علی علیه السلام :

دلهای مردمان نادان را طمعها از جا بر کنَند و آرزوها به گروگان گیرند و فریبها به بند کشند

تحف العقول، 219

23

ص: 426

حدیث شماره :427

امام علی علیه السلام: هر کس بداند که نسبت به سخن گفتنش هم مورد باز خواست قرار خواهد گرفت، پس سخن را کوتاه کند.

غررالحکم ج5 ص232

26

ص: 427

حدیث شماره :428

امام علی علیه السلام :

راستی، تو را نجات می دهد ، هرچند از آن بیمناک باشی و دروغ، تو را نابود می کند، گر چه از آن خطری برای خود حسّ نکنی

میزان الحکمه ج 6 ص177

28

ص: 428

حدیث شماره :429

امام علی علیه السلام :

چگونه لذّت عبادت را بچشد کسی که از هوی و هوس باز نمی ایستد؟

میزان الحکمه ج7 ص 29

29

ص: 429

حدیث شماره :430

امام علی علیه السلام :

دنیا برای هیچ نوشنده ای زلال نمی شود و به هیچ یاری وفا نمی کند.

عیون الحکم والمواعظ ، ص 23

30

ص: 430

حدیث شماره :431

امام علی علیه السلام:

ستودن بیش از استحقاق[کسی] چاپلوسی است و ستودن کمتر از استحقاق، ناتوانی در سخن یا حسادت است.

نهج البلاغه، حکمت 347

32

ص: 431

حدیث شماره :432

امام علی علیه السلام:

برده دیگری مباش که خداوند، تو را آزاد آفریده.

تحف العقول، ص77

33

ص: 432

حدیث شماره :433

امام علی علیه السلام:

بزرگترین مالکیت، مالکیت بر نفس است.

میزان الحکمه، ج13، ص82

34

ص: 433

حدیث شماره :434

قابل توجه همسران...

امام علی علیه السلام:

سبب دشمنی و کینه توزی، مجادله زیاد است.

میزان الحکمه، ج10، ص508

37

ص: 434

حدیث شماره :435

امام علی علیه السلام:

وقتی برای گفتار، زمان مناسبی نمی بینی، سخن مگو.

میزان الحکمه، ج3، ص358

39

ص: 435

حدیث شماره :436

امام علی علیه السلام:

دغلکار، زبانش شیرین است و دلش تلخ

میزان الحکمه، ج8، ص431

42

ص: 436

حدیث شماره :437

امام علی علیه السلام:

در دوستی با دوستت، اندازه نگه دار، چه بسا که روزی دشمنت شود؛ و در دشمنی با دشمنت، از حدّش تجاوز مکن، چه بسا که روزی دوستت گردد.

نهج البلاغه، حکمت268

43

ص: 437

حدیث شماره :438

امام علی علیه السلام:

فروتنی، انسان فروپایه را بلند مرتبه می گرداند.

تکبر، شخص بلند مرتبه را پست می کند.

میزان الحکمه، ج13، ص224

45

ص: 438

حدیث شماره :439

امام علی علیه السلام:

هرکه در طلب دنیا زیاده روی کند، فقیر از دنیا می رود.

عیون الحکم والمواعظ، ص460

46

ص: 439

حدیث شماره :440

امام علی علیه السلام :

در آغاز سردی هوا خود را از سرما حفظ کنید

و در پایان آن از آن استقبال کنید؛

زیرا سرما با بدنها همان می کند که با درختان می کند!

در آغاز [برگ درختان را] می سوزاند و در پایان می رویاند.

87

ص: 440

حدیث شماره :441

امام علی علیه السلام:

گواراترین زندگی، دور افکندن تکلفات و تشریفات است

میزان الحکمه، ج8، ص344

02

ص: 441

حدیث شماره :442

امام علی علیه السلام:

تو آنی که آسمان، نشانه عظمت توست و زمین، گواه قدرت تو و...

بحارالانوار، ج97، ص202

03

ص: 442

حدیث شماره :443

امام علی علیه السلام:

تو آنی که... در دریا، شگفتی هایت را پدید آورده ای.

بحار الانوار، ج97، ص 202

06

ص: 443

حدیث شماره :444

امام علی علیه السلام:

صبر تحقق نمی یابد، مگر آن که سختی مخالفت با عادت را تحمل کنی.

میزان الحکمه، ج6، ص 164

08

ص: 444

حدیث شماره :445

امام علی علیه السلام:

وحشتناکترین تنهایی، خودپسندی است.

میزان الحکمه، ج7، ص46

09

ص: 445

حدیث شماره :446

امام علی علیه السلام:

خویشاوندان خود را گرامی بدار، چراکه آنان بال و پر تو هستند.

غررالحکم، ج2، ص229

11

ص: 446

حدیث شماره :447

امام علی علیه السلام:

قانع باش تا عزیز گردی

میزان الحکمه، ج7، ص367

12

ص: 447

حدیث شماره :448

امام علی علیه السلام:

کار خوب انجام دهید و هیچ کار خوبی را کوچک مشمارید؛ زیرا کوچک آن هم بزرگ است و اندکش بسیار.

میزان الحکمه، ج7، ص56

13

ص: 448

حدیث شماره :449

امام علی علیه السلام:

هرکس بدون عاقبت اندیشی در کارها دست به کاری زند، خود را گرفتار سختیها و مصائب کند.

میزان الحکمه، ج3، ص52

15

ص: 449

حدیث شماره :450

مراقب الگوگیری کودکان باشیم...

امام علی علیه السلام: کمتر کسی است که خود را شبیه گروهی کند و بزودی یکی از آنها نشود.

میزان الحکمه ج5 ص476

16

ص: 450

حدیث شماره :451

امام علی علیه السلام:

قناعت، مالی است که تمام نمی شود

نهج البلاغه، حکمت 57

17

ص: 451

حدیث شماره :452

امام علی علیه السلام:

هر که به عافیت زیر دستش خشنود باشد،

از بالادست خود سلامت روزیش شود.

میزان الحکمه، ج7، ص477

19

ص: 452

حدیث شماره :453

امام علی علیه السلام:

آفت نیرومند، ناتوان شمردن دشمن است.

میزان الحکمه، ج5، ص487

20

ص: 453

حدیث شماره :454

امام علی علیه السلام:

در معرفت آدمی همین بس که...

آگاه به زمان خویش باشد

میزان الحکمه، ج1، ص 133

21

ص: 454

حدیث شماره :455

امام علی علیه السلام:

کسی که غم روزی فردا را بخورد، هرگز رستگار نشود.

میزان الحکمه، ج9، ص 238

22

ص: 455

حدیث شماره :456

امام علی علیه السلام:

سلامت زندگی، در مدارا کردن است.

عیون الحکم و المواعظ، ص 285

28

ص: 456

حدیث شماره :457

امام علی علیه السلام:

زیاد گله مکن که این کار، کینه می آورد و به نفرت می انجامد.

زیاد گله کردن از بی ادبی است،

تحف العقول، ص84

31

ص: 457

حدیث شماره :458

امام علی علیه السلام

از دوستی با احمق بپرهیز؛ زیرا او می خواهد به تو سود رساند، اما زیان می زند

میزان الحکمه، ج6، ص201

34

ص: 458

حدیث شماره :459

امام علی علیه السلام

گناه نکردن آسانتر از توبه کردن است

میزان الحکمه، ج 2 ص 136

35

ص: 459

حدیث شماره :460

امام علی علیه السلام:

هرکس به آن که لایق خوبی نیست خوبی کند،

به خوبی و احسان خود ستم کرده است.

میزان الحکمه، ج 7، ص 311

37

ص: 460