سرشناسه:مركز تحقيقات رايانه اي قائميه اصفهان،1390
عنوان و نام پديدآور:بانك احاديث اهل بيت (ع) جلد 7 - (اجتماعي)/ واحد تحقيقات مركز تحقيقات رايانه اي قائميه اصفهان .
مشخصات نشر:اصفهان:مركز تحقيقات رايانه اي قائميه اصفهان ، 1390.
مشخصات ظاهري:نرم افزار تلفن همراه و رايانه
موضوع : احاديث شيعه
موضوع : اهل بيت (ع)
موضوع : اجتماعي
الإمامُ الحسنُ عليه السلام
لرجل جاءَ إلَيهِ يَستَشِيرُهُ في تَزويجِ ابنَتِهِ: زَوِّجْها مِن رَجُلٍ تَقِيٍّ ، فإنّهُ إن أحَبَّها أكرَمَها وإن أبغَضَها لَم يَظلِمْها ؛
امام حسن عليه السلام
- خطاب به مردى كه با ايشان در باره ازدواج دختر خود مشورت كرد- فرمودند: او را به مردى باتقوا شوهر ده ؛ زيرا اگر دختر تو را دوست داشته باشد گراميش مى دارد و اگر دوستش نداشته باشد به وى ستم نمى كند .
مكارم الأخلاق : 1 / 446 / 1534 منتخب ميزان الحكمة : 254
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
مَن عَزّى مُصابا كانَ لَهُ مِثلُ أجرِهِ ؛
هر كه فرد سوگوارى را تسلّى دهد ، (اجرى) همانند اجر او دارد .
بحار الأنوار : 82 / 94 / 46 منتخب ميزان الحكمة : 380
امام صادق عليه السلام :
إنّ المَشورَةَ لا تكونُ إلاّ بِحُدُودِها الأربعةِ ... فأوَّلُها أن يكونَ الذي تُشاوِرُهُ عاقِلاً ، والثانيةُ أن يَكونَ حُرّا مُتَدَيِّنا ، والثالثةُ أن يكونَ صَديقا مُواخِيا ، والرابعةُ أن تُطلِعَه على سِرِّكَ فَيكونَ عِلمُهُ بهِ كَعِلمِكَ ثُمّ يُسِرَّ ذلكَ ويَكتُمَهُ ؛
مشورت ج__ز با حدود چهارگانه آن تحقق نپذيرد ؛ نخستين حدّ آن اين است كه كسى كه با او مشورت مى كنى ، خردمند باشد ، دوم اين كه آزاده و متديّن باشد ، سوم اين كه دوست و برادروار باشد و چهارم اين كه راز خود را به او بگويى و او به اندازه خودت از آن راز آگاه باشد ، امّا آن را بپوشاند و به كسى نگويد .
مكارم الأخلاق : 2 / 98 / 2280 منتخب ميزان الحكمة : 308
امام على عليه السلام :
مَنِ استَقبَلَ وُجوهَ الآراءِ عَرَفَ مَواقِعَ الخَطَأِ ؛
هركه با آراى گوناگون رو به رو شود جايگاههاى خطا (و نادرست انديشى) را باز شناسد .
نهج البلاغة : الحكمة 173 منتخب ميزان الحكمة : 228
امام على عليه السلام :
اِضرِبُوا بعضَ الرأيِ ببعضٍ يَتَوَلَّدْ مِنهُ الصَّوابُ ؛
رايزنى كنيد تا انديشه درست متولّد شود .
غرر الحكم : 2567 منتخب ميزان الحكمة : 228
امام على عليه السلام :
جالِسِ العُلَماءَ يَزدَدْ علمُكَ ، ويَحسُنْ أدبُكَ ، وتَزكُ نَفْسُكَ؛
با دانشمندان بنشين تا بر دانشت افزوده گردد ، تربيت و ادبت نيكو شود و روانت پاكيزه شود .
غرر الحكم : 4786 منتخب ميزان الحكمة : 106
رسول اكرم صلى الله عليه و آله و سلّم فرمودند :
لا تَجْلِسوا إلاّ عندَ كُلِّ عالِمٍ يَدْعوكُم مِن خَمْسٍ إلى خَمسٍ: مِن الشَّكِّ إلى اليَقينِ، ومِن الرِّياءِ إلى الإخْلاصِ ، ومِن الرَّغْبَةِ إلى الرَّهبَةِ ، ومِن الكِبْرِ إلى التّواضُعِ ، ومِن الغِشِّ إلى النّصيحَةِ ؛
تنها در محضر دانشمندانى نشينيد كه شما را از پنج چيز به پنج چيز فرا مى خوانند : از دودلى به يقين ، از ريا به اخلاص ، از دنيا خواهى به دنيا گريزى ، از تكبر به فروتنى و از فريبكارى به خير خواهى.
بحار الأنوار : 74 / 188 / 18 منتخب ميزان الحكمة : 106
امام صادق(سلام الله عليه):
ثَلاثَةُ أشياءَ يَحتاجُ النّاسُ إلَيها: اَلْأمنُ وَالْعَدلُ وَالْخِصبُ؛
سه چيز است كه مردم به آنها نياز دارند: امنيت، عدالت و رفاه.
تحف العقول، ص 320
پيامبر خدا(صلي الله عليه و آله):
التَّوَدُّدُ إلَى النّاسِ نِصفُ العَقلِ؛
دوستى با مردم، نيمى از خرد است.
الكافي: ج 2، ص 643، ح 4
پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
عَلَيكَ بِالجَمَاعَةِ، فَاِنَّمَا يَأخُذُ الذِّئبُ مِنَ الغَنَمِ القَاصِيَةِ؛
با جماعت همراه شو؛ زيرا گرگ، گوسفند دورمانده را مي خورد.
مسند احمد، ج6، ص446
پيامبراكرم (صلي الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
إنَّ الْعَفوَ لا يَزِيدُ الْعَبدَ إلّا عِزّاً فَتَعافَوا يُعِزُّكُمُ اللَّهُ؛
گذشت، جز بر عزّت بنده نمى افزايد، پس از يكديگر درگذريد تا خداوند به شما عزّت بخشد.
الكافى، ج 6، ص 108
امام سجّاد(عليه السلام) فرمودند:
اَلْمُؤْمِنُ يَصمُتُ لِيَسلَمَ ويَنطِقُ لِيَغنَمَ؛
مؤمن سكوت مى كند تا سالم ماند و سخن مى گويد تا سود برد.
الكافى، ج 2، ص 231
حضرت زهرا (سلام الله عليها) فرمودند:
فَجَعَلَ اللهُ...اِطاعَتَنا نِظاماً لِلمِلَّةِ وَ اِمامَتَنا أماناً لِلفِرقَة
خدا اطاعت و پيروي از ما اهل بيت را سبب برقراري نظم اجتماعي در امت اسلامي و امامت و رهبري ما را عامل وحدت و درامان ماندن از تفرقه ها قرار داده است.
بحار الانوار، ج 43، ص 158
امام على (عليه السلام) فرمودند:
اِنَّكَ مُقَوَّمٌ بِاَدَبِكَ فَزَيِّنْهُ بِالْحِلْمِ؛
تو با ادبت ارزش گذارى مى شوى، پس آن را با بردبارى زينت بخش.
مشكاة الأنوار، ص 239، ح 689
امام على (عليه السلام) فرمودند:
مَنِ استَبَدَّ بِرَيِهِ هَلَكَ وَمَن شاوَرَ الرَّجالَ شارَكَها فى عُقولِها؛
هر كس خود رأى شد هلاك مى شود و هر كس با افراد صاحب نظر مشورت كند در عقل آنان شريك مى شود.
(نهج البلاغه، قصار161)
امام على (عليه السلام) فرمودند:
خَيرُ مَن شاوَرتَ ذَوُواالنُّهى وَالعِلمِ وَاولُوا التَّجارِبِ وَالحَزمِ؛
بهترين كسى كه با او مشورت كنى كسى است كه صاحب عقل و علم و تجربه ها و دورانديشى باشد.
(غررالحكم، ج3، ص428، ح4990)
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
اَدِّبوا اَولادَكُمْ عَلى ثَلاثِ خِصالٍ : حُبِّ نَبيِّكُمْ و حُبِّ اَهْلِ بَيْتِهِ وَ عَلى قِراءَةِ الْقُرآنِ ؛
فرزندانتان را به سه چيز ادب كنيد: عشق به پيامبرتان، عشق به خاندان او، و قرآن خواندن.
غرر الحكم، ح 4488
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
ايّاكَ اَنْ تَضْحَكَ مِنْ غَيْرِ عَجَبٍ ، اَوْ تَمْشىَ و تَتَ_كَلَّمَ فى غَيْرِ اَدَبٍ؛
از خنديدنِ بى تعجّب [و بى جا] يا راه رفتن و سخن گفتنِ بى ادبانه بپرهيز.
بحار الأنوار، ج 75، ص 8 ، ح 63
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
أيُّها النّاسُ ، علَيكُم بالجَماعةِ ، وإيّاكُم والفُرْقةَ
اى مردم! به جماعت (يكپارچگى) روى آريد و از پراكندگى بپرهيزيد.
ميزان الحكمة، ح 2589
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
ايّاكُمْ وَ التَّلَوُّنَ فى دينِ اللّه ِ فَاِنَّ جَماعَةً فيما تَ_كْرَهونَ مِنَ الْحَقِّ خَيْرٌ مِنْ فُرْقَةٍ فيما تُحِبّونَ مِنَ الْباطِلِ وَ اِنَّ اللّه َ سُبْحانَهُ لَمْ يُعْطِ اَحَدا بِفُرْقَةٍ خَيْرا مِمَّنْ مَضى وَ لا مِمَّنْ بَقىَ ؛
از چند رنگى و اختلاف در دين خدا بپرهيزيد، زيرا يكپارچگى در آنچه حق است ولى شما آن را ناخوش مى داريد، از پراكندگى در آنچه باطل است اما خوشايند شما مى باشد، بهتر است. خداى سبحان به هيچ يك از گذشتگان و باقى ماندگان بر اثر تفرقه و جدايى خير و خوبى عطا نكرده است.
نهج البلاغه، از خطبه 176
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
اِعلَموا اَنَّ اللّه َ تعالى قَد فَرَضَ عَلَيكُم الجُمُعَةَ فَمَن تَرَكَها فى حَياتى وَ بَعدَ مَماتى وَ لَهُم اِمامٌ عادِلٌ اِستِخفافا بِها وَ جُحودا لَها فَلا جَمَعَ اللّه ُ شَملَهُ وَ لا بارَكَ لَهُ فى اَمرِهِ اَلا وَ لا صَلاةَ لَهُ اَلا وَ لا زَكاةَ لَهُ اَلا وَ لا حَجَّ لَهُ اَلا وَ لا صَومَ لَهُ اَلا وَ لا بَرَكَةَ لَهُ حَتّى يَتوبَ؛
بدانيد كه خداوند متعال نماز جمعه را بر شما واجب ساخته است پس آنان كه در زندگى و پس از مرگ من، از روى سبك شمردن و يا انكار، آن را ترك كنند، با وجود اين كه پيشواى عادلى دارند، خداوند وحدتشان نبخشد و در كارشان بركت ندهد، آگاه باشيد نه زكات، نه نماز، نه حج و نه روزه آنان پذيرفته است. بدانيد كه زندگى آنان بركتى نخواهد داشت، مگر توبه كنند.
عوالى اللالى، ج 2، ص 54، ح 146
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
اِرحَموا عَزيزا ذَلَّ، وَغَنيّا افتَقَرَ وَعالِما ضاعَ فى زَمانِ الجُهّالِ؛
به عزيزى كه خوار گشته و ثروتمندى كه فقير شده و دانشمندى كه در روزگار نادانان تباه گرديده است، رحم كنيد.
غررالحكم، ج2، ص453، ح3265
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
مَن لايَرحَم لايُرحَم وَمَن لايَغفِر لايُغفَر لَهُ وَمَن لايَتُب لايَتوبُ اللّه ُ عَلَيهِ؛
هر كس رحم نكند به او رحم نشود، هر كس نبخشد بخشيده نشود و هر كس پوزش را نپذيرد، خداوند پوزش و توبه او را نخواهد پذيرفت.
غررالحكم، ج2، ص438، ح3201
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
اِرحَمِ الصَّغيرَ وَوَقِّرِ الكَبيرَ تَكُن مِن رُفَقائى؛
به كودكان رحم كن و بزرگسالان را احترام نما تا از دوستان من باشى.
كافى، ج2، ص316، ح7
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
إِنَّ اللّه رَحيمٌ يُحِبُّ الرَّحيمَ يَضَعُ رَحمَتَهُ عَلى كُلِّ رَحيمٍ؛
خداوند رحيم است و رحيم را دوست دارد و دستِ مهر خود را بر سر هر رحيمى مى گذارد.
نهج الفصاحه، ح 992
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
إِنَّ الْمُؤْمِنَ هِمَّتُهُ فِي الصَّلاةِ وَالصِّيامِ وَالْعِبادَةِ وَالْمُنافِقُ هِمَّتُهُ فِي الطَّعامِ وَالشَّرابِ كَالْبَهيمَةِ؛
همّت مؤمن در نماز و روزه و عبادت است و همّت منافق در خوردن و نوشيدن؛ مانند حيوانات.
تنبيه الخواطر،ج1، ص 94
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
اِنّا اُمِرْنا مَعاشِرَ الاَنْبياءِ بِمُداراةِ النّاسِ، كَما اُمِرْنا بِاِقامَةِ الفَرائِضِ؛
ما پيامبران، همان گونه كه به برپا داشتن واجبات مأمور شده ايم، به مدارا كردن با مردم نيز مأمور شده ايم.
امالى طوسى، ص 521
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
رَاْسُ الْعَقْلِ بَعْدَ الاْيمانِ بِاللّه ِ مُداراةُ النّاسِ فى غَيْرِ تَرْكِ حَقٍّ؛
كمال عقل پس از ايمان به خدا، مدارا كردن با مردم است به شرط آن كه حق، ترك نشود.
تحف العقول، ص 42
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
لا يَأمُرُ بِالمَعروفِ وَلا يَنهى عَنِ المُنكَرِ إلاّ مَن كانَ فيهِ ثَلاثُ خِصالٍ : رَفيقٌ بِما يَأمُرُ بِهِ رَفيقٌ فيما يَنهى عَنهُ ، عَدلٌ فيما يَأمُرُ بِهِ عَدلٌ فيما يَنهى عَنهُ، عالِمٌ بِما يَأمُرُ بِهِ عالِمٌ بِما يَنهى عَنهُ؛
امر به معروف و نهى از منكر نكند مگر كسى كه سه خصلت در او باشد: در امر و نهى خود مدارا كند، در امر و نهى خود ميانه روى نمايد و به آنچه امر و نهى مى كند، دانا باشد.
بحارالأنوار، ج100، ص87، ح64
اِنَّ فِى الرِّفقِ الزّيادَةَ وَ البَرَكَةَ وَ مَن يُحرَمِ الرِّفقُ يُحرَمِ الخَيرَ؛
در مدارا، فزونى و بركت است، و هر كس از مدارا محروم باشد، از خير، محروم شده است.
كافى، ج 2، ص 119، ح 7
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
إِنَّ النبياءَ إِنَّما فَضَّلَهُمُ اللّه عَلى خَلقِهِ بِشِدَّةِ مُداراتِهِم لأَِعداءِ دينِ اللّه وَحُسنِ تَقيَّتِهِم لأَِجلِ إِخوانِهِم فِى اللّه ؛
خداوند از اين رو پيامبران را بر ديگر مردمان برترى داد كه با دشمنان دين خدا بسيار با مدارا رفتار مى كردند و براى حفظ برادران همكيش خود نيكو تقيه مى كردند.
بحارالأنوار، ج75، ص401، ح42
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
إنَّ اللّه يُحِبُّ الرِّفقَ وَيُعينُ عَلَيهِ؛
خداوند مدارا را دوست دارد و انسان را بر انجام آن يارى مى كند.
كافى، ج2، ص120، ح12
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
ما كانَ الرِّفقُ فى شَى ءٍ إِلاّ زانَهُ؛
مدارا با چيزى همراه نشد مگر آن كه آن را زينت بخشيد.
تحف العقول، ص 47
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
مَن أُعطِىَ حَظَّهُ مِنَ الرِّفقٍ فَقَد أُعطِىَ حَظَّهُ مِن خَيرِ الدُّنيا وَالآخِرَةِ؛
هر كس را كه بهره اى از مدارا داده اند، بدون شك بهره اش را از خير دنيا و آخرت داده اند.
نهج الفصاحه، ح2838
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
أَعقَلُ النّاسِ أَشَدُّهُم مُداراةً لِلنّاسِ؛
عاقل ترين مردم كسى است كه بيشتر با مردم مدارا كند.
من لايحضره الفقيه، ج4، ص395، ح5840
پيامبراكرم(صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
أَمَرَنى رَبّى بِمُداراةِ النّاسِ كَما أَمَرَنى بِأَداءِ الفَرائِضِ؛
پروردگارم، همان گونه كه مرا به انجام واجبات فرمان داده، به مدارا كردن با مردم نيز فرمان داده است.
كافى، ج2، ص117، ح4
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
يا عَلىُّ لاتُشاوِر جَبانا فَإِنَّهُ يُضَيِّقُ عَلَيكَ المَخرَجَ وَلاتُشاوِرِ البَخيلَ فَإِنَّهُ يَقصُرُبِكَ عَن غايَتِكَ وَلاتُشاوِر حَريصا فَإِنَّهُ يُزَيِّنُ لَكَ شَرَّها؛
اى على با ترسو مشورت مكن، زيرا او راه بيرون آمدن از مشكل را بر تو تنگ مى كند و با بخيل مشورت مكن، زيرا او تو را از هدفت باز مى دارد و با حريص مشورت مكن، زيرا او حريص بودن را در نظرت زيبا جلوه مى دهد.
(علل الشرايع، ج2، ص559، ح1)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
مَنِ استَشارَهُ أَخوهُ المُؤمِنُ فَلَم يَمحَضهُ النَّصيحَةَ سَلَبَهُ اللّه لُبَّهُ؛
هر كس برادر مؤمنش با او مشورت كند و او صادقانه راهنمائيش نكند، خداوند عقلش را از او بگيرد.
(بحارالأنوار، ج72، ص104، ح36)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
مُشاوَرَةُ العاقِلِ الناصِحِ رُشدٌ وَيُمنٌ وَتَوفيقٌ مِنَ اللّه فَإِذا أَشارَ عَلَيكَ النّاصِحُ العاقِلُ فَإِيّاكَ وَالخِلافَ فَإِنَّ فى ذلِكَ العَطَبَ؛
مشورت كردن با عاقِل خيرخواه مايه هدايت و ميمنت است و توفيقى است از جانب خداوند، پس هرگاه خيرخواه عاقل تو را راهنمايى كرد، مبادا مخالفت كنى كه موجب نابودى مى شود.
(محاسن، ج2، ص602، ح25)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
ما يَستَغنى رَجُلٌ عَن مَشوَرَةٍ؛
هيچ كس از مشورت بى نياز نيست.
(نهج الفصاحه، ح 1637)
امام كاظم (عليه السلام) فرمودند:
مُشاوَرَةُ العاقِلِ النّاصِحِ يُمنٌ وَ بَرَكَةٌ وَ رُشدٌ وَ تَوفيقٌ مِنَ اللّه ؛
مشورت با عاقلِ خيرخواه، خجستگى، بركت، رشد و توفيقى از سوى خداست.
تحف العقول، ص 398
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لا خَيرَ في قَومٍ لَيسُوا بِناصِحينَ وَ لا يُحِبُّونَ النّاصِحينَ ؛
قومى را كه خود خيرخواه نيستند و خيرخواهان را هم دوست ندارند ، خيرى نباشد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10884
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لا يَستَغنِى العاقِلُ عَنِ المُشاوَرَةِ ؛
خردمند ، خود را از مشورتْ بى نياز نمى بيند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10693
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لا تَنقُضَنَّ سُنَّةً صالِحَةً عُمِلَ بِها وَاجتَمَعَتِ الأُلفَةُ لَها وَ صَلَحَتِ الرَّعِيَّةُ عَلَيها ؛
هيچ رسم پسنديده اى را كه به آن عمل مى شود و رشته پيوند مردم و صلاح توده ها در آن است ، در هم نشكن .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10377
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لا تُشرِكَنَّ في مَشوَرَتِكَ حَريصا يُهَوِّنُ عَلَيكَ الشَّرَّ وَ يُزَيِّنُ لَكَ الشَّرَهَ ؛
با هيچ آزمندى مشورت مكن ، كه بدى را بر تو آسان مى نمايد و حرص و ولَع را در نظرت مى آرايد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10353
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لا تَستَشِرِ الكَذّابَ ؛ فَإنَّهُ كَالسَّرابِ يُقَرِّبُ عَلَيكَ البَعيدَ ، وَ يُبَعِّدُ عَلَيكَ القَريبَ ؛
با دروغگو مشورت مكن ، كه دروغگو سراب را مى ماند : دور را در نظرت نزديك و نزديك را در نظرت دور مى نماياند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10351
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لا تُمسِك عَن إظهارِ الحَقِّ اِذا وَجَدتَ لَهُ أهلاً ؛
از آشكار كردن حق ، هنگامى كه براى آن اهلى يافتى ، خوددارى نكن .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10188
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
نَزِّل نَفسَكَ دُونَ مَنزِلَتِها تُنَزِّلكَ النّاسُ فَوقَ مَنزِلَتِكَ ؛
خود را در جايى فروتر از منزلت خويش بنشان تا مردم تو را در جايى فراتر از منزلتت بنشانند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث9985
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
يَكتَسِبُ الصّادِقُ بِصِدقِهِ ثَلاثًا : حُسنَ الثِّقَةِ بِهِ ، وَ المَحَبَّةَ لَهُ ، وَ المَهابَةَ عَنهُ ؛
راستگو با راست گويى اش سه چيز به دست مى آورد : به او نيك اعتماد كنند ، دوستى اش بر دل ها نشيند ، و از وى انديشه كنند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث11038
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَنِ استَعانَ بِذَوِى الألبابِ سَلَكَ سَبيلَ الرَّشادِ ؛
هر كه از خردمندان يارى جويد ، راه بالندگى را پويد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث8912
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن عَمِلَ بِالحَقِّ مالَ إلَيهِ الخَلقُ ؛
هر كه به حق عمل كند ، مردم به او روى مى آورند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث8646
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن دارَى النّاسَ أمِنَ مَكرَهُم ؛
هر كس با مردم مدارا كند ، از مكرشان در امان مى ماند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث8465
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن عَرَفَ النّاسَ لَم يَعتَمِد عَلَيهِم ؛
هر كس مردم را بشناسد ، به آنها اعتماد نمى كند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث8232
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن أنصَفَ أُنصِفَ ؛
هر كه انصاف ورزد ، با او انصاف ورزند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث7692
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لِقاءُ أهلِ المَعرِفَةِ عِمارَةُ القُلُوبِ وَ مُستَفادُ الحِكمَةِ ؛
ديدار با اهل معرفت ، مايه آبادانى دل ها و بهره بردن از حكمت است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث7635
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لِن لِمَن غالَظَكَ فَإنَّهُ يُوشِكُ اَن يَلينَ لَكَ ؛
با كسى كه با تو درشتى مى كند ، نرم باش ، كه دور نيست او هم با تو نرم شود .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث7620
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لِيَكُن أبغَضُ النّاسِ إلَيكَ وَ أبعَدُهُم مِنكَ أطلَبَهُم لِمَعايِبِ النّاسِ ؛
بايد مبغوض ترينِ مردم و دورترينِ آنها از تو كسى باشد كه بيش از همه از مردم عيب جويى مى كند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث7378
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
كُن لِلمَظلومِ عَونا ، وَ لِلظّالِمِ خَصما ؛
يار ستمديده و دشمن ستمگر باش .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث7153
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
قارِن أهلَ الخَيرِ تَكُن مِنهُم ، وَ بايِن أهلَ الشَّرِّ تَبِن عَنهُم ؛
با نيكوكاران همراه باش تا از آنان باشى ، و از بدكاران كناره جو تا از آنان جدا باشى .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6805
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
فازَ مَن تَجَلبَبَ الوَفاءَ وَ ادَّرَعَ الأمانَةَ ؛
رستگار شد آن كه جامه وفادارى پوشيد و زره امانتدارى بر تن كرد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6556
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
غَضُّ الطَّرفِ مِن أفضَلِ الوَرَعِ ؛
پرهيز از نگاه ناروا ، برترين پرهيزگارى است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6400
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
عامِل سائِرَ النّاسِ بِالإنصافِ وَ عامِلِ المُؤمِنينَ بِالإيثارِ ؛
با ديگر مردمان به انصاف رفتار كن و با مؤمنان به ايثار .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6342
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
عَلَى المُشيرِ الاِجتِهادُ فِى الرَّأيِ وَ لَيسَ عَلَيهِ ضَمانُ النُّجحِ ؛
وظيفه مشورت شونده ، كوشش در ارائه نظر [درست] است ؛ امّا ضمانت پيروزى بر عهده او نيست .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6194
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
عَلَيكَ بِالسَّكينَةِ فَإنَّها أفضَلُ زينَةٍ ؛
با وقار باش كه وقار ، برترين زينت است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6088
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
صَمتٌ يُعقِبُكَ السَّلامَة َخيرٌ مِن نُطقٍ يُعقِبُكَ المَلامَةَ ؛
سكوتى كه سلامت در پى دارد ، بهتر از سخنى است كه سرزنش در پى آورد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5865
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
صِلَةُ الأرحامِ تُثمِرُ الأموالَ وَ تُنسِى ءُ فِى الآجالِ ؛
پيوند با خويشاوندان ، دارايى ها را به بار مى نشاند و مرگ را به تأخير مى اندازد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5847
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
شارِكُوا الَّذِي قَد أقبَلَ عَلَيهِ الرِّزقُ فَإنَّهُ أجدَرُ بِالحَظِّ وَ أخلَقُ بِالغِنى ؛
با كسى كه روزى به او روى آورده است ، شريك شويد ؛ زيرا وى به بهره مندى شايسته تر و به توانگرى لايق تر است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5790
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
شاوِر قَبلَ أن تَعزِمَ ، وَ فَكِّر قَبلَ اَن تُقدِمَ ؛
قبل از تصميم گيرى مشورت كن و پيش از اقدام ، بينديش .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5754
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
سالِمِ النّاسَ تَسلَم ، وَ اعمَل لِلآخِرَةِ تَغنَم ؛
با مردم در آشتى باش تا سالم باشى و براى آخرت كار كن تا غنيمت يابى .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5605
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
سَبَبُ المَحَبَّةِ البِشرُ ؛
خوش رويى موجب محبّت است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5546
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
سَبَبُ الاِئتِلافِ الوَفاءُ ؛
وفادارى ، سبب الفت است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5511
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
رَأسُ السِّياسَةِ استِعمالُ الرِّفقِ ؛
سرلوحه سياست ، به كار بردن مداراست .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5266
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
خَيرُ مَن شاوَرتَ ذَوُو النُّهى وَ العِلمِ ، وَ اُولُوا التَّجارِبِ وَ الحَزمِ ؛
بهترينِ كسان براى مشورت، خردمندان و عالمان و دارندگان تجربه و دور انديشان اند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث4990
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
خالِطُوا النّاسَ مُخالَطَةً إن مِتُّم بَكَوا عَلَيكُم وَ إن غِبتُم حَنُّوا إلَيكُم ؛
با مردم آن گونه بياميزيد كه اگر مُرديد، بر شما بگِريند و اگر غايب شويد ، مشتاق ديدار شما باشند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5070
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
باكِرُوا فَالبَرَكَةُ فِى المُباكَرَةِ وَ شاوِرُوا فَالنُّجحُ فِى المُشاوَرَةِ ؛
بامداد، در پى كسب وكار باشيد ، كه بركت در كسب و كارِ بامداد است ، و مشورت كنيد كه پيروزى در مشورت است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث4441
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
إذا رَاَيتَ مَظلُوما فَاَعِنهُ عَلَى الظّالِمِ ؛
هرگاه ستمديده اى ديدى، او را در مقابل ستمگر يارى كن .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث4068
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
إنَّ النّاسَ إلى صالِحِ الأدَبِ أحوَجُ مِنهُم إلَى الفِضَّةِ وَالذَّهَبِ ؛
مردم به ادب نيكو محتاج ترند تا به سيم و زر .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث3590
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
إنَّ أفضَلَ الخَيرِ صَدَقَةُ السِّرِّ وَ بِرُّ الوالِدَينِ وَ صِلَةُ الرَّحِمِ ؛
برترين خوبى ، صدقه پنهانى و نيكى به پدر و مادر و صله رحم است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث3550
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
أَفضَلُ المَعرُوفِ إغاثَةُ المَلهُوفِ ؛
برترين كار نيك ، فريادرسىِ ستم ديده است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث2959
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
اِضرِبُوا بَعضَ الرَّأيِ بِبَعضٍ يَتَوَلَّد مِنهُ الصَّوابُ ؛
آراى خود را با يكديگر در ميان گذاريد تا انديشه درست، پديد آيد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث2567
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
أطِع مَن فَوقَكَ يُطِعكَ مَن دُونَكَ ؛
از بالا دستِ خود فرمان بر ، تا زير دستت از تو فرمان بَرد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث2475
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
اِجعَل لِكُلِّ إنسانٍ مِن خَدَمِكَ عَمَلاً تَأخُذهُ بِهِ فَإنَّ ذلِكَ أحرى أن لا يَتَواكَلُوا فِي خِدمَتِكَ ؛
هر يك از زير دستانت را به كارى بگمار ، چندان كه آنان را بر آن كار، باز خواست كنى [پاسخگوى مسئوليت خود باشند] كه اين كار، شايسته تر است و هر يك از آنان خدمتگزارى به تو را به عهده ديگرى نيندازد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث2432
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
أشعِر قَلبَكَ الرَّحمَةَ لِجَميعِ النّاسِ وَ الإحسانِ إلَيهِم وَ لا تُنِلهُم حَيفا وَ لا تَكُن عَلَيهِم سَيفا ؛
مهربانى با همه مردم و نيكى به ايشان را شعار دل خويش ساز و به آنها ستمى مرسان و شمشيرى بر آنان مباش .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث2392
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
اَلاِستِشارَةُ عَينُ الهِدايَةِ ؛
مشورت كردن ، سرچشمه هدايت است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث1021
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
اَلمَواعِظُ حَياةُ القُلُوبِ ؛
موعظه، مايه حيات دل هاست .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث321
امام على عليه السلام :
إنّ أحسَنَ الزِّيِّ ما خَلَطَكَ بالناسِ وجَمَّلَكَ بينَهُم وكَفَّ ألسِنَتَهُم عنكَ ؛
نيكوترين هيأت (وسلوك) آن است كه تو را با مردم آميزش دهد و در ميان آنها زيبايت گرداند و زبان (بدگويى) آنان را از تو باز دارد .
غرر الحكم : 3470.
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اذا سئلت عمن لايشهد الجماعة فقل : لا اعرفه ؛
هنگامى كه از شما راجع به كسى كه در نماز جماعت شركت نمى كند بپرسند، بگوييد او را نمى شناسم .
(بحارالانوار، ج 88، ص 5)
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
المشاوره حصن من النّدامه و أمن من الملامه؛
مشورت حصار ندامت است و ايمنى از ملامت.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
من أفضل الشّفاعه أن تشفع بين اثنين في النّكاح؛
از جمله بهترين وساطت، وساطت ميان دو كس در كار زناشوئى است.
نهج الفصاحه
امام سجاد (عليه السلام) فرمودند:
حَقُّ المُستَشيرِ إِن عَلِمتَ أَنَّ لَهُ رَيا أَشَرتَ عَلَيهِ وَإِن لَم تَعلَم أَرشَدتَهُ إِلى مَن يَعلَمُ؛
حقّ مشورت كننده اين است، كه اگر براى راهنمايى او نظر دارى، راهنمائيش كنى و اگر اطلاعى نداشته باشى او را به كسى كه (در آن زمينه) آگاهى دارد راهنمايى كنى.
(خصال، ص 570)
امام جواد (عليه السلام) فرمودند:
ثَلاثٌ مَن كُنَّ فِيهِ لَم يَندَم: تَركُ العَجَلة ، وَ المَشوِرَة ، وَ التَّوَكُلُ عَلَي اللهِ عِندَ العَزمِ؛
سه چيز است كه هر كس آن را مراعات كند ، پشميان نگردد : 1 - اجتناب از عجله ، 2 - مشورت كردن ، 3 - و توكل بر خدا در هنگام تصميم گيري .
(مسند الامام الجواد، ص 247)
امام صادق (عليه السلام) فرمودند:
اِنَّ الشَّيْطانَ لَيَطْمَعُ فى عالِمٍ بِغَيْرِ اَدَبٍ اَكْثَرُ مِنْ طَمَعِهِ فى عالِمٍ بِاَدَبٍ ، فَتَاَدَّبوا وَ اِلاّ فَاَنْتُمْ اَعرابٌ ؛
شيطان ، در عالِمِ بى بهره از ادب بيشتر طمع مى كند تا عالِمِ برخوردار از ادب . پس ادب داشته باشيد وگرنه شما، بيابانى (فاقد تمدّن) هستيد.
كنز العمّال ، ح 45409
امام على (عليه السلام) فرمودند:
فَكونوا اَقَلَّ ما يَكونونَ فِى الْباطِنِ اَمْوالاً ، اَحْسَنَ ما يَكونونَ فِى الظّاهِرِ اَحْوالاً فَاِنَّ اللّه َ تَعالى اَدَّبَ عِبادَهُ الْمُؤمِنينَ الْعارِفينَ اَدَبا حَسَنا ، فَقالَ جَلَّ مِن قائِلٍ : يَحْسَبُهُمُ الْجاهِلُ اَغْنياءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُم بِسيماهُمْ لاَ يَسْئَلونَ النَّاسَ اِلْحافا؛
در حالى كه در واقع از كمترين مال برخوردار هستيد، در ظاهر بهترين حال را از خود نشان دهيد ؛ زيرا خداوند متعال ، بندگان با ايمان با معرفتش را اين گونه نيكو ادب نموده كه [در وصف فقيران پارسا] فرموده است : شخص بى خبر آنان را از شدّت خويشتندارى توانگر مى پندارد . ايشان را از نشانه هايشان مى شناسى ، با اصرار (چيزى) از مردم نمى خواهند .
تحف العقول، ص 489
امام صادق (عليه السلام) فرمودند:
اَلمُؤمِنُ... يَنصُرُ المَظلومَ وَيَرحَمُ المِسكينَ. نَفسُهُ مِنهُ فى عَناءٍ وَالنّاسُ مِنهُ فى راحَةٍ؛
مؤمن... مظلوم را يارى مى كند و به مسكين و درمانده رحم مى نمايد، جانش از او در رنج است و مردم از او در آسايش.
خصال، ص 69
امام حسن عسكرى (عليه السلام) فرمودند:
فى تفسير قوله تعالى «وَ قُولُوا لِلنّاسِ حُسنا» قالَ: قُولُوا لِلنّاسِ كُلِّهُم حُسنا مُؤمِنِهُم وَ مُخالِفِهُم، أمّا المؤمِنونَ فَيَبسُطُ لَهُم وَجهَهُ وَ أمّا المُخالِفونَ فَيُكَلِّمُهُم بِالمُداراةِ لاِجتِذابِهِم اِلىَ اليمانِ. فَاِنِ استَتَرَ مِن ذلِكَ بِكفِّ شُرورِهم عَن نَفسِهِ وَ عَن اِخوانِهِ المُؤمِنينَ؛
در تفسير آيه «با مردم به زبان خوش سخن بگوييد» فرمود: يعنى با همه مردم، چه مؤمن و چه مخالف، به زبان خوش سخن بگوييد. مؤمن، به هم مذهبان، روى خوش نشان مى دهد و با مخالفان، با مدارا سخن مى گويد تا به ايمان، جذب شوند و حتّى اگر نشدند، با اين رفتار، از بدى هاى آنان در حقّ خود و برادران مؤمنش، پيشگيرى كرده است.
مستدرك الوسائل، ج 12، ص 261
امام صادق (عليه السلام) فرمودند:
فى قَولِهِ تَعالى (وَقولوا لِلنَّاسِ حُسنا) _ : أى لِلنّاسِ كُلِّهِم مُؤمِنِهِم وَمُخالِفِهِم ، أَمَّا المُؤمِنونَ فَيَبسُطُ لَهُم وَجهَهُ ، وَأَمَّا المُخالِفونَ فَيُكَلِّمُهُم بِالمُداراةِ لاِجتِذابِهِم إِلَى اليمانِ ، فَإِنَّهُ بِأَيسَرَ مِن ذلِكَ يَكُفُّ شُرورَهُم عَن نَفسِهِ ، وعَن إخوانِهِ المُؤمِنينَ؛
درباره آيه (و با مردم سخن نيكو گوييد) فرمود: مقصود همه مردمان اعم از مؤمن و كافر است. اما با مؤمنان بايد گشاده رو بود و اما با كافران بايد به نرمى و مدارا سخن گفت، تا به سوى ايمان كشيده شوند و كمترين ثمرش اين است كه خود و برادران مؤمنش را از گزند آنان مصون مى دارد.
بحارالأنوار، ج75، ص401، ح42
امام حسين (عليه السلام) فرمودند:
مَن أَحجَمَ عَنِ الرَّىِ وَعَيِيَت بِهِ الحِيَلُ كانَ الرِّفقَ مِفتاحُهُ؛
هر كس فكرش به جايى نرسد و راه تدبير بر او بسته شود، كليدش مداراست.
بحارالأنوار، ج78، ص128، ح11
امام صادق (عليه السلام) فرمودند:
لا تُش_اوِر اَحمَق وَ لا تَستَعِنَّ بَكَذّابٍ وَ لا تَثق بِمَوَدَهِ مُلُوك؛
با احمق مشورت نكن و از دروغگو يارى مجو و به دوستى زمامداران اعتماد مكن.
(تحف العقول،ص316)
امام حسن (عليه السلام) فرمودند:
ما تَشاوَرَ قَومٌ إِلاّ هُدوا إِلى رُشدِهِم؛
هيچ ملّتى با هم مشورت نكردند مگر آن كه راه درست خود را پيدا كردند.
(تحف العقول، ص 233)
امام على (عليه السلام) فرمودند:
مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنّاسِ اِماما فَليَبْدَأ بِتَعْليمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْليمِ غَيْرِهِ وَلْيَكُنْ تَاْديبُهُ بِسيرَتِهِ قَبْلَ تَأْديبِهِ بِلِسانِهِ وَ مُعَلِّمُ نَفْسِهِ وَ مُؤَدِّبُها اَحَقُّ بِالاِْجْلالِ مِنْ مُعَلِّمِ النّاسِ ومُؤَدِّبِهِمْ؛
كسى كه خود را پيشواى مردم قرار داده، بايد پيش از آموزش ديگران، خود را آموزش دهد و پيش از آن كه ديگران را با زبان، ادب بياموزد، باكردارش ادب آموزد و البته آموزش دهنده و ادب آموز خود بيش از آموزگار و ادب آموز مردم، شايسته تجليل است.
غرر الحكم، ح 7016
امام على (عليه السلام) فرمودند:
تَحَرِّى الصِّدْقِ وَ تَجَنُّبُ الْكَذِبِ اَجْمَلُ شيمَةٍ وَ اَفْضَلُ اَدَبٍ؛
راستگو بودن و پرهيز نمودن از دروغ، زيباترين اخلاق و بهترين ادب است.
كافى، ج 8 ، ص 150، ح 132
امام على (عليه السلام) فرمودند:
عَلَيكَ بِمُداراةِ النّاسِ وَ اِكْرامِ الْعُلَماءِ وَ الصَّفْحِ عَنْ زَلاّتِ الاِْخْوانِ فَقَدْ اَدَّبَكَ سَيِّدُ الاَْوَّلينَ وَ الآْخِرينَ بِقَولِهِ صلى الله عليه و آله : اُعْفُ عَمَّنْ ظَ_لَمَكَ وَ صِلْ مَنْ قَطَعَكَ وَ اَعْطِ مَنْ حَرَمَكَ ؛
تو را سفارش مى كنم به مداراى با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران (دينى)؛ چرا كه سرور اولين و آخرين، تو را چنين ادب آموخته و فرموده است : «گذشت كن از كسى كه به تو ظلم كرده ، رابطه برقرار كن با كسى كه با تو قطع رابطه كرده و عطا كن به كسى كه از تو دريغ نموده است».
اعلام الدين، ص 96
امام على (عليه السلام) فرمودند:
لا يَرْاَسُ مَنْ خَلا عَنِ الاَْدَبِ وَ صَبا اِلَى اللَّعِبِ؛
كسى كه از ادب بى بهره باشد و شيفته بازى شود، به رياست نمى رسد.
غرر الحكم، ح 4786
امام على (عليه السلام) فرمودند:
كَفاكَ مُؤَدِّبا لِنَفْسِكَ تَجَنُّبُ ما كَرِهْتَهُ مِنْ غَيْرِكَ؛
براى ادب آموزى ات همين بس كه از آنچه از ديگران نمى پسندى ، دورى كنى.
بحار الأنوار، ج 43، ص 343، ح 15
امام على (عليه السلام) فرمودند:
عَلَيْكُمْ بِالاَْدَبِ، فَاِنْ كُنْتُمْ مُلوكا بَرَزْتُمْ وَ اِنْ كُنْتُمْ وَسَطا فُقْتُمْ ، وَ اِنْ اَعْوَزَتْكُمُ الْمَعيشَةُ عِشْتُمْ بِاَدَبِكُم؛
ادب بياموزيد، زيرا كه [در اين صورت] اگر پادشاه باشيد، برجسته مى شويد، اگر ميانه باشيد، سرآمد مى شويد و اگر تنگ دست باشيد، با ادبتان گذران زندگى مى كنيد.
غرر الحكم، ح 7077
امام على (عليه السلام) فرمودند:
اِنَّ النّاسَ اِلى صالِحِ الاَْدَبِ اَحْوَجُ مِنْهُمْ اِلَى الْفِضَّةِ وَ الذَّهَبِ؛
مردم، به ادب (فرهنگ و تربيتِ) درست ، نيازمندترند، تا به طلا و نقره.
مشكاة الانوار، ص 433
امام على (عليه السلام) فرمودند:
امام على (عليه السلام) فرمودند:
اَلنصافُ يَرفَعُ الخِلافُ وَيوجِبُ اليتِلافَ؛
انصاف، اختلافات را از بين مى برد و موجب الفت و همبستگى مى شود.
غررالحكم، ج2، ص30، ح1702
امام على (عليه السلام) فرمودند:
اِرحَم مَن دونَكَ يَرحَمكَ مَن فَوقَكَ وَقِس سَهوَهُ بِسَهوِكَ وَمَعصيَتَهُ لَكَ بِمَعصيَتَكَ لِرَبَّكَ وَفَقرَهُ إِلى رَحمَتِكَ بِفَقرِكَ إِلى رَحمَةِ رَبِّكَ؛
به زير دست خود رحم كن تا بالا دستت به تو رحم كند و خطاى او را با خطاى خودت و نافرمانى اش از تو را با نافرمانى خود از پروردگارت و احتياج او به ترحم تو را به احتياجت به رحمت و بخشايش خدايت بسنج.
نهج البلاغه، نامه 53
امام على (عليه السلام) فرمودند:
إنَّ سَمَت هِمَّتُكَ لإِِصلاحِ النّاسِ فَابدَ بِنَفسِكَ ، فَإِنَّ تَعاطيَكَ صَلاحَ غَيرِكَ وَأَنتَ فاسِدٌ أَكبَرُ العَيبِ؛
اگرهمّت والاى اصلاح مردم را در سردارى، از خودت آغاز كن، زيرا پرداختن تو به اصلاح ديگران، در حالى كه خود فاسد باشى بزرگترين عيب است.
غررالحكم، ج3، ص23، ح3749
امام على (عليه السلام) فرمودند:
اِقصِر هِمَّتَكَ عَلى ما يَلزَمُكَ وَلا تَخُض فيما لا يَعنيكَ؛
همّت خود را صرف چيزهايى كن كه به آن نياز دارى و آنچه را به كار تو نمى آيد پى گيرى مكن.
غررالحكم، ج2، ص182، ح2303
امام على (عليه السلام) فرمودند:
اَلكَفُّ عَمّا فى أَيدِى النّاسِ عِفَّةٌ وَكِبَرُ هِمَّةٍ؛
طمع نداشتن به آنچه در نزد مردم است، (نشان) عزت نفس و بلند همتى است.
غررالحكم، ج1، ص365، ح1387
امام على (عليه السلام) فرمودند:
أَشرَفُ الهِمَمِ رِعايَةُ الذِّمامِ؛
شريف ترين همّت ها نگهدارى حق وحرمت هاورعايت عهدوپيمان هاست.
غررالحكم، ج2، ص463، ح3305
امام على (عليه السلام) فرمودند:
اَلفِعلُ الجَميلُ يُنبِئُ عَن عُلُوِّ الهِمَّةِ؛
كردار زيبا از بلندى همّت خبر مى دهد.
غررالحكم، ج1، ص365، ح1388
امام على (عليه السلام) فرمودند:
اَلشَّرَفُ بِالهِمَمِ العاليَةِ لا بِالرِّمَمِ الباليَةِ؛
شرافت به همّت هاى بلند است نه به استخوان هاى پوسيده.
غررالحكم، ج2، ص106، ح1991
امام على (عليه السلام) فرمودند:
عَلَيكَ بِمُداراةِ النّاسِ وَ اِكْرامِ الْعُلَماءِ وَ الصَّفْحِ عَنْ زَلاّتِ الاِْخْوانِ فَقَدْ اَدَّبَكَ سَيِّدُ الاَْوَّلينَ وَ الآْخِرينَ بِقَولِهِ صلى الله عليه و آله : اُعْفُ عَمَّنْ ظَ_لَمَكَ وَ صِلْ مَنْ قَطَعَكَ وَ اَعْطِ مَنْ حَرَمَكَ ؛
تو را سفارش مى كنم به مداراى با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران (دينى)؛ چرا كه سرور اولين و آخرين، تو را چنين ادب آموخته و فرموده است : «گذشت كن از كسى كه به تو ظلم كرده ، رابطه برقرار كن با كسى كه با تو قطع رابطه كرده و عطا كن به كسى كه از تو دريغ نموده است».
اعلام الدين، ص 96
امام على (عليه السلام) فرمودند:
دارِ النّاسَ تَمَن غَوائِلَهُم وَتَسلَم مِن مَكايِدِهِم؛
با مردم مدارا كن، تا از گزندهايشان در امان باشى و از نيرنگهايشان سالم بمانى.
غررالحكم، ج4، ص15، ح128
امام على (عليه السلام) فرمودند:
لَيسَ الحَكيمُ مَن لَم يُدارِ مَن لايَجِدُ بُدّا مِن مُداراتِهِ؛
حكيم نيست آن كس كه مدارا نكند با كسى كه چاره اى جز مدارا كردن با او نيست.
بحارالأنوار، ج78، ص57، ح121
امام على (عليه السلام) فرمودند:
مَن شاوَرَ ذَوِى العُقولِ استَضاءَ بِاَنوارِ العُقولِ؛
هر كس با عقلا مشورت كند، از نور عقل ها بهره مى برد.
(غررالحكم، ح 8634)
امام على (عليه السلام) فرمودند:
اِذَا احتَجتَ اِلَى المَشوَرَةِ فى اَمرٍ قَد طَرَاَ عَلَيكَ فَاستَبدِهِ بِبِدايَةِ الشُّبّانِ، فَاِنَّهُم اَحَدُّ اَذهانا وَ اَسرَعُ حَدسا، ثُمَّ رُدَّهُ بَعدَ ذالِكَ اِلى رَىِ الكُهولِ وَ الشُيوخِ لِيَستَعقِبوهُ وَ يُحسِنُوا، اَلختيارَ لَهُ، فَاِنَّ تَجرِبَتَهُم اَكثَرُ؛
هرگاه به مشورت نيازمند شدى، نخست به جوانان مراجعه نما، زيرا آنان ذهنى تيزتر و حدسى سريع تر دارند. سپس (نتيجه) آن را به نظر ميان سالان و پيران برسان تا پيگيرى نموده، عاقبت آن را بسنجند و راه بهتر را انتخاب كنند، چرا كه تجربه آنان بيشتر است.
(شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ، ج 20، ص 337، ح 866)
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
من أراد أمرا فشاور فيه امرءا مسلما وفّقه اللَّه لأرشد أموره؛
هر كه اراده كارى كند و با مرد مسلمانى در باره آن مشورت كند خدايش به معقولترين كارها توفيق دهد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
لا مظاهره أوثق من المشاوره و لا إيمان كالحياء؛
تعاونى بهتر از مشورت نيست و ايمانى چون حيا نيست.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
رأس العقل بعد الإيمان باللَّه التّودّد إلى النّاس و ما يستغني رجل عن مشوره و إنّ أهل المعروف في الدّنيا هم أهل المعروف في الآخره و إنّ أهل المنكر في الدّنياهم أهل المنكر في الآخره؛
اساس عقل پس از ايمان به خدا دوستى با مردم است هيچ كس از مشورت بى نياز نيست: نيكوكاران اين جهان نيكوكاران آن جهانند و بدكاران اين جهان بدكاران آن جهانند.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
دعوا النّاس يصيب بعضهم من بعض فإن استنصح أحدكم أخاه فلينصحه؛
بگذاريد مردم از يك ديگر فائده برند و وقتى يكى از شما از برادر خويش مشورت خواست رأى خوت را به او بگويد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
حقّ المسلم على المسلم ستّ: إذا لقيته فسلّم عليه و إذا دعاك فأجبه و إذا استنصحك فانصح له و إذا عطس فحمد اللَّه فشمّته و إذا مرض فعده و إذا مات فاتبعه؛
حق مسلمان بر مسلمان شش چيز است: وقتى او را ديدى، بر او سلام كن و وقتى تو را دعوت كرد، بپذير و وقتى با تو مشورت كرد، رأى خود را به او بگو و همين كه عطسه زد، عافيت باد بگو و همين كه مريض شد، او را عيادت كن و همين كه مرد، همراه جنازه اش برو.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
جالسوا الكبراء و سائلوا العلماء و خالطوا الحكماء؛
با بزرگان مجالست كنيد و از دانشمندان بپرسيد و با حكيمان آميزش كنيد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
جالس الأبرار فإنّك إذا فعلت خيرا حمدوك و إن أخطأت لم يعنّفوك؛
با نيكان مجالست كن كه اگر خوبى كردى تو را ستايش كنند و اگر خطا كردى با تو بسختى رفتار نكنند.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
ثلاث من حقائق الإيمان: الإنفاق من الإقتار و إنصافك النّاس من نفسك و بذل العلم للمتعلّم؛
سه چيز از حقايق ايمان است: بخشش با تنگدستى و رعايت انصاف در باره مردم بر ضرر خويش و بذل علم براى دانش آموز.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
تهادوا فإنّ الهديّه تضعّف الحبّ و تذهب بغوائل الصّدر؛
به يكديگر هديه بدهيد زيرا هديه محبت را فزون مي كند و دل گيرى ها را از ميان مي برد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
تهادوا إنّ الهديّه تذهب و خز الصّدر و لا تحقرنّ جاره لجارتها و لو شقّ فرسن شاه؛
هديه به يكديگر بدهيد زيرا هديه دلگيرى را از ميان مي برد و هديه را اگر چه يك قطعه پارچه بز باشد حقير نشماريد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
تهادوا تحابّوا فإنّ الهديّه تضعّف الحبّ و تذهب بغوائل الصّدر؛
هديه به يكديگر بدهيد تا رشته محبتتان استوار شود زيرا هديه محبت را بيافزايد و كينه و كدورت را از ميان ببرد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
تواضعوا و جالسوا المساكين تكونوا من كبراء اللَّه و تخرجوا من الكبر؛
فروتنى كنيد و با فقيران بنشينيد تا در پيش خدا بزرگ باشيد و از تكبر بركنار مانيد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
تنكح المرأه لأربع، لمالها، و لحسبها و لجمالها و لدينها فاظفر بذات الدّين تربّت يداك؛
زن را براى چهار چيز گيرند، مال و شرف و جمال و دين و تو زن دين دار بجوى.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
تخيّروا لنطفكم فإنّ النّساء يلدن أشباه إخوانهنّ و أخواتهنّ؛
براى نطفه هاى خود جاى مناسب انتخاب كنيد زيرا زنان نظير برادران و خواهران خود فرزند مى آورند.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
تخيّروا لنطفكم فأنكحوا الأكفاء و أنكحوا إليهم؛
براى نطفه هاى خود محل مناسب انتخاب كنيد و از اشخاص هم شأن خود زن بگيريد و به آنها زن بدهيد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
الاقتصاد في النّفقه نصف المعيشه و التّودّد إلى النّاس نصف العقل و حسن السّؤال نصف العلم؛
ميانه روى در خرج يك نيمه معيشت است و دوستى با مردم يك نيمه عقل است و خوب پرسيدن يك نيمه دانش است.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
ألا أخبركم بأفضل من درجه الصّيام و الصّلوه و الصّدقه اصلاح ذات البين فإنّ فساد ذات البين هي الحالقه؛
ميخواهيد شما را از چيزى كه بهتر از روزه و نماز و صدقه است خبر دهم؟ اصلاح ميان كسان، زيرا فساد ميان كسان مايه هلاك است.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
أفضل الصّدقه إصلاح ذات البين؛
بهترين اقسام صدقه آن است كه ميان دو كس را اصلاح دهى.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
أفضل صدقه الّلسان الشّفاعه تفك بها الأسير و تحقن بها الدّم و تجرّ بها المعروف و الإحسان إلى أخيك و تدفع عنه الكريهه؛
بهترين صدقه زبان، شفاعتى است كه به وسيله آن اسير را آزاد سازى و از ريختن خون جلوگيرى كنى و نيكى و احسان را به سوي برادر خويش بكشانى و بدى را از او دفع كنى.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
أصلح بين النّاس و لو تعني الكذب؛
ميان مردم را به اصلاح آر ا گر چه با دروغ باشد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
استووا و لا تختلفوا فتختلف قلوبكم؛
با يكديگر برابر شويد و مختلف مشويد تا دلهايتان مختلف نشود.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
استرشدوا العاقل ترشدوا و لا تعصوه فتندموا؛
از خردمند رهبرى جوئيد تا به راه راست برسيد و وى را نافرمانى نكنيد كه پشيمانى بريد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إذا حدّث الرّجل بحديث ثمّ التفت فهي أمانه؛
وقتى مردى سخنى گفت و به اطراف خود نگريست آن سخن در پيش شما امانت است.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إذا جاءكم الأكفاء فأنكحوهنّ و لا تربّصوا بهنّ الحدثان؛
وقتى اشخاص هم شأن به خواستگارى پيش شما آمدند، دختران خود را شوهر بدهيد و در كار آنها منتظر حوادث مباشيد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إذا جاءكم الزّائر فأكرموه؛
وقتى كسى به ملاقات شما آمد وي را گرامى داريد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إذا استشار أحدكم أخاه فليشر عليه؛
وقتى يكى از شما با برادر خود مشورت مى كند، وى بايد رأى خود را صريح بگويد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إذا أحبّ أحدكم أخاه فليعلمه فإنّه أبقى في الالفه و أثبت في المودّه؛
وقتى كسى آشناى خود را دوست دارد بدو خبر دهد كه اين كار موجب بقاى الفت و دوام مودت است.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إذا اجتمع الدّاعيان فأجب أقربهما بابا فإنّ أقربهما بابا أقربهما جوارا و إن سبق أحدهما فأجب الذي سبق؛
وقتى دو كس تو را با هم دعوت كردند دعوت كسي را كه خانه اش نزديكتر است بپذير زيرا آن كه خانه اش نزديكتر است در همسايگى مقدم است و اگر يكى زودتر دعوت كرده است دعوت او را بپذير.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إذا أتاكم من ترضون خلقه و دينه فزّوّجوه إن لا تفعلوا تكن فتنه في الأرض و فساد عريض؛
وقتى كسى كه خلق و دين وى مايه رضايت است به خواستگارى مى آيد به وى زن بدهيد و اگر چنين نكنيد فتنه و فساد در زمين فراوان خواهد شد.
نهج الفصاحه
پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
بَلِّغُوا حَاجَهَ مَن لا يَستَطِيعُ إبلاغَ حاجَتِه. فَمَن أبلَغَ سُلطاناً حاجَهَ مَن لا يَستَطِيعُ إبلاغَها ثَبَّتَ اللَّهُ قَدَمَيهِ عَلَى الصِّراطِ يَومَ القِيامَهِ؛
حاجت كسى را كه از ابلاغ آن ناتوانست به بزرگان برسانيد زيرا هر كس حاجت درمانده اى را به بزرگى برساند روز رستاخيز خداوند پاهاى وى را بر صراط استوار مي سازد.
نهج الفصاحه
امام صادق عليه السلام :
ثَلاثَةُ اَشْياءَ يَحْتاجُ النّاسُ طُرّا اِلَيْها: اَلاَْمْنُ وَالْعَدْلُ وَالْخِصْبُ ؛
سه چيز است كه همه مردم به آنها نياز دارند: امنيّت، عدالت و آسايش.
تحف العقول، ص 320.
امام كاظم عليه السلام :
مُشاوَرَةُ الْعاقِلِ النّاصِحِ يُمْنٌ وَ بَرَكَةٌ وَ رُشْدٌ وَ تَوفيقٌ مِنَ اللّه ؛
مشورت با عاقلِ خيرخواه، خجستگى، بركت، رشد و توفيقى از سوى خداست.
(تحف العقول، ص 398 . )
امام علي (عليه السلام)مي فرمايند:
بر شما باد كه براى خواستن حاجت نزد مردمان شريف النفس كه داراى ريشه و اصلى پاك هستند برويد، كه حاجت نزد آنها زودتر بر آورده گردد آنها نزد شما پاكيزه تر از ديگران هستند.
(غررالحمكم ، باب اصل)
رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
حاجت كسي را كه از ابلاغ آن ناتوان است به بزرگان برسانيد زيرا هركس حاجت درمانده ايي را به بزرگي برساند روز رستاخيز خداوند پاهاي وي را بر صراط استوار مي سازد.
(نهج الفصاحه ، حديث 21)
امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
با خردمندان مصاحبت كن و با دانشمندان هم نشين شو و بر هواى نفس پيروز شو ، تا با ساكنان ملأ اعلى (جايگاه والا) رفيق و همراه گردى.
غررالحكم ، باب همنشيني
رسول اكرم صلى الله عليه و آله و سلم مي فرمايند:
خيارُ اُمَّتى مَنْ دَعا اِلَى اللّه ِ تَعالى وَحَبَّبَ عِبادَهُ اِلَيْهِ؛
بهترين امت من كسانى هستند كه مردم را به سوى خدا دعوت و بندگانش را محبوب او كنند (با اطاعت از امر و نهى خداوند محبت او بدست مى آيد).
نهج الفصاحه، ح 1471.
پيامبراكرم صلى الله عليه و آله وسلم مي فرمايند :
مَن عالَ يَتيما حَتّى يَسْتَغْنىَ عَنْهُ أَوْجَبَ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ بِذلِكَ الْجَنَّةَ كَما أَوْجَبَ اللّه ُ لآِكِلِ مالِ الْيَتيمِ النّارَ؛
هر كس يتيمى را سرپرستى كند تا آن كه بى نياز گردد، خداوند به سبب اين كار بهشت را بر او واجب سازد، همچنان كه آتش دوزخ را بر خورنده مال يتيم واجب ساخته است.
بحارالأنوار، ج 75، ص 4، ح 8 .
پيامبراكرم صلى الله عليه و آله وسلم مي فرمايند :
إنَّ أَعْظَمَ النّاسِ مَنْزِلَةً عِنْدَاللّه ِ يَوْمَ الْقيامَةِ أَمْشاهُمْ فى أَرْضِهِ بِالنَّصيحَةِ لِخَلْقِهِ؛
بلند مرتبه ترين مردم نزد خداوند در روز قيامت كسى است كه در روى زمين بيشتر در خيرخواهى و ارشاد مردم قدم بردارد.
كافى، ج 2، ص 208، ح 5.
پيامبراكرم صلى الله عليه و آله وسلم مي فرمايند :
مُشاوَرَةُ الْعاقِلِ الناصِحِ رُشْدٌ وَيُمْنٌ وَتَوْفيقٌ مِنَ اللّه ِ فَإِذا أَشارَ عَلَيْكَ النّاصِحُ الْعاقِلُ فَإِيّاكَ وَالْخِلافَ فَإِنَّ فى ذلِكَ الْعَطَبَ؛
مشورت كردن با عاقِل خيرخواه مايه هدايت و ميمنت است و توفيقى است از جانب خداوند، پس هرگاه خيرخواه عاقل تو را راهنمايى كرد، مبادا مخالفت كنى كه موجب نابودى مى شود.
محاسن، ج 2، ص 602، ح 25.
امام صادق عليه السلام مي فرمايند:
صَدَقَةٌ يُحِبُّهَا اللّه ُ: إِصْلاحٌ بَيْنَ النّاسِ إِذا تَفاسَدوا، وَتَقارُبٌ بَيْنَهُمْ إِذا تَباعَدوا؛
صدقه اى كه خداوند آن را دوست دارد عبارت است از: اصلاح ميان مردم هرگاه رابطه شان تيره شد و نزديك كردن آنها به يكديگر هرگاه از هم دور شدند.
كافى، ج 2، ص 209، ح 1.
امام على عليه السلام :
اِنَّ اللّه َ يُحِبُّ اَنْ تَكونَ نِيَّةُ الاِْنْسانِ لِلنّاسِ جَميلَةً، كَما يُحِبُّ اَنْ تَكونَ نِيَّتُهُ فى طاعتِهِ قَويَّةً غَيرَ مَدخولَةٍ؛
خداوند دوست دارد كه انسان نسبت به ديگران خوش نيت باشد، چنانكه دوست دارد نيتش در اطاعت از او محكم و خالص باشد.
غررالحكم، ح 3703.
امام علي (عليه السلام):
جالِسِ الْعُلَماءَ يَزْدَدْ عِلْمُكَ وَ يَحْسُنْ اَدَبُكَ وَ تَزْكُ نَفْسُكَ؛
با علما هم نشين باش، تا علمت زياد و ادبت نيكو و جانت پاك گردد.
غرر الحكم ، ح 4786.
امام صادق عليه السلام مي فرمايند:
اِنَّ مِمّا يُزَيِّنُ الاِْسْلامَ الاَْخْلاقُ الْحَسَنَةُ فيما بَيْنَ النّاسِ؛
خوش اخلاقى در بين مردم، زينت اسلام است.
مشكاة الأنوار، ص 422.
امام حسين عليه السلام مي فرمايند:
مِن دَلائِلِ عَلاماتِ القَبولِ : الجُلوسُ إلى أهلِ العُقولِ؛
از نشانه هاى خوش نامى و نيك بختى ، همنشينى با خردمندان است.
بحارالأنوار، ج 75، ص 119
امام صادق (عليه السلام) مي فرمايند:
اِنَّ النّاسَ يَستَغنونَ اِذا عُدِلَ بَينَهُم وَ تُنزِلُ السَّماءُ رِزقَها وَ تُخرِجُ الاَْرضُ بَرَكَتَها بِاِذنِ اللّه ِ تَعالى؛
اگر در ميان مردم عدالت برقرار شود، همه بى نياز مى شوند و به اذن خداوند متعال آسمان روزى خود را فرو مى فرستد و زمين بركت خويش را بيرون مى ريزد.
كافى، ج 3، ص 568، ح 6
امام كاظم(عليه السلام) مي فرمايند:
مُشاوَرَةُ العاقِلِ النّاصِحِ يُمنٌ وَ بَرَكَةٌ وَ رُشدٌ وَ تَوفيقٌ مِنَ اللّه؛
مشورت با عاقلِ خيرخواه، خجستگى، بركت، رشد و توفيقى از سوى خداست.
تحف العقول، ص 398
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
خَيرُ مَن شاوَرتَ ذَوُوالنُّهى وَالعِلمِ و اُولُو التَّجارِبِ و الحَزم؛ِ
بهترين كسان براى مشورت ، صاحبان خرد و دانش و افراد با تجربه و دورانديش اند.
غررالحكم و دررالكلم ، ح 4990
پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
رَاسُ العَقلِ بَعدَ الايمانِ بِاللّه ِ مُداراةُ النّاسِ فى غَيرِ تَركِ حَقٍّ
كمال عقل پس از ايمان به خدا، مدارا كردن با مردم است به شرط آن كه حق، ترك نشود
تحف العقول، ص 42
حضرت علي (عليه السلام) مي فرمايند:
اِنَّ النّاسَ اِلى صالِحِ الاَدَبِ اَحوَجُ مِنهُم اِلَى الفِضَّةِ وَ الذَّهَبِ؛
مردم، به ادب (فرهنگ و تربيتِ) درست ، نيازمندترند، تا به طلا و نقره .
غرر الحكم، ح 3590
امام كاظم (عليه السلام)مي فرمايند:
طوبى لِلمُصلِحينَ بَينَ النّاسِ، اُولئِكَ هُمُ المُقَرَّبونَ يَومَ القيامَةِ
خوشا به حال اصلاح كنندگان بين مردم، كه آنان همان مقرّبان روز قيامت اند.
بحارالأنوار، ج 68، ص 156، ح 11
امام علي (عليه السلام) فرمودند:
جالِس العُلَماءَ يزدَد عِلمُك وَ يحسُن اَدَبُك وتَزك نَفسُك؛
با علما معاشرت كن تا علمت زياد، ادبت نيكو و جانت پاك شود.
مطالب السؤول، ص 49
امام باقر (عليه السلام) فرمودند:
اِستَشِر في أمرِك الَّذينَ يخشَونَ اللَّهَ؛
در كار خود، [فقط] با كسانى مشورت كن كه از خدا مي ترسند.
(تحف العقول، ص 293)
امام علي (عليه السلام) فرمودند:
اِنَّ النّاسَ اِلى صالِحِ الادَبِ اَحوَجُ مِنهُم اِلَى الفِضَّةِ وَ الذَّهَبِ؛
مردم، به ادب (فرهنگ و تربيتِ) درست ، نيازمندترند، تا به طلا و نقره.
(مكارم الأخلاق، ص 17)
امام صادق (عليه السلام) فرمودند:
اِنَّ مِمّا يزَينُ الاِسلامَ الاَخلاقُ الحَسَنَةُ فيما بَينَ النّاس؛
خوش اخلاقى در بين مردم، زينت اسلام است.
(مشكاة الأنوار، ص 422)
پيامبر اعظم(صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
رَاسُ العَقل بَعدَ الايمانِ باللّه ِ مُداراةُ النّاس فى غَير تَرك حَقٍّ؛
كمال عقل پس از ايمان به خدا، مدارا كردن با مردم است به شرط آن كه حق، ترك نشود.
( تحف العقول، ص 42)
پيامبر اعظم (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
أسعَدُ النّاسِ مَن خالَطَ كرامَ النّاسِ
خوشبخت ترين مردم كسى است كه با مردم بزرگوار معاشرت كند.
(الأمالى صدوق، ص 73، ح 41)
امام صادق (عليه السلام) فرمودند:
صَدَقَةٌ يحِبُّهَا اللّه ُ: إِصلاحٌ بَينَ النّاسِ إِذا تَفاسَدوا، وَتَقارُبٌ بَينَهُم إِذا تَباعَدوا
صدقه اى كه خداوند آن را دوست دارد عبارت است از: اصلاح ميان مردم هرگاه رابطه شان تيره شد و نزديك كردن آنها به يكديگر هرگاه از هم دور شدند.
(كافى، ج 2، ص 209، ح 1)
امام صادق (عليه السلام) فرمودند:
مُجالَسَةُ الصّالِحينَ داعيةٌ إلَي الصَّلاحِ؛
همنشيني با صالحان، (انسان را) به سوي صلاح رهنمون مي شود.
(بحارالأنوار، ج78،ص 304)
امام علي عليه السلام فرمودند:
خالطوا الناس مخالطه ان متم معها بكوا عليكم ، و ان عشتم حنوا اليكم؛
با مردم آن چنان معاشرت كنيد كه اگر بميريد بر مرگ شما اشك ريزند و اگر زنده بمانيد به شما عشق ورزند.
(نهج البلاغه)
امام حسين عليه السلام فرمودند:
لات_َرفع ح__اجَتَك إلاّ إل_ى أح_َدٍ ثَلاثة: إل_ى ذِى دي_نٍ، اَو مُ__رُوّة اَو حَسَب؛
جز به يكى از سه نفر حاجت مبر: به ديندار، يا صاحب مروت، يا كسى كه اصالت خانوادگى داشته باشد.
(تحف العقول ، ص 251)
پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
آمِرُوا النِّساءَ فِي بَناتِهِنّ؛
با زنان در باره دخترانشان شور كنيد.
نهج الفصاحه
پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
اِئتُوا الدَّعوهَ إذا دُعِيتُم؛
وقتى شما را دعوت كردند، بپذيريد.
نهج الفصاحه
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبي - عَلَيْهِ السَّلام - :
ما تَشاوَرَ قَوْمٌ إلاّ هُدُوا إلي رُشْدِهِمْ؛
امام حسن مجتبي - عليه السلام - فرمودند:
هيچ گروهي در كارهاي _ اجتماعي، سياسي، اقتصادي، فرهنگي و ... _ با يكديگر مشورت نكرده اند مگر آن كه به رشد فكري و عملي و ... رسيده اند.
بحارالأنوار، ج 75، ص 105، ح 4
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبي - عَلَيْهِ السَّلام - :
مَنْ أكْثَرَ مُجالِسَة الْعُلَماءِ أطْلَقَ عِقالَ لِسانِهِ، وَ فَتَقَ مَراتِقَ ذِهْنِهِ، وَ سَرَّ ما وَجَدَ مِنَ الزِّيادَةِ في نَفْسِهِ، وَكانَتْ لَهُ وَلايَةٌ لِما يَعْلَمُ، وَ إفادَةٌ لِما تَعَلَّمَ؛
امام حسن مجتبي - عليه السلام - فرمودند:
هر كه با علماء بسيار مجالست نمايد، سخنش و بيانش در بيان حقايق آزاد و روشن خواهد شد، و ذهن و انديشه اش باز و توسعه مي يابد و بر معلوماتش افزوده مي گردد و به سادگي مي تواند ديگران را هدايت نمايد.
احقاق الحقّ، ج 11، ص 238
امام علي - عليه السلام - فرمودند:
يك ساعت در محضر علماء نشستن _ كه انسان را به مبدأ و معاد آشنا سازند _ از هزار سال عبادت نزد خداوند محبوب تر خواهد بود. توجّه و نگاه به عالِم از إعتكاف و يك سال عبادت _ مستحبّي _ در خانه خدا بهتر است. زيارت و ديدار علماء، نزد خداوند از هفتاد مرتبه طواف اطراف كعبه محبوب تر خواهد بود، و نيز افضل از هفتاد حجّ و عمره قبول شده مي باشد. همچنين خداوند او را هفتاد مرحله ترفيعِ درجه مي دهد و رحمت و بركت خود را بر او نازل مي گرداند، و ملائكه شهادت مي دهند به اين كه او اهل بهشت است.
بحارالأنوار، ج 1، ص 205، ح 33
قال رَسُولُ اللّهِ - صلي الله عليه وآله - :
مَنْ زارَ عالِماً فَكَأنَّما زارَني، وَ مَنْ صافَحَ عالِماً فَكأنَّما صافَحَني، وَ مَنْ جالَسَ عالِماً فَكَأنَّما جالَسَني، وَ مَنْ جالَسَني فِي الدُّنْيا أجْلَسْتُهُ مَعي يَوْمَ الْقِيامَةِ؛
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند:
هر كس به ديدار و زيارت عالم و دانشمندي برود مثل آن است كه مرا زيارت كرده، هر كه با دانشمندي دست دهد و مصافحه كند مثل آن كه با من مصافحه نموده، هر شخصي همنشين دانشمندي گردد مثل آن است كه با من مجالست كرده، و هر كه در دنيا با من همنشين شود، در آخرت همنشين من خواهد گشت.
مستدرك الوسائل، ج 17، ص 300، ح 21406
پيامبراكرم (صلي الله عليه و آله و سلم ) مي فرمايند :
شيطان گرگ انسان است همانند گرگ گوسفندان كه هميشه ميش هاي دورافتاده وكناره گير را مي گيرد. پس از دسته بنديها (گروه گرايي و خط بازي ) بپرهيزيد و برشما باد به حضور در جماعت و مجالس عمومي و مسجد.
كنز العمال ، ج 7، ص 581
امام علي (عليه السلام ) مي فرمايند:
مروة الحضر، قراءة القران ومجالسة العلماء و النظر في الفقه و المحافظة علي الصلاة في الجماعات؛
از علي بن ابي طالب (عليه السلام ) نقل شده كه فرمود: جوانمردي در حضور در وطن ،قرآن خواندن و همنشيني با علماء و نگريستن در احكام دين و مواظبت بر نمازخواندن در جماعتهاست .
( بحار الانوار، ج ,88 ص 10 )
قال الامام الصادق ( عليه السلام) :
صدقة يحبها الله اصلاح بين الناس إذا تفاسدوا و تقارب بينهم إذا تباعدوا.
امام صادق( عليه السلام) فرمودند:
ايجاد وحدت هنگام پيدايش اختلاف، و تباهي امت و نزديك كردن آنها در هنگام جدائي، صدقه ايست كه خداوند آن را دوست دارد.
الكافي، جلد 2، ص209
قال الامام علي ( عليه السلام) :
صلاح ذات البين أفضل من عامة الصلاة و الصيام.
امام علي ( عليه السلام) فرمودند:
اصلاح اختلافها، از تمامي نمازها و روزه ها برتر است.
نهج البلاغه
قال النبي ( صلي الله عليه و آله و سلم) :
إسمعوا و أطيعوا لمن ولاه الله الأمر، فإنه نظام الإسلام.
پيامبر اكرم ( صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
از حاكمان الهي اطاعت كنيد و گوش بفرمان باشيد زيرا اطاعت از رهبري مايه وحدت امت اسلام است.
امالي مفيد، جلد 1 ص 14 مجلس 2 حديث 2
امام صادق عليه السلام مي فرمايند :
كونوا دُعاةً لِلنّاسِ بِغَيْرِ اَ لْسِنَتِكُمْ، لِيَرَوا مِنْكُمْ الْوَرَعَ وَ الاِْجْتِهادَ وَ الصَّلاةَ وَ الْخَيْرَ، فَاِنَّ ذلِكَ داعيَةٌ؛
مردم را به غير از زبان خود، دعوت كنيد، تا پرهيزكارى و كوشش در عبادت و نماز و خوبى را از شما ببينند، زيرا اينها خود دعوت كننده است.
كافى، ج 2 ، ص 78، ح 14.
پيامبراكرم صلى الله عليه و آله وسلم مي فرمايند :
اَلا اُخْبِرُكُمْ بِاَفْضَلَ مِنْ دَرَجَةِ الصّيامِ وَ الصَّلاةِ وَ الصَّدَقَةِ؟ صَلاحُ ذاتِ الْبَيْنِ، فَاِنَّ فَسادَ ذاتِ الْبَيْنِ هِىَ الْحالِقَةُ؛
آيا به چيزى با فضيلت تر از نماز و روزه و صدقه (زكات) آگاهتان نكنم؟ و آن اصلاح ميان مردم است، زيرا تيره شدن رابطه بين مردم ريشه كن كننده دين است.
نهج الفصاحه، ح 458.
امام على عليه السلام مي فرمايند :
مَنْ شاوَرَ ذَوِى الْعُقولِ اسْتَضاءَ بِاَنْوارِ الْعُقولِ؛
هر كس با عقلا مشورت كند، از نور عقل ها بهره مى برد.
غررالحكم، ح 8634
امام كاظم عليه السلام مي فرمايند:
طوبى لِلْمُصْلِحينَ بَيْنَ النّاسِ، اُولئِكَ هُمُ الْمُقَرَّبونَ يَوْمَ الْقيامَةِ؛
خوشا به حال اصلاح كنندگان بين مردم، كه آنان همان مقرّبان روز قيامت اند.
تحف العقول، ص 393 .
تنها كسي بايد در صدر مجلس بنشيند كه سه ويژگي داشته باشد:
1- هر گاه از او پرسش كنند پاسخ دهد.
2- هر گاه ديگران از سخن گفتن درماندند، او سخن بگويد.
3- نظري بدهد كه خير و صلاح اهل آن مجلس در آن باشد.
هر كس اين ويژگيها را نداشته باشد و درصدر مجلس بنشيند، احمق است.
بحارالانوار، ج78، ص 304.
حضرت امام كاظم (عليه السلام) مي فرمايند:
همنشيني با اهل دين شرف دنيا و آخرت است و مشاورت با خردمند خير خواه، محنت و بركت و هدايت است و توفيقي است از خداوند. پس چنانچه شخص عاقل و خردمند تو را راهنمايي كرد، مبادا سرپيچي كني كه هلاك خواهي شد.
بحارالانوار، ج78، ص 313.
حضرت امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
تنها كسي بايد در صدر مجلس بنشيند كه سه ويژگي داشته باشد:
1- هر گاه از او پرسش كنند پاسخ دهد.
2- هر گاه ديگران از سخن گفتن درماندند، او سخن بگويد.
3- نظري بدهد كه خير و صلاح اهل آن مجلس در آن باشد.
هر كس اين ويژگيها را نداشته باشد و درصدر مجلس بنشيند، احمق است.
بحارالانوار، ج78، ص 304.
حضرت امام كاظم (عليه السلام) مي فرمايند:
همنشيني با اهل دين شرف دنيا و آخرت است و مشاورت با خردمند خير خواه، محنت و بركت و هدايت است و توفيقي است از خداوند. پس چنانچه شخص عاقل و خردمند تو را راهنمايي كرد، مبادا سرپيچي كني كه هلاك خواهي شد.
بحارالانوار، ج78، ص 313.
حضرت امام صادق (عليه السلام) مي فرمايند:
در كارت با كساني مشورت كن كه از خدا مي ترسند.
بحارالانوار، ج75، ص 58.
حضرت رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
كسي از خدا طلب خير كند، سرگردان نشود و كسي كه مشورت كرد، پشيمان نگشت.
امالي شيخ طوسي، ص 136.
حضرت امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
كوشش در راه اصلاح توده ي مردم، از كمال خوشبختي است.
غررالحكم، ح 9361.
امام علي (عليه السلام):
جالِسِ الْعُلَماءَ يَزْدَدْ عِلْمُكَ وَ يَحْسُنْ اَدَبُكَ وَ تَزْكُ نَفْسُكَ؛
با علما هم نشين باش، تا علمت زياد و ادبت نيكو و جانت پاك گردد.
غرر الحكم ، ح 4786.
پيامبر صلى الله عليه و آله :
مَنْ اُلْهِمَ الصِّدْقَ فى كَلامِهِ وَ الاِْنْصافَ مِنْ نَفْسِهِ وَ بِرَّ والِدَيْهِ وَ وَصلَ رَحِمِهِ، اُنْسِى ءَ لَهُ فى اَجَلُهُ وَ وُسِّعَ عَلَيْهِ فى رِزْقِهِ وَ مُتِّعَ بِعَقْلِهِ وَ لُ_قِّنَ حُجَّتَهُ وَقْتَ مُساءَلَتِهِ ؛
به هر كس، راستگويى در گفتار، انصاف در رفتار، نيكى به والدين و صله رحم الهام شود، اجلش به تأخير مى افتد، روزيش زياد مى گردد، از عقلش بهره مند مى شود و هنگام سئوال [مأموران الهى] پاسخ لازم به او تلقين مى گردد.
اعلام الدين ، ص 265 .
حضرت علي (عليه السلام) مي فرمايند:
من استبد برأيه هلك و من شاور الرجال شاركها في عقولها.
هر كه خود رايي كند، نابود شود و هر كه با بزرگان مشورت كند، در خردهايشان شريك گردد.
نهج البلاغه، حكمت 161
امام باقر(عليه السلام)مي فرمايند:
فرمان دادن به خوبي و باز داشتن از زشتي، راه پيامبران و شيوه ي نيكوكاران است. فريضه ي بزرگي است كه ديگر فرايض به واسطه ي آن برپا مي شود و راه ها و روش ها امن مي گردد، در آمدها حلال، حقوق و اموال به زور گرفته شده به صاحبانش بر مي گردد، زمين آباد شده، از دشمنان انتقام گرفته مي شود و كارها سامان مي پذيرد.
اصول كافي، ج5، ص 56.
حضرت امام رضا(عليه السلام) مي فرمايند:
لَتَأمُرَنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَلَتَنَهَنَّ عَنِالْمُنْكَرِاَوْلَيَسْتَعْمِلَنَّ عَلَيْكُمْ شِرَارُ كُمْ فَيَدْعُوخِيَارُكُمْ فَلاَيُسْتَجَابُ لَهُمْ .
حتماً امربه معروف ونهي ازمنكركنيد، وگرنه اشرارتان برشما مسلط وحاكم مي شوند آنگاه خوبانتان هم دعا مي كنند، امّا دعايشان مستجاب نمي شود.
وسايل الشيعه، ج11، ص394
پيامبراسلام (صلي الله عليه وآله وسلم) فرمودند:
فَنَيرِزُوا إن قَدَرتُم كُلَّ يَومٍ يَعني تَهادَوا و تَواصَلُوا فِي اللَّهِ؛
اگر مي توانيد هر روز را نوروز كنيد ؛ يعني در راه خدا به يكديگر هديه بدهيد و با يكديگر پيوند داشته باشيد.
دعائم الإسلام ، ج 2 ، ص 326
قال الإمام علي - عليه السلام - : مجالسة أهل الهوي منساة للإيمان و محضرة للشيطان.
امام علي - عليه السّلام - فرمودند: همنشيني با هوسرانان باعث از ياد رفتن ايمان و حاضر شدن شيطان است.
«نهج البلاغه، خطبه 86»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : تَجَنَّ_بُوا الْبَوائِقَ يُمَدَّ لَكُمْ فِي الاَْعْمارِ.
امام صادق - عليه السلام - : از فتنه ها و بدي ها كناره بگيريد، تا عمرتان طولاني شود.
«عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج 2، ص 40، ح 90»
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
أولى النّاسِ بالتُّهْمةِ مَن جالَسَ أهلَ التُّهْمةِ .
سزاوارترينِ مردم به تهمت كسى است كه با متهمان و (افراد مظنون) همنشينى كند .
أمالي الصدوق : 28 / 4 منتخب ميزان الحكمة : 96
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
إيّاكُم وتَزَوُّجَ الحَمْقاءِ ، فإنَّ صُحبَتَها ضَياعٌ ووُلْدَها ضِباعٌ ؛
از ازدواج با زن احمق بپرهيزيد ؛ زيرا همنشينى با او تباهى است و فرزندانش كفتار صفت هستند .
بحار الأنوار : 103 / 237 / 35 منتخب ميزان الحكمة : 254
امام صادق عليه السلام :
المُستَبِدُّ برأيِهِ مَوقوفٌ على مَداحِضِ الزَّلَلِ ؛
آدم خود رأى ، ب_ر لبه لغزشگاه ايستاده است .
بحار الأنوار : 75 / 105 / 41 منتخب ميزان الحكمة : 228
پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
بدانيد هيچ مردي با زن نا محرم خلوت نمي كند جز آن كه سومي آنها شيطان است و آن قدر آنها را وسوسه ميكند تا در حرام بيفتند .
نهج الفصاحه، ص 92
رسول اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
ألا لايَخلُوَنَّ رَجُلٌ بِامرَأةٍ إِلّا كانَ ثالِثُهُماَ الشَّيطانُ ؛
بدانيد كه هيچ مردي با زن نامحرم خلوت نمي كند جز آنكه سومي آنها شيطان است.
نهج الفصاحه ح ???
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لا تُلاحِ الدَّنِيَّ فَيَجتَرِى ءَ عَلَيكَ ؛
با فرومايه نزاع مكن كه بر تو جرئت مى ورزد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10221
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لا تُمارِيَنَّ اللَّجُوجَ في مَحفِلٍ ؛
با لجوج در هيچ مجلسى جدل مكن .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10203
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لا تَطمَع فِيما لا تَستَحِقُّ ؛
بر آنچه شايسته اش نيستى ، طمع مدار .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10157
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَجالِسُ اللَّهوِ تُفسِدُ الإيمانَ ؛
نشست هاى بيهوده ، ايمان را تباه مى كند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث9815
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن شَبَّ نارَ الفِتنَةِ كانَ وَقُودا لَها ؛
هر كه آتش فتنه بر افروزد ، خود هيزم آن مى شود .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث9163
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن نَقَلَ إلَيكَ نَقَلَ عَنكَ ؛
كسى كه [از ديگران] براى تو خبر مى آورد ، از تو [براى ديگران ]خبر مى برد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث9133
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن أظهَرَ فَقرَهُ أذَلَّ قَدرَهُ ؛
هر كس نادارى اش را آشكار كند ، ارزش خود را فرو كاسته است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث8555
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن كَشَفَ ضُرَّهُ لِلنّاسِ عَذَّبَ نَفسَهُ ؛
هر كس پريشانْ حالى اش را براى مردم آشكار كند ، خودش را عذاب داده است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث8542
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن عُرِفَ بِالكِذبِ لَم يُقبَل صِدقُهُ ؛
كسى كه به دروغگويى شناخته شود ، سخن راستش نيز پذيرفته نمى شود .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث8010
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن دَخَلَ مَداخِلَ السُّوءِ اتُّهِمَ ؛
هر كس به جاهاى بد وارد شود ، بدنام مى شود .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث7778
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لَيسَ مِنَ العَدلِ القَضاءُ عَلَى الثِّقَةِ بِالظَّنِّ ؛
داورى كردن درباره فرد امين ، با ظنّ و گمان ، عادلانه نيست .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث7500
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لَيسَ مَعَ قَطيعَةِ الرَّحِمِ نَماءٌ ؛
با بُريدن از خويشان ، افزايشى [در عمر و مال] نيست .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث7455
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
كُلَّما كَثُرَ خُزّانُ الأسرارِ كَثُرَ ضِياعُها ؛
هر چه بر خزانه داران رازها افزوده شود ، رازها بيشتر ضايع شود .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث7197
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
كَيفَ يُصلِحُ غَيرَهُ مَن لا يُصلِحُ نَفسَهُ؟! ؛
چگونه ديگرى را اصلاح مى كند، آن كه خود را اصلاح نكرده است؟!
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6995
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
قَد جَهِلَ مَنِ استَنصَحَ أعداءَهُ ؛
نادانى كرد آن كه از دشمنانش راه صلاح را باز جُست .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6663
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
عَينُ المُحِبِّ عَمِيَّةٌ عَن مَعايِبِ المَحبُوبِ ، وَ أُذُنُهُ صَمّاءُ عَن قُبحِ مَساويهِ ؛
چشم عاشق از ديدن عيب هاى معشوق ، كور است و گوش او از [شنيدن ]زشتىِ بدى هايش كر .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6314
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
عَجِبتُ لِمَن يَرجُو فَضلَ مَن فَوقَهُ كَيفَ يَحرِمُ مَن دُونَهُ ؛
در شگفتم از كسى كه به احسان فرا دستش اميد دارد ، چگونه فرودستش را محروم مى كند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6285
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
ظُلمُ اليَتامى وَ الاَيامى يُنزِلُ النِّقَمَ وَ يَسلُبُ النِّعَمَ أهلَها ؛
ستم بر يتيمان و بيوه زنان ، كيفر الهى را فرود مى آورد و نعمت را از اهل نعمت مى ستاند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6079
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
ظَلَمَ المَعروفَ مَن وَضَعَهُ فِي غَيرِ أهلِهِ ؛
به نيكى ستم كرده است كسى كه آن را به نااهلش روا بدارد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6063
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
رَضِىَ بِالذُّلِ مَن كَشَفَ ضُرَّهُ لِغَيرِهِ ؛
به خوارى تن داده است آن كه پريشانى خويش را براى ديگرى آشكار كند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5414
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
رُبَّ واعِظِ غَيرُ مُرتَدِعٍ ؛
بسا واعظى كه خود [از گناه] باز نمى ايستد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5361
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
رَأسُ الجَهلِ مُعاداةُ النّاسِ ؛
سرآغاز نادانى ، دشمنى با مردم است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5247
تَضييعُ المَعرُوفِ وَضعُهُ فِى غَيرِ عَرُوفٍ ؛
تباه كردن احسان ، احسان كردن به كسى است كه آن را نمى شناسد (به نااهل) .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث4470
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
أَقبَحُ الغَدرِ إذاعَةُ السِّرِّ ؛
زشت ترين بى وفايى ، فاش كردن راز است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث3005
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
إيّاكَ وَ النَّميمَةَ فَإنَّها تَزرَعُ الضَّغينَةَ وَ تُبَعِّدُ عَنِ اللّه ِ وَالنّاسِ ؛
بپرهيز از سخن چينى كه بذر كينه مى افشانَد و از خدا و مردم دور مى كند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث2663
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
اِلزَمُوا الجَماعَةَ وَ اجتَنِبُوا الفُرقَةَ ؛
همراه جماعت باشيد و از تفرقه بپرهيزيد.
غرر الحكم و درر الكلم، حديث2488
امام على عليه السلام:
فيما كَتَبَهُ للأشتَرِ حينَ وَلاّهُ مِصرَ: واعْلَمْ مَع ذلكَ أنّ في كثيرٍ مِنهُم التُجّار وذَوِي الصَناعاتِ ضِيقا فاحِشا ، وشُحّا قَبيحا ، واحْتِكارا للمَنافِعِ ، وتَحَكُّما في البِياعاتِ ، وذلكَ بابُ مَضَرَّةٍ للعامَّةِ ، وعَيْبٌ على الوُلاةِ ، فامْنَعْ مِن الاحْتِكارِ ؛ فإنَّ رسولَ اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم مَنعَ مِنهُ؛
- در فرمان زمامدارى مصر به مالك اشتر- : با اين همه ، بدان كه بسيارى از آنان - تجّار و صاحبان صنعت - در داد و ستد بيش از اندازه سختگيرند و بخل ورزى ناپسندى دارند و به منظور سود بيشتر كالا را احتكار مى كنند و به دلخواه نرخ گران مى بندند و اين كار براى توده مردم زيانبار و براى حكمرانان عيب و ننگ است . بنابراين ، از احتكار جلوگيرى كن ؛ زيرا كه رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلّم از آن منع فرموده است .
نهج البلاغه: الكتاب 53 و منتخب ميزان الحكمة : 160
امام على عليه السلام :
الحِرصُ لا يَزيدُ في الرِّزقِ ، ولكنْ يُذِلُّ القَدْرَ؛
آزمندى، روزى را زياد نمى كند بلكه قدر و منزلت را خوار مى سازد.
غرر الحكم : 1877
امام محمد باقر (عليه السلام)فرمودند:
هر كه علم و دانش را جويد براى آنكه به علما فخر فروشى كند ، يا با سفهابستيزد ، و يا مردم را متوجه خود نمايد ، بايد آتش را جاى نشستن خود گيرد .
بحارالانوار ، دار احياء الترا العربى ، 2 ، ص 38
امام حسن عسكري(عليه السلام) فرمودند:
همنشين نادان، گرفتار است.
(بحارالانوار/78/374)
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إيّاكم و العضه النّميمه القاله بين النّاس؛
از سخن چينى مردم پرهيز كنيد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إيّاكم و الزّنا فإنّ فيه أربع خصال تذهب البهاء عن الوجه و تقطع الرّزق و تسخط الرّحمن و الخلود في النّار؛
از زنا بپرهيزيد كه در آن چهار خصلت است رونق از چهره ببرد و روزى را ببرد و خدا را خشمگين كند و مايه عذاب جاودان شود.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إيّاكم و التّسويف و طول الأمل فإنّه كان سببا لهلاك الامم؛
از اهمال و طول امل بپرهيزيد كه موجب هلاكت اقوام است.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
ألا لا يخلونّ رجل بامرأه إلّا كان ثالثهما الشّيطان؛
بدانيد كه هيچ مردى با زن نامحرم خلوت نمى كند جز آن كه سومى آنها شيطان است.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إذا كانوا ثلاثه فلا يتناجى اثنان دون الثّالث؛
وقتى سه تن باهمند دوتاشان آهسته با هم سخن نگويند.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إذا ظهر الزّنا و الرّبا في قريه فقد أحلّوا بانفسهم عذاب اللَّه؛
وقتى زنا كارى و ربا خوارى در دهكده اى آشكار شود، مردم آن عذاب خدا را بخود خريده اند.
نهج الفصاحه
قالَ الاْمامُ الْحُسَيْن - عليه السلام - :
مُجالَسَةُ أهْلِ الدِّناءَةِ شَرٌّ، وَ مُجالَسَةُ أهْلِ الْفِسْقِ ريبَةٌ ؛
امام حسين - عليه السلام - فرمودند:
همنشيني با اشخاص پست و رذل سبب شرّ و بد يختي خواهد گشت و همنشيني و مجالست با معصيت كاران موجب شكّ و بدبيني خواهد شد.
بحارالأنوار، ج 78، ص 122، ح 5
ألخلاف يهدم الرأي؛
اختلاف، بنياد انديشه درست را درهم مي ريزد.
نهج البلاغه حكمت 215
امام علي ( عليه السلام) فرمودند:
.. فإن يد الله علي الجماعة و اياكم و الفرقة فإن الشاذ من الناس للشيطان، كما أن الشاذ من الغنم للذئب؛
دست خدا بر سر جماعت است،از تفرقه بپرهيزيد، زيرا شخص تكرو، شكار شيطان است همان گونه كه گوسفند تك رو، طعمه گرگ است.
شرح نهج البلاغه، جلد 8، ص 112
پيامبر اكرم ( صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
من فارق الجماعة مات ميتة جاهلية؛
هر كس از گروه مسلمانان جدا شود بر مرگ جاهليت بميرد.
نهج الفصاحة، 2855
پيامبر اكرم ( صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
لا تختلفوا، فإن من كان قبلكم اختلفوا فهلكوا.
اختلاف نكنيد، آنان كه قبل از شما بودند اختلاف كردند و هلاك شدند.
كنز العمال، حديث 894
امام على عليه السلام مي فرمايند :
كسانى كه به كشمكش و دشمنى با يكديگر بپردازند، دچار سستى مى شوند و سرانجام بدِ كارشان را مى چشند و در نزدشان خوبى، بدى و بدى، خوبى جلوه مى كند، در نتيجه راهشان را درست نمى بينند، كارشان دشوار و گريز گاهشان تنگ مى شود، چنين كسان در معرض خروج از دين و پيروى از راه غير مؤمنان هستند.
خصال، ص 233 .
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
اگر تن دادن به شغل، مايه زحمت و رنج است، بيكاري نيز سبب نادرستي و فساد خواهد بود.
الحديث،ص28.
پيامبراكرم صلى الله عليه و آله وسلم مي فرمايند:
لاتَخْتَلِفوا، فَإِنَّ مَنْ كانَ قَبْلَكُمُ اخْتَلَفوا فَهَلَكوا؛
باهم اختلاف نكنيد، كه پيشينيان شما دچار اختلاف شدند و نابود گشتند.
كنزالعمال، ح 894 .
امام علي (عليه السلام)مي فرمايند:
كسى كه ريشه اش ناپاك باشد حضور او (و مصاحبتش) بد باشد.
(غررالحمكم ، باب اصل)
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند :
خصومت كردن با مردم ، مبداء هلاكت است .
(شرح غررالحكم ، ج 1، ص 202)
رسول اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
وقتي زناكاري و رباخواري در جايي آشكار شود مردم آن عذاب خدا را به خود خريده اند.
نهج الفصاحه ، حديث 218
امام رضا (عليه السلام) مي فرمايند:
با مشروب خوار همنشينى و سلام و عليك نكن .
(بحار الانوار ، ج 66 ، ص 491)
پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
أولَى النّاسِ بِالتُّهمَةِ مَن جالَسَ أهلَ التُّهمَةِ؛
سزاوارترين مردم به تهمت كسى است كه با اهل تهمت همنشينى كند.
الأمالى ، صدوق ، ص 73
امام علي (عليه السلام) فرمودند:
كثرَةُ المِزاحِ تُذهِبُ البَهاءَ وَ توجِبُ الشَّحناءَ؛
شوخى زياد، ارج و احترام را مى برد و موجب دشمنى مى شود.
(غرر الحكم، ح 7126 )
امام باقر (عليه السلام) فرمودند:
الكِبرُ مَطَايَا النَّارِ؛
كبر و بزرگي نمودن(به منزله ي) مركبي است كه سوار خود را به سوي آتش مي برد.
(جهاد با نفس، ح 578 )
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
شَرُّ النّاسِ مَن لا يعفو عَنِ الزَّلَّةِ وَ لا يستُرُ العَورَةَ؛
بدترين مردم كسى است كه خطا را نمي بخشد و عيب (ديگران) را نمي پوشاند.
(غررالحكم، ج4، ص175، ح 5734)
امام علي (عليه السلام) فرمودند:
و َإياك ... اَن تَعِدَهُم فَتُتبِعَ مَوعِدَك بِخُلفِك ... فَاِنَّ الخُلفَ يوجبُ المَقتَ عِندَ اللّه ِ وَ النّاس؛
بپرهيز از خلف وعده كه آن موجب نفرت خدا و مردم از تو مى شود.
(نهج البلاغه، نامه 53 )
امام حسين(عليه السلام) فرمودند:
مُجالَسَةِ أهلِ الدِنَاءَة شَر، وَ مُجَالَسَةِ أَهلِ الفُسُوقِ ريبَة؛
همنشيني با سفلگان و افراد پست ناپسند است و همدمي گناهكاران موجب بدبيني مردم و از دست دادن اعتماد و اعتبار است.
(بحارالانوار، ج78، ص 122)
امام علي (عليه السلام) فرمودند:
لاتَصحَب المائِق فَاِنَّهُ يُزَيِّنُ لَكَ فِعلَه وَ يَوَدُّ اَن تَكُونَ مِثلَه؛
همنشين بي خرد مباش كه او كار (نابخردانه) خود را براي تو آرايد و دوست دارد تو را چون خود نمايد.
(قصارالحكم،293)
پيامبر صلى الله عليه و آله :
فِى الزِّنا سِتُّ خِصالٍ: ثَلاثٌ مِنْها فِى الدُّنْيا وَ ثلاثٌ فِى الاْآخِرَةِ، فَاَمّا الَّتى فِى الدُّنْيا فَيَذْهَبُ بِالْبَهاءِ وَ يُعَجِّلُ الْفَناءَ وَ يَقْطَعُ الرِّزْقَ وَ اَمّا الَّتى فِى الاْآخِرَةِ فَسوءُ الْحِسابِ وَ سَخَطُ الرَّحمنِ وَ الْخُلودُ فِى النّارِ ؛
زِنا، شش پيامد دارد: سه در دنيا و سه در آخرت. سه پيامد دنيايى اش اين است كه: آبرو را مى بَرد، مرگ را شتاب مى بخشد و روزى را مى بُرد و سه پيامد آخرتى اش: سختى حسابرسى، خشم خداى رحمان و ماندگارى در آتش است.
خصال ، ص 321، ح 3 .
حضرت علي (عليه السلام) مي فرمايند:
شر الآراء ما خالف الشريعة؛
بدترين رأي آن است كه مخالف شريعت باشد.
نهج البلاغه، حكمت 179.
حضرت علي (عليه السلام) مي فرمايند:
ضلة الراي تفسد المقاصده؛
نادرستي رأي، اهداف را تباه مي كند.
غررالحكم، ح5902.
قال الامام علي - عليه السلام - : مَن دَخَلَ مَدَاخِلَ السُوءِ اِتَّهَمَ.
امام علي - عليه السلام - فرمودند: هر كه به جاهاي بد رفت و آمد كند، مورد بدگماني و تهمت واقع شود.
«بحار الانوار، ج 75، ص 91»
قال الإمام علي (عليه السلام) :
من عذب لسانه كثر إخوانه.
امام علي (عليه السلام) فرمودند:
كسي كه زبانش شيرين باشد، برادرانش زياد شوند.
«غررالحكم، ح 7761»
قال الامام العسكري - عليه السّلام - : مَنْ كانَ الوَرعُ سجيّتهُ و الكرَْم ُطبيعَتَهُ و الحِلمُ خلَّتَهُ كَثُرَ صديقُهُ و الثّناءُ عليهِ.
امام حسن عسكري - عليه السّلام - فرمودند: هركس ورع و پرهيزگاري روش زندگي او، بزرگواري و سخاوت عادت او و صبر و بردباري برنامه اش باشد، دوستانش زياد خواهند بود و ديگران او را مورد مدح و ستايش قرار مي دهند.
«بحار الانوار، ج 75، ص 379»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : لا تَثِقَنَّ بِأَخِيكَ كُلَّ الثِّقَةِ، فَإِنَّ صُرعَةَ الاِستِرسَالِ لا تُستَقَالُ.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: به برادرت اعتماد كامل و تمام مكن؛ زيرا زمين خوردن ناشي از اطمينان كردن قابل عفو نيست.
«تحف العقول، ص 357»
قال الامام علي - عليه السلام: في وصيته لابنه الحسن - عليه السلام - : لا يَعدَمُكَ مِن شَفِيقٍ سُوءُ الظَّنِّ.
امام علي - عليه السلام - فرمود در سفارش به فرزند بزرگوار خود امام حسن - عليه السلام -، مي فرمايند: بدگماني، تو را از دوست دلسوز محروم نكند.
«بحار الانوار، ج 74، ص 211»
قال الامام علي - عليه السلام - : مَن غَلَبَ عَلَيهِ سُوءُ الظَّنِّ لم يَترُك بَينَهُ و بَينَ خَلِيلٍ صُلحاً.
امام علي - عليه السلام - فرمودند: هركه بدگماني بر او چيره شود، بين او و دوستانش دوستي اي باقي نمي ماند.
«غرر الحكم، ح 8950»
قال الامام علي - عليه السّلام - : يا بُنَيَّ ... إيّاك و مُصادقَةَ البَخيل فإنَّهُ يَقعُد عنك أحوجَ ما تكون اليه.
امام علي - عليه السّلام - (خطاب به فرزندشان امام حسن - عليه السّلام -) فرمودند: پسرم! از دوستي با بخيل بپرهيز، زيرا او از تو باز مي دارد آن چه را كه بسيار به آن نيازمندي.
«نهج البلاغه، حكمت 37»
قال الامام علي - عليه السّلام - : ليس لِبخيلٍ حبيبٌ.
امام علي - عليه السّلام - فرمودند: شخص بخيل، دوست و رفيقي ندارد.
«غررالحكم، ص 315»
عَن الامامِ موسي بنِ جعفرٍ - عليه السّلام - قال: ثَلاثةٌ يُستظلونَ بظلِ عَرشِ اللهِ يومَ القيامةِ يومٌ لا ظِلَّ الا ظلةُ رَجلٌ زوّجَ اَخاهُ المسلمَ او اَخدمهُ او كتَمَ له سرّاً.
امام موسي بن جعفر - عليه السّلام - فرمودند: خداوند در روز قيامت سه دسته را در زير سايه عرش خويش پناه مي دهد در حالتي كه سايه اي جز سايه عرش پروردگار وجود ندارد و آنها عبارتند از: كسي كه برادر مسلمان خود را زن دهد و كسي يا به برادر ديني خود خدمت كند و يا آنكه از فاش شدن اسرار برادر مسلمانش جلوگيري كند.
«نور الثقلين، ج 3، ص 599»
امام صادق عليه السلام :
إذا اتَّهَمَ المؤمنُ أخاهُ انْماثَ الإيمانُ مِن قلبِهِ كما يَنْماثُ المِلحُ في الماءِ .
هرگاه مؤمن به برادر خود تهمت زند ايمان در قلب او آب شود همچنان كه نمك در آب حلّ مى شود .
الكافي : 2 / 361 / 1
امام صادق عليه السلام :
مَنِ اتَّهمَ أخاهُ في دِينِهِ فلا حُرمَةَ بَينَهُما .
هر كس به برادر دينى خود تهمت زند حرمتى ميان آن دو به جا نمى ماند.
الكافي : 2 / 361 / 2
امام على عليه السلام :
غايَةُ الخِيانَةِ خِيانَةُ الخِلِّ الوَدودِ ، ونَقْضُ الْعُهُودِ .
اوج خيانت ، خيانت كردن به دوست صميمى و شكستن عهد و پيمانهاست .
غرر الحكم : 6374 منتخب ميزان الحكمة : 190
امام هادى عليه السلام :
المِراءُ يُفسِدُ الصَّداقَةَ القَديمَةَ ، ويَحلُلُ العُقدَةَ الوَثيقَةَ ، وأقلُّ ما فيهِ أن تَكونَ فيهِ المُغالَبةُ ، والمُغالَبةُ اُسُّ أسبابِ القَطيعَةِ .
م_جادله ك_ردن ، دوس_ت_ى ديرين را از ب_ين مى برد و پيوند استوار را از هم مى گسلد و كمترين چيزى ك_ه در آن هست ، چيره جويى است و چيره جويى ، خود عامل اصلى قطع رابطه مى باشد .
أعلام الدين : 311 منتخب ميزان الحكمة : 512
امام صادق عليه السلام :
أبعَدُ ما يَكونُ العَبدُ مِنَ اللّه أن يَكونَ الرَّجُلُ يُواخي الرَّجُلَ وهُوَ يَحفَظُ (علَيهِ) زَلاّتِهِ لِيُعَيِّرَهُ بِها يَوما ما .
دورترين بنده از خدا ، آن كسى است كه با شخصى طرح دوستى افكند و لغزشهاى او را نگه دارد ، تا روزى به واسطه آنها او را سرزنش كند .
الكافي : 2 / 355 / 7 منتخب ميزان الحكمة : 420
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
لا يَحِلُّ للمُؤمنِ أن يَهجُرَ أخاهُ فَوقَ ثلاثةِ أيّام .
روا ن_يست كه م_ؤم_ن ، ب_يش از سه روز با برادرش قهر باشد .
كنزالعمّال : 24793 منتخب ميزان الحكمة :
دنَى الكُفرِ أن يَسمَعَ الرجلُ عن أخيهِ الكَلِمَةَ فَيَحفَظَها علَيهِ يُريدُ أن يَفضَحَهُ بها ، اُولئكَ لا خَلاقَ لَهُم .
كمترين درجه كفر ، اين است كه آدمى از برادر خود سخنى بشنود و آن را نگه دارد تا (روزى) به وسيله آن رسوايش گرداند ؛ اينان از خير و خوبى بى نصيبند .
بحار الأنوار : 78/276/112
امام على عليه السلام :
مِن عَلامةِ الشَّقاءِ غِشُّ الصَّديقِ .
از نشانه بدبختى ، دغلكارى با دوست است .
غرر الحكم : 9297 منتخب ميزان الحكمة : 300
امام على عليه السلام :
لَيسَ لِمُتَكبِّرٍ صَديقٌ .
شخص متكبّر ، از دوست بى بهره است .
غرر الحكم : 7464 منتخب ميزان الحكمة : 482
امام كاظم عليه السلام :
ثلاثةٌ يَستَظِلُّونَ بِظِلِّ عَرشِ اللّه يَومَ لا ظِلَّ إلاّ ظِلُّهُ : رَجُلٌ زَوَّجَ أخاهُ المسلمَ ، أو أخدَمَهُ ، أو كَتَمَ لَهُ سِرّا ؛
سه نفرند كه در روزى كه سايه اى جز سايه عرش خدا نيست در سايه عرش اويند : مردى كه برادر مسلمان خود را زن دهد ، يا به او خدمت كند ، يا رازش را بپوشاند .
الخصال : 141 / 162 منتخب ميزان الحكمة : 252
امام صادق عليه السلام :
يَ_نبَغي لأولياءِ المَيّتِ أن يُ_ؤْذِنوا إخ_وانَ المَيّتِ بمَوتهِ ، فيَشهَدونَ جَنازَتَهُ ويُصَلُّونَ علَيهِ ، فيُكسِبُ لَهُمُ الأجرَ ويُكسِبُ لِمَيّتهِ الاستِغفارَ ؛
شايسته است كه صاحبان عزا برادران دينى ميّت را از مرگ او با خبر سازند ، تا در تشييع جنازه حاضر شوند و بر او نماز خوانند و بدين ترتيب ، هم براى آنان اجرى حاصل شود و هم براى ميّت استغفار به عمل آيد .
علل الشرائع : 301 /1 منتخب ميزان الحكمة : 522
امام على عليه السلام :
مِ_ن كَرَمِ المَ_رءِ بُ_كاؤهُ على ما مَضى مِن زَمانِهِ ، وحَنينُهُ إلى أوطانِهِ ، وحِفظُهُ قَديمَ إخوانِهِ ؛
از بزرگوارى انسان، گريستن اوست بر عمر سپرى شده اش و علاقه او به ميهنش و نگهداشتن دوستان ديرينه اش .
بحار الأنوار : 74 / 264 / 3 منتخب ميزان الحكمة : 596
امام صادق عليه السلام :
مَنِ استَشارَ أخاهُ فَلَم يَنصَحْهُ مَحْضَ الرَّأيِ سَلَبَهُ اللّه رَأيَهُ ؛
هركه با برادر خود مشورت كند و او خالصانه راهنماييش نكند ، خداوند انديشه او را از وى بگيرد .
المحاسن : 2 / 438 / 2521 منتخب ميزان الحكمة : 308
امام صادق عليه السلام :
الجَهلُ في ثلاثٍ : في تَبدُّلِ الإخْوانِ ، والمُنابَذَةِ بغَيرِ بَيانٍ ، والتَّجَسُّسِ عمّا لا يَعني ؛
نادانى در سه چيز است : دوست عوض كردن ، مخالفت كردن بدون دليل و برهان و پرس و جو از چيزهاى بيهوده .
تحف العقول : 317 منتخب ميزان الحكمة : 120
امام على(سلام الله عليه):
مَن عَذُبَ لِسانُهُ كَثُرَ إخوانُهُ؛
كسى كه زبانش شيرين باشد، برادرانش زياد شوند.
ميزان الحكمة: ح 18062
امام على(سلام الله عليه):
دارِ عَدُوَّكَ، وأخلِص لِوَدودِكَ؛
با دشمنت مدارا كن و دوستيت را براى دوستانت خالص گردان.
موسوعه امام على: ج 6 ص 204 ح 5497
امام على(سلام الله عليه):
مَن تَأَلَّفَ النّاسَ أحَبّوهُ؛
هر كه با مردم الفت بگيرد، مردم او را دوست مى دارند.
ميزان الحكمة: ح 2375
پيامبر خدا(صلي الله عليه و آله):
اِختَبِرُوا النّاسَ بِأخدانِهِم فَإنَّما يُخادِنُ الرَّجُلُ مَن يُعجِبُهُ نَحوُهُ؛
مردم را به دوستانشان بيازماييد؛ زيرا آدمى با كسى كه از رفتارش خوشش بيايد، دوستى مى كند.
تنبيه الخواطر، ج 2، ص 249
امام على(سلام الله عليه):
اِتَّقُوا اللَّهَ، وكونوا إخوَةً بَرَرَةً، مُتَحابّينَ فِي اللَّهِ، مُتَواصِلينَ مُتَراحِمينَ؛
از خدا بترسيد و برادرانى نيكوكار باشيد، در راه خدا يكديگر را دوست بداريد و با هم ارتباط برقرار سازيد و به هم مهر و شفقت بورزيد.
الكافي: ج 2، ص 175، ح 1
پيامبر خدا(صلي الله عليه و آله):
مَن رَدَّ عَن عِرضِ أخيهِ كانَ لَهُ حِجاباً مِنَ النّارِ؛
هر كه از آبروى برادر خود دفاع كند اين كار حجابى ميان او و آتش است.
ميزان الحكمة: ح 12290
امام على(سلام الله عليه):
المَوَدَّةُ قَرابَةٌ مُستَفادَةٌ؛
دوستى، خويشاوندىِ اكتسابى است.
ميزان الحكمة: ح 3197
امام عسكرى(سلام الله عليه):
صَديقُ الجاهِلِ تَعِبٌ.
دوستِ نادان، سختى آور است.
دانش نامه عقايد اسلامى: ج 2 ص 130 ح 1176
امام رضا(سلام الله عليه):
مَن تَبَسَّمَ فى وَجهِ أخيهِ المُؤمِنِ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَةً؛
هر كه به روى برادر مؤمنش لبخند بزند، خداوند برايش ثوابى خواهد نوشت.
دوستى: ص 216 ح 535
امام عسكرى(سلام الله عليه):
خَصلَتانِ لَيسَ فَوقَهُما شَي ءٌ: اَلْإيمانُ بِاللَّهِ ونَفعُ الإخوانِ؛
دو خصلت است كه بالاتر از آنها چيزى نيست: ايمان به خدا و سود رساندن به برادران.
بحارالأنوار، ج 78، ص 374
امام عسكرى(سلام الله عليه):
خَيرُ إخوانِكَ مَن نَسِيَ ذَنبَكَ، وذَكَرَ إحسانَكَ إلَيهِ.
بهترين برادر تو آن كسى است كه گناه و خطاى تو را به خود، فراموش كند.
ميزان الحكمة: ح 288
امام على(سلام الله عليه):
فِي الضَّيقِ يَتَبَيَّنُ حُسنُ مُواساةِ الرَّفِيقِ؛
خوب يارى رساندن به دوست، در تنگنا آشكار مى شود.
ميزان الحكمه، ح 7370
پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
وقتي مسلماني از كنار برادر مسلمانش عبور مي نمايد و سلام نمي كند ملائكه از آن مسلمان تعجب مي كنند.
محجه البيضاء جلد 3 صفحه 382
پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
آدمي تحت تاثير رفيق خويش است و از روش او پيروي مي كند، البته هركدام از شما بايد در انتخاب دوست دقت كند و ببيند با چه كسي دارد طرح رفاقت و دوستي مي ريزد.
الحديث، ج 2، ص 48
پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمودند :
كسي كه براي رفع نياز برادر مومن خود كوشش نمايد مانند اين است كه نه هزار سال خداوند متعال را عبادت نموده در حالي كه روزها را روزه گرفته و شب ها را هم شب زنده داري نموده.
بحارالانوار جلد 74 صفحه 315
امام على (عليه السلام) فرمودند:
عَلَيكَ بِمُداراةِ النّاسِ وَ اِكْرامِ الْعُلَماءِ وَ الصَّفْحِ عَنْ زَلاّتِ الاِْخْوانِ فَقَدْ اَدَّبَكَ سَيِّدُ الاَْوَّلينَ وَ الآْخِرينَ بِقَولِهِ صلى الله عليه و آله : اُعْفُ عَمَّنْ ظَ_لَمَكَ وَ صِلْ مَنْ قَطَعَكَ وَ اَعْطِ مَنْ حَرَمَكَ ؛
تو را سفارش مى كنم به مداراى با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران (دينى)؛ چرا كه سرور اولين و آخرين، تو را چنين ادب آموخته و فرموده است : «گذشت كن از كسى كه به تو ظلم كرده ، رابطه برقرار كن با كسى كه با تو قطع رابطه كرده و عطا كن به كسى كه از تو دريغ نموده است».
اعلام الدين، ص 96
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لا عَيشَ لِمَن فارَقَ أحِبَّتَهُ ؛ كسى را كه از دوستانش جدا شده است ،آسايشى نيست .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10661
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لا خَيرَ فيمَن يَهجُرُ أخاهُ مِن غَيرِ جُرمِ ؛ خيرى نيست در آن كه از دوستانش بى هيچ جرمى كناره مى گيرد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10741
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لا يُغتَبَطُ بِمَوَدَّةِ مَن لا دينَ لَهُ ؛ به دوستى فرد بى دين ، شادى نمى كنند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10803
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لا يَكُونُ الصَّديقُ صَديقا حَتَّى يَحفَظَ أخاهُ فى غَيبَتِهِ وَ نَكبَتِهِ وَ وَفاتِهِ ؛ دوست ، دوست نيست ، مگر آ ن كه در غياب دوستش و گرفتارى و مرگ او حقّ دوستى را به جاى آورد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10821
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لا خَيرَ في أخٍ لا يُوجِبُ لَكَ مِثلَ الَّذي يُوجِبُ لِنَفسِهِ ؛ خيرى نيست در دوست و برادرى كه مانند آنچه را براى خود واجب مى داند ، براى تو واجب نداند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10891
امام على (عليه السلام) فرمودند:
البَشاشَةُ حِبالَةُ المَوَدَّةِ؛ خوشرويى، كمند دوستى است.
(ميزان الحكمة، ح 1841)
امام على(عليه السلام) فرمودند:
إِذَا اختَشَمَ المُومِن أَخَاهُ فَقَد فَارقَهُ ؛ به خشم درآوردن و شرمنده ساختن دوست، مقدمه جدايي از اوست.
(محاضرات، ج2، ص28)
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لا تَصحَب مَن يَحفَظُ مَساوِيَكَ ، وَ يَنسى فَضائِلَكَ وَ مَعالِيَكَ ؛
با كسى كه بدى هاى تو را به خاطر مى سپارد و نيكى ها و بزرگوارى هاى تو را فراموش مى كند ، دوستى مكن .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10419
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لا تَثِق بِالصَّديقِ قَبلَ الخُبرَةِ ؛
پيش از آزمايش ، به دوست اعتماد مكن .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10257
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
وَحدَةُ المَرءِ خَيرٌ لَهُ مِن قَرينِ السُّوءِ ؛
تنهايى آدمى براى او از همنشين بد ، بهتر است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10136
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
نِظامُ الدِّينِ خَصلَتانِ : إنصافُكَ مِن نَفسِكَ ، وَ مُواساةُ إخوانِكَ ؛
رشته پيوند دين دو ويژگى است : انصاف داشتن با خود ، و با جان و مال به يارى برادران شتافتن .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث9983
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَجالِسُ اللَّهوِ تُفسِدُ الإيمانَ ؛
نشست هاى بيهوده ، ايمان را تباه مى كند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث9815
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مِن شَرائِطِ الإيمانِ حُسنُ مُصاحَبَةِ الإخوانِ ؛
از شرايط ايمان ، نشست و برخاستِ نيك با برادران داشتن است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث9282
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
ما حُفِظَتِ الأُخُوَّةُ بِمِثلِ المُواساةِ ؛
[دوستى و] برادرى با هيچ چيزى به مانند يارى كردن با مال و جان ، محفوظ نمى مانَد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث9578
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن هانَت عَلَيهِ نَفسُهُ فَلا تَرجُ خَيرَهُ ؛
هر كه خود را خوار شمارد ، به خيرش اميد مدار .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث9087
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن دَنَت هِمَّتُهُ فَلا تَصحَبهُ ؛
دونْ همّت را همدم مباش .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث9086
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن مَدَحَكَ بِمالَيسَ فيكَ فَهُوَ خَليقٌ أن يَذُمَّكَ بِما لَيسَ فِيكَ ؛
هر كس تو را به چيزى كه در تو نيست ، بستايد ، سزاوار است كه تو را به آنچه در تو نيست ، سرزنش كند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث8658
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن جالَسَ الجُهّالَ فَليَستَعِدَّ لِلقيلِ وَ القالِ ؛
آن كه با نادانان همنشينى مى كند ، آماده بگو مگو (سخن هاى بى پايه) باشد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث8505
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن يَطلُبِ الهِدايَةَ مِن غَيرِ أهلِها يَضِلُّ ؛
هر كه طالب هدايت از نااهل باشد ، گمراه مى شود .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث8501
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن حَسُنَت عِشرَتُهُ كَثُرَ إخوانُهُ ؛
هر كس معاشرتش نيكو باشد ، برادرانش بسيار شوند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث8392
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن أبانَ لَكَ عَيبَكَ فَهُوَ وَدُودُكَ ؛
هر كس عيب تو را برايت آشكار كند ، همو دوستدار توست .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث8210
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن جانَبَ الإخوانَ عَلى كُلِّ ذَنبِ قَلَّ أصدِقاؤُهُ ؛
هر كس به دليل هر خطايى كه از دوستانش سر مى زند ، از آنان كناره گيرد ، دوستانش اندك مى شوند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث8166
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لَيسَ لَكَ بِأخٍ مَن أحوَجَكَ إلى حاكِمٍ بَينَكَ وَ بَينَهُ ؛
برادر تو نيست آن كس كه تو را به داورى بين تو و خودش نيازمند كند فرد سومى را به عنوان قاضى قرار دهد) .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث7505
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لَيسَ لَكَ بِأخٍ مَنِ احتَجتَ إلى مُداراتِهِ ؛
برادر تو نيست آن كس كه نيازمند به مداراى با او باشى .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث7503
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
كُلُّ امرِءٍ يَميلُ إلى مِثلِهِ ؛
هر فردى ، به همانند خود گرايش دارد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6865
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
قارِن أهلَ الخَيرِ تَكُن مِنهُم ، وَ بايِن أهلَ الشَّرِّ تَبِن عَنهُم ؛
با نيكوكاران همراه باش تا از آنان باشى ، و از بدكاران كناره جو تا از آنان جدا باشى .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6805
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
فِى الضِّيقِ يَتَبَيَّنُ حُسنُ مُواساةِ الرَّفيقِ ؛
خوبْ يارى رساندن به دوست ، در تنگنا آشكار مى شود .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6473
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
غايَةُ الخِيانَةِ خِيانَةُ الخِلِّ الوَدُودِ وَ نَقضُ العُهُودِ ؛
منتهاى خيانت ، خيانت كردن به دوست صميمى و شكستن پيمان است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6374
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
عِندَ نُزُولِ الشَّدائِدِ يُجَرَّبُ حِفاظُ الإخوانِ ؛
نگاه دارندگان برادرى و دوستى، هنگام فرود آمدن سختى ها آزمايش مى شوند.
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6205
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
عَلَى التَّواخِي فِى اللّه ِ تَخلُصُ المَحَبَّةُ ؛
با برادرى در راه خدا ، محبّت خالص مى شود .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6191
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
عَلَيكَ بِإخوانِ الصَّفاءِ فَإنَّهُم زينَةٌ فِى الرَّخاءِ وَ عَونٌ فِى البَلاءِ ؛
بر تو باد برادران پاكْ نهاد ، كه در گشايش زينت اند و در بلا ياور .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6128
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
عَلَيكَ بِالبَشاشَةِ فَإنَّها حِبالَةُ المَوَدَّةِ ؛
بر تو باد خوش رويى ، كه خوش رويى ، كمند دوستى است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث6101
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
صاحِبُ السَّوءِ قِطعَةٌ مِنَ النّارِ ؛
همنشين بد ، پاره اى از آتش دوزخ است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5824
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
شَرُّ الاَصحابِ السَّريِعُ الاِنقِلابِ ؛
بدترينِ ياران ، كسى است كه زود دگرگون شود .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5742
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
شَرُّ اَصدِقائِكَ مَن تَتَكَلَّفُ لَهُ ؛
بدترين دوستت كسى است كه براى او به زحمت افتى .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5706
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
سَلُوا القُلُوبَ عَنِ المَوَدّاتِ فَإنَّها شَواهِدُ لا تَقبَلُ الرُّشا ؛
دوستى و محبّت را از دل ها بپرسيد كه دل ها گواهانى هستند كه رشوه نمى پذيرند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5641
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
زِيادَةُ الشُّحِّ تَشينُ الفُتُوَّةَ وَ تُفسِدُ الأُخُوَّةَ ؛
بسيارىِ بخل ، جوان مردى را زشت و برادرى را تباه مى كند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5508
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
رَغبَتُكَ فِى زاهِدٍ فيِكَ ذُلٌّ ؛
ميل تو به كسى كه از تو دورى مى كند ، خوارى است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5383
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
رُبَّ مُتَوَدِّدٍ مُتَصَنِّعٍ ؛
بسا دوستى كه دوست نماست .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5277
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
خَيرُالإخوانِ مَن لَم يَكُن عَلى إخوانِهِ مُستَقصِيا ؛
بهترينِ برادران، كسى است كه نسبت به برادرانش پُر توقّع و سختگير نباشد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث4997
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
خَيرُ إخوانِكَ مَن سارَعَ إلَى الخَيرِ وَ جَذَبَكَ إلَيهِ وَ أمَرَكَ بِالبِّرِ وَ أعانَكَ عَلَيهِ ؛
بهترين برادر تو كسى است كه به سوى كارهاى نيك بشتابد و تو را نيز به سوى آن بكشاند و به نيكوكارى فرمانت دهد و در انجام دادن آن، يارى ات كند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5021
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
حُسنُ اللِّقاءِ يَزيِدُ فِي تَأَكُّدِ الإخاءِ ؛
برخورد خوب بر استحكام برادرى مى افزايد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث4827
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
ثَلاثٌ يُوجِبنَ المَحَبَّةَ: حُسنُ الخُلقِ وَ حُسنُ الرِّفقِ وَ التَّواضُعُ ؛
سه خصلت موجب دوستى است : خوش خويى ، مهربانى و فروتنى .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث4684
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
ثَمَرَةُ التَّواضُعِ المَحَبَّةُ ؛
دوستى ميوه فروتنى است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث 4613
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
تَمَسَّك بِكُلِّ صَدِيقٍ أفادَتكَهُ الشِّدَّةُ ؛
به دوستى چنگ در زن كه سختى روزگار، او را به تو ارزانى داشته است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث4508
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
بِحُسنِ العِشرَةِ تَدوُمُ المَوَدَّةُ ؛
با نيكويىِ معاشرت، دوستى پايدار مى شود .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث4200
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
إيّاكَ أن تَجعَلَ مَركَبَكَ لِسانَكَ في غِيبَةِ إخوانِكَ أو تَقُولَ ما يَصيرُ عَلَيكَ حُجَّةً وَ فِي الإساءَةِ إلَيكَ عِلَّةً ؛
بپرهيز از اينكه زبانت را مَركب غيبت برادرانت كنى ، يا سخنى بگويى كه حجّت بر تو و بهانه بدى كردن به تو شود .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث2724
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
اِحذَر مُجالَسَةَ قَرينِ السُّوءِ فَإنَّهُ يُهلِكُ مُقارِنَهُ وَ يُردي مُصاحِبَهُ ؛
از همنشينى با دوست بد، دورى كن كه همدمش را تباه و همراهش را خوار مى كند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث2599
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
اُبذُل لِصَديقِكَ كُلَّ المَوَدَّةِ وَ لا تَبذُل لَهُ كُلَّ الطُّمَأنينَةِ وَأعطِهِ مِن نَفسِكَ كُلَّ المُواساةِ وَ لا تَقُصَّ إلَيهِ بِكُلِّ أسرارِكَ ؛
تمامت دوستى را نثار دوستت كن ، امّا به او يكسره اطمينان مكن ، و با او، به كمال ، يكْ دل باش، امّا همه اسرارت را با او بازگو مكن .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث2463
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
أعِن أخاكَ عَلى هِدايَتِهِ ؛
برادرت را در راه بردن [به نيكى ها] يارى رسان .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث2281
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
اَلطُّمَأنِينَةُ إلى كُلِّ أحَدٍ قَبلَ الاِختِبارِ مِن قُصُورِ العَقلِ ؛
اطمينان به هركس قبل از آزمودن او نشانه كم خِردى است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث1980
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
اَلصَّديقُ الصَّدوُقُ مَن نَصَحَكَ فِي عَيبِكَ وَ حَفِظَكَ فِي غَيبِك وَ آثَرَكَ عَلى نَفسِهِ ؛
دوست راستين، كسى است كه تو را در [برطرف كردن] عيب هايت پند دهد ، هنگام غيبتت هواى تو را داشته باشد و تو را بر خود ترجيح دهد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث1904
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
إخوانُ الصِّدقِ زِينَةٌ فِى السَّرّاءِ وَ عُدَّةٌ فِى الضَّرّاءِ ؛
برادران راستين در شادى ، زينت و در سختى ، ساز و سامان هم اند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث1805
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
اَلإخوانُ فِى اللّه ِ تَعالى تَدُومُ مَوَدَّتُهُم لِدَوامِ سَبَبِها ؛
كسانى كه براى خدا برادرى مى ورزند ، دوستى شان مى پايد؛ زيرا عامل آن دوستىْ پايدار است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث1795
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
اَلمُعينُ عَلَى الطّاعَةِ خَيرُ الأصحابِ ؛
بهترينِ ياران، كسى است كه در راه طاعت خدا يارى كند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث1142
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
اَلحَليمُ مَنِ احتَمَلَ إخوانَهُ ؛
بردبار، كسى است كه [لغزش هاى] برادرانش را بر تابد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث1111
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
أخُوكَ مُواسِيكَ فِى الشِّدَّةِ ؛
برادر تو كسى است كه هنگام سختى با جان و مال به تو يارى رساند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث420
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
اَلهَدِيَّةُ تَجلِبُ المَحَبَّةَ ؛
هديه دادن ، دوستى مى آورد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث316
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
اَلسَّخاءُ يَزرَعُ المَحَبَّةَ ؛
بخشش ، بذر دوستى مى افشاند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث306
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
اَلإنسانُ عَبدُ الإحسانِ ؛
انسان، بنده احسان است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث263
قال ابوعبدالله عليه السلام:
لا تدع زيارة الحسين بن على عليهماالسلام و مُرّ أصحابك بذلك يمدالله فى عمرك و يزيد فى رزقك و يحييك الله سعيدا ولا تموت الا شهيدا؛
امام صادق (عليه السلام) فرمودند:
زيارت امام حسين عليه السلام را ترك نكن و به دوستان و يارانت نيز همين را سفارش كن! تا خدا عمرت را دراز و روزى و رزقت را زياد كند و خدا تو را با سعادت زنده دارد و نميرى مگر با شهادت.
وسائل الشيعه، ج??، ص???
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
إنّ اللّه َ يُحِبُّ إذا خَرَجَ عَبدُهُ المؤمنُ إلى أخيهِ - أن يَتَهَيَّأ لَهُ وأن يَتَجَمَّلَ؛
خداوند دوست دارد هرگاه بنده مؤمنش نزد برادر خود مى رود ، خويشتن را براى رفتن پيش او آماده و آراسته گرداند .
بحار الأنوار : 79 / 307 / 23
امام على عليه السلام :
لِيَتَزَيَّنْ أحدُكُم لأخيهِ المُسلمِ إذا أتاهُ كما يَتَزَيَّنُ للغَريبِ الذي يُحِبُّ أن يَراهُ في أحسَنِ الهَيئَةِ؛
هر يك از شما ، همان گونه كه خود را براى غريبه اى كه دوست دارد وى را در بهترين حالت ببيند ، آراسته و مرتب مى كند ، براى رفتن نزد برادر مسلمانش نيز خود را بيارايد .
بحار الأنوار : 79 / 298 / 3
امام على عليه السلام :
لاتُحَقِّروا ضُعفاءَ إخوانِكُم ؛ فإنّهُ مَنِ احتَقَرَ مُؤمِنا لم يَجمَعِ اللّه ُ عز و جل بينهما في الجنّةِ إلاّ أن يتوبَ؛
برادران تهيدست خود را تحقير نكنيد؛ زيرا هر كس مؤمنى را حقير شمارد، خداوند عز و جل ميان آن دو در بهشت جمع نكند، مگر اين كه توبه نمايد.
الخصال : 614 / 10
امام على عليه السلام :
مُواساةُ الأخِ في اللّه عز و جل تَزِيدُ في الرِّزقِ؛
كمك مالى به برادر دينى، روزى را زياد مى كند.
بحار الأنوار : 74 / 395 / 22
امام باقر عليه السلام :
علَيكَ بالدعاءِ لإخوانِكَ بظَهْرِ الغَيبِ فإنّهُ يَهِيلُ الرِّزقَ؛
پشت سر برادرانت دعا كن، كه اين كار روزى را به طرف تو سرازير مى كند .
بحار الأنوار : 76 / 60 / 14
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
مَن غَشَّ أخاهُ المُسلِمَ نَزَعَ اللّه ُ عَنهُ بَرَكهَ رِزقِهِ ، وأفسَدَ علَيهِ مَعيشَتَهُ ، ووَكَلَهُ إلى نفسِهِ؛
هر كه به برادر مسلمان خود دغلكارى روا دارد ، خداوند بركت را از روزى او بگيرد و زندگيش را بر وى تباه گرداند و او را به خودش واگذارد .
بحار الأنوار : 76 / 365 / 30
امام صادق عليه السلام :
ما كَثُرَ مالُ رجُلٍ قَطُّ إلاّ عَظُمَتِ الحُجّهُ للّه ِ تعالى علَيهِ ، فإن قَدَرتُم أن تَدفَعوها عَن أنفُسِكُم فافعَلوا ، فقيلَ : بماذا ؟ قالَ : بقَضاءِ حَوائجِ إخوانِكُم مِن أموالِكُم؛
هيچ گاه ثروت مردى زياد نشد ، مگر اين كه حجّت خداوند متعال بر او بزرگ شد . پس ، اگر مى توانيد اين حجّت را از خود دور كنيد ، اين كار را بكنيد . عرض شد : با چه چيز ؟ فرمودند: با برآوردن نيازهاى برادران خود از اموالتان .
أمالي الطوسيّ : 302 / 600
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
مَن حَبَسَ عن أخيهِ المسلمِ شيئا مِن حَقٍّ حَرَّمَ اللّه ُ علَيهِ بَرَكةَ الرِّزقِ إلاّ أن يَتوبَ ؛
هركه حقى از حقوق برادر مسلمان خود را به او نپردازد ، خداوند ، بركت روزى را بر او حرام گرداند ، مگر آن كه توبه كند .
أمالي الصدوق : 350 / 1
امام صادق عليه السلام :
التَّواصُلُ بينَ الإخوانِ في الحَضَرِ التَّزاوُرُ ، والتَّواصُلُ في السَّفَرِ المُكاتَبةُ ؛
ارتباط ميان برادران در حَضَر ، ديد و بازديد است و در سفر ، نامه نگارى .
تحف العقول : 358
اوصى رسول الله -صلى الله عليه وآله - عليا - عليه السلام - فقال له :
يا على ! ثلاث فرحات للمؤ من فى الدنياء لقاء الاخوان ، و الافطار من الصيام ، و التهجد من آخر الليل
رسول خدا(صلى الله عليه وآله) به على (عليه السلام) وصيت نمود: اى على ! در اين دنيا سه چيز براى مؤ من سرور آفرين است :
1 - ديدار برادران دينى ؛
2 - افطار روزه دار در پايان روزه ؛
3 - عبادت در ساعات آخر شب .
(اعلام الدين فى صفات ديلمى ، ص 133، بحارالانوار، ج 74، ص 352).
قال الصادق - عليه السلام -:
من قدم اربعين رجلا من اخوانه فدعا لهم ثم دعا لنفسه استجيب له فيهم و فى نفسه ؛
هركس براى چهل تن از برادران (دينى ) خود دعاكند و سپس براى خود دعا كند، خدا، دعاى او را در حق آنان و او مستجاب كند.
(المواعظ العدديه ، ص 274).
قال الصادق - عليه السلام -:
اختبروا اخوانكم بخصلتين فان كانتا فيهم و الا فاعزب ثم اعزب ثم اعزب المحافظة على الصلوات فى مواقيتها و البر بالاخوان فى العسر و اليسر؛
برادران خود را در زمينه دو خصلت ، آزمايش كنيد، اگر اين دو خصلت را دارا بودند (به دوستى و رفاقت باآنان ادامه دهيد)، وگرنه از آنان دورى كنيد، دورى كنيد، دورى كنيد، و آن دو خصلت عبارت است از:
1 - مراقبت بر نماز در وقت .
2 - احسان و نيكى به برادران در حالت تنگدستى و گشايش .
(وسائل الشيعه ، ج 8، ص 503)
امام عسكرى عليه السلام :
مَن وَعَظَ أخاهُ سِرّا فَقَد زانَهُ ، ومَن وَعَظَهُ عَلانِيَةً فَقَد شانَهُ ؛
هركه برادر خود را پنهانى اندرز دهد ، او را آراسته است و هر كه در برابر ديگران موعظه اش كند ، او را لكّه دار كرده است .
تحف العقول : 489
امام صادق عليه السلام :
امتَحِنوا شِيعَتَنا عِندَ ثَلاثٍ : عِندَ مَواقيتِ الصَّلاةِ كيفَ مُحافَظَتُهُم علَيها ، وعِندَ أسرارِهِم كيفَ حِفظُهُم لَها عِندَ عَدُوِّنا ، وإلى أموالِهِم كيفَ مُواساتُهُم لإخوانِهِم فيها ؛
شيعيان ما را در سه چيز بيازماييد : در اوقات نمازشان ، كه چگونه بر آنها مواظبت مى كنند ؛ در اسرارشان ، كه چگونه آنها را از دشمنان ما حفظ مى كنند و در اموالشان ، كه چگونه با آن به برادران خود كمك مى كنند .
الخصال : 103 / 62 منتخب ميزان الحكمة : 506
امام صادق عليه السلام فرمودند:
مَن اَحصى عَلى اَخيهِ المُؤمِنِ عَيبا لِيَعيبَهُ بِهِ يَوما ما كانَ مِن اَهلِ هذِهِ الآيَةِ قالَ اللّه عَزَّوَجَلَّ: اِنَّ الَّذينَ يُحِبّونَ اَن تَشيعَ الفِاحِشَةُ فِى الَّذينَ آمَنوا لَهُم عَذابٌ اَليمٌ فِى الدُّنيا وَ الآخِرَةِ وَ اللّه يَعلَمُ وَ اَ نتُم لا تَعلَمونَ ؛
هر كس درصدد عيب جويى برادر مؤمنش برآيد، تا با آن روزى او را سرزنش كند، مشمول اين آيه است: كسانى كه دوست دارند، زشتى ها در ميان مردم با ايمان شيوع پيدا كند، عذاب دردناكى براى آنان در دنيا و آخرت خواهد بود و خداوند مى داند و شما نمى دانيد.
مستدرك الوسايل، ج 9، ص 110، ح 10379
پيامبراكرم صلى الله عليه و آله وسلم فرمودند:
أدني الكُفر أن يَسمَعَ الرَّجُلُ مِن أخيهِ الكَلِمَةَ فَيَحفَظَها عَلَيهِ يُريدُ أن يَفضَحَهُ بِها؛
كمترين كفر اين است كه انسان از برادرش سخني بشنود و آن را نگه دارد تا او را با آن سخن رسوا كند.
(وسايل الشيعه، ج17، ص211)
امام محمد باقر (عليه السلام)فرمودند:
رفاقت بيست سال ، خويشاوندى است .
تحف العقول ، ص 302
امام محمد باقر (عليه السلام)فرمودند:
مؤمن برادر مؤمن است ، او را دشنام نمى دهد ، از او دريغ نمى كند ، و به او گمان بد نمى برد .
بحارالانوار ، دار احياء الترا العربى ، ج 75 ، ص 176
امام محمد باقر (عليه السلام)فرمودند:
دعاى انسان پشت سر برادر دينى اش ، نزديكترين و سريعترين دعا به اجابت است .
كافى ، ج 2 ، ص 507
امام حسن عسكري(عليه السلام) فرمودند:
دو صفت هست كه بالاتر از آنها چيزي نيست: 1- ايمان به خدا، 2- سود رساني به برادران ديني.
(تحف العقول/520)
امام حسن عسكري(عليه السلام) فرمودند:
بهترين دوستانت كسي است كه بدي تو را فراموش كرده و خوبي ات را يادآور شود.
(اعلام الدين/313)
امام حسن عسكري(عليه السلام) فرمودند:
بهترين برادر تو كسي است كه خطاي تو نسبت به خود را فراموش كند.
(بحارالانوار/78/377)
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
نعم العطيّه كلمه حقّ تسمعها ثمّ تحملها إلى أخ لك مسلم؛
چه نيكو عطائي است سخن حقى كه بشنوى و به برادر مؤمن خويش برسانى.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
المرء مع من أحبّ و له ما اكتسب؛
مرد در صف دوستان خويش است و نتيجه اعمالش بدو مي رسد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
المرء على دين خليله؛
مرد بر روش دوست خويشتن است.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
من المروّه أن ينصت الأخ لأخيه إذا حدّثه و من حسن المماشاه أن يقف الأخ لأخيه إذا أنقطع شسع نعله؛
از لوازم جوانمردى اين است كه برادر به گفتار برادر خويش وقتى با او سخن مي كند، گوش فرا دارد و از نيك رفتارى اين است كه برادر با برادر خويش وقتى بند كفش وى بريده (و رفتن نتواند) توقف كند.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
من أراد اللَّه به خيرا رزقه اللَّه خليلا صالحا؛
هر كه خدا خير او خواهد دوستى شايسته نصيب وى كند.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
من ستر أخاه المسلم في الدّنيا فلم يفضحه ستره اللَّه يوم القيمه؛
هر كه در دنيا راز برادر مسلمان خويش بپوشد و او را رسوا نكند خدا روز قيامت راز وى بپوشاند.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
من رفع حجرا عن الطّريق كتبت له حسنه؛
هر كه سنگى از راه بردارد عمل نيكى براى وى ثبت كند.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
من ردّ عن عرض أخيه ردّ اللَّه عن وجهه النّار؛
هر كه از آبروى برادر خويش دفاع كند خدا آتش را از چهره وى باز دارد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
من ذبّ عن عرض أخيه بالغيبه كان حقّا على اللَّه أن يقيه من النّار؛
هر كه در غياب برادرش از آبروى وى دفاع كند بر خدا واجب است كه او را از جهنم مصون دارد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
من أتاه أخوه متنصّلا فليقبل ذلك منه محقّا أو مبطلا فإن لم يفعل لم يرد علىّ الحوض؛
هر كه برادرش به عذر خواهى پيش وى آيد بايد عذر وى را درست باشد يا نادرست بپذيرد و اگر نپذيرد بر من به حوض در نيايد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
من قضي لأخيه المسلم حاجه كان له من الأجر كمن خدم اللَّه عمره؛
هر كه حاجت برادر مسلمان خويش را برآرد چنان است كه همه عمر خويش را خدمت خدا كرده باشد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
من قضى لأخيه المسلم حاجه كان له من الأجر كمن حجّ و اعتمر؛
هر كه حاجت برادر مسلمان خويش بر آرد چنان است كه حج كرده و عمره گذاشته باشد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
من هجر أخاه سنه فهو كسفك دمه؛
هر كه يك سال از برادر خويش قهر كند چنان است كه خون وى را ريخته است.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
من كان في حاجه أخيه كان اللَّه في حاجته؛
هر كه از پى حاجت برادر خويش باشد خدا از پى حاجت وى باشد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
من نظر إلى أخيه نظر مودّه لم يكن في قلبه إحنه لم يطرف حتّى يغفر اللَّه ما تقدّم من ذنبه؛
هر كه به چشم مهربانى به برادر خويش نظرى كند كه كينه در دل وى نباشد پيش از آن كه ديده برگيرد خداوند همه گناهان گذشته وى را آمرزيده باشد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
من هجر أخاه فوق ثلاث فمات دخل النّار؛
هر كه بيش از سه روز از برادر خويش قهر كند و بميرد به جهنم رود.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
ما يحلّ لمؤمن أن يشتدّ إلى أخيه بنظره تؤذيه؛
روا نيست كه مؤمنى به برادر خويش به تندى نظر كند كه مايه آزار او شود.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
ما ضاق مجلس بمتحابّين؛
هيچ نشيمن گاهى براى دو دوست تنگ نيست.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
ما أهدى المرء المسلم لأخيه هديّه أفضل من كلمه حكمه يزيده اللَّه بها هدى أو يردّه بها عن ردى؛
مرد مسلمان به برادر خويش هديه اى بهتر از سخن حكمت آميزى كه خدا به وسيله آن هدايت وى افزون كند يا خطرى از وى بگرداند نتواند داد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
لا تظهر الشّماته لأخيك فيعافيه اللَّه و يبتليك؛
برادر خويش را شماتت مكن كه خدا او را معاف دارد و تو را مبتلا كند.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
عون العبد أخاه يوما خير من اعتكافه شهرا؛
كمك يك روزه كه كسى به برادر خود كند بهتر از اعتكاف يك ماهه است.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
خير إخوانكم من أهدى إليكم عيوبكم؛
بهترين برادران شما آن است كه عيوبتان را به شما آشكارا بگويد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
خير الأصحاب عند اللَّه خيرهم لصاحبه و خير الجيران عند اللَّه خيرهم لجاره؛
بهترين رفيقان پيش خدا كسي است كه براى رفيق خود بهتر باشد و بهترين همسايگان كسى است كه براى همسايه خود بهتر باشد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
خير الأصحاب صاحب إذا ذكرت اللَّه أعانك و إذا نسيت ذكّرك؛
بهترين ياران كسى است كه وقتى خدا را ياد كردى تو را كمك كند وقتى ياد خدا را فراموشى كردى او را به ياد تو آورد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
خياركم من ذكّركم باللَّه رؤيته و زاد في علمكم منطقه و رغّبكم في الآخره عمله؛
بهترين شما آن كس است كه ديدار او خدا را به ياد شما آرد و سخنانش دانش شما را بيفزايد و رفتارش شما را به آخرت راغب سازد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
خمسه من مصائب الدّنيا فوت الحبيب و ذهاب المال و شماته الأعداء و ترك العلم و امرأه سوء؛
پنج چيز از مصائب دنياست: مرگ دوست و تلف شدن مال و سرزنش دشمنان و ترك دانش و زن بد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
حسن الخلق يثبت المودّه؛
نيك خوئى، دوستى را استوار مى كند.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
الجار قبل الدّار و الرّفيق قبل الطّريق و الزّاد قبل الرّحيل؛
همسايه را پيش از خانه و رفيق را پيش از راه و توشه را پيش از سفر بايد جست.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
ثلاث يصفين لك ودّ أخيك تسلّم عليه إذا لقيته و توسّع له في المجلس و تدعوه بأحبّ أسمائه إليه؛
سه چيز محبت دوست را خالص مي كند: سلامش كنى وقتى او را ديدى در مجلس جاى او را باز كنى و او را به بهترين نامهايش بخوانى.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إيّاك و قرين السّوء فإنّك به تعرف؛
از يار بد بپرهيز كه تو را بدو شناسند.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إنّ المتحابّين في اللَّه في ظلّ العرش؛
آن ها كه در راه خدا دوستى مي كنند در سايه عرش جاى دارند.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إنّ اللَّه تعالى يحبّ المداومه على الإخاء القديم فداوموا؛
خداوند ادامه دوستى ديرينه را دوست دارد، بنا بر اين دوستى ديرينه را ادامه دهيد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إنّ أحدكم مرآه أخيه فإذا رأى به أذى فليمطّه عنه؛
هر يك از شما آئينه برادر خويش است وقتى عيبى بر او ديد، بايد بزدايد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إنّ أبرّ البرّ أن يصل الرّجل أهل ودّ أبيه بعد أن يولّى الأب؛
بهترين نيكى آن است كه مرد پس از مرگ پدر خويش با دوستان او دوستى كند.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
اللَّه في عون العبد ما كان العبد في عون أخيه؛
تا هنگامى كه شخص به يارى برادر خويش مى پردازد، خداوند ياور اوست.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
أكثروا من الإخوان فإنّ ربّكم حييّ كريم يستحيي أن يعذّب عبده بين إخوانه يوم القيمه؛
دوست بسيار گيريد زيرا خداى شما با حيا و بخشنده است و شرم دارد كه روز رستاخيز بنده خود را ميان برادرانش عذاب كند.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
أفضل الأعمال الحبّ في اللَّه و البغض في اللَّه؛
بهترين كارها دوستى و دشمنى در راه خداست.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
أفضل الأعمال بعد الإيمان باللَّه التّودّد إلى النّاس؛
بهترين كارها پس از ايمان به خدا دوستى با مردم است.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
أفضل الأعمال أن تدخل على أخيك المؤمن سرورا أو تقضى عنه دينا؛
بهترين كارها آن است كه برادر مؤمن خويش را خوشحال سازى يا قرض او را بپردازى.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
أفضل الأصحاب من إذا ذكرت أعانك و إذا نسيت ذكرك؛
بهترين دوستان كسى است كه وقتى ياد كردى تو را يارى كند و و وقتى فراموش كردى تو را بياد آرد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
أفشوا السّلام بينكم تحابّوا؛
سلام را آشكار كنيد تا رشته دوستى شما استوار شود.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
أسدّ الأعمال ثلاثه ذكر اللَّه على كلّ حال و الإنصاف من نفسك و مواساه الأخ في المال؛
استوارترين كارها سه چيز است ياد خداوند در همه حال و رعايت انصاف بر ضرر خويش و تقسيم مال با برادر دينى.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إذا رأى أحدكم من نفسه أو ماله أو من أخيه ما يعجبه فليدع له بالبركه فإنّ العين حقّ؛
وقتى يكى از شما از خود يا مال خود يا برادر خود چيز جالب توجهى ديد براى وى بدعا بركت خواهد زيرا چشم حق است.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إذا رأيت من أخيك ثلاث خصال فارجه: الحياء و الأمانه و الصّدق و إذا لم ترها فلا ترجه؛
وقتى در برادر خود سه صفت ديدى بدو اميدوار باش، حيا و امانت و راستى و اگر اين صفات را ندارد از او اميدى نداشته باش.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إذا أحببت رجلا فلا تماره و لا تجاره و لا تشارّه و لا تسئل عنه أحدا فعسى أن توافي له عدوّا فيخبرك بما ليس فيه فيفرّق ما بينك و بينه؛
وقتى با كسى دوست شدى با او مجادله و رقابت مكن و بر او برترى مجو و از هيچ كس در باره او چيزى مپرس چون ممكن است به يكى از دشمنان او بر خورى و درباره وى سخن به خطا گويد و ميان شما را تفرقه اندازد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
اختبروا النّاس بأخدانهم فإنّ الرّجل يخادن من يعجبه؛
مردم را از معاشرانشان بشناسيد زيرا كند هم جنس با هم جنس پرواز.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
أحبّ الأعمال إلى اللَّه الحبّ في اللَّه و البغض في اللَّه؛
بهترين كارها در پيش خدا دوستي و دشمنى در راه خداست.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
أحبب حبيبك هونا ما عسى أن يكون بغيضك يوما ما و أبغض بغيضك هونا ما عسى أن يكون حبيبك يوما ما؛
در دوستى ميانه نگهدار كه شايد دوست روزى دشمن تو شود و در دشمنى راه افراط مسپار كه شايد دشمن روزى دوست گردد.
نهج الفصاحه
پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
اتَّخِذُوا عِندَ الفُقَراءِ أيادِي فَإنَّ لَهُم دَولَهٌ يَومَ القِيامَهِ؛
با فقرا دوستى كنيد زيرا در روز رستاخيز دولتى بزرگ دارند.
نهج الفصاحه
پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
أبد المَوَدَّهَ لِمَن وادَّكَ فَإنَّها أثبَتَ؛
آن كه با تو در دوستى مى زند با وى ره دوستى گير كه اين گونه دوستى پايدارتر است.
نهج الفصاحه
امام حسن عسكري(عليه السلام) فرمودند:
بهترين دوستانت كسي است كه بدي تو را فراموش كرده و خوبي ات را يادآور شود.
(اعلام الدين/313)
امام حسن عسكري(عليه السلام) فرمودند:
دو صفت هست كه بالاتر از آنها چيزي نيست: 1- ايمان به خدا، 2- سود رساني به برادران ديني
(تحف العقول/520)
امام حسن عسكري(عليه السلام) فرمودند:
بهترين برادر تو كسي است كه خطاي تو نسبت به خود را فراموش كند.
(بحارالانوار/78/377)
امام حسن عسكري (عليه السلام) مي فرمايند:
حب الأبرار للأبرار ثواب للأبرار ، و حب الفجار للأبرار فضيلة للأبرار ، و بغض الفجار للأبرار زين للأبرار ، و بغض الأبرار للفجار خزي علي الفجار؛
دوستي نيكان به نيكان ثواب است براي نيكان ، و دوستي بدان به نيكان بزرگواري است براي نيكان ، و دشمني بدان با نيكان زينتي است براي نيكان ، و دشمني خوبان با بدان رسوايي است براي بدان .
تحف العقول ، ص 517
امام حسن عسكري (عليه السلام) مي فرمايند:
من كان الورع سجيته ، و الكرم طبيعته ، و الحلم خلته ، كثر صديقه؛
كسي كه پارسايي خوي او ، و بخشندگي طبيعت او ، و بردباري خصلت او باشد ، دوستانش بسيار شوند .
مسند الامام العسكري ، ص 289
امام حسن عسكري (عليه السلام) مي فرمايند:
من وعظ أخاه سرا فقد زانه ، و من وعظه علانية فقد شانه؛
هر كه نهاني برادر خود را پند دهد او را آراسته و زيور بسته ، و هر كه در برابر ديگرانش پند دهد زشتش كرده.
تحف العقول ، ص 520
امام هادي(عليه السلام) مي فرمايند:
كسي كه خود را سبك مي شمارد، از شرّ او در امان نباش.
(تحف العقول/512)
امام هادي(عليه السلام) مي فرمايند:
اگر كسي براي تو دوستي و نظرش را به تمامه گذاشت (دوستانه تو را راهنمايي كرد) تو نيز با اطاعت، او را ياري نما.
(بحار الانوار/75/365)
امام هادي(عليه السلام) مي فرمايند:
ستيزه جويي و جدال لفظي، دوستي ديرين را تباه مي سازد.
(بحارالانوار/78/370)
امام هادي (عليه السلام) مي فرمايند:
المراء يفسد الصداقة القديمة و يحلل العقدة الوثيقة ، و أقل ما فيه أن تكون فيه المغالبة ، و المغالبة أس أسباب القطيعة؛
جدال ، دوستي قديمي را تباه مي كند و پيوند محكم را مي گسلد و كمترين چيزي كه در آن است كوشش براي غلبه بر ديگري است ، كه آن هم ريشه علتهاي جدايي مي باشد .
مسند الامام الهادي ، ص 304
امام محمد باقر (ع) مي فرمايند:
دعاي انسان پشت سر برادر ديني اش ، نزديكترين و سريعترين دعا به اجابت است .
كافي ، ج 2 ، ص 507
امام محمد باقر (ع) مي فرمايند:
دوستي قلبي برادرت را از اندازه دوستي قلبي خودت نسبت به او بفهم .
تحف العقول ، ص 304
امام محمد باقر (ع) مي فرمايند:
ايمان ، دوستي ( با دوستان خدا ) و دشمني ( با دشمنان خدا ) است .
تحف العقول ، ص 304
امام سجاد(عليه السلام) مي فرمايند:
نگاه دوستانه و محبت آميز مؤمن به چهره ي برادر مؤمنش، عبادت است.
(بحارالانوار/71/280)
قالَ الاْمامُ الْحُسَيْن - عليه السلام - :
لا تَقُولَنَّ في أخيكَ الْمُؤمِنِ إذا تَواري عَنْكَ إلاّ مِثْلَ ماتُحِبُّ أنْ يَقُولَ فيكَ إذا تَوارَيْتَ عَنْهُ ؛
امام حسين - عليه السلام - فرمودند:
سخني _ كه ناراحت كننده باشد _ پشت سر دوست و برادر خود مگو، مگر آن كه دوست داشته باشي كه همان سخن پشت سر خودت گفته شود.
بحارالأنوار، ج 75، ص 127، ح 10
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبي - عَلَيْهِ السَّلام - :
لَقَضاءُ حاجَةِ أخ لي فِي اللّهِ أحَبُّ مِنْ إعْتِكافِ شَهْر؛
امام حسن مجتبي - عليه السلام - فرمودند:
هر آينه برآوردن حاجت و رفع مشكل دوست و برادرم، از يك ماه اعتكاف، در مسجد _ و عبادت مستحبّي، نزد من _ بهتر و محبوب تر است.
كلمة الإمام الحسن - عليه السلام -، ص 139
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبي - عَلَيْهِ السَّلام - :
مَنِ اسْتَخَفَّ بِإخوانِهِ فَسَدَتْ مُرُوَّتُهُ؛
امام حسن مجتبي - عليه السلام - فرمودند:
كسي كه دوستان و برادرانش را سبك شمارد و نسبت به آن ها بي اعتناء باشد، مروّت و جوانمرديش فاسد گشته است.
كلمة الإمام الحسن - عليه السلام -، ص 209
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبي - عَلَيْهِ السَّلام - :
القَريبُ مَنْ قَرَّبَتْهُ الْمَوَدَّةُ وَإنْ بَعُدَ نَسَبُهُ، وَالْبَعيدُ مَنْ باعَدَتْهُ الْمَوَدَّةُ وَإنْ قَرُبُ نَسَبُهُ؛
امام حسن مجتبي - عليه السلام - فرمودند:
بهترين دوست نزديك به انسان، آن كسي است كه در تمام حالات دلسوز و با محبّت باشد گرچه خويشاوندي نزديكي هم نداشته باشد. و بيگانه ترين افراد كسي است كه از محبّت و دلسوزي بيگانه باشد گرچه از نزديك ترين خويشاوندان باشد.
بحارالأنوار، ج 75، ص 106، ح 4
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبي - عَلَيْهِ السَّلام - :
إنَّ مَنْ خَوَفَّكَ حَتّي تَبْلُغَ الاْمْنَ، خَيْرٌ مِمَّنْ يُؤْمِنْكَ حَتّي تَلْتَقِي الْخَوْفَ؛
امام حسن مجتبي - عليه السلام - فرمودند:
همانا كسي تو را _ در برابر عيب ها و كم بودها _ هشدار دهد تا آگاه و بيدار شوي، بهتر است از آن كسي كه فقط تو را تعريف و تمجيد كند تا بر عيب هايت افزوده گردد.
إحقاق الحقّ، ج 11، ص 242
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبي - عَلَيْهِ السَّلام - :
إذا لَقي أحَدُكُمْ أخاهُ فَلْيُقَبِّلْ مَوْضِعَ النُّورِ مِنْ جَبْهَتِهِ؛
امام حسن مجتبي - عليه السلام - فرمودند:
وقتي انسان برادر مؤمن _ و دوست _ خود را ملاقات نمود، بايد پيشاني و سجده گاه او را ببوسد.
بحارالأنوار، ج 75، ص 105، ح 4
قالَ الاْمامُ علي - عليه السلام - :
في وَصيَّتِهِ لِلْحَسَنِ - عليه السلام - : سَلْ عَنِ الرَّفيقِ قَبْلَ الطَّريقِ، وَعَنِ الْجارِ قَبْلَ الدّارِ ؛
امام علي - عليه السلام - ضمن سفارشي به فرزندش امام حسن - عليه السلام - فرمودند:
پيش از آن كه بخواهي مسافرت بروي، رفيق مناسب راه را جويا باش، و پيش از آن كه منزلي را تهيّه كني همسايگان را بررسي كن كه چگونه هستند.
بحارالأنوار، ج 76، ص 155، ح 36
قال رَسُولُ اللّهِ - صلي الله عليه وآله - :
اَلْمَرْءُ عَلي دينِ خَليلِهِ، فَلْيَنْظُر أحَدُكُمْ مَنْ يُخالِطُ؛
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند:
انسان بر روش و اخلاق دوستش پرورش مي يابد و شناخته مي شود، پس متوجّه باشيد با چه كسي دوست و همنشين مي باشيد.
بحارالأنوار، ج 71، ص 192، ح 12
قال رَسُولُ اللّهِ - صلي الله عليه وآله - :
عَلَيْكُمْ بِمَكارِمِ الاْخْلاقِ، فَإنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ بَعَثَني بِها، وَ إنَّ مِنْ مَكارِمِ الاْخْلاقِ: أنْ يَعْفُوَالرَّجُلُ عَمَّنْ ظَلَمَهُ، وَ يُعْطِيَ مَنْ حَرَمَهُ، وَ يَصِلَ مَنْ قَطَعَهُ، وَ أنْ يَعُودَ مَنْ لايَعُودُهُ؛
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند:
بر شما باد رعايت مكارم اخلاق، كه خداوند مرا بر آن ها مبعوث نمود، و _ بعضي از _ آن ها عبارتند از: كسي كه بر تو ظلم كند _ به جهت غرض شخصي _ او را ببخش، كسي كه تو را نسبت به چيزي محروم گرداند كمكش نما، با شخصي كه با تو قطع دوستي كند رابطه دوستي داشته باش، شخصي كه به ديدار تو نيايد به ديدارش برو.
بحارالأنوار، ج 66، ص 375، ح 24.
قال رسول اللّه _ صلّي الله عليه و آله و سلّم _ :
النّظر الي العالم عبادة، و النّظر الي الامام المقسط عبادة، و النّظر الي الوالدين برأفة و رحمة عبادة، و النّظر الي أخ تَوَدُه في اللّه عزّوجّل عبادةَ؛
نگريستن به دانشمند عبادت است، نگريستن به پيشواي دادگر عبادت است، نگاه دلسوزانه و مهرآميز به پدر و مادر عبادت است و نگريستن به برادري كه براي خداي عزوجل دوستش داري عبادت است.
أمالي الطوسّي: 454 / 1015.
امام جعفر صادق (عليه السلام) :
من زار أخاه في الله قال الله عز و جل : إياي زرت و ثوابك علي و لست أرضي لك ثوابا دون الجنة ؛
هر كسي كه براي خدا از برادرش ديدن كند ، خداي متعال فرمايد : مرا ديدن كردي و ثوابت بر من است و به ثوابي جز بهشت برايت خرسند نيستم .
اصول كافي ، ج 3 ، ص 255
امام صادق ( عليه السلام) فرمودند:
تواصلوا و تباروا و تراحموا و كونوا إخوة أبرارا كما أمركم الله عز و جل؛
همان گونه كه خداي عزوجل به شما دستور داده، با هم پيوند داشته باشيد، به يكديگر نيكي كنيد، و برادراني نيكوكار باشيد.
وسايل الشيعه، جلد 8، ص 552
پيامبراكرم صلى الله عليه و آله و سلم مي فرمايند:
اِخْتَبِرُوا النّاسَ بِاَخْدانِهِمْ فَاِنَّ الرَّجُلَ يُخادِنُ مَنْ يُعْجِبُهُ؛
مردم را از دوستانشان بشناسيد، زيرا انسان با كسى رفاقت مى كند كه او را مى پسندد.
نهج الفصاحه، ح 106.
امام على عليه السلام مي فرمايند:
خَيْرُ اِخْوانِكَ مَنْ دَعاكَ اِلى صِدْقِ الْمَقالِ بِصِدْقِ مَقالِهِ وَ نَدَبَكَ اِلى أفْضَلِ الاَْعْمالِ بِحُسْنِ اَعْمالِهِ؛
بهترين برادران (دينى) تو كسى است كه با راستگويى اش تو را به راستگويى و باكردار نيكش تو را به بهترين كارها دعوت كند.
غررالحكم، ج 3، ص 434، ح 5022.
امام صادق عليه السلام :
مَنْ غَضِبَ عَلَيْكَ ثَلاثَ مَرّاتٍ وَلَم يَقُل فيكَ سوءا فَاتَّخِذْهُ لِنَفْسكَ خَليلاً؛
هر كس سه بار بر تو خشم گرفت ولى به تو بد نگفت، او را براى خود به دوستى انتخاب كن.
معدن الجواهر، ص34.
امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
براى برادر خود پند را خالص گردان خواه برايش خوش آيند باشد يا ناخوش آيند.
(نهج البلاغه ، ن 31)
امام علي (عليه السلام)مي فرمايند:
با انصاف ، دوستان و نزديكان فراوان دارد.
(شرح غررالحكم ، ج 2، ص 543)
امام علي (عليه السلام)مي فرمايند:
انس و همدمى در سه كس باشد: همسر همراه، فرزند صالح، و برادر همراه.
(غررالحكم ، باب انس و الفت)
امام علي (عليه السلام)مي فرمايند:
شايسته ترين مردم براى انس و همدمى آن كسى است كه بسيار مهربان و انس گيرنده باشد.
(غررالحكم ، باب انس و الفت)
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند :
خوشرويى به دوستان اُنس بيشترى مى دهد.
شرح غررالحكم ، ج 1، ص 191
رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
چه نيكو عطايست سخن حقي كه بشنوي و به برادر مومن خويش برساني.
(نهج الفصاحه ، حديث 3127)
رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
هر يك از شما آينه برادر خويش است،وقتي عيبي در او ديد بايد بزدايد.
(نهج الفصاحه ، حديث 580)
رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
مومن آينه مومن است ، مومن برادر مومن است از پشت سر مراقب اوست.
(نهج الفصاحه ، حديث 3102)
امام علي(عليه السلام ) مي فرمايند:
دوست دلسوز تو كسى است كه تو را به سراى جاويدان دعوت كرده و درباره عمل براى آنجا تو را كمك كند.
غررالحكم ، باب آخرت
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
سزاوار خوارى است كسى كه دوستى احمقان را غنيمت داند.
غررالحكم ، باب حماقت
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
دوستى با مردمان احمق از بين مى رود همان گونه كه سراب از بين مى رود و بر طرف شود همان گونه كه مه (و ابرهاى نازك روى زمين) بر طرف گردد.
غررالحكم ، باب حماقت
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
دوستى كردن با احمق همچون درخت آتشى است كه هر قسمتى از آن قسمت ديگر را مى خورد.
غررالحكم ، باب حماقت
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
دوست احمق (پيوسته) در رنج است.
غررالحكم ، باب حماقت
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
بپرهيز از دوستى با احمق كه به نظر خودش مى خواهد به تو سودى برساند ولى زيان مى زند و تو را ناراحت مى كند و خودش مى پندارد كه خوشحال و شادمانت كرده است.
غررالحكم ، باب حماقت
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
گشادگى رو و به شكفتگى ، و عطا بخشى و نيكوكارى و بذل هديه ، همه اينها وسيله اى است براى جلب دوستى و محبت مردمان.
غررالحكم ، باب خوش رويي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
وسيله محبت و دوستى خوشرويى است.
غررالحكم ، باب خوش رويي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
دور انديش كسى است كه براى دوستى خود ، انتخاب كند (و بدون تأمّل و دقت كسى را به دوستى نگيرد) زيرا انسان به دوست خود سنجيده شود.
غررالحكم ، باب دور انديشي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
دوست صميمى باوفا از دوستى خود باز نگردد اگر چه (زمان هاى بسيارى) دور شود.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
با كافر دوستى نكنيد و با نادان مصاحبت و همراهى ننماييد.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
گوهر دوستى خود را به كسى كه وفا ندارد نبخش. (و با او دوستى مكن).
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
دوستى كن با دوست خود تا تو را دوست بدارد ، و به او اكرام كن تا تو را اكرام كند ، و او را بر خويش مقدم دار تا او نيز تو را بر خود و خاندانش مقدّم دارد.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
كسى كه مبناى دوستى اش در راه خدا نباشد از او پرهيز كن كه دوستى او پستى است و مصاحبت با او شوم است.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
كسى كه به خاطر كارى با تو دوستى كند ؛ با انجام شدن آن كار ، از تو روى بگرداند.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
كسى كه تو را دوست دارد (از كارهاى نا پسند) بازت دارد.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
هر دوستى و محبتى كه پايه اش بر چيزى غير از ذات مبارك خداى متعال پى ريزى شده باشد گمراهى است و تكيه بر آن محال است.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
از دست دادن دوستان ، غربت و تنهايى است.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
در تنگى و سختى ، درستى و نيكويى دوستى آشكار گردد.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
درستى دوستى از گرامى داشتن عهد و پيمان است (چون دوستى نيز پيمانى است و بايد آن را گرامى داشت).
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
اساس عقل و خرد دوستى كردن با مردم است.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
با دوستى كردن محبت (قلبى) خواهد بود.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
سه چيز است كه محبت و دوستى مردم را در پى دارد : خوش خلقى ، خوش رفاقتى ، فروتنى.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
وقتى دوستى ثابت و پا بر جا شد تعاون و كمك دادن به يكديگر لازم شود.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
با دوستى كردن و احسان رشته هاى محبت محكم و استوار شود.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
وقتى كسى (يا چيزى) را دوست داشتى زياده روى نكن (كه هر چيزى را حدّى و اندازه اى است).
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
اگر نسبت به دوست خود قرار و آرامش پيدا كردى (همه اسرار و احوال خود را در اختيار او مگذار) و جنبه احتياط را در كار او نگه دار ، و از اسرار خود نگه دار آنچه را كه ممكن است هنگامى از فاش كردن آن پشيمان شوى.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
دوستى مردمان بدكار از هر دوستى ديگرى زودتر بريده و منقطع گردد.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
شريف ترين خلق و خوى ، رعايت كردن دوستى است ، و بهترين همّت ها و تصميم ها انجام وعده است.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
به راستى كه دوستى را زبان اظهار كند ، ولى محبت را چشمان.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
شايسته ترين كس براى دوست داشتن تو كسى است كه تو را دشمن نداشته باشد.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
سودمندترين گنج ها محبّت و دوستى دلهاست.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
بپرهيز از اين كه دشمنان خدا را دوست بدارى يا دوستى خود را براى كسانى جز اولياى خدا خالص گردانى ، كه به راستى هر كس مردمى را دوست بدارد با آنها محشور گردد.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
دوستى خود را گرامى دار و پيمان خود را حفظ كن.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
دوستى و مهرورزى نسبت به يكديگر در الفت و آرامش روح هاست.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
دوستى در راه خدا از پيوند خويشاوندى محكم تر است.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
دوستى ميمنت و مباركى آرد.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
دوستى با مردم (نوعى رابطه) خويشاوندى است.
غررالحكم ، باب حب و دوستي
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
شخص كينه توز دوستى ندارد.
غررالحكم ، باب كينه
امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
أَعْجَزُ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اكْتِسَابِ الْإِخْوَانِ وَ أَعْجَزُ مِنْهُ مَنْ ضَيَّعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُمْ؛
ناتوان ترين مردم كسى است كه در دوست يابى ناتوان است ، و از او ناتوان تر آن كه دوستان خود را از دست بدهد.
نهج البلاغه، حكمت12
امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
سينه خردمند صندوق راز اوست و خوشرويى وسيله دوست يابى ، و شكيبايى ، گورستان پوشاننده عيب هاست . و يا فرمود : پرسش كردن وسيله پوشاندن عيب هاست ، و انسان از خود راضى ، دشمنان او فراوانند.
نهج البلاغه، حكمت 6
امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
از دشمنان خدا جدايى شويد (و از آنها فاصله گيريد) و با دوستان خدا پيوند كنيد.
غررالحكم ، باب معرفت خدا
امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
دوست شخص نادان در معرض هلاكت است.
غررالحكم ، باب جهل
امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
دوست آدم نادان ، دچار رنج و سرشكستگى است.
غررالحكم ، باب جهل
امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
بدترين مصاحبان براى انسان ، افراد نادان هستند.
غررالحكم ، باب جهل
پيامبراكرم صلى الله عليه و آله وسلم مي فرمايند :
خَيْرُ الاَْصْحابِ صاحِبٌ اِذا ذَكَرْتَ اللّه َ اَعانَكَ وَ اِذا نَسيتَ ذَكَّرَكَ؛
بهترين دوستان كسى است كه هرگاه خدا را ياد نمودى تو را يارى كند و چون خدا را فراموش نمودى به يادت آورد.
نهج الفصاحه، ح 1479.
پيامبراكرم صلى الله عليه و آله وسلم مي فرمايند :
مَنْ أرادَ اللّه ُ بِهِ خَيْرا رَزَقَهُ اللّه ُ خَليلاً صالحِا؛
هر كس كه خداوند براى او خير بخواهد، دوستى شايسته نصيب وى خواهد نمود.
نهج الفصاحه، ح 3064.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله وسلم مي فرمايند :
يا عَلىُّ... لاتُصادِقْ آكِلَ الرِّبا فَإِنَّهُ يُبارِزُ اللّه َ لأَِنَّ اللّه َ تَعالى قالَ: (فَإِنْ لَمْ تَفْعَلوا فَأْذَنوا بِحَرْبٍ مِنَ اللّه ِ وَرَسولِهِ)؛
اى على: با رباخوار رفاقت نكن، زيرا او با خداوند به مبارزه برخواسته، چون خداوند متعال مى فرمايد: اگر دست از رباخوارى برنداشتيد پس به خدا و رسولش اعلان جنگ دهيد.
ميراث حديث شيعه، ج 2، ص 46، ح 189 .
پيامبراكرم صلى الله عليه و آله وسلم :
اِنَّ اللّه َ تعالى يُحِبُّ الْمُداوَمَةَ عَلَى الاِْخاءِ الْقَديمِ فَداوِمُوا؛
خداوند تداوم دوستى ديرينه را دوست دارد، پس در دوستى مداومت ورزيد.
نهج الفصاحه، ح 751.
امام على عليه السلام مي فرمايند:
عَوِّدْ لِسانَكَ لينَ الْكَلامِ وَ بَذْلَ السَّلامِ، يَكْثُرْ مُحِبّوكَ وَ يَقِلَّ مُبْغِضوكَ؛
زبان خود را به نرمگويى و سلام كردن عادت ده، تا دوستانت زياد و دشمنانت كم شوند.
غررالحكم، ح 6231
امام على (عليه السلام) فرمودند:
اَلإخوانُ فِى اللَّهِ تَعالى تَدُومُ مَوَدَّتُهُم لِدَوامِ سَبَبِها؛
كسانى كه براى خدا برادرى مى ورزند ، دوستى شان مى پايد؛ زيرا عامل آن دوستى پايدار است.
غررالحكم و دررالكلم، ح 1795
امام باقر(عليه السلام) فرمودند:
تَبَسُّمُ الرَّجُلِ في وَجهِ أخيهِ المُؤمِنِ حَسَنَةٌ؛
لبخند آدمى به روى برادر ديني اش حسنه است.
مشكاة الأنوار ، ص 316
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
اَلطُّمَأنينَةُ قَبلَ الخُبرَةِ خِلافُ الحَزمِ؛
اعتماد كردن پيش از آزمودن ، خلاف دورانديشى است.
غررالحكم و دررالكلم ، ح 1514
امام صادق (عليه السلام) مي فرمايند:
اَلاُنسُ في ثَلاثٍ : فِي الزَّوجَةِ المُوافِقَةِ وَالوَلَدِ البارِّ وَالصِّديقِ المُصافي؛
انس (وآرامش) در سه چيز است : در زن سازگار ، فرزند خوش رفتار و دوست باصفاى وفادار.
تحف العقول، ص 318
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
اَلمُعينُ عَلَى الطّاعَةِ خَيرُ الأصحابِ ؛
بهترينِ ياران، كسى است كه در راه طاعت خدا يارى كند .
غررالحكم و دررالكلم، ح 1142
امام هادي (عليه السلام) مي فرمايند:
مَن جَمَعَ لَكَ وُدَّهُ ورَأيَهُ فَاجمَع لَهُ طاعَتَكَ؛
هر كه تمامت دوستى خود را براى تو فراهم آورد ، تو نيز تمامت طاعت خود را برايش فرآهم آور.
تحف العقول ، ص 483
امام حسن (عليه السلام) مي فرمايند:
اَلإخاءُ الوَفاءُ فِي الشِّدَّةِ وَ الرَّخاءِ؛
نشانه برادرى ، وفادارى در سختى و آسايش است.
بحارالأنوار ، ج 75 ، ص 114
حضرت علي (عليه السلام) مي فرمايند:
لا تَصفُو الخِلَّةُ مَعَ غَيرِ اَديبٍ؛
دوستى با شخص بي ادب ، صميمانه نخواهد شد .
بحار الأنوار، ج 67، ص 400
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
خَيرُ اِخوانِكَ مَن دَعاكَ اِلى صِدقِ المَقالِ بِصِدق مَقالِهِ وَ نَدَبَكَ اِلى اَفضَل الاَعمالِ بِحُسن اَعمالِهِ
بهترين برادرانت (دوستانت)، كسى است كه با راستگويى اش تو را به راستگويى دعوت كند و با اعمال نيك خود، تو را به بهترين اعمال برانگيزد.
غررالحكم، ح 5022
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
اِقبَل عُذرَ أخيكَ و إنْ لَم يكُن لَهُ عُذرٌ ، فَالْتَمِس لَهُ عُذراً ؛
عذر برادرت را بپذير و اگر عذرى نداشت ، عذرى برايش بتراش.
بحار الأنوار ، ج 74 ، ص 165
امام صادق عليه السلام فرمودند:
شيعيان ما را در سه چيز بيازماييد : در مواظبت بر اوقات نمازها ، در نگهدارى اسرارشان از دشمنان ما و در همدردى و كمك مالى به برادرانشان.
ميزان الحكمه، باب صفات شّيعه
امام علي (عليه السلام) فرمودند:
خَيرُ اِخوانِك مَن دَعاك اِلى صِدقِ المَقالِ بِصِدقِ مَقالِهِ وَ نَدَبَك اِلى اَفضَلِ الاَعمالِ بِحُسنِ اَعمالِهِ؛
بهترين دوستانت، كسى است كه با راستگويي اش تو را به راستگويى دعوت كند و با اعمال نيك خود، تو را به انجام اعمال خوب برانگيزد.
غررالحكم، ح 5022
امام علي (عليه السلام) فرمودند:
إنَّما يُحِبُّكَ مَن لا يَتَمَلََّقُكَ، وَيُثني عَلَيكَ مَن لا يُسمِعُكَ؛
دوستدار حقيقي تو كسي است كه از تو چاپلوسي نميكند و ستايشگر واقعي تو آنكه تو را از [ستايشهايش دربار? تو] باخبر نميكند.
غررالحكم و دررالكلم، ح 7119
امام على (عليه السلام) فرمودند:
لا تَصفُو الخِلَّةُ مَعَ غَير اَديب؛
دوستى با شخص بى ادب، صميمانه نخواهد شد.
(بحار الأنوار، ج 67، ص 400، ح 73)
پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
مَن كشَفَ عَورَةَ اَخيهِ المُسلِمِ كشَفَ اللّه ُ عَورَتَهُ حَتّى يفضَحَهُ بِها فى بَيتِهِ؛
هر كس عيب و زشتى برادر مسلمان خود را فاش كند، خداوند زشتى او را آشكار سازد، تاجايى كه او را در درون خانه اش رسوا سازد.
(الترغيب والترهيب، ج 2، ص 239، ح 9.)
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
اَلنّاسُ اِخوانٌ فَمَن كانَت اُخُوَّتُهُ فى غَيرِ ذاتِ اللّه ِ فَهِىَ عَداوَةٌ؛
مردم برادرند، اما آن كه برادرى اش براى خدا نباشد، برادرى وى، دشمنى است.
(بحارالأنوار، ج 74، ص 165، ح 29 )
امام صادق (عليه السلام) فرمودند:
الله في عَون المُومِن، مادامَ المُومِن في عَون اَخيهِ؛
خداوند در پي ياري مومن است، تا وقتي كه مومن در پي ياري برادر خويش است.
(بحار الانوار، ج74 ،ص322)
پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
مَن عَيرَ اَخاهُ بِذَنبٍ لَم يمُت حَتّى يعمَلَهُ؛
هر كس برادر[دينى] خود را به گناهى سرزنش كند، نميرد، مگر آن كه مرتكب آن شود.
(نهج الفصاحه، ح 2920 )
امام على (عليه السلام) فرمودند:
لا تَصفُو الخِلَّةُ مَعَ غَيرِ اَديبٍ؛
دوستى با شخص بى ادب ، صميمانه نخواهد شد.
(بحار الأنوار، ج 75، ص 8 ، ح 63 .)
پيامبر اعظم(صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
اذا رَأَيتَ مِن أَخيك ثَلاثَ خِصالٍ فَارجُهُ: اَلحَياءُ وَالأَمانَةُ وَالصِّدقُ؛
هر گاه در برادر (دينى) خود سه صفت ديدى به او اميدوار باش: حيا، امانتدارى و راستگويى .
(نهج الفصاحه، ح 205)
امام علي (عليه السلام) فرمودند:
جَمعُ خَيرِ الدُّنيا وَ الآخِرَةِ فى كتمانِ السِّرِّ وَ مُصادَقَةِ الاَخيارِ، وَ جَمعُ الشَّرِّ فِى الاِذاعَةِ وَ مُؤاخاةِ الاَشرار؛
همه خير دنيا و آخرت در رازدارى و هم نشينى با نيكان است و همه شر در افشاى اسرار و دوستى با اشرار است.
( بحارالأنوار، ج 74 ، ص 178، ح 17 )
امام صادق (عليه السلام) فرمودند:
مَن اَحسَنَ خُلقَهُ اَحَبَّهُ الاخيارُ وَ جانَبَهُ الفُجّارُ؛
انسان خوش اخلاق، از دوستى مردمان خوب برخوردار است و از تعرّض آدم هاى نابكار در امان است .
(مستدرك الوسائل، ج 8 ، ص 449)
پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
اَحِبُّو المَعروفَ وَ اَهلَهُ فَوَالَّذى نَفسى بِيدِهِ اِنَّ البَرَكةَ وَ العافيةَ مَعَهُما
نيكى و نيكوكاران را دوست بداريد. سوگند به آن كه جانم به دست اوست، بركت و تندرستى، با نيكى و نيكوكاران است.
(كنز العمّال، ح 15974)
پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
اِختَبِرُوا النّاسَ بِاَخدانِهِم فَاِنَّ الرَّجُلَ يخادِنُ مَن يعجِبُهُ
مردم را از دوستانشان بشناسيد، زيرا انسان با كسى رفاقت مى كند كه او را مى پسندد.
(تحف العقول، ص 214)
امام صادق (عليه السلام) فرمودند:
اِنَّ المُؤمِنَ لَيسكنُ اِلَى المُؤمِنِ كما يسكنُ الظَّمانِ اِلَى الماءِ البارِدِ.
به راستى كه مؤمن با برادر مؤمنش آرامش پيدا مى كند، چنان كه تشنه، با آب خنك آرامش مى يابد.
(كافى، ج 2، ص 247)
امام علي (عليه السلام) فرمودند:
جَليسُ الخَيرِ نِعمَةٌ، جَليسُ الشَّرِّ نِقمَةٌ
همنشين خوب نعمت و همنشين بد، بلا و مصيبت است.
(غررالحكم، ح4719 و 4720)
أوْشَكُ دَعْوَةً وَ أسْرَعُ إجابَةُ دُعاءُ الْمَرْءِ لاِخيهِ بِظَهْرِ الْغَيبِ.
دعايي كه بيشتر اميد اجابت آن مي رود و زودتر به اجابت مي رسد، دعا براي برادر ديني است در پشت سر او.
(اصول كافي،ج1 ،ص52)
حضرت امام كاظم (عليه السلام) مي فرمايند:
هر كس به برادران و خانواده ي خود نيكي كند، عمرش دراز شود.
بحارالانوار، ج78، ص 53.
رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
بهترين برادر تو كسي است كه در راه اطاعت خدا ياريت رساند و از نافرماني هاي او بازت دارد و به خشنودي او فرمانت دهد.
تنبيه الخواطر، ج2، ص 123.
حضرت امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
پيش از انتخاب برادران، آنها را بيازماي؛ زيرا آزمايش معياري است كه نيكان را از بدان جدا مي كند.
غررالحكم، ح 6801.
حضرت امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
از كسي كه دوستيش براي خدا نباشد بپرهيز؛ زيرا دوستي او پستي است و همنشيني با او شوم و بي بركت.
غررالحكم، ح 8978.
حضرت امام باقر(عليه السلام) مي فرمايند:
هر كس براي جلب رضاي خدا، بر پايه ي ايمان به او و وفاداري به برادري، برادري خدايي و ديني به دست آورد پرتوي از نور خدا را به دست آورده است.
تحف العقول، ح 295.
حضرت امام صادق(عليه السلام) مي فرمايند:
برادران در ميان خود به سه چيز نيازمندند كه اگر به كار بندند، دوستي بپايد و گرنه از يكديگر جدا شوند و دشمن هم گردند، آن سه چيز اين هاست: انصاف با يكديگر، مهرباني با يكديگر و حسد نبردن نسبت به هم.
تحف العقول، ح 322.
حضرت امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
برادري كردن به خاطر خدا، محبت را خالص مي گرداند.
غررالحكم، ح 9828.
حضرت امام حسن (عليه السلام) مي فرمايند:
با هيچ كس رفت و آمد مكن تا بداني كجاها رفت و آمد مي كند، چون از حالش به خوبي آگاه شدي و معاشرتش را پسنديدي، بر پايه ي گذشت از لغزشها و كمك و همياري در سختي ها با او برادري كن.
تحف العقول، ح 233.
حضرت امام رضا (عليه السلام) مي فرمايند:
هر كس به خاطر خداوند برادري به دست آورد، خانه اي در بهشت به دست آورده است.
ثواب الاعمال، ص 182.
حضرت رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
هر كه به ديدن برادر خود در خانه اش رود، خداي عزوجل به او مي فرمايد: تو مهمان و زائر مني، پذيرايي از تو به عهده ي من است و من به پاداش محبت تو به او، بهشت را بر تو واجب كردم.
بحارالانوار، ج74، ص 345.
امام كاظم (عليه السلام) مي فرمايند:
هيچ چيز به اندازه ي ديدار برادران از يكديگر به خاطر خدا، ابليس و سپاه او را درهم نمي كوبد.
اصول كافي، ج2، ص 188.
امام صادق(عليه السلام) مي فرمايند:
هر كه در راه خدا و براي خدا به ديدن برادر خود رود، درروز قيامت ميان جامه هايي از نور مي خرامد و بر هر چه مي گذرد، آن را روشن مي كند.
بحارالانوار، ج74، ص 374.
حضرت امام كاظم (عليه السلام) مي فرمايند:
هر كس به برادران و خانواده ي خود نيكي كند، عمرش دراز شود.
بحارالانوار، ج78، ص 53.
امام علي (عليه السلام)مي فرمايند:
اخلاق نيكو، روزي ها را زياد مي كند و ميان دوستان انس و الفت به وجود مي آورد.
غررالحكم، ح 4856.
امام كاظم (عليه السلام)مي فرمايند:
من قصد اليه رجل من إخوانه مستجيرا به في بعض أحواله فلم يجره، بعد أن يقدر عليه فقد قطع ولاية الله تبارك و تعالي؛
كسي كه برادرش براي رفع گرفتاري يا حاجتي به او پناه ببرد و او بتواند پناهش دهد (مشكل او را حل نمايد) اما ندهد، بي گمان پيوند ولايت خداي تبارك و تعالي را بريده است.
بحارالانوار، ج74، ص 314.
امام صادق (عليه السلام)مي فرمايند:
احب إخواني الي من اهدي عيوبي الي؛
دوست داشتني ترين برادرم كسي است كه عيبهايم را به من هديه كند.
بحارالانوار، ج74، ص 282.
امام باقر (عليه السلام)مي فرمايند:
من الستفاد أخا في الله علي ايمان بالله و وفاأ بإخائه، طلبا لمرضاة الله فقد استفاد شعاعا من نور الله؛
هر كس براي جلب رضاي خدا، بر پايه ي ايمان به او و وفاداري به برادري، برادري خدايي و ديني به دست آورد پرتوي از نور خدا را به دست آورده است.
تحف العقول، ح 295.
قال الامام عليٌ (عليه السلام):
من لم تكن مودته في الله فاحذره، فإن مودته لئيمة و صحبته مشومة؛
از كسي كه دوستيش براي خدا نباشد بپرهيز؛ زيرا دوستي او پستي است و همنشيني با او شوم و بي بركت.
غررالحكم، ح 8978.
قال رسول الله (صلي الله عليه و آله و سلم):
إذا أحب احدكم اخاه فليعلمه؛
هرگاه يكي از شما، برادر خود را دوست داشته باشد، آن را به او اظهار كند.
ميزان الحكم، ج1، ص 72.
حضرت امام سجاد (عليه السلام) مي فرمايند:
زبانت را نگهدار تا برادرت را صاحب شوي.
بحارالانوار، ج74، ص 156.
حضرت امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
پيش از انتخاب برادران، آنها را بيازماي؛ زيرا آزمايش معياري است كه نيكان را از بدان جدا مي كند.
غررالحكم، ح 6801.
رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
بهترين برادر تو كسي است كه در راه اطاعت خدا ياريت رساند و از نافرماني هاي او بازت دارد و به خشنودي او فرمانت دهد.
تنبيه الخواطر، ج2، ص 123.
رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم)مي فرمايند:
وقتي پندي براي برادرتان در ذهن خويش مي يابيد، به او ارزاني اش كنيد.
نهج الفصاحه/ح 245.
رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم)مي فرمايند:
الجليس الصالح خير من الوحدة و الوحدة خير من جليس السوء؛
همنشين خوب بهتر از تنهايي است و تنهايي بهتر از همنشين بد.
بحارالانوار/ج74/ص84.
رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم)مي فرمايند:
من ستر علي اخيه ستره الله في الدنيا و الاخرة.
هر كه پرده پوش برادر خويش در دنيا باشد، خدا در دنيا و آخرت پرده پوش او مي شود.
نهج الفصاحه/ح 2764.
حضرت علي (عليه السلام) مي فرمايند:
مواساة الأخ في الله عزوجل تزيد في الرزق
كمك مالي به برادر ديني، روزي را زياد مي كند.
بحارالانوار، ج74، ص 359.
رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
مَن أرادَ اللّه ُ بِهِ خَيرا رَزَقَهُ اللّه ُ خَليلاً صالحِا
هر كس كه خداوند براى او خير بخواهد، دوستى شايسته نصيب وى خواهد نمود.
(نهج الفصاحه، ح 3064)
امام حسن عسكري (عليه السلام) فرمودند:
من وعظ أخاه سرا فقد زانه ، و من وعظه علانية فقد شانه؛
هر كه نهاني برادر خود را پند دهد او را آراسته و زيور بسته ، و هر كه در برابر ديگرانش پند دهد زشتش كرده .
(تحف العقول ، ص 520)
امام علي (عليه السلام) فرمودند:
جَليسُ الخَيرِ نِعمَةٌ، جَليسُ الشَّرِّ نِقمَةٌ
همنشين خوب نعمت و همنشين بد، بلا و مصيبت است.
(غررالحكم، ح4719 و 4720)
رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
مَن أرادَ اللّه ُ بِهِ خَيرا رَزَقَهُ اللّه ُ خَليلاً صالحِا
هر كس كه خداوند براى او خير بخواهد، دوستى شايسته نصيب وى خواهد نمود.
(نهج الفصاحه، ح 3064)
امام حسن عسكري (عليه السلام) فرمودند:
من وعظ أخاه سرا فقد زانه ، و من وعظه علانية فقد شانه؛
هر كه نهاني برادر خود را پند دهد او را آراسته و زيور بسته، و هر كه در برابر ديگرانش پند دهد زشتش كرده .
(تحف العقول ، ص 520)
قال علي – عليه السلام
اَعجَزُ النَّاسِ مَن عَجَزَ عَنِ اكتِسابِ الاِخوَانِ، وَاَعجَزُ مِنهُ مَن ضَّيعَ مَن ظَفِرَ بِهِ مِنهُم
حضرت علي(عليه السلام) مي فرمايند:
عاجز ترين مردم كسي است كه از بدست آوردن دوست عاجز بماند و از او عاجزتر كسي است كه دوستان بدست آورده را از دست بدهد.
(الامالي ص 110)
امام باقر (عليه السلام) فرمودند:
مَا حَسَنَةُ الدُّنيا إلّا صِلَةُ الإخوانِ وَالمَعارِفِ؛
خوبي دنيا جز در پيوند با برادران و آشنايان نيست.
(بحار الأنوار، ج46، ص 291)
پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
اَسَدُّ الاَعمال ثَلاثَة ذِكرُ الله عَلي كلِّ حال وَ الاِنصاف من نَفسَك و مُواساةّ الاَخ في المال؛
استوارترين كارها سه چيز است: ياد خداوند در همه حال، و رعايت انصاف به ضرر خويش و تقسيم مال با برادر ديني.
(نهج الفصاحه ، ص 57 ، ح 290)
امام محمد باقر (عليه السلام) فرمودند:
مَا حَسَنَةُ الدُّنيا إلّا صِلَةُ الإخوانِ وَالمَعارِفِ؛
خوبي دنيا جز در پيوند با برادران و آشنايان نيست.
(بحار الأنوار، ج 46، ص291)
امام محمد باقر (عليه السلام) فرمودند:
اَوشَكُ دَعوَهُ و اَسرَعُ اِجابَه دُعاءَ المَرءِ لِاَخيهِ بِظَهرِ الغَيبِ؛
دعاي انسان پشت سر برادر ديني اش ، نزديكترين و سريعترين دعا به اجابت است .
(كافي ، ج 2 ، ص 507)
امام علي (عليه السلام) فرمودند:
لا يكون الصديق صديقا حتى يحفظ اخاه فى ثلاث:فى نكبته و غيبته و وفاته.
دوست اگر در سه مورد دوستش را حمايت نكند دوست نيست:در شدت و گرفتارى او ، در غيبت وى و پس از مرگش.
(نهج البلاغه)
امام صادق عليه السلام فرمودند:
ما عذب الله اُمة الا عند اِستهانتهم بحُقوق فُقَرإِ اِخْوانِهِم
خداوند امتى را عذاب نخواهد كرد، مگر در وقتى كه نسبت به حقوق برادران نيازمند خود سستى نمايند.
(مستدرك،ج12،ص413)
امام جواد عليه السلام فرمودند:
اِياك و مصاحبة الشرير ، فاِنه كالسيف المسلول يحسن منظره و يقبح اَثره
از همراهي و رفاقت با آدم شرور بپرهيز ،زيرا كه او مانند شمشير برهنه است كه ظاهرش نيكو و اثرش زشت است.
(مسندالامام الجواد،ص243)
امام علي عليه السلام فرمودند:
اَعْجَزُ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اكْتِسابِ الاِخْوَانِ، وَاَعْجَزُ مِنهُ مَنْ ضَّيعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُمْ
عاجز ترين مردم كسي است كه از بدست آوردن دوست عاجز بماند و از او عاجزتر كسي است كه دوستان بدست آورده را از دست بدهد
(الامالي ص 110)
امام علي عليه السلام فرمودند:
إِذَا ختَشَمَ الْمُوْمِن أَخَاهُ فَقَدْ فَارقَهُ
به خشم درآوردن و شرمنده ساختن دوست، مقدمه جدايي از اوست.
(محاضرات ج2 ص28)
پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
افضاء سرأخيك خيانة ما جتنب ذلك؛
فاش كردن راز برادرت خيانت است؛ پس از اين كار دوري كن.
بحارالانوار، ج77، ص 91.
پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
من عرض لأخيه المسلم المتكلم في حديثه فكانما خدش وجهه؛
هر كه در ميان سخن برادر مسلمانش بدود، چنان است كه چهره ي او را بخراشد.
اصول كافي، ج2، ص 660.
قال الامام علي (عليه السلام):
قلوب الرجال و خشية فمن تألفها اقبلت عليه؛
دلهاي مردم گريزان است، به كسي روي مي آورند كه خوش رويي كند.
نهج البلاغه حكمت 50.
قال الامام الكاظم (عليه السلام):
ليس شيء أنكي لإبليس و جنوده من زيارة الإخوان في الله بعضهم لبعض؛
هيچ چيز به اندازه ي ديدار برادران از يكديگر به خاطر خدا، ابليس و سپاه او را درهم نمي كوبد.
اصول كافي، ج2، ص 188.
قال رسول الله (صلي الله عليه و آله و سلم):
من زار أخاه في بيته قال الله عزوجل له: انت ضيفي و زائري، علي قراك و قد أوجبت لك الجنة بحبك اياه؛
هر كه به ديدن برادر خود در خانه اش رود، خداي عزوجل به او مي فرمايد: تو مهمان و زائر مني، پذيرايي از تو به عهده ي من است و من به پاداش محبت تو به او، بهشت را بر تو واجب كردم.
بحارالانوار، ج74، ص 345.
حضرت امام رضا (عليه السلام) مي فرمايند:
هر كس به خاطر خداوند برادري به دست آورد، خانه اي در بهشت به دست آورده است.
ثواب الاعمال، ص 182.
حضرت امام حسن (عليه السلام) مي فرمايند:
با هيچ كس رفت و آمد مكن تا بداني كجاها رفت و آمد مي كند، چون از حالش به خوبي آگاه شدي و معاشرتش را پسنديدي، بر پايه ي گذشت از لغزشها و كمك و همياري در سختي ها با او برادري كن.
تحف العقول، ح 233.
حضرت امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
برادري كردن به خاطر خدا، محبت را خالص مي گرداند.
غررالحكم، ح 9828.
حضرت رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
مؤمن آيينه ي برادر مؤمن خويش است. در غيابش خيرخواهي او مي كند و در حضورش، امور ناخوشايند را از او دور مي كند.
بحارالانوار، ج74، ص 233.
قال الامام الصادق (عليه السلام):
المؤمن أخوا المؤمن عينه و دليله و لا يخونه لا يظلمه و لا يغشه، و لا يعده عدة فيخلفه؛
مؤمن برادر مؤمن است، چشم او را راهنماي اوست. به او خيانت و ستم نمي كند، فريبش نمي دهد و وعده اي به او نمي دهد كه به آن عمل نكند.
اصول كافي، ج2، ص 166.
قال الامام علي (عليه السلام):
ينبغي للمسلم أن يتجنب مواخاة: الماجن الفاجر، والأحق، و الكذاب؛
مسلمان بايد از برادري كردن با سه گروه دوري كنند: شوخ بي حيا، احمق و دروغگو.
اصول كافي، ج2، ص 639.
قال رسول الله (صلي الله عليه و آله و سلم):
النظر إلي الاخ توده في الله عزوجل عبادة؛
نگاه كردن به برادر(ديني) و دوستي كردن با او به خاطر خداوند بزرگ، عبادت است.
بحارالانوار، ج74، ص 279.
قال الامام الصادق (عليه السلام):
تحتاج الإخوة فيما إلي ثلاثه أشياء فإن استعملوها و إلا تباينو و تباغضوا و هي: التناصف و التراحم و نفي الحسد؛
برادران در ميان خود به سه چيز نيازمندند كه اگر به كار بندند، دوستي بپايد و گرنه از يكديگر جدا شوند و دشمن هم گردند، آن سه چيز اين هاست: انصاف با يكديگر، مهرباني با يكديگر و حسد نبردن نسبت به هم.
تحف العقول، ح 322.
قال الامام الباقر (عليه السلام):
لاتقارن و لاتواخ اربعة: الاحق و البخيل و الجبان واكذاب؛
با چهار كس هم نشيني و برادري مكن: احمق، بخيل، ترسو و دروغگو.
خصال شيخ صدوق ص 244.
قال الامام علي (عليه السلام):
من اتخذ أخا بعد حسن الإختبار دامت صحبته و تأكدت مودته. من اتخذ أخا من غير اختبار ألجأه الإفطرار الي مرافقه الأسرار؛
هر كه بعد از آزمايش درست، برادري انتخاب كند، رفاقتش بپايد و دوستيش استوار گردد و هر كه بدون آزمايش برادري را انتخاب كند، به همنشيني با بدان دچار خواهد شد.
غررالحكم، ح 8921.
قال الإمام علي (عليه السلام) :
عود لسانك لين الكلام و بذل السلام، يكثر محبوك و يقل مبغضوك.
امام علي (عليه السلام) فرمودند:
زبانت را به نرم گويي و سلام كردن (به ديگران) عادت ده، تا دوست دارانت زياد شوند و بدخواهانت اندك.
«غررالحكم، ح 6231»
امام صادق عليه السلام :
ثَلاثَةٌ تُكَدِّرُ العَيشَ : السُّلطانُ الجائرُ ، والجارُ السَّوءُ ، والمَرأةُ البَذِيَّةُ ؛
سه چيز زندگى را تيره مى كند : فرمانرواى ستمگر ، همسايه بد و زن بدزبان و وقيح .
تحف العقول : 320 منتخب ميزان الحكمة : 422
امام على عليه السلام :
أمَرَنا رسولُ اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم أن نَدفِنَ مَوتانا وَسطَ قَومٍ صالِحينَ ؛ فإنّ المَوتى يَتأذّونَ بجارِ السَّوءِ كما يَتأذّى بهِ الأحياءُ ؛
رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلّم به ما دستور داد مردگانمان را در ميان مردمانى صالح به خاك بسپاريم ؛ زيرا مردگان نيز همچون زندگان از همسايه بد رنج مى برند .
كنزالعمّال : 42916 منتخب ميزان الحكمة : 522
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله وسلم) فرمودند:
لايَدخُلُ الجَنَّةَ عَبدٌ لا يَأَمَنُ جارُهُ بَوائِقَهُ؛
كسى كه همسايه از شرش در امان نباشد به بهشت نمى رود.
(نهج الفصاحه، ح 2532)
امام على (عليه السلام) فرمودند:
مِن حُسنِ الجِوارِ تَفَقُّدُ الجارِ ؛
از نشانه هاى حُسن همسايگى جويا شدن از احوال همسايه است .
تحف العقول : 85 و منتخب ميزان الحكمه : 124
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن تَطَلَّعَ عَلى أسرارِ جارِهِ انهَتَكَت أستارُهُ ؛
هر كه در پى آگاهى از اسرار همسايه اش باشد ، پرده اش دريده مى شود .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث8798
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
مَن أحسَنَ إلى جِيرانِهِ كَثُرَ خَدَمُهُ ؛
هر كس به همسايگانش نيكى كند ، خادمانش زياد شوند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث7967
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
سَل عَنِ الجارِ قَبلَ الدّارِ ؛
پيش از [خريد] خانه ، درباره همسايه پرس و جو كن .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5598
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
جاوِر مَن تَأمَنُ شَرَّهُ ، وَ لا يَعدُوكَ خَيرُهُ ؛
با كسى كه از بدى اش ايمن باشى و خيرش از تو نگذرد ، همسايگى كن .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث4737
امام علي(عليه السلام) فرمودند:
ما عَزَّ مَن ذَلَّ جيرانَهُ ؛
عزّت نيافت آن كه همسايه اش را خوار كرد .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث9486
امام صادق عليه السلام فرمودند:
مَن طَلَبَ الدُّنيا اِستِعْفافاً عَنِ النّاسِ وَ سَعْياً عَلي اَهْلِهِ وَ تَعَطٌّفاً عَلي جارِهِ لَقَي اللهَ عَزَّوَجَلَّ يَوْمَ الْقِيامَ_ةِ وَ وَجْهُهُ مِثلُ القَمَرِ لَيْلَ_ةَ الْبَدْرِ؛
هركس دنيا را طلب كند به قصد اين كه آبروي خود را از مردم حفظ، رفاه خانواده اش را تأمين و به همسايه اش كمك كند، وقتي با خدا ديدار كند، چهره اش همانند ماه شب بدر مي درخشد.
وسائل الشيعه، ج17، ص21
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
من كان يؤمن باللَّه و اليوم الآخر فليحسن إلى جاره و من كان يؤمن باللَّه و اليوم الآخر فليكرم ضيفه و من كان يؤمن باللَّه و اليوم الآخر فليقل خيرا أو ليسكت؛
هر كه به خدا و روز جزا ايمان دارد با همسايه خويش نكوئى كند هر كه به خدا و روز جزا ايمان دارد مهمان خويش را گرامى دارد هر كه به خدا و روز جزا ايمان دارد سخن به خير گويد يا خاموش ماند.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
ما آمن بي من بات شبعان و جاره جائع إلى جنبه و هو يعلم به؛
هر كه سير بخوابد و همسايه او پهلويش گرسنه باشد و او بداند به من ايمان ندارد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
ليس المؤمن الّذي يشبع و جاره جائع إلى جنبه؛
هر كه سير باشد و همسايه اش پهلوى وى گرسنه باشد، مؤمن نيست.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
لأن يزني الرّجل بعشره نسوه خير له من أن يزني بامرأه جاره، و لأن يسرق الرّجل من عشره أبيات أيسر له من أن يسرق من بيت جاره؛
اين كه مرد باده زن زنا كند گناه آن كمتر است تا با زن همسايه خويش زنا كند و اين كه مرد از ده خانه دزدى كند براى وى آسان است تا از خانه همسايه خويش بدزدد.
نهج الفصاحه
صلوا قراباتكم و لا تجاوروهم فإنّ الجوار يورث بينكم الضّغائن؛
با خويشان دوستى كنيد و همسايه ايشان مشويد كه همسايگى ميان شما كينه ها پديد آرد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
صله الرّحم و حسن الخلق و حسن الجوار يعمران الدّيار و يزدن في الأعمار؛
پيوند خويشان و نيك خويى و خوش همسايگى شهرها را آباد كند و عمرها را فزونى دهد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
الزّاني بحليله جاره لا ينظر اللَّه إليه يوم القيامه و لا يزكّيه و يقول له: ادخل النّار مع الدّاخلين؛
آن كه با زن همسايه خود زنا كند روز قيامت خدا به او ننگرد و او را پاك نكند و بدو گويد با جهنميان بجهنم برو.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
خير الأصحاب عند اللَّه خيرهم لصاحبه و خير الجيران عند اللَّه خيرهم لجاره؛
بهترين رفيقان پيش خدا كسي است كه براى رفيق خود بهتر باشد و بهترين همسايگان كسى است كه براى همسايه خود بهتر باشد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
حقّ الجار إن مرض عدته و إن مات شيعته و إن استقرضك أقرضته و إن أصابه خير هنّأته و إن أصابته مصيبه عزّيته و لا ترفع بناءك فوق بنائه فتسدّ عليه الرّيح؛
حق همسايه آن است كه اگر مريض شد، عيادتش كنى و اگر مرد همراه جنازه اش بروى و اگر از تو قرض خواست بدهى و اگر حادثه خوشى بر او رخ داد بدو تهنيت گويى و اگر مصيبتى رخ داد تعزيتش گويى و بناى خود را از بناى او فراتر نبرى و جريان باد را بر او نبندى.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
حرمه الجار على الجار كحرمه دمه؛
حرمت همسايه بر همسايه چون حرمت خون او است.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
الجار قبل الدّار و الرّفيق قبل الطّريق و الزّاد قبل الرّحيل؛
همسايه را پيش از خانه و رفيق را پيش از راه و توشه را پيش از سفر بايد جست.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
الجار أحقّ بشفعه جاره ينتظر بها و إن كان غائبا إذا كان طريقهما واحدا؛
در معامله سهم همسايه مقدم است اگر راه آنها يكى است بايد منتظر او بماند اگر چه غايب باشد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
جار الدّار أحقّ بدار الجار؛
همسايه خانه در خريد خانه همسايه مقدم است.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
تعوّذوا باللَّه من ثلاث فواقر: جار سوء إن رأى خيرا كتمه و إن رأى شرّا أذاعه و زوجه سوء إن دخلت عليها لسنتك و إن غبت عنها خانتك و إمام سوء إن أحسنت لم يقبل و إن أسأت لم يغفر؛
از سه چيز به خدا پناه ببريد كه كمر شكن است: همسايه بد كه اگر خيرى ببيند مستور دارد و اگر بدى ببيند منتشر سازد و همسر بدى كه اگر پيش وى باشى بد زبانى كند و اگر پيش وى نباشى به تو خيانت كند و پيشواى بدى كه اگر نيكى كنى نپذيرد و اگر بدى كنى نبخشد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
أوصيكم بالجار؛
شما را در باره همسايه سفارش مى كنم.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إنّ اللَّه تعالى ليدفع بالمسلم الصّالح عن مائه أهل بيت من جيرانه البلاء.
خداوند به خاطر مسلمان پارسا بلا را از صد خانه همسايه او دفع مي كند.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلّي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إن أحببتم أن يحبّكم اللَّه و رسوله فادّوا إذا ائتمنتم و اصدقوا إذا حدّثتم و أحسنوا جوار من جاوركم؛
اگر مي خواهيد كه خدا و پيغمبر شما را دوست بدارند وقتى امانتى به شما سپردند رد كنيد و همين كه سخن مى گوئيد راست گوئيد و با همسايگان خود به نيكى رفتار كنيد.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إذا أراد أحدكم أن يبيع عقاره فليعرضه على جاره؛
وقتى كسى بخواهد خانه يا ملك خويش را بفروشد بايد نخست به همسايه خويش پيشنهاد كند.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
إذا أثنى عليك جيرانك أنّك محسن فأنت محسن و إذا أثنى عليك جيرانك أنّك مسي ء فأنت مسي ء؛
اگر همسايگانت تو را نيكوكار دانستند، نيكوكارى و اگر همسايه گانت تو را بدكار شمردند، بد كارى.
نهج الفصاحه
پيامبراكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايند:
اثنان لا ينظر اللَّه إليهم يوم القيامه قاطع الرّحم و جار السوء؛
دو كس را خداوند روز قيامت به نظر رحمت نمى نگرد، آنكه با خويشان ببرد و آنكه با همسايه بدى كند.
نهج الفصاحه
امام حسن عسكري (عليه السلام) مي فرمايند:
من الفواقر التي تقصم الظهر جار إن رأي حسنة أطفأها و إن رأي سيئة أفشاها؛
از بلاهاي كمرشكن ، همسايه اي است كه اگر كردار خوبي را بيند نهانش سازد ، و اگر بد كرداري بيند آن را فاش كند .
تحف العقول ، ص 517
قالَ الاْمامُ علي - عليه السلام - :
في وَصيَّتِهِ لِلْحَسَنِ - عليه السلام - : سَلْ عَنِ الرَّفيقِ قَبْلَ الطَّريقِ، وَعَنِ الْجارِ قَبْلَ الدّارِ ؛
امام علي - عليه السلام - ضمن سفارشي به فرزندش امام حسن - عليه السلام - فرمودند:
پيش از آن كه بخواهي مسافرت بروي، رفيق مناسب راه را جويا باش، و پيش از آن كه منزلي را تهيّه كني همسايگان را بررسي كن كه چگونه هستند.
بحارالأنوار، ج 76، ص 155، ح 36
قال رَسُولُ اللّهِ - صلي الله عليه وآله - :
حَسِّنُوا أخْلاقَكُمْ، وَ ألْطِفُوا جيرانَكُمْ، وَ أكْرِمُوا نِسائَكُمْ، تَدْخُلُوا الْجَنّةَ بِغَيْرِ حِساب؛
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند:
رفتار و اخلاق خود را نيكو سازيد، نسبت به همسايگان با ملاطفت و محبّت برخورد نمائيد، زنان و همسران خود را گرامي داريد تا بدون حساب وارد بهشت گرديد.
اعيان الشّيعة، ج 1، ص 301
پيامبراكرم صلى الله عليه وآله وسلم مي فرمايند:
اَرْبَعٌ تَزيدُ الرِّزْقَ: حُسْنُ الْخُلْقِ وَ حُسْنُ الْجِوارِ وَ كَفُّ الاَْذى وَ قِلَّةُ الضَّجْرِ؛
چهار چيز روزى را زياد مى كند: خوش اخلاقى، خوش رفتارى با همسايه، اذيت نكردن و كم كردن بى تابى.
معدن الجواهر، ص 39.
امام على عليه السلام مي فرمايند :
زَكوةُ الْيَسارِ بِرُّ الْجيرانِ وَ صِلَةُ الاَْرحامِ؛
زكاتِ رفاه، نيكى با همسايگان و صله رحم است.
غررالحكم، ح 5453 .
امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
عزيز و بزرگ نخواهد شد كسى كه همسايگان خود را خوار گرداند.
غرر الحكم ، باب همسايگي
امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
بد همسايگى از نشانه هاى پستى است.
غرر الحكم ، باب همسايگي
امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
رسيدگى به همسايگان (و سر و سامان دادن به حال و وضع آنان) از جوانمردى است.
غرر الحكم ، باب همسايگي
امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
كسى كه نيكى و احسان كند به همسايگان خود خدمتكارانش بسيار شوند.
غرر الحكم ، باب همسايگي
امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
بد همسايگى و بد كردارى نسبت به نيكان از بزرگترين پستى هاست.
غرر الحكم ، باب همسايگي
امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
نخست از همسايه پرسش كن سپس از خانه.
غرر الحكم ، باب همسايگي
امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
مجاورت و همسايگى كن با كسى كه از شرّش در امان باشى و خير او از تو نگذرد.
غرر الحكم ، باب همسايگي
امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
همسايه بد ، بزرگترين، سختى و سخت ترين گرفتارى است.
غرر الحكم ، باب همسايگي
امام علي(عليه السلام) مي فرمايند:
بد همسايه اى است همسايه بد.
غرر الحكم ، باب همسايگي
إِنْ أَحْبَبْتُمْ أَنْ يُحِبَّكُمُ اللّه ُ وَرَسولُهُ فَأَدّوا إِذَا ائْتُمِنْتُمْ وَاصْدُقوا إِذا حَدَّثْتُمْ وَأَحْسِنوا جِوارَ مَنْ جاوَرَكُمْ؛
اگر مى خواهيد كه خدا و پيغمبر شما را دوست بدارند وقتى امانتى به شما سپردند به سلامت برگردانيد و چون سخن گوييد راست گوييد و با همسايگان خود به نيكى رفتار نماييد.
نهج الفصاحه، ح 554.
پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
اِلتَمِسُوا الجارَ قَبلَ شِراءِ الدّارِ وَ الرَّفيقَ قَبلَ الطَّريقِ؛
پيش از خريد خانه، از همسايه ، و پيش از راهى شدن، از همراه پرس و جو كنيد
مستدرك الوسائل ، ج 8 ، ص 431
پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم) فرمودند:
لا يدخُلُ الجَنَّةَ عَبدٌ لا يأمَنُ جارُهُ بَوائِقَهُ؛
بنده اى كه همسايه اش از شرّ او در امان نباشد، وارد بهشت نمي شود.
(مستدرك الوسائل، ج 8، ص 425)
امام كاظم (عليه السلام) مي فرمايند:
حسن همسايگي، اين نيست كه آزار نرساني، بلكه حسن همسايگي اين است كه در برابر آزار و اذيت همسايه، شكيبا باشي.
تحف العقول، ح 409.
امام علي (عليه السلام) مي فرمايند:
از نشانه هاي حسن همسايگي، جويا شدن از احوال همسايه است.
تحف العقول، ح 85.
رسول اكرم(صلي الله عليه و آله و سلم)مي فرمايند:
احترام همسايه بر انسان، همانند احترام مادرش مي باشد.
مكارم الخلاق، ج1، ص 274.
حضرت امام رضا(عليه السلام) مي فرمايند:
ليس منا لم يأمن جاره توائقه.
از ما نيست كسي كه همسايه اش از شر او در امان نباشد.
عيون الاخيار الرضا، ج2، ص 24.
. قالَ الْاِمامُ الْعَسْكرِيُّ - عليهِ السَّلام - : قالَ رَجُلٌ لِرَسُولُ اللهِ - صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِه - : فُلانٌ يَنْظُرُ إلي حَرَمِ جارِهِ وَ إنْ أمْكنَهُ مُواقَعَةِ حَرامٍ لمْ يَضِقْ عَنْهُ فَغَضِبَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِه - وَ ... .
امام حسن عسگري - عليه السلام - فرمودند: مردي به پيامبر اكرم - صلي الله عليه و آله - گفت: فلان كس به حرم (همسر) همسايه خود چشم مي دوزد و اگر امكان عمل نامشروع دست دهد، كوتاهي نمي كند، پيامبر اكرم - صلي الله عليه و آله - غضبناك شد و فرمودند: او را حاضر كنيد، مردي كه در كنار پيامبر بود گفت: يا رسول الله او از پيروان شما است و به علي - عليه السلام - عشق مي ورزد و از دشمنان ما بيزاري مي جويد. پيامبر - صلي الله عليه و آله - فرمودند: نگو كه چنين كسي از شيعيان ما است، او دروغگو است زيرا شيعيان ما آن هايي هستند كه همگام با ما و پيرو ما در اعمال باشند.
«لئالي الاخبار، ج 5، ص 157»
قال الامام علي - عليه السلام - للاشتر نخعي: وَليَكُن نَظَرُك في عِمارَةِ الأرضِ أبلَغَ مِن نَظَرِكَ في استِجلابِ الخَراجِ لأِنَّ ذلِكَ لايُدرَكُ إلّا بِالعِمارَةِ.
امام علي - عليه السلام - به مالك اشتر فرمودند: بايد توجّه تو به آباد كردن زمين بيش از توجّه به گرفتن خراج باشد؛ زيرا آن (خراج) جز در نتيجه آباداني فراهم نمي آيد.
«نهج البلاغه، نامه 53»
قال الامام علي - عليه السلام - : لا تُؤوُوا التُّرابَ خَلفَ البابِ فَإنَّهُ مَأوَي الشَّياطينِ.
امام علي - عليه السلام - فرمودند: خاكروبه را پشت در منزل نريزيد؛ زيرا جايگاه شياطين است.
«علل الشرائع، ج 2، ص 583»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : اِزرَعُوا و اغرِسُوا وَاللَّهِ ما عَمِلَ النّاسُ عَمَلاً اَجَلَّ و لا أطيَبَ مِنهُ.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: زراعت كنيد و درخت بكاريد؛ به خدا قسم آدميان كاري برتر و پاك تر از اين نكرده اند.
«بحار الأنوار، ج 103، ص 68»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : لا تَطيبُ السُكني إلّا بِثَلاثٍ: الهَواءِ الطَّيِّبِ وَ الماءِ الغَزيرِ العَذبِ و الأرضِ الخَوّارَةِ.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: زندگي جز با سه چيز خوش نمي شود: هواي پاك، آب فراوان گوارا و زمين نرم و سست (آماده زراعت).
«تحف العقول، ص 320»
قال الامام علي - عليه السلام - : النَّظَرُ إلَي الخُضرَةِ نُشرَةٌ.
امام علي - عليه السلام - فرمودند: نگاه كردن به سبزه، موجب شادابي است.
«نهج البلاغه، حكمت 400»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : النَّشوَةُ في عَشَرَةِ أشياءَ: المَشي و الرُّكُوبِ و الاِرتمِاسِ فِي الماءِ و النَّظَرِ إلَي الخُضرَةِ ... .
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: شادابي در ده چيز است: پياده روي، (اسب) سواري، آب تني (شنا) و نگاه كردن به سبزه ... .
«الخصال، ص 443»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : لاتُفسِدْ عَلَي القَومِ ماءَهُم.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: آب مورد نياز مردم را آلوده نكن.
«الكافي، ج 3، ص 65»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : لَقَد كانَ عَليُّ بنُ الحُسَينِ - عليه السلام - يَمُرُّ عَلَي المَدَرَةِ في وَسَطِ الطَّريِقِ فَيَنزِلُ عَن دابَّتِهِ حَتّي يُنَحِّيَها بِيَدِهِ عَنِ الطَّريقِ.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: امام سجّاد - عليه السلام - هرگاه در ميان راه به كلوخي بر مي خورد، از مركب پياده مي شد و با دستش آن را از راه دور مي كرد.
«بحار الأنوار، ج 75، ص 50»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : لاتَقطَعُوا الثِّمارَ فَيَبعَثَ اللَّهُ عَلَيكُم العَذابَ صَبًّا.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: درختان ميوه را قطع نكنيد كه خداوند بر شما عذاب فرو مي ريزد.
«الكافي، ج 5، ص 294»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : الكِيمياءُ الأكبَرُ الزِّراعَةُ.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: بزرگ ترين كيميا، كشاورزي است.
«الكافي، ج 5، ص 261»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : ما فِي الأعمالِ شَي ءٌ أحَبُّ إلَي اللَّهِ تَعالي مِنَ الزِّراعَةِ.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: در ميان كارها، كاري محبوب تر از كشاورزي، در نزد خداي متعال نيست.
«مستدرك الوسائل، ج 13، ص 461»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : الزّارِعُونَ كُنوزُ الأنامِ.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: كشاورزان گنج هاي مردمان اند.
«الكافي، ج 5، ص 261»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : اُطلُبوا الرِّزقَ في خَبايا الأرضِ.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: روزي را از آنچه در زمين پنهان است، بجوييد.
«كنزالعمّال، ح 9302»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : ما مِن رَجُلٍ يَغرِسُ غَرساً إلاّ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ مِنَ الأجرِ قَدرَ ما يَخرُجُ مِن ثَمَرِ ذلِكَ الغَرسِ.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: هر كه نهالي بكارد، خداوند به مقدار ميوه اي كه از آن درخت به دست مي آيد، در نامه اعمال او پاداش مي نويسد.
«كنزالعمّال، ح 9057»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : إن قامَتِ السَّاعَةُ و فِي يَدِ أحَدِكُم فَسيلَةٌ، فإنِ استَطاعَ أنْ لا يَقومَ حَتّي يَغرِسَها، فَليَغرِسْها.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: اگر قيامت فرا رسد و در دست يكي از شما نهالي باشد، چنانچه بتواند قبل از بر خواستن آن را بكارد، بايد آن را بكارد.
«كنزالعمّال، ح 9056»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : ما مِن مُسلِمٍ يَغرِسُ غَرسَاً أو يزَرَعُ زَرعَاً، فَيأكُلُ مِنهُ إنسانٌ أوطَيرٌ أو بَهيمَةٌ إلاّ كانَت لَهُ بِهِ صَدَقَةٌ.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: هر مسلماني درختي بنشاند يا كِشته اي بكارد و انسان يا پرنده يا چارپايي از آن بخورد، براي او صدقه محسوب مي شود.
«مستدرك الوسائل، ج 13، ص 460»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : مَن نَصَبَ شَجَرَةً و صَبَرَ عَلي حِفظِها والِقيامِ عَلَيها حَتّي تُثمِرَ كانَ لَهُ في كُلِّ شَي ءٍ يُصابُ مِن ثَمَرِها صَدَقَةٌ عِندَ اللَّهِ.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: هر كس درختي بكارد و در نگهداري آن بكوشد تا ميوه دهد، در برابر هرچه از آن ميوه به دست آيد، پاداشي نزد خدا خواهد داشت.
«ميزان الحكمه، ح 9143»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : مَن أماطَ عَن طَريقِ المُسلِمينَ ما يُؤذِيهِم، كَتَبَ اللَّهُ لَهُ أجرَ قِراءَةَ أربَع مِائةِ آيةٍ كُلُّ حَرفٍ مِنها بِعَشرِ حَسَناتٍ.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: هر كس چيز آزار دهنده اي را از راه مسلمانان بردارد، خداوند پاداش قرائت چهارصد آيه را كه براي هر آيه ده حسنه است، در نامه اعمال او مي نويسد.
«بحار الأنوار، ج 75، ص 50»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : لا تُحرِقُوا النَّخلَ و لا تُغرِقوهُ بِالماءِ و لا تَقطَعُوا شَجَرَةً مُثمِرَةً و لا تُحرِقُوا زَرعاً لأِنَّكُم لا تَدرونَ لَعَلَّكُم تَحتاجُونَ إلَيهِ.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: نخل را نسوزانيد و آن را در آب غرق نكنيد. درخت بارور را قطع نكنيد و زراعت را به آتش نكشيد؛ زيرا شما نمي دانيد، شايد در آينده به آن نيازمند شويد.
«الكافي، ج 5، ص 29»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : النَّظَرُ في ثَلاثَةِ أشياءٍ عِبادَةٌ: النَّظَرُ فِي وَجهِ الوالِدَينِ و فِي المُصحَفِ و فِي البَحرِ.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: نگاه كردن به سه چيز عبادت است: به صورت پدر و مادر، به قرآن و به دريا.
«بحار الأنوار، ج 10، ص 368»
امام على عليه السلام :
اِتَّقُوا اللَّهَ فى عِبادِهِ وَ بِلادِهِ فَاِنَّكُمْ مَسْؤولونَ حَتّى عَن البِقاعِ وَ الْبَهائِمِ؛
تقواى الهى را درباره بندگان خدا و شهرهاى او رعايت كنيد؛ زيرا حتى از اماكن و حيوانات از شما سؤال خواهد شد.
نهج البلاغه، از خطبه 166 .
امام صادق(عليه السلام) مي فرمايند:
گنج هاي الهي در زمين نهفته است و هيچ كاري نزد خداوند، محبوب تر از زراعت و كشاورزي نيست. تمام پيامبران خدا كشاورز بودند، جز ادريس كه كارش دوزندگي بود.
الحديث،ص 6.
قال الامام الباقر - عليه السلام - : خَيرُ الأعمالِ الحَرثُ.
امام باقر - عليه السلام - فرمودند: بهترين كارها كشاورزي است.
«ميزان الحكمه، ح 7545»
قالَ الامام الرِّضا _ عليه السّلام _ :
إذا خَرَجْتَ مِنْ مَنْزلِكَ في سَفَرٍ اَوْ حَضَرٍ، فَقُلْ: بِسْمِ اللهِ، آمَنْتُ بِاللهِ، تَوَكَّلْتُ عَلَي اللهِ، ما شاءَ اللهُ، لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلا بِاللهِ.
امام رضا _ عليه السّلام _ فرمودند:
هر گاه براي سفر يا غير آن از منزل خارج شدي، بگو: به نام خدا، ايمان آوردم به خدا، توكّل كردم به او، هر چه خدا بخواهد، همان مي شود، و هيچ قدرت و نيرويي غير از خدا نيست.
«اصول كافي، ج 2، ص 543».
كانَ أبُوجَعْفَرٍ _ عليه السّلام _ إذا أراد سَفَراً جَمَعَ عَيالَهُ في بَيْتٍ ثُمَّ قالَ: اَللّهُمَّ إنّي اَسْتَوْدِعُكَ ديني وَ نَفْسي وَ مالي وَ أهْلي وَ وَلَدي وَ جيراني.
امام باقر _ عليه السّلام _ زماني كه مي خواستند مسافرت كنند، عيال و فرزندانشان را در خانه اي جمع كرده، دعا مي نمودند و مي فرمودند: خدايا دين، نفس، مال، اهل، فرزندان و همسايگان خودم را به تو مي سپارم.
«وسائل الشيعه، ج 5، ص 276».
قالَ الامام الباقر _ عليه السّلام _ :
اِذا اَرَدْتَ سَفَراً فَاشْتَرْ سَلامَتَكَ مِنْ رَبِّكَ بِما طابَتْ بِهِ نَفْسُكَ.
امام باقر _ عليه السّلام _ فرمودند:
هر گاه عزم سفر كردي، سلامت خود را با دادن صدقه اي كه دلت به آن خشنود است از خداوند بخواه.
«مكارم الاخلاق، ص 257».
لَمّا شَيَّعَ أميرالمؤمنين أباذَرٍ، شَيَّعَهُ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ وَ عَقيلُ بْنُ أبي طالِبٍ وَ عَبْدُالله بْنُ جَعْفَرٍ وَ عَمّارُ بْنُ ياسِرٍ، قال اميرالمؤمنين: وَدِّعُوا أخاكُمْ فَإنَّهُ لابُدَّ لِلشّاخِصِ أنْ يُمْضِيَ وَ لِلْمُشَيِّعِ أنْ يَرْجِعَ.
زماني كه حضرت علي _ عليه السّلام _ ابوذر را (در ماجراي تبعيد او به ربذه) بدرقه مي كردند، امام حسن _ عليه السلام _ و امام حسين _ عليه السّلام _ و عقيل و عبدالله بن جعفر و عمار بن ياسر نيز او را بدرقه كردند، حضرت علي _ عليه السّلام _ فرمودند: برادرتان را وداع كنيد كه مسافر، بايد برود و بدرقه كننده برگردد.
«من لايحضره الفقيه، ج 2، ص 275».
قالَ الامام الصادق _ عليه السّلام _ :
إذا قَدِمَ الرَّجُلُ مِنَ السَّفَرِ وَ دَخَلَ مَنْزِلَهُ يَنْبَغي أنْ لايَشْتَغِلَ بِشَيْءٍ حَتّي يَصُبَّ عَلي نَفْسِهِ الْماءَ وَ يُصَلّي رَكْعَتَيْنِ وَ يَسْجُدَ وَ يَشْكُرَ اللهَ مِائَةَ مَرَّةٍ.
امام صادق _ عليه السّلام _ فرمودند:
وقتي كسي از مسافرت برگشت و داخل خانه اش شد، سزاوار است قبل از هر چيز حمام كرده و دو ركعت نماز (مستحبي) گزارد و سجده كند و صد مرتبه خدا را شكر نمايد.
«مكارم اخلاق، ص 276».
قالَ الامام الصادق _ عليه السّلام _ :
كانَ أصْحابُ رَسُولِ اللهِ يُصافِحُ بَعْضَهُمْ بَعْضاً، فَإذا قَدِمَ الْواحِدُ مِنْهُمْ في سَفَرِهِ فَلَقِيَ أخاهُ عانَقَهُ.
امام صادق _ عليه السّلام _ فرمودند:
اصحاب پيامبر _ صلّي الله عليه و آله _ (موقع بازگشت از حبشه) با هم مصافحه كردند (دست دادند) و هر گاه يكي از آنها از سفر باز مي گشت و برادرش را ملاقات مي كرد با او معانقه (دست در گردن انداختن و ديده بوسي) مي كرد.
«مكارم اخلاق، ص 276».
قالَ الامام الصادق _ عليه السّلام _ :
اَلتَّواصُلُ بَيْنَ الإخْوانِ فِي الْحَضَرِ التَّزاوُرُ وَ فِي السَّفَرِ التَّكاتُبُ.
امام صادق _ عليه السّلام _ فرمودند:
ارتباط با برادران در حضر (وطن) به وسيله ديد و بازديد انجام مي گيرد و در مسافرت با نامه.
«وسائل الشيعه، ج 8،ص 494».
قالَ الامام الصادق _ عليه السّلام _ :
إنَّ أبي كانَ يَقُولُ: مِنْ قُوَّةِ الْمُسافِرِ حِفْظُ نَفَقَتِهِ.
امام صادق _ عليه السّلام _ فرمودند:
پدرم (امام باقر (عليه السلام)) مي فرمودند: نگهداري و حفظ آذوقه (در طول سفر) موجب قدرت و توانايي مسافر مي شود.
«فروع كافي، ج 4، ص 363».
قالَ الامام الصادق _ عليه السّلام _ :
يَكْرَهُ السَّفَرُ وَ السَّعْيُ فِي الْحَوائِجِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ بُكْرَةً مِنْ أجْلِ الصَّلاةِ فأمّا بَعْدَ الصَّلاةِ فَجائِزٌ يُتَبَرَّكُ بِهِ.
امام صادق _ عليه السّلام _ فرمودند:
سفر و تلاش براي برآوردن حاجات خود در صبح جمعه، به خاطر نماز جمعه مكروه است، امّا بعد از نماز جمعه جائز و پر بركت مي باشد.
«بحارالانوار، ج 76، ص 224».
كانَ اَبُوعَبْدِاللهِ _ عليه السّلام _ اِذا اَرادَ سَفَراً، قالَ: اَللّهُمَّ خَلَّ سَبيلَنا، وَ اَحْسَنْ تَسْييرَنا، وَ اَعْظِمْ عافِيَتَنا.
امام صادق _ عليه السّلام _ وقتي اراده سفر مي كردند، مي فرمودند: خدايا راه را بر ما بگشا، و سفر ما را نيكو قرار بده، و سلامت و عافيت ما را زياد گردان.
«من لا يحضره الفقيه، ج 2، ص 271».
قالَ الامام الصادق _ عليه السّلام _ :
إفْتَتِحْ سَفَرَكَ بِالصَّدَقَةِ، وَ اقْرَأ آيَةَ الْكُرْسي اِذا بَدا لَكَ.
امام صادق _ عليه السّلام _ فرمودند:
سفرت را با صدقه آغاز كن و هر گاه برايت مشكلي پيش آمد، آيةالكرسي را بخوان.
«فروع كافي، ج 4، ص 283».
قالَ رسول الله _ صلّي الله عليه و آله _ :
حَقٌّ عَلَي الْمُسْلِمِ إذا أراد سَفَراً أنْ يُعْلِمَ إخْوانَهُ وَ حَقٌّ عَلي إخْوانِهِ إذا قَدِم أنْ يَأتُوه.
پيامبر خدا _ صلّي الله عليه و آله _ فرمودند:
شايسته است مسلمان، هنگام مسافرت برادرانش را مطلع گرداند و برادرانش نيز هنگام بازگشت، به استقبال او بروند.
«وسائل الشيعه، ج 5، ص 329».
قالَ رَسُولُ اللهِ _ صلّي الله عليه و آله _ :
مِنَ السُّنَّةِ إذا خَرَجَ الْقَوْمُ في سَفَرٍ أنْ يُخْرِجُوا نَفَقَتَهُمْ، فَإنَّ ذلِكَ اَطْيَبُ لاَنْفُسِهِمْ، وَ اَحْسَنُ لأخْلاقِهِمْ.
رسول اكرم _ صلّي الله عليه و آله _ فرمودند:
از كارهاي نيك اين است كه وقتي گروهي به مسافرت مي روند، خرج سفرشان را با خود بردارند كه اين كار موجب آرامش خاطر و خوش اخلاقي آنان خواهد بود.
«من لايحضره الفقيه، ج 2، ص 287».
كان رسول الله _ صلّي الله عليه و آله _ يُسافِرُ يَوْمَ الْخَميسِ وَ قالَ: يَوْمُ الْخَميسِ يَوْمٌ يُحِبُّهُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ مَلائِكَتُهُ.
پيامبر _ صلّي الله عليه و آله _ در روز پنج شنبه مسافرت مي كردند و مي فرمودند: پنجشنبه روزي است كه خدا و رسولش و ملائكه آن را دوست دارند.
«بحارالانوار، ج 76، ص 226».
قالَ رَسُولُ اللهِ _ صلّي الله عليه و آله _ :
عَلَيْكُمْ بِالسَّيْرِ فِي اللَّيْلِ فَإنَّ الأرْضَ تُطْوسُ باللَّيْلِ.
پيامبر خدا _ صلّي الله عليه و آله _ فرمودند:
شبانه سفر كنيد كه زمين به وسيله شب پوشيده مي شود.
«روضه كافي، ج 8، ص 314».
كان رسول الله _ صلّي الله عليه و آله _ إذا وَدَّعَ الْمُؤْمِنَ، قالَ: رَحِمَكُمُ اللهُ وَ زَوَّدَكُمُ التَّقْوي وَ وَجَّهَكُمْ إلي كُلِّ خَيْرٍ.
پيامبر _ صلّي الله عليه و آله _ وقتي مؤمني را وداع مي كردند، مي فرمودند: خدا تو را رحمت كند و به تقوايت بيافزايد و تو را به هر خيري برساند.
«من لايحضره الفقيه، ج 2، ص 276».
في وصية رسول الله _ صلّي الله عليه و آله _ لعلي _ عليه السّلام _ : يا عَليُّ لا تَخْرُجْ في سَفَرٍ وحْدَكَ.
در وصيت حضرت پيامبر _ صلّي الله عليه و آله _ به علي _ عليه السّلام _ آمده است: يا علي تنها مسافرت نكن.
«روضه كافي، ج 8، ص 303».
قالَ رَسُولُ اللهِ _ صلّي الله عليه و آله _ :
إذا كانَ ثَلاثةٌ في سَفَرٍ فَلْيُؤمِّرُوا اَحَدَهُمْ.
رسول اكرم _ صلّي الله عليه و آله _ فرمودند:
هرگاه سه نفر همسفر باشند، بايد يكي را از ميانشان سرپرست خود نمايند.
«ميزان الحكمه، ج 4، ص 471».
قالَ رَسُولُ اللهِ _ صلّي الله عليه و آله _ :
سَيِّدُ الْقَوْمِ خادِمُهُمْ فِي السَّفَرِ.
رسول خدا _ صلّي الله عليه و آله _ فرمودند:
بزرگ قوم، خادم آنها در سفر است.
«مكارم اخلاق، ص 265».
قالَ رَسُولُ اللهِ _ صلّي الله عليه و آله _ :
مَنْ أعانَ مُؤْمِناً مُسافِراً، نَفَّسَ اللهُ عَنْهُ ثَلاثاً وَ سَبْعينَ كُرْبَةً.
رسول اكرم _ صلّي الله عليه و آله _ فرمودند:
هر كس مسافر مؤمني را كمك كند، خداوند از او هفتاد و سه گرفتاري رادفع مي كند.
«من لايحضره الفقيه، ج 2، ص 293».
قالَ رَسُولُ اللهِ _ صلّي الله عليه و آله _ :
... إذا قَضي اَحَدُكُمْ سَفَرَهُ فَلْيَسْرَع الإيابَ إلي أهْلِهِ.
رسول اكرم _ صلّي الله عليه و آله _ فرمودند:
... زماني كه يكي از شما سفرش را تمام كرد زود به نزد اهلش برگردد.
«من لا يحضره الفقيه، ج 2، ص 300».
قالَ رَسُولُ اللهِ _ صلّي الله عليه و آله _ :
إذا خَرَجَ اَحَدُكُمْ إلي سَفَرٍ ثُمَّ قَدِمَ عَلي أهْلِهِ فَلْيُهْدِهِمْ.
رسول اكرم _ صلّي الله عليه و آله _ فرمودند:
هرگاه كسي از شما به سفر برود و سپس به خانه اش باز گردد، براي اهل خانه هديه اي بياورد.
«بحارالانوار، ج 76، ص 283».
قالَ رَسُولُ اللهِ _ صلّي الله عليه و آله _ :
إذا خَرَجَ اَحَدُكُمْ إلي سَفَرٍ فَلْيُوَدِّعْ إخْوانَهُ فَإنَّ الله جاعِلٌ لَهُ في دُعائِهِمْ اَلْبَرَكَةَ.
رسول اكرم _ صلّي الله عليه و آله _ فرمودند:
هر گاه كسي به سفري مي رود، با برادرانش وداع كند كه خداوند در دعاي آنها براي او بركت قرار مي دهد.
«كنز العمال، ح 17473».
قال رسول الله _ صلّي الله عليه و آله _ :
إذا كانَ ثَلاثَةُ نَفَرٍ في سَفَرٍ فَلْيَوُمَّهُمْ أقْرَؤَهُمْ و إنْ كانَ أصْغَرَهُمْ سِنّاً فَإذا أمَّهُمْ فَهُوَ أميرُهُمْ.
پيامبر اسلام _ صلّي الله عليه و آله _ فرمودند:
هر گاه در سفر سه نفر شد، بايد آنكه آگاه تر است، سرپرست باشد، اگر چه از نظر سن كوچكتر از ديگران باشد و آنكه سرپرستي ديگران را پذيرفت او رهبر و امير آنهاست.
«كنز العمال، ح 17548».
قال الامام علي _ عليه السّلام _ :
لايَخْرُجْ في سَفَرٍ يُخافَ فيهِ عَلي دينِهِ وَ صَلاتِهِ.
علي _ عليه السّلام _ فرمودند:
به سفري كه در آن بيم خطر بر دين و نماز هست، نرويد.
«بحارالانوار، ج 10، ص 108».
قال الامام علي _ عليه السّلام _ :
أمّا مُروةُ السَّفَرِ، فَبَذْلُ الزّادِ وَ قِلَّةُ الخِلافِ عَلي مَنْ صَحِبَكَ وَ كِثْرَةُ ذِكْرِ اللهِ _ عَزَّوَجَلَّ _ في كُلِّ مَصْعَدٍ وَ مَهْبَطٍ وَ قيامٍ وَ قُعُودٍ.
حضرت علي _ عليه السّلام _ فرمودند:
امّا مردانگي در سفر، عبارت است از: بخشش مال، كمي اختلاف (سازگاري) با همسفران، و زيادي ذكر خداي عزّوجلّ در هر پستي و بلندي و نشست و برخاستي (در هر يك از منازل سفر).
«بحارالانوار، ج 76، ص 266».
قال الامام الصادق - عليه السلام - : اَلمُرُوَّةُ في السَّفَرِ كثرَةُ الزَّادِ وَطِيبُهُ وبَذلُهُ لِمَن كانَ مَعَك، وَكتمَانُك عَلَي القَومِ أَمرَهُم بَعدَ مُفَارِقَتَك إِيَّاهُم، وَكثرَةُ المَزَاحِ في غَيرِ مَا يُسخِطُ اللهَ عَزَوَجَلَ.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: جوانمردي در مسافرت برگرفتن توشه زياد است و باكمال رغبت بخشيدن آن به همراهانت است و اينكه هر وقت از آنها جدا شدي امر آنها را پنهان داري و بسيار شوخي كني در آنچه كهخدا را به خشم نمي آورد.
«مكارم الأخلاق، ج 1، ص 541»
قال الإمام علي - عليه السلام - : من آتاه الله مالاً فليَصل به القَرابة و ليُحسن منه الضيافة.
امام علي - عليه السلام - فرمودند: هر كه خداوند به او ثروتي دهد، بايد با آن به خويشانش رسيدگي كرده و مهمانداري نمايد.
«نهج البلاغه، خطبه 141»
قال الإمام علي - عليه السلام - (لعلاء بن زياد، لما رأي سعة داره): ما كنت تصنع بسعة هذه الدار في الدنيا و أنت إليها في الآخرة كنت أحوج؟ و بلي إن شئت ... .
امام علي - عليه السلام - (وقتي خانه وسيع علاء بن زياد را ديد به او) فرمودند: اين خانه وسيع در دنيا به چه كار تو مي آيد، وقتي در آخرت به آن محتاج تري؟ آري، اگر بخواهي مي تواني به وسيله چنين خانه اي به آخرت دست يابي به شرط آن كه در اين خانه از ميهمان پذيرايي كني، به خويشاوندانت رسيدگي كني و حقوق آن را بگذاري، در اين صورت به وسيله اين خانه به آخرت دست يافته اي.
«نهج البلاغه، خطبه 209»
قال الإمام علي - عليه السلام - (لما رئي حزينا فسئل عن علته): لسبع أتت لم يضف إلينا ضيف.
روزي امام علي - عليه السلام - را غمگين يافتند، از سبب ناراحتي ايشان پرسيدند، حضرت فرمودند: هفت روز است كه مهماني بر ما وارد نشده است.
«بحار الانوار، ج 41، ص 28»
قال الإمام علي - عليه السلام - (مما كتب إلي ابن حنيف عامله علي البصرة): يابن حنيف! فقد بلغني أن رجلا من فتية أهل البصرة دعاك إلي مأدبة، ... .
امام علي - عليه السلام - در نامه اي به ابن حنيف، كارگزار خود در بصره، چنين نوشت: اي پسر حنيف! به من خبر رسيده كه مردي از جوانان بصره تو را به ميهماني دعوت كرده و تو با شتاب به آن مجلس رفته اي و خوراك هاي رنگارنگ و كاسه هاي بزرگ نوشيدني در برابرت نهاده اند. گمان نمي كردم تو به ميهماني جماعتي روي كه نيازمندان آن ها رانده شده اند و توانگرانشان دعوت شده.
«نهج البلاغه، نامه 45»
قال الإمام الصادق - عليه السلام - : من الحقوق الواجبات للمؤمن علي المؤمن أن يجيب دعوته.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: يكي از حقوق واجب مؤمن بر مؤمن، اين است كه دعوت او را بپذيرد.
«المحاسن، ج 2، ص 180»
قال الإمام علي - عليه السلام - : لذة الكرام في الإطعام، و لذة اللئام في الطعام.
امام علي - عليه السلام - فرمودند: لذت كريمان، در خوراندن است و لذت لئيمان (انسان هاي پست)، در خوردن.
«غرر الحكم، ح 7638»
قال الإمام الصادق - عليه السلام - : هلك لامرئ احتقر لأخيه ما حضره، هلك لامرئ احتقر من أخيه ما قدم إليه.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: هلاك باد مردي كه آن چه را پيش برادرش مي گذارد، ناچيز شمارد و هلاك باد مردي كه آن چه را برادرش جلو او مي گذارد، ناچيز شمارد.
«المحاسن، ج 2، ص 186»
قال الإمام الرضا - عليه السلام - : دعا رجل أمير المؤمنين - عليه السلام - فقال له: قد أجبتك علي أن تضمن لي ثلاث خصال، قال: وما هي يا أمير المؤمنين؟ ... .
امام رضا - عليه السلام - فرمودند: مردي اميرالمؤمنين - عليه السلام - را به ميهماني دعوت كرد. حضرت علي - عليه السلام - فرمودند: مي پذيرم به شرط اين كه سه قول به من بدهي. آن شخص پرسيد آن هاچيستند؟ حضرت فرمودند: از بيرون چيزي براي من تهيه نكني، حاضري خانه ات را از من دريغ نكني و به زن و فرزندانت اجحاف ننمايي. مرد گفت هر چه شما بفرماييد. پس علي بن ابي طالب - عليه السلام - دعوت او را پذيرفت.
«عيون أخبار الرضا - عليه السلام -، ج 2، ص 42، ح 138»
إن الحارث الأعور أتي أمير المؤمنين - عليه السلام - فقال: يا أمير المؤمنين جعلني الله فداك! احب أن تكرمني بأن تأكل عندي ... .
حارث اعور خدمت اميرالمؤمنين - عليه السلام - آمد و عرض كرد: اي امير المؤمنين خداوند مرا فداي تو كند! دوست دارم به من افتخار دهي و نزد من غذا بخوري. حضرت فرمودند: به شرط اين كه خودت را به زحمت نيندازي و آن گاه وارد خانه او شد.
«المحاسن، ج 2، ص 187»
قال الإمام علي - عليه السلام - : قوت الأجساد الطعام و قوت الأرواح الإطعام.
امام علي - عليه السلام - فرمودند: خوراك بدنها، غذاست و خوراك جانها، اطعام كردن.
«مشكاة الأنوار، ح 325»
قال الإمام الصادق - عليه السلام - : إذا أتاك أخوك فأته بما عندك وإذا دعوته فتكلف له.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: هرگاه برادر (ديني ات) ناخوانده بر تو وارد شد، همان غذايي كه در خانه داري برايش بياور و هرگاه او را دعوت كردي در پذيرايي از او زحمت بكش.
«المحاسن، ج 2، ص 179»
قال الإمام الصادق - عليه السلام - : إذا دخل عليك أخوك فأعرض عليه الطعام، فإن لم يأكل فأعرض عليه الماء، فإن لم يشرب فأعرض عليه الوضوء.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: هرگاه برادرت به خانه تو وارد شد به او غذا تعارف كن، اگر نخورد به او آب تعارف كن، اگر آب ننوشيد به او وضو گرفتن پيشنهاد كن.
«المحاسن، ج 2، ص 190»
قال ابن أبي يعفور: رأيت عند أبي عبد الله - عليه السلام - ضيفا، فقام يوما في بعض الحوائج، فنهاه عن ذلك، و قام بنفسه إلي تلك الحاجة، و قال: نهي رسول الله - صلي الله عليه و آله - عن أن يستخدم الضيف.
ابن ابي يعفور مي گويد: در خانه امام صادق - عليه السلام - ميهماني ديدم. روزي آن شخص مشغول انجام بعضي از كارها شد. در اين هنگام حضرت او را از انجام آن ها نهي كرد و خود به انجام آن ها مشغول شد و فرمودند: رسول خدا - صلي الله عليه و آله - از به كار گرفتن ميهمان، نهي فرموده است.
«الكافي، ج 6، ص 283»
قال الإمام الباقر - عليه السلام - : إذا دخل أحدكم علي أخيه في رحله فليقعد حيث يأمر صاحب الرحل، فإن صاحب الرحل أعرف بعورة بيته من الداخل عليه.
امام باقر - عليه السلام - فرمودند: هرگاه يكي از شما به خانه برادرش وارد شد، هر جا صاحب خانه گفت همان جا بنشيند، زيرا صاحب خانه به وضع اتاق خود از ميهمان آشنا تر است.
«بحار الانوار، ج 75، ص 451»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : لا يتكلفن أحد لضيفه ما لا يقدر.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: هيچ كس نبايد بيش از توانش، خود را براي ميهمان به زحمت اندازد.
«كنز العمال، ح 25876»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - (في وصيته لعلي): يا علي! لا وليمة إلا في خمس: في عرس، أو خرس، أو عذار، أو وكار، أو ركاز: فالعرس التزويج، و الخرس النفاس بالولد، و العذار الختان، و الوكار في بناء الدار و شرائها، و الركاز الرجل يقدم من مكة.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - (در سفارشي به علي - عليه السلام -) فرمودند: اي علي! وليمه جز در پنج مورد نباشد: براي ازدواج، براي تولد فرزند، براي ختنه كردن، براي ساختن يا خريد خانه و براي بازگشت از مكه.
«من لا يحضره الفقيه، ج 4، ص 356، ح 5762»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : الوليمة أول يوم حق، والثاني معروف، وما زاد رياء وسمعة.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: وليمه دادن روز اول حق است و روز دوم احسان، از دو روز كه گذشت خودنمايي و شهرت طلبي است.
«الكافي، ج 6، ص 283»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : الضيافة أول يوم و الثاني و الثالث، و ما بعد ذلك فإنها صدقة تصدق بها عليه.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: ميهماني يك روز و دو روز و سه روز است. بعد از آن، آن چه به او داده مي شود، صدقه است.
«الكافي، ج 6، ص 283»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : الضيف يلطف ليلتين، فإذا كانت الليلة الثالثة فهو من أهل البيت يأكل ما أدرك.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: ميهمان تا دو شب پذيرايي شود و از شب سوم جزو اهل خانه به شمار مي آيد و هر چه رسيد بخورد.
«الكافي، ج 6، ص 283»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : إذا دعي أحدكم إلي طعام فلا يستتبعن ولده، فإنه إن فعل ذلك كان حراما و دخل عاصيا.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: هرگاه يكي از شما (بدون فرزند) به ميهماني دعوت شد، فرزندش را هم به دنبال خود راه نيندازد كه اگر چنين كند، كار حرامي كرده و با نافرماني وارد خانه ميزبان شده است.
«المحاسن، ج 2، ص 181»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : من أكل طعامه مع ضيفه فليس له حجاب دون الرب.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: هر كس غذاي خود را با ميهمانش بخورد، ميان او و پروردگار هيچ حجابي نباشد.
«تنبيه الخواطر، ج 2، ص 116»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : من أحب أن يحبه الله و رسوله فليأكل مع ضيفه.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: هر كس دوست دارد كه خدا و رسولش او را دوست داشته باشند، با ميهمانان خود غذا بخورد.
«تنبيه الخواطر، ج 2، ص 116»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : كفي بالمرء إثما أن يستقل ما يقرب الي إخوانه، و كفي بالقوم إثما أن يستقلوا ما يقربه إليهم أخوهم.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: مرد (ميزبان) را همين گناه بس كه غذايي را كه پيش برادران خود مي گذارد، كم شمارد و ميهمانان را همين گناه بس كه آن چه را برادرشان در برابرشان مي گذارد، كم شمارند.
«المحاسن، ج 2، ص 186»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : أبي الله لي زاد المشركين و المنافقين و طعامهم.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: خداوند ابا دارد كه من از توشه و غذاي مشركان و منافقان، استفاده كنم.
«المحاسن، ج 2، ص 180»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : لو أن مؤمنا دعاني إلي طعام ذراع شاة لأجبته، و كان ذلك من الدين.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: اگر مؤمني مرا به خوردن (حتي) پاچه گوسفندي دعوت كند، مي پذيرم، كه اين كار جزو دين است.
«المحاسن، ج 2، ص 180»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : من الجفاء ... أن يدعي الرجل إلي طعام فلا يجيب أو يجيب فلا يأكل.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: از ادب به دور است كه مردي به مهماني دعوت شود و نپذيرد يا بپذيرد و از غذاي آن نخورد.
«قرب الإسناد، ص 160، ح 583»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : اوصي الشاهد من امتي و الغائب أن يجيب دعوة المسلم و لو علي خمسة أميال، فإن ذلك من الدين.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: به حاضران و غايبان امت خود سفارش مي كنم كه دعوت مسلمان را، گر چه از فاصله پنج ميل باشد بپذيرند، (هر ميل حدود سه فرسخ مي باشد) زيرا اين كار جزو دين است.
«المحاسن، ج 2، ص 180»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - (لأبي ذر و هو يعظه): لا تصاحب إلا مؤمنا، و لا يأكل طعامك إلا تقي.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - (در اندرزي به ابوذر) فرمودند: با كسي جز مؤمن، همنشيني مكن و كسي جز انسان پرهيزگار، غذاي تو را نخورد.
«بحار الانوار، ج 77، ص 85»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - (لأبي ذر و هو يعظه): أطعم طعامك من تحبه في الله، و كل طعام من يحبك في الله عزوجل.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - (در اندرزي به ابوذر) فرمودند: كسي را كه به خاطر خدا دوستش داري از غذاي خود بخوران و از غذاي كسي كه تو را به خاطر خداي عزوجل دوست دارد، بخور.
«بحار الانوار، ج 77، ص 85»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : يكره إجابة من يشهد وليمته الأغنياء دون الفقراء.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: پذيرفتن دعوت كسي كه ثروتمندان در دعوت او هستند و فقيران حضور ندارند ناپسند است.
«الدعوات، ص 141، ح 358»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : كل بيت لا يدخل فيه الضيف لا تدخله الملائكة.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: هر خانه اي كه مهمان به آن وارد نشود، فرشتگان واردش نمي شوند.
«جامع الأخبار، ص 378، ح 1058»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : البيت الذي يمتار منه الخير و البركة أسرع إليه من الشفرة في سنام البعير.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: خير و بركت به خانه اي كه در آن اطعام مي شود، سريعتر از سرعت فرو رفتن تيغ در كوهان شتر مي رسد.
«المحاسن، ج 2، ص 147»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : الرزق أسرع إلي من يطعم الطعام من السكين في السنام.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: كسي كه اطعام مي كند، روزي به او سريعتر از سرعت فرو رفتن كارد در كوهان شتر، مي رسد.
«المحاسن، ج 2، ص 147»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : الضيف ينزل برزقه، و يرتحل بذنوب أهل البيت.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: مهمان، روزي خود را مي آورد و گناهان اهل خانه را مي برد.
«بحار الانوار، ج 75، ص 461»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : من كان يؤمن بالله واليوم الآخر فليكرم ضيفه.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: هر كه به خدا و روز واپسين ايمان دارد، بايد ميهمانش را گرامي بدارد.
«جامع الأخبار، ص 377، ح 1053»
قال الإمام الصادق - عليه السلام - : المكارم عشرة، فإن استطعت أن تكون فيك فلتكن: ... إقراء الضيف.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: مكارم (اخلاق) ده تاست، اگر تواني آن ها را داشته باشي، چنان باش: (يكي از آنها) مهمان نوازي است.
«الخصال، ص 431، ح 11»
قال اميرالمؤمنين - عليه السلام - : فاِنْ اتاكُم اللهُ بِعافِيّةٍ فاقْبَلوا، و اِنْ اُبْتِلْتُمْ فاصْبروا.
اميرمؤمنان - عليه السلام - فرمودند: اگر خداوند به شما عافيت و سلامتي داد قدرشناس باشيد و اگر به بلاء و گرفتاري مبتلا كرد صبور باشيد.
«نهج البلاغه، خطبه 98»
قال اميرالمؤمنين - عليه السلام - : اِدفَعوا امواجُ الْبَلاءَ بالدُّعا.
اميرمؤمنان - عليه السلام - فرمودند: موجهاي بلا را با دعا از خود دور كنيد.
«نهج البلاغه، خطبه 146»
قال اميرالمؤمنين - عليه السلام - : عِنْد تَناهِيَ الْبلاءُ يكونُ الفَرَج.
اميرمؤمنان - عليه السلام - فرمودند: پايان هر بلا، گشايش است.
«بحار الانوار، ج 78، ص 12»
قال الامام علي - عليه السلام - : في تقلّبِ الْاَحوال، عُلِمَ جواهِر الرّجال.
امام علي - عليه السلام - فرمودند: چهره واقعي انسانها در تحوّلات و گرفتاريها مشخّص مي گردد.
«بحار الانوار، ج 77، ص 286»
قال الامام الباقر - عليه السلام - : المؤمنُ يَبتَلي بكلّ بليّة و يَمُوتُ بكلّ ميتةٍ اِلّا انّه لا يَقتُل نَفسُهُ.
امام باقر - عليه السلام - فرمودند: مؤمن به هر گرفتاري و بلا مبتلا مي گردد به بهر نوع مرگ مي ميرد، اما دست به خودكشي نمي زند.
«بحار الانوار، ج 81، ص 196»
قال اميرالمؤمنين - عليه السلام - : مَا المُبْتلي الّذي قد اِشْتَدَّ بِه البلاء بِأَحْوَجَ إِلَى الدُّعَاءِ الَّذِي لَا يَأْمَنُ الْبَلَاءَ.
اميرمؤمنان - عليه السلام - فرمودند: كسي كه سخت گرفتار بلا شده است، از كسي كه از بلا در امان نيست (هنوز بلا به او نرسيده)، نيازش به دعا بيشتر نمي باشد.
«نهج البلاغه، حكمت 302»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : يقُول اللهُ عزّوجل: يا دنيا تحرّرُ علي عبدالمؤمنِ باَنواع البَلاء... .
رسول اكرم - صلي الله عليه و آله - فرمودند: خداوند مي فرمايد: اي دنيا، با انواع بلا و گرفتاري بر بنده مؤمن گردش كن، و از نظر معيشت بر او سخت گير، تا اينكه بار اقامت به سوي ما بسته و قصد ماندن در دنيا را نكند.
«بحار الانوار، ج 72، ص 52»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : اِذا غَضَبَ الله عُلي اُمّةٍ وَلم يَنْزلْ بِها العذابَ... .
رسول اكرم - صلي الله عليه و آله - فرمودند: هرگاه خدا بر امتي غضب كند و عذاب بر آنها نفرستد، آنها را به چند بلا مبتلا مي كند: ارزاني را از آنها گرفته و عمرهايشان را كوتاه و بازارگانانشان را بي سود، درختهايشان را بيثمر، نهرها را بي آب، بارانها را بي موقع و انساني بداخلاق را بر آنها حاكم مي كند.
«خصال صدوق، ج 2، ص 415»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : اِذا عَمِلَتْ امَّتي خمسَ عَشرةَ خِصْلَةٌ حَلَّ بها الْبَلاءَ... .
رسول اكرم - صلي الله عليه و آله - فرمودند: هرگاه امّت من پانزده كار را مرتكب شوند گرفتار بلا ميگردند: امانت را غنيمت بدانند و زكات دادن را زيان شمارند، به خاطر رضايت همسر از مادر نافرماني كنند، با دوست خوش رفتار و با پدر بد رفتار باشند. پست ترين افراد بر آنها رياست كنند در حالي كه مردم از ترس احترامشان كنند، آوازهاي نامشروع در مساجد بلند شود ... .
«خصال صدوق،ج 2، ص 594»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : ما زلتُ اَنا و مِنَ النّبيّين مِنْ قَبلي و المؤمنين، مَبْتَلينَ بِمَنْ يؤُذينا... .
رسول اكرم - صلي الله عليه و آله - فرمودند: زماني بر من و انبياء پيشين و همچنين مؤمنان نگذشت، مگر اينكه ما را آزار رسانده اند و مؤمن اگر در قله كوه هم باشد آزار مي بيند، براي اينكه مستحق پاداش خداوند شود.
«بحار الانوار، ج 64، ص 228»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : قال اللهُ تعالي: يا داوُود قل لعبادي، يا عباديِ... .
رسول اكرم - صلي الله عليه و آله - فرمودند: خداوند به جضرت داود - عليه السلام - خطاب كرد: اي داود! به بندگانم بگو، اي بندگان من اگر راضي به قضا و شاكر بر نعمتها و صابر در برابر بلاهايم نيستيد، بدنبال پروردگاري غير از من برويد.
«بحار الانوار، ج 64، ص 236»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : فاِذا اَحَبَّ اللهُ عبداً، اِبْتلاءَ بِعظيمِ البلاء.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمودند: هرگاه خداوند بنده اي را دوست داشته باشد او را به بلايي بزرگ گرفتار مي كند.
«اصول كافي، ج 3، ص 377»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : ما بَلي اللهُ العِبادَ بِشيءٍ اَشَدَّ عَليِهم مِن اِخراجِ الدّراهِمٌ.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: خداوند هيچ بلايي (امتحاني) را براي بندگانش، همانند گرفتاري (و امتحان) ثروتمند شدن قرار نداده است.
«بحار الانوار، ج 73، ص 139»
قال الامام علي بن الحسين - عليه السلام - : اِنّي لاكرهُ اِنَّ يُعافي الرّجل في الدُّنيا، ولا يُصِيْبَهُ شيءٌ من المصائب.
امام زين العابدين - عليه السلام - فرمودند: كراهت دارم از مردي كه در دنيا به عافيت بسر برد و هيچ مصيبتي از مصائب دنيا به او نرسد.
«بحار الانوار، ج 81، ص 176»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : لَنْ تكونوا مُؤمِنينَ حَتّي تعدُّوا البلاءَ نِعمَةٌ والرّخاء مُصيبةٌ.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: تا بلا را نعمت و آسايش را مصيبت ندانيد، مؤمن نيستيد.
«تحف العقول، ص 441»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : يَنْبَغي لِمؤمنِ اَنْ يكونَ فيه خصالٌ:... .
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: سزاوار است كه مؤمن داراي خصلتهايي باشد: در بحرانها و حوادث ثابت قدم و در بلاها صابر و در گشايش شاكر و به رزق خود قانع باشد.
«تحف العقول، ص 419»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : اِذا اَضِيفَ الْبَلاءُ اِلي الْبَلاءِ، كانَ مِنَ البلاءُ عافيةٌ.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: وقتي بلا بر بلا افزوده شد، (گرفتاري مؤمن زياد گرديد)، پس از آن دوران عافيت و نجات (از بلا) فرا مي رسد.
«تحف العقول، ص 414»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : اِنَّ اَيوب - عليه السلام - مَعَ جَميعِ ما يُبتلي بِه لَمْ يَستُنْ لَهُ رائحة... .
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: ايوب - عليه السلام - با آن همه گرفتاري كه داشت، بوي بدي از او پيدا نشد. و زشت رو نگرديد. و كسي كه به نزدش آمد و شد داشت از او وحشت نكرد، اما كناره گيري مردم از او به خاطر تنگدستي بود.
«خصال صدوق، ج 2، ص 262»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : اِبْتلي ايُوبَ - عليه السلام - سَبْعَ سَنين بِلا ذَنْب.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: حضرت ايوب - عليه السلام - هفت سال به بلا مبتلا بود و حال آنكه گناهي نداشت.
«خصال صدوق، ج 2، ص 46»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : انّ فيما ناجَي الله بِه موسي بن عمران اِنَّ: يا موسي - عليه السلام - ... .
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: در نجوايي كه خداوند با حضرت موسي - عليه السلام - داشت، فرمودند: اي موسي! مخلوقي را خلق نكردم كه از بنده اي مؤمن نزد من محبوب تر باشد. هرگاه مبتلا به گرفتاري شده، آنگاه بر بلايم صابر و در برابر نعمتهايم سپاس گذار و به قضايم راضي بوده است. اين بنده از جمله صدّيقين در نزد من است.
«بحار الانوار، ج 64، ص 235»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : اِنَّ اهل الْحق لم يَزالوا مُنذُ كانوا في شِدّةٍ، امّا انّ ذالك اِلي مدّة قليلةٍ و عافيةٍ طويلةٍ.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: زماني بر اهل حق نمي گذرد، مگر اينكه مدتي را در شدت و سختي باشند. اما اين مدت كوتاه عافيت طولاني را بدنبال دارد.
«بحار الانوار، ج 67، ص 214»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : اِنَّما المؤمنُ بِمنْزلةِ كفّةِ الميزان، كلّما زيدَ في ايمانِهِ زيدَ في بلائِهِ.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: مؤمن به منزله كفه ي ترازو است، هر چه بر ايمانش افزوده گردد، بر بلايش نيز افزوده مي شود.
«بحار الانوار، ج 67، ص 210»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : اِنَّ اللهَ عزّوجّل يُبْتلي المؤمِنَ بِكلّ بَليّةٍ، يُميتُهُ بكلّ مَيْتَةٍ، ولا يُبْتله بِذِهابِ عقلهِ.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: خداوند مؤمن را بهر بلائي گرفتار مي كند و بهر مرگي مي ميراند امّا هرگز به بي خردي (و ديوانگي) گرفتار نمي كند.
«اصول كافي، ج 5، ص 91»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : آَلْمؤمِنُ لا يَمضي عليه اَرْبعونَ لَيلةً، اِلّا عَرَضَ لَهُ امرٌ يَحزُنُه، يُذكِرّ بِهِ.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: بر هيچ مؤمني چهل شب نگذرد، مگر اينكه امري بر او عارض شده و او را اندوهگين كند و با اين عمل متوجه خدا شود.
«اصول كافي، ج 5، ص 84»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : اِنَّ اللهَ اِذا اَحَبَّ عَبْداً، غَتَّهُ بِالبلاءِ غَتّاً.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: هرگاه خداوند بنده اي را دوست بدارد، او را در گرداب بلا فرو مي برد.
«اصول كافي، ج 5، ص 82»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : اِنَّ لِلّهَ عزّوجل عِباداً في الاَرضِ مِنْ خالِص عِبادِهِ... .
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: براي خداوند در زمين بنده هايي است كه بنده هاي خالص اويند، اما هيچ نعمتي از آسمان فرود نمي آيد مگر اينكه آنها را از آن منصرف نموده و بدست ديگران اندازد و هيچ بلائي فرود نيايد، مگر اين كه آنان از آن بهره مند شوند.
«اصول كافي، ج 5، ص 82»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : اِنّ الله عزّوجّل، جَعَلَ وليَّهُ فِي الدُّنيا غَرَضاً لِعَدُوِّه.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: خداوند در دنيا، دوستان خود را هدف دشمن قرار مي دهد.
«اصول كافي، ج 5، ص 74»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : اِنَّ عظيمُ الاَجرلَمَعَ عظيمُ البلاء.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: اجر و ثواب بزرگ همراه با بلاي بزرگ است.
«اصول كافي، ج 3، ص 376»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : اِنّ اَشَدَّ النّاسُ بلاءً اَلاَنْبياء، ثُمَّ الذّينَ يَلوُنَهُم.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: گرفتارترين مردم پيامبران و سپس آنهايي هستند كه از حيث فضيلت بعد از آنان قرار دارند.
«بحار الانوار، ج 15، ص 53»
قال الامام الصادق - عليه السلام - : لَمْ يؤمِنْ اللهُ مؤمنٌ مِنْ هزاهِزِ الدُّنيا، وَلكنِّهُ آمَنَهُ مِنْ العُمي فيها وَالشّقاءٍ فِي الآخرةِ.
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: خداوند مؤمن را از فتنه ها و حوادث دنيا در امان قرار نداد، ولي از گمراهي در دنيا و بدبختي در آخرت نجات بخشيد.
«اصول كافي، ج 5، ص 89»
قال اميرالمؤمنين - عليه السلام - : اِنّ البلاءَ لِظالم اَدبٌ، و للمؤمن امتحانٌ، و لانبياء درجةٌ، وَ لاولياءِ كِرامةٌ.
اميرمؤمنان - عليه السلام - فرمودند: بلا براي ظالم ادب، براي مؤمن آزمايش، براي پيامبران مقام و براي اولياء كرامت و بزرگواري است.
«بحار الانوار، ج 64، ص 235»
قال الإمام الباقر - عليه السلام - : اتبع من يبكيك وهو لك ناصح، ولا تتبع من يضحكك وهو لك غاش.
امام باقر - عليه السّلام - فرمودند: از كسي كه تو را مي گرياند، اما خيرخواه توست پيروي كن و از كسي كه تو را مي خنداند، اما با تو يكرنگ نيست، پيروي مكن.
«محاسن، ج 2، ص 440»
قال الإمام الصادق - عليه السلام - : لا تشاور أحمق، و لا تستعن بكذاب، و لا تثق بمودة ملول، فإن الكذاب يقرب لك البعيد ويبعد لك القريب و الأحمق يجهد لك نفسه ولا يبلغ ما تريد و الملول أوثق ما كنت به خذلك ... .
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: با احمق مشورت مكن و از دروغگو كمك مگير و به دوستي آدم دل مرده تكيه مكن، زيرا دروغگو دور را نزديك و نزديك را دور در نظرت جلوه مي دهد و احمق خودش را براي تو خسته مي كند اما به آنچه مي خواهي نمي رساندت و آدم دل مرده در زماني كه كاملا به او اعتماد داري، تنهايت مي گذارد و در اوج ارتباطت با او، از تو مي برد.
«تحف العقول، ص 316»
قال الإمام الصادق - عليه السلام - : لا تكونن أول مشير و إياك والرأي الفطير و تجنب ارتجال الكلام و لا تشر علي مستبد برأيه و لا علي وغد و لا علي متلون و لا علي لجوج و خف الله في موافقة هوي المستشير ... .
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: در مشورت نخستين كسي مباش كه نظر مي دهد و از اظهار رأي خام و ناپخته بپرهيز و از ناسنجيده گويي دوري كن و طرف مشورت آدم خود رأي و سست انديش و دمدمي مزاج و لجوج قرار مگير و از خدا بترس و سعي نكن در مشورت مطابق ميل و هوس مشورت كننده نظر دهي، زيرا كه سعي در جلب رضايت او پستي است.
«بحار الأنوار, ج 72, ص 104»
قال الإمام الصادق - عليه السلام - : إذا أردت أمرا فلا تشاور فيه أحدا حتي تشاور ربك، قال: قلت له: وكيف اشاور ربي؟ قال: تقول: أستخير الله مائة مرة، ثم تشاور الناس، فإن الله يجري لك الخيرة علي لسان من أحب.
امام صادق - عليه السّلام - فرمودند: هر گاه اراده كاري كردي، پيش از مشورت با پروردگارت با هيچ كس مشورت مكن. راوي مي گويد: عرض كردم: چگونه با پروردگارم مشورت كنم؟ فرمودند: صد مرتبه مي گويي: از خدا خير (و راه درست) را مي طلبم سپس با مردم مشورت مي كني در اين صورت خداوند خير و صلاح تو را بر زبان هر كه دوست داشته باشد، جاري مي سازد.
«مكارم الأخلاق، ج 2، ص 98»
قال الإمام الرضا - عليه السلام - (لما ذكر عنده أبوه): كان عقله لا توازي به العقول و ربما شاور الاسود من سودانه، فقيل له: تشاور مثل هذا؟! فقال: إن الله تبارك وتعالي ربما فتح علي لسانه.
امام رضا - عليه السلام – (هنگامي كه در حضور پدر بزرگوارش سخن به ميان آمد)، فرمودند: هيچ خردي با خرد آن حضرت برابري نمي كرد با اين حال گاه با يكي از غلامان سياه خود مشورت مي كرد به ايشان عرض شد: با چنين كسي مشورت مي كني؟ فرمودند: چه بسا كه خدا تبارك و تعالي (نظر درست را) بر زبان او جاري كند.
«مكارم الأخلاق، ج 2، ص 99»
قال الإمام الحسن - عليه السلام - : ما تشاور قوم إلا هدوا إلي رشدهم.
امام حسن - عليه السّلام - فرمودند: هيچ مردمي با هم مشورت نكردند مگر آن كه راه درست (حل مشكلات) خود را پيدا كردند.
«تحف العقول، ص 233»
قال الإمام الصادق - عليه السلام - : إن المشورة لا تكون إلا بحدودها الأربعة ... فأولها أن يكون الذي تشاوره عاقلا، والثانية أن يكون حرا متدينا، والثالثة أن يكون صديقا مواخيا ... .
امام صادق - عليه السلام - فرمودند: مشورت جز با حدود چهارگانه آن تحقق نپذيرد, نخستين حد آن اين است كه كسي كه با او مشورت مي كني خردمند باشد، دوم اين كه آزاده و متدين باشد، سوم اين كه دوست و برادروار باشد و چهارم اينكه راز خود را به او بگويي و او به اندازه خودت از آن راز آگاه باشد، اما آن را بپوشاند و به كسي نگويد.
«مكارم الأخلاق، ج 2، ص 98»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : لن يهلك امرؤ عن مشورة.
رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمودند: هيچ انساني از مشورت كردن نابود نمي شود.
«محاسن، ج 2، ص 436»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : الحزم أن تستشير ذا الرأي و تطيع أمره.
رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمودند: دورانديشي آن است كه با صاحب نظر مشورت كني و به نظر او عمل نمايي.
«بحار الأنوار، ج 75، ص 105»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : لا مظاهرة أوثق من المشاورة.
رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمودند: هيچ پشتيباني قابل اعتمادتر از مشورت نيست.
«محاسن، ج 2، ص 435»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : من استشاره أخوه المؤمن فلم يمحضه النصيحة سلبه الله لبه.
رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمودند: هر كه برادر مؤمنش با وي مشورت كند و او صادقانه راهنماييش نكند، خداوند عقلش را از او بگيرد.
«بحار الأنوار، ج 75، ص 104»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : مشاورة العاقل الناصح رشد ويمن وتوفيق من الله، فإذا أشار عليك الناصح العاقل فإياك والخلاف، فإن في ذلك العطب.
رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمودند: مشورت كردن با خردمند خيرخواه، مايه هدايت و ميمنت است و توفيقي است از جانب خداوند، پس هر گاه خيرخواه خردمند تو را راهنمايي كرد، مبادا مخالفت كني كه موجب نابودي مي شود.
«محاسن، ج 2، ص 438»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : تصدقوا علي أخيكم بعلم يرشده ورأي يسدده.
رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمودند: با دانشي كه برادر شما را راهنمايي مي كند و با نظري كه راه درست را به او نشان مي دهد، به وي صدقه بدهيد.
«بحار الأنوار، ج 75، ص 105»
قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : من غش المسلمين في مشورة فقد برئت منه.
رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمودند: هر كه به مسلمانان در مشورتي خيانت كند، من از او بيزارم.
«عيون أخبار الرضا - عليه السلام -، ج 2، ص 66»
قال الإمام علي - عليه السلام - : استشر عدوك العاقل، واحذر رأي صديقك الجاهل.
امام علي - عليه السّلام - فرمودند: با دشمن داناي خود مشورت كن و از نظر دوست نادان خود بپرهيز.
«غرر الحكم، ح 2471»
قال الإمام علي - عليه السلام - : لا تستشر الكذاب، فإنه كالسراب يقرب عليك البعيد ويبعد عليك القريب.
امام علي - عليه السّلام - فرمودند: با دروغگو مشورت مكن، چون دروغگو، مانند سراب، دور را در نظرت نزديك نشان مي دهد و نزديك را دور.
«غرر الحكم، ح 10351»
قال الإمام علي - عليه السلام - : لا تشركن في رأيك جبانا، يضعفك عن الأمر و يعظم عليك ما ليس بعظيم.
امام علي - عليه السّلام - فرمودند: هرگز در انديشه خود ترسو را شريك مگردان، كه اراده تو را در انجام كارها به ضعف مي كشاند و آنچه را كه بزرگ نيست در نظرت بزرگ مي نماياند.
«غرر الحكم، ح 10349»
قال الإمام علي - عليه السلام - : لا تدخلن في مشورتك بخيلا، فيعدل بك عن القصد و يعدك الفقر.
امام علي - عليه السّلام - فرمودند: در مشورت خود بخيل را داخل مگردان كه تو را از حق و ميانه روي باز مي دارد و از فقر مي ترساند.
«غرر الحكم، ح 10348»
قال الإمام علي - عليه السلام - : خيانة المستسلم والمستشير من أفظع الامور، وأعظم الشرور، و موجب عذاب السعير.
امام علي - عليه السّلام - فرمودند: خيانت كردن به فرد تسليم شده و مشورت كننده، از شنيع ترين كارها و بزرگترين بديها است و موجب عذاب آتش افروخته مي شود.
«غرر الحكم، ح 5075»
قال الإمام علي - عليه السلام - : لا يستغني العاقل عن المشاورة.
امام علي - عليه السّلام - فرمودند: خردمند، از مشورت كردن بي نياز نيست.
«غرر الحكم، ح 10693»
قال الإمام علي - عليه السلام - : إذا أنكرت من عقلك شيئا فاقتد برأي عاقل يزيل ما أنكرته.
امام علي - عليه السّلام - فرمودند: هر گاه با فكر خود به جايي نرسيدي، از انديشه خردمندي كه مشكل تو را حل مي كند پيروي كن.
«غرر الحكم، ح 4156»
قال الإمام علي - عليه السلام - : ظلم المستشير ظلم و خيانة.
امام علي - عليه السّلام - فرمودند: ستم كردن به مشورت كننده، هم ظلم است و هم خيانت.
«غرر الحكم، ح 6037»
قال الإمام علي - عليه السلام - : الاستشارة عين الهداية، وقد خاطر من استغني برأيه.
امام علي - عليه السّلام - فرمودند: مشورت كردن، ديده راهيابي است و كسي كه به رأي و نظر خويش اكتفا كند، خود را به خطر افكنده است.
«نهج البلاغه، حكمت 211»
قال الإمام علي - عليه السلام - : المشاورة راحة لك وتعب لغيرك.
امام علي - عليه السّلام - فرمودند: مشورت كردن، مايه راحتي تو و زحمت ديگري است.
«غرر الحكم، ح 1857»
قال الإمام علي - عليه السلام - : المستشير علي طرف النجاح.
امام علي - عليه السّلام - فرمودند: مشورت كننده، بر لبه پيروزي است.
«غرر الحكم، ح 1217»
قال الإمام علي - عليه السلام - : المستشير متحصن من السقط.
امام علي - عليه السّلام - فرمودند: كسي كه مشورت كند، از لغزيدن در خطاها مصون مي ماند.
«غرر الحكم، ح 1207»
قال الإمام علي - عليه السلام - : المشورة تجلب لك صواب غيرك.
امام علي - عليه السّلام - فرمودند: مشورت كردن، انديشه هاي درست ديگران را براي تو كسب مي كند.
«غرر الحكم، ح 1509»
قال الإمام علي - عليه السلام - : بعثني رسول الله - صلي الله عليه و آله - علي اليمن، فقال و هو يوصيني: يا علي ما حار من استخار و لا ندم من استشار.
امام علي - عليه السّلام - فرمودند: رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - مرا به (امارت) يمن فرستاد و به من سفارش كرد: اي علي! كسي كه از خدا طلب خير كرد, سرگردان نشد و كسي كه مشورت نمود, پشيمان نگشت.
«أمالي شيخ طوسي، ص 136»
قال الإمام علي - عليه السلام - : شاور في امورك الذين يخشون الله ترشد.
امام علي - عليه السّلام - فرمودند: در كارهاي خود با افراد خدا ترس مشورت كن، تا راه درست را بيابي.
«غرر الحكم، ح 5756»
قال الإمام علي - عليه السلام - : شاور ذوي العقول، تأمن الزلل والندم.
امام علي - عليه السّلام - فرمودند: با خردمندان مشورت كن، تا از لغزش و پشيماني در امان ماني.
«غرر الحكم، ح 5755»
قال الإمام زين العابدين - عليه السلام - : حق المستشير إن علمت أن له رأيا أشرت عليه، وإن لم تعلم أرشدته إلي من يعلم.
امام سجاد - عليه السّلام - فرمودند: حقّ مشورت كننده اين است، كه اگر براي راهنمايي او نظري داري، راهنماييش كني و اگر اطلاعي نداشته باشي او را به كسي كه (در آن زمينه) آگاهي دارد، راهنمايي كني.
«الخصال، ص 570»