وَ طَعامُ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ حِلٌّ لَكُمْ وَ طَعامُكُمْ حِلٌّ لَهُمْ وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلِكُمْ إِذا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنِينَ غَيْرَ مُسافِحِينَ وَ لا مُتَّخِذِي أَخْدانٍ وَ مَنْ يَكْفُرْ بِالْإِيمانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَ هُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرِينَ (5)

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِكُمْ وَ أَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ وَ إِنْ كُنْتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا وَ إِنْ كُنْتُمْ مَرْضى أَوْ عَلى سَفَرٍ أَوْ جاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغائِطِ أَوْ لامَسْتُمُ النِّساءَ فَلَمْ تَجِدُوا ماءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيداً طَيِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَ أَيْدِيكُمْ مِنْهُ ما يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ حَرَجٍ وَ لكِنْ يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ وَ لِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (6)

وَ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ مِيثاقَهُ الَّذِي واثَقَكُمْ بِهِ إِذْ قُلْتُمْ سَمِعْنا وَ أَطَعْنا وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ (7)

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَداءَ بِالْقِسْطِ وَ لا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلى أَلاَّ تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوى وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ (8)

وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ عَظِيمٌ (9)

وَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَحِيمِ (10)

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَنْ يَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ فَكَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ عَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ (11)

وَ لَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثاقَ بَنِي إِسْرائِيلَ وَ بَعَثْنا مِنْهُمُ اثْنَيْ عَشَرَ نَقِيباً وَ قالَ اللَّهُ إِنِّي مَعَكُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلاةَ وَ آتَيْتُمُ الزَّكاةَ وَ آمَنْتُمْ بِرُسُلِي وَ عَزَّرْتُمُوهُمْ وَ أَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضاً

حَسَناً لَأُكَفِّرَنَّ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ وَ لَأُدْخِلَنَّكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ فَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذلِكَ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبِيلِ (12)

فَبِما نَقْضِهِمْ مِيثاقَهُمْ لَعَنَّاهُمْ وَ جَعَلْنا قُلُوبَهُمْ قاسِيَةً يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَواضِعِهِ وَ نَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ وَ لا تَزالُ تَطَّلِعُ عَلى خائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلاَّ قَلِيلاً مِنْهُمْ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اصْفَحْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ (13)

وَ مِنَ الَّذِينَ قالُوا إِنَّا نَصارى أَخَذْنا مِيثاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ فَأَغْرَيْنا بَيْنَهُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ إِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ وَ سَوْفَ يُنَبِّئُهُمُ اللَّهُ بِما كانُوا يَصْنَعُونَ (14)

يا أَهْلَ الْكِتابِ قَدْ جاءَكُمْ رَسُولُنا يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيراً مِمَّا كُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتابِ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَ كِتابٌ مُبِينٌ (15)

يَهْدِي بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوانَهُ سُبُلَ السَّلامِ وَ يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَ يَهْدِيهِمْ إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ (16)

لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قالُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ قُلْ فَمَنْ يَمْلِكُ مِنَ اللَّهِ شَيْئاً إِنْ أَرادَ أَنْ يُهْلِكَ الْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ وَ أُمَّهُ وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً وَ لِلَّهِ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُما يَخْلُقُ ما يَشاءُ وَ اللَّهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (17)

وَ قالَتِ الْيَهُودُ وَ النَّصارى نَحْنُ أَبْناءُ اللَّهِ وَ أَحِبَّاؤُهُ قُلْ فَلِمَ يُعَذِّبُكُمْ بِذُنُوبِكُمْ بَلْ أَنْتُمْ بَشَرٌ مِمَّنْ خَلَقَ يَغْفِرُ لِمَنْ يَشاءُ وَ يُعَذِّبُ مَنْ يَشاءُ وَ لِلَّهِ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُما وَ إِلَيْهِ الْمَصِيرُ (18)

يا أَهْلَ الْكِتابِ قَدْ جاءَكُمْ رَسُولُنا يُبَيِّنُ لَكُمْ عَلى فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ أَنْ تَقُولُوا ما جاءَنا مِنْ بَشِيرٍ وَ لا نَذِيرٍ فَقَدْ جاءَكُمْ بَشِيرٌ وَ نَذِيرٌ وَ اللَّهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ

(19)

وَ إِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ يا قَوْمِ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَعَلَ فِيكُمْ أَنْبِياءَ وَ جَعَلَكُمْ مُلُوكاً وَ آتاكُمْ ما لَمْ يُؤْتِ أَحَداً مِنَ الْعالَمِينَ (20)

يا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَ لا تَرْتَدُّوا عَلى أَدْبارِكُمْ فَتَنْقَلِبُوا خاسِرِينَ (21)

قالُوا يا مُوسى إِنَّ فِيها قَوْماً جَبَّارِينَ وَ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَها حَتَّى يَخْرُجُوا مِنْها فَإِنْ يَخْرُجُوا مِنْها فَإِنَّا داخِلُونَ (22)

قالَ رَجُلانِ مِنَ الَّذِينَ يَخافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا عَلَيْهِمُ الْبابَ فَإِذا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غالِبُونَ وَ عَلَى اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (23)

قالُوا يا مُوسى إِنَّا لَنْ نَدْخُلَها أَبَداً ما دامُوا فِيها فَاذْهَبْ أَنْتَ وَ رَبُّكَ فَقاتِلا إِنَّا هاهُنا قاعِدُونَ (24)

قالَ رَبِّ إِنِّي لا أَمْلِكُ إِلاَّ نَفْسِي وَ أَخِي فَافْرُقْ بَيْنَنا وَ بَيْنَ الْقَوْمِ الْفاسِقِينَ (25)

قالَ فَإِنَّها مُحَرَّمَةٌ عَلَيْهِمْ أَرْبَعِينَ سَنَةً يَتِيهُونَ فِي الْأَرْضِ فَلا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْفاسِقِينَ (26)

وَ اتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ ابْنَيْ آدَمَ بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبا قُرْباناً فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِما وَ لَمْ يُتَقَبَّلْ مِنَ الْآخَرِ قالَ لَأَقْتُلَنَّكَ قالَ إِنَّما يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ (27)

لَئِنْ بَسَطْتَ إِلَيَّ يَدَكَ لِتَقْتُلَنِي ما أَنَا بِباسِطٍ يَدِيَ إِلَيْكَ لِأَقْتُلَكَ إِنِّي أَخافُ اللَّهَ رَبَّ الْعالَمِينَ (28)

إِنِّي أُرِيدُ أَنْ تَبُوءَ بِإِثْمِي وَ إِثْمِكَ فَتَكُونَ مِنْ أَصْحابِ النَّارِ وَ ذلِكَ جَزاءُ الظَّالِمِينَ (29)

فَطَوَّعَتْ لَهُ نَفْسُهُ قَتْلَ أَخِيهِ فَقَتَلَهُ فَأَصْبَحَ مِنَ الْخاسِرِينَ (30)

فَبَعَثَ اللَّهُ غُراباً يَبْحَثُ فِي الْأَرْضِ لِيُرِيَهُ كَيْفَ يُوارِي سَوْأَةَ أَخِيهِ قالَ يا وَيْلَتى أَ عَجَزْتُ أَنْ أَكُونَ مِثْلَ هذَا الْغُرابِ فَأُوارِيَ سَوْأَةَ أَخِي فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمِينَ (31)

مِنْ أَجْلِ ذلِكَ كَتَبْنا عَلى بَنِي إِسْرائِيلَ أَنَّهُ مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِي الْأَرْضِ فَكَأَنَّما قَتَلَ

النَّاسَ جَمِيعاً وَ مَنْ أَحْياها فَكَأَنَّما أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعاً وَ لَقَدْ جاءَتْهُمْ رُسُلُنا بِالْبَيِّناتِ ثُمَّ إِنَّ كَثِيراً مِنْهُمْ بَعْدَ ذلِكَ فِي الْأَرْضِ لَمُسْرِفُونَ (32)

إِنَّما جَزاءُ الَّذِينَ يُحارِبُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ يَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَساداً أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيا وَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذابٌ عَظِيمٌ (33)

إِلاَّ الَّذِينَ تابُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَقْدِرُوا عَلَيْهِمْ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (34)

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَ جاهِدُوا فِي سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (35)

إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ أَنَّ لَهُمْ ما فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً وَ مِثْلَهُ مَعَهُ لِيَفْتَدُوا بِهِ مِنْ عَذابِ يَوْمِ الْقِيامَةِ ما تُقُبِّلَ مِنْهُمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ (36)

يُرِيدُونَ أَنْ يَخْرُجُوا مِنَ النَّارِ وَ ما هُمْ بِخارِجِينَ مِنْها وَ لَهُمْ عَذابٌ مُقِيمٌ (37)

وَ السَّارِقُ وَ السَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُما جَزاءً بِما كَسَبا نَكالاً مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (38)

فَمَنْ تابَ مِنْ بَعْدِ ظُلْمِهِ وَ أَصْلَحَ فَإِنَّ اللَّهَ يَتُوبُ عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (39)

أَ لَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ يُعَذِّبُ مَنْ يَشاءُ وَ يَغْفِرُ لِمَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (40)

يا أَيُّهَا الرَّسُولُ لا يَحْزُنْكَ الَّذِينَ يُسارِعُونَ فِي الْكُفْرِ مِنَ الَّذِينَ قالُوا آمَنَّا بِأَفْواهِهِمْ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ وَ مِنَ الَّذِينَ هادُوا سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ سَمَّاعُونَ لِقَوْمٍ آخَرِينَ لَمْ يَأْتُوكَ يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ مِنْ بَعْدِ مَواضِعِهِ يَقُولُونَ إِنْ أُوتِيتُمْ هذا فَخُذُوهُ وَ إِنْ لَمْ تُؤْتَوْهُ فَاحْذَرُوا وَ مَنْ يُرِدِ اللَّهُ فِتْنَتَهُ فَلَنْ تَمْلِكَ لَهُ مِنَ اللَّهِ شَيْئاً أُولئِكَ الَّذِينَ لَمْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يُطَهِّرَ

قُلُوبَهُمْ لَهُمْ فِي الدُّنْيا خِزْيٌ وَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذابٌ عَظِيمٌ (41)

سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ أَكَّالُونَ لِلسُّحْتِ فَإِنْ جاؤُكَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ وَ إِنْ تُعْرِضْ عَنْهُمْ فَلَنْ يَضُرُّوكَ شَيْئاً وَ إِنْ حَكَمْتَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ (42)

وَ كَيْفَ يُحَكِّمُونَكَ وَ عِنْدَهُمُ التَّوْراةُ فِيها حُكْمُ اللَّهِ ثُمَّ يَتَوَلَّوْنَ مِنْ بَعْدِ ذلِكَ وَ ما أُولئِكَ بِالْمُؤْمِنِينَ (43)

إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْراةَ فِيها هُدىً وَ نُورٌ يَحْكُمُ بِهَا النَّبِيُّونَ الَّذِينَ أَسْلَمُوا لِلَّذِينَ هادُوا وَ الرَّبَّانِيُّونَ وَ الْأَحْبارُ بِمَا اسْتُحْفِظُوا مِنْ كِتابِ اللَّهِ وَ كانُوا عَلَيْهِ شُهَداءَ فَلا تَخْشَوُا النَّاسَ وَ اخْشَوْنِ وَ لا تَشْتَرُوا بِآياتِي ثَمَناً قَلِيلاً وَ مَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولئِكَ هُمُ الْكافِرُونَ (44)

وَ كَتَبْنا عَلَيْهِمْ فِيها أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَ الْعَيْنَ بِالْعَيْنِ وَ الْأَنْفَ بِالْأَنْفِ وَ الْأُذُنَ بِالْأُذُنِ وَ السِّنَّ بِالسِّنِّ وَ الْجُرُوحَ قِصاصٌ فَمَنْ تَصَدَّقَ بِهِ فَهُوَ كَفَّارَةٌ لَهُ وَ مَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ (45)

وَ قَفَّيْنا عَلى آثارِهِمْ بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْراةِ وَ آتَيْناهُ الْإِنْجِيلَ فِيهِ هُدىً وَ نُورٌ وَ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْراةِ وَ هُدىً وَ مَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِينَ (46)

وَ لْيَحْكُمْ أَهْلُ الْإِنْجِيلِ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ فِيهِ وَ مَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ (47)

وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الْكِتابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْكِتابِ وَ مُهَيْمِناً عَلَيْهِ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَهُمْ عَمَّا جاءَكَ مِنَ الْحَقِّ لِكُلٍّ جَعَلْنا مِنْكُمْ شِرْعَةً وَ مِنْهاجاً وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ لكِنْ لِيَبْلُوَكُمْ فِي ما آتاكُمْ فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعاً فَيُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ

فِيهِ تَخْتَلِفُونَ (48)

وَ أَنِ احْكُمْ بَيْنَهُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَهُمْ وَ احْذَرْهُمْ أَنْ يَفْتِنُوكَ عَنْ بَعْضِ ما أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَاعْلَمْ أَنَّما يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُصِيبَهُمْ بِبَعْضِ ذُنُوبِهِمْ وَ إِنَّ كَثِيراً مِنَ النَّاسِ لَفاسِقُونَ (49)

أَ فَحُكْمَ الْجاهِلِيَّةِ يَبْغُونَ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُكْماً لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ (50)

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَ النَّصارى أَوْلِياءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ وَ مَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ (51)

فَتَرَى الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ يُسارِعُونَ فِيهِمْ يَقُولُونَ نَخْشى أَنْ تُصِيبَنا دائِرَةٌ فَعَسَى اللَّهُ أَنْ يَأْتِيَ بِالْفَتْحِ أَوْ أَمْرٍ مِنْ عِنْدِهِ فَيُصْبِحُوا عَلى ما أَسَرُّوا فِي أَنْفُسِهِمْ نادِمِينَ (52)

وَ يَقُولُ الَّذِينَ آمَنُوا أَ هؤُلاءِ الَّذِينَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمانِهِمْ إِنَّهُمْ لَمَعَكُمْ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فَأَصْبَحُوا خاسِرِينَ (53)

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكافِرِينَ يُجاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لا يَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ ذلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِيمٌ (54)

إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ (55)

وَ مَنْ يَتَوَلَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغالِبُونَ (56)

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَكُمْ هُزُواً وَ لَعِباً مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَ الْكُفَّارَ أَوْلِياءَ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (57)

وَ إِذا نادَيْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ اتَّخَذُوها هُزُواً وَ لَعِباً ذلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا يَعْقِلُونَ (58)

قُلْ يا أَهْلَ الْكِتابِ هَلْ تَنْقِمُونَ مِنَّا إِلاَّ أَنْ آمَنَّا

بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْنا وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلُ وَ أَنَّ أَكْثَرَكُمْ فاسِقُونَ (59)

قُلْ هَلْ أُنَبِّئُكُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذلِكَ مَثُوبَةً عِنْدَ اللَّهِ مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ وَ غَضِبَ عَلَيْهِ وَ جَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَ الْخَنازِيرَ وَ عَبَدَ الطَّاغُوتَ أُولئِكَ شَرٌّ مَكاناً وَ أَضَلُّ عَنْ سَواءِ السَّبِيلِ (60)

وَ إِذا جاؤُكُمْ قالُوا آمَنَّا وَ قَدْ دَخَلُوا بِالْكُفْرِ وَ هُمْ قَدْ خَرَجُوا بِهِ وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما كانُوا يَكْتُمُونَ (61)

وَ تَرى كَثِيراً مِنْهُمْ يُسارِعُونَ فِي الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ أَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ ما كانُوا يَعْمَلُونَ (62)

لَوْ لا يَنْهاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَ الْأَحْبارُ عَنْ قَوْلِهِمُ الْإِثْمَ وَ أَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ ما كانُوا يَصْنَعُونَ (63)

وَ قالَتِ الْيَهُودُ يَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ غُلَّتْ أَيْدِيهِمْ وَ لُعِنُوا بِما قالُوا بَلْ يَداهُ مَبْسُوطَتانِ يُنْفِقُ كَيْفَ يَشاءُ وَ لَيَزِيدَنَّ كَثِيراً مِنْهُمْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ طُغْياناً وَ كُفْراً وَ أَلْقَيْنا بَيْنَهُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ إِلى يَوْمِ الْقِيامَةِ كُلَّما أَوْقَدُوا ناراً لِلْحَرْبِ أَطْفَأَهَا اللَّهُ وَ يَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَساداً وَ اللَّهُ لا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ (64)

وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْكِتابِ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَكَفَّرْنا عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ وَ لَأَدْخَلْناهُمْ جَنَّاتِ النَّعِيمِ (65)

وَ لَوْ أَنَّهُمْ أَقامُوا التَّوْراةَ وَ الْإِنْجِيلَ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَكَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ وَ كَثِيرٌ مِنْهُمْ ساءَ ما يَعْمَلُونَ (66)

يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكافِرِينَ (67)

قُلْ يا أَهْلَ الْكِتابِ لَسْتُمْ عَلى شَيْءٍ حَتَّى تُقِيمُوا التَّوْراةَ وَ الْإِنْجِيلَ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ مِنْ رَبِّكُمْ وَ لَيَزِيدَنَّ كَثِيراً مِنْهُمْ

ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ طُغْياناً وَ كُفْراً فَلا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْكافِرِينَ (68)

إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ الَّذِينَ هادُوا وَ الصَّابِئُونَ وَ النَّصارى مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ عَمِلَ صالِحاً فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ (69)

لَقَدْ أَخَذْنا مِيثاقَ بَنِي إِسْرائِيلَ وَ أَرْسَلْنا إِلَيْهِمْ رُسُلاً كُلَّما جاءَهُمْ رَسُولٌ بِما لا تَهْوى أَنْفُسُهُمْ فَرِيقاً كَذَّبُوا وَ فَرِيقاً يَقْتُلُونَ (70)

وَ حَسِبُوا أَلاَّ تَكُونَ فِتْنَةٌ فَعَمُوا وَ صَمُّوا ثُمَّ تابَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ ثُمَّ عَمُوا وَ صَمُّوا كَثِيرٌ مِنْهُمْ وَ اللَّهُ بَصِيرٌ بِما يَعْمَلُونَ (71)

لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قالُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ وَ قالَ الْمَسِيحُ يا بَنِي إِسْرائِيلَ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّي وَ رَبَّكُمْ إِنَّهُ مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَ وَ مَأْواهُ النَّارُ وَ ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصارٍ (72)

لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قالُوا إِنَّ اللَّهَ ثالِثُ ثَلاثَةٍ وَ ما مِنْ إِلهٍ إِلاَّ إِلهٌ واحِدٌ وَ إِنْ لَمْ يَنْتَهُوا عَمَّا يَقُولُونَ لَيَمَسَّنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ (73)

أَ فَلا يَتُوبُونَ إِلَى اللَّهِ وَ يَسْتَغْفِرُونَهُ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ (74)

مَا الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَ أُمُّهُ صِدِّيقَةٌ كانا يَأْكُلانِ الطَّعامَ انْظُرْ كَيْفَ نُبَيِّنُ لَهُمُ الْآياتِ ثُمَّ انْظُرْ أَنَّى يُؤْفَكُونَ (75)

قُلْ أَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَ لا نَفْعاً وَ اللَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ (76)

قُلْ يا أَهْلَ الْكِتابِ لا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ غَيْرَ الْحَقِّ وَ لا تَتَّبِعُوا أَهْواءَ قَوْمٍ قَدْ ضَلُّوا مِنْ قَبْلُ وَ أَضَلُّوا كَثِيراً وَ ضَلُّوا عَنْ سَواءِ السَّبِيلِ (77)

لُعِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ بَنِي إِسْرائِيلَ عَلى لِسانِ داوُدَ وَ عِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ ذلِكَ

بِما عَصَوْا وَ كانُوا يَعْتَدُونَ (78)

كانُوا لا يَتَناهَوْنَ عَنْ مُنكَرٍ فَعَلُوهُ لَبِئْسَ ما كانُوا يَفْعَلُونَ (79)

تَرى كَثِيراً مِنْهُمْ يَتَوَلَّوْنَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَبِئْسَ ما قَدَّمَتْ لَهُمْ أَنْفُسُهُمْ أَنْ سَخِطَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَ فِي الْعَذابِ هُمْ خالِدُونَ (80)

وَ لَوْ كانُوا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ النَّبِيِّ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْهِ مَا اتَّخَذُوهُمْ أَوْلِياءَ وَ لكِنَّ كَثِيراً مِنْهُمْ فاسِقُونَ (81)

لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَداوَةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الْيَهُودَ وَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا وَ لَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ قالُوا إِنَّا نَصارى ذلِكَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّيسِينَ وَ رُهْباناً وَ أَنَّهُمْ لا يَسْتَكْبِرُونَ (82)

وَ إِذا سَمِعُوا ما أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرى أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ يَقُولُونَ رَبَّنا آمَنَّا فَاكْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِينَ (83)

وَ ما لَنا لا نُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ ما جاءَنا مِنَ الْحَقِّ وَ نَطْمَعُ أَنْ يُدْخِلَنا رَبُّنا مَعَ الْقَوْمِ الصَّالِحِينَ (84)

فَأَثابَهُمُ اللَّهُ بِما قالُوا جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ ذلِكَ جَزاءُ الْمُحْسِنِينَ (85)

وَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَحِيمِ (86)

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَيِّباتِ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ (87)

وَ كُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلالاً طَيِّباً وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ (88)

لا يُؤاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمانِكُمْ وَ لكِنْ يُؤاخِذُكُمْ بِما عَقَّدْتُمُ الْأَيْمانَ فَكَفَّارَتُهُ إِطْعامُ عَشَرَةِ مَساكِينَ مِنْ أَوْسَطِ ما تُطْعِمُونَ أَهْلِيكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِيرُ رَقَبَةٍ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيامُ ثَلاثَةِ أَيَّامٍ ذلِكَ كَفَّارَةُ أَيْمانِكُمْ إِذا حَلَفْتُمْ وَ احْفَظُوا أَيْمانَكُمْ كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آياتِهِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (89)

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ

عَمَلِ الشَّيْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (90)

إِنَّما يُرِيدُ الشَّيْطانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِي الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ وَ يَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ (91)

وَ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ احْذَرُوا فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّما عَلى رَسُولِنَا الْبَلاغُ الْمُبِينُ (92)

لَيْسَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ جُناحٌ فِيما طَعِمُوا إِذا مَا اتَّقَوْا وَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ ثُمَّ اتَّقَوْا وَ آمَنُوا ثُمَّ اتَّقَوْا وَ أَحْسَنُوا وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ (93)

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللَّهُ بِشَيْءٍ مِنَ الصَّيْدِ تَنالُهُ أَيْدِيكُمْ وَ رِماحُكُمْ لِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَخافُهُ بِالْغَيْبِ فَمَنِ اعْتَدى بَعْدَ ذلِكَ فَلَهُ عَذابٌ أَلِيمٌ (94)

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَقْتُلُوا الصَّيْدَ وَ أَنْتُمْ حُرُمٌ وَ مَنْ قَتَلَهُ مِنْكُمْ مُتَعَمِّداً فَجَزاءٌ مِثْلُ ما قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ يَحْكُمُ بِهِ ذَوا عَدْلٍ مِنْكُمْ هَدْياً بالِغَ الْكَعْبَةِ أَوْ كَفَّارَةٌ طَعامُ مَساكِينَ أَوْ عَدْلُ ذلِكَ صِياماً لِيَذُوقَ وَبالَ أَمْرِهِ عَفَا اللَّهُ عَمَّا سَلَفَ وَ مَنْ عادَ فَيَنْتَقِمُ اللَّهُ مِنْهُ وَ اللَّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقامٍ (95)

أُحِلَّ لَكُمْ صَيْدُ الْبَحْرِ وَ طَعامُهُ مَتاعاً لَكُمْ وَ لِلسَّيَّارَةِ وَ حُرِّمَ عَلَيْكُمْ صَيْدُ الْبَرِّ ما دُمْتُمْ حُرُماً وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ (96)

جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرامَ قِياماً لِلنَّاسِ وَ الشَّهْرَ الْحَرامَ وَ الْهَدْيَ وَ الْقَلائِدَ ذلِكَ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ أَنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ (97)

اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ وَ أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (98)

ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاَّ الْبَلاغُ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ ما تُبْدُونَ وَ ما تَكْتُمُونَ (99)

قُلْ لا يَسْتَوِي الْخَبِيثُ وَ الطَّيِّبُ وَ لَوْ أَعْجَبَكَ كَثْرَةُ الْخَبِيثِ

فَاتَّقُوا اللَّهَ يا أُولِي الْأَلْبابِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (100)

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَسْئَلُوا عَنْ أَشْياءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ وَ إِنْ تَسْئَلُوا عَنْها حِينَ يُنَزَّلُ الْقُرْآنُ تُبْدَ لَكُمْ عَفَا اللَّهُ عَنْها وَ اللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ (101)

قَدْ سَأَلَها قَوْمٌ مِنْ قَبْلِكُمْ ثُمَّ أَصْبَحُوا بِها كافِرِينَ (102)

ما جَعَلَ اللَّهُ مِنْ بَحِيرَةٍ وَ لا سائِبَةٍ وَ لا وَصِيلَةٍ وَ لا حامٍ وَ لكِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْقِلُونَ (103)

وَ إِذا قِيلَ لَهُمْ تَعالَوْا إِلى ما أَنْزَلَ اللَّهُ وَ إِلَى الرَّسُولِ قالُوا حَسْبُنا ما وَجَدْنا عَلَيْهِ آباءَنا أَ وَ لَوْ كانَ آباؤُهُمْ لا يَعْلَمُونَ شَيْئاً وَ لا يَهْتَدُونَ (104)

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَيْكُمْ أَنْفُسَكُمْ لا يَضُرُّكُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَيْتُمْ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعاً فَيُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (105)

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا شَهادَةُ بَيْنِكُمْ إِذا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنانِ ذَوا عَدْلٍ مِنْكُمْ أَوْ آخَرانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنْتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ فَأَصابَتْكُمْ مُصِيبَةُ الْمَوْتِ تَحْبِسُونَهُما مِنْ بَعْدِ الصَّلاةِ فَيُقْسِمانِ بِاللَّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لا نَشْتَرِي بِهِ ثَمَناً وَ لَوْ كانَ ذا قُرْبى وَ لا نَكْتُمُ شَهادَةَ اللَّهِ إِنَّا إِذاً لَمِنَ الْآثِمِينَ (106)

فَإِنْ عُثِرَ عَلى أَنَّهُمَا اسْتَحَقَّا إِثْماً فَآخَرانِ يَقُومانِ مَقامَهُما مِنَ الَّذِينَ اسْتَحَقَّ عَلَيْهِمُ الْأَوْلَيانِ فَيُقْسِمانِ بِاللَّهِ لَشَهادَتُنا أَحَقُّ مِنْ شَهادَتِهِما وَ مَا اعْتَدَيْنا إِنَّا إِذاً لَمِنَ الظَّالِمِينَ (107)

ذلِكَ أَدْنى أَنْ يَأْتُوا بِالشَّهادَةِ عَلى وَجْهِها أَوْ يَخافُوا أَنْ تُرَدَّ أَيْمانٌ بَعْدَ أَيْمانِهِمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اسْمَعُوا وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفاسِقِينَ (108)

يَوْمَ يَجْمَعُ اللَّهُ الرُّسُلَ فَيَقُولُ ما ذا أُجِبْتُمْ قالُوا لا عِلْمَ لَنا إِنَّكَ أَنْتَ عَلاَّمُ الْغُيُوبِ (109)

إِذْ قالَ اللَّهُ يا

عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ اذْكُرْ نِعْمَتِي عَلَيْكَ وَ عَلى والِدَتِكَ إِذْ أَيَّدْتُكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَ كَهْلاً وَ إِذْ عَلَّمْتُكَ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ التَّوْراةَ وَ الْإِنْجِيلَ وَ إِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي فَتَنْفُخُ فِيها فَتَكُونُ طَيْراً بِإِذْنِي وَ تُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَ الْأَبْرَصَ بِإِذْنِي وَ إِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتى بِإِذْنِي وَ إِذْ كَفَفْتُ بَنِي إِسْرائِيلَ عَنْكَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَيِّناتِ فَقالَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ إِنْ هذا إِلاَّ سِحْرٌ مُبِينٌ (110)

وَ إِذْ أَوْحَيْتُ إِلَى الْحَوارِيِّينَ أَنْ آمِنُوا بِي وَ بِرَسُولِي قالُوا آمَنَّا وَ اشْهَدْ بِأَنَّنا مُسْلِمُونَ (111)

إِذْ قالَ الْحَوارِيُّونَ يا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ هَلْ يَسْتَطِيعُ رَبُّكَ أَنْ يُنَزِّلَ عَلَيْنا مائِدَةً مِنَ السَّماءِ قالَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (112)

قالُوا نُرِيدُ أَنْ نَأْكُلَ مِنْها وَ تَطْمَئِنَّ قُلُوبُنا وَ نَعْلَمَ أَنْ قَدْ صَدَقْتَنا وَ نَكُونَ عَلَيْها مِنَ الشَّاهِدِينَ (113)

قالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنا أَنْزِلْ عَلَيْنا مائِدَةً مِنَ السَّماءِ تَكُونُ لَنا عِيداً لِأَوَّلِنا وَ آخِرِنا وَ آيَةً مِنْكَ وَ ارْزُقْنا وَ أَنْتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ (114)

قالَ اللَّهُ إِنِّي مُنَزِّلُها عَلَيْكُمْ فَمَنْ يَكْفُرْ بَعْدُ مِنْكُمْ فَإِنِّي أُعَذِّبُهُ عَذاباً لا أُعَذِّبُهُ أَحَداً مِنَ الْعالَمِينَ (115)

وَ إِذْ قالَ اللَّهُ يا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ أَ أَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِي وَ أُمِّي إِلهَيْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ قالَ سُبْحانَكَ ما يَكُونُ لِي أَنْ أَقُولَ ما لَيْسَ لِي بِحَقٍّ إِنْ كُنْتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ تَعْلَمُ ما فِي نَفْسِي وَ لا أَعْلَمُ ما فِي نَفْسِكَ إِنَّكَ أَنْتَ عَلاَّمُ الْغُيُوبِ (116)

ما قُلْتُ لَهُمْ إِلاَّ ما أَمَرْتَنِي بِهِ أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّي وَ رَبَّكُمْ وَ كُنْتُ عَلَيْهِمْ شَهِيداً ما دُمْتُ فِيهِمْ فَلَمَّا تَوَفَّيْتَنِي كُنْتَ أَنْتَ الرَّقِيبَ عَلَيْهِمْ وَ أَنْتَ عَلى

كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ (117)

إِنْ تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبادُكَ وَ إِنْ تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (118)

قالَ اللَّهُ هذا يَوْمُ يَنْفَعُ الصَّادِقِينَ صِدْقُهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها أَبَداً رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ ذلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ (119)

لِلَّهِ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما فِيهِنَّ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (120)

در اين گذرگاه، راه اهل يمن، عراق، شام، مدينه و حبشه از هم جدا مى شد و زايران از پيامبر خداحافظى مى كردند. اين مكان، بهترين موقعيت براى گرد هم آمدن حجّاج بود تا همه، سخنان مهم پيامبر را بشنوند و پس از بازگشت به كشورشان، آن را به همه برسانند. پيامبر دستور داد كاروان باز ايستد. آنان كه پيش تر رفته بودند، برگشتند و كسانى كه عقب مانده بودند، خود را به كاروان رساندند. اجتماع بزرگى از پير و جوان، زن و مرد و سياه و سفيد پديد آمد. همه مشتاق بودند بدانند چه امر مهمّى روى داده است و يا رخ خواهد داد كه پيامبر، همگان را فرا خوانده است. لحظاتى بعد، پيامبر در ميان ابراز احساسات مسلمانان، بر فراز منبرى از جهاز شتران قرار گرفت. جمعيت يكصد هزار نفرى مسلمانان را سكوت فرا گرفت و نگاه ها به سوى پيامبر دوخته شد. همه منتظر بودند پيامبر لب به سخن بگشايد و فرمان الهى را ابلاغ كند. روح و روانِ تشنگانِ جوياى حقيقت، تشنگى جسم را در آن فضاى سوزان از ياد برده بود. پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله خطبه اى طولانى ايراد كرد. ابتدا در ميان ناباورى مردم، از رحلت خود خبر داد. حاضران، اندوهگين شدند و اشك ها سرازير گشت. سپس از مردم پرسيد: شما درباره ى من چگونه شهادت مى دهيد؟ مردم كه از اين پرسش، شگفت زده شده بودند، گفتند: گواهى مى دهيم كه وظيفه ات را به انجام رساندى و رسالتت را به همگان ابلاغ كردى و با خيرخواهى، براى هدايت ما، واپسين كوشش ها را انجام دادى. آن كه مردم، اين گونه اعتراف كردند و زمينه از هر جهت، براى رساندن پيام

الهى فراهم گرديد، پيامبر فرمود: اى مردم! آيا صداى مرا مى شنويد؟ همهمه بار ديگر فروكش كرد و سكوت، همه جا را فرا گرفت. آن گاه همه يك صدا گفتند: آرى، مى شنويم. پيامبر فرمود: آيا من از شما به خودتان سزاوارتر نيستم؟ مردم يك صدا گفتند: آرى. پس پيامبر دست على عليه السلام را كه تا آن هنگام در كنارش ايستاده بود، گرفت و بالا بُرد. آن گاه، آن جمله ى تاريخى را بيان فرمود: «من كنت مولاه، فَعلىٌّ مولاه؛ هركس من مولا و رهبر اويم، على، مولا و رهبر اوست. پيامبر، اين سخن را سه يا چهاربار بر زبان آورد و تكرار كرد. پس سر به آسمان برداشت و ادامه داد: «خداوندا! دوستان او را دوست بدار و دشمنان او را دشمن... يارانش را يارى رسان و آنان كه او را تنها گذارند، از يارى خود محروم ساز. حق را با او همراه دار و از حق جدايش مكن». در ادامه فرمود: «آگاه باشيد! همه وظيفه دارند اين خبر را به غايبان برسانند.» سخنان پيامبر به پايان رسيد و شور و شعف، همه را فرا گرفت.

هرچند خبر رحلت پيامبر، همه را غمگين كرده بود، اما بيرون آمدن از بلا تكليفى پس از فوت پيامبر، نگرانى ها را برطرف مى ساخت. پيامبر از منبر پايين آمد. على عليه السلام نيز در پى او پايين آمد. در اين هنگام، جمعيت به سوى على عليه السلام هجوم آورد و همه، بر گرد او حلقه زدند. او را مى بوسيدند و مقام خلافت و ولايت را به آن حضرت تبريك مى گفتند. حتى ابوبكر، عمر و عثمان نيز نزديك شدند و اين جانشينى را به او تبريك گفتند. هنوز جمعيت پراكنده نشده

بود كه امين وحى نازل شد و آيه ى «اكمال دين» را بر پيامبر خواند. از اين ماجرا آشكار مى شود كه جامعه ى بدون امام و رهبر، از دين كاملى برخوردار نيست و رهبرى صحيح، ركن اصلى يك جامعه ى ولايت مدار است:

امروز، روزى است كه دين تان را بر شما تكميل و نعمتم را بر شما تمام كردم. و اسلام را به عنوان «دين» براى تان پسنديدم. امروز كافران از دين شما نااميد شدند. پس از آنان نترسيد و تنها از من بترسيد «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 4، ص 273؛ تفسير نور، ج 3، ص 20؛ مجمع البيان، ج 6، ص 203؛ نمونه ى بينات، ص 267.

حلال و حرام شناسى

شأن نزول آيه ى 4 سوره ى مائده

«زيد الخير» و «عدى بن حاتم» دو تن از يارانِ پيامبر صلى الله عليه و آله بودند. آنان از راه شكارِ حيواناتِ حلال گوشت، زندگى شان را اداره مى كردند. آنان افراد پاك دامنى بودند كه حلال و حرام خدا را محترم مى شمردند و اگر در حرام يا حلال بودنِ موردى ترديد داشتند، حكمِ آن را از پيامبر مى پرسيدند. آن دو براى پرسشى درباره ى صيد نزد پيامبر آمدند و گفتند: كار ما شكار است و از اين راه نان مى خوريم. پس از هدف قرار دادنِ شكار، سگ هاى شكارىِ ما، حيواناتِ حلال گوشت را با دهان مى كشند و به ما مى رسانند. بعضى از آن ها زنده به ما مى رسد و با ذبح شرعى، سرشان را مى بُريم، امّا بعضى ديگر به دست سگ ها، كشته مى شوند و مرده ى آن ها به دست ما مى رسد. مى دانيم كه خداوند، گوشت مردار را بر ما حرام كرده است، امّا آيا حيوانى كه اين گونه كشته شده، مردار محسوب مى شود؟ تكليف ما

چيست؟ آيه ى 4 سوره ى مائده نازل شد و در پاسخ به آن ها، گوشت چنين حيواناتى را حلال شمرد:

اى پيامبر! از تو مى پرسند كه براى آنان، چه چيزى حلال شده است؟ بگو: براى شما پاكيزه ها حلال شده است و نيز صيد حيوانات شكارگر كه شما به عنوان مربيان سگ هاى شكارى، از آن چه خداى تان آموخته است، به آن ها تعليم داده ايد. پس از شكارهايى كه سگ هاى آموزش ديده براى شما نگاه داشته اند، بخوريد و نام خدا را بر آن ببريد و از خدا پروا كنيد، كه خداوند سريع الحساب است «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 4، ص 273؛ تفسير الميزان، ج 10، ص 5؛ نمونه ى بينات، ص 272؛ شأن نزول آيات، ص 220.

دفع خطر دشمن به امداد غيبى

شأن نزول آيه ى 11 سوره ى مائده

پيامبر خدا پس از سال ها دورى از مكه در سال ششمِ هجرت تصميم گرفتند با گروهى از ياران خود براى انجام حجّ عمره، به اين شهر سفر كنند. در آن زمان، هنوز از دشمنى مشركان كاسته نشده و روابط هم چنان تيره بود. براى مشركان دشوار بود كه مسلمانان پس از هجرت، در كمال آرامش، دوباره به مكه باز گردند. پيامبر نيز به همه ى جوانب اين سفر انديشيده بود و احتمال مى داد كه قريش با پيش كشيدن كينه ى پيشين به انتقام و خون ريزى دست بزند. از اين رو، براى نشان دادن حُسن نيت خود و اين كه قصد جنگ و خون ريزى ندارد، به مسلمانان دستور داد كه قربانى هاى شان را با خود بردارند و سرهاى خود را بتراشند، تا مشركان بدانند كه آنان تنها براى انجام مراسم حجّ آمده اند. از آن سو، گروهى از مشركان مكه به سركردگى خالدبن وليد (از

سران مشركان) با اين كه مى دانستند جنگ و خون ريزى در ايام حج، حرام است، تصميم گرفتند كه هنگام نماز، ناجوان مردانه به پيامبر و مسلمانان حمله كنند. پيامبر اسلام كه هميشه از امدادهاى غيبى برخوردار بود، اين بار نيز به كمك وحى، از اين توطئه ى خطرناك آگاه شد و با خواندن نماز خوف (كه هنگام جنگ مى خوانند) اين نقشه را خنثى كرد. در اين هنگام، آيه ى 11 سوره ى مائده نازل شد و به مسلمانان فرمود:

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! نعمت خدا به خودتان را ياد كنيد. آن گاه كه گروهى از دشمنان قصد داشتند، به سوى شما دست تعدّى دراز كنند، اما خداوند، دست تجاوز آنان را از شما كوتاه كرد. از خدا بترسيد و مؤمنان، تنها بايد بر خدا توكل كنند «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 4، ص 305؛ مجمع البيان، ج 6، ص 238؛ نمونه ى بينات، ص 277.

مبارزه با خرافه

شأن نزول آيه ى 17 سوره ى مائده

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله پس از هجرت به مدينه، جامعه ى اسلامى را بر اساس رشد و آگاهى و مبارزه با نادانى و خرافه پى ريزى كرد. و با آگاه شدن مردم شبه جزيره ى عربستان از بعثت پيامبر، گروه هاى فراوانى به ويژه اهل كتاب مى خواستند از چند و چون نبوت ايشان آگاه شوند. بنابراين، به شهر مدينه مى آمدند تا از نزديك بهتر بتوانند درباره ى شخصيت پيامبر قضاوت كنند. گروهى از دانشمندان مسيحى با پوشيدن زيباترين لباس هاى خود نزد پيامبر آمدند. آنان چون او را با ساده ترين تشريفات ديدند، از حضرت خواستند كه نظر خود را درباره ى حضرت عيسى بيان كند. آنان كه از حضرت عيسى، شخصيتى فوق بشرى را در ذهن داشتند، هيچ گاه فكر نمى كردند

كه پيامبر صلى الله عليه و آله، وى را يكى از بندگان خدا بداند؛ بنده اى كه خداوند كتاب الهى و مقام نبوت به او عطا كرده و مادرش، حضرت مريم را از پاك ترين زنان ناميده است. دانشمندانِ نصرانى، گفته ى پيامبر را درباره ى حضرت مسيح نادرست خواندند و گفتند: عيسى بدون پدر به دنيا آمده است. بنابراين، موجودى است غير طبيعى كه خداوند در او، حلول و تجسّم يافته است. آنان گفتند: با اين كه خداوند واحد است، امّا در سه قالب نمايان شده است: خداى پدر، خداى پسر و روح القدس.

آيه ى 17 سوره ى مائده، عقايد خرافى آنان را با دليل رد كرد:

به يقين، آنان كه گفتند: خداوند، همان مسيح پسر مريم است، كافر شدند. اى پيامبر! به آنان بگو، اگر خداوند اراده كند، مسيح و مادرش و همه ى مردم روى زمين را هلاك كند، چه كسى در برابر خدا اختيارى دارد؟ حكومت آسمان ها و زمين و آن چه ميان آن هاست، از آنِ خداوند است. هرچه را بخواهد، مى آفريند و خداوند بر همه چيز تواناست «» (1)

پاورقى:

(1) نمونه ى بينات، ص 278؛ تفسير نمونه، ج 4، ص 324؛ مجمع البيان، ج 6، ص 258.

تأمين امنيت با اجراى حدود

شأن نزول آيه ى 33 سوره ى مائده

شور و شعف وصف ناپذيرى در ميال اهل مدينه پديد آمده بود. مردم گروه گروه، به اسلام مى پيوستند. حتى مردم مكه نيز پنهانى و جسته و گريخته به اسلام ايمان مى آوردند. در اين ميان، گروهى از مشركان مكه براى اين كه از قافله عقب نمانند، به شهر مدينه وارد شدند و حضور پيامبر رسيدند. آنان به ظاهر تحت تأثير سخنان پيامبر قرار گرفتند و اسلام آوردند. حضور آنان در شهر مدينه، چند

روزى به درازا كشيد و چون آب و هواى آن شهر با روحيه ى آنان سازگار نبود، به بيمارى سختى دچار شدند و رنگ شان به زردى گراييد. به دستور پيامبر، آنان را به بيرون از شهر مدينه در نقطه اى خوش آب و هوا بردند كه شتران زكات، چِرا مى كردند. بهترين امكانات رفاهى و غذايى را نيز در اختيارشان نهادند تا اين كه بهبود يافتند. اين تازه مسلمانان شوك زده به جاى آن كه سپاس گزارى كنند، هنگام بازگشت به مكه، دست و پاى چوپان ها را بريدند، شتران شان را به غارت بردند و با خروج از اسلام، دوباره به كفر گرويدند. پيامبر از ماجرا آگاه شد. به دستور پيامبر، آنان را دستگير كردند. پيامبر براى پيش گيرى از تكرار اين گونه اعمال ضد انسانى و دادن درس عبرت به ديگران، دستور داد آنان را همان گونه مجازات كنند. چشم شان را كور كردند، دست و پاى شان را بريدند و اين افراد محارب را كه امنيّت جامعه ى اسلامى را بر هم زده بودند، كشتند. آيه ى 33 سوره ى مائده نازل گرديد و قانون مجازاتِ اسلامى را درباره ى آنان شرح داد. بى شك، شدت عمل فوق العاده در برخورد با محاربان، براى حفظ خون بى گناهان پيش گيرى از تجاوز زورمندان به جان و مال و نواميس ضعيفان، كارساز است. هرچند اسلام، آيين محبت است، امّا در برخورد با قانون شكنان، بر اقدام انقلابى تأكيد مى كند. كسانى كه با نفى خشونت، حدود اسلامى را زير سوال مى برند و اسلام را تنها دين محبت و لبخند معرفى مى كنند، به بى راهه مى روند:

كيفر آنان كه با خدا و پيامبر به جنگ بر مى خيزند و در روى زمين دست به فساد مى زنند، اين است كه اعدام

شوند يا به دار آويخته گردند يا چهار انگشت از دست راست و پاى چپ آنان بريده شود و يا از سرزمين خود تبعيد گردند. اين رسوايى آنان در دنياست و در آخرت، مجازات بزرگى دارند «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نورالثقلين، ج 1، ص 622؛ تفسير نمونه، ج 4، ص 362؛ تفسير المنار، ج 6، ص 353؛ تفسير هدايت، ج 2، ص 315؛ نمونه بينات، ص 281.

يكسانى همه در برابر قانون

شأن نزول آيه هاى 42 و 43 سوره ى مائده

مردى سرشناس، از يهوديان خيبر با اين كه همسر داشت، با زنى شوهردار كه او نيز سرشناس و شوهرش مرد تاجرى بود، رفت و آمدِ منافى عفت داشت. شوهر آن زن به دليل مسافرت هاى طولانى، از خيانت همسرش بى خبر بود. روزى مردِ خانه بر خلاف پيش بينى همسر، زودتر به منزل آمد و با صحنه اى باور نكردنى روبه رو شد. داد و فرياد راه انداخت. همسايه ها جمع شدند و آن مرد را دستگير كردند. او را به همراه آن زن، نزد قاضى بردند. قاضى ناچار بود حكم تورات را درباره ى آن دو به اجرا بگذارد و آنان را سنگسار كند. در اين هنگام، شمارى از بستگان آن دو به تكاپو افتادند و با استفاده از افراد با نفوذ و صاحب نام مى خواستند از اجراى حكم جلوگيرى كنند. قاضى نيز با تأثيرپذيرى از آنان، در پى راه حلى بود تا بتواند بى آن كه خود را در معرض اتهام قرار دهد، حكم پذيرفته شده ى الهى را نقض كند. سرانجام قاضى گفت: در اين زمينه، به حكم اسلام مراجعه مى كنيم. حتما حكم اسلام، آسان تر است. آنان نزد پيامبر اسلام آمدند و داورى آن حضرت

را درباره ى زناى آن زن و مرد همسردار خواستار شدند. پيامبر فرمود: حكم آن دو سنگسار است. يهوديان با شنيدن اين جمله بر اساس عادت ديرينه ى خود كه هرگاه قانونى را بر خلاف ميل خود مى ديدند، تن نمى دادند، از پذيريش اين حكم سر باز زدند. بهانه ى آنان اين بود كه در مذهب آنان، چنين حكمى نيامده است.

بايد گفت اجرا شدن قانون در حق افراد مستضعف و بر كنار ماندن زورمندان از مجازات، از نشانه هاى بى عدالتى اجتماعى است. در اين صورت، اقشار ضعيف از عدل و انصافِ حكومت نااميد مى گردند و اين جامعه، اصول ارزشى خود را از دست مى دهد. آيه ى 42 سوره ى مائده، رفتار منافقانه ى يهوديان را به شدت نكوهش كرد:

آنان به سخنان تو، بسيار گوش مى دهند تا آن را تكذيب كنند و مال حرام، فراوان مى خورند. پس اگر نزد تو آمدند، در ميان آنان داورى كن يا آنان را به حال خود وا گذار واگر از آنان چشم بپوشى، هيچ زيانى به تو نمى رسانند و اگر ميان آنان داورى كنى، با عدالت داورى كن؛ زيرا خدا، عادلان را دوست دارد «» چگونه تو را به داورى مى طلبند؟ در حالى كه تورات نزد ايشان است و در آن حكم خدا هست. پس از داورى خواستن از حكم تو، (چرا) روى مى گردانند؟ آنان مؤمن نيستند «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 4، ص 385؛ تفسير نور، ج 3، ص 193؛ تفسير الميزان، ج 10، ص 209؛ تفسير المنار، ج 6، ص 388.

يكسانى همه در برابر قانون

شأن نزول آيه هاى 42 و 43 سوره ى مائده

مردى سرشناس، از يهوديان خيبر با اين كه همسر داشت، با زنى شوهردار كه او نيز

سرشناس و شوهرش مرد تاجرى بود، رفت و آمدِ منافى عفت داشت. شوهر آن زن به دليل مسافرت هاى طولانى، از خيانت همسرش بى خبر بود. روزى مردِ خانه بر خلاف پيش بينى همسر، زودتر به منزل آمد و با صحنه اى باور نكردنى روبه رو شد. داد و فرياد راه انداخت. همسايه ها جمع شدند و آن مرد را دستگير كردند. او را به همراه آن زن، نزد قاضى بردند. قاضى ناچار بود حكم تورات را درباره ى آن دو به اجرا بگذارد و آنان را سنگسار كند. در اين هنگام، شمارى از بستگان آن دو به تكاپو افتادند و با استفاده از افراد با نفوذ و صاحب نام مى خواستند از اجراى حكم جلوگيرى كنند. قاضى نيز با تأثيرپذيرى از آنان، در پى راه حلى بود تا بتواند بى آن كه خود را در معرض اتهام قرار دهد، حكم پذيرفته شده ى الهى را نقض كند. سرانجام قاضى گفت: در اين زمينه، به حكم اسلام مراجعه مى كنيم. حتما حكم اسلام، آسان تر است. آنان نزد پيامبر اسلام آمدند و داورى آن حضرت را درباره ى زناى آن زن و مرد همسردار خواستار شدند. پيامبر فرمود: حكم آن دو سنگسار است. يهوديان با شنيدن اين جمله بر اساس عادت ديرينه ى خود كه هرگاه قانونى را بر خلاف ميل خود مى ديدند، تن نمى دادند، از پذيريش اين حكم سر باز زدند. بهانه ى آنان اين بود كه در مذهب آنان، چنين حكمى نيامده است.

بايد گفت اجرا شدن قانون در حق افراد مستضعف و بر كنار ماندن زورمندان از مجازات، از نشانه هاى بى عدالتى اجتماعى است. در اين صورت، اقشار ضعيف از عدل و انصافِ حكومت نااميد مى گردند و اين

جامعه، اصول ارزشى خود را از دست مى دهد. آيه ى 42 سوره ى مائده، رفتار منافقانه ى يهوديان را به شدت نكوهش كرد:

آنان به سخنان تو، بسيار گوش مى دهند تا آن را تكذيب كنند و مال حرام، فراوان مى خورند. پس اگر نزد تو آمدند، در ميان آنان داورى كن يا آنان را به حال خود وا گذار واگر از آنان چشم بپوشى، هيچ زيانى به تو نمى رسانند و اگر ميان آنان داورى كنى، با عدالت داورى كن؛ زيرا خدا، عادلان را دوست دارد «» چگونه تو را به داورى مى طلبند؟ در حالى كه تورات نزد ايشان است و در آن حكم خدا هست. پس از داورى خواستن از حكم تو، (چرا) روى مى گردانند؟ آنان مؤمن نيستند «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 4، ص 385؛ تفسير نور، ج 3، ص 193؛ تفسير الميزان، ج 10، ص 209؛ تفسير المنار، ج 6، ص 388.

برابرى در قصاص

شأن نزول آيه ى 45 سوره ى مائده

ساليان درازى بود كه اختلاف و جنگ و خون ريزى ميان دو طايفه ى يهودى «بنى نضير» و «بنى قريظه» برپا بود. طايفه ى بنى نضير، در همه ى حق و حقوق، خود را بر بنى قريظه مقدم مى دانست. براى مثال، اگر فردى از طايفه ى بنى قريظه به دست يكى از افراد بنى نضير به قتل مى رسيد، بازماندگان مقتول، حق قصاص نداشتند. بلكه بايد ديه مى گرفتند. برعكس، اگر قاتل از بنى قريظه بود، بى درنگ قصاص مى شد. اين امتياز سبب گرديده بود روز به روز، اختلاف و كينه و كدورت بيشتر شود. حكم عادلانه ى قصاص در آيين يهود آمده بود، ولى به دليل نفوذ فراوان بنى نضير، قانون تورات درباره ى اين طايفه اجرا نمى شد. طايفه ى بنى قريظه نيز از

اين نابرابرى بسيار خشم ناك بودند. با برگزيده شدن پيامبر اسلام به رسالت هجرت ايشان به مدينه، سران طايفه ى بنى قريظه به پيامبر اسلام اعتماد كردند. آنان نزد حضرت محمد صلى الله عليه و آله آمدند و درباره ى قانون قصاص از ايشان پرسيدند. پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: خون با خون فرقى ندارد و تبعيض هاى ناروا بين دو طايفه بايد برداشته شود. طايفه ى بنى نضير از اين سخن پيامبر برآشفتند و زبان به اعتراض گشودند. آنان گفتند: اى محمّد! تو مقام ما را پايين آوردى. در اين جا آيه ى 45 سوره ى مائده نازل گشت و به آنان اعلام كرد كه نه تنها در آيين اسلام، بلكه در آيين يهود نيز اين قانون وجود دارد. با اين حال، براى اين كه اين توهّم پيش نيايد كه قانون قصاص و دعوت به مقابله به مثل، الزامى است، در ادامه ى آيه به مسلمانان دستور مى دهد كه در صورت بخشودگى از سوى اولياى دم يا دريافت خون بها، قاتل از قصاص رهايى مى يابد.

در زمان ما نيز برخى افراد، قانون قصاص را ناعادلانه و نشانه ى فرهنگ خشونت در جامعه مى دانند. در پاسخ بايد گفت اجازه ى قصاص، براى ايجاد هراس در دل جانيان و در نتيجه، فراهم آوردن امنيت همگانى و پيش گيرى از وقوع جرم است. آيه چنين است:

و بر آنان (بنى اسراييل) در آن (تورات) مقرر داشتيم كه جان در برابر جان و چشم در برابر چشم، و بينى در برابر بينى و گوش در برابر گوش و دندان در برابر دندان است. و هر زخمى، قصاص دارد، و اگر كسى آن را ببخشد (و از قصاص چشم بپوشد) كفاره (گناهان) او محسوب مى شود، و هركس به احكامى كه خدا نازل

كرده حكم نكند ستمگر است «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 4، ص 394؛ تفسير الميزان، ج 10، ص 239؛ تفسير نور، ج 3، ص 101؛ تفسير قرطبى، ج 3، ص 218.

ترور شخصيت نكنيد

شأن نزول آيه هاى 49 و 50 سوره ى مائده

با هوشيارى پيامبر اسلام و مسلمانان، توطئه ى يهود، يكى پس از ديگرى خنثى و راه هرگونه دشمنى مستقيم با مسلمانان بسته شد. دانشمندان و سياست مداران كهنه كار يهود به اين نتيجه رسيدند كه بايد به طور غيرمستقيم به توطئه چينى عليه اسلام ادامه دهند. آنان در آخرين ترفند خود تصميم گرفتند كه با ترور شخصيت پيامبر، زمينه ى بى اعتبارى و بدنامى او را فراهم سازند. آنان مى دانستند كه در اين صورت، نفوذ كلام پيامبر از بين مى رود و سخن ايشان بى تأثير خواهد بود. آنان با اين قصد، نزد پيامبر آمدند و گفتند: ما گروهى از دانشمندان و سرانِ يهود هستيم. به يقين اگر آيين تو را بپذيريم و از تو پيروى كنيم، شمار زيادى از يهوديان، از ما پيروى مى كنند و به تو ايمان خواهند آورد در غير اين صورت محال است كه يهوديان از ما پيروى مى كنند و به تو ايمان خواهند آورد در غير اين صورت محال است كه يهوديان آيين تو را بپذيرند و به تو ايمان آورند. آنان به دروغ گفتند: به دليل قتلى كه رخ داده است، ميان ما با يكى از طايفه ها، اختلافى است. اگر در اين نزاع، جانب ما را بگيرى به تو ايمان مى آوريم.

آيه هاى 49 و 50 سوره ى مائده، نقشه ى شوم اين دنياخواهان را آشكار كرد و به پيامبر هشدار داد كه تسليم خواسته ى آنان نشود و از راه صحيح دور نگردد.

اگرچه پيامبر معصوم است، اما اين به آن معنا نيست كه گناه بر پيامبر محال است؛ زيرا محال بودن گناه، فضيلت محسوب نمى شود. معناى اين آيات چنين است:

و در ميان آنان [اهل كتاب]، بر اساس آن چه خداوند نازل كرده است، داورى كن و از هوس هاى آنان پيروى مكن و از آنان بر حذر باش. مبادا تو را از بعضى احكامى كه خدا بر تو نازل كرده است، به فتنه در اندازند و اگر آنان (از حكم و داورى تو) روى گردانند، بدان كه خداوند مى خواهد آنان را به دليل پاره اى از گناهان شان، مجازات كند و بسيارى از مردم فاسقند «» آيا آنان حكم جاهليت را (از تو) مى خواهند؟ و چه كسى بهتر از خدا، براى قومى كه اهل يقين هستند، حكم مى كند؟ «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 4، ص 406؛ تفسير نور، ج 3، ص 109؛ تفسير المنار، ج 6، ص 421؛ نمونه ى بينات، ص 289.

ترور شخصيت نكنيد

شأن نزول آيه هاى 49 و 50 سوره ى مائده

با هوشيارى پيامبر اسلام و مسلمانان، توطئه ى يهود، يكى پس از ديگرى خنثى و راه هرگونه دشمنى مستقيم با مسلمانان بسته شد. دانشمندان و سياست مداران كهنه كار يهود به اين نتيجه رسيدند كه بايد به طور غيرمستقيم به توطئه چينى عليه اسلام ادامه دهند. آنان در آخرين ترفند خود تصميم گرفتند كه با ترور شخصيت پيامبر، زمينه ى بى اعتبارى و بدنامى او را فراهم سازند. آنان مى دانستند كه در اين صورت، نفوذ كلام پيامبر از بين مى رود و سخن ايشان بى تأثير خواهد بود. آنان با اين قصد، نزد پيامبر آمدند و گفتند: ما گروهى از دانشمندان و سرانِ يهود هستيم. به يقين اگر آيين

تو را بپذيريم و از تو پيروى كنيم، شمار زيادى از يهوديان، از ما پيروى مى كنند و به تو ايمان خواهند آورد در غير اين صورت محال است كه يهوديان از ما پيروى مى كنند و به تو ايمان خواهند آورد در غير اين صورت محال است كه يهوديان آيين تو را بپذيرند و به تو ايمان آورند. آنان به دروغ گفتند: به دليل قتلى كه رخ داده است، ميان ما با يكى از طايفه ها، اختلافى است. اگر در اين نزاع، جانب ما را بگيرى به تو ايمان مى آوريم.

آيه هاى 49 و 50 سوره ى مائده، نقشه ى شوم اين دنياخواهان را آشكار كرد و به پيامبر هشدار داد كه تسليم خواسته ى آنان نشود و از راه صحيح دور نگردد. اگرچه پيامبر معصوم است، اما اين به آن معنا نيست كه گناه بر پيامبر محال است؛ زيرا محال بودن گناه، فضيلت محسوب نمى شود. معناى اين آيات چنين است:

و در ميان آنان [اهل كتاب]، بر اساس آن چه خداوند نازل كرده است، داورى كن و از هوس هاى آنان پيروى مكن و از آنان بر حذر باش. مبادا تو را از بعضى احكامى كه خدا بر تو نازل كرده است، به فتنه در اندازند و اگر آنان (از حكم و داورى تو) روى گردانند، بدان كه خداوند مى خواهد آنان را به دليل پاره اى از گناهان شان، مجازات كند و بسيارى از مردم فاسقند «» آيا آنان حكم جاهليت را (از تو) مى خواهند؟ و چه كسى بهتر از خدا، براى قومى كه اهل يقين هستند، حكم مى كند؟ «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 4، ص 406؛ تفسير نور، ج 3، ص 109؛ تفسير المنار، ج 6،

ص 421؛ نمونه ى بينات، ص 289.

قطع اميد از بيگانه در سياست خارجى

شأن نزول آيه هاى 52 و 53 سوره ى مائده

جنگ بدر به پايان رسيد و پيروزى چشم گير مسلمانان بر كفار قريش، يهوديان را به وحشت افكند. در پى آن پيروزى، يهوديان كه تا آن هنگام، اسلام را جدى نمى گرفتند و به قدرت اين آيين نوپا پى نبرده بودند، دشمنى خود را با اسلام، آشكار كردند. آنان براى تضعيف اسلام، از هر ابزارى بهره مى گرفتند. در اين هنگام، مسلمانانى كه با يهوديان هم پيمان بودند، انديشيدند كه در رابطه ى خود با آنان تجديد نظر كنند و راه مناسبى براى مقابله با رفتار يهوديان برگزينند. در همين راستا بيشتر مسلمانان، با يهود قطع رابطه كردند. از جمله عباد بن صامت نزد پيامبر آمد وگفت: من با يهوديان بسيارى هم پيمان هستم، يهوديانى كه جمعيت و قدرت فراوانى دارند. اكنون كه آنان اين گونه در برابر ما مسلمانان، صف آرايى كرده و موجوديت آيين ما را به خطر انداخته اند، من از دوستىِ گذشته و هم پيمانى با ايشان، برائت مى جويم. اينك با خدا و پيامبر او، دوباره پيمان مى بندم و تا جان در بدن دارم، بر اين پيمان باقى مى مانم... البته در اين ميان، كسانى بودند كه به ظاهر، در صف مسلمانان قرار داشتند، امّا در واقع از ترس يا عاقبت انديشى يا دل بستن به دشمن، بر خلاف ديگران سخن مى گفتند. اينان بر ادامه ى هم پيمانى با يهود تأكيد مى كردند. عبدالله بن ابى كه سركرده ى منافقان بود، مى گفت: ما بايد بر پيمان با يهود باقى بمانيم و از آنان برائت بجوييم. ما و آنان، بسيار وابسته و نيازمنديم. در صورت قطع شدن رابطه، مشكلات

اقتصادى و سياسى فراوانى براى ما پيش خواهد آمد كه تحمل ناپذير است. اگر هم به قدرت دست يابند، در گرفتارى ها به كمك ما نخواهند آمد وبه ما رحم نخواهند كرد. پس بهتر است به دوستى با آنان، ادامه دهيم و آنان را از خود نرانيم. در اين هنگام پيامبر به عبد اللّه فرمود: من از دوستى عبادة بن صامت با يهود نگران بودم. اكنون از دوستى تو با آنان بيشتر نگرانم. در اين هنگام، آيه هاى 51 و 52 سوره ى مائده نازل شد و مسلمانان را از هم پيمانى با يهود و نصارا به شدت بر حذر داشت. اين آيات، بيان گر يكى از اصول سياست خارجى اسلام است. اين اصل بيان مى كند كه هيچ گاه با بيگانگان، طرح دوستى نريزيد و آنان را تكيه گاه خود قرار ندهيد. بى ترديد، عبادة بن صامت و عبد اللّه بن ابى، هر كدام نماينده ى ديدگاه فكرى و سياسى متفاوت هستند. يكى مى گويد: از بيگانه بايد بريد و نبايد به او اطمينان كرد. ديگرى مى گويد: گاه مصلحت ايجاب مى كند كه به بيگانگان نيز اعتماد كنيم. اين آيات چنين است:

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! يهود و نصارا را (تكيه گاه و سرپرست) و دوست نگيريد. بعضى از آنان، دوستان بعضى ديگرند. هركس از شما، آنان را ولى و دوست خود قرار دهد، به يقين در شمار آنان است. همانا خداوند، قوم ستم گر را هدايت نمى كند «» برخى بيمار دلان را مى بينى كه در دوستى با يهود و نصارا بر يكديگر سبقت مى گيرند و (در توجيه كارشان) مى گويند: مى ترسيم حادثه اى براى ما پيش بيايد و به آنان نيازمند شويم. اميد است خداوند پيروزى يا حادثه ديگرى

از جانب خود، به نفع مسلمانان پيش آورد تا آن گاه اين منافقان از آن چه در دل داشته اند، پشيمان شوند «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 4، ص 413؛ تفسير نور، ج 3، ص 112؛ نمونه ى بينات، ص 290؛ شأن نزول آيات، ص 229.

قطع اميد از بيگانه در سياست خارجى

شأن نزول آيه هاى 52 و 53 سوره ى مائده

جنگ بدر به پايان رسيد و پيروزى چشم گير مسلمانان بر كفار قريش، يهوديان را به وحشت افكند. در پى آن پيروزى، يهوديان كه تا آن هنگام، اسلام را جدى نمى گرفتند و به قدرت اين آيين نوپا پى نبرده بودند، دشمنى خود را با اسلام، آشكار كردند. آنان براى تضعيف اسلام، از هر ابزارى بهره مى گرفتند. در اين هنگام، مسلمانانى كه با يهوديان هم پيمان بودند، انديشيدند كه در رابطه ى خود با آنان تجديد نظر كنند و راه مناسبى براى مقابله با رفتار يهوديان برگزينند. در همين راستا بيشتر مسلمانان، با يهود قطع رابطه كردند. از جمله عباد بن صامت نزد پيامبر آمد وگفت: من با يهوديان بسيارى هم پيمان هستم، يهوديانى كه جمعيت و قدرت فراوانى دارند. اكنون كه آنان اين گونه در برابر ما مسلمانان، صف آرايى كرده و موجوديت آيين ما را به خطر انداخته اند، من از دوستىِ گذشته و هم پيمانى با ايشان، برائت مى جويم. اينك با خدا و پيامبر او، دوباره پيمان مى بندم و تا جان در بدن دارم، بر اين پيمان باقى مى مانم... البته در اين ميان، كسانى بودند كه به ظاهر، در صف مسلمانان قرار داشتند، امّا در واقع از ترس يا عاقبت انديشى يا دل بستن به دشمن، بر خلاف ديگران سخن مى گفتند. اينان بر ادامه ى هم پيمانى با يهود

تأكيد مى كردند. عبدالله بن ابى كه سركرده ى منافقان بود، مى گفت: ما بايد بر پيمان با يهود باقى بمانيم و از آنان برائت بجوييم. ما و آنان، بسيار وابسته و نيازمنديم. در صورت قطع شدن رابطه، مشكلات اقتصادى و سياسى فراوانى براى ما پيش خواهد آمد كه تحمل ناپذير است. اگر هم به قدرت دست يابند، در گرفتارى ها به كمك ما نخواهند آمد وبه ما رحم نخواهند كرد. پس بهتر است به دوستى با آنان، ادامه دهيم و آنان را از خود نرانيم. در اين هنگام پيامبر به عبد اللّه فرمود: من از دوستى عبادة بن صامت با يهود نگران بودم. اكنون از دوستى تو با آنان بيشتر نگرانم. در اين هنگام، آيه هاى 51 و 52 سوره ى مائده نازل شد و مسلمانان را از هم پيمانى با يهود و نصارا به شدت بر حذر داشت. اين آيات، بيان گر يكى از اصول سياست خارجى اسلام است. اين اصل بيان مى كند كه هيچ گاه با بيگانگان، طرح دوستى نريزيد و آنان را تكيه گاه خود قرار ندهيد. بى ترديد، عبادة بن صامت و عبد اللّه بن ابى، هر كدام نماينده ى ديدگاه فكرى و سياسى متفاوت هستند. يكى مى گويد: از بيگانه بايد بريد و نبايد به او اطمينان كرد. ديگرى مى گويد: گاه مصلحت ايجاب مى كند كه به بيگانگان نيز اعتماد كنيم. اين آيات چنين است:

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! يهود و نصارا را (تكيه گاه و سرپرست) و دوست نگيريد. بعضى از آنان، دوستان بعضى ديگرند. هركس از شما، آنان را ولى و دوست خود قرار دهد، به يقين در شمار آنان است. همانا خداوند، قوم ستم گر را هدايت نمى كند «» برخى بيمار دلان

را مى بينى كه در دوستى با يهود و نصارا بر يكديگر سبقت مى گيرند و (در توجيه كارشان) مى گويند: مى ترسيم حادثه اى براى ما پيش بيايد و به آنان نيازمند شويم. اميد است خداوند پيروزى يا حادثه ديگرى از جانب خود، به نفع مسلمانان پيش آورد تا آن گاه اين منافقان از آن چه در دل داشته اند، پشيمان شوند «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 4، ص 413؛ تفسير نور، ج 3، ص 112؛ نمونه ى بينات، ص 290؛ شأن نزول آيات، ص 229.

شأن ولايت و رهبرى در رسيدگى به محرومان

شأن نزول آيه ى 55 سوره ى مائده

نزديك ظهر بود و مسلمانان براى اقامه ى نماز جماعت در مسجد آماده مى شدند. برخى وضو مى ساختند و شمارى نيز در گوشه و كنار مسجد، غرق در عبادت بودند. يكى قرآن تلاوت مى كرد، ديگرى دُعا مى خواند و برخى نيز به نماز مستحبى ايستاده بودند. در اين ميان، مرد گدايى در حالى كه كمك مى طلبيد، وارد مسجد شد. او مى گفت: غريبم، در اين شهر پناهى ندارم و گرسنه هستم. براى رضاى خدا به من چيزى بدهيد. امّا گويا فقيرى نيامده و آنها صدايى نشنيده اند، پس به عبادت خود ادامه دادند. شايد هم از اين كه آن گدا نابه هنگام آمده و مزاحم عبادت شان شده، ناراحت بودند، ولى واكنشى نشان نمى دادند. آن گدا پس از چندبار، وقتى درخواستش بى پاسخ ماند، سكوت اختيار كرد. تنها زمزمه ى قرآن و دُعا از گوشه و كنار مسجد به گوش مى رسيد. فقير بيچاره نزد تك تك حاضران رفت و از آنان كمك طلبيد، امّا هيچ كس به او توجهى نكرد. او ديگر نااميد شده بود. سرگردان به اطراف نگاه مى كرد تا شايد در آخرين لحظه ها، كسى

او را بطلبد و به او كمك كند. امام على عليه السلام در حال نماز بود كه به ناله هاى جان سوز آن مرد فقير پى برد. ايشان درآن حال عبادت نيز از فقر و بى چيزى آن مرد نمى توانست بگذرد و غافل بماند.

از اين رو فقير با اشاره ى امام على عليه السلام به آن حضرت نزديك شد. على عليه السلام در ميان نگاه هاى ناباورانه ى آن مرد غريب، انگشتر خود را از دست بيرون آورد و به او بخشيد. در اين لحظه، برق شادى در چشمان جهيدن گرفت. انگشتر را ناخوداگاه در دستانش فشرد و بى آن كه به اطرافش بنگرد، از ميان جمعيت گذشت و از مسجد بيرون رفت. در اين هنگام، آيه ى 55 سوره ى مائده نازل شد. اين كار امام على عليه السلام از چنان اهميتى برخوردار بود كه خداوند با بيان آن، به مسأله ى ولايت و رهبرى اشاره مى كند:

سرپرست و رهبر شما، تنها خداست و پيامبر او و آنان كه ايمان آورده اند، همان كسانى كه نماز را برپا مى دارند و در حال ركوع، زكات مى پردازند. «» (1)

پاورقى:

(1) الميزان، ج 11، ص 3؛ تفسير نمونه، ج 4، ص 422؛ نمونه ى بينات، ص 293؛ شأن نزول آيات، ص 230.

دوستى بر محور دين و عقيده

شأن نزول آيه هاى 57 و 58 سوره ى مائده

با ورود پيامبر اسلام به مدينه فضاى شهر از شور و هيجان، آكنده شد. مردم سر از پا نمى شناختند. هر روز، گروهى از مردم نزد پيامبر مى آمدند و به آيين جديد مى پيوستند. همه مى كوشيدند در اين رقابت، گوى سبقت را از ديگرى بربايند و از قافله ى مسلمانى عقب نمانند. در اين ميان، عده اى نيز كه تمايل قلبى به اسلام نداشتند، نزد پيامبر حاضر

مى شدند تا اسلام آورند. «رفاعه» و «سويد» دو تن از افراد شرير و شناخته شده ى مدينه بودند كه همگان از آن دو به بدى ياد مى كردند. آنان پس از آن كه به ظاهر اسلام آوردند، با منافقان، ارتباط پنهانى برقرار كردند و به دار و دسته ى منافقان پيوستند. آنان به همراه ديگر منافقان و يهوديان مدينه، به توطئه چينى عليه اسلام پرداختند. توطئه اين بود كه با ريشخند كردن مقدسات مسلمانان، به جنگ روانى با آنان بشتابند تا ارزش هاى دينى را در ذهن مسلمانان، سست جلوه دهند. از اين رو، در گوشه و كنار شهر مدينه پراكنده شدند و بر ضد آيين اسلام به سخن پراكنى پرداختند. از جمله، هنگامى كه مؤذن، مسلمانان را به نماز فرا مى خواند، منافقان به همراه يهود و نصارا، جمله هاى اذان را مسخره مى كردند. و يا اين كه هنگام نماز، به گونه اى تحقيرآميز، اداى مسلمانان را در مى آوردند. از آن جا كه دوستى و دشمنى هاى آيين اسلام بر محور دين و عقيده است، كسانى كه دستورهاى دينى را به مسخره مى گيرند، لياقت دوستى با مسلمانان را ندارند. بنابراين، آيات 57 و 58 سوره ى مائده نازل شد و مسلمانان ناآگاه را از دوستى با منافقان و يهوديان بر حذر داشت:

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! كسانى را كه دين شما را به ريشخند و بازى گرفته اند [چه] از كسانى كه پيش از شما به آنان كتاب داده شده و [چه از] كافران، دوستان [خود] نگيريد «» و اگر ايمان داريد از خدا پروا كنيد هرگاه شما (به وسيله ى اذان) مردم را به نماز مى خوانيد، آنان، نماز شما را به مسخره و بازى مى گيرند. اين براى آن است كه

آنان، گروهى نادان و بى خرد هستند «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 4، ص 435؛ تفسير نور، ج 3، ص 122؛ شأن نزول آيات، ص 232.

دوستى بر محور دين و عقيده

شأن نزول آيه هاى 57 و 58 سوره ى مائده

با ورود پيامبر اسلام به مدينه فضاى شهر از شور و هيجان، آكنده شد. مردم سر از پا نمى شناختند. هر روز، گروهى از مردم نزد پيامبر مى آمدند و به آيين جديد مى پيوستند. همه مى كوشيدند در اين رقابت، گوى سبقت را از ديگرى بربايند و از قافله ى مسلمانى عقب نمانند. در اين ميان، عده اى نيز كه تمايل قلبى به اسلام نداشتند، نزد پيامبر حاضر مى شدند تا اسلام آورند. «رفاعه» و «سويد» دو تن از افراد شرير و شناخته شده ى مدينه بودند كه همگان از آن دو به بدى ياد مى كردند. آنان پس از آن كه به ظاهر اسلام آوردند، با منافقان، ارتباط پنهانى برقرار كردند و به دار و دسته ى منافقان پيوستند. آنان به همراه ديگر منافقان و يهوديان مدينه، به توطئه چينى عليه اسلام پرداختند. توطئه اين بود كه با ريشخند كردن مقدسات مسلمانان، به جنگ روانى با آنان بشتابند تا ارزش هاى دينى را در ذهن مسلمانان، سست جلوه دهند. از اين رو، در گوشه و كنار شهر مدينه پراكنده شدند و بر ضد آيين اسلام به سخن پراكنى پرداختند. از جمله، هنگامى كه مؤذن، مسلمانان را به نماز فرا مى خواند، منافقان به همراه يهود و نصارا، جمله هاى اذان را مسخره مى كردند. و يا اين كه هنگام نماز، به گونه اى تحقيرآميز، اداى مسلمانان را در مى آوردند. از آن جا كه دوستى و دشمنى هاى آيين اسلام بر محور دين و عقيده است، كسانى كه دستورهاى دينى

را به مسخره مى گيرند، لياقت دوستى با مسلمانان را ندارند. بنابراين، آيات 57 و 58 سوره ى مائده نازل شد و مسلمانان ناآگاه را از دوستى با منافقان و يهوديان بر حذر داشت:

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! كسانى را كه دين شما را به ريشخند و بازى گرفته اند [چه] از كسانى كه پيش از شما به آنان كتاب داده شده و [چه از] كافران، دوستان [خود] نگيريد «» و اگر ايمان داريد از خدا پروا كنيد هرگاه شما (به وسيله ى اذان) مردم را به نماز مى خوانيد، آنان، نماز شما را به مسخره و بازى مى گيرند. اين براى آن است كه آنان، گروهى نادان و بى خرد هستند «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 4، ص 435؛ تفسير نور، ج 3، ص 122؛ شأن نزول آيات، ص 232.

حشر طاغوتيان به شكل بوزينه و خوك

شأن نزول آيه هاى 59 و 60 سوره ى مائده

نقشه هاى شوم يهوديان در رويارويى با آيين اسلام، يكى پس از ديگرى، نقش بر آب شده بود. هرچه مى گذشت بر رسوايى يهوديان افزوده مى شد و حقانيت مسلمانان آشكارتر مى گشت. اين بار، يهوديان توطئه اى ديگر چيدند تا به پندار خويش، نور پر فروغ هدايت را خاموش سازند و از شكاف بيش از حد در آيين يهود جلوگيرى كنند. يهوديان چون به حضرت عيسى عليه السلام، كينه ى ديرينه داشتند، خواستند با اعلام نظر و موضع گيرى صريح پيامبر اسلام درباره ى حضرت مسيح عليه السلام، يهوديان را به واكنش وا دارند. آنان مى كوشيدند با اين كار، آيين يهود را روياروى اسلام قرار دهند و راه را براى ورود يهوديان به اسلام مسدود كنند. بنابراين، شمارى از آنان نزد پيامبر آمدند و از ايشان خواستند عقايد خويش

را درباره ى پيامبران گذشته شرح دهد. پيامبر اسلام فرمود: من به خداى يگانه اعتقاد دارم و به آن چه بر ابراهيم، اسماعيل، اسحاق، يعقوب، موسى و عيسى نازل شده است، ايمان آورده ام. من همه ى پيامبران را قبول دارم و آنان را فرستاده ى خدا مى دانم و ميان آنان، تبعيض قايل نيستم.

يهوديان پس از شنيدن اين نظر، برآشفتند و با داد و فرياد گفتند: ما پيامبرى به نام عيسى نمى شناسيم و او را به پيامبرى قبول نداريم. يهوديان بدين بهانه، پيامبر را نيز تكذيب كردند و گفتند: ما بدتر از آيين تو، نديديم. در اين هنگام، آيه هاى 59 و 60 سوره ى مائده نازل شد و آنان را رسوا ساخت:

بگو: اى اهل كتاب! آيا اين كه از ما خورده مى گيريد، جز براى اين است كه ما به خداوند و آن چه بر ما نازل شده و به آن چه (پيش از ديگران) بر پيامبران گذشته نازل شده است، ايمان آورده ايم؟ و اين كه بيشتر شما فاسق هستيد «» بگو! آيا شما را به بدتر از اين كيفر در پيش گاه خدا خبر دهم؟ كسانى كه خداوند، آنان را لعن و بر آنان غضب كرده و از آنان، افرادى به شكل بوزينه و خوك درآورده و كسى كه طاغوت را پرستيده است، آنان نزد خداوند، بدترين جايگاه را دارند و گمراه ترين افراد هستند «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 4، ص 442؛ تفسير الميزان، ج 11، ص 28؛ نمونه ى بينات، ص 297.

حشر طاغوتيان به شكل بوزينه و خوك

شأن نزول آيه هاى 59 و 60 سوره ى مائده

نقشه هاى شوم يهوديان در رويارويى با آيين اسلام، يكى پس از ديگرى، نقش بر آب شده بود. هرچه مى گذشت بر رسوايى يهوديان

افزوده مى شد و حقانيت مسلمانان آشكارتر مى گشت. اين بار، يهوديان توطئه اى ديگر چيدند تا به پندار خويش، نور پر فروغ هدايت را خاموش سازند و از شكاف بيش از حد در آيين يهود جلوگيرى كنند. يهوديان چون به حضرت عيسى عليه السلام، كينه ى ديرينه داشتند، خواستند با اعلام نظر و موضع گيرى صريح پيامبر اسلام درباره ى حضرت مسيح عليه السلام، يهوديان را به واكنش وا دارند. آنان مى كوشيدند با اين كار، آيين يهود را روياروى اسلام قرار دهند و راه را براى ورود يهوديان به اسلام مسدود كنند. بنابراين، شمارى از آنان نزد پيامبر آمدند و از ايشان خواستند عقايد خويش را درباره ى پيامبران گذشته شرح دهد. پيامبر اسلام فرمود: من به خداى يگانه اعتقاد دارم و به آن چه بر ابراهيم، اسماعيل، اسحاق، يعقوب، موسى و عيسى نازل شده است، ايمان آورده ام. من همه ى پيامبران را قبول دارم و آنان را فرستاده ى خدا مى دانم و ميان آنان، تبعيض قايل نيستم.

يهوديان پس از شنيدن اين نظر، برآشفتند و با داد و فرياد گفتند: ما پيامبرى به نام عيسى نمى شناسيم و او را به پيامبرى قبول نداريم. يهوديان بدين بهانه، پيامبر را نيز تكذيب كردند و گفتند: ما بدتر از آيين تو، نديديم. در اين هنگام، آيه هاى 59 و 60 سوره ى مائده نازل شد و آنان را رسوا ساخت:

بگو: اى اهل كتاب! آيا اين كه از ما خورده مى گيريد، جز براى اين است كه ما به خداوند و آن چه بر ما نازل شده و به آن چه (پيش از ديگران) بر پيامبران گذشته نازل شده است، ايمان آورده ايم؟ و اين كه بيشتر شما فاسق هستيد «» بگو! آيا شما را به بدتر از اين

كيفر در پيش گاه خدا خبر دهم؟ كسانى كه خداوند، آنان را لعن و بر آنان غضب كرده و از آنان، افرادى به شكل بوزينه و خوك درآورده و كسى كه طاغوت را پرستيده است، آنان نزد خداوند، بدترين جايگاه را دارند و گمراه ترين افراد هستند «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 4، ص 442؛ تفسير الميزان، ج 11، ص 28؛ نمونه ى بينات، ص 297.

شكست درون تشكيلاتى

شأن نزول آيه ى 64 سوره ى مائده

يهوديان در روزگار حضرت داود و حضرت سليمان در اوج قدرت بودند و بر بخش مهمى از دنياى آباد و گسترده، فرمان مى راندند. آنان خود را برترين آفريدگان و حكومت خود را هديه ى خدا مى دانستند و حتى خود را از دوستان نزديك خدا مى پنداشتند. از اين رو، براى تسلط بر همه ى جهان هرگونه زورگويى و ستم كارى را روا مى شمردند. اين زورگويى و استبداد ديرى نپاييد و قدرت شان رو به زوال نهاد. با ظهور اسلام، قدرت يهوديان در خطر قرار گرفت. با سركشى و دشمنى آنان با اسلام، اعتبار يهود به عنوان يك دين الهى رنگ باخت. شكست تلخ يهود «بنى نضير» و «بنى قريظه» در جنگ خيبر نيز آنان را به سستى كشاند. با اين حال، به جاى اين كه از اين شكست ها و ناكامى هاى پى در پى، عبرت بگيرند و آن را آموزه اى براى گرايش به دين حق بدانند، هم چنان به عناد خود ادامه دادند. آنان براى توجيه شكست هاى خود گفتند: دست خدا بسته شده و بخشش خود را از ما دريغ كرده است. خدا ما را پيروز نمى گرداند. آنان بى آن كه به ضعف عملكرد خود و راه كار شكست شان بيانديشند، آن را به خدا نسبت دادند. در

اين جا آيه ى 64 سوره ى مائده نازل گرديد و گفتار زشت يهوديان را نكوهش كرد:

و يهوديان گفتند: دست خدا بسته شده است. دست هايشان بسته باد و به دليل اين گفتار، از لطف خدا دور شدند، بلكه هر دو دست (قدرت) خدا باز است، هرگونه كه اراده كند، مى بخشد. به يقين، هرگاه چيزى بر تو نازل شود (به جاى تسليم و ايمان) كفر و طغيان بسيارى شان را مى افزايد. ما تا روز قيامت، دشمنى و كينه در ميان شان افكنديم. هربار براى جنگ، آتش افروزى كردند، خداوند آن را (به سود اسلام و به زيان آنان) خاموش ساخت. آنان همواره در زمين در پى فساد و تبه كارى هستند و خداوند، مفسدان را دوست ندارد «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نورالثقلين، ج 1، ص 649؛ تفسير برهان، ج 1، ص 486؛ تفسير نمونه، ج 4، ص 450؛ نمونه ى بينات، ص 298.

مغلطه كارى آشكار

شأن نزول آيه ى 68 سوره ى مائده

يهود براى نپذيرفتن آيين حق به هر دست آويزى متوسل مى شد و هر ابزارى را به كار مى بُرد. آنان براى اين كه در برابر دعوت پيامبر اسلام به مسامحه كارى متهم نشوند، پا پيش نهادند و در يك اقدام هجومى، نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمدند. آنان از حضرت محمد صلى الله عليه و آله پرسيدند: آيا تو قبول دارى كه خداوند، تورات نازل كرده است؟ پيامبر صلى الله عليه و آله پاسخ مثبت داد و فرمود: ما تورات و انجيل (تحريف نشده) را از جانب خداوند مى دانيم كه بر موسى و عيسى عليهماالسلام نازل گرديده است. آنان گفتند: ما نيز تورات را قبول داريم، ولى جز آن به كتاب ديگرى ايمان نداريم. در حقيقت، اين تورات است كه قدر مشترك ميان ما و شماست. هم ما و هم شما

به آن ايمان داريم. امّا قرآن كتابى است كه تنها شما به آن ايمان داريد. پس بهتر است كه همگى تورات را بپذيريم و غير آن را نفى كنيم. در اين جا آيه ى 68 سوره ى مائده نازل شد و به آنان چنين پاسخ گفت:

اى اهل كتاب! شما هيچ موقعيتى نداريد مگر آن كه تورات و انجيل و آن چه از سوى پروردگارتان بر شما نازل شده است، برپا داريد، ولى اى پيامبر! آن چه از سوى پروردگارت بر تو نازل شده است، بر طغيان و كفر بسيارى از آنان مى افزايد، بنابراين از اين قوم كافر به دليل مخالفت آنان، غمگين مباش «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 5، ص 24؛ تفسير نور، ج 3، ص 120؛ نمونه ى بينات، ص 302.

سيراب دلى از باران رحمت الهى

شأن نزول آيه هاى 82 و 83 سوره ى مائده

در سال هاى نخست دعوت پيامبر، مسلمانان در اقليت بودند و پناه گاهى نداشتند. انان از آزار و شكنجه ى كفار قريش در رنج بودند و بيم آن مى رفت كه با ادامه ى اين وضع، پيامبر در دعوت خود با مشكل روبه رو شود. پيامبر اسلام براى حفظ روحيه و در امان ماندن اين جمع بى پناه، به آنان دستور داد به سرزمين حبشه هجرت كنند. ايشان فرمود: در آن جا، زمام دارى صالح، فرمان روايى مى كند و به كسى ستم روا نمى دارد. به آن جا پناه ببريد، تا خداوند، فرصت مناسبى در اختيار ما بگذارد.

گروهى از مسلمانان به سرپرستى جعفر بن ابى طالب به حبشه هجرت كردند. بت پرستان و گردن كشان مكه با شنيدنِ اين خبر، سخت برآشفتند و براى بازگرداندن اين جمع به تكاپو افتادند. آنان «عمرو بن عاص» و «عماره بن وليد» را با هداياى فراوانى نزد پادشاه

حبشه فرستادند. نمايندگان قريش براى تضعيف موقعيت مسلمانان، نزد نجاشى به بدگويى از مسلمانان پرداختند. آنان گفتند: گروهى نادان كه از دين آبا و اجدادى خود دست كشيده اند، به سرزمين شما آمده اند. ما از شما مى خواهيم كه آنان را براى تنبيه و بازگرداندن به دين پيشين شان، به ما تحويل دهيد. نجّاشى كه پادشاهى عادل و زيرك بود، براى آگاهى از حقيقت ماجرا، مسلمانان را به كاخ سلطنتى دعوت كرد. با حضور مسلمانان، نمايندگان قريش و بزرگان مسيحى، جلسه اى در حضور نجاشى تشكيل شد. ابتدا، جعفر بن ابى طالب درباره ى بت پرستى، عادات هاى خرافى و صفات ناپسند قريش، توضيح هايى داد. سپس گفت: اى نجاشى! خداوند، پيامبرى امين و درست كار از ميان ما به رسالت برگزيد تا ما را از گرداب نادانى و خرافه برهاند، با نور حقيقت آشنا سازد و سعادت دنيا و آخرت را براى ما به ارمغان آورد. نجاشى از جعفر خواست برخى از آيه هاى قرآن را درآن جلسه قرائت كند. او نيز، آياتى از سوره ى مريم را تلاوت كرد كه به داستان حضرت مريم و فرزندش عيسى مربوط بود. اين آيات، حضرت مريم را از هرگونه اتهام ناروايى، پاك مى ساخت. با تلاوتِ اين آيه ها، قطره هاى اشكِ شوق از ديدگان دانشمندان مسيحى سرازير شد. در اين هنگام، نجاشى صدا زد: به خدا سوگند! در اين آيات، نشانه هاى حقيقت نمايان است... سپس هداياى كفار قريش را به آنان برگردانيد و به جعفر و يارانش گفت: در اين كشور، آسوده خاطر زندگى كنيد. من هرگز شما را به نمايندگان قريش تحويل نخواهم داد. وى هم چنين سى نفر از بهترين ياران و نزديكان خود را براى اظهار علاقه به

آيين اسلام به مدينه فرستاد. همين گروه با شنيدن آيه هاى سوره ى «يس» گريستند و اسلام را پذيرفتند. در اين هنگام، آيه هاى 83 و 82 سوره ى مائده نازل شد و از اين مؤمنان تجليل كرد:

به يقين، يهود و مشركان را دشمن ترين مردم نسبت به مؤمنان خواهى يا فت، ولى آنان را كه مى گويند مسيحى هستيم، نزديك ترين دوستان به مؤمنان مى يابى. اين براى آن است كه در ميان انان، افرادى دانشمند و تارك دنيا هستند و آنان در برابر حق تكبر نمى ورزند «» و هر زمان، آياتى را كه بر پيامبر نازل شده است، بشنوند، ديدگان شان را مى بينى كه از شوق، اشك مى ريزند و به دليل حقيقتى كه دريافته اند، مى گويند: پروردگارا! ما ايمان آورده ايم. نام ما را با گواهان و شاهدان حق بنويس «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير هدايت، ج 2، ص 383؛ تفسير نمونه، ج 5، ص 56؛ تفسير نور، ج 3، ص 158؛ نمونه ى بينات، ص 303؛ شأن نزول آيات، ص 236.

سيراب دلى از باران رحمت الهى

شأن نزول آيه هاى 82 و 83 سوره ى مائده

در سال هاى نخست دعوت پيامبر، مسلمانان در اقليت بودند و پناه گاهى نداشتند. انان از آزار و شكنجه ى كفار قريش در رنج بودند و بيم آن مى رفت كه با ادامه ى اين وضع، پيامبر در دعوت خود با مشكل روبه رو شود. پيامبر اسلام براى حفظ روحيه و در امان ماندن اين جمع بى پناه، به آنان دستور داد به سرزمين حبشه هجرت كنند. ايشان فرمود: در آن جا، زمام دارى صالح، فرمان روايى مى كند و به كسى ستم روا نمى دارد. به آن جا پناه ببريد، تا خداوند، فرصت مناسبى در اختيار ما بگذارد.

گروهى از مسلمانان به سرپرستى جعفر بن ابى طالب به

حبشه هجرت كردند. بت پرستان و گردن كشان مكه با شنيدنِ اين خبر، سخت برآشفتند و براى بازگرداندن اين جمع به تكاپو افتادند. آنان «عمرو بن عاص» و «عماره بن وليد» را با هداياى فراوانى نزد پادشاه حبشه فرستادند. نمايندگان قريش براى تضعيف موقعيت مسلمانان، نزد نجاشى به بدگويى از مسلمانان پرداختند. آنان گفتند: گروهى نادان كه از دين آبا و اجدادى خود دست كشيده اند، به سرزمين شما آمده اند. ما از شما مى خواهيم كه آنان را براى تنبيه و بازگرداندن به دين پيشين شان، به ما تحويل دهيد. نجّاشى كه پادشاهى عادل و زيرك بود، براى آگاهى از حقيقت ماجرا، مسلمانان را به كاخ سلطنتى دعوت كرد. با حضور مسلمانان، نمايندگان قريش و بزرگان مسيحى، جلسه اى در حضور نجاشى تشكيل شد. ابتدا، جعفر بن ابى طالب درباره ى بت پرستى، عادات هاى خرافى و صفات ناپسند قريش، توضيح هايى داد. سپس گفت: اى نجاشى! خداوند، پيامبرى امين و درست كار از ميان ما به رسالت برگزيد تا ما را از گرداب نادانى و خرافه برهاند، با نور حقيقت آشنا سازد و سعادت دنيا و آخرت را براى ما به ارمغان آورد. نجاشى از جعفر خواست برخى از آيه هاى قرآن را درآن جلسه قرائت كند. او نيز، آياتى از سوره ى مريم را تلاوت كرد كه به داستان حضرت مريم و فرزندش عيسى مربوط بود. اين آيات، حضرت مريم را از هرگونه اتهام ناروايى، پاك مى ساخت. با تلاوتِ اين آيه ها، قطره هاى اشكِ شوق از ديدگان دانشمندان مسيحى سرازير شد. در اين هنگام، نجاشى صدا زد: به خدا سوگند! در اين آيات، نشانه هاى حقيقت نمايان است... سپس هداياى كفار قريش را به آنان برگردانيد و به جعفر

و يارانش گفت: در اين كشور، آسوده خاطر زندگى كنيد. من هرگز شما را به نمايندگان قريش تحويل نخواهم داد. وى هم چنين سى نفر از بهترين ياران و نزديكان خود را براى اظهار علاقه به آيين اسلام به مدينه فرستاد. همين گروه با شنيدن آيه هاى سوره ى «يس» گريستند و اسلام را پذيرفتند. در اين هنگام، آيه هاى 83 و 82 سوره ى مائده نازل شد و از اين مؤمنان تجليل كرد:

به يقين، يهود و مشركان را دشمن ترين مردم نسبت به مؤمنان خواهى يا فت، ولى آنان را كه مى گويند مسيحى هستيم، نزديك ترين دوستان به مؤمنان مى يابى. اين براى آن است كه در ميان انان، افرادى دانشمند و تارك دنيا هستند و آنان در برابر حق تكبر نمى ورزند «» و هر زمان، آياتى را كه بر پيامبر نازل شده است، بشنوند، ديدگان شان را مى بينى كه از شوق، اشك مى ريزند و به دليل حقيقتى كه دريافته اند، مى گويند: پروردگارا! ما ايمان آورده ايم. نام ما را با گواهان و شاهدان حق بنويس «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير هدايت، ج 2، ص 383؛ تفسير نمونه، ج 5، ص 56؛ تفسير نور، ج 3، ص 158؛ نمونه ى بينات، ص 303؛ شأن نزول آيات، ص 236.

رهبانيت در آيين محمد صلى الله عليه و آله

شأن نزول آيه هاى 87 و 88 سوره ى مائده

جمعيت زيادى براى شنيدن سخنان پيامبر در مسجد گرد آمده بودند. چون پيامبر بر بالاى منبر قرار گرفت، همه سكوت كردند و به آن حضرت چشم دوختند. پيامبر اكرم با سخنانى شيوا و حزن انگيز درباره ى رستاخيز و حضور در دادگاه عدل الهى سخن گفت. وى با بيان آيات الهى، مردم را به شدت تكان داد و جمعى نيز گريستند. اين

سخنان آن چنان تأثيرگذار بود كه شمارى از ياران پيامبر تصميم گرفتند كه از راحتى ها و لذت هاى دنيوى چشم بپوشند و بيشتر به عبادت بپردازند. از جمله امير مؤمنان على عليه السلام سوگند ياد كرد كه شب ها كمتر بخوابد و بيشتر به عبادت بپردازد. «بلال حبشى» نيز عهد كرد كه هميشه روزه باشد. عثمان بن مظعون نيز سوگند ياد كرد كه از آميزش با همسرش دورى كند و شب ها به شب زنده دارى و روزها به روزه گرفتن رو آورد. ماه ها گذشت و عثمان نزد همسرش حاضر نشد. روزى، همسر او كه زنى زيبا بود، با وضعى آشفته و نامرتب نزد «عايشه» همسر پيامبر آمد. عايشه از وضع او در شگفت شد و پرسيد: چرا به خودت نمى رسى و زينت نمى كنى؟ همسر عثمان در پاسخ گفت: زينت؟! براى چه كسى؟ براى همسرم؟ او كه مدتى است مرا ترك گفته و گوشه نشينى اختيار كرده است؟

عايشه اين سخن را به پيامبر رساند. حضرت دستور داد همه ى مسلمانان در مسجد اجتماع كنند. از اين فراخوانى نابه هنگام، همه دريافتند كه به يقين، موضوع مهمّى رخ داده است.

آن گاه كه همه ى مردم جمع شدند، پيامبر بر بالاى منبر جاى گرفت. پس از حمد و ثناى پروردگار گفت: چرا بعضى از شما، حلال خدا را بر خود حرام كرده ايد؟ من سنّت خود را بازگو مى كنم. هركس از آن روى گرداند از من نيست. من خود، قسمتى از شب را مى خوابم و با همسرانم مى آميزم و همه روز نيز روزه نمى گيرم. آگاه باشيد كه من هرگز به شما سفارش نمى كنم كه دنيا را ترك گوييد و مانند كشيشان نصرانى باشيد، زيرا ديرنشينى و اين گونه روش ها در

آيين من نيست. دنياگريزىِ امت من، شركت در جنگ و جهاد است. بر خود سخت نگيريد، زيرا شمارى از پيشينيان اين گونه هلاك شدند.

آنان كه براى ترك دنيا، سوگند ياد كرده بودند، برخاستند و گفتند: اى رسول خدا! وظيفه ى ما در برابر سوگندمان چيست؟ آيه هاى 87 و 88 و 89 سوره ى مائده نازل شد و افزون بر نهى از افراط در عبادت، به آنان دستور داد كه در برابر سوگندهاى شان بايد كفاره بدهند:

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! چيزهاى پاكيزه را كه خداوند بر شما حلال كرده است، بر خود حرام و از حدّ تجاوز نكنيد، زيرا خداوند، متجاوزان را دوست نمى دارد «» و از نعمت هاى حلال و پاكيزه اى كه خداوند به شما روزى داده است، بخوريد و از (مخالفت) خداوندى كه به او ايمان داريد، بپرهيزيد «» خداوند شما را بخاطر سوگندهاى بيهوده، مؤاخذه نمى كند، ولى در برابر سوگندهايى كه (از روى اراده) محكم كرده ايد، مؤاخذه مى نمايد، كفاره ى اين گونه قسمها، اطعام ده نفر مستمند، از غذاهاى معمولى است كه به خانواده ى خود مى دهيد يا لباس پوشاندن بر آن ده نفر و يا آزاد كردن يك برده و كسى كه هيچ كدام از اينها را نيابد، سه روز روزه مى گيرد؛ اين، كفاره ى سوگندهاى شماست به هنگامى كه سوگند ياد مى كنيد (و مخالفت مى نماييد) و سوگندهاى خود را حفظ كنيد (و نشكنيد). خداوند آيات خود را اين چنين براى شما بيان مى كند شايد شكر او را به جا آوريد «». (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 5، ص 60؛ نمونه ى بينات، ص 309؛ شأن نزول ايات، ص 238.

رهبانيت در آيين محمد صلى الله عليه و آله

شأن نزول آيه هاى 87 و 88 سوره ى مائده

جمعيت

زيادى براى شنيدن سخنان پيامبر در مسجد گرد آمده بودند. چون پيامبر بر بالاى منبر قرار گرفت، همه سكوت كردند و به آن حضرت چشم دوختند. پيامبر اكرم با سخنانى شيوا و حزن انگيز درباره ى رستاخيز و حضور در دادگاه عدل الهى سخن گفت. وى با بيان آيات الهى، مردم را به شدت تكان داد و جمعى نيز گريستند. اين سخنان آن چنان تأثيرگذار بود كه شمارى از ياران پيامبر تصميم گرفتند كه از راحتى ها و لذت هاى دنيوى چشم بپوشند و بيشتر به عبادت بپردازند. از جمله امير مؤمنان على عليه السلام سوگند ياد كرد كه شب ها كمتر بخوابد و بيشتر به عبادت بپردازد. «بلال حبشى» نيز عهد كرد كه هميشه روزه باشد. عثمان بن مظعون نيز سوگند ياد كرد كه از آميزش با همسرش دورى كند و شب ها به شب زنده دارى و روزها به روزه گرفتن رو آورد. ماه ها گذشت و عثمان نزد همسرش حاضر نشد. روزى، همسر او كه زنى زيبا بود، با وضعى آشفته و نامرتب نزد «عايشه» همسر پيامبر آمد. عايشه از وضع او در شگفت شد و پرسيد: چرا به خودت نمى رسى و زينت نمى كنى؟ همسر عثمان در پاسخ گفت: زينت؟! براى چه كسى؟ براى همسرم؟ او كه مدتى است مرا ترك گفته و گوشه نشينى اختيار كرده است؟

عايشه اين سخن را به پيامبر رساند. حضرت دستور داد همه ى مسلمانان در مسجد اجتماع كنند. از اين فراخوانى نابه هنگام، همه دريافتند كه به يقين، موضوع مهمّى رخ داده است.

آن گاه كه همه ى مردم جمع شدند، پيامبر بر بالاى منبر جاى گرفت. پس از حمد و ثناى پروردگار گفت: چرا بعضى از شما، حلال خدا را بر

خود حرام كرده ايد؟ من سنّت خود را بازگو مى كنم. هركس از آن روى گرداند از من نيست. من خود، قسمتى از شب را مى خوابم و با همسرانم مى آميزم و همه روز نيز روزه نمى گيرم. آگاه باشيد كه من هرگز به شما سفارش نمى كنم كه دنيا را ترك گوييد و مانند كشيشان نصرانى باشيد، زيرا ديرنشينى و اين گونه روش ها در آيين من نيست. دنياگريزىِ امت من، شركت در جنگ و جهاد است. بر خود سخت نگيريد، زيرا شمارى از پيشينيان اين گونه هلاك شدند.

آنان كه براى ترك دنيا، سوگند ياد كرده بودند، برخاستند و گفتند: اى رسول خدا! وظيفه ى ما در برابر سوگندمان چيست؟ آيه هاى 87 و 88 و 89 سوره ى مائده نازل شد و افزون بر نهى از افراط در عبادت، به آنان دستور داد كه در برابر سوگندهاى شان بايد كفاره بدهند:

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! چيزهاى پاكيزه را كه خداوند بر شما حلال كرده است، بر خود حرام و از حدّ تجاوز نكنيد، زيرا خداوند، متجاوزان را دوست نمى دارد «» و از نعمت هاى حلال و پاكيزه اى كه خداوند به شما روزى داده است، بخوريد و از (مخالفت) خداوندى كه به او ايمان داريد، بپرهيزيد «» خداوند شما را بخاطر سوگندهاى بيهوده، مؤاخذه نمى كند، ولى در برابر سوگندهايى كه (از روى اراده) محكم كرده ايد، مؤاخذه مى نمايد، كفاره ى اين گونه قسمها، اطعام ده نفر مستمند، از غذاهاى معمولى است كه به خانواده ى خود مى دهيد يا لباس پوشاندن بر آن ده نفر و يا آزاد كردن يك برده و كسى كه هيچ كدام از اينها را نيابد، سه روز روزه مى گيرد؛ اين، كفاره ى سوگندهاى شماست به هنگامى كه

سوگند ياد مى كنيد (و مخالفت مى نماييد) و سوگندهاى خود را حفظ كنيد (و نشكنيد). خداوند آيات خود را اين چنين براى شما بيان مى كند شايد شكر او را به جا آوريد «». (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 5، ص 60؛ نمونه ى بينات، ص 309؛ شأن نزول ايات، ص 238.

آثار زيان بار شراب

شأن نزول آيه ى 90 سوره ى مائده

چندسالى از بعثت مى گذشت. پيامبر نيز به مدينه هجرت كرده بود. با اين حال، هنوز آيه اى بر تحريم شراب نازل نشده بود. يكى از انصار، گروهى را به ميهمانى دعوت كرد. پس از صرف غذا، ميزبان جلسه با شراب از ميهمانان پذيرايى كرد. ميهمانان در نوشيدن شراب، چنان زياده روى كردند كه از خود بى خود شدند و خدا را فراموش كردند. كار به جايى رسيد كه هريك بر ديگرى سبقت مى گرفت و افتخارهاى جاهلى خود را بر مى شمرد. بحث و مشاجره و تحقير و پرخاش گرى بالا گرفت. در اين هنگام، فردى كه شراب بيشترى نوشيده بود، چون در مشاجره كم آورد، با استخوانِ شترى كه بر سفره بود، بر بينى سعد بن ابى وَقاص كوبيد. بينى سعد شكافت و خون سرازير شد. در يك لحظه، همه به خود آمدند و به اشتباه خود پى بردند. روز بعد، سعد بن ابى وقاص نزد پيامبر رسيد و ماجرا را بازگو كرد. در اين هنگام، آيه ى 90 سوره ى مائده نازل شد و حكم تحريم شراب را بيان كرد:

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! شراب و قمار و بت ها و ازلام (يك نوع بخت آزمايى) پليدند و از عمل شيطان هستند. از آن ها دورى كنيد تا رستگار شويد «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 5، ص 74؛ تفسير هدايت،

ج 2، ص 390؛ نمونه ى بينات، ص 313؛ شأن نزول آيات، ص 238.

ترك شراب و كاهش دشمنى ها

شأن نزول آيه ى 91 سوره ى مائده

عمر بن خطاب در عصر جاهليت، شراب مى نوشيد. پس از اسلام آوردن نيز شراب مى نوشيد، زيرا تا مدت ها، آيه اى براى تحريم شراب نيامده بود. پس از آن كه آيات تحريم شراب، مسلمان را از اين كار باز داشت، عُمَر هم چنان به شراب خوارى ادامه مى داد. توجيه او اين بود كه هنوز شراب به طور قطعى، حرام نشده است. با اين حال، وى پيوسته دعا مى كرد و مى گفت: خدايا! درباره ى شراب، حكم صريحى بيان فرما. تا اين كه آيه ى 219 سوره ى بقره (يسئلونك عن الْخمر و الميسر) نازل شد. پيامبر آيه را براى او قرائت كرد، ولى او هم چنان به دُعاى خود ادامه داد و مى گفت: خدايا! بيان روشن ترى در اين زمينه نازل فرما. آيه ى 43 سوره ى نساء (لا تقربوا الصلوة و انتم سكارى) نازل شد. پيامبر آن را نيز براى عمر خواند، ولى او هم چنان به دعاى خود ادامه داد. پس از مدتى آيه ى 91 سوره ى مائده نازل شد. در اين آيه با صراحت، شراب حرام شده بود. و هنگامى كه پيامبر، آن را بر عُمَر خواند، عمر گفت: «اينك از نوشيدن شراب، خوددارى مى كنم.»

شيطان مى خواهد در ميان شما به وسيله ى شراب و قمار، دشمنى ايجاد كند و شما را از ياد خدا و از نماز باز دارد. پس آيا (با اين همه زيان و فساد و با اين نهى اكيد) شما دست بر مى داريد؟ «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير فى ظلال، ج 3، ص 33؛ تفسير نمونه، ج 5، ص 75؛ تفسير المنار، ج 7، ص 50؛ نمونه ى

بينات، ص 315.

ميزان، حال كنونى اشخاص

شأن نزول آيه ى 93 سوره ى مائده

چون آيه اى بر تحريم شراب و قمار نازل نشده بود، اين دو عمل ناشايست، هم چنان در ميان بعضى مسلمانان رواج داشت. هرگاه كسى، آنان را از اين رفتار نهى مى كرد و آثار زيان بار معنوى و مادى آن را براى ايشان باز مى گفت، پاسخ مى دادند: ما هنوز بر حرمت شراب و قمار، آيه اى نديده و نشنيده ايم. آيه ى 91 سوره ى مائده نازل شد و با ذكر بعضى آثار زيان بار شراب و قمار - مسلمانان را از اين دو عمل ناشايست نهى كرد. آيات بعدى نيز گناهان فراوانى براى اين دو كار برشمرد. ياران پيامبر با شنيدنِ اين همه گناه براى شراب و قمار، به حرمت اين دو عمل پى بردند و از آن دورى جستند. با اين حال، اين پرسش در ميان مردم باقى بود كه آيا كسانى كه اين دو عمل زشت را انجام داده اند، چه در قيد حيات اند يا آنان كه مرده اند، بخشوده مى شوند يا نه؟

آنان نزد پيامبر آمدند و گفتند: تكليف ما و برادرانِ مسلمان ما كه پيش از اين، از دنيا رفته و توبه نكرده اند، چه مى شود؟ در اين جا آيه ى 93 سوره ى مائده نازل شد و پاسخ داد:

بر كسانى كه ايمان آورده اند و كارهاى ناشايست انجام داده اند، نسبت به آن چه (پيش از تحريم شراب) خورده اند، باكى نيست. اگر تقوا پيشه كنند وايمان بياورند و كارهاى شايسته انجام دهند. سپس تقوا پيشه كنند وايمان بياورند، آن گاه تقوا پيشه كنند و احسان نمايند و خداوند، نيكوكاران را دوست دارد «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 5، ص 76؛ تفسير نور، ج 3، ص 173؛ نمونه ى بينات،

ص 316؛ شأن نزول آيات، ص 346.

امتحان الهى

شأن نزول آيه ى 94 سوره ى مائده

پيامبر و يارانش پس از سال ها دورى از مكه، در سال ششم هجرى براى انجام مراسم عمره به سوى مكه حركت كردند. همه احرام گرفته بودند و از آن لحظه بايد به دستورها عمل مى كردند. اندك سرپيچى، حتى كشتن حشره اى كوچك، حجِ آنان را باطل مى كرد. اين مسأله در بينش توحيدى، يك آزمايش بود و آزمايش از سنت هاى قطعى پروردگار است، تا آشكار گردد كه افراد براى حفظ ايمان، تا چه اندازه از خواسته هاى غريزى خود مى گذرند.

پيامبر و يارانش در بين راه، با حيوانات زيادى روبه رو بودند و مى توانستند آن ها را به راحتى شكار كنند. با اين كه يكى از راه هاى تأمين غذاى مورد نياز كاروان ها، صيد حيوانات بيابانى بود، و مسلمانان مى توانستند با يك پَرش يا پرتاب نيزه اى، آن ها را به چنگ آورند، ولى براى فرمان برى از خداوند، خويشتن دارى مى كردند. با اين حال، شمارى نيز تمايل داشتند با صيد اين حيوانات، از گوشت تازه ى آن ها در آن بيابان سوزان بهره مند گردند. در اين جا آيه ى 94 سوره ى مائده نازل شد و به چنين افرادى اخطار كرد كه اين دستور، امتحان الهى است:

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! خداوند شما را با شكارى كه دست ها و نيزه هاى تان به آن مى رسد، مى آزمايد (اين آزمايش براى آن است كه) خداوند معلوم گرداند چه كسى در باطن از او بيم دارد (تسليم فرمان اوست و از شكار مى گذرد) بنابراين، پس از اين هركه تجاوز كند، او را عذاب دردناكى است «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 5، ص 80؛ تفسير نور، ج 3، ص 175؛ نمونه ى بينات، ص 317.

توجه به

بن بست ها در اسلام

شأن نزول آيه ى 96 سوره ى مائده

پس از آن كه خداوند در آيه ى 94 سوره ى مائده، شكارِ حيوانات صحرايى را در حال احرام براى حاجيان ممنوع اعلام كرد، برخى مسلمانان نزد پيامبر آمدند. آنان درباره ى تأمين غذاى مورد نيازِ كاروانِ حج از آن حضرت پرسيدند: اگر هنگام حج شكار نكنيم، پس از چه غذايى استفاده كنيم؟

اين پرسش، ذهن همه ى مسلمانان را به خود مشغول كرده بود. در اينجا براى آن كه حاجيان از نظر غذايى دچار مشكل نشوند، آيه ى 96 سوره ى مائده، نازل شد. براى خروج از اين بن بست، اين آيه شكار دريايى را حلال و خوردن آن را براى كاروانيان مجاز شمرد. با اين حال، مسلمانان، هم چنان از شكار صحرايى و خوردن آن در حالت احرام، ممنوع بودند، اين آيه هشدار داد كه از خداوند، پروا داشته باشند:

شكار دريا و خوراك آن، براى شان حلال گرديده است (اين شكار و خوراك دريا) توشه اى براى شما و كاروانيان است، ولى تا وقتى كه مُحرم هستيد، صيد صحرايى براى تان حرام است. از خداوندى كه به سوى او محشور مى شويد، پروا داشته باشيد «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نور، ج 3، ص 180؛ تفسير هدايت، ج 2، ص 398.

پرهيز از پرسش هاى بيهوده و تكليف آور

شأن نزول آيه هاى 101 و 102 سوره ى مائده

مراسم حج بود. مسلمانان پيرامون پيامبر گرد آمده بودند و به سخنان ايشان درباره ى اعمال و احكام حج گوش مى دادند. هنوز سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله پايان نگرفته بود كه شخصى به نام «عكّاشه» كه بسيار پرگو بود، از حضرت پرسيد: آيا اين دستور براى هميشه است و هر سال بايد حج به جا آوريم؟ پيامبر به دليل مصلحت هايى، به پرسش او پاسخ

نگفت. مرد دوباره پرسيد. پيامبر نيز هم چنان سكوت كرد. بار سوم لجاجت كرد و پرسيد. پيامبر، سكوتش را شكست و آن مرد را مورد عتاب قرار داد. ايشان فرمودند: واى بر تو! چرا اين همه پافشارى مى كنى؟ اگر بگويم آرى؛ حج همه سال بر شما واجب مى شود. در اين صورت از عهده ى تو خارج است و توان انجام آن را نخواهى داشت. اگر هم مخالفت كنى و آن را انجام ندهى، گناه كار خواهى بود. بنابراين، حالا كه سكوت كرده و چيزى به شما نگفته و حكمى اعلام نكرده ام، شما نيز پى گيرى نكنيد. پرگويى و لجاجت، بعضى اقوام گذشته را به هلاكت افكند؛ زيرا از پيامبرشان زياد مى پرسيدند.

در ادامه پيامبر اسلام خطاب به آن مرد فرمود: هر دستورى كه به شما مى دهم، در حد توانايى، آن را انجام دهيد و از هر چيزى كه شما را از آن نهى مى كنم، از انجام آن خوددارى ورزيد. در اين جا آيه هاى 101 و 102 سوره ى مائده نازل شد و مسلمانان را از پرسش هاى بيهوده بر حذر داشت:

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! از مسايلى نپرسيد كه اگر براى تان آشكار شود، شما را ناراحت مى كند، و اگر هنگام نزول قرآن، از اين مسايل بپرسيد، پاسخ آن براى شما آشكار مى شود (و تكليف شما سنگين مى شود) خداوند از آن [پرسش هاى بى جا] گذشت و خداوند آمرزنده و حليم است «» گروهى پيش از شما [نيز] از اين [گونه] پرسش ها كردند، آن گاه به سبب آن كافر شدند «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير هدايت، ج 2، ص 208؛ تفسير نمونه، ج 5، ص 96؛ نمونه ى بينات، ص 319؛ شأن نزول آيات، ص 248.

پرهيز از پرسش هاى بيهوده و تكليف آور

شأن

نزول آيه هاى 101 و 102 سوره ى مائده

مراسم حج بود. مسلمانان پيرامون پيامبر گرد آمده بودند و به سخنان ايشان درباره ى اعمال و احكام حج گوش مى دادند. هنوز سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله پايان نگرفته بود كه شخصى به نام «عكّاشه» كه بسيار پرگو بود، از حضرت پرسيد: آيا اين دستور براى هميشه است و هر سال بايد حج به جا آوريم؟ پيامبر به دليل مصلحت هايى، به پرسش او پاسخ نگفت. مرد دوباره پرسيد. پيامبر نيز هم چنان سكوت كرد. بار سوم لجاجت كرد و پرسيد. پيامبر، سكوتش را شكست و آن مرد را مورد عتاب قرار داد. ايشان فرمودند: واى بر تو! چرا اين همه پافشارى مى كنى؟ اگر بگويم آرى؛ حج همه سال بر شما واجب مى شود. در اين صورت از عهده ى تو خارج است و توان انجام آن را نخواهى داشت. اگر هم مخالفت كنى و آن را انجام ندهى، گناه كار خواهى بود. بنابراين، حالا كه سكوت كرده و چيزى به شما نگفته و حكمى اعلام نكرده ام، شما نيز پى گيرى نكنيد. پرگويى و لجاجت، بعضى اقوام گذشته را به هلاكت افكند؛ زيرا از پيامبرشان زياد مى پرسيدند.

در ادامه پيامبر اسلام خطاب به آن مرد فرمود: هر دستورى كه به شما مى دهم، در حد توانايى، آن را انجام دهيد و از هر چيزى كه شما را از آن نهى مى كنم، از انجام آن خوددارى ورزيد. در اين جا آيه هاى 101 و 102 سوره ى مائده نازل شد و مسلمانان را از پرسش هاى بيهوده بر حذر داشت:

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! از مسايلى نپرسيد كه اگر براى تان آشكار شود، شما را ناراحت مى كند، و اگر هنگام نزول قرآن، از اين مسايل بپرسيد، پاسخ

آن براى شما آشكار مى شود (و تكليف شما سنگين مى شود) خداوند از آن [پرسش هاى بى جا] گذشت و خداوند آمرزنده و حليم است «» گروهى پيش از شما [نيز] از اين [گونه] پرسش ها كردند، آن گاه به سبب آن كافر شدند «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير هدايت، ج 2، ص 208؛ تفسير نمونه، ج 5، ص 96؛ نمونه ى بينات، ص 319؛ شأن نزول آيات، ص 248.

منع خرافه پرستى

شأن نزول آيه هاى 103 و 104 سوره ى مائده

در ميان اعرابِ پيش از اسلام، خرافه هاى فراوانى وجود داشت. اسلام با اين عادت هاى خرافى، مبارزه مى كرد. براى مثال، آنان حيواناتى را كه بارها زاييده بودند يا حيوان نرى كه در جفت گيرى و تلقيح، ده بار از آن استفاده شده بود يا حيوانى كه براى بهبودىِ بيمارى يا سالم رسيدن مسافرى نذر مى كردند، رها مى كردند. هم چنين براى آن كه همه ى مردم، آزاد بودن آن را بدانند، گوشش را مى شكافتند. اين براى آن بود تا حيوان شناخته شود و كسى براى باركشى يا خوراك از آن بهره نگيرد. هرچند اين كار گونه اى شكرگزارى و قدردانى از خدمات آن حيوان تلقّى مى شد، امّا در واقع، اتلاف مال و از بين بردن نعمت هاى الهى به شمار مى رفت. آنان اين كار را مقدّس مى شمردند و به آن سخت پاى بند بودند. در اين جا آيه هاى 103 و 104 سوره ى مائده نازل شد و اين كارها را ممنوع شمرد:

خداوند هيچ بحيره (حيوان گوشت شكافته) و هيچ سائبه (حيوانى كه به دليل زاد و ولد زياد، آزاد شده) و هيچ وصيله (حيوان نر دوقلو به دنيا آمده) و هيچ حام (شتر نرى كه ده بار جفت گيرى كرده) را منع نكرده است، ولى كافران بر خدا

دروغ مى بندند و بيشتر آنان بى خردند «» و هنگامى كه به آنان گفته شود: به سوى آن چه خدا نازل كرده و به سوى پيامبر بياييد، مى گويند: آن چه از پدران خود يافته ايم، ما را بس است. آيا اگر پدران آنان چيزى نمى دانستند و هدايت نيافته بودند (هم چنان از آنان پيروى مى كنند) «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نورالثقلين، ج 1، ص 684؛ تفسير هدايت، ج 2، ص 406؛ تفسير نمونه، ج 5، ص 104؛ تفسير نور، ج 3، ص 187.

منع خرافه پرستى

شأن نزول آيه هاى 103 و 104 سوره ى مائده

در ميان اعرابِ پيش از اسلام، خرافه هاى فراوانى وجود داشت. اسلام با اين عادت هاى خرافى، مبارزه مى كرد. براى مثال، آنان حيواناتى را كه بارها زاييده بودند يا حيوان نرى كه در جفت گيرى و تلقيح، ده بار از آن استفاده شده بود يا حيوانى كه براى بهبودىِ بيمارى يا سالم رسيدن مسافرى نذر مى كردند، رها مى كردند. هم چنين براى آن كه همه ى مردم، آزاد بودن آن را بدانند، گوشش را مى شكافتند. اين براى آن بود تا حيوان شناخته شود و كسى براى باركشى يا خوراك از آن بهره نگيرد. هرچند اين كار گونه اى شكرگزارى و قدردانى از خدمات آن حيوان تلقّى مى شد، امّا در واقع، اتلاف مال و از بين بردن نعمت هاى الهى به شمار مى رفت. آنان اين كار را مقدّس مى شمردند و به آن سخت پاى بند بودند. در اين جا آيه هاى 103 و 104 سوره ى مائده نازل شد و اين كارها را ممنوع شمرد:

خداوند هيچ بحيره (حيوان گوشت شكافته) و هيچ سائبه (حيوانى كه به دليل زاد و ولد زياد، آزاد شده) و هيچ وصيله (حيوان نر دوقلو به دنيا آمده) و هيچ حام (شتر

نرى كه ده بار جفت گيرى كرده) را منع نكرده است، ولى كافران بر خدا دروغ مى بندند و بيشتر آنان بى خردند «» و هنگامى كه به آنان گفته شود: به سوى آن چه خدا نازل كرده و به سوى پيامبر بياييد، مى گويند: آن چه از پدران خود يافته ايم، ما را بس است. آيا اگر پدران آنان چيزى نمى دانستند و هدايت نيافته بودند (هم چنان از آنان پيروى مى كنند) «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نورالثقلين، ج 1، ص 684؛ تفسير هدايت، ج 2، ص 406؛ تفسير نمونه، ج 5، ص 104؛ تفسير نور، ج 3، ص 187.

شاهد هنگام وصيت

شأن نزول آيه هاى 106 تا 108 سوره ى مائده

«ابن ماريه» از راه بازرگانى، روزگار مى گذراند و بارها مسير مدينه - شام را پيموده بود. هرچند وى مسلمانى متعبّد بود، ولى با «عدى» و «تميم» كه هر دو مسيحى بودند به تجارت مى رفت. وى در آخرين سفرِ خود، هنگام بازگشت از شام، دُچار بيمارى سختى شد. او چون خود را در حال مرگ ديد، از اين كه وصيتى نكرده است، آهى كشيد و افسوس خورد. بنابراين، در همان جا بى آن كه كسى را شاهد بگيرد، وصيت نامه اى نوشت. وى چون به همراهان خود اعتماد نمى كرد، وصيت نامه را در اثاثيه اش پنهان كرد. او در واپسين لحظه هاى زندگى به همراهان خود سفارش كرد كه پس از مرگ، اموال او را به خانواده اش تحويل دهند. «ابن ماريه» در ديار غربت، جان سپرد و اموال زيادى از خود به جا نهاد. در اين ميان، همراهانِ بى وفا، به اموال او چشم طمع دوختند. آن دو، اموال گران بهاى او را براى خود برداشتند و بقيه را به بازماندگان دادند. وارثان پس از بررسى

اموال، اشياى گران بهايى در آن نيافتند. ولى وصيت نامه ى ابن ماريه را پيدا كردند. كه در آن، همه ى موجودى اموالش را ثبت كرده بود. آنان پس از تطبيق صورت موجودى، به اموال دزدى شده پى بردند. بنابراين پيش از هر اقدامى، نزد آن دو مسيحى رفتند و اموال «ابن ماريه» را از آنان خواستند. آن دو انكار كردند و زير بار نرفتند. آنان گفتند: موجودى «ابن ماريه» همان بود كه به شما تحويل داده ايم. بازماندگان به ناچار نزد پيامبر رفتند و شكايت كردند. در اين جا آيه هاى 106 تا 108 سوره ى مائده نازل شد و از مسلمانان خواست كه هنگام مرگ، دو شاهد عادل بگيرند:

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! هنگامى كه مرگِ يكى از شما فرا رسد، هنگام وصيت بايد از ميان شما دو نفر عادل را به شهادت بطلبد، يا اگر مسافرت كرديد و مصيبتِ مرگ شما فرا رسيد (و در آن جا مسلمانى نيافتيد) دو نفر از غير [هم كيشان] خود را به گواهى بطلبيد و اگر در صدق آنان شك كرديد، آنان را پس از نماز نگاه مى داريد تا سوگند ياد كنند كه: «ما حاضر نيستيم حق را به چيزى بفروشيم، هرچند پاى خويشاوندان ما در كار باشد و شهادت الهى را كتمان نمى كنيم كه از گناه كاران خواهيم بود». «» و اگر آگاهى بيابيد كه آن دو، مرتكب گناهى شده اند (و حق را كتمان كرده اند) دو نفر از كسانى كه نسبت به ميّت، اولى هستند، به جاى آنان قرار مى گيرند و به خدا سوگند ياد مى كنند كه: گواهى ما، از گواهى آن دو، به حق نزديك تر است و ما تجاوزى نكرده ايم، كه اگر چنين كرده باشيم،

از ستم كاران خواهيم بود. «» اين [روش] براى اين كه شهادت را به صورت درست ادا كنند يا بترسند كه پس از سوگند خوردن شان، سوگندهايى [به وارثان ميت] برگردانده شود [به صواب] نزديك تر است. از (مخالفت) خدا بپرهيزيد و گوش فرا دهيد و خداوند، جمعيت فاسقان را هدايت نمى كند «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 5، ص 113؛ تفسير هدايت، ج 2، ص 413؛ شأن نزول آيات، ص 250؛ نمونه ى بينات، ص 321.

شاهد هنگام وصيت

شأن نزول آيه هاى 106 تا 108 سوره ى مائده

«ابن ماريه» از راه بازرگانى، روزگار مى گذراند و بارها مسير مدينه - شام را پيموده بود. هرچند وى مسلمانى متعبّد بود، ولى با «عدى» و «تميم» كه هر دو مسيحى بودند به تجارت مى رفت. وى در آخرين سفرِ خود، هنگام بازگشت از شام، دُچار بيمارى سختى شد. او چون خود را در حال مرگ ديد، از اين كه وصيتى نكرده است، آهى كشيد و افسوس خورد. بنابراين، در همان جا بى آن كه كسى را شاهد بگيرد، وصيت نامه اى نوشت. وى چون به همراهان خود اعتماد نمى كرد، وصيت نامه را در اثاثيه اش پنهان كرد. او در واپسين لحظه هاى زندگى به همراهان خود سفارش كرد كه پس از مرگ، اموال او را به خانواده اش تحويل دهند. «ابن ماريه» در ديار غربت، جان سپرد و اموال زيادى از خود به جا نهاد. در اين ميان، همراهانِ بى وفا، به اموال او چشم طمع دوختند. آن دو، اموال گران بهاى او را براى خود برداشتند و بقيه را به بازماندگان دادند. وارثان پس از بررسى اموال، اشياى گران بهايى در آن نيافتند. ولى وصيت نامه ى ابن ماريه را پيدا كردند. كه در آن، همه ى موجودى اموالش

را ثبت كرده بود. آنان پس از تطبيق صورت موجودى، به اموال دزدى شده پى بردند. بنابراين پيش از هر اقدامى، نزد آن دو مسيحى رفتند و اموال «ابن ماريه» را از آنان خواستند. آن دو انكار كردند و زير بار نرفتند. آنان گفتند: موجودى «ابن ماريه» همان بود كه به شما تحويل داده ايم. بازماندگان به ناچار نزد پيامبر رفتند و شكايت كردند. در اين جا آيه هاى 106 تا 108 سوره ى مائده نازل شد و از مسلمانان خواست كه هنگام مرگ، دو شاهد عادل بگيرند:

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! هنگامى كه مرگِ يكى از شما فرا رسد، هنگام وصيت بايد از ميان شما دو نفر عادل را به شهادت بطلبد، يا اگر مسافرت كرديد و مصيبتِ مرگ شما فرا رسيد (و در آن جا مسلمانى نيافتيد) دو نفر از غير [هم كيشان] خود را به گواهى بطلبيد و اگر در صدق آنان شك كرديد، آنان را پس از نماز نگاه مى داريد تا سوگند ياد كنند كه: «ما حاضر نيستيم حق را به چيزى بفروشيم، هرچند پاى خويشاوندان ما در كار باشد و شهادت الهى را كتمان نمى كنيم كه از گناه كاران خواهيم بود». «» و اگر آگاهى بيابيد كه آن دو، مرتكب گناهى شده اند (و حق را كتمان كرده اند) دو نفر از كسانى كه نسبت به ميّت، اولى هستند، به جاى آنان قرار مى گيرند و به خدا سوگند ياد مى كنند كه: گواهى ما، از گواهى آن دو، به حق نزديك تر است و ما تجاوزى نكرده ايم، كه اگر چنين كرده باشيم، از ستم كاران خواهيم بود. «» اين [روش] براى اين كه شهادت را به صورت درست ادا كنند يا بترسند كه

پس از سوگند خوردن شان، سوگندهايى [به وارثان ميت] برگردانده شود [به صواب] نزديك تر است. از (مخالفت) خدا بپرهيزيد و گوش فرا دهيد و خداوند، جمعيت فاسقان را هدايت نمى كند «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 5، ص 113؛ تفسير هدايت، ج 2، ص 413؛ شأن نزول آيات، ص 250؛ نمونه ى بينات، ص 321.

شاهد هنگام وصيت

شأن نزول آيه هاى 106 تا 108 سوره ى مائده

«ابن ماريه» از راه بازرگانى، روزگار مى گذراند و بارها مسير مدينه - شام را پيموده بود. هرچند وى مسلمانى متعبّد بود، ولى با «عدى» و «تميم» كه هر دو مسيحى بودند به تجارت مى رفت. وى در آخرين سفرِ خود، هنگام بازگشت از شام، دُچار بيمارى سختى شد. او چون خود را در حال مرگ ديد، از اين كه وصيتى نكرده است، آهى كشيد و افسوس خورد. بنابراين، در همان جا بى آن كه كسى را شاهد بگيرد، وصيت نامه اى نوشت. وى چون به همراهان خود اعتماد نمى كرد، وصيت نامه را در اثاثيه اش پنهان كرد. او در واپسين لحظه هاى زندگى به همراهان خود سفارش كرد كه پس از مرگ، اموال او را به خانواده اش تحويل دهند. «ابن ماريه» در ديار غربت، جان سپرد و اموال زيادى از خود به جا نهاد. در اين ميان، همراهانِ بى وفا، به اموال او چشم طمع دوختند. آن دو، اموال گران بهاى او را براى خود برداشتند و بقيه را به بازماندگان دادند. وارثان پس از بررسى اموال، اشياى گران بهايى در آن نيافتند. ولى وصيت نامه ى ابن ماريه را پيدا كردند. كه در آن، همه ى موجودى اموالش را ثبت كرده بود. آنان پس از تطبيق صورت موجودى، به اموال دزدى شده پى بردند. بنابراين پيش از

هر اقدامى، نزد آن دو مسيحى رفتند و اموال «ابن ماريه» را از آنان خواستند. آن دو انكار كردند و زير بار نرفتند. آنان گفتند: موجودى «ابن ماريه» همان بود كه به شما تحويل داده ايم. بازماندگان به ناچار نزد پيامبر رفتند و شكايت كردند. در اين جا آيه هاى 106 تا 108 سوره ى مائده نازل شد و از مسلمانان خواست كه هنگام مرگ، دو شاهد عادل بگيرند:

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! هنگامى كه مرگِ يكى از شما فرا رسد، هنگام وصيت بايد از ميان شما دو نفر عادل را به شهادت بطلبد، يا اگر مسافرت كرديد و مصيبتِ مرگ شما فرا رسيد (و در آن جا مسلمانى نيافتيد) دو نفر از غير [هم كيشان] خود را به گواهى بطلبيد و اگر در صدق آنان شك كرديد، آنان را پس از نماز نگاه مى داريد تا سوگند ياد كنند كه: «ما حاضر نيستيم حق را به چيزى بفروشيم، هرچند پاى خويشاوندان ما در كار باشد و شهادت الهى را كتمان نمى كنيم كه از گناه كاران خواهيم بود». «» و اگر آگاهى بيابيد كه آن دو، مرتكب گناهى شده اند (و حق را كتمان كرده اند) دو نفر از كسانى كه نسبت به ميّت، اولى هستند، به جاى آنان قرار مى گيرند و به خدا سوگند ياد مى كنند كه: گواهى ما، از گواهى آن دو، به حق نزديك تر است و ما تجاوزى نكرده ايم، كه اگر چنين كرده باشيم، از ستم كاران خواهيم بود. «» اين [روش] براى اين كه شهادت را به صورت درست ادا كنند يا بترسند كه پس از سوگند خوردن شان، سوگندهايى [به وارثان ميت] برگردانده شود [به صواب] نزديك تر است. از (مخالفت) خدا بپرهيزيد و

گوش فرا دهيد و خداوند، جمعيت فاسقان را هدايت نمى كند «» (1)

پاورقى:

(1) تفسير نمونه، ج 5، ص 113؛ تفسير هدايت، ج 2، ص 413؛ شأن نزول آيات، ص 250؛ نمونه ى بينات، ص 321.

(هو) در تقدير / خبر إنَّ محذوف {ما} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {يُرِيدُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير

{يا} (يا) حرف ندا {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الَّذِينَ} بدل تابع {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {لا} حرف جزم {تُحِلُّوا} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {شَعائِرَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَلاَ} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {الشَّهْرَ} معطوف تابع {الْحَرامَ} نعت تابع {وَلاَ} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {الْهَدْيَ} معطوف تابع {وَلاَ} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {الْقَلائِدَ} معطوف تابع {وَلاَ} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {آمِّينَ} معطوف تابع {الْبَيْتَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {الْحَرامَ} نعت تابع {يَبْتَغُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {فَضْلاً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِنْ} حرف جر {رَبِّهِمْ} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَرِضْواناً} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَإِذا} (و) حرف عطف / ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {حَلَلْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {فَاصْطادُوا} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير

متصل در محل رفع و فاعل {وَلا} (و) حرف عطف / حرف جزم {يَجْرِمَنَّكُمْ} فعل مضارع، مبنى بر فتحه / نون تأكيد ثقليه / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {شَنَآنُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {قَوْمٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {أَنْ} حرف نصب {صَدُّوكُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {عَنِ} حرف جر {الْمَسْجِدِ} اسم مجرور يا در محل جر {الْحَرامِ} نعت تابع {أَنْ} حرف نصب {تَعْتَدُوا} فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَتَعاوَنُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَلَى} حرف جر {الْبِرِّ} اسم مجرور يا در محل جر {وَالتَّقْوى} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَلا} (و) حرف عطف / حرف جزم {تَعاوَنُوا} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَلَى} حرف جر {الْإِثْمِ} اسم مجرور يا در محل جر {وَالْعُدْوانِ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَاتَّقُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {شَدِيدُ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {الْعِقابِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{حُرِّمَتْ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ت) تأنيث {عَلَيْكُمُ}

حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {الْمَيْتَةُ} نائب فاعل، مرفوع يا در محل رفع {وَالدَّمُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَلَحْمُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {الْخِنْزِيرِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَما} (و) حرف عطف / معطوف تابع {أُهِلَّ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / نائب فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {لِغَيْرِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {بِهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَالْمُنْخَنِقَةُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَالْمَوْقُوذَةُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَالْمُتَرَدِّيَةُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَالنَّطِيحَةُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَما} (و) حرف عطف / معطوف تابع {أَكَلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {السَّبُعُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {إِلاَّ} حرف استثنا {ما} مستثنى، منصوب {ذَكَّيْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {وَما} (و) حرف عطف / معطوف تابع {ذُبِحَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / نائب فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {عَلَى} حرف جر {النُّصُبِ} اسم مجرور يا در محل جر {وَأَنْ} (و) حرف عطف / حرف نصب {تَسْتَقْسِمُوا} فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بِالْأَزْلامِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {ذلِكُمْ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {فِسْقٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {الْيَوْمَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {يَئِسَ} فعل ماضى، مبنى بر

فتحه ظاهرى يا تقديرى {الَّذِينَ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {كَفَرُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنْ} حرف جر {دِينِكُمْ} اسم مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فَلا} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف جزم {تَخْشَوْهُمْ} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {وَاخْشَوْنِ} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ن) حرف وقايه / (ي) محذوف در محل نصب، مفعولٌ به {الْيَوْمَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {أَكْمَلْتُ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {لَكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {دِينَكُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَأَتْمَمْتُ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {عَلَيْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {نِعْمَتِي} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَرَضِيتُ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {لَكُمُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {الْإِسْلامَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {دِيناً} حال، منصوب {فَمَنِ} (ف) حرف استيناف / اسم شرط جازم در

محل رفع و مبتدا {اضْطُرَّ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / نائب فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {فِي} حرف جر {مَخْمَصَةٍ} اسم مجرور يا در محل جر {غَيْرَ} حال، منصوب {مُتَجانِفٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {لِإِثْمٍ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَإِنَّ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {غَفُورٌ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {رَحِيمٌ} خبر إنَّ ثان (دوم)، مرفوع يا در محل رفع

{يَسْئَلُونَكَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {ماذا} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {أُحِلَّ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / نائب فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {لَهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {قُلْ} فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {أُحِلَّ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {لَكُمُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {الطَّيِّباتُ} نائب فاعل، مرفوع يا در محل رفع {وَما} (و) حرف عطف / معطوف تابع {عَلَّمْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {مِنَ} حرف جر {الْجَوارِحِ} اسم مجرور يا در محل جر {مُكَلِّبِينَ} حال، منصوب {تُعَلِّمُونَهُنَّ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و

فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {مِمَّا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {عَلَّمَكُمُ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {فَكُلُوا} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِمَّا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَمْسَكْنَ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ن) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَلَيْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَاذْكُرُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اسْمَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {عَلَيْهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَاتَّقُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {سَرِيعُ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {الْحِسابِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{الْيَوْمَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {أُحِلَّ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {لَكُمُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {الطَّيِّباتُ} نائب فاعل، مرفوع يا در محل رفع {وَطَعامُ} (و) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {الَّذِينَ} مضاف اليه، مجرور يا

در محل جر {أُوتُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، نائب فاعل {الْكِتابَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {حِلٌّ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {لَكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَطَعامُكُمْ} (و) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {حِلٌّ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {لَهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَالْمُحْصَناتُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {مِنَ} حرف جر {الْمُؤْمِناتِ} اسم مجرور يا در محل جر {وَالْمُحْصَناتُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {مِنَ} حرف جر {الَّذِينَ} اسم مجرور يا در محل جر {أُوتُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، نائب فاعل {الْكِتابَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِنْ} حرف جر {قَبْلِكُمْ} اسم مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {إِذا} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {آتَيْتُمُوهُنَّ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل / (و) حرف زائد براى اشباع ميم / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {أُجُورَهُنَّ} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {مُحْصِنِينَ} حال، منصوب {غَيْرَ} حال، منصوب {مُسافِحِينَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَلا} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {مُتَّخِذِي} معطوف تابع {أَخْدانٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَمَنْ} (و) حرف استيناف / اسم شرط

جازم در محل رفع و مبتدا {يَكْفُرْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {بِالْإِيمانِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَقَدْ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف تحقيق {حَبِطَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {عَمَلُهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَهُوَ} (و) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {فِي} حرف جر {الْآخِرَةِ} اسم مجرور يا در محل جر {مِنَ} حرف جر {الْخاسِرِينَ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل

{يا} (يا) حرف ندا {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الَّذِينَ} بدل تابع {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِذا} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {قُمْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {إِلَى} حرف جر {الصَّلاةِ} اسم مجرور يا در محل جر {فَاغْسِلُوا} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وُجُوهَكُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَأَيْدِيَكُمْ} (و) حرف عطف / معطوف تابع / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {إِلَى} حرف جر {الْمَرافِقِ} اسم مجرور يا در محل جر {وَامْسَحُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون /

(و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بِرُؤُسِكُمْ} (ب) حرف جر زائد / مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَأَرْجُلَكُمْ} (و) حرف عطف / معطوف تابع / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {إِلَى} حرف جر {الْكَعْبَيْنِ} اسم مجرور يا در محل جر {وَإِنْ} (و) حرف عطف / حرف شرط جازم {كُنْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ت) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {جُنُباً} خبر كان، منصوب يا در محل نصب {فَاطَّهَّرُوا} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَإِنْ} (و) حرف عطف / حرف شرط جازم {كُنْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {مَرْضى} خبر كان، منصوب يا در محل نصب {أَوْ} حرف عطف {عَلى} حرف جر {سَفَرٍ} اسم مجرور يا در محل جر {أَوْ} حرف عطف {جاءَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {أَحَدٌ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {مِنْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مِنَ} حرف جر {الْغائِطِ} اسم مجرور يا در محل جر {أَوْ} حرف عطف {لامَسْتُمُ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {النِّساءَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {فَلَمْ} (ف) حرف عطف / حرف جزم {تَجِدُوا} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {ماءً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {فَتَيَمَّمُوا} (ف) رابط جواب

براى شرط / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {صَعِيداً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {طَيِّباً} نعت تابع {فَامْسَحُوا} (ف) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بِوُجُوهِكُمْ} (ب) حرف جر زائد / مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَأَيْدِيكُمْ} (و) حرف عطف / معطوف تابع / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {مِنْهُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {ما} حرف نفى غير عامل {يُرِيدُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {لِيَجْعَلَ} (ل) حرف نصب / فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {عَلَيْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مِنْ} حرف جر زائد {حَرَجٍ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَلكِنْ} حرف عطف / حرف استدراك {يُرِيدُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {لِيُطَهِّرَكُمْ} (ل) حرف نصب / فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {وَلِيُتِمَّ} (و) حرف عطف / (ل) حرف نصب / فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {نِعْمَتَهُ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {عَلَيْكُمْ} حرف جر و اسم

بعد از آن مجرور {لَعَلَّكُمْ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ك) ضمير متصل در محل نصب، اسم لعل {تَشْكُرُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر لعل محذوف

{وَاذْكُرُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {نِعْمَةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {عَلَيْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَمِيثاقَهُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {الَّذِي} نعت تابع {واثَقَكُمْ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {بِهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {إِذْ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {قُلْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {سَمِعْنا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَأَطَعْنا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَاتَّقُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {عَلِيمٌ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {بِذاتِ} حرف جر

و اسم بعد از آن مجرور {الصُّدُورِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{يا} (يا) حرف ندا {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الَّذِينَ} بدل تابع {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {كُونُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {قَوَّامِينَ} خبر كان، منصوب يا در محل نصب {لِلَّهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {شُهَداءَ} خبر إنَّ ثان (دوم)، مرفوع يا در محل رفع {بِالْقِسْطِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَلا} (و) حرف عطف / حرف جزم {يَجْرِمَنَّكُمْ} فعل مضارع، مبنى بر فتحه / نون تأكيد ثقليه / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {شَنَآنُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {قَوْمٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {عَلى} حرف جر {أَلاَّ} (أن) حرف نصب / حرف نفى غير عامل {تَعْدِلُوا} فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اعْدِلُوا} فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {هُوَ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {أَقْرَبُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {لِلتَّقْوى} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَاتَّقُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {خَبِيرٌ} خبر إنَّ، مرفوع يا در

محل رفع {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {تَعْمَلُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل

{وَعَدَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {الَّذِينَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَعَمِلُوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الصَّالِحاتِ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {لَهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {مَغْفِرَةٌ} مبتدا مؤخّر {وَأَجْرٌ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {عَظِيمٌ} نعت تابع

{وَالَّذِينَ} (و) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {كَفَرُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَكَذَّبُوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بِآياتِنا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / (نا) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {أُولئِكَ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {أَصْحابُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع / خبر براى (الذين) {الْجَحِيمِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{يا} (يا) حرف ندا {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الَّذِينَ} بدل تابع {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اذْكُرُوا} فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {نِعْمَتَ}

مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {عَلَيْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {إِذْ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {هَمَّ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {قَوْمٌ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {أَنْ} حرف نصب {يَبْسُطُوا} فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِلَيْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَيْدِيَهُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فَكَفَّ} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {أَيْدِيَهُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {عَنْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَاتَّقُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَعَلَى} (و) حرف استيناف / حرف جر {اللَّهِ} اسم مجرور يا در محل جر {فَلْيَتَوَكَّلِ} (ف) رابط جواب براى شرط / (ل) حرف جزم / فعل مضارع، مجزوم به سكون {الْمُؤْمِنُونَ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع

{وَلَقَدْ} (و) حرف قسم / (ل) حرف جواب / حرف تحقيق {أَخَذَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {مِيثاقَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {بَنِي} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {إِسْرائِيلَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل

جر {وَبَعَثْنا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنْهُمُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {اثْنَيْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {عَشَرَ} محلى از اعراب ندارد {نَقِيباً} تمييز، منصوب {وَقالَ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {إِنِّي} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ي) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {مَعَكُمْ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه / خبر إنَّ محذوف {لَئِنْ} (ل) موطئه / حرف شرط جازم {أَقَمْتُمُ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {الصَّلاةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَآتَيْتُمُ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {الزَّكاةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَآمَنْتُمْ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {بِرُسُلِي} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَعَزَّرْتُمُوهُمْ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل / (و) حرف زائد براى اشباع ميم / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {وَأَقْرَضْتُمُ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {اللَّهَ} مفعولٌ

به، منصوب يا در محل نصب {قَرْضاً} مفعول مطلق يا نائب مفعول، منصوب {حَسَناً} نعت تابع {لَأُكَفِّرَنَّ} (ل) حرف جواب / فعل مضارع، مبنى بر فتحه / نون تأكيد ثقليه / فاعل، ضمير مستتر (أنا) در تقدير {عَنْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {سَيِّئاتِكُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَلَأُدْخِلَنَّكُمْ} (و) حرف عطف / (ل) حرف جواب / فعل مضارع، مبنى بر فتحه / نون تأكيد ثقليه / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (أنا) در تقدير {جَنَّاتٍ} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {تَجْرِي} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {مِنْ} حرف جر {تَحْتِهَا} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {الْأَنْهارُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {فَمَنْ} (ف) حرف استيناف / اسم شرط جازم در محل رفع و مبتدا {كَفَرَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {بَعْدَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {ذلِكَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {مِنْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَقَدْ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف تحقيق {ضَلَّ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {سَواءَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {السَّبِيلِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{فَبِما} (ف) حرف استيناف / (ب) حرف جر

/ حرف زائد {نَقْضِهِمْ} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {مِيثاقَهُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {لَعَنَّاهُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {وَجَعَلْنا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {قُلُوبَهُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {قاسِيَةً} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {يُحَرِّفُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الْكَلِمَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {عَنْ} حرف جر {مَواضِعِهِ} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَنَسُوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {حَظًّا} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِمَّا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {ذُكِّرُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، نائب فاعل {بِهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَلا} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {تَزالُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / اسم زال، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {تَطَّلِعُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير / خبر زال محذوف

{عَلى} حرف جر {خائِنَةٍ} اسم مجرور يا در محل جر {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {إِلاَّ} حرف استثنا {قَلِيلاً} مستثنى، منصوب {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَاعْفُ} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر، مبنى بر حذف حرف عله (و) / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {عَنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَاصْفَحْ} (و) حرف عطف / فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {يُحِبُّ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر إنَّ محذوف {الْمُحْسِنِينَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب

{وَمِنَ} (و) حرف عطف / حرف جر {الَّذِينَ} اسم مجرور يا در محل جر {قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِنَّا} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {نَصارى} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {أَخَذْنا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِيثاقَهُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فَنَسُوا} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {حَظًّا} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِمَّا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {ذُكِّرُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و)

ضمير متصل در محل رفع، نائب فاعل {بِهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَأَغْرَيْنا} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بَيْنَهُمُ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {الْعَداوَةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَالْبَغْضاءَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {إِلى} حرف جر {يَوْمِ} اسم مجرور يا در محل جر {الْقِيامَةِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَسَوْفَ} (و) حرف استيناف / حرف استقبال {يُنَبِّئُهُمُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {كانُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {يَصْنَعُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر كان، محذوف يا در تقدير

{يا} (يا) حرف ندا {أَهْلَ} منادا، منصوب يا در محل نصب {الْكِتابِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {قَدْ} حرف تحقيق {جاءَكُمْ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {رَسُولُنا} فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (نا) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {يُبَيِّنُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {لَكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {كَثِيراً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِمَّا}

حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {كُنْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {تُخْفُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر كان، محذوف يا در تقدير {مِنَ} حرف جر {الْكِتابِ} اسم مجرور يا در محل جر {وَيَعْفُوا} (و) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {عَنْ} حرف جر {كَثِيرٍ} اسم مجرور يا در محل جر {قَدْ} حرف تحقيق {جاءَكُمْ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {مِنَ} حرف جر {اللَّهِ} اسم مجرور يا در محل جر {نُورٌ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {وَكِتابٌ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {مُبِينٌ} نعت تابع

{يَهْدِي} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {بِهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {مَنِ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {اتَّبَعَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {رِضْوانَهُ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {سُبُلَ} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {السَّلامِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَيُخْرِجُهُمْ} (و) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {مِنَ} حرف جر {الظُّلُماتِ} اسم مجرور يا در محل

جر {إِلَى} حرف جر {النُّورِ} اسم مجرور يا در محل جر {بِإِذْنِهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَيَهْدِيهِمْ} (و) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {إِلى} حرف جر {صِراطٍ} اسم مجرور يا در محل جر {مُسْتَقِيمٍ} نعت تابع

{لَقَدْ} (ل) حرف قسم / حرف تحقيق {كَفَرَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {الَّذِينَ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {هُوَ} ضمير فصل بدون محل {الْمَسِيحُ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {ابْنُ} نعت تابع {مَرْيَمَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {قُلْ} فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {فَمَنْ} (ف) رابط جواب براى شرط / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {يَمْلِكُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {مِنَ} حرف جر {اللَّهِ} اسم مجرور يا در محل جر {شَيْئاً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {إِنْ} حرف شرط جازم {أَرادَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {أَنْ} حرف نصب {يُهْلِكَ} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در

تقدير {الْمَسِيحَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {ابْنَ} نعت تابع {مَرْيَمَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَأُمَّهُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَمَنْ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {فِي} حرف جر {الْأَرْضِ} اسم مجرور يا در محل جر {جَمِيعاً} حال، منصوب {وَلِلَّهِ} (و) حرف استيناف / حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {مُلْكُ} مبتدا مؤخّر {السَّماواتِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَالْأَرْضِ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَما} (و) حرف عطف / معطوف تابع {بَيْنَهُما} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {يَخْلُقُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {ما} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {يَشاءُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {وَاللَّهُ} (و) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {عَلى} حرف جر {كُلِّ} اسم مجرور يا در محل جر {شَيْءٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {قَدِيرٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع

{وَقالَتِ} (و) حرف استيناف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ت) تأنيث {الْيَهُودُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {وَالنَّصارى} (و) حرف عطف / معطوف تابع {نَحْنُ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {أَبْناءُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَأَحِبَّاؤُهُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع / (ه) ضمير متصل

در محل جر، مضاف اليه {قُلْ} فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {فَلِمَ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {يُعَذِّبُكُمْ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {بِذُنُوبِكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {بَلْ} حرف اضراب {أَنْتُمْ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {بَشَرٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {مِمَّنْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {خَلَقَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {يَغْفِرُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {لِمَنْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {يَشاءُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {وَيُعَذِّبُ} (و) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {مَنْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {يَشاءُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {وَلِلَّهِ} (و) حرف عطف / حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {مُلْكُ} مبتدا مؤخّر {السَّماواتِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَالْأَرْضِ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَما} (و) حرف عطف / معطوف تابع {بَيْنَهُما} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب

/ (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَإِلَيْهِ} (و) حرف عطف / حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {الْمَصِيرُ} مبتدا مؤخّر

{يا} (يا) حرف ندا {أَهْلَ} منادا، منصوب يا در محل نصب {الْكِتابِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {قَدْ} حرف تحقيق {جاءَكُمْ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {رَسُولُنا} فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (نا) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {يُبَيِّنُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {لَكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {عَلى} حرف جر {فَتْرَةٍ} اسم مجرور يا در محل جر {مِنَ} حرف جر {الرُّسُلِ} اسم مجرور يا در محل جر {أَنْ} حرف نصب {تَقُولُوا} فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {ما} حرف نفى غير عامل {جاءَنا} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (نا) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {مِنْ} حرف جر زائد {بَشِيرٍ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {وَلا} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {نَذِيرٍ} معطوف تابع {فَقَدْ} (ف) حرف عطف / حرف تحقيق {جاءَكُمْ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {بَشِيرٌ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {وَنَذِيرٌ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَاللَّهُ} (و) حرف استيناف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {عَلى} حرف جر {كُلِّ} اسم مجرور يا در محل جر {شَيْءٍ}

مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {قَدِيرٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع

{وَإِذْ} (و) حرف استيناف / مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {مُوسى} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {لِقَوْمِهِ} (ل) حرف جر / اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {يا} (يا) حرف ندا {قَوْمِ} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ي) محذوفه در محل جر، مضاف اليه {اذْكُرُوا} فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {نِعْمَتَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {عَلَيْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {إِذْ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {جَعَلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {فِيكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَنْبِياءَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَجَعَلَكُمْ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {مُلُوكاً} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {وَآتاكُمْ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {ما} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {لَمْ} حرف جزم {يُؤْتِ} فعل مضارع مجزوم به حذف حرف عله (ى) /

فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {أَحَداً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِنَ} حرف جر {الْعالَمِينَ} اسم مجرور يا در محل جر

{يا} (يا) حرف ندا {قَوْمِ} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ي) محذوفه در محل جر، مضاف اليه {ادْخُلُوا} فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الْأَرْضَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {الْمُقَدَّسَةَ} نعت تابع {الَّتِي} نعت ثان (دوم) تابع {كَتَبَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {لَكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَلا} (و) حرف عطف / حرف جزم {تَرْتَدُّوا} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَلى} حرف جر {أَدْبارِكُمْ} اسم مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فَتَنْقَلِبُوا} (ف) حرف نصب / فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {خاسِرِينَ} حال، منصوب

{قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {يا} (يا) حرف ندا {مُوسى} منادا، منصوب يا در محل نصب {إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {فِيها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر إنَّ محذوف {قَوْماً} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {جَبَّارِينَ} نعت تابع {وَإِنَّا} (و) حرف عطف / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {لَنْ} حرف نصب {نَدْخُلَها} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى /

(ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (نحن) در تقدير / خبر إنَّ محذوف {حَتَّى} حرف نصب {يَخْرُجُوا} فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنْها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَإِنْ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف شرط جازم {يَخْرُجُوا} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنْها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَإِنَّا} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {داخِلُونَ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع

{قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {رَجُلانِ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {مِنَ} حرف جر {الَّذِينَ} اسم مجرور يا در محل جر {يَخافُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {أَنْعَمَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {عَلَيْهِمَا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {ادْخُلُوا} فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَلَيْهِمُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {الْبابَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {فَإِذا} (ف) حرف عطف / ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {دَخَلْتُمُوهُ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل / (و) حرف زائد براى اشباع ميم / (ه) ضمير متصل در محل نصب،

مفعولٌ به {فَإِنَّكُمْ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ك) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {غالِبُونَ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {وَعَلَى} (و) حرف عطف / حرف جر {اللَّهِ} اسم مجرور يا در محل جر {فَتَوَكَّلُوا} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِنْ} حرف شرط جازم {كُنْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {مُؤْمِنِينَ} خبر كان، منصوب يا در محل نصب

{قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {يا} (يا) حرف ندا {مُوسى} منادا، منصوب يا در محل نصب {إِنَّا} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {لَنْ} حرف نصب {نَدْخُلَها} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (نحن) در تقدير / خبر إنَّ محذوف {أَبَداً} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {ما} حرف مصدرى {دامُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم دام {فِيها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر دام محذوف {فَاذْهَبْ} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {أَنْتَ} توكيد تابع {وَرَبُّكَ} حرف عطف / معطوف تابع / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فَقاتِلا} (ف) حرف عطف / فعل امر،

مبنى بر حذف نون / (ا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِنَّا} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {هاهُنا} (ها) حرف تنبيه / ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {قاعِدُونَ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع

{قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {رَبِّ} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ي) محذوفه در محل جر، مضاف اليه {إِنِّي} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ي) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {لا} حرف نفى غير عامل {أَمْلِكُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنا) در تقدير / خبر إنَّ محذوف {إِلاَّ} حرف استثنا {نَفْسِي} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَأَخِي} حرف عطف / معطوف تابع / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فَافْرُقْ} (ف) حرف عطف / فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {بَيْنَنا} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب / (نا) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَبَيْنَ} (و) حرف عطف / ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {الْقَوْمِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {الْفاسِقِينَ} نعت تابع

{قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {فَإِنَّها} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ه) ضمير متصل در محل

نصب، اسم إنّ {مُحَرَّمَةٌ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {عَلَيْهِمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَرْبَعِينَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {سَنَةً} تمييز، منصوب {يَتِيهُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {فِي} حرف جر {الْأَرْضِ} اسم مجرور يا در محل جر {فَلا} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف جزم {تَأْسَ} فعل مضارع مجزوم به حذف حرف عله (ى) / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {عَلَى} حرف جر {الْقَوْمِ} اسم مجرور يا در محل جر {الْفاسِقِينَ} نعت تابع

{وَاتْلُ} (و) حرف استيناف / فعل امر، مبنى بر حذف حرف عله (و) / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {عَلَيْهِمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {نَبَأَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {ابْنَيْ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {آدَمَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {بِالْحَقِّ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {إِذْ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {قَرَّبا} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {قُرْباناً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {فَتُقُبِّلَ} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / نائب فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {مِنْ} حرف جر {أَحَدِهِما} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَلَمْ} (و) حرف عطف / حرف جزم {يُتَقَبَّلْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / نائب فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير

{مِنَ} حرف جر {الْآخَرِ} اسم مجرور يا در محل جر {قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {لَأَقْتُلَنَّكَ} (ل) حرف قسم / فعل مضارع، مبنى بر فتحه / نون تأكيد ثقليه / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (أنا) در تقدير {قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {إِنَّما} حرف مكفوف (كافّه و مكفوفه) {يَتَقَبَّلُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {مِنَ} حرف جر {الْمُتَّقِينَ} اسم مجرور يا در محل جر

{لَئِنْ} (ل) موطئه / حرف شرط جازم {بَسَطْتَ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {إِلَيَّ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {يَدَكَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {لِتَقْتُلَنِي} (ل) حرف نصب / فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ن) حرف وقايه / (ي) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {ما} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {أَنَا} اسم ما، مرفوع يا در محل رفع {بِباسِطٍ} (ب) حرف جر زائد / خبر ما، منصوب يا در محل نصب {يَدِيَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {إِلَيْكَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {لِأَقْتُلَكَ} (ل) حرف نصب / فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير

متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (أنا) در تقدير {إِنِّي} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ي) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {أَخافُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنا) در تقدير / خبر إنَّ محذوف {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {رَبَّ} نعت تابع {الْعالَمِينَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{إِنِّي} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ي) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {أُرِيدُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنا) در تقدير / خبر إنَّ محذوف {أَنْ} حرف نصب {تَبُوءَ} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {بِإِثْمِي} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَإِثْمِكَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فَتَكُونَ} (ف) حرف عطف / فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / اسم كان، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {مِنْ} حرف جر {أَصْحابِ} اسم مجرور يا در محل جر {النَّارِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / خبر كان، محذوف يا در تقدير {وَذلِكَ} (و) حرف استيناف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {جَزاءُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {الظَّالِمِينَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{فَطَوَّعَتْ} (ف) حرف استيناف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ت) تأنيث {لَهُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {نَفْسُهُ}

فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {قَتْلَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {أَخِيهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فَقَتَلَهُ} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {فَأَصْبَحَ} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / اسم أصبح، ضمير مستتر (هو) در تقدير {مِنَ} حرف جر {الْخاسِرِينَ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر أصبح محذوف

{فَبَعَثَ} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {غُراباً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {يَبْحَثُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {فِي} حرف جر {الْأَرْضِ} اسم مجرور يا در محل جر {لِيُرِيَهُ} (ل) حرف نصب / فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {كَيْفَ} حال، منصوب {يُوارِي} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {سَوْأَةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {أَخِيهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {يا} (يا) حرف ندا {وَيْلَتى} منادا، منصوب يا در

محل نصب / (ا) مضاف إليه {أَعَجَزْتُ} همزه (أ) حرف استفهام / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {أَنْ} حرف نصب {أَكُونَ} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / اسم كان، ضمير مستتر (أنا) در تقدير {مِثْلَ} خبر كان، منصوب يا در محل نصب {هذَا} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {الْغُرابِ} بدل تابع {فَأُوارِيَ} (ف) حرف عطف / فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنا) در تقدير {سَوْأَةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {أَخِي} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فَأَصْبَحَ} (ف) حرف استيناف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / اسم أصبح، ضمير مستتر (هو) در تقدير {مِنَ} حرف جر {النَّادِمِينَ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر أصبح محذوف

{مِنْ} حرف جر {أَجْلِ} اسم مجرور يا در محل جر {ذلِكَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {كَتَبْنا} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَلى} حرف جر {بَنِي} اسم مجرور يا در محل جر {إِسْرائِيلَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {أَنَّهُ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ه) ضمير متصل در محل نصب، اسم أنّ {مَنْ} اسم شرط جازم در محل رفع و مبتدا {قَتَلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل / خبر أنَّ محذوف {نَفْساً} مفعولٌ به، منصوب يا

در محل نصب {بِغَيْرِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {نَفْسٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {أَوْ} حرف عطف {فَسادٍ} معطوف تابع {فِي} حرف جر {الْأَرْضِ} اسم مجرور يا در محل جر {فَكَأَنَّما} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف مكفوف (كافّه و مكفوفه) {قَتَلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {النَّاسَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {جَمِيعاً} حال، منصوب {وَمَنْ} (و) حرف عطف / اسم شرط جازم در محل رفع و مبتدا {أَحْياها} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {فَكَأَنَّما} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف مكفوف (كافّه و مكفوفه) {أَحْيَا} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {النَّاسَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {جَمِيعاً} حال، منصوب {وَلَقَدْ} (و) حرف قسم / (ل) حرف جواب / حرف تحقيق {جاءَتْهُمْ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ت) تأنيث / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {رُسُلُنا} فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (نا) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {بِالْبَيِّناتِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {ثُمَّ} حرف عطف {إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {كَثِيراً} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {بَعْدَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل

نصب {ذلِكَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {فِي} حرف جر {الْأَرْضِ} اسم مجرور يا در محل جر {لَمُسْرِفُونَ} (ل) حرف مزحلقه / خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع

{إِنَّما} حرف مكفوف (كافّه و مكفوفه) {جَزاءُ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {الَّذِينَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {يُحارِبُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَرَسُولَهُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَيَسْعَوْنَ} (و) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {فِي} حرف جر {الْأَرْضِ} اسم مجرور يا در محل جر {فَساداً} حال، منصوب {أَنْ} حرف نصب {يُقَتَّلُوا} فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع، نائب فاعل / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {أَوْ} حرف عطف {يُصَلَّبُوا} فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع، نائب فاعل {أَوْ} حرف عطف {تُقَطَّعَ} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى {أَيْدِيهِمْ} نائب فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَأَرْجُلُهُمْ} (و) حرف عطف / معطوف تابع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {مِنْ} حرف جر {خِلافٍ} اسم مجرور يا در محل جر {أَوْ} حرف عطف {يُنْفَوْا} فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنَ} حرف جر {الْأَرْضِ} اسم مجرور يا در محل جر

{ذلِكَ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {لَهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {خِزْيٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {فِي} حرف جر {الدُّنْيا} اسم مجرور يا در محل جر {وَلَهُمْ} (و) حرف عطف / حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {فِي} حرف جر {الْآخِرَةِ} اسم مجرور يا در محل جر {عَذابٌ} مبتدا مؤخّر {عَظِيمٌ} نعت تابع

{إِلاَّ} حرف استثنا {الَّذِينَ} مستثنى، منصوب {تابُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنْ} حرف جر {قَبْلِ} اسم مجرور يا در محل جر {أَنْ} حرف نصب {تَقْدِرُوا} فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَلَيْهِمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَاعْلَمُوا} (ف) حرف تعليل / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {أَنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم أنّ، منصوب يا در محل نصب {غَفُورٌ} خبر أنَّ، مرفوع يا در محل رفع {رَحِيمٌ} خبر أنَّ ثان (دوم)، مرفوع يا در محل رفع

{يا} (يا) حرف ندا {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الَّذِينَ} بدل تابع {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اتَّقُوا} فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَابْتَغُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِلَيْهِ}

حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {الْوَسِيلَةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَجاهِدُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {فِي} حرف جر {سَبِيلِهِ} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {لَعَلَّكُمْ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ك) ضمير متصل در محل نصب، اسم لعل {تُفْلِحُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر لعل محذوف

{إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {الَّذِينَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {كَفَرُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {لَوْ} حرف شرط غير جازم {أَنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {لَهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر أنَّ محذوف {ما} اسم أنّ، منصوب يا در محل نصب / خبر أنَّ محذوف {فِي} حرف جر {الْأَرْضِ} اسم مجرور يا در محل جر {جَمِيعاً} حال، منصوب {وَمِثْلَهُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {مَعَهُ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {لِيَفْتَدُوا} (ل) حرف نصب / فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بِهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مِنْ} حرف جر {عَذابِ} اسم مجرور يا در محل جر {يَوْمِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{الْقِيامَةِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {ما} حرف نفى غير عامل {تُقُبِّلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / نائب فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَلَهُمْ} (و) حرف عطف / حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {عَذابٌ} مبتدا مؤخّر {أَلِيمٌ} نعت تابع

{يُرِيدُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {أَنْ} حرف نصب {يَخْرُجُوا} فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنَ} حرف جر {النَّارِ} اسم مجرور يا در محل جر {وَما} (و) حاليه / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {هُمْ} اسم ما، مرفوع يا در محل رفع {بِخارِجِينَ} (ب) حرف جر زائد / خبر ما، منصوب يا در محل نصب {مِنْها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَلَهُمْ} (و) حرف عطف / حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {عَذابٌ} مبتدا مؤخّر {مُقِيمٌ} نعت تابع

{وَالسَّارِقُ} (و) حرف استيناف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {وَالسَّارِقَةُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {فَاقْطَعُوا} (ف) حرف زائد / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {أَيْدِيَهُما} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {جَزاءً} مفعول لأجله، منصوب {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {كَسَبا} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى

/ (ا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {نَكالاً} مفعول لأجله، منصوب {مِنَ} حرف جر {اللَّهِ} اسم مجرور يا در محل جر {وَاللَّهُ} (و) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {عَزِيزٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {حَكِيمٌ} خبر ثان (دوم)، مرفوع يا در محل رفع

{فَمَنْ} (ف) حرف عطف / اسم شرط جازم در محل رفع و مبتدا {تابَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {مِنْ} حرف جر {بَعْدِ} اسم مجرور يا در محل جر {ظُلْمِهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَأَصْلَحَ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {فَإِنَّ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {يَتُوبُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر إنَّ محذوف {عَلَيْهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {غَفُورٌ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {رَحِيمٌ} خبر إنَّ ثان (دوم)، مرفوع يا در محل رفع

{أَلَمْ} همزه (أ) حرف استفهام / حرف جر {تَعْلَمْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {أَنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب

{لَهُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {مُلْكُ} مبتدا مؤخّر {السَّماواتِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / خبر إنَّ محذوف {وَالْأَرْضِ} حرف عطف و اسم بعد از آن معطوف {يُعَذِّبُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {مَنْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {يَشاءُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {وَيَغْفِرُ} (و) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {لِمَنْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {يَشاءُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {وَاللَّهُ} (و) حرف استيناف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {عَلى} حرف جر {كُلِّ} اسم مجرور يا در محل جر {شَيْءٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {قَدِيرٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع

{يا} (يا) حرف ندا {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الرَّسُولُ} بدل تابع {لا} حرف جزم {يَحْزُنْكَ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {الَّذِينَ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {يُسارِعُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {فِي} حرف جر {الْكُفْرِ} اسم مجرور يا در محل جر {مِنَ} حرف جر {الَّذِينَ} اسم مجرور يا در محل جر {قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {آمَنَّا} فعل ماضى، مبنى

بر ضمه / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بِأَفْواهِهِمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَلَمْ} (و) حاليه / حرف جزم {تُؤْمِنْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون {قُلُوبُهُمْ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَمِنَ} (و) حرف عطف / حرف جر {الَّذِينَ} اسم مجرور يا در محل جر {هادُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / مبتدا مقدّر يا محذوف يا در محل {سَمَّاعُونَ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {لِلْكَذِبِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {سَمَّاعُونَ} خبر ثان (دوم)، مرفوع يا در محل رفع {لِقَوْمٍ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {آخَرِينَ} نعت تابع {لَمْ} حرف جزم {يَأْتُوكَ} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {يُحَرِّفُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الْكَلِمَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِنْ} حرف جر {بَعْدِ} اسم مجرور يا در محل جر {مَواضِعِهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {يَقُولُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِنْ} حرف شرط جازم {أُوتِيتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل در محل رفع، نائب فاعل {هذا} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {فَخُذُوهُ} (ف)

رابط جواب براى شرط / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {وَإِنْ} (و) حرف عطف / حرف شرط جازم {لَمْ} حرف جزم {تُؤْتَوْهُ} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع، نائب فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {فَاحْذَرُوا} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَمَنْ} (و) حرف استيناف / اسم شرط جازم در محل رفع و مبتدا {يُرِدِ} فعل مضارع، مجزوم به سكون {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {فِتْنَتَهُ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فَلَنْ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف نصب {تَمْلِكَ} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {لَهُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مِنَ} حرف جر {اللَّهِ} اسم مجرور يا در محل جر {شَيْئاً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {أُولئِكَ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {الَّذِينَ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {لَمْ} حرف جزم {يُرِدِ} فعل مضارع، مجزوم به سكون {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {أَنْ} حرف نصب {يُطَهِّرَ} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {قُلُوبَهُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر،

مضاف اليه {لَهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {فِي} حرف جر {الدُّنْيا} اسم مجرور يا در محل جر {خِزْيٌ} مبتدا مؤخّر {وَلَهُمْ} (و) حرف عطف / حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {فِي} حرف جر {الْآخِرَةِ} اسم مجرور يا در محل جر {عَذابٌ} مبتدا مؤخّر {عَظِيمٌ} نعت تابع

{سَمَّاعُونَ} مبتدا مقدّر يا محذوف يا در محل / خبر، مرفوع يا در محل رفع {لِلْكَذِبِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / مبتدا مقدّر يا محذوف يا در محل {أَكَّالُونَ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {لِلسُّحْتِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَإِنْ} (ف) حرف استيناف / حرف شرط جازم {جاؤُكَ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {فَاحْكُمْ} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {بَيْنَهُمْ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {أَوْ} حرف عطف {أَعْرِضْ} فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {عَنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَإِنْ} (و) حرف عطف / حرف شرط جازم {تُعْرِضْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {عَنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَلَنْ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف نصب {يَضُرُّوكَ} فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل

رفع و فاعل / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {شَيْئاً} مفعول مطلق يا نائب مفعول، منصوب {وَإِنْ} (و) حرف عطف / حرف شرط جازم {حَكَمْتَ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {فَاحْكُمْ} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {بَيْنَهُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {بِالْقِسْطِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {إِنَّ} حرف نصب {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {يُحِبُّ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر إنَّ محذوف {الْمُقْسِطِينَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب

{وَكَيْفَ} (و) حرف استيناف / حال، منصوب {يُحَكِّمُونَكَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {وَعِنْدَهُمُ} (و) حاليه / ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه / خبر مقدّم محذوف {التَّوْراةُ} مبتدا مؤخّر {فِيها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {حُكْمُ} مبتدا مؤخّر {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {ثُمَّ} حرف عطف {يَتَوَلَّوْنَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنْ} حرف جر {بَعْدِ} اسم مجرور يا در محل جر {ذلِكَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَما} (و) حاليه / حرف نفى غير عامل

{أُولئِكَ} اسم ما، مرفوع يا در محل رفع {بِالْمُؤْمِنِينَ} (ب) حرف جر زائد / خبر ما، منصوب يا در محل نصب

{إِنَّا} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {أَنْزَلْنَا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر إنَّ محذوف {التَّوْراةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {فِيها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {هُدىً} مبتدا مؤخّر {وَنُورٌ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {يَحْكُمُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {بِهَا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {النَّبِيُّونَ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {الَّذِينَ} نعت تابع {أَسْلَمُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {لِلَّذِينَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {هادُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَالرَّبَّانِيُّونَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَالْأَحْبارُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {بِمَا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {اسْتُحْفِظُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، نائب فاعل {مِنْ} حرف جر {كِتابِ} اسم مجرور يا در محل جر {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَكانُوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {عَلَيْهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {شُهَداءَ} خبر كان، منصوب يا در محل نصب {فَلا} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف جزم

{تَخْشَوُا} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {النَّاسَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَاخْشَوْنِ} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ن) حرف وقايه / (ي) محذوف در محل نصب، مفعولٌ به {وَلا} (و) حرف عطف / حرف جزم {تَشْتَرُوا} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بِآياتِي} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {ثَمَناً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {قَلِيلاً} نعت تابع {وَمَنْ} (و) حرف استيناف / اسم شرط جازم در محل رفع و مبتدا {لَمْ} حرف جزم {يَحْكُمْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَنْزَلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {فَأُولئِكَ} (ف) رابط جواب براى شرط / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {هُمُ} ضمير فصل بدون محل {الْكافِرُونَ} خبر، مرفوع يا در محل رفع

{وَكَتَبْنا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَلَيْهِمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فِيها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {النَّفْسَ} اسم أنّ، منصوب يا در محل نصب {بِالنَّفْسِ} حرف جر و اسم بعد از

آن مجرور / خبر أنَّ محذوف {وَالْعَيْنَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {بِالْعَيْنِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَالْأَنْفَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {بِالْأَنْفِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَالْأُذُنَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {بِالْأُذُنِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَالسِّنَّ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {بِالسِّنِّ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَالْجُرُوحَ} (و) حرف عطف / اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {قِصاصٌ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {فَمَنْ} (ف) حرف استيناف / اسم شرط جازم در محل رفع و مبتدا {تَصَدَّقَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {بِهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَهُوَ} (ف) رابط جواب براى شرط / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {كَفَّارَةٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {لَهُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَمَنْ} (و) حرف عطف / اسم شرط جازم در محل رفع و مبتدا {لَمْ} حرف جزم {يَحْكُمْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَنْزَلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {فَأُولئِكَ} (ف) رابط جواب براى شرط / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {هُمُ} ضمير فصل بدون محل {الظَّالِمُونَ} خبر، مرفوع يا در محل رفع

{وَقَفَّيْنا} (و)

حرف استيناف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَلى} حرف جر {آثارِهِمْ} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {بِعِيسَى} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {ابْنِ} نعت تابع {مَرْيَمَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {مُصَدِّقاً} حال، منصوب {لِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {بَيْنَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {يَدَيْهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {مِنَ} حرف جر {التَّوْراةِ} اسم مجرور يا در محل جر {وَآتَيْناهُ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {الْإِنْجِيلَ} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {فِيهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {هُدىً} مبتدا مؤخّر {وَنُورٌ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَمُصَدِّقاً} (و) حرف عطف / حال، منصوب {لِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {بَيْنَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {يَدَيْهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {مِنَ} حرف جر {التَّوْراةِ} اسم مجرور يا در محل جر {وَهُدىً} (و) حرف عطف / حال، منصوب {وَمَوْعِظَةً} (و) حرف عطف / معطوف تابع {لِلْمُتَّقِينَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور

{وَلْيَحْكُمْ} (و) حرف استيناف / (ل) حرف جزم / فعل مضارع، مجزوم به سكون

{أَهْلُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {الْإِنْجِيلِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَنْزَلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {فِيهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَمَنْ} (و) حرف استيناف / اسم شرط جازم در محل رفع و مبتدا {لَمْ} حرف جزم {يَحْكُمْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَنْزَلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {فَأُولئِكَ} (ف) رابط جواب براى شرط / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {هُمُ} ضمير فصل بدون محل {الْفاسِقُونَ} خبر، مرفوع يا در محل رفع

{وَأَنْزَلْنا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِلَيْكَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {الْكِتابَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {بِالْحَقِّ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مُصَدِّقاً} حال، منصوب {لِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {بَيْنَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {يَدَيْهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {مِنَ} حرف جر {الْكِتابِ} اسم مجرور يا در محل جر {وَمُهَيْمِناً} (و) حرف عطف / حال، منصوب {عَلَيْهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَاحْكُمْ} (ف) رابط جواب براى شرط

/ فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {بَيْنَهُمْ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَنْزَلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {وَلا} (و) حرف عطف / حرف جزم {تَتَّبِعْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {أَهْواءَهُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {عَمَّا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {جاءَكَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {مِنَ} حرف جر {الْحَقِّ} اسم مجرور يا در محل جر {لِكُلٍّ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {جَعَلْنا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {شِرْعَةً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَمِنْهاجاً} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَلَوْ} (و) حرف عطف / حرف شرط غير جازم {شاءَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {لَجَعَلَكُمْ} (ل) حرف جواب / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {أُمَّةً} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {واحِدَةً} نعت تابع {وَلكِنْ} (و)

حرف عطف / حرف استدراك {لِيَبْلُوَكُمْ} (ل) حرف نصب / فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {فِي} حرف جر {ما} اسم مجرور يا در محل جر {آتاكُمْ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {فَاسْتَبِقُوا} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الْخَيْراتِ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {إِلَى} حرف جر {اللَّهِ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر مقدّم محذوف {مَرْجِعُكُمْ} مبتدا مؤخّر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {جَمِيعاً} حال، منصوب {فَيُنَبِّئُكُمْ} (ف) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {كُنْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {فِيهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {تَخْتَلِفُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر كان، محذوف يا در تقدير

{وَأَنِ} (و) حرف عطف / حرف نصب {احْكُمْ} فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {بَيْنَهُمْ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {بِما} حرف جر و

اسم بعد از آن مجرور {أَنْزَلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {وَلا} (و) حرف عطف / حرف جزم {تَتَّبِعْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {أَهْواءَهُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَاحْذَرْهُمْ} (و) حرف عطف / فعل امر مبنى بر سكون / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {أَنْ} حرف نصب {يَفْتِنُوكَ} فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {عَنْ} حرف جر {بَعْضِ} اسم مجرور يا در محل جر {ما} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {أَنْزَلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {إِلَيْكَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَإِنْ} (ف) حرف استيناف / حرف شرط جازم {تَوَلَّوْا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {فَاعْلَمْ} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {أَنَّما} حرف مكفوف (كافّه و مكفوفه) {يُرِيدُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {أَنْ} حرف نصب {يُصِيبَهُمْ} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {بِبَعْضِ} حرف جر و اسم بعد از آن

مجرور {ذُنُوبِهِمْ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَإِنَّ} (و) حرف استيناف / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {كَثِيراً} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {مِنَ} حرف جر {النَّاسِ} اسم مجرور يا در محل جر {لَفاسِقُونَ} (ل) حرف مزحلقه / خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع

{أَفَحُكْمَ} همزه (أ) حرف استفهام / (ف) حرف استيناف / مفعولٌ به مقدّم {الْجاهِلِيَّةِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {يَبْغُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَمَنْ} (و) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {أَحْسَنُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {مِنَ} حرف جر {اللَّهِ} اسم مجرور يا در محل جر {حُكْماً} تمييز، منصوب {لِقَوْمٍ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {يُوقِنُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل

{يا} (يا) حرف ندا {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الَّذِينَ} بدل تابع {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {لا} حرف جزم {تَتَّخِذُوا} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الْيَهُودَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَالنَّصارى} (و) حرف عطف / معطوف تابع {أَوْلِياءَ} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {بَعْضُهُمْ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {أَوْلِياءُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {بَعْضٍ} مضاف اليه، مجرور

يا در محل جر {وَمَنْ} (و) حرف عطف / اسم شرط جازم در محل رفع و مبتدا {يَتَوَلَّهُمْ} فعل مضارع مجزوم به حذف حرف عله (ى) / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {مِنْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَإِنَّهُ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ه) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر إنَّ محذوف {إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {لا} حرف نفى غير عامل {يَهْدِي} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر إنَّ محذوف {الْقَوْمَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {الظَّالِمِينَ} نعت تابع

{فَتَرَى} (ف) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {الَّذِينَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {فِي} حرف جر {قُلُوبِهِمْ} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه / خبر مقدّم محذوف {مَرَضٌ} مبتدا مؤخّر {يُسارِعُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {فِيهِمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {يَقُولُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {نَخْشى} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر

(نحن) در تقدير {أَنْ} حرف نصب {تُصِيبَنا} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / (نا) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {دائِرَةٌ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {فَعَسَى} (ف) حرف استيناف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} اسم عسى، مرفوع يا در محل رفع {أَنْ} حرف نصب {يَأْتِيَ} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر عسى محذوف {بِالْفَتْحِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَوْ} حرف عطف {أَمْرٍ} معطوف تابع {مِنْ} حرف جر {عِنْدِهِ} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فَيُصْبِحُوا} (ف) حرف نصب / فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم أصبح {عَلى} حرف جر {ما} حرف مصدرى {أَسَرُّوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {فِي} حرف جر {أَنْفُسِهِمْ} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {نادِمِينَ} خبر أصبح، منصوب يا در محل نصب

{وَيَقُولُ} (و) حرف استيناف / فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {الَّذِينَ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {أَهؤُلاءِ} همزه (أ) حرف استفهام / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {الَّذِينَ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {أَقْسَمُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بِاللَّهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {جَهْدَ}

حال، منصوب {أَيْمانِهِمْ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {إِنَّهُمْ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ه) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {لَمَعَكُمْ} (ل) حرف قسم / ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه / خبر إنَّ محذوف {حَبِطَتْ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ت) تأنيث {أَعْمالُهُمْ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فَأَصْبَحُوا} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم أصبح {خاسِرِينَ} خبر أصبح، منصوب يا در محل نصب

{يا} (يا) حرف ندا {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الَّذِينَ} بدل تابع {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مَنْ} اسم شرط جازم در محل رفع و مبتدا {يَرْتَدَّ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {مِنْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {عَنْ} حرف جر {دِينِهِ} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فَسَوْفَ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف استقبال {يَأْتِي} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {بِقَوْمٍ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {يُحِبُّهُمْ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير

متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {وَيُحِبُّونَهُ} (و) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {أَذِلَّةٍ} نعت تابع (قوم) {عَلَى} حرف جر {الْمُؤْمِنِينَ} اسم مجرور يا در محل جر {أَعِزَّةٍ} نعت تابع (قوم) {عَلَى} حرف جر {الْكافِرِينَ} اسم مجرور يا در محل جر {يُجاهِدُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {فِي} حرف جر {سَبِيلِ} اسم مجرور يا در محل جر {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَلا} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {يَخافُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {لَوْمَةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {لائِمٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {ذلِكَ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {فَضْلُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {يُؤْتِيهِ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {مَنْ} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {يَشاءُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {وَاللَّهُ} (و) حرف استيناف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {واسِعٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {عَلِيمٌ} خبر ثان (دوم)، مرفوع يا در محل رفع

{إِنَّما} حرف مكفوف (كافّه و مكفوفه) {وَلِيُّكُمُ} مبتدا، مرفوع يا در

محل رفع / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {اللَّهُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {وَرَسُولُهُ} حرف عطف و اسم بعد از آن معطوف / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَالَّذِينَ} حرف عطف و اسم بعد از آن معطوف {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الَّذِينَ} بدل تابع {يُقِيمُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الصَّلاةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَيُؤْتُونَ} (و) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الزَّكاةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَهُمْ} (و) حاليه / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {راكِعُونَ} خبر، مرفوع يا در محل رفع

{وَمَنْ} (و) حرف عطف / اسم شرط جازم در محل رفع و مبتدا {يَتَوَلَّ} فعل مضارع مجزوم به حذف حرف عله (ى) / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَرَسُولَهُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَالَّذِينَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {فَإِنَّ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {حِزْبَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {هُمُ} ضمير فصل بدون محل {الْغالِبُونَ} خبر إنَّ، مرفوع يا

در محل رفع / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل

{يا} (يا) حرف ندا {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الَّذِينَ} بدل تابع {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {لا} حرف جزم {تَتَّخِذُوا} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الَّذِينَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {اتَّخَذُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {دِينَكُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {هُزُواً} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {وَلَعِباً} (و) حرف عطف / معطوف تابع {مِنَ} حرف جر {الَّذِينَ} اسم مجرور يا در محل جر {أُوتُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، نائب فاعل {الْكِتابَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِنْ} حرف جر {قَبْلِكُمْ} اسم مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَالْكُفَّارَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {أَوْلِياءَ} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {وَاتَّقُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {إِنْ} حرف شرط جازم {كُنْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {مُؤْمِنِينَ} خبر كان، منصوب يا در محل نصب

{وَإِذا} (و) حرف عطف / ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در

محل نصب {نادَيْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {إِلَى} حرف جر {الصَّلاةِ} اسم مجرور يا در محل جر {اتَّخَذُوها} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {هُزُواً} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {وَلَعِباً} (و) حرف عطف / معطوف تابع {ذلِكَ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {بِأَنَّهُمْ} (ب) حرف جر / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ه) ضمير متصل در محل نصب، اسم أنّ {قَوْمٌ} خبر أنَّ، مرفوع يا در محل رفع / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {لا} حرف نفى غير عامل {يَعْقِلُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل

{قُلْ} فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {يا} (يا) حرف ندا {أَهْلَ} منادا، منصوب يا در محل نصب {الْكِتابِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {هَلْ} حرف استفهام {تَنْقِمُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنَّا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {إِلاَّ} حرف استثنا {أَنْ} حرف مصدرى {آمَنَّا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بِاللَّهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَما} حرف عطف و اسم بعد از آن معطوف {أُنْزِلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / نائب فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {إِلَيْنا} حرف جر و اسم بعد

از آن مجرور {وَما} حرف عطف و اسم بعد از آن معطوف {أُنْزِلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / نائب فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {مِنْ} حرف جر {قَبْلُ} اسم مجرور يا در محل جر {وَأَنَّ} حرف عطف / حرف نسخ {أَكْثَرَكُمْ} اسم أنّ، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فاسِقُونَ} خبر أنَّ، مرفوع يا در محل رفع

{قُلْ} فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {هَلْ} حرف استفهام {أُنَبِّئُكُمْ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (أنا) در تقدير {بِشَرٍّ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مِنْ} حرف جر {ذلِكَ} اسم مجرور يا در محل جر {مَثُوبَةً} تمييز، منصوب {عِنْدَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / مبتدا مقدّر يا محذوف يا در محل {مَنْ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {لَعَنَهُ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {وَغَضِبَ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {عَلَيْهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَجَعَلَ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {مِنْهُمُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {الْقِرَدَةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل

نصب {وَالْخَنازِيرَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَعَبَدَ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {الطَّاغُوتَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {أُولئِكَ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {شَرٌّ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {مَكاناً} تمييز، منصوب {وَأَضَلُّ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {عَنْ} حرف جر {سَواءِ} اسم مجرور يا در محل جر {السَّبِيلِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{وَإِذا} (و) حرف عطف / ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {جاؤُكُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {آمَنَّا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَقَدْ} (و) حاليه / حرف تحقيق {دَخَلُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بِالْكُفْرِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَهُمْ} (و) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {قَدْ} حرف تحقيق {خَرَجُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {بِهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَاللَّهُ} (و) حرف استيناف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {أَعْلَمُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {كانُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه

/ (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {يَكْتُمُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر كان، محذوف يا در تقدير

{وَتَرى} (و) حرف استيناف / فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {كَثِيراً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {يُسارِعُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {فِي} حرف جر {الْإِثْمِ} اسم مجرور يا در محل جر {وَالْعُدْوانِ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَأَكْلِهِمُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {السُّحْتَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {لَبِئْسَ} (ل) حرف قسم / فعل ماضى جامد براى انشاء ذم / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {ما} تمييز، منصوب {كانُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {يَعْمَلُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر كان، محذوف يا در تقدير

{لَوْلا} حرف تحضيض {يَنْهاهُمُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {الرَّبَّانِيُّونَ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {وَالْأَحْبارُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {عَنْ} حرف جر {قَوْلِهِمُ} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {الْإِثْمَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَأَكْلِهِمُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع / (ه) ضمير

متصل در محل جر، مضاف اليه {السُّحْتَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {لَبِئْسَ} (ل) حرف قسم / فعل ماضى جامد براى انشاء ذم / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {ما} تمييز، منصوب {كانُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {يَصْنَعُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر كان، محذوف يا در تقدير

{وَقالَتِ} (و) حرف استيناف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ت) تأنيث {الْيَهُودُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {يَدُ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {مَغْلُولَةٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {غُلَّتْ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ت) تأنيث {أَيْدِيهِمْ} نائب فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَلُعِنُوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، نائب فاعل {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بَلْ} حرف اضراب {يَداهُ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {مَبْسُوطَتانِ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {يُنْفِقُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {كَيْفَ} حال، منصوب {يَشاءُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {وَلَيَزِيدَنَّ} (و) حرف استيناف /

(ل) حرف قسم / فعل مضارع، مبنى بر فتحه / نون تأكيد ثقليه {كَثِيراً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {ما} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {أُنْزِلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / نائب فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {إِلَيْكَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مِنْ} حرف جر {رَبِّكَ} اسم مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {طُغْياناً} تمييز، منصوب {وَكُفْراً} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَأَلْقَيْنا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بَيْنَهُمُ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {الْعَداوَةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَالْبَغْضاءَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {إِلى} حرف جر {يَوْمِ} اسم مجرور يا در محل جر {الْقِيامَةِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {كُلَّما} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {أَوْقَدُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {ناراً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {لِلْحَرْبِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَطْفَأَهَا} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {وَيَسْعَوْنَ} (و) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {فِي} حرف جر {الْأَرْضِ} اسم

مجرور يا در محل جر {فَساداً} حال، منصوب {وَاللَّهُ} (و) حرف استيناف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {لا} حرف نفى غير عامل {يُحِبُّ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {الْمُفْسِدِينَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب

{وَلَوْ} (و) حرف استيناف / حرف شرط غير جازم {أَنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {أَهْلَ} اسم أنّ، منصوب يا در محل نصب {الْكِتابِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر أنَّ محذوف {وَاتَّقَوْا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {لَكَفَّرْنا} (ل) حرف جواب / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {سَيِّئاتِهِمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَلَأَدْخَلْناهُمْ} (و) حرف عطف / (ل) حرف جواب / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {جَنَّاتِ} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {النَّعِيمِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{وَلَوْ} (و) حرف عطف / حرف شرط غير جازم {أَنَّهُمْ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ه) ضمير متصل در محل نصب، اسم أنّ {أَقامُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و)

ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر أنَّ محذوف {التَّوْراةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَالْإِنْجِيلَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَما} (و) حرف عطف / معطوف تابع {أُنْزِلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / نائب فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {إِلَيْهِمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مِنْ} حرف جر {رَبِّهِمْ} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {لَأَكَلُوا} (ل) حرف جواب / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنْ} حرف جر {فَوْقِهِمْ} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَمِنْ} (و) حرف عطف / حرف جر {تَحْتِ} اسم مجرور يا در محل جر {أَرْجُلِهِمْ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {أُمَّةٌ} مبتدا مؤخّر {مُقْتَصِدَةٌ} نعت تابع {وَكَثِيرٌ} (و) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {ساءَ} فعل ماضى جامد براى انشاء ذم / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {ما} تمييز، منصوب {يَعْمَلُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل

{يا} (يا) حرف ندا {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الرَّسُولُ} نعت تابع {بَلِّغْ} فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر

(أنت) در تقدير {ما} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {أُنْزِلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / نائب فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {إِلَيْكَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مِنْ} حرف جر {رَبِّكَ} اسم مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَإِنْ} (و) حرف عطف / حرف شرط جازم {لَمْ} حرف جزم {تَفْعَلْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {فَما} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف نفى غير عامل {بَلَّغْتَ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {رِسالَتَهُ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَاللَّهُ} (و) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {يَعْصِمُكَ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {مِنَ} حرف جر {النَّاسِ} اسم مجرور يا در محل جر {إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {لا} حرف نفى غير عامل {يَهْدِي} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر إنَّ محذوف {الْقَوْمَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {الْكافِرِينَ} نعت تابع

{قُلْ} فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {يا} (يا) حرف ندا {أَهْلَ} منادا، منصوب يا در محل نصب {الْكِتابِ} مضاف

اليه، مجرور يا در محل جر {لَسْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل در محل رفع، اسم ليس {عَلى} حرف جر {شَيْءٍ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر ليس محذوف {حَتَّى} حرف نصب {تُقِيمُوا} فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {التَّوْراةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَالْإِنْجِيلَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَما} (و) حرف عطف / معطوف تابع {أُنْزِلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / نائب فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {إِلَيْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مِنْ} حرف جر {رَبِّكُمْ} اسم مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَلَيَزِيدَنَّ} (و) حرف عطف / (ل) حرف قسم / فعل مضارع، مبنى بر فتحه / نون تأكيد ثقليه {كَثِيراً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {ما} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {أُنْزِلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / نائب فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {إِلَيْكَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مِنْ} حرف جر {رَبِّكَ} اسم مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {طُغْياناً} تمييز، منصوب {وَكُفْراً} (و) حرف عطف / معطوف تابع {فَلا} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف جزم {تَأْسَ} فعل مضارع مجزوم به حذف حرف عله (ى) / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {عَلَى} حرف جر {الْقَوْمِ} اسم مجرور يا در محل جر {الْكافِرِينَ} نعت

تابع

{إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {الَّذِينَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَالَّذِينَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {هادُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَالصَّابِئُونَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَالنَّصارى} (و) حرف عطف / معطوف تابع {مَنْ} بدل تابع {آمَنَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {بِاللَّهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَالْيَوْمِ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {الْآخِرِ} نعت تابع {وَعَمِلَ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {صالِحاً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {فَلا} (ف) حرف زائد / حرف نفى غير عامل {خَوْفٌ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {عَلَيْهِمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل / خبر إنَّ محذوف {وَلا} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {هُمْ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {يَحْزَنُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل

{لَقَدْ} (ل) حرف قسم / حرف تحقيق {أَخَذْنا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِيثاقَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {بَنِي} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {إِسْرائِيلَ} مضاف اليه، مجرور يا در

محل جر {وَأَرْسَلْنا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِلَيْهِمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {رُسُلاً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {كُلَّما} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {جاءَهُمْ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {رَسُولٌ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {لا} حرف نفى غير عامل {تَهْوى} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {أَنْفُسُهُمْ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فَرِيقاً} مفعولٌ به مقدّم {كَذَّبُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَفَرِيقاً} (و) حرف عطف / مفعولٌ به مقدّم {يَقْتُلُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل

{وَحَسِبُوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {أَلاَّ} (أن) حرف نصب / (لا) حرف نفى غير عامل {تَكُونَ} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى {فِتْنَةٌ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {فَعَمُوا} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَصَمُّوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {ثُمَّ} حرف عطف {تابَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل

رفع {عَلَيْهِمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {ثُمَّ} حرف عطف {عَمُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَصَمُّوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {كَثِيرٌ} بدل تابع {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَاللَّهُ} (و) حرف استيناف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {بَصِيرٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {يَعْمَلُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل

{لَقَدْ} (ل) حرف قسم / حرف تحقيق {كَفَرَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {الَّذِينَ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {هُوَ} ضمير فصل بدون محل {الْمَسِيحُ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {ابْنُ} نعت تابع {مَرْيَمَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَقالَ} (و) حاليه / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {الْمَسِيحُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {يا} (يا) حرف ندا {بَنِي} منادا، منصوب يا در محل نصب {إِسْرائِيلَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {اعْبُدُوا} فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {رَبِّي} بدل تابع / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَرَبَّكُمْ} (و)

حرف عطف / معطوف تابع / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {إِنَّهُ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ه) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {مَنْ} اسم شرط جازم در محل رفع و مبتدا {يُشْرِكْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل / خبر إنَّ محذوف {بِاللَّهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَقَدْ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف تحقيق {حَرَّمَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {عَلَيْهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {الْجَنَّةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَمَأْواهُ} (و) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {النَّارُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {وَما} (و) حرف استيناف / حرف نفى غير عامل {لِلظَّالِمِينَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {مِنْ} حرف جر زائد {أَنْصارٍ} مبتدا مؤخّر

{لَقَدْ} (ل) حرف قسم / حرف تحقيق {كَفَرَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {الَّذِينَ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {ثالِثُ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {ثَلاثَةٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَما} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {مِنْ} حرف جر زائد

{إِلهٍ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {إِلاَّ} حرف استثنا {إِلهٌ} بدل تابع {واحِدٌ} نعت تابع {وَإِنْ} (و) حرف استيناف / حرف شرط جازم {لَمْ} حرف جزم {يَنْتَهُوا} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَمَّا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {يَقُولُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {لَيَمَسَّنَّ} (ل) حرف قسم / فعل مضارع، مبنى بر فتحه / نون تأكيد ثقليه {الَّذِينَ} مفعولٌ به مقدّم {كَفَرُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {عَذابٌ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {أَلِيمٌ} نعت تابع

{أَفَلا} همزه (أ) حرف استفهام / (ف) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {يَتُوبُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِلَى} حرف جر {اللَّهِ} اسم مجرور يا در محل جر {وَيَسْتَغْفِرُونَهُ} (و) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {وَاللَّهُ} (و) حاليه / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {غَفُورٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {رَحِيمٌ} خبر ثان (دوم)، مرفوع يا در محل رفع

{مَا} حرف نفى غير عامل {الْمَسِيحُ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {ابْنُ} نعت تابع {مَرْيَمَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {إِلاَّ} حرف استثنا {رَسُولٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع

{قَدْ} حرف تحقيق {خَلَتْ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ت) تأنيث {مِنْ} حرف جر {قَبْلِهِ} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {الرُّسُلُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {وَأُمُّهُ} (و) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {صِدِّيقَةٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {كانا} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ا) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {يَأْكُلانِ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (ا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر كان، محذوف يا در تقدير {الطَّعامَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {انْظُرْ} فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {كَيْفَ} حال، منصوب {نُبَيِّنُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (نحن) در تقدير {لَهُمُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {الْآياتِ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {ثُمَّ} حرف عطف {انْظُرْ} فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {أَنَّى} حال، منصوب {يُؤْفَكُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع، نائب فاعل

{قُلْ} فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {أَتَعْبُدُونَ} همزه (أ) حرف استفهام / فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنْ} حرف جر {دُونِ} اسم مجرور يا در محل جر {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {ما} مفعولٌ به،

منصوب يا در محل نصب {لا} حرف نفى غير عامل {يَمْلِكُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {لَكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {ضَرًّا} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَلا} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {نَفْعاً} معطوف تابع {وَاللَّهُ} (و) حاليه / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {هُوَ} ضمير فصل بدون محل {السَّمِيعُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {الْعَلِيمُ} خبر ثان (دوم)، مرفوع يا در محل رفع

{قُلْ} فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {يا} (يا) حرف ندا {أَهْلَ} منادا، منصوب يا در محل نصب {الْكِتابِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {لا} حرف جزم {تَغْلُوا} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {فِي} حرف جر {دِينِكُمْ} اسم مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {غَيْرَ} مفعول مطلق يا نائب مفعول، منصوب {الْحَقِّ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَلا} (و) حرف عطف / حرف جزم {تَتَّبِعُوا} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {أَهْواءَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {قَوْمٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {قَدْ} حرف تحقيق {ضَلُّوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنْ} حرف جر {قَبْلُ} محل جر {وَأَضَلُّوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {كَثِيراً} مفعولٌ به،

منصوب يا در محل نصب {وَضَلُّوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَنْ} حرف جر {سَواءِ} اسم مجرور يا در محل جر {السَّبِيلِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{لُعِنَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {الَّذِينَ} نائب فاعل، مرفوع يا در محل رفع {كَفَرُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنْ} حرف جر {بَنِي} اسم مجرور يا در محل جر {إِسْرائِيلَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {عَلى} حرف جر {لِسانِ} اسم مجرور يا در محل جر {داوُدَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَعِيسَى} (و) حرف عطف / معطوف تابع {ابْنِ} نعت تابع {مَرْيَمَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {ذلِكَ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {عَصَوْا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {وَكانُوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {يَعْتَدُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر كان، محذوف يا در تقدير

{كانُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {لا} حرف نفى غير عامل {يَتَناهَوْنَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر كان، محذوف يا در تقدير {عَنْ} حرف جر {مُنكَرٍ}

اسم مجرور يا در محل جر {فَعَلُوهُ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {لَبِئْسَ} (ل) حرف جواب / فعل ماضى جامد براى انشاء ذم / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {ما} تمييز، منصوب {كانُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {يَفْعَلُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر كان، محذوف يا در تقدير

{تَرى} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {كَثِيراً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {يَتَوَلَّوْنَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الَّذِينَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {كَفَرُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {لَبِئْسَ} (ل) حرف جواب / فعل ماضى جامد براى انشاء ذم / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {ما} تمييز، منصوب {قَدَّمَتْ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ت) تأنيث {لَهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَنْفُسُهُمْ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {أَنْ} حرف نصب {سَخِطَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {عَلَيْهِمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَفِي} (و) حرف عطف / حرف جر {الْعَذابِ} اسم

مجرور يا در محل جر {هُمْ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {خالِدُونَ} خبر، مرفوع يا در محل رفع

{وَلَوْ} (و) حرف عطف / حرف شرط غير جازم {كانُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {يُؤْمِنُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر كان، محذوف يا در تقدير {بِاللَّهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَالنَّبِيِّ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَما} (و) حرف عطف / معطوف تابع {أُنْزِلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / نائب فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {إِلَيْهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مَا} حرف نفى غير عامل {اتَّخَذُوهُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {أَوْلِياءَ} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {وَلكِنَّ} (و) حرف عطف / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {كَثِيراً} اسم لكن، منصوب يا در محل نصب {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فاسِقُونَ} خبر لكن، مرفوع يا در محل رفع

{لَتَجِدَنَّ} (ل) حرف قسم / فعل مضارع، مبنى بر فتحه / نون تأكيد ثقليه / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {أَشَدَّ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {النَّاسِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {عَداوَةً} تمييز، منصوب {لِلَّذِينَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الْيَهُودَ} مفعولٌ

به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {وَالَّذِينَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {أَشْرَكُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَلَتَجِدَنَّ} (و) حرف عطف / (ل) حرف قسم / فعل مضارع، مبنى بر فتحه / نون تأكيد ثقليه / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {أَقْرَبَهُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {مَوَدَّةً} تمييز، منصوب {لِلَّذِينَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الَّذِينَ} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِنَّا} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {نَصارى} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {ذلِكَ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {بِأَنَّ} (ب) حرف جر / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر أنَّ محذوف {قِسِّيسِينَ} اسم أنّ، منصوب يا در محل نصب / خبر أنَّ محذوف {وَرُهْباناً} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَأَنَّهُمْ} (و) حرف عطف / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ه) ضمير متصل در محل نصب، اسم أنّ {لا} حرف نفى غير عامل {يَسْتَكْبِرُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر أنَّ محذوف

{وَإِذا} (و) حرف عطف / ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب

يا در محل نصب {سَمِعُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {ما} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {أُنْزِلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / نائب فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {إِلَى} حرف جر {الرَّسُولِ} اسم مجرور يا در محل جر {تَرى} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {أَعْيُنَهُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {تَفِيضُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هي) در تقدير {مِنَ} حرف جر {الدَّمْعِ} اسم مجرور يا در محل جر {مِمَّا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {عَرَفُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنَ} حرف جر {الْحَقِّ} اسم مجرور يا در محل جر {يَقُولُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {رَبَّنا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (نا) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {آمَنَّا} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {فَاكْتُبْنا} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {مَعَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {الشَّاهِدِينَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{وَما} (و) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {لَنا} حرف جر و اسم

بعد از آن مجرور / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {لا} حرف نفى غير عامل {نُؤْمِنُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (نحن) در تقدير {بِاللَّهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَما} (و) حرف عطف / معطوف تابع {جاءَنا} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (نا) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {مِنَ} حرف جر {الْحَقِّ} اسم مجرور يا در محل جر {وَنَطْمَعُ} (و) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (نحن) در تقدير {أَنْ} حرف نصب {يُدْخِلَنا} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / (نا) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {رَبُّنا} فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (نا) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {مَعَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {الْقَوْمِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {الصَّالِحِينَ} نعت تابع

{فَأَثابَهُمُ} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {جَنَّاتٍ} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {تَجْرِي} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {مِنْ} حرف جر {تَحْتِهَا} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {الْأَنْهارُ} فاعل،

مرفوع يا در محل رفع {خالِدِينَ} حال، منصوب {فِيها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَذلِكَ} (و) حرف استيناف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {جَزاءُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {الْمُحْسِنِينَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{وَالَّذِينَ} (و) حرف استيناف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {كَفَرُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَكَذَّبُوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بِآياتِنا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / (نا) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {أُولئِكَ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {أَصْحابُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {الْجَحِيمِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / خبر براى (الذين)

{يا} (يا) حرف ندا {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الَّذِينَ} بدل تابع {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {لا} حرف جزم {تُحَرِّمُوا} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {طَيِّباتِ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {ما} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {أَحَلَّ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {لَكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَلا} (و) حرف عطف / حرف جزم {تَعْتَدُوا} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ}

اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {لا} حرف نفى غير عامل {يُحِبُّ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر إنَّ محذوف {الْمُعْتَدِينَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب

{وَكُلُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِمَّا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {رَزَقَكُمُ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {حَلالاً} حال، منصوب {طَيِّباً} نعت تابع {وَاتَّقُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {الَّذِي} نعت تابع {أَنْتُمْ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {بِهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مُؤْمِنُونَ} خبر، مرفوع يا در محل رفع

{لا} حرف نفى غير عامل {يُؤاخِذُكُمُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {بِاللَّغْوِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فِي} حرف جر {أَيْمانِكُمْ} اسم مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَلكِنْ} (و) حرف عطف / حرف استدراك {يُؤاخِذُكُمْ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {عَقَّدْتُمُ} فعل ماضى، مبنى

بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {الْأَيْمانَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {فَكَفَّارَتُهُ} (ف) رابط جواب براى شرط / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {إِطْعامُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {عَشَرَةِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {مَساكِينَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {مِنْ} حرف جر {أَوْسَطِ} اسم مجرور يا در محل جر {ما} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {تُطْعِمُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {أَهْلِيكُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {أَوْ} حرف عطف {كِسْوَتُهُمْ} معطوف تابع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {أَوْ} حرف عطف {تَحْرِيرُ} معطوف تابع {رَقَبَةٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {فَمَنْ} (ف) حرف استيناف / اسم شرط جازم در محل رفع و مبتدا {لَمْ} حرف جزم {يَجِدْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {فَصِيامُ} (ف) رابط جواب براى شرط / مبتدا مقدّر يا محذوف يا در محل / خبر، مرفوع يا در محل رفع {ثَلاثَةِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {أَيَّامٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {ذلِكَ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {كَفَّارَةُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {أَيْمانِكُمْ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {إِذا} ظرف يا مفعولٌ فيه،

منصوب يا در محل نصب {حَلَفْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {وَاحْفَظُوا} (و) حرف استيناف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {أَيْمانَكُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {كَذلِكَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {يُبَيِّنُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {لَكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {آياتِهِ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {لَعَلَّكُمْ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ك) ضمير متصل در محل نصب، اسم لعل {تَشْكُرُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر لعل محذوف

{يا} (يا) حرف ندا {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الَّذِينَ} بدل تابع {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِنَّمَا} حرف مكفوف (كافّه و مكفوفه) {الْخَمْرُ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {وَالْمَيْسِرُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَالْأَنْصابُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَالْأَزْلامُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {رِجْسٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {مِنْ} حرف جر {عَمَلِ} اسم مجرور يا در محل جر {الشَّيْطانِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {فَاجْتَنِبُوهُ} (ف) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و

فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {لَعَلَّكُمْ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ك) ضمير متصل در محل نصب، اسم لعل {تُفْلِحُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر لعل محذوف

{إِنَّما} حرف مكفوف (كافّه و مكفوفه) {يُرِيدُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {الشَّيْطانُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {أَنْ} حرف نصب {يُوقِعَ} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {بَيْنَكُمُ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {الْعَداوَةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَالْبَغْضاءَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {فِي} حرف جر {الْخَمْرِ} اسم مجرور يا در محل جر {وَالْمَيْسِرِ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَيَصُدَّكُمْ} (و) حرف نصب / فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {عَنْ} حرف جر {ذِكْرِ} اسم مجرور يا در محل جر {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَعَنِ} (و) حرف عطف / حرف جر {الصَّلاةِ} اسم مجرور يا در محل جر {فَهَلْ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف استفهام {أَنْتُمْ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {مُنْتَهُونَ} خبر، مرفوع يا در محل رفع

{وَأَطِيعُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَأَطِيعُوا} (و) حرف عطف / فعل

امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الرَّسُولَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَاحْذَرُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {فَإِنْ} (ف) حرف عطف / حرف شرط جازم {تَوَلَّيْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {فَاعْلَمُوا} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {أَنَّما} حرف مكفوف (كافّه و مكفوفه) {عَلى} حرف جر {رَسُولِنَا} اسم مجرور يا در محل جر / (نا) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه / خبر مقدّم محذوف {الْبَلاغُ} مبتدا مؤخّر {الْمُبِينُ} نعت تابع

{لَيْسَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {عَلَى} حرف جر {الَّذِينَ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر ليس محذوف {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَعَمِلُوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الصَّالِحاتِ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {جُناحٌ} اسم ليس، مرفوع يا در محل رفع {فِيما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {طَعِمُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِذا} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {مَا} حرف زائد {اتَّقَوْا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَآمَنُوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر

ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَعَمِلُوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الصَّالِحاتِ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {ثُمَّ} حرف عطف {اتَّقَوْا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَآمَنُوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {ثُمَّ} حرف عطف {اتَّقَوْا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَأَحْسَنُوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَاللَّهُ} (و) حرف استيناف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {يُحِبُّ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {الْمُحْسِنِينَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب

{يا} (يا) حرف ندا {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الَّذِينَ} بدل تابع {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {لَيَبْلُوَنَّكُمُ} (ل) حرف قسم / فعل مضارع، مبنى بر فتحه / نون تأكيد ثقليه / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {بِشَيْءٍ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مِنَ} حرف جر {الصَّيْدِ} اسم مجرور يا در محل جر {تَنالُهُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {أَيْدِيكُمْ}

فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَرِماحُكُمْ} (و) حرف عطف / معطوف تابع / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {لِيَعْلَمَ} (ل) حرف نصب / فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {مَنْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {يَخافُهُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {بِالْغَيْبِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَمَنِ} (ف) حرف عطف / اسم شرط جازم در محل رفع و مبتدا {اعْتَدى} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {بَعْدَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {ذلِكَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {فَلَهُ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {عَذابٌ} مبتدا مؤخّر {أَلِيمٌ} نعت تابع

{يا} (يا) حرف ندا {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الَّذِينَ} بدل تابع {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {لا} حرف جزم {تَقْتُلُوا} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {الصَّيْدَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَأَنْتُمْ} (و) حاليه / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {حُرُمٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {وَمَنْ} (و) حرف عطف /

اسم شرط جازم در محل رفع و مبتدا {قَتَلَهُ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {مِنْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مُتَعَمِّداً} حال، منصوب {فَجَزاءٌ} (ف) رابط جواب براى شرط / خبر مقدّم محذوف / مبتدا مؤخّر {مِثْلُ} نعت تابع {ما} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {قَتَلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {مِنَ} حرف جر {النَّعَمِ} اسم مجرور يا در محل جر {يَحْكُمُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {بِهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {ذَوا} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {عَدْلٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {مِنْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {هَدْياً} حال، منصوب {بالِغَ} نعت تابع {الْكَعْبَةِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {أَوْ} حرف عطف {كَفَّارَةٌ} معطوف تابع {طَعامُ} عطف بيان تابع {مَساكِينَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {أَوْ} حرف عطف {عَدْلُ} معطوف تابع {ذلِكَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {صِياماً} تمييز، منصوب {لِيَذُوقَ} (ل) حرف نصب / فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {وَبالَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {أَمْرِهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {عَفَا} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل

رفع {عَمَّا} اسم مجرور يا در محل جر {سَلَفَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {وَمَنْ} (و) حرف عطف / اسم شرط جازم در محل رفع و مبتدا {عادَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {فَيَنْتَقِمُ} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {مِنْهُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَاللَّهُ} (و) حرف استيناف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {عَزِيزٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {ذُو} خبر ثان (دوم)، مرفوع يا در محل رفع {انْتِقامٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{أُحِلَّ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {لَكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {صَيْدُ} نائب فاعل، مرفوع يا در محل رفع {الْبَحْرِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَطَعامُهُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {مَتاعاً} مفعول لأجله، منصوب {لَكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَلِلسَّيَّارَةِ} (و) حرف عطف / حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَحُرِّمَ} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {عَلَيْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {صَيْدُ} نائب فاعل، مرفوع يا در محل رفع {الْبَرِّ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {ما} حرف مصدرى {دُمْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل در

محل رفع، اسم دام {حُرُماً} خبر دام، منصوب يا در محل نصب {وَاتَّقُوا} (و) حرف استيناف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {الَّذِي} نعت تابع {إِلَيْهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {تُحْشَرُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع، نائب فاعل

{جَعَلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {الْكَعْبَةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {الْبَيْتَ} عطف بيان تابع {الْحَرامَ} نعت تابع {قِياماً} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {لِلنَّاسِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَالشَّهْرَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {الْحَرامَ} نعت تابع {وَالْهَدْيَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَالْقَلائِدَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {ذلِكَ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {لِتَعْلَمُوا} (ل) حرف نصب / فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {أَنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {يَعْلَمُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر إنَّ محذوف {ما} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {فِي} حرف جر {السَّماواتِ} اسم مجرور يا در محل جر {وَما} (و) حرف عطف / معطوف تابع {فِي} حرف جر {الْأَرْضِ} اسم مجرور يا در محل جر {وَأَنَّ} (و) حرف عطف / حرف مشبه

بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {بِكُلِّ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {شَيْءٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {عَلِيمٌ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع

{اعْلَمُوا} فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {أَنَّ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {شَدِيدُ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {الْعِقابِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَأَنَّ} (و) حرف عطف / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {اللَّهَ} اسم إنّ، منصوب يا در محل نصب {غَفُورٌ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {رَحِيمٌ} خبر إنَّ ثان (دوم)، مرفوع يا در محل رفع

{ما} حرف نفى غير عامل {عَلَى} حرف جر {الرَّسُولِ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر مقدّم محذوف {إِلاَّ} حرف استثنا {الْبَلاغُ} مبتدا مؤخّر {وَاللَّهُ} (و) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {يَعْلَمُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {ما} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {تُبْدُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَما} (و) حرف عطف / معطوف تابع {تَكْتُمُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل

{قُلْ} فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {لا} حرف نفى غير عامل {يَسْتَوِي} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا

تقديرى {الْخَبِيثُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {وَالطَّيِّبُ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَلَوْ} (و) حاليه / حرف شرط غير جازم {أَعْجَبَكَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {كَثْرَةُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {الْخَبِيثِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {فَاتَّقُوا} (ف) رابط جواب براى شرط / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {يا} (يا) حرف ندا {أُولِي} منادا، منصوب يا در محل نصب {الْأَلْبابِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {لَعَلَّكُمْ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ك) ضمير متصل در محل نصب، اسم لعل {تُفْلِحُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر لعل محذوف

{يا} (يا) حرف ندا {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الَّذِينَ} بدل تابع {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {لا} حرف جزم {تَسْئَلُوا} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَنْ} حرف جر {أَشْياءَ} اسم مجرور يا در محل جر {إِنْ} حرف شرط جازم {تُبْدَ} فعل مضارع مجزوم به حذف حرف عله (ى) / نائب فاعل، ضمير مستتر (هي) در تقدير {لَكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {تَسُؤْكُمْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هي) در تقدير

{وَإِنْ} (و) حرف عطف / حرف جزم {تَسْئَلُوا} فعل مضارع مجزوم به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَنْها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {حِينَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {يُنَزَّلُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {الْقُرْآنُ} نائب فاعل، مرفوع يا در محل رفع {تُبْدَ} فعل مضارع مجزوم به حذف حرف عله (ى) / نائب فاعل، ضمير مستتر (هي) در تقدير {لَكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {عَفَا} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {عَنْها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَاللَّهُ} (و) حرف استيناف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {غَفُورٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {حَلِيمٌ} خبر ثان (دوم)، مرفوع يا در محل رفع

{قَدْ} حرف تحقيق {سَأَلَها} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {قَوْمٌ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {مِنْ} حرف جر {قَبْلِكُمْ} اسم مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {ثُمَّ} حرف عطف {أَصْبَحُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع، اسم أصبح {بِها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {كافِرِينَ} خبر أصبح، منصوب يا در محل نصب

{ما} حرف نفى غير عامل {جَعَلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {مِنْ} حرف جر زائد {بَحِيرَةٍ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَلا} (و) حرف عطف /

حرف نفى غير عامل {سائِبَةٍ} معطوف تابع {وَلا} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {وَصِيلَةٍ} معطوف تابع {وَلا} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {حامٍ} معطوف تابع {وَلكِنَّ} (و) حرف عطف / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ {الَّذِينَ} اسم لكن، منصوب يا در محل نصب {كَفَرُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {يَفْتَرُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر لكن محذوف {عَلَى} حرف جر {اللَّهِ} اسم مجرور يا در محل جر {الْكَذِبَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَأَكْثَرُهُمْ} (و) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {لا} حرف نفى غير عامل {يَعْقِلُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل

{وَإِذا} (و) حرف عطف / ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {قِيلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {لَهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {تَعالَوْا} فعل امر، مبنى بر حذف نون / نائب فاعل، مرفوع يا در محل رفع / نائب فاعل محذوف {إِلى} حرف جر {ما} اسم مجرور يا در محل جر {أَنْزَلَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {وَإِلَى} (و) حرف عطف / حرف جر {الرَّسُولِ} اسم مجرور يا در محل جر {قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در

محل رفع و فاعل {حَسْبُنا} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع / (نا) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {ما} خبر، مرفوع يا در محل رفع {وَجَدْنا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَلَيْهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {آباءَنا} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (نا) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {أَوَلَوْ} همزه (أ) حرف استفهام / (و) حرف عطف / حرف شرط غير جازم {كانَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {آباؤُهُمْ} اسم كانَ، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {لا} حرف نفى غير عامل {يَعْلَمُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر كان، محذوف يا در تقدير {شَيْئاً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَلا} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {يَهْتَدُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل

{يا} (يا) حرف ندا {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الَّذِينَ} بدل تابع {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَلَيْكُمْ} اسم فعل / فاعل، ضمير مستتر (أنتم) در تقدير {أَنْفُسَكُمْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {لا} حرف نفى غير عامل {يَضُرُّكُمْ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {مَنْ} فاعل، مرفوع يا

در محل رفع {ضَلَّ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {إِذَا} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {اهْتَدَيْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {إِلَى} حرف جر {اللَّهِ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر مقدّم محذوف {مَرْجِعُكُمْ} مبتدا مؤخّر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {جَمِيعاً} حال، منصوب {فَيُنَبِّئُكُمْ} (ف) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {بِما} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {كُنْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {تَعْمَلُونَ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر كان، محذوف يا در تقدير

{يا} (يا) حرف ندا {أَيُّهَا} منادا، منصوب يا در محل نصب / (ها) حرف تنبيه {الَّذِينَ} بدل تابع {آمَنُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {شَهادَةُ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {بَيْنِكُمْ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {إِذا} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {حَضَرَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {أَحَدَكُمُ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {الْمَوْتُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {حِينَ} ظرف يا مفعولٌ

فيه، منصوب يا در محل نصب {الْوَصِيَّةِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {اثْنانِ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {ذَوا} نعت تابع {عَدْلٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {مِنْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَوْ} حرف عطف {آخَرانِ} معطوف تابع {مِنْ} حرف جر {غَيْرِكُمْ} اسم مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {إِنْ} حرف شرط جازم / فعل مقدّر يا محذوف {أَنْتُمْ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {ضَرَبْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {فِي} حرف جر {الْأَرْضِ} اسم مجرور يا در محل جر {فَأَصابَتْكُمْ} (ف) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (ت) تأنيث / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {مُصِيبَةُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {الْمَوْتِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {تَحْبِسُونَهُما} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {مِنْ} حرف جر {بَعْدِ} اسم مجرور يا در محل جر {الصَّلاةِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {فَيُقْسِمانِ} (ف) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (ا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بِاللَّهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {إِنِ} حرف شرط جازم {ارْتَبْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {لا} حرف نفى غير عامل {نَشْتَرِي} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير

مستتر (نحن) در تقدير {بِهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {ثَمَناً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَلَوْ} (و) حاليه / حرف شرط غير جازم {كانَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / اسم كان، ضمير مستتر (هو) در تقدير {ذا} خبر كان، منصوب يا در محل نصب {قُرْبى} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَلا} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {نَكْتُمُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (نحن) در تقدير {شَهادَةَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {إِنَّا} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {إِذاً} حرف جواب {لَمِنَ} (ل) حرف مزحلقه / حرف جر {الْآثِمِينَ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر إنَّ محذوف

{فَإِنْ} (ف) حرف عطف / حرف شرط جازم {عُثِرَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {عَلى} حرف جر {أَنَّهُمَا} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ه) ضمير متصل در محل نصب، اسم أنّ {اسْتَحَقَّا} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / خبر إنَّ محذوف / نائب فاعل محذوف {إِثْماً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {فَآخَرانِ} (ف) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع / خبر، مرفوع يا در محل رفع {يَقُومانِ} فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (ا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مَقامَهُما} مفعول مطلق يا نائب مفعول، منصوب / (ه) ضمير

متصل در محل جر، مضاف اليه {مِنَ} حرف جر {الَّذِينَ} اسم مجرور يا در محل جر {اسْتَحَقَّ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {عَلَيْهِمُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / مبتدا مقدّر يا محذوف يا در محل {الْأَوْلَيانِ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {فَيُقْسِمانِ} (ف) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ثبوت نون / (ا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بِاللَّهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {لَشَهادَتُنا} (ل) حرف قسم / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع / (نا) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {أَحَقُّ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {مِنْ} حرف جر {شَهادَتِهِما} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَمَا} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {اعْتَدَيْنا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {إِنَّا} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {إِذاً} حرف جواب {لَمِنَ} (ل) حرف مزحلقه / حرف جر {الظَّالِمِينَ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر إنَّ محذوف

{ذلِكَ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {أَدْنى} خبر، مرفوع يا در محل رفع {أَنْ} حرف نصب {يَأْتُوا} فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بِالشَّهادَةِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {عَلى} حرف جر {وَجْهِها} اسم مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {أَوْ} حرف

نصب {يَخافُوا} فعل مضارع، منصوب به حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {أَنْ} حرف نصب {تُرَدَّ} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى {أَيْمانٌ} نائب فاعل، مرفوع يا در محل رفع {بَعْدَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {أَيْمانِهِمْ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَاتَّقُوا} (و) حرف استيناف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {وَاسْمَعُوا} (و) حرف عطف / فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَاللَّهُ} (و) حرف استيناف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {لا} حرف نفى غير عامل {يَهْدِي} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {الْقَوْمَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {الْفاسِقِينَ} نعت تابع

{يَوْمَ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {يَجْمَعُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {الرُّسُلَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {فَيَقُولُ} (ف) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {ماذا} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {أُجِبْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل در محل رفع، نائب فاعل / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه /

(و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {لا} (لا)ى نفى جنس {عِلْمَ} اسم لاى نفى جنس، منصوب {لَنا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر لاى نفى جنس، محذوف {إِنَّكَ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ك) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {أَنْتَ} ضمير فصل بدون محل {عَلاَّمُ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {الْغُيُوبِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{إِذْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {يا} (يا) حرف ندا {عِيسَى} منادا، منصوب يا در محل نصب {ابْنَ} نعت تابع {مَرْيَمَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {اذْكُرْ} فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {نِعْمَتِي} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {عَلَيْكَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَعَلى} (و) حرف عطف / حرف جر {والِدَتِكَ} اسم مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {إِذْ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {أَيَّدْتُكَ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {بِرُوحِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {الْقُدُسِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {تُكَلِّمُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {النَّاسَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {فِي} حرف

جر {الْمَهْدِ} حال، منصوب {وَكَهْلاً} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَإِذْ} (و) حرف عطف / ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {عَلَّمْتُكَ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل / (ك) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {الْكِتابَ} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {وَالْحِكْمَةَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَالتَّوْراةَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَالْإِنْجِيلَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَإِذْ} (و) حرف عطف / ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {تَخْلُقُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {مِنَ} حرف جر {الطِّينِ} اسم مجرور يا در محل جر {كَهَيْئَةِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {الطَّيْرِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {بِإِذْنِي} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {فَتَنْفُخُ} (ف) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {فِيها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَتَكُونُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / اسم كان، ضمير مستتر (هي) در تقدير {طَيْراً} خبر كان، منصوب يا در محل نصب {بِإِذْنِي} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَتُبْرِئُ} (و) حرف عطف / فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {الْأَكْمَهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب

{وَالْأَبْرَصَ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {بِإِذْنِي} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَإِذْ} (و) حرف عطف / ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {تُخْرِجُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {الْمَوْتى} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {بِإِذْنِي} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَإِذْ} (و) حرف عطف / ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {كَفَفْتُ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {بَنِي} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {إِسْرائِيلَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {عَنْكَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {إِذْ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {جِئْتَهُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {بِالْبَيِّناتِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَقالَ} (ف) حرف استيناف / فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {الَّذِينَ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {كَفَرُوا} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {مِنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {إِنْ} حرف نفى غير عامل {هذا} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {إِلاَّ} حرف استثنا {سِحْرٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {مُبِينٌ} نعت تابع

{وَإِذْ} (و) حرف عطف / مفعولٌ

به، منصوب يا در محل نصب {أَوْحَيْتُ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {إِلَى} حرف جر {الْحَوارِيِّينَ} اسم مجرور يا در محل جر {أَنْ} حرف مصدرى {آمِنُوا} فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {بِي} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَبِرَسُولِي} (و) حرف عطف / حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {آمَنَّا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (نا) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {وَاشْهَدْ} (و) حرف عطف / فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {بِأَنَّنا} (ب) حرف جر / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (نا) ضمير متصل در محل نصب، اسم أنّ {مُسْلِمُونَ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع

{إِذْ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {الْحَوارِيُّونَ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {يا} (يا) حرف ندا {عِيسَى} منادا، منصوب يا در محل نصب {ابْنَ} نعت تابع {مَرْيَمَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {هَلْ} حرف استفهام {يَسْتَطِيعُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {رَبُّكَ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {أَنْ} حرف نصب {يُنَزِّلَ} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {عَلَيْنا} حرف جر و اسم بعد

از آن مجرور {مائِدَةً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِنَ} حرف جر {السَّماءِ} اسم مجرور يا در محل جر {قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {اتَّقُوا} فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {إِنْ} حرف شرط جازم {كُنْتُمْ} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {مُؤْمِنِينَ} خبر كان، منصوب يا در محل نصب

{قالُوا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {نُرِيدُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (نحن) در تقدير {أَنْ} حرف نصب {نَأْكُلَ} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (نحن) در تقدير {مِنْها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَتَطْمَئِنَّ} (و) حرف نصب / فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى {قُلُوبُنا} فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (نا) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَنَعْلَمَ} (و) حرف نصب / فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (نحن) در تقدير {أَنْ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ه) محذوف و اسم إنْ مخفّفه {قَدْ} حرف تحقيق {صَدَقْتَنا} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل / (نا) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / خبر أنْ محذوف {وَنَكُونَ} (و) حرف نصب / فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى /

اسم كان، ضمير مستتر (نحن) در تقدير {عَلَيْها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مِنَ} حرف جر {الشَّاهِدِينَ} اسم مجرور يا در محل جر / خبر كان، محذوف يا در تقدير

{قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {عِيسَى} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {ابْنُ} نعت تابع {مَرْيَمَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {اللَّهُمَّ} منادا، منصوب يا در محل نصب {رَبَّنا} نعت تابع / (نا) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {أَنْزِلْ} فعل امر مبنى بر سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {عَلَيْنا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {مائِدَةً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِنَ} حرف جر {السَّماءِ} اسم مجرور يا در محل جر {تَكُونُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / اسم كان، ضمير مستتر (هي) در تقدير {لَنا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {عِيداً} خبر كان، منصوب يا در محل نصب {لِأَوَّلِنا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / (نا) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَآخِرِنا} حرف عطف و اسم بعد از آن معطوف / (نا) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَآيَةً} (و) حرف عطف / عطف (عيداً) {مِنْكَ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَارْزُقْنا} (و) حرف عطف / فعل امر مبنى بر سكون / (نا) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {وَأَنْتَ} (و) حرف استيناف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {خَيْرُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {الرَّازِقِينَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل

جر

{قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {إِنِّي} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ي) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {مُنَزِّلُها} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {عَلَيْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَمَنْ} (و) حرف عطف / اسم شرط جازم در محل رفع و مبتدا {يَكْفُرْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {بَعْدُ} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {مِنْكُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَإِنِّي} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ي) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {أُعَذِّبُهُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (أنا) در تقدير / خبر إنَّ محذوف {عَذاباً} مفعول مطلق يا نائب مفعول، منصوب {لا} حرف نفى غير عامل {أُعَذِّبُهُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / (ه) مفعول مطلق يا نائب مفعول، منصوب / فاعل، ضمير مستتر (أنا) در تقدير {أَحَداً} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {مِنَ} حرف جر {الْعالَمِينَ} اسم مجرور يا در محل جر

{وَإِذْ} (و) حرف استيناف / مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {يا} (يا) حرف ندا {عِيسَى} منادا، منصوب يا در

محل نصب {ابْنَ} نعت تابع {مَرْيَمَ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {أَأَنْتَ} همزه (أ) حرف استفهام / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {قُلْتَ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل / خبر در تقدير يا محذوف يا در محل {لِلنَّاسِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {اتَّخِذُونِي} فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل / (ن) حرف وقايه / (ي) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {وَأُمِّي} (و) حرف عطف / معطوف تابع / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {إِلهَيْنِ} مفعولٌ به ثان (دوم)، منصوب يا در محل نصب {مِنْ} حرف جر {دُونِ} اسم مجرور يا در محل جر {اللَّهِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (هو) در تقدير {سُبْحانَكَ} مفعول مطلق يا نائب مفعول، منصوب / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {ما} حرف نفى غير عامل {يَكُونُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {لِي} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر كان، محذوف يا در تقدير {أَنْ} حرف نصب {أَقُولَ} فعل مضارع، منصوب به فتحه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنا) در تقدير / اسم كان محذوف {ما} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {لَيْسَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى / اسم ليس، ضمير مستتر (هو) در تقدير {لِي} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {بِحَقٍّ} (ب) حرف جر زائد

/ خبر ليس، منصوب يا در محل نصب {إِنْ} حرف شرط جازم {كُنْتُ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {قُلْتُهُ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / خبر كان، محذوف يا در تقدير {فَقَدْ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف تحقيق {عَلِمْتَهُ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {تَعْلَمُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {ما} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {فِي} حرف جر {نَفْسِي} اسم مجرور يا در محل جر / مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَلا} (و) حرف عطف / حرف نفى غير عامل {أَعْلَمُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى / فاعل، ضمير مستتر (أنا) در تقدير {ما} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {فِي} حرف جر {نَفْسِكَ} اسم مجرور يا در محل جر / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {إِنَّكَ} حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ك) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {أَنْتَ} ضمير فصل بدون محل {عَلاَّمُ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {الْغُيُوبِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر

{ما} حرف نفى غير عامل {قُلْتُ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل {لَهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {إِلاَّ} حرف استثنا {ما}

مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {أَمَرْتَنِي} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل / (ن) حرف وقايه / (ي) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {بِهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَنِ} حرف تفسير {اعْبُدُوا} فعل امر، مبنى بر حذف نون / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {اللَّهَ} مفعولٌ به، منصوب يا در محل نصب {رَبِّي} نعت تابع / (ي) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَرَبَّكُمْ} (و) حرف عطف / معطوف تابع / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَكُنْتُ} (و) حرف استيناف / فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {عَلَيْهِمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {شَهِيداً} خبر كان، منصوب يا در محل نصب {ما} حرف مصدرى {دُمْتُ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل در محل رفع، اسم دام {فِيهِمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر دام محذوف {فَلَمَّا} (ف) حرف عطف / ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {تَوَفَّيْتَنِي} فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (ت) ضمير متصل، در محل رفع و فاعل / (ن) حرف وقايه / (ي) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به {كُنْتَ} فعل ماضى، مبنى بر سكون / (ت) ضمير متصل در محل رفع، اسم كان {أَنْتَ} ضمير فصل بدون محل {الرَّقِيبَ} خبر كان، منصوب يا در محل نصب {عَلَيْهِمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَأَنْتَ} (و) حرف استيناف / مبتدا، مرفوع يا در محل

رفع {عَلى} حرف جر {كُلِّ} اسم مجرور يا در محل جر {شَيْءٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {شَهِيدٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع

{إِنْ} حرف شرط جازم {تُعَذِّبْهُمْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / (ه) ضمير متصل در محل نصب، مفعولٌ به / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {فَإِنَّهُمْ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ه) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {عِبادُكَ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع / (ك) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {وَإِنْ} (و) حرف عطف / حرف شرط جازم {تَغْفِرْ} فعل مضارع، مجزوم به سكون / فاعل، ضمير مستتر (أنت) در تقدير {لَهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {فَإِنَّكَ} (ف) رابط جواب براى شرط / حرف مشبه بالفعل يا حرف نفى ناسخ / (ك) ضمير متصل در محل نصب، اسم إنّ {أَنْتَ} ضمير فصل بدون محل {الْعَزِيزُ} خبر إنَّ، مرفوع يا در محل رفع {الْحَكِيمُ} خبر إنَّ ثان (دوم)، مرفوع يا در محل رفع

{قالَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {هذا} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {يَوْمُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {يَنْفَعُ} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {الصَّادِقِينَ} مفعولٌ به مقدّم {صِدْقُهُمْ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {لَهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {جَنَّاتٌ} مبتدا مؤخّر {تَجْرِي} فعل مضارع، مرفوع به ضمه ظاهرى يا تقديرى {مِنْ} حرف جر {تَحْتِهَا} اسم

مجرور يا در محل جر / (ه) ضمير متصل در محل جر، مضاف اليه {الْأَنْهارُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {خالِدِينَ} حال، منصوب {فِيها} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {أَبَداً} ظرف يا مفعولٌ فيه، منصوب يا در محل نصب {رَضِيَ} فعل ماضى، مبنى بر فتحه ظاهرى يا تقديرى {اللَّهُ} فاعل، مرفوع يا در محل رفع {عَنْهُمْ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَرَضُوا} (و) حرف عطف / فعل ماضى، مبنى بر ضمه / (و) ضمير متصل در محل رفع و فاعل {عَنْهُ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {ذلِكَ} مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {الْفَوْزُ} خبر، مرفوع يا در محل رفع {الْعَظِيمُ} نعت تابع

{لِلَّهِ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / خبر مقدّم محذوف {مُلْكُ} مبتدا مؤخّر {السَّماواتِ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {وَالْأَرْضِ} (و) حرف عطف / معطوف تابع {وَما} (و) حرف عطف / معطوف تابع {فِيهِنَّ} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور {وَهُوَ} (و) حرف عطف / مبتدا، مرفوع يا در محل رفع {عَلى} حرف جر {كُلِّ} اسم مجرور يا در محل جر {شَيْءٍ} مضاف اليه، مجرور يا در محل جر {قَدِيرٌ} خبر، مرفوع يا در محل رفع

saddookum AAani almasjidi alharami an taAAtadoo wataAAawanoo AAala albirri waalttaqwa wala taAAawanoo AAala al-ithmi waalAAudwani waittaqoo Allaha inna Allaha shadeedu alAAiqabi

3.Hurrimat AAalaykumu almaytatu waalddamu walahmu alkhinzeeri wama ohilla lighayri Allahi bihi waalmunkhaniqatu waalmawqoothatu waalmutaraddiyatu waalnnateehatu wama akala alssabuAAu illa ma thakkaytum wama thubiha AAala alnnusubi waan tastaqsimoo bial-azlami thalikum fisqun alyawma ya-isa allatheena kafaroo min deenikum fala takhshawhum waikhshawni alyawma akmaltu lakum deenakum waatmamtu AAalaykum niAAmatee waradeetu lakumu al-islama deenan famani idturra fee makhmasatin ghayra mutajanifin li-ithmin fa-inna Allaha ghafoorun raheemun

4.Yas-aloonaka matha ohilla lahum qul ohilla lakumu alttayyibatu wama AAallamtum mina aljawarihi mukallibeena tuAAallimoonahunna mimma AAallamakumu Allahu fakuloo mimma amsakna AAalaykum waothkuroo isma Allahi AAalayhi waittaqoo Allaha inna Allaha sareeAAu alhisabi

5.Alyawma ohilla lakumu alttayyibatu wataAAamu allatheena ootoo alkitaba hillun lakum wataAAamukum hillun lahum waalmuhsanatu mina almu/minati waalmuhsanatu mina allatheena ootoo alkitaba min qablikum itha ataytumoohunna ojoorahunna muhsineena ghayra musafiheena wala muttakhithee akhdanin waman yakfur bial-eemani faqad habita AAamaluhu wahuwa fee al-akhirati mina alkhasireena

6.Ya ayyuha allatheena amanoo itha qumtum ila alssalati faighsiloo wujoohakum waaydiyakum ila almarafiqi waimsahoo biruoosikum waarjulakum ila alkaAAbayni wa-in kuntum junuban faittahharoo wa-in kuntum marda aw AAala safarin aw jaa ahadun minkum mina algha-iti aw lamastumu alnnisaa falam tajidoo maan fatayammamoo saAAeedan tayyiban faimsahoo biwujoohikum waaydeekum minhu ma yureedu Allahu liyajAAala AAalaykum min harajin walakin yureedu liyutahhirakum waliyutimma niAAmatahu AAalaykum laAAallakum tashkuroona

7.Waothkuroo niAAmata Allahi AAalaykum wameethaqahu allathee wathaqakum bihi ith qultum samiAAna waataAAna waittaqoo Allaha inna Allaha AAaleemun bithati alssudoori

8.Ya ayyuha allatheena amanoo koonoo qawwameena lillahi shuhadaa bialqisti wala yajrimannakum shanaanu qawmin AAala alla taAAdiloo iAAdiloo huwa

aqrabu lilttaqwa waittaqoo Allaha inna Allaha khabeerun bima taAAmaloona

9.WaAAada Allahu allatheena amanoo waAAamiloo alssalihati lahum maghfiratun waajrun AAatheemun

10.Waallatheena kafaroo wakaththaboo bi-ayatina ola-ika as-habu aljaheemi

11.Ya ayyuha allatheena amanoo othkuroo niAAmata Allahi AAalaykum ith hamma qawmun an yabsutoo ilaykum aydiyahum fakaffa aydiyahum AAankum waittaqoo Allaha waAAala Allahi falyatawakkali almu/minoona

12.Walaqad akhatha Allahu meethaqa banee isra-eela wabaAAathna minhumu ithnay AAashara naqeeban waqala Allahu innee maAAakum la-in aqamtumu alssalata waataytumu alzzakata waamantum birusulee waAAazzartumoohum waaqradtumu Allaha qardan hasanan laokaffiranna AAankum sayyi-atikum walaodkhilannakum jannatin tajree min tahtiha al-anharu faman kafara baAAda thalika minkum faqad dalla sawaa alssabeeli

13.Fabima naqdihim meethaqahum laAAannahum wajaAAalna quloobahum qasiyatan yuharrifoona alkalima AAan mawadiAAihi wanasoo haththan mimma thukkiroo bihi wala tazalu tattaliAAu AAala kha-inatin minhum illa qaleelan minhum faoAAfu AAanhum waisfah inna Allaha yuhibbu almuhsineena

14.Wamina allatheena qaloo inna nasara akhathna meethaqahum fanasoo haththan mimma thukkiroo bihi faaghrayna baynahumu alAAadawata waalbaghdaa ila yawmi alqiyamati wasawfa yunabbi-ohumu Allahu bima kanoo yasnaAAoona

15.Ya ahla alkitabi qad jaakum rasooluna yubayyinu lakum katheeran mimma kuntum tukhfoona mina alkitabi wayaAAfoo AAan katheerin qad jaakum mina Allahi noorun wakitabun mubeenun

16.Yahdee bihi Allahu mani ittabaAAa ridwanahu subula alssalami wayukhrijuhum mina alththulumati ila alnnoori bi-ithnihi wayahdeehim ila siratin mustaqeemin

17.Laqad kafara allatheena qaloo inna Allaha huwa almaseehu ibnu maryama qul faman yamliku mina Allahi shay-an in arada an yuhlika almaseeha ibna maryama waommahu waman fee al-ardi jameeAAan walillahi mulku alssamawati waal-ardi wama baynahuma yakhluqu ma yashao waAllahu AAala kulli shay-in qadeerun

18.Waqalati alyahoodu waalnnasara nahnu abnao Allahi waahibbaohu qul falima yuAAaththibukum bithunoobikum bal antum basharun mimman khalaqa yaghfiru liman yashao

wayuAAaththibu man yashao walillahi mulku alssamawati waal-ardi wama baynahuma wa-ilayhi almaseeru

19.Ya ahla alkitabi qad jaakum rasooluna yubayyinu lakum AAala fatratin mina alrrusuli an taqooloo ma jaana min basheerin wala natheerin faqad jaakum basheerun wanatheerun waAllahu AAala kulli shay-in qadeerun

20.Wa-ith qala moosa liqawmihi ya qawmi othkuroo niAAmata Allahi AAalaykum ith jaAAala feekum anbiyaa wajaAAalakum mulookan waatakum ma lam yu/ti ahadan mina alAAalameena

21.Ya qawmi odkhuloo al-arda almuqaddasata allatee kataba Allahu lakum wala tartaddoo AAala adbarikum fatanqaliboo khasireena

22.Qaloo ya moosa inna feeha qawman jabbareena wa-inna lan nadkhulaha hatta yakhrujoo minha fa-in yakhrujoo minha fa-inna dakhiloona

23.Qala rajulani mina allatheena yakhafoona anAAama Allahu AAalayhima odkhuloo AAalayhimu albaba fa-itha dakhaltumoohu fa-innakum ghaliboona waAAala Allahi fatawakkaloo in kuntum mu/mineena

24.Qaloo ya moosa inna lan nadkhulaha abadan ma damoo feeha fa-ithhab anta warabbuka faqatila inna hahuna qaAAidoona

25.Qala rabbi innee la amliku illa nafsee waakhee faofruq baynana wabayna alqawmi alfasiqeena

26.Qala fa-innaha muharramatun AAalayhim arbaAAeena sanatan yateehoona fee al-ardi fala ta/sa AAala alqawmi alfasiqeena

27.Waotlu AAalayhim nabaa ibnay adama bialhaqqi ith qarraba qurbanan fatuqubbila min ahadihima walam yutaqabbal mina al-akhari qala laaqtulannaka qala innama yataqabbalu Allahu mina almuttaqeena

28.La-in basatta ilayya yadaka litaqtulanee ma ana bibasitin yadiya ilayka li-aqtulaka innee akhafu Allaha rabba alAAalameena

29.Innee oreedu an taboo-a bi-ithmee wa-ithmika fatakoona min as-habi alnnari wathalika jazao alththalimeena

30.FatawwaAAat lahu nafsuhu qatla akheehi faqatalahu faasbaha mina alkhasireena

31.FabaAAatha Allahu ghuraban yabhathu fee al-ardi liyuriyahu kayfa yuwaree saw-ata akheehi qala ya waylata aAAajaztu an akoona mithla hatha alghurabi faowariya saw-ata akhee faasbaha mina alnnadimeena

32.Min ajli thalika katabna AAala banee

isra-eela annahu man qatala nafsan bighayri nafsin aw fasadin fee al-ardi fakaannama qatala alnnasa jameeAAan waman ahyaha fakaannama ahya alnnasa jameeAAan walaqad jaat-hum rusuluna bialbayyinati thumma inna katheeran minhum baAAda thalika fee al-ardi lamusrifoona

33.Innama jazao allatheena yuhariboona Allaha warasoolahu wayasAAawna fee al-ardi fasadan an yuqattaloo aw yusallaboo aw tuqattaAAa aydeehim waarjuluhum min khilafin aw yunfaw mina al-ardi thalika lahum khizyun fee alddunya walahum fee al-akhirati AAathabun AAatheemun

34.Illa allatheena taboo min qabli an taqdiroo AAalayhim faiAAlamoo anna Allaha ghafoorun raheemun

35.Ya ayyuha allatheena amanoo ittaqoo Allaha waibtaghoo ilayhi alwaseelata wajahidoo fee sabeelihi laAAallakum tuflihoona

36.Inna allatheena kafaroo law anna lahum ma fee al-ardi jameeAAan wamithlahu maAAahu liyaftadoo bihi min AAathabi yawmi alqiyamati ma tuqubbila minhum walahum AAathabun aleemun

37.Yureedoona an yakhrujoo mina alnnari wama hum bikharijeena minha walahum AAathabun muqeemun

38.Waalssariqu waalssariqatu faiqtaAAoo aydiyahuma jazaan bima kasaba nakalan mina Allahi waAllahu AAazeezun hakeemun

39.Faman taba min baAAdi thulmihi waaslaha fa-inna Allaha yatoobu AAalayhi inna Allaha ghafoorun raheemun

40.Alam taAAlam anna Allaha lahu mulku alssamawati waal-ardi yuAAaththibu man yashao wayaghfiru liman yashao waAllahu AAala kulli shay-in qadeerun

41.Ya ayyuha alrrasoolu la yahzunka allatheena yusariAAoona fee alkufri mina allatheena qaloo amanna bi-afwahihim walam tu/min quloobuhum wamina allatheena hadoo sammaAAoona lilkathibi sammaAAoona liqawmin akhareena lam ya/tooka yuharrifoona alkalima min baAAdi mawadiAAihi yaqooloona in ooteetum hatha fakhuthoohu wa-in lam tu/tawhu faihtharoo waman yuridi Allahu fitnatahu falan tamlika lahu mina Allahi shay-an ola-ika allatheena lam yuridi Allahu an yutahhira quloobahum lahum fee alddunya khizyun walahum fee al-akhirati AAathabun AAatheemun

42.SammaAAoona lilkathibi akkaloona lilssuhti fa-in jaooka faohkum baynahum aw aAArid

AAanhum wa-in tuAArid AAanhum falan yadurrooka shay-an wa-in hakamta faohkum baynahum bialqisti inna Allaha yuhibbu almuqsiteena

43.Wakayfa yuhakkimoonaka waAAindahumu alttawratu feeha hukmu Allahi thumma yatawallawna min baAAdi thalika wama ola-ika bialmu/mineena

44.Inna anzalna alttawrata feeha hudan wanoorun yahkumu biha alnnabiyyoona allatheena aslamoo lillatheena hadoo waalrrabbaniyyoona waal-ahbaru bima istuhfithoo min kitabi Allahi wakanoo AAalayhi shuhadaa fala takhshawoo alnnasa waikhshawni wala tashtaroo bi-ayatee thamanan qaleelan waman lam yahkum bima anzala Allahu faola-ika humu alkafiroona

45.Wakatabna AAalayhim feeha anna alnnafsa bialnnafsi waalAAayna bialAAayni waal-anfa bial-anfi waalothuna bialothuni waalssinna bialssinni waaljurooha qisasun faman tasaddaqa bihi fahuwa kaffaratun lahu waman lam yahkum bima anzala Allahu faola-ika humu alththalimoona

46.Waqaffayna AAala atharihim biAAeesa ibni maryama musaddiqan lima bayna yadayhi mina alttawrati waataynahu al-injeela feehi hudan wanoorun wamusaddiqan lima bayna yadayhi mina alttawrati wahudan wamawAAithatan lilmuttaqeena

47.Walyahkum ahlu al-injeeli bima anzala Allahu feehi waman lam yahkum bima anzala Allahu faola-ika humu alfasiqoona

48.Waanzalna ilayka alkitaba bialhaqqi musaddiqan lima bayna yadayhi mina alkitabi wamuhayminan AAalayhi faohkum baynahum bima anzala Allahu wala tattabiAA ahwaahum AAamma jaaka mina alhaqqi likullin jaAAalna minkum shirAAatan waminhajan walaw shaa Allahu lajaAAalakum ommatan wahidatan walakin liyabluwakum feema atakum faistabiqoo alkhayrati ila Allahi marjiAAukum jameeAAan fayunabbi-okum bima kuntum feehi takhtalifoona

49.Waani ohkum baynahum bima anzala Allahu wala tattabiAA ahwaahum waihtharhum an yaftinooka AAan baAAdi ma anzala Allahu ilayka fa-in tawallaw faiAAlam annama yureedu Allahu an yuseebahum bibaAAdi thunoobihim wa-inna katheeran mina alnnasi lafasiqoona

50.Afahukma aljahiliyyati yabghoona waman ahsanu mina Allahu hukman liqawmin yooqinoona

51.Ya ayyuha allatheena amanoo la tattakhithoo alyahooda waalnnasara awliyaa baAAduhum awliyao baAAdin waman yatawallahum minkum fa-innahu minhum

inna Allaha la yahdee alqawma alththalimeena

52.Fatara allatheena fee quloobihim maradun yusariAAoona feehim yaqooloona nakhsha an tuseebana da-iratun faAAasa Allahu an ya/tiya bialfathi aw amrin min AAindihi fayusbihoo AAala ma asarroo fee anfusihim nadimeena

53.Wayaqoolu allatheena amanoo ahaola-i allatheena aqsamoo biAllahi jahda aymanihim innahum lamaAAakum habitat aAAmaluhum faasbahoo khasireena

54.Ya ayyuha allatheena amanoo man yartadda minkum AAan deenihi fasawfa ya/tee Allahu biqawmin yuhibbuhum wayuhibboonahu athillatin AAala almu/mineena aAAizzatin AAala alkafireena yujahidoona fee sabeeli Allahi wala yakhafoona lawmata la-imin thalika fadlu Allahi yu/teehi man yashao waAllahu wasiAAun AAaleemun

55.Innama waliyyukumu Allahu warasooluhu waallatheena amanoo allatheena yuqeemoona alssalata wayu/toona alzzakata wahum rakiAAoona

56.Waman yatawalla Allaha warasoolahu waallatheena amanoo fa-inna hizba Allahi humu alghaliboona

57.Ya ayyuha allatheena amanoo la tattakhithoo allatheena ittakhathoo deenakum huzuwan walaAAiban mina allatheena ootoo alkitaba min qablikum waalkuffara awliyaa waittaqoo Allaha in kuntum mu/mineena

58.Wa-itha nadaytum ila alssalati ittakhathooha huzuwan walaAAiban thalika bi-annahum qawmun la yaAAqiloona

59.Qul ya ahla alkitabi hal tanqimoona minna illa an amanna biAllahi wama onzila ilayna wama onzila min qablu waanna aktharakum fasiqoona

60.Qul hal onabbi-okum bisharrin min thalika mathoobatan AAinda Allahi man laAAanahu Allahu waghadiba AAalayhi wajaAAala minhumu alqiradata waalkhanazeera waAAabada alttaghooti ola-ika sharrun makanan waadallu AAan sawa-i alssabeeli

61.Wa-itha jaookum qaloo amanna waqad dakhaloo bialkufri wahum qad kharajoo bihi waAllahu aAAlamu bima kanoo yaktumoona

62.Watara katheeran minhum yusariAAoona fee al-ithmi waalAAudwani waaklihimu alssuhta labi/sa ma kanoo yaAAmaloona

63.Lawla yanhahumu alrrabbaniyyoona waal-ahbaru AAan qawlihimu al-ithma waaklihimu alssuhta labi/sa ma kanoo yasnaAAoona

64.Waqalati alyahoodu yadu Allahi maghloolatun ghullat aydeehim waluAAinoo bima qaloo bal yadahu mabsootatani yunfiqu kayfa yashao walayazeedanna katheeran

minhum ma onzila ilayka min rabbika tughyanan wakufran waalqayna baynahumu alAAadawata waalbaghdaa ila yawmi alqiyamati kullama awqadoo naran lilharbi atfaaha Allahu wayasAAawna fee al-ardi fasadan waAllahu la yuhibbu almufsideena

65.Walaw anna ahla alkitabi amanoo waittaqaw lakaffarna AAanhum sayyi-atihim walaadkhalnahum jannati alnnaAAeemi

66.Walaw annahum aqamoo alttawrata waal-injeela wama onzila ilayhim min rabbihim laakaloo min fawqihim wamin tahti arjulihim minhum ommatun muqtasidatun wakatheerun minhum saa ma yaAAmaloona

67.Ya ayyuha alrrasoolu balligh ma onzila ilayka min rabbika wa-in lam tafAAal fama ballaghta risalatahu waAllahu yaAAsimuka mina alnnasi inna Allaha la yahdee alqawma alkafireena

68.Qul ya ahla alkitabi lastum AAala shay-in hatta tuqeemoo alttawrata waal-injeela wama onzila ilaykum min rabbikum walayazeedanna katheeran minhum ma onzila ilayka min rabbika tughyanan wakufran fala ta/sa AAala alqawmi alkafireena

69.Inna allatheena amanoo waallatheena hadoo waalssabi-oona waalnnasara man amana biAllahi waalyawmi al-akhiri waAAamila salihan fala khawfun AAalayhim wala hum yahzanoona

70.Laqad akhathna meethaqa banee isra-eela waarsalna ilayhim rusulan kullama jaahum rasoolun bima la tahwa anfusuhum fareeqan kaththaboo wafareeqan yaqtuloona

71.Wahasiboo alla takoona fitnatun faAAamoo wasammoo thumma taba Allahu AAalayhim thumma AAamoo wasammoo katheerun minhum waAllahu baseerun bima yaAAmaloona

72.Laqad kafara allatheena qaloo inna Allaha huwa almaseehu ibnu maryama waqala almaseehu ya banee isra-eela oAAbudoo Allaha rabbee warabbakum innahu man yushrik biAllahi faqad harrama Allahu AAalayhi aljannata wama/wahu alnnaru wama lilththalimeena min ansarin

73.Laqad kafara allatheena qaloo inna Allaha thalithu thalathatin wama min ilahin illa ilahun wahidun wa-in lam yantahoo AAamma yaqooloona layamassanna allatheena kafaroo minhum AAathabun aleemun

74.Afala yatooboona ila Allahi wayastaghfiroonahu waAllahu ghafoorun raheemun

75.Ma almaseehu ibnu maryama illa rasoolun qad khalat min

qablihi alrrusulu waommuhu siddeeqatun kana ya/kulani alttaAAama onthur kayfa nubayyinu lahumu al-ayati thumma onthur anna yu/fakoona

76.Qul ataAAbudoona min dooni Allahi ma la yamliku lakum darran wala nafAAan waAllahu huwa alssameeAAu alAAaleemu

77.Qul ya ahla alkitabi la taghloo fee deenikum ghayra alhaqqi wala tattabiAAoo ahwaa qawmin qad dalloo min qablu waadalloo katheeran wadalloo AAan sawa-i alssabeeli

78.LuAAina allatheena kafaroo min banee isra-eela AAala lisani dawooda waAAeesa ibni maryama thalika bima AAasaw wakanoo yaAAtadoona

79.Kanoo la yatanahawna AAan munkarin faAAaloohu labi/sa ma kanoo yafAAaloona

80.Tara katheeran minhum yatawallawna allatheena kafaroo labi/sa ma qaddamat lahum anfusuhum an sakhita Allahu AAalayhim wafee alAAathabi hum khalidoona

81.Walaw kanoo yu/minoona biAllahi waalnnabiyyi wama onzila ilayhi ma ittakhathoohum awliyaa walakinna katheeran minhum fasiqoona

82.Latajidanna ashadda alnnasi AAadawatan lillatheena amanoo alyahooda waallatheena ashrakoo walatajidanna aqrabahum mawaddatan lillatheena amanoo allatheena qaloo inna nasara thalika bi-anna minhum qisseeseena waruhbanan waannahum la yastakbiroona

83.Wa-itha samiAAoo ma onzila ila alrrasooli tara aAAyunahum tafeedu mina alddamAAi mimma AAarafoo mina alhaqqi yaqooloona rabbana amanna faoktubna maAAa alshshahideena

84.Wama lana la nu/minu biAllahi wama jaana mina alhaqqi wanatmaAAu an yudkhilana rabbuna maAAa alqawmi alssaliheena

85.Faathabahumu Allahu bima qaloo jannatin tajree min tahtiha al-anharu khalideena feeha wathalika jazao almuhsineena

86.Waallatheena kafaroo wakaththaboo bi-ayatina ola-ika as-habu aljaheemi

87.Ya ayyuha allatheena amanoo la tuharrimoo tayyibati ma ahalla Allahu lakum wala taAAtadoo inna Allaha la yuhibbu almuAAtadeena

88.Wakuloo mimma razaqakumu Allahu halalan tayyiban waittaqoo Allaha allathee antum bihi mu/minoona

89.La yu-akhithukumu Allahu biallaghwi fee aymanikum walakin yu-akhithukum bima AAaqqadtumu al-aymana fakaffaratuhu itAAamu AAasharati masakeena min awsati ma tutAAimoona ahleekum aw kiswatuhum aw tahreeru

raqabatin faman lam yajid fasiyamu thalathati ayyamin thalika kaffaratu aymanikum itha halaftum waihfathoo aymanakum kathalika yubayyinu Allahu lakum ayatihi laAAallakum tashkuroona

90.Ya ayyuha allatheena amanoo innama alkhamru waalmaysiru waal-ansabu waal-azlamu rijsun min AAamali alshshaytani faijtaniboohu laAAallakum tuflihoona

91.Innama yureedu alshshaytanu an yooqiAAa baynakumu alAAadawata waalbaghdaa fee alkhamri waalmaysiri wayasuddakum AAan thikri Allahi waAAani alssalati fahal antum muntahoona

92.WaateeAAoo Allaha waateeAAoo alrrasoola waihtharoo fa-in tawallaytum faiAAlamoo annama AAala rasoolina albalaghu almubeenu

93.Laysa AAala allatheena amanoo waAAamiloo alssalihati junahun feema taAAimoo itha ma ittaqaw waamanoo waAAamiloo alssalihati thumma ittaqaw waamanoo thumma ittaqaw waahsanoo waAllahu yuhibbu almuhsineena

94.Ya ayyuha allatheena amanoo layabluwannakumu Allahu bishay-in mina alssaydi tanaluhu aydeekum warimahukum liyaAAlama Allahu man yakhafuhu bialghaybi famani iAAtada baAAda thalika falahu AAathabun aleemun

95.Ya ayyuha allatheena amanoo la taqtuloo alssayda waantum hurumun waman qatalahu minkum mutaAAammidan fajazaon mithlu ma qatala mina alnnaAAami yahkumu bihi thawa AAadlin minkum hadyan baligha alkaAAbati aw kaffaratun taAAamu masakeena aw AAadlu thalika siyaman liyathooqa wabala amrihi AAafa Allahu AAamma salafa waman AAada fayantaqimu Allahu minhu waAllahu AAazeezun thoo intiqamin

96.Ohilla lakum saydu albahri wataAAamuhu mataAAan lakum walilssayyarati wahurrima AAalaykum saydu albarri ma dumtum huruman waittaqoo Allaha allathee ilayhi tuhsharoona

97.JaAAala Allahu alkaAAbata albayta alharama qiyaman lilnnasi waalshshahra alharama waalhadya waalqala-ida thalika litaAAlamoo anna Allaha yaAAlamu ma fee alssamawati wama fee al-ardi waanna Allaha bikulli shay-in AAaleemun

98.IAAlamoo anna Allaha shadeedu alAAiqabi waanna Allaha ghafoorun raheemun

99.Ma AAala alrrasooli illa albalaghu waAllahu yaAAlamu ma tubdoona wama taktumoona

100.Qul la yastawee alkhabeethu waalttayyibu walaw aAAjabaka kathratu alkhabeethi faittaqoo Allaha ya olee al-albabi laAAallakum tuflihoona

101.Ya ayyuha allatheena

amanoo la tas-aloo AAan ashyaa in tubda lakum tasu/kum wa-in tas-aloo AAanha heena yunazzalu alqur-anu tubda lakum AAafa Allahu AAanha waAllahu ghafoorun haleemun

102.Qad saalaha qawmun min qablikum thumma asbahoo biha kafireena

103.Ma jaAAala Allahu min baheeratin wala sa-ibatin wala waseelatin wala hamin walakinna allatheena kafaroo yaftaroona AAala Allahi alkathiba waaktharuhum la yaAAqiloona

104.Wa-itha qeela lahum taAAalaw ila ma anzala Allahu wa-ila alrrasooli qaloo hasbuna ma wajadna AAalayhi abaana awa law kana abaohum la yaAAlamoona shay-an wala yahtadoona

105.Ya ayyuha allatheena amanoo AAalaykum anfusakum la yadurrukum man dalla itha ihtadaytum ila Allahi marjiAAukum jameeAAan fayunabbi-okum bima kuntum taAAmaloona

106.Ya ayyuha allatheena amanoo shahadatu baynikum itha hadara ahadakumu almawtu heena alwasiyyati ithnani thawa AAadlin minkum aw akharani min ghayrikum in antum darabtum fee al-ardi faasabatkum museebatu almawti tahbisoonahuma min baAAdi alssalati fayuqsimani biAllahi ini irtabtum la nashtaree bihi thamanan walaw kana tha qurba wala naktumu shahadata Allahi inna ithan lamina al-athimeena

107.Fa-in AAuthira AAala annahuma istahaqqa ithman faakharani yaqoomani maqamahuma mina allatheena istahaqqa AAalayhimu al-awlayani fayuqsimani biAllahi lashahadatuna ahaqqu min shahadatihima wama iAAtadayna inna ithan lamina alththalimeena

108.Thalika adna an ya/too bialshshahadati AAala wajhiha aw yakhafoo an turadda aymanun baAAda aymanihim waittaqoo Allaha waismaAAoo waAllahu la yahdee alqawma alfasiqeena

109.Yawma yajmaAAu Allahu alrrusula fayaqoolu matha ojibtum qaloo la AAilma lana innaka anta AAallamu alghuyoobi

110.Ith qala Allahu ya AAeesa ibna maryama othkur niAAmatee AAalayka waAAala walidatika ith ayyadtuka biroohi alqudusi tukallimu alnnasa fee almahdi wakahlan wa-ith AAallamtuka alkitaba waalhikmata waalttawrata waal-injeela wa-ith takhluqu mina altteeni kahay-ati alttayri bi-ithnee fatanfukhu feeha fatakoonu tayran bi-ithnee watubri-o al-akmaha waal-abrasa

bi-ithnee wa-ith tukhriju almawta bi-ithnee wa-ith kafaftu banee isra-eela AAanka ith ji/tahum bialbayyinati faqala allatheena kafaroo minhum in hatha illa sihrun mubeenun

111.Wa-ith awhaytu ila alhawariyyeena an aminoo bee wabirasoolee qaloo amanna waishhad bi-annana muslimoona

112.Ith qala alhawariyyoona ya AAeesa ibna maryama hal yastateeAAu rabbuka an yunazzila AAalayna ma-idatan mina alssama-i qala ittaqoo Allaha in kuntum mu/mineena

113.Qaloo nureedu an na/kula minha watatma-inna quloobuna wanaAAlama an qad sadaqtana wanakoona AAalayha mina alshshahideena

114.Qala AAeesa ibnu maryama allahumma rabbana anzil AAalayna ma-idatan mina alssama-i takoonu lana AAeedan li-awwalina waakhirina waayatan minka waorzuqna waanta khayru alrraziqeena

115.Qala Allahu innee munazziluha AAalaykum faman yakfur baAAdu minkum fa-innee oAAaththibuhu AAathaban la oAAaththibuhu ahadan mina alAAalameena

116.Wa-ith qala Allahu ya AAeesa ibna maryama aanta qulta lilnnasi ittakhithoonee waommiya ilahayni min dooni Allahi qala subhanaka ma yakoonu lee an aqoola ma laysa lee bihaqqin in kuntu qultuhu faqad AAalimtahu taAAlamu ma fee nafsee wala aAAlamu ma fee nafsika innaka anta AAallamu alghuyoobi

117.Ma qultu lahum illa ma amartanee bihi ani oAAbudoo Allaha rabbee warabbakum wakuntu AAalayhim shaheedan ma dumtu feehim falamma tawaffaytanee kunta anta alrraqeeba AAalayhim waanta AAala kulli shay-in shaheedun

118.In tuAAaththibhum fa-innahum AAibaduka wa-in taghfir lahum fa-innaka anta alAAazeezu alhakeemu

119.Qala Allahu hatha yawmu yanfaAAu alssadiqeena sidquhum lahum jannatun tajree min tahtiha al-anharu khalideena feeha abadan radiya Allahu AAanhum waradoo AAanhu thalika alfawzu alAAatheemu

120.Lillahi mulku alssamawati waal-ardi wama feehinna wahuwa AAala kulli shay-in qadeerun

[حكمش بر شما خوانده مى شود، در حالى كه نبايد شكار را در حال احرام، حلال بشمريد. خدا هر چه بخواهد فرمان مى دهد. (1)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، حرمت شعاير خدا، و ماه حرام، و قربانى بى نشان، و قربانيهاى گردن بنددار، و راهيان بيت الحرام را كه فضل و خشنودى پروردگار خود را مى طلبند، نگه داريد. و چون از احرام بيرون آمديد [مى توانيد] شكار كنيد، و البتّه نبايد كينه توزىِ گروهى كه شما را از مسجد الحرام باز داشتند، شما را به تعدّى وادارد. و در نيكوكارى و پرهيزگارى با يكديگر همكارى كنيد، و در گناه و تعدّى دستيار هم نشويد، و از خدا پروا كنيد كه خدا سخت كيفر است. (2)

بر شما حرام شده است: مردار، و خون، و گوشت خوك، و آنچه به نام غير خدا كشته شده باشد، و [حيوان حلال گوشت خفه شده، و به چوب مرده، و از بلندى افتاده، و به ضرب شاخ مرده، و آنچه درنده از آن خورده باشد -مگر آنچه را [كه زنده دريافته و خود] سر ببريد- و [همچنين آنچه براى بتان سربريده شده، و [نيز] قسمت كردن شما [چيزى را] به وسيله تيرهاى قرعه؛ اين [كارها همه نافرمانىِ [خدا]ست. امروز كسانى كه كافر شده اند، از [كارشكنى در] دين شما نوميد گرديده اند. پس، از ايشان مترسيد و از من بترسيد. امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانيدم، و اسلام را براى شما [به عنوان آيينى برگزيدم. و هر كس دچار گرسنگى شود، بى آنكه به گناه متمايل باشد [اگر از آنچه منع شده است بخورد]، بى

ترديد، خدا آمرزنده مهربان است. (3)

از تو مى پرسند: چه چيزى براى آنان حلال شده است؟ بگو: «چيزهاى پاكيزه براى شما حلال گرديده و [نيز صيد] حيوانات شكارگر كه شما بعنوان مربيان سگهاى شكارى، از آنچه خدايتان آموخته، به آنها تعليم داده ايد [براى شما حلال شده است . پس از آنچه آنها براى شما گرفته و نگاه داشته اند بخوريد، و نام خدا را بر آن ببريد، و پرواى خدا بداريد كه خدا زودشمار است. (4)

امروز چيزهاى پاكيزه براى شما حلال شده، و طعام كسانى كه اهل كتابند براى شما حلال، و طعام شما براى آنان حلال است. و [بر شما حلال است ازدواج با] زنان پاكدامن از مسلمان، و زنان پاكدامن از كسانى كه پيش از شما كتاب [آسمانى به آنان داده شده، به شرط آنكه مَهرهايشان را به ايشان بدهيد، در حالى كه خود پاكدامن باشيد نه زناكار و نه آنكه زنان را در پنهانى دوست خود بگيريد. و هر كس در ايمان خود شكّ كند، قطعاً عملش تباه شده، و در آخرت از زيانكاران است. (5)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، چون به [عزم نماز برخيزيد، صورت و دستهايتان را تا آرنج بشوييد؛ و سر و پاهاى خودتان را تا برآمدگى پيشين [هر دو پا] مسح كنيد؛ و اگر جنب ايد خود را پاك كنيد [=غسل نماييد]؛ و اگر بيمار يا در سفر بوديد، يا يكى از شما از قضاى حاجت آمد، يا با زنان نزديكى كرده ايد و آبى نيافتيد؛ پس با خاك پاك تيمّم كنيد، و از آن به صورت و دستهايتان بكشيد. خدا نمى خواهد بر شما تنگ بگيرد، ليكن

مى خواهد شما را پاك، و نعمتش را بر شما تمام گرداند، باشد كه سپاس [او] بداريد. (6)

و نعمتى را كه خدا بر شما ارزانى داشته و [نيز] پيمانى را كه شما را به [انجام آن متعهد گردانيده، به ياد آوريد، آنگاه كه گفتيد: «شنيديم و اطاعت كرديم.» و از خدا پروا داريد كه خدا به راز دلها آگاه است. (7)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، براى خدا به داد برخيزيد [و] به عدالت شهادت دهيد، و البته نبايد دشمنى گروهى شما را بر آن دارد كه عدالت نكنيد. عدالت كنيد كه آن به تقوا نزديكتر است، و از خدا پروا داريد، كه خدا به آنچه انجام مى دهيد آگاه است. (8)

خدا كسانى را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده اند، به آمرزش و پاداشى بزرگ وعده داده است. (9)

و كسانى كه كفر ورزيدند و آيات ما را دروغ انگاشتند، آنان اهل دوزخند. (10)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، نعمت خدا را بر خود، ياد كنيد: آنگاه كه قومى آهنگ آن داشتند كه بر شما دست يازند، و [خدا] دستشان را از شما كوتاه داشت. و از خدا پروا داريد، و مؤمنان بايد تنها بر خدا توكل كنند. (11)

در حقيقت، خدا از فرزندان اسرائيل پيمان گرفت. و از آنان دوازده سركرده برانگيختيم. و خدا فرمود: «من با شما هستم.» اگر نماز برپا داريد و زكات بدهيد و به فرستادگانم ايمان بياوريد و ياريشان كنيد و وام نيكويى به خدا بدهيد، قطعاً گناهانتان را از شما مى زدايم، و شما را به باغهايى كه از زير [درختان آن نهرها روان است در مى آورم.

پس هر كس از شما بعد از اين كفر ورزد، در حقيقت از راه راست گمراه شده است. (12)

پس به [سزاى پيمان شكستنشان لعنتشان كرديم و دلهايشان را سخت گردانيديم. [به طورى كه كلمات را از مواضع خود تحريف مى كنند، و بخشى از آنچه را بدان اندرز داده شده بودند به فراموشى سپردند. و تو همواره بر خيانتى از آنان آگاه مى شوى، مگر [شمارى اندك از ايشان [كه خيانتكار نيستند]. پس، از آنان درگذر و چشم پوشى كن كه خدا نيكوكاران را دوست مى دارد. (13)

و از كسانى كه گفتند: «ما نصرانى هستيم»، از ايشان [نيز] پيمان گرفتيم، و[لى بخشى از آنچه را بدان اندرز داده شده بودند فراموش كردند، و ما [هم تا روز قيامت ميانشان دشمنى و كينه افكنديم، و به زودى خدا آنان را از آنچه مى كرده اند [و مى ساخته اند] خبر مى دهد. (14)

اى اهل كتاب، پيامبر ما به سوى شما آمده است كه بسيارى از چيزهايى از كتاب [آسمانى خود] را كه پوشيده مى داشتيد براى شما بيان مى كند، و از بسيارى [خطاهاى شما] درمى گذرد. قطعاً براى شما از جانب خدا روشنايى و كتابى روشنگر آمده است. (15)

خدا هر كه را از خشنودى او پيروى كند، به وسيله آن [كتاب به راه هاى سلامت رهنمون مى شود، و به توفيق خويش، آنان را از تاريكيها به سوى روشنايى بيرون مى برد و به راهى راست هدايتشان مى كند. (16)

كسانى كه گفتند: «خدا همان مسيح پسر مريم است» مسلماً كافر شده اند. بگو: اگر [خدا] اراده كند كه مسيح پسر مريم و مادرش و هر كه را كه در زمين

است، جملگى به هلاكت رساند، چه كسى در مقابل خدا اختيارى دارد؟ فرمانروايى آسمانها و زمين و آنچه ميان آن دو است از آن خداست. هر چه بخواهد مى آفريند، و خدا بر هر چيزى تواناست. (17)

و يهودان و ترسايان گفتند: «ما پسران خدا و دوستان او هستيم.» بگو: «پس چرا شما را به [كيفر] گناهانتان عذاب مى كند؟ عنه،] بلكه شما [هم بشريد از جمله كسانى كه آفريده است. هر كه را بخواهد مى آمرزد، و هر كه را بخواهد عذاب مى كند، و فرمانروايى آسمانها و زمين و آنچه ميان آن دو مى باشد از آن خداست، و بازگشت [همه به سوى اوست.» (18)

اى اهل كتاب، پيامبر ما به سوى شما آمده كه در دوران فترت رسولان [حقايق را] براى شما بيان مى كند، تا مبادا [روز قيامت بگوييد: «براى ما بشارتگر و هشداردهنده اى نيامد.» پس قطعاً براى شما بشارتگر و هشداردهنده اى آمده است. و خدا بر هر چيزى تواناست. (19)

و [ياد كن زمانى را كه موسى به قوم خود گفت: «اى قوم من، نعمت خدا را بر خود ياد كنيد، آنگاه كه در ميان شما پيامبرانى قرار داد، و شما را پادشاهانى ساخت، و آنچه را كه به هيچ كس از جهانيان نداده بود، به شما داد.» (20)

«اى قوم من، به سرزمين مقدسى كه خداوند براى شما مقرر داشته است درآييد، و به عقب بازنگرديد كه زيانكار خواهيد شد.» (21)

گفتند: «اى موسى، در آنجا مردمى زورمندند و تا آنان از آنجا بيرون نروند ما هرگز وارد آن نمى شويم. پس اگر از آنجا بيرون بروند ما وارد خواهيم شد.» (22)

دو مرد از [زمره كسانى كه [از خدا] مى ترسيدند و خدا به آنان نعمت داده بود، گفتند: «از آن دروازه بر ايشان [بتازيد و] وارد شويد؛ كه اگر از آن، درآمديد قطعاً پيروز خواهيد شد، و اگر مؤمنيد، به خدا توكل كنيد.» (23)

گفتند: «اى موسى، تا وقتى آنان در آن [شهر]ند ما هرگز پاى در آن ننهيم. تو و پروردگارت برو[يد] و جنگ كنيد كه ما همين جا مى نشينيم.» (24)

[موسى گفت: «پروردگارا! من جز اختيار شخص خود و برادرم را ندارم؛ پس ميان ما و ميان اين قوم نافرمان جدايى بينداز. (25)

[خدا به موسى فرمود: «[ورود به آن [سرزمين چهل سال بر ايشان حرام شد، [كه در بيابان سرگردان خواهند بود. پس تو بر گروه نافرمانان اندوه مخور.» (26)

و داستان دو پسر آدم را به درستى بر ايشان بخوان، هنگامى كه [هر يك از آن دو،] قربانيى پيش داشتند. پس، از يكى از آن دو پذيرفته شد و از ديگرى پذيرفته نشد. [قابيل گفت: «حتماً تو را خواهم كشت.» [هابيل گفت: «خدا فقط از تقواپيشگان مى پذيرد.» (27)

«اگر دست خود را به سوى من دراز كنى تا مرا بكشى، من دستم را به سوى تو دراز نمى كنم تا تو را بكشم، چرا كه من از خداوند، پروردگار جهانيان مى ترسم.» (28)

«من مى خواهم تو با گناه من و گناه خودت [به سوى خدا] بازگردى، و در نتيجه از اهل آتش باشى، و اين است سزاى ستمگران.» (29)

پس نفس [اماره اش او را به قتل برادرش ترغيب كرد، و وى را كشت و از

زيانكاران شد. (30)

پس، خدا زاغى را برانگيخت كه زمين را مى كاويد، تا به او نشان دهد چگونه جسد برادرش را پنهان كند. [قابيل گفت: «واى بر من، آيا عاجزم كه مثل اين زاغ باشم تا جسد برادرم را پنهان كنم؟» پس از [زمره ]پشيمانان گرديد. (31)

از اين روى بر فرزندان اسرائيل مقرر داشتيم كه هر كس كسى را -جز به قصاص قتل، يا [به كيفر] فسادى در زمين- بكشد، چنان است كه گويى همه مردم را كشته باشد. و هر كس كسى را زنده بدارد، چنان است كه گويى تمام مردم را زنده داشته است. و قطعاً پيامبران ما دلايل آشكار براى آنان آوردند، [با اين همه پس از آن بسيارى از ايشان در زمين زياده روى مى كنند. (32)

سزاى كسانى كه با [دوستداران خدا و پيامبر او مى جنگند و در زمين به فساد مى كوشند، جز اين نيست كه كشته شوند يا بر دار آويخته گردند يا دست و پايشان در خلاف جهت يكديگر بريده شود يا از آن سرزمين تبعيد گردند. اين، رسوايى آنان در دنياست و در آخرت عذابى بزرگ خواهند داشت. (33)

مگر كسانى كه پيش از آنكه بر ايشان دست يابيد، توبه كرده باشند. پس بدانيد كه خدا آمرزنده مهربان است. (34)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، از خدا پروا كنيد؛ و به او [توسل و] تقرب جوييد؛ و در راهش جهاد كنيد، باشد كه رستگار شويد. (35)

در حقيقت، كسانى كه كفر ورزيدند، اگر تمام آنچه در زمين است براى آنان باشد، و مثل آن را [نيز] با آن [داشته باشند] تا به وسيله آن، خود

را از عذاب روز قيامت بازخرند، از ايشان پذيرفته نمى شود و عذابى پر درد خواهند داشت. (36)

مى خواهند كه از آتش بيرون آيند، در حالى كه از آن بيرون آمدنى نيستند، و براى آنان عذابى پايدار خواهد بود. (37)

و مرد و زن دزد را به سزاى آنچه كرده اند، دستشان را به عنوان كيفرى از جانب خدا ببريد، و خداوند توانا و حكيم است. (38)

پس هر كه بعد از ستم كردنش توبه كند و به صلاح آيد، خدا توبه او را مى پذيرد، كه خدا آمرزنده مهربان است. (39)

مگر ندانسته اى كه فرمانروايى آسمانها و زمين از آنِ خداست. هر كه را بخواهد عذاب مى كند و هر كه را بخواهد مى بخشد، و خدا بر هر چيزى تواناست؟ (40)

اى پيامبر، كسانى كه در كفر شتاب مى ورزند، تو را غمگين نسازند؛ [چه از آنانكه با زبان خود گفتند: «ايمان آورديم»، و حال آنكه دلهايشان ايمان نياورده بود، و [چه از يهوديان: [آنان كه [به سخنان تو] گوش مى سپارند [تا بهانه اى ]براى تكذيب [تو بيابند]، و براى گروهى ديگر كه [خود] نزد تو نيامده اند، خبرچينى [=جاسوسى مى كنند، كلمات را از جاهاى خود دگرگون مى كنند [و] مى گويند: «اگر اين [حكم به شما داده شد، آن را بپذيريد، و اگر آن به شما داده نشد، پس دورى كنيد.» و هر كه را خدا بخواهد به فتنه درافكند، هرگز در برابر خدا براى او از دست تو چيزى بر نمى آيد. اينانند كه خدا نخواسته دلهايشان را پاك گرداند. در دنيا براى آنان رسوايى، و در آخرت عذابى بزرگ خواهد بود. (41)

پذيرا و شنواى دروغ هستند

[و] بسيار مال حرام مى خورند. پس اگر نزد تو آمدند، [يا] ميان آنان داورى كن، يا از ايشان روى برتاب. و اگر از آنان روى برتابى هرگز زيانى به تو نخواهند رسانيد. و اگر داورى مى كنى، پس به عدالت در ميانشان حكم كن كه خداوند دادگران را دوست مى دارد. (42)

و چگونه تو را داور قرار مى دهند، با آنكه تورات نزد آنان است كه در آن حكم خدا [آمده است؟ سپس آنان بعد از اين [طلب داورى پشت مى كنند، و [واقعاً] آنان مؤمن نيستند. (43)

ما تورات را كه در آن رهنمود و روشنايى بود نازل كرديم. پيامبرانى كه تسليم [فرمان خدا] بودند، به موجب آن براى يهود داورى مى كردند؛ و [همچنين الهيّون و دانشمندان به سبب آنچه از كتاب خدا به آنان سپرده شده و بر آن گواه بودند. پس، از مردم نترسيد و از من بترسيد، و آيات مرا به بهاى ناچيزى مفروشيد؛ و كسانى كه به موجب آنچه خدا نازل كرده داورى نكرده اند، آنان خود كافرانند. (44)

و در [تورات بر آنان مقرر كرديم كه جان در مقابل جان، و چشم در برابر چشم، و بينى در برابر بينى، و گوش در برابر گوش، و دندان در برابر دندان مى باشد؛ و زخمها [نيز به همان ترتيب قصاصى دارند. و هر كه از آن [قصاص درگذرد، پس آن، كفاره [گناهان او خواهد بود. و كسانى كه به موجب آنچه خدا نازل كرده داورى نكرده اند، آنان خود ستمگرانند. (45)

و عيسى پسر مريم را به دنبال آنان [=پيامبران ديگر] درآورديم، در حالى كه تورات را كه پيش از

او بود تصديق داشت، و به او انجيل را عطا كرديم كه در آن، هدايت و نورى است و تصديق كننده توراتِ قبل از آن است، و براى پرهيزگاران رهنمود و اندرزى است. (46)

و اهل انجيل بايد به آنچه خدا در آن نازل كرده داورى كنند، و كسانى كه به آنچه خدا نازل كرده حكم نكنند، آنان خود، نافرمانند. (47)

و ما اين كتاب [=قرآن را به حق به سوى تو فرو فرستاديم، در حالى كه تصديق كننده كتابهاى پيشين و حاكم بر آنهاست. پس ميان آنان بر وفق آنچه خدا نازل كرده حكم كن، و از هواهايشان [با دور شدن از حقى كه به سوى تو آمده، پيروى مكن. براى هر يك از شما [امتها] شريعت و راه روشنى قرار داده ايم. و اگر خدا مى خواست شما را يك امت قرار مى داد، ولى [خواست تا شما را در آنچه به شما داده است بيازمايد. پس در كارهاى نيك بر يكديگر سبقت گيريد. بازگشت [همه شما به سوى خداست؛ آنگاه در باره آنچه در آن اختلاف مى كرديد آگاهتان خواهد كرد. (48)

و ميان آنان به موجب آنچه خدا نازل كرده، داورى كن و از هواهايشان پيروى مكن و از آنان برحذر باش؛ مبادا تو را در بخشى از آنچه خدا بر تو نازل كرده به فتنه دراندازند. پس اگر پشت كردند، بدان كه خدا مى خواهد آنان را فقط به [سزاى پاره اى از گناهانشان برساند، و در حقيقت بسيارى از مردم نافرمانند. (49)

آيا خواستار حكم جاهليت اند؟ و براى مردمى كه يقين دارند، داورى چه كسى از خدا بهتر است؟ (50)

اى كسانى

كه ايمان آورده ايد، يهود و نصارى را دوستان [خود] مگيريد [كه بعضى از آنان دوستان بعضى ديگرند. و هر كس از شما آنها را به دوستى گيرد، از آنان خواهد بود. آرى، خدا گروه ستمگران را راه نمى نمايد. (51)

مى بينى كسانى كه در دلهايشان بيمارى است، در [دوستى با آنان شتاب مى ورزند. مى گويند: «مى ترسيم به ما حادثه ناگوارى برسد.» اميد است خدا از جانب خود فتح [منظور] يا امر ديگرى را پيش آورد، تا [در نتيجه آنان از آنچه در دل خود نهفته داشته اند پشيمان گردند. (52)

و كسانى كه ايمان آورده اند، مى گويند: «آيا اينان بودند كه به خداوند سوگندهاى سخت مى خوردند كه جداً با شما هستند؟» اعمالشان تباه شد و زيانكار گرديدند. (53)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، هر كس از شما از دين خود برگردد، به زودى خدا گروهى [ديگر] را مى آورد كه آنان را دوست مى دارد و آنان [نيز] او را دوست دارند. [اينان با مؤمنان، فروتن، [و] بر كافران سرفرازند. در راه خدا جهاد مى كنند و از سرزنش هيچ ملامتگرى نمى ترسند. اين فضل خداست. آن را به هر كه بخواهد مى دهد، و خدا گشايشگر داناست. (54)

ولىّ شما، تنها خدا و پيامبر اوست و كسانى كه ايمان آورده اند: همان كسانى كه نماز برپا مى دارند و در حال ركوع زكات مى دهند. (55)

و هر كس خدا و پيامبر او و كسانى را كه ايمان آورده اند ولىّ خود بداند [پيروز است، چرا كه حزب خدا همان پيروزمندانند. (56)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، كسانى را كه دين شما را به ريشخند و بازى گرفته اند [چه از كسانى

كه پيش از شما به آنان كتاب داده شده و [چه از] كافران، دوستان [خود] مگيريد، و اگر ايمان داريد از خدا پروا داريد. (57)

و هنگامى كه [به وسيله اذان، مردم را] به نماز مى خوانيد، آن را به مسخره و بازى مى گيرند، زيرا آنان مردمى اند كه نمى انديشند. (58)

بگو: «اى اهل كتاب، آيا جز اين بر ما عيب مى گيريد كه ما به خدا و به آنچه به سوى ما نازل شده، و به آنچه پيش از اين فرود آمده است ايمان آورده ايم، و اينكه بيشتر شما فاسقيد؟» (59)

بگو: «آيا شما را به بدتر از [صاحبان اين كيفر در پيشگاه خدا، خبر دهم؟ همانان كه خدا لعنتشان كرده و بر آنان خشم گرفته و از آنان بوزينگان و خوكان پديد آورده، و آنانكه طاغوت را پرستش كرده اند. اينانند كه از نظر منزلت، بدتر، و از راه راست گمراه ترند.» (60)

و چون نزد شما مى آيند، مى گويند: «ايمان آورديم.» در حالى كه با كفر وارد شده و قطعاً با همان [كفر] بيرون رفته اند. و خدا به آنچه پنهان مى داشتند داناتر است. (61)

و بسيارى از آنان را مى بينى كه در گناه و تعدّى و حرامخوارى خود شتاب مى كنند. واقعاً چه اعمال بدى انجام مى دادند. (62)

چرا الهيّون و دانشمندان، آنان را از گفتار گناه آلود] و حرامخوارگى شان باز نمى دارند؟ راستى چه بد است آنچه انجام مى دادند. (63)

و يهود گفتند: «دست خدا بسته است.» دستهاى خودشان بسته باد. و به [سزاى ] آنچه گفتند، از رحمت خدا دور شوند. بلكه هر دو دست او گشاده است، هر گونه بخواهد مى بخشد. و قطعاً آنچه از جانب

پروردگارت به سوى تو فرود آمده، بر طغيان و كفر بسيارى از ايشان خواهد افزود، و تا روز قيامت ميانشان دشمنى و كينه افكنديم. هر بار كه آتشى براى پيكار برافروختند، خدا آن را خاموش ساخت. و در زمين براى فساد مى كوشند. و خدا مفسدان را دوست نمى دارد. (64)

و اگر اهل كتاب ايمان آورده و پرهيزگارى كرده بودند، قطعاً گناهانشان را مى زدوديم و آنان را به بوستانهاى پر نعمت درمى آورديم. (65)

و اگر آنان به تورات و انجيل و آنچه از جانب پروردگارشان به سويشان نازل شده است، عمل مى كردند، قطعاً از بالاى سرشان [بركات آسمانى و از زير پاهايشان [بركات زمينى برخوردار مى شدند. از ميان آنان گروهى ميانه رو هستند، و بسيارى از ايشان بد رفتار مى كنند. (66)

اى پيامبر، آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده، ابلاغ كن؛ و اگر نكنى پيامش را نرسانده اى. و خدا تو را از [گزند] مردم نگاه مى دارد. آرى، خدا گروه كافران را هدايت نمى كند. (67)

بگو: «اى اهل كتاب، تا [هنگامى كه به تورات و انجيل و آنچه از پروردگارتان به سوى شما نازل شده است عمل نكرده ايد بر هيچ [آيين بر حقى نيستيد.» و قطعاً آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده، بر طغيان و كفر بسيارى از آنان خواهد افزود. پس بر گروه كافران اندوه مخور. (68)

كسانى كه ايمان آورده و كسانى كه يهودى و صابئى و مسيحى اند، هر كس به خدا و روز بازپسين ايمان آورد و كار نيكو كند، پس نه بيمى بر ايشان است و نه اندوهگين خواهند شد. (69)

ما از فرزندان

اسرائيل سخت پيمان گرفتيم، و به سويشان پيامبرانى روانه كرديم. هر بار پيامبرى چيزى بر خلاف دلخواهشان برايشان آورد، گروهى را تكذيب مى كردند و گروهى را مى كشتند. (70)

و پنداشتند كيفرى در كار نيست. پس كور و كر شدند. سپس خدا توبه آنان را پذيرفت. باز بسيارى از ايشان كور و كر شدند، و خدا به آنچه انجام مى دهند بيناست. (71)

كسانى كه گفتند: «خدا همان مسيح پسر مريم است»، قطعاً كافر شده اند، و حال آنكه مسيح، مى گفت: «اى فرزندان اسرائيل، پروردگار من و پروردگار خودتان را بپرستيد؛ كه هر كس به خدا شرك آورد، قطعاً خدا بهشت را بر او حرام ساخته و جايگاهش آتش است، و براى ستمكاران ياورانى نيست.» (72)

كسانى كه [به تثليث قائل شده و] گفتند: «خدا سومين [شخص از] سه [شخص يا سه اقنوم است، قطعاً كافر شده اند، و حال آنكه هيچ معبودى جز خداى يكتا نيست. و اگر از آنچه مى گويند باز نايستند، به كافران ايشان عذابى دردناك خواهد رسيد. (73)

چرا به درگاه خدا توبه نمى كنند، و از وى آمرزش نمى خواهند؟ و خدا آمرزنده مهربان است. (74)

مسيح، پسر مريم جز پيامبرى نبود كه پيش از او [نيز] پيامبرانى آمده بودند؛ و مادرش زنى بسيار راستگو بود. هر دو غذا مى خوردند. بنگر چگونه آيات [خود] را براى آنان توضيح مى دهيم؛ سپس ببين چگونه [از حقيقت دور مى افتند. (75)

بگو: «آيا غير از خدا چيزى را كه اختيار زيان و سود شما را ندارد، مى پرستيد؟ و حال آنكه خداوند شنواى داناست.» (76)

بگو: «اى اهل كتاب، در دين خود بناحق گزافه گويى نكنيد، و از پى هوسهاى

گروهى كه پيش از اين گمراه گشتند و بسيارى [از مردم را گمراه كردند و [خود] از راه راست منحرف شدند، نرويد.» (77)

از ميان فرزندان اسرائيل، آنان كه كفر ورزيدند، به زبان داوود و عيسى بن مريم مورد لعنت قرار گرفتند. اين [كيفر] به خاطر آن بود كه عصيان ورزيده و [از فرمان خدا] تجاوز مى كردند. (78)

[و] از كار زشتى كه آن را مرتكب مى شدند، يكديگر را بازنمى داشتند. راستى، چه بد بود آنچه مى كردند. (79)

بسيارى از آنان را مى بينى كه با كسانى كه كفر ورزيده اند دوستى مى كنند. راستى چه زشت است آنچه براى خود پيش فرستادند كه [در نتيجه خدا بر ايشان خشم گرفت، و پيوسته در عذاب مى مانند. (80)

و اگر به خدا و پيامبر و آنچه كه به سوى او فرود آمده ايمان مى آوردند، آنان را به دوستى نمى گرفتند، ليكن بسيارى از ايشان نافرمانند. (81)

مسلماً يهوديان و كسانى را كه شرك ورزيده اند، دشمن ترين مردم نسبت به مؤمنان خواهى يافت؛ و قطعاً كسانى را كه گفتند: «ما نصرانى هستيم»، نزديكترين مردم در دوستى با مؤمنان خواهى يافت، زيرا برخى از آنان دانشمندان و رهبانانى اند كه تكبّر نمى ورزند. (82)

و چون آنچه را به سوى اين پيامبر نازل شده، بشنوند، مى بينى بر اثر آن حقيقتى كه شناخته اند، اشك از چشمهايشان سرازير مى شود. مى گويند: پروردگارا، ما ايمان آورده ايم؛ پس ما را در زمره گواهان بنويس. (83)

و براى ما چه [عذرى است كه به خدا و آنچه از حق به ما رسيده، ايمان نياوريم و حال آنكه چشم داريم كه پروردگارمان ما را با گروه شايستگان [به بهشت

درآورد؟ (84)

پس به پاس آنچه گفتند، خدا به آنان باغهايى پاداش داد كه از زير [درختان آن نهرها جارى است. در آن جاودانه مى مانند، و اين پاداش نيكوكاران است. (85)

و كسانى كه كفر ورزيدند و آيات ما را دروغ پنداشتند، آنان همدم آتشند. (86)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، چيزهاى پاكيزه اى را كه خدا براى [استفاده شما حلال كرده، حرام مشماريد و از حدّ مگذريد، كه خدا از حدگذرندگان را دوست نمى دارد. (87)

و از آنچه خداوند روزىِ شما گردانيده، حلال و پاكيزه را بخوريد، و از آن خدايى كه بدو ايمان داريد پروا داريد. (88)

خدا شما را به سوگندهاى بيهوده تان مؤاخذه نمى كند، ولى به سوگندهايى كه [از روى اراده مى خوريد [و مى شكنيد] شما را مؤاخذه مى كند. و كفاره اش خوراك دادن به ده بينواست -از غذاهاى متوسطى كه به كسان خود مى خورانيد- يا پوشانيدن آنان يا آزاد كردن بنده اى. و كسى كه [هيچ يك از اينها را] نيابد [بايد] سه روز روزه بدارد. اين است كفاره سوگندهاى شما وقتى كه سوگند خورديد. و سوگندهاى خود را پاس داريد. اين گونه خداوند آيات خود را براى شما بيان مى كند، باشد كه سپاسگزارى كنيد. (89)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، شراب و قمار و بتها و تيرهاى قرعه پليدند [و] از عمل شيطانند. پس، از آنها دورى گزينيد، باشد كه رستگار شويد. (90)

همانا شيطان مى خواهد با شراب و قمار، ميان شما دشمنى و كينه ايجاد كند، و شما را از ياد خدا و از نماز باز دارد. پس آيا شما دست برمى داريد؟ (91)

و اطاعت خدا و اطاعت پيامبر كنيد

و [از گناهان برحذر باشيد، پس اگر روى گردانديد، بدانيد كه بر عهده پيامبر ما، فقط رساندن [پيام آشكار است. (92)

بر كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده اند، گناهى در آنچه [قبلاً] خورده اند نيست، در صورتى كه تقوا پيشه كنند و ايمان بياورند و كارهاى شايسته كنند؛ سپس تقوا پيشه كنند و ايمان بياورند؛ آنگاه تقوا پيشه كنند و احسان نمايند، و خدا نيكوكاران را دوست مى دارد. (93)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، خدا شما را به چيزى از شكار كه در دسترس شما و نيزه هاى شما باشد خواهد آزمود، تا معلوم دارد چه كسى در نهان از او مى ترسد. پس هر كس بعد از آن تجاوز كند، براى او عذابى دردناك خواهد بود. (94)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، در حالى كه محرميد شكار را مكشيد، و هر كس از شما عمداً آن را بكشد، بايد نظير آنچه كشته است از چهارپايان كفاره اى بدهد، كه [نظير بودنِ آن را دو تن عادل از ميان شما تصديق كنند، و به صورت قربانى به كعبه برسد. يا به كفاره [آن مستمندان را خوراك بدهد، يا معادلش روزه بگيرد، تا سزاى زشتكارى خود را بچشد. خداوند از آنچه در گذشته واقع شده عفو كرده است، و[لى هر كس تكرار كند خدا از او انتقام مى گيرد، و خداوند، توانا و صاحب انتقام است. (95)

صيد دريا و مأكولات آن براى شما حلال شده است تا براى شما و مسافران بهره اى باشد، و[لى صيد بيابان -مادام كه محرم مى باشيد- بر شما حرام گرديده است. و از خدايى كه نزد او محشور مى شويد

پروا داريد. (96)

خداوند [زيارت كعبه بيت الحرام را وسيله به پا داشتن [مصالح مردم قرار داده، و ماه حرام و قربانيهاى بى نشان و قربانيهاى نشاندار را [نيز به همين منظور مقرّر فرموده است ، اين [جمله براى آن است تا بدانيد كه خدا آنچه را در آسمانها و آنچه را در زمين است مى داند، و خداست كه بر هر چيزى داناست. (97)

بدانيد كه خدا سخت كيفر است، و [بدانيد] كه خدا آمرزنده مهربان است. (98)

بر پيامبر [خدا، وظيفه اى جز ابلاغ [رسالت نيست، و خداوند آنچه را آشكار و آنچه را پوشيده مى داريد مى داند. (99)

بگو: «پليد و پاك يكسان نيستند، هر چند كثرت پليد[ها] تو را به شگفت آورد. پس اى خردمندان، از خدا پروا كنيد، باشد كه رستگار شويد.» (100)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، از چيزهايى كه اگر براى شما آشكار گردد شما را اندوهناك مى كند مپرسيد. و اگر هنگامى كه قرآن نازل مى شود، در باره آنها سؤال كنيد، براى شما روشن مى شود. خدا از آن [پرسشهاى بيجا] گذشت، و خداوند آمرزنده بردبار است. (101)

گروهى پيش از شما [نيز] از اين [گونه پرسشها كردند؛ آنگاه به سبب آن كافر شدند. (102)

خدا [چيزهاى ممنوعى از قبيل:] بحيره و سائبه و وصيله و حام قرار نداده است. ولى كسانى كه كفر ورزيدند، بر خدا دروغ مى بندند و بيشترشان تعقل نمى كنند. (103)

و چون به آنان گفته شود: «به سوى آنچه خدا نازل كرده و به سوى پيامبر[ش بياييد»، مى گويند: «آنچه پدران خود را بر آن يافته ايم ما را بس است.» آيا هر چند پدرانشان

چيزى نمى دانسته و هدايت نيافته بودند؟ (104)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، به خودتان بپردازيد. هر گاه شما هدايت يافتيد، آن كس كه گمراه شده است به شما زيانى نمى رساند. بازگشت همه شما به سوى خداست. پس شما را از آنچه انجام مى داديد، آگاه خواهد كرد. (105)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، هنگامى كه يكى از شما را [نشانه هاى مرگ دررسيد، بايد از ميان خود دو عادل را در موقع وصيّت، به شهادت ميان خود فرا خوانيد؛ يا اگر در سفر بوديد و مصيبت مرگ، شما را فرا رسيد [و شاهد مسلمان نبود] دو تن از غير [همكيشان خود را [به شهادت بطلبيد]. و اگر [در صداقت آنان شك كرديد، پس از نماز، آن دو را نگاه مى داريد؛ پس به خدا سوگند ياد مى كنند كه ما اين [حق را به هيچ قيمتى نمى فروشيم هر چند [پاى خويشاوند [در كار] باشد، و شهادت الهى را كتمان نمى كنيم، كه [اگر كتمان حق كنيم در اين صورت از گناهكاران خواهيم بود. (106)

و اگر معلوم شد كه آن دو دستخوش گناه شده اند، دو تن ديگر از كسانى كه بر آنان ستم رفته است، و هر دو [به ميت نزديكترند، به جاى آن دو [شاهد قبلى قيام كنند؛ پس به خدا سوگند ياد مى كنند كه: گواهى ما قطعاً از گواهى آن دو درست تر است، و [از حق تجاوز نكرده ايم، چرا كه [اگر چنين كنيم از ستمكاران خواهيم بود. (107)

اين [روش براى اينكه شهادت را به صورت درست ادا كنند، يا بترسند كه بعد از سوگندخوردنشان، سوگندهايى [به

وارثان ميت برگردانده شود، [به صواب نزديكتر است. و از خدا پروا داريد، و [اين پندها را] بشنويد، و خدا گروه فاسقان را هدايت نمى كند. (108)

[ياد كن روزى را كه خدا پيامبران را گرد مى آورد؛ پس مى فرمايد: «چه پاسخى به شما داده شد؟» مى گويند: «ما را هيچ دانشى نيست. تويى كه داناى رازهاى نهانى.» (109)

[ياد كن هنگامى را كه خدا فرمود: «اى عيسى پسر مريم، نعمت مرا بر خود و بر مادرت به ياد آور، آنگاه كه تو را به روح القدس تأييد كردم كه در گهواره [به اعجاز] و در ميانسالى [به وحى با مردم سخن گفتى؛ و آنگاه كه تو را كتاب و حكمت و تورات و انجيل آموختم؛ و آنگاه كه به اذن من، از گِل، [چيزى به شكل پرنده مى ساختى، پس در آن مى دميدى، و به اذن من پرنده اى مى شد، و كور مادرزاد و پيس را به اذن من شفا مى دادى؛ و آنگاه كه مردگان را به اذن من [زنده از قبر] بيرون مى آوردى؛ و آنگاه كه [آسيب بنى اسرائيل را -هنگامى كه براى آنان حجتهاى آشكار آورده بودى- از تو باز داشتم. پس كسانى از آنان كه كافر شده بودند گفتند: اين ها چيزى جز افسونى آشكار نيست. (110)

و [ياد كن هنگامى را كه به حواريّون وحى كردم كه به من و فرستاده ام ايمان آوريد. گفتند: «ايمان آورديم، و گواه باش كه ما مسلمانيم.» (111)

و [ياد كن هنگامى را كه حواريّون گفتند: «اى عيسى پسر مريم، آيا پروردگارت مى تواند از آسمان، خوانى براى ما فرود آورد؟» [عيسى

گفت: «اگر ايمان داريد از خدا پروا داريد.» (112)

گفتند: «مى خواهيم از آن بخوريم، و دلهاى ما آرامش يابد، و بدانيم كه به ما راست گفته اى، و بر آن از گواهان باشيم.» (113)

عيسى پسر مريم گفت: «بار الها، پروردگارا، از آسمان، خوانى بر ما فرو فرست تا عيدى براى اول و آخر ما باشد و نشانه اى از جانب تو. و ما را روزى ده كه تو بهترين روزى دهندگانى.» (114)

خدا فرمود: «من آن را بر شما فرو خواهم فرستاد، و[لى هر كس از شما پس از آن انكار ورزد، وى را [چنان عذابى كنم كه هيچ يك از جهانيان را [آن چنان عذاب نكرده باشم.» (115)

و [ياد كن هنگامى را كه خدا فرمود: «اى عيسى پسر مريم، آيا تو به مردم گفتى: من و مادرم را همچون دو خدا به جاى خداوند بپرستيد؟» گفت: «منزهى تو، مرا نزيبد كه [در باره خويشتن چيزى را كه حق من نيست بگويم. اگر آن را گفته بودم قطعاً آن را مى دانستى. آنچه در نفس من است تو مى دانى؛ و آنچه در ذات توست من نمى دانم، چرا كه تو خود، داناى رازهاى نهانى. (116)

جز آنچه مرا بدان فرمان دادى [چيزى به آنان نگفتم؛ [گفته ام كه: خدا، پروردگار من و پروردگار خود را عبادت كنيد، و تا وقتى در ميانشان بودم بر آنان گواه بودم؛ پس چون روح مرا گرفتى، تو خود بر آنان نگهبان بودى، و تو بر هر چيز گواهى. (117)

اگر عذابشان كنى، آنان بندگان تواند و اگر بر ايشان ببخشايى تو خود، توانا و حكيمى.» (118)

خدا فرمود: «اين، روزى است كه راستگويان را راستى شان سود بخشد.» براى آنان باغهايى است كه از زير [درختان آن نهرها روان است. هميشه در آن جاودانند. خدا از آنان خشنود است و آنان [نيز] از او خشنودند. اين است رستگارى بزرگ. (119)

فرمانروايى آسمانها و زمين و آنچه در آنهاست از آنِ خداست، و او بر هر چيزى تواناست. (120)

حيوانات خفه شده، و به زجر كشته شده، و آنها كه بر اثر پرت شدن از بلندى بميرند، و آنها كه به ضرب شاخ حيوان ديگرى مرده باشند، و باقيمانده صيد حيوان درنده - مگر آنكه [بموقع به آن حيوان برسيد، و] آن را سرببريد - و حيواناتى كه روى بتها [يا در برابر آنها] ذبح مى شوند، [همه] بر شما حرام شده است؛ و [همچنين] قسمت كردن گوشت حيوان به وسيله چوبه هاى تير مخصوص بخت آزمايى؛ تمام اين اعمال، فسق و گناه است - امروز، كافران از [زوال] آيين شما، مأيوس شدند؛ بنابر اين، از آنها نترسيد! و از [مخالفت] من بترسيد! امروز، دين شما را كامل كردم؛ و نعمت خود را بر شما تمام نمودم؛ و اسلام را به عنوان آيين [جاودان] شما پذيرفتم - امّا آنها كه در حال گرسنگى، دستشان به غذاى ديگرى نرسد، و متمايل به گناه نباشند، [مانعى ندارد كه از گوشتهاى ممنوع بخورند؛] خداوند، آمرزنده و مهربان است.

«4» از تو سؤال مى كنند چه چيزهايى براى آنها حلال شده است؟ بگو: (آنچه پاكيزه است، براى شما حلال گرديده؛ [و نيز صيد] حيوانات شكارى و سگهاى آموخته [و تربيت يافته] كه از آنچه خداوند به شما تعليم داده به آنها ياد داده ايد، [بر شما حلال است؛] پس، از آنچه اين حيوانات براى شما [صيد مى كنند و] نگاه مى دارند، بخوريد؛ و نام خدا را [به هنگام فرستادن حيوان براى شكار،] بر آن ببريد؛ و از [معصيت] خدا بپرهيزيد كه خداوند سريع الحساب است!)

«5» امروز چيزهاى پاكيزه براى شما حلال شده؛ و [همچنين] طعام اهل كتاب، براى شما حلال است؛ و طعام شما

براى آنها حلال؛ و [نيز] آنان پاكدامن از مسلمانان، و آنان پاكدامن از اهل كتاب، حلالند؛ هنگامى كه مهر آنها را بپردازيد و پاكدامن باشيد؛ نه زناكار، و نه دوست پنهانى و نامشروع گيريد. و كسى كه انكار كند آنچه را بايد به آن ايمان بياورد، اعمال او تباه مى گردد؛ و در سراى ديگر، از زيانكاران خواهد بود.

«6» اى كسانى كه ايمان آورده ايد! هنگامى كه به نماز مى ايستيد، صورت و دستها را تا آرنج بشوييد! و سر و پاها را تا مفصل [= برآمدگى پشت پا] مسح كنيد! و اگر جنب باشيد، خود را بشوييد [و غسل كنيد]! و اگر بيمار يا مسافر باشيد، يا يكى از شما از محل پستى آمده [= قضاى حاجت كرده]، يا با آنان تماس گرفته [و آميزش جنسى كرده ايد]، و آب [براى غسل يا وضو] نيابيد، با خاك پاكى تيمم كنيد! و از آن، بر صورت [= پيشانى] و دستها بكشيد! خداوند نمى خواهد مشكلى براى شما ايجاد كند؛ بلكه مى خواهد شما را پاك سازد و نعمتش را بر شما تمام نمايد؛ شايد شكر او را بجا آوريد!

«7» و به ياد آوريد نعمت خدا را بر شما، و پيمانى را كه با تأكيد از شما گرفت، آن زمان كه گفتيد: (شنيديم و اطاعت كرديم)! و از [مخالفت فرمان] خدا بپرهيزيد كه خدا، از آنچه درون سينه هاست، آگاه است!

«8» اى كسانى كه ايمان آورده ايد! همواره براى خدا قيام كنيد، و از روى عدالت، گواهى دهيد! دشمنى با جمعيّتى، شما را به گناه و ترك عدالت نكشاند! عدالت كنيد، كه به پرهيزگارى نزديكتر است! و از [معصيت] خدا بپرهيزيد،

كه از آنچه انجام مى دهيد، با خبر است!

«9» خداوند، به آنها كه ايمان آورده و اعمال صالح انجام داده اند، وعده آمرزش و پاداش عظيمى داده است.

«10» و كسانى كه كافر شدند و آيات ما را تكذيب كردند، اهل دوزخند.

«11» اى كسانى كه ايمان آورده ايد! نعمتى را كه خدا به شما بخشيد، به ياد آوريد؛ آن زمان كه جمعى [از دشمنان]، قصد داشتند دست به سوى شما دراز كنند [و شما را از ميان بردارند]، اما خدا دست آنها را از شما باز داشت! از خدا بپرهيزيد! و مؤمنان بايد تنها بر خدا توكّل كنند!

«12» خدا از بنى اسرائيل پيمان گرفت. و از آنها، دوازده نقيب [= سرپرست] برانگيختيم. و خداوند [به آنها] گفت: (من با شما هستم! اگر نماز را برپا داريد، و زكات را بپردازيد، و به رسولان من ايمان بياوريد و آنها را يارى كنيد، و به خدا قرض الحسن بدهيد [= در راه او، به نيازمندان كمك كنيد]، گناهان شما را مى پوشانم [= مى بخشم]؛ و شما را در باغهايى از بهشت، كه نهرها از زير درختانش جارى است، وارد مى كنم. اما هر كس از شما بعد از اين كافر شود، از راه راست منحرف گرديده است.

«13» ولى بخاطر پيمان شكنى، آنها را از رحمت خويش دور ساختيم؛ و دلهاى آنان را سخت و سنگين نموديم؛ سخنان [خدا] را از موردش تحريف مى كنند؛ و بخشى از آنچه را به آنها گوشزد شده بود، فراموش كردند؛ و هر زمان، از خيانتى [تازه] از آنها آگاه مى شوى، مگر عده كمى از آنان؛ ولى از آنها درگذر و صرف نظر كن، كه

خداوند نيكوكاران را دوست مى دارد!

«14» و از كسانى كه ادّعاى نصرانيّت [و يارى مسيح] داشتند [نيز] پيمان گرفتيم؛ ولى آنها قسمت مهمّى را از آنچه به آنان تذكّر داده شده بود فراموش كردند؛ از اين رو در ميان آنها، تا دامنه قيامت، عداوت و دشمنى افكنديم. و خداوند، [در قيامت] آنها را از آنچه انجام مى دادند [و نتايج آن]، آگاه خواهد ساخت.

«15» اى اهل كتاب! پيامبر ما، كه بسيارى از حقايق كتاب آسمانى را كه شما كتمان مى كرديد روشن مى سازد، به سوى شما آمد؛ و از بسيارى از آن، [كه فعلاً افشاى آن مصلحت نيست،] صرف نظر مى نمايد. [آرى،] از طرف خدا، نور و كتاب آشكارى به سوى شما آمد.

«16» خداوند به بركت آن، كسانى را كه از خشنودى او پيروى كنند، به راه هاى سلامت، هدايت مى كند؛ و به فرمان خود، از تاريكيها به سوى روشنايى مى برد؛ و آنها را به سوى راه راست، رهبرى مى نمايد.

«17» آنها كه گفتند: (خدا، همان مسيح بن مريم است)، بطور مسلّم كافر شدند؛ بگو: (اگر خدا بخواهد مسيح بن مريم و مادرش و همه كسانى را كه روى زمين هستند هلاك كند، چه كسى مى تواند جلوگيرى كند؟ [آرى،] حكومت آسمانها و زمين، و آنچه ميان آن دو قرار دارد از آن خداست؛ هر چه بخواهد، مى آفريند؛ [حتّى انسانى بدون پدر، مانند مسيح؛] و او، بر هر چيزى تواناست.)

«18» يهود و نصارى گفتند: (ما، فرزندان خدا و دوستان [خاصّ] او هستيم.) بگو: (پس چرا شما را در برابر گناهانتان مجازات مى كند؟! بلكه شما هم بشرى هستيد از مخلوقاتى كه آفريده؛ هر كس را بخواهد [و

شايسته بداند]، مى بخشد؛ و هر كس را بخواهد [و مستحق بداند]، مجازات مى كند؛ و حكومت آسمانها و زمين و آنچه در ميان آنهاست، از آن اوست؛ و بازگشت همه موجودات، به سوى اوست.)

«19» اى اهل كتاب! رسول ما، پس از فاصله و فترتى ميان پيامبران، به سوى شما آمد؛ در حالى كه حقايق را براى شما بيان مى كند؛ تا مبادا [روز قيامت] بگوييد: (نه بشارت دهنده اى به سراغ ما آمد، و نه بيم دهنده اى)! [هم اكنون، پيامبر] بشارت دهنده و بيم دهنده، به سوى شما آمد! و خداوند بر همه چيز تواناست.

«20» [به ياد آوريد] هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: (اى قوم من! نعمت خدا را بر خود متذكّر شويد هنگامى كه در ميان شما، پيامبرانى قرار داد؛ [و زنجير بندگى و اسارت فرعونى را شكست] و شما را حاكم و صاحب اختيار خود قرار داد؛ و به شما چيزهايى بخشيد كه به هيچ يك از جهانيان نداده بود!

«21» اى قوم! به سرزمين مقدّسى كه خداوند براى شما مقرّر داشته، وارد شويد! و به پشت سر خود بازنگرديد [و عقب گرد نكنيد] كه زيانكار خواهيد بود!)

«22» گفتند: (اى موسى! در آن [سرزمين]، جمعيّتى [نيرومند و] ستمگرند؛ و ما هرگز وارد آن نمى شويم تا آنها از آن خارج شوند؛ اگر آنها از آن خارج شوند، ما وارد خواهيم شد!)

«23» [ولى] دو نفر از مردانى كه از خدا مى ترسيدند، و خداوند به آنها، نعمت [عقل و ايمان و شهامت] داده بود، گفتند: (شما وارد دروازه شهر آنان شويد! هنگامى كه وارد شديد، پيروز خواهيد شد. و بر خدا توكل كنيد اگر

ايمان داريد!)

«24» [بنى اسرائيل] گفتند: (اى موسى! تا آنها در آنجا هستند، ما هرگز وارد نخواهيم شد! تو و پروردگارت برويد و [با آنان] بجنگيد، ما همينجا نشسته ايم)!

«25» [موسى] گفت: (پروردگارا! من تنها اختيار خودم و برادرم را دارم، ميان ما و اين جمعيّت گنهكار، جدايى بيفكن!)

«26» خداوند [به موسى] فرمود: (اين سرزمين [مقدس]، تا چهل سال بر آنها ممنوع است [و به آن نخواهند رسيد]؛ پيوسته در زمين [در اين بيابان]، سرگردان خواهند بود؛ و در باره [سرنوشت] اين جمعيّت گنهكار، غمگين مباش!)

«27» و داستان دو فرزند آدم را بحقّ بر آنها بخوان: هنگامى كه هر كدام، كارى براى تقرّب [به پروردگار] انجام دادند؛ امّا از يكى پذيرفته شد، و از ديگرى پذيرفته نشد؛ [برادرى كه عملش مردود شده بود، به برادر ديگر] گفت: (به خدا سوگند تو را خواهم كشت!) [برادر ديگر] گفت: ([من چه گناهى دارم؟ زيرا] خدا، تنها از پرهيزگاران مى پذيرد!

«28» اگر تو براى كشتن من، دست دراز كنى، من هرگز به قتل تو دست نمى گشايم، چون از پروردگار جهانيان مى ترسم!

«29» من مى خواهم تو با گناه من و خودت [از اين عمل] بازگردى [و بار هر دو گناه را به دوش كشى]؛ و از دوزخيان گردى. و همين است سزاى ستمكاران!

«30» نفس سركش، كم كم او را به كشتن برادرش ترغيب كرد؛ [سرانجام] او را كشت؛ و از زيانكاران شد.

«31» سپس خداوند زاغى را فرستاد كه در زمين، جستجو [و كندوكاو] مى كرد؛ تا به او نشان دهد چگونه جسد برادر خود را دفن كند. او گفت: (واى بر من! آيا من نتوانستم مثل

اين زاغ باشم و جسد برادرم را دفن كنم؟!) و سرانجام [از ترس رسوايى، و بر اثر فشار وجدان، از كار خود] پشيمان شد.

«32» به همين جهت، بر بنى اسرائيل مقرّر داشتيم كه هر كس، انسانى را بدون ارتكاب قتل يا فساد در روى زمين بكشد، چنان است كه گويى همه انسانها را كشته؛ و هر كس، انسانى را از مرگ رهايى بخشد، چنان است كه گويى همه مردم را زنده كرده است. و رسولان ما، دلايل روشن براى بنى اسرائيل آوردند، اما بسيارى از آنها، پس از آن در روى زمين، تعدّى و اسراف كردند.

«33» كيفر آنها كه با خدا و پيامبرش به جنگ برمى خيزند، و اقدام به فساد در روى زمين مى كنند، [و با تهديد اسلحه، به جان و مال و ناموس مردم حمله مى برند،] فقط اين است كه اعدام شوند؛ يا به دار آويخته گردند؛ يا [چهار انگشت از] دست [راست] و پاى [چپ] آنها، بعكس يكديگر، بريده شود؛ و يا از سرزمين خود تبعيد گردند. اين رسوايى آنها در دنياست؛ و در آخرت، مجازات عظيمى دارند.

«34» مگر آنها كه پيش از دست يافتن شما بر آنان، توبه كنند؛ پس بدانيد [خدا توبه آنها را مى پذيرد؛] خداوند آمرزنده و مهربان است.

«35» اى كسانى كه ايمان آورده ايد! از [مخالفت فرمان] خدا بپرهيزيد! و وسيله اى براى تقرب به او بجوئيد! و در راه او جهاد كنيد، باشد كه رستگار شويد!

«36» بيقين كسانى كه كافر شدند، اگر تمام آنچه روى زمين است و همانند آن، مال آنها باشد و همه آن را براى نجات از كيفر روز قيامت بدهند، از

آنان پذيرفته نخواهد شد؛ و مجازات دردناكى خواهند داشت.

«37» پيوسته مى خواهند از آتش خارج شوند، ولى نمى توانند از آن خارج گردند؛ و براى آنها مجازاتى پايدار است.

«38» دست مرد دزد و زن دزد را، به كيفر عملى كه انجام داده اند، بعنوان يك مجازات الهى، قطع كنيد! و خداوند توانا و حكيم است.

«39» اما آن كس كه پس از ستم كردن، توبه و جبران نمايد، خداوند توبه او را مى پذيرد؛ [و از اين مجازات؛ معاف مى شود، زيرا] خداوند، آمرزنده و مهربان است.

«40» آيا نمى دانى كه حكومت و فرمانروائى آسمانها و زمين از آن خداست؟ هر كس را بخواهد [و مستحق بداند]، كيفر مى كند؛ و هر كس را بخواهد و شايسته بداند، مى بخشد؛ و خداوند بر هر چيزى قادر است.

«41» اى فرستاده [خدا]! آنها كه در مسير كفر شتاب مى كنند و با زبان مى گويند: (ايمان آورديم) و قلب آنها ايمان نياورده، تو را اندوهگين نسازند! و [همچنين] گروهى از يهوديان كه خوب به سخنان تو گوش مى دهند، تا دستاويزى براى تكذيب تو بيابند؛ آنها جاسوسان گروه ديگرى هستند كه خودشان نزد تو نيامده اند؛ آنها سخنان را از مفهوم اصليش تحريف مى كنند، و [به يكديگر] مى گويند: (اگر اين [كه ما مى خواهيم] به شما داده شد [و محمد بر طبق خواسته شما داورى كرد،] بپذيريد، وگرنه [از او] دورى كنيد!) [ولى] كسى را كه خدا [بر اثر گناهان پى درپى او] بخواهد مجازات كند، قادر به دفاع از او نيستى؛ آنها كسانى هستند كه خدا نخواسته دلهايشان را پاك كند؛ در دنيا رسوايى، و در آخرت مجازات بزرگى نصيبشان خواهد شد.

«42» آنها بسيار به

سخنان تو گوش مى دهند تا آن را تكذيب كنند؛ مال حرام فراوان مى خورند؛ پس اگر نزد تو آمدند، در ميان آنان داورى كن، يا [اگر صلاح دانستى] آنها را به حال خود واگذار! و اگر از آنان صرف نظر كنى، به تو هيچ زيانى نمى رسانند؛ و اگر ميان آنها داورى كنى، با عدالت داورى كن، كه خدا عادلان را دوست دارد!

«43» چگونه تو را به داورى مى طلبند؟! در حالى كه تورات نزد ايشان است؛ و در آن، حكم خدا هست. [وانگهى] پس از داورى خواستن از حكم تو، [چرا] روى مى گردانند؟! آنها مؤمن نيستند.

«44» ما تورات را نازل كرديم در حالى كه در آن، هدايت و نور بود؛ و پيامبران، كه در برابر فرمان خدا تسليم بودند، با آن براى يهود حكم مى كردند؛ و [همچنين] علما و دانشمندان به اين كتاب كه به آنها سپرده شده و بر آن گواه بودند، داورى مى نمودند. بنابر اين، [بخاطر داورى بر طبق آيات الهى،] از مردم نهراسيد! و از من بترسيد! و آيات مرا به بهاى ناچيزى نفروشيد! و آنها كه به احكامى كه خدا نازل كرده حكم نمى كنند، كافرند.

«45» و بر آنها [= بنى اسرائيل] در آن [= تورات]، مقرر داشتيم كه جان در مقابل جان، و چشم در مقابل چشم، و بينى در برابر بينى، و گوش در مقابل گوش، و دندان در برابر دندان مى باشد؛ و هر زخمى، قصاص دارد؛ و اگر كسى آن را ببخشد [و از قصاص، صرف نظر كند]، كفاره [گناهان] او محسوب مى شود؛ و هر كس به احكامى كه خدا نازل كرده حكم نكند، ستمگر است.

«46» و بدنبال

آنها [= پيامبران پيشين]، عيسى بن مريم را فرستاديم در حالى كه كتاب تورات را كه پيش از او فرستاده شده بود تصديق داشت؛ و انجيل را به او داديم كه در آن، هدايت و نور بود؛ و [اين كتاب آسمانى نيز] تورات را، كه قبل از آن بود، تصديق مى كرد؛ و هدايت و موعظه اى براى پرهيزگاران بود.

«47» اهل انجيل [= پيروان مسيح] نيز بايد به آنچه خداوند در آن نازل كرده حكم كنند! و كسانى كه بر طبق آنچه خدا نازل كرده حكم نمى كنند، فاسقند.

«48» و اين كتاب [= قرآن] را به حق بر تو نازل كرديم، در حالى كه كتب پيشين را تصديق مى كند، و حافظ و نگاهبان آنهاست؛ پس بر طبق احكامى كه خدا نازل كرده، در ميان آنها حكم كن! از هوى و هوسهاى آنان پيروى نكن! و از احكام الهى، روى مگردان! ما براى هر كدام از شما، آيين و طريقه روشنى قرار داديم؛ و اگر خدا مى خواست، همه شما را امت واحدى قرارمى داد؛ ولى خدا مى خواهد شما را در آنچه به شما بخشيده بيازمايد؛ [و استعدادهاى مختلف شما را پرورش دهد]. پس در نيكيها بر يكديگر سبقت جوييد! بازگشت همه شما، به سوى خداست؛ سپس از آنچه در آن اختلاف مى كرديد؛ به شما خبر خواهد داد.

«49» و در ميان آنها [= اهل كتاب]، طبق آنچه خداوند نازل كرده، داورى كن! و از هوسهاى آنان پيروى مكن! و از آنها برحذر باش، مبادا تو را از بعض احكامى كه خدا بر تو نازل كرده، منحرف سازند! و اگر آنها [از حكم و داورى تو]، روى گردانند، بدان

كه خداوند مى خواهد آنان را بخاطر پاره اى از گناهانشان مجازات كند؛ و بسيارى از مردم فاسقند.

«50» آيا آنها حكم جاهليّت را [از تو] مى خواهند؟! و چه كسى بهتر از خدا، براى قومى كه اهل يقين هستند، حكم مى كند؟!

«51» اى كسانى كه ايمان آورده ايد! يهود و نصارى را ولّى [و دوست و تكيه گاه خود،] انتخاب نكنيد! آنها اولياى يكديگرند؛ و كسانى كه از شما با آنان دوستى كنند، از آنها هستند؛ خداوند، جمعيّت ستمكار را هدايت نمى كند

«52» [ولى] كسانى را كه در دلهايشان بيمارى است مى بينى كه در [دوستى با آنان]، بر يكديگر پيشى مى گيرند، و مى گويند: (مى ترسيم حادثه اى براى ما اتفاق بيفتد [و نياز به كمك آنها داشته باشيم!]) شايد خداوند پيروزى يا حادثه ديگرى از سوى خود [به نفع مسلمانان] پيش بياورد؛ و اين دسته، از آنچه در دل پنهان داشتند، پشيمان گردند!

«53» آنها كه ايمان آورده اند مى گويند: (آيا اين [منافقان] همانها هستند كه با نهايت تأكيد سوگند ياد كردند كه با شما هستند؟! [چرا كارشان به اينجا رسيد؟!]) [آرى،] اعمالشان نابود گشت، و زيانكار شدند.

«54» اى كسانى كه ايمان آورده ايد! هر كس از شما، از آيين خود بازگردد، [به خدا زيانى نمى رساند؛ خداوند جمعيّتى را مى آورد كه آنها را دوست دارد و آنان [نيز] او را دوست دارند، در برابر مؤمنان متواضع، و در برابر كافران سرسخت و نيرومندند؛ آنها در راه خدا جهاد مى كنند، و از سرزنش هيچ ملامتگرى هراسى ندارند. اين، فضل خداست كه به هر كس بخواهد [و شايسته ببيند] مى دهد؛ و [فضل] خدا وسيع، و خداوند داناست.

«55» سرپرست و ولى شما، تنها خداست

و پيامبر او و آنها كه ايمان آورده اند؛ همانها كه نماز را برپا مى دارند، و در حال ركوع، زكات مى دهند.

«56» و كسانى كه ولايت خدا و پيامبر او و افراد باايمان را بپذيرند، پيروزند؛ [زيرا] حزب و جمعيّت خدا پيروز است.

«57» اى كسانى كه ايمان آورده ايد! افرادى كه آيين شما را به باد استهزاء و بازى مى گيرند - از اهل كتاب و مشركان - ولى خود انتخاب نكنيد و از خدا بپرهيزيد اگر ايمان داريد!

«58» آنها هنگامى كه [اذان مى گوييد، و مردم را] به نماز فرا مى خوانيد، آن را به مسخره و بازى مى گيرند؛ اين بخاطر آن است كه آنها جمعى نابخردند.

«59» بگو: (اى اهل كتاب! آيا به ما خرده مى گيريد؟ [مگر ما چه كرده ايم] جز اينكه به خداوند يگانه، و به آنچه بر ما نازل شده، و به آنچه پيش از اين نازل گرديده، ايمان آورده ايم. و اين، بخاطر آن است كه بيشتر شما، از راه حق، خارج شده ايد.)

«60» بگو: (آيا شما را از كسانى كه موقعيّت و پاداششان نزد خدا برتر از اين است، با خبر كنم؟ كسانى كه خداوند آنها را از رحمت خود دور ساخته، و مورد خشم قرار داده، [و مسخ كرده،] و از آنها، ميمونها و خوكهايى قرار داده، و پرستش بت كرده اند؛ موقعيّت و محل آنها، بدتر است؛ و از راه راست، گمراهترند.)

«61» هنگامى كه نزد شما مى آيند، مى گويند: (ايمان آورده ايم!) [امّا] با كفر وارد مى شوند، و با كفر خارج مى گردند؛ و خداوند، از آنچه كتمان مى كردند، آگاهتر است!

«62» بسيارى از آنان را مى بينى كه در گناه و تعدّى، و خوردن

مال حرام، شتاب مى كنند! چه زشت است كارى كه انجام مى دادند!

«63» چرا دانشمندان نصارى و علماى يهود، آنها را از سخنان گناه آميز و خوردن مال حرام، نهى نمى كنند؟! چه زشت است عملى كه انجام مى دادند!

«64» و يهود گفتند: (دست خدا [با زنجير] بسته است.) دستهايشان بسته باد! و بخاطر اين سخن، از رحمت [الهى] دور شوند! بلكه هر دو دست [قدرت] او، گشاده است؛ هرگونه بخواهد، مى بخشد! ولى اين آيات، كه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده، بر طغيان و كفر بسيارى از آنها مى افزايد. و ما در ميان آنها تا روز قيامت عداوت و دشمنى افكنديم. هر زمان آتش جنگى افروختند، خداوند آن را خاموش ساخت؛ و براى فساد در زمين، تلاش مى كنند؛ و خداوند، مفسدان را دوست ندارد.

«65» و اگر اهل كتاب ايمان بياورند و تقوا پيشه كنند، گناهان آنها را مى بخشيم؛ و آنها را در باغهاى پرنعمت بهشت، وارد مى سازيم.

«66» و اگر آنان، تورات و انجيل و آنچه را از سوى پروردگارشان بر آنها نازل شده [= قرآن] برپا دارند، از آسمان و زمين، روزى خواهند خورد؛ جمعى از آنها، معتدل و ميانه رو هستند، ولى بيشترشان اعمال بدى انجام مى دهند.

«67» اى پيامبر! آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است، كاملاً [به مردم] برسان! و اگر نكنى، رسالت او را انجام نداده اى! خداوند تو را از [خطرات احتمالى] مردم، نگاه مى دارد؛ و خداوند، جمعيّت كافران [لجوج] را هدايت نمى كند.

«68» اى اهل كتاب! شما هيچ آيين صحيحى نداريد، مگر اينكه تورات و انجيل و آنچه را از طرف پروردگارتان بر شما نازل شده است، برپا

داريد. ولى آنچه بر تو از سوى پروردگارت نازل شده، [نه تنها مايه بيدارى آنها نمى گردد، بلكه] بر طغيان و كفر بسيارى از آنها مى افزايد. بنابر اين، از اين قوم كافر، [و مخالفت آنها،] غمگين مباش!

«69» آنها كه ايمان آورده اند، و يهود و صابئان و مسيحيان، هرگاه به خداوند يگانه و روز جزا، ايمان بياورند، و عمل صالح انجام دهند، نه ترسى بر آنهاست، و نه غمگين خواهند شد.

«70» ما از بنى اسرائيل پيمان گرفتيم؛ و رسولانى به سوى آنها فرستاديم؛ [ولى] هر زمان پيامبرى حكمى بر خلاف هوسها و دلخواه آنها مى آورد، عده اى را تكذيب مى كردند؛ و عده اى را مى كشتند.

«71» گمان كردند مجازاتى در كار نخواهد بود! از اين رو [از ديدن حقايق و شنيدن سخنان حق،] نابينا و كر شدند؛ سپس [بيدار گشتند، و] خداوند توبه آنها را پذيرفت، ديگربار [در خواب غفلت فرو رفتند، و] بسيارى از آنها كور و كر شدند؛ و خداوند، به آنچه انجام مى دهند، بيناست.

«72» آنها كه گفتند: (خداوند همان مسيح بن مريم است)، بيقين كافر شدند، [با اينكه خود] مسيح گفت: اى بنى اسرائيل! خداوند يگانه را، كه پروردگار من و شماست، پرستش كنيد! زيرا هر كس شريكى براى خدا قرار دهد، خداوند بهشت را بر او حرام كرده است؛ و جايگاه او دوزخ است؛ و ستمكاران، يار و ياورى ندارند.

«73» آنها كه گفتند: (خداوند، يكى از سه خداست) [نيز] بيقين كافر شدند؛ معبودى جز معبود يگانه نيست؛ و اگر از آنچه مى گويند دست بر ندارند، عذاب دردناكى به كافران آنها [كه روى اين عقيده ايستادگى كنند،] خواهد رسيد.

«74» يا به سوى

خدا بازنمى گردند، و از او طلب آمرزش نمى كنند؟ [در حالى كه] خداوند آمرزنده مهربان است.

«75» مسيح فرزند مريم، فقط فرستاده [خدا] بود؛ پيش از وى نيز، فرستادگان ديگرى بودند، مادرش، زن بسيار راستگويى بود؛ هر دو، غذا مى خوردند؛ [با اين حال، چگونه دعوى الوهيّت مسيح و پرستش مريم را داريد؟!] بنگر چگونه نشانه را براى آنها آشكار مى سازيم! سپس بنگر چگونه از حق بازگردانده مى شوند!

«76» بگو: (آيا جز خدا چيزى را مى پرستيد كه مالك سود و زيان شما نيست؟! و خداوند، شنوا و داناست.)

«77» بگو: (اى اهل كتاب! در دين خود، غلوّ [و زياده روى] نكنيد! و غير از حق نگوييد! و از هوسهاى جمعيّتى كه پيشتر گمراه شدند و ديگران را گمراه كردند و از راه راست منحرف گشتند، پيروى ننماييد!)

«78» كافران بنى اسرائيل، بر زبان داوود و عيسى بن مريم، لعن [و نفرين] شدند! اين بخاطر آن بود كه گناه كردند، و تجاوز مى نمودند.

«79» آنها از اعمال زشتى كه انجام مى دادند، يكديگر را نهى نمى كردند؛ چه بدكارى انجام مى دادند!

«80» بسيارى از آنها را مى بينى كه كافران [و بت پرستان] را دوست مى دارند [و با آنها طرح دوستى مى ريزند]؛ نفس [سركش] آنها، چه بد اعمالى از پيش براى [معاد] آنها فرستاد! كه نتيجه آن، خشم خداوند بود؛ و در عذاب [الهى] جاودانه خواهند ماند.

«81» و اگر به خدا و پيامبر [ص] و آنچه بر او نازل شده، ايمان مى آوردند، [هرگز] آنان [= كافران] را به دوستى اختيار نمى كردند؛ ولى بسيارى از آنها فاسقند.

«82» بطور مسلّم، دشمنترين مردم نسبت به مؤمنان را، يهود و مشركان خواهى يافت؛ و

نزديكترين دوستان به مؤمنان را كسانى مى يابى كه مى گويند: (ما نصارى هستيم)؛ اين بخاطر آن است كه در ميان آنها، افرادى عالم و تارك دنيا هستند؛ و آنها [در برابر حق] تكبّر نمى ورزند.

«83» و هر زمان آياتى را كه بر پيامبر [اسلام] نازل شده بشنوند، چشمهاى آنها را مى بينى كه [از شوق،] اشك مى ريزد، بخاطر حقيقتى كه دريافته اند؛ آنها مى گويند: (پروردگارا! ايمان آورديم؛ پس ما را با گواهان [و شاهدان حق، در زمره ياران محمد] بنويس!

«84» چرا ما به خدا و آنچه از حق به ما رسيده است، ايمان نياوريم، در حالى كه آرزو داريم پروردگارمان ما را در زمره صالحان قرار دهد؟!)

«85» خداوند بخاطر اين سخن، به آنها باغهايى از بهشت پاداش داد كه از زير درختانش، نهرها جارى است؛ جاودانه در آن خواهند ماند؛ و اين است جزاى نيكوكاران!

«86» و كسانى كه كافر شدند و آيات ما را تكذيب كردند، همانها اهل دوزخند.

«87» اى كسانى كه ايمان آورده ايد! چيزهاى پاكيزه را كه خداوند براى شما حلال كرده است، حرام نكنيد! و از حدّ، تجاوز ننماييد! زيرا خداوند متجاوزان را دوست نمى دارد.

«88» و از نعمتهاى حلال و پاكيزه اى كه خداوند به شما روزى داده است، بخوريد! و از [مخالفت] خداوندى كه به او ايمان داريد، بپرهيزيد!

«89» خداوند شما را بخاطر سوگندهاى بيهوده [و خالى از اراده،] مؤاخذه نمى كند؛ ولى در برابر سوگندهايى كه [از روى اراده] محكم كرده ايد، مؤاخذه مى نمايد. كفاره اين گونه قسمها، اطعام ده نفر مستمند، از غذاهاى معمولى است كه به خانواده خود مى دهيد؛ يا لباس پوشاندن بر آن ده نفر؛ و يا آزاد كردن

يك برده؛ و كسى كه هيچ كدام از اينها را نيابد، سه روز روزه مى گيرد؛ اين، كفاره سوگندهاى شماست به هنگامى كه سوگند ياد مى كنيد [و مخالفت مى نماييد]. و سوگندهاى خود را حفظ كنيد [و نشكنيد!] خداوند آيات خود را اين چنين براى شما بيان مى كند، شايد شكر او را بجا آوريد!

«90» اى كسانى كه ايمان آورده ايد! شراب و قمار و بتها و ازلام [= نوعى بخت آزمايى]، پليد و از عمل شيطان است، از آنها دورى كنيد تا رستگار شويد!

«91» شيطان مى خواهد به وسيله شراب و قمار، در ميان شما عداوت و كينه ايجاد كند، و شما را از ياد خدا و از نماز بازدارد. آيا [با اين همه زيان و فساد، و با اين نهى اكيد،] خوددارى خواهيد كرد؟!

«92» اطاعت خدا و اطاعت پيامبر كنيد! و [از مخالفت فرمان او] بترسيد! و اگر روى برگردانيد، [مستحق مجازات خواهيد بود؛ و] بدانيد بر پيامبر ما، جز ابلاغ آشكار، چيز ديگرى نيست [و اين وظيفه را در برابر شما، انجام داده است].

«93» بر كسانى كه ايمان آورده و اعمال صالح انجام داده اند، گناهى در آنچه خورده اند نيست؛ [و نسبت به نوشيدن شراب، قبل از نزول حكم تحريم، مجازات نمى شوند؛] اگر تقوا پيشه كنند، و ايمان بياورند، و اعمال صالح انجام دهند؛ سپس تقوا پيشه كنند و ايمان آورند؛ سپس تقوا پيشه كنند و نيكى نمايند. و خداوند، نيكوكاران را دوست مى دارد.

«94» اى كسانى كه ايمان آورده ايد! خداوند شما را به چيزى از شكار كه [به نزديكى شما مى آيد، بطورى كه] دستها و نيزه هايتان به آن مى رسد، مى آزمايد؛ تا معلوم شود چه

كسى باايمان به غيب، از خدا مى ترسد؛ و هر كس بعد از آن تجاوز كند، مجازات دردناكى خواهد داشت.

«95» اى كسانى كه ايمان آورده ايد! در حال احرام، شكار نكنيد، و هر كس از شما عمداً آن را به قتل برساند، بايد كفاره اى معادل آن از چهارپايان بدهد؛ كفاره اى كه دو نفر عادل از شما، معادل بودن آن را تصديق كنند؛ و به صورت قربانى به [حريم] كعبه برسد؛ يا [به جاى قربانى،] اطعام مستمندان كند؛ يا معادل آن، روزه بگيرد، تا كيفر كار خود را بچشد. خداوند گذشته را عفو كرده، ولى هر كس تكرار كند، خدا از او انتقام مى گيرد؛ و خداوند، توانا و صاحب انتقام است.

«96» صيد دريا و طعام آن براى شما و كاروانيان حلال است؛ تا [در حال احرام] از آن بهره مند شويد؛ ولى مادام كه محرم هستيد، شكار صحرا براى شما حرام است؛ و از [نافرمانى] خدايى كه به سوى او محشور مى شويد، بترسيد!

«97» خداوند، كعبه - بيت الحرام - را وسيله اى براى استوارى و سامان بخشيدن به كار مردم قرار داده؛ و همچنين ماه حرام، و قربانيهاى بى نشان، و قربانيهاى نشاندار را؛ اين گونه احكام [حساب شده و دقيق،] بخاطر آن است كه بدانيد خداوند، آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است، مى داند؛ و خدا به هر چيزى داناست.

«98» بدانيد خدا داراى مجازات شديد، و [در عين حال] آمرزنده و مهربان است.

«99» پيامبر وظيفه اى جز رسانيدن پيام [الهى] ندارد؛ [و مسؤول اعمال شما نيست]. و خداوند آنچه را آشكار، و آنچه را پنهان مى داريد مى داند.

«100» بگو: ([هيچ گاه] ناپاك و پاك مساوى نيستند؛ هر

چند فزونى ناپاكها، تو را به شگفتى اندازد! از [مخالفت] خدا بپرهيزيد اى صاحبان خرد، شايد رستگار شويد!

«101» اى كسانى كه ايمان آورده ايد! از چيزهايى نپرسيد كه اگر براى شما آشكار گردد، شما را ناراحت مى كند! و اگر به هنگام نزول قرآن، از آنها سؤال كنيد، براى شما آشكار مى شود؛ خداوند آنها را بخشيده [و ناديده گرفته] است. و خداوند، آمرزنده و بردبار است.

«102» جمعى از پيشينيان شما، از آن سئوال كردند؛ و سپس با آن به مخالفت برخاستند. [ممكن است شما هم چنين سرنوشتى پيدا كنيد.]

«103» خداوند هيچ گونه (بحيره) و (سائبه) و (وصيله) و (حام) قرار نداده است] اشاره به چهار نوع از حيوانات اهلى است كه در زمان جاهليت، استفاده از آنها را بعللى حرام مى دانستند؛ و اين بدعت، در اسلام ممنوع شد. [ولى كسانى كه كافر شدند، بر خدا دروغ مى بندند؛ و بيشتر آنها نمى فهمند!

«104» و هنگامى كه به آنها گفته شود: (به سوى آنچه خدا نازل كرده، و به سوى پيامبر بياييد!)، مى گويند: (آنچه از پدران خود يافته ايم، ما را بس است!)؛ آيا اگر پدران آنها چيزى نمى دانستند، و هدايت نيافته بودند [باز از آنها پيروى مى كنند]؟!

«105» اى كسانى كه ايمان آورده ايد! مراقب خود باشيد! اگر شما هدايت يافته ايد، گمراهى كسانى كه گمراه شده اند، به شما زيانى نمى رساند. بازگشت همه شما به سوى خداست؛ و شما را از آنچه عمل مى كرديد، آگاه مى سازد.

«106» اى كسانى كه ايمان آورده ايد! هنگامى كه مرگ يكى از شما فرا رسد، در موقع وصيت بايد از ميان شما، دو نفر عادل را به شهادت بطلبد؛ يا اگر مسافرت كرديد، و

مصيبت مرگ شما فرا رسيد، [و در آن جا مسلمانى نيافتيد،] دو نفر از غير خودتان را به گواهى بطلبيد، و اگر به هنگام اداى شهادت، در صدق آنها شك كرديد، آنها را بعد از نماز نگاه مى داريد تا سوگند ياد كنند كه: (ما حاضر نيستيم حق را به چيزى بفروشيم، هر چند در مورد خويشاوندان ما باشد! و شهادت الهى را كتمان نمى كنيم، كه از گناهكاران خواهيم بود!)

«107» و اگر اطلاعى حاصل شود كه آن دو، مرتكب گناهى شده اند [و حق را كتمان كرده اند]، دو نفر از كسانى كه نسبت به ميت، اولى هستند، به جاى آنها قرار مى گيرند، و به خدا سوگند ياد مى كنند كه: (گواهى ما، از گواهى آن دو، به حق نزديكتر است! و ما تجاوزى نكرده ايم؛ كه اگر چنين كرده باشيم، از ظالمان خواهيم بود!)

«108» اين كار، نزديكتر است به اينكه گواهى بحق دهند، [و از خدا بترسند،] و يا [از مردم] بترسند كه [دروغشان فاش گردد، و] سوگندهايى جاى سوگندهاى آنها را بگيرد. از [مخالفت] خدا بپرهيزيد، و گوش فرا دهيد! و خداوند، جمعيّت فاسقان را هدايت نمى كند.

«109» [از] روزى [بترسيد] كه خداوند، پيامبران را جمع مى كند، و به آنها مى گويد: ([در برابر دعوت شما،] چه پاسخى به شما داده شد؟)، مى گويند: (ما چيزى نمى دانيم؛ تو خود، از همه اسرار نهان آگاهى.)

«110» [به خاطر بياور] هنگامى را كه خداوند به عيسى بن مريم گفت: (ياد كن نعمتى را كه به تو و مادرت بخشيدم! زمانى كه تو را با) روح القدس (تقويت كردم؛ كه در گاهواره و به هنگام بزرگى، با مردم سخن مى گفتى؛ و

هنگامى كه كتاب و حكمت و تورات و انجيل را به تو آموختم؛ و هنگامى كه به فرمان من، از گل چيزى بصورت پرنده مى ساختى، و در آن مى دميدى، و به فرمان من، پرنده اى مى شد؛ و كور مادرزاد، و مبتلا به بيمارى پيسى را به فرمان من، شفا مى دادى؛ و مردگان را [نيز] به فرمان من زنده مى كردى؛ و هنگامى كه بنى اسرائيل را از آسيب رساندن به تو، بازداشتم؛ در آن موقع كه دلايل روشن براى آنها آوردى، ولى جمعى از كافران آنها گفتند: اينها جز سحر آشكار نيست!)

«111» و [به ياد آور] زمانى را كه به حواريون وحى فرستادم كه: (به من و فرستاده من، ايمان بياوريد!) آنها گفتند: (ايمان آورديم، و گواه باش كه ما مسلمانيم!)

«112» در آن هنگام كه حواريون گفتند: (اى عيسى بن مريم! آيا پروردگارت مى تواند مائده اى از آسمان بر ما نازل كند؟) او [در پاسخ] گفت: (از خدا بپرهيزيد اگر با ايمان هستيد!)

«113» گفتند: ([ما نظر بدى نداريم،] مى خواهيم از آن بخوريم، و دلهاى ما [به رسالت تو] مطمئن گردد؛ و بدانيم به ما راست گفته اى؛ و بر آن، گواه باشيم.)

«114» عيسى بن مريم عرض كرد: (خداوندا! پروردگارا! از آسمان مائده اى بر ما بفرست! تا براى اول و آخر ما، عيدى باشد، و نشانه اى از تو؛ و به ما روزى ده! تو بهترين روزى دهندگانى!)

«115» خداوند [دعاى او را مستجاب كرد؛ و] فرمود: (من آن را بر شما نازل مى كنم؛ ولى هر كس از شما بعد از آن كافر گردد [و راه انكار پويد]، او را مجازاتى مى كنم كه احدى از جهانيان را

چنان مجازات نكرده باشم!)

«116» و آنگاه كه خداوند به عيسى بن مريم مى گويد: (آيا تو به مردم گفتى كه من و مادرم را بعنوان دو معبود غير از خدا انتخاب كنيد؟!)، او مى گويد: (منزهى تو! من حق ندارم آنچه را كه شايسته من نيست، بگويم! اگر چنين سخنى را گفته باشم، تو مى دانى! تو از آنچه در روح و جان من است، آگاهى؛ و من از آنچه در ذات [پاك] توست، آگاه نيستم! بيقين تو از تمام اسرار و پنهانيها باخبرى.

«117» من، جز آنچه مرا به آن فرمان دادى، چيزى به آنها نگفتم؛ [به آنها گفتم:] خداوندى را بپرستيد كه پروردگار من و پروردگار شماست! و تا زمانى كه در ميان آنها بودم، مراقب و گواهشان بودم؛ ولى هنگامى كه مرا از ميانشان برگرفتى، تو خود مراقب آنها بودى؛ و تو بر هر چيز، گواهى!

«118» [با اين حال،] اگر آنها را مجازات كنى، بندگان تواند. [و قادر به فرار از مجازات تو نيستند]؛ و اگر آنان را ببخشى، توانا و حكيمى! [نه كيفر تو نشانه بى حكمتى است، و نه بخشش تو نشانه ضعف!])

«119» خداوند مى گويد: (امروز، روزى است كه راستى راستگويان، به آنها سود مى بخشد؛ براى آنها باغهايى از بهشت است كه نهرها از زير [درختان] آن مى گذرد، و تا ابد، جاودانه در آن مى مانند؛ هم خداوند از آنها خشنود است، و هم آنها از خدا خشنودند؛ اين، رستگارى بزرگ است!)

«120» حكومت آسمانها و زمين و آنچه در آنهاست، از آن خداست؛ و او بر هر چيزى تواناست.

ايمان! به همه قراردادها[ىِ فردى، خانوادگى، اجتماعى، سياسى، اقتصادى، نذر، عهد و سوگند] وفا كنيد. [گوشتِ] چهارپايان جز آنچه [در آيات بعد، حُرمتش] بر شما خوانده مى شود برايتان حلال است، [و توجه داشته باشيد كه] نبايد شكار را در حالى كه مُحرم [به احرام حج و عمره] هستيد، حلال بشماريد؛ يقيناً خدا آنچه را بخواهد [بر پايه علم و حكمتش و بر اساس رعايت مصلحت شما] حكم مى كند. (1)

اى اهل ايمان! [هتكِ حرمتِ] شعاير خدا [مانند مناسك حج] و ماه هاى حرام [رجب، ذوالقعده، ذوالحجه ومحرم] و قربانى بى نشان، و قربانى نشان دار و قاصدان [و راهيان به سوى] بيت الحرام را كه فضل و خشنودى پروردگارشان را مى طلبند، حلال مشماريد. و چون از احرام بيرون آمديد [اگر مايل باشيد، مى توانيد] شكار كنيد. و كينه توزى و دشمنى گروهى كه شما را از [ورود به] مسجد الحرام بازداشتند وادارتان نكند كه [به آنان] تعدّى و تجاوز كنيد. و يكديگر را بر انجام كارهاى خير و پرهيزكارى يارى نماييد، و يكديگر را بر گناه و تجاوز يارى ندهيد؛ و از خدا پروا كنيد كه خدا سخت كيفر است. (2)

[خوردن مواد ناپاك كه تناسبى با جسم و روح شما ندارند] بر شما حرام شده است [مانند] گوشت مردار و خون و گوشت خوك و آنچه به نام غير خدا كشته اند و حيوان خفه شده و آنچه به ضرب چوب و سنگ مرده و آنچه به سبب پرت شدن از بلندى جان داده و حيوانى كه به ضرب شاخ حيوان ديگر از بين رفته و حيوانى كه درنده اى آن را كشته و از آن خورده، مگر آنچه

را كه در آستانه مرگ، قابل تذكيه بوده و شما به دستور شرع تذكيه كرده ايد، و نيز آنچه براى بت ها قربانى شده، و آنچه به وسيله تيرهاى قمار سهم بندى مى كنيد بر شما حرام گشته است. [همه] اين [امور] فسق و نافرمانى [از احكام خدا]ست. امروز كفرپيشگان از [شكست] دين شما نااميد شده اند؛ بنابراين از آنان مترسيد و از من بترسيد. امروز [با نصبِ على بن ابى طالب به ولايت، امامت، حكومت و فرمانروايى بر امت] دينتان را براى شما كامل، و نعمتم را بر شما تمام كردم، و اسلام را برايتان به عنوان دين پسنديدم. پس هر كه در حال گرسنگى شديد بى آنكه مايل به گناه باشد [به خوردن مُحرّمات بيان شده] ناچار شود، [مى تواند به اندازه ضرورت از آنها بهره گيرد]؛ يقيناً خدا بسيار آمرزنده و مهربان است. (3)

از تو مى پرسند: چه چيزى بر آنان حلال شده؟ بگو: همه پاكيزه ها و شكارى كه حيوانات شكارى كه به آنها شكار كردن را تعليم داده ايد، در حالى كه از احكام تذكيه اى كه خدا به شما آموخته به آنها مى آموزيد، بر شما حلال شده است؛ بنابراين از آنچه آنان براى شما [گرفته اند و] نگاه داشته اند بخوريد، و نام خدا را [هنگام فرستادن حيوان شكارى] بر آن بخوانيد، و از خدا پروا كنيد؛ زيرا خدا حسابرسى سريع است. (4)

امروز همه پاكيزه ها[ى از رزق خدا] براى شما حلال شد، و طعام اهل كتاب [كه مخلوط با مواد حرام و نجس نيست] بر شما حلال و طعام شما هم بر آنان حلال است. و زنان پاكدامن مؤمن، و زنان پاكدامن از اهل كتاب [از طريق ازدواج

شرعى] در صورتى كه مهريه آنان را بپردازيد بر شما حلال است، در حالى كه مايل باشيد پاكدامن بمانيد نه زناكار، و نه انتخاب كننده معشوقه نامشروع در خلوت و پنهان. و هر كس در ايمان [به خدا و پيامبران وقيامت] كفر ورزد، قطعاً عملش تباه شده و فقط او در آخرت از زيانكاران است. (5)

اى اهل ايمان! هنگامى كه به [قصدِ] نماز برخيزيد، صورت و دست هايتان را تا آرنج بشوييد و بخشى از سرتان و روى پاهايتان را تا برآمدگى پشت پا مسح كنيد و اگر جُنُب بوديد، غسل كنيد و اگر بيمار هستيد يا در سفر مى باشيد يا يكى از شما از قضاى حاجت [دستشويى] آمده، يا با زنان آميزش كرده ايد و آبى [براى وضو يا غسل] نيافتيد، به خاكى پاك، تيمم كنيد و از آن بخشى از صورت و دست هايتان را مسح نماييد. خدا نمى خواهد [با احكامش] بر شما تنگى و مشقت قرار دهد، بلكه مى خواهد شما را [از آلودگى ها] پاك كند و نعمتش را بر شما تمام نمايد، تا سپاس گزاريد. (6)

و نعمت خدا را بر خود و پيمانش را كه [در لزوم اطاعت از او و پيامبرش] با شما محكم و استوار كرد، ياد كنيد، هنگامى كه گفتيد: شنيديم و اطاعت كرديم. و از خدا پروا كنيد؛ زيرا خدا به آنچه در سينه هاست، داناست. (7)

اى اهل ايمان! همواره [در همه امور] قيام كننده براى خدا و گواهان به عدل و داد باشيد. و نبايد دشمنى با گروهى شما را بر آن دارد كه عدالت نورزيد؛ عدالت كنيد كه آن به پرهيزكارى نزديك تر است. و از خدا پروا

كنيد؛ زيرا خدا به آنچه انجام مى دهيد آگاه است. (8)

خدا به كسانى كه ايمان آورده اند و كارهاى شايسته انجام داده اند، وعده داده است كه براى آنان آمرزش و پاداشى بزرگ است. (9)

وكسانى كه كافر شدند و آيات ما را تكذيب كردند، اهل دوزخ اند. (10)

اى اهل ايمان! نعمت خدا را بر خود ياد كنيد زمانى كه گروهى قصد كردند كه [براى نابودى تان] به شما شبيخون زنند، ولى خدا توطئه آنان را از شما بازداشت. و از خدا پروا كنيد و مؤمنان فقط بايد بر خدا توكل كنند. (11)

خدا از بنى اسرائيل [بر لزوم اطاعت از آيينش و پيروى از موسى] پيمان گرفت، و از ميان آنان دوازده سرپرست برانيگختيم [تا هر يك عهده دار امور قبيله اى از قبايل بنى اسرائيل باشد]، و خدا به آنان فرمود: يقيناً من با شمايم، اگر نماز را برپا داريد، و زكات بپردازيد، و به پيامبرانم ايمان آوريد، و آنان را تقويت و يارى كنيد و به خدا وامى نيكو دهيد، مسلماً گناهانتان را محو مى كنم، و شما را در بهشت هايى كه از زيرِ [درختانِ] آن نهرها جارى است درمى آورم؛ پس هر كه از شما بعد از اين كافر شود، يقيناً راه راست را گم كرده است. (12)

پس آنان را به سبب پيمان شكستنشان لعنت كرديم، و دل هايشان را بسيار سخت گردانيديم، [تا جايى كه] كلمات خدا را از جايگاه اصلى اش و معناى حقيقى اش تغيير مى دهند، و بخشى از آنچه را [از معارف و احكام تورات واقعى] كه به وسيله آن پند داده شدند، از ياد بردند [و ناديده گرفتند]، و همواره از اعمال خائنانه آنان

جز اندكى از ايشان [كه وفادار به پيمان خدايند] آگاه مى شوى؛ پس [تا نزول حكم جهاد] از آنان درگذر و [از مجازاتشان] روى گردان؛ زيرا خدا نيكوكاران را دوست دارد. (13)

و از كسانى كه گفتند: ما نصرانى هستيم، [بر لزوم اطاعت از خود و پيروى از عيسى] پيمان گرفتيم، پس بخشى از آنچه را [از معارف و احكام انجيل واقعى] كه به وسيله آن پند داده شدند، از ياد بردند [و ناديده گرفتند]، بر اين اساس ميان آنان تا روز قيامت كينه و دشمنى انداختيم، و خدا آنان را از آنچه همواره انجام مى دادند، آگاه مى كند. (14)

اى اهل كتاب! يقيناً پيامبر ما به سوى شما آمد كه بسيارى از آنچه را كه شما از كتاب [تورات و انجيل درباره نشانه هاى او و قرآن] همواره پنهان مى داشتيد براى شما بيان مى كند، و از بسيارى [از پنهان كارى هاى نارواى شما هم] درمى گذرد. بى ترديد از سوى خدا براى شما نور و كتابى روشنگر آمده است. (15)

خدا به وسيله آن [نور و كتاب] كسانى را كه از خشنودى او پيروى كنند به راه هاى سلامت راهنمايى مى كند، و آنان را به توفيق خود از تاريكى ها[ىِ جهل، كفر، شرك و نفاق] به سوى روشنايىِ [معرفت، ايمان و عمل صالح] بيرون مى آورد، و به جانب راه راست هدايت مى كند. (16)

مسلماً آنان كه گفتند: خدا همان مسيح، فرزند مريم است. يقيناً كافر شده اند. بگو: اگر خدا بخواهد، مسيح و مادرش و تمام كسانى كه در روى زمين اند، هلاك كند، چه كسى مى تواند در برابر اراده و قدرت او بايستد؟ و مالكيّت و فرمانروايى آسمان ها و زمين و آنچه ميان

آن دو قرار دارد، فقط در سيطره خداست، هر چه را بخواهد مى آفريند، و خدا بر هر كارى تواناست. (17)

و يهود و نصارى گفتند: ما پسران خدا و دوستان اوييم. بگو: [اگر گفتار شما درست است] پس چرا خدا شما را به گناهانتان عذاب مى كند؟ بلكه شما هم بشرى هستيد از مخلوقاتى كه خدا آفريده است. هر كه را بخواهد مى آمرزد، و هر كه را بخواهد عذاب مى كند. و مالكيّت و فرمانروايى آسمان ها و زمين و آنچه ميان آن دو قرار دارد، فقط در سيطره خداست، و بازگشت به سوى اوست. (18)

اى اهل كتاب! بى ترديد رسول ما پس از روزگار فترت و خلأ پيامبران به سوى شما آمد [و آنچه را مورد نياز دنيا و آخرت شماست] براى شما بيان مى كند كه [روز قيامت در پيشگاه خدا] نگوييد: براى ما هيچ مژده دهنده و بيم رسانى نيامد، يقيناً مژده دهنده و بيم رسان به سويتان آمد؛ وخدا بر هر كارى تواناست. (19)

و [ياد كنيد] هنگامى كه موسى به قومش گفت: اى قوم من! نعمت خدا را بر خود ياد كنيد، آن گاه كه در ميان شما پيامبرانى قرار داد، و شما را حاكمان و فرمانروايان ساخت، و به شما نعمت هاى ويژه اى داد كه به هيچ يك از جهانيان نداد. (20)

اى قوم من! به سرزمين مقدسى كه خدا برايتان مقرّر فرموده در آييد و [به گناه، عصيان، سرپيچى از فرمان ها و احكام حق] بازنگرديد كه زيانكار مى شويد. (21)

گفتند: اى موسى! مسلماً در آنجا مردمى زورگو و ستم گر قرار دارند، و ما هرگز وارد آنجا نمى شويم تا آنان از آنجا بيرون روند،

پس اگر از آنجا بيرون روند البته ما وارد خواهيم شد. (22)

دو مرد از كسانى كه [از خدا] مى ترسيدند و خدا به هر دو نعمتِ [معرفت، ايمان و شهامت] داده بود، گفتند: از اين دروازه به آنان يورش بريد، چون به آنجا درآييد يقيناً پيروزيد؛ و اگر مؤمن هستيد بر خدا توكل كنيد. (23)

گفتند: اى موسى! تا آنان در آنجايند، ما هرگز وارد آنجا نخواهيم شد، پس تو و پروردگارت برويد [با آنان] بجنگيد كه ما [تا پايان كار] در همين جا نشسته ايم. (24)

[موسى] گفت: پروردگارا! من جز بر خود و برادرم تسلطى ندارم، پس ميان ما و اين گروه نافرمان و بدكار جدايى انداز. (25)

[خدا] فرمود: اين سرزمين مقدس [به كيفر نافرمانى از خواسته هاى حق] تا چهل سال بر آنان حرام شد، همواره در طول اين مدت در زمينِ [سينا] سرگردان خواهند بود، پس بر اين گروه نافرمان وبدكار غمگين مباش. (26)

وداستان دو پسر آدم را [كه سراسر پند و عبرت است] به درستى و راستى بر آنان بخوان، هنگامى كه هر دو نفر با انجام كار نيكى به پروردگار تقرّب جستند، پس از يكى پذيرفته شد، و از ديگرى پذيرفته نشد. [برادرى كه عملش پذيرفته نشد از روى حسد و خودخواهى به برادرش] گفت: بى ترديد تو را مى كشم. [او] گفت: خدا فقط از پرهيزكاران مى پذيرد. (27)

مسلماً اگر تو براى كشتن من دستت را دراز كنى، من براى كشتن تو دستم را دراز نمى كنم؛ زيرا از خدا پروردگار جهانيان مى ترسم. (28)

من مى خواهم به گناه كشتن من و گناه خودت [كه سبب مردود شدن كار نيكت بود، به

پيشگاه خدا] بازگردى و در نتيجه از دوزخيان باشى؛ و اين است پاداش ستمكاران. (29)

نفس [طغيان گرش]، كشتن برادرش را در نظرش سهل و آسان جلوه داد، پس او را كشت و از زيانكاران شد. (30)

پس [در كنار جسد برادرش سرگردان بود كه] خدا كلاغى را برانگيخت كه زمين را مى كاويد تا به او نشان دهد كه چگونه جسد برادرش را پنهان كند. [با ديدن حركات كلاغ] فرياد زد: واى بر من! آيا ناتوان و عاجز بودم از اينكه مانند اين كلاغ باشم تا جسد برادرم را پنهان كنم؟! نهايتاً از پشيمانان شد. (31)

به اين سبب بر بنى اسرائيل لازم و مقرّر كرديم كه هر كس انسانى را جز براى حق، [قصاص] يا بدون آنكه فسادى در زمين كرده باشد، بكشد، چنان است كه همه انسان ها را كشته، و هر كس انسانى را از مرگ برهاند و زنده بدارد، گويى همه انسان ها را زنده داشته است. و يقيناً پيامبران دلايل روشنى براى بنى اسرائيل آوردند، سپس بسيارى از آنان بعد از آن در روى زمين به [تجاوز از حدود حقّ و فساد و] زياده روى برخاستند. (32)

كيفر آنان كه با خدا و پيامبرش مى جنگند، و در زمين به فساد و تباهى مى كوشند، فقط اين است كه كشته شوند، يا به دارشان آويزند، يا دست راست و پاى چپشان بريده شود، يا از وطن خود تبعيدشان كنند. اين براى آنان رسوايى و خوارى در دنياست، و براى آنان در آخرت عذابى بزرگ است. (33)

مگر كسانى كه پيش از دست يافتنتان بر آنان توبه كنند؛ پس بدانيد كه خدا بسيار آمرزنده و

مهربان است. (34)

اى اهل ايمان! از خدا پروا كنيد و دست آويز و وسيله اى [از ايمان، عمل صالح و آبروى مقرّبان درگاهش] براى تقرّب به سوى او بجوييد؛ و در راه او جهاد كنيد تا رستگار شويد. (35)

قطعاً كسانى كه كافر شدند اگر همه آنچه در زمين است و همانند آن را نيز با آن همراه خود داشته باشند، تا آن را براى نجاتشان از عذاب روز قيامت فديه و عوض دهند، از آنان پذيرفته نخواهد شد؛ و براى آنان عذابى دردناك است. (36)

همواره مى خواهند از آتش بيرون آيند، ولى از آن بيرون شدنى نيستند؛ و براى آنان عذابى دائم و پايدار است. (37)

و دست مرد و زن دزد را به كيفر كار زشتى كه مرتكب شده اند به عنوان مجازاتى از سوى خدا قطع كنيد؛ و خدا تواناى شكست ناپذير است. (38)

پس كسى كه بعد از ستم كردنش توبه كند و [مفاسد خود را] اصلاح نمايد، يقيناً خدا توبه اش را مى پذيرد؛ زيرا خدا بسيار آمرزنده و مهربان است. (39)

آيا ندانسته اى كه فرمانروايى آسمان ها و زمين در سيطره خداست، هر كس را بخواهد عذاب مى كند، و هر كس را بخواهد مى آمرزد؛ و خدا بر هر كارى تواناست؟ (40)

اى پيامبر! كسانى كه در كفر مى شتابند تو را غمگين نسازند، چه آنان كه به زبانشان گفتند: ايمان آورديم و دل هايشان ايمان نياورده، و چه آنان كه يهودى اند كه به شدت شنونده دروغند [با آنكه مى دانند دروغ است] و به شدت گوش به فرمان گروهى ديگرند كه [از روى حسد و كبر] نزد تو نيامده اند. [آن گروهى كه] كلمات [خدا] را پس

از استوارى در جايگاه هايش تحريف مى كنند، [و معناى حقيقى اش را تغيير مى دهند و به مقلّدان و مطيعان بى سواد خود] مى گويند: اگر [از طرف پيامبر اسلام] احكام [و فرمان هايى مطابق ميل ما] به شما ابلاغ كردند بپذيريد، و اگر آن را [مطابق ميل ما] ابلاغ نكردند [از آن] بپرهيزيد. و كسانى كه خدا عذاب [و رسوايى و ذلت]شان را بخواهد، تو هرگز نمى توانى چيزى از عذاب خدا را از آنان برطرف كنى. اينانند كسانى كه خدا نخواسته دل هايشان را [از آلودگى] پاك كند؛ براى آنان در دنيا خوارى و رسوايى، و در آخرت عذابى بزرگ است. (41)

آنان فوق العاده شِنواى دروغ اند [با آنكه مى دانند دروغ است و] بسيار خورنده مال حرام؛ پس اگر نزد تو آمدند ميان آنان [در آنچه تو را داور قرار دادند] داورى كن، يا [اگر نخواستى داورى كنى] از آنان روى برتاب. و اگر روى برتابى هرگز هيچ زيانى به تو نمى رسانند. و اگر ميانشان داورى كردى به عدالت داورى كن؛ زيرا خدا عدالت پيشگان را دوست دارد. (42)

چگونه تو را داور قرار مى دهند در حالى كه تورات كه در آن حكم خداست نزد آنان است؟ سپس بعد از آنكه ميانشان با حكمى كه مطابق حكم تورات است داورى كردى روى برمى تابند، و [اين روى برتافتن نشانه اين است كه] آنان [به تورات هم] ايمان ندارند. (43)

بى ترديد ما تورات را كه در آن هدايت و نور است نازل كرديم. پيامبرانى كه [تا زمان عيسى] تسليم تورات بودند بر اساس آن براى يهوديان داورى مى كردند، و [نيز] دانشمندان الهى مَسلك [وكاملان در دين] و عالمان يهود به سبب آنكه حفظ

و حراست كتاب خدا از آنان خواسته شده بود و بر [درستى و راستى] آن گواه بودند به وسيله آن داورى مى كردند. پس [اى دانشمندان يهود!] از مردم نترسيد و از من بترسيد، و آياتم را به بهايى اندك مفروشيد. و كسانى كه بر طبق آنچه خدا نازل كرده داورى نكنند، هم اينانند كه كافرند. (44)

و ما در تورات بر بنى اسرائيل لازم و مقرّر داشتيم كه [در قانون قصاص] جان در برابر جان، و چشم در مقابل چشم، و بينى به عوض بينى، و گوش به جاى گوش، و دندان در برابر دندان، و زخم ها را قصاصى است. و هر كه از آن قصاص گذشت كند، پس آن گذشت كفّاره اى براى [خطاها و معاصىِ] اوست. و آنان كه بر طبق آنچه خدا نازل كرده داورى نكنند، هم اينانند كه ستمكارند. (45)

و به دنبال پيامبران گذشته، عيسى بن مريم را درآورديم در حالى كه تصديق كننده تورات پيش از خود بود، و انجيل را كه در آن هدايت و نور است به او عطا كرديم و آن هم تصديق كننده تورات پيش از خود، و براى پرهيزكاران هدايت و موعظه بود. (46)

و بايد اهل انجيل بر طبق آنچه خدا در آن نازل كرده داورى كنند، و آنان كه بر طبق آنچه خدا نازل كرده داورى نكنند، هم اينانند كه فاسق اند. (47)

و ما اين كتاب [قرآن] را به درستى و راستى به سوى تو نازل كرديم در حالى كه تصديق كننده كتاب هاى پيش از خود و نگهبان و گواه بر [حقّانيّت همه] آنان است؛ پس ميان آنان بر طبق آنچه خدا نازل

كرده است داورى كن، و [به هنگام داورى] سرپيچى از حقّى كه به سوى تو آمده از هواهاى نفسانى آنان پيروى مكن. براى هر يك از شما شريعت و راه روشنى قرار داديم. و اگر خدا مى خواست همه شما را امت واحدى قرار مى داد، ولى مى خواهد شما را در آنچه به شما داده امتحان كند؛ پس به سوى كارهاى نيك بر يكديگر پيشى گيريد. بازگشت همه شما به سوى خداست؛ پس شما را به آنچه همواره درباره آن اختلاف مى كرديد، آگاه مى كند. (48)

و ميان آنان بر طبق آنچه خدا نازل كرده است داورى كن، و از هواهاى نفسانى آنان پيروى مكن، و از آنان برحذر باش كه مبادا تو را از بخشى از آنچه خدا به سويت نازل كرده است، منحرف كنند. پس اگر [از داورى حكيمانه ات] روى گردانند، بدان كه خدا مى خواهد آنان را به سبب پاره اى از گناهانشان مجازات كند؛ و مسلماً بسيارى از مردم فاسق اند. (49)

پس آيا [با وجودِ مشعل نبوّت و آيات روشن قرآن در ميانشان] داورى جاهليت را مى طلبند؟! و براى قومى كه يقين دارند، چه كسى در داورى بهتر از خدا است؟ (50)

اى اهل ايمان! يهود و نصارى را سرپرستان و دوستان خود مگيريد، آنان سرپرستان و دوستان يكديگرند [و تنها به روابط ميان خود وفا دارند]. و هر كس از شما، يهود و نصارى را سرپرست و دوست خود گيرد از زمره آنان است؛ بى ترديد خدا گروه ستمكار را هدايت نمى كند. (51)

كسانى كه در دل هايشان بيمارى [دورويى] است، مى بينى كه در دوستى با يهود و نصارى شتاب مى ورزند و [بر پايه خيال باطلشان كه

مبادا اسلام و مسلمانان تكيه گاه استوارى نباشند] مى گويند: مى ترسيم آسيب و گزند ناگوارى به ما برسد [به اين سبب بايد براى دوستى به سوى يهود و نصارى بشتابيم]. اميد است خدا از سوى خود پيروزى يا واقعيت ديگرى [به نفع مسلمانان] پيش آرد تا اين بيماردلان بر آنچه در دل هايشان پنهان مى داشتند، پشيمان شوند. (52)

و كسانى كه ايمان آورده اند [به مؤمنان ديگر] مى گويند: آيا اين بيماردلان آنانند كه به سخت ترين سوگندهايشان به خدا سوگند مى خوردند كه با شما مؤمنانند؟! [ولى روشن شد كه دروغ مى گفتند. آنان يهود و نصارى را به سرپرستى و دوستى گرفتند و به اين سبب] اعمالشان تباه و بى اثر شد، در نتيجه زيانكار شدند. (53)

اى اهل ايمان! هر كس از شما از دينش برگردد [زيانى به خدا نمى رساند] خدا به زودى گروهى را مى آورد كه آنان را دوست دارد، و آنان هم خدا را دوست دارند؛ در برابر مؤمنانْ فروتن اند، و در برابر كافرانْ سرسخت و قدرتمندند، همواره در راه خدا جهاد مى كنند، و از سرزنش هيچ سرزنش كننده اى نمى ترسند. اين فضل خداست كه به هر كس بخواهد مى دهد؛ و خدا بسيار عطاكننده و داناست. (54)

سرپرست و دوست شما فقط خدا و رسول اوست و مؤمنانى [مانند على بن ابى طالب اند] كه همواره نماز را برپا مى دارند و در حالى كه در ركوعند [به تهيدستان] زكات مى دهند. (55)

و كسانى كه خدا و رسولش و مؤمنانى [چون على بن ابى طالب] را به سرپرستى و دوستى بپذيرند [حزب خدايند،] و يقيناً حزب خدا [در هر زمان و همه جا] پيروزند. (56)

اى مؤمنان! كسانى كه دين شما

را مسخره و بازيچه گرفته اند، چه از اهل كتاب و چه از كافران، سرپرستان و دوستان خود مگيريد؛ و اگر مؤمن هستيد از خدا پروا كنيد. (57)

و چون براى نمازْ ندا درمى دهيد، آن را به مسخره و بازى مى گيرند؛ اين كار زشتشان به سبب اين است كه آنان گروهى هستند كه [در حقايق و معارف] انديشه نمى كنند. (58)

بگو: اى اهل كتاب! آيا جز اين را بر ما عيب مى گيريد كه ما به خدا و آنچه از سوى او بر ما نازل شده و آنچه پيش از ما [بر پيامبران] فرود آمده ايمان آورده ايم؟! و اين [عيب جويى شما به سبب اين است] كه بيشتر شما فاسق هستيد. (59)

بگو: آيا شما را از كسانى كه كيفرشان [از مؤمنانى كه به خيال خود از آنان عيب مى گيريد و آنان را سزاوار عذاب مى دانيد] نزد خدا بدتر است، خبر دهم؟ [آنان] كسانى [از گذشتگان خود شما] هستند كه خدا لعنتشان كرده، و بر آنان خشم گرفته، و برخى از آنان را به صورت بوزينه و خوك درآورده، و [نيز آنان كه] طاغوت را پرستيدند؛ اينانند كه جايگاه و منزلتشان بدتر و از راه راست گمراه ترند. (60)

و هنگامى كه نزد شما آيند، گويند: ايمان آورديم. در حالى كه با كفر وارد مى شوند، و با كفر بيرون مى روند؛ و خدا به كفر و نفاقى كه همواره پنهان مى كنند، داناتر است. (61)

و بسيارى از آنان را مى بينى كه در گناه و تجاوز [از حدود خدا] و حرام خورى خود مى شتابند؛ همانا بد است اعمالى كه همواره انجام مى دادند. (62)

چرا دانشمندان الهى مَسلك [و كاملان در

دين] و عالمان يهود، آنان را از گفتار گناه آلود و حرام خوارى بازنمى دارند؟ بسيار زشت است سكوتى كه همواره پيش مى گرفتند. (63)

و يهود گفتند: دست [قدرت] خدا [نسبت به تصرّف در امور آفرينش، تشريع قوانين و عطا كردنِ روزى] بسته است. دست هاشان بسته باد و به كيفر گفتار باطلشان بر آنان لعنت باد؛ بلكه هر دو دست خدا همواره گشوده و باز است [به هر چيز و به هر كس] هر گونه بخواهد، روزى مى دهد. و مسلماً آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده است، بر سركشى و كفر بسيارى از آنان مى افزايد. و ما ميان [يهود، نصارى و گروه هاى ديگر] آنان تا روز قيامت كينه و دشمنى انداختيم. هر زمان آتشى را براى جنگ [با اهل ايمان] افروختند خدا آن را خاموش كرد، و همواره در زمين براى فساد مى كوشند، و خدا مفسدان را دوست ندارد. (64)

و اگر اهل كتاب [به آيين اسلام] ايمان مى آوردند و پرهيزكارى مى كردند، يقيناً گناهانشان را محو مى كرديم، و آنان را در بهشت هاى پر نعمت درمى آورديم. (65)

و اگر آنان تورات و انجيل [واقعى] و آنچه را كه از سوى پروردگارشان به آنان نازل شده برپا مى داشتند، بى ترديد از بركات آسمان و زمين بهره مند مى شدند. از آنان گروهى ميانه رو و معتدل اند، و بسيارى از آنان بد است آنچه را انجام مى دهند. (66)

اى پيامبر! آنچه از سوى پروردگارت [درباره ولايت و رهبرى على بن أبى طالب اميرالمؤمنين (عليه السلام)] بر تو نازل شده ابلاغ كن؛ و اگر انجام ندهى پيام خدا را نرسانده اى. و خدا تو را از [آسيب و گزند] مردم نگه

مى دارد؛ قطعاً خدا گروه كافران را هدايت نمى كند. (67)

بگو: اى اهل كتاب! شما بر مسلك صحيح و درستى نيستيد تا زمانى كه تورات و انجيل و آنچه از جانب پروردگارتان به سوى شما نازل شده بر پا داريد، و بى ترديد آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده، بر سركشى و كفر بسيارى از آنان مى افزايد، پس بر گروه كافران غمگين مباش. (68)

يقيناً كسانى كه [از روى ظاهر] به اسلام گرويده اند و يهودى ها و صابئان و نصارى [با مُتّصف بودن به عنوان اسلام يا يهوديت يا صابئيت يا نصرانيّتْ، اهل سعادت و نجات نيستند،] هر كدام [از اين گروه ها در زمان هر پيامبرى از روى يقين و اخلاص] به خدا و روز قيامت ايمان آورده و كار شايسته انجام داده باشند، نه بيمى بر آنان است و نه اندوهگين مى شوند. (69)

البته ما از بنى اسرائيل [بر اطاعت از خدا و پيروى از موسى] پيمان گرفتيم و پيامبرانى به سوى ايشان فرستاديم؛ هرگاه پيامبرى احكام و قوانينى كه دلخواهشان نبود براى آنان مى آورد، گروهى را تكذيب كرده و گروهى را مى كشتند!! (70)

وپنداشتند كه عذاب و مجازاتى وجود ندارد؛ بنابراين [از ديدن واقعيات] كور و [از شنيدن حقايق و معارف] كر شدند، سپس [بعد از آگاهى و توبه كردن] خدا توبه آنان را پذيرفت. باز بسيارى از آنان كور و كر شدند! و خدا به آنچه انجام مى دهند، بيناست. (71)

آنان كه گفتند: خدا همان مسيح، فرزند مريم است، بى ترديد كافر شدند؛ و حال آنكه مسيح گفت: اى بنى اسرائيل! خداى يكتا را كه پروردگار من و پروردگار شماست بپرستيد، مسلماً هر

كس به خدا شرك ورزد، بى ترديد خدا بهشت را بر او حرام كند، و جايگاهش آتش است، و براى ستمكاران هيچ ياورى نيست. (72)

آنان كه گفتند: خدا يكى از [اين] سه تاست [پدر، پسر، روح] يقيناً كافر شدند، و حال آنكه هيچ معبودى جز خداى يكتا نيست. و اگر از آنچه مى گويند بازنايستند، قطعاً به كسانى از آنان كه [به سبب چنين اعتقادى] كافر شدند، عذابى دردناك خواهد رسيد. (73)

آيا به سوى خدا بازنمى گردند، و از او درخواست آمرزش نمى كنند؟ و حال آنكه خدا بسيار آمرزنده ومهربان است. (74)

مسيح، فرزند مريم جز فرستاده اى [از سوى خدا] نيست كه پيش از او هم فرستادگانى گذشته اند. و مادرش زن بسيار راستگو [و درست كارى] بود. هر دو [مانند انسان هاى ديگر] غذا مى خوردند. با تأمل بنگر چگونه نشانه ها را براى آنان بيان مى كنيم [تا بدانند متولد شدگان و نيازمندان به خوراك، خدا نيستند]؛ سپس با تأمل بنگر كه آنان چگونه [از حق به باطل] منحرف مى شوند؟! (75)

بگو: آيا به جاى خدا چيزى را مى پرستيد كه براى شما قدرت دفع هيچ زيان و جلب هيچ سودى را ندارد؟! و خداست كه شنوا[ىِ همه گفتارها] و دانا[ىِ همه اسرار و رازها]ست. (76)

بگو: اى اهل كتاب! به ناحق در دينتان غلوّ نكنيد، و از اميال و هوس هاى گروهى كه يقيناً پيش از اين گمراه شدند وبسيارى را گمراه كردند و از راه راست دور شدند، پيروى مكنيد. (77)

از بنى اسرائيل آنان كه كافر شدند به زبان داود و عيسى بن مريم لعنت شدند. لعنت شدنشان براى اين بود كه [نسبت به فرمان هاى خدا و انبيا]

سرپيچى داشتند و همواره [از حدود الهى] تجاوز مى كردند. (78)

آنان يكديگر را ازكارهاى زشتى كه مرتكب مى شدند بازنمى داشتند. مسلماً بد بود آنچه را انجام مى دادند. (79)

بسيارى از آنان را مى بينى كه با كسانى كه كفر ورزيدند، همواره دوستى مى كنند. قطعاً بد است آنچه نفوسِ [طغيان گرشان براى قيامت] آنان پيش فرستاده است؛ [و نتيجه آن اين است] كه خدا بر آنان خشم گرفت و در عذاب جاودانه اند. (80)

اگر به خدا و پيامبر و آنچه بر او نازل شده ايمان مى آوردند، [از بركت آن ايمان] كفّار و مشركان را سرپرست و دوست خود نمى گرفتند؛ ولى بسيارى از آنان فاسق اند. (81)

يقيناً سرسخت ترين مردم را در كينه و دشمنى نسبت به مؤمنان، يهوديان و مشركان خواهى يافت. و البته نزديك ترينشان را در دوستى با مؤمنان، كسانى مى يابى كه گفتند: ما نصرانى هستيم. اين واقعيت براى آن است كه گروهى از آنان كشيشان دانشمند و عابدان خدا ترس اند، و آنان [در پيروى از حق] تكبّر نمى كنند. (82)

و چون آنچه را كه بر پيامبر اسلام نازل شده بشنوند، ديدگانشان را مى بينى به سبب آنچه از حق شناخته اند، لبريز از اشك مى شود، مى گويند: پروردگارا! ايمان آورديم، پس ما را در زمره گواهان [به حقّانيّت پيامبر و قرآن] بنويس. (83)

و بر پايه چه عذر و بهانه اى به خدا و آنچه از حق براى ما آمده ايمان نياوريم؟ و حال آنكه اميد داريم كه پروردگارمان ما را در زمره شايستگان درآورد. (84)

پس خدا به پاس اين سخنان [و عقايد صادقانه] به آنان بهشت هايى پاداش داد كه از زيرِ [درختانِ] آن نهرها جارى است، در آن جاودانه اند؛

و اين است پاداش نيكوكاران. (85)

و آنان كه كافر شدند و آيات ما را تكذيب كردند، اهل آتش اند. (86)

اى اهل ايمان! چيزهاى پاكيزه اى را كه خدا براى شما حلال كرده بر خود حرام نكنيد، و [از حدود خدا] تجاوز ننماييد؛ يقيناً خدا متجاوزان را دوست ندارد. (87)

و از نعمت هاى حلال و پاكيزه اى كه خدا روزى شما فرموده، بخوريد؛ و از خدايى كه به او ايمان داريد، پروا كنيد. (88)

خدا شما را به خاطر سوگندهاى لغو و بى هدفتان مجازات نمى كند، ولى به سبب [شكستنِ] سوگندهايى كه به طور جدّى و با قصد و اراده خورده ايد، مؤاخذه مى كند؛ پس كفّاره [شكستن] اين گونه سوگندها، طعام دادن به ده نفر مسكين از غذاهاى متوسطى است كه به خانواده خود مى خورانيد، يا لباس پوشاندن بر آن ده نفر، يا آزاد كردن يك برده. و كسى كه هيچ يك [از اين كفّاراتِ سه گانه] را نيابد كفّاره اش سه روزْ روزه است. اين است كفّاره سوگندهايتان زمانى كه سوگند خورديد [و آن را شكستيد]. لازم است سوگندهاى خود را حفظ كنيد. اين گونه خدا آياتش را براى شما بيان مى كند تا سپاس گزاريد. (89)

اى اهل ايمان! جز اين نيست كه همه مايعات مست كننده و قمار و بت هايى كه [براى پرستش] نصب شده وپاره چوب هايى كه به آن تفأل زده مى شود، پليد و از كارهاى شيطان است؛ پس از آنها دورى كنيد تا رستگار شويد. (90)

مسلماً شيطان مى خواهد با شراب و قمار، ميان شما دشمنى و كينه [سخت] اندازد، و از ياد خدا و نماز بازتان دارد؛ آيا شما [از اين امور با همه زيان ها وخطراتى

كه دارد] خوددارى خواهيد كرد؟ (91)

و از خدا اطاعت كنيد و از پيامبر فرمان بريد، و [از مخالفت با خدا و پيامبر] بپرهيزيد، پس اگر روى گردانيد [سزاوار كيفر مى شويد]، و بدانيد كه بر عهده پيامبر ما فقط رساندن آشكارِ [پيام وحى] است. (92)

بر كسانى كه ايمان آورده اند و كارهاى شايسته انجام داده اند نسبت به آنچه [پيش از حكم تحريم، از مسكرات و منافع قمار و ساير مُحرّمات] خورده اند، گناهى نيست، هرگاه بپرهيزند و ايمان [واقعى] آورند و [خالصانه] كارهاى شايسته انجام دهند؛ سپس پرهيزكارى را تداوم بخشند و ايمان خود را ادامه دهند، و بر پرهيزكارى پافشارى ورزند و كار نيك بجا آورند؛ و خدا نيكوكاران را دوست دارد. (93)

اى اهل ايمان! بى ترديد خدا شما را به چيزى از شكار [حيوانات در حالى كه مُحرم هستيد] آزمايش مى كند، چه شكارى كه [به آسانى و بدون اسلحه] دست شما به آن برسد، و [چه شكارى كه به سبب وحشى بودنش] نيزه هاى شما [آن را صيد مى كند؛] تا خدا كسى را كه در نهان از او مى ترسد، معلوم و مشخص نمايد. و هر كه پس از اين [امتحان از حدود خدا] تجاوز كند [و در حال احرام به شكار برخيزد] براى او عذابى دردناك است. (94)

اى اهل ايمان! در حالى كه در احرام [حج يا عمره] هستيد، شكار را نكشيد. و هر كس از شما عمداً آن را بكشد، كفّاره اى همانند آن از جنس چهارپايانِ [اهلى] بر عهده اوست؛ كه [همانند بودن آن را] دو عادل از خودتان گواهى دهند، و به عنوان قربانى به [حريم] كعبه رسد، يا به كفّاره [آن

شكار كشته شده معادل قيمت قربانى] به مستمندان طعام دهد، يا برابر تعداد مستمندى كه طعام مى دهد روزه بگيرد، تا كيفر كار خود را بچشد. خدا از [گناه] كشتن شكارهايى كه پيش از اين حكم انجام گرفته، درگذشت. و هر كه [پس از كفّاره دادن] به شكار كردن بازگردد، خدا از او انتقام مى گيرد؛ و خدا تواناى شكست ناپذير و صاحب انتقام است. (95)

براى بهره مند شدن شما و كاروانيان، شكار كردن از دريا و خوراكى آن [در حال احرام] بر شما حلال شد. و شكار صحرا و بيابان تا زمانى كه مُحرم هستيد، بر شما حرام است. و از خدايى كه به سوى او گردآورى مى شويد، پروا كنيد. (96)

خدا، [زيارتِ] كعبه، آن خانه با حرمت، و ماه هاى حرام، و قربانى هاى بى نشان، و قربانى هاى نشان دار را وسيله قوام و برپايى [زندگى، معيشت و سامان دنيا و آخرت] مردم قرار داد. اين [شرايع و احكام] براى آن است كه بدانيد: يقيناً خدا آنچه را در آسمان ها و آنچه را در زمين است مى داند؛ و قطعاً خدا به همه چيز داناست. (97)

بدانيد مسلماً خدا [نسبت به نافرمانى بندگان] سخت كيفر، و [نسبت به طاعت آنان] بسيار آمرزنده و مهربان است. (98)

بر عهده پيامبر جز رساندن [پيام خدا] نيست. و خدا آنچه را آشكار مى كنيد و آنچه را پنهان مى داريد، مى داند. (99)

بگو: ناپاك و پاك [مانند كافر و مؤمن، معصيت و طاعت، حرام و حلال، و معيوب و سالم] يكسان نيستند؛ هر چند فراوانى ناپاك ها تو را به شگفت آورد. پس اى صاحبان خرد! از خدا پروا كنيد تا رستگار شويد. (100)

اى

اهل ايمان! از احكام و معارفى [كه شريعت اسلام از بيان آنها خوددارى مى كند و خدا هم به خاطر آسان گرفتن بر بندگانْ نهى و امرى نسبت به آنها ندارد] مپرسيد؛ كه اگر براى شما آشكار شود، غمگينتان كند. و اگر هنگامى كه قرآن نازل مى شود از آنها بپرسيد، براى شما روشن مى شود. خدا از [اينكه شما را به] آن احكام و معارف [كه باعث غم و اندوه شماست مُكلّف كند] گذشت كرد؛ و خدا بسيار آمرزنده و بردبار است. (101)

گروهى از پيشينيان شما از آن احكام و معارف پرسيدند، [چون براى آنان روشن شد، از اجرايش روى گرداندند] سپس به آن كافر شدند. (102)

خدا هيچ حيوانى را به عنوان بحيره [ماده شترى كه پنجمين حمل مادر خود باشد] و سائبه [شترى كه ده ماده زاييده] و وصيله [گوسفند ماده اى كه همزاد با بره نر است] و حام [شتر نرى كه ده شتر از او پديد آمده]، مقدس و ممنوع از تصرّف قرار نداده است. ولى كسانى كه كفر ورزيده اند [اين امور را] بر خدا دروغ مى بندند و بيشترشان انديشه نمى كنند. (103)

و هنگامى كه به آنان گويند: به سوى آنچه خدا نازل كرده و به سوى پيامبر آييد، گويند: روش و آيينى كه پدرانمان را بر آن يافته ايم، ما را بس است. آيا هر چند پدرانشان چيزى نمى دانستند و هدايت نيافته باشند [باز هم اين تقليد جاهلانه و ناروا را بر خود مى پسندند؟!] (104)

اى اهل ايمان! مراقبِ [ايمان و ارزش هاى معنوىِ] خود باشيد؛ اگر شما هدايت يافتيد، گمراهى كسى كه گمراه شده به شما زيانى نمى رساند. بازگشت همه شما به سوى

خداست؛ پس شما را از آنچه انجام مى داديد، آگاه خواهد كرد. (105)

اى اهل ايمان! هنگامى كه يكى از شما را [آثارِ] مرگ فرامى رسد، بايد در حال وصيت، دو عادل از هم كيشان خود را بر وصيت شاهد بگيريد؛ يا اگر در سفر بوديد و مرگِ شما فرا رسيد [و شاهدى از مؤمنان نيافتيد] دو نفر از غير هم كيشان خود را شاهد وصيت بگيريد. و اگر [شما وارثان در صداقت و راستى آن دو شاهد غير مسلمان] شك كرديد، هر دو را بعد از نماز حبس كنيد، پس به خدا سوگند ياد مى كنند كه ما اين شهادت را به هيچ قيمتى نمى فروشيم هر چند [مورد شهادت] خويشاوندان ما باشد، و شهادت الهى را [كه در حقيقت شهادت بر وصيت است] پنهان نمى كنيم، كه اگر پنهان كنيم از گناهكاران خواهيم بود. (106)

پس اگر اطلاعى حاصل شود كه آن دو شاهد [با شهادت ناحقّ خود] مرتكب گناه شده اند، دو شاهد ديگر از كسانى كه به ميّت نزديك تر [و از كم و بيش وصيت آگاه تر] ند به جاى آن دو شاهدِ [خائن] مى ايستند، و به خدا سوگند مى خورند كه شهادتمان از شهادت آن دو نفر درست تر و به حق نزديك تر است، و [در شهادتى كه بر خلاف شهادت آنان مى دهيم] بناى تجاوز از حق را نداريم، [كه اگر داشته باشيم] قطعاً از ستمكاران خواهيم بود. (107)

اين [حكم به ترتيبى كه خدا براى شما مقرّر كرده] براى اينكه شاهدان شهادت را به صورتى درست و صحيح ادا كنند يا بترسند، [از اينكه مشتشان باز شود و سوگندشان مورد توجه قرار نگيرد] و حقّ سوگندشان به ديگران

برگردانده شود، به حقيقت نزديك تر است. و از خدا پروا كنيد و [فرمان هايش را] بشنويد؛ و خدا گروه فاسقان را هدايت نمى كند. (108)

[از] روزى [پروا كنيد] كه خدا پيامبران را جمع مى كند، و [به آنان] مى فرمايد: [در برابر دعوتتان به اجراى دستورهاى خدا] چه پاسخى به شما داده شد؟ گويند: ما را [در برابرِ دانشِ تو] هيچ دانشى نيست؛ يقيناً تويى كه به نهان ها بسيار دانايى. (109)

[ياد كنيد] هنگامى كه خدا فرمود: اى عيسى بن مريم! نعمتم را بر خود و بر مادرت ياد كن، آن گاه كه تو را به وسيله روح القدس توانايى بخشيدم، كه با مردم در گهواره [به اعجاز] و در ميان سالى [به وحى] سخن گفتى، و آن گاه كه تو را كتاب و حكمت و تورات و انجيل آموختم، و هنگامى كه به اذن من از گِل، مجسمه اى به شكل پرنده مى ساختى، پس در آن مى دميدى و به فرمان من پرنده اى زنده مى شد، و كور مادر زاد و شخص پيس را به اذن من شفا مى دادى، و زمانى كه مردگان را به اجازه من [زنده از گور] بيرون مى آوردى، و آن گاه كه [شرّ و آسيب] بنى اسرائيل را هنگامى كه براى آنان دلايل روشن آوردى از تو بازداشتم، پس كسانى كه از آنان كافر شدند، گفتند: اين [دلايل و معجزات] جز افسونى آشكار نيست. (110)

و [ياد كنيد] هنگامى كه به حواريون وحى كردم كه به من و فرستاده من ايمان آوريد. گفتند: ايمان آورديم و شاهد باش كه ما [در برابر خدا، فرمان ها و احكام او] تسليم هستيم. (111)

[و ياد كنيد] زمانى كه حواريون

گفتند: اى عيسى بن مريم! آيا پروردگارت مى تواند براى ما سفره اى كه غذا در آن باشد از آسمان نازل كند؟! گفت: اگر ايمان داريد، از خدا پروا كنيد. (112)

گفتند: مى خواهيم از آن بخوريم و دل هاى ما آرامش يابد، و بدانيم كه تو [در ادعاى نبوتت] به ما راست گفته اى، و ما بر آن از گواهان باشيم. (113)

عيسى بن مريم گفت: خدايا! اى پروردگار ما! براى ما از آسمان سفره اى پر از غذا نازل كن تا عيدى باشد براى اهل زمان ما و نسل آينده ما، و نشانه اى از سوى تو؛ و ما را روزى بخش كه تو بهترين روزى دهندگانى. (114)

خدا فرمود: من مسلماً آن را بر شما نازل مى كنم، پس اگر كسى از شما بعد از آن كافر شود [و به انكار نبوّت عيسى و معجزه اش برخيزد] بى ترديد او را عذابى خواهم كرد كه هيچ يك از جهانيان را آن گونه عذاب نكنم. (115)

و [عرصه هول انگيز قيامت را ياد كنيد] هنگامى كه خدا به عيسى بن مريم مى فرمايد: آيا تو به مردم گفتى كه مرا و مادرم را به عنوان دو معبود به جاى خدا انتخاب كنيد؟! مى گويد: منزّه و پاكى، مرا چنين قدرتى نمى باشد كه آنچه را حقّ من نيست بگويم، اگر آن را گفته باشم يقيناً تو آن را مى دانى، تو از آنچه در جان و روح من است آگاهى، و من از آنچه در ذات توست نمى دانم؛ زيرا تو بر نهان ها بسيار دانايى. (116)

من به آنان جز آنچه را كه به من دستور دادى نگفتم، [گفتم:] خدايى را بپرستيد كه پروردگار من و شماست. و تا

زمانى كه در ميان آنان بودم گواهشان بودم، و چون مرا [از ميان آنان به سوى خود] برگرفتى، خود مراقب و نگاهبانشان بودى؛ و تو بر همه چيز گواهى. (117)

اگر آنان را [به سبب شرك ورزيدنشان] عذاب كنى، بندگان تواند، و اگر آنان را بيامرزى، يقيناً تويى كه تواناى شكست ناپذير و حكيمى. (118)

خدا فرمود: اين روزى است كه راستان را راستى و صدقشان سود دهد. براى آنان بهشت هايى است كه از زيرِ [درختانِ] آن نهرها جارى است، هميشه در آن جاودانه اند، خدا از آنان خشنود و آنان هم از خدا خشنودند؛ اين است رستگارى بزرگ. (119)

مالكيّت و فرمانروايى آسمان ها و زمين و آنچه در آنهاست، فقط در سيطره خداست، و او بر هر كارى تواناست. (120)

بر ظلم و بى عدالتى وادار نكند و بايد شما به يكديگر در نيكوكارى و تقوى كمك كنيد نه بر گناه و ستمكارى و از خدا بترسيد كه عقاب خدا بسيار سخت است (2)

براى شما مومنان گوشت مردار و خون و خوك و آن ذبيحه اى را كه بنام غير خدا كشتند همه حرام شد و نيز حرام است هر حيوانى كه بخفه كردن يا بچوب زدن يا از بلندى افكندن يا بشاخ زدن بهم بميرند و نيز نيم خورده درندگان جز آن را كه قبلتذكيه كرده باشيد حرام است و نيز آن را كه براى بتان ميكشيد و آن را كه به تيرها قسمت ميكنيد رسمى بود در جاهليت كه چون در امرى مردد ميشدند به تيرى مينوشتند خدا امر كرد و به تيرى ديگر مينوشتند خدا نهى كرد آنگاه تيرها را در هم ريخته و يكى بقرعه بيرون آورده و مطابق آن رفتار ميكردند كه اين كار فسق است امروز كافران از اينكه بدين شما دستبرد زنند و اختلالى رسانند طمع بريدند پس شما از آنان بيمناك نباشيد و از من بترسيد امروز بعقيده اماميه و برخى اهل سنت روز غدير خم و خلافت على (ع) مراد است دين شما را بحد كمال رسانيدم و بر شما نعمتم را تمام كردم و بهترين آئين را كه اسلام است برايتان برگزيدم و تكليف را آسان گرفتم پس هرگاه كسى در ايام مجاعت و سختى از روى اضطرار نه بقصد گناه چيزى از آنچه حرام شده مرتكب شود حق بر او سخت نگيرد كه خدا بر خلق بسيار بخشنده و مهربانست (3)

اى پيغمبر

از تو سوال خواهند كرد كه بر آنها چه چيز حلال گرديده بگو براى شما هر چه پاكيزه است حلال شده و صيدى كه بسگان شكارى آموخته اند كه بانها آنچه خدا بشما ياد داده مياموزيد پس از صيدى كه براى شما نگاهدارند بخوريد و نامخدا را بر آن صيد ياد كنيد هنگام صيد بسم الله بگوئيد و از خدا بترسيد كه خدا زود بحساب نيك و بد اعمال خلق ميرسد (4)

امروز هر چه پاكيزه است شما را حلال شد و طعام اهل كتاب براى شما و طعام شما براى آنها حلالست و نيز حلال شد نكاح زنان پارساى مومنه و زنان پارساى اهلكتاب در صورتى كه شما اجرت و مهر آنان را بدهيد و آنها هم زناكار نباشند و رفيق و دوست نگيرند، و هر كس بدين اسلام كافر شود عمل خود را تباه كرده و در عالم آخرت از زيانكاران خواهد بود (5)

اى اهل ايمان چون خواهيد براى نماز برخيزيد صورت و دستها را تا مرفق آرنج بشوئيد و سر و پاها را تا برآمدگى پا مسح كنيد و اگر جنب هستيد پاكيزه شويد غسل كنيد و اگر بيمار يا مسافر باشيد و يا يكى از شما را قضار حاجتى دست داده و يا با آنان مباشرت كرده ايد و آب نيابيد يا از استعمال آب ضرر ببينيد در اينصورت به خاك پاك و پاكيزه تيمم كنيد بدان خاك صورت و دستها را مسح كنيد خدا در دين هيچگونه سختى براى شما قرار نخواهد داد و ليكن مى خواهد كه تا جسم و جانشما را پاكيزه گرداند و نعمت را بر

شما تمام كند باشد كه شكر او بجاى آريد (6)

و ياد كنيد نعمت خدا را كه بشما ارزانى داشت و عهد او را كه با شما استوار كرد كه اطاعت امر او كنيد آنگاه كه گفتيد امر تو را شنيديم و طاعت تو پيش گرفتيم پس از خدا بترسيد و به عهد خدا وفا كنيد كه خدا به نيات قلبى و انديشه هاى درونى شما آگاهست (7)

اى اهل ايمان در راه خدا پايدار و استوار بوده و بر ساير ملل عالم شما گواه عدالت و راستى و درستى باشيد و البته شما را نبايد عداوت گروهى بر آن بدارد كه از طريق عدل بيرون رويد عدالت كنيد كه عدل بتقوى نزديكتر از هر عمل است زيرا عدالت پايه و اساس هر نيكى و پرهيزكاريست و از خدا بترسيد كه خدا البته بهر چه ميكنيد آگاهست (8)

خدا به آنانكه ايمان آورده و كار نيكو كردند وعده آمرزش و اجر عظيم فرموده است (9)

آنانكه كافر شدند و آيات خدا را تكذيب كردند آنها اهل جهنم خواهند بود (10)

اى اهل ايمان يادزريد نعمت و نصرت خدا را بر خود آنگاه كه همت گماشتند گروهى كه بر شما دست يابند و خدا دست ستم آنها را از شما كوتاه نمود پس از خدا بترسيدنه از خلق و بايد اهل ايمان نظر بخلق نداشته و تنها بر خدا توكل كنند (11)

و همانا خدا از بنى اسرائيل عهد گرفت و دوازده بزرگ ميان آنها برانگيختيم كه پيشواى هر سبطى باشند و خدا بنى اسرائيل را گفت من در هر حال با شمايم هرگاه نماز بپا

داريد و زكات بدهيد و به فرستادگان من ايمان آوريد و از آنها عزاز و يارى كنيد و خدا را قرض نيكو دهيد يعنى به بندگان خدا بى منت قرض بدونربا دهيد در اينصورت گناهان شما بيامرزم و شما را در بهشتى داخل گردانم كه زير درختانش نهرها جاريست پس هر كس از شما پس از عهد خدا يعنى آمدن كتاب و رسولان و حجتهاى آسمانى كافر شد سخت از راه راست و طريق سعادت دور افتاده است (12)

پس چون بنى اسرائيل پيمان شكستند آنان را لعنت كرديم و دلهايشان را سخت گردانيديم كه موعظه در آنها اثر نكرد كلمات خدا را از جاى خود تغيير ميدادند و از بهره آن كلمات كه به آنها پند داده شد در تورات نصيب بزرگى را از دست دادند و تو اى رسول ما دايم بر خيانتكارى و نادرستى آن قوم مطلع ميشوى جز قليلى از آنها مانند عبد الله سلام كه مردمى با ايمان و نكوكارند پس تو از آنها درگذر و از كار بدشان عفو كن كه همانا خدا نيكوكاران را دوست ميدارد (13)

برخى از آنانكه گفتند ما بكيش عيسى هستيم يعنى نصارى از از آنها عهد گرفتيم كه پيرو كتاب و رسول خدا باشند آنان نيز از آنچه در انجيل پند داده شدند نصيب بزرگى را از دست دادند و با حق مخالفت كردند ما هم بكيفر عملشان آتش جنگ و دشمنى را تا قيامت ميان آنها برافروختيم و بزودى خدا آنها را بر عاقبت بد آنچه ميكنند آگاه خواهد ساخت اين آيه از اخبار غيب است (14)

اى اهل كتاب رسول ما

آمد تا حقايق و احكام بسيارى از آنچه از كتاب آسمانى تورات و انجيل را پنهان ميداريد براى شما بيان كند و از سر بسيارى از خطاهاى شما در گذرد همانا از جانب خدا براى هدايت شما نورى عظيم و رسولى بزرگ و كتابى چون قرآن به حقانيت آشكار آمد (15)

خدا بدان كتاب هر كس را كه از پى رضا و خشنودى او راه سلامت پويد هدايت كند و او را از تاريكى جهل و گناه بيرون آرد و بعالم نور داخل گرداند و براه راست سعادت وى را رهبرى كند (16)

همانا آنانكه گفتند خدا محققا همان مسيح ابن مريم است كافر شدند بگو اى پيغمبر كدام قدرت ميتواند كسى را از قهر و قدرت خدا نگه دارد اگر خدا بخواهد عيسى مريم و مريم و هر كه در روى زمين است همه را هلاك گرداند پس بدانيد كه هرچه قابل فناست خدا نيست كه آسمانها و زمين و هر چه بين آنهاست همه ملك خداستهر چه را بخواهد خلق ميكند و او بر ايجاد و هلاك همه چيز تواناست (17)

يهود و نصارى گفتند ما پسران خدا و دوستان اوئيم بگو اى پيغمبر اگر چنين استپس او چرا شما را بگناهتان عذاب ميكند پس اين دعوى دوستى دروغ است بلكه شما از آنچه خدا خلق كرده بشرى بيش نيستيد كه او از خلق خود هر كه را بخواهد مى بخشد و هر كه را بخواهد عذاب ميكند كه آسمانها و زمين و هر چه بين آنهاست همه ملكخداست و بازگشت همه در قيامت بسوى اوست (18)

اى اهل كتاب رسول ما آمد

تا براى شما حقايق دين را بيان كند در روزگارى كه پيغمبرى نبود تا نگوئيد بما رسولى كه بشارت و بيم به ثواب و عقاب دهد نيامد كه ما هدايت يابيم پس آن رسول بشارت و بيم آور بسوى شما آمد و خدا بر هر چيز از فرستادن رسل و كتاب و غيره توانا خواهد بود (19)

ياد كن آن هنگام را كه موسى بقوم خود گفت اى قوم نعمت خدا را بخاطر آريد آنگاه كه در ميان شما پيغمبران فرستاد و شما را پادشاهى داد و بشما آنچه را كه به هيچيك از اهل عالم نداد عطا كرد (20)

پس اى قوم بسرزمين مقدسى كه خدا سرنوشت شما گردانيد داخل گرديد و پشت بحكمخدا مكنيد كه زيانكار مى شويد (21)

قوم موسى گفتند در آن سرزمين مقدس گروهى مقتدر و قاهر و ستمكار هستند و هرگزتا آنها از آنجا بيرون نشوند ما داخل نخواهيم شد هرگاه آنان بيرون شدند ماداخل مى شويم (22)

دو نفر مرد خدا ترس يوشع و كالب كه مورد عنايت و لطف خدا بودند گفتند شمابر آنها از اين در كه خدا فرمود درآئيد چون درآمديد آنگاه محققا بر آنها غالب خواهيد شد و نترسيد و بر خدا توكل كنيد اگر بدو گرويده ايد (23)

باز قوم گفتند اى موسى هرگز ما در آنجا مادامى كه آنها باشند ابدا درنيائيم پس تو برو باتفاق پروردگارت با آنها قتال كنيد ما اينجا خواهيم نشست تا پساز فتح شما در آنجا داخل شويم (24)

موسى گفت خدايا من جز بر خود و برادر خود مالك و فرمانروا نيست تو ميان ما و

اين قوم فاسق كه فرمان خدا نميبرند جدائى انداز (25)

خدا گفت چون مخالفت امر كردند شهر را بر آنان حرام كرده و چهل سال بايستى دربيابان حيران و سرگردان باشند پس تو بر اين گروه فاسق متسف مباش (26)

و بخوان بر آنها بحقيقت و راستى حكايت دو پسر آدم قابيل و هابيل را كه تقرب بقربانى جستند از يكى پذيرفته شد و از آن ديگرى پذيرفته نشد قابيل به برادرش هابيل كه قربانيش قبول شد گفت من تو را البته خواهم كشت هابيل گفت مرا گناهى نيست كه خدا قربانى متقيان را خواهد پذيرفت (27)

اگر تو بكشتن من دست برآورى من هرگز بكشتن تو دست دراز نخواهم كرد كه من ازخداى جهانيان ميترسم (28)

من خواهم كه گناه كشتن من و گناه مخالفت تو هر دو بتو بازگردد تا تو اهل آتشجهنم شوى كه آن آتش جزاى ستمكاران عالم است (29)

آنگاه پس از اين گفتگو هواى نفس او را بر كشتن برادرش ترغيب نمود تا او رابقتل رساند و بدين سبب از زيانكاران دو عالم گرديد (30)

آنگاه خدا كلاغى را برانگيخت كه زمين را بچنگال گود نمايد تا باو بنمايد كه چگونه بدن مرده برادر را زير خاك پنهان سازد قابيل با خود گفت اى واى بر من آيا من از آن عاجزترم كه مانند اين كلاغ باشم تا جسد برادر را زير خاك پنهانكنم پس برادر را بخاك سپرد و از اينكار سخت پشيمان گرديد (31)

بدين سبب بر بنى اسرائيل چنين حكم نموديم كه هر كه نفسى را بدون حق قصاص و يا بى آنكه فساد و فتنه

اى در روى زمين كند بقتل رساند مثل آن باشد كه همه مردم را كشته و هر كه نفسى را حيات بخشد از مرگ نجات دهد مثل آنست كه همه مردم را حيات بخشيده كه يكتن منشا حيات خلقى تواند شد و هر آينه رسولان ما بسوى خلق با ادله و معجزات آمدند براى اصلاح خلق و بسيارى از مردم بعد از فرستادن رسول باز روى زمين بناى فساد و سركشى را گذاشتند (32)

همانا كيفر آنانكه با خدا و رسول او بجنگ برخيزند و بفساد كوشند در زمين جزاين نباشد كه آنها را بقتل رسانند يا بدار كشند و يا دست و پايشان بخلاف ببرند يعنى دست راست را با پاى چپ و يا بعكس يا با نفى بلد و تبعيد از سرزمين صالحان دور كنند اين ذلت و خوارى عذاب دنيوى آنهاست و اما در آخرت باز در دوزخ بعذابى بزرگ معذب خواهند بود (33)

مگر آنان كه پيش از آنكه بر آنها دست يابيد توبه كنند پس بدانيد كه خدا بر گنه كاران بخشنده و مهربان است و تائبان را هرگز عذاب نخواهد كرد (34)

اى اهل ايمان از خدا بترسيد و بوسيله ايمان و پيروى اولياء حق بخدا توسل جوئيد و در راه او جهاد كنيد باشد كه رستگار شويد (35)

آنانكه كافر شدند اگر دو برابر آنچه در روى زمين است فدا آرند تا بدان خود را از عذاب روز قيامت باز رهانند هرگز از آنها قبول نشود و آنان را بدوزخ عذاب دردناك خواهد رسيد (36)

و آنها دايم آرزوى آن كنند كه ايكاش از آتش دوزخ بيرون شوند

و هرگز بدر نخواهند شد كه عذاب آنان دائم و پايدار است (37)

دست مرد دزد و آن دزد را بكيفر عملشان ببريد اين عقوبتى است كه خدا بر آنان مقرر داشته و خدا بر هر كار مقتدر و بمصالح خلق داناست (38)

پس هر كه بعد از ستمى كه كرده توبه نمود و كار خود را اصلاح كرد از آن پس خدا او را خواهد بخشيد كه خدا بخشنده و مهربان است (39)

آيا ندانستى كه ملك آسمان و زمين خدا راست هر كه را خواهد عذاب كند و درگذرداز هر كه خواهد و او بر هر چيز تواناست (40)

اى پيغمبر غمگين از آن مباش كه گروهى از آنان كه بزبان اظهار ايمان مى كنند بدل ايمان نياورند و براه كفر مى شتابند و نيز اندوهناك مباش از آن يهودانى كه جاسوسى كنند سخنان فتنه خيز بجاى كلمات حق بان قومى كه از كبر نزد تو نيامدند ميرسانند مانند اعيان يهود خيبر. آنها از دشمنى و عناد با اسلام كلمات حق را بعد از آنكه بجاى خود مقرر گشت بميل خويش تغيير دهند و به دروغ و هواى نفس حرام را حلال و حلال را حرام كنند و گويند اگر حكم قرآن اين گونه كه ماخواهيم از خدا آورده شد بپذيريد و الا دورى گزينيد و حكم پيغمبر را ابدا نپذيريد و هر كس را خدا بازمايش و رسوائى افكند هرگز تو او را از قهر خدا نتوانى رهانيد آنها كسانى هستند كه خدا نخواسته دلهاشان را از پليدى كفر و جهل پاك گرداند آنان را در دنيا ذلت و خوارى نصيب است

و در آخرت عذاب بزرگ جهنم مهياست (41)

آنها جاسوسان دروغ زن و خورندگان مال حرامند اگر به نزد تو آمدند خواهى ميان آنها حكم كن يا روى از آنان بگردان و چنانچه روى از آنها بگردانى هرگز كوچكترين زيانى بتو نتوانند رسانيد و اگر حكم كردى ميان آنها بعدالت حكم كن زيرا خدادوست ميدارد آنان را كه حكم بعدل ميكنند (42)

و چگونه آنها يعنى يهود بحكم تو سر فرود آرند در صورتى كه تورات نزد آنهاست و در آن حكم خدا راجع برجم و غير آن مذكور است و از آن روى گردانيده اند پس چنانچه تو نيز از تورات حكمى كنى بدان راضى نشوند چه آنكه اينان بخدا ايمان نياورده اند (43)

ما تورات را كه در آن هدايت و روشنائى دلها است فرستاديم تا پيغمبرانى كه تسليم امر خدا هستند بدان كتاب بر يهودان حكم كنند و نيز خدا شناسان و عالمانى كه مامور نگهبانى احكام كتاب خدا هستند و بر صدق آن گواهى دادند تبليغ كنند و هرگز در اجراى احكام خدا از هيچكس نترسيد و از انتقام من كه خداى قادر مطلقم بترسيد و آيات مرا ببهاى اندك نفروشيد برشوه و اغراض شخصى بر خلاف حكم حق و عدالت نرويد كه هر كس بر خلاف آنچه خدا فرستاده حكم كند چنين كس از كافران خواهد بود. (44)

و در تورات بر بنى اسرائيل حكم كرديم كه نفس را در مقابل نفس قصاص كنند و چشم را بمقابل چشم و بينى را به بينى و گوش را بگوش و دندان را بدندان و هر زخمى را قصاص خواهد بود پس

هرگاه كسى بجاى قصاص بصدقه و ديه راضى شود نيكى كرده و كفاره گناه او خواهد شد و هر كس خلاف آنچه خدا فرستاده حكم كند و از حدقصاص يا ديه تعدى و ظلم كند چنين كس از ستمكاران خواهد بود (45)

و از پى آن رسولان باز عيسى پسر مريم را فرستاديم كه تصديق به درستى تورات كه در دست او بود داشت و انجيل را نيز بر او فرستاديم كه در آن هدايت و روشنى دلها و تصديق بدرستى تورات و راهنمائى خلق و اندرز براى پرهيزكاران عالم است (46)

و اهل انجيل بايد بر آنچه خدا در آن كتاب فرستاد حكم كنند و هر كس بخلاف آنچه فرستاده حكم كند چنين كس از فاسقان خواهد بود (47)

و ما اين كتاب قرآن عظيم اكمل را بحق بر تو فرستاديم كه تصديق بدرستى و راستى همه كتبى كه در برابر اوست نموده و بر حقيقت كتب آسمانى پيشين گواهى ميدهد پس حكم كن ميان آنها يعنى امت و اهل كتاب به آنچه خدا فرستاد و در اثر پيروى از خواهشهاى ايشان حكم حقى كه بتو نازل آمده وامگذار ما بر هر قومى شريعت و طريقه اى مقرر داشتيم و اگر خدا بمشيت ازلى ميخواست همه را يك امت ميگردانيد و ليكن اين نكرد تا شما را به احكامى كه در كتاب خود فرستاده بيازمايد پس شما امت هر كس هستيد بكارهاى نيك سبقت گيريد كه بازگشت همه شما بسوى خداست و در آنچه اختلاف مينمائيد شما را بجزاى اختلافات و نيك و بدهاى اعمالتان آگاه خواهد ساخت (48)

و تو اى پيغمبر بدانچه

خدا بتو فرستاده ميان مردم حكم كن و پيرو خواهشهاى آنان مباش و بينديش كه مبادا تو را فريب دهند. و در بعضى احكام كه خدا بتو فرستاده تقاضاى تغيير كنند پس هر گاه از حكم خدا روى گردانيدند باك مدار بدان كه خدا ميخواهد آنها را به عقوبت بعض گناهانشان گرفتار سازد و همانا بسيارى از مردم فاسق و بدكارند و حكم رسولان خدا را مخالفت ميكنند (49)

آيا با وجود اين دين كامل و قوانين محكم آسمانى باز تقاضاى تجديد حكم زمان جاهليت را دارند؟ و كدام حكم از حكم خدا براى اهل يقين نيكوتر خواهد بود؟ (50)

اى اهل ايمان يهود و نصارى را كه دشمن اسلامند بدوستى مگيريد آنان بعضى دوست دار بعضى ديگرند و هر كه از شما مومنان با آنها دوستى كند در كفر و ستمگرى بحقيقت از آنها خواهد بود و همانا خدا ستمكاران را هدايت نخواهد نمود (51)

و گروهى منافق مسلمان ظاهرى كه دلهاشان ناپاك و ناخوش است خواهى ديد كه در راه دوستى ايشان يعنى يهود و نصارى مى شتابند و ميگويند ما از آن ميترسيم كه مبادا در گردش روزگار آسيبى از آنها بما رسد، باشد كه خدا براى مسلمين فتحى پيش آورد و يا امرى ديگر از طرف خود كه عزت و دولت مسلمين قوت يابد تا منافقان از آنچه به نفاق در دل نهان كردند سخت پشيمان شوند (52)

و اهل ايمان چون از نفاق و سيرت زشت آنها آگاه شوند گويند آيا اينان هستند كه با جديت و مبالغه بسيار بخدا سوگند ياد ميكردند كه ما از شما هستيم؟ اكنون چگونه

ريا كارى آنها پديدار شد و اعمالشان باطل گرديد و سخت زيانكار شدند (53)

اى گروهى كه ايمان آورده ايد هر كه از شما از دين خود مرتد شود بزودى خدا قومى را كه بسيار دوست دارد و آنها نيز خدا را دوست دارند و نسبت بمومنان سرافكنده و فروتن و بكافران سرافراز و مقتدرند مانند على عليه السلام و شيعيانش بنصرت اسلام برمى انگيزد كه در راه خدا جهاد كنند و در راه دين از نكوهش و ملامت احدى باك ندارند اين است فضل خدا به هر كه خواهد عطا كند و خدا را رحمت وسيع نامنتهاست و باحوال هر كه استحقاق آن را دارد داناست (54)

ولى امر و ياور شما تنها خدا و رسول و آن مومنانى هستند كه نماز بپاداشته و بفقيران در حال ركوع زكات ميدهند باتفاق مفسرين عامه و خاصه مراد از اين آيه على (ع) است كه فقيرى را انگشترى در حال ركوع عطا كرد (55)

و هر كس كه ولى و فرمانفرماى او خدا و رسول و اهل ايمانند فيروز است كه تنهالشكر خدا در دو عالم فاتح و غالب خواهند بود (56)

اى اهل ايمان با آن گروه از اهل كتاب و كافران كه دين شما را بفسوس و بازيچه گرفتند دوستى مكنيد و از آنان نترسيد از خدا بترسيد اگر باو ايمان آورده ايد (57)

و چون شما نداى نماز بلند كنيد كافران آن را مسخره و بازى فرض كنند در صورتى كه نماز بهترين عبادت خداست زيرا آنقوم مردمى بيخرد و نادانند (58)

بگو اى اهل كتاب آيا جز آنكه ما مسلمين بخدا و

كتاب خودمان و كتاب شما ايمان آورديم و شما ايمان نياورده ايد و اكثر فاسقيد چيز ديگرى موجب كينه و انكار شما بر ماست؟ البته نيست (59)

بگو اى پيغمبر آيا شما را آگه سازم كه كدام قوم را نزد خداى منتقم بدترين پاداش است؟ كسانى را كه خدا بر آنها لعن و غضب كرد و آنان را ببوزينه و خوكمسخ نمود مانند كفار يهود كه با حرمت حكم روز شنبه مخالفت خدا كردند و مسخ ببوزينه شدند و امت عيسى كه پس از نزول مائده آسمانى و مشاهده اعجاز مسيحباز كافر شدند و مسخ بخوك گرديدند و آن كس كه عبادت خدا را واگذاشت و بندگى شيطان كرد اين گروه نزد خدا بدترين مردم و گمراه ترين خلق از راه راستند (60)

و چون آنان در نزد شما مومنان آيند اظهار كنند كه ما ايمان آورده ايم و حال آنكه آنها با همان كفر و انكار كه بضسلام درآمدند باز از اسلام بيرون شدند و خدا بكفر و نفاقى كه در درون دل پنهان ميدارند داناتر است (61)

بسيارى از آنها را بنگرى كه در گناه و ستمكارى و خوردن حرام مى شتابند البته بسيار بد كارى را پيشه خود نمودند (62)

اگر علماء و روحانيانشان آنها را از گفتار زشت و خوردن حرام باز ندارند بلكه با آنها بخوردن مال حرام و رشوه شركت كنند البته آنها هم كارى بسيار زشت ميكنند (63)

يهود گفتند دست خدا بسته است و ديگر تغييرى در خلقت نميدهد و چيزى از عدم بوجود نخواهد آمد بواسطه اين گفتار دروغ دست آنها بسته شده و بلعن خدا

گرفتار گرديدند، بلكه دو دست خدا دست قدرت و رحمت او گشاده است و هر گونه بخواهد بر خلق انفاق ميكند و همانا قرآنى كه بتو نازل گشت بر كفر و طغيان بسيارى از اهلكتاب بيفزود و ما بكيفر آن تا قيامت آتش كينه و دشمنى را در ميان آنها برافروختيم اين آيه خبر غيب است. هر گاه براى جنگ با مسلمان آتشى برافروزند خدا آن آتش را خاموش سازد و آنها در روى زمين تا توانند بفساد كارى ميكوشند ستم درباره ضعيفان و حقوق ناتوانان و اطاعت شهوت و غضب ميكنند و خدا هرگز مردم ستمكار مفسد را دوست نميدارد (64)

و چنانچه اهل كتاب ايمان آرند و تقوى پيشه كنند ما البته گناهانشان را محو و دستور ميسازيم و محققا آنها را در بهشت پر نعمت داخل ميگردانيم (65)

و چنانچه آنها به دستور تورات و انجيل خودشان و قرآنى كه بتو نازل شد قيام ميكردند البته بهر گونه نعمت از بالا و زير نعمتهاى آسمان و زمين جسمانى و روحانى برخوردار ميشدند ليكن برخى از آنان مردمى معتدل و ميانه رو و بسيارى از آنها بسى زشتكار و بدعملند (66)

اى پيغمبر آنچه از خدا بر تو نازل شد بخلق برسان كه اگر نرسانى تبليغ رسالت و اداء وظيفه نكرده اى و خدا تو را از شر و آزار مردمان محفوظ خواهد داشت بيممكن و دل قويدار كه خدا گروه كافران را به هيچ راه موفقيتى راهنمائى نخواهد كرد آيه راجع بغدير و خلافت على (ع) است (67)

اى پيغمبر با اهل كتاب بگو كه اى يهود و نصارى شما ارزشى نداريد

و پايه دين شما بر چيزى استوار نخواهد بود تا آنكه بدستور تورات و انجيل و قرآنى كه بشما از جانب خدا فرستاده شده قيام كنيد و همانا قرآنى كه بشما مسلمين نازل شده بجاى آنكه باو ايمان آرند بر كفر و سركشى بسيارى از آنان خواهد افزود در اين صورت زيان كفرشان بر آنهاست تو اى پيغمبر بر حال گروه كافران نبايد تاسف خورى (68)

البته هر كس از گرويدگان باسلام و فرقه يهودان ستاره پرستان و نصارى كه بخدا و روز قيامت ايمان آورد و نيكوكار شود هرگز در دو جهان او را ترسى از آنچه پيش آيد و اندوهى بر آنچه از او فوت شود نخواهد بود (69)

ما از بنى اسرائيل پيمان گرفتيم كه خدا را اطاعت كنند و پيغمبرانى بر آنها فرستاديم كه احكام خدا را بياموزند اما خودسران هر رسولى آمد چون بر خلاف هواى نفس آنها سخن گفت گروهى را تكذيب كرده و گروهى را بقتل رسانيدند (70)

و گمان كردند كه بر آنها هر چه كنند كيفر و فتنه و امتحانى نخواهد بود لذا از ديدن آيات حق و شنيدن امر خدا كور شدند و از امتحان خدا غافل گشتند پس از آنهمه اعمال زشت باز خدا توبه آنها را پذيرفت باز هم بسيارى ديگر از آن عنودان در باطن كور شدند و از كيفر حق بترسند كه خدا بهر چه ميكنند آگاه است (71)

آنان كه قائل بخدائى مسيح پسر مريم شدند محققا كافر گشتند در صورتى كه مسيحخود به بنى اسرائيل گفت خدائى را كه آفريننده من و شماست بپرستيد كه هر كس باو شرك

آورد خدا بهشت را بر او حرام گرداند و جايگاهش آتش دوزخ باشد و ستمكاران عالم را يعنى مشركان و كافران را هيچكس از قهر خدا يارى نخواهد كرد (72)

البته آن كسانى كه سه خدا قائل شدند آب و بن و روح القدس را خدا گفتند كافر گرديدند و حال آنكه جز خداى يگانه خدائى نخواهد بود و اگر از اين گفتار تثليث و قول باقانيم ثلاث زبان نبندند البته آن كافران مشرك را عذابى دردناك خواهد رسيد (73)

آيا نبايستى آنها از اين شرك و كفر خود بسوى خدا بازگشته و توبه كنند و از او طلب آمرزش نمايند؟ تا از گناهشان درگذرد كه خدا بر خلق بخشنده و مهربان است (74)

مسيح پسر مريم پيغمبرى بيش نبود كه پيش از او نيز پيغمبرانى آمده اند و مادرش هم زنى با حقيقت و راستگو و باايمان بود و هر دو به حكم بشريت غذا تناول ميكردند پس آنها خدا نبودند و گرنه به غذا در زندگانى خود محتاج نميشدند بنگر چگونه ما آيات خود را در بشريت مسيح روشن بيان ميكنيم؟ آنگاه بنگر كه آنان چگونه بخدا دروغ مى بندند؟ و مسيح را خدا ميخوانند؟ (75)

بگو اى پيغمبر شما كسى را غير خدا ميپرستيد كه مالك هيچ سود و زيانى نسبت بشما نخواهد بود خداست كه هر كس او را بخواند ميشنود و باحوال همه موجودات عالم داناست (76)

اى اهل كتاب در دين خود بناحق غلو نكنيد و از پى خواهشهاى آن قومى كه خود گمراه شدند و بسيارى را نيز گمراه كردند و از راه راست دور افتادند نرويد (77)

كافران بنى اسرائيل بزبان داود و عيسى مريم از آن لعنت كرده شدند كه نافرمانى خدا نمودند و از حكم حق سركشى كردند (78)

آنها هيچگاه از بد كيشى و كار زشت خود با آن همه پند و اندرز رسولان حق دست برنداشتند و چقدر آنچه ميكنند قبيح و ناشايسته است (79)

و با آنكه اهل كتاب مدعى ايمانند باز بسيارى از آنها را خواهى ديد كه با كافران بت پرست و منكران خدا دوستى ميكنند و ذخيره اى كه براى خود بموجب اعمال زشت و دنيا پرستى پيش ميفرستند و آن غضب خداست بسيار بد ذخيره ايست و آنها رابدوزخ عذاب جاويد خواهد بود (80)

و اگر اهل كتاب بخصوص يهود بخدا و پيغمبر و كتابى كه بر او نازل شده ايمان آورده بودند البته كافران را دوست خود نميگرفتند و ليكن بسيارى از آنها فاسق و بدكردارند كه با آنها دوستى و مساعدت ميكنند (81)

همانا محقق دشمنترين مردم نسبت بمسلمانان يهود و مشركان را خواهى يافت و بامحبتتر از همه كس با اهل ايمان آنان را كه گويند ما نصرانى هستيم اين دوستى نصارى نسبت به مسلمين بدين سبب است كه برخى از آنها دانشمند و پارسا هستند و آنها تكبر و گردنكشى بر حكم خدا نميكنند (82)

و چون آياتى را كه به رسول فرستاده شده استماع كنند اشك از ديده آنها جارى ميشود زيرا حقانيت آن را شناخته گويند بار الها به رسول تو محمد (ص) و كتاب آسمانى او قرآن ايمان آورديم نام ما را در زمره گواهان صدق او بنويس و از محبانش محسوب دار (83)

و گويند

چرا ما ايمان بخدا و كتاب حق نياوريم در صورتى كه اميد آن داريم كه در قيامت خدا ما را داخل در زمره صالحان گرداند (84)

پس خدا بر آنچه گفتند و محبتى كه به خدا و رسول اظهار داشتند پاداش نيكو به آنها داد و آن پاداش بهشتى است كه از زير درختانش نهرها جاريست كه در آن بهشت زندگانى جاويد خواهند داشت و اين نعمت ابد در عالم آخرت پاداش نيكوكارانست (85)

و آنانكه كافر شدند و تكذيب آيات خدا نمودند ايشان اهل جهنم و شايسته عذاب اليم خواهند بود (86)

اى اهل ايمان حرام مكنيد طعامهاى پاكيزه اى كه خدا براى شما حلال نموده و ستم و تعدى به يكديگر مكنيد كه خدا ستمكاران را دوست نميدارد (87)

و هر چيز حلال و پاكيزه اى كه خدا روزى شما كرده از آن بخوريد و بپرهيزيد از مخالفت آن خدائى كه باو گرويده ايد (88)

خدا به قسمهاى لغو بيهوده كه به زبانست نه به دل شما را مواخذه نخواهد كرد و ليكن بر آن قسمى كه از روى عقيده قلبى ياد كنيد مواخذه خواهد نمود و كفاره آن قسم طعام دادن ده فقير است از آن طعام متوسط كه بر اهل خود غالبا تهيه ميكنيد و يا جامه بر آنها بپوشانيد و يا يك بنده آزاد كنيد و هر كس توانائى آن ندارد سه روز روزه بدارد اين است كفاره سوگند هائى كه ياد ميكنيد و بايد به اداء كفاره حرمت سوگندهاى خود را نگاه داريد خدا بدينگونه روشن آيات خود را براى شما بيان ميكند شايد كه شكر او بجاى آريد

(89)

اى اهل ايمان شراب و قمار و بت پرستى و تيرهاى گروبندى كه رسمى بود در جاهليت همه اينها پليد و از عمل شيطان است از آن البته دورى كنيد تا رستگار شويد (90)

شيطان قصد آن دارد كه به وسيله شراب و قمار ميان شما عداوت و كينه برانگيزد و شما را از ذكر خدا و نماز بازدارد پس شما آيا از آن دست برميداريد تا بفتنه و فريب شيطان مبتلا بانواع بلاها نشويد؟ (91)

و خدا و رسول خدا را اطاعت كنيد و بترسيد كه هر گاه روى از طاعت خدا بگردانيد پس بر رسول، جز آنكه روشن و آشكار حكم خدا را ابلاغ كند تكليفى نخواهد بود (92)

بر آنان كه ايمان آوردند و نيكوكار شدند باكى نيست و مواخذه نشوند در آنچه از ماكولات خوردند هرگاه تقوى پيش گرفته و ايمان ثابت آرند و كارهاى نيك كنند و اگر بريبه و گناهى افتادند باز توبه كرده و پرهيزكار شوند و ايمان آورند و اگر ديگر بار لغزش كردند باز پرهيزكار و نيكوكار شوند كه خدا نيكوكاران را دوست ميدارد (93)

اى اهل ايمان خدا شما را به چيزى از صيد مى آزمايد كه در دسترس شما و تيرهاى شما آيند تا بداند يعنى تا معين و معلوم بر خودشان گردد كه چه كسى از خدادر باطن ميترسد و صيدى كه حكم بحرمت آن شده است شكار نميكند پس هر كه از اين بعد از حدود الهى تجاوز كند او را سخت عذاب دردناك خواهد بود (94)

اى گروه مومنان در حال احرام صيد را نكشيد و هر كس آن را

عمدا كشت مثل آن صيد را كه بمثليت آن دو مومن عادل حكم كند بعنوان هدى بكعبه رساند يا چندين مسكين را طعام دهد يا معادل آن روزه بدارد يعنى آن هدى را به قيمت طعام آورده و به هر يك فقير نيم صاع دهد صاع تقريبا معادل است با يكمن تبريز يا اگرندارد بعوض هر نيم صاع يكروز روزه بدارد تا بچشد عقوبت مخالفتش را. خدا ازگذشته يعنى صيد دفعه اول يا آنچه در عصر جاهليت كرديد درگذشت ولى هر كه ديگر بار بمخالفت بازگردد خدا در قيامت از وى انتقام مى كشد و بار دوم كفاره از او نپذيرد و خدا مقتدر است و از همه انتقام تواند كشيد (95)

بر شما حلال شد صيد دريا و طعام آن از انواع ماهيان تا شما و كاروانان بدانبهره مند شويد ولى صيد بيابان تا زمانى كه محرم هستيد حرام است و بترسيد از آن خدائى كه بازگشت شما بسوى اوست كه به حساب نيك و بد خلق ميرسد و پاداش و كيفر آنان خواهد داد (96)

خدا كعبه را خانه حرام قرار داد و حرمت آن را واجب نمود براى نگهبانى ايمان و اتحاد اسلام و اتفاق ملت و حفظ مصالح دين و دنياى مسلمين و نيز ماه حرام را حرمت داد براى آسايش از جنگ و ترك كارزار و نيز هدى و قلايد را يعنى قربانى نشانه دار و بى نشانه را قرار داد تا بدانيد كه خدا بهر چه در آسمان و زميناست آگاه است و خدا بهمه چيز داناست (97)

اى مردم بدانيد كه هم عقاب خدا بسيار سخت و دشوار

است و هم خدا بر خلق بسيار بخشنده و مهربانست (98)

بر پيغمبر خدا جز تبليغ احكام الهى وظيفه اى نيست و خدا هر چه بندگان آشكار داشته و يا پنهان دارند همه را ميداند (99)

بگو اى پيغمبر هرگز مردم پاك و ناپاك يكسان نخواهند بود هر چند در جهان بسيارى پليدان شما را بشگفت آرد پس اى خردمندان عالم از خدا بترسيد و از صف پليداندر زمره پاكيزگان درآئيد باشد كه رستگار شويد (100)

اى اهل ايمان هرگز از چيزهائى مپرسيد كه اگر فاش گردد شما را زشت و بد ميايد و غمناك ميشويد و اگر پرسش آن را به هنگام نزول آيات قرآن واگذاريد قرآن براى شما هر چه مصلحت است بيان ميسازد و خدا از عقاب سوالات بيجاى شما درگذشت كه خدا بخشنده و بردبار است (101)

قومى پيش از شما هم سوال از آن امور كه سوالش مصلحت نبود نمودند آنگاه كه برايشان بيان شد بدان كافر شدند (102)

خدا براى بحيره و سائبه و وصيله و حام يعنى شتر را گوش شكافته و آزاد كنند شتر را بنذر مطلق العنان و آزاد كنند بچه هفتم گوسفند را كه نر باشد نذربتها كنند شترى را كه ده شكم بزايد بر آن سوار نشوند حكمى مقرر نفرمود ولى كافران در جعل اين احكام دروغ بستند بر خدا چه آنكه بيشتر آنان عقل را كار نمى بندند و امورى بر خلاف عقل و بدون فائده بلكه مضر به حال مردم جعل ميكنند كه همه موهومات و خيالات جاهلانه است (103)

و چون بانها گفته شد بيائيد از حكم كتابى كه خدا فرستاد

و از دستور رسول اوپيروى كنيد گفتند آن دينى كه پدران خود را بر آن يافتيم ما را كفايت است آيابايد آنها كوركورانه از پدران خود در صورتى كه آنها مردم جاهلى بوده و بحق راه نيافته باشند باز پيروى كنند؟ (104)

اى اهل ايمان شما ايمان خود را محكم نگاه داريد كه اگر همه عالم گمراه شوند و شما براه هدايت باشيد زيانى از كفر آنها بشما نخواهد رسيد بازگشت همه خلقبسوى خداست و همه شما را در قيامت به نتيجه آنچه كرده ايد آگاه ميسازد يعنى به پاداش اعمالتان ميرساند (105)

اى اهل ايمان چون يكى از شما را هنگام مرگ فرا رسيد براى وصيت خود دو شاهدعادل را گواه گيريد از خودتان باشد يا از غير خودتان كه اگر در سفر بشما مصيبت مرگ در رسد آن دو شاهد را نگاه دارند اگر از آنها بدگمانيد تا بعد از نماز آنها را سوگند دهند كه ما بحق شهادت ميدهيم براى شهادت خود هرگز بهائى نميخواهيم هر چند شهادت بر خويشانمان باشد و گواهى خود را براى خدا كتمان نخواهيم كرد كه اگر كتمان شهادت كنيم البته از گنهكاران خواهيم بود (106)

اگر بر احوال آن دو شاهد اطلاعى حاصل شد كه مستوجب كيفر گناهى شده اند دو شاهد ديگر كه صحق بارث يا شهادت باشند بجاى آنها قيام كنند بخدا سوگند ياد كنند كه شهادت ما راستتر از آن دو شاهد پيشين است و ما اصلش از حق تجاوز نكرديمتا ستمكار باشيم (107)

اينگونه كه بيان شد نزديكتر به آن است كه هم شهادت را بر وجه خود ادا كنند و هم

از اينكه باز اوصيار بر ورثه قسم را رد كنند بيمناك نباشند و از خدا بترسيد و سخن حق را بشنويد كه خدا مردم بدكار را هدايت نخواهد كرد (108)

روزى كه خدا همه پيغمبران را جمع گرداند و آنگاه آنان را گويد چگونه امت ازدعوت شما جابت كردند؟ ايمان آوردند يا عصيان كردند پيغبران گويند خدايا ما نميدانيم توئى كه به باطن همه موجودات كاملا دانائى (109)

اى پيغمبر مردم را متذكر حكايت عيسى و معجزات و حالات او گردان كه خدا عيسى مريم را گفت بخاطر آر نعمتى را كه بتو و مادرت عطا كرديم آنگاه كه تو را بتاييد روح قدسى توانا ساختيم كه در گهواره با مردم سخن گفتى و آنگاه تو را تعليم كتاب و حكمت كرديم و به تو علم تورات و انجيل آموختيم و هنگامى كه از گل شكل مرغى بامر من ساخته و در آن دميدى تا به امر من مرغى گرديد و آنگاه كه كور مادرزاد و پيس را به امر من شفا دادى و مردگان را به امر من از قبر بيرون آوردى و آنگاه كه دست ستم بنى اسرائيل را از سر تو كوتاه كردم وقتى كه تو با معجزات روشن به هدايت آنها آمدى و كافران بنى اسرائيل باز به انكار تو گفتند اين معجزات عجيبه حيرت انگيز او جز سحرى آشكار نخواهد بود (110)

و ياد كن هنگامى كه بحواريين وحى كرديم كه بمن و رسول من ايمان آريد گفتند ما با مقام علم اليقين ايمان آورديم خدايا گواه باش كه ما تسليم امر توايم (111)

ياد آور هنگامى كه حواريين گفتند

اى عيسى مريم آيا خداى تو تواند كه براى مااز آسمان مائده فرستند؟ عيسى در جواب گفت اگر ايمان آورده ايد از خدا بترسيد و هرگز شك در قدرت خدا يا شك در اجابت دعاى پيغمبر خدا مكنيد (112)

حواريان گفتند ما شك نكرده ايم ليكن ميخواهيم از آن مائده آسمانى تناول كنيم تا دلهاى ما مطمئن شود و بر يقين و اطمينان ما بيفزايد و تا براستى عهدهاى تو پى بريم و بر آن بمشاهده گواه باشيم (113)

عيسى مريم از خدا درخواست كرد گفت بارالها اى پروردگار تو بر ما از آسمان مائده اى فرست تا اين روز براى ما و كسانى كه پس از ما آيند روز عيد مباركى گردد و آيت و حجتى از جانب تو براى ما باشد كه تو بر عالميان بهترين روزى دهندگانى (114)

خدا فرمود من آن مائده را براى شما ميفرستم ولى هر كه بعد از نزول مائده كافر شود وى را عذابى كنم كه هيچ يك از جهانيان را نكرده باشم (115)

و ياد كن آنگاه كه خدا به عيسى بن مريم گفت آيا تو مردم را گفتى كه من و مادرم را دو خداى ديگر سواى خداى عالم اختيار كنيد؟ عيسى گفت خدايا تو از شبه و مثل و شريك منزهى هرگز مرا نرسد كه چنين سخنى بناحق گويم چنانچه من اين گفته بودمى تو ميدانستى كه تو از سرائر من آگاهى و من از سر تو آگاه نيستم همانا توئى كه بهمه اسرار غيب جهانيان كاملا آگاهى (116)

من بانها هرگز چيزى نگفتم جز آنچه تو مرا بدان امر كردى آنچه من به

آنها گفتم موافق امر تو اين بود كه خداى يكتا را پرستيد كه پروردگار من و شماست و تو خود بر آن مردم گواه و ناظر اعمال بودى مادامى كه من در ميان آنها بودم و چون روح مرا بقبضه تصرف گرفتى باز تو خود نگهبان و ناظر احوال آنان بودى و تو بر همه سر و عيان خلق عالم گواهى (117)

اگر آنان را عذاب كنى باز خدا يا همه بندگان تواند كسى تو را از آن منع نتواند كرد و اگر از گناه آنها درگذرى باز تو توانا و درست كردارى هيچكس را قدرت مخالفت تو و حق اعتراض بر حكمت و علم تو نيست (118)

خدا گفت كه اين روز قيامت روزى است كه صادقان از صدق و راستى خود بهره مند ميشوند براى آنها بهشتهائيست كه از زير درختانش نهرها جاريست كه در آن بنعمت ابدى متنعمند و از هر نعمت بهتر آنكه خدا از آنها خشنود و آنها هم از خدا خشنودند اينست فيروزى و سعادت بزرگ (119)

اى اهل عالم بدانيد كه آسمانها و زمين و هر چه در آنهاست همه ملك خداست و اوبر هر چيز تواناست كه جهان و جهانيان ملك او و محكوم فرمان او و آيت قدرتاوست (120)

مى كند. (1)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! حرمت شعائر الهى، و ماه حرام، و قربانى حج و حيواناتى كه براى حج علامت گذارى شده اند و راهيان خانه خدا، كه فضل و خشنودى پروردگارشان را مى طلبند نشكنيد، و هرگاه از احرام بيرون آمديد (و اعمال عمره را به پايان رسانديد) مى توانيد شكار كنيد. و دشمنى با گروهى كه شما را از مسجدالحرام بازداشتند، شما را به بى عدالتى و تجاوز وادار نكند. و در انجام نيكى ها و دورى از ناپاكى ها يكديگر را يارى دهيد، و هرگز در گناه و ستم، به هم يارى نرسانيد، و از خداوند پروا كنيد، كه همانا خداوند، سخت كيفر است. (2)

بر شما، (خوردن گوشت) مردار، خون، گوشت خوك و حيوانى كه به نام غير خدا ذبح شود، و حيوانى (حلال گوشت) كه بر اثر خفه شدن، يا كتك خوردن، يا پرت شدن، يا شاخ خوردن بميرد، و نيم خورده درندگان حرام شده است مگر آنكه (قبل از كشته شدن به دست درّنده،) به طور شرعى ذبح كرده باشيد. همچنين حرام است حيوانى كه براى بت ها ذبح شده يا به وسيله ى چوبه هاى قمار تقسيم مى كنيد. همه ى اينها نافرمانى خداست. امروز، (روز هجده ذى الحجّه سال دهم هجرى كه حضرت على (ع) به فرمان خدا به جانشينى پيامبر اكرم (ص) منصوب شد) كافران از (زوال) دين شما مأيوس شدند، پس، از آنان نترسيد و از من بترسيد. امروز دينتان را براى شما كامل كردم، و نعمت خود را بر شما تمام نمودم، و اسلام را به عنوان «دين» برايتان برگزيدم. پس هر كه در گرسنگى گرفتار شود، بى آنكه ميل به گناه

داشته باشد، (مى تواند از خوردنى هاى تحريم شده بهره ببرد.) همانا خداوند، بخشنده و مهربان است. (3)

(اى پيامبر!) از تو مى پرسند: چه چيزهايى براى آنان حلال شده است؟ بگو: تمام پاكيزه ها براى شما حلال گشته است، و (نيز صيد) سگ هاى شكارى آموزش ديده كه در پى شكار گسيل مى داريد و از آنچه خداوند به شما آموخته، به آنها ياد مى دهيد. پس، از آنچه براى شما گرفته اند بخوريد و نام خدا را (هنگام فرستادن حيوان شكارى) بر آن ببريد و از خداپروا كنيد، كه خداوند سريع الحساب است. (4)

امروز، همه ى چيزهاى پاك و دلپسند براى شما حلال شده است، و طعام اهل كتاب براى شما حلال است و طعام شما نيز براى آنان حلال است. و (ازدواج با) زنان پاكدامن و با ايمان و نيز زنان پاكدامن از كسانى كه پيش از شما به آنان كتاب آسمانى داده شده مانعى ندارد. در صورتى كه مهريه زنان را بپردازيد و پاكدامن باشيد نه زناكار، و نه دوست گيرنده ى پنهانى (و نامشروع) و هر كس به ايمان خود كفر ورزد، قطعا عمل او تباه شده و او در آخرت از زيانكاران است. (5)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! هرگاه به نماز برخاستيد، پس صورت و دستهايتان تا آرنج را بشوييد و قسمتى از سر و پاهايتان را تا برآمدگى روى پا مسح كنيد. و اگر جنب بوديد، خود را پاك كنيد (و غسل نماييد)، و اگر بيمار يا در سفر بوديد، يا يكى از شما از محلّ گودى (محل قضاى حاجت) آمده يا با زنان تماس گرفتيد (و آميزش جنسى كرديد) و آبى (براى غسل يا

وضو) نيافتيد، با خاك پاك تيمّم كنيد، پس (قسمتى از) صورت و دستانتان را از آن خاك (كه بر دستانتان مانده) مسح كنيد، خداوند نمى خواهد كه شما را در تنگى قرار دهد، بلكه مى خواهد شما را پاك كند و نعمتش را بر شما كامل سازد، شايد شما شكرگزار باشيد. (6)

و به ياد آوريد نعمتى را كه خداوند بر شما عطا كرده و پيمانى را كه بطور محكم با شما بست، آنگاه كه گفتيد: شنيديم و اطاعت كرديم. و از خداوند پروا كنيد، زيرا كه خدا از درون سينه ها آگاه است. (7)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! همواره براى خدا با تمام وجود قيام كنيد و به انصاف و عدالت گواهى دهيد و هرگز دشمنى با قومى، شما را به بى عدالتى وادار نكند. به عدالت رفتار كنيد كه به تقوا نزديكتر است و از خداوند پروا كنيد كه همانا خدا به آنچه انجام مى دهيد آگاه است. (8)

خداوند تنها به كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده اند، وعده ى آمرزش و پاداشى بزرگ داده است. (9)

و آنان كه كفر ورزيده و آيات ما را تكذيب نمودند، همانان اهل دوزخند. (10)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! نعمت خداوند را بر خودتان ياد كنيد، آنگاه كه جمعى (از دشمنان) قصد داشتند به سوى شما دست تعدّى دراز كنند (و شما را نابود سازند)، امّا خداوند دست آنان را از شما كوتاه كرد و از خدا بترسيد، و مؤمنان بايد تنها بر خداوند توكّل كنند. (11)

و به تحقيق خداوند از بنى اسرائيل پيمان گرفت، و از ميان آنان دوازده سرپرست (براى دوازده طايفه) برانگيختيم، و خداوند

(به آنان) فرمود: من با شمايم، اگر نماز به پا داريد و زكات بپردازيد و به پيامبرانم ايمان آورده و يارى شان كنيد و به خداوند وامى نيكو دهيد، قطعا گناهانتان را مى پوشانم و شما را به باغهايى وارد مى كنم كه نهرها زير (درختان) آن جارى است. پس از اين، هر كس از شما كافر شود، به راستى از راه راست منحرف گشته است. (12)

پس (بنى اسرائيل را) به خاطر شكستن پيمانشان لعنت كرديم (و از رحمت خويش دور ساختيم) و دل هايشان را سخت گردانيديم. آنان كلمات (الهى) را از جايگاه هاى خود تحريف مى كنند، و بخشى از آنچه را به آنان تذكّر داده شده بود فراموش كردند، و تو همواره بر خيانتى از آنان آگاه مى شوى (هر روز توطئه و خيانتى تازه دارند) مگر اندكى از ايشان (كه سنگدل و تحريف گر و خائن نيستند). پس، از آنان درگذر و از لغزش هايشان چشم بپوش. همانا خداوند نيكوكاران را دوست مى دارد. (13)

و از كسانى كه گفتند ما مسيحى هستيم پيمان گرفتيم، پس آنان (نيز همچون بنى اسرائيل) بخشى از آنچه را تذكّر داده شده بودند فراموش كردند، پس دشمنى و كينه را تا روز قيامت در ميانشان قرار داديم و خداوند به زودى آنان را به آنچه انجام مى دهند آگاه خواهد ساخت. (14)

اى اهل كتاب! همانا پيامبر ما به سويتان آمد، در حالى كه بسيارى از آنچه را شما از كتاب (آسمانى) پنهان مى كرديد براى شما بيان مى كند و از بسيارى (خلاف ها يا حقايقى كه شما پنهان كرده ايد و فعلا نيازى به آنها نيست) درمى گذرد. قطعا از سوى خداوند، نور و كتاب آشكار برايتان

آمده است. (15)

خداوند به وسيله ى آن (كتاب) كسانى را كه بدنبال رضاى الهى اند، به راه هاى امن و عافيت هدايت مى كند، و آنان را با خواست خود از تاريكى ها به روشنايى درمى آورد، و به راه راست هدايت مى كند. (16)

آنان كه گفتند: خدا، همان مسيح پسر مريم است، قطعا كافر شدند. (اى پيامبر! به آنان) بگو: اگر خداوند اراده كند كه مسيح پسر مريم و مادرش و هر كس در زمين است، همگى را هلاك كند، چه كسى در برابر (قهر) او از خود چيزى دارد؟ حكومت آسمان ها و زمين و آنچه ميان آن دو است از آن خداست، هر چه را بخواهد مى آفريند و خداوند بر هر چيز تواناست. (17)

و يهوديان و مسيحيان گفتند: ما پسران خدا و دوستان (خاص) اوييم. بگو: پس چرا شما را به (كيفر) گناهانتان عذاب مى كند!؟ (چنين نيست) بلكه شما نيز انسان هايى از مخلوقات اوييد (و امتيازى نداريد). (خداوند) هر كه را بخواهد (و شايسته بداند) مى آمرزد و هر كه را بخواهد عذاب مى كند، و حكومت آسمان ها و زمين و آنچه ميان آن دو است از آن خداوند است، و بازگشت و سرانجام تنها به سوى اوست. (18)

اى اهل كتاب! همانا رسول ما در دورانى كه پيامبرانى نبودند به سوى شما آمد تا (حقايق را) براى شما بيان كند، تا مبادا بگوييد: ما را بشارت دهنده و بيم دهنده اى نيامد، براستى بشير و نذير برايتان آمد، و خداوند بر هر چيز تواناست. (19)

و (به ياد آوريد) زمانى كه موسى به قوم خود گفت: اى قوم من! نعمت خدا را بر خود ياد آوريد،

هنگامى كه در ميان شما پيامبرانى قرار داد و شما را پادشاهان قرار داد (كه صاحب اختيار مال و جان و ناموس و حكومت شديد) و به شما چيزهايى داد كه به هيچ يك از جهانيان نداده بود. (20)

(موسى فرمود:) اى قوم من! به سرزمين مقدّسى كه خداوند براى شما مقرّر كرده وارد شويد و به پشت سر خود برنگرديد كه زيانكار مى گرديد. (21)

(بنى اسرائيل در پاسخ) گفتند: اى موسى! همانا در آن سرزمين گروهى ستمگر وجود دارد و ما هرگز وارد آن نمى شويم، تا آنان از آن سرزمين بيرون شوند، پس اگر از آنجا بيرون روند بى ترديد ما داخل مى شويم!. (22)

دو نفر از مردانى كه (از خدا) مى ترسيدند و خدا به آنان نعمت (عقل و ايمان و شهامت) داده بود، گفتند: از دروازه ى شهر بر دشمن وارد شويد (و نترسيد) پس چون كه داخل شديد همانا پيروزيد و اگر ايمان داريد بر خدا توكّل كنيد. (23)

(بنى اسرائيل) گفتند: اى موسى! تا وقتى كه آنها (جباران ستمگر) در آن شهرند، ما هرگز وارد آن نخواهيم شد. پس تو و پروردگارت برويد (و با آنان) بجنگيد، ما همانا همين جا نشسته ايم. (24)

(موسى) گفت: پروردگارا! همانا من جز خود و برادرم، اختيار كسى را ندارم، پس ميان ما و قوم فاسق و تبه كار فاصله بينداز. (25)

(خداوند به موسى) فرمود: به درستى كه آن (سرزمين مقدّس) تا چهل سال بر آنان ممنوع شد، (پس به خاطر اين سستى و تخلّف اين مدّت طولانى را) در زمين سرگردان (و از مواهب مادّى و معنوى آن سرزمين مقدّس، محروم) خواهند شد، پس بر اين قوم تبه كار

و فاسق، تأسّف مخور. (26)

(اى پيامبر!) داستان دو پسر آدم را به حق بر مردم بازخوان، آنگاه كه (هر يك از آن دو) قربانى پيش آوردند، پس از يكى (هابيل) پذيرفته شد و از ديگرى (قابيل) قبول نگشت. (قابيل) گفت: حتما تو را خواهم كشت، (هابيل) گفت: خداوند، تنها از متّقين قبول مى كند. (27)

(هابيل به برادرش قابيل گفت:) اگر تو براى كشتن من دستت را به سويم دراز كنى، من هرگز براى كشتن تو دستم را دراز نخواهم كرد، زيرا من از خداوند، پروردگار جهانيان بيم دارم. (28)

همانا من مى خواهم تو با بار گناه من (كه پس از كشتنم بر عهده تو قرار مى گيرد) و گناه خودت (به سوى خدا) بازگردى و از دوزخيان باشى، و اين است كيفر ستمكاران. (29)

پس نفس او (با وسوسه اى برخاسته از حسد) كشتن برادرش را برايش آسان و رام ساخت و او را كشت، در نتيجه از زيانكاران گشت. (30)

پس خداوند، زاغى فرستاد كه زمين را مى كاويد، تا به او نشان دهد كه چگونه كشته ى برادرش را بپوشاند (و دفن كند. قابيل) گفت: واى بر من! آيا عاجزم از اينكه مانند اين زاغ باشم و جسد برادرم را دفن كنم؟ سرانجام او از پشيمانان شد. (31)

به همين جهت، بر بنى اسرائيل نوشتيم كه هر كس انسانى را جز به قصاص يا به كيفر فساد در زمين بكشد پس چنان است كه گويى همه ى مردم را كشته است، و هر كه انسانى را زنده كند (و از مرگ يا انحراف نجات دهد) گويا همه ى مردم را زنده كرده است و البتّه رسولان ما دلايل روشنى

را براى مردم آوردند، امّا (با اين همه) بسيارى از مردم بعد از آن (پيام انبيا) در روى زمين اسرافكار شدند. (32)

همانا كيفر آنان كه با خداوند و پيامبرش به محاربه برمى خيزند و (با سلاح و تهديد و غارت) در زمين به فساد مى كوشند، آن است كه كشته شوند، يا به دار آويخته شوند، يا دست و پايشان بطور مخالف بريده شود يا آنكه از سرزمين (خودشان) تبعيد شوند. اين كيفر ذلت بار دنيوى آنان است و در آخرت برايشان عذابى عظيم است. (33)

مگر كسانى كه پيش از آنكه بر آنان دست يابيد توبه كرده باشند، پس بدانيد كه خداوند آمرزنده و مهربان است. (34)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! از خدا پروا كنيد و (براى تقرب) به سوى او وسيله بجوييد، و در راه او جهاد كنيد، باشد كه رستگار شويد. (35)

همانا كسانى كه كافر شدند، اگر تمام آنچه را در زمين است و همانند آن را دارا باشند تا براى نجات از عذاب روز قيامت فديه دهند، از آنان پذيرفته نمى شود و براى آنان عذابى دردناك است. (36)

آنان مى خواهند از آتش دوزخ بيرون آيند در حالى كه از آن بيرون آمدنى نيستند و برايشان عذابى دائم و پايدار است. (37)

مرد و زن دزد را به جزاى كارى كه انجام داده اند دستشان را قطع كنيد. اين كيفرى است از سوى خداوند و خداوند مقتدر حكيم است. (38)

پس هر كه بعد از ظلمش توبه كند و (كارهاى فاسد خويش را) اصلاح نمايد، قطعا خداوند توبه او را مى پذيرد، همانا خداوند، آمرزنده ى مهربان است. (39)

آيا ندانستى كه حكومت و

فرمانروايى آسمان ها و زمين تنها از آن خداست، هر كه را (طبق حكمت و عدالت خود) بخواهد عذاب مى كند و هر كه را بخواهد مى آمرزد و خداوند بر هر چيزى تواناست. (محارب و مفسد و سارق را عذاب مى دهد، و تائب پشيمان را مى پذيرد و مى بخشايد). (40)

اى پيامبر! كسانى كه در كفر شتاب مى كنند، غمگينت نسازند، (خواه) آن گروه كه (منافقانه) به زبان گفتند: ايمان آورده ايم، ولى دلهايشان ايمان نياورده است. (و خواه) از يهوديان آنان كه براى دروغ سازى (و تحريف) با دقّت به سخنان تو گوش مى دهند و همچنين (به قصد جاسوسى) براى قوم ديگرى كه نزد تو نيامده اند، به سخنان تو گوش مى دهند (و يا گوش به فرمان ديگرانى هستند كه نزد تو نيامده اند) آنان كلمات (تورات يا پيامبر) را از جايگاه خود تحريف مى كنند و (به يكديگر) مى گويند: اگر اين مطلب (كه مطابق ميل ماست) به شما داده شد بگيريد و بپذيريد، ولى اگر (آنچه طبق خواسته ى ماست) به شما داده نشد، دورى كنيد. (اى پيامبر!) هر كه را خداوند بخواهد آزمايش و رسوايش كند تو هرگز در برابر قهر الهى هيچ كارى نمى توانى برايش بكنى. آنان كسانى اند كه خداوند نخواسته است دل هايشان را پاك كند. براى آنان در دنيا ذلّت و خوارى، و برايشان در آخرت، عذابى بزرگ است. (41)

آنان براى دروغ سازى به دقّت گوش مى دهند و همواره مال حرام (رشوه و ربا) مى خورند، پس اگر (براى داورى) نزد تو آمدند، يا ميانشان داورى كن يا از آنان روى بگردان. و اگر از آنان روى بگردانى پس هرگز هيچ زيانى به تو نخواهند رساند. و

اگر داورى كنى، پس ميانشان به قسط و عدل قضاوت كن، همانا خداوند دادگران را دوست دارد. (42)

و (يهوديان) چگونه تو را داور قرار مى دهند، در حالى كه تورات نزد ايشان است (و) در آن حكم خداست، پس بعد از آن (كه تو موافق آن كتاب حكم كردى) روى مى گردانند و آنان مؤمن نيستند. (43)

همانا ماتورات را نازل كرديم (كه) در آن هدايت و نور است. پيامبران الهى كه تسليم فرمان خدا بودند، بر طبق آن براى يهود حكم مى كردند، و (همچنين) مربّيان الهى و دانشمندان، بر طبق اين كتاب آسمانى كه حفاظت آن به آنان سپرده شده بود و بر آن گواه بودند، داورى مى كردند، پس (اى علما!) از مردم نترسيد (و احكام خدا را بيان كنيد) و از (مخالفت با) من بترسيد و آيات مرا به بهاى اندك نفروشيد. و كسانى كه طبق آنچه خداوند نازل كرده حكم نكنند پس آنان همان كافرانند. (44)

و در آن (تورات) برايشان مقرر كرديم كه (در قصاص) جان در برابر جان و چشم در برابر چشم و بينى در برابر بينى و گوش در برابر گوش و دندان در برابر دندان باشد و همه ى زخمها را (نيز به همان ترتيب و اندازه) قصاص است. پس هر كه آن را صدقه دهد، كفّاره ى گناهانش محسوب شود و كسانى كه به آنچه خدا نازل فرموده حكم نكنند، پس آنان همان ستمگرانند. (45)

و به دنبال آنان (پيامبران پيشين) عيسى پسر مريم را آورديم در حالى كه تورات را كه پيش از او بود تصديق مى كرد و به او انجيل داديم، كه در آن هدايت و نور

است و تصديق كننده ى تورات قبل از آن است و براى پرواپيشگان مايه ى هدايت و موعظه است. (46)

و اهل انجيل، به آنچه خداوند در آن كتاب نازل كرده حكم كنند. و كسانى كه به آنچه خداوند نازل كرده حكم نكنند. پس آنان همان فاسقانند. (47)

و ما كتاب (قرآن) را به حق بر تو نازل كرديم، در حالى كه كتب آسمانى پيشين را تصديق مى كند و حاكم و حافظ آنها است. پس به آنچه خداوند نازل كرده، ميان آنان حكم كن و (با دور شدن) از حقّى كه براى تو آمده، از هوا و هوس آنان پيروى مكن، ما براى هر يك از شما آيين و طريقه ى روشنى قرار داديم، و اگر خداوند مى خواست، همه ى شما را يك امّت قرار مى داد (و همه يك قانون و آيين داشتيد). ولى (خداوند مى خواهد) تا شما را در آنچه به شما داده بيازمايد، پس در كارهاى نيك سبقت بگيريد، (و بدانيد كه) بازگشت همه ى شما به سوى خداست، پس او شما را به آنچه در آن اختلاف مى كرديد آگاه خواهد ساخت. (48)

و اينكه ميان آنان طبق آنچه خداوند نازل كرده حكم كن، و از هوسهاى آنان پيروى مكن، و بر حذر باش از اين كه تو را از برخى از آنچه خداوند بر تو نازل كرده منحرف سازند. پس اگر آنان (از حكم و داورى تو) روى گرداندند، پس بدان كه خداوند مى خواهد آنان را به خاطر پاره اى از گناهانشان مجازات كند، بى شك بسيارى از مردم فاسقند. (49)

آيا آنان حكم جاهليّت را مى طلبند؟ براى اهل ايمان و يقين، داورى چه كسى از خدا بهتر است؟. (50)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! يهوديان و مسيحيان را سرپرست و ياور نگيريد، (زيرا) بعضى از آنان يار و ياور بعض ديگرند و هر كس از شما كه آنان را ولى خود قرار دهد پس قطعا از آنان است. همانا خداوند، قوم ستمگر را هدايت نمى كند. (51)

(با آن همه توصيه به نپذيرفتن ولايت كفّار) بيماردلان را مى بينى كه در دوستى با آنان (كافران)، سبقت مى گيرند (و در توجيه كارشان) مى گويند: مى ترسيم كه حادثه اى بد برايمان پيش آيد (و ما نيازمند كمك آنان باشيم) پس اميد است كه خداوند، پيروزى يا امر ديگرى را از جانب خود (به نفع مسلمين) پيش آورد، آنگاه آنان از آنچه در دل پنهان داشته اند پشيمان شوند. (52)

و كسانى كه ايمان آوردند (هنگام پيروزى مسلمين و رسوايى منافقان با تعجّب، به يكديگر) مى گويند: آيا اينان همان هايى هستند كه با تأكيد، به خدا قسم مى خوردند كه ما با شماييم؟ پس (چرا كارشان به اينجا كشيد؟) اعمالشان نابود شد و زيانكار شدند. (53)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! هر كس از شما كه از دين خود برگردد (به خدا ضررى نمى زند، چون) خداوند در آينده قومى را خواهد آورد كه آنان را دوست دارد و آنان نيز خدا را دوست دارند. آنان نسبت به مؤمنان نرم و فروتن و در برابر كافران سرسخت و قاطعند، در راه خدا جهاد مى كنند و از ملامت هيچ ملامت كننده اى نمى هراسند. اين فضل خداست كه به هر كه بخواهد (و شايسته ببيند) مى دهد و خداوند وسعت بخش بسيار داناست. (54)

ولى و سرپرست شما، تنها خداوند و پيامبرش و مؤمنانى هستند كه نماز را برپا

مى دارند و در حال ركوع، زكات مى دهند. (55)

و هر كس كه خدا و پيامبرش و چنان مؤمنانى را (كه در آيه قبل بيان شد) ولى خود بگيرد (از حزب خداست) همانا حزب خدا پيروز است. (56)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! از كسانى كه دين شما را به مسخره و بازى مى گيرند، آنان كه پيش از شما كتاب (آسمانى) داده شده اند و (نيز) كفّار را ولى خود نگيريد و از خدا بپرهيزيد، اگر ايمان داريد. (57)

و هرگاه كه شما (به وسيله ى اذان، مردم را) به نماز فرامى خوانيد آن را به مسخره و بازى مى گيرند. اين به خاطر آن است كه آنان گروهى هستند كه نمى انديشند. (58)

بگو: اى اهل كتاب! آيا جز اين بر ما خورده و عيب مى گيريد كه به خداوند و به آنچه بر ما نازل شده و به آنچه از پيش (بر پيامبران گذشته) نازل گرديده، ايمان آورده ايم؟ همانا بيشتر شما از مرز حق بيرون رفته و فاسقيد. (59)

بگو: آيا شما را به بدتر از (صاحبان) اين كيفر در پيشگاه خدا خبر دهم؟ كسانى كه خداوند آنها را لعن و بر آنها غضب كرده و افرادى از آنان را به شكل بوزينه ها و خوك ها درآورده و طاغوت را پرستيدند (و اطاعت كردند)، جايگاه آنان نزد خداوند بدتر است و از راه راست گمراه ترند. (60)

و هرگاه (منافقان يا بعضى از اهل كتاب) نزد شما آيند، مى گويند: ايمان آورديم، در حالى كه آنان با كفر بر شما وارد مى شوند و با همان كفر بيرون روند و خداوند به آنچه كتمان مى كردند آگاه تر است. (61)

و بسيارى از آنان (مدعيان

ايمان) را مى بينى كه در گناه و ظلم و حرام خوارى شتاب مى كنند. به راستى چه زشت است آنچه انجام مى دهند. (62)

چرا علماى نصارى و يهود آنان را از سخنان گناه آلود و خوردن مال حرام بازنمى دارند؟ چه بد است آنچه انجام مى دهند. (63)

و يهود گفتند: دست خدا بسته است. دستهايشان بسته باد و به سزاى اين گفتار، از لطف خدا دور شوند. بلكه دو دست (قدرت) خدا گشوده است، هرگونه بخواهد انفاق مى كند و البتّه آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده، كفر و طغيان بسيارى از آنان را مى افزايد و ما تا روز قيامت دشمنى و كينه در ميانشان افكنديم. هر بار كه براى جنگ، آتش افروزى كردند، خداوند آن را خاموش ساخت. آنان همواره در زمين، به فساد و تبه كارى مى كوشند، و خداوند مفسدان را دوست نمى دارد. (64)

و اگر اهل كتاب (يهوديان و مسيحيان) ايمان آورده و تقوا پيشه مى كردند قطعا ما گناهانشان را مى بخشيديم و آنان را به باغهاى پر نعمت بهشت، وارد مى كرديم. (65)

و اگر آنان (يهود و نصارا) تورات و انجيل و آنچه را از سوى پروردگارشان بر آنان نازل شده، برپا مى داشتند، از بالاى سرشان (آسمان) و از زير پاهايشان (زمين) روزى مى خوردند. بعضى از آنان ميانه رو هستند، ولى بسيارى از آنان آنچه انجام مى دهند بد است. (66)

اى پيامبر! آنچه را از سوى پروردگارت به تو نازل شده است (در مورد ولايت و جانشينى حضرت على) اعلام كن و اگر چنين نكنى، رسالت الهى را نرسانده اى و (بدان كه) خداوند تو را از (شرّ) مردم (و كسانى كه تحمّل شنيدن

اين پيام مهم را ندارند) حفظ مى كند. همانا خداوند گروه كافران را هدايت نمى كند. (67)

بگو: اى اهل كتاب! هيچ ارزشى نداريد مگر آنكه تورات و انجيل و آنچه را از سوى پروردگارتان نازل شده برپا داريد و همانا آنچه از سوى پروردگارت بر تو نازل شده، طغيان و كفر بسيارى از آنان را خواهد افزود، پس بر كافران (و مخالفت آنان) تأسف مخور. (68)

همانا كسانى كه ايمان آوردند و مؤمنان و يهوديان و صابئان و مسيحيان، هر كدام به خدا و روز قيامت ايمان آورده و كار شايسته انجام دهند، بيم و اندوهى بر آنان نيست. (69)

همانا ما از بنى اسرائيل پيمان گرفتيم و پيامبرانى به سوى آنان فرستاديم. (امّا) هرگاه پيامبرى برايشان سخن و پيامى آورد كه دلخواهشان نبود، گروهى را تكذيب كرده و گروهى را كشتند. (70)

(يهوديان چون خود را برتر از مردم و اولياى خدا مى پنداشتند) گمان كردند كيفر و آزمايشى (برايشان) نخواهد بود، پس (از ديدن حقايق) كور و (از شنيدن حقايق) كر شدند. سپس خداوند (لطف خويش را بر آنان باز گرداند و) توبه شان را پذيرفت. دگر بار بسيارى از آنان (از ديدن و شنيدن آيات الهى) كور و كر شدند و خداوند به آنچه مى كنند، بيناست. (71)

همانا كسانى كه گفتند: خداوند، همان مسيح پسر مريم است، قطعا كافر شدند. (چگونه چنين مى گويند) در حالى كه مسيح خود مى گفت: اى بنى اسرائيل! خدا را بپرستيد كه پروردگار من و شماست، يقينا هر كس به خداوند شرك ورزد، خداوند بهشت را بر او حرام كرده و جايگاهش دوزخ است و ستمگران را هيچ ياورى نيست. (72)

همانا آنان

كه گفتند: خداوند، يكى از سه تاست، كافر شدند. جز خداى يكتا خدايى نيست. و اگر از آنچه مى گويند دست برندارند، به كافران از اهل كتاب آنها قطعا عذابى دردناك خواهد رسيد. (73)

آيا توبه نمى كنند و از او آمرزش نمى طلبند؟ در حالى كه خداوند، آمرزنده ى مهربان است. (74)

مسيح پسر مريم، فرستاده اى بيش نيست كه پيش از او نيز پيامبرانى بودند و مادرش بسيار راستگو و درست كردار بود، آن دو (همچون ساير انسان ها) غذا مى خوردند. (پس هيچ كدام خدا نيستند،) بنگر كه چگونه آيات را براى مردم بيان مى كنيم، پس بنگر كه اين مردم چگونه (از حق) روى گردان مى شوند. (75)

(اى پيامبر! به مردم) بگو: آيا غير از خدا، چيزى را كه براى شما هيچ سود و زيانى ندارد مى پرستيد؟ در حالى كه خداوند همان شنواى داناست. (76)

(اى پيامبر!) بگو: اى اهل كتاب! در دين خود به ناحق غلوّ نكنيد و از هوسهاى گروهى كه پيش از اين گمراه شدند و بسيارى را گمراه كردند و (اكنون نيز) از راه حق منحرفند، پيروى نكنيد. (77)

كسانى از بنى اسرائيل كه كافر شدند، به زبان داود و عيسى پسر مريم لعنت شدند. اين (لعن و نفرين،) بدان سبب بود كه آنان عصيان كرده و از فرمان خدا تجاوز مى كردند. (78)

آنان يكديگر را از كارهاى زشتى كه انجام مى دادند بازنمى داشتند (و نهى از منكر نمى كردند). به راستى چه بد است آنچه انجام مى دادند. (79)

بسيارى از آنان (بنى اسرائيل) را مى بينى كه با كافران دوستى مى ورزند، (و آنان را سرپرست خود مى گيرند.) چه اعمال بدى از پيش فرستادند (كه در نتيجه،) خداوند بر

آنان خشم نموده و در عذاب، همانان جاويد خواهند بود. (80)

و اگر به خداوند و پيامبر و آنچه بر او نازل شده ايمان مى آوردند، هرگز آنان (كافران) را (سرپرست و) دوست خود نمى گرفتند، ولى بسيارى از آنان فاسقند. (81)

قطعا سرسخت ترين مردم را در دشمنى نسبت به اهل ايمان، يهوديان و مشركان خواهى يافت، و نزديك ترينشان را از نظر دوستى با مؤمنان، كسانى خواهى يافت كه مى گويند: ما نصرانى هستيم. اين (دوستى) به آن جهت است كه برخى از آنان كشيشان و راهبانند و آنان تكبّر نمى ورزند. (82)

و (آن مسيحيان) هرگاه آياتى را كه بر پيامبر نازل شده مى شنوند، مى بينى كه چشمانشان از اينكه حق را شناخته اند از اشك لبريز مى شود و مى گويند: پروردگارا! ما ايمان آورديم، پس نام ما را در زمره ى گواهى دهندگان (به حق) بنويس. (83)

و (مى گويند:) چرا به خداوند و حقّى كه (از سوى او) براى ما آمده ايمان نياوريم؟ در حالى كه اميد داريم پروردگارمان ما را همراه صالحان وارد (بهشت) سازد. (84)

پس خداوند به پاس اين سخن (و گواهى شان) به ايشان باغهايى كه از پاى (درختانش) نهرها جارى است پاداش داد، همواره در آن ماندگارند و اين است پاداش نيكوكاران. (85)

و كسانى كه كافر شدند و آيات ما را تكذيب كردند، آنان اهل دوزخند. (86)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! چيزهاى پاكيزه اى را كه خدا براى شما حلال كرده است، برخود حرام نكنيد و از حد نگذريدكه خداوند تجاوزگران را دوست نمى دارد. (87)

و از آنچه خداوند، روزى حلال و پاكيزه به شما بخشيده بخوريد، و از خدايى كه به او ايمان

داريد، پروا كنيد. (88)

خداوند، شما را به خاطر سوگندهاى لغو و بيهوده بازخواست نمى كند، ليكن براى شكستن سوگندهايى كه (از روى اراده) بسته ايد، مؤاخذه مى كند، پس كفاره آن (شكستن سوگند) طعام دادن به ده بينواست، از نوع متوسط آنچه به خانواده ى خود مى خورانيد، يا پوشاندن ده فقير است، يا آزاد كردن برده اى. پس كسى كه (غذا و لباس براى ده فقير نداشت و برده اى) نيافت، سه روز روزه بگيرد. اين كفاره ى سوگندهاى شماست، هرگاه كه سوگند خورديد، (و آن را شكستيد) و سوگندهايتان را مراقبت كنيد، اين گونه خداوند آيات خود را براى شما بيان مى كند، تا او را شكر كنيد. (89)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! همانا شراب و قمار و بت ها و تيرهاى قرعه، پليد و ازكارهاى شيطان است، پس از آنها بپرهيزيد، تا رستگار شويد. (90)

همانا شيطان مى خواهد به وسيله شراب و قمار، ميان شما دشمنى و كينه بيفكند و شما را از ياد خدا و نماز باز دارد. پس (با اين همه مفاسد) آيا دست برمى داريد؟. (91)

و خدا را اطاعت كنيد و پيامبر را فرمانبردار باشيد و (از نافرمانى) بپرهيزيد. پس اگر روى گردان شديد (و اطاعت نكرديد) بدانيد كه وظيفه ى رسول ما تنها ابلاغ آشكار است. (92)

بر كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده اند، در آنچه (قبل از تحريم شراب) خورده اند باكى نيست، هر گاه كه اهل پروا و ايمان و كارهاى شايسته باشند. سپس (از محرّمات) پرهيز نمايند (و به تحريم آن) ايمان آورند و آنگاه (نيز از حرام) بپرهيزند و كار نيك كنند و خداوند نيكوكاران را دوست دارد. (93)

اى

كسانى كه ايمان آورده ايد! خداوند شما را با چيزى از شكار كه دستها و نيزه هايتان به آن مى رسد مى آزمايد تا خداوند معلوم گرداند چه كسى در باطن از او بيم دارد (و تسليم فرمان اوست و از شكار مى گذرد) پس بعد از اين هر كه تجاوز كند، او را عذابى دردناك است. (94)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! در حال احرام، شكار را نكشيد، و هر كس از شما به عمد، شكارى را بكشد، كيفر و كفّاره اش كشتن نظير آن حيوان از چهارپايان است كه (به اين نظير بودن) دو شاهد عادل از ميان خودتان حكم كنند. (اين حيوان قربانى) هديه اى است كه به كعبه برسد (و آنجا ذبح شود) يا (به جاى قربانى) براى جبران آن (به شصت) فقير طعام بدهد يا برابر آن روزه بگيرد. (اين كفّاره هاى سه گانه) براى آن است كه جزاى كار خود را بچشد. خداوند از گذشته ى شما (كه قانون كفّاره نيامده بود) گذشت. و هر كس اين كار را تكرار كند، خداوند از او انتقام مى گيرد، و خداوند، شكست ناپذير و انتقام گيرنده است. (95)

(البتّه) شكار دريا و خوراك آن براى شما حلال شده كه توشه اى براى شما و كاروانيان است، ولى تا وقتى محرم هستيد، صيد صحرايى بر شما حرام است. و از خداوندى كه به سوى او محشور مى شويد، پروا كنيد. (96)

خداوند، كعبه ى بيت الحرام را وسيله ى سامان بخشى و قوام مردم قرار داده و نيز ماه حرام و قربانى هاى بى نشان و نشان دار را (وسيله ى برپايى مردم قرار داده است) اين براى آن است كه بدانيد خداوند آنچه (از اسرار) در آسمان ها و زمين

است مى داند و خداوند به هر چيز آگاه است. (97)

بدانيد كه خداوند، سخت كيفر است، و همانا خداوند آمرزنده مهربان است. (98)

بر پيامبر، جز ابلاغ (احكام الهى) نيست و خداوند، آنچه را آشكار يا كتمان مى كنيد مى داند. (99)

(به مردم) بگو: پليد و پاك، يكسان نيست، گرچه عدد ناپاكان تو را به تعجّب وا دارد. پس اى صاحبان خرد! از خدا پروا كنيد، باشد كه شما رستگار شويد. (100)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! از امورى كه اگر برايتان آشكار شود ناراحتتان مى كند نپرسيد، و اگر هنگام نزول قرآن از آنها سؤال كنيد، برايتان روشن مى شود. خداوند از سؤال هاى نابجاى شما گذشت و خداوند آمرزنده بردبار است. (101)

همانا (از اين گونه سؤالها) گروهى از پيشينيان نيز پرسيدند (و چون طاقت عمل نداشتند) نسبت به آن منكر و كافر شدند. (102)

خداوند، درباره ى هيچ بحيره (حيوان گوش شكافته) و هيچ سائبه (حيوانى كه به خاطر زاد و ولد زياد او را آزاد كرده اند) و هيچ وصيله (حيوان نرى كه متّصل به ماده، دو قلو به دنيا آمده باشد) و هيچ حام (شتر نرى كه ده بار براى جفت گيرى از آن استفاده شده باشد) حكمى نكرده است (و شما را از استفاده ى گوشت و باركشى آن منع نفرموده و اين ممنوعيّت ها خرافات زمان جاهلى است)، ولى كافران بر خدا دروغ مى بندند و بيشتر آنان اهل تعقّل نيستند. (103)

و هرگاه به آنان گفته شود: به سوى آنچه خداوند نازل كرده و به سوى پيامبر بياييد، گويند: آنچه پدرانمان را بر آن يافتيم، ما را بس است. آيا هر چند پدرانشان چيزى

نمى دانستند و (به حق) هدايت نشده بودند (و بيراهه مى رفتند، بايد راه آنان را ادامه دهند؟). (104)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! بر شما باد (حفظ) خودتان. چون شما هدايت يافتيد، آن كه گمراه شد زيانى به شما نمى رساند. بازگشت همه ى شما به سوى خداست، و او شما را به آنچه مى كرديد، آگاه مى سازد. (105)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد! هرگاه (نشانه هاى) مرگ يكى از شما فرا رسد، از ميان خود دو نفر عادل را هنگام وصيّت به شهادت و گواهى فرا خوانيد. و اگر در مسافرت بوديد و مصيبت مرگ به سراغ شما آمد (و شاهد مسلمانى نبود) دو تن از غير (همكيشان)تان را به گواهى بطلبيد و اگر (در صداقت آنان) شك كرديد، پس از نماز آن دو را نگاهداريد تا به خداوند قسم ياد كنند كه ما حاضر نيستيم حق را به هيچ قيمتى بفروشيم، هر چند در مورد فاميل باشد و هرگز شهادت الهى را پنهان نمى كنيم، كه در اين صورت از گنه كارانيم. (106)

پس اگر معلوم شد كه آن دو شاهد (غير مسلمان در سفر) گناه و خيانت كرده اند (و سوگندشان ناحق بوده)، دو نفر ديگر كه (مسلمان هستند و شهادت بر ضررشان تمام شده و به ميّت نزديك ترند) برخاسته و به خدا سوگند ياد نمايند كه قطعا گواهى ما (وارثان مسلمان) از گواهى آن دو (غير مسلمانى كه خيانتشان آشكار شده) به حق نزديكتر است (و بگويند) ما (از حد و حق) تجاوز نكرده ايم كه اگر چنين كنيم قطعا از ستمكارانيم. (107)

اين (روش به صواب) نزديكتر است براى اينكه شهادت را به نحو درست ادا كنند و

يا بترسند كه بعد از سوگند خوردنشان سوگندهايى (به وارثان ميّت) برگردانده شود (و جاى سوگند آنان را بگيرد). و از خداوند پروا كنيد و (فرمان هاى او را) گوش كنيد و خداوند، گروه فاسق را هدايت نمى كند. (108)

روزى (فرا رسد) كه خداوند، پيامبران را گرد آورد پس بگويد: به دعوت شما چه پاسخى داده شد؟ گويند: ما علمى (به حقيقت امر) نداريم، همانا داناى غيبها تويى تو. (109)

زمانى كه خداوند فرمود: اى عيسى پسر مريم! نعمتم را بر تو و بر مادرت ياد كن. آنگاه كه تو را با «روح القدس» (جبرئيل) تأييد كردم. در گهواره (به اعجاز) و در بزرگسالى (به وحى) با مردم سخن گفتى، و آنگاه كه كتاب و حكمت و تورات و انجيل به تو آموختم، و (فراموش مكن زمانى را كه) به اذن من از گل (چيزى) به صورت پرنده ساختى و در آن دميدى، پس با اذن من پرنده اى شد، و با اذن من كور مادرزاد و پيسى گرفته را شفا مى دادى، و آنگاه كه به اذن من، مردگان را (زنده) از گور بيرون مى آوردى، و (به ياد آور) زمانى كه (دست ظلم) بنى اسرائيل را از تو كوتاه كردم، آنگاه كه تو دلايل روشن برايشان آوردى، پس كافران از ايشان (درباره ى معجزات تو) گفتند: اين، چيزى جز سحر آشكار نيست. (110)

و (به ياد آور) زمانى كه به حواريّون (ياران مخصوص حضرت عيسى) وحى فرستادم كه ايمان آوريد، گفتند: ايمان آورده ايم، و شاهد باش كه ما مسلمان و تسليم هستيم. (111)

(ياد آور) زمانى كه حواريون گفتند: اى عيسى بن مريم! آيا پروردگارت مى تواند (با دعاى

تو) از آسمان، خوانى (از غذا) براى ما فرود آورد؟ عيسى گفت: اگر مؤمنيد، از خدا پروا كنيد!. (112)

گفتند: (ما نظر بدى نداريم و بهانه جو نيستيم بلكه) مى خواهيم از آن بخوريم و دلهايمان اطمينان يابد و بدانيم كه به ما راست گفته اى و بر آن مائده ى آسمانى از گواهان باشيم. (113)

عيسى بن مريم گفت: خداوندا، پروردگارا! مائده اى از آسمان بر ما فرو فرست كه براى نسل كنونى و آيندگان ما عيد و نشانه اى از تو باشد و ما را روزى ده، كه تو بهترين روزى دهندگانى. (114)

خداوند فرمود: من آن (مائده) را بر شما نازل مى كنم، امّا هر كدام از شما بعد از آن كفر ورزد، او را چنان عذاب خواهم كرد كه هيچ يك از جهانيان را آن گونه عذاب نكنم. (115)

و زمانى كه خداوند گفت: اى عيسى بن مريم! آيا تو به مردم گفتى: به غير از خدا، من و مادرم را به عنوان دو معبود بگيريد؟ (عيسى) گفت: (خدايا!) تو پاك و منزّهى، مرا نشايد كه حرف ناروايى كه سزاوار من نيست بگويم، اگر چنين گفته بودم، تو آن را مى دانستى (زيرا) تو آنچه را در دل و جان من است مى دانى، امّا من از آنچه در ذات توست بى خبرم، همانا، داناى تمام غيبها تويى تو. (116)

(حضرت عيسى به خداوند گفت:) من، به آنان نگفتم مگر آنچه مرا به آن فرمان دادى كه بپرستيد خداوندى را كه پروردگار من و پروردگار شماست، و تا زمانى كه در ميان آنان بودم، شاهد و ناظر بر آنان بودم، پس چون مرا (از ميانشان) باز گرفتى، تو خود بر آنان

مراقب بودى و تو بر هر چيز گواهى. (117)

(عيسى گفت: خدايا!) اگر عذابشان كنى، پس آنان بندگان تو هستند و اگر آنان را بيامرزى، پس همانا تو خود توانمند و حكيمى. (118)

خداوند فرمود: اين، روزى است كه راستگويان را صداقتشان سود دهد، برايشان باغهايى است كه زير درختانش نهرها جارى است، هميشه در آن ماندگارند، خداوند از آنان راضى است، آنان نيز از او راضى اند، اين رستگارى بزرگ است. (119)

ملك و حكومت آسمان ها و زمين و آنچه در آنهاست تنها از آن خداست، و او بر هر چيز تواناست. (120)

و از خدا پروا كنيد، كه خدا سخت كيفر است. (2)

حرام شد بر شما مردار و خون و گوشت خوك و آنچه [به هنگام كشتنش] نام غير خدا بر آن برده باشند و آنچه خفه شده و با زدن مرده و از بلندى افتاده و مرده و با شاخ زدن كشته شده و نيم خورده درنده، مگر آنچه [پيش از مردن] به كشتن آن برسيد، و آنچه در برابر بتان - بر تخته سنگهايى كه در جاهليت بر آنها براى خدايان خويش قربانى مى كردند و كم كم خود اين تخته سنگها را مقدس شمردند - سر بريده و اينكه [گوشت حيوان را] به تيرهاى قرعه بخش كنيد، اينها همه بيرون شدن از فرمان [حق] است. - امروز كسانى كه كافر شدند از دين شما - كه بر شما يا دينتان پيروز شوند - نوميد شدند، بنا بر اين از آنها مترسيد و از من بترسيد و بس. امروز دين شما را به كمال رساندم و نعمت خود را بر شما تمام كردم و اسلام را دين شما پسنديدم -. پس هر كه در حال گرسنگى [به خوردن گوشتهاى منع شده] ناچار شود بى آنكه گرايش به گناه داشته باشد همانا خداوند آمرزگار و مهربان است. (3)

از تو مى پرسند چه چيزها برايشان حلال شده است، بگو: چيزهاى پاكيزه براى شما حلال شده است، و آنچه از جانوران شكارى - سگان شكارى - كه تعليم داده ايد در حالى كه از آنچه خداوند به شما آموخته به آن سگان آموخته باشيد - كه شكار را بگيرند و خود نخورند -، پس، از شكارى كه براى شما

گرفته اند بخوريد و نام خدا را [هنگام فرستادن حيوان] بر آن ياد كنيد و از خدا پروا نماييد - براى بازى و سرگرمى شكار نكنيد -، كه خدا زود حساب است. (4)

امروز چيزهاى - خوردنى هاى - پاكيزه براى شما حلال شد و طعام كسانى كه به آنان كتاب داده شده - غير از گوشت كشتارهاى آنها - براى شما حلال است و طعام شما براى آنها حلال است، و زنان پاكدامن با ايمان و زنان پاكدامن از كسانى كه پيش از شما به آنان كتاب داده شده هر گاه كابينهاشان را بدهيد در حالى كه پاكدامن باشيد نه زناكار و نه دوست گيرنده [به پنهانى] - رفيقباز - [براى شما حلال است]. و هر كه ايمان را انكار كند - به اسلام كفر ورزد - براستى كردارش تباه گردد و در آخرت از زيان كاران خواهد بود. (5)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، چون به نماز برخيزيد - آهنگ نماز كنيد - روى ها و دستهايتان را تا آرنجها بشوييد و سرها و پاهايتان را تا برآمدگى هاى روى پا مسح كنيد. و اگر جنب بوديد خود را پاك سازيد - غسل كنيد - و اگر بيمار يا در سفر بوديد يا يكى از شما از حاجتگاه آمد يا با زنان نزديكى كرديد و آبى نيافتيد پس آهنگ خاكى پاك كنيد و روى ها و دستهايتان را مسح كنيد - تيمم -. خدا نمى خواهد بر شما هيچ تنگى و دشوارى نهد بلكه مى خواهد شما را پاكيزه سازد و نعمت خويش را بر شما تمام كند شايد سپاس گزاريد. (6)

و به ياد آريد نعمت خدا را بر خودتان

و پيمانى را كه با شما استوار كرد آنگاه كه گفتيد شنيديم و فرمان برديم. و از خدا پروا كنيد كه خدا بدانچه در سينه هاست داناست. (7)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، همواره براى خدا [به حق گفتن] برپا بوده گواهان به عدل و داد باشيد، و دشمنى گروهى شما را بر آن ندارد كه عدالت نكنيد، عدالت كنيد كه آن به پرهيزگارى نزديكتر است و از خدا پروا كنيد كه خدا بدانچه مى كنيد آگاه است. (8)

خداوند به كسانى كه ايمان آورده و كارهاى نيك و شايسته كرده اند نويد داده است كه آنان را آمرزش و مزدى بزرگ است. (9)

و كسانى كه كافر شدند و آيات - نشانه هاى - ما را دروغ شمردند آنان دوزخيانند. (10)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، به ياد آريد نعمت خداى را بر خويش آنگاه كه گروهى آهنگ كردند كه به سوى شما دست بگشايند و از دستهاى آنان را از شما بازداشت، و از خدا پروا كنيد و مومنان بايد بر خدا توكل كنند و بس. (11)

و هرآينه خداوند از فرزندان يعقوب پيمان گرفت، و از ايشان دوازده مهتر و سرپرست برانگيختيم، و خداى گفت: من با شمايم، اگر نماز را برپا داريد و زكات بدهيد و به فرستادگانم ايمان آوريد و ايشان را يارى كنيد و بشكوه داريد و خداى را وامى نيكو دهيد - به نيازمندان كمك كنيد -، هرآينه بدى هاى شما را از شما بزدايم و شما را به بهشتهايى در آورم كه از زير [درختان] آنها جوى ها روان است. پس هر كه از شما از اين پس كافر شود براستى راه راست

را گم كرده است. (12)

پس به سبب شكستن پيمانشان آنان را لعنت كرديم و دلهاشان را سخت گردانيديم. سخن را از جايگاه هاى آن مى گردانند - تحريف مى كنند - و بهرى از آنچه را كه به آن پند داده شدند فراموش كردند و همواره بر خيانتى از آنان آگاه مى شوى مگر اندكى از ايشان. پس، از آنان درگذر و چشم بپوش، كه خداوند نيكوكاران را دوست دارد. (13)

و از كسانى كه گفتند ما ترساييم پيمان گرفتيم وليكن بهرى از آنچه را كه به آن پند داده شدند از ياد بردند پس تا روز رستاخيز ميان آنان دشمنى و كينه افكنديم و بزودى خدا آنان را از آنچه مى كردند آگاه خواهد ساخت. (14)

اى اهل كتاب، همانا فرستاده ما سوى شما آمده كه براى شما بسيارى از آنچه را كه از كتاب پنهان مى كرديد روشن بيان مى كند و از بسيارى در مى گذرد. براستى شما را از سوى خدا نورى - پيامبر (ص) - و كتابى روشن و روشنكننده - قرآن - آمده است (15)

كه خداوند به وسيله آن هر كه را پيرو خشنودى او باشد به راه هاى سلامت راه مى نمايد و آنان را به خواست خود از تاريكى ها به روشنايى بيرون مى آرد و به راه راست راه مى نمايد. (16)

هرآينه كافر شدند كسانى كه گفتند: خدا همان مسيح پسر مريم است. بگو: اگر خدا بخواهد مسيح پسر مريم و مادرش و هر كه در زمين است همه را نابود كند چه كسى در برابر خدا توانايى دارد [كه خداى را از آن باز دارد]؟ و خداى راست پادشاهى آسمانها و زمين و آنچه ميان

آنهاست، هر چه بخواهد مى آفريند و خدا بر هر چيزى تواناست. (17)

و جهودان و ترسايان گفتند: ما پسران خدا و دوستان اوييم. بگو: پس چرا شما را به گناهانتان عذاب مى كند؟ [چنين نيست] بلكه شما آدميانيد از آنها كه او آفريده است، هر كه را خواهد بيامرزد و هر كه را خواهد عذاب كند، و خداى راست پادشاهى آسمانها و زمين و آنچه ميان آنهاست و بازگشت به سوى اوست. (18)

اى اهل كتاب، فرستاده ما به سوى شما آمد كه در دوران گسستگى [آمدن] پيامبران، [حق را] براى شما روشن بيان مى كند تا نگوييد ما را نويد رسان و بيم كننده اى نيامد. همانا مژده دهنده و بيم كننده اى سوى شما آمد، و خدا بر هر چيزى تواناست. (19)

و [ياد كن] آنگاه كه موسى به قوم خويش گفت: اى قوم من، نعمت خدا را بر خود ياد كنيد هنگامى كه در ميان شما پيامبرانى پديد كرد و شما را پادشاهان گردانيد و به شما چيزها داد كه به هيچ يك از مردم جهان نداد. (20)

اى قوم من، به اين سرزمين مقدس - فلسطين و شامات - كه خداوند براى ما نوشته است درآييد و [از ترس جباران] به پشت خويش برمگرديد - عقبنشينى مكنيد - كه زيان كار مى گرديد. (21)

گفتند: اى موسى، در آنجا گروهى گردن كش و ستمگرند و ما هرگز اندر آن نشويم تا از آنجا بيرون شوند پس اگر از آن [سرزمين] بيرون شوند، ما در آييم. (22)

دو مرد - يوشع و كاليب - از آنان كه [از خدا] مى ترسيدند و خدا بر آنان نعمت - ايمان و خردمندى و روشنبينى

- ارزانى داشته بود گفتند: بر آنان از اين دروازه در آييد، و چون اندر شديد همانا شما پيروز خواهيد شد، و اگر ايمان داريد پس بر خدا توكل كنيد و بس. (23)

گفتند: اى موسى، تا آنان در آنجا باشند ما هرگز در آن [سرزمين] درنياييم، پس تو و پروردگارت برويد و [با آنها] جنگ كنيد كه ما همين جا نشسته ايم. (24)

[موسى] گفت: پروردگارا، من جز بر خود و برادرم اختيار و توانايى ندارم، پس ميان ما و گروه نافرمان بدكار جدايى افكن. (25)

[خداى] فرمود: همانا آن سرزمين چهل سال بر آنان حرام است و در اين سرزمين سرگردان باشند، پس بر گروه نافرمان اندوه مخور. (26)

و خبر دو فرزند آدم - هابيل و قابيل - را بر آنان بدرستى بخوان كه چون قربانى كردند از يكى پذيرفته شد و از ديگرى پذيرفته نشد. [آن كه قربانيش پذيرفته نشد - قابيل - به برادر] گفت: هرآينه تو را خواهم كشت. [برادرش - هابيل -] گفت: جز اين نيست كه خدا از پرهيزگاران مى پذيرد (27)

سوگند كه اگر دست خويش به من دراز كنى تا مرا بكشى، من دست خويش دراز نمى كنم تا تو را بكشم زيرا كه من از پروردگار جهانيان مى ترسم (28)

من مى خواهم گناه من و گناه خود را بر گيرى تا از دوزخيان باشى، و اين است پاداش ستم كاران. (29)

پس نفس او كشتن برادرش را برايش بياراست و آسان نمود تا او را بكشت و از زيان كاران گشت. (30)

آنگاه خداوند كلاغى را فرستاد كه زمين را مى كاويد تا به وى بنماياند كه چگونه جسد برادرش را

پنهان كند. [قابيل] گفت: اى واى بر من، آيا ناتوانم از اينكه مانند اين كلاغ باشم تا پيكر برادرم را پنهان كنم؟ آنگاه از پشيمانان گشت. (31)

از اين رو بر فرزندان اسرائيل نوشتيم كه هر كه كسى را بكشد بى آنكه كسى را كشته يا تباهى در زمين كرده باشد چنان است كه همه مردم را كشته باشد. و هر كه كسى را زنده كند - از مرگ برهاند يا به حق راه نمايد - چنان است كه همه مردم را زنده كرده است. و هرآينه فرستادگان ما با نشانه هاى روشن سوى آنان آمدند، سپس بسيارى از آنان پس از آن در زمين گزافكار و زياده رو شدند. (32)

جز اين نيست كه سزاى كسانى كه با خدا و فرستاده او مى جنگند و در زمين به تباهى مى كوشند - در جامعه ايجاد ناامنى مى كنند يا به راهزنى و قتل و غارت مى پردازند - اين است كه آنان را بكشند يا بر دار كنند يا دستها و پاهايشان را بر خلاف يكديگر - قسمتى از دست راست و پاى چپ - ببرند يا از آن سرزمين بيرونشان كنند. اين است خوارى و رسوايى براى آنان در اين جهان، و در آن جهان عذابى بزرگ دارند. (33)

مگر كسانى كه پيش از آنكه بر آنان دست يابيد توبه كنند، و بدانيد كه خدا آمرزگار و مهربان است. (34)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، از خدا پروا كنيد و به سوى او دستاويز بجوييد و در راه او جهاد كنيد، باشد كه رستگار شويد. (35)

همانا كسانى كه كافر شدند اگر همه آنچه را كه در زمين

است و همچند آن را مى داشتند تا خويشتن را بدان از عذاب روز رستاخيز بازخرند از آنها پذيرفته نشود و آنان راست عذابى دردناك (36)

مى خواهند كه از آتش دوزخ بيرون آيند و حال آنكه از آن بيرون آمدنى نيستند و آنان راست عذابى پاينده. (37)

و مرد دزد و زن دزد [چهار انگشت] دستشان را به سزاى آنچه كرده اند ببريد، كيفرى است از سوى خدا، و خدا تواناى بى همتا و داناى با حكمت است. (38)

پس هر كه پس از ستمش توبه كند و كار خود را به صلاح آورد خدا [به رحمت خويش] بر او باز مى گردد و توبه اش را مى پذيرد كه خدا آمرزگار و مهربان است. (39)

آيا ندانسته اى كه خداى راست پادشاهى آسمانها و زمين، آن را كه بخواهد عذاب مى كند و آن را كه بخواهد مى آمرزد و خدا بر هر چيزى تواناست (40)

اى پيامبر، كسانى كه در كفر مى شتابند - اصرار مى ورزند - تو را اندوهگين نسازند از آنان كه به دهان خويش مى گويند: گرويديم و دلهاشان باور ندارد و از آنها كه جهود شدند كه سخت شنوندگان دروغند، شنوندگانند براى گروهى ديگر كه نزد تو نيامده اند - يعنى جاسوسان آنهايند - سخن را پس از جاى گرفتن در جايگاه هايش مى گردانند - تحريف مى كنند -، مى گويند: اگر اين [حكم تحريف شده] به شما داده شد بپذيريد و اگر داده نشد دورى و پرهيز كنيد. و هر كه خدا فتنه - گمراهى يا رسوايى يا هلاكت - او را خواهد، هرگز براى او چيزى را از خدا [در دفع آن فتنه] نتوانى به دست آورد - در برابر خدا براى

او كارى نتوانى كرد -، اينان كسانى اند كه خدا نخواسته است كه دلهاشان را پاك كند، آنان را در اين جهان رسوايى و خوارى و در آن جهان عذابى است بزرگ. (41)

شنوندگان دروغ و خورندگان [مال] حراماند، پس اگر نزد تو آيند ميانشان داورى كن يا از آنان روى بگردان، و اگر از آنان روى بگردانى هرگز زيانى به تو نتوانند رسانيد، و اگر داورى كنى به داد و انصاف ميانشان داورى كن زيرا كه خداوند دادگران را دوست دارد. (42)

و چگونه تو را به داورى پسندند و حال آنكه تورات كه حكم خدا در آن است نزد آنهاست و آنگاه پس از آن [كه تو موافق آن كتاب حكم كردى] روى مى گردانند، و اينان ايمان ندارند. (43)

ما تورات را فرو فرستاديم كه در آن رهنمونى [به حق] و روشنايى هست، پيامبرانى كه [حكم خدا را] گردن نهاده و فرمانبردارند با آن براى آنها كه يهودى شدند حكم مى كنند و [همچنين] مربيان خداپرست و دانشمندان ايشان، از آن رو كه نگاه داشت كتاب خدا از آنان خواسته شده بود و بر آن گواه بودند. پس از مردم مترسيد و از من بترسيد و به بهاى آيات من چيز اندكى مخريد. و هر كه بدانچه خدا فرو فرستاده حكم نكند پس اينانند كافران. (44)

و در آن (تورات) بر آنان اين حكم نوشتيم كه تن را به تن و چشم را به چشم و بينى را به بينى و گوش را به گوش و دندان را به دندان و زخمها را [به برابرش] قصاص است، و هر كه آن (قصاص) را ببخشد اين كفاره اى

براى [گناهان] اوست، و هر كه بدانچه خدا فرو فرستاده حكم نكند پس اينانند ستم كاران. (45)

و بر پس ايشان (پيامبران) عيسى پسر مريم را در آورديم، باور دارنده آنچه پيش او بود از تورات - يعنى تورات را كه پيش از او فرستاده شده بود راست انگاشت -، و او را انجيل داديم كه در آن رهنمونى و روشنائيى بود و باور دارنده آنچه پيش آن بود از تورات، و رهنمونى و پندى براى پرهيزگاران. (46)

و اهل انجيل بايد بدانچه خدا در آن فرو فرستاده حكم كنند و هر كس بدانچه خدا فرو فرستاده حكم نكند پس آنانند بدكاران نافرمان. (47)

و [اين] كتاب - قرآن - را براستى و درستى سوى تو فرستاديم، باور دارنده آنچه پيش آن بوده از كتاب [الهى] و نگاهبان بر آن، پس ميان آنان بدانچه خدا فرو فرستاده حكم كن و با روى گرداندن از آن حقى كه به سوى تو آمده است از هوى و هوس آنان پيروى مكن. براى هر امتى از شما - آدميان - راه و روشى پديد كرديم، و اگر خدا مى خواست شما را يك امت مى ساخت وليكن مى خواهد شما را در آنچه به شما داده بيازمايد، پس به نيكى ها پيشى گيريد. بازگشت همه شما به خداست و شما را بدانچه در آن اختلاف مى كرديد آگاه خواهد كرد. (48)

و [وحى كرديم به] اينكه ميان آنان بدانچه خدا فرو فرستاده حكم كن و از هوسها و آرزوهاشان پيروى مكن و از آنان بپرهيز كه مبادا تو را درباره برخى از آنچه خدا به تو فرو فرستاده فريب دهند و از آن بگردانند. پس

اگر پشت كردند، بدان كه خدا مى خواهد به آنان به [سزاى] برخى از گناهانشان عقوبت رساند، و براستى بسيارى از مردم بدكاران نافرمانند. (49)

آيا حكم [روزگار] جاهليت مى جويند؟! و چه كسى نيكو حكمتر از خداست براى مردمى كه يقين دارند؟ (50)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، جهودان و ترسايان را دوست و همدل مگيريد. برخى از آنان دوستان برخى ديگرند، و هر كس از شما كه با آنها دوستى و همدلى دارد او از آنهاست. همانا خدا گروه ستم كاران را راه ننمايد. (51)

از اين رو كسانى را كه در دلشان بيمارى - شك و نفاق - است مى بينى كه در [دوستى] آنان مى شتابند و مى گويند: مى ترسيم كه ما را رويداد بدى رسد. اميد است كه خدا پيروزى و گشايشى يا امرى - فرمانى يا حادثه اى - از نزد خويش پديد آرد، پس بر آنچه در دلهاشان نهان داشتند پشيمان گردند. (52)

و كسانى كه ايمان آوردند [در اين حال به يكديگر] گويند: آيا اينان - منافقان - همان كسانند كه سوگندهاى سخت به خدا مى خوردند كه با شما خواهند بود؟ كردارهاشان تباه شد و زيان كار گشتند. (53)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، هر كس از شما كه از دين خويش برگردد زودا كه خداوند گروهى را بياورد كه ايشان را دوست دارد و ايشان او را دوست دارند، با مومنان نرم و خاكسارند و بر كافران سخت و گردنفراز، در راه خدا جهاد مى كنند و از سرزنش هيچ سرزنش كننده اى نمى ترسند. اين برترى و بخشش خداست كه آن را به هر كه بخواهد مى دهد و خداوند فراخ بخشايشى داناست. (54)

همانا دوست و سرپرست

شما خداست و پيامبرش و كسانى كه ايمان آورده اند، آنان كه نماز را برپا مى دارند و زكات مى دهند در حالى كه در ركوعند. (55)

و هر كه خدا و پيامبرش و [چنين] كسانى را كه ايمان آورده اند به دوستى و سرپرستى برگزيند [از گروه خداست و] براستى گروه خدا پيروزند. (56)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، كسانى را كه دين شما را به مسخره و بازى مى گيرند از آنان كه پيش از شما به آنها كتاب داده شده و نيز كافران را دوست مگيريد، و اگر ايمان داريد از خدا پروا كنيد (57)

و چون به نماز فرا مى خوانيد - بانگ اذان سر مى دهيد - آن را به مسخره و بازى مى گيرند، اين از آن روست كه آنها گروهى اند كه خرد را كار نمى بندند. (58)

بگو: اى اهل كتاب، آيا جز اين بر ما خرده و عيب مى گيريد كه به خدا و آنچه به ما فرو آمده و آنچه پيش از اين فرو آمده ايمان آورده ايم و حال آنكه بيشتر شما از فرمان حق بيرون رفته ايد (59)

بگو: آيا شما را به بدتر از اين پاداشى نزد خدا خبر بدهم؟ [پاداش] آن كس كه خدا او را لعنت كرده و بر او خشم گرفته و برخى از آنان را بوزينگان و خوكان گردانيده و كسى كه طاغوت - بت و طغيانگر - را پرستيده است، اينان در جايگاهى بدترند و از راه راست گمتر. (60)

و چون نزد شما آيند گويند: ايمان داريم و حال آنكه با كفر در آمدند و با همان كفر بيرون شدند، و خدا بدانچه پنهان مى كردند داناتر است. (61)

و

بسيارى از آنها را مى بينى كه در گناهكارى و ستم به ديگران و حرامخوارى مى شتابند. هرآينه بد است آنچه مى كنند. (62)

چرا مربيان خداپرست و دانشمندان، آنان را از گفتار گناه آلودشان - دروغگوييشان - و حرام خواريشان باز نمى دارند؟ هرآينه بد است آنچه مى سازند - مى كنند -. (63)

و جهودان گفتند: دست خدا بسته است. دستهاشان بسته باد و به سزاى آنچه گفتند لعنت بر آنان باد، بلكه دو دست [رحمت و قدرت] او گشوده است آنگونه كه بخواهد مى بخشد و روزى مى دهد. و هرآينه آنچه از پروردگارت سوى تو فرو آمده بسيارى از آنان را سركشى و كفر مى افزايد، و ميانشان تا روز رستاخيز دشمنى و كينه افكنديم، هر گاه آتشى براى جنگ افروختند خدا آن را فرو نشاند، و پيوسته در زمين به تبهكارى مى كوشند و خدا تباه كاران را دوست ندارد. (64)

و اگر اهل كتاب ايمان آورند و پرهيزگار شوند هرآينه بدى هاشان را از آنها بزداييم و آنان را به بهشتهاى پر نعمت در آوريم. (65)

و اگر آنان تورات و انجيل و آنچه را كه از پروردگارشان به سوى آنها فرو آمده برپا مى داشتند هرآينه از بالاى سرشان - آسمان - و از زير پايشان - زمين - برخوردار مى شدند. از ايشان گروهى ميانه رواند و بسيارى از آنان آنچه مى كنند بد است. (66)

اى پيامبر، آنچه را از سوى پروردگارت به تو فرو آمده برسان و اگر اين نكنى پيام او را نرسانده باشى و خدا تو را از [فتنه و گزند] مردم نگاه مى دارد، همانا خدا گروه كافران را راه ننمايد. (67)

بگو: اى اهل كتاب، شما بر چيزى

نيستيد - پايگاه و ارزشى نداريد - تا آنكه تورات و انجيل و آنچه را كه از خداى شما به شما فرو فرستاده شده برپا داريد، و هرآينه آنچه از پروردگارت سوى تو فرو آمده بسيارى از آنان را سركشى و كفر مى افزايد. پس بر گروه كافران اندوه مخور. (68)

همانا كسانى كه ايمان آوردند و كسانى كه يهودى شدند و صابئان و ترسايان هر كه به خدا و روز باز پسين ايمان آورد و كار نيك و شايسته كند نه بيمى بر آنان باشد و نه اندوهگين شوند. (69)

هرآينه از فرزندان يعقوب پيمان گرفتيم و پيامبرانى سوى آنان گسيل داشتيم، هر گاه آنان را پيامبرى آمد بدانچه خوشايندشان نبود، گروهى را دروغ زن شمردند و گروهى را كشتند. (70)

و پنداشتند كه گرفتارى و آزمايشى نخواهد بود پس كور و كر شدند، سپس خداوند [با رحمت خود] بر آنان بازگشت و توبه شان را پذيرفت، بار ديگر بسيارى از آنها كور و كر شدند، و خدا بدانچه مى كنند بيناست. (71)

هرآينه كافر شدند كسانى كه گفتند: خدا همان مسيح پسر مريم است و حال آنكه مسيح گفت: اى فرزندان يعقوب، خداى يكتا را بپرستيد كه پروردگار من و پروردگار شماست، كه هر كس براى خدا انباز گيرد خدا بهشت را بر او حرام كرده و جايگاهش آتش دوزخ است، و ستم كاران را هيچ يارى كننده اى نيست. (72)

هرآينه كافر شدند كسانى كه گفتند: خداوند يكى از سه [خدا] است - اب و ابن و روح القدس - و حال آنكه هيچ خدايى جز خداى يگانه نيست، و اگر از آنچه مى گويند باز نايستند البته به

كسانى از آنها كه كافر شدند عذابى دردناك خواهد رسيد. (73)

آيا به خدا باز نمى گردند - توبه نمى كنند - و از او آمرزش نمى خواهند؟ و حال آنكه خدا آمرزگار و مهربان است. (74)

مسيح پسر مريم جز فرستاده اى نيست، كه پيش از او نيز فرستادگانى در گذشتند، و مادر او زنى راستى پيشه بود، هر دو غذا مى خوردند - پس مسيح خدا نيست -، بنگر كه چگونه آيات را برايشان روشن بيان مى كنيم آنگاه بنگر كه چگونه [از حق] گردانيده مى شوند! (75)

بگو: آيا غير خداى يكتا چيزى را مى پرستيد كه براى شما زيان و سودى در توان ندارد؟ و حال آنكه خداست كه شنوا و داناست. (76)

بگو: اى اهل كتاب در دينتان به ناروا گزافگويى مكنيد و از هوسها و خواهشهاى گروهى كه پيش از اين گمراه شدند و بسيارى را گمراه كردند و خود از راه راست به گمراهى رفتند پيروى مكنيد. (77)

كسانى از فرزندان اسرائيل كه كافر شدند، بر زبان داوود و عيسى پسر مريم لعنت شدند، اين از آن رو بود كه نافرمانى كردند و از اندازه در مى گذشتند. (78)

يكديگر را از كار ناروا و زشتى كه مى كردند باز نمى داشتند، هرآينه بد است آنچه مى كردند. (79)

بسيارى از آنان را مى بينى كه با كسانى كه كافر شدند دوستى و همدلى دارند، براستى بد است آنچه نفس آنان برايشان پيش آورده كه خداوند بر آنها خشم گرفته است و در عذاب جاويدانند. (80)

و اگر به خدا و پيامبر و آنچه به او فرو آمده ايمان مى آوردند آنها را دوست نمى گرفتند، وليكن بسيارى از آنان بدكاران نافرمانند. (81)

هرآينه سر سختترين مردم را در دشمنى با مومنان، جهودان و مشركان مى يابى، و نزديكترينشان را به دوستى با مومنان كسانى مى يابى كه گويند ما ترساييم، اين از آن روست كه ميان آنان كشيشان - دانشمندان مسيحى - و راهبان - صومعه داران - اند و آنان گردن كشى و بزرگ منشى - در برابر حق - نمى كنند (82)

و چون آنچه را بر پيامبر فرو آمده بشنوند مى بينى كه ديدگانشان از آنچه از حق شناخته اند اشك مى بارد، مى گويند: پروردگارا، ايمان آورديم پس [نام] ما را با گواهى دهندگان [به حق] - يعنى با نام ديگر مومنان - بنويس (83)

و ما را چيست كه به خدا و آنچه از حق سوى ما آمده نگرويم و حال آنكه اميدواريم كه پروردگارمان ما را با گروه نيكان و شايستگان در آورد (84)

پس خداوند آنان را بدانچه گفتند بهشتهايى پاداش داد كه از زير [كوشكها و درختان] آنها جوى ها روان است، جاودانه در آنند، و اين است پاداش نيكوكاران. (85)

و كسانى كه كافر شدند و آيات ما را دروغ انگاشتند آنها دوزخيانند. (86)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، چيزهاى پاكيزه را كه خدا براى شما حلال كرده حرام نكنيد و از حد مگذريد، كه خدا از حد گذرندگان را دوست ندارد. (87)

و از آنچه خدا شما را حلال و پاكيزه روزى داده بخوريد و از خدايى كه به او ايمان داريد پروا داشته باشيد. (88)

خداوند شما را به سوگندهاى بى قصد و بيهوده تان باز خواست نمى كند وليكن شما را به سبب [شكستن] سوگندهايى كه با قصد و نيت ياد كرده ايد باز خواست مى كند. پس كفاره

آن غذا دادن ده مستمند است از ميانه - نه عالى و نه پست - آنچه به خانواده خويش مى خورانيد يا پوشاندن آنان يا آزاد كردن يك بنده. و هر كه نيابد - يا نتواند - پس سه روز روزه بر اوست، اين كفاره سوگندهاى شماست چون سوگند خوريد [و سپس آن را بشكنيد]، و سوگندهاى خويش را نگاه داريد. اينچنين خداوند آيات خود را براى شما روشن بيان مى كند شايد سپاس گزاريد. (89)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، همانا مى و قمار و بتها - يا سنگهايى كه مقدس مى شمردند و بر آن قربانى مى كردند - و تيرهاى قرعه پليد و از كار شيطان است. پس، از آن بپرهيزيد باشد كه رستگار شويد. (90)

همانا شيطان مى خواهد در مى و قمار ميان شما دشمنى و كينه بيفكند و شما را از ياد خدا و از نماز باز دارد. پس آيا باز مى ايستيد؟! (91)

و خداى را فرمان بريد و پيامبر را فرمان بريد و پروا داشته باشيد. پس اگر روى برتابيد بدانيد كه بر پيامبر ما رسانيدن روشن و آشكار پيام است و بس. (92)

بر كسانى كه ايمان آورده اند و كارهاى نيك و شايسته كرده اند گناهى نيست در آنچه خورده اند - پيش از حكم تحريم - هر گاه پرهيزگار بوده و ايمان داشته باشند - بر ايمان پايدار باشند - و كارهاى شايسته كنند، سپس [از محرمات] پرهيز نمايند و [به تحريم آن] ايمان آورند و آنگاه نيز [از حرامها] بپرهيزند - بر پرهيزگارى پايدارى ورزند - و كار نيك كنند، و خداوند نيكوكاران را دوست دارد. (93)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، هرآينه خداوند

شما را به چيزى از شكار كه دستها و نيزه هاى شما بدان رسد مى آزمايد تا خدا كسى را كه در نهان از او مى ترسد معلوم گرداند، و هر كه از اين پس - كه حرام بودن صيد حرم دانست - از حد درگذرد پس او را عذابى است دردناك. (94)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، در حالى كه احرام بسته ايد شكار مكشيد، و هر كه از شما آن را بعمد بكشد كيفرى - قربانى كردن - بايد مانند - برابر - آنچه كشته از جنس چهارپايان - شتر و گاو و گوسفند - به گواهى و حكم دو مرد عادل از شما - كه حكم به برابرى كنند -، قربانيى كه به حرم برسد - در حرم ذبح شود - يا كفاره اى كه غذا دادن مستمندان است يا برابر آن روزه داشتن، تا كيفر كار خود بچشد. خدا از آنچه گذشته درگذشت، و هر كه باز گردد - باز به شكار در حرم پردازد - خدا از او انتقام گيرد و خدا تواناى بى همتا و كينستان است. (95)

شكار دريا و خوراك آن براى شما حلال شده است براى برخوردارى شما و كاروانيان، و شكار خشكى تا هنگامى كه در احرام هستيد بر شما حرام شده است، و از خدايى كه به سوى او برانگيخته و فراهم مى شويد پروا كنيد. (96)

خداوند، كعبه، خانه شكوهمند، را وسيله برپايى مردم قرار داد و [نيز] ماه حرام - شكوهمند - و قربانى هاى بى نشان و قربانى هاى گردنبنددار را. اين براى آنست كه بدانيد خدا آنچه را در آسمانها و در زمين است مى داند و خداوند به هر چيزى

داناست - آنچه حلال و حرام مقرر مى كند از روى علم است -. (97)

بدانيد كه خدا سخت كيفر است و خدا آمرزگار و مهربان است. (98)

بر پيامبر جز رساندن پيام نيست، و خدا آنچه را آشكار مى كنيد و آنچه را پنهان مى داريد مى داند (99)

بگو: پليد و پاك يكسان نيستند هر چند فراوانى پليد تو را به شگفت آرد، پس اى خردمندان، از خدا پروا كنيد، باشد كه رستگار شويد. (100)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، از چيزهايى مپرسيد كه اگر براى شما آشكار شود شما را بد آيد و اندوهگين كند، و اگر [به اصرار] از آنها بپرسيد آنگاه كه قرآن فرو مى آيد براى شما آشكار مى گردد [و از عهده آن بيرون نتوانيد آمد]. خداوند از آنها - پرسشهاى بى جا - در گذشت و خدا آمرزگار و بردبار است. (101)

همانا گروهى پيش از شما از آنها - آنگونه چيزها - پرسش كردند سپس [همين كه پاسخ شنيدند] بدان كافر گشتند. (102)

خدا درباره هيچ گوش شكافته اى و نه هيچ واگذاشته اى و نه هيچ بهم پيوسته اى و نه هيچ پشت نگاه داشته اى حكمى نكرده است، بلكه كسانى كه كافر شدند بر خدا دروغ مى بندند و بيشترشان خرد را به كار نمى برند. (103)

و چون به آنان گفته شود: به سوى آنچه خدا فرو فرستاده و به سوى پيامبر بياييد، گويند: آنچه پدرانمان را بر آن يافتيم ما را بس است، آيا هر چند كه پدرانشان چيزى نمى دانستند و راه نمى يافتند [باز هم از آنان پيروى مى كنند]؟! (104)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، بر شما باد [نگاه داشت] خويشتن، چون شما راه يافته باشيد

هر كه گمراه شد به شما زيانى نرساند. باز گشت همه شما به سوى خداست، پس شما را بدانچه مى كرديد آگاه مى كند. (105)

اى كسانى كه ايمان آورده ايد، چون مرگ يكيتان فرارسد، گواهى ميان شما هنگام وصيت [گواهى] دو تن عادل از شماست، يا اگر در سفر بوديد و شما را پيشامد مرگ فرارسد دو تن ديگر از غير خود - اهل دينى ديگر -، و اگر [از آن دو] به شك باشيد پس از نماز آنان را نگاه داريد تا به خدا سوگند خورند كه ما هيچ بهايى را در برابر آن [گواهى] نستانيم هر چند وى خويشاوند باشد و گواهى خدا را پنهان نسازيم، كه آنگاه هرآينه از گناهكاران باشيم. (106)

و اگر پى برده شد كه آن دو تن [در گواهى خود] مرتكب گناه شده اند، - يعنى خيانت ورزيده اند كه دروغى را كه ساخته بودند راست جلوه دادند - پس دو گواه ديگر از آنان كه گواهان سزاوارتر [به گواهى دادن] در حق آنان خيانت ورزيده اند - يعنى دو تن از اولياى ميت - به جاى آن دو بايستند و به خدا سوگند خورند كه گواهى ما درستتر است از گواهى آنها و ما [از راستى و حق] فراتر نرفته ايم، كه آنگاه - در صورت تجاوز - هرآينه از ستم كاران باشيم. (107)

اين [روش] نزديكتر است به اينكه آنگونه كه بايد گواهى دهند يا بترسند كه سوگندهايى پس از سوگندهاى ايشان [بر مدعيان] رد كرده شود - و در نتيجه دروغشان آشكار شده رسوا گردند - و از خدا پروا كنيد و [به فرمان او] گوش فرا داريد، و خداوند گروه بدكاران

نافرمان را راه ننمايد (108)

روزى كه خدا پيامبران را فراهم آورد و گويد: [دعوت] شما را چه پاسخ دادند؟ گويند: ما را دانشى نيست، همانا تويى داناى نهانها. (109)

[ياد كن] آنگاه كه خداوند به عيسى پسر مريم گفت: به ياد آر نعمت مرا بر خود و مادرت، آنگاه كه تو را به روح پاك - روح القدس، جبرئيل - نيرومند گردانيدم كه با مردم در گاهواره و در بزرگسالى - ميانسالى، هنگام دومويى، ميان پيرى و جوانى - سخن گويى و آنگاه كه تو را كتاب و حكمت - انديشه و گفتار و كردار درست - و تورات و انجيل آموختيم و آنگاه كه به فرمان من از گل بسان پرنده مى ساختى و در آن مى دميدى پس به فرمان من پرنده اى مى شد، و نابيناى مادرزاد و پيس را به فرمان من بهبود مى دادى و آنگاه كه مردگان را به فرمان من بيرون مى آوردى - زنده مى ساختى - و آنگاه كه [آسيب] فرزندان اسرائيل را از تو باز داشتم هنگامى كه با نشانه هاى روشن - معجزه ها - نزدشان آمدى پس كسانى از آنان كه كافر شدند گفتند: اين نيست مگر جادويى آشكار. (110)

و [ياد كن] آنگاه كه به حواريان - ويژگان عيسى - وحى كردم - پيام دادم - كه به من و به فرستاده ام ايمان آوريد، گفتند: ايمان آورديم و گواه باش كه ما مسلمانيم - گردن نهاده و تسليم فرمان خداييم -. (111)

[و ياد كن] آنگاه كه حواريان گفتند: اى عيسى پسر مريم، آيا پروردگار تو مى تواند - دعاى تو را اجابت مى كند - كه خوانى از آسمان بر ما

فرو فرستد؟ گفت: از خدا پروا كنيد، اگر ايمان داريد. (112)

گفتند: مى خواهيم تا از آن بخوريم و دلهامان آرام گيرد و بدانيم كه به ما راست گفته اى و بر آن از گواهان باشيم. (113)

عيسى پسر مريم گفت: بار خدايا، پروردگار ما، خوانى از آسمان بر ما فرو فرست تا ما را، پيشينان و پسينان ما را - يعنى ما را و آنان را كه از پس ما آيند -، عيدى باشد و نشانى از تو، و ما را روزى ده و تو بهترين روزى دهندگانى. (114)

خداى گفت: من فرو فرستنده آنم بر شما، پس هر كه از شما پس از آن كافر شود او را عذابى كنم كه هيچ يك از مردم جهان را چنان عذاب نكنم. (115)

و آنگاه كه [در روز رستاخيز] خداى گويد: اى عيسى پسر مريم، آيا تو به مردم گفتى كه مرا و مادرم را سواى خدا به خدايى گيريد؟ گويد: پاك خدايا، مرا نسزد كه آنچه سزاوار من نيست بگويم، اگر اين را گفته بودم تو خود آن را دانسته اى، تو آنچه را در نهان من است مى دانى و من آنچه را در ذات توست نمى دانم، كه تويى داناى نهانها (116)

من به آنان نگفتم مگر آنچه مرا فرمان دادى كه خداى را كه پروردگار من و پروردگار شماست بپرستيد، و تا در ميان آنها به سر مى بردم بر آنان گواه و نگاهبان بودم و چون مرا از ميان ايشان بر گرفتى تو خود بر آنان نگاهبان بودى و تو بر هر چيزى گواهى (117)

اگر عذابشان كنى بندگان تواند و اگر آنان را ببخشايى اين

تويى كه تواناى بى همتا و داناى با حكمتى. (118)

خداى گفت: اين روزى است كه راستگويان را راستيشان سود دهد، ايشان را بهشتهايى است كه از زير [درختان] آنها جوى ها روان است، هميشه در آن جاويدانند. خدا از آنان خشنود است و آنان از خدا خشنودند. اين است كاميابى و رستگارى بزرگ. (119)

خداى راست پادشاهى آسمانها و زمين و آنچه در آنهاست و او بر هر چيزى تواناست. (120)

افتاده باشد يا به شاخ حيواني ديگر بميرد يا درندگان از آن خورده باشند، مگر آنكه ذبحش كنيد. و نيز هر چه بر آستان بتان ذبح شود و آنچه به وسيله تيرهاي قمار قسمت كنيد كه اين كار خود نافرماني است. امروز كافران از بازگشت شما از دين خويش نوميد شده اند. از آنان مترسيد از من بترسيد. امروز دين شما را به كمال رسانيدم و نعمت خود بر شما تمام كردم و اسلام را دين شما برگزيدم. پس هر كه در گرسنگي بيچاره ماند بي آنكه قصد گناه داشته باشد، بداند كه خدا آمرزنده و مهربان است. (3)

از تو مي پرسند كه چه چيزهايي بر آنها حلال شده است. بگو: چيزهايي پاكيزه بر شما حلال شده و نيز خوردن صيد آن حيوان كه به آن صيد كردن آموخته ايد، چون پرندگان شكاري و سگان شكاري ، هرگاه آنها را بدانسان كه خدايتان آموخته است تعليم داده باشيد. از آن صيد كه برايتان مي گيرند و نگه مي دارند بخوريد و نام خدا را بر آن بخوانيد و از خدا بترسيد كه او سريعالحساب است. (4)

امروز چيزهاي پاكيزه بر شما حلال شده است. طعام اهل كتاب بر شما حلال است و طعام شما نيز بر آنها حلال است. و نيز زنان پارساي مومنه و زنان پارساي اهل كتاب، هر گاه مهرشان را بپردازيد، به طور زناشويي نه زناكاري و دوست گيري ، بر شما حلالند. و هر كس كه به اسلام كافر شود عملش ناچيز شود و در آخرت از زيانكاران خواهد بود. (5)

اي كساني كه ايمان آورده ايد، چون به نماز

برخاستيد، صورت و دستهايتان را تا آرنج بشوييد و سر و پاهايتان را تا قوزك مسح كنيد. و اگر جنب بوديد خود را پاك سازيد. و اگر بيمار يا در سفر بوديد يا از جاي قضاي حاجت آمده بوديد يا با زنان نزديكي كرده بوديد و آب نيافتيد با خاكي پاك تيمم كنيد و صورت و دستهايتان را با آن مسح كنيد. خدا نمي خواهد شما در رنج افتيد، بلكه مي خواهد كه شما را پاكيزه سازد و نعمتش را بر شما تمام كند، باشد كه سپاس گزاريد. (6)

نعمتي را كه خدا به شما داده است، و پيماني را كه با شما بسته است، بدان هنگام كه گفتيد شنيديم و فرمانبرداري كرديم، ياد آوريد. و از خداي بترسيد كه خدا به آنچه در دلها مي گذرد آگاه است. (7)

اي كساني كه ايمان آورده ايد، براي خدا، حق گفتن را بر پاي - خيزيد و به عدل گواهي دهيد. دشمني با گروهي ديگر وادارتان نكند كه عدالت نورزيد. عدالت ورزيد كه به تقوا نزديكتر است و از خدا بترسيد كه او به هر كاري كه مي كنيد آگاه است. (8)

خدا به كساني كه ايمان آورده اند و كارهاي نيكو كرده اند، وعده آمرزش و مزدي بزرگ داده است. (9)

و آنان كه كافر شده اند و آيات ما را تكذيب كرده اند اهل جهنمند. (10)

اي كساني كه ايمان آورده ايد، از نعمتي كه خدا به شما ارزاني داشته است ياد كنيد: آنگاه كه گروهي قصد آن كردند تا بر شما دست يازند و خدا دست آنان را از شما كوتاه كرد. از

خدا بترسيد. و مومنان بر خدا توكل مي كنند. (11)

خداوند از بني اسرائيل پيمان گرفت و از ميان آنان دوازده نقيب برانگيختيم. و خدا گفت: اگر نماز بخوانيد و زكات بدهيد و به پيامبران من ايمان بياوريد و ياريشان كنيد و به خدا قرضالحسنه بدهيد، من با شمايم. بديهايتان را مي زدايم و شما را به بهشتهايي داخل مي كنم كه در آن نهرها روان باشد. و هر كس از شما كه از آن پس كافر شود راه راست را گم كرده است. (12)

و اهل كتاب -جز اندكي از آنها- چون پيمانشان را شكستند، لعنتشان كرديم و دلهايشان را سخت گردانيديم. كلمات را از معني خود منحرف مي سازند و از آن پند كه به ايشان داده شده بود بهره خويش فراموش كرده اند. و همواره از كارهاي خائنانه شان آگاه مي شوي . عفوشان كن و از گناهشان درگذر كه خدا نيكوكاران را دوست مي دارد. (13)

و از كساني كه گفتند كه ما نصراني هستيم پيمان گرفتيم. پس قسمتي از اندرزهايي را كه به آنها داده بوديم فراموش كردند و ما نيز ميان آنها تا روز قيامت كينه و دشمني افكنديم. به زودي خدا آنان را از كارهايي كه مي كنند آگاه خواهد ساخت. (14)

اي اهل كتاب، پيامبر ما نزد شما آمد تا بسياري از كتاب خدا را كه پنهان مي داشتيد برايتان بيان كند و از بسياري درگذرد، و از جانب خدا نوري و كتابي صريح و آشكار بر شما نازل شده است (15)

تا خدا بدان هر كس را كه در پي خشنودي اوست به راههاي سلامت هدايت

كند و به فرمان خود از تاريكي به روشناييشان ببرد و آنان را به راه راست هدايت كند. (16)

آنان كه گفتند كه خدا همان مسيح پسر مريم است، كافر شدند. بگوي : چه كسي مي تواند عذاب خدا را دفع كند اگر اراده كند مسيح پسر مريم و مادرش و همه اهل زمين را به هلاكت رساند؟ از آن خداست فرمانروايي آسمانها و زمين و هر چه ما بين آنهاست. آنچه مي خواهد مي آفريند و بر هرچيز تواناست. (17)

يهوديان و مسيحيان گفتند كه ما فرزندان و دوستان خدا هستيم. بگوي : پس چرا شما را به پاداش گناهانتان عذاب مي كند؟ بلكه شما انسانهايي از جمله آفريدگان هستيد. هر كس را كه بخواهد مي آمرزد و هر كس را كه بخواهد عذاب مي كند و از آن خداست فرمانروايي آسمانها و زمين و آنچه در ميان آنهاست و بازگشت همه به اوست. (18)

اي اهل كتاب، فرستاده ما در دوراني كه پيامبراني نبودند مبعوث شد تا حق را بر شما آشكار كند و نگوييد كه مژده دهنده و بيمدهنده اي بر ما مبعوث نشده است. اينك آن مژده دهنده و بيمدهنده آمده است و خدا بر هرچيز تواناست. (19)

و موسي به قوم خود گفت: اي قوم من، نعمتي را كه خدا بر شما ارزاني داشته است ياد كنيد، كه از ميان شما پيامبران پديد آورد و شما را صاحبان اختيار خويش گردانيد و به شما چيزهايي عنايت كرد كه به هيچ يك از مردم جهان عنايت نكرده است. (20)

اي قوم من، به زمين مقدسي كه خدا برايتان مقرر كرده است

داخل شويد و باز پس مگرديد كه زيان ديده باز مي گرديد. (21)

گفتند: اي موسي ، در آنجا مردمي جبارند و ما به آن سرزمين درنياييم تا آنگاه كه آن جباران بيرون شوند. اگر آنان از آن سرزمين بيرون شوند، بدان داخل شويم. (22)

دو مرد از آنان كه پرهيزگاري پيشه داشتند و خدا نعمتشان عطا كرده بود گفتند: از اين دروازه بر آنان داخل شويد، و چون به شهر درآمديد شما پيروز خواهيد شد. و بر خدا توكل كنيد اگر از مومنان هستيد. (23)

گفتند: اي موسي ، تا وقتي كه جباران در آنجايند هرگز بدان شهر داخل نخواهيم شد. ما اينجا مي نشينيم، تو و پروردگارت برويد و نبرد كنيد. (24)

گفت: اي پروردگار من، من تنها مالك نفس خويش و برادرم هستم. ميان من و اين مردم نافرمان جدايي بينداز. (25)

خدا گفت: ورود به آن سرزمين به مدت چهل سال برايشان حرام شد و در آن بيابان سرگردان خواهند ماند. پس براي اين نافرمانان اندوهگين مباش. (26)

و داستان راستين دو پسر آدم را برايشان بخوان، آنگاه كه قربانيي كردند. از يكيشان پذيرفته آمد و از ديگري پذيرفته نشد. گفت: تو را مي كشم. گفت: خدا قرباني پرهيزگاران را مي پذيرد. (27)

اگر تو بر من دست گشايي و مرا بكشي ، من بر تو دست نگشايم كه تو را بكشم. من از خدا كه پروردگار جهانيان است مي ترسم. (28)

مي خواهم كه هم گناه مرا به گردن گيري و هم گناه خود را تا از دوزخيان گردي كه اين است پاداش ستمكاران. (29)

نفسش او را به كشتن

برادر ترغيب كرد، و او را كشت و از زيانكاران گرديد (30)

خدا كلاغي را واداشت تا زمين را بكاود و به او بياموزد كه چگونه جسد برادر خود پنهان سازد. گفت: واي بر من، نتوانم همانند اين كلاغ باشم و پيكر برادرم را دفن كنم. و در زمره پشيمانان درآمد. (31)

از اين رو بر بني اسرائيل مقرر داشتيم كه هر كس كس ديگر را نه به قصاص قتل كسي يا ارتكاب فسادي بر روي زمين بكشد، چنان است كه همه مردم را كشته باشد. و هر كس كه به او حيات بخشد چون كسي است كه همه مردم را حيات بخشيده باشد. و به تحقيق پيامبران ما همراه با دلايل روشن بر آنها مبعوث شدند، باز هم بسياري از آنها همچنان بر روي زمين از حد خويش تجاوز مي كردند (32)

جزاي كساني كه با خدا و پيامبرش جنگ مي كنند و در زمين به فساد مي كوشند، آن است كه كشته شوند، يا بر دار گردند يا دستها و پاهايشان يكي از چپ و يكي از راست بريده شود يا از سرزمين خود تبعيد شوند. اينها رسواييشان در اين جهان است و در آخرت نيز به عذابي بزرگ گرفتار آيند. (33)

مگر كساني كه پيش از آنكه شما بر آنها دست يابيد توبه كنند. پس بدانيد كه خدا آمرزنده و مهربان است. (34)

اي كساني كه ايمان آورده ايد، از خدا بترسيد و به او تقرب جوييد و در راهش جهاد كنيد. باشد كه رستگار گرديد. (35)

آنان كه كافر شده اند اگر همه آنچه در روي زمين است و همانند آن

متعلق به آنها باشد و بخواهند خود را با آن از عذاب روز قيامت باز خرند، از ايشان پذيرفته نيايد و به عذاب دردآور گرفتار آيند. (36)

مي خواهند كه از آتش بيرون آيند در حالي كه بيرون آمدني نباشند و عذابشان پاينده است. (37)

دست مرد دزد و زن دزد را به كيفر كاري كه كرده اند ببريد. اين عقوبتي است از جانب خدا، كه او پيروزمند و حكيم است. (38)

هر كس پس از كردار ناپسندش توبه كند و به صلاح آيد، خدا توبه او را مي پذيرد، كه او آمرزنده و مهربان است. (39)

آيا ندانسته اي كه فرمانروايي آسمانها و زمين از آن خداست، هر كه را بخواهد عذاب مي كند و هر كه را بخواهد مي آمرزد و بر هر كاري تواناست (40)

اي پيامبر، غمگين نكند تو را كردار آنان كه به كفر مي شتابند. چه آنهايي كه به زبان گفتند كه ايمان آورديم و به دل ايمان نياورده اند و چه آن يهودان كه گوش مي سپارند تا دروغ بندند و براي گروهي ديگر كه خود نزد تو نمي آيند سخن چيني مي كنند، و سخن خدا را دگرگون مي سازند، و مي گويند: اگر شما را اينچنين گفت بپذيريد وگرنه از وي دوري گزينيد. و هر كس را كه خدا عذاب او بخواهد، تواش از قهر خدا رهايي نخواهي داد. اينان كساني هستند كه خدا نخواسته است كه دلهايشان را پاك گرداند. آنان را در دنيا خواري و در آخرت عذابي بزرگ است. (41)

گوش نهادگان بر دروغند، خورندگان حرامند. پس اگر نزد تو آمدند ميانشان حكم

كن يا از ايشان رويگردان شو، و اگر رويگردان شوي هيچ به تو زياني نرسانند. و اگر ميانشان حكم كني به عدالت حكم كن كه خدا عدالتپيشگان را دوست دارد. (42)

چگونه تو را داور قرار مي دهند، در حالي كه تورات كه حاوي حكم خداست در نزد آنهاست؟ سپس از حكم تو رويگردان مي شوند و اينان ايمان نياورده اند. (43)

ما تورات را كه در آن هدايت و روشنايي است، نازل كرديم. پيامبراني كه تسليم فرمان بودند بنا بر آن براي يهود حكم كردند و نيز خداشناسان و دانشمندان كه به حفظ كتاب خدا مامور بودند و بر آن گواهي دادند، پس، از مردم مترسيد، از من بترسيد و آيات مرا به بهاي اندك مفروشيد. و هر كه بر وفق آياتي كه خدا نازل كرده است حكم نكند، كافر است. (44)

و در تورات بر آنان مقرر داشتيم كه نفس در برابر نفس و چشم در برابر چشم و بيني در برابر بيني و گوش در برابر گوش و دندان در برابر دندان و هر زخمي را قصاصي است. و هر كه از قصاص درگذرد، گناهش را كفاره اي خواهد بود. و هر كه به آنچه خدا نازل كرده است حكم نكند، از ستمكاران است. (45)

و از پي آنها عيسي پسر مريم را فرستاديم كه تصديقكننده توراتي بود كه پيش از او فرستاده بوديم و انجيل را كه تصديقكننده تورات پيش از او بود به او داديم كه در آن هدايت و روشنايي بود و براي پرهيزگاران هدايت و موعظه اي . (46)

و بايد كه اهل انجيل بر وفق آنچه خدا

در آن كتاب نازل كرده است داوري كنند. زيرا هر كس به آنچه خدا نازل كرده است داوري نكند، از نافرمانان است (47)

و اين كتاب را به راستي بر تو نازل كرديم، تصديقكننده و حاكم بر كتابهايي است كه پيش از آن بوده اند. پس بر وفق آنچه خدا نازل كرده است در ميانشان حكم كن و از پي خواهشهاشان مرو تا آنچه را از حق بر تو نازل شده است واگذاري . براي هر گروهي از شما شريعت و روشي نهاديم. و اگر خدا مي خواست همه شما را يك امت مي ساخت. ولي خواست در آنچه به شما ارزاني داشته است بيازمايدتان. پس در خيرات بر يكديگر پيشي گيريد. همگي بازگشتشان به خداست تا از آنچه در آن اختلاف مي كرديد آگاهتان سازد. (48)

ميانشان بر وفق آنچه خدا نازل كرده است حكم كن و از خواهشهاشان پيروي مكن و از ايشان بپرهيز كه مبادا بفريبندت تا از بعضي از چيزهايي كه خدا بر تو نازل كرده است سر باززني . و اگر رويگردان شدند بدان كه خدا مي خواهد آنان را به پاداش برخي گناهانشان عقوبت كند، و هر آينه بسياري از مردم نافرمانند. (49)

آيا حكم جاهليت را مي جويند؟ براي آن مردمي كه اهل يقين هستند چه حكمي از حكم خدا بهتر است؟ (50)

اي كساني كه ايمان آورده ايد، يهود و نصاري را به دوستي برمگزينيد. آنان خود دوستان يكديگرند. هر كس از شما كه ايشان را به دوستي گزيند در زمره آنهاست. و خدا ستمكاران را هدايت نمي كند. (51)

آنهايي را كه در دل مرضي دارند

مي بيني كه به صحبتشان مي شتابند، مي گويند: مي ترسيم كه به ما آسيبي رسد. اما باشد كه خدا فتحي پديد آرد يا كاري كند، آنگاه از آنچه در دل نهان داشته بودند پشيمان شوند. (52)

آنها كه ايمان آورده اند مي گويند: آيا اينان همان كسانند كه به خدا سوگندهاي سخت مي خوردند كه با شما خواهند بود؟ اعمالشان باطل گرديد و خود در زمره زيانكاران درآمدند. (53)

اي كساني كه ايمان آورده ايد، هر كه از شما از دينش باز گردد چه باك، زودا كه خدا مردمي را بياورد كه دوستشان بدارد و دوستش بدارند. در برابر مومنان فروتنند و در برابر كافران سركش، در راه خدا جهاد مي كنند و از ملامت هيچ ملامتگري نمي هراسند. اين فضل خداست كه به هر كس كه خواهد ارزاني دارد، و خداوند بخشاينده و داناست. (54)

جز اين نيست كه ولي شما خداست و رسول او و مومناني كه نماز مي خوانند و همچنان كه در ركوعند انفاق مي كنند. (55)

و هر كه خدا و پيامبر او و مومنان را ولي خود گزيند، بداند كه پيروزمندان گروه خداوندند. (56)

اي كساني كه ايمان آورده ايد، اهل كتاب را كه دين شما را به مسخره و بازي مي گيرند، و نيز كافران را به دوستي برمگزينيد. و اگر ايمان آورده ايد از خدا بترسيد. (57)

و چون بانگ نماز كنيد آن را به مسخره و بازيچه گيرند، زيرا مردمي هستند كه نمي انديشند. (58)

بگو: اي اهل كتاب، آيا ما را سرزنش مي كنيد؟ جز اين است كه ما به خدا و آنچه بر

ما نازل شده و آنچه پيش از اين نازل شده است ايمان آورده ايم و شما بيشترين نافرمان هستيد (59)

بگو: آيا شما را از كساني كه در نزد خدا كيفري بدتر از اين دارند خبر بدهم: كساني كه خدايشان لعنت كرده و بر آنها خشم گرفته و بعضي را بوزينه و خوك گردانيده است و خود بت پرستيده اند؟ اينان را بدترين جايگاه است و از راه راست گمگشته ترند. (60)

و چون نزد شما آمدند، گفتند كه ايمان آورديم، و حال آنكه با كفر داخل شدند و با كفر خارج گشتند، و خدا به آنچه پنهان مي دارند آگاه تر است. (61)

مي بيني بسياري از ايشان را كه به گناه و تجاوز و حرامخوارگي مي شتابند. چه بد كارهايي مي كردند. (62)

از چه روي خداپرستان و دانشمندان، آنان را از گفتار بد و حرامخوارگي باز 0نمي دارند. چه بد كارهايي مرتكب مي شدند. (63)

يهود گفتند كه دست خدا بسته است. دستهاي خودشان بسته باد. و بدين سخن كه گفتند ملعون گشتند. دستهاي خدا گشاده است. به هر سان كه بخواهد روزي مي دهد. و آنچه بر تو از جانب پروردگارت نازل شده است، به طغيان و كفر بيشترشان خواهد افزود. ما تا روز قيامت ميانشان دشمني و كينه افكنده ايم. هرگاه كه آتش جنگ را افروختند خدا خاموشش ساخت. و آنان در روي زمين به فساد مي كوشند، و خدا مفسدان را دوست ندارد. (64)

اگر اهل كتاب ايمان بياورند و پرهيزگاري كنند، گناهانشان را خواهيم زدود و آنها را به بهشتهاي پر نعمت داخل خواهيم كرد. (65)

و اگر

تورات و انجيل و آنچه را كه از جانب خدا بر آنها نازل شده برپاي دارند، از فراز سر و زير پايشان روزي بخورند. بعضي از ايشان مردمي ميانه رو هستند و بسياريشان بد كردارند. (66)

اي پيامبر، آنچه را از پروردگارت بر تو نازل شده است به مردم برسان. اگر چنين نكني امر رسالت او را ادا نكرده اي . خدا تو را از مردم حفظ مي كند، كه خدا مردم كافر را هدايت نمي كند. (67)

بگو: اي اهل كتاب، شما هيچ نيستيد، تا آنگاه كه تورات و انجيل و آنچه را از جانب پروردگارتان بر شما نازل شده است برپاي داريد. آنچه از جانب پروردگارت بر تو نازل شده است بر طغيان و كفر بيشترينشان بيفزايد. پس بر اين مردم كافر غمگين مباش. (68)

هر آينه از ميان آنان كه ايمان آورده اند و يهود و صابئان و نصاري هر كه به خدا و روز قيامت ايمان داشته باشد و كار شايسته كند بيمي بر او نيست و محزون نمي شود. (69)

ما از بني اسرائيل پيمان گرفتيم و پيامبراني برايشان فرستاديم. هرگاه كه پيامبري چيزي مي گفت كه با خواهش دلشان موافق نبود، گروهي را تكذيب مي كردند و گروهي را مي كشتند. (70)

و پنداشتند كه عقوبتي نخواهد بود. پس كور و كر شدند. آنگاه خدا توبه شان بپذيرفت. باز بسياري از آنها كور و كر شدند. هر چه مي كنند خدا مي بيند. (71)

به تحقيق آنان كه گفتند كه خدا همان مسيح پسر مريم است، كافر شدند. مسيح گفت: اي بني اسرائيل، الله پروردگار من و پروردگار خود

را بپرستيد. زيرا هر كس كه براي خداوند شريكي قرار دهد خدا بهشت را بر او حرام كند، و جايگاه او آتش است و ستمكاران را ياوري نيست. (72)

آنان كه گفتند: الله سومين سه است، كافر شدند. در حالي كه هيچ خدايي جز الله نيست. اگر از آنچه مي گويند باز نايستند به كافرانشان عذابي دردآور خواهد رسيد. (73)

آيا به درگاه خدا توبه نمي كنند و از او آمرزش نمي خواهند؟ خدا آمرزنده و مهربان است. (74)

مسيح پسر مريم جز پيامبري نبود، كه پيامبراني پيش از او بوده اند، و مادرش زني راستگوي بود كه هر دو غذا مي خوردند. بنگر كه چگونه آيات را برايشان بيان مي كنيم. سپس بنگر كه چگونه از حق روي مي گردانند. (75)

بگو: آيا جز الله خداي ديگري را كه براي شما مالك هيچ سود و زياني نيست مي پرستيد و حال آنكه الله شنوا و داناست. (76)

بگو: اي اهل كتاب، به ناحق در دين خويش غلو مكنيد، و از خواهشهاي آن مردمي كه از پيش گمراه شده بودند و بسياري را گمراه كردند و خود از راه راست منحرف شدند پيروي مكنيد. (77)

از بني اسرائيل آنان كه كافر شدند به زبان داوود و عيسي بن مريم لعنت شدند، و اين لعنت پاداش عصيان و تجاوزشان بود. (78)

از كار زشتي كه مي كردند يكديگر را نهي نمي كردند و هر آينه بد كاري مي كردند. (79)

بسياري از ايشان را مي بيني كه با كافران دوستي مي ورزند. بد است آنچه پيشاپيش براي خود فرستادند. خشم خدا بر آنهاست و در عذاب

جاودانه اند. (80)

اگر به خدا و پيامبر و آنچه بر او نازل شده ايمان آورده بودند كافران را به دوستي نمي گرفتند، ولي بيشترشان فاسقانند. (81)

دشمنترين مردم نسبت به كساني كه ايمان آورده اند يهود و مشركان را مي يابي ، و مهربانترين كسان نسبت به آنان كه ايمان آورده اند كساني را مي يابي كه مي گويند: ما نصراني هستيم. زيرا بعضي از ايشان كشيشان و راهبان هستند و آنها سروري نمي جويند. (82)

چون آنچه را كه بر پيامبر نازل شده بشنوند، و حقيقت را دريابند، چشمانشان پر از اشك مي شود. مي گويند: اي پروردگار ما، ايمان آورديم، ما را نيز در زمره شهادتدهندگان بنويس. (83)

چرا به خدا و اين آيين حق كه بر ما نازل شده است ايمان نياوريم و طمع نورزيم در اينكه پروردگارما ما را در شمار صالحان آورد. (84)

به پاداش اين سخن كه گفتند، خدا آنان را به بهشتهايي كه در آن نهرها روان است پاداش داد. در آن جاودانند و اين است پاداش نيكوكاران. (85)

و آنان كه كفر ورزيدند و آيات ما را تكذيب كردند اهل جهنمند. (86)

اي كساني كه ايمان آورده ايد، چيزهاي پاكيزه اي را كه خدا بر شما حلال كرده است حرام مكنيد و از حد در مگذريد كه خدا تجاوزكنندگان از حد را دوست ندارد (87)

از چيزهاي حلال و پاكيزه اي كه خدا به شما روزي داده است بخوريد و از خدايي كه به او ايمان آورده ايد بترسيد. (88)

خداوند شما را به سبب سوگندهاي لغوتان بازخواست نخواهد كرد. ولي به سبب شكستن سوگندهايي كه

به قصد مي خوريد، بازخواست مي كند و كفاره آن اطعام ده مسكين است از غذاي متوسطي كه به خانواده خويش مي خورانيد يا پوشيدن آنها يا آزاد كردن يك بنده ، و هر كه نيابد سه روز روزه داشتن. اين كفاره قسم است، هرگاه كه قسم خورديد. به قسمهاي خود وفا كنيد. خدا آيات خود را براي شما اينچنين بيان مي كند، باشد كه سپاسگزار باشيد. (89)

اي كساني كه ايمان آورده ايد، شراب و قمار و بتها و گروبندي با تيرها پليدي و كار شيطان است، از آن اجتناب كنيد تا رستگار شويد. (90)

شيطان مي خواهد با شراب و قمار ميان شما كينه و دشمني افكند و شما را از ياد خدا و نماز باز دارد، آيا بس مي كنيد. (91)

خدا و پيامبرش را اطاعت كنيد و پروا كنيد. اگر رويگردان شويد بدانيد كه وظيفه پيامبر ما رسانيدن پيام روشن خداوند است. (92)

بر آنان كه ايمان آورده اند و كارهاي شايسته كرده اند در آنچه خورده اند گناهي نيست، هرگاه پرهيزگاري كنند و ايمان بياورند و به كارهاي شايسته پردازند، باز هم پرهيزگاري كنند و ايمان بياورند، باز هم پرهيزگاري كنند و نيكي ، كه خدا نيكوكاران را دوست دارد. (93)

اي كساني كه ايمان آورده ايد، خدا شما را به صيدي كه به دست مي گيريد يا به نيزه شكار مي كنيد، مي آزمايد تا بداند چه كسي در نهان از او مي ترسد. و هر كه از اين پس از حد تجاوز كند او راست عذابي دردآور. (94)

اي كساني كه ايمان آورده ايد، هرگاه كه در احرام

باشيد شكار را مكشيد. هر كه صيد را به عمد بكشد جزاي او قرباني كردن حيواني است همانند آنچه كشته است به شرط آنكه دو عادل از شما گواهي دهند و قرباني را به كعبه رساند، يا به كفاره درويشان را طعام دهد، يا برابر آن روزه بگيرد، تا عقوبت كار خود بچشد. از آنچه در گذشته كرده ايد خدا عفو كرده است، ولي هر كه بدان باز گردد خدا از او انتقام مي گيرد، كه خدا پيروزمند و انتقام گيرنده است. (95)

شكار دريايي و خوردن آن به جهت بهره مند شدنتان از آن، بر شما و مسافران حلال شده است. و شكار صحرايي تا هنگامي كه در احرام هستيد بر شما حرام شده . از خداوندي كه به نزد او گرد آورده مي شويد بترسيد. (96)

خدا كعبه ، بيتالحرام، را با ماه حرام و قرباني بي قلاده و قرباني با قلاده قوام كار مردم گردانيد، تا بدانيد كه خدا هر چه را كه در آسمانها و زمين است مي داند و او بر هر چيزي آگاه است. (97)

بدانيد كه عقوبت خدا سخت است و هم او آمرزنده و مهربان است. (98)

بر پيامبر جز رسانيدن پيام وظيفه اي نيست. و آنچه را كه آشكار مي سازيد يا پنهان مي داريد خدا مي داند. (99)

بگو: ناپاك و پاك برابر نيستند، هرچند فراواني ناپاك تو را به اعجاب افكند. پس اي خردمندان، از خداي بترسيد، باشد كه رستگار گرديد. (100)

اي كساني كه ايمان آورده ايد، از چيزهايي كه چون براي شما آشكار شوند اندوهگينتان مي كنند، مپرسيد. و اگر سوال از

آنها را واگذاريد تا به هنگام نزول قرآن، برايتان آشكار خواهد شد. خدا از آنها عفو كرده است كه آمرزنده و بردبار است. (101)

مردمي كه پيش از شما بودند از آن چيزها سوال كردند و بدان سبب كافر شدند. (102)

خداوند درباره بحيره و سائبه و وصيله و حامي حكمي نكرده است، ولي كافران بر خدا دروغ مي بندند و بيشترينشان بي خردند. (103)

و چون به ايشان گويند كه به آنچه خدا نازل كرده است و به پيامبر روي آوريد، گويند: آن آييني كه پدران خود را بدان معتقد يافته ايم ما را بس است. حتي اگر پدرانشان هيچ نمي دانسته اند و راه هدايت نيافته بوده اند. (104)

اي كساني كه ايمان آورده ايد، به خود پردازيد. اگر شما هدايت يافته ايد، آنان كه گمراه مانده اند به شما زياني نرسانند. بازگشت همه شما نزد خداست، تا شما را به آن كارها كه مي كرده ايد آگاه گرداند. (105)

اي كساني كه ايمان آورده ايد، چون مرگتان فرا رسد به هنگام وصيت دو عادل را از ميان خودتان به شهادت گيريد، يا از غير خودتان، هرگاه كه در سفر بوديد و مرگتان فرا رسيد. اگر از آن دو در شك بوديد نگاهشان داريد تا بعد از نماز، آنگاه به خدا سوگند خورند كه اين شهادت را به هيچ قيمتي دگرگون نكنيم هرچند به سود خويشاوندمان باشد و آن را كتمان نكنيم، اگر جز اين باشد از گناهكارانيم. (106)

و هرگاه معلوم شود كه آن دو شاهد مرتكب گناه خيانت شده اند، دو شاهد ديگر كه اولي تر از آن دو باشند جاي

ايشان را بگيرند. آن دو به خدا قسم خورند كه شهادت ما از شهادت آن دو درستتر است و ما از حق تجاوز نكنيم، هرگاه چنين كنيم از ستمكاران باشيم. (107)

اين شيوه نزديكتر به آن است كه هم شهادت را بر وجه خود ادا كنند يا پس از سوگند خوردن از رد سوگندهايشان بترسند. از خدا بترسيد. و گوش فرا داريد. خدا مردم نافرمان را هدايت نمي كند. (108)

روزي كه خدا پيامبران را گرد آورد و بپرسد كه دعوت شما را چگونه پاسخ دادند؟ گويند: ما را هيچ دانشي نيست، كه دانا به غيب تو هستي . (109)

خدا به عيسي بن مريم گفت: نعمتي را كه به تو و مادرت ارزاني داشته ام ياد كن، آن زمان كه به روحالقدس ياريت كردم تا تو چه در گهواره و چه در بزرگسالي سخن گويي ، و به تو كتاب و حكمت و تورات و انجيل آموختم. و آنگاه كه به امر من از گل چيزي چون پرنده ساختي و در آن دميدي و به امر من پرنده اي شد و كور مادرزاد و پيسي گرفته را به فرمان من شفا دادي و مردگان را به فرمان من زنده بيرون آوردي و چون با اين دلايل روشن نزد بني اسرائيل آمدي ، من آنان را از آسيب رساندن به تو بازداشتم و از ميانشان كساني كه كافر بودند گفتند كه اين جز جادويي آشكار نيست. (110)

و به حواريان وحي كردم: به من و به پيامبر من ايمان بياوريد. گفتند: ايمان آورديم، گواه باش كه ما تسليم هستيم. (111)

و حواريان پرسيدند: اي عيسي

بن مريم، آيا پروردگار تو مي تواند كه براي ما از آسمان مائده اي فرستد؟ گفت: اگر ايمان آورده ايد، از خدا بترسيد. (112)

گفتند: مي خواهيم كه از آن مائده بخوريم تا دلهايمان آرام گيرد و بدانيم كه تو به ما راست گفته اي و بر آن شهادت دهيم. (113)

عيسي بن مريم گفت: بار خدايا، اي پروردگار ما، براي ما مائده اي از آسمان بفرست، تا ما را و آنان را كه بعد از ما مي آيند عيدي و نشاني از تو باشد، و ما را روزي ده كه تو بهترين روزي دهندگان هستي . (114)

خدا گفت: من آن مائده را براي شما مي فرستم، ولي هر كه از شما از آن پس كافر شود چنان عذابش مي كنم كه هيچ يك از مردم جهان را آن چنان عذاب نكرده باشم. (115)

و آنگاه كه خدا به عيسي بن مريم گفت: آيا تو به مردم گفتي كه مرا و مادرم را سواي الله به خدايي گيريد؟ گفت: به پاكي ياد مي كنم تو را. نسزد مرا كه چيزي گويم كه نه شايسته آن باشم. اگر من چنين گفته بودم تو خود مي دانستي زيرا به آنچه در ضمير من مي گذرد دانايي و من از آنچه در ذات تو است بي خبرم. زيرا تو داناترين كسان به غيب هستي . (116)

من به آنان جز آنچه تو فرمانم داده بودي نگفتم. گفتم كه الله پروردگار مرا و پروردگار خود را بپرستيد. و من تا در ميانشان بودم نگهبان عقيدتشان بودم و چون مرا ميرانيدي تو خود نگهبان عقيدتشان گشتي . و تو

بر هر چيزي آگاهي . (117)

اگر آنان را عذاب كني ، بندگان تو هستند و اگر آنان را بيامرزي ، تو پيروزمند و حكيمي . (118)

خدا گفت: اين روزي است كه راستگويان را راستي گفتارشان سود دهد. از آن آنهاست بهشتهايي كه در آن نهرها جاري است. همواره در آن جاويدان خواهند بود. خدا از آنان خشنود است و آنان نيز از خدا خشنودند. و اين كاميابي بزرگي است. (119)

از آن خداست فرمانروايي آسمانها و زمين و آنچه ميان آنهاست. و او بر هر كاري تواناست. (120)

آنچه درندگان از آن خورده باشند، مگر آنچه [به موقع به ذبح شرعى] حلال كنيد و همچنين آنچه براى بتان ذبح شده است و نيز تعيين قسمت به كمك ازلام همه بر شما حرام شده است و [پرداختن به هريك از] اينها نافرمانى است، امروز كافران از دين شما [و بازگشت شما از آن] نوميد شده اند، لذا از آنان نترسيد و از من بترسيد، امروز دين شما را به كمال رساندم و نعمتم را بر شما تمام كردم و دين اسلام را بر شما پسنديدم، و هر كس در مخمصه اى ناچار شود و مايل به گناه نباشد [و از آنچه نهى شده بخورد] بداند كه خداوند آمرزگار مهربان است (3)

از تو مى پرسند چه چيز براى آنان حلال است، بگو همه پاكيزه ها و آنچه به كمك حيوانات شكارگر [به دست مى آوريد] كه با آنچه خداوند به شما آموخته است، آنها را دستآموز مى كنيد، پس از آنچه براى شما گرفته و نگه داشته اند بخوريد و [به هنگام ذبح يا فرستادن حيوانات شكارگر] نام خدا را بر آن ببريد، و از خداوند پروا كنيد كه خداوند زودشمار است (4)

امروز پاكيزه ها و طعام [و ذبايح] اهل كتاب بر شما و طعام [و ذبايح] شما بر آنان حلال است، و نيز ازدواج با زنان عفيف مومن و زنان عفيف اهل كتاب، به شرط آنكه مهر آنان را بپردازيد و زن نگهدار و غير پليدكار باشيد و دوستگيران نهانى نباشيد، و هر كس به [اركان] ايمان كفرورزد، عملش تباه است و همو در آخرت از زيانكاران است (5)

اى مومنان چون براى نماز برخاستيد چهره و دستهايتان را تا

آرنجها بشوييد و سپس سر و پاهايتان را تا قوزكها مسح كنيد، و اگر جنب بوديد غسل كنيد و اگر بيمار يا مسافر بوديد يا يكى از شما از موضع قضاى حاجت بازگشت، يا با زنان تماس [جنسى] گرفتيد، آنگاه آب نيافتيد، بر خاكى پاك تيمم كنيد و چهره و دستهايتان را به آن مسح كنيد، كه خداوند نمى خواهد براى شما دشوارى قرار دهد، بلكه مى خواهد تا شما را پاكيزه بدارد و نعمتش را بر شما تمام كند، باشد كه سپاس بگزاريد (6)

و نعمت الهى و پيمانى را كه با شما بسته است به ياد آوريد كه گفتيد شنيديم و اطاعت كرديم، و از خداوند پروا كنيد كه خداوند به راز دلها آگاه است (7)

اى مومنان در راه [رضاى] خدا به داد برخيزيد و به عدل شهادت دهيد و دشمنى تان با بعضى از مردم شما را بر آن ندارد كه بيداد كنيد، دادگرى كنيد كه به تقوا نزديكتر است و از خداوند پروا كنيد كه خداوند به آنچه مى كنيد آگاه است (8)

خداوند به كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده اند وعده داده است كه آمرزش و پاداشى بزرگ خاص آنان است (9)

و كسانى كه كفرورزيده و آيات ما را دروغ انگاشته اند، دوزخى اند (10)

اى مومنان نعمت الهى را بر خود به ياد آوريد كه چون قومى كوشيد كه بر شما دست دراز كند، دستشان را از شما بازداشت، و از خداوند پروا كنيد و مومنان بايد كه بر خدا توكل كنند (11)

و خداوند از بنى اسرائيل پيمان گرفت و از ميان آنان دوازده سالار برگماشتيم، و خداوند گفت من

با شما هستم، اگر نماز برپا داشتيد و زكات پرداختيد و به پيامبران من ايمان آورديد و آنان را گرامى داشتيد و در راه خدا وامى نيكو داديد، سيئات شما را مى زدايم و شما را به بوستانهايى كه جويباران از فرودست آن جارى است، درمى آورم، اما اگر پس از اين، كسى از شما كفر ورزد، بى شك از راه راست گمراه شده است (12)

آنگاه به سبب پيمان شكنى شان لعنتشان كرديم، و دلهايشان را سخت گردانيديم [به طورى] كه كلمات [كتاب] را از مواضع خود تحريف مى كردند و بخشى از آنچه به آنان پند داده بودند، فراموش كردند، و همچنان به خيانت آنان پى مى برى، مگر عده اندكى از آنان، پس آنان را ببخش و بگذار و بگذر كه خداوند نيكوكاران را دوست دارد (13)

و از كسانى كه گفتند ما مسيحى هستيم پيمان گرفتيم، آنگاه بخشى از آنچه به آنان پند داده بودند، فراموش كردند، سپس بين ايشان، تا روز قيامت دشمنى و كينه انداختيم، و خداوند به زودى آنان را [از نتيجه] آنچه كرده اند، آگاه مى سازد (14)

اى اهل كتاب پيامبر ما به سوى شما آمده است، تا بسيارى از آنچه از كتاب آسمانى پنهان داشته ايد، براى شما روشن سازد و از بسيارى [خطاهاى شما] درگذرد، آرى نور و كتابى روشنگر از خداوند به سوى شما آمده است (15)

كه خداوند در پرتو آن كسانى را كه از رضاى او پيروى مى كنند به راه هاى امن و عافيت رهنمون مى گردد، و آنان را به توفيق خويش از تاريكى ها به سوى روشنايى بازمى برد و به راه راست هدايتشان مى كند (16)

به راستى كسانى كه مى گويند خدا

همان مسيح بن مريم است، كافر شده اند، بگو اگر خداوند بخواهد مسيح بن مريم و مادرش و اهل زمين، همه را نابود كند، چه كسى مى تواند او را بازدارد؟ و فرمانروايى آسمانها و زمين و آنچه مابين آنهاست از آن خداوند است، كه هر چه بخواهد مى آفريند، و خدا بر هر كارى تواناست (17)

و يهوديان و مسيحيان گفتند ما پسران خدا و دوستان او هستيم، بگو پس چرا شما را به خاطر گناهانتان عذاب مى كند، آرى شما هم انسانهايى هستيد از همان دست كه آفريده است، هر كس را كه بخواهد مى آمرزد و هر كس را كه بخواهد عذاب مى كند، و فرمانروايى آسمانها و زمين و آنچه در ميان آنهاست از آن خداوند است، و سير بازگشت به سوى اوست (18)

اى اهل كتاب پيامبر ما به سوى شما آمده است و پس از عصر [انقطاع وحى و] فترت پيامبران [احكام او را] براى شما روشن مى سازد، تا مگوييد كه نه پيامبر مژده آور و نه هشداردهنده اى به سوى ما آمد، آرى پيامبر مژده آور و هشداردهنده اى به سوى شما آمد، و خداوند بر هر كارى تواناست (19)

و چنين بود كه موسى به قومش گفت اى قوم من، نعمت خدا را بر خود به ياد آوريد كه در ميان شما پيامبرانى برانگيخت و [بعضى از] شما را پادشاه ساخت، و به شما چيزهايى بخشيد كه به هيچكس از جهانيان نداده است (20)

اى قوم من وارد سرزمين مقدسى شويد كه خداوند برايتان مقرر داشته است، و پشت مكنيد كه زيانكار خواهيد شد (21)

گفتند اى موسى در آنجا قوم زورمند و ستمگرى هستند، و مادام

كه آنان بيرون نرفته اند، ما وارد آنجا نخواهيم شد، و چون از آن بيرون شدند، ما به درون خواهيم رفت (22)

و دو مرد از پرواپيشگان كه خداوند بر آنها لطف و انعام كرده بود، گفتند [بى باكانه] بر آنان از دروازه وارد شويد و چون وارد شديد پيروز خواهيد شد و اگر مومن هستيد بر خداوند توكل كنيد (23)

گفتند اى موسى مادام كه آنان در آنجا هستند ما هرگز وارد نخواهيم شد، تو با پروردگارت برويد و بجنگيد ما در اينجا بركنار مى مانيم (24)

موسى گفت پروردگارا من جز بر خود و برادرم دست ندارم، بين ما و قوم نافرمان جدايى بيفكن (25)

فرمود در اين صورت [ورود به] آن سرزمين چهل سال بر آنان حرام است كه در بيابانها سرگشته باشند، پس بر نافرمانان دريغ مخور (26)

و بر آنان داستان دو پسر آدم را به راستى و درستى بخوان، كه چون قربانى اى عرضه داشتند، از يكى از آنها پذيرفته شد و از ديگرى پذيرفته نشد، [قابيل به هابيل] گفت تو را خواهم كشت، گفت خداوند تنها از پرهيزگاران مى پذيرد (27)

اگر دستت را به سوى من دراز كنى كه مرا بكشى [بدان كه] من دست درازكننده به سوى تو نخواهم بود كه بكشمت، چرا كه از خداوند، پروردگار جهانيان مى ترسم (28)

من مى خواهم كه بار گناه من و گناه خودت را بر دوش كشى و از دوزخيان شوى، و اين جزاى ستمگران است (29)

و نفس اماره او را وادار به كشتن برادرش كرد، و او را كشت، و از زيانكاران گرديد (30)

آنگاه خداوند كلاغى برانگيخت كه زمين را [با چنگ

و منقار] بكاود، تا بدين وسيله به او بنماياند كه چگونه جسد برادرش را [در خاك] پنهان كند، [قابيل كه چنين ديد] گفت واى بر من آيا عاجزم كه مثل اين كلاغ باشم تا جسد برادرم را پنهان كنم و بدينسان پشيمان شد (31)

به اين جهت بر بنى اسرائيل مقرر داشتيم كه هر كس كسى را جز به قصاص قتل، يا به جزاى فساد در روى زمين، بكشد مانند اين است كه همه مردم را كشته باشد، و هر كس كسى را زنده بدارد مانند اين است كه همه مردم را زنده داشته باشد، و پيامبران ما معجزاتى براى آنان آوردند. آنگاه بسيارى از آنان در سرزمين خويش زياده روى پيشه كردند (32)

همانا جزاى كسانى كه با [دوستداران] خداوند و پيامبر او به محاربه برمى خيزند و در زمين به فتنه و فساد مى كوشند، اين است كه كشته شوند يا بر دار شوند يا دستها و پاهايشان در خلاف جهت يكديگر بريده شود، يا از سرزمين خويش تبعيد شوند، اين خوارى و زارى دنيويشان است و در آخرت هم عذاب بزرگى [در پيش] خواهند داشت (33)

مگر كسانى كه پيش از آنكه بر آنان دست يابيد، توبه كنند، كه بدانيد در اين صورت خداوند آمرزگار مهربان است (34)

اى مومنان از خداوند پروا كنيد و به او [توسل و] تقرب جوييد و در راه او جهاد كنيد، باشد كه رستگار شويد (35)

اگر كافران داراى هر آنچه باشند كه در روى زمين است و آن و همچند آن را فديه دهند و بلاگردان عذاب روز قيامت سازند، از آنان پذيرفته نخواهد شد و عذابى

دردناك [در پيش] دارند (36)

اينان مى خواهند از جهنم بيرون روند ولى بيرون آمدنى از آن نيستند، و عذابى پاينده دارند (37)

دستان مرد و زن دزد را به كيفر كارى كه كرده اند ببريد كه عقوبتى الهى است و خداوند پيروزمند فرزانه است (38)

و هر كس كه بعد از ستمش، توبه و درستكارى پيشه كند، خداوند از [گناه] او درمى گذرد، چرا كه خداوند آمرزگار مهربان است (39)

آيا نمى دانى كه فرمانروايى آسمانها و زمين از آن خداوند است؟ هر كس را بخواهد عذاب مى كند و هر كس را كه بخواهد مى آمرزد، و خداوند بر هر كارى تواناست (40)

اى پيامبر كسانى كه در كفر مى كوشند تو را اندوهگين نكنند. اينان از كسانى هستند كه به زبان مى گويند ايمان آورده ايم ولى دلشان ايمان نياورده است همچنين از يهوديان، كه عده اى پذيرا و شنواى دروغ و جاسوسان قومى ديگرند كه به نزد شما [از در اسلام و تسليم] نيامده اند. اينان كلمات [كتاب آسمانى] را از مواضعش تحريف مى كنند و [به همديگر] مى گويند اگر چنين [حكمى از سوى پيامبر] به شما داده شد، آن را بپذيريد و اگر داده نشد، از او كناره كنيد، و كسى كه خداوند سرگشتگى اش را خواسته باشد، هرگز براى او در برابر خداوند كارى نمى توانى كرد، اينان كسانى هستند كه خداوند نخواسته است دلهايشان را پاكيزه بدارد، در دنيا خوارى و در آخرت عذابى بزرگ [در پيش] دارند (41)

پذيرا و شنواى دروغ و رشوه خوار هستند و اگر به نزد تو آمدند، در ميان آنان داورى كن، يا از آنان روى بگردان، و اگر از آنان رويگردان شدى بدان كه هرگز

زيانى به تو نخواهند رسانيد، و چون داورى كردى، به داد داورى كن كه خداوند دادگران را دوست دارد (42)

و چگونه تو را به داورى مى گيرند و حال آنكه تورات در نزد آنان است و حكم الهى در آن هست، آنگاه با وجود اين رويگردان مى شوند و اينان مومن نيستند (43)

ما تورات را نازل كرده ايم در آن رهنمود و نورى هست كه پيامبران اهل تسليم و عالمان ربانى و احبار بر وفق آنچه از كتاب الهى به آنان سفارش كرده اند و بر آن گواهند، براى يهوديان داورى مى كنند، پس از مردم نترسيد و از من پروا كنيد و آيات مرا به بهاى ناچيز نفروشيد، و كسانى كه بر وفق آنچه خداوند نازل كرده است، حكم نكنند، كافرند (44)

و در آن بر آنان مقرر داشتيم كه جان در برابر جان، و چشم در برابر چشم و بينى در برابر بينى و گوش در برابر گوش و دندان در برابر دندان و نيز همه ضرب و جرحها قصاص دارد، و هر كس كه [از قصاص] درگذرد، اين [عفو] در حكم كفاره [گناهان] اوست، و كسانى كه بر وفق آنچه خداوند نازل كرده است، حكم نكنند، ستمگرند (45)

و به دنبال ايشان عيسى بن مريم را فرستاديم كه گواهى دهنده بر [حقانيت] تورات بود كه پيشاپيش او بود، و به او انجيل داديم كه در آن نورى هست و همخوان با تورات است كه پيشاپيش آن [نازل شده] است، و راهنما و پندآموز پارسايان است (46)

و بايد كه اهل انجيل بر وفق آنچه در آن هست حكم كنند، و كسانى كه بر وفق آنچه

خداوند نازل كرده است، حكم نكنند نافرمانند (47)

و كتاب آسمانى [قرآن] را به راستى و درستى بر تو نازل كرديم كه همخوان با كتابهاى آسمانى پيشين و حاكم بر آنهاست، پس در ميان آنان بر وفق آنچه خداوند نازل كرده است، داورى كن و به جاى حق و حقيقتى كه بر تو نازل شده از هوى و هوس آنان پيروى مكن. براى هريك از شما راه و روشى معين داشته ايم و اگر خداوند مى خواست شما را امت يگانه اى قرار مى داد. ولى [چنين كرد] تا شما را در آنچه به شما بخشيده است بيازمايد. پس به انجام خيرات بشتابيد، بازگشت همگى شما به سوى خداست، آنگاه شما را به [حقيقت] آنچه اختلاف داشتيد آگاه خواهد ساخت (48)

و در ميان آنان بر وفق آنچه خداوند نازل كرده است، داورى كن و از هوى و هوس آنان پيروى مكن و از آنان بر حذر باش، مبادا كه تو را از بعضى از آنچه خداوند بر تو نازل كرده است غافل كنند، و اگر رويگردان شدند بدان كه خداوند مى خواهد كه آنان را به كيفر بعضى از گناهانشان دچار كند و بسيارى از مردم نافرمانند (49)

آيا حكم عهد جاهليت را مى پسندند؟ و براى اهل يقين داورى چه كسى بهتر از خداوند است؟ (50)

اى مومنان يهوديان و مسيحيان را كه [در مقابله با شما] دوست و هوادار يكديگرند، به دوستى نگيريد، و هر كس از شما آنان را دوست نگيرد، و هر كس از شما آنان را دوست گيرد، جزو آنان است، خداوند ستمكاران را راهنمايى نمى كند (51)

آنگاه بيماردلان را مى بينى كه در كار آنان

مى كوشند و مى گويند مى ترسيم بلايى بر سرمان بيايد، چه بسا خداوند گشايش و رهايشى از سوى خويش پيش آورد تا سرانجام از آنچه در دل خويش نهفتند، پشيمان گردند (52)

و مومنان گويند آيا اينان بودند كه سختترين سوگندهايشان را به نام خدا مى خوردند كه همراه [و همدست] شما هستند؟ اعمالشان تباه شده و زيانكار گرديده اند (53)

اى مومنان هر كس از شما از دينش [اسلام] برگردد، [بداند كه] خداوند به زودى قومى به عرصه مى آورد كه دوستشان مى دارد و آنان نيز او را دوست مى دارند، اينان با مومنان مهربان و فروتن و با كافران سختگيرند، در راه خدا [به جهاد] مى كوشند و از ملامت هيچ ملامتگرى نمى هراسند، اين فضل الهى است كه به هر كس كه بخواهد ارزانى مى دارد و خداوند گشايشگر داناست (54)

همانا سرور شما خداوند است و پيامبر او و مومنانى كه نماز را برپا مى دارند و در حال ركوع زكات مى دهند (55)

و كسانى كه خداوند و پيامبر او و مومنان را دوست بدارند [بدانند كه] خدا - خواهان پيروزند (56)

اى مومنان كسانى را كه دين شما را به ريشخند و بازيچه مى گيرند، چه از كسانى كه پيش از شما بديشان كتاب داده شد، و چه كافران دوست نگيريد، و اگر [به راستى] مومنيد از خداوند پروا كنيد (57)

و چون بانگ نماز در دهيد، آن را به ريشخند و بازيچه مى گيرند، اين از آن است كه قومى نابخردند (58)

بگو اى اهل كتاب آيا جز به خاطر اينكه به خدا و آنچه بر ما و پيش از ما نازل شده است، ايمان داريم با ما سر ستيز داريد؟

و آيا جز به خاطر آن است كه اغلب شما نافرمانيد (59)

بگو آيا از كسانى كه در نزد خداوند از اين هم بد سرانجامتراند آگاهتان كنم؟ [اينان] كسانى هستند كه خداوند لعنتشان كرده و بر آنان خشم گرفته و طاغوت را پرستيده اند و [خداوند] آنان را [همچون] بوزينه و خوك گردانده است، اينان بدمقامتر و از راه راست [از همه] گمگشته تراند (60)

و چون به نزد شما آيند گويند ايمان آورده ايم و حال آنكه هم با كفر پيش شما آمده و هم با كفر از نزد شما بيرون رفته اند، و خداوند به آنچه پنهان مى داشتند آگاه تر است (61)

و بسيارى از آنان را مى بينى كه در گناهكارى و ستمگرى و رشوه خوارى مى كوشند، چه بد است كار و كردارشان (62)

چرا علماى ربانى و احبار آنان را از سخنان ناشايسته شان و رشوه خوارى شان نهى نمى كنند؟ چه بد است كار و كردارشان (63)

و يهوديان مدعى شدند كه دست خداوند [از آفرينش يا بخشش] بسته است، دستان خودشان بسته باد، و به خاطر اين سخن كه گفتند لعنت بر آنان باد، آرى دستان او گشاده است، هرگونه كه خواهد ببخشد، و آنچه از سوى پروردگارت نازل مى شود [نزول قرآن]، بر طغيان و كفر بسيارى از آنان مى افزايد، و تا روز قيامت دشمنى و كينه در ميانشان انداخته ايم، هربار كه آتش جنگ افروختند خداوند آن را خاموش گرداند، و در اين سرزمين به فتنه و فساد مى كوشند و خداوند مفسدان را دوست ندارد (64)

و اگر اهل كتاب ايمان آورده و تقوا ورزند، سيئاتشان را مى زداييم و ايشان را به بوستانهاى [بهشتى] پرنعمت درمى آوريم (65)

و اگر

آنان به تورات و انجيل و آنچه از سوى پروردگارشان بر آنها نازل شده است، عمل مى كردند از بركات آسمانى و زمينى برخوردار مى شدند، از آنان امت ميانه رويى هستند، و بسيارى از آنان بدكردارند (66)

اى پيامبر آنچه از سوى پروردگارت بر تو نازل شده است [به مردم] برسان، و اگر چنين نكنى، رسالت او را نگزارده اى، و خداوند تو را از [آسيب] مردمان حفظ مى كند، خداوند خدانشناسان را هدايت نمى كند (67)

بگو اى اهل كتاب مادام كه به تورات و انجيل و آنچه از سوى پروردگارتان بر شما نازل شده است، عمل نكرده ايد، حقى به دست نداريد، و آنچه از سوى پروردگارت بر تو نازل مى شود [قرآن] بر طغيان و كفر بسيارى از آنان مى افزايد، پس بر قوم كافر دريغ مخور (68)

از مومنان و يهوديان و صابئين و مسيحيان، هر كس كه به خداوند و روز بازپسين ايمان آورده و نيكوكارى كرده باشد، نه بيمى بر آنهاست و نه اندوهگين مى شوند (69)

به راستى از بنى اسرائيل پيمان گرفتيم و به سوى آنان پيامبرانى فرستاديم، [اما] هرگاه كه پيامبرى احكامى بر خلاف دلخواهشان آورد، گروهى را دروغگو انگاشتند و گروهى را كشتند (70)

و گمان بردند كه آزمونى در كار نخواهد بود، لذا هوش و گوششان را از دست دادند، سپس خداوند از آنان درگذشت، ديگربار بسيارى از آنان هوش و گوششان را از دست دادند، و خداوند به آنچه مى كنند بيناست (71)

به راستى كسانى كه گفتند خداوند همان مسيح بن مريم است، كافر شدند، حال آنكه مسيح مى گفت اى بنى اسرائيل خداوند را كه پروردگار من و پروردگار شماست بپرستيد،

كه هر كس به خداوند شرك آورد، خداوند بهشت را بر او حرام مى گرداند و سرا و سرانجام او دوزخ است و ستمكاران [مشرك] ياورى ندارند (72)

به راستى كسانى كه گفتند خداوند يكى از [اقانيم] سه گانه است كافر شدند، و خدايى جز خداوند يگانه نيست، و اگر از آنچه مى گويند بازنايستند، كافرانشان به عذابى دردناك دچار خواهند شد (73)

چرا به [درگاه] خداوند توبه نمى كنند و از او آمرزش نمى خواهند، و خداوند آمرزگار مهربان است (74)

مسيح بن مريم جز پيامبرى نيست كه پيش از او هم پيامبرانى آمده بودند، و مادرش زن بسيار درستكارى بود و هر دو [مانند انسانهاى ديگر] غذا مى خوردند، بنگر كه آيات خود را چگونه براى آنان روشن مى سازيم و باز بنگر چگونه رويگردان مى شوند (75)

بگو آيا به جاى خداوند چيزى را مى پرستيد كه نه زيانى براى شما دارد و نه سودى، و خداوند شنواى داناست (76)

بگو اى اهل كتاب به ناحق در دينتان از حد و حق نگذريد، و از هوى و هوس كسانى كه هم خود گمراه شدند و هم بسيارى را گمراه كردند، و از راه راست به دور افتادند، پيروى نكنيد (77)

كسانى از بنى اسرائيل كه كفرورزيده بودند بر زبان داوود و عيسى بن مريم لعنت شدند، چرا كه سركشى كردند و از حد درگذشتند (78)

[آنان] يكديگر را از كار ناپسندى كه مى كردند، بازنمى داشتند، چه بد است كار و كردارشان (79)

بسيارى از آنان را مى بينى كه كافران را دوست مى دارند، چه بد است آنچه براى خود پيشانديشى كردند، كه سرانجام خداوند بر آنان خشم گرفته و جاودانه در عذاب خواهند

بود (80)

و اگر به خداوند و پيامبر [اسلام] و آنچه بر او نازل شده است ايمان داشتند، آنان را دوست نمى گرفتند، ولى بسيارى از آنان نافرمانند (81)

يهوديان و مشركان را دشمنترين مردم نسبت به مومنان [مسلمانان] مى يابى، همچنين مهربانترين مردم را نسبت به مومنان [مسلمانان] كسانى مى يابى كه مى گويند ما مسيحى هستيم، اين از آن است كه در ميان ايشان كشيشان و راهبانى [حقپرست] هستند و نيز از آن روى است كه كبر نمى ورزند (82)

و [اينان] چون آنچه به پيامبر [اسلام] نازل شده است، بشنوند، مى بينى كه چشمانشان از اشك لبريز مى شود از آنكه حق را مى شناسند، [و] مى گويند پروردگارا ما ايمان آورده ايم، ما را در زمره گواهان بنويس (83)

و چرا به خداوند و حق و حقيقتى كه براى همه ما نازل شده است، ايمان نياوريم و حال آنكه اميد داريم كه پروردگارمان ما را در زمره شايستگان درآورد (84)

و خداوند نيز به پاداش اين سخن كه گفتند بوستانهايى كه جويباران از فرودست آن جارى است، نصيبشان مى سازد كه جاودانه در آن خواهند بود و اين پاداش نيكوكاران است (85)

و كسانى كه كفر ورزيدند و آيات ما را دروغ انگاشتند، دوزخى اند (86)

اى مومنان چيزهاى پاك و پسنديده اى را كه خداوند بر شما روا داشته است، ناروا مشماريد، و از حد مگذريد كه خداوند تجاوزكاران را دوست ندارد (87)

و از آنچه خداوند به شما روزى داده است و پاك و پاكيزه است بخوريد و از خداوندى كه به او ايمان داريد پروا داشته باشيد (88)

خداوند شما را در سوگندهاى بيهوده [و بى اختيار] بازخواست نمى كند، ولى در سوگندهايى

كه [آگاهانه] مى خوريد [و مى شكنيد] مواخذه مى كند، كفاره [شكستن] آن اطعام ده بينواست از ميانگين آنچه به خانواده خود مى خورانيد، يا لباس آنان، يا آزاد كردن يك برده، و هر كس كه [اينها را] نيابد، بر اوست كه سه روز روزه بگيرد، اين كفاره سوگندهاى شماست كه مى خوريد [و مى شكنيد]، سوگندهاى خود را حفظ كنيد، خداوند بدين گونه آيات خويش را بر شما روشن مى سازد، باشد كه سپاس بگزاريد (89)

اى مومنان شراب و قمار و انصاب و ازلام پليد و عمل شيطانى است، از آن پرهيز كنيد باشد كه رستگار شويد (90)

همانا شيطان مى خواهد در پرداختن به شراب و قمار، بين شما دشمنى و كينه بيندازد، و شما را از ياد خداوند و از نماز بازدارد، آيا دستبردار هستيد (91)

و از خداوند و پيامبر اطاعت كنيد و پروا داشته باشيد، و اگر رويگردان شديد بدانيد كه وظيفه پيامبر ما پيامرسانى آشكار است (92)

بر كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده اند، چون تقوا ورزند و ايمان داشته باشند و كارهاى شايسته كنند، سپس همچنان تقوا ورزند و ايمان داشته باشند، و همواره تقوا ورزيده و نيكوكارى كنند، در آنچه در گذشته [خمر] خورده اند، گناهى بر آنان نيست، و خداوند نيكوكاران را دوست دارد (93)

اى مومنان خداوند شما را به صيدى كه در دست رس و نيزه رس شما هست، مى آزمايد، تا معلوم بدارد كه چه كسى در نهان از او مى ترسد، و هر كس كه پس از اين از حد درگذرد، عذابى دردناك [درپيش] دارد (94)

اى مومنان در حالى كه محرم هستيد شكار را نكشيد و هر كس از شما كه

عمدا آن را بكشد، بر اوست كه به كيفر اين كار نظير آنچه كشته است از چارپايان، كه دو [داور] عادل از شما به همانندى آن حكم دهند، در حول و حوش كعبه قربانى كند، يا بايد كفاره اى بدهد [كه عبارت است از] طعام [شصت] بينوا يا برابر با آن [شصت روز] روزه بگيرد، تا كيفر كار [نادرست] خود را بچشد، و خداوند از گذشته ها گذشته است، ولى هر كس كه بازگردد، خداوند از او انتقام مى گيرد، و خداوند پيروزمند دادستان است (95)

صيد دريايى و خوردن آن براى شما حلال شده است، تا هم شما و هم كاروانيان [غير محرم] از آن برخوردار شويد، و صيد بيابانى مادام كه محرم هستيد، بر شما حرام است، و از خدايى كه به نزد او محشور مى شويد پروا داشته باشيد (96)

خداوند [زيارت] كعبه را كه بيت الحرام است، و نيز ماه [هاى] حرام را و [رسم] قربانى هاى نشاندار و قربانى هاى قلاده دار، همه را مايه قوام [دين و دنياى] مردم قرار داده است، آرى تا بدانيد خداوند هر چه را كه در آسمانها و زمين است مى داند و به هر چيزى آگاه است (97)

بدانيد كه خداوند سخت كيفر و همچنين خداوند آمرزگار مهربان است (98)

جز پيامرسانى چيزى بر عهده پيامبر نيست، و خداوند آنچه آشكار مى داريد و آنچه پنهان مى داريد، مى داند (99)

بگو پليد و پاك برابر نيستند ولو اينكه فراوانى پليد تو را به شگفتى اندازد، اى خردمندان از خداوند پروا كنيد باشد كه رستگار شويد (100)

اى مومنان از چيزهايى پرس و جو نكنيد كه چون بر شما آشكار شود، شما را اندوهگين

كند، و اگر در زمانى كه قرآن نازل مى گردد، پرس و جو كنيد، [حكم و تكليف شاق آن] بر شما آشكار مى گردد، خداوند از گذشته ها گذشته است و خدا آمرزگار مهربان است (101)

قومى كه پيش از شما بودند، نظير آن [مساله] ها را پرسيدند، سپس به همان سبب كافر شدند (102)

خداوند نه در مورد بحيره و نه سائبه و نه وصيله، و نه حامى حكمى مقرر نداشته است، ولى كافران بر خداوند دروغ مى بندند و بيشترشان تعقل نمى كنند (103)

و چون به ايشان گفته شود از آنچه خداوند نازل كرده است و از پيامبر پيروى كنيد، گويند آنچه نياكانمان را بر آن يافته ايم، براى ما كافى است، حتى اگر نياكانشان چيزى ندانسته و راهى نيافته باشند (104)

اى مومنان شما مسووليت [حفظ و هدايت] خودتان را داريد، چون شما راهيافته باشيد، كسى كه به بيراهه رفته باشد، زيانى به شما نمى رساند، بازگشت همگى شما به سوى خداوند است، آنگاه شما را از [حقيقت و نتيجه] آنچه انجام داده ايد، آگاه مى سازد (105)

اى مومنان چون يكى از شما را مرگ فرا رسد، به هنگام وصيت بايد دو تن از عادلان خودتان [مسلمانان]، يا اگر در سفر دچار مصيبت مرگ شديد، دو تن از غير خودتان [اهل كتاب] شاهد و حاضر باشند، و اگر در حق آنان شك داريد، آنان را نگاه داريد تا بعد از نماز به خداوند سوگند ياد كنند كه ما آن [شهادت يا سوگند خود] را به هيچ قيمتى نمى فروشيم، اگر چه به سود خويشاوندمان باشد، و شهادت الهى را پنهان نمى كنيم، كه در غير اين صورت از گناهكاران خواهيم بود

(106)

و اگر معلوم شود كه آنان مرتكب گناه [خيانت] شده اند، آنگاه دو تن از كسانى كه بر آنان جفا رفته است و از نزديكان [متوفى] هستند به جاى آنان قيام كنند، و به خداوند سوگند بخورند كه شهادت ما از شهادت آن دو درستتر است و ما از حق تجاوز نمى كنيم و در غير اين صورت از ستمكاران خواهيم بود (107)

اين نزديكتر است به آنكه شهادت چنانكه بايد و شايد ادا شود، يا شاهدان بترسند كه مبادا سوگندى بعد از سوگند آنان [و بر خلاف آنان] به ميان آيد، و از خداوند پروا كنيد و گوش شنوا داشته باشيد و [بدانيد كه] خداوند نافرمانان را هدايت نمى كند (108)

روزى [فرارسد] كه خداوند پيامبران را گرد آورد و بپرسد كه [امتتان] چه پاسخى به شما دادند؟ گويند ما علمى [به حقيقت امر] نداريم، تويى كه داناى رازهاى نهانى (109)

چنين بود كه خداوند گفت اى عيسى بن مريم نعمتم را بر خود و بر مادرت به ياد آور كه تو را به روح القدس يارى دادم كه در گهواره [به اعجاز] و در ميانسالى [به وحى] با مردم سخن گفتى، و ياد كن كه به تو كتاب و حكمت و تورات و انجيل آموختم، و ياد كن كه به اذن من از گل چيزى به هيئت پرنده مى ساختى و در آن مى دميدى و آن به اذن من پرنده [اى جاندار] مى شد و به اذن من نابيناى مادرزاد و پيس را بهبود مى بخشيدى و ياد كن كه مردگان را به اذن من زنده [از گور] بيرون مى آوردى، و ياد كن كه چون براى بنى اسرائيل

معجزاتى آوردى [آسيب و آزار] آنان را از تو بازداشتم، آنگاه كفرپيشگان ايشان مى گفتند اين جز جادوى آشكار نيست (110)

و چنين بود كه به حواريون الهام كردم كه به من و پيامبرم ايمان آوريد، گفتند ايمان آورديم و گواه باش كه ما فرمانبرداريم (111)

و چنين بود كه حواريون گفتند اى عيسى بن مريم آيا پروردگارت مى تواند براى ما مائده اى از آسمان نازل كند؟ گفت اگر مومنيد از خداوند پروا كنيد (112)

گفتند مى خواهيم از آن بخوريم و دلهايمان آرام گيرد و بدانيم كه به ما راست گفته اى و خود از گواهان آن باشيم (113)

عيسى بن مريم گفت بار پروردگارا براى ما مائده اى از آسمان نازل فرما كه عيدى براى امروزيان و آيندگانمان و معجزه اى از تو باشد، و به ما روزى ببخش كه تو بهترين روزى دهندگانى (114)

خداوند گفت من فرو فرستنده آن بر شما هستم، ولى پس از آن اگر كسى از شما انكارورزد او را به چنان عذابى دچار مى سازم كه هيچيك از جهانيان را نكرده باشم (115)

و چنين بود كه خداوند گفت اى عيسى بن مريم آيا تو به مردم گفتى كه من و مادرم را همچون دو خدا به جاى خداوند بپرستيد؟ گفت پاكا كه تويى مرا نرسد كه چيزى را كه حد من و حق من نيست گفته باشم، اگر گفته بودم بى شك مى دانستى كه آنچه در ذات من است مى دانى و من آنچه در ذات توست نمى دانم، تويى كه داناى رازهاى نهانى (116)

به آنان چيزى جز آنچه به من فرمان داده اى نگفته ام. گفته ام كه خداوند را كه پروردگار من و پروردگار شماست بپرستيد،

و مادام كه در ميان آنان بودم بر آنان شاهد و ناظر بودم و چون روح مرا گرفتى تو خود [ناظر و] نگاهبان آنان بودى و تو بر همه چيز شاهدى (117)

اگر آنان را عذاب كنى، بندگان تو هستند، و اگر از آنان درگذرى تو پيروزمند فرزانه اى (118)

خداوند فرمود امروز روزى است كه راستگويان را راستى و درستى شان سود رساند، براى آنان بوستانهايى [بهشتى] است كه جويباران از فرودست آن جارى است، و جاودانه در آنند و هم خداوند از آنان خشنود است و هم آنان از خداوند خشنودند، و اين رستگارى بزرگ است (119)

فرمانروايى آسمانها و زمين و آنچه در ميان آنهاست، از آن خداوند است، و او بر هر كارى تواناست (120)

خوك و آنچه نام غير از خدا بر آن برده شود و گلوگير شده و كوبيده و پرتاب شده و شاخ زده و آنچه خورند ددان مگر آنچه پاك كنيد و آنچه نزد بتان كشته شود و آنكه بخش كنيد با تيرها اين است برون رفتن از فرمان خدا امروز نوميد شدند آنان كه كفر ورزيدند از دين شما پس نترسيد ايشان را و مرا بترسيد امروز به انجام رسانيدم براى شما دين شما را و تمام كردم بر شما نعمتم را و پسنديدم براى شما اسلام را كيشى پس آن كس كه ناچار شود در گرسنگى ناگراينده به سوى گناهى همانا خدا است آمرزنده مهربان (3)

پرسندت چه چيز حلال شده است براى ايشان بگو حلال شده است براى شما پاكيزه ها و شكار و آنچه آموختيد از ددان شكارى حاليكه پرورش دهندگان آنها باشيد كه بياموزيد آنها را از آنچه آموختتان خدا پس بخوريد از آنچه نگهداشتند بر شما و ياد كنيد نام خدا را بر آن و بترسيد خدا را كه خدا است شتاب كننده در حساب (4)

امروز حلال شد براى شما پاكيزه ها و خوراك آنان كه داده شدند كتاب را حلال است براى شما و خوراك شما حلال است براى آنان و زنان پارسا از ايمان آورندگان و زنان پارسا از آنان كه داده شدند كتاب را پيش از شما هرگاه دهيد بديشان مزدهاى ايشان را حالى كه پارسا باشيد نه زناكاران و نه گيرندگان يار و آن كه كفر ورزد به ايمان همانا تباه شده است كردار او و اوست در آخرت از زيانكاران (5)

اى آنان كه ايمان آورديد گاهى كه برخاستيد به سوى نماز

بشوئيد روى ها و دستهاى خويش را تا مِرفقها (آرنجها) و بماليد سرها و پاى هاى خود را تا دو قاب يا اگر جنب شديد پس پاك كنيد خود را و اگر بيمار بوديد يا در سفرى يا برون آمد يكى از شما از آب ريز يا با زنان درآميختيد و آب نيافتيد پس آهنگ زمينى پاك كنيد سپس بماليد بر روى ها و دستهاى خود از آن نخواهد خدا كه سخت بر شما گيرد ليكن خواهد كه شما را پاك سازد و تمام كند بر شما نعمتش را و شايد شكر گزاريد (6)

و ياد آريد نعمت خدا را بر شما و پيمانش را كه با شما بست هنگامى كه گفتيد شنيديم و فرمان برديم و بترسيد خدا را كه خداوند است دانا بدانچه در سينه ها است (7)

اى آنان كه ايمان آورديد باشيد نگهبانان يا قيام كنندگان براى خدا گواهانى به داد و واندارد شما را كين قومى بر آنكه داد نكنيد دادگرى كنيد كه آن نزديكتر است به پرهيزكارى و بترسيد خدا را كه خدا آگاه است بدانچه مى كنيد (8)

نويد داده است خدا آنان را كه ايمان آوردند و كردار شايسته كردند ايشان را است آمرزشى و پاداشى بزرگ (9)

و آنان كه كفر ورزيدند و دروغ پنداشتند آيتهاى ما را آنانند ياران دوزخ (10)

اى آنان كه ايمان آورديد ياد آريد نعمت خدا را بر شما هنگامى كه آهنگ نمودند گروهى كه دست به سوى شما دراز كنند پس بازداشت دستهاى ايشان را از شما و بترسيد خدا را و بر خدا بايد توكل كنند مؤمنان (11)

همانا برگرفت خدا پيمان بنى اسرائيل را و برانگيختيم

از ايشان دوازده سردار و گفت خدا منم با شما اگر بپا داشتيد نماز را و داديد زكوة را و ايمان آورديد به فرستادگان من و احترام گذارديد آنان را و وام داديد خدا را وامى نكو همانا بسترم از شما زشتى هاى شما را و درآرم شما را باغهائى كه جارى است زير آنها جوى ها پس آنكس كه كفر ورزد پس از اين از شما هر آينه گم كرده است راه راست را (12)

پس بشكستن ايشان پيمان خويش را لعنتشان كرديم و گردانيديم دلهاى ايشان را سنگين كه برگردانند (جابجا كنند) سخنان را از جاى هاى خود و فراموش كردند بخشى را از آنچه يادآورى شدند بدان و گاهى نيست كه آگاه نشوى بر خيانتى از آنان مگر كمى از آنان پس درگذر از ايشان و چشم پوشى كن كه خدا دوست دارد نكوكاران را (13)

و از آنان كه گفتند مائيم ترسايان گرفتيم پيمان ايشان را پس فراموش كردند بخشى را از آنچه يادآورى شدند بدان و برانگيختيم ميان آنان دشمنى و كينه را تا روز قيامت و بزودى آگهيشان دهد خدا بدانچه بودند مى ساختند (14)

اى اهل كتاب همانا بيامد شما را فرستاده اى كه بيان مى كند براى شما بيشى را از آنچه بوديد نهان مى داشتيد از كتاب و درمى گذرد از بيشى همانا بيامد شما را از خدا پرتوى و نامه اى آشكارا (15)

هدايت مى كند خدا بدان هر كه را پيرو خوشنودى او باشد به راه هاى آشتى (و آرامش) و برون مى برد ايشان را از تاريكى ها به سوى روشنائى به اذن خود و رهبريشان مى كند به راهى راست (16)

همانا كفر ورزيدند آنان كه گفتند

خدا او مسيح فرزند مريم است بگو كه را دستى بر خدا است اگر خواهد نابود كند مسيح فرزند مريم و مادرش را و هر كه در زمين است همگى و خدا را است فرمانروائى آسمانها و زمين و آنچه ميان آنها است مى آفرد هرچه خواهد و خدا است بر هر چيز توانا (17)

گفتند جهودان و ترسايان مائيم فرزندان خدا و دوستان او بگو پس چرا عذاب كند شما را به گناهانتان بلكه شمائيد بشرى از آنكه بيافريد بيامرزد براى هر كه خواهد و عذاب كند هر كه را خواهد و از آن خدا است پادشاهى آسمانها و زمين و آنچه ميان آنها است و به سوى او است بازگشت (18)

اى اهل كتاب همانا بيامد شما را فرستاده ما بيان مى كند براى شما پس از فترتى از پيمبران تا نگوئيد نيامد ما را اميددهنده و بيم دهنده همانا آمد شما را نويددهنده اى و ترساننده اى و خدا است بر همه چيز توانا (19)

و هنگامى كه گفت موسى به قوم خود اى قوم من ياد آريد نعمت خدا را بر شما هنگامى كه قرار داد در شما پيمبرانى و گردانيد شما را پادشاهانى و ارزانى داشت به شما آنچه را نداد به كسى از جهانيان (20)

اى قوم من اندر آئيد سرزمين مقدسى را كه خدا براى شما نوشت و برنگرديد بر پشتهاى خود تا بازگرديد زيانكاران (21)

گفتند اى موسى همانا در آنند گروهى سركش و هرگز ما در آن نرويم تا برون آيند از آن سپس گاهى كه برون آمدند از آن مائيم درآيندگان (22)

گفتند دو تن از آنان كه مى ترسيدند و

خدا بر ايشان انعام كرده بود درآئيد بر ايشان درگاه را كه هرگاه درون شديد همانا شمائيد پيروزمندان و بر خدا تكيه كنيد اگر هستيد مؤمنان (23)

گفتند اى موسى هرگز در آن نشويم هيچگاه تا آنان در آنند پس برو تو و پروردگار خود و نبرد كنيد كه مائيم در اينجا نشستگان (24)

گفت پروردگارا مالك نيستم من جز خود و برادرم را پس جدائى افكن ميان ما و گروه نافرمانان (25)

گفت همانا آن حرام است بر ايشان چهل سال سرگردان مانند در زمين پس دريغ نخور بر گروه نافرمانان (26)

و بخوان بر ايشان داستان فرزندان آدم را به حقّ هنگامى كه قربان كردند پس پذيرفته شد از يكيشان و پذيرفته نشد از ديگرى گفت همانا مى كشمت گفت جز اين نيست كه مى پذيرد خدا از پرهيزكاران (27)

اگر دست فراسوى من آرى كه بكشى مرا دراز نكنم دستم را به تو تا تو را بكشم همانا مى ترسم من خداوند را پروردگار جهانيان (28)

همانا مى خواهم كه برگيرى گناه من و گناه خويش را تا شوى از ياران آتش و اين است پاداش ستمگران (29)

پس بياراست براى او دلش كشتن برادر خويش را پس كشت او را و گرديد از زيانكاران (30)

پس برانگيخت خدا كلاغى كه مى كاويد در زمين تا بنماياندش چگونه نهان سازد پيكر برادر خويش را گفت اى واى بر من آيا عاجز شدم از آنكه مانند اين غراب باشم كه نهان كنم پيكر برادر خويش را پس گشت از پشيمانان (31)

براى اين نوشتيم بر بنى اسرائيل كه هر كس بكشد تنى را نه در برابر تنى يا تبهكاريى

در زمين مانند آن است كه بكُشد مردم را همگى و آن كس كه زنده سازدش گوئيا زنده ساخته است مردم را همگى و همانا بيامدشان فرستادگان ما به نشانى ها سپس بسيارى از ايشانند پس از اين در زمين اسراف كنندگان (32)

همانا پاداش آنان كه با خدا و رسولش بستيزند و راه تبهكارى در زمين پويند (به تبهكارى در زمين كوشند) آن است كه به سختى كشته شوند يا به دار آويخته شوند يا به سختى بريده شود دستها و پاى هاى ايشان از برابر يكديگر يا رانده شوند از زمين اين است براى ايشان خواريى در دنيا و ايشان را است در آخرت عذابى سنگين (33)

مگر آنان كه توبه كردند پيش از آنكه بر ايشان دست يابيد پس بدانيد كه خداوند است آمرزنده مهربان (34)

اى آنان كه ايمان آورديد بترسيد خدا را و بجوئيد به سوى او دستاويزى و كوشش كنيد (جهاد كنيد) در راه او شايد رستگار شويد (35)

همانا آنان كه كفر ورزيدند اگر براى ايشان باشد آنچه در زمين است همگى و مانند آن با آن تا عوض خود دهند از عذاب روز قيامت پذيرفته نشود از ايشان و ايشان را است عذابى دردناك (36)

خواهند برون روند از آتش و نيستند برون روندگان از آن و ايشان را است عذابى پاينده (37)

مرد دزد و زن دزد را ببريد دستهاى آنان را كيفرى بدانچه خود فراهم كردند شكنجه اى از نزد خدا و خدا است عزّتمند حكيم (38)

ولى آن كس كه توبه كند پس از ستمگريش و شايستگى گزيند بپذيرد خدا توبه او را و خدا است آمرزنده مهربان

(39)

آيا ندانستى كه خداى را است پادشاهى آسمانها و زمين عذاب كند هر كه را خواهد و بيامرزد هر كه را خواهد و خداوند است بر هر چيز توانا (40)

اى پيمبر اندوهگينت نكند آنان كه مى شتابند در كفر از آنان كه گويند ايمان آورديم با دهانهاى خود ولى ايمان نياورده است دلهاى ايشان و از آنان كه جهودند شنوندگانند دروغ را شنوانندگانند براى گروهى ديگر كه نيامدند تو را برمى گردانند كلمات را پس از جايگاه هاى آن گويند اگر داده شديد اين را بگيريدش و اگر داده نشديدش پس بترسيد و كسى كه خدا خواهد آزمايش وى را هرگز مالك نيستى براى او از خدا چيزى را آنانند كه نخواسته است خدا پاك ساختن دلهاى ايشان را آنان را است در دنيا خواريى و آنان را است در آخرت عذابى بزرگ (41)

شنوندگانند دروغ را خورندگانند رشوت را اگر آمدند تو را پس حكم كن ميان ايشان يا روى گردان از ايشان و اگر روى گردانى از ايشان همانا آسيبت نرسانند به چيزى و هرگاه حكم كنى پس حكم كن ميان ايشان به داد همانا خدا دوست دارد دادگران را (42)

چگونه تو را به داورى گزينند حالى كه نزد ايشان است تورات كه در آن است حكم خدا سپس پشت مى كنند پس از آن و نيستند آنان مؤمنان (43)

همانا فرستاديم تورات را در آن رهبريى و روشنائيى حكم مى كنند بدان پيمبرانى كه اسلام آوردند براى آنان كه جهود شدند و علماء عاملين و دانشمندان بدانچه نگهبان آن شدند از كتاب خدا و بودند گواهانى بر آن پس نترسيد مردم را و بترسيد

مرا و نفروشيد آيتهاى مرا به بهائى اندك و كسى كه حكم نكند بدانچه خدا فرستاده است آنانند كافران (44)

و نوشتيم بر ايشان در آنكه جان برابر جان و چشم برابر چشم و بينى برابر بينى و گوش برابر گوش و دندان برابر دندان و زخمها برابر است پس كسى كه تصدّق كند بدان همانا آن زداينده گناهان او است و آن كس كه حكم نكند بدانچه خدا فرستاده است آنانند ستمگران (45)

و از پى ايشان فرستاديم عيسى بن مريم را تصديق كننده آنچه پيش روى اوست از تورات و بدو داديم انجيل را كه در آن بود راهنمائى و روشنائيى و تصديق كننده آنچه پيش روى اوست از تورات و رهبرى و اندرزى براى مؤمنان (46)

و بايد حكم كنند انجيليان بدانچه فرستاده است خدا در آن و آن كس كه حكم نكند بدانچه فرستاده است خدا آنانند تبهكاران (47)

فرستاديم بر تو كتاب را به حقّ تصديق كننده آنچه پيش روى اوست از كتاب و نگهبانى بر آن پس حكم كن ميان ايشان بدانچه خدا فرستاد و پيروى مكن آرزوهاى ايشان را كه متجاوز است از آنچه بيامده است تو را از حقّ براى هر كدام قرار داديم راه و روشى و اگر مى خواست خدا مى گردانيد شما را يك ملّت ليكن تا بيازمايد شما را در آنچه به شما داده است پس بشتابيد به سوى نيكى ها به سوى خدا است بازگشت شما همگى سپس آگهى دهد شما را بدانچه بوديد در آن اختلاف كنندگان (48)

و آنكه حكم كن ميان ايشان بدانچه فرستاد خدا و پيروى منما هوسهاى ايشان را و بترس از ايشان كه

نبادا بفريبندت از پاره آنچه خدا فرستاده است به سوى تو پس اگر پشت كردند بدانكه مى خواهد خدا آنكه بگيرد ايشان را به پاره اى از گناهانشان و همانا بسيارى از مردمند نافرمانان (49)

آيا دستور جاهليّت را خواهند و كيست نكوتر از خدا در دستور براى گروهى كه يقين دارند (50)

اى آنان كه ايمان آورديد نگيريد جهودان و ترسايان را دوستانى برخى از ايشانند دوستان برخى و كسى كه دوستى كند با آنان از شما هر آينه او از آنان است همانا خدا هدايت نكند گروه ستمگران را (51)

بينى آنان را كه در دلهاشان بيماريى است مى شتابند در ايشان گويند ترسيم به ما رسد پيشامدى اميد است خدا بيارد پيروزى يا امرى را از نزد خويش چنان كه بگردند از آنچه در دلهاى خود نهان مى داشتند پشيمان (52)

گويند كسانى كه ايمان آوردند آيا اينانند آنان كه سوگند ياد نمودند به سوگندهاى سخت خويش كه ايشانند با شما تباه شد كارهاى ايشان و شدند زيانكاران (53)

اى آنان كه ايمان آورديد هر كس بازگردد از شما از دين خود بزودى بيارد خدا قومى را كه دوستش دارند و دوستشان دارد فروتنان برابر مؤمنان گردن فرازان بر كافران بكوشند در راه خدا و نترسند سرزنش سرزنشگرى را اين است فضل خدا كه دهدش به هر كه خواهد و خدا است گشايشمند دانا (54)

جز اين نيست كه دوست شما خدا است و رسول او و آنان كه ايمان آوردند آنان كه بپاى دارند نماز را و بدهند زكوة را حالى كه ايشانند ركوع گزاران (55)

و آنكس كه دوستى كند با خدا و پيمبرش و

آنان كه ايمان آوردند همانا حزب خدا است پيروزمندان (56)

اى آنان كه ايمان آورديد نگيريد آنان را كه دين شما را ريشخند و بازيچه گرفتند از آنان كه داده شدند كتاب را پيش از شما و كافران و دوستانى و بترسيد خدا را اگر هستيد مؤمنان (57)

و هنگامى كه بانگ برآريد براى نماز گيرندش مسخره و بازيچه اين بدان است كه آنانند گروهى نابخردان (58)

بگو اى اهل كتاب آيا كينه جوئيد از ما جز آنكه ايمان آورديم به خدا و آنچه بر ما فرستاده شده و آنچه فرستاده شده است از پيش و همانا بيشتر شمائيد نافرمانان (59)

بگو آيا خبر دهم شما را به بدتر از اين پاداشى از نزد خدا آنكس كه دور كردش خدا و خشم بر او گرفت و قرار داد از ايشان ميمونان و خوكان و پرستندگان سركش آنانند بدترين در جايگاه و گمراهتر از راه راست (60)

و هرگاه شما را آيند گويند ايمان آورديم حالى كه با كفر درون رفتند و با آن برون آمدند و خدا است داناتر بدانچه نهان مى سازند (61)

بينى بسيارى را از ايشان پيشى مى گيرند بر همديگر در شتافتن به سوى گناه و ستمگرى و خوردنشان رشوت را چه زشت است آنچه بودند مى كردند (62)

چرا نهيشان نمى كنند خداپرستان و دانشمندان از گفتنشان گناه را و خوردنشان رشوت را چه زشت است آنچه بودند مى ساختند (63)

گفتند جهودان دست خدا بسته به زنجير است به زنجير بسته باد دستهاى آنان و لعنت بر آنان باد بدانچه گفتند بلكه دستهاى او است باز مى بخشد هرگونه خواهد و همانا مى افزايد بسيارى از

آنان را آنچه فرستاده شد بسوى تو از پروردگارت سركشى و كفر و افكنديم ميان ايشان دشمنى و كينه را تا روز قيامت هرگاه بيفروزند آتشى را براى جنگ فرونشاندش خدا و بكوشند به تبهكارى در زمين و خدا دوست ندارد تبهكاران را (64)

اگر آنكه اهل كتاب ايمان مى آوردند و پرهيزكارى مى كردند هرآينه مى سترديم از ايشان گناهان ايشان را و درمى آورديمشان به باغستان نعمت (65)

و اگر بپاى مى داشتند تورات و انجيل و آنچه را فرستاده شده است به سوى ايشان از پروردگارشان همانا مى خوردند از بالاى سر و از زير پاى هاى خود ايشانند گروهى ميانه رو و بسيارى از ايشان زشت است آنچه مى كنند (66)

اى پيمبر ابلاغ كن آنچه را فرود آمد بر تو از پروردگارت و اگر نكنى نرسانده باشى پيام او را و خدا نگه مى داردت از مردم همانا خدا هدايت نكند گروه كافران را (67)

بگو اى اهل كتاب نيستيد بر چيزى تا بپاى داريد تورات و انجيل را و آنچه فرود آمده است بر شما از پروردگار شما و هرآينه بيفزايد بسيارى از ايشان را آنچه فرود آمده است بر تو از پروردگارت سركشى و كفر پس اندوهگين نباش بر گروه كافران (68)

همانا آنكه ايمان آوردند و آنان كه جهود شدند و صابيان و ترسايان هر كس ايمان آرد به خدا و روز بازپسين و كردار شايسته كند نيست بر ايشان بيمى و نه اندوهگين شوند (69)

همانا گرفتيم پيمان بنى اسرائيل را و فرستاديم بسوى آنان پيمبرانى هرگاه مى آمدشان پيمبرى بدانچه هوس نمى كرد دلهاى ايشان گروهى را دروغگو شمردند و كشتند گروهى را (70)

پنداشتند نخواهد بود آزمايشى

پس كور شدند و كر شدند سپس پذيرفت توبه ايشان را خدا پس كور شدند و كر گرديدند بسيارى از ايشان و خدا بينا است بدانچه مى كنند (71)

همانا كفر ورزيدند آنان كه گفتند خدا مسيح فرزند مريم است حالى كه گفت مسيح اى بنى اسرائيل پرستش كنيد خدا پروردگار من و پروردگار شما را همانا كسى كه شرك ورزد به خدا حرام كرده است بر او بهشت را و جايگاه او است آتش و نيست ستمكاران را يارانى (72)

همانا كفر ورزيدند آنان كه گفتند خدا سيّمين سه تا است حالى كه نيست خداوندى جز خداى يكتا و اگر دست برندارند از آنچه گويند هر آينه برسد آنان را كه كفر ورزيدند از ايشان عذابى دردناك (73)

چرا بازنگردند بسوى خدا و از او آمرزش نخواهند و خدا است آمرزنده مهربان (74)

نيست مسيح پسر مريم جز پيمبرى كه بگذشت پيش از او پيمبرانى و مادرش زنى است راستگو بودند مى خوردند خوراك را بنگر چگونه براى ايشان بيان كنيم آيتها را سپس بنگر كجا به دروغ رانده مى شوند (75)

بگو آيا پرستش كنيد جز خداى آنچه را ندارد براى شما زيان و نه سودى و خدا است شنونده دانا (76)

بگو اى اهل كتاب فزون نرويد در دين خود به ناحقّ و پيروى نكنيد خواسته هاى گروهى را كه گمراه شدند از پيش و گمراه كردند بسيارى را و گم شدند از راه راست (77)

لعنت شدند آنان كه كفر ورزيدند از بنى اسرائيل بر زبان داود و عيسى ابن مريم اين بدان است كه نافرمانى كردند و بودند تجاوزكنندگان (78)

بودند دست برنمى داشتند از زشتى كه

مى كردند چه زشت است آنچه بودند مى كردند (79)

بينى بسيارى از ايشان را دوستى مى كنند با آنان كه كفر ورزيدند چه زشت است آنچه پيش آورده است براى ايشان نفوسشان كه خشم گرفت خدا بر ايشان و در عذابند جاودانان (80)

و اگر اينان ايمان مى آوردند به خدا و پيمبر و آنچه فرستاده شده است بسوى او نمى گرفتندشان دوستانى ليكن بسيارى از ايشانند نافرمانان (81)

همانا بيابى سخت ترين مردم را در دشمنى با آنان كه ايمان آوردند جهودان و آنان كه مشرك شدند و همى يابى هر آينه نزديكترين مردم را در دوستى با آنان كه ايمان آوردند كسانى كه گويند مائيم ترسايان اين بدان است كه از ايشانند كشيشان و صومعه نشينانى و آنكه ايشان كبر نمى ورزند (82)

و گاهى كه بشنوند آنچه را فرود آمده است بر پيمبر بينى ديدگانشان را اشك ريزد بدانچه شناخته اند از حقّ گويند پروردگارا همانا ايمان آورديم پس بنويس ما را با گواهان (83)

و چه شود ما را ايمان نياريم به خدا و آنچه بيامد ما را از حقّ حالى كه طمع داريم كه درآرد ما را پروردگار ما با گروه شايستگان (84)

پس پاداششان داد خدا بدانچه گفتند باغهائى كه روان است زير آنها جوى ها جاودانان در آن و اين است پاداش نكوكاران (85)

و آنان كه كفر ورزيدند و دروغ پنداشتند آيتهاى ما را آنانند ياران دوزخ (86)

اى آنان كه ايمان آورديد حرام نكنيد پاكهاى آنچه را حلال كرده خدا براى شما و تجاوز نكنيد كه خدا دوست ندارد تجاوزكنندگان را (87)

و بخوريد از آنچه روزى داد شما را خدا حلال پاكيزه و بترسيد

خداوندى را كه شمائيد بدو ايمان آورندگان (88)

نگيرد شما را خدا به ياوه در سوگندهاى شما و ليكن بگيرد شما را به بستن سوگندها پس كفاره آن خوراك ده تن بينوا است از ميانه آنچه خوراك دهيد خانواده خود را يا پوشاك آنان يا آزادكردن يك بنده و آنكس كه ندارد پس روزه سه روز اين است كفاره سوگندهاى شما هرگاه سوگند خورديد و نگهداريد سوگندهاى خويش را چنين بيان كند خدا براى شما آيتهاى خود را شايد شكر گزاريد (89)

اى آنان كه ايمان آورديد جز اين نيست كه باده و قمار و بتان و تيرها پليدى است از كردار شيطان پس دورى گزينيد از آن شايد رستگار شويد (90)

جز اين نيست كه خواهد شيطان آنكه بيفكند ميان شما دشمنى و كينه را در باده و قمار و بازدارد شما را از ياد خدا و از نماز پس آيا هستيد دست بردارندگان (91)

فرمان بريد خدا را و فرمان بريد پيمبر را و بترسيد پس اگر پشت كرديد بدانيد كه بر فرستاده ما است همانا رساندن آشكار (92)

نيست بر آنان كه ايمان آوردند و كردار شايسته كردند باكى در آنچه بخورند اگر پرهيزكارى كنند و ايمان آرند و كردار شايسته كنند پس پرهيز كنند و ايمان آورند سپس پرهيز كنند و نيكى كنند و خدا دوست دارد نكوكاران را (93)

اى آنان كه ايمان آورديد همانا بيازمايد شما را خدا به چيزى از شكار كه دريابدش دستهاى شما و نيزه هاى شما تا بداند خدا آن را كه مى ترسدش در نهان پس هر كس تجاوز كند پس از اين او را است عذابى دردناك

(94)

اى آنان كه ايمان آورديد نكشيد شكار را حالى كه در جامه احراميد و آنكس كه بكشد آنرا از شما دانسته و خواسته پس كيفرى مانند آنچه كشته است از دامهاى چهارپا كه داورى بدان كند دو تن دادگر از شما قربانيى رسيده به كعبه يا كفاره خوراك بينوايان يا برابر آن روزه تا بچشد كيفر كار خود را درگذشت خدا از آنچه گذشت و آنكس كه بازگردد انتقام كشد از او خدا و خداست عزتمند انتقام جوى (95)

حلال است براى شما شكار دريا و خوراك آن بهره اى براى شما و كاروان و حرام است بر شما شكار دشت مادامى كه در لباس احراميد و بترسيد خداوندى را كه بسوى او گردآورده شويد (96)

گردانيد خدا كعبه آن خانه محترم را ايستادگيى براى مردم و ماه محترم را و قربانى و دامهاى قلاّده بگردن را اين تا بدانيد خدا مى داند آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است و آنكه خدا است به هر چيز دانا (97)

بدانيد كه خدا است سخت شكنجه و آنكه خدا است به هر آمرزنده مهربان (98)

نيست بر پيغمبر جز رساندن و خدا مى داند آنچه آشكار و آنچه نهان كنيد (99)

بگو يكسان نيستند پليد و پاكيزه اگر چه تو را شگفت آيد فراوانى پليد پس بترسيد خدا را اى خردمندان شايد رستگار شويد (100)

اى آنان كه ايمان آورديد نپرسيد از چيزهائى كه اگر فاش شود براى شما بد آيد شما را و اگر بپرسيد از آنها هنگامى كه فرود آيد قرآن فاش شود براى شما درگذشت خدا از آنها و خدا است آمرزنده بردبار (101)

همانا پرسيدند

آنها را گروهى پيش از شما پس گرديدند بدانها كافران (102)

قرار نداده است خدا «بحيره» و نه «سائبه» و نه «وصيله» و نه «حامى» ليكن آنان كه كفر ورزيدند مى بندند بر خدا دروغ را و بيشتر ايشان بخرد درنمى يابند (103)

و اگر گفته شود بديشان بيائيد بسوى آنچه خدا فرستاده است و بسوى پيمبر گويند بس است ما را آنچه يافتيم بر آن پدران خويش را اگرچه پدران ايشان ندانند چيزى را و نه راه برند (104)

اى آنان كه ايمان آورديد بر شما باد خود شما زيان نرساند شما را آنكو گمراه شده است اگر هدايت يافته ايد به سوى خدا است بازگشت شما همگى پس آگهيتان دهد بدانچه بوديد مى كرديد (105)

اى آنان كه ايمان آورديد گواهى ميان شما گاهى كه برسد يكى از شما را مرگ به هنگام وصيت دو عدالتمند از شما يا دو تن ديگر از غير شما اگر سفر كرديد در زمين پس رسيد شما را پيش آمد مرگ بازداريد آنان را پس از نماز تا سوگند ياد كنند به خدا اگر گمان بد برديد كه نفروشيمش به هيچ بهائى اگرچه باشد خويشاوند و پنهان ننمائيم شهادت خدا را همانا مائيم در آن هنگام از گناهكاران (106)

و اگر اطّلاع حاصل شد كه آنان مستوجب گناهى شدند پس دو ديگر جانشين آنان شوند از آنان كه مستوجب شدند بر ايشان آن دو نخستين (يا آن دو سزاوارتران) پس سوگند ياد كنند به خدا كه گواهى ما درست تر است از گواهى آنان و تجاوز ننموديم كه مائيم در آن هنگام از ستمكاران (107)

اين است نزديكتر كه بيارند گواهى را

بر گونه آن يا بترسند كه ردّ شود سوگندهائى پس از سوگندهاى ايشان و بترسيد خدا را و بشنويد و خدا هدايت نكند گروه نافرمانان را (108)

روزى كه گردآرد خدا پيامبران را پس گويد چه چيز پاسخ داده شديد گويند نيست علمى ما را همانا توئى تو داننده نهانها (109)

هنگامى كه گفت خدا اى عيسى ابن مريم به ياد آر نعمت مرا بر تو و بر مادر تو گاهى كه تأييدت نمودم به روح القدس سخن گوئى با مردم در گهواره و هنگام سال خوردگى و گاهى كه آموختمت كتاب و حكمت و تورات و انجيل را و هنگامى كه مى آفريدى از گل مانند پيكر پرنده به اذن من پس مى دميدى در آن پس مى شد مرغى به اذن من و بهبودى مى دادى كور و پيس را به اذن من و هنگامى كه برون مى آوردى مردگان را به اذن من و آن هنگامى كه بازداشتم بنى اسرائيل را از تو گاهى كه بيامدى ايشان را با نشانى ها پس گفتند آنان كه كفر ورزيدند از ايشان نيست اين جز جادوئى آشكار (110)

و هنگامى كه وحى فرستادم بسوى حواريون كه ايمان آريد به من و به فرستاده من گفتند ايمان آورديم و گواه باش كه مائيم مسلمانان (111)

هنگامى كه گفتند حواريّون اى عيسى ابن مريم آيا تواند پروردگار تو بفرستد بر ما سفره خوراكى از آسمان گفت بترسيد خدا را اگر هستيد مؤمنان (112)

گفتند خواهيم از آن خوريم و مطمئن گردد دلهاى ما و بدانيم كه راست گفته اى با ما و باشيم بر آن از گواهان (113)

گفت عيسى بن مريم بار خدايا پروردگارا

بفرست بر ما خوان خوراكى از آسمان كه عيدى باشد براى آغاز ما و انجام ما و آيتى از تو و روزى ده به ما و توئى بهترين روزى دهندگان (114)

گفت خدا هرآينه فرستنده ام آن را بر شما تا هر كس كفر ورزد پس از آن از شما عذابش كنم بدانسان كه عذاب نكنم بدان هيچكس را از جهانيان (115)

و هنگامى كه گفت خدا اى عيسى بن مريم آيا تو گفتى به مردم كه بگيريد من و مادرم را خدايانى جز خداوند گفت منزّهى تو نرسد مرا كه گويم آنچه را سزاوار من نيست اگر مى گفتمش همانا مى دانستيش مى دانى آنچه را در نهاد من است و ندانم آنچه را در نهان تو است همانا توئى تو داناى نهانها (116)

نگفتم بديشان جز آنچه مرا فرمودى كه پرستش كنيد خدا را پروردگار من و پروردگار شما و بودم گواه بر ايشان مادامى كه بودم در ايشان تا هنگامى كه مرا برگرفتى تو مراقب ايشان بودى و توئى بر همه چيز گواه (117)

اگر عذابشان كنى ايشانند بندگان تو و اگر بيامرزيشان همانا توئى عزّتمند حكيم (118)

گفت خدا اين است روزى كه سود دهد راستگويان را راستى ايشان آنان را است باغهائى كه جارى است زير آنها جوى ها جاودانند در آن هميشه خوشنود است خدا از ايشان و خوشنودند از او اين است رستگارى بزرگ (119)

خداى را است پادشاهى آسمانها و زمين و آنچه در آنها است و او است بر همه چيز توانا (120)

are permitted animals of grazing livestock, except what is [now] announced to you, disallowing game while you are in pilgrim sanctity. Indeed Allah decrees whatever He desires.

2 O you who have faith! Do not violate Allah’s sacraments, neither the sacred month, nor the offering, nor the necklaces, nor those bound for the Sacred House who seek their Lord’s grace and [His] pleasure. But when you emerge from pilgrim sanctity you may hunt for game. Ill feeling for a people should not lead you, because they barred you from [entering] the Sacred Mosque, to transgress. Cooperate in piety and God-wariness, but do not cooperate in sin and aggression, and be wary of Allah. Indeed Allah is severe in retribution.

3 You are prohibited carrion, blood, the flesh of swine, and what has been offered to other than Allah, and the animal strangled or beaten to death, and that which dies by falling or is gored to death, and that which is mangled by a beast of prey—barring that which you may purify—and what is sacrificed on stone altars [to idols], and that you should divide by raffling with arrows. All that is transgression. Today the faithless have despaired of your religion. So do not fear them, but fear Me. Today I have perfected your religion for you, and I have completed My blessing upon you, and I have ap-proved Islam as your religion. But should anyone be compelled by hunger, without inclining to sin, then Allah is indeed all-forgiving, all-merciful.

4 They ask you as

to what is lawful to them. Say, ‘All the good things are lawful to you.’ As for what you have taught hunting dogs [to catch], teaching them out of what Allah has taught you, eat of what they catch for you and mention Allah’s Name over it, and be wary of Allah. Indeed Allah is swift at reckoning.

5 Today all the good things have been made lawful to you: —the food of those who were given the Book is lawful to you, and your food is lawful to them—and the chaste ones from among faithful women, and chaste women of those who were given the Book before you, when you have given them their dowries, in wedlock, not in license, nor taking paramours. Should anyone renounce his faith, his work shall fail and he will be among the losers in the Hereafter.

6 O you who have faith! When you stand up for prayer, wash your faces and your hands up to the elbows, and wipe a part of your heads and your feet, up to the ankles. If you are junub, purify yourselves. But if you are sick, or on a journey, or any of you has come from the toilet, or you have touched women, and you cannot find water, then make tayammum with clean ground and wipe a part of your faces and your hands with it. Allah does not desire to put you to hardship, but He desires to purify you, and to complete His blessing upon you so that

you may give thanks.

7 Remember Allah’s blessing upon you and His covenant with which He has bound you when you said, ‘We hear and obey.’ And be wary of Allah. Indeed Allah knows best what is in the breasts.

8 O you who have faith! Be maintainers, as witnesses for the sake of Allah, of justice, and ill feeling for a people should never lead you to be unfair. Be fair; that is nearer to Godwariness, and be wary of Allah. Allah is indeed well aware of what you do.

9 Allah has promised those who have faith and do righteous deeds forgiveness and a great reward.

10 As for those who are faithless and deny Our signs, they shall be the inmates of hell.

11 O you who have faith! Remember Allah’s blessing upon you when a people set out to extend their hands against you, but He withheld their hands from you, and be wary of Allah, and in Allah let all the faithful put their trust.

12 Certainly Allah took a pledge from the Children of Israel, and We raised among them twelve chiefs. And Allah said, ‘I am with you! Surely, if you maintain the prayer and give the zakat and have faith in My apostles and support them and lend Allah a good loan, I will surely absolve you of your misdeeds, and I will surely admit you into gardens with streams running in them. But whoever of you disbelieves after that has certainly strayed from the right way.’

13 Then, because of their breaking their covenant We cursed them and made their hearts hard: they pervert words from their meanings, and have forgotten a part of what they were reminded. You will not cease to learn of some of their treachery, ex-cepting a few of them. Yet excuse them and forbear. Indeed Allah loves the virtuous.

14 Also from those who say, ‘We are Christians,’ We took their pledge; but they forgot a part of what they were reminded. So We stirred up enmity and hatred among them until the Day of Resurrection, and soon Allah will inform them concerning what they had been doing.

15 O People of the Book! Certainly Our Apostle has come to you, clarifying for you much of what you used to hide of the Book, and excusing many [an offense of yours]. Certainly there has come to you a light from Allah, and a manifest Book.

16 With it Allah guides those who follow [the course of] His pleasure to the ways of peace, and brings them out from darkness into light by His will, and guides them to a straight path.

17 They are certainly faithless who say, ‘Allah is the Messiah, son of Mary.’ Say, ‘Who can avail anything against Allah should He wish to destroy the Messiah, son of Mary, and his mother, and everyone upon the earth?’ To Allah belongs the kingdom of the heavens and the earth, and whatever is between them. He creates whatever He wishes, and Allah has power over

all things.

18 The Jews and the Christians say, ‘We are Allah’s children and His beloved ones.’ Say, ‘Then why does He punish you for your sins?’ Rather you are humans from among His creatures. He forgives whomever He wishes, and punishes whomever He wishes, and to Allah belongs the kingdom of the heavens and the earth, and whatever is between them, and toward Him is the return.

19 O People of the Book! Certainly Our Apostle has come to you, clarifying [the Di-vine teachings] for you after a gap in [the appearance of] the apostles, lest you should say, ‘There did not come to us any bearer of good news nor any warner.’ Certainly there has come to you a bearer of good news and a warner. And Allah has power over all things.

20 When Moses said to his people, ‘O my people, remember Allah’s blessing upon you when He appointed prophets among you, and made you kings, and gave you what none of the nations were given.

21 O my people, enter the Holy Land which Allah has ordained for you, and do not turn your backs or you will become losers.’

22 They said, ‘O Moses, there are a tyrannical people in it. We will not enter it until they leave it. But once they leave it, we will go in.’

23 Said two men from among those who were Godfearing and whom Allah had blessed: ‘Go at them by the gate! For once you have entered it, you will be

victors. Put your trust in Allah, should you be faithful.’

24 They said, ‘O Moses, we will never enter it so long as they remain in it. Go ahead, you and your Lord, and fight! We will be sitting right here.’

25 He said, ‘My Lord! I have no power over [anyone] except myself and my brother, so part us from the transgressing lot.’

26 He said, ‘It shall be forbidden them for forty years: they shall wander about in the earth. So do not grieve for the transgressing lot.’

27 Relate to them truly the account of Adam’s two sons. When the two of them of-fered an offering, it was accepted from one of them and not accepted from the other. [One of them] said, ‘Surely I will kill you.’ [The other one] said, ‘Allah accepts only from the Godwary.

28 Even if you extend your hand toward me to kill me, I will not extend my hand toward you to kill you. Indeed I fear Allah, the Lord of all the worlds.

29 I desire that you earn [the burden of] my sin and your sin, to become one of the inmates of the Fire, and such is the requital of the wrongdoers.’

30 So his soul prompted him to kill his brother, and he killed him, and thus became one of the losers.

31 Then Allah sent a crow, exploring in the ground, to show him how to bury the corpse of his brother. He said, ‘Woe to me! Am I unable

to be [even] like this crow and bury my brother’s corpse?’ Thus he became regretful.

32 That is why We decreed for the Children of Israel that whoever kills a soul, without [its being guilty of] manslaughter or corruption on the earth, is as though he had killed all mankind, and whoever saves a life is as though he had saved all mankind. Our apostles certainly brought them manifest signs, yet even after that many of them commit excesses on the earth.

33 Indeed the requital of those who wage war against Allah and His Apostle, and try to cause corruption on the earth, is that they shall be slain or crucified, or have their hands and feet cut off from opposite sides or be banished from the land. That is a disgrace for them in this world, and in the Hereafter there is a great punishment for them,

34 excepting those who repent before you capture them, and know that Allah is all-forgiving, all-merciful.

35 O you who have faith! Be wary of Allah, and seek the means of recourse to Him, and wage jihad in His way, so that you may be felicitous.

36 Indeed if the faithless possessed all that is on the earth and as much of it besides to redeem themselves with it from the punishment of the Day of Resurrection, it shall not be accepted from them, and there is a painful punishment for them.

37 They would long to leave the Fire, but they shall never leave it,

and there is a lasting punishment for them.

38 As for the thief, man or woman, cut off their hands as a requital for what they have earned. [That is] an exemplary punishment from Allah, and Allah is all-mighty, all-wise.

39 But whoever repents after his wrongdoing, and reforms, then Allah shall accept his repentance. Indeed Allah is all-forgiving, all-merciful.

40 Do you not know that to Allah belongs the kingdom of the heavens and the earth? He punishes whomever He wishes, and forgives whomever He wishes, and Allah has power over all things.

41 O Apostle! Do not grieve for those who are active in [promoting] unfaith, such as those who say, ‘We believe’ with their mouths, but whose hearts have no faith, and the Jews who eavesdrop with the aim of [telling] lies [against you] and eavesdrop for other people who do not come to you. They pervert words from their meanings, [and] say, ‘If you are given this, take it, but if you are not given this, beware!’ Yet whomever Allah wishes to mislead, you cannot avail him anything against Allah. They are the ones whose hearts Allah did not desire to purify. For them is disgrace in this world, and there is a great punishment for them in the Hereafter.

42 Eavesdroppers with the aim of [telling] lies, eaters of the unlawful—if they come to you, judge between them, or disregard them. If you disregard them, they will not harm you in any way. But if you judge, judge between them

with justice. Indeed Allah loves the just.

43 And how should they make you a judge, while with them is the Torah, in which is Allah’s judgement? Yet in spite of that they turn their backs [on Him] and they are not believers.

44 We sent down the Torah containing guidance and light. The prophets, who had submitted, judged by it for the Jews, and so did the rabbis and the scribes, as they were charged to preserve the Book of Allah and were witnesses to it. So do not fear the people, but fear Me, and do not sell My signs for a paltry gain. Those who do not judge by what Allah has sent down—it is they who are the faithless.

45 And in it We prescribed for them: a life for a life, an eye for an eye, a nose for a nose, and an ear for an ear, a tooth for a tooth, and retaliation for wounds. Yet who-ever remits it out of charity, that shall be an atonement for him. Those who do not judge by what Allah has sent down—it is they who are the wrongdoers.

46 And We followed them with Jesus son of Mary, to confirm that which was before him of the Torah, and We gave him the Evangel containing guidance and light, con-firming what was before it of the Torah, and as guidance and advice for the Godwary.

47 Let the people of the Evangel judge by what Allah has sent down in it. Those

who do not judge by what Allah has sent down—it is they who are the transgressors.

48 We have sent down to you the Book with the truth, confirming what was before it of the Book and as a guardian over it. So judge between them by what Allah has sent down, and do not follow their desires against the truth that has come to you. For each [community] among you We had appointed a code [of law] and a path, and had Allah wished He would have made you one community, but [His purposes required] that He should test you in respect to what He has given you. So take the lead in all good works. To Allah shall be the return of you all, whereat He will inform you concerning that about which you used to differ.

49 Judge between them by what Allah has sent down, and do not follow their desires. Beware of them lest they should beguile you from part of what Allah has sent down to you. But if they turn their backs [on you], then know that Allah desires to punish them for some of their sins, and indeed many of the people are transgressors.

50 Do they seek the judgement of [pagan] ignorance? But who is better than Allah in judgement for a people who have certainty?

51 O you who have faith! Do not take the Jews and the Christians for allies: they are allies of each other. Any of you who allies with them is

indeed one of them. Indeed Allah does not guide the wrongdoing lot.

52 Yet you see those in whose hearts is a sickness rushing to them, saying, ‘We fear lest a turn of fortune should visit us.’ Maybe Allah will bring about a victory, or a com-mand from Him, and then they will be regretful for what they kept secret in their hearts,

53 and the faithful will say, ‘Are these the ones who swore by Allah with solemn oaths that they were with you?!’ Their works have failed, and they have become losers.

54 O you who have faith! Should any of you desert his religion, Allah will soon bring a people whom He loves and who love Him, [who will be] humble towards the faithful, stern towards the faithless, waging jihad in the way of Allah, not fearing the blame of any blamer. That is Allah’s grace which He grants to whomever He wishes, and Allah is all-bounteous, all-knowing.

55 Your guardian is only Allah, His Apostle, and the faithful who maintain the prayer and give the zakat while bowing down.

56 Whoever takes for his guardians Allah, His Apostle and the faithful [should know that] the confederates of Allah are indeed the victorious.

57 O you who have faith! Do not take those who take your religion in derision and play, from among those who were given the Book before you, and the infidels, as friends, and be wary of Allah, should you be faithful.

58 When you call to prayer, they

take it in derision and play. That is because they are a people who do not apply reason.

59 Say, ‘O People of the Book! Are you vindictive toward us for any reason except that we have faith in Allah and in what has been sent down to us, and in what was sent down before, and that most of you are transgressors?’

60 Say, ‘Shall I inform you concerning something worse than that as a requital from Allah? Those whom Allah has cursed and with whom He is wrathful, and turned some of whom into apes and swine, and worshippers of the Rebel! Such are in a worse situation, and more astray from the right way.’

61 When they come to you, they say, ‘We believe.’ Certainly they enter with disbelief and leave with it, and Allah knows best as to what they have been concealing.

62 You see many of them actively engaged in sin and aggression, and consuming illicit gains. Surely, evil is what they have been doing.

63 Why do not the rabbis and the scribes forbid them from sinful speech and consum-ing illicit gains? Surely, evil is what they have been working.

64 The Jews say, ‘Allah’s hand is tied up.’ Tied up be their hands, and cursed be they for what they say! Rather, His hands are wide open: He bestows as He wishes. Surely many of them will be increased by what has been sent to you from your Lord in rebel-lion and unfaith, and We have cast

enmity and hatred amongst them until the Day of Resurrection. Every time they ignite the flames of war, Allah puts them out. They seek to cause corruption on the earth, and Allah does not like the agents of corruption.

65 Had the People of the Book believed and been Godwary, We would surely have absolved them of their misdeeds and admitted them into gardens of bliss.

66 Had they observed the Torah and the Evangel, and what was sent down to them from their Lord, they would surely have drawn nourishment from above them and from beneath their feet. There is an upright group among them, but evil is what many of them do.

67 O Apostle! Communicate that which has been sent down to you from your Lord, and if you do not, you will not have communicated His message, and Allah shall protect you from the people. Indeed Allah does not guide the faithless lot.

68 Say, ‘O People of the Book! You do not stand on anything until you observe the Torah and the Evangel and what was sent down to you from your Lord.’ Surely many of them will be increased by what has been sent down to you from your Lord in rebel-lion and unfaith. So do not grieve for the faithless lot.

69 Indeed the faithful, the Jews, the Sabaeans, and the Christians—those who have faith in Allah and the Last Day and act righteously—they will have no fear, nor will they grieve.

70 Certainly We took a pledge

from the Children of Israel, and We sent apostles to them. Whenever an apostle brought them that which was not to their liking, they would impugn a part of them, and a part they would slay.

71 They supposed there would be no testing, so they became blind and deaf. Thereaf-ter Allah accepted their repentance, yet [again] many of them became blind and deaf, and Allah sees best what they do.

72 They are certainly faithless who say, ‘Allah is the Messiah, son of Mary.’ But the Messiah had said, ‘O Children of Israel! Worship Allah, my Lord and your Lord. In-deed whoever ascribes partners to Allah, Allah shall forbid him [entry into] paradise, and his refuge shall be the Fire, and the wrongdoers will not have any helpers.’

73 They are certainly faithless who say, ‘Allah is the third [person] of a trinity,’ while there is no god except the One God. If they do not relinquish what they say, there shall befall the faithless among them a painful punishment.

74 Will they not repent to Allah and plead to Him for forgiveness? Yet Allah is all-forgiving, all-merciful.

75 The Messiah, son of Mary, is but an apostle. Certainly [other] apostles have passed before him, and his mother was a truthful one. Both of them would eat food. Look how We clarify the signs for them, and yet, look, how they go astray!

76 Say, ‘Do you worship, besides Allah, what has no power to bring you any benefit or harm, while Allah—He is

the All-hearing, the All-knowing?!’

77 Say, ‘O People of the Book! Do not unduly exceed the bounds in your religion and do not follow the fancies of a people who went astray in the past, and led many astray, and [themselves] strayed from the right path.’

78 The faithless among the Children of Israel were cursed on the tongue of David and Jesus son of Mary. That, because they would disobey and they used to commit trans-gression.

79 They would not forbid one another from the wrongs that they committed. Surely, evil is what they had been doing.

80 You see many of them fraternizing with the faithless. Surely evil is what they have sent ahead for their souls, as Allah is displeased with them and they shall remain in punishment [forever].

81 Had they believed in Allah and the Prophet and what has been sent down to him, they would not have taken them for allies. But most of them are transgressors.

82 Surely You will find the most hostile of all people towards the faithful to be the Jews and the polytheists, and surely you will find the nearest of them in affection to the faithful to be those who say ‘We are Christians.’ That is because there are priests and monks among them, and because they are not arrogant.

83 When they hear what has been revealed to the Apostle, you see their eyes fill with tears because of the truth that they recognize. They say, ‘Our Lord, we believe; so write

us down among the witnesses.

84 Why should we not believe in Allah and the truth that has come to us, eager as we are that our Lord should admit us among the righteous people?’

85 So, for what they said, Allah requited them with gardens with streams running in them, to remain in them [forever], and that is the reward of the virtuous.

86 But those who are faithless and deny Our signs—they shall be the inmates of hell.

87 O you who have faith! Do not prohibit the good things that Allah has made lawful to you, and do not transgress. Indeed Allah does not like the transgressors.

88 Eat the lawful and good things Allah has provided you, and be wary of Allah in whom you have faith.

89 Allah shall not take you to task for what is frivolous in your oaths; but He shall take you to task for what you pledge in earnest. The atonement for it is to feed ten needy persons with the average food you give to your families, or their clothing, or the free-ing of a slave. He who cannot afford [any of these] shall fast for three days. That is the atonement for your oaths when you vow. But keep your oaths. Thus does Allah clarify His signs for you so that you may give thanks.

90 O you who have faith! Indeed wine, gambling, idols and the divining arrows are abominations of Satan’s doing, so avoid them, so that you may be felicitous.

91 Indeed Satan seeks to cast enmity and hatred among you through wine and gam-bling, and to hinder you from the remembrance of Allah and from prayer. Will you, then, relinquish?

92 And obey Allah and obey the Apostle, and beware; but if you turn your backs, then know that Our Apostle’s duty is only to communicate in clear terms.

93 There will be no sin upon those who have faith and do righteous deeds in regard to what they have eaten [in the past] so long as they are Godwary and faithful and do righteous deeds, and are further Godwary and faithful, and are further Godwary and virtuous. And Allah loves the virtuous.

94 O you who have faith! Allah will surely test you with some of the game within the reach of your hands and spears, so that Allah may know those who fear Him in secret. So whoever transgresses after that, there is a painful punishment for him.

95 O you who have faith! Do not kill any game when you are in pilgrim sanctity. Should any of you kill it intentionally, its atonement, the counterpart from cattle of what he has killed, as judged by two fair men among you, will be an offering brought to the Ka‘bah, or an atonement by feeding needy persons, or its equivalent in fasting, that he may taste the untoward consequences of his conduct. Allah has excused what is already past; but should anyone resume, Allah shall take vengeance on him, for Allah is all-mighty,

avenger.

96 You are permitted the game of the sea and its food, a provision for you and for the caravans, but you are forbidden the game of the land so long as you remain in pilgrim sanctity, and be wary of Allah toward whom you will be gathered.

97 Allah has made the Ka‘bah, the Sacred House, a [means of] sustentation for man-kind, and [also] the sacred month, the offering and the garlands, so that you may know that Allah knows whatever there is in the heavens and whatever there is in the earth, and that Allah has knowledge of all things.

98 Know that Allah is severe in retribution, and that Allah is all-forgiving, all-merciful.

99 The Apostle’s duty is only to communicate and Allah knows whatever you disclose and whatever you conceal.

100 Say, ‘The good and the bad are not equal, though the abundance of the bad should amaze you.’ So be wary of Allah, O you who possess intellect, so that you may be felicitous!

101 O you who have faith! Do not ask about things which, if they are disclosed to you, will upset you. Yet if you ask about them while the Qur’an is being sent down, they shall be disclosed to you. Allah has excused it, and Allah is all-forgiving, all-forbearing.

102 Certainly some people asked about them before you and then came to disbelieve in them.

103 Allah has not prescribed any such thing as Baheerah, Sa’ibah, Waseelah, or Ham; but those who are faithless fabricate

lies against Allah, and most of them do not apply reason.

104 And when they are told, ‘Come to what Allah has sent down and [come] to the Apostle,’ they say, ‘Sufficient for us is what we have found our fathers following.’ What, even if their fathers did not know anything and were not guided?!

105 O you who have faith! Take care of your own souls. He who strays cannot hurt you if you are guided. To Allah will be the return of you all, whereat He will inform you concerning what you used to do.

106 O you who have faith! The witness between you, when death approaches any of you, while making a bequest, shall be two fair men from among yourselves—or two from among others, if you are journeying in the land and the affliction of death visits you. You shall detain the two of them after the prayer, and, if you have any doubt, they shall vow by Allah, ‘We will not sell it for any gain, even if it were a relative, nor will we conceal the testimony of Allah, for then we would indeed be among the sinners.’

107 But if it is found that both of them were guilty of a sin, then two others shall stand up in their place from among those nearest in kinship to the claimants and swear by Allah: ‘Our testimony is surely truer than their testimony, and we have not trans-gressed, for then we would indeed be among the wrongdoers.’

108

That makes it likelier that they give the testimony in its genuine form, or fear that other oaths will be taken after their oaths. Be wary of Allah and listen, and Allah does not guide the transgressing lot.

109 The day Allah will gather the apostles and say, ‘What was the response to you?’ They will say, ‘We have no knowledge. Indeed You are knower of all that is Unseen.’

110 When Allah will say, O Jesus son of Mary, remember My blessing upon you and upon your mother, when I strengthened you with the Holy Spirit, so you would speak to the people in the cradle and in adulthood, and when I taught you the Book and wisdom, the Torah and the Evangel, and when you would create from clay the form of a bird, with My leave, and you would breathe into it and it would become a bird, with My leave; and you would heal the blind and the leper, with My leave, and you would raise the dead, with My leave; and when I held off [the evil of] the Children of Israel from you when you brought them manifest proofs, whereat the faithless among them said, ‘This is nothing but plain magic.’

111 And when I inspired the Disciples, [saying], ‘Have faith in Me and My apostle,’ they said, ‘We have faith. Bear witness that we are muslims.’

112 When the Disciples said, ‘O Jesus son of Mary! Can your Lord send down to us a table from the sky?’

Said he, ‘Be wary of Allah, should you be faithful.’

113 They said, ‘We desire to eat from it, and our hearts will be at rest: we shall know that you have told us the truth, and we shall be among the witnesses to it.’

114 Said Jesus son of Mary, ‘O Allah! Our Lord! Send down to us a table from the sky, to be a festival for us, for the first ones and the last ones among us and as a sign from You, and provide for us; for You are the best of providers.’

115 Allah said, ‘I will indeed send it down to you. But should any of you disbelieve after this, I will indeed punish him with a punishment such as I do not punish anyone in all creation.’

116 And when Allah will say, ‘O Jesus son of Mary! Was it you who said to the people, ‘‘Take me and my mother for gods besides Allah’’?’ He will say, ‘Immaculate are You! It does not behoove me to say what I have no right to [say]. Had I said it, You would certainly have known it: You know whatever is in my self, and I do not know what is in Your Self. Indeed You are knower of all that is Unseen.

117 I did not say to them [anything] except what You had commanded me [to say]: ‘‘Worship Allah, my Lord and your Lord.’’ And I was a witness to them so long as I was among them.

But when You had taken me away, You Yourself were watchful over them, and You are witness to all things.

118 If You punish them, they are indeed Your creatures; but if You forgive them, You are indeed the All-mighty, the All-wise.’

119 Allah will say, ‘This day truthfulness shall benefit the truthful. For them there will be gardens with streams running in them, to remain in them forever. Allah is pleased with them and they are pleased with Him. That is the great success.’

120 To Allah belongs the kingdom of the heavens and the earth and whatever there is in them, and He has power over all things.

is allowed to them. Say: The good things are allowed to you, and what you have taught the beasts and birds of prey, training them to hunt-- you teach them of what Allah has taught you-- so eat of that which they catch for you and m (4)

This day (all) the good things are allowed to you; and the food of those who have been given the Book is lawful for you and your food is lawful for them; and the chaste from among the believing women and the chaste from among those who have been given the (5)

O you who believe! when you rise up to prayer, wash your faces and your hands as far as the elbows, and wipe your heads and your feet to the ankles; and if you are under an obligation to perform a total ablution, then wash (yourselves) and if you are sick (6)

And remember the favor of Allah on you and His covenant with which He bound you firmly, when you said: We have heard and we obey, and be careful of (your duty to) Allah, surely Allah knows what is in the breasts. (7)

O you who believe! Be upright for Allah, bearers of witness with justice, and let not hatred of a people incite you not to act equitably; act equitably, that is nearer to piety, and he careful of (your duty to) Allah; surely Allah is Aware of what you do. (8)

Allah has promised to those who believe and do good

deeds (that) they shall have forgiveness and a mighty reward. (9)

And (as for) those who disbelieve and reject our communications, these are the companions of the name. (10)

O you who believe! remember Allah's favor on you when a people had determined to stretch forth their hands towards you, but He withheld their hands from you, and be careful of (your duty to) Allah; and on Allah let the believers rely. (11)

And certainly Allah made a covenant with the children of Israel, and We raised up among them twelve chieftains; and Allah said: Surely I am with you; if you keep up prayer and pay the poor-rate and believe in My messengers and assist them and offer to All (12)

But on account of their breaking their covenant We cursed them and made their hearts hard; they altered the words from their places and they neglected a portion of what they were reminded of; and you shall always discover treachery in them excepting a few (13)

And with those who say, We are Christians, We made a covenant, but they neglected a portion of what they were reminded of, therefore We excited among them enmity and hatred to the day of resurrection; and Allah will inform them of what they did. (14)

O followers of the Book! indeed Our Messenger has come to you making clear to you much of what you concealed of the Book and passing over much; indeed, there has come to you light and a clear Book from Allah;

(15)

With it Allah guides him who will follow His pleasure into the ways of safety and brings them out of utter darkness into light by His will and guides them to the right path. (16)

Certainly they disbelieve who say: Surely, Allah-- He is the Messiah, son of Marium. Say: Who then could control anything as against Allah when He wished to destroy the Messiah son of Marium and his mother and all those on the earth? And Allah's is the ki (17)

And the Jews and the Christians say: We are the sons of Allah and His beloved ones. Say: Why does He then chastise you for your faults? Nay, you are mortals from among those whom He has created, He forgives whom He pleases and chastises whom He pleases; a (18)

O followers of the Book! indeed Our Messenger has come to you explaining to you after a cessation of the (mission of the) messengers, lest you say: There came not to us a giver of good news or a warner, so indeed there has come to you a giver of good news (19)

And when Musa said to his people: O my people! remember the favor of Allah upon you when He raised prophets among you and made you kings and gave you what He had not given to any other among the nations. (20)

O my people! enter the holy land which Allah has prescribed for you and turn not on your backs for then you will turn back losers.

(21)

They said: O Musa! surely there is a strong race in it, and we will on no account enter it until they go out from it, so if they go out from it, then surely we will enter. (22)

Two men of those who feared, upon both of whom Allah had bestowed a favor, said: Enter upon them by the gate, for when you have entered it you shall surely be victorious, and on Allah should you rely if you are believers. (23)

They said: O Musa! we shall never enter it so long as they are in it; go therefore you and your Lord, then fight you both surely we will here sit down. (24)

He said: My Lord! Surely I have no control (upon any) but my own self and my brother; therefore make a separation between us and the nation of transgressors. (25)

He said: So it shall surely be forbidden to them for forty years, they shall wander about in the land, therefore do not grieve for the nation of transgressors. (26)

And relate to them the story of the two sons of Adam with truth when they both offered an offering, but it was accepted from one of them and was not accepted from the other. He said: I I will most certainly slay you. (The other) said: Allah only accepts f (27)

If you will stretch forth your hand towards me to slay me, I am not one to stretch forth my hand towards you to slay you

surely I fear Allah, the Lord of the worlds: (28)

Surely I wish that you should bear the sin committed against me and your own sin, and so you would be of the inmates of the fire, and this is the recompense of the unjust. (29)

Then his mind facilitated to him the slaying of his brother so he slew him; then he became one of the losers (30)

Then Allah sent a crow digging up the earth so that he might show him how he should cover the dead body of his brother. He said: Woe me! do I lack the strength that I should be like this crow and cover the dead body of my brother? So he became of those wh (31)

For this reason did We prescribe to the children of Israel that whoever slays a soul, unless it be for manslaughter or for mischief in the land, it is as though he slew all men; and whoever keeps it alive, it is as though he kept alive all men; and certai (32)

The punishment of those who wage war against Allah and His messenger and strive to make mischief in the land is only this, that they should be murdered or crucified or their hands and their feet should be cut off on opposite sides or they should be impris (33)

Except those who repent before you have them in your power; so know that Allah is Forgiving, Merciful. (34)

O you who believe! be careful of (your duty to)

Allah and seek means of nearness to Him and strive hard in His way that you may be successful. (35)

Surely (as for) those who disbelieve, even if they had what is in the earth, all of it, and the like of it with it, that they might ransom themselves with it from the punishment of the day of resurrection, it shall not be accepted from them, and they shal (36)

They would desire to go forth from the fire, and they shall not go forth from it, and they shall have a lasting punishment. (37)

And (as for) the man who steals and the woman who steals, cut off their hands as a punishment for what they have earned, an exemplary punishment from Allah; and Allah is Mighty, Wise. (38)

But whoever repents after his iniquity and reforms (himself), then surely Allah will turn to him (mercifully); surely Allah is Forgiving, Merciful. (39)

Do you not know that Allah-- His is the kingdom of the heavens and the earth; He chastises whom He pleases; and forgives whom He pleases and Allah has power over all things. (40)

O Messenger! let not those grieve you who strive together in hastening to unbelief from among those who say with their mouths: We believe, and their hearts do not believe, and from among those who are Jews; they are listeners for the sake of a lie, listen (41)

(They are) listeners of a lie, devourers of what is forbidden; therefore if they come to you, judge between

them or turn aside from them, and if you turn aside from them, they shall not harm you in any way; and if you judge, judge between them with equity (42)

And how do they make you a judge and they have the Taurat wherein is Allah's judgment? Yet they turn back after that, and these are not the believers. (43)

Surely We revealed the Taurat in which was guidance and light; with it the prophets who submitted themselves (to Allah) judged (matters) for those who were Jews, and the masters of Divine knowledge and the doctors, because they were required to guard (par (44)

And We prescribed to them in it that life is for life, and eye for eye, and nose for nose, and ear for ear, and tooth for tooth, and (that there is) reprisal in wounds; but he who foregoes it, it shall be an expiation for him; and whoever did not judge by (45)

And We sent after them in their footsteps Isa, son of Marium, verifying what was before him of the Taurat and We gave him the Injeel in which was guidance and light, and verifying what was before it of Taurat and a guidance and an admonition for those who (46)

And the followers of the Injeel should have judged by what Allah revealed in it; and whoever did not judge by what Allah revealed, those are they that are the transgressors. (47)

And We have revealed to you the Book with the truth, verifying what is

before it of the Book and a guardian over it, therefore judge between them by what Allah has revealed, and do not follow their low desires (to turn away) from the truth that has come t (48)

And that you should judge between them by what Allah has revealed, and do not follow their low desires, and be cautious of them, lest they seduce you from part of what Allah has revealed to you; but if they turn back, then know that Allah desires to affli (49)

Is it then the judgment of (the times of) ignorance that they desire? And who is better than Allah to judge for a people who are sure? (50)

O you who believe! do not take the Jews and the Christians for friends; they are friends of each other; and whoever amongst you takes them for a friend, then surely he is one of them; surely Allah does not guide the unjust people. (51)

But you will see those in whose hearts is a disease hastening towards them, saying: We fear lest a calamity should befall us; but it may be that Allah will bring the victory or a punish ment from Himself, so that they shall be regretting on account of wha (52)

And those who believe will say: Are these they who swore by Allah with the most forcible of their oaths that they were most surely with you? Their deeds shall go for nothing, so they shall become losers. (53)

O you who believe! whoever from

among you turns back from his religion, then Allah will bring a people, He shall love them and they shall love Him, lowly before the believers, mighty against the unbelievers, they shall strive hard in Allah's way and shall (54)

Only Allah is your Vali and His Messenger and those who believe, those who keep up prayers and pay the poor-rate while they bow. (55)

And whoever takes Allah and His messenger and those who believe for a guardian, then surely the party of Allah are they that shall be triumphant. (56)

O you who believe! do not take for guardians those who take your religion for a mockery and a joke, from among those who were given the Book before you and the unbelievers; and be careful of (your duty to) Allah if you are believers. (57)

And when you call to prayer they make it a mockery and a joke; this is because they are a people who do not understand. (58)

Say: O followers of the Book! do you find fault with us (for aught) except that we believe in Allah and in what has been revealed to us and what was revealed before, and that most of you are transgressors? (59)

Say: Shall I inform you of (him who is) worse than this in retribution from Allah? (Worse is he) whom Allah has cursed and brought His wrath upon, and of whom He made apes and swine, and he who served the Shaitan; these are worse in place and more erring

(60)

And when they come to you, they say: We believe; and indeed they come in with unbelief and indeed they go forth with it; and Allah knows best what they concealed. (61)

And you will see many of them striving with one another to hasten in sin and exceeding the limits, and their eating of what is unlawfully acquired; certainly evil is that which they do. (62)

Why do not the learned men and the doctors of law prohibit them from their speaking of what is sinful and their eating of what is unlawfully acquired? Certainly evil is that which they work. (63)

And the Jews say: The hand of Allah is tied up! Their hands shall be shackled and they shall be cursed for what they say. Nay, both His hands are spread out, He expends as He pleases; and what has been revealed to you from your Lord will certainly make ma (64)

And if the followers of the Book had believed and guarded (against evil) We would certainly have covered their evil deeds and We would certainly have made them enter gardens of bliss (65)

And if they had kept up the Taurat and the Injeel and that which was revealed to them from their Lord, they would certainly have eaten from above them and from beneath their feet there is a party of them keeping to the moderate course, and (as for) most o (66)

O Messenger! deliver what bas been revealed to you from your Lord; and if you

do it not, then you have not delivered His message, and Allah will protect you from the people; surely Allah will not guide the unbelieving people. (67)

Say: O followers of the Book! you follow no good till you keep up the Taurat and the Injeel and that which is revealed to you from your Lord; and surely that which has been revealed to you from your Lord shall make many of them increase in inordinacy and (68)

Surely those who believe and those who are Jews and the Sabians and the Christians whoever believes in Allah and the last day and does good-- they shall have no fear nor shall they grieve. (69)

Certainly We made a covenant with the children of Israel and We sent to them messengers; whenever there came to them an messenger with what that their souls did not desire, some (of them) did they call liars and some they slew. (70)

And they thought that there would be no affliction, so they became blind and deaf; then Allah turned to them mercifully, but many of them became blind and deaf; and Allah is well seeing what they do. (71)

Certainly they disbelieve who say: Surely Allah, He is the Messiah, son of Marium; and the Messiah said: O Children of Israel! serve Allah, my Lord and your Lord. Surely whoever associates (others) with Allah, then Allah has forbidden to him the garden, a (72)

Certainly they disbelieve who say: Surely Allah is the third (person) of the three; and

there is no god but the one Allah, and if they desist not from what they say, a painful chastisement shall befall those among them who disbelieve. (73)

Will they not then turn to Allah and ask His forgiveness? And Allah is Forgiving, Merciful. (74)

The Messiah, son of Marium is but a messenger; messengers before him have indeed passed away; and his mother was a truthful woman; they both used to eat food. See how We make the communications clear to them, then behold, how they are turned away. (75)

Say: Do you serve besides Allah that which does not control for you any harm, or any profit? And Allah-- He is the Hearing, the Knowing. (76)

Say: O followers of the Book! be not unduly immoderate in your religion, and do not follow the low desires of people who went astray before and led many astray and went astray from the right path. (77)

Those who disbelieved from among the children of Israel were cursed by the tongue of Dawood and Isa, son of Marium; this was because they disobeyed and used to exceed the limit. (78)

They used not to forbid each other the hateful things (which) they did; certainly evil was that which they did. (79)

You will see many of them befriending those who disbelieve; certainly evil is that which their souls have sent before for them, that Allah became displeased with them and in chastisement shall they abide. (80)

And had they believed in Allah and the prophet and

what was revealed to him, they would not have taken them for friends but! most of them are transgressors. (81)

Certainly you will find the most violent of people in enmity for those who believe (to be) the Jews and those who are polytheists, and you will certainly find the nearest in friendship to those who believe (to be) those who say: We are Christians; this is (82)

And when they hear what has been revealed to the messenger you will see their eyes overflowing with tears on account of the truth that they recognize; they say: Our Lord! we believe, so write us down with the witnesses (of truth). (83)

And what (reason) have we that we should not believe in Allah and in the truth that has come to us, while we earnestly desire that our Lord should cause us to enter with the good people? (84)

Therefore Allah rewarded them on account of what they said, with gardens in which rivers flow to abide in them; and this is the reward of those who do good (to others). (85)

And (as for) those who disbelieve and reject Our communications, these are the companions of the flame. (86)

O you who believe! do not forbid (yourselves) the good things which Allah has made lawful for you and do not exceed the limits; surely Allah does not love those who exceed the limits. (87)

And eat of the lawful and good (things) that Allah has given you, and be careful of (your duty to)

Allah, in Whom you believe. (88)

Allah does not call you to account for what is vain in your oaths, but He calls you to account for the making of deliberate oaths; so its expiation is the feeding of ten poor men out of the middling (food) you feed your families with, or their clothing, o (89)

O you who believe! intoxicants and games of chance and (sacrificing to) stones set up and (dividing by) arrows are only an uncleanness, the Shaitan's work; shun it therefore that you may be successful. (90)

The Shaitan only desires to cause enmity and hatred to spring in your midst by means of intoxicants and games of chance, and to keep you off from the remembrance of Allah and from prayer. Will you then desist? (91)

And obey Allah and obey the messenger and be cautious; but if you turn back, then know that only a clear deliverance of the message is (incumbent) on Our messenger. (92)

On those who believe and do good there is no blame for what they eat, when they are careful (of their duty) and believe and do good deeds, then they are careful (of their duty) and believe, then they are careful (of their duty) and do good (to others), an (93)

O you who believe! Allah will certainly try you in respect of some game which your hands and your lances can reach, that Allah might know who fears Him in secret; but whoever exceeds the limit after this, he shall have

a painful punishment. (94)

O you who believe! do not kill game while you are on pilgrimage, and whoever among you shall kill it intentionally, the compensation (of it) is the like of what he killed, from the cattle, as two just persons among you shall judge, as an offering to be br (95)

Lawful to you is the game of the sea and its food, a provision for you and for the travellers, and the game of the land is forbidden to you so long as you are on pilgrimage, and be careful of (your duty to) Allah, to Whom you shall be gathered. (96)

Allah has made the Kaaba, the sacred house, a maintenance for the people, and the sacred month and the offerings and the sacrificial animals with garlands; this is that you may know that Allah knows whatever is in the heavens and whatever is in the earth, (97)

Know that Allah is severe in requiting (evil) and that Allah is Forgiving, Merciful. (98)

Nothing is (incumbent) on the Messenger but to deliver (the message), and Allah knows what you do openly and what you hide. (99)

Say: The bad and the good are not equal, though the abundance of the bad may please you; so be careful of (your duty to) Allah, O men of understanding, that you may be successful. (100)

O you who believe! do not put questions about things which if declared to you may trouble you, and if you question about them when the Quran is

being revealed, they shall be declared to you; Allah pardons this, and Allah is Forgiving, Forbearing. (101)

A people before you indeed asked such questions, and then became disbelievers on account of them. (102)

Allah has not ordained (the making of) a bahirah or a saibah or a wasilah or a hami but those who disbelieve fabricate a lie against Allah, and most of them do not understand. (103)

And when it is said to them, Come to what Allah has revealed and to the Messenger, they say: That on which we found our fathers is sufficient for us. What! even though their fathers knew nothing and did not follow the right way. (104)

O you who believe! take care of your souls; he who errs cannot hurt you when you are on the right way; to Allah is your return, of all (of you), so He will inform you of what you did. (105)

O you who believe! call to witness between you when death draws nigh to one of you, at the time of making the will, two just persons from among you, or two others from among others than you, if you are travelling in the land and the calamity of death befa (106)

Then if it becomes known that they both have been guilty of a sin, two others shall stand up in their place from among those who have a claim against them, the two nearest in kin; so they two should swear by Allah: Certainly our testimony is truer

than th (107)

This is more proper in order that they should give testimony truly or fear that other oaths be given after their oaths; and be careful of (your duty to) Allah, and hear; and Allah does not guide the transgressing people. (108)

On the day when Allah will assemble the messengers, then say: What answer were you given? They shall say: We have no knowledge, surely Thou art the great Knower of the unseen things. (109)

When Allah will say: O Isa son of Marium! Remember My favor on you and on your mother, when I strengthened you I with the holy Spirit, you spoke to the people in the cradle and I when of old age, and when I taught you the Book and the wisdom and the Taura (110)

And when I revealed to the disciples, saying, Believe in Me and My messenger, they said: We believe and bear witness that we submit (ourselves). (111)

When the disciples said: O Isa son of Marium! will your Lord consent to send down to us food from heaven? He said: Be careful of (your duty to) Allah if you are believers. (112)

They said: We desire that we should eat of it and that our hearts should be at rest, and that we may know that you have indeed spoken the truth to us and that we may be of the witnesses to it. (113)

Isa the son of Marium said: O Allah, our Lord! send i down to us food from heaven

which should be to us an ever-recurring happiness, to the first of us and to the last of us, and a sign from Thee, and grant us means of subsistence, and Thou art the best o (114)

Allah said: Surely I will send it down to you, but whoever shall disbelieve afterwards from among you, surely I will chastise him with a chastisement with which I will not chastise, anyone among the nations. (115)

And when Allah will say: O Isa son of Marium! did you say to men, Take me and my mother for two gods besides Allah he will say: Glory be to Thee, it did not befit me that I should say what I had no right to (say); if I had said it, Thou wouldst indeed hav (116)

I did not say to them aught save what Thou didst enjoin me with: That serve Allah, my Lord and your Lord, and I was a witness of them so long as I was among them, but when Thou didst cause me to die, Thou wert the watcher over them, and Thou art witness o (117)

If Thou shouldst chastise them, then surely they are Thy servants; and if Thou shouldst forgive them, then surely Thou art the Mighty, the Wise. (118)

Allah will say: This is the day when their truth shall benefit the truthful ones; they shall have gardens beneath which rivers flow to abide in them for ever: Allah is well pleased with them and they are well pleased with

Allah; this is the mighty achieve (119)

Allah's is the kingdom of the heavens and the earth and what is in them; and He has power over all things. (120)

a raffle; (all) that is immoral! Today those who disbelieve despair about your religion, so do not dread them, and (rather) dread Me. (Today I have perfected your religion for you, and completed My favor towards you, and have consented to grant you [Islam] as a religion: a commitment to live in peace .) Anyone who is obliged to do so while (he is) starving, yet without deliberately sinning, [will find] God is Forgiving, Merciful.

(4) They will ask you what has been made allowable for them. SAY: "It is lawful for you [to eat] wholesome things, and what you have trained beasts and birds of prey to catch-you have trained them to do something just as God has taught you. So eat anything they may catch for you, and mention God's name over it. Heed God; God is Swift in reckoning.

(5) Today wholesome things are [made] lawful for you, and so is the food of those who were given the Book lawful for you, while your food is lawful for them. And believing matrons [are lawful to marry] as well as matrons from among those who were given the Book before you, once you have given them their marriage-portions and taken them in wedlock respectably, not seeking any thrills nor taking [them on as] mistresses. Anyone who rejects faith [will find] his action will miscarry, while he will be one who will lose out in the Hereafter.

(6) You who believe, whenever you intend to pray, wash your faces and your hands up

to the elbows, and wipe off your heads and [wash] your feet up to the ankles. If you are [ritually] soiled, then take a full bath. If you are ill or on a journey, or one of you has just come from the toilet or had contact with any women, and you do not find any water, then resort to wholesome soil and wipe your faces and hands off with some of it. God does not want to place any inconvenience on you, but He does want to purify you and to complete His favor towards you, in order that you (all) may act grateful.

(7) Remember God's favor towards you and His charter which He ratified for you when you said: "We hear and obey." Heed God; God is Aware of whatever is on your minds."

(8) You who believe, act steadfast towards God, as witnesses for fairplay, and do not let ill-will toward any folk incriminate you so that you swerve from dealing justly. Be just: that is nearest to heedfulness ; and heed God [Alone]. God is Informed about anything you do.

(9) God has promised those who believe and perform honorable deeds that they will have forgiveness plus a splendid wage.

(10) Those who disbelieve, and refute Our signs, will become inmates of Hades.

(11) You who believe, remember God's favor towards you when some folk intended to stretch their hands out towards you, and He fended their hands off from you. Heed God, and let believers rely on God.

(12)

God made a covenant with the Children of Israel, and We despatched twelve of them as captains. God said: "I shall be with you if you will keep up prayer and pay the welfare tax, and believe in My messengers and respect them, and advance God a handsome loan. I shall overlook your evil deeds for you and show you into gardens through which rivers flow. Anyone of you who disbelieves following that will have strayed from the Level Path."

(13) Since they broke their covenant, We have cursed them and planted a hard shell over their hearts. They lift words out of their context and have forgotten a portion of what they should have memorized. Except for a few of them, you will always catch some of them committing some act of treachery. Yet pardon them and overlook it; God loves those who act kindly.

(14) We accepted their agreement from those who say: "We are Christians;" then they forgot a portion of what they had been reminded of, so we have stirred up enmity and jealousy among them until Resurrection Day. God will notify them about whatever they have been accomplishing.

(15) People of the Book, Our messenger has come to you to explain much of what you have been concealing out of the Book, and to dispense with much of it. Light and a Clear Book have been brought to you from God.

(16) God thereby guides anyone who seeks His approval along pathways of peace; He leads them out of darkness

into Light by His permission, and guides them along a Straight Road.

(17) Those who say: "God is Christ, the son of Mary," disbelieve . SAY: "Who would control anything from God if He ever wanted to do away with Christ, the son of Mary and his mother, plus everyone on earth? God holds control over Heaven and Earth, as well as anything in between them.He creates anything He wishes. God is Capable of everything!

(18) Jews and Christians say: "We are God's children and His favorites." SAY: "Then why does He punish you for your offences?" Rather you are human beings just like anyone else He has created. He forgives anyone He wishes and punishes anyone He wishes. God holds control over Heaven and Earth, and whatever lies between them. Towards Him lies the goal!"

(19) O People of the Book, Our messenger has come to explain [things] to you after an interval between the messengers, lest you say: "No herald nor any warner has ever come to us." A herald and a warner has indeed come to you! God is Capable of everything!

(20) So Moses told his people: "My people, remember God's favor towards you when He planted prophets among you and set you up as kings; and gave you what no one else in the Universe had ever been given.

(21) My people, enter the Holy Land which God has assigned to you; do not turn your backs on it, lest you be sent away as losers."

(22) They said: "Moses,

there is a heavy- handed folk in it. We will never enter it until they leave. If they should leave it, then we will enter."

(23) Two men from among those who fear-God favored them both-said: "Walk right in through the gate on them. Once you have entered it, you will be victorious. You should rely on God if you are believers."

(24) They said: "Moses, we will never enter it at all so long as they remain in it! You go off and fight, both you and your Lord; we will be sitting around here."

(25) He said: "My Lord, I control only myself and my brother. Distinguish between us and such perverse folk!"

(26) He said: "It will be proscribed them for forty years. They will wander around the earth, so do not worry about such perverse people.

(27) Recite information to them about the Truth concerning Adam's two sons. When they both presented an offering, it was accepted from one of them and not accepted from the other. He said: "I'll kill you!" [The former] said: "God only accepts [things] from the heedful.

(28) Even if you stretch forth your hand towards me in order to kill me, I'll never stretch out my hand towards you to kill you. I fear God, Lord of the Universe!

(29) I want you to atone for my sin as well as for your own sin; you will become an inmate of the Fire. That is the wrongdoers' reward.

(30) His own self urged him on

to kill his brother, so he killed him, and one morning he turned out to be a loser.

(31) God sent a raven to scratch the earth in order to show him how to dispose of his brother's corpse. He said: "It's too bad for me! Have I failed to be like this raven and dispose of my brother's corpse?" So one morning he felt full of remorse.

(32) On account of that, We prescribed with the Children of Israel that anyone who kills any person without another soul being involved or for causing mischief in the land, acts as if he had killed all mankind. Anyone who spares life acts as if he had granted life to all mankind. Our messengers have brought them explanations; then later on many of them committed excesses on earth.

(33) The penalty for those who wage war on God and His messenger, and spread havoc through the land, is to be slaughtered or crucified, or have their hands and feet cut off on opposite sides, or to be banished from the land. That will mean their disgrace in this world, while they will have serious torment in the Hereafter,

(34) except for those who come to terms before you overpower them. Know that God is Forgiving, Merciful.

(35) You who believe, heed God and aspire for contact with Him; strive for His sake so that you may prosper.

(36) Even if those who disbelieve owned whatever is on earth plus its like besides, in order to redeem themselves

from torment by means of it on Resurrection Day, it would not be accepted from them; they will have painful torment.

(37) They may want to leave the Fire, yet they will not leave it; theirs will be constant torment.

(38) A thief, whether a man or a woman, shall have his or her hands cut off as a penalty for whatever he or she has earned, as an example set by God. God is Powerful, Wise.

(39) God will relent towards anyone who repents following his wrongdoing, and reforms; God is Forgiving, Merciful.

(40) Do you not know that God holds control over Heaven and Earth? He punishes anyone He wants to and forgives anyone He wants. God is Capable of everything!

(41) O Messenger, do not let those who rush off into disbelief worry you, such as those who say: "We believe" with their mouths, while their hearts do not believe. Some of those are Jews who are listening for [the sake of] lying, listening for other folk who do not come to you. They lift words out of their context, saying: "If you are given this, then take it; while if you are not given it, then watch out!" God will never let you control someone whom God wants to test in any way; those are the ones whose hearts God does not want to purify. They will have disgrace in this world, while in the Hereafter they will have terrible punishment,

(42) as listeners to lying, living off graft. If they

should come to you, then judge between them or else put them off. If you put them off, they will never harm you in any way, while if you judge among them, then judge fairly . God loves those who deal fairly.

(43) How can they choose you as a judge when they have the Torah, which contains God's judgment? Yet even then they will turn away, and such persons are not believers.

(44) We have sent down the Torah containing guidance and Light. The prophets who were committed to [live in] peace judge those who were Jews by means of it, and [so do] the rabbis and scholars, because of what they sought to observe from God's book. They have even acted as witnesses for it. So do not dread mankind, and dread Me; do not buy up My signs for a paltry price. Those who do not judge by what God has sent down are disbelievers!

(45) There We prescribed for them a life for a life, an eye for an eye, a nose for a nose, an ear for an ear, a tooth for a tooth, and wounds should have [similar] compensation. Yet anyone who treats it as charity, [will find] it serves as an atonement for him. Those who do not judge by what God has sent down are wrongdoers !

(46) We had Jesus, the son of Mary, follow in their footsteps in order to confirm what had come before him from the Torah and We gave him the Gospel

which contains guidance and Light, to confirm what he already had in the Old Testament, and as guidance and a lesson for those who do their duty.

(47) Let the people of the Gospel judge by what God has sent down in it; Those who do not judge by what God has sent down are perverse!

(48) We have sent you down the Book with the Truth, to confirm what was already there from the [previous] Book, and to safeguard it. Judge among them according to whatever God has sent down, and do not follow their whims concerning any Truth that has been given to you. We have given each of you a code of law plus a program [for action]. If God had wished, He might have made you into one community, but compete rather in doing good deeds so He may test you by means of what He has given you. To God is your return entirely, and He will notify you concerning anything you have been disagreeing about.

(49) So judge among them according to what God has sent down, and do not follow their whims. Beware of them lest they seduce you away from what God has sent down to you. If they should turn away, then know that God only wants to afflict them with some of their own offences; many men are so immoral!

(50) Do they crave judgment [from the time] of Ignorance? Yet who is finer in judgment than God for any folk who are convinced?

(51)

You who believe, do not accept Jews or Christians as sponsors; some of them act as sponsors for one another. Any of you who makes friends with them becomes one of them. God does not guide such wrongdoing folk.

(52) You will see those in whose hearts there lurks malice dashing in among them saying: "We dread lest a turn of fortune strike us!" Perhaps God will bring some victory or command from Himself, so some morning they will awaken regretful about what they have concealed within themselves.

(53) Those who believe will say: "Are these the ones who swore by God with their most solemn oaths that they stood alongside you?" Their works have failed and they have turned out to be losers.

(54) You who believe, any one of you who abandons his religion [will find] God will bring a people whom He will love just as they love Him, docile towards believers, stern against disbelievers; they will strive for God's sake and not fear reproach from any critic. Such is God's bounty which He gives to anyone He wishes. God is Boundless, Aware.

(55) Your Patron is God [Alone] , as well as His messenger and those who believe-who keep up prayer, pay the welfare tax and bow their heads [in worship].

(56) Anyone who enlists God as a patron, and His messenger and those who believe, [will find] God's side will be victorious!

(57) You who believe, do not accept as sponsors those from among the ones who were given the

Book before you nor any disbelievers, if they treat your religion as a joke and a sport. Heed God if you are believers.

(58) Whenever you call [people] to prayer, they take it as a joke and a sport. That is because they are folk who do not use their reason.

(59) SAY: "People of the Book, do you persecute us just because we believe in God and what has been sent down to us, and what was sent down previously? Most of you are perverse!"

(60) SAY: "Shall I announce to you something worse than this as a recompense from God?" Those whom God has cursed and become angry at, and made them into monkeys and swine, and who serve the arrogant ones, are in a worse plight and even further astray from the Level Path...

(61) When they come to you, they say: "We believe," while they have entered with disbelief and they leave with it. God is quite Aware as to what they have been hiding.

(62) You will see many of them plunging into vice and hostility, and living off graft. What they have been doing is so wretched!

(63) If their rabbis and scholars had only forbidden them from speaking sinfully and living off graft! How wretched is what they have been producing.

(64) The Jews say: "God's hand is shackled." May their own hands be shackled and themselves cursed because of what they have said! Rather both His hands are outstretched; He dispenses [things] just as He wishes. Anything

sent down to you from your Lord increases many of them in arrogation and disbelief. We have tossed hostility and hatred between them until Resurrection Day. Every time they kindle a fire for war, God snuffs it out . They rush around the earth creating havoc. God does not love those who create havoc.

(65) If the People of the Book would only believe and do their duty, We would overlook their evil deeds for them and show them into gardens full of Bliss.

(66) If they had only kept up the Torah and the Gospel, and whatever was sent down to them by their Lord, they would have eaten anything above them and from beneath their feet. Some of them form a moderate community, while many of them act badly in anything they do.

(67) O Messenger, deliver whatever has been sent down to you by your Lord. If you do not do so, you will not have conveyed His message. God will defend you from mankind: God does not guide disbelieving folk.

(68) SAY: "People of the Book, you will not make any point until you keep up the Torah and the Gospel, as well as anything that has been sent down to you by your Lord." What has been sent down to you by your Lord increases many of them in arrogation and disbelief, yet do not despair about disbelieving folk.

(69) Those who believe and those who are Jews, Sabeans and Christians- anyone who believes in God and the Last Day,

and acts honorably, should have no fear nor will they be saddened.

(70) We made an agreement with the Children of Israel and sent them messengers. Every time a messenger would come to them with what they themselves did not fancy, one group they accused of lying while another group they killed.

(71) They reckoned there would be no testing, so they acted blind and deaf. Then God relented toward them; still many of them acted blind and deaf. Yet God is Observant of whatever they do.

(72) Those who say that God is Christ the son of Mary have disbelieved. Christ [himself] said: "Children of Israel, worship God [Alone, Who is] my Lord as well as your Lord." God will ban the Garden for anyone who associates anything else with God; his lodging will be the Fire. Wrongdoers will have no supporters.

(73) Those who say: "God is the third of three," have disbelieved! There is no deity except God Alone. If they do not stop saying what they Say, painful torment will afflict those among them who disbelieve.

(74) Why do they not turn towards God and seek His forgiveness? God Forgiving, Merciful.

(75) Christ the son of Mary was only a messenger; messengers have passed away before him His mother was sincere. They both ate food. Look how We explain signs to them; then look [again] how they shrug them off!

(76) SAY: "Do you worship something instead of God that does not control any harm nor any advantage for you while

God is Alert, Aware?"

(77) SAY: "People of the Book, do not exaggerate in your religion beyond the Truth, nor follow the whims of a folk who have already gone astray and misled many as they stray from the Level Path.

(78) Those Children of Israel who disbelieved were cursed by the tongue of David and Jesus, the son of Mary. That was because they disobeyed had acted defiantly.

(79) They did not refrain from the debauchery they were indulging in; how awful is what they had been doing!

(80) You will see many of them making friends with those who disbelieve. How wretched is what their souls have sent on ahead for them, since God is exasperated with them and they will live in torment for ever.

(81) If they had believed in God and the Prophet, and what was sent down to him, they would not have adopted them as patrons; but so many of them are perverse.

(82) You will find the most violently hostile people towards those who believe are the Jews and those who associate [others with God]; while you will find the most affectionate of them towards those who believe, are those who say: "We are Christians." That is because some of them are priests and monks; they do not behave so proudly.

(83) When they listen to what has been sent down to the Messenger, you will see their eyes well up with tears because of the Truth they recognize. They say: "Our Lord, we believe, so enroll

us among the witnesses!

(84) Why should we not believe in God and any Truth that has come to us? We yearn for our Lord to admit us along honorable folk."

(85) God will compensate them with gardens through which rivers flow to live in for ever because of what they have said. Such will be reward of those who act kindly,

(86) while those who disbelieve and reject Our signs will become the inmates of Hades!

(87) You who believe, do not forbid any wholesome things which God has permitted you nor exceed the limits. God does not love the defiant.

(88) Eat any lawful, wholesome thing which God has provided you with. Heed God in Whom you are believers.

(89) God will not take you to task for what you may rattle off in your oaths, but He does take you to task for anything you have sworn to solemnly [and then ignored]. Exoneration for it means feeding ten paupers with the average of what you would feed your own families, or clothing them, or freeing a captive. Whoever does not find the wherewithal [to do so], should fast for three days. This is what penance involves in order to free yourselves from any oath you have sworn [loosely]. Keep your word; thus God explains His signs to you, so you may act grateful.

(90) You who believe, liquor and gambling, idols and raffles, are only the filthy work of Satan; turn aside from it so that you may prosper.

(91) Satan only

wants to stir up enmity and jealousy among you by means of liquor and gambling, and to hinder you from remembering God and from praying. So will you stop?

(92) Obey God and obey the Messenger, and be on your guard. If you should ever turn away, know that Our messenger need only state things clearly.

(93) It will not be held against those who believe and perform honorable deeds for what they may have fed on while they did not do their duty, since they did believe and performed honorable deeds. So do your duty and believe- and then again, do your duty and act kindly: God loves those who act kindly!

(94) You who believe, God will test you by means of some of the game which your hands and spears have caught, so that God may know who fears Him even though [He is] Unseen. Anyone who acts defiant later on, will have painful torment.

(95) You who believe, do not kill any game while you are forbidden [this while on Pilgrimage]. Anyone of you who kills some deliberately may make compensation through the same [type of animal] as he has killed, in livestock, with two fairminded men from among you judging it, which should be sent as an offering to reach the Ka'ba; or else exoneration may mean feeding paupers or the equivalent of that in fasting, so that he may taste the effect of his action. God pardons whatever is a thing of the past. God will avenge Himself on

anyone who does so over again; God is Powerful, the Wielder of Retribution.

(96) Game from the sea is lawful for you; eating it means provision for you as well as for travellers. Game from land is forbidden you so long as you are under taboo [on Pilgrimage]. Heed God, before Whom you will be summoned.

(97) God has placed the Ka'ba as the Hallowed House to be maintained for mankind, as well as the Hallowed Month and the offerings and garlands; that is so you may know that God knows whatever is in Heaven and whatever is on Earth, and that God is Aware of everything.

(98) Know that God is Stern in punishment and (also) that God is Forgiving, Merciful.

(99) The Messenger has only to proclaim matters; while God knows whatever you show and whatever you hide.

(100) SAY: " Evil and good are not equal , even though the abundance of evil may fascinate you; so heed God, you prudent persons, so that you may prosper!"

(101) You who believe, do not ask about such things as would worry you if they were shown to you. Yet if you should ask about them while the Qur'an is being sent down, they will be explained to you. God pardons it, for God is Forgiving, Lenient.

(102) A folk before you asked about them; then became disbelievers because of it.

(103) God has not set up [specially] any slit-eared camel, nor is any [livestock] to be turned loose [to pasture freely], nor any

twin-bearing goat or ewe, nor any pensioned stallion, but rather those who disbelieve make up a lie about God. Most of them do not use their reason.

(104) Whenever they are told: "Come to what God has sent down, and to [hear] the Messenger," they say: "We are satisfied with what we found our forefathers doing;" even though their forefathers did not know anything and were not guided!

(105) You who believe, your souls are in your own care. No one who goes astray will harm you, provided you are guided. Toward God will you all return together, and He will notify you about whatever you have been doing.

(106) You who believe, testimony should be taken by you whenever death appears for one of you; at the time for drawing up any will, two of you who are fairminded, or two others besides yourselves if you are travelling around the earth and the calamity of death should strike you. Detain them both after prayer so they may swear by God if you (all) have any doubts: "We will not sell it for any price, not even to a near relative, nor will we hide God's testimony: otherwise we would be sinners!"

(107) If it turns out that either of them has been accused of any sin, then let two others than the first two from among those who deserve to be [executors] stand up in their stead. Let them both swear by God: "Our testimony is more valid than the testimony by either of

them; we have never defied [God] for then we would be wrongdoers!"

(108) That is more appropriate for you in order to secure testimony at its face value, or for them to fear you may check back by means of [fresh] oaths following their own oaths [now]. Heed God and listen; God does not guide immoral folk.

(109) Some day God will assemble [His] messengers and say: "What response have you received?" They will say: "We possess no knowledge; You are the Knower of Unseen things!"

(110) So God will say: "Jesus, son of Mary, remember My favor towards you and towards your mother when I assisted you with the Holy Spirit. You spoke to people from the cradle and as an adult when I taught you the Book and wisdom, the Torah and the Gospel. So you created something out of clay looking like a bird with My permission; you breathed into it, and by My permission it became a bird! You cured anyone born blind, and the leper with My permission. So you brought forth the dead by My permission, and I fended off the Children of Israel from you, when you brought them explanations, so those among them who disbelieved said: 'This is sheer magic!'

(111) When I inspired the disciples to believe in Me and in My messenger, they said: 'We believe, so take witness that we are Muslims.'

(112) When the disciples said: 'Jesus, son of Mary, can your Lord send a Table down from Heaven for us?', he said:

'Heed God if you are believers!'

(113) They said: 'We want to eat from it, and for our hearts to feel at rest, and so we know that you have told us the Truth, and that we should be witnesses for it.'

(114) Jesus the son of Mary said: 'O God our Lord, send us down a Table from Heaven so it may be a recurring feast for us, for both the first of us and the last of us, and as a sign from You! Provide for us, since you are the best Provider.'

(115) God said: 'I shall send it down to you. Any of you who disbelieves afterward, I shall punish with such torment as I have never punished anyone in the Universe! '"

(116) When God said: "Jesus, son of Mary, have you told people: 'Take me and my mother as two gods instead of God [Alone] ?';" he said: "Glory be to You! It is not my place to say what I have no right to [say]. If I had said it, You would have known it already: You know what is on my mind, while I do not know anything that is on Yours. You are the Knower of Unseen things.

(117) I have never told them anything except what You have ordered me to: 'Worship God as my Lord and your Lord.' I was a witness for them so long as I was among them. When You gathered me up, You became the Watcher over them; You are

a Witness for everything.

(118) If you should punish them, they are still Your servants; while if You should forgive them, surely You are Powerful, Wise."

(119) God said: "This is a day when their truthfulness will benefit the truthful: they shall have gardens through which rivers flow, to live in for ever and ever." God approves of them, while they are pleased with Him; that will be the supreme Achievement.

(120) God holds control over Heaven and Earth, as well as whatever lies within them. He is Capable of everything!

devoured by beasts of prey--excepting that you have sacrificed duly--as also things sacrificed to idols,and partition by the divining arrows; that is ungodliness. Today theunbelievers have despaired of your religion; therefore fear them not, butfear you Me. Today I have perfected your religion for you, and I havecompleted My blessing upon you, and I have approved Islam for your religion.But whosoever is constrained in emptiness and not inclining purposely tosin--God is All-forgiving, All-compassionate. (3)

They will question thee what is permitted them. Say: `The good things arepermitted you; and such hunting creatures as you teach, training them ashounds, and teaching them as God has taught you--eat what they seize for you,and mention God's Name over it. Fear God; God is swift at the reckoning.' (4)

Today the good things are permitted you, and the food of those who were giventhe Book is permitted to you, and permitted to them is your food. Likewisebelieving women in wedlock, and in wedlock women of them who were given theBook before you if you give them their wages, in wedlock and not in licence,or as taking lovers. Whoso disbelieves in the faith, his work hasfailed, and in the world to come he shall be among the losers. (5)

O believers, when you stand up to pray wash your faces, and your hands up tothe elbows , and wipe your heads, and your feet up to the ankles. If you aredefiled, purify yourselves; but if you are sick or on a journey, or if any ofyou comes from the privy,

or you have touched women, and you can find nowater, then have recourse to wholesome dust and wipe your faces and yourhands with it. God does not desire to make any impediment for you; but Hedesires to purify you, and that He may complete His blessing upon you; haplyyou will be thankful. (6)

And remember God's blessing upon you, and His compact which He made with youwhen you said,' We have heard and we obey.' And fear you God; surely Godknows the thoughts in the breasts . (7)

O believers, be you securers of justice, witnesses for God. Let notdetestation for a people move you not to be equitable; be equitable--that isnearer to godfearing. And fear God; surely God is aware of the thingsyou do. (8)

God has promised those that believe, and do deeds of righteousness; theyshall have forgiveness and a mighty wage. (9)

And the unbelievers, who cried lies to Our signs--they shall be theinhabitants of Hell. (10)

O believers, remember God's blessing upon you, when a certain people purposedto stretch against you their hands, and He restrained their hands from you;and fear God; and in God let the believers put all their trust. (11)

God took compact with the Children of Israel;and We raised up from among them twelvechieftains. And God said, `I am with you.Surely, if you perform the prayer, and paythe alms, and believe in My Messengers and succour them, and lend to Goda good loan, I will acquit you of your evil deeds, and I will admit youto gardens

underneath which rivers flow. So whosoever of you thereafterdisbelieves, surely he has gone astray from the right way.' (12)

So for their breaking their compact We cursed them and made their heartshard, they perverting words from their meanings; and they have forgotten aportion of that they were reminded of; and thou wilt never cease to lightupon some act of treachery on their part, except a few of them. Yet pardonthem, and forgive; surely God loves the good doers. (13)

And with those who say `We are Christians' We took compact; and they haveforgotten a portion of that they were reminded of. So We have stirred upamong them enmity and hatred, till the Day of Resurrection; and God willassuredly tell them of the things they wrought. (14)

People of the Book, now there has come to you Our Messenger, making clear toyou many things you have been concealing of the Book, and effacing manythings. There has come to you from God a light, and aBook Manifest (15)

whereby God guides whosoever follows His good pleasure in the ways of peace,and brings them forth from the shadows into the light by His leave; and Heguides them to a straight path. (16)

They are unbelievers who say, `God is the Messiah, Mary's son.' Say: `Whothen shall overrule God in any way if He desires to destroy the Messiah,Mary's son, and his mother, and all those who are on earth?' For to Godbelongs the kingdom of the heavens and of the earth, and all that is betweenthem, creating what

He will. God is powerful over everything. (17)

Say the Jews and Christians `We are the sons of God, and His beloved ones.'Say: `Why then does He chastise you for your sins? No; you are mortals, ofHis creating; He forgives whom He will, and He chastises whom He will.' Forto God belongs the kingdom of the heavens and of the earth, and all that isbetween them; to Him is the homecoming. (18)

People of the Book, now there has come to you Our Messenger, making thingsclear to you, upon an interval between the Messengers lest you should say,`There has not come to us any bearer of good tidings, neither any warner.'Indeed, there has come to you a bearer of good tidings and a warner; God ispowerful over everything. (19)

And when Moses said to his people, `O my people, remember God's blessing uponyou, when He appointed among you Prophets, and appointed you kings, and gaveyou such as He had not given to any being. (20)

O my people, enter the Holy Land which God has prescribed for you, and turnnot back in your traces, to turn about losers.' (21)

They said, `Moses, there are people in it very arrogant; we will not enter ituntil they depart from it; if they depart from it then we will enter.' (22)

Said two men of those that feared God whom God had blessed, `Enter againstthem the gate! When you enter it, you will be victors. Put you all yourtrust in God, if you are believers.' (23)

They said,

`Moses, we will never enter it so long as they are in it. Goforth, thou and thy Lord, and do battle; we will be sitting here.' (24)

He said, `O my Lord, I rule no one except myself and my brother. So do Thoudivide between us and the people of the ungodly.' (25)

Said He, `Then it shall be forbidden them for forty years, while they arewandering in the earth; so grieve not for the people of the ungodly.' (26)

And recite thou to them the story of the two sons of Adam truthfully,when they offered a sacrifice, and it was accepted of one of them, and notaccepted of the other. `I will surely slay thee,' said one. `God acceptsonly of the godfearing,' said the other. (27)

`Yet if thou stretchest out thy hand against me, to slay me, I will notstretch out my hand against thee, to slay thee; I fear God, the Lord ofall Being. (28)

I desire that thou shouldest be laden with my sin and thy sin, and so becomean inhabitant of the Fire; that is the recompense of the evildoers.' (29)

Then his soul prompted him to slay his brother, and he slew him, and becameone of the losers. (30)

Then God sent forth a raven, scratching into the earth, to show him how hemight conceal the vile body of his brother. He said, `Woe is me! Am Iunable to be as this raven, and so conceal my brother's vile body?' And hebecame one of the remorseful. (31)

Therefore We

prescribed for the Children of Israel that whoso slays a soulnot to retaliate for a soul slain, nor for corruption done in the land, shallbe as if he had slain mankind altogether; and whoso gives life to a soul,shall be as if he had given life to mankind altogether. Our Messengers havealready come to them with the clear signs; then many of them thereaftercommit excesses in the earth. (32)

This is the recompense of those who fight against God and His Messenger, andhasten about the earth, to do corruption there: they shall be slaughtered, orcrucified, or their hands and feet shall alternately be struck off, or theyshall be banished from the land. That is a degradation for them in thisworld; and in the world to come awaits them a mighty chastisement, (33)

except for such as repent, before you have power over them. So know you thatGod is All-forgiving, All-compassionate. (34)

O believers, fear God, and seek the means to come to Him, and struggle inHis way; haply you will prosper. (35)

The unbelievers, though they possessed all that is in the earth, and thelike of it with it, to ransom themselves from the chastisement of the Day ofResurrection thereby, it would not be accepted of them; for them awaits apainful chastisement. (36)

They will desire to come forth from the Fire, but they will not come forthfrom it; for them awaits a lasting chastisement. (37)

And the thief, male and female: cut off the hands of both, as a recompensefor what they have earned,

and a punishment exemplary from God; God isAll-mighty, All-wise. (38)

But whoso repents, after his evildoing, and makes amends, God will turntowards him; God is All-forgiving, All-compassionate. (39)

Knowest thou not that to God belongs the kingdom of the heavens and theearth? He chastises whom He will, and forgives whom He will; and God ispowerful over everything. (40)

O Messenger, let them not grieve thee that vie with one another in unbelief,such men as say with their mouths `We believe' but their hearts believe not;and the Jews who listen to falsehood, listen to other folk, who have not cometo thee, perverting words from their meanings, saying, `If you are giventhis, then take it; if you are not given it, beware!' Whomsoever Goddesires to try, thou canst not avail him anything with God. Those are theywhose hearts God desired not to purify; for them is degradation in thisworld; and in the world to come awaits them a mighty chastisement; (41)

who listen to falsehood, and consume the unlawful. If they come to thee,judge thou between them, or turn away from them; if thou turnest away fromthem, they will hurt thee nothing; and if thou judgest, judge justly betweenthem; God loves the just. (42)

Yet how will they make thee their judge seeing they have the Torah, whereinis God's judgment, then thereafter turn their backs? They are not believers. (43)

Surely We sent down the Torah, wherein is guidance and light; thereby theProphets who had surrendered themselves gave judgment for those of Jewry,as did the masters and

the rabbis, following such portion of God's Book asthey were given to keep and were witnesses to. So fear not men, but fear youMe; and sell not My signs for a little price. Whoso judges not according towhat God has sent down--they are the unbelievers. (44)

And therein We prescribed for them: `A life for a life, an eye for an eye,a nose for a nose, an ear for an ear, a tooth for a tooth, and for woundsretaliation'; but whosoever forgoes it as a freewill offering, that shall befor him an expiation. Whoso judges not according to what God has sent down--they are the evildoers. (45)

And We sent, following in their footsteps, Jesus son of Mary, confirmingthe Torah before him; and We gave to him the Gospel, wherein is guidance andlight, and confirming the Torah before it, as a guidance and an admonitionunto the godfearing. (46)

So let the People of the Gospel judge according to what God has sent downtherein. Whosoever judges not according to what God has sent down-they are the ungodly. (47)

And We have sent down to thee the Book with the truth, confirming the Bookthat was before it, and assuring it. So judge between them according to whatGod has sent down, and do not follow their caprices, to forsake the truththat has come to thee. To every one of you We have appointed a right wayand an open road. If God had willed, He would have made you one nation; butthat He may try you in what has

come to you. So be you forward in goodworks; unto God shall you return, all together; and He will tell you of thatwhereon you were at variance. (48)

And judge between them according to what God has sent down, and do not followtheir caprices, and beware of them lest they tempt thee away from any of whatGod has sent down to thee. But if they turn their backs, know that Goddesires only to smite them for some sin they have committed; surely, many menare ungodly. (49)

Is it the judgment of pagandom then that they are seeking? Yet who is fairerin judgment than God, for a people having sure faith? (50)

O believers, take not Jews and Christians as friends; they are friends ofeach other. Whoso of you makes them his friends is one of them. God guidesnot the people of the evildoers. (51)

Yet thou seest those in whose hearts is sickness vying with one another tocome to them, saying, `We fear lest a turn of fortune should smite us.' Butit may be that God will bring the victory, or some commandment from Him, andthen they will find themselves, for that they kept secret within them,remorseful, (52)

and the believers will say, `What, are these the ones who swore by God mostearnest oaths that they were with you? Their works have failed; now theyare losers.' (53)

O believers, whosoever of you turns from his religion, God will assuredlybring a people He loves, and who love Him, humble towards the believers,disdainful towards the unbelievers, men

who struggle in the path of God, notfearing the reproach of any reproacher. That is God's bounty; He gives itunto whom He will; and God is All-embracing, All-knowing. (54)

Your friend is only God, and His Messenger, and the believers who perform theprayer and pay the alms, and bow them down. (55)

Whoso makes God his friend, and His Messenger, and the believers-the party ofGod, they are the victors. (56)

O believers, take not as your friends those of them, who were given the Bookbefore you, and the unbelievers, who take your religion in mockery and as asport--and fear God, if you are believers-- (57)

and when you call to prayer, take it in mockery and as a sport; that isbecause they are a people who have no understanding. (58)

Say: `People of the Book, do you blame us for any other cause than that webelieve in God, and what has been sent down to us, and what was sent downbefore, and that most of you are ungodly?' (59)

Say: `Shall I tell you of a recompense with God, worse than that? WhomsoeverGod has cursed, and with whom He is wroth, and made some of them apes andswine, and worshippers of idols--they are worse situated, and have gonefurther astray from the right way.' (60)

When they come to you, they say, `We believe'; but they have entered inunbelief, and so they have departed in it; God knows very well what theywere hiding. (61)

Thou seest many of them vying in sin and enmity, and how

they consume theunlawful; evil is the thing they have been doing. (62)

Why do the masters and the rabbis not forbid them to utter sin, and consumethe unlawful? Evil is the thing they have been working. (63)

The Jews have said, `God's hand is fettered.' Fettered are their hands, andthey are cursed for what they have said. Nay, but His hands are outspread;He expends how He will. And what has been sent down to thee from thy Lordwill surely increase many of them in insolence and unbelief; and We have castbetween them enmity and hatred, till the Day of Resurrection. As often asthey light a fire for war, God will extinguish it . They hasten about theearth, to do corruption there; and God loves not the workers of corruption. (64)

But had the People of the Book believed and been godfearing, We would haveacquitted them of their evil deeds, and admitted them toGardens of Bliss. (65)

Had they performed the Torah and the Gospel, and what was sent down to themfrom their Lord, they would have eaten both what was above them, and what wasbeneath their feet. Some of them are a just nation; but many of them--evilare the things they do. (66)

O Messenger, deliver that which has been sent down to thee from thy Lord; forif thou dost not, thou wilt not have delivered His Message. God will protectthee from men. God guides not the people of the unbelievers. (67)

Say: `People of the Book, you do not stand on anything, until you

performthe Torah and the Gospel, and what was sent down to you from your Lord.' Andwhat has been sent down to thee from thy Lord will surely increase many ofthem in insolence and unbelief; so grieve not for the people of theunbelievers. (68)

Surely they that believe, and those of Jewry, and the Sabaeans, and thoseChristians, whosoever believes in God and the Last Day, and worksrighteousness-- no fear shall be on them, neither shall they sorrow. (69)

And We took compact with the Children of Israel, and We sent Messengers tothem. Whensoever there came to them a Messenger with that their souls had notdesire for, some they cried lies to, and some they slew. (70)

And they supposed there should be no trial; but blind they were, and deaf.Then God turned towards them; then again blind they were, many of them, anddeaf; and God sees the things they do. (71)

They are unbelievers who say, `God is the Messiah, Mary's son.' For theMessiah said, `Children of Israel, serve God, my Lord and your Lord. Verilywhoso associates with God anything, God shall prohibit him entrance toParadise, and his refuge shall be the Fire; and wrongdoers shall have nohelpers.' (72)

They are unbelievers who say, `God is the Third of Three.' No god is therebut One God. If they refrain not from what they say, there shall afflictthose of them that disbelieve a painful chastisement. (73)

Will they not turn to God and pray His forgiveness? God is All-forgiving,All-compassionate. (74)

The Messiah, son of Mary, was only

a Messenger; Messengers before him passedaway; his mother was a just woman; they both ate food. Behold, how We makeclear the signs to them; then behold, how they perverted are! (75)

Say: `Do you serve, apart from God, that which cannot hurt or profit you?God is the All-hearing, the All-knowing.' (76)

Say: `People of the Book, go not beyond thebounds in your religion, other than the truth,and follow not the caprices of a people who went astray before, and ledastray many, and now again have gone astray from the right way.' (77)

Cursed were the unbelievers of the Children of Israel by the tongue of David,and Jesus, Mary's son; that, for their rebelling and their transgression. (78)

They forbade not one another any dishonour that they committed; surely evilwere the things they did. (79)

Thou seest many of them making unbelievers their friends. Evil is that theyhave forwarded to their account, that God is angered against them, and in thechastisement they shall dwell forever. (80)

Yet had they believed in God and the Prophet and what has been sent down tohim, they would not have taken them as friends; but many of them areungodly. (81)

Thou wilt surely find the most hostile of men to the believers are the Jewsand the idolaters; and thou wilt surely find the nearest of them in love tothe believers are those who say `We are Christians'; that, because some ofthem are priests and monks, and they wax not proud, (82)

and when they hear what has been sent down

to the Messenger, thou seest theireyes overflow with tears because of the truth they recognize. They say, `OurLord, we believe; so do Thou write us down among the witnesses. (83)

Why should we not believe in God and the truth that has come to us, and beeager that our Lord should admit us with the righteous people?' (84)

And God rewards them for what they saywith gardens underneath which rivers flow, therein dwelling forever;that is the recompense of the good-doers. (85)

But those who disbelieve, and cry liesto Our signs-they are the inhabitants of Hell. (86)

O believers, forbid not such good things as God has permitted you; andtransgress not; God loves not transgressors. (87)

Eat of what God has provided you lawful and good; and fear God, in whomyou are believers. (88)

God will not take you to task for a slip in your oaths; but He will take youto task for such bonds as you have made by oaths, whereof the expiation isto feed ten poor persons with the average of the food you serve to yourfamilies, or to clothe them, or to set free a slave; or if any finds not themeans, let him fast for three days. That is the expiation of your oaths whenyou have sworn; but keep your oaths. So God makes clear to you His signs;haply you will be thankful. (89)

O believers, wine and arrow-shuffling, idols and divining-arrows are anabomination, some of Satan's work; so avoid it; haply so you willprosper. (90)

Satan only desires to precipitate

enmity and hatred between you in regard towine and arrow-shuffling, and to bar you from the remembrance of God, andfrom prayer. Will you then desist? (91)

And obey God and obey the Messenger, and beware; but if you turn your backs,then know that it is only for Our Messenger to deliver theMessage Manifest. (92)

There is no fault in those who believe and do deeds of righteousness whatthey may eat, if they are godfearing, and believe, and do deeds ofrighteousness, and then are godfearing and believe, and then are godfearingand do good; God loves the good-doers. (93)

O believers, God will surely try you with something of the game that yourhands and lances attain, that God may know who fears Him in the Unseen.Whoso thereafter commits transgression, there awaits him a painfulchastisement. (94)

O believers, slay not the game while you are in pilgrim sanctity; whosoeverof you slays it wilfully, there shall be recompense--the like of what he hasslain, in flocks as shall be judged by two men of equity among you, andoffering to reach the Kaaba; or expiation--food for poor persons or theequivalent of that in fasting, so that he may taste the mischief of hisaction. God has pardoned what is past; but whoever offends again, God willtake vengeance on him; God is All-mighty, Vengeful. (95)

Permitted to you is the game of the sea and the food of it, as a provisionfor you and for the journeyers; but forbidden to you is the game of the land,so long as you remain in pilgrim

sanctity; and fear God, unto whom you shallbe mustered. (96)

God has appointed the Kaaba, the Holy House, as an establishment for men, andthe holy month, the offering, and the necklaces--that, that you may know thatGod knows all that is in the heavens and in the earth, and that God hasknowledge of everything. (97)

Know God is terrible in retribution, and God is All-forgiving,All-compassionate. (98)

It is only for the Messenger to deliver the Message; and God knows what youreveal and what you hide. (99)

Say: `The corrupt and the good are not equal, though the abundance of thecorrupt please thee.' So fear God, O men possessed of minds; haply so youwill prosper. (100)

O believers, question not concerning things which, if they were revealed toyou, would vex you; yet if you question concerning them when the Koran isbeing sent down, they will be revealed to you. All-forgiving,All-clement. (101)

A people before you questioned concerning them, then disbelieved in them. (102)

God has not appointed cattle dedicated to idols, such as Bahira, Sa'iba,Wasila, Hami; but the unbelievers forge against God falsehood, and most ofthem have no understanding. (103)

And when it is said to them, `Come now to what God has sent down, and theMessenger, they say, `Enough for us is what we found our fathers doing.'What, even if their fathers had knowledge of naught and were not guided? (104)

O believers, look after your own souls. He who is astray cannot hurt you, ifyou are rightly guided. Unto God shall you return, all together,

and He willtell you what you were doing. (105)

O believers, the testimony between you when any of you is visited by death,at the bequeathing, shall be two men of equity among you; or two others fromanother folk, if you are journeying in the land and the affliction of deathbefalls you. Them you shall detain after the prayer, and they shall swear byGod, if you are doubtful, `We will not sell it for a price, even thoughit were a near kinsman, nor will we hide the testimony of God, for then wewould surely be among the sinful.' (106)

But if it be discovered that both of them have merited the accusation of anysin, then two others shall stand in their place, these being the nearest ofthose most concerned, and they shall swear by God, `Our testimony is truerthan their testimony, and we have not transgressed, for then we wouldassuredly be among the evildoers.' (107)

So it is likelier that they will bear testimony in proper form, or else theywill be afraid that after their oaths may be rebutted. Fear God, andhearken; God guides not the people of the ungodly. (108)

The day when God shall gather the Messengers, and say, `What answer were yougiven?' They shall say, `We have no knowledge; Thou art the Knower of thethings unseen.' (109)

When God said, `Jesus Son of Mary, remember My blessing upon thee and uponthy mother, when I confirmed thee with the Holy Spirit, to speak to men inthe cradle, and of age; and when I taught

thee the Book, the Wisdom, theTorah, the Gospel; and when thou createst out of clay, by My leave, as thelikeness of a bird, and thou breathest into it, and it is a bird, by Myleave; and thou healest the blind and the leper by My leave, and thoubringest the dead forth by My leave;and when I restrained from thee the Children of Israel when thou camest untothem with the clear signs, and the unbelievers among them said, "This isnothing but sorcery manifest. (110)

And when I inspired the Apostles: Believe in Me and My Messenger"; theysaid, "We believe; witness Thou our submission." ' (111)

And when the Apostles said, `O Jesus son of Mary, is thy Lord able to senddown on us a Table out of heaven?' He said, `Fear you God, if you arebelievers.' (112)

They said, `We desire that we should eat of it and our hearts be at rest;and that we may know that thou hast spoken true to us, and that we may beamong its witnesses.' (113)

Said Jesus son of Mary, `O God, our Lord, send down upon us a Table out ofheaven, that shall be for us a festival, the first and last of us,and a sign from Thee. And provide for us; Thou art the best of providers.' (114)

God said, `Verily I do send it down on you; whoso of you hereafterdisbelieves, verily I shall chastise him with a chastisement wherewith Ichastise no other being.' (115)

And when God said, `O Jesus son of Mary, didst thou

say unto men,Take me and my mother as gods, apart from Godglory! It is not mine to say what I have no right to. If I indeed said it,Thou knowest it, knowing what is within my soul, and I know not what iswithin Thy soul; Thou knowest the things unseen (116)

I only said to them what Thou didst command me: "Serve God, my Lord andyour Lord. "And I was a witness over them, while I remained among them;but when Thou didst take me to Thyself, Thou wast Thyself the watcher overthem; Thou Thyself art witness of everything. (117)

If Thou chastisest them, they are Thy servants; if Thou forgivest them, Thouart the All-mighty, the All-wise.' (118)

God said, `This is the day the truthful shall be profited by theirtruthfulness. For them await gardens underneath which rivers flow, thereindwelling forever and ever, God being well-pleased with them and theywell-pleased with Him; that is the mighty triumph.' (119)

To God belongs the kingdom of the heavens and of the earth, and all that isin them, and He is powerful over everything. (120)

Sacred House, seeking the grace and pleasure of Allah. But when ye have left the sacred territory, then go hunting (if ye will). And let not your hatred of a folk who (once) stopped your going to the Inviolable Place of Worship seduce you to transgress; but help ye one another unto righteousness and pious duty. Help not one another unto sin and transgression, but keep your duty to Allah. Lo! Allah is severe in punishment. (2)

Forbidden unto you (for food) are carrion and blood and swine flesh, and that which hath been dedicated unto any other than Allah, and the strangled, and the dead through beating, and the dead through falling from a height, and that which hath been killed by (the goring of) horns, and the devoured of wild beasts, saving that which ye make lawful (by the death stroke), and that which hath been immolated unto idols. And (forbidden is it) that ye swear by the divining arrows. This is an abomination. This day are those who disbelieve in despair of (ever harming) your religion; so fear them not, fear Me! This day have I perfected your religion for you and completed My favor unto you, and have chosen for you as religion AL- ISLAM. Whoso is forced by hunger, not by will, to sin: (for him) lo! Allah is Forgiving, Merciful. (3)

They ask thee (O Muhammad) what is made lawful for them. Say : ( all ) good things are made lawful for you. And those beasts and birds

of prey which ye have trained as hounds are trained, ye teach them that which Allah taught you; so eat of that which they catch for you and mention Allah's name upon it, and observe your duty to Allah. Lo! Allah is swift to take account. (4)

This day are (all) good things made lawful for you. The food of those who have received the Scripture is lawful for you, and your food is lawful for them. And so are the virtuous women of the believers and the virtuous women of those who received the Scripture before you (lawful for you) when ye give them their marriage portions and live with them in honor, not in fornication, nor taking them as secret concubines. Whoso denieth the faith, his work is vain and he will be among the losers in the Hereafter. (5)

O ye who believe! When ye rise up for prayer, wash your face, and your hands up to the elbows, and lightly rub your heads and (wash) your feet up to the ankles. And if ye are unclean, purify yourselves. And if ye are sick or on a journey, or one of you cometh from the closet, or ye have had contact with women, and ye find not water, then go to clean, high ground and rub your faces and your hands with some of it. Allah would not place a burden on you, but He would purify you and would perfect His grace upon you, that ye may give thanks. (6)

Remember

Allah's grace upon you and His covenant by which He bound you when ye said: We hear and we obey; and keep your duty to Allah. Allah knoweth what is in the breasts (of men). (7)

O ye who believe! Be steadfast witnesses for Allah in equity, and let not hatred of any people seduce you that ye deal not justly. Deal justly, that is nearer to your duty. Observe your duty to Allah. Lo! Allah is Informed of what ye do. (8)

Allah hath promised those who believe and do good works: Theirs will be forgiveness and immense reward. (9)

And they who disbelieve and deny Our revelations, such are rightful owners of hell. (10)

O ye who believe! Remember Allah's favor unto you, how a people were minded to stretch out their hands against you but He withheld their hands from you; and keep your duty to Allah. In Allah let believers put their trust. (11)

Allah made a covenant of old with the Children of Israel and We raised among them twelve chieftains: and Allah said: Lo! I am with you. If ye establish worship and pay the poor due, and believe in My messengers and support them, and lend unto Allah a kindly loan, surely I shall remit your sins, and surely I shall bring you into gardens underneath which rivers flow. Whoso among you disbelieveth after this will go astray from a plain road. (12)

And because of their breaking their covenant, We have cursed them and made hard their

hearts. They change words from their context and forget a part of that whereof they were admonished. Thou wilt not cease to discover treachery from all save a few of them. But bear with them and pardon them. Lo! Allah loveth the kindly. (13)

And with those who say: "Lo! we are Christians," We made a covenant, but they forgot a part of that whereof they were admonished. Therefor We have stirred up enmity and hatred among them till the Day of Resurrection, when Allah will inform them of their handiwork. (14)

O people of the Scripture! Now hath Our messenger come unto you, expounding unto you much of that which ye used to hide in the Scripture, and forgiving much. Now hath come unto you light from Allah and a plain Scripture (15)

Whereby Allah guideth him who seeketh His good pleasure unto paths of peace. He bringeth them out of darkness unto light by His decree, and guideth them unto a straight path. (16)

They indeed have disbelieved who say: Lo! Allah is the Messiah, son of Mary. Say : Who then can do aught against Allah, if He had willed to destroy the Messiah son of Mary, and his mother and everyone on earth? Allah's is the Sovereignty of the heavens and the earth and all that is between them. He createth what He will. And Allah is Able to do all things. (17)

The Jews and Christians say: We are sons of Allah and His loved ones. Say; Why then doth

He chastise you for your sins? Nay, ye are but mortals of His creating. He forgiveth whom He will, and chastiseth whom He will. Allah's is the Sovereignty of the heavens and the earth and all that is between them, and unto Him is the journeying. (18)

O people of the Scripture! Now hath Our messenger come unto you to make things plain after an interval (of cessation) of the messengers, lest ye should say: There came not unto us a messenger of cheer nor any warner. Now hath a messenger of cheer and a warner come unto you. Allah is Able to do all things. (19)

And (remember) when Moses said unto his people: O my people ! Remember Allah's favor unto you, how He placed among you Prophets, and He made you Kings, and gave you that (which) He gave not to any (other) of (His) creatures. (20)

O my people! Go into the holy land which Allah hath ordained for you. Turn not in flight, for surely ye turn back as losers: (21)

They said: O Moses! Lo! a giant people (dwell) therein, and lo! we go not in till they go forth from thence. When they go forth, then we will enter (not till then). (22)

Then outspake two of those who feared (their Lord, men) unto whom Allah had been gracious: Enter in upon them by the gate, for if ye enter by it, lo! ye will be victorious. So put your trust (in Allah) if ye are indeed believers.

(23)

They said: O Moses! We will never enter (the land) while they are in it. So go thou and thy Lord and fight! We will sit here. (24)

He said: My Lord! I have control of none but myself and my brother, so distinguish between us and the wrongdoing folk. (25)

(Their Lord) said: For this the land will surely be forbidden them for forty years that they will. wander in the earth, bewildered. So grieve not over the wrongdoing folk. (26)

But recite unto them with truth the tale of the two sons of Adam, how they offered each a sacrifice, and it was accepted from the one of them and it was not accepted from the other. (The one) said: I will surely kill thee. (The other) answered: Allah accepteth only from those who ward off (evil). (27)

Even if thou stretch out thy hand against me to kill me, I shall not stretch out my hand against thee to kill thee, lo! I fear Allah, the Lord of the Worlds. (28)

Lo! I would rather thou shouldst bear the punishment of the sin against me and thine own sin and become one of the owners of the Fire. That is the reward of evil doers. (29)

But (the other's) mind imposed on him the killing of his brother, so he slew him and became one of the losers. (30)

Then Allah sent a raven scratching up the ground, to show him how to hide his brother's naked corpse. He said: Woe

unto me! Am I not able to be as this raven and so hide my brother's naked corpse? And he became repentant. (31)

For that cause We decreed for the Children of Israel that whosoever killeth a human being for other than man slaughter or corruption in the earth, it shall be as if be had killed all mankind, and whoso saveth the life of one, it shall be as if he had: saved the life of all mankind. Our messengers came unto them of old with clear proofs (of Allah's sovereignty) , but afterwards lo! many of them became prodigals in the earth. (32)

The only reward of those who make war upon Allah and His messenger and strive after corruption in the land will be that they will be killed or crucified, or have their hands and feet on alternate sides cut off, or will be expelled out of the land. Such will be their degradation in the world, and in the Hereafter theirs will be an awful doom; (33)

Save those who repent before ye overpower them. For know that Allah is Forgiving, Merciful. (34)

O ye who believe! Be mindful of your duty to Allah, and seek the way of approach unto Him, and strive in His way in order that ye may succeed. (35)

As for those who disbelieve, lo! if all that is in the were theirs, and as much again therewith, to ransom them from the doom on the day of Resurrection, it would not be accepted from

them. Theirs will be a painful doom. (36)

They will wish to come forth from the Fire, but they will not come forth from it. Theirs will be a lasting doom. (37)

As for the thief, both male and female, cut off their hands. It is the reward of their own deeds, an exemplary punishment from Allah. Allah is Mighty, Wise. (38)

But whoso repenteth after his wrongdoing and amendeth, lo! Allah will relent toward him. Lo! Allah is Forgiving, Merciful. (39)

Knowest thou not that unto Allah belongeth the Sovereignty of the heavens and the earth? He punisheth whom He will, and forgiveth whom He will. Allah is Able to do all things. (40)

O Messenger! Let not them grieve thee who vie one with another in the race to disbelief, of such as say with their mouths: "We believe," but their hearts believe not, and of the Jews: listeners for the sake of falsehood, listeners on behalf of other folk who come not unto thee, changing words from their context and saying: If this be given unto you, receive it but if this be not given unto you, then beware! He whom Allah doometh unto sin, thou (by thine efforts) wilt avail him naught against Allah. Those are they for whom the will of Allah is that He cleanse not their hearts. Theirs in the world will be ignominy, and in the Hereafter an awful doom; (41)

Listeners for the sake of falsehood! Greedy for illicit gain! If then they have recourse unto

thee (Muhammad) judge between them or disclaim jurisdiction. If thou disclaimest jurisdiction, then they cannot harm thee at all. But if thou judgest, judge between them with equity. Lo! Allah loveth the equitable. (42)

How come they unto thee for judgment when they have the Torah, wherein Allah hath delivered judgment (for them)? Yet even after that they turn away. Such (folk) are not believers. (43)

Lo! We did reveal the Torah, wherein is guidance and a light, by which the Prophets who surrendered (unto Allah) judged the Jews, and the rabbis and the priests (judged) by such of Allah's Scripture as they were bidden to observe, and thereunto were they witnesses. So fear not mankind, but fear Me. And barter not My revelations for a little gain. Whoso judgeth not by that which Allah hath revealed: such are disbelievers. (44)

And We prescribed for them therein: The life for the life, and the eye for the eye, and the nose for the nose, and the ear for the ear, and the tooth for the tooth, and for wounds retaliation. But whoso forgoeth it (in the way of charity) it shall be expiation for him. Whoso judgeth not by that which Allah hath revealed: such are wrong doers. (45)

And We caused Jesus, son of Mary, to follow in their footsteps, confirming that which was (revealed) before him, and We bestowed on him the Gospel wherein is guidance and a light, confirming that which was (revealed) before it in the Torah a guidance and an

admonition unto those who ward off (evil). (46)

Let the People of the Gospel judge by that which Allah hath revealed therein. Whoso judgeth not by that which Allah hath revealed; such are evil livers. (47)

And unto thee have We revealed the Scripture with the truth, confirming whatever Scripture was before it, and a watcher over it. So judge between them by that which Allah hath revealed, and follow not their desires away from the truth which hath come unto thee. For each We have appointed a divine law and a traced out way. Had Allah willed He could have made you one community. But that He may try you by that which He hath given you (He hath made you as ye are). So vie one with another in good works. Unto Allah ye will all return, and He will then inform you of that wherein ye differ. (48)

So judge between them by that which Allah hath revealed, and follow not their desires, but beware of them lest they seduce thee from some part of that which Allah hath revealed unto thee. And if they turn away, then know that Allah's will is to smite them for some sin of theirs. Lo! many of mankind are evil livers. (49)

Is it a judgment of the time of (pagan) ignorance that they are seeking? Who is better than Allah for judgment to a people who have certainty (in their belief)? (50)

O ye who believe! Take not the Jews and Christians for friends.

They are friends one to another. He among you who taketh them for friends is (one) of them. Lo! Allah guideth not wrongdoing folk. (51)

And thou seest those in whose heart is a disease race toward them, saying: We fear lest a change of fortune befall us. And it may happen that Allah will vouchsafe (unto thee) the victory, or a commandment from His presence. Then will they repent of their secret thoughts. (52)

Then will the believers say (unto the people of the Scripture): Are these they who swore by Allah their most binding oaths that they were surely with you? Their works have failed, and they have become the losers. (53)

O ye who believe! Whoso of you becometh a renegade from his religion, (know that in his stead) Allah will bring a people whom He loveth and who love Him, humble toward believers, stern toward disbelievers, striving in the way of Allah and fearing not the blame of any blamer. Such is the grace of Allah which He giveth unto whom He will. Allah is All Embracing, All Knowing. (54)

Your friend can be only Allah; and His messenger and those who believe, who establish worship and pay the poor due, and bow down (in prayer). (55)

And whoso taketh Allah and His messenger and those who believe for friend (will know that), lo! the party of Allah, they are the victorious. (56)

O ye who believe! Choose not for friends such of those who received the Scripture before you, and

of the disbelievers, as make a jest and sport of your religion. But keep your duty to Allah if ye are true believers. (57)

And when ye call to prayer they take it for a jest and sport. That is because they are a folk who understand not. (58)

Say: O, People of the Scripture! Do ye blame us for aught else than that we believe in Allah and that which is revealed unto us and that which was revealed aforetime, and because most of you are evil livers? (59)

Shall I tell thee of a worse (case) than theirs for retribution with Allah? Worse (is the case of him) whom Allah hath cursed, him on whom His wrath hath fallen! Worse is he of whose sort Allah hath turned some to apes and swine, and who serveth idols. Such are in worse plight and further astray from the plain road. (60)

When they come unto you (Muslims), they say: We believe; but they came in unbelief and they went out in the same; and Allah knoweth best what they were hiding. (61)

And thou seest many of them vying one with another in sin and transgression and their devouring of illicit gain. Verily evil is what they do. (62)

Why do not the rabbis and the priests forbid their evil speaking and their devouring of illicit gain? Verily evil is their handiwork. (63)

The Jews say: Allah's hand is fettered. Their hands are fettered and they are accursed for saying so. Nay, but both

His hands are spread out wide in bounty. He bestoweth as He will. That which bath been revealed unto thee from thy Lord is certain to increase the contumacy and disbelief of many of them, and We have cast among them enmity and hatred till the Day of Resurrection. As often as they light a fire for war, Allah extinguisheth it. Their effort is for corruption in the land, and Allah loveth not corrupters. (64)

If only the People of the Scripture would believe and ward off (evil), surely We should remit their sins from them and surely We should bring them into Gardens of Delight. (65)

If they had observed the Torah and the Gospel and that which was revealed unto them from their Lord, they would surely have been nourished from above them and from beneath their feet. Among them there are people who are moderate, but many of them are of evil conduct. (66)

O Messenger! Make known that which hath been revealed unto thee from thy Lord, for if thou do it not, thou will not have conveyed His message. Allah will protect thee from mankind. Lo! Allah guideth not the disbelieving folk. (67)

Say: O People of the Scripture! Ye have naught (of guidance) till ye observe the Torah and the Gospel and that which was revealed unto you from your Lord. That which is revealed unto thee (Muhammad) from thy Lord is certain to increase the contumacy and disbelief of many of them.But grieve not for the disbelieving folk.

(68)

Lo! those who believe, and those who are Jews, and Sabaeans, and Christians whosoever believeth in Allah and the Last Day and doeth right there shall no fear come upon them neither shall they grieve. (69)

We made a covenant of old with the Children of Israel and We sent unto them messengers. As often as a messenger came unto them with that which their souls desired not (they became rebellious). Some (of them) they denied and some they slew. (70)

They thought no harm would come of it, so they were willfully blind and deaf. And afterward Allah turned (in mercy) toward them. Now (even after that) are many of them willfully blind and deaf. Allah is Seer of what they do. (71)

They surely disbelieve who say : Lo! Allah is the Messiah, son of Mary. The Messiah (himself) said : O Children of Israel, worship Allah, my Lord and your Lord. Lo! whoso ascribeth partners unto Allah, for him Allah hath forbidden Paradise. His abode is the Fire. For evildoers there will be no helpers. (72)

They surely disbelieve who say: Lo! Allah is the third of three; when there is no God save the One God. If they desist not from so saying a painful doom will fall on those of them who disbelieve. (73)

Will they not rather turn unto Allah and seek forgiveness of Him? For Allah is Forgiving, Merciful. (74)

The Messiah, son of Mary, was no other than a messenger, messengers (the like of whom) had

passed away before him. And his mother was a saintly woman. And they both used to eat (earthly) food. See how we make the revelations clear for them, and see how they are turned away! (75)

Say: Serve ye in place of Allah that which possesseth for you neither hurt nor use? Allah it is Who is the Hearer, the Knower. (76)

Say: O People of the Scripture! Stress not in your religion other than the truth, and follow not the vain desires of folk who erred of old and led many astray, and erred from a plain road. (77)

Those of the children of Israel who went astray were cursed by the tongue of David, and of Jesus, son of Mary. That was because they rebelled and used to transgress. (78)

They restrained not one another from the wickedness they did. Verily evil was that they used to do! (79)

Thou seest many of them making friends with those who disbelieve. surely ill for them is that which they themselves send on before them : that Allah will be wroth with them and in the doom they will abide. (80)

If they believed in Allah and the Prophet and that which is revealed unto him, they would not choose them for their friends. But many of them are of evil conduct. (81)

Thou wilt find the most vehement of mankind in hostility to those who , believe (to be) the Jews and the idolaters. And thou wilt find the nearest of them in affection

to those who believe (to be) those who say: Lo! We are Christians. That is because there are among them priests and monks, and because they are not proud. (82)

When they listen to that which hath been revealed unto the messenger, thou seest their eyes overflow with tears because of their recognition of the Truth. They say: Our Lord, we believe. Inscribe us as among the witnesses. (83)

How should we not believe in Allah and that which hath come unto us of the Truth. And (how should we not) hope that our Lord will bring us in along with righteous folk? (84)

Allah hath rewarded them for that their saying. Gardens underneath which rivers flow, wherein they will abide for ever. That is the reward of the good. (85)

But those who disbelieve and deny Our revelations, they are owners of hell fire. (86)

O ye who believe! Forbid not the good things which Allah hath made lawful for you, and transgress not. Lo! Allah loveth not transgressors. (87)

Eat of that which Allah hath bestowed on you as food lawful and good, and keep your duty to Allah in Whom ye are believers. (88)

Allah will not take you to task for that which is unintentional in your oaths, but He will take you to task for the oaths which ye swear in earnest. The expiation thereof is the feeding of ten of the needy with the average of that wherewith ye feed your own folk, or the clothing of them, or

the liberation of a slave, and for him who findeth not (the wherewithal to do so) then a three day fast. This is the expiation of your oaths when ye have sworn; and keep your oaths. Thus Allah expoundeth unto you His revelations in order that ye may give thanks. (89)

O ye who believe! Strong drink and games of chance and idols and divining arrows are only an infamy of Satan's handiwork. Leave it aside in order that ye may succeed. (90)

Satan seeketh only to cast among you enmity and hatred by means of strong drink and games of chance, and to turn you from remembrance of Allah and from (His) worship. Will ye then have done? (91)

Obey Allah and obey the messenger, and beware! But if ye turn away, then know that the duty of Our messenger is only plain conveyance (of the message). (92)

There shall be no sin (imputed) unto those who believe and do good works for what they may have eaten (in the past). So be mindful of your duty (to Allah), and do good works; and again: be mindful of your duty, and believe; and once again: be mindful of your duty, and do right. Allah loveth the good. (93)

O ye who believe! Allah will surely try you somewhat (in the matter) of the game which ye take with your hands and your spears, that Allah may know him who feareth Him in secret. Whoso transgresseth after this, for him there is a painful doom.

(94)

O ye who believe! Kill no wild game while ye are on the pilgrimage. Whoso of you killeth it of set purpose he shall pay its forfeit in the equivalent of that which he hath killed, of domestic animals, the judge to be two men among you known for justice; (the forfeit) to be brought as an offering to the Ka'bah; or, for expiation, he shall feed poor persons, or the equivalent thereof in fasting, that he may taste the evil consequences of his deed. Allah forgiveth whatever (of this kind) may have happened in the past, but whoso relapseth, Allah will take retribution from him. Allah is Mighty, Able to Requite (the wrong). (95)

To hunt and to eat the fish of the sea is made lawful for you, a provision for you and for seafarers; but to hunt on land is forbidden you so long as ye are on the pilgrimage. Be mindful of your duty to Allah, unto Whom ye will be gathered. (96)

Allah hath appointed the Ka'bah, the Sacred House, a standard for mankind, and the Sacred Month and the offerings and the garlands. That is so that ye may know that Allah knoweth whatsoever is in the heavens and whatsoever is in the earth, and that Allah is Knower of all things. (97)

Know that Allah is severe in punishment, but that Allah (also) is Forgiving, Merciful. (98)

The duty of the messenger is only to convey (the message) . Allah knoweth what ye proclaim and what ye

hide. (99)

Say: The evil, and the good are not alike even though the plenty of the evil attract thee. So be mindful of your duty to Allah, O men of understanding, that ye may succeed. (100)

O ye who believe! Ask not of things which, if they were made known unto you, would trouble you; but if ye ask of them when the Qur'an is being revealed, they will be made known unto you. Allah pardoneth this, for Allah is Forgiving, Clement. (101)

A folk before you asked (for such disclosures) and then disbelieved there in. (102)

Allah hath not appointed anything in the nature of a Bahirah or a Saibah or a Wasilah or a Hami, but those who disbelieve invent a lie against Allah. Most of them have no sense. (103)

And when it is said unto them: Come unto that which Allah hath revealed and unto the messenger, they say: Enough for us is that wherein we found our fathers. What! Even though their fathers had no knowledge whatsoever, and no guidance? (104)

O ye who believe! Ye have charge of your own souls. He who erreth cannot injure you if ye are rightly guided. Unto Allah ye will all return; and then He will inform you of what ye used to do. (105)

O ye who believe! Let there be witnesses between you when death draweth nigh unto one of you, at the time of bequest two witnesses, just men from among you, or two others from another tribe, in

case ye are campaigning in the land and the calamity of death befall you. Ye shall empanel them both after the prayer, and, if ye doubt, they shall be made to swear by Allah (saying): We will not take a bribe, even though it were (on behalf of) a near kinsman nor will we hide the testimony of Allah, for then indeed we should be of the sinful. (106)

But then, if it is afterwards ascertained that both of them merit (the suspicion of) sin, let two others take their place of those nearly concerned, and let them swear by Allah, (saying): Verily our testimony is truer than their testimony and we have not transgressed(the bounds of duty), for then indeed we should be of the evildoers. (107)

Thus it is more likely that they will hear true witness or fear that after their oath the oath (of others) will be taken. So be mindful of your duty (to Allah) and hearken. Allah guideth not the froward folk. (108)

In the day when Allah gathereth together the messengers, and saith: What was your response (from mankind)? they say: We have no knowledge. Lo! Thou, only Thou art the Knower of Things Hidden. (109)

When Allah saith: O Jesus, son of Mary! Remember My favor unto thee and unto thy mother; how I strengthened thee with the holy Spirit, so that thou spakest unto mankind in the cradle as in maturity; and how I taught thee the Scripture and Wisdom and the Torah and the Gospel;

and how thou didst shape of clay as it were the likeness of a bird by My permission, and didst blow upon it and it was a bird by My permission, and thou didst heal him who was born blind and the leper by My permission; and how thou didst raise the dead, by My permission and how I restrained the Children of Israel from (harming) thee when thou camest unto them with clear proofs, and those of them who disbelieved exclaimed: This is naught else than mere magic; (110)

And when I inspired the disciples, (saying): Believe in Me and in My messenger, they said: We believe. Bear witness that we have surrendered (unto Thee). (111)

When the disciples said: O Jesus, son of Mary! Is thy Lord able to send down for us a table spread with food from heaven? He said: Observe your duty to Allah, if ye are true believers. (112)

(They said:) We wish to eat thereof, that we may satisfy our hearts and know that thou hast spoken truth to us, and that thereof we may be witnesses. (113)

Jesus, son of Mary, said: O Allah, Lord of us! Send down for us a table spread with food from heaven, that it may be a feast for Us, for the first of us and for the last of us, and a sign from Thee. Give us sustenance, for Thou art the Best of Sustainers. (114)

Allah said: Lo! I send it down for you. And whoso disbelieveth of you

afterward, him surely will I punish with a punishment wherewith I have not punished any of (My) creatures. (115)

And when Allah saith: O Jesus, son of Mary! Didst thou say unto mankind: Take me and my mother for two gods beside Allah? he saith: Be glorified It was not mine to utter that to which I had no right. If I used to say it, then Thou knewest it. Thou knowest what is in my mind, and I know not what is in Thy mind. Lo! Thou, only Thou art the Knower of Things Hidden. (116)

I spake unto them only that which Thou commandedst me, (saying) : Worship Allah, my Lord and your Lord. I was a witness of them while I dwelt among them, and when Thou tookest me Thou wast the Watcher over them. Thou art Witness over all things. (117)

If Thou punish them, lo! they are Thy slaves, and if Thou forgive them (lo! they are Thy slaves). Lo! Thou, only Thou art the Mighty, the Wise. (118)

Allah saith: This is a day in which their truthfulness profiteth the truthful, for theirs are Gardens underneath which rivers flow, wherein they are secure for ever, Allah taking pleasure in them and they in Him. That is the great triumph. (119)

Unto Allah belongeth the Sovereignty of the heavens and the earth and whatsoever is therein, and He is Able to do all things. (120)

obligations. Lawful unto you (for food) are all four-footed animals with the exceptions named: but animals of the chase are forbidden while ye are in the Sacred Precincts or in pilgrim garb: for Allah doth command according to His Will and Plan. (1)

O ye who believe! violate not the sanctity of the Symbols of Allah nor of the Sacred Month nor of the animals brought for sacrifice nor the garlands that mark out such animals nor the people resorting to the Sacred House seeking of the bounty and good pleasure of their Lord. But when ye are clear of the Sacred Precincts and of pilgrim garb ye may hunt and let not the hatred of some people in (once) shutting you out of the Sacred Mosque lead you to transgression (and hostility on your part). Help ye one another in righteousness and piety but help ye not one another in sin and rancor: fear Allah: for Allah is strict in punishment. (2)

Forbidden to you (for food) are: dead meat blood the flesh of swine and that on which hath been invoked the name of other than Allah that which hath been killed by strangling or by a violent blow or by a headlong fall or by being gored to death; that which hath been (partly) eaten by a wild animal; unless ye are able to slaughter it (in due form); that which is sacrificed on stone (altars); (forbidden) also is the division (of meat) by raffling with arrows: that is impiety. This day

have those who reject faith given up all hope of your religion: yet fear them not but fear Me. This day have I perfected your religion for you completed my favor upon you and have chosen for you Islam as your religion. But if any forced by hunger with no inclination to transgression Allah is indeed Oft-Forgiving Most Merciful. (3)

They ask thee what is lawful to them (as food): say: Lawful unto you are (all) things good and pure: and what ye have taught your trained hunting animals (to catch) in the manner directed to you by Allah; eat what they catch for you but pronounce the name of Allah over it: and fear Allah; for Allah is swift in taking account. (4)

This day are (all) things good and pure made lawful unto you. The food of the People of the Book is lawful unto you and yours is lawful unto them. (Lawful unto you in marriage) are (not only) chaste women who are believers but chaste women among the People of the Book revealed before your time when ye give them their due dowers and desire chastity not lewdness nor secret intrigues. If anyone rejects faith fruitless is his work and in the Hereafter he will be in the ranks of those who have lost (all spiritual good). (5)

O ye who believe! when ye prepare for prayer wash your faces and your hands (and arms) to the elbows; rub your heads (with water); and (wash) your feet to the ankles. If

ye are in a state of ceremonial impurity bathe your whole body. But if ye are ill or on a journey or one of you cometh from offices of nature or ye have been in contact with women and ye find no water then take for yourselves clean sand or earth and rub therewith your faces and hands. Allah doth not wish to place you in a difficulty but to make you clean and to complete His favor to you that ye may be grateful. (6)

And call in remembrance the favor of Allah unto you and His Covenant which He ratified with you when ye said: "We hear and we obey": and fear Allah for Allah knoweth well the secrets of your hearts. (7)

O ye who believe! stand out firmly for Allah as witnesses to fair dealing and let not the hatred of others to you make you swerve to wrong and depart from justice. Be just: that is next to Piety: and fear Allah for Allah is well-acquainted with all that ye do. (8)

To those who believe and do deeds of righteousness hath Allah promised forgiveness and a great reward. (9)

Those who reject faith and deny our signs will be companions of hell- fire. (10)

O ye who believe! call in remembrance the favor of Allah unto you when certain men formed the design to stretch out their hands against you but (Allah) held back their hands from you: so fear Allah. And on Allah let believers put (all) their

trust. (11)

Allah did aforetime take a Covenant from the Children of Israel and We appointed twelve captains among them and Allah said: "I am with you: if ye (but) establish regular prayers practice regular charity believe in My apostles honor and assist them and loan to Allah a beautiful loan verily I will wipe out from you your evils and admit you to gardens with rivers flowing beneath; but if any of you after this resisteth faith he hath truly wandered from the path of rectitude." (12)

But because of their breach of their Covenant We cursed them and made their hearts grow hard: they change the words from their (right) places and forget a good part of the Message that was sent them nor wilt thou cease to find them barring a few ever bent on (new) deceits: but forgive them and overlook (their misdeeds): for Allah loveth those who are kind. (13)

From those too who call themselves Christians We did take a Covenant but they forgot a good part of the Message that was sent them: so We estranged them with enmity and hatred between the one and the other to the Day of Judgment. And soon will Allah show them what it is they have done. (14)

O People of the Book! there hath come to you Our Apostle revealing to you much that ye used to hide in the Book and passing over much (that is now unnecessary): There hath come to you from Allah a (new) Light and

a perspicuous Book. (15)

Wherewith Allah guideth all who seek His good pleasure to ways of peace and safety and leadeth them out of darkness by His Will unto the light guideth them to a Path that is Straight. (16)

In blasphemy indeed are those that say that Allah is Christ the son of Mary. Say: "Who then hath the least power against Allah if His Will were to destroy Christ the son of Mary his mother and all everyone that is on the earth? For to Allah belongeth the dominion of the heavens and the earth and all that is between. He createth what He pleaseth. For Allah hath power over all things." (17)

(Both) the Jews and the Christians say: "We are sons of Allah and His beloved." Say: "Why then doth He punish you for your sins? Nay ye are but men of the men He hath created: He forgiveth whom He pleaseth and He punisheth whom He pleaseth: and to Allah belongeth the dominion of the heavens and the earth and all that is between: and unto Him is the final goal (of all)." (18)

O people of the Book! now hath come unto you making (things) clear unto you Our Apostle after the break in (the series of) Our apostles lest ye should say: there came unto us no bringer of glad tidings and no warner (from evil): but now hath come unto you a bringer of glad tidings and a warner (from evil): and Allah hath power over all

things. (19)

Remember Moses said to his people: "O my people! call in remembrance the favor of Allah unto you when He produced prophets among you made you kings and gave you what He had not given to any other among the peoples. (20)

"O my people! enter the holy land which Allah hath assigned unto you and turn not back ignominiously for then will ye be overthrown to your own ruin." (21)

They said: "O Moses! in this land are a people of exceeding strength: never shall we enter it until they leave it: if (once) they leave then shall we enter." (22)

(But) among (their) Allah-fearing men were two on whom Allah had bestowed His Grace: they said: "Assault them at the (proper) gate: when once ye are in victory will be yours. But on Allah put your trust if ye have faith." (23)

They said: O "Moses! while they remain there never shall we be able to enter to the end of time. Go thou and thy Lord and fight ye two while we sit here (and watch)." (24)

He said: "O my Lord! I have power only over myself and my bother so separate us from this rebellious people!" (25)

Allah said: "Therefore will the land be out of their reach for forty years; in distraction will they wander through the land: but sorrow thou not over these rebellious people." (26)

Recite to them the truth of the story of the two sons of Adam. Behold! they each presented a sacrifice

(to Allah): it was accepted from one but not from the other. Said the latter: "Be sure I will slay thee." "Surely" said the former "Allah doth accept of the sacrifice of those who are righteous. (27)

"If thou dost stretch thy hand against me to slay me it is not for me to stretch my hand against thee to slay thee: for I do fear Allah the Cherisher of the worlds. (28)

"For me I intend to let thee draw on thyself my sin as well as thine for thou wilt be among the companions of the fire and that is the reward of those who do wrong." (29)

The (selfish) soul of the other led him to the murder of his brother: he murdered him and became (himself) one of the lost ones. (30)

Then Allah sent a raven who scratched the ground to show him how to hide the shame of his brother. "Woe is me!" said he: "Was I not even able to be as this raven and to hide the shame of my brother?" Then he became full of regrets. (31)

On that account: We ordained for the Children of Israel that if anyone slew a person unless it be for murder or for spreading mischief in the land it would be as if he slew the whole people: and if anyone saved a life it would be as if he saved the life of the whole people. Then although there came to them Our apostles with clear Signs yet

even after that many of them continued to commit excesses in the land. (32)

The punishment of those who wage war against Allah and His Apostle and strive with might and main for mischief through the land is: execution or crucifixion of the cutting off of hands and feet from opposite sides or exile from the land: that is their disgrace in this world and a heavy punishment is theirs in the Hereafter. (33)

Except for those who repent before they fall into your power: in that case know that Allah is Oft-Forgiving Most Merciful. (34)

O ye who believe! do your duty to Allah seek the means of approach unto Him and strive with might and main in His cause: that ye may prosper. (35)

As to those who reject faith if they had everything on earth and twice repeated to give as ransom for the penalty of the Day of Judgment it would never be accepted of them. Theirs would be a grievous penalty. (36)

Their wish will be to get out of the fire but never will they get out therefrom: their penalty will be one that endures. (37)

As to the thief male or female cut off his or her hands: a punishment by way of example from Allah for their crime: and Allah is Exalted in Power. (38)

But if the thief repent after his crime and amend his conduct Allah turneth to him in forgiveness; for Allah if Oft-Forgiving Most Merciful. (39)

Knowest thou not that to Allah (alone)

belongeth the dominion of the heavens and the earth? He punisheth whom He pleaseth and He forgiveth whom He pleaseth: and Allah hath power over all things. (40)

O Apostle! let not those grieve thee who race each other into unbelief: (whether it be) among those who say: "We believe" with their lips but whose hearts have no faith; or it be among the Jews men who will listen to any lie will listen even to others who have never so much as come to thee. They change the words from their (right) times and places; they say "If ye are given this take it but if not beware:" If anyones trial is intended by Allah thou hast no authority in the least for him against Allah. For such it is not Allahs will to purify their hearts. For them there is disgrace in this world and in the Hereafter a heavy punishment. (41)

(They are fond of) listening to falsehood of devouring anything forbidden. If they do come to thee either judge between them or decline to interfere. If thou decline they cannot hurt thee in the least. If thou judge judge in equity between them; for Allah loveth those who judge in equity. (42)

But why do they come to thee for decision when they have (their own) laws before them? Therein is the (plain) command of Allah; yet even after that they would turn away. For they are not (really) people of faith. (43)

It was We who revealed the law (to

Moses); therein was guidance and light. By its standard have been judged the Jews by the Prophet who bowed (as in Islam) to Allahs will by the Rabbis and the doctors of Law: for to them was entrusted the protection of Allahs Book and they were witnesses thereto: therefore fear not men but fear Me and sell not My Signs for a miserable price. If any do fail to judge by (the light of) what Allah hath revealed they are (no better than) unbelievers. (44)

We ordained therein for them: "Life for life eye for eye nose for nose ear for ear tooth for tooth and wounds equal for equal." But if anyone remits the retaliation by way of charity it is an act of atonement for himself. And if any fail to judge by (the light of) what Allah hath revealed they are (no better than) wrong-doers. (45)

And in their footsteps We sent Jesus the son of Mary confirming the law that had come before him: We sent him the Gospel: therein was guidance and light and confirmation of the law that had come before him: a guidance and an admonition to those who fear Allah. (46)

Let the people of the Gospel Judge by what Allah hath revealed therein. If any do fail to judge by (the light of) what Allah hath revealed they are (no better than) those who rebel. (47)

To thee We sent the Scripture in truth confirming the scripture that came before it and guarding it in safety;

so judge between them by what Allah hath revealed and follow not their vain desires diverging from the truth that hath come to thee. To each among you have We prescribed a Law and an Open Way. If Allah had so willed He would have made you a single people but (His plan is) to test you in what He hath given you: so strive as in a race in all virtues. The goal of you all is to Allah; it is He that will show you the truth of the matters in which ye dispute. (48)

And this (He commands): Judge thou between them by what Allah hath revealed and follow not their vain desires but beware of them lest they beguile thee from any of that (teaching) which Allah hath sent down to thee. And if they turn away be assured that for some of their crimes it is Allahs purpose to punish them. And truly most men are rebellious. (49)

Do they then seek after a judgment of (the Days of) Ignorance? But who for a people whose faith is assured can give better judgment than Allah? (50)

O ye who believe! take not the Jews and the Christians for your friends and protectors: they are but friends and protectors to each other. And he amongst you that turns to them (for friendship) is of them. Verily Allah guideth not a people unjust. (51)

Those in whose heart is a disease thou seest how eagerly they run about amongst them saying: "We

do fear lest a change of fortune bring us disaster." Ah! perhaps Allah will give (thee) victory or a decision according to His Will. Then will they repent of the thoughts which they secretly harbored in their hearts. (52)

And those who believe will say: "Are these the men who swore their strongest oaths by Allah that they were with you?" All that they do will be in vain and they will fall into (nothing but) ruin. (53)

O ye who believe! if any from among you turn back from his faith soon will Allah produce a people whom He will love as they will love Him lowly with the believers mighty against the rejecters fighting in the way of Allah and never afraid of the reproaches of such as find fault. That is the Grace of Allah which He will bestow on whom He pleaseth: and Allah encompasseth all and He knoweth all things. (54)

Your (real) friends are (no less than) Allah His Apostle and the (fellowship of) believers those who establish regular prayers and regular charity and they bow down humbly (in worship). (55)

As to those who turn (for friendship) to Allah His Apostle and the (fellowship of) believers it is the fellowship of Allah that must certainly triumph. (56)

O ye who believe! take not for friends and protectors those who take your religion for a mockery or sport whether among those who received the Scripture before you or among those who reject faith; but fear ye Allah if ye

have Faith (indeed). (57)

When ye proclaim your call to prayer they take it (but) as mockery and sport; that is because they are a people without understanding. (58)

Say: "O People of the Book! do ye disapprove of us for no other reason than that we believe in Allah and the revelation that hath come to us and that which came before (us) and (perhaps) that most of you are rebellious and disobedient?" (59)

Say: "Shall I point out to you something much worse than this (as judged) by the treatment it received from Allah? Those who incurred the curse of Allah and His wrath those of whom some He transformed into apes and swine those who worshipped Evil; these are (many times) worse in rank and far more astray from the even Path! (60)

When they come to thee they say: "We believe": but in fact they enter with a mind against Faith and they go out with the same: but Allah knoweth fully all that they hide. (61)

Many of them dost thou see racing each other in sin and rancor and their eating of things forbidden. Evil indeed are the things that they do. (62)

Why do not the Rabbis and the doctors of laws forbid them from their (habit of) uttering sinful words and eating things forbidden? Evil indeed are their works. (63)

The Jews say: "Allahs hand is tied up." Be their hands tied up and be they accursed for the (blasphemy) they utter. Nay both His hands are

widely outstretched: He giveth and spendeth (of His bounty) as He pleaseth. But the revelation that cometh to thee from Allah increaseth in most of them their obstinate rebellion and blasphemy. Amongst them We have placed enmity and hatred till the Day of Judgment. Every time they kindle the fire of war Allah doth extinguish it; but they (ever) strive to do mischief on earth. And Allah loveth not those who do mischief. (64)

If only the people of the Book had believed and been righteous We should indeed have blotted out their iniquities and admitted them to gardens of Bliss. (65)

If only they had stood fast by the Law the Gospel and all the revelation that was sent to them from their Lord they would have enjoyed happiness from every side. There is from among them a party on the right course; but many of them follow a course that is evil. (66)

O Apostle! proclaim the (Message) which hath been sent to thee from thy Lord. If thou didst not thou wouldst not have fulfilled and proclaimed His mission: and Allah will defend thee from men (who mean mischief). For Allah guideth not those who reject faith. (67)

Say: "O People of the Book! ye have no ground to stand upon unless ye stand fast by the Law the Gospel and all the revelation that has come to you from your Lord." It is the revelation that cometh to thee from thy Lord that increaseth in most of them their obstinate rebellion

and blasphemy. But sorrow thou not over (these) people without Faith. (68)

Those who believe (in the Quran) those who follow the Jewish (Scriptures) and the Sabians and the Christians any who believe in Allah and the Last Day and work righteousness on them shall be no fear nor shall they grieve. (69)

We took the Covenant of the Children of Israel and sent them Apostles. Every time there came to them an apostle with what they themselves desired not some (of these) they called impostors and some they (go so far as to) slay. (70)

They thought there would be no trial (or punishment); so they became blind and deaf: yet Allah (in mercy) turned to them: yet again many of them became blind and deaf. But Allah sees well all that they do. (71)

They do blaspheme who say: "Allah is Christ the son of Mary." But said Christ: "O children of Israel! worship Allah my Lord and your Lord." Whoever joins other gods with Allah Allah will forbid him the garden and the Fire will be his abode. There will for the wrong-doers be no one to help. (72)

They do blaspheme who say: Allah is one of three in a Trinity: for there is no god except One Allah. If they desist not from their word (of blasphemy) verily a grievous penalty will befall the blasphemers among them. (73)

Why turn they not to Allah and seek His forgiveness? For Allah is Oft- forgiving Most Merciful. (74)

Christ the son of

Mary was no more than an Apostle; many were the Apostles that passed away before him. His mother was a woman of truth. They had both to eat their (daily) food. See how Allah doth makes His Signs clear to them; yet see in what ways they are deluded away from the truth! (75)

Say: Will ye worship besides Allah something which hath no power either to harm or benefit you? But Allah He it is that heareth and knoweth all things." (76)

Say: "O people of the Book! exceed not in your religion the bounds (of what is proper) trespassing beyond the truth nor follow the vain desires of people who went wrong in times gone by who misled many and strayed (themselves) from the even way. (77)

Curses were pronounced on those among the Children of Israel who rejected faith by the tongue of David and of Jesus the son of Mary: because they disobeyed and persisted in excesses. (78)

Nor did they (usually) forbid one another the iniquities which they committed: evil indeed were the deeds which they did. (79)

Thou seest many of them turning in friendship to the unbelievers. Evil indeed are (the works) which their souls have sent forward before them (with the result) that Allahs wrath is on them and in torment will they abide. (80)

If only they had believed in Allah in the Apostle and in what hath been revealed to him never would they have taken them for friends and protectors but most of them

are rebellious wrong-doers. (81)

Strongest among men in enmity to the believers wilt thou find the Jews and Pagans; and nearest among them in love to the believers wilt thou find those who say: "We are Christians:" because amongst these are men devoted to learning and men who have renounced the world and they are not arrogant. (82)

And when they listen to the revelation received by the Apostle thou wilt see their eyes overflowing with tears for they recognize the truth: they pray: "Our Lord! we believe; write us down among the witnesses. (83)

"What cause can we have not to believe in Allah and the truth which has come to us seeing that we long for our Lord to admit us to the company of the righteous?" (84)

And for this their prayer hath Allah rewarded them with gardens with rivers flowing underneath their eternal home. Such is the recompense of those who do good. (85)

But those who reject faith and belie our Signs they shall be companions of hell-fire. (86)

O ye who believe! make not unlawful the good things which Allah hath made lawful for you but commit no excess: for Allah loveth not those given to excess. (87)

Eat of the things which Allah hath provided for you lawful and good: but fear Allah in Whom ye believe. (88)

Allah will not call you to account for what is futile in your oaths but He will call you to account for your deliberate oaths: for expiation feed then indigent

persons on a scale of the average for the food of your families; or clothe them; or give a slave his freedom. If that is beyond your means fast for three days. That is the expiation for the oaths ye have sworn. But keep to your oaths. Thus doth Allah make clear to you His Signs that ye may be grateful. (89)

O ye who believe! intoxicants and gambling (dedication of) stones and (divination by) arrows are an abomination of Satans handiwork: eschew such (abomination) that ye may prosper. (90)

Satans plan is (but) to excite enmity and hatred between you with intoxicants and gambling and hinder you from the remembrance of Allah and from prayer: will ye not then abstain? (91)

Obey Allah and obey the Apostle and beware (of evil): if ye do turn back know ye that it is Our Apostles duty to proclaim (the Message) in the clearest manner. (92)

On those who believe and do deeds of righteousness there is no blame for what they ate (in the past) when they guard themselves from evil and believe and do deeds of righteousness (or) again guard themselves from evil and do good. For Allah loveth those who do good. (93)

O ye who believe! Allah doth but make a trial of you in a little matter of game well within reach of your hands and your lances that He may test who feareth Him unseen: any who transgress thereafter will have a grievous penalty. (94)

O ye who believe! kill not

game while in the Sacred Precincts or in pilgrim garb. If any of you doth so intentionally the compensation is an offering brought to the Kaba of a domestic animal equivalent to the one he killed as adjudged by two just men among you; or by way of atonement the feeding of the indigent; or its equivalent in fasts: that he may taste of the penalty of his deed. Allah forgives what is past: for repetition Allah will exact from him the penalty: for Allah is Exalted and Lord of Retribution. (95)

Lawful to you is the pursuit of water-game and its use for food for the benefit of yourselves and those who travel; but forbidden is the pursuit of land-game: as long as ye are in the Sacred Precincts or in pilgrim garb. And fear Allah to whom ye shall be gathered back. (96)

Allah made the Kaba the Sacred House an asylum of security for men as also the Sacred Months the animals for offerings and the garlands that mark them: that ye may know that Allah hath knowledge of what is in the heavens and on earth and that Allah is well acquainted with all things. (97)

Know ye that Allah is strict in punishment and that Allah is Oft- Forgiving Most Merciful. (98)

The Apostles duty is but to proclaim (the Message): but Allah knoweth all that ye reveal and ye conceal. (99)

Say: "Not equal are things that are bad and things that are good even though the abundance of

the bad may dazzle thee; so fear Allah O ye that understand! that (so) ye may prosper." (100)

O ye who believe! ask not questions about things which if made plain to you may cause you trouble. But if ye ask about things when the Quran is being revealed they will be made plain to you: Allah will forgive those: for Allah is Oft-Forgiving Most Forbearing. (101)

Some people before you did ask such questions and on that account lost their faith. (102)

It was not Allah Who instituted (superstitions like those of) a slit- ear she-camel or a she-camel let loose for free pasture or idol sacrifices for twin-births in animals or stallion-camels freed from work; it is blasphemers who invent a lie against Allah but most of them lack wisdom. (103)

When it is said to them: "Come to what Allah hath revealed; come to the Apostle": they say: "Enough for us are the ways we found our fathers following." What! even though their fathers were void of knowledge and guidance?. (104)

O ye who believe! guard your own souls: if ye follow (right) guidance no hurt can come to you from those who stray. The goal of you all is to Allah: it is He that will show you the truth of all that ye do. (105)

O ye who believe! when death approaches any of you (take) witnesses among yourselves when making bequests two just men of your own (brotherhood) or others from outside if ye are journeying through the earth

and the chance of death befalls you (thus). If ye doubt (their truth) detain them both after prayer and let them both swear by Allah: "We wish not in this for any worldly gain even though the (beneficiary) be our near relation: we shall hide not the evidence before Allah: if we do then behold! the sin be upon us!" (106)

But if it gets known that these two were guilty of the sin (of perjury). Let two others stand forth in their places nearest in kin from among those who claim a lawful right: let them swear by Allah: "We affirm that our witness is truer than that of those two and that we have not trespassed (beyond the truth): if we did behold! the wrong be upon us!. (107)

That is most suitable: that they may give the evidence in its true nature and shape or else they would fear that other oaths would be taken after their oaths. But fear Allah and listen (to His counsel): for Allah guideth not a rebellious people. (108)

One day will Allah gather the apostles together and ask: "What was the response ye received (from men to your teaching)? They will say: "We have no knowledge: it is thou who knowest in full all that is hidden. (109)

Then will Allah say: "O Jesus the son of Mary! recount my favor to thee and to thy mother. Behold! I strengthened thee with the holy spirit so that thou didst speak to the people in childhood and

in maturity. Behold! I taught thee the Book and Wisdom the Law and the Gospel. And behold! thou makest out of clay as it were the figure of a bird by My leave and thou breathest into it and it becometh a bird by My leave and thou healest those born blind and the lepers by My leave. And behold! thou bringest forth the dead by My leave. And behold! I did restrain the Children of Israel from (violence to) thee when thou didst show them the Clear Signs and the unbelievers among them said: `This is nothing but evident magic. (110)

"And behold! I inspired the Disciples to have faith in Me and Mine Apostle: they said `We have faith and do thou bear witness that we bow to Allah as Muslims." (111)

Behold! the disciples said: "O Jesus the son of Mary! can thy Lord send down to us a table set (with viands) from heaven?" Said Jesus: "Fear Allah if ye have faith. (112)

They said: "We only wish to eat thereof and satisfy our hearts and to know that thou hast indeed told us the truth; and that we ourselves may be witnesses to the miracle. (113)

Said Jesus the son of Mary: "O Allah our Lord! send us from heaven a table set (with viands) that there may be for us for the first and the last of us a solemn festival and a sign from Thee; and provide for our sustenance for Thou art the best Sustainer (of our

needs). (114)

Allah said: "I will send it down unto you: but if any of you after that resisteth faith I will punish him with a penalty such as I have not inflicted on anyone among all the peoples. (115)

And behold! Allah will say "O Jesus the son of Mary! didst thou say unto men `worship me and my mother as gods in derogation of Allah"? He will say: "Glory to Thee! never could I say what I had no right (to say). Had I said such a thing Thou wouldst indeed have known it. Thou knowest what is in my heart though I know not what is in Thine. For Thou knowest in full all that is hidden. (116)

"Never said I to them aught except what Thou didst command me to say to wit `Worship Allah my Lord and your Lord; and I was a witness over them whilst I dwelt amongst them; when Thou didst take me up thou wast the Watcher over them and Thou art a Witness to all things. (117)

"If Thou dost punish them they are Thy servants: if Thou dost forgive them Thou art the Exalted the Wise. (118)

Allah will say: "This is a day on which the truthful will profit from their truth: theirs are Gardens with rivers flowing beneath their eternal home: Allah well-pleased with them and they with Allah: that is the great Salvation (the fulfillment of all desires). (119)

To Allah doth belong the dominion of the heavens and the earth

and all that is therein and it is He who hath power over all things. (120)

tirage au sort au moyen de flèches. Car cela est perversité. Aujourd'hui, les mécréants désespèrent (de vous détourner) de votre religion: ne les craignez donc pas et craignez-Moi. Aujourd'hui, J'ai parachevé pour vous votre religion, et accompli sur vous Mon bienfait. Et J'agrée l'Islam comme religion pour vous. Si quelqu'un est contraint par la faim, sans inclination vers le péché... alors, Allah est Pardonneur et Miséricordieux.

4. Ils t'interrogent sur ce qui leur permis. Dis: ‹Vous sont permises les bonnes nourritures, ainsi que ce que capturent les carnassiers que vous avez dressés, en leur apprenant ce qu'Allah vous a appris. Mangez donc de ce qu'elles capturent pour vous et prononcez dessus le nom d'Allah. Et craignez Allah. Car Allah est, certes, prompt dans les comptes.

5. ‹Vous sont permises, aujourd'hui, les bonnes nourritures. Vous est permise la nourriture des gens du Livre, et votre propre nourriture leur est permise. (Vous sont permises) les femmes vertueuses d'entre les croyantes, et les femmes vertueuses d'entre les gens qui ont reçu le Livre avant vous, si vous leur donnez leur mahr, avec contrat de mariage, non en débauchés ni en preneurs d'amantes. Et quiconque abjure la foi, alors vaine devient son action, et il sera dans l'au-delà, du nombre des perdants.

6. ش les croyants! Lorsque vous vous levez pour la Salat, lavez vos visages et vos mains jusqu'aux coudes; passez les mains mouillées sur vos têtes; et lavez-vous les pieds jusqu'aux chevilles. Et si vous êtes pollués ‹junub›, alors purifiez-vous (par un bain); mais si vous êtes

malades, ou en voyage, ou si l'un de vous revient du lieu ou' il a fait ses besoins ou si vous avez touché aux femmes et que vous ne trouviez pas d'eau, alors recourez à la terre pure, passez-en sur vos visages et vos mains. Allah ne veut pas vous imposer quelque gêne, mais Il veut vous purifier et parfaire sur vous Son bienfait. Peut-être serez-vous reconnaissants.

7. Et rappelez-vous le bienfait d'Allah sur vous, ainsi que l'alliance qu'Il a conclue avec vous, quand vous avez dit: ‹Nous avons entendu et nous avons obéi›. Et craignez Allah. Car Allah connaît parfaitement le contenu des coeurs.

8. ش les croyants! Soyez stricts (dans vos devoirs) envers Allah et (soyez) des témoins équitables. Et que la haine pour un peuple ne vous incite pas à être injuste. Pratiquez l'équité: cela est plus proche de la piété. Et craignez Allah. Car Allah est certes Parfaitement Connaisseur de ce que vous faites.

9. Allah a promis à ceux qui croient et font de bonnes oeuvres qu'il y aura pour eux un pardon et une énorme récompense.

10. Quant à ceux qui ne croient pas et traitent de mensonge Nos preuves, ceux-là sont des gens de l'Enfer.

11. ش les croyants! Rappelez-vous le bienfait d'Allah à votre égard, le jour où un groupe d'ennemis s'apprêtait à porter la main sur vous (en vue de vous attaquer) et qu'Il repoussa leur tentative. Et craignez Allah. C'est en Allah que les croyants doivent mettre leur confiance.

12. Et Allah certes prit l'engagement

des enfants d'Israël. Nous nommâmes douze chefs d'entre eux. Et Allah dit: ‹Je suis avec vous, pourvu que vous accomplissiez la Salat, acquittiez la Zakat, croyiez en Mes messagers, les aidiez et fassiez à Allah un bon prêt. Alors, certes, J'effacerai vos méfaits, et vous ferai entrer aux Jardins sous lesquels coulent les ruisseaux. Et quiconque parmi vous, après cela, mécroît, s'égare certes du droit chemin› !

13. Et puis, à cause de leur violation de l'engagement, Nous les avons maudits et endurci leurs coeurs: ils détournent les paroles de leur sens et oublient une partie de ce qui leur a été rappelé. Tu ne cesseras de découvrir leur trahison, sauf d'un petit nombre d'entre eux. Pardonne-leur donc et oublie [leurs fautes]. Car Allah aime, certes, les bienfaisants.

14. Et de ceux qui disent: ‹Nous sommes chrétiens›, Nous avons pris leur engagement. Mais ils ont oublié une partie de ce qui leur a été rappelé. Nous avons donc suscité entre eux l'inimitié et la haine jusqu'au Jour de la Résurrection. Et Allah les informera de ce qu'ils faisaient.

15. ش gens du Livre! Notre Messager (Muhammad) vous est certes venu, vous exposant beaucoup de ce que vous cachiez du Livre, et passant sur bien d'autres choses! Une lumière et un Livre explicite vous sont certes venus d'Allah !

16. Par ceci (le Coran), Allah guide aux chemins du salut ceux qui cherchent Son agrément. Et Il les fait sortir des ténèbres à la lumière par Sa grâce. Et Il les guide vers un chemin droit.

17. Certes sont mécréants ceux qui disent: ‹Allah, c'est le Messie, fils de Marie!› - Dis: ‹Qui donc détient quelque chose d'Allah (pour L'empêcher), s'Il voulait faire périr le Messie, fils de Marie, ainsi que sa mère et tous ceux qui sont sur la terre?... A Allah seul appartient la royauté des cieux et de la terre et de ce qui se trouve entre les deux›. Il crée ce qu'Il veut. Et Allah est Omnipotent.

18. Les Juifs et les Chrétiens ont dit: ‹Nous sommes les fils d'Allah et Ses préférés.› Dis: ‹Pourquoi donc vous châtie-t-Il pour vos péchés?› En fait, vous êtes des êtres humains d'entre ceux qu'Il a créés. Il pardonne à qui Il veut et Il châtie qui Il veut. Et à Allah seul appartient la royauté des cieux et de la terre et de ce qui se trouve entre les deux. Et c'est vers Lui que sera la destination finale.

19. ش gens du Livre! Notre Messager (Muhammad) est venu pour vous éclairer après une interruption des messagers afin que vous ne disiez pas: ‹Il ne nous est venu ni annonciateur ni avertisseur›. Voilà, certes, que vous est venu un annonciateur et un avertisseur. Et Allah est Omnipotent.

20. (Souvenez-vous) lorsque Moïse dit à son peuple: ‹ش, mon peuple! Rappelez-vous le bienfait d'Allah sur vous, lorsqu'Il a désigné parmi vous des prophètes. Et Il a fait de vous des rois. Et Il vous a donné ce qu'Il n'avait donné à nul autre aux mondes.

21. ش mon peuple! Entrez dans la

terre sainte qu'Allah vous prescrite. Et ne revenez point sur vos pas [en refusant de combattre] car vous retourneriez perdants.

22. Ils dirent: ‹ش Moïse, il y a là un peuple de géants. Jamais nous n'y entrerons jusqu'à ce qu'ils en sortent. S'ils en sortent, alors nous y entrerons›.

23. Deux hommes d'entre ceux qui craignaient Allah et qui étaient comblés par Lui de bienfaits dirent: ‹Entrez chez eux par la porte; puis quand vous y serez entrés, vous serez sans doute les dominants. Et c'est en Allah qu'il faut avoir confiance, si vous êtes croyants›.

24. Ils dirent: ‹Moïse! Nous n'y entrerons jamais, aussi longtemps qu'ils y seront. Va donc, toi et ton Seigneur, et combattez tous deux. Nous restons là où nous sommes›.

25. Il dit: ‹Seigneur! Je n'ai de pouvoir, vraiment, que sur moi- même et sur mon frère: sépare-nous donc de ce peuple pervers›.

26. Il (Allah) dit: ‹Eh bien, ce pays leur sera interdit pendant quarante ans, durant lesquels ils erreront sur la terre. Ne te tourmente donc pas pour ce peuple pervers›.

27. Et raconte-leur en toute vérité l'histoire des deux fils d'Adam. Les deux offrirent des sacrifices; celui de l'un fut accepté et celui de l'autre ne le fut pas. Celui-ci dit: ‹Je te tuerai sûrement›. ‹Allah n'accepte, dit l'autre, que de la part des pieux›.

28. Si tu étends vers moi ta main pour me tuer, moi, je n'étendrai pas vers toi ma main pour te tuer: car je crains Allah, le Seigneur de l'Univers.

29. Je

veux que tu partes avec le péché de m'avoir tué et avec ton propre péché: alors tu seras du nombre des gens du Feu. Telle est la récompense des injustes.

30. Son âme l'incita à tuer son frère. Il le tua donc et devint ainsi du nombre des perdants.

31. Puis Allah envoya un corbeau qui se mit à gratter la terre pour lui montrer comment ensevelir le cadavre de son frère. Il dit: ‹Malheur à moi! Suis-je incapable d'être, comme ce corbeau, à même d'ensevelir le cadavre de mon frère?› Il devint alors du nombre de ceux que ronge le remords.

32. C'est pourquoi Nous avons prescrit pour les Enfants d'Israël que quiconque tuerait une personne non coupable d'un meurtre ou d'une corruption sur la terre, c'est comme s'il avait tué tous les hommes. Et quiconque lui fait don de la vie, c'est comme s'il faisait don de la vie à tous les hommes. En effet Nos messagers sont venus à eux avec les preuves. Et puis voilà, qu'en dépit de cela, beaucoup d'entre eux se mettent à commettre des excès sur la terre.

33. La récompense de ceux qui font la guerre contre Allah et Son messager, et qui s'efforcent de semer la corruption sur la terre, c'est qu'ils soient tués, ou crucifiés, ou que soient coupées leur main et leur jambe opposées, ou qu'ils soient expulsés du pays. Ce sera pour eux l'ignominie ici-bas; et dans l'au-delà, il y aura pour eux un énorme châtiment,

34. excepté ceux qui se sont repentis

avant de tomber en votre pouvoir: sachez qu'alors, Allah est Pardonneur et Miséricordieux.

35. ش les croyants! Craignez Allah, cherchez le moyen de vous rapprocher de Lui et luttez pour Sa cause. Peut-être serez-vous de ceux qui réussissent!

36. Si les mécréants possédaient tout ce qui est sur la terre et autant encore, pour se racheter du châtiment du Jour de la Résurrection, on ne l'accepterait pas d'eux. Et pour eux il y aura un châtiment douloureux.

37. Ils voudront sortir du Feu, mais ils n'en sortiront point. Et ils auront un châtiment permanent.

38. Le voleur et la voleuse, à tous deux coupez la main, en punition de ce qu'ils se sont acquis, et comme châtiment de la part d'Allah. Allah est Puissant et Sage.

39. Mais quiconque se repent après son tort et se réforme, Allah accepte son repentir. Car, Allah est, certes, Pardonneur et Miséricordieux.

40. Ne sais-tu pas qu'à Allah appartient la royauté des cieux et de la terre? Il châtie qui Il veut et pardonne à qui Il veut. Et Allah est Omnipotent.

41. ش Messager! Que ne t'affligent point ceux qui concourent en mécréance; parmi ceux qui ont dit: ‹Nous avons cru› avec leurs bouches sans que leurs coeurs aient jamais cru et parmi les Juifs qui aiment bien écouter le mensonge et écouter d'autres gens qui ne sont jamais venus à toi et qui déforment le sens des mots une fois bien établi. Ils disent: ‹Si vous avez reçu ceci, acceptez-le et si vous ne l'avez pas reçu,

soyez méfiants›. Celui qu'Allah veut éprouver, tu n'as pour lui aucune protection contre Allah. Voilà ceux dont Allah n'a point voulu purifier les coeurs. A eux, seront réservés, une ignominie ici-bas et un énorme châtiment dans l'au-delà.

42. Ils sont attentifs au mensonge et voraces de gains illicites. S'ils viennent à toi, sois juge entre eux ou détourne toi d'eux. Et si tu te détournes d'eux, jamais ils ne pourront te faire aucun mal. Et si tu juges, alors juge entre eux en équité. Car Allah aime ceux qui jugent équitablement.

43. Mais comment te demanderaient-ils d'être leur juge quand ils ont avec eux la Thora dans laquelle se trouve le jugement d'Allah? Et puis, après cela, ils rejettent ton jugement. Ces gens-là ne sont nullement les croyants.

44. Nous avons fait descendre le Thora dans laquelle il y a guide et lumière. C'est sur sa base que les prophètes qui se sont soumis à Allah, ainsi que les rabbins et les docteurs jugent les affaires des Juifs. Car on leur a confié la garde du Livre d'Allah, et ils en sont les témoins. Ne craignez donc pas les gens, mais craignez Moi. Et ne vendez pas Mes enseignements à vil prix. Et ceux qui ne jugent pas d'après ce qu'Allah a fait descendre, les voilà les mécréants.

45. Et Nous y avons prescrit pour eux vie pour vie, oeil pour oeil, nez pour nez, oreille pour oreille, dent pour dent. Les blessures tombent sous la loi du talion. Après, quiconque y renonce par charité,

cela lui vaudra une expiation. Et ceux qui ne jugent pas d'après ce qu'Allah a fait descendre, ceux-là sont des injustes.

46. Et Nous avons envoyé après eux Jésus, fils de Marie, pour confirmer ce qu'il y avait dans la Thora avant lui. Et Nous lui avons donné l'Evangile, où il y a guide et lumière, pour confirmer ce qu'il y avait dans la Thora avant lui, et un guide et une exhortation pour les pieux.

47. Que les gens de l'Evangile jugent d'après ce qu'Allah y a fait descendre. Ceux qui ne jugent pas d'après ce qu'Allah a fait descendre, ceux-là sont les pervers.

48. Et sur toi (Muhammad) Nous avons fait descendre le Livre avec la vérité, pour confirmer le Livre qui était là avant lui et pour prévaloir sur lui. Juge donc parmi eux d'après ce qu'Allah a fait descendre. Ne suis pas leurs passions, loin de la vérité qui t'est venue. A chacun de vous Nous avons assigné une législation et un plan à suivre. Si Allah avait voulu, certes Il aurait fait de vous tous une seule communauté. Mais Il veut vous éprouver en ce qu'Il vous donne. Concurrencez donc dans les bonnes oeuvres. C'est vers Allah qu'est votre retour à tous; alors Il vous informera de ce en quoi vous divergiez.

49. Juge alors parmi eux d'après ce qu'Allah a fait descendre. Ne suis pas leurs passions, et prends garde qu'ils ne tentent de t'éloigner d'une partie de ce qu'Allah t'a révélé. Et puis, s'ils refusent (le jugement révélé)

sache qu'Allah veut les affliger [ici-bas] pour une partie de leurs péchés. Beaucoup de gens, certes, sont des pervers.

50. Est-ce donc le jugement du temps de l'Ignorance qu'ils cherchent? Qu'y a-t-il de meilleur qu'Allah, en matière de jugement pour des gens qui ont une foi ferme?

51. ش les croyants! Ne prenez pas pour alliés les Juifs et les Chrétiens; ils sont alliés les uns des autres. Et celui d'entre vous qui les prend pour alliés, devient un des leurs. Allah ne guide certes pas les gens injustes.

52. Tu verras, d'ailleurs, que ceux qui ont la maladie au coeur se précipitent vers eux et disent: ‹Nous craignons qu'un revers de fortune ne nous frappe.› Mais peut-être qu'Allah fera venir la victoire ou un ordre émanant de Lui. Alors ceux-là regretteront leurs pensées secrètes.

53. Et les croyants diront: ‹Est-ce là ceux qui juraient par Allah de toute leur force qu'ils étaient avec vous?› Mais leurs actions sont devenues vaines et ils sont devenus perdants.

54. ش les croyants! Quiconque parmi vous apostasie de sa religion... Allah va faire venir un peuple qu'Il aime et qui L'aime, modeste envers les croyants et fier et puissant envers les mécréants, qui lutte dans le sentier d'Allah, ne craignant le blâme d'aucun blâmeur. Telle est la grâce d'Allah. Il la donne à qui Il veut. Allah est Immense et Omniscient.

55. Vous n'avez d'autres alliés qu'Allah, Son messager, et les croyants qui accomplissent la Salat, s'acquittent de la Zakat, et s'inclinent (devant Allah).

56. Et quiconque prend

pour alliés Allah, Son messager et les croyants, [réussira] car c'est le parti d'Allah qui sera victorieux.

57. ش les croyants! N'adoptez pas pour alliés ceux qui prennent en raillerie et jeu votre religion, parmi ceux à qui le Livre fut donné avant vous et parmi les mécréants. Et craignez Allah si vous êtes croyants.

58. Et lorsque vous faites l'appel à la Salat, ils la prennent en raillerie et jeu. C'est qu'ils sont des gens qui ne raisonnent point.

59. Dis: ‹ش gens du Livre! Est-ce que vous nous reprochez autre chose que de croire en Allah, à ce qu'on a fait descendre vers nous et à ce qu'on a fait descendre auparavant? Mais la plupart d'entre vous sont des pervers.

60. Dis: ‹Puis-je vous informer de ce qu'il y a de pire, en fait de rétribution auprès d'Allah? Celui qu'Allah a maudit, celui qui a encouru Sa colère, et ceux dont Il a fait des singes, des porcs, et de même, celui qui a adoré le Tagut, ceux-là ont la pire des places et sont les plus égarés du chemin droit›.

61. Lorsqu'ils viennent chez vous, ils disent: ‹Nous croyons.› Alors qu'ils sont entrés avec la mécréance et qu'ils sont sortis avec. Et Allah sait parfaitement ce qu'ils cachent.

62. Et tu verras beaucoup d'entre eux se précipiter vers le péché et l'iniquité, et manger des gains illicites. Comme est donc mauvais ce qu'ils oeuvrent!

63. Pourquoi les rabbins et les docteurs (de la Loi religieuse) ne les empêchent-ils pas de tenir des

propos mensongers et de manger des gains illicites? Que leurs actions sont donc mauvaises!

64. Et les Juifs disent: ‹La main d'Allah est fermée!› Que leurs propres mains soient fermées, et maudits soient-ils pour l'avoir dit. Au contraire, Ses deux mains sont largement ouvertes: Il distribue Ses dons comme Il veut. Et certes, ce qui a été descendu vers toi de la part de ton Seigneur va faire beaucoup croître parmi eux la rébellion et la mécréance. Nous avons jeté parmi eux l'inimité et la haine jusqu'au Jour de la Résurrection. Toutes les fois qu'ils allument un feu pour la guerre, Allah l'éteint. Et ils s'efforcent de semer le désordre sur la terre, alors qu'Allah n'aime pas les semeurs de désordre.

65. Si les gens du Livre avaient la foi et la piété, Nous leur aurions certainement effacé leurs méfaits et les aurions certainement introduits dans les Jardins du délice.

66. S'ils avaient appliqué la Thora et l'Evangile et ce qui est descendu sur eux de la part de leur Seigneur, ils auraient certainement joui de ce qui est au-dessus d'eux et de ce qui est sous leurs pieds. Il y a parmi eux un groupe qui agit avec droiture; mais pour beaucoup d'entre eux, comme est mauvais ce qu'ils font!

67. ش Messager, transmets ce qui t'a été descendu de la part de ton Seigneur. Si tu ne le faisait pas, alors tu n'aurais pas communiqué Son message. Et Allah te protégera des gens. Certes, Allah ne guide pas les gens mécréants.

68. Dis:

‹ش gens du Livre, vous ne tenez sur rien, tant que vous ne vous conformez pas à la Thora et à l'Evangile et à ce qui vous a été descendu de la part de votre Seigneur.› .› Et certes, ce qui t'a été descendu de la part de ton Seigneur va accroître beaucoup d'entre eux en rébellion et en mécréance. Ne te tourmente donc pas pour les gens mécréants.

69. Ceux qui ont cru, ceux qui se sont judaïsés, les Sabéens, et les Chrétiens, ceux parmi eux qui croient en Allah, au Jour dernier et qui accomplissent les bonnes oeuvres, pas de crainte sur eux, et ils ne seront point affligés.

70. Certes, Nous avions déjà pris l'engagement des Enfants d'Israël, et Nous leur avions envoyé des messagers. Mais chaque fois qu'un Messager leur vient avec ce qu'ils ne désirent pas, ils en traitent certains de menteurs et ils en tuent d'autres.

71. Comptant qu'il n'y aurait pas de sanction contre eux, ils étaient devenus aveugles et sourds. Puis Allah accueillit leur repentir. Ensuite, beaucoup d'entre eux redevinrent aveugles et sourds. Et Allah voit parfaitement ce qu'ils font.

72. Ce sont, certes, des mécréants ceux qui disent: ‹En vérité, Allah c'est le Messie, fils de Marie.› Alors que le Messie a dit: ‹ش enfants d'Israël, adorez Allah, mon Seigneur et votre Seigneur›. Quiconque associe à Allah (d'autres divinités) Allah lui interdit le Paradis; et son refuge sera le Feu. Et pour les injustes, pas de secoureurs!

73. Ce sont certes des mécréants, ceux qui disent:

‹En vérité, Allah est le troisième de trois.› Alors qu'il n'y a de divinité qu'Une Divinité Unique! Et s'ils ne cessent de le dire, certes, un châtiment douloureux touchera les mécréants d'entre eux.

74. Ne vont-ils donc pas se repentir à Allah et implorer Son pardon? Car Allah est Pardonneur et Miséricordieux.

75. Le Messie, fils de Marie, n'était qu'un Messager. Des messagers sont passés avant lui. Et sa mère était une véridique. Et tous deux consommaient de la nourriture. Vois comme Nous leur expliquons les preuves et puis vois comme ils se détournent.

76. Dis: ‹Adorez-vous, au lieu d'Allah, ce qui n'a le pouvoir de vous faire ni le mal ni le bien?› Or c'est Allah qui est l'Audient et l'Omniscient.

77. Dis: ‹ش gens du Livre, n'exagérez pas en votre religion, s'opposant à la vérité. Ne suivez pas les passions des gens qui se sont égarés avant cela, qui ont égaré beaucoup de monde et qui se sont égarés du chemin droit.

78. Ceux des Enfants d'Israël qui n'avaient pas cru ont été maudits par la bouche de David et de Jésus fils de Marie, parce qu'ils désobéissaient et transgressaient.

79. Ils ne s'interdisaient pas les uns aux autres ce qu'ils faisaient de blâmable. Comme est mauvais, certes, ce qu'ils faisaient!

80. Tu vois beaucoup d'entre eux s'allier aux mécréants. Comme est mauvais, certes, ce que leurs âmes ont préparé, pour eux-mêmes, de sorte qu'ils ont encouru le courroux d'Allah, et c'est dans le supplice qu'ils éterniseront.

81. S'ils croyaient en Allah, au

Prophète et à ce qui lui a été descendu, ils ne prendraient pas ces mécréants pour alliés. Mais beaucoup d'entre eux sont pervers.

82. Tu trouveras certainement que les Juifs et les associateurs sont les ennemis les plus acharnés des croyants. Et tu trouveras certes que les plus disposés à aimer les croyants sont ceux qui disent: ‹Nous sommes chrétiens.› C'est qu'il y a parmi eux des prêtres et des moines, et qu'ils ne s'enflent pas d'orgueil.

83. Et quand ils entendent ce qui a été descendu sur le Messager [Muhammad], tu vois leurs yeux déborder de larmes, parce qu'ils ont reconnu la vérité. Ils disent: ‹ش notre Seigneur! Nous croyons: inscris-nous donc parmi ceux qui témoignent (de la véracité du Coran).

84. Pourquoi ne croirions-nous pas en Allah et à ce qui nous est parvenu de la vérité. Pourquoi ne convoitions-nous pas que notre Seigneur nous fasse entrer en la compagnie des gens vertueux?›.

85. Allah donc les récompense pour ce qu'ils disent par des Jardins sous lesquels coulent les ruisseaux, où ils demeureront éternellement. Telle est la récompense des bienfaisants.

86. Et quant à ceux qui ne croient pas et qui traitent de mensonges Nos versets, ce sont les gens de la Fournaise.

87. ش les croyants: ne déclarez pas illicites les bonnes choses qu'Allah vous a rendues licites. Et ne transgressez pas. Allah, (en vérité,) n'aime pas les transgresseurs.

88. Et mangez de ce qu'Allah vous a attribué de licite et de bon. Craignez Allah, en qui vous avez foi.

89. Allah

ne vous sanctionne pas pour la frivolité dans vos serments, mais Il vous sanctionne pour les serments que vous avez l'intention d'exécuter. L'expiation en sera de nourrir dix pauvres, de ce dont vous nourrissez normalement vos familles, ou de les habiller, ou de libérer un esclave. Quiconque n'en trouve pas les moyens devra jeûner trois jours. Voilà l'expiation pour vos serments, lorsque vous avez juré. Et tenez à vos serments, Ainsi Allah vous explique Ses versets, afin que vous soyez reconnaissants!

90. ش les croyants! Le vin, le jeu de hasard, les pierres dressées, les flèches de divination ne sont qu'une abomination, oeuvre du Diable. Ecartez-vous en, afin que vous réussissiez.

91. Le Diable ne veut que jeter parmi vous, à travers le vin et le jeu de hasard, l'inimité et la haine, et vous détourner d'invoquer Allah et de la Salat. Allez-vous donc y mettre fin?

92. Obéissez à Allah, obéissez au Messager, et prenez garde! Si ensuite vous vous détournez... alors sachez qu'il n'incombe à Notre messager que de transmettre le message clairement..

93. Ce n'est pas un pêché pour ceux qui ont la foi et font de bonnes oeuvres en ce qu'ils ont consommé (du vin et des gains des jeux de hasard avant leur prohibition) pourvu qu'ils soient pieux (en évitant les choses interdites après en avoir eu connaissance) et qu'ils croient (en acceptant leur prohibition) et qu'ils fassent de bonnes oeuvres; puis qui (continuent) d'être pieux et de croire et qui (demeurent) pieux et bienfaisants. Car Allah aime les bienfaisants.

94. ش les croyants! Allah va certainement vous éprouver par quelque gibier à la portée de vos mains et de vos lances. C'est pour qu'Allah sache celui qui le craint en secret. Quiconque après cela transgresse aura un châtiment douloureux.

95. ش les croyants! Ne tuez pas de gibier pendant que vous êtes en état d'Ihram. Quiconque parmi vous en tue délibérément, qu'il compense alors, soit par quelque bête de troupeau, semblable à ce qu'il a tué, d'après le jugement de deux personnes intègres parmi vous, et cela en offrande qu'il fera parvenir à (destination des pauvres de) la kaaba, ou bien par une expiation, en nourrissant des pauvres, ou par l'équivalent en jeûne. Cela afin qu'il goûte à la mauvaise conséquence de son acte. Allah a pardonné ce qui est passé; mais quiconque récidive, Allah le punira. Allah est Puissant et Détenteur du pouvoir de punir.

96. La chasse en mer vous est permise, et aussi d'en manger, pour votre jouissance et celle des voyageurs. Et vous est illicite la chasse à terre tant que vous êtes en état d'Ihram. Et craignez Allah vers qui vous serez rassemblés.

97. Allah a institué la Kaaba, la Maison sacrée, comme un lieu de rassemblement pour les gens. (Il a institué) le mois sacré, l'offrande (d'animaux,) et les guirlandes, afin que vous sachiez que vraiment Allah sait tout ce qui est dans les cieux et sur la terre; et que vraiment Allah est Omniscient.

98. Sachez qu'Allah est sévère en punition, mais aussi Allah est Pardonneur et

Miséricordieux.

99. Il n'incombe au Messager de transmettre (le message). Et Allah sait ce que vous divulguer tout comme ce que vous cachez.

100. Dis: ‹Le mauvais et le bon ne sont pas semblables, même si l'abondance du mal te séduit. Craignez Allah, donc, ٍ gens intelligents, afin que vous réussissiez

101. ش les croyants! Ne posez pas de questions sur des choses qui, si elles vous étaient divulguées, vous mécontenteraient. Et si vous posez des questions à leur sujet, pendant que le Coran est révélé, elles vous seront divulguées. Allah vous a pardonné cela. Et Allah est Pardonneur et Indulgent.

102. Un peuple avant vous avait posé des questions (pareilles) puis, devinrent de leur fait mécréants.

103. Allah n'a pas institué la Bahira, la Saïba, la Wasila ni le Ham, Mais ceux qui ont mécru ont inventé ce mensonge contre Allah, et la plupart d'entre eux ne raisonnent pas..

104. Et quand on leur dit: ‹Venez vers ce qu'Allah a fait descendre (La Révélation), et vers le Messager›, ils disent: ‹Il nous suffit de ce sur quoi nous avons trouvé nos ancêtres.› Quoi! Même si leurs ancêtres ne savaient rien et n'étaient pas sur le bon chemin...?

105. ش les croyants! Vous êtes responsables de vous-même ! Celui qui s'égare ne vous nuira point si vous vous avez pris la bonne voie. C'est vers Allah que vous retournerez tous; alors Il vous informera de ce que vous faisiez.

106. ش les croyants! Quand la mort se présente à l'un de vous, le testament sera

attesté par deux hommes intègres d'entre vous, ou deux autres, non des vٍtres, si vous êtes en voyage dans le monde et que la mort vous frappe. Vous les retiendrez (les deux témoins), après la Salat, puis, si vous avez des doutes, vous les ferez jurer par Allah: ‹Nous ne faisons aucun commerce ou profit avec cela, même s'il s'agit d'un proche, et nous ne cacherons point le témoignage d'Allah. Sinon, nous serions du nombre des pêcheurs›.

107. Si l'on découvre que ces deux témoins sont coupables de pêché, deux autres plus intègres, parmi ceux auxquels le tort a été fait, prendront leur place et tous jureront par Allah: ‹En Vérité, notre témoignage est plus juste que le témoignage de ces deux-là; et nous ne transgressons point. Sinon, nous serions certainement du nombre des injustes›.

108. C'est le moyen le plus sûr pour les inciter à fournir le témoignage dans sa forme réelle; ou leur faire craindre de voir d'autres serments se substituer aux leurs. Et craignez Allah et écoutez. Allah ne guide pas les gens pervers.

109. (Rappelle-toi) le jour où Allah rassemble (tous) les messagers, et qu'Il dira: ‹Que vous a-t-on donné comme réponse?› Ils diront: ‹Nous n'avons aucun savoir: c'est Toi, vraiment, le grand connaisseur de tout ce qui est inconnu›.

110. Et quand Allah dira: ‹ش Jésus, fils de Marie, rappelle-toi Mon bienfait sur toi et sur ta mère quand Je te fortifiais du Saint-Esprit. Au berceau tu parlais aux gens, tout comme en ton âge mûr. Je t'enseignais le Livre,

la Sagesse, la Thora et l'évangile! Tu fabriquais de l'argile comme une forme d'oiseau par Ma permission; puis tu soufflais dedans. Alors par Ma permission, elle devenait oiseau. Et tu guérissais par Ma permission, l'aveugle- né et le lépreux. Et par Ma permission, tu faisais revivre les morts. Je te protégeais contre les Enfants d'Israël pendant que tu leur apportais les preuves. Mais ceux d'entre eux qui ne croyaient pas dirent: ‹Ceci n'est que de la magie évidente›.

111. Et quand J'ai révélé aux Apٍtres ceci: ‹Croyez en Moi et Mon messager (Jésus)›. Ils dirent: ‹Nous croyons; et atteste que nous sommes entièrement soumis›.

112. (Rappelle-toi le moment) où les Apٍtres dirent: ‹ش Jésus, fils de Marie, se peut-il que ton Seigneur fasse descendre sur nous du ciel une table servie?› Il leur dit: ‹Craignez plutٍt Allah, si vous êtes croyants›.

113. Ils dirent: ‹Nous voulons en manger, rassurer ainsi nos coeurs, savoir que tu nous as réellement dit la vérité et en être parmi les témoins›.

114. ‹ش Allah, notre Seigneur, dit Jésus, fils de Marie, fais descendre du ciel sur nous une table servie qui soit une fête pour nous, pour le premier d'entre nous, comme pour le dernier, ainsi qu'un signe de Ta part. Nourris-nous: Tu es le meilleur des nourrisseurs.›

115. ‹Oui, dit Allah, Je la ferai descendre sur vous. Mais ensuite, quiconque d'entre vous refuse de croire, Je le châtierai d'un châtiment dont Je ne châtierai personne d'autre dans l'univers.›

116. (Rappelle-leur) le moment où Allah dira: ‹ش Jésus, fils

de Marie, est-ce toi qui as dit aux gens: ‹Prenez-moi, ainsi que ma mère, pour deux divinités en dehors d'Allah?› Il dira: ‹Gloire et pureté à Toi! Il ne m'appartient pas de déclarer ce que je n'ai pas le droit de dire! Si je l'avais dit, Tu l'aurais su, certes. Tu sais ce qu'il y a en moi, et je ne sais pas ce qu'il y a en Toi. Tu es, en vérité, le grand connaisseur de tout ce qui est inconnu.

117. Je ne leur ai dit que ce Tu m'avais commandé, (à savoir): ‹Adorez Allah, mon Seigneur et votre Seigneur›. Et je fus témoin contre eux aussi longtemps que je fus parmi eux. Puis quand Tu m'as rappelé, c'est Toi qui fus leur observateur attentif. Et Tu es témoin de toute chose.

118. Si Tu les châties, ils sont Tes serviteurs. Et si Tu leur pardonnes, c'est Toi le Puissant, le Sage›.

119. Allah dira: ‹Voilà le jour où leur véracité va profiter aux véridiques: ils auront des Jardins sous lesquels coulent les ruisseaux pour y demeurer éternellement.› Allah les a agréés et eux L'ont agréé. Voilà l'énorme succès.

120. A Allah seul appartient le royaume des cieux, de la terre et de ce qu'ils renferment et Il est Omnipotent.

ni el mes sagrado, ni la víctima, ni las guirnaldas, ni a los que se dirigen a la Casa Sagrada, buscando favor de su Señor y satisfacerle. Podéis cazar cuando dejáis de estar sacralizados. Que el odio

3. Os está vedada la carne mortecina, la sangre, la carne de cerdo, la de animal sobre el que se haya invocado un nombre diferente del de Alá, la de animal asfixiado o muerto a palos, de una caída, de una cornada, la del devorado parcialmente por las fier

4. Te preguntan qué les está permitido. Di: «Os están permitidas las cosas buenas. Podéis comer de lo que os cojan los animales de presa que habéis adiestrado para la caza, tal como Alá os ha enseñado. ¡Y mencionad el nombre de Alá sobre ello! ¡Y temed a

5. Hoy se os permiten las cosas buenas. Se os permite el alimento de quienes han recibido la Escritura, así como también se les permite a ellos vuestro alimento. Y las mujeres creyentes honestas y las honestas del pueblo que, antes que vosotros, había rec

6. ¡Creyentes! Cuando os dispongáis a hacer la azalá, lavaos el rostro y los brazos hasta el codo, pasad las manos por la cabeza y lavaos los pies hasta el tobillo. Si estáis en estado de impureza legal, purificaos. Y si estáis enfermos o de viaje, si vie

7. Recordad la gracia que Alá os dispensó y el pacto que concluyó con vosotros cuando dijisteis: «Oímos y obedecemos». ¡Temed a Alá! Alá sabe bien lo que

encierran los pechos.

8. ¡Creyentes! ¡Sed íntegros ante Alá cuando depongáis con equidad! ¡Que el odio a una gente no os incite a obrar injustamente! ¡Sed justos! Esto es lo más próximo al temor de Alá. ¡Y temed a Alá! Alá está bien informado de lo que hacéis.

9. Alá ha prometido a quienes crean y obren bien perdón y una magnífica recompensa.

10. Quienes no crean y desmientan Nuestros signos morarán en el fuego de la gehena.

11. ¡Creyentes! Recordad la gracia que Alá os dispensó cuando una gente habría preferido poneros las manos encima y Él se lo impidió. ¡Y temed a Alá! ¡Que los creyentes confíen en Alá!

12. Alá concertó un pacto con los Hijos de Israel. Suscitamos de entre ellos a doce jefes. Y Alá dijo: «Yo estoy con vosotros. Si hacéis la azalá, dais el azaque, creéis en Mis enviados y les auxiliáis, si hacéis un préstamo generoso a Alá, he de borrar v

13. Por haber violado su pacto les hemos maldecido y hemos endurecido sus corazones. Alteran el sentido de las palabras; olvidan parte de lo que se les recordó. Siempre descubrirás en ellos alguna traición, salvo en unos pocos. ¡Borra sus faltas, perdónal

14. Concertamos un pacto con quienes decían: «Somos cristianos». Pero olvidaron parte de lo que se les recordó y, por eso,. provocamos entre ellos enemistad y odio hasta el día de la Resurrección. Pero ya les informará Alá de lo que hacían.

15. ¡Gente de la Escritura ! Nuestro Enviado ha venido a

vosotros, aclarándoos mucho de lo que de la Escritura habíais ocultado y revocando mucho también. Os ha venido de Alá una Luz, una Escritura clara,

16. por medio de la cual Alá dirige a quienes buscan satisfacerle por caminos de paz y les saca, con Su permiso, de las tinieblas a la luz, y les dirige a una vía recta.

17. No creen, en realidad, quienes dicen: «Alá es el Ungido, hijo de María». Di: «¿Quién podría impedir a Alá que. si Él quisiera, hiciera morir al Ungido, hijo de María, a su madre y a todos los de la tierra?» De Alá es el dominio de los cielos, de la ti

18. Los judíos y los cristianos dicen: «Somos los hijos de Alá y Sus predilectos». Di: «¿Por qué, pues, os castiga por vuestros pecados? No, sino que sois mortales, de Sus criaturas. Perdona a quien Él quiere y castiga a quien Él quiere». De Alá es el dom

19. ¡Gente de la Escritura ! Nuestro Enviado ha venido a vosotros para instruiros, después de una interrupción de enviados, no sea que dijerais: «No ha venido a nosotros ningún nuncio de buenas nuevas, ni monitor alguno». Así, pues, sí que ha venido a vos

20. Y cuando Moisés dijo a su pueblo: «¡Pueblo! Recordad la gracia que Alá os dispensó cuando suscitó de entre vosotros a profetas e hizo de vosotros reyes, dándoos lo que no se había dado a ninguno en el mundo.

21. ¡Pueblo! ¡Entrad en la Tierra Santa que Alá os

destinó y no volváis sobre vuestros pasos; si no, regresaréis habiendo perdido!».

22. Dijeron: «¡Moisés! Hay en ella un pueblo de hombres fuertes y no entraremos mientras no salgan de ella. Si salen de ella, entonces, sí que entraremos».

23. Dos de sus hombres, temerosos de Alá, a quienes Alá había agraciado, dijeron: «Entrad contra ellos por la puerta. Una vez franqueada, la victoria será vuestra. Si sois creyentes, ¡confiad en Alá!».

24. Dijeron: «¡Moisés! No entraremos nunca en ella mientras ellos estén dentro. ¡Ve, pues, tú con tu Señor, y combatid, que nosotros nos quedamos aquí!».

25. Dijo: «¡Señor! Yo no puedo más que conmigo y con mi hermano. Haz distinción, pues, entre nosotros y este pueblo perverso».

26. Dijo: «Les estará prohibida durante cuarenta años, tiempo en el que vagarán por la tierra. ¡No te preocupes por este pueblo perverso!».

27. ¡Y cuéntales la historia auténtica de los dos hijos de Adán, cuando ofrecieron una oblación y se le aceptó a uno, pero al otro no! Dijo: «¡He de matarte!». Dijo: «Alá sólo acepta de los que Le temen.

28. Y si tú pones la mano en mí para matarme, yo no voy a ponerla en ti para matarte, porque temo a Alá, Señor del universo.

29. Quiero que cargues con tu pecado contra mí y otros pecados y seas así de los moradores del Fuego. Ésa es la retribución de los impíos».

30. Entonces, su alma le instigó a que s matara a su hermano y le mató, pasando a ser de

los que pierden.

31. Alá envió un cuervo, que escarbó la tierra para mostrarle cómo esconder el cadáver de su hermano. Dijo: «¡Ay de mí! ¿Es que no soy capaz de imitar a este cuervo y esconder el cadáver de mi hermano?». Y pasó a ser de los arrepentidos.

32. Por esta razón, prescribimos a los Hijos de Israel que quien matara a una persona que no hubiera matado a nadie ni corrompido en la tierra, fuera como si hubiera matado a toda la Humanidad. Y que quien salvara una vida, fuera como si hubiera salvado l

33. Retribución de quienes hacen la guerra a Alá y a Su Enviado y se dan a corromper en la tierra: serán muertos sin piedad, o crucificados, o amputados de manos y pies opuestos, o desterrados del país. Sufrirán ignominia en la vida de acá y terrible cast

34. Quedan exceptuados quienes se arrepientan antes de caer en vuestras manos. Sabed, en efecto, que Alá es indulgente, misericordioso.

35. ¡Creyentes! ¡Temed a Alá y buscad el medio de acercaros a Él! ¡Combatid por Su causa! Quizás, así, prosperéis.

36. Si poseyeran los infiles todo cuanto hay en la tierra y otro tanto, y lo ofrecieran como rescate para librarse del castigo del día de la Resurrección, no se les aceptaría Tendrán un castigo doloroso.

37. Querrán salir del Fuego, pero no podrán. Tendrán un castigo permanente.

38. Al ladrón y a la ladrona, cortadles las manos como retribución de lo que han cometido, como castigo ejemplar de Alá.

Alá es poderoso, sabio.

39. Si uno se arrepiente, después de haber obrado impíamente y se enmienda, Alá se volverá a él. Alá es indulgente, misericordioso.

40. ¿No sabes que es de Alá el dominio de los cielos y de la tierra? Castiga a quien Él quiere y perdona a quien Él quiere. Alá es omnipotente.

41. ¡Enviado! Que no te entristezcan quienes se precipitan en la incredulidad. Son de los que dicen con la boca: «Creemos», pero no creen de corazón, y de los judíos. Dan oídos a la mentira, dan oídos a otra gente que no ha venido a ti. Alteran el sentido

42. Dan oído a la mentira y devoran el soborno. Si vienen a ti, decide entre ellos o retírate. Si te retiras, no podrán hacerte ningún daño. Si decides, hazlo con equidad. Alá ama a los que observan la equidad.

43. Pero ¿cómo van a hacerte juez teniendo como tienen la Tora, en la que se contiene la decisión de Alá? Luego, después de eso, se retiran. Esos tales no son creyentes.

44. Hemos revelado la Tora, que contiene Dirección y Luz. Los profetas que se habían sometido administraban justicia a los judíos según ella, como hacían los maestros y doctores, según lo que de la Escritura de Alá se les había confiado y de lo cual eran

45. Les hemos prescrito en ella: «Vida por vida, ojo por ojo, nariz por nariz, oreja por oreja, diente por diente y la ley del talión por las heridas». Y si uno

renuncia a ello, le servirá de expiación. Quienes no decidan según lo que Alá ha revelado, éso

46. Hicimos que les sucediera Jesús, hijo de María, en confirmación de lo que ya había de la Tora. Le dimos el Evangelio, que contiene Dirección y Luz, en confirmación de lo que ya había de la Tora y como Dirección y Exhortación para los temerosos de Alá.

47. Que la gente del Evangelio decida según lo que Alá ha revelado en él. Quienes no decidan según lo que Alá ha revelado ésos son los perversos.

48. Te hemos revelado la Escritura con la Verdad, en confirmación y como custodia de lo que ya había de la Escritura. Decide, pues, entre ellos según lo que Alá ha revelado y no sigas sus pasiones, que te apartan de la Verdad que has recibido. A cada uno

49. Debes decidir entre ellos según lo que Alá ha revelado. No sigas sus pasiones. ¡Guárdate de ellos, no sea que te seduzcan, desviándote de parte de lo que Alá te ha revelado! Y, si se apartan, sabe que Alá desea afligirles por algunos de sus pecados. M

50. ¿Es una decisión a la pagana lo que desean? Y ¿quién puede decidir mejor que Alá para gente que está convencida?

51. ¡Creyentes! ¡No toméis como amigos a los judíos y a los cristianos! Son amigos unos de otros. Quien de vosotros trabe amistad con ellos, se hace uno de ellos. Alá no guía al pueblo impío.

52. Ves a los enfermos de corazón

precipitarse a ellos, diciendo: «Tenemos miedo de un revés de fortuna». Pero puede que Alá traiga el éxito u otra cosa de Él y, entonces, se dolerán de lo que habían pensado en secreto.

53. Los creyentes dirán «Son éstos los que juraban solemnemente por Alá que sí, que estaban con vosotros? Sus obras serán vanas y saldrán perdiendo».

54. ¡Creyentes! Si uno de vosotros apostata de su fe... Alá suscitará una gente a la cual Él amará y de la cual será amado, humilde con los creyentes, altivo con los infieles, que Alá y que no temerá la censura de nadie. Éste es el favor de Alá. Lo dispen

55. Sólo es vuestro amigo Alá, Su Enviado y los creyentes, que hacen la azalá, dan el azaque y se inclinan.

56. Quien tome como amigo a Alá, a Su Enviado y a los creyentes... Los partidarios de Alá serán los que venzan.

57. ¡Creyentes! No toméis como amigos a quienes, habiendo recibido la Escritura antes que vosotros, toman vuestra religión a burla y a juego, ni tampoco a los infieles. ¡Y temed a Alá, si es que sois creyentes!

58. Cuando llamáis a la azalá, la toman a burla y a juego, porque son gente que no razona.

59. Di: «¡Gente de la Erscritura ! ¿Es que no tenéis más motivo para censurarnos que el que creamos en Alá y en la Revelación hecha a nosotros y a los que nos precedieron y que la mayoría seáis unos perversos?».

60. Di: «No sé si

informaros de algo peor aún que eso respecto a una retribución junto a Alá. Los que Alá ha maldecido, los que han incurrido en Su ira, los que Él ha convertido en monos y cerdos, los que han servido a los taguts, ésos son los que se encu

61. Cuando vienen a Ti, dicen: «¡Creemos!». Pero entran sin creer y sin creer salen. Alá sabe bien lo que ocultan.

62. Ves a muchos de ellos precipitarse al pecado y a la violación de la ley y a devorar el soborno. ¡Qué mal está lo que hacen!

63. ¿Por qué los maestros y los doctores no les prohíben sus expresiones pecaminosas y que devoren el soborno? ¡Qué mal está lo que hacen!

64. Los judíos dicen: «La mano de Alá está cerrada». ¡Que sus propias manos estén cerradas y sean malditos por lo que dicen! Al contrario, Sus manos están abiertas y Él distribuye Sus dones como quiere. Pero la Revelación que tú has recibido de tu Señor a

65. Si la gente de la Escritura creyera y temiera a Alá, les borraríamos sus malas obras y les introduciríamos en los jardines de la Delicia.

66. Si obsevaran la Tora, el Evangelio y la Revelación que han recibido de su Señor, disfrutarían de los bienes del cielo y de la tierra. Hay entre ellos una comunidad que se mantiene moderada, pero ¡qué mal hacen muchos otros de ellos!

67. ¡Enviado! ¡Comunica la Revelación que has recibido de tu Señor, que, si no lo haces, no comunicas

Su mensaje! Alá te í, protegerá de los hombres. Alá no dirige al pueblo infiel.

68. Di: «¡Gente de la Escritura ! No hacéis nada de fundamento mientras no observéis la Tora. el Evangelio y la Revelación que habéis recibido de vuestro Señor». Pero la Revelación que tú has recibido de tu Señor acrecentará en muchos de ellos su rebelión

69. Los creyentes, los judíos, los sabeos y los cristianos -quienes creen en Alá y en el último Día y obran bien- no tienen que temer y no estarán tristes.

70. Concertamos un pacto con los Hijos de Israel y les mandamos enviados. Siempre T que un enviado venía a ellos con algo que no era de su gusto, le desmentían o le daban muerte.

71. Creían que no iban a ser probados y se portaron como ciegos y sordos. Alá se volvió a ellos, pero muchos de ellos vol- vieron a portarse como ciegos y sordos. Alá ve bien lo que hacen.

72. No creen, en realidad, quienes dicen: «Alá es el Ungido, hijo de María», siendo así que el mismo Ungido ha dicho: «¡Hijos de Israel, servid a Alá, mi Señor y Señor vuestro!». Alá veda el Jardín a quien asocia a Alá. Su morada será el Fuego. Los impíos

73. No creen, en realidad, quienes dicen: «Alá es el tercero de tres». No hay ningún otro dios que Dios Uno y, si no paran de decir eso, un castigo doloroso alcanzará a quienes de ellos no crean.

74. ¿No se volverán a

Alá pidiéndole, perdón? Alá es indulgente, misericordioso.

75. El Ungido, hijo de María, no es sino un enviado, antes del cual han pasado otros enviados, y su madre, veraz. Ambos tomaban alimentos. ¡ Mira cómo les explicamos los signos! ¡Y mira cómo son desviados!

76. Di: «¿Vais a servir, en lugar de servir a Alá, lo que no puede dañaros ni aprovecharos?» Alá es Quien todo lo oye, Quien todo lo sabe.

77. Di: «¡Gente de la Escritura ! No exageréis en vuestra religión profesando algo diferente de la Verdad y no sigáis las pasiones de una gente que ya antes se extravió, extravió a muchos y se apartó del recto camino».

78. Los Hijos de Israel que no creyeron fueron maldecidos por boca de David y de Jesús, hijo de María, por haber desobedecido y violado la ley.

79. No se prohibían mutuamente las acciones reprobables que cometían. ¡Qué mal hacían!

80. Ves a muchos de ellos que traban amistad con los que no creen. Lo que han hecho antes está tan mal que Alá está irritado con ellos y tendrán un castigo eterno.

81. Si hubieran creído en Alá, en el r Profeta y en la Revelación que éste recibió, no les habrían tomado como amigos. pero muchos de ellos son perversos.

82. Verás que los más hostiles a los creyentes son los judíos y los asociadores, y que los más amigos de los creyentes son los que dicen: «Somos cristianos». Es que hay entre ellos sacerdotes y monjes y no son altivos.

83. Cuando oyen lo que se ha revelado al Enviado, ves que sus ojos se inundan de lágrimas de reconocimiento de la Verdad. Dicen: «¡Señor! ¡Creemos! ¡Apúntanos, pues. como testigos!

84. ¿Cómo no vamos a creer en Alá y en la Verdad venida a nosotros si anhelamos que nuestro Señor nos introduzca con los justos?»

85. Alá les recompensará por lo que han dicho con jardines por cuyos bajos fluyen arroyos, en los que estarán eternamente. Ésa es la retribución de quienes hacen el bien.

86. Pero quienes no crean y desmientan Nuestros signos morarán en el fuego de la gehena.

87. ¡Creyentes! ¡No prohibáis las cosas buenas que Alá os ha permitido! ¡Y no violéis la ley, que Alá no ama a los que la violan !

88. ¡Comed de lo lícito y bueno de que Alá os ha proveído! ¡Y temed a Alá, en Quien creéis!

89. Alá no os tendrá en cuenta la vanidad de vuestros juramentos, pero sí el que hayáis jurado deliberadamente. Como expiación, alimentaréis a diez pobres como soléis alimentar a vuestra familia, o les vestiréis, o manumitiréis a un esclavo. Quien no pued

90. ¡Creyentes! El vino, el maysir, las piedras erectas y las flechas no son sino abominación y obra del Demonio. ¡Evitadlo, pues! Quizás, así, prosperéis.

91. El Demonio quiere sólo crear hostilidad y odio entre vosotros valiéndose del vino y del maysir, e impediros que recordéis a Alá y hagáis la azalá. ¿Os abstendréis, pues?

92. ¡Obedeced a Alá, obedeced al Enviado y guardaos! Pero,

si volvéis la espalda, sabed que a Nuestro Enviado le incumbe sólo la transmisión clara.

93. Quienes creen y obran bien, no pecan en su comida si temen a Alá, creen y obran bien, luego temen a Alá y creen, luego temen a Alá y hacen el bien. Alá ama a quienes hacen el bien.

94. ¡Creyentes! Alá ha de probaros con alguna caza obtenida con vuestras manos o con vuestras lanzas, para saber quién Le teme en secreto. Quien, después de esto, viole la ley, tendrá un castigo doloroso.

95. ¡Creyentes! No matéis la caza mientras estéis sacralizados. Si uno de vosotros la mata deliberadamente, ofrecerá como víctima a la Caaba, en compensación, una res de su rebaño, equivalente a la caza que mató -a juicio de dos personas justas de entre v

96. Os es lícita la pesca y alimentaros de ella para disfrute vuestro y de los viajeros, pero os está prohibida la caza mientras dure vuestra sacralización. Y temed a Alá hacia Quien seréis congregados.

97. Alá ha hecho de la Caaba, la Casa Sagrada, estación para los hombres, y ha instituido el mes sagrado, la víctima y las guirnaldas para que sepáis que Alá conoce lo que está en los cielos y en la tierra y que Alá es omnisciente.

98. Sabed que Alá es severo en castigar, pero también que Alá es indulgente, misericordioso.

99. Al Enviado no le incumbe sino la transmisión. Alá sabe lo que manifestáis y lo que ocultáis.

100. Di: «No es lo mismo el

mal que el bien, aunque te plazca lo mucho malo que hay. ¡Temed, pues, a Alá, hombres de intelecto! Quizás, así, prosperéis».

101. ¡Creyentes! No preguntéis por cosas que, si se os dieran a conocer, os dañarían. Si, con todo, preguntáis por ellas cuando se revela el Corán, se os darán a conocer y Alá os perdonará por ello. Alá es indulgente, benigno.

102. Gente que os precedió hizo esas mismas preguntas y, por ellas, se hizo infiel.

103. Alá no ha instituido ni bahira, ni saibas ni wasila, ni hami. Son los infieles quienes han inventado la mentira contra Alá. Y la mayoría no razonan.

104. Y cuando se les dice: «Venid a la Revelación de Alá y al Enviado», dicen: «Nos basta aquello en que encontramos a nuestros padres». ¡Cómo! ¿Y si sus padres no sabían nada, ni estaban bien dirigidos?

105. ¡Creyentes! ¡Preocupaos de vosotros mismos! Quien se extravía no puede dañaros, si estáis en la buena dirección. Todos volveréis a Alá. Ya os informará Él de lo que hacíais.

106. ¡Creyentes! Cuando, a punto de morir, hagáis testamento, llamad como testigos a dos personas justas de los vuestros o bien a dos de fuera si estáis de viaje y os sobreviene la muerte. Retenedlas después de la azalá. Si dudáis de ellas, que juren por

107. Si se descubre que son reos de pecado, otros dos, los más próximos, les sustituirán, elegidos entre los perjudicados por el perjurio y jurarán por Alá: «Nuestro testimonio es más auténtico que el de los

otros dos. Y no hemos violado la ley. Si no, se

108. Así, será más fácil conseguir que presten testimonio como es debido, o que teman ver rechazados sus juramentos después de prestados. ¡Temed a Alá y escuchad! Alá no dirige al pueblo perverso.

109. El día que Alá congregue a los enviados y diga: «¿Qué se os ha respondido?», dirán: «No sabemos. Tú eres Quien conoce a fondo las cosas ocultas».

110. Cuando dijo Alá: «¡Jesús, hijo de María!; Recuerda Mi gracia, que os dispensé a ti y a tu madre cuando te fortalecí con el Espíritu Santo y hablaste a la gente en la cuna y de adulto, y cuando le enseñé la Escritura, la Sabiduría, la Tora y el Evange

111. Y cuando inspiré a los apóstoles: '¡Creed en Mí y en Mi enviado!' Dijeron: «¡Creemos! ¡Sé testigo de nuestra sumisión!'».

112. Cuando dijeron los apóstoles: «¡Jesús, hijo de María! ¿Puede tu Señor hacer que nos baje del cielo una mesa servida?». Dijo: «¡Temed a Alá, si sois creyentes!».

113. Dijeron: «Queremos comer de ella. Así, nuestros corazones se tranquilizarán, sabremos que nos has hablado verdad y podremos ser testigos de ella».

114. Dijo Jesús, hijo de María: «¡Alá, Señor nuestro! Haz que nos baje del cielo una mesa servida, que sea para nosotros, el primero como el último, motivo de regocijo y signo venido de Ti. ¡Provéenos del sustento necesario, Tú, Que eres el Mejor de los p

115. Dijo Alá: «Sí, voy a hacer que os baje. Pero, si uno

de vosotros, después de eso, no cree, le castigaré como no he castigado a nadie en el mundo».

116. Y cuando dijo Alá: «¡Jesús, hijo de María! ¡Eres tú quien ha dicho a los hombres: '¡Tomadnos a mí y a mi madre como a dioses, además de tomar a Alá!'?». Dijo: «¡Gloria a Ti! ¿Cómo voy a decir algo que no tengo por verdad? Si lo hubiera dicho, Tú lo h

117. No les he dicho más que lo que Tú me has ordenado: '¡Servid a Alá, mi Señor y Señor vuestro!' Fui testigo de ellos mientras estuve entre ellos, pero, después de llamarme a Ti, fuiste Tú Quien les vigiló. Tú eres testigo de todo.

118. Si les castigas, son Tus siervos, Si les perdonas, Tú eres el Poderoso, el Sabio».

119. Alá dice: «Este es un día en que su sinceridad aprovechará a los sinceros. Tendrán jardines por cuyos bajos fluyen arroyos, en los que estarán eternamente, para siempre». Alá está satisfecho de ellos y ellos lo están de Él. ¡Ése es el éxito grandioso

120. De Alá es el dominio de los cielos y de la tierra y de lo que en ellos está. Es omnipotente.

Zeichen Allahs, noch den Heiligen Monat, noch die Opfertiere, noch (die mit) Halsschmuck, noch auch die nach dem Heiligen Hause Ziehenden, die da Gnade und Wohlgefallen von ihrem Herrn suchen. So ihr das Pilgerkleid abgelegt habt, dürfet ihr jagen. Es soll euch die Feindseligkeit eines Volkes, so es euch an der Heiligen Moschee hinderte, nicht zur _bertretung verführen. Und helfet einander in Rechtschaffenheit und Frِmmigkeit; doch helfet einander nicht in Sünde und _bertretung. Und fürchtet Allah, denn Allah ist streng im Strafen.

3. Verboten ist euch das von selbst Verendete sowie Blut und Schweinefleisch und das, worüber ein anderer Name angerufen ward als Allahs; das Erdrosselte; das zu Tode Geschlagene; das zu Tode Gestürzte oder Gestoكene und das, was reiكende Tiere angefressen haben, auكer dem, was ihr geschlachtet habt; und das, was auf einem Altar (als Gِtzenopfer) geschlachtet worden ist; auch daك ihr euer Geschick durch Lospfeile zu erkunden sucht. Das ist Ungehorsam. Heute sind die Unglنubigen an eurem Glauben verzweifelt, also fürchtet nicht sie, sondern fürchtet Mich. Heute habe Ich eure Glaubenslehre für euch vollendet und Meine Gnade an euch erfüllt und euch den Islam zum Bekenntnis erwنhlt. Wer aber durch Hunger getrieben wird, ohne sündhafte Absicht - dann ist Allah allverzeihend, barmherzig.

4. Sie fragen dich, was ihnen erlaubt sei. Sprich: «Alle guten Dinge sind euch erlaubt; und was ihr Tiere und Raubvِgel gelehrt habt (für euch zu fangen), indem ihr (sie) zur Jagd abrichtet und sie lehret, was Allah euch gelehrt hat. Also esset von dem, was sie für euch fangen, und

sprechet Allahs Namen darüber aus. Und fürchtet Allah, denn Allah ist schnell im Abrechnen.»

5. Heute sind euch alle guten Dinge erlaubt. Und die Speise derer, denen die Schrift gegeben wurde, ist euch erlaubt, wie auch eure Speise ihnen erlaubt ist. Und keusche Frauen der Glنubigen und keusche Frauen derer, denen vor euch die Schrift gegeben wurde, wenn ihr ihnen ihre Morgengabe gebt, nur in richtiger Ehe und nicht in Unzucht, noch daك ihr heimlich Buhlweiber nehmt. Und wer den Glauben verleugnet, dessen Werk ist sonder Zweifel zunichte geworden, und im Jenseits wird er unter den Verlierenden sein.

6. O die ihr glaubt! Wenn ihr zum Gebet hintretet, waschet euer Gesicht und eure Hنnde bis zu den Ellbogen und fنhrt euch über den Kopf und waschet eure Füكe bis zu den Knِcheln. Und wenn ihr im Zustande der Unreinheit seid, reinigt euch durch ein Bad. Und wenn ihr krank oder auf einer Reise seid (und dabei unrein), oder wenn einer von euch vom Abtritt kommt, oder wenn ihr Frauen berührt habt, und ihr findet kein Wasser, so nehmt reinen Sand und reibt euch damit Gesicht und Hنnde. Allah will euch nicht in Schwierigkeiten bringen, sondern Er will euch nur reinigen und Seine Gnade an euch erfüllen, auf daك ihr dankbar seiet.

7. Und gedenket der Gnade Allahs gegen euch und des Bundes, den Er mit euch schloك, als ihr sprachet: «Wir hِren und wir gehorchen.» Und fürchtet Allah; wahrlich, Allah weiك wohl, was in den Herzen ist.

8. O die ihr glaubt! Seid standhaft in

Allahs Sache, bezeugend in Gerechtigkeit! Und die Feindseligkeit eines Volkes soll euch nicht verleiten, anders denn gerecht zu handeln. Seid gerecht, das ist nنher der Gottesfurcht. Und fürchtet Allah; wahrlich, Allah ist kundig eures Tuns.

9. Verheiكen hat Allah denen, die glauben und gute Werke tun: für sie ist Vergebung und groكer Lohn.

10. Die aber unglنubig sind und Unsere Zeichen verwerfen, die sind der Hِlle Insassen.

11. O die ihr glaubt! Gedenket der Gnade Allahs über euch, als ein Volk die Hنnde nach euch auszustrecken trachtete. Er aber hielt ihre Hنnde von euch zurück. Und fürchtet Allah; auf Allah sollen die Glنubigen vertrauen.

12. Wahrlich, Allah hatte einen Bund mit den Kindern Israels geschlossen; und Wir erweckten aus ihnen zwِlf Führer. Allah sprach: «Siehe, wenn ihr das Gebet verrichtet und die Zakat zahlt und an Meine Gesandten glaubt und sie unterstützt und Allah ein stattliches Darlehen gewنhrt, dann bin Ich mit euch und werde eure Missetaten von euch hinwegnehmen und euch in Gنrten führen, durch die Strِme flieكen. Wer von euch aber hierauf in Unglauben zurückfنllt, der irrt fürwahr vom geraden Weg.»

13. Darum nun, weil sie ihren Bund brachen, haben Wir sie verflucht und haben ihre Herzen verhنrtet. Sie verkehren die Worte aus ihren richtigen Stellen und sie haben einen (guten) Teil von dem vergessen, womit sie ermahnt wurden. Und du wirst nicht aufhِren, auf ihrer Seite - bis auf einige von ihnen - Verrat zu entdecken. Also vergib ihnen und wende dich ab (von ihnen). Wahrlich, Allah liebt jene, die Gutes tun.

14. Und auch mit denen, die sagen: «Wir sind Christen», schlossen Wir einen Bund; aber auch sie haben einen (guten) Teil von dem vergessen, womit sie ermahnt wurden. Darum erregten Wir Feindschaft und Haك unter ihnen bis zum Tage der Auferstehung. Und Allah wird sie bald wissen lassen, was sie getan haben.

15. O Volk der Schrift, nunmehr ist Unser Gesandter zu euch gekommen, der euch vieles enthüllt, was ihr von der Schrift verborgen hieltet, und vieles übergeht. Gekommen ist zu euch fürwahr ein Licht von Allah und ein klares Buch.

16. Damit leitet Allah jene, die Sein Wohlgefallen suchen, auf den Pfaden des Friedens, und Er führt sie aus den Finsternissen zum Licht nach Seinem Willen und leitet sie auf den geraden Weg.

17. Unglنubig sind wahrlich, die da sagen: «Sicherlich ist Allah kein anderer denn der Messias, Sohn der Maria» Sprich: «Wer vermِchte wohl etwas gegen Allah, wollte Er den Messias, den Sohn der Maria, zunichte machen, und seine Mutter und all jenes, was auf Erden ist?» Allahs ist das Kِnigreich der Himmel und der Erde und was zwischen beiden ist. Er erschafft, was Er will; und Allah hat Macht über alle Dinge.

18. Die Juden und die Christen sagen: «Wir sind Sِhne Allahs und Seine Lieblinge.» Sprich: «Warum straft Er euch dann für eure Sünden? Nein, ihr seid (bloك) Menschenkinder unter denen, die Er schuf.» Er vergibt, wem Er will, und Er straft, wen Er will. Allahs ist das Kِnigreich der Himmel und der Erde und was zwischen beiden ist, und zu

Ihm ist die Heimkehr.

19. O Volk der Schrift, gekommen ist nunmehr zu euch Unser Gesandter, nach einer Lücke zwischen den Gesandten, der euch aufklنrt, damit ihr nicht saget: «Kein Bringer froher Botschaft und kein Warner ist zu uns gekommen.» So ist nun zu euch gekommen in Wahrheit ein Bringer froher Botschaft und ein Warner. Und Allah hat Macht über alle Dinge.

20. Und wie Moses zu seinem Volke sprach: «O mein Volk, besinnt euch auf Allahs Huld gegen euch, als Er aus eurer Mitte Propheten erweckte und euch zu Kِnigen machte und euch gab, was Er keinem anderen (Volke) auf der Welt gegeben.

21. O mein Volk, betretet das Heilige Land, das Allah für euch bestimmt hat, und kehret nicht den Rücken, denn dann werdet ihr als Verlorene umkehren.»

22. Sie sprachen: «O Moses, siehe, ein herrschlustiges Volk ist darin, und wir werden es nicht betreten, ehe jene es nicht verlassen haben. Doch wenn sie es verlassen, dann wollen wir einziehen.»

23. Da sagten zwei Mنnner von denen, die (Gott) fürchteten - Allah hatte sie mit Seiner Huld begabt -: «Ziehet ein durch das Tor und gegen sie; seid ihr eingezogen, dann werdet ihr siegreich sein. Und vertrauet auf Allah, wenn ihr Glنubige seid.»

24. Sie sagten: «O Moses, nimmer werden wir es betreten, solange jene darinnen sind. Gehe denn du mit deinem Herrn und kنmpfet; wir bleiben hier sitzen.»

25. Er sprach: «Mein Herr, siehe, ich habe über keinen Macht denn über mich selbst und meinen Bruder; darum scheide Du uns von dem

aufrührerischen Volk.»

26. Er sprach: «Wahrlich, verwehrt soll es ihnen sein vierzig Jahre lang; umherirren sollen sie auf der Erde. Und betrübe dich nicht über das aufrührerische Volk.»

27. Verkünde ihnen wahrheitsgemنك die Geschichte von den zwei Sِhnen Adams, wie sie beide ein Opfer darbrachten, und es ward angenommen von dem einen von ihnen und ward nicht angenommen von dem andern. Da sprach dieser: «Wahrhaftig, ich schlage dich tot.» Jener erwiderte: «Allah nimmt nur an von den Gottesfürchtigen.

28. Wenn du auch deine Hand nach mir ausstreckst, um mich zu erschlagen, so werde ich doch nicht meine Hand nach dir ausstrecken, um dich zu erschlagen. Ich fürchte Allah, den Herrn der Welten.

29. Ich will, daك du meine Sünde tragest zu der deinen und so unter den Bewohnern des Feuers seiest, und das ist der Lohn der Frevler.»

30. Doch sein Sinn trieb ihn, seinen Bruder zu tِten; also erschlug er ihn und ward der Verlorenen einer.

31. Da sandte Allah einen Raben, der auf dem Boden scharrte, daك Er ihm zeige, wie er den Leichnam seines Bruders verbergen kِnne. Er sprach: «Weh mir! Bin ich nicht einmal imstande, wie dieser Rabe zu sein und den Leichnam meines Bruders zu verbergen?» Und da wurde er reuig.

32. Aus diesem Grunde haben Wir den Kindern Israels verordnet, daك wenn jemand einen Menschen tِtet - es sei denn für (Mord) an einem andern oder für Gewalttat im Land -, so soll es sein, als hatte er die ganze Menschheit getِtet; und wenn jemand einem Menschen das Leben

erhنlt, so soll es sein, als hنtte er der ganzen Menschheit das Leben erhalten. Und Unsere Gesandten kamen zu ihnen mit deutlichen Zeichen; dennoch, selbst nach diesem, begehen viele von ihnen Ausschreitungen im Land.

33. Der Lohn derer, die Krieg führen gegen Allah und Seinen Gesandten und Unordnung im Lande zu erregen trachten, wنre der, daك sie getِtet oder gekreuzigt werden sollten oder daك ihnen Hنnde und Füكe abgeschlagen werden sollten für den Ungehorsam oder daك sie aus dem Lande vertrieben würden. Das würde eine Schmach für sie sein in dieser Welt; und im Jenseits wird ihnen schwere Strafe;

34. Auكer Jenen, die bereuen, noch ehe ihr sie in eurer Gewalt habt. So wisset, daك Allah allvergebend, barmherzig ist.

35. O die ihr glaubt, fürchtet Allah und suchet den Weg der Vereinigung Ihm und strebet auf Seinem Wege, auf daك ihr Erfolg habt.

36. Wahrlich, die Unglنubigen - hنtten sie auch alles, was auf der Erde ist, und dann nochmals so viel, um sich damit von der Strafe loszukaufen am Tage der Auferstehung, es würde doch nicht von ihnen angenommen werden; und ihnen wird eine schmerzliche Strafe.

37. Sie mِchten wohl dem Feuer entrinnen, doch sie werden nicht daraus entrinnen kِnnen, und ihre Pein wird immerwنhrend sein.

38. Der Dieb und die Diebin - schneidet ihnen die Hنnde ab, als Vergeltung für das, was sie begangen, und als abschreckende Strafe von Allah. Und Allah ist allmنchtig, allweise.

39. Wer aber nach seiner Sünde bereut und sich bessert, gewiك, ihm wird Sich Allah gnنdig zukehren, denn

Allah ist allvergebend, barmherzig.

40. Weiكt du nicht, daك es Allah ist, Dem das Kِnigreich der Himmel und der Erde allein gehِrt? Er straft, wen Er will, und Er vergibt, wem Er will; und Allah ist mنchtig über alle Dinge.

41. O du Gesandter, es sollen dich nicht betrüben jene, die hastig dem Unglauben verfallen - die mit dem Munde sprechen: «Wir glauben», jedoch ihre Herzen glauben nicht. Und unter den Juden sind solche, die auf jede Lüge horchen - horchen, um (sie) anderen (weiterzugeben), die noch nicht zu dir gekommen sind. Sie rücken die Worte von ihren richtigen Stellen und sagen: «Wenn euch dies gebracht wird, so nehmt es an, doch wenn es euch nicht gebracht wird, dann seid auf der Hut!» Und wen Allah auf die Probe stellen will, dem wirst du nichts frommen gegen Allah. Das sind die, deren Herzen zu reinigen es Allah nicht gefiel; für sie ist Schande in dieser Welt, und im Jenseits wird ihnen schwere Strafe.

42. Sie sind gewohnheitsmنكige Horcher auf Falschheit, Verschlinger von Unerlaubtem. Wenn sie nun zu dir kommen, so richte zwischen ihnen oder wende dich von ihnen ab. Und wenn du dich von ihnen abwendest, so kِnnen sie dir keinerlei Schaden tun; richtest du aber, so richte zwischen ihnen nach Gerechtigkeit. Wahrlich, Allah liebt die Gerechten.

43. Wie aber wollten sie dich zum Richter machen, wنhrend sie doch die Thora bei sich haben, worin Allahs Richtspruch ist? Dennoch, und trotz alledem, kehren sie den Rücken; und sie sind gar nicht Glنubige.

44. Wir hatten

die Thora hinabgesandt, in der Führung und Licht war. Damit haben die Propheten, die gehorsam waren, den Juden Recht gesprochen, und so auch die Wissenden und die Gelehrten; denn ihnen wurde aufgetragen, das Buch Allahs zu bewahren, und sie waren seine Hüter. Darum fürchtet nicht die Menschen, sondern fürchtet Mich; und gebt nicht Meine Zeichen hin um geringen Preis. Wer nicht nach dem richtet, was Allah hinabgesandt hat - das sind die Unglنubigen.

45. Wir hatten ihnen darin vorgeschrieben: Leben um Leben, Auge um Auge, Nase um Nase, Ohr um Ohr und Zahn um Zahn, und für (andere) Verletzungen billige Vergeltung. Wer aber darauf Verzicht tut, dem soll das eine Sühne sein; und wer nicht nach dem richtet, was Allah hinabgesandt hat - das sind die Ungerechten.

46. Wir lieكen Jesus, den Sohn der Maria, in ihren Spuren folgen, zur Erfüllung dessen, was schon vor ihm in der Thora war; und Wir gaben ihm du Evangelium, worin Führung und Licht war, zur Erfüllung dessen, was schon vor ihm in der Thora war, eine Führung und Ermahnung für die Gottesfürchtigen.

47. Es soll das Volk des Evangeliums richten nach dem, was Allah darin offenbart hat; wer nicht nach dem richtet, was Allah hinabgesandt hat - das sind die Empِrer.

48. Wir haben dir das Buch hinabgesandt mit der Wahrheit, als Erfüllung dessen, was schon in dem Buche war, und als Wنchter darüber. Richte darum zwischen ihnen nach dem, was Allah hinabgesandt hat, und folge nicht ihren bِsen Neigungen gegen die Wahrheit, die zu dir gekommen ist.

Einem jeden von euch haben Wir eine klare Satzung und einen deutlichen Weg vorgeschrieben. Und hنtte Allah gewollt, Er hنtte euch alle zu einer einzigen Gemeinde gemacht, doch Er wünscht euch auf die Probe zu stellen durch das, was Er euch gegeben. Wetteifert darum miteinander in guten Werken. Zu Allah ist euer aller Heimkehr; dann wird Er euch aufklنren über das, worüber ihr uneinig wart.

49. Und so richte du zwischen ihnen nach dem, was Allah hinabgesandt hat, und folge nicht ihren bِsen Neigungen, sondern sei vor ihnen auf der Hut, damit sie dich nicht bedrنngen und wegtreiben von einem Teil dessen, was Allah zu dir hinabgesandt hat. Wenden sie sich jedoch ab, so wisse, daك Allah sie zu treffen gedenkt für etliche von ihren Sünden. Siehe, gar viele der Menschen sind Wortbrüchige.

50. Wünschen sie etwa die Rechtsprechung (aus den Tagen) der Unwissenheit zurück? Und wer ist ein besserer Richter als Allah für ein Volk, das fest im Glauben ist?

51. O die ihr glaubt! Nehmet nicht die Juden und die Christen zu Freunden. Sie sind Freunde gegeneinander. Und wer von euch sie zu Freunden nimmt, der gehِrt fürwahr zu ihnen. Wahrlich, Allah weist nicht dem Volk der Ungerechten den Weg.

52. Und du wirst jene sehen, in deren Herzen Krankheit ist, zu ihnen hineilen; sie sagen: « Wir fürchten, es mِchte uns ein Unglück befallen.» Mag Allah den Sieg herbeiführen oder (sonst) ein Ereignis von Ihm. Dann werden sie bereuen, was sie in ihren Herzen verhehlten.

53. Und die Glنubigen werden sagen: «Sind

das etwa jene, die bei Allah schworen mit ihren feierlichsten Eiden, daك sie unverbrüchlich zu euch stünden?» Eitel sind ihre Werke, und sie sind Verlorene geworden.

54. O die ihr glaubt, wer von euch sich von seinem Glauben abkehrt, (wisse) Allah wird bald ein anderes Volk bringen, das Er liebt und das Ihn liebt, gütig und demütig gegen die Glنubigen und hart wider die Unglنubigen. Sie werden streiten in Allahs Weg und werden den Vorwurf des Tadelnden nicht fürchten. Das ist Allahs Huld; Er gewنhrt sie, wem Er will, denn Allah ist freigebig, allwissend.

55. Eure Freunde sind einzig Allah und Sein Gesandter und die Glنubigen, die das Gebet verrichten und die Zakat zahlen und Gott allein anbeten.

56. Und die, welche Allah und Seinen Gesandten und die Glنubigen zu Freunden nehmen (mِgen versichert sein), daك es Allahs Schar ist, die obsiegen wird.

57. O die ihr glaubt, nehmt euch nicht die zu Freunden - unter jenen, denen vor euch die Schrift gegeben ward, und den Unglنubigen -, die mit eurem Glauben Spott und Scherz treiben. Und fürchtet Allah, wenn ihr Glنubige seid;

58. Die es als Spott und Scherz nehmen, wenn ihr zum Gebet ruft. Dies, weil sie Leute sind, die nicht begreifen.

59. Sprich: «O Volk der Schrift, ihr tadelt uns nur deswegen, weil wir glauben an Allah und an das, was zu uns herabgesandt ward und was schon vorher herabgesandt wurde, oder weil die meisten von euch Empِrer sind.»

60. Sprich: «Soll ich euch über die belehren, deren Lohn bei Allah noch

schlimmer ist als das? die Allah verflucht hat und denen Er zürnt und aus denen Er Affen und Schweine gemacht hat und die den Bِsen anbeten. Diese sind in einer noch schlimmeren Lage und noch weiter irregegangen vom rechten Weg.»

61. Und wenn sie zu euch kommen, sagen sie: «Wir glauben», wنhrend sie doch mit Unglauben eintreten und mit ihm fortgehen; und Allah weiك am besten, was sie verhehlen.

62. Und du siehst, wie viele von ihnen wettlaufen nach Sünde und _bertretung und dem Essen verbotener Dinge. _bel ist wahrlich, was sie tun

63. Warum untersagen ihnen die Geistlichen und die Schriftgelehrten nicht ihre sündige Rede und ihr Essen des Verbotenen? _bel ist wahrlich, was sie treiben.

64. Und die Juden sagen: «Die Hand Allahs ist gefesselt.» Ihre Hنnde sollen gefesselt sein und sie sollen verflucht sein um dessentwillen, was sie da sprechen. Nein, Seine beiden Hنnde sind weit offen; Er spendet, wie Er will. Und was auf dich herabgesandt ward von deinem Herrn, wird gewiك viele von ihnen zunehmen lassen an Aufruhr und Unglauben. Und Wir haben unter sie Feindschaft geworfen und Haك bis zum Tage der Auferstehung. Sooft sie ein Feuer für den Krieg anzündeten, lِschte Allah es aus, und sie trachten nur nach Unheil auf Erden; und Allah liebt die Unheilstifter nicht.

65. Wenn das Volk der Schrift geglaubt hنtte und gottesfürchtig gewesen wنre, Wir hنtten gewiك ihre _bel von ihnen hinweggenommen und Wir hنtten sie gewiك in die Gنrten der Wonne geführt.

66. Und hنtten sie die Thora befolgt und das

Evangelium und was (nun) zu ihnen hinabgesandt ward von ihrem Herrn, sie würden sicherlich (von den guten Dingen) über ihnen und unter ihren Füكen essen. Es sind unter ihnen Leute, die Mنكigung einhalten; doch gar viele von ihnen - wahrlich, übel ist, was sie tun.

67. O du Gesandter! Verkündige, was zu dir hinabgesandt ward von deinem Herrn; und wenn du es nicht tust, so hast du Seine Botschaft nicht verkündigt. Allah wird dich vor den Menschen schützen. Wahrlich, Allah weist nicht dem Volk der Unglنubigen den Weg.

68. Sprich: «O Volk der Schrift, ihr fuكet auf nichts, ehe ihr nicht die Thora und das Evangelium befolgt und das, was zu euch herabgesandt ward von eurem Herrn.» Aber gewiك, was von deinem Herrn zu dir hinabgesandt ward, wird gar viele von ihnen zunehmen lassen an Aufruhr und Unglauben; so betrübe dich nicht über das unglنubige Volk.

69. Jene, die geglaubt haben, und die Juden und die Sabنer und die Christen - wer da an Allah glaubt und an den Jüngsten Tag und gute Werke tut -, keine Furcht soll über sie kommen, noch sollen sie trauern.

70. Wir hatten einen Bund mit den Kindern Israels geschlossen und Gesandte zu ihnen geschickt. Sooft aber ein Gesandter zu ihnen kam mit etwas, das ihre Herzen nicht wünschten, behandelten sie einige darunter als Lügner und suchten andere zu tِten.

71. Und sie dachten, es würde keine schlimme Folge haben, so wurden sie blind und taub. Dann kehrte Sich Allah erbarmend zu ihnen; trotzdem wurden viele von ihnen abermals

blind und taub; und Allah sieht wohl, was sie tun.

72. Fürwahr, unglنubig sind, die da sagen: «Allah ist kein anderer denn der Messias, Sohn der Maria», wنhrend der Messias doch (selbst) gesagt hat: «O ihr Kinder Israels, betet Allah an, meinen Herrn und euren Herrn.» Wer Allah Gِtter zur Seite stellt, dem hat Allah den Himmel verwehrt, und das Feuer wird seine Wohnstatt sein. Und die Frevler sollen keine Helfer finden.

73. Fürwahr, unglنubig sind, die da sagen: «Allah ist der Dritte von Dreien»; es gibt keinen Gott als den Einigen Gott. Und wenn sie nicht abstehen von dem, was sie sagen, wahrlich, so wird die unter ihnen, die unglنubig bleiben, eine schmerzliche Strafe ereilen.

74. Wollen sie denn sich nicht bekehren zu Allah und Seine Verzeihung erbitten? Und Allah ist allverzeihend, barmherzig.

75. Der Messias, Sohn der Maria, war nur ein Gesandter; gewiك, andere Gesandte sind vor ihm dahingegangen. Und seine Mutter war eine Wahrheitsliebende; beide pflegten sie Speise zu sich zu nehmen. Sieh, wie Wir die Zeichen für sie erklنren, und sieh, wie sie sich abwenden.

76. Sprich: «Wollt ihr statt Allah das anbeten, was nicht die Macht hat, euch zu schaden oder zu nützen?» Und Allah allein ist der Allhِrende, der Allwissende.

77. Sprich: «O Volk der Schrift, übertreibt nicht zu Unrecht in eurem Glauben und folget nicht den bِsen Neigungen von Leuten, die schon vordem irregingen und viele irregeführt haben und weit abgeirrt sind vom rechten Weg.»

78. Die unter den Kindern Israels, die nicht glaubten, wurden verflucht durch die

Zunge Davids und Jesus', des Sohnes der Maria. Dies, weil sie ungehorsam waren und zu freveln pflegten.

79. Sie hinderten einander nicht an den Missetaten, die sie begingen. _bel fürwahr war das, was sie zu tun pflegten.

80. Du wirst sehen, wie sich viele von ihnen die Unglنubigen zu Freunden nehmen. Wahrlich, übel ist das, was sie selbst für sich vorausgeschickt haben, so daك Allah ihnen zürnt, und in der Strafe müssen sie bleiben.

81. Und hنtten sie an Allah geglaubt und an den Propheten und an das, was zu ihm herabgesandt worden, sie hنtten sich jene nicht zu Freunden genommen, aber viele von ihnen sind ungehorsam.

82. Du wirst sicherlich finden, daك unter allen Menschen die Juden und die Gِtzendiener die erbittertsten Gegner der Glنubigen sind. Und du wirst zweifellos finden, daك die, welche sagen: «Wir sind Christen», den Glنubigen am freundlichsten gegenüberstehen. Dies, weil unter ihnen Gottesgelehrte und Mِnche sind und weil sie nicht hoffنrtig sind.

83. Und wenn sie hِren, was zu dem Gesandten herabgesandt worden ist, siehst du ihre Augen von Trنnen überflieكen ob der Wahrheit, die sie erkannt haben. Sie sprechen: «Unser Herr, wir glauben, so schreibe uns unter die Bezeugenden.

84. Und weshalb sollten wir nicht an Allah glauben und an die Wahrheit, die zu uns gekommen ist, wo wir innig wünschen, daك unser Herr uns zu den Rechtgesinnten zنhlen mِge?»

85. Und um dessentwillen, was sie da gesagt haben, wird Allah sie mit Gنrten belohnen, durch die Strِme flieكen. Darin sollen sie ewig weilen; und das ist der

Lohn derer die Gutes tun.

86. Die aber, die nicht glauben und Unsere Zeichen verwerfen, das sind die Insassen der Hِlle.

87. O die ihr glaubt, erklنrt nicht als unerlaubt die reinen Dinge, die Allah euch erlaubt hat, doch übertretet auch nichts. Denn Allah liebt nicht die _bertreter.

88. Und esset von dem, was Allah euch gegeben hat: Erlaubtes, Reines. Und fürchtet Allah, an Den ihr glaubt.

89. Allah wird euch nicht zur Rechenschaft ziehen für ein unbedachtes Wort in euren Eiden, doch Er wird Rechenschaft von euch fordern für das, was ihr mit Bedacht geschworen habt. Die Sühne dafür sei dann die Speisung von zehn Armen in jenem Maك, wie ihr die Eurigen speist, oder ihre Bekleidung oder die Befreiung eines Sklaven. Wer es aber nicht kann, dann: drei Tage fasten. Das ist die Sühne für eure Eide, wenn ihr (sie) geschworen habt. Und haltet ja eure Eide. Also macht Allah euch Seine Zeichen klar, auf daك ihr dankbar seiet.

90. O die ihr glaubt! Wein und Glücksspiel und Gِtzenbilder und Lospfeile sind ein Greuel, ein Werk Satans. So meidet sie allesamt, auf daك ihr Erfolg habt.

91. Satan will durch Wein und Glücksspiel nur Feindschaft und Haك zwischen euch erregen, um euch so vom Gedanken an Allah und vom Gebet abzuhalten. Doch werdet ihr euch abhalten lassen?

92. Und gehorchet Allah und gehorchet dem Gesandten, und seid auf der Hut. Kehrt ihr euch jedoch ab, dann wisset, daك Unserem Gesandten nur die deutliche Verkündung obliegt.

93. Denen, die glauben und gute Werke tun,

soll nicht als Sünde angerechnet werden, was sie essen, wenn sie nur Gott fürchten und glauben und gute Werke tun, (und) abermals fürchten und glauben, dann nochmals fürchten und Gutes tun. Und Allah liebt jene, die Gutes tun.

94. O die ihr glaubt! Allah will euch gewiك prüfen in einer Sache: dem Wild, das eure Hنnde und eure Speere erreichen kِnnen, so daك Allah die auszeichnen mag, die Ihn im geheimen fürchten. Wer darum nach diesem sich noch vergeht, dem wird schmerzliche Strafe.

95. O die ihr glaubt! Tِtet kein Wild, wنhrend ihr Pilger seid. Und wer von euch es vorsنtzlich tِtet, so ist die Ersatzleistung ein gleiches vierfüssiges Tier wie das, was er getِtet, nach dem Spruch von zwei Redlichen unter euch, (und das) soll dann als Opfer nach der Kaba gebracht werden; oder die Sühne sei Speisung von Armen oder dementsprechendes Fasten, damit er die bِse Folge seiner Tat koste. Allah vergibt das Vergangene; wer es aber wieder tut, den wird Allah strafen. Und Allah ist allmنchtig, Herr der Bestrafung.

96. Das Getier des Meeres und sein Genuك sind euch erlaubt als eine Versorgung für euch und für die Reisenden; doch verwehrt ist euch das Wild des Landes, solange ihr Pilger seid. Und fürchtet Allah, zu Dem ihr versammelt werdet.

97. Allah hat die Kaba, das unverletzliche Haus, zu einer Stütze und Erhebung für die Menschheit gemacht, ebenso den Heiligen Monat und die Opfer und (die Tiere mit) Halsschmuck. Dies, damit ihr wisset, daك Allah weiك, was in den Himmeln und was auf

Erden ist, und daك Allah alle Dinge weiك.

98. Wisset, daك Allah streng ist im Strafen und daك Allah allverzeihend, barmherzig ist.

99. Dem Gesandten obliegt nur die Verkündung. Und Allah weiك, was ihr offenkundig macht und was ihr verhehlt.

100. Sprich: «Das Schlechte und das Gute sind nicht gleich», ob auch die Menge des Schlechten dich in Erstaunen versetzen mag. So fürchtet Allah, ihr Verstنndigen, auf daك ihr Erfolg habt

101. O die ihr glaubt! Fragt nicht nach Dingen, die, würden sie euch enthüllt, euch unangenehm wنren; und wenn ihr danach fragt zur Zeit da der Koran niedergesandt wird, werden sie euch doch klar. Allah hat sie ausgelassen; und Allah ist allverzeihend, nachsichtig.

102. Es haben schon vor euch Leute nach solchem gefragt, doch dann versagten sie ihnen den Glauben.

103. Allah hat keinerlei «Bahيra» oder «Sلiba» oder «Wasيla» oder «Hلm» geboten: vielmehr ersinnen die Unglنubigen eine Lüge wider Allah, und die meisten von ihnen begreifen nicht.

104. Und wenn ihnen gesagt wird: «Kommt her zu dem, was Allah herabgesandt hat, und zu dem Gesandten», sagen sie: «Uns genügt das, worin wir unsere Vنter vorfanden.» Und selbst wenn ihre Vنter kein Wissen hatten und nicht auf dem rechten Wege waren!

105. O die ihr glaubt! Wacht über euch selbst. Der irregeht, kann euch nicht schaden, wenn ihr nur selbst auf dem rechten Wege seid. Zu Allah ist euer aller Heimkehr; dann wird Er euch enthüllen, was ihr zu tun pflegtet.

106. O die ihr glaubt! Wenn der Tod an einen von euch herantritt, ist

die Zeugenschaft unter euch im Zeitpunkt der Testamenterِffnung: zwei Redliche unter euch, oder zwei andere, die nicht zu euch gehِren, wenn ihr gerade im Land herumreiset und das Unglück des Todes euch trifft. Ihr sollt sie beide nach dem Gebet zurückhalten; und wenn ihr zweifelt, so sollen sie beide bei Allah schwِren: «Wir erstehen damit keinen Gewinn, handelte es sich auch um einen nahen Verwandten, und wir verhehlen nicht das Zeugnis Allahs; wahrlich, wir wنren sonst Sünder.»

107. Wenn es aber bekannt wird, daك die beiden (Zeugen) sich der Sünde schuldig gemacht haben, dann sollen zwei andere an ihre Stelle treten aus der Zahl derer, gegen welche die zwei ausgesagt haben, und die beiden (spنteren Zeugen) sollen bei Allah schwِren: «Wahrlich, unser Zeugnis ist wahrhaftiger als das Zeugnis der beiden (früheren), und wir sind nicht unredlich gewesen; wahrlich, wir gehِrten sonst zu den Ungerechten.»

108. So ist es wahrscheinlicher, daك sie wahres Zeugnis ablegen oder daك sie fürchten, es mِchten andere Eide gefordert werden nach ihren Eiden. Und fürchtet Allah und hِret! Denn Allah weist nicht dem ungehorsamen Volk den Weg.

109. Am Tage, da Allah die Gesandten versammeln wird, wird Er sprechen: «Welche Antwort empfinget ihr?» Sie werden sagen: «Wir haben kein Wissen, Du allein bist der Wisser der verborgenen Dinge.»

110. Wenn Allah sagen wird: «O Jesus, Sohn der Maria, gedenke Meiner Gnade gegen dich und gegen deine Mutter; wie Ich dich stنrkte mit der heiligen Offenbarung - du sprachest zu den Menschen sowohl im Kindesalter wie auch im Mannesalter; und wie Ich

dich die Schrift und die Weisheit lehrte und die Thora und das Evangelium; und wie du bildetest aus Ton, wie ein Vogel bildet, auf Mein Geheiك, dann hauchtest du ihm (einen neuen Geist) ein und es wurde ein beschwingtes Wesen nach Meinem Gebot; und wie du die Blinden heiltest und die Aussنtzigen auf Mein Gebot; und wie du die Toten erwecktest auf Mein Geheiك; und wie Ich die Kinder Israels von dir abhielt, als du mit deutlichen Zeichen zu ihnen kamest, die Unglنubigen unter ihnen aber sprachen: "Das ist nichts als offenkundige Tنuschung".»

111. Als Ich die Jünger bewog, an Mich und an Meinen Gesandten zu glauben, da sprachen sie: «Wir glauben, und sei Zeuge, daك wir gottergeben sind.»

112. Als die Jünger sprachen: «O Jesus, Sohn der Maria, ist dein Herr imstande, uns einen Tisch mit Speise vom Himmel herabzusenden?», sprach er: «Fürchtet Allah, wenn ihr Glنubige seid.»

113. Sie sprachen: «Wir begehren davon zu essen, und unsere Herzen sollen in Frieden sein, und wir wollen wissen, daك du Wahrheit zu uns gesprochen hast, und wollen selbst davon Zeugen sein.»

114. Da sprach Jesus, Sohn der Maria: «O Allah, unser Herr, sende uns einen Tisch vom Himmel herab mit Speise, daك er ein Fest für uns sei für den Ersten von uns und für den Letzten von uns, und ein Zeichen von Dir; und gib uns Versorgung, denn Du bist der beste Versorger.»

115. Allah sprach: «Siehe, Ich will ihn niedersenden zu euch; wer von euch aber danach undankbar wird, den werde Ich strafen

mit einer Strafe, womit Ich keinen andern auf der Welt strafen werde.»

116. Und wenn Allah sprechen wird: «O Jesus, Sohn der Maria, hast du zu den Menschen gesprochen: "Nehmet mich und meine Mutter als zwei Gِtter neben Allah"?», wird er antworten: «Heilig bist Du. Nie konnte ich das sagen, wozu ich kein Recht hatte. Hنtte ich es gesagt, Du würdest es sicherlich wissen. Du weiكt, was in meiner Seele ist, aber ich weiك nicht, was Du im Sinn trنgst. Du allein bist der Wisser der verborgenen Dinge.

117. Nichts anderes sprach ich zu ihnen, als was Du mich geheiكen hast: "Betet Allah an, meinen Herrn und euren Herrn." Und ich war ihr Zeuge, solange ich unter ihnen weilte, doch seit Du mich sterben lieكest, bist Du der Wنchter über sie gewesen; und Du bist aller Dinge Zeuge.

118. Wenn Du sie strafst, sie sind Deine Diener, und wenn Du ihnen verzeihst, Du bist wahrlich der Allmنchtige, der Allweise.»

119. Allah wird sprechen: «Das ist ein Tag, an dem den Wahrhaftigen ihre Wahrhaftigkeit frommen soll. Für sie sind Gنrten, durch die Strِme flieكen; darin sollen sie weilen ewig und immerdar. Allah hat an ihnen Wohlgefallen, und sie haben Wohlgefallen an Ihm; das ist die groكe Glückseligkeit.»

120. Allahs ist das Kِnigreich der Himmel und der Erde und was zwischen ihnen ist; und Er hat die Macht über all Dinge.

vi reciteremo. Non cacciate quando siete in stato di sacralizzazione . Allah comanda quello che vuole.

2. O voi che credete, non profanate i simboli di Allah, né il mese sacro, né l'offerta sacrificale, né le ghirlande, né quelli che si dirigono verso la Sacra Casa bramando la grazia e il compiacimento del loro Signore . Dopo che vi sarete desacralizzati, potrete cacciare liberamente . E non vi spinga alla trasgressione l'odio per quelli che vi hanno scacciato dalla Sacra Moschea. Aiutatevi l'un l'altro in carità e pietà e non sostenetevi nel peccato e nella trasgressione. Temete Allah, Egli è severo nel castigo.

3. Vi sono vietati gli animali morti, il sangue, la carne di porco e ciò su cui sia stato invocato altro nome che quello di Allah, l'animale soffocato, quello ucciso a bastonate, quello morto per una caduta, incornato o quello che sia stato sbranato da una belva feroce, a meno che non l'abbiate sgozzato [prima della morte] e quello che sia stato immolato su altari [idolatrici] e anche [vi è stato vietato] tirare a sorte con le freccette . Tutto ciò è iniquo. Oggi i miscredenti non sperano più di allontanarvi dalla vostra religione: non temeteli dunque, ma temete Me. Oggi ho reso perfetta la vostra religione, ho completato per voi la Mia grazia e Mi è piaciuto darvi per religione l'Islàm . Se qualcuno si trovasse nel bisogno della fame, senza l'intenzione di peccare, ebbene Allah è perdonatore, misericordioso

4. Ti chiederanno quello che è loro permesso. Di' :« Vi sono

permesse tutte le cose buone e quello che cacceranno gli animali che avete addestrato per la caccia nel modo che Allah vi ha insegnato. Mangiate dunque quello che cacciano per voi e menzionatevi il nome di Allah». Temete Allah. In verità Allah è rapido al conto.

5. « Oggi vi sono permesse le cose buone e vi è lecito anche il cibo di coloro ai quali è stata data la Scrittura, e il vostro cibo è lecito a loro . [Vi sono inoltre lecite] le donne credenti e caste, le donne caste di quelli cui fu data la Scrittura prima di voi, versando il dono nuziale - sposandole, non come debosciati libertini! . Coloro che sono miscredenti vanificano le opere loro e nell'altra vita saranno tra i perdenti».

6. O voi che credete! Quando vi levate per la preghiera, lavatevi il volto, le mani [e gli avambracci] fino ai gomiti, passate le mani bagnate sulla testa e lavate i piedi fino alle caviglie . Se siete in stato di impurità, purificatevi. Se siete malati o in viaggio o uscendo da una latrina o dopo aver accostato le donne non trovate acqua, fate la lustrazione con terra pulita, passandola sul volto e sugli avambracci.

7. Ricordate i benefici che Allah vi ha concessi e il Patto che stringeste con Lui quando diceste: « Abbiamo sentito e obbediamo ». Temete Allah. Egli conosce quello che è nei cuori.

8. O voi che credete, siate testimoni sinceri davanti ad Allah secondo giustizia. Non vi spinga all'iniquità l'odio per

un certo popolo. Siate equi: l'equità è consona alla devozione . Temete Allah. Allah è ben informato su quello che fate.

9. Allah ha promesso a coloro che credono e compiono il bene, il perdono e un'immensa ricompensa.

10. Quelli che sono miscredenti e tacciano di menzogna i segni Nostri, sono i compagni della Fornace

11. O voi che credete, ricordate i benefici che Allah vi ha concesso, il giorno che una fazione voleva alzare le mani contro di voi ed Egli arrestò le mani loro. Temete Allah. Confidino in Allah i credenti!

12. Allah accettò il Patto dei Figli di Israele e suscitò da loro dodici capi. Allah disse: « Sarò con voi, purché eseguiate l'orazione e paghiate la decima e crediate nei Miei messaggeri, li onoriate e facciate un bel prestito ad Allah. Allora cancellerò i vostri peccati e vi farò entrare nei Giardini dove scorrono i ruscelli. Chi di voi, dopo tutto ciò, sarà miscredente, si allontana dalla retta via

13. Ma essi ruppero l'alleanza e Noi li maledicemmo e indurimmo i loro cuori: stravolgono il senso delle parole e dimenticano gran parte di quello che è stato loro rivelato . Non cesserai di scoprire tradimenti da parte loro, eccetto alcuni. Sii indulgente con loro e dimentica. Allah ama i magnanimi.

14. Con coloro che dicono: «Siamo cristiani», stipulammo un Patto. Ma dimenticarono una parte di quello che era stato loro ricordato . Suscitammo tra loro odio e inimicizia fino al Giorno della Resurrezione . Presto Allah li renderà edotti su quello

che facevano.

15. O gente della Scrittura, ora è giunto a voi il Nostro Messaggero, per spiegarvi molte cose della Scrittura che voi nascondevate e per abrogarne molte altre ! Una Luce e un Libro chiaro vi son giunti da Allah.

16. Con essi Allah guida sulla via della salvezza quelli che tendono al Suo compiacimento. Dalle tenebre li trae alla luce, per volontà Sua li guida sulla retta via.

17. Sono certamente miscredenti quelli che dicono: «Allah è il Messia figlio di Maria» . Di': « Chi potrebbe opporsi ad Allah, se Egli volesse far perire il Messia figlio di Maria, insieme con sua madre e a tutti quelli che sono sulla terra? Ad Allah appartiene la sovranità sui cieli, sulla terra e su tutto quello che vi è frammezzo! ». Egli crea quello che vuole, Allah è onnipotente.

18. Giudei e nazareni dicono: «Siamo figli di Allah ed i suoi prediletti». Di': «Perché allora vi castiga per i vostri peccati? Sì, non siete che uomini come altri che Lui ha creato. Egli perdona a chi vuole e castiga chi vuole. Ad Allah appartiene la sovranità sui cieli e sulla terra e su quello che vi è frammezzo. A Lui farete ritorno».

19. O gente della Scrittura, il Nostro Messaggero vi è giunto dopo un'interruzione [nella successione] dei Profeti , affinché non diciate: «Non ci è giunto nunzio né ammonitore.» Ecco che vi è giunto un nunzio e un ammonitore! Allah è onnipotente.

20. E quando Mosè disse al suo popolo: « O popol

mio! Ricordate la grazia di Allah su di voi quando ha scelto tra voi i Profeti ! E fece di voi dei re e vi diede quello che non aveva mai dato a nessun popolo al mondo.

21. «O popol mio, entrate nella terra santa che Allah vi ha destinata e non volgete le spalle: vi ritrovereste perdenti ».

22. Dissero: « O Mosè, essa è abitata da un popolo di tiranni . Noi non vi entreremo finché essi non siano usciti. Se escono, allora entreremo».

23. Due dei loro, timorati e colmati da Allah di grazia, dissero: «Entrate dalla porta; quando sarete dentro, trionferete. Confidate in Allah se siete credenti».

24. Dissero: « O Mosè, noi non entreremo finché saranno colà. Va tu con il Signore tuo e combattete insieme. Noi resteremo qui in attesa».

25. Disse:« Signore, ho potere solo su me stesso e su mio fratello: separaci da questo popolo di perversi ! ».

26. Disse [Allah]: « Ebbene, questo paese sarà loro vietato per quarant'anni ed essi erreranno sulla terra . Non ti affliggere per un popolo di iniqui».

27. Racconta loro, in tutta verità, la storia dei due figli di Adamo , quando offrirono [ad Allah] un sacrificio, ed ecco che l'offerta di uno fu accettata e quella dell'altro no. Questi disse: «Ti ucciderò certamente! ». Rispose il fratello:« Allah accetta solo da parte di coloro che Lo temono.

28. Se alzerai la mano contro di me per uccidermi, io non l'alzerò su di te: io temo Allah, il Signore