عکس

ص: 2

عکس

ص: 3

عکس

ص: 4

عکس

ص: 5

عکس

ص: 6

عکس

ص: 7

عکس

ص: 8

عکس

ص: 9

عکس

ص: 10

عنوان و نام پدیدآور : صحیفه نور:مجموعه رهنمودهای امام خمینی مدظله العالی/تهیه و جمع آوری مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی

مشخصات نشر : تهران: وزارت ارشاد اسلامی، 1364.

مشخصات ظاهری : ج.

وضعیت فهرست نویسی : در انتظار فهرست نویسی (اطلاعات ثبت)

یادداشت : فهرست نویسی بر اساس جلد هفدهم٬ 1364.

یادداشت : عنوان عطف: صحیفه نور

شماره کتابشناسی ملی : 2 0 4 3 6 5 8

ص: 11

هستند كه مهم ترین آن ، اعتصابات و تظاهرات است كه در ماه محرم زیادتر خواهد شد و اگر چنانچه به نتیجه نرسید ، ممكن است كه تجدید نظر كنیم .

سؤال : حتى اگر چنانچه این به معنى این باشد كه طرفداران خودتان را بفرستید در جلوى گلوله هاى شاه ؟

جواب : البته طرفداران ما نمى خواهند جلوى گلوله هاى بروند آنها مى خواهند حق خودشان را استیفا كنند و مسالمت هم مى كنند ، لكن آن شاه است كه امر مى كند به كشتن آنها و براى احقاق حق ، این امرى است ضرورى .

سؤال : شاه در این ماه هاى اخیر كوشش زیادى به كار برده تا به طرق مختلف با یك مصالحه اى با شما و مخالفین خودش كنار آید ، آیا به نظر حضرتعالى ، زمان این مصالحه فرا نرسیده است تا بتوانید جلوى كشتار تعداد زیادى از طرفداران خویش را بگیرید ؟

جواب : اگر او راست مى گوید كه مى خواهد مصالحه كند ، به خواست ملت عمل كند و آن این است كه او برود و مشغول كار دیگرى بشود لكن او درست نمى گوید و نمى خواهد مصالحه كند ، او مى خواهد اغفال كند مردم را و بعد از آن بدتر از اول رفتار كند .

سؤال : دولت شاه گفته است كه ما در دو شهر ایران مقادیرى اسلحه كشف كرده ایم آیا این به این معنى است كه شما و طرفدارانتان اسلحه جمع كرده اید ؟

جواب : طرفداران ما مشغول هستند براى مهیا شدن در مقابل ظلم لكن حالا دولت ایران راست بگوید ، من نمى دانم .

سؤال : حضرت آیت اللّه ! آیا خود شما مطلع هستید كه طرفدارانتان مسلح شده اند ؟

جواب : به ما گفته اند كه مى خواهیم مهیا بشویم و من هم اجازه مهیا شدن داده ام .

سؤال : از كجا شما این اسلحه ها را به دست مى آورید ؟

جواب : نمى دانم .

ص: 2

سؤال : اینجور به من تفهیم شده كه بعضى از این اسلحه ها از جبهه آزدایبخش فلسطین مى آید ، آیا این حقیقت دارد ؟

جواب : اطلاعى ندارم .

سؤال : آیا باعث تعجب شما نخواهد شد كه این اسلحه ها از طرف فلسطینى ها آمده باشد ؟

جواب : نمى دانم .

سؤال : آیا این درست است كه شما طرفدار اهداف جبهه آزدایبخش فلسطین هستید ؟

جواب : ما طرفدار مظلوم هستیم هر كسى در هر قطبى كه مظلوم باشد ، ما طرفدار آنها هستیم و فلسطینى ها مظلوم هستند و اسرائیلى ها به آنها ظلم كرده اند از این جهت ما طرفدار آنها هستیم .

سؤال : اگر چنانچه شاه برود و دولت مورد نظر حضرتعالى بیاید روى كار ، چه تغییراتى در مورد روابط دولت شما با اسرائیل رخ خواهد داد ؟

جواب : ما اسرائیل را رد خواهیم كرد و هیچ رابطه اى با او نخواهیم داشت ، او دولت غاصب است و با ما دشمن .

سؤال : این به این معنى است كه اسرائیل از ایران نفت دریافت نخواهد كرد ؟

جواب : نخواهد كرد .

سؤال : اگر دولت مورد نظر شما بیاید سر كار ، چه تغییراتى در روابط دولت شما با آمریكا بوجود خواهد آمد ؟

جواب : ما نمى خواهیم به امریكا ظلم بكنیم و نمى خواهیم زیر بار ظلم امریكا برویم ، كارهائى كه كرده اند ، ظلم به ما بوده كه آن را تحمل نخواهیم كرد . ما روابط دوستانه با همه ملت ها داریم و دولت ها هم اگر با ما طور احترام رفتار كنند ، احترام متقابل را داریم .

ص: 3

سؤال : امریكائى ها چه بلائى به سر شما آورده اند كه شما به آنها اعتراض مى كنید ؟

جواب : دولتهاى امریكائى ، بزرگترین خیانتى كه به ما كردند این است كه این دودمان پهلوى را به ما تحمیل كردند و مخازن ما را به دست این دودمان برده اند و به جاى آن ، چیزى كه به درد ملت بخورد نداده اند . ارتش ما را تحت حمایت خودشان قرار داده اند كه بر ضد ملت قیام كنند و پایگاه هائى درست كرده اند در ایران كه مخالف با استقلال ما بوده است و ما با بودن حكومت این شاه هیچ وقت نمى توانیم زندگى و آمریكاست كه از او پشتیبانى مى كند و الان هم رئیس جمهورى آمریكا پشتیبانى خودش را مكرر اعلام مى كند . یك ملتى كه براى احقاق حق خودش ، براى آزادى و استقلال قیام كرده است ، رئیس جمهور آمریكا تعبیر مى كند كه اینها مردم پست و رذلى هستند و این منطق آقاى كارتر است و ما از ملت آمریكا مى خواهیم كه به این آقاى كارتر بگویند كه ملتى كه مظلوم است ، ملتى كه تحت فشار است ، ملتى كه آزادى و همه آزادى ها از او سلب شده ، ملتى كه استقلال ندارد ، ملتى كه كشته مى دهد ، ملتى كه ظالمین بر او غلبه كرده اند ، اینها مى خواهند براى خود احقاق حق بكنند ، فریاد مى زنند ما آزادى مى خواهیم ، ما استقلال مى خواهیم ، آیا یك چنین چیزى پستى و رذلى است كه كارتر تعبیر مى كند ؟ ما امیدواریم كه روساى خودشان را مؤاخذه كنند . ما میل نداریم كه در بین ملتهاى مسلمان ، ملت آمریكا به نحوى بشود كه از نظرها بیفتد و ملت آمریكا را یك ملت ظالم بدانند ، در صورتى كه اگر ملت آمریكا با ما همراهى كند ، از آنها تشكر هم خواهیم كرد .

سؤال : قراردادهاى نظامى به مبلغ 22 میلیارد دلار بین ایران و آمریكاست ، اگر چنانچه دولت شما بر سر كار بیاید ، شما به این قراردادها چكار خواهید كرد ؟

جواب : ما اینها را خلاف مصالح مملكت مى دانیم . یكى از جنایاتى كه شاه به ما كرده این است كه اینطور قراردادهایى كه بر خلاف مصلحت ملت ما بوده است بسته و ما كلیه قراردادى باشد كه انصاف داشته باشد و براى ما فائده اى داشته باشد آن قرارداد را تصویب مى كنیم .

سؤال : چه قراردادهائى مقید هستند و چه قراردادهائى مفید نیستند ؟

جواب : این مساله اى نیست كه من حالا بتوانم بگویم چه قراردادهائى مفیدند . هر كس مى داند این قراردادها را كه بسته اند نفت ما را گرفته و در ازاى آن ، اسلحه هاى كه به هیچ وجه به درد ما نمى خورد . داده اند . این نوع قراردادها مضرند براى ملت ما قرارداد مفید این است كه

ص: 4

قراردادى مى بندند چیزهائى كه براى ایران مفید است . بدهند چیزهائى كه براى زراعت و صنعت ایران مفید است ، بدهند آن چیزهائى كه اصلا فائده اى براى ایران ندارد اینها قراردادهاى غیر مفید هستند .

سؤال : از هارى راجع به پایگاه هاى نظامى صحبت كرده شما در صورت قدرت یافتن مى خواهید دولت این پایگاه ها را ببندد ؟

جواب : این پایگاه ها بر خلاف مصلحت ماست البته بعدها كارشناس ها در این امر باید نظر بدهند .

سؤال : آیا اخیرا از طرف آمریكائى ها یا از طرف مقامات رسمى آمریكا هیچ گونه تماسى با شما وجود داشته است ؟

جواب : خیر ، ابدا

سؤال : آیا دولت آمریكا كوشش مى كند كه شما را ندیده بگیرد ؟

جواب : نمى دانم

سؤال : براى ریاست دولت ایران ، به ما اینجور گزارش داده اند كه شما آن كس را كه بعدا بایستى از طرف شما كاندیدا بشود ، انتخاب كرده اید ، قویا چنین است ؟

جواب : در نظر داریم كه انتخاب كنیم .

سؤال : آیا شما تصور مى فرمائید یا مورد توجه دارید كه دولت مورد نظر شما از طریق یك خونریزى هاى عظیم بخصوص در ماه آینده روى كار بیاید ؟

جواب : خیر ، ابداً ، ما میل به خونریزى نداریم ، ما مى خواهیم مطلب با مسالمت تمام بشود .

ص: 5

تاریخ : 11/9/57

جواب : در تحلیل نهایى ، ارتش نیز از همین مردم است و از هم اكنون نیز مشكلاتى در داخل آن ایجاد شده است . امید ما آن است كه ارتشیان به خود آمده و به صفوف مردم بپیوندند . به هر صورت ایجاد یك كودتاى نظامى چیزى را تغییر نمى دهد و تا روزى كه یك جمهورى اسلامى واقعى ایجاد نگردد ، مبارزات مردم ادامه خواهد یافت .

سؤال : آیا فكر مى كنید كه جنگ داخلى در ایران صورت بگیرد ؟ آیا خونریزى به نفع مردم است ؟

جواب : این سلطنت است كه خون هاى مردم بیگناه را مى ریزد و تمامى دولت هاى جهان نیز از آن پشتیبانى كرده اند . حال ، مردم نیز قیام كرده اند و این حق مسلم آنهاست كه با این رژیم به هر ترتیب مبارزه كنند تا بتوانند در آینده از هر گونه خونریزى بیهوده جلوگیرى نمایند . اصولا جنگ داخلى موقعى صورت مى گیرد كه مردم به دو دسته تقسیم شده باشند ولى مردم ایران یكپارچه علیه شاه و براى ایجاد یك جمهورى اسلامى متحدند و بنابر این هیچ گونه امكان جنگ داخلى در ایران وجود ندارد .

سؤال : آیا فكر مى كنید كه استعفاى شاه ضرورت دارد ؟ آیا امكان مصالحه اى وجود دارد و آیا دیدار فرستاده هاى او را رد كرده اید ؟ جواب : از بین رفتن سلطنت ضرورت دارد و هیچ نوع مصالحه اى با رژیم فعلى امكان پذیر نیست و تا كنون نیز كسى به عنوان فرستاده رژیم فعلى به ما مراجعه نكرده است و در صورت مراجعه نیز پذیرفته نخواهد شد .

سؤال : فكر مى كنید تلاش هاى شاه در برگرداندن ایران به یك جامعه صنعتى مدرن باید ادامه یابد و یا تعدیل گردد ؟ ایران چگونه باید منافع ارضى خود را بسیج كند ؟ آیا فكر مى كنید كه ایران باید از فروش گاز به شوروى و نفت به غرب خوددارى كند ؟

جواب : آنچه در سلطنت پهلوى و بخصوص در زمان شاه حاضر انجام شده است جز از بین بردن اقتصاد و صنعت و كشاورزى چیزى نبوده است ، تلاش آنها را نوسازى و تبدیل ایران به یك جامعه صنعتى نامیده اند . آنچه مورد نظر ماست یك نوسازى واقعى مبنى بر نیازهاى اساسى اكثریت قاطع و فقیر مردم است . از منابع ارضى ، با توجه به نیازهاى جامعه ما به طور كامل و در رابطه با سایر ملت هاى جهان استفاده خواهد شد . آنچه در زمینه اقتصادى مورد نظر ماست ، جلوگیرى از غارت منابع ملت ماست ، نه قطع رابطه اقتصادى با كشورهاى جهان و

ص: 7

درست در بین چهارچوب یك معامله عادلانه است كه نفت و گاز نیز به خریداران آن عرضه خواهد شد و مهمتر آنكه منافع حاصله از فروش منابع ارضى باید به مصرف پیشرفت هاى اقتصادى ما برسد و در این جهت ما قطعا با جهان صنعتى در رابطه كامل خواهیم بود ولى حق تصمیم گیرى براى جهتى كه اقتصاد ما انتخاب خواهد كرد ، به عهده خود ما خواهد بود .

سؤال : روابط آینده ایران با آمریكا چگونه خواهد بود ؟ آیا دولت رئیس جمهور كارتر ، اثر نهضت اخیر را در ایران درك كرده است ؟ آیا فكر مى كنید كه روابط ایران و آمریكا باید تغییر كند و در چه جهت ؟

جواب : روابط ما با آمریكا و همچنین با سایر كشورهاى جهان بر اساس احترام متقابل خواهد بود . ما براى امریكا حق تعیین سرنوشت خودمان را قائل نخواهیم بود . آنچه تا به حال دولت هاى گذشته در آمریكا و اكنون دولت آقاى كارتر انجام داد و مى دهد ، نشان مى دهد كه هنوز به تمام وسایل متوسل مى شوند كه این سلطنت را براى تامین منافع خودشان حفظ كنند و لذا هنوز حالت خصمانه نسبت به نهضت اسلامى كنونى دارند ، تا وضع به این منوال است نظر ما نیز نسبت به سیاست آمریكا ، نظرى منفى است و البته ما حساب ملت آمریكا را با دولت آمریكا جدا كردند و مى كنیم و از ملت آمریكا مى خواهیم كه از نهضت اسلامى ایران پشتیبانى كنند . روابط فعلى ایران و آمریكا ، روابط ارباب و نوكرى است كه قطعا باید به یك رابطه سالم تغییر پیدا كند . سؤال : آیا فكر مى كنید سال هاى تبعیدى شما مى رود كه پایان یابد ؟

جواب : براى من مكان مهم نیست بلكه هدفم مبارزه در راه رهائى مردم از قید و بند استعمار و استبداد است ، چه در داخل و چه در خارج ایران باشد.

ص: 8

تاریخ : 11 / 9 / 57

شریك و به آنان وفا دارم . من از مسلمان ها براى این امر انسانى كه ملت ما براى آن قیام نموده ، استمداد مى كنم . من از عموم مسلمین در این نهضت اسلامى كه براى نجات اسلام و كشور اسلامى برپا شده است یارى مى خواهم . من آنان را كه با سكوت مرگبار و احیانا با اعمال خود از شاه خیانتكار پشتیبانى مى كنند ، نصحیت مى كنم كه به ملت مظلوم كه براى اسلام خون مى دهد و فداكارى مى كند ، بپیوندند و با هواى نفسانى و شیطانى خود مخالفت كنند . ملت ایران پیروز است ، چه شاه با سرنیزه به سلطه غیرقانونى خویش ادامه دهد ، یا ندهد .

افتخارات ملت ما در پیشگاه با عظمت خداوند تعالى به ثبت رسید . پایدارى شما عزیزان من در راه حق و ابطال باطل ، ملت هاى جهان را تكان داد و ملت هاى مظلوم ، از جنبش شما راه خود را یافتند و رضاى خداوند بزرگ را كه از همه چیز بالاتر است ، تحصیل كردید .

من از سربازان سراسر كشور خواستارم كه از سربازخانه ها فرار كنند ، این وظیفه اى است شرعى كه در خدمت ستمكار نباید بود . من از پدر و مادرها و عائله صاحب منصبان تقاضا دارم كه آنان را از كمك به شاه خائن و اطاعت از صاحب منصبان خدمتگزار به شاه و اجانب ، باز مى دارند ، و از درجه داران خواستارم كه به ملت خود بپیوندند و افتخار خدمت به مسلمین را احراز كنند .

من باید از اعتصاب همگانى كه در این نهضت اسلامى و به پشتیبانى ملت برپاست ، تشكر كنم . این اعتصابات پر ارج اگر چه پر زحمت است لكن در پیشبرد هدف هاى انسانى ملت نقش مهمى دارد .

اعتصابات بزرگ خود را هر چه بیشتر ادامه دهید ، دستگاه این خائنین یاغى را فلج كنید ، اعانت به این خائنان ، حرام و مخالف رضاى خداست . اطاعت از آنان به هر عنوان ، ضدیت با اسلام و خداى اسلام است . اعتصاب شركت نفت و جلوگیرى از هدر دادن مال عظیم ملت ، اطاعت خداست .

اعلامیه مدرسین بزرگ و فضلاى عالى مقام حوزه علمیه قم دامت بركاتهم براى روز همبستگى ملت با اعتصابات موسسات دولتى و غیر دولتى بالخصوص شركت نفت ، مورد تایید اینجانب است . من نیز به عنوان یك فرد از این ملت ، همبستگى خود را با آنان اعلام مى دارم .

در این موقع حساس كه سرنوشت ملت ما باید تعیین شود ، هركس در در هر مقامى كه هست ، اگر سستى كند و از پشتیبانى نهضت شانه خالى كند ، مطرود پیشواى عظیم ما ، امام عصر_ عجل اللّه تعالى فرجه الشریف است و بر ملت لازم است او را طرد كنند و عذرى از او نپذیرد . اگر كسى از سیاسیون ، با بودن شاه خائن در صدد به دست گرفتن حكومت باشد ، مطرود و مخالف اسلام است و بر ملت است كه او را ترك كنند . فرصت طلبان به جاى خود بنشینند كه پایگاهى ندارند .

شاه اگر به دست ملت رشید نیفتد ، تنها یك راه دارد و آن بركنارى از یاغیگرى و سلطنت غاصبانه است .

اكنون در این موقع حساس مسئوولیت مراجع عظام و علماى اعلام بلاد دامت بركاتهم و خطباى محترم دامت افاضاتهم بسیار بزرگ است و در پیشگاه خداوند تعالى همه و همه مسئوولیم . سستى و سهل انگارى ، كمك به دستگاه ظالم و به هدر دادن خون مظلوم است و موجب انهدام مصالح عالیه

ص: 10

اسلام و كشور اسلام است .

من از همه طبقات محترم كه در این ماه مبارزه تاسى به امام امت سلام اللّه علیه نموده اند تشكر مى كنم . خدا با شماست و قرآن كریم پناهگاه ملت .

والسلام على من اتبع الهدى

روح اللّه الموسوى الخمینى

ص: 11

تاریخ 11/9/57

تاریخ 11/9/57

پنجاه سال است كه این مملكت را همه چیزش را از بین بردند ، اینها را آمریكایى ها آوردند سركار و الان دیگر در مشت آنهاست براى اینكه همه جهاتى كه در ایران هست ، چه از نیروهاى فعاله آدمى و چه از مخازن زیرزمینى و چه آن اموال روى زمینى ، همه اینها به باد فنا مى رود یا در جیب آنها مى رود یا در جیب همین طایفه مى رود . حالا كه چندین بیلیون پول را از ایران خارج كرده اند كه صورت هایش را آوردند و ما دیدیم (لابد شماها هم دیدید) حالا تازه به فكر این افتادند كه بعد از اینكه بردند و خوردند و از بین بردند به فكر اینكه : (نه دیگر نباید بیرون ببریم ) كدام را نباید بیرون ببرید ؟ بردند تمام شد . آنكه مربوط به شاه و مربوط به كسانى كه از دارودسته شاه بود این خائن ها بردند . هشتصد میلیون هر كدامشان ، دویست میلیون ، سیصد میلیون دلار ، دویست میلیون دلار ، پانصد میلیون دلار ، چقدر دلار بردند . یك صورت خیلى بلندى آوردند ما هم دیدیم كه چه اشخاصى بردند ، از نظامى گرفته ، از دربارى گرفته ، از وزرا گرفته تا اجزاء سازمان امنیت گرفته ، همین كه همه حول و حوش خودش بودند و این ملت را غارت كردند ، پول هایشان را در بانك ها گذاشتند ، حالایى كه مى بینند احتمال این است كه یك وقتى جلویشان را بگیرند پول هایشان را نقل كردند به خارج .

همانطورى كه سیدالشهدا سلام اللّه علیه تكلیف شرعى الهى مى خواست عمل بكند ، غلبه بكند تكلیف شرعیش را عمل كرده ، مغلوب هم بشود تكلیف شرعیش را عمل كرده ، قضیه تكلیف است ، قضیه این است كه مقابل یك نفرى كه دارد همه حیثیات اسلام و مسلمین را مى برد و سلطه پیدا كرده است بر مقدرات مسلمین و سلطه مى دهد كفار را بر بلاد مسلمین ، ارتش ایران را به دست مستشارهاى امریكا مى سپارد ، مخازن ایران را به جیب این و آن مى كند ، فرهنگ ایران را ضایع كرده ، ایران به یك شكل نمونه درآمده یك همچو آدمى كه بر مسندى نشسته است كه باید مثل امام حسین سلام اللّه علیه بنشیند ، این استنكار لازم دارد ، یعنى بر همه مردم لازم است كه این را به او بگویند كه بیا پایین از این مسند ، همه مكلف هستند .

اسرائیل ، آنهایى كه فنون آدمكشى را خوب مى دانند الان در ایران مى گویند آنها آمدند ، این آدم هایى كه مى كشند جرات نمى كنند به سربازهاى خودشان بگویند ، از آنها آدم گذاشتند براى كشتن . الان یك آدمى است كه هر چه را دست بگذارى خیانت است یا جنایت .

بكنید قوه پیدا مى كنید . اگر چنانچه ما پشتوانه مان عبارت از خدا باشد دیگر ترس ندارد ، اگر براى دنیا باشد باید خیلى هم بترسیم . خوب ، براى دنیا مى خواهم دست بیاورم ، چرا دنیایم را بدهم براى دنیا ؟ آن كسى كه جوانش را مى دهد ، اگر پشتوانه اش خدا باشد چیزى از جیبش نرفته براى اینكه رضاى خدا را به دست آورده ، زندگى بالاتر پیدا كرده . آن كسى كه جانش را مى دهد ، اگر براى خدا باشد ، پشتوانه اش خدا باشد از جیبش چیزى نرفته اما اگر دنیا باشد این حیاتش داده است ، تمام شد ، تمام شد نه اینكه تمام شد ، نخیر اگر چنانچه براى دنیا باشد ، آنجا برایش چیزهاى دیگر هم هست .

جدیت كنید كه كارهایتان براى خدا باشد ، قیامتان لله باشد (اعظكم بواحده ان تقومواللّه مثنى و فرادى ) موعظه یك موعظه است ، یك موعظه ، مى فرماید كه به آنها بگو كه یك موعظه من دارم یعنى خدا یك موعظه دارد به شما ، این است كه قیام كنید براى خدا ، قیامتان براى خدا باشد ، نه قیامتان براى پیدا كردن یك عنوانى _ نمى دانم یك جاهى ، یك مقامى یا یك پولى ، یك چه ، نه اینطور نباشد . اگر قیام براى خدا باشد ، پشتوانه خدا باشد یك طمانینه اى در نفس پیدا مى شود كه دیگر شكست توى آن نیست ، یك حالت نفسانى در انسان پیدا مى شود براى اینكه به یك قدرت لایزال متصل شده است . آن كسى كه براى تبعیت از ذات مقدس حق تعالى حركت مى كند ، این مثل یك قطره اى كه پشتوانه اش دریا ، دریاى غیرمتناهى ، ماها چیزى نیستیم خودمان ، قطره ، از قطره هم كوچكتر هستیم اما اگر چنانچه متصل بشویم به آن دریا ، دریاى غیر متناهى ، حكم همان دریا را پیدا مى كنیم . (و ما رمیت اذ رمیت و لكن اللّه رمى ) خدا به پیغمبر مى فرماید كه تو آن وقتى تیر انداختى ، تیر تو انداختى لكن تو نینداختى خدا انداخت یعنى دست تو دست خداست ، البته تیرانداختن تو تیر انداخنن خداست براى اینكه تو خودت را متصل كردى به او تو دیگر خودت چیزى نیستى ، هر چه هست اوست ، وقتى هر چه هست او باشد دیگر (ماریت اذرمیت ) . (رمیت ) لكن (مارمیت ) تو انداختى و تو نینداختى . تو انداختى ، خوب به حسب صورت من انداختم اما این دست ، دست خدا بوده است . آنهایى كه با تو بیعت كردند (انما یبایعون اللّه ) بیعت با او بیعت با خداست براى اینكه متصل شده به یك قدرت لایزال ، متصل شده به خدا ، حالا كه اینطور شده است كه دست او را با آن بیعت مى كنند ، خداى تبارك و تعالى مى فرماید كه : آنهایى كه با تو بیعت كردند با خدا بیعت كردند ، با همین دست با خدا بیعت مى شود براى اینكه این دست دیگر دست خود نیست این دست ، دست اوست . خوب البته این یك مقامى است كه براى من و شما میسور نیست (اما براى خدا كاركردن ) كه میسور است و یك وقت همه چیز نمى بیند مگر خدا ، حركت نمى كند مگر لله ، اراده نمى كند مگر آن اراده خدا باشد ، سیر نمى كند مگر سیر اللّه باشد ، راه ، راه اوست نه خودش ، خودش هیچ ، خودش هیچ ، همه او ، خودش را از بین مى برد ، جاى او یك قدرت لایزال مى نشیند . یك وقت اینطور است این (مارمیت اذرمیت ولكن اللّه رمى ) یا یك مرتبه اى بالاتر از این هم هست . یك وقت نه ، اینطور نیست لكن باز براى خداست . شما براى خدا قیام مى كنید . شما نهضت تان براى خداست ، براى این است كه احكام خدا جریان پیدا بكند . مقصد ندارید كه حالا به یك نوایى برسید و در اینجا یك مثلا فرصت طلبى باشد حالا به یك نوایى

ص: 18

برسید ، این نیست لكن مى بینید كه دین خدا در معرض خطر است ، بندگان خدا كه خدا عنایت به آنها دارد ، بندگان خدا در معرض خطر هستند ، بندگان خدا در عذاب هستند از دست یك ظالم ، شما براى نجات بندگان خدا ، نه نجات عمو و پسر عمو ، نجات بندگان خدا ، بندگان خدا الان در عذاب هستند ، الان در معرض خطر هستند ، شما كمك كنید به آنها ، به كمك تبلیغاتى در اینجا ، الان مى توانید تبلیغات بكنید ، مصاحبه بكنید ، اگر هر كدام مى توانید ، مصاحبه مطبوعاتى بكنید ، مسایل ایران را بگویید اما نظرتان ، پشتوانه تان خدا باشد ، براى خدا قیام كنید . یك نفرى هم كه باشید قیامتان قیام لله وقتى باشد ، قیام براى خدا باشد ، آنوقت ارزش دارد یعنى ارزش الهى دارد ، فرادى باشد یا مثنى (انما اعظكم بواحده ان تقوموا لله مثنى و فرادى ) خودتان را متصل كنید به آن دریاى لایزال و كارهایتان را كارهاى الهى كنید ، توجه به احكام خداى تبارك و تعالى داشته باشید . این نهضت ها براى این است كه احكام خدا جارى بشود . اینهمه نهضتى كه هست كه حالا سال است كه نهضت شده است ، این براى این است كه حكم خدا در دنیا جارى بشود ، حكم شیطان از این دنیا بیرون برود . در ایران حكم شیطان جارى است ، مى خواهند حكم خدا جارى باشد . شما كوشش كنید كه در خودتان احكام خدا را جارى كنید ، تعبد داشته باشید ، اعمالى كه خداى تبارك و تعالى فرموده است انجام بدهید ، خودتان را الهى كنید . یعنى تابع ، چون و چرا ندارد ، فرموده است بكن ، مى كنیم . خداست ، فرموده است بكن ، مى كنم . چرا ؟ به من ربطى ندارد ، (چرا) مال این است كه یك كسى عادى باشد آدم نداند كه صحیح است یا نه ، (چرا) مى گوید . شما وقتى پیش یك طبیبى كه تشخیص دادید طبیب است ، وقتى مى گوید فلان كار را بكن ، نمى گویى (چرا) نسخه كه مى دهد نمى گویى (چرا) با اینكه طبیب است و یك بشر است .

اطاعت خدا بود ، براى خدا بود ، تمام حیثیت براى او بود از این جهت ، هیچ شكستى در كار نبود ، اطاعت كرد ، تمام شد با اینكه خوب شكست هم داد همه را ، همه سلطنت معاویه و اینها را ، به هم زد همه اوضاع را ، تا حالا هم الان هست .

ان شاءاللّه همه تان موفق باشید و همه تان به این نهضت كمك بكنید لله تعالى .

والسلام علیكم و رحمة اللّه و بركاته

ص: 20

تاریخ 13/9/57

اگر كمونیستى در ایران بوده باشد ، مسایلشان مورد نظر مسلمین نبوده است . در این جنبشى كه الان در ایران است ، همه مى بینید تمام مردم مسائل اسلام را طرح كرده اند و هیچ مساله كمونیستى اى در كار نیست . بنابراین شاه تهمت مى زند و این دست و پایى است براى حفظ خودش .

سؤال : آیا حضرت آیت اللّه ، در اینكه مردم را دعوت مى كنید كه با دولت درگیر بشوند ، نگران جنگ و خونریزى و كشتارى كه بر اثر این دعوت ها به وجود مى آید نیستید ؟

جواب : براى تحصیل هر حقى البته فداكارى لازم است . مذهب تشیع ، مذهب فداكارى بوده است و در ما قبل تاریخ ، مردم براى عدالت و براى حقوق از دست رفته خود همیشه قیام كرده اند ، همیشه خون داده اند . ما نگرانى از این بابت نداریم ، براى اینكه اطاعت خدا مى كنیم .

سؤال : آیا شما معتقد هستید كه ما در یك دورانى از تجدید حیات اسلامى به سر مى بریم ؟ و آیا حركتى كه در ایران اتفاق افتاده ، در سایر كشورها بروز خواهد كرد ؟ و اگر بله ، چرا ؟

جواب : آنچه ما مى فهمیم ، این است كه مسلمانان ایران ، از غرب و شرق مسایلى را دیده اند كه با مصالحشان مخالف بوده است و مدتى هم به علت تبلیغات غرب ، به از خود بیگانگى دچار شده اند . نهضت اسلامى امروز ، آنان را منقلب كرد و فهمیدند كه باید متكى به خود باشند و به اسلام برگردند و باز فهمیدند كه تنها اسلام است كه تمام مصالحشان را تامین مى كند . امیدوارم كه مسلمانان سایر كشورها از تجربیات مسلمانان ایران پند گرفته و توى دهن غرب بزنند و روى پاى خود بایستند و با تمسك به اسلام ، به افتخارات گذشته خود دست یابند .

سؤال : مردم اكثر دنیا قدرتى شما را نمى فهمند و سؤال مى كنند كه این چه قدرتى است ، چنین قدرتى از كجا ناشى مى شود ؟

جواب : مردم احساس كردند كه ما خیرخواه آنها هستیم و همان مطلبى كه در نهاد آنهاست ، ما اظهار مى كنیم و دعوت به آن مى نماییم ، علاقه مذهبى هم به ما دارند و قدرت ما ناشى از همین رمز است .

ص: 22

تاریخ : 14/9/57

سؤال : به چه دلیل شما مخالف سلطنت مشروطه و شاه هستید ؟

جواب : مخالف باقى ماندن شخص شاه در مقام سلطنت هستم به دلیل اینكه اولا سركار آمدن او و پدرش به وسیله كودتا و با زور سرنیزه بوده است و خود شاه نیز اعتراف كرده كه (متفقین در ایران صلاح دیدند كه من بر سر كار باشم ) یعنى اراده ملت نقشى در روى كار آمدن شاه نداشته است ، بنابراین سلطنت وى از اساس غیر قانونى است و از مشروعیت برخوردار نیست و دیگر اینكه شاه در تمام دوران سلطنتش ، مستمرا قوانین اسلام را نقض كرده و حقوق كل جامعه ایرانى را پایمال نموده است و در حال حاضر نیز اكثریت قاطع ملت ایران علیه او به پا خاسته است و خواسته آنان این است كه شاه باید كنار برود و ده ها دلیل دیگر كه من كرارا در اعلامیه ها و سخنرانى هاى خود تذكر و توضیح داده ام . و اما من مخالف اصل سلطنت و رژیم شاهنشاهى ایران هستم به دلیل اینكه اساسا سلطنت نوع حكومتى است كه متكى به آراء ملت نیست بلكه شخصى به زور سرنیزه بر سركار مى آید و سپس با همین سرنیزه مقام زمامدارى را در خاندان خود به صورت یك حق قانونى بر مبناى توارث ، بر مردم تحمیل مى كند . طبیعى است زمامدارى كه با سر نیزه یا توارث روى كار آمده و متكى به آراء ملت نیست ، هرگز خود را موظف به وضع و یا اجراى قوانینى كه به نفع مردم باشد نمى داند . طومار سلطنت در طول تاریخ ، چیزى غیر از این نبوده است .

سؤال : شما آمریكا را به دلیل نقشى كه در ایران از لحاظ اعمال اخیر آنها و همچنین به دلیل عملیاتشان از زمان بركنارى مصدق تاكنون بازى مى كند متهم مى كنید ، دلیل این كار را بیان كنید ؟

جواب : سالیان دراز است كه آمریكا برخلاف همه موازین بین المللى و انسانى ، در امور داخلى كشور ایران دخالت مستقیم دارد ، به طورى كه امروز مى بینیم وقتى شاه در پرتگاه سقوط قرار گرفته و ملت ایران براى به دست گرفتن سرنوشت خود به پا خاسته است ، مستقیما رئیس جمهور آمریكا و نیز بعضى از سایر مقامات عالى رتبه آمریكایى رسما دخالت مى كنند و على رغم اراده قاطع ملت ایران اعلام مى كنند كه (ما از شاه حمایت مى كنیم و باید حمایت بكنیم چون بهترین دوست و حافظ منافع ما در منطقه است ) . در سالیان دراز مى بینیم كه اكثر و بلكه تمامى سیاست هاى شاه در زمینه هاى مختلف در جهت تامین هر چه بیشتر منافع آمریكا و همدستان آمریكا بوده است . كشاورزى ایران را به نفع آمریكا نابوده كرده است ، مخازن زیر زمینى و مخصوصا نفت را به غارت آمریكا داده است و ایران را با پول نفت ، انبار اسلحه ساخت آمریكا و همدستانش قرار داده است كه گذشته از این كه این سلاح ها به هیچ كارى جز كشتن فرزندان ملت در شهرها و دهات نمى خورد ، بیش از چهل هزار مستشار نظامى

ص: 24

آمریكایى را بر ما تحمیل كرده است كه علاوه بر اینكه در هر سال بابت حقوق آنان هزینه كمرشكنى بر ما تحمیل مى شود ، اصولا همین مستشاران زیر نظارت سفارت آمریكا تمامى اوضاع كشور را براى حفظ منافع آمریكا كنترل مى كنند و قدرت هر گونه آزادى عمل را از ارتش ایران سلب كرده اند و ارتش را على رغم خواست آنان در جهت حفظ شاه بسیج نموده اند . آمریكا به دست شاه ، ایران را به یك پایگاه نظامى در برابر ابرقدرتى رقیب خود درآورده است . شاه با زور سرنیزه حق كارگران و زحمتكشان شریف و محروم ایران را به باد داده است . سرمایه داران آمریكایى ، ایران را بهترین نقطه براى استثمار مى دانند و سرمایه خود را به اشكال مختلف به ایران سرازیر كرده اند و باید بگویم كه ابعاد دخالت آمریكا در ایران به قدرى وسیع است كه در این فرصت ، امكان شمردن آنها نیست .

سؤال : راه حل هایى كه شما براى حل سیاسى بحران كنونى و آینده در ایران پیشنهاد مى كنید ، كدامند ؟

جواب : ما همیشه گفته ایم كه اولین شرط حل بحران كنونى در ایران ، بركنارى شاه است و دیگر این كه آمریكا و نیز سایر دولت هاى بیگانه باید از دخالت در امور داخلى ما خوددارى كنند و بارها گفته ام كه با بودن شاه هیچ راه حلى وجود ندارد .

سؤال : آیا جریان هاى فكرى دیگرى به جز آنچه شما دارید ، مى توانند در پیشبرد این مبارزه شركت داشته باشند ؟

جواب : در ایران آنچه به صورت یك جریان فكرى وجود دارد همان آرمان ها و خواسته اصیل اسلامى است . اگر مردم ایران خواستار برچیده شدن رژیم سلطنتى هستند و یا خواستار برقرارى حكومت اسلامى و یا قطع سلطه اجانب از كشور اسلامى و یا مجازات همه آنها كه به ثروت هاى ملت تجاوز كرده اند و نظایر آنها ، همه و همه از اصول و مبانى مترقى اسلامى ناشى مى شود و تمامى شعارها در تظاهرات شهرها و دهات ایران شاهد این واقعیت است و آنچه را كه جز اسلام و آرمان هاى اسلامى و نهضت اسلامى است ، مطالبى است كه نمى شود آن را یك جریان نامید زیرا در میان مردم این مطالب هیچ گونه كاربردى ندارد .

سؤال : آیا جبهه ملى را با كلیه اجزاى متشكله اش حفظ خواهید كرد ؟

جواب : هر فرد یا گروه و دسته اى كه بتواند خود را با خواسته هاى نهضت اسلامى موجود در ایران كه عموم ملت در آن شركت دارند هماهنگ سازد ، مى تواند در ادامه كار ، وظیفه خود را انجام

ص: 25

دهد ، در غیر این صورت در میان مردم جایى ندارد و ملت ایران هوشیارانه این مسایل را تعقیب مى كنند .

سؤال : آیا در نظر دارید به منظور تسریع سرنگونى شاه ، حركت اعتصابى را به خصوص در صنعت نفت توسعه دهید ؟

جواب : من از عموم كاركنان و كارمندان موسسات و شركت هاى دولتى و خصوصى و مخصوصا شركت نفت خواسته ام كه هر چه وسیعتر به اعتصابات خود ادامه دهند .

سؤال : چه اقداماتى علیه شركت هاى چند ملیتى كه در ایران در اوج قدرت هستند و مخصوصا شركت هاى نفتى ، معمول خواهید داشت ؟

جواب : یكى از وظایف دولت آینده این است كه به تجاوزهاى این یاغیان بین المللى كه براى منافع نامشروع خود ، ملت ها را به خاك و خون مى كشند ، در ایران پایان دهد و این شركت ها در ایران با توافق دولت هاى غیر قانونى سرمایه گذارى كرده اند ، از این جهت نیز ادامه كار ندارند .

سؤال : روابط ایران و فرانسه پس از بركنارى شاه چگونه خواهد بود ؟

جواب : فرانسه و یا هر كشور دیگر كه به آزادى و استقلال ما احترام بگذارد و در صدد تجاوز به منافع ملت ما و غارت مخازن نباشد ، ما براساس حفظ آرمان ها و مصالح و منافع خودمان ، با آنان بر مبناى احترام متقابل رفتار خواهیم كرد ؟

سؤال : نظرتان راجع به قرارداد كمپ دیوید چیست ؟ و حل مساله فلسطین را چگونه مى بینید ؟

جواب : كمپ دیوید چیزى جز یك فریب و بازى سیاسى براى ادامه تجاوز اسرائیل به مسلمین نیست . من بیش از پانزده سال است كه در اعلامیه ها و سخنرانى هاى خود ، اسرائیل را محكوم كرده و از ملت فلسطین و سرزمین آنان دفاع كرده ام . اسرائیل غاصب است و هرچه زودتر باید فلسطین را ترك كند و تنها راه حل این است كه برادران فلسطینى هر چه زودتر این ماده فساد را نابوده گردانند و ریشه استعمار را در منطقه قطع كنند تا آرامش به منطقه باز گردد .

ص: 26

تاریخ : 14/9/57

تاریخ : 15/9/57

جواب : الان پیش بینى نكرده ام .

سؤال : آیا پس از ملاقات آقاى شایتز نماینده وزارت خارجه فرانسه با شما در چند روز قبل تغییرى در بیانیه هاى شما درباره اوضاع و احوال رخ خواهد داد ؟

جواب : خیر ، من هرگز حتى براى یك لحظه هم موضع خود را تغییر نمى دهم . این تكلیف الهى است و در صورت سكوت ، مسؤول خدا خواهم بود .

سؤال : حضرت آیت اللّه ! عكس العمل شما در مقابل رژیم فرانسه مبنى بر محدود كردن فعالیت هاى حضرتعالى و پیام هاى شما به مردم ایران چگونه خواهد بود ؟

جواب : اگر محدود بكنند ، ما در فرانسه نمى مانیم و به جاى دیگر خواهیم رفت لكن براى فرانسه صورت خوشى نخواهد داشت .

سؤال : حضرت آیت اللّه ! نظر شما درباره وقایع چند روزه اخیر چگونه است ؟

جواب : وقایع اخیر ایران را مى گویید ، همین دو سه روز تظاهرات و كشتار ؟ بله ، وقایعى است كه دنبال این حكومت نظامى و دولت نظامى و ظلم هاى شاه پشت سرهم واقع مى شود و مردم از هر فرصتى براى اظهار حق خود استفاده مى كنند . مطلب همان است كه تا شاه هست این وقایع هست .

ص: 29

تاریخ : 916/57

جواب : از مسلمانان لبنان انتظار دارم كه در قضیه لبنان با هم برادر باشند و با هم بر ضد ظلم قیام كنند و به این نهضتى كه در ایران برپا شد ، به اندازه خودشان همراهى كنند و لااقل تبلیغات كنند ، هم چنان كه ملت ایران تاكنون به آنها خدمت كرده است و آنان را در مصائبشان تنها نگذارده است .

سؤال : براى دفاع از تجاوزات مستمر اسرائیل ، امل شهداى زیادى تقدیم كرده است . براى جنوب لبنان چه توصیه اى دارید ؟

جواب : همه باید متحد شوند و متحدا در مقابل این جمعیت متجاوز بایستند و عمل كنند و دست غاصب او را قطع كنند . اصولا این تكلیف همه مسلمین است كه قدس را آزاد كنند و شر این جرثومه فساد را از سر بلاد اسلامى قطع كنند .

سؤال : چه اقداماتى راجع به امام موسى صدر فرموده اید ؟

جواب : در زمانى كه نجف بودم تلگرافى به آقاى یاسر عرفات و تلگراف دیگرى به رئیس جبهه صمود در سوریه نمودم و اینجا هم وقتى سفیر لیبى آمده بود ، راجع به ایشان صحبت كردم . امیدوارم هر چه زودتر ایشان به لبنان مراجعت نمایند و به مبارزاتشان علیه اسرائیل ادامه دهند . من از این قضیه متاثرم و دعا مى كنم كه ختم به خیر شود .

سؤال : به طورى كه مسبوق هستید ، سالیان دراز بود كه اهل كتاب در كنار مسلمانان و با احترام متقابل زندگى مى كردند ، با توجه به جنگ لبنان و نتائج آن ، در این مورد چه نظر دارید ؟

جواب : هر كس از اسلام اطلاع داشته باشد ، مى داند كه اسلام هیچ گاه در مورد اقلیت مذهبى و پیروان سایر مذاهب نظر سوء نداشته است و همیشه با آنان با احترام رفتار كرده است ، تبلیغاتى كه خلاف این مطلب را برساند از اجانب و دشمنان اسلام است .

سؤال : مى دانیم كه صهیونیسم بین الملل با برقرارى روابط نزدیك با كشورهایى نظیر ایران و نیز حمایت كامل از رژیم ایران همواره توانسته است ایران را از اعراب در مبارزاتشان علیه اسرائیل جدا نگه دارد ، در این مورد چه نظر دارید ؟

جواب : یكى از جهاتى كه ما را در مقابل شاه قرار داده است ، كمك او به اسرائیل است . من همیشه

ص: 31

در مطالبم گفته ام كه شاه از همان اول كه اسرائیل به وجود آمد ، با او همكارى كرده است و وقتى كه جنگ بین اسرائیل و مسلمانان به اوج خود رسیده بود ، شاه همچنان نفت مسلمین را غصب كرده و به اسرائیل مى داد و این امر ، خود از عوامل مخالفت من با شاه بوده است . ملت مسلمان ایران هیچ گاه از اسرائیل پشتیبانى نكرده است و همیشه از این بابت مورد ظلم و تجاوز دستگاه شاه قرار گرفته است .

سؤال : تحریكات مشكوك و حملات مستمرى وجود دارد كه روابط بین عرب و عجم و ترك و كرد و . . . . را تیره گرداند ، چه راه حلى براى خنثى كردن این توطئه پیشنهاد مى كنید و در این مورد چه نظر دارید ؟

جواب : كسانى كه اهل قلم و بیان هستند باید این مسائل را براى مردم توضیح دهند و اسلام را به مردم معرفى كنند و بگویند كه اسلام براى ملیت خاصى نیست و ترك و فارس و عرب و عجم ندارد . اسلام متعلق به همه است و نژاد و رنگ و قبیله و زبان در این نظام ارزش ندارد . قرآن كتاب همه است و این تبلیغات كه این عرب است ، آن ترك است ویا فارس یا كرد ، تبلیغاتى است كه اجانب براى چپاول مخازنى كه در این ممالك است ، آن را رواج مى دهند كه مسلمانان را از هم جدا كنند ، مسلمین باید هوشیار باشند كه تحت تاثیر این تبلیغات واقع نشوند .

سؤال : ابرقدرت ها و وابستگان آنها نمى توانند معنى استقلال را دریابند ، در منطق سیاسى آنها هر كس كه به یكى از آنها متكى نباشد ، بلافاصله وابسته به دیگرى معرفى مى شود ، این امر در لبنان زیاد به چشم مى خورد ، امروز هم نظیر آن را در ایران مى بینیم ، با توجه به این مطلب آیا رابطه اى بین حركت اسلامى شما و كمونیست ها وجود دارد ؟

جواب : خیر ، رابطه اى وجود ندارد . ما همان طور كه آمریكا را مورد حمله قرار داده ایم ، شوروى هم مورد حمله است . براى ما فرقى بین شرق و غرب نیست . ما با اتكاء به خدا و ملت شجاع استقلال واقعى را به دست مى آوریم .

سؤال : گفته مى شود كه سقوط شاه یعنى روى كارآمدن كمونیست ها ، آیا این امر صحیح است ؟

جواب : خیر ، مردم آگاه ایران با تجربیات تلخى كه از كمونیست ها به دست آورده اند ، هرگز به آنان مجال دخالت در سرنوشت خویش را نمى دهند .

ص: 32

سؤال : عده اى تبلیغ مى كنند كه فعالیت سیاسى از فعالیت دینى جداست ، در این مورد چه مى گویید ؟

جواب : شعار سیاست از دین جداست ، از تبلیغات استعمارى است كه مى خواهند ملت مسلمان را از دخالت در سرنوشت خویش باز دارند . در احكام مقدس اسلام ، بیش از امور عبادى در امور سیاسى و اجتماعى بحث شده است . روش پیامبر اسلام نسبت به امور داخلى مسلمین و امور خارجى آنها نشان مى دهد كه یكى از مسوولیت هاى بزرگ شخص رسول اكرم (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) مبارزات سیاسى آن حضرت است . شهادت امیرالمومنین علیه السلام و نیز حسین علیه السلام و حبس و شكنجه و تبعید و مسمومیت ائمه علیه السلام همه در جهت مبارزات سیاسى شیعیان علیه ستمگرى ها بوده است و در یك كلمه مبارزه و فعالیت هاى سیاسى بخش مهمى ازمسوولیت هاى مذهبى است .

سؤال : در اكثر كشورهاى اسلامى موج روز افزونى در گرایش به مذهب به چشم مى خورد ، چرا ؟

جواب : یكى گرایش بشریت به مذهب است كه دلیل آن در احساس پوچى نگران كننده اى است كه نسل امروز و فرار كرده از مذهب احساس مى كند و از این رو مذهب را تنها پناهگاه خود مى یابد و دیگر گرایش به اسلام است و آن به این دلیل است كه بشریت از مكاتب رائج زمان براى حل مشكل خود در زمینه هاى مختلف زندگى مایوس شده است و با تلاشى كه دانشمندان و نویسندگان اسلامى كرده اند ، اسلام را به جامعه بشر به عنوان مكتبى كه مى تواند پاسخگوى همه نیازهاى بشرى شود ، معرفى نموده اند .

سؤال : در جمهورى اسلامى مورد نظر شما ، اقلیت مذهبى چه نقشى دارند ؟

جواب :اسلام همیشه حافظ حقوق مشروع اقلیت هاى مذهبى بوده و هست ، آنان در جمهورى اسلامى آزادند و آزادانه به مسائل خود مى پردازند و در پناه حكومت اسلامى چون بقیه افراد در اظهار عقیده آزادند .

سؤال : زنان توده عظیمى از مسلمانان را تشكیل مى دهند ، چه نقشى و چه حقى شما براى زن در نظام اسلامى قائل هستید ؟

جواب : هم اكنون زنان مسلمانان ایران در مبارزات سیاسى و تظاهرات بر ضد شاه شركت دارند . به من اطلاع داده اند كه در شهرهاى ایران زنان جلسات سیاسى دارند . در نظام اسلامى ، زن

ص: 33

همان حقوقى را دارد كه مرد دارد ، حق تحصیل ، حق كار ، حق مالكیت ، حق راى دادن ، حق راى گرفتن . در تمام جهاتى كه مرد حق دارد ، زن هم حق دارد لیكن هم در مرد مواردى است كه چیزهائى به دلیل پیدایش مفاسد بر او حرام است و هم در زن مواردى هست كه به دلیل اینكه مفسده مى آفریند ، حرام است . اسلام خواسته است كه زن و مرد حیثیت انسانى شان محفوظ باشد . اسلام خواسته است كه زن ملعبه دست مرد نباشد . این كه در خارج منعكس كرده اند كه در اسلام با زن ها با خشونت رفتار مى شود ، امر غیر صحیحى است و تبلیغات باطلى است كه از مغرضین حاصل شده و الا مرد و زن هر دوشان در اسلام اختیارات دارند ، اگر اختلافاتى هست ، براى هر دو هست و آن مربوط به طبیعت آنان است .

سؤال : آیا هیچ یك از دولت هاى عربى به نهضت شما كمك كرده اند یا خیر ؟

جواب : هیچ كدام تا كنون كمك نكرده اند .

ص: 34

تاریخ : 16/9/57

سؤال : آیا شما به كسانى كه اطراف شما هستند و با شما كار مى كنند اطمینان دارید ؟

جواب : بله ، اطمینان دارم .

ص: 36

16/9/57

حضرتعالى بفرمائید كه سازمان آزادیبخش فلسطین و لیبى و سایر كشورها و احزاب كمونیست تا چه مقدار جنبش شما را كمك مى كنند ؟

جواب : ما به كمك مالى آنان احتیاجى نداریم و به كمك هاى دیگر از قبیل كمك هاى تبلیغاتى هم كه احتیاج هست ، هیچ كس كمكى نكرده است . و اما احزاب كمونیست و كشورهاى دیگر چون آن دو ، هیچ كارى براى ما نكرده اند و این است استقلال به معناى عالى كلمه .

سؤال : حضرت آیت اللّه ! انتظار شما چیست ؟ چه موقعى این تضاد و جنگ به پایان خواهد رسید ؟ و آیا این جنگ و نتیجه این جنگ را چگونه انتظار دارید ؟ آیا این جنگ را جنگ مقدسى مى دانید ؟

جواب : اما جنگ ما جنگ مقدس است براى اینكه براى اسلام است ، براى خداست و چیزى كه براى خدا باشد مقدس ترین امور است و اما نتیجه ، ما تا وقتى كه نتیجه آخر كه عبارت از كوتاه شدن دست اجانب و رفتن رژیم سلطنتى است تحقق پیدا نكند ، دست از مبارزات خود بر نمى داریم ، مردم به غیر آن راضى نیستند .

سؤال : به نظر حضرتعالى حكومت اسلامى شما با مسائل بانكى و مساءله بهره چگونه برخورد خواهد كرد ؟ با مساله صنایع چگونه برخورد خواهد كرد ؟ آیا حضرتعالى در افكار خودتان با عربستان سعودى نزدیكتر هستید یا لیبى ؟ یا تصور مى فرمائید كه یك چیزى است متفاوت از همه اینها ؟

جواب : اما راجع به بهره بانكى ، ما بانك هایى كه بى بهره باشد باید تاسیس كنیم . ما بهره ها را جایز نمى دانیم . اما راجع به صنایع ، صنایع را در ایران به بهترین وجه پایه گذارى خواهیم كرد و اما آنچه كه امروز به عنوان صنایع است در ایران ، مونتاژى بیش نیست و اصولا به درد نمى خورد .

سؤال : راجع به لیبى چه ؟

جواب : آن مساله دیگرى است ، ما در مسایل اسلامى كه آنان به آنها عمل مى كنند موافقت داریم .

سؤال : روابط دولت اسلامى حضرت آیت اللّه با امریكا چگونه خواهد بود ؟ آیا شما فروش نفت را به غرب ادامه مى دهید ؟ و روابط شما با شوروى چگونه خواهد بود ؟

جواب : ما با تمام دولت ها در صورتى كه دخالت در امور داخلى ما نكنند و براى ما احترام متقابل

ص: 38

قائل باشند ، با احترام رفتار مى كنیم و نفت را هم هر كس مشترى است به او مى فروشیم . ما از زیاده روى و غلط روى هایى كه راجع به نفت بوده است و چیزهایى كه خلاف مصلحت ملت بوده است ، جلوگیرى مى كنیم والا نفت را مى فروشیم .

سؤال : روابط شما با شوروى چگونه خواهد بود ؟

جواب : همانطور كه با آمریكا ، فرقى ندارد ، روابط مثل هم است .

سؤال : در مورد مسائل اجتماعى ، حضرت آیت اللّه حضور زنان را در دانشگاه و یا كار كردن آنان را در جامعه چگونه مى بینند ؟ و آیا براى آنها محدودیت هایى قائل مى شوند كه الان در جامعه كنونى وجود ندارد ؟ نظر حضرتعالى در مورد كنترل موالید و یا تحصیل زنان و مردان در دانشگاه به صورت مخلوط چیست ؟

جواب : زنان در جامعه اسلامى آزادند و از رفتن آنان به دانشگاه و ادارات و مجلسین به هیچ وجه جلوگیرى نمى شود ، از چیزى كه جلوگیرى مى شود ، فساد اخلاقى است كه زن و مرد نسبت به آن مساوى هستند و براى هر دو حرام است . راجع به موالید ، تابع آن است كه حكومت چه تصمیمى بگیرد .

سؤال : ممكن است راجع به تاریخچه و نماى تاریخى جنبش تاریخى خودتان و توسعه اش در طى پانزده سال گذشته از زمانى كه در تبعید بودید ، براى من شرح دهید ؟ چگونه در سازمان دادن چنین جنبش بسیار موثرى اقدام كردید و سازمان دهندگان این جنبش چ _ه كسانى بودند و چه نوع از روابط و تامین هاى مختلف كه براى دنیا باور كردنى نیست ، وجود داشته و دارد ؟

جواب : اصل جنبش و مقدمات آن طولانى است ولى آنقدر كه به طور اختصار مى توانم بگویم ، این است كه شاه از ابتداى سلطنت غاصبانه اش خیانتهاى بى شمارى كرد و مواردى هم پیش آمد كه قدرت آن پیدا شد كه او را از مملكت بیرون كنند كه مع الاسف سستى كردند . شرح مبارزات پانزده ساله اخیر بدین صورت بود كه شاه برخلاف مصلحت ملت كارهائى انجام داد ، ابتدا علماء اسلام مخالفت كردند و این مخالفت به گرفتارى شبانه من انجامید . در پانزده خرداد 42 از قرارى كه مى گویند ، پانزده هزار نفر كشته شدند . قریب یك سال در زندان و حصر بودم ، پس از آزادى به مبارزاتم ادامه دادم و مفاسد و جنایات شاه را افشاء نمودم تا اینكه یكى از خیانت هاى بزرگ شاه یعنى قضیه كاپیتولاسیون پیش آمد و شاه

ص: 39

مستشاران آمریكائى را مصونیت داد ، از این جهت كه این قضیه مخالف مصالح اسلام و كشور بود ، من با آن شدیدا مخالفت نمودم و به دنبال آن شبانه دستگیر شدم و مستقیما به تركیه تبعید شدم . یك سال در تركیه بودیم ، پس از آن ما را تحویل عراق دادند و قریب چهارده سال در عراق بودیم ، در طول این مدت من در مواقع مختلف ، جنایات شاه را چه در اعلامیه و چه در خطابه اعلام مى كردم و هر فاجعه اى را گوشزد مى نمودم و هرگز ساكت ننشستم و بعد هم كه به اینجا آمدم . و اما سازمان دادن نهضت اسلامى همگانى ملت ایران ، این نهضت ، جنبشى است كه همه مردم را شامل مى شود و از آنها و مردم سرچشمه مى گیرد و اعتقادش به این است كه این نهضت را تا به ثمر رسیدن باید ادامه داد . البته ما روحانیون مردم را هدایت كردیم و تمام جرائم رژیم را افشاء كردیم و روشنگرى روحانیون ، بحمداللّه مفید واقع شد و مردم روشن شدند و یك تحول فكرى براى جامعه ایران به وجود آمد ، به طورى كه همه با هم یك صدا به دنبال یك راه و مقصد در حركتند و آن نابودى این دودمان و برچیده شدن نظام شاهنشاهى و برقرارى حكومت اسلامى است و این هدف در سراسر ایران حكمفرماست . در مركز ، همین مطلب را مى خواهند ، در شمال و جنوب و شرق و غرب هم همین موضوع را طالبند . همه فریاد استقلال ، آزادى ، حكومت اسلامى را سر داده اند و مى خواهند ، چرا نخواهند ؟ شاه تمام مخازن زیر زمینى و روى زمینى آنان را به غارت داده است ، استقلال سیاسى ، نظامى ، اقتصادى و فرهنگى آنان را بر باد داده است . آنان مى خواهند و همگى مى خواهیم كه شاه را به جزاى اعمالش برسانیم و این نداى مجازات شاه در سراسر ایران طنین انداخته است . شاه غیر از اینكه برود هیچ چاره اى ندارد ، البته اگر به دست مردم نیفتد . آمریكا و سایر كشورهائى كه از او پشتیبانى مى كنند ، خطاكار و در اشتباهى بزرگ هستند و این پشتیبانى براى خودشان بسیار مضر است و باید در این امر تجدید نظر كنند .

سؤال : آیا از طرف مقامات آمریكائى ، هیچ نوع تماسى با حضرتعالى گرفته شده است ؟

جواب : خیر .

سؤال : پس از پایان اقامت در فرانسه ، كجا خواهید رفت ؟

جواب : تصمیم نگرفته ام .

ص: 40

فرموده اند ، دارد ؟ اگر این اوصاف را دارد و ما ساكتیم ، باید همین معنائى كه فرموده اند ، بر ما منطبق بشود و ایشان در یك وقتى این مطلب را فرموده اند كه وقتى قیام كرده اند و نهضت كرده اند در مقابل یزید ، این سلطان جائر ، با یك عدد كمى در مقابل یك عده كثیرى و در مقابل ابرقدرت كه در آنوقت همه مواضع قدرت دستش بوده است ، كه عذر را از ما ساقط كند كه ما بگوئیم كه مثلا ما عددمان كم بود ، ما زورمان كم بود . این را در وقتى ایشان فرموده اند كه مى خواستند قیام كنند بر ضد سلطان جائر وقتشان ، خطاب كردند به مردم و خطبه خواندند و علت قیام است اینكه چرا من در مقابل این آدم قیام كردم براى اینكه این عهد خدا را شكسته است و سنت پیغمبر را مخالفت كرده است و حرمات اللّه تعالى را نكث كرده است و نقض كرده است و پیغمبر فرموده است هر كه ساكت بنشیند و تغییر ندهد این را ، جایش جاى همان یزید است در جهنم ، جائى كه یزید دارد ، كسى كه سكوت كند جایش جاى اوست .

حالا ما ببینیم یزید چه كرده است كه حضرت سیدالشهدا سلام اللّه علیه در مقابلش قیام كردند و همچو مطلبى را فرموده اند و برنامه داده اند . حضرت سیدالشهدا مطلبى را كه فرموده اند ، این مال همه است ، یك مطلبى است عمومى ، (من راى ) هر كه ببیند ، هركسى ببیند یك سلطان جائرى اینطور اتصاف به این امور دارد و در مقابلش ساكت بنشیند ، نه حرف بزند و نه عملى انجام بدهد ، این آدم جایش جاى همان سلطان جائر است .

یزید یك آدمى بود كه به حسب ظاهر متشبث به اسلام بود و خودش را خلیفه پیغمبر حساب كرد و نماز هم مى خواند ، همه این كارهائى كه ماها مى كنیم آن هم مى كرد ، اما چه مى كرد ؟ اما از آن طرف معصیت كار بود ، مخالف سنت رسول اللّه مى كرد . رسول اللّه سنتش این است كه باید با مردم چه جور عمل بكنند ، او خلافش عمل مى كرد ، باید حفظ دماء مسلمین بشود ، دماء مسلمین را مى ریخت ، باید مال مسلمین هدر نرود ، او هدر مى داد مال مسلمین را . همان شیوه اى كه پدرش معاویه هم داشت و امیرالمومنین هم قیام كرد در مقابل او منتهى حضرت امیر لشگر هم داشت ولى سیدالشهدا عدد خیلى كمى در مقابل یك ابرقدرت بود .

ما ببینیم كه این كارهائى كه او (یزید) كرده است ، به این حكام وقت ما و به سلطان وقت ما تطبیق مى شود ؟ این مسائلى كه رسول اللّه فرموده است ، اینها تطبیق مى شود بر این ؟ سلطان است ؟ جائر است ؟ این معلوم است كه الان سلطه دارد ، (سلطان ) یعنى سلطه دارد ، الان سلطه دارد و جائر هم هست ، خودش هم شاید قبول داشته باشد كه جائر است ، همه كس هم میداند كه این آدم جائر است . خوب مخالفت سنت رسول اللّه را نكرده ؟ ! هر چه رسول اللّه فرموده است ، ایشان عمل كرده ؟ ! یا اقوال رسول اللّه را به حساب نمى آورند اینها ؟ اینها سنت رسول اللّه را به حساب نمى آورند . بله در ایام عمرش براى اینكه من و شما را بازى بدهد یك دفعه هم مى رود به حرم حضرت رضا و آنجا یك ، دو ركعت نماز هم مى خواند ، من هم نمى دانم با چه حالى مى خواند ، یك دو ركعت نماز هم آنجا مى خواند و یك حرفهائى هم آنجا میزند . این چیزها ، این براى اغفال من و شماست ، آیا به سنت رسول اللّه عامل

ص: 42

است ؟ ! ایشان عامل سنت رسول اللّه هست ؟ ! سنت رسول اللّه این است كه دماء مسلمین محفوظ باشد ، ایشان حفظ كرده است دماء مسلمین را ؟ ! الان اطلاعى كه رسیده است در همین چند روز ، در همین دو ، سه روز در اصفهان پنجاه نفر ، در كجا ، در كجا چقدر كشته شده اند . بى اطلاع ایشان است ؟ ! با اطلاع است . بى اطلاع دولت است ؟ ! با اطلاع دولت است . بى اطلاع شاه است ؟ ! اینها بى اطلاع شاه كارى نمى كنند و من نگرانم از فردا و پس فردا براى اینكه یك خبرى به ما رسیده است كه ان شاءاللّه دروغ است و من هم حمل كردم كه این یك تبلیغاتى باشد ولى خوب محتمل است و آن اینكه اینها اعلام كردند به اینكه فردا و پس فردا آزادند مردم در شعائر خودشان و در شعائر مذهبى و در عزادارى آزادند . از آن طرف اطلاع دادند كه یك نقشه اى در كار است و آن نقشه این است كه یك عددى از اشرار را بین مردم به همان صورت مردم وارد معركه كنند ، این راهپیمائى كه علما و سایر طبقات بنا دارند كه فردا در همه شهرهاى ایران و قصبات انجام بدهند ، اینها یك عده اى از اشرار را كه مربوط به خودشان است ، در بین اینها وارد كنند و آنها شلوغكارى كنند آنها كه شلوغكارى كردند ، اینها بگویند كه خوب _آزاد_ این یك تظاهرات آرام نبوده و شلوغ كردند و با رگبار مسلسل مردم را از پا درآورند . خوب من احتمال این معنا را مى دهم كه این یك اشتهارى است كه اینها داده اند براى اینكه مردم را از این كارى كه فردا بنا دارند بكنند ، مردم را از آن كار وا دارند و نگذارند بشود یعنى خود مردم نكنند و آنها به مقصد خودشان رسیده باشند كه هم گفته باشند كه خوب ما كه آزاد گذاشتیم مردم را و خود مردم بیرون نیامدند لكن خوب یك احتمالش هم اینست كه یك نقشه شیطانى در كار باشد و این البته موجب نگرانى است كه فردا اینها چه خواهند كرد .

كه ما دادیم با سربازهاى اسرائیل شده است . پس این مستحل حرمات اللّه است . هم نفوس مسلمین را به باد دارد مى دهد و هم اموال مسلمین را . مراتع ما را به غیر داده است ، جنگل هاى ما را به شركت هاى خارجى داده است ، شیلات را با كشتن چندین هزار ، آنطور كه مى گویند چندین هزار نفر را كشتند تا شیلات را از مردم بیچاره گرفتند و به غیر واگذار كردند ، نفتمان هم كه همه مى دانید كه دارند چه مى كنند كه بعد از چند وقت دیگر ایران هیچ چیز ندارد ، هر چه هست غارت كردند و بردند .

مى رفت بیرون ، من در ذهنم آمد كه مبادا براى فردا و پس فردا هم یك همچو تهیه اى دیده اند لكن محتمل است كه نباشد ان شاءاللّه ، بعضى هم گفتند رفته آنجا كه دیگر كار آخرى را انجام بدهد . این البته در صدد است كه فرار كند ، ملت ایران باید نگذارند این فرار كند ، آنقدرى كه مى شود . امكان ندارد البته كه یك كسى بتواند سزاى عمل این آدم را به او بدهد ، یك آدمى كه سى و چند سال است مسلط شده است بر این ملت و همه چیز ملت را به باد داده است ، یك آدمى كه مادرها را به عزاى اولادشان نشانده است و همین امروز كسى گفت كه یك زن بوده است كه سه تا بچه داشته هر سه بچه اش كشته شدند ، یك پدر و مادرى كه حالا وقتى كه مى آیند توى خانه مى بینند دیروز پنج نفر سر سفره بودند حالا دو نفر شدند ، مگر مى شود كه این را ما در این دنیا بتوانیم جزایش را به او بدهیم ؟ یك آدم كه مى كشد یك كسى را ، همان مقدار مى شود خودش را بكشند و همین ، بس ، خون این هم خون یك آدم است (اگر آدم باشد) . كسى كه سى و چند سال است بر این ملت تسلط پیدا كرده و كشتار كرده و آنطور كشتار كرده و دزدى كرده و آنطور دزدى كرده و خیانت كرده و آنطور خیانت كرده و جنایت كرده و آنطور جنایت كرده ، مگر بشر مى تواند كه این را به سزاى اعمالش برساند ؟ یك جان بیشتر ندارد مقابل یك نفر و حالا عجب ، من گاهى وقت ها از فهم بعضى از اشخاص تعجب مى كنم كه مى گویند خوب حالا آمده ، حالا آمده عذر خواسته دیگر ، حالا بپذیرد ، آمده گفته است كه من اشتباه كردم ، خوب بپذیرد دیگر از او . چى بپذیریم ؟ مگر خدا مى پذیرد از او این عذر را ؟ خدا حق الناس را نمى گذرد ، خود ناس باید بگذرند ، خود مردم باید بگذرند تا خدا بگذرد . مگر خدا مى گذرد از حق الناس ؟ (بیائید حالا مصالحه بكنید ، بیائید حالا خوب ، عفو بكنید ، نمى دانم چه ) یك آقاى ریش سفیدى یك كاغذ مفصلى نوشته بود ، البته خودش آدم دانشمندى است لكن ادراكش ، یك خرده عقلش ناقص است ، به من نوشته بود كه پیغمبر اكرم در فلان جا فلان آدم را بخشید ، در فلان جا فلان كافر را بخشید ، در فلان جا فلان كسى را بخشید . تاریخ براى من نوشته بود ، مثل اینكه من حق دارم كه ببخشم ایشان را ، به من چه ربط دارد ؟ بچه هاى آن پیرزن را كشته ، من ببخشم چطور من ببخشم كشته هائى كه از این ملت ، جوان هائى كه از این ملت به باد رفته ؟ ! همین امشب شما احتمال بدهید كه عده اى را كشته باشند ، همین امروز اطلاع رسید كه اشخاصى را كشتند ، مردم را كشتند ، ما بنشینیم بگوییم كه شما اعلیحضرت حالا دیگر باشید ؟ ! دیگر ازاین به بعد حكومت نكنید ، اعلیحضرت باشید ؟ ! آخر این چه منطقى است چطور انسان همچو حرفى را مى تواند بزند ؟

(بیائیم به قانون اساسى حالا عمل بكنیم )! معنى به قانون اساسى عمل كردن این است كه آقا (یعنى همین قانون اساسى اى كه الان دست است ) كه ایشان سلطان باشند و عرض مى كنم كه حاكم نباشند . آخر مى شود یك همچو چیزى ؟ امكان دارد براى یك آدم ، یك كسى كه اول ادراك آدمى داشته باشد ؟ حیوان هم نمى تواند یك همچو حرفى بزند كه ما دیگر این را بیائیم و عفوش كنیم . یكى عفوش بكند ؟ كى حق دارد كه این را عفوش بكند ؟ مگر با من یك كارى كرده كه حق من است كه عفوش بكنم ؟ حق یك ملت را خورده است این ، خون یك ملت را ریخته این آدم ، این ناكث عهداللّه

ص: 45

است . خدا از همه مردم عهد گرفته است به اینكه باید اطاعتش بكنند ، این ناكث عهداللّه است . خودش هم تعهد كرده است ، در مجلس اولى كه به این سلطنت غاصب رسیده ، آمده است در مجلس و قسم خورده است به اینكه به مذهب شیعه وفادار باشد ، مروج باشد ، به ملت خیانت نكند . آن قسم هائى كه مى خورد این ، نقض این عهدش هم كرده است ، قرآن را گذاشته و قسم خورده و خدا را شاهد گرفته است ، عهد كرده است به اینكه به ملت خیانت نكند ، مذهب شیعه را ترویج كند . ترویجش همین است كه مى بینید و امانتش هم همین است كه شما دارید مى بینید . مخالف سنت رسول اللّه هم كه الى ماشاءاللّه هر چه بخواهید مخالف سنت رسول است .

نمى توانستیم ، ما نمى دانستیم . كسى مى تواند در همه ایران بگوید من نمى دانستم كه این سلطان جائر است ؟ كسى مى تواند بگوید من دانستم مخالفت با سنت رسول اللّه مى كند ؟ كسى نمى داند كه این آدم عهد خدا را شكسته ، معصیت كار است ، به مردم جور دارد مى كند ؟ مال مردم را همه را هدر داده است هیچ كس نمى تواند بگوید من نمى دانستم . حالا كسى مى تواند بگوید كه ما دیگر نمى توانستیم ؟ تمام قدرت همراه ماست ، چطور نمى توانستیم ؟ همه باید استنكار كنند یعنى بالفظ بگویند شاه اینطور است ، چطور بعضى از علماء بعضى ازبلاد صریحا مى نویسند كه شاه اینطور است ، هیچ كاریشان هم نكردند ، همه باید بگویند كه شاه اینطور است (دولت نمى دانم چطور ، رژیم چطور است ) اینها غلط است ، باید اسم ببرند بگویند كه شاه اینطور است ، استنكار كنند ، عذر نمى شود بگوید من نمى توانستم ، نخیر مى توانستى . اگر كسى یك كلمه بگوید كه در این یك كلمه ترویج از این ظالم است ، تایید این ظالم است ، با این كلمه حفظ بشود ، این ظالم این خیانتكار به اسلام و مسلمین است ، نباید این كار بشود . اسم قانون اساسى را نباید كسى بیاورد كه با قانون اساسى ، مگر بگوید كه قانون اساسى ، این موادى كه رضاخان با سرنیزه گذاشت توى قانون اساسى ، این مواد كنار برود مابقى قانون اساسى ، خوب آن غلط است لكن دیگر اینقدر جنایت ندارد كه بخواهد این را نگهش دارد .

هر زبانى ، به هر جورى كه مى تواند بگوید به اینها كه مردم ایران كه قیام كردند بر ضد این مرد و این حكومت ، براى اینكه این حكومت ، این مرد پنجاه سال است خودش و پدرش به ما خیانت كرده اند ، خودش و پدرش پنجاه سال است جنایت كرده ، قتل عام كرده اند . خوب ، پدرش مسجد گوهرشاد را قتل عام كرد ، خودش دیگر هر جا بگردید . (ولد صدق ) .

بگویید به مردم كه مساله این است ، نه مساله این است كه یك دسته اى هستند و اراذل و اوباش هستند و چند نفر ، اخیرا هم آن مردك مى گوید كه (یك عده معدودى مردم را ناراحت كرده اند والا مردم همه شاه را مى خواهند!!) من نمى دانم آخر اینها چه جور فكر مى كنند ؟ براى كى مى گویند اینهابگوئید به مردم اینجا كه مردم ایران كه قیام كرده اند ، براى یك مطلب واضحى است كه همه بشر قبولش دارد كه آزاد باید باشد ، نباید هى در حبسش كنند ، نباید جلویش بگیرند كه حرف نزن ، بیخ گلویش را فشار بدهند كه نباید یك كلمه حرف بزنى ، قلمش را بشكنند كه نباید بنویسى . قلم ها را اینها شكستند ، قدم ها را شكستند در این پنجاه سال . حبس پر بود ازاشخاصى كه آزادى مى خواستند در این پنجاه سال . حالا قیام كرده اند و حقوق واضح ملى خودشان را ، آنكه از حقوق بشر است و از اولین حقوق بشراست ، (آزادى ، استقلال ، حكومت عدل ) این راخواهند مردم . این تبلیغاتى كه از قرارى كه مى گویند در هر سال صد میلیون دلار ایشان خرج تبلیغات خودش مى كند كه بگوید چشم و ابرویش كذا و نمى دانم قد وقامتش چه و مخالفین شان را به هرچى خواهند نسبت بدهند ، اینها را شما فشل كنید بگویید به اشخاصى كه با آنها ملاقات مى كنید كه مساءله این نیست این آدم مال ملت را بر مى دارد بر ضد ملت خرج مى كند ، اموال ملت را به ضد مصالح ملت دارد خرج مى كند . ان شاءاللّه خداوند همه تان را تایید كند ، موفق باشید .

والسلام علیكم و رحمة اللّه و بركاته

ص: 48

تاریخ : 20/9/57

سؤال : هزاران نفر در خیابان هاى تهران راهپیمائى كردند و عكس هاى شما را حمل مى كردند و علیه سلطنت شاه شعار مى دادند ، از نقطه نظر شما ، این تظاهرات موفق بوده است ؟

جواب : بسیار هم موفق بوده است ، براى اینكه با آن تظاهرات به دنیا مخصوصا آمریكا ثابت كردند كه حكومت شاه غیرقانونى است و به هیچ وجه نمى شود او را تائید كرد . شاه باید برود و چاره اى ندارد .

سؤال : هیچ گونه قهر و شورشى در تظاهرات دیروز به نظر نرسید ، بعضى ها مى گویند شاه بدین ترتیب طوفان را از سرخودش رد كرده ، آیا با این نظر موافقید ؟

جواب : بزرگترین طوفان همین تظاهرات آرام دیروز بود ، براى اینكه ملت ایران به دنیا فهماند كه این تظاهرات حساب شده است و مردم ایران مى توانند همه چیزرا كنترل كنند ودر عین حال شاه رانخواسته اند و رفتن شاه را خواستار شدند . باید همه بدانند كه شاه چاره اى ندارد ، باید برود .

سؤال : بعد از استعفاى شاه ، چه دولتى ایجاد خواهد شد ؟ عده زیادى ازمردم آمریكا فكر مى كنند كه دولت آینده ، ضد آمریكایى خواهد بود .

جواب : دولت جمهورى اسلامى است و در متن دولت ، ضدیتى با هیچ دولتى و مملكتى نیست . آمریكا اگر چنانچه با این دولت رفتارش ، رفتار انسانى باشد و احترام را حفظ كند ، این دولت با او هم مانند سایر دول ، احترام متقابل را حفظ خواهد كرد .

سؤال : چه تضمینى خواهید داد كه ایران نفت را به آمریكا بفروشد ، بعد از اینكه شاه برود ؟

جواب : تضمین نخواهیم داد ، لكن اختیار داریم و ما هم مى خواهیم نفت را بفروشیم ، اگر امریكا هم مشترى است به او هم مى فروشیم

ص: 50

تاریخ : 20/9/57

سؤال :در صورتى كه طرفداران شما روى كار بیایند ، بر سر خارجیان چه خواهد آمد ؟ نظر و روش شما نسبت به روسیه شوروى و اسرائیل چه خواهد بود ؟

جواب : اما خارجیان كه در مملكت هستند ، اگر خلافى در مملكت نكنند ، حكومت ما بر طبق قوانینش باآنان عمل خواهد كرد و براى آنان ناراحتى فراهم نخواهد شد . اما اسرائیل مطرود ماست و براى همیشه ، نه نفت به او مى دهیم و نه آن را به هیچ وجه مى شناسیم و اما شوروى مثل سایر ممالك است ، اگر چنانچه احترام متقابل را حفظ كند ، ما هم بااو رفتار همسایگى مى كنیم و ما به او اجازه دخالت در مملكتمان را نمى دهیم .

سؤال : چه مدت فكر مى كنید شاه خواهد بود ؟

جواب : نمى توانم پیش بینى كنم ولى انشاءاللّه به همین زودى ها او مى رود .

سؤال : به نظر شما چه مدت مانده است كه شاه استعفا بدهد ؟

جواب : نمى توانم پیش بینى كنم لكن امید است سر عقل بیاید و به زودى كنار برود ، ما امیدواریم كه او را دستگیر كرده و محاكمه نموده و به سزاى اعمالش برسانیم .

ص: 52

تاریخ : 20/9/57

بردارید ، برندارید ، تعرض كنید از این معنى براى اینكه حفظ آبروى خودتان و حفظ آبروى اسلام و حفظ آبروى ملت لازم است . اگر در یك جائى كه مثلا مى روند جوان ها ، در آنجا سوار چیزى مى خواهند بشوند یا سوار طیاره بشوند یا قطار بشوند ، بلیطها را مثلا تخلف بكنند و تقلب در آن بكنند ، این با حیثیت انسانى یك ملت دارند بازى مى كنند . اینها را شما به رفقایتان سفارش كنید كه احتراز كنند از این مسائل و این حجت كه آنها مال ما را مى خورند پس ما مال آنها را بخوریم ، این حجت درست نیست ، صحیح نیست . شما باید حفظ حیثیت ملت خودتان را ، حفظ حیثیت اسلام را بكنید براى این كه شما اگر فرض كنید كه پاسبانى دست شما را بگیرد در یك جائى كه تخلفى كردید ، نمى گویند این آقا ، مى گویند ملت ایران این طورى است ، گویند اسلام این طورى است . بنابراین این تكلیف بسیار مهمى است كه بر گردن شماها هست و تمام افرادى كه از ایران و از بلاد مسلمین در اروپا یا در آمریكا زندگى مى كنند باید خیلى این جهات را ، جهات حیثیت خودتان را ، معنویت خودتان را ، آبروى خودتان را ، اینها را باید در این بلادى كه هستید حفظ بكنید و تخلفاتى كه موجب هتك یك ملتى است هرگز نكنید ، ولو جایز هم بدانید نكنید ، ولو یك كسى هم به شما ظلم بكند شما چیزى كه اسمش تقلب مى گذارند ، اگر كشف بشود پلیس آن را تقلب مى داند ، یك همچو كارى هرگز نكنید . به رفقایتان سفارش كنید كه این مطلب را كه از من كرارا اینجا كه آمده اند پرسیدند و پرسیده اند و من هم همیشه گفتم نكنید این را شما سفارش كنید كه همچو كارهائى را نكنند اینها . اینها مضر است به حیثیت ما و از آن طرف هم راجع به این مسائل ایران ، شما در هر جا كه هستید به دوستانتان ، به دوستان آمریكائى تان ، دوستان اروپائى تان كه آشنائى پیدا كردید ، این مسائل ایران را بگوئید كه این شخص این طور با مردم رفتار كرده ، مردم تماما مى گویند ما این را نمى خواهیم و از این مسائل ایران در آنجا افشا كنید تا اینكه ابهامى نباشد بین خارجى ها و خیال كنند كه مملكت ایران ، مردم ایران یك مردم وحشى هستند ، دارند . . . خیر قضیه این حرف نیست بلكه مى خواهند یك حكومت وحشى را از بین بردارند ، این مسائلى است كه باید شما بگوئید و انشاءاللّه كه موفق باشید همیشه و موید باشید و سلامت باشید .

والسلام علیكم ورحمة اللّه وبركاته

ص: 54

تاریخ : 20/9/57

تاریخ : 20/9/57

براى این كه اگر چنانچه تو پشتیبانى بكنى ، مادامى كه تو و دولت تو هست ، نفت براى امریكا هیچ نیست و همین طور این اعلام به سایر كشورهاست ، چه كشور امریكا و چه انگلستان و چه شوروى و چه سایر ممالك كه مى خواهند از ایران نفت بخرند ، ما حتى به طور فروش عادلانه هم به این ممالكى كه پشتیبانى از امروز بكنند از شاه ، نفت نخواهیم داد یعنى تا آنوقتى كه دولت هاى اینها سركارند و شاه را پشتیبانى مى كنند تا آن وقت نخواهیم نفت به آنها داد . بله ، با ملت هایشان دشمنى نداریم و دولت هایشان را اگر ملت ها یا مجلس وادارند كه پشتیبانى شان را از شاه قطع كنند و اعلام كنند كه ما پشتیبان شاه نیستیم ، ما نفت خواهیم داد و اگر دولت ها این كار را نكنند ، تا آن دولت هست ، نفت براى این ملت ها هم نیست ، حالا مجلس خودشان مى دانند با دولت هایشان .

این یك پیامى است به خارج و سران دولت ها كه چشم خودشان را باز كنند و راه صحیح بروند ، پشتیبانى از یك ملتى كه ایستاده است و مى گوید من حق خودم راخواهم ، من آزادى مى خواهم ، حق سرنوشت من با خود من است ، من شاه را نمى خواهم ، باید پشتیبانى بكنند از یك همچو ملتى و اگر پشتیبانى نكنند و از شاه پشتیبانى بكنند ، دیگر نفتى در كار نیست براى آنها مادامى كه آن دولت هست .

نیست در آنجا . آنجا حكومت عدل است ، حكومت ملى است ، حكومت مستند به قانون الهى و به آراء ملت هست . این طور نیست كه با قلدرى آمده باشد كه بخواهد حفظ كند خودش را ، با آراى ملت مى آید و ملت او را حفظ مى كند و هر روزى هم كه برخلاف آراء ملت عمل بكند یا برخلاف قانون ، قانونى كه موظف است عمل بكند ، قهرا ساقط است و ملت ایران هم او را كنارش مى گذارند .

توى لشكرها هم بودند ، توى میدان هاى جنگ هم مى رفتند . اسلام _ با دانشگاه ها مخالفیم با فساد دانشگاه ها مخالف است ، با عقب نگه داشتن دانشگاه ها مخالف است ، با دانشگاه استعمارى مخالف است اسلام ، نه با دانشگاه مخالف است ، اسلام با هیچ چیز از این مظاهر عرض مى كنم تمدن مخالفت ندارد و با هیچ قشرى از شماها مخالفت ندارد . اسلام زن ها را دستشان گرفته آورده در قبال مردها نگه داشته در صورتى كه در زمانى كه پیغمبر اسلام آمد ، زن ها را هیچ حساب مى كردند . اسلام زن ها را قدرت داده است . اسلام زن ها را در مقابل مردها قرار داده ، نسبت با آنها تساوى دارند . البته یك احكام خاص به مرد است كه مناسب با مرد است ، یك احكام خاص به زن است ، مناسب با زن است . این ، نه این است كه اسلام نسبت به زن و مرد فرقى گذاشته است ، زن و مرد ، همه آزادند در این كه دانشگاه بروند ، آزادند در این كه عرض مى كنم راى بدهند ، راى بگیرند . این كه مخالفند ، این است كه اینطورى كه اینها زن را مى خواهند بار بیاورند كه یك ملعبه اى در دست مردها باشد و به قول شاه (زن خوب است فریبا باشد) ما مى خواهیم این كلام را بگیریم ، این غلط را بگیریم . ما مى خواهیم زن آدم باشد مثل سایر آدم ها ، انسان باشد مثل سایر انسان ها ، آزاد باشد مثل سایر آزادها .

تاریخ : 21/9/57

باید ملت بداند كه موضع ، سخت حساس است . چه بسا اشخاصى كه ندانسته یا خیانتكارانه امر به سكوت و سستى مى كنند ، باید به آنان اعتنا نكنند و اعتراض خود را هر چه بیشتر نسبت به شاه گسترش دهند و چون وسائل ارتباط جمعى در حال اعتصاب به سر مى برند ، باید به هر وسیله ممكن رابطه بین شهرستان ها برقرار نموده و مسائل روز و تظاهرات و اخبار مبارزات خود را به یكدیگر برسانند . اینجانب مراتب تشكر خود را صمیمانه به ملت عزیز تقدیم و نصرت آنان را كه نصرت قرآن كریم و اسلام است از خداوند تعالى مسئلت مى نمایم .

والسلام علیكم و رحمة اللّه وبركاته

روح اللّه الموسوى الخمینى

ص: 62

تاریخ : 21/9/57

تاریخ : 21/9/57

تاریخ : 21/9/57

كشت و كشتارهائى كه الان راه انداخته اند ، راه حل نیست و ناچار دولت نظامى هم باید ساقط شود .

سؤال : آقاى شاپور بختیار یكى از سخنگویان جبهه ملى به یكى از خبرگزارى هاى آلمان به نام د . پ . آ گفته است كه با مشروطه سلطنتى مخالفتى ندارد . اگر چنانچه جبهه ملى روى كار آید ، آیا شما به ایران باز مى گردید ؟

جواب : آن تابع این است كه من مصالح را ملاحظه كنم ، اگر مصلحت شد ممكن است .

سؤال : در صورت پیروزى جنبش تان و تاسیس دولت اسلامى ، توسعه و پیشرفت اجتماعى مخصوصا پیشرفت زنان را چگونه مى بینید و آیا تعداد زوجات را مجاز خواهید دانست و اجازه خواهید داد یا نه ؟

جواب : زن ها آزادند ، همانطورى كه مردها آزادند ، ما طبق قانون اسلام عمل مى كنیم .

سؤال : در صورت استقرار حكومت جمهورى اسلامى آیا به كردها خود مختارى داخلى و آزادى هاى محلى داده خواهد شد ؟

جواب : همه در ایران ملت واحد هستند و ما ، هم خود و هم آنها را ملت واحد مى دانیم .

سؤال : اهداف و برنامه هاى آینده شما چیست ؟

جواب : نقائصى كه در حكومت شاه بوده است ، تا آنجا كه مقدور است ترمیم خواهیم كرد . استقلال و آزادى را به وطن باز خواهیم گرداند . روابط ناسالمى را كه به ضرر ملت است اصلاح خواهیم كرد . ادارات را هم آنطور كه مصلحت ملت و مملكت است تصفیه مى نمائیم . دست دیگران را از ایران كوتاه خواهیم نمود .

ص: 66

تاریخ : 23/9/57

نفت را تا رفتن شاه و دولت ادامه دهند و بر ملت است كه با گسترش اعتصابات خود از آنان پشتیبانى نمایند . اینجانب مصیبت وارده بر خواهران و برادران سراسر كشور را تسلیت مى گویم و از خداى بزرگ ، اجر و صبر براى آنان و رحمت واسعه حق تعالى را براى شهداى راه خدا مسئلت مى نمایم و روز دوشنبه 17 محرم الحرام را به مناسبت هفتم شهدا ، عزاى عمومى اعلام مى كنم .

روح اللّه الموسوى الخمینى

ص: 68

57/9/23

سایه آن به همه این جنایت ها و خیانت ها پایان داده مى شود ، به معنى یك قدم عقب بودن است ؟ نه ، این پایان دادن به ارتجاع شاهنشاهى دوهزار و پانصد ساله پوسیده است .

سؤال : آیا شما تصور مى كنید كه با تمام جنبش هاى آزادیبخش در كشورهاى مختلفه عرب كه هر كدام بر اساس روش خاصى و در شرایط خاصى براى استقلال (مانند ملت فلسطین ) خودمختارى ، آزادى سیاسى ، اقتصادى و عقیدتى مجاهدت مى كنند ، پیوند دارید ؟

جواب : نهضت مقدس اسلامى موجود در ایران با هیچ گروهى در خارج از كشور ارتباط سازمانى ندارد ، ولى ما امیدواریم كه چون ملت ایران همیشه از مبارزه همه آزادیخواهان بخصوص برادران فلسطینى علیه اسرائیل متجاوز ، حمایت كرده است و ما بیش از پانزده سال است كه همیشه در اعلامیه و سخنرانى ها ، نهضت آنان را تایید كرده ایم و در حد امكان به یارى آن برخاسته ایم ، آنان و همه آزادیخواهان جهان ، امروز از مبارزات حق طلبانه ملت ایران حمایت كنند ، امیدواریم كه این كار را هر چه بیشتر و سریع تر انجام دهند .

سؤال : در مبارزه علیه شاه ، نیروى مذهبى مایه اتحاد قشرها و لایه هاى مختلف نیروهاى سیاسى است . نظر شما نسبت به شركت مبارزین متحد و مردمى جنبش انقلابى كه مى گویند بعضى از آنان ماركسیست و گاهى اظهار نمى كنند ، چیست ؟

جواب : بله امروز اسلام به صورت یك مكتب مترقى كه قادر است تمامى نیازهاى بشر را تامین كند و مشكلات او را حل نماید ، مورد توجه همه مسلمین جهان ، بخصوص ملت مسلمان ایران قرار گرفته است و بیش از نودوپنج در صد مردم ایران مسلمانند و خواستار استقرار حكومت اسلامى و اجراى قوانین مترقى اسلامند و تمامى قشرها در سراسر كشور ، در این خواسته ها همصدا و در صف واحدند و اگر عده اى كه شماره آنها بسیار هم محدود است ، شعارى غیر از اسلام دارند ، یا مغرضند كه اگر ماءمور خود رژیم ایران نباشند ، از قدرت هاى خارجى دستور مى گیرند و یا به علت اینكه اسلام را نشناخته اند و آنچه از اسلام شنیده اند ، از تبلیغات غلط و انحرافى بوده است از این جهت به سایر مكتب ها پناه برده اند و این عده را ما معتقدیم با پیاده شدن اسلام به آغوش آن بر مى گردند .

سؤال : بیشتر روزنامه ها در ایتالیا و فرانسه امروز از (خطر یك جنگ داخلى ) صحبت مى كنند و تصورشان این است كه تنها راه حل سازش (انتخابات مجلس مشروطه ، مراجعه به آراء عمومى ) امیدواركننده است ، تا بتوان از برخورد بین مردمى كه به حرف شما گوش مى كنند و

ص: 70

ارتش ، جلوگیرى كرد . آیا واقعا شكاف بین ارتش و مردم ، وسیع است ؟ (در اینجا صحبت از كادرهاى بالاى ارتش كه در خدمت شاه هستند ، نیست ) .

جواب : اولا سازش با شاه یعنى سازش با یك فرد ظالم و خائن و این سازش خود بزرگترین خیانت است كه هرگز در قاموس اسلام و یك مسلمان واقعى نمى گنجد و در ثانى سازش از سیاسیون در طول سلطنت این دودمان با تجربه هاى تلخى در گذشته اتفاق افتاده است و ملت ایران امروز بیدار شده و این فریب را هرگز خورد و آن دسته از مطبوعات كه صحبت از جنگ داخلى مى كنند ، باید بدانند كه خیلى پیش از این ، خود شاه براى خنثى كردن نهضت مردم ایران دست به چنین تبلیغاتى زده است و مردم را همیشه از تجزیه و تبدیل آن به ایرانستان مى ترساند و مى گفت كه مخالفین من مى خواهند ایران را به ایرانستان تبدیل كنند و این صرفا یك تهدید توخالى است و ملت فریب آن را نمى خورد . و اما ارتش ، شاه خوب مى داند كه به این ارتش نمى تواند امیدوار باشد ، امروزه از ایران اخبار سرپیچى ارتشیان میرسد ، سربازها از سربازخانه ها فرار مى كنند ، افسران جوان از اطاعت فرماندهان خود سرپیچى مى كنند ، ارتشیان ، جز یك عده معدود كه از وابستگان و سرسپردگان شاهند ، بقیه مسلمانند و دیر یا زود به ملت خواهند پیوست وشاه قادر به ادامه حكومت خود نخواهد بود .

سؤال : تمامى ناظرین قبول دارند كه تظاهرات بزرگ یكشنبه و دوشنبه گذشته ، یك مراجعه به آراء عمومى علیه شاه و له حكومت اسلامى بود ، آنها همچنین قبول كرده اند كه بلوغ عظیم ملت ایران را كه به حرف شما گوش مى كنند ، باید به رسمیت بشناسند ، ولى ادامه قدرت باز ادامه دارد ، زیرا شاه قصد ترك قدرت ندارد و بنابراین تحت چه فرم دیگرى مبارزه توده اى مى تواند علیه شاه ادامه پیدا كند ؟

جواب : پایه پوشالى قدرت شاه كه توسط خودش بنا گردیده بود و بر آن تكیه داشت ، به وسیله ملت مبارز فرو ریخت و به همین دلیل قدرت او نمى تواند ادامه پیدا كند ، همین شاه بود كه چند سال گذشته هنگامى كه حزب مبتذل خود را اعلام كرد ، گفت هر كه به ما راءى ندهد ، یا جایش در زندان است و یا از كشور اجازه مى دهیم كه خارج شود . امروز مى بینید كه ملت ایران او را مجبور مى كند كه رسوایى شكست حزب رستاخیز فرمایشى خود را قبول كند و همین شاه بود كه در مورد زندانیان سیاسى عقیده داشت كه باید در زندان پوسیده و بمیرند و دیدیم كه فشار ملت او را مجبور مى كند كه بعضى از آنان را آزاد كند و ده ها شكست دیگر كه ملت بر او وارد آورده و به یارى خداى تعالى او را براى همیشه از قدرت بركنار خواهد كرد و در این راه از هر شیوه ممكن استفاده مى كند ، اگر به همین روش مسالمت آمیز ، شاه كنار نرود ، آنوقت است

ص: 71

كه او و حامیانش غرامت سختى خواهند پرداخت .

سؤال : شما در جریان گروه تحقیقى درخواست شده توسط پرزیدنت كارتر ، هستید . دولت اسلامى شما مى تواند علیه قدرت هائى كه از نظر اقتصادى ، استثمارش كرده اند یا از نظر سیاسى ، ایران و منافعش را تحت فشار قرار داده اند ، ارتباطش را قطع نماید ؟ آیا یك گفتگوى دو جانبه ، البته با شرایط مساوى ، با ایالات متحده را پیش بینى كرده اید ؟

جواب : تا زمانى كه شاه بر سر كار است و كنار نرفته است ، ما هیچ مذاكره اى را نمى پذیریم و در صورتى كه یك دولت اسلامى مستقل متكى به آراء ملت سركار آمد ، در آن موقع با هر دولتى كه مایل باشد ، در زمینه هاى مختلف حاضر به مذاكره هستیم و ما در روابطمان با سایر كشورها ، همچنان كه ظلم را پذیریم ، به كسى هم ظلم نمى كنیم و اگر كشورى با چنین سیاست عمل كند و به هیچ یك از قدرت هاى استعمارى ، وابسته نباشد و استقلال كامل خود را حفظ نماید ، قطعا در دنیاى امروز در محاصره اقتصادى و سیاسى قرار نمى گیرد . این شاه و دولت غیر قانونى او است كه چون هیچ گونه پیوندى با ملت ندارد از طرف ملت محكوم به سقوط است ، از این جهت قدرت هاى خارجى در برابر حفظ قدرت ، هر طرفى را بر او تحمیل مى كنند و او هم ناگزیر از پذیرفتن است .

سؤال : كارگران ایتالیا با ملت ایران كه مبارزه مى كند ، هستند ، همین احساس در جاى دیگر هم وجود دارد ( دولت ها طور دیگر فكر مى كنند) و مى توان گفت كه جهاد شما از حدود مرزهاى اسلامى گذشته است و توسط ملت ها شناخته شده ، عقیده شما چیست ؟

جواب : امروز همچنان كه قدرت شیطانى درسطح جهانى ، براى غارت ملت ضعیف دست در دست یكدیگر گذاشته اند ، ملت ها باید در مبارزات حق طلبانه خود ، یكدیگر را حمایت كنند و ما امیدواریم كه در این لحظات حساس ، همه آزادیخواهان جهان ، ملت مسلمان و رشید و قهرمان ایران را یارى نمایند . ملت ایران بدون اتكاء به غرب و شرق مى خواهد روى پاى خود بایستد و بر سرمایه هاى مذهبى و ملى خود استوار باشد . ملت هاى جهان ، از این طرز فكر بر خلاف مسیر دولت ها پشتیبانى مى كنند و خواهند كرد .

ص: 72

تاریخ : 25/9/57

وضع سوق الجیشى نسبت به مملكت ما دارد ، دیگر اینجا جاى این نیست كه ما صحبت آزادى بشر را بكنیم و حقوق بشر را بكنیم . این منطق صحیح هست در نظر دنیا ، در نظر عقلاى دنیا كه یك مملكتى چون منفعت به ایشان مى رساند ، چون مملكت آمریكا از این منفعت مى برد ، پس اینها دیگر آزاد نیستند ، اینها باید دستشان را روى هم بگذارند تا هر چه منافع دارند ، هر چه ذخایر دارند آمریكا و امثال آمریكا ببرند ؟ ! آیا اینكه ایشان مى گوید كه اینها مردم را به كشتن دادند ، آیا این تظاهر آرامى كه مردم در این دو روز كردند یعنى هیچ شلوغى نكردند و به دنیا ثابت كردند كه ایران مى تواند كنترل خودش را در اشیاء بگیرد و سرنوشت خودش را به طور عقلائى ، به طور صحیح تعیین كند ، خوب این موجب این شد كه فردا از شب یازدهم شروع شد ، شروع شد به كشتار مردم ، اینجا چه باعث شده است كه مردم كشتار شدند ؟ خوب ، باز در جنگ صفین این مطلب پیش مى آید كه خوب او آمده به جنگ و اینها هم رفتند به جنگ و آنها اینها را كشتند . حالا معاویه مى تواند یك همچو مغلطه اى بكند كه آن كسى كه این رافرستاده به جنگ و این كشته است ، خوب این منطق معاویه است ، این یك مغلطه اى است كه كرده است معاویه . اینجا از او هم بدتر است براى اینكه اینجا به جنگى نرفته بودند ، اینها در خیابان هاى تهران و در خیابان سایر شهرها راه افتاده بودند و مى گفتند كه ما شاه را نمى خواهیم ، این جنگ است ؟ آیا كسى بگوید كه سرنوشت مملكت من به دست خود من هست ، حقوق بشر براى ما و همه عالم این مطلب را قائل هستند كه هر بشرى نسبت به سرنوشت خودش آزاد است ، مى تواند راى آزاد بدهد هر مملكتى مى تواند سلطان اگر داشته باشد ، تعیین كند ، رئیس جمهور اگر بخواهد داشته باشد ، تعیین كند ، حكومت بخواهد ، تعیین كند براى مملكتش ، هر شكلى كه این افراد مملكت بخواهند اداره بشوند ، به حسب حقوق بشرآن شكل باید ممضى باشد ، همه دولت ها هم باید او را تصدیقش بكنند . خوب /مردم / همین مطلب بود ، دیگر بیشتر از اینكه چیزى نبود . روز دهم و نهم ، روز تاسوعا و عاشورا غیر از این مطلب چیزى نبود كه همه روزنامه نویس ها ، همه مجله نویس ها این را دیدند ، اینهائى كه رفتند در ایران و تماشا كردند این مسائلى كه در ایران واقع شد ، همه دیدند كه یك مملكتى است كه اهالى اش با آرامش ، چندین میلیون جمعیت در سرتاسر مملكت با آرامش راه افتادند ، مرد وزن بزرگ و كوچك توى خیابان ها و حرفشان این بوده است كه ما این شاه را نمى خواهیم ما فرض مى كنیم كه شاه خیلى هم مرد صالحى فرض كنید باشد ، خیلى هم آدم صحیحى باشد ، خیلى هم خدمتگزار به مردم باشد ، خوب وقتى مردم یك خدمتگزارى را نخواستند باید كنار برود . ما فرض مى كنیم اینطور كه ، خیر ، ایشان مصالح مملكت را ملاحظه كرده است ، ایشان مى خواهد آزادى بدهد . ایشان مى خواهد مملكت را مستقل كند ، ایشان مى خواهد مملكت را به تمدن نو برساند ، همه اینها را ما فرض مى كنیم صحیح ، مى خواهد یك همچو كارهائى را بكند لكن اهالى مملكت مى گویند ما این را نمى خواهیم كه سلطان ما باشد ، سرنوشت اهالى مملكت با خودشان است ، ما همچو خدمتگزارى را نمى خواهیم ، ایشان بروند كنار ، ما خودمان یك خدمتگزار دیگر جایش مى گذاریم . ما فرض مى كنیم اگر ایشان آن هم بود ، آنطور هم بود ، مثل سایر مثلا انسان ها یك انسانیتى داشت ، باز هم اهالى یك مملكت حق داشتند به اینكه

ص: 74

بگویند ما این خدمتگزار را ، این آدم بسیار صالح خوب را كه مى خواهد مملكت ما را بهشت برین بكند نمى خواهیم ، ایشان بهشت برین كند مملكت مان را . حق ندارند این را بگویند ؟ حقوق بشر این نیست كه هر كسى ، هر بشرى حق دارد كه سرنوشت خودش را خودش تعیین كند ؟ اینها مى خواهند سرنوشت خودشان را خودشان تعیین كنند و این آقاى خدمتگزار را نمى خواهند . این در صورتى بود كه ایشان خدمتگزار بود و اما اگر چنانچه یك شخصى باشد كه خدمتگزار دیگران است ، براى خاطر دیگران این مملكت خودش را به باد فنا داده ، به تباهى كشیده ، یك ادمى است كه همه چیز ما را از دست داده و برده است از بین ، همه منافعى كه در این مملكت قابل این است كه برده بشود و مردم از آن استفاده بكنند ، خود ملت از آن استفاده بكند ، ایشان یا خورده است یا داده است به دیگران خورده اند . یا خودش در بانك هاى خارج جمع كرده مثل پدرش كه جواهرات ایران رابرداشت و رفت منتها انگلیس از او گرفتند بین راه وبردند یا خودش برده است و پول هاى ایران را این شصت هزار نفرى كه مى گویند كه جزء اشخاصى است كه به او مربوط هستند و از رفقایش هستند و از فامیلش هستند و از اینها هستند ، به اینها داده خورده اند و یا به ارباب ها داده خوردنده اند ، به كارتر و امثال كارتر و به آمریكا و به دیگران داده .

است كه این آدم خودش و پدرش ، این سلسله به ما خیانت كرده جنایت كرده ، هر روز دارد جنایت مى كند . الان كه ما اینجا نشستیم اینها مشغول جنایت هستند ، همین الان ، همین الان مشغولند ، همین دیشب و دیروز قم را به آتش كشیدند ، همین دو روز خراسان را ، تبریز را ، یزد را ، هر شهرى را كه شما اسم ببرید اینها یك دسته اى آوردند خرابكارى كردند . این آدمى كه اینطورى هست ، این آدمى كه مى آید توبه مى كند و توبه اش این است ، آدمى كه مى آید به مردم مى گوید كه نه كار نداشته باشید ، من دیگر اشتباه كردم ، اشتباه هایم را برمى گردانم دیگر اشتباهى نمى كنم ، این كارش این است كه دارید مى بینید . ایشان نمى داند ، آقاى كارتر نمى داند كارهاى اینها را یا مى داند و خودش را به نادانى مى زند ؟ خوب ایشان این كارها را دارد مى كند ماها كه اهل یك مملكت هستیم ، ما هم با سایر مردم این مملكت مى گوییم كه ما ایشان را نمى خواهیم ، ایشان به ما خیانت كرده ، ایشان جنایت كرده ، ایشان ذخائر ما را به شما و امثال شما داده و ما مى خواهیم كه خودمان آزاد باشیم ، خودمان مستقل باشیم ، خودمان مملكتمان را اداره كنیم . این ابهامى در آن هست كه ما مى خواهیم خودمان اداره كنیم ، نمى خواهیم به دست شماها اداره بشود . به دست نوكرهاى شما اداره بشود ؟ ! ابهامى در این نیست . آیا حق ندارند اهالى یك مملكتى ، آرام این حرف را بزنند كه ما نمى خواهیم ایشان را ؟ ! اگر دنبال این معنا كه مردم روز تاسوعا و عاشورا آرام گفتند ما این را نمى خواهیم و همه عالم دیدند كه اكثریت قاطع قریب به اتفاق است كه ایشان را نمى خواهند ، همه بازارهاى ایران ، همه مملكت ایران و شهرستان هاى ایران ، همه دهات ایران فریاد كردند ما نمى خواهیم شما را ، اگر ایشان بعد از این كارى كه مردم كردند واین رفراندمى كه مردم كردند ، گفته بود كه بسیار خوب نمى خواهید من مى روم یك كس دیگر بیاید ، جنگ و نزاع مى شد دیگر ؟ دعوا داشت دیگر ؟ ایشان بر خلاف قوانین بین المللى دنیا عمل كرده ، دنبال این معنا كه مردم آرام گفتند ما شما را نمى خواهیم ، چماقدار كشیده ، ارتشش را و نمى دانم قواى انتظامى اش و همه را وادار كرده به اینكه مردم را بزنند و به اسم مثلا چماق به دست ها بیایند توى راه ، توى شهرها بگویند جاوید شاه . خوب این معنا واقع شده است كه مردم آرام گفتند نه و ایشان كتك زده مردم را ، ایشان كشته از مردم ، ایشان خانه هاى مردم ریخته ، با مسلسل تو خانه ها هم حمله كردند ، مساجد را آتش زدند ، این همه وحشیگرى را كردند ، شما بعد از همه این وحشیگرى ها ایشان را باز پشتیبانى كردید و مى گوئید: (آنهائى كه مى گویند كه چرا این كارها مى شود ، آنهایى كه تظاهر آرام كردند ، اینها خلاف مى گویند ، اینها میزان ندارد حرف هایشان ) . حرف ما این است ، حرف شما آن است ، كدام میزان ندارد ؟ هر عاقلى بشنود این دوتا را ، كدام را مى گوید بى میزان است ؟ میزان حقوق بشرى كه حقوق بشر مى گوید كه همه افراد یك ملتى آزادند در اینكه عقائد خودشان را بگویند ، در این كه سرنوشت خودشان را خودشان تعیین بكنند ، مردم ایران این را مى گویند ، شما خلاف این را مى گوئید ، كدام یكى مطابق میزان است ؟ كدام ؟ ما بى میزان صحبت مى كنیم ؟ ! شما مى گوئید كه شماها مردم را به كشتن دادید ، معاویه هم همین حرف را مى زد منتها او حرفش منطقى تر از شما بود . معاویه هم مى گفت كه حضرت امیر او را فرستاده جنگ ، وقتى فرستاد جنگ ما كشتیمش ، پس او كشته است . مثل اینكه یك مظلومى توى

ص: 76

راه بیاید و داد بزند از ظلم یك كسى ، او بكشدش بعد بگوید نه این مظلوم خودش خودكشى كرده براى اینكه خوب چرا داد كرد ؟ ! (مردم ایران چرا چرا فریاد مى زنند ؟ ! بگذار هر چه تو سرى دارند بخورند و فریاد نكنند!!) . آقاى كارتر این را مى فرمایند كه هر چه توى سرتان زدند ، هر كارى كردند اینها ، شما حرف نزنید براى اینكه اگر حرف بزنید كشته مى شوید ، پس خودتان خودتان را به كشتن دادید ، این صحیح است كه یك ملتى سى میلیونى ، سى و چند میلیونى كتك بخورد ، خیانت ببیند ، جنایت ببیند ، سلب آزادى ها را ببیند ، اختناق ها را ببیند ، اگر صدایش درآمد كه آقا چرا توى سر من مى زنى ، بكشند او را ؟ !(پس این تقصیر خودش است كه مى گوید كه چرا) منطق این منطق آقا .

به آن اعتنا نكردند و گول خوردند از دولت به اینكه نفت را براى داخله خواهیم و اگر اینها فهمیدند كه این نفت را براى اسرائیل دشمن قران و اسلام مى خواهند ، حرام است اعتصاب نكنند ، پیش خدا مواخذند ، پیش ملت مواخدند اینها ، تمامشان باید اعتصاب كنند تا یك قطره نفت بیرون نیاید . ملت ایران حاضر است كه سرما بخورد و نفتش را اسرائیل نبرد كه دارد اسلام را به هم مى زند ، دارد مسلمین را اینقدر مى كشد ، امریكا نبرد كه همه جنایاتى كه ما داریم از دست امریكا هست ، دیگران هم نبرند . من حالا الان دارم پیام مى دهم به كار كن هاى شركت نفت كه بر شما واجب شرعى است ، واجب الهى است به اینكه اعتصابتان را عام كنید ، عمومى كنید و نگذارید نفت خارج بشود و به شما مى گویم كه اگر چنانچه شما را ترساندند چنانچه دیروز اینها را ترساندند و اعلیحضرت فرمودند كه اینها راباید محاكمه كرد ، مردى كه تو چه كاره اى كه اینها را مى گویى باید محاكمه كرد ؟ تو كه حالا دیگر شاه نیستى ، تو یك آدم یاغى هستى ، براى چه محاكمه كنند اینهارا ؟ تو كه شاه نیستى كه دستور بدهى ، شاه هم بودى معنا نداشت كه تو دستور بدهى ، و اگر شاه هم باشى ، شاه مشروطه هستى نباید دستور بدهى . (اینها را باید محاكمه كرد وبعد به جزاى خودشان ) . نترسید از این مرد ، یك مردى كه به خوابنامه توسل پیدا كرده ، یك وقت هم به عرض مى كنم چیز ، از این نترسید ، این رفتنى است آقا . این شركت نفت ، این عمال شركت نفت نترسند از این ، از این هیاهوئى كه اینها مى كنند ، نه اعتنایى به التماسشان بكنند و نه ترس از این حرفهایشان بكنند . هیچ ترس نداشته باشید ، به اعتصاب خودتان ادامه بدهید . بر ملت ایران هم لازم است كه این كسانى كه در شركت نفت اعتصاب كردند و فقیر هستند ، آنها را همانطورى كه آنها به ایشان چیز مى دهند ، اینها به ایشان بدهند ، واجب است این ، من سهم امام را اجازه دادم كه بدهند ، سهم سادات هم من سیدم اجازه مى دهم ، هم سادات راضى اند هم غیر سادات و فقرا راضى اند كه اینها را سیر كنند كه دارند خدمت به اسلام مى كنند ، خدمت به وطن خودشان مى كنند ، بدهند سهم امام را به اینها ، خود مردم هم مكلفند كه اینها را اداره كنند . نترسید از این حرف ها كه ماشما را چه مى كنیم ، فلان . فردا این مى رود و شما سروكارتان با یك حكومت عادل است كه به شما همه چیز همراهى خواهد كرد ، حالا هم ما به شما همراهى كنیم ، دست بردارید از حرف هاى اینها . اگر ما یك همچو حرفى بزنیم كه اعتصاب كنید ، الزام كنیم اینها را ، یك الزام شرعى بكنیم به اعتصاب ، حكم به اعتصاب بكنیم ، این براى مصلحت یك مملكتى است ، براى مصلحت یك ملتى است . ما بى میزان مى گوئیم ؟ ! شما مى گوئید كه اعتصاب نكنید ، خوب اعتصاب نكنیم چه كنیم ؟ نفت ها را بدهیم ؟ (اعتصاب نكنید) ایشان این است كه نفت ها هر چه هست درآورید از این مخازنتان و بدهید به ما ، نسل بعد هر چه شد جهنم ، شما هم هر چه فقیر هستید جهنم .

مى فرستیم ، امیر حجاز همچو به آن حرفى چطورمى زند ؟ مگرمسلمان نیست امیر حجاز ؟ امیر حجاز گوید من مسلمانم . مگر مسلمان نیست كه مى خواهد مال مردم را غارت كند به غیر بدهد ؟ نمى كند همچو كارى را ، غلط مى كند . گاهى هم مى گویند از اسرائیل ما مى آوریم . اگر از اسرائیل آوردند ، ما تكلیفمان را با آنها دانیم چیست . یك نفر اسرائیلى (نه یهودى ، به این یهودى ها كه در ایران هستند كسى حق ندارد تعرض بكند ، اینها در پناه اسلام و مسلمین هستند ، نه به یهودى ها و نه به نصارى ، اینهایى كه مذهب رسمى دارند ، حق ندارند تعرضى بكنند و خیرا به بهائى ها تعرض كردند و دولت تعرض كرده . اینها یك نظر شیطنت دارند ، به این نظر شیطنت اینهااعتنا نكنند مسلمین ، اینها مى خواهند سایر طبقات را به مسلمین بشورانند ، شما اعتنا نكنید . از هر راه دیدید كه سازمان دولتى دخالت مى كند در یك امرى ، شما مخالفت كنید براى اینكه نظر سوء دارند به شما) اسرائیلى اگر آمد در ایران و خواست نفت را چیز كند ، بر همه مسلمان واجب است كه اینها را بیرون كنند و بكشند همه شان را . اینها با اسلام در جنگند ، با مسلمین در جنگند ، ما اگر دستمان برسد تا آخرشان را قطع میكنیم . اگر در ایران پایشان را بگذارند ، یك اسرائیلى پایش را بگذارد ایران ، بر مردم ایران واجب است كه اینها را از بین ببرند . اسرائیلى آید ! غلط مى كند اسرائیلى كه مى آید . اینها مى ترسانند شما را ، به اعتصابتان ادامه بدهید و مردم هم با اینها همراهى بكنند ، لازم است همراهى بكنند و من هم از سهم امام اجازه دادم كه همراهى بكنند با اینها و اداره بكنند اینها را . اگر ما بگوییم كه اعتصاب را ادامه بدهید و نفت یك ملت را به طور هرج و مرج ندهید به خارج ، ما حرف خلاف زده ایم ؟ ! و شما كه مى گوئید كه كتك را بخورید و منافعتان را هم بدهید و صدایتان هم در نیاید . حرفتان صحیح است ؟ !

چماق به دست هائى كه مفسد فى الارض هستند و در زمین دارند فساد مى كنند ، هر كه یكى از اینها را پیدا كرد بكشد او را . ما كه مى گوئیم دفاع از مملكتمان مى خواهیم بكنیم ، دفاع از خودمان مى خواهیم بكنیم ، ما میزان ندارد حرفمان ؟ ! اما شما كه مى گوئید كه چماق به دست ها هر كارى كردند به شما حرف نزنید ، میزان دارد حرف تو ؟ !

تاریخ : 30/9/57

سؤال : آیا پیامى براى مسیحیان در این ایام ژانویه دارید ؟

جواب : من پیامم به مسیحیان عالم و كلیسا این است كه اسلام نسبت به حضرت مسیح احترام بسیار قائل است و او را پیغمبر بزرگ خدا مى داند و از او در قرآن مجید و همچنین از حضرت مریم بسیار دفاع شده است . ما مسلمین ، مسیح را پیغمبر بزرگ خدا مى دانیم . قرآن ، حضرت مسیح را پیغمبر بزرگ خوانده است . من از ملت مسیح این تقاضا را دارم كه در مقابل خدمتى كه اسلام به حضرت مسیح و مسیحیت كرده است ، آنان هم در مقابل شاه و حكومت ایران بایستند و از مردم مظلوم ایران دفاع كنند و از ارباب كلیسا بخواهند براى مسلمانان ایران دعا كنند و چون حكومت ایران كارى جز ظلم به مردم مظلوم ایران ندارد ، دعا كنند تا شاه و حكومت شاه شرش را از سر مردم ایران بكند تا از دست آنان نجات پیدا كنیم . ما هم به شما دعا مى كنیم تا در مقابل مشركین پیروز شوید .

سؤال : در پنجم ژانویه ویزاى شما تمام مى شود ، آیا امیدى و یا خبرى براى تجدید آن هست ؟

جواب : ممكن است .

ص: 82

تاریخ : 1/10/57

نیست كه كمك كنند به این دولت ، مالیات ها كمك است به دولت و جایز نیست كه به اینها بدهند ، حتى الامكان باید خوددارى كنند از دادن مالیات ، از اعانت كردن و هر چیزى كه اعانت به این دولت است باید مردم از آن خوددارى بكنند .

اسمش را آزادى مى گذارند .

دانشگاه صحیح مستقلى كه ماها مى خواهیم باشد ، از این دانشگاه رجال بزرگ بیرون مى آید ، از اینها رجالى بیرون مى آید كه بعد در مقابل آنهایى كه مى خواهند تعدى به مملكت ما بكنند و همه مخازن ما را ببرند در مقابل آنها مى ایستند و آنها چون نمى خواهند یك همچو چیزى بشود ، اینها را آنطور بار مى آوردند و اگر توانستند غربزده آنها را بار مى آوردند یعنى طورى مى كنند ، طورى این مسائل غرب را براى آنها طرح مى كنند ، طورى آنها را تحت تاثیر قرار مى دهند كه اینها از خودشان بكلى بیخود مى شوند و پیوسته به آنها مى شوند یعنى عمال آنها مى شوند یعنى ما ، فرض كنید كه اگر چنانچه این نحو تربیت باشد ، بعد از چند وقت دیگر (تا حالا هم همین طورها بوده ) اگر یك رجالى داشتیم كه اینها مى خواستند یك كارى بكنند ، كارهایى مى كردند كه به نفع آنها بوده نه كارهایى مى كردند كه به نفع خودشان باشد براى اینكه اینها به طورى محو شده اند در آن تربیت و تعلیم آمریكا ، خارجى ها و به طورى اینها را در نظر اینها بزرگ كرده اند كه دیگر همه مآثر خودشان و همه چیزهایى كه مربوط به خودشان است ، همه اینها را فراموش مى كنند و توجه شان به خودشان از بین مى رود و متوجه به غرب مى شوند و هر چه مربوط به آنهاست به آن توجه مى كنند .

اسلام مى خواهد كه هیچ یك از افراد این مملكت اسلامى پیوسته به غیر نباشد ، تحت نفوذ غیر نباشد . حكومت اسلامى اگر چنانچه تاسیس بشود ، نمى خواهد كه آثار تمدن را از بین ببرد ، با دانشگاه مخالف نیست ، با علم مخالف نیست ، قرآن پر این است كه تفسیر ، تعبیر ، علم را از آن تعریف مى كند و عرض مى كنم كه احادیث ما از علم آنقدر تعریف مى كنند ، از عالم آنقدر تعریف مى كنند ، آنوقت ما بگوییم كه با علم مخالفند ، خیر با این نحو علمى كه شما دارید ما مخالفیم ، با این نحو تربیت و تعلیمى كه شماها مى خواهید ما را تربیت كنید ، با این ما مخالفیم ، با آن مظاهر تمدن كه بچه هاى ما را فاسد مى كند ، بچه هاى ما را عقب مانده نگه مى دارد ما با آن مخالفیم ، نه اینكه ما مخالفیم با اصل تمدن و مى خواهیم مردم را برگردانیم به زمان كذا . اینها مى خواهند مردم را نگذارند ترقى بكنند ، برنامه اینها این است كه به این نحو رفتار كنند كه بچه هاى ما ترقى نكنند و دلیلش این است كه بعد از 70 سال كه ما مدرسه داشتیم و بیش از 30 سال كه دانشگاه داریم حالا هم اگر چنانچه یك كسى مریض مى شود ، مریض خودش را برمى دارد مى رود اروپا یا مى رود آمریكا آنجا معالجه بكند . ما اگر چنانچه یك دانشگاه مستقلى داشتیم ، خوب در دانشگاه هاى ما بعد از 30 سال باید طبیب ها و نمى دانم همه چیزها مجهز باشد و ما بتوانیم حتى كه مریض هاى خودمان را مداوا كنیم ، این دلیل بر این است كه ما نداریم یك چیزى ، در زمان ایشان همه چیزها از دست ما رفته است . یك آسفالت مى خواهند اینها درست كنند ، مى روند یك شركت خارجى مى آورند ، یك سد مى خواهند درست كنند ، یك شركت خارجى مى آورند: اگر چنانچه ما خودمان داشتیم ، اگر چنانچه ما فرهنگمان مستقل بود كه دیگر محتاج به این نبودیم كه یك آسفالت را حتى خودشان نتوانند درست كنند یا عرض بكنم یك سد را خودشان نتوانند درست بكنند ، یك برنامه آبیارى نداشته باشند ، یك برنامه برق صحیح نداشته باشند ، یك برنامه ، آب صحیح نداشته باشند . هیچى ندارند . اگر ایشان الان هم برود یك مملكتى تحویل ما

ص: 86

مى دهد كه این مملكت 30 سال محتاج به این است كه زحمت به آن بشود تا به درجه اولش برسد ، تا به آنجا برسد كه زراعتش یك زراعت صحیح بشود . تمام زراعت ما را از بین برده اند و همه جهاتى كه ما داشتیم از بین برده اند و حالا محتاج به این است كه از سر درست كنند . همه ادارت ما را فاسد كردند ، این باید از سر درست بشود ، نه اینكه از سر درست بشود ما بخواهیم بگوئیم كه اجزاء ادارات باید بروند ، خیر اجزاء ادارات خوب هستند اینها نمى گذارند كار بكنند ، اینها مانع هستند از اینكه ادارات ما درست كار بكنند و الا ادارات ما مردمش ، مردم همین مملكت هستند ، الا یك دسته استفاده جویى كه مربوط و پیوسته به دولت است یا پیوسته به خارج است ، مابقیشان ملت ما هستند و با كمال خوبى با آنها رفتار مى شود ، با كمال صفا با آنها رفتار مى شود ، همه سركار خودشان هستند و بهتر از زمان حاضر كه همه چیزیشان به باد فنا رفته است با آنها رفتار خواهد شد .

مقصود این است كه این تبلیغات سویى كه در روزنامه هاى اینجا ، در روزنامه هاى سایر ممالك دیگرى كه در اینجا هست یا در خود ایران به وسایل مختلف تبلیغ مى كنند ، همه اینها براى این است كه ، تمام نظر خارجى ها این است كه این شاه را نگه دارند همه استفاده ها را ببرند ، مى بینند بهتر از اینها ، شخصى كه از این نوكرى حسابى بكند بهتر از این ندارند از این جهت مى خواهند این را نگهش دارند و باید ایران و ایرانى جدیت كند كه این بساط برچیده بشود و یك بساط صحیح سالمى بیاید و خودشان مملكت خودشان را اداره كنند . انشاءاللّه خداوند همه شما را توفیق بدهد ، موفق باشید .

والسلام علیكم ورحمة اللّه وبركاته

ص: 87

تاریخ : 2/10/57

تاریخ : 3/10/57

جمعیتى یك حزبى درست كردند و دشمن با احزاب دیگر ، یك صحنه مبارزه بین احزاب و این از باب این بوده است كه چون خارجى ها مى خواستند از اختلاف ملت ها ، از اختلاف توده هاى مردم استفاده كنند یكى از راه هائى كه موجب این مى شود كه اختلاف پیدا بشود و مردم با هم در یك مسائلى مجتمع نشوند ، قضیه احزاب بوده است . حزب درست مى كردند ، این حزب ، حزب مثلا دموكرات ، این حزب ، حزب توده ، آن حزب ، حزب چه ، عدالت ، نمى دانم چه (در آنوقت ها یك اسماء دیگر داشت ، كم كم اسماء هم اروپایى شده ) اینها در ممالك خودشان یك چیزى درست مى كنند ، صورت است ، واقعیت ندارد ، به واسطه آن صورت ، ممالك دیگر را به دام مى اندازند كه آنها وقتى كه احزاب درست مى كنند واقعا با هم دشمن مى شوند ، حزب كذا با حزب كذا اینها باهم دشمن هستند و تمام عمر خودشان را صرف مى كنند در دشمنى كردن با هم . وقتى بنا شد كه آن اشخاصى كه موثر هستند ، آن اشخاصى كه امید این است كه مملكت به واسطه آنها اصلاح بشود ، اینها تمام قوایشان را صرف كنند در اینكه خودشان به جان هم بیفتند ، دعوا كنند خودشان با هم ، تمام نوشته هایشان بر ضد هم ، تمام چیز ، هر كدام دیگرى را رد كند ، هر كدام دیگرى را طرد كند و اینها با بعضى آنها دانسته این كارها را مى كردند و از عمال ابتدایى خارجى ها بودند و بعضى آنها هم ملتفت قضیه نبودند كه دارند آنها را مى كشند به یك راهى كه مخالف با مصالحت كشور خودشان است .

اساسا باب احزاب از اول كه پیدا شده است و اینها با هم جنگ و نزاع كردند به نظر مى رسد كه با دست دیگران براى اینكه اینها با هم مجتمع نشوند و آنها از اجتماع یك توده اى مى ترسند ، از این جهت به واسطه اینكه اینها مجتمع با هم نشوند و مربوط با هم نباشند ، این امر را كردند و خودشان هم یك چیزى ، صورتى اینجا درست كردند كه اینها ببینند كه مثلا در مجلس انگلستان حزب كارگر داریم و حزب مثلا كذا ، خوب ما هم خوب است داشته باشیم ، اما آنها یك جور دیگر فكر مى كنند ، اینهائى كه از آنها اخذ مى كنند ، یك جور دیگرى فكر كنند ، اینها وقتى كه با هم دو حزب تشكیل دادند ، دو جبهه مخالف و دو جبهه دشمن تشكیل مى دهند ، این دشمن اوست ، او هم دشمن اوست و آنها استفاده اش را مى كنند ، آنها بازى مى دهند اینها را كه : (البته مملكت متمدن باید حزب داشته باشد ، احزاب داشته باشد) ، خوب پس ما هم باید احزاب داشته باشیم اما احزابى كه ما درست مى كنیم این طورى است كه این حزب با آن حزب تمام عمرش را صرف مى كند در اینكه این او را بكوبد و او را بكوبد .

دستجات با هم مخالفند ، این از او بدگوئى مى كند ، او از او بدگوئى مى كند و این موجب تاءسف است كه شمایى كه یك جمعیتى هستید در خارج ، یك ثروتى هستید از مملكت ما در خارج و باید اسلام ، كشور شما از شما استفاده كند ، فردا كه وارد در كشورتان مى شوید باید استفاده بدهید به كشور ، كشور خودتان را آباد كنید ، الان با هم در اینجا به جنگ و گریز هستید و به قول آن شخص هر فردى كه از ایران وارد شود در مثلا فرودگاه یك دسته اى مى روند او را مى برند مى برنداو را و بر ضد دیگرى تبلیغات مى كنند تا او را بكشند به طرف خودشان .

شما مى دانید دارید چه مى كنید ؟ مى دانید دارید چه ضررى به خودتان و به كشور خودتان مى رسانید ؟ شما مى بینید كه الان در ایران كه یك وحدت كلمه فى الجمله پیدا شده است ، چطور لرزانده است همه تخت ها و تاج ها را و همه ابرقدرت ها را ، همه به دست و پا افتادند ؟ این را مى بینید ؟ بینید كه الان در ایران كه جناح ها با هم نزدیك شدند ، یك قدرى دانشگاه با روحانیت نزدیك شده ، روحانیت با دانشگاه نزدیك شده است ، بازار با دانشگاه و با روحانیت یكى شده اند (در صورتى كه باز اختلافات فى الجمله اى هست و بعد عرض مى كنم ) ، شما مى بینید كه الان یك وحدت فى الجمله اى كه در ایران پیدا شده است ، امریكا را آنجا متزلزل كرده و شوروى را آنجا متزلزل كرده و این قلدرها هم در خود شهر ، در خود ایران ، به دست و پا افتاده اند و همین آدمكشى ها و همین تشبثاتى كه این مرد مى كند براى همین است كه مى بیند كه مردم باهم مجتمع شدنده اند و: (چه بكنیم كه این اجتماع رفع بشود ، چه بكنیم كه به هم بزنیم این را) .

شما بدانید كه این كارهائى را كه مى كنید یا از دست غیر دارید ، اتباع از غیر مى كنید و دیگران شما را وادار مى كنند به این طور كارها ، براى اینكه این وحدتى كه الان در ایران پیدا شده ، در این جناح هاى خارجى كه اینها هم اشخاص موثرى هستند ، در خارج هستند ، در اینها هم اگر یك وحدتى پیدا بشود ، ضرر زیاد مى شود براى خارج ، دنبال این افتادند كه جناح داخل را به یك جور با هم مخالف كنند ، جناح خارج را هم به یك جور با هم مخالف كنند ، اینها را هم با آنها با یك جور دیگر مخالف كنند . شما مى دانید كه دارید به نفع دیگران فعالیت مى كنید ؟ خودتان متوجه نیستید ؟ مى دانید كه این مخالفت امروز در یك وضعى كه ایران واقع شده است ، در یك وضع حساسى كه بین موت و حیات الان ایران واقع شده ، این مخالفت هاى شما با هم ، چه ضررى به این نهضت اسلامى ایران مى زند ؟ اگر شما با هم اجتماع كنید ، این جبهه هاى مختلفى كه دارید ، هر ده تاى شما ، صدتاى شما با هم جمع شدید ، یك اسمى روى آن گذاشتید ، این اسم ها را كنار بگذارید و همه با هم بشوید و یك اسم داشته باشید و اتفاق كلمه داشته باشید ، این همان طورى كه مى بینید ، ایران متزلزل كرده است این ابرقدرت ها را ، این قدرت شما هم در خارج به ایران منضم مى شود و بیشتر آنها متزلزل مى شوند لكن آنها از شما مى خواهند الان استفاده كنند ، استفاده از شما این است كه شما را به جان هم بیندازند ، این كى است ؟ جبهه ملى ، آن كى است ؟ نهضت آزادى ، آن كى است ؟ جوانان چه ، آن كى است ؟ گروه كذا ، آن كى است گروه كذا ، گروه هاى مختلف ، متعدد كه پیش هر كس كه بروى از دیگرى تكذیب مى كند ،

ص: 91

هر جناحى دشمن جناج دیگر است . این چه معنا دارد بین یك توده هائى كه اینها با هم در یك مقصد عالى شریكند و آن اینكه باید ریشه این ظلم كنده بشود ، باید دست این ابرقدرت ها از این مملكت ما كوتاه بشود ، همه تان موافقید با این ، این اختلاف شما كه الان هست و هر روز هم ریشه دارتر مى شود و من در این سه ماهه كه بودم نتوانستم كه این معنا را از بین ببرم و مایوس شدم از شماها . شماها مى دانید چه ضررى دارید به اسلام مى زنید ، چه ضررى دارید به كشور خودتان مى زنید و چه خدمتى دارید به امریكا مى كنید و به شوروى یا به انگلستان ؟ خدمت لازم نیست كه شما بیرق آنها را به دوش بكشید و دور بیفتید ، همین خدمت است كه شما خودتان را از ارزش مى اندازید ، خودتان را از فعالیت مى اندازید تمام قواى شما صرف اختلافات بین خودتان مى شود ، صبح تا عصر با هم دعوا دارید ، شما با هم یك كلمه بشوید به ضد دیگرى ، بعدها فرصت هست از براى اینكه شما یك مقاصد شخصى اگر خداى نخواسته داشته باشید اعمال بكنید . چرا مقاصد شخصى خودتان را داخل مى كنید در این امور ؟ چرا در یك نهضت اسلامى اینقدر هواى نفس دارید شماها كه نمى گذارید با هم مجتمع بشوید و نمى توانید با هم مجتمع بشوید ؟ یك قدر كنار بگذارید این هواهاى نفسانیه را .

این یك تاسف است كه من از شما جوان هاى خارج دارم بدون اینكه نظر به شخص معینى باشد ، از همه .

استثنا كنید از جمعیت خودتان ، هیچ كارى نمى توانید انجام بدهید ، براى اینكه توده ها با اینها هستند اینها مظهر اسلامند ، اینها مبین قرآنند ، اینها مظهر نبى اكرمند ، مردم اینها را اینجور شناخته اند ، مردم علاقه دارند به دین خودشان ، علاقه دارند به اسلام خودشان ، آن علاقه اى كه به اسلام دارند ، علاقه اى به علماى اسلامى دارند . اگر شما بخواهید از اینها جدا بشوید و اینها را منها كنید ، هیچ كارى ازتان نمى آید همان سیلى اول شما را مى زنند و بیرونتان مى كنند ، چنانچه دیدیم كه آن روزى كه این جماعت وارد كار نبودند ، شماها در انزوا خوابیده بودید ، هیچ كار هم از شما نمى آمد . وقتى كه این جماعت آمدند مردم همه دنبال این آمدند ، بازارها با اینها هستند ، كشاورزها با اینها هستند ، صنعتگرها و كارگرها مسلمند همه اینها ، وقتى مسلم شدند همه اینها ، علاقه به خدا دارند ، علاقه به پیغمبر خدا دارند ، علاقه به امیرالمومنین دارند ، اینها هم همان ها هستند یعنى دارند ترویج از آنها مى كنند ، اینها تمام عمرشان را صرف كردند در اینكه كلمات ائمه اسلام را و پیغمبر اسلام را و احكام ائمه پیغمبر اسلام را و احكام خدا را به مردم برسانند . كسى كه هفتاد سال عمرش را صرف این معنا كرده و مردم او را به این سمت شناختند مردم دنبالشان هستند . این معنائى كه حالا زمزمه مى شود كه مثلا ما زید را قبول داریم و دیگران را قبول نداریم ، این یك امرى است كه در دهن شما انداخته اند ، عمال خارجى ، شما را مى خواهند جورى بكنند كه منصرف كنند از علماى خودتان ، اگر منصرف از علماى خودتان شدید شما یك تیپ علیحده ، آنها یك تیپ علیحده ، هر دو از بین مى روید ، شماها با آنها مخالفت مى كنید ، شما هم یك جمعیتى هستید و شما بدانید كه ، منهاى آخوند ، هیچ كارى از شما پیش نمى برد . شما در هر شهرى كه بروید مى بینید كه آن كس كه شهر دستش هست و مى تواند شهر را ببندد و باز بكند ، باز یك ملاست . شما تجربه كنید در تمام این تعطیلات تجربه كنید ، ببینید كه یكى از جناح ها توانسته بازار را ببندد ؟ آن كه بازار را بسته و به حكم او بازار را مى بندند ، آن ملاها هستند كه امر مى كنند و آن كه ملاها را پیش مى برد براى این است كه اینها براى خدا دارند حرف مى زنند و عمال اسلام هستند و مردم علاقه به اسلام دارند . این مطلب را كنار بگذارید كه منهاى آخوند ، نمى شود آقا ، شما بخواهید مملكتتان را اصلاح كنید ، منهاى آخوند اصلاح بردار نیست .

به اسلام نمى شود كه با هم بنشینید دعوا كنید امروز ، امروز دعوا كردن انتحار است ، خودكشى است ، امروز اختلافات خودكشى است .

بعد از آن آنوقت فرصت زیاد است كه بنشینید با هم دعوا كنید . امروز نكنید این كار را ، نمى گویم آن وقت بكنید ، البته هیچ وقت نباید بكنید لكن الان وضع حساس است ، الان وضع امر دایر بین موت و حیات یك ملت است ، مسؤولید شما پیش خداى تبارك و تعالى ، مسؤولید پیش ملت اسلام . من از خداى تبارك و تعالى بیدارى همه را مى خواهم . خداوند همه ما را هدایت كند ، خداوند همه ما را به طریق مستقیم الهیت راهنمایى فرماید . خدا همه شما را سالم بدارد .

ص: 95

تاریخ : 5/10/57

سؤال : حضرتعالى اعلام كردید كه در آینده كشورهائى كه از شاه پشتیبانى كرده اند نفت دریافت نخواهند كرد . همچنین اعلام شده است كه ارسال نفت به اسرئیل و افریقاى جنوبى متوقف گردد ، و همه ممالك صنعتى روابط تجارتى با شاه داشته اند ، آیا این كشورها تاكنون دشمنان شما بوده اند ؟

جواب : ما با ملت ها مخالفتى نداریم ، ما با دولت هائى كه ظالم هستند ، چه به ما ظلم كرده باشند و چه به برادران مسلمان ما ظلم كرده باشند و بكنند ، با آنها دشمن هستیم .

سؤال : حضرتعالى طرح یك حكومت اسلامى سوسیالیست را مى ریزید ، چه نوع سوسیالیزمى مورد نظر جنابعالى است ؟ آیا به حزب توده اجازه خواهید داد كه در دولت شما شركت داشته باشند ؟ آیا قرآن قانون اساسى ایران خواهد بود ؟

جواب : ما یك جمهورى اسلامى تشكیل مى دهیم كه خود حكومت و تعیین حكومت به آراء ملت متكى است . قانون چنین جمهورى بدیهى است كه قوانین اسلام است . ما به حزبى كه مطرود جامعه اسلامى است اجازه ورود به حكومت اسلامى را نخواهیم داد .

ص: 97

تاریخ : 6/10/57

انگلیسى ها دارند ، آیا این نقل قول درست است یا اینكه غلط است ؟ چه دلیلى براى این تنفر وجود دارد ؟

جواب : دقیقا صحیح است . دولت هاى امریكا و انگلیس آنقدر به ملت ما فشار آورده اند و اشخاص جنایتكار را تایید كرده اند كه كم كم موجب تنفر ملت ها شده است . البته شوروى هم دست كمى از آنها ندارد . من بارها توصیه كرده ام كه دست از پشتیبانى دولت و شاه ایران بردارید و كارى نكنید كه ملت ایران نسبت به ملت هاى انگلیس و امریكا كه در مقابل این روش دولت هاى متبوعشان سكوت كرده اند ، بدبین شوند و ما فعلا امریكا و انگلیس و شوروى را دشمن شماره یك مردم خود مى دانیم ، البته امریكا از همه بدتر است .

ص: 99

تاریخ : 6/10/57

از آستین در آورد و كشتارهاى پى در پى را آغاز كرد و خود را در تمام جوامع رسوا نمود . اخیرا در مشهد مقدس جنایتكارى ها را به حد اعلا رساند و ما را بر آن داشت كه روز 29 ماه محرم را عزاى عمومى اعلام كنیم براى سالگرد كشتار بیرحمانه قم و چهلم كشتار در صحن مطهر مشهد مقدس و نیز هفته كشتار مشهد مقدس و نیز كشتار شهرستان هاى دیگر .

با كمال تاسف در این سال تمام وقت ما صرف فاتحه و عزاى ملى شد و در صورت بقاى شاه در مقام مغصوب ، وضع همین است .

اكنون لازم است تذكراتى بدهم :

1_ این جانب پس از تشكر از اهالى محترم خراسان خصوصا علماى اعلام و حجج اسلام و دكترهاى محترم و سایر گروه ها و طبقات ، پشتیبانى خود را از قطعنامه این اعتصاب شریف اعلام نمایم و اعمال وحشیانه دولت نظامى غیر قانونى و حكومت نظامى غاصب را محكوم مى نمایم و از ادامه دیكتاتورى و غصب مقام ، آنان را تحذیر مى كنم .

2_ این جانب از جمیع اعتصاب كنندگان در سراسر كشور تشكر مى كنم و پشتیبانى خود را از آنان اعلام مى نمایم و از خصوص اعتصاب كنندگان شركت نفت تقدیر مى نمایم . و اقدامات دولت نظامى غاصب و دادگاه هاى نظامى را در فشار به آنان براى شكستن اعتصاب تقبیح مى نمایم و آنان را در جدیت براى هدر دادن ثروت ملت مسوول مى شناسم و آنان را در این اقدام مخالف با مصالح كشور تحذیر مى كنم .

3_ بر ملت شریف ایران است كه از اعتصاب كنندگان شركت نفت پشتیبانى كنند و به آنان براى تهیه مسكن و معونه زندگى اعانت كنند و در شهرستان ها صندوق هاى اعانه بگذارند و پس از جمع آورى به وسیله هیات هاى معتمده به آنان برسانند و باید نگذارند برادران خود را كه در راه خدمت به اسلام و كشور به پا خاسته اند رنج ببینند .

4_ ملت شریف ایران موظفند از سربازانى كه از سربازخانه ها بیرون آمده اند و خدمت به دولت غاصب را روا نداشته اند ، كمك كنند از جهت منزل و سایر معونه ها و نگذارند به برادران خود كه براى اسلام ترك اعانت ظالم را نموده اند سخت بگذرد .

5_ باید ملت ایران بداند كه نفت و گاز به مقدار مصرف داخلى در انبارها موجود است و دولت جنایتكار براى ایجاد وحشت و نارضایتى قحطى مصنوعى ایجاد نموده و كاركنان شركت نفت به مقدار مصرف داخل استخراج نمودند و اینان به مصارف دیگر مى رساندند (از قبیل صدور براى اسرائیل چنانكه گفته شده ) و ملت را در مضیقه قرار مى دهند .

شاه و دولت غاصب او با ملت در حال جنگند كه به این اعمال وحشیانه دست مى زنند . حتى گفته مى شود كه كاركنانى را كه براى مصرف داخلى مى خواهند عمل كنند ، مجبور به اعتصاب مى كنند تا مضیقه را به عهده ملت بگذارند .

6_ لازم است كه ملت شریف به نهضت اسلامى خود تا وصول به نتیجه ادامه دهند و در این

ص: 101

راه كه رضاى خداوند درآن است صبر كنند و از اعانت برادران خود غفلت نكنند و از احتكار و گرانفروشى و بى انصافى كه موجب غضب خداى تعالى است جدا احتراز كنند و به وسوسه هاى شیطانى كه عمال ابلیسى شاه و دولت پخش مى كنند و مى خواهند در مردم سستى و یاس ایجاد كنند ، گوش فرا ندهند و به خداى متعال در این راه كه به دست آوردن استقلال و آزادى و جمهورى اسلامى است اتكال كنند .

از خداوند متعال سرنگونى اساس ستم و برقرارى پایه عدل را خواستارم .

روح اللّه الموسوى الخمینى

ص: 102

تاریخ : 7/10/57

نمى توانیم و اسلام نمى خواهد كه زن به عنوان یك شئى و یك عروسك در دست ما باشد ، اسلام مى خواهد شخصیت زن را حفظ كند و از او انسانى جدى و كارآمد بسازد . ما هرگز اجازه نمى دهیم كه زنان فقط شئى براى مردان و آلت هوسرانى باشند . اسلام سقط جنین را حرام مى داند و در ضمن عقد و ازدواج زن مى تواند حق طلاق را براى خودش بوجود آورد . احترام و آزادى كه اسلام به زن داده است ، هیچ قانونى و مكتبى نداده است .

سؤال : برنامه صنعتى كردن و نوسازى ایران تحت یك حكومت اسلامى چه خواهد بود ؟ تكنولوژى خود را از چه منبعى تهیه خواهید كرد ؟ چگونه متخصصین و دانشمندان خود را تربیت كرده و آموزش خواهید داد ؟

جواب : ما در برنامه صنعتى كردن مملكت هرگز چون امروز سراغ مونتاژ نمى رویم ، ما در ایران صنایع (مادر) ایجاد خواهیم كرد و نوسازى را به بهترین وجه انجام خواهیم داد ، البته توقع نباید داشت كه این كارها به محض رفتن شاه صورت گیرد زیرا شاه ایران را به طور كلى خراب كرده است و ایران به صورت یك كشور جنگزده درآمده است لذا براى ترمیم خرابى ها و ایجاد صنایع اصیل احتیاج به مدت است . ما نیازهاى تكنولوژى خود را از هر منبعى كه مفیدتر براى كشورمان باشد ، تامین خواهیم كرد . ما از جهت متخصص كارآزموده بسیار غنى هستیم ، هزاران كارشناس ایرانى در رشته هاى گوناگون علمى در كشورهاى خارجى هستند ، اینها به دلیل ظلم و ستم شاه و فقدان برنامه صنعتى علمى اصیل مجبور به ترك مملكت و كار براى موسسات خارجى شده اند و با رفتن شاه اكثر اینها به ایران برخواهند گشت .

سؤال : اگر شما روابط خود را با اسرائیل به عنوان كشورى كه به مردم ظلم مى كند ، قطع كنید ، آیا فكر نمى كنید شما به همان دلیل روابط خود را با بعضى از دول غرب نیز قطع كنید ؟

جواب : ما با هر كشورى كه بخواهد ظلم كند مخالفیم ، حال این كشور چه در غرب باشد و چه در شرق . اسرائیل حقوق مردم عرب را غصب كرده است ، با او مخالفت خواهیم كرد . اسرائیل بزرگترین حامى شاه مى باشد و مسئوول تبلیغات ساواك مى باشد و اسرائیل بدین ترتیب شریك درجنایات ساواك و شاه مى باشد .

سؤال : نظر شما راجع به گروه مسلح چریكى مثل سازمان مجاهدین و دیگر سازمانهاى (مثل چریك فدائى خلق ) چیست ؟ آیا وقت آن رسیده است كه بر علیه شاه ، ساواك و ارتش

ص: 104

اسلحه به دست گیرند ؟

جواب : ما امیدواریم كه با مبارزاتمان به همین صورتى كه هست ، شاه را شكست دهیم ولى اگر شاه به جنایات خود ادامه دهد ، جنگ مسلحانه را مورد بررسى قرار خواهیم داد .

سؤال : شما تهدید كرده اید كه عرضه نفت را به كشورهایى كه حمایت خود را از شاه ادامه دهند ، قطع خواهید كرد ، آیا این تهدید شامل دورانى است كه شاه بر اریكه قدرت است یا بعد از آن را هم شامل خواهد شد ؟ جواب : رفراندم تاسوعا و عاشورا براى چندمین بار ثابت كرد كه شاه از سلطنت مخلوع است و از آن روز به بعد اگر دولتى از شاه حمایت كند ، تا رئیس آن دولت سركار است نفت را قطع و تمام قراردادهائى كه بعد از این دو روز امضا شده است تا رفتن شاه بى اعتبار مى دانیم ولى قراردادهائى كه قبل از این دو روز با رژیم منعقد شده اند آنها را بررسى مى كنیم ، آنچه را مضر به حال ملت و مصالح مملكت ندانیم مى پذیریم و گرنه رد مى كنیم .

سؤال : گفته شده است كه اصلاحات ارضى شاه ، روحانیونى را كه دومین طبقه زمینداران بزرگ را تشكیل مى داده اند (نیویورك تایمز 11 دسامبر) صدمه زده است و این یكى از دلایلى است كه شما با شاه مخالفت مى كنید ، آیا این مطلب صحیح است ؟ پیش از سال 1962 چند درصد از زمین زراعتى را افراد مذهبى اداره مى كرده اند ؟ آیا پس از رفتن شاه ، عوامل مذهبى دوباره اداره زمین ها را به عهده خواهند گرفت ؟ كشاورزى دولتى كه مورد تائید شما باشد چه خواهد بود ؟ آیا مكانیزه كردن كشاورزى جایگزین كار یدى خواهد شد ؟ در این صورت ، این ماشین كشاورزى از كجا تهیه خواهد شد ؟

جواب : به طور كلى هیچ یك از روحانیون مخالف شاه از زمینداران بزرگ نمى باشند تا اصلاحات ارضى شامل زمین آنها بشود و من هم اعلام كرده ام كه چون زمینداران بزرگ مالیات اسلامى خود را نپرداخته اند ، ما زمین ها را از رعایا پس نخواهیم گرفت و مخالفت من و سایر روحانیون با شاه هرگز بدین خاطر نبوده است و این هم از تبلیغات سوء شاه است كه دیگر رنگ خود را باخته است . ما كشاورزى خود را مكانیزه خواهیم كرد و دولت اسلامى موظف است كه آنچه را زارعین احتیاج دارند ، به بهترین وجه در اختیار آنان بگذارد . اگر كشاورزى صحیح در ایران بوجود آید ، ما در آینده یكى از صادر كنندگان مواد غذائى خواهیم بود . ما قبل از اصلاحات ارضى ساخته آمریكا كه ایران را در بست در اختیار

ص: 105

آمریكا قرار داد ، یكى از صادركنندگان مواد غذائى بودیم ایران یكى از كشورهاى نادرى است كه اگر اصول صحیح كشاورزى در آن پیاده شود ، یكى دو استان آن اكثر مواد غذائى ایران را تامین خواهد كرد و مابقى را مى توانیم صادر كنیم ولى امروز ایران بیشتر مواد غذائیش را از خارج مى آورد . براى مكانیزه كردن كشاورزى ، ماشین هاى كشاورزى را از كشورهائى مى آوریم كه از نظر قیمت ارزانتر و از نظر جنس با دوامتر و محكمتر باشد . در حكومت اسلامى ، ایران استقلال اقتصادى خودش را حفظ خواهد نمود .

سؤال : آیا ایالات متحده اكنون در ایران در حال جنگ است ؟ آیا شما انتظار دارید كه قواى آمریكا و شوروى در ایران مداخله كنند ؟

جواب : ما تقریبا در ایران با آمریكا مى جنگیم . آمریكا به هیچ وجه نمى خواهد بفهمد كه ملتى قیام كرده است و شاه را نمى خواهد . چرا با حفظ شاه ، كینه مردم ایران را به خودش افزایش مى دهد ؟ ما هرگز موافق مداخله آمریكا و شوروى نیستیم . شوروى نیز چون آمریكا همیشه از شاه پشتیبانى كرده است و ما هرگز اجازه هیچ گونه مداخله اى را به او نمى دهیم . مداخله نظامى خارجى ها در ایران بسیار بعید به نظر مى رسد .

سؤال : دولتین فرانسه و آمریكا هر دو به شما اخطار كرده اند كه از صحبت درباره امور ایران خوددارى كنید و شما را متهم كرده اند كه ایران را به خشونت فرا خوانده اید و شما را تهدید كرده اند كه از كشورشان اخراج مى كنند اگر شما چنین فراخوانى ها را ادامه بدهید . ارزیابى شما از این تهدیدها چیست ؟

جواب : آمریكا چنین حقى را ندارد كه اخطاریه بدهد و در كار ایران و یا فرانسه دخالت كند . من قصد دارم تا آخرین نفس علیه دیكتاتورى شاه به مبارزاتم ادامه بدهم و یك لحظه هم دست از این كار برنخواهم داشت .

سؤال : شما و آقاى كارتر بیانات تندى نسبت به هم داشته اید ، شما وى را به عنوان بزرگترین خطاكار حقوق بشر خوانده اید (لوموند 17 اكتبر 1978) و وى شما را محكوم كرده است كه بیانات كنترل نشده اى از یك كشور خارجى صادر مى كنید كه خشونت و حمام خون را در ایران تشویق مى كند ، این چیزى است كه واقعا قابل تعمق است و وى امیدوار است كه شما این بیانات را پس از گذشتن از این موسم حرام (محرم _ دسامبر) متوقف كنید (نقل از مصاحبه مطبوعاتى كارتر 13 دسامبر) روابط شما و پرزیدنت كارتر را چگونه ارزیابى مى كنید ؟

ص: 106

روابط خود را با ملت آمریكا چگونه ارزیابى مى كنید ؟

جواب : آیا كارتر واقعا مدافع حقوق بشر است یا این شعارى است كه براى انتخاب شدن براى رئیس جمهورى آمریكا مطرح كرده است ؟ و یا شعارى است علیه چند زندانى شوروى ؟ آیا او مدافع حقوق بشر است ؟ حال آنكه در ایران ، شاه دست نشانده خائن او حمام خون به راه انداخته است و او شاه را پشتیبانى مى كند ، آیا كشتار بیحد و حصر شاه را در سراسر ایران نمى بیند و نمى داند ؟ لابد آقاى كارتر پشتیبانى از این جنایتكاران تاریخ را كه روى جلادان تاریخ را سفید كرده است ، دفاع از حقوق بشر مى دانند . كارتر چندى پیش گفت كه منافع آمریكا بر حقوق بشر مقدم است و ما كه مى گوئیم این خونریزى ها نباشد و شاه برود تا مردم سرنوشت خویش را به دست بگیرند حمام خون درست كرده ایم ؟ قضاوت آن با مردم جهان است . آیا وقت آن نرسیده است تا كارتر دست از حمایت شاه بكشد و بیش از این دستش رابه خون مردم بیگناه و بى پناه ایران آلوده نكند ؟ من هیچ گونه رابطه اى با آقاى كارتر ندارم و اصولا با هیچ رئیس جمهور و یا رئیس دولتى رابطه ندارم . من از مردم آمریكا مى خواهم كه هر چه زودتر به نفع مردم مظلوم ایران اقدام كنند و از آقاى كارتر و دولت آمریكا بخواهند تا از شاه پشتیبانى نكنند و افكار عمومى جهان را علیه مردم آمریكا نشورانند . پشتیبانى دولت آمریكا از رژیم شاه بالمال به مصلحت مردم آمریكا نخواهد بود .

سؤال : آیا تجربه خاصى در زندگى شما وجود داشت كه شما به واسطه آن در صحنه سیاست داخل شدید و تمایل به قبول رهبرى پیدا كردید ؟ آیا به عنوان سمبل مردم ایران بودن ، احساس نمى كنید بار سنگینى بر دوش شما مى گذارد ؟

جواب : شما چون دین را از سیاست جدا مى دانید خیال مى كنید كه وقتى یك عالم دینى وارد مسائل سیاسى مى شود ، شغل اصلیش را رها كرده و كار جدیدى را شروع كرده است و حال اینكه دین اسلام داراى مسائل عبادى و سیاسى است و مسائل سیاسى آن بیش از مسائل عبادى آن است . من جنایات شاه را در طول سلطنت دنبال مى كردم تا وقتى رسید كه مى بایست بر علیه او آشكارا قیام كنم و مبارزات خود را بیش از 15 سال پیش آغاز كرده و همیشه خواست مردم را كه واژگونى دودمان پهلوى و برچیدن نظام شاهنشاهى و استقرار یك حكومت اسلامى است بدون هیچ گونه تردیدى اعلام نمودم و این قهرى است كه مردم چون خواست خود را در من مى دیدند به من رو آوردند .

سؤال : نظر حضرتعالى نسبت به جبهه ملى چیست ؟

ص: 107

جواب : من نظر مثبتى ندارم و نفى اش هم نكرده ام .

سؤال : نظر حضرتعالى نسبت به كوششى كه بختیار براى تشكیل دولت مى كند ، چیست ؟

جواب : نظر من این است كه بختیار هم توفیق پیدا نخواهد كرد .

سؤال : ولو اینكه موقتا هم باشد ، شما تائیدش نخواهید كرد ؟

جواب : خیر .

سؤال : آیا احتمال این مطلب وجود دارد كه اتحادى بین مذهبى ها و نظامیان براى سرنگونى او بوجود بیاید ؟

جواب : احتمال هست ولى نمیدانم تحقق پیدا كرده است یا خیر . ولى آخر نظامیان به ما مى پیوندند .

سؤال : در یك حكومت اسلامى آیا كسانى كه انتخاب مى شوند رهبران مذهبى خواهند بود ؟ یا هر كسى در هر حال انتخاب مى شود صرفنظر از این كه وابستگى هاى مذهبى یا سیاسى اش چه باشد ؟

جواب : اشخاص باید امین و مذهبى باشند و یا وجهه هاى مسلمى كه مذهبى هستند . اما غیر مسلمین ، اقلیت هاى مذهبى ، آنها علیحده خودشان آراء دارند و همانطور طبق آراء خود تعیین خواهند كرد .

سؤال : آیا براى بهایى ها در حكومت آینده آزادى هاى سیاسى و مذهبى وجود دارد ؟

جواب : آزادى براى افرادى كه مضر به حال مملكت هستند ، داده نخواهد شد .

سؤال : آیا آزادى هایى براى مراسم مذهبى آنها داده خواهد شد ؟

جواب : خیر .

ص: 108

تاریخ : 7/10/57

آن هم رفع شد .

سؤال : برنامه روزانه زندگى شما چیست و چگونه است ؟

جواب : بیشتر از 16 ساعت كار میكنم . در اینجا نوع كارم با نجف فرق كرده است . مصاحبات ، مذاكرات و گاهى سخنرانى ، خواندن گزارشاتى كه توسط عده اى تهیه مى شود ، بررسى نامه ها و تلگرافاتى كه مى رسد و گاهى جواب به آنها كار روزانه ام را تقریبا تشكیل مى دهد .

سؤال : پیام خود را چگونه به ایران مى فرستید ؟

جواب : فعلا توسط تلفن و اشخاص .

سؤال : این پیام ها چگونه به دست خبرنگاران مى رسد ؟

جواب : اوضاع ایران به صورتى است كه نه تنها نظر خبرنگاران را جلب كرده ، بلكه نظر مردم عادى را هم در همه جا جلب كرده است . چطور مى شود كه خبرنگارى مسائل ایران را دنبال كند و به اعلامیه ها دسترسى پیدا نكرده باشد .

سؤال : آیا به همه نامه هاى خود هر روز پاسخ مى دهید ؟

جواب : اگر لازم باشد جواب مى دهم .

سؤال : آیا شما تماس هائى با مردم شهر نوفل لوشاتو دارید كه بدانید كه در این شهر كوچك چه مى گذرد ؟

جواب : بعضى از آنان به اینجا آمده اند .

سؤال : آیا فكر مى كنید كه هرگز دوباره به ایران برگردید ؟

جواب : من هر گاه صلاح دانستم به ایران برمى گردم . براى من مكان مطرح نیست ، آنچه مطرح است مبارزه بر ضد ظلم است . هر جا بهتر این مبارزه صورت بگیرد ، آنجا خواهم بود .

ص: 110

تاریخ : 8/10/57

و در این مرحله حساس كنونى با هیات اعزامى همكارى همه جانبه و صادقانه بنمایند .

از خداوند تعالى استقلال و عظمت كشور و توفیق ملت را براى به دست آوردند آزادى و استقلال خواستارم .

والسلام علیكم و رحمة اللّه

روح اللّه الموسوى الخمینى

ص: 112

تاریخ : 10/10/57

سؤال : آیا فكر مى كنید دامنه حوادث ایران به تركیه نیز كشیده شود ؟

جواب : نهضت مقدس ایران ، نهضت اسلامى است و از این جهت بدیهى است كه همه مسلمین جهان تحت تاثیر آن قرار مى گیرند .

سؤال : فكر مى كنید در كوشش هایتان براى سرنگون كردن شاه ، چه دولتى به شما كمك مى كند ؟

جواب : ملت ایران با اراده آهنین خود ، تنها با اتكاء به نیروى الهى قیام كرده است و در این نهضت به هیچ دولتى متكى نیست و به خواست خداى تعالى با حفظ استقلال در نهضت خود ، شاه را سرنگون خواهد كرد . وظیفه همه دولت هاى اسلامى در درجه اول و سایر دولت ها كه مایلند در آینده با ملت ایران روابط حسنه داشته باشند ، این است كه ملت مظلوم و قهرمان ایران را در رسیدن به اهدافش یارى كنند و تاكنون هیچ دولتى از ملت ایرن دفاع نكرده است .

سؤال : شما به عنوان رهبر مخالفین ، روابط جارى خود را با دول و افراد زیر چگونه توصیف مى كنید ؟ 1_ دستگاه كارتر2_ دولت روسیه 3_ دولت چین 4_ دولت عراق 5_ كشورهاى عرب تولید كننده نفت 6_ سادات 7_ اسرائیل 8_ یاسر عرفات و جنبش فلسطین .

جواب : رئیس جمهورى آمریكا با حمایت هاى بى دریغ خود از شاه و اهانت هائى كه به ملت ایران نموده است ، در صف دشمنان ایران قرار گرفته است و روسیه شوروى هم اگر چه نه در حد آمریكا ، ولى تاكنون نه تنها شاه را محكوم نكرده بلكه از او حمایت هم كرده است و از تحریف نهضت مقدس اسلامى ایران خوددارى نكرده است . رئیس كشور چین وقیحانه از روى كشتگان ما عبور كرد و در كاخ ظلم از اقدامات مترقیانه او هم ستایش نمود . دولت عراق هم زیر فشار شاه ، از اقدامات هر كس كه در خاك عراق به نفع ملت ایران انجام دهد جلوگیرى مى كند . سادات هم با اقدامات خود علیه مصالح مسلمین و كشورهاى عرب و برادران فلسطینى ، مطرود جهان عرب و اسلام است . اسرائیل از نظر اسلام و مسلمین و تمامى موازین بین المللى ، غاصب و متجاوز است و ما كمترین اهمال و سستى را در پایان دادن به تجاوزات او جایز نمى دانیم . و من در فرصت هاى مناسب از اقدامات و تلاش هاى یاسر عرفات براى بدست آوردن حقوق فلسطینى ها و برگرداندن اراضى اسلامى به مسلمین حمایت كرده ام .

ص: 114

سؤال : آیا شما از یك حكومت غیر نظامى تحت ریاست كریم سنجابى در پست نخست وزیر ، به عنوان راه حلى براى بحران ایران حمایت مى كنید ؟

جواب : با وجود شاه هیچ راه حلى امكان پذیر نیست .

سؤال : آیا دعوت شما به اعتصاب بى پایان در صنعت نفت است و یا تا وقتى است كه شاه كنار برود ؟

جواب : بله ، تا وقتى است كه شاه كنار برود . شاه نفت ما را براى تحكیم خودش بدون هیچ مجوزى به امریكا مى داد و از پول آن اسلحه امریكائى كه به هیچ درد ملت ایران نمى خورد مى خرید . اصولا نفت تاكنون پشتوانه حكومت غاصبانه شاه بود و من حكم كردم كه دیگر صادر نشود و اعتصاب تا رفتن شاه ادامه دارد و بعدا ما نفت را به هر كشورى كه مایل باشیم مى فروشیم .

سؤال : تحت چه شرایطى ، اگر شما همچو مقتضیاتى را منطقى مى بینید ، ارتش شاهنشاهى به ضد شاه خواهد شد ؟

جواب : هم اكنون طبق اخبار واصله ، مخالفت سربازان و افسران با شاه و دستورات فرماندهان خود روز افزون است . سربازها از خدمت ارتش فرار مى كنند ، در بسیارى موارد فرماندهان خود را كشته اند و بسیارى از آنها هم كه در ارتش باقى مانده اند ، موافق با كشتار شاه نیستند و طبیعى است كه شاه آخرین امیدهاى خود را به ارتش از دست بدهد .

ص: 115

تاریخ : 10/10/57

روزگار ما به اینجا نمى رسید و من هم حالا اینجا ننشسته بودم براى شما صحبت كنم ، شما هم حالا اینجا وقتتان را صرف این كارها نمى كردید . اینكه من دست از كار خودم برداشتم (كه طلبگى بود) و آمدم اینجا ، براى این است كه ما یك حكومت صالح نداشتیم و یك قدرت صالحه در كار نبود و مملكت را كشاندند رو به نیستى و تمام چیزهائى كه امید به آن مى شد پیدا بكنى اینها تباه كردند . احكام اسلام را تباه كردند ، زراعت ما را از بین بردند ، بانك ها همه خلافكار بودند (اكثرا) وزارتخانه ها دست آدم هاى ناصالح اداره مى شد ، مجلس ها ، مجلس هاى قلابى فرمایشى بود ، وكیل مردم نبودند اینها .

مجلس سنا ، مجلس شورا ، دولت ، از این مسائل صحبت مى شود ، تمام اینها یاغى اند ، تمام اینها محاكمه باید بشوند . اول اشكالى كه بر وكلا هست این است كه شما مى دانید كه ملت دخالت در انتخابات ندارد ، چرا توى مجلس مى روید ؟ شما كه مى دانید كه منصوب از قبل آمریكا یا شوروى یا اینها هستید ، شما كه شاه خودش مى گوید كه لیست را مى فرستادند (و حالا براى خودش خیال مى كند نمى فرستند) (لیست را از طرف سفارتخانه ها و وكلاى ما را خود آنها تعیین مى كردند) این دارد اقرار مى كند كه چند سال پیش از این یعنى زمان پدر من و اوایل زمان من ، این تصدیق به این است ، این طرز اعتراف شاه به اینكه لیست ها را ، مى خواهد از خودش تعریف كند كه نه حالا اینطور نیست ، بسیار خوب حالا اینطور نیست لكن چند قدم جلوتر اینطور بوده است یعنى من در زمانى كه ، قبل از این به اصطلاح انقلاب سفید و قدرتمندى در مقابل همه قدرتمندها!! قبل از این لیست را مى فرستادند و ما هم تسلیم مى شدیم . پس شما اول خائن این مملكت هستید به اعتراف خودتان ، كسى كه حفظ مقام را مى خواهد بكند با اینكه خیانت هم بكند . این خیانت به ملت نیست كه لیست سفارت آمریكا یا سفارت انگلستان را یا شوروى را قبول مى كند و به دولتش هم تحمیل مى كند به اینكه همین ها باید وكیل بشوند ؟ این خیانت به مملكت نیست ؟ این خیانت به قانون اساسى نیست ؟ اول اشكال به خود ایشان به حسب اعتراف خودش این است كه شمائى كه آمدى نشستى اینجا مى گویى (من اعلیحضرت هستم ، همه كارها را من باید انجام بدهم ) شما لیستها را گرفتید و مطابق آن دستور اجانب رفتار كردید . این خیانت نبوده ؟ عذر دارى در مقابل این خیانت ؟ بروید كنار بگوئید كه من چنین خیانتى نمى كنم مى روم كنار . احمدشاه در این چیز آخرى كه گذاشتندش كنار ، براى اینكه یك قراردادى بود كه وقتى كه رفت در خارج ، در سر میز عرض مى كنم مهمانى قرار داد را دادند دستش كه امضاء كند ، امضاء نكرد ، از همانجا اساس بیرون رفتن او و آمدن رضا شاه نقشه اش كشیده شد كه این به درد ما نمى خورد كه قرارداد ما را امضاء نمى كند . شما هم مى توانستید كه این قراردادها را امضاء نكنید ، بیش از این بود كه بروید ؟ كسى كه براى حفظ مقام خودش خیانت به یك ملت مى كند این لیاقت نداشته از اول براى سلطنت ، این از اول خودش ، خودش را خلع كرده اگر ما تصدیق كنیم كه سلطنتى بوده است در كار والا ما كه او را تصدیق نداریم وقتى بنا شد كه اینطور باشد و ما هم مى دانیم كه _ بفرمائید كه خیر . حالا دیگر قدرتمند شده است ایشان و در مقابل شوروى و انگلستان و این آمریكا و اینها ایستاده است و حالا دیگر لیست را از سفارتخانه ها نمى آورند لكن لیست را شما خودتان تهیه مى كنید و وكلا را هم خودتان تهیه مى كنید . این وكلاى ملت است ؟ این خیانت به مملكت نیست ؟ این خیانت به قانون اساسى نیست ؟ وقتى بنا شد كه مجلس اینطورى باشد ، یا به فرمایش سفارتخانه ها باشد یا به فرمایش شاه و دار و دسته هاى شاه باشد (فرقى نمى كند) بنا شد اینطورى باشد ، مجلس رسمى نیست ، مجلس ملى نیست ، مجلس شوراى ملى نیست . مجلس شوراى ملى معنایش این است كه ملت یك وكلائى را آزادانه تعیین كنند و آنها بنشینند دركارهاى مملكت مشورت كنند . ملت هیچ دخالت نداشته است در تعیین اینها . وقتى ملت دخالت نداشته است ، این مجلس ، مجلس فرمایشى غیر ملى است ، غیر قانونى است ،

ص: 118

در این مجلس گذشته است غیرقانونى است ، هر دولتى را این مجلس تایید كرده است یا بكند غیرقانونى است .

یك قتل عام هائى نكند دلش آرام نمى گیرد . وقتى بناشد یك مملكتى به این صورت در آمد كه آنهائى كه مقدرات این مملكت در دستشان است صلاحیت براى این مقام ندارند ، وكیل صلاحیت براى این مقام ندارد ، وكلائى كه شاه تعیین كند كه نمى تواند آدم باشد این وكیل ، نمى تواند صالح باشد او . اگر به انتخاب مردم باشد مردم آدم خوب مى خواهند ، مردم آدم صالح مى خواهند . اگر مردم آزاد باشند خودشان یك شخصى كه بدانند كه مرد صالح خوبى است تعیین مى كنند ، آنها دیگر نمى روند دنبال بدها . آن كسى كه دنبال بد مى رود آن هست كه بد است ، بد دنبال بد است یعنى آن كسى كه چیزهاى خودش ، استفاده هاى خودش بسته به این است كه ماءمور بد داشته باشد . اگر ماءمور خوب داشته باشد ممكن نیست كه بتواند كارهایش را اجرا بكند ، اجراء دستورهائى كه مطابق با میل خودش است ، براى استفاده هاى خودش یا استفاده هاى اجانب ، نمى شود الا به ماءمورهاى بد ، انتخاب مى كند بدها را ، غیر صالح ها را سركار مى گذارد . مجلس را انتخاب كردند اشخاصى را گذاشتند غیر صالح ، قهرا مجلس غیر صالح به دولت غیر صالح راى خواهند داد . مجلسى كه براى مملكت و مصلحت مملكت ما نیست ، دولتى كه براى مصلحت ما نیست پیش مى آورد ، نمى شود غیر از این ، محال است غیر از این .

نكردند ، در مجلس اشخاص صالح مى روند . وقتى اشخاص صالح در یك مجلسى رفتند ، دولت صالح بپا شد ، رئیس جمهور صالح شد ، این مخالف مصلحت مملكت عمل نخواهد كرد . از آنجا باید شروع كرد ، از آن بالا باید شروع كرد . اختیار مملكت را به دست یك نفر آدمى كه براى مملكت خدمت مى خواهد بكند ، نه براى جیب خودش خدمت كند ، مى دهند . اینها براى جیبشان خدمت كردند . شما ملاحظه كردید این لیستى را كه بانك ملى ، بانك ها چیز كردند (این همه آن نیست ، این یك قدرى از آن است ، خیلى از آن را هم اینها اطلاع ندارند . ) ظاهرا قلمى كه مربوط به خود ایشان باشد سه بیلیارد است ، سه بیلیارد و هفتصد نمى دانم میلیون چقدر ، دلار . این آنهایى است كه تازه بردند ، آنهایى كه قدیم برده بودند نمى دانم چقدر هست ، من و شما نمى توانیم تا آخر هم مطلع بشویم . اگر یك نفر آدم صالح را ما دنبالش رفتیم ، هى مى گویند كه خوب ، چه مى خواهید بكنید ، ما مى خواهیم این كار را بكنیم . این كارى است كه ما مى خواهیم بكنیم . ما مى خواهیم كه اختیار تعیین رئیس جمهور دست مملكت ، خود اجزاء مملكت باشد . نتیجه چه مى شود ؟ كه اهالى یك مملكتى با خودشان دشمن نیستند ، اجانب هم نمى توانند تمام اهالى مملكت را تحت چیز قرار بدهند ، اجانب این كار را مى كنند كه یك شاه دزد بالاى سر اینها مى گذارند ، آن هم یك دولت فاسد بالاى سر اینها مى گذارد ، مجلس را هم یك مجلس فاسد درست مى كنند ، ادارات هم آنهائى كه باید اینها درست بكنند ، اشخاص فاسد هستند ، (البته ادارات مردم بسیار صالح زیاد است در ادارات ، بعضى از آنها هستند كه جیب ها را پر كردند) وقتى اینطور شد فاسد مى شود . ما مى گوئیم نه .

مى كند نه یك آدم فاسدى را و قهرا اشتباه در سى میلیون جمعیت نخواهد شد . ما هم تبلیغات خودمان را در وقت انتخابات مى كنیم ، ما هم كاندیداى خودمان را مى گوئیم در باب رئیس جمهور ، مى گردیم پیدا مى كنیم ، مراجعه مى كنیم به همه جا ، پیدا مى كنیم یك نفرى كه صالح است براى این كار ، یعنى دزد نیست ، نمى خواهد جیب خودش را پر بكند ، امتحان داده در كارهائى كه كرده است ، شناخت داریم نسبت به او ، او را معرفى مى كنیم كه آقا این ، ولو از طایفه حمال ها باشد ، صحیح باشد ، البته مطلع هم باید باشد ولو از طبقه سوم باشد . دنبال اشراف نمى رویم كه اشراف را تعیین كنیم ، دنبال آدم صالح مى رویم . این آدم صالح وقتى كه در راس واقع شد ، این آدم صالح ، دولت صالح پیش مى آورد ، دولت غلط نمى آورد پیش ، دولت فاسد نمى آورد . انتخابات مجلسین هم آزاد ، دست مردم و خود مردم نظارت مى كنند در آن . یك مجلسى ملى كه نه مربوط به سفارت شوروى باشد ، نه مربوط به سفارت انگلیس باشد ، نه مربوط به سفارت آمریكا باشد ، نه براى منافع او سینه بزند ، نه براى منافع او . یك همچو مجلسى را بوجود آوریم انشاءاللّه و بعدش كه یك چنین مجلسى بوجود آمد قهرا هم اگر یك مطلبى بخواهد در آن ، در یك همچو مجلسى مثلا دویست نفرى بگذرد ، دویست تا آدم صالح كه براى مملكت ما دلسوز است ، دزد نیست ، نمى خواهد جیبش را پر بكند ، نمى خواهد عنوان پیدا بكند ، خواهد كه خدمت بكند به این مردم ، اگر چنانچه یك همچو مجلسى براى ما پیدا شد ، مصالح مملكت را در نظر مى گیرد ، اگر یك چیزى آوردند بگذرد ، یك قراردادى ما بین یك دولتى با دولت ما آوردند بگذرد ، مى برند آن را آنجا نگاه مى كند اول خود دولت صالح نظر مى كند اگر چنانچه فاسد باشد ردش مى كند بعد اگر چنانچه او ندانست ، نتوانست بفهمد و آورد در مجلس ، در مجلس نظر مى كنند و مصلحت و مفسده ملت را مى خواهند بجا بیاورند درست مى كنند . این مصالح مملكت ما یا صددرصد یا نود درصد حاصل خواهد شد . ما یك همچو چیزى مى خواهیم ، یك چیز دورى _ از چیز_ نیست .

قانون اساسى ما هم قانونى است كه خدا به ما گفته است قانون اساسى است . در همین قانون اساسى فعلى هم كه هست متمم قانون اساسى مى گوید هر قانونى كه برخلاف قوانین شرعیه باشد قانون نیست . ما هم همین را مى خواهیم درستش كنیم منتها عمل نشده ، ما مى خواهیم عمل كنیم . یك مملكتى درست مى كنیم كه صلحا در آن مملكت ، (باشند) افلاطون مى گوید كه كسى كه باید دولت ها را اداره كند فیلسوف ها باید باشند . فیلسوف به نظر ایشان ، فیلسوف هم البته لابد صالح . ما مى گوئیم اشخاص صالح همان است . ما مى گوئیم كسى كه مى خواهد یك مملكتى را اداره بكند ، كسى كه ما مى خواهیم مقدراتمان را دستش بدهیم باید آدمى باشد كه مردم انتخاب كنند و با انتخاب مردم پیش بیاید . قهرا وقتى با انتخاب مردم پیش آمد صالح است دنبال او هم همین طورى كه الان ملاحظه مى كنید كه یك بز كچل یك ملت را كچل كرده ، همین طور یك آدم صالح ، یك انسان ، یك مملكت را به سلامت كشد . دانشگاه مان دانشگاه صحیح مى شود ، نه دانشگاهى كه بعد از پنجاه سال بعد از چند سال حالا مى خواهد یك فرض كنید كه مى خواهد یك لوزه اى را عمل بكند باید از خارج بیاورد یك كسى را عمل كند . آقا این ننگ است براى ما كه پنجاه سال یا كمتر دانشگاه داریم و این دانشگاه تا حالا

ص: 122

نتوانسته است یك طبیب صحیحى دست ما بدهد به اقرار خودشان . اینها خودشان هم مى فرستند ، وقتى كه یكى مریض مى شود مى گویند برود انگلستان معالجه كند . چرا ؟ براى اینكه فرهنگ درست نیست . فرهنگ را نگذاشتند ، نه اینكه استعداد ندارد شرقى ، غلط است این ، شرق آفتاب دارد ، كشورهاى آفتابى است ، غرب بى آفتاب است مثل اینجا كه مى بینید منتها اینها روسایشان صلاحیت یك مقدارى داشتند ، دنبال مصالح خودشان بودند ، البته صلاحیت براى خودشان ولى براى ما مضر بودند خیلى از آنها ، اینها تربیت كردند بچه هاشان را . اگر ما یك دانشگاه صحیحى داشتیم ، در آفتاب شرق شكوفا مى شود قدرت ها ، شكوفا مى شود استعدادها . آن كه ما مى خواهیم این است .

اداره كنیم .

بكند ، بعد در دامن پدر و مادر باید با این چه جور عمل بكنند ، بعد در این مكتبخانه هاى كوچك ، در این دبستان ها چه باید بكنند ، بعد در دبیرستان ها و معلم ها چه جور اشخاصى باید باشند ، مربى اطفال چه اشخاصى باید باشند ، بعد كه رسید به آنجائى كه مستقل شد ، خودش با خودش سر و كار دارد كه چه جور باید باشى ، چه اعمال باید بكنى ، چه اعمالى باید نكنى . این براى این است كه مى خواهد یك افرادى در یك جامعه اى پیدا بشوند ، همه صالح باشند ، صحیح باشند . اگر آنكه اسلام مى خواست مى شد (خوب یك مقدار شده ، یك مقدار نشده اما بیشتر آن نشده ) اگر آنى كه اسلام مى خواست مى شد ، نه دزدى تو كار بود ، نه خیانت تو كار بود ، هیچ یك از این چیزهائى كه هست حالا نبود ، هیچ كس تعدى به دیگرى نمى كرد . . . . محیط خودش خوب مى كند .

خداوند انشاءاللّه به همه شما توفیق عنایت كند . (الهى آمین ) همه شما موفق بشوید به اینكه اصلاح كنید خودتان را ، اصلاح كنید مملكتتان را .

والسلام علیكم و رحمة اللّه وبركاته

ص: 125

تاریخ : 12/10/57

مبارز آب و برق و تلفن است كه پیوند خود را با هموطنان شجاع و بى پناه خود مستحكم تر نموده و به هیچ وجه دستورات دولت یاغى را در مورد قطع آب و برق و تلفن اطاعت نكنند و با همكارى هاى بى دریغ با برادران و خواهران مظلوم خود دین خود را به اسلام و مسلمین ادا نمایند .

اكنون لازم است تذكراتى بدهم :

1_ اینجانب براى جلوگیرى از تبلیغات دولت غاصب هیاتى را براى رسیدگى در امور نفت اعزام نمودم و به شرایطى دستور استخراج نفت براى مصرف داخل را دادم . اگر چه اهل اطلاع مى گویند مخازن بسیارى در كشور براى مصارف داخلى موجود است و دولت قحطى مصنوعى ایجاد كرده است و گفته مى شود شب ها تا صبح مامورین نظامى نفت مخازن را مى برند و معلوم نیست چه مى كنند . در ضمن من از كاركنان شركت نفت كه در این امر خیر با این هیات همكارى نموده اند تشكر مى نمایم .

2_ لازم است علماى اعلام بلاد و خطباى محترم به كشاورزان عزیز كشور تذكر دهند كه امسال در كشت موادغذائى خصوصا گندم همت فراوان كنند و از كشت چیزهایى كه دولت مجرم به اجانب مى دهد احتراز نمایند . از این خائنان بعید نیست كه قحطى مصنوعى بوجود آورند . من از مردم ایران تقاضا دارم كه در این امور به كشاورزان محروم كمك نمایند .

3_ از كسبه و تجار و اصناف محترم تقاضا دارم كه قیمت موادغذایى و اجناس خود را بالا نبرند و به مردم مظلومى كه در حال مبارزه اند اجحاف ننمایند كه اجحاف در همه حال مردود است و در این موقع حساس این عمل به نفع دستگاه ظلم و مخالف رضاى خداوند تبارك و تعالى است . لهذا من به طور لزوم مى خواهم كه از قیمت عادلانه تجاوز نكنند و در صورت امكان به مردم بى بضاعت تخفیف دهند كه كمك موثرى به نهضت اسلامى خودشان و موافق انصاف و مرضى خداوند تعالى است . از خداوند تعالى توفیق ملت مبارز ایران را در رسیدن به اهداف انسانى اسلامى مان خواستارم .

والسلام علیكم ورحمة اللّه وبركاته

روح اللّه الموسوى الخمینى

ص: 127

تاریخ 13/10/57

است ضوابطى است كه اگر در افرادى كه براى قبول مسوولیت انتخاب مى شوند رعایت شود و نیز ضوابطى كه عمل و رعایت آنها باید براى دولت ها غیر قابل اجتناب شناخته شود ، بوجودآمدن جامعه اى مترقى و پیشرو را مى توان جدا امیدوار بود و همین مساله مهم است كه امروز در دنیا مورد توجه نیست و ما با تكیه بر اسلام مى خواهیم به یارى خداى تعالى حقیقتى خیره كننده را به دنیا معرفى كنیم .

سؤال : از خسته شدن مردم در مقابل مشكلات روزانه نمى ترسید ؟

جواب : ملت دلیر و با استقامت ایران در طول مبارزات قهرمانانه خود در این سال ها بخصوص در یك سال اخیر نشان داده است كه هر چه سختى ها و مشكلات در این راه بیشتر مى شود ، روحیه او قویتر و اراده او استوارتر مى شود زیرا كه روز به روز به درستى و حقانیت راه خود كه راه خداست بیشتر مومن تر مى شود .

سؤال : آیا شما به طرفدارانتان دستور به ملایمت و مدارا داده اید ؟

جواب : ما تاكنون هنوز دستور خشونت نداده ایم و همیشه ملت ما در برابر تانك و توپ و مسلسل با دست خالى و تنها با مشت گره كرده ایستاده است ولى اگر قدرت هاى جهنمى استعمارى دست از حمایت خود از آدمكشان ایران كه شاه در راس آنهاست برندارند ، ما هم با شیوه هاى دیگر در برابر آنها رفتار خواهیم كرد .

سؤال : آیا امكان آشتى با شاه وجود دارد ؟

جواب : نه ، هرگز ممكن نیست .

سؤال : راجع به رفتار آمریكا چه فكر مى كنید ؟

جواب : دولت و رئیس جمهورى امریكا تاكنون درست مانند یك دشمن با ملت ایران رفتار كرده اند ، سال ها غارت منافع كشور ما و تحمیل هزینه هاى سنگین مستشاران نظامى و پایگاه هاى نظامى از یك طرف و از طرف دیگر ، سرمایه گذارى هاى سنگینى كه حداكثر سوء استفاده ها را از تمامى امكان وسیع كشور و ملت ما كرده است و امروز هم شاه و عمال او را در كشتار بیرحمانه مردم ما تشویق و حمایت مى كند و بر ملت امریكاست كه رئیس جمهورى خود را

ص: 129

وادار كنند روش خود را تغییر دهد .

سؤال : راجع به روش فرانسه چه فكركنید ؟

جواب : اخبارى كه از ایران و بعضى از اتباع فرانسوى ساكن ایران و یا بعضى از فرانسوى هایى كه به ایران سفر كرده اند ، مى رسد ، همه حكایت از خوشرفتارى مردم ایران با فرانسوى ها مى كنند و لابد این ابراز محبت ها از طرف مردم ایران به دلیل روشى است كه فرانسه در برابر آنان اتخاذ كرده است .

سؤال : روزنامه نیویورك تایمز 2 ژانویه ، تایید مى كند كه لیبى به شما كمك كرده است ، اگر حقیقت دارد ، این كمك به چه شكل بوده و تا چه اندازه ؟ و آیا كشورهاى دیگر شما را كمك كرده اند ؟

جواب : ما از هیچ دولتى تاكنون كمك نگرفته ایم و این مطلب كذب محض است .

ص: 130

تاریخ : 14/10/57

سؤال : گفته مى شود كه شاه برنامه دارد كه براى تعطیلات كوتاهى از مملكت خارج بشود ، آیا این امر حضرتعالى را قانع مى كند و موجباتى براى پایان دادن به اعتصابات و تظاهرات خواهد بود ؟

جواب : خیر ، رفتن شاه كفایت نمى كند ، باید رژیم به هم بخورد و تمام چیزهائى كه مربوط به سلطنت است ، باید از بین برود تا ما راضى شویم یعنى ملت راضى شود .

سؤال : بنابراین مشروطه سلطنتى یا چیزى شبیه به آن ، قابل قبول شما نیست ؟

جواب : خیر ، مشروطه سلطنتى منظور ما نیست .

ص: 132

تاریخ : 14/10/57

جواب : شاه جنایتكار است و بایستى بر اساس اصول اسلامى محاكمه شود . آنها مجرم هستند و باید محاكمه شوند .

سؤال : بنابراین مساله این نیست كه او براى همیشه از ایران خارج شود بلكه مساله ، محاكمه اوست ؟

جواب : بله ، او بایستى محاكمه شود ، چه برود ، چه بماند .

سؤال : آیا شوراى سلطنت مورد قبول شماست ؟

جواب : خیر ، مورد قبول ملت نیست .

سؤال : آیا آیت اللّه و دولت جدید ، سیاست خود را نسبت به اسرائیل و آفریقاى جنوبى تغییر خواهند داد ؟ آیا مساله فروش نفت ایران در گذشته و حال بر اساس موضع سیاسى كشور خریدار نفت ، نسبت به ایران خواهد بود ؟

جواب : اسرائیل غاصب است و هیچ گونه رابطه اى بین ایران و یك مشت غاصب وجود ندارد . چه كسى حاضر است به یك كشور نژادپرست جنایتكار نفت بفروشد .

سؤال : تحت حكومت اسلامى ، شاه به چه مجازاتى محكوم خواهد شد ؟

جواب : ملت خوب مى داند كه جرم شاه چیست و مجازاتش كدام است ؟

سؤال : در گذشته گفتید شاه باید برود ، حالا مى فرمائید بایستى محاكمه شود . كدام یك ؟

جواب : همیشه نظر من این بوده است كه بایستى محاكمه شود . ترك كردن و نكردنش چیزى را عوض نمى كند .

سؤال : پس از تظاهرات عظیم ، ارتش كماكان به شاه وفادار است . بعضى از عناصر ارتش هم دیده مى شود كه خیلى خشونت نشان مى دهند (حتى یك نوع خطر یا احتمال كودتا وجود دارد) آیا در این مورد شما هیچ خطرى براى راه حل مذهبى خود احساس نمى كنید ؟ آیا خطر كودتا را علیه جنبش اسلامى حس نمى كنید ؟

ص: 134

جواب : بر فرض اینكه كودتا بشود ، ملت مخالف است . همانطور كه حكومت و دولت نظامى شكست خورد ، كودتاى نظامى نیز شكست خواهد خورد .

سؤال : ماه هاى متمادى است كه مردم در خیابانها هستند ، به طورى كه كشور كاملا فلج شده ، آیا خطر خسته شدن اكثریت مردم وجود ندارد ؟ آیا این احتمال وجود ندارد كه علیه شما برخیزند و علیه شما یك موج انقلابى تازه اى بوجود آید ؟

جواب : این خیلى بعید است .

سؤال : در خیابان صداى اللّه اكبر و درود بر خمینى شنیده مى شود ولى اینها هنوز هیچ كدام برنامه سیاسى نیست . شما مرتب از جمهورى اسلامى صحبت كرده اید كه مطلبى خیلى كلى است . آیا ممكن است رؤوس كلى این نظام و سرنوشت سومین كشور صادر كننده بزرگ نفت را ترسیم كنید ؟

جواب : قانون ما اسلام است و مدون است ، چیزى نیست كه ما بخواهیم برایشان تعیین كنیم .

ص: 135

تاریخ : 15/10/57

جواب : راجع به اوپك بعد از تشكیل حكومت مطالعه خواهد شد و متخصصین تصمیم خود را خواهند گرفت ، اما امریكا تاكنون مشترى خوبى نبوده است ، براى اینكه پول نمى داده است .

سؤال : حضرت آیت اللّه ! چه موقع شما به ایران باز خواهید گشت ؟

جواب : هر وقت صلاح دانستم .

سؤال : آیا اكنون صلاح مى دانید ؟

جواب : امروز ، خیر .

ص: 137

تاریخ : 15/10/57

(كه ایران به سوى صنعتى شدن مى رود) به خوبى در نمى یابید و همچنین انتقاد مى كنند كه شما مدت زیادى از ایران دور بوده اید . به این انتقادات چگونه پاسخ مى دهید ؟

جواب : البته ما براى قضایاى پیچیده كارشناس داریم ، ولى ما آنچه را درك مى كنیم ، این است كه شاه ظالم است و خائن و به مملكت و ملت خیانت كرده است ، این دیگر یك مطلب واضحى است كه همه مى دانند . ما مى دانیم كه مملكت ما استقلال ندارد و اجانب در همه امور مملكت ما دخالت مى كنند . این هم كه مطلب معلومى است ما براى استقلال و آزادى مبارزه مى كنیم .

سؤال : غیر مسلمانان تصویرى مملو از بیرحمى از جامعه اسلامى دارند ، تنبیه هائى براى جرایم نسبتا كوچك و یا قطع ید ، چنانكه نمونه اى از آن را در پاكستان و عربستان مى بینیم . گفته مى شود كه این قوانین وحشیانه هستند ، نظر شما چیست ؟

جواب : آنهائى كه نظر سوء نسبت به اسلام دارند از باب این است كه اسلام را درك نكرده اند . حكومت اسلامى تاكنون در كار نبوده ، حكومت اسلامى در صدر اسلام بود و هیچ وحشتى هم در زمان حكومت على بن ابیطالب سلام اللّه علیه نبود و مردم در امان بودند . این حكومت هاى فعلى است كه مردم را به وحشت انداخته و هیچ گونه امنیتى در آن نیست و مردم را دسته دسته مى كشند . ذائقه تلخى كه مى گوئید ، از این حكومت هاست ، نه از حكومت اسلامى كه رفتارى عادلانه و منصفانه دارد .

سؤال : بسیارى از زنانى كه در ایران به سطحى از آزادى و تحصیل رسیده اند ، از این ترس دارند كه به یك رژیم مذهبى مرتجع بازگشت داده شوند ، شما براى اطمینان خاطر آنان چه مى گوئید ؟

جواب : اسلام به زنان آزادى داده است و این دولت و شاه است كه آزادى را از آنان سلب كرده است و آن را از هر جهت به بند كشیده است .

سؤال : سؤال ى كه مجبورم بكنم این است كه بسیارى از منتقدین غربى به شما مى گویند كه شما رهبر مذهبى اى هستید كه دستتان به خون بسیارى از مردم رنگین است . آیا شما هیچ از این بابت احساس پشیمانى و ندامت نمى كنید كه هزاران نفر در خیابان هاى ایران به واسطه فرمان هاى شما مبنى بر اعمال مستقیم علیه رژیم ، جان خود را از دست داده اند ؟ و یا فكر مى كنید كه هیچ راه حلى جز این وجود نداشت ؟

ص: 139

جواب : این دست شاه است كه تا مرفق به خون ملت ما رنگین است . ما دفاع از حق خودمان مى كنیم و هر انسانى حق دارد كه از حق خود دفاع كند ، بنابراین ما طالب آزادى و استقلال هستیم و این شاه است كه مردم را وحشیانه مى كشد .

سؤال : وقتى كه به ایران برگشتید ، نظرتان راجع به تاءمین نفت اسرائیل و آفریقاى جنوبى چه خواهد بود ؟

جواب : اسرائیل در حال جنگ با مسلمین است و غاصب سرزمین هاى برادران ما مى باشد ، ما به آن نفت نخواهیم داد ، كشورهاى دیگرى كه روش عادلانه با ما داشته باشند ، از نفت برخوردار خواهند شد .

ص: 140

تاریخ : 16/10/57

و اطاعت از آنان مخالفت با ملت و اسلام است .

2_ ملت از دادن مالیات ، مطلقا و از دادن پول آب و برق و تلفن خوددارى كنند و از آنچه اعانت به دولت است ، احتراز كنند كه اعانت به دولت غاصب حرام و موجب غضب خداوند است .

3_ علماء اعلام بلاد و خطباء محترم و طلاب غیور ، قضات و وكلاء محترم دادگسترى ، اساتید محترم دانشگاه و دانشگاهیان بازاریان ، اصناف ، كارگران ، كشاورزان ، سیاسیون محترم و سایر اقشار ملت ، مخلوع بودن شاه و غیر قانونى بودن مجلسین و دولت را اعلام مى فرمایند كه اگر سستى كنند ، ممكن است توطئه بر ضد كشور و ملت به نتیجه برسد كه همگى مسئوول آن خواهیم بود و باید همه بدانیم كه در این روز حساس همه مسؤول خداى بزرگیم .

4_ فروشندگان مواد غذائى از گرانفروشى خوددارى كنند كه این عمل مخالف رضاى حق تعالى است و در این موقع حساس و گرفتارى مردم ، ضربه ایست بر پیكر نهضت اسلامى .

5_ از كمك به كارگران و كسبه صنفى كه بر اثر اعتصابات ضرر كرده اند ، غفلت نشود و از وجوه شرعیه مجازند به آنان كمك نمایند .

اینجانب روز دوشنبه نهم صفر 99 را براى شهداء مشهد و قزوین و كرمانشاه و سایر بلاد ، روز عزاى عمومى اعلام مى كنم و از خداوند تعالى مسئلت مى كنم كه این روز را آخرین روز عزاى ملت شریف قرار دهد .

والسلام علیكم ورحمة اللّه وبركاته

روح اللّه الموسوى الخمینى

ص: 142

تاریخ : 16/10/1357

تاریخ : 16/10/57

خیال دارید به ایران برگردید ؟ آیا در نظر دارید و یا داشتید كه مردم را به جنگ مسلحانه داخلى بخوانید ؟

جواب : من با مردم ایران برادر هستم و خود را خادم و سرباز آنان مى دانم و چون مصالح آنها را مى خواهم و آن چیزى كه ما طرح مى كنیم همان خواسته هاى ملت ایران است ، از این جهت از ما نصایح را قبول مى كنند . و اما احتمال اختلاف گروه هاى سیاسى بعد از پیروزى غیرقابل اجتناب است ولى در مقابل ملت كه اكثریت تامه قریب به اتفاق دارند ، اختلاف گروه ها مورد اعتنا نیست .

سؤال : درباره خارجیان كه در ایرانند ، حضرت آیت اللّه چه نظرى دارند ؟ مخصوصا آمریكائى ها ؟ و از طرف دیگر همین طور در مورد نفوذ روس ها چه نظرى دارید ؟ نظرتان راجع به صدور نفت بخصوص به كشورهاى اروپا و آلمان غربى چیست ؟ پس از اینكه مردم شما قدرت را به دست گرفتند چه اتفاقى براى شركت آلمان در صنایع ایران رخ خواهد داد ؟

جواب : اما راجع به خارجى ها ، آنهائى كه مشغول كارهاى عادى هستند ، به شغل خودشان ادامه مى دهند و اما آنهائى كه دخالت در مملكت ما مى خواهند بكنند ، مثل مستشارهاى آمریكائى ، آنها را نمى توانیم تحمل كنیم .

سؤال : آیا فلسطینى ها هیچ تماسى با حضرتعالى داشته اند ؟ و اگر داشته اند این تماس به چه صورت بوده است و چه نوع كمك هائى شده است ؟

جواب : هیچ تماس سیاسى در كار نبوده است و هیچ كمكى به ما نشده است .

ص: 145

تاریخ : 17/10/57

تاریخ : 17/10/57

اگر چنانچه من را درك كرده بودند ، اینها هم مخالف نبودند ، حالا ما این سه تا مطلبى كه ایشان گفتند ، خوب باید ببینیم چى هست ، صحیح ایشان مى فرمایند یا خیر ، باز هم دست برنداشتند از این تبلیغات شیطنت آمیز .

است در ایران درست كند ، ما نفت را اگر به بیابان ها ریختیم ، اگر آتش زدیم به آنها نمى دهیم . و اگر مقصود این است كه نفت را نمى دهند ، غرب به نفت نمى رسد ، یعنى اگر بخواهند یك معامله صحیحى ، عقلائى ، روى انصافى ، روى تبادل نظرى بین متعاملین ، بگوید نفت را نمى دهم ، نخیر دروغ مى گوید . نخیر ، ما و ایران هر حكومتى باشد احتیاج دارد به پول براى اینكه اداره مملكت باید بكند و عمده اش پول نفت است . نفت را هر مشترى اى كه پیدا بشود كه خوب بخرد به او مى دهند ، پول مى گیرند . به آمریكا مى دهد به جاى اینكه ایشان پایگاه درست كرده ، نه ما پایگاه نمى خواهیم درست كنیم براى آمریكا ، ما پول مى گیریم براى اینكه این ملت ضعیف را ، این ملت بى چیز را نجات بدهیم از این وضعى كه دارد . این زراعتى كه از دست داده ، این كشاورزى كه از دستش رفته است ، این صنعت مونتاژى كه براى خاطر مصلحت دیگران درست كرده اند . اگر یك حكومت صحیح پیش بیاید نفت را مى فروشد و پول مى گیرد خرج مى كند از براى منافع خود ملت ، این فقرا را نجات مى دهد ، این اشخاصى كه ضعفا هستند ، اینهائى كه الان به واسطه شكست كشاورزى هجوم آوردند در این سرماهاى زمستان به شهرها و مسكن ندارند ، زیر چادرها(نه مثل این چادر كه حالا اینجا درست كردید ، خیر آن چادرهاى بیچارگى كه آنها درست كرده اند) در آن سرماى زمستان زیر چادرها زندگى مى كنند ، در یك اتاق هاى گلى كه آنهائى كه رفتنددانند چه خبر است ، درآنجا دارند زندگى مى كنند ، هیچ ندارند ، آب ندارند ، برق ندارند ، اسفالت ندارند ، در یك گودال هایى هستند كه از این گودال ها زن هاى بیچاره باید كوزه را بردارند(از قرارى كه نوشته اند)پله هاى زیادى ، حالا یادم نیست كه صد تا پله نوشته بودند یا یك خرده كمتر ، از اینها باید بیایند بالا و بروند به آن شیرى كه وصل كرده اند كه آب هست توى خیابان ، از آنجا كوزه شان را آب بكنند باز از این پله ها برگردند بروند به آن محلى كه دارند . در این سرماى زمستان و این پله هاى لغزنده شما ببینید چه مصیبتى براى این ملت هست . این مصیبت ها راخواهند رفع بكنند ، مى خواهند مملكت یك مملكتى باشد كه هر جورى هست فقرا به حالشان رسیدگى بشود . پس اینكه مى گوید كه دیگر نفت در غرب نمى رود ، روى یك فرض نادرست است ، روى یك فرض دروغ است .

سرتاسر ایران با مشت گره كرده مقابل آمریكا و شوروى ایستاده و آمریكا را شكست داد ؟ آمریكا از آن اول گفت كه ما شاه را نگه مى داریم ، نخیر شاه باید باشد . حالا هم مى گوید اما حالا یك قدرى یواشتر . پیشتر با طمطراق مى گفت كه (ما خیر ، این را نگه مى داریم باید باشد ایشان ، ثبات منطقه به واسطه اوست ، اگر این نباشد ثبات ندارد منطقه ) . بعد فهمیدند كه اصلا ایشان كه هست ثبات ندارد براى اینكه الان شما ملاحظه مى كنید كه در ایران اینهمه اختلافات و اینهمه هیاهو براى این است كه این هست . اگر این برود ، یعنى برود به طورى كه سقوط بكند سلطنتش ، آنوقت است كه خواهند دید كه مملكت ثبات دارد چرا مملكت ثبات ندارد ؟ اگر مى گویند كه شوروى مثلا مستقیما دخالت مى كند در ایران و لشكر سرخ مى ریزد ایران را مى گیرد ، این دورغ است براى اینكه همچو كارى نمى تواند بكند از باب اینكه آن طرفش هم یك قلدرى مثل خودش ایستاده است اگر او این كار را بخواهد بكند جنگ مى شود و الان همه ابرقدرت ها مى دانند كه اگر یك جنگ عمومى بشود تمام بشر از بین مى رود براى اینكه با این سلاح هائى كه الان هست دیگر اینطور نیست كه جنگ ، جنگ منطقه اى باشد ، در یك قطرى جنگ بكنند در یك قطر دیگرى نباشد ، همه منطقه هاى دنیا ، همه بلاد دنیا از بین خواهد رفت و هیچ عاقلى اقدام به همچو جنگى نخواهد كرد . ما اگر فرض هم بكنیم كه یك لشكر اجنبى وارد بشود به مملكت مان ، این هم باز همه تجربه كردند در تاریخ كه اجنبى اگر بیاید ممكن است وارد بشود و زورش غلبه كند بر یك ملتى لكن نمى تواند بماند همیشه ، وقتى كه آمد و وارد شد ، هر فردى از آن را این ملت از بین مى برد ، تمامش مى كند و اجنبى هم نمى تواند مقابل هر فردى دو تا فرد بیاورد اینجا براى نگهدارى ، او مى خواهد نفع ببرد ، براى نگهداریش نمى شود اینطورى كند . بنابراین از این هیچ خوفى نیست كه شوروى بى عقلى كند و حمله كند ، اینها حرف مفت است كه مى زنند ، این براى این است كه آمریكا را تحریك كند ، با آنكه امریكا مى داند این حرف ها را ، او اگر مى توانست كارى بكند بدون تحریك مى كرد براى اینكه تو به نفع او بودى . بنابراین این حرف ایشان هم كه اگر من بروم چه مى شود ، معلوم مى شود كه شوروى از ترس ایشان است كه وارد ایران نمى شود!! اگر ایشان نباشد دیگر چه خواهد شد! این حرف ها را همه ما مى دانیم كه صحیح نیست .

ایستاده ام و تعهد مى كنم . ملتى كه با شما موافق است معلوم مى شود كه شما كارهایت به قدرى خوب بوده است كه همه ملت با شما موافقند ، این دیگر تعهد نمى خواهد ، شما تعهدات را عمل كردى ، كار خوب كردى براى مردم . این كه مى گوید كه من تعهد مى كنم ، من اشتباهاتى كرده بودم و این اشتباهات را دیگر نمى كنم ، من این اشتباهات را دیگر تكرار نمى كنم . اگر ملت همراه تو هست و یك عده معدودى مخالف هستند ، خوب بیا بگو كه اى ملت ! بیائید این عده معدودى كه آمده اند با من دارند مخالفت مى كنند خودتان از بین ببرید . اگر ملت با شما موافق بودند ، خوب همین كافى بود كه شما پشت رادیو بگوئید كه (اى ملت ایران ! كه با من موافقید اى ملت ایران ! كه من به شما خدمت كردم و من به شما عرض مى كنم كه نفع رساندم ، شما را مى خواهم برسانم به مرتبه تمدن و به دروازه تمدن ، این عده معدودى كه آمدند ، اینها از اشرار هستند شما بیائید اینها را از بین ببرید . ) اگر شما یك همچو چیزى بودید ، خوب ملت قیام مى كرد و این عده معدودى كه شما مى گوئید از بین مى برد . خوب ، حالا ما سؤال مى كنیم كه این بازارهائى كه در ایران بسته شده ، براى چى بسته شده ؟ از ایشان سؤال مى كنیم ، براى اینكه مبادا شما از بین بروید بسته شده ؟ ! براى این است كه مخالفت كنند با مخالفین شما ؟ از این جهت بسته شده است ؟ این تظاهراتى كه مردم مى كنند و مى گویند مرگ بر شاه ، مرادشان این است كه مرگ بر مثلا یك كس دیگرى مرادشان از شاه شما نیستید ؟ ! این هیاهوئى كه در ایران راه افتاده ، الان اعتصاب سرتاسر ایران است ، این سرتاسر ایران كه اعتصاب است ، بسیارش هم از دستگاه هاى خود دولت است و اعتصاب كرده اند ، اینها با شما موافقند و چون موافقند اعتصاب كرده اند ؟ ! چون با دولت شما موافقند اعتصاب كرده اند ؟ ! صحیح است این حرف شما كه عده معدودى هستند ؟ ! خوب ، سابقا هم مى گفت كه یك عده اى هستند كه از آن طرف مرز آمده اند ، با شناسنامه هاى جعلى از آن طرف مرز آمده اند در ایران و اینطور شلوغى ها را مى كنند . این معنایش این است كه تمام این بازار ایران ، بازارهاى ایران اشخاصى هستند كه از آن طرف مرز آمده اند و عده معدودى هم هستند . تمام ایران الان قیام كرده است بر ضد تو ، باز هم مى گویى كه عده معدودى هستند ؟ ! حالا هم كه پایت را برداشته اى كه یك قدرى بروى جلوتر مى گویى كه عده ى معدودى هستند اینها ؟ ! همان حرف هاى اول را مى زنى ؟ ! این حرف ایشان هم كه تمام .

محیطى كه جاى ظهور آن ملكات و سرائر است و آن محیط ملكوت است ، محیط عالم غیب است . وقتى وارد شد به آنجا آن وقت معلوم مى شود چى هست . ما الان نمى توانیم ایشان را بشناسیم ، آن ملكاتى كه در باطن این هست ، نه او ، هیچ كس را نمى توانیم بشناسیم ، چه آنهائى كه در طرف خوبى ملكات فاضله دارند و چه آنهائى كه در طرف بدى ملكات غیر فاضله و خبیثه دارند ، اینها را در این عالم نمى شود شناخت همه دارند توى این محیط را مى روند و همه دارند (یاكلون و یمشون ) همه در این محیط دارند زندگى مى كنند ، همه مثل هم دو تا گوش دارند و یك سر دارند . در اینجا هیچ كس نمى تواند تمام حقیقت یك آدم را بشناسد و از این جهت كه ایشان مى گوید من را درك نكرده اند ، صحیح مى گوید ، ما نمى توانیم شما را و پدر شما را بشناسیم و درك كنیم براى اینكه حالا سرائر ظاهر نشده است . آنهائى كه اهل باطن هستند و مطالب زائد بر آن اداركات صوریه ما را مى گویند و از محیط وحى هم مطالبى ادارك كرده اند ، آنها اینطور مى گویند كه ملكاتى كه انسان دارد و در اینجا ظاهر نیست در آن صفحه بعدى كه صفحه ظهور سرائر است به شكل مناسب در مى آید ، یعنى یك آدمى كه حالا به صورت انسان هست ممكن است كه باطن این آدم ، ملكات این آدم یك ملكاتى باشد كه مثلا ملكات بسیار بدى داشته باشد كه این یك حیوان درنده است نه یك انسان ، به حسب باطن ذات یك حیوان درنده است ، وقتى كه از این عالم رفت آن صورت پیدا مى شود . حالا این صورت هست وقتى كه جا را عوض كرد و ظاهر رفت عقب و باطن پیدا شد این یك جانور درنده است یعنى صورتش هم جانور درنده مى شود ، حالا تا ببینیم به این جانورهاى درنده كدام شبیه تر است . آیا پلنگ است این ، به صورت پلنگ در مى آید . آیا گرگ است این ، به صورت گرگ در مى آید . آیا بدتر از اینهاست ، به صورت آن بدتر در مى آید و ممكن است كه چون انسان با سایر حیوانات فرق دارد ، حیوانات یك حدودى دارد درندگى شان ، تا یك حدودى ، گرگ هم اینطور است گرگ حمله مى كند یك حیوانى را مى گیرد مى خورد بعد استراحت مى كند ، دیگر همچو نیست كه (الا بعضى از گرگ ها) یك همچو ملكه اى داشته باشد كه هر جانورى را بدرد ، محدود است . سایر حیوانات هم در جانب درندگى و سبعیت محدود هستند . انسان محدود نیست یعنى انسان در طرف سعادت و در طرف فضیلت غیر محدود است ، مى رسد تا آنجائى كه تمام صفاتش الهى است یعنى نظر مى كند ، نظر الهى دستش را دراز مى كند دست الهى . (و مارمیت اذرمیت و لكن اللّه رمى ) دست ، دست خداست ، تو انداختى (رمیت ) لكن (ما رمیت ، ان اللّه رمى ) آنهائى كه با تو بیعت كردند (انما یبایعون اللّه ) انسان در طرف كمال به آنجا مى رسد كه یداللّه مى شود ، عین اللّه مى شود ، اذن اللّه میشود ، در طرف كمال اینطورى است غیرمحدود است . در طرف نقص هم ، در طرف شقاوت هم غیر محدود است . (اللّه ولى الذین امنوا یخرجهم من الظلمات الى النور و الذین كفروا اولیاءهم الطاغوت یخرجونهم من النور الى الظلمات ) . الى الظلمات ، همه مراتب ظلمت ، نه الى ظلمت ، همه مراتب ظلمات . در طرف آنجا كه نور مى گوید ، براى اینكه نور وحدت دارد و كامل ترین نور ، نور واحد است ، در این طرف اقسام مختلفه است از ظلمت . اینها از طرف نور به طرف ظلمت مى روند ، آنها تمام ظلمت ها را پشت سر مى گذارند و طرف نور مى روند . تا اینجایش معلوم

ص: 152

نیست ، تا اینجا نه نورانیت آنها و مقام نورانیت آنها معلوم است نه ظلمت اینها و مقام ظلمات اینها معلوم است . وقتى این ورق برگشت و آن طرف صفحه پیدا شد آنوقت معلوم مى شود . یك نفر آدم مى بینى كه ده تا ملكه داشته باشد به ده صورت پیدا مى شود . یكى است اما هم جهت ، حیوانیت شهوى او اینقدر غلبه دارد كه یك صورت حیوان شهوى مثل خنزیر ، هم صورت سبعیت او خیلى غلبه دارد (آنطورى كه در حیوانات هست مثل پلنگ مثلا) و هم صورت شیطنتش زیاد است خدعه و فریبش زیاد است ، این در آنجا وقتى كه صفحه برگشت شیطان است و در عین حال كه صورت شیطانى دارد صورت سبعیت هم دارد ، آخر مرتبه سبعیت ، صورت حیوان شهوى هم دارد ، آخر مرتبه شهوانیت . این به این صورت هاى مختلف در مى آید . از این جهت ماها ، نه او را درك نكردیم ، ما خودمان هیچ كدام خودمان را هم درك نكردیم ، دیگران (را) هم درك نكردیم ، به این معنا كه درك نكردیم شما را . آنوقتى كه سرائر معلوم بشود و ورق برگردد ، آنوقت ، هم خودت خودت را درك مى كنى و هم مردم تو را . و ما هم همین طور هستیم ، ما هم خودمان را باز درك نكردیم كه چه هستیم تا ببینیم ملكاتمان چه باشد و به خدا پناه مى بریم از ملكات فاسده اى كه در ماها هست . و اینكه مى گوئى كه درك نكردى ، یعنى به آن معنائى كه خودت مى فهمى (اینكه من گفتم ، تو اهل فهمش نیستى ) ما یك مقدار از كارهاى شما را درك كردیم ، یك مقدار هم از كارهاى پدر شما را درك كردیم .

بیان نیست . یكى ، دو تایش را مى توانند بگویند . پاى فلان را اره كردند یا توى روغن گذاشتند داغ كردند یا یكى را گذاشتند روى یك بخارى برقى و سرخش كردند ، اینها بعضى از آنهاست كه به ماها رسیده و به شماها رسیده ، آنهائى كه به ماها نرسیده اینها را باید از نصیرى ها استفسار كرد ، باید از خود ایشان استفسار كرد . ایشان مى فرمایند كه (دیگر در حبس ها چیزى نیست (ایشان اینطور مى فرمایند) اصلا آن حرف هائى كه گفته مى شود كه در حبس ها زجر هست ، اینها نیست دیگر ، این چیزهائى كه پیشتر بود كه دستش را یك قدرى اینطور مى كردند نیست دیگر (ایشان اینجور مى گوید) حالا بله ، یك قدرى چیزهاى روانى هست و الا خیر ، دیگر زجر و اینها نیست ) اینها را از خودش باید پرسید ، یعنى یك كسى سریره این را بتواند حالا بخواند ، بخواند ببیند چى ثبت است در مغز این . آنهائى كه مطلع شده است (اطلاع به او مى دهند) ثبت است الان در مغز او ، در روح او ثبت است ، ملائكه اللّه نوشته اند اینها را . اگر كسى سواد آن عالم را داشته باشد ، آنوقت مى خواند كه چه كارهائى این كرده ، چه دستورهائى داده و آنهائى كه عمل كردند ، به او اطلاع دادند كه ما چه كردیم . مى داند اینها را ، بروز نمى دهد . شما خیانت هائى كه به این ملت كردید ، شما یك ملتى را (كه در لفظ مى گوئى كه من مى خواهم به دروازه تمدن برسانم ، دروازه بزرگ تمدن !) نیروى جوانى اش را هدر دادید ، شما بیائید از این جوان هاى ما كه در خارج هستند و فرستادید در خارج براى نمى دانم نیروى اتمى و بساط ، بپرسید از اینها كه چه مى كنند اینجا ، خودشان هستند ، حالا مى آیند پیش من . شما جوان هاى ما را نمى گذارید كه یك درجه بالا بروند ، دانشگاه ما را نگه داشته اید در سطح پائین نمى گذارید دانشگاه استقلال پیدا كند ، نمى گذارید اساتید توى دانشگاه به كار خودشان ادامه بدهند ، فرهنگ ما را شما عقب افتاده قرار دادید ، فرهنگ استعمارى ، یعنى فرهنگ دستورى ، این فرهنگ ما كه الان ما فاقد هستیم . الان اگر چنانچه ایشان هم بروند و این حكومت هم از بین برود یك مملكت آشفته به هم ریخته فاسد ، اقتصادش از دست رفته ، فرهنگش از بین رفته ، نظامش فاسد است ، یك همچو مملكتى را به ارث مى گذارند اینها . ما وارث یك مملكت آشفته هستیم . سال هاى طولانى لازم است تا به بركت جوان هاى ما ، تحصیلكرده هاى ما ، قشرهاى بیدار مملكت ما و ملت ما كه در انزوا هستند یا در حبس ها هستند ، یك چندین سال ما لازم داریم تا این ایران را برسانیم به آن حدى كه قبل از سى و چند سال پیش از این كه ایشان سلطنت كرده . چقدر وقت لازم است تا این كشاورزى را به حال اول برگردانند ، چقدر وقت لازم است كه این فرهنگ ما یك فرهنگ بشود ، اقتصاد ما یك اقتصاد بشود . (شما را درك نكردیم ) بله ، خوب ما اینطورى از شما درك كردیم ، اگر شما جور دیگر هستید بفرمائید . پس چرا مى گوئید اشتباه كردم ، اگر جور دیگر عمل كردى چرا مى گوئى اشتباه كردم ، بگوئید من كارم صحیح بوده است شما اشتباه كردید ، این چند نفر اشتباه كردند ، ملت هم كه با من هست كارهاى من هم كه درست بوده ، همه اش صحیح بوده ، این چند نفرى كه از آن طرف مرز آمدند اینجا اینها اشتباه كردند . خوب بود اینها را بگوئى ، چرا اینها را نمى گوئید ؟ چرا مى گوئید كه اگر من بروم چه خواهد شد ، چه خواهد شد ، چه خواهد شد ، اینها مرا ادراك نكردند ، چند نفرى هستند كه اگر ادارك كرده بودند با من موافق بودند!! اگر اینها شما را

ص: 154

درك كرده بودند آنوقت مى دیدى چطور مى شد ، حالا كه ادارك نكرده اند و نكردیم ، اینطور با شما مخالفیم . اگر ما باطن ذات شما را ادارك بكنیم ، هر انسانى اگر ادارك بكند باطن ذات تو را ، با تو مخالفت خواهد كرد .

ازشان گرفت اینها را ، من اگر دستم مى رسید نمى گذاشتم این مردیكه برود ، باید باشد حساب پس بدهد . دارى كجا مى روى ؟ پول ها را برداشتى رفتى ؟

ما ارتش لازم داریم ، احترام به ارتش مى گذاریم ، ما طبقه جوان ارتش را ، صاحب منصبان جوان ارتش را برایشان احترام قائل هستیم ، در طبقه بالاتر هم اگر چنانچه یك صاحب منصب یا چند صاحب منصب صحیح پیدا شد آنها هم محترمند . ما با آنهائى كه دزدى كردند مخالفیم . در قشرهاى دولتى ما به همه قشرهاى دولتى احترام قائل هستیم ، اگر در بین آنها یكى ، دو تا پیدا شد كه فاسدند ، فاسدها باید بروند ، تصفیه باید بشوند و الا مملكت نظام لازم دارد ، مملكت اداره لازم دارد ، وزارتخانه لازم دارد ، همه اینها را لازم دارد اما نه اینطورى كه حالا دارند درست مى كنند .

دولت معرفى شده از طرف شاه خائن و مجلس آمریكائى غیر قانونى است

الان ما با این دولت مخالفیم براى اینكه این دولت غیر قانونى است چون شاه معرفى كرده و غیر قانونى است و مجلسین معرفى كرده اند یا مى كنند و هر دو تایشان غیر قانونى هستند . مجلس ، مجلس ملت نیست . مجلس ، مجلس شاه است یا مجلس آمریكاست . ما این دولت را دولت خائن مى دانیم براى اینكه بالاتر خیانت این است كه مجلس را فاسد بداند و معذلك از آن راى اعتماد بگیرد ، این خیانت به ملت است راى اعتماد ایشان مى گیرد از كسى كه ملت هیچ اطلاع ندارد از وكالت اینها (این را دیگر هیچ كس نمى تواند انكار كند) و امر به تشكیل كابینه را از كسى مى گیرد كه ملت یك سال است كه داد مى زند (مرگ بر این آدم ) و دارد با قلدرى با مردم رفتار مى كند . یك همچو دولتى ، دولت باطل است و هر كس و هر مقام موافقت با این دولت بكند خائن است بر ملت ما و به حسب حكم الهى هم فاسق و كار حرام كرده ، هر كس مى خواهد باشد . و شما آقایان كه در خارج هستید این مطلب را باید برسانید به همه جا كه (ملت ایران همه دارند این را مى گویند ، من نمى گویم این را ، شما هم جزء ملت هستید ، شما هم همه این معنا را قبول دارید) یك همچو حكومت تحمیلى كه شاه آورده و این هم مى خواهد شاه را نگه دارد و تصریح مى كند كه شاه باید برگردد به ایران ، همچو حكومت خائن به ملت ماست و باید برود . انشاءاللّه همه موفق باشید .

والسلام علیكم ورحمة اللّه وبركاته

ص: 156

تاریخ : 18/10/57

قانونى نیستند . مردم ایران حتى یك وكیل را به طور آزاد انتخاب نكرده اند . هر حكومتى با بودن شاه مورد قبول ما نیست .

سؤال : نفوذ آیت اللّه در میان مردم ایران بسیار زیاد است لكن این موضوع در ارتش تا این حد نیست ، علت چیست و آیا این موضوع اساسا درست است ؟

جواب : ارتش ایران پنجاه سال است در اثر تبلیغات مسموم ، قدرت تفكرش را از دست داده است . ما هرگز توقع نداریم كه بلافاصله ارتش به مردم بپیوندد ولى این كار ، دیر یا زود صورت وقوع به خود مى گیرد .

سؤال : در آینده نزدیك تولید نفت را در چه سطحى ادامه خواهید داد ؟

جواب : دستور دادم تا نفت را براى داخل استخراج نمایند ولى هرگز اجازه نمى دهم نفتمان را خارجیان به یغما ببرند لذا گفته ام كه به خارج صادر نشود و این كار شده است . تولید نفت در آینده بستگى به نیازهاى كشورمان دارد .

سؤال : چه تغییر فاحشى در تجارت خارجى در نظر دارید بدهید ؟

جواب : با تمام قدرت جلوى چیزهائى را كه به ضرر كشورمان است مى گیریم . ما هرگز به كشورها اجازه نمى دهیم تا ایران را بازار مصرف خود گردانند . ما وابستگى تجارى را از بین خواهیم برد .

سؤال : گفته مى شود كه شما لیست هیات وزرا را تهیه كرده اید ، بدون قید نامى بفرمائید چه نوع افرادى را انتخاب كرده اید و سوابقشان چیست ؟

جواب : من براى انتقال قدرت بعد از رفتن شاه ، برنامه اى را پیش بینى كرده ام كه به موقع به مرحله اجرا مى گذارم . افرادى را كه تهیه كرده ام كسانى هستند كه در طول سى و چند سال سلطنت شاه به مردم خیانت نكرده اند .

سؤال : در مصاحبه با آیت اللّه شیرازى و شریعتمدارى ، آیت اللّه شیرازى فرمودند كه نظراتشان با شما یكى است ، آیت اللّه شریعتمدارى نیز گفته اند كه قانون اساسى را مى خواهند و سلطنت

ص: 158

شاه در قانون اساسى است ، پس ایشان طرفدار رژیم سلطنتى هستند ، علت این تناقض چیست ؟

جواب : من جمهورى اسلامى را به آراء عمومى مى گذارم .

سؤال : چطور شد كه حكومت عراق شما را اخراج كرد ؟

جواب : عراق زیر فشار ایران مى خواست از فعالیت سیاسى و الهى من جلوگیرى نماید و من كه برایم مكان مطرح نبود ، براى اینكه بتوانم به كشورم خدمت كنم ، آنجا را مى بایست ترك مى گفتم .

سؤال : با وجود بعضى قوانین اسلام مثل بهره و . . . وضع بانك ها چه ملى و چه خارجى چه مى شود ؟ در جمهورى اسلامى بانك چطور مى تواند كار كند ؟

جواب : بهره حرام است ، باید نظام دیگرى درست بشود .

سؤال : وضع كشاورزى در 15 سال اخیر من دیده ام كاملا مختل شده آیا امكان دارد كه این دو مرتبه عمران بشود ؟

جواب : باید كارشناس هاى ایران و مردم ایران راجع به این موضوع بسیار كوشش كنند كه این خرابى ها رفع شود و البته مدت طولانى مى خواهد . بازسازى كشاورزى امرى ضرورى است كه به این زودى ها تحقق پیدا نمى كند .

سؤال : امكان دارد ؟

جواب : هر چیزى با كوشش امكان دارد .

سؤال : گرفتن قانون اساسى 70 سال پیش براى ملت ایران یك پیروزى شناخته شده با وجود اینكه هیچ وقت (به ) دقت عمل نشده است ، آیا امكان دارد همان قانون اساسى اصلاح بشود یا یك قانون اساسى جدید باید تدوین بشود ؟

ص: 159

جواب : قانون اساسى باید مطالعه بشود ، بعضى از چیزهایش كه مخالف با اسلام است باید كنار گذاشته شود ، البته این باید براى زندگى فعلى مناسب باشد . اصولا قانون جدیدى را باید تدوین كنیم .

سؤال : قوانین دیگر هم كه در این 50 سال اجرا شده ممكن است بعضى هایش خوب باشد و بعضى هایش هم نه ؟

جواب : اگر مخالف با اسلام نباشد ، تجدید نظر مى شود و بعد تائید و اگر هم مخالف اسلام باشد ، كنار گذاشته شود و این در صورتى است كه قانون اساسى جدیدى ارائه ندهیم ولى اكنون مشغول تهیه قانون اساسى جدیدى مى باشیم .

ص: 160

تاریخ : 18/10/57

تاریخ : 18/10/57

خارج ساخت كه رهائى از اینهمه مشكل به قیمت سنگینى تمام خواهد شد و در زمینه تسلیحات و مخازن زیرزمینى از قبیل نفت و مس و سایر چیزهاو در مورد شیلات و جنگل ها و مراتع و آب ها كه ابعاد جنایتش نیاز به توضیحات وسیعى دارد و در امور فرهنگى و به فساد كشاندن سطح اخلاق عمومى جامعه و سایر امور باید گفت كه ایران را تبدیل به ویرانستانى كرده است كه امروز همه ما شاهد آنیم .

سؤال : (ژیسكار دستن ) رئیس جمهورى فرانسه یك بار پیشنهاد كرد كه دستورات شما براى اعتراض و اعتصاب در ایران ، از محدوده اقامتتان در فرانسه دارد خارج مى شود و به شما به تازگى اجازه داده شد كه بیشتر در فرانسه اقامت كنید ، آیا شما هیچ اخطارى از دولت فرانسه دریافت كرده اید كه اعلامیه هایتان را باید تعدیل كنید ؟ اگر دریافت كرده اید ، آیا شما به طور كلى خیال چنین كارى (تعدیل در بیانات خود) را دارید ؟

جواب : من همچنان همیشه به خواست خداى تعالى به انجام وظائف خود در جهت خدمت به اسلام و مسلمین ادامه خواهم داد و در هر كجا محدودیتى احساس كنم آنجا را ترك خواهم كرد .

سؤال : به نظر شما چه تغییراتى لازم است در ایران انجام شود ؟

جواب : همه چیز باید در ایران تغییر كند ، از قانون اساسى گرفته تا شكل حكومت ، از مسائل اقتصادى تا فرهنگى و اجتماعى و نظامى همه چیز باید تغییر پیدا كند .

سؤال : نیروهاى بسیارى از سیاسیون ، مذهبیون و ملیون هستند كه مخالف شاه اند ، آیا فكر مى كنید ممكن است این نیروها اختلاف فیمابین خود را حل كنند و یك دولت موثر تشكیل دهند ؟ اگر چنین است چرا و چه وقت این اختلافات اینقدر عمیق بوده است ؟

جواب : ما همیشه به همه طبقات و قشرها توصیه كرده ایم كه اختلافات خود را كنار بگذارند و همه با هم براى نجات ملت و مملكت خدمت كنند و همانطور كه هر روز شاهد وحدت و یكپارچگى ملت در این مرحله از مبارزاتشان هستیم ، امیدواریم این وحدت روز به روز بیشتر شود و همه سران قوم ، در رسانیدن كل جامعه مسلمان ایران به یك نظام عدل اسلامى كوشا باشند .

سؤال : اگر شاه استعفا كند و یا قبول كند كه از تمام قدرت سیاسى خود چشم بپوشد ، آیا شما مایل خواهید بود كه در یك دولت جدید شركت كنید ؟ اگر مایل نیستید به چه دلیل ؟

ص: 163

جواب : اكنون تنها به چشم پوشى از قدرت توسط شاه ، اختلاف ملت با وى تمام نمى شود زیرا شاه جنایات بسیارى مرتكب شده است و بنابراین باید محاكمه و مجازات شود و نیز همه كسانى كه در جنایات شاه با وى همكارى كرده اند . و ثانیا امروز ملت ایران خواستار برچیده شدن رژیم سلطنتى هستند و رفراندم روزهاى تاسوعا و عاشورا به طرز بیسابقه اى این حقیقت را به همه جهانیان ثابت كرد و نیز همگى اعلام كردند كه خواستار استقرار جمهورى اسلامى هستند كه متكى به آراء ملت باشد و با معیارها و قواعد اسلامى تكوین یابد و عمل كند و اینچنین حكومتى جز با دادن بیشترین آزادى هاى سازنده وخلاق امكان پذیر نیست .

سؤال : آیا فكر مى كنید كه دولت كارتر در حال تعویض یا تغییر سیاست خویش نسبت به ایران است ؟ برداشت شما از سیاست امریكا و شوروى نسبت به ایران چیست ؟ و اگر مى توانستید ، آیا سیاست ایران را بیشتر در جهت سیاست غرب تغییر نمى دادید ؟

جواب : بر ملت امریكاست كه كارتر و دولت او را استیضاح كنند و از وى بخواهند كه بیش از این با حمایت از شاه آدمكش حیثیت ملت امریكا را در نظر مردم ایران متزلزل نسازد . ملت ایران تصمیم گرفته است كه خود را از چنگال استعمار و استبداد نجات دهد و مستقل و آزاد باشد و سیاست هاى خود را بر این دو پایه نیز طرح ریزى مى كند و براى او مهم نیست كه چه كسى این سیاست ها را مى پسندد و یا نمى پسندد .

سؤال : آیا شما هیچ گونه كمكى و یا قول كمكى از لیبى و یا سازمان آزادیبخش فلسطین دریافت كرده اید ؟

جواب : نه ، هرگز ، به هیچ وجه .

سؤال : از قول شما گزارش شده است كه گفته اید رهبران خارجى اى كه به حمایت خود از شاه ادامه دهند ، در تحت دولتى بدون شاه هیچ نفت از ایران دریافت نخواهند كرد ، آیا منظور شما عمدتا ایالات متحده نبوده است ؟ آیا فكر مى كنید كه این تهدید در بلند مدت موثر خواهد بود ؟ آیا اگر شما اختیار انتخاب داشتید فكر مى كنید جریان نفت را بر روى كشورهاى اسرائیل ، افریقاى جنوبى ، ژاپن ، فرانسه ، امریكا و غیره مى بستید ؟ یا به روى یك كشور خاص دیگر ؟

جواب : ما گفته ایم كه پس از رفراندم سراسرى كشور علیه شاه در روزهاى تاسوعا و عاشورا كه هر گونه مشروعیت و قانونى بودن را حتى از نظر جهانیان براى چندمین بار از حكومت شاه

ص: 164

سلب كرد ، به دلیل اینكه دیگر شاه و دولت او نماینده ملت نیستند ، (اگر هم قبلا بوده اند كه هرگز نبوده اند) در این صورت هر دولتى از وى حمایت كند ، علیه ملت ایران اقدام كرده است و ملت ایران حق دارد به چنین دولتى كه حامى دشمن اوست نفت خود را نفروشد ، البته گفته ایم كه مادامى كه سران این دولت ها كه از شاه حمایت مى كنند بر سر كارند ، به آنها نفت نمى دهیم ، خواه آمریكا و یا هر كشور دیگر . و اما نسبت به اسرائیل ، مسلم است كه ما به یك دولت غیر قانونى و غاصب و متجاوز به حقوق مسلمین و دشمن اسلام هیچ گونه كمكى نخواهیم كرد . حساب آفریقاى جنوبى هم معلوم است ، رژیم نژادپرستى كه به هیچ وجه به هیچ یك از ارزش هاى انسانى ارج نمى نهد و اصولا رژیمى است سفاك و جنایتكار ، ولى نسبت به دیگران ما فروشنده هستیم و صادر كننده نیز خواهیم بود ، البته متناسب با مصالح و وضع اقتصادى و سیاسى كشور .

ص: 165

تاریخ : 18/10/57

مى كنند قیام كند و خود و جامعه خود را آزاد سازد تا همگى تسلیم و بنده خدا باشند و از این جهت است كه مقررات اجتماعى ما علیه قدرت هاى استبدادى و استعمارى آغاز مى شود و نیز از همین اصل اعتقادى توحید ما الهام مى گیریم كه همه انسان ها در پیشگاه خداوند یكسانند ، او خالق همه است و همه مخلوق و بنده او هستند ، اصل برابرى انسان ها و اینكه تنها امتیاز فردى نسبت به فرد دیگر بر معیار و قاعده تقوا و پاكى از انحراف و خطاست . بنابراین با هر چیزى كه برابرى را در جامعه بر هم مى زند و امتیازات پوچ و بى محتوائى را در جامعه حاكم مى سازد باید مبارزه كرد . البته این آغاز مساله است میان یك ناحیه محدود از یك اصل و اصول اعتقادى كه براى توضیح و اثبات هر یك از بحث هاى اسلامى دانشمندان در طول تاریخ اسلام كتاب ها و رساله هاى مفصلى نوشته اند .

سؤال : مى خواهم كه توانائى آن را بیابم تا این تناقض مشهود بین نقش شما به عنوان یك رهبر مذهبى و نقشى را كه به عنوان محور مخالفین به عهده دارید توجیه كنم . رژیم شاه چگونه منجر به تبعید شما گردیده ؟ و دولت هاى این رژیم چه كرده كه شما را به مخالفت وا داشته است ؟ من شما را به عنوان صخره مى بینم كه مستحكم در میان حوادث كوبنده ایستاده اید . پایگاهى هستید در میان حوادث گذرا و از این رو من فكر نمى كنم كه صحیح باشد كه شما را به عنوان یك شخصیت انقلابى توصیف كنم . اهمیت شخص شما در حوادثى كه مى گذرد چه اندازه است ؟ و فكر مى كنید چه اندازه نفوذ شخصى بر این حوادث داشته باشید ؟

جواب : اگر شما بتوانید مفهوم مذهب را در فرهنگ اسلامى ما درك و دریافت كنید ، به روشنى خواهید دید كه هیچ گونه تناقضى بین رهبرى مذهبى و سیاسى نیست ، بلكه همچنان كه مبارزه سیاسى بخشى از وظایف و واجبات دینى و مذهبى است ، رهبرى و هدایت كردن مبارزات سیاسى گوشه اى از وظایف و مسئوولیتهاى یك رهبر دینى است . كافى است شما به زندگى پیامبر بزرگ اسلام (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) و نیز زندگى امام على علیه السلام نگاه كنید كه هم یك رهبر مذهبى ماست و هم یك رهبر سیاسى و این مساله در فرهنگ شیعه از مسائل بسیار روشن است و هر مسلمان شیعى وظیفه یك رهبر مذهبى و دینى مى داند كه در سرنوشت سیاسى و اجتماعى جامعه مستقیما دخالت كند و هدایت و نقش تعیین كننده خود را انجام دهد . مفهوم مذهب و رهبر مذهبى در فرهنگ اسلامى بسیار تفاوت دارد از مفهوم آن در فرهنگ شما كه مذهب صرفا یك رابطه شخصى و معنوى است بین انسان و خدا . از این رو مذهب اسلام از هنگام ظهورش متعرض نظام هاى حاكم در جامعه بوده است و خود داراى سیستم و نظام خاص اجتماعى و اقتصادى و فرهنگى است كه براى تمامى ابعاد و شؤون زندگى فردى و اجتماعى قوانین خاصى وضع دارد و جز آن را براى سعادت جامعه نمى پذیرد . مذهب اسلام همزمان با

ص: 167

اینكه به انسان مى گوید كه خدا را عبادت كن و چگونه عبادت كن ، به او مى گوید چگونه زندگى كن و روابط خود را با سایر انسان ها باید چگونه تنظیم كنى و حتى جامعه اسلامى با سایر جوامع باید چگونه روابطى را برقرار نماید . هیچ حركتى و عملى از فرد و یا جامعه نیست مگر اینكه مذهب اسلام براى آن حكمى مقرر داشته است . بنابراین طبیعى است كه مفهوم رهبر دینى و مذهبى بودن ، رهبرى علماء مذهبى است در همه شؤون جامعه ، چون اسلام هدایت جامعه را در همه شوون و ابعاد آن به عهده گرفته است . و اما اینكه چرا امروز تمامى علماء مذهبى علیه رژیم شاه و دولت هاى او قیام كرده اند بسیار واضح است . امام على (علیه السلام) مى گوید: خداوند از دانشمندان پیمان گرفته است كه بر سیرى ستمگر و گرسنگى مظلوم سكوت نكنند . و این شاه ستمگر و دارودسته اوست كه با همه فقر طاقت فرساى مردم ما ، میلیاردها دلار ثروت كشور را به خود اختصاص داده است . و نیز اگر بدعت ها در دین ظاهر شود ، بر علماست كه دانش خود را آشكار كنند و نگذارند فریب ها و نیرنگ ها و دروغ بدعت گذاران در دین و در مردم اثر كند و باعث انحراف شود .

این شاه است كه با انواع دروغ ها و حیله ها هم دین خدا را تحریف كرده و خواسته هاى شیطانى خود و اربابانش را به عنوان قوانین منطبق با اسلام ، بر ملت مظلوم ایران تحمیل مى كند و همه حقایق و واقعیات را وارونه جلوه مى دهد . بر علماء دینى و مذهبى است كه چهره واقعى او را به ملت معرفى كنند . مثلا ببینید شاه كشاورزى ما را نابود كرده و كشور را در مواد غذائى وابسته به خارج نمود و هنوز هم به اصلاحات ارضى خود افتخار مى كند . آیا این یك تحریف نیست ؟ و یا مثلا نفت ایران را تا آنجا كه مى تواند استخراج مى كند و با پول آن براى اجانب پایگاه نظامى تاسیس مى كند و یا به بهانه صنعتى كردن كشور ، صنایع مونتاژ ، آن هم اكثرا با سرمایه هاى خارجى و بدون هماهنگى با شرایط اقتصادى كشور ، ایران را بازار مصرف اجناس تجملى خارج ساخته و از این طریق ثروت كشور را به هدر مى دهد و بعد ادعاى مدرنیزه كردن كشور را دارد و صدها تحریف و خیانت دیگر كه بر هر مسلمانى و در درجه اول بر علماء دینى و مذهبى واجب است كه قیام كنند و خود و ملت را از این ستمگرى ها نجات دهند .

سؤال : درباره موقعیت كنونى كه باید اقرار كنم كه ممكن است خیلى سریع پیش از آنكه من بتوانم شاهد آن باشم تغییر كرده باشد ، نخست وزیر جدید از شما دعوت كرده است به ایران برگردید ، در تحت چه شرایطى شما چنین خواهید كرد ؟

جواب : نخست وزیر هر دولتى كه با وجود شاه به سركار بیاید غیر قانونى است و از نظر ملت ایران اعتبار ندارد و بازگشت من به ایران متوقف بر این است كه در انجا بهتر بتوانم به وظائفم در

ص: 168

زمینه خدمت به اسلام و نهضت اسلامى ملت ایران عمل كنم و دعوت یا عدم دعوت آنان در تصمیم من هیچ گونه نقشى ندارد .

سؤال : شما از كاركنان صنعت نفت خواسته اید كه تولید نفت را متوقف كنند ، آیا این خواسته شما با یك پاسخ رضایت بخش مواجه شده ؟

جواب : بله ، طبق گزارشات حتى یك قطره نفت هم استخراج نمى شود و بعد ما براى تامین مصرف داخلى هیاتى اعزام نمودیم ، به این مساله رسیدگى كردیم و عده اى از كاركنان را براى تامین همین مقدار دعوت كردند كه به سركار خود برگردند .

سؤال : آیا نگران این نیستید كه مردمى كه با انگیزه سیاسى وارد این نهضت شده اند در پس آنچه كه شما به خاطرش قیام كرده اید پنهان شده و از موقعیت شما براى مقاصد خود استفاده كنند ؟

جواب : امروز هر كس كمى مطالعه در ماهیت نهضت ایران كند خواهد دید كه نهضتى است صددرصد اسلامى و هر كس بخواهد در این حركت شركت كند باید خود را با آن تطبیق دهد كه در غیر این صورت مطرود ملت خواهد بود . البته اشخاصى هم هستند كه علیه شاه مبارزه مى كنند و مسلمان هم نیستند ولى تعداد آنان خیلى كم است .

سؤال : آیا هیچ گونه شرایطى وجود خواهد داشت كه شما در تحت آن بتوانید وجود شاه را و یا جانشینان وى را بر تخت قبول كنید ؟

جواب : با وجود شاه و جانشینانش هیچ راه حلى براى بحران ایران وجود ندارد و شاه جز كنار رفتن چاره اى ندارد .

سؤال : چه نوع حكومتى را مایلید در ایران ببینید آیا شما خواستار چنین حكومتى هستید كه اكنون در ایران روى كار آمده و یا مایلید در چنین حكومتى شركت كنید ؟

جواب : ما جمهورى اسلامى را اعلام كرده ایم و ملت با راهپیمائى هاى مكرر به آن راى داده است ، حكومتى است متكى به آراء ملت و مبتنى بر قواعد و موازین اسلامى .

سؤال : و بالاخره درباره آینده فكر مى كنید چه اتفاقى خواهد افتاد ؟ آیا جنگ داخلى راه حل كم

ص: 169

ضررتر خواهد بود ؟ و آیا واقعا احتمال صلح وجود دارد ؟ وقتى كه زندگى در ایران به حالت عادى برگردد ، زندگى یك فرد متوسط را چگونه مجسم مى كنید ؟ امید شما و آنچه كه مى خواهید بدان برسید چیست ؟ و آیا به چنین چیزى در خارج از ایران نائل خواهید آمد ؟

جواب : به خواست خداى تعالى ملت ایران راه خود را یافته و به پیش مى رود و ما معتقدیم كه پس از پیروزى ملت با اجراء قوانین اسلامى جامعه اى بوجود آید كه الگو و نمونه باشد براى ملت هاى جهان ، براى نجات و سعادت خود . جنگ داخلى صورت نخواهد گرفت . دیر یا زود ارتش به ملت خواهد پیوست و اصولا به غیر از تنى چند از ارتشیان بقیه معتقد به راه ملت هستند و من از طرز تفكر خیلى از آنان آگاهى دارم . بارها سیاسیون ایران مرا از ارتش بیم داده ولى آنان اشتباه مى كنند براى آنكه جو كاذب بوجود آورده اند .

سؤال : اگر چپى ها از نارضایتى هاى عمومى استفاده كنند و قدرت را تصاحب كنند آیا شما فكر مى كنید بتوانید كه چنان اثرى روى آنها بگذارید كه آنچه را كه شما برایش ارزش قائلید رعایت كنند ؟ و آیا با توجه به اینهمه كه شما باید به انجام برسانید آرزو نمى كردید كه مرد جوانترى بودید ؟

جواب : چنین چیزى در ایران امكان ندارد . در یك كشور مسلمان كه مردم آن به نام قرآن و به خاطر خدا خون مى دهند ممكن نیست حكومتى سركار آید كه از اول پرچم ضد خدا و ضد اسلام را در دست گرفته است . شاه با همه ریاكارى ها و تظاهر به اسلام بالاخره چهره واقعى او آشكار شد و ملت او را عقب راند . ملت ایران از نظر ایمان و عقیده محتاج نیست تا به مكتب هاى ضد خدائى پناه ببرد . ملت ایران خواستار عدالتند و آزادى و استقلال و معتقدند جز در سایه اسلام و با قوانین اسلام به آن نمى رسند . اگر از چندین بچه اى كه به علت نداشتن تجربه به چپ گرایش پیدا كرده اند بگذریم ، چپ به معنى واقعى اش در افراد روشنفكر كه از جامعه ایران شناخت داشته باشند وجود ندارد . در ایران اسلام حاكم است و بس .

سؤال : شما نقش و وظیفه خودتان را در شرایط فعلى چه مى بینید ؟

جواب : ما نقش هدایت داریم ، همیشه همین نقش بوده است . مسائلى را كه مى بینیم مفید است براى ملت ایران طرح مى كنیم چیزهائى را كه مضر است نفى مى كنیم و كوشش مى كنیم براى پیشبرد مقاصد اسلامى .

ص: 170

سؤال : آیا آماده هستید كه براى جهاد مسلحانه فرمان بدهید ، اگر تمام راه ها بسته شود ؟

جواب : اگر تمام راه ها بسته شود ، مورد مطالعه قرار خواهیم داد ولى با شناختى كه من از ارتش دارم به این مرحله نخواهد رسید .

سؤال : شما شخصا به واسطه رژیم شاه رنج هاى بسیار برده اید ، تبعید شده اید ، زندانى دیده اید ، پسرتان به نحو اسرارآمیزى كشته شده است ، آیا با تمام اینها شما هیچ خصومت شخصى اى در مورد شاه احساس مى كنید ؟

جواب : ابدا . من به هیچ وجه احساس خصومت شخصى با شاه ندارم . براى مبارزه نه شخص خودم مطرح است و نه پسرم و من هیچ گاه احساس ناراحتى شخصى از او نكرده ام من براى خیانت هائى كه شاه در این 50 سال كرده ، جنایاتى كه به ملت من وارد كرده مخالفم

سؤال : شما از (ملت من ) صحبت مى كنید و واقعیت اینست كه شما رهبر این حركت عظیم شده اید ، آیا شما نگران این نیستید كه سیاسیون ممكن است از این موقعیت استفاده كنند و سعى كنند كه در پس پرده از شما سوء استفاده كنند و پس از پایان یافتن مساله ظاهر شوند و بهره بردارى كنند ؟

جواب : ما تا بتوانیم كوشش مى كنیم كه مسائل را خودمان حل كنیم و آنچه در اختیار داریم عمل مى كنیم و ملت هم پشتیبان ماست . امیدوارم كه آنانى كه امروز و یا این روزها مبارز شده اند ، واقعا معتقد به مبارزه شده باشند و فرصت طلب نباشند . البته در هر مبارزه ، آن هم مبارزه ایران كه دامنه اش بسیار وسیع است فرصت طلبان در آینده كارهائى مى كنند كه امروز نمى توانند انجام دهند ولى ملت ما به امید خدا بعد از پیروزى دیر یا زود همه را سر جایشان مى نشاند ، انشاءاللّه .

ص: 171

تاریخ : 18/10/57

سؤال : آیا منظور از روابط حسنه اینست كه شما نفت هم مى فروشید ؟

جواب : نفت هم مى فروشیم و پول مى گیریم ، ارز مى گیریم .

سؤال : حضرتعالى ، حكومت بختیار را قبول نكردید ، به چه دلیل ؟

جواب : دولت بختیار غیر قانونى است براى اینكه شاه و مجلسین هر دو غیر قانونى هستند ، اما شاه ، براى خاطر رفراندم ملت در تاسوعا و عاشورا ، و اما مجلسین براى اینكه به ملت اتكاء ندارد و مجلسى بود كه شاه وكلاى آن را تعیین كرده است .

سؤال : آیا به زودى به ایران مراجعت خواهید كرد ؟

جواب : این بستگى دارد به اینكه در چه مكانى بیشتر مى توانم به ملت ایران خدمت كنم . اگر بدانم در بدترین نقطه جهان بهتر مى توانم به ملت مظلوم ایران خدمت كنم ، دقیقه اى درنگ نمى كنم .

ص: 173

تاریخ : 18/10/57

نظامى و دولت نظامى رفتار كرده است و ما در راه اسلام و كشور كوشش خودمان را تا آنجا كه بتوانیم خواهیم كرد . در ایران كودتاى نظامى مساله اى را حل نمى كند زیرا دولت قبل از بختیار ، خود یك كودتاى نظامى بود و مشكل ایران حل نشد . شما باور نمى كنید كه ارتش با ملت است و در آینده نزدیكى به شاه پشت خواهد كرد . پیروزى ما حتمى است و جمهورى اسلامى تحققش براى من خیلى روشن است .

ص: 175

57/10/18

فاسد شدن یك عده به وسیله تصاحب ثروت ، جلوگیرى مى كند و در نتیجه كل جامعه را از فساد حفظ مى كند و هم مانع رشد استعدادها و شكوفائى قدرت ابتكار و خلاقیت انسان ها نمى شود . و جامعیت و همه جانبه بودن قوانین اسلام آنچنان است كه اگر كسى آن را بشناسد ، معترف خواهد شد كه از حد و مرز فكر بشر بیرون است و ممكن نیست زائیده قدرت علمى و تفكر انسان باشد .

سؤال : آیا شما قراردادهایى را كه با كشورهاى خارجى امضاء شده حفظ خواهید كرد ؟ (یا تضمین خواهید كرد ؟ ) قراردادهاى دفاعى و قراردادهاى مربوط به نیروگاه ها ، ساختن راه و راه آهن .

جواب : اولا ما از مضمون و مواد مندرج در این قراردادها اطلاعى نداریم یعنى رژیم شاه هرگز ملت را از مفاد این قراردادها مطلع نكرده و از مردم ایران مخفى نگاه داشته است و لیكن حكومت آینده آنها را مجددا مورد بررسى قرار مى دهد و از آنها آنچه را با منافع و مصالح ملت ما موافق نباشد . لغو مى كند ولى ما در نوسازى كشور از همه امكاناتى كه دولت هاى خارجى مایل باشند در اختیار ما بگذارند ، با حفظ آزادى و استقلال كشور ، بر اساس احترام متقابل ، از آن امكانات استفاده مى كنیم و قراردادهایى منعقد مى نمائیم .

سؤال : آیا شما مى خواهید ماندن تكنیسین ها و مستشاران را در ایران ببینید ؟ مستشارانى از آمریكا (45000 نفر) آلمان غربى (13000 نفر) ، بریتانیا(1000 نفر) ، فرانسه (7500 نفر) و ژاپن (7000 نفر) .

جواب : در مورد هر یك از این گروه و نقش آنها در ایران و میزان احتیاج كشور به آنها ، حكومت آینده مطالعه و بررسى مى كند و تصمیم مى گیرد . حكومت آینده هیچ تعهدى جز در برابر ملت و حفظ منافع و مصالح آنها ندارد .

سؤال : شما اخیرا (اوائل دسامبر 78) اظهار داشتید كه تمام آن قراردادهایى كه علیه منفعت ملى باشد به رسمیت شناخته نخواهد شد . منظورتان كدام قراردادهاست و (منفعت ملى ) را چطور تعریف مى كنید ؟

جواب : تصور نمى كنم وقتى گفته مى شود (منافع ملت ) ابهامى در آن باشد . مثلا امروز هیچ ایرانى تردید ندارد در اینكه قرار داد خرید میلیاردها دلار اسلحه و ساختن پایگاه نظامى براى آمریكا از پول نفت ایران و حضور هزاران مستشار نظامى آمریكا در ایران با هزینه هاى سرسام آور

ص: 177

آن به نفع ملت ایران نیست و اینگونه قراردادها كه به دست شاه با دولت هاى خارجى منعقد شده است ، كم نیست .

سؤال : آیا شما ترتیبات یا قراردادهاى بازرگانى ، تجارتى و داد و ستدى فعلى را با غرب ادامه خواهید داد ؟ سیاست تجارتى شما چیست ؟

جواب : ما همانطور كه از تولیدات داخلى كشور ، هر دولتى مشترى آن باشد ، مى فروشیم و صادر مى كنیم ، همانطور هم هر چه را كه در داخل به آن نیاز داشته باشیم از خارج مى خریم ولى در همه این تجارت ها بر مبناى دو طرف مساوى عمل خواهیم كرد و حاضر نیستیم كه دولتى بخواهد مبادلات اقتصادى را اهرمى براى نفوذ سیاسى و تحمیل اغراض استعمارگرانه خود قرار دهد .

سؤال : چرا شما از روابط شاه با آمریكا و غرب انتقاد مى كنید ؟

جواب : ما با ماموریت شاه از طرف قدرت هاى استعمارگر ، براى تامین منافع آنها و نابودى كشور به قیمت حفظ تاج و تخت لرزان و حكومت غیر متكى به ملت مخالف هستیم . ما با روابط شاه با خارج كه به قیمت از بین رفتن استقلال كشور و آزادى ملت ما شده است ، مخالفیم .

سؤال : نقش ارتش را در جمهورى اسلامى چگونه مى بینید ؟

جواب : هیچ كشورى بى نیاز از نیروى نظامى و ارتش نیست . ارتش باید پاسدار استقلال و امنیت كشور باشد ، نه حافظ یك دیكتاتورى مستبد و مطرود تمامى ملت و ماءمور قتل عام فرزندان كشور .

سؤال : نظر شما درباره رهبرى ارتش در حال حاضر چیست ؟

جواب : امروز ارتش از خود استقلالى ندارد . رهبرى ارتش ایران امروز به دست چند صاحب منصب و ماءمور شاه و زیر نظر مستشاران خارجى است .

سؤال : نظر شما درباره دكتر شاهپور بختیار چیست ؟

ص: 178

جواب : دولت از مانند دولت هاى گذشته شاه ، غیر قانونى است و از طرف ملت محكوم است .

سؤال : آیا شما قصد دارید كه حزب توده را پیش یا پس از برقرارى یك جمهورى اسلامى ، قانونى سازید ؟

جواب : امروز هیچ دسته اى در ایران به اندازه حزب توده منفور نیست . سوابق بسیارى بدى در ایران دارد .

سؤال : چگونه شما قصد دارید تشكیل این جمهورى را با رفراندم به انجام رسانید ؟

جواب : اصل لزوم تشكیل جمهورى اسلامى را ملت ایران در رفراندم تاسوعا و عاشورا در سراسر كشور اعلام كرده اند و پس از سقوط شاه ، نمایندگان ملت در مجلس ، مراحل قانونى آن را انجام خواهند داد و قانون اساسى این جمهورى را تدوین و تكمیل خواهند كرد .

سؤال : آیا شما قصد دارید كه آزادى سخن ، آزادى اجتماعات و آزادى مطبوعات وآزادى عبادات را تضمین كنید ؟

جواب : ما به خواست خداى تعالى در اولین زمان ممكن و لازم برنامه هاى خود را اعلام خواهیم نمود ، ولى این بدان معنى نیست كه من زمام امور كشور را به دست بگیرم و هر روز نظیر دوران دیكتاتورى شاه ، اصلى بسازم و علیرغم خواست ملت به آنها تحمیل كنم . به عهده دولت و نمایندگان ملت است كه در این امور تصمیم بگیرند ولى من همیشه به وظیفه ارشاد و هدایتم عمل خواهم كرد .

سؤال : آیا شما آمادگى دارید كه یك كمونیست یا وزیرى با گرایشات كمونیستى را در یكى از مقامات دفاع ملى ، امور داخلى یا روابط خارجى ببینید ؟

جواب : اگر ملت به جمهورى اسلامى راى داده اند دیگر وزیر غیر مسلمان را نخواهند پذیرفت .

سؤال : آیا شما قصد تحریم نفت براى آمریكا و متحدانش را دارید ؟ و اگر چنین است كجاها را شما براى صدور نفت ایران در نظر خواهید گرفت ؟

ص: 179

جواب : ما تا رفتن شاه از صدور نفت به خارج جلوگیرى مى نمائیم بعد از رفتن شاه به هر كشورى كه مایل باشیم نفت را مى فروشیم و در مقابل پول مى گیریم ، نه اسلحه .

سؤال : نقش روحانیت و رهبران مذهبى را در دولت آینده چگونه مى بینید ؟

جواب : روحانیون در حكومت آینده نقش ارشاد و هدایت دولت را دارا مى باشند .

سؤال : آیا كسانى از اطرافیان شما هستند كه همدردى و علاقه به كمونیسم و سوسیالیسم ماركسیستى داشته باشند ؟

جواب : خیر ، ابدا ، هرگز .

سؤال : نظر شما درباره رفتار اتحاد جماهیر شوروى و اقلیت ها مسلمان در آسیاى مركزى چیست ؟

جواب : اتحاد جماهیر شوروى هم یكى از كشورهایى است كه منابع كشور ما را به تاراج مى برد . او گاز ایران را مى برد ، او همیشه طرفدار شاه بوده است . ما به تمام اقلیت هاى مذهبى در هر كجا كه باشند احترام مى گذاریم .

سؤال : سیاست شما نسبت به روسیه چیست احساسات شما درباره ماركسیسم روسى چیست ؟

جواب : سیاست ما نسبت به روسیه مثل سیاست ما نسبت به آمریكا و سایر كشورهاست . ما براساس احترام متقابل ، به تمام كشورها احترام مى گذاریم .

سؤال : احساسات شما درباره برقرارى دولت انقلابى در افغانستان چیست ؟ همچنین ارتباطش با ایران ؟

جواب :افغانستان كشوریست كه در همسایگى ما واقع است و مسلمان است . ما با ملت افغانستان روابط دوستانه داریم ، آنان برادران ما هستند .

سؤال : آیا شما اسلام و ماركسیسم منكر خدا را ، سازگار مى بینید ؟

ص: 180

جواب : خیر ، به هیچ وجه .

سؤال : آیا شما مشتاق پستى براى خودتان در دولت آینده هستید ؟

جواب : خیر .

ص: 181

تاریخ : 19/10/57

شاه ادامه مى دهد ، مى خواهد سلطنت این شاه ادامه پیدا كند و این ادامه جرم ها و جنایاتى است كه او مرتكب شده و مى شود و اینها مى خواهند دولت شاه را هر چه بیشتر نگه دارند و هر روزى كه بر سلطنت باقى بماند ، روز مصیبت بزرگ ملت ماست .

سؤال : گفته شده است كه حضرت آیت اللّه از لیبى و فلسطینى ها كمك هائى دریافت مى كنید و همچنین گفته شده است كه بعضى از وابستگان نزدیك به حضرتعالى ، كسانى كه اینجا به شما كمك مى كنند ، وابسته به حزب سابق توده هستند و یا عقاید كمونیستى دارند ، آیا این اتهامات درست است ؟

جواب : خیر ، اینها تبلیغات دار و دسته شاه است . ما از هیچ دولتى استمداد نكردیم و نخواهیم كرد . ما به نیروى ملت اتكا داریم و احتیاج به دولت ها نداریم و كسانى كه با من ارتباط نزدیك و یا دور دارند ، از مسلمان خالص هستند و به هیچ حزبى وابستگى ندارند . اینها تبلیغاتى است كه شاه و دار و دسته او مى كنند ، آن هم براى اینكه نهضت ما را آلوده كنند .

سؤال : بسیارى از ملت هاى مسلمان را ما امروز شاهد هستیم كه یك نهضت جدید اسلامى در آنها رشد مى كند ، مثل تركیه و پاكستان و اینها قیام هاى اسلامى مى كنند ، به نظر حضرتعالى دلیل این قیام ها چیست ؟

جواب : در سال هاى طولانى ، تبلیغات دامنه دار دولت هاى شرق و غرب موجب این شد كه ملتهاى مسلم از آنان یارى بخواهند و گمان كنند كه ترقیات این كشورهاى ضعیف ، در گرایش به یكى از این دو ابرقدرت است لكن به هر طرف كه تمایل پیدا كردند ، بعد از مدتى فهمیدند كه آنها جز اسیر كردن اینها و بردن خزائن و غارت كردن مخازن آنها كار دیگرى نمى كنند . در عصر ما ملت یافت كه شاه به واسطه پیوندى كه با غرب مخصوصا با امریكا دارد و همین طور با شرق ، تمام مخازن ما را به باد داده است ، بلكه نیروهاى انسانى ما را نیز به هدر داده است و فهمیدند جنایات فوق العادى كه مرتكب مى شود به واسطه پیوندى است كه شاه با ابرقدرت ها دارد ، از این جهت ملت ما بپاخاست و سایر ممالك از جمله ممالك اسلامى نیز به این حقیقت تلخ ، توجه پیدا كردند و با مطالعه تاریخ شان درك كردند كه تمام گرفتارى هائى كه ملت ها پیدا كردند ، از دست این ابرقدرت هاست ، ناچار از آن ابرقدرت ها رویگردان شده اند و اسلام كه تمام آرزوهاى بشر را به طور شایسته در دسترس آنها خواهد گذاشت و مى گذارد و قوانین اسلام ، چه قوانین اقتصادى و سیاسى و چه قوانین فرهنگى و معنوى آن قوانین غنى اى است كه هر كس به آنها توجه پیدا كند ، ناچار به اسلام گرایش پیدا خواهد كرد

ص: 183

و مسلمین بعد از سالهاى طولانى كه در غفلت بودند ، حالا مقدارى رو به بیدارى گذاشتند و مقدارى توجه به اسلام پیدا كردند و امید این هست كه توجه آنها به اسلام بیشتر بشود و اسلام را آنطور كه هست بشناسند و در صورت شناخت صحیح ، گرایشات آنها به شرق و غرب بكلى منقطع خواهد شد و براى پیاده كردن احكام اسلام جانفشانى خواهند نمود .

ص: 184

تاریخ : 19/10/57

امور را به دست گیرید ، بنابراین یك حكومت اسلامى را به چه صورت در نظر گرفته اید ؟

جواب : ما نامزدى براى ریاست جمهورى معرفى خواهیم كرد كه باید به وسیله ملت انتخاب شود ، وقتى او انتخاب شد از او پشتیبانى و حمایت خواهیم كرد . قوانین حكومت اسلامى ، قوانین اسلام خواهد بود . من شخصا رئیس جمهورى نخواهم شد و هیچ پست دولتى هم نخواهیم پذیرفت . من مانند گذشته به هدایت ملت اكتفا خواهم كرد .

سؤال : بسیارى از مردم در ایران و بخصوص در بین روشنفكران با وجود اعتقاد ، به فرائض مذهبى عمل نمى كنند و یا اصولا به مذهب عقیده ندارند ، روش حكومت اسلامى در برابر آنها چه خواهد بود ؟

جواب :ما سعى مى كنیم به این افراد راه سلامت و نجات را نشان دهیم ، اگر نخواهند این راه را بپیمایند ، در زندگى یومیه خود آزاد خواهند بود مگر اینكه بخواهند توطئه هاى زیانبخشى علیه ملت و كشور تدارك بینند .

سؤال : شما اخیرا گفتید كه اگر امریكا سیاست تسلطجوئى خود را در برابر ایران تغییر دهد ، شما حاضر خواهید بود در روابط خود با امریكا تجدید نظر كنید ، منظور شما از این مطلب چیست ؟

جواب : اگر امریكا به نحو صحیح رفتار كند و در امور داخلى ما مداخله نكند و مشاوران خود را كه در امور كشور ما دخالت دارند فرا خواند ، ما نیز آنها را را احترام خواهیم گذاشت .

سؤال : آیا فكر مى كنید كه امریكائى ها با توجه به اهمیت موضوع و عواقبى كه جنبش ملت ایران در كشورهاى عرب و مسلمان منطقه مى تواند داشته باشد ، به آسانى از ایران دست خواهند كشید ؟

جواب : البته امریكا مى خواهد كه همه كشورها را زیر نفوذ خود داشته باشد ولى ما چنین تصورى را نمى توانیم بپذیریم و ملت از آن خسته شده است . ملت هاى دیگر نیز با پیروى از ملت ما خود را از دست اندازى استثمار رهائى خواهند داد .

سؤال : نفت مساله دشوار و پر دردسرى است ، در این زمینه چه سیاستى مورد نظر شماست ؟

جواب : ما نفت را به هر كس كه از ما بخرد مى فروشیم مشروط بر اینكه به قیمت عادلانه و برمبناى

ص: 186

تراضى طرفین باشد . ارزهائى را كه از این راه بدست خواهیم آورد به مصرف آبادى و عمران مملكت خواهد رسید .

سؤال : آیا به اسرائیل و آفریقاى جنوبى نفت خواهید فروخت

جواب : خیر ، براى اینكه این كشورها همانطور كه قبلا هم گفته ام راهى برخلاف حق و عدالت در پیش گرفته اند .

سؤال : از چند روز پیش مسكو نسبت به ایران تغییر لحن داده و از جنبش ملى حمایت مى كند ، نسبت به این تحول چه فكر مى كنید ؟

جواب : تبلیغات روزنامه هاى شوروى مداخله در امور داخلى محسوب نمى شود و در واقع تمام روزنامه هاى جهان باید از ما علیه رژیم شاه حمایت كنند . اتحاد شوروى در ردیف كشورهائى است كه وضع ملت ایران را درك كرده و رفتار خود را بر همین اساس بنا نهاده است . ما با شوروى مانند همه كشورهاى دیگر ، مادام كه نخواهند در امور داخلى ما مداخله كنند ، روابط دوستى خواهیم داشت . باید به روابط حسن تفاهم و دوستى بر پایه احترام متقابل استوار بود .

ص: 187

57/10/19

گسترش زمینه هاى آن ، به صورت تخصصى در آمده است كه قهرا ایجاب مى كند كه همیشه عده اى از مردم خود را براى درك و سپس ابلاغ این مسائل آماده كنند و كسانى كه این مسوولیت را به عهده گرفته اند ، روحانیون هستند كه بر اساس دریافت هاى اسلامى خود ، همیشه در حركت هاى اجتماعى و مبارزات سیاسى در سطح پیشتاز بوده اند .

سؤال : ممكن است معنى و مفهوم حزب اللّه را براى ما تشریح كنید ؟

جواب : هر مسلمانى كه موازین و اصول اسلام را پذیرفته است و در اعمال و رفتار از انضباط دقیق شیعى برخوردار است یك عضو از اعضاء حزب اللّه مى باشد و تمامى دستورات این حزب و خط مشى آن را قرآن و اسلام بیان كرده است . این حزب غیر از حزب هاى متداول امروز دنیاست . امروز تمام مردم ایران در هر سنى كه هستند از زن و مرد كه با شعارهاى اسلامى مبارزه مى كنند جزء حزب اللّه هستند .

سؤال : ممكن است معنى دقیق (امام ) را تشریح كنید ؟ در معنى كلى آن و در موقعیت خود شما لقب (امام ) كه در تظاهرات میلیون ها ایرانى در ماه محرم به شما داده شده چیست ؟ رابطه (امام ) با حزب اللّه چیست

جواب : امام به معنى پیشوا و كسى كه جمعى را در جهتى هدایت و رهبرى مى كند . امام ، بیان كننده خط مشى شیعه و حزب اللّه و رهبرى كننده این تشكیلات بزرگ است كه تمامى وظایف آنان را از قرآن و سنت پیامبر اسلام در زمان هاى مختلف و شرایط مختلف ، اجتهاد و استنباط مى كند و به آنان ابلاغ مى نماید .

سؤال : حكومت مدرن چگونه مى تواند در یك جامعه اسلامى وجود داشته باشد ؟

جواب : اسلامى كه بیشترین تاكید خود را بر (اندیشه ) و (فكر) قرار داده است و انسان را به بازدارى از همه خرافات و اسارت قدرت هاى ارتجاعى و ضدانسانى دعوت مى كند ، چگونه ممكن است با تمدن و پیشرفت و نوآورى مفید بشر كه حاصل تجربه هاى اوست سازگار نباشد ؟ !

سؤال : با در نظر گرفتن اینكه هر حكومتى در خود حداكثر تمركز قدرت را جمع مى كند ، چگونه حكومت اسلامى مى تواند وجود داشته باشد و قدرت در آن تمركز نیابد و رابطه مسلط و زیر سلطه برقرار نشود ؟

ص: 189

جواب : اسلام در رابطه بین دولت و زمامدار و ملت ضوابطى و حدودى معین كرده است و براى هر یك بر دیگرى حقوقى تعیین نموده است كه در صورت رعایت آن هرگز چنین رابطه مسلط و زیر سلطه بوجود نمى آید . اساسا حكومت كردن و زمامدارى در اسلام یك تكلیف و وظیفه الهى است كه یك فرد در مقام حكومت و زمامدارى ، گذشته از وظایفى كه بر همه مسلمین واجب است ، یك سلسله تكالیف سنگین دیگرى نیز بر عهده اوست كه باید انجام دهد . حكومت و زمامدارى در دست فرد یا افراد ، وسیله فخر و بزرگى بر دیگران نیست كه از این مقام بخواهد به نفع خود حقوق ملتى را پایمال كند . هر فردى از افراد ملت حق دارد كه مستقیما در برابر سایرین ، زمامدار مسلمین را استیضاح كند و به او انتقاد كند و او باید جواب قانع كننده دهد و در غیر اینصورت اگر برخلاف وظایف اسلامى خود عمل كرده باشد ، خودبخود از مقام زمامدارى معزول است و ضوابط دیگرى وجود دارد كه این مشكل را حل مى كند .

سؤال : در جامعه اسلامى چه ارگانیسم هاى اجتماعى مردمى باید تصمیم گیرى سیاسى و برابرى بین افراد را تضمین كند و از برقرارى روابط مسلط وزیر سلطه ما بین مردم جلوگیرى نماید و همچنین كسانى را كه در دستگاه حكومتى تصمیم گیرى مى كنند كنترل نماید ؟ تجربه تاریخ به ما مى آموزد كه قدرت مردم كه توسط پارلمان اعمال مى شود (حتى اگر پارلمان آزادانه انتخاب شده باشد) خیلى محدود است و رو به كم شدن مى نهد .

جواب : در دنیاى امروز كه گفته مى شود دنیاى صنعت است ، رهبران فكرى مى خواهند جامعه بشرى را نظیر یك كارخانه بزرگ صنعتى اداره كنند . در حالیكه جامعه ها از انسان ها تشكیل شده است كه داراى بعد معنوى و روح عرفانى است و اسلام در كنار مقررات اجتماعى ، اقتصادى و غیره ، به ترتیب انسان بر اساس ایمان به خدا تكیه مى كند و در هدایت جامعه از این بعد ، بیشتر براى هدایت انسان به طرف تعالى و سعادت عمل مى كند . اگر ایمان به خدا و عمل براى خدا در فعالیت هاى اجتماعى و سیاسى و اقتصادى و سایر شؤون زندگى بشر وارد شود ، پیچیده ترین مشكلات امروزى جهان به آسانى حل مى شود . امروز دنیا ، هم در این بن بست گرفتار شده است و هم نمى خواهد به نوع هدایت انبیا تسلیم شود ولى سرانجام چاره اى جز تسلیم ندارد .

سؤال : از چه راه هائى فكر مى كنید كه بشود تمركز قدرت اقتصادى را از بین برد ؟ نه فقط بین فقرا و ثروتمندان بلكه حتى بین تیپ هاى مختلف پروسه تولیدى (كارگر و كارفرما) ؟

ص: 190

جواب : جامعه بدون خدا و بدون ایمان و عمل براى خدا ، آنچنان با مشكل رابطه كارگر و كارفرما گرفتار شده است كه وقتى هم مى خواهد این مشكل را حل كند ، مشكل بزرگترى ایجاد مى كند كه در حل آن خود را در بن بست مى بیند ولى در جامعه اسلامى كه همه چیز بر اساس و معیار اسلام و ایمان سنجیده و عمل مى شود هرگز مشكلى پیش نخواهد آمد .

سؤال : فكر مى كنید كه بعد از سرنگونى رژیم پهلوى بشود بلافاصله حكومت اسلامى برقرار كرد یا احتیاج به یك حكومت موقت براى رسیدن به حكومت اسلامى باشد ؟

جواب : بدیهى است هر اندازه ملت و حكومت طبق موازین اسلامى و براى خدا عمل كنند ، تدریجا نقائص خود را بیشتر برطرف مى كنند و دائما در تعالى و ترقى بیشترى قرار خواهند گرفت و در مجموع جامعه به ارزش هاى خدائى بیشتر نزدیك مى شود و این سیر نهایت ندارد .

سؤال : براى دادن یك مثال مشخص چه پر نسیب هائى (اصولى ) باید (در) یك حكومت اسلامى به كار برد براى از بین بردن اقتصاد وابسته به نفت شاه و استفاده متفاوت از این ماده اولیه ؟

جواب : ایران امكانات و ظرفیت هاى مختلف و فراوانى براى رشد اقتصادى دارد كه اگر نفت هم نباشد بتواند به رشد خود و از بین بردن فقر نائل شود . از قبیل معادن مختلف كه در صنایع اهمیت زیادى دارد و همچنین امكانات كشاورزى و دامدارى و مهمتر از همه وجود استعدادهاى سرشار و خلاق انسانى . نفت را در ضمن اینكه به هركس كه مشترى باشد و با رعایت عدل و انصاف از ما بخرد و پول آن را بدهد مى فروشیم سعى هم خواهیم كرد كه از خود نفت در صنایع مختلف استفاده كنیم .

ص: 191

تاریخ : 20/10/57

سؤال : حضرت آیت اللّه ! ایران منطقه بسیار حساسى در جهان است ، آیا بیم آن ندارید كه با این نهضتى كه شروع كرده اید ، به طور جدى تعادل منطقه را به خطر اندازید و در نتیجه جنگى درگیر شود ؟

جواب : ما امیدواریم كه تعادل دنیا به خطر نیفتد ، براى اینكه ما به هیچ طرفى از دو طرف شرق و غرب تمایلى نداریم و ما با همه روابطى على السواء داریم و با همه رفتارى عادلانه داریم ، البته در صورتى كه آنها عدالت را در رابطه با ما رعایت كنند . امیدوارم تزلزلى در منطقه بوجود نیاید ، البته شما غربى ها تزلزل منطقه را در عدم منافع خودتان مى دانید ، اگر این تزلزل است ، مطمئن باشید بزرگترین تزلزل در منطقه صورت مى گیرد .

ص: 193

57/10/20

جواب : بازار هیچ گاه تا به حال حمایت از شاه نكرده است و اگر گاهى چنین چیزى به آن نسبت داده شده است ، صرفا تهمت است .

سؤال : آیا فكر نمى كنید كه فرمان هاى مكرر شما براى اعتصابات ، منجر به خرابتر شدن اوضاع اقتصادى در ایران گشته و مشكلات مالى براى مردم فقیر تولید كند ؟

جواب : بدیهى است كه جنایات شاه ضربه هاى هولناكى به مردم ایران وارد آورده است ، چه در زمان قدرت او و چه امروز كه ملت مى خواهد او را كنار بزند ، ولى ملت ایران پایدارى خود را در مقابل این مشكلات ثابت كرده است . بازاریان خوب دریافته اند كه ضررهاى ناشى از اعتصابات به مراتب بهتر است از زیر یوغ استعمار رژیم كنونى بودن .

سؤال : آیا شما یك برنامه مشخص دارید كه پس از بازگشت تان به ایران اعمال شود ؟

جواب : مسلم است كه ما همیشه راهنمائى هاى خود را مى كنیم و برنامه براى آینده هم داریم كه در اختیار حكومت آزاد و اسلامى آینده قرار مى دهیم و آنها هستند كه تصمیم مى گیرند و ملت هم همیشه بر كارهاى خود نظارت مى كند .

ص: 195

تاریخ : 20/10/57

تاریخ : 20/10/57

تاریخ : 20/10/57

تاریخ : 20/10/57

تاریخ : 21/10/57

شاه نه آزادى به زنان داده است و نه به مردان ، ما به همه آزادى خواهیم داد . سینماها در رژیم شاه در خدمت فساد بودند در حالى كه در جمهورى اسلامى باید خدمت ، صلاح ملت باشد . ما مبارزه با بیسوادى را به نحو احسن اجرا خواهیم كرد .

سؤال : آیا در جمهورى اسلامى ، مذاهب آزادى عمل دارند خصوصا در مورد یهودیان ؟ و آیا شما ضد نژاد سامى و یهود هستید ؟

جواب : همه اقلیت هاى مذهبى در اسلام محترم هستند و همه گونه آزادى براى انجام فرائض مذهبى خود دارند . ما با هیچ بشرى ضدیت نداریم . آنان ایرانى اند و مثل سایر ایرانیان همه گونه حق دارند .

ص: 201

تاریخ : 21/10/57

سؤال : حضرت آیت اللّه ! موقعیت شما درباره سیاست فرانسه نسبت به خودتان چیست ؟ و آیا از چنین سیاستى كه به شما اجازه داده است كه در اینجا بمانید تعجب نمى كنید ؟ و آیا این روابط تاثیراتى در روابط آینده ایران با فرانسه خواهد داشت یا خیر ؟

جواب : نه ، مورد تعجب نیست . فرانسه قوانین خودش را اجرا مى كند ، نه خلاف قوانینش ، البته ممكن است این برخوردها در روابط آینده ایران و فرانسه اثر بگذارد . به هر حال روابط ما در آینده احتمالا حسنه خواهد بود . ملت ایران از ملت فرانسه در این مورد تشكر خواهد كرد .

سؤال : آیا در تشكیل كمیته یا شورایى كه براى مرحله انتقال مورد نظر حضرتعالى است ایرج اسكندرى را هم در نظر دارید كه دعوت كنید ؟

جواب : خیر .

سؤال : آیا در دولت انتقالى آینده ، حزب توده شركت خواهد داشت ؟

جواب : خیر .

سؤال : آیا حزب توده و عناصر آن با شما در ارتباط هستند ؟ آیا ایرج اسكندرى با شما در رابطه است ؟

جواب : خیر .

سؤال :با توجه به وضعیت روسیه شوروى و دخالتش در حوادثى كه در افغانستان و یمن جنوبى و حبشه (اتیوپى ) در شاخ افریقا رخ داده است ، آیا شما نگران دخالت هاى روسیه شوروى در ایران نیستید ؟

جواب : خیر ، ما با هر نوع دخالت خارجى به هر شكل در سرنوشت ملت هاى دیگر مخالفیم و با این دخالت ها مبارزه خواهیم كرد .

ص: 203

تاریخ : 22/10/57

سؤال : لطفا نظرتان را در مورد دولت اسلامى مشخص تر بیان كنید .

جواب : دولت اسلامى كه ما مى خواهیم یك جمهورى است كه به آراء ملت درست مى شود و احكام اسلام هم در او اجرا مى شود . قانون اساسى همان قانون اسلام است و قانون اسلام مسبب آزادى ها و دموكراسى حقیقى است و استقلال كشور را نیز تضمین مى كند .

سؤال : مطالبى گفته شده است در این مورد كه نظرات حضرتعالى مخالف سایر مذاهب خصوصا یهودى ها و مسیحیان است . ممكن است نظرتان را راجع به سایر مذاهب ، چه داخل اسلام ، چه خارج اسلام بیان كنید (خصوصا یهودیان و مسیحیان ) ؟

جواب : ما كرارا این مطلب را گفته ایم كه اسلام نسبت به اقلیت هاى مذهبى احترام قائل است و آنها در مملكت ما آزادند و حتى حق راى دارند ، حق تعیین وكیل دارند و آنچه گفته شده است كه ما مخالف با آنها هستیم ، تبلیغاتى است كه شاه به راه انداخته است . اسلام همیشه با آنها به طور مسالمت رفتار كرده است و حتما زندگى آنها در حكومت اسلامى بهتر از الانشان است .

سؤال : در این نهضت ، حضرتعالى كه در خارج از ایران بوده اید یك قدرت بى نهایت زیادى را كسب كرده اید و این قدرت كاملا بزرگ است و ما مى خواستیم بدانیم كه اگر در ایران بودید آیا همین قدرت را كسب مى كردید ؟

جواب : این قدرت مذهبى است و ما اگر ایران هم باشیم به عنوان یك نفر آدم مذهبى ما را مى شناسند . كه خدمتگزار این مردم هستیم و فرقى نیست بین داخل و خارج .

سؤال : محبوبیت شما حتى در بین كسانى است كه به مذهب چندان علاقه نداشته اند و بیشتر تغییر و تبدیلات در مسائل اجتماعى را مى خواستند ، آیا فكر نمى كنید همین تبعید شما به خارج موجب شده كه یك حالت رمزى بوجود بیاورد كه آنها علاقه مند شوند ؟

جواب :آنها هم كه علاقه دارند ، علاقه ملى دارند چون ما با مصالح ملى آنها موافق هستیم و كسانى كه به كشور آنها خیانت كرده اند و استقلال آنها را از بین برده اند ، ما با آنها مخالفیم . در نهاد تمام ملت این مسائل هست ، از این جهت با ما حتى قشرهاى غیر مذهبى هم موافقند .

سؤال : ابهاماتى در مورد نقش شما در آینده وجود دارد . ممكن است نقش خود را در آینده بفرمائید ؟

ص: 205

جواب : من درآینده هم همین نقشى را كه الان دارم خواهم داشت ، نقش هدایت و راهنمائى و در صورتى كه مصلحتى در كار باشد اعلام مى كنم و اگر چنانچه خیانتكارى در كار باشد با او مبارزه مى كنم لكن من در خود دولت هیچ نقشى ندارم .

سؤال : آیا یك شوراى علماى مذهبى خواهد بود كه شما در راس آن قرار بگیرید ؟

جواب : بعد باید ببینم چه خواهد شد .

سؤال : شما فكر مى كنید در خارج از ایران مدت زیادى خواهید ماند ؟

جواب : من هر وقت مصلحت دیدم برمى گردم .

سؤال : حضرت آیت اللّه ! چه موقع به فكرتان رسید كه مى توانید بر شاه غالب شوید ؟

جواب : این امرى است كه نمى توانم دقیقا بگویم ولى مدت هاست كه مى دانم شاه رفتنى است ولى این را هم نمى توانم دقیقا بگویم .

سؤال : مردم زیادى در دنیا فكر مى كردند كه شاه رمز ثبات است ، حالا در آینده ایران بعد از رفتن شاه مشكل ترین مساله شما چه خواهد بود ؟

جواب : مشكل ترین مسائل ما ترمیم خرابى هاى شاه است و این ناثباتى هائى كه او از هر جهت براى ما به ارث مى گذارد ، مساله بیكارى ، مساله مسكن ، مساله كشاورزى ، مساله صنایع مونتاژ ، مساله كارخانه ها ، باید ابتدا این مسائل از هم پاشیده را در طول این پنجاه سال ترمیم كنیم تا چرخ ایران به حركت درآید . بعد اصولا باید یك اساس نو دیگرى را پایه ریزى كرد .

ص: 206

تاریخ : 22/10/57

ملت است كه مى توان خرابى هاى عظیم فرهنگى و اقتصادى و كشاورزى را كه رژیم فاسد شاه بوجود آورده است جبران نموده و نوسازى مملكت را به نفع طبقات زحمتكش و مستضعف آغاز نمود .

3_ احتمال این هست كه شاه خائن كه در حال رفتن است ، دست به یك جنایت بزرگترى بزند و آن یك كودتاى نظامى است كه كرارا تذكر داده ام كه این آخرین ضربه اوست ولكن ملت دلیر مى داند كه در ارتش به جز تنى چند سرسپرده و خونخوار كه از قرار مذكور در پست هاى مهم مستقر شده اند و به من نیز معرفى كرده اند ، جناح هاى شریف ارتش به این سرسپردگان اجازه نخواهند داد تا دست به چنین جنایتى كه مخالف با ملیت و مذهب آنان است بزنند . من بر حسب وظیفه الهى و ملى خود به ارتش ایران هشدار مى دهم و از صاحب منصبان و درجه داران مى خواهم كه در صورتى كه چنین توطئه اى در كار باشد شدیدا از آن جلوگیرى كنند و راضى نشوند چند نفر خونخوار ، ملت شریف ایران را به خاك و خون كشند ، این وظیفه الهى شما ارتش محترم است كه در صورت فرمانبردارى از خائنان بالفطره پیش خداى تبارك و تعالى مسوول و در جوامع بشریت محكوم و مورد نفرین نسل هاى آتیه خواهید بود . بر ملت شجاع ایران است كه خود را در مقابل چنین توطئه اى به هر وسیله ممكن مجهز كنند و با اتكاء به خداى تعالى از اشخاصى كه به جز سودطلبى چیزى در نظر ندارند نهراسند كه مبارزات پرشور ملت ایران نشان داده است كه نمى هراسند و مى دانند كه اینان هم مثل آن خائنین كه فرار را اختیار و با مال ملت در خارج زندگى را انتخاب كرده اند ، استقامت را از دست داده اند . ملت ایران موظف است كه به درجه داران و افسران و صاحب منصبان شریف احترام بگذارند . باید توجه داشته باشند كه چند نفر ارتشى خائن نمى توانند اكثریت ارتش را آلوده كنند ، حساب این چند نفر ارتشى خونخوار معلوم و از حساب ارتش ایران جداست . ارتش از ملت است و ملت از ارتش ، با رفتن شاه خائن خللى بر آن وارد نخواهد شد .

4_ ملت شریف باید تا نتیجه نهائى دست از مبارزات پرشور خود بر ندارند كه نمى دارند . باید به اعتصابات و تظاهرات ادامه دهند و در صورتى كه چماق به دستان و یا مفسدین به آنان حمله كردند ، مى توانند دفاع از خود كنند اگر چه منتهى به قتل آنان شود . از خداوند تعالى نصرت اسلام و مسلمین و نابودى مخالفین ملت شریف را خواهانم .

والسلام علیكم ورحمة اللّه وبركاته

روح اللّه الموسوى الخمینى

ص: 208

تاریخ : 23/10/57

داخلى و چه عاملین خارجى این كار را نكنند كه هیچ نفعى به حال آنها ندارد و من اشخاصى كه در داخل در این فكر هستند مى شناسم ، به من معرفى شده اند وآنها باید ملاحظه كنند كه براى آنها بسیار خطرناك است و آمریكا هم اگر چنانچه دستى در این كار داشته باشد ، باید خوددارى كند كه اگر چنین چیزى بشود ، ملت ایران آن را از ناحیه آمریكا مى داند و این براى آمریكا بسیار مضر است .

سؤال : آیا با كشورى كه به شاه اجازه اقامت دهد ، مخالفت خواهید كرد ؟

جواب : خیر ، مخالفت نمى كنیم لكن شاه را كه باید محاكمه بشود ، ممكن است از آن كشور بخواهیم و اگر چنانچه بعدا خواستند كه تسلیم نكنند ، آنوقت یك فكرى خواهیم كرد .

سؤال : اخیرا شما نماینده دولت لیبى را به حضور پذیرفته اید ، گفته مى شود به شما كمك مالى كرده اند ، آیا صحیح است ؟ اگر صحیح نیست ، چه دلیلى دارید ؟

جواب : نماینده لیبى آمده است اینجا لكن در مسائل دیگرى با من صحبت كرده است و اصلا صحبت مالى نشده است . نه لیبى و نه كشورهاى دیگر به من كمك مالى نكرده اند و من احتیاج به كمك مالى ندارم . من با شاه ، با یك قلم و چند صفحه كاغذ مبارزه مى كنم و اگر یك وقت محتاج به كمكى باشم ، ملت من به من كمك خواهد كرد .

سؤال : چه موقعى شما به ایران مراجعه مى كنید ؟

جواب : احتمال مى دهم كه نزدیك شده باشد .

ص: 210

تاریخ :23/10/57

تاریخ : 23/10/57

مى كند و اگر این حدود و شرایط مراعات شود ، جامعه نه مشكلات و نابرابرى هاى دنیاى سرمایه دارى امروز را پیدا مى كند و نه دولت اسلامى به بهانه هاى مختلف هر گونه آزادى را از انسان ها سلب مى كند . در اینجا باید نظام اقتصادى اسلام را در مجموعه قوانین و مقررات اسلامى در كلیه زمینه ها و شؤون فردى و اجتماعى ملاحظه كرد . این مسلم است كه از نظر اسلامى حل تمامى مشكلات و پیچیدگى ها در زندگى انسان ها تنها با تنظیم روابط اقتصادى به شكل خاص حل نمى شود و نخواهد شد ، بلكه مشكلات را در كل یك نظام اسلامى باید حل كرد و از معنویت نباید غافل بود كه كلید دردهاست . ما معتقدیم تنها مكتبى كه مى تواند جامعه را هدایت كند و پیش ببرد اسلام است و دنیا اگر بخواهد از زیر بار هزاران مشكلى كه امروز با آن دست به گریبان است نجات پیدا كند و انسانى زندگى كند ، انسان گونه باید به اسلام روى بیاورد .

سؤال : آیا حقیقت دارد كه در مفهوم دولت ، بین شما و آیت اللّه شریعتمدارى اختلاف هست ؟ به چه بخشى این اختلاف مربوط مى شود ؟ آیا لازم است كه احتمالا یك شوراى علما (متشكل از آیت اللّه ها) تشكیل شود و دولت به همان شكل قدیمى خود باقى خواهد ماند ؟

جواب : بیش از یك سال است كه ملت ایران مكررا خواسته هاى خود را حتى در برابر آتش مسلسل و توپ و تانك بیان كرده است . در رفراندم تاسوعا و عاشورا با اكثریتى كه در تاریخ راى گیرى هاى دنیا كم نظیر است ، خواستار سرنگونى سلسله پهلوى و از بین رفتن رژیم سلطنتى و استقرار جمهورى اسلامى شده است . بنابراین در این خواست ها هر كه تردید كند خود را از ملت جدا كرده است و بدیهى است كه اگر شورائى از علما و دانشمندان اسلامى كه آشنائى كامل به موازین و قواعد اسلامى دارند بر دولت جمهورى اسلامى نظارت نكنند ، معیارهاى اسلام ممكن است ولو به علت عدم توجه و آگاهى به آنها رعایت نشود .

سؤال : قوانین اسلامى كه شما مایلید در ایران اجرا كنید شبیه عربستان سعودى و لیبى خواهند بود ؟

جواب : آنچه را كه ما به نام جمهورى اسلامى خواستار آن هستیم ، فعلا در هیچ جاى جهان نظیرش را نمى بینیم .

سؤال : با كدام یك از جناح هاى مخالفین ، خود را نزدیكتر مى دانید ؟

جواب : شعارها و خواسته هاى نهضت اسلامى ایران آنچنان مورد قبول اكثریت قاطع ملت است كه

ص: 213

هیچ جناحى كه به جز این خواسته ها چیزى مخالف آنها بگوید در میان ملت جائى ندارد . نهضت ملت ایران حدود و چهار چوب هاى حزبى را درهم شكسته است و به صورت یك حزب در آمده است و آن حزب ملت مسلمان ایران یعنى حزب اسلام و حزب اللّه است . در مبارزات ایران كسى جراءت نمى كند از ملت دور باشد ، من هم یكى از افراد ملت هستم .

سؤال : ماده پنج قرارداد ایران و روس به دولت روسیه حق مى دهد كه در صورت تهدید به سرزمین روسیه ، آنها مى توانند ارتش خود را به ایران روانه كنند ، نظر شما چیست ؟ به خاطر این نااطمینانى آیا شاه مى تواند از این امر به عنوان یك بهانه استفاده كرده و مخالفان را تحت این عنوان كه دستاویز روس ها قرار گرفته اند ، از بین ببرد ؟ نظر شما درباره این ماده در رابطه با استقلال ایران چیست ؟

جواب : جمهورى اسلامى در كلیه قراردادها از اساس تجدید نظر مى كند زیرا قراردادهاى گذشته با حكومتى بوده است كه متكى به آراء ملت نبوده و در این قراردادها خود را موظف به حفظ منافع و مصالح ملت ایران نمى دیده است . همین شاه بود كه تا دیروز همیشه از سیاست مستقل ملى دم مى زد و مى گفت ما از آنچنان قدرتى برخورداریم كه هیچ دولت خارجى نمى تواند كمترین دخالتى در ایران بكند و حالا امروز مدعى است كه روس ها در ایران نفوذ كرده اند و حتى نوكران او احمقانه ادعا مى كنند كه صدها هزار نفر كه در تبریز شعار مرگ بر شاه مى دادند خارجیانى هستند كه به طور قاچاق از آن طرف مرز وارد شده اند!! چون امروز همه ملت ها فهمیده اند كه این ملت نبوده است كه حمایت از شاه مى كرده بلكه این ابرقدرت ها بوده اند كه براى منافع خودشان از شاه حمایت مى كرده اند و معنى سیاست مستقل ملى شاه ، این بوده است كه او سیاستى مستقل و جدا از ملت ایران داشته است و دارد . دیگر این این بهانه جوئى ها نفعى به حال شاه نخواهد داشت و او و حامیانش خوب فهمیده اند كه با این بهانه ها نمى توانند مخالفانشان یعنى تمامى ملت ایران را سركوب كنند .

سؤال : موضع شما در برابر كارتر كه از شاه حمایت مى كند چیست ؟ و عقیده شما درباره نفوذ روس ها در ایران چیست ؟

جواب : دشمن شماره یك ملت ایران كارتر و دیگر همفكران او در دولت امریكاست والا همه مى دانند كه شاه متكى به آنهاست و بدون حمایت آنها چیزى نیست ولى این وظیفه ملت امریكاست كه رئیس جمهورى خود را استیضاح كنند كه چرا تا این حد از یك آدمكش حمایت مى كند و حیثیت ملى شان را برباد مى دهد و آتش خشم ایرانى را نسبت به آنها شعله ور

ص: 214

مى كند . و اما وضع روس ها ایران اجازه نفوذ به هیچ كس و هیچ قدرتى را نمى دهد انشاءاللّه .

سؤال : بنا به نوشته روزنامه لوموند به تاریخ 3 و 4 دسامبر 78 ، مقامات ایرانى اظهار كرده اند كه آیت اللّه خمینى امسال 25 میلیون دلار دریافت كرده است و این پول ها صرف تعمیر مساجد و امامزاده ها و مدارس و یتیم خانه ها و موسسات مى شود ، آیا حقیقت دارد ؟ اگر حقیقت دارد ، آیا مسخره نیست كه در واقع این دولت ایران است كه با كمك مالى خود به شما باعث پیدایش شورش در ایران مى شود ؟ در غیر این صورت طى شانزده سال تبعیدتان امكانات دیگرى براى ادامه فعالیت هایتان داشته اید ؟

جواب : این مطالب از اساس دروغ است و اساسا جعل ، افترا ، تحریف و قلب حقایق ، و در منطق شاه و دار و دسته اش از مهمترین پایه هاى سیاستشان مى باشد .

سؤال : حقیقت قضیه با عراق چه بود كه شما آنجا را ترك كردید ؟ چرا شما فرانسه را انتخاب نمودید ؟ و موضع شما در مقابل رئیس جمهورى فرانسه بعد از تذكر 21 نوامبر مبتنى بر اینكه فرانسه نمى تواند سرزمینى باشد كه از آنجا بتوان مردم را به خشونت دعوت كرد چیست ؟ و اگر دولت فرانسه به شما اجازه اقامت ندهد ، مقصد بعدى شما كجاست ؟

جواب : دولت عراق زیر فشار شاه فعالیت هاى مرا در جهت خدمت به اسلام و مسلمین نمى توانست تحمل كند و لذا ناچار به ترك آن كشور شدم و عازم كویت شدم و با اینكه ویزاى كویتى داشتم مانع از ورود به خاك كویت شدند . ناچار به فرانسه آمدم تا در اینجا تصمیم به اقامت در یك كشور اسلامى را بگیرم و هرگاه در مدت اقامت موقتى خودم در فرانسه احساس محدودیت در انجام وظائفم بكنم ، خاك فرانسه را ترك خواهم كرد و مهم نیست كه كجا باشم ، زمین خدا وسیع است .

سؤال : نتیجه ملاقات شما با پادشاه اردن چه بوده است ؟

جواب : چنین ملاقاتى انجام نشده است .

سؤال : اگرشاه استعفا بدهد و شما به عنوان رهبر جمهورى اسلامى ایران انتخاب شوید ، آیا این وظیفه را قبول خواهید نمود ؟ آیا ممكن است جنگى بین گروه هاى نسبتا مهم مثل طرفداران شریعتمدارى ، سنجابى یا ارتش به دلیل اختلاف اهداف و جاه طلبى در گیرد ؟

ص: 215

جواب : من شخصا چنین مقامى را نمى پذیرم و من به هوشیارى و نیز یكپارچگى ملت آنچنان امیدوارم كه به خواست خداى تعالى هیچگونه جنگ داخلى بوجود نخواهد آمد .

سؤال : رابطه شما با آیت اللّه منتظرى چگونه است ؟ آیا وى به عنوان یكى از مخالفین رژیم ، براى پیوستن به شما به فرانسه خواهد آمد .

جواب : من ایشان را سالیان درازى است كه مى شناسم . ایشان امروز از علماء بزرگ ایران و مورد احترام مردم مسلمان است .

سؤال : فعالیت هاى شما در تبعید نشان داده است كه شما بیشتر یك رهبر سیاسى هستید تا یك رهبر مذهبى .

جواب : این حرف ها كه دین از سیاست جداست و امثال این حرف ها در منطق اسلام نیست . فعالیت سیاسى یكى از وظائف مذهبى مسلمانان است .

سؤال : بهترین آرزویتان براى ایران چیست ؟

جواب : بزرگترین آرزوى من این است كه مردم ایران از چنگال ظلم نجات پیدا كنند و صاحب كشورى باشند آزاد و مستقل ، داراى نظامى اسلامى كه در آن حقوق انسان ها آنچنان كه اسلام دستور داده است رعایت شود و در راه پیشرفت و ترقى و سعادت انسانى ، سرمشق براى همه ملت ها باشند .

سؤال : بهترین خاطرات شما در مدت زندگى در تبعید چه بوده است ؟

امام در جواب این سؤال سكوت كردند .

ص: 216

تاریخ : 24/10/57

تاریخ : 24/10/57

در مورد ماركسیسم ، هیچ گونه رابطه اى بین جنبش اسلامى و ماركسیسم خدا نشناس وجود ندارد و نمى توان در عین حال هم مسلمان بود و هم ماركسیست . روابط با شوروى حسنه خواهد بود به شرط آنكه این كشور و كشورهاى دیگر از مداخله در امور ایران خوددارى كنند . هر گونه روابط با اسرائیل قطع خواهد شد اما یهودیان آزاد خواهند بود كه در ایران بمانند و در محیط آزادتر از دوران سلطنت شاه زندگى كنند ، چرا كه اسلام به همه مذاهب احترام مى گذارد . * چون به متن اصلى این مصاحبه دسترسى نداشتیم به ناچار از متن روزنامه ها استفاده شده است .

ص: 219

تاریخ : 1024/57

همه حرف هاى آنهاست كه اصلاحات مى خواهند بكنند ، مثل اصلاحاتى است كه شاه مى خواست بكند . باورش نمى آید آدم از اینها كه یك قدمى بخواهند بردارند ، بر فرض اینكه اگر قدم هم بر دارند دیگر از آنها قبول نیست .

هم همین است ، این یك معنایى است كه باید ملت ما به آن توجه كنند . ما اگر یك روزى گفتند كه اگر اهل منبر مثلا فلان مطلب را بگویند ، راجع به اسرائیل اگر حرفى بزنند چه خواهیم كرد و چه خواهیم كرد . اگر اهل منبر بخواهند این را فلج كنند ، این حرف را فلج كنند ، همه آنها بروند بالاى منبر و بگویند ، هیچ غلطى نمى كنند . اینها استفاده از اختلافات همیشه مى كنند ، یك دسته را مى ترسانند اینها نروند منبر ، یك دسته دیگرى كه اقلیت هستند اگر بروند منبر ، آنها هم مى بینند همه نرفتند ، چیزى نمى گویند . دو تا ، سه تا هم اگر بگویند مى گیرند آنها را . اگر اینها بگویند كه اگر دانشگاه ها را ببندید ما چه خواهیم كرد ، همه دانشگاه ها با هم باز كنند ، هیچ كارى نمى كنند ولى اگر اختلاف بین آنها بیندازند ، با اختلاف آنها استفاده مى كنند . آنها مى گویند كه حكومت نظامى است اگر دو نفر زیادتر با هم توى كوچه ها راه بروند ، چه خواهیم كرد و اگر شب كسى بیرون بیاید ولو یك نفر هم باشد چه خواهیم كرد . ملت ما یك میلیون جمعیت آمد بیرون ، هیچ غلطى هم نكردند . شب ها ماندند در خیابان راه بندان كردند براى اینكه بمانند در خیابان ها ماندند در خیابان ها . جمعیت كه زیاد شد كارى نمى توانند بكنند . بر فرض اینكه یك كارى هم بكنند ، یك كار جزئى مفتضحانه اى اینها مى كنند ، نه اینكه یك كار عاقلانه اى كه از آن یك نتیجه اى بتوانند ببرند . اینها از حكومت هاى نظامى كه در 12 تا شهر حكومت نظامى گذاشتند هیچ استفاده اى نتوانستند بكنند ، در همه این شهرها انقلاب شد ، حالا هم هست . حالا هم كه این دولت مى گوید ما حكومت نظامى را بر مى داریم ، ولو درست نمى گوید لكن بر دارید و بر ندارید على السواءاست . مردم دیگر نه اعتنائى به حكومت نظامى دارند ، نه اعتنائى به نظامى دارند . این معنا كه دیدند آمریكائى ها كه حكومت نظامى كه اثرى نكرد و مردم همان مردم هستند ، بعد آمدند دولت نظامى درست كردند كه دولت نظامى باشد ، حكومت نظامى هم باشد . یك مدتى هم با دولت نظامى سركوبى خواستند از مردم بكنند باز مردم مقاومت كردند ، مقابل دولت نظامى هم ایستادند . همان شعارهائى كه سابق مى دادند ، دادند ، همان كارهائى كه سابق مى كردند ، كردند ، همان كشته هائى كه سابق مى دادند ، دادند . این هم اثر نكرد .

خوب ، وقتى كه چندین ماه است كه مردم مواجه با نظامى هستند ، با حكومت نظامى سابق هم بودند منتها باز مردم رشد فكریشان شكوفائى پیدا نكرده بود ، آن وقت ساواك در نظرشان یك چیز مهمى بود ، شاه در نظرشان دیگر شاه بود لكن این مطلب شكست یعنى ملت شكست این بساط را ، این بت را شكست این ملت . این دیگر حیثیت از خودش ندارد ، نه خودش حیثیت دارد ، نه آنهایى كه مربوط به او هستند ، نه صاحب منصب هاى بالاى دستشان حیثیت دارند . اگر حیثیتى پیش ملت الان باشد ، براى صاحب منصب هائى هست كه دستش به خون ملت آغشته نشده است و اكثر ، آنها هستند . آنهایى كه خونخوارى كردند و دستشان تا مرفق به خون ملت ما آلوده است ، اینها یك چند تا معدود هستند كه مردم هم مى شناسند آنها را ، به ما هم معرفى شان كرده اند ، انشاءاللّه براى بعد .

ص: 223

ارتش نمى تواند . این ارتش هم كه مخالف ملت نیست ، این چهار نفر ، چند نفر آدمى كه در راس حالا واقع شده اند و آنها را در راس قرار داده اند و سایرین ، سایر قشرهاى نظامى محترم خون دل مى خورند از اینها ، اینها هم نمى توانند كارى انجام بدهند ، حتى راجع به این قتل هایى كه شد ، به ما گفته بودند كه از اسرائیل آمده ولى من سند درست نداشتم . در چند روز پیش از این یك نفر آمد اینجا گفت كه فلان آدم (یك شخصى را كه من حافظه ام حالا نمى تواند ضبط كند ، گفت كه ) آمده است پیش من گفته است كه ما مى خواستیم برویم براى آبادان و براى كجا ، در بین راه یك جایى ایستادیم كه بپرسیم راه از كدام طرف است ، دیدیم یك سرباز آنجا ایستاده ، صدا كردیم دیدیم كه او زبان فارسى نمى داند ، عربى با او صحبت كردیم (عربى یكى بلد بود با او صحبت كرد) دیدیم كه عرب است و عربى ، عرب اسرائیلى است و این آدم هم خودش اعتراف كرد كه من را از اسرائیل آورده اند اینجا ، یك اتومیبل هم آنجا بود كه پر بود از سربازها كه از همین سنخ بودند . اینها این ملت ما را با سربازهاى اسرائیل كشته اند ولى معذلك ملت ایستاد و كشته داد ، جوان داد و ایستاد گفت كه نمى خواهیم . (نه ) ملت یك همچو نه اى است . آخر یك وقت این است كه یك شهر است ، یك محله است ، یك استان است ، این قابل این است كه انسان بگوید كه خیر مى شود كه این از بین برود . یك وقت یك مملكت است . الان یك مملكت است كه دارد مى گوید شاه نه ، رژیم سلطنتى نه ، اسلام آره . یك مملكت است ، با یك مملكت نمى تواند هیچ قوه اى طرف بشود و لهذا مى بینید كه هى مهره مهره مى آورند مى گذارند كه بلكه بتوانند یك كارى بكنند ، نمى شود . این كارشناس هاى آمریكا دیدند كه حكومت نظامى كار را بدتر كرد ، دولت نظامى كار را از آن هم بدتر كرد ، حالا مى خواهند فرض كنید طرح بدهند كه كودتاى نظامى . كودتاى نظامى مگر غیر از نظامى است ؟ كودتاى نظامى معنایش این است كه باز یك نظامى مى آید سركار و باز یك خرده زیادتر مردم را مى كشند . مردم كه ایستادند برایش ، مقابلش ، اینها باید ، این كودتاچى هائى كه احتمال من مى دهم كه بكنند (احتمال است ولى بعید به نظر من مى آید) اینها باید بدانند كه ما اینها را شناختیم ، اینها باید بدانند كه نمى توانند خودشان را هیچ جا غایب كنند ، اگر یك همچو غلطى بكنند نمى توانند اینها فرار كنند ، هر جا بروند ، انتقام مى گیرند . این را بدانند ، عاقل بشوند ، عقل داشته باشند دست خودشان را آلوده نكنند به همچو كثافت كارى . تا حالا هر چى كثافت كارى كردند ، كردند ، از این به بعد اینطور نكنند . خیال نكنند كه نمى دانیم چه كسانى هستند ، اینها را ما مى شناسیم ، ملت هم خواهد شناخت . بعید مى دانم كه آمریكا اینقدر بى عقل باشند كارشناس هایش ، این قدر بى عقل باشند كه آنجا سرشان به سنگ بخورد ، باز دوباره بروند ، دوباره سرشان به سنگ بخورد ، باز دوباره بروند . نمى شود این . این هم یك نقشه است كه مى گویند اینها دارند كه به نظر من بعید است .

بیاورند به اسم ملت و هجوم كنند به ارتش و به ارتشى ها بگویند ملت مى خواهد شما را بكشد ، ارتشى ها را در مقابل اینها وادارند . این دسته هم از خودشان است ، حالا به صورت بیایند ، مردم بازى بخورند از اینها و دنبال كنند اینها را ، آنها غیبشان بزند و مردم را به مسلسل ببندند و كشتار زیاد بكنند . یك نقشه آخرى است این تقریبا كه به این صورت مردم را قتل عام كنند كه به اسم اینكه اگر شاه برود ، ملت ارتش را خواهد از بین برد و همه صاحب منصب ها را خواهد قتل عام كرد . مردمى را كه خودشان تهیه كرده اند ، اشرارى را كه خودشان تهیه كرده اند ، از كماندوها و از كولى ها و از اینجاهائى كه دارند و مزدورهایى كه دارند یك عده اى را تحریك كنند و بیاورند كه اینها هجوم كنند طرف شهربانى ها و طرف پادگان و ستادها و طرف اینها هجوم كنند ، به آنها بگویند كه ، به آنهایى كه بى اطلاعند بگویند كه اعلیحضرت كه رفت ملت مى خواهد شما را قتل عام كند . خوب آنها مى خواهند از خودشان دفاع كنند و دفاع آنها را مشروع كنند در دنیا كه اینها خوب ، مى خواستند بكشند آنها را ، خوب دفاع كردند از خودشان . یك كشتار عظیمى بكنند به عنوان دفاع از جان خودشان كه ملت مى خواهند آنها را بكشند و لهذا ما به ملت هشدار دادیم كه توجه به این معنا داشته باشند و به سربازخانه ها و به صاحب منصب ها و به افسرهاى جوان و سایرین كه متوجه این توطئه باشند . این محتمل است ، متوجه این توطئه باشند و گول نخورند . صاحب منصب ها و افسرها و سربازها و ارتشى ها خیال نكنند ، یا شهربانى ها ، همه ، ژاندارمرى ها خیال نكنند كه ملت با اینها دشمن است ، ملت با آن مردیكه دشمن بود كه او هم رفت ، مى رود انشاءاللّه . ملت نه با ژاندارمرى مخالف است ، نه با شهربانى مخالف است ، نه با هیچ كدام ، نه با ارتشى مخالف است ، نه با نظامى ها مخالف است ، اینها همه از خود ملت هستند و ملت هم از اینها . این را ملتفت باشند كه یك نقشه اى است كه از طرف شیاطین كشیده شده است كه دو قشر از ملت را به روى هم وادار كنند و برادر كشى راه بیندازند یعنى قشر صاحب منصب و افسر و عرض مى كنم اینها را و سربازها را گول بزنند به اینكه ملت به شما حمله كرده ، با اینكه اینها از خود اینها بوده اند . اگر یك همچو كارى كرد ، این صاحب منصب ها و افسرها ، این بزرگترها را كه وادار كردند مردم را اینطور بكشند ، بكشند اینها را ، از بین ببرند . ببینند كه ملت با اینها خوب است ، دوست است ، برادر است و اینها مقاماتشان محفوظ است و كارشان هم همانطورى بوده است كه هست ، به استثناء تعدیاتى كه به آنها مى شده و مى كردند و كارشناس هاى آمریكا به آنها تحمیل كرده اند ، هیچ آن تحمیلات دیگر نیست و مستقل مى شود ارتش و مى شود ارتش ملى ، نه ارتش امریكائى ، یك ارتش ملى مى شود كه مال ملت است ، ملت آنها را مى خواهد ، آنها هم ملت را مى خواهند . آن هم یك راهى بوده است كه اینها چنین مى كنند .

كنند به سالوسى . شاه را اگر هست او را بگیرند ، بكشند او را ، او را ردش كنند ، اموال شاه را بگویند مى دهیم به ملت ، اذان ها را توى ماذنه ها بلند كنند عرض مى كنم كه مجالس دعا و اینها را راه بیندازند . این هم یك راهى است كه با سالوسى بخواهند این ملت را بازى بدهند و آمریكا را تسلطش را بر ما حفظ كنند و اگر شاه هم محفوظ ماند ، بعد از اینكه آتش خاموش شد ، یا برگردانند یا یك مهره دیگر به جاى او كارهاى او را انجام دهد یعنى نوكر آمریكا باشد و باز همان بساط كه نفت را ببرند و پایگاه برایشان درست بكنند ، منافع ملت را از بین ببرند .

تاریخ : 24/10/57

تاریخ : 25/10/57

جواب : شاه محكوم است برحسب حكم ملت لكن هر وقت ملت او را پیدا بكند او را محاكمه مى كند و اموال خودشان را از او مى گیرند . شاه باید در مقابل ملت محاكمه شود وبه سزاى جنایاتى كه كرده است برسد .

سؤال : یك تقاضاى خیلى خصوصى دارم و آن اینكه اجازه بدهید همراه شما به ایران بیایم .

جواب : من حالا كه نمى توانم چیزى بگویم .

ص: 230

تاریخ : 25/10/57

سؤال : برژینسكى پیامى فرستاده است كه كودتاى نظامى نكنند . آیا این براى شما نشانه اى از رفتار مساعد امریكا در مورد حكومت بختیار باشد ؟

جواب : شاید امریكا بخواهد پشتیبانى از حكومت فعلى بكند لكن حكومت فعلى هم قادر بر حل مشكلات نیست و بعلاوه غیرقانونى است و ملت او را طرد مى كند . پیروزى مطمئنا از آن ماست .

سؤال : آیا برنامه اى براى تغییر قانون اساسى دارید ؟

جواب : بله .

سؤال : آیا برنامه اى براى تغییر اوضاع داخلى و وزارتخانه ها هم دارید

جواب : بعد از این معلوم مى شود .

سؤال : نقش زن در حكومت اسلامى آینده چیست ؟

جواب : زنان آزاد هستند در بسیارى از امور شركت كنند . آزادى به معناى واقعى ، نه آنطور كه شاه مى خواست . زنان ما عده اى زندانند و آنهایى كه در بیرون زندانند ، از عده كثیر قریب به اتفاق در تظاهرات و مبارزات شركت دارند ولى دسته اى ناچیز آزادند . البته آنطورى كه شاه مى خواهد كه ما حتما با آن آزادى مخالف هستیم .

سؤال : برنامه شما براى تولید نفت و استخراج نفت تحت نظر رژیم جدیدى كه بعد از رفتن رژیم شاه درآینده روى كار خواهد آمد ، چیست ؟ بعد هم اینكه ژاپن سرمایه گذارى هاى زیادى در توسعه تولید نفت در ایران داشته ، آیا شما براى ادامه این برنامه ها در تحت رژیم آینده آمادگى دارید و موافق ادامه برنامه خواهید بود ؟

جواب : اینها امورى است كه باید حكومت آینده درآن مطالعه كند و هر چه مصالح كشور است عمل نماید .

سؤال : گزارشاتى رسیده كه مقامات دولت آمریكا با حضرت آیت اللّه تماس گرفته اند ، آیا ممكن است

ص: 232

بفرمائید تماس در چه فرم و

شكلى بوده ؟ آیا در آینده همكارى هاى مستقلى بین دولت شما و دولت آمریكا وجود خواهد داشت ؟

جواب : با من تا به حال تماسى شخصا نگرفته اند و روابطى كه برمبناى احترام متقابل است انشاءاللّه برقرار مى شود ولى ما كاملا مستقل هستیم و زیر بار هیچ كشورى نخواهیم رفت .

ص: 233

تاریخ : 25/10/57

تاریخ : 26/10/57

اسلام است .

3_ كشاورزان محترم همت كنند و از اقدام براى كشت ، خصوصا كشت دیمى غفلت نكنند . ممكن است مفسدین قحطى مصنوعى ایجاد كرده و كشور را در مضیقه قرار دهند .

4_ بانك هاى اسلامى به كشاورزان به منظور ادامه كشاورزى ، قرض الحسنه بدهند و مسلمانان در این امر حیاتى با این بانك ها تشریك مساعى نمایند تا جلوى توطئه شیطانى گرفته شود .

5_ به جمیع بانك هاى خارجى كشور اعلام مى شود كه سپرده هاى شاه و بستگان او و سایر دزدان اموال ملت محروم را كه صورت اسامى بعضى از آنان تهیه شده است ، از آن ملت است كه اینان اختلاس نموده و از كشور خارج كرده اند ، بانك ها این وجوه سپرده شده را نباید به آنها تحویل دهند كه به زودى مقامات صالحه علیه آنان اقامه دعوى خواهند كرد .

6_ به وكلاى غیر قانونى مجلسین اخطار مى شود كه از رفتن به مجلسین احتراز كنند و در صورت تخلف ، مورد مواخذه ملت شریف قرار خواهند گرفت .

7_ از دانشگاهیان محترم انتظار دارم اكنون كه دانشگاه ها ، این دژهاى مبارزات دانشجویان فداكار را باز كرده اند ، به شعارهاى ضد رژیم فاسد و تظاهرات علیه دولت غاصب و شاه و علیه شوراى غیر قانونى سلطنتى ادامه دهند و استادانى را كه با دستگاه ظلم و اختناق رابطه دارند یا طرفدار رژیم فاسد هستند ، نپذیرند .

8 به كسانى كه در شوراى سلطنتى غیر قانونى به عنوان عضویت داخل شده اند ، اخطار مى كنم كه این عمل غیر قانونى و دخالت آنان در مقدرات كشور جرم است و بى درنگ از این شورا كناره گیرى كنند و در صورت تخلف مسوول پیش آمدها هستند .

9_ اعضاى شوراى انقلاب اسلامى در داخل كشور هستند و به زودى معرفى خواهند شد . از خداوند تعالى خواستارم كه با مرحمت واسعه خود ، ملت ما را از شر اشرار داخلى و خارجى نجات دهد .

والسلام علیكم و رحمة اللّه و بركاته

روح اللّه الموسوى الخمینى

ص: 236

تاریخ : 27/10/57

اینجانب به صلاح وزراء غیر قانونى مى دانم كه بركنارى خود را اعلام كنند و خود را در مسیر ملت قرار دهند .

4_ به جمیع نیروهاى انتظامى و زمینى و هوائى و دریائى و صاحب منصبان و درجه داران ارتش و ژاندارمرى و غیر آنان توصیه مى كنم كه دست از حمایت محمدرضا پهلوى كه مخلوع است و به كشور برنمى گردد و در خارج نیز با نفرت مردم مواجه است ، بردارند و به ملت بپیوندند كه صلاح دنیا و دین آنان در آن است . اینجانب از همه طبقات خصوصا حضرات علماى اعلام در این مواقع حساس تشكر مى كنم و سلامت و سعادت همگان را از خداوند متعال خواستارم و وحدت كلمه را براى همیشه خصوصا تا برانداختن رژیم شاهنشاهى و استقرار حكومت جمهورى اسلام امیدوارم .

والسلام علیكم و رحمة اللّه و بركاته

روح اللّه الموسوى الخمینى

ص: 238

تاریخ : 27/10/57

قبول مى كند و باید اینها برگردند به آغوش ملت و ملت آنها را خواهند پذیرفت .

سؤال : آیا حضرت آیت اللّه تصور مى فرمایند كه اگر با دولت بختیار همكارى نكنند ، احتمال مى رود دیكتاتورى نظامى روى كار بیاید ؟

جواب : دیكتاتورى نظامى كه وقتش گذشت . اگر چنانچه كسى دست به دیكتاتورى و كودتاى نظامى بزند ، خواهید فهمید كه موفق به هیچ چیز نخواهد شد و براى خودش و براى كسانى كه مربوط به خودش هست ذلت به بار خواهد آورد . باید همه اشخاصى كه مى خواهند در ایران براى منفعت طلبى یك خطایى بكنند ، یك شلوغى بكنند ، یك تبلیغاتى بكنند ، باید همه بدانند كه وقت اینها گذشته است دیگر . ملت ایران دیگر آن ملت سابق نیست كه در آن بتوانند نفوذ بكنند . همه تبلیغات سوء بركنار باید بشود و ملت به راه خودش برود و آن چیزى را كه مى خواهد ملت ، آن چیز عمل بشود و دیكتاتورى بكلى منقطع است و یك مملكت آزاد كه همه طبقات و احزابش آزاد و یك مملكت مستقل كه هیچ قدرتى در آن نتواند دخالت كند ، انشاءاللّه تحقق پیدا مى كند و ما دولت را به همین زودى معرفى خواهیم كرد .

سؤال : موقعیت زنان در دولت آینده شما چگونه خواهد بود ؟

جواب : موقعیت یك انسان صحیح و یك شخصیت آزاد ، به خلاف این زمان ها كه بر ما گذشت كه نه زن هاى ما آزاد بودند و نه مردهاى ما . ملتى كه زن و مرد آن آزاد نبود و در خفقان بود ، از زیر بار بیرون آمد و از این به بعد زن ها و مردها آزادند ولى اگر چنانچه بخواهند كارهاى خلاف عفت بكنند یا خلاف مصلحت مملكت بكنند البته جلوگیرى خواهد شد .

ص: 240

تاریخ : 27/10/57

سؤال : آیا شما از لیبى كمكى دریافت داشته اید ؟

جواب : این مطلقا مسخره است . ما از هیچ كشورى كمك دریافت نداشتیم . ملت ما با دستهاى برهنه با تانك و مسلسل روبرو شدند اگر قدرت هاى استعمارى به حمایت جنایتكاران ایران ادامه دهند كه شاه در صدر آنها قرار دارد ، ما راه دیگرى انتخاب خواهیم كرد .

سؤال : در مجموعه اى از نظریات شما كه در سال 1970 زیر عنوان (دولت اسلامى ) به زبان انگلیسى انتشار یافته ، شما نظریه مربوط به استقرار رژیم خشك و سختى را كه برمبناى رعایت اصول قرآن پى ریزى شده شرح داده اید و اضافه كرده اید كه در این نظام جائى براى عقاید و احساسات وجود نخواهد داشت و صرفا تعالیم قرآن ملاك عمل خواهد بود و افراد مردم فقط از خدا و قانون او اطاعت خواهند كرد ، آیا مردم حاضر خواهند شد كه تا این حد آزادى هایشان محدود شود ؟

جواب : در یك رژیم اسلامى ، آزادى صریح و كامل خواهند بود . تنها آزادى هائى به ملت داده نخواهد شد كه برخلاف مصلحت مردم باشد و به حیثیت فرد لطمه وارد سازد . حمایت عظیمى كه ملت از چند ماه پیش از ما به عمل مى آورد نشان مى دهد كه مردم به قدر كافى افكار ما را درك كرده و متوجه آینده شده اند . همین حمایت ضمنا ثابت مى كند كه این ملت (كه سعى كردند آن را از مذهب به وسیله وسوسه هاى مادى دور سازند) خوشوقت است كه بار دیگر در راه آسمانى قدم نهد و روح واقعى خود را بازیابد . ما با حیف و میل مبارزه خواهیم كرد . ثروت هایى را كه عده معدودى استفاده جو ربوده اند ، باز خواهیم گرفت . شرایط زندگى افراد محروم را بهبود خواهیم بخشید و ملت را در راه شرافت و فداكارى و به سوى ساختمان یك جامعه آزاد و نوین رهبرى خواهیم كرد .

ص: 242

تاریخ : 28/10/57

تاریخ : 28/10/57

تاریخ : 28/10/57

تاریخ : 29/10/57

3_ بار دیگر به اعضاى شوراى سلطنتى كه شاخه اى است از ریشه غیر قانونى ، اخطار مى شود كه از شورا كناره گیرى كنند و بیش از این با ملت مخالفت نكنند .

4_ بار دیگر به قواى انتظامى و نیروهاى زمینى ، هوائى ، دریائى توصیه مى شود كه در حفظ انتظامات بكوشند و ملت شریف و بیدار با آنان همكارى كنند . ملت آگاه ایران باید از اشخاص و یا گروه هاى منحرف كه در این موقع حساس به فكر آشوب افتاده و مى خواهند به نفع اجانب خیانت به كشور كنند ، جدا جلوگیرى كنند و به آشوبگران هشدار دهند كه از اعمال ضدانسانى و اسلامى و ملى اجتناب كنند و به ملت بپیوندند .

از خداوند متعال پیروزى ملت ایران را خواستارم .

والسلام علیكم و رحمة اللّه

روح اللّه الموسوى الخمینى

ص: 247

تاریخ : 1/11/57

شد به اینكه عذر بخواهد) و دیدید كه اتفاق كلمه شما ملت ایران موجب شد كه تمام ابرقدرت ها عقب زدند و اول كه از او حمایت ها كردند ، هر كدام حرف ها زدند (دخالت نظامى مى كنیم ، تجزیه مى شود ایران ) از این حرف ها و شعرهائى كه همیشه مى خوانند خواندند و شما دیدید كه با اینكه همه ابرقدرت ها دنبال سر او بودند و مى خواستند از او حمایت كنند ملزم شد كه از ایران بیرون برود و حالا هم بیرون ایران است و مع الاسف فرار كرد از چنگ مسلمین و از چنگ جوان هاى ما و لیكن در آتیه نزدیكى او را به ایران خواهند خواست انشاءاللّه و او ذخایرى كه از ملت ما برده است و در این آخر هم حمل كردند به خارج از ایران ، این ذخایر را و این مال هائى كه از ایران برد انشاءاللّه از او گرفته خواهد شد و به سزاى اعمالى كه كرده است و ظلم هائى كه كرده است انشاءاللّه مى رسد .

از روشنفكران هست كتاب ها بنویسد و روشنفكرى ها بكند ، روشنگرى ها بكند ، اگر از اطبا هست جمعیت زیادى را از مرگ نجات بدهد . تمام این قشرهایى كه از ما آنها در زندان كردند ، اینها حیاتشان را از دست دادند ، اینها زندگى شان را ، بیشتر زندگى شان را از دست دادند یعنى یك زندگى توى محبسى كه هیچ كارى نمى تواند بكند ، از همه كارها او را باز داشتند . (آنها مى دانند چیست ) اینها با كشتن محمدرضا درست مى شود ؟ ! جبران مى شود ؟ ! او تمام عیاشى ها و ظلم هایش را كرده و حالا هم تقریبا اواخر عمرش هست . یك كسى كه تمام آن جنایات را كرده ، حالا مى شود كه من و شما بگوئیم كه خوب ، حالا پولهایش را از او بگیریم (اگر دست ما برسد ، دست ما كه به همه ذخایر او نخواهد رسید) این جواهراتى كه پدرش برد نمى دانم الان در خزینه كدام كشور هست (انگلستان گمان مى كنم ) این جواهراتى هم كه ایشان حمل كردند حمل كردند چمدان هاى پر از جواهر این ملت و حمل كردند و بردند ، علاوه بر پول هاى بسیار گزافى كه صورت ها دارد ، حالا یك مقدارى از آن را فاش كردند ، شما فرض كنید كه بتوانید كه همه اینها را از او بگیرید لكن مى توانید این هدرى كه داده است او ، نیروى ملت را كه به هدر داده جبران كنید ؟ این دانشگاه هاى ما را به صورتى در آورد كه نیروى انسانى ما را هدر داد ، كارش هدر بود ، نیروهاى انسانى ما را منهدم كرد به نیروهاى غیر انسانى . این سینماهائى كه در زمان ایشان مشغول فعالیت بودند ، این مراكز فحشائى كه اینها درست كردند ، مراكز فحشائى كه موجود كردند براى اینكه جوان هاى ما را بكشند به این مراكز و غافل كنند از مسائل حیاتى خودشان ، از مسائل زندگى بخش خودشان . این مراكز اسباب این شد كه این نیروى انسانى كه باید در خدمت كشور ما باشد علاوه بر اینكه معطل شد ، منقلب شد به یك نیروى غیر انسانى . چطور ما مى توانیم جبران كنیم این جنایات را ؟ قابل جبران به دست بشر نیست . این به دست ماوراى این عالم جبران مى شود و بدانید كه جبران مى شود . این قرآن است كه هر كس هر ذره كارى كه بكند مى شمرند . آنجا یك همچو عالمى است ، (و من یعمل مثقال ذره خیرایره و من یعمل مثقال ذره شرا یره . ) خودش را مى بیند . قرآن اینطور مى فرماید و مطالب هم همین است ، صورت این عمل در آنجا منعكس است و در آنجا خودش را مى بیند و اینها جبران خواهد شد و شما دلتان محكم باشد كه اگر دستتان نرسد به او و اگر هم برسد نمى توانى جبران كنى اما این جنایات جبران خواهد شد در آنجا .

نمى گویم ) شما فرض كنید كه یك مجلس موسسان ملى ، صد در صد ملى تاسیس بشود و این یك كسى را با اعقابش به حكومت برساند ، خودش و سلسله بعد ، ما به این مجلس موسسان كه از جانب ملت است و به این ملت مى گوئیم بسیار خوب ، شما زمانى كه خودتان تشریف داشتید حق داشتید كه سرنوشت خودتان به دست خودتان باشد ، سرنوشت مائى كه دویست سال بعد از شما به این دنیا مى آمدیم به چه مناسبت شما تعیین كردید آقاى پدربزرگ ؟ شما با چه قانون ، با چه حق سرنوشت ماهائى كه در این زمان هستیم تعیین مى كنید ؟ شما حق دارید كه ، این حرفى است كه همه عقول با آن موافقند منتها آنقدر تعمیه مى كنند بین مردم و تبلیغات سوء مى كنند كه مردم باور مى كنند ، گاهى وقت ها آنقدر شور است كه خان هم مى فهمد .

عقل این است ، حقوق بشر این است كه سرنوشت هر آدمى به دست خودش باشد ، هر ملتى سرنوشتش به دست خودش باشد ، این صحیح . ملت ایران حالا سرنوشتش باید به دست خودش باشد ، الان اگر بخواهد یك كسى را تعیین كند براى وكالت ، تعیین كند براى ریاست جمهور ، حق دارد كه خودش قرار بدهد . ما حالا فرض كنید اجتماع كردیم و یك نفر را رئیس جمهور كردیم ، این صحیح ، حالا اگر ما همه مان مجتمع شدیم و یك مجلس موسسان درست كردیم ، مجلس موسسان از ناحیه ما حق دارد كه سرنوشت این ملتى كه الان موجود هست تعیین كند ، نه آنى كه الان نیست و بعدها موجود خواهد شد ، براى اینكه الان ملت ایران نیست . این گروه هائى كه در صد سال دیگر در اعقاب شماها مى آیند ، اینها ملت ایران الان نیستند ، من نمى توانم سرنوشت آنها را تعیین كنم . ما چه حقى داریم كه سرنوشت دیگران (را) تعیین كنیم ؟ آنها دیگرانند . به مجرد اینكه ما همه در ایران هستیم ، به مجرد اینكه ما همه مسلمان هستیم نمى توانیم سرنوشت یك جمعیتى كه الان موجود نیستند تعیین كنیم كه بعدها ملزم باشند این اعقاب ما به اینكه این آقا را به اعلیحضرتى بشناسند . آخر به چه مناسبت تو همچو كارى مى كنى ؟ به من و شما چه ربط دارد این ؟ پس سلطنت اصلا ، اصلا قضیه سلطنت یك مطلب خلاف عقلى است ، خلاف شعور انسان است . این در صورتى كه یك موسسان صحیح صد در صد ملى باشد ، این است كه براى اعقاب هیچ خطرى نباید داشته باشد . اما ما رجوع كنیم به تاریخ ، ما كه شاهد خود قضیه بودیم ، شما جوان ها آنوقت نبودید ، ما شاهد قضیه بودیم كه قضیه چه جور بود و چه جور تحقق پیدا كرد . با سرنیزه مجلس درست كردند ، با سرنیزه راى درست كردند . مگر كسى جرات مى كرد راى ندهد ، جرات مى كرد نفس بكشد . درست كردند ، البته یك عده اى آنوقت از جان گذشتند و مخالفت كردند لكن مابقى همه سرنیزه بالاى سرشان بود ، یك مجلس سرنیزه اى درست كردند و بعد با سرنیزه به ما تحمیل كردند یك همچو موجوداتى را . اگر هم صحیح بود ، غلط بود . اگر صحیح بود نسبت به آن كسى كه در آن زمان بود صحیح ، اما نسبت به كسى در آن زمان نبود غلط . ماهائى كه ، شماهائى كه در آنوقت نبودید ، رفراندم آنوقت نمى دانم مجلس موسسان آنوقت هیچ دخالت نمى تواند داشته باشد در سرنوشت شما .

ص: 251

خوب ، حالا خودت را كشتند چه ؟ تو همچو آدمى هستى كه براى توده ؟

انسان هر چه مى خواهد براى خودش مى خواهد ، انسانى كه براى خودش نخواهد ، در تمام بشر چند تا دانه نمى تواند پیدا بشود . تا مبادى روحى و الهى در كار نباشد نمى شود كه دوام داشته باشد . علیهذا خداى تبارك و تعالى مى فرماید من یك موعظه به شما مى كنم . (در تمام موعظه هائى كه همه مى كنند مى فرماید كه من فقط یك موعظه به شما مى كنم . موعظه كن خداى تبارك و تعالى است ، آن كه موعظه را رسانده رسول خدا (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) است ، این كتابى كه در آن این موعظه ثبت شده است قرآن است ) مى فرماید من فقط یك موعظه مى كنم و آن این است كه براى خدا قیام كنید ، هم قیام كنید ، هم قیامتان براى خدا باشد . اگر بخواهى قیام شما یك قیام مثمر باشد ، نتیجه داشته باشد قیامتان ، منتهى به تفكیك و تجزیه و امثال ذالك نشود . تمام هم شما یك نقطه باشد و آن هم یك نقطه ماوراى عالم طبیعت ، یك نقطه غیر متناهى ، در همه چیز همه توجه به او داشته باشید . اگر یك همچو مطلبى شد آنوقت قیام شما و نهضت شما یك نهضت اسلامى سالم ، دوام دار (مى شود) براى اینكه پشتوانه اش دائم است ، چیزى كه پشتوانه اش دائم است ، دائم است .

من این موعظه خداى تبارك و تعالى به لسان قرآن را دارم به شما مى رسانم . این موعظه به ما مى فهماند به اینكه باید وحدت كلمه داشته باشیم ، وجهه ما یكى باشد: اللّه . (ان تقومواللّه ) قیام لله ، دیگر نمى تواند كه یك كسى یك طرف برود یك كسى یك طرف دیگر . اگر دیدید كه در یك قیامى دسته دسته و حزب حزب و جبهه جبهه شد بدانید كه خدا در كار نیست . اگر همه با هم متوجه به یك نقطه باشند دعوت به وحدت كلمه است ، به وحدت عقیده است . وحدت عقیده وحدت كلمه مى آورد ، وحدت عمل مى آورد . (انما اعظكم بواحده ) یك موعظه ، فقط یك موعظه . توى این موعظه همه چیز است . شما این یك موعظه را گوش كنید ، عمل كنید ، همه چیز شما در این یك موعظه هست موعظه خداست ، آنهم فقط یك موعظه . همه چیزهائى كه شما تصور بكنید توى این یك كلمه هست . اینكه قرآن معجزه هست براى این چیزهاست كه سه تا چهار تا كلمه تمام حیثیات بشر را اداره مى كند . (اعظكم بواحده ان تقومواللّه مثنى و فرادى ) قیام اگر قیام لله شد همه چیز متمركز مى شود در همان الوهیت و این قیام شما چون یك بوئى از الوهیت مى داد تا اینجا رسیده است كه قدرت هاى بشرى را زیر پا گذاشت ، یعنى مشت غلبه كرد بر تانك ، مشت غلبه كرد بر توپ ، توپ ها و تانك هائى كه در ایران آورده بودند و متمركز كرده بودند و اینها ، مشت هاى جوانها و پیرها و زن هاى ما در مقابلش ایستاد و گفت كه دیگر اثر ندارد . چرا اثر ندارد ؟ براى اینكه لله است . مگر با خدا مى شود معارضه كرد ؟ مگر مقابله مى شود با خدا كرد ؟ این كار خدائى است ، لله است ، براى خداست . همه این دعوى هائى كه اینها داشتند پیچید و كنار گذاشت .

سر جایمان . خیر قیام لله الان اول كار است به حسب آن چیزى كه اهل معرفت مى گویند منزل اول است نهضت . ما خیلى راه داریم الان . آقا ما وارث یك مملكت هستیم كه همه چیزش را این مرد به باد فنا داد ، همه چیزش را . شما روى هر مطلبى كه دست بگذارى ، روى هر مظهرى از مظاهر تمدن كه دست بگذارى این به باد داده است . به باد داد و فریاد زد كه من تمدن بزرگ آوردم . دانشگاه ما را به باد فنا داد ، زراعت ما را به باد فنا داد ، نفت ما را همه اش تقریبا داد (مى گوید بیست سال دیگر مانده تمام بشود ، اینطور كه شما مى دهید بله ) همه چیز ما را به باد فنا داد . جوان هاى ما را فانى كرد و به باد فنا داد . از همه جنایت ها بالاتر از دست دادن نیروهاى انسانى است . انسان است كه مى تواند كار بكند و ارزش دارد و الا آب و خاك و اینها ارزش ندارد . انسان ارزش دارد ، این انسانیت را سلب كردند اینها ، جوان ها و نیروهاى جوان هاى ما را به باد فنا داد . این جوان هائى كه الان در آلمان آمدند براى نیروى اتمى ، از آنها بپرسید (آمدند به من گفتند ، شما هم از آنها بپرسید ، خودشان هم مى دانند) مى گویند ما را پائین نگه داشتند ، نمى گذارند و هیچ اثر هم ندارد كار ما . كار بى اثر و نگه داشتن نیرویى كه استعداد دارد و باید ترقى بكند ، در یك حدى خفه اش مى كنند و نگهش مى دارند . همه چیز این مملكت را به باد داده است . ما اگر موفق هم بشویم و این تتمه لاشه را بیرون بریزیم باز ده ، بیست سال لازم است كه همه اقشار ملت فعالیت كنند تا بتوانند این نقیصه ها را رفع بكنند . شما بخواهید زراعت ما را برگردانید به حالى كه قبل از این افسادات ارضیه بود ده بیست سال زحمت لازم دارد ، همه مردم باید دست به هم بدهند ، باید زارعین و دهقان ها و كشاورزها مشغول كار بشوند و دیگران كمك كنند به آنها . تنها با یك قشر ، با یك دولت اصلاح نمى شود .

اشكال دارند ، اشكالشان را بگویند . ما یك امیرى مى خواهیم كه وقتى یهودى آمده ادعا كرده ، قاضى مى فرستد سراغ امیر كه بیا ، مى آید مى نشیند در مجلس قضا (همان قاضى كه خودش نصب كرده ) در مجلس قضاوت مى نشیند ، طرح دعوا مى شود و راى برخلاف حضرت امیر سلام اللّه علیه مى دهد . شما مى توانید كه اینهمه چیزى كه از بنیاد پهلوى برده ، حكومت ها مى توانند ادعا كنند ؟ (حتى حالا) مى توانند این مردیكه را بیاورند اینجا كه آقا بنیاد پهلوى را بیا حسابش پس بده پانزده میلیون دلار فلان ، ده میلیون دلار فلان ، پنج میلیون دلار فلان ، سى میلیون دلار فلان ، همه از اجرا و بستگان و پسر و دختر شاه .

ما یك حكومت عادل مى خواهیم ، عادل یعنى دزد نباشد لااقل ، نمى خواهیم اقتدا به حاكمان بكنیم . (البته باید اینطور باشد) ما مى خواهیم اینطور باشد كه این مال ملت را ندزدد ، بر ندارد برود .

بگذارید . اگر ملى هستید ، ملى بودن اقتضا مى كند ، اگر عاقلید ، عقل اقتضاى این را مى كند . اینها را دیگران درست كردند به اعتقاد من ، دیگران درست كردند كه ما را متفرق از هم بكنند . كنار بگذارید این مسائل را ، با هم بشوید (یداللّه مع الجماعه ) همه با هم بشوید . تا اینجا آوردید تا آخر ببرید . آخر یعنى آنوقتى كه دست اجانب از مملكت شما كوتاه بشود ، مملكت بشود مال خودتان ، خودتان اداره اش بكنید ، خودتان هر چه دارید دلتان خواست بفروشید ، نفت را خواستید بفروشید ، خواستید نفروشید . البته مى خواهیم بفروشیم اما نه این فروشى كه این مرد كرد كه هم نفت را داد و هم پایگاه درست كرد ، به جاى نفت پایگاه براى آنها درست كرد . اینطور البته نمى شود ، ادامه ندارد این . اتفاق كلمه داشته باشید كه اگر این پایگاه اتفاق كلمه را از شما گرفتند بدانید كه شكست مى خورید . اگر این جمعیت ها توى ایران كه همه داد مى كنند آزادى ، همه داد مى كنند خدا ، اگر این تفرقه در آن پیدا شد و یك قشرى در آن پیدا شد كه یك شعار دیگر غیر الهى داد و لله نبود بدانید كه شما را شكست مى دهند . آنها درست مى كنند این مطالب را . الان وقتى است كه اینها شكست خورده اند دیگر هر چه دستشان برسد درست مى كنند یك گروه درست مى كنند به اسم كذا ، یك گروه درست مى كنند به اسم كذا براى اینكه تعمیه كنند و این ملت روحیه اش را از دست بدهد . من عرض مى كنم كه محكم باشید ، روحیه تان را نگه دارید . وقتى ابرقدرت ها نتوانستند غلط بكنند این چهار تا بچه نمى توانند كارى بكنند . محكم باشید سر جاى خودتان . قدرت ملت یك قدرتى است كه هیچ قدرتى با او نمى تواند مقابله كند . شما دیدید و دارید مى بینید آن كه همه قدرت ها دنبالش بود شما بیرونش كردید . ما تا آن جائى كه دست همه اجانب ، (چه اجانب چپ و چه اجانب راست ) دست اینها در مملكت ما یك چیزى دارد ، نهضتمان ادامه دارد و تا جان داریم فریاد مى كنیم . از این تفرقه و این اختلاف كلمه دست بردارید آقایان و من از شماها و هم از قشرهائى كه در ایران هستند این تقاضا را دارم ، ملتمسانه این تقاضا را از همه تان دارم كه همه شما دنبال یك مطلب بروید كه بخواهید مملكت خودتان را از چنگ دیگران آزاد كنید . (من دارم سینه مى زنم براى آمریكا ، من دارم سینه مى زنم براى روسیه ، من دارم سینه مى زنم براى چین ) همه اش غلط است . بدتر از بدتر هم . براى خودت چرا سینه نمى زنى بدبخت ؟ مملكت از من است و به یكى دیگر مى خواهم تحویل بدهم ؟ ! و بعد هم ملى هستم باز هم توده اى هستم ؟ ! توده اى این است كه براى ملت خودش باشد ، نه براى چین و دیگران باشد . دست بردارید از اختلافات ، همه زیر پرچم اسلام بیائید اگر بخواهید كه همه قدرت ها را كنار بگذارید و خودتان باشید ، خودتان با یك اخلاق فاضله ، یك مملكت نمونه اى كه اخلاق فاضله باشد ، یك مملكت نمونه اى كه ظلم به دیگران نكند ، طمع به مال دیگران نداشته باشد ، ظلم هم تحمل نكند ، مالش هم به دیگران ندهد . برنامه ما این است كه نه ظلم بكنیم و نه ظلم بشنویم ، نه مى خواهیم به مردم تحمل كنیم ، نه تحمل مى كنیم تحمیل دیگران را . همه با هم باشید ولله باشد ، قصدهایتان را خالص بكنید لله و صفوف تان را فشرده تر بكنید و من امیدوارم كه خداوند به شماها نصرت بدهد و نصرت مى دهد انشاءاللّه .

والسلام علیكم ورحمة اللّه و بركاته

ص: 256

تاریخ : 2/11/57

تاریخ : 3/11/57

جواب : اقلیت هاى مذهبى در اسلام احترام دارند و آنها هم مثل سایر اقشار ملت با رفاه در آنجا زندگى خواهند كرد و هیچ گرفتارى براى آنها نخواهد بود .

سؤال : در مورد آزادى بیان و عقیده ، شما چه حدودى را در نظر دارید ؟ آیا فكر مى كنید باید محدودیت هائى قائل شد یا نه ؟

جواب : اگر چنانچه مضر به حال ملت نباشد ، بیان همه چیز آزاد است . چیزهائى آزاد نیست كه مضر به حال ملت ما باشد .

سؤال : آیا فكر مى كنید كه گروه هاى چپ و ماركسیست كه در ایران هستند ، آزادانه فعالیت خواهند داشت ؟

جواب : اگر مضر به حال ملت باشد جلوگیرى مى شود ، اگر نباشد و فقط اظهار عقیده باشد مانعى ندارد .

سؤال : یعنى منظورتان این است كه احزاب آزاد خواهند بود یا نه ؟

جواب : همه مردم آزادند ، مگر حزبى كه مخالف با مصلحت مملكت باشد .

سؤال : نقش زنان در حكومت اسلامى چگونه خواهد بود ؟ آیا مثلا در امور كشور هم شركت خواهند داشت براى مثال وكیل و وزیر خواهند شد ؟ البته اگر استعداد و لیاقتى نشان دهند .

جواب : در مورد اینگونه مسائل ، حكومت اسلامى تكالیف را معین مى كند و الان وقت اظهار نظر در این زمینه ها نیست . زنان همچون مردان در ساختن جامعه اسلامى فردا شركت دارند ، آنان از حق راى دادن و راى گرفتن برخوردارند . در مبارزات اخیر ایران ، زنان ایران نیز سهمى چون مردان دارند . ما همه گونه آزادى را به زن خواهیم داد ، البته جلوى فساد را مى گیریم و در این مورد دیگر بین زن و مرد فرقى نیست .

سؤال : یكى از خبرنگاران زن : چون مرا به عنوان یك زن پذیرفته اید ، این نشان دهنده این است كه نهضت ما یك نهضت مترقى است ، اگر چه دیگران سعى كردند نشان دهند كه عقب مانده است . فكر مى كنید به نظر شما آیا زنان ما باید حتما حجاب داشته باشند ؟ مثلا چیزى روى سر داشته باشند یا نه ؟

ص: 259

جواب : اینكه من شما را پذیرفته من ، من شما رانپذیرفته ام ، شما آمده اید اینجا و من نمى دانستم كه شما مى خواهید بیائید اینجا و این هم دلیل بر این نیست كه اسلام مترقى است كه به مجرد اینكه شما آمدید اینجا ، اسلام مترقى است . مترقى هم به این معنى نیست كه بعضى زنها یا مردهاى ما خیال كرده اند . ترقى به كمالات انسانى و نفسانى است و با اثر بودن افراد در ملت و مملكت است ، نه اینكه سینما بروند و دانس بروند و اینها ترقیاتى است كه براى شما درست كرده اند و شما را به عقب رانده اند و باید بعدا جبران كنیم . شماها آزادید در كارهاى صحیح ، در دانشگاه بروید و هر كارى را كه صحیح است بكنید و همه ملت در این زمینه ها آزادند اما اگر بخواهند كارى خلاف عفت بكنند و یا مضر به حال ملت ، خلاف ملیت بكنند جلوگیرى مى شود و این دلیل بر مترقى بودن است .

سؤال : شكل مالكیت در حكومت اسلامى و بخصوص مالكیت اراضى چگونه خواهد بود ؟

جواب : اینها بعدا روشن خواهد شد .

سؤال : به نظر شما وضع روزنامه ها چگونه باید باشد ؟

جواب : روزنامه هائى كه مضر به حال ملت نباشد و روزنامه هائى كه نوشته شان گمراه كننده نباشد ، آزادند .

سؤال : دولى كه در جریان انقلاب كنونى ایران ، آشكارا از شاه حمایت كردند ، در صورتى كه اظهار ندامت كنند آیا مناسبت خود را با آنها ادامه مى دهید ؟

جواب : بلى ، مگر اسرائیل ، اسرائیل مستثنى است ، همچنین افریقاى جنوبى و كشورهائى كه از تبعیض نژادى پشتیبانى مى كنند .

سؤال : شما در بیاناتتان فرمودید كه اسرائیل دشمن اسلام است ، آیا حكومت اسلامى ممكن است به این كشور اعلان جنگ بدهد ؟

جواب : بسته به مقتضاى زمان است .

سؤال : آیا در جهان اسلام كشورهائى كه بخواهند به پیروى از ایران ، جمهورى اسلامى تشكیل دهند ،

ص: 260

الزاما باید مذهب شیعه را بپذیرند یا نه ؟

جواب : خیر ، الزام در مذهب نیست .

سؤال : بعضى از گروه هاى كوچك طى نامه و تلفنى به ما مى گویند كه ما از زیر چكمه استبداد به زیر نعلین استبداد مى رویم .

جواب : آنها عمال شاه هستند . آنهائى كه این حرف ها را مى زنند ، سال هاست كه مى زنند و اینها را هم شاه به آنها دیكته كرده است و آنها هم براى شما مى گویند براى اینكه مى خواهند شاه را برگردانند . به آنها بگوئید شاه دیگر بر نمى گردد و شما اگر حكومت اسلامى را ببینید ، خواهید دید كه دیكتاتورى در اسلام اصلا وجود ندارد .

سؤال : در بازگشت به ایران احیانا اگر مواجه با یك كودتاى نظامى شدید چه خواهید كرد ؟

جواب : هیچ ، مبارزه خواهیم كرد .

ص: 261

تاریخ : 3/11/57

فحشا را زیاد كرد و وسائل اعتیاد جوانان را فراهم ساخت ، جوان هاى ما را به هروئین مبتلا كرد . ما با اینها مخالفیم ، با آثار تمدن و پیشرفت مخالف نیستیم ، با پیشروى هاى شاه مخالفیم كه ما را به عقب رانده . حالا ملت ایران سال ها باید زحمت بكشد كه ایران را ترمیم كند و خساراتى را كه شاه در ایران ایجاد كرده و خرابى هائى را كه به بار آورده جبران نماید . * چون به متن اصلى این مصاحبه دسترسى نداشتیم به ناچار از متن روزنامه استفاده شده است .

ص: 263

تاریخ : 4/11/57

همین گفتن ترقى . معنویات یك مملكتى را باید در صدد بود كه اصلاحش كرد یعنى باید دست خیانت را كوتاه كرد ، دست جنایات را كوتاه كرد . همه جاهائى كه یك عضوى از اعضاى ادارات دولتى یا دولت ، عضوى از اعضاى دولت تكفل مى كنند ، مردم موظفند كه نظارت كنند كه نظارت كنند در آن . آنهائى كه مى روند آنجا براى گرفتاریهائى كه مثلا دارند ، محاكماتى كه دارند ، مى روند در كلانترى ها ، مى روند در نظمیه ، مى روند در عرض مى كنم دادگسترى و امثال اینها ، خودشان باید ناظر باشند كه چه مى گذرد و خودشان مكلفند (اگر بخواهند مملكت اصلاح بشود مكلفند) كه چیزهائى كه گذشته است اگر چنانچه خلاف بوده است ، به جاهائى كه براى این امر تاسیس مى شود اطلاع بدهند تا تعقیب بشوند . اگر یك ملتى یك همچو جهتى پیش بیاید كه یك محاكم صالحه اى تصرف بكند در همه امور ، یعنى برسد به داد مردم ، همچو نباشد كه مثل حالا باشد كه دادگسترى ها كارى به این حرف ها ندارند یا نمى توانند داشته باشند _ عرض مى كنم كه كلانترى ها كه بخواهند مردم را چه بكنند ، لخت بكنند ، امثال اینها ، اگر اینطورها باز ادامه پیدا بكند فرض كنید كه این دزد بزرگ رفت ، كوچك ها جاى او مى نشینند و كارها را انجام مى دهند . باید همه تان ، همه مان در این امور دقت كنیم و دنبال كنیم و فداكارى بكنیم تا اینكه انشاءاللّه یك مملكت صحیحى بار بیاید .

من از خداى تبارك و تعالى سلامت همه شما را مى خواهم و من از اینكه این مدت شما زحمت كشیدید عذر مى خواهم . خداوند شما همه را حفظ بكند و سلامت بدارد و ما حالا مى رویم به این مملكت ببینیم كه آیا چه مى شود . هر چه كه بشود همین است . ما بنا داریم كه برویم ، حالا چه از بین راه برگردیم و باز هم خدمت شما باشیم و چه برویم و پیاده بشویم و آنجا چه بشود . و من این (را) هم باید بگویم به شما آقایان كه به آقاى یزدى و بعضى از آقایان گفتم كه من بیعتم را از شماها برداشتم عرض مى كنم كه ممكن است كه آنطورى كه اینها تهیه دیدند در این سفر خطر در كار باشد و من میل ندارم كه به خاطر من شماها خداى نخواسته در خطر بیفتید . من سنم دیگر گذشته ، شما حالا جوانید .

یكى از حضار: من به خانم ها عرض كردم كه آقا فرمودند احیانا خانم ها در هواپیما نباشند . آنها گفتند كه من خدمتتان عرض كنم مگر امام حسین حضرت زینب و خواهران خویش را همراه نبردند .

امام : خوب ، حالا امام حسین ، امام حسین بود . ما یك جور دیگر است وضعمان . نخیر من میل دارم زحمت خانم ها نباشم ، آقایان هم همین طور . گمان مى كنم كه اگر اینطور بشود كه من بروم علیحده و بعد آقایان بیایند بهتر است .

خداوند عمر شما را زیاد كند ، موفق باشید انشاءاللّه . در هر صورت براى من ناگوار است كه براى خاطر من كسى به زحمت بیفتد . من براى خودم مانعى ندارد اما ناگوار است برایم كه ببینم یكى از برادرهاى من براى خاطر من گرفتار شده است . انشااللّه خداوند همه تان را حفظ كند و موفق باشید .

والسلام علیكم ورحمة اللّه و بركاته

ص: 265

تاریخ : 5/11/57

جواب : عجالتا بنا ندارم كه امر به برداشتن سلاح بكنم . هر وقت صلاح دیدم این امر را مى كنم و به آنها مى فهمانم كه چه باید بكنند .

سؤال : ممكن است به یك فرودگاه كشور نزدیك به ایران بروید و از آنجا عازم ایران شوید ؟

جواب : باید مطالعه شود .

سؤال : با توجه به اینكه بازگشت شما ممكن است باعث خونریزى هاى بیشتر شود ، آیا باز هم اصرار به بازگشت خواهید داشت ؟

جواب : من باید پیش برادرهایم باشم .

سؤال : آیا این آغاز یك جهاد جدید است .

جواب : ممكن است .

ص: 267

تاریخ : 5/11/57

تاریخ : 8/11/57

تاریخ : 8/11/57

همه ثروتشان را دشمن مى بردندو مى برند و همه نیروهاى ما را به باد دارند مى دهند ، ایران نهضت كرد و ما هم به تبع ایران ، دنباله ایرانى ها ، ماهم یك چند كلمه اى ، چند قدمى مى رویم براى اینكه این ملت را نجات بدهیم .

ما مى خواهیم دولت هائى (را) كه حكومت بر ایران مى كنند ، نجات بدهیم . ما مى خواهیم ارتش را از این انگل بودن نجات بدهیم . ما از اول كه مستشارهاى امریكا آمدند و ارتش ما را در دست گرفتند ، با این مخالف بودیم . ما از مصونیت دادن به اتباع امریكا تنفر داشتیم و اظهار تنفر كردیم . ما مى خواهیم این دولت ها را مستقل كنیم و راضى شوند . ما مى گوئیم شما خودتان مستقلا در مملكت خودتان ، در مقدرات مملكت خودتان باید دخالت داشته باشید ، اینها مى گویند ما مى خواهیم نوكر باشیم ، (لفظا نمى گویند ، عملا اینطور است ) ما مى خواهیم ارتش را از این مستشارهاى امریكائى ، آقا بالا سرها نجات بدهیم ، این گردن كلفت هاى ارتش راضى نمى شوند به این ، مى خواهند زیر بار باشند . این همان آن چیزى است كه پیغمبر اكرم (صلی اللّه علیه و آله و سلّم) فرمود كه : با زنجیر ما اینها را داریم مى كشیم به طرف بهشت ، طرف سعادت . ما باید این گردن كلفت ها را با زنجیر بكشیم طرف سعادت .

ما مى خواهیم شما آقا باشید ، شما مى گوئید مى خواهیم نوكر باشیم !! ما مى گوئیم شما باید خودتان كشور خودتان را اداره بكنید ، خودتان كشور خودتان را اداره بكنید ، منافع مملكت مال خودتان باشد ، ذخائر مملكت براى آن بیچاره باشد كه در زاغه ها نشسته اند ، شماها راضى نمى شوید ، راضى نمى شوید كه خودتان هم آدم بشوید!! ما مى خواهیم شما را آدم كنیم ، شما آدم نمى خواهید بشوید!!

ملتفت باشند ، توجه داشته باشند ، خیال نكنند كه ما غلبه كردیم تمام شد . محمدرضا را بیرونش كردیم ، بسیار خوب ، این صحنه عوض شد ، حالا صحنه دوم پیش آمده ، یك وقتى با اسلحه زور و قلدرى ، دیكتاتورى ، یك وقتى با اسلحه آشتى و با روى خوش و ملایمت ، یك وقتى ، هم آشتى و هم قلدرى ، حالا (دموكراتیك اسلامى ) دموكراتیك ، از آن طرف (دین مبین اسلام ) . همان است و همان بساط كه آن مردك داشت ، او هم مى گفت دین اسلام ، آن كه اصلا نمى داند كه دین اسلام چه چیز هست ، مى گوید دین مبین اسلام . از آن طرف مى گویند دین مبین اسلام ، از آن طرف اساسش را دارد از بین مى برد ، از بین برده . اسلام مى گوید كه تو برو كنار ، اسلام حكومت جائر را قبول ندارد ، شما جائرید . اسلام با ظلم مخالف است . پیغمبر اسلام بیست و سه سال جنگیده با ظلم ، یك وقت با موعظه یا خطابه و اینها در مكه ، یك وقت با شمشیر در مدینه . شما دارید ظلم را ترویج مى كنید ، شما پریروز جوان هاى ما را كشتید ، شما خونریزید ، شما خونخوارید .

ما مى خواهیم شما را از زیر بار استعمار بیرون كنیم ، شما مى گوئید كه ما مى خواهیم زیر بار استعمار باشیم !! عقلتان نمى رسد ، ما باید تو سرتان بزنیم تا بیرون بیائید ، ما زنجیرتان باید بكنیم تا از ذلت بیرونتان بكشیم ، دستتان را بگیریم با زور بیرونتان بكشیم ، شما عقلتان نمى رسد . ارتشى هاى ما بدانند ما مى خواهیم آنها را مستقل شان كنیم ، این دوسه نفرى كه در راس واقع شدند نمى گذارند ، این دو سه نفر را بگیرید ، آنها را بیرونشان كنید . دولتى ما بدانند ما مى خواهیم دولت مستقل ایجاد كنیم ، این نوكرها نمى گذارند ، بیرونشان كنید ، الزمشان كنید كه كنار بروند .

فریاد ملت شما (ریشه او) را(كه چیزى هم نیستید) بیرونتان مى كند . آدم بشوید ، زودتر توبه كنید ، مصلحت تان این است ، من مصلحت شما را مى خواهم . بر ملت ایران است ، بر ملت ایران در این زمان كه حساس است لازم است كه پافشارى كنند و دست از نهضت شان برندارند كه پیروزى آنها انشاءاللّه نزدیك است .

من از خداى تبارك و تعالى سلامتى همه شما را خواستارم ، خداوند همه شما را حفظ كند ، موفق باشید . ایدكم اللّه انشاء اللّه .

والسلام علیكم و رحمة اللّه و بركاته

ص: 275

تاریخ 9/11/57

سؤال : چرا تصمیم رفتن به ایران را به تاخیر انداختید ؟

جواب : تصمیم من همانطور كه بوده است ، هست ولى دولت غیرقانونى براى حفظ منافع اجانب مانع ورود من به ایران شده است و من در اولین فرصت به ایرن خواهم رفت و حقوق ملت ایران را خواهم گرفت . آنهائى كه به ملت ایران خیانت مى كنند ، باید كنار بروند و من چون گذشته در تصمیم خود باقى هستم و ملت ایران باید در تصمیم خود باقى باشد . براحدى از افراد ملت جایز نیست كه در این موقع حساس كه امر بین موت و حیات است بنشیند و ساكت باشد .

ملت ایران ! به نهضت خود ادامه دهید كه قدرت با شماست . از قدرت ها نترسید . شما مى توانید با قدرت ملى خود كشور خود را نجات دهید و سرنوشت خود را خودتان در دست بگیرید . به هیاهوى این و آن گوش ندهید . به توطئه هاى زیر پرده توجه كنید . خداوند شما را حفظ كند . انشاءاللّه تعالى .

ص: 277

تاریخ 9/11/57

من از ملت ایران كه تحمل اینهمه مصیبت و زحمت را كرده و مى كنند ، تشكر صمیمانه مى كنم و از خداوند تعالى سلامت آنان را خواهانم . من در اولین فرصت خودم را نزد شما مى بینم تا در شادى و غم با شما سهیم باشم و با هم در صف واحد به اعمال عمال اجانب خاتمه دهیم . من امیدوارم به فوز احدى الحسنیین نائل شوم . یا پیشرفت مقصود و اقامه عدل و حق ، یا شهادت در راه آنكه راه حق است . از خداوند تعالى غلبه حق بر باطل را خواهان و پیروزى ملت شریف ایران را خواستارم .

والسلام على من اتبع الهدى

روح اللّه الموسوى الخمینى

ص: 279

تاریخ 12/11/57

تاریخ 12/11/57

لكن اگر چنانچه یك ملتى راى دادند (ولو تمامشان ) به اینكه اعقاب این سلطان هم سلطان باشد ، این به چه حقى ملت پنجاه سال از این ، سرنوشت ملت بعد را معین مى كند ؟ سرنوشت هر ملتى به دست خودش است . ما در زمان سابق ، فرض بفرمائید كه زمان اول قاجاریه نبودیم ، اگر فرض كنیم كه سلطنت قاجاریه به واسطه یك رفراندمى تحقق پیدا كرد و همه ملت هم ما فرض كنیم كه راى مثبت دادند ، اما راى مثبت دادند بر آقامحمدخان قجر و آن سلاطینى كه بعدها مى آیند . در زمانى كه ما بودیم و زمان سلطنت احمدشاه بود ، هیچ یك از ما زمان آقامحمدخان را ادراك نكرده ، آن اجداد ما كه راى دادند براى سلطنت قاجاریه ، به چه حقى راى دادند كه زمان ما احمد شاه سلطان باشد ؟ سرنوشت هر ملت دست خودش است . ملت در صد سال پیش از این ، صدوپنجاه سال پیش از این ، یك ملتى بوده ، یك سرنوشتى داشته است و اختیارى داشته ولى او اختیار ماها را نداشته است كه یك سلطانى را بر ما مسلط كند . ما فرض مى كنیم كه این سلطنت پهلوى ، اول كه تاسیس شد به اختیار مردم بود و مجلس موسسان را هم به اختیار مردم تاسیس كردند و این اسباب این مى شود كه بر فرض اینكه این امر باطل صحیح باشد ، فقط رضاخان سلطان باشد آن هم بر آن اشخاصى كه در آن زمان بودند و اما محمد رضا سلطان باشد بر این جمعیتى كه الان بیشتر شان ، بلكه الا بعض قلیلى از آنها ادارك آنوقت را نكرده اند ، چه حقى داشتند ملت در آن زمان سرنوشت ما را در این زمان معین كنند ؟ بنابر این سلطنت محمدرضا اولا كه چون سلطنت پدرش خلاف قانون بود و با زور و با سرنیزه تاسیس شده بود مجلس ، غیر قانونى است ، پس سلطنت محمدرضا هم غیر قانونى است و اگر چنانچه سلطنت رضاشاه فرض بكنیم كه قانونى بوده ، چه حقى آنها داشتند كه براى ما سرنوشت معین كنند ؟ هر كسى سرنوشتش با خودش است ، مگر پدرهاى ما ولى ما هستند ؟ مگر آن اشخاصى كه درصد سال پیش از این ، هشتاد سال پیش از این بودند ، مى توانند سرنوشت یك ملتى را كه بعدها وجود پیداكنند ، آنها تعیین بكنند ؟ این هم یك دلیل كه سلطنت محمدرضا سلطنت قانونى نیست . علاوه بر این ، این سلطنتى كه در آنوقت درست كرده بودند و مجلس موسسان هم ما فرض كنیم كه صحیح بوده است ، این ملتى كه سرنوشت خودش با خودش باید باشد ، در این زمان مى گوید كه ما نمى خواهیم این سلطان را . وقتى كه اینها راى دادند به اینكه ما سلطنت رضاشاه را ، سلطنت محمدرضاشاه را ، رژیم سلطنتى را نمى خواهیم ، سرنوشت اینها با خودشان است . این هم یك راه است از براى اینكه سلطنت او باطل است .

داشتید كه اینها را خودتان تعیین كنید ؟ اكثر این مردم مى شناسند این افرادى را كه به عنوان مجلس و به عنوان وكیل مجلس سنا یا مجلس شورا در مجلس هستند ؟ یا این هم با زور تعیین شده بدون اطلاع مردم ؟ مجلسى كه بدون اطلاع مردم است و بدون رضایت مردم است ، این مجلس ، مجلس غیرقانونى است . بنابر این اینهائى كه در مجلس نشسته اند و مال ملت را گرفته اند به عنوان اینكه حقوق هر فرض كنید كه وكیلى اینقدر است ، این حقوق را حق نداشتند بگیرند و ضامن هستند . آنهائى هم كه در مجلس سنا هستند ، آن ها هم حق نداشتند و ضامن هستند . و اما دولتى كه ناشى مى شود از یك شاهى كه خودش و پدرش غیر قانونى است ، خودش علاوه بر او غیرقانونى است ، وكلائى كه تعیین كرده است غیرقانونى است ، دولتى كه از همچو مجلسى و همچو سلطانى انشاء بشود ، این دولت غیرقانونى است . این ملت حرفى را كه داشتند در زمان محمدرضاخان مى گفتند كه این سلطنت را ما نمى خواهیم و سرنوشت ما با خود ماست . در حالا هم مى گویند كه ما این وكلا را غیرقانونى مى دانیم ، این مجلس سنا را غیرقانونى مى دانیم ، این دولت را غیرقانونى مى دانیم . آیا كسى كه خودش از ناحیه مجلس ، از ناحیه مجلس سنا ، از ناحیه شاه منصوب است و همه آنها غیر قانونى هستند ، مى شود كه قانونى باشد ؟ ما مى گوئیم كه شما غیر قانونى هستید باید بروید . ما اعلام مى كنیم كه الان دولتى كه به اسم دولت قانونى خودش را معرفى مى كند ، حتى خودش قبول ندارد كه قانونى است ، خودش تا چند سال پیش از این ، تا آنوقتى كه دستش نیامده بود این وزارت ، قبول داشت كه غیرقانونى است ، حالا چه شده است كه مى گوید من قانونى هستم ؟ این مجلس غیرقانونى است ، از خود وكلا بپرسید كه آیا شما را ملت تعیین كرده است ؟ هر كدام ادعا كردند كه ملت تعیین كرده است ، ما دستشان را مى دهیم دست یك نفر آدم ببرد او را در حوزه انتخابیه اش ، در حوزه انتخابیه اش از مردم سؤال مى كنیم كه این آقا آیا وكیل شما هست ، شما او را تعیین كردید ؟ حتما بدانید كه جواب آنها نفى است . بنابر این آیا یك ملتى كه فریاد مى كند كه ما این دولت مان ، این شاه مان ، این مجلس مان برخلاف قوانین است و حق شرعى و حق قانونى و حق بشرى ما این است كه سرنوشت مان دست خودمان باشد ، آیا حق این ملت این است كه یك قبرستان شهید براى ما درست بكنند ، در تهران ، یك قبرستان هم در جاهاى دیگر ؟

اصلاحات ارضى درست كردند ، اصلاحات ارضى شان بعد از این مدت طولانى به اینجا منتهى شد كه بكلى دهقانى از بین رفت ، بكلى زراعت ما از بین رفت و الان شما در همه چیز محتاجید به خارج یعنى محمدرضا این كار را كرد تا بازار درست كند از براى امریكا و ما محتاج به او باشیم در اینكه گندم از او بیاوریم ، برنج از او بیاوریم ، همه چیز را ، تخم مرغ از او بیاوریم یا از اسرائیل كه دست نشانده امریكاست بیاوریم .

بنابراین كارهائى كه این آدم كرده به عنوان اصلاح ، این كارها خودش افساد بوده است . قضیه اصلاحات ارضى یك لطمه اى بر مملكت ما وارد كرده است كه تا شاید بیست سال دیگر ما نتوانیم این را جبرانش بكنیم مگر همه ملت دست به هم بدهند و كمك كنند تا سال بگذرد و جبران بشود این معنا . فرهنگ ما را یك فرهنگ عقب نگه داشته درست كرده است ، فرهنگ ما را این عقب نگه داشته به طورى كه الان جوان هاى ما تحصیلاتشان در اینجا تحصیلات تام و تمام نیست و باید بعد از اینكه یك مدتى در اینجا یك نیمه تحصیلى كردند آن هم با این مصیبت ها ، آن هم با این چیزها ، باید بروند در خارج تحصیل بكنند . ما پنجاه سال است ، بیشتر از پنجاه سال است دانشگاه داریم و قریب سى و چند سال است كه این دانشگاه را داریم لكن چون خیانت شده است به ما ، از این جهت رشد نكرده ، رشد انسانى ندارد ، تمام انسان ها و نیروى انسانى ما را از بین برده است این آدم .

ارتش ما نمى تواند این اسلحه را استعمال بكند ، باید مستشارهاى آنها باشند ، باید كارشناس هاى آنها باشند . این هم از ناحیه نفت كه این نفت ما را اگر چند سال دیگر خداى نخواسته این عمر پیدا كرده بود ، عمر سلطنتى پیدا كرده بود ، مخازن نفت ما را تمام كرده بود ، زراعت مان را هم كه تمام كرده ، این ملت بكلى ساقط شده بود و باید عملگى كند براى اغیار . ما كه فریاد مى كنیم از دست این ، براى این است . خون هاى جوان هاى ما براى این جهات ریخته شده ، براى اینكه آزادى مى خواهیم ما . ما پنجاه سال است كه در اختناق بسر بردیم . نه مطبوعات داشتیم ، نه رادیوى صحیح داشتیم ، نه تلویزیون صحیح داشتیم ، نه خطیب توانست حرف بزند ، نه اهل منبر مى توانستند حرف بزنند ، نه امام جماعت مى توانست آزاد كار خودش را ادامه بدهد ، نه هیچ یك از اقشار ملت كارشان را مى توانستند ادامه بدهند و در زمان ایشان هم همین اختناق به طریق بالاتر باقى است و باقى بود و الا هم باز نیمه حشاشه او كه باقى است ، نیمه حشاشه این اختناقى هم باقى است . ما مى گوئیم كه خود آن آدم ، دولت آن آدم ، مجلس آن آدم ، تمام اینها غیر قانونى است واگر ادامه به این بدهند اینها مجرمند و باید محاكمه بشوند و ما آنها را محاكمه مى كنیم .

دوباره اعاده بشود آن حیثیت سابق و آن ظلم هاى سابق ، ما نخواهیم گذشت كه محمدرضا برگردد ، اینها مى خواهند او را برگردانند ، بیدار باشید . اى مردم ! بیدار باشید ، نقشه دارند مى كشند ، ستاد درست كرده مردیكه در آن جائى كه هست ، روابط دارند درست مى كنند ، مى خواهند دوباره ما را برگردانند به آن عهدى كه همه چیزمان اختناق در اختناق باشد و همه هستى ما به كام امریكا برود . ما نخواهیم گذاشت ، تا جان داریم نخواهیم گذاشت و من از خداى تبارك و تعالى سلامت همه شما را خواستار هستم و من عرض مى كنم بر همه ما واجب است كه این نهضت را ادامه بدهیم تاآنوقتى كه اینها ساقط بشوند و ما به واسطه آراء مردم ، مجلس سنا درست بكنیم و دولت اول را ، دولت دائمى را تعیین بكنیم .

رها كردید ما مى آئیم شما را به دار مى زنیم . این چیزهائى است كه شماها یا كسان دیگر درست كرده اند والا این همافرها و این درجه دارها و این افسرها كه آمدند و متصل شدند ، ما با كمال عزت و سعادت آنها را حفظ مى كنیم و ما مى خواهیم كه مملكت ، مملكت قوى باشد ، ما مى خواهیم كه مملكت داراى یك نظام قدرتمند باشد ، ما نمى خواهیم نظام را به هم بزنیم ، ما مى خواهیم نظام محفوظ باشد لكن نظام ناشى از ملت در خدمت ملت ، نه نظامى كه دیگران سرپرستى اش را بكنند و دیگران فرمان به آن بدهند .

والسلام علیكم ورحمة اللّه وبركاته

ص: 287

ص: 288

عکس

ص: 289

ص: 290

عکس

ص: 291

عکس

ص: 292

عکس

ص: 293

عکس

ص: 294

عکس

ص: 295

عکس

ص: 296

عکس

ص: 297

عکس

ص: 298

عکس

ص: 299