سرشناسه : برومند سركرده، فيروزه، 1324-، گردآورنده
عنوان و نام پديدآور : كتاب شناسي دفاع مقدس ( 1381-1359)/ به اهتمام فيروزه برومند.
مشخصات نشر : تهران : قدياني: صرير ، 1384.
مشخصات ظاهري : 2ج.؛ 29×22س م.
شابك : 90000 ريال : دوره 964-417-818-1 : ؛ 250000 ريال : دوره دوجلدي 978-964-417-818-4 : ؛ ج. 1 964-417-816-5 : ؛ ج.1، چاپ دوم 978-964-417-816-0 : ؛ ج. 2 964-417-817-3 : ؛ ج.2، چاپ دوم 978-964-417-817-7 :
وضعيت فهرست نويسي : فاپا
يادداشت : ج.1 و 2 (چاپ دوم: 1388).
يادداشت : نمايه.
موضوع : جنگ ايران و عراق، 1359 - 1367 -- كتاب شناسي
رده بندي كنگره : Z3366 /آ75 ب 4 1384
رده بندي ديويي : 016/9550843
شماره كتابشناسي ملي : م 83-34683
تهيه و تدوين دفتر مطالعات ادبيات داستاني - [ويرايش 2] - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات فرهنگي، 1374. 170 ص. كتابنامه: ص [169] - 170.
شمارگان: 3000 نسخه.
ويرايش اول: 1372 در 182 صفحه.
در اين كتاب، فهرستي از داستانهاي كوتاهي كه درباره ي جنگ تحميلي در مطبوعات ايران به چاپ رسيده اند، بدون هيچ گونه گزينشي آورده شده است. پوشش زماني آن از مهرماه 1359 تا پايان سال 1371 است. نظم مدخلهاي فهرست به ترتيب الفبايي نام خانوادگي نويسندگان است و اطلاعات داده شده عبارتند از: «نام نويسنده، عنوان داستان، نام نشريه، تاريخ نشريه و شماره ي صفحاتي كه داستان در آنها به چاپ رسيده است». در پايان كتاب نيز فهرستي از عناوين داستانها و فهرستي از منابع آورده شده است.
گردآوري مظفر چشمه سهرابي؛ زير نظر عباس حري؛ به كوشش دفتر تحقيق و پژوهش معاونت پژوهش و تبليغات بنياد شهيد انقلاب اسلامي - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1378.
948 ص. شمارگان: 1500 نسخه.
به مناسبت يكصدمين سال ميلاد حضرت امام خميني (س).
مجلد حاضر، جلد اول از مجموعه ي دو جلدي است و شامل فهرست مشخصات كتابشناختي 20542 مدخل، اعم از مقاله، نامه، خاطره، وصيتنامه، زندگينامه، بخشي از كتاب، شعر، يادنامه، مناجات نامه، داستان، يادداشتها، مكاتبات خانواده با شهيد، سخنراني ها و اخبار درباره شهيد و شهادت است. هر مدخل شامل «شماره ي بازيابي، نام خانوادگي، نام پديدآورنده،عنوان مطلب، عنوان مأخذ (روزنامه)، شماره ي انتشار و شماره ي صفحه ي مربوط» است.
تنظيم اطلاعات بر اساس درهم كرد الفبايي نام خانوادگي شهيدان و اصطلاحات و واژه ها و
موضوعات مربوطه صورت گرفته است. مجلد حاضر شامل اطلاعات حروف «آ - شهيد» است. در پايان نيز سياهه ي عناوين روزنامه هاي بررسي شده - به ترتيب الفباي عنوان - ارائه شده است.
گردآوري مظفر چشمه سهرابي؛ زير نظر عباس حري؛ به كوشش دفتر تحقيق و پژوهش معاونت پژوهش و تبليغات بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1378. 1911-949 ص.
شمارگان: 1500 نسخه.
به مناسبت يكصدمين سال ميلاد حضرت امام خميني (س).
[ صفحه 15]
مجلد حاضر، جلد دوم از مجموعه ي دو جلدي است و شامل فهرست مشخصات كتابشناختي 20542 مدخل، اعم از مقاله، نامه، خاطره، وصيتنامه، زندگينامه، بخشي از كتاب، شعر، يادنامه، مناجات نامه، داستان، يادداشتها، مكاتبات با خانواده با شهيد، سخنراني ها و اخبار درباره ي شهيد و شهادت است. هر مدخل شامل «شماره ي بازيابي، نام خانوادگي، نام پديدآورنده، عنوان مطلب، عنوان مأخذ (روزنامه)، شماره ي انتشار و شماره ي صفحه ي مربوطه» است. تنظيم اطلاعات بر اساس درهم كرد الفبايي نام خانوادگي شهيدان و اصطلاحات و واژه ها و موضوعات مربوطه صورت گرفته است. مجلد حاضر اطلاعات حروف «شهيدان - ي» است. در پايان نيز سياهه ي عناوين روزنامه هاي بررسي شده - به ترتيب الفباي عنوان - ارائه شده است.
گردآورنده: مركز مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي - تهران: وزارت ارشاد اسلامي، انتشارات چاپخانه وزارت ارشاد اسلامي، 1364[438] ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، فهرست مجموعه مقالات، گزارشها و مطالب اساسي نشريات ادواري است در زمينه ي تدارك رژيم بعث عراق جهت تحميل جنگ به جمهوري اسلامي ايران و دوره ي نظامي، سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي اين جنگ و مسائل مربوط به اوضاع داخلي عراق. همچنين دربرگيرنده ي مطالب مندرج در نشريات، پيرامون روابط ايران و عراق در طول تكوين انقلاب اسلامي است. در برخي موارد كه عنوان مقاله گوياي مطلب آن نبوده چكيده ي كوتاهي زير آن
درج شده است. براي تهيه ي اين جلد، فهرست نشريات ادواري، از آغاز مهرماه 1357 تا پايان شهريور 1360، مورد بررسي قرار گرفته است. جلد اول در چهار فصل - با عناوين «زمينه سازي براي برافروختن آتش جنگ و...، كفر تازي رژيم منحوس بعثي عراق...، دفاع امت اسلامي و ايثارگري هاي خونين و...، فشارها و توطئه ها و كارشكني هاي جريانهاي وابسته ي داخلي و...» تنظيم شده است. در پايان كتاب، فهرست راهنما و فهرست جرايد فهرست شده به چاپ رسيده است.
گردآورنده: مركز مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي. - تهران: وزارت ارشاد اسلامي، انتشارات چاپخانه وزارت ارشاد اسلامي، 1364 [391] ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، جلد دوم؛ فهرست مقالات جنگ تحميلي در مطبوعات جمهوري اسلامي ايران» است و مجموعه ي مقالات، گزارشها و مطالب اساسي نشريات ادواري است در زمينه ي تدارك رژيم بعث عراق جهت تحميل جنگ به جمهوري اسلامي ايران و دوره ي نظامي، سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي اين جنگ و مسائل مربوط به اوضاع داخلي عراق همچنين دربرگيرنده ي مطالب مندرج در نشريات، پيرامون روابط ايران و عراق در طول تكوين انقلاب اسلامي است. در برخي موارد كه عنوان مقاله گوياي مطلب آن نبوده، چكيده ي كوتاهي زير آن درج شده است براي تهيه ي اين جلد از فهرست نشريات ادواري، از آغاز مهرماه 1360 تا پايان شهريور 1362 مورد بررسي قرار گرفته است. جلد دوم در ادامه ي جلد اول، فصلهاي پنجم و ششم را - با عناوين «طلوع دوباره ي آفتاب و حركت امت اسلامي و آغاز حمله هاي سترگ و...» و؛ شكفتن طليعه هاي روشن و پياپي فجر پيروزي كامل ان شاء الله» - در برمي گيرد. در پايان كتاب فهرست
راهنما و فهرست جرايد بررسي شده به چاپ رسيده است.
[ صفحه 16]
گردآورنده: مركز مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، انتشارات چاپخانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، 1366[409] ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
جلد سوم «فهرست مقالات جنگ تحميلي در مطبوعات جمهوري اسلامي ايران» شامل مجموعه اي از مقاله ها، گزارشها و مطالب اساسي نشريات ادواري فارسي در زمينه مسائل نظامي، سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جنگ و مسائل مربوط به اوضاع داخلي عراق و وضع خليج فارس است. در برخي موارد كه عنوان مقاله گوياي مطلب آن نبوده، چكيده ي كوتاهي زير آن درج شده است. براي تهيه ي اين فهرست، نشريات ادواري، از آغاز مهرماه 1362 تا پايان شهريور ماه 1364، مورد بررسي قرار گرفته است، و اسامي و مشخصات اين نشريات، در انتهاي فهرست به چاپ رسيده است. متن فهرست به ترتيب تاريخ انتشار مقاله تنظيم شده است و اين امر، تا حد زيادي سير تحولات جنگ تحميلي را - البته از ميان مقالات و گزارشهاي مطبوعات - نشان مي دهد. فهرست موضوعي پايان كتاب مي تواند براي بازيابي مطالب مورد استفاده قرار گيرد.
گردآورنده: سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي. - تهران: سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، 1368[409] ص شمارگان: 2000 نسخه.
جلد چهارم مجموعه «فهرست مقالات جنگ تحميلي در مطبوعات جمهوري اسلامي ايران» شامل مجموعه اي از مقالات، گزارشها و مطالب اساسي نشريات فارسي در زمينه ي مسائل نظامي، سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جنگ و مسائل مربوط به اوضاع داخلي عراق و وضع خليج فارس است. براي مطالب فهرست شده در اين جلد، نشريات ادواري از آغاز مهرماه 1364 تا پايان شهريور ماه 1366 مورد بررسي قرار گرفته و اسامي و مشخصات اين
نشريات در انتهاي فهرست، به چاپ رسيده است. در بعضي موارد كه عنوان مقاله گوياي مطلب آن نبوده، چكيده ي كوتاهي زير آن درج شده است. تنظيم مقاله ها به ترتيب تاريخ نشر مقاله انجام گرفته و فهرست راهنماي پايان آن به طور جداگانه تنظيم شده است. اين فهرست شامل كليه ي موضوع ها، عناوين عمليات نظامي، مكانهاي جغرافيايي، اسامي اشخاص، سازمانها، نهادها، سمينارها و كنفرانسها و ديگر توصيفگرهاي خاص بوده، به صورت الفبايي مرتب شده است.
گردآورنده: سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي. - تهران: سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي،1369[409] ص. شمارگان: 2000 نسخه.
جلد پنجم از مجموعه ي «فهرست مقالات جنگ تحميلي در مطبوعات جمهوري اسلامي ايران»، شامل مجموعه اي از مقالات، گزارشها و مطالب اساسي نشريات فارسي در زمينه ي مسائل نظامي، سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جنگ و مسائل مربوط به اوضاع داخلي عراق و وضع خليج فارس است. براي مطالب فهرست شده در اين جلد، نشريات ادواري از آغاز مهرماه 1366 تا پايان جنگ و پذيرش قطعنامه ي 598 مورد بررسي قرار گرفته و اسامي و مشخصات اين نشريات در انتهاي فهرست، به چاپ رسيده است. در برخي موارد كه عنوان مقاله گوياي مطلب آن نبوده است، چكيده ي كوتاهي زير آن درج شده است. تنظيم مقاله ها به ترتيب تاريخ نشر مقاله انجام گرفته است. فهرست راهنماي پايان مجموعه به طور جداگانه تنظيم شده و شامل كليه ي موضوع ها، عناوين
[ صفحه 17]
عمليات نظامي، مكانهاي جغرافيايي، اسامي اشخاص، سازمانها، نهادها، سمينارها و كنفرانسها و ديگر توصيفگرهاي خاص است كه به صورت الفبايي مرتب شده، به بازيابي مطلب مورد نظر كمك مي كند.
به كوشش پرويز سعادتي - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول)؛ 520.1377 ص. - (دفتر ادبيات انقلاب اسلامي. تحقيق؛ 18).
طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
عنوان پشت جلد به انگليسي: A Bibliography of the Islamic Revolution
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب حاضر، فهرست كتابهايي است كه طي سالهاي 1350 تا 1372 درباره ي انقلاب اسلامي و موضوعاتي كه به آن مربوط مي شود، (از جمله جنگ)، منتشر شده است. هر مدخل، شامل «شناسنامه
كتاب (عنوان، نام نويسنده، مشخصات نشر، تعداد صفحه، تيراژ، كد كتابخانه، محل نگهداري و شماره بازيابي كتابخانه ي مربوطه) و فهرست عناوين يا مندرجات كتاب» است كه به ترتيب عنوان تنظيم شده اند. فهرستي از عناوين كتابها و اسامي كتابخانه ها به همراه كدهاي مربوطه نيز ارائه شده است. در مجموعه ي حاضر كتابهايي نيز وجود دارد كه درباره ي جنگ ايران و عراق است؛ از جمله: سروده هاي انقلاب اسلامي (مجموعه سرود آهنگران و...)، سرنوشت انقلاب در گرو بسيج مردم به رهبري امام خميني، روز قهرمانان، روزشمار تاريخ ايران (1370) و...
گردآورنده: محسن آرمين، با همكاري افسر رزازي فر. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات رسانه ها. - (چاپ اول): 1377[153، 161] ص.
صفحه عنوان به انگليسي: Bibliography of Irans Islamic Revolution , 1979-1993.
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتابشناسي در دو بخش فارسي و انگليسي تنظيم شده است. كتابها در زمينه هاي سياسي، اقتصادي، اجتماعي و مسائل مختلف مربوط به نظام جمهوري اسلامي - از جمله: جنگ تحميلي، حركتهاي تجزيه طلبانه، عمليات تروريستي عليه جمهوري اسلامي ايران، بررسي اوضاع ايران پيش از پيروزي انقلاب و سالهاي آخر رژيم شاه و مواردي از اين دست - هستند. در مجموعه ي حاضر از كتابهاي ادبي نظير شعر، داستان، زندگينامه و وصيتنامه شهدا، جزوه ها و كتابهاي تبليغاتي (مانند عكس و نقاشي مربوط به انقلاب و جنگ) صرف نظر شده است. بخش فارسي حاوي اطلاعات كتابهاي منتشر شده به زبان فارسي در داخل و خارج از كشور است و اطلاعات بخش لاتين غالبا از كتابشناسي ها، فهرست ها، ديسكتهاي كامپيوتري، بانكهاي اطلاعاتي، بولتنها و نشريات مختلف استخراج شده است. كتابشناسي بر اساس نام
نويسنده، به ترتيب حروف الفبا، تنظيم شده است. در هر دو بخش، ضميمه اي به پايان نامه هاي دانشگاهي در ايران، اروپا و آمريكا (كه درباره ي ايران و انقلاب اسلامي نوشته شده اند) اختصاص يافته است. راهنماي استفاده از نمايه ي فارسي و راهنماي نمايه هاي لاتين نيز در اين كتاب توضيح داده شده اند.
مؤلف علي غياثي ندوشن. - بسيج مستضعفان، نيروي مقاومت، سازمان تحقيقات خودكفايي بسيج، 1376. 1048 ص.
مندرجات: كليات؛ فصل اول: كتب؛ فصل دوم: پايان نامه ها؛ فصل سوم: «مطبوعات»، تشكلهاي شبه
[ صفحه 18]
بسيج؛ فصل چهارم: «مطبوعات»، بسيج در انقلاب اسلامي؛ فهرست كتابها و پايان نامه ها؛ فهرست نام كسان «اشخاص»؛ كليد واژه ها.
بنابر مقدمه كتاب، تنظيم و تدوين «كتابشناسي بسيج»، برداشتن قدم كوچكي در جهت ابلاغ پيام سرخ شهيدان و سربازان جان بركف روح الله به نسلهاي آينده است. در مقدمه، ابتدا به تعريف كلمه ي «بسيج» و هدف از تهيه ي كتابشناسي پرداخته، سپس، روش گردآوري اطلاعات، ترتيب ضبط و اجزاي شناسه ها، اختصارات مورد استفاده، و فهرست هاي كتابشناسي معرفي شده اند. در فصل اول (كتب)، 233 مدخل؛ در فصل دوم (پايان نامه ها و مقالات)، 64 مدخل؛ در فصل سوم [مطبوعات تشكل هاي شبه بسيج (كاخ جوانان، پيشاهنگي، نيروي پايداري، سازمان دفاع غير نظامي] 60 مدخل و در فصل چهارم، [مطبوعات؛ بسيج در انقلاب اسلامي (كه به ترتيب تاريخ تنظيم شده است)] 7677 مدخل گردآوري شده است. ضميمه نيز در بردارنده ي هشت مدخل از پژوهشهاي انجام گرفته در سال 1372 است. بخش فهرست، شامل فهرست كتابها و پايان نامه ها، فهرست نام كسان (اشخاص) و فهرست موضوعي با ارجاع به شماره ي مدخلها است. در پايان نيز فهرست منابع و مراكزي
كه براي گردآوري كتابشناسي مورد استفاده قرار گرفته اند، ضبط شده است.
گردآوري و تفسير: احمد اصغريان جدي؛ ويرايش فريده نجاري. - تهران: مركز تحقيقات ساختمان و مسكن، 180.1372 ص. - مصور.
عنوان پشت جلد به انگليسي:A Discriptive Bibliography On Passive Defence
«كتابشناسي تفسيري دفاع غيرعامل» به معرفي كتابهايي در زمينه ي مسايل فني / نظامي در ارتباط با جنگ مي پردازد. اين كتابشناسي را دفتر سازه هاي امن وزارت مسكن و شهرسازي تهيه كرده است و اطلاعات آن مي تواند براي گروههاي شغلي ديگر مانند فرماندهان نظامي (كه خود نوعي طراح هستند) و طراحان صنعتي كشور نيز مفيد باشد. در اين مجموعه، علاوه بر مشخصات كتابشناختي، چكيده ي كوتاهي نيز درباره ي هر كتاب، با تأكيد بر برآورد نياز طراحان و شهرسازان ارائه شده است. كتابشناسي شامل موارد زير است: «طريقه ي استفاده، فهرست مطالب يك پروژه ي دفاعي از الف تا ط و فهرست كتب فارسي (شامل: مباحث رزمي، فنون عمومي مرتبط با مهندسي جنگ، نشريات دفتر سازه هاي امن، نشريات مربوط به پناهگاه سازي، استتار، مباحث متفرقه ي نظامي)».
ضميمه ي كتابشناسي نيز شامل «عكسها و تصويرها، فهرست مؤلفان (لاتين)، فهرست عناوين (لاتين)، فهرست مؤلفان (فارسي)، فهرست عناوين (فارسي) و يادنامه ي شهدا» است.
نگارش هدايت جليلي؛ نمايه سازي مركز اسناد معاونت فرهنگي و تبليغات جنگ ستاد فرهنگي كل قوا. - تهران: ستاد فرماندهي كل قوا، معاونت فرهنگي و تبليغات جنگ، مديريت انتشارات و ادبيات دفاع مقدس، 292.1370 ص.: مصور، عكس.
اين كتاب به مناسبت بزرگداشت حماسه هشت سال دفاع مقدس منتشر شده است.
در اين كتاب، مشخصات كتابشناختي تعدادي از كتابهايي كه به زبان فارسي در ارتباط با جنگ تحميلي نوشته شده و در ايران منتشر شده اند همراه با توصيفي كوتاه
درباره ي آنها گردآوري شده است. در انتخابات كتابها، ارتباط آنها با مسايل اصلي و فرعي و دفاع مقدس مدنظر بوده است. تعداد مدخلها 240 است. تصويري از روي جلد هر كتاب در كنار توصيف كتابشناختي، زينت بخش كتاب شده است. بخش فهرست ها در پايان كتاب آمده است خود مشتمل بر فهرست موضوعي، فهرست عناوين، فهرست نام اشخاص و مؤسسات و فهرست نام ناشران كتابها است.
[ صفحه 19]
تهران: شوراي عالي دفاع، ستاد فرماندهي كل قوا، معاونت فرهنگي و تبليغات جنگ، 115.1367 ص.: نمودار.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتابشناسي از اولين كتابشناسي هايي است كه درباره جنگ تحميلي تنظيم شده است. پس از مقدمه اي درباره ي تاريخچه ي تدوين و سابقه ي كار كتابشناسي جنگ، تجزيه و تحليل آماري از كتابهاي مذكور در متن كتابشناسي ارائه شده است و سپس مشخصات كتابها، گزارشها و جزوه هاي شناسايي شده، به ترتيب الفبايي عنوان آمده است. در پايان نيز فهرست هايي از «نام اشخاص، نام ناشران ايراني، نام ناشران عراقي، نام ساير ناشران و فهرست موضوعات» داده شده است. تعداد مدخلهاي كتابشناسي 577 مدخل است و اطلاعات كتابشناختي ارائه شده درباره هر يك از كتابها / جزوه ها عبارت است از: نام كتاب، نويسنده، مترجم، عكاس، نقاش،تنظيم كننده، محل نشر (كشور - شهر)، ناشر، سال نشر، تعداد جلد يا صفحات و زبان. سعي گردآورندگان بر آن بوده است كه فقط كتابها / جزوه هايي در مجموعه ذكر شوند كه منحصرا درباره جنگ تحميلي نوشته شده اند.
تأليف محمدعلي رونق.- اهواز: جهاد دانشگاهي دانشگاه اهواز، (چاپ اول): 581.1368 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي:The Biliograaphy of Khouzestan
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتابشناسي شامل 1900 مدخل (اعم از كتاب، مقاله و گزارش) درباره ي استان خوزستان است. اطلاعات، به موضوعات زير تقسيم شده است: «كليات، اديان و مذاهب، علوم اجتماعي، زبان و گويشها، علوم خالص (منابع طبيعي، زمين شناسي، آب و آبياري، محيط زيست و بوم شناسي)، علوم عملي (پزشكي، كشاورزي، صنايع و معادن و...)، هنرها (معماري، موسيقي، سينما)، ادبيات، تاريخ و تمدن (جغرافي، سفرنامه و خاطرات، زندگينامه) و جنگ ايران و عراق».
تنظيم مدخلها در زير موضوع ها، نظم الفبايي سرشناسه است. در پايان كتاب، نمايه ي موضوع و نمايه ي عام (نام اشخاص، عناوين، سازمانها و غيره) آمده است. اطلاعات هر مدخل شامل «نام پديدآورنده، عنوان، مشخصات نشر (در مورد كتاب: محل نشر، ناشر، سال نشر و در مورد مقاله يا گزارش: عنوان نشريه، سال، جلد و شماره ي مربوطه)، تعداد صفحات،كليد واژه ها و توصيفگرهاي موضوعي مربوط به آن «مدخل» است.
فرشته مولوي. - (تهران): نيلوفر، (چاپ اول):1371[525] ص. عنوان ديگر: كتابشناسي داستان كوتاه.
عنوان به انگليسي: A Bibliography of Short Stories
كتابنامه: ص. 523 - 513.
اين كتاب حاوي مشخصات حدود 7000 داستان كوتاه است كه بدون در نظر گرفتن گستره ي زماني از آغاز پيدايش داستان كوتاه در ادبيات تا پايان سال 1371 به زبان فارسي منتشر شده است. كتاب داراي دو بخش است. در بخش اول مشخصات كتابشناختي هر داستان اعم از ايراني و غير ايراني زير نام نويسنده آن به ترتيب الفبايي آمده است و در بخش دوم فهرست هاي راهنما چاپ شده اند كه مركب از فهرست عنوان داستانها، فهرست نام مترجمان، فهرست نام نويسندگان خارجي، فهرست عنوان داستانهاي خارجي و فهرست مآخذ مي باشد. مشخصات داستانهاي كوتاه مربوط به دفاع مقدس كه طي دهه 1360 نوشته شده اند نيز تحت نام نويسندگان در كتاب آمده است كه با استفاده از فهرست مي توان به سهولت به مشخصات آنها دسترسي پيدا كرد.
[ صفحه 20]
حسين حداد. - تهران: بنياد جانبازان و مستضعفان، معاونت فرهنگي؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دفتر مطالعات و تحقيقات فرهنگي، 270.1372 ص.
اين كتاب به مناسبت برگزاري سمينار بررسي رمان جنگ در ايران و جهان (كرمانشاه 16 تا 18 شهريور ماه 1372) منتشر شده است.
مشخصات كتابشناختي كتابها در اين كتابشناسي در چهار بخش اصلي به صورت الفبايي از روي نام نويسندگان تنظيم شده است. بخش اول: قصه هاي جنگ كودكان و نوجوانان كه به صورت كتاب چاپ شده است.بخش دوم: قصه هاي جنگ كودكان و نوجوانان كه در مجلات كودكان و نوجوانان به چاپ
رسيده اند. بخش سوم: قصه هاي جنگ بزرگسالان كه به صورت كتاب چاپ شده اند. بخش چهارم: كتابشناسي نقد قصه هاي جنگ (برگرفته از مجلات و كتابهاي نظري و نقد ادبي) و بخش پنجم نيز به فهرست ها اختصاص يافته؛ كه اين، خود، شامل يازده قسمت جداگانه است.
گردآوري و تأليف مظفر چشمه سهرابي؛ زير نظر علي شكوئي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1378. بيست، 856 ص.
شمارگان: 1500 نسخه.
اين كتاب شامل 6050 مدخل (2569 عنوان كتاب، 808 مدخل مربوط به بخشهايي از كتاب، 36 پايان نامه و 2637 مقاله) درباره ي موضوع هاي مربوط به شهيد و شهادت است. اين كتابشناسي چهار بخش دارد: «بخش اول: كتابها؛ بخش دوم: بخشي از كتاب؛ بخش سوم: پايان نامه هاي تحصيلي و بخش چهارم: مقاله ها». مدخلها بر اساس الفبايي سرشناسه (نويسنده يا عنوان) در هر بخش مرتب شده اند. اطلاعات هر مدخل، شامل؛ شماره ي مدخل، نام نويسنده، عنوان و اطلاعات مربوط به نشر [(محل نشر، ناشر و سال نشر براي كتابها، (شماره ي صفحه براي بخشي از كتاب)، (سال اتمام پايان نامه)، (عنوان نشريه، شماره ي جلد، سال نشر و شماره ي صفحه براي مقاله ها)]» است. در پايان كتاب، نمايه هاي موضوع، عنوان، نام اشخاص و مؤسسات، با ارجاع به شماره ي مدخل، و نيز سياهه ي اسامي كتابخانه ها و مراكز اطلاع رساني مورد مراجعه و سياهه ي عناوين نشريات و كتابشناسي هاي مورد بررسي ارائه شده است.
به كوشش علي اكبر مرتضايي، فاطمه اميرخاني فراهاني. - تهران، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، معاونت پژوهشي و آموزشي، مركز مطالعات فرهنگي و بين المللي (چاپ اول):1377[8]، سه، 723 ص.
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتابشناسي شامل اطلاعات كتابشناختي 1179 عنوان كتاب چاپ خارجي، به سيزده زبان مهم است كه در خصوص انقلاب اسلامي ايران در سالهاي 1376 تا 1357(1979 - 1997) به چاپ رسيده اند. در بين آنها، كتابهايي نيز در ارتباط با جنگ تحميلي عراق عليه ايران موجود است. مشخصات، طبق استانداردهاي كتابشناختي ارائه شده
و براي زبانهايي كه الفباي آنها به شكل الفباي فارسي، عربي يا انگليسي نيست، از آوانويسي استفاده شده است. تنظيم اطلاعات متن به صورت الفبايي سرشناسه ي پديدآورنده در هر زبان است. مؤلف مدعي است كه در صورت موجود بودن اطلاعات كامل كتاب، موضوع كتاب را نيز ارائه داده است. فهرست هاي كتاب شامل فهرست نام كسان، جايها، مراكز مطالعاتي و انتشاراتي، اسامي كتابها (به تفكيك زبانهاي عربي، اردو و فارسي چاپ
[ صفحه 21]
خارج) و ترجمه ي فارسي عناوين اين كتابها است. فهرست لاتين، نام كسان و عناوين كتابها را در برمي گيرد.
خسرو قادري. - تهران: اداره آموزشي سماجا (ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامي ايران)، (چاپ اول): 317.1376. ص.: مصور، نقشه، جدول، نمودار.
شمارگان: تيراژ ذكر نشده است.
اين كتاب شامل فهرست از 101 عنوان كتاب فارسي و شصت جلد كتاب خارجي است كه درباره ي جنگ ايران و عراق منتشر شده اند. بخش كتب فارسي شامل شناسامه ي كتاب (عنوان، نويسنده، ناشر، سال نشر)، فهرست عناوين و مندرجات، همراه با نقد و بررسي اجمالي محتويات آن و مآخذ تهيه ي هر كتاب است. بخش كتب خارجي شامل فهرست توصيفي هر اثر است. كتاب فاقد نظم الفبايي بوده، فقط فهرست عناوين كتابها در فهرست مندرجات به ترتيب الفبا ارائه شده است. تصاويري نيز درباره ي جنگ به همراه زيرنويس ارائه شده است كه مربوط به كتابها نيست. تعدادي نقشه، جدول و نمودار مربوط به كتب نيز ارائه شده است. در ابتداي كتاب، مطالبي درباره ي تاريخچه ي اختلافات مرزي ايران و عثماني و عراق، و آغاز تجاوز عراق به ايران و نتايج آن به همراه نقشه ي
مناطق جنگي اشغال شده به اجمال ارائه شده است.
يوسف راد. - [تهران]: آموزگار، 148.1361 ص.
اين كتابشناسي در دو بخش تنظيم شده است: الف) كتابشناسي هنر و ادبيات انقلاب (از صفحه 11 تا 9 ج 5) ب) كتابشناسي هنر و ادبيات جنگ (از صفحه 61 تا 148. (در بخش دوم (كه مورد نظر ماست) مشخصات 295 اثر درباره ي انقلاب و جنگ آمده است كه يا به صورت كتاب و يا جزيي از يك مجموعه چاپ و منتشر شده اند. همچنين 27 عنوان نشريه نيز بررسي شده اند. مدخلها بر اساس نام پديدآورنده ي تنظيم شده اند و چنانچه نام نويسنده يا پديدآورنده نداشته باشد، عنوان، شناسه قرار گرفته است. به علت كثرت آثار، گردآورنده، كتابهايي را انتخاب كرده و در كتابشناسي آورده است. كه در قطع وزيري و رقعي منتشر شده اند.
محمدحسن بكايي. - تهران: [بي نا]، 140.1368 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
در اين كتابشناسي، مشخصات تعدادي از كتابهايي كه طي نيم قرن اخير (تا سال 1368، سال تدوين كتابشناسي) چاپ شده و در رابطه با دگرگوني هاي سياسي، (به ويژه انقلاب اسلامي) بوده اند، آمده است. گردآورنده فقط كتابهايي را كه قابل دسترسي بوده اند و نه همه ي كتابهاي چاپ شده در ايران و يا كتابهاي فارسي را در اين مجموعه آورده است. تعداد كتابهاي معرفي شده در اين مجموعه، قريب هشتصد عنوان مي باشد كه تعدادي از آنها نيز در ارتباط با جنگ تحميلي است. در پايان كتاب، نمايه ي پديدآوران و ناشران به چاپ رسيده است.
[ صفحه 22]
تهيه و تنظيم: معاونت پژوهشي دانشگاه الزهرا (س). - تهران: دانشگاه الزهرا (س)، (چاپ اول): 342.1374 ص.
اين كتاب در بردارنده مشخصات كتابشناختي 3012 مدخل از كتابهاي تأليف يا ترجمه شده توسط زنان ايراني طي سالهاي 1358 تا پايان سال 1373 است. اطلاعات كتابشناختي داده شده براي اين كتابها عبارت است از «عنوان كتاب، نام نويسنده، نام مترجم، مصحح و غيره، محل نشر، ناشر، نوبت چاپ و سال نشر». اين اطلاعات به ترتيب سالهاي نشر تقسيم بندي شده اند. فهرست كتابهاي چاپ شده در موضوعهاي علوم كتابداري، دين و فلسفه، روانشناسي، علوم اجتماعي، زبان، علوم محض، علوم عملي، ادبيات، تاريخ، جغرافيا و هنر را در برگرفته است. مشخصات كتابهاي تأليف شده توسط زنان نويسنده در ارتباط با دفاع مقدس طي سالهاي مذكور در فوق نيز در كتاب آمدها ست كه با استفاده از فهرست موضوعي مي توان به سهولت به مشخصات آنها دسترسي پيدا كرد.
تدوين كنندگان شهرام اصغرنياوند، فاطمه عبادي آق قلعه؛ براي كميته پژوهش و مطالعات ستاد دهه فجر انقلاب اسلامي. - تهران: شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي؛ نشر هماهنگ، (چاپ اول): 627.1378 ص.
طراح روي جلد: احمد قلي زاده.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Inoex [Index ] of the published papers on the Islamic
Revolution 1357 - 1377/1979 - 1998
شمارگان: 2000 نسخه.
به مناسبت بيستمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي.
كتاب حاضر شامل فهرستي از مقالات فارسي، پيرامون انقلاب اسلامي ايران و موضوعات وابسته است كه بين سالهاي 1357 تا 1377 منتشر شده اند. مقاله ها به دوازده موضوع كلي در ارتباط با انقلاب اسلامي تقسيم شده اند؛ بدين قرار: «كليات»، «ادارات، ارگانها و نهادها»،
«اجتماع»، «اقتصاد»، «بسيج»، «تاريخ»، «جنگ»، «دين»، «سياست»، «فرهنگ»، «هنر» و «رسانه ها». تنظيم مقالات در هر موضوع بر اساس حروف الفباي عناوين مقالات انجام شده است. اطلاعات هر مقاله شامل: «عنوان مقاله، نام نويسنده يا نويسندگان، عنوان نشريه، شماره، جلد، سال نشر و شماره ي صفحه» است. در پايان كتاب نيز فهرست اعلام (فهرست الفبايي اشخاص و سازمانها) و فهرست نشريات (فهرست الفبايي عناوين نشريات نمايه شده) آمده است.
[ صفحه 23]
محسن صفري. - سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 541.1370 ص.
اين كتاب، اولين جلد از مجموعه ي فهرست موضوعي فرهنگ دفاع مقدس است و به فهرست اعلام مناطق و اماكن اختصاص يافته است. فهرست، با محوريت موضوعي مناطقي كه درگير جنگ بوده، يا آثار نبرد در آنها مشخص است و يا از عوامل مؤثر بوده اند، تهيه و تدوين و به روش الفبايي تنظيم شده است. مرجع منتخب كتاب، مجله ي پيام انقلاب، از سال 1359 تا پايان سال 1367 است. اطلاعات داده شده در فهرست، شامل چند بخش است كه عبارتند از: «1) سرفصل (نوع مكان) 2) اسم (نام مكان) و 3) مشخصه ها. مشخصه ها شامل موارد زير است: الف) نوع مطلب، ب) عنوان مطلب، ج) نام شخصي كه مطلب مربوط به اوست، د) تاريخ و شماره ي نشريه و ه) شماره ي صفحه و ستون درج مطلب». انواع مناطقي كه در اين فهرست اعلام آنها آمده است، بيش از 120 نوع است (مانند جاده، رودخانه، ورزشگاه و غيره). هريك از اين مناطق، خود اعلام متعددي را شامل مي شوند؛ به طور مثال، تحت عنوان بيمارستان، نام بيش از شصت بيمارستان مختلف در سراسر كشور، كه
به نحوي با جنگ ارتباط داشته اند، گردآوري شده است.
مهدي فهيمي. - تهران: پايداري، (چاپ اول): 47.1381 ص.
شمارگان: 33000 نسخه.
كتاب حاضر شامل مجموعه اي از مدخلها و كلمات قصار، عبارات و جملات ساخته شده و به كار برده شده از كلمه ها و مدخلهاي مذكور است كه به ترتيب نظم الفبايي مدخلها و كلمات فوق ارائه شده است. مدخلها و كلمات در ارتباط با «حسن و قبح عقلي جنگ، بازتاب ذهن و فلسفه ي جنگ» هستند. در بين مدخلهاي گردآوري شده ي مرتبط با جنگ، كلمات و مدخلهايي درباره ي جنگهاي جهاني، نهضتها، رمانها و ساير نوشته ها مربوط به جنگ و نيز در مواردي، كلمات و مدخلهاي مرتبط با دفاع مقدس ديده مي شود.
نوشته علي دعموش العاملي؛ ترجمه غلامحسين باقري مهياري رضا گرمابدري؛ ويرايش غلامحسين اعرابي.- تهران: دانشگاه امام حسين (ع)، موسسه چاپ و انتشارات، (چاپ اول): 336.1379 ص. - (دانشگاه امام حسين (ع)، موسسه چاپ و انتشارات؛ 87: سري علوم اسلامي؛ 4).
طراح روي جلد: عبدالحميد يغار.
عنوان اصلي: موسوعه الاستخبارات و الامن في الاثار و النصوص الاسلاميه.
كتابنامه. شمارگان: 2000 نسخه.
جلد اول اين دائرةالمعارف سه جلدي، كه از آثار و متون اسلامي برگرفته شده، به مسائل اطلاعاتي، امنيتي، حفاظتي، ضد جاسوسي و... مي پردازد. مطالب كتاب عبارتند از: «تجسس و پيگيري عيوب، سوءظن نسبت به ديگران، تهمت، رهبري و نظام، شناخت زمانه و اهل آن، هوشياري و احتياط، مشروعيت جمع آوري اطلاعات از
[ صفحه 24]
دشمن مسلمان و غير مسلمان، موارد مشروعيت كسب خبر، اهداف و آمادگي دشمن، حضور در جنگ، كسب خبر از آگاهي ها و اطلاعات دشمن، شناسايي منطقه ي عملياتي آينده، كسب آگاهي
از زمين و محورهاي حركت، جاسوسي، شناسايي، كمين و مراقبت، مكانهاي كمين، وظايف سازماني فراگير نيروهاي شناسايي، حركت جلودارها، انتخاب نقطه ي عزيمت جلودارها، تعداد پيشقراولان، استمرار شناسايي، كارآمد بودن سلاح و قابليت آن براي جنگ، نحوه و چگونگي جاسوسي عليه دشمن، فراگير بودن اطلاعات مورد نياز، ترورهاي تشكيلاتي دشمنان اسلام، عمليات تخريب، جنگ رواني، گروگان گيري و...».
نوشته علي دعموش العاملي؛ ترجمه غلامحسين باقري مهياري، رضا گرمابدري؛ ويرايش غلامحسين اعرابي. - تهران: دانشگاه امام حسين (ع)، موسسه چاپ و انتشارات، (چاپ اول): 336.1379 ص. - (دانشگاه امام حسين (ع)، موسسه چاپ و انتشارات؛ 88: سري علوم اسلامي؛ 5).
طراح روي جلد: عبدالحميد يغار.
عنوان اصلي: موسوعه الاستخبارات و الامن في الاثار و النصوص الاسلاميه.
كتابنامه. شمارگان: 2000 نسخه.
جلد دوم از اين دائرةالمعارف سه جلدي، كه از آثار و متون اسلامي برگرفته شده است، به مسائل اطلاعاتي، امنيتي، حفاظتي، ضد جاسوسي و... مي پردازد. مطالب كتاب عبارتند از: «نيروهاي نظارت و مراقبت از دشمنان داخلي، علل و اسباب بازرسي و نظارت، بازرسي و نظارت در چارچوب اتهامات، زمينه هاي مراقبت و نظارت، شناخت مردم، وسايل مورد نياز در جمع آوري اطلاعات، نظارت بر دستگاههاي اداري، بازرسي و بازجويي در امور نظاميان، شرايط و خصوصيات فرماندهان نظامي، مشروعيت آزمودن و آزمايش كردن، راه و روشهاي آزمودن، رخنه كردن و نفوذ در دستگاههاي كفر و الحاد، رخنه و نفوذ در دستگاههاي سياسي و سازمانهاي امنيتي و توجيهات و رهنمودهاي عملياتي».
نوشته علي دعموش العاملي؛ ترجمه غلامحسين باقري مهياري، رضا گرمابدري؛ ويرايش غلامحسين اعرابي. - تهران: دانشگاه امام حسين (ع)، موسسه چاپ و انتشارات، (چاپ اول): 336.1379 ص.- (موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه امام حسين (ع)؛ 89: سري علوم اسلامي؛ 6).
عنوان اصلي: موسوعه الاستخبارات و الامن في الاثار و النصوص الاسلاميه.
كتابنامه.
شمارگان: 2000 نسخه.
جلد سوم از اين دائرةالمعارف سه جلدي، كه از آثار و متون اسلامي برگرفته شده است، به مسائل اطلاعاتي، امنيتي، حفاظتي، ضد جاسوسي
و... مي پردازد. مطالب كتاب عبارتند از: «جاسوسان، طلايه و پيشقراولان سپاه، نيروهاي نفوذي، راهنمايان و بلدچيان، اسراي جنگي، جاسوسان دشمن، جمع آوري اطلاعات از غير مسلمان، پرسش و سؤال، چگونگي و كيفيت پرس وجو، گوش ايستادن و استراق سمع، نظارت و كمين كردن، رديابي، نقش علائم و صفات در جهت شناسايي مردم، انتقال اطلاعات به فرمانده از طريق شفاهي، نامه نگاري، پيك و فرستاده، زبان رمز و سري، سنجش و ارزشيابي اطلاعات، تجزيه و تحليل اطلاعات، تكيه بر اطلاعات و اخبار جاسوسان، نمونه هاي زمينه سازي طراحي، حفاظت از مرزها، حفاظت و دفاع از شهرها، تأمين و حفاظت از ارتش، پادگانها و
[ صفحه 25]
اردوگاهها، حفاظت از رهبران و فرماندهان و...».
مؤلف: غلامعلي رجائي. - تهران: موسسه فرهنگي هنري ضريح، (چاپ اول): 333.1377 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: مقدمه؛ فصل اول: بزرگترين مشكل اسارت؛ فصل دوم: بهداشت؛ فصل سوم: درمان بيماري ها؛ فصل چهارم: نمونه هاي قساوت.
در جلد اول فرهنگ آزادگان بزرگترين مشكل اسارت دسترسي به آب عنوان شده است. نبودن آب براي وضو، طهارت و استحمام در اردوگاههاي موصل، تكريت و بعقوبه بيشتر از ساير اردوگاهها ذكر شده است. در فصل بهداشت، به بيان خاطرات درباره ي بيماري ها و عدم بهداشت و ناراحتيهاي حاصله از حشرات موذي پرداخته شده است. در فصل سوم، زمان درمان، نحوه ي درمان، نبودن پزشك و عدم رسيدگي به بيماران و در نتيجه شهادت اسرا بيان شده است. فصل چهارم (با عنوان: نمونه هاي قساوت) درباره ي ضرب و شتم اسرا و شكنجه و آزار آنها براي كسب اطلاعات است.
مؤلف: غلامعلي رجائي.- تهران: موسسه فرهنگي هنري ضريح: (چاپ اول): 323.1377 ص. شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: تغذيه در اسارت؛ فصل دوم: لباس و پوشاك؛ فصل سوم: سرما و گرما؛ فصل چهارم: نامه نويسي؛ فصل پنجم: مكان اسارت؛ فصل ششم: غربت و محروميت در اسارت؛ فصل هفتم: آب و تشنگي؛ فصل هشتم: بازگشت به ايران.
در فصل اول اين جلد از فرهنگ آزدگان، خاطرات آزادگان عزيز درباره وضع نامناسب تغذيه، گرسنگي مداوم و بد بودن مواد غذايي از نظر كميت و كيفيت آمده است. فصل دوم به وضع لباس پرداخته، از نامناسب بودن و كمبود آن گفته است. فصل سوم درباره ي سرما و گرما در اردوگاههاست كه حاكي از گرماي شديد در تابستان و سرماي گزنده در زمستان و نبودن امكانات
تهويه يا گرمايش در اردوگاهها مي باشد. فصل چهارم در ارتباط با ارسال نامه است. سانسور كردن نامه ها، دست بردن در مطالب و يا تحويل ندادن آنها به اسرا وضعي كاملا عادي بوده است. مكان اسارت، موضوع فصل پنجم است و در آن از تنگي جا و نبودن امكان بهداشتي بسيار اوليه سخن گفته شده است. موضوع فصل ششم غم غربت و محروميت از همه چيز (حتي نماز جماعت و گريه در هنگام دعا) است. مبحث بعدي كمبود آب و تشنگي و جان دادن تعدادي از شهدا در اثر تشنگي است. فصل پاياني از خبر بازگشت به ايران صحبت مي كند. خاطره ها، بيشتر، از اسراي زنداني در اردوگاهها موصل، بعقوبه، تكريت و رماديه نقل شده اند.
غلامعلي رجائي.- تهران: موسسه فرهنگي هنري ضريح، (چاپ اول): 310.1377 ص. شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: فصل اول: آمارگيري؛ فصل دوم: مكر و حيله هاي دشمن؛ فصل سوم: ستون پنجم اسارت؛ فصل چهارم: خيانت هاي منافقين؛ فصل پنجم: صليب سرخ؛ فصل ششم: حماقت هاي دشمن؛ فصل هفتم: تلاش دشمن در ايجاد انحراف؛ فصل هشتم: شهادت در اسارت.
[ صفحه 26]
آمارگيري از اسرا و استفاده از آن براي آزار اسرا، در فصل اول اين جلد مورد بحث قرار مي گيرد. فصل دوم از حيله هاي دشمن براي تضعيف روحيه ي اسرا و فصل سوم از عناصر ضد انقلابي سخن مي گويد كه در ميان اسرا ايجاد رعب و وحشت كرده، براي عراقي ها جاسوسي مي كرده اند. فصل چهارم از خيانت منافقين و ضد انقلاب به اسراي مومن ايراني حكايتها دارد؛ از جمله، سانسور نامه ها و انتشار اخبار دروغ و تبليغ براي پناهنده شدن. صليب سرخ و
نداشتن قدرت اجرايي، مبحث ديگري از اين كتاب است. فصل ششم، حكايتهاي طنزآميزي از حماقتهاي دشمن دارد و فصل هفتم تلاش مذبوحانه ي دشمن را براي ايجاد انحراف با نشان دادن فيلمهاي مبتذل و پخش آهنگ و ترانه و صحبت روحانياني چون شيخ علي تهراني، بازگو مي كند. فصل هشتم بيانگر تعداد شهداي هر اردوگاه و نحوه ي به شهادت رسيدن آنها در اثر رفتار وحشيانه ي عراقي هاست. خاطرات، بيشتر مربوط به اردوگاههاي موصل، بعقوبه، عنبر، تكريت و صلاح الدين است.
غلامعلي رجائي.- تهران: موسسه فرهنگي هنري ضريح، (چاپ اول): 362.1377 ص. شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: فصل اول: بهانه هاي شقاوت؛ فصل دوم: نمادهاي مظلوميت؛ فصل سوم: نگهبانان جلاد؛ فصل چهارم: انواع شكنجه؛ فصل پنجم: جرم محاسن؛ فصل ششم: مخالفت با روح مذهبي؛ فصل هفتم: حربه رواني؛ فصل هشتم: شكنجه هاي روحي؛ فصل نهم: مقاومت و پيروزي؛ فصل دهم: همبستگي، وحدت، ايثار.
بهانه هاي كوچك و بزرگي كه عراقي ها براي اذيت و آزار اسيران پيدا مي كردند، موضوع فصل اول اين كتاب است. فصل دوم از مظلوميت اسيران ايراني و فصل سوم از نگهباناني كه بسيار شقي و قصي القلب بودند، صحبت كرده است. فصل چهارم انواع شكنجه هايي را معرفي مي كند كه در اردوگاهها از آنها استفاده مي شد. داشتن محاسن (ريش)، براي عراقي ها نشانه ي حزب اللهي بودن و پاسدار بودن محسوب و مايه ي عداوت شديد آنها مي شد؛ به اين موضوع در فصل پنجم پرداخته شده است. فصل ششم در ارتباط با مخالفت با انجام امور مذهبي از طرف عراقي هاست. استفاده از ترفندهاي مختلف براي درهم شكستن روحيه ي اسراي ايراني و شكنجه ي روحي آنان، مباحث فصلهاي هفتم و هشتم كتاب هستند. فصل نهم بيانگر
مقاومت اسيران، در اردوگاهها، در برابر همه ظلم ها و شكنجه ها است. همبستگي و وحدت موجود بين اسراي ايراني و ايثار و از خودگذشتگي آنها پايان بخش اين جلد از كتاب است.
غلامعلي رجائي.- تهران: موسسه فرهنگي هنري ضريح، (چاپ اول): 330.1377 ص. شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: فصل اول: ابوترابي اسوه مقاومت؛ فصل دوم: اسوه هاي صبر؛ فصل سوم: تشكيلات؛ فصل چهارم: مخفي كاري؛ فصل پنجم: راه هاي كسب خبر؛ فصل ششم: دشمن و سپاه؛ فصل هفتم: ابتكارها و خلاقيتها؛ فصل هشتم: اوقات فراغت؛ فصل نهم: برگزاري مراسم؛ فهرست راويان؛ فهرست منابع و مآخذ.
فصل اول اين جلد از كتاب درباره ي حاج آقا ابوترابي، نماينده ي مجلس و روحاني اسير ايراني در عراق و تأثير بسيار مثبت او بر اسيران ايراني و نظاميان عراقي است. نمونه هاي افراد صبور در اردوگاهها، موضوع فصل دوم و سازماندهي فعاليت هاي اسرا و تعيين مسؤول براي انجام بهينه ي امور، موضوع فصل سوم است. در فصل چهارم از نياز به مخفي نگاه داشتن بعضي از وسايل در اردوگاه سخن گفته شده و در فصل پنجم از راههاي كسب خبر در اردوگاه نام برده مي شود. رفتار عراقي ها با افراد سپاه و ترس دشمن از آنها، موضوع فصل ششم كتاب است و فصل
[ صفحه 27]
هفتم از ابتكار و خلاقيت اسيران ايراني صحبت مي كند؛ آنها كه در اردوگاهها با نداشتن امكانات، موفق به ساختن بسياري از ملزومات زندگي شدند. كه اين خود حكايتي است مجمل از توانايي هاي انسان. فصل هشتم نيز مطالبي در باب گذران اوقات فراغت در اسارت دارد. خاطرات، بيشتر مربوط به اردوگاههاي موصل و بعقوبه هستند. در
پايان كتاب فهرست اسامي راويان و فهرستي از منابع استفاده شده براي تنظيم اين جلد درج شده است.
گردآوري و تدوين ميرعلي محمدنژاد، محمدتقي نوروزي. - تهران: سنا، (چاپ اول): 8731. 603، III ص.: مصور، جدول، نمودار.
شمارگان: 3000 جلد.
صفحه عنوان به انگليسي: A Dictionary of Strategy
شمارگان: 3000 جلد.
اين كتاب، شامل واژگاني از علوم استراتژيك به ويژه علوم سياسي، نظامي و روابط بين الملل است. تنظيم واژگان به ترتيب حروف الفباي فارسي است. زيرا هر واژه، شرح توصيفي مربوط به واژه ارائه شده است. در انتهاي بخش توصيف هر واژه، گاهي، به مترادفهاي آن نيز اشاره شده است. در پايان كتاب نيز فهرستي به ترتيب حروف الفباي انگليسي، با ذكر شماره صفحه ي هر واژه در متن اصلي آمده است. در ابتداي كتاب، متن تقريظ سردار سرلشكر پاسدار «سيد يحيي صفوي» (فرمانده كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي) بر كتاب مذكور به چاپ رسيده است.
كار گروهي پژوهش و تأليف. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي و حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 156.1373 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي Culture of Iranian P.O.W.S. in Iraq
شمارگان: 3300 نسخه.
جلد اول كتاب «فرهنگ اسيران ايراني در عراق»، در ارتباط با موضوع رهبري و مديريت است و به پنج فصل با موضوعات متعدد و متناسب با هم تقسيم شده است. سعي شده است كه مطالب مندرج، تابع دو اصل مهم «مستند بودن و اصيل بودن» باشد. لذا گفته هاي هر منبع، در زير نام وي آورده شده است. مطالب كتاب، حاصل تحقيقي است كه (بيشتر) از طريق مصاحبه با روايتگران (محمد سيفي، رضا علي صمدي، حسن طاهروردي، سيد حسن ميرسيد و حسن نوروزي)، كه همگي از
آزادگان هستند، به دست آمده است. قبل از شروع هر فصل، در بخشي به نام «روايتگران»، برخي از خصوصيات، چگونگي اسارت و معرفي اجمالي روايت كنندگان خاطرات ارائه شده است. بخش «ورود»، در ابتداي هر فصل توضيحي براي آشنا كردن ذهن خواننده با موضوع هاي مورد بحث آن فصل و بخش «تلخيص»، (شامل رئوس مطالب) در انتهاي هر فصل آورده شده است. فهرستي از عناوين تحقيق در «طرح تحقيقاتي فرهنگ اسيران ايراني در عراق» نيز در پايان كتاب ارائه شده است.
گروه تحقيق و نويسندگان دفتر پژوهش و انتشارات، مسعود ده نمكي... [و ديگران]؛ زير نظر رياست ستاد رسيدگي به امور آزادگان عباسعلي وكيلي. - [تهران]: ستاد رسيدگي به امور آزادگان، 1374.
[ صفحه 28]
170 ص.: مصور. - (خاكريز پنهان؛ 5)
عنوان روي جلد: فرهنگ اصطلاحات و تعابير اسراي ايران در عراق. شمارگان: 5000 نسخه.
گروه تحقيق و نويسندگان دفتر پژوهش و انتشارات: مسعود ده نمكي، جعفر مزيديها، محمد قاسم خاني، رضا كاكا، علي اكبر آينه وند، ايرج هاتفي.
مندرجات: اشاره؛ مقدمه؛ فهرست اسامي راويان؛ بخش نخست: الفاظ و اصطلاحات به ترتيب حروف الفبا؛ بخش دوم: ضمائم شامل: درجات نظامي ارتش عراقي، تعابير آشنا، حقوق ماهيانه اسرا برحسب درجه؛ فهرست الفبايي اصطلاحات و تعابير؛ دعوت به همكاري.
اين كتاب، مجموعه اي است شامل الفاظ و اصطلاحات مربوط به اسراي ايراني كه از خاطرات آنها گرفته شده است. اصطلاحات و تعابير گردآمده طنزآميز هستند. كتاب در دو بخش تنظيم شده است. در بخش اول الفاظ و اصطلاحات، به ترتيب حروف الفبا آمده است و در زير هر كلمه، معني و توضيحي ارائه شده است.
در بخش دوم نيز اطلاعاتي درباره ي درجات نظامي ارتش عراق، تعابير آشنا (فهرست اصطلاحات عربي و ترجمه ي آنها به فارسي، كه برحسب حروف آغازين اصطلاحات در عربي تنظيم شده است)، حقوق ماهانه ي اسيران برحسب درجه (برحسب قوانين بين المللي، همراه با جدول و تصوير آن) آورده شده است. در پايان نيز فهرست الفبايي اصطلاحات به زبان فارسي و اسامي آزادگان راوي آورده شده است.
تأليف غلامرضا علي بابايي. - تهران: مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، (چاپ اول): 1374.
ص. 357 - 1: مصور، عكس، نمونه، نقشه. كتابنامه. شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب، بخش اول از جلد اول از يك مجموعه دو جلدي است كه در چهار مجلد منتشر شده است.
مجلد حاضر، قست اول از جلد اول مجموعه ي دو جلدي واژه نامه ي فارسي تاريخي - سياسي است كه در خصوص مسائل ايران و خاورميانه منتشر شده است. محتواي كتاب، شامل متن الفبايي كلمات و عبارات به همراه شرح آنها بوده، به دو قسمت تقسيم شده است. قسمت اول، واژگان انقلاب اسلامي ايران (حروف آ - ي) و قسمت دوم، خاورميانه (حروف آ - س) است. شرح ارائه شده براي برخي از كلمات و عبارتها گاه به چند صفحه مي رسد. تصاوير، نمونه ها، دستخطها و نقشه هاي سياه و سفيدي نيز در بين متون ارائه شده كه با زيرنويسي درباره ي عبارت يا كلمات مربوطه همراه است. در قسمت دوم و در قسمت الفبايي تحت عبارتهاي جنگ ايران و عراق (1359 - 1376)، جنگ خليخ فارس، قضيه شطالعرب، قطعنامه ها و موارد متعدد ديگر، مطالبي درباره ي دفاع مقدس ارائه شده است. در فهرست مندرجات (كه شامل فهرست مدخلهاي كتاب است)،
از عبارات و كلمات به كار نرفته به آنچه در متن موجود است (از مدخل غير مرجح به مدخل مرجح) ارجاع داده شده است.
تأليف غلامرضا علي بابايي. - تهران: مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، (چاپ اول): 1374.
ص. 946 - 358: مصور، عكس، نقشه.
كتابنامه.
شمارگان: 2200 نسخه
اين كتاب بخش دوم از جلد اول يك مجموعه دو جلدي است كه در چهار مجلد منتشر شده است.
مجلد حاضر، قسمت دوم از جلد اول مجموعه ي دو جلدي واژه نامه فارسي تاريخي - سياسي، دو در خصوص
[ صفحه 29]
مسائل ايران و خاورميانه است. محتواي كتاب، شامل متن الفبايي كلمات و عبارت قسمت دوم، خاورميانه (حروف ش - ي) است. شرح ارائه شده ي برخي كلمات و عبارات گاه تا به چند صفحه مي رسد. همچنين تصاوير و نقشه هاي سياه و سفيدي در بين متون ارائه شده كه با زيرنويس درباره ي هر عبارت يا كلمه ي مربوطه همراه است. در اين مجله، مطالبي در خصوص دفاع مقدس ارائه شده است: از جمله: يونيماگ (گروه ناظر نظامي ملل متحد در ايران و عراق)، نبرد تانكها (جنگ تانكها)، قضيه ي شطالعرب، مذاكرات صلح ايران و عراق (مذاكرات مثلث)، كودتا در خاورميانه (ايران) و مطالبي درباره ي كنفرانسها، قطعنامه ها، قراردادها، و طرحها.
تأليف غلامرضا علي بابايي. - تهران: مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، (چاپ اول): 1374، ص. 501 - 1: مصور، عكس.
كتابنامه. شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب بخش اول از جلد دوم از يك مجموعه 2 جلدي است كه در 4 مجلد منتشر شده است.
مجلد حاضر، قسمت اول از جلد دوم مجموعه ي دو جلدي واژه نامه فارسي تاريخي - سياسي است كه به شرح حال رجال سياسي، احزاب و گروهها اختصاص دارد. محتواي كتاب شامل: «نام خانوادگي
(در قسمت رجال سياسي) با تنظيم الفبايي و نام احزاب و گروههاي سياسي زير نام كشورهاي خاورميانه (اردن، اسرائيل، ايران، تركيه، سوريه، عراق، لبنان، مصر و يمن) و بخشي مجزا، به نام «كمونيسم و احزاب كمونيستي در خاورميانه»، است. قسمت اول، جنبه ي سرگذشتنامه اي دارد و در قسمت دوم، اطلاعات مربوط به سال تأسيس، رهبر، اعضاء، فعاليت هاي مربوطه و مآخذ آن ارائه شده است. تصاويري از اشخاص مرتبط با مدخلهاي ارائه شده؛ به همراه زيرنويس به چاپ رسيده است. در متن كتاب، ضمن ارائه ي اطلاعاتي درباره ي سرگذشتنامه ي برخي از افراد، در مواردي به مسأله ي دفاع مقدس و مبارزات و حضور فرد مذكور در جنگ (چه در جبهه ي ايران و چه در جبهه ي عراق) اشاره شده است؛ از جمله: «علي اكبر هاشمي رفسنجاني، سيد علي خامنه اي، مصطفي چمران، مهدي بازرگان، صدام حسين و....»
تأليف غلامرضا علي بابايي - تهران: مؤسسه خدمات فرهنگي رسا، (چاپ اول): 1374.
ص. 504 - 1046 مصور، عكس، نقشه.
كتابنامه.
شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب بخش دوم از جلد دوم از يك مجموعه 2 جلدي است كه در 4 مجلد منتشر شده است.
مجلد حاضر، قسمت دوم از جلد دوم مجموعه ي دو جلدي واژنامه ي فارسي تاريخي - سياسي، و در خصوص جغرافياي طبيعي و سياسي است. محتواي كتاب شامل اسامي شهرها، استانها، مناطق و پديده هاي طبيعي (چون: كوه ها، رودها، تنگه ها و...) است. تصاوير، عكسها و نقشه هايي نيز با نظم و ترتيب الفبايي همراه متن مرتبط با مدخلهاي ارائه شده، به همراه زيرنويس ارائه شده است. در پايان كتاب، پيوستهايي در خصوص حمله ي نظامي عراق به كويت در دوم اوت
1990 ميلادي و اسناد تاريخي و سياسي خاورميانه ارائه شده است. مطالبي در خصوص دفاع مقدس در مباحث «آبادان، آذربايجان، اروندرود (شط العرب)، ايران، تنگه ي هرمز، تهران، خليج فارس و عراق» ارائه شده است.
[ صفحه 30]
مهدي فهيمي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1369 .240 ص: مصور، جدول. عنوان پشت جلد به انگليسي:The Battle fronts Cultural Lexicon: The Ethics and Manners
كتابنامه به صورت زيرنويس.
اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران متفاوت منتشر شده است.
در مجلد حاضر، ابتدا درباره فرهنگ و ايدئولوژي و معني حقيقي آداب و الگوهاي رفتار مطالبي بيان مي شود و در ادامه، آداب و رسوم مربوط به هريك از موضوعات زير در جبهه مطرح مي شود: «آداب استخاره و تفأل، آداب امر به معروف و نهي از منكر، آداب برادري و تعاون، آداب بيماري و مداوا، آداب پست و نگهباني دادن، آداب حرب و شجاعت، آداب خواب و بيداري، آداب خودسازي، آداب خوردن و آشاميدن، آداب دعا و مناجات، آداب سخن گفتن و سكوت كردن، آداب سنگر و چادر، آداب شهدا و مجروحين، آداب عبادت، آداب عهد و پيمان بستن، آداب عيد و عزا، آداب فرماندهي و فرمانبري، آداب قرآن، آداب لباس، آداب مرخصي رفتن و جابه جايي، آداب مقابله با دشمن و اسرا، آداب مكاتبه و نامه نگاري، آداب ميهماني، آداب نذر، آداب مربوط به نظافت و بهداشت شخصي و محيط، آداب نظام جمع و آداب برخورد با حيوانات و حشرات». سپس فهرست توضيحي (بيانگر... رسوم) موضوع اصلي آداب و رسوم) و زير آن، تقسيم موضوعي مربوط به آن ارائه شده
است و در پايان نيز فهرست راويان (شامل: نام خانواگي، نام، سن، تحصيلات، گردان - واحد، يگان مربوطه و شماره ي فيش سند) آمده است.
مهدي فهيمي. - تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، فرهنگ گستر (چاپ سوم): 1377. 318،[13] ص.: مصور. - (فرهنگ جبهه؛ 14).
طراح روي جلد: هادي فراهاني.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Culture of War Front: The Ethics And Manners
اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران متفاوت منتشر شده است.
مطالب اين جلد از «فرهنگ جبهه: آداب و رسوم» در ادامه جلد اول آن است و همانند جلد اول در ابتدا درباره فرهنگ و ايدئولوژي، معني حقيقي آداب و الگوهاي رفتار مطالبي بيان شده و در ادامه آداب و رسوم مربوط به هر يك از موضوعات در جبهه مطرح شده است. سپس فهرست توضيحي (بيانگر موضوع اصلي آداب و رسوم) و زير آن تقسيم موضوعي مربوط به آن ارائه شده است و در پايان نيز فهرست راويان (شامل نام خانوادگي، نام، سن، تحصيلات، گردان - واحد، يگان مربوطه و شماره فيش سند) آمده است. مقدمه ي كتاب به زبان انگليسي نيز در كتاب به چاپ رسيده است.
گردآورنده: مهدي فهيمي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 95.1368 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، فرهنگ؛ 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Fronts Culture Phrases and Slangs
اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران منتشر شده است.
اصطلاحات و تعبيرات جبهه مجموعه اي از لغات و عبارات است كه نمايانگر افكار، اعتقادات، باورها، پسندها، دلبستگي ها، روابط و عرف و عاداتي هستند كه در جبهه تجلي پيدا كرده اند. مطالب اولين جلد «فرهنگ جبهه:
[ صفحه 31]
اصطلاحات و تعبيرات»، به طور عمده از
بين رزمندگان تهراني گردآوري شده اند. گردآورنده در ابتداي كتاب مقدمه اي مبسوط در باب هدف و نحوه گردآوري اصطلاحات نوشته است كتاب در دو بخش اصلي تنظيم شده است. متن اصلي كتاب، اصطلاحات متداول در بين رزمندگان براي موضوعات مختلف - اعم از خوردن و خوابيدن تا تير و تركش و جراحت و شهادت - را مطرح كرده، معاني آنها و مورد استفاده ي هر يك از آنها را در بين رزمندگان شرح داده است. اين اصطلاحات، در متن، به صورت الفبايي تنظيم شده اند. و در بخش دوم كتاب، (در بخش موضوع ها)، مطالب از نظر موضوعي جدا شده اند. در پايان كتاب نيز نمايه ي الفبايي از اين اصطلاحات داده شده است.
گردآورنده: مهدي فهيمي. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، (چاپ اول): 240.1371 ص.
شمارگان: 11000 نسخه.
اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران متفاوت منتشر شده است.
مطالب اين كتاب (كه جلد چهارم از مجموعه ي اصطلاحات و تعبيرات فرهنگ جبهه است)، به نقل از حدود چهارصد نفر از رزمندگان گردآوري شده است. كتاب در دو بخش اصلي تنظيم شده است. متن اصلي كتاب، حدود ششصد اصطلاح در موضوعات مختلف - اعم از خوردن و خوابيدن تا تير و تركش و جراحت و شهادت - را مطرح كرده، معاني آنها و مورد استفاده ي هر يك از آنها را در بين رزمندگان شرح داده است. اين اصطلاحات، در متن، به صورت الفبايي تنظيم شده اند. و در بخش دوم كتاب، (در بخش موضوع ها)، مطالب از نظر موضوعي جدا شده اند.
در پايان كتاب نيز نمايه ي الفبايي از اين اصطلاحات داده شده است.
مهدي فهيمي [براي] وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور فرهنگي. - تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)؛ فرهنگ گستر، 1376.
173 ص.: عكس، جدول، نمودار. - (فرهنگ گستر؛ 26)
طراح روي جلد: هادي فراهاني.
عنوان پشت جلد به انگليسي:The Batthe Fronts Culture: The Leisure Times
شمارگان: 8800 نسخه.
اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران متفاوت منتشر شده است.
در اين مجلد ابتدا تعاريفي درباره ي فراغ و فراغت، گذران اوقات فراغت در گذشته و حال، اهميت آن، وقت شناسي و شناخت زندگي روزمره ي رزمندگان بيان شده است. سپس نحوه ي گذران اوقات فراغت در مناطق عملياتي «جنوب و جنوب غرب، غرب و جنوب»، به
ترتيب، با ذكر نام و نام خانوادگي هر رزمنده در منطقه ي مربوطه و مبحث مربوط به نحوه ي گذران اوقات فراغت آمده است. در ادامه، بخشي به نحوه ي گذران اوقات فراغت بدون ذكر منطقه اي خاص ارائه مي شود. كتاب، شامل فهرست و نموداري از برنامه هاي اوقات فراغت است. همچنين فهرستي از وسايل و امكانات گذران اوقات فراغت با موضوعات متنوع ارائه شده است. در پايان نيز فهرستي از راويان به ترتيب نام خانوادگي و به همراه شهر و استان مربوطه، سال تولد و منطقه ي جنگي مربوطه ارائه گرديده است. در آخر كتاب نيز عكسهايي در اين رابطه به چاپ رسيده است.
[ صفحه 32]
گردآورنده: مهدي فهيمي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1368. 68 ص.، مصور. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، فرهنگ؛ 1).
عنوان پشت جلد به انگليسي:The Fronts Culture: Placards
اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران متفاوت منتشر شده است.
كتاب «فرهنگ جبهه: تابلو نوشته ها، به فرهنگ نوشتاري در جبهه ها اختصاص دارد. گردآورنده كتاب در مقدمه به تفصيل درباره تابلونويسي در جنگ و اهميت آن سخن گفته و نحوه گردآوري مطالب را شرح داده است. سپس متن تابلوهاي نمونه كه گردآوري شده (و هر متن گوياي حال و هواي خاصي از جبهه است) ارائه شده است. اين متنها به صورت الفبايي تنظيم شده اند. علاوه بر متن تابلو نوشته ها، لباس نوشته ها و سربند نوشته ها يا پيشاني بند نوشته ها، همراه با خاطراتي به نقل از رزمندگان در هنگام نصب تابلوها، در كتاب آمده است. در پايان كتاب نيز هفده تصوير از سربندها، لباس نوشته ها و تابلو
نوشته ها به چاپ رسيده است.
[گردآورنده] مهدي فهيمي؛ [براي] وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور فرهنگي. - تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)؛ فرهنگ گستر، 1370.
319 ص.، جدول.- (فرهنگ گستر، 25).
عنوان پشت جلد به انگليسي:Culture of The War Front
منابع و مآخذ: ص. 59 - 58
اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران متفاوت منتشر شده است.
در مجلد حاضر، ابتدا تعاريفي همراه با نمونه اي از اشعار و رجزها در تاريخ پيامبر (ص) و حماسه ي حسيني، شعار در فرهنگ عامه، شعارهاي مردم در انقلاب اسلامي، شعارها و رجزها در جبهه هاي جنگ تحميلي و زمينه ها و روشهاي محلي در جبهه، شعار و شوخ طبعي موضوعات و مضامين، نحوه ي گردآوري و مواردي چون شعار و شوخ طبعي ارائه شده، سپس در پنج فصل مجزا، هر يك از شعارها و رجزها به تنهايي همراه با مطالبي چون: اجزاي آن، لحن و آهنگ، تكخواني و همخواني، حالات و حركات مي آيد. در ادامه، شعارهاي عملياتي و شعارهاي پراكنده (شعارهاي كوتاهي كه داراي شكل و فرم خاصي نيست) ارائه شده است. در پايان كتاب نيز «فهرست عام»، (شامل آيات، روايات، ادعيه، اسماء الهي و مذهبي، اشخاص، امكنه، گروهها و رسته هاي نظامي و...) براي راهنمايي آمده است. جدولي نيز از راويان شعارها و رجزها (شامل: «نام و نام خانوادگي، گردان - واحد و لشكر - يگان» مربوطه) ارائه شده است.
مهدي فهيمي. - تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)؛ فرهنگ گستر، (چاپ اول): 1378. 218 ص. جدول،عكس.
عنوان به انگليسي: Culture of The War Front
شمارگان: 5000 جلد.
مقدمه كتاب به زبان انگليسي نيز به چاپ رسيده
است.
اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران متفاوت منتشر شده است.
در اين جلد از مجموعه ي «فرهنگ جبهه»، شعارها و رجزهاي رايج در ميان رزمندگان، ذيل پنج فصل با عناوين زير گرد آمده است: 1- تكمله و تتمه ي جلد اول (كه ضمن ارجاع شعار به صفحه مربوطه در جلد اول، ادامه ي آن ذكر مي شود)؛ 2- شوخ شعارها؛ 3- شعارها و رجزها (تنظيم اين بخشها همانند جلد اول است)؛ 4 - شعارهاي غير فارسي
[ صفحه 33]
(بيشتر اين شعارها به زبان تركي است و ترجمه ي آنها زيرنويس شده است)؛ 5- پراكنده ها (شعارها و رجزهايي كه فاقد شكل و فرم خاصي مي باشند). بخش پاياني كتاب به فهرست عام (شامل فهرست آيات، روايات، ادعيه، اسماء الهي، اشخاص، امكنه، گروهها و دسته هاي نظامي و نظاير آن) اختصاص دارد. پايان بخش كتاب عكسهايي از شعار نوشته ها و رزمندگان در حال شعار دادن است.
مهدي فهيمي [براي] وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور فرهنگي. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور فرهنگي؛ دفتر پژوهش و گسترش فرهنگ جبهه، 214.1369 ص. عكس، جدول. - (فرهنگ جبهه؛ 22. طراح روي جلد: هادي فراهاني.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Culture of The War Front: Wise Cracks and Senses of Humor
صفحه ي عنوان به انگليسي: The Battle Field Culture
شمارگان: 17000 نسخه.
ترجمه ي خلاصه ي مقدمه به زبان انگليسي.
اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران متفاوت منتشر شده است.
در اين مجلد، ابتدا درباره ي ادب و سنت شوخ طبعي و نيز روشهاي شوخ طبعي در جبهه مطالبي بيان شده، سپس
شوخ طبعيهاي جبهه در در ده فصل و موضوع مجزا ارائه داده است. هر يك از مدخلهاي شوخي ارائه شده با نحوه ي مطرح شدن آن و احيانا واقعه اي كه موجب بروز آن شده، همراه است. موضوعات، شامل: «اشاره و كنايه، تواضع و تجاهل، جنگ و دشمن، خوردن و آشاميدن، سلامتي و صلوات، شهادت، عبادت و دعا، غيبت، گفت وگو، مزاح و مطايبه» است. پس از آن، يك فهرست موضوعي - كه فاقد نظم الفبايي است - از عناوين شوخي ارائه شده است و بعد از آن، جدولي از راويان (شامل نام خانوادگي، نام، سن، گردان - واحد، لشكر - يگان) ارائه مي شود.
عكسهاي كتاب نيز بياگر مطالبي در اين زمينه است.
مهدي فهيمي.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)؛ فرهنگ گستر، 259.1371 ص.: عكس (بخش رنگي)، جدول. - (فرهنگ گستر؛ 23)
طراح روي جلد: هادي فراهاني.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Culture of The War Front: Wise Cracks and Senses of Humor
اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران متفاوت منتشر شده است.
در اين مجلد، ابتدا درباره ي حسن خلق و خلق حسن، مزاح مذموم و مزاح ممدوح، سنت نبوي در شوخ طبعي و صورت مطايبه، مطالبي بيان، و سپس شوخ طبعيهاي جبهه در ده فصل و موضوع مجزا ارائه شده است. هر يك از مدخلهاي شوخي ارائه شده با نحوه ي مطرح شدن آن و احيانا واقعه اي كه موجب ابراز آن شده، همراه است. موضوعات شامل: «اشاره و كنايه، تواضع، مزاح و مطايبه، خوردن و آشاميدن، عبادت، تجاهل، دعا، صلوات، جنگ و دشمن و گفت وگو» است. سپس يك فهرست موضوعي فاقد نظم الفبايي، از
عناوين شوخي موضوع ذكر شده، ارائه گرديده است. بعد از آن نيز جدولي از راويان (شامل: نام خانوادگي، نام، سن، گردان - واحد، لشكر - يگان) به چاپ رسيده است. عكسهاي كتاب نيز بيانگر مطالبي در اين زمينه است.
[ صفحه 34]
[گردآورنده] مهدي فهيمي [براي] وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور فرهنگي. - تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)؛ فرهنگ گستر. - (چاپ اول): 1378.
359 ص.: عكس، جدول.
طرح روي جلد: هادي فراهاني.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Culture of The War Front: Wise Cracks and Senses of Humor
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران متفاوت منتشر شده است.
در اين جلد از مجموعه ي «فرهنگ جبهه» بخش ديگري از شوخ طبعيهاي رايج در ميان رزمندگان اسلام بر اساس خاطرات و روايتهاي رزمندگان اسلام به طبع رسيده است. كتاب متشكل از پانزده فصل با اين عناوين است: 1. اشاره و كنايه؛ 2. تواضع و تأديب نفس؛ 3. مزاح و مطايبه؛ 4- خوردن و آشاميدن؛ 5- عبادت و اخلاص؛ غيبت و حضور؛ 7- سلام و صلوات؛ 8- جبهه ي جنگ و دشمن؛ 9- گفت و شنود؛ 10- شهادت و بهشت موعود؛ 11- رندي و عياري؛ 12- تجاهل و تظاهر؛ 13- دعا و توسل؛وقايع اتفاقيه؛ 15- بديهه گويي و حاضرجوابي. كتاب با «فهرست موضوعي مطالب، نام و مشخصات، راويان و عكسهايي از جبهه و رزمندگان دفاع مقدس» به پايان مي رسد.
مهدي فهيمي. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛1371.[269] ص.، جدول. -
شمارگان: 11000 نسخه.
ترجمه ي مقدمه به زبان انگليسي در پايان كتاب.
اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران متفاوت منتشر شده است.
در اين مجلد، ابندا درباره ي جنگ و صلح، تعدد، تنوع و تراكم، ينابيع حكمت از قلب به زبان، حسن خلق و خلق حسن، مزاح مذموم و مذاح ممدوح، سنت
نبوي در شوخ طبعي و صور مطايبه مطالبي بيان مي شود و سپس شوخ طبعيهاي جبهه را در دوازده فصل و موضوع مجزا ارائه داده است. هر يك از مدخلهاي شوخي ارائه شده با نحوه ي مطرح شدن آن و احيانا واقعه اي كه موجب بروز آن گرديده، همراه است. موضوعات شامل: «اشاره و كنايه، تواضع، مزاح و مطايبه، خوردن و آشاميدن، عبادت، تجاهل، دعا، صلوات، جنگ و دشمن و گفت و گو» است. سپس يك فهرست موضوعي (كه فاقد نظم الفبايي است) از عناوين شوخي ذيل ده موضوع ذكر شده، ارائه گرديده است. بعد از آن نيز جدولي از راويان (شامل: نام خانوادگي، نام، سن، گردان - واحد، لشكر يگان) به چاپ رسيده است. عكسهاي كتاب نيز بيانگر مطالبي در اين زمينه است.
مهدي فهيمي.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، فرهنگ گستر، 232.1377 ص.: عكس. - (فرهنگ گستر، 11).
عنوان پشت جلد به انگليسي:Culture of The War Front: Observations
اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران متفاوت منتشر شده است.
مجلد حاضر، شامل برگزيده ي روايتها و حكايتهاي رزمندگان محصل در استانهاي اصفهان و ايلام است كه از نحوه ي پذيرش و اعزام به جبهه، آموزش و روزهاي اول منطقه، پست و نگهباني، شب عمليات، برخورد با فرماندهي، درگيري با دشمن، مواجهه با زخمي ها و شهدا و... مطالبي بيان داشته اند. در اين كتاب، به ترتيب، زير هر استان، عناوين ذكر شده به همراه ماجراي نقل شده ارائه مي شود. هر مدخل با اعداد مندرج با اعداد مندرج در حواشي (كد رجوع به راوي
[ صفحه 35]
در فهرست راويان و فهرست عام) شماره گذاري
شده است. در پايان نيز فهرست راويان (شامل: كد ارجاع، نام خانوادگي، نام، استان، و شهر مربوط، سال تولد، ميزان تحصيلات، يگان مربوطه و سمت وي در جبهه) و سپس فهرست عام (محل تولد، شهرستان و بخش، تحصيلات، لشكر و يگان، گردان و واحد، رسته و مسؤوليت، عمليات، منطقه، سال واقعه، شهدا) ارائه شده است كه ابتدا به استان مربوطه و سپس كد هر روايت ارجاع داده شده است.
مهدي فهيمي؛ (براي) وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور فرهنگي - تهران: فرهنگ گستر؛ سروش (انتشارات صدا و سيما)، 210.1380 ص. (فرهنگ گستر؛ 9) شمارگان: 4400 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي :Culture of The War Front: Observations
اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران متفاوت منتشر شده است.
مجلد حاضر شامل برگزيده روايتها و حكايتهاي رزمندگان محصل در استانهاي لرستان، مازندران، مركزي و هرمزگان است. رزمندگان از نحوه ي پذيرش و اعزام به جبهه، آموزش و روزهاي اول حضور در منطقه، پست و نگهباني، شب عمليات، برخورد با فرماندهي، درگيري با دشمن، مواجهه با زخمي ها و شهدا و... مطالبي بيان داشته اند. در متن كتاب زير هر استان عناوين ذكر شده به همراه ماجراي نقل شده ارائه مي شود. هر مدخل با اعداد مندرج در حواشي (كد رجوع به راوي در فهرست راويان و فهرست عام) شماره گذاري شده است. در پايان نيز فهرست راويان (شامل: كد ارجاع، نام خانوادگي، نام، استان و شهر مربوط، سال تولد، ميزان تحصيلات، يگان مربوطه و سمت وي در جبهه) و سپس فهرست عام (محل تولد، شهرستان و بخش، تحصيلات، لشكر و يگان، گردان و واحد، رسته و
مسئوليت، عمليات، منطقه، سال واقعه، شهدا) ارائه شده است كه ابتدا به استان مربوطه و سپس كد هر روايت ارجاع داده شده است.
مهدي فهيمي [براي] وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور فرهنگي. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور فرهنگي، دفتر پژوهش و گسترش فرهنگ جبهه، 224.1373 ص.: مصور. - (فرهنگ جبهه؛ 21).
عنوان پشت جلد به انگليسي:Culture of The War Front: Observations
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران متفاوت منتشر شده است.
مجلد حاضر شامل برگزيده ي روايتها و حكايتهاي رزمندگان محصل در استانهاي همدان و يزد است كه از نحوه ي پذيرش و اعزام به جبهه، آموزش و روزهاي اول منطقه، پست و نگهباني، شب عمليات، برخورد با فرماندهي، درگيري با دشمن، مواجهه با زخمي ها و شهدا و... مطالبي بيان داشته اند. ابتدا مطالب مربوط به استان همدان و سپس استان يزد آمده است و در زير هر استان، عناوين ذكر شده به همراه ماجراي نقل شده ارائه شده است. هر مدخل با اعداد مندرج در حواشي (كد رجوع به راوي در فهرست راويان و فهرست عام) شماره گذاري شده است. در پايان نيز فهرست راويان (شامل: كد ارجاع، نام خانوادگي، نام، استان و شهر مربوطه، سال تولد، ميزان تحصيلات، يگان مربوطه و سمت راوي در جبهه) و سپس فهرست عام (محل تولد، شهرستان و بخش، تحصيلات، لشكر و يگان، گردان و واحد، رسته و مسؤوليت، عمليات، منطقه، سال واقعه و شهدا) به چاپ رسيده است كه ابتدا به استان مربوطه و سپس به كد هر روايت ارجاع داده شده است.
[
صفحه 36]
[گردآورنده] مهدي فهيمي [براي] وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور فرهنگي.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)؛ فرهنگ گستر، (چاپ دوم): 1377.
329 ص.: عكس، جدول، نمونه.- (فرهنگ گستر: 8).
عنوان پشت جلد به انگليسي:Culture of The War Front
شمارگان: 4400 نسخه.
در اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران متفاوت منتشر شده است.
در مجلد حاضر، ابتدا درباره ي نامه و پيشينه ي نامه نگاري و شيوه هاي مكاتبه در جبهه مطالبي بيان شده است. سپس مكتوبات - شامل: نام فرستنده و گيرنده، مبدأ، مقصد و تاريخ مكاتبه به همراه متن اصلي - به ترتيب، شماره گذاري و ارائه شده است. مكتوبات شامل نامه هايي است كه رزمندگان براي دوستان، آشنايان، فاميل، پدر، مادر و.... نوشته اند. سپس فهرست عام (شامل: آيات، روايات، استغاثه ها، كلمات بزرگان، آداب و رسوم، امثال، حكم، اصطلاحات و اعلام، شعرها، شعارها، مطايبات، مطلع ها، امضاها، و حسن ختام هاي نامه ها، پاكت نوشته ها - مطالبي كه روي پاكت نوشته مي شد - و نويسندگان نامه) ارائه شده كه با ارجاع به شماره ي مكتوب مورد نظر مي تواند جهت راهنمايي مورد استفاده قرار گيرد. در پايان كتاب نيز نمونه هايي از دستخط متن اصلي نامه ها به همراه امضاها و شعرها و شعارهاي به كار رفته ارائه گرديده است. هر نامه داراي شماره اي مربوط به سند اصلي است كه از آن استخراج شده است. اصلاحات و توضيحات هر نامه نيز با ارجاع به پانويس هر متن ارائه شده است.
[گردآورنده] مهدي فهيمي [براي] وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور فرهنگي.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)؛ فرهنگ گستر، 1375.
217 ص.، [38] ص.، نمونه.- (فرهنگ
گستر: 9).
عنوان پشت جلد به انگليسي:Culture of The War Front
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران متفاوت منتشر شده است.
در اين مجلد از فرهنگ جبهه به ارائه ي نامه هاي رزمندگان از جبهه هاي نبرد به دوستان، آشنايان و خانواده هايشان پرداخته شده است. اين نامه ها (كه بيشتر آنها از جبهه هاي جنوب فرستاده شده اند) حاوي پيامها و درسهاي مقاومت و ايثار براي امت اسلامي هستند. در اين نامه ها - كه توسط گردآورندگان، از نظر نثر و شيوه ي نگارش تا حدودي تصحيح شده اند - رزمندگان، به توضيح شرايط خود و بيان خواسته هايشان از دوستان و آشنايان و بيان نصيحت و پند [خصوصا تأكيد بر حمايت از امام (ره)] مي پردازند. در ابتداي هر نامه با ذكر شماره ي مكتوب در كتاب، نام فرستنده و گيرنده، مبدأ، مقصد و تاريخ ارسال مشخص شده است. هر نامه داراي شماره ي مربوط به سند اصلي استخراج شده از آن نيز مي باشد. اصلاحات و توضيحات هر نامه نيز با ارجاع به پانويس هر متن ارائه شده است. سپس فهرست عام (شامل: آيات، روايات، ادعيه، استغاثه ها، كلمات بزرگان، آداب و رسوم، امثال و حكم، اصطلاحات و اعلام، شعرها و شعارها، مطايبات، مطلع ها، امضاها، و حسن ختام هاي نامه ها، پاكت نوشته - مطالبي كه روي پاكت نوشته مي شد - و نويسندگان) ارائه شده است. در پايان كتاب نيز نمونه هايي از دستخط متن اصلي نامه ها آمده است.
گردآورنده: مهدي فهيمي؛ [براي] وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور فرهنگي.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، فرهنگ گستر.- (چاپ اول): 1378.
272 ص.: عكس، جدول.-(فرهنگ گستر؛ 6).
[
صفحه 37]
طراح روي جلد: هادي فراهاني.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Culture of The War Front
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران متفاوت منتشر شده است.
جلد اول «منظمومه ها»، از مجموعه كتابهاي «فرهنگ جبهه»، شامل اشعار مربوط به جبهه هاي جنگ است. كتاب، با مقدمه اي درباره ي نظم و نثر اجتماعي و عاميانه و شعر مقاومت آغاز مي شود. سپس قطعات كوتاه و بلند منظوم رزمندگان، در ده فصل، با اين عناوين آمده است: «استغاثه و توسل، رزمجويي و دريغ گويي، تذكره ي شهدا، وصف حال و شرح فراق، صدامسرايي، شعر عاميانه، سرباز سروده، نظيره و نقيضه، شاعرانه و پراكنده ها». بخش ضمائم كتاب، مشتمل بر «توضيحاتي براي فصل هشتم، اوزان عروضي برخي از اشعار، مطلع منظومه ها، فهرست عام و فهرست راويان هنر مقاومت» است.
[گردآورنده] مهدي فهيمي [براي] وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور فرهنگي.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)؛ فرهنگ گستر، 1375.
215 ص.: مصور، نمونه.- (فرهنگ گستر؛ 7). طراح روي جلد: هادي فراهاني.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Culture of The War Front: the Written Reminiscents
كتابنامه. شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب در سالهاي مختلف توسط ناشران متفاوت منتشر شده است.
در مجلد حاضر، ابتدا به توضيح مفاهيم و مصاديق يادگار و نيز زمينه ها و ضرورتهايي كه منجر به اين پديده گرديده، به همراه روش شناسي يادگارها از نقطه ي اوج عواطف، صفحه آرايي و سندسازي اشاره شده، مطالبي درباره ي مكان يابي، تيپ شناسي، موضوعات و مضامين مربوط به آن بيان شده است. سپس هر يك از يادگار نوشته ها، پندنامه ها، حسب حال ها، شفاعتنامه ها، و پيامها در
فصلهاي مجزا با شماره، امضاها و حسن ختام ها ارائه گرديده است. هر عنوان، شامل نام اشخاص و تاريخ نيز هست. در پايان نيز فهرست عام (شامل: آيات، روايات، ادعيه، استغاثه ها، كلمات بزرگان، اصطلاحات و اعلام، شعرها، شعارها، مطالبات، مطلع ها، امضاها و حسن ختام ها، اشخاص) ارائه مي شود كه براي راهنمايي به شماره ي مدخل مربوطه ارجاع داده مي شود. در آخر كتاب نيز نمونه هايي از دستخطهاي اصلي يادگار نوشته ها موجود است.
سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح.- تهران: سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، 1373.
178 ص.: مصور، عكس، نقشه (تاشده) نمودار، جدول.- (برگ 4 - 38 NI).
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد 34 اين مجموعه توصيفي است از شهرها و آباديهاي بزرگ و كوچك، راهها، مزارع، مكانهاي مسكوني و غيرمسكوني، نام و مشخصات رودها، دشتها، كوهها و ديگر عوارض طبيعي استان كردستان (بخصوص شهرستان بانه و توابع)، كه به ترتيب الفباي نام پديده، با مقياس 1:250000 (در سيستم U.T.M) تهيه شده است. اسامي، آوانويسي با الفباي لاتين و تصاوير، زيرنويس دراند. اطلاعات هر مدخل شامل: «مشخصات جغرافيايي، ارتفاع، مختصات جغرافيايي، زبان، دين، وضعيت اقتصادي و اجتماعي، فرآورده ها، پوشش گياهي و نظاير آن و همچنين، بناها و آثار هنري و باستاني و جلوه هاي تاريخي، سياسي موجود در شهر يا قريه» است. در شرح مدخلها، حوادث، ويراني ها و رويدادهاي مربوط به جنگ ايران و عراق نيز ارائه شده اند.
[ صفحه 38]
سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح.- تهران: سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، 1374.
269 ص.: مصور، عكس، نقشه (تاشده)، نمودار، جدول.- (برگ 3 - 83 NI).
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد 35 اين مجموعه، توصيفي است از شهرها، آباديهاي بزرگ و كوچك، راهها، مزارع، مناطق مسكوني و غير مسكوني، نام و مشخصات رودها، دشتها، كوهها و ديگر عوارض طبيعي استان كردستان (به ويژه شهرستان سنندج و توابع)؛ كه به ترتيب الفباي نام پديده، با مقياس 1:250000 (در سيستم U.T.M) تهيه شده است. اسامي، آوانويسي با الفباي لاتين و تصاوير، زيرنويس دارند. اطلاعات هر مدخل شامل: «مشخصات جغرافيايي، ارتفاع، مختصات جغرافيايي، زبان، دين، وضعيت
اقتصادي و اجتماعي، فرآورده ها، پوشش گياهي و نظاير آن و همچنين، بناها و آثار هنري و باستاني و جلوه هاي تاريخي، سياسي موجود در شهر يا قريه» است. در شرح مدخلها، حوادث، ويراني ها و رويدادهاي مربوط به جنگ ايران و عراق نيز ارائه شده اند.
سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح.- تهران: سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، 1374.
767 ص.: مصور، عكس، نقشه (تا شده)، نمودار، جدول.- (برگ 8 - 83 NI).
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد 46 اين مجموعه، توصيفي است از شهرها، آباديهاي بزرگ و كوچك، راهها، مزارع، مناطق مسكوني و غير مسكوني نام و مشخصات رودها، دشتها، كوهها، ديگر عوارض طبيعي استان كرمانشاه (به ويژه شهرستان كرمانشاه و توابع)؛ كه به ترتيب الفباي نام پديده، با مقياس 1:250000 (در سيستم U.T.M) تهيه شده است، اسامي آوانويسي با الفباي لاتين و تصاوير، زيرنويس دارند. اطلاعات هر مدخل شامل: «مشخصات جغرافيايي، ارتفاع، مختصات جغرافيايي، زبان، دين، وضعيت اقتصادي و اجتماعي، فرآورده ها، پوشش گياهي و نظاير آن همچنين، بناها و آثار هنري و باستاني و جلوه هاي تاريخي، سياسي موجود در شهر يا قريه» است. در شرح مدخلها حوادث، ويراني ها و رويدادهاي مربوط به جنگ ايران و عراق نيز ارائه شده اند.
سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح.- تهران: سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، 1372.
91 ص.: مصور، عكس، نقشه (تاشده)، نمودار، جدول.- (برگ 11 - 83 NI).
شمارگان: ذكر نشده است.
شماره اين جلد، ايلام، در كتاب 56 ذكر شده كه با شماره جلد مربوط به قصر شيرين تكراري است.
اين جلد از اين مجموعه، توصيفي است از شهرها، آباديهاي بزرگ و كوچك، راهها، مزارع، مناطق مسكوني و غير مسكوني نام و مشخصات رودها، دشتها، كوهها و ديگر عوارض طبيعي استان ايلام (به ويژه شهرستان ايلام و توابع)؛ كه به ترتيب الفباي نام پديده، با مقياس 1:250000 (در سيستم U.T.M) تهيه شده است، اسامي، آوانويسي با الفباي لاتين و
تصاوير، زيرنويس دارند. اطلاعات هر مدخل شامل: «مشخصات جغرافيايي، ارتفاع، مختصات جغرافيايي، زبان، دين، وضعيت اقتصادي و اجتماعي، فرآورده ها، پوشش گياهي و نظاير آن و همچنين، بناها و آثار هنري و باستاني و جلوه هاي تاريخي، سياسي موجود در شهر يا قريه» است. در شرح مدخلها حوادث، ويراني ها و رويدادهاي مربوط به جنگ ايران و عراق نيز ارائه شده است.
[ صفحه 39]
سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح. - تهران: سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، 1373.
317 ص.: مصور، عكس، نقشه (تاشده)، نمودار، جدول. - (برگ 7 - 83. NI).
شمارگان: ذكر نشده است.
شماره اين جلد، قصر شيرين، در كتاب 56 ذكر شده كه با شماره جلد مربوط به ايلام تكرار است.
اين جلد از مجموعه، توصيفي است از شهرها، آباديهاي بزرگ و كوچك، راهها، مزارع، مناطق مسكوني و غير مسكوني، نام و مشخصات رودها، دشتها، كوهها و ديگر عواض طبيعي استان كرمانشاه (به ويژه شهرستان قصر شيرين و توابع)؛ كه به ترتيب الفباي نام پديده، با مقياس 1:250000 (در سيستم U.T.M) تهيه شده است. اسامي، آوانويسي الفباي لاتين و تصاوير، زيرنويس دارند. اطلاعات الفباي لاتين و تصاوير، زيرنويس دارند. اطلاعات هر مدخل شامل: «مشخصات جغرافيايي، ارتفاع، مختصات جغرافيايي، زبان، دين، وضعيت اقتصادي و اجتماعي، فرآورده ها، پوشش گياهي و نظاير آن و همچنين، بناها و آثار هنري و باستاني و جلوه هاي تاريخي، سياسي موجود در شهر يا قريه» است. در شرح مدخلها حوادث، ويراني ها و رويدادهاي مربوط به جنگ ايران و عراق نيز ارائه شده است.
سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح. - تهران: سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، 1375.
505 ص.: مصور، عكس، نقشه (تاشده)، نمودار، جدول. - (برگ 21 - 83 NI).
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد 57 اين مجموعه، توصيفي است از شهرها، آباديهاي بزرگ و كوچك، راهها، مزارع، مناطق مسكوني و غير مسكوني، نام و مشخصات رودها، دشتها، كوهها، ديگر عوارض طبيعي استان لرستان (به ويژه شهرستان كوهدشت و توابع)؛ كه به ترتيب الفباي نام پديده، با مقياس 1:250000 (در
سيستم U.T.M) تهيه شده است. اسامي، آوانويسي با الفباي لاتين و تصاوير، زيرنويس دارند. اطلاعات هر مدخل شامل: «مشخصات جغرافيايي، ارتفاع، مختصات جغرافيايي، زبان،دين، وضعيت اقتصادي و اجتماعي، فرآورده ها، پوشش گياهي و نظاير آن و همچنين، بناها و آثار هنري و باستاني و جلوه هاي تاريخي، سياسي موجود در شهر يا قريه» است. در شرح مدخلها حوادث، ويراني ها و رويدادهاي مربوط به جنگ ايران و عراق نيز ارائه شده اند.
سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح. - تهران: سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، 1365.
2 جلد در يك مجلد (25،46) ص.: مصور، عكس، نقشه (تاشده)، نمودار، جدول. - (برگ 4 - 38 NH) و (16-38 NI) شمارگان: ذكر نشده است.
اين جلد از مجموعه، توصيفي است از شهرها، آباديهاي بزرگ و كوچك، راهها، مزارع، مناطق مسكوني و غير مسكوني، نام و مشخمصات رودها، دشتها، كوهها، و ديگر عوارض طبيعي استانهاي ايلام و خوزستان (به ويژه شهرستانهاي دهلران و بستان و توابع)؛ كه به ترتيب الفباي نام پديده، با مقياس 1:250000 (در سيستم U.T.M) تهيه شده است. اسامي، آوانويسي الفباي لاتين و تصاوير، زيرنويس دارند. اطلاعات هر مدخل، شامل: «مشخصات جغرافيايي، ارتفاع، مختصات جغرافيايي، زبان، دين وضعيت اقتصادي و اجتماعي، فرآورده ها، پوشش گياهي و نظاير آن همچنين، بناها و آثار هنري و باستاني و جلوه هاي تاريخي، سياسي موجود در شهر يا قريه» است. در شرح مدخلها حوادث، ويراني ها و رويدادهاي مربوط به جنگ ايران و عراق نيز ارائه شده اند.
[ صفحه 40]
سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح. - تهران: سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، 1370.
306 ص.: مصور، عكس، نقشه (تا شده)، نمودار، جدول. - (برگ 13- 38 NI).
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد 69 اين مجموعه، توصيفي است از شهرها، آباديهاي بزرگ و كوچك، راهها، مزارع، مناطق مسكوني و غير مسكوني، نام و مشخصات رودها، دشتها، كوهها و ديگر عوارض طبيعي استان خوزستان (به ويژه شهرستان دزفول و توابع)؛ كه به ترتيب الفباي نام پديده، با مقياس 1:250000 (در سيستم U.T.M) تهيه شده است. اسامي، آوانويسي با الفباي لاتين و تصاوير،
زيرنويس دارند. اطلاعات هر مدخل شامل: «مشخصات جغرافيايي، ارتفاع، مختصات جغرافيايي، زبان، دين، وضعيت اقتصادي و اجتماعي، فرآورده ها، پوشش گياهي و نظاير آن همچنين، بناها و آثار هنري و باستاني و جلوه هاي تاريخي، سياسي موجود در شهر يا قريه» است. در شرح مدخلها حوادث، ويراني ها و رويدادهاي مربوط به جنگ ايران و عراق نيز ارائه شده اند.
سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح. - تهران: سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، 1369.
250 ص.: مصور، عكس، نقشه (تا شده) نمودار، جدول،. - (برگ 1 - 39 NH).
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد 34 اين مجموعه، توصيفي است از شهرها، آباديهاي بزرگ و كوچك، راهها، مزارع، مناطق مسكوني و غير مسكوني، نام و مشخصات رودها، دشتها، كوهها و ديگر عوارض طبيعي استان خوزستان (به ويژه شهرستان اهواز و توابع)؛ كه به ترتيب الفباي نام پديده، با مقياس 1:250000 (در سيستم U.T.M) تهيه شده است. اسامي، آوانويسي با الفباي لاتين و تصاوير زيرنويس دارند. اطلاعات هر مدخل شامل: «مشخصات جغرافيايي، ارتفاع، مختصات جغرافيايي، زبان، دين و وضعيت اقتصادي و اجتماعي، فرآورده ها، پوشش گياهي و نظاير آن و همچنين، بناها و آثار هنري و باستاني و جلوه هاي تاريخي، سياسي موجود در شهر يا قريه» است. در شرح مدخلها، حوادث، ويراني ها و رويدادهاي مربوط به جنگ ايران و عراق نيز ارائه شده اند.
سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح. - تهران: سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، 1365.
148 ص.: مصور، عكس، نقشه (تا شده)، نمودار، جدول. - (برگ 5 - 39 NH).
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد نود اين مجموعه توصيفي است از شهرها، آباديهاي بزرگ و كوچك، راهها، مزارع، مناطق مسكوني و غير مسكوني، نام و مشخصات رودها، دشتها، كوهها و ديگر عوارض طبيعي استان خوزستان (به ويژه شهرستان آبادان و توابع)؛ كه به ترتيب الفباي نام پديده، با مقياس 1:250000 (در سيستم U.T.M) تهيه شده است. اسامي، آوانويسي با الفباي لاتين و تصاوير، زيرنويس دارند. اطلاعات هر مدخل شامل: «مشخصات جغرافيايي، ارتفاع، مختصات جغرافيايي، زبان،
دين، وضعيت اقتصادي و اجتماعي، فرآورده ها، پوشش گياهي و نظاير آن و همچنين، بناها و آثار هنري و باستاني و جلوه هاي تاريخي، سياسي موجود در شهر يا قريه» است. در شرح مدخلها حوادث، ويراني ها و رويدادهاي مربوط به جنگ ايران و عراق نيز ارائه شده اند.
[ صفحه 41]
پژوهش محمدباقر نجف زاده بارفروش «م. روجا». - [تهران]: كيهان، 352.1372 ص.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
بنابر پيش گفتار كتاب، قرار بود كه فرهنگ شاعران جنگ و مقاومت در چهار جلد منتشر شود كه سه جلد آن شامل شرح احوال و نمونه آثار و عكس يا طرح چهره شاعران باشد و جلد چهارم، به نقد و بررسي و تحليل شعر عصر انقلاب اسلامي و حوزه ي جبهه و جنگ و ادبيات مقاومت اختصاص يابد. ولي آنچه تاكنون منتشر شده، كتاب حاضر است كه مختصري از شرح احوال شاعران و نمونه هايي از آثار آنها را در برمي گيرد. تنظيم مطالب كتاب به صورت الفبايي نام خانوادگي شاعران است و نمونه ي اشعار با راهنمايي خود شاعر انتخاب شده است. هدف كتاب، معرفي شاعران جبهه، جنگ و مقاومت و آشنا كردن خوانندگان با اشعار مربوط به اين موضوع است.
تدوين: مجيد زمان پور. - تهران: تنديس، (چاپ اول): 1378.
سه، 165 ص.
كتابنامه: ص 165 - 129.
شمارگان: ذكر نشده است.
فرهنگ «شهدا»، مجموعه اي است از واژگان، اصطلاحات و تعبيراتي كه شهيدان براي نوشتن وصيتنامه هاي خود از آنها استفاده كرده اند. براي تنظيم اين كتاب، نزديك به 11700 وصيتنامه به جاي مانده از شهدا بررسي و واژه هاي آنها استخراج شد و بر اساس الفبا نظام يافت. زير هر مدخل، تفسيرها، برداشتها و تأويلهاي شهيدان به اختصار درج شده است.
مهدي فهيمي. - تهران: نشر پايداري، (چاپ اول): 1381.
سيزده، 917، سي ص.: مصور، عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي:An Encyclopedia of the War Front v.1: Idiom and explanations proper names
شمارگان: 2200 نسخه.
مجموعه حاضر بر اساس روايت 150000 رزمنده از سراسر كشور تهيه شده است.
مجلد حاضر، جلد اول از مجموعه ي هشت جلدي است كه در دو قسمت - به قرار زير - ارائه شده است:
قسمت اول: اصطلاحات و تعبيرات (كلمه ها و تركيبها با تنظيم الفبايي)، اصطلاحاتي از افكار، اعتقادها، باورها، پسندها، دلبستگي ها، روابط و عرف و عادات جبهه. قسمت دوم: اعلام (كلمه ها و تركيبهاي اسامي خاص و عام، مكانها، زمانها و اشخاص با تنظيم الفبايي)، نمايه ي مدخلها (فهرست الفبايي اصطلاحات و تعبيرات)، راهنماي راويان رزمنده (نام خانوادگي، نام شهرستان، استان، تاريخ تولد، تحصيلات، يگان رزم، گردان و رسته) براساس الفباي نام خانوادگي، راهنماي تسليحات و جنگ افزارها (فهرست الفبايي تسليحات و جنگ افزارها، همراه شرحي درباره ي هر يك) و در پايان، فهرست الفبايي عملياتها به ترتيب نام، تاريخ و منطقه ي عملياتي.
[ صفحه
42]
مهدي فهيمي. - تهران: نشر پايداري، (چاپ اول): 1381.
چهارده، 642 ص. مصور، عكس، نمونه.
عنوان پشت جلد انگليسي: An Encyclopedia of the War Front, v.2: Signboards inscriptions, the written reminiscent letters
شمارگان: 2200 نسخه.
مجموعه حاضر بر اساس روايت 150000 رزمنده از سراسر كشور تهيه شده است.
جلد دوم اين مجموعه در سه قسمت ارائه شده است.قسمت اول: تابلو نوشته ها (متن الفبايي عبارت و تابلو نوشته ها، كه متن الفبايي حاوي عبارات تابلوها و شرح مختصري از خاطرات مربوط به هر يك از آنها است)؛ قسمت دوم: يادگار نوشته ها (پندنامه ها، پيامها، حسب حال ها، شفاعتنامه ها، يادگار نوشته هاي رزمندگان كه بنابر موضوع و مضامين منعكس در متنها تقسيم شده است، همراه با نمونه هايي از دستخط رزمندگان و تصاوير رسم شده)؛ قسمت سوم: نامه ها (به تفكيك نامه هاي خانوادگي و دوستانه، به همراه اطلاعاتي از فرستنده و تاريخ ارسال؛ تنظيم به ترتيب تاريخ ارسال).
در پايان، راهنماي راويان رزمنده (نام خانوادگي، نام شهرستان، استان، تاريخ تولد، تحصيلات، يگان رزم، گردان و رسته) آورده شده است. اين بخش بر اساس نام خانوادگي راويان، تنظيم الفبايي شده است.
مهدي فهيمي. - تهران: نشر پايداري، (چاپ اول): 1381.
بيست و يك، 756 ص.: مصور، عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي:An Encyclopedia of the War Front v.3: Wise cracks and sceneses of
: humor slogans and epicverses poeticals
شمارگان: 2200 نسخه.
مجموعه حاضر بر اساس روايت 150000 رزمنده از سراسر كشور تهيه شده است.
جلد سوم اين مجموعه، در سه قسمت ارائه شده است. قسمت اول: شوخ طبعيها (اشاره و كنايه،
بديهه گويي، تواضع و تجاهل، جنگ و دشمن، خوردن و آشاميدن، رندي و عياري، سلام و صلوات، شهادت و بهشت موعود، عبادت و دعا، غيبت، حضور و غياب، گفت و شنود، مزاح و مطايبه، وقايع اتفاقيه و حاضرجوابي ها)؛ الفبايي شده به ترتيب عبارات و كلمات در هر بخش. قسمت دوم: شعارها و رجزها (مطلع ها، شوخي شعارها، شعارهاي تركي، شعارهاي پراكنده)؛ به صورت الفبايي. قسمت سوم: منظومه ها (استغاثه و توسل، تذكره ي شهدا، رزمجويي و دريغ گويي، سرباز سروده، شاعرانه ها، شعر عاميانه، صدامسرايي، نظيره و نقيضه، وصف حال و شرح فراق و اشعار پراكنده در قالبهاي شعري مختلف). ضمايم: كه شامل توضيحات و اضافات و نظيره ها و نقيضه ها به همراه اوزان عروضي برخي اشعار است. راهنماي راويان رزمنده (نام خانوادگي، نام شهرستان، استان، تاريخ تولد، تحصيلات، يگان رزم و گردان و رسته) با تنظيم الفبايي بر اساس نام خانوادگي در انتهاي كتاب ارائه شده است.
مهدي فهيمي. - تهران: نشر پايداري، (چاپ اول): 1381.
هفده، 665 ص.: مصور، عكس، جدول.
[ صفحه 43]
عنوان پشت جلد به انگليسي:An Encyclopedia of the War Front v.4: The ethics and manners, games, creativitirs, the leisure times
شمارگان 2200 نسخه.
مجموعه حاضر بر اساس روايت 150000 رزمنده از سراسر كشور تهيه شده است.
جلد چهارم اين مجموعه در چهار بخش تنظيم شده است.
بخش 1: آداب و رسوم (كلمات و عبارات مربوط به امور اجتماعي، نظير: برادري و تعاون، بيماري و مداوا، حمل و نقل، خواب و بيداري، خوردن و آشاميدن، رفتار با حيوانات، سخن و سكوت، عيد و عزا، گفت و شنود،
مرخصي و جابه جايي، مكاتبه و...؛ امور دفاعي نظير: پست و نگهباني، حرب و شجاعت، سنگر و چادر، شهدا و مجروحان، فرماندهي و فرمانبري، مقابله با دشمن و...؛ امور عبادي نظير، استخاره و تفأل، امر به معروف و نهي از منكر، خودسازي، دعا و مناجات، عبادت، عهد و پيمان، قرآن و...).
بخش 2: بازي ها (بومي، محلي جنگي و...).
بخش 3: خلاقيتها (ساخته ها و اكتشافات رزمندگان و...).
بخش 4: اوقات فراغت.
تركيبات و عبارات و كلمات، نظم الفبايي و شرح مختصري دارند. در پايان، نمايه ي مدخلها (به تفكيك چهار بخش فوق) و راهنماي راويان رزمنده (نام خانوادگي، نام شهرستان، استان، تاريخ تولد، تحصيلات و يگان رزم، گردان و رسته)، بر اساس الفباي نام خانوادگي آمده است.
مهدي فهيمي. - تهران: نشر پايداري، (چاپ اول): 1381. هفت، 592 ص.: مصور، عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي:An Encyclopedia of the War Front, v.5: True dreams, reavelations, observations
شمارگان: 2200 نسخه.
مجموعه حاضر بر اساس روايت 150000 رزمنده از سراسر كشور تهيه شده است.
جلد پنجم اين مجموعه در سه قسمت ارائه شده است. قسمت اول: رؤياهاي صادقانه (شامل متن الفبايي عبارات و كلمات رؤياها): قسمت دوم: مكاشفات (متن الفبايي عبارات و كلمات و مكاشفات)؛ قسمت سوم: بخش اول مشاهدات) شامل متن الفبايي عبارات و جملات مربوط به آموزش و اعزام، اولين روزهاي اعزام و جبهه، پست و نگهباني، جنگ و گريز، دشمن، زخمي ها و شهدا). در همه ي قسمتها، شرح مختصري براي عبارات و كلمات داده شده است. در پايان، نمايه اي از مدخلها به تفكيك سه قسمت مذكور به ترتيب الفبا
آمده است. در ادامه، راهنماي راويان رزمنده (شامل نام خانوادگي، نام شهرستان، استان، تاريخ تولد، تحصيلات، يگان رزم، گردان و دسته) بر اساس نام خانوادگي ارائه شده است.
مهدي فهيمي. - تهران: نشر پايداري، (چاپ اول): 601.1381 ص.: مصور، عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي:An Encyclopedia of the War Front, v.6: observations, the invisible, assistance,benedictions
شمارگان: 2200 نسخه.
[ صفحه 44]
مجموعه حاضر بر اساس روايت 150.000 رزمنده از سراسر كشور تهيه شده است.
جلد ششم اين مجموعه در سه قسمت ارائه شده است. قسمت اول: بخش دوم: مشاهدات (شامل متن الفبايي عبارات و جملات مربوط به زندگي در جنگ، عسر و حرج، عمليات، فرماندهي، كمين، گشت و شناسايي، وقت خوشي كردن و ياد ياران)؛ قسمت دوم: امدادهاي غيبي (شامل امدادهاي غيبي در مناطق عملياتي و در شرايط بين عمليات، امدادهاي غيبي بدون ذكر زمان و مكان واقعه و نيز روايتهاي پراكنده)؛ قسمت سوم: نيايشها (شامل جملات و عبارات مربوط به نيايشها كه بر اساس حرف اول جمله، الفبايي شده است). عبارات و كلمات دو قسمت اول به همراه شرحي مختصر در بخش مربوطه ارائه شده اند. سپس نمايه اي از مدخلها به تفكيك سه قسمت مذكور به ترتيب الفبا آورده شده است و در ادامه، راهنماي راويان رزمنده (شامل نام خانوادگي، نام شهرستان، استان، تاريخ تولد، تحصيلات، يگان، رزم، گردان و دسته)، بر اساس نام خانوادگي تنظيم شده و به چاپ رسيده است.
مهدي فهيمي. - تهران: نشر پايداري، (چاپ اول): 1381. د، 662،5 ص.: مصور، عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي:An Encyclopedia of the War Front, v.7: Testaments, diaries, aphorisms
شمارگان: 2200 نسخه.
مجموعه حاضر بر اساس روايت 150000 رزمنده از سراسر كشور تهيه شده است.
كتاب حاضر، جلد هفتم از
يك مجموعه ي هشت جلدي است و در سه قسمت ارائه شده است. قسمت اول: شهادتنامه ها (شامل استغاثه و حمد و ثنا، استغفار و عذر تقصير، اقرار به توحيد، نبوت و ولايت، حكمت مجاهدت و مقاومت، دلالت به خير و راه نجات، شرح حال و اهل و عيال، شهادت و ارادت به ائمه ي اطهار (ع) و امام خميني (ره). مرگ و زندگي و ثواب و عقاب، وصيت هاي شخصي و ياد يار و شوق ديدار)؛ قسمت دوم: يادداشتهاي روزانه (شامل يادداشتهاي رزمندگان به تفكيك تقويم سال 1367 - 1359)؛ قسمت سوم: كلمات قصار (شامل متن الفبايي كلمات و عبارات و جملات). در پايان نيز فهرست اسامي راويان رزمنده (نام خانوادگي، نام)و تاريخ يادداشتهاي، آمده است.
مهدي فهيمي. - تهران: نشر پايداري، (چاپ اول): 1381. چهار 726 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي:An Encyclopedia of the War Front, v.8: Criticisms, begin and appearance, incidents
شمارگان: 2200 نسخه.
مجموعه حاضر بر اساس روايت 150000 رزمنده از سراسر كشور تهيه شده است.
كتاب حاضر، جلد هشتم اين مجموعه است كه در سه قسمت ارائه شده ا ست. قسمت اول: نقد و نظر (شامل متن الفبايي اسامي منتقدان درباره ي كتاب فرهنگ جبهه همراه با متن انتقادي، نامه ها و موارد پراكنده ي ديگر در نقدهاي مربوطه)؛ قسمت دوم: بود و نمود (شامل متن گفتگوي همكاران و دوستان درباره ي نحوه ي گردآوري، كاستي ها، كسب اطلاعات، سفرها و...)؛ قسمت سوم: سوانح (شامل متن گفتگوي مؤلف درباره ي تحقيق و تأليف، ياداشت هاي سفر و مطالب متفرقه درباره ي تأليف فرهنگ جبهه). از جمله منتقدان، مي توان به افراد زير اشاره كرد: «سيد كاظم موسوي بجنوردي،
دكتر زهرا رهنورد، كامران فاني، احمد محمود، محمد مددپور، اسماعيل فصيح،
[ صفحه 45]
مجيد ملكان، سيد جعفر شهيدي، عباس زرياب خويي، محمد روشن و...».
مهدي فهيمي - تهران: پايداري، (چاپ اول): 97.1381 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
«گزيده ي فرهنگنامه جبهه ي انقلاب اسلامي ايران در جنگ تحميلي»، خلاصه اي است از مدخلهاي متن اصلي «فرهنگ جبهه، آداب و رسوم»، صرف نظر از متن كامل، مقدمه ها و اشارات، فهرست هاي مدخلها و راويان و تصاوير، خلاصه ي مدخلها به ترتيب الفبايي، عبارات، اصطلاحات و موضوع ها ارائه شده است. اين مجلد، كه جلد اول از يك مجموعه ي بيست جلدي است، شامل الفباي مدخلهاي برگزيده ي عبارات و اصطلاحات در خصوص «آداب و رسوم» جبهه بوده، در دو بخش مجزا (امور اجتماعي و امور دفاعي) ارائه شده است.
مهدي فهيمي - تهران: (چاپ اول): 75،1381 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
«گزيده ي فرهنگنامه ي جبهه ي انقلاب اسلامي در جنگ تحصيلي»، خلاصه اي از مدخلهاي متن اصلي «فرهنگ جبهه، اصطلاحات و تعبيرات»، صرف نظر از متن كامل، مقدمه ها و اشارات، فهرست هاي مدخلها و راويان و تصاوير. خلاصه ي مدخلها به ترتيب الفبايي عبارات، اصطلاحات و موضوع ها ارائه شده است. اين مجلد، كه جلد دوم از يك مجموعه ي بيست جلدي است، شامل مدخلهاي برگزيده ي عبارات و اصطلاحات در خصوص «اصطلاحات و تعبيرات» جبهه بوده، به صورت الفبايي تنظيم شده است.
مهدي فهيمي. - تهران: پايداري، (چاپ اول): 89،1381 ص. شمارگان: 3300 نسخه.
«گزيده ي فرهنگنامه جبهه ي انقلاب اسلامي ايران در جنگ تحميلي»، خلاصه اي است از مدخلهاي متن اصلي؛ «فرهنگ جبهه، نامها و نشاني ها»، صرف نظر از متن كامل، مقدمه ها و اشارات، فهرست هاي مدخلها و راويان و تصاوير. خلاصه ي مدخلها به ترتيب الفبايي عبارات، اصطلاحات و موضوع ها ارائه شده است. اين مجلد، كه جلد سوم از يك مجموعه ي بيست جلدي است. شامل الفباي مدخلهاي گزيده ي «اعلام» (اسامي خاص، افراد، مناطق جغرافيايي و عملياتي و...) و متن مربوط به آنها است.
مهدي فهيمي / - تهران: پايداري، (چاپ اول): 34.1381 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
«گزيده ي فرهنگنامه جبهه ي انقلاب اسلامي ايران در جنگ تحميلي، خلاصه اي است از مدخلهاي متن اصلي
[ صفحه 46]
«فرهنگ جبهه، اوقات فراغت، صرف نظر از متن كامل، مقدمه ها و اشارات، فهرست هاي مدخلها و راويان و تصاوير. خلاصه ي مدخلها به ترتيب الفبايي عبارتها، اصطلاحها و موضوع ها ارائه شده است. مجلد پنجم از اين مجموعه ي بيست جلدي، شامل مدخلهاي مربوط به گذران «اوقات فراغت» و خاطرات و مربوطه بوده، فاقد نظم الفبايي به ترتيب عنوان يا مدخل خاص است.
مهدي فهيمي. - تهران: پايداري، (چاپ اول): 41.1381 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
جلد ششم «گزيده ي فرهنگنامه جبهه ي انقلاب اسلامي ايران در جنگ تحميلي»، خلاصه اي است از مدخلهاي متن اصلي «فرهنگ جبهه» (در ارتباط با بازي هاي رايج در بين رزمندگان در اوقات فراغت در جبهه ها)، صرف نظر از متن كامل، مقدمه ها و اشارات فهرست هاي مدخلها و راويان و تصاوير. خلاصه ي مدخلها به ترتيب الفبايي عبارتها، اصطلاحها و موضوع ها ارائه شده است. اين جلد از اين مجموعه ي بيست جلدي، شامل مدخلهاي برگزيده عبارات و اصطلاحات و نام «بازيهاي» مرسوم در جبهه همراه با خلاصه اي از توضيح و متن مربوط به آنها است كه به صورت الفبايي تنظيم شده است.
مهدي فهيمي - تهران، پايداري، (چاپ اول): 48.1381 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
«گزيده ي فرهنگنامه جبهه ي انقلاب اسلامي ايران در جنگ تحميلي»، خلاصه اي است از مدخلهاي متن اصلي «فرهنگ جبهه، تابلو نوشته ها»، صرف نظر از متن كامل، مقدمه ها و اشارات، فهرست هاي مدخلها و راويان و تصاوير. خلاصه ي مدخلها به ترتيب الفبايي عبارتها، اصطلاحها و موضوع ها ارائه شده است. جلد هفتم از اين مجموعه ي بيست جلدي، شامل فهرست الفبايي «تابلو نوشته ها» و نيز بخش مجزايي براي «تابلو خاطره ها» است كه يك فهرست الفبايي از مدخلهاي گزيده ي عبارات و اصطلاحات خاطرات مربوط به «تابلو نوشته» و متن و توضيح آنها است.
مهدي فهيمي. - تهران: پايداري، (چاپ اول): 59.1381 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
«گزيده ي فرهنگنامه جبهه ي انقلاب اسلامي ايران در جنگ تحميلي»، خلاصه اي است از مدخلهاي متن اصلي «فرهنگ جبهه» در ارتباط با خلاقيتهاي رزمندگان در جبهه، صرف نظر از متن كامل، مقدمه ها و اشارات، فهرست هاي مدخلها و راويان و تصاوير. خلاصه ي مدخلها به ترتيب الفبايي عبارتها، اصطلاحها و موضوع ها ارائه شده است. جلد هشتم از اين مجموعه ي بيست جلدي شامل مدخلهاي گزيده ي عبارات و اصطلاحات در ارتباط با «خلاقيتها» در جبهه بوده، در سه بخش مجزا (جنگ، زندگي و فراغت) به همراه متن مربوطه با تنظيم الفبايي ارائه شده است.
[ صفحه 47]
مهدي فهيمي. - تهران: پايداري، (چاپ اول): 42.1381 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
«گزيده ي فرهنگنامه جبهه ي انقلاب اسلامي ايران در جنگ تحميلي»، خلاصه اي است از مدخلهاي متن اصلي «فرهنگ جبهه» در ارتباط با رؤياهاي صادقانه ي رزمندگان در جبهه ها، صرف نظر از متن كامل، مقدمه ها و اشارات، فهرست هاي مدخلها و راويان و تصاوير. خلاصه ي مدخلها به ترتيب الفبايي عبارتها، اصطلاحها و موضوع ها ارائه شده است. جلد نهم از اين مجموعه ي بيست جلدي، شامل الفباي مدخلهاي برگزيده ي عبارات و اصطلاحات در خصوص «رؤياهاي صادقانه» در جبهه است كه به همراه خلاصه ي متن مربوط به آنها ارائه شده است.
مهدي فهيمي. - تهران: پايداري، (چاپ اول): 74.1381 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
«گزيده ي فرهنگنامه جبهه ي انقلاب اسلامي ايران در جنگ تحميلي»، خلاصه اي است از مدخلهاي متن اصلي «فرهنگ جبهه، شعارها و رجزها»، صرف نظر از متن كامل، مقدمه ها و اشارات، فهرست هاي مدخلها و راويان و تصاوير. خلاصه ي مدخلها به ترتيب الفبايي عبارتها، اصطلاحها و موضوع ها ارائه شده است. جلد دهم از اين مجموعه ي بيست جلدي، شامل گزيده اي از شعارها و رجزها، با تنظيم الفبايي مدخلهاي گزيده ي عبارات و اصطلاحات مربوطه است. در پايان نيز در دو بخش مجزا گزيده اي از شعارهاي تركي و ساير لهجه ها و شعارهاي پراكنده ارائه شده است.
مهدي فهيمي. - تهران: پايداري، (چاپ اول): 106.1381 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
«گزيده ي فرهنگنامه جبهه ي انقلاب اسلامي ايران در جنگ تحميلي»، خلاصه اي است از مدخلهاي متن اصلي «فرهنگ جبهه، شوخ طبعيها، صرف نظر از متن كامل، مقدمه ها و اشارات، فهرست هاي مدخلها و راويان و تصاوير. خلاصه ي مدخلها به ترتيب الفبايي عبارتها، اصطلاحها و موضوع ها ارائه شده است. جلد حاضر كه جلد يازدهم از يك مجموعه ي بيست جلدي است، شامل مدخلهاي گزيده ي عبارات و اصطلاحات در خصوص «شوخ طبعيها» در جبهه بوده، كه همراه با خلاصه ي متن مربوط به آن، با تنظيم الفبايي ارائه شده است. در پايان نيز گزيده اي از مدخلهاي «حاضرجوابي ها» به چاپ رسيده است.
مهدي فهيمي. - تهران: پايداري، (چاپ اول): 1381.
86 ص. شمارگان: 3300 نسخه.
«گزيده ي فرهنگنامه جبهه ي انقلاب اسلامي ايران در جنگ تحميلي، خلاصه اي است از مدخلهاي متن اصلي «فرهنگ جبهه»، صرف نظر از متن كامل، مقدمه ها و اشارات، فهرست هاي مدخلها و راويان و تصاوير. خلاصه ي
[ صفحه 48]
مدخلها به ترتيب الفبايي عبارتها، اصطلاحها و موضوع ها ارائه شده است. جلد دوازدهم از اين مجموعه بيست جلدي شامل گزيده اي از متنهاي مربوط به «شهادتنامه ها» برگرفته از وصيتنامه هاي شهدا بوده، فاقد عنوان و نظم الفبايي است.
مهدي فهيمي. - تهران: پايداري، (چاپ اول): 27.1381 ص. شمارگان: 3300 نسخه.
«گزيده ي فرهنگنامه جبهه ي انقلاب اسلامي ايران در جنگ تحميلي»، خلاصه اي است از مدخلهاي متن اصلي «فرهنگ جبهه»، صرف نظر از متن كامل، مقدمه ها و اشارات، فهرست هاي مدخلها و راويان و تصاوير، خلاصه ي مدخلها به ترتيب الفبايي عبارتها، اصطلاحها و موضوع ها ارائه شده است. جلد سيزدهم از اين مجموعه ي بيست جلدي شامل گزيده اي از «كلمات قصار» رزمندگان در جبهه بوده، بر اساس الفباي اولين كلمه ي عبارت يا جمله تنظيم شده است.
مهدي فهيمي. - تهران: پايداري، (چاپ اول): 131.1381 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
«گزيده ي فرهنگنامه جبهه ي انقلاب اسلامي ايران در جنگ تحميلي»، خلاصه اي است از مدخلهاي متن اصلي «فرهنگ جبهه، مشاهدات»، صرف نظر از متن كامل، مقدمه ها و اشارات، فهرست هاي مدخلها و راويان و تصاوير، خلاصه ي مدخلها به ترتيب الفبايي عبارتها، اصطلاحها و موضوع ها ارائه شده است. جلد چهاردهم اين مجموعه ي بيست جلدي، شامل مدخلهاي گزيده ي عبارات و اصطلاحات در خصوص «مشاهدات» در جبهه است كه همراه با خلاصه ي متن مربوطه، با تنظيم الفبايي مدخلها ارائه شده است.
مهدي فهيمي.- تهران: پايداري: (چاپ اول): 46.1381 ص. شمارگان: 3300 نسخه.
«گزيده ي فرهنگنامه جبهه ي انقلاب اسلامي ايران در جنگ تحميلي»، خلاصه اي است از مدخلهاي متن اصلي «فرهنگ جبهه»، صرف نظر از متن كامل، مقدمه ها و اشارات، فهرست هاي مدخلها و راويان و تصاوير. خلاصه ي مدخلها به ترتيب الفبايي عبارتها، اصطلاحها و موضوع ها ارائه شده است. جلد پانزدهم از اين مجموعه ي بيست جلدي، شامل مدخلهاي گزيده ي عبارات و اصطلاحات در خصوص «مكاشفات» در جبهه است كه همراه با خلاصه ي متن مربوطه به آن ارائه شده است. «مكاشفات» شامل روايات و خاطراتي از معجزه ها و حالات معنوي شهدا و جبهه است كه در اين مجموعه نقل شده اند.
[ صفحه 49]
مهدي فهيمي.- تهران: پايداري، (چاپ اول): 50.1381 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
«گزيده ي فرهنگنامه جبهه ي انقلاب اسلامي ايران در جنگ تحميلي»، خلاصه اي است از مدخلهاي متن اصلي «فرهنگ جبهه، منظومه ها»، صرف نظر از متن كامل، مقدمه ها و اشارات، فهرست هاي مدخلها و راويان و تصاوير. خلاصه ي مدخلها به ترتيب الفبايي عبارتها، اصطلاحها و موضوع ها ارائه شده است. مجلد حاضر جلد شانزدهم از اين مجموعه ي بيست جلدي بوده، شامل گزيده اي از اشعاري كه در قالبهاي متعددي چون: غزل، دوبيتي، مثنوي، قصيده و آزاد توسط رزمندگان در جبهه سروده شده اند.
مهدي فهيمي.- تهران: پايداري، (چاپ اول): 54.1381 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
«گزيده ي فرهنگنامه جبهه ي انقلاب اسلامي ايران در جنگ تحميلي»، خلاصه اي است از مدخلهاي متن اصلي «فرهنگ جبهه، مكاتبات»، صرف نظر از متن كامل، مقدمه ها و اشارات، فهرست هاي مدخلها و راويان و تصاوير. خلاصه ي مدخلها به ترتيب الفبايي عبارتها، اصطلاحها و موضوع ها ارائه شده است. جلد هفدهم از اين مجموعه ي بيست جلدي، شامل گزيده ي متن «نامه ها» ي رزمندگان در جبهه هاست كه به ترتيب تاريخ ارسال و به همراه نام فرستنده ي نامه تنظيم شده اند.
مهدي فهيمي.- تهران: پايداري، (چاپ اول): 97.1381 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
«گزيده ي فرهنگنامه جبهه ي انقلاب اسلامي ايران در جنگ تحميلي»، خلاصه اي است از مدخلهاي متن اصلي «فرهنگ جبهه»، صرف نظر از متن كامل، مقدمه ها و اشارات، فهرست هاي مدخلها و راويان و تصاوير. خلاصه ي مدخلها به ترتيب الفبايي عبارتها، اصطلاحها و موضوع ها ارائه شده است. اين مجلد كه جلد هجدهم از اين مجموعه ي بيست جلدي است، شامل گزيده ي «نيايشها» ي رزمندگان در جبهه بوده، كه به صورت ترتيب الفبايي اولين كلمه ي عبارات تنظيم شده اند.
[ صفحه 50]
گردآورندگان: [محسن مهرآبادي، معصومه رادگودرزي، لميعه فتاحي].- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، فرهنگ گستر، (چاپ اول): 1377.
243 ص.
طراح روي جلد: منوچهر عباسي نژاد.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Being and Appearance: Culture of The War Front.
شمارگان: 4400 نسخه.
جلد اول مجموعه ي «بود و نمود» حاوي مصاحبه هايي با «احمد خليلي، عباسعلي بيات، عليرضا كريمي، داود اميريان، مرتضي سرهنگي، مهدي فهيمي، محمدحسن صنعتي، هدايت الله بهبودي، مهدي جابرمرادي، اكبر قهرماني و محسن مهرآبادي» است، كه همه ي آنها از دست اندركاران، محققان و پديدآورندگان فرهنگ جبهه هستند. موضوعات مطرح شده در اين مصاحبه ها عبارتند از: «نحوه ي آشنايي هريك از اين افراد با فرهنگ جبهه، گردآوري اطلاعات در مناطق عملياتي، انگيزه هاي همكاري با فرهنگ جبهه، جايگاه فرهنگ جبهه در ادبيات مقاومت حال و آينده و ديگر مسائل مرتبط با فرهنگ جبهه». البته با توجه به نقش كليدي آقاي سيد مهدي فهيمي در پديد آمدن كتابهاي فرهنگ جبهه، در اكثر مصاحبه ها از او صحبت شده است. در پايان، خاطره اي از محسن مهرآبادي در مورد
روزهاي فعاليت وي در جبهه ها نقل شده است. صفحات پاياني كتاب نيز به فهرست عام اختصاص دارد.
به اهتمام محسن مهرآبادي، عليرضا كمري. - تهران: دفتر پژوهش و گسترش فرهنگ جبهه؛ سروش (انتشارات صدا و سيما جمهوري اسلامي ايران)، (چاپ اول): 224.1373ص.: مصور، نمونه.
طرح روي جلد: هادي فراهاني.
پشت جلد به انگليسي: A New Horizon for the Study of Iranian Culture,
Thirty critical reviews of the collection of Farhang-e Jebhe
اين كتاب، حاوي سي مقاله درباره نقد و بررسي مجموعه ي فرهنگ جبهه است. مقالات به جنبه هاي مختلفي نظير اصطلاحات و تعبيرات، معاني، املاء و نگارش كتاب، مستندسازي ها و زبان شناسي در فرهنگ جبهه پرداخته اند، كه نشان دهنده ي ميزان آگاهي و ديدگاه نويسندگان مقالات نسبت به موضوع است. در آغاز سخن، آيت الله خامنه اي مي فرمايند: «ما جز تشكر از شما ديگر چه مي شود بگوييم. چيزي كه در اين كار، خيلي نظر بنده را جلب كرد، ابتكاري بودن حركت است». ايشان در پايان فرمايشات خود. ادامه ي اين كار توصيه مي فرمايند.
«بهاءالدين خرمشاهي، دكتر عباس حري، دكتر توران ميرهادي، غلامعلي حداد عادل، دكتر نوش آفرين انصاري، دكتر محمدجواد شريعت، دكتر سيد جعفر شهيدي، دكتر ابراهيم باستاني پاريزي، دكتر عباس زرباف خويي» از جمله افرادي هستند كه مقالاتي ارائه نموده اند.
[ صفحه 51]
به اهتمام محسن مهرآبادي. - تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)؛ فرهنگ گستر، (چاپ دوم): 193.1377 ص.: نمونه.
طرح جلد: هادي فراهاني.
ص. ع. به انگليسي:A New Horizon for the Study of Iranian Culture
شمارگان: 4400 نسخه.
مجموعه ي حاضر شامل 34 مقاله و نامه در نقد و بررسي مجمموعه ي «فرهنگ جبهه»، توسط شخصيتهاي علمي و سياسي است. نقد و بررسيها، گاه صرفا درباره ي جلد
خاصي از اين مجموعه است. در مطالب ارائه شده، پيشنهادهايي براي تجديد چاپ اثر نيز داده شده است. نقدها بيشتر به جنبه هاي زير پرداخته اند: «نوع صفحه بندي و تنظيم عكسها، طبقه بندي فصلها، غلطهاي املايي و نگارشي، نقاط ضعف موجود در نثر و نحوه ي بيان اثر، رعايت ترجمه اصطلاحات و واژه ها به فارسي و مواردي از اين دست». در پايان كتاب، فهرست عمومي اعلام و نمونه ي نامه هاي ارسالي، آمده است. از بين شخصيتهاي نويسنده مقاله ها و نامه ها مي توان از افراد زير نام برد: «حجت الاسلام سيد محمد خاتمي، علي بلوكباشي، احمد مهدوي دامغاني، محمد رجبي، پرويز خرسند، سيدكاظم موسوي بجنوردي، جعفر شهري، بهاءالدين خرمشاهي، احمد مسجد جامعي، و سيد جعفر شهيدي».
مهدي فهيمي. - تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)؛ فرهنگ گستر، 1378.
320 ص. - (انتشارات فرهنگ گستر؛ 38).
شمارگان: 5000 نسخه.
صفحه عنوان به انگليسي:Incidents: Notes, Reviews, Criticisms and Dialogue
در اين كتاب، مؤلف مجموعه ي فرهنگ جبهه، پس از سالها، به اصرار دوستان و همكاران زبان به سخن گشوده است و لذا خواننده مي تواند قسمتهايي از ناديده ها و ناشنيده هايي را كه در مسير گردآوري و تأليف اين مجموعه ي رخ داده است، بخواند. كتاب در دو فصل ارائه شده است: فصل اول،؛ يادداشتها پراكنده» و شامل خاطرات گردآورنده از فعاليت هاي مربوط به تهيه ي كتاب است كه بر حسب موضوع، عنوانهاي متفاوتي دارند. فصل دوم: گفت و شنودي با مؤلف و مصاحبه ي مؤلف با ديگران است كه همراه با سؤال و پاسخ آن به چاپ رسيده است. در پايان كتاب، فهرست عام و اشعار به كار رفته در تأليف كتاب با ارجاع به
صفحه ي مربوطه ارائه شده است.
[ صفحه 52]
طرح و نظارت مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه پاسداران؛ مجري طرح مؤسسه مطالعات سياسي فرهنگي انديشه نابي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 1379.
120 ص.: مصور (رنگي)، نقشه، نمودار، جدول، عكس.
كتابنامه: ص. 120.
شمارگان: ذكر نشده است.
عنوان به انگليسي: Atlas of Iran and Irag War: A Concise of Ground Battles, 22 Sep. 1980 to Aug. 1988
در اين كتاب، با يك مقدمه و هفت فصل، آمار و تصاوير هشت سال دفاع مقدس و دو سال قبل از آغاز رسمي جنگ ارائه شده است. در ابتدا خلاصه اي درباره ي انقلاب اسلامي ايران و عكس العمل عراق و نظام بين الملل نسبت به انقلاب بيان ده است. سپس، تجاوز همه جانبه ي ارتش عراق، بن بست در جنگ، آزادسازي مناطق اشغال شده، عبور از مرز براي تعقيب دشمن، گذر از موانع عبورناپذير، پيشروي در شرق بصره و در آخر، پايان جنگ تشريح شده است. در ادامه ي كتاب و پس از مقدمه مذكور فشرده اي درباره ي نبردهاي زميني همراه با نقشه، نمودار و جزئيات نام مناطق، نام عمليات، تاريخ و هدف و وسعت منطقه ي آزاد شده، همراه شرحي مختصر در زير هر نقشه ارائه شده است. هفت فصل كتاب، مقاطع مختلف جنگ را (از قبل از انقلاب تا پايان جنگ) در برمي گيرند. فهرست مندرجات و مقدمه به زبان انگليسي و فارسي و نمونه ي قطعنامه 598 سازمان ملل متحد به زبان انگليسي ارائه شده است.
مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه پاسداران؛ طرح و نظارت محسن رشيد؛ مجري مؤسسه مطالعات سياسي، فرهنگي انديشه ناب، نويسنده و مدير اجرا ابوالقاسم حبيبي.-
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 66.1379 ص.: مصور (رنگي)، نقشه (رنگي)، جدول، نمودار (رنگي).
شمارگان: ذكر نشده است.
اطلس حاضر، شامل وقايع جنگ (جدولها، نمودارها و نقشه هاي نظامي) مربوط به استان خوزستان و داراي پنج فصل است. فصل اول، خوزستان را قبل از انقلاب و از انقلاب اسلامي تا شروع جنگ و هجوم ارتش عراق به اين سرزمين و اهداف عراق از اين هجوم و ميزان دستيابي به آن تشريح مي كند. هر يك از فصلهاي دو تا چهار، به گزارش هجوم دشمن در هريك از محورهاي سه گانه ي خوزستان (شوش - دزفول، سوسنگرد - اهواز و خرمشهر آبادان) اختصاص يافته است. همچنين عملياتهاي آزادسازي و عملياتهاي تعقيب متجاوزان كه در هر يك از اين محورها انجام شده، به همراه نتايج آن با نمودار و جدول مربوطه بيان شده است. در فصل پنجم نيز تهاجم مجدد عراق و حماسه ي بزرگ رزمندگان در عقب راندن متجاوزان ارائه شده است. تصاوير ارائه شده همراه با متن توضيحي هستند.
[ صفحه 53]
مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه پاسداران؛ طرح و نظارت محسن رشيد؛ مجري مؤسسه مطالعات سياسي، فرهنگي انديشه ناب، نويسنده و مدير اجرا ابوالقاسم حبيبي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 1380.
108 ص. مصور(رنگي)، نقشه (رنگي)، جدول، عكس، نمودار (رنگي).
شمارگان: 5000 نسخه.
مجلد حاضر، جلد دوم اطلس راهنما، (اطلس فشرده اي از نبردهاي زميني ايران و عراق) است. كتاب، هفت بخش دارد؛ بخش اول: جغرافياي طبيعي و انساني خرمشهر؛ بخش دوم: پيرزوي انقلاب اسلامي و
بحران سازي گروه خلق عرب (كه پس از پيروزي انقلاب با پشتوانه ي دولت بعث عراق به فعاليت هاي تجزيه طلبانه در خرمشهر پرداخت)؛ بخش سوم: در آستانه ي جنگ (شرح فعاليت ها و اقدامات ايذايي و تحركات مرزي ارتش عراق قبل از آغاز رسمي جنگ)؛ بخش چهارم: هجوم ناموفق ارتش عراق (وقايع مربوط به هفته ي اول هجوم ارتش عراق به شهر خرمشهر)؛ بخش پنجم: اشغال خرمشهر (شرح مختصري درباره ي حملات دشمن و مقاومت مدافعان و نهايتا، اشغال خرمشهر)؛ بخش ششم: آزادسازي خرمشهر (آغاز عمليات بيت المقدس و مراحل مختلف آن تا فتح نهايي)؛ بخش هفتم: آزادسازي شلمچه (مواضع و استحكامات دشمن و مواضع هلالي شكل؛ عمليات كربلاي پنج). تصاوير، نقشه ها، جداول، نمودارها و عكسها همگي زيرنويس دارند.
مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامي؛ محقق، نويسنده و مجري اجرا امير رزاق زاده؛ طرح و نظارت محسن رشيد؛ ويراستاران مهدي انصاري، گودرز نوروزي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 1380.
130 ص. مصور، جدول، نمودار (رنگي).
كتابنامه: ص. 130، 7.
شمارگان: 5000 نسخه.
فصل اول: تاريخچه و جغرافياي سياسي ايلام؛ فصل دوم: تاريخچه منازعات در دوران معاصر؛ فصل سوم: صالح آباد - ميمك؛ فصل چهارم؛ دهلران - موسيان - فكه؛ فصل پنجم: مهرانه؛ فصل ششم: پايان جنگ؛ نمودارها؛ منابع.
نويسندگان كتاب، در شش فصل به شرح جنگ در ايلام پرداخته اند. فصل اول به تاريخچه و جغرافياي استان اختصاص دارد. فصل دوم به منازعات در استان در دوران انقلاب و شروع جنگ پرداخته است. در فصل سوم، عملياتهاي ذوالفقار و عاشورا شرح داده شده است. فصل چهارم، شرح عملياتهاي فتح المبين، محرم،
والفجر يك و پنج، ظفر چهار و قدس سه است. فصل پنجم، شرح عملياتهاي والفجر سه و پنج، عاشوراي دو كربلاي يك و اقدامات نيروهاي خودي و عراق است. فصل ششم، شرح بازتاب پذيرش قطعنامه ي 598 در استان ايلام، هجوم منافقين به مهران و هجوم ارتش عراق به دهلران است. تعدادي جدول، نمودار، نقشه و عكس رنگي در پايان رنگي آمده است.
مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامي؛ طرح و نظارت محسن رشيد؛ نويسنده و مجري طرح ابوالقاسم حبيبي؛ ويرايش ادبي مهدي انصاري. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 1381.
138 ص.: مصور، نقشه، جدول، نمودار.- (اطلس راهنما؛ ج. 4).
[ صفحه 54]
شمارگان: 3000 نسخه.
نويسندگان، در اين كتاب، جنگ را دشت آزادگان - از آغاز تا پايان - شرح داده اند. مطالب، علاوه بر تصوير، نقشه و نمودار شامل: «جغرافياي دشت آزادگان، توابع دشت آزادگان (سوسنگرد، بستان، هويزه، رودخانه كرخه، هورالهويزه، تپه هاي رملي، تپه هاي الله اكبر و تنگه ي چزابه»، مواقع بحران، هجوم ارتش عراق و اشغال و آزادسازي بستان و سوسنگرد (شرح آغاز تا دهمين روز جنگ و سپس، آزادي سوسنگرد)، اشغال دوم بستان و محاصره ي ناموفق سوسنگرد، عمليات نصر، اشغال هويزه، عمليات امام مهدي (عج)، عمليات غرب سوسنگرد، عمليات شهيد رستمي، عمليات شهيد آيت الله مدني، عمليات امام علي (ع)، عمليات شهيد چمران (كرخه كور)، عمليات شهيدان رجايي و باهنر، عمليات طريق القدس، نبرد چزابه، عمليات بيت المقدس و نبردهاي هورالهويزه تا پايان جنگ» است.
[سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران مركز مطالعات و تحقيقات جنگ]، طرح و نظارت: محسن رشيد؛ تحقيق، تدوين و اجرا: حسن دري؛ ويرايش: مهدي انصاري.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 195.1381 ص.: مصور، نقشه، جدول، نمودار.
شمارگان: 5000 نسخه.
جلد پنجم مجموعه ي «اطلس راهنما»، «كارنامه ي نبردهاي زميني» ايران عليه ارتش عراق است. برخي از مطالب، عبارتند از: «ايران و عراق پيش از جنگ؛ تجاوزات عراق تا هجوم سراسري
(استانهاي آذربايجان غربي، كردستان، كرمانشساه، ايلام و خوزستان، هجوم هوايي، هجوم سراسري و اشغال شهرهاي مرزي)؛ نبردهاي ايران در جبهه ي جنوبي (عملياتهاي پل نادري، سوسنگرد، نصر، توكل، امام علي (ع)، فرمانده ي كل قوا، ثامن الائمه، طريق القدس، فتح المبين و...)؛ نبردهاي ايران در جبهه ي مياني (عملياتهاي: ضربت ذوالفقار، بازي دراز، رجايي، باهنر، مطلع الفجر، مسلم بن عقيل، والفجر سه، عاشورا، كربلاي يك، كربلاي شش و...)؛ نبردهاي ايران در جبهه ي شمالي [عملياتهاي: محمد رسول الله (ص)، والفجرهاي دو، چهار، نه و ده، كربلاهاي دو، هفت و ده، بيت المقدس هاي دو، سه، چهار و شش و....]؛ پايان جنگ (قطعنامه ي 598، هجوم مجدد عراق، عمليات مرصاد، اعلام متجاوز بودن عراق از سوي سازمان ملل و....)».
مسئول طرح احمد پوراحمد، [به سفارش بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، معاونت تحقيقات و مراكز اسناد]. - تهران: دانشگاه تهران: جهاد دانشگاهي، 1379.
349 ص.: نقشه (رنگي)، جدول، نمودار.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين مجموعه به صورت طرح و زيراكس شده در 3 بخش (جمعا 9 مجلد) تنظيم شده است.
اين كتاب جلد اول از نخستين بخش جغرافياي هشت سال دفاع مقدس است، كه به بررسي و شناخت نقش شرايط محيطي و عوامل جغرافيايي، به عنوان بستر عمليات نظامي مي پردازد. بخشهاي كتاب عبارتند از: «پيش گفتار (محيط شناسي عملياتهاي نظامي هشت سال دفاع مقدس و جغرافياي طبيعي استان خوزستان)؛ مقدمه (كاربرد مطالعات تعيين موقعيت جغرافيايي و توپوگرافيك در چهارچوب عمليات نظامي، خصوصيات توپوگرافي منطقه ي خوزستان، شيب، و...) و عمليات كلاسيك [محور دزفول، عمليات محور شوش، عمليات شهيد فضل الله
[ صفحه 55]
نوري، عمليات امام علي (ع)، عمليات فرمانده ي كل
قوا، خميني روح الله.]. اطلاعات بخش عملياتها عبارتند از: «منطقه ي عملياتي، موقعيت و محدوده جغرافيايي، ويژگي هاي جغرافيايي، نظير رودخانه، خاكها و عوارض، زندگي جانوري و گياهي، ويژگي هاي انساني و اقتصادي، مواضع طبيعي و مصنوعي موجود، روند عمليات، روشهاي به كار گرفته شده، تلفات وارد شده بر دشمن، تأسيسات آزاد شده، نتايج عمليات و منابع و ماخذ».
مسئول طرح احمد پوراحمد، [به سفارش بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، معاونت تحقيقات و مراكز اسناد]. - تهران: دانشگاه تهران: جهاد دانشگاهي، 1373.
685 ص.: نقشه (رنگي)، جدول، نمودار.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين مجموعه به صورت طرح و زيراكس شده در 3 بخش (جمعا 9 مجلد) تنظيم شده است.
كتاب حاضر بخش دوم از نخستين بخش اين مجموعه است كه به بررسي و شناخت نقش شرايط محيطي و عوامل جغرافيايي به عنوان بستر عمليات نظامي مي پردازد. بخشهاي كتاب عبارتند از عملياتهاي: «محور شحيطيه، شهيد مدني، ثامن الأئمه، طريق القدس، مولاي متقيان، ام الحسنين، فتح المبين، بيت المقدس، رمضان، محرم، والفجر مقدماتي و والفجر يك». در بخش عملياتها، اطلاعاتي درباره ي «منطقه ي عملياتي، موقعيت، محدوده ي جغرافيايي و ويژگي هاي جغرافيايي منطقه، نظير رودخانه، خاك و عوارض، زندگي جانوري و گياهي، ويژگي هاي انساني و اقتصادي منطقه، مواضع طبيعي و مصنوعي موجود در منطقه، روند عمليات و روشهاي به كار گرفته شده در هر عمليات، تلفات وارده بر دشمن و مناطق، تأسيسات آزاد شده، نتايج عمليات و منابع و مآخذ»، ارائه شده است.
مسئول طرح احمد پوراحمد، [به سفارش بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، معاونت تحقيقات و مراكز اسناد]. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، معاونت تحقيقات و مراكز اسناد، 1374.
666 ص.: نقشه (رنگي)، جدول، نمودار.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين مجموعه به صورت طرح و زيراكس شده در 3 بخش (جمعا 9 مجلد) تنظيم شده است.
اين مجلد، دومين بخش (چهارمين مجلد اين مجموعه) است كه به بررسي و شناخت نقش شرايط محيطي و عوامل جغرافيايي
به عنوان بستر عمليات نظامي مي پردازد. بخشهاي كتاب عبارتند از عملياتهاي: «محمد رسول الله (ص)، حسين بن علي (ع)، مسلم بن عقيل، والفجرهاي دو تا شش خيبر، بدر، قدس يك تا پنج، عاشوراي يك، نصر شش». در بخش عملياتها، اطلاعاتي در خصوص «منطقه ي عملياتي، موقعيت، محدوده ي جغرافيايي، ويژگي هاي انساني و اقتصادي منطقه ي، مواضع طبيعي و مصنوعي موجود در منطقه ي، روند عمليات، روشهاي به كار گرفته شده در هر عمليات، تلفات وارده بر دشمن و مناطق و تأسيسات آزاد شده، نتايج عمليات و منابع و مآخذ»، ارائه شده است.
[ صفحه 56]
مسئول طرح احمد پوراحمد، به سفارش بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، معاونت تحقيقات و مراكز اسناد. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، معاونت تحقيقات و مراكز اسناد، 1379.
444 - 1 ص.: نقشه (رنگي)، جدول، نمودار.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين مجموعه به صورت طرح و زيراكس شده در 3 بخش (جمعا 9 مجلد) تنظيم شده است.
كتاب حاضر جلد اول از بخش سوم (پنجمين جلد از مجموعه) است كه به بررسي و شناخت نقش شرايط محيطي و جغرافيايي هر عمليات، به عنوان بستر عمليات نظامي مي پردازد. بخشهاي كتاب عبارتند از عملياتهاي: «ظفر يك (تاريخ 17 / 3 / 64)، ظفر چهار (تاريخ 10 / 4 / 64)، والفجر هشت (تاريخ 20 / 11 / 64)، والفجر نه (تاريخ 5 / 12 / 64)». در بخش عملياتها، اطلاعاتي درباره ي «منطقه ي عملياتي، موقعيت، محدوده ي جغرافيايي و ويژگي هاي انساني و اقتصادي منطقه، مواضع طبيعي و مصنوعي موجود در منطقه ي، روند عمليات، روشهاي به كار
گرفته شده در هر عمليات، تلفات وارده بر دشمن و مناطق، تأسيسات آزاد شده، نتايج عمليات و منابع و مآخذ»، ارائه شده است.
مسئول طرح احمد پوراحمد، [به سفارش بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، معاونت تحقيقات و مراكز اسناد]. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، معاونت تحقيقات و مراكز اسناد، 1379.
805 - 412 ص.: نقشه (رنگي)، جدول، نمودار.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين مجموعه به صورت طرح و زيراكس شده در 3 بخش (جمعا 9 مجلد) تنظيم شده است.
كتاب حاضر، جلد دوم از بخش سوم (جلد ششم مجموعه) است كه به بررسي و شناخت نقش شرايط محيطي و جغرافيايي هر عمليات، به عنوان بستر عمليات نظامي مي پردازد. بخشهاي كتاب عبارتند از عملياتهاي: «كربلاي يك (تاريخ 9 / 4 / 65)، كربلاي دو (تاريخ 1 / 6 / 65)، و كربلاي سه (تاريخ 10 / 6 / 65)، فتح يك (تاريخ 19 / 7 / 65) «فتح دو (تاريخ 8 / 8 / 65)، كربلاي چهار (تاريخ 2 / 10 / 65)، كربلاي پنج (تاريخ 19 / 10 / 65)». در بخش عملياتها، اطلاعاتي درباره ي «منطقه ي عملياتي، موقعيت، محدوده ي جغرافيايي و ويژگي هاي انساني و اقتصادي منطقه ي، مواضع طبيعي و مصنوعي موجود در منطقه، روند عمليات، روشهاي به كار گرفته شده در هر عمليات، تلفات وارده بر دشمن و مناطق، تأسيسات آزاد شده، نتايج عمليات و منابع و مآخذي ارائه شده است.
مسئول طرح احمد پوراحمد، [به سفارش بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، معاونت تحقيقات و مراكز اسناد]. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، معاونت تحقيقات و مراكز اسناد، 1379.
1231 - 806 ص.: نقشه (رنگي)، جدول، نمودار.
شمارگان: ذكر نشده
است.
اين مجموعه به صورت طرح و زيراكس شده در 3 بخش (جمعا 9 مجلد) تنظيم شده است.
كتاب حاضر، جلد سوم از بخش سوم (جلد هفتم مجموعه) است كه به بررسي و شناخت نقش شرايط محيطي و جغرافيايي هر عمليات، به عنوان بستر عمليات نظامي مي پردازد. بخشهاي كتاب عبارتند از عملياتهاي: «كربلاي
[ صفحه 57]
پنج (تاريخ 19 / 10 / 65)، كربلاي شش (تاريخ 22 / 10 / 65)، فتح چهار مرحله اول (تاريخ 22 / 11 / 65) و مرحله دوم (تاريخ 4 / 12 / 65)»، فتح پنج (تاريخ (25 / 1 / 66)، كربلاي ده (تاريخ 4 / 2 / 66)، نصر دو (تاريخ 12 / 3 / 66)، نصر سه (تاريخ 27 / 3 / 66)، فتح شش (تاريخ 27 / 3 / 66)، فتح شش (تاريخ 27/ 3 / 66)، نصر چهار (تاريخ 31 / 3 / 66)، نصر پنج (تاريخ 2 / 4 / 66)، فتح هشت (تاريخ 28 / 4 / 66) و فتح علي (تاريخ 17 / 5 / 66)». در بخش عملياتها، اطلاعاتي درباره ي منطقه ي عملياتي، موقعيت، محدوده جغرافيايي، ويژگي هاي انساني و اقتصادي منطقه ي، مواضع طبيعي و مصنوعي موجود در منطقه ي، روند عمليات، روشهاي به كار گرفته شده در هر عمليات، تلفات وارده بر دشمن و مناطق، تأسيسات آزاد شده، نتايج عمليات و منابع و مآخذ، ارائه شده است.
مسئول طرح احمد پوراحمد، [به سفارش بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، معاونت تحقيقات و مراكز اسناد]. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، معاونت
تحقيقات و مراكز اسناد، 1379.
1612 - 1232 ص.: نقشه (رنگي)، جدول، نمودار.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين مجموعه به صورت طرح و زيراكس شده در 3 بخش (جمعا 9 مجلد) تنظيم شده است.
كتاب حاضر، بخش چهارم از جلد سوم (جلد هشتم مجموعه) است كه به بررسي و شناخت شرايط محيطي و جغرافيايي هر عمليات، به عنوان بستر عمليات نظامي مي پردازد. بخشهاي كتاب عبارتند از عملياتهاي: «ظفر دو (تاريخ 12 / 7 / 66)، ظفر سه (تاريخ 25 / 8 / 66)، نصر هشت تاريخ (29 / 8 / 66)، نصر نه (تاريخ 2 / 9 / 66)»، ظفر پنج (تاريخ (12 / 10 / 66)، بيت المقدس دو (تاريخ 25 / 10 / 66) و ظفر شش (تاريخ 5 / 12 / 66). در بخش عملياتها، اطلاعاتي درباره ي منطقه ي عملياتي، موقعيت، محدوده ي جغرافيايي، ويژگي هاي انساني و اقتصادي منطقه، مواضع طبيعي و مصنوعي موجود در منطقه ي، روند عمليات، روشهاي به كار گرفته شده در هر عمليات، تلفات وارده بر دشمن و مناطق، تأسيسات آزاد شده، نتايج عمليات و منابع و مآخذ، ارائه شده است.
مسئول طرح احمد پوراحمد، به سفارش بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، معاونت تحقيقات و مراكز اسناد. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، معاونت تحقيقات و مراكز اسناد، 1379.
1935 - 1613 ص.: نقشه (رنگي)، جدول، نمودار.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين مجموعه به صورت طرح و زيراكس شده در 3 بخش (جمعا 9 مجلد) تنظيم شده است.
كتاب حاضر، بخش پنجم از جلد سوم (جلد نهم مجموعه)
است كه به بررسي و شناخت شرايط محيطي و جغرافيايي هر عمليات، به عنوان بستر عمليات نظامي، مي پردازد. بخشهاي كتاب عبارتند از عملياتهاي: «ظفر هفت (تاريخ 22 / 12 / 66)، بيت المقدس سه (تاريخ 22 / 12 / 66)، والفجر ده تاريخ (25 / 12 / 66)، بيت المقدس چهار (تاريخ 6 / 1 / 67)»، بيت المقدس پنج (تاريخ (22 / 1 / 67)، بيت المقدس شش (تاريخ 27 / 2 / 67) و مرصاد (تاريخ 6 / 5 / 67).» در بخش عملياتها، اطلاعاتي درباره ي منطقه ي عملياتي، موقعيت، محدوده ي جغرافيايي، ويژگي هاي انساني و اقتصادي منطقه، مواضع طبيعي و مصنوعي موجود در منطقه، روند عمليات، روشهاي به كار گرفته شده در هر عمليات، تلفات وارده بر دشمن و مناطق، تأسيسات آزاد شده، نتايج عمليات و منابع و مآخذ ارائه شده است.
[ صفحه 58]
يحيي صفوي؛ به اهتمام دانشگاه امام حسين (ع).- تهران: سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، (چاپ اول): 1378.
[6]311 ص.: نقشه (برخي رنگي)، جدول. - (سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح؛ 187. مجموعه مطالعات جغرافياي نظامي ايران). شمارگان: 3000 نسخه.
عنوان پشت جلد انگليسي: An Introduction to Military Geography of Iran
مندرجات، فصل 1: تعاريف و كليات (جغرافياي نظامي)؛ فصل 2. جغرافياي نظامي ايران (شمال غرب و غرب كشور)؛ فصل 3. اشاره به ملاحظات جغرافيايي كشورهاي همجوار؛ فصل 4. از نگاه نقشه؛ فصل 5: واژه ها و اصطلاحات جغرافياي نظامي؛ فصل 6: منابع.
اين كتاب، مقدمه اي بر جغرافياي نظامي استانهاي شمال غرب و غرب كشور (شامل استانهاي: اردبيل، آذربايجان شرقي، آذربايجان غربي، كردستان، كرمانشاه، ايلام و خوزستان) است. در هر
قسمت، موقعيت جغرافيايي، سابقه ي تاريخي، جغرافيايي تاريخي، جغرافياي انساني و وضعيت اقتصادي و نظامي استان بررسي مي شود. در استانهاي ذكر شده، در قسمت جغرافياي نظامي استان، به موقعيت هاي جنگي استان طي هشت سال دفاع مقدس اشاره مي شود. در فصل سوم كتاب، مؤلف، به بررسي جغرافيايي كشورهاي همجوار شامل آذربايجان، ارمنستان، تركيه و عراق پرداخته است. موضوع هاي مورد بررسي در هر يك از اين كشورها عبارتند از: «بررسي موقعيت جغرافيايي، سابقه ي تاريخي، جغرافياي طبيعي، جغرافياي انساني، وضعيت اقتصادي و جغرافياي سياسي».
مؤلف م. ح. رامشت. - اصفهان: معاونت جنگ دانشگاه اصفهان، (چاپ اول): 149.1366 ص.
شمارگان: 1000 نسخه.
هورالعظيم با وسعتي با معادل 3100 كيلومتر مربع، تقريبا منتها اليه مرز جنوب غرب ايران با عراق قرار گرفته است و در جريان جنگ ايران و عراق، جزو مناطق جنگي درگير در منطقه ي خوزستان بود و با وجود انبوه بودن ني هاي سر به فلك كشيده در اين هور، به همت دلاوران اسلام عملياتهاي متعددي در دوران جنگ در آن صورت گرفت. كتاب حاضر به بررسي موقعيت جغرافيايي و استراتژيكي منطقه ي مذكور پرداخته است. از جمله، مطالب ارائه شده عبارت است از: «هور به عنوان يك اكوسيستم منطقه اي، مفهوم هور، مختصات جغرافيايي، وسعت، شيب سواحل هور، وسعت جزاير هور، ذخيره ي آبي هور، آبراهه ها، جريانات ورودي و خروجي هور، استراتژي آب در جنگ ايران و عراق، سياست ايران در روزهاي اول حمله ي دشمن و...».
[ صفحه 60]
مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامي؛ نويسنده محمود يزدانفام؛ ناظر علمي و ويرايش محتوايي علي رضا لطف الله زادگان؛ ويرايش ادبي گودرز نوروزي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 1378.
[چهارده]، 832 ص.: مصور، نقشه (رنگي)، جدول، عكس. - (روزشمار جنگ ايران و عراق؛ كتاب پنجاهم).
كتابنامه / نمايه.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر، شرح حوادث و رويدادهاي جنگ ايران و عراق در فاصله ي سي ام تير تا 31 شهريور 1366 است. مطالب كتاب به ترتيب روز تنظيم شده اند. موارد زير از جمله مهمترين وقايع اين دوره هستند كه در كتاب به آنها پرداخته شده است: تصويب
«قطعنامه ي 598» شوراي امنيت سازمان ملل؛ اقدامهاي نظامي علني آمريكا عليه ايران در خليج فارس؛ اسكورت نفتكشها؛ برخورد نفتكش عظيم «بريجتون» با مين؛ حمله ي آمريكا به كشتي «ايران اجر»، تشديد دشمني عربستان با ايران؛ حمله و اقدامات نظامي آمريكا عليه بندرها، سكوها، اسكله هاي نفتي و شناورهاي ايران». در پايان كتاب، منابع و مآخذ، عكسها و فهرست راهنما (اشخاص، اماكن، مجامع، سازمانها، احزاب، نيروهاي انتظامي، نظامي، امنيتي، رسانه هاي گروهي و...) درج شده است. جدولي از كشتيهاي سانحه ديده در دوره ي فوق - براساس نام كشتي، كشور صاحب پرچم و حمله كننده ي، نوع اقدام و تاريخ مربوطه - نيز ارائه شده است.
تهيه و تنظيم جهاد سازندگي خوزستان - اهواز: مؤسسه فرهنگي، انتشاراتي نور معرفت، (چاپ اول): 79.1375 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به شهداي سنگرساز بي سنگر جهاد سازندگي تقديم شده است.
كتاب حاضر به ذكر پاره اي از وقايع دفاع مقدس رزمندگان اسلام به صورت اجمالي مي پردازد. اين وقايع براساس تاريخ ذكر شده اند. كتاب با ذكر بيانات فرمانده ي كل قوا در خصوص دفاع مقدس به همراه مقدمه اي درباره ي تهميدات نظامي و تسليحاتي، سياسي و تبليغاتي درباره ي جنگ ايران و عراق آغاز شده، سپس به درج و شرح وقايع از 29 / 6 / 1359 لغايت 28 / 5 / 1367 مي پردازد. مطالب مندرج در كتاب، عبارتند از: «سخنراني شهيد رجايي (نخست وزير وقت) در جلسه ي شوراي امنيت سازمان ملل؛ عمليات ثامن الأئمه (ع)؛ سقوط هواپيماي سي - 130 حامل فرماندهان: فلاحي، كلاهدوز، فكوري، جهان آرا؛ عمليات طريق القدس؛ عمليات فتح المبين؛ حملات موشكي عراق به دزفول؛ عملياتهاي والفجر دو، سه، چهار، پنج و شش؛ عمليات قدس؛ عمليات عاشورا؛
حملات موشكي ايران به عراق؛ عمليات فتح؛ عمليات كربلا؛ بمباران شيميايي اردبيل و سليمانيه؛ عمليات ظفر؛ عمليات مرصاد و آتش بس رسمي در جنگ ايران و عراق».
[ صفحه 61]
نويسندگان: هادي نخعي، حسين يكتا؛ مهدي انصاري؛ ويرايش ادبي: گودرز نوروزي؛ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، 1375.
1038 ص.: مصور، نقشه. - (روزشمار جنگ ايران و عراق: زمينه سازي).
كتابنامه: در پايان بخش مربوط به هر روز.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر كه مطابق طرح روزشمار جنگ تحميلي، اولين مقطع از مقاطع زمينه ساز جنگ ايران و عراق مي باشسد، به بررسي حوادث اتفاق افتاده - از وقوع درگيري مسلحانه در ارتش شاه (21 بهمن 1357) تا آخرين درگيري مرزي در واپسين روزهاي شهريور 1359 - مي پردازد. در اين جلد، دوره ي شكل گيري، پيدايش و بروز اوليه ي درگيري هاي داخلي توسط جريانها و گروههاي ضد نظام جمهوري اسلامي ايران بررسي شده است. روزشمار حاضر بر اساس تاريخ روز تنظيم شده است و در پايان نيز گزارش فشرده ي روزانه از اهم مطالب ارائه شده است.
همچنين فهرستي از عكسها در فهرست مندرجات آمده است. در آخر كتاب، فهرست راهنما (شامل: اسامي اشخاص، اماكن، مناطق، سازمانها، كشورها و مجامع بين الملل) ارائه گرديده است.
نويسنده: حسين يكتا؛ ويرايش: هادي نخعي؛ ويرايش ادبي: گودرزي نوروزي؛ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه پاسداران - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، 1377.
1038 ص.: مصور، نقشه. - (روزشمار جنگ ايران و عراق: زمينه سازي).
كتابنامه: در پايان بخش مربوط به هر روز.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب مطابق طرح روزشمار جنگ تحميلي، اولين مقطع از مقاطع زمينه ساز جنگ ايران و عراق است - به بررسي حوادث از اواسط ارديبهشت تا اواخر تيرماه 1358 مي پردازد.
در اين جلد، مهمترين واقعه ي اين دوره، يعني اوج گيري و فرونشاندن درگيري هاي خوزستان، آمده است و جريان موسوم به خلق عرب در اين استان (به ويژه خرمشهر)، تحركات گروهها و جريانهاي سياسي در جهت ايجاد و توسعه ي بحران عليه نظام، مسايل مربوط به ارتش، سپاه و مقولات امنيتي و انتظامي، نقش امام، شوراي انقلاب و دولت موقت در مسايل سياسي - داخلي (به ويژه مسايل مربوط به آمريكا و عراق) و... مورد بحث قرار گرفته اند. در بخش پاياني، گزارش روزشمار (فشرده و اهم مطالب) از 17 / 2 / 1358 الي 30 / 4 / 1358 ارائه شده است. در آخر كتاب، فهرست راهنما به تفكيك اشخاص، كشورها، قاره ها، و مناطق جغرافيايي، شهرها و اماكن، مجامع و سازمانهاي، بين المللي، سازمانها، احزاب و گروهها، نيروهاي نظامي، انتظامي و امنيتي، رسانه هاي گروهي، عبارات و واژه ها و نهادهاي انقلاب ارائه شده است.
[اهواز]: اداره كل ارشاد اسلامي خوزستان،[؟؟13].259 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب حاضر طي نوزده بخش (فصل) به نقد و بررسي عملياتهاي انجام گرفته در يك مقطع زماني سه ساله از دفاع مقدس مي پردازد. فهرست مندرجات و مطالب مطرح شده عبارتند از: «1- مقدمه (شامل مقدمه اي درباره ي شروع جنگ ايران و عراق و كمك دشمنان به صدام)؛ 2- روزشمار تجاوز (امل مطالبي در خصوص زمينه
[ صفحه 62]
سازي هاي اوليه ي تجاوز عراق به ايران، از تاريخ شنبه 8 / 6 / 1359 لغايت شنبه 29 / 6 / 1359 و شرح مختصر وقايع رخ داده در هر روز)؛ 3- اطلاعيه هاي يك تا 27 ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامي ايران تا
31 شهريورماه، آغاز تجاوز علني؛ 4- سقوط خرمشهر؛ 5- فرمايشات امام خميني (ره) مبني بر لزوم شكستن حصر آبادان؛ 6- عمليات ثامن الأئمه (شكستن حصر آبادان)؛ 7- عمليات طريق القدس (محاصره ي دشمن، غافلگيري، حمله هاي همه جانبه و...)؛ 8- عمليات مطلع الفجر؛ 9- عمليات اميرالمؤمنين (ع)؛ 10- عمليات محمد رسول الله (ص)؛ 11- عمليات فتح المبين؛ 12- عمليات الي بيت المقدس؛ 13- عمليات رمضان؛ 14- عمليات محرم؛ 15- عمليات والفجر مقدماتي؛ 16- عمليات والفجر يك؛ 17- عمليات والفجر دو؛ 18- عمليات والفجر سه و 19- مقايسه ي اوضاع سياسي - اقتصادي و اجتماعي ايران و عراق پس از سه سال جنگ».
گردآورنده: فرهاد بخشنده، مجيد محسني. - تهران سبز آرنگ، (چاپ اول): 90.1377 ص.
كتابنامه: ص. 90.
اين كتاب در سال 1372 تحت عنوان «روزشمار انقلاب اسلامي ايران: 1340 - 1368» توسط انتشارات محيا به چاپ رسيده است.
در اين كتاب، شرح مختصري از حوادث و رويدادهاي انقلاب اسلامي ايران، از تكوين تا پيروزي (10 فروردين 1340 تا 16 خرداد 1368) آورده شده است تا خوانندگان ضمن آشنايي با سير حوادث، با نوع ارتباط آنها نيز آشنا شوند. شروع وقايع اين روزشمار، 10 فروردين 1340(وفات آيت الله العظمي حاج سيد حسين بروجردي) و پايان آن، 14 خرداد 1368) رحلت حضرت امام خميني «ره») است. در اين كتاب، وقايع مربوط به دفاع مقدس و جنگ تحميلي به ترتيب در رديف روزشمار، از تاريخ سي و يكم شهريورماه 1359 به بعد - تا پذيرش قطعنامه ي 598 شوراي امنيت سازمان ملل متحد از سوي جمهوري اسلامي ايران، عمليات مرصاد و برقراري آتش بس - آورده شده اند. در پايان كتاب نيز فهرستي از منابع و مآخذ
كتاب درج شده است.
نگارش فرهاد بخشنده، مجيد محسني.- تهران: محيا، (چاپ چهارم): 90.1376 ص.
كتابنامه: ص. 90.
در اين كتاب، حوادث و وقايع انقلاب اسلامي ايران از زمان تكوين تا پيروزي و پس از آن تا رحلت حضرت امام خميني (ره) رهبر كبير انقلاب اسلامي به اختصار و به صورت روزشمار ذكر شده است و هدف آن، ارائه ي مطالب به صورتي مناسب، جهت استفاده ي عموم و آشنايي خوانندگان با سير حوادث و رويدادها و آشنايي با نوع ارتباط آن هاست. براي ارائه ي اطلاعات، ترتيب «روز، ماه، سال، (نام روز هفته)» انتخاب شده و پس از ذكر اين موارد، رويداد مهم آن روز آورده شده است. رويدادهاي جنگ ايران و عراق نيز در رديف روزشمار مربوط به خود در بين رويدادهاي مهم تاريخي ايران از تاريخ 31 شهريور 1359 (دوشنبه) به بعد ذكر شده است.
گردآورنده عليرضا برزگر؛ با همكاري فرماندهي دفاعي حضرت ولي عصر (عج).- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، (چاپ اول): 1379.
[ صفحه 63]
172 ص. [15] ص.: نقشه (رنگي)، مصور،جدول.
عنوان پشت جلد به انگليسي:A Chronology of the iraqi-Imposed War Against Iran
كتابنامه: ص. [168]- 172.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب در چهار بخش به بررسي اختلافات و جنگهاي عمده بين ايران و عراق (حتي از زمان استقرار حكومت صفويان در ايران و امپراتوري عثماني، كه كشور فعلي عراق بخشي از آن بود؛ يعني قبل از ظهور كشور عراق) تا جنگ ميان ايران و عراق در زمان حاضر مي پردازد. اهم مطالب ارائه شده عبارتند از:
بخش اول: تاريخچه ي اختلافهاي مرزي ايران و عراق.
بخش دوم: دوران صفويه، افشاريه، زنديه، قاجاريه (از وقايع 10 شهريور 893 تا 14 آذر 1303). بخش سوم: دوره ي پهلوي (از وقايع 8 اسفند 1307 تا 22 بهمن 1357).
بخش چهارم: دوره ي جمهوري اسلامي ايران (از وقايع 22 بهمن 1357 تا 18 آذر 1370). در بخش چهارم، ضمن بررسي دوره ي پيش از يورش سراسري ارتش عراق، چگونگي آغاز تجاوز هشت سال عراق تشريح شده و در ادامه، به پذيرش قطعنامه ي 598 تا اعلام متجاوز بودن دولت عراق پرداخته است. مطالب به صورت مختصر و مستند و ترتيب زمان وقوع ارائه شده اند. در پايان نيز پيوستهايي - شامل فهرست هاي مختلف و نقشه هاي عملياتي ارائه شده است.
تهيه و تنظيم دفتر عقيدتي سياسي فرماندهي كل قوا.- تهران: مؤسسه ي فرهنگي نشر رامين، 536.1376 ص.
كتابنامه.
مجموعه ي حاضر به بيان گزيده اي از رويدادها، حوادث، ايام الله و مناسبتهاي تاريخي و جهاني مهم مي پردازد. اولين جلد مربوط به سه ماه اول شمسي است و براي تهيه ي آن از منابع مختلفي - از جمله كتابها، روزنامه ها، و نشريات ديگري چون سالنامه ها و اسناد و مدارك بعضي از مراكز فرهنگي و آموزشي و آرشيوهاي سازمانهاي مختلف - استفاد شده است. از جمله رويدادهاي مهم جنگ تحميلي كه در اين جلد ذكر شده است، مي توان موارد زير را نام برد: «عمليات فتح المبين (فروردين ماه 1361)؛ شرح زندگي و شهادت شهيد حاج سيد مرتضي آويني (تاريخ شهادت 20 / 1 / 1372)؛ روز ارتش جمهوري اسلامي ايران (21 فروردين)؛ سالروز تشكيل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي (2 / 2 / 1358)؛ عمليات حضرت مهدي (عج) (31 / 2 / 1360)؛ آغاز
عمليات بيت المقدس (10 / 2 / 1361) و آزادسازي خرمشهر (2 / 3 / 1361)؛ عمليات فرماندهي كل قوا؛ خميني روح خدا (21 / 3 / 1360) در منطقه ي دارخوين؛ تشكيل جهاد سازندگي (27 / 3 / 1358)؛ زندگينامه ي شهيد دكتر مصطفي چمران (تاريخ شهادت 30 / 3/ 1360 در دهلاويه.
تهيه و تنظيم: دفتر عقيدتي - سياسي فرماندهي معظم كل قوا؛ پديدآورندگان: علي بري ديزجي؛ علي اصغر كريمي شرفشاده؛ مجيد صفايي؛ محمدنبي ابراهيمي؛ وحيد صفايي. تهران: مؤسسه ي فرهنگي نشر رامين، (چاپ دوم): 1377.
521 ص. پديدآورندگان: علي بري ديزجي؛ علي اصغر كريمي شرفشاده؛ مجيد صفايي؛ محمدنبي ابراهيمي؛ وحيد صفايي.
كتابنامه: ص. (517 - 521).
مندرجات: رويدادهاي تير؛ رويدادهاي مرداد؛ رويدادهاي شهريور
[ صفحه 64]
جلد دوم كتاب روزها و رويدادها فاصله ي زماني تيرماه تا پايان شهريورماه را در برمي گيرد. مباحث مطرح شده ي مرتبط با دفاع مقدس در اين جلد عبارتند از: عمليات كربلاي يك: آزادسازي شهر مهران، 9 تير 1365؛ سقوط هواپيماي مسافربري جمهوري اسلامي ايران توسط ناو وينسنس آمريكا، 12 تير 1367؛ عمليات رمضان، 23 تير 1361؛ پذيرش قطعنامه 598 شوراي امنيت از سوي جمهوري اسلامي ايران، 27 تير 1367؛ عمليات والفجر دو: 29 تير 1362؛ عمليات مرصاد: پنجم مرداد 1367؛ شهادت سرلشكر خلبان عباس بابايي: پانزدهم مرداد 1366؛ ورود آزادگان سرافراز به ايران اسلامي: 26 مرداد 1369؛ عمليات كربلاي سه: 11 شهريور 1365؛ و هفته ي دفاع مقدس: 31 شهريور تا ششم مهر (در اين قسمت، تاريخچه ي كوتاهي از جنگ تحميلي و دفاع مقدس آورده شده است). در پايان جلد دوم نيز فهرستي از منابع و مآخذ
مربوط به مطالب كتاب ضميمه است.
پديدآورندگان: علي بري ديزجي، محمدرضا مطيعيان، مجيد تركاشوند؛ ويراستار: محمدنبي ابراهيمي.- تهران: زهد، (چاپ دوم): 613.1378 ص. عنوان روي جلد: روزها و رويدادها، هجري شمسي.
مندرجات: رويدادهاي مهر؛ رويدادهاي آبان؛ رويدادهاي آذر؛ رويدادهاي دي؛ رويدادهاي بهمن؛ رويدادهاي اسفند.
اين جلد، فاصله ي زماني مهرماه تا پايان اسفندماه را در سالهاي مختلف دفاع مقدس در برمي گيرد. وقايع مهمي كه در اين ايام در ارتباط با دفاع مقدس رخ داده، عبارتند از: عمليات ثامن الائمه (شكست حصر آبادان)؛ شهادت سرداران اسلام: تيمسار سرلشكر ولي الله فلاحي، تيمسار سرتيپ نامجوي، تيمسار سرتيپ فكوري، و سردار سرلشكر محمدعلي جهان آرا؛ شهادت محمدحسين فهميده؛ تشكيل بسيج مستضعفين (به انضمام بسيج در دفاع مقدس)؛ معرفي عراق به عنوان متجاوز از سوي سازمان ملل متحد؛ حماسه ي شهدا هويزه؛ عمليات كربلاي پنج؛ نبرد شرق بصره؛ روز نيروي هوايي ارتش (حاوي گزارشي كوتاه درباره نيروي هوايي در دفاع مقدس)؛ عمليات والفجر هشت؛ و در رويدادهاي اسفند: روز روحانيت و دفاع مقدس؛ عمليات خيبر؛ تأسيس بنياد شهيد انقلاب اسلامي؛ عمليات والفجر ده و بمباران شيمايي حلبچه. در پايان كتاب نيز فهرست منابع به چاپ رسيده است.
مركز فرهنگي تربيتي نور ولايت وابسته به موسسه اتفاق ثلث.- قم: نشر پيام مهدي (عج)، (چاپ دوم): 608.1378 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Days and Events: Solar year
مجموعه ي حاضر شامل گزيده اي از رويدادها و وقايع مهم تاريخ ايران همراه با شرحي درباره ي هر رويداد (از سال 1342 لغايت سال 1377 هجري شمسي)، به انضمام دو رويداد: «شهادت سپهبد صياد شيرازي و آغاز به كار شوراهاي شهر و روستا در سال 1378» است. ترتيب
ارائه مطالب، به تفكيك ماههاي سال شمسي (فروردين تا اسفند) و در هر ماه، به ترتيب سال و روز مربوطه است. از جمله مطالب مرتبط با دفاع مقدس، مي توان موارد زير را نام برد: «حماسه ي شهداي هويزه، شهادت محمدحسين فهميده (روز بسيج دانش آموزي)، عمليات فتح المبين، عمليات بيت المقدس، عمليات حضرت مهدي (عج)، شهادت دكتر چمران، عمليات فرماندهي كل قوا، خميني روح خدا، عمليات كربلاي يك، عمليات رمضان، عمليات والفجر دو، عمليات مرصاد شهادت سرلشكر خلبان عباس بابايي، عمليات كربلاي سه، عمليات ثامن الأئمه، شهادت سرداران رشيد اسلام در سانحه ي هوايي، پذيرش قطعنامه ي 598 از سوي ايران، معرفي عراق به عنوان متجاوز از سوي سازمان ملل و...».
[ صفحه 65]
هيأت تحريريه دفتر سياسي.- تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، (چاپ اول): 246،1370 ص.
كتابنامه: ص. 246 - 245.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب، تحليل تختصري از رويدادهاي دهه ي 1360 در كشور ايران بوده، در ده فصل تنظيم شده است. فصل اول: بازنگري قانون اساسي؛ فصل دوم: تداوم رهبري انقلاب اسلامي؛ فصل سوم: مروري بر هشت سال دفاع مقدس (وقايع قبل از آغاز جنگ تحميلي، عوامل بروز جنگ تحميلي، موضع ايران در قبال قطعنامه ي 598)؛ فصل 4: مواضع كشورها و سازمانهاي بين المللي در قبال جنگ تحميلي؛ فصل 5: انقلاب اسلامي و توطئه هاي فرهنگي؛ فصل 6: گروهكها و نظام اسلامي (منافقين و عمليات مرصاد، از جمله مباحث اين فصل است)؛ فصل 7: سران غرب و فراريان به خارج از كشور (جنگ تحميلي، يكي از دلايل فرار ذكر شده است)؛ فصل 8: وضعيت اقتصادي ايران در دهه ي 60؛ فصل 9:
بحران خليج فارس (جنگ نفت) (تسليم عراق در برابر خواسته هاي مشروع ايران، از مباحث اين فصل است) و فصل 10: مهمترين رويدادهاي جهان در دهه ي 60.
نويسنده عليرضا لطف الله زادگان با دستياران نويسنده: خداداد سيفي برگو، مهران موحدي فر.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 1381.
760 ص.: عكس، نقشه، جدول. - (روزشمار جنگ ايران و عراق؛ ج. 20).
كتابنامه در پايان هر قسمت.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب، به بررسي برهه ي زماني اول تيرماه 1361 تا 31 مردادماه 1361 مي پردازد. وقايع مهم اين مقطع زماني، متأثر از دو عمليات بزرگ و پيروزمند فتح المبين و بيت المقدس است. طي اين دو عمليات، بسياري از مناطق آزاد، و خسارات فراواني به دشمن وارد شد. اين پيروزي ها در داخل و خارج كشور پيامدهايي داشت؛ از جمله ي آنها عدم همكاري نظام بين الملل در محكوميت عراق و بي توجه ي به درخواستهاي ايران براي پايان دادن به جنگ بود. در چنين اوضاعي، ايران تصميم گرفت سياست تعقيب متجاوز را در پيش بگيرد. به همين علت، ايران دست به عمليات رمضان زد. اين عمليات در تاريخ23 / 4 / 1361 شروع و در7 / 5 / 1361 به پايان رسيد. كتاب به شرح وقايع مختلف و اجراي عمليات رمضان به صورت روزشمار مي پردازد.
به اهتمام داور رستمي وند.- تهران: موسسه انتشارات سوره، 1375.
751 ص.
مندرجات: بخش فرهنگ: روزشمار فرهنگي 75، ترجمه در ادبيات دفاع مقدس، يك خاطره؛ بخش جامعه: روزشمار جامعه 75؛ بخش هنري: روزشمار هنري 75؛ بخش تاريخ، روزشمار تاريخي 75؛ بخش ويژه: اين جنگ يك گنج است.
سالنامه ي جامع سوره، حاوي مطالب متنوعي در زمينه هاي موضوعي مختلفي مانند فرهنگ، توسعه، تاريخ هنر و جامعه است. در زمينه ي جنگ تحميلي نيز مطالب مختلفي مطرح شده است
كه از آن جمله مي توان موارد زير را نام برد: فعاليت هاي صنعت پتروشيمي طي دوران دفاع مقدس و پس از آن، چاپ كتاب و يادواره ها، برگزاري سمينار بررسي دفاع مقدس، ترجمه در ادبيات دفاع مقدس، مراسم هفته ي دفاع مقدس؛ نمايشگاه آثار هنري
[ صفحه 66]
درباره دفاع مقدس، مراسم سالروز فتح خرمشهر، ديدار رياست جمهوري با جمعي از آزادگان، و قسمتي از سخنراني رهبر معظم انقلاب اسلامي در جمع اعضاي دفتر ادبيات و هنر مقاومت در تاريخ 25 / 4 / 1375 و تقدير و تشكر از فعاليت آنها.
ترجمه پيروز ايزدي: به كوشش محمود يزدانفام.- تهران: سپاه پاسداران، دانشكده فرماندهي و ستاد، معاونت پژوهشي، (چاپ اول): 1377.
302 ص.
شمارگان: 300 نسخه.
كتاب ترجمه گزيده اي از 1987 koobraeY eliF no stcaF مي باشد كه توسط buP eliF no stcaF در سال 1988 در نيويورك منتشر شده است.
كتاب حاضر كه در يازده فصل ارائه شده است، گاهشماري از اخبار جنگ ايران و عراق و رويدادهاي اقتصادي و ديپلماتيك حاشيه اي جنگ است و بيانگر جايگاه عملياتهاي نظامي رخداده در سالهاي 65 و 66 در منطقه ي جنگي و سرنوشت و نتايج شگفت انگيز داخلي و خارجي ناشي از آن. ترتيب اطلاعات بر اساس ماههاي ميلادي است. نمونه ي مطالب و اخبار مهم، عبارتند از: «تهاجم جديد ايران عليه عراق (كربلاي پنج)، رسوايي فروش اسلحه به ايران، بن بست در زد و خوردهاي بصره، رسوايي فروش اسلحه ي ايران - كنترا، اصابت موشك عراقي و هلاكت 37 ملوان آمريكايي، آمريكا اسكورت دريايي نفتكشهاي كويتي را به تأخير مي اندازد، اتهامات وارده به معاملات تسليحاتي
كارخانه ي نوبل، بحران خليج فارس، نزاع و درگيري ميان ايران و بريتانيا، رويارويي فرانسه با ايران و قطع روابط ديپلماتيك، حملات آمريكا و توقيف كشتي مين گذاري ايراني، برخورد بالگردهاي آمريكايي با قايقهاي ايراني، فروش اسلحه آمريكا به سعودي و...».
نويسندگان مهدي انصاري، يحيي فوزي، علي رضا لطف الله زادگان؛ ويراستار ادبي گودرز نوروزي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 1380.
840 ص.- (روزشمار جنگ ايران و عراق؛ كتاب چهل و چهارم).
شمارگان: 3000 نسخه.
جلد 44 از اين مجموعه ي 57 جلدي، روزشماري است كه 63 روز از دوران جنگ تحميلي (21 / 6 / 1365 تا 22 / 8 / 1365) را در برمي گيرد و شامل مهمترين اقدامات، حوادث، گزارشها و تحليلهاي نظامي، سياسي و اقتصادي اين مقطع است. كتاب، در مقدمه به تشريح عمليات سرنوشت ساز كربلاي چهار، با استراتژي جلوگيري از آرامش دشمن (به عنوان مقدمه عمليات كربلاي پنج) پرداخته و پس از آن اطلاعات رويدادها را به ترتيب روز، به صورت مقاله يا فصل ارائه مي دهد. در پايان كتاب، فهرستي از نقشه ها، عكسها و فهرست راهنماي اشخاص، مكانها، مناطق عملياتي، سازمانها و... ارائه شده است. برخي از مهمترين موضوع هاي اين دوره عبارتند از: «عمليات كربلاي چهار، هماهنگ كردن معارضين عراقي، پشتيباني عراق از گروههاي ضد انقلاب، حملات هوايي عراق به شهرها، شليك موشكهاي دوربرد از سوي ايران، حمله به نفت كشهاي حامل نفت ايران و افشاي ماجراي آمدن مك فارلين به ايران».
[ صفحه 67]
نويسندگان مهدي انصاري، حسين يكتا؛ نظارت محسن رشيد، غلامرضا شفيعي؛ ضمائم و مقدمه هادي نخعي، داود رنجبر.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران، مركز مطالعات و تحقيفات جنگ، (چاپ دوم): 1375.
697 ص.: مصور، نقشه، عكس. - (روزشمار جنگ ايران و عراق؛ كتاب چهارم).
كتابنامه.
تحقيقات اين كتاب توسط برادران محمد دروديان، عليرضا لطف الله زادگان، داود صفايي
و خواهران فريبا آهنگرزاده، منصوره رجب بيگي، طوبي رضواني، فرحناز سلماسي، مرجان عسگري و مريم معيني نيا انجام گرفته است.
اين كتاب، نتيجه ي تحقيقات ميداني (مصاحبه با رزمندگان و بازگويي خاطرات) و كتابخانه اي (گردآوري اسناد و اطلاعات از منابع ديگر) است و در آن، هجوم سراسري و گسترده ي دشمن بعثي به خاك ميهن اسلامي ما مورد بررسي قرار گرفته است. تنظيم اين كتاب به صورت روزشمار است. از جمله وقايعي كه در اين كتاب در ارتباط با 35 روز آغازين جنگ و هجوم سراسري و پيشروي دشمن در خاك ميهن اسلامي آمده است، مي توان از موارد زير نام برد: «سقوط خرمشهر، حصر آبادان، رد هرگونه ميانجيگري [از سوي امام (ره)]. شكل گيري سازماني نيروهاي رزمنده ي اسلام، ناموفق ماندن هجوم زرهي دشمن به خرمشهر، موضع ضعيف سازمان ملل متحد و شوراي امنيت تحت تأثير آمريكا و ساير ابرقدرتها، فرمان تشكيل شوراي عالي دفاع، پاسخ شديداللحن شهيد رجايي به كارتر و بسياري از وقايع ديگر».
تدوين و نگارش عليرضا لطف الله زادگان؛ طراحي، نظارت، ويرايش هادي نخعي؛ مديريت و اجرا محسن رشيد و مهدي انصاري.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 1373.
782 ص.: جدول، نقشه، عكس (رنگي).- (روزشمار جنگ ايران و عراق: كتاب پنجم).
شمارگان: 5000 نسخه.
«هويزه آخرين گام هاي اشغالگر» روزشمار يك دوره ي 77 روزه از جنگ ايران و عراق است، كه رويدادهاي مهم سياسي - نظامي اين دوره را در برمي گيرد. كتاب با تشريح اولين روز اشغال كامل خرمشهر (5 / 8 / 1359) شروع شده تا محاصره هويزه (21 / 10 / 1359) ادامه مي يابد و در
نهايت با ذكر گزيده اي از حوادث چند روز محاصره و در نهايت، اشغال هويزه (22 تا 27 دي 1359) پايان مي پذيرد. در شروع دوره، مهمترين هدف عراق، تكميل محاصره ي آبادان و سپس تصرف آن شهر بوده است. اما مقاومت 35 روزه ي خرمشهر چنان تأثيراتي برجا گذاشت كه گريبان اشغالگر را نه تنها تا پايان اين دوره بلكه تا پايان مرحله ي اشغال ايران رها نكرد. مقاومت خرمشهر عامل ضربه پذير شدن خطوط دفاعي عراقي گرديد و از آن مهمتر، سبب درهم شكستن اراده ي ادامه ي جنگ در مناطق مسكوني در برابر مقاومت مردمي در بين نظاميان اشغالگر شد.
[ صفحه 68]
تهيه و گردآوري مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ دوم): 93.1370 ص.
عنوان روي جلد: راهنماي عمليات جنگ 8 ساله.
مندرجات: مقدمه؛ بخش اول: كلياتي در باب جنگ؛ بخش دوم: جداول راهنماي حملات خودي؛ بخش سوم: حملات عراق.
كتاب حاضر در سال 1369 به صورت يك جزوه ي داخلي، با شمارگان محدود، براي استفاده در سپاه منتشر شد. يك سال بعد با اصلاحاتي چند و افزودن مطالبي به صورت كتاب ارائه گرديد. مطالب كتاب مجموعه اي موجز از پاره اي اطلاعات مهم در ارتباط با جنگ تحميلي عراق عليه ايران در بعد نظامي و عملياتي آن است كه در سه بخش تنظيم شده است. در بخش اول كلياتي از جنگ تحميلي و نتايج آن (از جمله، طولاني بودن آن و مقايسه ي آن از نظر زماني با دو جنگ جهاني اول و دوم نيز جنگ كره) ارائه شده است و
فهرست كاملي از نبردها و عمليات انجام شده (بزرگ، كوچك و متوسط)، منطقه ي درگيري، سازمان عمل كننده و نتايج عمليات آمده است.بخش دوم، شامل جداول اطلاعاتي درباره ي هر يك از عملياتهاي بزرگ و متوسط انجام شده و نتايج آنها است و بخش سوم به مراحل سه گانه ي تهاجم دشمن، چگونگي و نتايج آن، زمان و مكان و تلفات وارد شده بر دشمن و نيروهاي عمل كننده پرداخته است.
تهيه و تدوين لشكر 16 قدس گيلان؛ علي سميعي.- [تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، نمايندگي ولي فقيه، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت نشر، (چاپ اول): 1376.
473 ص.- (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛ گزارش: 1).
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، مروري بر عملياتهاي رزمندگان اسلام همراه نتايج و دستاوردها و بازتاب عمليات، نظرات كارشناسان، رزمندگان، اسراي عراقي و... است. آماري نيز از نتايج عمليات در قالب تجهيزات منهدم شده ي دشمن، غنايم، كشته ها و زخمي ها و اسراي عراقي ارائه مي دهد. تعدادي از عملياتهايي كه در كتاب به آنها اشاره شده است، عبارتند از: «ثامن الأئمه (ع)، طريق القدس مطلع الفجر، محمد رسول الله (ص)، مولاي متقيان (ع) ام الحسنين، فتح المبين، بيت المقدس، رمضان، مسلم بن عقيل، محرم، والفجر مقدماتي، والفجرهاي يك تا ده، تحريرالقدس، خيبر، بدر، كربلاي يك تا ده، بيت المقدس دو تا هفت، عملياتهاي نامنظم و ايذايي، قادر، عاشورا و همچنين، نبردها و عمليات نامنظمي كه جهت آمادگي براي عمليات بزرگ و سراسري صورت گرفته اند». نتايج عمليات مرصاد، سقوط هواپيماي مسافربري ايران، پذيرش قطعنامه ي 598 و واكنش جهاني و حملات گسترده ي عراق پس از آن و ايستادگي ايران در برابر حملات ارائه شده است. آمار بدون جدول و
نمودار است.
[ صفحه 69]
تدوين، روابط عمومي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، واحد تبليغات و انتشارات، 1368.
143 ص.: مصور، نقشه، رنگي.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت بزرگداشت حماسه هشت سال دفاع مقدس در شهريور 1361 منتشر شده است. كتاب حاضر، مجموعه ي آمار و نتايج عمليات پيروزمندانه ي رزمندگان در مصاف با دشمن را مورد بررسي قرار داده است. سعي شده كه آمار دقيق و موثقي در اختيار خوانندگان قرار گيرد. اين عملياتها، به طور كلي، به صورت چريكي (با شبيخون و نظاير آنها)، در آغاز جنگ، (در چند محور، از جمله: دزفول، هويزه، ماهشهر و آبادان) و كلاسيك و غيركلاسيك صورت گرفت. براي كليه ي اين عملياتها، نام نقشه، تاريخ شروع و پايان، ميزان خسارات و تلفات، تعداد اسراء و غنائم، به طور كامل و دقيق ذكر شده است. تنظيم عملياتها در متن كتاب، از روي تاريخ وقوع آنهاست. در پايان كتاب، چگونگي پذيرش قطعنامه ي 598 از سوي ايران همراه با سخنان حضرت امام (ره) در اين خصوص، فهرست تقويمي عملياتها و فهرست نقشه هاي ضميمه آورده شده است.
[ صفحه 70]
علي اصغر كاظمي.- تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامي، 233.1377 ص.
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Legal dimentions of the prospects for peace between Iran and Iraq.
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: 1. وضعيت حقوقي آتش بس و شرايط تحقق صلح؛ 2. روابط ايران و عراق: از آتش بس تا جنگ دوم خليج فارس (حمله عراق به كويت)؛ 3. قرارداد 1975 و مسأله حاكميت تاريخي بر اروندرود؛ 4. دورنماي صلح و امنيت در منطقه
خليج فارس: ضمائم.
نويسنده اين كتاب را در چهار بخش و يك ضميمه تنظيم كرده است. بخش اول مسائل مربوط به حالت جنگ، ترك مخاصمه، آتش بس و قرارداد صلح را از ديدگاه حقوق قراردادها و عرف بين الملل روشن مي كند و به بيان جايگاه قطعنامه ي 598 در استقرار آتش بس و زمينه سازي براي دستيابي به صلح پايدار و عادلانه مي پردازد. روابط ايران و عراق از زمان برقراري آتش بس تا حمله عراق به كويت و اشغال آن كشور (كه به «جنگ دوم خليج فارس» معروف شده است) از مباحث بخش دوم كتاب است. در بخش سوم، مسأله حق حاكميت بر اروندرود و ادعاي عراق در خصوص حاكميت بر اين رود، و جهات نظري و حقوقي مسأله - بر اساس موازين پذيرفته شده بين المللي - بحث شده است. بخش چهارم، دورنماي صلح و امنيت را در منطقه ي خليج فارس در پرتو تحولات منطقه و جهان مورد بررسي قرار داده، با تحليل حقوقي - سياسي قطعنامه ي 598 و اهداف و نيات دنبال شده در آن، و شرايط جديد منطقه اي و جهاني پس از پايان جنگ سرد، امكان دستيابي همه ي كشورها به صلحي پايدار و امنيتي منطقه اي را مورد بررسي قرار مي دهد.
ترجمه و تأليف امين الله علوي، مجيد رشيدكابلي.- تهران: مؤسسه عالي آموزش و پژوهش مديريت و برنامه ريزي، (چاپ دوم): 1381.
[10]، 160 ص.: جدول.
عنوان روي جلد: اشتغال معلولين و قوانين مربوط به اشتغال از كار افتادگان، معلولين و جانبازان: عنوان پشت جلد به انگليسي:Employment of Disabled Persons: selective placement - laws and regulations...
شمارگان: 3000 نسخه
اين كتاب در سال 1373 توسط مركز آموزش مديريت دولتي
منتشر شده است.
اين كتاب، شامل مجموعه اي از فنون ويژه ي استخدام و به كارگيري افراد معلول، مشاغل مناسب انواع معلوليتها همراه با قوانين و مقررات مربوط به معلولان و ايثارگران، مصوبات مجلس شوراي اسلامي و شوراي عالي پشتيباني جنگ، مصوبات شوراي امور اداري و استخدامي كشور، قانون استخدام كشوري، قانون كار جمهوري اسلامي ايران، از كارافتادگي و معلوليت و اصلاحات كميسيون است كه در سيزده فصل و شش پيوست تنظيم شده اند. از جمله
[ صفحه 71]
مندرجات كتاب مي توان به موارد زير اشاره كرد: «طبقه بندي، شناسايي و ثبت اطلاعات معلولين، فنون مصاحبه، راهنماي حرفه اي براي فرد معلول يا از كارافتاده و...». از جمله عناوين پيوستها، «فرم گزارش پزشكي كارگماري، فرم شرايط احراز شغل، ناتواني و تأثيرات آن در استخدام و...» است.
تأليف قاسم زماني.- تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي حقوقي شهر دانش، (چاپ اول): 188.1380 ص.
عنوان به انگليسي:Reflections on compliance with the law of Neutrlity in Imposed War of Iraq Againts Iran
شمارگان: 2000 نسخه.
در اين تحقيق، مسائل زير مورد بررسي قرار گرفته است: بيطرفي دولتهاي ثالث و اين كه با وجود منشور سازمان ملل متحد در ايجاد نظام امنيت جمعي، اين دول - هنگام تجاوز عراق به ايران - تا چه اندازه و تا چه زماني به ادعاهاي بيطرفي خود پاي بند باقي ماندند؛ تأثير زمين گير شدن نيروهاي عراق در جنگ با رزمندگان بر مواضع دولتها در برابر جنگ؛ ترفند «عدم تخاصم» و انواع كمكهاي مستقيم و غيرمستقيم دولتهاي ثالث به رژيم بعث عراق.
از جمله مندرجات كتاب، موارد زير است: «تجاوز عراق
به ايران از بيطرفي تا عدم تخاصم؛ شيوه هاي نقض بيطرفي توسط دولتهاي ثالث؛ ترفند عراق براي بين المللي كردن مخاصمه و وضعيت ممتاز آمريكا در نقض بيطرفي و رويارويي با ايران؛ اقدامات ايران در تضمين حقوق قانوني خود و مقابله با نقض بيطرفي، مسؤوليت بين المللي ناشي از نقض بيطرفي و تاوان كويت و عربستان در خوش خدمتي به عراق.»
تهيه و گردآوري و تنظيم واحد ثبت وقايع جنگ جهاد سازندگي؛ به كوشش علي حسين پناه.- تهران: جهاد سازندگي، پشتيباني و مهندسي جنگ، 5،41.1367 ص.: مصور، عكس.
جنگ شيميايي و كشتار انسانهاي بيگناه توسط گازهاي مخرب و سمي، يكي از وحشتناك و منفورترين چهره هاي جنگ است. كتاب حاضر به بحث درباره ي جنگ افزارهاي شيميايي پرداخته و سياست جهاني و حقوق بين الملل را در قبال استفاده كنندگان اين جنگ افزارها به چالش كشيده است. كتاب، ضمن بيان تاريخچه اي كوتاه درباره ي استفاه از سلاح شيمايي، به كاربرد اين وسايل در جنگ جهاني اول و كشورهاي توليدكننده ي اين جنگ افزارها مي پردازد. سپس مسأله ي توسل نيروهاي عراقي به سلاح شيمايي و استفاده ي آنان از اين تجهيزات در جنگ تحميلي را مورد بحث قرار مي دهد و با بيان دفعات استفاده ي عراق از سلاح شيميايي، به تحليل عملكرد كشورهاي غربي و برخورد آنها با مسأله ي استفاده عراق از گازهاي مختلف شيميايي عليه مردم مظلوم ايران مي پردازد. همچنين قطعنامه هاي سازمان ملل در مورد منع استفاده از جنگ افزارهاي شيميايي و كم تحركي اين سازمان در مواجهه با عراق و محكوميت آن كشور تحليل شده است.
آندره گاتري و ناتالينو رونزيتي؛ مترجمان حميدرضا ملك محمدي نوري، سعيد تائب، احمد سالاري.- تهران: وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات، 1374.
[ صفحه 72]
هجده، 504 ص.- (مباحث حقوق بين الملل؛ 16).
عنوان پشت جلد به انگليسي:The Iran - Iraq War (1980-1988) and the Law of Naval Warfare
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي از اسناد و مدارك در ارتباط با جنگ دريايي در خليج فارس و تنگه ي هرمز در
دوران دفاع مقدس است. فصلهاي اول تا پنجم، اسناد و مدارك مربوط به كشور ايران، كشور عراق، شوراي امنيت ملل متحد و اجلاس عمومي سازمان ملل متحد، شوراي سازمان بين المللي هوانوردي كشوري، كشور بريتانيا و كشور فرانسه هستند. در فصل ششم، اسناد و مدارك زير ارائه شده است. «سازمان ملل متحد و قطعنامه هاي شماره ي 598،582،502، 540 و 616 شوراي امنيت، تصميم شوراي سازمان بين المللي هوانوردي كشوري در 14 ژوئيه 1988، گزارش هيأت حقيقت ياب ايكائو در مورد انهدام هواپيماي خطوط هوايي ايران در نزديكي جزيره ي قشم، تصميم شوراي سازمان بين المللي هوانوردي كشوري در تاريخ هفتم دسامبر 1988 و قطعنامه ي آن در هفده مارس 1989 و سازمانهاي منطقه اي و ديگر مجامع بين المللي.»
حسين مهرپور.- تهران: اطلاعات، (چاپ اول): 411.1374 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Human Rights in International Instruments
and the position of Islamic Republic of Iran
شمارگان: 3150 نسخه.
اين كتاب به بررسي و نقد حقوق بشر و جنبه هاي مختلف آن از موضع جمهوري اسلامي ايران و اسناد بين الملل مي پردازد. از جمله اهم مطالب كتاب، موارد زير است: «حقوق بشر از ديدگاه اسلام و نظام جمهوري اسلامي ايران؛ گزارش اجلاس كميته ي حقوق بشر در مورد بررسي دومين گزارش دوره اي جمهوري اسلامي ايران؛ گزارشي از چهل و هفتمين اجلاس كميته ي حقوق بشر؛ آخرين دوره ي بررسي دومين گزارش دوره اي ايران در كميته ي حقوق بشر؛ حقوق بشر، مسأله اي انساني يا ابزاري سياسي (در اين مبحث مطالبي در خصوص جنايات ضد بشري دولت بعث عراق، مانند بمباران شيميايي حلبچه، و ديدگاه و عملكرد دول غربي در پاسخ به جنايات عراق ارائه شده است)؛ تحليلي بر
قطعنامه ي 202 / 49 مجمع عمومي سازمان ملل متحد و رأي مثبت آفريقاي جنوبي در قبول آن عليه جمهوري اسلامي ايران و...».
تأليف قاسم زماني؛ [براي] مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي حقوقي، پژوهشكده حقوق، گروه پژوهشي حقوق عمومي و بين المللي.- تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش هاي حقوقي شهر دانش، (چاپ اول): 137.1381 ص.
طراح روي جلد: پريسا روحاني.
عنوان به انگليسي: International Humanitarian Law: Occupation of Irans territories in the imposed war
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب، در پنج فصل و يك بخش نتيجه گيري، به بررسي نحوه ي رفتار دولت اشغالگر عراق در مناطق اشغالي مي پردازد. مقدمه كتاب به زبان انگليسي نيز ترجمه شده است. مطالب عمده ي كتاب، عبارتند از: «اشغال نظامي و
[ صفحه 73]
حقوق بشر دوستانه ي بين المللي (مفهوم و جايگاه اشغال نظامي در بستر روند تحولات تاريخي حقوق بين الملل و ضرورتهاي جنگي، رعايت حقوق بشر دوستانه ي بين المللي در سرزمينهاي اشغالي و...)؛ اشغال سرزمينهاي ايران در جنگ تحميلي؛ عملكرد عراق در برخورد با غير نظاميان ساكن در سرزمينهاي اشغالي ايران؛ حرمت اموال و اماكن موجود در مناطق اشغالي و ملاحظات نهايي پيرامون اشغال سرزمينهاي ايران در جنگ تحميلي (نقش كميته هاي ملي و بين المللي صليب سرخ، اشغال بعد از آتش بس، سياست شوراي امنيت در قبال اشغال سرزمينهاي ايران و كويت توسط عراق، و...)».
حسين مهرپور؛ ويراستار محمدحسين خسرواني.- تهران: اطلاعات، (چاپ اول): 6،216. 1378 ص.
صفحه عنوان به زبان انگليسي:Human Rights and Its Implementations Instruments
كتابنامه به صورت زيرنويس:
كتاب، شامل شش گزارش و سه مقاله در زمينه هاي مختلف مربوط به حقوق بشر و برخي معاهدات و تعهدات دولت جمهوري اسلامي ايران نسبت به آنها است؛ از جمله: «گزارش مربوط به تشكيل اجلاس ترتيبات منطقه اي حقوق بشر
آسيا و اقيانوسيه در كاتمانده، مركز نپال؛ گزارش پنجاه و چهارمين اجلاس كميسيون حقوق بشر؛ سمينار تقويت جهاني بودن حقوق بشر و ديدگاه هاي اسلامي درباره ي اعلاميه ي جهاني حقوق بشر؛ كميته ي رفع تبعيض نژادي و بررسي گزارش جمهوري اسلامي ايران؛ وضعيت دولت ايران و آزاديهاي اساسي؛ حقوق اقليتها در قانون اساسي جمهوري اسلامي و...» درباره ي تجاوز دشمن و قوانين مربوطه بر اساس ديدگاه جمهوري اسلامي ايران، ممنوعيت عضويت و دخالت نيروهاي نظامي ايران (ارتشي و سپاه) در احزاب سياسي و نيز قوانين و مقررات استخدامي سپاه مطالبي در كتاب ارائه شده است.
رابين چرچيل، آلن لو؛ ترجمه: بهمن آقايي.- تهران: وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران، دفتر مطالعات سياسي و بين المللي، (چاپ اول): 1367.
يازده، 700 ص.: جدول، نقشه، نمودار.- (حقوق بين الملل؛ 2).
عنوان اصلي:The Law of the Sea
كتابنامه.
واژه نامه.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب را انتشارات گنج دانش نيز در سال 1377 در 734 صفحه و با شمارگان 3000 نسخه منتشر كرده است.
اين كتاب در هجده بخش تنظيم شده است و درباره ي حقوق بين الملل عمومي درياها، يا، قواعدي است كه دولتها در روابط بين المللي خود در ارتباط با امور دريايي بايد رعايت كنند. مواردي درباره ي مسايل حقوقي مربوط به كشور ايران مانند مسأله ي جنگ ايران و عراق، خليج فارس و رودخانه ي اروند (كه به نظر مترجم، احتياج به توضيح بيشتري داشته است) با توضيحاتي در پانوشت ارائه شده اند. مندرجات عبارتند از: «خطوط مبدأ، آبهاي داخلي، درياي سرزميني، تنگه ها، مجمع الجزايزها، منطقه مجاور، فلات قاره، منطقه ي انحصاري اقتصادي، درياي آزاد، بستر بين المللي درياها، دريانوردي، ماهي گيري، آلودگي درياها،تحقيقات علمي دريايي
و انتقال دانش فني، استفاده ي نظامي از دريا، كشورهاي محاط در خشكي، كشورهاي داراي شرايط نامساعد جغرافيايي و حل اختلاف».
[ صفحه 74]
در ضمايم كتاب نيز ادعاهاي مربوط به مناطق دريايي، متن برخي از اسناد مهم مربوط به حقوق درياها و قوانين ايران در مسايل حقوق درياها و كنفرانسيون كويت، ارائه شده است.
محمدرضا ضيائي بيگدلي؛ زير نظر معاونت پژوهشي. - تهران: دانشگاه علامه طباطبايي، (چاپ اول): 1373.
415 ص.- (انتشارات دانشگاه علامه طباطبايي؛ 86).
شمارگان: 3000 نسخه.
نويسنده با احساس ضرورت طرح مسائل حقوقي در جامعه، پس از تجاوز عراق به ايران، انجام عملياتهاي دفاع مقدس و در نهايت، پذيرش قطعنامه ي 598، در هفت فصل به بيان جنبه هاي حقوقي جنگ پرداخته است و ضمن بيان مسائل حقوقي جنگ، به مقايسه ي آنها در جنگ ايران و عراق پرداخته است. خلاصه ي مطالب عبارت از مطالب زير است. فصل اول: مفهوم جنگ و توسل به زور در حقوق بين الملل؛ فصل دوم: مفهوم حقوق جنگ؛ فصل سوم: آغاز جنگ (شرايط شكلي و آثار حقوقي)؛ فصل چهارم: هدايت عمليات جنگي (تعيين عرصه ي مخاصمات، تشخيص مبارزان و غير مبارزان، قربانيان جنگي، وسايل و شيوه هاي نبرد، اشغال نظامي و غنائم جنگي)؛ فصل پنجم: ضمانت اجراي حقوق جنگ (كيفري و مدني بين المللي)؛ فصل ششم: پايان جنگ (روشهاي سنتي و جديد)؛ فصل هفتم: بيطرفي در جنگ (زميني، دريايي و هوايي). در پايان، فهرست منابع، فهرست تفصيلي و فهرست راهنما ارائه شده است.
تهيه و تنظيم معاونت امور دفاعي سازمان امور اداري و استخدامي كشور؛ با همكاري معاونت امور دفاعي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي.- تهران: سازمان امور اداري و استخدامي كشور، (چاپ اول): 1371.
50 ص.: جدول.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر، مجموعه ي قوانين، مقررات، لوايح قانوني، قوانين الحاقي، تبصره ها، آيين نامه هاي اجرايي، معافيتها، اصلاح مواد و بخشنامه هاي مربوط به رزمندگان، جانبازان، اسرا، مفقودان، آزادگان، شهدا و خانواده هاي آنان، كاركنان مناطق جنگي و جنگ زده، تشكيلات مربوط به امور جنگ و
ملحقات مربوطه است كه در شش فصل همراه با قوانين و مقررات سال 1371 مربوط به مأموريت هاي آموزشي به مدارس ايثارگران و شركت در برنامه هاي بسيج، سكونت در خانه هاي سازماني و امتيازات مربوط به ايثارگران در قانون نظام هماهنگ ارائه شده است. همچنين مصوبات مجلس شوراي اسلامي و شوراي عالي پشتيباني جنگ، مصوبات هيأت وزيران و مصوبات شوراي امور اداري و استخدامي كشور و بخشهاي تابعه نيز در اين مجموعه موجود است.
تهران: اداره كل قوانين و مقررات كشور (نهاد رياست جمهوري)، (چاپ اول): 1370.
136 ص.: جدول.
شمارگان: 5500 نسخه.
[ صفحه 75]
مجموعه ي حاضر، شامل قوانين، آيين نامه ها و تصويب نامه هاي مصوب مجلس شوراي اسلامي، هيأت وزيران و شوراي عالي انقلاب فرهنگي همراه با بخشنامه هاي صادره از سوي مراجع ذيربط است كه در خصوص آزادگان، از آغاز جنگ تا شهريور ماه 1369 به تصويب رسيده اند. متن قوانين، آيين نامه ها و مصوبه ها و دو فهرست (براي سهولت استفاده) در كتاب درج شده است. فهرست ها عبارتند از: فهرست تاريخي (كه قوانين و مقررات بر اساس تاريخ تصويب، تنظيم شده اند) و فهرست كلمات يا فرهنگواره (كه شامل فهرستي از اعلام و اشخاص است).
تهيه و تنظيم حوزه معاونت اجرايي بنياد شهيد انقلاب اسلامي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1369.
161 ص.: نمونه.
شمارگان: 500 نسخه.
اين كتاب در دو بخش كلي تنظيم شده است. بخش اول: فرامين و احكام حضرت امام خميني (ره) در خصوص رسيدگي به امور خانواده هاي معظم شاهد، مفقودالاثرها و اسيران (كه با نمونه ي دستخط ايشان به تاريخ 22 / 12 / 1358 مساوي پانزده صفر 1401، درباره ي فرامين و احكام صادره همراه است) و بخش دوم: قوانين و مقررات مصوب در ارتباط با خانواده هاي معظم اين عزيزان (شامل: مصوبات در خصوص استخدام، قوانين و مقررات در خصوص اشتغال، قانون اعطاي حق حضانت فرزندان صغير به مادران آنها، قوانين و مقررات در خصوص تأمين زمين و مسكن خانواده هاي شاهد، قانون تأمين درمان خانواده هاي شاهد، قوانين و مقررات در خصوص معافيتهاي خانواده هاي شاهد و قوانين و
مقررات در خصوص حقوق و فوق العاده ها).
به كوشش واحد تسهيلات رفاهي و اجتماعي معاونت فرهنگي.- تهران: بنياد شهيد، معاونت پشتيباني و خدمات رفاهي، موسسه چاپ و نشر بنياد، (چاپ اول): 619.1370 ص.: مصور، جدول.
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: فصل 1: استخدام؛ 2: اشتغال؛ 3. آموزش و تحصيل؛ 4. بازنشستگي؛ 5: بيمه؛ 6: حقوق و مزايا؛ 7. درمان؛ 8: مسكن و زمين؛ 9: معافيت هاي مالياتي و عوارض؛ 10. نيروهاي مسلح؛ 11. موارد خاص؛ فهرست تاريخي.
اين كتاب، شامل قوانين و مقرراتي است كه طي دوران هشت سال دفاع مقدس در ارتباط با جانبازان انقلاب و جنگ تحميلي، شهداء، مفقودين و اسرا تصويب شد و براي اجرا اعلام شده اند. اين قوانين، مواردي مانند «استخدام، اشتغال، آموزش، بازنشستگي، بيمه، حقوق و مزايا، مسكن، درمان، معافيتهاي مالياتي و عوارضي، نيروهاي مسلح و موارد خاص» را در برمي گيرد. براي تنظيم مطالب كتاب در هر موضوع، قوانين خاص آن موضوع همراه آئين نامه و تبصره هاي مربوطه آورده شده است و در اغلب موارد نيز شرحي درباره ي آنها داده شده است. در پايان كتاب فهرستي از قوانين با ترتيب تاريخ تصويب آنها به چاپ رسيده است.
[گردآوري] مديريت تسهيلاتي فني، رفاهي و اجتماعي جانبازان؛ به كوشش سياوش شجاع پوريان.- [تهران]: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت پشتيباني و خدمات رفاهي، (چاپ اول):[؟1373]358 ص.: مصور، جدول.
[ صفحه 76]
طراح روي جلد: حميدرضا رمضان پور.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت اولين كنگره سراسري جانبازان خلاق و مبتكر منتشر شده است.
جلد سوم «مجموعه ي قوانين و مقررات موضوعي جانبازان، شهدا، مفقودان و اسرا» در ده فصل تنظيم شده
است: «استخدام، اشتغال، آموزش، بازنشستگي، بيمه، حقوق و مزايا، درمان، مسكن و زمين، معافيتهاي مالياتي و عوارض و الويتهاي نيروهاي مسلح». در هريك از اين بخشها، تسهيلات و امتيازات رفاهي، اجتماعي، فرهنگي و خدماتي كه وزارتخانه ها، مؤسسات و نهادهاي مختلف براي ايثارگران در نظر گرفته اند گردآوري شده و براي استفاده به ترتيب موضوعي مذكور در بالا ارائه شده است. قوانين تا پايان سال 1371 و اصلاحيه ها، مصوبات و آيين نامه هاي اجرايي تا پايان شهريور ماه 1372 ارائه شده اند. در مقدمه يادآوري شده است كه اكثريت بخشنامه هاي چاپ شده در اين كتاب از اعتبار قانوني برخوردارند اما همه ي آنها - به دليل گذشت زمان و خاتمه ي جنگ تحميلي - به اعتبار و قوت قانوني خود باقي نمانده اند.
محمد امينيان مدرس.- تهران: سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاه ها (سمت)؛ مشهد: آستان قدس رضوي، بنياد پژوهشهاي اسلامي، (چاپ اول): 1380.
413 ص.- (سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاه ها (سمت)؛ 543: حقوق؛ 30).
عنوان پشت جلد به زبان فرانسوي:Les Absent et les altruistes du point de vue de droit...
كتابنامه: ص. [401]- 404؛ همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب، مجموعه اي از قوانين و مقررات و مباحث حقوقي مربوط به مفقودان و ايثارگران است. نويسنده پس از مقدمه اي، مطالب را در سه باب (بخش) مورد بررسي قرار مي دهد. باب اول: در امور مالي غايب (وضع اداره ي اموال قبل از تعيين امين، مرحله ي تعيين امين، مرحله ي تصرف موقت ورثه ي احتمالي در اموال، مرحله ي صدور حكم موت فرضي)؛ باب دوم: وضعيت خانواده ي غايب (تكليف زوجه ي غايب، وضع اولاد غايب، وضعيت قوانين
ماهوي حاكم بر امور مفقودالاثر، تطور قوانين در مورد مراجع رسيدگي، مقررات اقليتهاي مذهبي، مقررات بعضي از كشورهاي خارجي)؛ باب سوم: مقررات حمايتي ويژه (مصوبات مصرحه در مورد مفقودان، مقررات مربوط به آزادگان يا مفقودان سابق، مقررات الحاقي مفقودان شهيد، مقررات شمولي مفقودان جانباز و رزمنده) و موارد استنادي از قانون مدني فرانسه.
نوشته نسرين مصفا... [و ديگران]؛ زير نظر جمشيد ممتاز.- تهران: دانشگاه تهران، دانشكده حقوق و علوم سياسي، مركز مطالعات عالي بين المللي، (چاپ اول): 208.1365 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Concept of Aggression in International Law
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب حاضر با بهره گيري از منابعي چون اسناد جامعه ملل، قطعنامه ها و سالنامه هاي سازمان ملل متحد، متن قراردادهاي ميان دولتها و متن طرحهاي پيشنهادي دولتها درباره ي پديده ي تجاوز و جنگ از ديدگاه بين الملل نوشته و در سه فصل ارائه شده است. مطالب كتاب عبارتند از:
فصل اول: تلاش دولتها براي منع توسل به جنگ و تعريف تجاوز؛ فصل دوم: پيامدهاي جنگ جهاني دوم و
[ صفحه 77]
ضرورت تعاريف تجاوز (1974 - 1945)؛ فصل سوم: بررسي و تحليل قطعنامه ي تعريف تجاوز. در پايان كتاب نيز متن قطعنامه ي «تعريف تجاوز» ارائه شده است. همچنين قرارداد عدم تجاوز ميان افغانستان، عراق، ايران و تركيه (پيمان سعدآباد) مورد بررسي قرار گرفته است.
تهران: ستاد تبليغات جنگ شوراي عالي دفاع، (چاپ اول): 36.1364 ص.: مصور، عكس. نمونه. مشخصات از روي جلد.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب به بررسي موارد متعدد نقض مقررات بين المللي توسط رژيم عراق مي پردازد. موارد زير از جمله مندرجات كتاب است: «سخنراني صدام حسين در 26 / 6 / 59 (مبني بر لغو قرارداد 1975 الجزايز)، نقش قرارداد 1975 الجزاير و منشور ملل متحد، ناديده گرفتن توافق نامه هاي چهارگانه ي ژنو، نقض كنوانسيون 1949 ژنو و حمله به مناطق مسكوني و مردم غيرنظامي، حملات زميني، هوايي و موشكي، استفاده از وسايل
مكانيكي و انفجاري، ناديده گرفتن پروتكل 1925 ژنو، كنوانسيون 1972 ژنو، كنوانسيون حقوق درياها، نقض كليه ي مقررات و كنوانسيون هاي بين المللي ناظر بر حفاظت محيط زيست، ناديده گرفتن كنوانسيون شيكاگو و كنوانسيون لاهه، نقض مقررات آژانس بين المللي انرژي و ماده ي 56 پروتكل 1970 ژنو». در پايان، نمونه اي از رفتار با اسرا و استفاده از سلاحهاي شيميايي آمده است.
[ صفحه 78]
اصغر جعفري ولداني، با همكاري نيلوفر حق شناس كاشاني. - تهران: پازينه، (چاپ اول): 256.1380 ص.
كتابنامه.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، مسايل ايران را از ديدگاه حقوق بين الملل مورد بررسي قرار مي دهد. در اين متن، برخي از مسايل ايران با كشورهاي همجوار (از جمله عراق) با توجه به مقررات حقوق بين الملل مورد بررسي قرار گرفته است و از حاكميت ايران بر جزاير ايراني تنب و ابوموسي، تماميت ارضي ايران در قبال مطامع توسعه طلبانه و تجاوزكارانه ي عراق و نيز از حقوق ايران در آبهاي خليج فارس دفاع شده است. كتاب، شامل چهارده گفتار يا مقاله است كه به سه قسمت تقسيم شده اند. در قسمت دوم، مسايل حقوقي ايران با عراق، ابعاد حقوقي تجاوز عراق به ايران، بررسي حقوقي عهدنامه ي 1975) شامل تعيين مرز رودخانه اي و زميني، اروندرود، چگونگي مصرف درآمدهاي حاصله از كشتيراني، مسأله راهنما و پرچم، طرح تغيير مسير اروندرود و حقوق بين الملل، مذاكرات صلح ايران و عراق و نقش دبير كل سازمان ملل مورد مطالعه قرار گرفته است.
مجيد اسكندري.- تهران: به ديد؛ مركز نشر و تحقيقات قلم آشنا، (چاپ اول): 81.1380 ص.
شمارگان: 4000 نسخه.
كتاب حاضر با استفاده از منابع وزارت امور خارجه و آمار و ارقام گزارش شده از سوي اين سازمان تهيه شده است. نويسنده، با توجه به اصول حقوق بين الملل و رويه هاي دولتها و سازمان ملل متحد، سعي در مشخص كردن طرف مهاجم و مورد هجوم طي جنگ ايران و عراق دارد. كتاب، چهار بخش مجزا دارد. در بخش اول، تعاريف جنگ، حقوق بين الملل، تجاوز، تعريف تجاوز از نظر سازمان ملل متحد و اهداف
عراق از تجاوز به ايران ارائه مي شود. بخش دوم به نقص اصول حقوق بين الملل توسط رژيم عراق در جنگ پرداخته، آثار و نتايج آن، در اين قسمت مورد بررسي قرار مي گيرد (مواردي چون: جنايات رژيم عراق در حمله به مناطق مسكوني، استفاده از سلاحهاي شيميايي و...) بخش سوم بررسي انطباق مواضع جمهوري اسلامي ايران با قوانين و مقررات بين المللي است و در بخش چهارم و بخش ضميمه، گزارش كار علمي كميته ي حقوق بين الملل و شرح كاملي بر موافقنامه ي 1975 الجزاير ارائه مي شود.
تدوين و نگارش قاسم زماني؛ بازنگري متن،نگارش و ويراستاري حسن يونسي؛ تهيه معاونت تحقيقات و مركز اسناد بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس.- تهران، بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 1377.
[ صفحه 79]
216 ص.، [8] ص.: تصوير.
عنوان پشت جلد به انگليسي: International Law and the Use of Chemical Weapons in the Iraqi Imposed War on I.R.I.
كتابنامه: ص. [211]- 216.
شمارگان: 3000 نسخه.
در اين كتاب مسأله ي كاربرد سلاح شيميايي از سوي عراق در جنگ تحميلي با ايران از ديدگاه حقوق بين الملل و منابع مرتبط با آن در پنج بخش با عناوين و مباحث زير ارزيابي و بررسي شده است: 1. حقوق بين الملل، ضرورتهاي نظامي و ملاحظات انسان دوستانه؛ 2. عراق و كاربرد سلاحهاي شيميايي در جنگ تحميلي؛ 3. حلبچه و كشتار جمعي كردها؛ 4. سازمان ملل متحد و استفاده ي عراق از سلاحهاي شيميايي عليه ايران؛ 5. ديپلماسي فعال جمهوري اسلامي ايران و تأثير آن بر روند مذاكرات خلع سلاح شيميايي. در بخش
ضمايم، چند قطعنامه و متن كنوانسيون بين المللي منع ساخت و استعمال سلاحهاي شيميايي آمده است. صفحات پاياني به منابع و مآخذ و چند تصوير مستند اختصاص دارد.
گردآوري و ترجمه حسين شريفي طرازكوهي. - تهران، دانشگاه امام حسين (ع)، پژوهشكده علوم دفاعي و استراتژيك، (چاپ اول): 1375.
296 ص.: جدول.- (دانشگاه امام حسين (ع)؛ 39. سري حقوق؛ 1).
عنوان به انگليسي:Collected Essays of the Laws of War
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: تاريخچه انتقادي حقوق جنگ؛ اجراي حقوق بشر بين المللي؛ حقوق بشر در منافشات مسلحانه؛ حقوق بشردوستانه بين المللي؛ حقوق جنگ دريايي و عملكرد جمهوري اسلامي ايران در طول جنگ ايران و عراق؛ حقوق جنگ در مخاصمه 1990 - 91 خليج فارس؛ جنايات جنگي ايالات متحده در خليج فارس.
اين كتاب به بررسي جنگ از ديدگاه حقوق بين الملل مي پردازد و نكات نامشابه جنگهاي مختلف در آن ذكر شده است. فصل اول، تاريخچه ي جنگهاي مختلف و بررسي حقوق آنهاست. فصل دوم (اجراي حقوق بشر دوستانه بين المللي) نتيجه مي گيرد كه حقوق بين الملل همواره ميانه رو بوده، حالت تعادل دارد. فصل سوم، بررسي حقوق بشر در منافشات مسلحانه است و فصل چهارم، به بررسي حقوق جنگ دريايي و عملكرد ايران در طول هشت سال دفاع مقدس مي پردازد و در آن، «حمله ي عراق به نفت كش ها و سكوهاي نفتي ايران، ارسال تسليحات براي عراق توسط كشورهاي بيطرف، مقابله ي ايران با حملات هوايي عراق از طريق محاصره ي سواحل عراق و بازبيني كشتيهاي كشورهاي بيطرف» بررسي مي شود. در دو فصل آخر، نويسنده به بررسي جنگ عراق عليه كويت از ديدگاه حقوقي پرداخته است.
نوشته حميدرضا ملك محمدي نوري [براي دفتر مطالعات سياسي و بين المللي] زير نظر جمشيد ممتاز. - تهران، وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات، (چاپ اول): 1372.
189 ص. -
(مباحث حقوق بين الملل؛ 9).
[ صفحه 80]
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Concepts of Suspension of Hoslities and the State of No War No Peace in International Law
مندرجات: بخش اول: آثار حقوقي جنگ و شيوه هاي تعليق و خاتمه مخاصمات؛ بخش دوم: جنبه هايي از مسائل حقوقي در حالت نه جنگ نه صلح با توجه ويژه به جنگ ايران و عراق.
هدف اين كتاب، مشخص كردن اين موضوع است كه - با توجه به اصول حقوق بين الملل و رويه ي دولتها و سازمان ملل - آيا با اعمال آتش بس و ترك مخاصمه، حالت جنگ خاتمه مي يابد،يا اين كه آتش بس و ترك مخاصمه تأثيري بر حالت جنگ ندارد و يا اين كه بايد قائل به وجود حالت سومي بين جنگ و صلح باشيم و اين كه از نظر حقوقي جنگ تحت چه شرايطي آغاز مي شود و در حقوق بين الملل، چه مفهوم و آثاري دارد. بخش اول، در دو فصل «آغاز جنگ و مفهوم و آثار حالت جنگ» و «مفاهيم و روشهاي تعليق و خاتمه جنگ و منازعات بين دولتها» تنظيم شده است. بخش دوم نيز، با توجه ويژه به جنگ ايران و عراق، در دو فصل ارائه شده است: «جايگاه حالت نه جنگ، نه صلح در حقوق بين الملل معاصر با توجه خاص به نقش سازمان ملل و رويه ي شوراي امنيت» و «تأثير اين حالت بر بعضي از مسائل حقوقي جنگ و از جمله مهمترين آنها، آزادي و بازگشت اسيران جنگي و تعليق جنگ در دريا».
[ صفحه 81]
اهواز، هواداران جنبش مسلمانان مبارز، (چاپ اول): 1359. 87،
[10] ص.: مصور، عكس.
عنوان روي جلد: دفاع توده اي.
شمارگان: ذكر نشده است.
موضوع كتاب، دفاع توده اي در جنگ است. نويسنده ي كتاب، دفاع توده اي را به اقداماتي تعبير مي كند كه عده اي براي كشته نشدن و فريب دادن دشمن انجام مي دهند. كتاب در پنج بخش تنظيم شده است: بخش اول، كليات و تعاريف؛ بخش دوم، عمليات پدافندي در برابر حمله هاي هوايي و زميني دشمن؛ بخش سوم، جنگهاي شيميايي، ميكروبي و راديواكتيو (ش. م. ر.)؛ بخش چهارم، جنگ سرد و طرز مقابله با آن؛ بخش پنجم، استفاده از سنگر در دفاع توده اي. در هر بخش، پس از تعاريف و توضيحات، راهكارهايي جهت انجام اقدامات ايمني در برابر هر يك از موارد مذكور ارائه مي شود.
علي رضا ازغندي.- تهران: نشر قومس، (چاپ اول): 154.1374 ص.
كتابنامه.
شمارگان: 3000 نسخه.
بنا به گفته نويسنده، اين كتاب براي اولين بار در ادبيات سياسي ايران، نظريات علماي علوم اجتماعي آمريكايي و محققان روسي را در مورد نقش و عملكرد ارتش كشورهاي در حال توسعه مورد نقد و تجزيه و تحليل قرار مي دهد و هدف از تدوين آن، آشنا كردن خوانندگان با ابعاد سازماني و اجتماعي نظاميان در چهارچوب رهيافتهاي جديد است. كتاب در دو بهره و هفت فصل تنظيم شده است. بهره ي اول (ارتش - نظاميان و سازمان) چهار فصل دارد كه عبارتند از: فصل اول: «جامعه شناسي نظامي - ارتش» (در اين فصل، ضمن بررسي جامعه شناسي نظامي در ايران، نگاهي خيلي كوتاه به ارتش در جمهوري اسلامي ايران و دوران جنگ عراق و ايران انداخته شده است؛ فصل دوم: «ارتش - نظاميان»؛ فصل سوم: «نظامي
بودن به مثابه حرفه»؛ فصل چهارم: «جامعه و ارتش». پس از آن، يادداشتهاي بهره ي اول آمده است. بهره ي دوم (ارتش و سياست)، شامل سه فصل - به شرح زير - است: فصل پنجم: «نظاميان بر سرير قدرت»؛ فصل ششم: «نقش نظاميان در تحولات سياسي و اجتماعي»؛ فصل هفتم: «نظاميان و نقش آنها در تحولات سياسي و اجتماعي». سپس يادداشتهاي بهره ي دوم و در پايان نيز، فهرست منابع و مآخذ آمده است.
تهران: جنبش مسلمانان مبارز، شوراي تبليغات و انتشارات (چاپ دوم): [بي تا]. 48 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب، به بررسي تاريخ، ارتش از دوران گذشته تا به امروز مي پردازد. دوران بررسي شده در اين كتاب، از زمان
[ صفحه 82]
فئوداليسم تا انقلاب ايران شمرده شده است. سرفصلي از كتاب به بررسي ساختار و اوضاع ارتش در زمان پهلوي اول و دوم پرداخته، سپس به ارتش اسلامي و ارتش در زمان جمهوري اسلامي ايران اشاره مي كند. در بررسي ارتش اسلامي، به ملاك تعيين فرمانده، از ديدگاه اسلام اشاره شده است. در انتهاي كتاب، ارتش در زمان انقلاب اسلامي و بخصوص ضمن جنگ ايران و عراق از ديدگاه اين گروه سياسي مورد كنكاش قرار گرفته است.
معاونت سياسي ستاد كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مطالعات و تحقيقات جنگ.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 1367.
256 ص.: مصور، نقشه (بخش رنگي)، جدول. - (سيري در جنگ ايران و عراق (جلد 2).
شمارگان: 10000 نسخه.
مندرجات: فصل اول: نگاهي اجمالي به جنگ: از بيت المقدس تا بدر؛ فصل دوم: عمليات والفجر هشت.
اين كتاب گزارش تحليلي چهار سال جنگ، از زمان فتح خرمشهر در خرداد 1361 تا آزادسازي دوباره مهران در تيرماه 1365 مي باشد و مي توان گفت مجموعه اي منحصر به فرد از مسايل و حوادث اين چهار سال است. كتاب در دو فصل تنظيم شده است. فصل اول تحت عنوان «نگاهي اجمالي به جنگ از بيت المقدس تا بدر» به صورت اجمالي در هشت مبحث به عمليات رمضان؛ عمليات مسلم بن عقيل؛ عمليات والفجر مقدماتي؛ عمليات خيبر؛ عمليات عاشورا؛
عمليات بدر و عملياتهاي قدس يك تا پنج و عاشوراي چهار، به ابعاد و زواياي جنگ پرداخته است و نقاط قوت و ضعف نيروهاي خودي و دشمن، دستاوردهاي نظامي سياسي و چگونگي ارتقاء نيروهاي ايران را در زمينه هاي سازماندهي و تاكتيك در طي اين دوران نشان داده است. فصل دوم به عمليات بزرگ و سرنوشت ساز والفجر هشت (پيروي فاو) اختصاص دارد. در اين مبحث تلاشها و اقدامات دشمن براي باز پس گيري فاو و اقدامات رزمندگان ايراني جهت تثبيت منطقه بررسي شده و سپس دستاوردها و نتايج نهايي عمليات مورد تحليل قرار گرفته است.
مركز مطالعات و تحقيقات جنگ [سپاه پاسداران انقلاب اسلامي]. - [تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ دوم): 192.1373 ص. مصور: [6] نقشه، (رنگي)، جدول.- (سيري در جنگ ايران و عراق «جلد 1»).
عنوان روي جلد: از خونين شهر تا خرمشهر: گزارش عبور از مرحله ي اشغال.
كتابنامه: در پايان هر فصل. شمارگان: 7000 نسخه.
كتاب «از خونين شهر تا خرمشهر» سه فصل دارد: فصل اول «از اشغال تا آزادسازي» است كه به آغاز جنگ و اشغال خرمشهر مي پردازد و ضمن شرح مقاومت مردم خرمشهر در محورهاي مختلف جبهه و داخل شهر و چگونگي هجوم دشمن و مسير حركت نيروهاي دشمن، به بررسي وضعيت داخلي عراق و تأثير مقاومت ملت ايران بر استراتژي عراق مي پردازد. در ادامه، بحثي كوتاه در مورد وضعيت سياسي و نظامي كشور و هم چنين تحولات در عرصه سياسي ايران در زمان اشغال خرمشهر دارد و زمينه هاي شروع طرح آزادسازي خرمشهر در جامعه و آغاز تلاش به اين منظور را مطرح مي نمايد. فصل دوم،
«آزادسازي»، به بررسي عمليات بزرگي كه به آزادسازي خرمشهر انجاميد (بيت المقدس) عملياتهاي ثامن الائمه، طريق القدس و فتح المبين پرداخته، ويژگي ها و مراحل مختلف هر عمليات را (از طرح ريزي و پشتيباني تا نتايج) توضيح مي دهد. فصل سوم به بازتاب پيروزي و نتايج
[ صفحه 83]
آزادسازي خرمشهر، مي پردازد و شرح مي دهد كه چگونه با آزادسازي خرمشهر، موقعيت ايران در منطقه تثبيت گرديد.
تدوين و نگارش محمد دروديان؛ نظارت و ويرايش: غلامعلي رشيد و بهاءالدين شيخ الاسلامي؛ با همكاري و كوشش مجيد مختاري و مهدي انصاري.- تهران: ستاد مشترك سپاه پاسداران، مركز اطلاعات و تحقيقات جنگ، 1373.
184 ص.- (سيري در جنگ ايران و عراق، ج. 2).
كتاب هفت فصل دارد كه در آنها مطالب زير مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است: فصل اول «نگاهي اجمالي به عمليات والفجر هشت»، شكل گيري و چگونگي عمليات فاو؛ فصل دوم «تشديد فشار به جمهوري اسلامي»، تلاش قدرتهاي بزرگ براي فشار بيشتر به ايران جهت جلوگيري از موفقيت در جنگ، و استراتژي قدرتهاي بزرگ جهت خاتمه جنگ بدون طرف پيروز؛ فصل سوم «تدابير و اقدامات مسؤولين كشور» به ويژه حضرت امام خميني (ره)، رويارويي با وضعيت جديد و تأكيد امام بر ادامه ي جنگ، طرح ريزي و اجراي عمليات محدود؛ فصل چهارم «تجزيه و تحليل ماجراي مك فارلين»، روند شكل گيري سياست خارجي جديد آمريكا در مقابل ايران و تأثيرات تعيين كننده ماجراي مك فارلين در روابط دو كشور؛ فصل پنجم «عمليات كربلاي چهار»، كمكهاي اطلاعاتي آمريكا به عراق براي كشف مناطق عملياتي؛ فصل ششم «عمليات كربلاي پنج»، وضعيت دشوار جمهوري اسلامي در روند تحولات جنگ به ويژه پس از عمليات كربلاي
چهار؛ فصل هفتم«آخرين تحرك نظامي در جنوب»، چگونگي انجام عمليات كربلاي هشت، مرحله تكميلي عمليات كربلاي پنج.
تأليف: يعقوب حسيني.- تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، اداره عقيدتي سياسي، دفتر سياسي، 1373.
336 ص.: نقشه، عكس.- (ارتش جمهوري اسلامي ايران در هشت سال دفاع مقدس، جلد سوم).
مندرجات: مقدمه؛ فصل اول: مقدمات تجاوز عراق؛ فصل دوم: ايثار و مقاومت؛ فصل سوم: آمادگي؛ فصل چهارم: پيروزي.
كتاب حاضر، تاريخ نظامي هشت سال دفاع مقدس و شرح وقايع رخ داده از آغاز تجاوز عراق تا شكستن حصر آبادان در منطقه ي جنوب غربي خوزستان است و در چهار فصل تنظيم شده است. فصل اول به بررسي وضعيت منطقه ي نبرد و گذشته ي آن، نيروهاي مهاجم عراق و نيروهاي مدافع ايران و عملكرد نيروهاي پدافندي منطقه ي غربي خرمشهر و جزيره ي آبادان پرداخته است. در فصل دوم، نحوه ي آغاز جنگ و تهاجم زميني نيروهاي عراق به خرمشهر و آبادان از اول مهر تا دهم آبان 1359 (اشغال خرمشهر) به صورت روزشمار درج شده است. فصل سوم، وقايع جنگ را تا پايان خرداد 1360 و بركناري بني صدر دنبال مي كند. در فصل چهارم، شرح عمليات ثامن الأئمه و اولين حركت جدي و نظام يافته عليه نيروهاي عراقي و عمليات گسترده ي آفندي در منطقه ي نبرد ماهشهر - آبادان و آزادي خرمشهر و پاكسازي كامل منطقه و در نهايت نيز سقوط هواپيماي تيمسار فلاحي و همراهان وي به چاپ رسيده است. پيوستهاي كتاب نيز با شرح استراتژي انفجار و خرابكاري در خوزستان و ماهيت عوامل بمب گذار - كه از عوامل ضد انقلاب بودند - بخش پاياني كتاب را تشكيل مي دهند.
[ صفحه
84]
مترجم پرويز ايزدي؛ ويرايش محمدمظفر خرمي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، دانشكده فرماندهي و ستاد، معاونت پژوهشي، (چاپ اول): 1380.
113 ص.: جدول.
طراح روي جلد: پرويز بياني.
اين كتاب گزارشي است كه توسط مركز نيكسون در سال 2001 انتشار يافته است.
اين گزارش، كه با عنوان «راهكارهاي سلاحهاي هسته اي ايران» منتشر شده، شامل چهار مقاله است. در مقاله ي نخست، (از جفري كمپ) چنين استدلال شده است كه ايران خود را در مواجهه با عراق تهديد مي بيند؛ لذا يا بايد به پيمان منع گسترش سلاحهاي هسته اي (NPT) پاي بند باشد و يا بايد به طور مخفيانه در توليد سلاحها بكوشد؛ كه در صورت اخير، با تحريمهاي بين المللي مواجه خواهد شد. در مقاله ي دوم، شهرام چوبين، به نقد و بررسي محيط استراتژيك ايران - به ويژه در مواجهه با عراق و احتمال در اختيار داشتن سلاحهاي هسته اي - پرداخته است. فريده فرهي در مقاله ي «داشتن يا نداشتن؟» با اشاره به بحث سلاحهاي هسته اي در ايران، به طرح ديدگاه موافقان و مخالفان دستيابي ايران به اين نوع سلاحها مي پردازد. در مقاله ي آخر (تحت عنوان «موشكهاي ايران و ظرفيت كلاهكهاي آنها»)، ريچارد اسپاير به جنبه هاي فني برنامه هاي موشكي ايران و مقايسه ي آن با موشكهاي بالستيك و كروز پرداخته است.
مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامي؛ تحقيقات ميداني محمد اسحاقي؛ طراحي، تنظيم و نگارش گزارش عمليات محمد اسحاقي، هادي نخعي؛ تحقيقات تكميلي و تدوين نهايي مهدي خداوردي خان؛ نظارت و ويرايش: بهاءالدين شيخ الاسلامي، مهدي انصاري.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 1375.
216 ص.: مصور: عكس،
نقشه.- (مجموعه كتابهاي تحليلي و مستند جنگ 8 ساله ايران و عراق؛ 10).
در شهريورماه 1365، يك نبرد دريايي بين ايران و عراق - به نام عمليات كربلاي سه - رخ داد كه از عملياتهاي محدود سپاه در سال 1365 بود. مطالب اين كتاب در شش فصل و دو ضميمه تنظيم شده است. در فصل اول، منطقه ي عملياتي كربلاي سه، وضعيت طبيعي، جغرافيايي و نظامي آن و موقعيت و اهميت اسكله هاي نفتي البكر و العميه عراق (واقع در شمال خليج فارس) شرح داده شده است. در فصل دوم، لشكر چهارده امام حسين (ع) معرفي و چگونگي انتخاب آن ذكر مي شود. فصل سوم به مباحث مهم و حساس شناسايي اختصاص يافته و روشهاي شناسايي دشمن بازگو شده است. فصل چهارم به طراحي عمليات پرداخته است و فصل پنجم مربوط به تشريح آخرين وضعيت در آستانه ي عمليات و مشكلاتي است كه باعث تأخير 24 ساعته در آغاز عمليات شد. فصل ششم نيز چگونگي اجرا و انجام عمليات را نشان مي دهد. در پايان كتاب، فهرست راهنما - شامل اسامي اشخاص، اماكن، مناطق، سازمانها، كشورها و.... آمده است.
به روايت احمد استاد باقر... [و ديگران]؛ تحقيق و تدوين اصغر كاظمي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1379.
722 ص: مصور (رنگي)، عكس، نقشه (رنگي)، نمونه، جدول.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، تحقيق؛ 7). طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
[ صفحه 85]
عنوان پشت جلد به انگليسي:Bamo: Memoirs of spotting the regions of Qasr- Shirin and Zahab
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، گزارش واحدهاي اطلاعات
و عمليات از مجموعه و تلاشهاي شناسايي منطقه ي قصرشيرين و ذهاب است. كتاب، پنج فصل دارد؛ فصل اول، در دو بخش، خلاصه ي تاريخ قصرشيرين و معرفي گذرگاههاي جنگي آن است و اهم رويدادهاي جنگ هشت ساله در قصرشيرين و مناطق اطراف آن و اهميت سوق الجيشي و نظامي منطقه را شرح مي دهد. فصل دوم، (ارتفاعات حمرين)، چگونگي شناسايي اين منطقه را تشريح مي كند و فصل سوم، شرح عمليات شناسايي «ارتفاعات آق داغ» و اولين گرايش عمليات به جبهه ي كوهستاني است. در فصل چهارم، (بمو)، جريان شناسايي ارتفاعات بمو از خرداد تا مهر 1362 و در فصل پنجم، شناسايي ارتفاعات كاني مانگا در آبان 1362 مطرح شده است. در پايان بعضي از فصول و بندها، توضيحاتي در تأييد و تكميل روايتهاي گزارشها افزوده شده است. نقشه ها، عكسهاي رنگي مناطق، تصاويري از اسناد، فهرست مطالب و فهرست اعلام در كتاب موجود است.
گردآوري متون عليرضا نمكي عراقي، محمد حسيني؛ عكاس عبدالله باقري؛ خوشنويس فضل الله شاكري؛ طراح و صفحه آرا: سهيلا نيك زاد.- [تهران]: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي هوايي، چاپخانه،[؟؟13].
294. ص.: مصور، عكس (رنگي)، نقشه (رنگي). شمارگان: 2000 نسخه.
اين مجموعه، نقش نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران را از آغاز تجاوز عراق تا پايان هشت سال دفاع مقدس بررسي كرده، ضمن روايت تاريخ كشمكشهاي منطقه، نمونه هايي از نقشه ها و ادعاهاي عراق را ارائه مي دهد. سپس به شرح نحوه ي آغاز تجاوز دشمن و وضع تثبيت نيروهاي آن، همراه با تصاويري از پايگاهها، هواپيماها و مناطق عملياتي پرداخته، نبردهاي ايثارگران نيروي هوايي را در آزادسازي خاك ميهن اسلامي و تلاش آنها در رسيدن به خودكفايي براي تعمير و نگهداري
هواپيماها و بالگردها را نمايش مي دهد. در ادامه به جنگ شهرها، به عنوان روش جديد عراق در ادامه جنگ، و حملات تلافي جويانه ي نيروي هوايي در انهدام مواضع دشمن و تعقيب متجاوز در داخل خاك عراق اشاره شده است. در پايان نيز نگاهي كوتاه به عملكرد نيروي هوايي در دفاع از ميهن و شكست استراتژي سياسي و نظامي عراق در تجاوز گسترده اش شده است.
مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامي؛ نويسنده محمد دروديان؛ ويرايش محتوايي بهاءالدين شيخ الاسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ (چاپ اول)، 1378.
319 ص: نقشه، نمودار.- (سيري در جنگ ايران و عراق؛ ج 5). شمارگان: 5000 نسخه.
مجلد حاضر - كه جلد پنجم از مجموعه ي شش جلدي «سيري در جنگ ايران و عراق» است - به صورت اجمالي رويدادها را پس از عمليات والفجر ده در حلبچه تا تهاجم عراق به كويت، مورد بحث قرار مي هد. كتاب در چهار فصل تنظيم شده است، كه عبارتند از: زمينه هاي تغيير در موازنه ي جنگ (تغيير استراتژي عراق از پدافند به آفند)؛ آغاز تحولات و تغيير در موازنه ي جنگ (بازتاب برتري نظامي عراق و تغيير استراتژي اين كشور)؛ تلاش ايران براي مهار حملات عراق؛ آغاز مذاكرات صلح تا پذيرش مجدد قرارداد 1975 الجزاير به وسيله ي عراق. نقشه هايي نيز - شامل نقشه ي تهاجم عراق به فاو، شلمچه، جزاير مجنون، جبهه ي مياني، حمله ي مجدد عراق به جنوب ايران و نقشه ي
[ صفحه 86]
عمليات مرصاد - ارائه شده است.
گردآوري و تدوين علي محمد سالاركيا؛ با پشتيباني و سرمايه هيأت معارف جنگ «شهيد سپهبد علي صياد شيرازي». - تهران: ايران سبز، (چاپ اول): 1380.
[308] ص.: نقشه، نمودار، جدول، عكس.
كتابنامه: ص. 301. شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتاب در چهار بخش، با بيان مطالبي درباره ي شروع تجاوز ارتش عراق به ايران، به مأموريت ها و حضور لشكر 21 حمزه در مناطق عملياتي مي پردازد. برخي از مطالب عبارتند از: «بخش اول: مقدمات تجاوز ارتش عراق (تعريف تجاوز،
استعداد يگانهاي متجاوز عراق در شروع حمله، معبرهاي پيشروي، و...)؛ بخش دوم: حضور لشكر 21 حمزه در منطقه (تاريخچه ي لشكر 21 حمزه تا حضور در منطقه، تك روز 23 مهرماه 1359 عليه عراق، دلايل اجراي تك، ابلاغ مأموريت، تشريح عمليات آفندي، اجراي عمليات، نكات ضعف يگانهاي عمل كننده، تجزيه و تحليل و آمار تلفات و ضايعات، و...)؛ بخش سوم: گسترش سرپل و تكهاي محدود در مناطق تحت كنترل لشكر و عمليات رقابيه و نتيجه گيري؛ بخش چهارم: پيوستها (دستورات عملياتي، جدول حوادث تك روز نهم آبان، نقشه ي كلي منطقه، خلاصه ي فرهنگ جغرافيايي و آباديهاي منطقه ي عمليات)».
تأليف و گردآوري محمدتقي اميني.- تهران: دانشگاه امام حسين (ع)، مؤسسه ي چاپ و انتشارات، 1374.
272 ص.: مصور، جدول.- (دانشگاه امام حسين (ع)، مؤسسه ي چاپ و انتشارات؛ 21؛ سري علوم نظامي؛ 4).
عنوان روي جلد: The Tactic of New War
كتابنامه: ص. 272.
آمريكا طي هشت سال جنگ تحميلي، از تمام روشهاي ممكن براي ضربه زدن به اسلام استفاده كرد؛ حتي از سلاحهاي شيميايي، كه هزاران زن و كودك و افراد بيگناه در خوزستان، سردشت، حلبچه و... قرباني آن شدند. سرتاسر جبهه هاي جنوب و غرب، كه از خون پاك شهدا لاله گون است، نشانه هايي از اين جنايات هستند. جنگ نوين، واژه اي عام است و ابعاد نظامي، سياسي و اجتماعي، اقتصادي و... دارد كه هر يك از اين ابعاد به شاخه هاي متعدد تقسيم مي شود. آنچه در اين كتاب آمده است، تاكتيك هاي بعد نظامي جنگ نوين، با انگيزه ي شناسايي بيشتر كاربرد سلاحهاي ش. م. ه. (شيميايي، ميكروبي، هسته اي) و آشنايي با روشها و شيوه هاي به كارگيري اين سلاحها در
آفند و پدافند مي باشد كه به زبان ساده ي نظامي، به منظور تدريس در مراكز آموزش نظامي نوشته شده است. كتاب، حاوي سه بخش اصلي است كه عبارتند از: «بخش شيميايي، بخش ميكروبي، بخش هسته اي». هر يك از اين بخشها خود داراي تقسيم بندي ها و مباحث متعددي هستند.
مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامي؛ نويسنده حسين اردستاني؛ ويرايش محتوايي مجيد مختاري، محسن رشيد.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 1379.
[ صفحه 87]
[400] ص.: نقشه، جدول. - (تجزيه و تحليل جنگ ايران و عراق؛ ج. 2).
عنوان به زبان انگليسي:Analysis of Iran- Iraq War, vol.3. Punishment of Aggressor
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر نگاهي نظامي - سياسي به جنگ دارد و از تابستان 1361 تا فروردين 1367 را در برمي گيرد. اين دوره با عمليات رمضان آغاز، و با پيروزي در علميات والفجر ده پايان مي پذيرد. موضوع اصلي اين دوره، بحث «تنبيه متجاوز» و «موازنه ي نظامي» است. كتاب به چهار فصل تقسيم شده است: فصل اول (تحول اساسي در صحنه ي نبرد)، شرح عملياتهاي مسلم بن عقيل، محرم، والفجر مقدماتي و والفجرهاي يك تا چهار است. فصل دوم (ابتكار نظامي)، عملياتهاي خيبر، بدر و قادر؛ فصل سوم (تغيير موازنه به نفع ايران)، عملياتهاي والفجر هشت و نه، تكميلي والفجر هشت، كربلاهاي يك الي هفت و فتح چهار و فصل چهارم (تغيير استراتژي عملياتي و عوامل مؤثر بر آن)، عملياتهاي كربلاي ده، نصر چهار، هفت، هشت، بيت المقدس دو و سه و چهار، والفجر ده و بيت المقدس چهار را شامل مي شود. بخشهاي جمع بندي
و نتيجه گيري و منابع و مآخذ در پايان هر فصل و فهرست راهنما (اشخاص، اماكن،...) و رويدادها و نقشه هاي محورهاي عملياتي، در پايان كتاب آمده است.
نويسنده نصرت الله محمودزاده.- تهران: جهاد سازندگي، ستاد مركزي پشتيباني و مهندسي جنگ، 62.1366 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب كه به مناسبت هشتمين سالگرد جنگ تحميلي منتشر شده است، گوشه اي از حماسه هاي رزمندگان اسلام را در عمليات پيروز كربلاي ده و به دنبال آن، عمليات نصر چهار شرح داده است. فصل اول در مورد عمليات كربلاي ده است كه نويسنده خود در آن حضور داشته است. در اين عمليات، خسارات زيادي به نيروهاي دشمن وارد آمد. نويسنده با شرح از خودگذشتگي جهادگران و بسيجي ها، ساخته شدن هفت كيلومتر جاده و پاكسازي منطقه از لوث منافقين و بعثي ها را به تصوير مي كشد. فصل دوم كتاب درباره عمليات نصر چهار است. نويسنده در اين عمليات نيز حضور داشته است و از چگونگي فتح شهر ماووت به دست نيروهاي اسلام سخن مي گويد. طي اين عمليات چهارده كيلومتر را توسط جهادگران از جان گذشته احداث گرديد و صدمات زيادي به دشمن وارد شد و غنايم زيادي از آنها گرفته شد. ايثار و از خودگذشتگي و صبر و قناعت بسيجيان و جهادگران و خطشكنان جبهه ها در اين خاطرات مشهود است.
مؤلف پيترمي ير؛ مترجمين محمدصادق مهدوي، علي رضا ازغندي.- تهران: نشر قومس، (چاپ دوم): 161.1371 ص.: نمودار.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب حاضر در سه بخش جداگانه با توجه به تكامل تاريخي سه پديده ي «جامعه، جنگ و ديوان سالاري نظامي» به تعريف و توصيف اصطلاحاتي مي پردازد كه در بروز جنگها نقش اساسي دارند و در اين راستا به بررسي معناي واژه ها و عبارتهاي «نزاع، اعمال قدرت دسته جمعي، پرخاشگري، سلطه، سلاح، ميليتاريسم، استراتژي و تاكتيك» پرداخته است. در فصل اول،
روند اوليه ي تكامل جنگ، در فصل دوم جنگ در مراحل تكامل اجتماعي و در فصل سوم، سازمان نظامي و ابعاد آن بررسي مي شود.
[ صفحه 88]
تأليف حسين علايي؛ تحقيقي از دفتر مطالعات سياسي بين المللي وزارت امور خارجه.- تهران: اطلاعات، 1367.
12،234 ص.: تصوير، مصور، نمودار،جدول.
صفحه عنوان به انگليسي: Chemical Warfare, A growing treat
كتابنامه: ص. 234 - 223؛ همچنين به صورت زيرنويس
كتاب پيرامون جنگ افزارهاي شيميايي و پدافند شيميايي و كشف عوامل شيميايي و جنبه هايي است كه آمادگي و توانايي نظامي و مردمي را افزايش مي دهد. جنگ افزارهاي ميكروبي (بيولوژيك) و ظرفيت (توانايي) جنگ افزارهاي شيميايي كشورهاي اتحاد جماهير شوروي و كشورهاي پيمان ورشو، ايالات متحده و پيمان ناتو، فرانسه و انگلستان نيز مورد ارزيابي قرار گرفته است. همچنين، توانايي شيميايي بالفعل عراق در آغاز جنگ تحميلي، حملات وحشيانه ي شيميايي عراق عليه هدفهاي غيرنظامي، آمارها و نمودار مصدومان شيميايي و اقدامات پزشكي و درماني انجام شده و اعزام مجروحان ارائه شده است. براي تهيه ي كتاب، از نشريات و كتابهاي داخلي و خارجي بهره برداري شده است.
تحقيق و نگارش حسين بهزاد، گل علي بابايي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، لشكر 27 محمد رسول الله (ص) (چاپ اول): 1379.
832 ص.: نقشه (بخش رنگي)، نمونه، عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت).
عنوان پشت جلد به انگليسي:Along with Thunderbolt
شمارگان: 5500 نسخه.
اين كتاب، شرح عملكرد لشكر 27 مكانيزه ي محمد رسول الله (ص) در فاصله ي زماني دي ماه 1360 تا تيرماه 1361 است. مطالب كتاب در دو بخش عمده (شامل 15 فصل) تنظيم شده است كه عبارتند از: «نگاهي گذرا به حوادث و اتفاقات كشور در يك ساله ي اول جنگ» و «تغيير استراتژي دفاعي قواي انقلاب و اتخاذ تاكتيكها و تجديد سازمان رزم مدافعان كشور در
پايان». مطالب شامل: «حوادث و اتفاقات كشور در يك ساله اول جنگ، تغيير استراتژي دفاعي قواي انقلاب و اتخاد تاكتيكها و تجديد سازمان رزم مدافعان در پايان سال نخست جنگ، چگونگي تشكيل تيپ 27 محمد رسول الله (ص) در بهمن 1360، بازنگري تفصيلي عملكرد تيپ 27 از بدو تأسيس و شركت در عملياتهاي فتح المبين و بيت المقدس تا اعزام آن به سوريه و بازگشت به تهران در سال 1361» است. در متن كتاب ضمن ارائه تصاوير، نقشه ها و نمونه هاي نامه هاي اداري فرماندهان و مسئولان نظامي، مطالبي نيز درباره ي فرماندهان و شهيدان لشكر 27 آمده است؛ از جمله: احمد متوسليان، محمدابراهيم همت، مصطفي خاكسار، بهرام ميثمي، عباس قمي، عليرضا ناهيدي، رضا چراغي، بهمن نجفي، احمد بابايي و... تصاوير ارائه شده داراي زيرنويس هستند.
نوشته رضا خدري. - تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامي، [چاپ چهارم]: 206.1374 ص. مصور: (بخش رنگي).
در اين كتاب گوشه هايي از روزهاي پرآشوب تجاوز نيروهاي بعثي عراق به خوزستان و تلاش و كوشش همه ي مردم مسلمان ايران در راه آزادسازي سرزمين هاي تصرف شده و به هلاكت رساندن دشمن بيان شده است.
[ صفحه 89]
نويسنده آغاز جنگ را در ساعت 2 بعدازظهر روز دوشنبه 31 شهريور 1359 ذكر كرده، پيشروي سريع ارتش عراق به سوي آبادان در روزهاي پس از سقوط خرمشهر و محاصره آبادان را تشريح كرده است. كه فصل جديدي در جنگ بود و باعث اتحاد مردم، ارگان ها، نيروهاي بسيج، ارتش و سپاه براي مبارزه بي امان با دشمن شد. سپس چهره ي دگرگون شده ي جنگ در سال 1361 و پيروزي هاي مهم سپاهيان اسلام در عمليات فتح المبين و بيت المقدس
و آزادسازي خرمشهر را يادآور شده است. تصاوير مستند از وضعيت خوزستان در آن زمان، مقاومت دليرانه مردم و آمار تلفات وارده بر دشمن نيز در كتاب به چاپ رسيده است.
نويسنده محمد دروديان؛ ويراستار بهاءالدين شيخ الاسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ پنجم): 284.1378 ص.: نقشه، جدول. - (سيري در جنگ ايران و عراق؛ جلد دوم).
صفحه عنوان به انگليسي: Khorramshahr to Faw
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: فصل اول: نگاهي اجمالي به جنگ از بيت المقدس تا بدر؛ فصل دوم: عمليات والفجر هشت.
نويسنده ي اين كتاب، در فصل اول به شرح و بررسي نظامي عملياتهاي «فتح خرمشهر، مسلم بن عقيل، والفجر مقدماتي، والفجرهاي يك تا چهار، ميمك، خيبر، بدر، قدس يك تا پنج و عاشوراي چهار» پرداخته است. نقشه ي هر يك از عملياتهاي فوق و شرح وضعيت و آرايش مواضع مصنوعي و طبيعي دشمن» از جمله مطالب ارائه شده در اين فصل از كتاب هستند. در فصل دوم، ابتدا موقعيت دشمن و وضعيت ظاهري منطقه ي فاو و سپس عمليات والفجر هشت - كه در آن نزديك به 8000 كيلومتر مربع از زمينهاي دشمن آزاد گرديد - و تلاشها و اقدامات دشمن براي بازپس گيري فاو و اقدامات رزمندگان ايراني جهت تثبيت منطقه، بررسي شده، سپس، دستاوردها و نتايج نهايي عمليات تحليل مي شود. در پايان فصل دوم نيز عمليات كربلاي يك (آزادسازي مهران) - كه در 29 / 4 / 1365 آغاز شد - شرح داده شده است.
نويسنده محمد دروديان؛ ويرايش محتوايي بهاءالدين شيخ الاسلامي؛ گروه طراحي و ترسيم نقشه محسن رشيد، اسدالله احمدي، حسن دري، علي محمد نعيمي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيات جنگ، (چاپ چهارم)، 1377.
197 ص.: نقشه (بخش رنگي)، جدول. - (سيري در جنگ ايران و عراق؛ جلد 1).
عنوان به انگليسي:Khoninshahr- Khorramshahr
كتابنامه: در پايان هر فصل. شمارگان: 3000 نسخه.
عنوان چاپ اول: از خونين شهر تا خرمشهر: گزارش عبور از مرحله اشغال.
مندرجات: فصل 1: اشغال تا آزادسازي؛ فصل 2. آزادسازي؛ فصل 3. بازتاب پيروزي.
نويسنده، در فصل اول كتاب، به بررسي زمينه هاي تهاجم عراق پرداخته و چگونگي آزادسازي خرمشهر (طي عمليات بيت المقدس) را شرح داده است. در اين قسمت، به چگونگي اشغال و سقوط خرمشهر و عملياتهاي انجام شده قبل از آزادسازي اين شهر - از جمله عملياتهاي ثامن الأئمه، طريق القدس و فتح المبين - اشاره شده است. در
[ صفحه 90]
فصل دوم (آزادسازي) عمليات بيت المقدس (كه منجر به آزادسازي خرمشهر شد) شرح داده شده است. در فصل سوم، نويسنده به بررسي بازتاب پيروزي از ديدگاههاي مختلف كشورهاي غربي، مانند آمريكا و مسائل نظامي مربوطه پرداخته است.
تأليف علي صادقي گويا؛ ويراستار فرهاد فياض. - تهران: ايران سبز، (چاپ اول) 1380[567] ص.: مصور، جدول، نقشه، نمودار.
عنوان روي جلد: دفاع زميني در ايران 1400: همراه با اطلاعات و نكات قابل ملاحظه از جنگ 1990 خليج فارس.
شمارگان: 1500 نسخه.
نويسنده ي اين كتاب، در ده فصل، به بررسي تسليحات و جنگهاي زميني و نحوه ي دفاع در آينده (سال 1400 هجري شمسي) مي پردازد. از جمله عناوين مطالب كتاب، موارد زير است: «اطلاعاتي درباره ي ايران؛ جهان در سال 1400؛ ايران در سال 1400؛ شكل ارتش ها و جنگهاي آينده؛ اطلاعات و نكات قابل ملاحظه از جنگ خليج فارس؛ اطلاعاتي از سلاحها و ارتشهاي پيشرفته ي امروز و آينده؛ كانونهاي بحران و علل جنگهاي آينده؛ ايران براي چه جنگهايي بايد
آمادگي داشته باشد؟ سياست گذاري استراتژي نظامي؛ عوامل جغرافيايي و محيطي؛ مسابقه ي تسليحاتي ابرقدرتها؛ اختلافات ارضي و مرزي؛ اطلاعاتي از فعاليت ها و اوضاع نظامي ديگران؛ قدرت نظامي ايران از ديدگاه ديگران؛ جنگ تحميلي ايران و عراق و تحليل نظامي؛ نيروي زميني در ايران سال 1400 و...».
محمد بكايي. - [تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز فرهنگي، معاونت انتشارات، مديريت امور كتاب، 91.1374 ص.: عكس.
اين كتاب به مناسبت گراميداشت هشت سال دفاع مقدس توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامي چاپ شده است و در آن وقايع و رخدادهاي خليج فارس بيان مي شود: آسيب ديدن نفتكش كويتي لرخاء (با ظرفيت - 400.000 تن در تيرماه 1366)، حمله ناوگان آمريكا به كشتي لجستيكي ايران و غرق كردن آن (در تاريخ سي ام شهريورماه 1366) برخورد كشتي ناوشكن و مين ياب آمريكايي با مين، غرق كردن يك ناوچه و دو فرزند قايق تندروي ايران، برخورد ناو «ساموئل رابرتس» با مين در شرق بحرين و حمله ي نيروهاي آمريكا به سكوهاي نفتي نصر و سلمان به خاطر انتقام آن و همچنين مقابله ي ناوچه گشتي ايران با سه كشتي جنگي آمريكايي و ضايعاتي كه به ناوهاي سهند و سبلان وارد آوردند، و خاطره ي مرواريدهاي هميشه درخشان رشادت ها و جانبازي هاي دلاوران نيروي دريايي سپاه. در آخر كتاب فهرست نام و عكس شهداي نيروي دريايي سپاه آمده است.
وزارت ارشاد اسلامي، اداره كل تبليغات و انتشارات. - تهران: وزارت ارشاد اسلامي، (چاپ اول): 184.1363 ص.: مصور، نقشه، جدول، عكس.
شمارگان: 10000 نسخه.
مندرجات: عمليات ثامن الائمه (شكستن حصر آبادان)؛ عمليات طريق القدس (بستان)؛ عمليات فتح المبين (شوش و دزفول)؛ عمليات بيت المقدس (از هويزه تا خرمشهر)؛ عمليات رمضان (نفوذ به خاك
[ صفحه 91]
عراق).
كتاب «روايت فتح»، با درج تلگرام فرماندهان ارتش سپاه اسلام به امام (ره) - كه در آن، موفقيت عمليات ثامن الأئمه (ع) و شكستن حصر آبادان را به اطلاع ايشان مي رساند - و پاسخ
حضرت امام (ره) به ايشان آغاز شده است. سپس اطلاعاتي در مورد اين عمليات ذكر شده است؛ شامل: زمان، محورها و رمز عمليات، وسعت مناطق آزاد شده، تأسيساتي كه در دست دشمن بوده است، تلفات وارده بر دشمن، غنائم به دست آمده، تعداد تلفات دشمن، تعداد اسيران، نيروهاي متلاشي شده ي دشمن و مراحل، هدف و نقشه ي محل عمليات. پس از آن نيز مجموعه اي از عكسهاي مربوط به مكانها و موقعيت هاي حساس مربوط به عمليات آورده شده است. بخشهاي بعدي نيز اطلاعاتي به همين روال در مورد عملياتهاي طريق القدس (بستان)، فتح المبين (شوش و دزفول)، بيت المقدس (از هويزه تا خرمشهر) و رمضان (نفوذ به خاك عراق) ارائه مي دهد.
مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامي؛ به كوشش فرهاد درويشي و گروه نويسندگان؛ ويرايش محتوايي بهاءالدين شيخ الاسلامي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 156.1378 ص.: جدول.- (تجزيه و تحليل جنگ ايران و عراق، ج. 1).
عنوان پشت جلد و مقدمه به زبان انگليسي: Analytical Review of Iran- Iraq War, first volume: The Origins of Invasion
فهرست منابع و مآخذ در پايان هر فصل.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، جلد اول از مجموعه ي پنج جلدي «تجزيه و تحليل جنگ ايران و عراق» است كه در شش فصل، به بررسي علل و زمينه هاي تجاوز عراق به ايران پرداخته است. در هر فصل، موضوع هاي متعددي در ارتباط با موضوع اصلي آن فصل، مطرح شده است. موضوع ها و اسامي نويسندگان هر فصل به قرار زير است: «فصل اول (از حسين حسيني): بررسي علل وقوع جنگ ايران و عراق؛
فصل دوم (از مجيد مختاري): پيشينه ي تاريخي روابط و اختلافات ايران و عراق؛ فصل سوم (از حسين يكتا): وضعيت نظام بين الملل در آستانه ي جنگ ايران و عراق؛ فصل چهارم (از حسين اردستاني و ديگران): بررسي وضعيت داخلي جمهوري اسلامي ايران در آستانه ي جنگ؛ فصل پنجم (از محمدحسين جمشيدي): بررسي وضعيت داخلي عراق در آستانه ي جنگ؛ فصل ششم (از فرهاد درويش): تمهيدات سياسي و نظامي عراق براي آغاز جنگ».
حسين علائي و بابك خواجه كاوسي؛ [به اهتمام ناصر ثقفي عامري].- تهران: وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات، (چاپ اول): 1371.
ده، 143 ص.- (مباحث استراتژيك؛ 14).
صفحه عنوان به انگليسي:Industries, Arms and Chemical disarmament
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب به بررسي سلاحهاي شيميايي و خلع سلاح مواد شيميايي مي پردازد. كتاب شامل سه فصل همراه با پيوستهايي در پايان كتاب است. اهم مطالب عبارتند از: صنايع شيميايي (تكامل، اهميت، اقتصاد و جايگاه آن در صنايع عمده ي جهاني، كشورهاي فعال در اين زمينه، پيشرفت تكنولوژي شيميايي و دورنماي آن، مواد شيميايي با كاربرد دوگانه)، تسليحات شيميايي (تاريخچه ي كاربرد جنگي، اهميت نظامي و استراتژيكي و كاربردهاي تاكتيكي
[ صفحه 92]
آنها)، خلع سلاح شيميايي (روند مذاكرات، مذاكرات دوجانبه، مواضع كشورها، مذاكرات كاهش تسليحات بين آمريكا و شوروي، انهدام جنگ افزارها و كنوانسيون ممنوعيت، سازمان ناظر بر اجراي آن، سازمان ملل و تسليحات شيميايي). در پيشگفتار كتاب و در برخي مباحث از «كاربرد جنگ افزارهاي شيميايي»، به مسأله ي جنگ ايران و عراق اشاره شده است.
تدوين علي صادقي گويا؛ ويراستار فرهاد فياض؛ با پشتيباني هيأت معارف جنگ شهيد سپهبد صياد شيرازي.- تهران: ايران سبز، 1379.
180. ص.: نقشه، جدول، عكس، نمونه.
كتابنامه: ص. [173].
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، شرح عمليات آزادسازي سنندج و گردنه ي صلوات آباد، در سال 1359، از زبان جمعي از دست اندركاران عمليات است. مطالب كتاب شامل موارد زير است: «مقدمه، نگاهي به كردستان پس از پيروزي انقلاب اسلامي، خاطرات سرتيپ دوم ستاد سيد حسام هاشمي (آمادگي و چگونگي عمليات)، خاطرات سرهنگ خلبان محمد
عرب سرهنگي، خاطرات سرتيپ احمد تركان، خاطرات سرهنگ ستاد حسين خرسندي، خاطرات شهيد سپهبد صياد شيرازي (چگونگي آزادسازي گردنه صلوات آباد و سنندج)، خاطرات سرتيپ دوم محمود بدري، خاطرات سرتيپ سياوش جواديان، خاطرات سرتيپ پاسدار طائفه نوروز، خاطرات سرتيپ پاسدار حسين همداني، خاطرات سرتيپ دوم سيد حسام هاشمي (روزشمار عمليات سنندج، مشكلات و نتايج عمليات) و پيوستها (تصاوير، بريده ي جرايد و نقشه هاي عمليات)».
گردآوري و تدوين سعيد پورداراب؛ با پشتيباني هيأت معارف جنگ «شهيد سپهبد علي صياد شيرازي».- تهران: ايران سبز، (چاپ اول): 1380.
[180] ص.: مصور، نقشه، جدول، عكس.
كتابنامه: ص. 167؛ نمايه.
شمارگان: 2000 نسخه.
عمليات بيت المقدس، با رمز يا علي بن ابي طالب (ع)، براي آزادسازي خرمشهر و بخشي از سرزمين هاي اشغال شده توسط دشمن بعثي در تاريخ 10 / 2 / 1361 به مدت 25 شبانه روز انجام شد. اين كتاب، به بررسي روند عمليات مذكور از آغاز تا پايان پرداخته است. مطالب كتاب عبارتند از: «مقدمه اي درباره ي آغاز تجاوز دشمن و مختصري از زندگينامه شهيد صياد شيرازي؛ بخش 1: كليات (مشخصات منطقه ي عملياتي قرارگاه نصر، گسترش و وضعيت نيروهاي دشمن در مقابل قرارگاه عملياتي نصر در عمليات بيت المقدس)؛ بخش 2: احراز آمادگي براي عمليات بيت المقدس؛ بخش 3: اجراي عمليات (هدايت عمليات مرحله ي اول و تأمين سرپل، مرحله دوم و رسيدن به مرزهاي جمهوري اسلامي ايران، هدايت عمليات قرارگاه نصر در تأمين شلمچه، عمليات قرارگاه نصر در تصرف شلمچه و محاصره ي خرمشهر)؛بازتاب نتايج عمليات؛ علل و عوامل پيروزي؛ متن پيام حضرت امام (ره) پس از پيروزي؛ عكس فرماندهان و فهرست منابع و راهنما».
[ صفحه 93]
گردآوري و تدوين مسعود بختياري؛ با حمايت هيأت معارف جنگ شهيد سپهبد علي صياد شيرازي.- تهران: ايران سبز، (چاپ اول): 1380.
[432] ص.، [65] ص (نقشه رنگي).: مصور (بخش رنگي)، نقشه.
كتابنامه: ص. [394].
مندرجات: طرح ريزي عمليات؛ پشتيباني رزمي؛ پشتيباني خدمات رزمي؛ نحوه فرماندهي بر عمليات بيت المقدس؛ نيروهاي متجاوز؛ تهيه و آمادگي براي اجراي عمليات؛ اجرا و هدايت نبرد بيت المقدس.
اين كتاب در هفت فصل، شرح توصيفي و لحظه به لحظه ي نبردي است كه از دهم ارديبهشت ماه تا چهارم خرداد ماه 1361 به مدت 26 روز) در جنوب غربي اهواز به انجام رسيد و به نوزده ماه اشغال نظامي خرمشهر توسط عراق پايان داد. در اين نبرد، يگانهاي عمده ي نيروي زميني ارتش، سپاه پاسداران، نيروي بسيج مردمي، جهاد سازندگي، نيروهاي هوايي و نيروي دريايي ارتش شركت داشتند. با اين عمليات عراق، در موضع انفعالي قرار گرفت. از ديگر ويژگي هاي اين عمليات، گستردگي آن بود كه با وسعتي در حدود 6000 كيلومتر مربع و با عبور از رودخانه ي اروندرود، در مقياس بيش از پنج لشكر انجام شد و نبردي آبي - خاكي به شمار مي رود. در اين كتاب، علاوه بر 27 سند به دست آمده از ارتش عراق درباره ي موقعيت جبهه هاي جنگ در خرمشهر، بيست نقشه از منطقه ي عملياتي نيز آورده شده است.
تدوين علي صادقي گويا؛ با پشتيباني و سرمايه هيأت معارف جنگ شهيد سپهبد صياد شيرازي؛ ويراستار فرهاد فياض.- تهران: هيأت معارف جنگ، (چاپ دوم): 1379.
88 ص.: مصور، نقشه، عكس (رنگي).
عنوان روي جلد: عمليات شيندرا «مهرماه 1358» اولين عمليات شهيد امير سپهبد علي صياد
شيرازي به رايت از شهيد و همرزمانش.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب در سال 1380 توسط ايران سبز منتشر شده است.
اين كتاب، اطلاعاتي درباره ي چگونگي عمليات شيندرا (كه در مهرماه 1358 در منطقه ي دهكده ي شيندرا براي ايجاد ثبات و امنيت و مقابله با گروهكهاي مسلح انجام شد) ارائه مي دهد. مندرجات كتاب عبارتند از: «مقدمه: نگاهي به كردستان پس از پيروزي انقلاب اسلامي، نگاهي به پادگان سردشت، خاطرات شهيد صياد شيرازي از عمليات شيندرا؛ آغاز عمليات شيندرا؛ خاطرات خلبان، محمدكريم عابدي، از عمليات شيندرا؛ خاطرات برادر بسيجي، سلطاني؛ تجزيه و تحليل مأموريت انجام شده توسط گشتي شناسايي - رزمي در محور سردشت - شيندرا؛ فهرست راهنما و پيوستها (تصاوير، بريده ي جرايد و نقشه ها)». تصاوير، با زيرنويس ارائه شده اند.
تدوين و نگارش مسعود بختياري؛ [براي] هيأت معارف جنگ آجا.- تهران: سازمان حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس آجا؛ صباح، (چاپ اول): 1379.
168 ص.؛ [11] ص.: تصوير رنگي، نقشه.
كتابنامه: ص. [168].
شمارگان: 5000 نسخه.
[ صفحه 94]
در اين كتاب، چگونگي عمليات طريق القدس - كه به آزادسازي شهر «بستان» و نواحي غرب سوسنگرد منجر شد - طي هشت بخش تشريح شده است. در بخش اول، موقعيت جغرافيايي منطقه و چگونگي تجاوز نيروهاي عراقي بازگو شده است. در بخش دوم، طرح عملياتي توضيح داده شده است. بخش سوم به گزارشي از نحوه ي اجرا و هدايت طرح عمليات طي روزهاي اول تا چهارم نبرد اختصاص دارد. در بخش چهارم، تلاشهايي كه براي انجام مأموريت طرح عملياتي انجام شده، توضيح داده شده و در پايان كتاب،
پيام امام خميني (ره) به مناسبت پيروزي هاي عمليات طريق القدس آمده است. «عمليات آفندي عراق در تنگه ي چزابه، منابع و مآخذ، تصاوير رنگي از فرماندهان و صحنه هاي مختلف منطقه ي عملياتي»، سه بخش پاياني كتاب را تشكيل مي دهند. مطالب كتاب با نقشه هاي متعدد رنگي و سياه و سفيد همراه است.
تدوين مسعود بختياري [براي] هيأت معارف جنگ (شهيد سپهبد علي صياد شيرازي).- تهران: ايران سبز، (چاپ اول): 1380.
[256] ص.: مصور (رنگي)، نقشه (رنگي)، عكس (رنگي).
كتابنامه: ص. 231.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب با پشتيباني و سرمايه هيأت معارف جنگ (شهيد سپهبد علي صياد شيرازي) به چاپ رسيده است.
در كتاب «عمليات طريق القدس»، نويسنده به تشريح تخصصي عمليات از ديدگاه تاكتيكهاي نظامي پرداخته است. اين نبرد كه در جبهه ي مياني منطقه ي عملياتي خوزستان (يعني دشت آزادگان) اجرا شد، منطقه اي از خط مرز مشترك ايران و عراق تا شهرستان حميديه، و دامنه هاي ارتفاعات ميشداغ تا كرانه ي جنوبي رودخانه ي كرخه كور را دربر گرفت و از بزرگترين عملياتهاي نظامي در تاريخ جنگ تحميلي به شمار مي رود، در كتاب، مشروح عمليات طريق القدس و آزادسازي منطقه ي غرب سوسنگرد و شهر بستان همراه با نقشه ي عملياتي منطقه آورده شده است.
گردآوري و تدوين محسن شاهان؛ با پشتيباني هيأت معارف جنگ «شهيد سپهبد علي صياد شيرازي».- تهران: ايران سبز، (چاپ اول): 1381.
359 ص.: مصور، نقشه، نمونه، عكس، جدول.
نمايه.
شمارگان: 1000 نسخه.
عمليات فتح المبين، با رمز يا زهرا (س)، در دامنه هاي جنوبي كبيركوه (ارتفاعات تيشه كن، علي كشت، ممله و شهر موسيان)، تپه هاي 350 پ(دهليز)، شاوريه، علي گره زد و ارتفاعات تينه و رودخانه دويرج از روز دوم فروردين 1361 آغاز شد. كتاب به بررسي عمليات فوق از طرح ريزي تا نتايج و تلفات آن مي پردازد. كتاب، شامل نه فصل، تصاوير و فهرست راهنما است. از جمله، مطالب آن، عبارتند از: «روند شكل گيري قرارگاه قدس، مشخصات منطقه ي عمليات، نيروهاي خودي و نيروهاي
دشمن، اقدامات قرارگاه قدس، تاريخچه ي تيپ دو زرهي دزفول، تاريخچه ي تيپ 84 پياده خرم آباد، روزشمار نبرد قرارگاه قدس (آغاز نبرد، جريان نبرد در روز يكم، پاتكها، ادامه ي عمليات، جريان نبرد در روزهاي سوم، چهارم، پنجم، ششم و هفتم، دستور جزء به جزء قرارگاه قدس)؛ پيام حضرت امام (ره) در خصوص عمليات فتح المبين؛ نتايج؛ اصول و نكات آموزشي و عملياتي؛ تلفات رزمي؛ اسامي شهدا به ترتيب درجه،
[ صفحه 95]
نام و نام خانوادگي و يگان مربوطه؛ پيوستها و عكسهايي از عمليات فتح المبين.»
نويسنده محمد دروديان؛ ويرايش محتوايي بهاءالدين شيخ الاسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ سوم): 1379.
203 ص.: نقشه.- (سيري در جنگ ايران و عراق؛ جلد سوم).
صفحه عنوان به انگليسي:Faw- Shalamche
شمارگان: 3000 نسخه.
جلد سوم از مجموعه ي شش جلدي «سيري در جنگ ايران و عراق»، شامل هفت فصل و يك ضميمه به قرار زير است.
فصل اول: «نگاهي اجمالي به عمليات والفجر هشت» (شكل گيري و چگونگي تصرف فاو و مواضع آمريكا و شوروي پس از عمليات)؛ فصل دوم: «تشديد فشار به جمهوري اسلامي»؛ فصل سوم: «رويارويي با وضعيت جديد»؛ فصل چهارم: «ماجراي مك فارلين» (روند جديدي در سياست خارجي آمريكا در مقابل ايران)؛ فصل پنجم: «عمليات كربلاي چهار» (كمكهاي اطلاعاتي آمريكا به عراق و تبليغات عراق درباره ي شكست عمليات ايران)؛ فصل ششم؛ «عمليات كربلاي پنج» (بازتابهاي سياسي و نظامي عملياتهاي كربلاي پنج، هشت روز نبرد در شرق نهر جاسم)؛ فصل هفتم: «آخرين تحركات نظامي در جنوب» (طراحي و نحوه ي اجراي عمليات كربلاي هشت و تكميل عمليات
كربلاي پنج، استفاده ي دشمن از سلاح شيميايي)؛ ضميمه (نقش و موقعيت سپاه در سال 1365)؛ منابع و فهرست ها.
نصرت الله محمودزاده.- تهران: جهاد سازندگي، ستاد مركزي پشتيباني و مهندسي جنگ، (چاپ اول): 16.1366 ص.
اين كتاب به مناسبت اولين سالگرد عمليات پيروز كربلاي پنج چاپ شده است.
نويسنده در اين كتاب، پس از دادن اطلاعات آماري، در خصوص عمليات كربلاي پنج، شرح اين عمليات را خطاب به شلمچه نوشته است. عمليات كربلاي پنج در ساعت 5 / 1 صبح نوزده دي ماه سال 1365 با رمز «يا زهرا (س)» در منطقه ي شلمچه شروع شد و طي آن، رزمندگان پس از عبور از خاكريزها و ميادين مين و حلقه هاي بيشمار سيم خاردار و ساير موانع نظير كانال آب پرورش ماهي، با برجاي گذاشتن تلفات بسيار و اسير و مجروح نمودن تعداد زيادي از عراقي ها، موفق شدند ماشين جنگي عراق را به زانو درآورند و تمام معادلات سياسي ابرقدرتها، و در رأس آنها آمريكا، را بر هم زنند. در اين عمليات، لشكر امام حسين (ع)، به فرماندهي شهيد خرازي، در برابر لشكرهاي گارد بغداد و ساير نيروهاي دشمن قرار گرفت، دليرانه جنگيد و بر آنها پيروز شد.
تحقيق و تدوين اصغر كاظمي؛ بازنويس نثر يوسف قوجق.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، نمايندگي ولي فقيه، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت نشر، (چاپ اول): 1376.
[ صفحه 96]
174 ص.: عكس (رنگي)، نقشه (تاشده، رنگي)، جدول.- (مجموعه آثار و ارزش هاي دفاع مقدس).
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: پيشگفتار؛ قبل از عمليات والفجر 4 در منطقه دربنديخان؛ شناسايي منطقه دربنديخان؛ عمليات والفجر 4؛ عملكرد گردان ها؛ وضع منطقه؛ مرحله تكميلي عمليات والفجر 4؛ پيوست ها.
اين كتاب گزارشي است از
عمليات والفجر چهار، كه در منطقه ي غرب كشور با شركت نيروهاي لشكر 27 محمد رسول الله (ص) انجام گرفت. در ابتداي كتاب نويسنده به شرح چگونگي تشكيل اين لشكر بعد از عمليات حضرت محمد (ص) در مريوان پرداخته است. سپس نويسنده به شرح عمليات والفجر چهار در مراحل شناسايي منطقه ي دربنديخان عراق، عملكرد گردانها در شب اول و دوم و مرحله ي تكميلي عمليات پرداخته و در هر قسمت به تناسب موضوع، خاطره هايي از افراد شركت كننده در عمليات آورده است. فرماندهان گردانهاي شركت كننده در اين عمليات عبارت بودند از: «عمران پستي، حسين اسكندرلو، محمدرضا كارور، حسن زماني، محمود اميني، احمد نوزاد و اسماعيل لشكري». تمام فرماندهان نام برده - به جز محمود اميني - در جريان عملياتهاي ديگر دوران دفاع مقدس به شهادت رسيده اند. از جمله ي فرماندهان شهيد اين عمليات، مي توان به: «شهيد علي اكبر حاجي پور (فرمانده ي تيپ عمار)، شهيد ابراهيم معصومي (فرمانده ي گردان)، شهيد مهدي خندان (معاون تيپ عمار) و شهيد عباس وراميني (مسؤول استاد لشكر)» اشاره كرد.
فرض الله شاهين راد.- تهران: ايران سبز، (چاپ اول): 254.1380 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: بخش اول: شروع مأموريت گردان 146؛ بخش دوم: اشغال منطقه، تجمع و انجام شناسايي در شرق رودخانه كارون؛ بخش سوم: حركت گردان به سمت آبادان؛ بخش چهارم: عمليات مورخه 3 / 8 / 59؛ بخش پنجم: تجديد سازمان و بازسازي؛ بخش ششم: مأموريت پدافندي در دارخوئين؛ بخش هفتم: آموزش و آماده شدن براي عمليات؛ بخش هشتم: پدافند در جنوب محور ماه شهر - آبادان؛ بخش نهم: مراجعت گردان 144 از منطقه جنوب به منطقه لشكر؛ فهرست راهنما؛ پيوست ها.
اين كتاب، خاطرات «سرتيب
فرض الله شاهين راد» است. وي متولد سال 1340 و فارغ التحصيل رشته ي افسري است. او در طول جنگ تحميلي سه بار مجروح شده و از جانبازان جنگ تحميلي است. كتاب شرح عمليات گردان 144 در تاريخ 3 / 8 / 59 است. نويسنده، ابتدا چگونگي تشكيل اين گردان را توضيح داده، سپس به بررسي نحوه ي شناسايي منطقه ي عملياتي دارخوين و انجام عمليات در اين منطقه پرداخته است. لازم به ذكر است كه فرمانده ي اين گردان، «فرض الله شاهين راد» بوده است. اين گردان پس از پدافند در جنوب (در محور ماهشهر - آبادان) راهي منطقه ي دزفول مي شود.
تدوين علي صادقي گويا؛ با پشتيباني هيأت معارف جنگ؛ شهيد سپهبد علي صياد شيرازي». - تهران: ايران سبز، (چاپ اول): 125.1381 ص.، [7] ص. تصوير: مصور، نقشه، عكس.
عنوان روي جلد: گردنه خان تا قله آربابا (شرح آزادسازي محور سقزبانه، پادگان بانه و قله آربابا) سال 1359.
كتابنامه: ص. [115]، نمايه.
شمارگان: 2000 نسخه.
[ صفحه 97]
به دنبال اقدامات انجام گرفته جهت پاكسازي كردستان از عناصر ضد انقلاب (جهت برقراري امنيت)، بازگشايي جاده ي سقز - بانه، شكستن محاصره ي پادگان و در نهايت آزادسازي شهر «بانه» در دستور كار نيروهاي نظامي قرار گرفته و در تاريخ 2 / 3 / 59 عملياتي انجام گرفت كه به تصرف ارتفاع آربابا و گردنه ي خان و پاكسازي شهر از وجود اين عناصر انجاميد. اين كتاب به شرح جزئيات عمليات، به نقل از تعدادي از مسؤولان عمليات و شهيد صياد شيرازي مي پردازد. مطالب كتاب، عبارتند از: «نگاهي به كردستان پس از پيروزي انقلاب، خاطرات شهيد صياد شيرازي، خاطرات
سرتيپ دوم مهدي رادفر، خاطرات سرتيپ ناصر محمدي فر، خاطرات سرتيپ دوم يوسف دزفوليان، خاطرات سردار سرتيپ دوم پاسدار سيد علي اكبر مصطفوي، تجزيه و تحليل و نتايج عمليات». در پايان نيز تصاوير، نقشه ها و بريده هاي جرايد، درباره ي وقايع كردستان و عمليات مذكور ارائه شده است.
[گردآورنده] مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه پاسداران؛ نويسنده محسن رشيد؛ ويرايش مهدي انصاري؛ تهيه ي اطلاعات نقشه و جدول حسن دري.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 1378.
84 ص.: نقشه، جدول.- (آشنايي با جنگ؛ ج. 1).
طرح جلد: حميدرضا دانش فر.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Knowledge of the Brief Report War
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «گزارشي كوتاه»، به منظور آشنايي با جنگ تهيه شده و شامل مطالب زير است: «زمينه سازي هجوم (22 / 11 / 57 تا 30 / 6 / 59)، هجوم سراسري (27 / 1 / 59 - 31 / 6 / 59)، كسب اعتماد به نفس (31 / 6 / 59 تا 31 / 6 / 60)، آزادسازي مناطق اشغالي (31 / 6 / 60 تا31 / 6 / 61)، تعقيب متجاوز (31 / 6 / 61 تا 31 / 6 / 62)، تحول غير آشكار در جنگ (31 / 6 / 62 تا 31 / 6 / 63)، آغاز اقدامات سياسي (31 / 6 / 63 تا 31 / 6 / 64)، تغيير توازن به سود ايران (31 / 6 / 64 تا 31 / 6 / 65)، سال سرنوشت (31 / 6 / 65 تا 31 / 6 / 66) و پايان جنگ (31
/ 6 / 66 تا29 / 5 / 67)». «فهرستي از نقشه ها و جداول كتاب در ارتباط با تهاجم هوايي و زميني عراق در آغاز جنگ، مناطق اشغالي در آغاز و پايان سال اول و دوم جنگ، مناطق عملياتي به تفكيك سالهاي دوم تا هشتم جنگ و وضعيت مناطق اشغالي پس از فتح خرمشهر تا پذيرش قطعنامه ي 598» در پايان كتاب ارائه شده است.
شهاب الدين طاهري، سيد امير معصومي.- تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، معاونت تبليغات و روابط عمومي، (دفتر سياسي، آرشيو جنگ)، (چاپ اول): 1373.
138 ص.: مصور، عكس، نقشه.
طراح روي جلد: بهزاد صحيفي.
اين كتاب، شرح عمليات طرح اشكان (در حمله به سكوهاي البكر و الاميه) به نقل از ناخدا يكم شهاب الدين طاهري است. اين عمليات پيرو حمله به ناوچه ي حامل مواد غذايي و سوختي و غرق شدن آن در دهانه ي خور عبدالله (در تاريخ 7 / 8 / 1359) طرحريزي شد. ناوچه هاي گرز، جوشن، پيكان و گردونه و چند چرخبال «Sh 3 D» در اين عمليات شركت داشتند. جزئيات عمليات تسخير اسكله ي البكر و انفجار سكوي الاميه (در 7 / 9 / 1359) و حمله ي نيروي دريايي آمريكا به ناوچه ي پيكان، در راه بازگشت، نجات عده ي زيادي از افراد اين ناوچه با جانبازي خلبانان چرخبال هاي «Sh 3 D» نيروي دريايي ايران، حمله ي شجاعانه ناوچه ي پيكان به ناوشكن ها و ناوهاي هواپيمابر
[ صفحه 98]
آمريكايي، عكسها و نقشه هايي از سكوهاي البكر و الاميه، قبل و پس از عمليات، و نيز از منطقه ي عمومي حمله، در اين كتاب آمده است.
تهيه كننده: بختياري، معين وزيري،.- تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، (چاپ اول): 1373.
220 ص.: نقشه، عكس. - (ارتش جمهوري اسلامي ايران در هشت سال دفاع مقدس؛ (جلد چهارم).
كتاب در چهار فصل با استفاده از مدارك موجود در آرشيو سازمان عقيدتي سياسي و ستاد نيروهاي سه گانه ي ارتش جمهوري اسلامي ايران و سماجا تهيه و تنظيم شده است؛ بدين قرار:
فصل
اول: «طرح ريزي»، وضعيت زمين منطقه و گسترش نيروهاي عراقي قبل از عمليات بيت المقدس، تدبير عمليات، تركيب و سازمان يگانهاي شركت كننده در عمليات بيت المقدس و نقاط برجسته و ضعف نيروهاي عراقي؛ فصل دوم: «تهيه ها و آمادگي»، تغيير مكان نيروها، كسب اطلاعات، پوشش و فريب تاكتيكي، پشتيباني هاي رزمي، فرماندهي عمليات؛ فصل سوم: «هدايت عمليات بيت المقدس»؛ فصل چهارم: «پيروزي»، مرحله سوم عمليات، دستاوردهاي نظامي و بازتاب نتايج عمليات.
در پايان متن اصلي چهار ضميمه، تصاويري از شهداي عمليات، نقشه هاي منطقه ي عمليات ارائه شده است.
تدوين: محمد دروديان؛ ويرايش: بهاءالدين شيخ الاسلامي، مهدي انصاري.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 204.1374 ص /: نقشه (رنگي).
كتابنامه: در پايان هر فصل.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب در سه فصل با نامهاي: «طرح ريزي در شرايط ويژه، هجوم به مستحكمترين خطوط دفاعي دشمن و بازتاب ها و دستاوردها» به تشريح عمليات كربلاي پنج پرداخته است. و حاوي نقشه هايي از محورهاي هجوم، موانع شلمچه و پنج ضلعي، منطقه عملياتي كربلاي پنج و منطقه ي آزاد شده مي باشد. فصل اول، گوشه هايي از مديريت در فضاي دشوار با ويژگي هاي انقلابي را بيان و اهميت منطقه ي شرق بصره را از جهت سياسي و نظامي تشريح كرده است. در فصل دوم كتاب، عمليات كربلاي پنج با هدف نمايش قدرت مديريت و فرماندهي در هنگام نبرد، آغاز مرحله ي دوم عمليات، باز شدن جاده ي شلمچه، عقب نشيني دشمن به غرب نهر جاسم در شب و روز هفتم و ادامه ي عمليات و ضرورت تداوم آن تشريح شده و در آخر اين فصل، اقدام دشمن در به راه انداختن جنگ شهرها عليه انقلاب اسلامي بيان
شده است. در فصل سوم كتاب، واكنشهاي رسانه هاي گروهي خارجي، مواضع آمريكا و شوروي، جنگ شهرها و شرايط ايران براي پايان جنگ عرضه شده است.
تدوين محمد دروديان؛ طراحي و تهيه نقشه ها محسن رشيد، علي محمد تقيئي [براي] مركز مطالعات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ دوم): 224.1376 ص.: نقشه (رنگي تا شده)، جدول.- (گزارش عمليات؛ 11).
طراح روي جلد: حشمت الله شمس.
[ صفحه 99]
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Battle in Basra
عنوان ديگر: نبرد در شرق بصره.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب به راويان شهيد عمليات هاي كربلاي 4 و كربلاي 5، محمدرضا ملكي، حسين جلايي پور، علي فتحي، سيد محمد اسحاقي تقديم شده است.
اين كتاب در سه فصل، با ضمائم، به بررسي و شرح وقايع عمليات كربلاي پنج در شرق بصره، در سال 1365، مي پردازد. مطالب عبارتند از: «فصل اول: طرح ريزي در شرايط ويژه (و طراح ريزي مانور)؛ فصل دوم: هجوم به مستحكم ترين خطوط دفاعي دشمن (شرح عمليات، ارزيابي عمليات و جنگ شهرها)؛ فصل سوم: بازتابها و دستاوردها (و شرايط ايران براي پايان جنگ)». جدول سازمان رزم عمليات كربلاي پنج و جدولهاي مجموع و انواع يگانهاي دشمن و زمان ورود و ميزان انهدام آنها به همراه نقشه هاي محورهاي هجوم، موانع شلمچه و پنج ضلعي و منطقه ي آزاد شده، در ضمائم ارائه شده است.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1366.
206 ص. نقشه.
عنوان ديگر: نبرد فاو (عمليات والفجر 8).
ويرايش دوم اين كتاب در سال 1368 تحت عنوان «نبرد فاو (عمليات والفجر 8)» توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز نشر فرهنگي رجاء، با شمارگان 11000 نسخه منتشر شده است.
اين
كتاب، شرح عمليات والفجر هشت يا، «نبرد فاو» است كه از آموزش نيروهاي رزمي، شناسايي محل و آماده سازي منطقه شروع مي شود و با حضور همه جانبه ي نيروهاي مردمي ادامه مي يابد. راويان متعدد، جزئيات نبرد را روايت كرده اند، ولي نام آنها در خاطرات ذكر نشده است. عمليات با رمز «بسم الله الرحمن الرحيم. لا حول و لا قوة الا بالله العلي العظيم و قاتلوهم حتي لا تكون فتنه؛ يا فاطمةالزهرا، يا فاطمةالزهرا يا فاطمةالزهرا»، از ساعت ده و ده دقيقه ي شب مورخ 20 / 11 / 1364 با هجوم هم زمان نيروهاي آبي و خاكي و عبور آنها از اروندرود آغاز مي شود و در روز22 / 11 / 1364، انهدام اساسي دشمن صورت مي گيرد. منطقه ي فاو از نيروهاي دشمن پاكسازي شده، پاتكهاي دشمن دفع مي شود. در اين نبرد، نيروهاي ايراني غنائم بسياري از ارتش عراق مي گيرند و در جاده ي بصره - ام القصر پيشروي مي كنند. نهايتا دشمن - پس از انهدام كامل - اقدام به حمله ي شيميايي مي كند. اقدامات مهندسي انجام شده در اين عمليات، كارشناسان نظامي دنيا را مبهوت ساخت.
نويسنده مجيد نداف؛ [براي] مركز مطالعات و تحقيات جنگ؛ ويراستار مهدي انصاري.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ 7 (چاپ پنجم): 1379.
207 ص.: مصور، نقشه (تا شده)، عكس.- (گزارش عمليات؛ 8).
عنوان پشت جلد به انگليسي:
The Battle of Faw
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب در پنج فصل و يك بخش مجزا براي نقشه ها، درباره ي عمليات والفجر هشت در منطقه ي فاو است. از جمله مطالب كتاب، موارد زير است:
فصل 1: مقدمات عمليات (آموزش، شناسايي،
آماده سازي منطقه، حضور نيروهاي مردمي در آستانه ي
[ صفحه 100]
عمليات)؛ فصل 2: شروع عمليات (عبور غواصان از اروندرود)؛ فصل 3: پيشروي خودي، انهدام دشمن (آغاز جنگ مهندسي، آغاز انهدام اساسي قواي دشمن، ادامه ي حملات در دو محور بصره و ام القصر، پاتك در محور ساحلي، درگيري با لشكر گارد، بمباران شيميايي): فصل 4: ادامه ي حملات خودي و پاتكهاي دشمن (ادامه ي حملات خودي و پاتكهاي دشمن، ادامه تهاجم و انهدام قواي دشمن، ادامه ي فشار دشمن به رزمندگان و مقاومت آنها)؛ فصل 5: تحكيم مواضع و تثبيت كامل (تصرف مجدد سه راهي، پاتك در دو محور بصره و البحار، عمليات ايذايي در جاده ي ام القصر،...). فهرست راهنماي موضوعي و تصاوير و نقشه ها نيز در پايان آمده است.
تأليف و تدوين محمدحسن لطفي، يعقوب حسيني.- تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، (چاپ اول): 1376.
198 ص.: مصور، عكس (بخش رنگي)، نقشه (رنگي) جدول.- (ارتش جمهوري اسلامي ايران در هشت سال دفاع مقدس، ج. 6).
شمارگان: 3000 نسخه.
جلد ششم از مجموعه ي «نقش ارتش جمهوري اسلامي ايران در هشت سال دفاع مقدس»، به عملياتهاي رمضان و محرم اختصاص دارد. كتاب شامل چهار فصل است. فصل 1: تأثير مثبت عزل بني صدر و حذف عناصر ليبرال از صحنه ي جنگ، همكاري ارتش و سپاه، تصميم شوراي عالي دفاع در ضرورت عبور از رمز و تعقيب متجاوز، صدور قطعنامه ي 514 از سوي شوراي امنيت سازمان ملل در درخواست آتش بس؛ فصل 2: شرح عمليات رمضان كه در 23 / 4 / 61 آغاز و در چهار مرحله اجرا شد؛ فصل 3: شرح عمليات محرم كه از
شرق به رودخانه ي دويرج و از غرب به ارتفاعات مرزي حمرين محدود بود و منطقه مرزي موسيان و جنوب دهلران را دربر داشست؛ فصل 4: اطلاعيه هاي ارتش و سپاه در رابطه با عملياتهاي فوق و متن پيام حضرت امام (ره) خطاب به مردم مسلمان عراق به مناسبت آغاز عمليات رمضان. در پايان، اسامي فرماندهان، تصاوير، اسامي تعدادي از شهدا و نقشه عملياتهاي رمضان و محرم ارائه شده است. تصاوير زيرنويس دارند.
پژوهشگران: مرتضي قرباني، احمد كاظمي، علي زاهدي، محمد پاكپور، محمد بلالي، جمال آبرومند، محمد تولايي، مجيد جدي؛ نويسندگان: علي بني لوحي، هادي مرادپيري، محسن محمدي؛ ويرايش و آماده سازي: مهدي انصاري، گودرز نوروزي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، 277.1379 ص /، [8]: تصوير (رنگي)، نقشه (تاشده).
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، شرح و بررسي عملياتهاي انجام شده در سال هاي 1359 و 1360 در شرق كارون است، كه منجر به شكسته شدن حصر شهر آبادان شد. نويسندگان، عملياتها را شرح داده و خسارات و تلفات سنگين دشمن را بررسي كرده اند. كتاب شش فصل دارد: «فصل 1: مراحل تهاجم، توقف و تغيير تاكتيك ارتش متجاوز عراق؛ فصل 2: محاصره ي آبادان و تشكيل جبهه ي شرق كارون؛ فصل 3: محور عملياتي شرق كارون؛ فصل 4: طرح ريزي و اجراي عملياتهاي محدود؛ فصل 5: طراحي؛ فصل 6: اجراي عمليات ثامن الأئمه.» در ضميمه ي كتاب، به بحران داخلي كشور در شش ماهه ي دوم جنگ و جريانهاي ضد انقلاب، گشوده شدن جبهه اي داخلي، بني صدر، سازمان منافقين و ساير گروههاي ضد انقلاب، مسلح، جبهه ي ملي و ليبرالهاي ملي گرا اشاره شده است.
[ صفحه 101]
تهران: سازمان عقيدتي سياسي ارتش جمهوري اسلامي، (چاپ اول): 1373.
309 ص.- نقشه، عكس.- (ارتش جمهوري اسلامي ايران در هشت سال دفاع مقدس؛ جلد دوم).
اين كتاب پيرامون عناويني به شرح زير تدوين شده است:
فصل اول: «آماده شدن عراق براي تهاجم»، فعاليت هاي سياسي عراق قبل از آغاز تهاجم، بررسي اجمالي اقدامات نظامي عراق تا قبل از تهاجم گسترده؛ فصل دوم: «ايثار و مقاومت»، كليات، آغاز تهاجم زميني عراق، نبرد در غرب اهواز، عمليات آفندي در هويزه و كرخه، عمليات نصر؛ فصل سوم: «آمادگي براي دفع تجاوز»، نبرد در منطقه ي اهواز - سوسنگرد، عمليات خيبر؛ فصل چهارم: «پيروزي»، عمليات طريق القدس، مواضع دشمن در منطقه ي عمليات طريق القدس، كشيدن راهي در تپه هاي رملي، اجراء و هدايت عمليات، ادامه ي عمليات به منظور اتمام طرح كربلا، حوادث و عمليات بعد از نبرد طريق القدس.
كتاب، بر اساس و با استناد به مدارك وجود در سازمان عقيدتي سياسي و ستاد نيروهاي سه گانه ارتش جمهوري اسلامي ايران و دانشكده ي فرماندهي و ستاد سازمان حفاظت اطلاعات ارتش تدوين شده است.
تهيه كننده: محمد جوادي پور، علي نيكفرد، سيد يعقوب حسيني.- تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، (چاپ اول): 1372.
312 ص.: نقشه، عكس. - (نقش ارتش جمهوري اسلامي ايران در هشت سال دفاع مقدس، جلد اول).
كتاب در پنج فصل تنظيم شده است؛ بدين قرار:
فصل اول: «نقش مسائل جغرافيايي و تاريخي در روابط ايران و عراق»؛ فصل دوم: «مقدمات آغاز تجاوز»، خلاصه ي رويدادهاي سال 1358 و نيمه ي اول سال 1359، وضعيت استقرار نيروها در مرزهاي ايران و عراق؛ فصل سوم: «ايثار و مقاومت»، شامل
پايداري در غرب دزفول و منطقه ي دهلران؛ فصل چهارم: «آمادگي»، تشكيل لشكر پياده ي 21 حمزه، عمليات پدافندي دزفول، رقابيه، تپه چشمه، زغن، انگوش و خلاصه ي فعاليت هاي نيروهاي هوايي و دريايي پيش از عمليات فتح المبين؛ فصل پنجم: «پيروزي»، نتايج كلي نبردها تا آغاز عمليات فتح المبين و فعاليت هاي ارتش عراق و تكميل طرح عمليات كربلا دو و پيام امام خميني (ره) به مناسبت عمليات فتح المبين. منابع مورد استفاده عبارتند از: مصاحبه با فرماندهي، نوارهاي مصاحبه و گزارشات تعدادي از پرسنل و طرحها و دستورالعملهاي عملياتي موجود و روزنامه ها و نشريات داخلي و خارجي. در پايان كتاب، فهرست اعلام به چاپ رسيده است.
يعقوب حسيني و جوادي پور.- تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، (چاپ اول): 1373.
330 ص.: نقشه، عكس.- (ارتش ايران در هشت سال دفاع مقدس؛ جلد پنجم).
اين كتاب در چهار فصل همراه با ضمائم و فهرست اعلام، بر اساس نظرات فرماندهان، مسؤولان، رزمندگان، سازمانهاي حفاظت و اطلاعات ارتش و مدارك موجود در سازمان عقيدتي سياسي تدوين شده است. فصل اول: تجاوز ارتش عراق، وضعيت زمين منطقه ي عمليات، استعداد و گسترش نيروهاي عراق در آغاز جنگ، و گسترش نيروهاي عراق در آغاز جنگ، گسترش نيروهاي جمهوري اسلامي ايران در منطقه ي عملياتي غرب، اسامي پاسگاههاي مرزي؛ فصل دوم: پيشروي ارتش متجاوز عراق،نبرد در منطقه ي مرزي استان ايلام، نبرد در منطقه ي مرزي استان كرمانشاه، آثار جنگ و پيشروي نيروهاي متجاوز، اولين حمله ي متقابل نيروهاي ايران، اثرات جنگ تحميلي در مناطق مرزي كردستان و آذربايجان
[ صفحه 102]
غربي؛ فصل سوم: عمليات آفندي محدود، پدافند در غرب، عمليات آفندي عاشورا
(سومار)، كلينه - سيد صادق (سرپل ذهاب)، تنگ حاجيان (گيلان غرب)، ميمك، چغالوند، بازي دراز، شياكوه، طرح ريزي و شرح آنها؛ فصل چهارم: پيروزي، عمليات آفندي مسلم بن عقيل، طرح ريزي عمليات و آمادگي، هدايت و نتيجه ي نهايي عمليات.
فيصل الجبوري؛ مترجم محمدحسن مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 59.1375 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي:War Critique
نويسنده ي كتاب، «سرتيپ ستاد فيصل الجبوري»، يك افسر بلند پايه ي عراقي است. او در اين خاطرات، ضمن بيان اسراري ارزشمند، به تحليل نظامي شيوه هاي جنگ پرداخته است. كتاب دو فصل دارد: فصل اول، زندگينامه نويسنده و نحوه ي ورود وي به ارتش و فصل دوم بررسي موضوعي جنگ تحميلي عراق عليه ايران اسلامي است. نويسنده، در فصل دوم، موضوع هاي زير را بررسي مي كند:
«روش و هدف حمله ي نظامي عراق به ايران و شيوه هاي فرماندهي حزب بعث عراق در جنگ تحميلي عليه ايران و اشتباهات و اقدامات صدام؛ عمليات كربلاي پنج، (عمليات شلمچه) و درسهاي گرفته شده از آن؛ آزادسازي شهر حلبچه؛ درگيري در شوش و دزفول؛ درگيري در منطقه ي طاهري، شكستن حلقه ي محاصره ي خرمشهر توسط رزمندگان اسلام؛ عملياتهاي خيبر و بدر؛ عكس العمل ايران و عراق در برابر عمليات بدر؛ عمليات فاو و نتايج آن باز هم، عمليات كربلاي پنج و عمليات حلبچه و نتايج آن».
اداره كل ارشاد اسلامي خوزستان، واحد فعاليت و انتشارات - وزارت ارشاد اسلامي، اداره كل ارشاد اسلامي خوزستان، 82.1363 ص.
گردآورنده و تدوين كننده ي كتاب آقاي فرامرز اسكندري بوده است اما قبل از پايان كار فوت كرده است.
مندرجات: عمليات تحريرالقدس؛ عمليات والفجر پنج؛ عمليات والفجر شش؛ عمليات خيبر؛ بازتاب سياسي عمليات خيبر.
در اين كتاب اطلاعاتي در مورد چهار عمليات مهم طي دفاع مقدس داده شده است. عملياتها عبارتند از تحريرالقدس، والفجر پنج، والفجر شش، و خيبر و اطلاعات داده شده در مورد هر
يك، به ترتيب، شامل: «تاريخ شروع عمليات، رمز عمليات، نام منطقه ي عملياتي و نام قرارگاه عملياتي» است و پس از آن نيز گزارش مختصري درباره ي عمليات و دستاوردهاي آن ارائه شده است. در پايان كتاب نيز فصلي به بازتاب سياسي عمليات خيبر اختصاص داده شده است.
گردآوري و تدوين نصرت الله معين وزيري؛ با پشتيباني هيأت معارف جنگ «شهيد سپهبد علي صياد شيرازي».- تهران: ايران سبز، (چاپ اول)؛ 1381.
328 ص.: مصور، نقشه (رنگي)، جدول.
طراح روي جلد: هادي هاشمي.
شمارگان: 1500 نسخه.
نبرد فتح المبين با نام «طرح عملياتي كربلاي دو» طراحي و به نام عمليات «فتح المبين» از تاريخ 2 / 1 / 1361 به مدت هشت روز در منطقه ي عمومي دزفول - شوش انجام پذيرفت. نويسنده در اين كتاب به بررسي روند عمليات
[ صفحه 103]
مذكور از آغاز تا پايان پرداخته است. مطالب كتاب عبارتند از:
بخش 1: طرح ريزي مقدماتي؛ بخش 2: طرح ريزي نهايي؛ بخش 3: تك هاي مختل كننده عراق در مورخ 29 / 12 / 1360؛ بخش 4: اجرا و هدايت عمليات - مراحل يكم تا چهارم عمليات؛ بخش 5: پيروزي و پايان عمليات [نتايج عمليات، پيام امام خميني (ره) در خصوص عمليات، پاسخ امام (ره) به پيام فرماندهان نظامي، اسامي تعدادي از فرماندهان ارتش در عمليات به تفكيك فرماندهان قرارگاههاي كربلا و قدس، تيپ 84 خرم آباد، تيپ دو لشكر 92 زرهي، نصر، تيپ يكم تا چهارم لشكر 21، توپخانه ي لشكر 21 و...].
در پايان، تصاوير و نقشه هاي عمليات آمده است.
مسعود بختياري.- دانشكده فرماندهي و ستاد، 326.1372 ص.
اين كتاب، يكي از غني ترين كتابهايي است كه تاكنون در زمينه ي دفاع مقدس به رشته ي تحرير درآمده است. از نكات بارز آن، تجزيه و تحليل عملياتهاي مختلف از ديدگاه اصول نظامي نبرد است. كتاب، در دو بخش به شرح زير به رشته تحرير درآمده است.
بخش اول: سابقه ي
اختلافات مرزي ايران و عراق تا سال 1353. بخش دوم: روابط دو كشور پس از انقلاب اسلامي ايران. سپس عملياتهاي عمده در چهار فصل آورده شده اند. مندرجات كتاب كلا شامل اين موضوعات است: فصل اول: تاريخچه ي اختلافات ايران و عراق. فصل دوم: عمليات ثامن الأئمه. فصل سوم: عمليات طريق القدس. فصل چهارم: عمليات فتح المبين. فصل پنجم عمليات بيت المقدس. «سرتيپ دوم مسعود بختياري» - كه خود از طراحان عملياتي به شمار مي رود - با استفاده از مدارك و پرونده هاي عملياتي و تجارب خود، كتابي مستند و تاريخي در اختيار پژوهشگران قرار داده است.
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نشر نيروي زميني، (چاپ اول): 22.1377 ص.: جدول.
اثر حاضر، به طور خلاصه، درباره ي حماسه ها و عملياتهاي زير مطالبي ارائه داده است: حماسه ي هويزه، عمليات ثامن الأئمه (ع)، عمليات طريق القدس، عمليات فتح المبين، عمليات بيت المقدس، عمليات خيبر، عمليات والفجر هشت و عمليات كربلاي پنج. مطالب ارائه شده شامل منطقه ي عملياتي، تاريخ و مرز جغرافيايي عمليات، اطلاعاتي درباره ي مراحل انجام شده، مواضع به دست آمده و نتايج و غنايم عمليات است. همچنين جدولي از عنوان، رمز، تاريخ، منطقه ي عملياتي، مناطق آزاد شده، كشته و زخمي ها و اسيران دشمن و غنايم عمده، در پايان كتاب پيوست شده است.
[ صفحه 104]
تهران: [بي نا، 1367؟]
122 ص.: مصور، جدول، نمونه، عكس.
آقايان «مهندس تندگويان، مهندس بوشهري و مهندس يحيوي، بخشي پور، روحنواز و اسماعيلي» در چهلمين روز آغاز جنگ تحميلي براي سركشي به پالايشگاه آبادان و رسيدگي به وضع كاركنان به آنجا رفته بودند و پس از بازديد، در راه بازگشت به تهران، در خاك ايران به اسارت نيروهاي عراقي درآمدند. ابتدا بعثي ها قصد از بين بردن آنان را داشتند كه آقاي تندگويان با معرفي خود، آنها را از اين كار بازمي دارد. از بين اين افراد، آقاي بخشي پور از اسارت آزاد شد. ولي از سرنوشت افراد ديگر تا زمان انتشار اين كتاب اطلاعي در دست نبوده است. در اين كتاب، نويسندگان پس از مروري بر چگونگي ربوده شدن و اسارت اين افراد، به تشريح فعاليت هايي مي پردازند كه براي آزادي آنها صورت گرفته است. فهرست اقدامات و مكاتبات در انتهاي كتاب آمده است. اين كتاب به همت جمعي از دوستان
آقايان تندگويان، بوشهري و يحيوي تدوين شده و به چاپ رسيده است.
تهران: سازمان تبليغات اسلامي، معاونت فرهنگي،1369[159] ص.، نمونه.
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب متن پنج نامه مبادله شده بين رؤساي جمهور دو كشور ايران و عراق، پس از پذيرش قطعنامه 598 از سوي جمهوري اسلامي ايران است. پس از پذيرش قطعنامه مذاكراتي براي اجراي آن انجام گرفت كه به علل بسياري، حاصل عملي در جهت اجراي قطعنامه نداشت. پس از ارسال چند نامه از سوي صدام حسين و پاسخهاي رياست محترم وقت جمهوري اسلامي ايران، حجت الاسلام والمسلمين هاشمي رفسنجاني، زمينه ي اجراي بندهاي قطعنامه 598 فراهم شد. پذيرش قرارداد 1975 الجزاير توسط عراق، عقب نشيني نيروهاي عراقي از خاك ميهن اسلامي ايران و تبادل اسراء در سطح وسيع، اولين نتايج حاصل از اين نامه نگاري ها بوده است.
تدوين بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، معاونت تحقيقات و مركز اسناد.- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت انتشارات و ادبيات، 120.1372 ص.: نمونه.
كتابنامه: ص 111. شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: فهرست: ادعاهاي مرزي عراق؛ حمايت كشورهاي مرتجع عرب از عراق؛ تسليح عراق توسط ابرقدرتها؛ احساس برتري نظامي عراق در ايران؛ چشمداشت عراق به استان خوزستان؛ روابط آمريكا و عراق.
مطالب كتاب، با استفاده از اسناد مطبوعاتي موجود در معاونت تحقيقات و مركز اسناد بنياد حفظ آثار و نشر
[ صفحه 105]
ارزشهاي دفاع مقدس تنظيم شده است؛ با اين هدف كه تا حدودي بتواند از نيات حاكمان رژيم عراق، قبل از تجاوز به جمهوري اسلامي ايران، پرده بردارد. براي اين منظور، شماره هاي مختلف روزنامه هاي «گاردين، ديلي تلگراف، ساندي تايمز، الشرق الاوسط، كريسشن ساينس مانيتور، آبزرور، وال استريت
ژورنال و واشنگتن پست» كه در سال 1359 منتشر شده بودند، مورد استفاده قرار گرفته اند. اشارات اين مطبوعات، حاكي از تلاش صدام براي حاكميت بر منطقه ي خليج فارس و به دست آوردن ژاندارمي منطقه و سياستهاي همسوي آمريكا و عراق براي تهاجم به ايران است. مطالب حول نه محور موضوعي (مانند ادعاهاي مرزي عراق، چشمداشت رژيم عراق به خوزستان و...) تنظيم شده اند. در پايان كتاب، متن فارسي و انگليسي گزارش دبير كل سازمان ملل - مبني بر متجاوز بودن رژيم عراق در جنگ هشت ساله ي ايران و عراق - آورده شده است. اين كتاب، به مناسبت سالگرد هفته ي دفاع مقدس (31 شهريور الي 6 مهرماه) منتشر شده است.
دفتر تحقيقات و انتشارات روابط عمومي نخست وزيري.- تهران: نخست وزيري، روابط عمومي دفتر تحقيقات و انتشارات، (چاپ اول): شهريور 1360. نه، [238] ص.: مصور، نمونه.- (روابط عمومي نخست وزيري دفتر تحقيقات و انتشارات؛ نشريه شماره 5).
كتابنامه به صورت زيرنويس. شمارگان: 20000 نسخه.
چاپ دوم: دي 1360، شماوگان 30000 نسخه.
كتاب حاضر مجموعه اي از اسناد و شواهد تاريخي مستند مربوط به توطئه ي ضد انقلاب به سركردگي ابوالحسن بني صدر عليه دولت شهيد رجايي است. كتاب، دو بخش دارد: بخش اول، چگونگي انتخاب اولين نخست وزير جمهوري اسلامي ايران است و بخش دوم، قسمتي از مكاتبات بني صدر و شهيد رجايي، طي دوران نخست وزيزي رجايي تا خلع بني صدر از رياست جمهوري است. از جمله موضوع هاي مكاتبات در ارتباط با جنگ، حساب شماره ي 888 در خصوص كمك به جنگ زدگان و پيشنهاد وزارت مسكن و شهرسازي براي صرف نظر از جريمه و اقساط اضافي وام مسكن در مناطق جنگ زده است. نمونه نامه هاي
بني صدر به حضرت امام خميني (ره) و پاسخ ايشان در خصوص اقدام رئيس جمهور در كتاب ارائه شده است. در كتاب، مطالبي نيز در خصوص مسكن خانواده ي معظم شهدا و محدوديت بنادر به دليل محاصره ي اقتصادي دولت در دوران جنگ درج شده است.
تحقيق اصغر كاظمي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1375.
464 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: اسناد؛ 1).
عنوان پشت جلد به انگليسي:Khorramshahr in the Iraqi Army Documents
كتابنامه: ص. 17.
شمارگان: 3300 نسخه.
در اين كتاب، تجاوز عراق به مرزهاي شناخته شده ي بين المللي ايران - از جمله خرمشهر در شش فصل همراه با اسناد و مدارك مورد بررسي قرار گرفته است. در مقدمه كتاب، موقعيت رودخانه هاي دجله و فرات و زندگينامه ي صدام، بيان شده است. در بخش اول و دوم، آغاز تجاوز عراق به خرمشهر و اشغال اين شهر در بخش سوم تبليغات دشمن و غرور و شادماني زودگذر و موقتي آنان، در بخش چهارم، و پنجم، كشتار و غارت و تخريب شهرهاي ايران در طول دفاع مقدس توسط سربازان عراقي، (كه با هيچ يك از جنگ هاي گذشته قابل قياس نبوده است) و در
[ صفحه 106]
بخش ششم، نحوه ي آزادسازي خرمشهر در عمليات بيت المقدس درج شده است و عامل پيروزي سربازان اسلام و آزادسازي خرمشهر (علاوه بر قدرت ايمان رزمندگان)، هماهنگي و نظم بين يگانهاي سپاه، ارتش و بسيج ذكر گرديده است. همچنين در اين كتاب، يكصد و سي فقره سند و مدرك ارائه و در آنها، اهميت نظامي، سياسي و تبليغاتي
اشغال و آزادسازي اين شهر به روشني مشخص شده است.
تدوين و تنظيم: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س).- تهران: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 1378.
بيست و هفت، 544 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين مجموعه همزمان با گراميداشت يكصدمين سالگرد ميلاد حضرت امام خميني (س)، رهبر كبير انقلاب اسلامي و بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران منتشر شده است.
جلد هفتم از مجموعه ي 22 جدي «صحيفه ي امام» شامل متن بيانات، پيامها، مصاحبه ها، احكام، اجازات شرعي و نامه هاي امام خميني (س) مي باشد. تنظيم مطالب به ترتيب تاريخ است. سخنراني هاي زير در ارتباط دفاع مقدس هستد: در جمع لشكر 92 زرهي اهواز (توطئه ي عوامل آمريكا و بيگانگان)؛ در جمع دانشجويان و پاسداران (توطئه دشمن در مراكز كارگري)؛ در جمع پرسنل نيروي هوايي؛ در جمع عشاير خوزستان (توطئه ضد انقلاب)؛ در جمع نيروهاي نظامي؛ در جمع فرماندهان ترابري ارتش؛ در جمع نيروي هوايي دزفول؛ در جمع بانوان شهرهاي قصرشيرين و ساري (آشفتگي هاي بعد از انقلاب)؛ در جمع پرسنل شهرباني؛ در جمع فرماندهان ارتش (مشكلات در ارتش)؛ در جمع پرسنل سپاه و دادگستري؛ و...
تدوين و تنظيم مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س). - تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 1378.
بيست و هفت، 536 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد هشتم از مجموعه ي 22 جلدي «صحيفه ي امام» شامل متن بيانات، پيامها، مصاحبه ها، احكام، اجازات شرعي و نامه هاي امام خميني (س) مي باشد. تنظيم مطالب به ترتيب تاريخ است. سخنراني هاي زير از جمله مطالب مربوط به دفاع مقدس هستند: در جمع پرسنل نيروي هوايي و دريايي (خطر سوء
استفاده از آزادي)؛ در جمع پاسداران و بازاريان تهران؛ در جمع درجه داران پادگانهاي تبريز (اجراي اسلام - ارتش و ملت)؛ در جمع نمايندگان عشاير خوزستان و تركمن صحرا؛ در جمع روحانيون و پاسداران خراسان؛ در جمع پرسنل نيروي هوايي؛ در جمع پرسنل سپاه پاسداران همدان و قرچك ورامين؛ در جمع سپاه پاسداران قم و كارمندان شركت نفت آبادان، پيام به پاسداران انقلاب اسلامي (وظايف پاسداران)؛ در جمع هيأت بحريني و روحانيون كردستان (توطئه عليه نهضت اسلامي)؛ در جمع فرماندهان سپاه؛ در جمع پاسداران آباده و ترتبت حيدريه.
[ صفحه 107]
تدوين و تنظيم مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س).- تهران: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 1378.
بيست و هفت، 552 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد نهم از مجموعه ي 22 جلدي «صحيفه ي امام» شامل متن بيانات، پيامها، مصاحبه ها، احكام، اجازات شرعي و نامه هاي امام خميني (س) است. تنظيم مطالب به ترتيب تاريخ است. پيامها و سخنراني هاي زير از جمله سخنراني هاي مربوط به دفاع مقدس و غائله ي كردستان است: در جمع افسران و درجه داران هوانيروز (تفاهم ارتش و ملت)؛ پيام به نيروهاي ارتشي و مردم (پايان دادن به غائله ي پاوه)؛ حكم به ارتش و مردم (سركوب عوامل خرابكار حزب دموكرات)؛ پيام تشكر از حضور مردم براي سركوبي اشرار كردستان؛ پيام به اهالي كردستان (غيرقانوني بودن حزب دموكرات)؛ حكم به رئيس ستاد مشترك ارتش (تقويت نيروهاي انتظامي در كردستان)؛ حكم رسيدگي و حمايت مالي از خانواده هاي شهدا به آقاي مهدي بازرگان؛ فرمان به ابوالحسن بني صدر (شكستن محاصره گردان ارتش در كردستان)؛ در جمع
عشاير و مرزنشينان سرپل ذهاب؛ و...
تدوين و تنظيم مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س). - تهران: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 1378.
بيست و هفت، 536 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد دهم از مجموعه ي 22 جلدي «صحيفه ي امام» شامل متن بيانات، پيامها، مصاحبه ها، احكام، اجازات شرعي و نامه هاي امام خميني (س) است. تنظيم مطالب به ترتيب تاريخ است. پيامها و سخنراني هاي زير از جمله سخنراني هاي مربوط به دفاع مقدس است: در جمع خانواده ي شهدا و پرسنل كميته (روحيه ي شهادت طلبي)؛ در جمع نمايندگان مردم كردستان (هوشياري در مقابله با توطئه ها)؛ در جمع خانواده شهداي پاوه و فرماندهان ارتش (فداكاري در اسلام)؛ در جمع خانواده هاي شهداي سردشت (بي اعتنايي به تبليغات دشمن)؛ حكم انتصاب آقاي مصطفي چمران به سمت وزير دفاع ملي؛ در جمع فرماندهان كميته ها و سپاه خراسان؛ در جمع پرسنل پايگاه هوايي آذربايجان شرقي (اسلامي شدن ارتش)؛ در جمع دانشجويان (دانشكده افسري و فرماندهان ارتش، تصفيه ي ارتش)؛ و...
تدوين و تنظيم مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س).- تهران: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 1378.
بيست و هفت، 536 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد يازدهم از مجموعه ي 22 جلدي «صحيفه ي امام» شامل متن بيانات، پيامها، مصاحبه ها، احكام، اجازات شرعي و نامه هاي امام خميني (س) است. تنظيم مطالب به ترتيب تاريخ است. پيامها و سخنراني هاي زير در ارتباط با دفاع مقدس است. در جمع پاسداران (توطئه هاي كارتر)؛ حكم انتصاب آقاي هادي شادمهر به سمت رئيس ستاد
[ صفحه 108]
مشترك ارتش؛ در جمع خانواده هاي شهدا، سخنراني
در جمع كارگزاران مسجد قبا و دانشجويان مريوان (توطئه بر ضد اسلام)؛ در جمع پرسنل نيروي هوايي (شرايط خدمت به اسلام در مقطع كنوني)؛ در جمع كاركنان جهاد سازندگي؛ حكم به آقاي خزعلي جهت رسيدگي به مشكلات منطقه ي خوزستان؛ در جمع مسؤولان و فرماندهان سپاه؛ و...
تدوين و تنظيم موسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س).- تهران: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 1378.
نوزده، 512 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
مجلد دوازدهم از مجموعه ي 22 جلدي «صحيفه ي امام» شامل متن بيانات، پيامها، مصاحبه ها، احكام، اجازات شرعي و نامه هاي امام خميني (س) است. تنظيم مطالب به ترتيب تاريخ است. سخنراني هاي زير در ارتباط با دفاع مقدس است: در جمع فرماندهان ارتش؛ در جمع جانبازان و پرستاران آنها؛ پيام به خانواده هاي شهدا؛ حكم انتصاب آقاي بني صدر به سمت فرماندهي كل قوا؛ پيام به ملت ايران (اخراج ايرانيان از عراق)؛ حكم به آقاي بني صدر (رسيدگي به جرايم آمريكا در حمله ايران)؛ اجازه نامه به آقاي بني صدر (تفويض برخي اختيارات به ايشان)؛ حكم انتصاب آقاي خامنه اي به سمت مشاور شوراي عالي دفاع ملي؛ حكم انتصاب آقاي چمران به سمت مشاور شوراي عالي دفاع ملي؛ در جمع خانواده شهدا و پاسداران (اعتراض شديد به عدم اصلاح امور)؛ در جمع فرماندهان پايگاههاي هوايي (ضرورت حفظ نظم در ارتش) و...
تدوين و تنظيم مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س).- تهران: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 1378.
نوزده، 544 ص.
جلد سيزدهم از مجموعه ي 22 جلدي «صحيفه ي امام» شامل متن بيانات، پيامها، مصاحبه ها، احكام، اجازات شرعي و نامه هاي امام خميني (س) است. تنظيم مطالب به ترتيب تاريخ است. پيامها و سخنراني هاي زير از جمله مطالب مربوط به دفاع مقدس است: در جمع فرماندهان نيروهاي سه گانه ي ارتش (توطئه تضعيف ارتش)؛ پيام به خانواده هاي شهداي كردستان (پاوه)؛ پيام راديو - تلويزيوني به ملت
ايران در آغاز سال تحصيلي (حمله ي صدام به ايران؛ هشدار به ارتش عراق، وظيفه ي ملت عراق در قيام عليه صدام؛ توصيه به ملت در حفظ خونسردي و برخورد با شايعه سازان)؛ پيام به ملت ايران (دستورات لازم براي زمان جنگ)؛ پيام به ارتش و ملت مسلمان عراق (مخالفت با دولت عراق)؛ پيام راديو و تلويزيوني به ملت و ارتش ايران و عراق (تفاوت انگيزه ي دو كشور در جنگ)؛ پيام به ملت و علما در لزوم ديدار از بازماندگان شهيدان؛ در جمع گروهي از مردم مرزنشين كشور (فداكاري و پايداري مردم در جنگ) و...
[ صفحه 109]
تدوين و تنظيم مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س).- تهران: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 1378.
نوزده، 528 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد چهاردهم از مجموعه ي 22 جلدي «صحيفه ي امام» شامل متن بيانات، پيامها، مصاحبه ها، احكام، اجازات شرعي و نامه هاي امام خميني (س) است. تنظيم مطالب به ترتيب تاريخ است. پيامها و سخنراني هاي زير از جمله مطالب مربوط به دفاع مقدس است: در جمع اقشار مردم (پشتيباني مردم از نيروهاي مسلح)؛ در جمع هيأت بررسي جنگ) تشريح وضعيت ايران در جنگ)؛ پيام به ملت ايران (تكريم و تجليل از شهدا و جانبازان)؛ در جمع فرماندهان نيروهاي مسلح (وحدت بين نيروهاي مسلح)؛ در جمع خانواده ي شهدا و جانبازان خوزستان؛ تقدير از رشادت هاي خلبانان نيروي هوايي؛ تشكر از رزمندگان اسلام به جهت تصرف ارتفاعات «الله اكبر»؛ حكم عزل ابوالحسن بني صدر از فرماندهي نيروهاي مسلح؛ حكم واگذاري اختيارات فرماندهي كل قوا به ستاد مشترك ارتش؛ هشدار به اجتناب ارتش
از مداخله (در امور سياسي)؛ پيام به مناسبت شهادت دكتر چمران؛ حكم عزل بني صدر از رياست جمهوري ايران؛ و...
تدوين و تنظيم مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س).- تهران: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 1378.
نوزده، 524 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد پانزدهم از مجموعه ي 22 جلدي «صحيفه ي امام» شامل متن بيانات، پيامها، مصاحبه ها، احكام، اجازات شرعي و نامه هاي امام خميني (س) است. تنظيم مطالب به ترتيب تاريخ است. پيامها و سخنراني هاي زير از جمله مطالب مربوط به دفاع مقدس است: قدرداني ملت از قواي مسلح؛ توصيه ها و تذكرات به فرماندهان سپاه در ضرورت رعايت سلسله مراتب در سپاه و ديگر قواي نظامي؛ رعايت موازين اسلامي - قانوني با اسرا و زندانيان؛ تشكر از فرماندهان ارتش و سپاه به مناسبت شكستن حصر آبادان؛ پيام به ملت به مناسبت شهادت جمعي از فرماندهان نظامي در سانحه ي هوايي (فلاحي، نامجو، فكوري، كلاهدوز)؛ حكم انتصاب آقاي قاسمعلي ظهيرنژاد به سمت رياست ستاد مشترك ارتش و آقاي علي صياد شيرازي به سمت فرمانده ي نيروي زميني ارتش؛ حكم انتصاب آقاي رفسنجاني به نمايندگي امام در شوراي عالي دفاع؛ لزوم تبعيت سپاه از اسلام فقاهتي؛ قدرداني از پيروزي لشكريان اسلام؛ و...
تدوين و تنظيم مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س).- تهران: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 1378.
نوزده، 524 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد شانزدهم مجموعه ي 22 جلدي «صحيفه ي امام» شامل متن بيانات، پيامها، مصاحبه ها، احكام، اجازات شرعي،
[ صفحه 110]
و نامه هاي امام خميني (س) است. تنظيم مطالب به ترتيب تاريخ است. پيامها و سخنراني هاي زير از جمله مطالب مربوط به دفاع
مقدس است: دروغ بودن صلح طلبي صدام؛ توهم سردار قادسيه شدن صدام؛ پيام به مناسبت پيروزي هاي رزمندگان (فتح المبين)؛ پيش بيني جنگ صدام با كشورهاي منطقه؛ پيام به مناسبت فتح خرمشهر؛ هشدار به حاميان صدام به مناسبت سوم شعبان، روز پاسدار؛ بازسازي مناطق جنگزده؛ ارتشي و پاسدار در جبهه هاي جنگ؛ صلح طلبي صدام نظير صلح طلبي اسرائيل؛ صلح تحميلي؛ سخنراني در جمع فرمانده و پرسنل نيروي دريايي ارتش؛ پيام به ملت و ارتش عراق و دعوت به قيام بر عليه صدام؛ ورود در خاك عراق براي دفاع از شهرهاي مرزي؛ پيام به مناسبت سالگرد آغاز جنگ تحميلي؛ و...
تدوين و تنظيم مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س).- تهران: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 1378.
نوزده، 536 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد هفدهم از مجموعه ي 22 جلدي «صحيفه ي امام» شامل متن بيانات، پيامها، مصاحبه ها، احكام، اجازات شرعي و نامه هاي امام خميني (س) است. تنظيم مطالب به ترتيب تاريخ است. پيامها و سخنراني هاي زير از جمله مطالب مربوط به دفاع مقدس است: ادعاي صلح طلبي صدام؛ شكست هاي مفتضحانه ي صدام در جبهه ها؛ پيام به رزمندگان در قرارگاه حمزه سيدالشهدا (ع) به مناسبت پيروزي در پاكسازي مناطق كردستان و آذربايجان غربي از عوامل ضد انقلاب؛ ارزش معنوي حماسه آفريني هاي رزمندگان؛ حفظ ارزش هاي انساني دستاور انقلاب و دفاع مقدس؛ رمز پيروزي رزمندگان اسلام؛ حمايت بازار از دولت در امر جنگ؛ در جمع پرسنل يگان هوايي سپاه، نامه به آقاي علي جاويد (اسير در موصل) و توصيه به صبر؛ حكم انتصاب آقاي اسفنديار حسيني به سمت فرمانده نيروي دريايي؛ رسيدگي ننمودن مدافعان حقوق بشر به جنايات
صدام؛ و...
تدوين و تنظيم مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س).- تهران: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 1378.
نوزده، 528 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد هجدهم از مجموعه ي 22 جلدي «صحيفه ي امام» شامل متن بيانات، پيامها، مصاحبه ها، احكام، اجازات شرعي و نامه هاي امام خميني (س) است. تنظيم مطالب به ترتيب تاريخ است. پيامها و سخنراني هاي زير از جمله مطالب مربوط به دفاع مقدس است: فرمايشات در زمينه ي هشدار به كشورهاي منطقه در مساعدت با صدام؛ سخنراني در خصوص محرومان، خادمان انقلاب و مدافعان جبهه هاي جنگ؛ پايداري و استقامت در مقابل جنايات صدام؛ خسته نشدن ملت ايران در جنگ؛ معرفي اسلام به دنيا در اثر جنگ؛ پيام به ملت ايران به مناسبت هفته جنگ تحميلي (حمايت ابرقدرتها از متجاوز)؛ در جمع متخصصان و كارگران مهاركننده ي چاه نفت نوروز؛ حكم به آقاي خامنه اي در رسيدگي به گزارش فرمانده ي سپاه در مورد جبهه ها؛ پاسخ استفتاء سفارت ايران در اتريش در خصوص كالبدشكافي شهيدان بمباران شيميايي؛ تجليل از افتخارآفريني هاي رزمندگان اسلام در جمع مسؤولان سپاه و ارتش و بسيج؛ توصيه و نصيحت به كشورهاي حامي صدام؛ و...
[ صفحه 111]
تدوين و تنظيم مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س).- تهران: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 1378.
نوزده، 504 ص.
جلد نوزدهم از مجموعه 22 جلدي «صحيفه ي امام» شامل متن بيانات، پيامها، مصاحبه ها، احكام، اجازات شرعي و نامه هاي امام خميني (س) است. تنظيم مطالب به ترتيب تاريخ است. پيامها و سخنراني هاي زير از جمله مطالب مربوط به دفاع
مقدس است: پيامها، سخنراني ها و بياناتي در زمينه ي موافقت با كمكهاي نقدي به ستاد مجروحان جنگ در نامه اي به آقاي خامنه اي؛ تأكيد بر شعار جنگ جنگ تا پيروزي؛ تجليل از شهدا در پيامي به خانواده ي شهدا و ملت؛ در جمع فرماندهان ارتش و سپاه به مناسبت سالگرد عمليات خيبر؛ در جمع پرسنل ارتش و سپاه (تأكيد بر دفاع متجاوز)؛ حكم انتصاب ملك زادگان به سمت فرمانده ي نيروي دريايي ارتش، نامه به علي ابوالقاسمي (اسيري در اردوگاه عنبر عراق)، سخنراني در جمع پرسنل نيروي هوايي (وجوب دفاع تا دفع فتنه)، پيام به ملت ايران در سقوط هواپيماي مسافربري و شهادت شهيد محلاتي به همراه چهل نفر از مردم و نمايندگان مجلس و...
تدوين و تنظيم مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س).- تهران: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 1378. نوزده، 504 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد بيستم از مجموعه 22 جلدي «صحيفه ي امام» شامل متن بيانات، پيامها، مصاحبه ها، احكام، اجازات شرعي، و نامه هاي امام خميني (س) است. تنظيم مطالب به ترتيب تاريخ است. پيامها و سخنراني هاي زير از جمله مطالب مربوط به دفاع مقدس است: فرمايشات در زمينه ي تكريم خانواده ي شهداء، جانبازان و اسراء؛ نامه به فرمانده ي سپاه (موافقت با تشكيل ستادي براي اداره ي سه نيرو در سپاه)؛ حكم به سپاه پاسداران و استفاده از بعضي امكانات ارتش؛ پيام به ستاد تبليغات جنگ و تأكيد به حضور رزمندگان در جبهه ها؛ پيام به مناسبت سالگرد پيروزي انقلاب و تجليل از شهدا و رزمندگان اسلام؛ نقشه هاي دشمنان براي نجات صدام؛ نامه به محمد حمزه اي اسير ايراني در عراق؛ نامه
و موافقت با پيشنهاد شوراي عالي پشتيباني جنگ در مورد عمليات و استفاده از امكانات؛ نامه به بانوان عراقي (اعلام وصول كمكهاي نقدي آنها به جبهه ها)؛نامه به آقاي خامنه اي (تأمين هزينه هاي جنگ از طريق بانك مركزي)؛ تقدير از دلاوري رزمندگان در عمليات والفجر ده.
تدوين و تنظيم مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س).- تهران: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 1378. پانزده، 467 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد بيست و يكم از مجموعه 22 جلدي «صحيفه ي امام» شامل متن بيانات، پيامها، مصاحبه ها، احكام، اجازات شرعي و نامه هاي امام خميني (س) است. تنظيم مطالب به ترتيب تاريخ است. پيامها و سخنراني هاي زير از جمله مطالب مربوط به دفاع مقدس است: حكم انتصاب آقاي هاشمي رفسنجاني به سمت جانشين فرماندهي كل قوا؛ پيام تشكر از آيت الله منتظري به خاطر پيام تسليت سقوط هواپيماي مسافربري توسط ناوهاي جنگي آمريكا در
[ صفحه 112]
آبهاي خليج فارس؛ حكم به آقاي رازيني جهت تشكيل دادگاه ويژه ي تخلفات جنگ؛ رسالت فرماندهان سپاه در زمان صلح؛ پيام به ملت ايران در سالگرد كشتار خونين مكه و قبول قطعنامه ي 598؛ پيام به مناسبت هفته ي دفاع مقدس و تجليل از خانواده هاي شهدا و ايثارگران؛ حكم انتصاب ميرحسين موسوي به سمت سرپرست امور جانبازان؛ رسيدگي به مشكلات عراقي هاي مقيم ايران؛ تجليل از نيروهاي مسلح ارتش؛ و... وصيتنامه سياسي - الهي امام خميني (ره) نيز در پايان ارائه شده است.
تدوين و تنظيم مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س).- تهران: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 605.1378 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
جلد بيست و دوم از مجموعه ي 22 جلدي «صحيفه ي امام» است كه به منظور تسهيل بازيابي مطالب 21 جلد قبلي مجموعه اختصاص يافته است و شامل سه بخش: نمايه هاي اعلام، نمايه هاي آيات و احاديث است. نمايه ي اعلام
دربرگيرنده ي نام اشخاص، سازمانها، كتابها، روزنامه ها و مكانها است. نمايه ي موضوعي شامل كلمات و عبارات موضوعي و واژه هاي مهم است كه از متن استخراج شده است. مداخل اصلي با حروف درشت و برخي موضوعات مرتبط با حروف ريزتر در زير مداخل اصلي آمده است. در نمايه ي موضوعي از ارجاع «نيز نگاه كنيد به» جهت راهنمايي استفاده شده است. نمايه ي «آيات» و «روايات و دعاها» در دو قسمت مجزا ارائه شده است. تمامي مداخل هاي ارائه شده در سه بخش مذكور به جلد و شماره ي صفحه يا صفحات ارجاع داده مي شود.
تهران: ستاد تبليغات جنگ شوراي عالي دفاع جمهوري اسلامي ايران، 23.1364 ص.: نمونه.
شمارگان: ذكر نشده است.
طبقه بندي: محرمانه.
اين مجموعه حاوي نمونه ي گزارشات سازمانها و مؤسسات بين المللي و بخصوص كميته ي بين المللي صليب سرخ است كه از اظهارات اسراي آزاد شده و در بند و منابع اطلاعاتي در خصوص وضعيت اسراي ايراني در عراق گردآوري شده است. نمونه هايي از مكاتبات واحدهاي نظامي عراق در مورد نحوه ي برخورد با اسراي ايراني (بخصوص پاسداران) و صدور دستور برخوردهاي غيرانساني و كشتارهاي دسته جمعي نيز ارائه شده است. نمونه اي از برگه ي گواهي فوت (شهادت) يك اسير ايراني، كه زير شكنجه به شهادت رسيده، ارائه شده است «نحوه ي برخورد عراقي ها با زنان، مجروحان و پاسداران اسير و همچنين اسامي اسرايي كه پرونده ي آنها مختومه اعلام شده و به شهادت رسيده اند»، از جمله مطالبي است كه در اين مجموعه آمده است.
گردآوري: واحد نشر اسناد. - تهران: وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سياسي و بين المللي، موسسه چاپ و انتشارات (چاپ سوم): 1371.
چهارده، 254 ص.: نمونه.- (اسناد؛ 2).
اين كتاب، مجموعه اي از موضوعات مربوط به روابط عراق با ايران، پس از استقلال آن كشور، را نشان مي دهد.
[ صفحه 113]
كتاب اسناد مرزي ايران و عراق، مشتمل بر اسنادي است كه در فصول زير جاي گرفته است: تأسيس كشور عراق و مسأله موصل؛ ارجاع اختلاف به جامعه ملل؛ عهدنامه ي سرحدي 1937 و خودداري عراق از اجراي عهدنامه ي سرحدي 1937؛ نقض عهدنامه ي 1937 توسط دولت عراق؛ مناسبات ايران و عراق در سالهاي 1963 - 68؛ بحران اروندرود در سال 1969. و عهدنامه ي
مرزي و حسن همجواري 1975.
دفتر مطالعات سياسي و بين المللي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران.- تهران: وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران، دفتر مطالعات سياسي و بين المللي، 147.1369 ص.: نمونه.
در شكل گيري كتاب حاضر شوراي عالي امنيت ملي، وزير محترم امور خارجه، ستاد قطعنامه 598 و دفتر مطالعات سياسي و بين المللي وزارت امور خارجه سهيم بوده اند.
اين كتاب، متن شش نامه ي صدام حسين، (رئيس جمهوري عراق) و چهار نامه از حجت الاسلام والمسلمين هاشمي رفسنجاني (رياست وقت جمهوري اسلامي ايران) در پاسخ به او و همچنين متن يك نامه از ياسر عرفات، (رئيس كميته ي اجرايي سازمان آزادي بخش فلسطين) و پاسخ رياست جمهوري اسلامي ايران به آن است. در مقدمه كتاب، آقاي هاشمي رفسنجاني ضمن بررسي و تحليل دقيق جنگ تحميلي و دوره هاي مختلف آن و بررسي دلايل تغيير موضع عراق، به يازده مورد مهم اين نامه ها اشاره نموده است. درخواست مذاكره ي مستقيم بين رهبر معظم انقلاب و آقاي رئيس جمهور با رئيس جمهور عراق و سران حزب بعث در مكه ي مكرمه و دلايل عدم شركت رهبر معظم انقلاب در اين گفتگوها، مناسب نبودن كشور سعودي براي مذاكرات و نهايتا موافقت با تعيين سفرايي براي مذاكره در ژنو، (در چهارچوب قطعنامه 598) براي برقراري صلح دائمي و مستمر در منطقه جهت جايگزيني حالت نه جنگ و نه صلح آن زمان، در پاسخها ذكر شده است. در پايان، تصوير متن نامه ها به دو زبان فارسي و عربي در كتاب آورده شده است.
گردآوري مركز مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، (چاپ اول): 223.1366 ص.
صفحه عنوان به انگليسي: Interviews: the collection of interviews of Sayyid
"Ali Khamenei" the President of Islamic Republic of Iran in 1981-1982
شمارگان: 5000 نسخه.
جلد اول كتاب «مصاحبه ها» مجموعه ي مصاحبه هايي است كه حجت الاسلام والمسلمين سيد علي خامنه اي در دوران رياست جمهوري خود، طي سال 1360، با رسانه هاي خبري مختلف داخلي و خارجي - مانند روزنامه هاي جمهوري اسلامي، اطلاعات، كيهان، مجله ي سروش، خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران، خبرنگار مجله نيوزويك، تلويزيون سوئيس و...- داشته است. موضوع مصاحبه ها نيز بحثهاي سياسي، طرحهاي اقتصادي، حوادث اجتماعي، رخدادهاي نظامي و به طور كلي، تلاشهاي ملي يك رئيس جمهور و يك نظام در حيات يك ساله ي يك ملت و يك انقلاب است. تقريبا در تمامي اين مصاحبه ها، مطالبي در ارتباط با جنگ تحميلي مطرح شده و رئيس جمهور، نظر رسمي دولت جمهوري اسلامي را بيان كرده است. علاوه بر آن، مطالب صفحات 32 تا 46 كتاب، مستقيما در ارتباط با جنگ تحميلي هستند.
[ صفحه 114]
مركز مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، (چاپ اول): 163.1366 ص.
صفحه عنوان به انگليسي: President Khameneis Interviews, 1982-1984
شمارگان: 5000 نسخه.
جلد دوم كتاب مصاحبه ها، مجموعه ي مصاحبه هايي است كه «آيةالله سيد علي خامنه اي» در دوران رياست جمهوري خود طي سالهاي 1361 و 1362 با رسانه هاي خبري مختلف داخلي و خارجي (مانند: خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران، مجله ي پيام انقلاب، مجله ي سروش، تلويزيون ژاپن و (آقاي مارتينز از تلويزيون هلند و...) داشته اند. موضوع مصاحبه ها نيز بحثهاي سياسي، طرحهاي اقتصادي، حوادث اجتماعي، رخدادهاي نظامي و به طور كلي، تلاشهاي ملي يك رئيس جمهور و يك نظام در حيات دو ساله ي يك ملت و يك انقلاب است. تقريبا
در تمامي اين مصاحبه ها مطالبي در ارتباط با جنگ تحميلي مطرح شده و ايشان نيز نظر رسمي دولت جمهوري اسلامي را بيان فرموده اند.
هاشمي رفسنجاني؛ به اهتمام ياسر هاشمي؛ طرح و پردازش دفتر نشر معارف انقلاب؛ ويراستار قادر باستاني. - تهران: دفتر نشر معارف انقلاب، (چاپ هشتم): 611.1378 ص.: مصور، عكس، نمونه.
عنوان ديگر: كارنامه و خاطرات 1360: عبور از بحران.
عنوان روي جلد: سال 60 عبور از بحران: كارنامه و خاطرات هاشمي رفسنجاني. كتابنامه: به صورت زيرنويس. شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر، شامل مجموعه اي از «خاطرات، اسناد، مصاحبه ها، سخنراني ها، نطق هاي پيش از دستور مجلس، پيامها و مكاتبات» آقاي هاشمي رفسنجاني است كه توسط او از وقايع رخ داده در طول سال 1360 (كه به سال بحران مشهور است) نوشته و همراه با عكسهاي مربوطه چاپ شده است. ترتيب ارائه ي مطالب بر حسب روزهاي ماه است. در پايان كتاب و در بخشي مجزا - با عنوان «روايت هجران» - به بررسي و نقل حادثه ي انفجار دفتر حزب جمهوري اسلامي و شهادت شهيد بهشتي و ياران وي پرداخته مي شود. تصاويري نيز از حادثه ي انفجار و شهداي فاجعه ي هفتم تير و نمونه ي دستخط آقاي رفسنجاني و حضرت امام خميني (ره) نيز ارائه شده است. از جمله مطالب كتاب مي توان به موارد زير اشاره كرد: «بحرانهاي شديد سياسي، نظامي، امنيتي و اقتصادي، ادامه ي اشغال خاك ايران توسط نيروهاي عراقي، قصد بني صدر براي اختلاف افكني بين ارتش و سپاه، تحركات و عمليات براي عقب راندن عراق و پس گيري مناطق اشغال شده، سلب كفايت بني صدر و عزل او، درگيري هاي كردستان، انتخاب آيت الله خامنه اي به رياست جمهوري و...».
هاشمي رفسنجاني؛ به اهتمام فاطمه هاشمي. - تهران: دفتر نشر معارف انقلاب، (چاپ دوم): 1380.
491 ص.: مصور، نقشه (رنگي)، نمونه، عكس.
عنوان روي جلد: سال 61: پس از بحران: كارنامه و خاطرات هاشمي رفسنجاني.
عنوان ديگر: كارنامه و خاطرات: اسناد، گاه شمار، رويدادها.
كتابنامه: به صورت زيرنويس. شمارگان: 7000 نسخه.
[ صفحه 115]
اين كتاب، در بردارنده ي خاطرات و كارنامه روزانه ي آقاي هاشمي رفسنجاني در سال 1361 است. در آن، سخنراني ها، پيامها، مصاحبه با رسانه هاي جمعي، خطبه هاي نماز جمعه و نطق هاي پيش از دستور مجلس شوراي اسلامي در سال 1361، به ترتيب روزهاي ماه همراه تصاوير مربوط ارائه شده است. نكات گردآوري شده، با توجه به نقش حساس و تعيين كننده ي آقاي رفسنجاني در تاريخ معاصر ايران (بخصوص جنگ) و نمايندگي امام (ره) در شوراي عالي دفاع، اهميت زيادي دارد. از جمله مطالب ارائه شده مي توان به اين موارد اشاره كرد: «آزادي خرمشهر، گزارش حملات هوايي و بمبارانها، عمليات فتح المبين، عمليات بيت المقدس، مذاكرات و نشستهاي مربوط به جنگ و عمليات با حضرت امام (ره) و فرماندهان نيروهاي مسلح، اجازه ي ورود به خاك عراق، عمليات رمضان و والفجر مقدماتي، اختلاف بين نيروهاي سه گانه ي ارتش، سپاه و بسيج و نيروهاي انتظامي (شهرباني، ژاندارمري و كميته هاي انقلاب)، حكم جانشين فرماندهي كل قوا به ايشان و...».
به قلم جلال رفيع.- تهران: امير كبير، 351،1362 ص.
بالاي عنوان: اسناد انقلاب اسلامي.
اين جلد، مجموعه ي سرمقاله هاي روزنامه هاي اطلاعات و كيهان از اولين روزهاي انقلاب تا يازدهم ارديبهشت 58 است. مطالب، به صورت روزشمار، نخستين راهپيمايي هاي مردم بعد از پيروزي انقلاب، نماز
جمعه و ساير رويدادها (از جمله عمليات گروهكها در كردستان و محاصره ي دكتر چمران در كردستان) را مطرح مي كند و در صفحه 288 نخستين برخوردهاي مرزي با رژيم عراق را گزارش مي دهد. ادعاي مالكيت عراق بر سه جزيره ي ايراني در خليج فارس و شدت گرفتن احتمال حمله ي عراق و شروع رسمي جنگ، در صفحه 291 كتاب آمده است، سپس در صفحه ي 301 و صفحات بعد، حوادث و رويدادها و مسايلي نظير چگونگي رسوخ در حريم هوايي ايران و عبور هواپيماهاي آمريكايي از نوار مرزي را مورد بحث قرار داده است. در مقاله ي «در كربلاي ايران، قتلگاه آمريكا را شهادت دهيد» (در صفحه 337) يك هشدار جدي براي شناخت خطر مطرح شده است.
به قلم جلال رفيع. - تهران: امير كبير، 1364-406 ص.
بالاي عنوان: اسناد انقلاب اسلامي.
سرمقاله هاي روزنامه هاي اطلاعات و كيهان از جمله اسنادي است كه تاريخ جنگ تحميلي را بخوبي مي نماياند. اين جلد، با مقالاتي درباره ي كودتاي نوژه و شناخت عوامل آن (كه خود آغازي است براي شهريور 59 و حمله ي صدام به ايران) آغاز مي شود. سپس از صفحه ي 284 به شروع رسمي جنگ تحميلي عراق عليه ايران و بيان وقايع و حوادث مرتبط با آن مي پردازد. «طرح برژيسنكي، بمباران و دانش آموزان قهرماني كه توطئه ي برژينسكي را نقش بر آب كردند، بسيج مردم و تشكيل هسته هاي مقاومت، اعزام نيروها به جبهه، ديدگاهها و برخوردهاي سه گانه در مبارزه ي ضد امپرياليستي ايران، اشغال افغانستان، صدور انقلاب ايران به دست صدام و مشخص شدن جبهه ي خارجي و جبهه ي داخلي، از بركات جنگ تحميلي» از جمله مطالب اين مقالات است. فرمايشات حضرت امام خميني (ره)
در ارتباط با جنگ تحميلي در مناسبتها و مراسم مختلف و رهبري ايشان در هر يك از مقاطع سرنوشت ساز، نيز در اين كتاب آمده است.
[ صفحه 116]
مركز مطالعات و تحقيات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامي؛ نويسنده محسن رشيد؛ ويراستار مهدي انصاري. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 84.1378 ص.: نقشه، جدول.
طراح روي جلد: حميدرضا دانش فر.
شمارگان: 5000 نسخه.
در كتاب حاضر كه به منظور آشنايي مختصر با جنگ ايران و عراق تهيه شده است، دوران جنگ از نظر زماني در ده بخش تقسيم شده است كه عبارتند از: زمينه سازي تهاجم، هجوم سراسري، كسب اعتماد به نفس، آزادسازي مناطق اشغالي، تعقيب متجاوز، تحول غيرآشكار در جنگ، آغاز اقدامات سياسي، تغيير توازن به سود ايران، سال سرنوشت و پايان جنگ. نقشه هاي ارائه شده، فهرست جداگانه اي دارند و عناوين آنها عبارتند از: تهاجم هوايي و زميني عراق در آغاز جنگ، مناطق اشغالي (در آغاز پايان سال اول، سال دوم و پس از آزادي)، مناطق عملياتي (در سال دوم تا سال هشتم) و وضعيت مناطق اشغالي پس از فتح خرمشهر تا پذيرش قطعنامه ي 598 جدولها عمدتا شامل اطلاعات زير هستند: گاه شمار رويدادهاي مهم، اقدامات ضد انقلاب، نبردهاي بزرگ، متوسط، نامنظم و محدود و رشد و انهدام ارتش عراق از سال اول تا هشتم جنگ.
تأليف و تدوين عليرضا لطف زادگان؛ [ويرايش مهدي انصاري، محمدمظفر خرمي].- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ دوم): 60.1379 ص.
طراح روي جلد: حميدرضا دانش فر.
شمارگان: 5000 نسخه.
نويسنده در اين كتاب به بررسي نقاط مبهم جنگ عليه ايران و تلاش براي پاسخ دادن به آنها مي پردازد. برخي از اين ابهامات، عبارتند از: «دلايل لشكركشي عراق؛ زمينه سازي هاي عراق در تمام ابعاد
براي حمله به ايران؛ دلايل ناكامي عراق در مرحله ي تهاجم سراسري به خاك ايران؛ ارزيابي عقب نشيني عراق بعد از عملياتهاي فتح المبين و بيت المقدس؛ اهداف انجام عمليات رمضان؛ دلايل رد قطعنامه ي 514 توسط ايران؛ دلايل مخالفت ايران با قطعنامه ي 582؛ دلايل پذيرش قطعنامه ي 598؛ علل شروع جنگ نفتكشها و چگونگي پشتيباني اقتصادي و نظامي كشورهاي منطقه از عراق».
نگارش محمد دروديان.- ويرايش محتوايي: بهاءالدين شيخ الاسلامي؛ ويرايش نهايي و مدير آماده سازي: مهدي انصاري؛ طراحي و ترسيم نقشه ها: اسدالله احمدي، علي محمد تقيئي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، 248.1376 ص.: نقشه.- (سيري در جنگ ايران و عراق، ج. 6).
[ صفحه 117]
منابع و ماخذ در پايان هر فصل.
كتاب، سير تهاجم عراق به ايران را در نه فصل بررسي مي كند. در فصل اول، «زمينه هاي تهاجم»، اين زمينه ها از ديد سياستمداران داخلي و خارجي بررسي مي شود. در فصل دوم، «تجاوز و اشغال»، ابعاد مختلف جنگ در سال اول، و در فصل سوم، «سال دوم جنگ»، پيروزي ها و شكستها در اثر استفاده از روش كلاسيك جنگ تحليل مي شود. فصل چهارم، «بن بست توقف»، سال سوم جنگ را مورد تحليل قرار داده، به عدم گشايش نيافتن بن بست جنگ به سود ايران يا حاصل نشدن پيروزي نهايي اشاره مي شود. فصل پنجم، «تشديد فشار بر ايران»، اوضاع سياسي و اقتصادي ايران و افزايش فشار بر ايران را بررسي مي كند. فصل ششم، «گسترش جنگ»، جنگ درياها و شهرها و فصل هفتم، «تغيير توازن به سود ايران»، عمليات فاو و تصرف اين منطقه را مورد بررسي قرار مي دهد. فصل هشتم، «ثبت توازن به سود ايران»
و فصل نهم «سال هشتم جنگ» عدم موفقيت عراق در جنگ را مورد بحث قرار مي دهد. فهرست هاي موضوعي، اعلام، مناطق عملياتي و اقدامات نظامي پايان بخش كتاب است.
نوشته كامران غضنفري.- تهران: مؤسسه انتشاراتي كيا، (چاپ اول): 491.1380 ص.
كتابنامه: ص. 471 - 491 و در پايان هر فصل.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: فصل اول: روابط ايران و آمريكا در رژيم پهلوي؛ فصل دوم: منافع از ميان رفته يا مورد تهديد قرار گرفته آمريكا؛ فصل سوم: اقدامات خصمانه آمريكا عليه جمهوري اسلامي ايران در دوره ي كارتر؛ فصل چهارم: اقدامات دولت ريگان در جهت براندازي جمهوري اسلامي ايران؛ فصل پنجم: اقدامات دولت «بوش» عليه ايران. فصل ششم: توطئه ها و اقدامات دولت كلينتون عليه ايران؛ فصل هفتم: جمع بندي و نتيجه و فهرست منابع.
نويسنده در اين كتاب روابط ايران و آمريكا را از دوره ي پهلوي تا حال حاضر بررسي مي كند. كتاب در هفت فصل تنظيم شده است. و هر فصل تقسيمات فرعي خود را دارد. مطالب كتاب از فصل سوم به بعد در ارتباط مستقيم با جنگ تحميلي عراق عليه ايران است. فصل سوم، بررسي توطئه هاي آمريكا پس از پيروزي انقلاب اسلامي در ايران است. به ويژه بخش هشتم اين فصل در ارتباط با تشويق و تحريك عراق به آغاز جنگ تحميلي است. نويسنده در فصلهاي چهارم و پنجم و ششم توطئه ها و جريانات پشت پرده در حمايت از دولت عراق براي جنگ با ايران را مورد بررسي قرار مي دهد.
نويسنده فيليپ رابينز، [جاناتان استرون]؛ مترجم: مهدي افشار. - تهران: نشر ايرانشهر، 1370. د، 250 ص. مصور: نقشه، جدول.
عنوان روي جلد: آينده خليج فارس: سياست و نفت در دهه 1990.
عنوان اصلي:The Future of the Gulf: Politics and Oil the 1990s.
كتابنامه.
كتاب حاضر به ارزيابي تحولات
كشورهاي منطقه ي خليج فارس پس از پذيرش قطعنامه ي 598 مي پردازد. تأثير جنگ تحميلي بر اين كشورها، در اين دوره و تا حدودي قبل از آن بررسي شده است. در بخش اول، مسايل داخلي ايران در زمان پذيرش قطعنامه، تمايل مسؤولان به خاتمه يا ادامه ي جنگ و شرايط سياسي، نظامي و اجتماعي و حاكم بر كشور در پايان جنگ بررسي شده، علت حمله ي منافقين به ايران اجمالا مورد بحث قرار گرفته شده است.
[ صفحه 118]
در اين بخش همچنين سياستهاي داخلي نظام جمهوري اسلامي و مسائلي در رابطه با خليج فارس پيگيري شده اند. در بخش دوم، كشور عراق به عنوان كشوري در منطقه ي خليج فارس و تأثير جنگ بر آن و وضعيت اجتماعي، اقتصادي، نظامي و به ويژه سياسي آن كشور در اين دوره بررسي شده است. بخشهاي بعدي به كشورهاي ديگر حوزه ي خليج فارس، ابرقدرتها و خليج فارس و اهميت عرضه ي نفت اختصاص دارد و تأثير جنگ بر اين موضوع ها به اختصار بيان شده است.
نويسنده: محمد دروديان؛ ويرايش محتوايي: بهاءالدين شيخ الاسلامي؛ ويرايش ادبي: فرهاد طاهري.- سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول) 1381.
288 ص.- (نقد و بررسي جنگ ايران و عراق؛ 2).
طراح روي جلد: عباس دروديان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Review and Critic of Iran Iraq War; 2
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، به بررسي نظريه هاي مختلف درباره علل وقوع جنگها، ريشه ها و علل تجاوز عراق به ايران و تأثير پيروزي انقلاب انقلاب بر روابط ايران و عراق و ايران و آمريكا پرداخته و در پي پاسخ به اين پرسش اساسي
است كه آيا وقوع جنگ اجتناب پذير بود يا نه؟ برخي از مطالب كتاب عبارتند از:
فصل اول: جنگ: بررسي نظريه ها؛ فصل دوم: علل وقوع جنگ ايران و عراق، ديدگاهها و نظريه ها (نظريه ي نظريه پردازان، تحليل رسانه ها و مطبوعات، نطريه ي رژيم عراق و جمهوري اسلامي)؛ فصل سوم: رقابت، درگيري، همكاري (آغاز بحران، درگيري ايران و عراق و امضاي عهدنامه ي بغداد و....)؛ فصل چهارم: انقلاب و جنگ (بازتاب و پيامدهاي پيروزي انقلاب، چالشهاي سياسي - امنيتي، بحران در مناسبات ايران و عراق، همسويي اقدامات عراق و آمريكا عليه ايران، شمارش معكوس براي آغاز جنگ، آمادگي عراق براي جنگ و اقدامات نظامي و...).
محمود مسلمي عقيلي.- تهران: چاپخانه سپهر، 63.1359 ص.
نويسنده، پس از ذكر مقدمه و كلياتي در زمينه ي تأليف كتاب، در بخش اول در مورد اروندرود و موقعيت تاريخي و جغرافيايي آن و تشريح عهدنامه هاي سرحدي منعقده بين ايران و عثماني، و ايران و عراق (شامل عهدنامه ارز روم، ايران و عثماني و عهدنامه ي سرحدي 1316 ايران و عراق و پروتكل ضميمه ي آن) صحبت مي كند. بخش دوم در مورد اعلام بي اعتباري عهدنامه ي سرحدي 1316 شمسي توسط ايران، طرح موضوع توسط عراق در سازمان ملل متحد، نظر دولت عراق نسبت به قرارداد سرحدي 1316 و اعلام بي اعتباري آن توسط ايران، قطع روابط ديپلماتيك ايران و عراق در آذرماه 1350 و برقراري مجدد اين روابط در مهرماه 1352 و دلايل حقانيت ايران در لغو يكجانبه ي عهدنامه ي سرحدي 1361 است. بخش سوم، اعلاميه ي مارس 1975 ايران و عراق، بررسي اجلاس هاي وزاري امور خارجه ي سه كشور ايران، عراق و الجزاير بعد از موافقتنامه ي الجزيره، قانون عهدنامه ي مربوط به
مرز دولتي و حسن همجواري بين ايران و عراق را مورد بررسي قرار داده، بر جايگزيني قدرت در خليج فارس نظري مي افكند.
[ صفحه 119]
نويسنده محمدباقر حشمت زاده؛ با همكاري بهروز صادقي؛ ويرايش محتوايي حسين اردستاني، مجيد مختاري؛ ويرايش ادبي حكيمه دسترنجي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 236.1379 ص.
طراح روي جلد: سيامك فرشچي.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Communication and National Security in the Iran and Iraq War.
كتابنامه: ص. 236 - 233.
شمارگان: 3000 نسخه.
در اين كتاب، تصويري فشرده و اجمالي از هشت سال جنگ تحميلي، از رهگذر تيترهاي روزنامه ي اطلاعات ارائه شده و نحوه ي برخورد مسؤولان سياسي و نظامي با جنگ، نمايانده مي شود. نوشته ي كتاب شامل كليات، دو بخش اصلي و نتيجه گيري است. بخش اول، چهار فصل دارد: مفاهيم و نظريات درباره ي مطبوعات و ارتباطات؛ مفهوم امنيت ملي؛ تاريخچه و سابقه ي روزنامه اطلاعات و جنگ تحميلي. بخش دوم، پنج فصل دارد: تفسيرها و پيامهاي روزنامه در ماههاي پيش از حمله ي عراق؛ آغاز تهاجم و تجاوز عراق؛ آغاز مرحله ي تهاجمي ايران؛ بين المللي شدن جنگ تا پذيرش قطعنامه و آتش بس و بالاخره، پذيرش قطعنامه از سوي ايران و شدت گرفتن تهاجم و حمله ي عراق تا آتش بس. در پايان كتاب، فشرده اي از اهم نتايج حاصل از پژوهش ارائه شده است.
نويسندگان جوديت ميلر و لوري ميلروا؛ ترجمه حسن تقي زاده ميلاني.- تهران: كوير، (چاپ دوم): 1370. هشت، 302 ص.
طراح روي جلد: مسعود محسن زاده.
عنوان اصلي به انگليسي:Saddam Hussein and the Crisis in the Gulf
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
اين كتاب در همين سال تحت عنوان «صدام حسين و بحران خليج فارس» با ترجمه ي احمد قاضي توسط انتشارات زرين منتشر شده است.
اين كتاب
كه توسط دو تن از محققان آمريكايي نوشته شده است، زندگي رئيس جمهور عراق را از بدو تولد تا حمله نظامي به كويت و سير وقايع سياسي در سرزمين هاي عراق و كويت را از دوران قديم (و قبل از آن كه به عنوان كشورهاي مجزا شناخته شوند) تا هنگام حضور نيروهاي آمريكا و ديگر متحدينش در منطقه، بررسي مي كند. مطالب فصل ششم كتاب (ص. 143 تا 164) در ارتباط با جنگ تحميلي عراق عليه ايران است. در ايران فصل وضع كشور اسلامي ايران پس از انقلاب اسلامي بررسي و دلايل حمله ي عراق به ايران برشمرده مي شود. سپس وضع داخلي عراق در روند جنگ، بويژه پس از پيروزي هاي ايران در جبهه هاي نبرد تا پذيرش قطعنامه 598 از سوي ايران تحليل مي گردد. در فصل هفتم و فصل هاي بعد، پي آمدهاي جنگ عراق عليه ايران، تصميم صدام براي حمله به كويت، تاريخچه ي فن آوري هاي موشكي، بمب هاي شيميايي و اتمي عراق و پي آمدهاي جنگ بررسي شده است.
علي ايرانلو.- تهران: بقيةالله، (چاپ اول): 509.1359 ص.: مصور.
شمارگان: 10000 نسخه.
[ صفحه 120]
اين كتاب، در بيست و هشت فصل، سير جريانات تاريخي ايران را از زمان جنگ جهاني دوم تا جنگ ايران و عراق، (تا پايان سال 1359) دنبال مي كند. فصلهاي اول تا هفتم به جنگ جهاني دوم در ايران و سلسه پهلوي اختصاص دارد و از فصل هشتم (ورود رهبر به ايران) تا پايان فصل بيست و چهارم، به بيان مراحل پيروزي انقلاب، تشكيل مجلس خبرگان، غائله ي كردستان، حركات تحريك آميز عراق عليه ايران و تجاوز عراق به خاك مقدس ايران اختصاص يافته است. اين قسمت
به صورت روزشمار، تاريخچه ي حركات دولت عراق را عليه جمهوري اسلامي ايران درج كرده است كه از بين آنها مي توان به بمباران روستاهاي خوزستان و دهكده هاي مرزي، اخراج بيش از 38000 هزار تن از ايرانيان مقيم عراق و... اشاره كرد. فصل هاي بعدي كتاب به بيان جنگ ايران و عراق و بيانات رهبر كبير انقلاب درباره ي حوادث پرداخته است.
ساندي تايمز؛ مترجم، حسين ابوترابيان.- تهران: نشر نو، 272.1363 ص.
مندرجات: مردي به نام عون؛ جنگ اعصاب، عمليات؛ نجات با سه ضميمه (مصاحبه محمد فاروقي با عون، مصاحبه ي پليس با «كريس كريمر» و عاقبت كار علي).
كتاب «اشغال»، گزارش شش روزي پرتب و تاب (15 - 10 ارديبهشت 1359) است كه طي آن شش مرد مسلح، سفارت جمهوري اسلامي ايران در لندن را اشغال و هفده كارمند، هشت مراجعه كننده و يك مأمور انگليسي را به گروگان گرفتند. ماجرا با كشته شدن پنج مهاجم و دو تن از كاركنان سفارتخانه به پايان رسيد. مهاجمان خود را از عرب هاي خوزستان معرفي كرده، خواهان آزادي 91 نفر از اعراب زنداني خوزستان بودند. طراح اصلي حمله به سفارت، يك افسر ارتش عراق به نام «سامي محمد علي» بود. اين عراقي هدف خود را، جلب توجه افكار عمومي جهانيان به ستمي دانسته بود كه به زعم او جمهوري اسلامي در حق خلق عرب خوزستان و ديگر اقوام ايراني روامي دارد. مترجم در مقدمه مي گويد: هدف اين اشغال، فراهم كردن زمينه حمله ارتش عراق بود، چون صدام قصد داشت به جهانيان نشان دهد كه مي خواهد اعراب تحت ستم خوزستان را آزاد كند. در مقدمه به همكاري هاي صدام و آمريكا اشاره شده
است.
به كوشش علي اكبر مرتضايي؛ [براي معاوت امور فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي]؛ تهيه شده در مركز بازشناسي اسلام و ايران.- تهران: پيام آزادي، (چاپ اول): 1378.
هجده، 213 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Imam Khomeini as Viewed by Others
كتابنامه: ص. 213 - 209.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر شامل پاره اي از نظرات شخصيتهاي برجسته ي سياسي، اجتماعي، علمي و فرهنگي 57 كشور جهان و نامه ها و اشعاري است كه به حضرت امام خميني (ره) تقديم شده است. در متن ترجمه هاي ارائه شده در كتاب، مطالب بسياري درباره ي جنگ ايران و عراق و رهبري امام خميني (ره) و نيز درباره ي مبارزه در مقابل ظلم و استبداد و نقش امام در رهبري جهان موجود است. مطالب زير نام افراد، با تفكيك قاره و كشور، بخش اشعار و نامه ها تنظيم شده است. از جمله اسامي افراد، مي توان به اين موارد اشاره كرد:
آسيا: آذربايجان (دكتر رفيق علي اف، اسماعيل ولي اف)، اردن (حسن التل، عدنان الكيلاني)، بنگلادش (عبدالصمد آزاد، عبدالرحمن چوهدري، عمادالدين احمد)، عراق (دكتر ليث كبه، مخلص جده)، فلسطين (دكتر فتحي شقاقي، صالح زيدان، نايف حواتمه و...).
[ صفحه 121]
رزماري هاليس، ترجمه حاكم قاسمي؛ ويراستار ادبي رمضان علي ابراهيم زاده گرجي.- تهران: دانشگاه امام حسين (ع)، پژوهشكده علوم دفاعي استراتژيك، (چاپ اول): 106.1372 ص.
عنوان اصلي:Gulf Security: No Consensus
كتابنامه:
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: ايران: جستجوي جايگاه شايسته؛ عراق: سنگ بناي منطقه؛ شوراي همكاري خليج فارس: اتحاديه سياسي؛ غرب: شعبده باز قاهر؛ نتيجه گيري.
ترجمه ي اثر حاضر كه از نگاه يك محقق غربي به رشته ي
تحرير درآمده است، به بررسي نقش سه مركز قدرت در خليج فارس (ايران، عراق و شوراي همكاري خليج فارس) و در كنار آنها، قدرتهاي غربي با نفوذ - به ويژه آمريكا - مي پردازد. در كتاب، ضمن اشاره به فرآيند بازسازي پس از هشت سال دفاع مقدس، مداخله ي آمريكا و تلاش آن كشور را براي شكست ايران در جنگ هشت ساله بررسي مي كند و در اين راستا، در مبحث اقتصاد دفاعي به پشتيباني هاي اطلاعاتي، مالي و تداركاتي از عراق در طول جنگ اشاره مي شود و ضصمن ارائه ي آماري از ميزان توليد نفت در سالهاي انقلاب، دوران جنگ و پس از جنگ، مختصري درباره ي برنامه هاي بازسازي اجتماعي و صنعتي در آينده صحبت مي كند. در پايان نيز نتيجه گيري درباره ي آينده ي كشورهاي منطقه - به ويژه عراق و ايران - آمده است.
مصطفي مفيدي.- تهران: كاوه، (چاپ اول): 1361.
94 ص.
كتاب حاضر به بررسي مباحثي مي پردازد كه در روند انقلاب اسلامي اهميت به سزايي دارند. بررسيهاي كشاورزي و روستايي جامعه و مباحثي پيرامون بازسازي مناطق جنگ زده، از جمله موضوع هاي مورد بررسي در اين كتاب است. در بخش بازسازي مناطق جنگ زده، مطالبي در زمينه ي بازسازي اين مناطق - علي الخصوص منطقه ي كردستان - ارائه شده است. پيشنهادات و نظراتي - از قبيل اعطاي اعتبارات بانكي از سوي دولت جهت بازسازي و تشكيل كميته اي متشكل از متخصصان و كارشناسان زمينه هاي كشاورزي، صنعت، بنادر، راهسازي و مسكن، (كه مناطق روستايي و شهري را به طور جداگانه بررسي كرده، به رفع نواقص مي پردازد) - مورد بررسي قرار گرفته است.
نوشته: وحيدالزمان صديقي؛ ترجمه و تصحيح: مجيد روئين تن.- تهران: اطلاعات، (چاپ اول): 259.1378 ص.
عنوان اصلي: Iranian Revolution: a profile
طراح روي جلد، حبيب الله صادقي.
كتابنامه: ص. [257]- 259.
شمارگان: 3150 نسخه.
اين كتاب، در هفت فصل، مروري بر انقلاب اسلامي ايران بوده، به گفته ي نگارنده پاسخي است به تعدادي از سؤالات مطرح شده ي عصر حاضر. قسمتهاي مختلف كتاب عبارتند از: «فصل اول: مروري گذرا و وسيع بر دوران سلطنت پهلوي كه در سال 1357 منقرض شد؛ فصل دوم: برخوردها و كشمكشهاي رژيم حاكم با عوامل انقلاب تا دوران سرنگوني رژيم و تشكيل دولت موقت بازرگان؛ فصل سوم: مطالعه و بررسي عوامل و نيروهاي انقلاب (از جمله دكتر علي شريعتي)؛ فصل چهارم؛ بررسي سيستم حكومتي بازرگان جهت مهار مشكلات و نابساماني ها،
[ صفحه 122]
برگزاري رفراندوم و انتخابات مجلس شوراي
اسلامي؛ فصل پنجم: اشغال سفارت آمريكا و پيامدهاي بعدي آن؛ فصل هاي ششم و هفتم: بررسي مسأله ي جنگ ايران و عراق، عزل بني صدر و انتخابات آيت الله خامنه اي به عنوان رئيس جمهور.»
نظارت، تدوين و ويراستاري: سازمان تبليغات اسلامي، معاونت آموزش و پژوهش، دفتر بررسي هاي سياسي.- سازمان تبليغات اسلامي، (چاپ اول): 235.1376 ص. شمارگان: 3000 نسخه.
در اين مجموعه، اوضاع منطقه از قبل از شروع جنگ تا پذيرش قطعنامه ي 598 در سال 1367، بررسي شده است. مقاله اول، با يك ديدگاه توصيفي به بررسي پيشينه ي تاريخي دشمني عراق با ايران اسلامي، از آغاز انقلاب اسلامي تا شروع تجاوز پرداخته است. مقاله دوم، بيانگر علل آغاز جنگ تحميلي است با در نظر گرفتن اوضاع كشورهاي ايران، عراق و ايالات متحده (بازيگر خارجي جنگ) و با استفاده از تئوري هاي روانشناختي، حقوقي و سياسي و با اين اعتقاد كه استكبار جهاني سعي بر تهييج عراق براي تسويه ي مسايل في مابين دارد. مقاله ي سوم، نظام بين المللي حاكم بر دوره ي زماني تجاوز عراق عليه ايران را با ديدگاهي كلان سيستمي تحليل و بررسي كرده، ضرورت ادامه ي دفاع از طرف ايران را پس از فتح خرمشهر توضيح مي دهد. در مقاله ي چهارم، مواضع و عملكرد سازمانهاي بين المللي، ابرقدرتها و كشورهاي غربي و عربي تشريح مي شود. مقاله ي پنجم، بررسي استفاده ي رژيم عراق از سلاحهاي شيميايي و واكنش مجامع بين المللي و كشف علل سكوت منابع مختلف در برابر تخلفات عراق است. مقاله ي ششم، تحليل اوضاع حاكم بر نظام بين المللي در زمان پذيرش قطعنامه ي 598 از سوي ايران است و بر صحت موضع جمهوري اسلامي ايران - با توجه به شرايط حاكم - تأكيد مي كند.
مرتضي منطقي [براي] شاخه روانشناسي گروه علوم انساني دفتر مركزي جهاد دانشگاهي.- تهران: جهاد دانشگاهي، واحد دانشگاه تهران، مركز انتشارات (چاپ اول): 133.1373 ص.
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
شمارگان:
2000 نسخه.
كتاب حاضر در ابتدا براي تكميل بينش و آگاهي هاي مسؤولان نظامي كشور نسبت به مسأله جنگ، در سالهاي 1365 - 1366، نوشته شد و در نسخه هايي محدود تكثير شد. ولي با توجه به تهاجم عراق به جبهه هاي ايران در سال 1367 و سركوب بي رحمانه مردم عراق در سال 1370 و احتمال وقوع حركت هايي مشابه در آينده، تصميم گرفته شد متن اوليه بدون تغيير منتشر شود.
نويسنده در اين كتاب درصدد پيدا كردن راههاي شكستن مقاومت نيروهاي دشمن، در وقايع احتمالي ديگري نظير جنگ عراق با ايران است. از اين رو با بررسي علمي مقاومت نظاميان عراقي، به ارائه ي يك تحليل واقع گرايانه جهت شكستن سريعتر مقاومت دشمن مي پردازد. او با تكيه بر روانشناسي سياسي، ارتش عراق را به دو بخش موافق و مخالف تقسيم كرده، با استفاده از اصول روانشناسي، انگيزه هاي رواني مقاومت نظاميان بعثي را حول محورهاي تحميق، تهديد و تطميع مورد بررسي قرار مي دهد و با ذكر روشهاي شكستن مقاومت ناشي از آنها، تأكيد مي كند كه با شكستن انگيزه هاي مقاومت، مي توان نيروهاي متخاصم را خودي كرد و بر دشمن فايق آمد.
[ صفحه 123]
حسن واعظي.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، (چاپ دوم)، 1379. د، 410 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Iran U.S.A Analysis of U.S. policies towards Iran.
كتابنامه: ص. [405]- 410
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب در هفت فصل به بررسي سياستها و دخالتهاي آمريكا در جهان - به ويژه در ايران - مي پردازد. در متن كتاب، در هر مبحث، مطالبي در ارتباط با جنگ ايران و عراق
ارائه شده است. فصل اول: روند شكل گيري و حضور آمريكا در صحنه ي معادلات جهاني (مباني سياست خارجي آمريكا در قرن نوزده و بيست، روشهاي تسلط آمريكا بر ملت ها و مناطق استراتژيك جهان و...) فصل دوم: روند شكل گيري ديوار بلند بي اعتمادي (تاريخچه ي شكل گيري روابط ايران و آمريكا و تسلط آمريكا بر حكومت پهلوي، طرحها و اقدامات پس از پيروزي انقلاب، كودتاي نوژه و جنگ تحميلي و...)؛ فصل سوم: استراتژي مهار (سياست مهار ريگان، اقدامات كارتر، ريگان، كلينتون و...)؛ فصل چهارم: طرح بازسازي شده ي فروپاشي شوروي عليه ايران (دكترين كلينتون و طراحان و عوامل اجرايي آن و...)؛ فصل پنجم: شيوه هاي جنگ رواني آمريكا عليه ايران (جنگ رواني و اهداف سياسي خارجي آمريكا، توطئه هاي آمريكا عليه ايران و...)؛ فصل ششم: ريشه هاي خصومت نظام سلطه ي جهاني با اسلام و ايران و فصل هفتم: جمع بندي و توصيه هاي راهبردي.
تهران: دبيرخانه ي كنفرانس بين المللي تجاوز و دفاع، 381.1368 ص.: نقشه، جدول، نمونه، نمودار.
كتابنامه: در پايان هر مقاله.
شمارگان: 5000 نسخه.
در ابتدا، سخنراني هاي دكتر كمال خرازي، حضرت آيت الله سيد علي خامنه اي و حجت الاسلام والمسلمين هاشمي رفسنجاني در مراسم افتتاحيه ي كنفرانس بين المللي تجاوز و دفاع درج شده است. مقاله ي اول «آيا جنگ در طبيعت انسان است» (از محمدتقي جعفري)، مقاله ي دوم: «فتح المبين يا صلح حديبيه (از سيد جعفر شهيدي) و مقاله ي سوم، مباني جهاد در اسلام (از جعفر سبحاني) است. در مقاله ي اخير معاني و اهداف جهاد، با استناد به آيات قرآني تشريح شده است. در جمع بندي نهايي، محورهاي زير از مجموعه هاي مطروحه، در كنفرانس استخراج مي گردد: 1- رژيم عراق متجاوز است؛ 2- عراق مرتكب جنايات جنگي شده
است؛ 3- عراق تمام اصول را زير پا نهاده است؛ 4- حقوق بين الملل و مكانيزمهاي بين المللي براي جلوگيري از تجاوز ناقص اند؛ 5- اين جنگ عليه انقلاب اسلامي و به منظور تعرض به اراده ي يك ملت طراحي شده و ادامه يافته است و 6- قدرتهاي بزرگ در جنگ خود با انقلاب از همه ي مكانيزمها و امكانات بين المللي - اعم از اقتصادي، سياسي و تبليغاتي - بهره گرفته اند.
تهران: دبيرخانه كنفرانس بين المللي تجاوز و دفاع، 472.1368 ص.: نقشه، جدول، نمونه، نمودار.
كتابنامه:در پايان هر مقاله.
شمارگان: 5000 نسخه.
[ صفحه 124]
در اين جلد از كتاب «مقالات ارائه شده در كنفرانس»، موارد زير مورد بررسي قرار گرفته اند: تجاوز و تمهيدات عراق براي تجاوز به قلمرو ايران، سوء نيت و كارشكني رهبران عراق در اجراي معاهدات، سياست توسعه طلبانه عراق، ايجاد بحران در روابط في مابين، برخوردهاي مرزي، شكايت عراق به شوراي امنيت، توافق الجزيره و انعقاد عهدنامه ي مربوط به مرزهاي دولتي و حسن همجواري بين ايران و عراق و اهداف تجاوز عراق به ايران، برقراري حاكميت مطلق بر اروندرود، تصرف قسمتي از اراضي ايران، تجزيه ي خوزستان ايران، ادعاي استرداد جزاير سه گانه، قصد سرنگوني دولت ايران، ايفاي نقش ژاندرمي خليج فارس، ادعاي رهبري جهان عرب، غرامت جنگي جنگ ايران و عراق و ارزيابي خسارات، مقاله هايي درباره ي برخي از تأثيرات جنگ بر عراق، سابقه ي عراقي ها و جنگ، توسعه ي اقتصادي و قبيله ي حاكم، جنبش سياسي ارتش، سياست خارجي، تركيب سياسي عراق، اقتصادي و... در كنفرانس ارائه شده است.
سازمان تبليغات اسلامي، ستاد پشتيباني امور فرهنگي جبهه ها: شوراي عالي دفاع، ستاد تبليغات جنگ، (چاپ اول): 67.1365 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت هفته جنگ (31 شهريور الي 6 مهرماه) منتشر شده است.
اين كتاب شامل مطالب و مقالات گوناگوني درباره ي جنگ تحميلي است. از جمله عنوانهايي كه مورد بحث قرار گرفته است، مي توان به موارد زير اشاره كرد: «ماهيت و اهداف جنگ، نقش مردم و نقش قدرتهاي استكباري در سرنوشت جنگ، كفر و نفاق حاكم بر رژيم بعث
عراق، جنايات حزب بعث نسبت به ملت مسلمان و علماي اهل تسنن و تشيع عراق، ضرورت تداوم دفاع مقدس، شرايط جمهوري اسلامي ايران براي خاتمه ي جنگ، جنگ و تأثير آن به عنوان عاملي در رشد انقلاب، بركات خفيه ي جنگ، دعا به عنوان سلاحي براي مؤمن، جبهه هاي جنگ تحميلي و عبوديت، هم جهت بودن دفاع مقدس با نهضت خونين حسين (ع)، مروري بر بركات و دستاوردهاي شش سال دفاع مقدس، بررسي ابعاد فقهي جنگ و جهاد، و...».
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز فرهنگي، معاونت انتشارات، مديريت امور كتاب، 1373.
55 ص.- (مجموعه مقالات جنگي، 1).
كتاب، مجموعه ي سه مقاله است. در مقاله ي اول (مراحل سرنوشت ساز هشت سال دفاع مقدس)، ساختار جامعه و طبقه بندي عمده ي حاكم بر آن بيان مي كند. سپس به عوامل و چگونگي رشد جناح راست حزب بعث (جناح صدام)، مي پردازد و دلايل دشمني آمريكا و امپرياليزم با انقلاب اسلامي و خشنودي ظاهري شوروي از انقلاب اسلامي را بيان مي كند. اهداف عراق در برخورد با ايران و تشريح اوضاع داخلي ايران در سال 1359، موضوع بعدي مورد بحث است. سپس مراحل مختلف جنگ مورد بررسي قرار مي گيرد. مرحله ي اول: هجوم و پيشروي عراق؛ مرحله ي دوم: توقف و زمينگير شدن عراق و شكست حصر آبادان؛ مرحله ي سوم: اخراج عراق از سرزمين اسلامي در منطقه ي دارخوين و ادامه ي عمليات (ثامن الائمه، طريق القدس، فتح المبين و بيت المقدس)؛ مرحله ي چهارم: ورود به خاك عراق با شروع عمليات رمضان و سپس، والفجر هشت و فتح فاو، حمله به هواپيماي ايرباس و قبول قطعنامه ي 598؛ مرحله ي پنجم: خروج ايران از خاك عراق، حمله ي ناموفق منافقين و شكست آنها، حمله ي عراق به كويت
و نهايتا، پذيرفتن قرارداد 1975 از سوي صدام.
[ صفحه 125]
اصغر جعفري ولداني.- تهران: وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران، دفتر مطالعات سياسي و بين المللي، (چاپ اول): 1367.
715 ص.: نقشه (رنگي)، عكس.- (مباحث سياسي؛ 4).
كتابنامه: ص. 715 - 703. و در پايان هر فصل.
مندرجات: بخش اول: بررسي اختلافات مرزي ايران و عراق تا استقلال آن كشور؛ بخش دوم: مناسبات ايران و عراق (1229 - 1337 ش)؛ بخش سوم: مناسبات ايران و عراق (1337 - 1347 ش)؛ بخش چهارم: از تشديد بحران تا بهبود روابط (1347 - 1357 ش)؛ بخش پنجم لغو عهدنامه 1975 و تجاوز عراق به ايران.
اين كتاب، روابط ايران و عراق (و عثماني) را از ابتدا تا جنگ تحميلي از نظر تاريخي و حقوقي بررسي مي كند. بخش اول به بررسي روابط بين ايران و عراق طي سالهاي 1555 تا 1913 ميلادي و نقش استعمارگران و ابرقدرتها در اين دوره و توطئه ي كشورهاي غرب عليه ايران، (از جمله توطئه ي تجزيه ي خوزستان) مي پردازد. بخشهاي دوم و سوم، شامل بررسي روابط ايران و عراق از زمان استقلال كشور عراق تا سال 1347 شمسي، ايجاد اختلافها، دخالت انگليس، وقوع تحولات و بازتاب آنها در دو كشور و اختلافات مرزي دو كشور است. بخش چهارم، مربوط به پيدايش، آرمان و سياست خارجي حزب بعث، موقعيت اقتصادي و استراتژيك اروندرود، مناقشات مربوط به خوزستان، بلوچستان و كردستان و بهبود روابط تا انقلاب ايران است. بخش پنجم (از صفحه ي 503 تا 606)، بررسي لغو قرارداد 1975 الجزاير از سوي عراق و تجاوز به ايران و اهداف آن،
(با توجه به حقوق بين الملل) است. در پايان كتاب، تصاوير اسناد مهم تاريخي و گاه شمار مهمترين رويدادها تا آغاز جنگ تحميلي آمده است.
مؤلف: اسماعيل منصوري لاريجاني.- تهران: تابان،[؟137].192 ص.
كتابنامه: ص. 192 - 190؛ همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: فصل اول: سابقه تاريخي اختلافات بين ايران و عراق؛ فصل دوم: اهداف تجاوز عراق به ايران؛ فصل سوم: پيشينه تجاوز؛ فصل چهارم: آغاز تجاوز عراق به جمهوري اسلامي ايران؛ فصل پنجم: قبول قطعنامه؛ فصل ششم: تنبيه متجاوز.
اين كتاب در شش فصل، تجاوز عراق به ايران و كمك ابرقدرتها به عراق را بررسي مي كند. فصل اول، تاريخ اختلافات ايران و عثماني - و بعد از آن، ايران و عراق - و بررسي هدفهاي ابرقدرتهاي آن زمان از جنگ افروزي است. در فصل دوم، اهداف تجاوز عراق به ايران را با عنوانهاي فرعي «حاكميت مطلق بر اروندرود، استرداد جزاير سه گانه، تجزيه ي خوزستان، سرنگوني نظام جمهوري اسلامي و رهبري جهان عرب» بررسي كرده است. در فصل سوم، پيشينه ي تجاوز بررسي شده است. فصل چهارم درباره ي آغاز تجاوز عراق به جمهوري اسلامي ايران است كه در آن، اوضاع سياسي، اقتصادي و نظامي ايران و عراق بررسي و واكنش سازمان ملل در برابر پيروزي هاي رزمندگان ايران تحليل شده است. فصل پنجم درباره ي قطعنامه 598، پايان مخاصمه، اعلام متجاوز بودن عراق و مطالب پيرامون آنهاست. فصل ششم نيز به تنبيه متجاوز اختصاص يافته است.
تأليف محمد شريف. - تهران: اطلاعات، (چاپ اول): 240.1373 ص.: نمودار.
عنوان ديگر: نامحدود بودن صلاحيت شوراي امنيت.
كتابنامه: ص. [235]- 249؛ همچنين به صورت زيرنويس.
[ صفحه 126]
شمارگان: 3150 نسخه.
اين كتاب در پنج فصل، به بررسي ميزان صلاحيت شوراي امنيت سازمان ملل
متحد و نقش آن در نظام بين المللي مي پردازد. از جمله مندرجات كتاب، موارد زير است: «نگرش تحليلي بر تاريخ صورت بندي هاي اجتماعي تاريخ بشري از آغاز تا تشكيل سازمان ملل متحد، تئوري هاي تفسير معادلات بين المللي و نحوه ي اعمال آنها بر منشور ملل متحد، سرشت شوراي امنيت، انعكاس دكترين نامحدود بودن صلاحيتهاي شوراي امنيت در اركان سازمان ملل و نتيجه گيري و نگرش به آينده، در بخش ضمائم، نماي تشكيلاتي سازمان ملل متحد و عناوين آراء نظريات مشورتي و قراردادهاي صادره توسط ديوان بين المللي دادگستري (1948 - 1991) ارائه شده است. در متن كتاب به مسأله ي جنگ ايران و عراق و نيز دخالتهاي آمريكا - به عنوان دولتي قدرتمند - در ايجاد نفوذ و لشكركشي ها (مانند لشكركشي در خليج فارس در دوران دفاع مقدس) و رد بيانيه هاي سازمان ملل به نفع خود، مطالبي بيان شده است.
مسعود اسلامي.- تهران: نشر همراه، (چاپ اول): 362.1369 ص.
مندرجات: بخش اول: بررسي موقعيت كويت در نظام روابط بين الملل. دوم: بررسي موقعيت كويت در نظام روابط بين الملل - سوم: مقررات حقوق بين الملل و عملكرد دولتها در خصوص جنگ عراق و ايران.
اين كتاب در سه بخش تنظيم شده است. بخش اول، بررسي موقعيت كويت در نظام روابط بين المللي با نگرشي كلي است. نخست، سيستم بين المللي (به طور كلي) پس از جنگ دوم جهاني، بررسي شده، سپس جايگاه كشورهاي كوچك در اين نظام معرفي مي شود.بخش دوم نگرشي دقيقتر به موقعيت كويت در حوزه ي خليج فارس و بررسي ساختار سياسي، مسايل داخلي، سياست خارجي و روابط خارجي، به ويژه روابط كويت و عراق است و سعي مي كند با شناخت معيارها و موازين حقوق
بين الملل عمومي، آگاهي لازم براي ارزيابي مواضع كويت در قبال جنگ ايران و عراق را، كه مقامات اين كشور بيطرفانه توصيف مي كردند، ارائه دهد. بخش سوم، اسناد و مدارك حمايت رژيم كويت از عراق در خلال جنگ تحميلي را ارائه مي دهد و صحت و سقم ادعاي بيطرفي كويت را در قبال جنگ از ابعاد سياسي - ديپلماتيك، اقتصادي، نظامي و تبليغاتي بررسي مي كند.
مؤلف دفتر سياسي سازمان عقيدتي سياسي ژاندارمري جمهوري اسلامي ايران.- تهران: ژاندارمري جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، دفتر سياسي، (چاپ اول): 191.1369 ص.
كتابنامه: در پايان هر فصل.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: بخش اول: بعد اعتقادي - ارزشي؛ بخش دوم: بعد سياسي - اجتماعي؛ بخش سوم: بعد نهادي - ساختاري؛ بخش چهارم: پيروزي ثمره مقاومت؛ ضمائم.
در اين كتاب، ابتدا در مورد فلسفه ي جهاد و جنگ در اسلام صحبت شده است. سپس دستاوردهاي ارزشمند حماسه ي بزرگ هشت سال مقاومت و پايداري ملت بزرگ ايران مورد بحث قرار گرفته است. در بسياري از موارد، مطالب كتاب، مستند به سخنان و نوشته هاي ناظران و تحليل كارشناسان خارجي است كه از موضعي بيروني به جنگ تحميلي نگريسته اند و مجبور به اعتراف واقعيتها شده اند. اين كتاب، جنبه ي تحليلي داشته، مي كوشد با ذكر مصداقها و مقايسه ي تاريخي و بحث مستند، دستاوردهاي جنگ را نشان دهد. در پايان كتاب، مدارك بين المللي عهدنامه ي 1975 و مدارك بين المللي ساير عهدنامه هاي منعقده بين دولتهاي ايران و عراق و نيز نامه هاي رئيس
[ صفحه 127]
جمهور وقت ايران، حجت الاسلام والمسلمين هاشمي رفسنجاني و صدام حسين (رئيس جمهور عراق) آورده شده است.
نوشته شمس حائري.- تهران: سازمان انتشارات كيهان، (چاپ اول): 1373. شش، 178 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، اعترافات «شمس حائري» درباره ي گروه منافقان است. نويسنده كه خود مدتي عضو اين گروه بود، به اين وسيله قصد دارد ماهيت گروه منافقان را برملا سازد. او در كتاب خود به مسائلي چون جذب نيرو در داخل و خارج از كشور، ديدگاهها، احكام دين
جديد! و خانه و خانواده و كودك از نگاه سازمان منافقين مي پردازد. در صحفات ابتدايي كتاب سير فعاليت منافقين در دوران انقلاب و جنگ به طور مختصر بيان شده و گفته شده كه از سال 1363 گروه منافقين عملا در برابر دولت جمهوري اسلامي ايران قرار گرفته اند. در بخشهايي از كتاب نيز اشاره هايي به جنگ ايران و عراق شده است. مثلا در بخشي از كتاب نوشته شده است كه سازمان براي حفظ روحيه ي اعضاي خود ميهماني هايي را برگزار مي كرد كه در آنها، زنان و مردان در كنار هم به لهو و لعب مي پرداختند. در يكي از اين ميهماني ها، اسراي جنگ تحميلي را هم بردند تا روحيه اين اسيران را تضعيف كنند.
پيرسالينجر، اريك لوران؛ ترجمه محمود رياضي.- تهران: خجسته، (چاپ اول): 350.1370 ص.- (تاريخ و سياست؛ 1).
عنوان اصلي:Secret Dossier: The Hidden agenda Bbehind The Gulf War.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب درصدد تشريح توطئه ي استكبار جهاني براي سرنگوني حكومت صدام حسين است. نويسندگان، در اين كتاب، ضمن اشاره به دسيسه هايي كه در ابتدا موجبات جنگ عراق عليه ايران را فراهم آوردند، وقايعي را كه محرك صدام در حمله به كويت بودند، مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار مي دهند. صدام پس از بدهكاري هاي فراوان در اثر جنگ ايران و عراق و تبديل شدن به قدرت نظامي در منطقه، تصميم گرفت تا بدهكاري هاي خود را نپردازد و پس از اخذ موافقت ضمني ساير كشورهاي منطقه و همپيمانانش - چون شوروي و فرانسه - اقدام به جنگ عليه كويت كرد. در پايان كتاب، يادداشت طارق عزيز به دبير كل جامعه ي عرب، نامه ي
وزير امور خارجه ي عراق به دبير كل سازمان ملل متحد به همراه نامه ي سرتيپ فهد احمدالفهد به شيخ سالم الصباح پس از ملاقات وي با دفتر مركزي «سيا» در ضميمه ي كتاب آمده است.
مؤلف اسماعيل منصوري لاريجاني.- تهران: اسليمي، (چاپ اول): 348.1380 ص.: مصور(بخش رنگي).
صفحه عنوان به انگليسي:The History of Sacred Defence
كتابنامه: ص. [289] - 297؛ همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب با حمايت بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس چاپ شده است.
[ صفحه 128]
اين كتاب به بررسي علل، اهداف و شرايط وقوع جنگ مي پردازد. در اين راستا، ضمن بررسي ريشه ي تاريخي اختلافات بين ايران و عراق، علل تجاوز رژيم عراق به جمهوري اسلامي ايران و سركردگي آمريكا، اوضاع سياسي، اقتصادي و نظامي رژيم عراق و توسعه طلبي صدام را تشريح مي كند. سپس اهداف تجاوز عراق به ايران را بيان مي كند. در فصول بعد، پيشينيه ي تجاوز و آغاز تجاوز در 31 شهريور 1359 را تشريح كرده است. بخش مهم و گسترده ي اين كتاب، به شرح سياست دفاعي ايران پرداخته است (در فصل بعد با عنوان «دفع تجاوز»). در ادامه، قطعنامه ي 598 و مفاد بندهاي ده گانه ي آن مورد بررسي و تحليل دقيق قرار گرفته است. كتاب، شامل تصاوير سياه و سفيد و رنگي به همراه زيرنويسهاي مربوطه است. در پايان كتاب نيز مكاتبات رؤساي جمهوري ايران و عراق ارائه مي شود.
علي اكبر ولايتي.- تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامي، 502.1376 ص.
كتاب «تاريخ سياسي جنگ» در يازده فصل به تشريح چگونگي شروع جنگ، دلايل تاريخي و پيشينه ي اختلافات مرزي ايران و عراق پرداخته، سير انعقاد عهدنامه هاي مختلف بين دو كشور را (از دوران حكومت عثماني تا عهدنامه ي الجزاير) بررسي كرده، تحليلي بر ادعاهاي عراق براي شروع جنگ ارائه مي دهد. فصل دوم كه از شروع
جنگ تا بازپس گيري خرمشهر را شامل مي شود، به برخورد مراجع بين المللي - از جمله، شوراي امنيت سازمان ملل متحد، سازمان كنفرانس اسلامي، كميته هاي حسن نيت (كه به ايران سفر مي كردند) و اجلاس وزراي خارجه ي جنبش عدم تعهد - با موضوع جنگ مي پردازد. فصول بعدي به فتح خرمشهر و تأثيرات منطقه اي و بين المللي آن، جريانات بين فتح خرمشهر تا فاجعه حلبچه و قعطنامه ي 598 و چگونگي شكل گيري آن، چگونگي و دلايل پذيرش آن از طرف ايران، گفتگوهاي صلح بين ايران و دبير كل سازمان ملل و طرف عراقي، جو حاكم بر گفتگوها، تبادل نامه بين رؤساي جمهور دو كشور و اجراي قطعنامه و جريان عادي سازي روابط دو كشور تا زمان اشغال كويت توسط عراق مي پردازد.
نوشته نسرين مصفا، مسعود طارم سري، عبدالرحمن عالم و بهرام مستقيمي؛ زير نظر جمشيد ممتاز.- [تهران]: دانشگاه تهران، مركز مطالعات عالي بين المللي (چاپ اول): 1366. نه، ب، 165 ص.
پشت جلد به انگليسي:Aggression Against Iran and the United Nations Position.
كتابنامه: ص. [156]- 165، همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
بنابر مقدمه كتاب، پژوهشگران اين كتاب، سعي كرده اند حقايق جنگ ايران و عراق را با ارائه ي اسناد متعدد، در نهايت دقت و رعايت بيطرفي، نشان دهند. موضوع كلي كتاب، بررسي حقوقي توجيهات عراق براي تهاجم به ايران، شناخت ماهيت تهاجم عراق و بررسي عملكرد سازمان ملل متحد در قبال تجاوز عراق به ايران است. كتاب، در دو فصل تنظيم شده است: فصل اول به بررسي زمينه ها و شناخت ماهيت تهاجم عراق و فصل دوم به موضع گيري سازمان ملل متحد در قبال تجاوز عراق به ايران،
عملكرد شوراي امنيت، اقدام مجمع عمومي، فعاليت هاي دبير كل سازمان ملل متحد و اثر ناديده گرفتن تجاوز عراق بر فعاليت هاي سازمان متت متحد تا سال 1365 پرداخته است.
[ صفحه 129]
هوشنگ طالع.- رشت: سمرقند، (چاپ اول): 1380.
186 ص.: مصور: نقشه، جدول، نمونه.
شمارگان: 2000 نسخه.
فهرست منابع به صورت پانويس و در پايان هر گفتار.
اين كتاب، در هفت گفتار، ريشه هاي تجاوز عراق به ايران را مورد بررسي قرار مي دهد. گفتار نخست، «حكومت زاده ي استعمار»، زايش تا مرگ رژيم شاهنشاهي و كودتاي قاسم البكر تا استقرار حكومت بعث را مورد بررسي قرار داده است. گفتار دوم، «ريشه هاي اختلاف و قراردادهاي مرزي در غرب ايران زمين،»، شامل دو بخش است: بخش قراردادهاي مرزي ايران و عثماني تا پايان دوران قاجاريان، و بخش قراردادهاي مرزي ايران و عراق. گفتار سوم، چگونگي آماده شدن دولت عراق براي يورش نظامي به ايران؛ گفتار چهارم اقدامهاي دشمنانه ي عراق در ايجاد بحران، تشديد آن و زمينه سازي براي اقدامهاي نظامي؛ گفتار پنجم، نبرد در جبهه هاي نظامي و توضيح چگونگي درهم شكستن حصر آبادان، آزادسازي شهر بستان، آزادسازي گلوگاه خوزستان، عمليات غرب كارون، عمليات فكه، عمليات آزادسازي خرمشهر و بيرون راندن ارتش عراق از خاك ايران و گفتار ششم، «جنگ در جبهه ي سياسي و تبليغاتي» است. «تجاوز دولت عراق در رابطه با حقوق بين الملل» موضوع گفتار آخر است. در انتهاي كتاب، هفده پيوست مربوط به معاهده ها و عهدنامه ها و صورت جلسات و... دولت ايران و شش نقشه از عمليات مختلف آمده است.
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 48.1363 ص.
آنچه در اين كتاب مي خوانيم، بحثهايي است پيرامون: «بركات جنگ؛ نقش مردم؛ مواضع برخي گروههاي سياسي [سازمان پيكار، مجاهدين خلق، حزب رنجبران، جنبش مسلمانان مبارز، سازمان چريكهاي فدايي خلق (اكثريت و اقليت) و حزب توده ي ايران]
در قبال جنگ تحميلي؛ جنگ در بعد جهاني؛ غرب و حمايت نظامي از صدام؛ عراق و رژيمهاي مرتجع منطقه و استراتژي آمريكا، شوروي، فرانسه، اسرائيل، سازمان ملل، غيرمتعهدها و كنفرانسهاي اسلامي در جنگ تحميلي».
دفتر حقوقي وزارت امور خارجه.- تهران: وزارت امور خارجه، دفتر حقوقي، (چاپ اول): 1361.
178 ص.: مصور، نقشه (تاشده)، عكس.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: پيشگفتار؛ مقدمه؛ فصل اول: توسل به زور توسط رژيم عراق عملي غيرقابل توجيه؛ فصل 2. توسل به زور و نقض حقوق بين الملل؛ فصل 3. تجاوز و دفاع مشروع از نظر حقوق بين الملل؛ فصل 4. مسئوليت رژيم عراق؛ ضمائم و نقشه.
اين كتاب، تحليلي بر جنگ تحميلي است كه توسط دفتر حقوقي وزارت امور خارجه انجام شده است. در فصل اول به حسن نيت ايران در اجراي معاهده ي 1975، آمادگي عراق براي توسل به زور و فسخ يك جانبه ي اين معاهده و ساير سوابق مربوط به اختلافات مرزي ايران و عراق پرداخته شده است. در فصل دوم، بي اعتنايي عراق به مقررات بين المللي و تجاوز به ايران و انگيزه ي اين تجاوز، در فصل سوم، تجاوز و توسعه طلبي ذاتي حزب بعث عراق،طرح تجزيه ي ايران و دعاوي بي اساس رژيم صدام مطرح شده است. در فصل چهار نيز مسايل مربوط به دفاع مشروع و حق ايران در مقابله با تجاوزگري هاي رژيم عراق و مسايل متفرقه و گوناگون در مورد مسؤوليت هاي رژيم صدام در
[ صفحه 130]
جنگ تجاوزكارانه عليه جمهوري اسلامي ايران و همچنين جبران خسارتهاي ناشي از تجاوز - با بررسي مقررات بين الملل - مورد تحليل قرار گرفته است.
اداره كل امور حقوقي وزارت امور خارجه.- تهران: وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات، 1373.
[245] ص.: مصور، (بخش رنگي)، نقشه، جدول، نمونه، عكس، نمودار.
در جلد اول كتاب «تحليلي بر جنگ تحميلي رژيم
عراق عليه جمهوري اسلامي ايران»، بي اعتنايي رژيم عراق نسبت به اصول و مقررات حقوق بين الملل درباره ي حل مسالمت آميز اختلافات بين المللي و تحريم توسل به زور و فسخ عهدنامه ي 1975 - با ذكر شواهد و اسناد - تشريح شده است. در جلد دوم،موارد نقض حقوق و مقررات بين المللي توسط عراق (ناشي از ادامه ي تجاوز) با توجه به مقررات و قوانين بين المللي تشريح، و مسؤوليت جامعه ي بين المللي و نيز دولتهاي جهان در قبال اين اقدامات ضد بشري به طور مشخص خاطرنشان شده است. همچنين اقدامات جمهوري اسلامي ايران در برابر هر يك از موارد مذكور و مطابقت داشتن اين اقدامات با مقررات بين المللي بيان شده است. انگيزه ي تدوين اين جلد، «نشان دادن ابعاد گسترده ي تأثير كمي و كيفي اعمال جنايت آميز رژيم عراق بر صلح و بشريت و علوم انطباق اين اعمال با موازين حقوق بين الملل و تبيين ضرورت محكوميت اين اعمال از سوي سازمانها و مجامع مسؤول» ذكر شده است.
تهيه و تدوين روابط عمومي فرماندهي كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، واحد تبليغات و انتشارات، 68.1364 ص.
شمارگان:
ويژه نامه گزيده مطبوعات جهان.
اين كتاب به مناسبت پنجمين سالگرد جنگ تحميلي تهيه شده و حاوي مقالات مختلفي است كه (در فاصله ي زماني بين شهريور 1363 تا شهريور 1364) در پاره اي از نشريات خارجي پيرامون عراق و جنگ تحميلي اين كشور عليه جمهوري اسلامي ايران، به رشته تحرير درآمده است. مطالب اين كتاب، خواننده را از محورهاي سياسي و تبليغاتي و رواني و سير جهت گيري هاي نشريات خارجي بين المللي (كه غالبا آيينه ي نظرات سياستهاي حاكم بر آنهاست، مطلع مي سازد. «كمك واشنگتن
به بقاي صدام، پيامد جنگ خليج فارس، پيروزي يا جنگ مستمر، كارخانه ي گاز عصبي عراق، ريشه هاي جنگ ايران و عراق، ايران در جنگ و عراق: اقتصاد نفتي» و چند مقاله ي ديگر همراه با نام نشريه و كشور مربوطه در اين كتاب به چاپ رسيده اند.
دفتر سياسي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، دفتر سياسي، 1361.
335 ص.: مصور، نمونه.
شمارگان: 100000 نسخه.
اين كتاب درباره ي سازمان مجاهدين خلق است، نويسنده در اين كتاب سعي كرده تا با نشان دادن مداركي در خصوص همكاري هاي سازمان و بني صدر (بخصوص در زمان فرماندهي كل قوا)، توطئه هاي پنهاني را - كه در
[ صفحه 131]
زمان جنگ صورت گرفته بود - آشكار سازد. اين همكاري ها به خصوص براي تعضيف روحيه ي ارتش و سپاه انجام مي شد. ارزيابيهاي نادرست سازمان منافقين از موقعيت بني صدر در حاكميت و نيز در مواجهه با حزب دمكرات كردستان، سازمان پيكار و بازتابهاي آن كه منجر به از دست دادن پايگاههاي مردمي گرديد، از جمله مطالب ديگر اين كتاب هستند. نمونه هايي از مقاله ها و اعترافات منافقين در نشريات سازمان و نشريات ديگر ارائه شده است.
رضا فتح آبادي.- تهران: ياسر، (چاپ اول): 232.1369 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب به بررسي وحشت قدرتهاي شرق و غرب از انقلاب اسلامي ايران، و روشها و حربه هايي مي پردازد كه آمريكا براي شكست انقلاب اسلامي و سقوط نظام به آنها متوسل شده است. «ترور، جنگ رواني و ترويج شايعه، تجزيه طلبي و تشكيل حكومتهاي خودمختار، تفرقه افكني، تحريك و ترويج ناسيوناليسم و ملي گرايي، توطئه هاي گروهكها، كودتاي آمريكايي پايگاه نوژه، محاصره ي اقتصادي و حمله ي نظامي آمريكا، مأموريت بني صدر و سازمان منافقين و... سرانجام نيز تحميل جنگ به عنوان يكي از بهترين راه هاي مقابله با انقلاب» مطالبي است كه در اين كتاب مورد بررسي و مطالعه قرار گرفته است. نويسنده در پايان بررسي، اعتراف قدرتهاي استعماري به
شكست ناپذيري انقلاب اسلامي را به عنوان نتيجه گيري مطرح كرده است.
سمير الخليل؛ ترجمه احمد تدين.- تهران: طرح نو، 472.1370 ص.
عنوان اصلي: جمهوريه الخوف عراق صدام.
عنوان به انگليسي:Republic of fear : The Politics of Modern Iraq
كتابنامه در پايان هر فصل.
به گفته ي نويسنده (كه مقيم آمريكا است و با نام مستعار مي نويسد) اين كتاب «پژوهش درباره ي معناي حزب بعث است و تنها به جنبه ي تاريخي استقرار آن... نمي پردازد». نويسنده به روش وقايع نگاري، به «نحوه ي زمينه سازي حكومت بعث در دوران پادشاهي خاندان هاشمي پرداخته، از روي كار آمدن و ماهيت رژيم بعث، و ايدئولوژي حاكم بر آن، رهبري صدام، پيدايش و تحول دستگاههاي خشونت و رعب و وحشت، روش برخورد با اقليتهاي قومي، زباني و ديني، ضرورت تراشيدن دشمن خطرناك خارجي (كه به بهانه مبارزه با آن، مخالفان داخلي را با نام ستون پنجم اجنبي سركوب كنند) و...» به تفصيل سخن مي گويد. دلايل متجاوز بودن عراق در جنگ با ايران، زمينه سازي جهت حمله به ايران، حمله و آغاز جنگي كه بنا به تفكر صدام مي بايست ظرف دو هفته پايان گيرد و عراق به اهداف خود برسد، تحليل اقتصادي و نظامي جنگ ايران و عراق و نحوه ي رهبري صدام، كاربرد سلاحهاي مختلف و بسياري مطالب ديگر، در بخش پاياني كتاب تحت عنوان «فاجعه ي پاياني» (از صفحه ي 403 به بعد) آمده است.
عبدالامير فولادزاده.- [بي جا]: دفتر تبليغات رانده شدگان عراقي، (چاپ اول): 242.1369 ص.
كتاب، پس از شرح تاريخ و جغرافياي سرزمين عراق به بحث پيرامون اوضاع داخلي عراق پرداخته و سپس،
[ صفحه 132]
ارتباط رژيم عراق با استكبار جهاني را توضيح داده است. درباره ي حزب
سوسياليست بعث، حكومت احمد حسن البكر و صدام حسين تكريتي، اهانت به آيت الله حكيم، دستگيري و تبعيد آيت الله سيد حسن شيرازي، آواره كردن و كشتار مسلمانان عراق، تبعيد آيت الله خميني از عراق، قيام خونين بيستم صفر، اعدام آيت الله صدر و خواهرش بنت الهدي و ترور آيت الله سيد حسن شيرازي در بيروت» توضيحاتي داده شده است. يك مبحث از كتاب نيز به جنگ تحميلي رژيم بعث عراق عليه جمهوري اسلامي ايران اختصاص داده شده است. براي تهيه ي مطالب كتاب از روزنامه هاي داخلي و خارجي و كتابهاي مختلف استفاده شده است.
عبدالمجيد تراب زمزمي؛ ترجمه مژگان نژند.- تهران: نشر سفير، (چاپ اول): 357.1368 ص.: نقشه، جدول.
كتابنامه.
شمارگان: 4000 نسخه.
كتاب «جنگ ايران و عراق» كتابي تحقيقي و نسبتا مستند درباره ي برخي از مباحث اساسي جنگ تحميلي ايران و عراق است و در چهار بخش با عناوين «چه وقت؟، چه كسي؟، چگونه؟، چرا؟» تنظيم شده است. نويسنده در اين كتاب، با استناد به مدارك و اسناد ارائه شده از سوي هر دو طرف در جريان جنگ تحميلي (و حتي قبل از آن)، براي كشف تاريخ واقعي شروع جنگ، تعيين مهاجم، جنايات انجام گرفته، منشأ اختلافات، نقش دولتهاي ديگر و امكانات آنها در ايفاي نقش به سود هر يك از دو طرف كوشيده است. وقايع تا سال پنجم جنگ مورد بررسي قرار گرفته است. اين كتاب را آقاي عبدالمجيد تراب زمزمي (استاد دانشگاه «لوزان» پاريس) در سال پنجم جنگ تحميلي نوشته و خانم «مژگان نژند» ترجمه و به حضرت امام خميني (ره) تقديم كرده است.
اسكندر دلدم.- تهران: اقبال، 109.1362 ص.، 11 ص.: مصور، عكس، نقشه، نمونه.
اين كتاب در سال 1359 نيز توسط انتشارات عطايي در 134 صفحه منتشر شده است. اين كتاب، كوششي است در جهت ارائه ي تاريخچه ي روابط دو كشور و فراز و نشيب هاي آن از زمان عقد قرارداد 1914 - 1913 ميلادي (معروف به قرارداد قسطنطنيه) تا زمان عقد قرارداد 1975 در الجزيره، و با بررسي مستند اين روابط، با ذكر اسناد و مدارك مستند، سعي كرده است سوابق اختلافات مرزي و ارضي دو كشور را به خواننده ارائه دهد.. «علل بروز فعل و انفعالات سياسي و اسرار
كودتاهاي پي درپي در يك دوره ي نسبتا طولاني در عراق و چگونگي تبليغ ايدئولوژي بعث و تشكيل حزب بعث توسط ميشل عفلق (مسيحي يوناني الاصل)» و «مقابله ي رژيم بعثي عراق با انقلاب اسلامي و متعاقبا اتخاذ رويه ي خصمانه در برابر جمهوري اسلامي و بهانه جويي هاي مكرر براي تهاجم نظامي به ايران با هدف سرنگوني رژيم ايران و تجزيه مناطقي از ايران (كه نقشه هاي آن از قبل آماده چاپ و توزيع شده بود) از بخشهاي ديگر كتاب حاضر هستند.
تهران: [بي نا]، (چاپ اول): 114.1360 ص.: نقشه، جدول.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
[ صفحه 133]
شمارگان: ذكر نشده است.
بدون شك «پيروزي انقلاب اسلامي، انگيزه ي اصلي رژيم بعثي عراق براي حمله به ايران اسلامي بوده است. در فصل اول اين كتاب (كه تحت عنوان فوق نوشته شده است) ضمن بيان مختصري از سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در منطقه، بهانه هاي بي اساس عراق در مورد حمله به ايران مطرح شده است. نويسنده، در اين كتاب، ضمن بررسي پيشينه ي روابط مرزي ايران و عراق و لغو يك جانبه ي عهدنامه ي 1975 توسط عراق، نشان داده است كه وزارت امور خارجه ايران در تمام مراحل، سياست حسن همجواري را پيش گرفته است و نسبت به رد ادعاهاي مغرضانه ي عراق از هيچ تلاشي فروگذار نكرده است. همچنين با ارائه ي اسناد و مدارك، نقض حقوق بين المللي انساني در جنگ توسط رژيم عراق اثبات شده است. در ضميمه ي اول، تجاوزات عراق به حريم جمهوري اسلامي ايران پيش از آغاز جنگ و موارد اعتراض ايران جمع آوري شده و تحليل كوتاهي نيز از آنها به عمل آمده است. ضميمه ي دوم، 425
مورد تجاوزات عراق عليه ايران را، در فاصله ي چهار ماه قبل از شروع جنگ، فهرست وار ارائه كرده است.
محمد دروديان؛ ويرايش محتوايي بهاءالدين شيخ الاسلامي؛ ويرايش نهايي مهدي انصاري.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 1378.
263 ص.: جدول، نقشه. - (تجزيه و تحليل جنگ ايران و عراق؛ ج. 2).
طراح روي جلد: سيامك فرشچي.
عنوان پشت جلد و مقدمه به انگليسي:Analysis of Iraq War, Second Volume: The War؛
Regaining stability
شمارگان: 3000 نسخه.
اين مجلد، جلد دوم از يك مجموعه ي پنج جلدي است و به تشريح ابعاد و ويژگي هاي هجوم سراسري عراق به خاك ايران و علل توقف ارتش عراق، بحران سياسي داخلي در ايران طي سالهاي 1359 تا 1361، آغاز تحول در جنگ، آزادسازي مناطق اشغالي، نگراني آمريكا و اتخاذ استراتژي جديد در منطقه و همچنين راه حلهاي پيش روي جمهوري اسلامي ايران درباره ي جنگ (پس از فتح خرمشهر)، پرداخته است. مطالبي در خصوص عمليات و نتايج حاصله (از نظر موقعيت منطقه و وضعيت دشمن) ارائه شده است. در پايان نيز فهرست راهنما (اعلام، اشخاص، اماكن، سازمانها و...) همراه با فهرستي از نقشه هاي هجوم عراق و عملياتهاي مورد بحث كتاب با زيرنويس به چاپ رسيده است.
كريس هيبلزگري؛ [ترجمه] احمدرضا تقاء؛ ويرايش عليرضا فرشچي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، دانشكده فرماندهي و ستاد، دوره عالي جنگ، (چاپ اول): 1381.
بيست و يك، 635 ص.: مصور، عكس. - (فرهنگ و مطالعات نظامي؛ 9).
عنوان پشت جلد به انگليسي:Postmodern War: The new politics of conflict
طراح روي جلد: سيامك فرشچي.
شمارگان: 3000 نسخه.
جنگ پست مدرن راهي است براي تركيب بندي و پيكرسازي قدرت از طريق فن آوري و جنگ
از راه دور، و كتاب حاضر به بررسي اين پديده مي پردازد. كتاب شامل سيزده فصل است. از جمله مطالب كتاب، موارد زير است:
[ صفحه 134]
خاورميانه و جنگ؛ پشتيباني آمريكا از حمله ي عراق به ايران؛ چرا صدام ماند؟؛ درخواست ژانرالهاي آمريكايي مبني بر استفاده از تسليحات هسته اي عليه عراق؛ جنگ خليج فارس؛ نخستين جنگ عصر فضا؛ آمار تلفات انساني عراق در جنگ خليج فارس؛ حمله به هواپيماي مسافربري ايران؛ آمريكا و قصد تحريك ايران به حمله؛ تصورات خطا و قضاوتهاي ناصواب در رابطه با پرواز 655 جمهوري اسلامي ايران؛ توهم فرمانده و خدمه ي ناو وينسنس؛ برخي وجوه جنگ خليج فارس با جنگ ويتنام؛ ويژگي هاي نوين جنگ پست مدرن؛ جنگ پست مدرن؛ مسأله اي سياسي؛ و...
واحد سياسي سازمان تبليغات اسلامي.- تهران: ستاد بزرگداشت پنجمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي، 95.1362 ص.
اين كتاب، گذري بر حوادث سه سال و نيم از جنگ تحميلي دارد. اين كتاب به تفسير حقايق در جنگ تحميلي عراق عليه جمهوري اسلامي ايران مي پردازد و سعي در روشن كردن انگيزه ي واقعي عراق براي شروع جنگ و اهداف نهايي آن دارد. نويسنده سعي كرده است ريشه هاي تاريخي جنگ تحميلي، ارتباط جنگ با قدرتهاي استكباري، مواضع رژيمهاي عربي در قبال جنگ، ميزان احترام به قوانين و قراردادهاي بين المللي و ميزان رعايت قوانين در جنگ، تلاشهاي سياسي براي تحميل صلح و اهداف واقعي اين تلاشها، پيامدها و ره آوردهاي جنگ و... را مورد تجزيه و تحليل و ارزيابي قرار دهد. كتاب مطالب فوق را در هفت قسمت مجزا به قرار زير، ارائه نموده است: 1- جنگ و ريشه ي اختلافات؛ 2- جنگ و حمايتهاي
استكباري؛ 3- جنگ و ارتباط رژيم بعثي با ناتو و ورشو؛ 4- جنگ و رژيمهاي وابسته ي عربي؛ 5- جنگ و معاهدات بين المللي؛ 6- جنگ و تلاش براي تحميل صلح؛ 7- جنگ و پيامدها در ايران، در عراق و در سطح بين المللي.
تهيه كننده اداره تحقيقات و بررسي هاي سياسي.- تهران: وزارت ارشاد اسلامي، اداره كل تبليغات و انتشارات، 226.1364 ص.
در اين كتاب، مواضع و ديدگاههاي گروههاي سياسي و احزاب - شامل گروهكهاي مجاهدين خلق، پيكار، چريكهاي فدايي خلق (اقليت)، حزب توده، فداييان خلق (اكثريت) و حزب رنجبران - بررسي شده و تحليلهايي كه اين گروهكها (بعضا با ديدگاههاي متفاوت اما در نهايت، با نتيجه ي يكسان) در زمينه ي جنگ تحميلي عرضه داشته اند، مورد بررسي و ارزيابي قرار گرفته است. در اين تحقيق، محورهاي اساسي بررسي مواضع هر يك از گروهكها در مورد ماهيت جنگ و مشكلات ناشي از جنگ، پيروزي هاي مهم سپاهيان اسلام و نيروهاي شركت كننده در جنگ، عملكرد گروهكها در جبهه و نحوه ي پايان دادن به جنگ مورد بررسي قرار گرفته است و تاريخچه ي بسيار كوتاهي از نحوه ي تشكيل هر يك از گروهكها داده شده است و چون بناي تحقيق، اختصار و پرهيز از تكرار بوده است. در مواردي كه مشابهت وجود داشته، صرفا در يك مورد توضيح داده شده و در باقي موارد به اشاراتي اكتفا شده است. از نظر سنديت نيز با توجه به عدم دسترسي به مدارك عمده و دست اول، بيشتر از نشريات اين گروهكها استفاده شده است.
منوچهر محمدي، محمدباقر حشمت زاده، حسين اردستاني، مجيد مختاري، حسين يكتا، غلامرضا ثاني نژاد.- تهران: دانشكده فرماندهي و ستاد، 253.1373 ص. جدول.
كتابنامه در پايان هر مقاله.
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 135]
كتاب حاضر، مجموعه ي مقالاتي است كه ابتدا در فصلنامه ي بررسيهاي نظامي و ساير نشريات تحقيقاتي دانشكده ي فرماندهي و ستاد چاپ شده اند. مقاله ي اول «علل و
عوامل بروز جنگ تحميلي» (از دكتر منوچهر محمدي) علل و عواملي را كه در تهاجمات رژيم عراق براي آغاز جنگ مدنظر بوده و در تصميم رئيس جمهور اين كشور نقش اساسي داشته است، بررسي و ارزيابي مي كند. در مقاله ي «جنگ تحميلي و نفت» (از دكتر محمدباقر حشمت زاده)، ارتباط نفت با ريشه هاي جنگ مورد بحث قرار گرفته است. به نظر نويسنده، از زمان وابستگي توليد اقتصادي و صنعتي غرب به نفت، تأمين نفت، بخش مهمي از استراتژي امنيت ملي كشورهاي غربي شد و استقرار نظام اسلامي در ايران (كه از اعضاي مؤسس اوپك و بزرگترين و قدرتمندترين كشور منطقه ي نفت خيز خليج فارس بود)، امنيت انرژي و اقتصادي غربيها را به خطر انداخت، مقالات ديگر اين مجموعه عبارتند از: «برخي ارزش ها و ثمرات جنگ تحميلي (از حسين اردستاني)؛ موانع قدرتهاي بزرگ و جنگ ايران و عراق و موقعيت بين المللي پايان جنگ (از حسين يكتا) و ريشه يابي تهاجم عراق به ايران (از غلامرضا ثاني نژاد)».
پيرسالينجر، اريك لوران؛ مترجم: هوشنگ لاهوتي.- تهران: شركت انتشاراتي پاژنگ، 214،1370 ص.
عنوان اصلي: Guerre de golf, le dossier secret
كتابنامه به صورت زيرنويس.
اين كتاب همچنين تحت عنوان پرونده ي محرمانه ي جنگ خليج فارس با ترجمه ي محمود رياضي توسط انتشارات خجسته در همين سال منتشر شده است.
در اين كتاب، ضمن نقل حوادث و رويدادهاي مهم بحران خليج فارس، روند آن، از ابتداي پيدايش، از جهات مختلف مورد بررسي قرار گرفته است. علل و انگيزه هاي متفاوت - و نيز بحث و گفتگوها - به زباني ساده حكايت شده، حاوي نكات جالب و درخور توجه است. در اين كتاب كرارا به نقش پنهاني قدرتهاي
بزرگ در كاربرد «فريب و نيرنگ» اشاره و از اختلافات عميق ميان «كشورهاي برادر عرب» پرده برداشته شده است. از لابه لاي نوشته هاي اين كتاب، حقانيت ايران - چه در جنگ ايران و عراق و چه در بحران خليج فارس - كاملا مشهود است. كتاب داراي هشت فصل است كه عناوين خاصي ندارند. در پايان هم نتيجه گيري كلي از مطالب كتاب بيان شده است.
تهران: سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي ايران، 1362، [4].142 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: مقدمه؛ هدف و انگيزه جنگ در اسلام؛ مسيري از جنگ از ابتدا تاكنون؛ پيامدها و دستاوردهاي پربركت جنگ؛ بررسي وضعيت فعلي جنگ؛ بررسي مواضع شرق و غرب در ارتباط با جنگ؛ عوامل پيشبرد پيروزمندانه جنگ.
اين كتاب، مبين نظرات سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي در مورد جنگ، در سه سال اول جنگ است. به نظر نويسنده، ايران براي ابرقدرتها يك مسأله ي غيرقابل هضم بود؛ به همين دليل، در ابتدا حوادثي مانند كردستان را ايجاد كردند و سرانجام جنگ با عراق را، با حمايت نظامي و تبليغاتي خود، به ايران تحميل كردند. بنا به نظر نويسنده، با توجه به اوضاع اقتصادي نابسامان ايران در زمان شاه، و برنامه هاي اقتصادي و سياسي نامناسب بني صدر، دشمن فكر مي كرد به راحتي بر ايران تسلط خواهد يافت. كتاب، جنگ را به سه مرحله ي «پيشگيري (از شروع جنگ تا سقوط بني صدر)، تثبيت (از فراز بني صدر تا سركوب منافقين) و دفاع تهاجمي (سه ماه بعد از
[ صفحه 136]
بني صدر)» تقسيم كرده است. ابعاد مختلف بعضي از عملياتها - مانند ثامن الائمه، طريق القدس، مطلع الفجر و محمد رسول الله (ص) - و پيامدها،
دستاوردها و بركات جنگ در عرصه هاي سياسي، اقتصادي و نظامي نيز بررسي شده است.
تهران: [بي نا، بي تا].
74 ص.: جدول.
در زماني كه مسؤولان جمهوري اسلامي اعلام كردند تنگه هرمز را خواهند بست، استكبار جهاني حيات خود را در خطر ديد و سعي كرد ضمن تجهيز خود در مقابل اين خطر، اثرات چنين مسأله اي را ارزيابي كند. از اين رو هيأتي به منطقه ي خليج فارس اعزام شد تا وضعيت نظامي، سياسي و اقتصادي منطقه را مورد ارزيابي قرار دهند. اعضاي اين هيأت ديدارهاي زيادي انجام دادند و طبق ادعاي خودشان، در كشورهاي منطقه با مقاماتي در سطح وزير ملاقات داشتند و پس از آن، نتايج را به كنگره ي آمريكا ارائه نمودند. كتاب حاضر ترجمه ي كامل گزارش رسمي اين هيأت است و مطالعه ي آن باعث آشنايي هر چه بيشتر با ديدگاههاي غرب - خصوصا آمريكا - مي شود. پنج فصل اصلي در اين كتاب ملاحظه مي شود. فصل اول: سابقه تاريخي. فصل دوم: سياست ايالات متحده در خليج فارس. فصل سوم: موقعيت نظامي (اين فصل توان نظامي عراق و ايران را در زمان مورد نظر، با ارائه ي جدولهايي نشان مي دهد). فصل چهارم: دورنماهاي سياسي فصل پنجم: ارزيابي انرژي.
نويسنده حسين متفكر.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نمايندگي ولي فقيه، اداره روابط عمومي و انتشارات، (چاپ اول) 330.1381 ص.
طراح روي جلد: امير خليلي فرد.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب در هشت فصل، براي آشنايي با پديده ي جنگ رواني - كه امروزه بخش مهمي از فعاليت هاي سياسي، نظامي، اقتصادي، اجتماعي و تبليغاتي كشورهاي استعماري و استكباري است - تهيه و تدوين شده است. مطالب كتاب شامل موارد زير است: «فصل اول: مقدمه و كليات؛ فصل دوم: تاريخچه ي پيدايش و تحولات جنگ
رواني از عصر باستان تا دوره ي معاصر، ديدگاههاي كلي، عوامل مؤثر در جنگ رواني و مباني روان شناختي آن؛ فصل سوم: اهداف رفتاري جنگ رواني؛ فصل چهارم: ديدگاههاي اسلام درباره جنگ رواني؛ فصل پنجم: ماهيت عمليات رواني و فرق آن با جنگ سياسي؛ فصل ششم: شيوه هاي اعمال جنگ رواني؛ فصل هفتم: سيستمها، ابزارها و امكانات جنگ رواني و فصل هشتم: جايگاه جنگ رواني در جنگها». در مآخذ و متن كتاب، مطالبي در ارتباط با دفاع مقدس و جنگ رواني ارائه شده است؛ مانند «سعي در نشان دادن جنگ ايران و عراق به مثابه نبرد بين رژيم سني عربي با شيعيان ايران و...».
مؤلف محمد شيرازي.- [ويرايش دوم با تصحيح و اضافات].- تهران: همايش علمي بررسي نقش تبليغات در جنگ، دبيرخانه، (چاپ دوم): 303.1380 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به جنگ رواني و نقش و تأثير تبليغات در جنگ در شش فصل به قرار زير پرداخته است: فصل 1:
[ صفحه 137]
مفهوم، تعريف، انواع و اهداف جنگهاي رواني؛ فصل 2: روشها و تاكتيكهاي جنگ رواني، عمليات ضد جنگ رواني، نقاط آسيب پذير و ويژگي هاي متخصصان و مجريان جنگهاي رواني؛ فصل 3: شناخت و اطلاعات و جايگاه آنها در جنگ رواني، افكار عمومي تعيين كننده و سرنوشت ساز در جنگ رواني؛ فصل 4: تبليغات، ابزار و وسايل جنگ رواني، تعريف، انواع، اهداف و روشهاي تبليغات؛ فصل 5: شايعه، حربه اي در جنگ رواني، اصول و قوانين حاكم بر شايعات، عوامل مؤثر در ترويج و راههاي مقابله با شايعات؛ فصل 6: جنگ رواني در صدر اسلام. در مواردي، مصداق و مقايسه ي مطالب ذكر شده
با جنگهاي معاصر و دفاع مقدس به انضمام آيات و رواياتي از ائمه اطهار (ع) و بيانات حضرت امام (ره) و ديگر بزرگان، در اين راستا ارائه شده است.
عبدالحليم ابوغزاله؛ مترجم نادر نوروزشاد؛ ويرايش ادبي گودرز نوروز.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 1380.
376 ص.: جدول.- (جنگ ايران و عراق از نگاه ديگران؛ ج. 2)؛
طراح روي جلد: سيامك فرشچي.
عنوان اصلي: الحرب العراقيه الايرانيه.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Iraq and Iraq War
شمارگان: 3000 نسخه.
نويسنده ي اين كتاب، وزير دفاع وقت مصر، با يك ديد تحليلي به توصيف و شرح وقايع جنگ ايران و عراق مي پردازد. از جمله مطالب كتاب، موارد زير است: «مواضع جهاني قبل از جنگ (مواضع نظامي كشورهاي جهان، استراتژي ابرقدرتها: در قبال خاورميانه و خليج فارس)؛ ريشه هاي اختلاف بين عراق و ايران؛ عوامل مؤثر در سير جنگ؛ وضعيت صحنه ي عمليات (جبهه هاي جنوبي، مياني و شمالي)، اهداف سياسي - نظامي عراق؛ ادامه ي حملات ايران در اوايل سال 1983 (حملات ايران عليه «ضد انقلاب»، عمليات والفجر سه، جنگ در خليج فارس، تهديد ايران عليه كشتيراني نفتي، عملياتهاي والفجر چهار و پنج و شش و عمليات خيبر و نتايج و آثار آن)؛ جنگ فرسايشي؛ آخرين حمله ي 1986 - 1987؛ ادامه ي جنگ فرسايشي؛ هجوم عراق، دخالت غرب و...».
دفتر سياسي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 157.1360 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه مقالات منتشر نشده ي دفتر سياسي سپاه مي باشد.
اهداف، انگيزه ها، مواضع و تبعاتي كه جنگ ايران و عراق براي امپرياليسم جهاني داشت، در اين كتاب بررسي شده است. بنا بر تحليل نويسنده، ايران به عنوان «يك پايگاه جاسوسي، بزرگترين صادركننده ي نفت، سدي در مقابل نفوذ شوروي به خليج فارس و
بازار بزرگ مصرف فرآورده هاي آنها»، متحدي براي آمريكا در ابعاد سياسي و نظامي بود كه بعد از انقلاب اين موقعيت ها به خطر افتاد. اهداف امپرياليسم آمريكا، اروپا و روسيه از جنگ افروزي، تشكيل دولتي ميانه رو در منطقه، قطع حمايت ايران از افغانستان، وابستگي رژيم عراق و تحكيم موقعيت صدام بود. از جمله تبعات جنگ، «وابستگي بيشتر عراق، تضعيف نيروهاي مسلح طرفين عليه رژيم اشغالگر قدس، وابستگي اقتصادي و سياسي و باز شدن راه اسرائيل تجاوزگر به سرزمينهاي اسلامي» بود. هدف اصلي و انگيزه ي عراق از تجاوز به ايران نيز «جلوگيري از دسترسي روسيه به عراق و جلوگيري از صدور انقلاب در منطقه و فرصتي براي قدرت نمايي و اشراف بر خليج فارس و مالكيت منابع نفتي و رهبري جهان غرب از راه دور» بوده است.
[ صفحه 138]
نويسنده حميد معبادي.- تهران: مركز اسناد انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1381.
226 ص.- (انتشارات مركز اسناد انقلاب اسلامي؛ 167: سياست خارجي؛ 14).
صفحه عنوان به انگليسي:Iran U.S. Challenges after Islamic Revolution
كتابنامه: ص. [211]- 217؛ همچنين به صورت زيرنويس؛ نمايه.
شمارگان: 2500 نسخه.
مجموعه حاضر به تحليل و بررسي تاريخي روابط ايران و آمريكا مي پردازد. كتاب، شامل پنج فصل و فهرست هاي منابع و اعلام است. برخي از مطالب كتاب، عبارتند از: «پيشينه ي روابط ايران و ايالات متحده قبل از انقلاب اسلامي و موضع گيري آمريكا در جريان انقلاب اسلامي؛ چالشها در روابط ايران و آمريكا از پيروزي انقلاب تا جنگ تحميلي (نقش ايدئولوژي در روابط دو كشور و اصل «نه شرقي و نه غربي» در سياست خارجي ايران)؛ جنگ تحميلي و تأثير
آن بر روابط ايران و آمريكا (آغاز جنگ تحميلي و نقش ايالات متحده در ايجاد آن، موضع آمريكا نسبت به طرفين جنگ: از ابتداي جنگ تا فتح خرمشهر، از فتح خرمشهر تا فتح فاو، از فتح فاو تا تصويب قطعنامه ي 598، از تصويب قطعنامه ي 598 تا پذيرش آن توسط ايران، ماجراي سفر مك فارلين، دخالت مستقيم آمريكا در اواخر جنگ: حمله به سكوهاي نفتي ايران، تهاجم به هواپيماي مسافربري ايرباس) و...».
معاونت بين الملل سازمان تبليغات اسلامي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، ستاد بزرگداشت هفتمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 83.1364 ص.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
نام ناشر در پشت جلد: ستاد برگزاري مراسم دهه فجر انقلاب اسلامي شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي.
اين كتاب در دو بخش ارائه شده است. بخش اول به مباني اسلامي و فقهي جنگ و صلح پرداخته است و جهاد و دفاع و وظيفه ي جامعه ي اسلامي را در برابر هر كدام، از ديدگاه فقه شيعه بررسي مي كند و سپس مسأله ي صلح را از ديدگاه منابع اسلامي مورد تجزيه و تحليل قرار مي دهد. بخش دوم به مباحث سياسي اختصاص دارد. در اين بخش، ابتدا ماهيت ضد اسلامي رژيم بعث و سپس ماهيت كلي رژيم صدام مورد بحث قرار مي گيرد. پس از آن، در باب انگيزه ي ابرقدرتها از تحميل جنگ به جمهوري اسلامي و انتخاب صدام، مباحثي مطرح مي شود. آنگاه شواهدي دال بر متجاوز بودن عراق و شرايط ايران براي خاتمه ي جنگ (به اختصار) ارائه شده است. «انگيزه هاي صلح طلبي صدام، دلايل استكبار جهاني براي حمايت از صلح تحميلي و علل رد صلح از سوي جمهوري اسلامي» مباحث پاياني اين
كتاب است.
روابط عمومي و ارشاد ندامتگاه عادل آباد شيراز.- شيراز: ندامتگاه عادل آباد شيراز، روابط عمومي و ارشاد، 1364. [5]،133،[8]ص.
در ابتداي كتاب به انواع جنگها، جهاد، مسأله ي صلح، و اين موضوع پرداخته شده كه هدف نهايي، «اسلام» است. در ادامه، «جنگ ايران و عراق، علل تجاوز عراق به ايران و نقش گروهكها در جنگ، نقش جنگ در اوضاع بين الملل و انقلاب جهاني اسلام، نقش جنگ در اوضاع داخلي عراق و ايران، نقش جنگ تحميلي در موقعيت نيروهاي نظامي ايران (ارتش، ارتش بيست ميليوني، سپاه پاسداران و...)، استراتژي هاي جديد جنگي (عملياتهاي فتح المبين، مسلم بن عقيل، طريق القدس، ثامن الائمه، والفجر چهار و محرم)، استفاده از ارتش مردمي، از ميان
[ صفحه 139]
رفتن وابستگي ارتش به آمريكا، شناسايي استراتژيكي، ژئوپليتيكي و جغرافيايي منطقه، بهبود وضع رواني و فرهنگي نيروهاي نظامي و مردمي كشور و همچنين نقش جنگ تحميلي در اقتصاد، علي الخصوص خودكفايي» را مطرح و به مسأله صلح نه تسليم، پاسخ مي گويد: ضميمه ي پايان كتاب نيز درباره ي مسايل زير است: هنر و جنگ، رشد جنبش اسلامي پس از شروع جنگ، ارتش مردمي، وضعيت ارتش عراق، ابتكارات و پيشرفتها در صنايع نظامي، وضعيت حزب بعث پس از شروع جنگ تحميلي و رشد جنبش اسلامي در عراق.
به اهتمام و ويرايش مجيد مختاري؛ ويرايش ادبي حسين قرباني.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران، مركز اطلاعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 1380.
200 ص.: جدول، نمودار.
طراح روي جلد: سيامك فرشچي.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Some Strategic Issues
عنوان ديگر: تاملي در جنگ ايران و عراق، چند مسأله راهبردي.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب حاوي هشت مقاله در پاسخ به برخي از سؤالاتي است كه بر اثر تحولات سياسي و اجتماعي درباره ي جنگ تحميلي عراق عليه ايران مطرح شده است. مندرجات كتاب عبارتند از: «زمان، ديوان سالاري جنگي و تعامل آرامان - واقعيت / كيومرث اشتريان؛ نظام سياسي عراق و تصميم گيري هاي امنيتي در جنگ ايران و عراق / محمود يزدان فام؛ تأثيرات متقابل تحولات استراتژي جنگ ايران و عراق و مواضع راهبردي امام خميني (ره) / محمد دروديان؛ بررسي استراتژي نظامي عراق در جنگ با ايران (1359 - 1367) / فرهاد درويشي؛ چگونگي شكل گيري نيروي دريايي سپاه در جنگ / مصاحبه با حسين علايي؛ صلح پس از جنگ / شهرام چوبين، مترجم: جعفر خيرخواهان؛ تحليل آماري جنگ شهرها، نگاهي از آغاز تا پايان / موسي كاظمي؛ نظريه ي جنگ / ژوزف آ. گاتوس؛ مترجم: صالح رضايي».
نويسنده حميد پارسانيا؛ ويراستار سرور صبوري.- قم: نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه ها، معاونت امور اساتيد و دروس معارف اسلامي، (چاپ دوم): 1376.
449 ص.: مصور. - (معارف، مجموعه ريشه ها: 5).
كتابنامه.
شمارگان: 5000 نسخه.
موضوع اين كتاب، انقلاب اسلامي و بررسي و شناخت موقعيت نيروهاي مختلف درگير و بستر تاريخي و زمينه ي رشد و منبع اقتدار هر يك است. محتويات كتاب عبارتند از: «فصل اول: مذهب و عصبيت؛ فصل دوم: غرب و غرب زدگي؛ فصل سوم: منور الفكري و استبداد استعماري؛ فصل چهارم: روشنفكري و جابه جايي قدرت و فصل پنجم: سنت و تجددطلبي ديني». نويسنده در فصل آخر، در مبحث «نيروهاي اجتماعي و انقلاب اسلامي ايران»، به هشت سال دفاع مقدس به عنوان اولين ستيز نيروهاي مذهبي
اشاره مي كند. در اين راستا، نيروي نظامي با آرمانهاي ديني و مغاير با قدرتهاي نظامي سابق، با تكيه بر بسيج مردمي، از مرزهاي ايران دفاع نمود. «رهبري فرزانه ي امام خميني (ره) و مقايسه ي اين رهبري با ساير رهبران و نيز بيان صفاتي از دشمن (صدام)» مطالبي هستند كه به آنها اشاره شده است.
[ صفحه 140]
نوشته خالد حسين النقيب؛ مترجم: محمدحسين زوار كعبه.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
174 ص.: عكس.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ سياسي: 1).
طراح روي جلد: عليرضا قادري.
عنوان پشت جلد به انگليسي:The Baath Party and War
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
در اين كتاب، سعي نويسنده - كه خود يك نظامي عراقي است - آشنا كردن خواننده با پديده اي به نام حزب بعث در كشورهاي عربي و به ويژه در عراق است. به گفته ي نويسنده، هدف واقعي از تأليف اين كتاب، تشريح مسايل پشت پرده، حقايق ناگفته و دسيسه هايي است كه زمينه ي به قدرت رسيدن حزب بعث و در نتيجه، روي كار آمدن صدام تكريتي را فراهم ساخت. نويسنده در بخش اول (حزب بعث)، چگونگي به قدرت رسيدن حزب بعث و ظهور صدام در صحنه ي سياسي عراق را توضيح مي دهد. در بخش دوم (جنگ)، آغاز تجاوز نظامي عليه كشورمان را در سرفصلهاي «شمشير شكسته ي قادسيه، طبلهاي تجاوز و صداي شني تانك ها» مورد تجزيه و تحليل قرار مي دهد. به عقيده ي وي اين تجاوز از پيش تعيين شده بود و وضعيت سياسي، بروز ناآرامي ها و عدم وجود نيروي منظم و كلاسيك از جمله عواملي بود كه صدام را به اين
تهاجم تشويق كرد. در جلد اول، تهاجم تا تسخير خرمشهر پيگيري شده است. در پايان كتاب عكسهايي از مسؤولان كشور و حزب بعث چاپ شده است.
خالد حسين النقيب؛ مترجم: محمدحسين زوار كعبه.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1368.
136 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ سياسي: 1).
طراح روي جلد: علي وزيريان.
عنوان پشت جلد به انگليسي:The Baath Party and the War
نويسنده در جلد دوم كتاب «حزب بعث و جنگ»؛ تجاوز عراق به ايران را همراه با حوادث و وقايعي شرح مي دهد كه تا اسارت نويسنده، در عمليات بيت المقدس، در آن سوي خاكريزها روي داده است. «بافت روحي و نظامي نيروهاي عراق و واكنش فرماندهان در مقابل حملات نيروهاي ايران، تبليغات و نقش آن در ميان نظاميان عراق، ظلم و تعدي سربازان عراقي، وضع روحي و نظامي نيروها، ترس سربازان عراق از رزمندگان، بي انگيزه بودن نيروهاي عراقي و تلاش آنها در فرار از جبهه هاي نبرد، وجود جوخه هاي اعدام براي كشتن سربازان فراري از جبهه ها و همچنين، موقعيت ارتش عراق در سه عمليات تعيين كننده ي: ثامن الائمه، فتح المبين و بيت المقدس و تلاشهاي نافرجام عراقي ها جهت جلوگيري از نفوذ دلاور مردان ارتش ايران و شكستهاي پي درپي ارتش صدام» مورد بررسي قرار گرفته است. همه ي اين موارد، حكايتگر از هم پاشيدگي و نابساماني در كادر رهبري ارتش عراق در آن موقعيت زماني است.
خالد حسين النقيب؛ ترجمه محمدحسين زوار كعبه.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
188 ص. (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ سياسي؛ 1).
طراح روي جلد: علي وزيريان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Baath Party and War
[ صفحه 141]
نويسنده در اين كتاب، كه بعد از قبول قطعنامه 598 نوشته، سعي كرده است تحولات جنگ و مراحل آن
را تشريح كند. به اين منظور، با تقسيم جنگ به چند مرحله ي مشخص، هر مرحله را بررسي و عملياتها و تحركات مختلف و شرايط آن را بيان مي كند. فصل دوم به دو بخش «فاتح كيست؟» و «آينده سياسي... به كدام است؟» تقسيم شده است. وضعيت داخلي عراق و حزب بعث در اين فصل تشريح و اثرات هشت سال جنگ بررسي شده است. در فصل سوم (كه با نام «تجارب نظامي» تدوين شده است) نويسنده، وضعيت داخلي ارتش عراق و روحيه ي سربازان، افسران و درجه داران را شرح مي دهد. همچنين در اين فصل مسايل و مشكلاتي را كه ارتش عراق در طول جنگ با آنها دست به گريبان بوده است، فهرست وار عنوان مي كند و هريك را توضيح مي دهد. از ميان اين مشكلات، مي توان به «خودآزاري، سرقت، مصرف مواد مخدر و مشروبات الكلي و...» اشاره نمود. نويسنده، در برخي موارد اصل اسناد و مداركي را كه در اختيار داشته، آورده و ترجمه اي از آنها را نيز ضميمه كرده است.
نصار الدليمي؛ مترجم: حميد محمدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
79 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 129).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Baath Prty, the Unrivaled in Iraq
كتاب «حزب بعث يكه تاز ارتش عراق»، در چهار بخش تدوين شده است و به مسائل داخل ارتش عراق و وضعيت آن مي پردازد. بخش اول، «وقايع و تحليلها»، به جريان تلاش براي انفجار هواپيماي صدام و تصفيه در ارتش توسط صدام مي پردازد و بر تجهيزات بيش از حد ارتش عراق تأكيد دارد. بخش دوم «نقاط ضعف در ارتش صدام»،
به ناتواني ارتش عراق در شناخت و سنجش قدرت اسلام، روحيه ي فرماندهان ايراني، توسل ارتش عراق به خشونت و ارعاب، جوخه هاي اعدام و سلاحهاي شيميايي مي پردازد. نويسنده با بيان ماجراي شكست بستان و آبادان، مي گويد كه صدام با دادن خون بها مانند پول، مدال و... اقدام به كم كردن نارضايتي مردم مي كرده است. بخش سوم به فرماندهان ارتش عراق پرداخته، اشتباهات و شخصيتهاي آنان را بيان مي كند. بخش چهارم به آموزش نيروهاي ويژه قبل و پس از جنگ و مسائل داخلي اين نيروها مي پردازد.
به اهتمام مسعود سفيري.- تهران: نشر ني، (چاپ اول): 208.1378 ص.
عنوان روي جلد: گفت وگو با هاشمي رفسنجاني: حقيقت ها و مصلحت ها.
شمارگان: 3000 نسخه.
تقديم به غلامحسين كرباسچي و علي روانگر.
كتاب حاضر شامل پرسشهاي آقاي سفيري از آقاي هاشمي رفسنجاني و پاسخهاي آقاي هاشمي رفسنجاني به اين سؤالات است. پرسشها شامل مطالب متعددي است؛ از جمله: انتخابات ششمين دوره ي مجلس شوراي اسلامي و جريانات مربوط به جناح چب، اوضاع سياسي حاكم بر جامعه (دستگيري عبدالله نوري و زنداني شدن وي و...). در همين راستا، در ارتباط با جنگ تحميلي عراق عليه ايران و دوران بازسازي پس از جنگ، جنگ عراق با كويت، نامه هاي مبادله شده بين رؤساي جمهور عراق و ايران قبل از حمله ي عراق به كويت، قبول قطعنامه 598 و بازگشت آزادگان به ميهن، مطالبي ارائه شده است.
[ صفحه 142]
[خانه فرهنگ جمهوري اسلامي ايران، پيشاور].- پيشاور: خانه فرهنگ جمهوري اسلامي ايران، پيشاور،[؟؟13].10 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين مجموعه (كه به مناسبت هفته ي دفاع مقدس توسط خانه فرهنگ جمهوري اسلامي ايران در پيشاور تهيه شده است) شامل مطالب مختصري درباره ي انقلاب اسلامي ايران و دوران ستم شاهي حكومت پهلوي است و ضمن بيان مطالبي درباره ي شروع جنگ و تجاوز عراق، به شرح قطعنامه ي 598 شوراي امنيت مي پردازد و در اين راستا، «صلح طلبي» صدام را پس از شكستهاي مكرر بيان كرده، مصمم بودن ملت جان بر كف ايران را در پيروي از فرمايشات رهبر كبير انقلاب اسلامي، حضرت امام خميني (ره)، شرح مي دهد. در پايان نيز فرازهايي از فرمايشات حضرت امام خميني
(ره) در رابطه با جنگ تحميلي ارائه شده است.
اثري از دفتر سياسي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 176.1366 ص.- (سلسله آثار سياسي جنگ).
عنوان روي جلد: خط توطئه در ششمين و هفتمين سال جنگ.
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
به عقيده ي نويسنده، دنياي استكبار - علي رغم برگزاري صدها كنفرانس، ميزگرد، تحليل و تفسير درباره شناخت انقلاب اسلامي، حتي از شناسايي سطحي آن نيز عاجز بوده است و اين موضوع در ارتباط با جنگ تحميلي، آشكارتر است. ابعاد توطئه و تحريكات آمريكا عليه ايران با گذشت زمان ابعاد وسيع تري به خود گرفت و اكنون نيز همزمان با باز شدن پاي ابرقدرتها به منطقه، توطئه ي ديگري در حال تكوين است. ضعف عراق در جنگ، موجب دخالت مستقيم غرب - و به ويژه آمريكا - براي جلوگيري از شكست عراق شده است. شناخت شرايط كنوني جنگ و مسائل منطقه، مستلزم تحليل اوضاع سياسي منطقه است و چون عمليات والفجر هشت نقطه ي عطفي در تاريخ جنگ بوده است، نويسنده ناگريز از پرداختن به آن، در كنار ساير رويدادها بود، تا پيوند هر يك از وقايع را با توطئه ي غرب در جريانات اخير مشخص سازد. هدف اصلي همه ي اين توطئه ها ضربه زدن به جمهوري اسلامي ايران بوده است.
بيژن اسدي.- تهران: سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاه ها (سمت)، (چاپ اول): 1381.
628. ص.: مصور، نقشه، جدول.- (سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاه ها (سمت)؛ 589: علوم سياسي؛ 21).
طراح روي جلد: زهرا رهبرنيا.
پشت جلد به انگليسي:Persian Gulf Issues
كتابنامه: ص. 628 - 612: همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب، در دو بخش و ده فصل به بررسي مسائل و رخدادهاي خليج فارس از دوران استعمار پرتغالي ها تا زمان حال مي پردازد. موارد زير، از مندرجات كتاب هستند: بخش 1- «مسائل جغرافيايي و تاريخي خليج فارس»: فصل اول: شناخت خليج فارس؛ فصل دوم. تاريخ استعمار در خليج فارس (پرتغالي ها، هلندي ها، فرانسوي ها، روس هاي تزاري، آلماني ها، انگليسي ها)؛ فصل سوم. جنگهاي جهاني و خليج فارس؛ بخش 2- «مسائل سياسي،
[ صفحه 143]
بين المللي و اقتصادي خليج فارس»: فصل چهارم: تغيير موازنه ي قدرت در خليج فارس و پيامدهاي آن؛ فصل پنجم. آشنايي با كشورهاي خليج فارس؛ فصل ششم. آمريكا و خليج فارس؛ فصل هفتم. شوروي (سابق) و خليج فارس؛ فصل هشتم. انقلاب اسلامي ايران و سياستهاي بين المللي؛ فصل نهم. جنگ ايران و عراق و تحولات سياسي آن؛ فصل دهم. بحران دوم خليج فارس و نظم نوين جهاني.
مؤلف همايون الهي.- تهران: شركت آموزشي، فرهنگي و انتشاراتي انديشه؛ نشر قومس، (چاپ اول): 350.1368 ص.: جدول.
كتابنامه: ص. [345]- 350؛ همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: خليج فارس در دوران قبل از پيروزي انقلاب اسلامي ايران؛ تحولات در خليج فارس؛ ابرقدرتها در خليج فارس.
بخش اول اين كتاب در ارتباط با جنگ نيست. نويسنده در بخش دوم بيان مي كند كه با پيروزي انقلاب ايران تمام كشورهاي خليج فارس عليه ايران بسيج مي شوند و در منطقه براي خود كمربند ايمني ايجاد مي كنند. در صفحه 139 كتاب ضمن بررسي خطوط انتقال نفت در عراق، ذكر مي شود كه در زمان جنگ، نفت عراق توسط خطوطي در كشور عربستان، انتقال پيدا مي كرد. در بررسي شوراي همكاري خليج فارس، در صفحه ي 258، نوشته شده است كه يكي از اهداف تشكيل شوراي
همكاري خليج فارس، حمايت از عراق در جنگ عليه ايران بوده است. در صفحه ي 297 اشاره مي شود كه با فتح خرمشهر، عراق در خطر سقوط بود، كه به كمك مصر از اين خطر رهايي پيدا مي كند. نويسنده در بخش سوم به نقش شوروي در خليج فارس مي پردازد و در صفحه 330 اشاره مي كند كه شوروي مدرنترين تسليحات را عليه ايران در اختيار عراق قرار داده است.
نويسنده جاناتان كويتني؛ مترجم كريم زياني؛ ويراستار علي اكبر بهنام كوشا.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)؛ (چاپ اول): 1368.
[571] ص.: نقشه.
عنوان اصلي:Endless Enemies: The making of an unfriendly world
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
نويسنده در اين كتاب، در 22 فصل، به نقد و بررسي سياستهاي خارجي آمريكا و سلطه طلبي آن در جهت كسب امتياز و غارت ذخاير ملي كشورهاي جهان سوم مي پردازد. نويسنده در متن كتاب، درباره ي دخالتها و كمكهاي آمريكا به عراق در طول دفاع مقدس و جنگ آمريكا در خليج فارس مطالبي اظهار داشته است. از جمله مطالب كتاب موارد زير است: «ايالات متحده به آفريقا گام مي نهد؛ چگونه ماليات دهندگان آمريكايي جنگهاي داخلي كوبا را به درياچه ي تانگانيكا كشاندند؛ برهم زدن موازنه در ايران و افغانستان؛ محدود ساختن بازار در خاورميانه؛ پي آمدهاي غيرقابل پيشگويي نهان كاري؛ فساد سازمانهاي داخلي در فدراسيون كار آمريكا؛ دروغپردازيها؛ آسياي خاوري؛ سخني درباره ي سرمايه داري و...».
[ صفحه 144]
انوشيروان لطفي، سعيد شاهسوندي؛ گردآوري موسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي.- تهران: اطلاعات، (چاپ اول): 83.1367 ص.: نمونه، عكس.
شمارگان: 3150 نسخه.
كتاب حاوي دو مقاله از انوشيروان لطفي، [عضو مركزيت سازمان چريكهاي فدايي خلق (اكثريت)] و سعيد شاهسوندي، (عضو مركزيت سازمان مجاهدين خلق) است. در مقاله ي اول با عنوان «سيري در فعاليت هاي سياسي و عملكرد چريكهاي فدايي خلق (اكثريت)» نويسنده به بررسي فعاليت هاي اين گروه از سال 59 به بعد - به ويژه فعاليت هاي مخالف جمهوري اسلامي - مي پردازد. در مقاله ي دوم، سعيد شاهسوندي تحت عنوان «مروري بر مراحل و عملكرد چند ساله ي سازمان»، به بررسي
رفتار و عملكرد سازمان مجاهدين طي سالهاي قبل و بعد از انقلاب و موضع گيري هاي مخالف اين سازمان پرداخته، به سياستهاي دوگانه ي اين سازمان در جنگ تحميلي اشاره مي كند.
مؤلف محمدعلي آسودي؛ [به سفارش بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس] تهران: مؤسسه فرهنگي، انتشاراتي نذير، (چاپ اول): 1380.
[93] ص، [12] ص.: نقشه (رنگي).
شمارگان: 120000 نسخه.
اين كتاب، جهت بازديدكنندگان كاروانهاي راهيان نور در استان خوزستان تهيه شده است. مندرجات، عبارتند از: «فصل اول: جغرافياي خوزستان؛ فصل دوم: تهاجم سراسري ارتش بعث عراق به ايران اسلامي (پيشينيه ي تجاوز، آغاز حمله ي رسمي، تجاوز به خوزستان، هجوم و اشغال محور شوش - دزفول، عمليات در منطقه شوش - دزفول، هجوم براي اشغال اهواز، عمليات در منطقه ي دشت آزادگان و محور مياني، هجوم عراق از محور شلمچه، خرمشهر و آبادان و عمليات در منطقه هاي خرمشهر و آبادان)؛ فصل سوم: اعلام مسير بازديد كاروانهاي راهيان نور در استان خوزستان؛ فصل چهارم: تذكرات مهم به بازديدكنندگان كاروانهاي راهيان نور؛ فصل پنجم: مشاهدات سفر؛ فصل ششم: نقشه هاي عمليات [حمله ي سراسري ارتش عراق، هجوم هوايي عراق، عملياتهاي فرمانده ي كل قوا، ثامن الائمه، طريق القدس، والفجر مقدماتي، فتح المبين (مرحله ي اول)، بيت المقدس، كربلاهاي چهار و پنج و والفجر هشت]».
تأليف محمود هاتف.- تهران: پاژنگ، (چاپ اول): 1371.
192 ص.: نقشه.
كتابنامه: ص. 192 - 189؛ همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 2000 نسخه.
نويسنده در اين كتاب، ضمن پرداختن به بررسي تاريخي روابط بين دو كشور ايران و عراق و اختلافات آنها، اختلاف دو دولت درباره ي رودخانه ي مرزي اروندرود را به عنوان عنصر اساسي در پيدايش جنگ سرد منتج به جنگ ايران و عراق، مورد بحث قرار مي دهد. كتاب داراي يك فصل مقدماتي و سه بخش است. مباحث كتاب به قرار زير است: «روابط بين
ايران و عراق؛ اروندرود و قراردادهاي مربوط به آن؛ قراردادهاي ايران و عثماني درباره ي اروندرود و مرز، عدم اجراي قرارداد، كوششهاي ايران پس از انقلاب 1958 عراق؛ اعلام عدم اعتبار قرارداد 1937، اختلاف در برابر سازمان ملل متحد؛ مسايل حقوقي مربوط به قرارداد». عدم اجرا و اعلام بطلان آن، ارزيابي حقوقي؛ قابل تقسيم بودن قرارداد و تجديد نظر در قرارداد. متن عهدنامه هاي مربوط به مرز دولتي و حسن همجواري بين ايران و عراق، تعيين مرز رودخانه اي و علامت گذاري سرزميني بين ايران و عراق و امنيت مرزي دو كشور و قطعنامه ي شماره 598 شوراي امنيت سازمان ملل متحد نيز ارائه شده است.
[ صفحه 145]
منوچهر پارسادوست.- تهران: انتشار، 272.1364 ص.
عنوان روي جلد: زمينه هاي تاريخي اختلافات ايران و عراق.
كتابنامه: ص. [274]- 279.
در اين كتاب، تاريخچه ي مختصري از قراردادها و موقعيت ايران و عراق تا پيدايش اختلاف و آغاز جنگ ايران و عراق (شامل موارد زير) آورده است: قراردادهاي ايران و عثماني و نبرد چالدران، اختلاف شاهان صفوي و عثماني و قرارداد استانبول، صلح سراب، قرارداد ذهاب، دولت انگليس و نفت ايران، قراردادهاي ايران و عراق و مداخله ي انگلستان به نفع عراق، شكايت عراق به جامعه ي ملل و لايحه ي دفاعي ايران، تخلفات عراق، روابط ايران و عراق پس از لغو قرارداد 1937، قرارداد الجزيره و متن مربوط به آن و همچنين بررسي حقوقي لغو قرارداد الجزيره. نويسنده براي تدوين كتاب از منابع مختلفي به زبانهاي فارسي، انگليسي، فرانسه، اسناد جامعه ي ملل متحد و نشرياتي به زبانهاي مختلف استفاده كرده است.
[حميدرضا شوشتريان].- مشهد: مؤسسه ي انتشارات امامت، (چاپ اول): 78، [6].1369 ص.
عنوان روي جلد: روند بيست ساله ي روابط خارجي عراق با آمريكا و شوروي.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
مندرجات: بخش اول: روابط خارجي عراق با شوروي، بخش دوم روابط خارجي با آمريكا.
موضوع اين كتاب، بررسي روابط عراق با كشورهاي ابرقدرت آمريكا و شوروي طي چند دوره ي مختلف است: روابط عراق با شوروي در سالهاي 1347 تا 1351،1351 تا 1359، 1354 تا 1367 و روابط با آمريكا در سالهاي 1346 تا 1354،1354 تا 1359،1359 تا 1366،1366 تا 1367. نويسنده ي كتاب روابط عراق را با آمريكا و شوروي در اين دوره ها بررسي كرده، سپس به ذكر كمكهاي آمريكا و شوروي به
كشور عراق مي پردازد. در خصوص سالهايي كه به انقلاب ايران و جنگ تحميلي عراق عليه ايران مربوط مي شود، نويسنده با بررسي كمكهاي تسليحاتي و نظامي اين دو كشور به عراق، متذكر مي شود كه عراق بيشتر تسليحات نظامي خود را در هشت سال دفاع مقدس از اين دو كشور تأمين كرده است.
نوشته ي علي سعيد؛ ترجمه ي مهرداد آزاد.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.
276 ص.: عكس.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ سياسي: 5).
عنوان اصلي: ديكتاتورية العراق الجمهورية
عنوان پشت جلد به انگليسي: Dictatorship in Iraq Contemporary History
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب حاضر، سيماي ديكتاتوري در عراق را از زمان پادشاهي ملك فيصل تا دوره ي حاضر، صدام حسين، بررسي مي كند. از جمله، به وقايع دوره ي جمهوري اول تا جمهوري چهارم پرداخته و به كشمكشها، تصميم گيري ها و سركوبهاي اعمال شده توسط زمامداراني چون: عبدالكريم قاسم، عبدالسلام عارف، عبدالرحمان عارف و... اشاره شده است. در مجموعه ي حاضر، به مسأله ي كردها و سازش حكام وقت براي رسيدن به اهداف خويش و تغييرات به عمل آمده در قانون اساسي و نفوذ زمامداران در محدود كردن احزاب و حتي انحلال و سركوب آنان بيان شده است.
[ صفحه 146]
تأثير كمونيستها در به قدرت رسيدن حكومت قاسم، قيام ماه صفر [در روز چهاردهم صفر 1977( 1398)]، اقدامات صدام حسين [همچون ملي شدن صنعت نفت، پژوهشهاي هسته اي، تشكيلات الجيش الشعبي، رهبري نظامي در جنگ (ص. 251 - 249) و...] از جمله مطالب ديگر كتاب است. در پايان كتاب نمونه اي از بخشنامه هاي صادره توسط حزب بعث
در دوره ي حاضر ارائه شده است.
بقلم محمدعلي الهي.- تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، اداره عقيدتي سياسي، [1365]. [173] صفحه.
عنوان روي جلد: نگرشي به انقلاب شكوهمند بهمن: روز قهرمانان.
كتابنامه: ص. [173].
شمارگان: 7500 نسخه.
كتاب حاضر به بررسي انقلاب اسلامي ايران و ماهيت و عناصر اصلي تشكيل دهنده ي آن پرداخته، به دستاوردهاي اجتماعي و سياسي آن اشاره مي كند. همچنين ضمن بيان مطالبي درباره ي توطئه ي مشترك دشمنان انقلاب (بخصوص آمريكا و اسرائيل)، به مسأله ي جنگ تحميلي عراق عليه ايران مي پردازد كه مشخصترين نمود تباني و توطئه ي مشترك استكبار جهاني است. در اين بخش، مسأله ي جنگ را از نظر ماهيت و دلايل شروع آن و مسائلي چون عوامل اصلي محرك جنگ، حملات موشكي، آثار جنگ، تجربه ي جنگ مردمي، انسجام ارتش و وحدت آن با نيروهاي مردمي، پيروزي هاي به دست آمده و مشكلات جنگ بررسي كرده، به جريان رهبري و پيوند مردم با روحانيت و نقش و رسالت دولت، به عنوان مؤثرترين سلاح عليه ضد انقلاب، مي پردازد. مطالب ارائه شده مقالاتي هستند كه قبلا در روزنامه ي اطلاعات و مجله ي نظامي «صف» چاپ شده بودند.
حسين اردستاني، ويرايش محتوي: غلام رضا محرابي؛ ويرايش ادبي: سيامك شمس و محسن صفا.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1378.
192 ص.- (مجموعه ي فرهنگي و مطالعات نظامي؛ 15).
عنوان به انگليسي: Confrontation of strategies: Iran - traq war
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: فصل اول: تمهيدات نظري؛ فصل دوم: ابعاد تاريخي اختلافات ايران و عراق؛ فصل سوم: بهار انقلاب؛ فصل چهارم: مديريت بحران؛ فصل پنجم: مداخله مستقيم.
نگارنده ي اين كتاب، با نگاهي متفاوت به جنگ، به تجزيه و تحليل
تأثير تحولات صحنه نبرد بر استراتژي قدرتهاي بزرگ پرداخته است. كتاب در پنج فصل به بررسي مهمترين جهت گيري ها و استراتژيهاي دولتهاي مؤثر در جنگ عراق عليه ايران پرداخته، نتايج ناشي از هر رخداد و تحول اساسي در جنگ را، مورد مداقه قرار مي دهد. نويسنده با ارائه ي پيشينه ي تاريخي اختلافات ايران و عراق، ضمن ريشه يابي زمينه و هدفهاي عراق از حمله ي نظامي به ايران، تأثير تحولات هر مقطع از جنگ را بر سياستها و مواضع دو كشور درگير، و همچنين همگرايي و واگرايي استراتژي قدرتهاي مؤثر در جنگ را بررسي مي كند. او رفتار كشورهاي نافذ خارجي را در جريان جنگ عراق و ايران مورد ارزيابي قرار مي دهد. اين تحقيق آثار جمعي رفتار آمريكا، شوروي، فرانسه، انگلستان و چين را در برابر تحولات صحنه ي جنگ تجزيه و تحليل كرده است.
[ صفحه 147]
نوشته جميله كديور - تهران: اطلاعات، (چاپ سوم): 1379.
259 ص.: جدول.
كتابنامه.
شمارگان: 2100 نسخه.
نويسنده در اين كتاب، در سه فصل، به بررسي روابط ايران و آمريكا و موضع گيري هاي دو كشور پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران مي پردازد.
فصل اول: بررسي علل پيروزي انقلاب اسلامي؛ فصل دوم: پيامدهاي تحولات انقلاب (بررسي پيامدهاي اقتصادي، سياسي، پيروزي انقلاب و بيداري اسلامي جهاني، تأثير انقلاب بر كشورهاي حاشيه ي خليج فارس و كشورهاي همسايه ي ايران مانند عراق، عربستان، افغانستان و...)؛ فصل سوم: تحولات انقلابي و اثر آن بر موضع گيري هاي آمريكا (اصول كلي سياست خارجي آمريكا، سياست خاورميانه اي آمريكا و جايگاه ايران در آن، بررسي مواضع آمريكا طي سيزده ماه تحولات انقلاب، پيروزي انقلاب و اثر آن بر موضع گيري هاي
آمريكا و...). در فصلهاي دوم و سوم درباره ي جنگ ايران و عراق، علت وقوع آن و روابط ايران و عراق مطالبي ارائه شده است.
تهران: شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي، نشر هماهنگ، (چاپ اول): 611.1377 ص.
طراح روي جلد: احمد قلي زاده.
كتابنامه.
شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب، در چهار بخش به تاريخ انقلاب اسلامي ايران مي پردازد. بخش اول، در سه فصل، روزشمار انقلاب از 10 / 1 / 1340 تا 28 / 12 / 1357 است و دستاوردها، محورها و خطوط تبليغي استكبار بر ضد انقلاب اسلامي را مرور مي كند. بخش دوم به ايام دهه ي مبارك فجر اختصاص دارد كه برخي موضوعات و محورها متناسب با عنوان هر روز، به ضميمه ي آيات و روايات ارائه گرديده است. بخش سوم، در دو فصل، گزيده اي از بيانات امام خميني (ره) و مقام معظم رهبري، آيت الله خامنه اي، درباره ي حكومت اسلامي و ولايت فقيه، دانشگاه و دانشگاهيان، وحدت اسلامي، استكبار جهاني، جوانان و زنان، فرهنگ انقلاب اسلامي و مذاكره و رابطه با آمريكا است. بخش چهارم نيز بر اساس عناوين روزهاي دهه ي مبارك فجر، شامل مقالاتي از مبلغان و سخنرانان است. در متن كتاب و مقاله هاي ارائه شده، مطالبي نيز درباره ي دفاع مقدس ارائه شده است.
منوچهر پارسادوست.- ويرايش چهارم.- تهران: انتشار، 585.1369 ص.
ويرايش اول اين كتاب تحت عنوان «روابط تاريخي و حقوقي ايران، عثماني و عراق (1514 - 1980)» و ويرايش دوم با عنوان «ريشه هاي تاريخي اختلافات جنگ عراق و ايران (1980 - 1514)»، در 361 صفحه، در سال هاي 1364 و 1367 به چاپ رسيده است.
كتاب، تاريخچه ي مختصري از قراردادها و موقعيت ايران و عراق تا پيدايش اختلاف و آغاز جنگ ايران و عراق را گردآورده و شامل موارد زيراست: قراردادهاي ايران و عثماني
و نبرد چالدران، اختلاف شاهان صفوي و عثماني و قرارداد استانبول، صلح سراب، قرارداد ذهاب، دولت انگليس و نفت ايران، قراردادهاي ايران و عراق و مداخله ي انگلستان به نفع عراق، شكايت عراق به جامعه ي ملل و همچنين لايحه ي دفاعي ايران، تخلفات عراق، روابط ايران و
[ صفحه 148]
عراق پس از لغو قرارداد 1937، قرارداد الجزيره و متن مربوط به آن و بررسي حقوقي لغو قرارداد الجزيره. در پايان، مواردي چون ادعاها و مذاكرات ايران و عراق در شوراي امنيت آورده و مورد بررسي قرار گرفته است. نويسنده براي تدوين كتاب از منابع مختلفي به زبانهاي فارسي انگليسي و فرانسوي (از جمله: اسناد جامعه ي ملل متحد و نشريات گوناگون) استفاده كرده است.
نوشته سرگرد فؤاد الدليمي؛ مترجم محمدنبي ابراهيمي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1376.
49 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 144).
طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Collossion: The Story of Iraq and Israel arm dealing in the imposed war
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3300 نسخه.
در كتاب «سازش»، سرگرد فؤاد الدليمي (كه از افسران ارشد اداره اطلاعات نظامي ارتش عراق بوده است) ماجراي همكاري تسليحاتي عراق و اسرائيل را در جنگ تحميلي بيان مي كند. سرگرد فؤاد الدليمي بعد از شكست ارتش عراق در كويت، ابتدا به سوريه و سپس به ايران پناهنده شده است. او آغاز ارتباط عراق را اسرائيل و سپس اوج گرفتن آن را، از زمان خروج ارتش عراق از خرمشهر، بيان مي كند و چگونگي تلاش عراق
را براي دستيابي به تكنولوژي نظامي اسرائيل شرح مي دهد. وي اسامي افرادي را كه در اين تماسها شركت داشته اند و نوع سلاحهايي را كه به عراق پيشنهاد و سپس تحويل داده شده است، ذكر مي كند. علاوه بر آن، عمليات و مناطقي را كه عراق در آنها از سلاحهاي شيميايي عليه رزمندگان اسلام و مردم شهرها استفاده كرده است، نام مي برد. ضمنا نام شركتهاي مختلف فروشنده (واقع در كشورهاي ديگر) و شركتهاي عراقي سازنده ي سلاح شيميايي را برملا مي سازد.
ناصر ثقفي عامري.- تهران: وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سياسي و بين المللي، (چاپ اول): 1370.
ده، 952، XI ص.: جدول، نمودار.- (مباحث استراتژيك؛ 11).
كتابنامه: ص. 235 - 229؛ همچنين به صورت زيرنويس.
صفحه عنوان به انگليسي:The United Nations: The task of peace-keeping and international security
شمارگان: 5000 نسخه.
نويسنده ي اين كتاب، در چهار فصل و ضمائم، به بررسي نقش و تلاش سازمان ملل متحد براي حفظ صلح و امنيت بين المللي پرداخته است. عناوين فصلها عبارتند از:
فصل اول: كليات؛ فصل دوم: خلع سلاح، صلح و امنيت بين المللي؛ فصل سوم: اقدام براي حفظ صلح و امنيت بين المللي؛ فصل چهارم: سازمان ملل متحد و تحولات جهان.
در بخشهايي از فصول ذكر شده، مطالب بسياري درباره ي سازمان ملل متحد و جنگ ايران و عراق و همچنين گروه ناظر نظامي سازمان ملل متحد در ايران و عراق (يونيماگ) بيان شده است. در پايان كتاب، منشور ملل متحد،
[ صفحه 149]
نمودار تشكيلات سازمان ملل متحد و نهادهاي وابسته و تقويم وقايع مهم مربوط به ايران در تاريخ سازمان
ملل متحد به عنوان ضمائم آمده است.
نويسندگان محمدحسين جمشيدي، حسين يكتا، هادي فضلي، يحيي فوزي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، دانشكده فرماندهي و ستاد، معاونت تحقيق و پژوهش، (چاپ اول): 208.1374 ص.
كتابنامه در آخر هر فصل و به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: جنبش عدم تعهد؛ سازمان ملل متحد؛ شوراي همكاري خليج فارس؛ سازمان كنفرانس اسلامي.
موضوع كتاب، بررسي مواضع و اقدامات سازمان ملل متحد، جنبش عدم تعهد، شوراي همكاري خليج فارس و سازمان كنفرانس اسلامي در رويارويي با جنگ ايران و عراق است. كتاب از چهار فصل تشكيل شده است. «جنبش عدم تعهد»، به تاريخچه، سير تاريخي، موضع گيري جنبش عدم تعهد در برابر جنگ ايران و عراق و اجلاسها و قطعنامه هاي سازمان پرداخته، مواضع آنرا تحليل، و به معايب و كاستيهاي آن اشاره مي كند. در بخش «سازمان ملل متحد»، عملكرد شوراي امنيت سازمان ملل، مجمع عمومي سازمان ملل و دبير كل سازمان ملل در قبال جنگ ايران و عراق بررسي مي شود. «شوراي همكاري خليج فارس»، به بررسي عملكرد اين سازمان در قبال جنگ ايران و عراق پرداخته است و در «سازمان كنفرانس اسلامي»، تاريخچه ي سازمان و كارآيي و عملكرد آن مورد ارزيابي قرار گرفته و سپس، به موضع اين سازمان در قبال جنگ ايران و عراق پرداخته شده است.
ن. مسعود.- تهران: شوراي عالي دفاع جمهوري اسلامي ايران، ستاد تبليغات جنگ. (چاپ اول): 183.1366 ص.: مصور، عكس.
نام نويسنده از اصل اثر به زبان عربي گرفته شده است.
عنوان اصلي: العدوان علي الاسلام.
كتابنامه: ص. 180 - 179. همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين اثر، ترجمه ي كتاب «العدوان علي
الاسلام» است كه در شهريور 1365، به مناسبت ششمين سالگرد جنگ تحميلي، توسط ستاد تبيلغات جنگ انتشار يافته و تلاش كوتاهي براي ارائه اطلاعات مربوط به تجاوز رژيم عراق عليه جمهوري اسلامي ايران است. بر اساس مطالب كتاب، اهداف عراق در آغاز جنگ عبارت بود از: 1- تصاحب سه جزيره ي تنب كوچك، تنب بزرگ، ابوموسي؛ 2- بازگرداندن سرزمين هايي كه بر اساس ادعاي رژيم عراق غصب شده است (توسط «پيمان 1975 الجزاير»)؛ 3- تأمين حقوق اقليتهاي غيرفارسي و تشكيل دولتهايي از اين اقليتها (مانند دولت خوزستان، دولت كردستان و دولت آذربايجان در كشور ايران)؛ 4- به دست گرفتن كنترل اروندرود؛ 5- تعيين عمق جغرافيايي.
شرح شكست نظامي عراق در جبهه ها و عقب نشيني آن از خاك ايران، پس از اين مطالب آورده شده است.
علاوه بر آن، با استناد به سخنان سران رژيم عراق و ديگر حاميان اين رژيم، بر حقانيت جمهوري اسلامي ايران تأكيد شده است.
[ صفحه 150]
كنت آر. تيمرمن؛ ترجمه: احمد تدين.- تهران: موسسه خدمات فرهنگي رسا، 1373[764] ص.: نمودار.
شمارگان: 4000 نسخه.
عنوان اصلي: The Death Lobby: How The West ARrmed Iraq
چاپ دوم: 1376؛ شمارگان: 2000
در اين كتاب شرح مفصلي از حوادث و رويدادهاي عراق - به ويژه جنبه هاي نظامي و تسليحاتي، نحوه ي به قدرت رسيدن رژيم بعث، چگونگي اداره ي كشور و اهداف و نيات سران كشور - داده شده است. «زندگي صدام، رياست جمهوري وي، سركوب مخالفان و جنايات رژيم، قراردادهاي نظامي با كشورهاي قدرتمندي مانند شوروي، فرانسه و آمريكا، چگونگي دستيابي به تسليحات هسته اي و انواع افزارهاي جنگي پيشرفته
و استفاده از آنها در جنگ و...» بررسي شده است. كتاب، افشاگر بسياري از نكات پنهان درباره ي جنگ ايران و عراق است و نويسنده با استفاده از اسناد و مدارك نشان داده كه با توجه به اهداف صدام از جنگ با ايران و تلاش پيگير او براي دستيابي به مهلكترين جنگ افزارهاي پيشرفته (تا حد موشكهايي با كلاهك اتمي)، اين جنگ، (بخصوص پس از سوء استفاده ي او از بمبهاي شيميايي در حلبچه و جزاير مجنون و...) عاملي براي افشاي چهره ي واقعي صدام و حاميان جهاني اش بوده است.
تهيه و تنظيم مجتبي تهامي، گل محمد بهمني، فتح الله رسولي [براي] مركز اسناد و تاريخ ديپلماسي.- تهران: وزارت امور خارجه، مركز چاپ و انتشارات، (چاپ اول): 1380.
329 ص.: جدول.- (مباحث اسناد؛ 82).
صفحه عنوان به انگليسي:U.S. Policy Toward Iran During Imposed War
كتابنامه: ص. 329 - 328.
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتاب در پنج فصل به بررسي نقش آمريكا در جنگ هشت ساله ي عراق عليه ايران مي پردازد. فصل اول: طرح تحقيق؛ فصل دوم: ادبيات تحقيق: (1. سابقه ي موضوع؛ 2. استراتژي آمريكا در منطقه ي خليج فارس پس از پيروزي انقلاب؛ 3. اقدامات آمريكا عليه ايران از جمله: اقدامات سياسي و اقتصادي آمريكا عليه ايران، اقدامات نظامي آمريكا در خليج فارس، تشكيل نيروي واكنش سريع، كودتاي نوژه، تحريم تسليحاتي، عمليات در خليج فارس، عمليات نظامي پس از صدور قطعنامه ي 598، اقدامات آمريكا در حمايت از عراق)؛ فصل سوم: روش شناسي؛ فصل چهارم: يافته هاي تحقيق و تجزيه و تحليل آنها [1. يافته ها: اقدامات آمريكا در مورد ايران (پيروزي انقلاب تا شروع جنگ، و در طول هشت سال جنگ) و اقدامات
آمريكا در مورد عراق؛ 2- تجزيه و تحليل يافته ها]؛ فصل پنجم: خلاصه ي تحقيق.
مؤلف انوشيروان احتشامي، ترجمه ي ابراهيم متقي، زهره پوستين چي.- تهران: مركز اسناد انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1378.
244 ص.: جدول.- (انتشارات مركز اسناد انقلاب اسلامي؛ 44: سياست خارجي؛ 2).
عنوان روي جلد: سياست خارجي ايران در دوران سازندگي: اقتصاد، دفاع، امنيت.
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 151]
كتاب حاضر ترجمه ي 5 فصل از كتابي است تحت عنوان "After Khomeini: The Iranin second republic".
در كتاب حاضر تحولات سياسي خارجي ايران با تأكيد بر ابعاد مربوط به سياست دفاعي، اقتصادي و امنيتي تا سال 1995 مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار گرفته است. كتاب، شامل پنج فصل به قرار زير است «فصل اول - دولت و اقتصاد در دوران رفسنجاني، فصل دوم - سياستهاي منطقه اي ايران در دوران بعد از پيروزي انقلاب اسلامي؛ فصل سوم - سياست خارجي ايران در دوران جديد يا جمهوري دوم؛ فصل چهارم - راهبردهاي دفاعي و امنيتي در روند جديد؛ فصل پنجم - آيا جمهوري اسلامي ايران جايگزيني انقلابي براي كشورهاي جهان سوم است؟» در متن كتاب، درباره ي مسأله ي جنگ ايران و عراق و موضوعات مربوطه مطالبي ارائه شده است.
اسماعيل منصوري لاريجاني.- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 254.1378 ص.
كتابنامه: ص. [251]- 253؛ هم چنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
در اثر حاضر، نويسنده، انديشه ها و افكار دفاعي حضرت امام خميني (ره) را با اين موضوعات تبيين و تحليل نموده است: 1- اهميت دفاع؛ 2- تعريف جهاد و دفاع؛ 3- اهداف جهاد دفاعي؛ 4- دفاع و استراتژي؛ 5- دفاع
نظامي؛ 6- دفاع اقتصادي؛ 7- اهداف دفاع فرهنگي؛ 8- ساختار دفاعي نيروهاي مسلح؛ 9- اوصاف مدافعان؛ 10 - فرهنگ دفاع و آفات آن؛ 11- عرفان موجه، انگيزه ي دفاع؛ 12- راههاي ظهور الهي؛ 13- راههاي تحكيم فرهنگ دفاع؛ 14- چگونه تفكر بسيجي را حفظ كنيم؟؛ 15- امام و عاشورا؛ 16- در جستجوي رمز؛ 17- جامعيت ولايت در تحليل عاشورا؛ 18- انقلاب خميني، پرتوي از عاشوراي حسيني. صفحات پاياني كتاب به فهرست منابع و مآخذ اختصاص دارد.
تهيه و تنظيم: دبيرخانه تبيين انديشه هاي دفاعي حضرت امام روح الله خميني (ره).- تهران:سازمان عقيدتي سياسي وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح، انتشارات دفاع، (چاپ اول): 440.1378 ص.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
مجموعه ي حاضر، مشتمل بر خلاصه ي سخنراني ها و مقالات برگزيده ي سه گردهمايي است كه به منظور تبيين انديشه هاي دفاعي امام خميني (ره) در سالهاي 1374،1373،1372 از سوي سازمان عقيدتي سياسي وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح برگزار شده اند. تعدادي از مقالات و سخنراني ها با اين مشخصات به چاپ رسيده اند: «امام و احياي و انسان» حائري شيرازي؛ «اقسام دفاع از ديدگاه امام (ره)» طاهري خرم آبادي؛ «موازنه ي قوا در انديشه ي دفاعي امام خميني (ره)» محسن رضايي؛ «امام و فرماندهي دفاع مقدس» صياد شيرازي؛ «گوشه هايي از خاطرات امام در مورد دفاع مقدس» محمدعلي انصاري؛ «تهاجم فرهنگي و راههاي مقابله با آن» غلامرضا مصباحي.
[ صفحه 152]
سينا واحد.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، (چاپ اول): 104.1375 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: مقالات؛ 1)
عنوان پشت جلد به انگليسي: The NAational identity and the sacred defence
مندرجات: اشاره به قرن بيستم و دفاع مقدس؛ شخصيت ملي و دفاع مقدس؛ «مفاتيج الجنان» كتاب نسل بسيج؛ نيازهاي ملي و قدرت بسيج؛ بسيج و اقتدار ملي؛ تسخير آينده و اقتدار بسيج؛ نيايش و شجاعت ملي؛ محاكمه قرن بيستم و امنيت فرهنگي جهان اسلام؛ موسيقي و جنگ؛ نويد پيروزي و قرن شكنجه جهاني نژاد الله اكبر؛ نياز جهاني بسيج و سينماي مهاجم؛ كنگره برلين و آزار جهاني نژاد الله اكبر.
كتاب «شخصيت ملي و دفاع مقدس» مجموعه ي دوازده مقاله است كه
قبلا در روزنامه كيهان به چاپ رسيده است. اين مقالات نگاه تازه اي به جنبه هاي گوناگون هشت سال دفاع مقدس دارد و تلاشي است در راه آشنا كردن خواننده با ابعاد مهم ولي پنهان دفاع مقدس و بزرگ ملت ايران و حتي راههاي حفظ پاره اي از اين ابعاد. موضوع هاي مقالات عبارتند از: «مقدس بودن دفاع، بسط و توسعه كيفي شخصيت و آگاهي ملي با توجه به عنايت به تاريخ دفاع مقدس، بسيج و قدرت او، اقتدار بسيج و اقتدار ملي، فرهنگي به نام دعا و نيايش، امنيت فرهنگي و سياسي جامعه اسلامي، موسيقي در خدمت آرمان جنگ، قرن آينده قرن پيروزي مسلمانان، سينماي انقلاب و...».
سفارت جمهوري اسلامي ايران (برن).- برن (سوئيس): سفارت جمهوري اسلامي ايران (سوئيس)، (چاپ اول): 1365.
18،18 ص.: مصور، عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Six years of Resistance in Face of Aggression
متن به دو زبان انگليسي و فارسي است.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين نوشته، كه به طور خلاصه به دو زبان فارسي و انگليسي نوشته شده، و از انتشارات سفارت جمهوري اسلامي ايران در كشور سوئيس است، به منظور آشنايي افكار عمومي و آشكار كردن ماهيت اصيل انقلاب اسلامي ايران و نيز آشكارسازي تلاشهاي گسترده ي استكبار جهاني - از جمله - راه اندازي جنگ تحميلي عراق عليه ايران - تهيه شده است. از جمله مباحث ارائه شده مي توان موارد زير را ذكر كرد: «زمينه سازي تجاوز عراق ايران، نگرشي بر روند جنگ تحميلي طي شش سال اخير، اتحاد و انسجام نيروهاي مسلح و ملت ايران، دفاع متحرك، اثبات خوي تجاوزگر عراق، زير پا گذاشتن قوانين بين المللي،
اهرمي در اجراي خط مشي رژيم عراق، تحقق شرايط عادلانه ي جمهوري اسلامي ايران، نه تنها راه خاتمه جنگ تحميلي».
تدوين و نگارش محمد دروديان؛ ويرايش محتوايي بهاءالدين شيخ الاسلامي؛ ويرايش نهايي مهدي انصاري.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 1376.
280 ص.؛ نقشه، جدول.- (سيري در جنگ ايران و عراق؛ جلد چهارم).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Shalamche to Halabcheh
شمارگان: 5000 نسخه.
[ صفحه 153]
در اين كتاب، سيري اجمالي و مستند درباره ي مطالب زير ارائه شده است: پيروزي ايران در عمليات كربلاي پنج (شلمچه)، حضور در شرق بصره و تغيير توازن به سود ايران، عكس العمل شديد قدرتهاي غربي و شرقي در برابر ايران، تشديد جنگ نفت كش ها، حضور آمريكا در خليج فارس، كسب مجوز عراق براي استفاده و گسترش سلاحهاي شيميايي (به ويژه سيانور) در تلاش براي جلوگيري از پيروزي احتمالي ايران در جنگ، اجراي هشت عمليات زميني در جبهه هاي غرب كشور، عملياتهاي كربلاي ده، فتح پنج، نصرهاي چهار و هفت و هشت، بيت المقدس دو، بيت المقدس سه و عمليات والفجر ده (كه منجر به تصرف شهر حلبچه و درگيري در مناطق اطراف آن) شد و واكنش عراق، به ويژه بمباران شيميايي منطقه و كشتار مردم بي دفاع را به دنبال داشت.
جهانگير كرمي؛ [براي دفتر مطالعات سياسي و بين المللي].- تهران: وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات، (چاپ اول): 1375. نه، 176 ص.- (مباحث سياسي؛ 42).
صفحه عنوان به انگليسي: Security Council of United Nations and Humanitarian Intervention
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر به بررسي فعاليت ها، وظائف، مداخله ها و عملكردهاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد مي پردازد، كتاب، چهار فصل و يك نتيجه گيري دارد. مندرجات كتاب عبارتند از:
فصل
اول: صلاحيت شوراي امنيت (ساختار و آيين كار، وظائف و اختيارات، تحولات نقش شوراي امنيت، شوراي امنيت و نقض گسترده ي حقوق بشر، حدود صلاحيت شوراي امنيت)؛ فصل دوم: مداخله ي بشردوستانه پيش از دهه 1990) مفهوم مداخله ي بشردوستانه، مداخله ي بشردوستانه در حقوق بين الملل سنتي، مداخله ي بشردوستانه ي يك جانبه در دوره ي منشور ملل متحد)؛ فصل سوم: حمايت بين المللي از حقوق بشر؛ فصل چهارم: عملكرد شوراي امنيت در «مداخله ي بشردوستانه»؛ نتيجه گيري. افزون بر پرداختن به اقدامات سازمان ملل در جنگ ايران و عراق، مطالبي نيز درباره ي نقش اين سازمان در كردستان عراق پس از جنگ ايران و عراق، (1991) و نيز جنگ عراق با كويت و متحدانش ارائه شده است.
تأليف عباس هدايتي خميني [براي] دفتر مطالعات سياسي و بين المللي.- تهران: وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران، دفتر مطالعات سياسي و بين المللي، 1370. سيزده، 329 ص.- (دفتر مطالعات سياسي و بين المللي: رساله ها؛ 6).
عنوان روي جلد: شوراي امنيت و جنگ تحميلي عراق عليه جمهوري اسلامي ايران.
كتابنامه: ص 329 - 324؛ همچنين به صورت زيرنويس.
مطالب اين كتاب در سه بخش تنظيم شده است. بخش اول حاوي بحثهاي تئوريك و زيربنايي در مورد سازمان ملل متحد و شوراي امنيت است. در بخش دوم، مواضع شوراي امنيت در قبال مسائل جنگ ايران و عراق بررسي شده است و مباحثي چون «روابط ايران و شوراي امنيت، تاريخچه ي اختلافات عراق و ايران، تحليل قطعنامه هاي شوراي امنيت تا قطعنامه 598، بررسي مواضع ايران و عراق در قبال اين قطعنامه ها، دلايل پذيرش قطعنامه 598 از سوي ايران و عكس العمل هاي شوراي امنيت در قبال نقض حقوقي انساني در جنگ عراق
با ايران» را در برمي گيرد. موضوع بخش سوم ارزيابي اقدامات شوراي امنيت در خصوص جنگ تحميلي و نظريات مختلف در برخورد ايران با شوراي امنيت است. در پايان كتاب نيز نتيجه ي تحقيق، پيوستها (شامل ليست اعضاي غيردائم
[ صفحه 154]
شوراي امنيت؛ روزشمار اقدامات و مداخلات سازمان ملل در مسأله ي جنگ عراق با ايران و متون رسمي قطعنامه هاي سازمان ملل در خصوص جنگ عراق با ايران) و فهرستي از منابع و مآخذ آمده است.
نويسنده حسن العلوي؛ مترجم محمدنبي ابراهيمي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 426.1376 ص.- (تحقيق؛ 12).
عنوان پشت جلد به انگليسي:Shiism and state in Iraq
طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
كتابنامه.
شمارگان: 3300 نسخه.
نويسنده در اين كتاب به بررسي اوضاع شيعيان در عراق، به ويژه از زمان استقلال اين كشور تا سال چاپ كتاب، مي پردازد. مطالب كتاب در دوازده فصل ارائه شده است و در آن به مواردي چون: «منشأ تشيع،عوامل ديني، سياسي و اقتصادي در حركت شيعه و جغرافياي آن، نقش اصلي علما و مراجع بزرگ شيعه در مبارزه با استعمار انگلستان، فرقه گرايي رژيم عراق و بحران حاكميت، شكل گيري طرح «پرسي كاكس - عبدالرحمان نقيب» از جانب دولت انگليس، دوره هاي مختلف مجلس، پادگانهاي ارتش، تجارتخانه ها و روزنامه ها، موضع آيت الله حكيم، نتيجه ي فرقه گرايي و از اين قبيل» پرداخته است. نويسنده در بسياري از مباحث مربوط به اختلافات مرزي ايران و عراق، دسيسه ي دشمنان در دامن زدن بر اختلاف بين عجم و عرب، سني و شيعه را، برگرفته از سياستهاي استعمار انگليس و آمريكا مي داند.
[بغداد]: [وزارت فرهنگ و ارشاد]، (چاپ اول): 1363 مساوي 1983 م. 52 ص.
عنوان روي جلد: سخنان حضرت رئيس جمهوري آقاي صدام حسين به مناسبت سالروز تاسيس ارتش عراق، 1983.
عنوان اصلي: خطاب السيد الرئيس القائد صدام حسين في الذكري الثانيه و الستين لتاسيس جيش الباسل، 1983.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب، ترجمه ي متن سخنراني «صدام حسين»، رئيس جمهور عراق، به مناسبت شصت و دومين سالگرد تأسيس ارتش عراق است. در اين متن، وي به جنگ ايران و عراق به عنوان طولاني ترين جنگ نظامي جهان و نبرد ارتش عراق در مقابل ارتش ايران اشاره كرده است. او از نظر خود به ارزشيابي رژيم عراق و ارتش ايران، دستاوردهاي جنگ براي كشور عراق، بحرانها و توطئه هاي درون كشور عراق و موضع صهيونيسم و موجوديت آن پرداخته است. او از ديدگاه خود، صهيونيسم و ايران را دو شق توطئه مطرح كرده است. حماسه ها (از ديدگاه وي) در جنگ ايران و عراق و اوضاع اقتصادي موجود بر اثر جنگ مطرح شده و به برخي مسائل جانبي ديگر از جنگ نيز اشاره شده است.
[ صفحه 155]
نوشته جوديت ميلر و لوري ميلروا؛ ترجمه احمد قاضي.- تهران: زرين، (چاپ اول): 448.1370 ص.
عنوان اصلي: Saddam and the Crisis in the Gulf
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب در همين سال تحت عنوان از تكريت تا كويت با ترجمه حسن تقي زاده ميلاني توسط انتشارات كوير منتشر شده است.
مندرجات: 1. گروگان گيري؛ 2. پدرخوانده اي از تكريت؛ 3. ايجاد وحشت در نخستين روز زمامداري؛ 4. ميراث بخت النصر؛ 5. حزب بعث قدرت
را دست مي گيرد؛ 6. جنگ بي پايان؛ 7. نه پيروزي، نه صلح؛ 8. روابط دوستانه؛ 9. تكنولوژي قرن؛ 10. طلاي سياه؛ 11. شير و بره.
اين كتاب - كه تحت عنوان اصلي «صدام حسين و بحران در خليج» توسط دو تن از محققان آمريكايي به رشته ي تحرير درآمده است، زندگي رئيس جمهور عراق را از بدو تولد تا حمله ي نظامي به كويت، و سير وقايع سياسي در سرزمينهاي عراق و كويت را از دوران قديم و قبل از آن كه به عنوان كشورهاي مجزا شناخته شوند، تا حضور نيروهاي آمريكا و ديگر متحدينش در منطقه، بررسي كرده است. مطالب فصل ششم كتاب (ص. 143 تا 164) در ارتباط با جنگ تحميلي عراق عليه ايران است. در اين فصل، وضع كشور اسلامي ايران پس از انقلاب اسلامي بررسي شده، دلايل حمله ي عراق به ايران برشمرده مي شود. سپس وضع داخلي عراق در جريان جنگ، به ويژه پس از پيروزي هاي ايران در جبهه هاي نبرد تا هنگام پذيرش قطعنامه ي 598 از سوي ايران، تحليل مي شود. در فصل هفتم و فصلهاي بعد، پي آمدهاي جنگ عراق عليه ايران، تصميم صدام براي حمله به كويت، تاريخچه اي از فن آوري هاي موشكي، بمبهاي شيميايي و اتمي عراق و پي آمدهاي اين جنگها بررسي شده است.
اداره سياسي ايدئولوژيك ارتش جمهوري اسلامي ايران. - تهران: چاپخانه ارتش جمهوري اسلامي ايران،[؟؟13]76 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
نوشته ي حاضر به طور خلاصه به شرح زندگي صدام و جنايات وي پرداخته است. مطالب آن عبارت است از: «برخي از سخنان حضرت امام خميني (ره) درباره ي صدام؛ شرح مختصري درباره ي اصل و نسب، محيط خانواده، تربيت و برخوردش
با اعضاي خانواده دوستان و آشنايان و مخالفانش؛ ماجراي طبيب سوئدي كه براي معالجه ي بيخوابي صدام آورده بودند؛ صدام و رئيس جمهور شدنش، وضع روحي صدام؛ قصرالنهايه شكنجه گاه زندان مخوف صدام؛ زندان قصرالرحاب؛ برخورد با ارتشيان، دولتمردان، روحانيون و روشنفكران در زندان؛ شكنجه هاي بدني و رواني عليه مخالفان در زندان ها؛ تهديد و ارعاب و چگونگي گرفتن اقرارنامه؛ قادسيه ي صدام و برخي مطالب ديگر.»
نوشته كاني پك؛ مترجمه سهيلا ناصري؛ [براي] دفتر مطالعات سياسي و بين المللي.- تهران: وزارت امور خارجه، مركز چاپ و انتشارات، (چاپ اول): 385.1381 ص - نمودار (تاشده)، جدول.
طراح روي جلد: فاطمه حاجي محمدخان.
عنوان اصلي: Sustained Peace: The Role of The UN and Regional Organization in Preventing Conflict
[ صفحه 156]
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب حاضر درباره ي توانايي هاي سازمان ملل متحد در پيشگيري از درگيري ها و بحرانهاي به وجود آمده بين كشورها است و در اين راستا، مراكز منطقه اي را به عنوان هفت بازيگر براي صلح پايدار پيشنهاد مي كند. مندرجات كتاب عبارتند از:
بخش 1: درگيري هاي معاصر و صلح پايدار؛ بخش 2: نقش سازمان ملل متحد، سازمانهاي منطقه اي و سازمانهاي غيردولتي در ارتقاء صلح پايدار (سازمان ملل متحد، شوراي اروپا، سازمان امنيت و همكاري اروپا، سازمان كشورهاي آمريكايي، سازمان وحدت آفريقا، انجمن كشورهاي آسياي جنوب شرقي «آ سه آن» و نقش در حال توسعه سازمانهاي غيردولتي)؛ بخش 3: سازماندهي براي صلح پايدار. در متن كتاب از كشور عراق به عنوان كشور تجاوزگر در دهه ي اخير ياد شده و مطالبي پيرامون جنگ ايران و عراق نيز بيان شده است.
همايون الهي.- تهران: وزارت ارشاد اسلامي، اداره كل انتشارات و تبليغات، 154،1365 ص.: نقشه.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
اين كتاب به بررسي علل ارائه ي پيشنهاد آتش بس و صلح و دلايل رد آن توسط ايران مي پردازد. اين بررسي تا اوائل سال 1364 انجام شده است. در اين بررسي نويسنده ضمن ارائه ي تاريخچه اي از اختلافات مرزي ايران و عراق، با استناد به دلايل و مشخص كردن متجاوز،
به دلايل تجاوز رژيم عراق عليه ايران مي پردازد. در بررسي دلايل رد صلح به موارد زير اشاره شده است: متجاوز بودن عراق، دشمني آمريكا و دولتهاي مرتجع نسبت به انقلاب اسلامي ايران، صلح طلب نبودن عراق، خريد سلاحهاي مدرن و پايبند نبودن عراق به قراردادها، عدم همكاري عراق و عدم توجه به شرايط صلح ايران توسط مقامات بين المللي، قصد عراق براي دستيابي به اهداف تجاوزكارانه خود از طريق صلح (تسلط بر آبهاي مشترك، رهبري جهان عرب، تجزيه ي ايران و ساقط كردن نظام جمهوري اسلامي....)؛ دست يافتن قدرتهاي حامي عراق به اهدافشان و شكست انقلاب اسلامي. در تأييد اين عقايد، از اظهارنظرهايي استفاده شده كه از خود دشمن به دست آمده است.
نويسنده آويگدور هاسل كورن؛ مترجم عباس مخبر.- تهران: وزارت امور خارجه، مركز چاپ و انتشارات، (چاپ اول): 1379.
620 ص.: مصور، نقشه، جدول.
صفحه عنوان به انگليسي: The Continuing Storm: Iraq, poisonous weapons, and deterrence.
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتاب در نه فصل به بررسي بحران خليج فارس در سال 1991 ميلادي و جنگ عراق بر عليه كويت و كاربرد سلاحهاي سمي در جنگ مذكور و نيز بررسي دخالت ساير شخصيتهاي اصلي بحران مي پردازد. مطالب كتاب عبارتند از: «فصل اول: بازانديشي جنگ خليج فارس؛ فصل دوم: اشغال كويت؛ فصل سوم: بازدارندگي استراتژيك پيش از جنگ؛ فصل چهارم: بازدارندگي استراتژيك دوران جنگ؛ فصل پنجم: پايان جنگ؛ فصل ششم: سايه ي هسته اي اسرائيل؛ فصل هفتم: عامل اتحاد شوروي؛ فصل هشتم: نقش پنهان سلاحهاي كشتار جمعي و فصل نهم: عصر ارعاب و بحران بازدارندگي». در متن كتاب بارها به رخدادهايي در جنگ ايران و عراق اشاره
شده است؛ از جمله «استفاده از بمبهاي گاز شيميايي در نيمه ي دوم جنگ ايران و عراق؛ قتل عام غيرنظاميان، زنان و كودكان توسط عراق؛ استفاده از ساير انواع سلاحهاي شيميايي و انواع گازهاي مورد استفاده (نظير گاز خردل و
[ صفحه 157]
عامل اعصاب) توسط رژيم عراق؛ جنگ شهرها؛ شليك موشكهاي دوربرد؛ زمين به زمين نظير؛ جزيره ي مجنون؛ پيمان الجزاير؛ بمبهاي خوشه اي و...».
حسين سيف زاده.- تهران: مركز اسناد انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1379.
349 ص.: جدول، نقشه.- (مركز اسناد انقلاب اسلامي؛ 78. جهان اسلام؛ 5).
كتابنامه: ص. [311]- 325؛ هم چنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب به بررسي و شناخت جغرافياي تاريخي و تاريخچه ي شكل گيري دولتهاي عراق از دوران پيش از اسلام تا زمان حال مي پردازد و ضمن بررسي مشكلات متعدد اقتصادي، سياسي، اجتماعي، مذهبي طي دوران مختلف، واقعيت امر را - كه نبود يك دولت ملي است - بيان مي كند. از جمله مندرجات كتاب، موارد زيراست: «بخش اول: جغرافياي تاريخي، تاريخچه ي شكل گيري دولت مستقل عراق [در چهار فصل: عراق پيش از اسلام؛ پس از اسلام؛ بين النهرين 1297 - 913 ه ق. (1918 - 1534 م.)؛ جنگ جهاني اول و قيمومت بريتانيا]. بخش دوم: ساختار اجتماعي - فرهنگي عراق (در سه فصل). بخش سوم: ساختار اقتصادي (در سه فصل). بخش چهارم: ساختار نظام و فرآيند پويش سياست و حكومت در عراق (در پنج فصل)». در مباحث متعددي از متن، ضمن ارائه ي اسناد و مآخذ مستند، به جنگ تجاوزگرانه ي عراق عليه ايران اشاره شده است.
فريده شايگان.- تهران: وزارت امور خارجه، مؤسسه ي چاپ و انتشارات، 1372.
نوزده، 325 ص.- (كليات؛ 14).
صفحه عنوان به انگليسي: United Nations Peace-Keeping Operations
كتابنامه: ص.[311]- 325.
اين كتاب شامل دو بخش است. بخش اول - سازمان ملل متحد و عمليات حفظ صلح - شامل سرفصلهاي «الف: وظايف و مأموريت نيروها؛ ب: دنياي حقوقي؛ ج: عمليات حفظ صلح و اصل عدم مداخله و حفظ صلح و ابعاد حقوقي آن» است.. بخش دوم، «شناخت
زمينه هاي تشكيل و روند اجراي عمليات» است كه به شرح زير تنظيم شده است: الف) هيأت مساعي سازمان ملل متحد در افغانستان و پاكستان؛ ب) گروه ناظران نظامي سازمان ملل متحد در ايران و عراق؛ ج) هيأت تحقيق سازمان ملل متحد در آنگولا؛ د) گروه سازمان ملل متحد در كمك به انتقال ناميبيا؛ ه) گروه ناظر سازمان ملل متحد در آمريكاي مركزي و بررسي تحولات عمليات حفظ صلح.
براي تهيه ي كتاب، از تعدادي مقالات داخلي و خارجي و كتب ديگر بهره برداري شده است.
[بي جا]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، روابط عمومي، 85.1363 ص.
عمليات خيبر در اسفندماه 1362 انجام شد و نيروهاي پرتوان جمهوري اسلامي ايران پس از عبور از موانع و طي كيلومترها راه آبي و خاكي، بزرگ زرين ديگري را در تاريخ دفاع مقدس رقم زدند. مجموعه ي حاضر، نگاهي است
[ صفحه 158]
به عمليات خيبر و پيامدهاي آن در ابعاد مختلف كه در پنج فصل تنظيم شده است. فصل اول مروري كوتاه بر انعكاس عمليات خيبر در رسانه هاي خارجي است. فصل دوم به كارگيري سلاح شيميايي توسط رژيم بعثي عراق در عمليات خيبر را شرح مي دهد. عراق در اين عمليات از سلاح شيميايي استفاده كرد و قرارداد ژوئن 1925 را لغو نمود. فصل سوم به حمايت و پشتيباني تسليحاتي - اقتصادي استكبار جهاني از عراق و همپيمانان او پرداخته است. فصل چهارم: حمله ي عراق به كشتيهاي تجاري و نفتي در محدوده ي خليج فارس را بررسي مي نمايد. فصل پنجم: نگاهي است به ابعاد مختلف فعاليت هاي استكبار جهاني براي به صلح كشاندن جمهوري اسلامي در سال 59 و اوايل
جنگ.
گراهام فولر؛ مترجم: عباس مخبر.- تهران: نشر مركز، 1373.
شانزده، 327 ص.- (نشر مركز؛ شماره نشر: 235).
طراح روي جلد: هادي فراهاني.
عنوان اصلي: The Center of the Universe, The Geopolitics Of Iran
كتابنامه: 315 تا 318.
اين كتاب، يك تحليل و بررسي جامع و تاريخي از اوضاع ژئوپلتيك ايران است. نويسنده در فصل دوم آن، «ايران و عراق، ميدان نبرد فرهنگ هاست» به روابط ايران و عراق مي پردازد و پس از يك نگرش تاريخي، مسأله ي انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي را مطرح مي سازد. در اين مبحث به مشتركات دو كشور و مسايل مورد تعارض بين آنها، ريشه هاي تاريخي اين تعارض ها و اختلافات دو كشور پس از انقلاب و همچنين جنگ تحميلي اشاره مي شود. مسأله ي كردها، نفت و اروندرود نيز از جمله مسايلي است كه مورد بحث قرار گرفته است.
خاطرات طاهره باقرزاده.- تهران: اطلاعات، (چاپ سوم): 210.1373 ص.: تصوير، نمونه. شمارگان: 5250 نسخه.
اين كتاب، مطالبي است در نقد و بررسي رخدادهاي مربوط به سازمان مجاهدين خلق طي بيست سال كه توسط يكي از عناصر فعال اين سازمان بيان شده است. متن حاضر سه بخش دارد: پيش از انقلاب اسلامي (مطالبي درباره ي زندگي خانوادگي، انگيزه ي كار سياسي، ارتباط با تشكيلات سازمان در سال 1352، فعاليت ها و مواضع ايدئولوژيك، خروج از كشور و...)؛ پس از انقلاب اسلامي (بازگشت به وطن و شروع كار تشكيلاتي در سالهاي 58 - 60، فعاليت ها، دستگيري در سال 61، مروري بر شكل گيري سازمان بعد از انقلاب، ليبرالها، ضعف مديريت نظام، موضع گيري هاي سازمان درباره ي جنگ تحميلي عراق عليه ايران، فاز نظامي، ترورها، برنامه هاي آموزشي سازمان، و...)؛
بيوگرافي اعضاي خانواده ي نگارنده و كلامي از سر دردمندي (گفت وگويي با ديگر اعضاي فريب خورده و پند و نصيحت به بازگشت). نمونه ي دستخط نويسنده نيز ارائه شده است.
اصغر جعفري ولداني.- تهران: كيهان، (چاپ اول): 1371.
393 ص.: نقشه.
كتابنامه: در پايان هر مقاله.
[ صفحه 159]
مجموعه ي حاضر حاوي مقالاتي درباره كانونهاي بحران زا يا اختلافات مرزي ميان كشورهاي منطقه ي خليج فارس است. مقالات كتاب در دو بخش تنظيم شده اند. در بخش اول، مقالات مربوط به ايران و عراق و اختلافات ارضي دو كشور آمده است و بخش دوم به مقالاتي درباره ي ساير كشورهاي خليج فارس اختصاص دارد. زيرمجموعه هاي بخش اول، عبارتند از: «روابط ايران و عراق از آتش بس تا پذيرش مجدد عهدنامه ي 1975؛ نگرشي به عهدنامه ي 1975 ايران و عراق؛ اهداف عراق از تجاوز به ايران؛ طرحهاي تجزيه ي خوزستان؛ اهميت استراتژيكي اروندرود و پيشينه ي تاريخي آن؛ طرح تغيير مسير اروندرود و حقوق بين الملل و بررسي تاريخي اختلافات مرزي ايران و عراق». زيرمجموعه هاي بخش دوم، عبارتند از: «اختلافات عراق با كويت و سوريه؛ ادعاهاي ارضي عراق نسبت به كويت؛ عوامل مؤثر بر سياست خارجي عراق در ارتباط با اشغال كويت؛ اختلافات ارضي و فردي بين دولتهاي خليج فارس و تأثير آن بر امنيت منطقه». دو پيوست نيز در پايان كتاب آمده است.
اثر مصطفي چمران؛ تهيه و تدوين بنياد شهيد چمران.- تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلاي، (چاپ چهارم): 174.1380 ص.: مصور، عكس، نقشه.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر حاوي دستنوشته هاي شهيد چمران درباره ي موضوع هاي زير است: «حوادث كردستان، به ويژه پاوه (از ابتداي آشوب تا تصرف شهر و آزادسازي آن)؛ تحليلي از شهيد چمران درباره ي تفكر ماديگرانه ي استعمارگران و فرمان انقلابي امام خميني (ره) در خنثي سازي آن؛ متن سخنراني هاي شهيد چمران، با ذكر تاريخ ايراد هر يك؛
نوشته هاي پراكنده در مورد خودمختاري و سيطره ي احزاب چپ در كردستان؛ توطئه ي نقده؛ توطئه ي مريوان؛ حادثه ي قارنه؛ نمونه ي دستخط شهيد چمران، كه در بحبوحه ي نبرد از پاوه ارسال كرد؛ و متن فرمان انقلابي امام خميني در 26 / 5 / 1358 به مناسبت جنگ خونين كردستان (پاوه) و نيايشهاي شهيد چمران». همچنين عكسهايي از شهيد چمران با رزمندگان و شهدا و درگيري هاي كردستان، در كتاب به چاپ رسيده است.
تهيه شده در دفتر سياسي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران، (چاپ سوم): 1359.
139 ص.: مصور، نمونه.
اين كتاب در هفت فصل و يك خاتمه به مسائل مربوط به كردستان و توطئه ها و درگيري هاي گروه ها در غائله ي كردستان مي پردازد. از جمله مطالب كتاب، موارد زير است: «بافت اجتماعي كردستان، عملكرد امپرياليسم، زمينه هاي توطئه، ناسيوناليسم كردي، فقر فرهنگي، اختلافات مذهبي، منزوي ساختن نيروهاي انقلاب، پايگاه مهاباد، گروه ها به كردستان سرازير مي شوند، عراق، پشت جبهه ي ضد انقلاب، حزب دموكرات، سازمان چريكهاي فدائي خلق، سازمان كومله، سازمان پيكار، سپاه رزگاري، شيخ عزالدين حسيني و جلال طالباني). نمونه هايي از دستخط و نامه هاي اداري بين رؤسا، گروه ها، سازمان اطلاعات و امنيت كشور در زمان رژيم گذشته و نيز، پس از انقلاب، ارائه شده است.
نوشته: ماكس پري [ترجمه ي غلامحسين صالحيار].- تهران: اطلاعات، (چاپ دوم): 801.1376 ص.
[ صفحه 160]
عنوان روي جلد: اسناد دخالت مستقيم آمريكا به نفع صدام حسين در جنگ عراق با ايران: كسوف
عنوان اصلي: Eclipse, The last Days of The CLA
اين كتاب، رويدادهاي چهل ساله ي اخير جهان را، انحصارا از ديدگاه «سيا» مورد بررسي قرار داده و نقش سيا را در اين رويدادها، در سه بخش مجزا و جمعا در شانزده فصل و يك مؤخره تشريح مي كند. كتاب، با مرگ ويليام كيسي، رئيس كل سيا آغاز مي شود. آنگاه به تشريح و تحليل حوادث سياسي جهان، از جمله خاورميانه و از آن بين، ماجراي ايران گيت، جنگ ايران و عراق و حمله ي عراق به كويت مي پردازد. فصل پانزدهم آن - با عنوان
«ايستگاه بغداد» - فقط مربوط به جنگ ايران و عراق است و نقش كاخ سفيد و سيا را به نفع صدام حسين به وضوح آشكار مي سازد. نويسنده فاش مي كند كه چگونه آمريكا علي رغم تعهد عدم مداخله در امور ايران در برابر آزادي گروگانها، ايستگاه جاسوسي خود را به فرانكفورت منقل مي كند و مهم تر از آن كه توضيح مي دهد چگونه پس از دريافت خبر پيروزي هاي ايران در جنگ، ريگان ناگهان تصميم به تقويت صدام حسين و دادن اطلاعات دقيق نظامي ايران به عراق مي افتد و «فهد» و «حسين» (سلاطين عربستان و اردن) در ارتباط بغداد - واشنگتن و ايجاد همكاري نزديك ميان دو پايتخت چه نقشي داشته اند و كاخ سفيد و سيا در اين ميان چگونه عمل كرده اند.
نوشته ي پيروز مجتهدزاده: ترجمه و تنظيم: حميدرضا ملك محمدي نوري.- تهران: وزارت امور خارجه، مؤسسه ي چاپ و انتشارات، (چاپ دوم: 1373.
249 ص.: مصور، نقشه، جدول.- (مباحث استراتژيك؛ 5).
ص. ع. به انگليسي:Countries and Boundries in the Geopolitical Region of the Persian Gulf
كتابنامه.
كتاب حاضر كه به دريادلان حافظ امنيت و تماميت اين سرزمين اسلامي در آبهاي نيلگون خليج فارس تقديم شده است، سلسله نوشتاري در جغرافياي سياسي خليج فارس است. اساس كتاب حاضر را پنج گزارش تحقيقي مفصل نويسنده براي دانشگاه لندن تشكيل مي دهد. كتاب به دو بخش اصلي تقسيم مي شود و هر بخش نيز داراي تقسيماتي است. بخش اول، نگاه كلي به جغرافياي سياسي و مرزهاي بين المللي خليج فارس دارد و بخش دوم، پيدايش كشورها و مرزها در منطقه ي ژئوپليتيك خليج فارس را مورد بررسي قرار مي دهد. در اين بخش، به پيدايش كشور ايران و
مرزهاي آن، نقش آفريني ايران در خليج فارس در نيمه ي دو قرن بيستم، تاريخ و جغرافياي سياسي بحرين و قطر و پيدايش عربستان سعودي، كويت و عراق اشاره اي مي شود. ضمن اين كه در بخش نقش آفريني ايران در خليج فارس در نيمه ي دوم قرن بيستم، روابط ايران با عراق به بحث گذاشته مي شود.
مؤلف گروه تحقيق مركز مطالعات و پژوهش هاي كويت؛ ترجمه و ويرايش واحد ترجمه مؤسسه فرهنگي تحقيقاتي ايران و اسلام.- تهران: قصيده سرا، (چاپ اول): 1381.
350 ص.: نقشه، جدول.- (علوم اجتماعي: 4).
عنوان اصلي: الكويت وجودا و حدودا: الحقائق الموضوعيه و الادماءات العراقيه.
صفحه عنوان به انگليسي: Kuwait from Genesis to Crisis
كتابنامه: ص. 352 - 319؛ همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب در همين سال توسط انتشارات قطره با (فروست تاريخ و جغرافيا؛ 12) نيز منتشر شده است.
[ صفحه 161]
كتاب حاضر، در چهار فصل و بخشهاي مربوطه، به بررسي وضعيت تاريخي كويت تا زمان جنگ خليج فارس و پيامدهاي اين جنگ بر كشور كويت مي پردازد. از جمله، مندرجات كتاب، مي توان به اين موارد اشاره كرد: «فصل اول: بحران خليج فارس در سال 1990، مقدمات، تحولات، و ابعاد آن؛ فصل دوم: وضعيت تاريخي كويت؛ فصل سوم: حقوق بين الملل در رويارويي با تجاوز عراق به كويت و ادعاهاي عراق و فصل چهارم: پيامدهاي اقتصادي تجاوز عراق به كويت». در متن كتاب، در خصوص «جنگ ايران و عراق» كمكهاي كويت به عراق در دوران جنگ، درگيري هاي خليج فارس، ديدگاه عراق پس از خاتمه ي جنگ با ايران و شروع جنگ ديگر و...» مطالبي ارائه شده است.
تهران: هيأت علمي همايش بررسي نقش تبليغات در جنگ، (چاپ اول): 1381.
252 ص.: نمودار، جدول.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب، مجموعه ي مقاله هايي است كه در دومين همايش بررسي كاربرد تبليغات در جنگ ارائه شده اند. از جمله عناوين مقالات، عبارتند از: «جايگاه عمليات رواني در نظامهاي
سياسي؛ مباني كاربردي فنون رفتاري رهبري تبليغاتي جنگ؛ شماي مدير تبليغي در نهج البلاغه؛ شيوه هاي بهينه سازي تعامل تبليغات و عمليات در سازمان رزم؛ نظام مطلوب آموزش مديران و كارگزاران تبليغات دفاعي؛ چگونگي بسيج امكانات در جهت اوصاف تبليغات دفاعي؛ بررسي نقش و جايگاه تحقيقات اجتماعي در سازمان تبليغات جنگ (ضرورتها، اولويتها و اهداف)؛ تبليغات آفندي؛ كاركرد تبليغي جهاديه ها در بسيج و آماده سازي براي جنگ؛ آرمان مشترك و سازماندهي تبليغات جنگ؛ جنگ تبليغاتي عليه جمهوري اسلامي ايران در مرحله ي اول جنگ تحميلي؛ و...».
اثري از دفتر سياسي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران، دفتر سياسي، (چاپ اول): 228.1368 ص.
عنوان روي جلد: گذر از بحران 67: تحليل سياسي هشتمين سال جنگ.
شمارگان: 10000 نسخه.
مندرجات: گسترش بحران در خليج فارس؛ همگرايي بين المللي؛ بروز عوامل جديد در روند جنگ تحميلي؛ فشار همه جانبه و شكست نظامي عراق در آخرين تلاش ها؛ فاز جديد سياسي.
در فصل نخست كتاب نمودها و شاخصهاي گسترش بحران خليج فارس مورد بررسي قرار گرفته و درگيري ايران و آمريكا نقد شده است. در فصل دوم روند توافق هاي جهاني با هدف خاتمه دادن به جنگ نشان داده مي شود. در اين فصل نقش جنگ در تسريع توافق هاي بين المللي و به ويژه سياست گورباچف در قبال دو بحران افغانستان و جنگ تحميلي مورد بررسي قرار گرفته و نيز به افزايش تحركات منطقه اي - به عنوان حلقه ي تكميل كننده ي اين توافق ها - پرداخته شده است. سومين فصل كتاب به «بروز عوامل نوظهور در روند جنگ تحميلي» - كه به تعبيري مي توان آن را نتيجه ي عملي و ملموس توافق هاي دو بلوك قدرت قلمداد كرد
- اختصاص يافته است. جنگ شهرها از بروز عوامل جديدي در روند جنگ تحميلي خبر مي داد. سكوت مرگبار جهان در اين مقطع، در برابر تمامي آن فجايع كاملا آشكار و بديهي، شاخصه ي بارز آن دوران قلمداد مي شود.
[ صفحه 162]
تهيه و تدوين روابط عمومي فرماندهي كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، روابط عمومي، 1364.
ه. 250 ص.: نقشه، جدول، نمودار.
كتاب حاضر، كه در نه بخش تنظيم شده است، وقايع سال 1363 - پنجمين سال جنگ تحميلي عراق عليه ايران - را بررسي مي كند. در بخشهاي اول تا سوم، عملياتهاي ميمك، بد و انصارالله، استفاده ي عراق از سلاحهاي شيميايي، حمله به مناطق مسكوني (و نيز آمار حملات يك ساله ي عراق به مناطق مسكوني)، انعكاس عمليات فوق الذكر در رسانه هاي گروهي جهان و تحركات مقامات خارجي در جريان عمليات فوق مورد بررسي قرار گرفته است. در بخشهاي چهارم تا ششم، ظهور قدرت موشكي ايران در صحنه ي جنگ، جنگ نفتكشها در خليج فارس و دريافت كمكهاي نظامي، اطلاعاتي، انساني و اقتصادي عراق از كشورهاي ديگر بيان شده است. در بخشهاي هفتم و هشتم، تلاشهاي بين المللي جهت پايان دادن به جنگ تحميلي و نگراني كشورهاي منطقه از ادامه ي جنگ و راهپيمايي مردم ايران در روز جهاني قدس (كه در حمايت از ادامه ي جنگ، شعار مي دادند) آمده است.
در بخش نهم نيز روز شمار جنگ - كه گذري است بر وقايع روزهاي جنگ در سال 1363- به چاپ رسيده است.
دفتر سياسي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، [1361].287 ص.: مصور، نقشه.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 100000 نسخه
مندرجات: بركتهاي جنگ؛ سيري در دو سال جنگ؛ بعد جهاني جنگ تحميلي.
آنچه در اين كتاب آمده، گزارش تحليل گونه و مختصري از سير دو سال اول جنگ تحميلي عراق عليه ايران و پاره اي از مسائل قبل
از آن است. در فصل اول، بركتهاي داخلي و خارجي جنگ تحميلي بررسي شده است. فصل دوم، «سيري در دو سال جنگ» نام دارد و ابتدا شرح مختصري درباره ي وضعيت دو كشور قبل از شروع جنگ داده شده، سپس تقسيم بندي عملياتها به كلاسيك و غيركلاسيك مورد بحث قرار گرفته است. در اين فصل، شرح عملياتهاي ثامن الأئمه، طريق القدس، فتح المبين و بيت المقدس آمده است. در فصل سوم، آخرين فصل كتاب، بعد جهاني جنگ تحميلي و نحوه ي برخورد كشورهايي از قبيل آمريكا، عراق، شوروي، اسرائيل، كشورهاي غير متعهد، فرانسه، سازمان ملل و رژيمهاي مرتجع منطقه، با اين پديده بررسي شده است.
محمد مددپور.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1380.
104ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 453؛ جنگ ايران و عراق، پژوهش و نقد؛ 10).
عنوان پشت جلد به انگليسي:To Eschew Globalization, Routinism Utopianism
كتابنامه: ص.: 104 و به صورت زيرنويس.
شمارگان: 2200 نسخه.
مندرجات: فصل اول: ويرانگري مدرنيته و شكست مدرنسيم در ايران؛ فصل دوم: شهادت راهي براي گريز از مدرنيته؛ فصل سوم: روز مرگي دنيوي يا تعالي دنيوي و تفكر آرمانشهري در برابر يكسان سازي ديني و عرفي؛ ضميمه.
[ صفحه 163]
پس از انتشار مقاله ي «به سوي قرائتي نو از شهادت از منظر انسان شناسي و جامعه شناسي» - كه گزيده اي از رساله ي «اريك بوتل» (با عنوان «شهادت در ادبيات جنگ») است - نويسنده، كتاب حاضر را در پاسخ به مقاله ي مذكور نوشته است. كتاب، شامل سه فصل است و اصل مقاله ي مذكور نيز ضميمه شده است. نويسنده ي فرانسوي در نوشته ي خود وقوع انقلاب را نتيجه ي
شكست مدرنيسم شاه در ايران مي داند و شهادت را راهي براي گريز از آن مي شمرد. نويسنده ي كتاب براي نقض سخنان نويسنده ي فرانسوي، به چگونگي شكل گيري انقلاب و دفاع بسيجيان در برابر حملات دشمن پرداخته است. بسياري از مطالب كتاب درباره ي شهيد و شهادت و شهيدان جنگ و دفاع مقدس است و خاطراتي نيز از شهيدان نقل شده است.
سازمان عقيدتي سياسي ارتش جمهوري اسلامي ايران؛ به كوشش جليل جباري.- تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، (چاپ اول): 248.1372 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، شامل گزارشات روزانه ي وقايع ماههاي آذر، دي و بهمن سال 1357 است؛ ماههايي كه منجر به پيروزي انقلاب اسلامي ايران شد. مطالب در سه بخش مجزا، به ترتيب ماههاي مذكور، ارائه شده و در پايان گزارش هر روز، تحليل فشرده و كوتاهي آمده است. در پايان نيز، بخشي مربوط به شخصيتها و افراد سياسي و نظامي است و مختصري از زندگينامه، فعاليت ها و اقدامات دوران رياست و رهبري هر يك، در دوره ي قبل و بعد از انقلاب و طي جنگ تحميلي، به ضميمه ي عكس آنها، آورده شده است. از جمله «حضرت امام خميني (ره)، آيت الله خامنه اي، حجت الاسلام والمسلمين هاشمي رفسنجاني، آيت الله طالقاني و... برخي از مسئولان و فرماندهان نظامي وقت در دوران جنگ (مانند سپهبهد شهيد صياد شيرازي، كه در آن زمان درجه سرهنگي داشت)». همچنين درباره ي اين افراد نيز مطالبي وجود دارد: «محمدرضا پهلوي، شاپور، بختيار، عبدالرحمان قاسملو، و...». در بخش آخر كتاب، در خلال زندگينامه ي افراد، در خصوص اقدامات رهبران و شخصيتهاي سياسي طي جنگ تحميلي عراق عليه ايران و جنگ مسلحانه ي
احزاب در برابر رزمندگان اسلام، نيز مطالبي بيان شده است.
محسن صفري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.
272 ص.- (دفتر ادبيات مقاومت؛ سياسي؛ 4).
عنوان به انگليسي:We Confess
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 2200 نسخه.
مطالب اين كتاب، از منابع مختلف خارجي مانند بولتن راديوهاي بيگانه، گزارشهاي ويژه ي خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران، مجموعه هاي «آمريكا و جنگ»، «جنگ ايران و عراق» و «جنگ خليج فارس» روزنامه ي جمهوري اسلامي و بولتنهاي«بررسي مطبوعات جهان و منطقه» و بررسي مطبوعات جهان در محدوده ي زماني تجاوز عراقي ها به كويت، (حدود هفت ماه)، گردآوري شده و مورد بررسي قرار گرفته اند. هدف از اين بررسي، شناساندن ماهيت حاميان رژيم متجاوز عراق و شرمندگي آنان در اين زمان است. كتاب به هشت بخش جداگانه تقسيم شده است. «متجاوز كيست و چرا تجاوز؟؛ كمكهاي نظامي؛ استفاده از سلاح شيميايي توسط عراق؛ ارسال سلاحهاي شيميايي، ميكروبي، هسته اي و كمك در ساخت آنها؛ حمايتهاي سياسي - تبليغاتي، كمكهاي اقتصادي، پيروزي ايران و شكست عراق؛ ماهيت صدام و رژيم بعث عراق و نقض حقوق بشر، محكوميت و مجازات متجاوز!» عناوين اين بخشها هستند. مطالب هر بخش نيز به ترتيب تاريخ اعتراف و تاريخ منبع مورد نظر مرتب شده اند.
[ صفحه 164]
اسماعيل منصوري لاريجاني.- تهران: مؤسسه فرهنگي انتشارات آيه، (چاپ اول): 92.1380 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
مندرجات: مبحث اول: اركان انقلاب اسلامي، مبحث دوم: اهداف انقلاب اسلامي، مبحث سوم: آسيب شناسي انقلاب.
كتاب، محتوي نظرات شهيد چمران در ارتباط با انقلاب اسلامي است، كه در سه مبحث ارائه شده است: در مبحث اول (اركان انقلاب)، شهيد دكتر چمران، «شهيد،
دين و معنويت و رهبري مردم» را اركان انقلاب مي داند و براي هر ركن شرايطي را بيان مي كند براي مثال، در مورد رهبري به اقتدار و بي نظير بودن امام (ره) اشاره دارد. در مبحث دوم - كه «اهداف انقلاب» نام دارد - «تعميم عدالت اجتماعي، فقرزدايي، استقلال، آزادي و تحول روحي و معنوي را به عنوان هدفهاي انقلاب شمرده، به شرح هر يك مي پردازد. در مبحث سوم - «آسيب شناسي انقلاب» - به بررسي آسيبها در دو حوزه ي خارجي (شامل ابرقدرتها، صهيونيستها، و قدرتهاي پوشالي و وابسته به ابرقدرتها) و داخلي (شامل گروهكهاي مخالف انقلاب، فرصت طلبان، منفعت پرستان، طاغوت درون ها، تفرقه افكنان، جناح بازان، سياست بازان و...) پرداخته است.
بهمن نعيمي ارفع؛ همكار فني سازمان طرح و اجراي كتاب.- تهران: وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سياسي و بين المللي، (چاپ اول): 1370.
145 ص.- (رساله ها؛ 9).
شمارگان: 5000 نسخه.
شوراي همكاري خليج فارس در ماه مه سال 1981 با عضويت شش كشور (عربستان سعودي، كويت، امارات عربي متحده، قطر و بحرين) تشكيل شد. هدف از تشكيل اين شورا، ايجاد اتحاديه اي براي حفاظت از منطقه ي خليج فارس است. كتاب حاضر، در چهار فصل، به بررسي شوراي مذكور و ديدگاههاي آن در منطقه مي پردازد. فصل اول: نگاهي به دكترين هاي امنيتي در مورد منطقه؛ فصل دوم: تشكيل شوراي همكاري و ديدگاههاي آن پيرامون مسائل امنيتي؛ فصل سوم: استراتژي شورا در جريان جنگ تحميلي و آثار آن در روابط خارجي شورا (از جمله استراتژي در طول جنگ، تأثير ديدگاهها و مواضع فردي اعضاي شورا بر موضع گيري هاي جمعي در برابر جمهوري اسلامي ايران)؛ فصل چهارم: ضرورت برقراري نظام نوين امنيتي در منطقه (از جمله، نگاهي
به رويه هاي سياسي در منطقه بعد از اجراي آتش بس در جنگ تحميلي).
محمدحسين جمشيدي؛ ويرايش ادبي مرتضي حقي، ويرايش نهايي: جواد زمان زاده دربان، جمشيد سرمستاني.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، دانشكده ي فرماندهي و ستاد، 1380.
سي و دو، 805 ص.: مصور (رنگي)، عكس (بخش رنگي)، نقشه (رنگي).- (فرهنگ و مطالعات نظامي؛ 7) طراح روي جلد: سيامك فرشچي.
كتابنامه: ص. 628 - 611.
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 165]
نويسنده در چهارده فصل به بررسي انديشه ي نظامي ايران در دوره هاي مختلف: «تمدنهاي اوليه ي ايران باستان، پيش از عصر زرتشت، آيين زرتشت و اوستا، آيين ماد و هخامنشي، اشكانيان، اصول و مباني در اسلام، بعد از سلام، از قرن هفتم تا قرن دهم هجري قمري، از قرن دهم تا دوران انحطاط ايران، عهد پهلوي و دوران جمهوري اسلامي» پرداخته است. در بخش اول از فصل چهارده كتاب - كه به جمهوري اسلامي ايران و جنگ تحميلي اختصاص دارد - نهادها، تحولات و مسايل عمده ي نظامي ايران، مانند ارتش و سپاه، توطئه هاي گروهك ها، تسخير لانه ي جاسوسي آمريكا، حمله به طبس، كودتاي نوژه و جنگ هشت ساله ي ايران و عراق، مورد بررسي قرار گرفته است. مطالب اين قسمت عبارتند از: «آغاز جنگ، پيشروي عراق در خاك ايران، اقدامات عمده ي ايران (شامل نبردهاي بزرگ، متوسط و كوچك) و دوران پس از جنگ و برخي از پديده هاي مهم جنگ ايران و عراق (مانند جنگ شيميايي، جنگ نفتكش ها و جنگ شهرها)».
حسين سيف زاده؛ [براي] دفتر مطالعات سياسي و بين المللي.- تهران: وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات، (چاپ اول): 1375.
پانزده، 239 ص.: جدول، نمودار.- (مباحث پايه؛ شماره 18).
صفحه عنوان به انگليسي: Fundamental
issues and models of decision making in foreign policy
شمارگان: 2000 نسخه.
كتابنامه: ص. [219]- 237.
اين كتاب، در دو بخش و پنج فصل، به مبحث تصميم گيري در روابط بين المللي و سياستهاي جهاني مي پردازد. مطالب كتاب عبارتند از:
بخش اول: مباني مؤثر بر شكل گيري و اجراي سياست خارجي (محيط عملياتي حاكم بر صحنه، نظم نوين جهاني و تحول در نهادها و قانونمنديهاي رفتاري، مقايسه ي نظامهاي سياسي، استراتژي ملي و اهداف سياسست گذاري خارجي و...) بخش دوم: روشها و مدلهاي تصميم گيري در سياست خارجي (روشهاي مختلف در تجزيه و تحليل، مدلهاي مختلف تصميم گيري و...). در پايان نيز رهنمودي براي اجراي موفقيت آميز سياست خارجي، به عنوان نتيجه گيري كلي، ارائه شده است. در متن فصلها و گفتارها، از كشور عراق و جنگ ايران و عراق و جنگ عراق و كويت به صورت مقايسه ي ياد شده است؛ براي مثال؛ گرايش عراق به توليد سلاحهاي اتمي، بيولوژيك و شيميايي و يا كمك كشورهايي چون عربستان و كويت در جنگ عليه ايران مورد تأكيد قرار گرفته است.
تهران: وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سياسي و بين المللي، مركز مطالعات خليج فارس، (چاپ دوم): 760.1369 ص.
در اين سمينار، حضرت آيت الله خامنه اي - رئيس جمهور وقت جمهوري اسلامي ايران - به حساسيت منطقه از نظر ذخاير خداداد اشاره كرده، خواستار پايان دادن به مداخله ي نيروهاي بيگانه در خليج فارس و برقراري امنيت با همكاري ملت هاي منطقه بر پايه ي اخوت اسلامي شدند. دكتر علي اكبر ولايتي (وزير امور خارجه ي وقت) نيز طي سخنراني خود اظهار داشت كه ايران وابسته به آمريكا، به قدرت مستقلي تبديل شده است كه مي گويد خليج فارس به كشورهاي اطراف
ايران تعلق دارد و بايد دست بيگانگان از آن كوتاه شود و اين دكترين، علت اصلي نزاع موجود در منطقه است كه در شكل جنگ تحميلي و فشارهاي نظامي آمريكا و متحدينش عليه ايران تجلي يافته است. عناوين برخي از مقالات موجود در كتاب عبارت است از: «امنيت ملي و دسته جمعي، نفت و خليج
[ صفحه 166]
فارس، موضوع حاكميت در خليج فارس، سياست خارجي ژاپن در خليج فارس، خليج فارس در آينه ي زمان، نقش نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران در خليج فارس و...».
تهيه و تدوين معاونت پژوهشي دانشگاه امام حسين (ع) به كوشش غلامرضا ذاكرصالحي.- تهران: دانشگاه امام حسين (ع)، (چاپ اول): 281.1371 ص.
اين كتاب، مجموعه ي مقالات ارائه شده در اولين «كنفرانس بررسي دفاع مقدس» است كه در سال 1369 به همت دانشگاه امام حسين (ع) برگزار شد. خط كلي مقالات و سخنراني هاي ارائه شده در كنفرانس، نشان دهنده ي اين بود كه دفاع مقدس ما از نظر محتوا و قالب، يك جنگ انقلابي بود. محتوا و كيفيت دفاع مقدس كه ناشي از زمينه هاي منحصر به فرد فرهنگي، اقتصادي، اجتماعي انقلاب اسلامي بود، شيوه ي نبردي را با قالبهاي خاص خود ارائه نمود. اين نشست، چندين محور عمده را فراروي خواننده قرار مي دهد كه مبحث نيروي انساني (نقش معنويت و فرهنگ و تكنولوژي دفاعي) از مهمترين مؤلفه هاي تأكيد شده در آن محسوب مي شود. عناوين برخي از مقالات عبارت است از: «اصول و مباني حاكم بر دفاع مقدس، بررسي مقاطع تاريخي دفاع مقدس، سنتهاي الهي در جنگ، بررسي و تحليل بحران در خليج فارس، بررسي راه هاي تقويت بنيه دفاعي كشور، بررسي عوامل به وجود آورنده ي
جنگ تحميلي، نگاهي به مواضع شوروي نسبت به جنگ تحميلي، جنگ و دانشگاه، بايدها و نبايدها، بررسي انگيزه هاي رواني مقاومت نظاميان عراقي و...».
مركز مطالعات خليج فارس - تهران: وزارت امور خارجه، مؤسسه ي چاپ و انتشارات، (چاپ اول): 1372.
ده،334، [1]ص.: جدول.
صفحه عنوان به انگليسي: The Second Seminar on the Persian Gulf
كتابنامه در پايان هر بخش و به صورت زيرنويس.
شمارگان: 2500 نسخه.
كتاب، حاوي 23 مقاله در مورد خليج فارس است. مقاله ي «اهميت تنگه ي هرمز به لحاظ ژئوپلتيك و منابع آبهاي ساحلي» (از شاهكار) به بررسي نقش ايران در بازماندن تنگه ي هرمز طي هشت سال جنگ مي پردازد. ايران تهديد كرده بود اگر سكوهاي نفتي ايران مورد حمله ي عراق قرار گيرد، تنگه ي هرمز را، كه راه عبور نفت بسياري از كشورهاست، خواهد بست ولي اين امر هيچ گاه اجرا نشد. در مقاله ي «امنيت دسته جمعي و ابرقدرتها» (از ادوارد ام. لاوال)، در صفحه 98 - 100 كتاب، نويسنده به اين امر اشاره مي كند كه آمريكا تنها بهره ور شونده از شوراي امنيت است و ايران بهاي سنگيني را در جنگ پرداخته است. در ساير قسمتها نيز، در موارد متعددي، به جنگ و عدم رعايت حقوق ايران توسط ساير كشورها اشاره شده است.
تهران: وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سياسي و بين المللي، مركز مطالعات خليج فارس، 1372.
هفت، 325 ص.: مصور، نقشه، جدول، نمودار: (كليات؛ 10).
[ صفحه 167]
صفحه ي عنوان به انگليسي: The Third Seminar on the Persian Gulf
كتابنامه به صورت زيرنويس.
«سومين سمينار بررسي مسائل خليج فارس» در بهمن 1369 در دفتر مطالعات سياسي و بين المللي، با حضور استادان و كارشناسان داخلي و خارجي تشكيل گرديد و كتاب حاضر، مجموعه ي مقالات ارائه شده در اين سمينار است. عناوين
تعدادي از مقالات ارائه شده در اين سمينار عبارت است از: «نظرات كلي در مورد بحران خليج فارس؛ نفت و امنيت در خليج فارس؛ چارچوب امنيتي كشورهاي منطقه ي خليج فارس؛ بررسي طرحهاي امنيتي در خليج فارس؛ پديداري الگوهاي ساختار امنيتي در خليج فارس؛ امنيت خليج فارس در يك تفاهم صلح آميز؛ امنيت خليج فارس؛ عرب در برابر ديگران، يك ديدگاه جهان سومي؛ مصر و نظام عربي در خليج فارس؛ امنيت و همكاري منطقه اي در خليج فارس؛ منابع انرژي خليج فارس؛ امنيت دسته جمعي در خليج فارس و...».
[برگزار كننده] مركز مطالعات خليج فارس، دفتر مطالعات سياسي و بين المللي.- تهران: وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات، (چاپ اول): 1374. هفت، 293 ص. نقشه، جدول، نمودار.
صفحه عنوان به انگليسي:Center for Persion Gulf studies the fifth on the: Persian Gulf, Theran - Dec. 1994
كتابنامه به صورت زيرنويس.
پنجمين سمينار خليج فارس با عنوان «افق هاي همكاري در خليج فارس و درياي عمان» كه در تاريخ 28 و 29 آذر 1373 در دفتر مطالعات سياسي و بين المللي برگزار شد، اين عناوين را مد نظر قرار داد: همكاري هاي سياسي - امنيتي و اقتصادي، نفت و گاز، شيلات و محيط زيست دريايي. كتاب حاضر در شش فصل تنظيم شده است: فصل اول: سخنراني هاي افتتاحيه رياست جمهوري اسلامي ايران و فصل دوم مقالات مربوط به اولين محور موضوعي سمينار، يعني ثبات سياسي، همكاري ها و امنيت منطقه اي اختصاص يافته است؛ فصل سوم به مهم ترين مقالات كميته ي ويژه ي «محيط زيست» پرداخته است. در فصل چهارم دو مقاله ي مربوط به نفت و گاز و در فصل پنجم دو مقاله مربوط به آب آورده شده است و فصل ششم نيز به مقالاتي كه در ارتباط با
محورهاي موضوعي سمينار دريافت شده، ولي در سمينار ارائه نشده، اختصاص دارد.
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- [بي تا]300 ص.
ديپلماسي قدرتهاي جهاني در ششمين سال جنگ تحميلي، به ويژه، استراتژي آمريكا (و نحوه ي شروع جنگ نفتكشها توسط آن كشور و هراس از پيروزي نظامي ايران در جنگ و گشودن بن بست جنگ تحميلي)، عملكرد شوروي، فرانسه و ارتجاع عرب در رابطه با جنگ تحميلي از مباحث اين كتاب هستند. گزيده اي از سخنان حضرت امام در مورد ضرورت برپايي عزاداري امام حسين (ع) و جنگ تحميلي، زينت بخش مطالب كتاب است؛ چرا كه بازگويي پيام و ذكر مصائب آن حضرت، از عاشوراهاي مكرر سرزمين لاله گون ايران اسلامي جدا نخواهد بود.
[ صفحه 168]
تأليف عباس طرفي (عبدالله پور).- [بي جا]: عباس طرفي (عبدالله پور)، (چاپ اول): 1373-1380. 7 جلد: (2292) ص.: مصور، نمونه، عكس، نمودار.
شمارگان: 3000 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Iran Oil Managers
فقط جلد هفتم از اين مجموعه (در دو بخش) مربوط به جنگ تحميلي عراق عليه ايران مي باشد.
مجموعه كتاب هفت جلدي «مديران صنعت نفت ايران». فعاليت هاي صنعت نفت ايران را از سال 1261 (1882 م.) تاكنون در قالب وقايع نگاري ارائه مي دهد. جلد هفتم، شامل زندگينامه و شرح اقدامات وزراء، مديران و كارگزاران صنعت نفت و ساختار سازماني شركتهاي مختلف تشكيل دهنده ي اين صنعت و در عين حال، اطلاعات تاريخي، سياسي، فني و عملياتي متنوعي در ارتباط با تحولات اين صنعت در دوران جنگ تحميلي (با تأكيد بر اثرات متقابل جنگ و نفت) و تلاشهاي بازسازي و سياستهاي مرتبط با تدوام فعاليت هاي استخراج و صدور نفت است. در بخش اول از جلد هفتم، اطلاعات مربوط به صنعت نفت و گاز و
در بخش دوم اطلاعات مربوط به صنعت پتروشيمي و سازمان شركت ملي پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي ايران ارائه شده است. در پايان نيز گاه شمار جنگ، از اولين سال تا هشتمين سال، نتيجه گيري، رويدادهاي دوران جنگ، منابع و مآخذ و فهرست ها آورده شده است.
تهيه و تدوين: دفتر سياسي سپاه.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 184.1369 ص.
آنچه در اين كتاب، (بنا بر مقدمه آن) آمده است، تحليلي شتاب زده از اهم وقايع دهه ي اول انقلاب و نظام جمهوري اسلامي است. كتاب در ده فصل تنظيم شده است. فصل اول به «جمهوري اسلامي ايران و پذيرش قطعنامه ي 598» و تأثير پذيرش اين قطعنامه از سوي ايران بر موقعيت داخلي عراق مي پردازد. فصل دوم، «تحولات اخير منطقه و پيروزي سياسي بزرگ ايران» را تبيين مي كند. در فصل سوم، «عزل آقاي منتظري» - يكي از سرنوشت سازترين اقدامات امام خميني (ره) - به بحث گذاشته شده است. نويسنده، در اين فصل انگيزه هاي حضرت امام (ره) را براي اين كار بيان مي كند. فصل چهارم، «رهبري و مرجعيت» است و بيانات حضرت امام (ره) را در اين مورد ارائه مي دهد. فصل پنجم، «القائات دشمن و نقش كارگزاران داخلي» نام دارد. در فصل ششم (سيماي كريه ضد انقلاب در طول يك دهه ي اخير)، به صحبت درباره ي انجمن ضد انقلابي حجتيه پرداخته شده است. فصل هفتم «مروري كوتاه بر اقتصاد كشور در شرايط جنگ و بازسازي» نام دارد. فصل هشتم، «هجوم فرهنگي استكبار و ايادي داخلي اش» را شرح مي دهد. فصل نهم، «انقلاب اسلامي محور تحولات سياسي دهه ي اخير در جهان»، فصل دهم «راه امام پس از امام» و فصل يازدهم، «گذري
بر هشت سال دفاع مقدس» نام دارد.
برن: سفارت جمهوري اسلامي ايران، (چاپ اول): 1364.
[7].19 ص.: عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي. A Brief View of the Five Year Old Imposed War
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب حاضر، مروري مختصر و كوتاه از جنگ تحميلي عراق عليه ايران بوده، در آستانه ي ششمين سال جنگ منتشر شده است. در اين نوشته مسأله ي شروع جنگ در 31 شهريور 59، مقابله ي نيروهاي ارتش اسلام در برابر عراق، مقابله ي عراق با موشكهاي زمين به زمين، رسانه هاي گروهي و جنگ رواني (به عنوان آخرين حربه ي دشمن)
[ صفحه 169]
اشاره شده است. تصاويري از به كارگيري سلاح شيميايي و بمباران مناطق مسكوني، مساجد و كليساها در شهر اهواز و آبادان، خودكفايي در ساخت نفربر زرهي و قطعات هواپيماي جت و موشك ضد تانك آر. پي. جي. هفت با زيرنويس ارائه شده اند.
تأليف آذرميدخت مشايخ فريدني.- تهران: اميركبير، (چاپ اول): 295.1369 ص.
شمارگان: 4400 نسخه.
كتابنامه: ص. 269 - 283.
مندرجات: فصل اول: قراردادهاي ارزروم، نخستين اقدام ايران و عثماني براي حل و فصل جامع اختلافات دو كشور؛ فصل 2: كميسيون هاي تحديد حدود و قراردادهاي مرزي 1264 تا 1332؛ فصل 3. تأسيس كشور مستقل عراق و روابط ايران و عراق، قبل از برقراري مناسبات سياسي؛ فصل 4. مناسبات ايران و عراق در دوران بين دو جنگ جهاني؛ فصل 5: از پيمان سعدآباد تا سقوط رژيم سلطنت در عراق.
نويسنده در اين كتاب به بررسي تاريخچه ي اختلافات ايران و عراق پرداخته است و قصد آن را دارد تا علت آغاز جنگ تحميلي را ريشه يابي كند.
نويسنده در اين كتاب، اين اختلافات را در پنج فصل - از زمان عثماني تا سقوط رژيم سلطنتي در عراق - بررسي مي كند و به اختلافات ايران و عراق بر سر حدود مرزي در شطالعرب (اروندرود) اشاره كرده است. نويسنده در پايان كتاب (در بخش ضمائم)، اسنادي مبني بر توافقهاي مختلف انجام گرفته در دورانهاي فوق را آورده است. اروندرود، از ابتدا، نقطه ي اختلاف ايران و عراق، حتي در زمان عثماني بوده است و همواره جنگهايي نيز بين مأمورين دو دولت اتفاق افتاده است. طبق آنچه در كتاب آمده است، آخرين توافق ايران و عراق بر سر مسائل مرزي، قبل از جنگ تحميلي، توافق الجزيره در 6 مارس 1979 بوده است كه صدام در شروع جنگ آن را پاره مي كند.
نوشته فاضل شريفي.- قم: فاضل شريفي، 116.1365 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر در دو بخش تنظيم شده است. نويسنده در بخش نخست به بررسي وضع سياسي، اجتماعي و نظامي كشورهاي اسلامي - به ويژه ايران، الجزاير، ليبي، افغانستان، سوريه و... - مي پردازد و آن را به زباني ساده، در قالب گزارش جلسات مشورتي بين ابرقدرتها براي ادامه ي چپاول و غارت كشورهاي مستضعف مسلمان و نيز روش اتخاذ شده توسط استعمار جهاني براي دستيابي به اين هدف (يعني تلقين ناتواني و تخدير افكار عمومي) نوشته است. نويسنده، در اين راستا، به بيان اتفاقات و حوادث مربوط به انقلاب اسلامي ايران و جنگ تحميلي - همراه با تحليل ساده ي آنها - پرداخته است. بخش دوم، «خاطراتي از جنگ تحميلي عراق» نام دارد و در آن، خاطراتي از پيروزي هاي ايران در جبهه هاي جنگ، حمله ي
عراق به خرمشهر و جنگ زده هايي كه مجبور به ترك خانه و كاشانه ي خود شدند، آمده است. در پايان نيز قطعاتي حكايت گونه از اخلاق اسلامي آورده شده است.
پائول جابر... [و ديگران]؛ مترجم: مجيد قهرماني.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات؛ سفير، 82.1370 ص.
عنوان اصلي: Great Powers Interests in Persian Gulf
[ صفحه 170]
شمارگان: 5500 نسخه.
مجموعه ي حاضر شامل چهار مقاله از هفت نشست برگزار شده ي طرحي است كه مجري آن بنياد آرتور راس مي باشد و به بررسي منطقه ي استراتژيك خليج فارس پرداخته است. از جمله مطالب بيان شده: منافع غرب و ثبات آن در خليج فارس براي دستيابي آزادانه به منابع نفتي، خطرات و تهديدات روسيه و ايران در عدم ثبات منافع غرب، و سه ديدگاه آمريكائيها، ژاپني ها و اروپايي هاست. در ديدگاه اول، رقابت آمريكا و شوروي، رقابت دريايي، رقابت دو ستوني ريچارد نيكسون، جنگ اكتبر 1973 اعراب و اسرائيل، دكترين كارتر، جنگ نفت كش ها و... مطرح شده است. در ديدگاه ژاپني ها نفت، موقعيت ژئواستراتژيك خاورميانه، ويژگي هاي منحصر به فرد مذهبي، زباني و قومي اعراب و مسلمانان منطقه و در ديدگاه آخر، نقش اروپاييان در خليج فارس، اروپايي ها و ابرقدرتها، نقش شوروي در خليج فارس، ژاپن و تلاشهاي بين المللي در خاتمه دادن به جنگ مورد بررسي قرار گرفته است. متن قطعنامه ي 598 شوراي امنيت ملل متحد نيز ضميمه كتاب است.
[سپاه پاسداران انقلاب اسلامي].- [تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 133.1363 ص.
اين كتاب در چهار فصل به بررسي و ريشه يابي تفكر التفاطي منافقين، ويژگي هاي گروهكهاي ضد انقلاب، روند گرايش و وابستگي منافقين به شرق و غرب و اتحاد منافقين با حزب دمكرات مي پردازد. در اين راستا، مطالبي نيز در خصوص جنگ ايران و عراق بيان شده است، از جمله: گرايش منافقين به
شرق و غرب به دليل استعمارستيزي ايران؛ تحميل جنگ بر ايران كه دليلي بر حمايت شرق و غرب از عراق و ستيز آنها با ايران است؛ علل گرايش و ائتلاف منافقين با ليبرال ها (از جمله بني صدر)؛ اشاره به عمليات مرصاد و وارد شدن ضربه به منافقين از سوي جمهوري اسلامي ايران؛ نقل قول از هيگ (وزير امور خارجه ي آمريكا) در خصوص اختلاف ايران و عراق و اتخاذ روشهايي براي به وجود آمدن يك رژيم معتدل در تهران (اشاره به منافقين)؛ ايجاد بلوا و آشوب در كردستان توسط حزب دمكرات و اتحاد منافقين با اين حزب و تشديد جنگهاي كردستان و دامن زدن به درگيري ها، همگام با جنگ تحميلي.
م. ع. ف. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران، 1364.
198 ص.- (مروري بر عملكرد منافقين؛ 2).
كتابنامه: در پايان هر فصل.
مندرجات: سخن مؤلف، پيشگفتار، فصل اول: منافقين و جنگ تحميلي؛ فصل دوم: توطئه هاي منافقين در طول جنگ؛ فصل سوم؛ شكنجه؛ فصل چهارم: نقش روزنامه هاي وابسته؛ فصل پنجم: اجراي قانون؛ فصل ششم: رفراندوم؛ فصل هفتم: منافقين و بمباران زندان «دوله تو»؛ فصل هشتم: ائتلاف عليه اسلام؛ فصل نهم: فاز نظامي.
در جلد اول مجموعه ي كتابهاي «مروري بر عملكرد منافقين» (با عنوان «منافقين ذخيره ي شيطان بزرگ» به تاريخچه ي نفاق از زمان انبيا پرداخته شده است. در جلد دوم (كتاب حاضر) سعي نويسنده بر آن بوده است تا چهره ي منافقين را طي جنگ تحميلي برملا ساخته، وابستگي آنان را به استكبار جهاني آشكار و هويدا سازد. اين دو جلد، ابتدا، از فروردين 1360 تا پايان سال 1362، به صورت سلسله مقالاتي در مجله ي
«پيام انقلاب» به چاپ رسيد. «كتاب منافقين و جنگ تحميلي» به آغاز حركت منافقين بعد از پيروزي انقلاب اسلامي و نقش و اهداف آنها در جنگ تحميلي اشاره دارد و مطالب آن شامل: «تطهير شيطان بزرگ، تضعيف جمهوري اسلامي،
[ صفحه 171]
توطئه ها و شكنجه هاي آنان، اقدامات تحريك آميز منافقين و روزنامه هاي وابسته به آنها در قبال قانون و نخست وزير و اسلام» است. اين فعاليت ها به كمك «بني صدر» (رئيس جمهور وقت) انجام مي گرفت.
سعيد خالوزاده [براي دفتر مطالعات سياسي و بين المللي]. - تهران: وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات، 1375.
يازده، 171 ص. - (مباحث سياسي؛ 44).
عنوان به انگليسي: Security Council Resolutions on Iraq Kuwait War.
كتابنامه: ص 171 - 163.
سه بخش و هفت فصل اين كتاب، نگاهي دارد به نقش شوراي امنيت سازمان ملل متحد در قبال جنگ عراق و كويت و همچنين جنگ ايران و عراق. عناوين بخشها و فصلها عبارتند از:
بخش اول (شوراي امنيت و تهاجم عراق به كويت): بهانه هاي جنگ عراق و كويت، برخوردهاي قانوني شوراي امنيت و قطعنامه ي 678 و مبناي قانوني آن.
بخش دوم: (اقدامات قهرآميز شوراي امنيت): تحريم عراق از سوي شوراي امنيت و خلع سلاح عراق.
بخش سوم: (شوراي امنيت و مسؤوليت هاي عراق در دو جنگ خليج فارس): شوراي امنيت و مسؤوليت هاي عراق در جنگ با كويت و شوراي امنيت و مسؤوليت هاي عراق در جنگ با ايران (كه صدور قطعنامه هاي ضعيف در كاربرد سلاحهاي شيميايي، قطعنامه ي 598 و گزارش دبير كل درباره مسؤوليت شروع جنگ را نقد و بررسي مي كند).
كاسپار واينبرگر؛ مترجم مهران مفيدي طباطبائي.- تهران: صرير، (چاپ اول): 1370.[87] ص.: مصور، عكس، نقشه.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب ترجمه ي بخشي از كتاب مبارزه براي صلح نوشته كاسپار واينبرگر است.
نبرد در خليج فارس عنوان آخرين فصل از كتابي است به نام «مبارزه براي صلح» به (قلم «كاسپار واينبرگر»، وزير دفاع پيشين آمريكا در زمان رياست جمهوري ريگان). اين فصل از خاطرات واينبرگر به اين دليل حائز اهميت كه به بررسي سلسله حوادثي مي پردازد كه در
آخرين برهه از جنگ تحميلي - تا قبل از پذيرش قطعنامه ي 598 از سوي ايران، رخ نموده است و دخالت آمريكا در جريان حوادث جنگ تحميلي و خليج فارس، و علاوه بر آن، اطاعت بيمارگونه شيوخ خليج فارس از آمريكا را آشكار مي سازد. اين كتاب، درواقع، دريچه اي به حقايق و واقعيتهاي جنگ از زبان دشمنان انقلاب اسلامي ايران است.
قاسم زماني، اسماعيل منصوري لاريجاني.- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، (چاپ اول): 237.1378 ص.
صفحه عنوان به انگليسي: The United Nation,s Collective Security System
and the Aggression of Iraqi Regime to Islamic Republic of Iran.
كتابنامه: ص. 229 - 237؛ همچنين به صورت زيرنويس.
[ صفحه 172]
در اين كتاب، نويسندگان برآنند با بررسي و ارزيابي قطعنامه هاي صادره از سوي شوراي امنيت درباره ي جنگ ايران و عراق، علل شكست و ضعف اين شورا را در تأمين امنيت جمعي تشريح نمايند. كتاب، در سه فصل تنظيم شده است. فصل اول با عنوان «سازمان ملل متحد و مسؤوليت حفظ و اعاده ي صلح و امنيت جهاني» شامل دو بخش اصلي است: اصول، مباني و جايگاه نظام امنيتي جمعي در حفظ صلح و امنيت جهاني، و دفاع مشروع در نظام امنيت جمعي. در فصل دوم «قطعنامه هاي شوراي امنيت و قطعنامه هاي مجمع عمومي سازمان ملل متحد درباره ي جنگ ايران و عراق، تا زمان صدور قطعنامه ي 598» بررسي شده است. فصل سوم «تجزيه و تحليل قطعنامه ي 598 شوراي امنيت و بررسي روند اجراي آن» است. در اين فصل همچنين از اعتبار حقوقي قطعنامه ي 598 و مواضع دولتهاي متخاصم در قبال آن سخن به
ميان آورده است. كتاب با نتيجه گيري، ضمائم و منابع و مآخذ فارسي و خارجي به پايان مي رسد.
ناصر فرشادگهر.- تهران: وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سياسي و بين المللي، (چاپ اول): 364.1367.: نقشه (رنگي).- (مباحث حقوقي بين الملل؛ 1).
كتابنامه: ص، [353]- 364.
شمارگان: 6600 نسخه.
اين كتاب در 7 بخش به اضافه ي ضمائم به چاپ رسيده است. نويسنده در بخش نخست، به نظام حاكم بر رودخانه هاي بين المللي و شيوه ي تعيين مرز در رودخانه هاي مشترك و موارد مشابه مي پردازد. در بخش دوم نظام كشتيراني در رودخانه هاي مهم جهان با ذكر نام آن رودخانه ها بررسي مي شود. بخش سوم به بررسي نظام هاي حاكم بر اروندرود و تاريخچه آن اختصاص دارد. در بخشهاي چهارم و پنجم ادامه ي اين نظامنامه ها و معاهدات مربوط به اروندرود ذكر مي شود. بخش ششم نظام حقوقي حاكم بر اروندرود را، طبق معاهده ي مارس 1975 الجزاير، مورد بررسي قرار مي دهد و موضع دولت عراق را در فسخ عهدنامه ي 1975، دلايل اين دولت براي فسخ اين عهدنامه، دلايل ايدئولوژيك تاريخي و حقوقي عراق، پاسخ ايران به دلايل عراق، موضع دولت ايران در شروع جنگ و دلايل و پاسخ ايران به دعاوي عراق بررسي شده است. در بخش هفتم نيز راه حل هاي مختلف ارائه مي گردد.
دانيل يرگين؛ ترجمه ابراهيم صادقي نيا.- تهران: هيرمند، (چاپ اول): 92.1376 ص.: عكس.
عنوان اصلي: The Prize....
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر، ترجمه ي خلاصه شده ي قسمتي از كتاب «جايزه» (نوشته ي دانيل يرگين) است. اين كتاب به شرح وضعيت نفت در تمام كشورهاي جهان پرداخته است. آنچه در ترجمه ي حاضر بر آن تأكيد شده كودتاي آمريكايي 1332 در ايران است. بخشي نيز به حمله ي عراق به ايران و تأثير آن بر جريان صدور نفت اختصاص داده شده است.
ساير مطالب كتاب عبارتند از: «نفت ايران، بحران ترعه سوئز، انريكو ماتئي، اوپك، آخرين پرواز ماتئي، انفجار مصرف نفت، نبرد شش روزه، اسلحه نفت، گروگان گيري نوامبر 79، حمله ي عراق به كويت و اظهارنظر مترجم درباره ي جنگ ژانويه ي 1991 خليج فارس». در پايان كتاب نيز تصاويري از استخراج نفت در مسجد سليمان و پالايشگاه آبادان، محمد مصدق و ديگر شخصيتهاي مربوطه ارائه شده است.
[ صفحه 173]
مرتضي بشيري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.[107] ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: سياسي؛ 2).
كتابنامه: ص، [107].
شمارگان: 6600 نسخه.
اين كتاب در پنج بخش تنظيم شده است. در بخش اول، به عوامل تقويت روحيه در نيروهاي عراق (بعد معنوي با شعار دفاع از عرب و بعد مادي با دادن امكانات به نيروها در پشت جبهه)، پرداخته است در بخش دوم، اهداف نظامي حزب بعث، روحيه افسران، توجيه سياسي و عملكرد توجيه سياسي در طول جنگ تحميلي، نقاط قوت و ضعف اين توجيه و انگيزه هايي كه رژيم عراق در نيروهاي خود براي شركت در جنگ ايجاد مي نمود، آمده است. در بخش سوم، فرار ارتشيان عراق، آمار، علل، مكان، زمان و روشهاي فرار از ارتش عراق و پناهندگي به جمهوري اسلامي و مشكلات پناهندگان بيان شده است. در بخش چهارم خودآزاري نيروهاي عراقي (قطع يا شكستن دست و پا، عمل جراحي و نظاير آن) و علل، مكان، زمان و روشهاي خودآزاري و مجازات اين افراد توسط رژيم بعث، اشاره شده است. در بخش پنجم نوع تسليحات نيروهاي زميني، هوايي و دريايي ارتش عراق آمده است.
زهرا رحمانيان؛ ويراستار: سعدي جعفري كاردگر؛ [به سفارش بسيج خواهران نيروي مقاومت].- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي مقاومت بسيج، سازمان خودكفايي بسيج، (چاپ اول): 1376.
48 ص.- (كنگره نقش زنان در دفاع و امنيت: 2).
در اين كتاب - كه به مناسبت كنگره ي نقش زنان در دفاع و امنيت، در پاييز سال 1376 (دهمين سال پايان جنگ تحميلي عراق عليه ايران) نوشته شده است - مطالب مربوطه در چهار
بخش ارائه شده است كه به ترتيب عبارتند از: «نقش امدادي زنان، نقش خدماتي - پشتيباني زنان، نقش سياسي - اجتماعي زنان و نقش فرهنگي زنان». بخش آخر به دو قسمت «نقش تربيتي و نقش تبليغاتي» تقسيم شده است. در همه ي فصلها از فعاليت عاشقانه ي زنان در راه خدا - كه برخاسته از ايمان آنها بوده - سخن گفته شده و نمونه هايي از ايثارگري آنها و شور و شوق خدمت (كه در اثر ايمان به خدا به وجود آمده) ذكر شده است و در نهايت نتيجه گيري شده كه در نبود اين زنان، پيروزي رزمندگان حاصل نمي شده است.
نويسنده زهرا رحمانيان (به سفارش) بسيج خواهران نيروي مقاومت.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي مقاومت بسيج، سازمان تحقيقات خودكفايي بسيج، (چاپ اول): 44.1376 ص.- (كنگره نقش زنان در دفاع و امنيت: 2).
در اين كتاب، از ارج و مقام والاي زن در دين اسلام و حضور همسان زنان با مردان در عرصه ي اجتماع و ايفاي نقشهايي حساس با الگوپذيري از زنان اسوه ي صدر اسلام سخن گفته شده است. سپس نويسنده در «امدادگري رزمي» به نقش خواهران در بهداري رزمي، ايثار و فداكاري زنان شهرهاي مرزي (به ويژه در روزهاي آغازين جنگ) سخن مي راند. در «نقش زنان در دفاع از شهرهاي مرزي» از حماسه هاي خرمشهر و اهواز و سوسنگرد و حضور زنان مي نويسد و در مقاومت و حضور زنان در شهرهاي جنگ زده مرزي نيز از شجاعت آنان مثالها مي آورد. در آخرين فصل (دفاع زنان تا سرحد شهادت) از زناني مي گويد كه در شهرهاي مرزي ماندند و سلاح در دست گرفتند و ترس را ترساندند و به
مرگ لبخند زدند.
[ صفحه 174]
منوچهر پارسادوست.- تهران: شركت سهامي انتشار، 1371.
804 ص.: مصور: جدول، نقشه.
كتابنامه: ص. 786 - 775 و در پايان هر فصل.
مندرجات: بخش اول: سپتامبر 1980؛ بخش دوم: اكتبر 1980؛ بخش سوم: شوراي امنيت از نوامبر 1980 تا 12 ژوئيه 1982؛ بخش چهارم: سكوت طولاني شوراي امنيت؛ بخش پنجم: شوراي امنيت از 12 ژوئيه تا پايان 1982؛ بخش ششم: شوراي امنيت از 1983 تا پايان جنگ؛ ضمائم؛ منابع؛ فهرست نامها.
بنابر مقدمه نويسنده، «در اين كتاب، تقصير تاريخي سازمان ملل متحد در عدم رعايت مواد منشور ملل متحد و عدم اجراي وظايفي كه بر عهده داشت، روشن مي شود». براي رسيدن به اين هدف، نويسنده، مطالب گردآوري شده و بررسيهاي خود را در شش بخش، به ترتيب از شروع جنگ ايران و عراق (در سپتامبر 1980) تا پايان جنگ (در 20 اوت 1988) ارائه مي دهد و روش كار شوراي امنيت و سخنان نمايندگان كشورهاي مختلف را بررسي كرده، اسناد را ارائه مي دهد و سستي و تعلل و نقش سياست ابرقدرتها را در تصميم گيري ها مي نماياند. او در عين حال درسي را كه ايران از روش قبلي خود مبني بر بي اعتنايي و تحقير شورا آموخت، ذكر مي كند. در بخش ضمائم، «سخني كوتاه درباره ي سازمان ملل متحد، قطعنامه هاي شوراي امنيت در ارتباط با جنگ ايران و عراق، بيانيه هاي شوراي امنيت، متن نامه اي كه از طرف عده ي كثيري از ايرانيان براي سازمان ملل متحد ارسال گرديد، موارد كاربرد سلاح شيميايي توسط عراق، نام كشورهاي عضو سازمان ملل متحد و تاريخ عضويت آنها، منابع و فهرست
نامها (نام كسان، نام مكانها و غيره)» به چاپ رسيده است.
منوچهر پارسادوست.- تهران: انتشار، (چاپ اول): 424.1369 ص.: نقشه.
كتابنامه: ص. 415 - 424.
شمارگان: 2000 نسخه.
در كتاب توضيحاتي به زبان انگليسي آمده است.
مندرجات: بخش 1: كشور عراق؛ بخش 2: عراق خواهان جنگ بود؛ بخش 3. به سوي جنگ؛ بخش 4. فعاليت ديپلماسي و نظامي عراق براي شروع جنگ.
اين كتاب چهار بخش دارد. نويسنده در بخش اول، طي شش فصل، به تاريخ كشور عراق و بررسي ايدئولوژيكي حزب بعث عراق پرداخته است. در بخش دوم، در فصل «عراق خواهان جنگ بود»، سياست داخلي و خارجي عراق را مورد بحث قرار داده است. در سياست خارجي رابطه ي عراق با شرق و غرب، و گرايش عراق به غرب را شرح مي دهد و روابط اين كشور را با كشورهاي مصر، عربستان سعودي، كويت، اردن، فلسطين، سوريه و... بررسي مي كند و در آخر نيز به بررسي روابط گذشته ي ايران و عراق مي پردازد. در بخش سوم چگونگي آغاز جنگ توسط عراق را بررسي كرده، به تيرگي روابط ايران و عراق در آوريل 1980 اشاره مي كند. در فصل آخر، تلاشهاي ديپلماسي صدام براي شروع جنگ (مانند ارسال نامه به سازمان وحدت آفريقا) و سپس آغاز جنگ، حمله به ميمك و اعلام حاكميت انحصاري بر اروندرود و آغاز رسمي جنگ مورد بحث قرار گرفته است.
مؤلف فهمي هويدي؛ مترجم مسعوده شريعت باقري؛ ويراستار محمدمهدي شريعت باقري.- تهران: دانژه، (چاپ اول): 96.1380 ص.
[ صفحه 175]
طراح روي جلد: پريسا مهديزاده فرساد.
عنوان اصلي: العرب و ايران وهم الصراع وهم الوفاق.
شمارگان: 3300 نسخه.
نويسنده ي اين مجموعه به
بررسي روابط ايران و كشورهاي عربي مي پردازد و از ديدگاه منافع قومي و عربي خود، ايران و ملت ايران را، (با ادعاي بي غرض بودن خود) در ترازوي نقد و بررسي قرار مي دهد. مطالب كتاب عبارتند از: «دعوت (فراخواني صدام به جنگ و واكنش جهان عرب در برابر جنگ ايران و عراق)؛ خاورميانه و سه ستون اصلي (اهميت ايران، مصر و تركيه در منطقه)؛ تركيه، ايران، كليدهاي حل مشكل توهم و واقعيت (بررسي پذيرش شرايط ايران در مورد حل اختلافات بين دو كشور عراق و ايران)؛ معناي ايران از ديدگاه امت عربي؛ اعراب و فارس ها؛ ناسيوناليزم عربي و اسلام؛ شيعه و سني؛ محاسبات منافع و نقش استعمار؛ مصر: گواهي تاريخ واقعيتها و زبان فارسي در مصر؛ آيا ايران طمعي به جهان عرب دارد؟ و به سوي پيمان عدم دشمني».
مؤلف گروه علوم انساني - اجتماعي دفتر مركزي جهاد دانشگاهي، مرتضي منطقي.- تهران: جهاد دانشگاهي (دانشگاه تهران)، 447.1371 ص.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
اين كتاب به مناسبت گراميداشت حماسه ي هشت سال دفاع مقدس منتشر شده است.
كتاب داراي 3 فصل است. فصل اول بررسي مسائل جنگ از آغاز تهاجم عراق به مرزهاي ايران تا تاريخ 5 / 7 / 1360، يعني دوران پيشروي رژيم عراق، انسجام نيروهاي ايران و مقابله با نيروهاي ارتش عراق و در نهايت رسيدن جنگ به حالت توازن قوا و تعادل و توقف است. فصل دوم از تاريخ 5 / 7 / 1360 تا 23 / 4 / 1361 را شامل مي شود. اين مرحله از جنگ انسجام سياسي - رواني جامعه ي ايران، انسجام نيروهاي ايران، وحدت سپاه و ارتش
و در خدمت جنگ بودن ديپلماسي رخ مي دهد. پيروزي هاي بزرگ و پي درپي نصيب ايران مي شود و صدام و ارتش عراق در معرض سقوط و شكست جدي قرار مي گيرند. فصل سوم از تاريخ 22 / 4 / 1361 تا پذيرش قطعنامه ي 598 را دربر مي گيرد. در اين مرحله از جنگ، ايران شاهد فراز و نشيبهايي درمسائل نظامي، سياسي، اقتصادي و اجتماعي خويش است و حاصل آن مجموعه اي از پيروزي ها و شكست ها است.
تهيه كننده مركز بررسي و تحقيقات عقيدتي سياسي.- تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، ستاد مركزي، واحد آموزش عقيدتي سياسي، (چاپ اول): 213.1368 ص.
كتاب در دو بخش تنظيم شده است بخش اول، تحليل كوتاهي از انقلاب اسلامي ايران و بخش دوم، بررسي فشرده اي از جنگ تحميلي رژيم بعثي عراق عليه جمهوري اسلامي ايران است. مباحث بخش اول عبارتند از: تاريخچه و زمينه هاي انقلاب اسلامي در ايران؛ مناسبات با آمريكا در زمان محمدرضا پهلوي، شخصيت امام خميني و آغاز انقلاب اسلامي؛ از پانزده خرداد 1342 تا پيروزي انقلاب اسلامي؛ علل، ويژگي ها و ماهيت انقلاب اسلامي؛ اهداف و خصوصيات انقلاب اسلامي؛ آفات و موانع انقلاب اسلامي و بررسي گروهكها؛ دست آوردها و پيامدهاي انقلاب اسلامي در زمينه هاي فرهنگي، قانونگذاري و اقتصاد. مباحث بخش دوم كتاب (نگرشي بر جنگ تحميلي) به قرار زير است: عراق در دوره ي انقلاب اسلامي ايران؛ جنگ و ابرقدرتها؛ زمينه هاي جنگ تحميلي؛ علل پيدايش جنگ تحميلي؛ مراحل جنگ تحميلي و دستاوردهاي جنگ تحميلي.
[ صفحه 176]
دفتر روابط عمومي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران.- تهران: وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران، دفتر روابط عمومي، (چاپ اول): 16.1360 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
نويسنده در اين كتاب به بررسي علل و انگيزه هاي تجاوز رژيم بعث عراق به ايران پرداخته است. مندرجات كتاب عبارتند از: «مقدمه تاريخي (مطالبي درباره ي اختلافات ايران و عراق در سالهاي 1847 تا 1935 ميلادي؛ توافق الجزيره و انعقاد عهدنامه ي مربوط به مرز دولتي و حسن همجواري بين ايران و عراق در تاريخ 13 ژوئن 1975، نقل و انتقال املاك، ساختمانها و تأسيسات عمومي يا خصوصي
كه تعلق ملي آنها متعاقب علامت گذاري مجدد مرز زميني تغيير يافته بود، انقلاب اسلامي ايران و علل و انگيزه هاي تجاوز عراق به ايران، نقض مقررات ناظر بر حسن همجواري و امنيت مرزي از جانب عراق، پاره اي از ادعاهاي بي اساس عراق و پاسخ به آن، نمونه هايي از اقدامات خصمانه و تحريك آميز دولت بعثي عراق عليه جمهوري اسلامي ايران و دائمي بودن عهدنامه ي مورخ 13 ژوئن 1975».
تهيه كننده اداره ي كل مطبوعات و نشريات وزارت ارشاد اسلامي زير نظر ستاد برگزاري سومين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي.- تهران: وزارت ارشاد اسلامي، اداره كل مطبوعات و نشريات، (چاپ دوم): 1361.
357 ص. مصور: نمونه.
مطالب جلد اول اين كتاب ارتباطي با جنگ تحميلي ندارد.
مطبوعات، بعد از اعتصاب، در اواخر دوره طاغوت، از مقامي والا برخوردار شدند. در اين ميان تعدادي از اين مطبوعات با هدف مقابله با مباني اساسي انقلاب اسلامي و وحدت كلمه مردم و رهبري امام خميني (ره) منتشر شدند. اين كتاب با بررسي وضع اين نشريات در نه بخش، توطئه ها و برنامه هاي اين مطبوعات را، كه ستون پنجم دشمن بعثي بودند، افشاء مي سازد. بخش هشت كتاب به دولت شهيد رجايي و حمله رژيم بعث عراق به ايران و بخش نهم آن به عزل بني صدر از رياست جمهوري اختصاص دارد. اين دو بخش از تاريخ 20 / 6 / 1359 تا 25 / 3 / 1360 را مي پوشاند. و نشرياتي چون: روزنامه انقلاب اسلامي؛ روزنامه ميزان؛ پيام جبهه ي ملي؛ آرمان ملت؛ رنجبر؛ عدالت را بررسي محتوائي كرده، سعي آنها را در كارشكني، از هم گسيختگي، عدم انسجام بين نيروها و دلسرد كردن سپاه و
ارتش؛ حذف خط امام و رهبري و انقلاب در راستاي اهداف امپرياليزم و دشمن بعثي، به تصوير مي كشد.
حوزه ي علميه قم، دفتر تبليغات اسلامي، واحد سياسي.- [قم]: حوزه ي علميه قم، دفتر تبليغات اسلامي، واحد سياسي، (چاپ اول): 232.1368 ص.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
اين كتاب بررسي و نقد جريان فكري و عملي نهضت آزادي ايران است كه ضمن بررسي تاريخي و ريشه اي اين نهضت به دو بخش نهضت آزادي در انديشه و نهضت آزادي در عمل تقسيم مي شود. در بخش دوم از صفحه 215 تا آخر كتاب به برخورد نهضت آزادي با جنگ تحميلي اختصاص داده شده است و نقد جزوه «تحليلي پيرامون جنگ و صلح» مي باشد كه نهضت آزادي در تابستان 1363 منتشر كرده بود و سعي داشت بقبولاند كه گويا جنگ و مبارزه در اسلام اصولا به رسميت شناخته نشده!! ثانيا: وجود شيطان و ستمگران لازمه ي خلقت است و اگر خداوند
[ صفحه 177]
مي خواست اين مبنا را از آغاز قرار نداده بود!! ثالثا دفاع نيز فقط در چارچوب خاص است و مبارزه با ظالمين فقط بايد از طريق مسالمت آميز صورت گيرد! و نتيجه مي گيرد كه هرگز تكليف سنگين امحاء مخالفان و دشمنان عقيدتي اسلام و...، بر عهده مسلمانان نهاده نشده است!!! كه البته چنين ديدگاهي از يك انديشه التقاطي نشأت گرفته است.
سازمان ملل متحد، نيويورك، 1995؛ مترجم: قدرت الله معمارزاده.- تهران: كتابسرا، (چاپ اول): 40.1374 ص.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
مندرجات: 1- سازمان ملل متحد: خاستگاه اهداف و اصول، ساختار؛ 2- صلح و امنيت بين المللي؛ 3- توسعه اقتصادي و اجتماعي؛ 4- حقوق بشر؛ 5- كمكهاي انساندوستانه و كمك به پناهندگان؛ 6- استعمارزدايي؛ 7- حقوق بين الملل؛ 8- كارگزاري هاي بين الدولي وابسته به سازمان
ملل متحد.
در اين كتاب، «تاريخچه ي تشكيل سازمان ملل و منشور آن، مقاصد و اهداف، ساختار سازمان، وظايف هر قسمت و نقش سازمان ملل در صلح و امنيت جهاني و توسعه اقتصادي و اجتماعي» به چاپ رسيده است. «حقوق بشر، كمكهاي انسان دوستانه و كمك به پناهندگان، استعمارزدايي، حقوق بين الملل و كارگزارهاي بين الدولي وابسته به سازمان ملل متحد، فهرست اختصارات و آمار و ارقام درباره كشورهاي عضو و سهم هر كشور در بودجه ي سازمان ملل»، از مباحث ديگر كتاب هستند. صفحات 64 تا 67 (در بخش «صلح و و امنيت جهاني») نقش سازمان ملل را در جنگ تحميلي عراق عليه ايران بررسي مي كنند. قطعنامه هاي سازمان ملل و فعاليت هاي آن جهت متوقف ساختن علميات نظامي عليه اهداف غيرنظامي، مبادله ي اسيران جنگي، خودداري از انجام فعاليت هاي مخاطره آميز براي صلح و امنيت و حيات آبزيان در خليج فارس و اقداماتي كه منجر به پذيرش قطعنامه 598 از طرف ايران گرديد و نحوه ي فعاليت گروه ناظران سازمان ملل متحد در ايران موضوع مورد بحث در اين بخش مي باشند.
نويسنده وفيق السامرايي؛ ترجمه عدنان قاروني؛ ويراستاري: بخش ويرايش مديريت امور كتاب.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز فرهنگي، (چاپ اول): 551.1377 ص.: مصور (عكس).
عنوان اصلي: حطام البوابه الشرقيه.
طراح جلد: امير خليلي فرد.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب توسط سرلشكر ستاد «وفيق السامرايي» نوشته شده است و جنگ ايران و عراق را از ديدگاه يك مسؤول عراقي - كه در مراحل مختلف جنگ هشت ساله حضور فعال داشته است - مورد بررسي قرار مي دهد. كتاب، داراي يك مقدمه، زندگينامه نويسنده و پنج فصل جداگانه است عناوين
فصلهاي كتاب عبارتند از: «جنگ عراق با ايران، بعد از جنگ با ايران تا جنگ با كويت، جنگ عراق و كويت، صدام و امنيت او در عراق، حركتهاي مردمي و مخالفان صدام». هدف اصلي نويسنده ي كتاب، بررسي و تحليل جنگ عراق با ايران و سپس با كويت است. «علت آغاز جنگ با ايران؛ بررسي سه مرحله ي عمده ي جنگ (دفاع، عمليات محدود و عمليات تهاجمي ايران به عراق)؛ عمليات مرصاد؛ قبول قطعنامه ي 598؛ كمكهاي خارجي به عراق؛ جنگ شهرها و موشكباران»، از جمله مطالب كتاب هستند.
[ صفحه 178]
تهيه و تنظيم گروه روابط بين الملل.- تهران: دانشگاه امام حسين (ع)، (چاپ اول): 255،1375 ص،
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Journal of Defence Policy
شمارگان: ذكر نشده است.
اين ويژه نامه شماره 3 و 4، تابستان و پاييز، 1375، (سال چهارم، شماره سري 16 - 15) مجله سياست دفاعي به سردبيري علي حسيني تاش و مدير مسؤولي عين الله قائمي فر مي باشد.
اين ويژه نامه، حاوي سخنراني، مقاله و گزارش، معرفي كتاب و گاه شمار رويدادهاي نظامي و استراتژيك است. مطالب كتاب.- عبارتند از: مصاحبه با سردار سرلشكر محسن رضايي فرمانده ل كل سپاه پاسداران؛ بررسي روند شكل گيري استراتژي آزادسازي مناطق اشغالي / نوشته ي غلامعلي رشيد؛ جريان تصاعد در جنگ ايران و عراق / فليپ سابين و افرايم كارش (مترجم: گروه مطالعات جنگ)؛ علل تهاجم و شكست اوليه عراق: بررسي نظريه هاي موجود / محمد دروديان؛ سياست خارجي آمريكا در قبال جنگ ايران و عراق / آنتوني فرانسيس بويل (مترجم: حسين شريفي طرازكوهي)؛ بحرانهاي شهري و تئوري محروميت نسبي / حسين حسيني؛ شوروي و جنگ ايران
و عراق / محي الدين مصباحي؛ معرفي مركز تحقيقات جنگ سپاه؛ گزارش علمي (گزارش ششمين همايش دفاع مقدس، چهارم مهرماه 1375)؛ پژوهشكده ي علوم دفاعي - استراتژيك دانشگاه امام حسين (ع) / نبي الله روحي؛ معرفي كتاب «جنگ ايران و عراق: تحليلي نظامي» / افرايم كارش؛ «درسهايي از جنگ نوين: جنگ ايران و عراق» / نوشته ي آنتوني كوردسمن و آبراهام واگنر.
[ صفحه 179]
حسن توانايان فرد. - [تهران]: قسط، (چاپ اول): 79.1359 ص.: جدول.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، بنا به گفته ي نويسنده، شامل مسائل و مشكلات اقتصادي است كه كشور، در نتيجه ي جنگ به آن مبتلا شده است. «بيكاري، تورم، دخالت دولت در عرضه و تقاضاي كالاهاي ضروري و بر هم زدن تعادل اقتصادي، دفاع ملي و توسعه ي اقتصادي، اهداف برنامه ي چهارم عمراني (رژيم پهلوي)، اصول تعيين اولويت و ميزان رشد بخشهاي صنعت و كشاورزي، هدفهاي اساسي برنامه ي پنجم عمراني (رژيم پهلوي)، اهداف برنامه هاي عمراني جامعه ي توحيدي، جنگ و تجارت خارجي، شيوه ي اسلامي كنترل تقاضا (جيره بندي و كنترل قيمتها)، شيوه ي سرمايه داري، بازار سياه، شواهد سنتي در مذهب تشيع، اثرات اقتصادي جنگ، روشهاي تغذيه ي مالي جنگ، هزينه هاي جنبي و...»، مسائلي كه از منظر خاص نويسنده در كتاب طرح و بررسي شده اند. نويسنده در بيشتر موارد، انگشت اتهام را متوجه مسؤولان مربوطه كرده است.
تهيه شده به وسيله ي كميسيون اقتصادي برآورد خسارت جنگ تحميلي عراق عليه ايران /.- تهران: سازمان برنامه و بودجه، 1361.
268 ص.: جدول.
در اين كتاب در موارد متعددي اشاره به جداول و روشهايي شده است كه براي جمع آوري، تلخيص و برآورد نيازهاي مربوط به جنگ تحميلي مورد استفاده قرار گرفت. قبل از شروع فصل اول، بخشنامه هاي اجرايي نخست وزيري ايران در خصوص ضرورت برآورد خسارات جنگ تحميلي درج شده است. كتاب، حاوي شانزده فصل مي باشد و در هر فصل جداولي از خسارات وارده بر هر كدام از اين ارگانها، نهادها يا ادارات ارائه شده است. 1- كليات و مفاهيم؛ 2- اولين جداول و الگوهاي ساخته شده براي بررسي خسارات ناشي
از جنگ تحميلي (جداول اين فصل براي شروع كار برآورد در تاريخ 27 / 4 / 61 تهيه شده است)؛ 3- كشاورزي و عمران روستايي. (جداول اين فصل اقلام مشهودي از اولين خسارات جنگ را ارائه داده است كه به بخش كشاروزي وارد شد)؛ 4- صنايع؛ 5- نفت و گاز؛ 6- نيرو؛ 7- مخابرات؛ 8- مسكن و شهرسازي؛ 9- آموزش و ارشاد اسلامي؛ 10- بهداري و بهزيستي؛ 11- ارتباطات و گمركات؛ 12- نيروهاي انساني؛ 13- بنيادهاي انقلابي؛ 14- جداول نهايي (جداول استاندارد كميسيون اقتصادي برآورد خسارت جنگ با استفاده از جداول اوليه، در اين بخش بررسي مي شود) و 15- توليدات غيرنفتي.
[ صفحه 180]
فرزانه مافي (به سفارش) بسيج خواهران نيروي مقاومت؛ به اهتمام سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي مقاومت بسيج، دبيرخانه دائمي كنگره بررسي نقش زنان در دفاع و امنيت، 1376.
[ط]، 191 ص.- (كنگره نقش زنان در دفاع و امنيت؛ 2).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر به اهتمام دفتر اطلاع رساني و پژوهش هاي فرهنگي انقلاب اسلامي تهيه و تدوين شده است.
اين كتاب، در چهار بخش و هفده فصل، نتيجه ي يك تحقيق در رابطه با فعاليت هاي زنان در هشت سال دفاع مقدس است. در بخش اول (كليات)، فلسفه وجودي جهاد و دفاع و حضور زنان در جنگ از ديدگاه اسلام و حضور آنان در جنگهاي صدر اسلام - به عنوان پشينيه ي تحقيق - آورده شده است. سپس مطالبي پيرامون جنبه هاي دفاعي جنگ تحميلي و حضور زن در جنگ بيان شده است. بخش دوم (زن تجلي شكوه ايثار و فداكاري) مواردي
از اوج ايثار بانوان را در طول هشت سال دفاع مقدس نشان مي دهد. بخش سوم (زن، حضور در جبهه و پيكار با دشمن بعثي)، حضور زنان در صحنه ي نطامي و نبرد تن به تن آنان با دشمن در روزهاي آغازين جنگ در شهرها و روستاهاي خط مقدم جبهه و تاريخچه ي تشكيلات بسيج خواهران را بررسي كرده است. بخش چهارم (زن، حضور در جبهه و تجهيز رزمندگان) گوشه هايي از فعاليت هاي خواهران در پشت جبهه و حضور آنها در پشت جبهه - به عنوان پرستار و امدادگر - را نشان مي دهد.
نويسنده نظام مولا.- [بي جا]: موسسه فرهنگي نخل هاي سرخ، (چاپ اول): 39.1378 ص:
شمارگان: 10000 نسخه.
تقديم به جوانان پرشور ابوحميظه.
«ابوحميظه» نام روستايي در منطقه ي دشت آزادگان (در استان خوزستان) است كه طي هشت سال دفاع مقدس، در مقابل دشمن بعثي مقاومت كرد. كتاب حاضر نوشتاري كوتاه درباره ي پيشينه هاي مقاومت و ايستادگي منطقه ي دشت آزادگان و محروميتهاي مضاعفي است كه همواره باعث رنج مردم منطقه مي شده است. در متن حاضر ضمن تشريح موقعيت جغرافيايي روستاي مربوطه درباره ي مشكلات منطقه ي دشت آزادگان مطالبي را بيان كرده، نگاهي به ظرفيتهاي منطقه (منابع سرشار آب و زمينهاي كشاورزي و دارا بودن پتانسيل زيارت و جهانگردي) نموده، ظرفيتهاي ناشناخته و پتانسيلهاي پنهان را برمي شمرد. سپس علت عقب ماندگي و راهكارهاي اصلي براي رفع مشكلات منطقه را شرح مي دهد.
[نويسنده و ويراستار]: سعدي جعفري كاردگر (به سفارش بسيج خواهران نيروي مقاومت).- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي مقاومت بسيج، سازمان تحقيقات خودكفائي بسيج، 62.1376 ص.- (كنگره نقش زنان در دفاع و امنيت، 5).
[ صفحه 181]
اين كتاب به مناسبت تشكيل كنگره «نقش زنان در دفاع و امنيت» در پاييز 1376، در دهمين سال پس از پايان جنگ تحميلي عراق عليه ايران نوشته شده است.
در اين كتاب اثر مثبت و منفي جنگهاي مسلحانه بر روي زنان مورد بررسي قرار گرفته است. براي اين منظور، به تجارب جنگ در كشورهاي افغانستان، نيكاراگوئه، لبنان، ويتنام، ژاپن، بوسني و هرزگوين،عراق و ايران نظري انداخته شده و آمارهايي ارائه شده است. «كشته شدن، بي خانماني، از دست دادن سرپرست، هتك حرمت و آزار و اذيت» نمونه هايي
از اين اثرات هستند. بنابر حقايق تاريخي، زنان در كشور ايران از دليرترين مدافعان شهرهاي خود بوده و با تكيه بر ايمان خود جنگيده اند. بنابراين تحقيق، لزوم حضور زنان مسلمان در كنار مردان دلاور و جنگجو به اثبات رسيده است.
حاجي رئوف سليمي.- اروميه: صلاح الدين ايوبي (مركز نشر فرهنگ و ادبيات كردي)، (چاپ اول): 1369. پ، 123 ص.: عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
موضوع اين كتاب، بررسي اوضاع شهر بانه از اول جنگ تا سال 1365 است. طي اين مدت شهر بانه چهل بار با بمبهاي خوشه اي، آتش زا، ناپالم و همچنين بمبهاي شيميايي مورد حمله ي هوايي عراق قرار گرفت. در يكي از اين حملات، كه بدون اعلام قبلي با هواپيماهاي ميك در 15 / 3 / 63 صورت گرفت، نزديك به ششصد نفر از سي هزار نفر اهالي شهر شهيد شدند. صدام بعد از اين حمله، به خلبانهاي خود كه به بانه حمله كرده بودند، مدال داد و خود را سردار قادسيه ناميد. اوضاع شهر، بعد از حملات دشمن، بسيار رقت بار بوده است. شقاوت بعثي ها، بيش از حد و تعداد شهدا، بسيار زياد شمرده شده است. با شروع بازسازي، عده اي فرصت طلب از موقعيت استفاده كرده خانه هاي خود را - كه سالم ولي قديمي بوده - خراب مي كنند، تا بتوانند صاحب خانه هاي جديد شوند. خالي شدن شهر از سكنه، رواج قاچاق اجناس از مرز عراق و تركيه در اين ايام نيز ذكر شده است. كتاب داراي تصاوير از نقاط بمباران شده است.
كارشناسان مردم شناسي سازمان ميراث فرهنگي كشور؛ [ويراستار هوشنگ انصاري].- تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالي، سازمان ميراث فرهنگي، (چاپ اول): 1370.
477 ص.: عكس، نمودار، جدول.- (سازمان ميراث فرهنگي؛ 7).
كتابنامه: ص. 477.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب حاصل بررسي كارشناسان مردم شناسي سازمان ميراث فرهنگي از سنگ نبشته ي مزار شهدا است. اين كارشناسان، سنگ نبشته هاي مزار شهيدان را در «زنجان،
مازندران، سيستان و بلوچستان، يزد، بيرجند، شيراز، اراك، همدان، باختران، كرمان،تهران، (قطعه ي هفده بهشت زهرا)، هرمزگان، تبريز، اهواز و چند شهر ديگر» بررسي كرده اند. تدوين كنندگان، در هر قسمت، ابتدا به معرفي محل دفن شهدا در شهر مورد نظر پرداخته، اشعار و نوشته هاي روي مزار شهدا را از نظر حماسي بودن، مورد بررسي قرار مي دهند. سپس به بررسي نقش و نگارهاي آنها پرداخته، چنانچه وصيتي از شهيدان يا جمله اي از والدين آنها روي سنگ مزار نوشته شده باشد، آنرا نيز مورد بررسي قرار مي دهند.
[ صفحه 182]
مصطفي موسوي گرمارودي.- تهران: بزرگ (چاپ اول): 186.1371 ص:
بالاي عنوان روي جلد: مجموعه مقالات.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 11000 نسخه.
مندرجات: نوك خاري...؛ گلها همه...؛ گاو را بهر...؛ نشنوي شيون...؛ شهر، آن...؛ عجب مدار....
كتاب حاضر، شامل شش مقاله (فصل) است كه درباره ي «مسائل فرهنگي، سياسي، اجتماعي و ادبي دوران حاضر و نقد و بررسي و مقايسه ي آن با دوران قبل از انقلاب، تغييرات و تحولات رخ داده در جامعه، روشنفكري، تهاجم فرهنگي، مقايسه ي جامعه ي كنوني با جامعه ي غرب، فراماسيون، ابرقدرتها و توطئه هاي حكام و سياستمداران آنها، دوران مشروطه و رجال سياسي و...» نوشته شده اند. در سه بخش از مقاله هاي ارائه شده، به فيلم «عروسي خوبان»، هنر و سيماي جنگ و انتخاب صدام حسين به عنوان وسيله اي براي سركوب ملت ايران به طور مختصر اشاره شده است.
نويسنده محمد دروديان؛ ويرايش محتوايي بهاءالدين شيخ الاسلامي؛ ويرايش ادبي مرتضي حقي.- تهران: مؤسسه مطالعات سياسي فرهنگي انديشه ناب، (چاپ اول): 1380.
دوازده، 228 ص.: جدول.- (نقد و بررسي جنگ ايران و عراق، ج. 1).
طراح روي جلد: حميدرضا دانشور.
شمارگان: 5000 نسخه.
نويسنده، كه تحولات سياسي - اجتماعي دهه ي اول انقلاب را متأثر از آغاز جنگ، و تحولات سياسي - اجتماعي دهه ي دوم را متأثر از نحوه ي پايان جنگ مي داند، پرسشهاي مطرح در جامعه را بررسي مي كند. كتاب، چهار فصل دارد. فصل 1) «جنگ، ماهيت و آثار»: ماهيت و ويژگي هاي جنگ ايران و عراق، چالشها و رويكردها، آثار و پيامدها؛ فصل 2) «گسترش گفتمان انتقادي»: زمينه ها و عوامل، جوهر و ماهيت، تحولات اقتصادي و فرهنگي پس
از جنگ، پيدايش نسل جديد و شكاف ميان دو نسل، تحولات و چالش هاي سياسي - اجتماعي، شكل گيري رويكردها و چالش ها؛ فصل 2): «پرسشها و رويكردها». روند شكل گيري پرسشها، دوره ي جنگ، مواضع حزب توده و نهضت آزادي، پس از جنگ، اهداف و اغراض سياسي گروههاي سياسي و نقش و تأثير برخي از شخصيتهاي آنها؛ فصل 4): «نقد و بررسي پرسشها«1: آيا وقوع جنگ اجتناب ناپذير بود؟ 2: چرا جنگ پس از فتح خرمشهر ادامه يافت؟؛ 3: چرا جنگ اينگونه و با پذيرش قطعنامه ي 598 تمام شد؟.
در پايان كتاب، فهرست منابع و مصاحبه با شخصيتها چاپ شده است.
پژوهشگر اباذر نيكزاد؛ استاد راهنما غلامحسين پناهي.- تهران: دانشگاه علامه طباطبايي، 1370.
83 ص.: جدول.
پايان نامه.
شمارگان: ذكر نشده است.
اثر حاضر ضمن بيان تاريخچه ي مختصر از انقلاب اسلامي و چگونگي تشكيل بسيج مستضعفين به فرمان امام خميني «ره»، به بررسي شكل سازماني و فعاليت هاي بسيج پرداخته است. در ادامه، به بيان علل شركت و چگونگي شركت دانشجويان و اهداف و مقاصدي مي پردازد كه از حضور آنان در بسيج دنبال مي شود. همچنين ضمن بيان
[ صفحه 183]
فرضيه ها و تعريف مفاهيم، روش تحقيق انجام شده، چگونگي استخراج داده ها و نحوه ي بهره گيري از آنها را در تجزيه و تحليل توصيفي و تبييني ارائه مي دهد. در پايان نيز ضمن ارائه ي نتيجه گيري نهايي، پيوستهايي نظير كدنامه و پرسشنامه آورده شده است.
تأليف مهدي آقاپور.- تهران: واحد انتشارات بخش فرهنگي دفتر مركزي جهاد دانشگاهي، (چاپ اول): 1368.
146 ص.
عنوان روي جلد: تلافي نهضت و بنياد در دفاع مقدس.
كتاب حاضر تحقيقي است در جهت ارزيابي برخي تئوري هاي به ظاهر علمي جامعه شناسانه در نشان دادن گوشه هايي از دستاوردها و ويژگي هاي دفاع مقدس. كتاب، در پنج فصل و يك ضميمه تنظيم شده است. فصلها عبارتند از: «فصل اول: انگيزه، مبنا و نگرش انتخاب اين موضوع و بررسي آن از ديدگاه جامعه شناسانه؛ فصل دوم: پيرامون نهضت و بنياد (جستجو در انديشه هاي اجتماعي - سياسي و...)؛ فصل سوم: ماهيت جنگ و جهاد؛ فصل چهارم: بررسي اجتماعي دفاع مقدس؛ فصل پنجم: استقرار نهضت بر بنياد در جبهه ها (ويژگي اقشار اجتماعي در جنگ و جبهه ها، پيوند روحاني و دانشجو در جبهه ها و...)».
در بخش ضميمه، دو مقاله ي: «بررسي و نقد نظريه ي سكون نهضت نظام شده» (در زمينه ي انقلاب اسلامي، از علي رضا آتش باز) و «جنگ و نظام در اسلام» [از كتاب كشف الاسرار حضرت امام خميني (ره)] ارائه شده اند.
تأليف و نگارش جابر جادري.- تهران: مؤسسه فرهنگي آيات، (چاپ اول): 103.1372 ص.
شمارگان: 2500 نسخه.
نويسنده در اين كتاب، در پنج بخش به تاريخ منطقه ي دشت آزادگان مي پردازد. در بسياري از بخشهاي كتاب مطالبي در ارتباط با جنگ تحميلي ارائه شده است. مطالب كتاب عبارت است از: بخش اول: سوابق تاريخي، اجتماعي و اقتصادي (وجه تسميه ي تاريخي و موقعيت جغرافيايي دشت آزادگان، موقعيت جغرافيايي خوزستان، بررسي عوامل مؤثر بر رخسار اجتماعي و اقتصادي، مشكلات كشاورزي، و...)؛ بخش دوم: حماسه ي تاريخي واقعه ي جهاد (موقعيت جغرافيايي جهاد، انگيزه ي واقعه ي جهاد، علل مبارزه و جهاد عشاير با استعمار انگليس،...)؛ بخش سوم: دشت آزادگان بعد از انقلاب و جنگ (دشت آزادگان پس از انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي، منطقه ي بستان، خصوصيات اقتصادي و سابقه تاريخي رفيع، بافت شهر رفيع، طوايف رفيع، آبهاي منطقه؛ موقعيت جغرافيايي هويزه، سابقه ي تاريخي هويزه، هويزه، هم شهيد و هم شاهد و...)؛ بخش چهارم: علماي هويزه؛ بخش پنجم، آداب و سنن منطقه ي دشت آزادگان.
تدوين بهرام ولدبيگي.- تهران: بهرام ولدبيگي، (مركز پخش: تهران: نشر احسان)، 1369.
سي و نه، 884 ص.: مصور (بخش رنگي)، نقشه، جدول.
در مقدمه كتاب، هدف نويسنده از انتشار اين كتاب، معرفي «هويت مردمي كه سهم بزرگي در تاريخ انقلاب داشته اند، به نسلهاي آينده» ذكر شده است و بنا بر گفته ي نويسنده «شايد اين كتاب، به عنوان اولين اثر تحقيقي و
[ صفحه 184]
مستند پيرامون قضاياي كردستان و جنگ ده ساله ي عراق عليه ايران و بيان وسعت تخريب و رنج و درد و مصيبت جنگ و آمارهاي منتشر نشده اي پيرامون
جنگ تحميلي تا فرونشستن آتش جنگ در مردادماه 1367 و پذيرش قطعنامه ي 598 شوراي امنيت سازمان ملل متحد از سوي جمهوري اسلامي باشد.» مطالب كتاب با معرفي اورامانات و پاوه در دوران پيش از انقلاب شروع شده، رويدادهاي سال 1357 و پس از آن، وقايع كردستان و به ويژه شهرستان پاوه ذكر مي شود. در ادامه، رويدادهاي سالهاي 1360 تا 1368 و زمان ارتحال حضرت امام (ره)، نيز به ترتيب آورده شده است. در پايان، آمارهايي از مناطق جنگي و تصاويري در ارتباط با مطالب كتاب، و فهرست منابع و مآخذ به چاپ رسيده است.
مهدي فهيمي.- تهران: فرهنگ گستر؛ سروش (انتشارات صدا و سيما)، (چاپ اول). 1377.
325 ص.- (فرهنگ گستر؛ 60. فرهنگ عمومي؛ 1).
اين كتاب مجموعه ي پيراسته يادداشتهايي است كه در خلال سالهاي 86 - 67 در روزنامه اطلاعات و به نقل از آن در كيهان هوايي و جرايد ديگر با نام «بينشها و برداشتها» منتشر شده است.
كتاب حاضر شامل مطالبي درباره ي زواياي پيدا و پنهان برخي قضايا در حوزه ي فرهنگ عمومي جامعه، در دهه هاي دوم انقلاب است كه در مقايسه با دهه ي سوم (دهه ي حاضر) مطرح مي شود. مطالبي چون نابساماني هاي اجتماعي، اخلاقي و انساني و چرايي و چگونگي و چنين بودن ها. فهرست مطالب عبارت است از: تلاش و تماشا، دخل و خرج سياست، حساسيت ها، ملاك و مدارك، عافيت طلبي، جنگ و صلح، كار و انديشه، توسعه و تقوا، معماي مردم، آن روزها، محنت ديگران، دنياي سخن، اكنون زدگي، روابط عمومي، كج انديشي، بي مسألگي، اصل عدم اعتماد، حمل بر صحت، كليشه ها، رفيق بازي، شرعي زدگي،.... در متن حاضر مطالب نقل قول هايي از برخي شهدا
و مقايسه اي از دوران جنگ و دوران حاضر و نيز بررسي سخنان امام و اهداف نظام مطرح شده است.
وزارت ارشاد اسلامي، اداره پژوهش و نگارش.- تهران: وزارت ارشاد اسلامي، اداره تبليغات و انتشارات، 1362.
288 ص.،([112] ص.: نمونه و عكس).
كتابنامه به صورت زيرنويس.
مندرجات: بخش اول: حقوق جنگ؛ بخش دوم: اسلام و اسيران؛ بخش سوم: اسيران عراقي و عطوفت جمهوري اسلامي ايران؛ بخش چهارم: اسيران مقاوم و پيروز ايراني.
اين كتاب، تحقيقي است در مفهوم اسارت و ارزش اخلاقي اسلامي و تأثير آن در بخشيدن ارزشهاي نوين به دنياي انسانيت، موضاعات اين تحقيق در سه بخش اساسي ترتيب يافته است: الف) تحليل دستآوردهاي انديشمندان و محافل انسان دوست غربي (عمدتا اومانيستي) درباره ي حقوق اسيران جنگي كه پيامد مخاصمات متعدد تاريخ بشر محسوب مي شوند، همراه با تحليلي از بنيانها و ريشه هاي منازعات تاريخي؛ ب) ارائه ي ديدگاههاي اسلامي درباره ي نحوه ي رفتار با اسيران، با تأكيد بر بعد حقوقي و فقهي مسأله و نيز بررسي سيره ي پيامبر اكرم (ص) در اين باره؛ ج) بررسي جنگ تحميلي عراق بر ايران و بررسي موقعيت اسيران عراقي در ايران اسلامي و نيز اسراي ايراني در عراق. بخش مدارك و تصاوير، به قسمتهاي «از جبهه تا اردوگاه، در اردوگاه، ديدارها، خارج از اردوگاه و مبادله اسراي ايراني و عراقي» تقسيم شده است.
[ صفحه 185]
مهدي فهيمي.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)؛ فرهنگ گستر، (چاپ دوم): 325.1380 ص.- (هنر و ادب انقلاب اسلامي، فرهنگ عمومي؛ 1).
عنوان پشت جلد به انگليسي:Why Did It Heppen Like This؟
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب در سال 1376 تحت عنوان «تلاش و تماشا» توسط فرهنگ گستر و سروش به چاپ رسيده است.
كتاب حاضر شامل مطالبي درباره ي زواياي پيدا و پنهان برخي قضايا در حوزه ي فرهنگ عمومي جامعه در دهه هاي اول دوم انقلاب مي باشد كه در مقايسه با دهه ي سوم (دهه ي حاضر) مطرح مي گردد. مطالبي چون نابساماني هاي اجتماعي، اخلاقي و انساني و چرايي و چگونگي و چنين بودن ها. فهرست مطالب عبارت است از: تلاش و تماشا، دخل و خرج سياست، حساسيتها، ملاك و مدارك، عافيت طلبي، جنگ و صلح، كار و انديشه، توسعه و تقوا، معماي مردم، آن روزها، محنت ديگران، دنياي سخن، اكنون زدگي، روابط عمومي، كج انديشي، بي مسألگي اصل عدم اعتماد، حمل بر صحت، كليشه ها، رفيق بازي، شرعي زدگي و... در متن كتاب مطالب و نقل قول هايي از برخي شهدا و مقايسه اي از دوران جنگ و دوران حاضر و نيز بررسي سخنان امام و اهداف نظام مطرح شده است.
نوشته: محمد بپائي (اميد).- [بي جا].- [بي نا] (اروميه: پيام)، (چاپ اول): 58.1368 ص.
اين كتاب در مورد خانواده اي از اهالي سلماس است كه در يكي از شبهاي سال 1365 دور هم جمع شده اند و در مورد جنگ تحميلي صحبت مي كنند. يكي از اين افراد، «محمودآقا» است كه جنگ را دفاع از زندگي، شرف و حيثت مي داند و عقيده دارد همه بايد در جنگ شركت كنند. اما عقايد بقيه ي افراد خانواده متفاوت است. گروهي طرفدار صلح هستند و عقيده دارند جنگ فايده اي جز بر باد رفتن سرمايه هاي مملكت ندارد. عده اي هم در جهت منافع خود، همرنگ هر جماعتي مي شوند. عده ي ديگري از افراد اين خانواده، از موقعيت جنگ بهره برداري هاي مادي مي كنند و در احتكار و گرانفروشي شركت دارند و در آخر هيچ كدام نمي خواهند با فكر و منطق، نظرهايي را در
مورد جنگ قبول كنند. نويسنده، كتاب را به روح پاك دختر خردسالي تقديم كرده است كه هنگام بمباران مورد اصابت تركش قرار گرفت و حتي فرصت گفتن كلامي يا كشيدن آهي را هم پيدا نكرد.
نوشته محمدرضا دادفر.- دزفول: كتابخانه ي سيد عالمشاه، (چاپ اول): 200،1375 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب بيانگر حماسه ي ايثار و مقاومت مردم غيور و وطن پرست شهرستان دزفول است. در بخشي از كتاب، آقاي علي اكبر هاشمي رفسنجاني (رياست وقت مجلس شوراي اسلامي) در ديدار عمومي مي گويد: «امروز دزفول در دنيا دژ مقاومت است. دو سال موشك باران و گلوله باران صداميان را تحمل كرده و خم به ابرو نياورده است. امروز دزفول شهريست آزاد و قهرمان. مردم دزفول بهترين اعتبار را در دنيا دارند.» در دوران هشت ساله ي دفاع مقدس، كمك هاي مردم دزفول براي ساختن پناهگاه و سنگر - بويژه پس از بمباران بيمارستان بزرگ شهر و حملات هوايي و موشكي دشمن به مناطق مسكوني - چشم گير بود. جوانان رزمنده هيچ گاه از ياد جبهه ها غافل نماندند و مسأله جنگ در رأس همه ي امور قرار داشت و در اين كربلاي عصر جديد، حماسه هاي پي درپي مي آفريند. پس از جنگ نيز مردم به كمك يكديگر سازندگي را آغاز و دزفول را مجددا آباد كردند.
[ صفحه 186]
تدوين امور كتاب.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، واحد تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 1369.
206 ص.: مصور، عكس.
مجموعه مطالب كتاب حاضر حول نقش زن در جامعه، رسالت زن و عملكرد زنان ما در دفاع مقدس گرد آمده است.
سخن اصلي و اساسي اين كتاب، در نشان دادن نقش و اهميت همه جانبه ي زنان در فراز و نشيب و روند دفاع مقدس است. با الگو قرار دادن حضرت فاطمه زهرا (س) براي زنان جامعه ي اسلامي، بخش نخست كتاب به تشريح شخصيت و ابعاد
مختلف زندگي و عمل و فكر ايشان اختصاص يافته است. سپس در بخش «نقش زنان مسلمان در جهاد صدر اسلام»، پيشينه و تاريخ حضور زنان فداكار در ميادين جنگ و نبرد في سبيل الله عرضه شده است. «دفاع مقدس و مشاركت خواهران بسيجي، رسالت زن و جامعه، زن در جبهه ي مقاومت و جلوه هاي ايثار و...» ساير مباحثي هستند كه در كتاب ارائه شده اند. قطعات ادبي، شعر و گزارشي از عملكرد «ستاد پشتيباني زينبيه» نيز در اين كتاب آمده اند.
گردآورنده مريم و پوريامين.- تهران: بنياد حفظ آثار و نشر ارزش هاي دفاع مقدس، معاونت ادبيات و انتشارات، دفتر امور زنان،[؟؟13].43 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب حاضر به بررسي نقش زنان در دفاع مقدس از بعد ادبيات و فعاليت هاي فرهنگي مي پردازد. كتاب، شامل پنج بخش (مقاله) است كه عبارتند از: «بخش اول: سخنان سردار افشار، رياست بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس پيرامون زن و ادبيات دفاع مقدس؛ بخش دوم: موانع و مشكلات فراروي نويسنده ي ادبيات دفاع مقدس / مجتبي شاكري؛ بخش سوم: چرا بنياد نويسندگان از شخصيت مثبت زن در ادبيات دفاع مقدس بنويسند / راضيه تجار؛ بخش چهارم: نقش زن در دفاع مقدس / مرتضي سرهنگي. بخش پنجم: بررسي آثار نويسندگان زن با موضوع دفاع مقدس / بلقيس سليماني». در متن مقاله هاي ارائه شده، نمونه هايي از حضور زنان در جبهه هاي نبرد و نقش زنان در تربيت فرماندهان و شهيدان ارائه شده است؛ از جمله: «خانم فراجواني (مادر دو شهيد و دختر جانباز)؛ خانم خالقي پور (مادر سه شهيد)، خانم تدين (پزشك و جانباز)، خانم دايي پور (همسر شهيد حسن باقري)، شهيد فاطمه خضرجي،
خانم وهاب زاده (جانباز شيميايي) و...».
نوشته: علي عليزاده، حسن ابراهيم زاده.- قم: مؤسسه ي انتشارات عصمت، (چاپ اول): 232.1377 ص.: مصور: نقشه، چدول، نمونه، عكس.- (ديار ابرار 22).
كتابنامه: ص. 229 - 232.
اين كتاب به معرفي استان ايلام و وضعيت جغرافيايي، تاريخي، فرهنگي و اجتماعي آن اختصاص دارد. در قسمتي از بخش پنجم كتاب - تحت عنوان «حوزه ي علميه و روحانيت» عكس شهيدان حوزه ي علميه ي ايلام، زندگينامه ي كوتاهي از هر شهيد، نحوه ي شهادت وي، عمليات مختلفي كه شهيد در آنها شركت داشته و در برخي موارد، وصيتنامه وي آورده شده است. در بخش هفتم (تحت عنوان «ايلام و دفاع مقدس») به نقل حماسه سازي شهيدان اين استان در جنگ تحميلي پرداخته شده است و با بيان رشادت و از جان گذشتگي آنان و درج پيامهاي فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و نيروي مقاومت بسيج براي رزمندگان ايلامي، روحيه ي شهادت طلبانه و اعتقادات مقدس آنان را به تصوير كشيده است. در انتهاي بخش نيز زندگي، خاطرات يا جملات كوتاه تعدادي از شهيدان - كه نشانگر شخصيت و منش و اخلاق اسوه گونه آنان است - آورده شده است.
[ صفحه 187]
نويسنده محمد ايوب كاظمي.- قم: جهان آرا، (چاپ اول): 1375.
112 ص.: نقشه، عكس.- (ديار ابرار؛ 31).
عنوان پشت جلد به انگيسي :Beerjand View
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب در هشت فصل به معرفي شهرستان بيرجند مي پردازد. مطالب كتاب عبارتند از: «فصل اول: نگاهي گذرا به تاريخ بيرجند؛ فصل دوم: بزرگ مالكان بيرجند؛ فصل سوم: جغرافياي طبيعي و انساني؛ فصل چهارم: يادي از بزرگان بيرجند؛ فصل پنجم: مزارهاي مطهر در منطقه ي بيرجند؛ فصل ششم: آداب و
رسوم مردم بيرجند؛ فصل هفتم: بيرجند و انقلاب اسلامي (انقلاب اسلامي، انفجار نور، سير انقلاب اسلامي در بيرجند، اولين شهيد، نقش بازار، درد دل بسيجيان بيرجند) و فصل هشتم: مراكز فرهنگي». در بخشهايي از فصول هفتم و هشتم، مطالبي درباره ي نقش بيرجند در دفاع مقدس و مشاركت مردم اين شهرستان در جنگ ارائه شده است. تصاوير كتاب بدون زيرنويس است.
تأليف علي صدرائي خويي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، مركز چاب و نشر، (چاپ اول): 215.1373 ص.: مصور، عكس.- (ديار ابرار؛ 22).
كتابنامه: ص. [215 - 212]؛ همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب در هفت بخش به معرفي شهرستان خوي مي پردازد. مطالب كتاب عبارتند از: «بخش اول: جغرافياي طبيعي؛ بخش دوم: جغرافياي اقتصادي؛ بخش سوم: جغرافياي انساني؛ بخش چهارم: جغرافياي تاريخي؛ بخش پنجم: اماكن متبركه؛ بخش ششم: آثار باستاني خوي (آثار از بين رفته، آثار باستاني موجود، مزار شهدا،...)؛ بخش هفتم: مشاهير خوي (خاندانهاي علمي خوي، آيت الله خويي و انقلاب اسلامي ايران، تأليفات و تقريرات،...)». در مبحث خوي و جنگ تحميلي عراق عليه ايران، درباره ي تيپ 31 عاشورا و گردانهاي تابعه [گردانهاي علي اكبر (ع)، قاسم (ع) و امام سجاد (ع)] و حضور رزمندگان در جبهه هاي نبرد مطالبي بيان شده است. عكسها همراه با زيرنويس هستند.
تأليف سيف الله نحوي.- تهران؛ قم: سازمان تبليغات اسلامي، معاونت پژوهشي؛ پژوهشكده باقرالعلوم (ع)، (چاپ اول): 139.1373 ص.: نقشه، عكس، جدول.- (ديار ابرار؛ 14).
كتابنامه.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «سيماي داراب»، در نه فصل شهرستان داراب را معرفي مي كند. مطالب كتاب عبارتند از: «فصل اول: سيماي جغرافيايي و طبيعي، ايلات و عشاير؛ فصل دوم: جغرافياي تاريخي، آثار باستاني، جنگ دو حكومت بر يك شهر؛ فصل سوم: فتوحات اسلامي در دارابگرد، تاريخ اسلامي دارابجرد و صلح امام حسن (ع)،...؛ فصل چهارم: آثار و اماكن فرهنگي، امامزاده ها، مساجد، مدرسه علميه، مدارس؛ فصل پنجم: ابرار داراب، خاندان انصاري، خاندان عندليبي؛ فصل ششم: كارنامه ي داراب در انقلاب مشروطيت؛ فصل هفتم: نداي اسلام از ابوذر كوهستان؛ فصل
هشتم: بخشهاي داراب و فصل نهم: داراب در عصر انقلاب، مبارزات آيت الله تسابه». در اين فصل، درباره ي مبارزات آيت الله تسابه و نقش او در دوران دفاع مقدس مطالب جامعي ذكر شده است.
[ صفحه 188]
تأليف سعيد بابائي (حائري).- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، مركز چاپ و نشر، (چاپ اول): 151.1373 ص.- (ديار ابرار؛ 16).
كتابنامه: ص. [151 - 147].
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب در چهار فصل به معرفي شهرستان رامهرمز مي پردازد. مطالب كتاب عبارتند از: «فصل اول سيماي شهر رامهرمز؛ فصل دوم [رامهرمز] به روايت سفرنامه نويسان و جغرافي دانان؛ فصل سوم: رامهرمز در گذرگاه تاريخ [سپاه علي (ع) در رامهرمز، سپاه حجاج، نبرد محمد بن واصل...]؛ فصل چهارم: بزرگان و فرزانگان رامهرمز [سلمان محمدي، ابوعبدالله شيعي، آيت الله بهبهاني، حجت الاسلام محمود رايگاني (كه در جبهه هاي جنگ حضور فعالانه داشت)، شهيد علي رضا چراغ زاه (كه در فاجعه ي هفتم تير به شهادت رسيد)، شهيد سيد ابوالقاسم داود الموسوي دامغاني (كه در رسيدگي به امور رزمندگان و بسيج نيروها براي اعزام فعاليت داشت و در حادثه سقوط هواپيما همراه شهيد محلاتي به شهادت رسيد).]».
تأليف محمدرضا سماك اماني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، مركز چاپ و انتشارات، (چاپ اول): 1373.
159 ص. [14] ص. تصوير، عكس، نقشه.- (ديار ابرار؛ 19).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به شهيدان رشت به ويژه شهيد حجت الاسلام محمدتقي حق پرست تقديم شده است.
نويسنده كتاب در هفت گفتار (فصل) به معرفي شهرستان رشت مي پردازد. مطالب كتاب عبارتند از: «گفتار نخست: طبرستان (ديلم، گيلان، بيه پس)؛ گفتار دوم: با قبيله ي نور؛ گفتار سوم: حكومت ماهيگيران؛ گفتار چهارم: قيام شاليزار؛ گفتار پنجم: رشت (فتح تهران، كفن پوشان، دوران سازندگي، نسيم شمال،...)؛ گفتار ششم: بر ساحل انديشه و گفتار هفتم: زيارتگاه خورشيد». در گفتار پنجم ضمن بيان مطالبي درباره ي انقلاب و جنگ تحميلي، شهداي دفاع مقدس معرفي شده، خاطرات
كوتاهي از آنان نقل شده است. افراد زير از جمله شهداي اين شهرستان هستند: «مسعود عليزاده، مسعود بجاري بوساري، نقي شريفي يوسفي، محمدتقي حق پرست، محمدباقر فلاح زاده، محمدمهدي جاويد و محمد بامدادپسند». مطالبي نيز درباره ي گردان فاتحين لشكر 25 كربلا بيان شده است. تصاوير به همراه زيرنويس ارائه شده اند.
مؤلف مرتضي بذرافشان.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، مركز چاپ و نشر، (چاپ اول): 1374.
[121] ص.: عكس، نقشه.- (ديار ابرار؛ 22).
كتابنامه.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب در يازده فصل به معرفي شهرستان ساري پرداخته است. مطالب كتاب، عبارتند از: «فصل اول: جغرافيا؛ فصل دوم: طلوع؛ فصل سوم: نسيم بهشت؛ فصل چهارم: برگ پيروزي؛ فصل پنجم: بيداري؛ فصل ششم: پيروزي (دوران انقلاب به همراه مختصري درباره ي زندگينامه شهداي انقلاب و دفاع مقدس؛ افرادي چون شهيدان: ايرج سوركي آزاد، سيد منصور نبوي، سيد علي دوامي، قربانعلي رنجبر و عليرضا نوري)؛ فصل هفتم: امامزادگان؛ فصل هشتم: انديشه ي سبز؛ فصل نهم: كانون دين؛ فصل دهم: مناديان رهايي (درباره ي حوزه ي علميه ي مازندران و شهداي
[ صفحه 189]
انقلاب و دوران دفاع مقدس؛ از جمله، شهيدان: عبدالوهاب قاسمي، عبدالحسين اكبري، واحد تبلكي، احمدي اندي، ابوطالب اندي، عسگري كلانتري، حامد سروي، عيسي نادري، علي بخشنده و...) و فصل يازدهم: فرهنگ».
تأليف محمدابراهيم احمدي.- قم: نبوغ (چاپ اول): 1375.
189 ص.: مصور، عكس، نقشه، جدول.- (ديار ابرار؛ 46).
كتابنامه: ص. [189 - 184].
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به شهداي سبزوار تقديم شده است.
نويسنده در اين كتاب، در پنج فصل، شهرستان سبزوار را معرفي مي كند. مطالب كتاب عبارتند از: «فصل 1: جغرافياي تاريخي سبزوار؛ فصل 2: جغرافياي طبيعي، انساني و اقتصادي فصل 3: آداب و رسوم و فرهنگ مردم؛ فصل 4: مهمترين رويدادهاي تاريخي (از جمله: دفاع مقدس، شهداي جبهه يا سربداران انقلاب اسلامي)؛ فصل 5: ابزار و ستارگان هميشه تابناك». افراد زير از جمله شهداي دفاع مقدس اين
شهرستان هستند: «سيد مهدي اسلامي خواه، سيد علي بازقندي، سيد محمود عربشاهي، احمد رضايي، سلمان تيرانداز، رضا هوشمند دلير، حسين باقري، محمد مهري، علي اكبر طاهري و...». مطالبي نيز در خصوص تعداد شهدا، مفقودالاثرها، جانبازان و آزادگان روستاي شم آباد و نيز حضور مردم در جبهه هاي نبرد ارائه شده است. تصاوير با زيرنويس هستند.
تأليف عبدالوحيد وفائي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، مركز چاپ و نشر، (چاپ اول): 1373.
171 ص.: مصور، عكس، نقشه.- (ديار ابرار؛ 10).
عنوان روي جلد: سيماي قم (پايگاه قم).
كتابنامه.
شمارگان: 4000 نسخه.
اين كتاب در هشت فصل به معرفي شهرستان قم مي پردازد. مطالب كتاب عبارتند از: «فصل 1: تاريخ پيدايش و اسامي شهر؛ فصل 2: جغرافياي قم؛ فصل 3: فرازهايي از تاريخ قم (گذري بر تاريخ انقلاب، قيام 15 خرداد و...)؛ فصل 4؛ قم، سرزمين فضيلتها (ورود امام رضا (ع) به قم، دعبل و پيراهن امام رضا (ع)،...)؛ فصل 5: زندگاني حضرت معصومه (س) و اماكن متبركه ي قم؛ فصل 6: مساجد قم؛ فصل 7: مراكز علمي و تحقيقي؛ فصل 8: محدثان و علما». در فصل سوم كتاب، مباحثي در خصوص حوادث سالهاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران، به ويژه، حضور مردم در جبهه هاي جنگ، نقش آنها در پيشبرد جنگ و حمله هاي عراق به شهرها و بمباران آنها ارائه شده است.
تأليف حبيب الله سلماني آراني.- قم: بشير، (چاپ اول): 256.1375 ص.: مصور، نقشه، عكس.- (ديار ابرار؛ 42).
كتابنامه: ص. [253]- 256؛ همچنين به صورت زيرنويس.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Kashan View
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 190]
نويسنده كتاب، در نه بخش، به معرفي شهرستان كاشان مي پردازد. مطالب كتاب، عبارتند از: «بخش 1: قلب ايران (موقعيت جغرافيايي، راههاي ارتباطي،...)؛ بخش 2: آغاز تاريخ (نژاد و گويش مردم، كاشان باستان،...)؛ بخش 3: پايگاه تشيع (....، كاشان و تشيع،...)؛ بخش 4: سنگر جهاد (كاشان و مشروطيت، عصر پهلوي، قيام 15 خرداد، همگام
با انقلاب، كاشان در جنگ تحميلي)؛ بخش 5: مهد فرهنگ؛ بخش ششم: ديار ابرار؛ بخش 7: كانون سخنوران (حسن الآملي الكاشاني، نظام وفا، سپيده كاشاني، مشفق كاشاني، لاهوتي،...)؛ بخش 8: شهر آسماني و بخش 9: خانه ي هنر». در بخش سوم، در مبحث «جنگ تحميلي» مطالبي درباره ي شهداي كاشان (زندگينامه و تصاوير شهيدان) ارائه شده است. از جمله شهيداني كه نامشان در كتاب ذكر شده است، مي توان به اين افراد اشاره كرد: «سيد حسن صالحي، سيد مهدي بهشتي، جواد قاسمپور آراني، اصغر مدبر آراني، رضا ترنجي، علي فلاح، غلامحسين ساجدي نوش آبادي، محسن حاج جعفري، جعفر باقرزاده و...».
تأليف مرتضي بذرافشان.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، مركز چاپ و نشر، (چاپ اول): 160.1374 ص.: مصور، نقشه، عكس، جدول.- (ديار ابرار؛ 39).
كتابنامه: ص. [152]- 154.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب در نه فصل به معرفي شهرستان گرگان پرداخته است. مطالب كتاب عبارتند از: «فصل 1: چراغ عشق (نگاهي گذرا، كسوف، حماسه ي زيد،...)؛ فصل 2: پگاه بيداري؛ فصل 3: بيداد (سربداران، مرعشيان، تيموريان)؛ فصل 4: التهاب سپيده (حوادث قبل از انقلاب)؛ فصل 5: خروش حماسه (حوادث دوران انقلاب، نوزدهم بهمن، 21 بهمن)؛ فصل 6: جلوه ي ايمان (مساجد، اماكن مقدسه و مدارس حوزه ي علميه،...)؛ فصل 7: فرهنگ (زبان، ازدواج،...)؛ فصل 8: ستارگان (شهيدان فضيلت، سرخ جامگان، راويان حديث،...) و فصل 9: گوناگون (سيماي تركمن، آثار باستاني، مراكز فرهنگي تفريحي)». در فصل 8، مبحث سرخ جامگان، فهرستي از اسامي شهداي انقلاب و دفاع مقدس شهرستان كاشان آمده است، از جمله شهيدان، مي توان به «حبيب الله شريعتي فرد، محمدعلي روحاني فرد، محمدعلي ملك، محمدپور، محمدابراهيم تازيك، هادي صالحي، محمد خائفي، محمد زمان بيكي، علي شاكري و...»
اشاره كرد.
تأليف محمد زارعي.- قم: نهاوندي، (چاپ اول): 1374.
160 ص.: مصور، نقشه، عكس، جدول.- (ديار ابرار؛ 18).
كتابنامه: ص. [156]- 160.
شمارگان: 2000 نسخه.
نويسنده در هشت گفتار (فصل) اين كتاب، به معرفي شهرستان ممسني مي پردازد. مطالب كتاب، عبارتند از: «گفتار نخست: وضعيت تاريخي و جغرافيايي؛ گفتار دوم: شهرها و روستاهاي تاريخي؛ گفتار سوم: ممسني به روايت تاريخ؛ گفتار چهارم: دوران طلايي (ظهور تشيع در ممسني، شورش عشاير در جنوب،...)؛ گفتار پنجم: اماكن مذهبي (مساجد تاريخي، كانونهاي انقلاب، امامزاده ها،...)؛ گفتار ششم: مشاهير ممسني؛ گفتار هفتم: آداب و رسوم (اعياد، سوگواري،...) و گفتار هشتم: آثار باستاني (نقوش برجسته ي عهد ايلام، ويرانه هاي هخامنشيان،...)». در گفتار ششم، مشاهير ممسني، زندگينامه و اطلاعاتي درباره ي شهداي دوران انقلاب و دفاع مقدس ارائه شده است. شهداي دفاع مقدس كه زندگينامه آنها در كتاب آمده است، عبارتند از: «سيد عبدالحميد موسوي، علي گودرزي، عطاءالله انصاري، محمدعلي قاسمي، حسين قاسمي و يوسف (عيدي) غلامي».
[ صفحه 191]
تأليف عبدالرحيم اباذري.- قم: نبوغ، (چاپ اول): 1374.
272 ص.: مصور، نقشه، عكس، جدول.- (ديار ابرار؛ 26).
كتابنامه: ص.[266]- 272؛ همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب در نه فصل، به معرفي شهرستان ميانه مي پردازد. مطالب كتاب عبارتند از: «فصل اول، دورنماي جغرافيايي؛ فصل دوم: تاريخ اسلام و تشيع؛ فصل سوم: مروري بر گذشته ها؛ فصل چهارم: بارقه اي در ظلمت؛ فصل پنجم: حضور جاودانه؛ فصل ششم: فرهنگ مردم و مسائل فرهنگي؛ فصل هفتم: يك كهكشان ستاره؛ فصل هشتم: شاعران و... و فصل نهم: رجال سياسي». نويسنده در فصل هفتم، ضمن ارائه ي اسامي شهداي
دوران انقلاب و دفاع مقدس، به معرفي برخي از شهداي روحاني و سرداران جنگ تحميلي عراق بر ايران نيز پرداخته است. افراد زير از جمله شهيدان اين شهرستان هستند: «حجت الاسلام محبوب شيري، حجت الاسلام جعفر نيري، مهدي عاشوري، آيت (محمد) ايماني، رضا بيرامي، سيد محمد ساقي، محمدتقي واعظي، احد كياني، محمد ستاري، مهدي كوشافر، محمود رضوي، حجت الاسلام اصغري، عبدالملك جروقي، پنجعلي مجاوري، فرهاد بازيار (عبدالكريم مهدوي)، عبدالرحمان جروقي و اكبر شهيدي». تصاوير كتاب داراي زيرنويس هستند.
تأليف غلامرضا گلي زواره.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، مركز چاپ و نشر، (چاپ اول):1373.
217 ص.: مصور، جدول، نقشه، عكس.- (ديار ابرار؛ 11).
كتابنامه: ص. [211]- 217؛ همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 4000 نسخه.
اين كتاب در هشت فصل به بررسي شهرستان نايين پرداخته است. مطالب كتاب عبارتند از: «فصل اول: كلياتي درباره ي نايين؛ فصل دوم: بر مركب زمان در گذر تاريخ؛ فصل سوم: رويش تشيع در نايين (...، مردم نايين و انقلاب اسلامي، نقش مردم در جنگ تحميلي،...)؛ فصل چهارم: منظر معنويت؛ فصل پنجم: بر كرانه ي انديشه؛ فصل ششم: در بوستان سخنوران؛ فصل هفتم: پيوندهاي اجتماعي و فرهنگ مردم و فصل هشتم، بركت و حركت». در فصل سوم، در مبحث جنگ تحميلي، ضمن ارائه ي آماري از شهدا و جانبازان، اطلاعاتي نيز درباره ي شهيدان، «محمد اوشني، محمدعلي جعفري، محمد رضازاده و احمد امامي بافراني» به همراه منتخبي از وصيتنامه آنان ارائه شده است.
تنظيم كننده: محمد شيرازي.- تهران: مؤسسه ي كتاب همراه، 96.1373 ص.: مصور، نقشه، نمودار.
كتابنامه: ص. 94 و به صورت زيرنويس.
اين كتاب حماسه اي است 35 روزه از لحظه به لحظه روزهاي مقاومت، ايثار و جوانمردي رزمندگان اسلام كه با خروشي 48 ساعته، شهر خرمشهر را از دست نيروهايي متجاوز بعثي عراق خارج ساختند و عنوان كتاب، نام مستعار «صالح موسوي» يكي از رزمندگان خرمشهر است.
فهرست عناوين اين كتاب به طور كلي بيانگر موقعيت سياسي، اقتصادي و اجتماعي شهر خرمشهر پيش از تجاوز نيروهاي دشمن تا آغاز تجاوز و مراحل عقب نشيني و روزهاي وداع با خرمشهر و سقوط آن و آزادسازي مجدد آن توسط نيروهاي
جان بركف و متعهد و مؤمن ايران اسلامي است و مقدمه آن شامل مطالبي درباره ي تجاوز به اين بندر معروف از طرف قواي عراقي، عقب نشيني نيروهاي دشمن از اين بندر، روزهاي وداع با شهر، تاريخچه ي
[ صفحه 192]
ديرينه و قديمي اين بندر و موقعيت هاي جغرافيايي و طبيعي، استراتژيكي و اقتصادي آن است. خرمشهر امروز حديثي است از خون و ايثار، مقاومت و ايستادگي، رشادت ها و پايمردي هاي رزمندگان جان بركف اسلام در برابر مزدوران رژيم بعثي عراق در آن خطه و مرز و بوم.
نويسنده سيامك عطايي؛ تهيه و تنظيم نمايندگي ولي فقيه در امور آزادگان، معاونت فرهنگي اجتماعي؛ ويراستار: عبدالحميد رحمانيان.- تهران: اميد آزادگان، (چاپ دوم): 1377.
271 ص.- (واحد پژوهش و ثبت خاطرات؛ كتاب شماره 1).
شمارگان: 3000 نسخه.
طراح روي جلد: محمدي.
مندرجات: پيشگفتار؛ مقدمه؛ اسارت هميشه از كجا شروع مي شود؛ موقعيت عراق و اسارتگاه هاي آن؛ قرار، واژه اي كه هميشه با لفظ اسارت به ذهن مي رسد؛ تغذيه و بهداشت در اسارت؛ صليب سرخ بين المللي؛ عملكرد و موضع آن؛ بررسي روانشناختي اسارت؛ درگيري با عراقي ها؛ عوامل مؤثر در پايداري اسرا؛ تهاجم دشمن توسط رسانه هاي گروهي؛ برنامه هاي تبليغي اسرا در مناسبتها؛ پذيرش قطعنامه ي 598؛ فرهنگ و اسارت؛ فراتر از رويدادهاي اسارت.
نگارنده ي كتاب، در اين مجموعه، وقايع دوران اسارت را با شيوه ي «موضوعي» پيگيري كرده، به بررسي علل، انعكاس و تبعات اين وقايع در طول اسارت مي پردازد. در هر گفتار، پس از ذكر چند نمونه از رويدادها به صورت خاطره، آنها را با دانسته هاي خود و شواهد موجود مورد تحليل قرار مي دهد و نتيجه گيري مي كند
و حتي سؤالاتي مطرح مي سازد كه اگر نحوه ي عملكرد متفاوت مي بود، چه تغييري در اوضاع پيش مي آمد و آيا اين تغيير به نفع اسيران تمام مي شد و يا به ضرر آنها. ضمنا تأثير نوع تربيت و بهره گيري از ايمان و اعتقادات دروني را در تمامي اين موارد ناديده نمي گيرد. علاوه بر همه اينها، نقش افرادي چون حجت الاسلام ابوترابي را در اردوگاهها نيز مورد تحليل قرار مي دهد. در پايان هم از سرگشتگي و انتظارات آزادگان پس از بازگشت به ميهن اسلامي و از تهاجم فرهنگي موجود سخن مي گويد.
كميسيون امور بانوان استان خوزستان.- (اهواز): كميسيون امور بانوان استان خوزستان، (چاپ اول):[؟1375].
ج، 357 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب، مجموعه ي سخنراني ها، مقاله ها، خاطره ها، و قطعنامه اي است كه در اين سمينار ارائه شده است. اين سمينار به همت كميسيون امور بانوان استان خوزستان در آذرماه 1374 (در هفته ي بسيج) تشكيل شده است. مطالب كتاب، موضوع هاي متفاوتي را درباره ي زنان دربرمي گيرد. اين موضوع ها، گستره ي وسيعي را شامل مي شوند، نظير: «نقش زنان در پيروزي انقلاب اسلامي و حماسه ي هشت سال دفاع مقدس، تربيت مدافعان اسلام، حضور شاعران زن در عرصه ي ادبيات دفاع مقدس و بالاخره رسالت زن در تهاجم فرهنگي امروز».
[ صفحه 193]
حسين حسيني، محمدحسين الياسي، عين الله قائمي فر؛ ويرايش ادبي: محمد دانشگر.- تهران: دانشگاه امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1377.
305 ص.: جدول، نمودار.- (دانشگاه امام حسين (ع)؛ 62. سري مقالات سمينارها؛ 9).
كتابنامه به صورت زيرنويس و در پايان هر مقاله.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل مجموعه مقالات ارائه شده در همايش جنگ رواني است كه توسط دانشگاه امام حسين (ع) در 29 ارديبهشت ماه سال 1372 برگزار شد. از ميان مقالات رسيده، هجده مقاله انتخاب شده و در اين كتاب به چاپ رسيده است. برخي از مقالات ارائه شده عبارتند از:
«پيدايش و توسعه ي جنگ رواني مدرن» از حسين حسيني؛ در اين مقاله، ضمن برشمردن ويژگي هاي جنگ رواني جديد و نشان دادن تفاوتهاي آن با جنگ رواني سنتي، زمينه هاي پيدايش و توسعه ي چنين پديده اي در بستر تاريخي آن بررسي مي شود.
«روانشناسي شايعه» (شايعه و آثار آن در
دوران جنگ) از دكتر محمود ساعتچي؛ در اين مقاله سعي شده است اثرات شايعات مختلف درباره ي جنگ بر روي مردم بررسي گردد.
«جنگ رواني غرب عليه ايران» از دكتر يوسف كريمي؛ در اين مقاله انواع سلاحهايي كه غربيها در جنگ رواني عليه ايران در طول هشت سال دفاع مقدس به كار گرفتند، بررسي مي شود.
به كوشش: محمدقاسم فروغي جهرمي.- برگزاري كنفرانس و انتخاب مقالات به اهتمام معاونت پژوهشي دانشگاه امام حسين (ع)، اداره ي كل مطالعات دفاعي؛ ستاد كل نيروهاي مسلح معاونت فرهنگي و تبليغات اداره ي تحقيقات دفاعي.- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت انتشارات و ادبيات، 1373.
422 ص. مصور: جدول.
در مهرماه سال 1371، اداره ي كل مطالعات دفاعي معاونت پژوهشي دانشگاه امام حسين (ع) و اداره ي تحقيقات دفاعي معاونت فرهنگي و تبليغات جنگ ستاد كل نيروهاي مسلح، چهارمين كنفرانس بررسي دفاع مقدس را در زمينه ي مطالعه و پژوهش در جنگ و دفاع مقدس، جهت حفظ ارزشهاي فرهنگي دوران دفاع مقدس برگزار كردند و اين كتاب برگزيده اي از مقالاتي است كه در اين كنفرانس ارائه شد. در ابتداي كتاب، پيام رياست جمهوري وقت كشور اسلامي ايران (حجت الاسلام والمسلمين هاشمي رفسنجاني) و در پايان، قطعنامه ي كنفرانس به چاپ رسيده است. متن مقالات در زمينه ي موارد زير است: «ضرورت حفظ آثار جنگ و نارسايي هاي موجود در نظام حفظ آثار و ارزشهاي معنوي - فرهنگي دفاع مقدس و روشهاي مقابله با نارسايي ها، شاخصهاي فرهنگ بسيجي، تبليغات درباره ي حفظ آثار دفاع مقدس، ويژگي هاي ارزشي و تبيين يك ويژگي منحصر به فرد و نيز نگاهي به ادبيات، مديريت، رهبري و تاريخ نگاري در دفاع مقدس».
سعدي جعفري كاردگر [به سفارش] بسيج خواهران نيروي مقاومت.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي مقاومت بسيج، 1376.
52 ص.- (كنگره نقش زنان در دفاع و امنيت: 1).
در فصل اول اين كتاب نقش زنان برجسته ي صدر اسلام در عرصه هاي دفاع بررسي و بر نقش پرستاري آنان تكيه شده است. در فصل دوم به «جايگاه زنان در نظام دفاعي كشورهاي جهان و مشاركت آنان در مبارزات
[ صفحه 194]
مسلحانه براي دفاع از دين و ميهن» نظري انداخته شده است. فصل سوم به نقش دفاعي زنان در تاريخ معاصر ايران و در دوران مشروطيت، واقعه ي كشف حجاب، انقلاب اسلامي و بالاخره جنگ تحميلي پرداخته است و به آغاز فعاليت بسيج خواهران و انجام آموزش نظامي خواهران بسيجي اشاره شده است.
تهران: مركز مطالعات و پژوهش هاي بسيج، (چاپ اول):[؟1367].
85 ص.: نمودار، جدول.
شمارگان: 5000 نسخه.
در كتاب حاضر، مطالب ارائه شده در چهار بخش مورد بررسي قرار گرفته است. در بخشهاي اول و دوم، مطالبي در خصوص حضور زنان در دفاع مقدس و نقش آنان ارائه شده است. مطالب كتاب بدين برقرار است:
بخش اول: پيرامون جهاد ابتدايي و دفاعي، كه نقش زنان در هر مبحث بررسي مي شود؛ بخش دوم: گزيده اي از نظرات امام خميني (ره) درباره ي زنان و نقش آنها در دفاع؛ بخش سوم: بررسي اجمالي نقش زنان در جنگهاي صدر اسلام و بخش چهارم: نگاهي دارد به نقش زنان در نظام دفاعي كشورهاي مختلف جهان (چون: انگلستان، فلسطين اشغالي، نيكاراگوئه، كوبا، فرانسه، آلمان، ويتنام، چين، شوروي، سوئيس، فنلاند، ژاپن، تركيه، نروژ، ايتاليا،
افريقاي جنوبي، هلند، ليبي، كانادا، مجارستان، هند، ايالات متحده آمريكا، تايلند، يوگسلاوي، اندونزي، برمه، بلغارستان، برزيل، بلژيك، روماني، اردن، دانمارك، السالوادور، مصر و چكسلواكي).
[ صفحه 196]
گردآورنده: [زهرا زواريان].- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1374.
62 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات).
طراح روي جلد: حميد عجمي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Fire in Rain
شمارگان: 5500 نسخه.
خانم زهرا زواريان در تماس با خانواده شهيد، اين يادداشت ها را دريافت كرده و براي چاپ ارائه داده است.
«شهيد عباس قنادان» در دزفول متولد شد. او معلم بود و پس از تجاوز عراق به خاك ايران، به مناطق جنگ زده ي جنوب رفت و از اولين روزهاي جنگ تا 31 / 1 / 61 (كه تاريخ آخرين يادداشت وي در بيمارستان ذوب آهن اصفهان است) در دفاع مقدس شركت داشته است. او در مناطق جنگي خرمشهر، دزفول و آبادان حاضر بوده، مسؤوليت هاي مختلفي بر عهده داشته است. يادداشتهاي وي حاكي از دفاع جان بر كفان از خرمشهر در روزهاي اوليه ي جنگ و وارد آوردن تلفات بر دشمن است. او از آب گرفتن منطقه سخن مي گويد. همچنين از اشتباه گرفته شدن به عنوان نيروي عراقي و نجات از مهلكه و از كمبود امكانات جنگي صحبت مي كند. يادداشتهاي قنادان از زخمي شدن و معالجه در بيمارستان امامي شيراز و فداكاري پزشكان مسؤول آنجا، موشكباران وحشيانه ي شهر دزفول، عزل بني صدر و رئيس جمهور شدن شهيد رجايي و شروع حمايت و دفاع جدي از طرف دولت، رفتن به جبهه ي كرخه و خط مقدم و تدارك شروع
عمليات خبر مي دهند.
ياسر هشترودي.- سازمان تبيلغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 110.1371 ص.
شمارگان: 6600 نسخه.
مندرجات: آخرين گزارش؛ قمري هاي زير شيرواني؛ شهر خاكستري؛ آنجا، زندگي مثل ليقه دوات.
كتاب، مجموعه ي چهار «خاطره ي گزارش گونه» مربوط به سالهاي 66 تا 68 است كه در آن، نويسنده با مردم شهرهاي جنگ زده ي قصرشيرين، سرپل ذهاب و اسلام آباد - و بخصوص بازماندگان عمليات مرصاد - گفتگو كرده است. در «آخرين گزارش» افراد بومي منطقه ي عملياتي مرصاد كلبه اي را نشان مي دهند كه در آن، تعدادي از منافقين با خوردن سيانور خودكشي كرده اند. همچنين آنها از كشته شدن يك منافق زن به دست دوستان خود و بيمارستاني كه منافقين به آتش كشيدند و ساير جنايات هولناك منافقين سخن مي گويند. «قمري هاي زير شيرواني» و «شهر خاكستري» شرح ديدار از شهرهاي اهواز و خرمشهر و آبادان پس از پايان جنگ و گفتگو با مردمي است كه به شهر و ديار خود بازگشته اند و چهره ي شهرهاي جنگ زده را با بازسازي تغيير داده اند. «آنجا زندگي مثل ليقه ي دوات» گزارش سفر چهارده خبرنگار به حلبچه و كردستان عراق و گفتگو با مردم فقير آنجا و رانده شده هاي شهرهاي ديگر عراق است، كه اميدوارند اين مناطق به دست رزمندگان آزاد شوند. اين منطقه در همين زمان، بمباران شيميايي مي شود و خبرنگاران برده مي شوند.
[گردآورنده شهره ابري، محسن مطلق].- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 98.1374 ص.
شمارگان: 5500 نسخه.
[ صفحه 197]
كتاب «برد ايمان»، شامل يادداشتهاي روزانه ي سه شهيد (سيد قاسم ذبيحي، مرتضي سنگتراش و يك شهيد گمنام) است كه لحظه هاي زندگي خود را
در جبهه هاي نبرد، به صورت روزانه ثبت كرده اند. مطالب ارائه شده، شامل: «گفت وگوهاي عارفانه با خداوند، محاسبه ي نفس، طلب رحمت و مغفرت از پروردگار، خاطراتي از روز مربوطه و امور انجام شده، بيان مطالبي در خصوص اعمال و فريضه ها، شهرها، مكانها و اشخاص (از جمله شهيد محمد رجبي، شهيد مهدي جمال آبادي و شهيد پورتقي)، پايگاه عملياتي سوته و اردوگاه كرخه» است. همچنين مطالبي درباره ي «شهيد سيد قاسم ذبيحي» از زبان پدر، مادر، برادر و دوست او (محمد داوودآبادي) نقل شده است.
نوشته مرتضي سرهنگي، هدايت الله بهبودي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
43 ص.: مصور.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: گزارش؛ 2)
عنوان روي جلد: دو گزارش از خرمشهر، پابه پاي باران.
پشت جلد به انگليسي: In Steps With Rain
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
مندرجات: پاي به پاي باران، در مه.
اين كتاب در سال 1380 تحت عنوان «دو گزارش از خرمشهر، پابه پاي باران» توسط سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري در 49 صفحه منتشر شده است.
اين كتاب، حاوي دو گزارش در مورد خرمشهر در دوران دفاع مقدس است. گزارش اول «پابه پاي باران» و گزارش دوم «در مه» نام دارد. گزارش اول مربوط به يك بازديد از خرمشهر و مسجد جامع آن و آبادان در سال 1367 است و مي گويد: كه: تقريبا هيچ ديوار سالمي براي مسجد باقي نمانده است. بازديدكنندگان براي رفتن به سمت اروندرود دچار مشكل مي شوند و به سختي اجازه ي تردد مي گيرند. از خرمشهر به اهواز بازمي گردند. آبادان هم مثل خرمشهر ويران است. در آبادان براي اقامت به مدرسه ي علميه امام جعفر صادق مي روند. همه جا
آثار گلوله هاي توپ و خمپاره ديده مي شود. گزارش دوم، «در مه»، نيز در مورد خرمشهر است. در اين گزارش نيز يادي از مسجد جامع شده و اثرات جنايات و حمله هاي دشمن بعثي به اين شهر ذكر شده است. در اين ميان با چند نفر از اهالي نيز صحبت شده است.
[بي جا]: موسسه فرهنگي دريادلان، (چاپ اول): 1381.
79 ص.: مصور، عكس، نمونه.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين اثر با حمايت مالي اداره پژوهش و تحقيق بنياد شهيد زنجان به چاپ رسيده است.
كتاب «پروانه ها و پرچين ها» شامل يادداشتها، خاطرات و دستنوشته هاي شش شهيد دفاع مقدس است كه عبارتند از: «علي حيدري (كه در سال 1346 در روستاي كهريزك متولد و در تاريخ 7 / 1 / 67 به شهادت رسيد)، امرالله نورمحمدي (فرزند حمدالله)، ناصر شهبازي (جانشين واحد اطلاعات و عمليات لشكر هفده علي ابن ابي طالب)، عباس حيدري (فرزند شكرالله)، اكبر نباتچيان (فرزند اسدالله) و هادي پيران». محتواي خاطرات و يادداشتها عبارت است از: «خاطراتي درباره ي فرار از دست گروهك كومله، يافتن جنازه ي «شهيد بهروز جبراديليان» در منطقه ي كوه لري اعزام به جبهه، شب قبل از عمليات و آمادگي رزمندگان پادگان امام حسين (ع)، خاطراتي از سنگر
[ صفحه 198]
بهداري جبهه ي كرخه نور و مداواي مجروحان». نمونه ي دستخط شهيد نباتچيان به همراه تصاويري از شهدا نيز در كتاب ارائه شده است.
هدايت الله بهبودي، مرتضي سرهنگي، ياسر هشترودي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، برگ، 95.1367 ص.
عنوان روي جلد: سفر به قله ها (پنج گزارش جنگي)
مندرجات: حلبچه؛ سفر به قله ها / هدايت الله بهبودي؛ كردستان عراق حكايت ناگفته / سيد ياسر هشترودي؛ خاكريزهاي ايمان، بهار در آبادان / مرتضي سرهنگي.
«سفر به قله ها»، پنج گزارش جنگي است. «حلبچه» گزارشي است از بمباران هوايي شهر تهران، حركت به سوي حلبچه و مناطق موشك خورده و بمباران شده ي باختران (كرمانشاه) و مهران و ادامه ي مسير سفر تا منطقه ي حلبچه.
«سفر به قله ها» گزارش بازديد از مناطق آزادشده ي بيت المقدس شش و پاوه و ياد شهيد چمران، و پاسداران مظلوم شهيد شهر پاوه و بازگشت به شهر تهران است. «كردستان عراق، حكايت ناگفته» گزارش سيد ياسر هشترودي از كردستان عراق است و منطقه ي آزادشده در عملياتهاي نصر هشت و بيت المقدس دو. «خاكريزهاي ايمان»، گزارش مرتضي سرهنگي از جبهه هاي جنوب، نماز جمعه ي اهواز و سخنان برادر معينيان [فرمانده ي گردان از لشكر ولي عصر (عج)] است. «بهار در آبادان»، گزارش ايثار و فداكاري و صبر مردم آبادان است و وصف شهيدي كه خواست پس از شهادت، پيكر او را در ميدان مين بيندازند تا شايد معبري براي رزمندگان بگشايد.
نوشته حجت ايرواني، محمدرضا فيض، غلامرضا نباتي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 90.1369 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ يادداشتها: 5).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Red Tulip Hills
مندرجات: آتش به اختيار / حجت ايرواني؛ طلوع دوباره / محمدرضا فيض؛ تپه هاي لاله سرخ / غلامرضا نباتي.
نوشته هاي اين كتاب يادداشتهاي رزمندگاني است كه در جبهه، وقايع را به رشته تحرير درآورده اند. بخشي از «طلوع دوباره» يادداشتهاي شهيد محمدرضا فيض براي نمونه ذكر مي شود. يادداشتهاي او از روز 17 / 12 / 61 و از دارخوين، قرارگاه لشكر هفده علي بن ابي طالب (ع) شروع مي شود. او مي نويسد: «در روز 1 / 1 / 61 در اتاق فرمانده گردان جلسه اي برقرار بود كه شركت كردم. در تاريخ 16 / 1 / 62 در يكي از خطوط مقدم جبهه ي جنوب از خواب بيدار شدم. دو روز است كه تركش خمپاره اي در پاي چپم است. در تاريخ
2 / 3 / 66 حدود پنج كيلومتر داخل خاك عراق هستيم. شنبه 7 / 3 / 62 ساعت 30 / 2 نيمه شب از سركشي به سنگر آمدم تا ساعت چهار صبح خوابيدم. ساعت 30 / 18 قرار شد از سمت استقرار گروهان يك جلوتر برويم. راه افتاديم. در آنجا بين نيروهاي گشتي عراقي كه از خاكريزهايشان جلو آمده بودند، درگيري مختصري پيش آمد كه هشت نفر از عراقي ها كشته و زخمي شدند...»
تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، (چاپ اول): 220.1378 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 199]
اين مجموعه، برگزيده اي از يادداشتهاي روزانه ي شهيد «حاج غلامرضا صالحي»، قائم مقام لشكر 27 محمد رسول الله (ص)، است كه در آن، تصويري از رشادت و ايثارگري رزمندگان اسلام، طي جنگ تحميلي به دست داده است. در صفحات آغازين كتاب، شرح حال شهيد به نقل از خود وي به چاپ رسيده اسيت. حاج غلامرضا صالحي از زمان شروع جنگ، براي آموزش و سازماندهي و اعزام نيروها به جبهه و در خط مقدم، در مقام فرماندهي نيروهاي سپاه، حضور دائم در دفاع مقدس داشت. وي سرانجام در 21 تيرماه 1367 در منطقه ي فكه به شهادت رسيد. صفحات پاياني كتاب به نمونه هايي از دست خط و عكسهاي شهيد اختصاص دارد.
محمدحسين قدمي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، 1368.
261 ص. [72 ص. تصوير]، مصور.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ گزارش: 1).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Jashn-e Hanabandan, a reporters account
در اين كتاب، نويسنده، خاطرات خود را از جبهه هاي جنگ به صورت گزارش تحرير كرده و به توصيف صحنه هاي جنگ، چگونگي روابط افراد و ايثار و از خودگذشتگي آنان پرداخته است. مطالب كتاب از 10 / 9 / 1365(تاريخ اعزام نويسنده) آغاز و در تاريخ 13 / 1 / 1367 (كه نويسنده جبهه هاي جنگ را ترك كرده) پايان يافته است. نويسنده از شروع سفر خود، نوشتن خاطرات و عكاسي و فيلمبرداري را شروع مي كند. نويسنده ي كتاب از اعزام خود و همراهانش به مهران و گذراندن دوره ي
آموزش نظامي در دهلران، و بعد از آن، از صحنه هاي جنگ و نحوه ي برخورد رزمندگان ايراني با اسراي عراقي و ديدار خود از حلبچه و ابراز انزجار و تنفر افراد عراقي از صدام حسين مي نويسد. نويسنده از عملياتهاي والفجر ده و بيت المقدس پنج نيز (كه در آنها شركت داشته) صحبت كرده است.
مصطفي چمران.- قم: جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامي، (چاپ اول): 1361.
87 ص.: مصور، عكس.
اين كتاب به ميمنت آغاز پنجمين سال پيروزي انقلاب اسلامي چاپ شده است.
شمارگان: 30000 نسخه.
در ابتداي كتاب، پيام امام خميني به مناسبت شهادت دكتر چمران در تيرماه 1360 و سپس، مقدمه كتاب آمده است. دكتر چمران در مبارزات مردم براي ملي شدن صنعت نفت و عليه حكومت طاغوت شركت داشت و به اعدام محكوم شد. ولي به مصر رفت و به مدت دو سال، در آنجا عملياتهاي پارتيزاني را فراگرفت. سپس به ياري مردم لبنان شتافت. با پيروزي انقلاب به ايران آمد و اولين گروه از سپاه را آموزش داد. سپس به كردستان رفت و در آزادسازي آن شركت كرد. با شروع جنگ به جبهه شتافت و سپس به آرزوي ديرينه اش - كه به شهادت بود - رسيد. از جمله سمتهاي او، معاونت نخست وزيري ايران در امور انقلاب بود. اين كتاب شامل دستنوشته هاي شهيد از كردستان، خوزستان و لبنان است.
احمدرضا احدي؛ به كوشش عليرضا كمري.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز فرهنگي، معاونت انتشارات، مديريت امور كتاب، (چاپ دوم): 164.1373 ص.: عكس، نمونه.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب يادداشتهاي شهيد احمدرضا احدي است. كتاب مشتمل بر سه دفتر، ضميمه ها و دو مقاله ديگر
[ صفحه 200]
است. زندگينامه ي شهيد، وصيتنامه او و نمونه هاي دستنوشت در بخش ضميمه ها آورده شده اند. يادداشتهاي دفتر اول از خرداد 1362 و از شهر پاوه شروع شده و در 25 مرداد 62 در «شمسي» به پايان رسيده است. دفتر
دوم از 28 / 6 / 1363 تا 25 / 7 / 1364 و دفتر سوم از 1 / 2 / 1365 تا 7 / 9 / 1365 را مي پوشاند. در اين نوشته ها، او اوضاع جبهه ها را توصيف كرده، ياد همرزمان شهيد خود را گرامي داشته، دعاها، مناجات و خاطراتش را تعريف كرده است. بنابر زندگينامه اش او در سال 1345 در شهرستان ملاير متولد شد و به دليل كار پدرش، همراه خانواده به اهواز مهاجرت كردند. در سال 1362، در كنكور سراسري رتبه ي نخست را در كل كشور به دست آورد و در رشته ي پزشكي دانشگاه شهيد بهشتي تهران پذيرفته شد. وي تا زمان شهادت حدود دوازده بار به جبهه رفت و سرانجام در عمليات كربلاي پنج در يازده بهمن 1365 به همراه شهيد مجيد اكبري در درگيري با كمينهاي دشمن بعثي به شهادت رسيد.
اثر احمدرضا احدي؛ به كوشش عليرضا كمري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ دوم با تجديد نظر و اضافات): (چاپ اول): 1372.
227 ص.، [5] ص.: عكس، جدول، نمونه.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت).
عنوان روي جلد: حرمان هور، دستنوشته هاي شهيد احمدرضا احمدي
عنوان پشت جلد آوانويسي شده:Herman-e Hur
شمارگان: 4400 نسخه.
شهيد احمدرضا احدي در هنگام خلوت و تنهايي اقدام به نوشتن خاطرات خود مي نمود. كتاب مشتمل بر چهار دفتر و بخشي به نام ضمائم است. خلاصه ي زندگينامه ي شهيد در مقدمه كتاب آورده شده است. يادداشتهاي دفتر اول از تاريخ 26 / 12 / 62 شروع شده است و در مرداد 62 به پايان رسيده است. دفتر دوم از 16 / 6
/ 1363 تا 25 / 7 / 1364 و دفتر سوم از 1 / 2 / 1365 تا 7 / 9 / 1365 را مي پوشاند. دفتر چهارم (بازيافته ها - افزوده ها) نام گرفته و در موضوعهاي مختلف مي باشد. شهيد در يادداشت هاي خود، اوضاع جبهه ها را توصيف كرده، ياد همرزمان شهيد خود را گرامي داشته، دعاها و مناجات و خاطراتش را تعريف كرده است.در بخش ضمائم، نمونه هاي دستنوشته هاي شهيد و عكسهايي از او آورده شده است. وي تا زمان شهادت حدود دوازده بار به جبهه رفت و سرانجام در عمليات كربلاي پنج در يازده بهمن 1365 به همراه شهيد مجيد اكبري در درگيري با كمينهاي دشمن بعثي به شهادت رسيد.
نويسنده رضا نورمحمدي، مقدمه و تصحيح محمد عزيزي؛ به كوشش دفتر تحقيق و پژوهش.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، 198.1378 ص.: عكس، نقشه.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يكصدمين سال تولد حضرت امام خميني (ره) منتشر شده است.
رضا نورمحمدي در سال 1337 در آبادان متولد شد. وي فرمانده ي محور عملياتي لشكر زرهي هشت نجف اشرف بود و در سال 1363 در عمليات بدر به شهادت رسيد. اين كتاب، يادداشتهاي روزانه ي شهيد نورمحمدي، از تاريخ 9 / 4 / 1358 لغايت 23 / 10 / 1363 است. خاطرات و يادداشتها شامل مطالب زير هستند: خاطراتي از دوران قبل از انقلاب و بعد از آن، خاطراتي از جبهه هاي آبادان، خرمشهر، جزيره ي مينو، بستان، انهدام سنگرهاي كمين دشمن، آزادسازي تپه هايي در جبهه ي جنوب، شبيخون در ايستگاه هفت، عمليات طريق القدس در منطقه ي
[ صفحه 201]
دهلاويه، مجروح شدن،
مهاجرت به نجف آباد و اعزام از آنجا، عمليات محرم، عمليات والفجر مقدماتي، والفجر يك و مرحله ي دوم عمليات والفجر دو. چند خاطره نيز از زبان دوستان و همرزمان شهيد و نمونه ي دستخط و عكسهاي وي در پايان كتاب به چاپ رسيده است.
نويسنده مصطفي چمران؛ به كوشش مهدي چمران.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات؛ بنياد شهيد چمران (چاپ اول): 1380.
232 ص.: مصور، عكس، نمونه.- (تاريخ).
طراح روي جلد: مهرداد محب علي.
شمارگان: 2000 نسخه.
در اين كتاب، يادداشتها و خاطرات «شهيد مصطفي چمران» در سه قسمت مجزا به چاپ رسيده است. در مقدمه كتاب، زندگينامه مختصر شهيد چمران به قلم برادر وي ارائه شده است. يادداشتها عبارتند از: «يادداشتهاي آمريكا» (اوايل تابستان 1959 ميلادي تا اول سپتامبر 1961 ميلادي)؛ «يادداشتهاي لبنان» (مي 1967 لغايت 19 فوريه 1978) و «يادداشتهاي ايران» (28 بهمن 1357 لغايت 26 مرداد 1358). در مقاله ها، شهيد چمران، ضمن شرح اوضاع و احوال، خاطرات و حوادث تلخ و شيرين دوران قبل و بعد از انقلاب و راز و نياز با معبود، مطالبي نيز درباره ي دفاع مقدس، جنگهاي چريكي در جبهه و شهيدان بيان كرده است. تصاويري از دوران دانشگاه و حضور در جبهه و نمونه ي دستخط وي نيز در پايان كتاب ارائه شده است.
محمدرضا بايرامي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ دوم): 1375.
127 ص.: (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: يادداشتها؛ 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Field Of Anemones.
شمارگان: 2200 نسخه.
چاپ اول: 1369؛ شمارگان: 6600 نسخه.
يادداشته هاي راوي - كه سرباز وظيفه است - به صورت روزشمار از تاريخ 24 تيرماه 1366 با رفتن او به جبهه، شروع مي شود، او پس از عمليات نصر سه و تسخير خط «شرهاني» در عمق خاك عراق، براي آموزش تكميلي به اردوگاه
نزاجا نزديك كرخه برمي گردد. در سيزده مرداد دوباره همراه گردان به خط اول بازمي گردد. راوي به عنوان بيسيم چي در گردان خدمت مي كند و يك مركز تلفن 6 - 22 در اختيار دارد. از رتيل هاي منطقه - كه خودشان خطر ديگري هستند - تعريف مي كند. و از تفاوت افراد مي نويسد. محل استقرار آن ها نزديك زبيدات و نهر عنبر است. در اثر اشتباهي كه مرتكب مي شود و پيشروي گشتي هاي خودي را خبر نمي دهد، توبيخ شده، از مخابرات به انبار مهمات منتقل مي شود و از آنجا به گشتي ها مي پيوندد. در عملياتي كه شركت مي كند، چند تن از دوستانش شهيد مي شوند و دوباره به انبار مهمات برمي گردد و...
محمدرضا خليلي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
114 ص.: نمونه، عكس.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ يادداشتها: 9).
عنوان پشت جلد لاتيني شده: Dasht Abas
[ صفحه 202]
كتاب «دشت عباس» مجموعه ي يادداشتهاي شهيد محمدرضا خليلي، از تاريخ پنجم آذرماه 1359 تا ارديبهشت ماه 1361 است. او دانشجوي رشته ي تاريخ دانشگاه تربيت معلم بود و با شروع جنگ به جبهه رفت. خاطرات او بيانگر تجربه ها و ياد همرزماني است كه در عملياتهاي مختلف در جبهه ي سوسنگرد و فتح المبين همراه او بوده اند. نكته اي كه در بيشتر يادداشتها به چشم مي خورد، بيرحمي دشمن بعثي در گلوله باران وحشيانه ي مردم بيدفاع و مناطق مسكوني شهرهاي جنوب مثل دزفول، اهواز و سوسنگرد است. از سقوط خرمشهر با احساس اندوه بسيار ياد كرده و خاطره ي فرياد مردمي را ذكر مي كند كه شعار مي داده اند: «برادر پاسدار انتقام، انتقام» و همين امر موجب مي شده است تا او بارها پس از
زخمي شدن و بهبود يافتن، به جبهه بازگردد رشادت و از جان گذشتگي رزمندگان ايراني و زبوني نيروهاي بعثي و اسراي عراقي نيز از نكات قابل توجه اين يادداشتها است.
عباس نورمحمدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1373.
134 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: يادداشتها؛ 12).
عنوان پشت جلد به انگليسي:The Two Karbala Operations.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب حاوي يادداشت هاي روزانه ي برادر رزمنده، عباس نورمحمدي است كه در دو قسمت تنظيم شده است. در قسمت اول، عمليات كربلاي يك و موقعيت جغرافيايي اين عمليات (كه منجر به آزادسازي شهر مهران و روستاهاي اطراف آن در تيرماه سال 1365 شد) و همچنين مراسم قبل از عمليات، نوحه خواني برادر آهنگران و هماهنگي رزمندگان، تشريح شده است. قسمت دوم كتاب به عمليات كربلاي پنج (كه در دي ماه سال 1365 با رمز مقدس «يا فاطمةالزهرا» آغاز شد) اختصاص يافته، موقعيت جغرافيايي اين عمليات بيان شده است. اين عمليات منجر به فتح شلمچه و به دست آمدن غنائم بسيار از دشمن بعثي گرديد. به طور كلي كتاب بر شجاعت رزمندگان اسلام در هر يك از اين دو عمليات تأكيد دارد.
نظام مولاهويزه.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
882 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ يادداشت ها: 9).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Days of Howeizeh
كتاب «روزهاي هويزه»، ضمن بيان خلاصه اي از تاريخ شهر هويزه (از آغاز جنگ و اشغال آن توسط نيروهاي عراقي)، دلاوري هاي مردان اين شهر، شهيدان، زخمي ها و آوارگي هاي مردم اين شهر را نشان مي دهد. يادداشتها، روزهاي پرحادثه ي شهر هويزه را با ذكر تاريخ به دست تاريخ مي سپارد. 31 شهريور 1359 هويزه شلوغ مي شود. دوم مهر 59 خبر پيشروي عراقي ها به داخل خاك ايران مي رسد. چهارم مهر 59 خيلي از مردم هويزه مسلح شده اند.
پنجم مهر 59 آب و برق شهر (از روز قبل) قطع شده و پمپ بنزين از كار افتاده است.
پانزدهم دي ماه 59: سياهي مطلق بر تمامي كرخه و هويزه سايه افكنده بود. گاه انفجار گلوله يا نوري فضا را روشن مي كرد. با فرارسيدن صبح و بالا آمدن آفتاب، برادران رزمنده بي صبرانه منتظر آغاز حمله بودند. 23 ديماه 59: نيروهاي ايراني شهر را تخليه كرده، در سوسنگرد موضع گرفتند. شهر كاملا خلوت بود. عراقي ها به شهر نزديك شده بودند.
روزشمار هويزه همچنان پيش مي رود تا بعد از 23 ديماه 59، سرانجام شهر شهيدان، هويزه، بعد از تحمل ماهها اسارت، در عمليات بيت المقدس به دستهاي پرتوان رزمندگان دلاور اسلام آزاد شد.
[ صفحه 203]
[تأليف] محمدعلي معصوميان؛ گردآوري مسيب معصوميان؛ ويرايش عيسي محمدي به سفارش كارشناسي تحقيق و پژوهش بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان مازندران.- بابل: مبعث، (چاپ اول):1379. [2]، ط، 144 ص.: مصور، عكس، نمونه.
عنوان ديگر: زمزمه هاي شهود.
عنوان روي جلد: زمزمه هاي شهود: يادداشتهاي روزانه شهيد محمدعلي معصوميان.شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب «زمزمه هاي شهود» مجموعه يادداشتهاي روزانه ي شهيد محمدعلي معصوميان و زندگينامه ي وي به قلم خود او و خانواده اش است. شهيد محمدعلي معصوميان در سال 1344 در روستاي بيشه سر از توابع بابل به دنيا آمد و در عمليات كربلاي چهار به شهادت رسيد. مطالب كتاب عبارتند از: «سرگذشتنامه اي مختصر، يادداشتهاي كردستان (سنگر عمار 2)، سفرنامه ي مشهد، يادداشت به سردار شهيد جواد نژاداكبر، راز و نيازهاي عارفانه، غمناكترين خاطرات، خاطرات سال 64، غواصي در عمليات، خاطراتي از عمليات در فاو، غروب جبهه، پيام به جوانان، در رثاي
شهيدان جاويدالاثر و...». در پايان كتاب تصاويري از شهيد و نمونه هايي از دستخط وي ارائه شده است.
يادداشتهاي شهيد ابراهيم اصغري و خاطرات شهيد عباس محمدي.- تهران: مركز فرهنگي امام علي (ع)، (چاپ اول): 224.1380 ص.
عنوان ديگر: زير بار غبار خاطره يادداشتها و خاطره ها.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي يادداشتها و خاطرات دو دوست رزمنده - «شهيد ابراهيم اصغري» و «شهيد عباس محمدي» است. نخست، يادداشتهاي شهيد ابراهيم اصغري - كه به صورت روزانه و به ترتيب تاريخ نوشته شده و مضامين انسان شناختي و فرهنگي دارد - همراه با خاطره اي از دوران انقلاب، دو مقاله و وصيتنامه ارائه شده است. او در تاريخ 19 / 11 / 1365 در منطقه ي شلمچه به شهادت رسيد. بخش دوم، خاطرات، عباس محمدي است. اين خاطرات در دو دفتر، به صورت سالانه تنظيم شده است. خاطرات از زمان آموزش نظامي آغاز شده، رخدادها، وضع رزمندگان و آغاز و انجام عملياتها را دربر مي گيرد. وصيتنامه شهيد عباس محمدي نيز در پايان يادداشتهاي وي به چاپ رسيده است. عباس محمدي در تاريخ 15 / 5 / 1366 به شهادت رسيد. عكسهايي از شهيدان، با زيرنويس، در كتاب موجود است.
يادداشتهاي نصرالله ايماني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول):1376.[159] ص. عكس.: (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ يادداشتها؛ 9).
عنوان ديگر: خاطراتي از جبهه.
عنوان روي جلد: سفر هفتم: يادداشتهاي شهيد نصرالله ايماني.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Martyr Nasrollah Imanis Writings
طراح روي جلد: حميد عجمي.
شمارگان: 3300 نسخه.
شهيد «نصرالله ايماني»، از كازرون به جبهه هاي جنوب رفت. اين سفر، هفت سفر ديگر در پي داشت و اين كتاب مجموعه ي
خاطرات وي از اين سفرهاست كه از يادداشتهاي او تهيه شده و نشان دهنده ي ايثار، جانبازي، ايمان، ثبات قدم و مقاومت اين دليرمردان است. عناوين سفرها عبارتند از: «از هويزه تا محاصره ي سوسنگرد، از ساريه تا
[ صفحه 204]
عقب نشيني هويزه، به سوسنگرد و شركت در عمليات ايذايي، آواز با شفقي كه به خون نشست، سفر به شوش دانيال و شهادت». وي علي رغم مشكلات و كمبود مهمات و نيرو، مبارزه مي كند و چند بار زخمي مي شود ولي از تلاش بازنمي ماند. در نهايت، در شلمچه به شهادت مي رسد. در اين نبردها، عده اي از همرزمان و دوستان وي نيز به شهادت مي رسند. در پايان كتاب وصيتنامه و چند نامه از او به چاپ رسيده كه در آنها خواهر خود را به احترام به پدر و مادر، پدر را به ادامه كسب و كار، و جوانان را به ادامه راه شهدا سفارش كرده است.
حسين كهتري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
251 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: يادداشتها؛ 20). طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Journey: Dairies of Martyr Hossein Kehtari
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب در همين سال توسط لشكر 14 امام حسين (ع) نيز در 264 صفحه منتشر شده است.
شهيد كهتري در اولين روهاي جنگ به نورآباد لرستان مي رود. او ضمن جنگ خاطرات خود را يادداشت مي كرد و از تاريخ 5 / 6 / 63 آنها را به صورت روزانه نوشته است. طبق اين يادداشتها، او در سال 1360 در عمليات «باني شيطان» سياه كوه
و در سال 61 در عمليات آزادسازي خرمشهر شركت داشت. از آنجا به دهلران و سپس به جبهه هاي غرب اعزام مي شود. ساير عملياتي كه وي در آن ها شركت داشته است، عبارتند از: والفجر يك، والفجر دو، والفجر سه، حاج عمران، آزادسازي شهرهاي سيد صادق و شاندري حداروي عراق حلبچه، پنجوين، هورالعظيم، جنوب العماره، فتح خرمال و فتح فاو. در 21 / 10 / 65 در حمله ي عراق، بيمار مي شود و ادامه ي خاطرات را روي تخت بيمارستانهاي ايران و آلمان يادداشت مي كند. پس از بازگشت به ايران در 21 / 3 / 67، حادثه سقوط هواپيماي مسافري ايران توسط نيروهاي آمريكايي و پذيرش قطعنامه 598 را مي نويسد. آخرين صفحات يادداشتها مربوط به رحلت امام (ره) است؛ كه در تاريخ 27 / 3 / 68 نوشته شده است.
قم: شفق، (چاپ اول)؛ 88.1378 ص.: مصور، عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Nights of Darkhoein
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: شب هاي دارخوين، در راه آبادان؛ قدمي با بهشتيان؛ آخرين برگ؛ عكسها.
اين كتاب شامل مجموعه ي خاطرات شهيد «قامت بيات» است. او در سال 1321 در زنجان متولد شد و در سال 1361، در منطقه ي رقابيه به شهادت رسيد. خاطرات از يادداشتهاي روزانه ي وي گرفته شده و به ترتيب تاريخ تنظيم شده اند. «شبهاي دارخوين»، خاطرات اعزام به جنوب و عمليات شناسايي و خاطراتي از درگيري ها و شهادت و مجروح شدن همرزمان راوي در منطه است. «در راه آبادان» گزارشاتي مختصر از جبهه ي آبادان و برخي از شهيدان جمعي لكشر 25 كربلاست. «قدمي با بهشتيان» خوابهاي شهيد بيات از شهيدان اصغر محمديان و عوضعلي كريمي
است. «آخرين برگ» وصيتنامه شهيد است و عكسها، مربوط به ايام رزم هستند.
عبدالرضا سوري.- تهران: اطلاعات، 243.1364 ص.: مصور، عكس.
اين خاطرات به صورت يادداشت روزانه در جبهه نوشته شده و بيانگر واقعيت هاست.
اين كتاب مجموعه خاطرات شهيد عبدالرضا سوري، از دوران حضور وي در جبهه مي باشد. وي در سال 1335
[ صفحه 205]
در روستاي فهرومند شهرستان نهاوند متولد شد. از هفده سالگي وارد ارتش شد. با شروع جنگ به تيپ دزفول ملحق شده و همراه افراد تيپ خود در اكثر جبهه هاي جنوب در جنگ شركت داشت. در عمليات آزادسازي سوسنگرد و تسخير تپه هاي الله اكبر - كه همزمان با شكسته شدن حصر آبادان در عمليات ثامن الأئمه بود - حضور داشت. سپس در عمليات طريق القدس شركت كرد؛ عملياتي كه به آزادي بستان و تنگه ي چزابه انجاميد. در فروردين 1360 در عمليات فتح المبين و در ارديبهشت همان سال در عمليات بيت المقدس شركت داشت. خاطرات شهيد عبدالرضا سوري در اين مقطع پايان مي گيرد. شهيد، پس از حضور در آزادسازي خرمشهر - كه از آن به عنوان بزرگترين آرزوي خود نام برده - دو روز به مرخصي رفته و سريعا به جبهه برمي گردد و به همراه افراد تيپ خود به حفاظت پدافند شلمچه مأمور مي شد او در 15 خرداد 1361، پس از 675 روز حضور مستمر در جبهه، مورد اصابت تركش خمپاره قرار مي گيرد و پس از چند ساعت به شهادت مي رسد.
اشرف السادات مساوات (سيستاني).- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات هنر و مقاومت، 1373.
13،153 ص.: مصور، نمونه، عكس.- (دفتر ادبيات هنر و مقاومت: يادداشتها؛ 12).
عنوان پشت جلد به انگليسي: By The Khayyen River, The diary of
a mother
اين كتاب و در اصل اين يادداشتهاي كوتاه، قصه دور و دراز مادري است كه به دنبال گمشده ي خود، مهرداد، مي گردد. خانم سيستاني در اين كتاب، از آن روزها ياد مي كند و قصه غم و اندوه و تلاش هاي خود را براي خوانندگان بيان مي كند. مهرداد، پسري شانزده ساله است كه به جبهه مي رود و در خط مقدم مي جنگد و.... خبر مي آيد كه مفقود شده است. مادر و ساير افراد خانواده در جستجوي وي برمي آيند و همه جا را مي گردند. رود خين بستر «مهرداد» شده است. بالاخره پس از هشت سال، جسد متلاشي شده ي او، نه، بلكه مشتي استخوان پوسيده، همراه با مدرك به مادر تحويل داده مي شود و... شهيد به خاك سپرده مي شود.
گلعلي بابايي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1369.
طراح روي جلد: علي وزيريان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Point of Freedom Release
شمارگان: 6600 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي يادداشتهاي «گلعلي بابايي» از دوران حضور در جبهه و شركت در دفاع مقدس است. او در عملياتهاي زير شركت داشته است: «والفجر مقدماتي، والفجر چهار، پدافندي شاخ شميران، بدر، پدافندي مهران، والفجر هشت، پدافندي فاو و كربلاي يك». او در يادداشتهاي خود، شرح وقايع پيش آمده در هر يك از اين عملياتها را نوشته است. شروع يادداشتها از تاريخ 28 / 10 / 1361 و پايان آن 17 / 5 / 1367 (پس از قبول قطعنامه ي 598 از سوي ايران و پايان جنگ) است. يادداشتها ترتيب تاريخي دارند و در پايان كتاب نيز 29 صفحه عكس از رزمندگان، با زيرنويس، به چاپ
رسيده است.
مرتضي ساده ميري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1372.
46 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 64).
عنوان روي جلد: هلتي: خاطرات مرتضي ساده ميري.
[ صفحه 206]
عنوان پشت جلد به انگليسي: Halati: The memoirs by The martyr morteza sadeh Miri
اين كتاب، مجموعه ي خاطرات «شهيد مرتضي ساده ميري» است. اين يادداشتها از اين نظر حايز اهميت شمرده شده اند كه توسط يكي از شهيدان محلي نوشته شده، عمليات انجام شده و در غرب را شرح مي دهند. راوي در اين يادداشتها شرح كاملي از مأموريت هاي مختلفي كه براي شناسايي داشته و از عملياتهاي متعددي كه در آنها شركت كرده، ارائه داده است. يادداشتها به ترتيب تاريخ تنظيم شده اند. برخي از مأموريت ها و عملياتها عبارتند از: «شناسايي (پل سه دهنه)، عمليات نصر چهار، عمليات شاخ شميران، عمليات ميمك، عمليات موسيان، عمليات دشت عباس، عمليات والفجر پنج، عمليات ظفر چهار (فكه)، عمليات قدس (دهلران)، عمليات عاشورا، عمليات نصر، عمليات والفجر سه، عمليات كربلاي يك و تعدادي از عملياتهاي ديگر».
ويراستار مهدي عقابي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 187.1380 ص.: مصور، عكس، نمونه.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ 448: يادداشت ها؛ 20).
طرح جلد: كوروش پارسانژاد.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Arrand Diaries: Mohammad Ali Masumian
شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب، يادداشتهاي روزانه ي شهيد «محمدعلي معصوميان» است كه در سال 1344 در روستاي بيشه سر بابل به دنيا آمد و در سال 1365 در عمليات كربلاي چهار در منطقه ي اروند به شهادت رسيد
و پيكرش پس از دوازده سال در زادگاهش به خاك سپرده شد. او اين يادداشتها را در دوران حضور در مناطق گوناگون و عملياتهاي مختلف نوشته است. يادداشتها به تربيت زمان تنظيم شده و در پايان هر يادداشت، تاريخ روز و نام منطقه ي مربوطه ذكر شده است. يادداشتهاي وي، شامل خاطراتي از عملياتهاي قدس يك و دو، والفجر هشت، يا صاحب الزمان (عج) و كربلاي چهار و مناطق مختلفي چون: قله قره قاني، هورالعظيم، فاو، روستاي بوصدرين و اروند است. عكسها داراي زيرنويس هستند و در پايان، نمونه ي دستخط شهيد ارائه شده است.
تهران: خانواده شهيد، (چاپ اول): 70.1365 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 750 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يكمين سالگرد شهيد منتشر شده است.
«شهيد محمد ايرانشاهي» متولد سال 1344 بود و در سال 1346 در عمليات والفجر هشت در جاده ي فاو - بصره به شهادت رسيد. اين كتاب، يادداشتهاي پراكنده ي اوست. مطالب كتاب با مناجات عارفان آغاز مي شود و پس از آن، مطالب مختلفي (كه حاكي از ويژگي هاي اخلاقي شهيد است)، متن وصيتنامه شهيد در گيلان غرب، نوشته هايي حاوي توصيه به دوستان و افراد خانواده، آخرين نامه و آخرين وصيتنامه شهيد و يادداشتي از پدر شهيد به چاپ رسيده است. در جاي جاي كتاب عكسهايي از شهيد در جمع دوستان در جبهه به چاپ رسيده است.
به كوشش دفتر ادبيات و هنر مقاومت.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.
39 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: يادداشتها؛ 8).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Notes From Khoramshahr.
[ صفحه 207]
شمارگان: 6600 نسخه.
شهيد مرادي از جوانان برومند اين كشور بود كه از همان روزهاي آغاز جنگ براي بيرون راندن دشمن متجاوز در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل حضور پيدا كرد و اين حضور تا فتح خرمشهر و پس از آن هم تا عمليات كربلاي پنج ادامه يافت. در اين كتاب كوچك كه به يادداشتها و نامه هاي وي اختصاص يافته است، خاطرات وي از روزهاي هفده فروردين 1361 تا 26 تيرماه 1361 (دوراني كه رزمندگان براي عمليات آزادسازي خرمشهر آماده مي شدند) و پيدا كردن باقي مانده ي جسد يكي از همرزمانش، پس از فتح خرمشهر، به ثبت رسيده
است. نامه هايي كه نوشته است، خاطراتي مربوط به همان دوران را دربر دارد و حكايت از قلب پاك و اراده ي محكم وي براي بيرون راندن دشمن داشته، در عين حال، ناراحتي او را از تهاجم فرهنگي موجود در شهري مانند تهران بيان مي دارد.
نوشته محسن كاظمي؛ [براي] هيأت معارف جنگ ارتش جمهوري اسلامي ايران.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ ارتش جمهوري اسلامي ايران، (چاپ اول): 1378.
262،[10] ص.: تصوير (رنگي)، نقشه.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: يادداشتها: 2).
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب حاصل يادداشتها و خاطرات نويسنده از «شهيد صياد شيرازي» است كه وقايع سالهاي 1374 تا 1376 را دربر مي گيرد. نگارنده - كه شهيد صياد شيرازي را در مأموريت ها همراهي مي كرده و همزمان، به ثبت مشاهدات اهتمام مي ورزيده است - در اين كتاب، گزارش و شرح نه مأموريت آن شهيد را به رشته تحرير كشيده است كه عبارتند از: «مأموريت كردستان، آذربايجان غربي، خوزستان، منطقه ي عملياتي طريق القدس يك و دو و سه، اردوي دانشجويي دانشگاه امام علي «ع» در دو نوبت و مأموريت به منطقه ي عملياتي فتح المبين». در پايان كتاب، عكسهاي رنگي از شهيد صياد شيرازي در مأموريت هاي ياد شده به چاپ رسيده است.
نوشته شهيد غلامرضا صادق زاده.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 72.1369 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت. يادداشتها؛ 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Noted from Sussanguerd
اين كتاب يادداشتهاي «شهيد صادق زاده» است، كه از تاريخ 27 / 8 / 1360 شروع شده تا پايان عمليات خاتم الانبياء (ص) ادامه پيدا مي كند. صادق زاده همراه با رزمندگان ستاد جنگهاي نامنظم شهيد چمران، به عنوان نيروي واحد تخريب با ميدانهاي مين روبه رو مي شود و مين ها را خنثي مي سازد. در حمله اي كه در منطقه ي كرخه انجام مي گيرد، تعدادي از همرزمان وي شهيد مي شوند. در 14 / 9 / 1360 به سوسنگرد اعزام
مي شود و پس از به هم پيوستن و ادغام ستاد جنگهاي نامنظم و سپاه، به عنوان نيروي تخريب به مأموريت فرستاده مي شود. اين خاطرات تا پايان عمليات خاتم الانبياء (ص) ادامه پيدا مي كند و پس از ذكر شناسايي ميدان مين در منطقه ي سودانيه و دقاقله خاتمه مي يابد.
محسن يوسفي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقامت، 224،1373 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: يادداشتها؛ 15).
عنوان روي جلد: يادداشتهاي كردستان: يادداشتهاي روزانه شهيد محسن يوسفي. عنوان پشت جلد به انگليسي:Daily Records Of Martyr Mohssen Usefi
[ صفحه 208]
شمارگان: 4400 نسخه.
«محسن يوسفي» پس از گذراندن سه ماهه دوره ي آموزشي، در تاريخ نوزدهم دي ماه سال 63 از تهران عازم سنندج مي شود. وي به عنوان بسيجي در جندالله سقز - گروه عقرب - مشغول به خدمت مي گردد. كتاب «يادداشتهاي كردستان» يوسفي تمام انديشه ها، حركات، گفتگوها، حوادث و وقايعي را كه از زمان حركت به سوي كردستان، در هر روز براي خود او و ديگر دوستان، همرزمان و فرماندهانش رخ داده است. به طور ساده و داستان گونه به رشته تحرير درآورده است. همچنين عملياتي كه رزمندگان با كومله ها داشته اند و تعداد شهيدان را به طور خلاصه بيان كرده است. اين يادداشتهاي روزانه تا تاريخ 14 / 9 / 64 (كه او خود را براي نبرد آماده مي كند) ادامه پيدا كرده است. به گفته ي خود او در اين زمان، اين دفتر را مي بندد و براي هميشه از آن خداحافظي مي كند.
علي سمندريان، كمال سپاهي، محمد لشكري، اصغر آبخضر.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 153.1368 ص.
كتاب، حاوي چهار خاطره است كه از بين يادداشتهاي روزانه ي دو شهيد و دو رزمنده تهيه شده اند. «يادداشتهاي ناتمام» نوشته ي شهيد علي سمندريان است كه از ورود به جبهه و صفا و صميميت حاكم بر آن سخن گفته و كارهاي روزانه ي عبادي و خدماتي
و درگيري بين نيروهاي اسلام و كفر در منطقه را تشريح كرده است. وصيتنامه شهيد سمندريان نيز ضميمه ي اين يادداشتها است. «لحظه ي توسل» خاطره ي كمال سپاهي است كه در آن، اردوگاه كارون و منطقه ي شلمچه و ساعتي از جنگ در عملياتي كربلاي پنج را (كه وي به عنوان بيسيم چي در آن حضور داشته) بيان كرده است. در خاطره ي «مهران»، از شهيد سيد محمد لشكري، حركت گردان حبيب به منطقه ي مهران و عمليات پاكسازي منطقه تا امامزاده حسن (به عمق پنج كيلومتر) توسط گردان حبيب، تشريح شده است. «شب آتش» از يادداشتهاي اصغر آبخضر است كه گوشه اي از عمليات مسلم بن عقيل را در يك شب پرحادثه و پرآتش بيان مي كند.
نويسنده علي صياد شيرازي؛ به كوشش حسام هاشمي؛ با پشتيباني هيأت معارف جنگ «شهيد سپهبد علي صياد شيرازي».- تهران: ايران سبز، (چاپ اول): 1380.
[285] ص.: مصور، عكس، نمودار، نمونه.
طراح روي جلد: هادي هاشمي.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر، مجموعه اي است كه به ترتيب تاريخ، از يادداشتها و نوشته هاي «شهيد سپهبد علي صياد شيرازي» در شرح وقايع و رخدادهاي سالهاي 1364 تا 1368 تنظيم شده است. از جمله عناوين مطالب كتاب، مي توان به موارد زير اشاره كرد: «در عمليات قادر، نامه به سرهنگ جلالي وزير دفاع وقت، در پادگان پسوه، نامه به جانشين فرمانده نزاجا، تدابير براي عمليات والفجر ده، نامه به آقاي هاشمي رفسنجاني، پيام ويژه به رزمندگان منطقه هاي عملياتي والفجر چهار والفجر نه، بياني كوتاه درباره ي حكم امام (ره) به نمايندگي در شوراي عالي دفاع، دكترين نظامي در ارتش، در منطقه ي مريوان، گفتگوي تلفني با امام جمعه
شيراز آيت الله حائري شيرازي، جلسه با آقاي عسكراولادي، جلسه با آقاي عسكراولادي، جلسه با آقاي ناطق نوري، و...». در پايان كتاب، تصاوير يادداشتها (كه با شماره اي به متن اصلي ارجاع داده شده)، و عكسهايي از شهيد در جلسات و در مناطق جنگي به چاپ رسيده است.
[ صفحه 209]
حسن گلچين.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1373.
171 ص.: مصور. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: يادداشتها؛ 11).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Marshlands Diary
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب، خاطرات يك بسيجي - به نام حسن گلچين - است كه به صورت يادداشتهاي روزانه از اسفندماه 1363 تا ارديبهشت 1364 نوشته شده است. او در اين دوران در منطقه ي هورالهويزه در خدمت جبهه است. نوشته هاي او تصويري روشن از «وضعيت جبهه هاي جنگ، فعاليت هاي برادران رزمنده، اصطلاحات مرسوم در جبهه، طنزها و شوخيها، عبادتها، تمرين جهت آماده شدن براي عمليات، شهادت همرزمان، شادي از شنيدن اخبار پيروزي هاي همرزمان در مناطق ديگر، شروع سال جديد در جبهه، تغييرات طبيعت همزمان با آغاز بهار، بازگشت به زادگاه و يادآوري خاطرات جبهه و احساس تأسف از نپيوستن به خيل شهدا» به دست مي دهد.
گردآورندگان علي مسلمي، حمزه خليلي؛ ويراستار: محمد صادقي زرنديق.- تهران: نشر اصلح؛ با حمايت بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، 1380. ده، 331 ص.: جدول.
شمارگان: 5000 نسخه.
بالاي عنوان: ياد ياران سفر كرده.
كتابنامه: [328]- 331 و در پايان هر بخش.
گردآورندگان اين مجموعه پس از مقدمه كتاب، آمار شهدا، مفقودان و اسرا را در دو جدول به تفكيك استان و بر اساس ميزان تحصيلات و در جدول سوم، آمار شهداي روحاني را بر اساس استانها ارائه داده و از نظر تعداد و نسبت به كل شهيدان روحانيت در كشور مقايسه كرده اند. بخش بعدي، فصل اول كتاب است كه نگاهي دارد به روند تاريخي جنگ تحميلي و در آن به مطالبي چون
زمينه سازي هجوم، اشغال شهرها، آزادسازي مناطق اشغال شده، آغاز اقدامات سياسي، قطعنامه ي 598 و ارزيابي جنگ پرداخته است. در بخش سوم، مجموعه سيزدهم سخنراني از آيت الله هاشمي رفسنجاني بين سالهاي 1376 تا 1379 (در يادواره ها و كنگره هاي شهداي عالي مقام) آورده شده است. پس از هر بخش، فهرست منابع و مآخذ مربوط به آن بخش و در پايان كتاب نيز فهرست اعلام و فهرست منابع به صورت كلي آورده شده است.
محمدحسين قدمي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 94.1371 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ گزارش: 6).
عنوان پشت جلد به انگليسي A Guide to the Islamic Consultative Assembly:Summering Bunkers.
شمارگان: 6600 نسخه.
مندرجات: همراه باران؛ اولين يادداشت ها؛ نماز نشسته؛ قرص روحيه؛ مچ گيري؛ صليبي ها؛ پرواز زودرس؛ دروازه ي بهشت؛ ناگوارترين خبر؛ تكليف؛ اولين شكم سير؛ گريه ي ممنوع؛ زيارتگاه شلمچه؛ لبخند گل زيباست؛ حكايت آقامرتضي؛ دست ها بالا؛ عباس بامعرفت؛ نقش مرگ؛ دشمن جيب بر؛ اجر مضاعف؛ اسراي شيخ؛ شكنجه براي هيچ؛ اقتدا به اسرا؛ خرمشهر مهربان؛ من امام جماعت هستم!؛ شوش دانيال؛ مقدم يا مقدم؛ سوغاتي؛ حسن گاليله؛ ريش سوزان؛ كاش بودم جاي تو؛ ماكو؛ قطره اي از درياي استقامت.
اين كتاب گزارشي است از سفر آزادگان به جبهه هاي جنوب و تجديد خاطرات آنها كه از طرف «دفتر ادبيات
[ صفحه 210]
هنر و مقاومت» ترتيب داده شده بود. بازديدكنندگان گزارشگراني بودند كه خاطرات مقاومت را ثبت و ضبط مي كردند. كتاب حاضر شامل 33 خاطره است؛ خاطراتي از: مراسم خواندن دعا، نماز و ممانعت بعثي ها از انجام اين كار، شكنجه ها و كتك خوردن ها پس از اسارت، رفتار صليب سرخي ها در ناديده
گرفتن رفتار بعثي ها، نمازهاي جماعت و نمازهاي شب، شنيدن ناگوارترين خبر (كه خبر رحلت حضرت امام «ره» بود)، نبودن وسايل بهداشتي و مراقبت هاي پزشكي كه منجر به بيماري و شهادت اسرا مي شد، موانعي كه براي اداي فرايض ديني چون روزه و نماز وجود داشت. اين خاطرات ضمن ديدار از مكان هايي چون پادگان دوكوهه، شلمچه، قرارگاه رمضان و يادآوري زيارت كربلا در دوران اسارت، بيان شده است.
[ صفحه 211]
تهيه و تنظيم: واحد روابط عمومي و بين الملل.- (چاپ اول): 1363.
226 ص.: مصور، رنگي، جدول، نمونه، عكس، نمودار.
كتاب حاضر گزارش عملكرد پانزده بخش بنياد شهيد تا سال 1363 است. اين بخشها و گزارشهاي مربوطه عبارتند از: (1) واحد فرهنگي بنياد شهيد و گزارش عملكرد بخش آموزش (2) دايره ازدواج و گزارش اقدامات بنياد شهيد درباره ي ازدواج همسران شهدا (3) واحد روابط عمومي و بين الملل (4) آشنايي با مجله ي شاهد (5) مركز پزشكي بنياد شهيد انقلاب اسلامي، گزارش اقدامات پزشكي انجام شده و اماكن پزشكي ساخته شده توسط بنياد شهيد (6) واحد مسكن بنياد شهيد انقلاب اسلامي (7) واحد اداري و مالي، گزارش پرداخت حقوق به خانواده ها و وام به افراد تحت پوشش (8) امور تهران (9) امور شهرستانها (10) واحد حل اختلاف، گزارش نحوه ي حضانت فرزندان، تعيين صلاحيت مادر، اثبات نسبت (11) واحد پيگيري (بررسي گزارشات و انجام اقدامات مورد نياز و گزارش به نماينده ي حضرت امام) (12) واحد فروشگاههاي زنجيره اي (جهت ايجاد تسهيلات در تأمين مايحتاج زندگي خانواده هاي محترم شهدا، مفقودين، اسرا و جانبازان) (13) امور تأمين و سرپرستي اموال (14) امور اموال مسترد شده (15) واحد
مددكاري بنياد شهيد انقلاب اسلامي.
تهيه و تنظيم: واحد روابط عمومي و بين الملل.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، واحد روابط عمومي و بين الملل، 1364.
531 ص.: مصور رنگي، جدول، نمونه، عكس، نمودار.
كتاب حاضر كه نگاهي گسترده به سير فعاليت هاي بنياد شهيد انقلاب اسلامي دارد در 19 بخش ارائه گرديده است. (1) تاريخچه ي بنياد شهيد انقلاب اسلامي. (2) بيانات حضرت امام درباره ي بنياد شهيد انقلاب اسلامي. (3) دفتر سرپرستي (تنظيم ديدار فرزندان شهدا به طور گروهي و به طور مستمر با نماينده ي امام و پاسخ به نامه هاي خانواده هاي محترم شهدا به دفتر امام.) (4) واحد روابط عمومي و بين الملل. (5) مجله ي شاهد. (6) مركز پزشكي بنياد شهيد. (7) واحد مسكن بنياد شهيد. (8) امور تهران. (9) امور شهرستانها. (10) واحد اداري و مالي. (11) واحد حل اختلاف (نحوه حضانت فرزندان، تعيين صلاحيت مادر، اثبات زوجيت، اثبات نسبت). (12) واحد پيگيري و بازرسي. (13) واحد امور اقتصادي. (14) واحد فرهنگي. (15) امور فرزندان شهدا. (16) دايره ي ازدواج. (17) فروشگاه هاي زنجيره اي. (18). توضيح آرم بنياد شهيد.
تهيه و تنظيم: روابط عمومي مجلس شوراي اسلامي.- تهران: مجلس شوراي اسلامي، روابط عمومي، 203.1361 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي:
اين كتاب به مناسبت دومين سالگرد افتتاح مجلس شوراي اسلامي منتشر شده است و خلاصه اي از عملكرد
[ صفحه 212]
يك ساله ي مجلس شوراي اسلامي در جلسات علني، كميسيونها، طرحها و مصوبات را ارائه داده، كيفيت اداره ي مجلس شوراي اسلامي را نيز شرح مي دهد. از جمله مطالب اين گزارش در ارتباط با دفاع مقدس، گزارش عملكرد كميسيون امور دفاعي مجلس است كه علاوه بر فعاليت هاي مربوطه
به بررسي طرحها و قوانين، برنامه هاي سخنراني ها و مأموريت هاي بازديد از جبهه هاي جنگ حق عليه باطل و ابلاغ پيام مجلس به رزمندگان را نيز انجام داده است. در پايان كتاب، بخشي به شرح حال و زندگينامه ي نمايندگان شهيد مجلس شوراي اسلامي - از جمله شهيد دكتر مصطفي چمران (نماينده مردم شهر تهران) - اختصاص يافته است.
گردآورنده عبدالله رفيعي.- تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، (چاپ اول): 1377.
337 ص.: مصور (رنگي)، عكس (رنگي)، جدول، نقشه.
شمارگان: 500 نسخه.
اين كتاب با تصاوير و جداول (با زيرنويس)، چگونگي برگزاري رزمايش ذوالفقار را به تصوير مي كشد و گزارشي از كيفيت و كميت فعاليت هاي انجام شده ارائه مي دهد. كتاب شامل مطالب زير است: «تصويري از رزمايش ذوالفقار؛ تاريخچه ي سناريو؛ فصل 1: طرحريزي ستاد: فصل 2: حركت و استقرار؛ فصل 3: تجمع و تلاش؛ فصل 4: مراحل آمادگي؛ فصل 5: نمايش قدرت و صحنه ي جنگ؛ فصل 6: اعلاميه ي فرمانده ي رزمايش ذوالفقار؛ فصل 7: نماز جمعه و رزمايش ذوالفقار؛ فصل 8: بازتاب در رسانه هاي بيگانه و فصل 9: ارتش از نگاه تاريخ». رزمايش ذوالفقار، در پي بيانات مقام معظم رهبري در تاريخ 29 / 1 / 1373 در خصوص آمادگي ارتش در هر زمان، با شركت يگانهاي نيروهاي سه گانه ارتش جمهوري اسلامي ايران در منطقه ي كوشك نصرت قم و به وسعت تقريبي 1800 كيلومتر مربع انجام گرفت.
تهيه و تنظيم دبيرخانه ستاد مركزي بازسازي و نوسازي مناطق جنگ زده.- [تهران]: ستاد مركزي بازسازي و نوسازي مناطق جنگ زده، دبيرخانه، 389.1363 ص.
كتابنامه: ص. 389 - 386.
موضوع اين كتاب، در دو قسمت خلاصه مي شود: 1- خسارت مالي وارده به بخشهاي مختلف كشاورزي، منابع، نيرو، مسكن و... 2- ترميم خسارت وارده از طريق ستادهاي بازسازي و نوسازي وزارتخانه ها، ارگانها و ستادهاي معين. آمار و ارقام موجود در زمينه ي برآورد خسارت جنگ تحميلي با مراجعه به مركز مدارك و كتابخانه ي سازمان برنامه و بودجه و استفاده از منابع مختلف - از جمله، مآخذي كه
فهرست آنها در كتاب آورده شده - فراهم شده است و دوره ي تاريخي سال 1361 تا 4 / 12 / 1362 را دربر مي گيرد.
تهران: كميسيونهاي اسرا، كميته تبليغات و روابط عمومي، (چاپ اول): 127.1378 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Have Mercy on Enemy
اين كتاب، تلاشي است براي ثبت و ضبط تاريخ معاصر در ارتباط با نحوه ي نگهداري اسراي عراقي در ايران،
[ صفحه 213]
كتاب، با بيان مطالبي درباره ي جنگ و اسارت در اسلام، جنگ تحميلي و اسراي عراقي آغاز مي شود، سپس وضعيت ارتش عراق و نحوه ي اسارت نيروهاي عراقي بررسي شده، سياست جمهوري اسلامي ايران در قبال اسراي عراقي (تشكيل كميسيون اداره ي اسراي عراقي و نمونه ي اقدامات كميته ي اسرا و اطلاعات آماري كميته هاي فرهنگ، بهداشت و درمان، تبليغات و روابط عمومي و كار) ذكر مي گردد. پس از آن، با شرح تحول رفتار اسراي عراقي طي دوران اسارت، يادداشتها و خاطرات اسيران عراقي را همراه با تصاوير، به عنوان شاهدي بر برخورد انسان دوستانه ي جمهوري اسلامي ايران با اسيران ارائه مي دهد. در پايان، بخشي از پيام تاريخي حضرت آيت الله خامنه اي در تاريخ 28 / 1 / 63، و متن نامه ي تشكر اسقف اعظم آشوري ها و كلداني ها از كميسيون اداره ي اسراي جنگي عراق به چاپ رسيده است.
تهيه و تنظيم اداره كل دفتر رياست و روابط عمومي بنياد شهيد انقلاب اسلامي.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، اداره ي كل دفتر رياست و روابط عمومي، (چاپ اول): 55.1380 ص.
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب حاضر، گزارشي خلاصه، همراه با آمار، از عملكرد بنياد شهيد انقلاب اسلامي از سال 1372 لغايت پايان سال 1379 است كه به تفكيك عملكرد حوزه ي رياست و معاونتهاي پژوهش و تبليغات، معاونت
فرهنگي، معاونت تعاون و امور مجلس، معاونت اداري، مالي و برنامه ريزي، ارائه شده است. آماري از شهدا برحسب وضعيت اشتغال (سپاه، ارتش، نيروي انتظامي، آزاد، دانش آموز، دانشجو، روحاني، خانه دار، كودك، دولتي، بازنشسته، اظهارنشده) ارائه شده است. ساير آمار، مربوط به وضعيت مسكن، درمان، وامهاي شامل شده، حقوق پرداختي، ديگر تسهيلات رفاهي، عملكرد برنامه هاي آموزشي، مشاوره، مددكاري، ازدواج، هنري، ورزشي، ادبي، برنامه هاي اردو، امور مذهبي، امور فرهنگي (چون نشر، يادمانها و مراسم)، تحقيق و پژوهش و مواردي از اين قبيل مي باشد، كه براي خانواده ي شهدا (پدر، مادر، همسر، فرزندان، و ديگر آشنايان و وابستگان شهدا) انجام شده است.
تهيه و تنظيم روابط عمومي بنياد شهيد انقلاب اسلامي.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، روابط عمومي (چاپ اول): 270،[4].1378 ص.: مصور، جدول، نمونه، عكس، نمودار.
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتاب، گزارش اهداف، سياستها، راهبردها، ساختار و فعاليت هاي بنياد شهيد، به تفكيك حوزه هاي مختلف است. مندرجات كتاب، عبارت است از:
فصل اول: كليات (اساسنامه، سياستها و راهبردها، ساختار سازماني و منابع مالي)؛ فصل دوم: ستاد بنياد (حوزه ي رياست و دفاتر تابعه، معاونت پژوهش و تبليغات، معاونت فرهنگي، معاونت تعاون و امور مجلس، معاونت اداري، مالي و برنامه ريزي)؛ فصل سوم: سازمانهاي وابسته (دانشگاه شاهد، گروه سيماي شاهد، سازمان مجتمع هاي فرهنگي و سياحتي كوثر، شركت سرمايه گذاري شاهد، سازمان اقتصادي شاهد، سازمان پزشكي شفا، سازمان اموال و املاك). گزارش خدمات بنياد شهيد انقلاب اسلامي به خانواده ي شهيدان، جانبازان و اسيران دفاع مقدس و همچنين، آمار و تصاويري از فعاليت هاي بنياد، در كتاب ارائه شده است.
[ صفحه 214]
[تهران]: نيروي ارتش جمهوري اسلامي ايران، مديريت سياسي ايدئولوژيك،[؟؟13].
11 ص.: عكس.
شمارگان: ذكر نشده است.
در اين كتاب، مطالبي درباره ي تاريخچه ي نيروي زميني ارتش و امور فرهنگي و سياسي در دوران قبل و بعد از انقلاب و وظايف سازمان عقيدتي سياسي شرح داده شده است. نمونه هايي از فعاليت هاي سه ماهه ي سوم سال 1359 در لشكرها و واحدهاي تابعه (لشكر 81 كرمانشاه، لشكر 77 خراسان، لشكر 64 اروميه، لشكر 28 سنندج، لشكر 88 زاهدان و لشكر 21 حمزه)، فرماندهي لجستيكي، فرماندهي ترابري، پشتيباني مناطق، هوانيروز، تيپهاي مستقل در جبهه هاي جنگ و... ارائه شده است. در پايان نيز زندگينامه ي مختصري از برخي
شهداي سياسي - ايدئولوژيك ارتش ارائه شده است كه عبارتند از: «سروان مسعود آشوري، محمد گوشه اي، گروهبان يكم سليمان حسيني، رسول هاشمي، نعمت الله فاضلي و سر همافر عباس آقايي راد.
گردآورنده اسماعيل شرفي؛ تهيه شده توسط كميسيون اداره اسراي جنگ.- تهران: نشر رامين، 262.1378 ص.: مصور.
چاپ اول: 3000 نسخه.
كتاب حاضر، درباره ي چگونگي نگهداري اسراي عراقي و تحول آنها در دوران اسارت و نيز آثار هنري، ادبي و سياسي گروهي از آنان است. مطالب كتاب، كه با عكسهاي رنگي همراه است، در ده بخش با اين عناوين تنظيم شده است: «عوامل و ريشه هاي جنگ تحميلي، كميسيون اداره ي اسراي جنگ و نحوه انجام وظايف مربوطه، دوران اسارت، اسارت در اسلام و عملكرد جمهوري اسلامي ايران، كميته ي جهاني صليب سرخ و عملكرد آن در ايران، عملكرد ارتش جمهوري اسلامي ايران، عملكرد كميته ي فرهنگي اسراي عراقي، عملكرد كميته ي كار اسراي عراقي، عملكرد كميته ي بهداشت و درمان و خاطرات مسؤولان نگهداري اسراي عراقي».
حميد داودآبادي.- تهران: موسسه فرهنگي هنري جنات فكه، (چاپ اول): 1379.
372 ص.: مصور.
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: تفحص كه شروع شد؛ تفحص تخريبچي هم مي خواهد؛ خاطرات؛ گزارش؛ طرح جامع تفحص؛ مقالات؛ اشعار؛ عكسها؛ فهرست اعلام.
كتاب حاضر مجموعه ي گفت وگوهاي صميمانه اي است با تعدادي از نيروهاي گروه تفحص و كشف شهداي لشكر 27 محمد رسول الله (ص) همراه با گزارش و تحقيق، خاطرات و مقالاتي كه در رابطه با تفحص و كشف و شناسايي و تشييع شهدا در شهرها. بخش نخست كتاب (تفحص كه شروع شد)، به قلم سيد احمد ميرطاهري، [معروف به سيد تفحص، مسؤول گروه تفحص لشكر 27 محمد رسول الله (ص)] است. بخش بعدي كتاب با عنوان «تفحص، تخريبچي هم مي خواهد»، به قلم مرتضي شادكام، تخريبچي طرحها و ميدانهاي مين عراق، است. در بخش بعدي كتاب، خاطرات
«مرتضي شادكام، سيد احمد ميرطاهري و جمعي از عزيزان كميته جستجوي مفقودان» ذكر شده است. سپس نگارنده گزارشي از مشاهدات خود را در زمينه ي تفحص ارائه مي دهد. طرح جامع تفحص و مقالات و اشعاري در اين باره بخش ديگري از كتاب حاضر را دربر مي گيرند. در انتها، عكسهايي از مراحل تفحص و فهرست هاي اعلام، انبياء و ائمه اطهار (س)، عملياتها، شهدا، اشخاص، اماكن و محورها آمده است.
[ صفحه 215]
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 296.1367 ص. نقشه (تاشده)، جدول.
شمارگان: 10000 نسخه.
سال 1365 از پربارترين سال هاي جنگ تحميلي بوده و سپاه طي اين سال به اقدامات متعدد پدافندي و آفندي دست زد. كتاب حاضر مروري اجمالي بر رخدادها و وقايع جنگ در سال 65 دارد. اين بررسي تحت دوره هاي مشخص جنگ در اين سال تنظيم شده است و در هر مبحث تا جائي كه مسائل حفاظتي جنگ اجازه مي داد نكات قابل ذكر بيان شده است: جنگ در فاو، پس از والفجر 8، اقدامات پدافندي و آفندي در منطقه عملياتي فاو به منظور تثبيت كامل خطوط دفاعي خودي در اين منطقه و به دست آوردن امكان آزادسازي نيرو تا ارديبهشت 65، تهاجم عراقي ها جهت اشغال مهران و دفاع سپاه در برابر آن ها، عمليات محدود كربلاي 1 در مهران، كربلاي 2 در حاج عمران، كربلاي 3 در اسكله الاميه، عمليات در جزيره مجنون جنوبي و عمليات نامنظم در عمق خاك عراق (فتح 1- كركوك)، عمليات بزرگ كربلاي 5 در شرق بصره و عمليات تكميلي كربلاي 5.
تهران: جهاد سازندگي، ستاد مركزي پشتيباني جنگ، [1363؟].
72 ص.: عكس، جدول.
كتاب حاضر در سه بخش به خدمات و اقدامات بسيار مهم جهاد سازندگي در جبهه هاي حق عليه باطل مي پردازد. بخش اول، فعاليت هاي مهندسي رزمي جهاد سازندگي براي عملياتهاي ثامن الائمه، طريق القدس، فتح المبين، بيت المقدس، رمضان، مسلم بن عقيل، محرم و والفجر را دربر مي گيرد؛ از جمله، راه اندازي پادگان حميديه، احداث خندق دفاعي در اطراف اهواز، جاده ي سايت رادار، پل بهمنشير و.... بخش دوم به فعاليت هاي
بهداشتي و درماني جهاد سازندگي مي پردازد. اين بخش خود داراي سه فصل است. فصل اول، بهداشت و درمان در جبهه هاي جنوب، فصل دوم، امداد پزشكي و بهداشتي در منطقه ي غرب كشور (يعني باختران و ايلام) و فصل سوم، امداد پزشكي و بهداشتي در منطقه ي كردستان و آذربايجان. بخش سوم، زندگينامه ي سه تن از شهداي ستاد پشتيباني مناطق جنگ جنوب است. اين سه شهيد بزرگوار عبارتند از: شهيد سيد محمد شهشهان، شهيد محمد طرحچي طوسي و شهيد مهندس حسين ناجيان.
به كوشش احمد يارمحمدي؛ ويرايش: علي پورحسن.- تهران: ستاد برگزاري كنگره بزرگداشت سرلشكر پاسدار شهيد مهدي زين الدين، (چاپ اول): 1373.
33 ص.: مصور، جدول، عكس، نمونه.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب، گزيده اي از فعاليت هاي «شهيد مهدي زين الدين» و لشكر هفده علي بن ابي طالب (ع)، از بدو ايجاد تا زمان تدوين كتاب است. موارد زير، از جمله مطالب كتاب است: «سپاه از ديدگاه بزرگان [امام خميني (ره)، مقام معظم رهبري، رياست جمهوري وقت]؛ شهيد زين الدين از نگاه ديگران (مقام معظم رهبري، محسن رضايي، احمد سوداگر، حجت الاسلام محلاتي و...)؛ كارنامه ي عملياتي لشكر هفده علي بن ابي طالب (ع)؛ لشكر هفده علي بن ابي طالب (ع) و فعاليت هاي سازندگي، فرهنگي، ورزشي و...؛ لشكر هفده علي بن ابي طالب (ع) و كنگره ي بزرگداشت سرلشكر پاسدار شهيد مهدي زين الدين (شامل خلاصه ي زندگينامه شهيد و خلاصه ي فعاليت هاي جشنواره...)». در
[ صفحه 216]
پايان، نمونه ي دستخط و نامه هاي اداري مربوط به اهداي درجه ي سرلشكري به شهيد زين الدين و جدولي از عملياتهاي آفندي و پدافندي لشكر در طول هشت سال دفاع مقدس و تصاويري از شهيد زين الدين در
زمان فرماندهي لشكر ارائه شده است.
روابط عمومي و ارشاد وزارت نفت.- تهران: وزارت، نفت، 1363.
74 ص.: عكس (رنگي)؛ طرح.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب، به چگونگي مهار چاه نوروز توسط نيروهاي دريادل جمهوري اسلامي ايران و به بيان نه نمونه از حوادث نفتي دريايي در جهان از سال 1341 تا 1357، موقعيت جغرافيايي حوزه ي نفتي نوروز و همچنين حملات رژيم بعثي عراق به منابع نفتي دريايي ايران (كه اولين حادثه در هشتم بهمن سال 1361 بر روي سكوي چاه شماره 3 نوروز اتفاق افتاد) پرداخته است. در همين رابطه قسمتي به «كنوانسيون كويت و تلاشهاي ديپلماتيك ايران مبني بر مصونيت سكوهاي نفتي منطقه و خليج فارس در جنگها» اختصاص داده شده است. در قسمتي از كتاب، انگيزه هاي رژيم عراق در منهدم ساختن چاههاي حوزه ي نفتي نوروز آمده است. در نهايت، مراحل بازسازي پيروزمندانه ي نيروهاي اسلام (كه از خرداد 1362 آغاز شد و در 27 شهريور همان سال به پايان رسيد) همراه با تصاوير عزيزان زحمتكش چاپ شده است. قسمت پاياني كتاب، به تبريكات مقامهاي داخلي و خارجي و همچنين انعكاس جهاني اين پيروزي بزرگ اختصاص دارد.
مركز اسناد و معاونت فرهنگي و تبليغات جنگ.- تهران: ستاد فرماندهي كل قوا، معاونت فرهنگي و تبليغات جنگ، مركز اسناد، 78.1370 ص.
عنوان روي جلد: اقليم هاي ديگر.
اين كتاب، آمار حملات ارتش متجاوز عراق به شهرهاي مختلف ايران را به صورت ماهانه و با رسم نمودار نشان مي دهد. آمارها به صورت تفكيك شده بر اساس شهرهاي مورد تهاجم واقع شده و وسيله تهاجم - با بيان آمار تلفات و ضايعات و خسارات وارده به مناطق مسكوني - تنظيم
شده اند. منابع مورد بهره برداري در تهيه ي كتاب، گزارشات نظامي و مطبوعاتي هستند و هدف آن، قرار دادن اطلاعات در اختيار محققان است.
تهيه شده به وسيله: كميسيون اقتصادي برآورد خسارات جنگ تحميلي.- تهران: [سازمان برنامه و بودجه، مركز مدارك اقتصادي، اجتماعي و انتشارات،] (چاپ اول):1361. 282، [2] ص.: جدول.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب به بررسي خسارات جنگ تحميلي تا تاريخ 31 / 6 / 1361 پرداخته است. اين بررسي شامل خلاصه ي گزارشهايي مي شود كه توسط بخشهاي مختلف ارائه شده اند؛ بخشهايي مانند: «كشاورزي، صنايع، نفت، نيرو، مخابرات، مسكن و شهرسازي، آموزش و ارشاد اسلامي، بهداري و بهزيستي، راه و ترابري، بانكها، نيروي انساني، بخش خصوصي و بنيادهاي انقلابي». در كتاب، جداولي وجود دارد كه در آنها، هر بخش، ميزان خسارات وارده را بيان كرده است. جمع كل خسارات وارد شده به بخشهاي فوق الذكر تا 31 / 6 / 1361 حدود 6.895.806.173.438
[ صفحه 217]
ريال برآورده شده است. در هر بخش كتاب، به بررسي آن بخش و خسارات وارده بر آن پرداخته شده است.
تهيه شده به وسيله كميسيون اقتصادي برآورد خسارات جنگ تحميلي - [ويرايش 2].- تهران: سازمان برنامه و بودجه، مركز مدارك اقتصادي - اجتماعي و انتشارات، 1363.
[4]328 ص. [14] ص. جدول.- (انتشارات سازمان برنامه و بودجه؛ 5 / 63)
عنوان انگليسي:Summary Report: an Estimate of the Economic Damages of the Imposed war of Iraq Against Iran
شمارگان: 1500 نسخه.
كتاب، حاوي گزارشهايي در زمينه ي خسارات وارد شده طي جنگ (تا اسفندماه 1361) به بعضي از بخشها است. اين گزارشها در بخشهاي «كشاورزي، صنايع، نفت، نيرو، مخابرات، ساختمان و مسكن، آموزش، ارشاد اسلامي، بهداري و بهزيستي، ارتباطات، گمركات كشور، بانكها، شهري، نهادهاي انقلابي،
دادگستري و بخشهاي متفرقه، تنظيم شده است. جمع كل خسارات وارده به بخشهاي فوق الذكر رقم 11.595.341.049.291 ريال برآورده شده است. در هر بخش كتاب، به بررسي آن بخش و خسارت وارده بر آن پرداخته شده است.
مهدي خاني.- تهران: مؤسسه ي فرهنگ دانش، (چاپ اول): 1380.
189 ص.: مصور، جدول، طرح.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتابنامه: ص. 189 - 188، هم چنين به صورت زيرنويس.
اين كتاب، در چهار بخش و هفت فصل، شامل اطلاعاتي درباره بسيج و ارتش بيست ميليوني است. نويسنده ضمن ارائه ي تعاريفي از اصطلاحات اختصاصي بسيج در نيروي مقاومت، خواننده را با ساختار تشكيلاتي و نحوه ي سازماندهي نيروي مقاومت بسيج آشنا مي كند. مندرجات عبارتند از: كليات؛ (واژه ي بسيج، مفهوم و تعريف بسيج)؛ مأموريت بسيج، شامل: جذب، سازماندهي، آموزش، به كارگيري، فراخواني، تجهيز و حفظ و انسجام؛ بسيج در نگاه قانون (مأموريت و وظايف بسيج، قانون بسيج دانش آموزي، دانشجويي و اداري - كارگري، حقوق و مزاياي بسيجيان، تسهيلات ورود به دانشگاهها)؛ حمايتهاي حقوقي و قضايي از رزمندگان و بسيجيان و ساختار تشكيلاتي و سازمان بسيج.
نوشته محمدحسن رحيميان.- تهران: نشر شاهد، (چاپ اول)، 92.1380 ص.: نمونه. عنوان ديگر، رسالت بنياد شهيد در نظام اسلامي.
كتابنامه: ص 93، هم چنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
در اين كتاب، اشاره ي كوتاهي به رابطه ي دين و حكومت اسلامي با مردم و مطالبي درباره ي ارزش شهادت و منزلت شهيد و خانواده ي شهيد دارد و به بررسي رسالت بنياد شهيد در نظام اسلامي و وظايف آن پرداخته، گوشه هايي از تلاشهاي به عمل آمده براي تبيين و كاربري كردن ارزشهاي در اين نهاد را مورد توجه قرار داده است. از
[ صفحه 218]
جمله مباحث ديگر كتاب، مي توان موارد زير را نام برد: خدا و انسان؛ نمونه ي رهبري الهي؛ مقام شهيد؛ وظيفه ي جامعه نسبت
به شهيد؛ جايگاه و نقش بنياد شهيد در نظام اسلامي؛ ساختار بنياد شهيد؛ كاركنان؛ چگونگي ارائه ي خدمات؛ اعضاي تحت پوشش؛ قانونمندي و عدالت؛ توجه به خوداتكايي در ارائه ي خدمات؛ گسترش و استمرار ديدار از خانواده ها و رعايت اولويت.
تهران: ستاد بازسازي و نوسازي مناطق جنگزده، 47.1362 ص.
«بررسي اجمالي روابط ايران و عراق و انگيزه ي صدام از حمله ي نظامي به ايران، تلاش ايران براي ممانعت از جنگ، تحقيق در زمينه ي خسارات ناشي از جنگ، تشكيل شوراي عالي بازسازي و نوسازي مناطق جنگ زده، تشكيلات اجرايي، ستاد بازسازي وزارتخانه ها و دستگاههاي اجرايي و نحوه ي ترميم خسارتها» از مباحثي هستند كه كتاب، پيرامون آن بحث مي كند. در ضمن، مختصري از فعاليت هاي بازسازي و نوسازي مناطق جنگ زده در سال 1361 (كه توسط ستادهاي استانهاي فارس، مازندران، استان مركزي، كرج همدان، گيلان، آذربايجان غربي، سمنان و منطقه ي شوش و فعاليت هاي بنياد مسكن انقلاب اسلامي، بنياد امور مهاجرين جنگ تحميلي، بنياد مستضعفان، وزارت نيرو، كشاورزي، مسكن و شهرسازي، صنايع، نفت و سازمان اوقاف، انجام گرفته است) بيان مي شود.
مركز مطالعات و تحقيقات ارتش بيست ميليوني.- تهران: [سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي مقاومت بسيج، مركز مطالعات و تحقيقات ارتش بيست ميليوني]، (چاپ اول): 143.1371 ص.: جدول.
كتاب حاضر به مناسبت سيزدهمين سالگرد تأسيس بسيج به فرمان امام خميني «ره»، به چاپ رسيده است.
اين كتاب در شش فصل تدوين شده است. مباحث فصل اول، «حفظ آمادگي افراد براي شركت در دفاع، حفظ توانايي كشور، ارائه ي آموزشهاي نظامي مورد نياز به مردم و سازماندهي افراد آموزش ديده» است. فصل دوم، مرروي بر سازماندهي و بسيج نظامي در تعدادي از كشورهاي دنيا و كشور ايران قبل از پيروزي انقلاب دارد. فصل سوم بررسي اقدامات انجام شده، قوانين مصوبه و تشكيلات ايجاد شده است. فصل چهارم، ديدگاههاي حضرت امام (ره) را در مورد اهداف دفاع، ضرورت استمرار آمادگي هاي دفاعي،
مشاركت مردم در امر دفاع، ضرورت تشكيل ارتش بيست ميليوني در زمان صلح، عموميت بسيج هنگام دفاع، ضرورت آموزش و تجهيز مردم، نقش زمان در دفاع، نقش روحانيون و دانشجويان در ارتش بيست ميليوني، تعريف و خصوصيات بسيجيان، تكيه بر ايمان به جاي سلاح و خون به جاي شمشير ارائه مي دهد. مطالب فصل پنجم، روشهاي مختلف آموزش و سازماندهي دفاعي مردم و فصل ششم شامل طرحهاي ارائه شده براي آموزش و سازماندهي نيروهاي مردمي و مباني و اصول تشكيل ارتش بيست ميليوني با استفاده از رهنمودهاي امام (ره) است.
مؤلف مرادحسين پاپي [با همكاري مديريت حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس تيپ 57 ابوالفضل (ع)، لرستان]- [خرم آباد]: افلاك؛ سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تيپ مستقل 57 ابوالفضل (ع) لرستان؛ مديريت حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، 240.1376 ص. 11 قطعه عكس.
[ صفحه 219]
كتابنامه: ص. 240 - 239.
اين كتاب در پنج فصل تنظيم شده است. فصل اول: «لرستان، انقلاب، سپاه پاسداران و مبارزه با توطئه هاي بعد از پيروزي». تشكيل سپاه لرستان و مبارزات با توطئه هاي ضد انقلاب و غائله موسوم به خلق عرب و غائله ي اكراد را بيان مي كند. فصل دوم: «جنگ تحميلي و حماسه هاي سپاه لرستان»، حضور سپاه لرستان در جبهه هاي حميديه، شوش، سوسنگرد و بستان و شركت در عملياتهاي ثامن الائمه، فتح المبين، بيت المقدس، و والفجر مقدماتي است. فصل سوم: «تيپ 57 ابوالفضل (ع) و دفاع مقدس»، درباره ي تأسيس اين تيپ و مأموريت هايي نظير پدافند از مناطق زبيدات عراق، جفير، عين خوش و موسيان و عملياتهاي والفجر هفت و نه است. فصل چهارم: «لشگر 57 ابوالفضل (ع) و
دفاع مقدس»، شرح آغاز به كار اين لشكر، و فعاليت هاي آن تا پايان جنگ، از جمله، شركت در عملياتهاي كربلاي چهار، پنج و ده، نصر چهار و هشت، بيت المقدس دو و مرصاد است. فصل پنجم: «اشاره اي به رزم ديگر حماسه سازان»، نقش لشكر 84 پياده ي لرستان، نيروي انتظامي، بسيج، جهاد، و مردم لرستان را در دفاع مقدس به صورت خيلي مختصر بيان مي كند.
ستاد رسيدگي به امور آزادگان.-[تهران]: ستاد رسيدگي به امور آزادگان، 333.1370 ص.
ستاد رسيدگي به امور آزادگان، ضمن رسيدگي و جوابگويي به خانواده ي آزادگان به صورت شبكه ي سراسري در كليه ي استانها و شهرستانهاي تابعه تشكيل و موفق به ارائه ي خدماتي گرديد و گوشه اي از تلاش خود و واحدهاي تابعه را به عنوان هماهنگ كننده و امور مربوطه - در عرصه ي خدمات گسترده به عزيزان آزاده - به صورت كتاب حاضر تهيه و تنظيم نموده است. اين گزارش، انعكاس بخشهايي از عملكرد ستاد كل و واحدهاي تابعه به تفكيك عملكرد معاونتها و واحدهاي مختلف است با ذكر برخي از آمار و ارقام مربوط به اقدامات آنها؛ و در ادامه، اهم فعاليت هاي ستادهاي تابعه در سراسر كشور به تفكيك آمار آزادگان استان، تشكيلات، عملكرد، مشكلات و پيشنهادها آمده است.
دبيرخانه شوراي هماهنگي تبليغات دولت.- تهران: وزارت ارشاد اسلامي، شوراي هماهنگي تبليغات دولت، دبيرخانه، [1368].
870 ص.: مصور (بخش رنگي)، جدول، نمودار.
شمارگان: 2500 نسخه.
كارنامه ي سال 1367 دولت جمهوري اسلامي ايران، به رياست حجت الاسلام والمسلمين هاشمي رفسنجاني، فعاليت هاي همه ي نهادها و وزارتخانه هاي كشور را مي پوشاند، تحت نام هر يك از وزارتخانه ها و نهادهاي مهم كشور، گزارش اهم فعاليت هاي اقدامات آنان در رابطه با جنگ تحميلي عراق بر ايران آمده است. براي مثال، «تدوين تشكيلات اداره ي كل مدارس شاهد و تصويب آن» در بخش فعاليت هاي وزارت آموزش و پرورش يا «اعزام نيروي متخصص و تأمين دارو و لوازم پزشكي مورد نياز مناطق جنگي، واكسيناسيون رزمندگان قبل از اعزام به جبهه، سمپاشي مناطق آلوده و سنگرها جهت پيشگيري از مالاريا و اقدامات درماني و آموزشي
در مورد جنگهاي شيميايي»، از جمله فعاليت هاي وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي و «انجام امور رفاهي و حمايتي، اسكان و تدوين برنامه ي احداث خانه هاي مسكوني براي مهاجرين و...» در قسمت فعاليت هاي بنياد امور مهاجرين جنگ تحميلي ذكر شده است.
[ صفحه 220]
زير نظر گروه سيماي شاهد.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي؛ صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، 139.1375 ص.: مصور، عكس، جدول.
طراح و صفحه آرا: ابوالحسن فرخي.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت دهمين سالگرد تاسيس «گروه سيماي شاهد» به چاپ رسيده است.
مندرجات: فهرست توليدات گروه سيماي شاهد؛ معرفي فيلمهاي سينمايي؛ معرفي سريالها و مجموعه هاي تلويزيوني؛ معرفي فيلمهاي داستاني؛ گروه سيماي شاهد در آيينه مطبوعات؛ افتخارات گروه سيماي شاهد.
گروه شاهد صدا و سيما، در سال 1365، به فرمان حضرت امام خميني (ره)، در چهارچوب طرح شاهد تأسيس شد. اين گروه، به عنوان سازماني مستقل مورد حمايت صدا و سيما و بنياد شهيد بود. اين كتاب به معرفي اين گروه مي پردازد و در اين راستا، اهداف تشكيل اين گروه و جايگاه آن در تشكيلات بنياد شهيد آورده شده است. سپس فهرستي از توليدات گروه سيماي شاهد، به ترتيب ذكر شده در مندرجات، در كتاب ذكر شده است. نقدي بر آثار توليد شده و جوايزي كه به اين آثار تعلق گرفته است. نيز، بخش ديگري از اين مجموعه را تشكيل مي دهد.
تهران: ستاد بازسازي و نوسازي مناطق جنگزده، 284.1361 ص.
مباحث كتاب، شامل عملكرد ستادهاي بازسازي و نوسازي استانها و وزارتخانه هاست. ستادها داراي آيين نامه ي خاص بوده و جلساتي براي مصوبات خود داشته اند. در اين كتاب، فعاليت هاي ستادهاي بازسازي و نوسازي استانهاي آذربايجان غربي، ايلام، باختران، خوزستان و كردستان، وزارتخانه هاي بهداري، راه و ترابري، كشاورزي، نيرو، نفت، صنايع و بازرگاني، بنياد مسكن، جهاد سازندگي و دفتر مديريت مهاجرين ارائه شده است. اين فعاليت ها، شامل مسايل فرهنگي و خدماتي از
قبيل جاده سازي، احداث پل، آسفالت، لوله كشي و... بوده است.
بنياد امور مهاجرين جنگ تحميلي باختران.- [باختران]: بنياد امور مهاجرين جنگ تحميلي باختران، [1362؟].94 ص.: مصور، جدول.
عنوان روي جلد.
گزارش فعاليت هاي بنياد امور مهاجرين جنگ تحميلي استان باختران در دو بخش تنظيم شده است: بخش اول شامل عملكرد واحدهاي مختلف بنياد امور مهاجرين جنگ تحميلي - از قبيل تأسيس مراكز فرهنگي، تفريحي، بهداشتي، ايجاد كار براي مهاجرين توسط واحدهاي داخلي، انجام خدمات فني، لوله كشي و آبرساني و شهرك سازي - همراه ارائه ي آماري از وضعيت مهاجرين، جمعيت و نفرات آنان و مراكز مرمت و بازسازي شده است. در بخش ديگر، گزارش عملكرد شش ماهه ي اول سال 1362 (شامل گزارش كارهاي واحد اشتغال، عمران، اسكان، فرهنگي و خدماتي شهركها) ارائه شده است.
معاونت امور اقتصادي، دفتر اقتصاد كلان.- تهران: سازمان برنامه و بودجه، مركز مدارك اقتصادي - اجتماعي و انتشارات، (چاپ اول): 1369.
204 ص.: جدول، نمودار.- (انتشارات سازمان برنامه و بودجه؛ 25 /.. / 69).
[ صفحه 221]
شمارگان: 1000 نسخه.
اين گزارش توسط كميسيون اقتصادي براي بررسي و برآورد خسارت مالي و اقتصادي كشور تهيه شده است و شامل برآورد خسارات ناشي از جنگ تحميلي در بخشهاي اقتصادي، كشاورزي، معدن، صنعت، نفت، برق، گاز، آب، ساختمان، خدمات (بازرگاني، رستوران، هتل داري، حمل ونقل، انبارداري، ارتباطات، مؤسسات پولي و مالي، خدمات عمومي، خدمات اجتماعي، شخصي و خانگي) است كه همراه با جداولي با زيرنويسهاي مربوطه برحسب واحد ميليون ريال و درصد خسارات مستقيم و غيرمستقيم ارائه شده است. همچنين، خسارات پديد آمده، بر اساس سالهاي جنگ در استانهاي كشور مورد بررسي قرار گرفته است.
تهيه و تنظيم ستاد كل رسيدگي به امور آزادگان.- تهران: ستاد كل رسيدگي به امور آزادگان، (چاپ اول): 333.1370 ص.: مصور، نقشه (رنگي)، نمودار، جدول.
عنوان ديگر: سيري اجمالي بر گزارش 6 ماهه ستاد رسيدگي به امور آزادگان و ستادهاي استانها در سراسر كشور.
شمارگان: ذكر نشده است.
پس از تشكيل ستاد رسيدگي به امور آزادگان در سال 1368، اين ستاد ضمن رسيدگي به امور تبادل اسرا، به تنظيم ساختار تشكيلاتي خود نيز اقدام نمود و در سرتاسر استانها و شهرستانهاي تابعه موفق به ارائه ي خدماتي در واحدهاي تابعه گرديد. اين گزارش، انعكاس عملكردهاي اين استاد است كه با ذكر آمار و ارقام به تفكيك عملكرد معاونتها و واحدهاي مختلف ارايه شده است. مندرجات
كتاب عبارت است از: «پيام رئيس جمهور به مناسبت به ورود آزادگان در مرداد 1369؛ بخش اول: سيري اجمالي بر گزارش عملكرد شش ماهه ي ستاد رسيدگي به امور آزادگان از ديدگاه آمار؛ بخش دوم: گزارش ويژه ي ايام تبادل آزادگان سرافراز ميهن اسلامي؛ بخش سوم: گزارش عملكرد شش ماهه ي ستاد كل رسيدگي به امور آزادگان و بخش چهارم: گزارش عملكرد شش ماهه ي ستادهاي رسيدگي به امور آزادگان سراسر كشور به تفكيك استانها.»
به كوشش احمد موسوي؛ ويراستار: هوشنگ انصاري؛ عكس و اسلايد: غلامرضا ملك عراقي؛ خوشنويس: محمدرضا سعيدي.- تهران: سازمان ميراث فرهنگي كشور، مديريت آموزش، اسناد فرهنگي و انتشارات، 1370.
195 ص.: مصور، نقشه.- (سازمان ميراث فرهنگي كشور، 9).
طراح و صفحه آرا و ناظر چاپ: سيروس ايماني نامور.
مندرجات: مقدمه؛ پيشگفتار مؤلف؛ اسامي شهرستانها.
كتابنامه.
در اين كتاب، گوشه اي از جنايات دشمن بعثي در رابطه با خسارات و آسيبهاي وارده به ميراث فرهنگي بررسي شده است. همچنين، همت و پشتكار دست اندركاران ميراث فرهنگي جهت مرمت و احياء اين آثار عنوان گرديده است. در سال 1367، نويسنده ي كتاب در بحبوحه ي آخرين روزهاي نبرد، به استانهاي در معرض جنگ عزيمت كرده و كتاب حاضر، شرح آن بازديدهاست كه با تلفيق اطلاعات منابع و متون موجود و گزارشهاي همكاران ميراث فرهنگي، توانست آن را به انجام رساند. ميراث فرهنگي استانهايي كه در اين كتاب ذكر شده، شامل: «لرستان، خوزستان، استان فارس، باختران، كردستان، آذربايجان غربي، ايلام و استان مركزي» است.
[ صفحه 222]
دبيرخانه شوراي هماهنگي تبليغات دولت. - تهران: شوراي هماهنگي تبليغات دولت، دبيرخانه، 220.1361 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 1500 نسخه.
در سال 1361، دومين سال جنگ تحميلي، دبيرخانه شوراي هماهنگي تبليغات دولت با همكاري واحدهاي روابط عمومي اقدام به گردآوري، تنظيم و انتشار گزارش اقدامات نهادهاي دولتي در ارتباط با مسأله ي جنگ نمود تا عموم مردم در جريان فعاليت ها قرار گيرند. كتاب حاضر، اولين جلد از اين مجموعه است كه دربرگيرنده ي گزارشهاي كلي مربوط به خدمات وزارتخانه ها و سازمانهاي دولتي و بيان كننده ي گزيده اي از فعاليت هاي انجام شده در
رابطه با جنگ تحميلي است. بنابر پيشگفتار كتاب، از آنجا كه گردآوري گزارشها توسط پرسش نامه اي مدون انجام نگرفته است، مطالب مندرج، در اين جلد از هماهنگي مطلوبي برخوردار نيست و پاره اي از سازمانها و نهادهاي مهم دولتي از جمله وزارت معادن و فلزات، وزارت امور خارجه و وزارت آموزش و پرورش (ظاهرا به دليل موجه) از ارسال گزارش خودداري كرده اند.
مديريت سياسي ايدئولوژيك نيري زميني.- تهران، ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي زميني، مديريت سياسي ايدئولوژيك، (چاپ اول):[؟1360].24 ص. (بدون صفحه شمار).
شمارگان: ذكر نشده است.
عنوان و مشخصات از روي جلد برداشته شده است.
اين ويژه نامه در چهارمين سال پيروزي انقلاب اسلامي ايران منتشر شده است و حاوي چكيده اي از فعاليت هاي سازمانهاي سياسي ايدئولوژيك نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران در نيمه اول سال 1360 است (كه بيشتر اين فعاليت ها در ارتباط با دفاع مقدس هستند). پس از مقدمه اي در باب انقلاب اسلامي ايران، مطالب در دوازده بخش به صورت مختصر همراه با تصاويري ارائه شده اند. بخشها عبارتند از: «سياسي ايدئولوژيك لشكرها (54 مورد فعاليت)؛ سياسي ايدئولوژيكهاي مراكز آموزشي (چهل مورد)؛ سياسي ايدئولوژيك فرماندهي لجستيكي و آمادگاه ها (33 مورد)؛ سياسي ايدئولوژيكهاي تيپهاي مستقل (23 مورد)؛ سياسي ايدئولوژيك گروههاي توپخانه (28 مورد)؛ سياسي ايدئولوژيكهاي پشتيباني مناطق (بيست مورد)؛ سياسي ايدئولوژيكهاي ادارات مهندسي و بهداري (هجده مورد)؛ سياسي ايدئولوژيك هوانيروز و واحدهاي تابعه (27 مورد)؛ سياسي ايدئولوژيك فرماندهي ترابري و ترمينالها (شانزده مورد) و گوشه اي از فعاليت هاي مديريت سياسي ايدئولوژيك نيروي زميني (54 مورد)».
[ صفحه 223]
نويسنده: نادر ابراهيمي.- تهران: اطلاعات، 1365.[65] ص. شمارگان: 5250 نسخه.
اين كتاب كه به مناسبت بيست و دوم بهمن ماه، (سالگرد پيروزي انقلاب) چاپ شده، بخشي از يادداشتهاي سفر يك گروه در فروردين ماه 1365 به جنوب كشور است. اين سفر جهت انجام يك پژوهش مقدماتي براي تهيه ي گزارشي بزرگ انجام شده است. اعضاي اين گروه عبارت بودند از: علي كليج و ابراهيم حاتمي كيا از سپاه پاسداران، كمال تبريزي، از صدا و سيماي
جمهوري اسلامي و نادر ابراهيمي نويسنده و محقق آزاد، نادر ابراهيمي در اين يادداشتها از اخلاص و ايمان و عشق به شهادت رزمندگان و حماسه آفرينان جبهه ها مي نويسد و از سادگي و شكوه ايثار آنها. و آنها را با روشنفكران - نه بلكه شبه روشنفكران بي غم - مقايسه مي كند كه آنها كجا هستند و اينها كجا
نويسنده: نادر ابراهيمي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ دوم): 1375[112] ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: گزارش؛ 9).
شمارگان: 3300 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: With the Singer of the War in the Realm Fame and Disgrace
متن اين و ويرايش (چاپ دوم) كامل تر از متن چاپ شده توسط «اطلاعات» است.
اين كتاب كه به مناسبت بيست و دوم بهمن ماه، سالگرد پيروزي انقلاب چاپ شده است، بخشي از يادداشت هاي سفر يك گروه در فروردين ماه 1365 به جنوب، جهت انجام پژوهشي مقدماتي براي تهيه ي گزارشي بزرگ است. اعضاي اين گروه عبارت بودند از: علي كليج و ابراهيم حاتمي كيا از سپاه پاسداران، كمال تبريزي از صدا و سيماي جمهوري اسلامي و نادر ابراهيمي نويسنده و محقق آزاد. نادر ابراهيمي در اين يادداشت ها از اخلاص و ايمان و عشق به شهادت رزمندگان و حماسه آفرينان جبهه ها مي نويسد و از سادگي و شكوه ايثار آن ها. و آن ها را با روشنفكران - نه، بلكه شبه روشنفكران بي غم - مقايسه مي كند كه آن ها كجا هستند و اين ها كجا.
نوشته قربانعلي سامعي.- تهران: مركز نشر هنر اسلامي، (چاپ اول): 1373.
84 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر، سفرنامه ي جانباز قربانعلي سامعي از زيارت خانه ي خدا است كه توسط خود او نوشته شده است. وي همه ي خاطرات خود را از زمان حركت از فرودگاه تهران تا لحظه ي بازگشت به وطن بر اساس روز و حتي زمان صبح، ظهر، غروب و... ذكر كرده است. خاطرات وي شامل مراحل مختلف «ورود به مدينه، در مسجدالنبي، زيارت بقيع، مزار شهداي احد، بيت الاحزان، مزار ام البنين، احرام، طواف
كعبه، ديدار از پل حجون (قربانگاه زائران ايراني در جريان حج سال 1366)، غار حرا، عرفات، مشعرالحرام، تجمع زائران براي اعلام برائت از مشركين و نيز ديدار از قربانگاه در مني همچنين خاطراتي از همسفران وي در زمان حج است.
[ صفحه 224]
جمشيد اثني عشري؛ ويراستار غلام علي فروغي.- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات (چاپ اول): 1378.
158.: عكس (رنگي)
طرح روي جلد: مجيد قادري.
شمارگان: 3000 نسخه.
نويسنده ي گزارش، در بهمن ماه 1376، همراه با 31 نفر از نويسندگان و خبرنگاران مطبوعات، به دعوت بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس جهت بازديد از مناطق عملياتي جنوب غرب كشور عزيمت كردند و اين كتاب، حاصل اين سفر است. رئوس برخي از مطالب گزارش و مكانهايي كه مورد بازديد قرار گرفته اند، بدين قرار است: «آغاز سفر، جاده ي اهواز - خرمشهر، جبهه ي فارسيات، جاده هاي سيدالشهدا (ع) و شهيد همت، ديدار از قتلگاه شهداي هويزه، بازديد از يادگاري هاي هجوم دشمن در هويزه، دشت آزادگان، سوسنگرد، بستان و چزابه، ديدار از دهلاويه (محل شهادت شهيد چمران)، بازديد از طلائيه، سه راه كوشك، خرمشهر، شلمچه، آبادان و خور عبدالله و در پايان گزارش، خلاصه اي از عملياتهاي ثامن الائمه، طريق القدس، فتح المبين، رمضان، خيبر، والفجر هشت، كربلاي سه، كربلاي چهار و كربلاي پنج نيز ذكر شده است.
سپيده كاشاني؛ بازنويسي محمدرضا الوند.- تهران:سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 124.1375 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ يادداشتها: 17).
خانم سپيده كاشاني در سفرهاي خود با رزمندگان، ايثارگران و امدادگران به صحبت نشسته است و خاطرات آنها را نقل مي كند. او از حمله ي دشمن بعثي به خرمشهر و ساير شهرهاي مرزي، ايستادگي و مقاومت دليرانه ي مردم (اعم از زن و مرد)، نرسيدن نيرو و مهمات از ارتش، در (آن روزها)، شهادت رزمندگان دلير، ترس و زبوني ارتش عراق از
الله اكبر رزمندگان و اميد و انتظار پيروزي رزمندگان مي نويسد. در «يادنامه اي از فتح المبين، دزفول - شوش». مسافرت از تهران تا دزفول و سپس تا شوش و صحنه هايي را كه ديده است: (خرابي شهرها، شهداي به خون خفته، امدادگري زنان، اسير شدن عراقي ها و امدادهاي بيكران غيبي) شرح مي دهد.
نويسنده موسي غيور.- تبريز، بنياد مستضعفان و جانبازان آذربايجان شرقي، معاونت فرهنگي، اجتماعي، هنري، (چاپ اول): 132.1376 ص.، [22] ص. عكس.
طراح روي جلد: مهدي نعلبندي.
عنوان پشت جلد به انگليسي:In Search of Nests
كتاب در «جستجوي آشيانه ها، زيارتنامه اي براي جنوب» دربردارنده ي يادداشتهاي دومين سفر جانبازان و رزمندگان هشت سال دفاع مقدس (از تبريز است كه براي زيارت جبهه ها در عيد سال 1372 عازم مناطق عملياتي شده اند. مطالب ارائه شده به ترتيب روز و زمان (صبح،ظهر، عصر و شب) تنظيم شده اند. در پايان كتاب نيز عكسهايي كه از سفر مربوطه گرفته شده، به همراه زيرنويس ارائه شده اند. بازديدكنندگان، هنگام بازديد از جبهه، خاطرات خود را از منطقه ي مربوطه نقل كرده اند كه در گزارشهاي ارائه شده، آمده است.
[ صفحه 225]
بازنويسي و ويرايش ايرج گلشني؛ بر اساس خاطره اي از آ. كهريزي.- [كهريزي.- تهران: آزرمگين،(چاپ اول)]: 32.1380 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
در پي بازديد كاروان هاي متعدد از مناطق عملياتي دفاع مقدس سفرنامه ها و يادداشت هاي زائران در مجموعه اي با عنوان «روايت راهيان سرزمين نور» چاپ شد كه اين كتاب دفتر دوم آن مي باشد. در سفرنامه حاضر كه از مرقد مطهر حضرت معصومه (س) شروع مي شود و مسيرهاي استان لرستان، انديمشك، شوش، اهواز را پشت سر گذاشته و از مناطق خرمشهر، شلمچه، كانال آبي (در منطقه عملياتي كربلاي چهار و پنج)، مناطق عمليات كربلاي 5، آبادان، فاو، جزيره مينو، هويزه، بازديد شد و بر مزار شهيد سيد محمدحسين علم الهدي و ديگر شهداي هويزه ختم مي شود. پس از بازديد از مسير طي شده راهي شهر قم مي شوند. بازديد در سال
1379 انجام شده است.
رضا رهگذر.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 55. 1370.: مصور.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ گزارش: 5).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Trip to the South, Talking to Some Young Combatants
شمارگان: 6600 نسخه.
«سفر به جنوب» گفت و شنود برادر رضا رهگذر با چند نوجوان بسيجي رزمنده است. خاطرات، بازگوكننده وضع جبهه ها و روحيه ي اين بسيجيان نوجوان در قرارگاههاي نجف اشرف، كربلا، ثارالله، ستاد كربلا و پادگانهاي امام حسين (ع) و ولي عصر (عج) و نيروي دريايي بندر ماهشهر است. سخنان آنان، حكايت ايمان، غيرت و تعصب برادران بسيج، سپاه و ارتش و مقاومت و ايستادگي آنها در برابر مشكلات و عشق اين افراد به شهادت است. همچنين حضور فعال نوجوانان در جبهه ها كه اطاعت از فرمان رهبر را - كه فرمودند: «هركس مي تواند به جبهه برود، بايد برود» - وظيفه دانسته اند، در اين مجموعه بيان شده و وضع سنگرهايي را توصيف كرده است كه اين دلاوران در آنها زندگي مي كردند.
گزارش: اسدالله مشايخي، ياسر هشترودي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 64.1370 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: گزارش؛ 4).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Grey City Ashes: Three reports from War Zone
شمارگان: 6600 نسخه.
مندرجات: ضيافت مرگ در بوارين؛ قمري هاي زير شيرواني؛ شهر خاكستري.
كتاب،شامل سه گزارش از مناطق جنگي است. در گزارش اول، «ضيافت مرگ در بوارين»، راوي سفر خود را از تهران آغاز كرده، بعد از پشت سر گذاشتن اراك، لرستان، پلدختر و... به منطقه اي مي رسد كه عمليات كربلاي پنج در آنجا آغاز شده بود. وي خاطرات خود را
از وقايعي كه در عمليات اتفاق افتاد و از مجروحان و شهداي عمليات كربلاي پنج بيان مي كند؛ عملياتي كه با رمز «يا زهرا» (س)... شروع شد. اين شهيدان، اكثرا از ناحيه ي پهلو زخمي شده، شهيد شدند. گزارش دوم، «قمري هاي زير شيرواني»، نيز مسافرتي است به مناطق جنگ زده ي شلمچه، آبادان و خرمشهر، در سال 1367. راوي به بيان خرابيهاي جنگ، روحيه ي مردم و نماي كلي شهرها و مناطق پس از جنگ مي پردازد و از خرابيها و ويراني ها مي گويد و از خاطرات مردم. گزارش سوم، «شهر خاكستري»، گزارشي از خرمشهر بعد از جنگ است. شهري كه راوي از آن به عنوان شهري ياد مي كند كه پس از حماسه اي بسيار بزرگ در سكوتي تلخ فرورفته است.
[ صفحه 226]
مهدي مشايخي، عكاس: محمود عبدالحسيني.- تهران: باقرالعلوم: 1363.
[148] ص.، [16] ص. تصوير مصور (بخشي رنگي)، عكس.- (سري كتابهاي جبهه و جنگ).
طراح روي جلد: احمد قلي زاده.
شمارگان: 20000 نسخه.
اين كتاب در سال 1366 توسط انتشارات موسوي منتشر شده است.
گذري به ديار عاشقان، اولين كتاب از سري كتابهاي جبهه و جنگ، و در حقيقت، سفرنامه ي سفر يك ماهه ي مهدي مشايخي به جبهه ها جنوب) است. او در اين كتاب خواننده را با جبهه هاي نور عليه ظلمت آشنا نموده، دورنمايي از آن همه شجاعت و ايثار و جانبازي را به رشته ي تحرير درآورده، صفا و صميميت موجود در سنگرهاي خط مقدم و از خودگذشتگي گروه تخريب را نشان داده است. همچنين محل شهادت سردار پرافتخار اسلام، شهيد دكتر مصطفي چمران، در نزديكي شهر بستان (در جبهه ي «دهلاويه»)، را معرفي كرده
است. در پايان كتاب نيز عكسهايي از خانه هاي ويران شده ي شهرهاي هويزه، خرمشهر و بستان، توسط مزدوران بعثي به چاپ رسيده است.
مهرانگيز كار.- تهران: روشنفكران و مطالعات زنان، (چاپ اول): 137.1379 ص.: مصور.
فهرست منابع و ماخذ به صورت زيرنويس.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Scortched Palm Trees
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: خوزستان؛ بندر لنگه؛ بندرعباس؛ سيستان و بلوچستان؛ اروميه؛ دبي؛ مهاجران.
«نخلهاي سوخته» مجموعه ي چند گزارش از سفر به مناطق مرزي كشور است و در پايان آنها، گزارشي از دبي و آمريكا نيز آورده شده است. نگارنده ي با سفر به خوزستان، بندر لنگه، سيستان و بلوچستان، بندرعباس، اروميه و كشور امارات متحده عربي (شيخ نشين دوبي)، ره آورد سفرش را نگاشته است. وي در اين كتاب سعي كرده است كه دردها، آلام، شرايط سخت زندگي و محروميتهاي مردم مرزنشين - به ويژه در استان خوزستان - را با ديدي انتقادي به وضع زندگي مردم مهاجر و جنگ زده، منعكس كند. اين كتاب از هفت بخش تشكيل شده است كه پنج بخش آن به پنج استان مرزي كشور اختصاص دارد و مشكلات و محروميتهاي مردم اين ديار را به تصوير مي كشد. يك بخش نيز به مشكلات مهاجران در شيخ نشين دوبي اختصاص دارد. فصل آخر هم به مشكلات مهاجران ايراني در ديگر كشورها اشاره مي كند.
نويسنده صفر عبدالملكي.- تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول): 1381.
328 ص.: مصور (رنگي)، عكس (رنگي).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، شرح سفر عده اي از آزادگان با سيد آزادگان (سيد علي اكبر ابوترابي) است، كه با پاي پياده از حرم مطهر امام خميني (ره) تا مرقد مطهر حضرت امام رضا (ع) راه پيمودند. طي سفر، خاطراتي از دوران جبهه و اسارت از سوي برخي آزادگان و سيد آزادگان نقل
شده است؛ از جمله «فتح قله شياكوه و سه يار رزمنده از واحد ضربت، عمليات رمضان، اردوگاه موصل دو و اعتصاب اسيران، منطقه ي دهلران، درگيري با منافقين در اسارت، پتروشيمي عراق در منطقه ي بصره و عبور از سه راهي مرگ، اسير جوان در استخبارات بغداد، اردوگاه عنبر، روحاني كه حاضر به توهين به امام (ره) نشد و...» پس از رسيدن كاروان به مشهد، ديدار با مقام معظم رهبري نيز انجام گرفته است. تصاويري از راهپيمايي كاروان و استقبال مردم از كاروان، ارائه شده اند.
[ صفحه 227]
تحقيق و تدوين فاطمه رجبي.- تهران: كتاب صبح، 277.1376 ص.
كتابنامه: 277 - 275 ص.
مندرجات: آمريكا و شاه؛ آمريكا و انقلاب اسلامي؛ آمريكا دشمن اسلام و مسلمين؛ آمريكا دشمن بشريت؛ سخن آخر.
اين كتاب، گزيده اي از بيانات حضرت امام (ره) از سال 1341 تا 1368 و مقايسه و تطبيق اين بيانات با اعترافات تكان دهنده ي بيگانگان است. در هر مورد، نكته اي به نقل از منابعي مانند روزنامه ها يا كتابها نقل شده و سپس بخشي از بيانات حضرت امام در برابر آن آورده شده است كه نشان دهنده ي مواضع اعتقادي و سياسي حضرت امام درباره ي دخالتهاي آمريكا در ايران و جهان است. در فصل «آمريكا و انقلاب اسلامي» است، پس از طرح مسائلي مانند پذيرفتن شاه، فتح لانه ي جاسوسي، حمله ي نظامي به طبس و گروهكها، مسأله ي جنگ تحميلي مطرح مي شود (صفحه 145 تا 155 كتاب) و ضمن شرح كمكهاي آمريكا به رژيم عراق و همدستي آمريكا و شوروي، به تحليلهاي امام در مورد جنگ تحميلي و اين كه «صدام دست آمريكاست كه از آستين
بيرون آمده» و اعترافات مقامات مختلف عراق در اين مورد، اشاره مي شود.
تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 1373. هفده، 537 ص.- (كوثر).
كتابنامه: ص. 537 - 505.
كتاب «آيين انقلاب اسلامي»، منتخبي از فرمايشات، آراء و انديشه هاي حضرت امام خميني «ره» در رابطه با مسائل مختلف و اصول زيربنايي كشور است. كتاب در سه بخش - با اسامي «مباني»، «علل و زمينه هاي انقلاب اسلامي» و «فرهنگ و جامعه: جلوه هاي عيني تفكر امام در اداره جامعه» - تنظيم و هر بخش نيز به قسمتهاي مختلف موضوعي تفكيك و نظرات حضرت امام «ره» در هر زمينه ارائه شده است. در قسمتي از بخش سوم، آراء و نظرات حضرت امام درباره ي سياست، مبارزه، دفاع و جنگ تحميلي عراق عليه ايران، گردآوري شده است كه مواضع اصولي جمهوري اسلامي ايران را در ارتباط با جنگ تحميلي مشخص مي كند. عنوانهاي فرعي اين بخش عبارتند از: «علل تحميل جنگ، هويت دفاعي ايران در جنگ تحميلي، بسيج عمومي و پشتيباني مردم و بركات جنگ تحميلي». بديهي است اين سخنان، خطوط كلي نظام جمهوري اسلامي، (تدوين شده توسط حضرت امام «ره» را بخوبي نشان مي دهد.
محسن رضايي. - تهيه و تدوين: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 64.1363 ص.
[ صفحه 228]
اين كتاب، متن سخنراني «محسن رضايي» - فرمانده ي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي - در پاييز 1363 است. در اين سخنراني مطالب زير مطرح شده اند:
«مباني وابستگي در دنيا چيست؟» كه اشاره به نقش فرهنگ و نياز انسان، و ابعاد رعب و وحشت در وابستگي دارد.
«ظالم و مظلوم،
ابرقدرتها و كشورهاي زير سلطه» كه وظيفه ي مظلومان را در برابر قدرتها با الهام گرفتن از تاريخ اسلام و سنت ائمه ي معصومين (ع) يادآور مي شود.
«اصول و روند انقلاب اسلامي» كه درباره ي اهميت تبليغات در روشن كردن اذهان جهانيان، اصل غافلگيري دشمن در جنگ، نحوه ي بسيج مردم و از بين بردن اثر تبليغات دشمن است.
«در تحليلي از عملياتهاي گذشته» از نقش عواملي چون آزاد كردن نيرو در جنگ، استحكامات و موانع و مسائل اطلاعاتي صحبت شده است.
«نتايج عمليات پيروزمند خيبر؛ ادامه ي جنگ؛ اصول جنگ در اسلام؛ تفاوتهاي ارتش اسلامي با ارتش دنيا و توصيه هايي به فرماندهان سپاه اسلام»، نيز بخشهاي ديگر اين سخنراني هستند.
تهران: موسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره)، (چاپ دوم): 260.1374 ص.: نمونه.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «آيينه ي آفتاب» حاوي سخنان و آثار مرحوم «سيد احمد خميني» در ديدارهاي مردمي، پيامها، مصاحبه ها و سمينارهاي علمي است و بيانگر مواضع و ديدگاههاي اخلاقي، فقهي، سياسي، اجتماعي و... او در دوران پرفراز و نشيب مبارزات ملت ايران و جنگ تحميلي است. از جمله، موارد زير در كتاب آمده است: «بيانات در كنفرانس جهاني اهل بيت (ع)، بيانات درباره ي انقلاب فقهي امام، حوزه و سياست، تبيين حكم امام درباره ي كتاب آيات شيطاني، بيانات در اولين و دومين سمينار تبيين انديشه هاي دفاعي امام، مصاحبه با مسؤولان انتشارات سپاه درباره ي دفاع مقدس، بيانات در ديدار با خانواده هاي شهدا و...». متن فرمان امام خميني (ره) مبني بر تأسيس مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام (ره) و نامه ي حجت الاسلام احمد خميني به امام و پاسخ معظم له نيز ارائه شده
است. در بخشهاي مختلف، مطالبي درباره ي دفاع مقدس و رزمندگان ارائه شده است.
تدوين و تنظيم مطالب محمدقاسم فروغي جهرمي.- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 1377.
88 ص.- (بنياد حفظ و آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات: ديدگاه ها؛ 5).
كتابنامه به صورت زيرنويس.
كتاب حاضر، گزيده اي از فرمايشات حضرت آيت الله خامنه اي است كه در جمع فرماندهان سپاه ايراد شده است. در ابتداي كتاب، فرازهايي از فرمايشات حضرت امام (ره) درباره ي استقامت، پرهيز از دنياخواهي و ارزش جوانان حزب الله ارائه شده است. سپس بيانات حضرت آيت الله خامنه اي درباره «اهميت بصيرت، استقامت و
[ صفحه 229]
مراقبت در تحكيم مباني جامعه ي اسلامي» آمده است. در بيانات مندرج در صفحه ي 65 كتاب، رهبر جمهوري اسلامي به هشت سال جنگ و پيروزي در محاصره سياسي و اقتصادي اشاره مي كنند و آن را حاصل زحمات جوانان حزب الله معرفي مي نمايند. در پايان كتاب، بخشي به عنوان ضمايم در توضيح و شرح واژه ها و كلماتي از قبيل اصحاب سبت، مسخ و آزمونهاي الهي، به چاپ رسيده است.
روح الله خميني، رهبر انقلاب و بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران.- تهران: اميركبير، 1362.
310 ص.- (در جستجوي راه از كلام امام؛ دفتر هجدهم)
اين جلد از مجموعه ي 22 جلدي «در جستجوي راه از كلام امام»، به ارتش اختصاص يافته و در آن، فرمايشات حضرت امام خميني (ره) درباره ي ارتش، بين سالهاي 1341 تا 1361 از بيانات، اعلاميه ها و پيامها، گردآوري شده و به موضوعهاي زير تقسيم شده است: 1. ارتش استعماري ضد مردمي، 2. ارتش در انقلاب اسلامي، 3. ارتش در اسلام، 4. توطئه هاي امپرياليسم و ضد
انقلاب داخلي در ارتش، 5. ارتش و جنگ تحميلي: در اين مجموعه سعي بر آن بوده است كه كليه ي مطالب بدون دخل و تصرف و حذف يا اضافه نمودن مطلب آورده شود. فصل بندي داخل كتاب تحت عناوين گوناگون جهت سهولت در استفاده و سرعت در يافتن مطالب مورد نظر انجام گرفته است. در كتاب، فهرستي از سخنراني هاي مختلف حضرت امام (ره) كه به ترتيب تاريخ تنظيم شده است و همچنين فهرستي از پيام ها، نامه ها، اعلاميه ها، و مصاحبه هاي آن حضرت كه در تنظيم كتاب مورد استفاده قرار گرفته اند، آورده شده است.
علي خامنه اي، تدوين زير نظر: معاونت تبليغات و روابط عمومي.- [تهران]: ارتش جمهوري اسلامي ايران، اداره عقيدتي - سياسي، 1370.
252 ص.: مصور: عكس (رنگي).
حضرت آيت الله خامنه اي رهبر معظم انقلاب از بدو پيروزي انقلاب اسلامي در مواضع و مشاغل مختلف از نمايندگي حضرت امام (ره) در وزارت دفاع، نمايندگي امام (ره) در شوراي عالي دفاع، رياست جمهوري، رياست شوراي عالي دفاع و رهبري امت اسلامي هميشه ارتش جمهوري اسلامي را به مانند پدري مهربان، معلمي دلسوز و استادي مدبر راهنمايي و ارشاد فرموده، مورد مهر و لطف خود قرار داده اند. ايشان به مناسبتهاي گوناگون در واحدها و مراكز آموزشي ارتش، خطبه هاي نماز جمعه، گردهمايي فرماندهان و پرسنل و هنگامي كه نظاميان قهرمان در حضورشان بوده اند (در جبهه هاي نبرد يا در تهران و شهرستان ها) ارتش را مورد حمايت قرار داده، راهنمايي و ارشاد فرموده اند. اهميت فرمايشات رهبر امت، اداره ي عقيدتي، سياسي ارتش را بر آن داشت تا سخنان ايشان را گردآوري و در مجلدي به چاپ برسانند. براي تنظيم مطالب ترتيب تاريخي
سخنراني ها در نظر گرفته شده است و مجموعه ي برگزيده ي سخنان رهبر معظم انقلاب فرمايشات ايشان از سال 1358 تا 22 / 10 / 1369 را دربر مي گيرد. در جاي جاي كتاب نيز عكسهايي از ايشان در مجامع مختلف چاپ شده است.
جواد محدثي.- قم: حوزه علميه قم، دفتر تبليغات اسلامي، مركز انتشاارت، (چاپ اول): 1378.
181 ص.- (دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، مركز انتشارات؛ 777: مسلسل انتشار؛ 1332).
[ صفحه 230]
عنوان پشت جلد به انگليسي:From Beach to Sea: A Collection of articles about scholars,.....
شمارگان: 5000 نسخه.
اثر حاضر، شامل مجموعه مقالاتي است كه در چهار بخش مجزا براي يادبود عالمان، فرزانگان، شهدا و شخصيتهاي بزرگ و نامدار نوشته شده است: «1- خورشيدها (بزرگان فقاهت و حكمت و عرفان)؛ 2- نادره ها (آشنايان شخصي نويسنده)؛ 3- از جبهه تا شهادت (شهداي گرانقدر لشكر هفده علي بن ابي طالب (ع)) و 4- شهيدان گروهي». شهيدان مرتبط با دفاع مقدس عبارتند از: «حجت الاسلام فضل الله محلاتي، آيةالله حيدري ايلامي، سيد حسين سعيدي، حجت الاسلام موسوي دامغاني، حجت الاسلام عبدالله ميثمي، حجت الاسلام محمد شهاب، محسن حاجي جعفري، ماشاءالله قزويني، مهدي زين الدين، حجت الاسلام محسن روحاني، اسماعيل صادقي، جواد دل آذر، محمدحسين شيخ حسني، شهداي روحانيت، شهداي محراب و...»
تنظيم و تدوين دفتر مقام معظم رهبري.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، (چاپ اول): 49،1379 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Reforms: Guidelines and Challenges
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر، سخنان حضرت آيت الله خامنه اي در جمع كارگزاران نظام و شامل رهنمودها و نكاتي در هشدار به مسؤولان نظام در خصوص ترفندهاي آمريكا در مقابله با جمهوري اسلامي ايران است. ايشان در مقام مقايسه با نظام فروريخته ي شوروي سابق در زمان گورباچف، و اين كه آمريكا چنين تصوري را درباره ي جناب آقاي خاتمي رئيس جمهوري ايران و كشور ايران داشته اند، به ملت غيور ايران و پيماني كه با
مسؤولان نظام بسته اند اشاره كرده، ضمن برشمردن عشق مردم به دين اسلام، خاطره ي ميدانهاي جنگ را يادآور شدند كه چگونه مردم، براي احياي دين جگرگوشه هاي خود را به جبهه فرستاده، وقتي با پاره هاي تن آنها مواجه مي شدند، خدا را شكر كرده، برايشان گريه نمي كردند. حتي پدران و مادران شهدا از ناهنجاري ها گله مند هستند، ولي همچنان به شهيد شدن فرزندانشان افتخار مي كنند.
روح الله خميني، رهبر انقلاب و بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران؛ تنظيم و گردآوري: منوچهر وكيليان.- تهران: ياسر؛ وزارت ارشاد اسلامي، اداره كل تبليغات و انتشارات، (چاپ اول): 150.1362 ص.
كتابنامه: ص. 150 - 143.
امام (ره) رهبر و مقتداي تمام رزمندگاني بود كه با عشق به حسين (ع) نداي او را لبيك گفته، براي ياري اسلام و انقلاب به جبهه هاي جنگ عليه باطل شتافتند. شنيدن مفهوم جنگ و شهادت از زبان پير جماران و رهبر انقلاب شيرين است. كتاب امام و جنگ و شهادت در دو بخش با تفكيك موضوعي به دو مسأله ي جنگ و شهادت مي پردازد و با استفاده از گزيده ي كلام امام (ره)، اين دو مقوله را روشن مي سازد. در اين كتاب، سخنان رهبر فقيد انقلاب با استفاده از مجموعه ي پيامها و سخنراني هاي آن حضرت (كه توسط گروه پژوهشي امور هنري و نمونه سازي وزارت آموزش و پرورش با همكاري روزنامه ي جمهوري اسلامي در مقاطع شش ماهه از اول سال 1359 گردآوري شده است) برگزيده شده اند و در پايان هر يك از نقل قول ها شماره ي جلد و صفحه ي مربوطه ذكر شده است. ليست كامل مراجع نيز در پايان كتاب ارائه شده است.
[ صفحه 231]
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 1361 .250،[35]ص.
در كتاب «امام در برابر صهيونيسم»، كه مجموعه ي ديدگاهها و فرمايشات امام درباره ي رژيم اشغالگر قدس است، در مناسبتهاي مختلف - بارها - به مسايل جنگ تحميلي اشاره شده است. از جمله در پيامي كه به مناسبت هفته ي جنگ است، فرموده اند: «قدرتي كه بايد صرف برانداختن اسرائيل شود، صرف مبارز با حزب بعث
عراق مي شود»؛ يا در پيام به ملت و ارتش عراق از آنها مي پرسند كه با كي و با چه انگيزه اي مي جنگند؟ در سخنان امام با سفراي كشورهاي اسلامي هم از حمله ي صدام به ايران ياد شده است. در ديدار با پرسنل هوانيروز از تجاوز عراق به خاك ايران صحبت كرده اند و راه نجات صدام را انتحار دانسته اند. در پيامهاي ديگر، به مناسبتهاي: فتح خرمشهر، روز پاسدار، پانزده خرداد 61، روز قدس سال 61، و در ديدار با نمايندگان مجلس و فرماندهان سپاه در سال 61 و در موارد متعدد ديگري نيز مطالبي درباره ي دفاع مقدس ذكر شده است.
تهيه و كار اداره عقيدتي سياسي ارتش جمهوري اسلامي ايران - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، اداره عقيدتي سياسي، (چاپ اول): 210.1365 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب شامل نظريه ها و رهنمودهاي حضرت امام خميني (ره) درباره ي ارتش جمهوري اسلامي ايران است كه از سال 1342 لغايت 11 / 5 / 1365 در بيانات ايشان آمده است. در اين فرمايشات، مطالبي در خصوص جنگ و دفاع مقدس و نقش ارتش موجود است. از آن جمله مي توان بيانات حضرت امام (ره) را در جمع گروهكهاي زير ذكر كرد: «دانشجويان دانشكده ي افسري و فرماندهان ارتش؛ گروهي از پرسنل نيروهاي هوايي (پايگاه آذربايجان شرقيق)؛ پرسنل ژاندارمري؛ فرماندهان، افسران و درجه داران نيروي دريايي؛ اعضاي شوراي فرماندهي سپاه پاسداران؛ مردم مرزنشين كشور؛ اعضاي خانواده ي شهداي نيروي هوايي؛ به مناسبت پيروزي رزمندگان اسلام در جبهه ي نوسود و...».
[تهران]: ستاد برگزاري سالگرد جنگ تحميلي: [بي تا]. 80 ص.
شمارگان: 50000 نسخه.
مندرجات: 1. چرا جنگ؛ 2. جنگ و بركات آن؛ 3. قبول سازش نابودي اسلام است؛ 4. جهاد براي حفظ مكتب؛ 5. ملت خوب و بي نظير؛ 6. ما پيروزيم؛ 7. لشكريان امام زمان؛ 8. وحدت رمز پيروزي.
اين كتاب مجموعه اي از ديدگاه هاي امام (ره) در مورد جنگ است كه توسط ستاد برگزاري سالگرد جنگ تحميلي تهيه شده است. اين كتاب مشتمل بر 8 فصل مي باشد. در فصل اول حضرت امام انگيزه ي جنگ را ترس ابرقدرت ها از اسلام معرفي مي كنند. در بخش دوم از مزاياي جنگ مثل قدرت ارتش، ملت و قدرت اسلام و همدوشي زنان با مردان در جبهه ها سخن مي گويند و جنگ فعلي را جهاد مي دانند.
در بخش سوم، بيانات امام حاكي از اين است كه قبول سازش، در شرايط آن روز، باعث نابودي اسلام مي شود و كشور اسلامي و اسلام را به تباهي مي كشاند و صلح بين اسلام و كفر بي معني است. در بخش چهارم، امام جنگ را جهاد براي حفظ و دفاع از اسلام مي دانند و معتقدند كه اين جنگ، جنگ حق عليه باطل است. در بخش پنجم، ايشان ملت دلاور را مورد تفقد و تحسين قرار مي دهند. در بخش ششم مي فرمايند كه جوانان ما از هيچ قدرتي هراس ندارند و دشمن را فراري مي دهند. در فصل هفتم و هشتم به تقدير از قواي مسلح مي پردازند و بشارت بهشت به رزمندگان مي دهند و از ملت مي خواهند كه در پشت جبهه از رزمندگان حمايت كنند.
[ صفحه 232]
[تهران]: وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح، سازمان عقيدتي سياسي،[؟؟13].36ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب كه متن آن خوشنويسي شده است، به دستخط مبارك حضرت امام (ره) نيز مزين شده و حاوي پيامهاي امام به مناسبت روز ارتش (در تاريخهاي 28 / 1 / 1358 و 28 / 1 / 1368) همراه با بخشي از وصيتنامه سياسي - الهي آن حضرت خطاب به نيروهاي مسلح است. همچنين در بخشهاي بعد، فرازهايي از سخنان آيت الله خامنه اي در اولين ديدار با نماينده ي رهبري، وزير دفاع و فرماندهان نيروهاي مسلح، پس از رحلت حضرت امام (ره) و عكسهايي در رابطه با رحلت حضرت امام و از مقام معظم رهبري (حضرت آيت الله خامنه اي)، بدون زيرنويس، به چاپ رسيده است.
تهيه كننده مركز تحقيقات اسلامي نمايندگان ولي فقيه در سپاه.- قم: نمايندگي ولي فقيه، مركز تحقيقات اسلامي، (چاپ اول): 96.1371 ص.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب حاضر شامل بيانات و سخنان حضرت امام خميني (ره) درباره ي سپاه پاسداران و نيروهاي نظامي بوده، در سه فصل ارائه شده است: «پاسداراي از خود، پاسداراي از اسلام و پاسداري از انقلاب و كشور». فصل اول مربوط است به اخلاص، اجتناب از غرور، اعتقاد به امدادهاي غيبي، مردمي بودن و استقامت و صبر. در فصل دوم، سخنان آن حضرت درباره ي لوازم پاسداري از اسلام ارائه شده است. و در فصل سوم به موضوع عدم دخالت در سياست، حفظ نظم و اطاعت از فرماندهي، وحدت و همكاري با ارگانها و نهادهاي مختلف كشور و همكاري و هماهنگي با قواي نظامي و انتظامي پرداخته شده است.
تهيه كننده سازمان عقيدتي سياسي وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح، مديريت عقيدتي سياسي اتكا.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، مركز چاپ و نشر، 59.1371 ص.
بخش كوتاهي از رهنمودهاي رهبر معظم انقلاب اسلامي در اين كتاب، در ارتباط با هشت سال دفاع مقدس مي باشد. بخشهايي از جملات ايشان چنين است: «طبقه ي محروم جامعه به علت اين كه در جبهه حضور داشتند، بايد توجه خاص به آنها شود و مرفهين اين هشت سال جنگ را متوجه نشدند». «اين كشور را هشت سال ويران كردند و حالا امروز در امريكا دارند اسناد همكاري امريكا با عراق در جنگ را افشا مي كنند». «در اين چند سال كمكهاي عظيمي به عراق شد. شرق و غرب با هم همدست شدند و اين جنگ را به راه
انداختند و مملكت را ويران كردند». «اگر نيروهاي مؤمن و بسيجي و حزب اللهي يعني همين عامه ي مردم مؤمن، همين هايي كه جنگ را اداره كردند، نبودند، ايران در جنگ در مقابل دشمنان گوناگون، در اين چند سال شكست مي خورد و آسيب پذير مي شد». «در طول هشت سال جنگ تحميلي، دشمن علنا در مقابل ايران صف آرايي كرد». «ظاهرا مقابل ايران، عراق بود ولي پشت سر آن، آمريكا، ناتو و همه ي مرتجعين بودند». «بارها در طول جنگ حقيقت گفته شد ولي كسي باور نكرد. اما امروز همان كسان به اين جنايات اعتراف مي كنند».
[ صفحه 233]
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مديريت انتشارات، واحد تبليغات و انتشارات، (چاپ اول): 220.1370 ص.
اين كتاب، برگزيده اي از پيامهاي حضرت امام خميني (ره). شامل موارد زير است: 1- اعلان برائت از مشركين مرداد 1366) بخشي از اين پيام در ارتباط با جنگ تحميلي است)؛ 2- پيام به مردم ايران جهت حضور در انتخابات [سومين دوره انتخابات مجلس (11 / 1 / 67)]، (در اين پيام حضرت امام (ره) مي فرمايند كه دشمن سعي دارد مردم را از صحنه انقلاب دور كند و...)؛ 3- پيام به مجمع بزرگ فرماندهان سپاه (26 / 6 / 67)، [حضرت امام (ره) در اين پيام با توجه به شرايط كشور به فرماندهان توصيه مي فرمايند كه آماده و مهيا باشند و از فكر آمريكا و شوروي غافل نباشند]؛ 4- پيام استراتژي انقلاب (21 / 4 / 67؛ 5- پيام بازسازي (11 / 7 / 67) [امام خميني (ره) در پاسخ به نامه ي رؤساي سه قوه ي وقت در خصوص بازسازي، ارشاداتي مي فرمايند.] موارد ديگري از
جمله پيامهاي ايشان به گردهمايي سراسري فرماندهان بسيج (2 / 9 / 67)، پيام آن حضرت به گورباچف (دي ماه 67)، پيامي به روحانيت و پيامهاي ارزشمند ديگر نيز در كتاب وجود دارند.
به اهتمام علي بني لوحي.- تهران: مؤسسه فرهنگي دانش و انديشه معاصر، (چاپ اول): 272.1378 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Imam Khomeini (May his spirit be Sanctified) in depecting I.R.I Foreign Policy
شمارگان: 10000 نسخه.
به مناسبت يكصدمين سالگرد تولد بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران حضرت امام خميني (ره)
اين كتاب، گزيده ي پيامها و سخنراني هاي امام راحل در ارتباط با «موضع گيري هاي رهبر فقيد انقلاب اسلامي (ره) عليه دولت آمريكا» است كه با استفاده از مجموعه ي «صحيفه ي نور» تهيه شده است. از جمله فرمايشات امام در گزيده ها، اشاره است به مسأله ي تحت سلطه بودن كشورهاي اسلامي و مسأله ي دولت عراق به عنوان دولت تحت نفوذ آمريكا، جنگ صدام تكريتي آمريكايي و اين كه او گول آمريكا را خورده است. نمونه هاي متعددي در ارتباط با جنگ در كتاب موجود است از جمله: «صدام اگر عقل داشت و آمريكا به او مي گفت حمله به ايران بكن، خلاف او را مي كرد»؛ «پيروزي ما در جنگ، خطري براي آمريكاست»؛ «شما (آمريكا) صدام و منافقين را فرستاده ايد»؛ «من استرجاع براي پشتيباني بسياري از حكومتها، از اسرائيل و صدام، اين دو ولد نامشروع آمريكا مي كنم»؛ «اگر چنانچه قدرت آمريكا نبود، صدام هم نمي توانست كه اين كار احمقانه را بكند» و...
تهيه و تنظيم: اداره كل دفتر رياست و روابط عمومي بنياد شهيد انقلاب اسلامي.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، روابط عمومي، (چاپ اول): 135.1376 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي است از متن سخنراني هايي كه آقاي هاشمي رفسنجاني در جمع خانواده هاي شهيدان شهر تهران و ديگر شهرستانهاي كشور و مسؤولان بنياد شهيد و ديگر مناسبتها، از
تاريخ 8 / 4 / 69 تا 14 / 3 / 74، ايراد نموده است؛ مناسبتهايي چون: بازديد از كارخانه ي راديو شهاب، افتتاح اردوگاه ايثار، افتتاح دانشكده ي دندانپزشكي دانشگاه شاهد، افتتاح شركت سيمكات تبريز و نظاير آن.
[ صفحه 234]
+ مطالب سخنراني ها درباره ي شهيد (به ويژه شهيدان دوران دفاع مقدس)، شهادت، خانواده ي شهدا و بنياد شهيد است. متن لوح تقدير خانواده ي شاهد در هفته ي دولت سال 74 و متن لوح تقدير بنياد شهيد در مراسم فارغ التحصيلي دوره دكتري دندانپزشكي دانشگاه شاهد نيز در كتاب ارائه شده است.
تنظيم سعيد معدني، عليرضا پيرخائفي؛ به سفارش كميته علمي همايش ايثارگران و شوراهاي اسلامي شهر.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 78.1380 ص.
كتابنامه: ص. [75]- 78.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب - كه به مناسبت برگزاري «همايش ايثارگران و شوراهاي اسلامي شهر» تهيه شده است - به بررسي امتيازاتي مي پرازد كه در كشورهاي جهان براي ايثارگران و خانواده ي آنها قايل مي شوند و خدماتي كه به آنها ارائه مي دهند مواردي از قبيل: «خدمات آموزشي، فرهنگي و عمومي، مستمري، بازنشستگي، مسكن، حقوق و مزايا، اشتغال و كاريابي، اعطاي وام، امتيازات مخصوص كشته شدگان، تعاون و امور اجتماعي و...». كشورهاي مورد بررسي عبارتند از: «آذربايجان، آلمان، آمريكا، اتريش، ارمنستان، بوسني و هرزگوين، پاكستان، تاجيكستان، تركيه، چين، روسيه، ژاپن، عراق، فرانسه، فنلاند، كانادا، كرواسي، كره جنوبي، كره ي شمالي، كوبا، كويت، ليبي، و هند».
تدوين مهدي مرندي؛ استخراج و تنظيم معاونت پژوهشي مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره).- تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره)، (چاپ اول): 1380.
421 ص.- (تبيان، آثار موضوعي؛ دفتر بيست و نهم).
عنوان پشت جلد به انگليسي:Basseej in the Thought of Imam Khomeini
كتابنامه: ص. [421- 399].
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، شامل بيانات حضرت امام خميني (ره) درباره ي بسيح است. تنظيم و ترتيب پيامها به ترتيب توالي تاريخ صدور آنها است و در زير هر پيام، تاريخ آن درج شده است. مجموعه ي حاضر در شش فصل تدوين گرديده است. فصل اول، به تاريخچه ي بسيج در صدر اسلام، دوران قبل از پيروزي انقلاب و بعد از آن اختصاص دارد.
فصل دوم، به اهداف و مأموريت هاي بسيج مردمي مي پردازد كه بخشي از اين مأموريت ها در مورد انقلاب و دفاع مقدس بوده و بخش ديگر آن، مربوط به وظايف مسلمانان در داخل و خارج كشور است. در فصل سوم، جايگاه و منزلت بسيجيان و در فصل چهارم، مسؤوليت هاي اخلاقي آنها مورد بررسي قرار گرفته است. فصل پنجم به تأثيرات بسيج مردمي در انقلاب و فصل ششم نيز به معرفي نقش بسيج مردمي در هشت سال جنگ تحميلي اختصاص يافته است. در پايان كتاب فهرستي بر اساس تاريخ، مناسبت، مآخذ، جلد و صفحه ي مربوط به پيامها ارائه شده است.
تهيه و تنظيم: بخش اطلاعات و تحقيقات اجتماعي سازمان تبليغات اسلامي.- تهران: اميركبير، (چاپ اول): 224.1366 ص.: مصور، عكس.
[ صفحه 235]
شمارگان: 10000 نسخه.
جلد اول اين كتاب در ارتباط با دفاع مقدس مطلبي ندارد.
جلد دوم مجموعه ي «بلاغ»، شامل مجموعه ي پيامها، رهنمودها و فرمايشات امام خميني (ره) در سال 1359 است كه بر اساس موضوع محتواي مطالب تقسيم شده است. برخي از موضوعاتي كه در كتاب در نظر گرفته شده، عبارت است از: «آزادي، ابرقدرتها، اخلاق، استقامت، استقلال، اسلام، انجمنهاي اسلامي، انقلاب، امتحان، ايمان، پيروزي، تبليغات، تعليم و تربيت، تزكيه، تهذيب، آموزش، تفرقه، تشتت، جدايي، تقوي، تكاليف و وظايف و تمدن.» حضرت امام (ره) در متن پيامها، رهنمودها و فرمايشات خود، در خصوص رزمندگان، جنگ ايران و عراق و شهدا و خانواده ي محترم آنها مطالبي بيان فرموده اند. تصاويري هم از جبهه هاي نبرد و رزمندگان اسلام و نيز ظلم و ستم به مردم از سوي ابرقدرتها، بدون زيرنويس، ارائه شده
است.
تهيه و تنظيم: بخش اطلاعات و تحقيقات اجتماعي سازمان تبليغات اسلامي.- تهران: اميركبير، 454.1366 ص.: مصور، عكس.
اين كتاب، جلد سوم از مجموعه گفتارهاي حضرت امام خميني (ره) در سال 1359 است كه به صورت موضوعي تنظيم شده است. در اين كتاب، مطالبي درباره ي معلولان، مصدومان و مجروحان و جانبازان انقلاب، صدام، ملت عراق، ارتش عراق، دولت عراق و بعضي مطالب ديگر درباره ي جنگ آمده است. از صفحه 248 تا 316 كتاب نيز مجموعه ي سخنان امام در مورد جانبازان دفاع مقدس، بمباران شهرها و جنگ تحميلي صدام، دخالتهاي آمريكا در جنگ تحميلي و ساير مسايل مربوط به جنگ و همچنين عشاير و ملت شريف عراق و مسايلي از اين نوع است.
گردآورنده: محمدقاسم فروغي جهرمي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، معاونت تبليغات و انتشارات نيروي زميني، مديريت انتشارات، 1371.
48 ص. (مجموعه بيانات رهبري؛ 2).
كتاب «پاسداران عاشورايي» مجموعه فرمايشات حضرت آيت الله خامنه اي در سخنراني مورخ 6 / 11 / 71 در جمع پاسداران انقلاب اسلامي مي باشد. ايشان در اين سخنراني به اهميت عاشورا و واقعه ي كربلا، خطراتي كه اسلام را تهديد مي كند (دشمنان خارجي و اضمحلال داخلي) اشاره كرده اند. بيانات رهبر معظم مبين الگو بودن حادثه ي عاشورا به سبب تلفيق جهاد با دشمن و جهاد با نفس در اعلي مرتبه ي آن است. سپس در مبحث «چرا امام حسين (ع) يك پاسدار است؟» به اهميت قيام امام حسين مي پردازند و در بحث اين كه دشمن چگونه از درون ما را به تباهي مي كشاند، مي فرمايند: دشمن بيدار است و منتظر است غفلتي در ما به وجود آيد تا ضربه بزند؛ دشمن سعي مي كند
اراده ي ما را تضعيف كند تا به هدف خود برسد؛ هرگز نبايد با دشمن سازش و آشتي كرد.
[گردآورنده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي].- [تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، [بي تا]. 77 ص.
كتاب حاضر نگرشي است به مسأله ي دفاع در كلام حضرت امام «ره»؛ كه در طول سال هاي قبل و بعد از انقلاب
[ صفحه 236]
اسلامي به مناسبت هاي مختلف فرموده اند. كتاب در دو بخش تنظيم شده است: «دفاع» و «نقش زنان». در بخش دفاع، فرازهايي از پيام حضرت امام با موضوعهاي زير آمده است: تكليف بودن حفظ جمهوري اسلامي تا آخر (20 / 3 / 1365)؛ جنگ عقيده بودن دفاع مقدس (29 / 4 / 1367)؛ چون مقصد اسلام است، همه ي مردم بايد براي جلوگيري از كفر و الحاد و هجوم بيگانگان مهيا باشند (26 / 1 / 1364)؛ دفاع براي احقاق حقوق فقرا در جوامع بشري تا آخرين قطره خون (21 / 4 / 1364)؛ ايستادگي در مقابل ظلم و تعدي به عنوان يك تكليف (1 / 1 / 1364)؛ اهميت بسيج براي دفاع (26 / 1 / 1364).
در بخش دوم نيز اين عناوين آمده است: مبارز بودن همه ي ملت از زن و مرد (19 / 2 / 1358)؛ افتخار اين كه بانوان و زنان در صحنه هاي فرهنگي و اقتصادي و نظامي حاضر و همدوش مردان در راه تعالي اسلام و مقاصد قرآن كريم فعاليت دارند (26 / 11 / 1362)؛ درود بر زناني كه در صف اول مجاهده بودند (17 / 1 / 1358)؛ پيشقدم بودن زنان جبهه، (كه مظهر عفاف هستند) در نهضت و
در ايثار مال (27 / 2 / 1358).
ميرحسين موسوي.- تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامي، (چاپ اول): 1377 [146] ص.، نمونه.- (جنگ انديشه؛ 1).
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب، دربردارنده ي پنج گفتار از «مهندس ميرحسين موسوي» و شامل عناوين زير است: «تبلور آينده در كارنامه ي ده ساله ي انقلاب»، «امام خميني (ره) و مشاركت سياسي مردم»، «امام خميني (ره) و احياي تفكر ديني»، «دستاوردها و درسهاي دفاع مقدس» و «توطئه يا توهم توطئه». در تمامي اين گفتارها مطالبي درباره ي دفاع مقدس و شرايط اقتصادي و سياسي كشور گفته شده است. علاوه بر آن، در گفتار «دستاوردها و درسهايي از هشت سال دفاع مقدس»، درباره ي رهايي از يوغ استثمار، معرفي اسلام راستين به جهانيان، اوج گيري انقلاب، ايجاد خودكفايي و اتكاء به خود و تحقق استقرار روح اسلام انقلابي در كشور صحبت شده است.
[گردآورنده] جهاد دانشگاهي خراسان.- مشهد: جهاد دانشگاهي خراسان،[؟؟13].216ص.
شمارگان: 15000 نسخه.
كتاب حاضر مجموعه اي از سخنراني هاي «حجت الاسلام والمسلمين هاشمي رفسنجاني» است كه بين خرداد ماه 1358 تا پايان مهرماه 1360 در مناسبتها و در موضوعهاي مختلف بيان شده است، مطالب از روزنامه جمهوري اسلامي گردآوري و زير هر يك، مأخذ و تاريخ آن ذكر شده است. برخي از موضوعهاي اين مجموعه عبارتند از: «امام، انقلاب و مكتب، جنگ (ماهيت رژيم بعث عراق، علل تجاوز عراق به ايران، جنگ به عنوان مسأله ي داخلي، اثرات جنگ، كيفيت جنگ، موضع ابرقدرتها در قبال جنگ تحميلي و صلح و مسأله ي سازش)، دشمنان داخلي انقلاب، دشمنان خارجي انقلاب، ارگانهاي رسمي جمهوري اسلامي ايران و سياست خارجي ايران در رابطه با مجامع بين المللي،... و تاريخچه ي مجاهدين خلق از زبان حجت الاسلام والمسلمين هاشمي رفسنجاني».
گردآوري: جهاد دانشگاهي مركز خراسان.- تهران: نشر صابرين، 211، 1631 ص.
اين كتاب به مناسبت آغاز پنجمين سال انقلاب اسلامي ايران و دهه ي فجر سال 1361 منتشر شده است.
[ صفحه 237]
كتاب به دو بخش تقسيم مي شود. بخش اول كتاب نگاهي كوتاه به زندگي شهيد رجايي دارد. وي در سال 1312 در قزوين به دنيا آمد. در سن چهار سالگي پدرش را از دست داد و تحت سرپرستي مادر و تنها براردش، كه هم معلم و هم پدرش بود، به زندگي خود ادامه داد. وي از شاگردان آقاي طالقاني بود و با رژيم مبارزه مي كرد كه اين مبارزات تا پيروزي انقلاب ادامه داشت. بخش دوم، سخنان به چاپ رسيده ي آن شهيد در روزنامه جمهوري اسلامي، مجله ي سروش و مجله ي
پيام انقلاب درباره ي موضوعات روز است؛ از جمله: جنگ (كه در دوران نخست وزيري و رياست جمهوري ايشان موضوع عمده اي بود)، سياست هاي خارجي، كنفرانس ها و مجامع بين المللي، دشمنان خارجي انقلاب، ولايت فقيه و مسأله ي رهبري، اقتصاد - مكتب و انقلاب، آموزش و پرورش و رابطه ي معلم و دانش آموز، گروگانگيري، مسائل مختلف داخلي، روحانيت، مسجد، نماز، شهدا، امنيت و نقش زنان در انقلاب.
از سخنان آن شهيد: ما زمان جنگ را با شهات خويش تعيين مي كنيم زيرا ما دشمن متجاوز را تحمل نخواهيم كرد.
[گروه پژوهشي دفتر پژوهش امور هنري و نمونه سازي وزارت آموزش و پرورش، با همكاري روزنامه جمهوري اسلامي؛ ابتكار و تنظيم مسعود نوري].- تهران: نور، (چاپ اول): 1360.[460] ص.
عنوان ديگر: پيام [ج.]3: حاوي كليه پيامها و سخنراني هاي امام خميني رهبر انقلاب اسلامي جهاني و بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران در شش ماهه اول سال 1360.
شمارگان: 20000 نسخه.
كتاب حاضر، شامل متن پيامها و سخنراني هايي است كه امام خميني (ره) از آغاز سال 1360 لغايت 27 / 6 / 1360 (هفته ي جنگ) ايراد فرموده اند. ايشان مطالب بسياري درباره ي دفاع مقدس (در سخنراني ها و پيامها) اظهار داشته اند؛ از جمله، بيانات به مناسبت: «ديدار با خانواده ي شهدا و معلولان جنگ تحميلي عراق، ديدار با خلبانان نيروي هوايي، ديدار با مسلمانان رانده شده از عراق، ديدار با پرسنل نيروي دريايي و پاسداران هرمزگان، ديدار با روحانيون اهل سنت كردستان، ديدار با گروهي از رزمندگان اسلام عازم جبهه هاي جنگ، شهادت دكتر چمران، پيروزي هاي رزمندگان اسلام و آزاد شدن شهر نوسود، ديدار با فرماندهان نيروي هوايي و...».
مصطفي چمران.- قم: قيام،[؟1364].48 ص.
مندرجات: بعث عراق در ارتباط با صهيونيست جهاني؛ انقلاب اسلامي ايران و توطئه مزدوران.
اين كتاب، شامل دو قسمت است؛ بخش اول، سخنراني دكتر چمران است كه عينا از نوار استخراج و در كتاب، چاپ شده است و هدف از چاپ اين گفتارها، آشنايي با خصوصيات فكري او ذكر شده است. اين سخنراني در ارتباط با جنايات رژيم صدام و همكاري صهيونيستها با اوست. بخش دوم از توطئه هايي سخن مي گويد كه استكبار جهاني و مزدورانش در رابطه با انقلاب اسلامي ايران اعمال كرده اند.
فخرالدين حجازي.- تهران: بعثت، (چاپ اول): 1362. 146، [4] ص.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
كتاب «جنگ از ديدگاه نهج البلاغه» شامل سلسله درسهايي است كه در كلاسهاي تشكيل شده در جبهه ها توسط نگارنده براي رزمندگان اسلام تدريس شده است. در اين راستا، ضمن طرح سخناني از امام علي (ع) درباره ي
[ صفحه 238]
موضوعهاي متعددي در ارتباط با جنگ و جهاد، مقايسه اي بين آن مطالب با جنگ ايران و عراق شده است. براي مثال، در مبحث «لباس ذلت» آمده است كه تا قبل از انقلاب و جنگ تحميلي، مردم ايران داراي چنين وجهه اي در دنيا نبوده اند. از جمله ساير موضوعهاي مطرح شده در كتاب، مي توان به موارد زير اشاره كرد: «سرنوشت ملتي كه با دشمن در خانه ي خود مي جنگد، در چگونگي مقابله با اشغالگر، فرق ميان جنگ و مهماني، رفتار سربازان اسلام با زنان، خانه ي ما تنها ايران نيست و...». متن كتاب، شامل متن عربي و در بعضي قسمتها همراه با ترجمه ي متون عربي نيز هست.
گردآورنده: دفتر مدرسه ي علميه امام اميرالمؤمنين (ع).- [مشهد]: مؤسسه تحقيقاتي و انتشاراتي امام اميرالمؤمنين (ع)، 1404 ق مساوي 118.1363 ص.: نمونه.
عنوان ديگر: جنگ تحميلي از ديدگاه آيةالله العظمي شيرازي.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب شامل برخي از پيامها و بيانيه هاي مرجع عالقيدر «آيةالله العظمي شيرازي» در رابطه با جنگ و جريانات توطئه آميز ضد انقلابيون داخل و خارج كشور است. مواردي چون: «ملت مسلمان و مبارز ايران و ملت مسلمان و مظلوم عراق، در رابطه با تجاوزات رژيم بعث عراق، به علماي آبادان، به امام جمعه ي باختران، به علماي اهواز،
به امام جمعه ي دزفول، در رابطه با شكستن حصر آبادان و گشودن جاده ي ماهشهر، به مناسبت سقوط هواپيما و به شهادت رسيدن فرماندهان نظامي، در رابطه با پيروزي عمليات بيت المقدس به مناسبت فتح خرمشهر، بمباران شهر ايلام و به مناسبت سومين سالگرد جنگ تحميلي» موضوعات برخي مطالب كتاب هستند. در پايان كتاب، بريده ي روزنامه هاي مختلفي در مورد فعاليت آيت الله العظمي شيرازي در جبهه ها و خاطراتشان از جبهه هاي جنگ و همچنين سخنان ايشان در مورد جنگ تحميلي آورده شده است.
تدوين مصطفي ايزدي؛ تهيه و تنظيم مركز مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات، 1367.
217 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب حاوي بيانات و مصاحبه هاي آيت الله منتظري در ديدار با خبرنگاران و اقشار مختلف و در خطبه هاي نماز جمعه و قم و نيز در هنگام تدريس است. وي در خصوص جنگ و حوادث مربوط به آن بياناتي ايراد كرده است؛ از جمله «علل، انگيزه ها، ماهيت حزب بعث عراق و صدام، نهضتهاي اسلامي، وابستگي رژيم عراق به دولتهاي استعمارگر، حاميان عراق در جنگ، اسلامي بودن دفاع مقدس ايران، توصيه ي مردم به صبر و استقامت تا پيروزي نهايي، ماهيت صلح تحميلي، محاكمه ي متوليان مراكز جهاني و حاميان صدام، مهاجران، مصدومان و آسيب ديدگان جنگ». توصيه هايي به رزمندگان، خانواده ي جانبازان و شهدا و پند و اندرزهايي به مسئوولان و مردم براي رسيدگي به خانواده ي شهدا در ميان مطالب كتاب چشم مي خورد. در پايان كتاب، فهرست راهنماي مطالب كتاب به چاپ رسيده است.
[ صفحه 239]
[تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 27.1363 ص.
كتاب حاضر، حاوي سخنان «محسن رضايي» - فرمانده ي كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي - پيرامون استراتژي در جنگ تحميلي و تغييرات آن است. عناوين اين سخنراني ها عبارتند از: «علل اميدواري ما به آينده (دلايل ايماني به سربردن امت در شرايط حساس ضعفهاي عميق دشمن)، گذري كوتاه بر تجارب چهار ساله ي جنگ (سال اول توأم با شكست بني صدر، سال دوم سراسر پيروزي و سال سوم و چهارم، جنگ)، استراتژي نظامي تابع استراتژي سياسي (استراتژي نظامي تابع استراتژي سياسي است و لذا بايستي
متأثر از آن باشد) استراتژي اوليه ي قادسيه صدام (ناكام ماندن استراتژي اوليه ي قادسيه ي صدام و علل آن، استراتژي رزمندگان اسلام، تغيير استراتژي دشمن و توقف استراتژي خودي، اصول جنگ مورد استفاده ي دشمن، استراتژي جامع والفجر».
تهيه و تنظيم از مديريت سياسي ايدئولوژيك نيروي زميني.- تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي زميني، مديريت سياسي ايدئولوژي، (چاپ اول): 1361[280]ص.
عنوان روي جلد: در جستجوي راه كلام امام (دفتر دوم): جنگ تحميلي و دفاع اسلامي.
كتابنامه: ص. [280].
اين كتاب در همين سال توسط انتشارات اميركبير با عنوان «در جستجوي راه از كلام امام: دفتر دوم، جنگ و جهاد» و با عنوان روي جلد «جنگ و جهاد از بيانات و اعلاميه هاي امام خميني از سال 1341 تا 1361» نيز منتشر شده است.
كتاب حاضر شامل بيست مبحث گزيده درباره ي جهاد و دفاع، از بيانات حضرت امام خميني (ره) است. عناوين مباحث عبارتند از: «تعريف دفاع و جهاد در اسلام؛ اهداف و انگيزه ي ابرقدرتها و صدام از تحميل جنگ به ايران؛ كارشكني و توطئه هاي ضد انقلاب و مخالفان جمهوري اسلامي؛ پيام و رهنمود به ارتش و ملت عراق؛ مقايسه ي عملكرد ارتش اسلامي با لشكر كفر صدامي؛ تبليغات؛ رهنمود، تذكر و اخطار به ملتها و دولتهاي جهان؛ هيأت هاي صلح و موضع جمهوري اسلامي ايران؛ تأكيد بر وحدت و هماهنگي نيروهاي مسلح؛ رهنمود و فرمان به فرماندهان و پرسنل نيروهاي مسلح؛ پيام و رهنمود به ملت مسلمان ايران و رزمندگان نيروهاي مسلح و تقدير از آنان؛ كمكهاي مردمي و فعاليت هاي پشت جبهه؛ تأكيد بر ضرورت شركت فعال مردم در جنگ به عنوان مهمترين مسأله؛ آينده ي جنگ؛
آثار و پي آمدهاي جنگ تحميلي؛ آثار قدرت ايمان به خدا؛ تبيين امدادهاي غيبي الهي؛ تأكيد بر اهميت جهاد با نفس و دعا براي رزمندگان».
تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، شوراي عالي جوانان، دبيرخانه (چاپ اول): 419.1380 ص.- (تبيان: آثار موضوعي؛ دفتر شانزدهم).
كتابنامه: ص. [419 - 395].
شمارگان: 10000 نسخه.
مندرجات: امام و جوانان؛ جوانان در رژيم طاغوت؛ جوانان و پيروزي انقلاب؛ انقلاب و تحول جوانان؛ وظايف جوانان در انقلاب؛ جوانان و دفاع مقدس؛ شهادت طلبي جوانان؛ تعليم و تربيت جوانان؛ هشدار امام به جوانان.
كتاب، مجموعه بيانات حضرت امام خميني (س) است كه در نه فصل به صورت موضوعي تنظيم شده است و فصلهاي ششم و هفتم آن در ارتباط با جوانان و دفاع مقدس هستند. فصل ششم (از صفحه ي 225 تا 251) به بيانات
[ صفحه 240]
حضرت امام (ره) از6 / 8 / 59 تا 15 / 3 / 65 اختصاص دارد. «جوانان و دفاع مقدس»، عنوان بخشي است كه در اين بخش در خصوص «ايستادگي جوانان، ايستادگي جوانان در مقابل قدرتها، بسيج الهي جوانان، سرافرازي جوانان رزمنده، اخلاص جوانان، عنايت خاص الهي به جوانان، و...» مطرح شده است. در فصل هفتم، صفحه ي 261 تا 266، بيانات حضرت امام (ره) از 4 / 10 / 59 تا16 / 5 / 65 آمده است. در اين قسمت، تحت عنوان «شهادت طلبي جوانان»، درباره ي «درس از وصيتنامه جوانان، شهادت بهترين جوانان، سيماي نوراني جوانان، افتخار به شهادت، شهادت به خاطر دفع قدرتها، شوق شهادت، جوانان شيفته ي شهادت، و...» مطالبي ارائه شده است.
به كوشش، يونس اصغري، با همكاري مقصود اصغري.- تهران: وزارت جهاد سازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس؛ مؤسسه فرهنگي مشتاقان فلاح، (چاپ اول):
1376[134] ص.: مصور (رنگي).
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
شمارگان: ذكر نشده است.
مطالب اين كتاب، شرح ديدگاههاي رهبران، مسؤولان كشوري و فرماندهان جنگ پيرامون نقش جهاد سازندگي در هشت سال دفاع مقدس است كه در سه فصل تنظيم شده است: فصل اول، ديدگاههاي رهبران نظام جمهوري اسلامي ايران؛ فصل دوم، ديدگاههاي مسؤولان كشوري و فصل سوم، ديدگاههاي فرماندهان جنگ. حضرت امام خميني (ره) در مورد جهاد سازندگي فرموده اند: «همه موفق باشند كه در اين جهاد شركت كنند و آن خرابه ها را بسازند و برادران خودشان را كمك كنند كه شايد هيچ عبادتي بالاتر از اين عبادت نباشد.»
از جمله شخصيتهاي ديگري كه در اين كتاب نظر آنها در ارتباط با جهاد سازندگي بيان شده است، مي توان از حضرت آيةالله خامنه اي (رهبر معظم انقلاب)، حجت الاسلام والمسلمين هاشمي رفسنجاني و تيمسار شهيد صياد شيرازي نام برد.
وزارت ارشاد اسلامي، دفتر تحقيقات اجتماعي.- تهران: وزارت ارشاد اسلامي، [؟137].
47 ص.: عكس.- (به ياد شهداي سوسنگرد: 1).
كتاب، گزيده اي از پيامهاي حضرت امام خميني (ره) درباره جنگ تحميلي است كه گردآوري و تنظيم شده است. اين پيامها به صورت موضوعي، تحت چهار محور موضوعي «چرا جنگ؟؛ جهاد في سبيل الله، نبرد كفر و اسلام؛ مهاجرين و انصار و مصالحه و سازش هرگز» گردآوري و تدوين شده است. اين پيامها نشان دهنده ي مواضع اصولي و خدشه ناپذير انقلاب و رهبران اين كشور در طول مدت جنگ و اعمال فشار اقتصادي از سوي ابرقدرتها هستند. از نظر بعد زماني، اين كتاب، پيامهاي حضرت امام (ره) در مورد جنگ را طي مدت دو سال بعد از پيروزي انقلاب
اسلامي دربر مي گيرد.
گردآوري و تنظيم واحد تحقيقات مؤسسه ي فرهنگي قدر ولايت.- [تهران]: مؤسسه ي فرهنگي قدر ولايت، 367.1374 ص.
كتاب حاضر، در يازده فصل، گزيده اي از بيانات مقام معظم رهبري بين سالهاي 1368 تا 1371 را ارائه داده
[ صفحه 241]
است. عناوين فصول يازدگانه كتاب به شرح زير است: فصل اول، اسلام. فصل دوم، سخنراني راجع به نبوت و امامت و چند تن از شهداي انقلاب اسلامي. فصل سوم، جهاد، حج، امربه معروف و نهي ازمنكر. فصل چهارم، قرآن و دين و ماديگري. فصل پنجم، امام، فقه و فقاهت. فصل ششم، ماهيت و اهداف انقلاب اسلامي. فصل هفتم، خبرگان و انتخابات. فصل هشتم، دفاع و نيروهاي مسلح. (در اين فصل، مقام معظم رهبري در مورد دفاع و آمادگي دفاعي و لزوم آن، نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران، ارتش جمهوري اسلامي ايران، سپاه پاسداران، نيروهاي انتظامي و بسيج فرمايشاتي ايراد فرموده اند و در هر بخش، به اهميت هر يك از اين نيروها اشاره كرده، لزوم وجود آنها را بيان نموده اند». فصل نهم، حزب الله و اقشار مختلف جامعه. فصل دهم، فرهنگ و اهميت و جايگاه آن. فصل يازدهم، مسلمانان جهان، فلسطين، عراق، بوسني و ساير كشورها و سلمان رشدي.
اداره سياسي، ايدئولوژيك ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامي ايران.- تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، ستاد مشترك، اداره سياسي ايدئولوژيك، (چاپ اول):[؟13].
56 ص.- (سلسله درسهائي از مكتب امام امت؛ 1).
شمارگان: ذكر نشده است.
در اين مجموعه، كه يكي از متون آموزشي تهيه شده در ادراه ي سياسي است، بيانات و پيامهاي حضرت امام خميني (ره) (حاوي رهنمودهايي در زمينه ي موضوعات زير)، گردآوري شده
است: «حضور در صحنه، تحقير دشمن و تضعيف روحيه ي وي، تقويت روحيه ي نيروهاي مسلح خودي، تقويت پشت جبهه، جلوگيري از عملكرد ستون پنجم، شكستن نيروهاي پشتيباني دشمن، مقابله از موضع قدرت و قاطعيت، ايجاد تكليف در جبهه دشمن، ضربه ي اقتصادي به دشمن، هدايت خط تبليغاتي، استقبال و پذيرش نبرد، رهبري حملات تدافعي و تهاجمي، رشد اخلاقيات جنگي، مراعات حدود جنگي، فرمان تشكيل شوراي عالي دفاع و نظم و هماهنگي قوا». در پايان نيز هدف ستون پنجم تشريح و لزوم جلوگيري از عملكرد آن بيان شده است. ايشان در فرمايشات خود كرارا از جنگ تحميلي عراق و دفاع مقدس نام برده، اشاراتي به آمريكا و ساير ابرقدرتها دارند.
علي خامنه اي؛ تهيه و تنظيم: حزب جمهوري اسلامي.- تهران: حزب جمهوري اسلامي، (چاپ اول): 1364.[418]،[40] ص. مصور.
مندرجات: تصوير مراسم نماز عيد فطر - تهران 1364؛ حكم تنفيذ رياست جمهوري اسلامي؛ پيشگفتار؛ مراسم تنفيذ حكم سومين رياست جمهوري اسلامي ايران؛ گزيده اي از مجموعه ديدارها و سخنراني ها و مصاحبه ها از نيمه دوم سال 1360 تا نيمه ي اول سال 1364.
در اين كتاب، به فعاليت هاي حجت الاسلام والمسلمين سيد علي خامنه اي طي خدمت چهار ساله، در مقام رياست جمهوري، (در كنار مسؤوليت هاي خطير ديگري، چون امامت جمعه ي تهران، و ايفاي نقش در اداره ي امور ارتش و سپاه) و همچنين، صفات اخلاقي برجسته ي ايشان اشاره شده است. مراسم تنفيذ حكم سومين رياست جمهوري اسلامي ايران - حجت الاسلام والمسلمين سيد علي خامنه اي - نيز به صورت خلاصه آورده شده است. فرازهايي از بيانات، پيامها، سخنراني ها و رهنمودهاي ايشان در طول چهار سال اول رياست جمهوري در مراسم مختلف نيز در
اين كتاب آمده است. رهنمودهاي مربوط به «جنگ و دفع تجاوز و انجام دفاع مقدس و رواج اخلاق اسلامي در جبهه ها، ارج گذاردن به شهدا، حفظ انسجام در ارتش و در جبهه، بازسازي مناطق جنگ زده و...» از جمله مطالب مندرج در اين كتاب است. در پايان كتاب، عكسهايي از رياست جمهور وقت در مراسم مختلف به چاپ رسيده است.
[ صفحه 242]
تهران: اطلاعات 520.1368 ص.: مصور، عكس.
اين كتاب، مجموعه ي 667 گفتار، رهنمود، سخنراني و خطبه ي نماز جمعه رهبر معظم انقلاب طي دومين دوره ي رياست جمهوري ايشان (از تاريخ 17 / 4 / 1364 تا 12 / 3 / 1368) است. تعداد 190 سخنراني، خطبه و پيام مربوط به جنگ تحميلي و دفاع مقدس است و در آنها به «ايثار، حفظ انسجام در جبهه ها، رسيدن به خودكفايي در توليد جنگ افزار، شهدا و مقام آنها، عشق و ايمان به نظام مقدس جمهوري اسلامي، حمايت از جبهه هاي جنگ تحميلي، هنر دفاع مقدس، شعر و جنگ تحميلي، خط دادن به مسؤولان، گزينشهاي درست و پيشرفت تكنيكي و فني» اشاره شده است. «اعلام بستن تنگه ي هرمز در صورت حمله به تأسيسات نفتي خليج فارس، لزوم همزيستي برادرانه سپاه و ارتش،، ضرورت حفظ روحيه و پايداري در جبهه، باور اعلام پيروزي ايران در پذيرش قطعنامه ي 598 و لزوم حفظ آثار و ارزشهاي جنگ تحميلي» از ديگر فرازهاي سخنان آيت الله خامنه اي است.
[تهيه كننده نشريه «صبح»].- تهران: كتاب صبح (چاپ اول): 369.1375 ص.: عكس
شمارگان: 3000 نسخه.
مجموعه ي حاضر شامل گفتگوهايي است كه با صاحب نظران (مسؤولان رده بالاي سابق و يا حال مملكت) صورت گرفته است. محمدجواد حجتي كرماني درباره ي گفتگوي صلح با صدام و خردگرايي بعد از جنگ مطالبي بيان داشته است. بهزاد نبوي در مورد قانون بعد از جنگ از زبان امام (ره) مطالبي را نقل كرده است. محمدجواد لاريجاني در باب استراتژي آمريكا در زمان جنگ و فروش تسهيلات شيميايي و اتمي سخن گفته، اشاره اي به فروش موشكهاي دوربرد شوروي به عراق مي كند. علي اكبر محتشمي مطالبي درباره ي
كمك نگرفتن دولت ايران از كشورهاي خارجي در زمان جنگ گفته است. اسدالله بادامچيان در خصوص مبارزه با ضد انقلاب در كردستان، و مرتضي الويري هم در مورد تعرفه هاي زمان جنگ سخن گفته است.
به كوشش كميته ي تأليف و تدوين.- تبريز: كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان، (چاپ اول): 115.1374 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت برگزاري كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان چاپ شده است.
كتاب، مجموعه ي بيانات مقام معظم رهبري در ديدار از استان آذربايجان شرقي در گردهم آيي هاي مختلف است. ايشان در جمع ايثارگران مي فرمايند: «شهداي انقلاب اسلامي با همه ي شهدا در كشورهاي ديگر تفاوت دارند و بازماندگان شهدا نيز با كسان كشته شدگان ملتهاي ديگر و كشورهاي ديگر تفاوت دارند. در صبحگاه مشترك نيروهاي مسلح: به نيروهاي مسلح توصيه مي فرمايند تا به خود افتخار كنند و بدانند كه اين صراط مستقيم است و پسوند آذربايجان را براي نام لشكر 21 حمزه يك پسوند افتخارآميز بيان مي فرمايند. در گردهم آيي بسيجيان آذربايجان شرقي، به تقويت نيروي بسيج توصيه مي فرمايند و بسيج را عنصري باارزش بيان مي كنند كه هميشه در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل حضور داشته است. در ديدار اعضاي ستاد برگزاري كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان مي گويند كنگره ي بزرگداشت، محلي است كه رهبر معظم هميشه به آن فكر مي كنند و به حفظ ارزش نظام اسلامي توصيه مي فرمايند.
[ صفحه 243]
تهيه و تنظيم و تدوين دفتر مقام معظم رهبري.- [تهران]: سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1375. بيست و هفت، 351 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
جلد اول مجموعه «حديث ولايت»، شامل بيانات آيت الله خامنه اي است كه از زمان ارتحال حضرت امام خميني (ره) تا چهلمين روز درگذشت ايشان در جمع هيأت وزيران، فرماندهان و نيروهاي ارتش، سپاه، كميته هاي انقلاب، اقشار مردم، جامعه ي مدرسين حوزه ي علميه قم، نمايندگان مجلس،
خانواده ي شهدا و جانبازان، رزمندگان و بسيجيان ايراد فرموده اند. تنظيم مطالب بر حسب تاريخ ايراد فرمايشات بوده، در پايان كتاب نيز فهرست راهنما (شامل فهرست آيات، روايات، اشعار، اماكن، نام كسان و فهرست نمايه هاي موضوعي) ارائه شده است. برخي بيانات در ارتباط با جنگ، در اين مجلد، عبارتند از: «نقش سازنده و مهم حضرت امام (ره) در فرماندهي نيروهاي مسلح، به ويژه در دوران جنگ؛ سخنراني در جمع بسيجي ها و تأكيد بر جنگ طلب نبودن و آمادگي هميشگي بسيج؛ آماده بودن در برابر نفوذ دشمن؛ وحدت بين ارتش و سپاه و...».
تهيه و تنظيم و تدوين دفتر مقام معظم رهبري (مديريت ويژه ي نشر آثار).- [تهران]: سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1375.
چهارده، 358 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
جلد دوم مجموعه «حديث ولايت» حاوي بيانات و سخنان آيت الله خامنه اي است كه در مناسبتهاي مختلف ايراد فرموده اند. تنظيم مطالب بر حسب تاريخ ايراد فرمايشات بوده، در پايان كتاب نيز فهرست راهنما (شامل فهرست آيات، روايات، اشعار، اماكن، نام كسان، و فهرست نمايه هاي موضوعي) ارائه شده است. برخي بيانات در ارتباط با جنگ، در اين مجلد عبارتند از: «پيام به خانواده هاي شهدا، اسرا، مفقودان، در آستانه ي هفته ي دفاع مقدس؛ پيام به مجمع بزرگ فرماندهان سپاه و بسيج؛ ديدار با جمعي از خانواده هاي شهداي تهران، گرگان و چهاردونگه؛ ديدار با مسؤولان واحدهاي فرهنگي بنياد شهيد و خواهران دانشجوي دانشگاه اصفهان؛ پيام به مناسبت نهمين سالگرد جنگ تحميلي؛ انتصاب محمدباقر ذوالقدر به سمت رياست ستاد كل سپاه پاسداران؛ سخنراني در مراسم اعطاي نشان فتح به فرماندهان سپاه و ارتش در عمليات ظفرمندانه ي بيت المقدس و...».
تهيه و تنظيم و تدوين دفتر مقام معظم رهبري، مديريت ويژه ي نشر آثار.- تهران، سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1375.
354 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
جلد سوم مجموعه ي «حديث ولايت» شامل بيانات آيت الله خامنه اي است كه در مناسبتهاي مختلفي ايراد فرموده اند. تنظيم مطالب بر حسب تاريخ ايراد فرمايشات بوده، در پايان كتاب نيز فهرست راهنما (شامل فهرست آيات، روايات، اشعار، اماكن، نام كسان، و فهرست نمايه هاي موضوعي) ارائه شده است. برخي بيانات در ارتباط با جنگ، در اين مجلد، عبارتند از: «ششمين دوره ي فرماندهي و ستاد
دانشگاه امام حسين (ع)؛ ديدار با گروهي از رزمندگان بسيجي نمونه ي سراسر كشور؛ مسؤولان بنياد مستضعفان و جانبازان؛ خانواده هاي شهدا، اسرا، مفقودان و جانبازان استانهاي فارس و همدان؛ خانواده هاي شهدا، مفقودان و اسرا و جانباران شهرهاي رودبار، منجيل، ساوه
[ صفحه 244]
اراك، محمودآباد، آمل و فريدن؛ خانواده هاي شهداي وزارت اطلاعات؛ اعطاي نشان فتح به فرماندهان و نيروهاي نظامي ارتش و سپاه در عملياتهاي كربلاي پنج و هفت؛ تجليل از شهدا، جانبازان، اسرا و مفقودان در هشتمين روز از دهه ي فجر و...».
تهيه و تنظيم و تدوين دفتر مقام معظم رهبري، مديريت ويژه نشر آثار.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، مركز چاپ و نشر، (چاپ اول): 1376
يازده، 364 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
جلد چهارم از مجموعه ي «حديث ولايت»، شامل بيانات آيت الله خامنه اي است كه به مناسبتهاي مختلفي ايراد فرموده اند. تنظيم مطالب بر حسب تاريخ ايراد فرمايشات بوده، در پايان كتاب نيز فهرست راهنما (شامل فهرست آيات، روايات، اشعار، اماكن، نام كسان و فهرست نمايه هاي موضوعي) ارائه شده است. برخي بيانات در ارتباط با جنگ، در اين مجلد، در موارد زير ايراد شده اند: «ديدار با خانواده ي معظم شهدا و جانبازان شهرهاي خوي، بندر گناوه و استانهاي مازندران و آذربايجان غربي و گروههايي از دانشجويان و جمعي از مهاجران جنگ تحميلي؛ اعطاي نشان فتح به فرماندهان عملياتهاي فتح المبين و بيت المقدس و ساير عملياتها به مناسبت سالگرد آزادسازي خرمشهر؛ شهادت جانباز شيميايي (فرزند حجت الاسلام غيوري)؛ همكاري بين نيروهاي مسلح ارتش و سپاه و...».
تهيه و تنظيم و تدوين دفتر مقام معظم رهبري (مديريت ويژه ي نشر آثار).- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، مركز چاپ و انتشارات، (چاپ اول): 1376. سيزده، 349 ص.
شمارگان: 10000 نسخه (وزيري)
جلد پنجم از مجموعه ي «حديث ولايت»، شامل بيانات آيت الله خامنه اي است كه در مناسبتهاي مختلف ايراد فرموده اند. تنظيم مطالب بر حسب تاريخ ايراد فرمايشات بوده، در پايان كتاب نيز فهرست راهنما (شامل فهرست آيات، روايات، اشعار، اماكن، نام كسان و فهرست نمايه هاي موضوعي) ارائه شده است. برخي بيانات در ارتباط با جنگ، در اين مجلد، عبارتند از: «بيانات در جمع مسؤولان و كارگزاران نظام؛ سخنراني در جمع اعضاي مجلس خبرگان؛
انتصاب آقاي رفسنجاني به رياست جمهوري؛ ديدار با فرزندان ممتاز شاهد، جانبازان شهرهاي مشهد، تهران و استان كردستان؛ تجليل از شهدا در هفته ي دفاع مقدس؛ انتصاب حجت الاسلام والمسلمين ابوترابي به سمت نمايندگي ولي فقيه در اموز آزادگان و...».
تهيه و تنظيم و تدوين دفتر مقام معظم رهبري، مديريت ويژه ي نشر آثار.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، مركز چاپ و نشر، (چاپ اول): 1376.
سيزده، 346 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
مجلد حاضر كه جلد ششم از مجموعه ي «حديث ولايت» است، شامل بيانات آيت الله خامنه اي است كه در مناسبتهاي مختلفي ايراد فرموده اند. تنظيم مطالب بر حسب تاريخ ايراد فرمايشات بوده، در پايان كتاب نيز
[ صفحه 245]
فهرست راهنما (شامل فهرست آيات، روايات، اشعار، اماكن، نام كسان و فهرست نمايه هاي موضوعي) ارائه شده است. برخي بيانات در ارتباط با جنگ، در اين مجلد، در موارد زير ايراد شده اند: «ديدار با فرماندهان نيروي مقاومت بسيج؛ ديدار با گروهي از آزادگان؛ مراسم ويژه ي روز بسيج در پادگان امام حسن مجتبي (ع)؛ ديدار با جمعي از نيروهاي مقاومت بسيج؛ ديدار با فرماندهان سپاه، ارتش و پرسنل نيروي دريايي؛ ديدار با خانواده ي شهداي ايلام، اعطاي درجه به آقاي محسن رضايي و علي شهبازي و بيست و هفت نفر از فرماندهان سپاه؛ گردهمايي جانبازان در روز جانباز و...».
مجموعه رهنمودهاي مقام معظم رهبري، ج. 7 / تهيه و تنظيم و تدوين دفتر مقام معظم رهبري، مديريت ويژه ي نشر آثار.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، مركز چاپ و نشر، (چاپ اول): 1376.
351 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
جلد هفتم از مجموعه ي «حديث ولايت»، شامل بيانات آيت الله خامنه اي است كه در مناسبتهاي مختلفي ايراد فرموده اند. تنظيم مطالب بر حسب تاريخ ايراد فرمايشات بوده، در پايان كتاب نيز فهرست راهنما (شامل فهرست آيات، روايات، اشعار، اماكن، نام كسان و فهرست نمايه هاي موضوعي) ارائه شده
است. برخي بيانات در ارتباط با جنگ، در اين مجلد، در موارد زير، ايراد شده اند: «ديدار با وزيران، فرماندهان نيروي زميني و يگانهاي نيروي زميني سپاه؛ ديدار با جهادگران، خانواده هاي شهدا و گروهي از بازماندگان زمين لرزه ي استانهاي گيلان و زنجان؛ ديدار با مسؤولان، نويسندگان و هنرمندان دفتر هنر و ادبيات مقاومت حوزه ي هنري سازمان تبليغات اسلامي، ديدار با گروهي از آزادگان به مناسبت اولين سالگرد آزادي و بازگشت به كشور؛ در جمع خانواده هاي شهدا، مفقودان و گروهي از جانبازان و آزادگان استان لرستان و...».
تدوين: پژوهشكده علوم انساني دانشگاه امام حسين (ع).- تهران: مؤسسه ي حفظ و نشر آثار سرداران شهيد سپاه، 405.1377 ص.
كتابنامه.
كتاب حماسه سازان عصر امام خميني (ره) (جلد اول)، بخشي از سخنراني هاي ايرادشده در كنگره ي سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران را دربردارد. سخنراني سردار رحيم صفوي درباره ي نقش مردم تهران در پيروزي انقلاب و دفاع مقدس را ذكر كرده و نظر او را درباره ي حركت مردم تهران در مراحل مختلف انقلاب و دفاع مقدس آورده است. او از شركت حدود يك ميليون بسيجي در دفاع مقدس و 36 هزار شهيد استان تهران ياد كرده است. در سخنراني آقاي ذورالنور هم، نقش روحانيت و ائمه ي جماعات مساجد تهران مورد بحث قرار گرفته است. آقاي برزنوني در سخنراني خود بر حفظ و انتقال ارزشها و فرهنگ دفاع مقدس تأكيد كرده و در سخنراني آقاي ايزدي راهبردهاي انتقال پيام شهدا بررسي شده است. پس از درج نوزده سخنراني كه از ديدگاههاي اسلام درباره ي شهادت و جهاد ياد كرده، پيام مادر سه شهيد (شهيدان پناهي) آورده شده است. در
اين پيام، بر حفظ دستاوردهاي انقلاب و دفاع مقدس تأكيد شده است.
[ صفحه 246]
تدوين: پژوهشكده علوم انساني دانشگاه امام حسين (ع).- تهران: مؤسسه ي حفظ و نشر آثار سرداران شهيد سپاه، 392.1377 ص.
كتابنامه.
در جلد دوم «حماسه سازان عصر امام خميني (ره)» - كه شامل بيست سخنراني ايراد شده در كنگره ي سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران است - ضمن بررسي ديدگاههاي اسلام درباره ي اهميت رهبري نظامي و مباني مديريت نيروي انساني و رفتار سازماني در دفاع مقدس، به جنگ ايران و عراق و نقش رهبري امام در اين مسأله و تأكيد ايشان بر جهاد و مجاهدت در راه خدا اشاره شده است. در مقاله ي «نقش راهبردي امام در عمليات خيبر» از توجه امام به جنگ به عنوان اصلي ترين موضوع كشور در آن برهه ي زماني و فراخواني مردم به جبهه ها و تأييد منطقه ي هور براي عمليات خيبر و غافلگير كردن دشمن و حفظ مواضع به دست آمده پس از غلبه بر دشمن، ياد شده است. در هر سخنراني، به موضوع خاصي از مسايل دفاع مقدس پرداخته شده و در پايان، پيام مادر شهيدان خالقي (مادر سه شهيد) آورده شده است.
تدوين: پژوهشكده علوم انساني دانشگاه امام حسين (ع).- تهران: مؤسسه ي حفظ و نشر آثار سرداران شهيد سپاه، 280.1377 ص.
كتابنامه.
در جلد سوم «حماسه سازان عصر امام خميني (ره)» چهارده سخنراني، نه مقاله و پانزده خاطره - كه همرزمان و بستگان شهيدان بيان كرده اند - ارائه شده است. در پايان كتاب، وصيتنامه و مناجاتنامه ي شهيد رضوي آورده شده و ياد شهيدان محلاتي، كلاهدوز، عبدالله ميثمي، محمد بروجردي، حسن باقري، احمد متوسليان، ابراهيم همت، يدالله كلهر، ناصر كاظمي و محمدتقي رضوي گرامي داشته
شده است و درباره ي زندگي هر يك از شهيدان (كودكي، نوجواني، پيوستن آنها به گروه رزمندگان جبهه ها و شركت در جنگ تحميلي و عملياتهاي مختلف در جبهه هاي جنگ تا به شهادت رسيدن آنها) و برخي ويژگي هاي اخلاقي آنان گفت وگو شده و خاطراتي از آنان نيز نقل گرديده است.
سخنران: علي اكبر هاشمي رفسنجاني.- تهران: حزب جمهوري اسلامي، (چاپ اول): 158.1360 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب حاضر متن كامل خطبه هاي اول و دوم نمازهاي جمعه تهران، از تاريخ 12 / 4 / 1360 تا 16 / 5 / 1360 است كه توسط آقاي هاشمي رفسنجاني ايراد شده است. عنوان و موضوع هر خطبه به همراه تاريخ ايراد آن در كتاب ذكر شده است. در متن بسياري از خطبه ها درباره ي اوضاع جبهه، معلولان، شهيدان، خانواده ي شهيدان و عملياتهاي مختلف مطالبي ارائه شده است. از جمله موضوع و محتواي خطبه ها، موارد زير است: «ماه رمضان و اثرات انسان ساز روزه، آزمايش انسان، انتخابات، مردم و توطئه ها، آزمايش الهي، عوامل استحكام جمهوري اسلامي، تكرار تاريخ دوران امام علي (ع) در دوران انقلاب اسلامي ايران، بيت المقدس و مسائل مربوط به آن، فرار بني صدر و پيامدهاي مثبت آن، هدف از انفجار دفتر حزب جمهوري و خسارات و منافع آن براي ايران و منافقين، مفهوم تروريسم در جوامع مختلف و...».
[ صفحه 247]
تدوين مركز مطالعات و پژوهشهاي نيروي مقاومت بسيج سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي مقاومت بسيج، (چاپ اول): 46.1369 ص.
طراح روي جلد: حسن آذربيك.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب مجموعه اي از بيانات و پيامهاي حضرت امام خميني (ره) و مقام معظم رهبري (آيت الله خامنه اي) درباره ي بسيح و بسيجي ها و تشكيل ارتش بيست ميليوني است. بيانات و پيامها به ترتيب تاريخ تنظيم شده اند. در بيانات و پيامهاي ارائه شده، ضمن تقدير و تشكر از بسيجي ها و بزرگداشت مقام بسيج و رزمندگان و شهداي دفاع مقدس، در
موارد متعددي به شجاعت و ايثار بسيجيان، ايمان و عشق به خدا و پيروزي آنان در جنگ اشاره شده است. همچنين، بزرگداشت خانواده ي شهدا و جانبازان و اهميت دادن به دستاوردهاي فداكاري شهيدان، مورد سفارش بسيار قرار گرفته است.
تنظيم و تدوين محمدعلي اخگري، [براي] كميته علمي يادواره شهداي زن، مؤسسه فرهنگي پيوند با امام.- مشهد: سنبله؛ كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان، معاونت ادبيات، (چاپ اول): 1381.
182 ص.- (كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان).
عنوان روي جلد: ده مقاله و نكته ها و لطائف در مقام زن.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب در دو بخش كلي تنظيم شده است. بخش اول: «برگزيده اي از نكته ها و لطايف درباره ي مقام زن» است كه خود، شامل مباحث: «زن و مقامات معنوي، با نگرشي بر زندگاني فاطمه (س)؛ زن و مسئوليت سنيگين تربيتي؛ زن، جهاد و شهادت؛ زن در اسلام و اجتماع؛ زن و فرهنگ شهادت؛ زن و انقلاب اسلامي ايران؛ تعرض به جايگاه زن؛ زن و ابتذال؛ زن و دفاع از حقوق خود؛ تفاوت زن و مرد؛ زن و انتخاب الگو و نگرش ويژه ي اسلام به زن» است. بخش دوم كتاب (شامل ده مقاله)، مقالات برگزيده ي يادواره ي شهداي زن است. در بين مقالات، عناوين زير موجود است: «تلاشهاي سياسي اجتماعي حضرت زهرا (س) و تأثير آن بر انقلاب اسلامي و دفاع مقدس» و «نقش زن در دفاع مقدس». فهرستي از مقالات ارسال شده و اسامي نويسندگان آنها نيز در پايان كتاب ارائه شده است. در متن كتاب و مقالات و
نيز فهرست پايان كتاب، مطالبي درباره ي دفاع مقدس ارائه شده است.
سازمان تبليغات اسلامي، دفتر نمايندگي (سازمان صنايع ملي ايران).- تهران: سازمان صنايع ملي ايران، دفتر نمايندگي سازمان تبليغات اسلامي، 1363.
212 ص.: مصور.- (انتشارات سازمان صنايع ملي ايران، دفتر نمايندگي سازمان تبليغات اسلامي؛ 18).
عنوان روي جلد: جنگ تحميلي.
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب، محتوي سخنان نغز و بيانات گهربار حضرت امام (ره) و عده اي از مسؤولان جمهوري اسلامي (تحت عنوان «ديدگاههاي جنگ تحميلي») تعيين كننده ي خط مشي اصولي و مشخصه ي انقلاب اسلامي ايران در مقابله با كافران صدامي است. عناوين انتخاب شده براي برخي از ديدگاههاي اين شخصيتها عبارتند از: «جنگ تحميلي، جنگ كفر با اسلام، انگيزه هاي جنگ، اهداف استكبار جهاني، دفاع، حاميان صدام در منطقه، صدام و حزب بعث،
[ صفحه 248]
دستاوردهاي جنگ، ادامه ي جنگ، صلح، پيروزي، وجوب رفتن به جبهه، وحدت نيروها، ايستادگي و استقامت، امدادهاي غيبي، شهادت، رزمندگان اسلام، دعوتب به قيام و فرازهاي ديگري شامل تنگه ي هرمز و تنبيه متجاوزين.
[گردآورنده] معاونت پژوهشي مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س).- تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار حضرت امام خميني (س)، معاونت پژوهشي، (چاپ اول)،[؟137].205 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
مجموعه ي حاضر، شامل برگزيده اي از سخنراني هاي مرحوم احمد خميني (ره) و بيانگر نقطه نظرات او در مسائل فرهنگي، سياسي و اجتماعي است. اين سخنراني ها، پس از رحلت حضرت امام (ره) تا آخرين روزهاي حيات مرحوم احمد خميني، در ديدار با اقشار مختلف مردم و مسؤولان، در اجتماعات گوناگون ايراد شده است. او در سخنان خود مطالب بسياري درباره ي دفاع مقدس، رزمندگان و شهدا و خانواده ي آنان بيان داشته است. از جمله
موضوع سخنراني ها، موارد زير است: «تأكيد بر خودسازي و تزكيه ي نفس، حمايت از نظام، رهبري و ولايت فقيه، حمايت از دولت و مسؤولان اجرايي، عوامل پيروزي و گسترش انقلاب، مقابله با آمريكا و استكبار جهاني، اعتماد به مردم، تجليل از شهيدان و خانواده هاي شهدا، اهميت حضور و نقش زن، خاطرات حاج احمدآقا از امام و...».
[علي اكبر ولايتي].- تهران: وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات، 1373. هشت، 523.- (دفتر مطالعات سياسي و بين المللي: اسناد؛ 22).
صفحه عنوان به انگليسي: World Views of Islamic Republic of Iran
شمارگان: 2500 نسخه.
مجموعه ي حاضر شامل سخنراني هاي «علي اكبر ولايتي» در دوران تصدي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران است كه از تاريخ مهرماه 1361 لغايت مهرماه 1373، در اجلاسهاي 37 تا 49 مجمع عمومي سازمان ملل متحد و در اجلاسهايي چون: كنفرانس خلع سلاح ژنو، شوراي اقتصادي و اجتماعي سازمان ملل متحد، جنبش غيرمتعهدها و... ايراد شده است. در اين بيانات به موارد متعددي در ارتباط با جنگ ايران و عراق اشاره شده است؛ از جمله؛ «تجاوز عراق، نحوه ي برخورد با اسرا، نقض قوانين بين المللي، كمك نظامي دولتها به عراق در استفاده از سلاحهاي كشتار جمعي و شيميايي، جنگ خليج فارس، بمبارانهاي شيميايي توسط عراق، پذيرش قطعنامه ي 598 از سوي جمهوري اسلامي ايران، حملات ناوها و هواپيماهاي آمريكايي در منطقه ي خليج فارس، موارد نقض آتش بس پس از قبول قطعنامه و...».
شهيد حاج ابراهيم همت.- تهران: كانون فرهنگي، علمي و هنري ايثارگران، 40.1376 ص.
طراح روي جلد: علي وزيريان.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب متن سخنراني شهيد حاج محمدابراهيم همت، فرمانده لشكر 27 محمد رسول الله (ص)، براي بسيجيان، قبل از شروع عمليات پيرومند والفجر است. در اين سخنراني مسائل كلي مملكت، در ارتباط با مسائل
[ صفحه 249]
نظامي و تاريخ انقلاب مطرح شده و سفارشاتي به رزمندگان اسلام به عمل آمده است. در ابتداي كتاب نيز سطوري در توصيف خصوصيات اخلاقي، گذشت و فداكاري و خلوص
شهيد همت نوشته شده است.
مرتضي آويني؛ ويراستار حبيب الله حبيبي.- تهران: نشر ساقي، (چاپ اول): 1379.
180 ص.- (نشر ساقي: 25. مجموعه آثار؛ 7).
طراح روي جلد: رضا عابديني.
صفحه عنوان به انگليسي: Resurrection of the Soul
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5500 نسخه.
اين كتاب، شامل سيزده مقاله در موضوعهاي مختلف است كه در همه ي آنها، بسته به مبحث مورد نظر، شهيد آويني مطالبي نيز درباره ي جنگ تحميلي عراق عليه ايران آورده است. عناوين مقالات به اين قرار است: «ادبيات آزاد يا متعهد؟، رمان و انقلاب اسلامي، آزادي قلم، رستاخيز جسم و رستاخيز جان، زبان و فضا، يادداشتي ناتمام در باب هويت و حقيقت انسان، چرا روشنفكران مورد اتهام هستند؟، فرهنگ يا فرهنگ توسعه؟، ويدئو در برابر رستاخيز تاريخي انسان، تكرار مكررات، انفجار اطلاعات، آيا تئاتر زنده مي ماند؟ و منشور تجديد عصر هنر».
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، دفتر سياسي، (چاپ سوم با اضافات): 250.1361 ص.
مطالب اين كتاب با درج متن سخنراني سيد حسن طاهري خرم آبادي درباره ي ويژگي هاي يك پاسدار آغاز شده، با متن سخنراني حجت الاسلام هاشمي رفسنجاني (رئيس وقت مجلس شوراي اسلامي) در سمينار فرماندهان سپاه، درباره ي نحوه ي تشكيل سپاه و مشكلاتي كه فراراه دارند و سهم سپاه در شكست نيروهاي عراقي و فتح بستان ادامه مي يابد. پس از آن، متن پيامهاي حضرت امام (ره) در ديدار با سربازان و پاسداران انقلاب اسلامي شهرستانهاي مختلف به مناسبتهاي گوناگون و بيانات آن حضرت در ديدار با مسؤولان و مقامات مملكتي در ارتباط با پاسداران و نيروهاي بسيج به چاپ رسيده است. از جمله ي اين مناسبتها فتح خرمشهر، روز پاسدار، ديدار
با رزمندگاني كه در عمليات بستان و چزابه شركت داشتند، ديدار با رزمندگان عازم جبهه هاي جنگ و... است.
گردآوري دفتر رياست ستاد مشترك سپاه پاسداران انقلاب اسلامي؛ آماده سازي و تنظيم و معاونت انتشارات مركز فرهنگي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي. - تهران: ستاد برگزاري هشتمين مجمع سراسري فرماندهان و مسئولان سپاه، (چاپ اول): [1369]. 146 ص.
شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب شامل پيامها و بيانات رهبر معظم انقلاب، آيت الله خامنه اي، در نشستهاي سراسري فرماندهان و مسؤولان سپاه در تاريخهاي (26 / 6 / 67) اولين مجمع سراسري، (26 / 6 / 68) دومين مجمع سراسري، (28 / 6 / 69) سومين مجمع سراسري و (25 / 6 / 70) چهارمين مجمع سراسري است. همچنين متن فرمان حضرت امام خميني (ره) به آقاي محسن رضايي در تاريخ 26 / 6 / 64 - درباره ي تجهيز سپاه پاسداران انقلاب اسلامي - ارائه شده است. در متن بيانات آيت الله خامنه اي؛ درباره ي «نقش سپاه در دفاع مقدس؛ تجهيز نيروهاي عراق توسط دشمنان، استكبار جهاني، شهدا و خانواده ي محترم آنها» مطالبي ارائه شده است.
[ صفحه 250]
[تهيه كننده مركز تحقيقات اسلامي نمايندگي ولي فقيه در سپاه].- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نمايندگي ولي فقيه، مركز تحقيقات اسلامي، (چاپ اول): 79.1371 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
كتابنامه: ص 77 - 79.
مندرجات: بخش اول: جايگاه و موقعيت سپاه در نظام؛ بخش دوم: مأموريت سپاه؛ بخش سوم: تشكيلات سپاه؛ بخش چهارم: نقش دفتر نمايندگي ولي فقيه در سپاه؛ بخش پنجم: پاسداران؛ بخش ششم: آمادگي نظامي؛ مآخذ.
كتاب، گزيده اي از سخنان و نظرات مقام معظم رهبري در مورد سپاه بوده، در شش بخش تنظيم شده است. در بخش اول، جايگاه و موقعيت سپاه در نظام به
عنوان عصر تفكيك ناپذير، نياز طبيعي و سرمايه ي انقلاب برشمرده شده است. در بخش دوم، مأموريت هاي سپاه در انقلاب (جنگ و بعد از آن) ذكر شده است. در بخش سوم، تشكيلات سپاه، سازماندهي كيفي، نظام و انضباط، فرماندهي، درجه و سلسله مراتب و... مورد بررسي قرار گرفته و در بخش چهارم، به نقش دفتر نمايندگي ولي فقيه در اين نهاد، شامل آموزش عقيدتي، ارتباط با روحانيت، رشد فكري و فرهنگي و... پرداخته شده است. بخش پنجم به توصيف ويژگي هاي پاسداران، مانند مردمي بودن، ساده زيستن و... پرداخته است و در بخش ششم نيز به شرح چگونگي آمادگي نظامي سپاه اعم از شيوه ي آموزش و انواع سلاحها پرداخته است. در پايان كتاب، فهرست منابع و مآخذ آمده است.
تهران: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره)، (چاپ اول): 222.1379 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
در اين كتاب، بيانات، پيامها، فرامين و رهنمودهاي امام خميني (ره) درباره ي تشكيل، ساختار، عملكرد و اهداف و برنامه هاي سپاه پاسداران گردآوري شده است. كتاب، شش فصل دارد. موضوع فصل اول، ضرورت تشكيل سپاه و حفظ آن و حمايتهاي امام (ره) است. در فصل دوم به اهداف و مأموريت هايي اشاره مي شود كه امام (ره) براي سپاه قائل بودند. در فصل سوم (فرهنگ پاسداراي)، مقولات زير تشريح مي گردند: مفهوم و ارزش و مقام پاسداري، ويژگي هاي پاسدار و مسؤوليت هاي اخلاقي پاسداران، فرهنگ عاشورا و روز پاسدار. در فصل چهارم (سپاه و مردم)، رابطه و وظيفه ي آن دو نسبت به هم از ديدگاه امام خميني بيان شده است. فصل پنجم (نظم و هماهنگي)، رعايت سلسله مراتب و پرهيز از گرايشهاي سياسي و عزل و نصبها
در سپاه است. در فصل ششم (نقش سپاه در پشتيباني)، پيروزي و حفظ انقلاب اسلامي و برقراري امنيت و اداره ي جنگ تحميلي تبيين مي شود. در پايان كتاب، فهرست مآخذ بيانات و منابع آمده است.
طبرستاني راد؛ با مقدمه سجاد ايزده اي.- قم: نصايح، (چاپ اول): 47.1380 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
«شهيد حاج محمدابراهيم همت» فرمانده ي لشكر 27 محمد رسول الله (ص) از سربازان عاشق امام زمان (ع) بود. كتاب حاضر متن سخنراني وي براي بسيجيان دريادل است. كه قبل از شروع عمليات پيروزمندانه والفجر ايراد شده است. در متن سخنراني، حوادث و وقايع انقلاب اسلامي و سالهاي اول جنگ از زبان شهيد همت تشريح
[ صفحه 251]
شده است. سپس بسيج در كلام شهيد همت و شهيد آويني ارائه شده است، كه در آن، از زبان اين دو شهيد مطالبي درباره ي بسيج نقل شده است. در پايان كتاب نيز شعري از نگارنده، كه در قالب غزل سروده شده به شهيد حاج ابراهيم همت تقديم شده است.
تهران: سپاه پاسداران، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، (چاپ اول): 1374.
256 ص.: مصور، عكس، رنگي.- (مجموعه آثار و ارزش هاي دفاع مقدس: عقيدتي؛ 1).
اين كتاب، 29 فصل دارد. در ابتداي كتاب، فرازهايي از پيام حضرت امام خميني پيرامون نقش روحانيون متعهد در انقلاب اسلامي و دفاع مقدس و همچنين خلاصه اي از زندگي شهيد «عبدالله ميثمي» درج شده است. شهيد ميثمي حضور فعالي در مبارزات سياسي و اجتماعي دوران طاغوت و همچنين در عملياتهاي فتح المبين، كردستان، محرم و... داشته است. مجموعه ي سخنراني ها عبارتند از: «ولايت فقيه، نقش مكتب در انقلاب، روحانيت در جنگ، حب و بغض براي خدا، حج و روزه، جهاد، پاسداران بسيجي، عيد غدير، و عيد قربان، اهميت تبليغ در جبهه، مراتب كبر، نيروهاي مسلح اسلام، حدود الهي، وظايف مربي، وظيفه شناسي مؤمن، قساوت قلب، تواضع
و نقش دعا، سخنراني به مناسبت ولادت امام رضا (ع)، گفتگويي پيرامون هفته ي بسيج و بسيجي نمونه». «شهيد ميثمي به روايت دكتر ابراهيم اسفندياري، رئيس دانشگاه علوم پزشكي اصفهان» نيز بخش پاياني كتاب است.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي،؟؟24.13 ص.: مصور. شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب «شهيد اسوه» شامل متن مصاحبه با مهدي زين الدين، فرمانده ي لشكر هفده علي بن ابي طالب (ع)، پس از عمليات خيبر است. او در اين مصاحبه، درباره ي «روحيه ي رزمندگان حين عمليات، كمك ابرقدرتهاي غرب و شرق به صدام، اهميت جزاير مجنون، استفاده از بمبهاي شيميايي توسط عراق و امدادهاي غيبي در جبهه» صحبت كرده است. سپس سخنان مادر شهيدان مهدي و مجيد زين الدين، در هنگام تشييع جنازه آنها، و متن مصاحبه ي معاونت عمليات فرماندهي كل سپاه، رحيم صفوي، آمده است. در اين مصاحبه، مطالبي درباره ي خصوصيات اخلاقي شهيد و خاطراتي از او در زمان فرماندهي ارائه شده است. اشعاري تقديم به شهيدان مجيد و مهدي زين الدين، و بخشي از سخنراني فرمانده ي كل سپاه پاسداران، محسن رضايي، در مراسم تشييع جنازه، پايان بخش كتاب است.
تهران: اميركبير، 1361.
84 ص.- (در جستجوي راه از كلام امام؛ 4).
عنوان روي جلد: در جستجوي راه از كلام امام، دفتر چهارم، شهيد و شهادت.
اين كتاب، مجموعه اي از سخنان حضرت امام خميني (ره) درباره ي شهيد و شهادت است كه در فاصله ي سالهاي 1341 تا 1361 در بيانات و اعلاميه هاي آن حضرت آمده است. مطالب كتاب به هشت بخش تقسيم شده است كه
[ صفحه 252]
به ترتيب عبارتند از: «منطق شهيد؛ مقام و اجر شهيد؛ خون انبيا، ائمه و اولياء دين، محرك ملتها؛ روحيه ي شهادت طلبي، رمز پيروزي؛ خانواده و بازماندگان شهدا؛ بنياد شهيد؛ قاتلان خونخوار شهداي عزيز ما؛ مسؤوليت مردم و دولتمردان در قبال خون شهدا». در
گردآوري مطالب تلاش بسياري صورت گرفته تا محتوا به گونه اي نباشد كه كلام امام را مخدوش و يا ناقص جلوه دهد. لذا در كليه ي موضوعات، تكيه ي اصلي بر جوهر كلام و نكات بارز و برجسته ي آن بوده است و براي استخراج سخنان امام در موضوعات مختلف و دسته بندي آنها نيز از منابعي استفاده شده كه دسترسي به آنها امكان پذير بوده است.
تهيه و تدوين سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي.- تهران: سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي ايران، گروه انتشارات؛ سروش (انتشارات صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران)، (چاپ اول): 1371. بيست، 412 ص.
كتابنامه: ص 402 - 394.
شمارگان: درج نشده است.
جلد بيست و دوم «صحيفه ي نور»، مجموعه ي مستدرك 215 نامه، فرمان، مصاحبه و پيام از حضرت امام راحل (ره) است كه پس از عروج عارفانه ي آن حضرت جمع آوري شده است. از آن ميان، تعداد پانزده فقره مربوط به جنگ تحميلي است، كه در ميان آن ها، نامه ي تشكري است به يك پسر يازده ساله كه پس انداز خود را به جبهه ها تقديم كرده است و همچنين سفارش و پيام به ائمه ي جمعه كه به خانواده هاي شهدا و مجروحان جنگ سر بزنند. متن فرمان انتصاب سرهنگ جواد فكوري به فرماندهي نيروي هوايي و انتصاب سرهنگ صياد شيرازي به فرماندهي نيروي زميني، پيام به مناسبت دومين سالگرد جنگ (31 / 6 / 61)، پيام تقدير از جانبازان رزمنده ي اسلام (به تاريخ 14 / 12 / 59) نيز در ميان آنها ديده مي شود.
بغداد: دارالحريه للطباعه، 75.1361 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب شامل ترجمه متن دو مصاحبه ي گزارشگر خبرگزاري عراق با صدام است كه در تاريخ 6 / 2 / 1983(شانزدهم بهمن ماه 1361) و هشتم فوريه 1983 (هجدهم بمن ماه 1361) به عمل آورده است. در ادامه، ترجمه ي فارسي متن دو پيام صدام به خلق هاي ايران ارائه شده كه در تاريخهاي پانزدهم فوريه 1983 (25 بهمن ماه 1361) و 4 / 3 / 1983 (چهاردهم اسفندماه 1361) فرستاده شده است. وي در سخنان و پيامهاي
خود، نظراتش را درباره ي نبردهاي اخير، اوضاع جبهه ي عراق، پيشرويها و انتخاب منطقه ي ميسان، نظر درباره ي رهبر انقلاب و ديگر مسؤولين كشور ايران، ادامه ي جنگ، صلح و مواردي از اين قبيل اظهار كرده است.
به كوشش محمدقاسم فروغي جهرمي.- تهران: ستاد كل نيروهاي مسلح، بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 270.1374 ص.
[ صفحه 253]
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «عزت، راز جاودانگي»، در هشت فصل تنظيم شده است. عناوين فصلها عبارتند از: «عزت يا ذلت؛ انگيزهاي عراق و حاميانش؛ حمايتهاي بين المللي از رژيم عراق؛ رسالت بزرگ انقلاب اسلامي و ضرورت دفاع از مستضعفين جهان؛ نقش نيروهاي مسلح در جنگ و بازسازي كشور؛ بركات جنگ؛ قدرداني از دوران هشت ساله ي دفاع مقدس و اهميت ثبت حماسه هاي آن دوران و اهميت هفته ي دفاع مقدس». اين مطالب با استفاده از فرمايشات رهبر كبير انقلاب اسلامي، حضرت امام خميني (ره)، رهبري و فرماندهي كل قوا حضرت آيت الله خامنه اي و رئيس جمهور وقت كشور اسلامي ايران (حجت الاسلام والمسلمين هاشمي رفسنجاني) بازگو شده اند.
[عطاء الله اشرفي اصفهاني] تهيه و تنظيم مركز مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي.- تهران: وزارت ارشاد اسلامي، (چاپ اول): 495.1363 ص.: عكس (بخشي رنگي).
عنوان ديگر: غروب خورشيد در محراب جمعه.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب شامل موارد زير است: «دستخط حضرت امام خميني (ره) به شهيد آيت الله عطاءالله اشرفي اصفهاني (حكم نمايندگي امام و امامت جمعه ي شهر كرمانشاه) گزيده اي از زندگينامه آيت الله اشرفي اصفهاني تا شهادت، و متن خطبه هاي نماز جمعه ي ايشان از تاريخ 14 / 9 / 1359 تا 22 / 8 / 1360». در پايان متن كتاب نيز تصاويري از ايشان (در كنار ساير مسؤولان، رزمندگان و شهدا)، نماز جمعه و تشييع جنازه ي وي - بدون زيرنويس - ارائه شده
است. در متن خطبه ها، ضمن بيان مطالب سياسي، مذهبي، اجتماعي، به مسأله ي دفاع مقدس و حضور مردم در جبهه هاي نبرد، مبارزه با صدام و حاميان وي، آمريكا و كشورهاي استعماري، آغاز جنگ، مسأله ي شهيد و شهادت، شهيدان دفاع مقدس، خانواده ي شهدا، رزمندگان، جانبازان و... اشاره شده است.
[عطاءالله اشرفي اصفهاني] تهيه و تنظيم مركز مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي.- تهران: وزارت ارشاد اسلامي، (چاپ اول): 495.1363 ص.: نمونه، عكس (بخش رنگي).
عنوان ديگر: غروب خورشيد در محراب جمعه.
شمارگان: 5000 نسخه.
مجلد دوم كتاب «غروب آفتاب در محراب جمعه» شامل متن خطبه هاي نماز جمعه ي «شهيد اشرفي اصفهاني» از تاريخ 29 / 8 / 1360 تا 16 / 7 / 1361 (هفته ي قبل از شهادت) است. او در خطبه هاي نماز جمعه ضمن بيان مسائل و مطالب سياسي، مذهبي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي، به «مسأله ي دفاع مقدس، حضور مردم در جبهه هاي نبرد، ايثار و شهادت رزمندگان در عملياتهاي متعدد، تشييع جنازه ي شهداي شهر، خالي نگذاشتن جبهه ها، اطاعت از رهبري، هشدار در مواجهه با شايعات و توطئه هاي دشمن، كمكهاي نقدي و معنوي به جبهه ها، سفارش به مجروحان، جانبازان و خانواده ي شهدا، مسائل سياسي روز، برخورد كشورهاي ديگر با مسأله ي جنگ و تجاوز عراق و...» اشاره كرده است.
[ صفحه 254]
فخرالدين حجازي.- تهران: بعثت، (چاپ اول): 326.1366 ص.، [8] ص.: تصوير.
اين كتاب به مناسبت دهه ي فجر منتشر شده است.
كتاب، مجموعه اي از مقالات، اشعار و تعدادي عكس است كه با عنوانهاي متعددي مثل «كربلايي ها، سپاه محمد (ص)، نعره ي حيدري، كاخ سياه، رزم زن، مشاركت مردم، شهيدان زن، الماس و...» به چاپ رسيده است. در ابتدا در مقاله اي با نام «فتح فاو»، چگونگي فتح فاو و دلاوري هاي سپاه اسلام در اين منطقه بيان شده است كه با عكسهايي از رزمندگان بعد از تصرف فاو، همراه است. عنوان كتاب، از اين مقاله (كه بخش اصلي كتاب است) برداشته
شده است. چندين شعر در وصف رزمندگان نيز در كتاب به چاپ رسيده است. علاوه بر آن، مقالاتي درباره ي «حج خونين، مردم مسلمان فلسطين، سپاهيان صدر اسلام جلوه هاي انقلاب در ايتاليا (سيسيل)» و چند مقاله ي سياسي و اقتصادي ديگر و مقاله اي با عنوان «نعره ي حيدري» درباره ي صفوف مستحكم نماز جمعه ي مسلمانان كراچي (كه با فريادهاي «يامحمد، يامحمد، يا محمد، الله اكبر، خميني رهبر» همراه بود) در مجموعه آمده است.
مركز مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي.- تهران، وزارت ارشاد اسلامي، (چاپ اول): 406.1361 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب به ميمنت چهارمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي منتشر شده است.
جلد اول اين مجموعه، حاوي متن پيامها، سخنراني ها، اطلاعيه ها، بيانيه ها و مصاحبه هاي شهيد رجايي از تاريخ 25 / 5 / 59 لغايت 19 / 11 / 59 در مناسبتهاي مختلف است. همچنين مختصري از زندگينامه وي به نقل از همسر و يكي از يارانش (بكايي)، با گزارشي از حادثه ي انفجار ساختمان نخست وزيري و سخنان امام (ره) درباره ي اين حادثه ارائه شده است. از جمله مطالبي كه در بيانات او درباره ي جنگ ديده مي شود، موارد زير است: «صدام به عنوان نوكر سرسپرده ي آمريكا و شوروي در استفاده از سلاحها، گزارش سفر به سازمان ملل، طرح مسأله ي جنگ و ديدار با كورت والدهايم، سخنراني در اجلاس شوراي امنيت درباره ي مسائل جنگ، اختلاف مرزي و عهدنامه ي الجزاير، بمباران مناطق مسكوني و بيمارستانها و...».
مركز مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي.- تهران، وزارت ارشاد اسلامي، (چاپ اول): 418.1361 ص. شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب به ميمنت چهارمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي منتشر شده است.
جلد دوم اين مجموعه، حاوي متن پيامها، سخنراني ها، اطلاعيه ها، بيانيه ها و مصاحبه هاي شهيد رجايي از تاريخ 3 / 11 / 59 لغايت 4 / 6 / 60 در مناسبتهاي مختلف است. در قسمتهايي از متن، به موضوعاتي از دفاع مقدس اشاره شده است: از جمله: «نحوه ي برخورد با اسراي پاسدار؛ اشاره به تقديم جواهرات يك عروس به جبهه و جنگ زدگان؛ تهيه ي مواد غذايي از خارج از كشور در دوران جنگ؛ بازسازي
نقاط جنگ زده؛ حق بودن جبهه ي ايران و باطل بودن جبهه ي صدام، علت وقوع جنگ از نظر صدام و ابرقدرتها و اين كه جايي براي فروش اسلحه و مهمات كارخانه هاي آمريكا و شوروي بود؛ بازديد از مناطق جنگي دزفول و بررسي روحيه ي مردم؛ شرايط جنگ براي كشور عراق و ايران و اطاعت عراق از آمريكا؛ جنگ ايران و عراق جنگ دو عقيده است و...».
[ صفحه 255]
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات، (چاپ ششم): آذر 32.1366 ص.: نمونه.
شمارگان: 100000 نسخه.
كتاب «فرياد برائت»، متن پيام حضرت امام خميني (ره) به حجاج بيت الله الحرام در مردادماه 1366 است. در متن پيام، حضرت امام (ره) درباره ي جنگ تحميلي به تفصيل بياناتي ايراد فرموده اند. ايشان جنگ را در رأس امور كشور قرار داده اند و پس از تحليل علل آغاز جنگ، رهنمودهايي در مبارزه با استكبار به ملت ايران و به مسلمانان جهان ارائه داده اند.
تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 38.1373 ص.
در آستانه ي فرارسيدن هفته ي دفاع مقدس، مسؤولان و دست اندركاران ستاد برگزاري به حضور رهبر انقلاب رسيدند. در ابتداي كتاب، گوشه اي از سخنان رئيس بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس - مهندس مهدي چمران - آمده است. سپس، عناوين بيانات مقام معظم رهبري بدين گونه ذكر مي گردد: 1- قدرشناسي از هشت سال دفاع مقدس؛ 2- حمايت بين المللي از عراق در دوران هشت سال دفاع مقدس؛ 3- قدرداني از جنگ چگونه است 4- ملت ما در طول دفاع مقدس از چه چيزي دفاع كردند و 5- چه اهدافي بايد در گزارش جنگ دنبال شود.
از جمله فرمايشات ايشان اين بود كه: «براي هفته ي جنگ چه كارهايي اساسي است. اين دوران جنگ اوج افتخارات ما است. مردم ما و خود ما هنوز قدرشناسي لازم را براي اين دوران هشت ساله دفاع مقدس واقعا نكرديم. عارفترين فرد كشور ما، فرمانده ي اين جنگ بود و فرماندهي هم مي كرد. ديگر شما از امام چه كسي را بهتر سراغ داريد درون
كشور؛ با اين گونه مقامات عالي معنوي و عرفاني؟ هيچ صحنه اي مثل صحنه ي جنگ براي گزارش خصوصيات يك ملت و همه ي چيزهايي كه در تاريخ و در گزاره ي تاريخي مورد نظر است، بهتر نيست.»
اسماعيل منصوري لاريجاني.- تهران: مركز فرهنگي و انتشاراتي آيه: سازمان تحقيقات خودكفايي بسيج، (چاپ اول): 228.1379 ص.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
مؤلف در اين كتاب سعي كرده است راهكارهاي اجرايي موجود در انديشه و سياست دفاعي مقام معظم رهبري را بر اساس بيانات و رهنمودهاي ايشان تدوين و تبيين نمايد. كتاب از چهار فصل تشكيل شده است. فصل اول: كلياتي درباره ي مفهوم استراتژي و انواع آن؛ فصل دوم: مباني سياست دفاعي؛ فصل سوم: تدابير يا راهبردهاي دفاع از نظام جمهوري اسلامي كه خود از شش بخش تشكيل مي شود. (1- اصالت صلح و امنيت، 2- راهكارهاي فرهنگي، 3- راهكارهاي سياسي، 4- تعميم عدالت اجتماعي، 5- مردم مداري، 6- راهكارهاي نظامي در سياست دفاعي). و فصل چهارم: اقتدار و مظلوميت.
[ صفحه 256]
تهيه كننده معاونت فرهنگي بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي با همكاري روابط عمومي.- [تهران]: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، روابط عمومي، (چاپ اول): 95.1368 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين مجموعه، حاوي بخشهاي برگزيده اي از گفته ها و نوشته هاي رهبر كبير انقلاب حضرت امام خميني (ره)، درباره ي جانبازان است كه به مناسبت دهه ي مبارك فجر منتشر شده است. مجموعه در ده بخش تنظيم شده است كه «مراتب معنوي و مسائل انساني و الهي جانبازان، شجاعتهاي شهيدان و مفقودان و اشتياق مجروحان براي بازگشت به جبهه، وظايف مسؤولان در قبال خانواده ي شهدا و جانبازان و نيز شهيدان زنده (جانبازان)» در كتاب مورد بررسي قرار گرفته اند. از نمونه ي گروههاي مختلفي كه صحبت حضرت امام (ره) در جمع آنها در اين مجموعه آمده است. نيز مي توان
به موارد زير اشاره كرد: «خانواده ي جانبازان، جمع معلولان، جمع نابينايان مدرسه ي ابابصير اصفهان، جمع پزشكان، كاركنان و گروهي از مجروحان بيمارستان، جمع معلولان و پاسداران شهرستان تبريز، جمعي از خانواده شهداي رودسر و...».
علي بني لوحي.- تهران: مؤسسه فرهنگي دانش و انديشه معاصر، (چاپ اول): 472.1378 ص.
كتابنامه: ص. [464 - 461].
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب، مجموعه اي از بيانات، پيامها و اطلاعيه هاي حضرت امام خميني (ره) در ارتباط با دفاع مقدس است. كتاب، نه فصل دارد. فصل اول، «تولد شقايقها»، فصل دوم، «و اين است ذوالفقار»، فصل سوم، «طيف بلند نور»، فصل چهارم، «گلهاي آفتابگردان» و فصل پنجم، «گامهاي اسقرار» نام دارند و در آنها از شهادت طلبي و آمادگي جوانان ايراني براي مقابله با دشمنان انقلاب، صلح طلبي دروغين، فريب خوردگي و آمريكايي بودن و همدستي صدام با استكبار جهاني ياد شده است. در فصلهاي ششم (قلل كرامت، هفتم (قافله ي نور) و هشتم (نشاط عاشقان) به فداكاري جوانان و رزمندگان ايراني براي دفاع از ميهن اسلامي اشاره شده است و فصل نهم (شادي وصل)، بر پشيمان نبودن ايران از عملكرد خود در جنگ، شكستن ابهت شرق و غرب و رسوا كردن آمريكا و همدستانش در جهان، تأكيد دارد.
[بي جا]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي،[؟؟13]. [13] ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب كوچك، شامل متن كامل مصاحبه اي است كه با شهيد حاج ابراهيم همت فرمانده ي لشكر محمد رسول الله (ص)، پس از عمليات والفجر سه، در محل اردوگاه شهيد بروجردي به عمل آمده است. از جمله مطالب مطرح شده در مصاحبه موارد زير است: «وضعيت روحي رزمندگان اسلام در جبهه هاي نبرد، نظر شهيد درباره ي عملياتهاي پيروزمندانه ي والفجر دو و سه، نقل خاطراتي از درباره ي عمليات والفجر يك، پيام شهيد به مردم و رزمندگان در اطاعت از ولايت فقيه، دعا براي ظهور امام زمان (عج)، صبر و استقامت و
نويد پيروزي».
[ صفحه 257]
تهيه و گردآوري: مركز مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي.- تهران: وزارت ارشاد اسلامي، 1362.
436 ص.: نمونه.
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
در اين كتاب، اعلاميه ها، تلگرافها، سخنراني ها، پيامها و زندگينامه ي شهيد حضرت آيت الله صدوقي، به نقل از خود ايشان و مكاتبات و پيامهايي كه از طرف حضرت امام و ديگر شخصيتهاي مملكتي براي ايشان ارسال شده، به ترتيب تاريخ به چاپ رسيده اند. پيامهاي قبل از انقلاب، بيشتر، پيامهاي هشداردهنده به سران رژيم طاغوت و يا توصيه و پيشنهاد به شخصيتهاي مذهبي و ملت ايران و همچنين نامه هايي به سران كشورهاي فرانسه، كويت، عراق و فلسطين است. پيامهاي بعد از انقلاب بيشتر نقش هدايت كننده به سوي جريان اصلي انقلاب را دارند. پيامهايي نيز به مناسبت حمله ي عراق به ايران و پيروزي رزمندگان در جبهه هاي حق عليه باطل در عمليات بيت المقدس و آزادي خرمشهر و ديگر فتوحات رزمندگان، بين آنها ديده مي شود. در پايان كتاب نيز پيام امام راحل به مناسبت شهادت آيت الله صدوقي و آخرين خطبه ي نماز جمعه ي اين شهيد به چاپ رسيده است.
تهران: دانشگاه امام حسين (ع)، مؤسسه ي چاپ و انتشارات، (چاپ اول): 1374.
[200] ص.: نقشه (تاشده).- (سري مقالات سمينارها؛ 2).
عنوان روي جلد: مجموعه مقالات و سخنراني هاي اولين سمينار علمي حماسه اسلامي مردم آمل.
عنوان ديگر: حماسه اسلامي مردم آمل: مجموعه سخنراني ها و مقالات سمينار علمي بررسي حماسه آمل.
طراح روي جلد: كاظم مقدم.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي مقالات و متن سخنراني هايي است كه در سمينار علمي حماسه ي اسلامي مردم آمل ارائه شده است. سمينار براي بررسي واقعه ي ششم بهمن 1360
- كه توسط منافقين براي تصرف شهر آمل طراحي شده بود - برگزار گرديد. از بين مقالات، در مقاله ي «سازمان ضد شورش: بررسي عملكرد قرارگاه حضرت ابوالفضل در جنگلهاي شمال كشور (1360 - 61)»، به بررسي نقش اين قرارگاه در تجهيز نيروهاي اعزام به جبهه و آموزش فرماندهان لشكر 25 كربلا و لشكر قدس گيلان و نيز نقش آن در سركوب توطئه ي آمل اشاره شده است. در سخنراني هاي ايراد شده نيز برادر محسن رضايي (فرمانده ي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي)، مطالبي در خصوص اوضاع كردستان و مقايسه ي آن با آمل و نقش رزمندگان بسيجي آمل بيان كرده است.
به كوشش: واحد اطلاع رساني.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و پژوهش هاي ارتش بيست ميليوني، 109.1371 ص.
عنوان ديگر: بسيج و امنيت ملي.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب شامل مجموعه اي از گزيده ي مقالات و سخنراني هايي است كه در اولين كنفرانس بسيج و امنيت ملي
[ صفحه 258]
در آذرماه 1369 ارائه شده است. بيانات آيت الله خامنه اي، (مقام معظم رهبري) در مراسم ويژه ي روز بسيج و سازماندهي ارتش بيست ميليوني و سخنراني هاي آقاي سيد محمد حجازي، آيت الله حائري شيرازي، حجت الاسلام موسوي خوئيني ها، دكتر فيروزآبادي از جمله سخنراني هاي درج شده در كتاب هستند. محتواي موضوعي اين سخنراني ها موارد زير است: «عوامل مؤثر در قدرت نظامي، بسيج روحاني و دانشجو، بسيج خواهران، مباني استراتژي دفاعي ايران، فلسفه ي تشكيل بسيج، نقش بسيج در مبارزه با فساد، بنيه ي دفاعي جمهوري اسلامي ايران، نقش بسيج در دفاع مقدس و...».
تدوين كميته علمي يادواره.- تهران: دبيرخانه يادواره شهداي دانشجوي كشور، (چاپ اول): 160.1377 ص.: جدول.
شمارگان: 2500 نسخه.
اين كتاب شامل هشت مقاله ي برگزيده ي ارائه شده در اولين يادواره ي شهيد حسين علم الهدي و شهداي دانشجوي كشور است؛ بدين قرار: «روانشناسي شهادت (از حسين اسكندري)، دانشجوي ولايت فقيه (از قاسم پورحسين)، مردمي بودن دانشجو (از احمد تميم داري)، دانشجو و توسعه ي سياسي (از مهران سهراب زاده)، چگونه از ارزشهاي دفاع مقدس پاسداري كنيم (از غلامرضا ذاكري صالحي)، دانشجو و مباني تصميم گيري سياسي(از ابوالقاسم فاتحي)، جلوه هاي ارزش آفريني شهداي دانشجو در دفاع مقدس (از حسين علي قبادي) و پديدارشناسي حماسه ي هويزه و تأثير آن بر روند جنگ عراق عليه ايران (از
محمود يزدانفام)». در مقالات، مطالب متعددي در ارتباط با عمليات هويزه، خاطراتي از شهيد علم الهدي، بررسي نقش دانشجو و جايگاه وي در مواضع سياسي و جنگ، ارزشهاي دفاع مقدس، ولايت فقيه، معناي شهادت و...» بيان شده است.
جمعي از مؤلفان.- دانشگاه امام حسين (ع)؛ (چاپ اول): 283.1375 ص.: مصور، نمودار، جدول.
طراحي جلد: حميد عجمي، رضا خرم پناهي.
محورهاي اين سمينار عبارت بودند از: «خط مشي و برنامه هاي لجستيك در پويايي سازمانها، پيوندهاي مهندسي و مديريت لجستيك، مديريت لجستيك و نقش آن در كارايي سازمان، روشهاي قابل استفاده در توزيع امكانات و...». عناين سخنراني هاي اين سمينار به اين قرار بود: «اهميت حمل و نقل از نظر لجستيك، كاربرد MIS در لجستيك، شناخت لجستيك، نقش حمل و نقل در تداركات نظامي، طبقه بندي و كدگذاري كالا، ابزار بهبود سيستم مديريت لجستيك، نظريه ي زمان عامل گمشده در مكان و حركت، سيستمهاي برنامه ريزي نگاهداري و تعميرات و مطالعه 3. M طرحريزي و نگهداري تنها راه و جمع بندي مطالب سمينار».
به كوشش گروه مقالات كميته تأليف و تدوين؛ ويراستاران: علي اكبر نوري، حسين مسجدي.- [بي جا]: لشكر 14 امام حسين (ع)؛ كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان اصفهان، 1375.
371ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان اصفهان: مجموعه آثار؛ 7).
طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.
[ صفحه 259]
كتابنامه: در پايان هر مقاله.
شمارگان: 2000 نسخه.
پس از فراخوان جهت برپايي كنگره ي بزرگداشت، 125 مقاله به دبيرخانه ي كنگره واصل گرديد كه 22 مقاله از بين آنها انتخاب شد و در مجموعه ي حاضر ارائه گرديد. اين كتاب شامل متن كامل مقالات ارائه شده در «كنگره ي بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان» است. مطالبي چون: «سرداران شهيد و تأثير آنها بر فرهنگ جاري جنگ در جهان معاصر؛ دفاع مقدس؛ خلاقيتها و ابتكارات؛ بسيجيان و دفاع مقدس؛ مردم شناسي جنگ؛ نماز
جمعه و دفاع مقدس؛ لشكر چهارده امام حسين (ع) در نبرد شمال كرخه؛ تبيين انديشه هاي دفاعي حضرت امام خميني (ره)؛ دفاع مقدس و هنر نمايش؛ نقش زن در دفاع مقدس؛ جغرافياي سياسي شلمچه؛ كاركردهاي شعر در انقلاب؛ دفاع مقدس و رسالت زن مسللمان» در اين كتاب آمده است.
تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 442.1376 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، جلد اول از مجموعه ي سه جلدي مقالات ارائه شده در دومين كنگره ي بين المللي «امام خميني و فرهنگ عاشورا» است. در مجلد حاضر، 23 مقاله از افرادي چون عليرضا آقاحسيني، ابوالقاسم اقباليان، علي دواني، عبدالرحيم عقيقي بخشايشي احد واعظي، الهه هاديان رستاني و... در خصوص بازتاب و نقش نهضت عاشورا در فرهنگ و انقلاب اسلامي ايران و انديشه هاي امام خميني در موضوعات مربوطه، به چاپ رسيده است. در متن مقاله هاي كتاب درباره ي «دفاع مقدس، جنگ در برابر ظالمان، تأثير موضوع مربوطه در شعر و ادبيات پس از انقلاب اسلامي و نقش آن در ترغيب، تشويق و تهييج رزمندگان جبهه هاي نبرد، ايستادگي، مقاومت و شهادت در راه آرمان الهي، انعكاس فرهنگ عاشورا در حيات رهبري و...» نيز بحث و گفتگو شده است.
تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 718.1376 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
جلد دوم از مجموعه ي سه جلدي «مجموعه مقالات دومين كنگره ي بين المللي امام خميني و فرهنگ عاشورا»، شامل 37 مقاله از نويسندگاني چون «احمد احمدي، عبدالكريم بي آزار شيرازي، سيد ابراهيم سيد علوي، سيد محمد شفيعي مازندراني، سيد جعفر شهيدي، ناصر هاديان و...» در خصوص موارد زير است: «مرثيه سرايي در شعر فارسي، نقش رهبري امام (ره) در انقلاب اسلامي، جايگاه جهاد و دفاع در اسلام، ابعاد بين المللي عاشورا، جهاد دفاعي و ابتدايي، فرهنگ و آداب قيام، فرهنگ قرآني جنگ و جهاد، عاشورا پشتوانه تشيع، امامت و حركت و حيات، موضع امام خميني (ره) در هدايت وضعيتهاي بحراني جامعه،
تاكتيكهاي نظامي و تبليغي در نهضت عاشورا، پايداري در برابر ظلم در نظام اسلامي و مباني حقوق بشر، و...». در متن مقاله هاي ارائه شده درباره ي دفاع مقدس و شهادت و رزمندگان اسلام مطالبي (در مقايسه با موضوعات مطرح شده) ارائه شده است.
[ صفحه 260]
تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 336.1376 ص.
جلد سوم از مجموعه ي سه جلدي «مجموعه مقالات دومين كنگره ي بين المللي امام خميني و فرهنگ عاشورا»، شامل دو بخش مجزا - به شرح زير - است: «بخش اول: مجموعه ي مقالات (شامل يازده مقاله) و بخش دوم: مجموعه ي مصاحبه ها (شامل يازده مصاحبه).محتواي مقالات و گفتگوها شامل مطالبي چون: «شهادت و ايثار در تعاليم عاشورايي امام خميني (س)، حادثه كربلا در آيينه ي آمار و ارقام، الگوپذيري از نهضت عاشورا، ايثار و شهادت از ديدگاه امام حسين (ع)، اسوه هاي شهيد و شهادت و تعاليم آنان در تاريخ اسلام، ويژگي هاي قيام امام حسين (ع) و انقلاب اسلامي ايران و...» است. ضمنا در متن مصاحبه ها و مقاله هاي ارائه شده، نمونه ها و مقايسه هايي بين فرهنگ عاشورا و شهيدان دوران انقلاب و زمان دفاع مقدس ارائه شده است.
[تهيه كننده] جمعيت زنان جمهوري اسلامي ايران.- تهران: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)؛ مؤسسه ي چاپ و نشر عروج، 256.1375 ص.
كتابنامه.
شمارگان: 5000 نسخه.
مجموعه مقالات ارائه شده در ششمين سمينار بررسي سيره ي نظري و عملي حضرت امام خميني، در اين مجموعه به چاپ رسيده است. مجموعه به سه بخش اصلي تقسيم شده كه عبارتند از: «تأثير نهضت كربلا در انقلاب اسلامي ايران از ديدگاه امام خميني (س)؛ نقش زنان در پيشبرد نهضت كربلا و انقلاب اسلامي ايران از ديدگاه امام خميني (س)؛ پيام عاشورا، حريت، شهادت، ولايت، جنگ تحميلي ايران و تعاليم عاشورايي امام خميني (س) و مباني اعتقادي و زمينه هاي اجتماعي - سياسي پيام عاشورا»
مقاله ي آقاي دكتر سالار منافي اناري
با عنوان «جنگ تحميلي عراق عليه ايران و تعاليم عاشورايي امام خميني» (ص. 217 - 207) گوياي مطالبي درباره ي دفاع مقدس از ديدگاه حضرت امام خميني (س) مي باشد كه در آن فرازهايي از فرمايشات حضرت امام درباره ي جنگ تحميلي به نقل از منابع مختلف آورده شده و مورد بحث قرار گرفته است.
دفتر مطالعات سياسي و بين المللي مركز مطالعات خليج فارس؛ به كوشش عباس خادم حقيقت.- تهران: وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات، (چاپ اول): 438.1375 ص.: جدول.- (كليات؛ 19).
صفحه ي عنوان به انگليسي:Sixth Seminar on the Persian Gulf
ششمين سمينار خليج فارس - با عنوان «خليج فارس و ساختار متحول بين الملل» - در دفتر مطالعات سياسي و بين المللي وزارت امور خارجه برگزار شد. موضوعات و مسايلي مانند تغييرات ساختاري در نظام بين الملل، قطب بندي جديد بين المللي، نقش بازيگران جهاني و عوامل فرامنطقه اي، در اين سمينار مورد توجه قرار گرفت. محور اساسي سمينار ششم خليج فارس، تأثير متقابل نظام بين الملل و خليج فارس بر يكديگر بود. مقالات ارائه شده در شش فصل به شرح زير تنظيم شده است:
فصل اول، سخنراني هاي افتتاحيه؛ فصل دوم، رضايت خليج فارس در نظام آينده ي بين الملل، فصل سوم، به همكاري ميان كشورهاي خليج فارس؛ فصل چهارم، مسأله ي امنيت خليج فارس و نظام بين الملل؛ فصل پنجم، وضعيت قدرتهاي بزرگ در خليج فارس و فصل ششم، نفت خليج فارس از ابعاد سياسي - اقتصادي.
[ صفحه 261]
[جمعيت زنان جمهوري اسلامي ايران].- تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج، (چاپ اول): 1376. ب، 322 ص.: جدول، نمودار.
عنوان ديگر: مجموعه مقالات هفتمين سمينار سيره عملي و نظري امام خميني (س).
كتابنامه.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين مجموعه، حاوي مقالات ارائه شده در هفتمين سمينار بررسي سيره ي عملي و نظري امام خميني (س)، در خردادماه 1375 است. كتاب، داراي سه نشست (فصل)، يك ميزگرد و بخش مقالات است. طي نشستها، ميزگردها و در مقالات ارائه شده مطالبي در
ارتباط با جنگ ايران و عراق، شهيدان و رزمندگان و تأثير عاشورا بر دفاع مقدس وجود دارد. برخي از مطالب عبارتند از:
نشست اول: امام،، عاشورا و تاريخ؛ نشست دوم: امام، عاشورا و سياست؛ نشست سوم: امام، عاشورا و عرفان؛ ميزگرد: وجوه مشترك نهضت عاشورا و انقلاب اسلامي ايران / موسوي بجنوردي، خانم شجاعي؛ مقالات: بررسي خطبه هاي مجالس عزاداري... / مرتضي پدريان، عاشورا، انقلاب اسلامي و رسالت ما در جهان كنوني / جعفر مرعشي و....
[تهيه كننده] جمعيت زنان جمهوري اسلامي ايران.- تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج، (چاپ اول): 316،1379 ص.
كتابنامه.
شمارگان: 3000 نسخه.
در اين مجموعه، مقالاتي به چاپ رسيده است كه در نهمين سمينار بررسي سيره ي نظري و عملي امام خميني (ره)، در سال 1377 ارائه گرديد. تعداد مقالات 24 عنوان است و ابعاد شخصيتي و عملي حضرت امام (ره) در مقاطع زماني زير در اين مقالات، بررسي و تبيين مي شود: «دوران مبارزه امام خميني (ره)، دوران تثبيت جمهوري اسلامي و دوران جنگ». عناوين تعدادي از مقالات و سخنراني ها عبارتند از: «سه امتياز، سه فضيلت، سه خصوصيت از يك رهبر،» فريده مصطفوي؛ «قانون مندي حاكم بر سيره ي امام در رهبري و ارتباط با مردم»، سهيلا جلودارزاده؛ «امام و سياست خارجي»، علاءالدين بروجردي؛ «بنيادهاي مديريت و رهبري در انديشه و عمل امام خميني (ره)»، محمدحسين شفيعيا و....
تهران: حزب جمهوري اسلامي، 40.1360 ص.- (حزب جمهوري اسلامي، نشريه شماره 38).
شمارگان: ذكر نشده است.
عنوان از روي جلد.
كتاب حاضر، متن سخنراني امام جمعه ي وقت تهران (آيت الله خامنه اي) در مجلس بزرگداشت شهيد دكتر مصطفي چمران است كه از طرف مجلس شوراي اسلامي در مدرسه ي شهيد مطهري در تاريخ 3 / 4 / 1360 برگزار گرديده بوده است. سخنراني ايشان درباره ي دوران جواني، خصوصيات، تحصيلات و مبارزات دكتر چمران در لبنان،
[ صفحه 262]
فعاليت هاي او بعد از انقلاب در ايران در دوران تجاوز عراق به ايران در خوزستان (سوسنگرد و بستان)، دوران مجروحيت شهيد چمران، جهت گيري هاي وي در مسائل سياسي مملكت،
ماجراي پاوه و آزادسازي آن شهر، نظرات چمران در مقابل چريكهاي فدايي خلق و ضدانقلاب، اطاعت از امام (ره)، و مسائل ديگر بوده است. در پايان نيز بيانيه ي حزب جمهوري اسلامي به مناسبت شهادت دكتر چمران همراه با نگاهي كوتاه بر زندگي وي از تولد تا شهادت ارائه شده است.
تهيه و تنظيم اداره كل دفتر رياست و روابط عمومي بنياد شهيد؛ ويراستار: محمدحسن عيسي زاده.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، دفتر رياست و روابط عمومي، (چاپ اول): 138.1380 ص.
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب حاضر شامل هشت مقاله و سخنراني، همراه با قطعنامه و بخشنامه ي توسعه ي فرآيند اطلاع رساني مي باشد كه در همايش مذكور ارائه شده است. همايش، مربوط به بازآموزي و به روز كردن اطلاعات فني مسؤولان و كارشناسان روابط عمومي بنياد شهيد بود و به امر اطلاع رساني و اطلاع يابي در درون و بيرون بنياد شهيد تأكيد داشت. مطالب كتاب عبارت است از: سخنراني هاي مسؤولان بنياد شهيد و مقالات: «روابط عمومي، تكنيكها و يادگيري آن» از هوشمند سفيدي، «اصول و وظايف روابط عمومي و مفهوم مخاطب شناسي در آن» از علي ميرسعيد قاضي، «مفاهيم اساسي در خبرنويسي» از حسين قندي و «ارتباط با رسانه ها در روابط عمومي»، از شهاب سيدمحسني. در سخنراني ها و مقالات ارائه شده، مطالبي درباره ي شهيد، شهادت، خانواده ي شهيدان و دفاع مقدس ارائه شده است.
تهران: دانشگاه امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1365.
هشت، 252 ص.: مصور، جدول، نقشه، نمودار، عكس.
فهرست منابع و ماخذ در پايان هر مبحث.
سمينار جغرافياي كاربردي جنگ از تاريخ 21 الي 23 خرداد 1367 برگزار شد. در اين سمينار، تعداد قابل ملاحظه اي از استادان و دانش پژوهان و علاقه مندان رشته ي جغرافيا، مطالب آموزنده و سودمندي در زمينه هاي مختلف جغرافياي كاربردي و ارتباط آن با جنگ تحميلي مطرح نمودند. بخشهاي مختلف اين كتاب عبارتند از: جغرافيا و جنگ، تحول استراتژي - ژئواستراتژي و مباني جغرافيايي آن، تحليلي از رابطه ي علم جغرافيا و رزم، اهميت
استراتژيكي خليج فارس، ژئوپولتيك خليج فارس، جغرافياي سياسي خاورميانه و جنگ تحميلي، تنگه ي هرمز و شبه جزيره ي مسندم (بخشي از كشور عمان) در تصاوير ماهواره اي، آب و هوا و برنامه ريزي فعاليت هاي نظامي، كاربرد اقليم در طرحهاي نظامي، هواشناسي و حمل و نقل در جنگ، هواشناسي و جنگ، اثرات اقليم بر صنعت هواپيمايي، كاربرد ژئومورفولوژي در مسايل زمين شناسي نظامي، ژئومورفولوژي و نقش آن در امور دفاعي، پيشرفتهاي سنجش از دور در ايران و جهان و كاربرد عكسهاي هوايي و نقشه.
ابوالقاسم حسينجاني.- تهران: شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي، 117.1375 ص.
طراح روي جلد: مصطفي ندرلو.
[ صفحه 263]
عنوان پشت جلد به انگليسي:Introduction to the satan: discourses
شمارگان: 4400 نسخه.
به مناسبت 13 آبان، روز ملي مبارزه با استكبار جهاني.
كتاب، شامل بيست مقاله از نويسنده است، كه با بيان جملات و كلمات نثرگونه به موضوع شيطان از جنبه هاي دنيوي نگريسته و در تمامي مطالب خود سعي كرده است اشكال و اعمال متعددي را كه ابليس و نمايندگان وي در زمين (چون: آمريكا، اسرائيل، صدام، استكبار، استبداد و...) براي نابودي حقيقت انجام مي دهند، شرح دهد؛ مواردي چون: «توطئه، تحريم، كودتا، تهاجم نظامي - فرهنگي، جنگ، قتل عام و...». موضوعهاي مقالات عبارتند از: «شيطان شناسي، سيزده آبان 1343 و تبعيد امام خميني به تركيه، لانه ي جاسوسي آمريكا، برائت از مشركين، تحريم اقتصادي آمريكا، انقلاب اسلامي ايران، حمله ي نظامي آمريكا به ايران (واقعه ي طبس در ارديبهشت ماه 1359)، بسيج، جمعه ي خونين مكه در سال 1366، جنگ تحميلي و...».
محسن رضائي.- (بي جا: بي نا، بي تا). 31 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
عنوان از روي جلد.
سرآغاز اين كتاب، ترجمه ي آياتي چند از قرآن مجيد، و يك حديث و دو روايت در باب جهاد و شهادت است و پس از آن، بخشي از فرمايشات حضرت امام خميني (ره)، رهبر كبير انقلاب اسلامي، خطاب به پاسداران ذكر شده است. متن اصلي كتاب، سخنان محسن رضايي (فرمانده ي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي) است كه در جمع برادران سپاه و بسيج در كربلاي خوزستان به هنگام عمليات رمضان (مرداد 1361) ايراد گرديده است. برادر
رضايي در اين سخنراني از ترس امريكا از اسلام، رحمت و بركت خدا كه شامل حال رزمندگان كشور ما شده است، و حمايت ائمه ي اطهار از عملياتي كه با نام مبارك آنها آغاز شده و فرمايشات امام مبني بر پايداري تا پيروزي نهايي و بسياري موارد ديگر سخن گفته است. در پايان نيز خاطره اي از يك رزمنده درباره ي امدادهاي غيبي نقل شده است. بخشي از نيايش يك رزمنده نيز در كتاب به چاپ رسيده است.
تهران: اداره عمليات ستاد مشترك سپاه، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، 1371.
سال دوم: شماره 6 قسمت دوم: 283 ص.: نقشه (تاشده).
شمارگان: ذكر نشده است.
اثر حاضر، شامل مجموعه اي از مقالات و اخبار است. عنوانهاي مطالب آن عبارتند از: «سرمقاله، مروري اجمالي بر سياستهاي آينده ي آمريكا، نگاهي گذرا به جنگ هشت ساله، جنگ در خرمشهر، محيط سياسي - استراتژيك خاورميانه پس از جنگ خليج فارس، نگرشي مختصر بر جنگ نامنظم در دريا، شرايط تداوم نبرد، مروري گذرا بر عمليات كربلاي پنج، جنگهاي نامنظم زمينه ساز تحولات اساسي در جنگ، معرفي تأليفات مركز، بررسي تهديدات خارجي - كلياتي پيرامون توازن نظامي و اقتصادي كشورهاي منطقه، ديدگاههاي نظامي، گزارشهاي خبري در خصوص مسائل نظامي جهان: گزارش كيفيت توليدات نظامي چين، عراق تضعيف شد ولي هنوز قدرتمند مي باشد، افزايش قدرت نظامي ايران و نگراني غرب، افزايش تهديدهاي اتمي در آسيا، مروري بر اختلافهاي مرزي در خليج فارس، آينده ي عراق در ابهام و...».
[ صفحه 264]
گردآوري و تدوين: محمدقاسم فروغي جهرمي.- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 1375.
ص.- (ديدگاه ها؛ 2).
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، شامل چهار بخش است: بخش اول، بيانات رهبر كبير انقلاب اسلامي و بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران، حضرت امام خميني (ره)، پيرامون اصلاح فرهنگ كشور و نقش مراكز فرهنگي است. بخش دوم، بيانات مقام معظم رهبري و فرمانده كل قوا، حضرت آيت الله العظمي خامنه اي، پيرامون اصلاح فرهنگ عمومي و بهره گيري از اصول و ارزش انقلاب اسلامي و دفاع مقدس. در بخش سوم، بيانات رياست محترم جمهوري اسلامي
ايران، حضرت حجت الاسلام والمسلمين هاشمي رفسنجاني، پيرامون نقش فعاليت هاي فرهنگي در اصلاح فرهنگ عمومي كشور گردآوري شده است. بخش پاياني، تبيين و تشريح فرمايشات مقام معظم رهبري است كه در تاريخ 20 / 4 / 1374 در ارتباط با اين موضوع ايراد شده است.
تهيه و تنظيم گروه كار علمي سمينار.- تهران: وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح، سازمان عقيدتي سياسي، معاونت فرهنگي، (چاپ اول): 231.1375 ص. (جدول).
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر، شامل دوازده مقاله، سخنراني و پيام است كه در سومين سمينار تبيين انديشه هاي دفاعي حضرت امام خميني (ره) ارائه شده اند. مطالب كتاب عبارتند از: «پيام رياست جمهوري وقت، (هاشمي رفسنجاني) به سمينار، انديشه هاي دفاعي از ديدگاه حضرت امام خميني (ره) (دكتر فيروزآبادي)، سخنراني حجت الاسلام سيد حسن خميني، دفاع از ملتها در انديشه هاي دفاعي حضرت امام خميني (ره) (مسيح مهاجري)، ابعاد مختلف تهاجم فرهنگي از ديدگاه حضرت امام خميني (ره) (مرتضي پدريان)، نقش و ميزان تأثير رسانه هاي جمعي در دفاع (يوسف قوچاني غروي)، مواجهه ي امام با سيستم بين المللي (مصطفي مصلح زاده)، بغاة و نحوه ي مقابله با آن از ديدگاه حضرت امام خميني (ره) (داريوش نوروزي)، بسيج و نقش آن در دفاع همه جانبه (مهدي مطهرنيا)، نقش مردم در مقابله با تهاجم فرهنگي (مهدي اديبي سده)، نقش امام در مبارزه با استكبار (اصغر جعفري)، فرهنگ سازي سازماني عدم مداخله ي سياسي (علي شيخان)».
مرتضي حسيني اصفهاني.- قم: فرهنگ قرآن (چاپ چهارم): 375.1377 ص.
عنوان ديگر: تفصيلي بر عوام و خواص حق و باطل.
كتابنامه: ص. 375 - 373؛ همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
در اين كتاب، ابتدا متن كامل سخنان حضرت آيت الله خامنه اي خطاب به فرماندهان لشكر 27 رسول الله (ص) ارائه شده است. محور بيانات مقام معظم رهبري، شكست و پيروزي در مقاطع حساس و حفظ ارزشها در ارتباط با «خواص» است. پس از آن، نويسنده به بررسي و شرح «عوام» و «خواص»،
مورد استناد در اين سخنان، از زاوياي تاريخي آن [اواخر دوره ي زندگاني حضرت پيامبر (ص)، بعد از رحلت ايشان در زمان خلفاء، زمان امامت امامان حضرت علي (ع)، حضرت امام حسن (ع) و حضرت امام حسين (ع)] پرداخته است.
[ صفحه 265]
به اهتمام غلامحسين رفيعا؛ ويراستار مهدي اسفندياري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات آييني، 135.1377 ص.: مصور، عكس.
طراح روي جلد: مهدي رزمي.
عنوان روي جلد: يادواره ستايشگران عشق و ولايت.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The First Commemoration for the Velayat...
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين اثر به پنج ستايشگر اهل بيت (ع) تقديم شده است: محمود اكبرزاده، غلامرضا سازگار، اصغر زنجاني، غلامعلي سماواتي، صادق آهنگران.
اين يادواره براي بزرگداشت مداحان و ذاكران اهل بيت (ع) تشكيل شد و كتاب، شامل سخنراني ها و مقالاتي است كه در اين گردهمايي ارائه شده بود. مطالب عبارتند از: «انگيزه ي تشكيل نخستين يادواره (محمدعلي زم)؛ نقش آفريني ستايشگران اهل بيت (ع) در تاريخ شيعه (ناطق نوري)؛ ميزگرد تخصصي؛ جايگاه شعر از ديدگاه قرآن و پيامبر اكرم (ص) (حجت الاسلام مروي)؛ هنر شعر و هنر خوانندگي (عبدالله فاطمي نيا)؛ عنصر تبليغ در نهضت حسيني (ع) در آثار استاد مطهري (ره) (علي مطهري)؛ مصاحبه با آقايان: اكبرزاده، سازگار، زنجاني، سماواتي، آهنگران، ارزش و ارجمندي، ستايشگران آل الله (ع) (محمدعلي زم). اشعاري نيز از رضا مؤيد، علي انساني و محمد خسرونژاد ارائه شده است. در بخش مصاحبه، حاج صادق آهنگران خاطره اي از مداحي خود را در جمع رزمندگان اسلام در مصلي اهواز در خوزستان بيان مي كند.
[ صفحه 266]
علي عراقچي همداني.- تهران: حقايق؛ اوج. 96.1365 ص.
مندرجات: جهاد از نظر قرآن و حديث؛ ارزش رزمنده و شهيد؛ خدمت به رزمندگان؛ آزار و اذيت به رزمندگان؛ فرار از جنگ؛ رفتار با اسير؛ دعا در جبهه و وقت حمله؛ چهل حديث در جهاد با نفس؛ احكام و مسائل جبهه.
نويسنده، كه خود از حوزه ي علميه ي قم است، در اين كتاب به بيان آيات و روايات در مورد جهاد و شهادت پرداخته است و در ذيل هر آيه يا حديث يا روايت، توضيحاتي داده است. پس از متن اصلي كه به بحث در مورد جهاد و اخلاق رزمندگان و در حقيقت، جهاد با نفس پرداخته است. چهل حديث هم از ائمه ي اطهار در مورد اهميت و ارزش جهاد با نفس، جهاد اكبر، آورده و شرايط آن مطرح شده است. در انتهاي كتاب نيز بيست حكم از احكام شرعي آورده شده است كه رزمندگان در شرايط خاص جبهه با آن روبه رو مي شوند.
[بي جا]: تبليغات جبهه و جنگ، (چاپ اول): 63.1361 ص.
مندرجات: حالاتي كه در سختي و شدت بروز مي كند؛ آفات پيروزي؛ لحظات گذرا؛ كساني كه استثناء شده اند؛ دو نمونه.
در كتاب «آفات پيروزي» به رزمندگان هشدار داده شده كه معمولا انسانها در شدايد و سختيها گرفتار يأس، كفر و قنوط (نااميدي) مي شوند و وقتي رو به سوي خدا مي كنند، به انابه (توبه) و جزع (زاري) و دعا و جوار (استغاثه) مي پردازند و اغلب اين حالات گذراست و چون شاهد پيروزي را در آغوش كشيدند، دچار فخرفروشي، دوري از خدا و شرك، خودگرايي و خوپرستي، لجاج در طغيان و ستمگري در روي
زمين و... مي گردند. اما گروهي از اين حالات مستثني شده اند؛ «صابران، صالحان و نمازگزاران و آنان كه به محرومان از مال خود مي بخشند، كساني كه به قيامت باور دارند، آناني كه بر شهوت خود چيره اند، آنان كه به حق شهادت مي دهند و محافظان نماز» از اين گروه هستند. و از رزمندگان و جهادگران جبهه ها خواسته شده كه از آفات پيروزي بر حذر باشند و از غرور و نخوت و خودخواهي دوري كنند و همه پيروزي ها را خدا بدانند. در كتاب، به آيات و احاديث و ابيات مثنوي مولوي استناد شده است.
تأليف احمد خاتمي.- تهران: اميركبير (چاپ دوم): 320.1375 ص.
كتابنامه: ص. 320 - 315، همچنين به صورت زيرنويس.
«ابعاد جنگ در فرهنگ اسلام» درسها و رهنمودهاي پيامبر بزرگوار اسلام در سايه ي تحليلهاي قرآن است. فصل اول با نام «اولين فرمان جنگ»، به شرح اولين جنگ پيامبر اسلام مي پردازد كه فرمان آن در سال دوم هجرت در مدينه صادر شد. فصل دوم (انگيزه و هدف در جنگ)، ارزش نيات انساني در مورد جنگ و در امور ديگر و همچنين هدف از جهاد را مطرح مي كند. فصل سوم، «بينش رزمندگان در قرآن» نام دارد كه به اهميت عقيده و بينش در
[ صفحه 267]
جهاد، به دليل انجام جهاد با هدف گسترش حاكميت دين الهي مي پردازد. «عوامل پيروزي در جنگ: ايمان، مقاومت و اطاعت از رهبري؛ و عوامل شكست در جنگ؛ طرف مقابل در جنگ؛ قوانين جنگ: معافيتها، حرمت فرار از جنگ و حرمت جنگ در ماه هاي حرام و برخي مباحث ديگر» از جمله موضوعهايي هستند كه در اين
كتاب مورد بحث و بررسي قرار گرفته اند.
مدرس: حجت الاسلام حائري شيرازي؛ تهيه سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ، (چاپ اول): 1365.
80 ص.- (سلسله درس هاي اسلام در جبهه؛ جلد ششم).
عنوان روي جلد: سير و سلوك رزمندگان اسلام: اثرات مثبت جنگ.
در اين كتاب - كه جلد ششم از سلسله درسهاي حجت الاسلام حائري شيرازي پيرامون «اسلام در جبهه» است - درباره ي اثرات مثبت جنگ سخن گفته شده است. در قسمت اول، سخنان رهبر كبير انقلاب اسلامي و فرمانده ي كل قوا - حضرت امام خميني (ره) - پيرامون جنگ تحميلي نقل شده است كه مباحث عمده ي آن، «بركات جنگ؛ جنگ، محل آزمايش براي اهل آخرت و اهل دنيا؛ و تكليف و رسالت مسلمين جهان» است. در قسمت دوم، سخنان حضرت آيت الله خامنه اي، رئيس جمهوري وقت ايران، پيرامون اثرات مثبت جنگ آورده شده است. در قسمت سوم نيز درس سي و چهارم از دروس حجت الاسلام حائري شيرازي پيرامون اسلام در جبهه - كه محور اصلي موضوعي آن اثرات مثبت جنگ است - درج شده است.
تهيه كننده مركز تحقيقات اسلامي.- [تهران]: واحد آموزش عقيدتي سياسي،[؟؟13] 56، 8 ، 8 ص.
عنوان روي جلد: احكام ساده 1: كد 210
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب، مجموعه اي از دوازده درس آموزشي درباره ي احكام دين است كه براي سربازان وظيفه به عنوان دوره اي از آموزشهاي سياسي تهيه شده است. در اين دوره با مسائلي از احكام «مسجد، نماز جمعه، روزه، زكات، خمس، معاملات، شكار، امربه معروف و نهي ازمنكر، دفاع، غصب، نذر و نگاه كردن» آشنايي حاصل مي شود. در مبحث دفاع، مسائل مربوط
به دفاع مطرح شده است؛ مانند مواردي كه دفاع واجب است (يعني مواردي كه حمله به مرزها و شهرهاي كشور، حمله به حكومت به حكومت اسلامي؛ حمله و تهاجم سياسي يا اقتصادي صورت قرار گرفته است). همچنين لزوم كمك مسلمانان در زماني كه كشور اسلامي مورد حمله واقع شود و تهاجم به انسان و تهاجم به مال و ناموس مورد بررسي قرار گرفته است. در پايان نيز جزوه ي تطبيقي از فتاواي آيات عظام با ارجاع به صفحه و سطر مربوطه ارائه شده است.
تدوين و تنظيم علي محمد اسدي.- تهران: وزارت ارشاد اسلامي، ستاد امور جنگ، كميته فرهنگي؛ قم: جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامي، 192.1365 ص.
[ صفحه 268]
مندرجات: 1. تقليد در جهاد؛ 2. دفاع؛ 3. امربه معروف و نهي ازمنكر؛ 4. طهارت؛ 5. تخلي؛ 6. مطهرات.
در اين كتاب، مجموعه ي احكام شرعي و ضروري براي جبهه، متناسب با نياز رزمندگان، گردآوري شده است. در فصل تقليد در جهاد، مباحث زير بررسي مي شود: مجتهد، مرجع تقليد، شرايط مرجع تقليد و راههاي شناخت مرجع تقليد. «احكام دفاع؛ رهنمودهاي حضرت امام (ره) به رزمندگان؛ و بيانات ايشان در باب جنگ الهي و جنگ طاغوتي و شهادت، آخرين مرحله ي كمال» از جمله عناوين اصلي فصل دوم است. در فصل سوم، مبحث امربه معروف و نهي ازمنكر، با استناد به رواياتي از ائمه ي اطهار (ع) شرح داده شده است. مباحث طهارت، تخلي و طهارت، وضو، نماز، غسل، تيمم، روزه، صرف وجوهات شرعيه، و... فصلهاي بعدي اين كتاب را تشكيل مي دهند. استفتائاتي نيز در ارتباط با موارد مذكور و ساير مسايل جبهه از محضر مبارك
امام در پايان كتاب به چاپ رسيده است.
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 73.1360 ص.
كتابنامه: در پايان هر بخش.
مندرجات: بخش 1: جنگ از ديدگاه قرآن و سنت؛ بخش 2: مجاهد در صحنه؛ 3. تاكتيكهاي رزمي.
اين كتاب، مجموعه ي سلسله گفتارهايي است كه تحت عنوان «ارتش مكتبي» گردآوري و در سه بخش ارائه شده است. در بخش اول (جنگ از ديدگاه قرآن و سنت) آياتي از قرآن درباره ي جنگ ترجمه و تفسير شده و بر قداست جنگ تأكيد شده است. در اين بخش، به والايي هاي جنگ و جنگ آوران، ضرورتها و بايستگي هاي رزم و پيكار، دفع ظلم و طرفهاي جنگ اشاره شده است. بخش دوم، «مجاهد در صحنه» ترجمه و تفسير آيات ديگري از قرآن است كه رزمندگان را به استقامت و پايداري دعوت مي كند. علاوه بر آن، بخشي از سخنان امام در ديدار با اعضاي ستاد بسيج شهرستانها و گروهي از پاسداران انقلاب اسلامي و همچنين به مناسبت هفته ي بسيج آورده شده است. بخش سوم توضيحي است در باب خطبه ي 66 نهج البلاغه در زمينه تاكتيكهاي رزمي، در اين بخش نيز بيانات حضرت امام (ره) به مناسبت پيروزي رزمندگان در فتح بستان (در تاريخ 8 / 9 / 60) و در خطاب به ملت و ارتش ايران و عراق در زمينه ي هدف و انگيزه ي جهاد و جنگ اين دو ملت درج شده است.
[گردآورنده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي].- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 79.1362 ص.- (ارتش مكتبي؛ 2).
توضيحات و پاورقي ها در پايان تفسير هر خطبه.
اين كتاب، شرح و توضيحي درباره ي خطبه هاي 66 و 124 و نامه هاي شماره 11 و 12 نهج البلاغه و ارتباط آنها با
پيام هاي حضرت امام (ره) در مورد دفاع مقدس است. در بخشهاي اول و دوم كتاب خطبه هاي 66 و 124 نهج البلاغه همراه با تفسير و بحث درباره ي آنها به چاپ رسيده است. توصيه به ترس از خداوند، حفظ آرامش و خونسردي، نظر كردن به دشمن با بي اعتنايي و خشم، عوامل پيروزي در عمليات نظامي، فرار از جنگ، عقب نشيني، داوطلب بودن براي شهادت، شجاعت و اقدامات احتياطي، برخورداري از صلابت، مقاومت و قاطعيت ضمن اتخاذ شيوه هاي رزمي براي دور ماندن ازتيررس دشمن و... مباحث مربوط به اين دو بخش است. بخش سوم مربوط به نامه ي يازده نهج البلاغه است. در اين بخش به قواعد عمليات دفاعي پرداخته شده است. و توصيه ي حضرت امام به صورت تأكيد بر اين كه «با هماهنگي هر چه بيشتر بر دشمن بتازيد و از اختلاف كه از وسوسه هاي شيطان و به سود شياطين است بپرهيزد و از فرماندهان نظامي اطاعت كنيد و...». بخش بعدي نامه ي دوازده نهج البلاغه است. دعاي 27 صحيفه ي سجاديه نيز همراه با شرح و تفسير در كتاب ذكر شده است.
[ صفحه 269]
گردآورنده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ.- [تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ. (چاپ اول): 1363.
260 ص.- (سلسله درسهاي «اسلام در جبهه» (جلد 2).
در اين كتاب، ابتدا، ديدگاههاي حضرت امام خميني «ره» در رابطه با جنگ تحميلي بيان شده است. محور اصلي ديدگاهها عبارتند از: «بركات جنگ، حفظ نظام اسلامي، جنگ و امدادهاي غيبي، ارزش مجاهدين اسلام، رمز پيروزي سپاه اسلام، صفات رزمندگان اسلام و چرا جنگ؟ چرا صلح؟ ما تا آخر ايستاده ايم.» اين
مطالب حاكي از جنگ طلب نبودن ايران و شروع جنگ توسط عراق هستند و نشان مي دهند كه تا هنگام خروج نهايي دشمن از كشور و اثبات مجرميت و جبران ضررهاي مادي و معنوي، ايران صلح نخواهد كرد. در ادامه، درسهاي هفتم تا هفدهم «سلسله درسهاي اسلام در جبهه»، كه توسط حجت الاسلام حائري شيرازي تدريس شده، به چاپ رسيده است. «شناخت عالم ملكوت، جبهه و امدادهاي الهي، سير و سلوك الي الله در جبهه، نقش نيت در جهت دادن به عمل رزمندگان اسلام، راههاي علمي كسب تقوي، صفات ناپسند تكبر، غرور، عجب و ريا و مسأله ي رازداري و استتار، و به طور كلي اخلاق اسلامي». موضوع اين دروس هستند.
علي اكبر ابوترابي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
[675] ص.: نمونه.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: سخنان؛ 1).
عنوان پشت جلد به انگليسي:From The Soil Of Karbala: An anthology of Hojjatoleslam
Seyyed Aliakbar Abutorabi: speeches in Iraq Camps.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب مجموعه ي سخنراني ها، موعظه ها، بحث ها و راهنمايي هاي حجت الاسلام والمسلمين سيد علي اكبر ابوترابي در اردوگاهاي عراق خطاب به اسراي ايراني مي باشد. تعدادي از سخنراني ها مربوط به سال هاي 1363 و 1364 و بخش عمده آنها مربوط به سال هاي 1367 و 1368 مي باشد. اين مطالب به مناسبتها و موقعيت هاي مختلف از جمله ايام فاطميه، ماه مبارك رمضان، عاشورا، تولد آقا امام زمان (عج)، اعياد فطر، غدير و قربان، تولد حضرت رسول (ص) و... بيان شده است. همچنين چندين سخنراني در رابطه با امامت، اخلاق اسلامي، دوستي و برادري، صفت رذيله اخلاقي حسد و مبارزه با آن، اسارت نفس، شبهاي
قدر، روزه و رستگاري و موارد ديگر كه حاوي نكات آموزنده اي مي باشد و نامه ي وي به فرزندش است كه او را به دوري جستن از خودبيني سفارش نموده و رمز پيروزي و سعادت انسان را ياري جستن از خدا دانسته است.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ، 1364.
47 ص.- (سير و سلوك رزمندگان اسلام، سلسله درسهاي اسلام در جبهه، جلد 5). حجت الاسلام حائري شيرازي در درس سي و سوم از «سلسله درسهاي اسلام در جبهه» در مورد اسلام، جنگ و سياست «نه شرقي، نه غربي» بحث مي كند و به بررسي تبليغات دشمنان و كفار مي پردازد. همچنين درباره لزوم آمادگي دائمي رزمندگان، تاكتيكهاي مبارزه، استقامت و توكل به خدا و ائمه، پايداري در نبرد، هيبت مؤمن و رعب دشمن، انتقام و كينه توزي كه حربه ي دشمنان است و پيروزي بر مشكلات هنگام سختي سخن مي گويد. سپس گزيده ي كلمات حجت الاسلام حائري شيرازي پيرامون قدر و منزلت جندالله، پيروزي عقل بر نفس، ارزش لباس جندالله و ارزش وحدت مسلمين نقل شده است.
[ صفحه 270]
نويسنده احمد حسينيا.- تهران: نشر رامين (چاپ اول): 1378.[287] ص.
كتابنامه: ص. [287]؛ همچنين به صورت زيرنويس.
در كتاب «اسلام و آيين نبرد»، ويژگي هاي نبرد در آيين اسلام مورد بحث و بررسي قرار گرفته است و با توجه به جنگهاي پيامبر (ص) و امام علي (ع) و جنگهاي تاريخي مسلمانان، اهداف و انگيزه هاي نبرد [مانند: دفاع در برابر هجوم دشمن (جهاد دفاعي)، مبارزه با شرك و حكومتهاي كافر، جنگ بر ضد ظلم و ستمكاري و...] توضيح داده شده است. در اين كتاب، نويسنده، ضمن برشمردن اصول انساني نبرد از ديدگاه اسلام (مانند احكام اطاعت از فرماندهي، اتحاد و يكپارچگي، صبر، مبارزه با يأس و نااميدي، دوري از غرور و خودنمايي و...) درباره ي ويژگي هاي فرماندهان و مديران
- مانند ايمان و تقوا، قدرت علمي و جسمي، استقامت و پايداري در امور و... - به نمونه هايي از فرماندهان برجسته ي تاريخ اسلام اشاره كرده است.
جعفر سبحاني.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، ستاد امور جنگ؛ هاد، (چاپ اول): 48.1368 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
نوشته ي حاضر مباني فقهي و عقيدتي جهاد اسلامي و ابعاد آن، همراه با اقسام جهاد و علل و انگيزه هاي جهاد در اسلام را مورد بررسي قرار داده، به بررسي آيات جهاد، از نقطه نظرهاي متفاوت مي پردازد: آياتي كه بدون قيد و شرط فرمان جهاد مي دهند و آياتي كه بيانگر جنگ با جنگ طلبان است و نيز آياتي كه امر به دفاع از مستضعفان مي كنند. سپس مباني صلح در اسلام، شرايط صلح (صلح در آستانه پيروزي، مصلحت اسلام و مسلمين، نقض شدن مقررات اسلام، در نتيجه ي صلح و صلح دائم با مشركان) و اقسام صلح (صلح با مشركان، صلح با اهل كتاب، صلح با مردم نجران، صلح با فرمانرواي دومةالجندل، صلح با زرتشتيان بحرين و صلح طوايف اسلامي با يكديگر) را مورد بررسي قرار مي دهد.
گردآورنده اسفنديار مبتكر سرابي.- تهران: ستاد اقامه نماز، (چاپ اول): 105.1380 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
اين كتاب حاوي مطالبي درباره ي نماز و نقش آن در زندگي و خاطراتي است كه از بزرگان دين، رزمندگان و شهداي انقلاب و جنگ ايران و عراق درباره ي «نماز واجب، نماز جماعت، نماز شب و نماز در ميدان كارزار» نقل شده است. در اين راستا، احاديث و بيانات بزرگان دين و رجال دولتي در خصوص نماز اول وقت و نماز جماعت بيان شده است. كتاب در چهار بخش اصلي تنظيم شده است.بخش اول: نماز اول وقت (نماز اول وقت در گفتار و رفتار بزرگان و در گفتار و رفتار
شهدا)؛ بخش دوم: نماز شب (نماز شب در گفتار و رفتار بزرگان و خاطراتي از شهيدان در محراب نماز شب)؛ بخش سوم: ساجدان شاهد (نماز عشق و شهادت در ميدان كارزار) و بخش چهارم: نماز جماعت (نماز جماعت در گفتار و رفتار بزرگان و عروج شهدا در محراب نماز جماعت).
[ صفحه 271]
نويسنده: عبدالله جاسبي.- تهران: دانشگاه آزاد اسلامي، دفتر فرهنگ مقاومت، (چاپ اول): 96.1377 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب «اشراق شهادت» نگاهي كوتاه به گوشه هايي از حماسه ي سترگ دفاع مقدس دارد و به جنبه هاي گوناگون آن مي پردازد؛ از جمله: «از ولايت تا خلافت حضرت علي (ع)، حادثه ي عاشورا در بستر تاريخ و عواملي كه زمينه ساز اين حركت گرديد (انحراف از ولايت، انحراف از كتاب و سنت، روزگار دشوار شيعه، حكومت دنياپرستان و خلاقت يزيد)، آفاق سياسي عاشورا، سلوك آسماني به عنوان سلوك حضرت امام حسين (ع) و يارانش در واقعه ي عاشورا، مفهوم شهيد و شهادت در فرهنگ دفاع مقدس، اهميت پاسداشت آرمانهاي دفاع مقدس و مسؤوليت هنرمندان، كارزار دفاع مقدس عرصه گاه رويش و پويش جوانان انقلاب (پالايش دروني جوان و افزايش توانمندي جوان)». در پايان نيز مختصري درباره ي خاستگاه اجتماعي و فرهنگ دفاع مقدس، مطالبي بيان شده است.
مؤلف محمد دشتي؛ ويراستاري و تنظيم نورالدين قديمي.- تهران: سازمان تحقيقات نيروي مقاومت بسيج، (چاپ اول): 116.1380 ص.
عنوان روي جلد: مجموعه الگوهاي رفتاري امام علي (ع): مسائل اطلاعاتي، امنيتي.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
مقالات كتاب حاضر كه در كنگره ي امام علي (ع) ارائه شده است، شامل برخي از الگوهاي رفتاري حضرت علي (ع) در هنگام بعثت، دوران طاقت فرساي هجرت و جنگها و يورشهاي پياپي قريش است. كتاب شامل شش فصل و يك مقدمه (درباره الگوهاي رفتاري و عنصر زمان و مكان و اقسام الگوهاي رفتاري) است. فصل اول: ضرورتها؛ فصل دوم: ضرورت اطلاعات؛ فصل سوم: ضرورت آگاهي دادن به مردم؛ فصل چهارم: اطلاعات و دشمن شناسي؛ فصل پنجم: اطلاعات و مسائل فراريان؛
فصل ششم: حكومت و اطلاعات. در مبحث انقلابهاي معاصر و آفتها، مطالبي درباره شهادت بسيجيان، جنگ مسلحانه ي درون شهري و انحراف گروهايي چون باند مهدي هاشمي و برخي از ديگر شخصيتهاي انقلابي سياسي آمده است.
مرتضي آويني.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات، (چاپ دوم): 47.1378 ص.: مصور.
طراح روي جلد: علي وزيريان.
شمارگان: 8800 نسخه.
كتاب حاضر شامل چهار قطعه شعر آزاد و شش نوشته در وصف رحلت جانگداز امام خميني (ره) رهبر كبير انقلاب اسلامي ايران است. كتاب، به تشريح ابعاد معنوي و باطني، هنر، ولايت و رهبري ايشان و نيز ظلم ستيزي و ايستادگي در برابر شيطان و فرعونيان پرداخته است. در همين راستا، تصويري از يك رزمنده ي بسيجي به همراه مطالب مختصري درباره ي بسيج و شهدا و فرزندان شهيدان ارائه شده است. نوشته ي پايان كتاب - با عنوان «مبشر صبح» - با تصوير مقام معظم رهبري همراه شده و درباره ي ولايت و وصي امام (ره) است.
علي اكبر هاشمي رفسنجاني.- تهران: بنياد پانزده خراد، 480.1367 ص.
اين كتاب، مجموعه ي سلسله مباحث تاريخي، علمي، ديني و اجتماعي است كه در سالهاي اول پيروزي انقلاب اسلامي در برخي از جلسات عمومي و نيمه خصوصي طرح و بيان شده است. «انتخاب موضوعهاي زنده و عيني
[ صفحه 272]
جامعه، پيوستگي مباحث مطرح شده ي تاريخي، رواني و سادگي عبارات و استشهاد به آيات فراوان قرآن و متون اسلامي» از ويژگي هاي اين مجموعه است. كتاب داراي پنج بخش اصلي و يك بخش ضميمه است كه به ترتيب عبارتند از: «نقش وحدت در انقلاب اسلامي، اجتهاد و بدعت، اسلام و بينش طبقاتي، بررسي آثار جنگ تحميلي، مبارزات روحانيت و كرامت انسان». در سراسر كتاب، نقش ايمان و خودسازي اسلامي مورد تأكيد قرار گرفته و همه ي حوادث در رابطه با انقلاب اسلامي
و نقش ابرقدرتها تجزيه و تحليل شده اند. اثرات مثبت و منفي جنگ نيز بيان شده اند.
جمع آوري اصغر تقي زاده شكيبا.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي، مديريت امور كتاب، (چاپ اول): 37.1376 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
يادداشت ها: به مناسبت هشتمين سالگرد رحلت امام خميني «ره».
اين كتاب، شامل فرازهايي از مناجات حضرت امام خميني «ره» است و از آثاري چون: چهل حديث، آداب الصلوة، صحيفه ي نور، نقطه ي عطف مرحوم احمد خميني و پرواز در ملكوت (ترجمه ي احمد فهري) گردآوري شده است. اين مجموعه حدود يكصد فراز از دعا و مناجاتهايي است كه حضرت امام «ره» ايراد فرموده اند. دعا و مناجاتها مربوط به اين موارد هستند: پيروزي انقلاب در 22 بهمن، از جان گذشتگي و شهادت در راه اسلام، معلولان و جانبازان، بازماندگان و خانواده ي شهدا و مفقودان جنگ تحميلي، شهداي روحانيت و حوزه ها، شهيد عطاءالله اشرفي اصفهاني (امام جمعه ي كرمانشاه)، مجروحان و آسيب ديدگان جنگ تحميلي، شهدا و مفقودان گمنام بسيجي. در پايان كتاب با ذكر شماره ي هر دعا و مناجات، مآخذ و منابع مطالب گردآوري شده نيز ارائه شده اند.
جواد هشترودي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1377.
127 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ مقاله: 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Beyond-Blood Beliefs
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: آرزوي بزرگ؛ رازي و بينشي؛ ژرف نگري پير شهيد «رشيد هجري»؛ قرعه اي براي شهادت؛ شهيد «پيچك»، پاداش شهيدان؛ اثبات پاداش و مقام معنوي شهيد؛ فرامنطقي شهيد؛ خانواده ي شهيد؛ پژواك گر نفير خون؛ خانواده ي شهيد؛ كلاس استقامت؛ بارقه ي بدر.
كتاب «باورهاي فراخون» مجموعه مقالاتي در خصوص شهيد و شهادت و ارج و مقام و ارزش شهيد است كه با آوردن
مثالها و شاهدهايي از شهداي صدر اسلام، آيه هاي قرآن، انجيل و تورات و احاديث و وصيتنامه هاي شهداي دوران معاصر و شهداي جنگ تحميلي به بحث و بررسي مي پردازد. براي مثال، «آرزوي بزرگ» بررسي باورهاي شهيد و نگرش هاي وي در خصوص شهادت است. «رازي و بينشي»، محاوره ي سه شهيد حماسه آفرين صدر اسلام است، و... مگر مي شود غير شهيد، حقيقت عيني و ملموسي را كه شهيد ناظر آن است، دريابد؟ الهاماتي كه درخصوص شهادت فرد، قبل از اين كه شهيد شود، به او و نزديكانش مي شود، و عناويني كه در مندرجات آمده است، هر يك، مبحث ديگري در اين كتاب است. در پايان نيز دو داستان كوتاه از مسلمانان صدر اسلام، عبدالله بن حذاق و عثمان بن مظعون، دال بر استقامت و پايداري مسلمين آورده شده است. گزيده اي از وصيتنامه شهيدان علي زبوني، ياور پاشازاده، قاسم قشلاقي، احمد نصيري، و... ارائه شده است.
[ صفحه 273]
نويسنده علي خامنه اي.- تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامي، (چاپ اول): 24،1380 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، متن سخنراني حضرت آيت الله خامنه اي در جمع بسيجيان، سپاهيان و مردم استان گيلان (طي سفر ايشان به آن استان) است. ايشان در بيانات خويش، ضمن اشاره به حضور آگاهانه و فداكارانه ي فرد در مواجهه با دشمنان نظام، اسلام، كشور و ملت، به توجه دشمن در هدف قرار دادن بسيجي ها به عنوان نيروهاي انقلاب پرداخته، ضمن ياد كردن از بسيج به عنوان آبروي نظام و كشور، به پرهيز از گناه و تقواپيشگي بسيجيان و توجه مسؤولان به قشر جوان بسيج اشاره فرمودند. همچنين پس از ذكر تاريخ مختصري از
مبارزات و فداكاري هاي ديلميان به نقش جوانان و بسيجيان استان گيلان طي دوران دفاع مقدس پرداخته اند.
[به كوشش اداره كل روابط عمومي و بين الملل بنياد شهيد انقلاب اسلامي].- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، اداره كل روابط عمومي و بين الملل، (چاپ اول): 142.1373 ص.
طراح روي جلد حميد دهدشتي.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يادبود سالگرد تأسيس بنياد شهيد انقلاب اسلامي 22 اسفندماه 1373 منتشر شده است.
اين كتاب شامل پيامها و سخنان حضرت امام خميني (ره) و آيت الله خامنه اي است كه درباره ي شهيد، شهادت، اهل بيت شهادت، ملت شهيدپرور، بنياد شهيد و وظايف مسؤولان و جامعه» ايراد كرده اند. كتاب شامل دو فصل است؛ فصل اول، فرازهايي از سخنان حضرت امام خميني (ره) و فصل دوم، مجموعه ي سخنان مقام معظم رهبري است. بيانات ايراد شده، (كه در اين مجموعه گردآوري شده اند) بيانگر ديدگاههاي حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبري درباره ي «شهداي جنگ و جبهه هاي دفاع مقدس، رزمندگان شهيد، شهيدان قواي مسلح، شهداي بسيجي، شهداي پاسدار، بازماندگان شهدا و آسيب ديدگان جنگ، جانبازان (شهيدان زنده)، شهداي روحانيت و شهداي مبارزه و جنگ در ايران و...» هستند. در زير هر پيام، مأخذ و تاريخ ايراد آن ذكر شده است.
بنياد شهيد چمران؛ دانشگاه تهران؛ دانشكده فني، انجمن اسلامي؛ دانشگاه آزاد، دانشكده هنر و مديريت، دانشجويان بسيجي، (چاپ اول): 32.1372 ص.: عكس، نمودار.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب، (كه به صورت يك نشريه منتشر شده است) كنكاشي در شخصيت و انديشه هاي شهيد چمران است. گردآورنده در ابتدا ديدگاه حضرت امام خميني (ره) و حضرت آيت الله خامنه اي را درباره شخصيت دكتر چمران ذكر كرده است. و سپس، نظريات شهيد چمران را در ارتباط با مسايلي مانند
شناخت انسان، طيران روح، معنويت انقلاب اسلامي، جبر و اختيار، پيدايش حركت محرومين، سازمان فتح و... بيان مي كند. در قسمتي از كتاب مصاحبه اي از مهندس مهران چمران، برادر شهيد دكتر چمران، در رابطه با شخصيت و روحيات وي به چاپ رسيده است.
[ صفحه 274]
پژوهشي از مهدي رضايي؛ بازنويسي واحد نگارش مركز تحقيقات اسلامي جانبازان.- قم: بنياد جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت امور فرهنگي اجتماعي و هنري، 1375.
168 ص.- (سلسله كتاب هاي مركز تحقيقات اسلامي جانبازان؛ 2)
عنوان پشت جلد به انگليسي: Defending the Religion
كتابنامه: ص [166 - 165]، هم چنين به صورت زيرنويس.
عنوان پشت جلد به زبان عربي: الدفاع عن الدين.
مندرجات: سرآغاز: دين و دينداري؛ بخش اول: حفظ دين در آينه ي دين؛ بخش دوم: آثار و پيامدهاي دفاع از دين؛ بخش سوم: آثار و پيامدهاي عدم دفاع از دين؛ بخش چهارم: ويژگي هاي مدافعان دين؛ بخش پنجم: شيوه ها و ابزارهاي دفاع از دين؛ بخش ششم: عاشقان اسوه.
در «دين و ينداري» مباحث: «دين چيست؟، آفت هاي دين كدام است؟ و دفاع از دين چيست؟» مطرح مي شود. بخش اول شامل مباحثي است نظير: جايگاه حمايت از دين و مظاهر حقيقي آن، مؤمنان راستين، هدف بعثت در آيينه ي روايات نخستين ياران خداوند، اشتياق ديدار، با ياران خدا و... بخش دوم با عناوين: استواري و ثبات، رستگاري (با مباحث جهاد در راه دين و دفاع از دين)، با نيكوكاران (مدافان حريم وحي و ديانت، محسنين و نيكوكاران هستند)، تا اوج اجابت، بهشت ديدار، رحمت بي كران، مقام رضا، آرامش جان درباره جهاد و دفاع از دين و واجب
بودن آن صحبت مي كند. بخش سوم به آثار و پيامدهاي عدم دفاع از دين مي پردازد. در بخش چهارم ويژگي هاي مدافعان دين مثل مقاومت و پايداري قدرت و توانمندي صبر و بردباري و... شرح داده مي شود. بخش پنجم شيوه ها و ابزارهاي دفاع از دين را بررسي مي كند و بخش ششم عاشقان اسوه نام دارد.
گردآوري معاونت سياسي نمايندگي ولي فقيه در نيروي مقاومت بسيج.- تهران: نمايندگي ولي فقيه در نيروي مقاومت بسيج، معاونت سياسي، (چاپ اول): 41.1379 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب شامل رهنمودهاي مقام معظم رهبري در ديدار با علما، مسؤولان و مديران نظام جمهوري اسلامي ايران به مناسبت ولادت حضرت امام حسن عسگري (ع) است. كتاب شامل چهار فصل با مباحث زير است: «فصل اول: كليات. فصل دوم: زمينه ها و علل فروپاشي شوروي و طرح امريكا براي فروپاشي جمهوري اسلامي ايران. فصل سوم: تفاوتهاي نظام جمهوري اسلامي ايران با شوروي. فصل چهارم: اصطلاحات، تحريكات، تهديدات و تقابل.» در اين بيانات، به پدران و مادراني اشاره شده است كه با مشاهده ي جسد آغشته به خون عزيزانشان شكر مي كردند و حتي خانواده اي چهار فرزند خود را در جنگ، فداي دين و اسلام كرده و اين تفاوت اسلام و ماركسيسم شمرده شده است. در مبحث تفاوت نظام اسلامي و نظام كمونيستي، حضور مردم در ميدانهاي نبرد و جنگ تفاوت عمده ي اين نظام با ديگر نظامها برشمرده شده است.
جواد محدثي؛ تهيه كننده پژوهشكده تحقيقات اسلامي سپاه، مديريت تحقيقات عاشورا.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نمايندگي ولي فقيه، پژوهشكده تحقيقات اسلامي، (چاپ اول): 1377.
255 ص.- (نمايندگي ولي فقيه در سپاه، پژوهشكده تحقيقات اسلامي؛ 424).
كتابنامه: ص. [255 - 253].
شمارگان: 5000 نسخه.
[ صفحه 275]
اثر حاضر از كارهاي جنبي تدوين دايرةالمعارف امام حسين (ع) مي باشد.
اين اثر شامل درسها و پيامهاي نهضت عاشورا است؛ از جمله: «پيامهاي اعتقادي، اخلاقي، زندگي حقيقي (مفهوم زندگي، عقيده و زندگي، ملت زنده و مرده، پيروزي و
شكست، شرافت شهادت، زندگي هاي بي مرگ و...)، عرفاني (عشق به خدا، ياد خدا، فدا شدن در راه خدا، قيام در راه خدا)، تاريخي (عبرت آموزي، عزت باطل ستيزان، ذلت حق ستيزان)، سياسي (جهاد، پيروزي خون بر شمشير، اصول انساني و جنگ و...)، احياگري (حمايت از حق، احياي عاشورا، هجرت، نماز و...) و پيام به بانوان». از فرمايشات حضرت امام خميني (ره) و شهيد مطهري براي تأكيد بر پيامها استفاده شده و به ذكر تجلي آن در دفاع مقدس پرداخته شده است؛ مثلا در عشق به خدا، معرفت و عشق رزمندگان عارف و صاحب دل مثالي مناسب است. همچنين در مواردي، به اصول انساني و جنگ (كه از جمله ديگر پيامهاي عاشورا است) اشاره شده است.
محمدكريم اشراق.- تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامي، (چاپ اول): 447.1360 ص.
عنوان عطف: جنگ در اسلام.
عنوان به انگليسي: History and Regulations of War in Islam
شمارگان: ذكر نشده است.
هدف از تدوين اين كتاب، گردآوري تاريخ و قواعد جهاد در اسلام و نصوص تشريعي و نظرات فقهي در باب جهاد است. بخشهاي كتاب، كه «بهره» ناميده شده اند، شامل عناوين زير هستند: «اطلاعات كلي» (اوضاع اجتماعي - سياسي - جغرافيايي و اديان و قدرتهاي بزرگ جزيرةالعرب در صدر اسلام)؛ «تاريخ مختصر جنگها در اسلام» جنگهاي عصر پيامبر (ص)؛ جنگهاي خلفاي سه گانه؛ جنگهاي دوره ي خلافت علي (ع)، جنگهاي عصر خلافت امويان)؛ «مقررات جنگ در اسلام» (رئوس كلي و برخي جزئيات مسائل مربوط به فقه جهاد؛ شامل: تعاريف جهاد و اقسام آن، جهاد اكبر، مقررات جهاد، شرايط مجاهد، زمان جهاد، حقوق جنگ در اسلام، آيين نبرد و مرزداري، سازمان، تسليح و جنگ افزارهاي
مسلمانان صدر اسلام و وضعيت زن در جهاد مقدس، امان دادن به دشمن، جاسوسي، محاصره اقتصادي، وضع اسيران جنگي، غنايم و اراضي اشغال شده).
چگونگي صلح با دشمن يا نحوه ي تحصيل جزيه نيز از ديگر مباحث كتاب هستند.
نويسنده محمد طالبيان؛ [به سفارش] معاونت پژوهشي كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و 23 هزار شهيد استان خراسان.- مشهد: نيكبخت، (چاپ اول): 140.1380 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و 23 هزار شهيد استان خراسان منتشر شده است.
كتاب حاضر به بررسي شهيد و شهادت پرداخته، پس از ارائه ي تعريف اين واژه ها، به پاسخگويي اين سؤال پرداخته است كه آيا شهيد پس از شهادت، حياتي دارد؟ و اين كه آيا حيات، مادي و جسماني است يا روحاني؟ براي پاسخگويي به اين امر، تعدادي از خاطرات شهيدان نيز براي نمونه ذكر شده است. مطالب كتاب عبارتند از: مرگ چيست؟؛ حيات جاويدان؛ آيا زندگي شهيد با ديگران متفاوت است؟؛ فصل اول: معناي لغوي، سير تحول، وجه تسميه و فضايل شهيد؛ فصل دوم: حيات جاويد شهيد؛ فصل سوم: زنده بودن نام نيك شهيد (حيات مجازي)؛ فصل چهارم: ابديت خون شهيد (حيات حماسي)؛ فصل پنجم: حيات برزخي؛ فصل ششم: حيات روحاني و فكري؛ فصل هفتم: حيات معقول (روحاني، برزخي، جسماني و...). در اين كتاب مطالبي درباره جنگ و دفاع مقدس، در
[ صفحه 276]
استناد به مباحث، در متن و در پانويس ارائه شده است.
سخنان امام خميني در مورد تبليغات / تهيه و تدوين: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ.- تهران: سپاه پاسدران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ، (چاپ اول): 1363.
200 ص.- (سير و سلوك رزمندگان اسلام، سلسله درسهاي اسلام در جبهه، جلد سوم).
برگزيده ي سخنان حضرت امام خميني (ره) در مورد تبليغات، و درسهاي هجدهم تا بيست و
پنجم از سلسله درسهاي حجت الاسلام حائري شيرازي (تحت عنوان: اسلام در جبهه) مطالب اين كتاب، محور موضوعي سخنان حضرت امام (ره)، «اهميت تبليغات و نقش آن در جنگ، انقلاب، جمهوري اسلامي؛ جنگ و رسانه هاي خارجي: علل تبليغات خصم آميز رسانه هاي خارجي عليه ايران؛ ميزان در تبليغات؛ عاشورا منشأ تبليغات؛ جهاد علما و تبليغات، وظيفه ي بزرگ هنرمندان» است. در درسهاي 18 الي 25 «اسلام در جبهه» نيز حجت الاسلام حائري شيرازي در باب تبليغات در جبهه بحث مي كنند. «نقش تبليغات در جبهه، اهداف و محورهاي تبليغات، جبهه و انس رزمندگان به يكديگر، وظيفه ي تبليغات و نقش مبلغين در جبهه، چگونگي تبليغ در جبهه ها» هنر و نقش آن در تبليغات در جبهه ها محورهاي دروس فوق مي باشند.
محمدمهدي حائري آرام.- [بي جا]: محمدمهدي حائري آرام، (چاپ اول): 418.1368 ص.
سوره ي «صف» را مي توان «سوره ي جنگ» ناميد و اين كتاب، تفسيري بر اين سوره است. كتاب، با تسبيح خداوند آغاز شده، در ادامه، منافع جهاد و مبارزه بيان مي شود. سپس درباره ي «عشق حقيقي و مجازي» و «وصال به محبوب» و «مشروعيت جنگ در اسلام» صحبت شده است. «اقسام پنجگانه ي جهاد، تفاوتهاي اقسام چهارگانه ي جهاد با قسم پنجم، رهبري و فرماندهي جنگ و روحيه و ابزار تحصيل آن در نيروهاي مسلح مباحث بعدي كتاب هستند. «جنگ رواني يا سرد، جهاد و حدود آن در قرآن، هماهنگي جبهه و پشت جبهه، حفظ انسجام در امت واحده، فوايد جهاد در كتاب و سنت، تأثير اطلاعات و مأموريت هاي گشتي رزمي، جاودانگي روح، مقام پرارج شهيد، مفقودالجسدها، مجروحان و جانبازان اسلام و...»، از ديگر عناوين مورد بحث در اين كتاب هستند.
اسماعيل منصوري لاريجاني.- تهران: مركز نشر فرهنگي و انتشاراتي آيه: (چاپ اول): 198.1378 ص.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
نويسنده در اين كتاب، ضمن اثبات مقام اطاعت از رهبري به منزله ي هويت سياسي جامعه، ايثار و فداركاري هاي بسيجيان را در هشت سال دفاع مقدس، به دستور امام (ره)، نمونه ي بارز اين امر بيان مي كند. سپس، در «ارتباط فرهنگ سياسي با هويت سياسي بسيج»، عوامل مهم براي تحقق هويت سياسي را مورد بررسي قرار مي دهد؛ مواردي چون: حيات معنوي، حفظ ارزشها، حق و ميزان، عدالت، و...
[ صفحه 277]
نويسنده در اين راستا، ضمن بيان شواهدي از زندگاني و سخنان بزرگان دين و قرآن، به بحث درباره سياستهاي
فرهنگي و نقش آنها در ايجاد چنين روحيه هايي مي پردازد؛ از جمله: ايجاد همگوني بين جامعه و روحيه ي دفاعي، ارائه ي كار مناسب با روحيه ي دفاعي، قناعت، عدالت، شجاعت، تكليف پذيري و دگرسازي.
عسكري يحيي زاده خطير.- (بي جا): مهام، (چاپ اول): 122.1377 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: انسان كمال خواه است؛ سفر عشق؛ جهاد اصغر؛ واعظ جانبازان؛ شهوت خفيه؛ امام جانبازان؛ توحيد؛ اي بر جاي ماندگان از كاروان شهيدان؛ چگونه هستيم و چگونه بايد باشيم؟؛ شعاع حق دل را تابان مي كند؛ جانبازان و چاره كار، مناجات؛ فهارس.
نويسنده در اين كتاب، نخست به بيان ويژگي هاي ذاتي روحيه ي انسان و كمال خواهي وي پرداخته، سپس از تلاش انسان براي رفتن به سوي حق سخن مي گويد و جانبازان را مسافران مسير عشق معرفي مي كند. پس از آن نيز به شرح تفاوتهاي جهاد اصغر و جهاد اكبر مي پردازد و به جانبازان هشدار مي دهد تا گرفتار هواهاي نفساني و حب دنيا نشوند. «باري تعالي و نشانه هاي شناخت خداوند، الگو قراردادن امامان، جانبازان همرهان كاروانند كه از كاروان بازمانده اند، و چگونه هستيم و چگونه بايد باشيم»، مطالب بخشهاي بعدي كتاب را تشكيل مي دهند و بخش پاياني نيز به مناجات براي نزديكي به خداوند متعال و درخواست هدايت از او اختصاص يافته است. براي سهولت دستيابي به آيات و احاديث فهرستي از آنها در كتاب درج شده است.
حسين مظاهري.- ويرايشس 2.- [تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز بررسي و تحقيقات عقيدتي و سياسي واحد آموزش عقيدتي سياسي، 1365.
184 ص.- (سلسله درسهاي سمعي و بصري؛ 1).
كتاب «جبهه و جهاد اكبر» شامل متون بيست و دو درس از جلسات درس و سخنراني هاي استاد مظاهري است كه در محل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي تشكيل مي شد. اين مطالب توسط مركز بررسي و تحقيقات عقيدتي - سياسي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي از نوار پياده
شده و پس از بازبيني به چاپ رسيده است. استاد مظاهري در اين درسها مفاهيم عالي اخلاق اسلامي را به زباني ساده و با استفاده از مثالهاي مناسب و ملموس مطرح نموده، با تمسك به آيات و روايات، به بررسي آيين پاسداري و شرايط جبهه و جهاد و بيان ضرورت و اهميت جهاد اكبر پرداخته است. از جمله سرفصلهاي دروس، مي توان به «جبهه و مجاهد، شرايط مجاهد و جهاد، اخوت و اتحاد در جبهه، سخني با فرماندهان و...» اشاره كرد.
علي خوئيني.- ويرايش 2.- [قم]: علي خوئيني، (چاپ اول): 130.1362ص.
در اين كتاب، مؤلف، جبهه ها را توصيف كرده، ابعاد مختلف آنها را بررسي مي كند. كتاب، در چهار قسمت تنظيم شده است. در قسمت اول - تحت عنوان «ابعاد گسترده ي جبهه» - نويسنده، دوازده بعد را نام مي برد و در هر مورد توضيحي ارائه مي دهد و درسهايي را كه در جهت خودسازي مي توان از جبهه گرفت، برمي شمارد. قسمت دوم، «وظايف جهادگران» است؛ نويسنده براي جهادگران هفت وظيفه متصور شده، آنها را توضيح مي دهد. «مسؤوليت فرماندهان» قسمت سوم كتاب را تشكيل مي دهد و وظايف فرماندهان را يادآوري مي كند. قسمت
[ صفحه 278]
چهارم كتاب نيز به «آفات جبهه ها» مي پردازد و افراد را از دست زدن به اعمال برحذر مي دارد. نويسنده در هر قسمت سعي كرده است با توضيح درباره ي مطلب مورد نظر، درسهاي اخلاقي، رفتاري و اجتماعي مطلوب را از آنها نتيجه گيري كند.
بقلم احمد خاتمي.- [تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 208.1363 ص.
كتابنامه در پايان هر بخش.
اين كتاب به مناسبت چهارمين سالگرد جنگ تحميلي منتشر شده است.
اين كتاب، در چهار فصل تنظيم شده، آياتي از قرآن و رواياتي از ائمه ي اطهار و بزرگان نيز به همراه دارد. فصل اول (انگيزه و هدف در جنگ)، درباره ي «نقش نيت در فرهنگ اسلامي، جنگ با انگيزه ي الهي، هدف از جنگ، نابودي شرك و بت پرستي و گسترش حاكميت دين خدا» است فصل دوم (ارزشهاي انساني در جنگ)، شامل: «جايگاه ارزشهاي انساني، بجنگيد ولي تجاوز نكنيد، مصونيت كودكان، پيران و زنان، مقابله به مثل در قرآن و حديث
و فقه، برخورد انساني با اسيران، پيمان شكني ممنوع، پذيرش تقاضاي پناهندگي و دشمن را مثله نكنيد» است. فصل سوم (طرف مقابل در جنگ)، شامل مباحث: «با چه كساني بجنگيم، كفار و مشركين و جنگ با اهل كتاب» است. فصل چهارم (بينش رزمندگان در جنگ)، از «اعتقاد به توحيد؛ اعتقاد به اين كه ولي اوست؛ توكل، پشتوانه ي مبارزات الهي؛ نقش و اثر توكل به خداوند؛ شاهدهاي انسان متوكل به خداوند؛ نقش توكل در مبارزات الهي؛ مسأله ي اجل و نقش روحيه در جنگ سخن مي گويد.»
[بي جا]: انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 90.1360 ص.
موضوع كتاب، «جنگ و جهاد در قرآن» و ذكر اهميت آن با استناد به آيات و روايات است. توصيه هاي قرآن كريم به شركت در جهاد، ارزش شهادت، حكمت جهاد و داستانهايي از صدر اسلام، متن اصلي كتاب را تشكيل مي دهند. سوره هايي كه در اين كتاب به آنها استناد شده است، عبارتند از: «حج، توبه، بقره، صف، انفال، نساء، آل عمران، احزاب و ممتحنه». در هر يك از موارد ذكر شده، ترجمه ي آيه هاي مربوطه نيز ارائه شده، شرحي كوتاه بر هر يك از آنها نوشته شده است.
تدوين: مهدي مرندي؛ استخراج و تنظيم معاونت پژوهشي مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س).- تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 239.1379 ص.- (تبيان: آثار موضوعي؛ دفتر بيست و چهارم).
كتابنامه: ص. 239 - 225، همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب، مجموعه اي است از بيانات، پيامها، فرمانها و رهنمودهاي امام خميني (ره) در زمينه جنگ و دفاع؛ كه در چهار فصل تنظيم شده است: در فصل 1 (جنگهاي حق و باطل)، جنگ در قرآن، اهداف جنگهاي حق طلبانه و جنگهاي باطل و تفاوت ماهوي جنگها صحبت مي شود. فصل 2، «وجوب دفاع و استقامت» است كه طي آن، ضرورت دفاع، ضرورت آمادگي دفاعي، استقامت در قرآن، ضرورت استقامت، نقش مساجد در جنگ و دفاع آمده
[ صفحه 279]
است. فصل 3، «ويژگي هاي رزمندگان صدر اسلام» است و حكايتگر فداكاري، عقيده، ايمان و شهادت طلبي است. فصل 4، (احكام فقهي دفاع و جهاد)، احكام موارد زير را از نظر
امام خميني مطرح مي كند: دفاع فردي، دفاع جمعي، شرايط دفاع، وجوب آموزش و آمادگي دفاعي، وجوب كفايي حضور در جبهه، اذن والدين، دفاع و زمين، دفاع و دولت، اطلاعات از فرماندهان، سربازي، اموال، وسايل، اسلحه و مهمات، سپر قراردادن مردم، اسرا، غنايم جنگي و احكام متفرقه مربوط به جنگ. فهرست تفصيلي مطالب و منابع نيز در پايان كتاب آمده است.
تأليف محمدتقي آل هاشم.- تبريز: محمدتقي آل هاشم، 304.1364 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي است از آيات و اخبار و احاديث مربوط به شهادت و ايثار كه به همراه وقايع و رويدادهاي انقلاب اسلامي ايران (از پانزده خرداد تا دهه ي فجر) و جنگ ايران و عراق آورده شده است. موارد بيان شده شامل: «جنگ تحميلي عراق، جنگاوران و جانبازان، قواي مسلح، شهادت و خانواده ي شهدا، تشويق و مسابقه براي شهادت، حفظ كشور اسلامي، حضور زنان در جبهه، شركت نوجوانان در جبهه، شرايط رزمندگان اسلام، عمليات خيبر، ايثار رزمندگان، حرمت خانواده ي رزمنده، مبارزه با متجاوزان، تيراندازي در اسلام، فرماندهي و وظايف آن، سپاه و ارتش، رژه در اسلام، قواعد عمليات دفاعي، كشته شدگان دشمن، جنايات صدام در عراق و ايران، نظر شهيد به وجه الله، خون شهيد، پيكر شهيد، گريه بر شهيد و...» است.
حسين نوري.- [ويرايش 2].- تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامي، 456.1375 ص.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
اين كتاب در پانزده بخش تنظيم شده است. ابتدا جهاد از ديدگاه لغت شناسان، فقه و شريعت اسلامي و قرآن بررسي شده، ديدگاههاي قرآن در مورد جهاد ذكر مي شود. سپس به تاريخچه ي جهاد اسلامي و هدف و فلسفه ي جهاد اشاره مي شود. بخش جهاد اسلامي نگاهي به صدر اسلام و جهاد دارد و در اين بخش، به سوره هاي بقره، انفال، آل عمران، احزاب و چند سوره ي ديگر نيز ارجاع داده شده است، مباحث ديگر اين كتاب بدين قرار است: «جهاد و شهادت از ديدگاه نهج البلاغه؛ جهاد، مجاهد، مرزبان و شهيد در روايات اسلامي (كه بيشتر در زمينه ارزش جهاد و شهادت بحث مي كند)؛ تربيت اسلامي و خانواده هاي
جهادگران و شهدا؛ واجب عيني و واجب كفايي بودن جهاد؛ اصالت ابزار و اصالت ايمان در جهاد اسلامي؛ شرايط لزوم شركت در جهاد؛ شركت زنان در جهاد و نظريات فقها درباره ي جهاد دفاعي؛ هدف جهاد از ديدگاه احاديث و روايات.
اداره كل فرهنگ و ارشاد آذربايجان شرقي.- تبريز: كميته برگزاري مراسم هفته ي جنگ آذربايجان شرقي، (چاپ اول): 44.1365 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
به مناسبت هفته جنگ 31 شهريور الي 6 مهرماه.
كتاب حاضر به بررسي تاريخي جهاد و جنگيدن در اديان مختلف و اسلام مي پردازد و در دوازده بخش به طور خلاصه مطالبي را ارائه مي دهد. بخش اول: جهاد در تاريخ و نهضتهاي انبيا (ع)؛ بخش دوم: جهاد در سيره ي نبوي (ص)؛ بخش سوم: اسلام و شمشير؛ بخش چهارم: حكومت و فوائد جهاد؛ بخش پنجم: جهاد تا كي؟؛ بخش
[ صفحه 280]
ششم: مشكلات جنگ؛ بخش هفتم: بطلان محاسبات مادي؛ بخش هشتم: صلح از نظر قرآن؛ بخش نهم: نگاهي گذرا به صلح حديبيه؛ بخش دهم: تكليف ما در جنگ با رژيم بعثي صهيونيستي حاكم بر عراق؛ بخش يازدهم: اصلاح بين دو طايفه ي مؤمن و بخش دوازدهم: وظائف و لوازم جامعه ي در حال جنگ، مطالب كتاب، با آيات و روايات و سخنان رهبران ديني و سياسي همراه است.
تهيه و تنظيم دفتر انتشارات اسلامي وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم.- قم: حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامي، (چاپ اول): 64.1361 ص.
كتاب حاضر، مجموعه ي استفتاءها از حضرت امام (ره) در مورد مسائل جنگ و داراي هشت بخش است؛ بدين قرار: بخش 1: «مسائل دفاع» (نبرد با دشمن، قتل دشمن، ورود به خاك دشمن و فرار از جبهه)؛ بخش 2: «مسائل مربوط به شهداي راه حق»، (در مورد غسل و كفن شهدا، نحوه ي دفن شهدا و مسح بدن شهدا)؛ بخش 3. «اذن پدر و مادر» (درباره ي رضايت
و عدم رضايت والدين براي رفتن به جبهه، داوطلبهاي اعزام به جبهه ها)؛ بخش 4؛ «مسائل مربوط به اسرا و غنائم جنگي»؛ بخش 5: «مسائل مربوط به نماز» (مانند امكان وضو گرفتن در جنگ، نحوه ي خواندن نماز در ميدان جنگ، عادل بودن امام جماعت، نيت نماز و روزه در ميادين جنگ)؛ بخش 6: «مسائل مربوط به صرف وجوهات شرعيه در جبهه و مناطق جنگي»؛ بخش 7: «مسائل افغانستان» و بخش 8: استفتاءها از حضرت امام درباره ي مسائل متفرقه ي ديگري كه رزمندگان با آنها مواجه مي شوند.
مصطفي چمران.- تهران: بنياد شهيد چمران، (چاپ اول): 156.1367 ص.
عنوان روي جلد: انسان و خدا
شمارگان: 12000 نسخه.
در اين كتاب پس از پيام امام خميني به مناسبت شهادت شهيد دكتر چمران، مطالب يك دوره از سخنراني هاي علمي و عرفاني شهيد در ايام ماه مبارك رمضان سال 1359 آمده است. كتاب، داراي چهار گفتار است. در گفتار اول به بحث درباره ي خدا، روح و عالم غيب پرداخته شده است. در گفتار دوم، روش قرآن مجيد در اثبات خدا از طريق بيدار كردن فطرت انساني و هشدار دادن به او، به استناد آياتي از قرآن كريم مورد بحث قرار گرفته است. در گفتار سوم، اصول اساسي مهمترين مكاتب بشري و الهي مورد مطالعه قرار گرفته و در گفتار چهارم، اشاراتي كوتاه به برداشتهاي سوسياليستي يا كاپيتاليستي عده اي يك بعدنگر، از اسلام (كه داراي ابعاد متعددي است) شده و سپس، اساس دوم مكاتب - يعني اساس اقتصاد - مورد بحث و بررسي قرار گرفته است.
تهيه و تدوين مركز بررسي و تحقيقات واحد آموزش عقيدتي سياسي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، ستاد امور جنگ، كميته فرهنگي، (چاپ اول): 32.1366 ص.
كتابنامه: ص. [32]؛ هم چنين صورت زيرنويس.
جزوه ي حاضر، در چهار بخش تنظيم شده است. نخست بر ضرورت حفظ اسرار در جبهه تأكيد شده است. سپس عوامل افشاي اسرار - تحت عناوين: «پرحرفي، خودنمايي، دوستي و رفاقت، احساسات و عصبانيت، دستيابي به اطلاعات بيشتر، وجود علائم و مشخصات مخصوص، تداركات و بهداري و وسايل ارتباطي» - بيان شده است. در
[ صفحه 281]
قسمت سوم (چگونه اسرار را حفظ كنيم)، مباحث: «توجه به فوايد رازداري و مقام آن نزد خدا، توجه به زيانهاي افشاي اسرار، ايمان و تقوي و حساب و سؤال روز قيامت» آمده است. در چهارمين بخش (حفظ اسرار در تاريخ اسلام)، نمونه هايي از موارد حفظ اسرار - از قبيل: «مخفي نمودن مأموريت از فرمانده و سربازاني كه مجري آن هستند، ميزان تداركات مصرفي و تغذيه ي افراد، تيزهوشي و سياست و تدبير در كسب اطلاعات و رهايي از چنگال دشمن، حفظ اسرار تا مرز شهادت و ساير موارد مهم حفظ اسرار» ذكر شده است.
محمدي ري شهري؛ ويراستار محمد دلال موسوي.- قم: دارالحديث، 198.1381 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر، با بهره گيري از رهنمودهاي قرآن كريم و سخنان اهل بيت (ع)، به صورت موضوعي در پنج فصل رهنمودهايي به بسيجيان ارائه مي كند. فهرست مندرجات و مطالب كتاب، موارد زير است: «فصل اول: جايگاه بسيجي (پيشوايان بسيج، دوستان خدا، زمينه سازان حكومت جهاني اسلام و بسيجيان گمنام): فصل دوم: بايسته هاي بسيج [آگاهيهاي ديني، محبت به خدا، محبت به اهل بيت (ع)، آگاهيهاي سياسي، انگيزه ي دشمني، اقسام دشمن و خطرناكترين آنان، ناتوانترين دشمن، سياست رفتار با دوستان، دشمنان، اخلاق (اخلاص، توكل،، ايثار، مروت، شجاعت، قوت، استقامت، تحمل سختي، ميانه روي، رازداري و بيم نداشتن از غير خدا)، دوري از اخلاق نكوهيده (عصبانيت، تنبلي، خودپسندي، تحقير و سربار ديگران بودن)؛ فصل سوم: مسؤوليت هاي بسيجي (مسؤوليت هاي فردي، مسئوليت هاي اجتماعي، مسؤوليت هاي فرهنگي، مسؤوليت هاي نظامي و فرماندهي و فرمانبري نظامي، رزم آوري، آمادگي رزمنده، ارزش شهادت، عشق به شهادت، اهميت آموزشي نظامي و...)؛ فصل چهارم: راز موفقيت بسيجي و فصل پنجم: بسيجيان
نمونه». در پايان نيز فهرست آيات و سخنان معصومان (ع) ارائه شده است.
نويسنده علي رزاقي طالقاني.- قم: علي رزاقي طالقاني؛ دفتر تبليغات اسلامي، مركز انتشارات، (چاپ اول): 292.1369 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «حماسه ي شهادت» در بزرگداشت شهيد و مقام شهادت نوشته شده است. نويسنده با ارائه ي اشعار، متون آيات و روايات، كلمات قصار از بزرگان و برگزيده اي از وصيتنامه هاي شهداي گرانقدر انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي، مطالبي درباره ي موضوعات زير بيان كرده است: «حقيقت، معنا، انگيزه، لياقت و راز شهادت، امتيازات و پاداش شهيدان، زيارت شهيدان، شهيدان گمنام، جانبازان، اسرا، خانواده ي شهدا، تجليل و گريه بر شهيد، وصيتنامه شهدا، افتخار شهيدان، پيام شهدا به خانواده (پدر، مادر، همسر، فرزندان، برادر و خواهر)، سفارشات شهدا براي حراست از قرآن، خون شهدا و ولايت فقيه، جهاد اكبر، تعهد و مسؤوليت و صدور انقلاب و نظاير آن، هشدار به كفار، ترسوها و منافقان و نيز، اشعاري با مضمون شهيد و شهادت.»
مهدي شجاعي.- تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 103.1378 ص.
اين كتاب در سال 1367 با عنوان «خدا كنه تو بيايي (مقالات ادبي)» توسط انتشارات برگ نيز منتشر
[ صفحه 282]
شده است.
اين كتاب حاوي بيست مقاله درباره موضوعات متنوعي - به ويژه درباره ي اهل بيت (ع) - است. در متن مقالات، مطالبي درباره ي شهدا، شهادت، خانواده ي شهدا و جانبازان ارائه شده است. از جمله، موارد زير مورد بررسي قرار گرفته است: مقام و منزلت شهدا، ميلاد امام زمان (عج)، قيام حضرت مهدي (عج)، عظمت و مظلوميت حضرت علي (ع)، حضرت فاطمه (س) و راز آفرينش زن، ولادت امام حسين (ع)، شب تغسيل حضرت فاطمه (س)، امام حسن (ع)
و حماسه ي علم، از غدير تا عاشورا، ذكر مصيبت امام حسين (ع) در كربلا، لحظه ي وداع امام حسين (ع) با دخترش، لحظه ي وداع زينب با حسين (ع)، ولايت فقيه، غريبي امام رضا (ع) و آرزوي تعجيل فرج امام زمان (ع).
[گردآوري] دانشگاه امام حسين (ع)، پژوهشكده علوم انساني؛ ويراستار سيد هدايت خليلي.- تهران: دانشگاه امام حسين، مؤسسه چاپ و انتشارات، (چاپ اول): 2،376.1376 ص.- (سري مقالات سمينارها؛ 8).
شمارگان: 2000 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Khorshid-e Shahadat, The Lecture of 3rd Seminar on the Study of Imam Hossein (pbh) Life
كتاب، مجموعه ي هفده مقاله در مورد ابعاد قيام عاشوراي امام حسين (ع) و فرهنگ پاسداري است و هشت مقاله ي آن در ارتباط با جنگ است. همچنين چهار مصاحبه با پاسداران دارد كه بعضي از سؤالات آن در ارتباط با جنگ است، مقالات عبارتند از:
1) مقدمه اي بر نقش رهبران بصير و سازماني در ايجاد و تداوم فرهنگ: بررسي شباهت بسيج و سپاه با قيام عاشورا. 2) فرهنگ پاسداري، رهيافتي عاشورايي: شباهت نقش پاسداران در انقلاب با ياران امام (ره) در قيام عاشورا. 3) امام حسين (ع) و ياران آن حضرت، الگوي تربيتي پاسداران. 4) حزب الله، پاسداران راستين. 5) پاسداري از ديدگاه امام خميني. 6) اوصاف و شرايط پاسداران در منابع اسلامي. 7) شهادت طلبي و الگوي حسيني. 8) امام حسين (ع) و ياران آن حضرت، الگوي تربيتي پاسداران.
محمودرضا كريمي.- [بي جا: بي نا]، 1362. ([بي جا: كهنموئي زاده]). 37 ص.
شمارگان: 3000 نخسه.
نويسنده - كه خود در جبهه بوده است - در كتاب، موضوع خداشناسي و در نتيجه ي آن، خداشناسي را مطرح كرده است. او با نگاهي به جبهه ي جنگ بستان، از آن براي معني كردن درك واقعيت زندگي و وجدان استفاده كرده است. نويسنده در مطالب خود با نگاه كردن به هر يك از شواهد موجود، خدا را به
ياد خواننده آورده و از آلودگي هاي اجتماع و رفتار گروهكها و سستي اعتقادات آنها سخن گفته است. در پايان، نويسنده درباره ي نعمات اهدايي الهي و تعهد صحبت كرده، اهميت نماز را بيان مي كند و احساسات خود را در روبه رو شدن و برخورد با مناطق جنگي و رزمندگان شرح مي دهد.
مؤلف محمدجعفر امامي، مهدوي نژاد، زماني، مهدوي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، 227.1367 ص.
[ صفحه 283]
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
چاپ قبلي از ارتش جمهوري اسلامي ايران، مركز آموزش اداره عقيدتي سياسي، 1363.
كتاب حاوي دروس آموزش نظام دفاعي اسلام است كه در قالب چهل درس ارائه شده است. مطالب دروس عبارتند از: «تعريف جهاد و لزوم آن، جهاد ابتدايي و جهاد دفاعي، اهميت جهاد با مراجعه با آيات قرآن كريم و روايات، اهداف جهاد، ضرورت تشكيل نيروهاي مسلح، تاريخ نيروهاي مسلح در اسلام، اهداف تشكيل نيروهاي مسلح، ارتش و سياست، ويژگي هاي يك رزمنده ي اسلامي، خدمات و وظايف فرمانده، بسيج عمومي، تخلف از جهاد، فراز از صحنه ي نبرد، اطلاعات و خبريايي، جنگهاي منظم و نامنظم جنگهاي رواني، مراعات اصول اخلاقي و انساني در جنگ، سلاح، مكان و زمان مجاز و غيرمجاز در جنگ، عوامل پيروزي، پرچم و شعار و رجز، امدادهاي غيبي، دعا در جنگ، امان در جنگ، غنايم جنگي و نحوه ي تقسيم آنها، اسراي جنگي و سرنوشت آنها، شهيد و شهادت، آتش بس، جهاد با نفس». در هر عنوان، با مراجعه به قرآن كريم و روايات ائمه، مطالب بيان شده اند.
به كوشش يحيي مرزوقي.- [بي جا]: آرمان، (چاپ اول): 72.1369 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
عنوان روي جلد به انگليسي: Cure of All Pain
كتابنامه: ص. 73 - 74.
مندرجات: توحيد؛ تقوي؛ وفا؛ شجاعت؛ غفلت بزرگ؛ دردها درمان مي شوند.
كتاب، داراي دو بخش كلي است. بخش نخست، شرح عمليات «بيت المقدس سه» در محور عملياتي منطقه ي ماووت در كردستان عراق است كه در زمستان 1366 انجام گرفت.
نويسنده - كه در اين عمليات، مسؤول قبضه ي خمپاره انداز شصت ميلي متري بوده است - ابتدا خاطراتي از اين عمليات را بيان مي كند و سپس در ادامه ي كتاب (در بخش دوم) به بحث پيرامون فرهنگ عاشورا و جنبه هاي اساسي آن در مقوله هاي توحيد، تقوي، وفا و شجاعت مي پردازد. نويسنده بيان مي كند كه تفكرش در مورد فرهنگ عاشورا ره آورد عمليات بيت المقدس سه است؛ آنجا كه امدادهاي غيبي زيادي را به چشم ديده است. وي فرهنگ عاشورا را به عنوان تنها وسيله ي آزادي ملتهاي تحت ستم معرفي مي كند.
مهدي شمس الدين.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات، 1366.
36 ص.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
اين كتاب درباره ي برخورد با مسأله ي جنگ و دفاع و هدف اسلام از جنگ است. مطالب عمده ي آن عبارتند از دفاع از: دفاع از جان و عقيده و ارزشهاي عام انساني و نابودي قواي دشمنان و طاغوتي هايي كه سعي در استعمار انسانها دارند. كتاب در پنج بخش تنظيم شده است: بخش اول «دفاع مقدس» (شرايط مقدس بودن جنگ و لزوم آن)؛ بخش دوم «جنگ، جنگ تا پيروزي» (چرا جنگ بايد تا پيروزي كامل بر دشمن ادامه يابد و چرا صلح با دشمن خلاف اسلام است). بخش سوم به لزوم اعزام همگاني به جبهه ي جنگ پرداخته مي شود و دستورات قرآن در اين مورد بيان شده است. بخش چهارم «تاكتيك در جنگ» نام دارد كه با سخناني از حضرت علي (ع) در مورد نحوه ي جنگيدن در جبهه همراه است. بخش پنجم به فرار از جنگ مي پردازد و ضمن بيان دستورات قرآن كريم در مورد نكوهش فرار از جنگ، حمله
به دشمن را تشويق مي كند.
[ صفحه 284]
ح. علم الهدي.- تهران: ياسر، 1376.
47 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
نويسنده در اين كتاب، مسأله ورود لشكريان حق عليه باطل به خاك عراق را بر اساس رهنمودهاي قرآن و امام خميني بررسي كرده است. مطابق نظريات نويسنده، اهداف رزمندگان، «دفاع از اسلام و مسلمين، اطاعت از فرمان امام امت، انتقام خون شهيدان؛ مجازات جنايتكاران، نجات ملتهاي مستضعف، تحقق حكومت جهاني توحيد، پاسخ به درخواست خانواده ي شهدا و امت شهيدپرور، مبارزه با اسرائيل غاصب و دفاع از مرزهاي كشور اسلامي، بوده است. نتايجي هم كه براي آن برشمرده است، عبارتند از: پايان جنگ و فتنه انگيزي ابرقدرتها، آزادسازي قبور ائمه ي معصومين (ع) و نجات زندانيان مسلمان. وي سستي در اين كار را خيانت به اسلام و مسلمين مي داند و در استدلالهاي خود، فرازهايي از سخنان حضرت امام را به عنوان شاهد ذكر كرده است.
تأمين هاشم ثاني؛ [براي] معاونت فرهنگي، پژوهشي بنياد شهيد انقلاب اسلامي خراسان؛ ويراستاران جواد عباسي، سيمين وهاب زاده].- مشهد: شاملو، (چاپ اول): 87.1379 ص.
كتابنامه: ص. 87.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب، ديدگاه حضرت امام علي (ع) و شهدا را مورد دنيا نشان مي دهد. در هر قسمت، ابتدا كلماتي برگزيده از مولا (ع) به نقل از كتب مختلف آورده شده است و در ادامه، سخناني از شهيد كه با جملات حضرت سنخيت دارد، نقل شده است. سخنان شهدا از وصيتنامه هاي آنان استخراج شده است. موضوعهاي سخنان حضرت علي(ع) و شهدا، عبارتند از: «انذار درباره ي دنيا؛ برق بي فروغ؛ بهره گيري از دنيا؛ بي وفايي دنيا؛ پرهيز از دنيا؛ پشت كردن به دنيا؛ تلخي دنيا؛ جوينده ي دنيا؛ دار فنا؛ دار محبت؛ دستور
ترك دنيا؛ دنيا، خانه ي راستي؛ سراي ويراني؛ فرزندان دنيا؛ متاع دنيا؛ مردم دنيا؛ ناپايداري دنيا؛ مصيبتهاي دنيا؛ نكوهش دنيا؛ وصف دنيا؛ فريفته ي دنيا؛ صفت دنيا؛ دوگونه مردم دنيا و...».
تحقيق و تدوين ايرج فرامرزي؛ ويراستار حسين گلچين.- تهران: نسل كوثر، (چاپ اول): 1380.[234] ص.- (معارف؛ 4: سياسي - اجتماعي؛ 1).
عنوان روي جلد: ذوالفقار حق: انديشه هاي نظامي حضرت علي عليه السلام.
طراح روي جلد: محسن نقوي.
كتابنامه: ص. [229]- 234؛ همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر شامل دو بخش است. در بخش اول، ديدگاه حضرت علي (ع) همراه با تئوري هاي آن بزرگوار راجع به جهاد و جنگ با دشمن بررسي مي شود. در بخش دوم، به اقدامات و عملكردهاي حضرت در دوران پربركت زندگي پيامبر عظيم الشأن (ص) و ايام حكومت آن حضرت اشاره شده است. مباحث مطرح شده در كتاب، عبارتند از: «مقدمه و كلياتي درباره ي جهاد؛ بخش اول: انديشه هاي نظامي علي (ع): [اهداف جهاد؛ اهميت و فضيلت جهاد، نقش فرماندهي در جهاد و تاكتيكهاي جنگي حضرت علي (ع)؛ بخش دوم: كارنامه ي نظامي در زمان پيامبر (ص) و كارنامه ي نظامي در دوران خلافت]». از بيانات حضرت امام خميني (ره) - از جمله، پيام امام به
[ صفحه 285]
نماينده ي ولي فقيه در سپاه (8 / 4 / 62) و صحبتهاي ايشان درباره ي شهيد و فضيلت شهادت - نيز در كتاب استفاده شده است.
[تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ، 79.1362 ص.: مصور.
كتابنامه.
مندرجات: گريه بر اباعبدالله الحسين (ع)، ص. 38 - 5؛ نقش دعا در سازندگي انسان، ص. 59 - 39؛ قوه چيست؟ تفسير و اعداوا لهم ما استطعتم من قوه، ص. 79 - 60.
سخنراني اول اين كتاب با عنوان «گريه بر اباعبدالله الحسين (ع)» در
روز تاسوعاي سال 1401 ايراد شده است. و با طرح مباحث «مسائل قيام عاشورا»، «انسان سازي گريه» و «چه كساني با امام حسين همراه هستند؟»، به اهميت نوحه خواندن و سينه زدن مي پردازد. در اين بخش سه مبحث «سينه زني قلب را صفا مي دهد»، «جنگ بهترن دانشگاه اسلامي است». «پاسدار بايد روضه خوان و نوحه خوان باشد»، مربوط به رزمندگان و دفاع مقدس هستند. سخنراني دوم «نقش دعا در سازندگي انسان»، در جمع برادران ستاد دعاي اهواز ايراد شده است. در اين سخنراني به نقش دعا در پيروزي رزمندگان اسلام پرداخته مي شود. سخنراني سوم «قوه چيست؟» در جمع فرماندهان و مسؤولين قرارگاهها و تيپها در تاريخ 17 / 6 / 61 ايراد شده است. عناوين اين سخنراني عبارتند از: «جرأت دشمن، مركز و سنگر فرماندهي اوست»، «تحصيل قدرت شامل چه قوه هايي است»، «قوه ي كتمان و نگهداري اسرار نظامي». در پايان كتاب، قطعه شعري به نام «لاله هاي سرخ» به چاپ رسيده است.
احمد آذري قمي.- تهران: بنياد رسالت، (چاپ اول): 299.1366 ص.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
مقالات كتاب، تحليل انقلابهاي قبل از قيام مهدي (عج) است و نگاهي گذرا به نهضتهاي اسلامي در صدر اسلام دارد و آنها را مختصرا تفسير كرده، صحت و سقم آنها را از ديدگاه حديث و فقه مي شكافد. همچنين در مقاله ي «انقلاب و رهبري» به مسؤوليت علماء و نگهبانان آيين محمدي (ص) در زمان غيبت كبراي امام عصر (عج) اشاره كرده، حركتها و نهضتهاي اسلامي به رهبري ولي فقيه در زمان غيبت را تحليل مي كند. كتاب، سه بخش دارد: بخش اول (مسلمين در عصر غيبت) به دو فصل تقسيم مي شود: «دعوت به قيام و نجات
و سعادت محرومان». بخش دوم (رهبري مسلمين در عصر غيبت)، نيز دو فصل دارد: «اسلام در متن جامعه و حاكميت ولي فقيه در جامعه». بخش سوم، «رهبري و جنگ و صلح» و حاوي هشت فصل به ترتيب زير است: «جنگ در اسلام؛ پيامبران و جهاد؛ دفاع مقدس؛ آزمايش امت اسلامي؛ صلح در اسلام؛ ثمرات دفاع مقدس؛ برخورد اسلام با منحرفين و شهادت در اسلام».
اسماعيل منصوري لاريجاني.- تهران: مركز نشر فرهنگي آيه، (چاپ اول): 199.1379 ص.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
[ صفحه 286]
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: درد و غم؛ دنيا و دنياگريزي؛ فقر و بيچارگي؛ عشق و دلدادگي؛ اسناد عاشقي؛ همدردي با محرومان؛ گناه و عصيان؛ زيباپرستي؛ هجرت؛ ذكر؛ قرب نوافل؛ شهادت؛ توكل و رضا؛ نيايش هاي شهيد چمران.
موضوع كتاب «زمزم عشق»، مناجاتها و نيايشهاي شهيد چمران است. نويسنده، مناجاتها و نيايشهاي شهيد چمران را گردآوري كرده، مقولات و مفاهيم عرفاني آنها را شرح داده است. وي نخست ويژگي هاي عرفاني - ادبي اين دعاها را به موضوعهايي چون: «درد و غم و آثار و بركات عرفاني آن، طهارت فطرت، اقتدار معنوي، دنيا و دنياگريزي، اظهار فقر و عجز به پيشگاه الهي، عشق و محبت خداوندي، شب و شب زنده داري، زيبايي و زيبايي شناسي، ذكر و فكر، قرب نوافل و فرايض و شهادت» تقسيم كرده است و آنگاه در پي هر يك از اين عنوانها، شرح مبسوط و مفيدي داده و ريشه و منشأ هر يك از اين مباحث را در آيات قرآني و احاديث و روايات ولايي جستجو كرده، آن را اساس بحث خود قرار داده است.
نويسنده اسماعيل منصوري لاريجاني با سفارش بسيج خواهران نيروي مقاومت؛ ويراستار روح الله مقدسي.- تهران: كنگره ي بررسي نقش زنان در دفاع و امنيت، دبيرخانه، (چاپ اول): 118.1376 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
در اين كتاب، نقش زن در عرصه هاي دفاعي (شامل حوزه هاي سياسي، اقتصادي، فرهنگي و نظامي) در پنج فصل بحث شده است. فصل اول «جايگاه زن در اسلام»، شامل تعريف هويت و شخصيت
ديني زن و نظام حقوقي او در ابعاد مختلف و حقوق شخصي و عمومي است؛ فصل دوم، «نقش دفاعي زن در قرآن» است و نمونه هايي از حضور فعال زنان در پيشبرد اهداف پيامبران (ع) ارائه مي شود؛ فصل سوم «نقش دفاع زنان در روايات و مصاديق تاريخي آن در دوران امامت ائمه معصومين (ع)»؛ فصل چهارم، «نقش زنان در جنگهاي صدر اسلام» است و در فصل پنجم، «حضور زنان در نهضت كربلا و قيام حضرت امام حسين (ع)»، از دو جهت، حضور مستقيم و بعد از قيام عاشورا، مورد بررسي قرار گرفته است. در متن، به مشاركت زن در فرهنگ عمومي جامعه و نقش او در سازماندهي اركان دفاعي جامعه، تربيت فرزندان و مديريت در زمان حضور مرد در جبهه و يا شهادت وي و مواردي در ارتباط با زمينه هاي موضوعي كتاب اشاره شده است.
تهيه كننده مركز تحقيقات اسلامي.- تهران: سازمان عقيدتي سياسي وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح انتشارات دفاع، (چاپ دوم): 191.1378 ص.
كتابنامه: ص. [189]- 191؛ همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 50000 نسخه.
اين كتاب در بيست درس (فصل) به ذكر خصوصيات اخلاقي امام خميني (ره) و بيان خاطرات و مطالبي در ارتباط با آن مي پردازد. فصلهاي كتاب عبارتند از: «خودسازي، تقوا، اخلاص، توكل، زهد و بي رغبتي به دنيا، پرستش و نيايش، توسل به اهل بيت (ع)، تواضع، حسن خلق، عزت و كرامت، اعتماد به نفس، شجاعت، حق شناسي، مردم داري، احترام به صاحبان فضيلت، عطوفت، قاطعيت و سازش ناپذيري، احتياط در مصرف بيت المال و نظم و انضباط». در همين راستا، خاطرات و مطالبي در ارتباط با برخورد امام با شهيدان و
خانواده ي شهدا، جانبازان، رزمندگان، و فرماندهان و نيروهاي نظامي در دوران دفاع مقدس، دوران قبل و بعد از انقلاب و دوران تبعيد در عراق و فرانسه و... نقل شده است.
[ صفحه 287]
تأليف محمدرضا اكبري.- [اصفهان]: پيام عترت، (چاپ پنجم): 196.1378 ص.
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «سيماي بسيجي» شامل نه فصل با موضوعات: «تاريخچه ي بسيج، فلسفه و جايگاه ارزشي بسيج، اسلام و فرهنگ بسيجي، بسيجي و سياست، بسيجي و ولايت، بسيجي و مرجعيت، بسيجي و روحانيت و وظايف و ويژگي هاي بسيجي» است. نويسنده در اين مباحث به موضوعاتي چون: «اسلام بسيجي، اسلام از ديدگاه امام خميني (ره)، جدايي دين از سياست، انديشه هاي سياسي امام (ره)، تاريخچه ي علمي ولايت فقيه، اثبات ولايت فقيه، مشروعيت حكومت، پاسداري از ارزشهاي اسلامي، خودسازي، آمادگي رزمي، مبارزه با تهاجم فرهنگي غرب، اخلاص، شجاعت و...» نيز پرداخته است و براي هر مبحث شواهدي از آيات و روايات آورده است. در بخشهايي از كتاب درباره ي نقش بسيج در دفاع مقدس و حضور بسيجي ها در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل در طول جنگ تحميلي نيز مطالبي ارائه شده است.
نوشته علي كريمي جهرمي.- تهران: واحد فرهنگي بنياد شهيد انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 200.1362 ص.
عنوان روي جلد: خط سرخ شهادت.
شمارگان: 500 نسخه.
اين كتاب، در بيست فصل، به موضوع شهيد و شهادت پرداخته است. عناوين فصلها، پس از پيشگفتار، به ترتيب، عبارتند از: «شهيد و شهادت، شوق به شهادت، دعا و درخواست شهادت، تذكري به عاشقان شهادت، شهادت يا مرگ مقدس، شهات مايه ي افتخار و سربلندي، حيات جاويدان شهيدان، شهيد به هنگام شهادت احساس درد نمي كند، اجر و پاداش شهيدان، شهيد و رابطه با جهان غيب، اعمال و اهداف شهيد، مسؤوليت بازماندگان شهيد، بزرگداشت آثار و نام و نشان شهيد، علماي شهيد، بانوان
شهيد، كودكان شهيد، شهيداني كه در حال روزه به شهادت رسيدند، سيدالشهدا (ع) و كساني كه در حكم شهيدند. در متن كتاب، از نامه ي شهيد محمدحسين فهميده و به مناسبت موضوع، در ارتباط با دفاع مقدس (چون: مكاشفه ي شهداي ايران «شهداي جبهه هاي جنگ») مطالبي ارائه شده است.
علي اكبر عليخاني، مرتضي بحراني؛ به كوششش دفتر تحقيق و پژوهش بنياد شهيد انقلاب اسلامي.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 259.1380 ص.
كتابنامه: ص. [253]- 259؛ همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، بررسي پديده ي شهادت از منظر ادعيه و زيارات است. مفهوم دعا و زيارت در اين كتاب، جملات، مضامين و عباراتي است كه از معصوم (ع) صادر شده است. در پژوهش حاضر، با يك مقدمه و پنج فصل، از منابع و مآخذ متعددي استفاده شده است و مطالبي در خصوص جنگ و جايگاه شهداي جنگ نيز در آن بيان شده است. عناوين و موضوع فصلها عبارتند از:
«فصل اول: «دعا و زيارت»؛ فصل دوم: «مرگ و انواع آن»؛ فصل سوم: «ابعاد مفهومي شهيد و شهادت»؛ فصل چهارم: «شهادت طلبي»؛ فصل پنجم «زيارت عاشورا، تجلي فرهنگ شهادت». هر فصل داراي موضوعهاي فرعي در ارتباط با موضوع اصلي مورد بحث در آن فصل است. در اين متن از منابع و مآخذ متعددي براي هر مبحث استفاده شده است و در جاي جاي آن نيز مطالبي در ارتباط با جنگ و دفاع مقدس و جايگاه شهداي جنگ آمده است.
[ صفحه 288]
نوشته احمد اصغريان جدي.- تهران: دانشگاه علامه طباطبايي، (چاپ اول): 1378.
هجده، 380 ص.: مصور (بخش رنگي)، عكس، نمونه، نقشه.- (انتشارات دانشگاه علامه طباطبايي؛ 25).
صفحه عنوان به انگليسي:The Shiite Preservation of the Holy Defence Values
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب در هفت فصل، همراه با پيوستها و ضمائم (در پايان كتاب)، به بررسي و تبيين آثار
حركت شيعيان در جلوگيري از تحريف تاريخ جنگ و استفاده از ابزار مختلف، از جمله هنر، در جهت حفظ و توسعه ي ارزشهاي تاريخ جنگ مي پردازد. فهرست مندرجات عبارت است از: «فصل اول: منطق استقرار هنر (تعريف مفاهيم، عوامل مؤثر در حكومتها، استقرار هنر اسلامي در رابطه با «فقه»)؛ فصل دوم: جهان بيني و هنر؛ فصل سوم: تمدن ايران اسلامي؛ فصل چهارم: صفويه تا پايان پهلوي؛ فصل پنجم: دشمن شناسي (غرب شناسي)؛ فصل ششم: انقلاب اسلامي و رسالتهاي شيعه؛ فصل هفتم: خلاصه و نتيجه گيري (نتيجه گيري از منطق استوار، رهنمودهاي طراحي جهت حفظ آثار فرهنگي انقلاب اسلامي و هشت سال دفاع مقدس، شيوه ي تقرب به طراحي سوژه هاي حفظ آثار جنگ و يادنامه ي شهدا)». برخي عكسها و تصاوير با زيرنويس همراه هستند.
تهيه و تدوين مطالب محمدقاسم فروغي جهرمي.- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ دوم): 1377.
68 ص.- (بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات. ديدگاه ها؛ 4).
كتاب در دو بخش تنظيم شده است: بخش اول، برگزيده اي از بيانات رهبر كبير انقلاب اسلامي، حضرت امام خميني (ره) است كه درباره ي مسائل زير ايراد شده اند: «ويژگي هاي بارز مسلمانان در صدر اسلام؛ دليل عقب افتادگي مسلمانان؛ چه تحولي باعث پيروزي مسلمانان مي شود؛ چگونگي ايجاد انحراف فرهنگي در جامعه؛ تشخيص راه درست از باطل با توجه به مواضع دشمن؛ ما چگونه و چه روزي آسيب مي بينيم؛ ولايت فقيه و سلامت نظام جمهوري اسلامي ايران». بخش دوم، «عبرتهاي عاشورا يا نگاهي ديگر به خواص عاشورايي» نام دارد و شامل بيانات مقام معظم رهبري و فرماندهي كل قوا، حضرت آيت الله خامنه اي است.
موضوعات سخنراني ها عبارتند از: «جهاد در فرهنگ اسلامي؛ عبرت از تاريخ؛ جماعت بشر؛ خواص طرفداري از حق و طرفداري از باطل و...».
نويسنده عزيزالله سالاري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، معاونت فرهنگي، (چاپ دوم): 112.1376 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر تصويري از عرفان اهل بيت عصمت (ع) و دورنمايي از عشق و حماسه ي رزم آوران جبهه ي اسلام در عشق به محبوب را ارائه مي كند. آنچه در اين مجموعه گرد آمده، با استفاده از آيات قرآن و نمونه ي اشعار عرفاني شاعران قديم، عرفان سرخ را - كه معرفتي است با خط و نشان از قرآن و احاديث و سيره ي معصومين - ترسيم نموده و بيان مي دارد كه چگونه عشق، عاشقان ديارش را به پيشواز شهادت مي فرستد. از جمله مطالب كتاب، مي توان به موارد زير اشاره كرد «تعريف عرفان و بيان اهداف آن، فرق عرفان با حكمت اشراق، امتياز عرفان سرخ بر عرفان تصوف و ضرورت تبليغ عرفان سرخ». «عرفان سرخ «واژه اي جديد است كه در نامه هاي ادبي - عرفاني دانشجوي بسيجي به كار گرفته مي شود. او عرفان رزمندگان اسلام را با اقوال و اشعار عرفان صوفيان تعريف مي كند. چرا كه عرفان صوفي برگرفته از سير حيات خونباري است كه در تاريخ آمده است.
[ صفحه 289]
بازخواني و ويرايش هيأت تحريريه دفتر سياسي.- تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، دفتر سياسي، (چاپ اول): 316.1381 ص.: جدول.
طراح روي جلد: هوشنگ محمد رحيمي فرد.
شمارگان: 10000 نسخه.
در پي همزماني عاشورا با آغاز سال 1381 و به انگيزه ي برگزاري گردهمايي «بازشناسي عزت و افتخار حسيني، عظمت و اقتدار سياسي - نظامي»، اين كتاب، (كه شامل پانزده مقاله و دو قطعه شعر در قالب مثنوي است) منتشر شد. مطالب پيرامون موضوعهايي
زير هستند: «تأثيرپذيري انقلاب اسلامي از قيام امام حسين (ع)، چگونگي اقتدار و عظمت سياسي - نظامي، مفهوم امنيت و اقتدار ملي، تأثير آموزشهاي نظامي، عقيدتي و سياسي در رسيدن به عزت و افتخار، نقش و وظايف كاركنان ناجا در رسيدن به عزت و افتخار حسيني، سيماي امام حسين (ع)، راهكارهاي نظامي و موارد ديگري در اين راستا.» در متن مقالات و اشعار، مطالبي نيز درباره ي دفاع مقدس ارائه شده است.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبيلغات جبهه و جنگ، (چاپ اول): 1362.
104 ص.: مصور.- (سلسله درس هاي اسلام در جبهه؛ 1).
اين كتاب حاوي دروس اول تا ششم حجت الاسلام حائري شيرازي تحت عنوان «اسلام در جبهه» است. مطالب اين درسها عبارتند از: اولين عشق به شهادت نيت است. آرزوي شهادت، پرواز از قفس خاكي دنيا است، كه راه آن با داشتن زندگي ساده و همواره به ياد داشتن مسافر بودن و ترجيح دادن آخرت بر دنيا هموار مي گردد. «اثر بزرگ جبهه» خارج شدن فرد از حالت عادي و متعارف و انتخاب زندگي جديدي با اراده خود است. كمال مطلوب عشق به شهادت عاشق بودن است و گره آن به سرپنجه تدبير ايمان بازمي شود. اطاعت از فرماندهي به منزله ي اطاعت از امر خداوند است ولي در هنگام اشتباه بايد به فرمانده تذكر داده شود. خودسازي بايد انجام گيرد. در ارتش و سپاه نبايد گروه گرايي باشد. با خودبيني بايد مبارزه شود. نبايد تسليم هواي نفس شد. قرآن را بايد وسيله نجات دانست. نيت بايد خالص و مشترك باشد و كيفيت را اهميت داد نه كميت
را.
تهيه و تنظيم اداره كل دفتر سياست و روابط عمومي بنياد شهيد انقلاب اسلامي.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، 193.1380 ص.
اين كتاب، گزيده اي از پيامهاي مقام معظم رهبري است. از جمله پيامهاي مندرج در اين كتاب، موارد زير است: پيام به گردهمايي سراسري مراكز بنياد در سال 1362؛ پيام به مناسبت تجليل از شهدا، اسرا، مفقودان و خانواده ي معظم شهدا در دهه ي فجر (18 / 11 / 69)؛ ديدار قائم مقام و مسؤولان بنياد در تاريخ 23 / 10 / 69؛ پيام به مناسبت تجليل از شهدا، اسرا، مفقودان و خانواده هاي معظم شاهد در هفته ي دفاع مقدس (4 / 7 / 70)، ديدار با فرزندان شاهد فارغ التحصيل از دانشگاهها (8 / 10 / 70)، پيام به مناسبت تجليل از شهدا، اسرا، مفقودان و خانواده هاي معظم شهدا (17 / 11 / 70) و ديدار با فرزندان ممتاز شاهد سراسر كشور (11 / 6 / 71)، ديدار با فرزندان شاهد شركت كننده در جشنواره ي فرهنگي، وزرشي (30 / 4 / 73).
[ صفحه 290]
مصطفي چمران؛ گردآوري و تدوين مهدي چمران.- تهران: بنياد شهيد چمران، (چاپ اول): 103.1380 ص.: نمونه (رنگي).
شمارگان: 200 نسخه.
كتاب حاضر شامل چند دستنوشته و سه سخنراني از شهيد چمران درباره ي حضرت علي (ع) مي باشد، كه در قالب سه گفتار ارائه شده است. گفتار اول: «ذكر خدا و عدالت علي (ع)»، سخنراني شهيد چمران است كه در تاريخ 13 / 8 / 59 در تهران و در ماه رمضان ايراد فرمودند. گفتار دوم: «از حكومت علي (ع) تا مهدي موعود (عج)»، سخنراني دكتر
چمران در مسجد صدريه ي ميدان خراسان در تاريخ 13 / 4 / 59 است. گفتار سوم: «امام علي (ع)، تجلي عدل خدا» سخنراني دكتر چمران در كانون اسلامي انصار در تاريخ 9 / 5 / 59 است. در متن سخنراني ها مطالبي درباره ي رزمندگان و دفاع مقدس ارائه شده است. تمثال مبارك حضرت علي (ع)، كه مصطفي چمران در سن شانزده سالگي به وسيله ي مداد رنگي نقاشي كرده، نيز در كتاب چاپ رسيده است.
علي تقي زاده اكبري، تهيه كننده: مركز تحقيقات اسلامي نمايندگي ولي فقيه در سپاه.- قم: مركز تحقيقات اسلامي، (چاپ اول): 1380.
223 ص.- (عوامل معنوي و فرهنگي دفاع مقدس، 2).
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر، جلد دوم مجموعه اي از تحقيقات به عمل آمده پيرامون عوامل مهم معنوي و فرهنگي و ارزشهاي اسلامي است كه رزمندگان اسلام در طول دفاع مقدس به آنها پايبند بودند. كتاب، شامل پنج فصل است: «فصل اول: كليات (مفهوم ارزشهاي اسلامي و اخلاقي، ويژگي هاي افعال اخلاقي، رابطه ي ارزشهاي اخلاقي و باورهاي ديني، ارزشهاي اخلاقي در قرآن، جهاد و دفاع)؛ فصل دوم: پارسايي (ياد خدا، نماز شب، انس با قرآن، دعا و راز و نياز، اخلاص و دفاع، اخلاص در باور رزمندگان، تجلي اخلاص در وصيتنامه شهيدان، نمونه هايي از اخلاص رزمندگان، نقش توكل در پيروزي از ديدگاه فرماندهان)؛ فصل سوم: استواري و سرافرازي (صبر و استقامت، شجاعت و دلاوري، عزت و كرامت، در حال قدرت و در اسارت)؛ فصل چهارم: برادري و گذشت (اخوت و همدلي نيروها با فرماندهان و بالعكس، اخوت و همدلي در اسارت، ايثار و فداكاري در مال، امكانات، در نجات ديگران و در خطرپذيري)
و فصل پنجم: شوق ديدار (بي اعتنايي به دنيا، شوق حضور در جبهه ها و شركت در عمليات، تجلي شوق در وصيتنامه شهيدان، شهادت طلبي در جبهه، اسارت و شهادت از نظرگاه شهيدان». در مباحث مطرح شده نمونه ها و رواياتي از خاطرات رزمندگان و شهدا در مناطق عملياتي ارائه شده است.
از آثار جوادي آملي؛ گردآوري و تنظيم علي اسلامي.- قم: مركز نشر اسراء، (چاپ اول): 150.1379 ص.
شمارگان: 15000 نسخه.
اين مجموعه در شصت بخش، مرور و بررسي مختصري درباره ي ولايت است. مندرجات كتاب عبارت است از: «بخش يكم: عيد ولايت در قرآن (برترين نعمت معنوي، امامت، تداوم رسالت، وعده ي صيانت الهي، نگراني موساي كليم از جهل مردم، نوميدي براي كافران، خطر منافقان، ولايت فقيه، تداوم امامت)؛ بخش دوم: عيد ولايت در تاريخ (جايگاه ولايت در دين، صحنه غدير، اولويت ولي الهي)؛ بخش سوم: فاتح ولايت از زبان خودش (ستيغ بلند كمال، بنيان مرصوص ولايت، اولين گرونده به پيامبر (ص)، دروازه ي شهر علم پيامبر (ص)، توحيد ناب علوي، برترين حامي وحدت، پيروزمند صحنه هاي نبرد، وزير پيامبر (ص))؛ بخش چهارم: اولين مدافع ولايت [خطابه ي
[ صفحه 291]
آتشين دختر پيامبر(ص)، گريه هاي فاطمه (س)، فاطمه (س) در بستر بيماري]؛ بخش پنجم: وارثان غدير؛ بخش ششم: اهميت و آداب عيد ولايت، نيايش». در متن كتاب به طور خلاصه به مسأله ي جنگ ايران و عراق اشاره شده است. همچنين در مبحث نيايش، فرازهايي از دعاها درباره ي اسرا، مفقودالاثرها، شهدا و خانواده ي محترمشان آمده است.
به اهتمام حميد علم الهدي، حميد جزايري.- تهران: مركز نشر فرهنگي رجاء، (چاپ اول): 210.1364 ص.: مصور.
عنوان روي جلد: فتاوي امام خميني درباره جانبازان انقلاب اسلامي، با پيام سيد علي خامنه اي.
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب، شامل گزيده اي از فتاواي حضرت امام خميني (ره) درباره ي مسائل مربوط به جانبازان است. پيام حضرت امام (ره) به ايثارگران جبهه هاي نور (به مناسبت چهارمين سالگرد جنگ تحميلي) و نيز
پيام حجت الاسلام خامنه اي (به مناسبت چاپ اين كتاب) ارائه شده است. از جمله موضوعهاي فتواها مي توان به موارد زير اشاره كرد: «نجاسات، مطهرات، آبها، احكام تخلي، وضو (انواع وضو)، شرايط صحيح بودن وضو، وضوي جبيره، وضو در حالت قطع دست و پا، غسل، وضو، غسل و تيمم به كمك نايب، مقدمات نماز، واجبات نماز، مبطلات نماز، شكيات نماز، نماز نشسته و خوابيده، روزه و چند استفتاء پيرامون مسائل حج».
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ، (چاپ اول): 1364.
272 ص.: مصور.- (سير و سلوك رزمندگان اسلام، سلسله درس هاي اسلام در جبهه، جلد چهارم).
در قسمت اول اين كتاب، اخلاق جنگ و فرماندهي در اسلام از ديدگاه حضرت علي (ع)، حضرت امام خميني (ره) و آيت ا... منتظري آمده است. نكات مربوط به ديدگاههاي حضرت علي كه در آن در باب اخلاق جنگ و فرماندهي در اسلام سخن گفته شده، برگرفته از نهج البلاغه است. در قسمت «فرماندهي در اسلام از ديدگاه حضرت امام (ره)» محورهايي مانند ولايت، فرماندهي، وحدت، نظم، سلسله مراتب، فرماندهي، ارتش امام زمان (عج)، اخلاق اسلامي و اخلاق جنگ در اسلام و... برگزيده شده است. پس از آن «فرماندهي در اسلام از ديدگاه آيت الله منتظري» بررسي شده است. سپس درسهاي بيست و هفتم تا سي و دوم «اسلام در جبهه» از حجت الاسلام حائري شيرازي در باب ولايت فقيه، عوامل مؤثر در پيروزي، مديريت، ضرورت برنامه ريزي، وحدت و معنويت لباس فرماندهي و فرمانبري آورده شده است.
نوشته ح. علم الهدي و- قم: [بي نا، بي تا]. 75 ص.
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب، يكي از نوشته هاي شهيد «حسين علم الهدي» شهيد علم الهدي در اين نوشته ضمن بيان موضوعات مورد نظر خود، در تأكيد و شرح مطالب هر موضوع، از قرآن كريم، سخنان ائمه ي اطهار (س)، فرمايشات
[ صفحه 292]
حضرت اميرالمؤمنين (ع) در نهج البلاغه و بيانات حضرت امام خميني، شواهدي آورده است. برخي از موضوعهايي كه شهيد به آن پرداخته است، عبارتند از:
فضيلت جهان در بيان حديث؛ نيت؛ نظم و دقت در جبهه؛ اهميت جنگ و عظمت جبهه؛ وحدت كلمه؛ امدادهاي الهي در جبهه؛ رفتار با اسيران؛ فتح يا شهادت و...».
گردآورنده مهدي خاني.- تهران: بسيج دانش آموزي نيروي مقاومت؛ سازمان تحقيقات بسيج (چاپ اول): 1377.
196 ص.: جدول، نمودار.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر، شامل سيزده مقاله و سخنراني همراه با گزارش دبير كنگره (مسؤول بسيج دانش آموزي) است كه در سومين كنگره ي «شهيد فهميده و شهداي دانش آموز» ارائه شده است. تعدادي از عناوين و نويسندگان مقاله ها عبارتند از: «دانش آموزان، طلايه داران حماسه هاي جنگ و مقاومت (يحيي صفوي، فرمانده ي كل سپاه)؛ جبهه ي فرهنگي، عرصه ي نوين مبارزه با استكبار (حجت الاسلام رازيني)؛ رسالت جوانان در حفظ ارزشهاي انقلاب اسلامي (عليرضا افشار)؛ ويژگي هاي يك دانش آموز نمونه بسيجي (اصغر جعفري)؛ روند تاريخي نقش جوانان در ايجاد قدرت ملي و نظامي (علي اصغر جمالي)؛ بررسي آگاهي سياسي دانش آموزان و نقش بسيج دانش آموزي در آن (صادق دژم خوي)؛ جوانان و نوجوانان (رسول سنائي راد)؛ معرفي جوانان الگو و شاخص صدر اسلام (اسماعيل منصوري لاريجاني) و ويژگي هاي دوران جواني و نوجواني از ديدگاه علوم جديد (محمدرضا نجفي) و...».
به كوشش سعيد قاسمي.- قم: مؤسسه فرهنگي انتشاراتي حضور، (چاپ اول): 48.1379 ص.
اين كتاب، در پنج فصل، مجموعه ي مطالبي درباره ي بسيج است. فهرست مطالب عبارت است از:
فصل اول: «بسيج در كلام امام خميني (ره)»؛ فصل دوم: «بسيج در كلام مقام معظم رهبري» (قوام انقلاب به بسيج است، بسيج بهترين مدافع انقلاب اسلام، روحيه ي بسيجي و هوشياري نيروهاي مسلح و مردم)فصل سوم: «بسيج در كلام شهيدان» (نقل شهيدان درباره ي بسيج؛ از جمله شهيداني كه از آنها نقل شده است: علي صياد شيرازي، مرتضي آويني، آيت الله بهشتي، حاج همت، حاج عباس كريمي، عباس حسيني، مهدي رحمانيان، و... هستند)؛ فصل چهارم: «گفته ها و نكته ها» (شامل عبارات،
جملات و مطالبي درباره ي فرهنگ بسيجي، اسلام بسيجي، بسيجي و ولايت، بسيجي)؛ فصل پنجم: «اشعار» (شامل سروده هايي درباره ي بسيج و رزمندگان و دفاع مقدس در قالبهاي غزل و مثنوي).
نام سرايندگان اشعار ذكر نشده است.
تأليف ضاهروتر؛ ترجمه و تحقيق اصغر قائدان؛ ويراستاري و تصحيح: م ميريان، محمدباقر شمسي پور.- تهران: صرير، (چاپ اول): 295.1374 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
عنوان اصلي: الاداره العسكريه في حروب الرسول محمد (ص).
«دكتر ضاهروتر» يكي از افسران ارشد ستاد ارتش سوريه است و كتاب «مديريت در نبردهاي پيامبر
[ صفحه 293]
(ص)» با توجه به شيوه ي تحقيق وي، اثري طبقه بندي شده در بازگويي شيوه ي مديريت پيامبر (ص) در جنگهاي صدر اسلام است. كتاب، داراي يك مدخل، شش فصل و يك خاتمه است. عناوين مطالب عبارتند از: «مدخل: پيدايش روشها و فنون جنگي اسلامي و مهم ترين امتيازات آن؛ فصل اول: ويژگي ها و امتيازات نظامي عرب قبل از اسلام؛ فصل دوم: صفات و اخلاق يك فرمانده: فصل سوم: معرفي ستادهاي اداري؛ فصل چهارم: شعبه ي اداره ي امنيت و اطلاعات؛ فصل پنجم: ستاد عملياتي و تهيه ي تجهيزات مورد نياز؛ فصل ششم: اداره ي تداركات، امداد، خدمات پزشكي، اداره ي غنايم، تسليحات و نقش زنان در سپاه». در خاتمه به چگونگي رشد و تكامل لشكر اسلامي و عوامل پيروزي آن پرداخته شده است.
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، واحد تبليغات و انتشارات، تبليغات جبهه و جنگ، 1367.
152 ص.- (سلسله درس هاي «اسلام در جبهه» جلد هفتم).
اين كتاب به مناسبت دهمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي در 22 بهمن 1367 منتشر شده است.
اين كتاب، در سه بخش تنظيم شده است. در بخش اول: (مقدمه«با استناد به فرمايشات حضرت علي (ع) در باب ارزش وقت و لزوم استفاده ي صحيح از آن، درخصوص جلوگيري از رسوخ فرهنگ و تمدن منحط غرب و نقش
آن در به انحراف كشاندن جوانان سخن گفته شده است. قسمت دوم كتاب، درسهاي سي و پنجم تا سي و هشتم از سلسله درسهاي اسلام در جبهه است كه تحت عنوان «آشنايي با ارزشهاي فرهنگي» ذكر شده است. مطالب مورد بحث در درس سي و پنجم، «رموز خودسازي به كمك فرهنگ جبهه، معني بيكاري و لزوم برنامه ريزي مفيد و اجتناب از بحثهاي بيجا و بي نظم» است. در درس سي و ششم (وظايف برادران بسيجي در تدوين و تنظيم برنامه ي خود)، از تلاش براي خودسازي و اثرات دستورات انسان ساز اسلام بر زندگي مسلمانان و برنامه ريزي طبق دستورات ديني و عقل و منطق سخن گفته شده است. درس سي و هفتم به «شيوه هاي تحصيل كمال» و درس سي و هشتم به «اوقات فراغت جوانان و مشكلات و موانع موجود در جامعه» پرداخته است. آخرين قسمت كتاب (نكاتي پيرامون استفاده از اوقات فراغت و مسأله ي خودسازي)، روش خودشناسي و تفكر درباره ي خودسازي را مطرح مي كند.
كاظم صدرالسادات دزفولي.- تهران: كتابخانه صدر، (چاپ اول): 103.1370 ص.: 5 قطعه عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
به مناسبت گراميداشت اولين سالگرد شهيد انقلاب اسلامي، ثقةالاسلام سيد حسن غيوري (ره).
شهيد حسن غيوري در سال 1346 در قم، در دامان خانواده اي متقي و اهل علم به دنيا آمد. در سال 1351 تحصيلات ابتدايي را آغاز كرد و سال بعد به همراه خانواده ي خود به شهر سيرجان تبعيد شد. در دوره ي تحصيل از طلايه داران مبارزه بر ضد رژيم بود. از طريق بسيج، فنون نظامي را فراگرفت و در سال 62 داوطلبانه عازم كردستان شد و در شهر بوكان، در سخت ترين شرايط
خدمت كرد. سپس به جبهه ها شتافت و سرانجام در مرحله ي چهارم عمليات والفجر ده، در حملات شيميايي ارتش بعثي مصدوم شد، و بعد از دو سال مصدوميت و تحمل سختيها به ملكوت اعلي پيوست. او كه فرزند نماينده ي امام در هلال احمر بود، در جبهه ها به صورت ناشناس مي جنگيد. در كتاب، بعد از زندگينامه، قسمتي از وصيتنامه شهيد، آيات و احاديثي در مورد شهيد و مقام شهيد و سپس ابياتي در
[ صفحه 294]
مورد شهيد آمده است. دعاي كميل، زيارت عاشورا و زيارت وارث - كه شهيد حسن غيوري هميشه در خواندن آنها اصرار داشت - پايان بخش كتاب است.
مؤلف عباس داودي؛ سفارش بسيج دانش آموزي نيروي مقاومت.- تهران: سازمان تحقيقات خودكفايي بسيج، (چاپ اول): 84.1376 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
به مناسبت دومين يادواره شهيد فهميده و شهداي دانش آموز كشور، 1376.
كتاب حاضر شرح چهارده ويژگي از خصوصيات دختران و پسران شهيد از زبان خانواده ي شهدا است. در كنار آنها آيات، روايات و احاديث نيز ارائه شده است. ويژگي ها عبارتند از: «عشق به عبادت، دل نبستن به ثروت، آرزوي شهادت، اخلاص در نيت، پرهيز از غيبت، ايثار و مروت، انفاق و سخاوت، فرمانبرداري و اطاعت، حسابرسي و مراقبت، پايداري و استقامت، انس با قرآن و تلاوت آن، و عدالت عدم تبعيض، طلب مغفرت و محبت به عترت (ع)» شهيدان عبارتند از: «عذرا هوشمند (شهيد بمباران هوايي)، احمدرضا صالحي (از شهرستان ازنا)، عليرضا مرادي (از پلدختر)، عبدالرضا مقدس زاده (دزفول)، حميد ستوده (قوچان) و...».
نويسنده علي شيخيان؛ تهيه كننده مركز تحقيقات اسلامي [نمايندگي ولي فقيه و سپاه].- [قم]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نمايندگي ولي فقيه، مركز تحقيقات اسلامي، (چاپ اول): 71.1380 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب، شامل دو فصل است: فصل اول: كليات: [تعريف، مفهوم و اهميت نظم، نظم در جهان هستي، قرآن كريم، روايات، سيره ي پيشوايان معصوم و حضرت امام خميني (ره)]؛ فصل دوم: نظم در نيروهاي مسلح [ضرورت نظم و انضباط در نيروهاي نظامي، فوائد آن و آفات ناشي از بي نظمي برگرفته از بيانات حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبري و انتظارات مقام معظم رهبري از نظم و انضباط در سپاه]. در پايان نيز از چند اسوه ي نظم در سپاه ياد شده است كه عبارتند از: «شهيد يوسف كلاهدوز، شهيد حسن
باقري (افشردي)، شهيد حاج ابراهيم همت، شهيد مهدي باكري». مطالب كوتاهي نيز از شهيد صياد شيرازي در خصوص سه مرحله ي عمليات رمضان آمده است.
مصطفي پاينده.- قم: نشر محمد، [بي تا]، [تاريخ پيشگفتار: 1360]. 111 ص.
شمارگان: 1000 نسخه.
مطالب اين كتاب قبلا تحت عنوان «پيش به سوي بسيج، سپاه و ارتش» در دوازده شماره ي مجله ي پاسدار انقلاب چاپ شده است.
در كتاب «نقش جهاد در بسيج و سازماندهي ارتش و سپاه»، نويسنده با بيان مفهوم جهاد و با تكيه بر «جهاد في سبيل الله» واژه ي جهاد را در فرهنگ اسلامي بررسي مي كند. براي اين منظور، به آيات و روايات فراوان از معصومين (ع) تمسك مي جويد. در اين راستا، به بيان اهداف و خطوط كلي جهاد مي پردازد و در تمام مراحل مختلف، آيات و روايات را زينت بخش كلام خود قرار مي دهد و سعي مي كند با يك ديد تحقيقي و تفسيري در آيات و روايات، به منظور خود نائل شود. در ادامه ي كتاب، نويسنده به مسايلي مي پردازد كه هر كدام به نحوي در
[ صفحه 295]
ارتباط با موضوع جهاد و تشكيلات مربوط به آن هستند؛ از جمله: شرايط شركت كنندگان در جهاد و اعضاي سپاه و ارتش از ديد اسلام، مسؤوليت هاي متقابل فرماندهان و نيروهاي مسلح، و نيروهاي مسلح، رهنمودهاي كلي اسلام براي گزينش فرماندهان و مسؤولان رده هاي بالا در ارتش و سپاه و توجيه هاي لازم در اين زمينه و...
تهيه كننده گروه تاريخ اسلام، مركز بررسي و تحقيقات واحد آموزش عقيدتي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، كميته فرهنگي ستاد امور جنگ؛ پيام آزادي، (چاپ اول): 101.1367 ص.
كتابنامه: ص. 101؛ همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت دهمين سال پيروزي انقلاب
اسلامي منتشر شده است.
كتاب حاضر، در هشت فصل به نقش زنان مسلمان در جنگهاي صدر اسلام و شركت آنان در فعاليت هاي نظامي به صورت مستقيم و يا غيرمستقيم مي پردازد و نمونه هايي از شيرزنان را با نقش تاريخي هر يك ارائه مي دهد. مطالب كتاب درخصوص جنگ هاي نقش زنان در جنگ هاي صدر اسلام [دوران پيامبر (ص) و حكومت حضرت علي (ع) در واقعه ي كربلا و در دوران ساير امامان معصوم (ع)] است. فصل اول: نقش زنان مسلمان در جبهه (مشاركت زنان صدر اسلام در جنگ)؛ فصل دوم: شركت مستقيم زنان مسلمان در رزم؛ فصل سوم: برخورد زنان مسلمان با فراريان فصل چهارم: نقش زنان مسلمان در تشويق رزمندگان؛ فصل پنجم: نقش زنان مسلمان در پشت جبهه؛ فصل ششم: كمكهاي نقدي زنان مسلمان به جبهه و رزمندگان اسلام؛ فصل هفتم: زنان مجروح و جانباز و شهيد و اسير؛ فصل هشتم: نقش سازمانده ي زنان مسلمان پس از جنگ.
نويسنده ساده حمزه؛ ويراستار سعدي جعفري كاردگر.- تهران: سازمان تحقيقات خودكفايي بسيج، (چاپ اول): 1376.
72 ص (كنگره نقش زنان در دفاع و امنيت؛ 4).
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب حاضر شامل مطالبي درباره ي نقش زنان مسلمان در صدر اسلام (دوران پيامبر (ص) و ائمه ي معصومين (ع)) است. كتاب در پنج فصل تنظيم شده است. عناوين فصلها عبارتند از: «تشريح جايگاه واقعي زنان در دفاع، تاريخچه اي از حق انتخاب زنان در قديم و در اسلام به همراه نمونه هايي از زنان مسلمان، تقديم و ايثار در زنان (زينب كبري، خنساء، سميرا دختر قيس، ام وهب)، حضور در نبرد و جنگهاي صدر اسلام (ام عماره يا نسيبه، صفيه
و...) قدرت و نفوذ كلام با ذكر نمونه هايي از زنان صدر اسلام و عرفان در بين زنان مسلمان».
تأليف مهدي خاني و فريبا ابتهاج.- تهران: بسيج دانش آموزي نيروي مقاومت، سازمان تحقيقات بسيج، (چاپ اول): 172.1377 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
به مناسبت سومين يادواره شهيد فهميده و شهداي دانش آموز.
[ صفحه 296]
كتاب حاضر شامل سه بخش است. بخش اول، مجموعه اي است از هفت مصاحبه با صاحب منصبان و صاحب نظراني چون: عليرضا افشار (فرمانده ي وقت نيروي مقاومت بسيج)، حسن بختياري (رئيس مؤسسه خدمات علمي، آموزشي رزمندگان اسلام)، محترم جمالي (مسؤول بسيج خواهران نيروي مقاومت)، شهلا حبيبي (مشاور رئيس جمهوري در امور زنان)، رحيم عبادي (معاونت پرورشي وزارت آموزش و پرورش) و...؛ بخش دوم، شامل ميزگردي با موضوع نوجوانان و بسيج و الگوها (شامل پرسش و پاسخ با مسؤولان و دست اندركاراني مانند: حجت الاسلام دشتي، سردار عبدالرضا آزادي و...) است. بسياري از اين افراد از جمله فرماندهان و مسؤولان دوران دفاع مقدس بودند و ديدگاه خود را درباره ي شهيد فهميده بيان كرده اند. بخش آخر، گفت وگوهايي با دانش آموزان مدارس تهران درخصوص مسأله ي بسيج، جوان و نوجوان و ديدگاههاي متفاوت مطرح شده و الگوهاي مناسب جوانان در جامعه ي امروزي است.
عسكر يحيي زاده خطير؛ ويراستار جعفر غلامپور.- تهران: امير بهادر، (چاپ اول): 104.1377 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
نويسنده ي كتاب كه يك جانباز روحاني است، پس از رحلت امام خميني (ره) و آغاز رهبري آيت الله خامنه اي، افكار و انديشه هاي خويش را در قالب جملات و نوشته ي حاضر در مباحث و عناوين متعددي بيان كرده است كه عبارتند از: «نور قلب امام خميني راجع به اسلام، قدر و منزلت امام، خواهش جوانان عاشق از مقام رهبري، نور مقام رهبري و وظيفه ي علماي ديني، نور
مقام رهبري و مسؤوليت دانايان جامعه، جامعه ي ولايي، فرهنگ غني اي كه عاشقان ولايت بايد با آن آشنا گردند، نور رهبر و وحدت مسلمين، گامي تازه اي براي رسيدن به وحدت حقيقي، خواهش و درد دل عاشق با پدر جانبازان و روحانيون». در متن كتاب از پاسداران و رزمندگان و بسيجيان جبهه هاي نبرد و دعا و خواهش آنها براي شهادت و ايستادگي در برابر ظلم ياد شده است.
ابوالقاسم حسيني (ژرفا)؛ تحقيق و پژوهش: خليل حسيني.- قم: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1375.
200 ص.- (سلسله كتاب هاي مركز تحقيقات اسلامي جانبازان).
طراح روي جلد: محسن زماني.
صفحه عنوان به انگليسي: A Gift From a Friend, Dealing with Colamities and Difficulties Through Another Corner
كتابنامه: ص. [182]- 186
اين كتاب مي كوشد تا جايگاه مصائب را در حيات آدمي و جهان هستي ترسيم نموده، آثار آنها (به ويژه صبر بر دشواري ها) را در سرچشمه هاي فرهنگ ديني جستجو كند. زيربناي اين پژوهش، كاوش در منابع روايي و سيره و سنت پيامبران و اولياي معصوم و انسانهاي الگو است. كتاب حاوي عناوين زير است: «صبر بر بلا، زمينه ساز آرامش جاودان است»، «نعمت اگر با شكر همراه نشود وبال است»، «اندوه، گاهي بهترين نعمت است»، «مؤمن حقيقي نه از سر اجبار بلكه با بصيرت صبر مي كند»، «انسانهاي آگاه هر لحظه در انتظار بلايي تازه اند»، «پيوند انسان و دشواري ها»، «نقش و كاركرد مصائب»، «اصول نگرش به نقش مصائب»، «دستاوردهاي صبر بر مصائب» و «با مصائب چگونه بايد زيست».
[ صفحه 298]
مترجم: نصرالله صاحباري.- [تهران]: وزارت مسكن و شهرسازي، دفتر سازه هاي امن واحد فني و اجرائي و جنگ، 1369.
83 ص.: مصور، نمودار، جدول.- (انفجار و حفاظت؛ 11).
عنوان اصلي:
عنوان پشت جلد به انگليسي: DCPA attack envionment in manual: Chapter 2, 1973
What the Planner Need to Know About Blast and Shock.
اين كتاب به بررسي اثرات انفجار و وضعيت سازه ها در مقابله با آن مي پردازد. از جمله موارد مطرح شده،
مي توان به نكات زير اشاره كرد: «اثرات عمومي انفجار؛ شانس نجات افراد در ساختمانهاي معمولي هنگام انفجار؛ اهميت ازدياد فشارهاي كم؛ موج انفجار چيست؟؛ رابطه تندباد انفجار و ازدياد فشار؛ اثرات بر روي مردم در فضاي باز؛ حفاظت در فضاي باز؛ ميزان آسيب به ساختمانها؛ اثرات بر روي مردم داخل ساختمانها؛ حفاظت در برابر انفجار در زيرزمينهاي خانگي؛ شانس نجات در ساختمانهاي با ديوار باربر؛ شانس نجات در طبقات ساختمانهاي اسكلتي؛ حفاظت در زيرزمينها؛ پناهگاههاي خوب و پناهگاههاي ضعيف؛ زيرگذرها؛ تونلها؛ معادن و غارها، بهترين پناهگاه ضد انفجار قابل دسترسي و...».
تأليف: عبدالله پورشفيع.- تهران: آناهيتا، 1374.
[159] ص.: مصور، نقشه، جدول، نمودار.
كتابنامه: ص. 156.
شمارگان: 3000 نسخه.
بر اثر لهيب آتش جنگي كه توسط عراق بر ملت شريف ايران در طول هشت سال دفاع مقدس تحميل شد، 87 شهر و 2676 روستاي كشور آسيب كلي ديد و كليه ي تأسيسات شهري، كارخانجات، مزارع و... واقع در آنها منهدم شدند. قصرشيرين از جمله شهرهايي بود كه توسط دشمن بعثي به نابودي كشانده شد. اين كتاب به منظور آشنايي بيشتر با موقعيت جغرافيايي قصرشيرين براي بازسازي هرچه سريعتر آن تحرير شده و شامل مطالبي در ارتباط با جغرافياي طبيعي، تاريخي، انساني، و اقتصادي منطقه ي قصرشيرين است. علاوه بر آن، مباحثي درباره ي طراحي شهري، مناسب سازي محيط شهري براي معلولين، شهر سالم و خصوصيات آن، بازسازي و روند آن در شهرستان قصرشيرين و بازسازي و توسعه نيز در اين كتاب درج شده است.
مصطفي نظرفخار؛ تجديدنظر؛ هادي عباسفر، محمدناصر زنگنه؛ عبدالله فاتحي.- تهران: وزارت جهاد سازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس. گروه تدوين و تجارب مهندسي، 1373.
168 ص. عكس. جدول. نمودار.- (سلسله انتشارات جهاد سازندگي در دفاع مقدس).
كتاب مباحث زير را در شش فصل شرح داده است: ضرورت طراحي پل و نقش آن در عمليات، نقش پل در مناطق كوهستاني و اهميت آن از نظر نظامي، ويژگي هاي پل هاي فلزي قادر (سرعت عمل در نصب پل، قابل تعويض بودن قطعات پل، سهولت حمل و نقل قطعات پل به منطقه ي مورد نظر، امكان توليد انبوه و نمونه سازي)، توليد پل قادر در ايران، اجزاي تشكيل دهنده ي پل (شاه تير اصلي، پيچ ها، صفحات اتصال
پين ها، بادبندها، تيرچه ي عرضي)، مراحل نصب پل (بارگيري و انتقال به محل مونتاژ تير اصلي، قراردادن تير اصلي بر روي كوله ها، شرايط تكيه گاه ها، نحوه ي بستن بادبندها، قرارگرفتن تيرچه ي عرضي بر روي تير اصلي، نصب جان پناه و پل، سرويس و نگهداري) و مناطق و محل هاي نصب پل شامل مناطق شمال غربي كشور، مناطق غرب كشور و مناطق جنوب.
[ صفحه 299]
(مثال: پل شهيد بخشيان، پل جوان، پل حضرت رسول (ص) پل قزلچه، پل شهداي جهاد، پل شهيد شادلو). محاسبات طراحي پل در فصل شش مورد بررسي قرار گرفته است.
[نويسنده جي. سي. برسي. دي. ال. نارور]؛ ترجمه دفتر سازه هاي امن، واحد فني و اجرائي جنگ.- تهران: وزارت مسكن و شهرسازي، دفتر سازه هاي امن، واحد فني و اجرائي و جنگ، (چاپ اول): 1368.
پانزده، 53 ص.: مصور، نمودار.- (پناهگاه؛ 6). (وزارت مسكن و شهرسازي؛ شماره 25).
عنوان به انگليسي: Improved Shelters and Accessories
كتابنامه: ص. 53.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب به بحث و توضيح درباره پناهگاهها مي پردازد. ابتدا انواع پناهگاهها و اجزاي آن را شرح داده، سپس به شرح پناهگاههاي زيرزميني مصون در برابر تأثيرات اوليه انفجار و پناهگاههاي ضد انفجار مي پردازد. در ادامه به سيستم پيشرفته ي اعلام خطر در پناهگاه ها اشاره كرده و آن را شرح مي دهد.
مترجم نصرالله صاحباري.- [تهران]: وزارت مسكن و شهرسازي، دفتر سازه هاي امن، واحد فني و اجرائي و جنگ، (چاپ اول)؛ 1368.
چهارده، 84،[5] ص.: مصور، جدول.
شمارگان: 50 نسخه (رحلي).
عنوان اصلي به انگليسي: Air Raid Shelters, NBC shelters
كتاب به بررسي نقش پناهگاهها در حفاظت از جان انسانها پرداخته است. به همين منظور، نويسنده ي كتاب ابتدا به شرح انواع و توضيح اجزاي پناهگاهها پرداخته، كار آنها را شرح مي دهد. سپس به نحوه ي كار دستگاههايي مثل دستگاههاي تصفيه ي هوا، دستگاه تهويه و دستگاه محافظت كننده در برابر هواي فشرده مي پردازد. در ادامه، نويسنده به شرح پناهگاههاي عادي، پناهگاه هايي با حفاظت اصلي و پناهگاههاي كاملا تقويت شده پرداخته، تجهيزات هر يك را شرح مي دهد.
تدوين محمود نمازي، علي فدائي، علي رمضانعلي.- [تهران]: ستاد كل پدافند كشور، پدافند هوايي، (چاپ اول): 1368.[12] ص.: عكس (رنگي).
شمارگان: 6000 نسخه.
اين كتاب به معرفي جنگ افزار 23 ميليمتري پرداخته است. اين جنگ افزار يكي از شناخته شده ترين جنگ افزارهاي پدافند هوايي است كه در نيروهاي مسلح سازماندهي گرديده و در طول جنگ تحميلي، در پاره اي از مناطق عملياتي، نقش ارزنده اي در مقابله با حملات ددمنشانه ي دشمن بعثي داشته است. كتاب به صورت راهنماي استفاده از اين جنگ افزار تهيه شده و به معرفي و شرح اين جنگ افزار و چگونگي كار آن مي پردازد. شرح ويژگي هاي جنگ افزار، (مانند وزن بدون مهمات و...) در ابتدا آورده شده و سپس چگونگي نصب قطعات مختلف توضيح داده شده است.
[ صفحه 300]
تهران: دانشگاه تهران، موسسه انتشارات و چاپ، 696.1367 ص.: جدول.
عنوان پشت جلد به انگليسي: International Conference on Reconstruction Of The War-Damaged Areas, University Of Tehran
كتاب حاضر شماره مخصوص نشريه دانشكده هنرهاي زيبا تحت عنوان «هنر و معماري اسلامي» است. كنفرانس بين المللي بازسازي مناطق جنگ زده از 15 تا 25 اسفندماه 1364 در دانشكده ي هنرهاي زيباي دانشگاه تهران برگزار گرديد. در اين كتاب، پس از مقده و ذكر نام سخنرانان مراسم افتتاحيه، متن مقالات به چاپ رسيده است؛ از جمله: جنگ و بازسازي / مهندس چمران؛ درسهايي از بازسازي بعد از بروز سوانح طبيعي جهت احياء شهرهاي جنگ زده / يان ديويس؛ نظري به برنامه ريزي بازسازي مناطق آسيب ديده در جنگ تحميلي از ديدگاه برنامه ريزي ملي / محمدحسن فولادي؛ معيارهاي كلي بازسازي ابنيه ي تاريخي صدمه ديده از جنگ / اوژينو گالديري؛ بازسازي مناطق جنگ زده از
ديد برنامه ريزي ملي / احمد عظيمي بلوريان؛ بازسازي و نوسازي مناطق جنگ زده؛ مسائل كنوني و نويدهاي آينده / مهران مخبر؛ و.... در پايان هم نتايج كميته هاي كنفرانس، قطعنامه ي كنفرانس، برنامه ي كنفرانس، شرح حال نويسندگان مقالات و ليست مقالاتي دريافتي به چاپ رسيده است.
به كوشش و زير نظر غلامرضا وطن دوست؛ ويراستاران: غلامرضا وطن دوست؛ محمود جعفري.- شيراز: دانشگاه شيراز؛ 1366.
312، xxxlx ص.: جدول.- (انتشارات دانشگاه شيراز؛ 138).
پشت جلد به انگليسي: Proceedings of The First Symposium at Shiraz University for the
Reconstruction of War-Damaged Areas.
شمارگان: 750 نسخه.
خلاصه مقالات و سخنراني ها به زبان انگليسي ضميمه است.
اولين گردهمايي دانشگاه شيراز براي بررسي مسائل بازسازي مناطق جنگ زده در تاريخ هشتم اسفندماه 1364 تشكيل شد. سخنراني هاي افتتاحيه توسط آقايان احمد زماني و ابوالحسن وفايي در زمينه ي جنگ و مسائل جانبي آن و وظايف اعضاي هيأت علمي دانشگاهها ايراد گرديد. سپس مسائل بازسازي مناطق جنگ زده از ديدگاه اقتصادي و تاريخي بررسي شد. موضوعاتي مثل «آسيبهاي رواني ناشي از جنگ، جامعه شناسي و مهاجرين جنگ تحميلي، نقش تكنولوژي در نوسازي مناطق جنگ زده و برنامه ريزي جهت بازسازي صنايع اين مناطق» توسط سخنرانان تجزيه و تحليل شده است. اين كتاب، شامل كتابشناسي گزيده اي پيرامون بازسازي، نمايه ي فارسي و لاتين و چكيده ي مقالات به زبان انگليسي است.
تهيه و تدوين مطالب: گروه تحقيق مؤسسه ي نشر كيميا.- تهران: مؤسسه ي نشر كيميا، (چاپ اول): 80.1376 ص.: جدول، نمودار.
طراح روي جلد: گلبن فروردين؛ طرح هاي داخل كتاب از سيد يحيي خالقي
اين ويژه نامه ضميمه نشريه شماره 5 و 6 كيميا، خرداد و تيرماه 1367 است.
اين ويژه نامه براي بالا بردن سطح آگاهي و اطلاعات افراد در برابر حملات شيميايي به ضميمه ي شماره هاي 5 و 6 نشريه ي كيميا منتشر شده است. در اين كتاب، پس از ارائه ي تاريخچه ي كوتاهي از سلاحهاي شيمايي، اطلاعاتي
[ صفحه 301]
درباره ي هريك از اين مواد - از نظر طبقه بندي، فرمول، اثرات آنها بر بدن انسان، اثرات بر محيط زيست، سم شناسي، طريقه ي مبارزه با آن و كاربرد به عنوان سلاح شيميايي - داده شده است. در پايان كتاب نيز جداولي (حاوي خلاصه ي اطلاعات فوق) جهت مراجعه سريع طراحي شده است.
[ صفحه 304]
سازمان بهزيستي كشور، معاونت توانبخشي.- تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، چاپ و نشر بنياد، 189.1369 ص.
كتاب، مجموعه سخنراني هاي ايراد شده در سمينار علمي - آموزشي آسيب هاي نخاعي توسط صاحب نظران نخاعي است. مطالب كتاب پيرامون آسيب هاي نخاعي است و در آن تعدادي از اطباء متخصص به تشريح آسيب هاي ستون مهره ها و معلوليتهاي ناشي از اين آسيب ها، تشخيص ستون مهره ها و پيشگيري از معلوليتها، درمان و عوارض معلوليتها، توانبخشي پزشكي و بررسي عوارض دستگاه مجاري ادرار در معلولان آسيبهاي نخاعي، پيشگيري و درمان اين عوارض در معلولان آسيب هاي نخاعي، مسائل و مشكلات رواني معلولان نخاعي، اوقات فراغت و ورزش معلولان نخاعي پرداخته اند. برادر جانباز كيهان هاشم نيا نيز مشكلات و نيازهاي معلولان آسيبهاي نخاعي در جامعه را مطرح كرده است. همچنين مهندس مهدي كشاورز نقش معماري و شهرسازي را در استقلال فردي و اجتماعي معلولان مورد بحث قرار داده است.
ترجمه و تأليف از عبدالمجيد صباغ، سيامك خدارحيمي، ندا سعادتي، بهمن نجاريان؛ عبدالمجيد فخري زاده.- اهواز: مردمك، 216.1376 ص.
كتابنامه: ص. 216 - 212: جدول، نمودار.
شمارگان: 2100 نسخه.
مندرجات: فصل اول: تاريخچه، تعريف و سبب شناسي اختلال استرس پس از ضربه ناشي از جنگ؛ فصل دوم: زمينه ها و سيماي باليني همراه با اختلال استرس پس از ضربه جنگ؛ فصل سوم: اختلال استرس پس از ضربه تاخيري ناي از جنگ؛ فصل چهارم: كاربرد آزمونهاي روان شناختي در تشخيص اختلالهاي رواني ناشي از جنگ و اسارت. فصل پنجم: وضعيت روان شناختي اسراي جنگي؛ فصل ششم: اختلالات رواني ناشي از جنگ و پزشكي قانوني؛ فصل هفتم: درمان اختلالات رواني ناشي از جنگ.
كتاب حاضر به
بحث و بررسي پديده ي اختلالات رواني ناشي از جنگ و اسارت پرداخته است. مؤلفين كتاب كوشيده اند تا با استناد به آخرين شواهد پژوهشي مربوط به عوارض رواني ناشي از جنگ و اسارت، در داخل و خارج كشور، اين كتاب را تأليف كنند. در اين كتاب، پس از بررسي علمي و پزشكي «ضربه ي روحي ناشي از جنگ» به بررسي كاربرد آزمونهاي روانشناختي و وضعيت روان شناختي اسراي جنگي پرداخته است. و در فصل ششم، نظريات قضايي و پزشكي قانوني بيان شده است. در فصل هفتم نيز درمان اين عوارض - به ويژه در رابطه با موارد مشاهده شده در بيمارستانهاي ايران و در رابطه با آزادگان - مورد بررسي قرار گرفته است. در اين فصل به فرماندهان نيز براي كاهش همه گيري اين اختلالات توصيه هايي ارائه شده است.
علي اكبر مشفق.- شيراز: دانشگاه شيراز، مركز نشر، سازمان چاپ، 109.1365 ص.: مصور، جدول.
كتاب با ذكر تاريخچه ي استفاده از عوامل شيميايي و كاربرد آن توسط عراق در جنگ تحميلي به معرفي عوامل شيميايي موجود و ذكر خواص فيزيكي و شيميايي آن پرداخته است. سپس اثرات آنها را روي اندامها، آب و مواد غذايي و نحوه ي خنثي سازي و برطرف كردن آلودگي به اين عوامل را توضيح داده است. بيشتر مباحث تخصصي است و قابل بهره برداري براي پزشكان معالج است و رزمندگان كمتر مي توانند از آنها استفاده كنند. فهرست مندرجات كتاب مفصل است و نمايه هاي فارسي و انگليسي، در هجده صفحه، در پايان كتاب آورده شده است. براي تهيه ي اين كتاب، از كتابها و نشريات خارجي بهره برداري شده است.
[ صفحه 305]
مرتضي مهاجر، با همكاري ياسمن متقي پور؛ به سفارش كميته پزشكي جهاد دانشگاهي، دانشگاه شهيد بهشتي.- تهران: دانشگاه شهيد بهشتي، جهاد دانشگاهي، (چاپ اول): 28.1363 ص.: جدول.
پس از تشكيلات بنياد شهيد انقلاب اسلامي، بيمارستان شهيد مصطفي خميني، - به منظور درمان بيماري ها و معلوليتهاي خانواده هاي جانبازان و شهدا - تأسيس گرديد. مقاله ي حاضر، بررسي قسمتي از فعاليت هاي درماني كلينيك روانپزشكي اين مركز است. اكثر بيماران مراجعه كننده به اين مركز از ناراحتيهايي در ارتباط با جنگ، رنج مي برند. كه به عنوان «روان نژندي (نورز) جنگ» شناخته مي شوند. ضمن ارزيابي نحوه ي كار و نتيجه ي فعاليت اين كلينيك و نقاط ضعف و قوت آن، مقايسه هايي نيز بين اين بيماران با بيماران جنگهاي ساير نقاط جهان صورت گرفته است. جداولي هم درباره ي حوادث و پيش آمدهاي احتمالي مؤثر در بروز يا تشديد علائم رواني، مقايسه ي
نتيجه ي درماني در دو گروه، مقايسه ي موارد حاد و مزمن روان نژندي جنگ برحسب زمان اولين مراجعه، مقايسه ي تعداد كلي مراجعه كنندگان جديد روان نژندي جنگ در ماههاي مختلف و درجه ي تطبيق تشخيص در پرونده ها با «D.S.M.3» ارائه شده است.
تهيه مطالب سازمان حفاظت محيط زيست.- اهواز: استانداري خوزستان، روابط عمومي، (چاپ اول): 1362. 82، [5] ص.: عكس و جدول.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب به بررسي تأثير جنگ افزارهاي شيميايي بر محيط زيست پرداخته است. در ابتدا، نويسنده انواع مواد شيميايي - مانند گاز خردل، ساربن، آژنت، فسژن، سيانيد و... - پرداخته است. سپس اثرات اين مواد را بر بدن شرح داده و به نوع مسموميت آنها اشاره كرده است و در آخر نيز به بررسي تأثير اين مواد بر پوشش گياهي و خاك پرداخته است.
به اهتمام هوشنگ كديور، منوچهر كاظمي.- تهران: جهاد سازندگي، 310.1363 ص.
پزشك نظامي، وسايل حمل و نقل سريع و پيچيده اي براي تخليه ي مجروحان در اختيار دارند، خوب است اين امكانات بالقوه براي ديگر دست اندركاران پزشكي تشريح شود. استفاده از حمل و نقل هوايي براي مجروحين صرفا به خاطر كاهش زمان بين مجروح شدن رزمندگان تا درمان اساسي است. در اين كتاب، رعايت نكات لازم در حمل بيمار با هواپيما بيان مي شود. همچنين اصول درمان اولويتي مجروحان جنگ، اقدامات اوليه در ميدان جنگ براي رزمندگان و درمان و كمكهاي اوليه ضايعات ناشي از گازهاي شيميايي در بخشهاي مختلف اين كتاب مطرح شده است.
ترجمه و نگارش حسن هاشمي.- [تهران]: شركت سهامي انتشار، (چاپ اول): 1367. 82 ، [5] ص.: مصور عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتابنامه در آخر هر فصل.
مندرجات: مقدمه؛ جراحات وارده به شكم، جهاز هاضمه، كبد، طحال، لوزالمعده؛ جراحات وارده به
[ صفحه 306]
دستگاه هاي ادراري؛ جراحات وارده به قفسه صدري؛ جراحات نفوذي به جمجمه و مغز؛ جراحات وارده به اعضاي جانبي.
نويسنده در بخشي از مقدمه كتاب مي نويسد: «از نخستين روزهاي مأموريت خود در مناطق جنگي براي تسريع در كارهاي مربوط به امور جراحي در زمان جنگ، طريقي اتخاذ كردم تا در زمان كوتاهي حداكثر كمك ممكن را به مجروحان برسانم. براي عملي كردن اين مطلب به مطالعه ي آخرين تحقيقات پزشكي كشورهايي پرداختم كه تجربيات بيشتري در اين مورد داشتند و حاصل آن، اين مجموعه است.» كتاب در قسمتهاي مختلف، به بيان و شرح جراحات وارده، چگونگي بيرون آوردن گلوله، چگونگي برطرف كردن
جراحات و چگونگي بخيه زدن آنها مي پردازد. در واقع، نويسنده ي كتاب، راهنمايي براي درمان اصولي و سريع جراحات فراهم آورده است.
محمدحسن اسماعيلي، محمد اوجي، عزت الله بصيري، محمدرضا پنجه شاهين، علي صادقي حسن آبادي، ناصر فرشادگهر، غلامرضا وطن دوست.- شيراز: دانشگاه شيراز، 175.1365 ص.
اين كتاب بر اساس متن اصلي از زبان انگليسي به فارسي ترجمه شده است و سپس به منظور ارتباط با مسائل جاري پيوست هايي به آن افزوده شده است.
كتاب، ابتدا به تشريح گزارش سازمان بهداشت جهاني و گروه مشاورين سازمان ملل متحد و مقايسه ي گزارشهاي دو سازمان مذكور و بيان هدف از گزارش سازمان بهداشت جهاني پرداخته، آنگاه تعاريف كاربردي از سلاحهاي شيميايي و ميكروبي مورد استفاده در گزارش، انتخاب مواد شيميايي و ميكروبي، اساس تخمين تلفات و اثرات درازمدت و زمينه هاي مشاركت سازمان بهداشت جهاني و كشورهاي عضو را ارائه مي دهد. سپس در بخش پيوستها انواع عوامل شيميايي و ميكروبي موجود را تشريح مي كند. پيوستهاي 7 و 8 و 9 به ذكر قطعنامه هاي بين المللي در زمينه ي سلاحهاي شيميايي پرداخته است. از شش ضميمه ي پيوست 9، ضميمه هاي 5، 4، 3 و 6 به گزارش كارشناسان اعزامي دبير كل و صدور قطعنامه هاي سازمان ملل در رابطه با كاربرد سلاحهاي شيميايي در جنگ تحميلي عراق عليه ايران اختصاص دارد كه در آن، گزارش كارشناسان اعزامي دبير كل پيرامون بررسي اظهاريه هاي جمهوري اسلامي ايران در رابطه با كاربرد سلاحهاي شيميايي، پيش نويس قطعنامه ي 582 شوراي امنيت سازمان ملل متحد در 24 فوريه 1986 و پيش نويس قطعنامه ي ارائه شده در اجلاس 39 مجمع بهداشت جهاني ارائه شده است.
عباس فروتن.- تهران: مؤسسه فرهنگي انتشاراتي تيمورزاده؛ طبيب، (چاپ اول): 20،316.1380 ص.: مصور (رنگي).
طراح روي جلد: هومن فولادحكم.
طراح صفحات رنگي اطلس: شهرام دولتي.
عنوان
پشت جلد به انگليسي: Medical Experiences of Iraqs Chemical Warfare
به دو زبان فارسي و انگليسي:
شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب به شهيد دكتر محمد چوبكار و دكتر ابوالفتح لامعي تقديم شده است.
نويسنده در اين كتاب، در هجده فصل و يك پيوست، به بررسي و شرح عملي حملات شيميايي عراق در دوران دفاع مقدس و عوامل شيميايي مورد استفاده مي پردازد. قسمتهاي مختلف كتاب، عبارتند از: «1. آشنايي با عوامل شيميايي؛ 2. گاز خردل؛ 3. عوامل اعصاب؛ 4. عوامل سيانيد؛ 5. مروري بر تاريخچه ي حملات شيميايي عراق
[ صفحه 307]
در جنگ تحميلي؛ 6. حملات شيميايي تا قبل از عمليات خيبر؛ 7. حملات شيميايي در عمليات خيبر؛ 8. حملات شيميايي در عمليات بدر؛ 9. حملات شيميايي در عمليات فاو؛ 10. حملات شيميايي در عملياتهاي كربلاي چهار و پنج؛ 11. حملات شيميايي در عمليات كربلاي هشت؛ 12. حادثه ي سردشت؛ 13. عمليات والفجر ده؛ 14. عمليات والفجر ده؛ 15. حملات عراق به مناطق فاو، شلمچه و مجنون؛ 16. اتمام جنگ و سرانجام تسليحات شيميايي عراق؛ 17. جانبازان شيميايي؛ 18. يادداشتها و درنهايت، اطلس مصدومان شيميايي».
ترجمه و تأليف علي نوري.- تهران: جهان دانش، 159.1363 ص.: مصور، جدول.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Chemical war and prevention and treatment of injuries caused by it.
كتابنامه: ص. 159 - 158.
مندرجات: تقسيم بندي و تعاريف، دفاع در مقابل حمله هاي شيميايي، اقدامات اضطراري در ميدان جنگ، كلياتي درباره درمان مسموميت هاي شيميايي، عوامل شيميايي كشنده، عوامل ناتوان كننده طولاني اثر، عوامل ناتوان كننده كوتاه اثر، عوامل شيميايي ضد گياه، تأثير عوامل شيميايي جنگي بر
روي مواد غذايي و آب، نظر پروفسور هانريكس درباره درمان مسمومين جنگ شيميايي.
كتاب به تشريح عوامل شيميايي و شناخت آنها و وسايل دفاع در مقابل عوامل شيميايي و ميكروبي پرداخته، روشهاي درمان مسمويتهاي ناشي از عوامل شيميايي را توضيح مي دهد. در مقدمه كتاب اشاره اي به حملات شيميايي عراق عليه رزمندگان جمهوري اسلامي ايران شده است. در پايان كتاب، سخنراني پرفسور هانريكس رئيس مؤسسه ي سم شناسي يكي از دانشگاههاي بلژيك درباره ي روش درمان آسيبهاي ناشي از جنگ شيميايي و شيوه اي كه در زمينه ي مداواي مجروحان ايراني اعزام شده به بلژيك به كار گرفته شده و نتايج مطلوبي داشته، نقل شده است. براي تهيه ي كتاب از تعدادي منابع داخلي و خارجي استفاده شده است.
برگزاركننده دانشگاه علوم پزشكي مشهد، شركت سهامي داروپخش؛ [تهيه و تنظيم دانشگاه علوم پزشكي مشهد].- مشهد: دانشگاه فردوسي مشهد، (چاپ اول): 208.1367 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Abstracts of the First International Medical Congress on Chemical Warfare Agents in Iran
شمارگان: 1000 نسخه.
بخشي از كتاب خلاصه مقالات به زبان انگليسي است.
كتاب، حاوي نود مقاله ي فارسي و 95 مقاله ي انگليسي درباره ي گازهاي شيميايي مورد استفاده در جنگ عراق عليه ايران است. مقاله هاي كتاب داراي موضوعهاي مختلفي هستند؛ بدين قرار: «1) بررسي گازهاي شيميايي مورد استفاده توسط كشور عراق، گازهايي مانند گاز خردل؛ 2) بررسي آثار گازهاي مختلف بر روي بدن انسان؛ 3) بررسي گازهاي شيميايي از لحاظ علم شيمي؛ 4) بررسي چگونگي درمان مجروحان شيميايي و 5) چگونگي پيشگيري از صدمات شيميايي».
[ صفحه 308]
برگزاركننده گروه روانپرشكي و روانشناسي دانشگاه علوم پزشكي تهران؛ با همكاري مركز بهداشت رواني بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي.- تهران: [بي نا]، 67، [2].1370 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب، خلاصه مقالات «سمپوزيوم بررسي عوارض عصبي و رواني ناشي از جنگ» است. بعضي از مقاله ها به طور كلي به عوامل رواني پرداخته اند، ولي بعضي از مقاله ها به طور خاص به موضوع جنگ ايران و عراق مربوط مي شوند. در مقدمه كتاب، هدف از تدوين كتاب، بررسي هشت سال جنگ تحميلي بيان شده است. عناوين بعضي از مقاله ها عبارتند از: «تشخيصهاي روانپزشكي در دزفول ايام جنگ؛ بررسي خصوصيات معلولين جنگ؛ بررسي اختلالات شايع رواني در مجروحين شيميايي؛ افسردگي در رزمندگان جبهه ي جنوب؛ سندرم شخصيتي - عضوي به عنوان عارضه ي جنگي؛
خدمات پرستاري در بخشهاي روانپزشكي مجروحين جنگ؛ ارزيابي روانشناختي سردرد و معرفي پرسشنامه؛ مروري بر درمان دارويي» DSIP «و...».
مؤلف: سعيد مرزبان راد.- تهران: جهاد دانشگاهي، دفتر مركزي، بخش فرهنگي، واحد فوق برنامه؛ جهاد دانشگاهي (دانشگاه شهيد بهشتي)، 1366.
182 ص.: جدول.- (جهاد دانشگاهي؛ 415).
ويرايش دوم: 1368.
اين كتاب با توجه به استفاده ي عراق از سلاح شيميايي در جنگ و نياز مجروحين به درمان، نوشته شده است. فصل اول، تاريخچه ي استفاده از سلاحهاي شيميايي و وظايف گروههاي خدمات بهداري است. فصل دوم، نكات ايمني كه در حملات شيميايي - از شروع حمله تا انتقال به درمانگاه - فرد بايد رعايت كند و پدافند شهري در حملات شيميايي را شرح داده است. فصل سوم به درمان مجروحان در خطوط مقدم و در بيمارستانهاي صحرايي، شرح وظايف اورژانسها تا رسيدن بيمار به بيمارستان، عوامل تاولزا، عوامل اعصاب و درمان هر يك اختصاص دارد. در فصل چهارم شرح حال و كنترل سير بيماري در مجروحان شيميايي و اقدامات مراقبتي لازم، با ارائه ي جداولي، بيان شده است. فصل پنجم، گاز خون يا سيانور، علائم باليني مسموميت، تغييرات گازهاي خون در مسموميت با سيانور، درمان و اقدامات حفاظتي آنرا بيان مي كند. فصول ششم و هفتم به مواد آتش زا و مواد آلكليه كننده مي پردازند. پيشگيري و درمان ضايعات چشمي، اثرات سوءبمبهاي شيميايي بر سيستم ايمني و خون ساز و درمان ضايعات ريوي مجروحان شيميايي، ديگر مباحث كتاب هستند.
نوشته هوشنگ كديور، منوچهر كاظمي.- تهران: جهاد سازندگي، پشتيباني جنگ، انتشارات روابط عمومي، [بي تا ]93 ص.: مصور، جدول.
عنوان به انگليسي: The Management of Retroperitonal Hematomas in the Imposed War
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب، مقاله اي است كه به شرح شيوه ي درمان مناسب و صحيح جراحي
هماتوم پرداخته است. شايعترين علت هماتومهاي خلف صفاقي، شكستگي هاي لگن است. هماتومهاي خلف صفاق در يكي از سه موضع مركزي، پهلوها و لگن قرار مي گيرند. كتاب به طور تخصصي به تشخيص و روشهاي جراحي اين نوع هماتومها و درمان آنها پرداخته است.
[ صفحه 309]
فربد فدايي.- تهران: رز، 101.1364 ص.: مصور، جدول.
كتابنامه: ص [95]- 101.
ارتباط روانپزشكي و ارتش، بررسي مسأله جنگ و به طور گسترده تر تهاجم و دفاع از ديدگاه زيست شناسي و زيست شناسي اجتماعي، تشخيص و درمان عوارض رواني كه در اثر ضايعات فيزيكي ناشي از جنگ ايجاد مي گردد، به ويژه ضايعات وارده به جمجمه، در اين ميان نقش اساسي دارد. اختلالات رواني ناشي از جنگ، مبحث ديگري است كه در اين كتاب پيرامون آن مطالبي ارائه شده است. ساير عوارض جنگ كه موجب مسائل رواني مي گردد از جمله: مسائل مربوط به مهاجرت و مهاجرين جنگ تحميلي، مسائل مربوط به خانواده رزمندگان، شهدا، اسرا، مفقودين، از مباحث ديگر كتاب هستند و بالاخره مسائل روانپزشكي معلولان جنگي در كوتاه مدت و درازمدت به مطالب كتاب پايان مي بخشد.
تأليف احمدعلي نوربالا، محمد نريماني؛ مقدمه به قلم سيد عباس پاك نژاد.- تهران: دانشگاه شاهد، (چاپ اول): 210.1374 ص.: جدول، نمودار.- (دانشگاه شاهد، انتشارات؛ 14).
شمارگان: 3000 نسخه.
كتابنامه: ص [207].-210.
پزشك آزاده دكتر «سيد عباس پاك نژاد» كه مدتي نزديك به ده سال در جبهه، سنگر، سلول و اردوگاه در كنار برادران آزاده بوده، مقدمه اي گيرا بر اين كتاب نوشته است. كتاب شامل چهارده فصل است. در فصل اول، سازگاري و مراحل آن در دوران اسارت (شامل مراحل آگاهي از خطر، مقاومت و فرسودگي يا خستگي) مورد بررسي قرار گرفته است. فصل دوم، مرروي است بر تحقيقات مربوط به عوارض روانشناختي اسارت. در فصل سوم، تغييرات فيزيوپاتولوژيك در دوران اسارت مورد بررسي قرار گرفته و در فصل چهارم عوارض درازمدت اسارت والدين بر كودكان مطالعه قرار گرفته
است. در فصل پنجم، كاهش وزن و آسيبهاي شناختي در ميان اسراي جنگي و در فصل ششم روشهاي كنارآمدن و بهبود اسراي نيروي هوايي آمريكا بررسي شده است. فصلهاي هفتم تا چهاردهم تحقيقات روانشناختي و مطالعات انجام گرفته بر گروههايي از آزادگان ايراني را به تفصيل از نظر روش تحقيق و نتايج تحقيقات در اختيار قرار داده است.
نويسنده بن شاليت.- [ترجمه نشر صرير].- تهران: نشر صرير، (چاپ اول): 268.1373 ص.: جدول، نمودار.
صفحه عنوان به انگليسي: Psychology of Conflict and Combat
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «روانشناسي رزم و درگيري» توسط روانشناسان اسرائيلي نوشته شده است كه دوره ي نظام وظيفه را در ارتش رژيم اشغالگر گذرانيده ايد. كتاب در يازده فصل تنظيم شده است: «1: دامنه و تركيبات كتاب؛ 2: دريافتي از درگيري و رزم؛ 3: الگويي براي رفتار رزمي و درگيري؛ 4: پرخاش چيست؟؛ 5: سرچشمه هاي پرخاشگري و ارزيابي آن؛ 6: دشمن چيست؟ 7: مفهوم شجاعت؛ 8: معني انضباط؛ 9: ارزيابي توان رزمي و برخورد عملي؛ 10: لبنان، جلوه نبرد؛ و فصل 11: نتيجه گيري». در اين كتاب، نويسنده ضمن بيان بسياري از مشاهدات خود، در مورد خشونت و تجاوز و وقايع و جريانات لبنان، سعي دارد به پرسشهايي همانند روحيه ي جنگي در نظاميان، شيوه هاي مطلوب حفظ انضباط در شرايط مختلف فرآيندهاي رواني انسان درگير جنگ، واكنشهاي رفتاري فرد در
[ صفحه 310]
وضعيتهاي بحراني و... پاسخ دهد.
[تهيه، تدوين و] ترجمه مديريت فني و تسهيلات رفاهي جانبازان؛ به اهتمام معاونت پشتيباني و خدمات رفاهي جانبازان بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي.- تهران: چاپ و نشر بنياد، (چاپ دوم): 76.1372 ص.: مصور (بخش رنگي)، عكس (بخش رنگي).
شمارگان: 15000 نسخه.
عنوان اصلي: Advice for Amputees
اين كتاب شرح زندگي افرادي است كه در اثر جنگ يا حوادث ديگر عضو يا اعضايي از بدن خود را از دست داده اند. در اين راستا، با ارائه ي تصاوير، توضيحاتي درباره ي خودباوري، اتكا به نفس، معتقدات مرسوم، ارتباطات
با اقشار مختلف و مردم، مشكلات اجتماعي و مسائل روزمره جانبازان و معلولان ارائه كرده است. خلاصه اي از شرح حال و زندگي هفت نفر از جانبازان جنگ و انقلاب اسلامي و نحوه ي فعاليت آنان نيز در كتاب ارائه شده است. در ادامه، مطالبي چون: «تجارب شخصي آسيب ديدگان قطع عضو، تصاويري براي راهنمايي آسيب ديدگان و معلولان درباره ي انجام ندادن امور، باندپيچي عضو (به تفكيك محل عضو: زير زانو، بالاي آرنج، بالاي زانو)، مراقبت از عضو باقي مانده، ورزش، مراقبت از عضو مصنوعي، لباس، اندام مصنوعي، رهنمودهايي به والدين كودكان معلول و قطع عضو و ناقص الخلقه، و...» آمده است.
تيموتي مارس؛ ترجمه غلام رضا پورحيدري؛ با همكاري اميرحسين خلجي، مرادعلي نيك سرشت، پروين صالحي.- تهران: مؤسسه فرهنگي انتشاراتي تيمورزاده؛ نشر طبيب (چاپ اول): 1381.
240 ص.: مصور، جدول، نمودار.- (انتشارات دانشگاه علوم پزشكي بقيةالله (عج)، مركز تحقيقات آسيبهاي شيميايي نظامي).
صفحه عنوان به انگليسي: Chemical War fare Agents Toxicology and Treatment
شمارگان: 2200 نسخه.
مطالب اين كتاب براي استفاده ي كساني گردآوري و تأليف شده است كه در زمينه عوامل جنگ شيميايي كار مي كنند (افراد بهداري نيروهاي مسلح، مسؤولان دفاع شهري و...). از جمله مطالب كتاب، موارد زير است: «نظريه ها و ديدگاههاي مختلف در مورد عوامل جنگ شيميايي، خواص فيزيكي، شيميايي و سم شناسي عوامل جنگ شيميايي، عوامل اعصاب (ارگانوفسفره) و درمان و پيشگيري از مسموميتهاي ناشي از آنها، تاريخچه مطالعات انساني با عوامل اعصاب در انگلستان و آمريكا، گاز خردل، تركيبات آلي آرسنيك دار، فسژن، سيانيدها و عوامل كنترل اغتشاش». در متن كل كتاب به برخي از موارد استفاده از مواد شيميايي و مصدومان شيميايي جنگ ايران
و عراق و درمان آن اشاره شده است؛ مانند: «استفاده از استيل سيستئين به عنوان داروي موكوليتيك و يا تحقيقات انجام شده در تشخيص افتراقي تاولهاي ناشي از گار خردل با ساير عوامل شيميايي مثل لوپسايت».
برگزاركننده: گروه روانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي تهران با همكاري مركز بهداشت رواني بنياد مستضعفان و جانبازان
[ صفحه 311]
انقلاب اسلامي؛ گردآورنده: احمدعلي نوربالا.- تهران: چاپ و نشر بنياد، 316.1372 ص.: جدول، نمودار.
كتابنامه در پايان هر فصل.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين مجموعه مقالات، حاصل تحقيق و تدوين محققان روانپزشك و روانشناس كشور در مورد عوارض عصبي - رواني ناشي از جنگ است كه در سمپوزيوم بررسي عوارض عصبي - رواني ناشي از جنگ ارائه شده بود. اين سمپوزيوم، به همت گروه روانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي تهران و با همكاري مركز بهداشت رواني بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي از هفتم لغايت نهم خردادماه در تالار علامه اميني كتابخانه مركزي دانشگاه تهران برگزار گرديد. جلد اول حاوي 26 مقاله است. از جمله موضوع مقالات، مي توان به «كليات عوارض عصبي و رواني ناشي از جنگ، سيماي باليني بيماران موج گرفته، اضطراب پس از جنگ، عوارض قلبي و...» اشاره كرد. اين مقالات با هدف «در اختيار قرار دادن نتايج تحقيقات، به اميد تقليل اين عوارض به حداقل ممكن و معالجه ي آنها و پيشگيري از بروز آنها در آينده» در اختيار خوانندگان قرار داده شده اند.
برگزاركننده: گروه روانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي تهران با همكاري مركز بهداشت رواني بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي؛ گردآورنده: احمدعلي نوربالا.- تهران: چاپ و نشر بنياد، 1372.
[از صفحه 317 تا؟ 600] ص.: جدول، نمودار.
كتابنامه در پايان هر فصل.
اين مجموعه، جلد دوم مقالات حاصل از تحقيق و تدوين محققان روانپزشك و روانشناس كشور در مورد عوارض عصبي - رواني ناشي
از جنگ است كه در سمپوزيوم بررسي عوارض عصبي - رواني ناشي از جنگ ارائه شده بود. اين سمپوزيوم، به همت گروه روانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي تهران و با همكاري مركز بهداشت رواني بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي از هفتم لغايت نهم خردادماه در تالار علامه اميني كتابخانه مركزي دانشگاه تهران برگزار گرديد. اين جلد حاوي 19 مقاله و در ادامه ي مقالات جلد اول است. در مقاله ها، موضوعهاي مختلفي مورد بررسي و تحقيق قرار گرفته اند و هدف از در اختيار قرار دادن نتايج تحقيقات، اميد به تقليل اين عوارض به حداقل ممكن و معالجه ي بيماران و پيشگيري از بروز آنها در آينده بوده است.
روابط عمومي جمعيت هلال احمر تبريز، با نظارت مستقيم محمدحسن لواساني.- تبريز: جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران (مركز تبريز)؛ ذوقي، (چاپ اول): 373.1361 ص.: مصور، جدول.
اين كتاب، مجموعه ي مقالات و سخنراني هايي در مورد تجربيات پزشكي در ارتباط با جنگ تحميلي است. در اين سمينار، پزشكان متعددي مقالاتي در اين رابطه ارائه داده، موارد مختلفي را به بحث گذارده اند. كتاب شامل بخشهاي زير است:
بخش اول: سخنراني هاي دكتر لواساني، مهندس مهدي طاهري، دكتر شجاع، دكتر آقامحمدي.
بخش دوم: سازماندهي بيمارستانهاي مناطق جنگي؛ كه خود به سه عنوان ديگر تقسيم مي شود.
بخش سوم: بررسي و درمان و كمكهاي اوليه؛ حاوي شش عنوان متفاوت است.
بخش چهارم، به بيماري هاي پوستي، مبحث آب و الكتروليتها، بيماري هاي عفوني شايع و اثر فيزيوتراپي و توانبخشي بر معلولان مي پردازد.
[ صفحه 312]
در بخش پنجم، قطعنامه ي اولين سمينار تجربيات پزشكي جنگ تحميلي به چاپ رسيده است.
[تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، [بي تا].
9 ص.: مصور.
مطالب اين مجموعه ي كوچك در باب رعايت مسايل بهداشتي در جبهه است. كتاب، با ذكر آيه اي از قرآن كريم (خداوند پاكان و پاكيزگان را دوست دارد) آغاز مي شود و در مورد بهداشت انفرادي مباحثي را مورد بحث قرار مي دهد؛ از جمله، توصيه هايي در مورد «نحوه ي استفاده از توالت، غذاخوردن، كوتاه نگاه داشتن ناخنهاي دست و پا و مسواك زدن دندانها، استحمام و غذاي اضافي» ذكر شده است. مبحث بعدي كتاب درباره ي بهداشت آب و طريقه ضدعفوني كردن آن است. «دفن بهداشتي زباله»، عنوان بخش ديگري از كتاب است و قسمتي نيز به راهنمايي درباره ي جلوگيري
از وباي التور مي پردازد. «گرمازدگي و نحوه ي مبارزه با آن و نيز علايم گرمازدگي و نحوه ي پيشگيري از آن» نيز يكي ديگر از مباحث اين كتاب است.
بيژن اعرابي؛ [ويراستار احمد بروجردي؛ تهيه كننده معاونت پژوهشي دانشگاه شيراز].- شيراز: دانشگاه شيراز، دفتر معاوت پژوهشي، (چاپ اول): 1366.
[8]، 36، [1] ص.: مصور، جدول.
شمارگان: ذكر نشده است.
عنوان به انگليسي:An Introduction to the Treatment of Cranio-cerebral Battle Wounds
كتاب به بررسي صدمات مغزي در جنگها، به خصوص در جنگ ايران و عراق، پرداخته است. نويسنده در ابتدا به چگونگي تخريب تركش يا گلوله و بررسي انرژي محركه آنها پرداخته است. در ادامه، ضمن بررسي انواع صدمات مغزي نكات ضروري در مورد جراحي اين صدمات را بيان كرده است. در قسمت آخر نيز بيان مواردي براي جلوگيري از عفونت قسمتهاي جراحي شده پرداخته است. بعد از بررسي و مطالعه ي صدمات مغزي، درمان و پيشگيري از بيماري صرع و مسأله ي موج انفجار مورد مطالعه قرار گرفته است.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مديريت ش.م. ر. ستاد كل (معاونت تحقيقات).- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1367.
169 ص.: مصور (بخش رنگي)، جدول، نمودار.
عنوان پشت جلد به انگليسي: An Introduction to Chemical War fare Agents
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت فاجعه حملات شيميايي به حلبچه - بهار 1367 منتشر شده است.
در پي استفاده ي رژيم جنايتكار بعثي عراق از انواع سلاحهاي شيميايي (نظير عوامل: تاول زا، اعصاب، سيانور و غيره)، كتاب حاضر، با هدف بررسي و شناخت عوامل شيميايي و طرق مبارزه با عوارض حاصله از آنها، تهيه شده است. مطالب دوازده فصل كتاب عبارتند از:
مقدمه: تاريخچه ي كاربرد عوامل شيميايي؛ فصل 1: عوامل تاول زا (تعريف، انواع، فرمول، اسامي و مشخصات كلي)؛ فصل
2: عوامل عصبي (تعريف و انواع)؛ 3: عوامل خفه كننده (تعريف و انواع)؛ فصل 4: عوامل مؤثر بر
[ صفحه 313]
خون (عوامل سيانوژن)؛ فصل 5: مواد سمي كشنده با منشأ بيولوژيكي؛ فصل 6: علف كشها؛ فصل 7: عوامل ناتوان كننده؛ فصل 8: عوامل كنترل شورش؛ فصل 9: عوامل محرق و دودزا؛ فصل 10. حفاظت در برابر عوامل شيميايي؛ فصل 11: رفع آلودگي از عوامل شيميايي؛ فصل 12: مهمات شيميايي. تصاويري، با زيرنويس، از موارد استفاده اين عوامل توسط رژيم عراق و گلوله هاي شيميايي به غنيمت گرفته شده از آنها ارائه شده است.
[ صفحه 316]
طرح و تهيه هنرهاي تجسمي وزارت ارشاد اسلامي، كميته برگزاري مراسم چهارمين سالگرد جنگ تحميلي.- تهران: وزارت ارشاد اسلامي، (چاپ اول): 64.1363 ص.
عنوان روي جلد راهنماي مجتمع هنر و ادبيات در خدمت جنگ.
«مجتمع هنر و ادبيات در خدمت جنگ» با همكاري نهادهاي وزارت ارشاد اسلامي، بنياد شهيد، خبرگزاري جمهوري اسلامي، سازمان تبليغات اسلامي، كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، صدا و سيماي جمهوري اسلامي و دايره عقيدتي سياسي ستاد مشترك، از تاريخ 31 تا 6 مهرماه 1363 (به مناسبت آغاز پنجمين سال دفاع مقدس) اقدام به گردآوري و به نمايش گذاردن نمونه هايي از آثار هنري و ادبي هنرمندان متعهد و مسلمان در زمينه هاي گوناگون نمود. اين زمينه ها عبارت بودند از: شعر و ادب، فيلم تئاتر، نقاشي (در دو بخش بزرگسالان و نوجوانان)، عكاسي، موسيقي و سرودهاي انقلابي. اين كتاب در اصل براي راهنمايي و معرفي قسمتها و غرفه هاي گوناگون نمايشگاه طراحي شده است، ولي در عين حال با هدف بر
جاي گذاردن يادبودي از برگزاري هفته ي جنگ و مجتمع هنر و ادبيات در خدمت جنگ، نمونه هايي از آثار ارائه شده در بخشهاي مختلف نمايشگاه را نيز در برابر چشم خوانندگان قرار مي دهد.
گردآوري و تدوين: مركز مطالعات ديني و فرهنگي (جمعي از طلاب حوزه علميه قم).- تهران: بنياد فرهنگي فاطمةالزهرا (س)، 194.1372 ص.
عنوان روي جلد: يادنامه سيد شهيدان اهل قلم سيد مرتضي آويني (ره): راز خون.
كتابنامه: بصورت زيرنويس.
شمارگان: 5500 نسخه.
اين مجموعه به مناسبت اربعين شهادت سيد شهيدان اهل قلم، سيد مرتضي آويني، گردآوري و تدوين شده است و داراي مقدمه و دو بخش كلي است؛ در مقدمه مرقومه آيت الله خامنه اي در ابتداي قران اهدايي به خانواده شهيد، بيعت نامه خونين (مقدمه نامه شهيد آويني خطاب به رهبر انقلاب در موضوع معضلات برنامه سازي صدا و سيما) و متن نوشته مريم اميني همسر شهيد درباره شهادت وي آمده است. بخش او اين كتاب شامل است بر: مقالات (از آيت الله جوادي آملي، حجت الاسلام فاطمي نيا و غروريان درباره شهيد)، سخنراني ها (سخنان حجت الاسلام زم و صالح موسوي در مقام شهيد آويني) و مصاحبه ها (شامل متن مصاحبه هاي انجام شده با حجت الاسلام قائم مقامي، شمس الدين رحماني، شهريار زرشناس، مهدي شجاعي و مهدي همايونفر در خصوص شهيد آويني.) وي تا هنگام شهادت (در جبهه ي فكه، هنگام تهيه ي برنامه ي روايت فتح، همراه با شهيد يزدان پرست). بخش دوم، تحت عنوان «روايت شهيد»، گزيده آثار شهيد سيد مرتضي آويني است كه به مناسبتهاي مختلف در زمينه هاي گوناگون اعتقادي، عبادي، عرفاني، فرهنگي، هنري و... توسط خود او نگارش يافته است.
پژوهش و گردآوري: گروه مطالعات فرهنگي و هنري شهيد آويني (جمعي از طلاب حوزه علميه قم).- قم: مؤسسه انتشارات نبوي، 1374.
127 ص.
مندرجات: كليات هنر؛ هنر جديد؛ تجديد عهد هنر.
اين كتاب پژوهش و مروري بر آثار، كتابها
و مقالات شهيد آويني در نشريات فرهنگي و هنري خصوصا ماهنامه «سوره» است. مهمترين اثر شهيد آويني، به عنوان كارگردان، روايتگري و نويسندگي متن زيبا و ماندگار مجموعه
[ صفحه 317]
روايت فتح مي باشد. هدف از گردآوري اين مجموعه، آشنايي اجمالي با تفكر او درباره ي هنر، خصوصا در روزگاري است كه تفكر و فرهنگ غرب، حتي بر جوامع اسلامي غلبه يافته و معنايي وارونه پيدا كرده است. او مي كوشد تا در چنين روزگاري، آنچه را كه در جبهه هاي دفاع مقدس، فتح الفتوح را نصيب بسيجيان دل آگاه كرده بود از اجمال به تفصيل درآورد.
گردآورنده: دفتر مطالعات ديني، هنر، معاونت، امور فرهنگي، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي؛ با همكاري برادران؛ قجاوند؛ زكريايي؛ گودرزياني؛ حيدري؛ به كوشش: علي تاجديني.- تهران: مركز نشر فرهنگي قبله، 404.1374 ص.
طراح روي جلد: سيامك خازني
عنوان پشت جلد به انگليسي: Along with the Sun.
كتابنامه: ص. 404 - 390 و به صورت زيرنويس.
مندرجات: فصل 1: شهيد از لسان مبارك؛ فصل 2: شهيد در خانواده؛ فصل 3: سرگذشت روايت فتح به قلم شهيد آويني؛ فصل 4: سلوك عقلي؛ فصل 5: سلوك معنوي؛ فصل 6: سفرهاي شهيد آويني؛ فصل 7: روايت فتح پس از جنگ؛ فصل 8: پس از شهادت؛ فصل 9: اشعار؛ فصل 10: مقالات شهيد آويني؛ فصل 11: مقالات ديگران؛ فصل 12: دو پژوهش در آثار شهيد آويني.
مجموعه ي حاضر، يادمان گراميداشت شخصيت معنوي شهيد آويني، از باب تذكر به ايام الله است. فصل اول، زندگي شهيد آويني از زبان خود او و فصل دوم، خاطراتي از زبان همسر و دوستان شهيد
است. در فصل سوم، خواننده در جريان ساخت مجموعه ي «سرگذشت روايت فتح» قرار مي گيرد. فصلهاي چهارم و پنجم، به بيان وسعت دانسته ها و اطلاعات شهيد و توجه ايشان به معنويات، مقيد بودن به شريعت، ناديده گرفتن دنيا، تعهد و خصوصيات اخلاقي وي پرداخته اند. فصل ششم، خاطره ي سفرهاي شهيد آويني است و فصل هفتم (روايت فتح پس از جنگ)، روايت لحظه هاي عروج شهيد آويني و پيوستن وي به لقاءالله است. فصل هشتم سخنان دوستان و همكاران درباره وي و شهادتش است. بخشهاي بعدي گزيده اي از آثار شهيد، مقالات ديگران درباره ي شهيد و دو پژوهش در باب آثار اوست: «استعارات تأويلي در آثار شهيد آويني و گزينشي از كلمات قصار شهيد آويني».
[ صفحه 318]
كميته هنري ستاد امور جنگ.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، (چاپ اول)؛ 1367.
يك جلد، بدون شماره گذاري.- مصور (رنگي)، نمونه، تذهيب.
شمارگان: 7000 نسخه.
كتاب حاضر شامل آثار خوشنويسي هنرمندان خط نستعليق است كه به صورت چليپا، كتيبه نويسي و سياه مشق، اشعار سروده شده درباره ي دفاع مقدس را خوشنويسي كرده اند؛ شاعراني از قبيل: جواد محقق، ايرج قنبري، حسن حسيني، مشفق كاشاني، ميرهاشم ميري، عباس براتي پور، قيصر امين پور، محمدحسين بهجتي شفق، سپيده كاشاني، همايون عليدوستي، شيرينعلي گلمرادي و...». و خوشنويساني چون: «احمد پيله چي، نژادفرد، لرستاني، علي چيت ساز، ناصر جواهرپور، مسعود نيرپور، محبوبه راجي كاشاني، سعيد تورگلي و...». آثار ارائه شده داراي تذهيب و رنگي هستند.
[ صفحه 319]
بهمن جلالي.- ويرايش دوم.- تهران: زمينه، 1360.
[بدون صفحه شمار]: عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Abadan Fights on
اين مجموعه شامل عكسهايي است كه آقاي بهمن جلالي در فاصله ي آذرماه تا پايان بهمن ماه 1359 در آبادان برداشته است. هر يك از عكسها، به نوعي، مربوط به آبادان هستند و از آنجا كه به نظر عكاس كاملا گويا هستند، زيرنويس براي آنها نوشته نشده است. عكسها مجموعا بيانگر عمق تجاوز دشمن به آبادان، تخريب و انهدام ساختمانها و منازل مسكوني مردم (با تمام وسايل و ملزومات زندگي موجود در آنها) و همچنين مبارزه و ايستادگي و مقاومت مردم مقاوم و دلير آن سامان در برابر خصم متجاوز در سال اول آغاز دفاع مقدس است.
عكاس و مجري علي اكبر آقاجري؛ متن علي فرخ مهر؛ طراح هدا صدرالحسيني (صدري).- آبادان: پرسش، (چاپ اول): 1381.
[125] ص.: مصور (رنگي)، عكس (رنگي).
عنوان روي جلد: آبادان و خرمشهر: (قديم، جنگ و جديد)، به روايت تصوير.
عنوان به انگليسي:Abadan and Khoramshahr : previous time, wartime, present time
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب شامل مجموعه اي از تصاوير رنگي شهرهاي آبادان و خرمشهر در دوران قبل و بعد از انقلاب و دوران جنگ تحميلي عراق عليه ايران است. زيرنويس عكسها به سه زبان فارسي، عربي و انگليسي ارائه شده است. از جمله موضوع عكسها مي توان به اين موارد اشاره كرد: «نمايي از شهرهاي آبادان و خرمشهر، رودخانه هاي اروند و بهمنشير، اماكن تاريخي و فرهنگي، علما و رزمندگان، حمله ي عراق به پالايشگاه، ميادين و اماكن بازسازي شده، گلزار شهدا، بناي يادبود شهيدان، مسجد جامع خرمشهر، پل
خرمشهر، درياچه ي ماهي شلمچه و عمليات كربلاي پنج در سال 1365، مزار شهداي گمنام، نخلهاي سوخته، بناي يادبود محمدجواد تندگويان، پل معلق اهواز و...».
تصاويري از ديگر شهرهاي استان خوزستان نيز در انتهاي كتاب ارائه شده است.
عكاس جاسم غضبانپور؛ متن علي اصغر رمضان پور؛ ترجمه متن حسن چيذري.- تهران: دستان؛ مركز مطالعات و برنامه ريزي شهر تهران، (چاپ اول): 105.1376 ص.: مصور، عكس (سياه و سفيد).
طراح روي جلد: بهروز متين صفت.
عنوان به انگليسي: Tehran Under Missile Attack: Pictoial report of missile attacks on Tehran
به دو زبان فارسي و انگليسي.
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 320]
اين كتاب، مجموعه ي تصاوير سياه و سفيد از مكانهايي است كه در شهر تهران، طي جنگ تحميلي عراق عليه ايران مورد اصابت 133 فروند موشك زمين به زمين قرار گرفته بودند. موضوع برخي از تصاوير به قرار زير است: «نماي شهر و اصابت موشك، مانور شيميايي و انتظار موشك، محله ها و خيابانهاي نظام آباد، خيام، ناصرخسرو، وحيديه، پيروزي، طبرسي، مفتح، تهران نو، بهارستان، سپهبد قرني، سعدي، بيمارستان، بهرامي، ميدان امام حسين(ع)، ميدان منيريه، ميدان تجريش، سنگربندي ميدان انقلاب، ميدان هفتم تير، ميدان استقلال و ميدان امام خميني (ره) نجات مصدومان و مجروحان، شهداي موشكباران، امدادهاي مردم و نيروهاي آتش نشاني، سنگربندي ساختمان وزارت ارشاد اسلامي و وزارت كشاورزي، محله ي نازي آباد و...». تصاوير داراي زيرنويس هستند.
تهران: كنفرانس بين المللي بررسي تجاوزات رژيم عراق عليه ايران، 224.1360 ص.: مصور، عكس.
عنوان به عربي: صور من الحرب العدوانيه التي متنها حكومه العراق علي ايران.
عنوان به انگليسي: Mirror or War, A Pictorial Report on the Iraq Regime Aggressions Against Iran
به سه زبان عربي، فارسي و انگليسي.
مجموعه ي «آيينه جنگ» مجموعه تعدادي عكس از عكاسان معاصر، در ارتباط با دفاع مقدس است. اين كتاب در حقيقت گزارشي مصور از جنگ
ايران و عراق است و در تهيه ي آن سعي بر آن بوده است تا گوشه هايي از جنايات عراق و از طرف ديگر، شور و شوق رزمندگان اسلام براي شركت در دفاع مقدس و حال و هواي جبهه هاي جنگ نشان داده شود. اين مجموعه، حاوي عكسهايي از بمباران شهرها و تخريب آنها، اين اعزام نيروهاي رزمنده، رزمندگان در جبهه، وسايل و ادوات جنگي و اسراي عراقي است. تصاوير كاملا مستند هستند و هر يك از تصاوير، زيرنويسي به سه زبان عربي، فارسي و انگليسي دارد.
عكاسان حميدرضا معين الدين؛ ابوالفضل كارآمد؛ محمدرضا ايرانمنش؛ محمدرضا صفي عليشاهي؛ مهدي صفرزاده؛ ابراهيم يزدي نژاد و سردار شهيد سيد اسماعيل رضوي نسب.- كرمان: كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي سيستان و بلوچستان و كرمان، 1376.
143 ص.: مصور (رنگي).
عنوان پشت جلد به انگليسي:From the Earth to Heavens
مجموعه ي حاضر حاصل تلاش عكاسان جهادگر لشكر 41 ثارالله است كه حماسه آفريني فرزندان اين ديار را از دريچه ي دوربين ثبت و ضبط كرده اند. اين آلبوم مشتمل بر 246 قطعه عكس با موضوعهاي زير است: تصاويري از رهبر معظم انقلاب، حضرت آيت الله خامنه اي، در جبهه؛ صحنه هاي قبل از عمليات بدر در جبهه، شور و شوق رزمندگان قبل از آغاز عمليات، نبرد دريايي رزمندگان اسلام؛ بمباران شيميايي شلمچه؛ نماز جماعت رزمندگان اسلام، و تصاويري از شهيدان گرانقدر: حاج مهدي كازروني، شهيد محلاتي، شهيد محلاتي، شهيد جعفرزاده، شهيد حاج يونس زنگي آبادي، شهيد حاج علي محمدي، شهيد حاج احمد اميني، شهيد حاج قاسم ميرحسيني و بسياري از شهيدان افتخارآفرين ديگر دفاع مقدس.
[ صفحه 321]
به اهتمام بخش هنري رايزني فرهنگي جمهوري اسلامي ايران، پاكستان، اسلام آباد؛ طراح و نقاش: فيروزه گل محمدي؛ خطاط: منتظري.- [پاكستان: اسلام آباد؟]: رايزني فرهنگي جمهوري اسلامي ايران، پاكستان، 104.1364 ص.: مصور: عكس (رنگي).
عنوان به انگليسي: Fresh Bloosoms
در اين آلبوم عكس (كه به كودكان اختصاص داده شده است)، 49 عكس در رابطه با كودكان و مسايل مختلف گردآوري شده است. اين عكسها در پنج بخش با نامهاي: «كودك و انقلاب، كودك و جامعه، كودك و كربلا، كودك و جنگ تحميلي و كودك و بسيج» تقسيم شده اند. اين عكسها علاوه بر نشان دادن روح
پاك و بي آلايش كودكان، برخورد آنان را با مسايل مختلف - از جمله جنگ - بيان مي كنند. «لطف و صفاي كودكان، ترس و وحشت آنان از رويارويي با پي آمدهاي جنگ و شركت آنان در بسيج همراه با بزرگترها» نشانگر توجه و علاقه جامعه نسبت به آنان محدوديتهاي طبيعي مربوط به سن و درك و فهم والاي آنان نسبت به مسايل جامعه است. در هر بخش، با توجه به موضوع، يك بيت از اشعار علامه اقبال لاهوري زينت بخش تصاوير است. عنوان هر بخش به زبان انگليسي نيز درج شده است.
عكسها از بهرام محمدي فرد، سعيد صادقي.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران)، 1362.
1 ج. (بدون شماره گذاري): عكس.
صفحه عنوان به انگليسي: Enna Fatahna ...: Semenolaemeh Operations, Operations Tarighol- ghods
شمارگان: 4000 نسخه.
مقدمه به زبان هاي عربي، فارسي و انگليسي و فرانسه
اين جلد از آلبومهاي «انا فتحنا...» شامل عكسهايي از دو عمليات ثامن الأئمه و طريق القدس است. عمليات ثامن الأئمه در تاريخ 5 / 6 / 1360 در منطقه ي آبادان صورت گرفت و طي آن، قسمت شرقي رود كارون در جبهه هاي فياضيه، ايستگاه 75 شير پاستوريزه، دارخوين و پل مارد به تصرف نيروهاي اسلام درآمد. عمليات طريق القدس در 8 / 9 / 1360 - با رمز يا حسين (ع) - در منطقه بستان صورت گرفت. مقدمه حاوي اطلاعات مختصري درباره ي هر يك از عملياتهاي نامبرده و عكسها نشان دهنده ي صحنه هايي از عمليات و بدون زيرنويس هستند.
عكسها از بهرام محمدي فرد، سعيد صادقي.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران)، (چاپ اول): 1362.
1 ج (بدون شماره گذاري): عكس.
صفحه عنوان به انگليسي: Enna Fatahna ...: Fath-al-Mobien operations, Baitol-Moghaddos operation, Ramazan operations....
شمارگان: 4000 نسخه.
مقدمه به زبان هاي عربي و فارسي و انگليسي و فرانسه.
اين آلبوم شامل عكسهايي از عملياتهاي زير است: «فتح المبين، رمضان، مسلم بن عقيل، والفجر مقدماتي». مقدمه اطلاعات مختصري از عمليات را ارائه مي دهد و عكسها نشان دهنده ي صحنه هايي از هر يك از عملياتهاي فتح المين، بيت المقدس، رمضان، مسلم بن عقيل، محرم و عمليات مقدماتي والفجر هستند و بدون زيرنويس مي باشند.
[ صفحه 322]
عكسها از بهرام محمدي فرد، سعيد صادقي.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران)، (چاپ اول): 1362.
1 ج. (بدون شماره گذاري): عكس.
صفحه عنوان به انگليسي: Enna Fatahna ...: Val-Fajr Operations 1,2 and 3
شمارگان: 4000 نسخه.
مقدمه به زبان هاي عربي و انگليسي و فرانسه.
اين آلبوم شامل عكسهايي از عملياتهاي والفجر (يك، دو، سه و چهار) است كه به ترتيب درتاريخهاي 28 / 7 / 8،62 / 5 / 29،62 / 4 / 21،62 / 1 / 61 در مناطق فكه، دهلران، مهران و پنجوين عراق انجام شده اند. در والفجر دو محور پيرانشهر - رواندوز، هشتاد پايگاه مهم دشمن و پادگان حاج عمران آزاد گرديد. همچنين در والفجر سه، سد رودخانه ي كنجان چم و پاسگاه مرزي فرخ آباد آزاد شد. مقدمه، حاوي اطلاعات كوتاهي درباره ي اين عمليات است و عكسها صحنه هايي از عمليات را نشان مي دهند. عكسها بدون زيرنويس هستند.
وزارت ارشاد اسلامي، معاونت امور فرهنگي.- تهران وزارت ارشاد اسلامي، انتشارات چاپخانه وزارت ارشاد اسلامي، (چاپ چهارم): 1365.
4 جلد در يك مجلد (631 ص.): مصور: عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين مجموعه به مناسبت سومين سالگرد انقلاب شكوهمند اسلامي منتشر شده است.
جلدهاي اول تا سوم اين مجموعه در ارتباط با شكل گيري و روند انقلاب اسلامي است و جلد چهارم كه صفحات 446 تا 631 مجموعه حاضر را دربرمي گيرد، حاوي عكسها و مطالبي در ارتباط مستقيم با جنگ تحميلي مي باشد.
در اين مجلد (جلد 4)، سير تاريخي جنگ تحميلي عراق بر ايران، به ترتيب زماني، از آغاز تا پايان عمليات ظفرمند طريق القدس و (فتح بستان؛ فتح الفتوح) در كنار ساير رويدادها و حوادث تاريخي كشور عزيزمان، به كمك تصاوير همراه با توضيح كوتاهي در كنار برخي از آنها ارائه شده است. «تجاوز ناگهاني صدام و نيروهاي بعثي، هماهنگي بني صدر با آمريكا در راه رسانيدن دشمنان انقلاب به مقصود خود، كشتار غير نظاميان، آوارگي هموطنان جنگ زده، حماسه ي مقاومت ملت دلير ايران، يكدل شدن ارتشي، سپاهي و بسيجي، وحدت نيروهاي مردمي در عملياتهاي مختلف، كمك رساني مردم به جبهه ها، پيروزي هاي پي درپي نيروهاي مبارز ايراني كه منجر به شكستن حصر آبادان و عمليات طريق القدس و فتح بستان شد» به صورت مستند، (به كمك عكسهايي چند) در اين بخش از مجموعه به چاپ رسيده است.
خط علي صادقي.- [ايلام]: استانداري، ايلام، (چاپ اول): 1373.
159 ص.: مصور (بخش رنگي)، عكس، نقشه، (بخش رنگي).
طرح روي جلد: لطيف صادقي.
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتاب شامل «اطلاعات مختصري درباره ي استان ايلام،خاطرات، مصاحبه ها و
گزارشات مطبوعاتي و مصور از سفر آيت الله خامنه اي در دي ماه 1369 به استان ايلام و مروري بر بيانات ايشان در سال 68 (در دوران رياست جمهوري) و نيز سخنان حجت الاسلام هاشمي رفسنجاني در سال 68 (در دوران جانشيني فرماندهي كل قوا و
[ صفحه 323]
رياست جمهوري) و در سال 67 (در دوران جانشيني فرماندهي كل قوا و رياست مجلس) و مجموعه ي تصاويري از استان ايلام» است. برخي از تصاوير مربوط به دفاع مقدس، عبارتند از: «بمبارانهاي دبيرستان دخترانه، چادرهاي آوارگان، بيمارستان، آوارگي مردم، رژه ي بسيجيان و نيروهاي نظامي، اعزام به جبهه، تشييع پيكر شهدا، نيروهاي شكست خورده ي عراق در عمليات ميمك، رزمندگان و فرماندهان لشكر يازده حضرت امير (ع)، اسراي عمليات كربلاي يك، شهر مهران، تصاويري از شهدا و فرماندهان و...». همچنين، اشعاري نيز در كتاب ارائه شده است.
كار مجتبي آقايي سربرزه.- تهران: جهاد دانشگاهي (دانشگاه تهران)، بخش فرهنگي 72.1369 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب در تابستان 1369 به مناسبت سالگرد دفاع مقدس چاپ شده است.
اين كتاب، مجموعه اي از تك عكسها درباره ي جنگ تحميلي است، كه علاوه بر دارا بودن مفهوم و كليت فراگير، روند تداوم اين واقعه را تفسير مي كند. اين عكسها از مناطق مختلف جنگ زده و كودكان آواره و مناطقي از شهر ايلام تهيه شده كه در اثر بمب خراب شده اند برخي عكسهاي مجروحان و شهداي ايلام هم در مجموعه ديده مي شوند. در اين مجموعه، تصويرگر تلاش كرده است تا استقامت و پايداري مردمي را نشان دهد كه در برابر تجاوز بيگانه ايستادند. مقطع زماني بهار 1367، مرحله ي مهمي از
جنگ تحميلي بود، زيرا جنگ شهرها، بمبارانهاي هوايي و حملات موشكي با شدت هر چه تمامتر براي چندمين بار آغاز شده بود، و بدون ترديد مناطق نزديك به مرز در معرض تهديدات شديدتري قرار داشتند. مردم ايلام كه با تجربه ي چند ساله ي جنگ تحميلي آگاهيهاي فراواني كسب كرده بودند، مصمم ايستادند و مصداق بارز راست قامتان جاودانه تاريخ شدند.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، منطقه 10 استان تهران.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، [1361].142ص.: مصور، عكس.
اين كتاب به مناسبت چهارمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي چاپ شده است.
كتاب، آلبومي از عكسهاي جبهه هاي جنگ حق عليه باطل است كه به تفكيك زماني گردآوري و در شش بخش مجزا دسته بندي و ارائه شده اند. اين بخشها عبارتند از: عمليات ثامن الائمه، عمليات طريق القدس، عمليات فتح المبين، عمليات بيت المقدس، عمليات رمضان و عمليات مسلم بن عقيل. در هر بخش، عكسهاي مربوط به آن عمليات، دسته بندي شده، در ابتداي بخش نيز اطلاعات مفيدي در رابطه با زمان عمليات، منطقه ي عملياتي، اهداف عمليات، ميزان خسارات وارد شده به دشمن، تعداد اسرا و كشته هاي عراقي و مناطق آزاد شده و همچنين نحوه و خصوصيات ويژه عمليات به طور خلاصه ارائه شده است. همچنين در هر صفحه از كتاب، پيامي از رهبر كبير انقلاب و يا ترجمه ي آيه اي از قرآن مجيد و يا سخني از بزرگان نظام بيان شده است.
ساسان مؤيدي؛ ويراستاران: مهدي تفنگساز و سيامك ساجدي. [مقدمه به قلم:] نادر داوودي.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران)، 49.1368 ص.- مصور، عكس.
متن مقدمه به زبان انگليسي هم چاپ شده است.
[ صفحه 324]
پس از شروع جنگ شهرها، شهر تهران به مدت پنجاه شبانه روز تحت فشار هولناك ترين حملات هوايي و موشكي دشمن قرار داشت و ايستادگي كرد. در اين مجموعه سعي بر نشان دادن وحشگيري و ددمنشي رژيم بعثي عراق و ايستادگي صبورانه ي ملت قهرمان ايران بوده است. مجموعه 64 عكس اين كتاب نشان دهنده ي حملات هوايي و موشكي عراق به تهران
طي سال هاي 1364 تا 1367، حركت عمومي براي ساختن پناهگاه ها به ويژه در مدرسه ها، بيمارستان ها و نقاط حساس شهر، اجراي مانورهاي مختلف، تشييع جنازه شهداي حمله ي هوايي اهواز و شهداي هواپيماي مسافربري ايرباس و تمرينات مبارزه با عوامل شيميايي است. مقدمه ي كتاب نيز تاريخچه ي كوتاهي از جنگ شهرها طي جنگ تحميلي، همراه با آمار شهدا و مجروحين آن ارائه مي دهد.
تهيه و تنظيم: واحد بسيج مستضعفان سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- [تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 54.1362 ص. مصور: 114 عكس (بخش رنگي).
شمارگان: 5000 نسخه.
اين مجموعه به مناسبت سالگرد جنگ تحميلي چاپ و منتشر شده است.
مجموعه ي «پيشتازان شهادت» به مناسبت سومين سالگرد جنگ تحميلي تدوين و تهيه شده است. اين مجموعه حاوي 114 قطعه عكس در زمينه ي حضور فعال برادران و خواهران در جبهه هاي جنگ و در پشت جبهه هاي جنگ، آموزش فنون رزمي و نظامي خواهران و برادران، اعزام نيرو به جبهه، تصاويري از رزمندگان، در جبهه هاي جنگ، اهداي كمك هاي نقدي و غيرنقدي به جبهه ها، مجروحين و شهداي جنگ تحميلي است و بيشتر زيرنويس ها نيز فرازهايي از سخنان حضرت امام خميني (ره) هستند.
ستاد رسيدگي به امور آزادگان.- تهران: ستاد رسيدگي به امور آزادگان، معاونت امور فرهنگي، 45.1374 ص.: عكس.
سرآغاز مجموعه، كلامي از حضرت امام (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامي در مورد آزادگان ميهن اسلامي است. هدف از گردآوري و تنظيم آلبوم «تصوير رهايي»، نشان دادن يكي از مهمترين رويدادهاي سياسي - نظامي دهه هاي اخير انقلاب اسلامي ايران از دريچه ي دوربين عكاسان و خبرنگاران است. اين آلبوم حاوي 61 قطعه عكس بوده، و اسامي عكاسان و هنرمندان اين تصاوير نيز در پايان آن ذكر شده است. موضوع هاي عكسهاي موجود در اين آلبوم عبارتند از: «استقبال حضرت حجت الاسلام هاشمي رفسنجاني از آزادگان، ريختن اشك شوق آزادگان هنگام ورود به ميهن اسلامي، استقبال پرشور مردم از آزادگان، وجود نوجوانان در ميان آزادگان، سجده بر خاك ايران هنگام ورود آزادگان به ميهن اسلامي، استقبال خانواده هاي آزادگان از آنان و
ديدار آزادگان با مقام معظم رهبري».
تهران: سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، دفتر امور كمك آموزشي و كتابخانه ها، (چاپ اول): 96.1367 ص.: عكس.- (دفتر امور كمك آموزشي و كتابخانه ها؛ 52).
عنوان روي جلد: تعليم و تربيت از ديدگاه تصوير: 3 - 4.
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 325]
اين كتاب به مناسبت هفته معلم منتشر شده است.
اين مجموعه، عكسهاي برگزيده ي مسابقه ي «تعليم و تربيت از ديدگاه تصوير» است كه توسط دفتر امور كمك آموزشي و كتابخانه ها برگزار گرديد. تصاوير، با ذكر نام عكاس، در ده فصل تنظيم شده اند: 1) «چشمه خورشيد با ظلمت مدارا كي كند؟» (حضور نوجوانان در جبهه)؛ 2) «لبيك يا خميني» (حضور دانش آموزان در صحنه و راهپيمايي ها)؛ 3)«بمباران مدارس ديگر اثر ندارد» (مدارس و كلاسهايي كه مورد هجوم بمباران دشمن قرار گرفته اند)؛ 4) «اينجا مدرسه عشق است» (آموزش نظامي دانش آموزان)؛ 5) «ما با سلاح علم به جنگ آمريكا مي رويم» (درس خواندن و تشكيل كلاس درس رزمندگان در جبهه)؛ 6) «قلم يك اسلحه است» (رزمندگان در حال درس خواندن)؛ 7) «هر كه دارد هوس كربلا، بسم الله» (رژه ي رزمندگان جوان و نوجوان)؛ 8) «ما مرد جنگيم» (دانش آموزان در راهپيمايي)؛ 9) «مرگ بر آمريكا» (بمباران كلاس درس) و 10) «عكسهاي برنده ي سومين مسابقه».
ستاد تبليغات جنگ.- تهران: ستاد تبليغات جنگ؛ سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي، 59.1362 ص.: مصور، عكس
عنوان از روي جلد.
اين كتاب به مناسبت سومين سالگرد جنگ تحميلي منتشر شده است.
تصاوير اين كتاب، نشانگر لحظه هايي از زندگي حماسه آفرينان جبهه هاي نبرد حق عليه باطل و دفاع مقدس است كه طي روزها و ماهها عكاسان هنرمند،
آنها را شكار كرده و به ثبت رسانيده اند. اين مجموعه به مناسبت سومين سالگرد جنگ تحميلي در 31 شهريورماه 1362 به چاپ رسيده است. جبهه دنياي ديگري است و تفاوت زندگي روزمره و زندگي در جبهه به قدر تفاوت از «خود» تا «خدا» ست.جبهه، محراب است، محراب به تمام معناي كلمه. رزمندگان عاشقاني هستند كه با خون وضو مي گيرند و سر بر سجاده ي ابديت مي گذارند و با شهادت تشهد مي گويند. در آنجا سخن از «سود» نيست؛ هر چه هست «ايثار» است. در جبهه نيازهاي اوليه زندگي رنگ ديگري دارند. خواب، غذا، حمام و لباس و... همه در حدي است كه ضرورت اقتضا مي كند. مجموعه، شامل تصاويري از اعزام نيرو به جبهه ها، سنگرها و خطوط مقدم، آماده سازي روحي براي شركت در عمليات، اخلاص و از جان گذشتگي رزمندگان، وداع با ياران و پيوستن به ملكوت اعلي است.
كار مشترك حسن محمودي، ابراهيم سليماني.- قم: دفتر تبليغات اسلامي، بخش فرهنگي - هنري، [13؟].
بدون صفحه شمار: مصور (رنگي).
شمارگان: 5000 نسخه.
مقدمه به زبان هاي عربي، انگليسي، فارسي.
به مناسبت ششمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي ايران.
مجموعه ي حاضر شامل عكسهايي از آثار هنري، اعم از نقاشي، خوشنويسي، تابلو و تنديسهايي است كه در رابطه با دفاع مقدس، در شهرهاي مختلف استانهاي كردستان، باختران (كرمانشاه)، ايلام و خوزستان، بر ديوارها، پرده ها و تابلوهاي فلزي يا چوبي ثابت، در جاده ها، مراكز و مناطق مختلف غرب و جنوب كشور كشيده، نوشته و يا خلق شده اند. آثار، داراي موضوعاتي چون: «شهادت طلبي، اطاعت از امام و رهبري، حمايت از مستضعفان، آزادي قدس، ظهور مهدي (عج)، روحيه ي ايثار و
جوانمردي، حضور مردم در جبهه، جنايات آمريكا و صدام، عبادت، عزاداري اهل بيت (ع) و به خصوص سيدالشهدا (ع) و...» هستند. همچنين، عكسهايي از مراكز خدمات صلواتي و
[ صفحه 326]
شركت زنان در تداركات و خدمات جبهه نيز موجود است. به هر عكس شماره اي داده شده و فهرست عكسها به ترتيب بخشهاي كتاب، بر اساس استان، (شامل نام شهر، خيابان، مركز، مؤسسه، جاده و شماره ي پلاك مربوطه) درج شده است.
ستاد فرماندهي كل قوا، معاونت فرهنگي و تبليغات، (چاپ اول): 208.1361 ص.: مصور، عكس (بخش رنگي)، نقشه (رنگي).
عنوان ديگر: حماسه دفاع مقدس.
عنوان به عربي: الحرب المفروضه الدفاع امام العدوان.
عنوان به انگليسي: The Imposed war: Defence vs. Agression
شمارگان: ذكر نشده است.
اين مجموعه به مناسبت چهارمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي ايران، 22 بهمن ماه 1361 به سه زبان فارسي عربي و انگليسي منتشر شده است.
كتاب حاضر (كه جلد اول از مجموعه ي شش جلدي است) پس از مقدمه - كه مطالبي پيرامون تجاوز عراق بر ايران دارد - حاوي مجموعه اي از تصاوير رنگي و سياه و سفيد از صحنه هاي آغاز تجاوز عراق به جنوب كشور و شهرهاي خوزستان است. براي نمونه مي توان موارد زير را ذكر كرد: «بمباران شهرهاي سوسنگرد، بستان، اهواز، و... توسط عراق، تجهيز و آموزش نيروهاي اسلام، شهدا، رزمندگان، جنگزدگان، اسراي عراقي، كمك به مجروحان و آوارگان جنگي، حضور روحانيت در جبهه، شركت نوجوانان و افراد مسن در نبردها، آتش ادوات و توپخانه ها، هوانيروز، تشييع پيكر شهدا، خانواده ي شهدا، امدادرساني به رزمندگان، اسراي عراقي، اردوگاه اسرا، حضور زنان
در جبهه، عمليات بيت المقدس و بازپس گيري خرمشهر و مواردي از اين دست. در پايان كتاب، فهرستي از عكسها و اساسي عكاسان با ارجاع به شماره ي صفحه به زبانهاي فارسي، عربي و انگليسي ارائه شده است.
تهران: شوراي عالي دفاع، ستاد تبليغات جنگ، (چاپ اول): 208.1363 ص.: مصور (بخش رنگي)، لوح (بخش رنگي)، نمودار، نقشه (رنگي)، جدول.
عنوان به عربي: الحرب المفروضه الدفاع امام العدوان.
عنوان به انگليسي: The Imposed war, Defence vs. Agression
شمارگان: ذكر نشده است.
اين مجموعه به مناسبت چهارمين سالگرد جنگ تحميلي عليه ايران، به سه زبان فارسي عربي و انگليسي منتشر شده است.
اين كتاب حاوي تصاويري از آثار جنگ است. موضوع برخي از آنها عبارت است از: «نخلهاي سوخته و ويرانه هاي جنگ در خرمشهر، انديمشك، مسجد سليمان، آبادان، دزفول، رامهرمز، اهواز، ماهشهر، بستان و بانه (به ويژه مدارس، بيمارستانها و اماكن عمومي و مسكوني)، آوارگان، مجروحان و شهداي بمبارانها و موشكبارانها، خانواده ي شهيدان، استفاده ي عراق از سلاحهاي شيميايي، [بمبهاي تاول زا و (خردل) و...]، بازديد خبرنگاران و اعضاي سازمان ملل از مجروحان سلاحهاي شيميايي، نامه ي پزشكان اتريشي و مأموران سازمان ملل در تأييد استفاده ي عراق از سلاحهاي شيميايي، تخريب آثار باستاني شهرهاي جنوب، آتش سوزي سكوهاي نفتي خليج فارس و...». در پايان كتاب فهرستي از عكسها و اسامي عكاسان با ارجاع به شماره ي صفحه ارائه شده است.
[ صفحه 327]
شوراي عالي دفاع، ستاد تبليغات جنگ.- تهران: شوراي عالي دفاع، ستاد تبليغات جنگ، 206.1364 ص.: مصور، عكس (بخش رنگي)، نقشه.
عنوان ديگر: حماسه دفاع مقدس.
عنوان به عربي: الحرب المفروضه الدفاع امام العدوان.
عنوان به انگليسي: The Imposed war, Defence vs. Agression
اين مجموعه به مناسبت پنجمين سالگرد جنگ تحميلي عليه ايران، به سه زبان فارسي عربي و انگليسي منتشر شده است.
كتاب حاضر،
كاري است از ستاد تبليغات جنگ شوراي عالي دفاع كه به مناسبت پنجمين سالگرد دفاع مقدس منتشر و مطالب آن به سه زبان فارسي، انگليسي و عربي ارائه شده است. در مقدمه ي كتاب، گزارشاتي از نحوه ي تجاوز عراق به ايران همراه با بحث پيرامون موضوعهايي چون جنگ تجاوزكارانه، دفاع عادلانه، آغاز حمله ي گسترده ي نظامي، مقاومت مردمي در برابر دشمن، آغاز عمليات نظامي گسترده عليه دشمن، تشديد حمله به مناطق مسكوني، نقض تعهدات بين المللي توسط رژيم عراق، تشنج آفريني و تجاوز رژيم عراق در منطقه، جنگ تحميلي و دفاع در برابر تجاوز ارائه شده است. در اين مجموعه، سي اثر نقاشي از نقاشي هاي كودكان و نوجوانان پيرامون جنگ و جبهه و عكسهايي درباره راهپيمايي روز قدس، اعزام نيرو، بمبارانهاي شيميايي، عمليات والفجر، عمليات بيت المقدس، عمليات رمضان و... آمده است.
شوراي عالي دفاع، ستاد تبليغات جنگ.- تهران: شوراي عالي دفاع، ستاد تبليغات جنگ، 208.1365 ص.
عنوان ديگر: حماسه دفاع مقدس.
عنوان به عربي: الحرب المفروضه الدفاع امام العدوان.
عنوان به انگليسي: The Imposed war, Defence vs. Agression
اين مجموعه به مناسبت ششمين سالگرد جنگ تحميلي عراق عليه ايران به سه زبان فارسي، انگليسي و عربي منتشر شده است.
در مقدمه ي كتاب، تاريخچه ي كوتاهي از جنگ تحميلي و گذري بر رويدادهاي يك ساله ي جنگ تحميلي (از سال 1365 - 1364)، تحت عناوين: «استفاده ي مجدد عراق از سلاحهاي شيميايي، سازمان ملل متحد: عراق از سلاحهاي شيميايي استفاده كرده است و تا به كجا مي توان به سكوت ادامه داد؟» ارائه شده است. در اين مجموعه، 202 قطعه عكس با موضوعات زير به چاپ رسيده است:
عملياتهاي والفجر هشت و كربلاي يك؛ راهپيمايي روز قدس، روز جمهوري اسلامي، دو هزارمين روز جنگ تحميلي، اعزام نيرو به جبهه، كمكهاي نقدي دانش آموزان و مردم، جبهه هاي جنوب و غرب، اسراي عراقي در عملياتها، مصدومين بمباران شيميايي، مانور لشكرهاي بسيج مستضعفين به مناسبت دهه ي فجر، مراسم هفته ي جنگ، روز كارگر، روز زن، هواپيماي مسافربري شركت هواپيمايي آسمان، كه مورد حمله ي هواپيماهاي عراقي قرار گرفت و تشييع جنازه ي شهداي هواپيماي مسافربري ايران.
شوراي عالي دفاع، ستاد تبليغات جنگ.- تهران: شوراي عالي دفاع، ستاد تبليغات جنگ، 208،1366 ص.: مصور، عكس (بخش رنگي)، نقشه.
عنوان ديگر: حماسه دفاع مقدس.
عنوان به عربي: الحرب المفروضه الدفاع امام العدوان.
[ صفحه 328]
عنوان به انگليسي: The Imposed war, Defence vs. Agression
جلد پنجم اين مجموعه به مناسبت هفتمين سالگرد جنگ تحميلي عراق عليه ايران، به سه زبان فارسي، انگليسي و عربي منتشر شده است.
در مقدمه ي كتاب، مطالبي در محورهاي موضوعي زير آمده است: عكس العمل رژيم عراق در برابر پيروزي ايران در فاو؛ حمله ي رژيم صدام به قطار و هواپيماي مسافربري؛ استفاده عراق از سلاح شيميايي؛ حملات عراق به مراكز فرهنگي و ميراث بشري؛ حمله به شهرها و بمباران مناطق مسكوني و مدارس؛ سپاهيان محمد (ص)، تجلي عزم راسخ ملت ايران در ادامه دفاع مقدس؛ انهدام ماشين جنگي عراق در عمليات كربلاي پنج؛ مقاومت در شهرها و زندگي در سنگر؛ سپاهيان مهدي (عج) و عزم مردم در ادامه ي نبرد؛ تلاش براي كشيدن ابرقدرتها به خليج فارس و آينده ي جنگ. 203 قطعه عكس اين مجموعه نيز درخصوص موارد زير هستند: بمباران مناطق مسكوني
شهرهاي اهواز، خرم آباد، باختران، اروميه، اسلام آباد، قم، ميانه، بمباران مدرسه اي در اسلام آباد، بروجرد در سال 1365، اعزام سپاهيان محمد (ص) و مهدي (عج)، عملياتهاي كربلاي پنج و كربلاي ده، اهداء كمكهاي مردمي و دانش آموزان به جبهه هاي جنگ، بازديد خبرنگاران خارجي از مناطق بمباران شده شهر باختران، بازديد فرستاده ي ويژه ي سازمان ملل از مصدومين شيميايي.
ستاد فرماندهي كل قوا، معاونت فرهنگي و تبليغات، (چاپ اول): 1368. [192] ص.: مصور: عكس (بخش رنگي)، نقشه (رنگي).
عنوان ديگر: حماسه دفاع مقدس.
عنوان به عربي: الحرب المفروضه الدفاع امام العدوان.
عنوان به انگليسي: The Imposed war: Defence vs. Agression
شمارگان: ذكر نشده است.
اين مجموعه به مناسبت چهارمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي ايران، 22 بهمن ماه 1361 به سه زبان فارسي عربي و انگليسي منتشر شده است.
كتاب حاضر (كه جلد ششم از مجموعه ي شش جلدي است) شامل تصاوير رنگي و سياه و سفيد از تجاوز عراق به ايران در مناطق مختلف و شهرهاي كشور و مواردي چون: جنگ خليج فارس و آتش گرفتن و غرق كشتي، نبرد قايقها و ناوچه هاي ايران در خليج فارس، بمبارانها و موشك بارانهاي شهرهاي مختلف، مناطق مسكوني، بيمارستانها و مدارس، عمليات والفجر ده، ورود رزمندگان به شهر حلبچه و استقبال مردم، بمباران شيميايي شهر حلبچه و شهداي مردم حلبچه، حضور ناوگان آمريكا در خليج فارس، انهدام سكوهاي نفتي، سقوط هواپيماي پرواز 665 توسط ناو آمريكايي، تشييع پيكرهاي شهداي پرواز 655، قبول قطعنامه ي 598 و بازتاب آن در ايران، روزهاي پايان جنگ، عمليات مرصاد و حضور نيروهاي صليب سرخ سازمان ملل. در پايان كتاب نيز فهرستي از اسامي عكاسان مربوط به
هر عكس با ارجاع به شماره ي صفحه به زبانهاي فارسي، انگليسي و عربي ارائه شده است.
عكس ها آلفرد يعقوب زاده.- [بي جا: بي نا، (چاپ دوم): 112].1360 ص.: عكس.
شمارگان: ذكر نشده است.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Faces of War: Pictorial report on the Iraq- Iran war 1980-1981.
[ صفحه 329]
كتاب حاضر شامل مجموعه اي از عكسهاي سياه و سفيد درباره ي جنگ است. عكسها فاقد زيرنويس بوده، به پنج قسمت با عناوين زير، تقسيم شده اند: «مي جنگيم؛ جنگ، آوارگي؛ اسراء...؛ ايثار - شهادت و زندگي، جنگ». در اول كتاب صفحه اي به شرح عكسها اختصاص داده شده كه عنوان هر عكس، ماه و سال گرفتن عكس به همراه شماره ي صفحه مربوط را ارائه مي دهد. در پشت كتاب نيز عكسي از عكاس با دوربين عكاسي حين عبور از يك رودخانه در منطقه ي جنگي به چاپ رسيده است.
عكاسان: سعيد جان بزرگي، سعيد صادقي، علي فريدوني، ساسان مؤيدي، احمد ناطقي.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران)، 82.1368 ص.: عكس.
صفحه آرا: علي اصغر محتاج.
«حلبچه، بهار 1367»، روايت واقع بينانه اي است كه تنها گوشه اي از صحنه ي نبرد حاكمان عراق با مردم اين كشور را بازمي نماياند. اين كتاب، تصوير روشني از فاجعه ي قتل عام شيميايي مردم حلبچه است كه در تاريخ 27 / 12 / 66 صورت گرفت و در حدود پنج هزار شهيد بر جاي گذاشت. كتاب، افزون به زبان فارسي به سه زبان «عربي، اردو و انگليسي» ترجمه شده است. اين كتاب «حكايت پژمردن انسان و كبوتر و شقايق است در تندباد مسموم كينه. حكايت به خاك سپردن آرزو و اميد و عشق است در پشت ميزهاي مدرسه و حكايت مردن بيصدا است در باغچه ي كوچك خانه گرم صميميت؛
و حكايت اين سرزمين است در روز 27 اسفند سال 1366».
بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس معاونت تحقيقات و مركز اسناد.- تهران: بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس مديريت انتشارات و ادبيات، 97.1372 ص.: عكس.
طراح و گرافيست: نجم الدين فرخ يار.
مطالب اين كتاب، در برگيرنده ي گزارشهاي خبرنگاران و عكاسان خارجي است كه بعد از بمباران دردناك شهر حلبچه از سوي صدام، در سراسر دنيا انتشار يافته است. كتاب به زبانهاي فارسي، انگليسي و فرانسه اخبار و اطلاعاتي را در زمينه ي اين بمباران ارائه داده است. تصاويري از روزنامه هاي مختلف براي توضيح بيشتر مطالب كتاب به چاپ رسيده است. موضوعاتي كه عكسهاي اين كتاب دنبال مي كنند، عبارتند از: آسيب ديدن كودكان از بمباران شيميايي، غم و اندوه مادراني كه در بمباران فرزندان خود را از دست داده اند، تظاهرات مردم براي محكوم كردن اقدام عراق، تجمع كشته شدگان بمباران شيميايي. در اين كتاب، متن مصاحبه هايي هم كه با آسيب ديدگان اين حادثه توسط روزنامه هاي مختلف انجام شده، به چاپ رسيده است.
تهيه و تنظيم اداره كل تبليغات و انتشارات وزارت ارشاد اسلامي.- تهران: وزارت ارشاد اسلامي، اداره كل تبليغات و انتشارات، 1362.
بدون صفحه شمار: مصور (بخش رنگي)، نقشه، جدول، عكس.
شمارگان: ذكر نشده است.
هدف اين كتاب (كه به مناسبت پنجمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي ايران منتشر شده است) به تصوير كشيدن حماسه هايي است كه از آغاز اشغال خرمشهر توسط متجاوزان بعثي، تا آخرين لحظات آزادسازي آن به دست سپاهيان اسلام به وقوع پيوسته است. كتاب در پنج بخش تنظيم شده است و عكسهاي هر بخش با توجه به
[ صفحه 330]
موضوع آن برگزيده شده، توضيحات
و اطلاعات ضروري درباره ي هر بخش نيز داده شده است. اين بخشها عبارتند از: تاريخچه ي خرمشهر؛ از خرمشهر تا خونين شهر؛ خونين شهر در بيست ماه اشغال؛ از خونين شهر تا خرمشهر و بازسازي خرمشهر. در بخش چهارم به عمليات بيت المقدس و نحوه ي آزادسازي خرمشهر پرداخته شده و درباره ي تلفات و خسارات وارده به دشمن و بازتاب جهاني اين عمليات نيز مطالبي عنوان شده است.
عكاس: سعيد صادقي، بهرام محمدي فرد، صادق مصلح.- تهران: روزنامه جمهوري اسلامي، (چاپ اول): 127.1364 ص.: عكس.
اين آلبوم حاوي 117 قطعه عكس است كه اكثر آنها در اندازه هاي بزرگ به چاپ رسيده اند. در ابتداي آلبوم، قبل از هر سخني، پنج عكس از شهداي روزنامه ي جمهوري اسلامي به چشم مي خورد. اين شهيدان عبارتند از: «اسماعيل حاج افراسيابي، حسن باقري، سعيد حشمتي، فتح الله ژيان پناه و احمد قديريان». موضوع عكسهاي آلبوم عبارتند از: شركت افراد مسن در جنگ، ايثار و از خودگذشتگي رزمندگان، كوچ مردمي كه منازلشان ويران گشته است. حمله ي عراق به مناطق مسكوني و كشتار دامها، شركت نوجوانان كم سن و سال در جنگ، عزاداري مردم، مهرباني دلاورمردان ايراني با اسراي عراقي، تصاويري از بهشت زهرا و بيمارستانهاي صحرايي و بسياري موضوع هاي ديگر.
عكاس مجيد دوخته چي زاده.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، (چاپ اول): 1362.[101] ص.: عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Narrators of Light
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاوي 97 قطعه عكس در اندازه هاي مختلف و با زمينه هاي گوناگون است. موضوع تصاوير عبارتند از: «فعاليتهاي روزانه ي رزمندگان اسلام در جبهه ها؛ وضعيت زندگاني مردم جنگ زده؛ آثار ويراني خانه هاي مسكوني در بمباران شهرها؛ تصاوير از مقاومت مردم؛ اسارت نيروهاي مردمي؛ پانسمان كردن و رسيدگي به مجروحان اسلام و لحظه هاي دعا و نيايش رزمندگان».
برگزاركننده ستاد اقامه نماز؛ با همكاري: خانه عكاسان ايران؛ به كوشش مجتبي آقايي سربرزه.- تهران: ستاد اقامه نماز، (چاپ اول): 1380.
يك جلد بدون شماره گذاري: عكس: بخش رنگي.
عكس روي جلد: محمدرضا شناگر.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر (شامل مجموعه عكسهايي درباره ي نماز و نيايش پروردگار) به مناسبت نمايشگاه سراسري عكس نماز و نيايش در زمستان 1379، منتشر شده است. عكسها درباره ي «نماز فرزند صالح، نيايش در ميدان فوتبال پس از پيروزي، نماز جماعت در مسجد، نماز در بيابان، نماز جمعه، نماز جماعت رزمندگان در كوهستان، نماز ظهر عاشورا، نماز مجروح جنگي، نماز جانباز، نماز ميت، نماز نونهالان، نماز تكليف، نماز عيد فطر، نماز شب، نماز زنان،
[ صفحه 331]
نماز در شب عمليات، نماز در هور، نماز جماعت جانبازان، نماز راننده تانك، نماز در حرم معصومان (ع)، نماز رزمندگان در زير برف، و...» هستند. نام عكاس هر عكس، به همراه عنوان مربوطه، زير آن نوشته شده است بعضي از تصاوير، بدون عنوان هستند.
دفتر مناطق بازسازي شده جنگ تحميلي، روابط عمومي، (چاپ اول): 363.1378 ص.
عنوان به انگليسي:A Growth in Dawn: Images of the Reconstruction of War - stricken zone
شمارگان: 3000 نسخه.
مقدمه به زبانهاي فارسي، انگليسي، عربي.
كتاب «رويشي در سپيده» مجموعه اي از عكسها و تصاوير نشان دهنده ي چندين سال فعاليت بازسازي مناطق آسيب ديده از جنگ تحميلي است. بازسازي «واحدهاي مسكوني، شبكه هاي آب، فاضلاب، مخابرات، مزارع، امكانات زيربنايي، مراكز خدمات عمومي و فضاهاي درماني، تفريحي، فرهنگي و آموزشي، در 84 شهر كشور» موضوع عكسها است. كتاب در پنج فصل بازسازي
انجام گرفته در استانهاي خوزستان، كرمانشاه، ايلام، كردستان و آذربايجان غربي را ارائه مي دهد و سعي شده است تا با ارائه ي تصاوير زمان جنگ و پس از بازسازي، ميزان فعاليت و زحمات دست اندركاران نمايان گردد. تعدادي عكس از فعاليتهاي بازسازي در تهران نيز با زيرنويس ارائه شده است. در پايان كتاب، فهرست و مشخصات عكسها (شامل عنوان عكس، سال مربوطه و نام عكاس) همراه با شماره ي زير هر عكس - براي راهنمايي - موجود است.
مقدمه و عكس از كامران جبرئيلي.- تهران: [بي نا، چاپ پنگوئن]، 1361 . 7 ، [81] ص.: عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Life ..., War, Iran 1981-82
متن به دو زبان فارسي و انگليسي است.
اين آلبوم مجموعه اي از عكسهايي است كه كامران جبرئيلي از اسفندماه 1359 تا ارديبهشت 1361 از مناطق جنگ زده ي اهواز، سرپل ذهاب، آبادان، خونين شهر،شوشتر، غرب دزفول، شادگان، شوش، سوسنگرد، دشت عباس، منطقه ي بستان، اميديه و انديمشك گرفته است. او سعي كرده است واقعيت هاي زندگي در مناطق درگير جنگ را ثبت كرده، و چهره ي زشت و مشقت بار جنگ را با ويراني ها، آوارگي ها و چشمهاي گريان افراد و در عين حال ايثارگري و مقاومت مردم دلير اين خطه را نشان دهد. تعدادي از عكس ها تصاويري از اردوگاههاي جنگ زدگان در ماه شهر و شوشتر را نشان مي دهد كه بيانگر چهره ي روشني از بردباري، ايثار، رنج و دربدري بيش از دو ميليون نفر آواره ي جنگ زده است. چند عكس مربوط به اسيران عراقي و تعدادي عكس مربوط به تهران نيز كه مردم آن از دور دستي بر آتش دارند، در مجموعه موجود است.
سعيد صادقي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.
يك جلد (بدون شماره گذاري): تمام تصوير (بخش رنگي).
اين آلبوم نگاه ساده اي است از دريچه دوربين به زندگي روزمره ي اسيران عراقي در ايران. اوايل پاييز 1368، سه
[ صفحه 332]
نفر براي گردآوري اين آلبوم به اردوگاههاي شمال كشور مي روند. سعيد صادقي عكاس اين گروه است. او توانست وضع اردوگاه را در طبيعي ترين لحظات زندگي اش با دوربين خود ثبت كند و براي گرفتن اين عكسها اجازه نداد
حتي كوچكترين شيئي نيز جابه جا شود. كميسيون اداره ي اسراي عراقي، فرماندهان اردوگاهها و مسؤولين كميته فرهنگي اردوگاهها، براي تكميل عكسهاي اين آلبوم صميمانه همكاري كردند. تقريبا تمامي عكسها، نشان دهنده ي وضعيت اسراي عراقي در داخل اردوگاههاي ايران هستند. اين آلبوم داراي 142 قطعه عكس است و مقدمه ي آن به سه زبان فارسي، انگليسي و عربي چاپ شده است.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، ستاد امور جنگ؛ خط: جليل رسوليان؛ رباعيات: محمدرضا بامداديان.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، ستاد امور جنگ، 116.1367 ص.: مصور (رنگي)، نقشه، جدول، عكس.
عنوان به انگليسي: The Troop of Mohammad (p.b.u.h): A Report of the Greatest Mass Mobilization
مندرجات: سپاه محمد به روايت تصوير: 1. ثبت نام؛ 2. تجهيز؛ 3. حركت به سوي ميعادگاه؛ 4. تجمع و بيعت در ورزشگاه آزادي؛ 5. بدرقه مردم و عزيمت به جبهه؛ 6. عمليات كربلاي پنج؛ فهرست تصاوير.
اين كتاب، گزارشي از بزرگترين بسيج مردمي طي هشت سال دفاع مقدس است و به مناسبت دهمين سالگرد انقلاب اسلامي، توسط ستاد امور جنگ وزارت فرهنگ و ارشاد، تهيه و تدوين شده است. به مناسبت ششمين سالگرد دفاع مقدس، از سوي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي اعلام شد كه سپاهي متشكل از يكصد هزار داوطلب حضور در ميدان نبرد - با عنوان مبارك سپاه محمد (ص) - بسيج و به جبهه اعزام خواهد شد. بعد از اين فراخواني گسترده، سيل عظيم سلحشوران براي حضور در اين سپاه مقدس به حوزه هاي ثبت نام هجوم بردند. اين مجموعه، حاوي تصاويري است كه لحظات مختلف ثبت نام در اين سپاه، حضور و تجمع در ورزشگاه آزادي و بدرقه ي
مردم و حضور در جبهه را ثبت و ضبط نموده است. تابلوهايي با خط خوش، سروده هايي را در آغاز هر فصل عرضه كرده است.
عكسها از احمد طلائي، اميرعلي جواديان.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي (واحد هنري)،[؟؟13].
يك جلد (بدون شماره گذاري): عكس (رنگي).
عنوان به عربي: لقطات من الحرب.
عنوان به انگليسي: The War in Pictures
به سه زبان فارسي، انگليسي و عربي.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب حاضر مجموعه اي از تصاوير رنگي هشت سال دفاع مقدس است كه در نه بخش مجزا با موضوعات زير ارائه شده است: «چرايي ها (تصاويري از شروع جنگ و ويراني هاي شهرها و روستاهاي جنوب كشور)، زندگي در جنگ (تصاويري از زندگي رزمندگان در جبهه)، اعزام (تصاويري از جبهه، قبل و هنگام شروع عمليات)، عمليات (تصاويري از جنگ و نبرد در جبهه هاي متعدد و عملياتهاي مختلف)، بازماندگان شهدا (تصاويري از مزار شهدا و خانواده هاي معظم شهدا)، مجروحان (تصاويري از مجروحان دوران جنگ و لحظه ي جراحت ايشان)، چهره ها (تصاويري از افراد جوان، پير و روحاني و نيز مسؤولان در جبهه)، اسرا (تصاويري از اسيران عراقي و برخورد رزمندگان با آنان) و پيروزي (تصاويري از پيروزي در جنگ و شادي مردم و رزمندگان در فتحهاي متعدد)».
[ صفحه 333]
[ستاد بازسازي و نوسازي سوسنگرد - استان مازندران؛ به كوشش علي اصغر حلبي] به خط اسماعيل پدرام.- [مازندران: ستاد بازسازي و نوسازي سوسنگرد]، (چاپ اول): 1363.
يك جلد (بدون صفحه شمار): مصور، عكس (رنگي)، نقشه، جدول.
صفحه عنوان به انگليسي: Susangerd: the City of rising and martyrdom
به سه زبان فارسي، عربي، انگليسي.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب، مجموعه اي از تصاوير رنگي از دوران اشغال، نبرد، آوارگي مردم و عملياتهاي مربوط به شهر سوسنگرد
همراه با تصاويري از دوران پس از جنگ و دوران بازسازي شهر است. متن خطبه ي نماز جمعه ي تهران (ايراد شده توسط آيت الله خامنه اي، رياست جمهور و رئيس شوراي عالي دفاع)، تلگراف آقاي هادي روحاني، نماينده ي امام در استان مازندران (درباره ي همت مردم مازندران در بازسازي شهر سوسنگرد) و متن پيام محمد مجدآرا، استاندار مازندران (به مناسبت جشن پايان بازسازي و نوسازي شهر سوسنگرد) و ديگر نامه ها و تشكرهاي مربوطه از مسؤولان و مردم استان مازندران - كه عهده دار بازسازي شهر سوسنگرد بودند - ارائه شده است. همچنين جدولي شامل ليست عملكرد شهرستانهاي استان مازندران (كمكهاي نقدي، ساختمانهاي ساخته شده و نيروهاي اعزام شده، به تفكيك شهرستان) ارائه شده است.
عكس سعيد صادقي؛ خط حميد عجمي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر؛ خانه عكاسان ايران، (چاپ اول): 1381.
[60 مساوي 60] ص.: تمام تصوير (سياه و سفيد).- (انتشارات خانه عكاسان ايران؛ مجموعه شماره 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Broken Blossoms
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب «شكوفه هاي شكسته» حاوي 56 قطعه عكس سياه و سفيد، از تعدادي عملياتها و برخي مناطق جنگي است كه با عناوين مشخص، بدون زيرنويس به چاپ رسيده اند. فهرستي از عناوين تصاوير با ارجاع به شماره ي صفحه ي مربوطه، در كتاب ارائه شده است؛ عملياتهايي مانند: «بيت المقدس، طريق القدس، بدر، كربلاي پنج، خيبر، والفجر مقدماتي، والفجر چهار، رمضان، فتح المبين، والفجر يك، بازي دراز و...» و مناطقي نظير: خرمشهر، پل سابله، جزيره ي مجنون، هورالعظيم، محور طلائيه، مريوان، هورالهويزه، سرپل ذهاب، كانال درياچه ي ماهي، شمال جاده ي جفير، پاسگاه زيد، شهرك دوعيجي، شهر ماووت عراق، جاده ي شملچه، موسيان و عين خوش، فكه و...».
تصاويري نيز از اعزام نيرو در تهران، مراسم تشييع شهيدان در مسجد امام خميني تهران، گلزار شهداي آبادان، خانواده هاي شهيدان، بمباران گيلان غرب و...» موجود است.
عكس ها از اميرعلي جواديان، محمدحسين حيدري؛ خط صمدي.- تهران: انتشارات فرهنگ انقلاب اسلامي با همكاري وزارت ارشاد اسلامي، 126.1362 ص.: عكس.
مطالب كتاب به سه زبان فارسي، عربي و انگليسي ارائه شده است.
كتاب حاضر حاوي تصاويري از جبهه هاي جنگ، شهرهاي ويران شده و دلاورمرداني است كه حماسه ها آفريدند. اين كتاب شامل هشت بخش مجزا است. بخش اول: «جنگ تحميلي» شامل مجموعه عكسهايي از ويراني شهرها و اماكن متبركه است. بخش دوم: «اعزام نيرو به جبهه هاي جنگ» و بخش سوم: «زندگي در جبهه» است با تصاويري از راز و نياز رزمندگان در خط مقدم جبهه با خداي خود، استراحت و سلماني كردن. بخش چهارم،
[ صفحه 334]
چهره هايي از غيور مردان حاضر در جبهه هاي جنگ حق عليه باطل، پيرمرد، جوان و نوجوان و بخش پنجم؛ «عمليات» شامل تصاويري از حضور رزمندگان در عملياتهاي فتح المبين، بيت المقدس و رمضان. بخش ششم، «مجروحين» است كه تصاوير حمل و نقل و مداواي مجروحين در جبهه را به نمايش گذاشته است. بخش هفتم، جانبازان انقلاب و بخش هشتم، اسرا، مناطق آزاد شده و بزرگداشت شهداست. در ابتداي هر بخش، بياناتي از امام راحل (ره) درج گرديده است.
عكس ها محمود گل محمدي مجيد دوخته چي زاده.- [بي جا: بي نا، 72].؟1360. ص.: تمام تصوير.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Labbaik
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب «لبيك» حاوي 72 قطعه عكس سياه و سفيد، بدون زيرنويس و متن، درباره ي مضامين و مفاهيم زير است: «حضور زنان در صحنه هاي جنگ و انقلاب، حادثه ي هفت تير و شهادت 72 تن از جمله شهيد بهشتي، انفجار ساختمان رياست جمهوري شهادت
يك روحاني رزمنده در جبهه (شهيد محمدرضا همراه قراملكي)، تشييع پيكر پاك شهيدان، شهادت به دست منافقين، تصاوير شهيدان بر روي دست مردم و خانواده، سوگ شهيدان، حادثه ي شهادت رجايي و باهنر و تشييع پيكر پاك آنها، شهادت دكتر مصطفي چمران و تشييع پيكر وي، سوگواري و عزاداري براي سالار شهيدان، امام حسين (ع) در ماه محرم، تشييع پيكر شهيد حسين كريمي، تشييع پيكر شهيد يوسف كلاهدوز، پدر و مادر شهيد بر سر مزار شهيد، بهشت زهرا و مزار شهيدان و...».
سعيد صادقي.- تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 180.1379 ص.: عكس.- (روايت فتح؛ 12: تصاوير ماندگار؛ 1).
شمارگان: 3300 نسخه.
در اين كتاب، 156 قطعه عكس سياه و سفيد مربوط به رزمندگان جنگ تحميلي به چاپ رسيده است. عكاس با حضور در عملياتهاي «بيت المقدس»، والفجر مقدماتي، والفجرهاي چهار و پنج و نه، كربلاي پنج، طريق القدس، خيبر و بدر» عكسهايي از صحنه هاي نبرد تهيه كرده است. موضوع عكسها، عملياتهاي مختلف، تشييع پيكر پاك شهدا، خانواده هاي شهدا، اسيران و مفقودان، موشكباران مناطق مسكوني در تهران، اعزام نيرو، گلزار شهدا و آزادسازي خرمشهر است. ايثار، فداكاري، ايمان و مقاومت رزمندگان در تمامي عكسها مشهود است. عكاس سعي داشته حضور چهره هاي جوان و نوجوان رزمنده در جبهه هاي جنگ را نشان دهد. و اين كه چگونه با كمترين امكانات و خالصانه در خدمت جنگ و مردم بوده اند، فهرستي از مكانها و محلهاي عكسبرداري در انتهاي كتاب آمده است.
نصرت الله محمودزاده.- تهران: جهاد سازندگي با همكاري مركز نشر فرهنگي رجاء، 136.1368 ص.: عكس، نقشه (بخش رنگي).
شمارگان: 10000 نسخه.
با همكاري پشتيباني مهندسي جنگ جهاد سازندگي واحد ثبت وقايع جنگ.
در ابتداي كتاب، بخشي از پيام امام نوشته شده خميني (ره) به مناسبت عمليات پيروز والفجر ده (در تاريخ
[ صفحه 335]
17 / 12 / 1367) نوشته شده و پس از آن نيز مقدمه اي بر عمليات پيروز والفجر ده آمده است كه تحليلي بر اين عمليات مي باشد، سپس موقعيت شهرهاي حلبچه، دوجيله (سيروان) و خرمال از نظر جغرافيايي و سياسي تشريح شده است. فصل اول - «فاجعه ي رمضان» - به تظاهرات
مردم حلبچه در تاريخ 23 / 2 / 66، حمله ي ارتش عراق به اين شهر، ويراني و كشته و زخمي شدن عده ي زيادي از مردم بي پناه شهر مي پردازد. فصل دوم، صحبتهاي يك رزمنده با كودك شيرخواري است كه بر اثر بمباران شيميايي و شهادت والدين، تنها مانده است. فصل سوم، توصيفي از حلبچه (پس از بمباران شيميايي) و اجسادي است كه در اثر بمباران شيميايي هر كدام به گونه اي به شهادت رسيده اند. فصل چهارم، كوچ دسته جمعي باقي مانده ي مردم حلبچه به سمت ايران است. و فصل پنجم نيز شرح مجلس ختمي است در مسجد حلبچه.
تهران: وزارت ارشاد اسلامي، اداره كل انتشارات و تبليغات، 1361.
92 ص.: مصور، عكس، نقشه، (بخش رنگي).
عنوان پشت جلد به انگليسي:Hoveizeh, The Martyred City
كتابنامه: به زبانهاي فارسي، عربي و انگليسي.
اين كتاب به مناسبت دومين سالگرد جنگ تحميلي عراق عليه ايران منتشر شده است.
مندرجات: نگاهي كوتاه به هويزه؛ سابقه تاريخي؛ موقعيت جغرافيايي؛ جغرافياي انساني؛ تأسيسات و مراكز فرهنگي و آموزشي؛ حماسه هويزه.
متن كتاب «هويزه شهر شهيد» به سه زبان فارسي، عربي و انگليسي چاپ شده است. اين كتاب شهر هويزه را از نظر سابقه تاريخي و موقعيت جغرافيايي و انساني به اجمال توصيف كرده است. همچنين اشاره اي به اولين حمله نيروهاي عراقي به اين شهر در تاريخ 6 / 7 / 59، مقاومت دليرانه مردم و رزمندگان، محاصره و اشغال آن توسط عراقي ها به مدت 16 ماه شده است. در طي اين حملات، صدمه هاي فراواني به آثار تاريخي و مذهبي شهر هويزه و مراكز و تأسيسات آموزشي و فرهنگي وارد
آمد و اكثر آنها ويران گرديد. اين كتاب حاوي 35 قطعه عكس در زمينه راهپيمايي مردم قبل از شروع جنگ، در جريان انقلاب اسلامي، تخريب شهر، عمليات بازسازي و نوسازي و نقشه هاي هوايي شهر اهواز، شهر هويزه، استان خوزستان و ايران است.
تهيه و تنظيم ستاد برگزاري مراسم دهه فجر انقلاب اسلامي.- تهران: ستاد برگزاري مراسم دهه فجر انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1361.[18 ، 143] ص.: مصور، عكس (بخش رنگي).
عنوان روي جلد: يادواره فجر: چهارمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي ايران بهمن ماه 1365.
مندرجات: مقدمه؛ تصاوير؛ يادواره فجر؛ جنگ تحميلي؛ ديدارها و ديدگاهها؛ عملكرد امپرياليسم؛ شعر انقلاب؛ بازرگاني خارجي؛ واكنش سريع؛ جنگ به روايت تصوير.
اين مجموعه، اخبار دهه ي فجر چهارمين سالگشت پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي را در دو بخش ارائه مي دهد. يادواره ي فجر شامل: «برگزاري مراسم دهه ي فجر، ميهمانان خارجي و نمايشگاههاي دستاوردهاي انقلاب اسلامي» است. صحنه هايي از جنايات صدام، پيامهاي حضرت امام (ره) و ديگر شخصيتها همراه با تصاويري از رژه نيروهاي مسلح و جشنواره ي فجر نيز در كتاب ديده مي شود، بخش جنگ تحميلي شامل شرح حضور گسترده ي مردم ايران در صحنه و حمايتهاي امريكا از عراق (در قالب كمكهاي مالي و تسليحاتي) است. عناوين اين بخش عبارتند از: «دسيسه هاي نابودي انقلاب اسلامي، عراق كانديداي امپرياليسم، جمهوري اسلامي، آغاز هجوم و آينده ي جنگ و وظيفه ما». در بخش پاياني (جنگ به روايت تصوير) نيز تصاويري از تخريب مناطق مسكوني، حضور رزمندگان در جبهه ها و پشتيباني مردم از دفاع مقدس (با اعزام كمكها و نفرات به جبهه) چاپ شده است.
[ صفحه 336]
تهران: كانون نشر فرهنگ انقلاب اسلامي ايران، (چاپ اول): 101.1360 ص.: مصور (سياه و سفيد).
شمارگان: 100000 نسخه.
كتاب حاضر شامل مجموعه اي از نود طرح و كاريكاتور برگزيده ي است كه درباره ي صدام و جنگ تحميلي عراق عليه ايران كشيده شده اند. برخي از تصاوير داراي
عناوين و موضوعات خاص هستند؛ موضوعاتي از قبيل: «حمايت آمريكا، روسيه و فرانسه و از صدام؛ حمايت كشورهاي حوزه خليج فارس از صدام؛ فروش اورانيوم توسط چين به عراق؛ صدام، مترسك و عروسك خيمه شب بازي؛ صدام در قالب يزيد و هيتلر و چنگيز؛ صدام و مردم عراق؛ صدام به شكل حيواني درنده خو؛ صدام و كارتر؛ صدام و ريگان؛ صدام و عمو سام؛ مسلمان نمايي صدام؛ صدام و بازديد از جبهه؛ حقوق بشر و صدام؛ ميراژهاي فرانسه؛ صلح با صدام؛ مفسد في الارض؛ صدام و منافقان؛ و...» امضاء و نام كاريكاتوريست، زير برخي از تصاوير ديده مي شود.
محسن نوري نجفي.- تهران: برگ، (چاپ اول): 1370.
يك جلد (بدون صفحه شمار)، تمام طرح (سياه و سفيد).
عنوان ديگر: حجم مجروح، مجموعه كاريكاتور.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «حجم مجروح»، مجموعه ي 77 كاريكاتور از «محسن نوري نجفي» با موضوعها و مفاهيم متعدد اجتماعي، سياسي، اخلاقي، فرهنگي و... است. تعدادي از طرحها درباره ي شهادت، شهيد، جنگ و عواقب و پيامدهاي آن هستند. تصاوير بدون شرح يا زيرنويس ارائه شده اند. برخي از تصاوير در دو صفحه به چاپ رسيده اند و برخي نيز فاقد امضاء هستند. كتاب، فهرست تصاوير و ارجاعهاي مربوطه را ندارد.
مسعود شجاعي طباطبايي.- تهران: برگ، (چاپ اول): 77.1371 ص.: تمام طرح (سياه و سفيد).
عنوان روي جلد: مجموعه اي از كاريكاتورهاي مسعود شجاعي طباطبايي.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي از 77 كاريكاتور از «مسعود شجاعي طباطبايي» با مضامين و مفاهيم متعدد اجتماعي، سياسي، فرهنگي، اخلاقي و... است. كاريكاتورها فاقد شرح و زيرنويس و يا عنوان خاص هستند. كتاب فاقد فهرست تصاوير و ارجاعهاي مربوطه است. تعدادي از كاريكاتورها درباره ي جنگ و پيامدهاي آن و نيز ظلم و ستم وارد شده بر مردم و بمباران مردم بيدفاع هستند.
[ صفحه 337]
عباس فلاحتي.- تهران: ستاد كل رسيدگي به امور آزادگان، معاونت امور فرهنگي،[؟137].138 ص.: مصور (رنگي).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر آثار هنرمند آزاده اي است كه با زبان تصوير (نقاشي) لحظات كشاكش نبرد با دشمن را، از زمان آغاز تهاجم هوايي تا بازگشت آزادگان به ميهن اسلامي، به ما نشان مي دهد. در نقاشي هاي او، اوضاع پشت سنگرها، لحظه ي اسارت و مقاومت و ايثار رزمندگان اسلام در اردوگاههاي عراق به تصوير كشيده شده است. در زير هنر نقاشي، موضوع مربوطه و شرح مختصري درباره ي آن واقعه نيز ارائه شده است.
ايرج اسكندري.- [بي جا]: سازنان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 96.1370ص.: مصور (بخش رنگي).
طراح روي جلد: ايرج اسكندري.
عنوان پشت جلد به انگليسي: A Collection of Designs and Painting by Iradj Eskandari, 1973-1989
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب حاضر، شامل 96 تصوير نقاشي (آبرنگ، مداد رنگي، خودكار، رنگ روغن، قلم فلزي روي مقوا، پاستيل و...) با موضوعها و مفاهيم متفاوت است. برخي از تصاوير كتاب، رنگي است. در زير هر تصوير، اطلاعاتي (شامل عنوان، نوع نقاشي و ابعاد آن و سال ترسيم)، به دو زبان فارسي و انگليسي ارائه شده است. كتاب، فاقد فهرست تصاوير و ارجاعهاي مربوطه است. برخي از تصاوير كتاب مربوط به دفاع مقدس و درباره ي «لحظه ي اعزام، نشانه روي دشمن، مجروح جنگي، گفتگوي رزمندگان با يكديگر، لحظه ي عزيمت براي نبرد، شهادت، پيرمرد رزمنده، آوارگان جنگ، نبرد، نماز رزمندگان، سوگواري مادر بر فرزند شهيد، سنگر، جانبازان، شهر خرمشهر، پيروزي در جنگ، لحظه ي شهادت، پناهگاه در هنگام بمباران دشمن، مقاومت، متجاوزان و...» هستند.
[ صفحه 338]
هنر، نقاشي ديواري
ناصر پلنگي.- قم: حوزه علميه قم، دفتر تبليغات اسلامي، بخش فرهنگي و هنري، (چاپ اول): 1364.[40 ص.، بدون شماره گذاري]: تمام طرح (برخي رنگي).
كتاب «نقاشي ديواري: مسجد جامع خرمشهر» در سه بخش تنظيم شده است. بخش اول، مجموعه ي تعدادي از نقاشي هاي ديواري رنگي و سياه و سفيدي است كه بر ديوارهاي مسجد جامع خرمشهر كشيده شده اند و داراي عناوين مختلفي هستند؛ از جمله «لبيك يا خميني (رمز عمليات)؛ از تبار حسين (ع)؛ مسجد، مجاهدپرور است؛ خون شهيد بر روح انسانها تأثيري جاودانه دارد؛ شهيد همواره شاهد است؛ نيروي ايمان، بزرگترين سلاح است و رمز پيروزي (وحدت، مكتب، رهبري)». برخي از عناوين بخش دوم، [با نام «يا زهرا (س)»] عبارتند از: «يا زهرا (س) (رمز عمليات)؛ صبر ما برآمده از ايمان است؛ در سوگ شهيدان؛ از تبار زينب (س)؛ همسر شهيد؛ زينب گونه هاي به خون غلتيده؛ نماز بر خاك شهيد؛ يا علي بن ابي طالب (رمز عمليات بيت المقدس) و يا مهدي عج (رمز عمليات)». در بخش پاياني، طراحي هاي كلي تعدادي از نقاشي هاي ديواري آمده است.
[ صفحه 339]
ابراهيم حاتمي كيا؛ تصاوير از: ميترا محسني.- تهران: كانون فرهنگي ايثارگران (چاپ سوم): 134.1377 ص. [16]: تصوير.
طراح روي جلد: علي وزيريان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Crystal Agency
اين كتاب در سال 1380 توسط انتشارات فرهنگ كاوش در 112 صفحه با فروست «مجموعه فيلمنامه؛ 10» نيز منتشر شده است.
در «آژانس شيشه اي»، عباس رزمنده ي ديروز و كشاورز امروز - به همراه همسرش براي مداوا به تهران مي آيد و با كاظم (همرزم سابق خود) و همسرش روبه رو مي شود. عباس به سبب وجود
تركشي در بدن، با عمل جراحي دشوار و پرمخاطره اي روبه رو است و پزشك معالج معتقد است بايد هر چه سريعتر براي معالجه به خارج از كشور برود و تا مرحله ي جراحي نيز نبايد به هيچ وجه عصباني شود تا از حركت تركش جلوگيري شود. كاظم براي كمك به عباس به همه جا رومي آورد، اما با ناكامي روبه رو مي شود. عاقبت پس از گروگان گيري در يك آژانس موفق مي شود عباس را سوار هواپيما كند، ولي بر فراز آسمان، عباس شهيد مي شود.
فيروز زنوزي جلالي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 85.1375 ص.، [10] ص.: مصور، عكس.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: فيلمنامه؛ 4).
عنوان پشت جلد به انگليسي:The Mirror And the Swamp Script.
طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
شمارگان: 3300 نسخه.
در اين فيلمنامه، دختري به نام نساء در انتظار بازگشت نامزد خود (احمد) از جبهه است. احمد در نيروي دريايي مشغول خدمت است. ناوي كه در احمد در آن خدمت مي كند، غرق مي شود. بسياري غرق مي شوند و اجسادشان از آب گرفته مي شود، ولي اثري از احمد به دست نمي آيد. نام او در ميان اسامي اسرا نيز ديده نمي شود. مدتي مي گذرد، خواستگارهايي براي ازدواج با نساء مي آيند، ولي نساء قبول نمي كند. قاسم كه دلباخته ي نساء است به جبهه مي رود. روزي جسدي را به عنوان جسد احمد به مرداب مي آورند. نساء به نشانه ي عزا لباس سياه بر تن مي كند، ولي هنوز در انتظار نامه هاي احمد است؛ نامه هايي كه احمد در رؤيايش براي او فرستاده است. در پايان، احمد در حالي كه سر و دستش هنوز باندپيچي شده
است، با دسته گلي وارد مرداب مي شود.
ابراهيم حاتمي كيا.- تهران: فرهنگ كاوش، (چاپ اول): 1380.
96 ص.- (... مجموعه فيلمنامه؛ 6).
عنوان پشت جلد به انگليسي: From Karkheh to Rhein
شمارگان: 3300 نسخه.
[ صفحه 340]
چاپ قبلي: كانون فرهنگي، علمي و هنري ايثارگران، 1372.
كتاب «از كرخه تا راين» فيلمنامه ي فيلمي به همين نام از ساخته هاي «ابراهيم حاتمي كيا» است. فيلمنامه، شامل سكانس هاي متعدد از ابتدا تا انتهاي فيلم است. در اين فيلمنامه ي شخصيت اصلي فيلم، يك جانباز شيميايي به نام سعيد است كه همراه عده ي ديگري از جانبازان، براي معالجه به آلمان اعزام شده اند. سعيد پس از معالجات، بينايي خود را بازمي يابد ولي مشخص مي شود كه در اثر همان مواد شيميايي، به سرطان خون مبتلا شده است. در پايان فيلم، سعيد به دليل سرطان خون به شهادت مي رسد. فيلم، تأثير شخصيت سعيد را بر اطرافيان خود به تصوير مي كشد.
مرتضي آويني.- تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1380. 22[2] ص.: عكس، نمونه.
شمارگان: 5500 نسخه.
كتاب، حاوي قطعات ادبي است كه در برنامه ي روايت فتح درباره ي جبهه پخش شده است. خطاب اصلي اين متن ها و نوشتار، منطقه و پادگان «دوكوهه» و متن كتاب، واگويه هاي شهيد آويني با «دوكوهه» است. در كتاب ضمن ارائه تصاويري از پادگان دوكوهه و حضور رزمندگان در آنجا، به وصف دوران جنگ و زماني مي پردازد كه در اين مكان رزمندگان و فرماندهاني چون حاج همت، دستواره، حاج عباس كريمي، اسكندري، چراغي،... با نجواهاي عاشقانه شبانه خود ايام را مي گذراندند و از زماني كه از اين مكان رزمندگان به سوي مناطق عملياتي حركت مي كردند ياد مي كند. شهيد آويني در اين
گفتگو از ياران گذشته «دوكوهه» مي گويد كه با چه اخلاصي قدم در راه حق گذاشته و به ديدار محبوب رسيدند. همچنين، با نجواهاي عارفانه خود، ياد ايام خوش گذشته را كه پادگان دوكوهه مهماندار جمع شهدا و عاشقان خدا بود ذكر مي كند و در ضمن آن پادگان دوكوهه را مغموم مي پندارد كه اينك همچون مكاني مخروبه رها شده است.
ابراهيم حاتمي كيا تهران: كانون فرهنگي، علمي و هنري ايثارگران، 1375.
67 ص.: [12] ص.: تصوير: عكس.
طراح روي جلد: علي وزيريان.
تصاوير اين كتاب از «ميترا محاسني» مي باشد.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Minoos Tower Swript.
فيلمنامه ي «برج مينو»، داستان از خودگذشتگي رزمندگاني است كه در برابر چشم دشمن و روبه روي دكل ديده باني آنها دكلي بلندتر براي ديده باني برپا مي كنند؛ دكل ققنوس! و پيمان مي بندند كه هريك از آنها زنده اند، اقدام به جمع كردن دكل بكند و در غير اين صورت خانواده يا بازماندگان آنها اين مهم را انجام دهند. موسي تنها بازمانده ي اين گروه است. و با مينو، خواهر منصور، (فرمانده ي گروه) پيوند زناشويي بسته و درست روز ازدواجشان، يك پيك اين پيمان را به او يادآور مي شود. موسي يادآوري را ناديده مي گيرد و با مينو عازم مسافرت به اصفهان مي شود ولي دست تقدير قويتر است و در نهايت، آن دو سر از جزيره مينو درمي آورند و در نخلستان جزيره، «ققنوس» را مي بينند و... حوادثي روي مي دهد كه در نهايت آنها تصميم مي گيرند دكل را باز كرده برچينند تا خطر فروافتادن آن از بين برود و آرامش برقرار شود.
[ صفحه 341]
ابراهيم حاتمي كيا.- تهران: كانون فرهگي، علمي و هنري ايثارگران، 1374.
103 ص.
عنوان به انگليسي: (The Sweet Scent of Joseph,s Cloack (Script
ويرايش دوم اين اثر توسط همين ناشر در سال 1377 در 103 صفحه و 15 صفحه تصوير منتشر شده است.
بوي پيراهن يوسف فيلمنامه اي جهت به تصوير كشيدن انتظار خانواده هاي اسيران براي آزادي و بازگشت آنها به
ايران است. خواهري به اميد ديدن برادر اسيرش كه گمان مي كند آزاد خواهد شد، به ايران برمي گردد و زندگي اش با زندگي پيرمردي پيوند مي خورد كه راننده ي تاكسي است و او را از فرودگاه به منزل مي رساند و خود نيز پسر اسيري دارد. جستجوي آنها براي پيداكردن ردپايي از يوسف، (پسر راننده) و خسرو (برادر دختر)، آنها را درگير مسائل و رويدادهايي مي كند. «اميدوار شدن و سپس مأيوس شدن آنها از ديدار اسيران و برخوردي كه با دو جانباز دارند و درك مسائل و مشكلات آنها» طي داستان نشان داده مي شود. انتظار آنها براي ديدار عزيزانشان لحظه به لحظه بيشتر مي شود و حوادث نيز به برافروخته شدن اين اشتياق كمك مي كنند. در اين بين، پرس وجوي هاي آنان از آزادگاني كه به تازگي وارد ميهن شده اند، باعث آشنايي خواننده با شخصيت دكتر - خسرو - مي شود. در انتها، به صورت كاملا اتفاقي، در مرز و هنگام ورود آزادگان به كشور، ديداري بين خواهر، راننده و پسرش (كه يك دستش را نيز از دست داده است (رخ مي دهد. او دكتر را از روي عكسش مي شناسد و نويد آمدن او را مي دهد.
رحيم مخدومي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1372.
112 ص.: (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Thirsty,Script
اين فيلمنامه به حزب وحدت اسلامي افغانستان تقديم شده است.
داستان فيلم در جبهه هاي جنوب و افغانستان اتفاق مي افتد و فعاليتهاي رزمنده اي به نام عبدالرحيم را نشان مي دهد. او قبلا كارگر ساده اي در يك گاوداري بوده و بعدها در افغانستان خدمت كرده است. عبدالرحيم در جبهه تيرانداز آرپي جي
بود و از رزمندگان شجاع به شمار مي آمد. در حين حمله، پاي عبدالرحيم قطع مي شود و يكي از رزمندگان، آن را پانسمان مي كند. عراق بمب شيميايي مي اندازد. يكي از رزمندگان ماسك ندارد. عبدالرحيم ماسك خودش را با اصرار به او مي دهد. اكنون او در اثر حمله ي شيميايي مجروح شده است. او را با آمبولانس به عقب مي برند. در همان حال، گذشته ي عبدالرحيم را در كنار فرمانده، در افغانستان، نشان مي دهد. در صحنه ي بعد، عبدالرحيم در بيمارستان است و دستگاه تنفس مصنوعي به صورت دارد. مادر به ملاقات او مي آيد. عبدالرحيم دست مادر را مي بوسد. حال عبدالرحيم وخيم است. او در بيمارستان شهيد مي شود و همانجا تشييع مي شود. اكثر تشييع كنندگان افغاني هستند.
فريدون خسروي.- اصفهان: لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 184.1376 ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه، آثار؛ 56).
مندرجات: تنديس آهنين؛ فرمان يازدهم؛ حرف ربط.
كتاب، شامل سه فيلمنامه است. هر فيلمنامه، شامل سكانس ها همراه متن و ديالوگ مربوطه است. در «تنديس آهنين»، موضوع پايان نامه ي دانشجوي رشته ي عكاسي، زندگي رزمنده اي است. خواهر وي نيز، كه دانشجوي پيكرتراشي است، تنديس علي، همرزم حسين خرازي را مي سازد. علي بارها زخمي مي شود و در حالي كه زن و
[ صفحه 342]
فرزندانش در اتاق محقري زندگي مي كنند، او دائما در جبهه است و سرانجام نيز به شهادت مي رسد. در پايان، تنديس علي همراه عكسهاي گرفته شده، براي دفاع از پايان نامه، در سالن آمفي تئاتر دانشكده ارائه مي شود. در «فرمان يازدهم» ناصر ورزشكاري است كه به دليل همراهي محموله اي براي جبهه ي كردستان، در مسابقه ي
نهايي حاضر نمي شود و منصور راننده كاميوني است كه براي يازدهمين بار محموله اي را به جبهه مي برد. در بين راه، ضد انقلاب براي متوقف كردن كاميون، منصور را هدف قرار مي دهند، ولي ناصر جلوي راننده قرار مي گيرد و... محموله به مقصد مي رسد. در «حرف ربط»، فردي به نام «حرف ربط» در جبهه وظيفه ي نامه رساني را بر عهده دارد. در اين راستا، هنگام انجام وظيفه، زبان گويا، محتواي هر نامه را مي خواند.
ابراهيم حاتمي كيا.- تهران: فرهنگ كاوش، (چاپ اول): 72.1380 ص.- (مجموعه فيلمنامه؛ 11).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Red Ribbon
طراح روي جلد: حميد كريلي.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب، متن فيلمنامه «روبان قرمز» است. داستان در يك منطقه ي مسكوني، در جنوب كشور اتفاق مي افتد و قاسم، محبوبه و جمعه، شخصيتهاي اصلي فيلمنامه هستند. قاسم، تخريبچي و مأمور پاكسازي ميدان مين باقي مانده از دشمن است. «محبوبه»، دختري از ساكنان آن آبادي و «جمعه»، مهاجري افغاني است. محبوبه يك تانك غنيمتي دشمن را مي يابد و با توافق با جمعه، قاسم را وامي دارند تا بيخبر از قصد آنها، ميدان مين را، به اندازه ي عبور تانك، پاكسازي كند، تا شايد با تحويل آن به دشمن پولي به دست آورند. ولي قاسم به محبوبه دل مي بندد و اين امر باعث تغيير قصد محبوبه در لحظات پاياني مي گردد. «جمعه» تانك را از ميدان مين عبور مي دهد، ولي انفجار يك مين تانك را از كار مي اندازد و جمعه ناكام مي ماند. در پايان، قاسم و محبوبه به جمعه كه در حال ترك منطقه است، مي نگرند و به هم لبخند مي زنند.
سعيد حاج ميري؛ ويراستار: حسين فرخي.- تهران: سازمان سينمايي سبحان، 123.1368 ص.: مصور.
مكان داستان سرزمين خورشيد، ارتفاعات برف گير غرب كشور و پايگاهي در خطوط مقدم جبهه، (قله «كمر سياه») است. رزمندگان ايراني با كمبود مهمات مواجه شده اند. پس از رسيدن به مهمات، به دليل حملات زياد دشمن، تصميم گرفته مي شود به قله كمر سياه حمله كرده، و آن را فتح كنند. رزمندگان به پنج دسته تقسيم مي شوند و قرار مي شود هر دسته پس از رسيدن به بالاي
قله علامت دهند. گروه خطشكن جلو مي رود و دسته ها به طرف بالا حركت مي كنند. حسين و بيسيم چي - كه در يك گروه هستند - جلو مي روند. گروه دو جلو مي رود و علي زخمي مي شود. صداي سوت خمپاره اي مي آيد. تركش خمپاره غلامرضا را از ناحيه ي كمر مجروح مي كند. حسين و حميد نيز در راه رسيدن به قله به شهادت مي رسند. شليك همزمان پنج منور سبز رنگ بر فراز قله حكايت از فتح آن دارد، و... جاي شهيدان خالي است.
[ صفحه 343]
احمدرضا درويش.- تهران: كانون فرهنگي، علمي و هنري ايثارگران، (چاپ اول): 262.1376 ص.: مصور، عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Land of Sun
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: مقدمه؛ فيلمنامه؛ آلبوم تصاوير؛ گفت وگو.
اين كتاب، فيلمنامه فيلم «سرزمين خورشيد» است. هانيه يك پرستار است كه در يك زايشگاه كار مي كند. با حمله ي عراق به خرمشهر، وي همراه با عده اي از كودكان نوزاد تصميم به فرار از شهر مي گيرد. در راه با مشكلات زيادي روبه رو مي شود. تا اين كه همراه با چند تن ديگر سوار يك قايق شده و در درون نيزارها حركت مي كند. از بين تمام افراد ساكن در قايق نه تنها هانيه و آقاي كسرا و يك نوزاد زنده باقي مي ماند. آخر فيلم هم با آزادسازي خرمشهر به پايان مي رسد. بخش بعدي يك گفتگو است كه حالت مصاحبه دارد و طي، آن سخناني از كارگردان فيلم نقل مي شود.
محمد نوري زاد.- تهران: برگ، (چاپ اول): 155.1368 ص.: مصور، عكس بالاي عنوان: فيلمنامه.
طراح روي جلد: حبيب صادقي.
شمارگان: 6000 نسخه.
اين كتاب، فيلمنامه ي فيلم «شليك در آشيانه ي كركس» و شامل ديالوگها و صحنه هاي متعدد خارجي و داخلي مربوط به مناطق عملياتي است. داستان فيلم مربوط به عمليات برون مرزي «فتح يك» در عمق دويست كيلومتري خاك عراق است كه منجر به آزادسازي شهر كركوك شد. طي داستان، چند گروه از نيروهاي ايراني همراه با پيشمرگان كرد عراق و دو برادر فيلمبردار با سختيها و مشقتهاي فراوان، با پايگاههاي نظامي متعدد موجود در مسير، (از جمله، قرارگاه منافقين در عراق) درگير شده، آنها را به تصرف خويش درمي آورند. طي
درگيري، يك فيلمبردار شهيد مي شود و برادر ديگر كه فردي ترسو بوده، در جريان اين وقايع شجاعت يافته، به ادامه ي فيلمبرداري و كمك به رزمندگان مشغول مي شود. در پايان، شهر كركوك از وجود بعثيون و منافقان پاكسازي شده، با جشن و شادي ازدواج اهالي محل، زندگي، رنگ تازه اي به خود مي گيرد.
نويسنده اسماعيل همتي.- تهران: چوگان، (چاپ اول): 152.1378 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب در سال 1377 توسط انتشارات فتح و در سال 1378 توسط انتشارات محيا نيز چاپ شده است.
مندرجات: خرمن ها نبايد بسوزند؛ برادر ارجمند؛ دوربين امانتي؛ صداها؛ بر چشم بد لعنت.
كتاب «صداهاي كوچه هاي نرگسها» شامل پنج فيلمنامه است كه يكي از آنها با دفاع مقدس ارتباط دارد. فيلمنامه «برادر ارجمند»، داستان زندگي پسري به نامه عباس و برادر وي (عبدالله) از سربازان جبهه هاي جنگ، است. عباس دانش آموز دبيرستاني است كه در يكي از شهرستانهاي استان سمنان تحصيل مي كند و شديدا نيازمند پول است. او براي برادر خود در جبهه نامه مي نويسد تا از او تقاضاي پول نمايد. ولي در جريان ارسال نامه حوادثي رخ مي دهد كه وي با اداره ي پست درگير مي شود. قصه عباس، يك ماجراي انساني است كه با وجود داشتن
[ صفحه 344]
برادري در جبهه شديدا از مسائل مالي رنج مي برد. در پايان، برادر وي براي ديدنش به دبيرستان مي آيد.
ابراهيم حاتمي كيا.- تهران: فرهنگ كاوش، (چاپ اول): 48.1380 ص.- (مجموعه فيلمنامه / ابرهيم حاتمي كيا؛ 1).
طراح روي جلد: حميد كريلي.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Short films
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب حاضر، شامل سه فيلمنامه با محتواي جبهه و جنگ است. «طوق سرخ»، جبهه رفتن نوجوانان و مسأله ي جلب رضايت والدين در سالهاي جنگ را بازگو مي كند. در اين فيلمنامه، پرنده اي زخمي كه به زحمت خودش را از منطقه ي جنگي به پشت جبهه رسانده، به كمك نوجواني كه قصد رفتن به جبهه را دارد، مي شتابد و
باعث رفتن او به جبهه مي شود. «تربت» ماجراي رزمنده اي است كه با خاك جبهه، براي مادرش مهر مي سازد و به همراه نامه اي كه براي وي مي فرستد، اوضاع جبهه را بازگو مي كند. «صراط» ماجراي رزمنده ي مجروحي است كه بر روي تخت بيمارستان خاطرات گذشته و برخورد با مادر با واقعيت پاهاي قطع شده اش را مرور مي كند.
ابراهيم حاتمي كيا.- تهران: اميركبير، (چاپ اول): 100.1367 ص.
عنوان روي جلد: فيلمنامه فرمان موج
شمارگان: 1100 نسخه.
مندرجات: فرمان موج؛ ديده بان.
در «فرمان موج» حاج قاسم و عده اي از رزمندگان در يكي از جبهه هاي جنوب به شدت تحت فشار بوده اند و اكنون منتظر رسيدن قواي تازه نفس مي باشند، حاج قاسم براي جلوگيري از حمله مجدد عراقي ها و پس از رسيدن فقط يك گردان كمكي، با طرح يك نقشه ي حساب شده و دقيق، در دل شب و با توكل به خدا و هدايت امواج، در انجام پاتك پيشدستي كرده، پل ارتباطي عراقي ها را تخريب مي كند. و سپس در كمال آرامش در قايق به اداي فريضه ي نماز مي پردازد. در داستان «ديده بان»، «عارفي»، جواني است كه با حمل چند موشك آرپي جي به زحمت خود را به خط مقدم جبهه مي رساند. خط زير آتش شديد دشمن قرار دارد و همرزمان نيز با كمبود مهمات روبه رو هستند. عارفي با دوستش عباس به گوشه اي از خاكريز، به نزديكترين محل خط عراقي ها، مي رود. دشمن آن دو را مي بيند و محاصره مي كند. او تلاش مي كند گراي صحيح محل عراقي ها را براي شليك به فرمانده بدهد و سرانجام با شهادت عباس، عارفي با دادن گراي دقيق محل خود (كه به تصرف عراقي ها درآمده است)، باعث كشته
شدن تعداد زيادي از افراد دشمن مي شود و خود نيز شهيد مي شود.
حميد بهمني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 48.1371 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ فيلمنامه؛5).
عنوان روي جلد: بي نام و نشان.
عنوان پشت جلد به انگليسي. [Ananymous [screen play
[ صفحه 345]
اين فيلمنامه بر اساس داستان «زيباترين شعر» است از كتاب مجموعه داستان مقتل (از محمد بكايي) نوشته شده است.
فيلمنامه «بي نام و نشان» شامل دو اپيزود است. در عقبه ي خط، حاج اكبر، سيد مجتبي و علي اصغر با هم هستند. تلفن صحرايي زنگ مي زند و حاج عسگر، فرمانده، از سيد مي خواهد همراه يك گروه مأموريتي را در خط اول انجام دهند. سيد همراه علي اصغر و سعيد مي رود، ولي عراقي ها متوجه مي شوند و سيد بر اثر اصابت تركش خمپاره شهيد مي شود و علي نيز با تير قناسه به شهادت مي رسد. عده اي شهدا را به عقب مي برند. رزمنده اي قناسه چي عراقي را هدف قرار مي دهد. پيشاني بندي كه متعلق به ايراني ها و در درست سرباز عراقي بود، به آب مي افتد و آب رنگ خون مي گيرد و سياهي به سپيدي تبديل مي شود. اپيزود دوم: پيدا شدن يك پاي مصنوعي له شده سؤالي ايجاد مي كند. ولي با اطلاع از گم شدن حاج اكبر جواب تا حدودي داه مي شود. ابراهيم، فرمانده ي گروه، اصغر پسر حاج اكبر را مأمور يافتن پدرش مي كند. اما در اين مأموريت اصغر به همراه دوستانش شهيد مي شوند. حاج اكبر نيز پس از چند روزي مخفي شدن در نفربر و به هلاكت رساندن بسياري، به دست يك سرباز عراقي كشته مي شود و سرباز عراقي هم قبل از پياده شدن از نفربر، به
هلاكت مي رسد.
داود اميريان.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1374.
72 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ فيلمنامه؛ 4).
عنوان روي جلد: تندرهاي ابابيل
عنوان پشت جلد به انگليسي:The Thunders of the Swallows
در كتاب حاضر متن و گفتگوهاي فيلم «تندروهاي ابابيل»، به ترتيب سكانسهاي فيلم، ارائه شده است. هر سكانس نيز شامل نام منطقه و زمان (صبح، ظهر، شب)، همراه با متن و ديالوگهاي مربوطه است. موضوع فيلم، ماجراي يك ديده بان به نام جعفر است. او با همسر دوست ديده بان شهيدش، كه فرزندي از او دارد، ازدواج مي كند. ناصر، برادر همسرش، فيلمبردار است. جعفر در جبهه مجروح مي شود و پس از مدتي، همراه ناصر براي انجام مأموريتي به جبهه مي رود. آنها براي گرا دادن به توپخانه جهت انهدام سكوهاي پرتاب موشك «اسكادبي» به اتفاق مهدي و هادي، دو رزمنده ي ديگر، حركت مي كنند. هادي و مهدي، در درگيري با منافقين، به شهادت مي رسند و در پايان، هنگام انهدام سكوي پرتاب موشك، ناصر و جعفر نيز در حالي كه نارنجك در دست دارند، به نيروهاي بعثي و منافقين يورش مي برند كه همزمان با انفجار سكوي پرتاب، شماري از نيروهاي دشمن را هلاك كرد، خود نيز شهيد مي شوند.
نوشته عباس رافعي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 79.1372 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Screenplay: A Jounrney with no Return
شمارگان: 3300 نسخه.
اين فيلمنامه، درباره ي حمله ي منافقين به شهر كرمانشاه - پس از پذيرش قطعنامه ي 598 - و عمليات «مرصاد» (جهت دفع حمله ي آنها) است. «علي» سروان
خلبان هوانيروز است. با شروع آماده باش، با هلي كوپتر به جنگ منافقيني مي رود كه در حال فرار به «كرند» و «اسلام آباد» هستند. هلي كوپتر علي سقوط مي كند و او و همراهش، «سيد»، اسير منافقين مي شوند. يكي از منافقين - به نام «فريده»، كه دختر عموي علي و قبلا نامزد او بوده است - تصميم به نجات آنها مي گيرد. آنها پس از پوشيدن لباس كردي، همراه با فريده به راه مي افتند. او در راه، نحوه ي
[ صفحه 346]
فريب خوردن و پيوستن خود را به جمع منافقين (از هنگامي كه براي ادامه ي تحصيل به خارج رفته بود) تعريف مي كند. در بين راه به منافقين ديگري كه قصد حمله به آن ها را دارند برخورد مي كنند. فريده به سوي آنها تيراندازي مي كند و علي و دوستش را نجات مي دهد، ولي خودش كشته مي شود. علي و دوستش پس از ماجراهايي، نجات پيدا مي كنند.
مهدي عبداللهي.- تهران: مؤسسه فرهنگي و هنري ضريح، (چاپ اول): 60.1376 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
ماجراي فيلمنامه درباره ي مادر رزمنده اي است كه روزي خود و فرزندانش (دو دختر و يك پسر) را از راه قاليبافي تأمين مي كند. وي براي تدارك عروسي پسرش كه در جبهه است، قالي بافته شده را به فرد كلاهبرداري مي فروشد كه با دست چك گمشده اي اقدام به خريد مي كند. او پس از اين كه چك برگشت مي خورد، به دنبال يافتن فرد كلاهبردار به كرمان و تهران سفر مي كند و با كمك پسرش و دوست صميمي وي، كه شخصي جانباز است، در تهران به جستجو مي پردازد. آنها سرانجام، فرد كلاهبردار را مي يابند و به نيروهاي انتظامي تحويل
مي دهند.
نوشته رضا مقصودي؛ به روايت كمال تبريزي؛ عكس: حافظ احمدي.- تهران: توفيق آفرين، (چاپ دوم): 208.1380 ص.: مصور، عكس (رنگي).
طرح روي جلد: بهزاد خورشيدي.
شمارگان: 3000 نسخه.
«شيدا» فيلمي است به كارگرداني «كمال تبريزي» و بازيگري «ليلا حاتمي»، پارسا پيروزفر، بهزاد فراهاني، ناديا دلدار گلچين، محمدرضا شريفي نيا، كمند اميرسليماني، و...». فيلمنامه درباره ي جواني به نام فرهاد، از خانواده اي ثروتمند است. در دوره ي سربازي، پدر، با كمك افرادي، او را پشت جبهه مي فرستد، ولي او به عنوان پيك، به خط مقدم جبهه رفته، او مجروح شده، بدون اطلاع والدين در بيمارستان بستري مي شود. در بيمارستان، پرستاري به نام «شيدا»، از او مراقبت كرده، برايش قرآن مي خواند. پس از بازگشت، خانواده، او را با دختر ثروتمندي نامزد مي كنند. ولي به علت جراحت و عفونت آن، دختر نامزدي را پس مي گيرد. فرهاد به بيمارستان مي رود و شيدا او را بازمي يابد. در پايان، فرهاد به شهادت مي رسد و عشق آن دو آسماني مي شود.
محمد نوري زاد.- تهران: برگ، (چاپ اول): 1367.[88] ص.
طراح روي جلد: حميد شريفي.
شمارگان: 6000 نسخه.
كتاب حاضر متن فيلمنامه ي «طليعه ي سبز» است. حسين پسر چهارده ساله اي است كه در «دوران انقلاب، دوران فعاليت فدائيان اسلام (نواب صفوي و يارانش)، دوران مدرس، دوران غيبت امام زمان (عج)، دوران حادثه ي كربلا و اسيري فرزندان و خاندان امام حسين (ع) و زمان حادثه روبرو شدن راهب دير با سر بريده ي امام حسين (ع) (كه در هنگام سفر كاروان كربلا به سوي شام اتفاق مي افتد)» حضور مي يابد و در پايان فيلمنامه نيز در هيأت رزمنده ي بسيجي ظاهر مي شود كه با همرزمانش ادامه دهنده ي
راه امام حسين (ع) و مبارزه با ظلم و جور هستند.
[ صفحه 347]
نويسنده: كمال تبريزي؛ ويرايش حسين فرخي.- [تهران]: سازمان سينمايي سبحان، (چاپ اول): 116.1368 ص.
اين فيلمنامه به دانشجو «حسين بسطامي» و ديگر همرزمان حماسه آفرينش تقديم شده است. محسن در دفتر كار خود مشغول مكالمه اي تلفني است. او خشمگين است و فقط صداي توپ و گلوله را مي شنود. دوربين، جبهه ي خرمشهر را نشان مي دهد كه محسن در آنجاست و مي خواهد برگردد. محسن نزد مدير كل مي رود و تقاضاي تغيير محل كار خود را مي كند. او چند روز بعد به جبهه ي خرمشهر مي رود. چند روز بعد، محسن همراه مرتضي و حسين به خط مقدم مي روند و درگيري هايي صورت مي گيرد. روزها سپري مي شوند. محسن براي ديدن همسر و فرزندانش مي آيد و باز به جبهه برمي گردد. او همراه حسين به خط مي رود، ولي حسين شهيد مي شود و محسن به محل كار خود برمي گردد. او وصيتنامه حسين را مي خواند و آن را در جيب مي گذارد و به طرف ميز بزرگي مي رود كه عده اي در اطراف آن مشغول گفتگو هستند. او با لبخندي مطمئن و دلي اميدوار به حرفهاي آنها گوش مي دهد.
نوشته اكبر يوسفي نجف آبادي.- اصفهان: كانون پژوهش،[؟1373].61 ص.
اين فيلمنامه نوشته ي آزاده ي جانباز، اكبر يوسفي نجف آبادي است و برنده ي ديپلم افتخار و جايزه ي بهترين فيلمنامه از يازدهمين جشنواره سراسري فيلم وحدت شده است.
مندرجات: اپيزود اول: جنوب و جنوب [ص. 7 - 42] / اپيزود دوم: شمال و شمال ص. [ص. 43 - 61].
در اپيزود اول، ناصر و حميد و فرمانده شان، هنگام بازگشت از عمليات شناسايي، با عراقي ها درگير مي شوند. فرمانده شهيد مي شود و ناصر و حميد، اسير. هنگام انتقال، آنها (كه مجروح
هم شده اند) به وسيله ياسر و دوستان، از نيروهاي شيعه ي جنوب عراق، آزاد مي شوند. با بازگشت ناصر و حميد، عمليات به ثمر مي نشيند. در آن سو، بعثي ها ياسر و دوستان او را شناسايي و اسير، و بشدت شكنجه كرده، ياسر را مجروح و زخمي در روستايي در شمال رها مي كنند. ياسر در آغوش شفيق (از كردهاي شمال) شهيد مي شود.
در اپيزود دوم، دختر كوچك شفيق به دست بعثي ها كشته مي شود. شفيق با بعثي ها درگير شده، تعدادي را مي كشد و خود اسير مي شود. شفيق را به اردوگاه مفقودان ايراني مي برند. او با «مهدي» (رزمنده ي ايراني) آشنا مي شود. زماني كه بعثي ها آنها را براي اعدام مي برند، به وسيله ي كردها آزاد مي شوند. مهدي به ايران بازمي گردد و اسامي مفقودان را همراه خود مي آورد.
مرتضي آويني.- [بي جا]: كانون فرهنگي - هنري ايثارگران با همكاري موسسه فرهنگي روايت فتح، 280.1375 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
پخش فيلمهاي مستند تلويزيوني روايت فتح از فروردين ماه سال 1365 آغاز شد و تا پايان جنگ در سال 1367 ادامه يافت. شهيد سيد مرتضي آويني، علاوه بر حضور در جبهه و نظارت بر توليد و تدوين، نگارش متن فيلمها را نيز بر عهده داشت. مجموعه ي حاضر، متن تمامي گفتارهاي روايت فتح را به انضمام متن دو فيلم مستند ديگر، تحت عنوان «با من سخن بگو دوكوهه» (كه بعد از پايان جنگ ساخته شدند) دربرمي گيرد. به طور كلي اين مجموعه شامل متن فيلمهايي از عملياتهاي والفجر هشت، كربلاي يك، والفجر نه، كربلاي پنج، والفجر ده، بيت المقدس چهار و... است. اين گفتارها - به تعبير شهيد آويني - از يك سو داراي جنبه
توصيفي است، و از طرف ديگر، سعي مي كند با ذكر ماهيت تاريخي اتفاقات و ارزش آنها در جهت اقامه ي قسط و عدل در سراسر جهان، عمق تاريخي صحنه ها را ارائه كند و مخاطب خويش را همواره ناظر بر اين اعماق نگاه دارد.
[ صفحه 348]
ابراهيم حاتمي كيا.- تهران: فرهنگ كاوش، (چاپ اول): 72.1380 ص.- (مجموعه فيلمنامه؛ 4).
شمارگان: 3300 نسخه.
طرح روي جلد: حميد كربلي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Immigrant
اين فيلمنامه درباره ي عمليات عكسبرداري از مواضع دشمن در جزاير مجنون با استفاده از پرنده ي شناسايي است. در پي گزارش مبني بر جابه جايي لشكر هفده عراق به منطقه ي جزيره ي مجنون، به خاطر برد محدود كنترل از راه دور پرنده ي شناسايي (مهاجر) تعدادي از رزمندگان مجبور مي شوند به عمق خطوط دشمن در نيزارها نفوذ كنند تا بتوانند با هدايت مهاجر، شناسايي بهتري انجام دهند. در اين بين، مهاجر به دليل شليك نيروهاي دشمن دچار نقص فني مي شود، هنگام سقوط بين هدايت كننده مهاجر با نيروهاي عراقي درگيري رخ مي دهد. پس از شناسايي مواضع گروه شناسايي، عراقي ها به دنبال يافتن پرنده ي شناسايي با افراد گروه شناسايي مواجه شده و آنان را به شهادت مي رسانند. در پايان، مهاجر با پلاكهاي افراد شناسايي و دوربين فيلمبرداري حاوي تصاويري از مواضع جديد دشمن، در آسمان به سوي نيروهاي خودي پيش مي آيد.
مجتبي اقدامي.- تهران: اميركبير، (چاپ اول): 64.1367 ص.
عنوان روي جلد: نشان پنجم، فيلمنامه.
در داستان اين فيلمنامه، طالب - يك روزنامه نگار - از طرف دفتر روزنامه، در پايان مأموريت يك روزنامه نگار - ديگر، به جبهه فرستاده مي شود. او با ساير رزمندگان به اهواز رفته و از آنجا به قرارگاه مي رود. پس از چند ساعت با چند نفر ديگر به خط مقدم مي روند و در نزديكي خاكريز از اتومبيل پياده مي شوند. يكي از افراد، به محض پياده شدن، به طرف لودري مي رود و آن را روشن
كرده، شروع به زدن خاكريز مي كند. از هر طرف گلوله مي آيد، طالب ترسيده است. ناگهان تيري به مهدي برخورد مي كند و شهيد مي شود. هادي، يكي ديگر از افراد، لودر را به كار مي اندازد. طالب از هادي مي خواهد كه بازگردند. گلوله خمپاره اي مي آيد و هادي نيز شهيد مي شود و طالب، هادي و مهدي را به درون اتومبيل مي گذرد و به قرارگاه مي برد و خود مي ماند تا با دشمن بجنگد.
غلامحسين كاوياني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، 1371.
96 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: فيلمنامه؛ 1).
عنوان روي جلد: فيلمنامه هنوز زنده ايم.
شمارگان: 3300 نسخه.
دو فيلمنامه از اين مجموعه قبلا بصورت داستان در كتاب «كي مي رسد باران، چاپ شده اند و دو فيلمنامه ديگر بر مبناي خاطرات رزمندگان نوشته شده اند.
مندرجات: تا غروب ماه؛ هنوز زنده ايم؛ تك درخت بيد؛ كي مي رسد باران.
در فيلمنامه ي «تا غروب ماه» يك رزمنده ي تخريبچي و يك رزمنده ي شناسايي، همراه با دو رزمنده ي ديگر جهت عمليات شناسايي اعزام مي شوند. در بين راه با ميدان مين برخورد مي كنند؛ يكي از آنها شهيد شده، ديگري پايش قطع مي شود؛ دو رزمنده ي ديگر گروه به آنها مي رسند و اطلاعات را از آنها گرفته، مي روند و رزمنده ي مجروح (ولي مقاوم) اسير مي شود. داستان «هنوز نديده ايم» در يكي از اردوگاههاي اسرا رخ مي دهد و درباره ي تلاش گروهي از اسرا براي روحيه دادن به اسراي ديگر و رنج و مشقتي است كه متحمل مي شوند. «تك درخت بيد» داستان «عبدا...»، (معلم عراقي) است كه در دوران تحصيل خود، فعاليتهاي سياسي داشته به اجبار به جبهه اعزام شده است. وي در
[ صفحه 349]
يك فرصت مناسب همراه دوستش خود را تسليم نيروهاي ايراني مي كند. «كي مي رسد باران»، داستان امين است كه مجروح و در اسارت عراقي هاست. او ضمن تحمل شكنجه هاي بسيار، خاطرات خود را با همسرش - فاطمه - به ياد مي آورد. در نهايت، نويسنده، او را با همسرش در منزل و زير بمباران وصف مي كند.
نويسنده عزيزالله حميدنژاد.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 124.1371 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: فيلمنامه؛ 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: (Marshlands In Fire (Film Script
شمارگان: 3300 نسخه.
مدتي است كه يك پيرمرد - به نام «باباعقيل» - خبري از پسر رزمنده اش «رحمت» ندارد. او پس از بافتن يك شال براي پسرش و جورابي براي دوست او (مهدي)، به قرارگاه مي آيد تا پسر را بيابد. ولي رحمت و چند رزمنده ي ديگر در سنگر كمين هستند. جنازه ي مهدي را مي آورند و ترس بر دل بابا عقيل سايه مي افكند. باباعقيل راهي خط مي شود و پس از گذشتن از اسكله، خود را به خط مقدم مي رساند. او از همه سراغ رحمت را مي گيرد، ولي هر جا مي رود، رحمت زودتر از او آنجا را ترك كرده است. باباعقيل در خط، مختصري مجروح مي شود و به هنگامي كه در قايق رزمنده اي به نام «مولايي» قرار دارد، مورد حمله ي غواص عراقي قرار مي گيرند. مولايي زخمي مي شود و غواص قصد شليك به باباعقيل را دارد، ولي رحمت - كه سر رسيده است - افراد دشمن را مي كشد و مولايي را براي مداوا مي برند و... پدر و پسر هم رسيده اند.
[ صفحه 350]
مرتضي آويني.- تهران: كانون فرهنگ علمي و هنري ايثارگران، (چاپ اول): 259.1372 ص.
كتابنامه.
اين كتاب در سال 1370 توسط انتشارات برگ به صورت تك نگاشت منتشر شده است.
اين كتاب حاوي نه مقاله در نقد و بررسي سينما و مطالب جانبي آن به قلم «شهيد سيد مرتضي آويني» است. عناوين مقاله ها عبارتند از: «جذابيت در سينما، مونتاژ
به مثابه معماري سينما، آينه جادو، قاب تصوير و زبان سينما و سينما و تلويزيون به مثابه رسانه ي گروهي» كه مقاله آخر شامل بخشهاي زير است: 1: «جادوي پنهان و فلسفه ي نارسيسي»؛ 2. «زبان، تلويزيون و سينما و اوقات فراغت»؛ 3. «درباره ي ارتباطات»؛ 4: «رمان، سينما و تلويزيون» و 5. «تأملاتي در ماهيت سينما». در متن مقاله ها مطالبي درخصوص دفاع مقدس، سينماي مستند جنگ، و خاطره اي از فرماندهان قرارگاه رمضان درباره ي پخش سريال تلويزيون عراق درباره ي زندگي صدام حسين و نقد بعضي از فيلمهاي دفاع مقدس (مانند عروس خوبان) ارائه شده است.
مرتضي آويني؛ ويراستار حبيب الله حبيبي.- تهران: نشر ساقي، 259.1377 ص.- (مجموعه، آثار؛ 2). صفحه عنوان به انگليسي: The Magic Mirror.
كتابنامه.
شمارگان:
چاپ اول اين كتاب در سال 1370 توسط انتشارات برگ به صورت تك نگاشت بوده است. چاپ دوم: كانون فرهنگي، علمي و هنري ايثارگران، 1372.
اين كتاب حاوي 9 مقاله در نقد و بررسي سينما و مطالب جانبي آن به قلم شهيد آويني است. عناوين مقاله ها عبارتست از: «جذابيت در سينما، «مونتاژ به مثابه معماري سينما»، «آينه جادو»، «قاب تصوير و زبان سينما»، «سينما و تلويزيون به مثابه رسانه گروهي»: شامل 1: «جادوي پنهان و فلسفه نارسيسي»؛ 2.«زبان، تلويزيون و سينما و اوقات فراغت»؛ 3.«درباره ارتباطات»؛ 4: «رمان، سينما و تلويزيون»، «تأملاتي در ماهيت سينما». در متن مقاله ها مطالبي درخصوص دفاع مقدس، سينماي مستند جنگ، و خاطره اي از فرماندهان قرارگاه رمضان درباره پخش سريال تلويزيون عراق درباره ي زندگي صدام حسين، و نقد بعضي از فيلم هاي دفاع مقدس مانند عروس خوبان ارائه شده است.
مرتضي آويني؛ ويراستار حبيب الله حبيبي؛ مدير هنري رضا عابديني؛ نمايه ها محمدرضا ابوالحسني.- تهران: نشر ساقي، (چاپ دوم): 1377. [8]، 354 ،[2] ص.
عنوان به انگليسي: The Magic Mirror.
[ صفحه 351]
كتابنامه: ص. 333 - 334 و به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب در سال 1370 به صورت تك نگاشت در 252 صفحه به چاپ رسيده است.
مندرجات: جشنواره هفتم فجر؛ جشنواره هشتم فجر؛ جشنواره نهم فجر؛ جشنواره دهم فجر.
كتاب، شامل نقدهاي سينمايي شهيد مرتضي آويني، طي سالهاي 1368 تا 1371 است. مطالب كتاب در
دو بخش كلي ارائه شده است؛ بخش اول، نقد و بررسي فيلمهاي ايراني در طول پنج دوره جشنواره ي فيلم فجر (68 - 71) و ارزيابي سياست گذاري سينماي ايران و بخش دوم، بررسي فيلمهاي خارجي در جشنواره هاي هفتم تا دهم فجر. تعدادي از فيلمهاي مورد بررسي، از جمله فيلمهاي سينماي دفاع مقدس هستند كه شهيد آويني به نقد و بررسي آنها پرداخته است؛ فيلمهاي مثل «هور در آتش»، «بدوك»، «وصل نيكان» و «از كرخه تا راين». نامه اي از شهيد آويني به ابراهيم حاتمي كيا (از كارگردانان سينماي دفاع مقدس) نيز در بخشي از كتاب - با عنوان «نامه اي به دوست زمان جنگ» - آورده شده است.
مرتضي آويني؛ ويراستار حبيب الله حبيبي؛ مدير هنري رضا عابديني.- تهران: (چاپ اول): 1378. [8]،315، [2] ص.
عنوان به انگليسي: The Magic Mirror.
كتابنامه: ص. 293 و به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب در سه بخش كلي ارائه شده است. در بخش اول، شهيدآويني به مسائل كلي سينما مي پردازد و مواردي را با عناوين زير شرح و توضيح مي دهد: «ماهيت سينما»، «تكنيك در سينما»، «سينما و تكنولوژي»، «سينما هنر محض نيست» و «سينما و مردم». در بخش دوم، شهيد، يافته ها و تجارب خود را در طول سالها فيلم سازي (در برنامه هاي مختلفي مانند «روايت فتح») بيان كرده است. نويسنده در قسمت روايت فتح به سينماي جنگ و مشاهدات خود در جنگ عراق عليه ايران اشاره مي كند. در بخش سوم نيز نويسنده به بررسي سينماي كودكان، سينماي پاكستان و جايگاه فيلم كوتاه در سينماي ايران پرداخته است.
سعيد عقيقي.- تهران: نشر قطره، 1377،[8].224 ص.: مصور، جدول، عكس، نمودار.- (سلسله انتشارات نشر قطره؛ 180: هنر و ادبيات ايران؛ 35).
مندرجات: پيش درآمد، گشايش، ماهيت متن، متن، مولف، فرامتن و بينامتن، بافت اجتماعي، پديدارشناسي، نقد معطوف به مخاطب، تلقي رمانتيك، ستايش دنياي مردگان، فيلمنامه و متن، بررسي تطبيقي، پي نوشت، شناسنامه كامل فيلم، نمايه.
اين كتاب، اولين كتاب از مجموعه ي نقد سينماي ايران است كه به روش تك نگاري، ضمن مرور فيلمهاي سينمايي ايران، آنها را تحليل مي كند. در ابتداي كتاب بعد از بيان كلياتي، ماهيت متن فيلم، (يعني مكانها، انگيزه ها و جايگاه شخصيتها و اعمال آنها) و سپس وقايع و رويدادهاي فيلم و مباحثي درباره روان شناسي بيننده، آرمان گرايي و احساسات گرايي فيلم، موضوع فيلم و
فيلمنامه مورد بحث و بررسي قرار مي گيرد. به نظر نويسنده، فيلمساز با نمايش انفعال گروگانها از آنان شخصيت هاي شايسته تحقير ساخته است. همچنين به نظر او مهمترين تفاوت فيلمنامه و فيلم ساخته شده از آن، فشرده ساختن و پيوسته كردن عناصر، لحظه ها و گفت وگوهاي فيلم نسبت به فيلمنامه بوده است. تصاوير روي جلد و داخل كتاب از فيلم و پوسترهاي آن برداشته شده اند.
[ صفحه 352]
ابراهيم حاتمي كيا؛ به كوشش مسعود فراستي، با همكاري محمدحسين معززي نيا؛ مدير هنري رضا عابديني.- تهران: كانون فرهنگي، علمي، هنري ايثارگران (چاپ اول): 232.1372 ص.: مصور (بخش رنگي).
كتابنامه.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب در سه قسمت مجزا ارائه شده است. ابتدا فيلمنامه - شامل ديالوگهاي مربوطه، در سكانسهاي متعدد از ابتدا تا انتها فيلم همراه با تصاوير منتخب ارائه مي شود. سپس در بخش گفت وگوها، مصاحبه هايي ارائه مي شود كه با ابراهيم حاتمي كيا (كارگردان فيلم) محمود كلاري (مدير فيلمبرداري) و محمود سماكباشي (صدابردار صحنه) در مورد فيلم، بازيگران و... انجام شده است. در بخش آخر نيز نقدها و نظرات اشخاص و شخصيتها - از جمله: «شهيد مرتضي آويني، خسرو دهقان، كيومرث پوراحمد، شيده دانش، نادر ابراهيمي، اسماعيل فلاح پور، هما روستا، سيد احسان نبوي، بهروز افخمي، پرفسور محمد يوسف لانسه (از كشور اتريش و...)» - درباره ي فيلم به چاپ رسيده است.
به كوشش محمد سليماني.- تهران: فرهنگ كاوش، (چاپ اول): 200.1381 ص.
طراح روي جلد: حميد كريلي.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب با حمايت بنياد حفظ آثار و نشر ارزش هاي دفاع مقدس به چاپ رسيده است.
در مجموعه ي «پايداري در قاب»، مهمترين ابعاد سينماي جنگ طي سالهاي 1360 تا 1380 مورد نقد و بررسي قرار گرفته است. جلد اول، «مقالات»، شامل دو فصل است. فصل اول «بررسي دورانهاي سينماي دفاع مقدس 1360 تا 1380» به قلم گردآورنده است. او در اين فصل، روند تحول سينماي دفاع مقدس را مورد بررسي قرار داده است. فصل دوم (مقالات) شامل ده مقاله از ده نويسنده به قرار زير است: «گذري بر پيوستها و گسستهاي
ادبيات و سينماي دفاع مقدس» از جبار آذين؛ «فيلمنامه نويسي در سينماي دفاع مقدس، بعد از پايان جنگ» از امير پويا؛ «نگاهي به تصوير زن و خانواده در سينماي دفاع مقدس»، از نغمه ثميني؛ «نگاههاي متفاوت در سينماي دفاع مقدس» از شبنم زين العابدين؛ «تأملي بر واقعگرايي در سينماي جنگ» از حسين سلطان محمدي؛ وقايع نگاري جنگ در سينماي داستاني» از تهماسب صلح جو؛ «نگاهي به كارنامه ي مؤلفان سينماي جنگ» از احمد طالبي نژاد؛ «نگاهي به سينماي جنگ از منظر اجتماعي» از جواد طوسي؛ «بررسي تطبيقي سينماي جنگ در جهان و سينماي دفاع مقدس» از سعيد مستغاثي و «نگاهي به سينماي جنگ در جهان تا سال 1999» از كامبيز كاهه.
به كوشش محمد سليماني.- تهران: فرهنگ كاوش، (چاپ اول): 542. 1381 ص.
طراح روي جلد: حميد كريلي.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب با حمايت بنياد حفظ آثار و نشر ارزش هاي دفاع مقدس به چاپ رسيده است.
در جلد دوم مجموعه ي «پايداري در قاب»، نخست، مشخصات و خلاصه ي فيلمهاي دفاع مقدس توليد شده در سالهاي 1360 تا 1378 به ترتيب سال توليد ارائه شده اند و سپس مطالبي در نقد و بررسي برخي از جنبه هاي
[ صفحه 353]
سينماي دفاع مقدس درج شده است. از جمله اين مطالب، موارد زير است: «كارگرداني، تجربه هاي جوان» از سعيد مستغاثي؛ «كارگردانان سينماي دفاع مقدس» (معرفي كارگردانان فيلمهاي دفاع مقدس)؛ «فيلمنامه نويسي، شخصيت پردازي پشت خاكريز» از سيد محمد سليماني؛ «فيلمبرداري، چشم اندازي تك رنگ و پرخطر» از محمد درمنش؛ «فيلمبرداران سينماي دفاع مقدس» (معرفي فيلمبرداران)؛ «جلوه هاي ويژه، عينيت جنگ»؛ «مسؤلان جلوه هاي ويژه» (معرفي اين افراد)؛ «موسيقي، برداشت ذهني آهنگساز از سينما
و جنگ» از سعيد كاشفي؛ «آهنگسازان سينماي دفاع مقدس» (معرفي آهنگسازان فيلمها)؛ «بازيگري، جوانان در عرصه بازآفريني شخصيتهاي جنگ» از سيد محمد سليماني و «بازيگران سينماي دفاع مقدس» (معرفي بازيگران).
به كوشش مسعود فراستي.- تهران: انجمن سينماي انقلاب و دفاع مقدس؛ بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، (چاپ اول): 352.1379 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
مجموعه ي «جنگ براي صلح»، در پي پيشنهاد انتشار مجموعه ي نقدها و مقاله هاي منتشر شده درباره ي سينماي دفاع مقدس، پس از برگزاري جشنواره هشتم سينماي دفاع مقدس (در مهرماه 1371) گردآوري و منتشر شد. اولين جلد اين مجموعه به گزيده نقدها اختصاص دارد و در آن چهل و يك نقد درباره ي سي و دو فيلم به چاپ رسيده است. براي برخي از فيلمها، دو نقد - يك نقد مثبت و يك نقد منفي - انتخاب شده است. البته تعداد نقدهاي انتخاب شده براي چند فيلم بيش از اين است. نمونه ي اين فيلمها، «از كرخه تا راين» و آژانس شيشه اي» هستند. در عين حال، درباره ي برخي از فيلمها نيز بيش از يك مقاله نقد منتشر نشده است. بسياري معتقدند كه «صلح، ادامه ي جنگ است» و عنوان اين مجموعه نيز از اين تعبير آن گرفته شده است.
به كوشش مسعود فراستي.- تهران: انجمن سينماي انقلاب و دفاع مقدس؛ بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، (چاپ اول): 408.1379 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
در اين كتاب - كه جلد دوم از مجموعه ي «جنگ براي صلح» است - تعداد 33 مقاله كه قبلا در نشريات مختلف به چاپ رسيده بوده اند، گردآوري شده و به چاپ رسيده اند. مقاله ها ديدگاههاي نويسندگان را درباره ي فيلمهاي دفاع مقدس بيان مي دارند. در ميان اسامي نويسندگان، نام افرادي چون «سيد مرتضي آويني، يوسفعلي ميرشكاك، مسعود فراستي، رسول ملاقلي پور و محمد سليماني» به
چشم مي خورد. در پايان هر مقاله، نام نشريه هاي كه مقاله در آن به چاپ رسيده بود، درج شده است.
به كوشش مسعود فراستي.- تهران: انجمن سينماي انقلاب و دفاع مقدس؛ بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، (چاپ اول): 486.1379 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 354]
جلد سوم از مجموعه ي «جنگ براي صلح»، گزيده ي مصاحبه ها و گفتگوها با پديدآورندگان، منتقدان و مسؤولان سينماي دفاع مقدس است. مطالب اين كتاب، قبلا در نشريات چاپ شده اند. مصاحبه ها با افراد زير است: «مهدي ارگاني (مدير شبكه ي دو سيما)، ميزگرد فيلمسازان جنگ (كمال تبريزي، رحيم رحيمي پور، رسول ملاقلي پور، ابراهيم حاتمي كيا، جمال شورجه و اكبر حر)، رفيع رسم (دبير ستاد تبليغات جنگ)، مصطفي دالايي، حجت الاسلام زم (سرپرست سابق حوزه ي هنري سازمان تبليغات اسلامي)، بهروز افخمي (كارگردان)، محمد مددپور، احمدرضا درويش (فيلمساز) عبدالله باكيده (كارگردان)، ابراهيم حاتمي كيا (كارگردان)، و...». مطالب مصاحبه ها عبارتند از: «بررسي و نقد فيلم هاي جنگ و نقاط ضعف و قوت آنها، محتواي فيلمنامه ها، موقعيت سينماي دفاع مقدس، بررسي بعضي از فيلمها، بررسي جشنواره هاي فيلم دفاع مقدس، مسائل تكنيكي سينماي دفاع مقدس، سياستهاي كلي نظام براي سينما و سينماي جنگ، حمايتهاي معنوي و مادي و آثار شهيد آويني».
عكسهايي از مصاحبه شوندگان نيز در كتاب ارائه شده است.
به كوشش سپيده شاملو، شيوا ارسطويي، سپنديار شاملو.- علمي، (چاپ اول)؛ 396.1377 ص.: مصور.
شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب، شامل گفت وگوها و نقد و بررسي فيلم «سرزمين خورشيد» (به كارگرداني احمدرضا درويش) است كه بين گردآورندگان مطالب كتاب با دست اندركاران سينما و اين فيلم صورت گرفته است. گفتگوها عبارتند از: «گفتگوي شيوا ارسطويي، سپيده شاملو و سپنديار شاملو با امير اثباتي، گفتگوي شيوا ارسطويي و سپيده شاملو با جهانگير الماسي، گفتگوي
شيوا ارسطويي با يارتا ياران، گفتگوي شيوا ارسطويي با محمود كلاري، گفتگوي شيوا ارسطويي و سپيده شاملو با ابراهيم حاتمي كيا، گفتگوي سپيده شاملو با ابراهيم حقيقي، گفتگوي سپيده شاملو با بابك بيات، گفتگوي شيوا ارسطويي و سپيده شاملو با احمدرضا درويش». تصاويري نيز از فيلم و پشت صحنه هاي آن، در كتاب ارائه شده است. داستان فيلم در زمان حمله ي عراق به خرمشهر و فرار مردم از آنجا است. هانيه پرستاري كه با عده اي از كودكان نوزاد تصميم به فرار از شهر مي گيرد. در راه با مشكلات زيادي روبه رو مي شود. تا اين كه همراه با چند تن ديگر سوار يك قايق شده و در درون نيزارها حركت مي كند. از بين تمام افراد ساكن در قايق تنها هانيه و آقاي كسرا و يك نوزاد زنده باقي مي ماند. آخر فيلم هم با آزادسازي خرمشهر به پايان مي رسد.
به كوشش حسين معززي نيا.- [تهران]: كانون فرهنگي، علمي و هنري ايثارگران، (چاپ اول): 1376. 242، [26]ص.: تصوير، عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي: All About Ebrahim Hatami Kia: An anthology of his works
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: ديدگاه ها؛ فصلي از فيلمنامه؛ آلبوم عكس.
كتاب، داراي سه بخش است: بخش اول: «ديدگاهها» كه در آن، افراد مختلف نظرات خود را در مورد فيلمهاي ابراهيم حاتمي كيا بيان مي كنند و به نقد فيلمها مي پردازند. عده اي نيز در همين بخش، ديدگاههايي در مورد خود «ابراهيم حاتمي كيا» بيان مي كنند؛ مانند: نامه اي به دوست زمان جنگ، از سيد مرتضي آويني. بخش دوم كتاب، «فصلي از فيلمنامه» است كه به بيان فيلمنامه فيلمهاي «هويت، ديده بان، فصل نيكان، از كرخه تا راين، خاكستر سبز،
بوي پيراهن يوسف، برج مينو و آژانس شيشه اي» مي پردازد. بخش سوم (آلبوم عكس)، آلبوم عكسي از كارها و تصاوير ابراهيم حاتمي كيا است.
[ صفحه 355]
به كوشش محمد آويني؛ فيلمنامه كيومرث پوراحمد.- تهران، كانون فرهنگي، علمي و هنري ايثارگران، (چاپ اول) 136.1373 ص.: مصور، عكس.
كتابنامه در پايان هر بخش.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: فيلمنامه؛ مرتضي و ما و ديگران؛ تلالو نجيبانه يك نگاه؛ حكايت همچنان باقي است؛ دوستت دارم ايران؛ تكنيك در سينما؛ آيا سينماي اسلامي وجود دارد؟.
پس از اعلام تمايل دفتر جشنواره ي فجر، در پاييز 1372، براي تهيه ي فيلمي درباره ي مرتضي آويني (براي بزرگداشت خاطره ي اين شهيد) و پذيرش اين دعوت از سوي كيومرث پوراحمد، امور مربوط به تهيه ي فيلم آغاز گرديد. به دنبال آن، اين كتاب نيز به چاپ رسيد. بخش اول كتاب، فيلمنامه ي «مرتضي و ما» است. بخش دوم، گفت وگويي است با كيومرث پوراحمد، (كارگردان فيلم «مرتضي و ما») در بخشهاي بعدي، «مطالبي از مريم اميني، (همسر شهيد مرتضي آويني) درباره ي خالق روايت فتح و مقالات شهيد آويني در خصوص سريال «قصه هاي مجيد» و شخصيت هنري كارگردان اين مجموعه و پاسخ شهيد آويني به اين پرسش كه آيا سينماي اسلامي وجود دارد؟» به چاپ رسيده است.
[ صفحه 356]
تهيه و تدوين افشين بالاگر، سعيد مروت پور؛ ويراستار فرامرز شيرين بيان.- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، (چاپ اول): 175، [6].1373 ص.: مصور.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The 5th Sacred Defence Film Festival
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: گزارش چهارمين يادواره فيلم دفاع مقدس؛ مقررات پنجمين جشنواره فيلم دفاع مقدس؛ مسابقه؛ سينماي جنگ در كادر 8/؛ قاصدان عشق؛ مرور سينماي جنگ (فيلم هاي بلند، كوتاه، برنامه هاي تلويزيون)؛ بخش ويژه (مرور سينماي جنگ در جهان).
اين كتاب، گزارش پنجمين جشنواره ي فيلم دفاع مقدس (31 شهريور - 5 مهرماه 1372) در شهر اهواز است. پس از گزارش چهارمين يادواره ي فيلم دفاع مقدس، مقررات پنجمين جشنواره ي فيلم دفاع مقدس ذكر شده است. در بخش مسابقه، شرح مختصري در مورد فيلمها و كارگردان آنها داده شده و از عوامل توليد نام برده شده است. مسابقه در بخشهاي «فيلم بلند، كوتاه، 35 ميلي متري، شانزده ميلي متري، برنامه هاي تلويزيوني، پوستر و عكس و نمونه ي فيلم» انجام شده است. در قسمت پوستر، تصاوير رنگي پوسترها همراه با نام طراح و اندازه ي پوسترها آمده است. بخش «قاصدان عشق» به شرح زندگي تعدادي از شهيدان و آزادگان فيلمبردار و خبرنگار مي پردازد. بخش بعدي به فيلمهاي بلند و كوتاه تلويزيوني و معرفي آنها مي پردازد. بخش آخر به سينماي جنگ در جهان اختصاص دارد.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور سينمايي، مجتمع هنر و ادبيات در خدمت جنگ، [1366].
مجتمع هنر و ادبيات، در آستانه ي هشتمين سال جنگ تحميلي، مجموعه اي از فيلمهاي ساخته شده در رابطه با جنگ تحميلي را تحت عنوان «يادواره ي فيلمهاي جنگ تحميلي» - جهت تشويق فيلم سازاني كه هنر خود را در جهت ضبط و نمايش صحنه هاي به يادماندني از جنگ تحميلي، به خدمت گرفته اند - در معرض نمايش و ارزيابي قرار داد. اين مجموعه، حاوي مشخصات فيلمهاي شركت كننده در بخش مسابقه و مرور جبهه، در هر بخش (مركب از فيلمهاي بلند داستاني و فيلمهاي كوتاه داستاني) است. در انتها نيز زندگينامه ي تعدادي از فيلم سازان و گزارشگران شهيد در جنگ تحميلي گنجانده شده است.
تهران: ستاد فرماندهي كل قوا، معاونت فرهنگي و تبليغات جنگ، 87.1369 ص.: مصور، عكس (رنگي). شمارگان: 2000 نسخه.
به مناسبت هشتمين سالگرد آزادي خرمشهر.
سومين يادواره ي فيلم دفاع مقدس، به مناسبت هشتمين سالگرد آزادسازي خرمشهر از تاريخ 28 ارديبهشت تا سوم خرداد ماه 69[در آستانه ي اولين سالگرد رحلت امام خميني (ره)] با هدف بزرگداشت خاطره ي شهدا،
[ صفحه 357]
مفقودان، اسرا، جانبازان، و رزمندگان و نيز ارج گزاردن به كار هنرمندان برگزار گرديد. دراين كتاب - كه گزارش اين جشنواره است - مطالب زير آمده است: «مقدمه، جوايز دومين يادواره ي فيلم دفاع مقدس، سومين يادواره ي فيلم دفاع مقدس، مقررات، هيأت داوران، بخش مسابقه [شامل بررسي فيلمهاي بلند (يازده فيلم)، كوتاه داستاني (پنج فيلم)، مستند (نه فيلم)]، بخش مرور سينماي جنگ [شامل: فيلمهاي بلند (ده فيلم)، كوتاه داستاني (هفت فيلم) و مستند (شش فيلم)]
و در پايان، پيام امام خميني به هنرمندان و يادنامه 32 فيلمساز و خبرنگار شهيد».
برگزاركننده: بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس با همكاري استانداري كرمان، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران.- [بي جا]: ستاد كل نيروهاي مسلح، معاونت فرهنگي؛ كرمان استانداري كرمان، 1371.
بدون صفحه شمار: مصور، عكس.
مشخصات از روي جلد.
شمارگان: 2000 نسخه.
چهارمين يادواره ي فيلم دفاع مقدس توسط بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس، به مناسبت بزرگداشت خاطره ي حماسه آفرينان هشت سال دفاع مقدس، از سي ام شهريور تا سوم مهرماه 1371 برگزار گرديد. هدف يادواره، گردآوري و حفظ آثار تصويري دفاع مقدس، عرضه و معرفي فيلمها، تشويق فيلم سازان و برنامه سازان تلويزيوني و هنرمندان بوده است. اين كتاب دو قسمت دارد. در قسمت اول، فيلمهاي ارائه شده در مسابقه ي يادواره در سه بخش معرفي شده اند؛ بخش اول: فيلمهاي بلند؛ كه در آن دوازده فيلم بلند نمايش داده شده در يادواره، معرفي شده اند. بخش دوم: فيلمهاي كوتاه داستاني؛ كه به معرفي پنج فيلم ارائه شده در يادواره اختصاص دارد. بخش سوم: فيلمهاي كوتاه مستند، كه به بررسي نه فيلم است. قسمت دوم كتاب (مرور سينماي جنگ) نيز به بخشهاي «فيلمهاي بلند، فيلمهاي كوتاه داستاني و فيلمهاي كوتاه مستند» تقسيم بندي شده است. در انتهاي كتاب، هيأت داوران معرفي شده اند. و اسامي برندگان يادواره در بخش فيلمهاي بلند و فيلمهاي كوتاه ذكر شده است.
تهيه و تدوين ناصر درخشان، محمد فروزنده.- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، 181.1375 ص.: مصور (بخش رنگي)، عكس.
گرافيك و صفحه آرايي: عليرضا جلوه نژاد.
شمارگان: 1000 نسخه.
مندرجات: فهرست گزارش سومين، چهارمين، پنجمين جشنواره فيلم دفاع مقدس، بيانيه هيات داوران
پنجمين جشنواره فيلم دفاع مقدس، مقررات ششمين جشنواره، معرفي هيات هاي ارزشيابي و هيات داوران، فهرست فيلم هاي رسيده.
اين كتاب، شامل موارد زير است: نقد و بررسي فيلمهايي كه در ششمين جشنواره ي فيلم دفاع مقدس، در سال 1375، نمايش داده شده اند؛ گزارشها، فهرست فيلمهاي رسيده (به تفكيك فيلمهاي 35 ميلي متري، فيلمهاي كوتاه ويديويي و فيلمهاي كوتاه هشت و شانزده ميلي متري؛ فيلمهاي سينمايي (همراه با مطالبي درباره ي عوامل فيلم)؛ فيلمهاي كوتاه شانزده و 35 ميلي متري (همراه با مطالبي درباره ي عوامل فيلم)؛ موسيقي تصويري؛ سينماي دفاع مقدس در فيلمهاي هشت ميلي متري، پوستر و عكس؛ چشم انداز فيلم؛ قاصدان عشق (شامل هنرمندان و بازيگران شهيد؛ از جمله شهيدان آويني، قاسم دهقان سنگستاني، سيد علي سجادي حسيني و پيمان سنندجي زاده)؛ مرور سينماي دفاع مقدس؛ مقاومت اسلامي و فيلمهايي از لبنان، فلسطين و جنگ جهاني دوم.
[ صفحه 358]
تهيه و تدوين علي روئين تن.- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، (چاپ اول): 133.1377 ص.: عكس.
عنوان روي جلد: هفتمين جشنواره فيلم دفاع مقدس: 31 شهريور - 5 مهرماه 1377، همدان.
شمارگان: 1000 نسخه.
مندرجات: مقدمه؛ يادداشت جشنواره؛ بيانيه و آراء هيئت داوران؛ مقررات هفتمين جشنواره فيلم دفاع مقدس؛ هيئت انتخاب فيلمهاي هفتمين جشنواره فيلم دفاع مقدس؛ هيئت داوران فيلمهاي هفتمين جشنواره فيلم دفاع مقدس؛ فيلمهاي ارسال شده به دبيرخانه؛ مسابقه فيلمهاي بلند سينمايي؛ مسابقه فيلمهاي كوتاه سينمايي (داستاني، مستند، نماهنگ)؛ مرور بر آثار حميدنژاد؛ مرور بر آثار سينماي دفاع مقدس؛ مرور بر سينماي جهان.
اين كتاب، گزارشي از هفتمين جشنواره ي فيلم دفاع مقدس است. در اين كتاب، ابتدا بيانيه هاي هيأتهاي انتخاب كننده
و داوران جشنواره و پس از آن، مقررات جشنواره درج شده و سپس هيئت انتخاب كننده و هيئت داوران معرفي شده اند. ليست فيلمهاي ارسال شده به جشنواره، (بلند و كوتاه) مطلب بعدي است و معرفي فيلمهاي بخش مسابقه، قسمت عمده ي متن كتاب را تشكيل مي دهد. آثار حميدنژاد، نويسنده و كارگردان فيلمهاي دفاع مقدس در اين كتاب، به صورت جداگانه معرفي شده اند. بخش پاياني كتاب را مروري بر آثار سينماي دفاع مقدس و سينماي جنگ جهان تشكيل مي دهد.
صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، ستاد تبليغات جنگ، كميته برگزاري مراسم سومين سالگرد جنگ تحميلي.- [تهران]: صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، ستاد تبليغات جنگ، كميته برگزاري مراسم سومين سالگرد جنگ تحميلي، [1362].
178 ص. مصور: عكس.
ستاد تبليغات جنگ در آستانه ي چهارمين سالگرد جنگ تحميلي، به منظور تشويق فيلمسازاني كه در رابطه با جنگ تحميلي فيلم ساخته اند و ارائه و ارزيابي حاصل تلاش آنها، اقدام به برگزاري يك هفته ي فيلم - به نام «هفته ي فيلمهاي جنگ تحميلي» - نمود و فيلمهاي منتخب، در سينما آزادي به نمايش درآمدند. كتاب حاضر گزارشي است از اين مراسم، كه در سه بخش ارائه گرديده است. بخش اول معرفي ده فيلم داستاني كوتاه و بلند از ده فيلمساز است كه براي هر يك، خلاصه اي از داستان فيلم و شناسنامه ي فيلم ارائه شده است. بخش دوم به معرفي فيلم هاي كوتاه و بلند مستندي مي پردازد كه حول محور جنگ و مسايل جنبي آن ساخته شده اند. شايان ذكر است كه تعدادي از پديدآورندگان اين فيلمها طي جريان تهيه ي فيلم به ديدار معبود شتافته، به كاروان شهيدان پيوسته اند. بخش سوم مجموعه، به
شرح زندگي و فعاليتهاي فيلمسازان و گزارشگران شهيد در جنگ تحميلي اختصاص يافته است.
[ صفحه 359]
مهدي صدري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 110.1374 ص.: مصور، عكس.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ تحقيق: 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Shooting of a War Documentary
كتاب حاضر حاوي ده بخش است. بخش اول، «جنگ» است؛ در اين بخش، از جنگ در اديان مختلف بحث مي شود. بخش دوم، «ثبت و روايت وقايع جنگي»، شامل شرح صور متعدد ثبت و روايت وقايع جنگي (مثل نوشته و تصوير) است. بخش سوم، «جنگ و سينما» است. و در مورد ساخت فيلمهاي داستاني جنگي صحبت مي كند. بخش چهارم، «تركيب اكيپ فيلم برداري در جبهه» را تشريح مي كند و مي گويد اين افراد، عبارت از: كارگردان، فيلمبردار، و صدابردار و دستياران فيلمبردار. بخش پنجم، «ابزارهاي فيلمبرداري مستند جنگي»، درباره ي ابزارهاي مورد نياز، (مانند ماده ي خادم، دوربين، ضبط صوت، لنز تله دار و ميكروفونها) توضيح مي دهد. بخش ششم، «فيلمبرداري مستند جنگي در شب» و بخش هفتم، «وضعيت نگهداري فيلمهاي مستند جنگي در حال حاضر» است. در بخش هشتم، «شناسنامه ي فيلم»، شناسنامه ي فيلم «حاج اسدالله» (از فيلمهاي مجموعه ي روايت فتح) به عنوان نمونه ارائه شده است. بخش نهم، گزيده ي يادداشتهاي سفر نويسنده به بوسني هرزگوين است و بخش دهم، شامل دوازده قطعه عكس از چند فيلم جنگي است.
مرتضي آويني.- تهران: روايت فتح، (چاپ دوم): 1377. [43] ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب شرح و توضيح مبسوطي بر چگونگي ساخت مجموعه ي مستند روايت فتح است كه به قلم «شهيد سيد مرتضي آويني» نوشته شده و به نقل از مجله ي فيلم فراهم آمده است. مطالب اين كتاب درباره ي نحوه ي فيلمبرداري در جبهه، صداي
سر صحنه و اهميت آن، كارگرداني و موضوعات مرتبط با چگونگي ساختن يك مجموعه ي تلويزيوني - خصوصا روايت فتح - است. عكس تعدادي از شهداي گرانقدري كه در ساخت روايت فتح با شهيد آويني همكاري داشته اند، همراه با ذكر محل شهادت و سمت آنها نيز آورده شده است. در پايان كتاب، آثار شهيد آويني در حوزه ي فيلمسازي مستند ذكر شده است.
[ صفحه 360]
به كوشش و ويرايش تقي اكبرزاده؛ [برگزاركننده] معاونت پژوهش و آموزش انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس، ويراستار فني شهناز علي پور زماني.- تهران: انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس، (چاپ اول): 1381. ت، 89 ص.- (انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس؛ 1. مجموعه پژوهش هاي تئاتر مقاومت؛ 1).
كتابنامه.
شمارگان: 1000 نسخه.
در اين كتاب، متن مقالات ارائه شده در اولين همايش پژوهشي تئاتر مقاومت در سال 1380، در اهواز، گردآوري شده است. عناوين برخي از مقالات عبارتند از: «مفهوم تئاتر مقاومت و نسبت آن با تئاتر سياسي (از قطب الدين صادقي)؛ داريوفو و تئاتر سياسي (از بهروز غريب پور)؛ نمايش ناب (از داوود كيانيان)؛ تأويل درونمايه ي مقاومت در چند اثر نمايشي مدرن (از مصطفي مختاباد)؛ تئاتر مقاومت در لهستان (از نصرالله قادري) و مقاومت در تئاتر (از فرشيد ابراهيميان)». موضوع محتوايي مقالات، عبارتند از: «ستايش آزادي، تلاش براي كسب عدالت اجتماعي، تئاتر سياسي، تئاتر مقاومت و جنگ، مبارزه با استعمار، تئاتر تبليغي، اركان و عوامل اجرايي تئاتر در حج، درام مقاومت، درونمايه ي مقاومت در سه اثر نمايشي مدرن». در متن مقالات، مطالبي درخصوص جنگ تحميلي عراق عليه ايران بيان شده است.
نويسنده عبدالمجيد رحمانيان [براي ستاد رسيدگي به امور آزادگان].- تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول): 152.1380 ص.: نمودار.- (خاكريز پنهان؛ 14).
فهرست منابع به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: فصل اول: شرايط اسارت؛ فصل دوم: انواع نمايشها؛ فصل سوم: عناصر اجراي نمايشها.
كتاب «تئاتر در اسارت» به بررسي وضعيت تئاتر در اردوگاههاي اسراي ايراني در عراق مي پردازد. نگارنده در مصاحبه با بسياري از هنرمندان آزاده و با نگارش
مشاهدات عيني خود در زمان اسارت دست به تهيه ي كتاب حاضر زده است. نويسنده در فصل اول كتاب، شرايط اسرا و فضاي اردوگاهها را شرح داده، به چگونگي شكل گرفتن فعاليتهاي فرهنگي اسرا مي پردازد و به واكنش عراقي ها نسبت به تئاتر اشاره مي كند. در انتهاي فصل به انگيزه ي اسرا براي اجرايي نمايش مي پردازد. در فصل دوم نمايشها را از چهار منظر تقسيم بندي مي كند: الف) از نظر مدت زمان، ب) از نظر نحوه ي اجرا، ج) از نظر نوع اجرا و د) از نظر موضوع و محتوا. در فصل سوم به عناصر اجراي نمايشها مي پردازد كه شامل آموزش تئاتر، نمايشنامه نويسي، صحنه آرايي (دكور)، نورپردازي، چهره پردازي (گريم)، موسيقي متن، افكت و سر و صداهاي تأثيرگذار، جلوه هاي ويژه، تبليغات تئاترها (آنوس) و نقد و بررسي تئاتر است.
[ صفحه 361]
عبدالمجيد رحمانيان؛ به كوشش: گروه پژوهشگران.- تهران: انتشارات اميد آزادگان، (چاپ اول): 174.1376 ص.: مصور، رنگي.
طراح روي جلد: حسين مولايي.
اين كتاب به بررسي هنر آزادگان در دوران اسارت و زمان به سر بردن در اردوگاههاي بعثي عراق مي پردازد و محصول پژوهشهاي گسترده و مصاحبه با بسياري از آزادگان است. گفتار اول، «ترسيم اوضاع» و شامل چهار مبحث: «تاريخچه ي شكل گيري هنرهاي نمايشي در اسارت، سازماندهي امور فرهنگي و تئاتر، عكس العمل دشمن در مقابل اجراي نمايشها و انگيزه هاي اجراي نمايش» است. گفتار دوم (نمايشها و عناصر اجرا)، عناوين متعددي دارد: تقسيم بندي نمايشها به كوتاه، بلند و سريالي، و اجراها به آسايشگاهي، تمام آسايشگاهي و اردوگاهي، تئاتر عروسكي، نمايشهاي ورزشي - سياسي، پرده خواني، نقالي، اسلايد، مشاعره هاي نمايشي، سرودهاي نمايشي، رژه هاي نمايشي، مذهبي، اجتماعي، سياسي، تاريخي،
دفاع مقدس، تخيلي، فلسفي، پليسي، عرفاني ادبيات ايران، انقلابي، آموزش تئاتر، نمايشنامه نويسي و مشكلات آن، دكور، نور، گريم موسيقي، افكت و جلوه هاي ويژه. تبليغات نمايشها و نقد نمايشها و نقد نمايشنامه ها نيز از عناوين ديگر گفتار دوم هستند. در پايان كتاب نمونه اي از نمايشنامه ي دوران اسارت - با نام «كوچه ي دلها» - آمده است.
[ صفحه 362]
نوشته محمدرضا پشنگيان.- تهران: نشر عابد، (چاپ اول): 21.1380 ص.
بالاي عنوان: نمايشنامه.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، شامل يك صحنه و پرده ي آخر نمايشنامه است. كتاب، درباره ي روزنامه نگار جانبازي است كه تحت تأثير و فشار سردبير روزنامه، جهت بالا بردن تيراژ روزنامه، مجبور به نوشتن مقاله اي شده است. از سويي پنج تن از رزمندگان، در هنگامي كه درد مجروحيت وي شدت گرفته است، به سراغ او آمده اند و از او مي خواهند كه حقايق را بنويسند، و مطالبي درباره ي ايثار و شجاعت رزمندگان درج كند. از سوي ديگر همسر وي از او مي خواهد تا دنيا را برايش حفظ نمايد و از رفتن او و تنها ماندن خودش هراسان است. در پايان نمايشنامه، در پرده ي آخر او مصمم به نوشتن مقاله اي مي شود كه عنوان آن اين است: «مرگ پايان كبوتر نيست»، كه مصرعي از شعر سهراب سپهري است.
تهيه معاونت هنري بنياد.- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت انتشارات و ادبيات، (چاپ اول): 277.1373 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب با مجموعه ي هشت نمايشنامه ي، حاصل اولين جشنواره ي تئاتر دفاع مقدس و نخستين مسابقه بين المللي نمايشنامه نويسي در سال 1373 است، كه توسط معاونت هنري بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس برگزار شد. عناوين نمايشنامه ها و اسامي نويسندگان آنها عبارتند از: «اهل اقاقيا» از سعيد تشكري؛ «با من مثل دريا»، از محمدجواد كاسه ساز؛ «بوي خوش جنگ»، از عبدالرضا حياتي؛ «چهار خاطره از جنگ»، از مسعود سميعي؛ «خداي عشق»، از محمد احمدي؛ «دو حكايت از چندين حكايت رحمان»، از عليرضا نادري نجف آبادي؛ «كودكان در حلبچه مي ميرند»، از عبدالحي شماسي
و «مسافر»، از مسعود سميعي.
تهيه معاونت هنري بنياد.- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت انتشارات و ادبيات، (چاپ اول): 250.1375 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
دفتر دوم تئاتر مقاومت، مانند جلد اول، حاصل نخستين مسابقه ي بين المللي دفاع مقدس در سال 1373 و دومين جشنواره ي تئاتر دفاع مقدس در سال 1374 است. عناوين نمايشنامه ها و اسامي نويسندگان آنها عبارتند از: «انتظار با بوي نرگس»، از زينب صالح پور؛ «سه باور»، از حميد كرمي بروجني؛ «صبح صادق»، از محمدرضا برمايون؛ «عاشق ترين روزگار»، از سعيد تشكري؛ «عزلواژه ي قصد»، از عزت الله مهرآوران؛ «فرودگاه»، از مرتضي داريوندنژاد و «هنگامه»، از محمود ناظري.
[ صفحه 363]
تهيه معاونت هنري بنياد.- تهران: بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 265.1376 ص.- (مجموعه نمايشنامه؛ 2).
منتخب مسابقه نمايشنامه نويسي و سومين جشنواره ي تئاتر دفاع مقدس بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس.
كتاب، حاوي هشت نمايشنامه است. عناوين نمايشنامه ها عبارتند از: «آواز پر جبرئيل» از سعيد تشكري؛ «از بينامي هاي عشق» از محمدرضا آريانفر؛ «تپه ي افلاك» از سيد حسين فداي حسين؛ «چرخ هشتم» از عليرضا حنيفي؛ «سقوط سايه ها» از عبدالحي شماسي. «شبيه پدر» از سيد حسين فداي حسين؛ «گل سرخ» از محمد احمدي و «مرواريد» از عبدالحي شماسي. در نمايشنامه ي «از بينامي هاي عشق»، رزمندگان در حال اعزام به جبهه هستند. جواد هم در ميان آنها است. مادر و نرگس (نامزد جواد) براي بدرقه ي آمده اند. نرگس مي پرسد: «منتظرت بمانم؟» و جواد مي گويد: «مگر با انتظار، بزرگ نشده ايم؟». جواد مي رود و پس از مدتي، در حاليكه يك انگشت ندارد و چشمهاي خود را هم
از دست داده است، بازمي گردد. نرگس درباره ي انگشت جواد سؤال مي كند و او مي گويد كه آنها را، روي تپه هاي الله اكبر جا گذاشته است. نرگس از چشمهاي جواد مي پرسد و او در پاسخ مي گويد: «توي برج ديده باني دشت عباس جامونده». مادر با سيني اسپند مي آيد. در حال ريختن اسپند، روي آتش تصاويري ديده مي شود و صداي زندگي همچنان جاري است.
[گردآورنده: معاونت هنري بنياد].- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 277.1377 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: آن سوي روياي من؛ آينه؛ وقت آفتاب؛ پيراهن هزار يوسف؛ فرشته اي با بال شكسته؛ ماه لبريخته؛ من زراره عذره طاها هستم؛ مهتابي.
كتاب، مجموعه ي هفت نمايشنامه است. «آن سوي رؤياي من» (از محمدرضا آريان فر)، نمايشنامه اي درباره ي خانواده ي رزمندگان، شهدا و مفقودالاثرها است. «آيينه، وقت آفتاب» (از سعيد تشكري)، نمايشنامه اي در مورد بازگشت اسرا است و اميد بازگشت آنها. «پيراهن هزار يوسف» (از عليرضا حنيفي)، نمايشنامه اي در مورد زندگي يكي از رزمندگان اسلام بعد از جنگ است. «فرشته اي با بال شكسته» (از عبدالرضا حياتي)، نمايشنامه اي درباره ي ايمان بسيجي و مردم پاكدل است. «ماه لبريخته» (از محمدرضا آريان فر)، در مورد يك دختر پرستار است كه علي رغم مخالفت نامزدش براي مداواي رزمندگان مجروح به جبهه مي رود. «من زراره عذره طاها هستم» (از ميلاد اكبرنژاد)، در مورد يك سرباز عراقي بنام زراره عذره طاها است كه قصد دارد به ارتش ايران پيوندد ولي در راه كشته مي شود. «مهتابي» (از محمدمهدي خانقي) نيز نمايشنامه اي درباره ي يك جانباز و همسرش است.
جمشيد خانيان؛ ويراستار امير سمامي حائري.- تهران: جشنواره هنر، (چاپ اول): 155.1380 ص.
طراح روي جلد: مينا منوچهري.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: «چهارمين نامه»؛ «درون پيراهن يحيي»؛ «روي ني بندي»؛ «دهاني پر از كلاغ»؛ «اسماعيل، اسماعيل».
اين كتاب، مجموعه پنج نمايشنامه است. «چهارمين نامه» داستان نامه هاي رزمنده ي شهيدي به نام قاسم به
[ صفحه 364]
دختري به نام خورشيد است. مادر و خورشيد، پس
از شهادت قاسم، در رؤياهاي خود با او گفت وگو مي كنند. «درون پيراهن يحيي»، حكايت سربازي به نام يحيي است كه قرار بوده پس از بازگشت از جبهه با دختري ازدواج كند، ولي او اينك عشقي ديگر به نام وطن يافته است. «روي ني بندي» داستان يك جاشو در كرانه ي خليج فارس است كه لحظات خواستگاري و شهادت زنش در زير بمباران هوايي را به ياد مي آورد. «دهاني پر از كلاغ» داستان گفتگوي دو نفر است كه اولي درگير مصائب و گرفتاري خانوادگي و بچه دار نشدن و دومي فردي رزمنده است. «اسماعيل، اسماعيل»، داستان اسماعيل، يك رزمنده ي موج گرفته، و همسر وفادار او است. و اين كه اسماعيل اصرار دارد از همسرش جدا شود تا او بتواند به شكل مطلوب به زندگي خود ادامه دهد.
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، واحد تبليغات و انتشارات، 53.1368 ص.
اين كتاب به مناسبت بزرگداشت حماسه ي هشت سال دفاع مقدس منتشر شده است.
«سيدآقا» پيرمردي است كه هر سال در ماه محرم با برپا كردن تكيه همراه با پسرش(سيد حسين) كه مداح است، اداي نذر مي كند. با رسيدن ماه محرم و برپا شدن تكيه، جاي پسرش را خالي مي بيند. او براي پيدا كردن پسرش با اتوبوس راهي منطقه مي شود؛ اتوبوسي كه هريك از مسافران آن گم شده اي دارند. سيدآقا به جبهه مي رسد و هر جا كه مي رود، ردي از پسرش مي يابد. او پس از جستجوي بسيار به مرحله اي مي رسد كه همه ي رزمندگان را يك شكل و همانند پسرش مي بيند، و پسرش را همچون رودي جاري در ميدان آنها. سيدآقا در نهايت همه رزمندگان را «سيد حسين» خود مي يابد.
حسن نجفي.- تبريز: ايران ويچ، (چاپ اول): 1370.[43] ص.
نمايشنامه ي «زوزه»، از فريادهاي مظلومانه ي انسانها - از صدر تاريخ بشر، (زماني كه هابيل به دست قابيل كشته شد) تا قيام عاشورا و شهادت ياران حضرت امام حسين (ع) و فريادهاي مظلومانه ي زينب، تا كشتار فجيع ملت ايران زير آتش دشمن - سخن مي راند. در اين نمايشنامه يك شخصيت اسطوره اي به نام «او» وجود دارد كه در هر برهه از زمان به كسي تبديل مي شود: به هابيل، به زينب، به زني ستم كشيده و درواقع به گلويي براي فرياد. اين نمايبشنامه در هشت فصل، يا هشت تابلو، وقايع مذكور را به تصوير مي كشد. در تابلوي هفتم، مختار ظهور مي كند و لوازم انتقام را فراهم مي آورد و در نهايت در تابلوي هشتم «او» به صليب كشيده
مي شود ولي همچنان فريادش رسا باقي مي ماند.
[نوشته علي كيوان نخعي، علي غلامي].- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، واحد نمايش، (چاپ اول): 148.1375 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Young Sureh: a Collestion of Plays
مندرجات: تابستان 57 / علي كيوان نخعي؛ سنگباران / علي غلامي؛ تنگنا / علي كيوان نخعي.
كتاب، مجموعه ي سه نمايشنامه است كه از ميان آنها، نمايشنامه ي «تنگنا» در ارتباط با جنگ است. در اين نمايشنامه، هنگام بمباران شهر تهران به وسيله هواپيماهاي عراقي، عده اي براي نجات جان خود به خانه اي وارد
[ صفحه 365]
شده، با همراهي صاحب خانه به زيرزمين مي روند و در اثر حوادثي در آنجا حبس مي شوند. رحيم، صاحب خانه، در جنگ پاي خود را از دست داده است. مرتضي، فردي است كه براي كار به تهران آمده و اميدوار است با دستاني پر از پول به خانه برگردد، آقاي شرفي و همسرش نيز قصد داشتند براي فرار از ايران به خارج از كشور بروند. در مدتي كه اين جمع در زيرزمين به سر مي برند، رحيم با آنها صحبت مي كند و ديد منفي شان را نسبت به زندگي و جهان آخرت تغيير مي دهد. سرانجام آنها، با حالتي سبكبال، از زيرزمين آن خانه نجات مي يابند.
محسن حسيني سمناني... [و ديگران].- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 104.1377 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Young Sureh: a Collection of Plays
مندرجات: 1. شهر مورچه ها / محسن حسيني سمناني. 2. نگاهي از پشت پنجره / علي غلامي. 3. نقش پنهان / رحيم مخدومي. 4. سفر بركه آب / محمد رمضاني.
«شهر مورچه ها»
يك نمايشنامه ي منظوم است و به شرح ماجراي شاپركي مي پردازد كه به دست مورچه ها گرفتار آمده است، ولي به توصيه مورچه ي پير آزاد مي شود. «نگاهي از پشت پنجره»، نوشته ي علي غلامي، ماجراي اندوه پسري به نام قاسم است كه پدر خود را در دريا هنگام حمله ي عراقي ها به قايق آنها از دست داده است. قاسم مشتاق شركت در عزاداري شب عاشورا و زدن دمادم است ولي چون دمام زني نمي داند، او را رانده اند. او به كنار شط رفته، شكايت به پدر مي برد و پدر كه سقاي جبهه ها بوده است او را به روستايي در بين عزاداران امام حسين (ع) مي خواند. اهل محل نيز كه تازه متوجه اشتباه خود در مورد پدر قاسم شده اند، او را به گرمي مي پذيرند و در عزاداري شركت مي دهند. «نقش پنهان» گوياي تلاش عده اي از دانش آموزان كلاس به منظور اجراي يك نمايشنامه براي نشان دادن كسي است كه در اثر تصادف چشمانش را از دست داده است. «سفر بركه آب» زبان حال آب است از هنگامي كه به صورت باران فرومي بارد و سپس بركه اي مي شود و راه خود را ادامه مي دهد و در اين سفر حيواناتي را مي بيند و ماجراهايي را مشاهده مي كند.
[نويسندگان: مسعود حشمت، اسدالله شكرانه، علي غلامي].- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، واحد نمايش، (چاپ اول): 130.1366 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Sureh, A Collection of Plays
كتابنامه و واژه نامه به صورت زيرنويس
شمارگان: 6000 نسخه.
مندرجات: هميشه سبز / مسعود حشمت؛ هلوع / اسدالله شكرانه؛ نخل سوخته / علي غلامي.
كتاب مجموعه اي از سه نمايشنامه است كه از ميان آنها، نمايشنامه ي
«نخل سوخته»، در ارتباط با جنگ است. اين نمايشنامه با همخواني عده اي بسيجي آغاز مي شود كه طي آن به شرح كارهاي برخي افراد پرداخته مي شود؛ كساني مثل: مرد ماهيگيري كه براي حفاظت از كشور به جبهه مي رود و چند روز بعد به شهادت مي رسد؛ مرد باغباني كه شهر را رها مي كند و به جبهه هاي جنوب كشور مي رود تا نخلها تشنه نمانند. سرانجام، تمام بسيجيهايي كه نقشهاي مختلفي را ايفا كرده اند، رهسپار جبهه مي شوند.
[ صفحه 366]
عبدالرضا فريدزاده.- [و ديگران].- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 136.1370 ص.
مندرجات: جبهه دوم / عبدالرضا فريدزاده؛غروب تا غروب / صادق عاشورپور؛ تناك / اليزا اورامي؛ كوچ عاشقان / علاءالدين رحيمي.
نمايشنامه ي «جبهه ي دوم» درباره ي دو رزمنده به نامهاي «هاشم و ناصر» و برادر ناصر به نام منصور) است. منصور در آرايشگاه مشغول به كار است كه هاشم - دوست صميمي او و برادرش - پس از هشت ماه از جبهه مي آيد. توسط منصور از احوال مادرش و خانواده ي ناصر باخبر مي شود. در حين اصلاح، هاشم چند لحظه اي به خواب مي رود. منصور از زمزمه هاي هاشم نگران حال برادرش مي شود و هنگامي كه هاشم را بيدار مي كند، با اصرار جوياي احوال برادرش مي شود و درمي يابد كه برادرش در همان اوايل اعزام روي دستهاي هاشم به ديدار معبود شتافته است و در تمام اين مدت، هاشم نامه نوشته است؛ يعني ناصر خودش مي نوشته، با دست هاشم. نمايشنامه هاي ديگر مربوط به جنگ نيستند.
عبدالرضا فريدزاده، علاءالدين رحيمي، محمدهادي نامور.- تهران سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 143.1371 ص.
مندرجات: گذرگاه / عبدالرضا فريدزاده؛ معصوم هفتم / علاءالدين رحيمي؛ صداي زنگ در مه / محمدهادي نامور.
در نمايشنامه «گذرگاه» سه سرباز عراقي در سنگري در يك گذرگاه مشغول جر و بحث هستند كه چگونه از دست بسيجيها فرار كنند. يكي از آنها - كه كاسه ي صبرش لبريز شده است - از سنگر بيرون مي رود، هدف گلوله قرار مي گيرد و كشته مي شود. دو نفر ديگر - كه يكي شان فرمانده است - بر سر مبارزه يا تسليم شدن بحث دارند. صداي آوازي از سنگر روبه رو آنها
را به خود جلب مي كند. يكي از آنها كه با آن زبان فارسي آشنا است، آواز را معني مي كند. آن شخص با تنفگش درددل كرده است: ظلم خان يا هجوم دشمن را بايد پاسخ داد؛ او گلوله اي براي هر كدام از آنها دارد. كوه مأواي دليران است؛ غم را براي كوه بازگو مي كند؛ او حركت مي كند تا غم را بر سر دشمن بريزد.
سرباز كه مخالف تسليم شدن است فرمانده را مجبور مي كند كه هر دو با هم بيرون بروند. سرباز با حالت شليك خارج مي شود و هدف گلوله قرار گرفته و كشته مي شود. فرمانده كه زنده مانده بوده است، با كمال تعجب، تنها با يك پيرمرد سالخورده بسيجي روبه رو و اسير مي شود.
تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 120.1371 ص.
دفتر هجدهم سوره حاوي سه نمايشنامه است. عناوين اين نمايشنامه ها عبارتند از: «گل شيپوري»، از محمدرضا عباسي؛ «ماجراي جنگلبان»، از حسين فداي حسين و «لانه»، از ناصر فروغ. خلاصه ي نمايشنامه ي «گل شيپوري»، كه در ارتباط با دفاع مقدس است، در زير ذكر مي شود. عبود، نوجوان خرمشهري، به علت جنگ، براي ادامه ي درس به شهر ديگري رفته است. معلم، او را به همكلاسانش معرفي مي كند. روزهاي اول تعدادي از شاگردان او را مسخره مي كنند، ولي كم كم با او دوست مي شوند. ابراهيم از اولين كساني است كه با عبود دوست مي شود. در زنگ كاردستي، عبود تفنگي درست مي كند. او پس از مدتها ياد دوستان سابق خود مي افتد و سوار يك قايق خيالي شده، با آنها پارو مي زند و شعر مي خواند. ابراهيم و عبود در كلاس درباره ي دوستان سابق عبود، كه اكنون
شهيد شده اند، صحبت مي كنند. در پايان همه ي بچه هاي كلاس دور عبود جمع شده اند و از او مي خواهند با تفنگ چوبي يك تير شليك كند. ديگر همه با او دوست شده اند و با او سرود مي خوانند.
[ صفحه 367]
[نويسنده عزت الله مهرآوران].- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، واحد نمايش، (چاپ اول): 109.1373 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Sureh, A Collection of Plays
واژه نامه ها به صورت زيرنويس.
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: صدا كن ليكو؛ انتظار.
اين كتاب حاوي دو نمايشنامه است. نمايشنامه ي «صدا كن ليكو» درباره ي عده اي از مردم خطه ي خوزستان است كه با وجود شروع جنگ، به زندگي عادي خود ادامه مي دهند. مردم از طريق راديو از اخبار جنگ مطلع مي شوند و گاهي نظرات خود را درباره ي جنگ بيان مي كنند. محور نمايشنامه، سياوش و همسرش هستند. آنها فرزند نوزاد خود را به سبب نبودن دارو در دوران اول جنگ از دست مي دهند. سياوش بعد از اين ماجرا تصميم مي گيرد براي جنگ با دشمن به جبهه برود و با وجود مخالفت عده اي، رهسپار جبهه مي شود. معني و تلفظ واژه هاي محلي به صورت زيرنويس داده شده است. نمايشنامه ي «انتظار» در ارتباط با جنگ نيست.
تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري (چاپ اول): 94.1373 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Sureh: A Collection of Plays, Book 25
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: بازگشت، تفنگ / علي غلامي.
اين كتاب، مجموعه ي دو نمايشنامه است. زمان نمايشنامه ي «بازگشت»، اوايل جنگ و ورود دشمن به آبادان است و در سه صحنه، توسط شش بازيگر اجرا مي شود. شعبان پسر خادم مسجد است و سعي دارد زن باردار خود را به پشت خط ببرد ولي توسط دشمن محاصره مي شود و همسر و فرزند درون شكمش به شهادت مي رسند. شعبان با ناراحتي نزد پدر برمي گردد و عزم خويش را در گرفتن انتقام
و دفاع از شهر جزم مي كند. نمايشنامه ي «تفنگ»، در يك صحنه توسط ده بازيگر اجرا مي شود. داستان اين نمايشنامه، ماجراي شخصي از اهالي دشتستان است كه چون رئيس دلواري او را در زمان نبرد تنها گذارده است، براي جنگيدن با دشمن دچار شك و ترديد است ولي در پايان، تحت تأثير صحبتهاي رزمندگان ديگر قرار مي گيرد و با افكندن خود بر مينهاي موجود در ميدان مين و باز كردن مسير، خود را فداي خاك ميهن مي سازد.
علاءالدين رحيمي.- تهران:اوج، 55.1361 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
بر پايه ي خط اجرايي نمايشهاي سنتي ايراني، به ياد محمد منتظري شهيد بين الملل اسلامي.
متن كتاب، نمايشنامه اي است در مورد شلمچه، در يك پرده و هشت صحنه. شخصيتهاي اين نمايش چهارده نفر هستند و نمايشنامه در فروردين و ارديبهشت سال 1360 به مدت چهل شب به كارگرداني نويسنده اثر در تالار مولوي دانشگاه تهران به صحنه رفته است و در مهرماه همان سال از شبكه سراسري صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران (برنامه دوم) به تصوير درآمده است. متن نمايشنامه همراه است با اشعاري از محسن پزشكيان، فايز دشتستاني و عطار نيشابوري. موضوع صحنه ها عبارت است از: «صحنه اول: حادثه بمباران رزمندگان در شلمچه؛ صحنه دوم: درگيري فرمانده عراقي با صدام و اعتراض به وي به كشتار بي رحمانه در خوزستان؛ صحنه سوم:
[ صفحه 368]
گفتگوي دو پاسدار و يك شهيد در منطقه شلمچه؛ صحنه چهارم: گزارش سرهنگ عراقي به صدام مبني بر شجاعت و دلاوري رزمندگان ايران و زبوني ارتش عراق؛ صحنه پنجم: كشته شدن مردم در منطقه شلمچه؛ صحنه ششم: گفتگوي
صدام و سرهنگ عراقي مبني بر كمك دوستان امپرياليسم در صورت ادامه دادن جنگ؛ صحنه هفتم: گفتگوي صدام و سرهنگ عراقي با بيان شجاعت شهيد فهميده و نارنجك بستن وي به كمرش؛ صحنه هشتم: جنگ در مرزها و به هم پيوستن مردم و ارتش ايران و عراق، اتمام جنگ و سرنگوني استبداد در جهان».
نوشته داوود كيانيان.- تهران: بزرگ، (چاپ دوم): 69.1376 ص.
بالاي عنوان: نمايشنامه.
شمارگان: 2200 نسخه.
اين نمايشنامه اولين بار به نام «حق اليقين» در اسفندماه 1364 در تالار هلال احمر مشهد به كارگرداني نويسنده اجرا گرديد.
نمايشنامه ي حاضر شامل خفت صحنه با عناوين: «اسلام، ايمان، يقين، علم اليقين، عين اليقين، حق اليقين و شهادت» است. شخصيتهاي اصلي نمايشنامه، «فرمانده، قاري، اولي، دومي، سومي، چهارمي، پنجمي، ششمي، پدر، پدربزرگ و نوجوان» هستند. افراد براي اين كه ثابت كنند عاشق شهادت هستند، توسط فرمانده مورد آزمايش قرار مي گيرند تا با كسب امتياز لازم و لياقت كامل به جبهه رفته، در آنجا به شهادت برسند. در اين بين، ابتدا قاري و سپس ديگر افراد به ترتيب با طي مراحل مختلف به يقين رسيده و با آن كه در مسير طي شده به حسادت و اشتباهاتي نسبت به يك ديگر دست مي زنند، ولي در پايان به مرحله ي شهادت مي رسند و در بمباران، حضور در ميدانهاي مين و صحنه هاي نبرد با دشمن به بهشت رضوان راه مي يابند.
از محمد چرم شير.- تهران: روزبهان، (چاپ اول): 164.1381 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: قلاده براي يك سگ مرده، مرواريد، رضا موتوري، فاطمه عنبر.
اين كتاب شامل چهار نمايشنامه است كه از بين آنها، نمايشنامه دو پرده اي «فاطمه عنبر» در ارتباط با جانبازان دفاع مقدس است. در جريان نمايشنامه، فاطمه و مادرش در انتظار قاسم هستند. آنها جنگ زده هستند و اينك، پس از پايان جنگ، به شهر خود بازگشته اند. قاسم، همسر فاطمه، جانباز است و به اصرار فاطمه و مادرش به ستاد جنگ زدگان مراجعه كرده است تا تقاضاي سرپناهي براي
زندگي بكند. اما به علت مشكلات مالي، اين امر به زودي امكان پذير نيست. فاطمه از قاسم دلگير مي شود. او هميشه انتظار دارد قاسم از موقعيت خود استفاده كند تا سريعتر به مقصود برسد. ولي قاسم، با اعتقادات خود، تسليم خواسته ي او نمي شود و منتظر نوبت خود مي ماند.
علي رضا پارسي.- 22.1370 ص.
اين كتاب، نمايشنامه اي است كه نخستين بار توسط گروه تئاتر راهيان نور (وابسته به انجمن نمايش اداره ي فرهنگ و ارشاد اسلامي تالش) به مناسبت هفته ي بسيج به مدت يك هفته به روي صحنه رفت. بسيجي نوجواني اسير يك افسر عراقي مي شود. آن به دو به روستاي دهلاويه رسيده، وارد خانه اي خالي از سكنه مي شوند. افسر عراقي با شكنجه و آزار و اذيتهاي مدام از بسيجي مي خواهد كه به امام توهين كند ولي او مقاومت مي كند. حتي در برابر
[ صفحه 369]
مشت و لگدهاي افسر عراقي فقط لبخند تحويل مي دهد. تا بالاخره عراقي كلافه شده و سر نوجوان بسيجي را مي برد. در اين هنگام عده اي بسيجيان خانه را محاصره كرده و دشمن را به بند مي كشند.
حسين فدايي حسين.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 185.1378 ص.: عكس.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت. نمايشنامه؛ 4).
طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
بالاي عنوان: مجموعه نمايشنامه.
عنوان ديگر: نمايشنامه كانال كميل.
عنوان پشت جلد انگليسي: Komeyl Channel: Drama
شمارگان: 1100 نسخه.
مندرجات: كانال كميل؛ تپه افلاك؛ شبيه پدر، خاك سبز، شام غريب.
كتاب، شامل پنج نمايشنامه همراه با عكسهايي از اجراي آنها است. در «كانال كميل»، مهندس منصور بعد از جنگ با گروه تفحص شهدا مسيرهاي متعددي، (از جمله كانال «كميل») را جستجو مي كند و... در پايان ناموفق است. در «تپه افلاك»، رزمندگاني در بالاي تپه افلاك بر اثر تشنگي نزديك به شهادت هستند و عباس، دانشجوي مهندسي آب، براي ياري رساني به آنجا
مي رود. او نيز در هنگام انفجار تپه براي آب يابي به شهادت مي رسد. در «شبيه پدر»، پس از سيزده سال جنازه ي شهيدي را مي آورند و فرزند او... در نقش علي اكبر، لباسي را كه پدر براي او بر جاي گذاشته، مي پوشد و به ايفاي نقش علي اكبر مي پردازد. «خاك سبز» در ارتباط با گروه تفحص شهدا و «شام غريب» ماجراي پدري جانباز و فرزند اوست و... كه پدر، در نهايت شهيد مي شود.
تدوين محمد قاسمي با همكاري انجمن اسلامي دانشكده هنرهاي زيبا، دانشگاه تهران.- تهران: وزارت جهاد سازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس، 32.1372 ص.
اين نمايشنامه برداشتي است از كتاب «خاك پايت: مجموعه خاطرات جبهه» كه در تابستان 71 توسط مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس، وزارت جهاد سازندگي منتشر شده است.
كرامت (راننده ي بولدوزر) يك فرد باايمان است كه داستان زندگي اش را به كسي در جبهه نگفته است. شبي سقا نزد كرامت مي رود و تعريف مي كند كه چگونه توبه ي او - كه فردي خلافكار بوده - پذيرفته شده است. ولي هر چه از كرامت مي خواهد داستان زندگي اش را بگويد، او نمي گويد. كرامت سوار بولدوزر مي شود، اما گلوله هاي توپ كرامت را به خاك و خون مي كشند. سقا مي رسد. جواني هم كه صورتش را با چفيه پوشانيده، از پشت خاكريز پيدا مي شود. جوان با كرامت - كه به سختي مجروح شده - درباره ي ديدار خود با آقا سخن مي گويد. او به آقا گفته كه طالب دنياست و بهبود صورتش را مي خواهد و آقا در جواب گفته است كه به كرامت مژده بده. كرامت دستش را به صورت جوان مي كشد و خود شهيد
مي شود. سقا مي بيند كه صورت جوان خوب شده است و به جوان مي گويد آن نور را مي بيني كه كرامت با آن مي رود. جوان مي گويد كه هيچ چيز نمي بيند و با خود مي گويد كه چه بدمعامله اي كردم! سقا، كرامت شهيد را بر دوش مي كشد و قرآن كرامت را برمي دارد ولي جوان، قرآن را از دست مي گيرد. سقا از او راه شهر را مي پرسد و مي رود. جوان مي خواهد راهي مخالف برود، ولي پشيمان مي شود، وسايل سقا را برمي دارد، و...
[ صفحه 370]
نويسنده خدامراد محمدي؛ ويراستار كارشناسي نمايشنامه نويسي.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 28.1377 ص.
عنوان ديگر: نمايشنامه گرداب
شمارگان: 3300 نسخه.
ماجراي نمايشنامه درباره ي پسري است به نام هوشنگ كه در نمايشگاه جنگ شركت كرده و با تصور عكس شهيدي به نام حاج محسن، به زمان جبهه رفته است و درگيري جنگ را از نزديك لمس مي كند. او كه عاشق فيلمهاي آرنولد و رامبو است، قهرمان اصلي فيلم را در ظاهر نوجوان سيزده ساله اي مي بيند كه خود را روي مين منور مي اندازد و مانع روشن شدن مين مي شود و پس از بازگشت به دنياي واقعي خويش، با اصغر (دوست و همكلاسي خود، كه فرزند شهيد حاج محسن است) مواجه مي شود و اخلاص و صفاي رزمندگان و شهدا را بالاتر از هنرپيشه هاي پوشالي فيلم مي يابد.
نوشته فرهاد مهندس پور؛ ويراستاري كارشناسي نمايشنامه نويسي بنياد شهيد.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي ايران، اداره كل پرورشي (چاپ اول): 24.1375 ص.
عنوان ديگر: نمايشنامه: منظومه شمسي.
شمارگان: 3000 نسخه.
ماجراي نمايشنامه درباره ي صحنه ي آموزش منظومه ي شمسي در مدرسه ي دخترانه است. هر يك از شاگردان به جاي يكي از سيارات منظومه ي شمسي ايفاي نقش مي كنند اما بازيگر نقش خورشيد - فاطمه - غيبت كرده است و معلم و ناظم مدرسه در پي يافتن علت تأخير وي هستند. با گفتگوي بچه ها و بخصوص مژگان (كه ايفاگر نقش سياره ي زهره است) مشخص مي شود كه فاطمه ايراني فرزند شهيد بهرام ايراني است، كه در ميدان ژاله در جريان تظاهرات به شهادت رسيده است. مژگان هنگامي اين مطلب را مي فهمد كه براي زيارت قبر شوهر خاله ي شهيدش (كه
در جنگ به شهادت رسيده)، در بهشت زهرا، به نام قبور همجوار برمي خورد. در پايان، با ورود فاطمه و قرار گرفتن در نقش خورشيد، صحنه ي نمايشنامه به خوبي اجرا مي شود.
حسين جعفري.- [تهران]: جهاد دانشگاهي (دفتر مركزي)، بخش فرهنگي، واحد فوق برنامه، 63.1366 ص.- (جهاد دانشگاهي؛ 386).
عنوان ديگر: اعتراض.
اين كتاب به مناسبت سومين جشنواره سراسري تئاتر دانشجويان، آبان 1366، چاپ شده است.
كتاب «نمايشنامه ي اعتراض» داستان دو همسنگر عراقي در جبهه هاي جنگ است. كه يكي از آنها از اعضاي وفادار حزب بعث است و ديگري سربازي كه با اين جنگ موافق نيست و اين سؤال برايش مطرح است كه چرا نيروهاي عراقي بايد با مسلمانان همسايه بجنگند. در اين نمايشنامه، ديدگاه مخالفان جنگ و حزب بعث مطرح و رفتار غيرانساني و بيرحمانه ي دادگاههاي حكومتي عراق با مخالفان صدام حسين و شكنجه هايي كه بر هر معترضي روامي دارند، تصوير شده است. آنان هر كس را كه در پي يافتن علت حقيقي حمله ي عراق به ايران باشد، خائن و وطن فروش مي خوانند و به مرگ محكوم مي كنند. در پايان نمايشنامه، به خاطر لو دادن همسنگرش - كه در زير شكنجه كشته مي شود - مورد تشويق مقامات بعثي قرار مي گيرد و فرمانده اش به او مي گويد: ما به افرادي مانند تو افتخار مي كنيم.
[ صفحه 371]
نوشته فيروز آزادي؛ [بازنويسي كارشناسي نمايشنامه نويسي].- تهران: هنر و انديشه؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي، (چاپ اول): 31.1374 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
نمايشنامه در مورد تكيه اي است كه جوانان يك محله اي در ايام ماه محرم، در مقابل منزل حاج باقر (كه فرد سرشناسي بود) برپا مي كردند. جوانان در اين سال نيز، همانند سالهاي قبل، بدون اجازه ي حاج باقر، كار آماده كردن تكيه را آغاز مي كنند ولي حاج باقر با ديدن اين صحنه عصباني شده، مي گويد كه
نمي خواهد امسال محل تكيه، مقابل خانه ي او باشد. همه تعجب مي كنند و حاجي را مورد شماتت قرار مي دهند. در نهايت معلوم مي شود كه عباس، (پسر حاجي) كه ده سال اسير بوده است، به علت بيماري رواني، نبايد در مكانهاي پر سر و صدا و شلوغ قرار بگيرد. مردم از برخورد خود با حاجي پشيمان مي شوند. در پايان، همه براي بازگشت سلامتي عباس دعاي توسل مي خوانند و عباس شفا مي يابد و در همان جا تكيه را برپا مي كنند.
نوشته محمدرضا پشنگيان.- تهران: نشر عابد، (چاپ اول): 23.1380 ص.
عنوان ديگر: خيجو، نمايشنامه ويژه نوجوانان و جوانان.
مندرجات: نمايشنامه ويژه نوجوانان و جوانان.
شمارگان: 3000 نسخه.
«خيجو» نمايشنامه اي در يك پرده است. جانبازي كه پاهاي خود را در جبهه از دست داده، به خواستگاري خديجه (خيجو) مي آيد. در همين بين پيرمردي با پول و طلاي فراوان از كويت مي رسد. او سالها پيش با زني به نام زينب ازدواج كرده ولي كشتي وي در سواحل كويت غرق شده بود. او پس از سالها اكنون بازگشته، سراغ همسرش را از منيرو، مادر خديجه مي گيرد. او فكر مي كند كه چون در هنگام خواستگاري، منيرو رقيب زينب بوده است، منيرو او را كشته است. پس از مشاجره هايي كه بين آن دو صورت مي گيرد، منيرو واقعيت را به او مي گويد و مشخص مي شود كه خديجه دختر زينب است و چون زينب هنگام وضع حمل از دنيا رفته، و منيرو بچه دار نمي شده، با تمام بدنامي كه به او نسبت داده بودند، منيرو او را بزرگ كرده است.
نوشته ي حسين مختاري.- تهران: جهاد دانشگاهي (دفتر مركزي)، بخش فرهنگي، (چاپ اول): 89.1365 ص.: (جهاد دانشگاهي؛ 392).
عنوان روي جلد: خاطره اي از جنگ؛ نمايشنامه روي صحنه.
شمارگان: 3000 نسخه.
به مناسبت دومين جشنواره سراسري تئاتر دانشجويان كشور.
اين كتاب، خاطره اي از جنگ تحميلي است كه به صورت نمايشنامه تنظيم شده است. شهر خرمشهر توسط نيروهاي بعث عراق اشغال شده است. اين اشغال و حوادثي كه رخ داده بود، به صورت نمايشنامه اي تهيه شده است كه قهرمان آن يك شهروند خرمشهري به نام عبدو است.
عبدو قبل از اشغال شهر، خانواده اش را از شهر خارج مي كند و خودش به تنهايي به شهر برمي گردد و با حوادث غيرمنتظره اي روبرو مي شود. عبدو به دست عراقي ها اسير مي شود و مورد شكنجه و آزار اشغالگران قرار مي گيرد و در تمام اين مدت جز پايداري و ايمان به هدف و آرمانش فكر ديگري ندارد. بالاخره نيز هنگامي كه نيروهاي اسلام پيروز شده، سربازان عراقي فرار را برقرار ترجيح دادند و خرمشهر شهر خون و شهادت آزاد شد، او هم آزاد مي شود.
[ صفحه 372]
نويسنده مرتضي داريوندنژاد (سخاوت).- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول) 94.1377 ص.
عنوان ديگر: فرودگاه.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب، حاوي دو نمايشنامه با نامهاي «فرودگاه» و «رقص پروانه» است. در نمايشنامه «فرودگاه» يك خانواده ي خرمشهري، منتظر بازگشت محمود (پسر خانواده) هستند كه دوازده سال از اسارت او به دست دشمن مي گذرد. روزي، سمبره (خبرنگاري عراقي) نزد آنها آمده، مي گويد كه قلب محمود را به او پيوند زده و محمود را در كربلا دفن كرده اند. سمبره، همسر فارس، يك سرهنگ عراقي، بوده است و بعد از پيوند قلب محمود، زندگي با سرهنگ برايش مشكل شده و او را ترك كرده است. در نمايشنامه ي «رقص پرواز»، خانواده اي با وجود حملات دشمن، شهر خود را ترك نمي كنند. پدر خانواده سالها پيش به دست برادر خود، جابر، به قتل رسيده است. جابر از كويت به ايران مي آيد و نزد ننه حليمه و رحمان و ريحانه (بچه هاي برادرش) مي رود. پس از مدتي متوجه مي شوند كه جابر جاسوس است. حلميه براي لو دادن او مي رود، ولي شهيد
مي شود. سرانجام جابر به دست ريحانه كشته مي شود.
حسين نوري.- [تهران]: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 32.1372 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، نمايشنامه؛ 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Attendant: play
محل وقوع داستان «نمايشنامه همراه» در آسايشگاه جانبازان است و شخصيتهاي آن، دو دوست و خادم آسايشگاه هستند. شخصي پس از سالها با شنيدن خبر اعزام دوستي جانباز براي ادامه ي معالجه به خارج از كشور، به آسايشگاه مي آيد و خود را واجد شرايط اعزام به عنوان همراه معرفي مي كند. ظهر جمعه است و فقط خادم در آسايشگاه است. خادم با آگاهي از دليل مراجعه دوست، با ترديد به او مي نگرد. پس از صحبتهاي بسيار، كه دوست در آن برتري هاي خود را براي اعزام برمي شمارد، به پيشنهاد خادم، هر دو وظايف يك همراه را مرور مي كنند و در نهايت، دوست مي پذيرد كه توانايي اين كار را ندارد. دوست كه تا اين زمان تصور مي كرد خادم، فردي كم سواد است - علت پذيرش اين شغل را از او مي پرسد و مي شنود كه: خادم هنرمند نقاشي است كه دانشكده را براي رفتن به جبهه رها كرده و در جبهه مجروح شده است؛ به طوري كه بايد دستش قطع مي شده است ولي رزمنده اي با اهداي دست خود از اين امر جلوگيري مي كند و عاملي مي شود براي خدمت به ساير جانبازان و دوست، با شرمساري از آسايشگاه مي رود.
نوشته ي حسين جعفري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 99.1370 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، نمايشنامه؛ 1).
شمارگان: 6600 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Time of Reunion and the Protest, two plays
مندرجات: وقت وصال؛ اعتراض.
اين
كتاب، شامل دو نمايشنامه است. در نمايشنامه ي «وقت وصال»، حسن در حال نوشتن در مورد دوست شهيدش (حسين) است. نوشته هاي او عينيت مي يابد. «حسين» و «بن احمد» در برابر تماشاگران قرار مي گيرند و از انگيزه و هدف جنگ مي گويند. در نهايت، حسين، سرافراز از كارنامه ي اعمال خويش است و بن احمد، شرمنده از كارهايش! در نمايشنامه ي «اعتراض»، يك سرباز عراقي كه در جبهه عليه ايران مي جنگد، دچار شك و ترديد
[ صفحه 373]
مي شود، ولي از فرار و محاكمه مي ترسد. او كه نمي خواهد با هيچ كس صحبت كند، به اصرار و پافشاري همسنگرش لب به سخن مي گشايد و مكنونات قلبي اش را بيرون مي ريزد. در اين حال، از طرف همسنگرش مورد اتهام و از سوي دوستاني كه ترسيده اند، مورد بي مهري قرار مي گيرد و در نهايت به دست همسنگرش كشته مي شود؛ در حالي كه فرمانده اش سعي دارد شك و ترديد سرباز كشته شده ي خود را پنهان كند.
[ صفحه 376]
مولف علي فرخ مهر.- تهران: نشر عابد، (چاپ اول): 464.1380 ص.: مصور، نقشه.
شمارگان:2000 نسخه.
طراح روي جلد: مازيار يعقوبي.
نويسنده (كه خود متولد آبادان است)، در اين مجموعه، 76 مقاله، تعدادي قطعه شعر و تصاويري چند گردآورده و به توصيف جنبه هاي گوناگون شهر آبادان - قبل و بعد از انقلاب - از جمله، اوضاع فرهنگي، اقتصادي، سياسي و دوران جنگ، پرداخته است. برخي از موضوعات مجموعه عبارتند از: «شكستن حصر آبادان، پالايشگاه آبادان، يادي از شادگان، لنج سازي كنار رودخانه ي بهمنشير، تيمهاي فوتبال، وقايع و حوادث قبل از انقلاب (مانند واقعه ي سينماي ركس آبادان)، كوچه ها و محله ها، اماكن آموزشي و
فرهنگي، بازسازي پس از جنگ، عكسهاي يادگاري رزمندگان از شهر آبادان با زيرنويس و مطالبي درخصوص شهداي آبادان، اصطلاحات و گويشهاي محلي، آبادان در جنگهاي گذشته، خرمشهر، همكلاسيها و معلمان، اقليتهاي مذهبي و جدولي از كليساهاي شهر و مطالبي درباره ي شهيد سيد علي رضا ياسيني و مرحوم سيد علوي الموسوي، (خطيب شهر) و...».
ابوالقاسم حسينجاني.- تهران: نشر مزامير (چاپ اول): 159.1376 ص.: (ادبيات مقاومت؛ 2).
طراح روي جلد: محمدرضا آستانه.
عنوان ديگر: اگر شهادت نبود... (نثر).
كتاب، مجموعه اي است از قطعه هاي ادبي همراه با اشعار نو در زمينه ي شهيد و شهادت. موضوع اشعار، بزرگان و وقايع مختلفي چون واقعه ي كربلا و نحوه ي شهادت شهيدان و... است. در بين نوشته ها، از سخنان بزرگان و اشعار ديگر شعرا نيز استفاده شده است. اشعار «هواي تازه، بچه هاي جنگ، قرارگاه نينوا و تكليف بسيجي انسان» در مورد جبهه، «زخمهاي غريبي» به ياد شهيد آويني و «بر شانه هاي ليلةالقدر» به مناسبت تشييع پيكر پاك سه هزار در نوزده رمضان 1415 هجري قمري سروده شده است.
به كوشش محمد حسيني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، واحد ادبيات دفتر آفرينش هاي ادبي و هنري طلاب، (چاپ اول): 147.1376 ص.: مصور، عكس.
طراح روي جلد: علي ميرفتاح.
عنوان پشت جلد به انگليسي: (So Much Love (Think in literature Hoozehs Elmiyeh
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3300 نسخه.
[ صفحه 377]
اين مجموعه شامل پنج مقاله، برگزيده اي از اشعار شاعراني چون علي رضا قزوه، عبدالله حسيني، محمدحسين بهجتي و قنبرعلي تابش، و هفت داستان كوتاه همراه با گفت وگوهايي با شخصيتهاي علمي و ادبي (از جمله زكريا اخلاقي و محمدشريف سعيدي) و گزارشي از پنجمين «كنگره ي سراسري شعر و قصه طلاب» در يزد است. در پايان نيز چكيده و مشخصات توصيفي تعدادي از كتابهاي نويسندگاني طلبه آمده است. اشعار «سبز و سرخ» از مجتبي تونه اي؛ «شهيد» از محمدهاشم شيرازي؛ «شبهاي جنگ» و «وداع واپسين» از ابوالقاسم حسيني؛
«من از جزيره ي مجنون مي آيم» از محمد حسيني؛ داستانهاي «سيد مجتبي» از حسين علي باغستاني؛ «جنازه ي گمشده» از مظفرعلي كشميري و «چشمه هاي خونين» از علي نقي ميرحسيني در ارتباط با جنگ هستند. در مبحث گفت وگو نيز مطالبي درخصوص جبهه و جنگ ارائه شده است.
گردآوري و تنظيم: اداره كل انتشارات و تبليغات وزارت ارشاد اسلامي.- تهران: مركز نشر فرهنگي رجاء: وزارت ارشاد اسلامي، اداره كل انتشارات و تبليغات، 199.1364 ص.
مندرجات: بخش اول داستان هاي برگزيده سال 63 (زنبورك / اسماعيل عرب خوئي؛ در گاوگم شبانگاهان با مخمصه / عليرضا افزودي)؛ بخش دوم: خاطرات برگزيده سال 63 (مردم و جنگ / مهدي ضرابي؛ قصه ايمان، قصه انقلاب،... / حسين تاج احمدي؛ به سوي نور / اكبر عابديني)
اين كتاب، نخستين دفتر از مجموعه برگزيده اي است از داستانها و خاطراتي كه در سال 1363 درباره ي جنگ تحميلي عراق عليه ايران نوشته شده و به وزارت ارشاد اسلامي شده اند. كتاب در دو بخش تنظيم شده است؛ در بخش اول سه داستان و در بخش دوم نيز سه خاطره به چاپ رسيده است. داسان «زنبورك»، حكايت پسركي است كه در زير بمباران عراقي ها در خرمشهر زنبورك مي زند و در جريان وقايع پس از شهادت دوستان، اسلحه به دست مي گيرد و با دشمن مي جنگد.«در گاوگم شبانگاهان»، مردي آذوقه براي گاوميش خود مي برد ولي پس از روبه رو شدن با جنايات عراقي ها، مانند همه ي افراد ديگر، براي كمك به رزمندگان مي رود. «مخمصه» داستان عبدو است و هجوم دشمن به خرمشهر و پيوستن او به رزمندگان و شهادت شجاعانه اش در راه حفظ وطن و ايستادگي دوستانش در اين راه، تا آن زمان كه لازم
است. خاطره ي «مردم و جنگ» خاطره اي از شب درگيري حمله ي دوم بيت المقدس و «قصه ايمان، قصه انقلاب،...» خاطره ي گذشتن از جان و ايثار است و تپيدن قلب براي انقلاب آخرين خاطره، «به سوي نور»، خاطره اي است از عمليات بيت المقدس.
تهران: مركز نشر فرهنگي رجاء؛ وزارت ارشاد اسلامي، اداره كل انتشارات و تبليغات، 208.1365 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
برگزيده ي دومين دوره ي مسابقه ي فرهنگي و ادبي دفاع مقدس يادبود پنجمين سالگرد جنگ تحميلي (1364).
مندرجات: بخش اول داستانهاي برگزيده؛ بخش دوم قطعات ادبي برگزيده؛ بخش سوم: خاطرات برگزيده؛ بخش چهارم: اشعار برگزيده.
كتاب برگزيده ها (2)، دفتر دوم از برگزيده ي داستانها و مقالات و خاطرات و اشعاري است كه به مناسبت پنجمين سالگرد دفاع مقدس نگاشته و سروده شده اند و در دومين مسابقه اي كه با همين عنوان از سوي وزارت ارشاد
[ صفحه 378]
اسلامي برگزار شده است، حائز مقام گرديده اند. هدف مسابقه، دريافت و ثبت صحيح فرهنگ والاي جبهه ها و انتقال مناسب آن به اقشار مختلف جامعه و شناسايي استعدادهاي فرهنگي و ادبي در خدمت جنگ و تشويق و جلب همكاري اهل قلم در عرضه ي آثار ارزنده در اين زمينه بوده است. كتاب در چهار بخش «داستانهاي برگزيده، قطعات ادبي برگزيده، خاطرات برگزيده و اشعار برگزيده» تدوين شده است و هر بخش شامل سه اثر اول برگزيده در مسابقه فوق از سوي وزارت فرهنگ و ارشاد و در قالب موضوعات همان بخش است. آثار، همگي در ارتباط با دفاع مقدس، دلاوري، رشادت و جانبازي دلاورمردان اين پهنه ي رزم و ايثار نوشته شده اند.
مهدي شجاعي.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات، محراب قلم، (چاپ نهم) 62.1374 ص.: مصور.
كتاب، شامل هفت قسمت است. «عشق آمد زان مكتب حسيني»، به نعمات جنگ و بركات آن مي پردازد. «اي زائران منزلت عشق»، خطاب به رزمندگان و
در تجليل از آنان است. «از رموز عاشقانه ي جنگ»، از دلدادگي و عشق به عنوان رزم دليرانه ياد مي كند. «در ركاب قائم» به خصائص و صفات ملتزمين ركاب حضرت ولي عصر (عج) مي پردازد. «بخند خونين شهر» ستايش و تجليل خرمشهر و يادآور حماسه هايي است. كه در اين شهر آفريده شد. «نماز بر سجاده ي فرات» به ياران امام زمان مي پردازد و وفاداري و همدلي را مهمترين و ابتدايي ترين خصلت مي داند. «سفر به جبهه هاي عشق و ظفر» شامل هفت قطعه است كه به حال و فضاي جبهه و بچه هاي جبهه و رسوم آن پرداخته است. نويسنده در لابه لاي متن به بيان نقل قول ها و تفاسيري از صحنه هاي جنگ و جبهه مي پردازد.
احمد عزيزي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ دوم): 104.1376 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ شطح: 1).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Mobilization of Lovers, Words
كتاب حاضر از يك مقدمه (كه خود يك متن ادبي است) و دو متن ديگر تشكيل شده است. مقدمه ي كتاب وضعيت دنياي كنوني را شرح مي دهد و پس از آن، عظمت بسيجي، شهادت و شهيد را در چنين دنيايي به تصوير مي كشد. در ادامه، تفسيري هم درباره ي واژه ي شهادت ذكر شده است. متن اول «به نام خداوند خوشه ها و پروردگار تاكها» نام دارد. اين متن ارتباطي با موضوعات جنگ ندارد. متن دوم «شاعران واژگان اسرارند» نام دارد؛ اين متن نيز شرحي است بر ابعاد روحي بسيجيان، كه درواقع درس عاشقي را به همگان آموختند. بسيجي در اين متن، عارفيست كه خيلي سريع به همه ي عرفان پي مي برد و اجاره نشيني است كه صاحبخانه ي
او خداست.
مهدي شجاعي.- تهران: نشر جوان، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، (چاپ اول): 113.1369 ص.
كتاب بوي سبز پونه ها حاوي قطعات ادبي است.آغازگر فصل اول، (قطعه ي «با فجر تا خورشيد») شرح فرورفتن دنياي اسلام پس از شهادت يازدهمين اختر تابناك آسمان ولايت و امامت در سياهي است و انتظار آمدن امام و از بين بردن تاريكي. قطعات ديگر فصل اول عبارتند از: تنها مؤذن گلدسته ي اسلام، پيام آور وحدت، شام بوديم ز خورشيد جهان صبح شديم و دم مسيحايي. فصل دوم در ارتباط با شهيد بهشتي است. در فصل سوم قطعه ي
[ صفحه 379]
«ملائك بر قبله ي استقامت تو نماز مي خوانند» به رزمندگان اسلام تقديم شده است و «بسيج آئينه ي تزكيه» در مورد بسيج و ابعاد شخصيتي بسيجي است. «سلام بر شما تا مطلع فجر مهدوي» در ارتباط با خلبانان و عقابان تيزپرواز آسمان استقامت و «اي قطعات سوره ي عشق» درخصوص رزمندگان جبهه هاي دفاع مقدس است. قطعه هاي «نعمت جنگ، حديث عشق و موشك و آتش، حسين (ع) شجاعت شما را مي طلبد و اسوه هاي مقاومت» در مورد دفاع مقدس هستند.
قيصر امين پور.- تهران: نشر افق، 56.1376 ص.- مصور.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: بي بال پريدن؛ كتاب ها مثل آدم ها هستند؛ زندگي در حاشيه؛ تفسير عادلانه؛ خدا در همسايگي ما؛ مثل كوچه هاي روستا؛ مثل جاده هاي شهر؛ سرودي براي پاكي؛ پيش از آفتاب؛ چراغ سبز.
كتاب «بي بال پريدن» مجموعه اي از قطعه هاي نثر ادبي است كه از بين آنها، قطعه ي ادبي «چراغ سبز» در مورد جنگ است. مضمون اين قطعه پاسخ به اين سؤال است كه وقتي جنگ آغاز شد، آيا بايد دفاع كرد
يا خير؟ در قسمت آخر اين نثر آمده است: «در چنين راههايي اگر ناگهان چراغ قرمز خون، به علامت خطر روشن شود، آيا بايد بايستيم؟ از رفتن بمانيم؟ يا خطر كنيم و پيش برويم، تا چراغ سبز را براي ديگران روشن كنيم؟».
هدف نويسنده، بيان اين مطلب است كه رزمندگان و شهدا با كارها و حماسه هايشان راه را براي ديگران هموار كرده اند.
ضياءالدين شفيعي؛ نقاشي: محمدعلي سپهرافغان.- تهران: نشر مزامير، 1376.
64 ص.: مصور.- (ادبيات مقاومت؛ 2).
عنوان روي جلد: پشت به سايه ها و صداها (نثر).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Apposite The Shadows And Voices, Prose
طراح روي جلد: محمدرضا آستانه.
شمارگان: 5000 نسخه.
برگزيده ي سومين جشنواره مطبوعات.
مندرجات: فصل اول: هروله كلمات؛ فصل دوم: آسمان بي طاقت؛ فصل سوم: دالان هاي ديروز؛ فصل چهارم: طلوع گل نرگس.
اين كتاب حاوي نثرهاي ادبي است كه به صورت ادبيات غنايي نوشته شده است. متن اول هروله كلمات است در مورد مصطفي (كه موجي شده است)، رود كارون، و نخلستان هاي خرمشهر، شهادت يكي از همسايگان و به انتظار شهادت نشستن خود او. فصل دوم (آسمان بي طاقت) نثري درباره ي جبهه هاي جنگ است. «دالانهاي ديروز» فصل سوم كتاب است كه شامل متن هاي متفاوتي از انقلاب، نماز جمعه و ايستگاه صلواتي در جبهه است. آخرين فصل كتاب (طلوع گل نرگس) از آواره هاي جنگي، خاكريزهاي خط اول، مين ها و نارنجك ها و نخل هاي سربريده صحبت مي كند و طلوع نرگس را بشارت مي دهد.
[ صفحه 380]
جواد نعيمي.- [تهران]: سازمان تبليغات اسلامي،مركز چاپ و نشر، 194.1370 ص. كتابنامه.
كتاب در سه بخش تنظيم شده است. بخش اول مقاله هايي است با عناوين: در پيرامون ادبيات؛ كودك، كتاب مطالعه؛ فردوسي و شاهنامه؛ ذكر خير حافظ؛ يادكردي از علامه اقبال لاهوري؛ ويژگي هاي هنرمند: شعر چيست؟. بخش دوم، قطعاتي ادبي را شامل مي شود كه حاصل روزها و سال هاي شهادت دلاورمردان در جبهه هاي نبرد است. عناوين و موضوع هاي اين بخش عبارتند از: شهيد مطهري؛ در برابر آفتاب (در
مورد شهداي دفاع مقدس)؛ از آبي چشمان تو (در مورد شجاعت هاي جانبازان در دفاع مقدس)؛ ثار: (تفسير كلمه ي «ثار» در قالب قطعات ادبي)؛ از يمن نام هاي مقدس (در مورد شهداي جنگ)؛ با تو با دريا؛ سهمي از آفتاب؛ و چند قطعه ي ديگر. بخش سوم: به شعر اختصاص دارد. اشعار اين بخش در قالب شعر نو مي باشند و در موضوعهايي مانند شهادت و شهيد و شجاعت رزمندگان، جانبازان و پاسداران سروده شده اند.
نوشته اسماعيل پزشكيان نژاد.- تهران: پزشكيان نژاد و پسران، (چاپ اول): 128.1376 ص.: مصور،نقشه.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب مجموعه اي از اشعار (در قالبهاي دوبيتي، غزل و...)، مقالات، خاطرات و سرگذشتنامه ها است. مطالب مربوط به دفاع مقدس عبارتند از: اشعار «اذن جهاد در قدس و شهيد گمنام: محسن قنبري» و خاطرات «سه معجزه ي بزرگ و ديدار از جبهه ها (درباره ي بازديد و خاطراتي از سرپل ذهاب، قصر شيرين، فكه و محل جنگ فتح المبين، خرمشهر، آبادان، هويزه و سوسنگرد)». زندگينامه هاي مختصر شهيدان: «حسن جيرودي (شهريار)، محمدحسين كيوانداريان، اميرحسين سليماني (شمشك)، داود سرتاج، ابوالفضل خاوري يگانه، مهدي مظفري و مهدي آروني» نيز ارائه شده است كه شامل نام و نام خانوادگي، شرح دوران كودكي و جواني، فعاليتهاي جبهه، تاريخ و محل شهادت و برخي نيز همراه با فرازي از وصيتنامه شهيد است. تصاويري از بازديد مؤلف و گروه اعزامي به جبهه ها نيز ارائه شده است.
روزنامه جمهوري اسلامي، با همكاري بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس.- تهران: روزنامه جمهوري اسلامي، 1373.
يك جلد [بدون صفحه شمار]: مصور، عكس.
روزنامه ي جمهوري اسلامي از تاريخ ششم فروردين ماه 1365 آغاز به انتشار صفحه ي «جبهه و جنگ» در روزنامه كرد. مطالب آن گزارش دهنده ي تمامي وقايع و حوادثي بود كه در جبهه هاي جنگ حق عليه باطل رخ مي داد و علاوه بر آن، وصيتنامه ها، مصاحبه ها، يادداشتها، خاطرات، معرفي كتاب، شعر، و موضوعهاي متنوع ديگر را نيز دربر مي گرفت. در پي اين موضوع، روزنامه ي جمهوري اسلامي اقدام به انتشار مجموعه هايي از اين صفحات كرد كه مجموعه ي حاضر، اولين جلد از اين مجموعه باشد و شامل صفحه هاي جبهه و جنگ از اولين
شماره (6 / 1 / 1365) تا پايان سال 1373 است.
[ صفحه 381]
ويراستار محمدهادي عرفانيان.- مشهد: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان، (چاپ اول): 189.1378 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل دوازده داستان كوتاه، هفده قطه شعر (در قالبهاي غزل، قصيده، شعر آزاد و رباعي)، خاطره اي از سردار شهيد عبدالحسين برونسي، قسمتهايي از زندگينامه سردار شهيد محمود كاوه (فرمانده ي تيپ ويژه شهدا) و گزيده اي از وصيتنامه سردار شهيد حسن آقاسي زاده است. در بخش داستان، موضوع برخي از داستانها عبارت است از: «درگيري با دشمن در منطقه ي ماووت؛ وساطتت پدر مرحوم دو برادر در خواب براي كسب اجازه از مادر جهت رفتن آنها به جبهه؛ كمين در منطقه ي كردستان، بمباران و كشتار دسته جمعي؛ و قصه اي ويژه نوجوانان در خصوص نماز و...». در بخش اشعار، قطعه شعرهاي «براي يك مرد» (از سعيد حيدري)، «اسطوره هاي امروزي» (از علي طلوعي)، «اشتياق وصال» (از مهدي ايزدپناه طوسي) و... درباره ي دفاع مقدس و شهيدان سروده ي شده اند.
[تهران]: آينده زن، (چاپ اول): 72.1360 ص.: عكس.
شمارگان: ذكر نشده است.
عكس ها از كتاب آبادان، كه مي جنگد؛ جنگ؛ خبرگزاري پارس و بعضي از جرايد اقتباس شده است.
اين كتاب مجموعه اي است از نوشته ها و اشعار سروده شده درباره ي جنگ. نوشته ها شامل خاطرات، مقاله ها و داستانهايي است كه به طور پراكنده در كنار اشعار ارائه شده است. بيشترين مطالب بيان شده، شامل نقش و حضور زنان و كودكان در جنگ ايران و عراق است كه با زبان تصوير بيان شده اند. تعداد چهارده، شعر، دوازده خاطره و چهار مقاله در مجموعه آمده است.
مؤلف: معاونت فرهنگي و تبليغات جنگ ستاد فرماندهي كل قوا.- تهران: ستاد فرماندهي كل قوا، معاونت فرهنگي و تبليغات جنگ، (چاپ اول): 1368.
430 ص.: مصور، نقشه، نمونه، عكس.
طرح روي جلد: مصطفي گودرزي.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: فصل اول: به ياد امام؛ فصل دوم: چشم انداز؛ مقاله، گزارش، گفتگو؛ فصل سوم: فرهنگ و هنر؛ فصل چهارم: اسناد.
هدف مجموعه ي «حماسه ي مقاومت»، ثبت لحظه هاي «قدر» حيات جامعه اسلامي كشورمان است، تا نسلهاي آينده تاريخ در خون شكفته ي اين عصر را از لابلاي سطوري بخوانند كه خون رگهاي گشوده ي رزمندگان نستوه در لابلاي آنها جاري است. اين مجموعه با ياد امام (ره) شروع و با مقالات، گزارشها و گفتگوهايي درباره ي دفاع مقدس و جنگ تحميلي عراق بر ايران ادامه مي يابد. سپس، فصلي در ارتباط با مطالب فرهنگي و هنري - شامل «خاطره، داستان، شعر و نثر ادبي، نامه هاي آزادگان، كتابنامه ي جنگ تحميلي و عكسهاي گرفته شده توسط عكاسان زحمتكش و بي مدعا (نمايانگر گوشه هايي از حماسه ي هشت
سال دفاع مقدس)» - آورده شده است. فصل پاياني نيز به اسنادي اختصاص دارد كه گواه تجاوز عراق به ميهن اسلامي ماست. با توجه به گويا بودن اسناد و به منظور بهره برداري مناسب از آنها، مضمون كلي مدارك، صرفا ترجمه شده است.
[ صفحه 382]
معاونت فرهنگي و تبليغات جنگ ستاد فرماندهي كل قوا.- تهران: ستاد فرماندهي كل قوا؛ معاونت فرهنگي و تبليغات جنگ، (چاپ اول): 378.1369 ص.: مصور، نقشه، نمونه، عكس.
طراح روي جلد: نجم الدين فرخ يار.
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: همگام با ولايت؛ مقالات؛ مصاحبه و گزارش؛ به روايت اسناد؛ ادبيات مقاومت.
جلد دوم «حماسه ي مقاومت»، بيشتر به ترسيم وقايع مقطع آغازين جنگ و رخدادهاي آن پرداخته است و در عين حال نيز نگاهي اجمالي به ابعاد ديگر جنگ دارد. بخش «همگام با ولايت» مروري بر سخنراني ها و پيامهاي امام خميني (قدس سره) دارد و سپس خاطراتي از رهبر معظم انقلاب درباره ي جبهه هاي جنگ و عمليات ثامن الائمه نقل شده است. در فصل مقالات، مباحثي چون «جهاد و دفاع، تجاوز و تلاشهاي صلح آميز در هشت سال دفاع مقدس» مطرح شده است. «مصاحبه ها و گزارشها»، ابعادي از شگفتي آفريني دلاورمردان سرزمين ما را نشان مي دهد و فصل «به روايت اسناد»، سندهاي آغاز تجاوز و جريان انعقاد معاهدات سال 1975 ايران و عراق را در اختيار علاقه مندان قرار مي دهد. «ادبيات مقاومت»، نمونه هايي از مطالب ادبي را در قالب داستان، خاطره، شعر و نثر ارائه مي دهد و بخش «هنر» به بحث درباره فيلمهاي جنگي پرداخته است.
به اهتمام: بهمن دري اخوي، بهروز اثباتي، محمدباقر حشمتي پور؛ [گردآورنده] محمدقاسم فروغي جهرمي.- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، 234.1375 ص.: نقشه، نمونه، عكس.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: فصل 1- همگام با ولايت. فصل 2- مقالات. فصل 3- گفتگو و گزارش فصل 4- ادبيات مقاومت. فصل 5- هنر.
در مجموعه ي حاضر سعي بر آن بوده
است تا گوشه هايي از تاريخ دفاع مقدس ايران اسلامي (از شكسته شدن حصر آبادان تا طليعه ي عمليات غرورآفرين بيت المقدس) در قالبهاي گوناگون شعر، خاطره، قطعه ي ادبي، داستان، مصاحبه، گزارش، تحليل، اسناد و... به رشته ي تحرير درآيند. در اين راستا، در فصل اول، مروري بر سخنراني ها و پيامهاي حضرت امام خميني «ره» از زبان حجت الاسلام جماراني انجام شده است. در فصل دوم، مقالاتي درباره ي آغاز جنگ و دفاع مشروع و در فصل سوم (گفتگو و گزارش)، مطالبي از زبان حجج اسلام جمي، مسيح مهاجري و علي اكبر ابوترابي به چاپ رسيده است. در بخش «ادبيات مقاومت»، نمونه هايي از داستان، خاطره، نثر ادبي و شعر و نيز پاسخها و نظرات هشت تن از داستان نويسان جنگ به ده پرسش درباره ي داستان نويسي و زندگينامه و فهرست آثار اين نويسندگان آورده شده است. فصل پاياني به تئاتر مقاومت اختصاص يافته است.
اثر روح الله عباسي راد.- كرمان: مركز كرمان شناسي، 94.1377 ص.: مصور (رنگي).
«خلوت سجاده هاي سرخ» در دو فصل به نامهاي «ادبي و عاشورايي» و «نوسروده ها» تدوين شده است. فصل اول قطعات ادبي و كوتاهي است كه نويسنده در آن با نثري آهنگين به بيان احساسات خود در مورد جنگ و جبهه و رزمندگان و مسايل مربوط به آن پرداخته است. در مقدمه ي نويسنده نسبت به اثر خود چنين اظهارنظر مي كند: «حقير نيز خرسندم كه در نخستين دفتر خود هر آن چه كه در بضاعت قلم دارم، با قالب اين جرعه نگاشته حاضر كه مجموعه اي از چندين بند شطحيات و قطعات ادبي، حماسي و عاشورايي است را به بهانه اداي ادب تكريم و
[ صفحه 383]
احترام
و... تقديم دارم». در فصل دوم نيز نويسنده در قالب شعر به بيان عواطف، احساسات و عقايد خود در رابطه با جنگ و شهدا پرداخته است. در جاي جاي كتاب نيز تصاوير و عكسهاي زيبايي از جبهه و جنگ به چاپ رسيده است.
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 133.1366 ص.
مندرجات: خاطره: چند تكه يخ / بهرام شيخ نژاد؛ مقاومت در زندان / مجيد محمدي؛ مين ياب / محمدمسعود بهمني؛ خاك ريز / مهران آخوندي باغي؛ فرار از زندان دولتو / غلامحسين قراگوزلو؛ قصه: پل / رضا عموزاده خليلي؛ دو كبوتر، دو پنجره، يك پرواز / سيد مهدي شجاعي؛ بهار در خانه ام / نرگس ساعتي؛ لبهاي تشنه / حميد محمدي؛ نمايشنامه: دخمه / مجيد اشتياقي.
اين كتاب در نتيجه ي برگزاري اولين دوره ي مسابقه بزرگ فرهنگي، هنري جبهه و جنگ قرارگاه خاتم الانبياء در بزرگداشت ششمين سالگشت دفاع مقدس فراهم آمده و در سه بخش خاطره، قصه و نمايشنامه ارائه شده است. «چند تكه يخ» بيانگر ايثار رزمنده اي است كه مصرف صحيح بيت المال را به معالجه ي خود ترجيح مي دهد. «مقاومت در زندان» خاطره اي است از مقاومت اسيران ايراني در اردوگاههاي عراق. «مين ياب» حكايت از جان گذشتگي رزمنده اي در عمليات فتح المبين است و «خاكريز» تأثير دعا را بر روحيه ي رزمندگان بيان مي كند. در «فرار از زندان دولتو»، نويسنده، اسارت خود و همرزمانش به دست ضد انقلاب را بيان كرده، نحوه ي ساخته شدن اين زندان به دست اسيران و در نهايت، فرار عده اي از اسيران را شرح مي دهد. داستان «پل» شادي پدري را از يافتن فرزند بيان مي كند و «دو كبوتر، دو پنجره، يك پرواز» داستان برادران دوقلويي است كه همه
جا با هم هستند؛ حتي هنگام شهادت، «بهار در خانه ام»، داستان دلتنگي كودكي است. كه پدرش شهيد شده است. «لبهاي تشنه» دستان يك اسيري ايراني است كه با نثار جان خويش، ديگران را از شكنجه نجات مي دهد. نمايشنامه ي «دخمه» نيز (كه در پايان آمده است) از پوچي زندگي مرفهين بي درد سخن مي گويد.
ابوالقام حسينجاني.- تهران: شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي، نشر هماهنگ، 76.1377 ص.
طراح روي جلد: احمد قلي زاده.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب در «اقليم خويشتن» حاوي هفده مقاله و نثر ادبي است كه محور موضوعي همه ي آنها، «ايمان، عشق به خدا، ارزشهاي اسلامي، شهادت و شهيد، جنگ و جبهه و دفاع مقدس و مسائل مربوط به آن» است. اسامي اين قطعات عبارتند از: «لحظه ها مين گذاري شده اند، جبهه هاي بي ريايي، فرهنگ محراب عشق ما دروغ نيست، پيروزي پايدار، عمليات لا اله الا الله، زخمه هاي انفجار، تا شيطان هست، مرثيه هاي خاك، قرارگاه نينوا، در سنگر ارزشها، پاي به پاي شهيدان، صبوري جبهه ها، حمله نيكوترين دفاع، عالم ما اردوگاه خدا است، عمليات آزادسازي انسان، منطقه ي زخم هاي نوشكفته».
[ صفحه 384]
مسعود خيام.- تهران: كتاب ايران، 127.1377 ص.
كتاب در «فاصله ي آژيرها» شامل هشت قصه، طرح و قطعه ي ادبي است در دو نوشته ي آن، احساس نويسنده درباره ي جنگ و موقعيت و احوال مردم به هنگام بمبارانها و موشكباران تهران تصوير شده است. نويسنده با استفاده از رخدادها و اتفاقاتي كه خود شاهد آنها بوده، به تشريح جنايات جنگي عراق عليه مردم بيدفاع و غيرنظامي شهرها پرداخته است. در «وضعيت قرمز» - كه نامه اي به يكي از آشنايان است - از كساني سخن مي گويد كه جنگها را مي افروزند تا كارخانه هاي اسلحه سازي توسعه پيدا كند و سازندگان و دلالان سلاحهاي مرگبار به سودهاي كلان برسند. در مبحث دوم (پرسه در شهر)، از بمباران منطقه اي ياد مي كند كه موج انفجار موشك، گروهي را به كام مرگ كشيده و خانه هايي را با خاك
يكسان كرده است.
نظام مولا هويزه.- قم: مؤسسه ي فرهنگي سيره، (چاپ اول): 1375. [109]ص.- (مجموعه نثر ادبي).
اين كتاب، مجموعه ي نثر ادبي در مورد هويزه و اولين شهيدان آن است. نويسنده ي كتاب، آن را به شهيد حسين علم الهدي تقديم كرده است. مطالب كتاب در مورد حامد جرفي، (بخشدار و نخستين شهيد هويزه)، سقراط موالي زاده، (معلم شهر)، اصغر گندمكار و خواهر سهام خيام و ديگر همرزمان آنهاست؛ بسيجياني كه جان خود را در طبق اخلاص گذارده، صادقانه به پيشگاه حضرت باري تعالي تقديم كردند و از وطن و دين اسلام در برابر متجاوزان دفاع كردند. در بين نوشته ها، قسمتهايي از يادداشتهاي شهيد حسين علم الهدي و بخشي از كتاب «حماسه ي هويزه» ديده مي شود. بنا به گفته ي نويسنده ي كتاب «اين كلمات، دلتنگي هاي اين بسيجي است براي نسلي كه عشق و آتش روزهاي جنگ را نديده است».
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت امور كتاب، (چاپ اول): 88.1372 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر، شامل 31 عنوان خاطره، داستان و مقاله از مجموعه آثار جوانان و نوجوانان شاهدي است كه در پي زيارت حضرت امام (ره) نوشته اند. آثار زير از جمله عناوين مربوط به دفاع مقدس هستند: «دوستت دارم»، از سيده فاطمه حسيني [وصف فرزند شهيدي كه مادرش امام (ره) را، به جاي پدر به او معرفي مي كند]؛ «رازهاي سبز» از گلناز سيفي (وصف اسيري كه از اسارت برگشته و امامش نيست)؛ «خاطره ي دو ديدار» از مؤمني [خاطره ي دو ديدار جانبازاني كه به زيارت امام (ره) رفتند و در لحظه نااميدي از ملاقات ايشان، امام را زيارت كردند]؛ «نگاه تو» از حكيمه حليبي [ذكر
حال خواهرزاده ي دو شهيد و دو مفقودالاثر از رحلت امام (ره)]؛ «عكس تو» از علي طلوعي [توصيف غم و اندوه جانبازان از رحلت امام (ره)]؛ «تشييع نور» از محمد قنبري لنگرودي [لحظه ي شنيدن خبر رحلت امام (ره) در اردوگاه عراق)].
علي منتظري.- تهران: برگ، (چاپ اول): 152.1368 ص.: مصور.
شمارگان: 600 نسخه.
[ صفحه 385]
اين كتاب، مجموعه اي از قطعات ادبي و چكامه هايي در مورد جنگ و انقلاب اسلامي است. عناوين برخي از اين قطعات و موضوع آنها عبارت است از: «حماسه سازان فتح المبين (در وصف رزمندگان)؛ خط سرخ شهادت (در رثاي شهادت طلبي)؛ جبهه هاي نبرد، دانشگاه انقلاب، يادداشتي بر هفته ي جنگ (مطلبي درباره ي جبهه ها و سالگرد هفته جنگ)؛ در پرتو انوار فجر به پيشواز چهارمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي والفجر (ياري از جبهه، شهيدان انقلاب و جنگ تحميلي)؛ در بزرگداشت ياد شهيدان جهاد دانشگاهي، شهيدان راه فضيلت (يادي از شهدا)؛ خط سرخ شهادت (يادواره ي شهداي دانشجوي پيرو خط امام)؛ چكامه اي در سالروز فتح خرمشهر (درباره ي عمليات پيروز رزمندگان)؛ اميد آينده، نور چشم رهبرم (وصف كودكاني كه جنگ را ديده اند)؛ جنگ و حماسه ي عاشورا (شباهت جنگ تحميلي و قيام عاشورا)؛ فردا حماسه تكرار مي شود (شعري نو درباره ي موشكباران صدام و رأي انداختن مردم در صندوقها)؛ اتفاق ساده (خاطره اي درباره ي موشكباران).
از ابوالفضل فاطمي نيا.-تهران: هيرمند، (چاپ اول): 136.1380 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر شامل مجموعه اي از اشعار و متن هاي ادبي بدون عنوان است كه پيرامون دفاع مقدس و با مضمون لباس سبز پاسداران سروده و يا نوشته شده اند. ساير مفاهيم و مضامين مطالب ارايه شده، عبارتند از: «شهادت، شهرهاي استانهاي كشور (خرمشهر، دزفول، هويزه، گيلان غرب، حميديه، مهران، دهلران و...) و يا مناطق جنگي (چون: جزيره ي مجنون، شلمچه، هورالهويزه، شياكوه، چغالوند، هزارقله، دهلاويه و...)، عوارض جغرافيايي مناطق جنگي (چون: اروندرود، كارون، بهمنشير و...)، جانبازان، سرداران، رزمندگان، شهدا (چون كاوه،
بروجردي، كاظمي، محمدرضا خيرآبادي، عمارلو، مسيح آبادي، دهنوي، جهان آرا، ابوالقاسم بوژآبادي، رضا واعظي و محمدطاهر واعظي)».
نوشته اسماعيل فيروزي؛ ويراستار حسن جلالي عزيزيان.- تهران: نشر زلال، (چاپ اول): 43.1375 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي از نوشته هاي ادبي و عرفاني است، كه به صورت نظم و نثر، در توصيف جبهه نوشته شده اند. از ميان آنها، قطعه ي «نامه ي سه» براي عاطفه، دختر شهيد يوسفي نوشته شده است. نويسنده در ابتداي كتاب، اين مجموعه را به همه ي شهيدان گمنام ايران زمين تقديم كرده است. به جاي مقدمه نيز متني با عنوان «پيش از نگاه» ارائه شده است.
تهران: بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، 1377. 135 + 8 ص.: عكس (رنگي).
طرح پشت جلد: تابلوي شمع اثر شهيد دكتر مصطفي چمران.
شمارگان: 5000 نسخه.
در گفتار ابتدايي و در گفتار انتهايي كتاب، بخشي از مناجاتهاي سردار شهيد «دكتر مصطفي چمران» با خداوند آمده است. متن اصلي كتاب را مقالات و نوشته هايي تشكيل مي دهند كه از ميان آثار رسيده براي مسابقه ي «نثر ادبي
[ صفحه 386]
شهيد چمران» برگزيده شده اند تشكيل مي دهند. در ميان نويسندگان مقالات، نام اشخاصي چون «مرتضي افراسيابي» با مقاله ي در «رثاي لاله ي اشك بار»، «مژگان اسكندري» (با مقاله ي «اي وضويت آهنگ كوچ»، «اصغر استاد حسن معمار» (با همدم شبهاي تار» و «حسين اسرافيلي» (با «تكيه بر زانوان توست») ديده مي شود. مقالات اين افراد و ديگر نويسندگان در بيان ويژگي هاي روحي و اخلاقي شهيد چمران ارائه شده است. در بخش لحظه هاي سبز، عكسهايي از شهيد چمران به همراه ديگر همرزمان وي با سوژه هاي متنوعي به چاپ رسيده است.
ويرايش ادبي غلامرضا كافي.- شيراز: كنگره سرداران و 14 هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول)؛ 127.1381 ص.- (كنگره سرداران چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 70).
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر، مجموعه اي است از مقاله ها، خاطرات و اشعار، همراه با ياد و بزرگداشت شهيدان كه ضمن آنها به بيان خصوصيات و ويژگي هاي آنان در هنگامه ي نبرد مي پردازد. از ميان آنها، «آوازهاي پريشان باد» (از محمدحسين خاكي)، به شهيدان محمد سلطاني، حشمت الله كمالي سروستاني و محمدحسين مهدي زاده و «اگر پختگي هست، از آتش است» (از جعفر هوشمند سروستاني)، به
شهيدان رضا خرمي، محمدرضا زينل پور، عبدالله مسعودي، غلامرضا معصوميان، محمدرضا معصومي و ابوالقاسم عصمت تقديم شده است. «تو اي زيباتر از يوسف نديدن» از اكرم مؤمني براي شهيد يوسف اكبري و «داغي كه بر جگرم گلدوزي شده است»، از ليلا زينل پور براي شهيد محمدرضا زينل پور سروده شده و «چه كنم با طاقتي كه شعله ور است» خاطره اي از داريوش سلطاني درباره ي فرار شهيد محمد سلطاني از منزل و رفتنش به جبهه است. در پايان نيز راز و نيازها و اشعاري از شهيدان لطف الله كامران، مهرداد طباطبايي و كامران كمالي سروستاني آمده است.
تهران: حوزه انديشه و هنر اسلامي، واحد انتشارات، 1360.[190] ص.: عكس (بخش رنگي)، طرح.
اين ويژه نامه به مناسبت هفته جنگ منتشر شده است.
اين جنگ، مجموعه ي 24 قطعه شعر، داستان، نمايشنامه، گزارش، نقد گزارش، خاطره و وصيتنامه و طرحها و تصاويري از جنگ است. همه ي اشعار در ارتباط با جبهه، تلاش رزمندگان، شهادت مردم بيگناه در بمباران و تصرف شهرهاي كشورمان توسط دشمن بوده، عبارتند از: «طوفان سواران، تو اي ايزدي نور ايمان ما / مهرداد اوستا؛ اينك حماسه اي ديگر / حميد سبزواري؛ خونين شهر من، سجاده اي ز برگ شقايق / سيميندخت وحيدي؛ دنيا بداند كربلاي عشق اينجاست، بهار در خون / سپيده كاشاني؛ اي همچو سربداران / حسن حسيني؛ چند رباعي، شهر ميعاد گل خون / پرويز بيگي حبيب آبادي؛ تبار خود را خوب مي شناسيم / عبدالله گيويان؛ شعري براي جنگ / قيصر امين پور؛ هابيل آفتاب، دگر اهريمن «من» ها نفريبد دل «ما» / نصرالله مرداني».
نمايشنامه ي «مسجد سنگر است» از حسنعلي پورمند، در مورد شهادت رزمنده ي هجده ساله اي است كه
آرزوي شهادت داشته است. «سرگردان در دريا» خاطره ي يك پاسدار است. «يادداشتهايي از روزهاي جنگ، بي تاريخ» از صادق محمدپور، و «سعي ميان آتش و خون» از مهدي شجاعي، گزارشهايي هستند از جبهه هاي جنگ. بخشي از وصيتنامه هاي شهيد «عباس داورزني و عباس اردستاني» و نقد گزارش و قصه آشپز (از سرو) نيز بخش پاياني است.
[ صفحه 387]
تهران: حوزه انديشه و هنر اسلامي، واحد انتشارات، 154.1360 ص.: عكس، طرح
اين كتاب مجموعه اي از شعر، مقاله، قصه، خاطره، طرح و عكس است. بخش اول آن حاوي بيست قطعه شعر است. از ميان اشعار، «ميدان سنگر توحيد» در مورد شهادت و «قسم» بيانگر شجاعت و رشادت رزمندگان هستند و توسط سيميندخت وحيدي سروده شده اند؛ «دوش گفتند» به ياد شهيدان زندان دوله تو سردشت و «قامت ياران را سوختند» در وصف شهادت از صديقه وسمقي هستند؛ «مثنوي شهيدان» سروده ي حسن حسيني بيانگر شهيد و شهادت است؛ «آينه زمان است اين پير جماران» در مورد جبهه و سپاس از پاسداران رشيد اسلام و شهادت آنها، از حسين اسرافيلي است؛ «هان اي بلال، وقت اذان است» در مورد سرزمين شهيدپرور ايران و شهر خون گرفته خرمشهر، از محمدعلي محمدي است و «كوثر» از حسن كيانپور در مورد شهيدان جان بركف و ايثار رزمندان رشيد اسلام است. در بخش مقاله، مطالب مربوط به جنگ نيست و در بخش قصه ها داستان «اين باباي من نيست» درباره خانواده شهيد و عكس العمل دختر كوچك شهيد است.
واحد انتشارات حوزه انديشه و هنر اسلامي.- تهران: حوزه انديشه و هنر اسلامي، واحد انتشارات، 301.1361 ص.
روي جلد: اثر حسين خسروجردي.
مندرجات: شعر؛ قصه؛ نقد و بررسي؛ نمايشنامه؛ گزارش.
از ميان قطعات شعر، تعدادي در ارتباط با دفاع مقدس است؛ از جمله؛ «با كاروان لاله ها» از سپيده كاشاني، در مورد شجاعت و شهامت رزمندگان؛ دوبيتي هاي «ظهور نور، نفس صبح، زخمم بزنيد، شهيد، سلوك و مرغ سحر» از حسن حسيني، در رابطه با شهيدان؛ «در انتهاي شب، سحر در انتظار است»
از عبدالله گيويان، در مورد شهادت رزمندگان؛ «گلهاي بهاران» از پرويز بيگي حبيب آبادي، در مورد به شهادت رسيدن مردم بي دفاع خرمشهر در حملات وحشيانه ي عراقي ها؛ دوبيتيهاي «شهيد، نبض - رسم» از قيصر امين پور، به خواهران شهيد دزفولي كه در حمله موشكي در خانه هاي خود زنده به گور شدند و «جامه ي سبز» كه به پاسداران رشيد اسلام تقديم شده است. در بخش گزارش، «گزارش سفر به آبادان» آمده كه گزارش مسافرت به آبادان، حدود يك سال پس از شروع جنگ است و به شرح و وقايعي مي پردازد كه در اين مدت، در شهر اتفاق افتاده است و حال و روز خانواده هاي شهيدان را بيان مي كند.
تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 370.1362 ص.: مصور، طراح روي جلد: كاظم چليپا.
در جنگ پنجم سوره مطالب زير گرد آمده است. 47 قطعه شعر از 24 شاعر، (كه موضوع بيشتر آنها، شهادت، شهيد، ايثار، فتح و پيروزي و مقاومت رزمندگان است)؛ سه مقاله با عناوين: «نكاتي درباره ي فيلمنامه در سينماي اسلامي» از محسن مخلباف؛ «زاويه ي ديد» ترجمه ي محسن سليماني و «نگاهي به شعر انقلاب» از حسن حسيني؛ سه داستان «استخر» از محمد مروي و «قبل از كشتار» از هرناندو تلز، ترجمه ي محسن سليماني و «پرستوها» از فريدون عموزاده خليلي؛ نقد و بررسي مجموعه داستان «دو قدم تا قاف» توسط محسن سليماني؛ طرح فيلمنامه «استعاذه»؛ گزارش سومين جشنواره ي تئاتر در دزفول؛ نظرخواهي از تعدادي از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي درباره ي فيلم سينمايي «توجيه»؛ عكسهايي از نقاشي هاي تصرف لانه ي جاسوسي و عكسهايي از فيلمها و نمايشنامه ها (كارنامه ي سه ساله ي واحدهاي تئاتر و سينما) و عكسهايي از آفريقا.
[ صفحه 388]
تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 280.1363 ص.: مصور. روي جلد: «شمع تاريخ» اثر مجيد قادري.
شمارگان: 20000 نسخه.
جنگ ششم سوره، شامل سه داستان كوتاه، دو مقاله، 26 قطعه شعر در قالبهاي آزاد، غزل و رباعي، يك روايت، يك گزارش و دو نظرخواهي درباره ي فيلم «توبه ي نصوح» است. قصه ي «جدايي» (از قيصر امين پور) داستان رزمنده اي است كه خوشنويس بوده، و پس از مدتها دوست همكلاسي اش او را در حالي مي بيند كه دستش قطع شده است. داستان «براي تو، اسماعيل» (از فريدون عموزاده خليلي) داستان پسر شهيدي است كه سعي در رفتن به جبهه دارد ولي عاقبت نمي تواند برود و مي ماند. در بخش شعر، اشعار زيادي از شاعران به نام ايراني - مانند حسين اسرافيلي، قيصر امين پور، پرويز بيگي حبيب آبادي و... - با موضوع هاي مختلف، از جمله شهادت و دفاع مقدس، به چاپ رسيده است. در پايان كتاب نيز نوشته اي كوتاه درباره ي «قصه نويسي كودكان به قلم شهيد عليرضا شاهي آمده است. مطالب ديگر كتاب در ارتباط با دفاع مقدس نيست.
به كوشش محسن سليماني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 308.1363 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
جنگ هفتم سوره شامل پنج داستان كوتاه، دو نقد و بررسي، هجده قطعه شعر در قالب غزل و شعر آزاد، يك فيلمنامه از محسن مخملباف و پنج طرح و كاريكاتور از حسين خسروجردي است. در بخش نقد و بررسي، «كتاب نور» (مجموعه ي اشعار «نصرالله مرداني»، اشعار مرتبط با دفاع مقدس) از جنبه هاي مختلف بررسي مي شود. در بخش داستانهاي كوتاه، داستان «دعوت» (از محمد ميركياني)، داستان ازدواج دختري با يكي از جانبازان است. «باران
كه مي باريد» (نوشته ي حسن احمدي) داستان بسيجي رزمنده اي است كه براي كمك به مردم تلاش مي كند و در نهايت، مددجويان از غيبت طولاني وي متوجه شهادتش در جبهه مي شوند. «آرامش قهوه اي» (از مهدي شجاعي)، دستان پسربچه اي است كه در روستا دور از خانواده مي ماند و سرانجام به عنوان جاسوس اعدام مي شود. در بخش شعر، اشعار متعددي در ارتباط با شهيدان و دفاع مقدس موجود است. بقيه ي مطالب در ارتباط با جنگ نيستند.
به كوشش محسن سليماني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 335.1363 ص.: مصور، عكس، نمودار.
طراح روي جلد: كاظم چليپا.
در بخش اول كتاب، سيزده قطعه شعر (بيشتر در ارتباط با عشق لقاءالله و ايمان، عزم دفاع، شهادت و شهيدان)، از شاعران معاصر در قالبهاي مختلف گرد آمده است. بخش دوم، نقد و بررسي شعر معاصر عرب توسط نزار قباني و نقد و بررسي كتاب (دليران قلعه آخولقه) توسط رضا رهگذر مي باشد. در بخش سوم، چهار داستان با موضوعات اجتماعي آورده شده اند كه عبارتند از: «بن بست» از حسن تفضلي، «شبي ديگر» از محسن سليماني، «زنگار بر دل» (حكايت ايثار و خدمت به رزمندگان راننده اي ساده و كج خياليهاي يك فرد عادي) از حسن احمدي و «قبل از ميلاد» از فريدون عموزاده خليلي؛ در بخش مقاله، «منحني كشش در فيلمنامه» از محسن مخلباف و در بخش فيلمنامه، «واله» نوشته ي محسن مخلباف به چاپ رسيده است. در بخش معرفي، «آقانجفي قوچاني» معرفي شده است و بخش پاياني كتاب، مجموعه اي از طرحها و كاريكاتورها است.
[ صفحه 389]
زير نظر شوراي ادبيات.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 285.1364 ص.- (ادبيات و هنر؛12).
روي جلد: «تشييع قلوب» اثر «حبيب صادقي».
مندرجات: قصه، نقد و بررسي، شعر، گفتگو، مقاله، گزارش.
در بخش نقد و بررسي جنگ نهم سوره، ضمن بررسي كتاب «بيست سال تلاش» كه توسط «محمد ديدار» در مورد شوراي كتاب كودك، نوشته شده است - كتاب «هيچ چيز مثل توي خواب نبود» اثر «قدسي قاضي نور» نيز، كه در ارتباط با جنگ نوشته شده - مورد نقد قرار
گرفته است. در بخش شعر بيست و چهار قطعه شعر در موضوع هاي مختلف از جمله دفاع مقدس و شهيدان آمده است. در بخش گزارش هم گزارشي با نام «خرمشهر حرمي است» در مورد شهر خرمشهر در دوران دفاع مقدس و نحوه ي آزادسازي آن آورده شده است.
زير نظر شوراي ادبيات.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 192.1365 ص.: مصور.
روي جلد «آب حيات از لب شمشير خورده اند» اثر مصطفي گودرزي.
شمارگان: 11000 نسخه.
مندرجات: قصه؛ مصاحبه؛ شعر؛ مقاله
جنگ يازدهم سوره نيز همانند جنگ هاي ديگر حاوي بخشهاي متنوعي است. بخش اول، (قصه)، سه داستان كوتاه دارد. داستان «لبخند نيمه شب» از حسن احمدي، وصف حال همسر رزمنده اي است كه براي شوهر خود نامه مي نويسد و شرح مي دهد كه دختر كوچكشان با ديدن تانكهاي سوخته در تلويزيون چه حالي پيدا كرده بود. مادر خود را آماده شنيدن خبر شهادت همسر مي كند و... همسر با عصا و در حالي كه مجروح شده است، به خانه بازمي گردد. بخش دوم مصاحبه اي است با «علي معلم» در مورد اوزان به كار گرفته در اشعار و سروده هاي او. در اين مصاحبه، او مطالبي را درخصوص جنگ و سروده هاي مربوط به آن اظهار داشته است. در بخش شعر، هجده قطعه شعر در قالبهاي مختلف آورده شده است كه از بين آنها، «دل آيينه»، «صداي سوگ»، «معماري عشق» و «با لحظه ها... بشارت خورشيد» درباره ي دفاع مقدس سروده شده اند. در بخشهاي ديگر، مطلبي در ارتباط با جنگ موجود نيبست.
زير نظر شوراي ادبيات.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 122.1366 ص.- (ادبيات و هنر؛ 17).
طراح روي جلد: كاظم چليپا.
اين شماره ي سوره، مجموعه اي است از داستان، شعر، مصاحبه، مقاله و مطالب ديگر. از بين داستانها، «آن سوي مه» نوشته ي «داريوش عابدي» و از ميان اشعار، قطعه شعر «خيابان هاشمي» سروده ي «محمدرضا عبدالمكيان» در ارتباط با جنگ تحميلي هستند. در «آن
سوي مه»، رزمنده اي پسس از مدتها بيخبري از خانواده و گذراندن يك دوره ي سخت و به دنبال شهادت پسر عمويش و مجروح شدن خودش، به شهر خود بازمي گردد و در انتظار ديداري مجدد با مادر، همسر و فرزندش است. ولي پس از شبي پر از انتظار، سرانجام آنها را خفته در كنار شهيدان مي يابد. آنها نيز به خيل شهيدان بمبارانها پيوسته بودند. در قطعه شعر «خيابان هاشمي» اوضاع اجتماعي مردم ساكن اين محله - از جمله، خانواده هاي شهدا - توضيح داده شده است.
[ صفحه 390]
شوراي ادبيات حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 167.1366 ص.- (ادبيات و هنر؛ 18).
مندرجات: قصه، شعر، مصاحبه، مقاله، از جميع جهات.
«قبل از عبور»، داستان دو رزمنده ي همسنگر به نامهاي بهروز و علي است. بهروز به دليل نياز به مسأله ي مسكوت ماندن شروع عمليات از منطقه ي آنان، علي رغم اصرارهاي زياد علي (و با وجود ديدن دشمن به وضوح) شروع به تيراندازي نمي كرد. «كوله بار»، داستان همرزماني به نامهاي «محسن، مرتضي مشهدي، رضا و عليرضا زابلي، مهدي، حسين و مصطفي» است كه از اين هفت دوست، فقط دو نفر، به نامهاي مصطفي و رضا، زنده مانده اند. حسين در عمليات رمضان، محسن و مرتضي در عمليات هويزه و مهدي در خيابان ولي عصر تهران شهيد شده اند. در مقاله ي «خاطره ها و خطها»، مهدي حجواني از كار كارشناساني كه از دو هزار كودك در رده هاي سني «ج» و «د»، خاطره هاي جنگ را گردآوري، تحرير و چاپ كرده اند، انتقاد كرده است و جمع آوري اين مجموعه را از نظر محتوايي و تكنيكي داراي اشكال مي داند.
او ديدگاه خود را تحت عناوين: «محصور كردن خاطره ها در خاطرات تلخ، محصور كردن بچه ها در بچه هاي مهاجر جنگ، نكات تكنيكي مجموعه و جذابيت»، بيان كرده است. مطالب ديگر ارتباطي با دفاع مقدس ندارند.
تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 182.1363 ص.: مصور.- (ادبيات و هنر 22).
روي جلد: مجيد قادري.
شمارگان: 11000 نسخه.
جنگ چهاردهم سوره شامل دو قصه، دو شعر در قالب شعر آزاد، يك مصاحبه و چهار مقاله به همراه دو نوشته در قالب سخنان و بيانات كوتاه است. در بخش اول، دو قصه با نامهاي «خاله زهراي ني ني علي» (از نقي سليماني) و «امروز، بشريت» (از سيد مهدي شجاعي) آمده است. داستان «خاله زهراي ني ني علي» در ارتباط با بمباران شهرهاست. در اين داستان، همه ي افراد خانواده - به جز دختر كوچك و نوزاد تازه به دنيا آمده - در اثر بمباران شهيد مي شوند. در بخش شعر، قطعه شعر «خطابه» شعري نسبتا بلند است كه قيصر امين پور آن را در سال 65 با مضمون جنگ و دفاع مقدس سروده است. در بخش مقاله ها، مقاله ي بيست سال تلاش (قسمت چهارم)، از «محمد ديدار» به چاپ رسيده كه ادامه ي نقد و بررسي عملكرد شوراي كتاب كودك است و مطالبي درباره ي موضع شورا نسبت به جنگ تحميلي ارائه مي دهد؛ موضعي كه تحت عنوان «كودك و جنگ» در سال 1359 مطرح شده است. بقيه ي مطالب اين جنگ در ارتباط با دفاع مقدس نيست.
حيدر رقابي (هاله).- تهران: كميته وحدت، (چاپ اول): 142.1363 ص.: عكس.
مندرجات: فصل يكم: درياچه شقايق ها؛ فصل دوم: شهر دروازه طلائي؛ فصل سوم: جنگ و پيروزي؛ فصل چهارم: سرزمين لاله هاي سرخ؛ فصل پنجم: حماسه انقلاب ايران.
كتاب، با پيام حضرت امام خميني به رزمندگان و تبريك پيروزي هاي آنان آغاز و با قطعه هاي «درياچه ي شقايقها، نيايش سال نو، سلام
خرمشهر، جنگ زندگي، مرگ در سنگر، فرداي طلايي، سخن يك سرباز، شقايقهاي خوزستان، جنگ و پيروزي و...» ادامه مي يابد. قطعات بخش سرودهاي جنگ و انقلاب درسالهاي 1359 تا 1363 سروده شده اند. در هر فصل، قطعاتي به نثر نيز ديده مي شوند. مناسبت سرايش اشعار بر بالاي هر شعر و تاريخ سرودن برخي از آنها در زير قطعه شعرها به چشم مي خورد. بيشتر اين اشعار بين سالهاي 1360 تا 1362 سروده
[ صفحه 391]
شده اند و خرمشهر از موضوعهاي اصلي اشعار است. در كتاب، تعداد بيست قطعه عكس نيز به چاپ رسيد است كه به موضوع هاي فتح خرمشهر و آزادسازي شلمچه و صحنه هايي از جنگ اختصاص دارند.
اثر نويسنده و شاعر معاصر محمودرضا ترابي پور؛ [به اهتمام و سفارش] يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر؛ ويراستار محمدرضا ترابي پور.- تهران: گفتمان خلاق، (چاپ اول): 100.1381 ص.- (كتب شهادتنامه؛ ج 5).
طراح جلد: بابك رشوند.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر چاپ شده است.
مندرجات: شش روز راه؛ با اشك و آه.
اين كتاب، شامل نه عنوان نثر عرفاني و شعر در قالبهاي سپيد و مثنوي و يك داستان كوتاه است كه در رثاي شهداي گرانقدر دفاع مقدس سروده يا نوشته شده اند. موضوعات كتاب درباره ي موارد زير است: فرزندي كه با پدر شهيدش از فراق و دوري از او و مسائل و مشكلات آن سخن مي گويد؛ مناجات با معبود؛ بردباري و صبوري خانواده ي شهيد؛ برگزاري يادواره و داستاني از دو رزمنده به نامهاي قاسم و طهماسب كه در پاتك دشمن تا مرحله ي اسارت
پيش رفتند و با گريز و فرار از دست دشمن رهايي يافتند؛ قاسم به شهادت رسيد و طهماسب جنازه ي وي را به نيروهاي خودي رسانيد.
اثر نويسنده و شاعر معاصر محمودرضا ترابي پور؛ [به اهتمام و سفارش] يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر؛ ويراستار محمدرضا ترابي پور.- تهران: گفتمان خلاق، (چاپ اول): 102.1381 ص (كتب شهادتنامه؛ ج. 7).
طراح روي جلد بابك: رشوند.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر چاپ شده است.
مندرجات: لقاي دوست.
كتاب حاضر شامل ده عنوان نثر عرفاني و اشعاري در قالبهاي غزل، شعر سپيد و مثنوي و يك داستان كوتاه است كه در رثاي شهداي گرانقدر دفاع مقدس سروده يا نوشته شده اند. مطالب كتاب، موارد زير را دربر مي گيرد: سخني در باب زندگي جاويد و بقا و لقاء خداوند؛ لقاء خداوند به مثابه شرابي براي شهيد و شهادت؛ مناجات با خداوند؛ شهادت گوياي لقاء و بقاي ابدي؛ شعري در وصف شهادت به مانند مستي براي شهيد؛ قصه اي از يك رزمنده ي هفده ساله به نام ابوالفضل، كه فرمانده ي جبهه بود و در سنگر خويش هنگام راز و نياز و خلوت خويشتن با معبود، به شهادت رسيد.
اثر نويسنده و شاعر معاصر محمودرضا ترابي پور؛ [به اهتمام و سفارش] يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر؛ ويراستار محمدرضا ترابي پور.- تهران: گفتمان خلاق، (چاپ اول): 100.1381 ص.- (كتب شهادتنامه؛ ج. 2).
[ صفحه 392]
طراح روي جلد: بابك رشوند.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر چاپ شده است.
مندرجات: كبوتر بي سر.
كتاب حاضر شامل نه عنوان نثر عرفاني و شعر در قالبهاي غزل، شعر سپيد و مثنوي و يك داستان كوتاه است كه در
رثاي شهداي گرانقدر انقلاب اسلامي و دفاع مقدس سروده يا نوشته شده اند. موضوع مطالب كتاب درباره ي موارد زير است: «شهادت بالي براي پرواز؛ معاني و طرق مختلف پرواز و رسيدن به معبود؛ علم و عمل به عنوان بالهاي اين پرواز براي شهيد؛ مناجات با پروردگار؛ نماز، وسيله اي براي پرواز؛ رد پاي پرواز يك شهيد؛ شعري سپيد در مدح و منقبت امام حسين (ع) كه به مانند خون خدا، نامي است براي پرواز شهدا و قصه اي از يك شهيد به نام حسين، كه در منطقه ي شلمچه به شهادت مي رسد. وي در جبهه، كبوترها را با خود به منطقه مي آورد و محلي براي نگهداري و پرورش آنها تدارك ديده است، كه خود او نيز همراه كبوترش به شهادت مي رسد».
اثر نويسنده و شاعر معاصر محمودرضا ترابي پور؛ [به اهتمام و سفارش] يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر؛ ويراستار محمدرضا ترابي پور.- تهران: گفتمان خلاق، (چاپ اول): 104.1381 ص.- (كتب شهادتنامه؛ ج.6).
طراح روي جلد: بابك رشوند.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر چاپ شده است.
مندرجات: بيداردل
كتاب حاضر شامل هشت عنوان نثر ادبي، شعر (در قالبهاي مثنوي و شعر سپيد) و يك داستان كوتاه است كه در رثاي شهداي گرانقدر انقلاب و دفاع مقدس سروده، يا نوشته شده اند. مطالب كتاب درباره ي موارد زير است: سخني از زبان يك شهيد گمنام با مردم زمانه و ديگر همرزمان خويش؛ مناجات با معبود؛ پيام قيام و جهاد؛ داستاني كوتاه درباره ي شهيدان مفقودالاثر مجيد، حميد و سعيد احمدي و ملاقات با مادر اين شهيدان و روحيه ي بالاي وي در
هنگام مفقود شدن فرزندانش و دريافت آثار به جاي مانده از شهيدان كه پس از جنگ يافت مي شود و براي خانواده آنها فرستاده مي شود.
اثر نويسنده و شاعر معاصر محمودرضا ترابي پور؛ [به اهتمام و سفارش] يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر؛ ويراستار محمدرضا ترابي پور.- تهران: گفتمان خلاق، (چاپ اول): 102.1381 ص.-(كتب شهادتنامه، ج.2).
طراح روي جلد: بابك رشوند.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر چاپ شده است.
مندرجات: شب در جبهه
اين كتاب، حاوي نه عنوان نثر ادبي و شعر (در قالبهاي مثنوي، غزل، شعر سپيد) و يك داستان كوتاه است كه در رثاي شهداي گرانقدر انقلاب و دفاع مقدس سروده يا نوشته شده اند. مضمون مطالب كتاب درباره ي موارد زير است: «شهيد و شب؛ مناجات با پروردگار؛ شب و شهادت در شب هنگام؛ شب بمثابه وسيله اي براي شهادت و
[ صفحه 393]
نزديكي به پروردگار و مقام و منزلت شب براي شهيد و شهادت». داستان درباره ي عمليات شناسايي در شب است كه توسط رزمندگاني به نامهاي ناصر، سيد حسين و حاج عباس صورت مي گيرد. در آن شب رزمنده ها سؤالاتي درباره ي منزلت شب و ارزش آن براي رزمندگان و شهدا از حاج عباس مي كنند. آنها مشغول بحث هستند كه به ناگاه با انفجار مين والمري، در ميدان مين، حاج عباس به شهادت مي رسد.
اثر نويسنده و شاعر معاصر محمودرضا ترابي پور؛ [به اهتمام و سفارش] يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر؛ ويراستار محمدرضا ترابي پور.- تهران: گفتمان اخلاق، (چاپ اول): 100.1381 ص.- (كتب شهادتنامه؛ ج. 4).
طراح روي جلد: بابك رشوند.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر چاپ شده است.
مندرجات: گفتمان همسر خورشيد
كتاب حاضر
شامل هفت عنوان نثر ادبي و شعر (در قالبهاي شعر سپيد، غزل و مثنوي) و يك داستان كوتاه است كه در رثاي شهداي گرانقدر انقلاب و دفاع مقدس سروده يا نوشته شده اند. مضمون مطالب كتاب درباره ي موارد زير است: «شهادت و عبادت؛ نقش عبادت در رسيدن به شهادت؛ مناجات با پروردگار؛ عبادت و عشقبازي شهيد؛ بوي گل ياس كه از عبادت و نماز به مشام مي رسد؛ طريق سعادت و شهادت؛ بندگي خدا؛ نماز و شهادت». در داستان «گفتمان همسر خورشيد»، همسر يك شهيد گمنام نقل مي كند كه چگونه او به درگاه خداوند راز و نياز و عبادت مي كرد و در پايان نيز، نحوه ي به شهادت رسيدن او را توصيف مي كند.
اثر نويسنده و شاعر معاصر محمودرضا ترابي پور؛ ويراستار محمدرضا ترابي پور.- تهران: گفتمان خلاق، (چاپ اول): 106.1381 ص.- (كتب شهادتنامه؛ ج. 1).
طراح روي جلد: بابك رشوند.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر چاپ شده است.
مندرجات: قصه عشق
كتاب «شهيد و عشق» شامل دوازده عنوان نثر ادبي و شعر (در قالبهاي غزل، شعر سپيد و مثنوي) و يك داستان كوتاه است كه در رثاي شهداي گرانقدر انقلاب و دفاع مقدس سروده يا نوشته شده اند. مضامين و موضوعات نثرهاي ادبي و اشعار، شامل موارد زير است: بزرگداشت يادواره ي سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر از زبان شهيد گمنام؛ عشق از منظر شهادت و شهيدان؛ خونبهاي شهيد؛ شهادت و عشق؛ مطالبي در منقبت و ستايش سالار شهيدان، امام حسين (ع)؛ عشق و عقل؛ مناجات با معبود و شهادت و حيات اخروي». شاعر در يك شعر
از غزلهاي «الا يا ايها الساقي...» و «از ازل پرتو حسنت..» حافظ، وام گرفته است. داستان «قصه عشق» درباره ي يك رزمنده ي گمنام در گردان امام علي (ع) در لحظات نزديك شدن به شب عمليات است؛ در شب عمليات شليك گلوله اي او را به شهادت مي رساند.
[ صفحه 394]
نويسنده علي شيرازي.- تهران: اهل قلم، (چاپ دوم): 45.1375 ص.- (سلسله انتشارات اهل قلم؛ 25: متون ادب معاصر؛ 4).
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب در سال 1371 توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني نيز منتشر شده است.
اين كتاب شامل يك مقدمه و نه بخش مجزا با عناوين زير است: «بگذار بي نام و نشان باشم، نشانه هاي كوثر، بسيجيان معركه ي عرفان، قهرمانان نبرد هشت ساله، غربت هجرت آشنايي ها داشت، بسيجي و شهادت، عرفان بسيجي، بسيجي بايد بسيجي بماند و بسيجي بميرد و در فراغ دوست» كتاب، حاوي اشعاري در قالب آزاد و مطالبي در تعريف و توصيف بسيج و بسيجي است. «شرح رشادت، ايثار و از جان گذشتگي، راز و نياز با معبود، عزاداري و توسل به امام زمان (عج) و مطالبي عارفانه درخصوص عملياتهايي چون فتح المبين، رمضان، والفجرها و كربلاها و در وصف مناطق جبهه (چون بستان، هويزه، قصرشيرين، خرمشهر و...) شرح لحظات شهادت و شرح رسالت بسيجي در دوران پس از جنگ و مطالبي از اين قبيل» در اين مجموعه آمده است.
نوشته اسماعيل فيروزي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 43.1378 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، قطعه هاي ادبي؛ 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Agates of the Reminescents Season
شمارگان: 1100 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي قطعه هاي ادبي است كه در سه فصل «خواب، سيب و ستاره»، «كلماتي كه پير نمي شوند» و «بركه هاي اندوه» ارائه شده اند و بياني عارفانه و كنايه آميز از دوران جنگ و بعد از آن مي باشد. فصل اول (خواب سيب و ستاره)، متني است بيانگر ايثار
يك رزمنده و همسر او كه باردار است. «تشنه ي ماه» حكايت غم و اندوه نويسنده از دوران پس از جنگ و مسائل آن است. «تفحص رؤيا» كنايه از منطقه ي جبهه پس از دوران جنگ است. فصل دوم، كلمات و تمثيلهاي ادبي و عاشقانه اي از جنگ است؛ براي مثال: «پلاك»، به پري كه بعد از پرواز پرستو باقي مي ماند و «پيشاني بند» به دستان واسطه براي گره زدن شهيد به بال فرشتگان تشبيه شده است. در فصل سوم، «بركه هاي اندوه»، «دستمال آبي» و «آكاردئون زن پير» حكايت بازماندگاني هستند كه از قافله جا مانده و هم چنان چشم انتظار برگشت قافله و ملحق شدن به آنند.
جواد محدثي.- قم: حوزه علميه قم، دفتر تبليغات اسلامي، مركز انتشارات، (چاپ اول): 159.1377 ص.- (دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، مركز انتشارات؛ 727).
عنوان پشت جلد به انگليسي.
(Qataat (A set literary prose about religious subjects and ceremonies
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب، حاوي 112 قطعه ي ادبي است كه با موضوعهاي متنوع در مناسبتهاي مختلفي نوشته شده اند. از بين آنها، چهارده قطعه در مورد دفاع مقدس است. قطعه هاي مذكور در مدح و منقبت گروههاي افراد و وصف موضوعهاي زير هستند؛ آزادگان، بسيجيها، پاسداران، جانبازان، رزمندگان، مفقودالاثرها، فرزندان شهدا، شهداي روحانيت، شهداي انقلاب و جنگ، جبهه و جنگ، روز پاسدار، سنگ مزار، شب حمله و شهادت طلبي.
[ صفحه 395]
صدرا ريحانه.- تهران: حوزه هنري، سازمان تبليغات اسلامي، (چاپ اول): 132.1369 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ ادبيات).
در مقدمه ي كتاب نوشته شده است: «پابرهنگي اين قطعه ها به خاطر نداشتن كفش نيست؛ به خاطر نداشتن جوراب نيست؛ بلكه به خاطر دستي است كه به گردن انقلاب انداخته و پا به پاي پابرهنه هايش تا امروز آمده است». كتاب، شامل 62 قطعه نثر ادبي است. قطعه اي درباره ي انقلاب، آغازگر متن و قطعه اي در مورد انتخابات، پايان بخش متن كتاب است. موضوع قطعه ها متنوع است؛ مانند: «تنگ شدن دل بسيجي براي جبهه، انتظار زيارت كربلا، صداقت، هور، غذا خوردن در ايستگاه صلواتي، سرما، نوبت اعزام، پيروزي خيالي صدام، تسامح فرهنگي ايثار، هديه به رزمندگان حج خونين، اعلاميه هاي سازمان ملل، ايمان به دين اسلام و رفتارهاي كودكانه و خوش باورانه ي امريكا، وضو گرفتن در مكه و نماز در قدس و بسياري موضوعهاي ديگر».
زير نظر: هدايت الله بهبودي، مرتضي سرهنگي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 215.1368 ص.: مصور.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ فصلنامه).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Defence Book
شماره اول «كتاب مقاومت» شامل يك گزارش، سه مقاله، يك خاطره، يك فيلمنامه، بخشي از يك كتاب، يك داستان كوتاه، دو قطعه شعر، معرفي يك كتاب، بخش يادداشتهاي روزانه ي رزمندگان و بخش قطعه هاست. «پا به پاي باران»، گزارشي از بازديد آقايان هدايت الله بهبودي و مرتضي سرهنگي از منطقه ي عملياتي شلمچه در تاريخ 21 / 12 / 1367 است. ساير مطالب كتاب عبارتند از: «مقاله هاي «نگاهي به رسته ي توجيه سياسي در ارتش عراق» (از مرتضي بشيري)، «باورهاي فراخون» (از سيد جواد هشترودي) و «ضرورت استفاده
از دانش اطلاع رساني، در خدمت انقلاب و جنگ» (از عليرضا كمري)؛ «رملهاي تشنه»، (خاطره ي جانباز جعفر ربيعي)؛ فيلمنامه «قايقران» (از محمد نوري زاد)؛ قطعه شعرهاي «قلعه ي زخم» (سروده ي يوسفعلي ميرشكاك) و «آوازهاي گمشده» (از ايرج قنبري)؛ معرفي كتاب «گذري و نظري بر شبهاي قدر كربلاي پنج» (نوشته ي ع. ك. همداني) و يادداشتهايي از شهيدان جعفر موسوي، حسين علم الهدي، عباس باقري و كمال سپاهي.
به كوشش فاطمه راكعي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 222.1366 ص.: مصور، عكس (بخش رنگي).
شمارگان: 6000 نسخه.
طراح روي جلد: ناهيد فراست.
مندرجات: اشعار؛ داستان؛ مقاله؛ و آثار تجسمي.
بخشهاي مختلفي در اين كتاب به چشم مي خورد. بخش اشعار، شامل 66 قطعه شعر در قالبهاي رباعي، غزل، شعر آزاد، قصيده و مثنوي است كه توسط بيست شاعر زن معاصر سروده شده اند. قطعه شعرهاي «جنگ است مي داني؟...» و «آبشار شعر» از شهلا آهنج، «تا قاف خطر» از فريده ابوسعيدي، «دشمن عشق» و «عشق كوشيدن» از فاطمه راكعي، «آن سوي شهر، اين سوي شهر» از زهرا رضوي، «در سردخانه ي پزشكي قانوني» از زهرا رهنورد و... درباره ي دفاع مقدس، شهيد و شهادت سروده شده اند. داستانها، مقالات و مصاحبه ها در ارتباط با دفاع مقدس نيستند. در بخش آثار تجسمي نيز موارد زير ارائه شده اند: تابلوي نقاشي «مقابله با بمباران شيميايي» از منيره چاووشي نسب، پوسترهاي «22 بهمن» و «هويزه» از زهرا قربانيان، «فجر» و «سايه صلح جهاني» از ناهيد فراست، «چهار تصوير» از لاله شركت و دو نمونه خوشنويسي از عذرا عقيقي بخشايش.
[ صفحه 396]
به كوشش سيميندخت وحيدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 113.1368 ص.: مصور، عكس.
طرح روي جلد از سعيده سلماسيان.
اين گاهنامه، شامل برگزيده اي از اشعار، ترجمه ها، مصاحبه ها، قصه هاي كوتاه و آثار تجسمي (چون: نقاشي، عكس، تذهيب، گرافيك و خط) خواهران شاعر، نويسنده و هنرمند معاصر است كه به مناسبت فرخنده ميلاد بزرگ بانوي اسلام، حضرت فاطمه زهرا (س) و روز زن، منتشر شده است. شعر «روح عشق» (از عصمت
سرافراز، به ياد شهيد تيمور غلام زاده)؛ «در باغ شكوفه» (از زيبا طاهريان) و «اي فراتر از ستاره» (از پروين وجداني) درباره ي جنگ سروده شده اند. يك اثر گرافيكي از «اقدس موسوي» نيز در ارتباط با جنگ و عزاداري در عاشوراي حسيني است.
رفيع افتخار؛ خدمات نشر صالحان روستا.- تهران: وزارت جهاد سازنگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس، (چاپ اول): 77.1373 ص.: مصور.- (مجموعه آثار دفاع مقدس).
مندرجات: نغمه زندگاني؛ گردش بهاري؛ مساوي اما بيشتر؛ قلب درخت بيد مجنون؛ با ياد دربنديان آزاد؛ وصال يار؛ بار بستن.
كتاب حاوي هفت قطعه ادبي است كه آخرين قطعه ي آن - يعني «بار بستن» - در قالب نظم و باقي، در قالب نثر هستند. اين قطعات همه در ارتباط با دفاع مقدس هستند و از حال و هواي جبهه ها و رزمندگان و شهادت و شهيد سخن مي گويند. براي مثال، در قطعه ي «وصال يار» آمده است: عملياتي در پيش است و گروهي از رزمندگان در حال مناجات و راز و نياز با خدا هستند. يكي از رزمندگان متوجه ي رزمنده ي ديگري مي شود كه در گوشه اي دورتر از بقيه نشسته است. رزمنده ي اول به سراغ او مي رود و از او مي خواهد كه با ديگر رزمندگان همراه شود. ولي معلوم مي شود كه او يك مسيحي كاتوليك است. وقتي عمليات بيت المقدس آغاز مي شود، همين رزمنده ي مسيحي اولين كسي است كه به درجه رفيع شهادت نايل مي گردد.
گردآورنده: س. فدوي.- تهران: آموزگار، (چاپ اول): (چاپ اول): 244.1361 ص.
كتاب حاضر جنگي است از داستان، شعر، قطعات ادبي، زندگينامه، نقد و.... عناوين كتاب عبارتند از: مقاله ي «جنگ، انسان، صلح» كه نويسنده ي آن (سياوش) ذكر شده است؛ «زاير» داستاني است در مورد دفاع مقدس كه در آبادان اتفاق افتاده است. «از منظومه صلح» اشعاري است با عناوين مختلف از محمد مختاري؛ «نامه هايي از جبهه» كه بخشهايي از نامه هاي سرباز شهيد سيد محمد قريشي
از جبهه هاي جنوب به خانواده اش است؛ مقاله ي «جنگ و بازتاب آن در حيات اجتماعي كارگران ايران»؛ داستاني از فرامرز طالبي كه براي شهداي جنگ تحميلي و سرباز شهيد كيومرث طالبي نوشته شده است؛ داستاني در مورد خرمشهر؛ «قانون جنگل» شعري از عمران صلاحي؛ «تصويرهاي جنگ» اشعاري از فريدون فرياد؛ «گذر خاك و خون» داستاني از محمد ايوبي؛ «جنگ تحميلي و بازتاب خارجي آن» پيام رافائل آلبرتي، شاعر بزرگ اسپانيا، به سومين گردهمايي نويسندگان جهان و...؛ نقد «كتابشناسي هنر و ادبيات جنگ» يوسف راد.
[ صفحه 397]
محمدرضا مهديزاده.- تهران: اهل قلم، (چاپ اول): 50.1374 ص.- (انتشارات اهل قلم؛ 11: متون ادب معاصر؛ 2).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به شهيد مرتضي مهديزاده و محمدتقي بهرام مصيري تقديم شده است.
اين كتاب شامل 22 قطعه نثر ادبي است كه نويسنده طي سالهاي 1373 - 74، در وصف شهيدان، لحظه ي شهادت، حضور آنها در جبهه، تشييع پيكر مطهر آنها و از لحظات ايثار و شجاعت رزمندگان نوشته است. از جمله عناوين قطعات نثر، موارد زير است: «در حسرت آن عطر گمشده»؛ «براي پلكهايت آواز بخوان»؛ «مثل خاطره اي گنگ»؛ «مزارع پرواز و موسيقي»؛ «اگر ابرها بگذارند»؛ «گاهي يك پرنده ام»؛ «هماواز زيتون زاران»؛ «در آغوش فراموشي»؛ «سفر تقوا»؛ «به خاطر تو»؛ «در كدام آيينه»؛ و....
در متن نثرهاي ارائه شده، به مفاهيم و كلماتي چون: «رقابيه، گوراژده، سربرنيتسا، دختركان ژپا و مضاميني درباره ي ظهر عاشورا» اشاره شده است.
تأليف ابوالفضل كارآمد.- كرمان: اداره ي كل ارشاد اسلامي كرمان، 1365.
67.[14] ص.- مصور: عكس (رنگي).- (ادبيات و هنر، 24).
مندرجات: مقدمه ي ناشر؛ چرا جنگ؟ پايدار بمان تا پيروزي؟ شعر بسيج؛ شعر ارتش بيست ميليوني؛ شعر «جبهه ها»؛ شعر «آواي سربداران»؛ سؤالنامه ي جنگ؛ داستان بسيجي ها؛ داستان آقام حسين؛ داستان علي آقا؛ جنگ و خشونت؛... و اين وصيت من است؛ زندگينامه ي شاعران شهيد استان كرمان، حماسه ي امير كهنوجي؛ تصاوير جنگ تحميلي استكبار؛ انقلاب اسلامي.
اين مجموعه كه مركب از قطعات ادبي، شعر، داستان، وصيتنامه، زندگينامه، و مطالب متنوع ديگر است، به رزمندگان لشكر 41 ثارالله تقديم شده است. در قطعه ي «چرا جنگ؟» به علل و ريشه هاي جنگ تحميلي اشاره شده است. در قطعه ي
ادبي «پايدار بمان تا پيروزي»، دلاوري و پايمردي رزمندگان ستوده شده است. قطعه شعرهاي «بسيج ارتش بيست ميليوني و جبهه ها» در وصف ايمان، پايمردي، ايثار و استقامت و شهادت طلبي بسيجي هاي قهرمان و رزمندگان دلاور اسلام است. سؤالنامه ي جنگ با هدف بالا بردن اطلاعات دانش آموزان دبيرستاني، سؤالاتي در باب جنگ مطرح كرده، كه همراه پاسخنامه به چاپ رسيده است. بخش هاي بعدي نيز شامل آموزش اخلاق اسلامي، متن وصيتنامه شهيد جواد تاجيك، (دانشجوي دانشگاه شهيد بهشتي) و زندگينامه ي شاعران شهيد استان كرمان، و آزاده اي از كهنوج است. در پايان نيز عكس هايي از صحنه هاي جنگ و انقلاب زينت بخش كتاب شده است.
مرتضي آويني.- تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1380.
22،[2] ص.: عكس (رنگي)، نمونه.
شمارگان: 5500 نسخه.
كتاب «مركز آسمان»، مجموعه ي نثر ادبي درباره ي كربلا و عاشورا است. شهيد آويني بيان مي كند كه تمام روزها، روز عاشورا و تمام مكانها، كربلاست و همين اعتقاد، راه آسمان است. وي تمام پديده ها را با عاشورا و پيام حضرت امام حسين (ع) مرتبط مي داند. شهيد آويني جنگ تحميلي عراق عليه ايران را نيز، ادامه ي جنگ سال 61 هجري مي داند و اظهار مي دارد كه رزمندگان به نداي «هل من ناصر...» امام حسين (ع) پاسخ مثبت داده اند و آنها كه جواب ندادند، در مرداب خواهند مرد. شهيد آويني بيان مي كند كه به راستي راه قدس از كربلا مي گذرد و پس از آزادي
[ صفحه 398]
كربلا، بايد راهي قدس شد، تا عاشوراي ديگري برپا شود.
به كوشش محمدقاسم فروغي؛ جمع آوري حسن بني عامري، محمد سليماني.- تهران: نمايندگي ولي فقيه در نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 228.1371 ص.
مندرجات: قصه واره؛ داستان؛ نقد ادبي؛ و قلم مي گويد؛ گجسته ها و خجسته ها؛ رنگ آميزي لحظه؛ نگاه در نگاه دوست؛ نقد سينمايي؛ فيلمنامه؛ نمايشنامه.
اين جنگ، مجموعه اي از شعر، نمايشنامه، قصه، فيلمنامه و خاطره است. موضوع برخي از مطالب كتاب به قرار زير است. در بخش قصه ها: «اينك با موج، با دريا» در ارتباط با شهادت، «در كوچه پس كوچه هاي يك رؤيا» بر اساس واقعيت زندگي، «پرنده ي مهاجر» بر اساس خاطره اي از رزمندگان گم شده در منطقه و «پهپاد» درباره ي هواپيما شناسايي بدون سرنشين است. بخش نقد ادبي، نگاهي به دو
رمان جنگ - «نخلهايي بي سر» و «عقابهاي تپه شصت» - دارد. در بخش شعر، هشت قطعه شعر از شاعران متعهد جنگ ارائه شده است. در گجسته ها و خجسته ها، قطعات طنز آورده شده اند. در بخش رنگ آميزي لحظه ها، «شكوفه هاي مهتاب» (خاطره اي از حسن بني عامري از نگهباني در كانال) و «در هر پرواز مرا خواهي يافت» (خاطره ي محمد طيب از شهيد خليج) آمده است. محسن شاهرضايي در «يك نگاه، هزار آتش»، از روبه رو شدن مادري با پيكر بي سر فرزندش سخن مي گويد و....
صدرا ريحانه.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ دوم): 140.1369 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ ادبيات: 1).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Eight Years Poetized
اين كتاب برگزيده اي از قطعات ادبي است كه طي سالهاي 1366 و 1367 به طور پراكنده در روزنامه ها به چاپ رسيده اند.
نويسنده در «چادرهاي ميليوني» از بار سنگيني ياد مي كند كه زنان طي جنگ و انقلاب بر دوش كشيدند. در «فواره هاي كوثر» از ياري ياد حضرت فاطمه زهرا (س) در عمليات فتح المبين، در «لاله هاي سياه» از زناني كه به حضرت فاطمه زهرا (س) اقتدا و رزمندگان پشتيباني كردند و در «آسيدها و آشيخ ها» از زناني كه تسبيحات حضرت زهرا (س) را از كنار سجاده ها به سنگرها كشاندند، سخن مي گويد در «شير مادر» رزمندگان اسلام را [كه عشق به حضرت امام حسين (ع) را از شير مادر گرفته اند]، مي ستايد. تمامي قطعات ادبي و اشعار، رنگ حوادثي را دارند كه در همان زمان رخ داده اند و اين انطباق، پلي است براي نگاه دوباره به فراز و نشيب جنگ و به دردها و شاديها و به تلخيها
و شيريني هايي كه همگي باعث افتخار و نشاني از مقاومت و پايداري ايمان اين ملت قهرمان هستند.
گردآورنده يوسف عزيزي بني طرف.- تهران: خدمت چاپ و نشر مؤسسه آنزان، (چاپ اول): 239.1373 ص.: عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Nassim Karoun: Periodical book about Iranian Arabs culture and folklore
[ صفحه 399]
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي از مقاله ها، اشعار، نامه ها، اخبار و تصاوير درباره ي فرهنگ و آداب و رسوم مردم خوزستان و اهالي عرب زبان قبايل و عشاير خوزستان بوده، كه در دو بخش به زبانهاي فارسي و عربي ارائه شده است. موارد زير، از جمله مطالب كتاب است: «مطبوعات خوزستان (1304 - 1357 ه ش.) / غلام عباس نوروزي بختياري؛ پيرامون زبان مردم عرب خوزستان / يوسف عزيزي بني طرف؛ نگاهي به موسيقي عربي / وجدان حويزي؛ جنوب در سينماي ايران / كيانوش عياري و...؛ باشو همشهري غريبه ي ما / وجدان حويزي؛ قبايل و عشاير غرب خوزستان / ضيغمي، آل كثير و...». در متن مقاله هاي كتاب، مطالبي درباره ي جنگ تحميلي - به ويژه فيلمهاي دفاع مقدس - وجود دارد و در پايان كتاب نيز تصاويري درباره ي دفاع مقدس ارائه شده است.
[مركز بررسي و تحقيقات عقيدتي سياسي كل نيروي زميني].- قم: مكتب جبهه، (چاپ اول):[؟1369].128 ص.: مصور. (نشريه مكتب جبهه؛ 15).
عنوان ديگر: مانور: ويژه نامه مكتب جبهه.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب حاضر، شامل مجموعه اي از مقالات، اشعار، خاطرات، وصيتنامه شهدا و رهنمودهاي امام خميني (ره) و آيت الله خامنه اي، در زمينه ي دفاع مقدس، دشمن شناسي، شهدا، بسيجي و... است. مندرجات نشريه عبارتند از: مقالات «با شما هميشه بيداران، والفجر، نگاهي اجمالي به مانورهاي پيامبر اكرم (ص)، حفظ آمادگي، آفات انقلاب اسلامي، دشمن شناسي، استراتژي استكبار
جهاني در خليج فارس، ادعاهاي ارضي عراق نسبت به كويت، يادي از حماسه آفرينان»، سه غزل «راست قامتان تاريخ، صاحبدلان و كليد فتح دوران است بسيجي»؛ فرازهايي از وصيتنامه شهيدان «مهدي حاج رضايي، علي نوري، علي دري محمدي و علي اكبر محمد رحيمي» و دو خاطره از آزادگان گمنام.
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، واحد تبليغات واحد انتشارات، (چاپ اول): 132.1366 ص.
بالاي عنوان: برگزيده آثار مسابقه بزرگ فرهنگي قرارگاه خاتم الانبياء (ص).
شمارگان: 10000 نسخه.
مندرجات: خاطره: در زندان / مهدي يزدي نژاد؛ هشت روز مقاومت / بهروز نيك بين؛ قله 402 / حميدرضا رحيميان؛ فتح دژ / مصطفي مدني؛ قصه: خواب / قاسمعلي فراست؛ غريبه اي آشنا / كبري چاپلو؛ نمايشنامه: بال زدن تا درون دلم / نصرت الله اعتمادي.
كتاب حاضر شامل چهار خاطر، دو داستان كوتاه و يك نمايشنامه است. محتواي خاطرات عبارتست از: «زنداني شدن در منطقه ي بانه به دست حزب منحله ي دمكرات؛ خاطره اي از عمليات محرم در منطقه ي دهلران؛ خاطره اي از عمليات مسلم بن عقيل در قله 402 و خاطره اي از فتح دژ در عمليات بدر». داستان اول (خواب) شرح ديدن شهيد در خواب است و خواهش او از مادرش كه بيتابي نكند. داستان دوم درباره ي اشتباهي است كه در شناسايي يك شهيد بين پدر و پسر رخ مي نمايد. در نمايشنامه ي «بال زدن تا درون دلم»، دو پرستوي پدر و پسر با يكديگر پرواز مي كنند تا به وطن و زادگاه خود برسند. در راه با قرقي و عقاب درگير مي شوند و پدر مي ميرد. وقتي پسر به وطن مي رسد آنجا را ويران مي يابد و پرستوها سعي مي كنند تا لانه ها را دوباره از نو بسازند.
[ صفحه 400]
محمدكاظم.- بازبيني، تصحيح و نظارت، محمدقاسم فروغي جهرمي.- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، (چاپ اول): 416.1377 ص.: عكس (رنگي).
عنوان روي جلد: مجموعه شعر سنگ مزار شهيدان: «آواز پر ملائك».
طراح روي جلد و صفحه هاي رنگي: حسنعلي نيلچيان.
كتابنامه.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: مجموعه شعر سنگ مزار شهيدان؛ موضوع شناسي در شعرهاي سنگ مزار شهيدان؛ نمونه هاي ادبي و هنرورزي شاعران در شعر سنگ مزار شهيدان؛ فرهنگ واژه ها؛ منابع و مآخذ؛ معرفي گلزار؛ آشنايي با مؤلف؛ تصاوير.
كتاب حاضر مجموعه اي تحقيقي با موضوع شعرهاي سنگ نوشته ي مزار شهيدان است. اين شعرها روايتگر خصلت و ويژگي هاي ارزشمند مبارزان، جانبازان و شهيدان است كه با زباني ساده، موزون و صميمي براي ثبت در تاريخ بر صفحات سنگ مزارشان نقش بسته است. شعرهاي سروده شده از نظر قالب هاي شعري داراي محدوديت نيستند اما تك بيتي ها و دوبيتي ها بيش از ساير انواع شعر براي سنگ مزار شهيدان مورد توجه بوده اند. شعرهاي كتاب به صورت يادداشت برداري مستقيم از روي شعرهاي حك شده بر سنگ مزار شهيدان در استان تهران و شهرستانهاي مختلف كشور گردآوري شده است. پس از ثبت شعر اقدام به درج مشخصات آن شده كه ترتيب آن به شرح زير است: نام شهرستان، نام گلزار، نام شهيد، مشخصات مزار (قطعه، رديف و شماره). موضوع هاي عمده اي كه در اشعار به چاپ رسيده در اين كتاب مورد توجه قرار گرفته اند، عبارتند از: شهادت طلبي، امام خميني (ره)، عاشورا، دين اسلام، شهادت شناسي و تربت شهيد. در اين كتاب به صنايع ادبي از قبيل ترصيع، جناس، و موازنه نيز اشاره شده است.
نوشته سهيلا عبدالحسيني؛ ويراستار مهدي بيگلري.-
تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، مركز تحقيقات اسلامي جانبازان، (چاپ اول): 1380.
190 ص.- (دفتر هنر و ادبيات ايثار، مجموعه نقد رمان؛ 27).
عنوان ديگر: از آينه (مجموعه نقد و رمان).
عنوان روي جلد: از نگاه آيينه: نقدي بر رمانهاي آذرستان، اروميا...
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي نقد و بررسي ده رمان است. اين رمانها عبارتند از: «آذرستان» اثر محمدعلي علومي؛ «ارميا»؛ از رضا اميرخاني؛ «اسير زمان» و «باده ي كهن» از اسماعيل فصيح؛ «به جاي ديگر»؛ اثر مصطفي خرامان؛ «جاي خالي سلوچ»، از محمود دولت آبادي؛ «جزيره ي سرگرداني»، اثر سيمين دانشور؛ «جنگ و صلح»، اثر لئو نيكلايويچ تولستوي؛ «دور گردون»، از طاهره ايبد؛ «رقصندگان»، از امين فقيري. در بين رمانهاي نقد شده عناوين ذيل درباره ي
[ صفحه 401]
دفاع مقدس هستند: «ارميا، اسير زمان، باده كهن، به جاي ديگر و دور گردون». هر نقد شامل شرحي درباره ي نويسنده و آثار وي،خلاصه ي رمان، طرح و شخصيت پردازي آن، بحث درباره ي شيوه ي نگارش، نثر و پرداخت داستان است. اطلاعات كتابشناختي اثر (عنوان، ناشر، مرتبه ي چاپ، سال نشر و تعداد صفحات) نيز ارائه شده است.
علي تاجديني.- تهران: نشر ميثاق، 231.1374 ص.
كتابنامه.
اين مجموعه حاوي 3 فصل است:
1) تعابير و استعارات تأويلي: براي انجام اين كار كليه ي آثار شهيد آويني مطالعه گرديده و تركيباتي كه آن شهيد بر استفاده از آن جهت استعاره اصرار مي ورزيده، گردآوري شده است.
2) فرهنگ و اصطلاحات: در اين فصل كليه ي تعاريف شهيد آويني در آثارش، جمع آوري و با تنظيم موضوعي (به گونه اي كه بتواند بيان كننده ي
نظرات وي باشد) مورد بحث قرار گرفته است. اين فصل شامل بخش هاي متعددي با مقدمه هاي كوتاه است كه عبارتند از كليات، فرهنگ و زبان، فرهنگ و تمدن غرب، جلوه هاي سياسي غرب، شؤونات فرهنگ غرب، تبليغات و رسانه هاي تبليغي، كليات هنر.
3) گزيده ي انديشه: شهيد آويني تأكيد زيادي بر جمع آوري كلمات قصار بزرگان داشته است. در اين بخش، جملاتي از آثار وي كه بار محتوايي و ادبي بيشتري دارد، گزينش شده و با ترتيب الفبايي به چاپ رسيده است.
عبدالجبار كاكائي.- تهران: پاليزان، (چاپ اول): 158.1380 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
نويسنده در مقدمه ي اين كتاب، موضوع پايداري را در ادبيات جوامع مختلف مورد تدقيق قرار داده، شعر را از اين منظر بررسي مي كند. سپس در بخش اول از فصل اول، جنگ از منظر دين اسلام، آيين يهود، آيين مسيح، آيين هاي ايران پيش از اسلام و فلسفه هاي شرق و غرب بررسي مي شود. در بخش دوم اين فصل، فلسفه ي پايداري و نقش حماسه در ادب پايداري و پيوند حماسه و غنا در ادب پايداري آورده شده است. در بخشهاي پاياني اين فصل نيز جامعه شناسي جنگ و جنگ از منظر جامعه شناسي ادبيات مورد مطالعه قرار گرفته است. در فصل دوم، حوزه هاي طرح آرمانها و تفكرات (خدا، انسان، وطن دوستي و ميهن دوستي، جهان وطني، نهادگرايي تاريخي، استناد به متون مذهبي و دين، اهداف عالي انساني و رؤياي صلح) مورد بررسي قرار گرفته اند.در حوزه ي بيان شجاعت و ستايش فتوحات (ستايش رزمندگان، و تحريض به مقاومت) و در حوزه ي سوگ سرائي و جنگ، موضوعات شعر مقاومت در ايران و جهان مورد بررسي تحليلي و تطبيقي قرار گرفته اند. در فصل سوم، نويسنده
با استفاده از مطالب مندرج در فصلهاي پيشين در ارتباط با دفاع مقدس نتيجه گيري مي كند.
زهرا زواريان.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370. [99] ص.: جدول، نمودار.
شمارگان: 4400 نسخه.
[ صفحه 402]
كتابنامه: ص. [99]: هم چنين به صورت زيرنويس.
مندرجات: فصل اول: زن و خانواده، فصل دوم: زن بيوه، فصل سوم: زن و مادري، فصل چهارم: زن و سياست، فصل پنجم: زن و مذهب، زن آرمان گرا، فصل ششم: فعاليت زنان داستان نويس در آمار و نمودار.
كتاب حاضر به نقد و بررسي و ويژگي بارز داستانهاي نويسندگان زن و تحول در نگرش، جايگاه و چهره هاي زن در ايران مي پردازد. نويسنده در اين راستا نگاهي اجمالي دارد به آن دسته از داستانهايي كه در دهه ي اول انقلاب و دوران جنگ توسط نويسندگان مسلمان زن نگاشته شده است. آثار از مجموعه داستانها و رمانها انتخاب شده اند و چهره ي نويسندگان زن را از نظر كيفي و محتوايي و ميزان فعاليت، و نقش زنان در داستان نويسي از جهت كمي و آماري مورد بررسي قرار داده است.
بلقيس سليماني.- تهران: نشر روزگار، (چاپ اول): 303.1380 ص.- (نشر روزگار؛ 125).
شمارگان: 5000 نسخه.
نثار خاطرات كودكي شهيد كاظم عليمرادي يگانه شهيد روستاي زادگاهم موردوئيه. كتاب شامل چهار مقاله و نقد و بررسي ده رمان پيشنهادي بنياد حفظ آثار و نشر ارزش هاي دفاع مقدس است. بدين قرار: فصل اول: مقالات (بررسي ساختار داستانهاي كوتاه جنگ، ادبيات دفاع مقدس در يك نگاه، سالكان بي سلوك، نيم نگاهي به حضور زنان در ادبيات مربوط به جانبازان)؛ فصل دوم: نقد و تحليل ده رمان ادبيات جنگ، (زمين سوخته، احمد محمود؛ ريشه در اعماق، ابراهيم حسن بيگي؛ سفر به گراي 270
درجه، احمد دهقان؛ عشق سالهاي جنگ، حسين فتاحي؛ باغ بلور، محسن مخملباف؛ هلال پنهان، علي اصغر شيرزادي؛ ملاقات در شب آفتابي، علي موذني؛ گنجشكها بهشت را مي فهمند، حسن بني عامري؛ نخل هاي بي سر، قاسمعلي فراست و دوشنبه هاي آبي ماه، محمدرضا كاتب). در مورد هر رمان «شيوه ي برخورد نويسنده با داستان، موضوع و خلاصه داستان، شيوه ي روايت، مكان و زمان، بومي گرايي، مطالب احساسي، طرح داستان، نقش شخصيتهاي اصلي داستان و... همراه با اطلاعات مربوط به مآخذ مربوطه ارائه شده است.
دفتر ادبيات و هنر مقاومت حوزه هنري، انجمن ايران شناسي فرانسه در ايران، دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران؛ ويراستار متن فارسي فرانك جمشيدي؛ مترجم فرانسه به فارسي امير مغاني، مهتاب بلوكي؛ مترجم فارسي به فرانسه يولاند ممتاز.- تهران: سوره مهر (حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي)، (چاپ اول): 208.1381 ص.
صفحه عنوان به فرانسه:
به دو زبان فرانسه و فارسي. Guerre et memoire; table ronde sur la litterature...
شمارگان: 1500 نسخه.
كتاب، مجموعه هشت مقاله، هفت خاطره از رزمندگان ايراني، نه خاطره از رزمندگان فرانسوي از جنگ جهاني اول و برگزيده اي از متون مربوط به جنگ جهاني اول است كه به دو زبان فارسي و فرانسه ارائه شده است. عناوين مقالات عبارتند از: «ادبيات خاطره نويسي جنگ؛ نقش دانشگاه ها و مراكز تحقيقاتي كشور در فعاليت هاي مطالعاتي و تحقيقاتي ايران شناسان خارجي؛ جنگ يا انقلاب اجتماعي؛ آتش و ادبيات؛ جنبه هاي جامعه شناختي خاطره نويسي؛ راز و رمز خاطرات جنگ و عرصه نوين خاطره نويسي؛ تاريخ فرهنگي جنگ بزرگ؛ جنگ يا انقلاب
[ صفحه 403]
اجتماعي». خاطراتي چند از رزمندگان ايراني و فرانسوي و برگزيده اي از مطالب مربوط به
جنگ جهاني اول نيز در كتاب عرضه شده است.
نوشته محسن سليماني. - تهران: اميركبير، (چاپ اول): 138.1363 ص.
شمارگان: 4400 نسخه.
كتاب «چشم در چشم آينه»، حاوي شش نقد و بررسي و يك سخنراني درباره ي رمانهاي غيرفارسي ترجمه شده و رمان هاي فارسي است. مطالب نقد و بررسي، درباره ي نقاط ضعف و قوت عناصر عمده ي داستان (طرح داستان، شخصيت پردازي، زاويه ي ديد، زبان، توصيف، گفتگو و پيام داستان) و ارزيابي نهايي، به همراه خلاصه اي از داستان است. از بين مطالب كتاب، نقدهاي زير به نوعي با دفاع مقدس مرتبط هستند: در حاشيه ي مجموعه داستان «سنگر محمود» (نوشته ي منصوره شريف زاده) كه به بررسي داستانهاي «باد و ابرهاي خونين»، «سنگر محمود» و «كليد» پرداخته شده است. نقد و بررسي مجموعه داستان «دو قدم تا قاف» (نوشته ي م. الف. فجر، از انتشارات حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي) كه به نقد داستان «خاكسترهاي آشيان» پرداخته است.
به اهتمام محمدباقر نجف زاده بارفروش.- تهران؛ اميركبير، (چاپ اول): 328.1377 ص.
اثر حاضر، مجموعه اي است از چند داستان كوتاه كه طي سالهاي جنگ ايران و عراق نوشته شده اند. در مقدمه ي اين مجموعه، به اختصار تقسيم بندي ادبيات داستاني جنگ، نوع زبان و ديد و بيان داستان، مكان داستانهاي جنگ، شخصيتها و قهرمانان داستانهاي جنگ و نقد منتقدان و ادبيات داستاني از ديد نويسنده مطرح شده اند. عناوين برخي از داستانها چنين است: «باران كه مي باريد / حسن احمدي»؛ «حرفهاي سبز / محمود اسعدي»؛ «از ستاره تا ستارگان / راضيه تجار»... در صفحات پاياني كتاب فهرست گزيده ي منابع فراهم آمده است. «باران كه مي باريد» داستاني است كه به صورت خاطره از زبان پسري به نام محمد بيان مي شود. او دوازده سال دارد
و پس از مرگ پدرش مسؤول خانواده است. او در يك كوره پز خانه كار مي كند و با شخصي به نام عباس، (كه رزمنده است و همه روزه براي بچه هاي فقير آنجا غذا مي آورد) دوست است. عباس به جبهه مي رود و محمد احساس دلتنگي مي كند. روزي صداي ماشين مي شنود و چون بيرون مي رود با ناباوري عكس عباس را روي ماشين مي بيند....
بيشتر داستانهاي اين مجموعه، توسط خود نويسندگان در كتابهاي مستقل به چاپ رسيده اند.
عليرضا كمري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 95.1373 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: An Introduction to Recollection, Writing and the Memoirs
كتابنامه بصورت زيرنويس.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب حاضر در سه بخش تنظيم شده است. بخش نخست به بحث درباره ي طرح كلي موضوع، تعريف، توضيح و تشريح لغت خاطره پرداخته است و خاطره و خاطره نگاشته ها در ادب تاريخي و نسبت خاطره نگاشته ها در ادب
[ صفحه 404]
مقاومت با ادبيات انقلاب اسلامي بيان شده است. بخش دوم به پيشينه ي خاطره نويسي در جنگ، ارتباط مقوله ي ادب با خاطره نگاشته هاي جنگ و انواع خاطره نگاشته هاي جنگ از نگاه ادب اختصاص داده شده است. در بخش سوم، گونه هاي اوليه و مواد اصلي خاطره هاي جنگ و شيوه ها و صور مختلف تصحيح و ويرايش خاطره ها بررسي و نوشته شده است. در اين مجموعه به بررسي علمي و نظري خاطره هاي جنگ از لحاظ نسبت و جايگاه ادبي - تاريخي و انواع و اقسام آنها پرداخته شده و تأكيد گرديده است كه خاطره نويس حتما بايد فضاي جبهه و جنگ را حس كرده باشد.
نوشته محمدرضا سرشار (رهگذر)؛ بررسي و بازخواني شوراي بررسي.- تهران: پيام آزادي، (چاپ اول): 436،1381 ص.: جدول.
طراح روي جلد: محسن زماني.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر به بررسي ديدگاهي، سالشماري، موضوعي و شكلي 20 سال ادبيات داستاني ويژه گروههاي سني كودكان و نوجوانان (داستان كوتاه، داستان بلند، مجموعه داستان، داستان مصور، خاطرات، و...) مي پردازد. بررسي ديدگاهي به بخشهاي «ديدگاه (مفهوم و هدف تقسيم ديدگاهي)، جنگ يا صلح، نگاه فراواقعيتگرايانه» تقسيم شده است. در بررسي سال شماري، وضعيت انتشار
كتابهاي كودكان در زمينه دفاع مقدس از سال 1359 تا 1379 به تفكيك بررسي شده است؛ بررسي موضوعي «شهادت، جانبازي و جانبازان، آزادگي، بسيج، مهاجرت، جنگ شهرها، دلاوري هاي كودكان و نوجوانان در جبهه ها، دلاوري ها و ايثارگري هاي بزرگترها، خانواده ي در غياب پدر، كمك به جبهه ها، امدادهاي غيبي در جبهه ها، تاثير واقعه عشاورا، تحول يك شخصيت در اثر جنگ، داستانهايي با قهرمان دختر، داستانهايي با قهرماني از اقليتها» را بررسي مي كند؛ در بررسي شكل نيز «ادبيات ترجمه اي جنگ، آثار اقتباسي يا متاثر، داستانهاي شكل گرا (فرماليستي)، داستانهاي با جنبه افسانه اي، داستانهاي داراي جنبه نمادين، داستانهاي طنزآميز، آثار كارتوني، قصه فرماندهان، خاطره ها و داستانهاي سرداران شهيد، شرح داستاني عمليات جنگي و آثار كودكان و نوجوانان» مورد بررسي قرار مي گيرد.
به كوشش محمدباقر نجف زاده بارفروش (م. روجا).- قائم شهر: نشر روجا، 259.1375 ص.
اين اثر، گزارشي پژوهشي است از كوشش ها و دستاوردهاي زنان ايراني در گستره ي ادبيات داستاني و هدف آن، معرفي زنان داستان نويس ايراني است. به گفته تدوينگر كتاب، در اين مجموعه سعي شده است همراه با تحليل و نقد و نظر ديگران، نقدي اجمالي و (به نظر گردآورنده،) حتي المقدور منصفانه درباره داستانها و آثار داستاني زنان نويسنده ايراني ارائه شود. نام و آثار نويسندگان زن ايراني از سال 1320 خورشيدي تا پايان سال 1371 خورشيدي فراهم آمده و به گونه ي الفبايي نام خانوادگي تنظيم شده است. كتاب داراي دو بخش است: در بخش اول آن اطلاعات عمومي درباره زنان داستان نويس ايراني داد شده است و سرگذشتنامه آنان نيز ارائه شده است. در بخش دوم نمونه ي داستانهاي كوتاه نويسندگان زن ايراني به چاپ رسيده است. پس از هر
بخش نيز نمايه اي از منابع مورد استفاده داده شده است. داستانهاي مربوط به جنگ تحميلي عراق عليه ايران نوشته شده توسط زنان داستان نويس ايراني نيز بخشي از اين كتاب را به خود اختصاص داده است. از جمله اين داستانها موارد زير است: «سرود اروند از منيژه آرمين؛ مجموعه داستانهاي گهواره چوبي، عالم و آدم، علاج درد، تبخير روح، تير خطا و رنگ پريده از مريم جمشيدي؛ مادر شهادت فرزندت مبارك از فهيمه خدادوست و....
[ صفحه 405]
ضياءالدين ترابي.- قم: مؤسسه فرهنگي سماء، (چاپ اول): 341.1381 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
نويسنده ي اين كتاب، در دو قسمت، اشعار دفاع مقدس را نقد و بررسي كرده است. قسمت اول، بررسي ويژگي هاي كلي شعر دفاع مقدس از نظر زبان، بيان، مفاهيم، تعبيرات، شكل، ساخت و تاثيرپذيري است (كه هر يك در چند خط ارائه شده است). قسمت دوم: نقدي تحليلي و ساختار گرايانه است بر اشعار؛ كه ضمن بررسي موارد فوق، به بحث و بررسي نقاط ضعف و قوت اشعار پرداخته است. و سپس در دو بخش، به بحث و بررسي نقاط ضعف و قوت اشعار پرداخته است. و سپس در دو بخش، هشت مجموعه شعر از هشت شاعر را، كه برخي از آنان خود در جبهه هاي جنگ حضور داشته اند، نقد و بررسي كرده است. بخش اول، شاعران نوسرا (با اشعار نو، نيمايي و سپيد): قيصر امين پور (تنفس صبح)، سيدحسن حسيني (با حلق اسماعيل)، عليرضا قزوه (از نخلستان تا خيابان)، سلمان هراتي (از آسمان سبز) و بخش دوم، شاعران كلاسيك (كه اشعار آنان بيشتر غزل و مثنوي است): زكريا اخلاقي (تبسم هاي شرقي)،
حسين اسرافيلي (تولد در ميدان)، ساعد باقري (نجواي جنون) و پرويز بيگي حبيب آبادي (غريبانه).
حسن ميرعابديني؛ ويراستار كاظم فرهادي.- تهران: نشر چشمه، (چاپ اول): 546.1377 ص.
شمارگان: نسخه.
در اين پژوهش سه جلدي، فرآيند شكل گيري و تحول ادبيات داستاني ايران در يكصد سال اخير بررسي و ارزيابي شدها است. جلدهاي اول و دوم مربوط به دوران قبل از انقلاب اسلامي است و جلد سوم از اين مجموعه به نقد و بررسي آثار داستاني سالهاي 1358 تا 1370 اختصاص دارد. نويسنده در اين مجلد با دسته بندي آثار داستاني در انواع گوناگون، سعي در تبيين نكات برجسته ي گرايشهاي ادبي اين سالها، از منظر خاص خود دارد. وي پس از توصيف زمينه هاي اجتماعي - فرهنگي تحول ادبي سالهاي پس از انقلاب، آثار ادبي و داستانهاي اين دوران را زير موضوعهاي گوناگون بررسي مي كند. برخي از اين موضوعها عبارتند از: «وقايع نگاري داستاني»، «تاريخ گرايي در رمان»، «ادبيات جنگ»، «مهاجرتب و خاطره»، «ادبيات اقليمي و روستايي»، «داستان نويسي زن» و «صداهاي تازه در پهنه ي ادبيات ايران». بخش پاياني كتاب به مؤخره، يادداشتهاي مؤلف و نمايه ي اشخاص اختصاص دارد.
زيرنظر بنياد جانبازان انقلاب اسلامي ايران و با همكاري محمد اسماعيل زاده و ديگران.- تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 564.1373 ص.
اين كتاب، مجموعه ي 32 مقاله است كه در نخستين «سمينار بررسي رمان جنگ در ايران و جهان» ارائه گرديده است. اين سمينار، در روزهاي شانزده تا هجدهم شهريور ماه سال 1372 در كرمانشاه برگزار شد و در آن، ديدگاههاي محققان، پژوهشگران و انديشمندان فرهنگي كشور درباره ي دو واژه ي «رمان» و «جنگ» در معرض افكار عموم قرار گرفته است. موضوع مقالات عبارت بودند از: «رمان و جايگاه و كاربرد آن در
جنگ و نقش و تأثير آن در ادبيات انقلاب اسلامي در فضاي فكري و فرهنگي جامعه پس از جنگ، نقش ادبيات اردوگاهي به عرصه ي رمان جنگ، بررسي رمان جنگ در ايران و جهان، آينده ي رمان و داستان نويسي جنگ در ايران و تأثير جنگ بر ادبيات كودكان و نوجوانان.
[ صفحه 406]
تحقيق و تأليف محمدرضا سنگري.- تهران: پاليزان، 197.1380 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
نويسنده در اين كتاب نخست به ضرورت تحليل و تبيين شعر دفاع مقدس پرداخته، با ذكر ده مورد، آن را ضروري مي داند. سپس پيشينه اي از تحقيق و بررسي در ادبيات منظوم دفاع مقدس را ذكر مي كند. پس از آن، به بررسي كوتاهي از تاريخ شعر پايداري در عصر پيامبر و عصر ائمه و در دوران پس از كربلا مي پردازد. «شعر پايداري در ادبيات فارسي» و «ادبيات پايداري در ايران»، مطالب بعدي كتاب هستند كه در آنها از نهضت شعوبيه و ريشه هاي شعوبي گري و دفاع از اهل بيت (ع) سخن گفته شده است. در بررسي «حسبيه ها» بر دو دسته بدون شاعر زنداني در ايران (سياسي و اعتقادي و گاهي نيز از هر دو جهت سياسي و مذهبي) اشاره مي كند و اشعار هر دو را نوعي پايداري و اعتراض مي داند. در بررسي شعر در عصر مشروطه، «دفاع از حريم اسلام» نشانه ي شعر پايداري مي شود. در «شعر انقلاب اسلامي» نيز تحول محتوايي شعر در اين دران مورد بررسي قرار گرفته است.
تحقيق و تاليف محمدرضا سنگري.- تهران: پاليزان، (چاپ اول): 154.1380 ص.
طراح روي جلد: محسن تقوي پور.
كتابنامه.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب با حمايت بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس منتشر شده است.
جلد دوم «نقد و بررسي ادبيات منظوم دفاع مقدس»، پژوهشي در اشعار و آثار شاعران دفاع مقدس است و دو بخش دارد: بخش اول بازتاب دفاع مقدس در سروده ها است و جنبه هاي زير را مي پوشاند: تهييج و برانگيزندگي؛ فقدان تأملهاي دقيق شاعرانه؛ حضور
شاعران گمنام و ناشناخته؛ در آميختن فرهنگ ملي و اسطوره اي با باورهاي ديني؛ حضور فرهنگ عاشورا در نمايي تازه؛ شهادت، مضمون درونمايه ي فراگير؛ از تقليد تا هويت مستقل شعري؛ رويارويي و پاسخ به شعر اعتراض؛ يگانگي شعر و شاعر و ارزشهاي دفاع مقدس. بخش دوم، شعر دفاع مقدس در مجموعه ها و دفترهاي شعري شاعران معاصر است. شامل عناوين مجموعه ها و دفترهاي شعري همراه با مشخصات توصيفي اثر و توضيح مختصر در تشريح مندرجات، تعداد اشعار و مضامين و قالبهاي شعري به كار رفته در اثر مربوطه است.
تحقيق و تأليف محمدرضا سنگري.- تهران: پاليزان، (چاپ اول): 291.1380 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتابنامه.
اين كتاب با حمايت بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس منتشر شده است.
جلد سوم «نقد و بررسي ادبيات منظوم دفاع مقدس»، در هفت فصل تنظيم شده است. در ابتداي كتاب، قالبهاي شعري و سير تحول آنها در سروده هاي پايداري و ويژگي هاي بارز نخستين سروده هاي دفاع مقدس، همراه با ويژگي هاي سبكي شعر دفاع مقدس ارائه شده است، فصل دوم، درباره ي قصيده و
[ صفحه 407]
ويژگي هاي قصايد دفاع مقدس است. فصل سوم، مثنوي و فصل چهارم، دو بيتي هاي دفاع مقدس است. فصل پنجم بررسي سير تحول رباعي و ويژگي هاي سبك رباعي دفاع مقدس و فصل ششم، ويژگي هاي بارز چهار پاره هاي دفاع مقدس است. در فصل آخر نيز نو سروده ها و ويژگي هاي شعر نو دفاع مقدس از نظرگاه محتوا و درون مايه و تحولات ساختاري و قالب بررسي شده است. در هر فصل، نمونه هايي از اشعار شاعران معاصر سبك و قالب مربوطه نيز ارائه
شده است.
[ صفحه 408]
قاسم جعفري.- قم: جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران؛ نمايندگي ولي فقيه در امور آزادگان، 1377.
312 ص.: مصور: عكس (رنگي)، نمونه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Maners of The Resistance And The Sentiment.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «آيينه هاي مقاومت و عاطفه» اولين جلد از 4 جلد كتابي باست كه تهيه ي آن ها را اداره امور اسراء و مفقودين جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران بر عهده گرفته است و شامل 110 نامه است كه اسيران ايراني طي مدت اسارت براي خانواده هاي خود ارسال و جواب آنها را دريافت كرده اند. اين نامه ها سرشار از محبت پدران و مادران و شوق و اشتياق فرزندان بوده، حكايت دلتنگي همسران را با زبان بي زباني بازگو مي كنند و پيام صبر و استقامت و آزادگي آزادگان مقاوم را بر صحيفه ي دل خسته دلان مي نگارند. در اين مجموعه، خواننده به طور مستند از مقاثومت، پايداري و شكيبايي آزادگان در اردوگاههاي مختلف آگاهيب مي يابد و به عمق جنايت و قساوت دشمن پي مي برد. سعي شده كه اصل نامه ها، با نام اشخاص آورده شود و در صورت نياز به تأمل بيشتر، تفسيري تحت عنوان «يك نگاه» ذيل هر نامه نوشته شده است. نامه ها به صورت موضوعي، تحت عناويني مانند: گفتگو با خورشيد، در سوگ خورشيد، مقاوم چون كوه و... تنظيم شده اند. در بخش پاياني كتاب، علاوه بر عكسهاي مختلف، نمونه ي نامه هاي اين عزيزان نيز به چاپ رسيده است.
تبريز: سازمان تبليغات اسلامي آذربايجان شرقي، (چاپ اول): 72.1363 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر، شامل 28 نامه ي اسير گمنام پانزده ساله اي از اهالي آذربايجان شرقي است كه از
تاريخ5 / 12 / 1360 لغايت 20 /11 / 1362 از اردوگاههاي بعثي براي دوستان و آشنايان و خانواده ارسال كرده است. اين نامه ها بر اساس تاريخ تنظيم شده اند و بدون امضا هستند. محتواي نامه ها درباره ي «مقاومت و صبر، سلام به امام خميني (ره)، مبارزه با دشمنان اسلام، پرسش از اوضاع منطقه و ايران و اهل خانواده، آرزوي شهادت در اسارت، اوضاع بد رفاهي و تغذيه در اسارت، پرسش از عموي خويش كه با او در سر پل ذهاب مجروح شده بود، ماه رمضان در اسارت، روحيه دادن به خانواده و....» است.
كارشناسي پژوهش و تحقيق اداره كل بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان آذربايجان شرقي.- [بي جا]: اداره كل بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان آذربايجان شرقي، كارشناسي پژوهش و تحقيق، (چاپ اول):[؟؟13]121 ص.: عكس.
[ صفحه 409]
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب، منتخب نظرات شهداي استان آذربايجان شرقي در گفتار، بيانات، وصيتنامه ها و پيامهاي ارائه شده در نامه هاي شهيدان اين استان درباره ي امام خميني (ره) است. پيام آيت الله مشكيني در ابتداي كتاب ارائه شده است و هر نظريه و بيان زير نام شهيدي كه آن را اظهار داشته است، همراه با عكس و اطلاعاتي درباره ي «نام و و نام خانوادگي، نام پدر، تاريخ و محل تولد و تاريخ و محل شهادت» شهيد ارائه شده است. از جمله ي شهيدان، مي توان به اين مورد اشاره كرد: «آيت الله قاضي طباطبايي، آيت الله سيد اسدالله مدني، آيت الله حسين غفاري، سرلشكر مهدي باكري، حسن شفيع زاده، حميد باكري، علي تجلايي، مرتضي ياغچيان، يعقوب غريب دوست، رضا سليماني حسن سلطاني و...».
(معصومه آبادي.... [و ديگران]؛ بكوشش دفتر ادبيات و هنر مقاومت.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
48 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ نامه ها: 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Paper Records, Letters from captives
شمارگان: 6600 نسخه.
كتاب «پرنده هاي كاغذي»، حاوي متن نامه هاي ارسالي آزادگان معصومه آبادي، علي هادي و فاطمه ناهيدي است. در ابتداي هر بخش خلاصه اي از تاريخ و محل نحوه اسارت آنها آمده است. تنظيم نامه ها در كتاب به قرار زير است: هشت نامه از آزاده معصومه آبادي به پدر، مادر، خواهران و برادران خود (مورخ 31 / 6 /
1361، 6 / 9 / 1361، 22 / 12 /3،1361 / 3 / 1362 و 12 /10 / 1362)؛ نه نامه از آزاده علي هادي به پدر، مادر، خواهران و برادران و پدربزرگ (امام خميني (ره)) (در تاريخهاي 12 / 11 / 1363، 19 / 3 / 64، 15 / 11 /64، 10 / 2 / 1365، 9 / 11 / 65، 16 / 3 / 66، 17 / 10 / 66 و 8 / 4 / 67) و چهار نامه از آزاده فاطمه ناهيدي براي پدر و مادر و خانواده اش (در تاريخهاي 1 / 8 / 61، 10 / 11 / 61، 29 / 3 / 62 و 7 / 9 / 62). (بر روي جلد كتاب نام حميد محمدي بعنوان نفر چهارم آمده است ولي به علت اشتباه چاپي تعدادي از نامه هاي علي هادي، و معصومه آبادي در پايان كتاب تكرار شده است و نامه اي از حميد محمدي در كتاب موجود نيست.)
تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني، (چاپ اول): 272.1372 ص.
پس از انقلاب، نامه هاي زيادي از داخل و خارج كشور براي امام خميني (س) ارسال شده است. در اين كتاب، در سه فصل، تعدادي از نامه هاي بزرگسالان، جوانان و نوجوانان ارائه شده است. در ابتداي هر فصل، به اقشار فرستنده و موضوع اصلي نامه ها اشاره شده است. سپس پاسخ مبارك حضرت امام به تعدادي از نامه ها به چاپ رسيده است. موضوع بعضي از نامه ها، مرتبط با دفاع مقدس است. در نامه هاي بزرگسالان، «خوشحالي خانواده ي شهيد از شهادت فرزند، دعاي خير براي حضرت امام (ره) و اعلام آمادگي
رزمنده اي براي اهداي قلب خود به امام جهت بازيابي سلامتي قلب ايشان» آمده است. در فصل نامه هاي جوانان، «درخواست اجازه از حضرت امام (ره) براي رفتن به جبهه، درخواست يك جوان براي صدور دستور تعطيلي مدارس و فرستادن همه ي جوانان به جبهه و اشتياق رفتن به خط مقدم جبهه» ذكر شده است. در بخش نامه هاي نوجوانان، «تقاضاي فرزند شهيد از امام براي دستخط مباركشان، تقاضاي دختري نوجوان جهت فرستادن يك دعا با دستخط ايشان براي او و قول يك نوجوان به ايبن كه هميشه حامي امام (ره) باشد و از خط ايشان پيروي كند»، به چاپ رسيده است.
[ صفحه 410]
واحد ادبيات مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره).- تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره)، واحد ادبيات، (چاپ دوم): 309.1374 ص.
طي سالهاي پس از انقلاب، قريب يك ميليون نامه از داخل و خارج از كشور براي حضرت امام خميني (ره) ارسال شد. مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني قبلا كتاب «گلبرگ شكوفه ها» (شامل مكتوبات خردسالان و نونهالان) را منتشر كرده است و اين كتاب، گزيده ي نامه هاي ساير اقشار مردم به حضرت امام (ره) است. در ابتداي اين مجموعه، تعدادي از پاسخهاي حضرت امام به نويسندگان نامه ها، به چاپ رسيده است. مخاطب تمامي اين نامه ها حضرت امام (ره) بوده اند، موضوعاتي كه در بيشتر اين نامه ها مورد توجه نويسندگان بوده اند، عبارتند از: «اعلام سپاه پاسداران مستقر در غرب كشور مبني بر ايستادگي تا آخرين قطره ي خون؛ آرزوي ديدار امام از طرف يك دختر نوجوان؛ اعلام آمادگي يك نوجوان، كه چند برادرش شهيد شده اند، براي رفتن
به جبهه و اجازه خواستن از حضرت امام؛ آرزوي ديدار امام از ططرف رزمندگان و دعاي خير كودكان و نوجوانان براي طول عمر و سلامتي امام».
تهران: پيام نينوا، (چاپ اول): 1367.
112 ص.: نمونه.
شمارگان: ذكر نشده است.
در اين كتاب، نامه ها و نوشته هايي به چاپ رسيده است كه در جريان وقايع مهدي هاشمي و رخدادهاي مربوط بين آقاي منتظري و حضرت امام (ره) و نيز بين مهدي هاشمي و هادي هاشمي رد و بدل شد. اسناد و نمونه ي نامهاي ديگر و برگه هاي بازجويي و صورت مجلس ها نيز پيوست شده است. نامه ها حاكي از خيانت مهدي هاشمي و تلاش او در براندازي حكومت اسلامي و تأييد اعمال و رفتارش توسط آقاي منتظري هستند. در متن نامه ها و پيامها به مسأله ي جنگ و دفاع مقدس و فرمانده ي سپاه، محسن رضايي، و درگيريهاي سپاه خمين و تفرقه بين مسؤولان سپاه و نظام به طور صريح اشاره شده است.
حسين جوكار.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
69، [11] ص.: نمونه، عكس.
اين كتاب، مجموعه اي است از نامه هاي شهيد حسين جوكار كه از جبهه براي خانواده ي خود نوشت است. حسين جوكار يكي از همان «غريبه ها» بود كه سر و كارش با آسمانبود و دستش در دست فرشته ها. و اينها را مي توان از لابه لاي نامه هايش دريافت. به همين دليل، خدا نيز دستش را گرفت و از غربت اين خاك نجاتش داد. او در سال 1366 و طي عمليات بيت المقدس دو به فيض عظيم شهادت نائل شد. در انتهاي كتاب نيز وصيتنامه شهيد و همچنين نمونه هايي از نامه هاي وي با خط خودش آورده شده است.
به كوشش دفتر ادبيات و هنر مقاومت.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1369.
24 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ نامه ها: 1).
[ صفحه 411]
عنوان پشت جلد به انگليسي: Mournfull Dandelions
بدون شك يكي از تلخترين حوادثي كه پس از انقلاب اسلامي براي ملت ايران رخ داد، رحلت رهبر كبير انقلاب اسلامي، حضرت امام خميني (ره) بود. تلخي اين حادثه براي كساني كه نتوانستند حتي با مرشد خويش وداع كنند، بيشتر بود. از جمله اين افراد، آزادگان عزيزي بودند كه در هنگام شنيدن اين خبر در اردوگاههاي عراقي به سر مي بردند. اين مجموعه، نامه هايي از اين بزرگواران - پس از شنيدن خبر رحلت امام (ره) - است. آزاده اي مي نويسد: «برادرجان، درگذشت و عروج عاشقانه ي فرزند حسين (ع) را به شما تسليت عرض مي كنم. خدا رحمت كند او را كه رفت از دستمان. راهش تا ابد پاينده باد.
سالها در آرزوي زيارت شما و آن بزرگوار سوختيم و ساختيم. به هر حال قسمت ما اين بود و ما شانس نداشتيم. خدا كند كه در آن دنيا بتوانيم زيارتش كنيم و دستمان را بگيرد». ديگري مي نويسد: «ضمن عرض تسليت خدمت مولا و سرورمان و به شما، به خاطر رحلت پدر بزرگوارمان، خداوند به همگي صبري بزرگ عنايت كند؛ هر چند كه جاي صبر كردن نيست.»
محمود اسماعيلي.- تهران: كتاب زمان، (چاپ اول): 218.1378 ص.: مصور.
عنوان ديگر: خاطرات يك قطره باران (چند نامه به پسرم).
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، شامل نامه هايي است كه نويسنده براي پسرش - كه از سال 1360 در آلمان به سر مي برد - نوشته و در آنها مسايل مربوط به جنگ تحميلي و بعضي اطلاعات علمي درباره ي آب و نفت و همچنين مطالبي در خصوص اوضاع اجتماعي و تاريخ معاصر ايران را مطرح كرده است. برخي از عناوين فصلهاي كتاب از اين قرار است: «گل تنهايي كوير، حمله ي صدام، بارون رويتر، قرن نفت، پيدايش نفت، جغد جنگ، كوتاهي رضاخان، آزادي خرمشهر، قادسيه، ارتش متفقين در ايران، سلاح شيميايي صدام، خلع يد از شركت انگليسي نفت، تقيه و نفاق، سه شخصيت زنداني دزفول، فتح فاو، رئيس زندان اهواز و پذيرش قطعنامه ي 598». از 25 مبحث اين كتاب، هفت مبحث آن به مسأله ي جنگ اختصاص دارد. مطالب اين كتاب بدون ترتيب تاريخي وقايع شكل گرفته است.
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 1360.
62 ص.
فرزندي از جبهه نبرد حق عليه باطل نامه اي براي مادر و همسر خود مي فرستد. در اين نامه از مادر سپاسگزاري مي كند. او در اين نامه از جبهه مي گويد و از كارهايي كه رزمندگان اسلام بايد آنها را به دفعات انجام دهند و تمرين كنند تا ملكه ي ذهنشان شود؛ كارهايي كه اسلام انجام آنها را دستور داده است. از ايثارگري مردم، از شهادت، از سربلندي مردم مبارز و از سپاسگزاري آنها مي گويد. در نامه به همسر، از «عشق و ارزش آن، عشق به پرواز به ملكوت، نماز جماعت
در اول وقت، حماسه ي سيدالشهداء (ع)، تلاش براي رفتن به خط مقدم جبهه، تلاش براي تقدم در شهادت رزمندگان و سرانجام طلب دعا براي شهادت» مي نويسد.
تهيه و تنظيم از معاونت فرهنگي و امور هنري بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي.- تهران: چاپ و نشر بنياد، (چاپ اول): 148.1369 ص.
اين كتاب، گلچيني است از نامه هاي رسيده (سي نامه) به بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي. اين نامه ها به قصد قدرداني از عزيزان و يادگاران عصر انقلاب اسلامي و براي ابراز گوشه اي ناچيز از محبت و ارادت
[ صفحه 412]
مخلصانه ي زن و مرد و كوچك بزرگ به جانبازان نوشته شده اند. به مناسبت بزرگداشت نهمين سالگرد دفاع (1368) و به پيشنهاد واحد جنگ شبكه اول سيماي جمهوري اسلامي ايران، از جانب معاونت فرهنگي و امور هنري بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، مسابقه اي به اسم «نامه اي به يك جانباز» برگزار شد و از اقشار مختلف مردم خواسته شد تا در اين مسابقه شركت كنند. نامه هاي برگزيده در اين كتاب گردآوري شده اند. آنچه از محتواي نامه ها بيش از هر چيز ديگري جلوه گر است، شميم شورانگيز عشق به ايثار در راه اسلام و انقلاب اسلامي و علاقه و ارادت به رهبر بزرگوار آن و سوز و تأثر از فقدان آن امام عزيز و ابراز نهايت محبت نسبت به فداييان و جانبازان اسلام و انقلاب و دفاع مقدس است.
كار گروه تحقيق و نويسندگان دفتر پژوهش و انتشارات ستاد كل رسيدگي به امور آزادگان؛ زير نظر عباسعلي وكيلي.- تهران: ستاد رسيدگي به امور آزادگان، 1376.
361 ص.: مصور، نمونه، عكس.- (خاكريز پنهان؛ 12).
اين كتاب به مناسبت هفتمين سالگرد ورود آزادگان به ميهن اسلامي منتشر شده است.
اين كتاب شامل مجموعه اي از نامه هاي آزادگان است
كه در سه بخش مجزا تنظيم شده است. بخش اول: نامه به حضرت امام (ره) و جوابيه هاي معظم له و مقام معظم رهبري و رياست محترم جمهوري تحت عنوان «نامه به آفتاب»، بخش دوم: نامه هاي مربوط به رحلت حضرت امام (ره) و اظهار ارادت به ايشان تحت نام «درد فراق». بخش سوم: نامه هاي حاوي نكات ارزشمند ادبي، خانوادگي و يا اطلاعات و اخبار مبادله شده با نام «سفيران مقاومت». در ابتداي كتاب نيز بخشي - با عنوان ارتباط و كسب خبر در اسارت - به مجموعه افزوده شده است كه شامل قوانين بين المللي در اين مورد و روشهاي ارتباطي آزادگان دربند و نتايج كسب اطلاعات به طرق مختلف است. نامه هاي آزادگان نشان مي دهد كه علي رغم شرايط سخت زندگي در اسارت، نوشته هايشان مملو از اظهار اميدواري نسبت به آينده و نويد روزهاي بهتر است. علاوه بر آن، نامه ها نشان دهنده ي سير تكاملي برنامه ريزي و تشكيلات در زندگي اجتماعي اسرا است.
محمود امجديان.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، 1371.
80 ص.، [16] ص. تصوير، نمونه.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ نامه ها: 4).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Letters of Captivity
آزاده ي شهيد محمود امجديان، يكي از شهيدان عزيزي است كه طي اسارت در اردوگاههاي عراق به درجه ي رفيع شهادت نائل آمد. اين كتاب، نامه هاي اين شهيد را كه در طول مدت اسارت براي خانواده اش فرستاده است - دربردارد. در ابتداي كتاب، زندگينامه ي شهيد به چاپ رسيده است؛ كه حاكي از اسارت وي در عمليات والفجر مقدماتي، و گذراندن دوران اسارت در اردوگاههاي موصل دو، سه و چهار و تكريت - (كمپ هفده) و
شهادت مظلومانه ي اين شهيد به دست عامل منافقين (در سال 1367، در اردوگاه عراق) است. نامه هاي اين شهيد، هر كدام، شامل توصيه هاي اخلاقي و رفتاري اين شهيد گرانقدر به دوستان، آشنايان و خانواده اش است و نشان دهنده ي روح مقاوم و ضمير پاك و مقاوم والاي اخلاقي او است. در ابتداي كتاب، متن سخنراني حجت الاسلام ابوترابي در رثاي آزاده ي شهيد محمود امجديان، (كه در اولين سالگرد شهادت شهيد در سال 1370 ايراد شده) آمده است. پايان كتاب به عكسهاي اين آزاده ي شهيد و نمونه هايي از دستخط وي اختصاص يافته است.
[ صفحه 413]
علي شيرازي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 127.1378 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Nostalgic Letters
شمارگان: 2200 نسخه.
مجموعه ي حاضر مشتمل برنامه هايي از رزمندگان هشت سال دفاع مقدس و نزديكان آنان است. از آن جمله است. نامه ي فرزند يك شهيد به پدر، نامه ي همسر يك شهيد به شوهرش، فرزند يك جانباز به پدرش، نامه ي جانباز جنگي به مردم كشورش، نامه ي شهيد به فرزندش، نامه ي شهيد به خانواده اش، نامه ي آزاده اي در دوران اسارت به حضرت امام (ره)، نامه ي همسر به شوهرش در اسارت و نامه ي فرزند شهيد به هموطنانش.
نوشته ي فهيمه بابائيان پور؛ به كوشش ع. كمري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1369.
9،154 ص.: مصور، نمونه.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: نامه ها؛ 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Fahimahs Letters
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
شمارگان: 6600 نسخه.
كتاب در چهار قسمت تنظيم شده است: 1. سرآغاز نامه (مقدمه اي درباره مرحومه بابائيان، آشنايي وي با شهيد غلامرضا صادق زاده و دوران جبهه و شهادت وي). 2. يادداشتها (گزيده اي از مكتوبات وي پس از پيروزي انقلاب اسلامي). 3. نامه ها (شامل خلاصه متن نامه هاي فهيمه به شهيد غلامرضا، نامه هاي شهيد غلامرضا به فهيمه و نامه هاي فهيمه به عليرضا). 4. ضميمه ها (شامل وصيتنامه مرحومه فهيمه بابائيان و نمونه اي از دستنوشته وي و تصاويري از وي با همسرش غلامرضا، تشييع پيكر همسر شهيدش و نيز تشييع پيكر وي پس از سانحه رانندگي. بنا بر سرآغاز فهيمه بابائيان پور، متولد سال 1343، پس از پايان تحصيلات، در 1360 در حضور حضرت امام (ره)
با غلامرضا صادق زاده ازدواج كرد. دو هفته بعد همسرش شهيد شد و او به جاي عزاداري، در لباسي سپيد، پيشاپيش جمعيت فرياد برآورد: «اي همسر شهيدم، شهادتت مبارك، اي همسر شهيدم، راهت ادامه دارد». فهيمه پس از آن، كار تبليغ را پيشه خود ساخت و بنا بر وصيت شوهرش با برادر شوهرش، عليرضا ازدواج كرد، فهيمه در سال 1367 بر اثر سانحه رانندگي دار فاني را وداع گفت.
مجتبي وافي.- قم: شفق، (چاپ اول): 128.1361 ص.
«مجتبي وافي» به اتفاق خواهر كوچكش - مريم - نامه هايي را براي رزمندگان مي فرستند و پاسخ مي گيرند و به اين وسيله ارتباط مكتوبي با عاشقان ثارالله برقرار مي كنند. كتاب حاضر مجموعه نامه هاي ارسالي و پاسخهاي دريافتي مجتبي و مريم است. حجت الاسلام هاشمي رفسنجاني مقدمه اي بر اين كتاب نوشته است. به تعبير او «اين اثر نفيس مي تواند در بستر تاريخ، انسان ساز و مجاهدآفرين و شهيدپرور باشد. در اين نامه ها، اين گنجينه هاي عشق و شهادت و ادب و ذوق و هنر و... به اندازه ي همه ي كتب كتابخانه ها لطيفه و نكته و مطالب نهفته است».
[ صفحه 414]
به قلم جمعي از فرزندان شاهد؛ گردآوري و تنظيم مجله شاهد نوجوان.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 72.1379 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب «واگويه هاي شاهد» حاوي 38 نامه از فرزندان شاهد به پدران شهيدشان است. آنها راز دل خود را بر صفحات كاغذ نوشته و به مجله ي شاهد ارسال كرده اند. اين مطالب از دي ماه 1377 تا مهرماه 1379، در صفحه ي «واگويه ها» (كه صفحه اي متعلق به فرزندان شهدا در مجله ي شاهد نوجوان است) چاپ و اينك گزيده اي از آنها به صورت كتاب منتشر شده است. موضوع نامه ها، «احساس دلتنگي از دوري پدر، مشكلات در خانواده، برخورد در اجتماع، سرافرازي و...» است. اسامي برخي از نويسندگان نامه ها عبارت است از: «فرانك انباء رود چله، نرجس چوپاني، شكوه نعيمي، رقيه صلبي، محمد سديدپناه، شكوفه معتمد، مريم خدادوست، سيد محمدميثم مظلومي، سهيلا زارعي، زينب موسوي، سيده فاطمه رضوي، صديقه محمدي و...».
تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي، اجتماعي و هنري، بخش جانبازان، اداره كل امور هنري، (چاپ اول): 1378.
219 ص.
طراح روي جلد: حبيب صادقي.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يكصدمين سالگرد ميلاد حضرت امام خميني (ره) منتشر شده است.
آنچه در اين مجموعه گرد آمده، آثار برگزيده ي مسابقه ي «نامه اي به يك جانباز» است كه از سال 1372 تا 1376 به صورت سراسري برگزار شد. نامه ها بدون عنوان هستند و زير هر نامه، نام و نام خانوادگي،سن و شهر يا شهرستان مربوطه و در بعضي از نامه ها، اطلاعات اضافي تر از قبيل نسبت نامه نويس (خواهر، برادر يا همسر شهيد يا جانباز) ارائه
شده است. اكثريت نويسندگان نامه ها، كودكان، نوجوانان و جوانان هستند.
[ صفحه 415]
غلامرضا عيدان.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.
47 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ داستان: 10).
عنوان به انگليسي: Water
شمارگان: 6600 نسخه.
مرتضي، كمال و اسماعيل، سه دوست رزمنده، در يكي از عملياتهاي فريب، قبل از عمليات اصلي، در منطقه ي دشمن، مجروح و خسته، گم مي شوند. هر سه نفر آنها تشنه هستند و اين تشنگي، و ناراحتي حاصل از آن، و همكلامي مرتضي و كمال با اسماعيل كه مجروحيتش از همه بيشتر است، نيرويي تازه در آنها به وجود مي آورد. آنها براي پيدا كردن مجدد رزمندگان خودي به تكاپو مي پردازند، ولي تلاش آنها براي پيدا كردن همرزمان بي ثمر مي ماند. در نهايت، پس از درگيري با نيروهاي دشمن، اسماعيل با لبان تشنه به شهادت مي رسد و در همان زمان از محلي كه دستانش بر روي زمين قرار گرفته، يك چشمه ي آب زلال شروع به جوشيدن مي كند.
داوود اميريان.- تهران: كيهان، (چاپ دوم): 218.1376 ص.
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
عده اي از نيروهاي سپاه تصميم مي گيرند براي انهدام سكوهاي پرتاب موشك هاي «اسكاد B«به عراق بروند. ناصر از بيمارستان فرار مي كند و سراغ جعفر مي رود. ناصر و اصغر و جعفر به قصد عراق حركت مي كنند. مهدي، رسول و مش رضا نيز به آنها مي پيوندند. طي مسير دوباره با كردها درگير مي شوند، ولي نجات پيدا مي كنند. در پايگاه اول سايت موشكي وجود ندارد. در پايگاه دوم هم به ظاهر چيزي نيست. هنگام بازگشت، ناگهان متوجه تحركاتي شده، سايت موشكي را روي يك تريلي مي بينند. جعفر و ناصر دو تن از نگهبابنان را كشته، لباس آنها را مي پوشند و وارد
ساختمان مي شوند. اصغر هم وارد پايگاه مي شود، ولي آنجا مجروح و اسير مي شود و عراقي ها او را براي گرفتن اطلاعات شكنجه مي دهند. جعفر و ناصر به محوطه ي پرتاب موشكها مي رسند و تي ان تي ها را نصب مي كنند. در راه بازگشت اصغر را هم نجات مي دهند و خارج مي شوند. در راه به پاي ناصر تير مي خورد، ولي او بي توجه به راه ادامه مي دهد، يك بال گرد عراقي مي آيد، ولي توسط رزمندگان سرنگون مي شود و آنها به سلامت بازمي گردند.
طاهره ايبد.- تهران: نشر صرير، كتابهاي شهيد فهميده، (چاپ اول): 1378.
98 ص.- (رمان؛ 2).
شمارگان: 3000 نسخه.
داستان «آخرين نامه» ماجراي دختري به نام فرشته است كه پدرش در جبهه به شهادت رسيده است. مادرش قصد ازدواج با عموي او را دارد. ابتدا فرشته با لجبازي و بدخلقي نسبت به اين موضوع عكس العمل نشان مي دهد، ولي با صحبتهاي عموي جانباز شد، مخالفت خود را كنار مي گذارد. در نهايت، عمو با مادر فرشته ازدواج مي كند.
[ صفحه 416]
نامه هاي فرشته به پدرش در جبهه، كه در آنها از وقايع رخ داده در خانه و مدرسه براي او صحبت مي كند، در داستان، آمده است. در پايان داستان فرشته نامه اي براي عموي خود كه به جبهه رفته مي نويسد و در آن از خودخواهي خود و اين كه بيشتر به فكر خودش بوده است، از او و از مادرش عذرخواهي مي كند.
نادره عزيزي نيك.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ دوم): 1378.[98]ص.: مصور، نمونه.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب شرح يك ماجراي واقعي است. رحيم و سعيد عزيزي نيك با فاصله 45 روز از هم به شهادت رسيدند. ولي چون جنازه ي سعيد در فاو پيدا نشد، مفقودالاثر اعلام گرديد. در زمان بازگشت آزادگان، به مادر دو شهيد خبر داده شد كه نام سعيد در ليست آزادگان است. خانواده ي شهيد در ستاد آزادگان پيگيريهاي زيادي انجام دادند. ولي پس از چند روز شادي، متوجه شدند كه نام آزاده ي ديگري از اصفهان، «سعيد عزيزي» است و اشتباهي رخ نموده است. آنها از اين كه مادر شهيدان را مجددا آزرده اند، ناراحت شدند.
ولي مادر، براي سرافرازي مجدد در امتحان الهي، شكر كرده، همه را متعجب كرد. عكسهايي از شهيدان نيز در كتاب موجود است. كتاب به شهيدان رحيم و سعيد عزيزي نيك، و شهيدان همسايه و همرزمان دو برادر تقديم شده است.
نويسنده شهرام شفيعي.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، 145.1379 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب، داستان زندگي دختري است به نام سميرا، كه خاطرات خود را از زماني كه به ياد مي آورد، نقل مي كند. از پدرش مي گويد كه پس از مرگ همسر اول خود به ايران مي آيد و با مادرش آشنا مي شود و با او ازدواج مي كند. تولد خواهران و برادرش، قبل از انقلاب و برخورد مأموران دولتي و ساواكيها با پدرش را شرح مي دهد. دوران مدرسه و مسأله ي حجاب و درگيري با مسؤولان مدرسه، دوران انقلاب و تظاهرات در شهر، شروع جنگ و آژيرهاي قرمز و بمبارانهاي دشمن، هجوم عراق به شهرهاي مرزي و تخليه ي منزل و فرار از منطقه ي روستاي فيروزآباد خرم آباد، اعزام پدر به جبهه و مرخصيهاي او، رفتن پدر و مادر به خرم آباد براي سركشي به خانه و شهادت هر دو در آنجا، مشكلات قيمي دايي و در نهايت، ادامه ي تحصيل و قبولي در دانشگاه و معلم شدن» را در ادامه ي كتاب تشريح مي كند.
نوشته رنجبر گل محمدي؛ پيراسته و ويراسته اصغر استاد حسن معمار.- تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت امور فرهنگي، اجتماعي و هنري، مركز تحقيقات اسلامي جانبازان، (چاپ اول): 1379.
266 ص.- (رمان؛ 32).
طراح روي جلد: قربان محمدي.
شمارگان: 5500 نسخه.
«آيينه ي عشق»، يك داستان بلند است. در اين داستان، سعيد پسر همسايه و همبازي نرگس است. دايي نرگس سرهنگ شاه بوده، در زمان انقلاب بارها مردم را كتك زده است. پس از انقلاب، او نمايشگاه ماشين داير كرده است
[ صفحه 417]
و
به سبب موقعيت خوب خواهرش، مي خواهد فرامرز، (پسرش) با نرگس ازدواج كند. سعيد در جبهه مجروح شده، يك دست و يك پاي خود را از دست مي دهد. وخامت حال او - پس از مجروح شدن - به حدي بوده است كه حتي او را شهيد پنداشته ولي در سردخانه متوجه زنده بودنش شده اند. سعيد پس از ملاقات با فرامرز متوجه مي شود كه او هم به نرگس علاقه دارد و اعمال پدر را مردود مي داند و از نظر عقيدتي نيز مقبول بوده، تحصيل كرده و فهميده است. لذا نرگس را با ازدواج فرامرز متقاعد مي كند. شب عروسي، در اثر بمباران، خانه ي عروس و داماد ويران شده، آنها شهيد مي شوند. در پايان، منزل آنها به موزه اي تبديل مي شود.
نويسنده: رضا اميرخاني.- تهران: نشر سمپاد (سازمان ملي پرورش استعدادهاي درخشان)، 224.1374 ص.
طراح روي جلد: مجيد كريمي.
«ارميا»، دانشجوي جواني از يك خانواده ي مرفه و بيگانه از فرهنگ جهاد، به جبهه اعزام مي شود. او با رزمنده اي به نام مصطفي آشنا مي شود. مصطفي تأثير زيادي بر ارميا مي گذارد و راهنماي او براي رسيدن به كمالات مي شود. مصطفي در جنگ شهيد مي شود و اين واقعه تأثير شگرفي بر ارميا مي گذارد. پس از مدتي جنگ به پايان مي رسد و ارميا به خانه ي خود بازمي گردد. ولي افكار مصطفي هنوز با اوست. بالاخره خانه اش را ترك مي كند و در خطه ي شمال، در معدني شروع به كار مي كند. روزي خبر ارتحال حضرت امام (ره) را از راديو مي شنود؛ با شتاب به سوي تهران حركت مي كند و در محل مرقد امام در اثر ازدحام جمعيت جان به جان آفرين تسليم مي كند و در
همان حال مصطفي را مي بيند كه آغوش باز كرده، او را به خود مي خواند.
رضا اميرخاني.- تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 170.1380 ص.
طراح روي جلد: حميد عجمي.
شمارگان: 5000 نسخه.
«سرگرد مرتضي مشكات»، خلبان هواپيماي اف چهار، طي عملياتي در منطقه ي كركوك، همراه «سرگرد آرش تيموري»، دچار حادثه شده، در اثر سقوط هواپيما، پاي راست خود و در پي آن، اجازه پرواز را از دست مي دهد. وي به افسردگي شديدي دچار مي شود. نامه نگاري هاي همسر وي با مسؤولان و همرزم وي، سرگرد تيموري، براي گرفتن اجازه ي پرواز، به نتيجه نمي رسد. سرگرد مشكات در اثر آشنايي با يك دختر دانش آموز (كه به رزمندگان جبهه نامه نوشته بوده است) كم كم روحيه ي خود را به دست مي آورد، دختر، كه پدر و مادرش را در اثر بمباران از دست داده، نزد عمويش زندگي مي كند. پس از پيگيري و مكاتبات فراوان با فرماندهي نيروي هوايي، معاونت عمليات پرواز، و واحد گزينش پزشكي هوايي، براي اثبات توانايي پرواز، مشكات، به بن بست مي رسد و مأيوس مي شود. اما در پرواز مشكات همراه خانواده به مشهد، خلبان هواپيما مسموم شده، هواپيما دچار مشكل مي شود. سرگرد مشكات ادامه ي پرواز را بر عهده مي گيرد و هواپيما را به سلامت به مقصد مي رساند و ثابت مي كند كه هنوز قادر به پرواز است. تمام داستان به صورت نامه هايي است كه بين افراد مختلف رد و بدل مي شود.
رفيع افتخار.- تهران: نسل كوثر، 88.1379ص.- (داستان؛ 7).
شمارگان: 5000 نسخه.
[ صفحه 418]
داستان حاضر درباره خانواده اي است كه سه پسر دارد. صمد برادر بزرگتر با دلالي و واسطه گري ثروتمند مي شود. ذوالفقار به جبهه مي رود و اسد برادر كوچكتر به دليل كمي سن هميشه به
خاطره علاقه به رفتن به جبهه از طرف پدر و مادر و برادر بزرگش مورد سرزنش قرار مي گيرد. سرانجام اسد با ترفندي خود را به جهه نزد برادرش مي رساند. ابتدا برادرش او را به خاطر اجازه نگرفتن از پدر و مادر سرزنش مي كند ولي سرانجام اسد در جبهه مي ماند و علي رغم مخالفت فرماندهان در عمليات شركت مي كند. در حين عمليات اسد مجروح مي شود و به محاصره دشمن مي افتند و با وجود سختي هاي فراوان سرانجام نيروهاي خودي به كمك رسيده، آنها را نجات مي دهند.
ذوالفقار و اسد در زمان محاصره به ياد دوران كودكي و شيطنت هايي كه منجر به لو رفتن قلك صمد و كتك خوردن اسد مي شود صحبت مي كنند.
اسماعيل فصيح.- تهران: نشر پيكان، 414.1377 ص.
عنوان به انگليسي: Of Time Bondage
اين كتاب قبلا توسط نشر البرز منتشر شده است.
مهندس كمال آريان، قهرمان داستان، قبل از انقلاب براي تدريس به دانشكده نفت آبادان مي رود. دانشجويي به نام علي ويسي از فعالان انقلاب اثر زيادي بر او مي گذارد. علي ويسي دختري از كاركنان دانشكده را نامزد مي كند. رئيس شهرباني نيز خواستار اين دختر است. بنابراين براي علي ويسي پرونده سازي كرده، او را به زندان مي اندازد. پدر دختر در اثر ناراحتي فوت مي كند. در اين بين، انقلاب، پيروز و به دنبال آن، آتش جنگ برافروخته مي شود. علي ويسي به جبهه مي رود. مهندس آريان به مادر علي ويسي تقاضاي ازدواج مي دهد. ولي مادر و نامزد علي ويسي هر دو بمباران شهيد مي شوند و مهندس آريان دچار حمله ي قلبي مي شود. رئيس شهرباني به سزاي اعمال خود مي رسد. مهندس آريان فوت مي كند و
علي ويسي به جبهه برمي گردد.
مؤلف ابوالفضل درخشنده.- تهران: ميعاد، (چاپ اول): 128.1381 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
قهرمنان داستان، يك فرمانده ي تخريبچي است كه پس از مدتها خدمت و مجروح و شيميايي شدن - به قول خودش - تاريخ مصرف او سررسيده و اكنون افراد ديگري خود را به اسم بسيجي و مانند آن معرفي كرده و در راس امور قرار گرفته اند و بسيجيان و رزمندگان واقعي را فراموش كرده اند. در پي تماس آمريكايي ها با او و دادن پيشنهاد پناهندگي، براي پناهنده شدن وي، دو تن از نيروهاي تحت امر او در دوران جنگ، (كه اكنون در حفاظت اطلاعات هستند) به تعقيب وي مي پردازند و سرانجام او را در بندرعباس، هنگام تدارك خروج از كشور دستگير مي كنند. در گفتگوهاي بين او و همرزمش (كه او را دستگير كرده)، اوضاع سياسي، اجتماعي زمان حال و نحوه ي برخورد با جانبازان، رزمندگان و خانواده ي آنها، تهمتها، بي احتراميها و... مطرح مي شود. او از فرصت استفاده كرده، مي گريزد و در نهايت بر روي آبهاي خليج فارس، در حالي كه تحت تعقيب نيروهاي ايراني و همرزمانش قرار دارد، قايق او مورد اصابت موشك شليك شده از بالگرد آمريكايي قرار مي گيرد و قهرمان داستان كشته مي شود.
[ صفحه 419]
ح. خادم.- تهران: نشر بين الملل، (چاپ اول): 96.1363 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
«اقيانوس سوم» داستان رزمنده اي است كه همراه با رزمنده بسيجي ديگري در محاصره ي دشمن قرار مي گيرد و به صورت حيرت انگيز و خارق العاده اي از محاصره ي عراقي ها و تانكهاي آنها جان سالم به درمي برد و با اسير كردن تعدادي از نيروهاي دشمن، با وجود خطرات متعدد - از جمله شناخته شدن
هنگام عبور از بين نيروهاي عراقي - همراه با اسيران، به وسيله ي آمبولانسي كه به غنيمت گرفته است، خود را به نيروهاي خودي مي رساند. اتفاقات دورن داستان از عالمي ديگر و از عالم غيب برگرفته شده است و وصف امدادهاي الهي است كه در مواقع خطر رزمندگان اسلام را ياري مي دادند، تا جائي كه حتي با وجود دشمن ظاهر بسيجي، دشمن از ديدن اين رزمندگان عاجز بود.
نوشته محمدابراهيم بچي؛ ويراستار ابوالفضل طاهرخاني.- تهران: تكامل، (چاپ اول): 123.1379 ص.
طراح روي جلد: مهدي فرمان زاده.
شمارگان: 5000 نسخه.
داستان، درباره ي جانبازي است كه در اثر شدت جراحات وارده و موج گرفتگي، حافظه ي خود را از دست داده است و هويت خود را به ياد نمي آورد. پس از مدتي، به نقاشي علاقه نشان مي دهد و اثر بسيار زيبايي را براي دكتر خويش مي كشد. دكتر، آن اثر را براي نمايشگاهي ارسال مي كند و دختري، با ديدن آن، به جستجوي نقاش تابلو برمي آيد، زيرا پدرش، كه مدتهاست از او خبري ندارند، سالها پيش، شبيه آن تابلو را كشيده و تابلو، در منزل آنها موجود است. دختر و دوست او، با پيگيريهاي بسيار، سرانجام پدر را نزد دكتر مي يابند. حافظه ي پدر مجددا بازمي گردد و گذشت ي خود را به ياد مي آورد. سپس درمي يابد كه همسرش به علت بيماري، (در زمان نبودن شوهر) از دنيا رفته است. در پايان، پدر و دختر به هم مي رسند و به شهر خويش بازمي گردند.
شيوا ارسطويي.- تهران: نشر مرغ آمين،[؟1372].71 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب «او را كه ديدم زيبا شدم»، داستان امدادگري به نام شهرزاد است كه داوطلبانه در بيمارستان خدمت مي كند. او با كودكي به نام بابك آشنا مي شود. كه در آن بيمارستان بستري است و پدر و مادر خود را در حادثه ي ريزش آوار از دست داده است. فرح و آمنه دو دوست ديگر شهرزاد هستند. فرح براي گرفتن سهميه ي ورود به دانشگاه امدادگر شده است. ابوطالب، (فردي موجي كه در آن بيمارستان بستري است) با شهرزاد رابطه ي عاطفي برقرار كرده است و در پايان
به شهادت مي رسد. شهرزاد سعي مي كند بابك را به فرزندخواندگي خود انتخاب كند ولي لازمه ي اين كار، ازدواج و داشتن شوهر است و در نتيجه نمي تواند. سرانجام شهرزاد، بابك را به آمنه مي سپارد و خود همچنان به زندگي انفرادي خود ادامه مي دهد.
اسماعيل فصيح.- تهران: نشر البرز، (چاپ دوم): 215.1373 ص.
نقاشي روي جلد: ايران درودي.
[ صفحه 420]
صفحه عنوان به انگليسي: The sacred Wine
شمارگان: 3000 نسخه.
قهرمان داستان دكتري است كه پس از جنگ، براي بازگشايي بيمارستاني كه متعلق به شركت ملي نفت آبادان بود، به آنجا مي رود و در اثر ملاقات با زني به نام پري كمال، تحت تأثير رفتار و ايمان وي، از او تقاضاي ازدواج موقت مي كند. پري خود را همسر شهيد معرفي مي كند. دكتر طي اين مدت با مطالعه ي قرآن، حافظ و كتب عرفاني و در مصاحبت با خانم كمال از فردي كه مشروبات الكلي مصرف مي كرد و با داروهاي مخدر به خواب مي رفت، به شخصي مؤمن مبدل مي شود. اما پس از مدتي همسر موقت وي ناپديد مي شود و در جستجو براي يافتن او متوجه مي شود كه تمام حوادث گذشته وجود خارجي ندارند و روحاني عاقد، مادر او، خانه و حتي همسر پري كمال (به نام رضا) سالها پيش از آن وجود داشته اند و گويي همه ي اين ماجراها در خواب اتفاق افتاده است. در پايان داستان، خانمي كه تقاضاي مصاحبه با دكتر را دارد، وارد مي شود. او خصوصيات خانم پري كمال را دارد.
نويسنده فريدون خسروي؛ مستند به روايت محمد حسندخت؛ ويرايش بهجت قريشي نژاد.- اصفهان: نقش مانا، (چاپ اول): 158.1381 ص.
طراح روي جلد: عبدالحميد اماني تهراني.
اين كتاب، مجموعه ي 36 داستان كوتاه به هم پيوسته با عناوين جداگانه است كه به ترتيب وقوع حوادث، از 31 / 6 / 59 لغايت 4 / 8 / 59 تنظيم شده است.
داستان بيانگر سرگذشت گروه 21 نفري رزمندگان مدافع سوسنگرد و اعزام جوانان اصفهاني در روزهاي نخست جنگ و تشكيل لشكر امام حسين (ع) است. اسناد داستان بر بريده هاي جرايد و گزارشهاي خبرگزاري هاي عراق، ايران، لندن، كويت و... است. «ماني و مانا» نوعروس و تازه دامادي از اهالي سوسنگرد هستند كه ازدواج آنها با تجاوز عراق به ايران مصادف شده است. مانا و دوستانش براي آموزش نظامي و پيوستن به نيروهاي رزمنده، عازم اصفهان مي شوند با گذشت پانزده روز از تجاوز دشمن، آنها به منطقه ي سوسنگرد اعزام مي شوند. درگيريهاي متعدد در سوسنگرد، دارخوين سليمانيه، محمديه و... صورت مي گيرد. مانا تماسهايي با ماني دارد و پس از آخرين ديدار با او، شهيد مي شود.
فرهاد حسن زاده.- كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 1376.
215 ص. مصور.- (كنگره بزرگداشت سرداران و هفت هزار شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان؛ رمان: 6).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Rain And Fire: Based on the life of martyred
...
شمارگان: 3300 نسخه.
شهيد مهدي زندي نيا در سال 1337 در شهر كويري سيرجان به دنيا آمد. او كه فرمانده تيپ ادوات لشكر 41 ثارالله بود و در عمليات كربلاي 5 توسط گلوله مستقيم تانك به شهادت رسيد. كتاب «باران و آتش» داستان زندگينامه ي او است. راوي داستان در كودكي با شهيد مهدي زندي نيا آشنا شده، و اين آشنايي تا لحظه شهادت مهدي ادامه داشته است. راوي طي سفر به تهران خاطرات خود را درباره شهيد مرور مي كند: آشنايي، دوران تحصيل، فعاليتهاي سياسي و پخش اعلاميه هاي حضرت امام (ره)، پيروزي انقلاب، قبولي در رشته ادبيات دانشگاه تهران و
ادامه تحصيل مهدي در رشته مهندسي راه و ساختمان، ورود به جهاد سازندگي، شروع جنگ تحميلي عزيمت به همراه گروه مكانيك جهاد سازندگي به جبهه خرمشهر، شركت در عمليات هاي بدر،
[ صفحه 421]
خيبر، والفجر سه، چهار و هشت، كربلاي چهار و پنج، نقش كليدي فرماندهي شهيد زندي نيا در تصرف بندر فاو به خاطر آتش دقيق تيپ ادوات لشكر 41 ثارالله و شجاعت وي. در پايان، راوي نحوه شهادت مهدي زندي نيا را در سال 1365 شرح داده است.
ناهيد طيبي.- قم: حوزه علميه قم، دفتر تبليغات اسلامي، مركز انتشارات، (چاپ اول): 1379.
80 ص.- (مركز انتشارات، دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم؛ 816. كتابهاي مجله پيام زن؛ 10).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر داستاني است درباره ي شخصيت استثنايي دختركي كه رفتاري نجيبانه و بزرگ منشانه دارد. «بارقه» (دختر فاطمه و سيد هدايت الله طالقاني)، در زمان خدمت پدرش در ماهشهر - كه مسؤوليت كميته ي فرهنگي جهاد سازندگي ماهشهر را به عهده داشت - به خاطر كينه منافقان به شهادت مي رسد و داستان با بازگويي خاطرات پدر و مادر بر سر مزار دخترشان پي گرفته مي شود. آنها با وي درددل مي كنند، از زمان آشنايي و ازدواج در دوران قبل از انقلاب، دوران بارداري، زنداني شدن در رژيم پهلوي، تولد بارقه و مصادف بودن آن با پيروزي انقلاب، دوران جنگ و بمبارانهاي اوايل جنگ و از نحوه ي شهادت دختربچه ي بي گناه مي گويند و به سوك عزيزشان نشسته، از فراقش مي نالند.
محمدرضا ملكي؛ ويراستار: اميرحسين فردي.- تهران: بنياد جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي، دفتر هنر و ادبيات ايثار، 1376.
289 ص.- (دفتر هنر و ادبيات ايثار).
محسن - رزمنده اي كه بينايي خود را در جنگ از دست داده است - همراه چند رزمنده ي ديگر، براي درمان عازم آلمان است. او در راه عزيمت به فرودگاه در افكار خود غوطه ور است، گاه در حوادث جبهه سير مي كند و گاهي به زمان حال برمي گردد، و... بالاخره زمان وداع فرامي رسد؛ هواپيما از زمين بلند مي شود و او مجددا در افكار خود درباره ي جنگ فرومي رود. پس از رسيدن به آلمان و انجام آزمايشات، به دختري كه قصد
ازدواج با او را دارد، تلفن مي زند و از او علت تصميمش را مي پرسد، و پاسخ مي شنود: «شما زيبايي را در چه مي بينيد؟ زيبايي ظاهر؟» محسن باز هم در فكر خويش در شرق دجله، در جبهه است. امير، (يكي از همرزمان) او به داخل اتاق مي آيد و درباره ي عمل جراحي خود و چند نفر ديگر صحبت مي كند. جواد، همرزم قديمي محسن، تحت عمل جراحي قرار گرفته است، ولي ديگر نمي تواند راه برود. محسن خشمگين مي شود و به دكتر حمله مي كند. بالاخره نوبت عمل جراحي چشمان محسن فرامي رسد و به ياري خداوند، بينايي خود را بازمي يابد و با شادي به آغوش خانواده بازمي گردد.
مؤلف محمد فتاحي.- تهران: چاپ و نشر بنياد با همكاري معاونت فرهنگي، اجتماعي، هنري بنياد مستضعفان و جانبازان، 58.1373 ص.
عنوان روي جلد: بچه هاي پايين شهر، خاطرات جانبازان.
بالاي عنوان: خاطرات جانبازان.
[ صفحه 422]
شمارگان: 3000 نسخه.
نام ديگر اين داستان، «القارعه» است و بنابر مقدمه ي نويسنده: اين كتاب برگرفته از داستاني است واقعي، كه در دي ماه سال 68 در كمپ 17 تكريت، با هدف بيان گوشه هايي از واقعيات و حال و هواي حاكم بر جبهه هاي جنگ در ايران نوشته شده است.
پنج دوست به نام هاي حميد، كريم، حسين، ابراهيم و جعفر، از بچه هاي دروازه غار و ميدان راه آهن تهران، با هم به جبهه اعزام مي شوند. اين دوستان سوگند مي خورند كه تا پايان جنگ با هم در جبهه ها حضور داشته باشند، تا مگر شهادت آن ها را از يكديگر جدا كند. آنها گروهي چريكي به نام القارعه تشكيل مي دهند و رشادت ها مي كنند. اما شهادت
يكايك آن ها طي عمليات ها، حميد را، كه تنها بازمانده ي گروه است، به اين فكر مي اندازد كه لياقت شهادت را ندارد. او افسرده راهي تهران مي شود و خود را در بهشت زهرا، بر سر مقبره ي شهيدان مي بيند. با مادري روبه رو مي شود كه گويي به زيارت كربلا آمده است چون بر مزار شهيدان تعظيم كنان مي گذرد، گويا كه همه تنها فرزند شهيدش هستند. و وصيتنامه ي شهيدي كه نوشته اگر كشته شويم يا بكشيم پيروزيم، تلنگري مي شود بر شيشه ي دل حميد تا براي آغازي دوباره شتابان راهي جبهه ها شود.
محمود اكبرزاده.- تهران: بنياد جانبازان، معاونت فرهنگي، اجتماعي و هنري، دفتر هنر و ادبيات ايثار، 294.1376 ص.- (دفتر هنر و ادبيات ايثار؛ 5).
شمارگان: 5500 نسخه.
كتاب حاضر، داستاني درباره ي از يكي از فرماندهان سپاه اسلام به نام صابر است كه از همرزمان شهيد چمران بوده است، پاي وي در - هنگام گشت، شناسايي و عبور از ميدان مين - در اثر انفجار، قطع مي شود. نحوه ي مجروح شدن او و شهادت همرزمش (اسماعيل)، بخشي از رمان را تشكيل مي دهد. سپس مطالبي نيز از دوران بستري شدنش در بيمارستان عراق و برخورد فرماندهان عراقي با او ارائه شده است. در ادامه، به مسابقات ورزشي در اردوگاه اسرا و نحوه ي برخورد افسران عراقي با آن اشاره شده است. افسران عراقي سعي داشتند با حيله و نيرنگ، او را جاسوس نشان دهند و وجهه اش را بين اسرا خراب كنند، ولي موفق به اين كار نشده، شكست خورند.
مصطفي خرامان.- تهران: قدياني، 328.1375 ص.- (رمان؛ 6).
طراح روي جلد: حسين نيلچيان.
گروهي از رزمندگان با نيروهاي عراقي درگير مي شوند. دو رزمنده به نامهاي قاسم و امير زخمي مي شوند. ماشيني جهت آوردن زخمي ها اعزام مي شود. قاسم كارت و پلاك خود را به امير مي دهد. در بازگشت، ماشين منفجر، قاسم شهيد و امير شديدا مجروح مي شود. قاسم غيرقابل شناسايي است و امير هم به بيمارستان منتقل مي شود. اشتباه گرفتن امير و قاسم باعث مي شود خبر شهادت و مجروحيت آنها به اشتباه به خانواده ها اعلام شود. همسر امير، كه در عقد وي است، براي ازدواج مجدد تحت فشار قرار مي گيرد. امير علاقه اي به شناساندن خود و مراجعت
به خانه ندارد. بعد از مدتي امير با مجروحي آشنا مي شود كه روحيه اش را تغيير مي دهد. مادر دوست جديد به محله ي امير مي رود و شرايط را بررسي مي كند. عاطفه، همسر امير، تحت فشار فراوان ازدواج كرده است. مادر امير خانه را فروخته و از آن شهر رفته است. نويسنده در كنار بررسي شرايط امير، زندگي و شرايط خانواده ي قاسم را نيز بررسي كرده، حوادث زندگي آنها را هم شرح مي دهد. در نهايت امير بدون مراجعه به خانه، به جبهه برمي گردد و در عمليات مجنون شهيد مي شود.
[ صفحه 423]
محبوبه وحيدپور.- تهران: عابد، (چاپ اول): 136.1380 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
شخصيت اصلي داستان، دختري است به نام معصومه. وي پدر خود را كه مجروح شيميايي بود، از دست مي دهد و در سفر زيارتي مدرسه به مسجد جمكران، گم شده، با اتومبيلي تصادف مي كند. او را به علت ضربه مغزي به تهران مي آورند. دكتر او، كه فردي جانباز است، پس از مدتي به وي، به عنوان دختر خود، علاقه مند مي شود و او را به منزل مي برد. سپس از طريق درج آگهي در روزنامه هاي كشور - پس از دو ماه - مادرش او را مي يابد. به علت فراموشي معصومه، دكتر و مادر، هر دو سعي مي كنند تا به خاطرات گذشته و گم شدن معصومه در مسجد جمكران را براي او بازسازي كنند. معصومه پس از بهبود و به خاطر آوردن گذشته، نزد مادر خود بازمي گردد. اما دكتر، كه به مادر معصومه علاقه مند شده است، به او پيشنهاد ازدواج مي دهد و معصومه، زندگي جديدي را با پدري جانباز آغاز مي كند.
محسن دوازده امامي.- تهران: لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1376. ص.- (مجموعه ي آثار، 49).
اسيران به اردوگاهي در كوهستان برده مي شوند و بعد، آنها را به اتاق بازجويي، كه در آن عكس استالين به چشم مي خورد، مي برند. روزي فردي به نام جواد را، كه دائما در زندان ذكر مي گفته، مي آورند و گوش و بيني او را در برابر چشم همه مي برند. راوي با شخصي به نام صادق جلسات مهمي را برگزار مي كنند. مسؤولان اردوگاه مي كوشند از تشكيل جلسات جلوگيري كنند، ولي نمي توانند. قرار مي شود كه بين صادق و تئوريسين اردوگاه مناظره اي
انجام گيرد، صادق متوجه مي شود كه وي را قبلا ديده است. بين آنها بحث درمي گيرد و نگهبانها صادق را با گلوله مي كشند. راوي تصميم به فرار مي گيرد، ولي فرار نمي كند و نقشه ي فرار را با عده اي در ميان مي گذارد و تصميم به فرار مي گيرند و با خطرات فراوان از اردوگاه خارج مي شوند. بالاخره به كلبه اي مي رسند. پيرمردي به كلبه مي آيد و با آنها خوش رفتاري مي كند و موقعيت را به آنها مي گويد. زندانيان راه را پيدا مي كنند و به نيروهاي اسلام مي رسند و نجات پيدا مي كنند.
بابك طيبي.- شيراز: كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول)، 1379.
204 ص، [2] ص. تصوير (رنگي).- (كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 47).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، داستاني است كه نگاهي دارد به زندگي شهيد خادم صادق؛ از دوران جبهه و حضور در عمليات و مجروح شدن و مداوا در بيمارستان و منزل و همچنين ازدواج شهيد منصور خادم صادق در سال 1341 در شيراز به دنيا آمد. در سال 1361 وارد سپاه شد. وي در تاريخ 1 / 8 / 72 در حين رانندگي در جاده ي دليجان دچار سانحه شد و به شهادت رسيد. او در عملياتهاي رمضان، خيبر، والفجر هشت و چند عمليات ديگر شركت داشت. از جمله مسؤوليتهاي او، مسؤوليت آموزش نظامي لشكر هفت (كه به «نوزده فجر» تغيير نام يافت) بوده است. او بارها در جبهه مجروح شد و با اين همه، پس از جنگ نيز با پاي مصنوعي همچنان مأموريتهاي محوله را انجام مي داد. وي هنگام شهادت مسؤوليت محور را بر عهده داشت.
قسمتي از كتاب نيز زيارت خانه ي خدا و انجام مراسم حج را مرور مي كند.
[ صفحه 424]
حسين خورشيدي.- [تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي هوايي، حوزه نمايندگي ولي فقيه، معاونت تبليغات و انتشارات، 116.1372 ص.
شمارگان: 5500 نسخه.
اين كتاب بر اساس طرح مشتركي از حسين خورشيدي و ابراهيم حاتمي كيا تدوين گرديده و فيلم مهاجر نيز بر مبناي آن ساخته شده است. متن كتاب شامل وقايع و جرياناتي است كه در منطقه ي جنگي اتفاق افتاده است و در طي آن، سه تن از رزمندگان در منطقه ي هور بين نيروهاي دشمن گرفتار شده، ناگريز به ادامه ي زندگي به صورت مخفي مي شوند؛ تا جايي كه نيروهاي خودي تصور مي كنند كه آن ها شهيد شده اند ولي مسير داستان با استفاده از پهپاد (نوعي هواپيماي كوچك بدون سرنشين، پرنده ي هدايت پذير از راه دور كه با هدايت خلبان از زمين كنترل مي شود) تغيير مي يابد. با استفاده از اين هواپيما، نيروهاي ايراني به زنده بودن آنها پي مي بردند و سرانجام با تلاش گمشده ها، رزمندگان و كمك پهپاد اين افراد نجات مي يابند.
نويسنده محمود اكبرزاده؛ ويراستار ابراهيم اقليدي.- تهران: قدياني، (چاپ اول): 336.1375 ص.- (قدياني؛ 232 / 75؛ رمان: 7).
طراح روي جلد: حسين نيلچيان.
شمارگان: 5500 نسخه.
داستان در جبهه هاي جنگ در ايران و در بوسني و هرزگوين اتفاق مي افتد و قهرمانان، آن دو رزمنده به نام هاي «سردار» و «زمان» از اهالي خرمشهر هستد. در داستان، رويدادهاي جنگ ايران و عراق و تشابه آن با جنايات و رويدادها در سارايوو ارائه شده است. «زمان»، كه در عمليات مختلف يك دست، يك پا و يك چشم خود را از دست داده است، پس از اتمام جنگ به جبهه ي بوسني مي رود و در آنجا طراحي
عملياتي را براي آزادسازي رودخانه ي ويوودينا و همين طور تسلط بر تپه ي پراليجاو با گروهان 1X انجام مي دهد. ولي عمليات لو رفته، او به شهادت مي رسد. سپس «سردار» براي ادامه ي مأموريت «زمان» به بوسني مي رود. وي در بمباران صرب ها با دختركي به نام «سينونا» كه مادر، پدر و بسياري از اعضاي خانواده خود را از دست داده است، آشنا مي شود، در پايان، سردار همراه سينونا به ايران بازمي گردد.
نويسنده حسين بهزاد.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1371.
77 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ داستان: 3).
بالاي عنوان: داستان.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Zankiheh Hill
داستان «تنگه زانكوها» داستان رزمنده اي، به نام آرمين، است كه ضعيف الجثه و مبتلا به آسم و شب كوري است. كريم - يكي از افراد گروه - با آرمين كنار نمي آيد و او را آزار مي دهد. داستان بر محور روابط بين اين دو و ساير رزمندگان در جبهه مي گردد و نويسينده روابط و تضاد و تنش بين كريم و آرمين را از نگاه شهاب، فرمانده ي دسته، به تصوير مي كشد. آرمين، بيسيم چي است و كريم به عنوان كمك او برگزيده مي شود. شب عمليات فرا مي رسد. شهاب، كريم و دو نفر ديگر مأمور محافظت از تنگه اي مي شوند كه براي نيروها بسيار حياتي است. ولي دستور دارند كه به هيچ وجه درگير نشوند. بر اثر وقايعي، نيروهاي كومله آرمين را دستگير مي كنند. شرح شكنجه هايي كه آرمين تحمل مي كند، از نگاه شهاب و كريم، در حالي كه هيچ يك نمي توانند واكنشي نشان دهند، بيان شده است. مقاومت آرمين، با آن جثه ي ضعيف، در مقابل شكنجه هاي وحشيانه ي كومله، آنها را متعجب مي كند.
هنگام بازگشت، كريم، جسد بي سر آرمين را بر دوش حمل مي كند.
[ صفحه 425]
اسماعيل فصيح؛ نقاشي روي جلد هنر آيلز.- تهران: نشر البرز، (چاپ نهم): 1376.
370 ص.
شمارگان: 4000 نسخه.
«ثريا در اغما» داستان فردي است به نام جلال آريان. وي كارمند شركت نفت آبادان است. پس از شروع جنگ، او و خانوده اش به تهران مي روند. خواهرزاده ي وي (به نام ثريا) كه براي تحصيلات در پاريس به سر مي برد، بر اثر حادثه اي به حالت اغما افتاده و در بيمارستاني در فرانسه بستري شده است. جلال از طريق مرز بارزگان به پاريس مي رود و مدتي در آنجا، براي مداواي ثريا اقامت مي كند. در آنجا با تعدادي از دوستان قديمي ايراني اش روبه رو مي شود. و با ديدن وضع بي خيالي آنها، اوضاع ايران و جنگ در فكرش زنده مي شود. «ليلا آزاده» نويسنده ي ايراني - كه ظاهرا در گذشته با او آشنايي داشته است و در شرايط بدي به سر مي برد - او را ملاقات مي كند. هزينه ي بيمارستان براي جلال مشكلاتي را فراهم مي كند ولي با پيگيريهاي او به نتيجه مي رسد. ثريا فوت مي كند و مخارج او مشكل ساز مي شود. در پايان، جلال از برگشتن به ايران صرف نظر مي كند و... (داستان كتاب داراي پس زمينه اي از جنگ است).
مجيد قيصري؛ به اهتمام شوراي ادبيات مقاومت.- تهران: نشر صرير، 119.1375 ص.- (ادبيات دفاع مقدس؛ داستان: 1).
كتاب «جنگي بود و جنگي نبود» داستان فردي است كه براي بار اول عازم جبهه مي شود. او با قطار به جنوب مي رود و خود را به گروهان دوستش مي رساند و مشغول خدمت مي شود. شبي دستور حركت به خط مي دهند، اما عمليات لو مي رود و نيروها به مقر برمي گردند. راوي داستان سعي مي كند حال
و هواي مقرها و پادگانها را بيان كند و شخصيت افراد رزمنده را تحليل و بررسي نمايد. نويسنده، روابط زيباي موجود بين رزمندگان، دلبستگي آنها به يكديگر و نماز و راز و نياز و شوخي آنها را به تصوير مي كشد. دوباره شب عمليات فرا مي رسد و تحرك در پادگان موج مي زند. راوي و يك نفر ديگر امدادگر گردان مي شوند. حمله انجام مي شود. راوي وضع منطقه و نيروها و مواضع عراقي ها را تشريح مي كند. با وجود رشادت فراوان رزمندگان عمليات با شكست موجه مي شود. عراقي ها از حمله باخبر مي شوند و نيروي اسلام را زير آتش مي گيرند. دستور عقب نشيني داده مي شود. راوي به دنبال دوستان و همرزمان مي گردد و شهدا را به ياد مي آورد.
كاوه بهمن، به اهتمام شوراي ادبيات مقاومت.- تهران: نشر صرير، 1377.
205 ص.- (ادبيات دفاع مقدس: رمان؛ 8).
كتاب «جنگي كه بود» داستان زندگي دو جانباز به نامهاي رضا و حبيب است. حبيب معلول است و با چرخ حركت مي كند و رضا نيز دو چشم خود را در جبهه از دست داده است. جنگ به پايان رسيده و اوضاع تغيير كرده است. در جريان داستان، رضا به ياد دوران كودكي خود مي افتد. مرگ مادر، گم شدن خواهر و پدرش را هنگام حمله ي عراقي ها به خرمشهر به ياد مي آورد. همچنين، مقاومت مردم و مسلح شدن آنها در تلاش براي دفاع از كشور را به خاطر مي آورد. حالا، پس از جنگ، رضا به دنبال خواهرش زهرا به تهران آمده است و بالاخره قبر پدرش را مي يابد. تميز بودن قبر پدر، اميدي را در دل رضا روشن مي كند. خواهر و برادر بالاخره بر سر
قبر پدر يكديگر را بازمي يابند. و شور و شعف آنان از پيدا كردن يكديگر و عظمت اين لحظات، رزمنده ي ديگري را كه در قبرستان است، متحول مي كند و باعث مي شود تا او هم به سوي خانواده اش بازگردد.
[ صفحه 426]
هادي خرمالي.- تهران: سمور، (چاپ اول): 115.1369 ص.
«ياشا» با خواهرش «سونا» و مادرش زندگي مي كند. پدر ياشا فوت كرده است. چشمان سونا در اثر بيماري، در معرض نابينايي هستند. ياشا براي تحصيل در دبيرستان همراه دوست صميمي خود، آنا، به شهر مي رود. در آنجا با مراد آشنا شده، دوستاني صميمي مي شوند. ياشا در كنكور قبول نمي شود و با قرض كردن پول، براي ادامه ي تحصيل به آلمان مي رود. آنا معلم مي شود. ياشا در آلمان با يك دختر ايراني - به نام گلي - ازدواج مي كند. آنا نيز به سونا علاقه مند مي شود. در آلمان، ياشا در رشته ي چشم پزشكي و همسرش هم در رشته ي پزشكي زنان قبول مي شود. جنگ شروع مي شود. آنا و مراد به جبهه مي روند و در عمليات شكستن حصر آبادان شركت مي كنند. آنا طي عمليات، دست و پاي خود را از دست مي دهد و مراد شهيد مي شود. ياشا پس از شنيدن اين خبر، با همسرش به ايران مي آيد و به ديدار آنا مي رود. حال آنا وخيم مي شود و به تهران انتقال مي يابد. آنا از ياشا مي خواهد تا چشمهاي وي را به چشمهاي سونا پيوند بزنند. پيوند انجام مي گيرد و سونا بينايي خود را بازمي يابد و آنا به شهادت مي رسد.
حميدرضا شاه آبادي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارگاه قصه و رمان، 110.1376 ص.
طراح روي جلد: حبيب الله صادقي.
عنوان روي جلد: رمان چشمهاي روشن.
«ناصر» رزمنده اي است كه تازه از بيمارستان مرخص شده و در اثر موج گرفتگي گاهي دچار كابوس و تيرگي ديد مي شود، ولي فرمانده از اين موضوع مطلع نيست و او را همراه راهنمايي به نام «عادل»
براي شناسايي توپخانه اي كه شهر را گلوله باران مي كند، مي فرستد. راهنما او را به آنجا مي برد. ولي مكان توپخانه را تغيير داده اند، مأموريت عادل تمام شده است ولي ناصر او را ترغيب مي كند تا محل جديد توپخانه را، كه در كنار يك روستاست، پيدا كنند. با ترفندي وارد ده مي شوند و به طريقي همه ي مردم روستا را از ده خارج مي كنند. ناصر به سراغ زنداني هاي گروگان گرفته شده مي رود و آنها را آزاد و از محوطه دور مي كند و ناگهان تاريكي به سراغش مي آيد. با استعانت به ائمه ي اطهار و حضرت علي اكبر (ع) تاريكي چشمها از او دور مي شود و نشاني صحيح محل توپخانه را با بيسيم مخابره مي كند و گلوله ي توپ رزمندگان توپخانه ي دشمن را منهدم مي سازد.
محمود گلابدره يي.- تهران: خجسته، (چاپ اول): 205.1380 ص.- (داستان ايراني؛ 2).
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب «چلچله ها»، داستان «آعزيز آقا» است. وي پس از اشغال خرمشهر توسط عراق، همراه با گروهي از بسيجيان شميران، طي عمليات بيت المقدس و آزادسازي خرمشهر به عراق مي رود و چون زبان عربي مي داند، مي تواند خود را به كربلا برساند. او با عشقي كه به حضرت امام حسين (ع) دارد، ماندن در كربلا و خادمي حرم را بر بازگشت به ايران ترجيح مي دهد. در آن جا «آعزيز آقا» با خانواده اي ايراني آشنا مي شود. پس از مدتي، آنها مي خواهند او با دخترشان، پونه، ازدواج كند ولي او كه دختر عموي خود را در نكاح دارد، نمي پذيرد. با افزايش فشار حكام عراق و ميل شديد اين خانواده ي براي بازگشت به ايران، همگي با مساعدت كردهاي عراقي، به ايران بازمي گردند. «آعزيز آقا»، پس از حدود شش
سال اقامت در كربلا، اوضاع را در خانواده ي خود، دگرگون شده مي يابد. پس از مرگ پدربزرگ وي، خانواده بر سر ميراث به جان هم افتاده اند و به سبب بي خبري از وي، او را مفقودالاثر دانسته اند. او از وضع موجود بسيار ناراضي است و سر به كوه و بيابان مي گذارد.
[ صفحه 427]
مصطفي خرامان؛ ويراستار فريدون عموزاده خليلي.- تهران: قدياني، (چاپ اول): 88.1380 ص.
طراح روي جلد: مهنوش مشيري.
شمارگان: 3300 نسخه.
فرزان، خبرنگار جواني است كه به اصرار دختر خاله اش، (نامزد دوستش محسن) براي يافتن محسن به جبهه مي رود. برادر محسن (كه محمود نام دارد) در عملياتي تير خورده، جا مي ماند. محسن از اين كه جسد برادر خود را تنها بگذارد. ناراحت است و نمي خواهد برگردد. فرزان خبر شهادت محمود را به خواهر خود - مريم - مي دهد. مريم نزد عمويش مي رود تا او را در رسانيدن خبر شهادت محمود به پدر و مادرش و بازگرداندن محسن كمك كند. ولي متوجه مي شود كه محمود از بيمارستاني در تهران خبر مجروح شدن خود را به او داده است. بعثي ها محمود را مرده محسوب كرده، بر رويش خاك ريخته بوده اند، ولي پس از چندي به هوش آمده، علي رغم جراحات وارده، خود را به نيروهاي خودي رسانده است! همه از زنده بودن وي خوشحال مي شوند. محمود و فرزان براي بازگرداندن محسن، به منطقه مي روند و در پايان، همه در تدارك ازدواج محسن هستند.
جمشيد طاهري.- تهران: كوشش، (چاپ اول): 255.1380 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين رمان داراي پس زمينه اي از جنگ است. قهرمان داستان اين كتاب دختري است به نام نوشين كه پدرش را - كه يك سرگرد خلبان به نام «سرگرد فرامرز فروزنده» بوده - در جنگ از دست داده و چون به پدر او اتهام خيانت داده اند، نوشين بسيار ناراحت شده و به قصد ثابت كردن بي گناهي و اثبات شهادت پدر خود را دارد. «سروان مالكي» كه در مأموريت همراه سرگرد بوده،
به دلايل بغض شخصي اين اتهام را به او وارد كرده است. آنها در هنگام بازگشت در دام هواپيماهاي عراقي افتاده و دشمن، هواپيماي آنها را با موشك زده است و آنها اجبارا اجكت كرده اند. سرگرد فروزنده در هنگام فرود بر روي زمين، در نتيجه ي اصابت يك موشك ديگر به شهادت مي رسد. داستان، شرح تلاشها و وقايعي است كه براي نوشين و خانواده اش پيش مي آيد تا در نهايت بيگناهي پدر نوشين، ثابت و از او رفع اتهام مي شود.
نوشته عبدالله گيويان.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
72 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ داستان: 9).
عنوان پشت جلد به انگليسي:
The Captivity of the Heart
اسماعيل، محمود، مهدي و حسين، چهار دوست صميمي اند كه از زمان تحصيل در دانشگاه، با هم در مبارزات براي پيروزي انقلاب شركت كرده اند. اين داستان از زبان اسماعيل (كه برادر زن مهدي نيز مي باشد) بيان شده است. اين چهار دوست با هم به جبهه مي روند و بنا به موقعيت، مسؤوليتي را به عهده مي گيرند. در جريان يك عمليات، اسماعيل مجروح مي شود و مهدي در هنگام عيادت او، دفترچه اي را كه متعلق به محمود بوده و اينك شهيد شده به او مي دهد. اسماعيل در يكي از صفحات آن عكس تمام رخي از خودش مي بيند كه محمود كشيده و زيرش نوشته عكس نيم رخ اسماعيل. همين اشاره كوچك او را وامي دارد كه بيشتر به كاوش در درون خود بپردازد تا آن نيمه ديگرش را نيز بازشناسد. از اين پس، جسارت او در جبهه بيش از پيش مي شود و شجاعانه مي جنگد تا بالاخره در شكستن حصر آبادان
كه نقش قاصد را دارد به سختي مجروح و بستري مي شود.
[ صفحه 428]
امير شمس الدين حشمت زاد؛ ويرايش واحد ويرايش انتشارات مقشع.- تهران: مجمع قرآني شيعه علي (ع) (مقشع)، (چاپ اول): 35.1379 ص.: مصور.
شمارگان: 5000 نسخه.
داستان كوتاه درباره ي زني است كه در زمان كودكي او پدرش را به خاطر داشتن نوار سخنراني امام (ره) اعدام كرده اند. وي در پانزده سالگي، ناخواسته، به عقد يك جوان آباداني درمي آيد و راهي آبادان مي شود. پس از پيروزي انقلاب و شروع جنگ، شوهرش علي به شهادت مي رسد و فرزندش مصطفي به اسارت درمي آيد. او خود را به شكل مرد درمي آورد و براي ديدار با فرزند اسيرش در عراق پس از پشت سر گذاشتن حوادث و ماجراهايي - خود را به اردوگاه مي رساند. ولي درمي يابد كه فرزندش به وسيله افسري مست به شهادت رسيده است. با كمك كردهاي مبارز به فكر انتقام و نابودي اردوگاه برمي آيد و در اين راه به شهادت مي رسد.
شادي صدر؛ ويراستار نرگس آبيار.- تهران: نشر روزگار (چاپ اول): 1378.
192 ص. - (نشر روزگار؛ 7).
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، داستان زني به نام «حمايل» است. همسر او (عباس) در جبهه، در جريان انجام يك عمليات شناسايي، در عمق خاك دشمن به شهادت مي رسد. از عباس، دختري به نام «حوريا» به جا مانده است. حمايل به سبب اختلاف با مادر شوهر، همراه با دخترش از خانه مي گريزد و با شغل بهياري روزگار مي گذراند. روزي در بيمارستان با برادر عباس (حبيب) مواجه مي شود. حبيب همبازي دوران كودكي و به او علاقه مند بوده است. ولي به جهت كمي سن، و بر اثر اصرار خانواده، حمايل با عباس ازدواج كرده بود. موج انفجار و
بحرانهاي بعدي باعث شده تا حبيب به خاطر گذشته ي خود دچار بيماري چند شخصيتي شود و از زبان ديگران، برخوردهايي را كه در گذشته با او و حمايل شده و آنها را از هم جدا كرده است، به زبان آورد. حبيب و حمايل، بعد از سالها ازدواج مي كنند. اما در همان روز نخست وصلت، حبيب در اثر شوك به شهادت مي رسد.
محمدكاظم مزيناني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارگاه قصه و رمان، (چاپ اول): 71.1378 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Cloudy House: Novle
شمارگان: 2200 نسخه.
در اين داستان، خواننده با پسربچه ي شانزده ساله اي به نام علي آشنا مي شود كه در يك روستا زندگي مي كند. او اسبش، (شبديز) و سگش، (گرگي) را خيلي دوست دارد. علي تصميم مي گيرد به جبهه برود. با رفتن او، خانه از هياهو و وجودش خالي مي شود. علي به قدري به اسبش علاقه مند است كه زمان نامه نوشتن براي خانواده، نامه اي هم براي شبديز مي نوشت و مادرش آن را براي اسب مي خواند. بعد از دو ماه، علي به مرخصي مي آيد. اما طاقت ماندن در خانه را ندارد. بنابراين، در ميان ناراحتي افراد خانواده به جبهه برمي گردد. بعد از مدتي در طلائيه شهيد مي شود و در همان زمان، شبديز نيز، در كنار آلونكي كه هميشه با علي آنجا مي رفتند، مي ميرد. جنازه علي را به ده آورده، به خاك مي سپارند. بعد از مدتي پدر علي نيز به جبهه مي رود.
[ صفحه 429]
ناهيد طباطبايي.- تهران: خجسته، (چاپ اول): 1380.
112 ص.- (داستانهاي ايراني؛ 4).
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتاب، داستان عده اي از زنان مجرم و بزهكار است كه هر يك به سبب انجام يك عمل خلاف، بازداشت شده، زنداني هستند؛ زنان بدكاره، قاچاقچي، قواد، عاشق (كه به خاطر عشق به ديگري، همسر خويش را كشته اند تا با او ازدواج كنند) و يك دزد جنگ زده اي كه به جز دزدي، به فروش مواد مخدر نيز اقدام كرده است. شيدا دختر جنگ زده اي است كه پس
از آغاز جنگ و شهادت برادرش، به تهران آمده و پس از مدتي به اعمال خلافي چون دزدي و فروش مواد مخدر اقدام كرده است. كتاب داستان زندگي اسف بار هر يك از زنان در بيرون از زندان و نقل آن براي ديگران است.
ياسر هشترودي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.
127 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: داستان؛ 12).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Bitter Dreams of Umran
شمارگان: 6600 نسخه.
«خواب هاي تلخ عمران» كاري است از سيد ياسر هشترودي» كه در آن، خاطرات مصطفي اسدي (رزمنده ي اسيري كه مدت شش سال در اسارت عراقي ها بوده و در سال 1367 آزاد شده) به رشته تحرير درآمده است. «عمران» نام مستعار مصطفي اسدي است كه در اين كتاب، خاطرات خود را از شكنجه گاههاي رژيم بعثي عراق بيان مي كند؛ همان مكانهايي كه به عنوان بازداشتگاه و اردوگاه اسيران، اسراي پرتوان اسلام را زير سخت ترين شكنجه هاي روحي و جسمي قرار مي دادند. عمران از اين مكانها با تعبير خواب هاي تلخ يا كابوس ياد مي كند.
نوشته: حسن جابري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1371.
112 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: داستان؛ 14).
عنوان روي جلد: مهر سرخ.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Pinkish Love
شمارگان: 6600 نسخه.
محمد، رزمنده ي ايراني، در جنگ مفقود مي شود؛ ولي نجمه، (همسرش)، از زنده بودن او مطمئن است. آنها پسري به نام «عليكو» دارند كه حرف نمي زند. محمد اهل جزيره ي لومان بوشهر، و نجمه اهل شيراز بود. محمد او را در شيراز مي بيند و با او ازدواج مي كند و او را به لومان مي برد و خود به جنگ مي رود و ديگر خبري از او نيست. در همين اوقات، يك سرباز عراقي، (به نام كامل) كه زخمي شده، به لومان مي آيد و مورد محبت «عليكو» قرار مي گيرد. «عليكو» هر روز براي او نان
و سيب زميني و آب مي برد. نجمه مادر عليكو از ماجرا خبردار مي شود، ولي به خاطر عليكو، كامل را لو نمي دهد. در همين زمان، طاهره (عمه ي عليكو) خوابي مي بيند. خواب او تعبير مي شود و محمد، كه يك پايش را از دست داده است، به ميهن بازمي گردد. كامل نيز كه امكان فرار با يك كشتي عربستاني را داشته، به خاطر محبتهاي عليكو مي ماند و به محمد خوش آمد مي گويد.
[ صفحه 430]
محمود گلابدره يي.- تهران: نشر پيكان، (چاپ دوم): 364.1380 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب قبلا توسط ناشران مختلف در سال هاي متفاوت منتشر شده است.
داستان اين كتاب شرح سرگذشت يك خانواده ي ايراني فراري است. فردي به نام «نبي شميراني» بعد از تلاش فراوان براي پيروزي انقلاب، ايران را به قصد سوئد ترك مي كند. پنج سال بعد، پس از آغاز جنگ تحميلي عراق عليه ايران، همسر و دو فرزند او نيز ايران را ترك مي كنند. نبي در سوئد با تعارضات فرهنگ ايران و اروپا آشنا مي شود. او هميشه به ياد ايران و اوضاع آن است. او نمي تواند خود را با فرهنگ آنجا هماهنگ كند و سرانجام با همسر و فرزندانش درگير مي شود و پليس، طبق قانون سوئد، او را دستگير مي كند.
محمود اكبرزاده.- تهران: اطلاعات، (چاپ اول): 272.1373 ص.
كتابنامه در پاورقي.
اين كتاب نخستين بار در مجله ي اطلاعات هفتگي تحت عنوان «در پناه شب» منتشر شده است.
شيرزاد پس از سال ها اسارت در عراق به وطن بازمي گردد. اردشير - برادر كوچكتر شيرزاد - معتاد شده است. شيرزاد تصميم به اصلاح رفتار اردشير مي گيرد. ولي به تدريج پي مي برد كه برادرش در باند فروش مواد مخدر فعاليت مي كند. رياست باند را مردي به نام پرويز، بر عهده دارد. شيرزاد به كمك تعدادي ديگر از دوستان آزاده ي خود به محل كار پرويز صدماتي وارد مي سازد. پرويز مجبور به ترك محل كار خود مي شود. در اين ميان، داوود - يكي از دوستان شيرزاد - با پارميس (خواهرزاده ي پرويز) آشنا مي شود و پارميس محل اختفاي پرويز را به داوود مي گويد. ولي پرويز
متوجه شده، به سمت جنگلهاي شمال كشور فرار مي كند. شيرزاد و پرويز در درگيريهاي نيروي انتظامي با افراد پرويز كشته مي شوند و باند قاچاق پرويز نيز متلاشي مي شود. داوود از پارميس خواستگاري مي كند ولي به خاطر رفتن به بوسني و كمك به مردم آنجا، او را ترك مي كند و پارميس قول مي دهد كه منتظر او بماند.
نويسنده منيژه جانقلي.- [تهران]: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي، اجتماعي و هنري، دفتر هنر و ادبيات ايثار، (چاپ اول): 1378.
211 ص.- (رمان؛ 12).
شمارگان: 5500 نسخه.
اين كتاب، داستاني درباره ي آغاز جنگ ايران و عراق، در زمان اشغال خرمشهر و آبادان و خيانتهاي بني صدر است. شخصيت اصلي داستان، خانم دكتري به نام «هانيه» از اهالي خرمشهر است كه سالها درس خوانده تا به مردم منطقه ي خود خدمت كند. عراق به ايران حمله مي كند و او به پرستاري از بيماران جنگ مي پردازد. در اين بين، وي مجروح مي شود و دو دست خود را از ساعد از دست مي دهد. وي را به تهران مي آورند و دوران نقاهت را در خانه ي مادرشوهر دوستش (مريم) سپري مي كند. در آنجا با دختر خواهر شوهر مريم (به نام آذر) كه انسان بلندپروازي است، دوست مي شود. هانيه تأثير زيادي بر آذر مي گذارد. مريم شهيد مي شود و هانيه با محسن (همسر سابق مريم) ازدواج مي كند. سرانجام محسن هم به شهادت مي رسد.
[ صفحه 431]
شهريار مندني پور.- تهران: زرياب، (چاپ اول): 463.1377 ص.
شمارگان: 2200 نسخه.
مندرجات: باد و خاكستر زيتون؛ خاك شيداي سرانديب؛ خنياي آب؛ دوزخ آشام و آتش آشام؛ دانايي دانه افرا؛ در ناهاري نقره اي؛ درياي بهشت.
اين كتاب، يك رمان دو جلدي و داراي زمينه اي از جنگ است. در يكي از روستاهاي رودبار (به نام آوشيان)، دختري به نام روجا با پدر و مادر پيرش زندگي مي كند. پسري به نام كاكايي خاطرخواه روجا است و بهانه هاي بسيار خود را به خانه آنها مي رساند. روجا به كاكايي قول
مي دهد كه زماني كه از جبهه برگردد، با او ازدواج كند. كاكايي در جبهه مشغول فعاليت مي شود و عراقي هاي زيادي را در سرپل ذهاب از بين مي برد و در تمام طول دو سال سربازي به فكر روجا است. روجا بدون اين كه كاكايي بداند با مردي به نام داود ازدواج مي كند. تمام خانواده ي داود در خارج به سر مي برند. داود دبير دبيرستان است. حاصل اين ازدواج دو دختر به نامهاي گلنار و زيتون است. روجا همواره به فكر ترقي است. در مدرسه، قطعه زميني به داود تعلق مي گيرد و آنها تصميم مي گيرند زمين را بسازنند.
بقيه ي داستان در جلد دوم پي گرفته مي شود.
شهريار مندني پور.- تهران: زرياب، (چاپ اول): 1377، [5]، 470 - 928 ص.
شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب جلد دوم از داستان «دل دلدادگي» است. روجا و داود خانه خود را با مرارت و سختي زياد مي سازند. كاكايي در جبهه هميشه به ياد روجا است و همين، او را در جنگ مقاوم نگه مي دارد. فكر وصال روجا به او پايداري مي دهد. از اين كه روجا ازدواج كرده، بيخبر است. داود مطلع مي شود كه مادرش در خارج خودكشي كرده و پدرش رواني شده است و اين موضوع او را بسيار ناراحت مي كند. شبي در رودبار زلزله همه چيز را به ويرانه اي تبديل مي كند. خانه ي جديد روجا، كه در رودبار است، نيز خراب مي شود. او زيتون را نجات مي دهد، ولي گلنار زير آوار مي ماند. داود چون خود را در مرگ گلنار مقصر مي داند،خودكشي مي كند. زندگي روجا بوي رخوت گرفته است. در نهايت روجا به جاي گلنار دختري به نام تي تي پري را
- كه مادرش را از دست داده است - نزد خود مي آورد؛ و....
منيرو رواني پور.- شيراز: نشر شيوا، (چاپ اول): 275.1369 ص.
اين كتاب در سال 1371 توسط انتشارات نيلوفر در تهران در 275 صفحه و در سال 1379 نيز توسط نشر قصه در تهران 271 صفحه نيز منتشر شده است.
ماجراي اين كتاب، داستان زن نويسنده اي به نام افسانه است كه ضمن ويراستاري براي يك مؤسسه فرهنگي، مشغول نوشتن كتابي نيز هست. افسانه به سبب مشكلاتي در محل سكونت، به يك خانه ي جديد نقل مكان مي كند. سياوش، پسر صاحبخانه ي جديد كه در اوايل جنگ عضو يك گروه پارتيزاني بوده و به اسارت عراقي ها درآمده، به علت شكنجه هاي دشمن در بيمارستاني بستري گرديده است. پرستاري به نام ناهيد - كه در آن بيمارستان مشغول به كار بود، به سبب شدت جراحات وارده، جهت تسكين درد، بارها به او مورفين تزريق مي كند و اين امر باعث اعتياد وي مي شود. سياوش از بيمارستان فرار مي كند، ولي اعتياد خود را ترك نمي كند. سياوش به افسانه علاقه مند مي شود. ولي افسانه به جهت مشكلات جديدي كه پيش مي آيد، سياوش را طرد كرده، به خانه اي ديگر مي رود.
[ صفحه 432]
هادي غلام دوست.- تهران: نشر برنامه، (چاپ اول): 104.1379 ص.
طراح روي جلد: م. ر. لاهيجي.
شمارگان: 500 نسخه.
قهرمان داستان، داريوش، سربازي است كه محل خدمت او در پدافند هوايي است و بر اثر جراحت تركش، قطع نخاع مي شود. او در جبهه به شكارچي معروف بوده زيرا هميشه با ترفندهاي خاصي عقربها و رتيلها و مارها را شكار مي كرده است. او پس از ازدواج با صديقه، جانباز مي شود. صديقه تمام كارهاي او را انجام مي دهد؛
كارهايي مثل: «شست وشو، غذا دادن، لباس پوشاندن به او و بسياري از كارهاي ديگر» كه همه ي آنها را با عشق و علاقه و صبر و بردباري انجام مي دهد و به صحبتهاي اقوام و آشنايان مبني بر جدا شدن و ترك داريوش توجهي نمي كند. از سويي داريوش نيز، بارها از او خواسته است تا وي را ترك كند و جواني اش را فداي او نكند. اما صديقه با صبر و حوصله، هميشه با تميزترين و زيباترين لباسها و آرايشها در مقابل داريوش ظاهر مي شود. در نهايت، با گذشت ايام، داريوش ضعيفتر و نحيفتر مي شود و عاقبت در حرم يك امامزاده به شهادت مي رسد.
نويسنده: محمدرضا زركش: همدان: مفتون همداني، 63.1380 ص.
در كتاب «دندان كوسه»، عمليات حمله ي رزمندگان ايراني با قايق به يك پايگاه موشكي عراق، تشريح شده است. رزمندگان پس از پيروزي بر دشمن و به غنيمت گرفتن قايقهاي آنها، اسراي عراقي را به ساحل مي آورند؛ اسرا كه جوان نيستند و وحشت كرده اند، از رفتار پرمهر سپاهيان ايراني و از شهامت و برخورد مهربانانه ي آنها شگفت زده مي شوند و فرياد «الموت لصدام» و «الله اكبر» سر مي دهند و وقتي مي بينند كه «هليكوپترهاي شنوك» هم ايرانيان زخمي و هم اسراي زخمي عراقي را، با هم، به بيمارستان مي برند، بر شگفتي آنها افزوده مي شود و اين بار سرهنگي كه اسير شده نيز زير لب «الموت لصدام» زمزمه مي كند، در اين خاطرات - كه داستان گونه روايت شده اند - مسائلي هم درباره ي مقابله با نيروهاي آمريكايي در خليج فارس آمده است.
طاهره ايبد.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)؛ چاپ و نشر فرهنگ گستر، (چاپ اول): 293.1378 ص.- (فرهنگ گستر؛ 64. هنر و ادب پايداري: 1. رمان؛ 1).
شمارگان: 3000 نسخه.
عنوان به انگليسي: Vicissitudes of Times
اين كتاب: داستان زندگي يك رزمنده ي جانباز، پس از پايان جنگ است. ايوب در جنگ پاهاي خود را از دست داده و موجي شده است. روزي خبر شهادت او را به والدين او و ثريا (همسرش) مي دهند ولي در سردخانه، متوجه زنده بودن او شده، وي را به بيمارستان منتقل مي كنند. پدر ايوب از شدت خوشحالي، سكته كرده، فوت مي شود. پس از مدتي ايوب را به خانه مي آورند. ثريا، همسر ايوب، زني وسواسي است و همه چيز را نجس مي داند. لذا از
خانه ي ايوب رفته، تقاضاي طلاق مي كند. ايوب كنترل ذهني خود را از دست داده، دائما فكر مي كند كه زمان جنگ است. دختر ايوب، (مهتاب) است و نامزدش، «هاشم»، نام دارد. حالات روحي ايوب بدتر مي شود، به طوري كه داماد خود را نامحرم مي داند و او را مي رنجاند. از طرفي، خانواده ي هاشم هم خود مشكلاتي دارند. سرانجام مهتاب به خاطر كارهاي ايوب، براي زندگي، نزد مادرشوهر خود مي رود. ايوب هم نزد فردوس، (مادر خود) زندگي مي كند، تا اين كه شبي حال ايوب وخيم شده، به شهادت مي رسد.
[ صفحه 433]
م.ح. عباسپور تميجاني.- تهران: آشنايي، (چاپ اول): 166.1380 ص.
طراح روي جلد: مليكا سعيدا.
شمارگان: 100000 نسخه.
داوود نزد عموي كتابفروش خودكار مي كند. پدرش معلم است و مادرش از مشكلات اقتصادي زمان جنگ، كه زندگي را سخت كرده است، مي نالد و هميشه شوهرش را فرد نالايقي مي داند. پس از مدت زماني كه داوود با شخصيتها و نويسندگان متعدد و متعهدي آشنا مي شود، درباره ي نحوه ي زندگي و برخوردهاي مردم، (به ويژه مادرش) به تفكر مي پردازد. سعيد، دوست صميمي داوود، در استخر غرق مي شود و او را با اندوه فراوان تنها مي گذارد. در مجلس ختم سعيد، داوود او را در رؤياي خود مي بيند و پندش را براي نيكي و استفاده ي خوب از زندگي مي شنود. پس از آن، داوود نسبت به افرادي كه در جبهه مي جنگند و در مقابل دشمن از جان خويش مي گذرند، به تفكر مي پردازد و تحول بسزايي در نگرش او نسبت به اطرافيانش پيدا مي شود.
محمدرضا كاتب؛ به اهتمام شوراي ادبيات مقاومت.- تهران: نشر صرير، (چاپ اول): 224.1375 ص.- (ادبيات دفاع مقدس؛ رمان: 2).
شمارگان: 5000 نسخه.
بابا معلمي است كه شهر را رها كرده و به جبهه آمده است و به سبب توانايي هايي كه از خود نشان مي دهد، معاون قرارگاه مي شود. اكنون نيروهاي وي در محاصره اند و او تمام تلاش خود را مي كند تا روحيه ي آنها تضعيف نشود. با بدن زخمي، سوار بر موتور، با كمك يك پرستار، به دلگرمي نيروهاي زخمي مي آيد كه هيچ اميدي به زنده ماندن از پاتك دشمن ندارند. حضور او تأثير شگرفي در اطرافيان، به خصوص در مهندس كه سرهنگ ارتش و از
نظاميان كاركشته است، مي گذارد. مهندس و بابا مأمور به همكاري با هم مي شوند. مهندس در ابتدا نمي تواند با روحيه ي او و همكاري او موافق باشد و مداوم او و اطرافيانش را تهديد مي كند، تا اين كه بالاخره تسليم روح والاي او مي شود و به درجه اي مي رسد كه حتي شهيد مي شود.
عزت الله معظمي گودرزي؛ ويرايش علي محمد گودرزي.- تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي هوايي، انتشارات عقيدتي سياسي، (چاپ اول): 1375.
273 ص.- ([انتشارات عقيدتي سياسي نيروي هوايي ارتش؛ 10](.
طراح روي جلد: حميدرضا خزائي.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب، شرح سرگذشت و مأموريتهاي يك سرباز شهيد نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران به قلم خود او است. او سربازي است كه با گذشتن از جان و زن و فرزند خويش به مركز فرماندهي دشمن بعثي در بغداد نفوذ مي كند و با كمك مردم جان بر كف عراق و نيروهاي مخالف رژيم، نسبت به سازماندهي آنها براي شناسايي مكانهاي نظامي - از جمله كارخانجات باروت سازي و اسلحه سازي - اقدام مي كند و با هدايت خلبانان شجاع، بدون آسيب رساندن به مردم عادي، باعث انهدام مواضع حساس نظامي عراق مي شود و سرانجام با پيروزي به آغوش ميهن اسلامي برمي گردد. اين سرگذشت، به دليل مسائل امنيتي، با پاره اي تغييرات، منتشر شده است. كتاب داراي سيزده بخش و يك مقدمه است. عناوين بخشها عبارتند از: «ديار آشنا، در كلاس درس، به سوي مأموريت، در راه مأموريت، خارج از ديار آشنا، در بغداد، نخستين مأموريت، دومين عمليات، مأموريتي از نوع ديگر، سرقت مسلحانه، حمله به مركز استخبارات، هجوم و خستگي».
[ صفحه 434]
كاظم جيرودي؛ ويراستار علي اكبر قاضي زاده.- تهران: فراديد، (چاپ اول): 200.1378 ص.
طراح روي جلد: فريبا جعفري.
شمارگان: 5000 نسخه.
داستان كتاب، ماجراي زندگي شهيدي به نام محسن است كه به نقل از زبان شوهر خواهر وي، محمد، بيان مي شود. نقطه ي شروع داستان، مراسم شهادت محسن در مسجد است و
يادآوري وقايع گذشته، از لحظه ي آشنايي با او تا مفقود شدن و يافتن جنازه ي شهيد. محمد، داماد خانواده، وي را قبل از انقلاب در خانه ي همسر آينده ي خويش مي بيند. قبل از پيروزي انقلاب، محسن - كه نوجواني باادب و تا حدودي كم حرف است - به مبارزه با رژيم پهلوي مي پردازد. سپس در گير و دار دستگيري و به زندان افتادن و مجروح شدن او، انقلاب به پيروزي مي رسد. محسن با معصومه به سادگي ازدواج مي كند و به جبهه هاي غرب و جنوب مي رود و در ارتفاعات بازي دراز به شهادت مي رسد و پس از دو ماه، پيكر پاك او به خانه بازمي گردد.
نويسنده كامران سحرخيز.- تهران: پاليزان، (چاپ اول): 139.1380 ص.
طراح روي جلد: محسن تقوي پور.
شمارگان: 5000 نسخه.
داستان اين كتاب، ماجراي تعداد از رزمندگان در جبهه ي گامو است. مجتبي، اميرحسين و حميد، سه تن از رزمندگان شناسايي تيپ حر، به منطقه ي دشمن رفته اند. مجتبي به شهادت مي رسد. حميد و اميرحسين، كه مجروح شده، مي گريزند و در ميان برفها خود را به علي رضا، نگهبان قله ي جبهه ي خودي مي رسانند. اصغر، ديگر رزمنده ي نگهبان قله، كه براي آوردن آذوقه و دارو و باطري بيسيم از قله پايين رفته، دير كرده است. حميد سعي مي كند اميرحسين را، به خاطر شدت جراحات، به تنهايي به پشت جبهه برساند. وي در مه و سرماي شديد از عليرضا جدا مي شود و ديگر هيچ وقت آنها را نمي يابند. قهرمانان داستان گيلك هستند و در متن رمان از جملات و گويشهاي محلي استفاده شده و راهنماي اين واژه ها در پايان كتاب آمده است.
مصطفي زماني نيا.- تهران: فردوس (چاپ دوم): 419.1372 ص.
طراح روي جلد: فرمان.
شمارگان: 2200 نسخه.
«راه دراز استانبول»، داستان تعدادي از جوانان است كه تصميم مي گيرند چند روزي براي گردش و تفريح به تركيه سفر كنند. يكي از جوانان، در طول داستان، اوضاع و احوال سفر را پي مي گيرد و در پايان به نتايجي مي رسد كه حاكي از نارضايتي او از فساد زمانه است. زن و مردي كه از وضع ايران در زمان جنگ شاكي هستند، رزمنده اي با افراد خانواده ي خود كه قصد سفر از تركيه به عربستان (براي زيارت خانه خدا) را دارند و دانشجويي كه در فرانسه تحصيل مي كرده و پس از
شروع جنگ به ايران بازگشته و در روزهاي اول جنگ در خرمشهر و آبادان حضصور داشته است و اكنون عزم سفر به فرانسه را دارد، از جمله مسافران هستند. بعد از عبور از مرز تركيه، تعدادي از مسافران بارها از رفتار اعمال خلاف شرع ساير مسافران (چون مشروب خواري و حركات زشت ناشي از مستي) رنجيده و اعتراض مي كنند. بالاخره پس از روزهاي متمادي همگي به استانبول مي رسند.
[ صفحه 435]
لطف الله مهدوي.- قم: حوزه علميه، دفتر تبليغات اسلامي، مركز انتشارات، (چاپ اول): 87.1378 ص.
عنوان به انگليسي: Reza the Pious Son
شمارگان: 4000 نسخه.
چاپ ديگري از اين كتاب، در سال 1380، توسط بوستان كتاب قم (انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه ي علميه قم) عرضه شده است.
زن و شوهري، پس از سالهاي نذر و نياز، صاحب فرزندي به نام رضا مي شوند. در دوران انقلاب، پدر رضا توسط ساواك دستگير مي شود و ديگر خبري از او نمي رسد. اكنون رضا، نان آور خانواده است. او در دوره ي انقلاب و پس از آن، در بسيج و جهاد سازندگي فعاليت مي كند. با شروع جنگ، رضا مي خواهد به جبهه برود، ولي به سبب بيماري مادر، مشكلات زندگي و سفارشات اكيد حاج آقا (امام جماعت مسجد محل) نزد مادر مي ماند. روزي شخصي به سراغ آنها آمده، مي گويد كه در ايام قديم، پدر رضا، به او، كه اموالش را دزد برده بود، كمك كرده است و مبلغ قابل توجهي به آنها مي دهد. رضا پس از دادن مبلغي در راه خدا و جبهه، بقيه ي پول را به درمان مادر و خرج خانه اختصاص مي دهد و راهي جبهه
مي شود. در پايان داستان، حاج آقا به شهادت رسيده است و رضا، پس از بازگشت از جبهه، به بهشت زهرا به زيارت مزار وي مي رود.
مؤلف احمد اصغريان جدي؛ همكار ابوالقاسم فراست؛ ويراستار علي محمد سجادي.- تهران: دانشگاه شهيد بهشتي، (چاپ اول): 197.1378 ص.- (انتشارات دانشگاه شهيد بهشتي؛ 296).
عنوان پشت جلد به انگليسي: A Touch of the War
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي از خاطرات نويسنده است كه در سه فصل ارائه شده اند. موضوع برخي از خاطرات عبارتند از: «خاطره اي از بمباران شيميايي و پاتك دشمن در منطقه ي شلمچه، جلسات اداري و جلسات محرمانه، سفر به بوشهر، ملاقات با مادر شهيد كمال مجدي، مأموريت شناسايي كشتيهايي كه به علت تشخيص نادرست گشتيهاي عملياتي مورد اصابت موشك قرار مي گرفتند، بمباران بوشهر، خاطراتي از درصد جراحت و افرادي كه خود را به دروغ مجروح معرفي مي كردند، مأموريت دريايي در شناسايي كشتيها، برخورد با مين دريايي، درگيري با دشمن و كشتيهاي جنگي عراق، مأموريت با زيردريايي، ماجراهاي جبهه در منطقه ي شلمچه و آسيب نيروهاي خودي، كشف يك كشتي كه در آن اعمال فجيع و سوءاستفاده از كودكان انجام مي شد و...».
آذر صديقي (فخري).- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، (چاپ اول): 1374.
71 ص.: مصور (رنگي).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Narration of a Dream
شمارگان: 3000 نسخه.
داستان درباره ي مادري به نام سادات و پسر شهيدش - به نام مشهود - است. در طول داستان، او بر مزار پسر شهيدش، مشهود، حكايت رنجهاي گذشته را كه در طول بارداري از طرف مادرشوهر و ديگر آشنايان شوهر به او تحميل شده است، بيان مي كند. در ادامه، يادي مي كند از خاطرات دوستي پسرش با حيدر، معلولي كه همسايه ي آنها بود، و لحظه هاي اعزام به
جبهه ي هر دو دوست، نامه هايي كه به همراه مادر حيدر مي خواند. سادات شب را تا صبح بر مزار پسر، در بهشت زهرا، مي ماند و از خاطرات گذشته ي خويش، مرگ شوهر و دخترش گلناز، زندگي با خاله
[ صفحه 436]
عظيما، مادرشوهر خرافاتي و مشكلاتي مي گويد كه با ديگر اعضاي خانواده شوهرش داشت است. در پايان داستان نيز بر مزار پسر با همسر اسيري از همان ده (گيله نار) آشنا شده، وصيتنامه مشهود را براي او مي خواند.
عزت الله معظمي گودرزي.- تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي هوايي، عقيدتي سياسي، انتشارات، 1376.
258 ص.: (انتشارات عقيدتي سياسي نهاجا؛ 12).
عنوان روي جلد: روز سانحه: بر اساس خاطرات خلبانان هوايي.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين داستان بر اساس خاطرات واقعي يك خلبان نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران نوشته شده است. «حسين»، (خلبان نيروي هوايي) همراه با گروهي از خلبانان براي انجام يك عمليات برون مرزي حركت مي كنند. هواپيماي او در كردستان ايران هدف تيربار ضد انقلاب قرار مي گيرد. حسين و خلبان ديگر، (رضا)، خود را به بيرون پرتاب مي كنند و اسير مي شوند. بعد از مدتي مي فهمند كه ضد انقلاب، قصد معاوضه ي آنان را با سيران خود در ايران دارد. لذا فرار مي كنند؛ ولي به دره اي سقوط مي كنند. «رضا» شهيد مي شود و دست و پاي حسين مي شكند و مجددا اسير مي شود؛ اين بار به دست دمكراتها. آنها هم قصد معاوضه را دارند. پدر او به ديدنش مي آيد، پيام گروهك دمكرات را مي برد ولي چون آن افراد اعدام شده اند، با دست خالي بازمي گردد. پاهاي حسين سياه شده، حالش وخيم است. بنابراين او را
آزاد مي كنند و او پس از مدتها رنج به ايران بازمي گردد. پايش را قطع مي كنند و او شجاعانه تحمل مي كند و مي گويد: «خدايا رضايم به رضاي تو».
نويسنده عبدالجبار اسدي هويزيان.- اهواز: موعود، 1363.
100 ص.- (حقايقي از جنگ ايران و عراق؛ 2).
كتاب «روزهاي جهنمي» شامل داستاني است كه در پنج بخش تنظيم شده است. مطالب داستان در روزهاي اوليه ي هجوم عراق به ايران، در مناطق جنوب، به ويژه اطراف اهواز اتفاق مي افتد و نشان دهنده ي وضع روحي و عكس العمل مردم روستايي در برابر جنگ تحميلي است. بخش اول، داستان روزهاي اول جنگ و شروع حملات هوايي عراق، سنگرسازي جوانان در شهر، روحيه و ايمان قوي مردم استان خوزستان است. در بخش دوم، كارگران اخبار را مي شنوند و سپس تصميم مي گيرند به كمك رزمندگان بشتابند. بخش سوم، حكايتي از حضور ستون پنجم و افراد مزدور در جبهه ها و دادن اطلاعات جبهه هاي ايران به عراقي ها است. بخش چهارم: حملات هواپيماهاي عراقي به شهرهاي مرزي در اوايل جنگ و دفاع مردم و اعزام نيرو به جبهه ها را به تصوير مي كشد. در بخش پنجم، پدري فرزندش را براي آموزش نظامي به مسجد مي برد و خود به جبهه مي رود.
ابراهيم حسن بيگي.- تهران: برگ، 1373.[165] ص.
اين كتاب، يك رمان مقدس است.
شفيع (شاپرك)، كه عضو سپاه پاسداران انقلاب اسلامي است، در جبهه خدمات زيادي انجام داده است. او كه مجرد است، با پيشنهاد فرمانده ي خود اقدام به ازدواج با يك دختر ايرانشهري مي نمايد. در فاصله ي كوتاهي پس از ازدواج، همسر شفيع بر اثر سرطان جان مي سپارد و فرزندي به يادگار مي گذارد. شفيع به خاطر رفتن به جبهه،
[ صفحه 437]
فرزند خود را به عموي همسرش مي سپارد و او را ترك مي كند. در جبهه بر اثر تركش
خمپاره دست و مقداري از بينايي خود را از دست مي دهد. پس از بازگشت از جبهه با كم ارزش شدن ارزشهاي دفاع مقدس نزد مردم روبه رو مي شود؛ تصميم مي گيرد به مشهد - نزد فرزند خود - برود تا داستان رشادت رزمندگان اسلام را، كه خود نيز يكي از آنها بوده است، براي فرزندش شرح دهد.
جهانگير خسروشاهي.- تهران: كانون فرهنگي، علمي و هنري ايثارگران، 1374.
294 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Injured
طراح روي جلد: حميد عجمي.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب به مناسبت كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان چاپ شده است.
راوي داستان، اسماعيل - رزمنده اي كه زخمي شده و پايش را از دست داده است - براي بازيافتن خود، در بيمارستان بستريست. او نامه اي به دوستش حبيب مي نويسد و از خاطرات جبهه و جنگ تعريف مي كند. كتاب شامل چهل بخش است كه هر يك نامه اي هستند. در آنها فضاي جبهه و جنگ و همچنين روحيات مردم هنگام تشييع جنازه شهدا تشريح شده است. دليل نوشتن اين چهل نامه، در آخر كتاب و چكيده ي آنها در پايان متن آمده است. او مدت چهل شب را در كنار مزار حبيب به سر مي برده و تمامي نامه ها را براي او مي نوشته است. در شب چهلم نامه را ناتمام مي گذارد و ديگر چيزي مي نويسد تا اين كه روز بيست و سوم فروردين احساس مي كند كه طبق رؤياي شب چهلم مي تواند دوباره صحبت كند و نزد مريضي كه تمامي زندگي او را مي دانسته، مي رود و همه، با
كمال تعجب، متوجه مي شوند كه اسماعيل شروع به صحبت كرده است و خداوند نعمت توانايي صحبت كردن را كه مدتها از آن محروم بود، دوباره به او ارزاني داشته است.
داوود غفارزادگان.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1375.
160 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: داستان؛ 21)
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Plectrum.
شمارگان: 3300 نسخه.
اولين حمله ي هوايي به شهر باعث مي شود كه ايوب، (راوي داستان) همراه با جليل (يكي از دوستانش) به جبهه برود. او مادرش را از دست داده است و برادرزاده كوچكش - نگار - را كه خيلي دوست دارد. هنگامي كه از دوره ي آموزشي برمي گردد، نگار در حمله ي هوايي دشمن سوخته است و او را به تهران برده اند. ايوب به جبهه مي رود و جليل شهيد مي شود. نگار همراه بي بي، (مادر بزرگشان، كه از آنها نگهداري مي كرد) به يكي از دهات شمال مي روند. ايوب به جبهه بازمي گردد. نگار بزرگتر شده و براي او نقاشي كشيده و فرستاده است. ايوب در عملياتي زخمي مي شود و پس از بهبود به منطقه بازمي گردد و دوباره زخمي مي شود. اين بار برادرش به دنبال او مي آيد و او را به تهران برمي گرداند. جراحاتش خوب مي شود و به جبهه بازمي گردد. در يك عمليات ديگر، خمپاره اي نزديك او منفجر مي شود و تركشي به او اصابت مي كند كه باعث كوري اش مي شود و او ديگر نمي تواند به جبهه بازگردد.
[ صفحه 438]
اسماعيل فصيح.- تهران: نشر سينا، مركز فرهنگ و هنر ايران در آلمان، (چاپ دوم): 396.1368 ص.
اين كتاب در سال 1366 توسط نشر نو در تهران منتشر شده است.
دكتر منصور فرجام براي تشكيل يك دوره كلاس مركز آموزش تكنولوژي كامپيوتر از آمريكا به ايران مي آيد و مي خواهد در دانشكده نفت آبادان - كه
اكنون در اهواز مستقر شده است - مشغول شود. اين مسأله، ادريس (دانشجوي انقلابي و بسيجي دانشكده) را متعجب مي كند. او همراه با مهندس آريان - كه تمام دانشجويان او را مي شناسند - آمده است. دانشجويان قديمي دانشكده، كه مهندس آريان آنها را مي شناسد، هر كدام به دليلي (شركت مستقيم در جنگ يا در اثر بمباران شهرها) معلول و جانباز شده اند. دكتر فرجام دچار تحول مي شود و بالاخره به انقلاب مي پيوندد و در نهايت در اهواز مي ماند و مهندس آريان به تهران بازمي گردد. دكتر فرجام در فكر شهادت يا پيوستن به لقاءالله است و مهندس آريان از اين تحول دچار تعجب مي شود و....
احمد محمود.- تهران، نشر نو، 344.1361 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
در «زمين سوخته» اوضاع جنگ ايران و عراق در شهر اهواز، در ماههاي آغازين جنگ، از زبان فردي به تصوير كشيده شده است كه خود و خانواده اش درگير جنگ شده اند. شخصيت اصلي داستان، «صابر» كه با خانواده خود در اهواز زندگي مي كند به ناگاه درگير مصائب و مشكلات ناشي از جنگ مي گردد و چون مسؤوليت خانواده بر دوش او است سعي مي كند آنها را از منطقه جنگ زده خارج كند ولي در اين بين برخي از افراد خانواده، از جمله مادر او، حاضر به ترك موطن خود نمي شوند. طي داستان يكي از برادران او شهيد مي شود و برادر ديگرش نيز دچار مشكلات روحي مي شود و.... نويسنده ضمن توصيف چهره ي شهر، ناباوري مردم از حمله ي عراق به ايران، اعتقاد مردم خوزستان درخصوص اين كه به تنهايي قادر به دفع حمله هستند و دلاوري و رشادت آنان، به شرح مصائب و
مشكلات زمان جنگ (از جمله گراني، كمبودها، بيماري، بي خانماني، سوءاستفاده بعضي افراد از موقعيت آشفته، خيانت ضد انقلاب و ستون پنجم) پرداخته است. او ضمنا به دزدي، غارت، تجاوز به زنان و دختران، كشت و كشتار و فجايع جنگ، محاكمه و اعدام متخلفين توسط افراد غيرمسؤول و هيجان زده و ضمنا وضع رواني افراد اشاره مي كند.
محسن سيونديان.- اصفهان، لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 136.1380 ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 9).
طراح روي جلد: محسن سيونديان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Bell of History
شمارگان: 5000 نسخه.
تقديم به شهداي بسيج پايگاه شهيد اندرزگو و شهيد حسن اعلائي.
كتاب، داستان واره اي درباره ي رزمندگان و شهداي بسيج پايگاه شهيد اندرزگو است. داستان با حمله ي عراق به فرودگاه تهران شروع مي شود. در مسجد محل جلسه اي براي بحث درباره ي اقدامات لازم تشكيل مي شود و در پي آن، كلاس آموزش كار با سلاح در مسجد و گشت زني براي تأمين امنيت مردم در شهر برقرار مي شود. داستان پس از اين مرحله به شرح شركت هريك از افراد در عمليات و سرانجام زندگي آنها مي پردازد. افرادي در دفاع از خرمشهر و برخي در عمليات ثامن الائمه به شهادت مي رسند. داستان با بيان وضع شركت هر يك از افراد محل در
[ صفحه 439]
عمليات بستان، عمليات فرمانده ي كل قوا، عمليات شناسايي، عمليات بدر و عمليات فتح فاو و شهادت، مجروح و يا جانباز شدن آنها ادامه مي يابد. در ادامه، پذيرش قطعنامه ي 598 و ماجراي رحلت امام (ره) مطرح مي شود. در پايان داستان يكي
از همان رزمندگان - كه اينك معلم است - به همراه دانش آموزان از منطقه بازديد مي كند.
احمد اكبري؛ ويراستار: ابوالفضل طريقه دار.- قم: نشر خرم، 1371.
224 ص.
دختري به نام سيمين در سالهاي اول انقلاب با جواني به نام نادر آشنا مي شود. سيمين داراي افكار به اصطلاح روشنفكري است و نادر او را نصيحت مي كند. با شروع جنگ، نادر به جبه مي رود. در اثر نامه هاي نادر، سيمين متحول مي شود. نادر از او خواستگاري مي كند و با هم ازدواج مي كنند. نادر به جبهه برمي گردد و در عملياتي بنام «شب نبرد» عده اي از همرزمانش - از جمله فرمانده ي قرارگاه - به شهادت مي رسند. او جريان را به فرمانده ي جديد گزارش مي دهد و خود به عمليات ديگري اعزام مي شود. نادر در يك عمليات اسير مي شود. طي اين مدت، خداوند دختري به سيمين عطا نموده كه نام او را «نادره» گذاشته اند. هنگامي كه در نهايت، نامه ي نادر از عراق مي رسد؛ نارده - كه ديگر به مدرسه رفته است - به آن جواب مي دهد. نادر، در پايان دوره اسارت به وطن بازمي گردد. بر سر در خانه نوشته اند: «بابا به منزل خوش آمدي. دختر چشم به راهت، نادره.»
جمشيد خانيان.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 85.1376 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ داستان؛ 24).
بالاي عنوان: داستان بلند.
عنوان به انگليسي: Sobur: A Long Story
«الوان» و «خدر» دو دوست هستند كه براي دزدي به خانه ي تاجري مي روند ولي در آنجا با جسد صاحبخانه روبه رو مي شوند. الوان از ترس، دست به چاقو مي برد ولي با فرياد خدر چاقو را مي اندازد و هر دو فرار مي كنند. بعد از چند روز الوان را دستگير مي كنند.
در بين راه، وقتي پاسبان اكبري او را به احمدآباد مي برد، آوار ساختماني در اثر بمباران دشمن، بر روي آنها مي ريزد. پاسبان اكبري مجروح مي شود و الوان نيز از اين فرصت استفاده كرده، به قصد پيدا كردن خدر براي اثبات بي گناهي خود، فرار مي كند. الوان چند بار خدر را پيدا مي كند، ولي او هر دفعه مي گريزد. روزي با پاسبان اكبري روبه رو مي شود و پا به فرار مي گذارد و صداي او را - كه مي گويد: «تو بي گناهي، قاتل اصلي گرفتار شده» - را نمي شنود. سرانجام الوان خدر را پيدا مي كند و هنگامي كه او را پيش مأموران مي برد، بمبي در آن حوالي منفجر شده، خدر كشته مي شود و الوان هم با ناراحتي به كمك مجروحان مي شتابد.
عبدالصمد زراعتي جويباري.- تهران: وزارت جهاد سازندگي، ستاد يادواره سرداران شهيد جهاد سازندگي و شهداي استان تهران، 118.1375 ص.
«مهدي سليم»، در جبهه ي جنوب مجروح شده، پاي چپ خود را از دست داده و در بيمارستان بستري است. او اهل دزفول است و مادر و برادر خود را در بمباران شهر از دست داده است. محسن (بهترين دوست او) و مهندس كريمي (دوست ديگرش) شهيد شده اند. مهدي پس از بهبود به دزفول مي رود. پس از مدتي، با اصرار ديگران تصميم به ازدواج مي گيرد و از «محبوبه» (نامزد شهيد كريمي) خواستگاري مي كند. حاج آقا رضايي، راز پيدا كردن
[ صفحه 440]
محبوبه در كنار جاده را با او در ميان مي گذارد، ولي با اصرار مهدي و موافقت محبوبه، آنها ازدواج مي كنند. يك سال بعد، شبي محبوبه عكسي را در آلبوم شخصي خانواده ي محسن مي بيند و منقلب
مي شود؛ چون آن عكس با عكس مادر واقعي اش مطابقت دارد؛ او خواهر محسن بوده است و مهدي تازه متوجه شباهت محبوبه و دوست شهيدش محسن مي شود.
منيژه آرمين.- تهران: مركز نشر فرهنگي رجاء، (چاپ اول): 183.1368 ص.
عبدل، قهرمان داستان، پسر يك كارگر گمرك است كه در بمباران شهر، پدرش شهيد مي شود و يك پاي خود را نيز از دست مي دهد. با شدت گرفتن جنگ، به همراه خانواده ي خود به شادگان مي رود. آنجا به رازهايي دست پيدا مي كند: يكي از برادرانش به جرگه ي منافقان پيوسته است و يكي از همكلاسان وي با وجود از دست دادن دو پايش در جبهه خدمت مي كند. شادگاه هم بمباران مي شود. برادر ديگرش آنها را به تهران مي فرستد. در اين شهر، پس از پيش آمدن ماجراهايي و شهادت دوستش و شنيدن خبر شهادت برادرش كه متحول شده و از جرگه ي منافقان خارج شده بود به معرفتي نو از شخصيت خود دست مي يابد و پس از يك دوره ي طولاني از گشتنها و طلب كردن ها اولين شعر خود را مي سرايد. درواقع، او به اوج رسيده است.
غلامرضا عيدان.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1368.
90 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: داستان؛ 1).
شمارگان: 6000 نسخه.
اين كتاب مربوط به حمله ي ارتش بعثي عراق به خرمشهر و پايمردي مردم دلير آن شهر است. در آن روزهاي پرحادثه كه در اثر شهادت مردم فداكار، خرمشهر به خونين شهر تبديل شد، در روزهايي كه چنگال تسلط دشمن هر روز بيشتر و بيشتر بر تن خرمشهر فرومي رفت، جوانان آن مرز و بوم مدت 23 روز حماسه آفريدند؛ حماسه اي كه باعث شد نام خرمشهر، براي هميشه، به نيكي در دل تاريخ ايران زنده بماند. اين كتاب، شرح روزهايي است كه دشمن تا بن دندان مسلح، هر ديوار ايستاده اي
را در شهر زير گامهاي پولادين خود خراب مي كرد و پيش مي رفت و زنان، مردان، جوانان، كودكان و پيران، دست در دست هم، يكدل و يكصدا، با دست خالي مبارزه مي كردند تا شهر مقاوم و شهيدپرور به دست ددمنشان نيفتد.
احمد دهقان؛ به اهتمام شوراي مقاومت.- نشر صرير، 1375.
272 ص.- (ادبياد دفاع مقدس؛ رمان: 11).
كتاب «سفر به گراي 270 درجه» داستان نوجوان رزمنده اي است كه در جبهه مجروح مي شود و پس از بهبود، علي رغم مخالفت والدين، مي خواهد مجددا به جبهه برود. پس از راضي كردن پدر و مادر، همراه دوست خود به جبهه مي رود. براي آمادگي شركت در عمليات كربلاي پنج، در جبهه ي شلمچه، به اردوگاه تاكتيكي فرستاده مي شود. در آغاز عمليات، به زحمت از فرمانده براي رفتن به خط مقدم رضايت مي گيرد. پس از مشقات زياد و قرار گرفتن در محور شليك گلوله هاي دشمن، در حالي كه از دسته ي آنها فقط پنج نفر باقي مانده است، به دستور فرمانده به طرف جاده ي بصره - شلمچه، «گراي 270 درجه»، محلي كه تانكهاي دشمن در آن مستقر هستند، حركت مي كنند. با وجود شليك به تانكها و پيوستن گروهاني ديگر به آنها، در اثر پيشروي نيروهاي دشمن عقب نشيني مي كنند و او و
[ صفحه 441]
دوستش در محاصره قرار مي گيرند و بالاخره پس از شهادت دوستش، به كمك نيروهاي ايراني از محاصره نجات مي يابد. بعد در كانال زوجي مجروح مي شود و به بيمارستان انتقال مي يابد و پس از بهبود، مجددا براي شركت در عمليات به جبهه برمي گردد.
جعفر مدرس صادقي.- تهران: نيلوفر، (چاپ اول): 173.1370 ص.
طراح روي جلد: فوزي تهراني.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب در سال 1368 توسط ايفاد منتشر شده است.
داستان درباره ي فردي به نام «كسري» است كه داراي شخصيت و القاب جداگانه اي (چون يوسف يا جوزف) نيز هست. وي
تصميم مي گيرد تا شهرهاي ايران را، از رشت تا مشهد و تا اهواز سير كند. اين سفر طي جنگ ايران و عراق صورت مي گيرد. هنگامي كه براي استراحت به منزلي پناه مي برد، خود را پدر آليس معرفي مي كند كه مدتي به آمريكا رفته و پس از مدتي اسم و شخصيت اصلي خود را به آنها گفته، مي گريزد، در قسمت ديگري خود را شوهر همسري مي داند كه پس از مدتها براي ملاقات همسرش به خانه ي مذكور مراجعه مي كند ولي او را با همسر ديگري مي يابد. در انتها با سردرگمي و شخصيتهاي متفاوتي كه از شخصيت كسري بروز مي كند، به اهواز رفته، در جمع رزمندگاني كه مشغول گرفتن عكس هستند، وارد مي شود و در اصل، شخصيت نهايي و اصلي خود را بازمي يابد.
حسين خورشيدي.- تهران: پيام آزادي، (چاپ اول): 126.1373 ص.
اين كتاب، داستان اسارت يك جوان بسيجي است. او طي عمليات، به سختي مجروح شده است. لحظه اي كه سربازان عراقي براي زدن تير خلاص مي آيند، گلوله در تفنگ گير مي كند و آنها از ترس اين كه خون او دامان آنها را بگيرد، وي را به خط عقب، و به علت جراحت شديد به بيمارستان منتقل مي كنند. او بارها با مرگ دست و پنجه نرم مي كند، كتك مي خورد، زير شكنجه بيهوش مي شود، ولي باز هم مقاومت مي كند. او و دوستانش افراد مفقودالاثر قلمداد شده اند. اين رزمنده در تمام مراحل، شاهد شكنجه ي اسيران است. آنها خبر عمليات مختلف و پيروزي ها را از اسراي جديد مي گيرند. خبر قول قطعنامه و رحلت حضرت امام (ره) نيز از خبرهايي است كه در طول اسارت به آزادگان مي دهند. بالاخره عده اي
از افراد را جدا كرده، بقيه را به صليب سرخ معرفي مي كنند. اين افراد كه مجروح هم هستند، با هواپيما از بغداد به تهران فرستاده مي شوند.
احمد آقائي.- تهران: به نگار، (چاپ اول): 190.1372 ص.
طراح روي جلد: مرتضي مميز.
شمارگان: 4400 نسخه.
در اين داستان، پدر خانواده در حال مطالعه ي يك كتاب عشقي - جنايي است كه حمله ي هوايي رخ مي دهد. افراد خانواده براي حفاظت خود در پاركينگ و زير پله هاي راهرو پنهان مي شوند. پس از اصابت موشك و صداي انفجار، كمال، پسر خانواده، كنترل خود را از دست مي دهد و به كوچه مي دود. كمال مدتها پيش در جبهه دچار موج گرفتگي شده است و با شنيدن صداي انفجار از حالت طبيعي خارج مي شود. پدر ضمن روبرو شدن با مشكلات كمال و اشك و ناله ي مادرش، كتاب را نيز مطالعه مي كند. داستان كتاب درباره ي زني است كه مورد تجاوز يكي از
[ صفحه 442]
دوستان نامزدش قرار مي گيرد. ولي با وجود بيگناهي و بخشش نامزدش طاقت نياورده، خودكشي مي كند. نامزد او نيز عامل تجاوز را به قتل مي رساند و راهي مناطق جنوب مي شود و.... بيشتر از دو سوم متن كتاب درباره ي داستاني است كه پدر خانواده مشغول مطالعه ي آن است.
جواد مجابي.- تهران: اسپرك، (چاپ اول): 270.1369 ص.
طراح روي جلد: مرتضي مميز.
شمارگان: 3300 نسخه.
داستان حاضر شامل چندين ماجراي متفاوت و در عين حال مشترك از نظر مضمون و شخصيتهاي داستان است. زمان داستان، زمان جنگ و بعد از آن و مكان داستان، شهر تهران است. طي داستان، موشكها و بمبهاي هواپيماهاي جنگي دشمن به ساختمان پزشكي قانوني (اداره ي كل سردخانه)، گورستان رسمي شهر، منازل مسكوني خيابانهاي مختلف شهر و به يك اداره ي دولتي مي خورند و باعث مي شوند
عده اي از ارواح سرگردان مردگان در عالم تخيلي نويسنده به شرح ماجراهاي گوناگون از زندگاني خويش و لحظات قبل از مرگ و شهادت بپردازند، تا جايي كه بعضي از ارواح سرگردان دوره ي قاجاريه و اميركبير نيز با حضور خويش، آن زمان و زمان جنگ را از نظر مسائل اقتصادي و سياسي مقايسه مي كنند. رمان حاضر، با طرح و بيان مسائل و مشكلاتي كه گريبانگير بسياري از مردم دو كشور ايران و عراق است، سعي در طرح و بررسي بازتاب جنگ ايران و عراق پس از اتمام آن و قبول قطعنامه ي 598، به صورت دو پهلو و مبهم دارد.
نويسنده علي رضا مهرداد؛ [براي] معاونت ادبيات كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان؛ ويراستار هادي عرفانيان.- تهران: معلا، (چاپ اول): 134.1380 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
داستان در مورد يك خانواده ي عراقي شيعه مذهب است. آنها رزمنده اي ايراني، به نام جواد، را يافته، با خود به ناصريه مي برند. دختر خانواده، به نام شمسه، زبان فارسي مي داند و همين امر باعث ايجاد علاقه اي بين او و جواد مي شود. سرانجام آنها مجبور مي شوند جواد را در هيأت يك عراقي به سوي مرز ايران بفرستند. خانواده ي شمسه، بعد از رفتن جواد، از هم جدا مي شوند؛ شمسه آواره مي شود، پدرش كشته مي شود و برادرش (علي) به سربازي رفته، توسط نيروهاي ايراني اسير مي شود. خانواده ي جواد مدتها از او خبري نداشته اند، ولي علي (برادر شمسه) كه در اردوگاه بجنورد است، ماجراي مراقبت از جواد را به خانواده ي او خبر مي دهد. بعد از مدتي معلوم مي شود كه چون جواد مجنون شده است، در يكي از اردوگاههاي ايران
به عنوان اسير عراقي در بند است. علي (برادر شمسه) با تلاش بسيار آزاد مي شود و به جنگ با نيروهاي بعثي مي رود. پس از يافتن خواهرش شمسه و فرستادن او نزد خانواده ي جواد، در يك عمليات شناسايي به شهادت مي رسد.
فضل الله ميرشفيعي.- قم: حوزه علميه قم، دفتر تبليغات اسلامي، مركز انتشارات، (چاپ اول): 40.1377 ص. - (دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم مركز انتشارات؛ شماره كتاب 738).
شمارگان: 5000 نسخه.
داستان درباره ي يك روحاني است كه براي انجام مراسم شبهاي محرم به روستاي سرچاه در استان چهارمحال و
[ صفحه 443]
بختياري اعزام مي شود. وي در منزل پدر يك مفقودالاثر سكونت مي كند و با دلگرم پدر و مادر ايرج، به آنها نويد بازگشت پسرشان را مي دهد. مادر ايرج، در خواب، پسرش را مي بيند كه به او مي گويد هنگامي كه نهال بالاي تپه تبديل به درخت شود، او بازمي گردد. محرم تمام مي شود و هنگام بازگشت روحاني فرامي رسد. موتورسواري نامه اي از سوي سپاه پاسداران استان به آنها تحويل مي دهد. محتواي نامه حاكي از اين است كه ايرج، كه در سال 1362 اسير شده بود، طبق هماهنگي با صليب سرخ در آينده ي نزديك به وطن بازمي گردد.
نوشته رضا شيرازي.- تهران: پيام آزادي، 47.1362 ص.- (همگام با جنگ؛ دفتر پنجم).
صابر دانشجويي است كه به علت تعطيل شدن دانشگاه ابتدا به معلمي مي پردازد و سپس با عشق به خدا و جهاد، به نيروهاي بسيج مي پيوندد و به جبهه مي رود. مدتي در آشپزخانه خدمت مي كند و مي كوشد نفس خود را تزكيه كند و به خدا نزديكتر شود. بالاخره زمان عمليات فرامي رسد و صابر همراه گروهي براي نفوذ در خاك دشمن انتخاب شده، فرماندهي گروه شش نفره به او سپرده مي شود. پس از مدتي پيشروي متوجه مي شوند كه عده اي از سربازان دشمن به طرف آنها مي آيند. نبرد آغاز مي شود و عراقي ها كه تعداد
آنها را نمي دانند، از فريادهاي الله اكبر و باران گلوله وحشت زده مي شوند و بيشتر آنها فرار مي كنند. در اين بين، انفجاري رخ مي دهد و صابر شديدا مجروح شده، پاهايش قطع مي شوند. او با توسل به ائمه، احساس آرامشي پيدا مي كند و در همين حال متوجه مي شود كه او را بلند كرده اند و از سرازيري كوه پايين مي برند و مي شنود كه مي گويند «بيهوش شد... زودتر... زنده مي مونه.»
جهانگير خسروشاهي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 87.1369 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ داستان: 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Rocks and Butterflies
طراح روي جلد: علي وزيريان.
اين كتاب، كه در دو فصل تدوين شده است، به مقاومت و ايثار چند تن از پاسداران انقلاب اسلامي در خطه ي كردستان مي پردازد. فصل اول كتاب پايمردي و ايثار اين عزيزان را در پاسداري از فرودگاه سنندج - كه آخرين سنگر مقاومت آنان است - و روزهاي سخت مبارزه ي آنها با مهاجمان را به تصوير كشيده است. او وضعيت روحي رزمندگان در آن لحظات و ايمان و اراده و مبارزه ي آنها را تا آخرين نفس و همچنين چگونگي شكسته شدن محاصره ي شهر توسط نيروهاي اسلام را در قالب داستان بيان مي كند. فصل دوم ادامه وقايع داستان در فصل قبل است و به نحوه ي اسارت اين پاسداران پرداخته، وضعيت عمومي نيروهاي كرد را شرح مي دهد. نويسنده لحظات سخت شكنجه، رويارويي با مرگ و شهادت، پاسداري از ايمان و عقيده و روحيه ي والا و ارزشمند پاسداران اسير و نحوه ي فرار يكي از آنان و چگونگي آزاد شدن بقيه را از دست دشمن بيان مي كند.
نويسنده مجيد قيصري.- تهران: پاليزان، (چاپ اول): 1380.
139 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
سرگرد بهزاد فرحان، در زمان حمله ي عراق به ايران، بدون اجازه از سازمان مربوطه ي خويش، براي مبارزه به
[ صفحه 444]
خرمشهر رفته، اسير دشمن مي شود. پس از پايان جنگ نيز پنهاني به ايران بازمي گردد. پس از بازگشت، با ارسال دعوتنامه اي به همكاران زمان وقوع جنگ، آنها را به
منزل خود دعوت مي كند. قبل از ساعت گردهمايي، مورد اصابت گلوله اي از ناحيه ي سر قرار گرفته، بستري مي شود. پس از رسيدن مهمانان و برادرش معلوم مي شود كه او قصد داشته است وقايع اوايل جنگ را، كه منجر به سقوط خرمشهر شد، برملا سازد، زيرا هنگام سقوط خرمشهر وي بارها قصد استفاده از مهمات موجود در منطقه را داشته ولي به دستور مقامات رده هاي بالاتر از اين كار ممانعت شده است. حتي در غياب وي، در زمان اسارت، كميته اي از فرماندهان (افراد كه آن شب به مهماني دعوت شده اند) درجه و مقامش را به سبب تمرد از دستورات فرماندهي از او گرفته اند. در پايان بيگناهي او ثابت شده، راز سوءقصد به او برملا مي شود.
نوشته مسعود شكوئي؛ ويرايش جعفر ابراهيمي.- تهران: اداره كل روابط عمومي و بين الملل شهرداي تهران، (چاپ اول): 159.1371 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب، داستان واره اي است كه به صورت يادداشتهاي روزانه ي راوي داستان، نقاش، حميد و مهدي نوشته شده است. داستان با آشنايي راوي با يك نقاش در كوههاي اطراف شهر تهران شروع مي شود. مهدي، پسر حاج صادق (همسايه ي نقاش) است كه در خرمشهر مفقودالاثر شده و از او نقاش خواسته است تا چهره ي پسرش را نقاشي كند. حميد و مهران، دو پسر همسايه ي ديگر حاج صادق (به نام حاج محسن) نيز در جبهه شهيد شده اند. پس از چند روز، راوي به صورت اتفاقي، در هنگام ايست و بازرسي شب توسط پايگاه مقاومت محلي در تهران، مهدي را زنده مي يابد و متوجه مي شود كه او در اثر موج انفجار حافظه اش را از دست داده است. با دادن نشاني هايي از حاج صادق، و روبرو شدن
مهدي با خانواده اش، او حافظه ي خود را به دست آورده و ماجراي حمله ي عراقي ها و نحوه ي شهادت مهران و جراحت خود را بازگو مي كند.
روايتي از حسين اعرابي (بابك).- تهران: حسين اعرابي، (چاپ اول): 188.1369 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
داستان، قبل از انقلاب آغاز مي شود. كيوان دانشجوي سال آخر رشته ي رياضي، عاشق رايكا (دختري از همكلاسان خود) مي شود. پدر رايكا، سرهنگ ارتش است. كيوان، در جريانات سياسي به زندان مي افتد. پس از آزادي، متوجه ازدواج رايكا با دكتري از امريكا مي شود. كيوان سرخورده، آغاز به تدريس رياضي به بيژن (پسر قوام السلطنه) مي كند. پس از پيروزي انقلاب، بيژن براي جنگ به جبهه مي رود و مفقودالاثر مي شود. پس از مدتي، رايكا با كيوان تماس مي گيرد و كمك مي خواهد، زيرا شوهرش به دروغ خود را دكتر معرفي كرده و با استفاده از ثروت سرهنگ از ايران فرار كرده است. رايكا در جريان فرار، متوجه شده كه فريب خورده است و او در آمريكا همسر و فرزند دارد. رايكا بيمار مي شود و به سوئيس، نزد اقوم خود مي رود. كيوان در پايان داستان براي ازدواج با رايكا عازم سوئيس مي شود.
[ صفحه 445]
نويسنده رنجبر گل محمدي.- تهران: رسالت قلم، (چاپ اول): 148.1376 ص.: مصور. 11000 جلد.
داستان مربوط به فردي است كه با وجود داشتن مال و منال فراوان، مايحتاج مردم را در دوران جنگ احتكار مي كند. او سه پسر دارد كه با عقايد پدرشان موافق نيستند و همراه عموي خود به عنوان راننده بولدوزر و لودر در جهاد سازندگي و بسيج خدمت مي كنند. پدر براي خريد آپارتماني به انگلستان مي رود و ميثم - پسر بزرگ او - در جبهه شهيد مي شود. هنگامي كه پدر به ايران بازمي گردد، از شهادت پسر، مدتها گذشته است. پس از شهادت
ميثم، مقداد (پسر ديگري وي) نيز به جبهه مي رود و شهيد مي شود. شهادت پسران باعث بيداري او مي شود. بنابراين، اجناس احتكار شده را به دولت تحويل مي دهد و براي يافتن پسر ديگرش، علي، راهي جبهه ي جنوب مي شود. در آنجا در آغاز شروع عمليات والفجر، پس از روبرو شدن با پاتك دشمن، با بولدوزر به جنگ تانكهاي دشمن مي رود و در برابر چشمان پسرش به شهادت مي رسد.
نوشته حسين فتاحي؛ ويراستار: شهرام رجب زاده.- تهران: قدياني، (چاپ دوم): 363.1374 ص.- (رمان؛ 1).
طراح روي جلد: حبيب صادقي.
شمارگان: 5500 نسخه.
حميد و نرگس در دوران جنگ نامزد شده، ازدواج مي كنند و حميد به جبهه مي رود. حميد اهل كرمانشاه است و در جبهه، طي عملياتهاي مختلف، تعدادي از دوستانش را از دست مي دهد و خود نيز در عملياتي مجروح و اسير كردهاي ضد انقلاب مي شود ولي فرار مي كند. مرد روستايي او را كه بيهوش است پيدا كرده، به بيمارستان مي رساند. ماجراهاي زيادي اتفاق مي افتد تا اين كه خانواده، او را پيدا مي كنند و نرگس هم با عشق خود جانبازي او را مي پذيرد. او به نزد خانواده اش در كرمانشاه بازمي گردد. حميد با نرگس در جشني كه مردم به مناسبت بازگشت او برپا كرده اند شركت مي كند و... حميد به ميان مردم مي رود و سرود «كجاييد اي شهيدان خدايي» از راديو به گوش مي رسد.
نوشته فرزانه آقاجاني.- مشهد: نشر خاطره، (چاپ اول): 118.1373 ص.
عنوان روي جلد: عشق و انتظار، داستاني از حماسه هاي دفاع مقدس و مقاومت مهاجرين جنگ تحميلي.
كتاب «عشق و انتظار»، داستاني از حماسه هاي جاويد دفاع مقدس و مقاومت كم نظير مهاجران جنگ تحميلي است. اين داستان، شرح زندگي خلباني است كه با دلاوري تمام و از خودگذشتگي، زندگي خود را در طبق اخلاص گذاشته، براي نجات ميهن و دين خود در جنگ حق عليه باطل و دفاع مقدس شركت مي كند. ابتداي داستان در روز اول جنگ است. در آن روز قرار بود كه خريدهاي عروسي اين جوان و نامزدش انجام بگيرد. ولي جوان به سبب حسن وظيفه شناسي در
برابر اسلام وميهن، عروسي را به تعويق مي اندازد و عازم جبهه هاي جنگ مي شود. خلبان جوان دلاورانه در عمليات عليه دشمن شركت مي كند و خانواده نيز ناچار به مهاجرت و تحمل سختيهاي زيادي مي شوند. جنگ هشت سال تمام طول مي كشد و روزهاي تلخي پر از خاطرات سختيها و جدايي و آوارگي و دوري از عزيزان را به همراه دارد. ولي «صبر گرچه تلخ است وليكن بر شيرين دارد» و با پايان جنگ، جدايي پايان يافته، روز وصال فرامي رسد.
[ صفحه 446]
حسن پورمنصوري؛ ويراستار ابوذر هدايتي.- قم: بوستان كتاب قم (انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، (چاپ اول): 1380.
72 ص.- (بوستان كتاب قم؛ شماره كتاب 932).
طراح جلد: محمدجواد سيد ابراهيمي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: [Ater Gole Yas [Jasmin flower Scent
تقديم به شهداي شهرستان رامسر.
شمارگان: 5000 نسخه.
مائده، دختر شهيد داوود الهي، تصميم مي گيرد تا با دست خود گلي را پرورش دهد و پس از گرفتن شاخه اي از گل ياس و تهيه ي گلدان، با كمك مادر خويش، گل را پرورش مي دهد. شبي پدرش در خواب به او مي گويد تا گل را به مناسبت روز معلم، به معلم مدرسه ي خود هديه كند. در روز موعد به علت وزش باد گلها پرپر مي شوند و مائده ناراحت مي شود و با وجود خريد دسته گلي از سوي مدير مدرسه، خود را مقصر مي داند. به پيشنهاد معلم، همه ي شاگردان و مدير مدرسه به بهشت زهرا مي روند و هنگامي كه بر سر مزار پدر شهيد مائده مي روند، باغبان بهشت زهرا گلدان گل ياسي را بر مزار قبر
پدر قرار مي دهد. جمع حاضر و باغبان به همراه اشعاري كه مي خوانند، از مزار شهيدان به سوي مزار پير جماران حركت مي كنند.
محمدرضا بايرامي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
215 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ داستان:5).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Eagles of Hill 60
راوي داستان، موقعيت خط مقدم جبهه را - كه به صورت يك هلال كه در ميان تپه هاي پرگل واقع شده است و طبيعت زيبايي دارد - وصف كرده، به تپه ي شماره شصت اشاره مي كند. تپه اي كه بلندترين ارتفاع آن منطقه و آشيانه ي چند عقاب است. او و دوستش براي پيدا كردن لانه ي عقابها به تپه ي شصت مي روند و در همين زمان عراقي ها تپه را زير آتش مي گيرند و عقاب مادر در اثر تركش مي ميرد. دو روز بعد، آنها جوجه عقاب را كه در حال مرگ بوده است، با خود به محل استقرار دسته مي برند و اجازه مي گيرند تا او را نگه دارند. فرداي آن روز به عنوان نيروي اصلي و بيسيم چي به عمليات شناسايي مي روند. پس از انجام عمليات و تهيه ي گزارش، بازمي گردند. جوجه عقاب بزرگ شده است و به او تعليماتي داده اند كه همه را آموخته است. آنها در عملياتي محاصره مي شوند و به وسيله اين عقاب براي نيروهاي خودي پيام مي فرستند كه به نجات گروه محاصره شده مي آيند و نجاتشان مي دهند.
م. ح. عباسپور تميجاني.- تهران: آشنايي، (چاپ دوم): 372.1380 ص.
طراح روي جلد: رضا سلطاني زاده.
شمارگان: 5000 نسخه.
خبرنگار روزنامه اي حين درگيري با اخبار و رويدادهاي سياسي و اجتماعي روز، از جمله رويدادهاي جنگ، زنان متعددي را كه در محل كار و سكونت خويش با آنها روبه رو مي شود، در نظر مي گيرد، «ثريا پايدار، پروين بزرگ منش، خواهرزاده ي همكارش، (هوشنگ
دريادل) و دختري با موهاي بلوند كه از پنجره ي اطاق مسكوني خود او را ديده است». پس از مدتي، اين دختر و خانواده اش در اثر موشكباران شهيد مي شوند. نويسنده ضمن بيان احساسات هر يك از افراد مذكور نسبت به خبرنگار، ديدگاههاي اطرافيان را در خصوص جنگ، گاه با يك ديد منفي و مصيبت وار ذكر مي كند. همچنين، صديقي نژاد يكي از همكاران خبرنگار كه بارها براي تهيه ي گزارش و اخبار
[ صفحه 447]
جنگ، به جبهه اعزام شده بود. به شهادت مي رسد و اين امر در سير داستان تأثير مي گذارد. در پايان نيز خبرنگار به دليل نزديكي روحياتش با ثريا پايدار، با وي ازدواج مي كند.
نويسنده اشرف اسدي؛ ويراستار علي ميرزالو.- تهران: مشيري، (چاپ اول): 272.1377 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
داستان درباره الهام، يك دختر آباداني، است كه پدر، مادر و برادرش در اولين روز حمله عراق به ايران در بمباران هوايي به شهادت رسيده اند. خاله اش او را به تهران مي برد و براي كاستن غم، او را براي تحصيلات عالي پزشكي به هندوستان مي فرستد. الهام به پسر خدمتكار خاله اش، كه رزمنده اي مخلص و شجاع به نام بهرام است، علاقه مند شده است. الهام در هند با پريايي نمايشگاه عكس از صحنه هاي جنگ براي افشاي جنايتهاي عراق فعاليت مي كند. وي به كمك دوست خود به لبنان مي رود و زبان عربي را ياد مي گيرد. سپس به عنوان پزشك، به عراق مي رود. او ضمن طبابت در بيمارستان صحرايي، اخبار را به رزمندگان ايراني مي رساند. روزي در جريان نقشه ي حمله ي عراقي ها قرار مي گيرد و پنهاني براي رساندن خبر به راه مي افتد و در نهايت، پس
از بروز ماجراهايي، خبر را به رزمندگان مي رساند و بهرام را ملاقات مي كند. در پايان داستان، اين دو با هم ازدواج مي كنند.
نويسنده داود غفارزادگان.- تهران: قدياني، (چاپ اول): 1376.
88 ص.- (قدياني؛ 239 / 57).
طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
شمارگان: 5500 نسخه.
كتاب «فال خون» داستان يك ستوان و يك ستوانيار عراقي است كه براي ديده باني بالاي كوه رفته اند. ستوان با دوربين به اطراف نگاه مي كند و در نقشه علامت مي زند. ستوانيار وارد سنگر مي شود و به مرتب كردن داخل سنگر مي پردازد تا راحت باشند. در سنگر، مجله هاي مختلف، فال ورق و كتاب فال چيني را پيدا مي كنند. بعد ازغذا فال مي گيرند. فال وقايع خونيني را به آنها نشان مي دهد. بيرون سنگر برف شديدي مي بارد. قرار مي گذارند كه به نوبت نگهباني بدهند و سپس وضعيت را گزارش دهند. در نوبت نگهبان ستوان، او خبر آمدن يك افسر گارد را به ستوانيار مي دهد و قبل از رسيدن گاردي، گراهايي را براي تيراندازي به پايين مي دهد. افسر گاردي مي رسد و از ستوان به خاطر از بين نبردن ستون عشاير ايراني ايراد مي گيرد كه منجر به درگيري بين آنها مي شود. ستوانيار گاردي را مي كشد. ستوان با ستوانيار درگير مي شود و او را مي كشد و خودش نيز در اثر تيراندازي گراهايي كه داده است، كشته مي شود.
رحيم مخدومي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 31.1369 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت).
بالاي عنوان: داستان.
اين كتاب، داستان صبر و استقامت مادر پيري به نام ننه سكينه است كه صبورانه شهادت فرزندش احمد را تحمل مي كند و به اميد بازگشت پسر ديگر خود، محسن، چشم به در مي دوزد. در اين دوران، شوهر بيمار وي نيز
[ صفحه 448]
دعوت حق را لبيك مي گويد. روزي به او خبر مي دهند كه نام فرزند وي را در ليست اسراي آزاد شده ديده اند. ننه سكينه با اميد و آرزوي فراوان خانه را آب و جارو كرده، به استقبال پسرش مي رود. اما با آزاده اي به نام «محسن عرفان» روبه رو شده، متوجه مي شود كه فقط تشابه اسمي بين او و پسرش موجود بوده است. پس از دقايقي، آن آزاده به ياد مي آورد كه «محسن بزرگه»، پسر ننه سكينه، بيسيم چي بوده و را علي رغم شكنجه هاي دشمن اطلاعات محرمانه را به آنها نداده است؛ لذا دشمنان وي را شهيد كرده اند. مادر پير با شنيدن اين خبر، به شوق پيوستن به عزيزان خود، جان به جان آفرين تسليم مي كند.
محمدرضا كاتب؛ زير نظر محمدقاسم فروغي جهرمي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، 1372.
ص.- (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛ داستان: 6).
درجه ي تيمساري يك عراقي به سبب شكست از ايراني ها به سرگردي تنزل يافته است. به درخواست خودش، به عنوان بازجوي اسراي ايراني انتخاب مي شود. او قصد انتقام گرفتن از اسيران ايراني را دارد. تيمسار سابق و سرگرد فعلي از هر اسير مي پرسد: «آيا در زرباطيه بوده است؟» و پاسخ هر چه باشد، اسير، مورد ضرب و شتم قرار مي گيرد. او در برابر اسير شانزده ساله اي كه در برابرش مقاومت كرده و از بوته آزمايش سربلند بيرون آمده است، احساس حقارت مي كند. آخرين اسير، پيرمردي است همسن و سال سرگرد كه او را تحت تأثير قرار مي دهد، به حدي كه با او هم غذا مي شود. ولي زماني كه آجودانش، خبر آمدن دوستان
سرگرد، (افسران عاليرتبه ي ارتش) را براي بازگرداندن درجه هايش به او مي دهد، سرگرد دستور اعدام پيرمرد را مي دهد و تلاش ستوان جوان و پاكدل بي ثمر مي ماند. پيرمرد مي رود، ولي تأثير عميق او در دل سرگرد و ستوان بر جاي مي ماند.
نوشته ميهن متاله.- شيراز: نويد شيراز، (چاپ اول): 200.1375 ص.، عكس.
نويسنده ي اين كتاب، زني ايراني است كه در كلاسهاي مبارزه با بيسوادي سواد آموخته و موفق شده است داستاني بنويسد كه بيانگر رويدادهاي انقلاب تا جنگ تحميلي است. او يكي از زناني است كه توانسته اند با تمام مشكلات مبارزه كنند و خود را به درجات عالي برسانند. اين داستان، حكايت پيرمردي است كه با خانواده اش در دهكده اي زندگي مي كند كه زير آتش دشمن و مورد تجاوز آنان قرار گرفته است. در خلال داستان، كمك برادران بسيجي به اين دهكده، تجاوز بعثي ها به عروس و نوه ي پيرمرد، خيانت بني صدر به كشور و همكاري او با امريكا، دفاع مردم با ساده ترين وسايل در برابر نيروهاي عراقي، قتل عام مردم بي گناه، به رگبار بستن مزدورهاي عراقي توسط پيرمرد، استفاده از بمبهاي شيميايي براي جلوگيري از پيشروي نيروهاي ايراني، توطئه ها و نيرنگهاي غرب عليه اسلام شرح داده شده است. همچنين بسياري از وقايع دوران انقلاب و پس از آن نيز ذكر شده است.
نويسنده مرضيه شهلايي؛ ويراستار هادي عرفانيان.- مشهد: معاونت ادبيات كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و 23 هزار شهيد استان خراسان (لشكر پياده 5 نصر)، (چاپ اول): 108.1379 ص.
طراح روي جلد: سعيد بابايي.
شمارگان: 3000 نسخه.
داستان درباره دختري كرد به نام «كژال» است كه قرار است با رزمنده اي از ولايت خود ازدواج كند. اما در همين
[ صفحه 449]
حين، قادرخان -سردسته ي ضد انقلاب و از خوانين گذشته - اصرار دارد تا كژال را به عقد خود درآورد. سرانجام با زور تفنگ،كژال را مجبور به ازدواج
مي كنند اما در شب جشن عروسي، كژال متوجه مي شود كه افسر عراقي با قادرخان درباره ي كمين و حمله به نيروهاي پاسدار منطقه سخن مي گويد. او از دست قادرخان گريخته، با سختي و مشقت خود را به نيروهاي پاسدار - كه فاروق نامزدش در آنجاست مي رساند و ماجرا را بازگو مي كند. در پايان داستان، قادرخان به دست فاروق كشته مي شود و آنها زندگي مشتركي را آغاز مي كنند. در متن داستان از شهادت سردار كردستان، كاوه، مطالبي نقل شده است.
نوشته حسين فتاحي.- تهران: برگ، (چاپ دوم): 127.1368 ص.
طراح روي جلد: مجيد قادري.
شمارگان: 11000 نسخه.
ماجراي داستان به روزهاي قبل از آغاز رسمي جگ مربوط مي شود؛ زماني كه جمعي از سلطنت طلبان با اجتماع در خانه ي سرهنگ جهانگيري - خلبان اخراجي ارتش - سعي دارند كودتايي انجام دهند و با هماهنگي گروه بختيار، پاليزبان و عده اي از افسران مخالف و فراري هاي ارتش با حركات ايذايي و حملات هوايي ارتش عراق در شهرهاي مرزي و انفجار لوله هاي نفت در نزديكي شهرهاي اهواز و آبادان، زمينه ي براندازي حكومت اسلامي را فراهم سازند. در پي فهميدن پسر جهانگيري و گزارش دادن به معلم مدرسه و در پايان، با كمك خود سرهنگ جهانگيري (كه از كرده ي خويش درخصوص كمك به سلطنت طلبان پشيمان شده است) تمامي اعضاي گروه مبوطه و ديگر افسران كودتاگر توسط نيروهاي سپاه دستگير مي شوند و سرهنگ جهانگيري نيز از اين بابت مورد عفو قرار مي گيرد. كودتا نيز نافرجام مانده، سرگرد اميري (افسر ديگر مرتبط با داستان كه مورد ترور باند كودتاگر قرار گرفته است) جان سالم به درمي برد.
جمشيد خانيان، به اهتمام شوراي ادبيات مقاومت.- تهران: نشر صرير، 1376.
120 ص.- (ادبيات دفاع مقدس: داستان؛ 2)
اين كتاب، داستان بلندي درباره ي يك نوجوان آباداني است. عروسي خواهر و جدايي از او، شروع داستان است و آغاز جنگ و حمله ي دشمن به آبادان و بمباران آنجا، ادامه ي آن. در اين بين، قهرمان داستان، برادر خود را (كه دو سال از او بزرگتر است) گم مي كند و به دنبال او مي گردد. نويسنده از نگاه اين نوجوان، مهاجرت ساكنان آبادان، گلوله باران و
بمباران شهر و اوضاع جنگ را شرح مي دهد و خواننده را با اين شرايط بحراني آشنا مي كند. نوجوان تصميم مي گيرد به دنبال برادر به خرمشهر برود. به زحمت و به دور از چشم ديگران، خود را به خرمشهر مي رساند و شاهد مبارزه و جهاد مردم خرمشهر در همان روزهاي آغاز جنگ مي شود. نويسنده، از زبان نوجوان، شهادت رزمنده اي را به تصوير مي كشد. خروج او از شهر و مسائل ديگر نيز در ادامه بيان شده اند. در انتهاي كتاب، دو برادر در جبهه يكديگر را مي يابند، ولي گلوله ي دشمن برادر را براي هميشه از او جدا، و او را راهي بيمارستان مي كند.
احمد دهقان.- تهران: نشر صرير، كتاب هاي شهيد فهميده، (چاپ اول): 1378.
103 ص.- (نشر صرير، رمان؛ 1).
طراح روي جلد كيانوش غريب پور.
[ صفحه 450]
شمارگان: 3000 نسخه.
داستان، ماجراي چهار رزمنده - علي:، حسن، سعيد و ناصر - است كه در واحد اطلاعات و عمليات خدمت مي كنند. چند روز قبل از عمليات، به علت بمبارانهاي مداوم دشمن، آنها مأمور بررسي نهايي استحكامات دشمن و آگاهي از اطلاع يا بي اطلاعي دشمن از عمليات در حال وقوع، و عازم گشت و شناسايي پشت جبهه ي دشمن مي شوند. آنها در دو گروه به عمق ميدانهاي مين دشمن مي روند. در اثر اتفاقي، دشمن از وجود سعيد و ناصر خبردار مي شود. در درگيري، سعيد از ناحيه ي شكم و پا مجروح مي شود. حسن به كمك آنها رفته، با راهنمايي ياري دكتر مستقر در خطوط خودي به مداواي سعيد مي پردازند. پس از جنگ و گريزهايي در خطوط دشمن، با شروع عمليات، علي و نيروهاي
ديگر به ياري آنها مي شتابد و سعيد را به پشت جبهه منتقل مي كنند.
قاسمعلي فراست.- تهران: قدياني، كتابهاي بنفشه، (چاپ اول): 262.1374 ص.- (رمان: 2). شمارگان: 6000 نسخه.
«موسي» رزمنده اي است كه قرار است در نيمه شعبان با «گلاب خانم» ازدواج كند. همه چيز جهت مجلس عروسي مهيا است. مهمانها هم مي آيند ولي از موسي خبري نيست. او ناپديد شده است. پدر به جستجوي وي به جبهه مي رود و عاشق جبهه مي شود و عاشق جبهه مي شود. رسول هم كه قرار بود با خواهر گلاب خانم (گلي) ازدواج كند، ولي چون شيميايي شده است، علي رغم علاقه شديدش به گلي، ازدواج را به عقب مي اندازد. سرانجام موسي كه دچار فراموشي شده و در عين حال نيمي از صورتش سوخته و شكلي دلخراش يافته است، پيدا مي شود. او پس از بازيافتن حواس خود، به سبب وضعيت صورتش نمي خواهد با گلاب ازدواج كند. سرانجام فداكاري و عشق و علاقه ي بي شائبه اين دو خواهر، دو داماد را بر سفره ي عقد مي نشاند. ميرزا، پدر موسي، نيز به سراغ عشق خود، جبهه مي رود. در جاي جاي داستان نشانه هاي ايثارگري، ايمان خلل ناپذير رزمندگان و پاكي و صفاي باطني آنها در برابر دنياپرستي، شك و ترديد و تزلزل افراد ديگر خودنمايي مي كند.
مرضيه آزموده (نور موسوي).- تهران: قطره، 191.1376 ص.
قهرمان داستان، دختري است به نام مريم كه در خارج از كشور درس پرستاري مي خوانده است. او با شروع جنگ، تحصيلات خود را نيمه تمام مي گذارد و با هدف خدمت به جانبازان به ايران بازمي گردد و در آسايشگاه آنها شروع به خدمت مي كند. طي سلسلسه حوادثي عاشق «احسان» (نويسنده اي جانباز) مي شود كه فكر مي كند توجه مردم به جانبازان و معلولين جنگ فقط از روي ترحم
است. يكي از دكترها نيز عاشق مريم مي شود و نازنين (دوست مريم) هم عاشق اين دكتر! دكتر با نازنين ادواج مي كند، ولي با ديدن مجدد مريم، نازنين را رها مي كند. نازنين به جنون مبتلا مي شود. دكتر از مريم خواستگاري مي كند، ولي طرد مي شود. «احسان» شديدا عاشق مريم است ولي فكر ترحم آزارش مي دهد. او قصد نابودي خود را دارد كه مريم با فداكاري وي را نجات مي هد وثابت مي كند كه عشق او از روي ترحم نيست و زندگي جديدي آغاز مي شود.
نوشته محمد حنيف؛ ويراستار احمد بروجردي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 131.1377 ص.- (كارگاه قصه و رمان).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Icy Flowers: a novel
[ صفحه 451]
طراح روي جلد: مهدي رزمي.
بهزاد (قهرمان داستان) مي خواهد با پرستو، (همكلاسي خود، كه در دانشگاه رشته تاريخ مي خواند) ازدواج كند. پدر پرستو كه در تهران حجره دار فرش و از افراد ثروتمند است، به او مي گويد كه براي ازدواج بايد قيد جبهه و جنگ را بزند و در تهران زندگي كند. مادر بهزاد در بروجرد زندگي مي كند و خانواده ي بهزاد از جنگ زدگان خرمشهر هستند. در ماجراي ازدواج او، شخصيتهايي چون نسترن، عبدالله و حبيب و... دخالت مي كنند؛ كساني كه با گذشته و دوران كودكي اش پيوند دارند. پس از جرياناتي، سرانجام بهزاد با پرستو ازدواج مي كند. در پايان داستان، حبيب به شهادت رسيده و بهزاد مجروح شده است كه به علت جراحت چشمانش در بيمارستان مورد عمل قرار مي گيرد.
حسن بني عامري؛ به اهتمام شوراي ادبيات مقاومت.- تهران: نشر صرير، (چاپ اول): 415.1376 ص.- (ادبيات دفاع مقدس: رمان؛ 7).
«آعليجان مير معير» با همسر خود - هانيا - زندگي مي كند. با شروع جنگ تحميلي عراق عليه ايران به عنوان غواص در جنگ شركت مي كند و به شهادت مي رسد. هانيا، بعد از مدتي، با مردي به نام آقاي فريور ازدواج مي كند. اين وضع ادامه مي يابد تا اين كه يك روز به هانيا تلفن مي شود و شخص تماس گيرنده، خود را آعليجان معرفي مي كند. تعجب هانيا برانگيخته مي شود. پس از تلاشهاي فراوان مشخص مي شود كه اين فرد، «عليشاه»
- برادر آعليجان - است كه بر خلاف آعليجان، گذشته ي خوبي نداشته است و دختري به نام راحله (كه هم اكنون دختر آعليجان شناخته مي شود) دختر عليشاه است. وي اعلام مي كند كه سعي خواهد كرد زندگي هانيا را خراب كند ولي در اين راه هرگز موفق نمي شود و....
مؤلف قاضي ربيحاوي.- تهران، قاضي ربيحاوي، (چاپ اول): 239.1372 ص.
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتاب، يك رمان است كه برخي شخصيتهاي آن تا حدودي با دفاع مقدس ارتباط دارند. خلاصه داستان چنين است: اردشير، ناخواسته توسط دوستانش به مسائل سياسي كشيده شده است. پس از تحمل مدتي زندان، از گذشته ي خود پشيمان شده و به فكر خودكشي افتاده است. فردوس - همسرش - سعي دارد با متوسل شدن به وجود فرزندانش، زندگي او را تغيير دهد. در همين زمان، مينو (خواهر دوست دختر قديمي اردشير) پيدا مي شود. او از اهالي خرمشهر و جنگ زده است و به سبب اختلاف با همسر خويش، توان ادامه ي زندگي با او را ندارد. وجود او بر مشكلات اردشير مي افزايد، بهمن، (دايي فردوس) كه رزمنده و جانباز است، سعي مي كند با نصيحتهاي خويش را نجات دهد. مينو خود را مي كشد. اردشير نيز بارها اقدام به خودكشي مي كند، ولي موفق نمي شود. در پايان، اردشير با عشق سابق خود، (فرخنده؛ كه خواهر مينو است) روبه رو مي شود و از او مي خواهد با هم ازدواج كنند. ولي فرخنده اكنون دختري به نام گيسو دارد و - اگرچه شوهرش مدتها پيش فوت كرده است -قبول نمي كند تا با اردشير زندگي جديد را از سرگيرد.
نويسنده مرضيه شهلايي؛ ويراستار هادي عرفانيان.- تهران: شادرنگ، (چاپ اول): 1380.
103 ص.- (كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان).
طراح روي جلد: سعيد بابايي.
[ صفحه 452]
كتاب حاضر داستان دختري به نام ليلا، از يك خانواده ي ثروتمند است كه پدرش، پس از فوت مادر، با زني
به نام طلعت، ازدواج كرده است. طلعت مي خواهد ليلا را وادار كند تا با خواهرزاده ي از فرنگ برگشته خود - فريبرز - ازدواج كند و از اين راه دارايي پدري ليلا را تصاحب كند. اما ليلا عاشق پسر مومن ولي فقيري به نام حسين است كه در دانشگاه تدريس مي كند. پدر حسين توسط رژيم پهلوي به شهادت رسيده است. پس از درگيريهاي فراوان، طلعت و پدر ليلا كه مايل به ازدواج او با حسين نيستند، او را از خانه مي رانند. او با حسين ازدواج مي كند و صاحب فرزندي مي شود. با شروع جنگ، حسين به جبهه مي رود و شهيد مي شود. ليلا با سختيها مي سازد و آبروي شوهر خود را حفظ مي كند. پس از مدتي پدر وي او را مي يابد و بالاخره با اصرار پدر، او به خانه خويش بازمي گردد و زندگي جديدي را با پسر خود آغاز مي كند.
محمود گلابدره اي.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، (چاپ اول): 61.1381 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Mother
شمارگان: 3000 نسخه.
داستان درباره ي زينب السادات - مادر «عزيز» - است. «عزيز» كارگر ساده ي مكانيك بوده و قصد ازدواج با دختري به نام مريم را داشته است كه به شهادت مي رسد. پس از شهادت عزيز، مادرش، شبها را زير چادر كوهنوردي او، بر مزار پسرش مي گذارند و مخالفتهاي مأموران و نگهبانان بهشت زهرا و اصرار خانواده ي شهدا براي انصراف او از تصميمش كارگر نمي شود تا اين كه شبي پسرش را در خواب مي بيند. عزيز به مادر مي گويد كه به سبب ماندن او بر سر مزار، از شركت در كاروان كربلا به همراه مرحوم طالقاني مرحوم
شده است (هر هفته، شهيدان به زيارت حرم امام حسين (ع) مي روند). و توضيح مي هد كه او مسؤول حفاظت مادر از سگهاي هار و دزدان و اشرار است. مادر شهيد پس از شبها، خاطرات دوران كودكي و زنداني شدنش در زمان رژيم پهلوي و برخورد ساواك را با او (كه منجر به كتك خوردن و مجروحيت او شد)، مرور مي كند.
تاليف عبدالمجيد رحمانيان.- تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول): 60.1380 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب، شرح زندگي زني است كه صبورانه و با ايمان و اخلاص فرزنداني را تربيت كرده است كه هريك مايه ي افتخار بوده اند. او در سن سيزده سالگي ازدواج كرده، صاحب هشت فرزند مي شود. يكي از فرزندان وي در دوران دفاع مقدس در نبرد حق عليه باطل شركت كرده، مجروح مي شود و با وجود چندين تركش در بدن، سرانجام به كار كشاورزي مشغول مي شود. فرزند ديگر - كه نويسنده ي كتاب است - مدتها در جبهه بوده، در عملياتهاي فتح المبين و بيت المقدس شركت مي كند. او در عمليات بيت المقدس اسير مي شود و با آزادگان به ايران بازمي گردد. نويسنده در سراسر كتاب از كارها و فعاليتهاي مادر خود - مانند پختن نان، شركت در امور كشاورزي و انجام عبادات - صحبت مي كند.
نوشته فهيمه خدادوست، مقدمه از مهدي مشايخي.- تهران: قدياني، (چاپ سوم): 61.1362 ص.
[ صفحه 453]
شمارگان: 15000 نسخه.
داستان كتاب درباره ي فردي است به نام محسن كه قبل از انقلاب به علت فقر و تنگدستي به شهر تهران مي آيد و در جريان حوادث قبل از انقلاب قرار مي گيرد. وي در كتابخانه، تصادفا، به يك كتاب سياسي برخورد مي كند و پس از مطالعه ي آن با ديگر دوستان و همكلاسان خود (چون حميد و كاظم) به صف انقلابيون مي پيوندد. در جريان درگيري هفده شهريور، كاظم به شهادت مي رسد. محسن در درگيري با نيروهاي رژيم از ناحيه ي كمر تيرخورده، فلج مي شود. پس از پيروزي انقلاب و درگيريهاي كردستان، حميد به سپاه پيوسته و در پاوه به شهات
مي رسد و داستان نيز با تشييع پيكر حميد بر مزار وي پايان يابد.
حسين مالكي.- شيراز: راهگشا، 125.1377 ص.
طرح جلد: احمد ارشاد.
عنوان روي جلد: رمان مدار جنون.
شمارگان: 3000 نسخه.
داستان حاضر شامل ماجراهاي فردي است به نام يوسف كه از زمان تولد در خرمشهر تا زمان جنگ ايران و عراق با حوادثي غيرعادي روبه رو مي شود. وي با شخصيت نامتعادلي، به نام هاني، روبرو مي شود كه قبل از انقلاب به خاطر زندگي نكبت بار خود، هميشه به فكر انتقام و كشتن يوسف بوده است. يوسف راه علم و دانش را پيش مي گيرد و با وجود حوادث متعدد عشقي و دسيسه هاي زنان (به خاطر چهره ي زيبايش)، به فردي مدير و انساني فرهيخته تبديل مي شود كه در دامان مادر تربيت شده است. اما هاني - كه مادرش توسط پدر كشته شده و پدرش نيز خودكشي كرده است - فردي لاابالي و مشروبخوار مي شود كه در پايان داستان، پس از انقلاب و شروع جنگ تحميلي، با وجود نابينايي، خود را به يوسف مي رساند تا او را بكشد؛ ولي با اصابت موشك كشته مي شود.
[به كوشش حسن فتاحي؛ نظارت محمدرضا مصطفوي].- تهران: نشر سامير؛ محدث، (چاپ اول): 318.1378 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب داستان واره اي است از زندگي «شهيد محمد بروجردي» و شرح زندگي او از پنج سالگي تا زمان شهادت. محمد بروجردي در سال 1333 در يكي از توابع شهرستان بروجرد به نام «دره گرگ» به دنيا آمد. محمد پس از پايان تحصيلات ابتدايي به علت نداشتن امكان پرداخت شهريه، ترك تحصيل كرده، مشغول كار مي شود و دوران فعاليت انقلابي او نيز آغاز مي گردد. او در سن نوزده سالگي ازدواج مي كند و به
خدمت وظيفه مي رود. سپس فرار كرده، براي ديدار امام راهي عراق مي شود كه دستگير مي شود. مدتي در زندان به سرمي برد و پس از آزادي در انقلاب نقشي فعال بر عهده مي گيرد. بعد از پيروزي انقلاب، به سامان دادن نيروهاي نظامي مي پردازد. سپس به علت ناآرام بودن اوضاع كردستان، به آنجا مي رود و به سركوب ضدانقلاب مي پردازد. در نهايت، در سه راهي نقده، نرسيده به پادگان شهيد شاه آبادي، مظلومانه به شهادت مي رسد.
[ صفحه 454]
علي موذني.- تهران: قدياني، 152.1374 ص.- (رمان؛ 4).
طراح روي جلد: بهزاد غريب پور.
شمارگان: 5500 نسخه.
داستان اين كتاب، داستاني است كه به گفته نويسنده همه شخصيت هاي آن واقعي هستند. شخصيت اصلي داستان شخصي به نام «كريم» است كه براي تأمين معاش به شغل دوم پياده كردن محتواي نوارهاي خاطرات جانبازان اشتغال دارد. كتاب در دو بخش تنظيم شده است. بخش اول: متن بازنويسي شده مصاحبه با جانباز 70%، «حجت كياني» است. اين جانباز ابتدا خاطراتي از دوران كودكي خود را بيان كرده، به آشنايي با شهيد حسام الدين، گنجي اشاره مي كند. حسام معلم امور تربيتي او بود و حجت شيفته اخلاق پسنديده او شده بود به گونه اي كه مي خواست با او به جبهه برود ولي سبب كمي سن در آن زمان نتوانسته بود. پس از شهادت حسام، حجت به جبهه رفته، مجروح مي شود. بخش دوم كتاب متن بازنويسي شده مصاحبه با جانباز 70%، «اكبر حسيني»، از اهالي شوشتر است كه در جبهه مجروح شده بود. او از فداكاري ها و وفاداري همسر خويش سخن مي گويد. در ادامه كريم كه تحت تأثير اين شغل خود متحول شده
است سبب آشنايي اين دو جانباز با يكديگر مي شود.
نوشته سيروس صالح پور.- [تهران]: پروا، (چاپ اول): 136.1375 ص.
عنوان روي جلد: موي شيطان: عمليات جاسوسي در رابطه با جنگ تحميلي.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين داستان قبلا در مجله علمي آموزشي پرديبس به صورت پاورقي منتشر شده است.
مندرجات: بخش اول، طرح زنگوله ي طلابي - بخش دوم، شركت توالكترونيك. بخش سوم، باشگاه كلاغهاي پير. بخش چهارم، طرح موي شيطان. بخش پنجم، طرح صيد دام. بخش ششم، چراغ سبز.
اين كتاب مربوط به انقلاب اسلامي ايران و آشفتگي وضع اطلاعات در اوايل انقلاب است. روسها به راحتي مي توانستند از اوضاع ايران اطلاعات به دست آورند و پايگاه اطلاعات الكترونيكي آمريكا در ايران نيز نابسامان بود. با اشاره ي آمريكا، عراق به ايران حمله كرد و جنگ ايران و عراق آغاز شد. عراق با علم به اين كه ايران شهرهاي مذهبي را بمباران نمي كند، نيروهاي خود را در نجف و كربلا و... گردآورد. داستان اين كتاب ماجراي يك جاسوس روسي است كه در عراق جاسوسي مي كند و «كا.گ.ب.» او را به عنوان پسر گمشده ي يك فرد با نفوذ آمريكايي، براي جاسوسي به آمريكا مي فرستد و عراق با اطلاع از اين موضوع، از جاسوس مي خواهد براي آنها نيز جاسوسي كند. پس از رفتن او به آمريكا، عمليات به خوبي پيش مي رود ولي در اواخر كار، جاسوس بنا به دلايلي خود را لو داده، مقيم آمريكا مي شود و عمليات نيمه تمام مي ماند و تمامي اين اتفاقات با جنگ ايران و عراق (دوراني كه آمريكا اطلاعات كافي را در اختيار عراق مي گذاشت) مقارن بوده است.
فرهاد حسن زاده؛ به اهتمام شوراي ادبيات مقاومت.- تهران: صرير، 1375.
292 ص.- (ادبيات دفاع مقدس، رمان؛ 2).
شمارگان: 5000 نسخه.
«مهمان مهتاب»، داستان يك خانواده ي آباداني و سرگذشت آنها در روزهاي اوليه ي جنگ است. پسر بزرگتر خانواده در آبادان مانده، بقيه ي خانواده به ماهشهر مي روند و با وانت خانواده ي عمه ي خود (كه آنها هم آباداني هستند) به اصفهان مي روند. از دو برادر دوقلوي خانواده، يكي شان به آبادان بازمي گردد و ديگري همراه خانواده مي رود. اتفاقات دوران مسافرت و اقامت اجباري دو خانواده ي جنگ زده در شهرك تازه ساز پلايشگاه، بازگشت برادر به
[ صفحه 455]
آبادان و اطلاع از شهادت برادر بزرگتر، ويران شدن خانه ي معلم، بردن همسر حامله معلم به شيراز (نزد خاله اش)، بازگشت خانواده (بعد از ماجراهايي) به آبادان، شركت دو برادر دوقلو در جنگ، قطع شدن دست معلم در جنگ، سوختن يكي از برادران در انفجار كوكتل مولوتف ولي زنده ماندن او و سرانجام آشتي كردن دو برادر با هم، وقايع اين داستان را تشكيل مي دهند.
مؤلف محمدصالح اسدي؛ ويراستار يوسف غلامي.- قم: ابرار، (چاپ اول): 1377.
64 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: آغاز آشنايي؛ شروع جنگ؛ سخنان هدايتگر؛ فراري سرنوشت ساز؛ غربت در وطن؛ درياي غم؛ در محاصره دشمن؛ دزدان ناموس؛ انتقام غيوران؛ صداي آشنا؛ فراق يار؛ كوي دوست؛ طالبان معرفت؛ عروج غريبانه.
كتاب حاضر سرگذشت داستان گونه ي يك نظامي عراقي است كه غيرت اسلامي و شيعه بودنش به او اجازه نمي دهد در صف دشمنان اسلام قرار گيرد. او كه «فائز كاظم الرشيد» نام دارد و نام مستعارش «عبدالجليل» است، از ارتش عراق مي گريزد و خود را به سپاهيان ايراني تسليم مي كند. در اين كتاب، خاطرات
و سرنوشت اين پناهنده ي عراقي به تصوير كشيده شده است. عبدالجليل در عملياتهاي مختلفي شركت داشت و عضو تيپ 33 المهدي بود. اين نظامي عراقي در عمليات والفجر يك در تپه ي 175 به شهادت رسيد. در جريان انتفاضه ي عراق، رژيم عراق بعث، پدر و ساير اعضاي خانواده اين شهيد را از عراق بيرون كرد و آنها هنگام نگارش كتاب در جمهوري اسلامي ايران زندگي مي كرده اند.
قاسمعلي فراست.- تهران: اميركبير، (چاپ اول): 216.1367 ص.: مصور.
اين كتاب در سال 1363 نيز توسط مؤسسه انجام كتاب در 275 صفحه منتشر شده است.
كتاب داستان دلاوراني است كه در فتح خرمشهر جان باختند. ناصر، فرزند بزرگ خانواده، با شروع جنگ، رضايت پدر و مادر را مي گيرد و به جبهه مي رود. يك بار مجروح مي شود و مجبور مي شود كه مدتي در بيمارستان باقي بماند، ولي قبل از فرارسيدن زمان مرخص شدن از بيمارستان، با اصرار از بيمارستان بيرون آمده به جبهه - به سوي خرمشهر - مي شتابد. عمليات فتح خرمشهر آغاز مي شود. سوم خرداد فرامي رسد. مادر ناصر منتظر تلفن ناصر و در حال خواندن قرآن است كه تلفن به صدا درمي آيد. مادر گوشي را برمي دارد. صالح، يكي از همرزمان ناصر، مي گويد: «تا چند دقيقه ي ديگر همه ي ايران، شايد هم همه ي دنيا، خواهند فهميد كه خرمشهر آزاد شده است». مادر در حال خنده، اشك مي ريزد. مي خواهد سخن بگويد، اما شادي امانش نمي دهد. بريده بريده مي گويد: «ديگه حالا اگر ناصر هم شهيد بشود غمي ندارم» و از آن طرف، صالح مي گويد كه: «پس... ناصر هم شهيد شده است».
نوشته ابراهيم حسن بيگي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارگاه قصه و رمان، (چاپ اول): 240.1376 ص.
طراح روي جلد: احمد آقا قلي زاده.
بالاي عنوان: رمان نشانه هاي صبح.
[ صفحه 456]
شمارگان: 3300 نسخه.
رضا، حسين و سعيد، سه خبرنگار، براي ثبت و ضبط اخبار درگيريهاي پاوه، عازم منطقه مي شوند. رضا و حسين با رگبار مسلسل نيروهاي حزب دمكرات، قبل از رسيدن به شهر پاوه، شهيد مي شوند و
سعيد اسير مي شود ولي پس از اطمينان از خبرنگاري او، رهايش مي كنند. او كه به شدت ترسيده است، در بيمارستان پاوه جريان را براي افراد بازگو مي كند و مي خواهد به تهران بازگردد ولي دموكراتها در حمله اي، بيمارستان را تصرف مي كنند و همه، حتي مجروحان را مي كشند و سر مي برند. فرمانده ي نيروهاي مهاجم از سعيد مي خواهد كه خبر پيروزي دمكراتها - و حتي سربريدن پاسداران - را تهيه كند و براي تضعيف روحيه ي پاسداران ببرد. او فيلم مي گيرد و قصد فرار دارد كه با دكتر چمران و تيمسار فلاحي برخورد مي كند. پاوه از چنگ دموكراتها خارج مي شود. سعيد مجروح شده، دوربينش زير آوار مي ماند. ولي او در اين امتحان، خود را به دست مي آورد.
ويراستار ف. باقري.- تهران: كوثر، 54.1377 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
در اين داستان، دشمن به مواضع نيروهاي خودي نفوذ كرده و همه نيروها كشته شده اند. در بين كشته ها، پسركي مجروح - كه بيش از چهارده يا پانزده سال ندارد - در سينه كش خاكريز به پشت افتاده است. دو سرباز دشمن او را سيبل خود قرار داده، مرحله به مرحله، با شرطبندي به سوي او تيراندازي مي كنند. جايزه ي اين مسابقه را هم، چشم مصنوعي پسرك قرار داده اند. عاقبت، ضمن مسابقه، سرباز مو كوتاه در چهره ي پسرك خيره شده، به ياد برادر كوچك خود، (كه همسن پسرك است) مي افتد و از ادامه ي مسابقه طفره مي رود. سرباز مو بلند برنده ي مسابقه مي شود و چشم مصنوعي پسرك را از حدقه بيرون مي آورد، ولي پس از چند لحظه از عمل خود پشيمان شده، چشم مصنوعي را در كاسه چشم او قرار مي دهد و متوجه
مي شود كه پسرك قالب تهي كرده است. او نيز نمي تواند چشم از پسرك بردارد. آفتاب سوزان بر صورت پسرك مي تابد. سرباز كلاهش را روي صورت پسرك مي گذارد و خطاب به او مي گويد: «تو هم بي خيال شو ديگر!».
نويسنده جهانگير خسروشاهي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي هوايي، معاونت فرهنگي، (چاپ اول): 108.1367 ص.: مصور.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين داستان، بر اساس وقايعي نوشته شده است كه در سالهاي 1358 تا 1360 در غرب كشور اتفاق افتاد «حسام»، سرباز پاسداري است كه به خواست خود براي مأموريتي به كردستان اعزام مي شود، مأموريت خود را انجام مي دهد و به تهران بازمي گردد. پس از مدتي به سسنندج مي رود و محمد بروجردي او را براي تهيه ي اسلحه مي فرستد. اين كار نيز انجام مي شود ولي دستور خلع سلاح از حكومت موقت مي رسد. در راه انجام اين مأموريت، حسام اسير ضدانقلاب مي شود. او خود را با نام «حاج حسن» معرفي مي كند. او را با ديگر اسيران، زنداني مي كنند. داستان با شرح ساختن زندان جديد، شروع جنگ و تلاش براي آزاد كردن وي ادامه مي يابد و در پايان، حسام با شش نفر از افراد آنها مبادله و آزاد مي شود.
[ صفحه 457]
علي مؤذني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 198.1375 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: No Water, No Land
بالاي عنوان: رمان.
در رمان «نه آبي، نه خاكي» رزمنده اي به نام سعيد مرادي، با نوشتن خاطرات خود، درواقع به آرزويش كه نويسندگي است، پاسخ مي دهد. در ابتدا، اين كار را از عهده ي خود خارج مي داند. اما با تشويق يكي از دوستان، نوشتن خاطرات خود را از اعزام به جبهه - يعني 25 دي ماه 1363 - شروع مي كند. در اين روز سعيد و همرزمانش به طرف مسجد جمكران و از آنجا به سوي
اهواز و سپس به سوي مقصد اصلي، يعني «آبادان، انرژي اتمي، مقر لشكر هفده علي بن ابي طالب در حاشيه ي رود كارون»، هدايت مي شوند. سعيد طي اين مدت خاطرات خود را يادداشت مي كند. در روز عمليات، در زير بارش خمپاره ها، سعيد، با اصابت تير دشمن به قلبش و با برآوردن فرياد الله اكبر شهيد مي شود. دفترچه ي خاطرات سعيد را رزمنده اي به نام اكبر شاهدي پيدا كرده، آن را (به درخواست خود سعيد، كه در نوشته هايش به آن اشاره كرده بود) براي يكي از دوستان سعيد - يعني ابراهيم رحماني - مي فرستد تا توسط او، خانواده اش از خاطرات، وصيتنامه و حتي شهادت او مطلع شوند.
قاسمعلي فراست؛ به اهتمام شوراي ادبيات مقاومت.- تهران: نشر صرير، (چاپ اول): 1378.
206 ص.- (ادبيات دفاع مقدس، رمان؛ 10).
شمارگان: 5000 نسخه.
داستان درباره دختري به نام نياز است كه پدرش زنداني است ولي خانواده براي ناراحت نشدن نياز، (به دروغ) به او مي گويند كه پدرش بدون خداحافظي با كاميون حمل هداياي مردمي به جبهه رفته است. نياز در مدرسه به دوستان، معلم و مدير مي گويد كه پدرش در جبهه است. حتي با همشاگرديهايي دوست مي شود كه پدرهايشان در جبهه است، ولي از دريافت نكردن نامه اي از پدر يا نداشتن عكسي از او در جبهه بسيار دلگير است. مدير و معلمان مدرسه به ديدار مادر نياز مي روند و حالات ليلا، مادر نياز، را به تواضع و خلوص نيت او نسبت مي دهند. پدر نياز پس از ماجراهايي كه در ملاقات با ليلا در زندان برايش روي مي دهد و شنيدن آرزوي نياز براي داشتن پدري رزمنده و بر اثر رخدادهاي
زندان، متحول مي شود و پس از آزادي از زندان، قبل از رفتن به خانه، راهي جبهه مي شود تا منطقه را ببيند و نياز نيز به وجودش افتخار كند.
[نويسنده]: مهرداد غفارزاده؛ ويراستار: فريدون عموزاده خليلي؛ عكس يوسف زينال زاده؛ اجراي طرح: حسن نيلچيان.- تهران: قدياني، (چاپ اول): 1375.
368 ص.: مصور.- (رمان؛ 5).
حسام جانبازي است كه در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل فعاليت زيادي داشته و مدتها در اسارت به سر برده است. او در جنگ پاي چپ خود را از دست داده و با پاي مصنوعي زندگي مي كند. او اكنون دانشجوي رشته ي عكاسي است. متأهل است و منتظر به دنيا آمدن فرزند خويش. وي به عنوان عكاس و خبرنگار مسابقات پاراالمپيك بارسلون در سال 1992 ميلادي، به نام اسپانيا اعزام مي شود و عكسهايي از مسابقات تيم واليبال ايران با ديگر تيم ها تهيه مي كند و گزارشهايي نيز از اين مسابقات به ايران مي فرستد. بالاخره نوبت مسابقه ي تيم ايران با تيم آمريكا مي رسد و تيم ايران برنده مي شود. حسام گزارش اين مسابقه را با خوشحالي تمام به ايران مي فرستد. او پس از هفده روز همراه تيم به ايران بازمي گردد و به عنوان پايان نامه ي دانشجويي خود، 25 حلقه فيلم خاطره انگيز از مسابقات همراه مي آورد.
[ صفحه 458]
علي اصغر شيرزادي؛ به اهتمام شوراي ادبيات مقاومت.- تهران: نشر صرير، (چاپ اول): 1377.
100 ص.- (ادبيات دفاع مقدس، رمان؛ 9).
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب در سال 1381 توسط نشر افق با فروست ادبيات امروز نيز به چاپ رسيده است.
داستان، با شرح صحنه ي بمباران مجتمع آپارتماني فرهنگيان و شهادت همه ي اعضاي يك خانواده آغاز مي شود. در ادامه ي محاصره ي عده اي از سربازان و افسران ارتش ايران در منطقه ي هور و جاده ي اهواز - خرمشهر شرح داده مي شود. سپس
وقايعي پيگيري مي شوند كه هنگام بازديد عده اي كه كاميوني از هدايا براي رزمندگان آورده اند. رخ مي دهد، سرهنگ يارزاولي، مسؤول يگان محاصره شده، با عملي شهادت طلبانه كاميون مهماتي را كه در تيررس دشمن بود، نجات مي دهد. ستواني كه در تدارك ازدواج با همسر آينده ي خويش است، به شهادت مي رسد. راوي در بازگويي داستان، به صفات و روحيات ممتاز سربازان و نظاميان ايراني، علي الخصوص سرهنگ يارزاولي مي پردازد. سرهنگ در پايان داستان به شهادت مي رسد.
نويسنده محمدرضا كاتب.- تهران: مؤسسه كتاب همراه، (چاپ اول): 1375.
66 ص.: مصور.- (ادبيات مقاومت: 3، شماره كتاب، 57).
شمارگان: 30000 نسخه.
سرگرد عراقي كه مسؤول بازپرسي از اسراي جنگي است، هنگام بازجويي، خود را بسيار خونسرد و متين نشان مي دهد، اما در برابر اسراي ايراني و به خصوص نوجوان پانزده ساله اي كه در منطقه ي بمو به اسارت گرفته شده، عصباني مي شود و او را مورد ضرب و شتم قرار مي دهد. سپس پيرمرد شصت ساله اي را جهت بازجويي نزد وي مي آورند و در حالي كه پيرمرد به ليوان آب و يخ درون آن زل زده است، سرگرد علتش را از او مي پرسد. پيرمرد با خونسردي خبر از اعدام خود پس از آب شدن يخ درون ليوان مي دهد و با وجود برخورد خوب سرگرد با وي، در نهايت، سرگرد از استقامت و پايداريش عصباني شده، حكم اعدام او را - با وجود ثبت - نام او به عنوان اسير در فهرست صليب سرخ - صادر مي كند و پيرمرد را مي برند تا اعدام كنند.
نوشته مصطفي زماني نيا.- [بي جا]: مصطفي زماني نيا، (چاپ اول): 1369.
179 ص.
نقاشي روي جلد: بهمن فرمان.
خوش نويس: اخوين.
كتاب با شعري از «فدريكو گارسيالوركا» آغاز مي شود. رزمندگان ايراني در عملياتي خاكي - آبي شركت دارند و با پيشروي در مواضع دشمن، طي حوادثي، يك خلبان آلماني را كه در ارتش عراق خدمت مي كند، به اسارت درمي آورند. رضا و عباس، دو رزمنده اي كه از نظر اعتقادي با هم مخالفند، با خلبان آلماني روي ناوي هستند كه ارتباطي با جايي ندارد و سوخت آن هم تمام شده
است. رضا تحت تأثير فرهنگ غربي است. او با خلبان آلماني دوست مي شود و او را آزاد مي گذارد تا با دستگاه بيسيم با نيروهاي عراقي تماس بگيرد. عباس كه متوجه موضوع مي شود، دستگاه فرستنده را از بين مي برد. بين عباس و رضا يك بحث عقيدتي درمي گيرد كه در نهايت به نفع خلبان آلماني تمام مي شود. پس از ماجراهايي رزمندگان اسلام مي رسند. رضا كه متوجه اشتباه خود شده است، از عباس عذر مي خواهد و خلبان را به پشت جبهه منتقل مي كنند.
[ صفحه 459]
نوشته محمد خسروي راد، حميدرضا فردوسي؛ زير نظر گروه قصه واحد ادبيات.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 56.1373 ص.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Water and Fire: A Collection of Stories.
مندرجات: آب و آتش؛ مودت؛ بيچاره پژواك؛ لكه؛ حسين دوغي / محمد خسروي راد؛ جائي مرزي نيست، ژنرال؛ آمده بودم پانزده روز استراحت كنم؛ تاكستان؛ وقتي او مي گريد من مي خندم؛ نامه اي كه هرگز پست نشده است؛ مي گويند مغزم را اين آفتاب لعنتي خراب كرده است / حميدرضا فردوسي.
اين كتاب، مجموعه ي يازده داستان از دو نويسنده است، كه از بين آنها، داستانهاي زير در ارتباط با جنگ تحميلي است. «آب و آتش» در ارتباط با نظاميان ارتش بعث عراق است و اختلاف رفتار دو سرهنگ را هنگام حمله و پاكسازي شهر نشان مي دهد. «جايي مرزي نيست، ژنرال» نشان دهنده ي دستورات بيهوده و پوچي است كه ژنرال صادر مي كند و در نهايت در صحرايي كه مرزي ندارد، تشنه و سر در گم باقي مي ماند. «آمده بودم پانزده روز استراحت كنم» داستان سربازي
است كه به مرخصي مي رود، ولي در ايستگاه راه آهن هنگام هجوم مردم جهت سوار شدن به قطار، بچه اي زير پايش له مي شود و او سر از آسايشگاه رواني درمي آورد و «وقتي او مي گريد، من مي خندم» داستان كشتار جمعي مردم دهكده اي به دست دشمن است.
به اهتمام دفتر هنر و ادبيات ايثار (بنياد جانبازان)؛ ويراستار اصغر استاد حسن معمار.- تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي و اجتماعي و هنري، دفتر هنر و ادبيات ايثار، (چاپ اول): 149.1378 ص.- (مجموعه داستان؛ 10).
طراح روي جلد: مسعود شجاعي طباطبايي.
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: فرمانده من / صمد آقاميري (جانباز)؛ دو دست كوچك / اصغر استاد حسن معمار (جانباز)؛ مشاور / شاداب بحريني؛ حريم تشنگي / طيبه پناهي؛ آب و عطش / راضيه تجار؛ با درد تا...! / محمد جهانبخش دلفاني؛ جانباز / جمال حيدري؛ حكومت نظامي / شمس خسروي؛ پشت خاكريزي ديگر / علي رضا سربخش (جانباز)؛ قهرمان واقعي / امين الله شاكري؛ ميزبان / عزيزالله شريفي؛ دشت هاي سرسبز / محسن كياني (جانباز)؛ سفرهاي بي بي / محمود لبيشه (جانباز)؛ از اينجا تا طلائيه/ مژگان مشتاق؛ خبرنگار / صفيه ملانوري مصلحت / حميد ملاطايفه (جانباز)؛ معلم بينش/ شفيقه ميرزايي؛ دعوت / محمد ميركياني.
محور موضوعي داستانهاي كتاب، جانبازان است. موضوع داستانها عبارت است از: «جانبازي كه مي پنداشتند شهيد شده، ولي اكنون قهرمان مسابقات معلولان جهان است؛ جانباز شيميايي كه موضوع پايان نامه ي دختري قرار مي گيرد و سپس همسر وي مي شود؛ جانبازي كه به كمك همسر و فرزندانش خويش عزاداري مي كند؛ همياري افراد خانه در انجام امور شخصي جانبازان در منزل؛ پزشكي كه دو پا
ندارد و جانباز است؛ قصه جانبازي كه فكر مي كند اگر روزي همسرش مورد آزار ديگران قرار بگيرد، چگونه از ناموسش دفاع كند؛ تقدير از پسر جانباز در مدرسه و...».
[ صفحه 460]
رحمت الله اميدوار.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، واحد ادبيات، گروه قصه، 52.1375 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Green Tranquility, A Collection of stories
مندرجات: آرامش سبز؛ بدر سوم؛ سيه چشم؛ نگاه اول؛ نگاه دوم؛ پياز عكه
در اين مجموعه داستان هاي «بدر سوم» و «سيه چشم» مربوط به جنگ است. در داستان «بدر سوم»، زني در رؤياي خود با همسرش (كه به جبهه رفته و مي گويند شهيد شده است) - راز دل مي گويد. او يقين دارد كه همسرش اسير است و در اردوگاههاي عراق مجروح و دردمند افتاده است، مرتضي، (همسر وي) قبل از رفتن به جبهه، در شبي كه ماه كامل بود به او گفته بود: «هر وقت كه من نبودم، در بدر كامل، به ماه نگاه كن و من هم هر جا كه باشم به ماه مي نگرم و گفته هاي تو را مي شنوم». او به بدر ماه خيره شده و از خود و كودكش با مرتضي سخن مي گويد. در پايان داستان مي بينيم كه مرتضي در زندان مجروح است و بينايي خود را از دست داده و در همان حال مي داند كه ماه، بدر كامل است و با همسرش راز دل مي گويد. در داستان «سيه چشم»، شهادت يكي از رزمندگان به گونه اي شاعرانه به تصوير كشيده است. رزمنده در نيزارهاي هور به شهادت مي رسد. هوا با غرش تيربارها شكافته مي شود؛ خون بر آسمان شتك مي زند و پيراهني
بر بلنداي نيزارها چون پرچم جاودانه ي عشق در اهتزاز است و او با سيه چشمي كه بارها او را به خود خوانده، رفته است.
محسن سليماني.- [ويرايش 2].- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ ششم): 93.1376 ص.- (ادبيات داستاني؛ 9).
طراح روي جلد: حسين خسروجردي.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
شمارگان: 2200 نسخه.
مندرجات: صبح روز كار؛ آقا معلم؛ صداي مزاحم؛ سال نو؛ آشناي پنهان؛ حرف اول و آخر؛ شبي ديگر.
داستان شبي ديگر در چاپ دوم به كتاب افزوده شده است.
كتاب، شامل هفت داستان كوتاه است كه از بين آنها، يك داستان در ارتباط با دفاع مقدس است. «صبح روز كار»، داستان كارگر زحمت كشي است كه در دوران جنگ ايران و عراق، به دليل با وجود سرماي زمستان، از همكار خويش يك دست لباس سربازي و اوركتي را كه او به آنها نياز نداشته، خريداري مي كند و سحرگاه، طبق روال روزانه ي خود، جهت رسيدن به سرويس كارخانه در مكان مربوط انتظار مي كشد كه به ناگاه اعضاي گروه منافقين به تصور پاسدار بودنش، او را ربوده، پس از شكنجه و كتك فراوان، در بيابان به وسيله ي بنزين آتش زده، به شهادت مي رسانند.
نوشته رحيم مخدومي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 63.1376 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: داستان؛ 19).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Departed
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: آنان كه رفتند؛ آنان كه ماندند؛ يزيدي ها.
فرمانده براي جلوگيري از پس گرفته شدن جزيره توسط عراقي ها، براي يك عمليات ايثارگرانه و هجومي در برابر تانكهاي دشمن، از بين رزمندگان داوطلب مي خواهد تا نگذارند حتي يك تانك هم از پل عبور كند. نيمي از
[ صفحه 461]
افراد گردان داوطلب مي شوند. فرمانده پنج نفر اول را انتخاب مي كند. در جريان مبارزه، با تلاش همه ي افراد، و به قيمت شهادت عده اي، تانكها از بين مي روند. اينان رفتند تا دين و شرف و ناموسشان توسط دشمن لگدكوب نشود. آنهايي كه مانده اند، در برابر افراد لاابالي - كه مي خواهند حركات ناپسند خود جامعه را به فساد بكشند - ايستادگي مي كنند و حاضرند حتي جان خود را نيز در اين راه فدا كنند. يزيدي ها هم مانده اند ولي از اوضاع به نفع خود استفاده مي كنند.
محمدمهدي رسولي.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات؛ محراب قلم، (چاپ پنجم): 46.1375 ص.
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: قبل از باران؛ آنچه قاصد گفت...؛ اتصال؛ در حضور تو.
در داستان «قبل از باران»، اسد (برادر صمد) شهيد شده است و او براي دادن اين خبر به برادر ديگرش (احد) با خود كلنجار مي رود. اين حالت تا شب ادامه مي يابد. از سوي ديگر، احد هم مي خواهد همين خبر را به صمد بدهد. در «آنچه قاصد گفت»، امير بايد خبر شهادت اصغر را به خانواده اش بدهد. كار سختي است؛ پس از ترديد زياد، به منزل آنها مي رود و زماني مي رسد كه آنها از تشييع جنازه ي فرزند ديگرشان (اكبر) بازگشته اند و مادر پير اصغر، امير را با اصغر اشتباه مي گيرد. در داستان «اتصال»، قاسم و مرتضي در شب حمله، مأمور اتصال سيم مخابراتي مي شوند. قاسم سيم چين را گم كرده است و براي آوردن به عقب برمي گردد. در بازگشت مي بيند كه مرتضي سيمها را به كمك دندان وصل كرده و خود نيز شهيد شده است. در داستان «در
حضور تو»، نويسنده، خاطراتش را به ياد مي آورد كه همراه غدير و حسين و چند نفر ديگر براي انهدام پلي مي روند؛ مأموريت انجام مي شود ولي حسين به شهادت مي رسد.
م. ح: عباسپور تميجاني.- تهران: چوگان، (چاپ اول): 136.1378 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب در همين سال توسط انتشارات محيا نيز منتشر شده است.
مندرجات: شكست ناپذير؛ زندگي همين است؛ دعوت به زندگي؛ موقعي كه آن دو تپه را گرفتيم؛ آن روزها، آن سال ها؛ جاده زندگي؛ نامه پدري به دخترش.
كتاب، شامل هفت داستان كوتاه است كه سه داستان آن در ارتباط با دفاع مقدس است. «دعوت به زندگي»، قصه جواني است كه خدمت سربازي را در جبهه به اتمام رسانده و پس از درگذشت پدر، در راه بازگشت به خانه است. او به اشتباه وارد كوپه ي راننده ي كمكي قطار مي شود و راننده با صحبتهايي، وي را به زندگي تشويق مي كند و او را از نااميدي بيرون مي آورد. در «موقعي كه آن دو تپه را گرفتيم»، رزمندگاني پس از فتح يك تپه در محاصره ي دشمن قرار مي گيرند و با ترفند و ابتكار رزمنده ي راوي قصه، پس از تسليم كردن خويش، با سلاحهايي كه قبلا مخفي كرده اند، دشمن را غافلگير نموده، با عده اي اسير عراقي به سوي نيروهاي خودي برمي گردند، «آن روزها، آن سالها»، داستاني است كه به شهيدان جنگ تحميلي تقديم شده است. در اين داستان حالات و اعمال يكي از همكاران راوي (به نام جواد) در محل كار و هنگام نماز، باعث شگفتي و غبطه خوردن او مي شود. در پايان، جواد دوباره به جبهه مي رود و در يادداشتي كه مي گذارد،
از همكارش حلاليت مي طلبد.
[ صفحه 462]
داريوش عابدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1366.
140 ص.- (ادبيات داستاني؛ 20).
طراح روي جلد: احمد قلي زاده.
مندرجات: آن سوي مه؛ بمباران؛ بابابزرگ خوب من؛ خط؛ جاش؛ ورقه استخدامي؛ موش؛ اسير.
در اين مجموعه، هشت داستان به چاپ رسيده كه سه داستان اول آن مربوط به دفاع مقدس و داستان آخر نيز در ارتباط با ضدانقلاب است. «آن سوي مه» داستان رزمنده اي است كه در جبهه، در اثر انفجار زخمي شده و حافظه ي خود را از دست داده است. خانواده، او را شهيد مي پندارند. او پس از بهبود، نزد عمويش مي رود تا با هم نزد خانواده اش بروند؛ ولي در زيارت از بهشت شهدا مي فهمد كه مادر، خواهر، همسر و فرزندش، همه، در اثر بمباران شهيد شده اند. «بمباران»، داستان خانواده اي است كه از ترس بمباران از شهر مي گريزند ولي در جاده با كاميوني تصادف مي كنند و فقط دختر كوچكي كه راوي داستان است، زنده مي ماند. «بابابزرگ خوب من» داستاني است كه به نقل از يك دختر كوچك در مورد پدر، عمو، پدربزرگ و مادرش بيان شده است. عموي او در جبهه شهيد شده است. پدر كه معتاد است، زندگي را بر باد مي دهد و مادر را هم معتاد مي كند و بالاخره نيز در اثر اعتياد مي ميرد. «اسير»، داستان پدري است كه پسرش را ضدانقلاب اسير كرده است. پدر براي آزادي پسر پول زيادي مي دهد ولي با جسد فرزند روبه رو مي شود.
نسرين ارتجائي.- اصفهان: لشكر 14 امام حسين، 1376.
127 ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 52).
طراح روي جلد:
مصطفي شعرباف.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: غم غربت؛ بهار خزان زده؛ آواز شكيبائي؛ شكايت جدايي؛ تو چرا مي جنگي؟؛ وقتي كه تو آمدي؛ ترانه جدايي.
«غم غربت» داستان رزمنده ي شهيد «حسين كهتري» است كه در جبهه، شيميايي شد و به لقاءالله پيوست. «بهار خزانزده» داستان جانبازي است كه قدرت شنوايي و صحبت كردن خود را در اثر اصابت تركش از دست داده است. «آواز شكيبايي»، ماجراي زندگي دو دوست - حسين و حميد - است. حسين مجروح و حميد شهيد مي شود و پيكر پاك او پس از دوازد سال به وطن بازگردانده مي شود. «شكايت جدايي»، داستان همسر يك جانباز (به اسم مريم) است كه به سبب زياد رفتن همسرش به جبهه، از زندگي با او گلايه دارد. «تو چرا مي جنگي؟»، ماجراي رزمنده اي است كه همراه افسر عراقي، خود را به نيروهاي خودي مي رساند. «وقتي كه تو آمدي» شامل مجموعه اي از يادداشتهاي روزانه ي دختري به نام بهاره است كه همراه با مكاتبات او و برادرش خليل (كه در جبهه حضور دارد) اوضاع جبهه را شرح مي دهد. «ترانه ي تنهايي»، مكاتبات دو دوست قديمي است كه اكنون، يكي از آنها در جبهه است و ديگري به سبب خطاها و اعتياد خود، گرفتار در زندان شده است.
غلامعلي رنجبر گل محمدي.- تهران: مؤسسه نشر فرهنگي و تحقيقاتي پيام نينوا، (چاپ دوم): 79.1373 ص.- (حماسه مقاومت؛ 1).
بالاي عنوان: ادبيات جوانان.
مندرجات: مقدمه؛ ابراهيم در گلستان؛ آنكه سرهنگ را كشت؛ حماسه ي مقاومت؛ در آن سوي نگاه؛ بزرگترين پيروزي؛ شكارچي زخمي؛ شير در بيشه؛ ستاره اي بر خاك.
[ صفحه 463]
داستان اول، «ابراهيم در
گلستان»، از قرارگاه تيپ كربلا، گردان امام رضا (ع) و عمليات فتح المبين آغاز مي شود. در اين عمليات، به علت نزديك شدن دشمن، ارتباط بيسيم چي با فرمانده قطع مي شود. در آخرين لحظات، فرمانده به بيسيم چي توصيه مي كند تا نارنجكهاي موجود خود را در نزديكترين فاصله با دشمن منفجر كند. بيسيم چي اطاعت مي كند و خود نيز به شهادت مي رسد. در «آن كه سرهنگ را كشت»، سرهنگ جابر از فرماندهان ارشد عراقي در پي فتح چند خاكريز در اردوگاهي مشغول سخنراني است كه صداي شليك گلوله هايي به گوش مي رسد و سرهنگ و محافظش بر زمين مي افتند. در پي اين حادثه و كشته شدن مرموز پنجاه نفر ديگر، پس از تحقيقات معلوم مي شود كه پيرمردي از خارج از اردوگاه، از پشت يك تانك سوخته، با يك سيمونوف تيراندازي مي كرده است. پيرمرد به شهادت مي رسد و سرش را از پيكر جدا مي سازند. داستانهاي ديگر اين مجموعه نيز در ارتباط با جنگ تحميلي هستند.
به كوشش محمدباقر نجف زاده بارفروش «م. روجا».- تهران: كانون فرهنگي - هنري ايثارگران، 72.1376 ص.
طرح روي جلد: علي وزيريان.
پشت جلد به انگليسي: Fiction in Leaders Literature
كتابنامه.
كتاب حاضر با ارائه ي داستانهايي از رهبر معظم انقلاب به بررسي كلي و اجمالي آنها در ابتداي كتاب پرداخته است. از ميان داستانها، سه داستان، يعني داستانهاي «سرهنگ شيفته رزم»؛ «سفارش مادر شهيد» و «عالم رزمنده» ارتباط نزديكي با دفاع مقدس دارند. داستان «سرهنگ شيفته ي رزم»، به جبهه رفتن رهبر معظم انقلاب همراه با شهيد چمران و اهميت وجود يك روحاني در جبهه اشاره مي كند. داستان «سفارش مادر شهيد» روايتي از مادر يك
شهيد است كه به رهبر معظم انقلاب پيغامي مي دهد تا به امام (ره) برسانند؛ به اين مضمون: من حاضرم بچه هاي ديگرم نيز در راه شما شهيد شوند. امام با شنيدن اين پيغام منقلب مي شوند و گريه مي كنند. داستان «عالم رزمنده»: حكايت پيرمرد هشتاد ساله اي است كه با پشت خميده به جبهه مي رود.
تهران: بنياد جانبازان، معاونت فرهنگي، اجتماعي و هنري، دفتر هنر و ادبيات ايثار، 226.1376 ص.
طراح روي جلد: محمدحسين صلواتيان.
«از ماووت تا آلپ» مجموعه داستانهايي است كه از ميان داستانهاي ارسالي براي مسابقه سراسري داستان كوتاه نويسي درباره جانبازان - كه به همت دفتر هنر و ادبيات ايثار برگزار شد - انتخاب شده است. اين مجموعه شامل بيست و دو داستان كوتاه در رابطه با جانبازان است. اين داستانها در رابطه با چگونگي جانباز شدن رزمندگان و مسائل و مشكلات افراد، بعد از جانباز شدن، روحيه ي جانبازان در برخورد با مسائل روزمره ي زندگي و چگونگي تلاش آنها براي رفع مشكلات هستند. در چند داستان (مانند پرواز) نيز نحوه ي شهادت يك جانباز بيان شده است. در تمام داستانها روحيه ي تلاش، ايثار، استقامت و صبر جانبازان عزيز به تصوير كشيده شده است. در قسمت آخر كتاب - تحت عنوان جرعه اي از كوثر - نشست نويسندگان و هنرمندان با جانباز هفتاد درصد، اميرمسعود تهراني، و سخنان و خاطرات مطرح شده در اين نشست آورده شده است. در اين قسمت، جانباز فوق به سؤوالات هنرمندان پاسخ داده و از نحوه ي حضور در جبهه، چگونگي زخمي شدن و خاطرات بعد از آن و مسائل جانبازان سخن گفته است.
[ صفحه 464]
نوشته فيروز زنوزي جلالي.- تهران: كيهان، (چاپ اول): 256.1376 ص.
عنوان روي جلد: مجموعه داستان اسكاد روي ماز 543
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: اسكاد روي ماز 543؛ كابين ها؛ خاك و خاكستر؛ تمشك وحشي؛ تلواسه؛ با باد، با طوفان؛ ارتفاع.
از بين داستان هاي كتاب 4 داستان در ارتباط با جنگ
تحميلي است. «اسكاد روي ماز 543»: در اين داستان به وقايعي در دو مكان مختلف، اما در يك مقطع زماني، اشاره مي شود. در سايت موشكي عراق، افسران آماده ي شليك موشك به تهران هستند و در همان زمان، در تهران، مردم سرگرم زندگي عادي اند: مادري براي دخترش كفش مي خرد؛ جواني در پي دارو براي پدر بيمارش مي گردد و... وضعيت قرمز مي شود. مردم به پناهنگاه مي روند. موشك عراقي به پناهگاه اصابت مي كند و تعدادي كشته و زخمي مي شوند.
«تمشك وحشي»: چند نفر از جوانان يك محله به اتفاق هم عازم جبهه مي شوند و در يكي از جبهه هاي جنگ حق عليه باطل چند نفر از آن ها شهيد يك نفر زخمي و اسير دشمن مي شود كه...
«با باد، با طوفان»: پسر يك خانواده ي خرمشهري در هنگام محاصره اين شهر به دست دشمنان عراقي مفقود مي شود. آن ها مي پندارند كه به شهادت رسيده است. اما يك روز بعد از پايان جنگ، او بين آزادگان به خرمشهر برمي گردد.
«ارتفاع»: رزمنده اي كه مدتها در جبهه بوده، به اسارت دشمن درمي آيد و در لحظه ي بازجويي، چند رزمنده او را از اسارت نجات مي دهند.
ضياءالدين شفيعي؛ ويراستار: ناهيد شهپرراد.- تهران: نشر مزامير، 1375.
64 ص.- (ادبيات مقاومت؛ 1).
طرح روي جلد و تصويرسازي: محمدرضا آستانه.
پشت جلد به انگليسي :Story: Granadier
مندرجات: انار؛ خواب؛ جامانده؛ سالگرد؛ دوربين؛ گذر عليخان.
«انار» حكايت دو بسيجي است كه براي فتح دكلهاي تلويزيوني سليمانيه در ميدان ميني پوشيده از برف به شهادت مي رسند و تكه هاي بدن خون آلودشان مانند دانه هاي انار بر روي برفهاي كوهستان پاشيده مي شود. «خواب» داستان علي،
بسيجي تخريبچي است؛ او در عمليات شركت مي كند و با وجود اين كه زانويش گلوله خورده است، به كار خود ادامه مي دهد و پس از پاكسازي كامل معبر از مين ها، او را در حالي كه نماز صبح مي خواند، با برانكارد از خط خارج مي كنند. «جامانده» داستان علي رضا، بسيجي تخريبچي است كه همه فكر مي كنند شهيد شده است. او در مراسم عزاداري خودش شركت مي كند و سپس به جبهه برمي گردد. پس از قطع انگشتانش قصد دارد براي عيد نوروز نزد خانواده ي خود برود. ولي از اتوبوس جا مي ماند. «سالگرد» حكايت فرارسيدن سالگرد شهادت مفقودالاثري است كه همزمان پيكر پاكش پيدا مي شود و براي تشييع آورده مي شود. «دوربين» داستان آخرين عكسي است كه دوستي قبل از جانباز شدن مي اندازد و....
به كوشش فيروز زنوزي جلالي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارشناسي گروه قصه، 579.1377 ص.: مصور، عكس.
پشت جلد به انگليسي: The Forerunners, A Collection of stories
[ صفحه 465]
كتاب «اولي ها» در واقع، معرفي تعدادي از نويسندگان به همراه ارائه ي يك اثر از آنها در زمينه ي دفاع مقدس است در انتخاب نويسندگان، ملاكهاي زير در نظر گرفته شده است: نويسندگاني كه از ابتداي كار نويسندگي به حوزه ي هنري روي آورده اند و نويسندگاني كه پيش از آشنايي با حوزه ي هنري، داستانهاي پراكنده اي به چاپ رسانده بودند ولي هنوز داراي كتاب مستقل نبودند.
كتاب، بدون در نظر گرفتن ارجحيت نويسنده اي بر نويسنده ي ديگر و فقط به ترتيب حروف الفبا تنظيم شده است. تعدادي از آثار و نويسندگاني كه نامشان در اين كتاب آمده است، عبارتند از: «باران كه مي باريد» حسن
احمدي، «حبيب» سميرا اصلان پور، «شمايل گردان» محمدرضا اصلاني، «دلشوره» محمدرضا بايرامي، «پروانه» محمد بكايي، «از باران» سيد محمد سادات اخوي. قابل ذكر است كه در ابتداي هر داستان، تصويري از نويسنده و زندگينامه ي مختصري او آورده شده است.
نوشته جواد جزيني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارشناسي گروه قصه، (چاپ اول): 103.1376 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: A Tribe Without Horseman, A collection of stories
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: آب؛ باد؛ آتش؛ روز دهم؛ ناگهان يك روز؛ آن سوي ديوار؛ ايل بي سوار؛ زندگي سگي؛ اسماعيل؛ چشم آبي؛ آي سودا.
«آب، باد، آتش» ماجراي اسارت رزمنده اي از لشكر حضرت رسول (ص) است كه پس از زخمي شدن اسير نيروهاي عراقي مي شود و به خاطر تف كردن به صورت فرمانده ي بعثي، توسط وي به شهادت مي رسد. «روز دهم» ماجراي رزمندگان گرداني است كه به محاصره ي دشمن افتاده اند و شرح شهادت قاسم، عباس، حبيب و فرمانده ي گردان (سيد)، كه يكي از پس از ديگري به شهادت مي رسند. داستان «اسماعيل، اسماعيل» حكايت چهار رزمنده است كه مأموريت دارند دشمن را سرگرم كنند. در اين ميان، گلوله اي به سر حيدر اصابت مي كند و باعث مي شود كه مرتضي، محمد و اسماعيل با نيروي بيشتري بجنگند. داستانهاي ديگر در ارتباط با دفاع مقدس نيستند.
گردآورنده مطالب: سيد نظام مولا هويزه.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، 1373.
67 ص.- (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس: برگزيده ها؛ 2).
مندرجات: شهري در آسمان / محمدرضا موالي زاده؛ عبور از سد آتش / يوسف سمندريان؛ كجا آرميده اي / داود اميريان؛ بي قرار / سيد نظام مولا هويزه: من و او و فرمانده / گل علي بابايي؛ جاده سبز / محمد غلامعلي ملكشاهي؛ سيم هاي خاردار / علي شيرازي؛ يادداشت هاي تنهايي / سيد نظام مولا هويزه؛ با آينه تا صبح / علي
ايزدي.
اين كتاب شامل ده داستان و خاطره ي كوتاه است. «شهري در آسمان» بيانگر احساسات نويسنده هنگام ورود به مسجد جامع خرمشهر است. «عبور از سد آتش»، نحوه ي سقوط هواپيماي سرهنگ خلبان يوسف سمندريان، اسارت و آزادشدن او را شرح مي دهد. «كجا آرميده اي» سخنان نويسنده با دوست شهيدش و خاطره ي كوتاهي در مورد اوست. «بيقرار» از آزاده اي جانباز سخن مي گويد و ستمهايي كه توسط مزدوران عراقي بر او رفته است. «نشانه هاي كوثر» در رابطه با شخصيت و نحوه ي شهادت راوي است. «من و او و فرمانده» داستان فرمانده و بيباكي اوست و رزمنده اي كه خود را سپر بلا كرد تا زندگي فرمانده را نجات دهد. «جاده ي سبز» داستان جاده ي خندق است در عمليات
[ صفحه 466]
بدر و رشادت يكي از نيروهاي تخريبچي، «سيمهاي خاردار» شرح فداكاري رزمنده اي است كه خود را روي سيمهاي خاردار مي افكند تا همرزمانش عبور كنند. «يادداشتهاي تنهايي» بيانگر احساسات و عقايد نويسنده در مورد جبهه و جنگ و پاسداري است و آخرين داستان به نام «با آينه تا صبح» داستان مجروحي است كه عشق به شهادت تمام وجودش را شعله ور ساخته است و در لحظات انتقال به پشت جبهه به آرزويش مي رسد.
به اهتمام دفتر هنر و ادبيات ايثار (بنياد جانبازان)؛ ويراسته ي نورا حق پرست، اصغر استاد حسن معمار.- تهران: دفتر هنر و ادبيات ايثار، معاونت فرهنگي اجتماعي و هنري بنياد جانبازان، 167.1377 ص. (دفتر هنر و ادبيات ايثار).
شمارگان: 5500 نسخه.
كتاب، حاصل مسابقه ي دوم داستان كوتاه نويسي در مورد جانبازان مي باشد كه در سال 1375 برگزار گرديد. هدف از برگزاري مسابقه ها و
چاپ اين مجموعه ها گسترش و تعميق هر چه بيشتر ارزشها و فرهنگ جانبازي در سطح جامعه است. كتاب، مجموعه ي نوزده داستان است. در داستان «با چشمهاي شيشه اي» مردي به يك جانباز به ناحق سيلي مي زند و ديدن چشم شيشه اي وي كه به زمين مي افتد، عكس العمل جانباز و شنيدن داستان وي، او را به شدت متحول مي كند و... در داستان «اميد» از مهدي تكفلي، قهرمان داستان فوتباليست ماهري است كه در جبهه پاي چپش را از دست مي دهد. روزي در زمين فوتبال پيرمردي را مي بيند. پيرمرد به او نشان مي دهد كه پاي او هم مصنوعي است. قهرمان داستان نيروي تازه اي مي گيرد و با پاي چپ شوت مي كند و توپ وارد دروازه مي شود. موضوع اصلي ساير داستانها نيز مسائل مربوط به جانبازان است.
مريم جمشيدي.- تهران: سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي،انتشارات مدرسه، (چاپ دوم): 80.1379 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: باد و باران؛ باغي در همين نزديكي ها؛ زيتون؛ مرثيه آب؛ نرم مثل فرود كبوتر؛ معصومه منتظر است؛ پايان يك بازي؛ بوسه و دشنام.
پنج داستان از اين مجموعه با دفاع مقدس ارتباط دارند. در «باغي در همين نزديكيها» پسر شهيد شده، و مادر با يادآوري پسر در باغ خانه، غصه مي خورد. پدر باغ را مي فروشد و در آغاز زندگي در خانه ي جديد، آنها به ابديت مي پيوندند. در «زيتون» يك دانشجوي خرمشهري، اسير، مجروح و تب دار ولي به ياد همسر شهيدش است و بعثي ها او را تمسخر و شكنجه مي كنند. در «معصومه منتظر است»، معصومه زيباروي، به اصرار خود، با جانبازي نابينا ازدواج كرده، ولي جانباز شديدا معذب است، تا اين كه يك روز
بر اثر حادثه اي از هوش مي رود و در بيهوشي، امام زمان (ع) به او مي گويد كه همسر باايمانش در انتظار اوست. در «پايان يك بازي»، كودكي با عروسك خود، از گريه هاي پنهاني مادر و غيبتهاي طولاني پدر رزمنده اش سخن مي گويد و در پايان مي فهمد كه پدر ديگر بازنمي گردد. در «بوسه و دشنام»، محمد مشايخي (فرمانده ي گردان مهندسي) در عمليات كربلاي پنج، ضمن كار در خط مقدم، خبر شهادت خود را به عرب نژاد (همراهش) مي دهد و سفارش مي كند تا به پسرش و پسر همسايه ي شهيدش بگويد كه به فكر آنها است.
[ صفحه 467]
نوشته فرهاد خادمي الكوهي.- [تهران]: سترگ، 69.1378 ص.
اين كتاب در سال 1377 توسط نشر قادر نيز منتشر شده است.
مندرجات: شب بمباران؛ هواخوري؛ انتظار و گل شمعداني؛ تي به ره؛ فالگير؛ ارثيه شوم؛ گفتگو با ديوانه در پارك؛ رقصي در باد؛ در جستجوي عشق؛ نوه هاي خواجه تاجدار؛ همزاد؛ نامه اي به يك مرد؛ آخرين مرد دريا.
داستانهاي اين كتاب، حكايتهايي از حوادث واقعي هستند كه يك خبرنگار شاهد وقوع آنها بوده است. از بين اين داستانها، فقط داستان «شب بمباران» در ارتباط با جنگ تحميلي عراق عليه ايران است. اين داستان درباره ي زني به نام فريبا - داراي شوهر و دو دختر - است. در شب بمباران، شوهر وي در مأموريت است. او وقتي در بيمارستان به هوش مي آيد، سراغ دخترهاي خود را مي گيرد، و پس از مراجعه به منزل (محل بمباران) با كمك سايرين و امدادگران، فرزندان خويش را كه در زير آوار مانده بوده اند، نجات مي دهد.
حسن احمدي.- تهران: برگ، (چاپ دوم): 135.1366 ص.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
شمارگان: 11000 نسخه.
مندرجات: مرا مي كشند؛ باران كه مي باريد؛ زنگار بر دل؛ بازگشت دوباره؛ آن چشم ها؛ خانه در غم؛ كلبه ي طبيب. (از اين داستان ها، «مرا مي كشند» و «كلبه ي طبيب» در ارتباط با دفاع مقدس نيستند).
خلاصه ي داستان «باران كه مي باريد» از اين مجموعه داستان چنين است: محمد ساكن محله ي كوره پزخانه است. پدرش فوت كرده و او روزي آور خانواده است. پسري به نام عباس هر از گاه، براي مردم آنجا غذا مي آورد. بعد از غيبتي طولاني، محمد مي فهمد كه عباس در جنگ شهيد شده است. محمد با ياد
عباس و سخنان او، راه جبهه ي دوم، يعني سرپرستي از خانواده را در پيش مي گيرد، «زنگار بر دل» در مورد پدراني است كه شهيد داده اند و زائران حضرت امام رضا (ع) را، كه بعد از زيارت عازم جبهه هستند، به رايگان اطعام مي كنند، و... در اين داستان، افكار مسؤول گروه تصوير شده است كه با كژفكري مي انديشيد آنها پول زيادي براي غذاي اين بسيجيان خواهند خواست! «بازگشت دوباره» داستان رضا است كه با وجود سن كم و معلوليت، با مشكلات زياد، به صورت پنهاني عازم جبهه مي شود و خودش را به نزديكي خط مي رساند و.... «آن چشمها» در ارتباط با مادري است كه در چشم راننده ي چشمان پسر شهيدش را مي بيند و از حال مي رود. «خانه در غم» در ارتباط با موشكباران است و....
به كوشش گروه داستان و رمان. [تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، لشكر 14 امام حسين (ع)، 1375.
159 ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه ي آثار: 24).
طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما
مندرجات: راز سر به مهر؛ آب و عطش؛ دشت خاطره؛ وقتي مادر فرمان مي دهد؛ در كوچه هاي خلوت خويش؛ در آغوش اضطراب؛ زيارت نور؛ آخرين هندل موتور؛ دو بال عشق؛ مأموريت.
اين يازده داستان از سرگذشت حماسه آفرينان جبهه هاي دفاع مقدس الهام گرفته شده اند، خاطراتي نظير: قطع شدن دست يك فرمانده در اثر اصابت تركش و اصرار او براي پيدا كردن و آوردن دست با وجود افتادن آن در ميدان مين، و در نهايت، آشكار شدن راز اصرار فرمانده (كه وجود نقشه ها و اسناد محرمانه در داخل آستين دست قطع
شده بوده است)؛ سرگذشت رزمنده اي كه با بدن بي حس از جبهه آورده مي شود ولي با صبر و استقامت و
[ صفحه 468]
پرستاري دختر عمويش و نذرها، در شب عاشورا شفا مي يابد؛ فداكاري فرمانده اي كه با قرار گرفتن بر سر راه دشمن، يك رزمنده ي جوان را نجات مي دهد؛ دعا و نيايش رزمندگان در خاكريز؛ از خودگذشتگي برادري كه روي سيم هاي خاردار مي خوابد تا بقيه از آن عبور كنند؛ رفتن نوجوان پانزده ساله به جبهه؛ گرفتن رمز براي كمك به مجروحان؛ باخبر شدن از مقر شدن و برده شدن نقشه به درون شكافي كه داخل آن مهمات است. (توسط باد) و مأموريت انهدام اين مهمات است.
چهار داستان از جمشيد خانيان.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 160.1375 ص.- (دفتر ادبيات انقلاب اسلامي، داستان؛ 39).
طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Play on Forbidden Line
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: بازي روي خط ممنوع؛ پس يوسف من كجاست؟؛ انطباق؛ حافظه اي براي ناقه گوش شكافته.
اين كتاب، حاوي چهار داستان است. از بين داستانها، داستان «پس يوسف من كجاست؟» تا حدودي در ارتباط با جنگ است. ماجراي داستان بدين قرار است: «مادري به نام آسيه، پسر خويش را گم كرده و همچنان به اميد بازگشت پسر خويش است. پسر وي از دوران حكومت نظامي مفقود شده است و مادر در جريان مبارزات انقلاب و درگيريهاي اوايل انقلاب و دوران جنگ و در هر اعزام نيرو، يوسف خود را در چهره ي متفاوتي مي بيند، كه به ناگاه از جلوي چشمان او غيب مي شود. داستانهاي
ديگر شامل موارد زير است: «بازي محلي كه بين تعدادي از جوانان انجام مي شود، ماجراهاي يك ساواكي كه در اوايل انقلاب با فردي كه كشته است در منزل به سر مي برد و ماجراي انفجار بمب در كلانتري پنج در تاريخ 9 / 6 / 1357».
جهانگير خسروشاهي.- تهران: وزارت آموزش و پرورش، معاونت آموزشي انتشارات تربيت، (چاپ سوم): 79.1376 ص.
سنگي بر جام آدينه؛ شباهت وهمي؛ باغ باور؛ دل و دريا تنها.
كتاب حاضر حاوي چهار داستان در موضوعهاي مختلف و از جمله، دفاع مقدس است. از ميان اين چهار داستان، اولين عنوان (سنگي بر جام آدينه) مربوط به جنگ تحميلي است. در اين داستان علي همراه عموي خود براي شركت در نماز جمعه به مكان برگزاري نماز مي رود. پس از مدتي نشستن در صف نمازگزاران، علي براي خوردن آب بلند مي شود؛ هنوز چند قدمي دور نشده است كه صداي هواپيماهاي عراقي مي آيد. ضدهوايي هاي خودي پاسخ آن ها را مي دهند. در شلوغي و ازدحام جمعيت بمبي كه منافقين در بين نمازگزاران گذاشته اند، منفجر مي شود و عده اي به شهادت مي رسند. علي عموي خود را كه بعد از حمله ي هواپيماها گم كرده بود، پيدا مي كند. درواقع داستان نگاهي جنبي به مسأله ي جنگ دارد و قصد آن، نشان دادن حملات هواپيماهاي عراقي به مناطق مسكوني، و حتي، مكانهاي نماز جمعه و نيز همسويي منافقان با دشمن متجاوز است.
[ صفحه 469]
محسن مخملباف.- تهران: نشر ني، [ويرايش دوم]: 262.1373 ص.
اين كتاب در سال 1365 به وسيله انتشارات برگ در 352 صفحه و در سال 1368 به وسيله نشر ني در سال 1368 در 352 صفحه منتشر گرديده است.
اين كتاب داستاني، درباره ي تعدادي از زنان بيوه و همسران شهدا است و نويسنده سعي كرده تا ديدگاه جامعه را درباره ي زن و همسران شهدا نشان دهد. لايه زني است با سه فرزند. شوهر او در جبهه
شهيد شده است و خورشيد زن ديگري كه سعي دارد تا براي لايه همسري ديگري انتخاب كند. سوري همسر شهيدي است كه داراي دو فرزند است و پس از تحمل سختيهاي فراوان به عقد برادر همسر شهيدش درآمده، از او باردار مي شود، ولي بعدا به او خبر مي رسد كه همسرش اسير شده است و او مجبور مي شود براي اطمينان از شهادت اكبر، (شوهر سابقش)، نبش قبر كند. حميد جانباز قطع نخاعي است كه دائما با همسرش مليحه در مورد بچه دار نشدن در حال كشمش و نزاع است. نويسنده سعي دارد تا با زبان داستان، مشكلات و واقعيات تلخ و شيرين جامعه در دوران جنگ را (به خصوص در مورد همسران شهدا و نيز خانواده ي شهدا) بنماياند.
مصطفي شكيباخو.- تهران: پيام توسعه، (چاپ اول): 1379.
96 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
طراح روي جلد: قلي زاده.
مندرجات: در انتهاي شب؛ اينجا حسينيه است؛ بال هاي كاغذي؛ زورق؛ زن به زن؛ داداش بالاخره آمدي.
از مجموعه داستانهاي اين كتاب، سه داستان «در انتهاي شب، بالهاي كاغذي و داداش بالاخره آمدي» در ارتباط با جنگ است. در داستان «در انتهاي شب»، شخصي، در زمان درگيريهاي احزاب در كردستان، پس از طرح دوستي با نيروهاي ارتش، تاريخ عمليات را مي فهمد و با آگاه كردن تروريستها، عمليات لو مي رود ولي همه خانواده ي او در درگيري كشته مي شوند. او بعدها مي فهمد كه همان دوستان به اصلاح حزبي، قاتل خانواده ي او بوده اند. در «بالهاي كاغذي»، عصاي جانبازي به علت اصابت توپ، مي شكند و او مجبور به تعويض آن مي شود. او از برخورد انباردار هنگام تحويل عصا ناراحت مي شود ولي
به خود يادآوري مي كند كه خودش اين راه را انتخاب كرده است و بايد تحمل بيشتري داشته باشد. در «داداش بالاخره آمدي» دو برادر، يكي پزشك و ديگري مسؤول عمليات است. برادر پزشك، پس از مدتها به جبهه مي رود و برادر خود را، بر تخت بيمارستان مي يابد. او كه در عمليات شديدا مجروح شده، از ديدار برادر در جبهه شادمان است.
علي فرخ مهر؛ ويراسته منوچهر اسدي.- تهران: درج، (چاپ اول): 1377.
115 ص.
واژه نامه در پايان هر قسمت.
شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب، مجموعه نوشته هايي درباره ي مردم جنگ زده ي آبادان است. «كمپ B» شرح زندگي مردم (در آغاز جنگ) در اين كمپ است. «من اينجا دل تنگم» حكايت يك مرد آباداني جنگ زده، كوچ كرده به گوهردشت كرج و دلتنگ براي آبادان است. «حاج آقا» حكايت يك مرد نيك و پدر شهيد است. «ياد يار مهربان» داستان جنگ زده اي است كه مي گويند از ترس در آبادان نماند. او افراد خانواداش را در غربت از دست داده، خود نيز فوت مي كند. «بچه هاي شهر آفتاب» سخنان زني است كه شوهر آباداني جنگ زده اش معتاد مي باشد. «سخنان گله آميز يك انسان
[ صفحه 470]
شهيد داده، از وضع جامعه؛ سخنان يك مهندس نفت، ساكن جزيره ي خارك، در زمان جنگ؛ گلايه ي مربي ورزش از وضع فرهنگي، ورزش آباان؛ اعتياد يك مرد جنگ زده؛ تشكر زني از شهدا براي آزادي آبادان؛ سخنان پزشكي كه در آبادان خدمت مي كند و سخنان مادر يك شهيد درباره ي اوضاع شهر آبادان»، مطالب ديگر اين كتاب است.
تدوين تبليغات جبهه و جنگ، واحد تبليغات و انتشارات ستاد مركزي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، ستاد مركزي، واحد تبليغات جبهه و جنگ، 1368.
111 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
مندرجات: آن سالها؛ تولدي دوباره؛ اسارت؛ ميعادگاه؛ عشق؛ دفترچه گل ياس؛ پرواز خونين؛ عاشق بسيجيان؛ كاني مانگا.
«بر بالهاي خاطره»، مجموعه ي نه داستان كوتاه اقتباس شده از خاطرات رزمندگان است. در «آن سالها» جواني از يك روستاي دور و كويري، تأثير شهادت اولين شهيد
روستا را بر زندگي خود و اطرافيان شرح مي دهد. در داستان دوم - با نام «تولدي دوباره» - رشادت بسيجي رزمنده اي (كه راننده قايق موتوري است) در منطقه هورالهويزه، باعث نجات همرزمان و انهدام قايق عراقي مي شود كه آنها را غافلگير كرده است. در «معجزه»، يك خلبان هوانيروز پاسگاهي را كه پرچم ايران برفراز آن در اهتزاز است منهدم مي كند و دچار ناراحتي روحي مي شود. اما در بازگشت مي فهمد كه پايگاه ضدانقلاب را بمباران كرده است. در «اسارت»، گروهي از رزمندگان با حمله ي عراقي ها، مجبور به عقب نشيني مي شوند. راوي كه براي نجات خود لباس عراقي ها را پوشيده، شاهد شكنجه ي همرزمان و شهادت آنها است و در نهايت، عراقي ها را به هلاكت مي رساند. داستانهاي ديگر نيز هر يك، بازگوكننده ي شور و شوق و شهادت طلبي رزمندگان و ابتكار عمل آنها در صحنه هاي نبرد هستند.
مهدي پوررضائيان (رضا بدلي).- تهران: محراب قلم، (چاپ سوم): 1375.
80 ص.: مصور.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: جلد قرمز؛ ميدان آرزو؛ ماه و پلنگ؛ گهواره ها؛ عرض نياز؛ جمع سوم؛ دست و دوست؛ سيد صبور؛ سه نامه؛ گرگ و گرگ؛ حكايت بندها؛ او كه افتادن نمي دانست؛ آخرين نماز؛ مراحل رشد؛ زمزمه ي ديگر؛ اول من؛ بر شانه هاي شهاب؛ من ديگر مرده نمي شوم؛ هل من...؛ پرسش و پاسخ؛ مادر امير؛ شمارش معكوس؛ تقسيم؛ كوتاه سخن؛ چه نام آشنايي.
كمتاب «بر شانه هاي شهاب» شامل 25 داستان كوتاه و متن هاي ادبي است كه همه آنها درباره دفاع مقدس، شهادت مردم در بمباران و حملات هوايي، حضور در ميدان جنگ، اسيران، و... است. از جمله: «ميدان آرزو» متني است با اشاره به پدري كه
هفت فرزند وي شهيد شده اند. در داستان «جلد قرمز»، كودكي به مغازه مي رود و دفتري با جلد قرمز مي خرد و يك روز در حال نوشتن است كه موشك مي آيد و.... در داستان «ماه و پلنگ» دختر دانش آموزي هر صبح دير به مدرسه مي رسد و در نهايت درمي يابند كه او قبل از آمدن به مدرسه بر سر مزار برادر شهيدش مي رود. در داستان «سه نامه»، در نامه اول آمده است: «همسرم تا به اندازه ي موهاي سرت بعثي نكشتم، اسير نشدم.» و در نامه ي دوم: «امرزو كه به بازجويي كشيده شدم، هيچ از حساب پاك نبودم؛ اما بسيار بي باك بودم. وقتي كنايه اي زدند، نيش زدم؛ وقتي ناسزا گفتند، دشنام دادم؛ وقتي سيلي ام زدند، دندان فشردم؛ وقتي دستانم را بستند، دهان گشودم؛ وقتي با پوتين به صورتم زدند، آخ نگفتم؛ وقتي به ميدانم بردند، رنگ نباختم؛ وقتي به چوبه ي
[ صفحه 471]
دارم بستند، سكوت نكردم؛ وقتي جلويم زانو زدند، راست شدم؛ وقتي اسلحه ها را آماده كردند، آماده تر شدم؛ وقتي كه مرا كشتند، شهيد شدم.»
گردآورنده جهاد دانشگاهي دانشكده هنرهاي زيبا دانشگاه تهران.- تهران: دفتر مركزي جهاد دانشگاهي، واحد فوق برنامه، بخش فرهنگي، (چاپ اول): 1363.
205 ص.: مصور.- (جهاد دانشگاهي؛ 317).
عنوان روي جلد: بعد از باران...: مجموعه 14 داستان.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: بخش اول: آب / مينو كرباسيان؛ آخرين برگ دفتر خاطرات / مسعود عبدالرحمن؛ بلبل / منصوره شريف زاده؛ بو/ عبدالحي شماسي؛... بخش دوم: بعد از باران / محمدباقر رضائي؛ كار و مزد / عبدالمجيد نجفي؛ دوچرخه قرمز / محمد اسعدي؛....
كتاب حاضر شامل چهارده
داستان كوتاه است كه در دو بخش مجزا ارائه شده است. از ميان داستانها، دو داستان در ارتباط با دفاع مقدس هستند. «آخرين برگ دفتر خاطرات» داستان نوجواني است كه پدرش به جرم قاچاق مواد مخدر اعدام مي شود. وي همراه مادر خود به بهشت زهرا مي رود و با تماشاي مزار شهدا، تصميم مي گيرد براي بخشش گناه پدر به جبهه رود تا از گناهان وي بكاهد. «دوچرخه» داستان پسري است كه براي خريد يك دوچرخه، شبانه روز كار مي كند. ولي سرانجام با آن كه پول خريد دوچرخه فراهم مي شود، تصميم مي گيرد پس انداز خود را پتو خريده، به جبهه ها هديه كند تا رزمندگان از سرماي زمستان در امان باشند.
نوشته حسن احمدي.- تهران: مركز نشر فرهنگي رجاء، 96.1376 ص.
عنوان روي جلد: مجموعه داستان بوي خوش سيب.
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: لبخند نيمه شب؛ قبل از عبور؛ حريرپوش؛ تدفين؛ يك آسمان گل؛ موج.
داستان «قبل از عبور»، پيش از اين در مجموعه ي «جنگ سوره» به چاپ رسيده بود.
كتاب مجموعه اي است از شش داستان كوتاه، كه از ميان اين داستانها، داستان «قبل از عبور» رزمنده اي را نشان مي دهد كه با انگيزه ي مخفي نگه داشتن قصد رزمندگان براي انجام عمليات، سه نظامي عراقي را (كه بارها مي توانسته آنها را به هلاكت برساند) نمي كشد. ديگر داستانهاي مجموعه هر يك به نوعي رابطه ي كم رنگ تري با جنگ دارند. با اين وجود، هر كدام از داستانها - به نامهاي «لبخند نيمه شب، حريرپوش، يك آسمان گل و موج - به مسايل خانواده ي شهدا و رزمندگان در شرايط مختلف مي پردازند و مقاومت و صبر و پايداري آنان را در مقابل
مشكلات جامعه و رسيدن خبر شهادت عزيزان به تصوير مي كشد. داستان «تدفين» نيز به بررسي روحيات خلبان اسير عراقي مي پردازد كه پس از اسارت، او را به محل مدرسه اي مي برند كه چند ساعت قبل توسط او بمباران و باعث قتل عام كودكان شده است.
[ صفحه 472]
جهانگير ولي زاده ماكوئي.- تهران: انتشارات خانه ادبيات، (چاپ اول): 40.1377 ص.: مصور.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: پايان انتظار؛ عفريت تنهايي؛ بوي داداش شهرام؛ عاشقان خفته؛ حرف و حساب.
كتاب «بوي داداش شهرام»، مجموعه پنج داستان است كه دو داستان آن در ارتباط با دفاع مقدس است. در «پايان انتظار»، رضا، نامزد دختري به نام مريم بوده، به جبهه رفته است. مادر رضا هر روز در فراق پسرش گريان است تا اين كه در فراق او تاب نمي آورد و جان مي سپارد. مريم شب درگذشت مادر رضا خواب بدي مي بيند و زماني كه به خانه ي نامزدش مي رسد، پيرزن را در حالي كه عكس پسرش را بغل دارد، روي زمين مي يابد. در «عاشقان خفته» سربازي ارتشي كه همراه تابوتهاي شهدا مفقودالاثر وظيفه ي نگهباني را بر عهده دارد، به حالات مردم توجه مي كند: از پيرزني كه به دنبال فرزند مفقودالاثرش مي گردد، تا مردمي كه با بي تفاوتي تمام براي ديدن اين منظره سر را از پنجره بيرون مي آورند.
گردآوري مطالب رحيم كارگر محمدياري.- بازنويس نثر: عين الله كاوندي.- [قم]: ستاد مركزي اقامه ي نماز، (چاپ اول): 1374[155] ص.
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
مجموعه حكايات و داستانهاي نماز، برگزيده هايي در باب انجام اين عمل عبادي از منابع مختلف گردآوري شده است. بيشتر اين حكايات مربوط به صدر اسلام است و ارتباطي با دفاع مقدس ندارد. تنها چند حكايت مربوط به جنگ است كه ذكر مي شود.
«نماز نور چشم من است» (از كتاب «رملهاي تشنه» (ص. 84) كه پاسخ اسير ايراني به يك عراقي در مورد اهميت نماز را شرح مي هد. «نماز در سخت ترين شرايط اسارت»، به
جاي آوردن نماز توسط اسراي ايراني در بدترين شرايط موجود است؛ حتي زماني كه به صورت نشسته نيز قادر به خواندن نماز نبوده اند. «نماز در اسارت» حكايت اسيري است كه در اردوگاههاي عراق در سخت ترين شرايط نمازش را مي خوانده است و بعدها به شهادت مي رسد. حكايات عبارتند از: «نيايش تا پاي شهادت»، «تصوير نماز در ذهن شهيد»، «آخرين نماز» «نماز عاشقانه ي جانبازان»، «اولين نماز وحدت در خط مقدم»، «نماز شهيد بروجردي، مشكل گشاي جنگ».
محسن پرويز، علي اصغر نصرتي، علي آقاغفار و حسين خورشيدي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 95.1368 ص.
اين كتاب به مناسبت بزرگداشت هشت سال دفاع مقدس منتشر شده است.
كتاب، حاوي هفت داستان در مورد رشادتها و دلاوري هاي رزمندگان دفاع مقدس است. «قامت بلند» داستان پس گرفتن ارتفاعات از دشمن است. رزمندگان بايد از كنار سه تپه كه دشمن به آنها مشرف است، رد مي شدند كه دشمن ناگهان متوجه حضور آنها شده، به سمتشان شليك مي كند. شبح يك نفر كه نيمه نشسته است، توجه رزمنده ي راوي را جلب مي كند. مهدي است، كه بلند مي شود و مي گويد: هر كس با من مي آيد بسم الله؛ ما بايد اين تپه را فتح كنيم. تپه را با چند زخمي پشت سر مي گذارند. وقتي پاي قله مي رسند كه مهدي از سيمهاي خاردار رد شده و گلوله ي ضدهوايي بر سينه اش نشسته و شهيد شده است.
[ صفحه 473]
تاليف جهانگير خسروشاهي.- تهران: وزارت آموزش و پرورش، معاونت پرورشي، اداره كل امور فرهنگي و هنري، انتشارات تربيت، 59.1376 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
مندرجات: شهر پنهان؛ در راه؛ بيرون قلعه امن نيست؛ زاويه اي در آسمان بلند وجود؛ اگر ستاره قطبي را بشناسي.
از ميان پنج داستان كتاب، دو داستان «در راه و زاويه اي در آسمان بلند وجود» در ارتباط با دفاع مقدس هستند. «در راه»، نوشته ي كوتاهي است درباره ي احساسي كه در پي رفتار يك مرد فروشنده در ذهن جانبازي كه در پشت چراغ قرمز ايستاده است، نقش مي بندد. او چگونگي مجروح شدن و از دست دادن دو پا و نيت باطني خود را در آن هنگام
به ياد مي آورد. داستان «زاويه اي در آسمان بلند وجود» شفا پيدا كردن جانبازي است كه مجروح شيميايي شده است و پزشكان از معالجه او نااميد شده اند، ولي او پس از توسل به ائمه و خوابي كه مي بيند، كاملا شفا مي يابد و باعث تعجب پزشك معالجش مي گردد.
محمد ايوبي.- تهران: فرهنگ گستر؛ سروش (انتشارات صدا و سيما)، (چاپ اول)، 241.1379 ص.- (فرهنگ گستر؛ 59: هنر و ادب پايداري، داستان كوتاه؛ 1).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Feet for Running and Other Stories
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: خانواده سرباز؛ هاله كبود؛ بچه هاي كوچك اين قرن؛ هياكل اثر؛ گذر خون و خاك (1)؛ گذر خون و خاك (2)؛ سگ؛ پايي براي دويدن.
«خانواده ي سرباز» داستان مردي است كه بيخبر به جبهه مي رود و از برادرش مي خواهد تا رفتن او را به زن و بچه اش اطلاع دهد. پس از مدتي او شهيد مي شود، اما چون مفقودالاثر بوده، همسر او از اين موضوع بيخبر مي ماند. «هاله ي كبود»، حكايت دختر عراقي است كه يك رزمنده ي ايراني را نجات مي دهد و خود كشته مي شود. «بچه هاي كوچك اين قرن»، ماجراي دو پسر عمو است، كه خانواده ي خود را در بمباران شهر بستان از دست داده اند و نزد خاله ي خود (كه رفتار نامناسبي با آنها دارد) زندگي مي كنند تا اين كه پيرمردي آن دو را به فرزندي مي پذيرد. «هياكل اثر»، داستان اصابت بمب به پناهگاه و شهادت افراد خانواده است. «گذر خون و خاك» شرح حال جنگ زده ها است. «سگ» داستان كشته شدن يك سگ به دست عراقي ها و «پايي براي دويدن»، ماجراي رزمنده ي اسيري است كه پاي او را
در عراق قطع كرده اند.
نوشته مجتبي هاشمي.- تهران: نذير، (چاپ اول): 1381.
63 ص.
طراح روي جلد: م. كريمي.
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: سقوط؛ بمباران؛ نسل آخر؛ فرود در آتش؛ تعاوني.
اين كتاب، مجموعه پنج داستان كوتاه است. «سقوط» داستان خلباني است كه موشكهاي هواپيماي دشمن به هواپيمايش اصابت كرده، سقوط مي كند و.... «بمباران» شرح بمباران يكي از شهرهاي جنوب كشور و زخمي و شهيد شدن مردم و حمله ي جنگنده هاي ايراني به دو منطقه ي دشمن به تلافي آن، اصابت موشك سام به جنگنده ي ايراني و نجات خلبان آن با بيرون پريدن (اجكت) از هواپيما است. «نسل آخر» داستان رزمنده اي است كه در
[ صفحه 474]
منطقه ي شلمچه اسير مي شود و شرح نحوه ي برخورد دشمن است با او. «فرود در آتش»، داستان جنگنده اي است كه به علت شليك پدافندها، چرخهاي آن باز نمي شود و خلبان كه مايل به بيرون پريدن نيست، به طور معجزه آسايي نجات مي يابد. «تعاوني»، داستان مردي رياكاري است كه در دوران شاه، ضدانقلاب است و پس از انقلاب رنگ عوض مي كند و....
محمدرضا اصلاني؛ زير نظر گروه قصه واحد ادبيات حوزه هنري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 44.1375 ص.
طراح روي جلد: ويدا لشكري.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Half- open Pistachios
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: پسته هاي خندان، تاول، شمايلگران، استخر.
كتاب حاضر شامل چهار داستان كوتاه است. كه از بين آنها، داستان «پسته هاي خندان» در ارتباط با دفاع مقدس است. اين داستان، حكايت فردي است كه دوران كودكي خود را در زمان جنگ
به ياد مي آورد كه چگونه قبل از تحويل سال و با خريد پسته هاي خندان توسط مادرش، هنگام تقسيم پسته ها بين او و خواهر و برادرش، چگونه آنها با شوق و شادي مشغول بازي با پسته هاي خندان و خوردن آن بودند و اينك كه او بزرگ شده، در حال گذر از كوچه اي به فروشنده ي پسته بر روي چرخ دستي برخورد مي كند و ايام گذشته را ياد مي كند.
نوشته اميرحسين انبارداران.- تهران: كيهان، (چاپ اول): 96.1378 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب از يازده داستان با اين عناوين تشكيل شده است: «اينجا جبهه است، بالاتر از عشق، اين خاك بوي عشق مي دهد، پلاك و بازوبند، خاطرات سبز، يك دنيا عشق، آرزوي چهارم، نامه اي به پدر، زبيده، انتظار و هنوز تو را جستجو مي كنم». درون مايه ي اصلي مجموعه داستانهاي كوتاه اين كتاب، معرفي نقش و حضور مثبت زنان ايراني در سالهاي دفاع مقدس است. داستان «پلاك و بازوبند» از زبان زني به نام «مريم» روايت مي شود كه با «احمد» (مجروح شيمايي) ازدواج مي كند. احمد چند روز پس از مراسم ازدواج عازم جبهه مي شود مريم هنگام خداحافظي پلاك احمد را از او مي گيرد و بازوبندي با نوشته «يا زهرا (س)» بر بازويش مي بندد. چند روز پس از رفتن احمد، ناگهان خبر ناگواري به مريم مي رسد و....
عبدالكريم نيسني.- بوشهر: شروع، (چاپ اول): 56.1381 ص.
عنوان روي جلد: مجموعه داستان پوتين.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: پهلوان صفدر؛ ساعت ملاقات؛ برزگر؛ آفتاب؛ خط يازده...؛ كارت و پلاك؛ پهلوان زنگي آباد؛ چاووش؛ باغچه اي به وسعت دنيا؛ دشداشه؛ صد آفرين؛ خط موازي؛ توبيخ؛ پوتين؛ خالو خسته نباشي؛ الزام شرعي؛ درس مقاومت؛ قرارداد.
[ صفحه 475]
اين كتاب مجموعه شانزده داستان كوتاه با موضوع هاي مختلف است. موضوع داستانها عبارت است از: ديدار دختربچه اي با پدر در بيمارستان و تقديم گل به او، بدون دانستن اين كه پدر ديگر دست ندارد؛ پسربچه جنگزده خواهر و مادر از دست داده، كه براي گذران عمر پلاستيكهاي دسته دار مي فروشد و ملاقات او با يك خريدار؛ شهيدي بي سر
كه كارت و پلاك همراه ندارد و با خالكوبي پايش شناسايي مي شود؛ رزمنده ي جوان شكارچي تانك، كه به تعداد سالهاي عمرش (هجده سال) تانك شكار مي كند و در اثر جراحت، پاي خود را از دست مي دهد؛ خانواده اي كه، پس از سالها اجاره نشيني، به خانه اي كه خريده اند، مي روند ولي در اثر بمباران خانه ويران شده، پسر كوچك خانواده شهيد و ديگر اعضا به سختي مجروح مي شوند؛ شهادت ابوالجاسم، نوازنده ي سه تار، توسط خمسه خمسه در بهمنشير؛ آمادگي رزمنده و امتحان مهمات و اسلحه و البسه و پوتيني كه تنگي و كوچكي آن را بايد تحمل كند تا به فرمان فرمانده، خود را در خط مقدم نبرد حاضر و استوار نشان دهد؛ و....
محمد طيب.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
63 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ داستان: 6).
طراح روي جلد: حسين خسروجردي.
عنوان روي جلد: مجموعه داستان پيشاني شيشه اي.
مندرجات: قصه يوسف؛ خط خطا؛ پيشاني شيشه اي؛ شبيخون روزن ها.
اين كتاب در سال 1378 با نام «پيشاني شيشه اي»، مجموعه داستان جنگ» توسط وزارت آموزش و پروش، معاونت پرورشي، موسسه فرهنگي منادي تربيت در 68 صفحه و شمارگان 5000 نسخه نيز منتشر شده است.
در قصه يوسف، راوي و برادرش (يوسف) از كودكي همبازي و يار يكديگرند و سختي هاي بسياري را پشت سر گذارده اند. اكنون يوسف در هنگام انتقال 7 اسير عراقي به پشت جبهه شهيد شده است و راوي همه ي آن روزها را به ياد مي آورد. در داستان خط خطا، مادر «حميد» هميشه از رفتن او به مسافرت، (حتي عزيمت به جبهه براي مدتي كوتاه) ممانعت مي كرده است.
واسطه شدن دكتر نيز بي فايده بوده است. عاقبت حميد در تصادف كشته مي شود. در پيشاني شيشه اي طلب كمك محسن و جواد از پرستار بي حوصله، بي نتيجه مي ماند تا اين كه محسن بار ديگر لب پنجره مي رود و سعي مي كند پايين بپرد. سعي همه در جهت نجات او بي ثمر است جز جواد. در شبيخون روزن ها راوي در اول دي ماه، به مهمان سرايي در سنندج آمده است تا تنها باشد ولي ياد دوست شهيدش حميد با اوست. راوي خاطرات خود با حميد، در دوران مبارزه را مرور مي كند و در نتيجه ي اين مرور خاطرات، بيماري و تب او تا آمدن رزمنده اي شيرازي به نام حميد و دعوت او به همكاري در جبهه باقي مي ماند.
حميد گروگان، مهدي رضا بدلي، سلمان هراتي، مهدي شجاعي، مرتضي سرهنگي.- تهران: محراب قلم، (چاپ اول): 124.1367 ص.
شمارگان: 11000 نسخه.
تا پيروزي، مجموعه اي از قطعات نثر ادبي است كه در ارتباط با جنگ تحميلي نوشته شده اند. كتاب با نوشته هاي مهدي رضا بدلي در وصف جنگ و لحظات اعزام نيروها به جبهه ها و گفتگوي بسيجيان با مادران خود آغاز مي شود. در قسمت دوم برادر مرتضي سرهنگي با قطعه هايي تحت عنوان هاي «به يادت مي آورم سردار، تو مرده اي سردار و چند قطعه ي ديگر» حال و هواي معنوي جنگ را بيان نموده است. در قسمت سوم، برادر سيد مهدي شجاعي در قطعاتي با نام هاي «نعمت جنگ، حسين اجابت شما را مي طلبد و بسيج آئينه ي تزكيه» چهره ي درخشان
[ صفحه 476]
رزمندگان را ترسيم نموده است و در قسمت چهارم، سه قطعه از سلمان هراتي با نام هاي «درنگي در محوطه ي آفتاب»، از
بي خطي تا خط مقدم و در خلوت بعد از يك تشييع به چاپ رسيده است. كتاب با خاطراتي از حميد گروگان با نام «گل دسته هاي بسيج» به پايان مي رسد.
نظام مولاهويزه.- زير نظر: محمدقاسم فروغي جهرمي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، مديريت انتشارات، معاونت تبليغات و انتشارات، 1372.
120 ص.- (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛ برگزيده ها: 1).
مندرجات: اتاق يك؛ دردهاي بي سنگر؛ پيشاني بلندش سپيده آسمان بود؛ و صداي خسته گفت: يا علي بن ابي طالب (ع)؛ در يك روز باراني؛ تا كوچه هاي آسمان؛ هزار هزار آسمان سبز؛ شگفتا حماسه؛ زخم؛ حلبچه پيچيده در پرنيان زخم؛ خدا در كمين؛ كوچه هاي دلتنگي؛ سيد دلم برايت تنگ است.
اين كتاب، مجموعه سيزده داستان است. «اتاق يك» وضعيت زندان «دوله تو» را در كردستان شرح مي دهد. «دردهاي بي سنگر» راجع به برادران بروجردي و گلزاري و «پيشاني بلندش سپيده ي آسمان بود» درباره ي سردار شهيد، حسين علم الهدي است و شهادتش در هويزه را شرح مي دهد. «و صداي خسته گفت: يا علي بن ابي طالب (ع)» عمليات بيت المقدس و آزادسازي خرمشهر با رمز يا علي بن ابيطالب (ع)؛ «در يك روز باراني» جاماندن از اتوبوس در خرم آباد و شروع عمليات در غرب كشور و شهادت عبدالرحمن حيدري و «تا كوچه هاي آسمان»، مجروح شدن محمد در عمليات خيبر و بازگشت به جبهه علي رغم جراحت را شرح مي دهد. «هزار هزار آسمان سبز» با ياد شهيد دكتر چمران، سردار بزرگ جبهه ها نوشته شده است. «شگفتا حماسه» عمليات كربلاي پنج و آزادسازي شلمچه كه خون بود و خاك سوخته؛ «زخم» فتح حلبچه و «حلبچه پيچيده در پرنيان زخم» بمباران شيميايي آن را
توصيف مي كند.
محمدرضا نصراصفهاني.- اصفهان: لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1378.
100 ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه ي آثار: 67).
طراح روي جلد: عباس محمد شفيعي.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: رقص وصال؛ پيوند زمين و آسمان؛ شيارهاي شناسايي؛ پرواز سرخ؛ فاتحان دشت نور؛ آخرين مقاومت.
اين كتاب، حكاياتي داستان واره از جبهه هاي نبرد و خصوصا شهيد حسين خرازي است. در «رقص وصال» فرماندهان سپاه و ارتش در قرارگاه فرماندهي كربلا گرد هم مي آيند تا براي تعيين موقعيت و تدارك عمليات جديد در منطقه ي دشت عباس و عين خوش برنامه ريزي كنند. «پيوند زمين و آسمان» ماجراي نماز جماعت به امامت آيت الله طاهري و احتمال ديده شدن توسط هواپيماهاي دشمن و لطف خداوند به نمازگزاران با ابري شدن هوا و بارش باران و در نتيجه، عدم امكان ديد براي هواپيماي دشمن است. «شيارهاي شناسايي» داستان رفتن حسين خرازي و مسؤولان گردانها براي شناسايي و به اسارت گرفتن تيم شناسايي عراق است. «پرواز سرخ» درباره ي عمليات در دو محور توسط تيپ امام حسين (ع) به فرماندهي خرازي و رداني پور و تصرف تپه ي مشرف به پادگان عين خوش است. «فاتحان دشت نور» و «آخرين مقاومت» نيز مربوط به دفع پاتكهاي عراق هستند.
[ صفحه 477]
تبليغات جبهه و جنگ واحد تبليغات و انتشارات ستاد مركزي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، ستاد مركزي، واحد تبليغات و انتشارات، 94.1368 ص.
مجموعه ي حاضر، از آثار ارزشمند و خاطرات گردآوري شده ي رزمندگان دلير اسلام، تهيه و با همكاري بسيجيان متعهد و هنرمند تدوين شده و حكايتي از راهيان ديار معشوق است
كه به همرزمان و همراهان آنان نوشته شده است. كتاب شامل نه خاطره است در قالب داستان؛ با نامهاي: «تجلي عشق، گردنبند مهر، تير خلاص، دكل، آر. پي. جي. 11، پاس بخش، پل، هشتاد و يك، هشتاد و دو، و شبي با ملائك». موضوع اين داستانها شامل موارد زير است: اولين اعزام و اولين عمليات، دوستي و رفاقت يك اسير عراقي و يك رزمنده ي ايراني، خاطره مراعات مجروحيت يك رزمنده، خاطرات حضور در يك دكل ديده باني، امداد خداوندي در آخرين لحظه، خاطره اي از عمليات بدر، دفع حمله ي كماندوهاي عراقي در يكي از جبهه هاي جنوب به خاطر شب زنده داري يكي از رزمندگان و....
نويسنده رضا شيرازي.- تهران: دانش آموز، [1368]. 63 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
مندرجات: در دل سياه شب؛ تراب؛ ب، مثل بابا.
كتاب «تراب» مجموعه سه داستان كوتاه است. شخصيت اصلي داستان «در دل سياه شب»، يك سرباز است. وي در قطار - هنگام اعزام به جبهه - با خواندن دستورات خودسازي امام (ره)، تصميم مي گيرد آنها را اجرا كند و هنگامي كه كارت پستال اهدايي به رزمندگان را مي بيند، به ياد عمل زشت خود را دوران كودكي (برداشتن كتاب از مغازه كتابفروشي، بدون اجازه ي صاحب آن) مي افتد و با ارسال نامه به انتشاراتي، از عمل خود عذر خواسته؛ پول كتاب را مي فرستد. «تراب» ماجراي رزمنده اي است كه اسير دشمن است. او به روزهاي اعزام و لحظه هاي آخر ديدار خانواده ي خود فكر مي كند و براي آنها نامه اي مي نويسد. او، بيش از هر چيز، نگران حال «پدر» (حضرت امام) است. «ب، مثل بابا» داستان معلمي است كه در مدرسه ي ابتدايي شاهد، هنگام
تدريس حروف الفبا به حرف «ب» و كلمه ي «بابا» كه مي رسد، به ياد پدرهاي شاگردانش مي افتد و آنها از او درباره ي بابا سئوال مي كنند.
اكبر رضي زاده.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، 1381.
88 ص.
طراح روي جلد: رجب شهبازي، محسن كرمي.
شمارگان: 2200 نسخه.
مندرجات: تصوير خيال؛ شب وصال؛ سايه مات شبح؛ فاجعه جيغ؛ سرباز بازنشسته؛ گوشي؛ سرپناه.
اين كتاب شامل هفت داستان كوتاه بوده، از بين آنها داستان «گوشي» مربوط به دوران جنگ و زماني است كه به دليل كمبود دارو، برخي داروها در انبارهاي مخفي و يا بازار آزاد معامله مي شد. (ديگر داستانها در ارتباط با جنگ نيستند) در اين داستان، به هنگام بمباران، دختري با عجله به داروخانه اي مراجعه مي كند و دارويي را خارج از نوبت مي خواهد، زيرا پدرش در بيمارستان در حال مرگ است. اما با اعتراض مردم و بي تفاوتي كارمند داروخانه، كه مشغول صحبت كردن با تلفن هستند، مواجه مي شود و پدرش در بيمارستان فوت مي كند.
[ صفحه 478]
نويسندگان حسن اصغري؛ نوشين احمدي خراساني؛ مريم بوبان؛ همايون خسروي دهكردي: گيتي رجب زاده؛ الهه مشتاق.- تهران: نشر آتنا، 1377.
112 ص.- (مجموعه داستانهاي كوتاه؛ 2).
اين كتاب تحت عنوان «تصوير ديگر، مجموعه داستان كوتاه»، گردآوري حميد خادمي بوسيله دفتر نشر معاني در سال 1375 منتشر شده است.
مندرجات: شكستن موج؛ جشن تولد / حسن اصغري؛ مسير امتحان / نوشين احمدي خراساني؛ نيش / مريم بوبان؛ ميدان انقلاب؛ ماراتن؛ آدم بزرگ/ همايون خسروي دهكردي؛ نقاشي؛ گل آفتاب / گيتي رجب زاده؛ پنهان شده ها؛ سايه؛ سنگ / الهه مشتاق.
كتاب، حاوي دوازده داستان از شش نويسنده است كه از ميان آنها داستان «نيش» (نوشته ي مريم بوبان) در ارتباط با جنگ تحميلي است. خلاصه ي
اين داستان چنين است: قاسم و همسر و طفل شيرخوارش ساكن يكي از شهرهاي مرزي جنوب كشور هستند كه هر روز به وسيله ي دشمن گلوله باران مي شود. پس از اصابت يك گلوله ي خمپاره به مقابل خانه، بالاخره تصميم مي گيرند كه از شهر خارج شوند تا شايد يك شب را با آرامش سپري كنند. نيمه هاي شب طفل شيرخوار شروع به گريه مي كند. او را به زحمت به بيمارستان مي رسانند ولي در كودك در اثر نيش جانوري گزنده جان مي سپارد و زن، عراقي ها را نفرين مي كند.
مرتضي دانشمند.- قم: دفتر تبليغات اسلامي، حوزه علميه قم، مركز انتشارات، (چاپ اول): 86.1376 ص.- (مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم؛ 571).
عنوان پشت جلد به انگليسي: To Ham Biya: A Collection of moral narration
مندرجات: دو فرمانده، دو جلاد؛ تولد سردار؛ دست تو چشم مردم كردن؛ ناخداي كشتي ايران؛ دو ستاره، سوسو زنان؛ ديوار گوش دارد!؛ چقدر زيبا شده اي پدر!؛ آهي از سينه آن مرد؛ اخي اشلونك؟؛ ما اسباب كشي كرده ايم؛ قول مي دهم؛ به ما بي اعتنايي مي كند؛ مرخصي صد ساله؛ بگذار راحت جان بدهم!؛ تو هم بيا...!.
كتاب، مجموعه ي داستانهاي اخلاقي، اجتماعي است. خلاصه ي داستانهاي مربوط به جنگ به قرار زير است: «دو فرمانده، دو جلاد»: مقايسه اي بين پرتاب تير حرمله به سوي علي اصغر (ع) و پرتاب گلوله هاي توپ به فرمان صدام به سوي شهرهاي ايران؛ «آهي از سينه آن مرد»: احتكار اجناس توسط يك خواربارفروش در زمان جنگ و تصرف خرمشهر؛ «اخي اشلونك؟»: رفتن رزمنده اي در خط مقدم براي قضاي حاجت و روبه رو شدن با جنازه ي يك عراقي؛ «ما اسباب كشي كرديم»: چايي گذاشتن رزمندگان در
قوطي كمپوت به جاي قوري؛ «به ما بي اعتنايي مي كنند»: صحبت رزمندگان، درباره ي خاطرات شهدا؛ «مرخصي صد ساله»: رزمنده اي دچار خستگي و كسالت روحي شده... ولي در اصل، او فكر چيز ديگري است؛ «بگذار راحت جان بدهم»: در لحظات آخر شهادت رزمنده اي، يك سيد نوراني وي را به محفل شهدا راهنمايي مي كند؛ «تو هم بيا...!» گفتگوي رزمنده جدامانده از قافله ي شهدا، در خواب، با دوست شهيدش.
حسين خورشيدي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي هوايي، معاونت و تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 69.1373 ص.
طراح روي جلد: مجيد قادري.
مندرجات: آب و آتش، جاده در باران، ديوارهاي نئي.
[ صفحه 479]
محل داستان «آب و آتش» در منطقه ي هور است. رزمنده اي به همراه گروهان عمار براي جايگزيني گروهان ياسر به منطقه ي عملياتي اعزام مي شود. در اثر انفجار، نيزارهاي هور آتش گرفته، او در ميان شعله هاي آتش به سختي مجروح مي شود. «جاده در باران» ماجراي يك آرپي چي زن است كه با رزمنده ي ديگري به نام رضايي به جنگ تانكها مي رود. او ابتدا در مواجهه با تانكها هراسان مي شود ولي به كمك دوست خود تانكي را شكار مي كند. در نهايت، رضايي به شهادت مي رسد. «ديوارهاي نيي» ماجراي رزمنده اي است كه راه را گم كرده با سه عراقي مواجه مي شود. دو عراقي در اثر اصابت گلوله هاي توپ و خمپاره به هلاكت مي رسند و سومي نيز به دست آن رزمنده هلاك مي شود.
مصطفي شكيباخو.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، ستاد مركزي، معاونت تبليغات، 102.1376 ص.- (ادبيات داستاني؛ 1)
مندرجات: يك دانگ از بهشت؛ من و محسن؛ حريرپوش؛ داداش بالاخره آمدي؛ كوه و گودال؛ آن سوي ديده اي نمناك.
كتاب «جاودانه ها» حاوي شش داستان كوتاه است. در «يك دانگ از بهشت» خاطرات جبهه و كلاس درس درهم مي آميزد. معلم مجروح بر دوش شاگردش به عقب مي رود؛ شاگرد شهيد مي شود و معلم نجات مي يابد. «حريرپوش» داستان تولد فرزند شهيدي است كه حضرت فاطمه زهرا (س) در لحظه ي تولد بر بالين مادر حاضر مي شوند. «داداش بالاخره آمدي» داستان
پزشكي است كه براي كمك به مجروحان به جبهه مي آيد. در بيمارستان مجروحان زيادي را مي بيند. برخوردي وي را با جنازه ي برادر شهيدش او را متحول مي كند. «كوه و گودال» داستاني از كردستان است و كومله ها و تلاش و مقاومت مردم آنجا در مقابل كومله ها را به تصوير مي كشد. «آن سوي ديده اي نمناك» ديدار نويسنده از نمايشگاه عكسهاي جبهه و جنگ است و برخورد وي با مادري كه در عكسها و تصاوير به دنبال فرزند شهيدش مي گردد.
نويسنده راضيه تجار.- تهران: نسل كوثر، (چاپ اول): 1378.
شمارگان: 5000 نسخه.
93 ص.- (خاطره؛ 34).
راضيه تجار، داستانهاي اين كتاب را با بررسي پوشه هاي خاطرات رزمندگان و با اقتباس از آنها نوشته است. كتاب شامل چهارده داستان است. عناوين و موضوع اين داستانها عبارتند از: «از دور دست» (ماجراي درگيري تن به تن در منطقه ي فاو)؛ «ببار باران» (خاطره اي از خرمشهر)؛ «سواري مي آيد» (مددخواهي يك رزمنده ي كم سن در هنگام مجروحيت در جبهه)؛ «از سنگر مدرسه تا دانشگاه شهادت» (شركت دانشجوي دانشكده ي فني كرمان در جنگ و خدمت در قسمت توپخانه)؛ «خاكريزها ايستاده اند» (داستان راننده اي كه به رانندگان بولدوزر كمك مي كند؛ «مهتاب مثل مادر است» (مجروح شدن رزمنده اي كه مادرش نمي خواست او شهيد شود)؛ «اين گل پرپر» نوجواني كه به دست يك سرباز عراقي شهيد مي شود و همرزمش آن عراقي را مي كشد؛ ديگر داستانها عبارتند از: «شفيعم باش»؛ «تشنه ولي سيراب»؛ «پيام دريافت شد، تا روشنايي فردا» «خاطره جديد» و «عروج راست قامتان». داستانها گوياي احساس عميق دليرمردان جبهه ها، دلتنگيها، عشق، ايمان، و ايثارگري رزمندگان است.
[ صفحه 480]
مسعود بهنام.- [بي جا]: مسعود بهنام، (چاپ اول): 142.1373 ص.
طراح روي جلد: ابراهيم حقيقي. (طرح روي جلد با استفاده از نقاشي «گرينكا» اثر پيكاسو مي باشد).
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: مويه در باد؛ از نيمه تا تمام ابري؛ سرباز صفر؛ در شهري ديگر؛ ذكر مصيبت؛ پژواك سكوت؛ بهشت نمي تواند منتظر بماند؛ عروسي قاسم؛ جنگ دوست داشتني.
«مويه در باد» تصويري از مجروحان و شهيدان پس از بمباران است. در «از نيمه تا تمام ابري»، كودكي با آدم برفي بازي
مي كند و با او مي جنگد. «سرباز صفر»، ماجراي سربازي است كه با زن و دختري آشنا مي شود. «در شهري ديگر»، داستان فردي است كه دخترش در اثر بمباران موجي شده است و در شهر ديگري زندگي مي كند. «ذكر مصيبت»، سرگذشت غم انگيز فرزند يك رزمنده است كه پدر او در جبهه حضور دارد و كودك از بيماري فلج رنج فراوان مي برد و در نهايت فوت مي كند. «سكوت»، شرح شهادت عده اي به هنگام خارج كردن پيكر شهيدي از ميدان مين است. «بهشت نمي تواند منتظر بماند»، ماجراي نابينايي است كه در جنگ به شهادت مي رسد. «عروسي قاسم» شرح وقايع اتفاق افتاده براي يك مجروح شيميايي تا زمان انتقال به بيمارستان است و «جنگ دوست داشتني»، حكايت سوار شدن سربازي به يك خودرو در بين راه است و تمام شدن بنزين خودرو و ماجراهايي كه اتفاق مي افتد و در نهايت منجر به شهادت او مي شود.
ابراهيم حسن بيگي.- تهران: برگ، (چاپ دوم): 111.1368 ص.
شمارگان: 11000 نسخه.
مندرجات: چته ها؛ پايان راه؛ شيرزاد؛ يادگار پسر؛ مرتع.
كتاب حاوي پنج داستان است كه همه ي آنها در ارتباط با ضد انقلاب (كومله ها و دمكراتها) هستند. محل وقوع داستانها در كردستان است. در داستان «چته ها»، از رفتار وحشيانه ي چته ها با پاسداران و ارتشيها شرح داده مي شود.
داستان «پايان راه» حكايتي است از دشمني بين كومله و دمكرات. شيرزاد جريان ايستادگي مردم در برابر كومله ها است. «يادگار پسر» از شقاوت و فتار مشمئزكننده كومله ها با پيرمردي تركمن، كه پسرش براي مبارزه با ضد انقلاب به مناطق مرزي كردستان رفته است، سخن مي گويد و داستان «مرتع»، داستان جنگ مردي در درون خود
است.
علي فرخ مهر.- تهران: نشر عابد، (چاپ اول): 103.1381 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: طلا؛ چشم هاي غزال؛ تفاهم؛ حرف راست؛ خاكستر؛ چشم هاي خون گرفته خاتون؛ مانا؛ خريدار محبت.
كتاب حاضر شامل هشت داستان كوتاه است كه از بين آنها دو داستان در ارتباط با دفاع مقدس هستند. «تفاهم» كه به ياد مردم مهربان آبادان نوشته شده است، ماجراي خانواده اي است كه پدرشان قبل از انقلاب كارگر پالايشگاه و شركت نفت آبادان بود و او را اخراج كرده اند. وي به خاطر اين مسأله در جمع خانواده شكوه ي فراوان مي كند ولي با صحبتهاي پسرش و ديگر افراد به آينده اميدوار مي شود. پس از انقلاب، در دوران جنگ، پسر او به شهادت مي رسد. «خاكستر» داستان دو خانواده و فرزندان آنها است كه در آبادان روبه روي هم منزل دارند. پس از وقوع جنگ، دو خانواده به عللي از يكديگر بيخبر مي مانند. اينك، مدتها پس از اتمام جنگ، «پژمان»، دوست خود «
[ صفحه 481]
سعيد» را (كه پسر خانواده روبرويي بود) مي يابد. سعيد، زماني قصد ازدواج با خواهر پژمان را داشت. پژمان پس از گفتگوي كوتاهي با سعيد، كه ازدواج كرده، از وي جدا مي شود.
يوسف عزيزي بني طرف.- تهران: يوسف عزيزي بني طرف، 134.1370 ص. طراح روي جلد: غسان كنفاني.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: كارگاه هورمون؛ زن و جاده؛ حته، شط و مرداب؛ نخل؛ ماهي رنگي؛ شيخ؛ در چال؛ هفت چشمه؛ خمسه خمسه؛ غار غم؛ اسير؛ باغچه بيمار من؛ پاي پلاتين؛ سر در سيني.
كتاب «حته، شط و مرداب» مجموعه ي پانزده داستان كوتاه است. از بين اين داستانها، دو داستان
«خمسه خمسه و اسير» در ارتباط با جنگ تحميلي هستند. در داستان «خمسه خمسه»، راوي كه اهل زيتون (بخشي در حومه خرمشهر) است، از حمله ي دشمن به آنجا با خمسه خمسه و خمپاره سخن مي گويد و اوضاع شهر را توصيف مي كند كه: «كوچه در خون نفس مي زد. بخار نفس مردگان، رايحه ي سرب مي داد.» داستان «اسير» داستان فرار ناموفق اسيري است كه با مخفي شدن در زير تانكر آب، موفق به خارج شدن از اردوگاه مي شود ولي نمي تواند از مرز عبور كند.
فيروز زنوزي جلالي.- كرج: دلوار، (چاپ اول): 112.1381 ص.
طراح روي جلد: احمد قائمي مهدوي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: (Presemce (Hozur
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: حضور؛ فاني؛ شرطه؛ با باد؛ با طوفان؛ اسكاد روي ماز 543.
كتاب، شامل پنج داستان كوتاه است. «حضور» داستان رويارويي رئيس يك اداره با روح شهيدي است كه او را به خاطر ريا هنگام حضور در جبهه سرزنش مي كند؛ حضور وي در جبهه به خاطر ترس از دست دادن موقعيت خود بوده است نه براي رضاي خدا! «فاني» داستان عشق پسر و دختر جواني است در زمان جنگ، پسر جوان را به سربازي مي برند. او در جبهه به شهادت و عشق واقعي خود مي رسد. «شرطه» داستان دو رزمنده ي مجروح است كه در كنار شط، درون گودالي تشنه افتاده اند و چون در ديد دشمن هستند، نمي توانند تشنگي خود را با نوشيدن آب شط رفع كنند. در داستان «با باد، با طوفان»، يك پدر خرمشهري، اينك كه پس از هشت سال، پسرش بدون دست و با تني مجروح بازگشته، لحظات اشغال خرمشهر و اسارت
پسرش را به ياد مي آورد. «اسكاد روي ماز 543» ماجراي شليك موشك «الحسين» به سوي ايران است و نويسنده نشان مي دهد كه و در همان مقطع زماني، خانواده اي در شهر هدف موشك در پي خريد عروسي هستند و....
كار واحد ادبيات مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س).- تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 348.1377 ص.
عنوان روي جلد: حماسه آشنا: مجموعه داستانهاي بزرگسالان.
شمارگان: 5000 جلد.
[ صفحه 482]
كتاب حماسه ي آشنا، مجموعه 27 داستان كوتاه است كه از بين آنها، عناوين زير در ارتباط با جنگ هستند. «مسافر شهر عشق»: پيرمرد و پيرزني شش سال است منتظر پسر مفقودالاثر هستند. «معماي مسيح»: رزمنده ي مسيحي است كه عاشق امام (ره) بوده، در اسارت به مرز شهادت مي رسد. «هديه»: رزمنده اي كه براي بازگرداندن پيكر دوست شهيدش تلاش مي كند و موفق نمي شود، تا اين كه مجروح و بستري مي شود و خبر پيدا كردن پيكر دوست شهيدش را به او مي دهند. «هديه ي خورشيد»: رزمنده اي كه بدون اجازه پدر به جبهه رفته و قطع نخاع شده است: «پرستوها»، ازدواج دختري با يك مرد جانباز و خواندن خطبه ي عقد آنها توسط امام. «مرد خميني»: اسيران ايراني در شب رحلت حضرت امام با عراقي ها درگير مي شوند. «باغ آشنا»: فردي شوق رفتن به جبهه را دارد، ولي آتش بس برقرار مي شود و پس از آن، در سوگ امام مي نشيند. «پرواز خونين»: داستان مجروحي كه با مشقت خود را به نيروهاي خودي مي رساند و شهيد مي شود. «پهلوان»: رزمنده اي مجروح، امام را در خواب مي بيند.
قاضي ربيحاوي.- تهران: ققنوس، (چاپ اول): 68.1360 ص.
مندرجات: مسجد؛ جسد؛ يك سند مه گرفته؛ در كمپ آنها؛ مواجهه.
اين كتاب، مجموعه ي پنج داستان نوشته ي «قاضي ربيحاوي» است كه از زبان يك سرباز بيان شده است. «مسجد» داستان پيرمردي است كه در
خرمشهر خادم مسجد است و عراقي ها دخترش را به گروگان گرفته، خودش را رها مي كنند. «جسد» داستان جسد سربازي است كه به پشت جبهه حمل مي شود. چون اين سرباز بدون اجازه در جبهه مي جنگيده است، در بازرسي، ابتدا اجازه بردن جسد را نمي دهند، ولي بعد هم كه اجازه داده مي شود، ماشين خاموش شده، ديگر روشن نمي شود. «يك روز مه گرفته» داستان سربازي است كه براي دوست مريضش دنبال شير مي گردد و به سراغ پيرمردي مي رود كه يك بز داشته است. ولي پيرمرد و بزش نيز مرده اند. «در كمپ آنها» حكايت ماجراهايي است كه در كمپ جنگزده ها مي گذرد. كمپي كه ژاپنيها بر جاي گذاشته و فرار كرده اند و اكنون در اختيار خانواده اي جنگزده است. «مواجهه» داستان گفت وگوي يك سروان و يك سرباز درباره ي بدي جنگ است. سروان مي رود و سرباز حيران مي ماند كه آيا به سوي شهر برود يا به سوي اردوگاه!
منوچهر كريم زاده.- تهران: طرح نو، 1373.
124 ص.- (ادبيات معاصر ايران).
طراح روي جلد: علي خورشيدپور.
عنوان به انگليسي: Khakestan: Ten short stories
اين كتاب، مجموعه ي ده داستان است به نامهاي: «ستونهاي بلند دود، بيلچه، پاييز، چرخ و فلك، صداي بال پرنده، بمباران، سوءتفاهم، كودك و كبوتر، تور و خاكستان». از ميان اين داستانها، دو داستان مربوط به جنگ است. «ستونهاي بلند دود» داستان پيرزني است كه از شهر در حال سقوط مي گريزد و خمپاره ها زوزه كشان ستونهاي دود را به آسمان بلند مي كنند. «بمباران» مربوط به حمله هاي هوايي دوران جنگ و رفتن مردم به پناهگاهها و اتفاقاتي است كه در اثر بمبارانها رخ مي دهد و بمبي كه نزديك خانه ي
افرادي كه از رفتن به پناهگاه خودداري مي كنند، به زمين مي خورد و خانه اي را خراب مي كند و بچه ي اين خانواده، از آن به بعد، از تاريكي و صداي آژير مي ترسد.
[ صفحه 483]
فيروز زنوزي جلالي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
112 ص.
عنوان روي جلد: مجموعه داستان خاك و خاكستر.
مندرجات: شكلات؛ خاك و خاكستر؛ تلواسه؛ ساعت لعنتي؛ ملاقات چهارم؛ صياد و طوفان.
در اين مجموعه، دو داستان «خاك و خاكستر و تلواسه» مربوط به مسائل جنگ هستند. در «خاك و خاكستر»، نامه هايي بين دو نفر، يكي در آمريكا و ديگري در ايران، مبادله مي شود. فرد مقيم خارج، سعي دارد خواهر و شوهر خواهرش را متقاعد كند كه براي فرار از وضع موجود به خارج بروند. ولي آن كه در ايران است، معتقد است بايد بماند و حاضر است تمام سختيها و موشك باران را تحمل كند، اما از اعتقادات خود عدول نكند. ضمن داستان مسائل اعتقادي و شخصيتي دو طرف، به عنوان نمايندگان دو گروه از افراد اجتماع، بيان مي شود. در داستان «تلواسه»، كارمندي، در زمان بمباران و موشك باران تهران، خوابي آشفته مي بيند. هراس او از تعبير خواب باعث مي شود كه به گذشته و رفتارش با مادر پيرش نگاه كند؛ مادري كه در يك خانه ي محقر زندگي مي كند. در اين نگاه، محبتهاي مادر و كوتاهي خود و همسرش در قبال مادر را به ياد مي آورد. نويسنده در خلال داستان، روحيات و عكس العمل افراد را در مواجهه با مسأله ي موشك باران به تصوير مي كشد.
قاسمعلي فراست.- تهران: برگ، (چاپ اول): 112.1376 ص.
طراح روي جلد: احمد قلي زاده.
مندرجات: خانه جديد؛ حكيم؛ خواب؛ زائر؛ سلندر؛ پاداش؛ آلبوم؛ گلاب خاتون؛ جايزه.
اين كتاب مجموعه نه داستان است كه از بين آنها، داستانهاي «خواب، سلندر، آلبوم و گلاب خاتون» در ارتباط با
جنگ تحميلي هستند. «خواب» داستان مادر يكي از شهيدان است كه شديدا بيتابي مي كند، و... شهيد را در خواب مي بيند كه به او آرامش مي دهد. «سلندر»، داستان سرگروهباني است كه مي خواهد از جنگ فرار كند، ولي با افرادي برخورد مي كند كه او را متحول مي كنند. «آلبوم» حكايت يك رزمنده ي خرمشهري است كه پس از محاصره شهر توسط دشمن و تخريب خانه ها، به خانه ي خود، آلبوم عكسهاي خانوادگي را پيدا مي كند و با تماشاي عكسها به ياد گذشته ها مي افتد؛ كه دوستانش او را براي اجراي پاتك صدا مي كنند. «گلاب خاتون»، نيز حكايت مادري است كه يادگار قاسم، (شهيد مفقودش) را نگه داشته است و با آن راز و نياز مي كند. او به گلزار شهدا مي رود و در آنجا بر سر قبر يك شهيد غريب، آرامش خود را بازمي يابد.
به اهتمام دفتر هنر و ادبيات ايثار (بنياد جانبازان)؛ ويراستاران اصغر استاد حسن معمار، سهيلا عبدالحسيني.- تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، دفتر هنر و ادبيات ايثار، (چاپ اول): 155.1379 ص. - (مجموعه داستان؛ 19).
طراح روي جلد: قربان محمدي.
شمارگان: 5500 نسخه
مندرجات: خانه ي دريا / اصغر استاد حسن معمار؛ زندگي / مهدي خليلي؛ شب يازدهم / آرزو خمسه كجوري؛ ساعت صفر / احمد شاكري؛ كتاب خاكستر / اميرمسعود شايسته تهراني؛ قطعه اي از بهشت / وجيهه علي اكبري ساماني؛ پاتك / محسن كياني؛ هجوم ابرها و ريزش باران / محمدباقر نجف زاده بارفروش؛ آستين هاي خالي و داستان بلند / محمد نوري زاد؛ سهم من ماندن / مريم ضمانتي يار.
در اين كتاب داستانهاي زير درباره جنگ هستند: «زندگي» مكاتبات دو رزمنده پس از اتمام جنگ
و گله گذاري
[ صفحه 484]
از اوضاع اداري است. «شب يازدهم» شرح خواهر كوچك يك مجروح شيميايي از گريه هاي برادر در ايام ماه محرم و شهادت او در روز يازدهم محرم است. «ساعت صفر» حكايت يك رزمنده اسير و آزارها و شكنجه ها است. «كتاب خاكستر» داستان يك جانباز است كه در آلمان، به كمك پسركي كه در زير آوار مانده، مي شتابد. «قطعه اي از بهشت» داستان رزمنده اي است كه پدر دوستش بارها با او درگير شد - چون او پسرش را به رفتن به جبهه تشويق مي كرد - و اينك در بستر مرگ، از او حلاليت مي طلبد. در «پاتك» يك دزد، به قصد سرقت اتومبيل، سوار خودروي يك جانباز مي شود ولي با صحبتهاي جانباز متحول مي شود. «آستينهاي خالي» داستان رزمنده اي است كه دست خود را در جبهه از دست داده و اينك پس از رحلت امام (ره)، به خانه بازگشته است. «سهم من ماندن) داستان ايثار همسر يك جانباز است. داستانهاي ديگر مربوط به جنگ نيستند.
عبدالمجيد حسيني راد.- تهران: برگ، (چاپ اول): 1368.
115 ص.
ص.ع. به انگليسي: A Collection of Short Stories: Lines and Shades
كتاب حاضر مجموعه ي نه داستان است كه عبارتند از:
«آن سوي خاكريز»: سربازي عراقي حمله ي ديوانه وار بعثي ها را بيان مي كند. «پرهاي حادثه»: يكي از مجروحان، كه دو سال در كما بوده، خاطرات نبرد هور را بياد مي آورد و.... «باران»: هنگام نماز مغرب، قاسم و ساير خدمه ي خنثي سازي بمبهاي شيميايي را احضار مي كنند. خودرو هدف بمباران قرار مي گيرد و قاسم رؤيايي مي بيند و... «خطها و سايه ها»: اسيري به نام يعقوب در شكنجه گاه
انفرادي بعثي هاست و رفتار وحشيانه ي آنها را شرح مي دهد. «بستر پرنيان»: مادري خواب پسرش - عباس - را مي بيند و صبح خبر شهادت او را مي آورند. «ديدار»: يوسف شهيد را از جبهه آورده اند، همسرش او را به دخترشان نشان مي دهد، مي نالد و گريه مي كند. «طرح يادگاري»: راوي، جمال را در جبهه با يك سيمونوف و يك كيف مي بيند. عصر آن روز جمال شهيد مي شود و.... «طرح خاك، زندگي و خاك»: دوستي بر مزار دوست شهيدش كه بر اثر انفجار مين شهيد شده، مي رود و در رؤياهاي خود، او را به خاطر مي آورد و «طرح خواب پروانه».
جهانگير خسروشاهي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 40.1370 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: داستان؛ 11).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Wild Kholfehz
شمارگان: 6600 نسخه.
اين كتاب شامل سه داستان كوتاه است. «خلفه هاي وحشي»: سعيد و حميد دو دوست صميمي هستند كه در عمليات شناسايي شركت دارند. در جريان عمليات، حميد در خاك دشمن مي ماند و سعيد با زحمت فراوان او را كه شديدا زخمي است، با خود مي آورد و نجات مي دهد. «شعراي شب» در مورد اسراي اردوگاه موصل دو است كه در زير شكنجه هاي طاقت فرساي عراقي ها مقاومت كردند و لب به اعتراف نگشودند. حاج موحد بيش از همه اذيت و آزار مي شود. او را به استخبارات مركزي در بغداد مي برند و مدتي بعد جسدش را در برابر ديدگان اسراي ديگر و مأمور صليب سرخ دفن مي كنند و روي قبرش مي نويسند: 110. داستان «باران در راه است» از زبان مجيد، برادر زن عبدالله، بيان مي شود. او بخشي از شخصيت و زندگي
عبدالله را كه جواني خوشرو و باهوش و خلاق است، بيان مي كند. كار عبدالله او را راضي نمي كند، به خط مي رود و نگين جمع رزمندگان مي شود و در عملياتي در كناره ي فرات به شهادت مي رسد.
[ صفحه 485]
مؤلف: محمد خراساني.- قم: طاووس بهشت، (چاپ اول): 1380.
138 ص.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب شامل هشت داستان كوتاه از زمان صدر اسلام و دو داستان يا خاطره از دفاع مقدس مي باشد. خاطره ي اول «داستان چذابه ي بستان» به چهار قسمت تقسيم شده و مربوط است به عمليات شناسايي و آزادسازي مناطق اطراف شهر بستان (منطقه ي چزابه) و تپه هاي نباء كه توسط تيپهاي يك و سه لشكر 77 خراسان و كمك نيروهاي سپاه انجام شد. خاطره يا داستان دوم «داستان جوانمردي عمليات فتح المبين در سال 1361» مي باشد كه به پنج قسمت تقسيم شده است. در اين عمليات كه توسط يك تيپ لشكر خراسان به فرماندهي سرهنگ اميني و يك تيپ سپاه و بسيج به فرماندهي رودكي انجام شد، تپه هاي شماره 30،20 و 40، سايتهاي چهار و پنج، روستاي چنانه و تنگه رقابيه آزاد گرديد. در ادامه نيز به عمليات پدافندي و پاتكهاي دشمن و اسكان و استقرار واحدهاي گردان زرهي لشكر 92 اهواز اشاره شده است.
حبيب احمدزاده؛ ويراستار مرضيه زجاجي قمي.- تهران: روزنامه سلام، (چاپ اول): 160.1379 ص.
طراح روي جلد: كاميار كاوندي.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The War Involved City Stories
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: پر عقاب؛ هواپيما؛ چتري براي كارگردان؛ سي و نه و يك اسير؛ فرار مرد جنگي؛ نامه اي به خانواده سعد؛ دو مرد، دو يادداشت: اگر درياقلي نبود؟؛ سنگيني اين بار را تا آخر عمر بر دوش خواهم كشيد؛ نقدها و نظرها: نقد منوچهر آتشي بر كتاب؛ نقد محمدرضا اصلاني بر
كتاب؛ نظر پرويز كيمياوي درباره كتاب.
اين كتاب مجموعه داستانهاي ويرايش دوم كتاب «داستانهاي شهر جنگي» است كه توسط دفتر ادبيات و هنر مقاومت حوزه ي هنري سازمان تبليغات اسلامي در سال 1376 چاپ شده بوده است. در اين ويرايش، دو يادداشت «اگر درياقلي نبود؟» در وصف حماسه ي مردي اوراق فروش كه با دوچرخه ي خود نه كيلومتر را با عجله ركاب زد تا قصد ورود عراقي ها به آبادان را از جاده ذوالفقاري به سپاه خبر دهد و با اين كار خود حماسه آفريد، و «سنگيني اين بار را تا آخر عمر بر دوش خواهم كشيد»، نامه اي كه به آقاي ويل راجرز (ناخداي سابق ناو پاسور وينسنس) درباره ي شليك ناو آمريكايي به هواپيماي ايرباس ايران و محكوم كردن اين عمل نوشته شده است و سه نقد و نظر درباره ي شش داستان اوليه ي كتاب، به مطالب ويرايش اول افزوده شده است.
حبيب احمدزاده.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 94.1376 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ داستان: 22).
طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The War Involved City Stories
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 486]
مندرجات: پر عقاب؛ هواپيما؛ چتري براي كارگردان؛ سي و نه و يك اسير؛ فرار مرد جنگي؛ نامه اي به خانواده سعد.
در «پر عقاب» گلوله هاي عمل نكرده ي دشمن، با نشانه گيري دقيق و با تفكري طولاني، مجددا به سوي دشمن شليك مي شوند. «هواپيما» داستان آرزوي كودكي براي داشتن يك هواپيماي اسباب بازي است و آرزوي او كه براي چند لحظه همه خشك شوند تا او هواپيما را بردارد
و مخفي كند؛ و مقايسه ي آن با بمباران شيميايي حلبچه. «چتري براي كارگردان»، داستان جواني است كه عاشق فيلمبرداري و كارگرداني است و قبل از عزيمت براي ادامه ي تحصيل، براي خداحافظي به جبهه مي آيد و... لحظه اي بعد، او به ملكوت عروج كرده است. «سي و نه و يك اسير جنگي»، داستان انتقال اسيران به پشت جبهه است و محافظي كه خود اسير وظيفه ي خود بوده است. «فرار مرد جنگي»، داستان رزمنده ي جانبازي است كه براي خوشبختي دختري كه دوستش مي دارد، دوست خود را به ازدواج با او تشويق مي كند؛ او سالهاي بعد متوجه مي شود كه اگر چه خودش زنده است، دوستش در حادثه اي جان باخته است. «نامه اي به خانواده ي سعد»، حكايت اعدام يك سرباز فراري عراقي است و رزمنده اي كه جسد اين سرباز، او را از مرگ نجات داده است.
بيژن نجدي تهران: نشر مركز، (چاپ اول): 1380.
164 ص.- (نشر مركز، شماره نشر؛ 462).
طراح روي جلد: ابراهيم حقيقي.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «داستانهاي ناتمام» شامل مجموعه اي از داستانهاي نگارنده است كه برخي از آنها ناتمام و بعضي ديگر بدون پرداخت نهايي است. از آنجا كه نويسنده، مدرس رياضي بود، عناوين با عبارتهاي رياضي ارائه شده اند. در بين داستانها «يادداشتهاي جبهه» مربوط به دفاع مقدس است. نويسنده در بهار سال 1367 با تني چند از دبيران لاهيجان داوطلبانه به لشكر قدس گيلان در سنندج اعزام مي شود و از مسير بانه تا تنگه پي باساوا و خطوط مقدم را طي مي كند: يادداشت هاي وي به ترتيب روز و ساعت حركت به مناطق مختلف و اتفاقات رخ داده ارائه شده اند. دو داستان ديگر
نيز زمينه هايي از جنگ دارند. داستان اول، داستاني كوتاه از بمباران تهران و داستان دوم، حكايت فردي است كه كليه اش را فروخته است و روي تخت بيمارستان به ياد آغاز جنگ و ورود سربازان عراقي به گمرك خرمشهر مي افتد.
نويسنده حميدرضا شاه آبادي.- تهران: نشر كمال،(چاپ اول): 1380.
96 ص.- (داستان؛ 2).
شمارگان: 2200 نسخه.
مندرجات: اشاره، رمل و آئينه، كمپوت گيلاس، داستان صادق، يا حبيبي، دايره زنگي، سرشماري.
كتاب، مجموعه ي شش داستان كوتاه است. «رمل و آيينه»، داستان رزمندگان گم شده در يك منطقه ي رملي است. پس از پيدا كردن آنها، با چرخبال به آنها آب مي رسانند. ولي فقط يك رزمنده آن جا است و اثري از رزمندگان ديگر نيست. در «كمپوت گيلاس»، رزمنده اي به سنگر تداركات مي رود و با شوخي و اصرار فراوان تقاضاي كمپوت گيلاس مي كند. ولي همين كه براي خوردن كمپوت گيلاس خارج مي شود، به شهادت مي رسد. «داستان صادق»، داستان فردي به نام صادق است كه به جبهه مي رود و مفقودالاثر مي شود. عده اي فكر مي كنند او اسير شده است، ولي در نهايت شهادت وي آشكار مي شود. «يا حبيبي» داستان يك عراقي زخمي است كه به دست نيروهاي اسلام اسير مي شود و
[ صفحه 487]
آنها او را براي مداوا به اورژانس مي فرستند اما شديدا مي ترسد. «دايره زنگي» داستان كارمندي است كه به علت كمك به پيرزني، كه پسرش در بخش قرنطينه ي اسيران بود، دير به محل كار خود مي رسد. «سرشماري» داستان عده اي جانباز است كه از موزه ي هنرهاي تاريخي ديدن مي كنند.
مؤلف حميدرضا شاه آبادي.- تهران: فرهنگ گستر، سروش، (انتشارات صدا و سيما)، (چاپ اول): 107.1380 ص.- (ادب و هنر پايداري، داستان كوتاه؛ 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Tambourine
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: رمل و آئينه، كمپوت گيلاس، داستان صادق، يا حبيبي، دايره زنگي، سرشماري؛ كي مرده؟، كي زنده؟
اين كتاب در همين سال به صورت مجموعه اي از شش داستان، تحت عنوان «دايره زنگي» توسط نشر كمال نيز منتشر شده است.
كتاب، مجموعه ي هفت داستان است. «رمل و آيينه» داستان رزمندگان گم شده در يك منطقه ي رملي است. پس از پيدا كردن محل آنها، با چرخبال براي آنها آب مي فرستند، ولي جز يك رزمنده، از رزمندگان ديگر اثري نيست. در «كمپوت گيلاس»، رزمنده اي با شوخي و اصرار فراوان از سنگر تداركات كمپوت گيلاس مي گيرد. ولي وقتي براي خوردن آن از سنگر خارج مي شود، به شهادت مي رسد. «داستان صادق» داستان فردي است كه در جبهه مفقودالاثر مي شود. عده اي مي گويند او اسير شده است، ولي در نهايت شهادت وي مسجل مي شود. در «يا حبيبي» يك عراقي زخمي اسير شده، براي مداوا به اورژانس فرستاده مي شود، ولي به شدت مي ترسد. «دايره زنگي» داستان كارمندي است كه به علت كمك به پيرزني كه پسرش در بخش قرنطينه ي اسيران بود، دير به محل كار خود مي رسد. «سرشماري» داستان عده اي جانباز است كه از موزه هنرهاي تاريخي ديدن مي كنند. «كي مرده؟ كي زنده؟» داستان شخصي است كه در عمليات، مجروحي را به پشت خط مي برد. مجروح از او مي خواهد كه پانزده سال ديگر در چهارراه وليعصر او را ملاقات كند. اما در روز موعود، در چهارراه وليعصر با ماشين تصادف مي كند.
زهرا كدخدايان.- تهران: زهرا كدخدايان، (چاپ دوم): 128.1373 ص.
نويسنده ي اين كتاب، دكتري است كه حدود 45 داستان در مورد مردم و جامعه نوشته است. كتاب حاضر مجموعه اي از پانزده داستان است كه داستان «بدور از جنگ»، درباره ي حملات رژيم بعثي به شهرها و مهاجرت
مردم از شهرهاي جنگ زده به مناطق امن تر است. راوي داستان، معلمي است كه در تهران تدريس مي كند و پس از اين كه در اثر بمباران و موشكباران تهران، مدارس تعطيل مي شوند، تصميم مي گيرد به شيراز نزد دوستش برود. طي داستان از وضع روحي خود و مردم، از موشكباران ها در تهران و شيراز و كمكهاي مردمي به جبهه ها سخن مي گويد. بالاخره به دهي مي رسد كه دوستش طبيب درمانگاه آنجا است، و ظاهرا آرامش پيدا مي كند. ولي با شنيدن صداي آژير از راديو و اخبار جنگ دوباره همه چيز زنده مي شود و آرامش ظاهري به هم مي خورد و همه ي صحنه هاي جنگ در پيش چشم وي مجسم مي شود.
[ صفحه 488]
نويسنده علي موذني.- تهران: مؤسسه كتاب همراه، (چاپ اول): 1375.
75 ص.- (كتاب همراه؛ شماره كتاب 58. ادبيات مقاومت؛ 4).
شمارگان: 30000 نسخه.
مندرجات: در انتظار شاعر؛ قاصدك.
كتاب «در انتظار شاعر» داستاني از پنج رزمنده است كه در يك عمليات شناسايي در غرب كشور دو نفر از آنها زخمي مي شوند. راوي براي رساندن خبر به مقر فرماندهي، از بقيه جدا مي شود. او در راه زخمي شده، با يك پلنگ مواجه مي شود. پلنگ از او پرستاري مي كند تا اين كه راوي خود را در مقر و نزد دوستانش مي يابد و مي فهمند كه عراقي ها بچه پلنگ را كشته اند و به همين سبب، پلنگ كه حالت ضعف راوي را ديده است، به او رحم كرده و او را ندريده است. «قاصدك» داستاني از همسر و پسر يك رزمنده است. آنها با قاصدگي براي رزمنده پيام مي فرستند كه بازگردد. پسر خيلي منتظر
خبر از پدر مي ماند. تا اين كه شبي پدر، به شكل هاله اي از نور آبي، به ديدنشان مي آيد و از آنها خداحافظي مي كند و چندين قاصدك براي پسر مي آورد.
نوشته حسين خورشيدي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، واحد تبليغات و انتشارات (مديريت انتشارات)، (چاپ اول): 85.1369 ص.
اين كتاب به مناسبت خجسته ميلاد امام حسين (ع)، روز پاسدار منتشر شده است.
مندرجات: عبور از لايه ها؛ صد پر پرستو؛ در تمناي باد؛ تلبيه.
«عبور از لايه ها» ماجراي فرمانده اي است كه در نيزارها به كمين دشمن برمي خورد و براي خفه كردن كمين (با وجود نداشتن مهمات و نيروي كمكي) به تنهايي و با يك نارنجك به دشمن حمله مي كند و با دست و پاي تيرخورده، كمين را از بين مي برد و خود نيز شهيد مي شود. «صد پرست» حكايت رزمندگاني است كه بايد پس از حمله، به دستور فرمانده از هر سه نفرشان، بايد يك نفر باقي بماند و بقيه به عقب برگردند و اين امر، موجب مشكل انتخاب افراد شده است، ولي با حمله ي ناگهاني دشمن، تمام نيروها مجبور به دفاع مي شوند و بيشتر افرادي كه قرار بود به عقب برگردند، با تانكهاي دشمن درگير شده، به شهادت مي رسند. «در تمناي باد» ماجراي رزمنده اي راه گم كرده در نيزار است كه به عراقي ها برمي خورد و با لطف خداوند و وزش باد، نيزارها او را از دشمنان مخفي مي كنند. «تلبيه» حكايت مادري است كه به حج رفته و فرزند او، كه همسر بارداري دارد، در جبهه حضور دارد. مادر در كعبه به دست سربازان سعودي به شهادت مي رسد و فرزند او نيز در جبهه
شهيد مي شود.
كاري از «دفتر هنر و ادبيات ايثار».- تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي، اجتماعي و هنري، واحد رمان، (چاپ اول): 172.1375 ص.- (دفتر هنر و ادبيات ايثار؛ 1).
طراح روي جلد: مسعود شجاعي طباطبائي.
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: وادي عشق؛ زايري زير باران؛ تصميم؛ معصومه منتظر است؛ گوني، گوني، گوني ها؛ صداي شكستن آينه ها؛ جدال با عصا؛ تولد يك روح؛ هواي دل؛ ديپلم افتخار؛ گل هاي مازندران؛ گواهي؛ تو را مي شناسم؛ آمدن يا نيامدن؛ در جبهه اي ديگر؛ وصال؛ روزي كه اقاقيا گريست؛ بالاتر از بلند؛ بازگشتي دوباره؛ دست غيب.
اين كتاب، مجموعه ي داستانهاي برگزيده اي است كه از ميان 1312 داستان كوتاه دريافت شده (تا خرداد ماه
[ صفحه 489]
1375) در پاسخ به فراخوان مسابقه ي داستان كوتاه نويسي درباره ي جانبازان انتخاب شده اند. «وادي عشق»، (نوشته ي حسين بذرافكن) داستان يك جانباز قطع نخاعي مأيوس و بدبين است كه ليلا (پرستاري كه همسر و فرزندانش را در موشكباران از دست داده) به كمك او مي آيد تا به آينده چشم بدوزد و اميدوار باشد. «زايري زير باران» (از ارژنگ توراني) داستان آزاده اي است كه در اثر شكنجه ي بعثي ها قطع نخاع شده و اميد خانواده به معجزه اي از حضرت رضا (ع) است. در «تصميم» (نوشته ي منيژه جانقلي) يك جانباز روشن دل مي خواهد بدون كمك ديگران زندگي كند و موفق هم مي شود. «معصومه منتظر است»، (نوشته ي مريم جمشيدي)، حكايت دل نگراني هاي مهدي، (جانباز روشن دلي است كه احساس مي كند «همسرش براي او حيف است» و «گوني، گوني، گوني ها» (از فرهاد حسن زاده) داستان رفتار پول پرستان با جانبازان است و....
رضا شيرازي.- تهران: پيام آزادي، (چاپ
اول): 60.1366 ص.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
شمارگان: 10000 نسخه.
مندرجات: در جستجوي خورشيد؛ هديه اي از رضوان؛ ابوذر؛ در انتظار ديدار. كتاب، شامل چهار داستان كوتاه است. «در جستجوي خورشيد» داستان شهيدي است كه از لحظه ي شهادت تا حمل بر روي دست مردم و قرار گرفتن در قبر و سپس خاك ريختن روي جسد را مجسم مي كند و همزمان به ياد لحظات شهادت و بستري شدن در بيمارستان تا رفتن به حالت اغماء مي افتد و به شهادت مي رسد. ناگاه صدايي از سوي پروردگار، در قبر، او را به خود مي آورد. «ابوذر» داستان دو دوست است. ابوذر اينك در جبهه است و دوستش براي او نامه مي نويسد و درباره ي مدرسه و دوران خوش گذشته مي گويد و برايش آرزوي پيروزي مي كند. داستانهاي ديگر در ارتباط با دفاع مقدس نيستند.
به كوشش: م. ح.ملك جعفريان.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 111.1370 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت).
عنوان پشت جلد به انگليسي: On The Banks Of The Large River: Collection of stories.
شمارگان: 6600 نسخه.
مندرجات: اگر بيايد...؛ به يادم درختي بنشان؛ خانه تكاني؛ شاهنامه؛ من هم با امپراطور به مصر رفته بودم؛ دنيا را نگهداريد؛ سايه اي در بعدازظهر؛ در حاشيه ي شط؛ راز آن روشنايي.
كتاب شامل 9 داستان است. جواد اركاني در داستان «اگر بيايد...» از فردي فرصت طلب صحبت مي كند كه مي خواهد خود را حزب اللهي معرفي كند و راوي منتظر رسيدن آزاده اش است تا...؛ مسعود الوندي در «به يادم درختي بنشان» پس از جنگ، به قصر شيرين مي نگرد و آن هايي كه از دست داده است و آمالشان را به
ياد مي آورد. «خانه تكاني» از حميدرضا تركي داستاني است از خود گمشده در شلوغي و بي هدفي شهر پس از جنگ؛ «شاهنامه» اثر فرهاد جعفري، داستان فرار از رفتن به جبهه است كه منجر به مرگ جواني مي شود؛ «من هم با امپراطور به مصر رفته بودم» اثر محمدحسين جعفريان بازگشت رزمنده اي به شلمچه است، پس از جنگ؛ و درك اين كه افراد در حال رسوب كردن هستند. «دنيا را نگهداريد» اثر حميدرضا سهيلي داستان رزمنده اي است كه گرفتار موج گرفتگي شده؛ «سايه اي در بعدازظهر» از محمودرضا كريميان حكايت خرمشهر است و دليري مردم شهادت طلب آن؛ «در حاشيه ي شط» از عليرضا قزوه احساس حسرت روزهاي جبهه را از زبان رزمنده اي بيان مي كند و «راز آن روشنايي» از سيد مجتبي علوي داستان تلاش تخريب چي ها براي كشف راز روشنايي است كه از پشت منطقه عراقي ها ديده مي شود.
[ صفحه 490]
سيد محسن علامه؛ به كوشش محمدقاسم فروغي جهرمي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، مديريت انتشارات، 1369.
101 ص.- (مجموعه ي آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛ مجموعه داستان: 4).
اين كتاب به مناسبت سالرزو ميلاد امام حسين (ع) و روز پاسدار منتشر شده است.
مندرجات: سلام اروند؛ قرعه ي ما اين بود؛ گلدسته ي سپيد؛ در مكان سپيده دم؛ كجايي سرباز؟؛ صحراي سرناي داغ.
مجموعه ي حاضر حاوي يك مقدمه و شش داستان كوتاه از سيد محسن علامه است. هر يك از اين داستانها به نحوي بيانگر «شجاعت و رشادت رزمندگان اسلام، ايثار و از جان گذشتگي آنها، شهادت و ديگر مسايل مرتبط با دفاع مقدس» هستند. داستانها بيانگر ارزشهايي هستند كه دلاورمردان خطه ي نور - طي مدت
هشت سال دفاع مقدس در جاي جاي جبهه هاي دفاع از اسلام و انقلاب شكوهمند اسلامي از خود بر جاي گذارده اند. خاطرات اين سلحشوران، در گنجينه ي خاطرات و وقايع هشت سال دفاع مقدس سپاه پاسداران انقلاب گردآوري، ثبت و حفظ شده است. براي مثال، داستان «سلام اروند» با الهام از خاطره ي برادر مسعود گذاري از عمليات كربلاي پنج نوشته شده است.
رنجبر گل محمدي.- تهران: مؤسسه ي نشر فرهنگي و تحقيقاتي پيام نينوا، 1374.
96 ص.
مندرجات: دشت خضرا؛ براي پسرم سليمان؛ از دشت شقايق ها؛ داس مه نو؛ به خاطر تو نازنين؛ زكريا؛ جنگ ناتمام.
«دشت خضرا» قصه جانبازي است كه دشتي پر از گل را با يادآوري خاطرات جنگ نقاشي مي كند و ارتباطي زيبا و عاطفي بين نقاش و پسر وي ديده مي شود.
در «براي پسرم سليمان» پيرمردي فقير مي خواهد يك جفت كفش براي پسرش (كه در جبهه است) تهيه كند. كفش ها تهيه مي شوند، اما فرزند دو پايش را در خرمشهر جا گذاشته است.
«از دشت شقايق ها» درباره ي يك مجروح جنگي است كه دو دستش را در راه انقلاب از دست داده است.
«داس مه نو» داستان افسر بهداري عراقي است كه يك بسيجي جوان را مخفي كرده است تا او را با شكنجه بكشد. حمله ي نيروهاي اسلام باعث مجروح شدن افسر عراقي و آزادشدن رزمنده مي شود و رفتار بسيجي او را شرمنده مي كند.
«به خاطر تو نازنين»، «زكريا» و «جنگ ناتمام»، سه داستان بعدي اين مجموعه هستند. در سراسر كتاب، افراد دو قشر جامعه مقايسه مي شوند: افرادي كه قبول مسؤوليت كرده اند و افرادي كه فرصت طلب هستند.
محمدرضا شاداب رو.- تهران: برگ، 87.1368 ص.
طراح روي جلد: هوشنگ فتحي.
مندرجات: دو چشم سياه؛ شكسته در مه؛ آن زلال غمدار؛ غربت ستاره؛ نبودن در آينه؛ دشت مينا.
اين كتاب حاوي شش داستان كوتاه است. در داستان «دو چشم سياه»، معلمي، در يكي از روستاهاي كردستان تدريس مي كند. او، علي رغم بي اعتمادي مردم ده، با شاگردان ارتباط برقرار مي كند و
ايثار و شهامت را با نثار خون خود در مبارزه با ضدانقلاب به آنها آموزش مي دهد. در داستان «شكسته در مه» پدري پير بر سر قبر فرزند شهيدش با او درددل مي كند و علت مخالفت خود را با رفتن او به جبهه مي گويد و مي خواهد كه او را ببخشد. «آن
[ صفحه 491]
زلال غمدار» داستان فداكاري رزمندگان است براي يكديگر؛ رزمندگاني كه دست از جان شسته اند و در جبهه مي جنگند و هر يك، اسوه ي مقاومت، ايمان و پايداري هستند و زماني كه همرزم خود را در خطر مي بينند، خود را سپر بلاي دوست مي كنند. داستان «دشت مينا» داستاني است از اوج درگيريهاي جبهه و ايثار و مقاومت رزمندگان تا پاي جان و پيوستن به خيل شهيدان عاشق لقاءالله.
داستانهاي ديگر مربوط به دفاع مقدس نيستند.
علي مؤذني.- تهران: برگ، (چاپ دوم): 88.1376 ص.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
چاپ اول: 1371.
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: دلاويزتر از سبز، عقب گرد سزاوارترين، سپيدي، هفتاد و سومين تن، خلق تنگ ابليس، شناسايي.
كتاب «دلاويزتر از سبز» مشتمل بر هفت داستان است. از ميان اين داستانها فقط دو داستان «عقب گرد و هفتاد و سومين تن» در ارتباط با دفاع مقدس هستند. در داستان «عقب گرد» فردي نظامي - كه به همرزم مجروحي كمك نكرده و براي حفظ جان خود گريخته بود - دچار عذاب وجدان مي شود و با خود عهد مي كند كه جبران كند. داستان «هفتاد و سومين تن» در خصوص يك مجروح جنگ است كه در روي تخت بيمارستان، در رؤياي خود صحراي كربلا و تشنگي حضرت و
يارانش را مي بيند؛ او خود نيز سخت تشنه است و نبايد آب بخورد.
جمشيد اثني عشري.- تهران: جهان كتاب، (چاپ اول): 59.1378 ص.- (مجموعه داستان؛ 2).
طراح روي جلد: محمدامين صادقي.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات:... رفت، عجب تيتري!، چگونه بزرگ شدم؟، بزرگان را شناختم، اعلاميه هاي امام، شعارهاي انقلابي، انقلاب دانشگاه، حوادث بزرگ، دوشنبه هاي سبز، دو دسته اشك، عطر خون شهيد...
اين كتاب شامل يازده داستان كوتاه از حوادث انقلاب اسلامي ايران است از بين داستانها، داستان «دو دسته اشك»، به ياد شهيد نعمت الله فلاحتي نوشته شده و عمليات والفجر چهار در سال 1362 و به شهادت رسيدن نعمت را به تصوير كشيده است. داستانهاي ديگر موضوعهايي مربوط به حوادث انقلاب دارند؛ مواردي چون: «خاطره اي از معلم زبان و رفتن شاه از كشور؛ تظاهرات و درگيري و فرار شاه (كه با تيتر بزرگ در روزنامه چاپ شد)؛ تعطيلي مدارس در زمان انقلاب؛ شركت در مجالس سخنراني در مساجد؛ ماجراي اعلاميه ي امام خطاب به حجاج در مهرماه سال 57، متن شعارها در تظاهرات، نمايشگاه عكس شهداي دانشجو، ورود امام به ايران، روز دوشنبه ها كه معلم روحاني درس ديني مي داد و سخنان معلم درباره ي رژيم پهلوي».
[ صفحه 492]
نوشته ميثاق امير فجر.- تهران: اميركبير، (چاپ اول): 1361.
254 ص.
شمارگان: 11000 نسخه.
ويرايش دوم اين كتاب در سال 1380 و 343 صفحه به چاپ رسيده است.
مندرجات: سرخ؛ غرقاب؛ خاكستري هاي آشيان؛ داستان باغ؛ دو قدم تا «قاف»؛ سرباز؛ ارس؛ لايجه طب ملي؛ نرون و نمايندگان؛ مرگ ديكتاتور.
از ده داستان اين كتاب، دو داستان «خاكسترهاي آشيان» و «سرباز» در ارتباط با جنگ است.
«خاكسترهاي آشيان»، داستان مهران و رسول، دو دوست حدودا 25 ساله است كه به جبهه مي روند تا معناي واقعي زندگي و مرگ را درك كنند. آنها در جبهه با احسان، كه صورتش كاملا سوخته است، دوست مي شوند. پس از مدتي رسول و مهران شهيد مي شوند. احسان همسري به نام ليلا دارد و به علت سوختن صورتش نمي خواهد به سوي او بازگردد. ولي ليلا در جستجوي اوست و.... بالاخره احسان در سنگر خود با ليلا روبه رو مي شود. «سرباز» داستان گفت وگوي يك رزمنده با شهيدي است كه تن پوش ندارد. او سپس به جريان عاشورا مي پردازد و در بازگشت از جبهه، مردم تهران را، كه نگران آذوقه خود هستند، با شهداي تشنه لب و شهيد بي تن پوش مقايسه مي كند.
نويسنده داوود بشيري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1372.
47 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
مندرجات: چشم عسل؛ تكه چوب؛ ديوار؛ خاكريز؛ شب حمله.
اين كتاب، شامل پنج داستان است. «چشم عسل» درباره ي يك رزمنده ي پانزده ساله است كه او را چشم عسل مي نامند و انفجار مهيبي باعث شهادت او مي شود. «تكه چوب»، داستاني است از نواحي مرزي جنوب، و دفاع عشاير غيرتمند آن ناحيه از ناموس خود. مردان راهي جبهه جنگ مي شوند و زنان نيز خشنودي آنها را بدرقه مي كنند. «ديدار» داستان نوجواني است كه مادرش را در بمباران و برادرش را در جبهه از دست داده است. او در خط مقدم مي جنگد، ولي به شدت مجروح مي شود و... «خاكريز» داستاني از امدادهاي غيبي در جبهه هاست. رزمنده اي بدون جان پناه زير آتش موشكهاي آرپي جي يازده دشمن قرار مي گيرد ولي
به لطف خدا كوچكترين آسيبي نمي بيند. «شب حمله» داستان شجاعت فرمانده اي است كه با گردان خود به قلب دشمن حمله كرده، از سه جناح مواضع آنها را زير آتش مي گيرد، تا راه را براي گردان تمام كننده ي عمليات هموار سازد. او با شجاعت فرماندهي مي كند، يارانش را از دست مي دهد و پس از فتح تپه، شربت شهادت مي نوشد.
نوشته داوود اميريان.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، (چاپ اول): 120.1381 ص.- (مجموعه طنز).
طراح روي جلد: حميد بهرامي.
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب، حاوي 48 عنوان داستان كوتاه است كه بر اساس خاطراتي از لحظات شاد و طنزآميز دوران جبهه نوشته شده است. موارد زير از جمله آنها هستند: «فرار از خانه و رفتن به جبهه به بهانه خريد حليم و بازگشت پس از سه ماه با يك كاسه حليم در دست؛ آرايش سر با ماشين اصلاح كند و خراب؛ اشتباه گرفتن نيروي خودي به جاي
[ صفحه 493]
عراقي ها و كوبيدن اسلحه بر پهلوي فرمانده؛ مقابله به مثل با دشمن با پخش سرود و نوحه؛ شوخي جانبازان در جمع يكديگر؛ درآوردن پوتين براي خوش خدمتي و اجبار به پياده روي با پاي برهنه؛ لجبازي براي رفتن به عمليات؛ جابه جايي بيسيم چي و ندانستن كلمات رمز و درخواست آمبولانس با تشبيه آن به ترب و چراغ قرمز؛ اجبار به شركت در جشن و شادي سالروز تولد صدام در اردوگاه و دست انداختن افسر عراقي و...».
به روايت عبدالمجيد يزدي.- قم: دفتر نشر مصطفي، (چاپ اول): 135.1373 ص.
عنوان: ديگر مجموعه داستان روايت اشك.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: به عنوان مقدمه؛ روايت اشك؛ بلور خون؛ روايت صبر؛ شكيب يوسف؛ كارنامه؛ دو آيينه شكسته.
كتاب، مجموعه شش داستان و يك متن (به جاي مقدمه) است. «روايت اشك» گوشه اي از دوران سخت زندگي يك رزمنده و سه كودك معصومش است. «بلور خون» حماسه اي از عمليات بيت المقدس دو در ارتفاعات شهر ماووت عراق. «روايت صبر» بيانگر
چشم انتظاري و صبر خانواده هاي مفقودالاثرهايي است كه پس از بازگشت اسيران هنوز هم به دنبال گمشده ي خويش هستند. «شكيب يوسف» حكايت رزمنده اي است كه مورد خواهش دختري هوسباز قرار مي گيرد و يوسف وار دامن طيب و طاهر خويش را همچنان پاك نگاه مي دارد و عاقبت در عمليات كربلاي چهار به شهادت مي رسد. «كارنامه» داستان كودكي است كه در پاي كارنامه اش فقط امضاي پدر را مي خواهند و چون پدر شهيد شده، ناخواسته در برابر تمسخر همكلاسيهايي قرار مي گيرد كه اطلاعي از شهادت پدر او ندارند و بسيار مي رنجد. «دو آيينه ي شكسته»، به آزاده ي دلاور «ميرعلي رودباري» تقديم شده است؛ آزاده اي كه دو ماه پس از واقعه ي زلزله ي گيلان به وطن بازمي گردد و دختر و همسر خويش را در قبرستان مي يابد؛ زيرا در زير آوار زلزله جان باخته اند.
نويسنده رضا رئيسي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، معاونت تبليغات و انتشارات نيروي زميني، (چاپ اول): 1370.
165 ص.- (مجموعه آثار و ارزشهاي هشت سال دفاع مقدس، مركز حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مجموعه قصه؛ 2).
شمارگان: 10000 نسخه.
به مناسبت سالروز آزادي خرمشهر قهرمان (سوم خردادماه).
مندرجات: ديده بان، بازجويي، حيوان تور، آقاي كارگردان، ميهمان، انتخاب، ماشين اصلاح، همشهري، علامت رمز، بهانه، آسايشگاه، شماره سه، خاموشي، راديو، فرار، شرط بندي،...
كتاب حاضر شامل 27 داستان كوتاه است كه بر اساس خاطرات تلخ و شيرين آزادگان از دوران سخت اسارت نوشته شده است. از جمله موضوع داستانها، موارد زير است: «اسارت به دست كومله در كردستان و سربريدن پاسداران؛ بازجويي و كتك زدن مردم و رزمندگان اسير در استخبارات؛ گرداندن اسيران در شهر و
هلهله و شادي مردم؛ فرستادن جاسوسان در بين زندانيان؛ شك به زنداني اسير عراقي درباره ي جاسوس بودن وي؛ به صف كردن زندانيان و اصرار در لو دادن پاسداران اسير و مقاومت اسيران؛ تظاهر به خوش رفتاري با اسرا و فيلمبرداري از آنها در حال پذيرايي با آب و خوراك؛ اصلاح صورت با تيغ به زور اسلحه و ضربات كابل؛ دفن اسرا در خاك تا زير گردن و شكنجه دادن آنها؛ به دست آوردن راديو از انبار سوخته؛ رحلت امام و شنيدن خبر آن در اردوگاه و...».
[ صفحه 494]
نوشته پرويز مسجدي و- [بي جا: چاپ و صحافي گارسه؛ پخش كتابنامه كوچك]، (چاپ اول): 36.1360 ص.: مصور.
شمارگان: ذكر نشده است.
مندرجات: پاسداران انقلاب در جنگ؛ ستون پنجم؛ پشتوانه هاي جنگ؛ روزهاي مقاومت در خرمشهر؛ لحظه هاي جنگ؛ شب سنگر.
كتاب، شامل شش خاطره و داستان از يادداشتها و بريده رمانها درباره ي روزهاي تجاوز عراق به منطقه ي خوزستان (شهرهاي آبادان، خرمشهر و اهواز) است. محتواي داستانها درباره ي «درگيري با دشمن (با كوكتل مولوتف)، تعمير تيرهاي برق در اوايل جنگ توسط كارگران اداره ي برق و حمله ي تانكها، اهداي يك گاو از طرف پيرزني جنوبي براي رزمندگان، روزهاي مقاومت و درگيري در كوي طالقاني خرمشهر و خاطره اي از شخصي به نام سيد حامد (كه با سبزي فروشي در كنار فلكه ي دروازه روزگار مي گذراند)، خارج كردن زنان و كودكان از ميان آتش و بمباران و بمبارانهاي شهر اهواز و حملات موشكي دشمن» است.
فيروز زنوزي جلالي.- تهران: برگ، (چاپ اول): 129.1370 ص.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: چرس؛ فاخته؛ سكه؛ روزي كه خورشيد سوخت؛ با باد؛ با طوفان؛ كابين ها؛ زيتون.
اين كتاب شامل هفت داستان كوتاه است كه از بين آنها، داستان «با باد، طوفان» در ارتباط با دفاع مقدس است. داستان، حكايت تعدادي از خانواده هاي جنگ زده ي ساكن خرمشهر است كه اينك در اقامتگاه موقت جنگ زدگان به سر مي برند. در اين ميان، پدري منتظر فرزند خويش است كه در جريان دفاع از خرمشهر اسير دشمن شده است و فرزندان و همسر وي نزد او به سر مي برند. پس از بازگشت آزادگان، عبدالله، كه در اثر موج انفجار دچار موج گرفتگي و
جراحات شديد در ناحيه ي چشم شده و يك دست خود را نيز از دست داده است، از روبرو شدن با خانواده محروم و به بيمارستان منتقل مي شود.
نوشته مريم صباغ زاده ايراني.- تهران: برگ؛ سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول)؛ 88.1376 ص.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: همسايه دريا؛ آن كشته به ناحق؛ زخمه ها؛ از غم سناير؛ سميره؛ بلندتر از نارون ها؛ شبيخون.
كتاب، حاوي هفت داستان است كه دو داستان «سميره» و «بلندتر از نارون ها» در ارتباط با جنگ هستند. «سميره» داستان سميره و نامزدش است. همه به نامزد سميره فشار مي آورند كه سميره را زودتر به خانه خود ببرد، ولي نامزد سميره سرباز است و مشغول جنگيدن. سرانجام سميره پيش نامزدش مي رود. روزي به آنها حمله مي شود و سميره به شهادت مي رسد. «بلندتر از نارون ها» داستان زني به نام مريم است كه همسرش مسعود در جنگ شهيد مي شود. بعد از شهادت مسعود، مريم پرستار مجروحان جنگ مي شود.
[ صفحه 495]
راضيه تجار.- تهران: برگ، (چاپ اول): 120.1369 ص.
مندرجات: گل ميزان؛ راز آن ستاره؛ هفت قدم رنج تا باغ نارنج و ترنج؛ عروج؛ زن شيشه اي؛ ريزش زردها؛ رويش سبزها؛ رهايي.
«عروج» تنها داستاني از اين مجموعه است كه مضموني مرتبط با جنگ تحميلي دارد. اين داستان، حكايت عشق است و چشم انتظاري. همسري چشم به راه بازگشت شوهرش از جبهه است. البته تنها او چشم انتظار نيست، همه ي روستا چشم انتظار هستند. روستايي كه زادگاه عشق آنها است و شاهد فعاليتهاي مرد بوده است. او ضمن انتظار كشيدن، خاطرات گذشته و ايثارگري هاي شوهرش را به خاطر مي آورد. و بالاخره... رزمنده بازمي گردد. بازمي گردد، در حالي كه يك پاي چوبي دارد و همه جا ستاره باران است، تا او را به عرش برساند.
نويسنده نسرين ارتجائي.- [اصفهان]: لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1377.
96 ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 65).
شمارگان:5000 نسخه.
مندرجات: زير درخت اقاقي؛ چه غريبانه؛ عاشقانه؛ شكارچي.
«زير درخت اقاقي» داستان پدر شهيدي است كه پس از شهادت فرزندش دفترچه ي خاطرات او را گشوده، با خواندن محتواي دفترچه، به ياد دوران كودكي و همچنين، زمان اعزام فرزندش به جبهه و مشاجره هاي خود با او مي افتد. «چه غريبانه» ماجراي اسيري است كه در اردوگاه، با او برخوردهاي بيرحمانه اي صورت مي گيرد و او در ذهن خود اين رفتار را با رفتار شهيد خرازي و نحوه ي برخورد او با اسراي عراقي مقايسه مي كند. «عاشقانه» داستان دو عاشق به نامهاي بهناز و مهرداد است. مهرداد در جبهه مجروح مي شود و توسط شخصي، كه بعدا ناپديد مي شود، نجات مي يابد. «شكارچي» داستان رزمنده ي نوجواني است كه بدون مجوز به جبهه آمده، تعدادي عراقي را از بين مي برد.
فيروز زنوزي جلالي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 144.1368 ص.
طراح روي جلد: حسين خسروجردي.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
مجموعه داستان «سالهاي سرد» شامل هشت داستان كوتاه از نويسنده است. از ميان اين داستانها، دو داستان «تمشك وحشي» و «اسكاد روي ماز 543» در ارتباط با جنگ تحميلي و دفاع مقدس هستند. داستان كوتاه «تمشك وحشي» يادآوري لحظات اعزام به جبهه و خداحافظي رزمنده ي بسيجي با ديگران، شهادت همرزم و دوستش در جبهه و زمان حمله به دشمن است. داستان كوتاه «اسكاد روي ماز 543» به شرايط و لحظات پرتاب موشك به يكي از
شهرهاي ايران مي پردازد. نويسنده از سويي وضعيت جبهه ي دشمن و سايت موشكي و بي اعتقادي دشمن را به تصوير مي كشيد، و از سوي ديگر، به تصوير و ترسيم مناظر و زندگي روزمره مردم بي گناه شهرهاي كشور ما مي پردازد. مردم بي گناهي كه بي خبر از همه جا به دست دشمن تيره روز با موشكهاي دوربرد، غرق در خون مي شوند.
[ صفحه 496]
به كوشش دبيرخانه كنگره شعر و قصه طلاب سراسر كشور.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1377.
132 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي:The Earth Red Facec
واژه نامه و كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 1100 نسخه.
كتاب مجموعه اي از هفده داستان است كه از بين آنها چهار داستان در ارتباط با جنگ هستند. «تپه اي كه لخت است و خاكستري رنگ»، در وصف سكوت مستولي بر شهري جنگ زده و خرابيهاي آن نوشته شده است. «مادر، به خانه خوش آمدي» داستان بازگرداندن پيكر مطهر شهيدي، كه چهارده سال مفقودالاثر بوده، به موطن او است. «آرزوي ديدار»: حكايت دختر يك شهيد است كه آرزوي ديدار پدر را دارد. او شبي در خواب پدر خود را ملاقات مي كند و.... «تصوير تو»: داستان خبرنگاري است كه زماني در جبهه بوده است. او مي خواهد از بين عكسهاي دوران جنگ، عكسي را براي هفته ي دفاع مقدس انتخاب كند و با ورق زدن آلبوم عكسها، دوستان و همرزمان شهيد خود را به ياد مي آورد.
احمد شاكري؛ ويراستار اصغر استاد حسن معمار به اهتمام دفتر هنر و ادبيات ايثار (بنياد جانبازان).- تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي، اجتماعي و هنري، دفتر هنر و ادبيات ايثار، مركز تحقيقات اسلامي، (چاپ اول): 1379.
227 ص.- (دفتر هنر و ادبيات ايثار؛ مجموعه داستان: 14).
واژه نامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: سرزمين پدري؛ براي هميشه؛ راز؛ ميهماني؛ بوي مادر؛ ساعت صفر؛ با پلك هاي بسته؛ روح القدس؛ با او؛ بي، تي، اس، دي؛ پيشنهاد؛ مثل ابر.
كتاب، حاوي دوازده داستان است. موضوع
برخي از داستانها به قرار زير است:
«براي هميشه»: غواصي دوست خود را كه زخمي شده و ناله مي كند، براي نجات عمليات، غرق مي كند. «راز»: مكاتبات يك پدر جانباز شيميايي و بستري در بيمارستان با دخترش است. جانباز سرانجام شهيد مي شود. «بوي مادر»: زني باردار، براي ديدار شوهر رزمنده ي خود به تهران مي رود و هنگام زايمان، حضرت زهرا (س) به كمك او مي آيد. «ساعت صفر»، داستان اسير رزمنده خرمشهري است كه در اردوگاه به سر مي برد. «با پلكهاي بسته»، با چشم دل ديدن جانبازي نابيناست. «روح القدس»، شرح حضور جانبازان شيميايي ايران در آلمان است كه با شهادت يكي از آنها، ميل به زندگي در باطن فردي خارجي (به نام استفان) به وجود مي آيد. «با او»، شرح زندگي جانبازي قطع نخاع شده و راز و نياز او با امام زمان (عج) و طلب كردن فرزندي براي همسرش است. «مثل ابر»، داستان دختر يك رزمنده ي جانباز است كه علت جانباز شدن پدر را از او مي پرسد.
عزيزالله يزداني.- اصفهان، پاسداران انقلاب اسلامي، لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1375.
95 ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 22).
شمارگان: 5000 نسخه.
[ صفحه 497]
واژه نامه به صورت زيرنويس.
مندرجات: پيشگفتار؛ آزمون؛ پادگان؛ دوراهي؛ كمين؛ قدم باد بهار؛ بخت سفيد.
در اين كتاب، شش داستان به چاپ رسيده است. «آزمون» داستان فردي است كه براي اثبات شجاعت خود براي رفتن به جبهه، شب را در گورستان مي گذراند. در داستان «پادگان»، نوجواني براي اعزام به جبهه، پنهاني و در تاريكي شب، وارد پادگان
مي شود. او بالاخره با وساطت معلم خود را راهي جبهه مي شود. «دوراهي»، داستان دو برادر - به نامهاي احمد و احسان - در جبهه است. احمد (برادر بزرگتر) بر خلاف ميل خود امدادگر مي شود و برادرش در آغوش وي به خيل شهيدان مي پيوندد. «كمين»، ماجراي شناسايي يك كمين عراقي توسط تيم غواصي ايران است و «قوم باد بهار»، شرح زندگي و مصائب يك مجروح شيميايي بعد از جنگ است، و گلايه ي او از فراموش شدن جنگ توسط عده اي از مردم. «بخت سفيد» حكايت جانبازي است كه از ناحيه چشم صدمه ديده است و به خواستگاري دختر شهيدي مي رود. دختر در ابتدا قبول نمي كند، ولي بعدا متوجه مي شود كه او دوست پدرش و استاد خودش در دانشگاه است.
نوشته لطيف راشدي.- قم: دفتر نشر مصطفي، (چاپ اول): 78.1376 ص.: مصور.
بالاي عنوان: مجموعه قصه.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: به جاي مقدمه؛ بر بالهاي كبوتران حرم؛ ره مكتب حسين (ع)؛ از سوسنگرد برايم بگو؛ سفر عشق؛ آيه هاي پيروزي؛ ديار عشق؛
اين كتاب، مجموعه داستاني درباره ي رزمندگان و خانواده ي آنهاست. بر بالهاي كبوتران حرم» داستان مقاومت و صبر و استقامت پدر شهيد است كه با لبخندي فرزند شهيد خود را غسل مي هد. در «ره مكتب حسين (ع)» به افرادي پرداخته است كه به علت كمي سن و سال نمي توانند به جبهه بروند ولي با اهداء خون، در پشت جبهه، به رزمندگان كمك مي كنند. «از سوسنگرد برايم بگو» درباره ي بازپس گرفتن سوسنگرد از ارتش بعثي با ايثار، رشادت و از جان گذشتگي رزمندگان اسلام است. در «سفر عشق»، پدري براي پيدا كردن فرزند رزمنده اش از
ده به تهران مي آيد و در مقر سپاه متوجه شهادت فرزند مي شود. او با رفتن به جبهه، جاي خالي فرزند را پر مي كند. «آيه هاي پيروزي» داستان رزمنده اي است كه در سنگر نامه اي به پسر يازده ساله ي خود مي نويسد و انجام كارها براي رضاي خدا و غافل نشدن از ياد خدا به او تذكر مي دهد و «ديار عشق» نيز داستان مقاومت مادر رزمنده اي است.
به اهتمام دفتر هنر و ادبيات ايثار؛ ويراستار اصغر استاد حسن معمار.- تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي، اجتماعي و هنري،دفتر هنر و ادبيات ايثار،(چاپ اول): 155.1378 ص.- (مجموعه داستان: 15).
طراح روي جلد: مسعود شجاعي طباطبايي.
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: شقايق در مه؛ سندس؛ روزهاي طلايي؛ فريادي ديگر؛ چشمه؛ چشمان بابا؛ بوي مادر؛ جاماندگان؛ از خاك تا افلاك؛ گل محمدي؛ پسرك و دسته گل؛ آجر بهمني؛ بادبادك؛ همخون؛ در آغوش طلايه.
اين كتاب كه محصول دومين دوره ي مسابقه سراسري داستان كوتاه نويسي در مورد جانبازان، (در سال 1375) مي باشد، حاوي پانزده داستان كوتاه است كه از ميان آثار رسيده، برگزيده شده اند و هدف آن هم «گسترش و
[ صفحه 498]
تعميق هر چه بيشتر ارزشها و فرهنگ جانبازي در سطح جامعه و نيز جلب بيش از پيش اهل ذوق و ادب به اين عرصه است». داستانها همه در ارتباط با جانبازان نوشته شده اند و پنج تن از نويسندگان آنها نيز، خود، جانبازند. «شقايق در مه» حكايت يك جانباز شيميايي است، «سندس» داستان زني است كه شوهرش را در جبهه هاي جنگ و فرزندان و پاهايش را در اثر بمباران از دست
داده است و اكنون به يادگار همسر شهيدش زندگي مي بخشد. «روزهاي طلايي» داستان يك دختر دانش آموز است و معلم جانبازش؛ و تصميم گيري او براي ازدواج. «فريادي ديگر» داستان جانبازي يك رزمنده ي مجروح است كه براي رسانيدن آب به ديگران، حضرت عباس (ع) را سرمشق خود قرار مي دهد و...
منيرو رواني پور.- تهران: نشر مركز، (چاپ دوم): 1369.
94[1] ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Devils Stones
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: سنگ هاي شيطان؛ مرغ آبي رنگم مرده؛ قصه غم انگيز عشق؛ ما فقط از آينه مي ترسيم؛ جيران؛ هروس؛ بازي؛ روايتي ديگر؛ سه تصوير.
كتاب، حاوي نه داستان كوتاه است كه از بين آنها، داستان «سه تصوير» در مورد جنگ است. اين داستان در مورد به خاكسپاري شهدايي است كه چون چند سال از شهادت آنها گذشته است، تابوتهاي آنها بسيار سبك هستند. در ميان خانواده ي شهدا، زني ديده مي شود كه همسر ارتشي او نيز در بين شهيدان بوده، او براي به خاك سپردن وي آمده است و طي مدتي كه در بهشت زهرا هستند، او به نكاتي توجه مي كند؛ از جمله: فروش برخي كالاها در بهشت زهرا توسط افرادي به نصف قيمت آنها در شهر و تعطيل شدن بهشت زهرا به سبب بازديد افرادي كه از كشور تركيه آمده بوده اند.
تهران: حوزه انديشه و هنر اسلامي، (چاپ اول): 93.1360ص.
شمارگان: 40000 نسخه.
مندرجات: ساعت شش؛ درياچه مريوان؛ پروين نوبخت.
دفتر پنجم «سوره» داستان واره اي است از يادداشتهاي «پروين نوبخت» كه همسرش صادق در «درزيان» كردستان به شهادت رسيده است. وي خاطرات خود را از تاريخ23 / 9 / 59 لغايت 10 / 1 / 60، از لحظات آشنايي با صادق، مراسم ساده ي عقد و مسافرت به نقاط مختلف كرمانشاه، مريوان، سنندج و قروه، مأموريتهاي صادق، نحوه ي شهادت وي، آشنايي با همرزمان صادق (چون شهيد محمد توسلي، حميد تواضعي، قرباني مطلق و اكبري) و همسران آنها و برخي حوادث
ديگر به صورت داستان و با ترتيب زماني نوشته است. وي پرستار و امدادگر بيمارستان است و خاطراتي را نيز از مجروحان و خانواده ي آنها نقل كرده است.
به كوشش محسن سليماني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 79.1364 ص.- (ادبيات داستاني؛ 15).
طراح روي جلد: حسين خسروجردي.
[ صفحه 499]
شمارگان: 10000 نسخه.
مندرجات: زن رو / مژگان نجفيان؛ يك روز از زندگي آقاي افشار / رضا متقيان؛ معلم خصوصي / علي اصغر معصومي؛ وصيت / مهرداد غفارزاده؛ حكومت نظامي / بيژن قفقازي زاده؛ يادگار پسر / ابراهيم حسن بيگي؛ مولود / مريم ضمانتي يار.
اين كتاب، شامل هفت داستان كوتاه است كه از بين آنها، داستانهاي زير در ارتباط با دفاع مقدس هستند:
«وصيت» بر اساس يادداشتهاي رزمنده اي درباره ي اعزام به جبهه و وسواس او در نوشتن وصيتنامه در شب خداحافظي از خانواده اش نوشته شده است. وي با مشاهده ي وصيتنامه هاي شهيدان ديگر در روزنامه ها، تصميم به نوشتن وصيتنامه اي كامل و پرمحتوا دارد، ولي در نهايت به نوشتن يك وصيتنامه ساده اكتفا مي كند (اين داستان به شهيد حميد غفارزاده - برادر نويسنده ي داستان - تقديم شده است). «يادگار پسر» داستان پيرمردي است كه پسرش در جهاد سازندگي مشغول خدمت بوده، توسط ضدانقلاب به اسارت گرفته مي شود. وي براي ديدار پسرش و طلب آزادي با فرمانده ي ضدانقلاب گفتگو مي كند؛ ولي آنها پسر را به پدرش تحويل نمي دهند و در پايان، فقط تعدادي از لباسهاي خون آلود را به پدرش بازمي گردانند.
رضا رهگذر.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 142.1365 ص.- (ادبيات داستاني، 17).
طراح روي جلد: مصطفي گودرزي.
مندرجات: به اين ميگن صف؛ دلشوره؛ عزيز؛ تطهير زمين؛ اميد؛ خواستگاري؛ آتش بيار معركه؛ دزد دريايي؛ مسير زندگي؛ هفت بند.
از بين داستان هاي اين مجموعه داستان هاي «تطهير
زمين» نوشته ي سميرا اصلان پور در ارتباط با منافقين و «هفت بند» نوشته ي راضيه تجار در ارتباط با جنگ تحميلي است. در داستان هفت بند، رزمنده اي بارها به جنگ مي رود و همسرش هر بار به نشانه ي جدا شدن از او خطي بر تكه چوبي مي كشد. بار هفتم همسر اصلا راضي به جدايي از او نيست ولي رزمنده قول مي دهد كه اين جدايي براي آخرين بار است. زن، همراه با مادر رزمنده در انتظار بازگشت است ولي بالاخره خبر مي رسد كه رزمنده در اثر اصابت خمپاره شهيد شده است.
به كوشش رضا رهگذر.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ دوم): 160.1368 ص. (ادبيات داستاني: 31؛ گاهنامه داستان: 8).
مندرجات: اجازه سلام / بتول اشرفي؛ از سر ناچاري / فروزنده داورپناه؛ كفتر سر چال / مهدي خليلي؛ خط خطا / رضا طيب زاده؛ امينه / داوود غفارزادگان؛ زورق / مصطفي شكيباخو؛ آرزو / ماندانا تقي پور؛ ننه صندوقي/ محمدرضا پورمحمد.
كتاب حاضر حاوي هشت داستان از هشت نويسنده مي باشد كه فقط داستان «خط خطا» نوشته رضا طيب زاده در ارتباط با جنگ است. خلاصه داستان به قرار زير است: حميد نوجواني است كه مشغول به تحصيل است و بارها و بارها از مادرش خواسته است به جبهه برود، ولي مادرش اين اجازه را نداده است. حتي يكي از دوستانش را نيز واسطه كرده است، ولي مادر قبول نكرده است و دائم به حميد مي گويد: «اگر توي جبهه طوري ات شد، من چه كار كنم؟»
يك روز حميد بر اثر تصادف مجروح شده، به بيمارستان انتقال داده مي شود. دوست حميد در بيمارستان مسؤول بخيه زدن است و حميد را
مي شناسد. حميد بر اثر جراحات وارده فوت مي كند و دوست حميد اين جمله
[ صفحه 500]
را در ذهن خود مرور مي كند: «اگر توي جبهه طوري ات شد، من چه كار كنم؟»
به كوشش حسن احمدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ دوم): 106.1369 ص.- (ادبيات داستاني؛ 24).
طرح روي جلد: ابوالفضل عالي،
اين گاهنامه داستان به مناسبت دهيمن سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي ايران منتشر شده است.
مندرجات: عروسي بابابزرگ / اعظم شهاب الدين؛ سوغات / مهدي خليلي؛ تصوير ناتمام / افشان حيدري؛ آمپول / خسرو لنگري؛ حسين فاطمه / حسين شاه بيگي؛ كمين / حسين عباس پور؛ شته ها و شكوفه ها / ابراهيم حسن بيگي.
اين مجموعه حاوي هفت داستان است. داستان هاي زير در ارتباط با دفاع مقدس هستند.
«تصوير ناتمام»: برادر كاك جابر به دست پاسدارها كشته شده است و وي به قصد تلافي، شب هنگام به سراغ معلم ده مي رود. در آنجا با ديدن تصوير نقاشي شده ي ناتمام خود، از كشتن معلم منصرف مي شود. فرداي آن روز، معلم تصوير را با دشنه ي به جاي مانده، به كاك جابر مي دهد.
«حسين فاطمه»: داستان نوجوان فقيري است كه روزي از خواربارفروش محل، قوطي كمپوتي را به اقساط مي خرد تا به جبهه هديه كند. پيرمرد تحت تأثير رفتار او به جبهه مي رود و....
«كمين»: داستان عده اي از اشرار كردستان است كه قصد داشتند به خودروي ريوي سپاه در حال عبور از جاده، كمين بزنند ولي با عنايت خداوند موفق نمي شوند.
«شته ها و شكوفه ها» داستان كشاورزي است كه به جبهه رفته و مجروح شده است و يك
نفر طاغوتي توانسته زميني را كه او سالها بر آن زحمت كشيده، با دادن رشوه تصاحب كند. او فكر مي كند كه آيا زحمتهاي دوران انقلاب و جنگ بيهوده بود؟
به كوشش رضا رهگذر.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 101.1367 ص.- (ادبيات داستاني؛ 25).مندرجات: عروسك پنبه اي / فيروز زنوزي جلالي؛ آرزوهاي واهي / گودر گودرزي؛ زندگي / علي گوديني؛ گل هاي وحشي كنار تلفن/ ر. علي يار؛ سايه شكسته؛ هوايي ديگر / داود غفارزادگان؛ تبخير روح / مريم جمشيدي.
سوره گاهنامه داستان شماره 10 كه با نام «تبخير روح» منتشر شده است، مجموعه اي است از هفت داستان كه از ميان آنها داستان «تبخير روح» نوشته ي خانم «مريم جمشيدي» در ارتباط با دفاع مقدس است. داستان مربوط به رزمنده اي است كه عازم جبهه است و همسر وي به سبب خوابي كه ديده است، مي ترسد او بازنگردد و مي خواهد مانع رفتن وي شود؛ عينك، عصا، ساك دستي و بليط قطارش را نمي دهد، ولي مرد مي رود و زن با ديدن وسايل مرد به خود مي آيد. روحش تبخير مي شود و سراسيمه وسايل شوهرش را برمي دارد و با عجله مي رود تا آنها را به وي برساند و يك بار ديگر او را ببيند.
[ صفحه 501]
به كوشش داريوش عابدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 148.1368 ص.- (ادبيات داستاني؛ 26).
مندرجات: برناص؛ دعوت؛ شاهكار؛ شبيخون روزن ها؛ كانال؛ مهماني؛ مسابقه؛ آب؛ آن شب...؛ آينه.
اين كتاب مجموعه چند داستان است كه از ميان آن ها برناص، شبيخون روزن ها، كانال و مسابق در ارتباط با دفاع مقدس هستند. «برناص» دفاع از خرمشهر در نخستين روزهاي اشغال توسط دشمن عراقي و مقاومت مردم آن ديار است. «شبيخون روزن ها» از كردستان مي گويد و هجوم دشمن و منافقين و از دوستي كه بازمانده است تا شهيد او را ياري
دهد كه راه خود را پيدا كند. «كانال» حكايت رزمندگاني است كه زخمي و مجروح در كانالي پناه گرفته اند. نيروهاي خودي آن ها را شناسايي مي كنند و شب هنگام زماني كه براي نجات آن ها مي رسد متوجه مي شوند كه عراقي ها كانال را پر كرده اند، مخفيگاه به آرامگاه آن شهيدان تبديل شده است. «مسابقه» داستان مسابقه برادران رزمنده براي ايثار جان خود و هموار كردن راه مين گذاري شده براي عبور رزمندگان، طي عمليات است و در نهايت پيروزي آن عمليات.
به كوشش داريوش عابدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 111.1368 ص.- (سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، ادبيات داستاني؛ 27).
عنوان ديگر: تاله ها.
شمارگان: 11000 نسخه.
مندرجات: تاله ها / غلامرضا عيدان؛ بازديد / داريوش عابدي؛ ابرها، كوه هاي آسمان / سميرا اصلانپور؛ بيگانه با خويشتن / مهري حيدرزاده؛ گدا / قلعه اي؛ عروج / حميدرضا گيوي؛ بازي / غلامرضا عيدان؛ ستيز / اعظم شهاب الدين؛ سيد عباس / محمدرضا پورمحمد.
شماره ي دوازده گاهنامه داستان، «سوره»، شامل نه داستان كوتاه است كه پنج داستان آن در ارتباط با دفاع مقدس است. در «تاله ها»، خانواده اي در جنوب، پس از انقلاب داراي زمين و نخلهاي خرما شدند. با هجوم دشمن (عراق) به زمين آنها، پدر خانواده ايستادگي كرده، يك پاي خود را از دست مي دهد. در «بازديد» عده اي كارمند و رئيس يك اداره از منطقه ي جنگي هويزه و خطوط مقدم بازديدي مي كنند. يك كارمند ترسو با نيت استفاده از حضور در جبهه، به منطقه مي آيد، ولي.... «ابرها، كوههاي آسمان» وصف دختري است كه با پيكر برادر شهيدش، در حالي كه بر وي نماز مي گذارند، روبرو مي شود. در
«عروج» برادر دو شهيد، در انتظار شهادت و عروج، به ياد برادران شهيد خود افتاد است. او نيز در پايان داستان به سبب جراحت جنگي به شهات مي رسد. «سيد عباس» داستان مردي است كه در بمباران هوايي پالايشگاه نفت به شهادت مي رسد.
به كوشش داريوش عابدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 108.1369 ص.- (ادبيات داستاني؛ 28).
مندرجات: سگ ها / علي شيخ مهدي؛ خوشه هاي گندم / خانم كوتي عرب؛ پاهاي گلي / محمد بكايي؛ روز مسابقه / سيد حسين عباسپور؛ گل، پروانه، نقاشي / محمدصادق نبوي؛ سنگ ريزه / قلعه اي؛ نجواي حرير / زهرا زواريان؛ به جاي من / خانم كوتي عرب؛ بعد جنگ / سيد محمدرضا ميرمحمدي؛ شب فاجعه.
اين گاهنامه مجموعه اي از ده داستان است كه پنج عنوان آنها - هريك به نحوي - در ارتباط با جنگ و دفاع مقدس هستند. در «پاهاي گلي»، «محمد بكايي» - نويسنده ي داستان - حال رزمنده اي را وصف مي كند كه در هر لحظه و پس از روبه رو شدن با واقعه يا منظره اي، خاطرات جبهه را در ذهنش مرور مي كند. در «گل، پروانه، نقاشي»،
[ صفحه 502]
«محمدصادق نبوي» وضع مجروحي موج گرفته را در بيمارستان شرح مي دهد كه با خون خود روي ديوار نقاشي مي كند و از حال مي رود. «نجواي حرير» زهرا زواريان، حكايت حال همسري است كه شوهرش به خواب او مي آيد تا او را آرام كند. «بعد جنگ» نوشته ي «سيد محمدرضا ميرمحمدي»، وصف حال دردناك يك بسيجي در پيچ و خم كارهاي اداري پس از پايان جنگ است و «شب فاجعه» وصف حال پيرزني است كه در بمباران فقط
به خواست خداوند زنده مانده است ولي دختر و نوه و دامادش شهيد شده اند.
به كوشش داريوش عابدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 112.1369 ص.- (ادبيات داستاني؛ 29).
شمارش: 11000 نسخه.
مندرجات: ريزش زردها، رويش سبزها / راضيه تجار؛ دوباره...! / فاطمه شعباني؛ در بلنداي شب / حميدرضا گيوي؛ ديوار، پشت مه / فرزدا فكوري.
جلد چهاردهم گاهنامه ي داستان سوره، مجموعه ي چهار داستان كوتاه است كه از بين آنها، دو داستان در ارتباط با دفاع مقدس هستند. «دوباره...!» داستان خانم معلم بازنشسته اي است كه تصادفا، با يكي از دانش آموزان قديم خود روبه رو مي شود و با شنيدن خبر عروسي دو تن از دانش آموزان خود، به روستا مي رود. در آنجا درمي يابد كه عده اي از آنها ادامه ي تحصيل داده اند، يك نفر منافق شده و گريخته، و يوسف - شاگرد زرنگ و باادب وي - در جبهه شهيد شده است. داستان «در بلنداي شب»، داستان برادر يك شهيد است كه از جبهه بازگشته و نمي داند چگونه خبر شهادت برادر را به مادرش - كه سكته ي قلبي كرده است - بدهد. او مي خواهد به مسجد برود و از روحاني محل كمك بخواهد كه مادر در را باز كرده، به او كه حيران مانده است، سلام برادرش را مي رساند و مي گويد كه حسن، در خواب، او را از شهادتش باخبر كرده است.
به كوشش محسن سليماني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 59.1364 ص.- (ادبيات داستاني: 15).
شمارگان: 10000 نسخه.
مندرجات: مهمان ناخوانده / مهرداد شهباززاده؛ عقده ها / سعيد اسدي؛ عيد نوروز / بيژن قفقازي زاده؛ پاي كوه قهوه اي / رضا عموزاده؛ خناس / رضا متقيان؛ بي كسان / مهرداد غفارزاده؛ برگ هاي لرزان / عبدالرحمن دياجي.
اين شماره از گاهنامه داستان «سوره» شامل هفت داستان كوتاه است كه از بين آنها دو داستان در ارتباط با دفاع مقدس است. «پاي كوه قهوه اي» داستان عده اي سپاهي رزمنده است كه در مبارزه با اشرار كردستان، ضمن گشت زني با كمين دشمن مواجه مي شوند و اكبر - پاسداري كه به خواهرش قول داده بود تا در بازگشت برايش جهيزيه تهيه كند - با فداكاري و خوابيدن بر روي نارنجك، جان ديگران را نجات داده، به شهادت مي رسد. «بي كسان»، داستان پيرمردي است كه فرزندش به شهادت رسيده است و براي زيارت مزار وي به گلزار شهدا مي رود. او در حين عبور از بين قبور به مزار شهداي مفقودالاثر مي رسد و زيارت آنها را بر زيارت مزار پسر خويش مقدم مي شمارد.
[ صفحه 503]
به كوشش داريوش عابدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 112.1370 ص.- (ادبيات داستاني؛ 31).
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: آقا / جلال توكلي؛ ديدار / محمدرضا محمدي؛ آيسودا / جواد جزيني؛ خانم زري / نويد هاديان؛ فرشته / ناهيد سلماني؛ قهقرا / مهرداد خوشبخت؛ به رنگ سبزينه / نويد هاديان؛ ميراب / بهروز رستگار؛ عموبابا / ناهيد سلماني؛ چشم براه / فاطمه شعباني.
اين كتاب، مجموعه ي ده داستان كوتاه است كه از بين آنها، دو داستان در ارتباط با دفاع مقدس هستند. «فرشته»، وصف حال يك جانباز قطع نخاعي و همسر صبور و فداكارش (از زبان همسر او) است؛ «لحظات قبول ازدواج و ترك نكردن همسري كه بارها از وي خواسته تا تركش كند و به ادامه ي زندگي و جواني خويش فكر كند»
در كتاب به تصوير كشيده شده است. «عموبابا»، داستان دختر كوچك يك شهيد است كه مادرش با مرد ديگري ازدواج مي كند، ولي پدر جديد - كه ساجده او را «عموبابا» مي نامد - با وجود محبتهاي زياد، نمي تواند جاي پدر را بگيرد. دختر كوچولو در حسرت ديدار پدر شهيدش، بي تابي و ناآرامي كودكانه را به لجبازي و تمرد تبديل مي كند و در نهايت، در لحظه اي كه در منزل تنها است، با مشاهده ي روح پدر با وي به آسمان رفته و ديگر بازنمي گردد.
به كوشش داريوش عابدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 72.1372 ص.- (ادبيات داستاني).
واژه نامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: مزرع سبز فلك؛ آيينه هاي شكننده؛ خوشه هاي گندم؛ تقدير؛ بمباران؛ تا مرز هبوط؛ غروب.
كتاب، مجموعه ي هفت داستان است كه از ميان آنها، دو داستان در ارتباط با دفاع مقدس هستند. «آيينه هاي شكننده» (از حجت الله ايزدي)، داستاني در مورد پاس دادن چند بسيجي در هنگام جنگ، در خيابانهاي يك محله، براي جلوگيري از نفوذ منافقين است. داستان «بمباران» (از نبي الله اميني) داستان زني است كه داراي دو فرزند است و همسرش به جبهه رفته است. خانه ي اين خانواده در بمباران ويران مي شود، ولي زن و بچه ها سالم مي مانند.
به كوشش داريوش عابدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 75.1374 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Man Who Lost his Days
مندرجات: قسمت؛ لكه؛ مردي كه روزهايش را گم كرد؛ سرباز؛ كارت عروسي؛ يك وضعيت بغرنج؛ آدينه و آخشيج؛ فانوس؛ نقش ديگر.
كتاب حاضر حاوي نه داستان است كه تنها دو داستان، يعني «يك وضعيت بغرنج» و «آدينه و آخشيج» در ارتباط با دفاع مقدس هستند. در داستان «يك وضعيت بغرنج»، در يك صحنه ي تئاتر، دو هنرپيشه، كه تنها بازيگران تئاتر هستند، نقش دو بسيجي به دام افتاده در ميدان مين را بازي مي كنند. اين ميدان مين از همه طرف آماج گلوله هاي دشمن قرار دارد. در اين حال يكي از بسيجيها تير مي خورد و بسيجي ديگر، كه سيد نام دارد، تصميم مي گيرد تا از ميدان مين عبور كند و همرزم خود را نجات دهد.
اما مجروح مانع مي شود و خودش اين كار را انجام مي دهد تا دوستش به نيروهاي خودي برسد. در اين هنگام، چراغهاي صحنه ي تئاتر روشن مي شود و تنها تماشاچي تئاتر از خواب بيدار شده، سالن را ترك مي كند و دو بازيگر با ناراحتي صحنه را ترك مي كنند.
[ صفحه 504]
داريوش عابدي؛ حوزه هنري، كارشناسي گروه قصه.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 94.1375 ص. (سوره، گاهنامه داستان؛ 24).
عنوان روي جلد: سوره، مرد سنگي.
مندرجات: مرد سنگي / ابوالقاسم شيلاني؛ سلاخها / جلال توكلي؛ بچه ي زيادي / رسول ملك نژاد؛ سنبر / عزت كوتي عرب؛ بادباك / معصومه رضايي؛ غريب آشنا / محمدرضا دادگرنژاد.
از بين داستانهاي اين كتاب (كه بيشتر از خطه ي جنوب و بلوچستان هستند)، داستان بادباك - نوشته ي معصومه رضايي - در ارتباط با دفاع مقدس است. «ستاره» دختر دانشجويي است كه با ايمان و تصميمي راسخ مي خواهد با «ميثاق» - جانباز باايمان - ازدواج كند اما پدر و مادرش مخالفند. آنها مي گويند كه اين مرد پول و امكانات زندگي و بالاتر از همه، سلامت جسمي ندارد. ولي ستاره عاشق ميثاق و عشق و ايثار اوست. ميثاق هم ستاره را دوست دارد ولي مي خواهد گذشت كند. حادثه اي رخ مي دهد. بادبادك پسركي به خانه آنها مي افتد و بالهايش مي شكند. ستاره آن را برمي دارد و نزد ميثاق مي رود و با يادآوري خاطرات گذشته به او روحيه مي دهد و او را وامي دارد تصميم بگيرد و بگويد: «منتظرم باش».
تهران: حوزه انديشه و هنر اسلامي، واحد انتشارات، 200.1360 ص.
در فصل اول كتاب، در «قصه اي براي جبهه» از «محسن استادعلي»، نويسنده اي تحت تأثير اخبار و برنامه هاي تلويزيون، مي خواهد قصه اي در مورد جنگ ايران و عراق بنويسد. سوژه هاي مختلفي را بررسي، و بالاخره يكي را انتخاب و شروع به نوشتن مي كند. بعد از پايان داستان، به اين دليل كه خود او هرگز در جبهه نبوده، مي ترسد مورد انتقاد قرار گيرد و داستان طبق
حقيقت نباشد. به همين سبب از نوشتن قصه هاي ديگر خودداري مي كند. در فصل دوم، كه نقد و بررسي كتابهاي سوره، (مجموعه داستان) دفترهاي 1 و 2 است، داستانهاي اسلامي بررسي و نقد مي شوند. (در صفحه 98 مطالبي درباره اظهارات اسيران عراقي در مورد ترس از دو سوار سفيدپوش كه شبها سوار بر اسب، با شمشير به آنان شبيخون مي زدند و در صفحه 101 درباره ي كودكان دوازده ساله اي كه به خود نارنجك مي بستند و خود را زير تانكهاي عراقي مي انداختند تا آنها را منفجر كنند، مطالبي نوشته شده است).
فيروز زنوزي جلالي - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 131.1377 ص.
طراح روي جلد: حسين نيلچيان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Black Shark, a collection of stories
مندرجات: فتاح، سياه بمبك، حضور، ارتفاع، اسكاد روي ماز 543 و اميد ارسلان و كرسي بي بي طوطي.
داستان «حضور» شرايط مديري را در زمان جنگ نشان مي دهد كه براي حفظ پست اداري خود به رياكاري متوسل مي شود. او حضور همكار شهيدش را در تمام مراحل حس مي كند. در حالي كه دوستش دليرانه در مقابل دشمن مي ايستد، او براي زنده ماندن به هر ذلتي تن مي دهد، حتي التماس مي كند. نويسنده در اين داستان، بين آنان كه ماندند و آنها كه رفتند مقايسه اي انجام مي دهد.
«ارتفاع»، داستان لحظات آخر زندگي يك سرباز عراقي است. نويسنده وضع او را از لحظه شهادت اولين رزمنده مسلمان به دست او تا لحظه ي اعدام، از ديد خود وي بيان كرده است.
[ صفحه 505]
«اسكاد روي ماز 543» به بررسي وضع و شرايط افراد در
هر جبهه و مقايسه بين آنها مي پردازد؛ در يك طرف بي اعتقادي است و در طرف ديگر ايمان و مقاومت مردم. داستانهاي ديگر در ارتباط با جنگ نيستند.
تحقيق: اميررضا ستوده؛ بازنويس نثر: حسين فتاحي؛ تصويرگر: اكبر نيكان پور.- تهران: نشر پنجره، 1376.
75 ص.: مصور، نقاشي.- (قصه هاي آفتاب، 7).
كتاب حاضر، قصه هاي زندگي امام خميني (ره) است كه به زبان ساده اي براي كودكان و نوجوانان نوشته شده است و حاوي هجده خاطره و داستان مي باشد. از ميان آنها، داستان «ديدار» در ارتباط با دفاع مقدس است. طوبي كه - فرزندش در جبهه هاي جنگ به شهادت رسيده است - آرزو دارد امام را ببيند. به بنياد شهيد اهواز - محل سكونت خود - مراجعه مي كند ولي آنها مي گويند: بايد صبر كني. طوبي تصميم مي گيرد خودش به ديدن امام برود. به تهران مي رود و به جماران مي رسد. ولي روزي كه او به جماران مي رود، امام ملاقات ندارد و او را به داخل راه نمي دهند. او به شهر خود بازمي گردد. پس از مدتي گريه، نامه اي براي امام مي نويسد كه: «من مادر شهيدي هستم. به ديدار شما آمدم تهران تا به شما بگويم كه خون پسرم فداي زنده ماندن اسلام شد. آمدم بگويم و...» و نامه را پست مي كند. هفته ي بعد، از طرف بنياد شهيد اهواز او را به ديدار امام مي برند. فردي از بنياد شهيد، نامه طوبي را به خود وي نشان مي دهد كه در پايين آن با دستخط مبارك امام نوشته شده است: «تا اين مادر شهيد را نبينم با كسي ملاقات نمي كنم».
طاهر مؤذن؛ زير نظر شوراي پژوهشي مؤسسه خانه انديشه جوان.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، خانه انديشه جوان، 1379.
314 ص.- (داستانهاي جنگ ايران و عراق؛ ج. 2).
شمارگان: 3000 نسخه.
نام اكثر افراد و مناطق و مكان ها در خاطرات داستاني نقل شده ذكر نشده است و از افراد فقط با نام كوچك نام برده شده است.
كتاب حاضر شامل مجموعه داستانهايي بر اساس خاطرات نگارنده از جبهه هاي نبرد بوده، در 44 بخش ارائه شده است. از جمله مطالب كتاب، عبارتند از: «اعزام به جبهه و ورود به اردوگاه غرب، آموزش نظامي و رزمهاي شبانه، قرارگاه تاكتيكي در جبهه ي غرب، خاطراتي از رزمندگان در هنگام فتح قله، عقب نشيني از قله، نبرد ميگ و سوخوي عراقي با اف - 5 و اف - 14 ايراني در هوا و سقوط هواپيماي عراقي، خاطراتي از ديده بان ارتش، شهادت دوستان، درس خواندن در جبهه، بازگشت به شهر و قيد و بندهاي شهرنشيني، خاطراتي از فاو، مجروح و بستري شدن در بيمارستان، اعزام به بيمارستان هامبورگ آلمان و خاطرات آن دوران، بازگشت به وطن، دوران پذيرش قطعنامه ي 598 و غم و اندوه فراوان».
محمدرضا بايرامي... [و ديگران]؛ با همكاري كميته تحقيق و نشر ستاد برنامه ريزي مجمع بررسي مسائل جوان و نوجوان در انقلاب اسلامي.- تهران: نشر زلال، (چاپ اول): 1369.
126 ص.
[ صفحه 506]
شمارگان: 1100 نسخه.
مندرجات: رعد يك بار غريد / محمدرضا بايرامي؛ انگشتري / ساعد باقري؛ تابلويي كه مسخره مي كرد / مصطفي خرامان؛ يك دانگ از بهشت / مسعود شصتي؛ قصه مكرر / ساعد باقري؛ شاخه شكسته / طاهره ايبد؛ قصه تومور مغزي من! / ساعد باقري.
كتاب حاضر، شامل شش داستان كوتاه است، كه از بين آنها دو داستان در ارتباط با جنگ هستند. «يك دانگ از
بهشت»، داستان رزمنده اي است كه براي اولين بار به جبهه رفته است و در عملياتي در منطقه ي جنوب شركت مي كند. داستان از زبان او نقل، و حوادث و رويدادها از زمان درگيري با دشمن و عبور از خطوط عراقي ها و شهادت همرزمان راوي، به صورت لحظه به لحظه توصيف مي شود. «شاخه ي شكسته»، داستان زني است كه كودكي شيرخواره دارد و شوهر سربازش از جبهه فرار كرده، نمي خواهد به سربازي برود. اين مسئله باعث ايجاد درگيري بين او و زن و مادرش مي شود. شوهر و مادر و شوهر، زن و بچه را به امان خدا رها كرده، به شمال مي روند. پس از مدتي، خانواده ي شوهرش خبر مي آورند كه آنها در حال شنا در دريا غرق شده اند.
صادقي ساكي.- تهران: مؤسسه فرهنگي آيات، (چاپ اول): 217.1377 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب كه شامل چند داستان كوتاه با موضوع هاي گوناگون است، حاصل ذهن نويسنده درباره ي دو شخصيت اصلي به نامهاي سعيد و مسعود است كه ديده ها و شنيده هاي عمر 45 ساله خود را بيان داشته اند. نويسنده اشعاري از سروده هاي خود را نيز در كتاب آورده است. از بين داستانها، عناوين «سعيد و خاطرات يك كشاورز آزاده، سعيد و خاطرات يك رزمنده ي آزاده، سعيد و داستانهايي از اسرا» درباره ي جنگ است. داستان اول درباره ي مكانيكي است كه به اسارت افسر عراقي درمي آيد. داستان دوم ماجراي منصور، كشاورزي است كه در جنوب هويزه اسير مي شود و داستان سوم، خود شامل چهار داستان اخلاقي است كه از زبان چند آزاده بيان شده اند. در پايان نيز سعيد خاطره اي را به شعر بيان مي كند.
به اهتمام دفتر هنر و ادبيات ايثار (سازمان امور جانبازان)؛ ويراستاران: اصغر استاد حسن معمار، سهيلا عبدالحسيني.- تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت امور فرهنگي، اجتماعي و هنري، مركز تحقيقات اسلامي جانبازان؛ بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت امور فرهنگي، اجتماعي و هنري، دفتر هنر و ادبيات ايثار، (چاپ اول): 1380.
169 ص.- (مجموعه داستانهاي كوتاه؛ 31).
شمارگان: 5500 نسخه.
كتاب، شامل يازده داستان كوتاه است، «قصه ي ناتمام دو كبوتر» داستان دو برادر است؛ يكي مجروح بر تخت بيمارستان و ديگري در گفتگوي با او. «ليلا» همسر يك رزمنده ي شيميايي است و.... «در روشنايي فانوس» شرح عمليات فتح المبين است و تكه تكه شدن رزمنده اي. در «ماشين شبيه جبپ»، پسري كفاش است و درس نمي خواند ولي
پس از روبه رو شدن با يك جانباز، تصميم مي گيرد دكتر شود تا به جانبازان خدمت كند. در «با آبيها» رزمنده اي در اثر تركش گلوله ي آمريكايي ها جانباز مي شود. «نذر بابا» داستان نذري است براي يك جانباز در روز عاشورا و.... در «آرزو» شهيدي در وصيتنامه خود مي خواهد كه توسط اقوام و والدينش (كه به انقلاب و امام پشت كرده اند) تشييع نشود. «فرزانه» دختر دانشجويي است كه براي رساله اش با جانبازان مصاحبه مي كند. «چشمان آشنا» مژده ي بارداري همسر رزمنده اي جانباز است. در «راز شب»، زني كه منتظر بازگشت همسرش است، در اثر
[ صفحه 507]
استنشاق موادي كه براي تهيه بادگيرهاي ضدشيميايي به كار مي رود، دچار ناراحتي تنفسي شده است. «شاه بيت» شرح درگيري مقابل دانشگاه است و....
محمدرضا كاتب.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، واحد تبليغات و انتشارات، 64.1368 ص.- (مجموعه آثار و ارزشهاي سال دفاع مقدس: مجموعه قصه؛ 1).
اين كتاب به مناسبت سالروز تشيكل بسيج مستضعفين و ارتش بيست ميليوني (5 آذرماه 1368) منتشر شده است.
مندرجات: شب چراغي در دست؛ السابقون.
«شب چراغي در دست»، حكايت جوان كم سن و سالي - به نام عليرضا - است كه به جبهه رفته است. او در جبهه با جوان 25 ساله اي آشنا مي شود و به تدريج رشته ي دوستي آنها محكم مي شود. بعد عليرضا متوجه مي شود كه او فرمانده ي لشكر است. اخلاق پسنديده و رفتار متواضعانه فرمانده ي جوان، همه ي رزمندگان - بخصوص عليرضا - را شيفته ي خود مي كند، تا اين كه با شهادت او غم سنگيني بر دل و جان عليرضا مستولي مي شود. «السابقون» داستان پدر مسني است كه
با پسر جوانش - بر سر اين كه كدام يك پا به ميدان مين بگذارد و تا پشت سنگر دشمن برود - جدل و بحث دارند. هر يك ديگري را منع مي كند، تا اين كه پدر با ترفندي پسر را در پي فرمانده مي فرستد و در غياب او، خود وارد ميدان شده، شهيد مي شود.
نوشته كاظم جيرودي.- تهران: ياسين، (چاپ اول): 192.1369 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
مندرجات: شب وصال؛ ماژيك قرمز؛ آخرين معامله؛ آيئنه هاي كوچك؛ تكيه محل؛ اروپا رفتن بابام؛ لاتاري؛ از خون دل نوشتم...؛ آن شب؛ توپ سحر؛ چشم انتظار؛ هفت سين؛ ميلاد در غروب.
كتاب، مجموعه اي از داستانهاي كوتاه است كه از بين آنها، داستانهاي زير در ارتباط با دفاع مقدس هستند: «شب وصال»، داستان مردي است كه در دزفول، موشك به خانه اش اصابت مي كند و از 24 نفر اعضاي خانواده اش، فقط او، با از دست دادن يك چشم و يك گوش، زنده مي ماند. «از خون دل نوشتم...»، حكايت كارمندي كه همسرش در اثر بمباران به شهادت مي رسد و او همراه تنها فرزندش به تهران مي آيد. «توپ سحر»، به يادآوردن سحر دوران كودكي با بمباران شهر توسط دشمن در سحرگاه ماه رمضان است. «چشم انتظار»، روزشماري مادري براي بازگشت فرزندش از جبهه و ترفند پسر كوچكتر براي غافلگير كردن مادر هنگام بازگشت برادر از جبهه را به تصوير مي كشد. «هفت سين»، قصه ديد و بازديد از خانواده هاي شهداست. «ميلاد در غروب»، حكايت جواني است كه پسري را با چاقو مي كشد و مادر مقتول هنگام اعدام قاتل، با بخشش او همه را متأثر مي كند؛ روحيه ي جوان قاتل تغيير مي كند، به جبهه
مي رود و در آنجا شهيد مي شود.
غلامرضا عيدان.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 151.1368 ص.
طراح روي جلد: احمد قلي زاده.
مندرجات: شبي تا صبح؛ نيزارها؛ تاله ها؛ برپا؛ كاناز؛ دل نوا؛ رودا.
[ صفحه 508]
از اين مجموعه، داستانهاي زير در ارتباط با دفاع مقدس هستند.
شبي تا صبح: داستان دو جوان رزمنده ي خرمشهري به نامهاي «عظيم» و «برناس» است كه در كودكي همبازي بوده اند و اكنون از سرزمين خود، براي خدا و دين خود، دفاع مي كردند. و... شب عمليات، پس از دل كندن از تعلقات زميني، ابتدا عظيم و سپس برناس به سوي خدا پر كشيدند.
نيزار: راوي داستان، جواني مشهدي است كه همراه دوستش و دو عراقي مجاهد در لابه لاي نيزارهاي جزيره ي مجنون در سنگر نگهباني مي دهند. او صبح راهي زادگاه خود، مشهد،است و ابوعمار از او مي خواهد كه از امام رضا (ع) براي او هم طلب مغفرت بكند.
تاله ها: داستان رشد «ايوب» است از كودكي تا نوجواني و حضور در جنگ؛ و در نهايت؛ كسب ايمان براي مخلصانه جنگيدن با دشمن.
دل نوا: داستان مادر يكي از شهداي جنگ است، كه خود نيز در حج خونين شهيد مي شود.
رودا: حكايت مادري است كه در اوايل حمله ي دشمن به خرمشهر، دختر رزمنده و حماسه آفرينش را با دستهاي خود به خاك مي سپارد.
راضيه تجار؛ ويرايش م. ر. تقي دخت، م. نصيري.- قم: يادواره سرداران، فرماندهان و 5200 شهيد استان قم، (چاپ اول): 143.1379 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه هشت داستان كوتاه است كه بر اساس زندگي هشت شهيد نوشته شده و در پايان هر داستان نيز
سرگذشتنامه ي خلاصه ي آن شهيد ارائه شده است. عناوين داستانها و نام شهيدان عبارت است از: «مردي با بالهاي سبز» (حجت الاسلام شهيد سيد احمد نبوي، شهيد در عمليات والفجر هشت، در منطقه ي اروند)؛ «آن را كه خبر شد...» (سردار شهيد حاج محمود اخلاقي، شهيد به دست منافقين، در تاريخ 7 / 5 / 1367، در غرب كشور)؛ «از شهيد تا شهادت» (سردار شهيد حاج حسن الله دادي، شهيد در عمليات كربلاي پنج، در منطقه ي شلمچه)؛ «شعله در عشق» (سردار شهيد سيد نظام جلالي، شهيد در عمليات كربلاي پنج، در منطقه ي شلمچه)؛ «فقط سبز!» (سردار شهيد محمود منتظر، شهيد در عمليات والفجر مقدماتي، در منطقه ي رقابيه)؛ «كاش مهتاب نتابد!» (سردار شهيد حاج غلامعلي ابراهيمي)؛ «دوباره بايد شناخت!» (سردار شهيد عبدالصالح رفعت، شهيد در عمليات بيت المقدس)؛ «چراغي در بهشت!» (سردار شهيد علي اكبر نظري ثابت، شهيد در عمليات والفجر هشت، در منطقه ي فاو).
دفتر اول: قصه و خاطره / به كوشش احسان.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 94.1369 ص.: مصور.
طراح روي جلد: محمد خزائي.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: ننه حوري / محمدرضا مقيسه اي؛ پيرمرد / موسي حسيني؛ پرواز / م. شانكي؛ ديدار / فاطمه غضنفرنژاد؛ نفت سياه / محمدعلي سيدابراهيمي؛ درخت چنار / محمد احمدي زادسراي؛ پنجمين روز / عليرضا فخارزاده جهرمي.
كتاب حاوي سه داستان كوتاه و چهار خاطره است كه از بين آنها، موارد زير در ارتباط با دفاع مقدس است: «پيرمرد» داستان پيرمردي است كه در موشكباران، خانواده ي خود را از دست مي دهد و براي يافتن تنها بازمانده ي خود، محمد، راهي جبهه مي شود و مانند پسرش به شهادت
مي رسد. «پرواز»، داستان مادر شهيدي است كه
[ صفحه 509]
فرزندش در خواب به او خبر شهادت آيت الله بهشتي و يارانش در دفتر حزب جمهوري را مي دهد و فرداي آن روز، بهشتي و همراهانش به شهادت مي رسند. «ديدار»، خاطره ي خواهر «شهيد ابراهيم غضنفرنژاد» از رؤيت پيكر سوخته و متلاشي شده ي برادر شهيدش در تهران و ديدار مجدد وي در كرمان با بدني سالم است. «درخت چنار» خاطره ي گم شدن. برخورد با عراقي ها و فرار و بازگشت به منطقه ي شناسايي شده است.
به كوشش صفدر تقي زاده.- تهران: علمي، (چاپ اول): 596.1372 ص.
اين كتاب، مجموعه ي 35 داستان از نويسندگان جوان در دهه ي اول انقلاب است و از ميان آنها، داستانهاي زير در ارتباط با دفاع مقدس هستند: داستان «برزخ»، نوشته ي كوروش اسدي، كه زاده ي آبادان است و بيشتر از وقايع دوران جنگ در آبادان مي نويسد. «برزخ» داستان سرگذشت يك مرد و همسر و فرزندش پس از بمباران و موشكباران يكي از شهرهاي جنوب كشور است. «زخم» نوشته ي «قاضي ربيحاوي»، داستان يك خانواده ي جنوبي جنگزده است كه به تهران آمده اند و ماجراهايي كه در مجتمع مسكوني آنها مي گذرد، «زن آل بوتاوه»، از «اسماعيل فصيح»، داستاني است از اهواز، كه از جنگزدگان عرب عشيره اي اطراف اهواز و مناطق مرزي تر شمال و جنوب و غرب منطقه، از شلمچه گرفته تا حميديه و دهلران، صحبت مي كند.
فريدون عموزاده خليلي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 123.1364 ص.- (ادبيات داستاني؛ 4).
شمارگان: 11000 نسخه.
مندرجات: پرستوها؛ شمشير كهنه؛ قاصد؛ براي تو؛ اسماعيل؛ قبل از ميلاد؛ چاه.
كتاب شامل پنج داستان كوتاه است. از بين اين داستانها، دو داستان «پرستوها» و «براي تو، اسماعيل» در ارتباط با دفاع مقدس هستند. «پرستوها»، داستان دختر جواني است كه با وجود مخالفت والدين و آشنايان با جانبازي ازدواج مي كند و مراسم عقد و ازدواج آنها در محضر امام خميني (ره) انجام مي شود. «براي تو، اسماعيل»، داستان پسري است كه پدرش پس از بازگشت از جبهه توسط منافقين به شهادت مي رسد. او اينك نان آور خانواده است، ولي آرزو دارد به جبهه برود. معلم نمي تواند او را از فكر رفتن به
جبهه خارج كند. پسر از معلم تقاضاي كمك مي كند و معلم، كه خود قصد رفتن به جبهه را دارد، به او قول مي دهد اگر بتواند، به او كمك خواهد كرد. ولي سن پسر كم است. در پايان، پسر، معلم را در ايستگاه بدرقه مي كند.
مريم صباغ زاده ايراني.- قم: يادواره سرداران، فرماندهان و 5200 شهيد استان قم؛ بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، (چاپ اول): 127.1379 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب مجموعه ي چهار داستان كوتاه است كه بر اساس زندگي چهار شهيد نوشته شده و در پايان هر داستان نيز، سرگذشتنامه ي خلاصه ي آن شهيد ارائه شده است. عناوين داستانها و نام شهيدان عبارت است از: «تشنه» (سردار شهيد سيد محمدابراهيم جنابان، فرمانده ي گروهان لشكر علي بن ابي طالب كه در تاريخ 10 / 6 / 65 در عمليات كربلاي يك در قله هاي قلاويزان به شهادت رسيد)؛ «شمايل» (سردار شهيد محمد جعفرنيا، فرمانده ي گردان تيپ
[ صفحه 510]
25 كربلا و فرمانده تيپ لشكر پنج خراسان، كه در تاريخ 12 / 7 / 1362، در عمليات والفجر سه، به شهادت رسيد)؛ «ميقات» (سردار شهيد علي رضا محمدي، مسؤول گردان ادوات در عمليات والفجر هشت و شهيد در همان عمليات در تاريخ 25 / 11 / 1364 در منطقه ي فاو)؛ «شيدايي» (سردار شهيد محمود شاهدي، كه در تاريخ 15 / 5 / 1362، در عمليات تصرف تپه ي كله قندي، در پاسگاه حاج عمران به شهادت رسيد).
امير مسعودي.- تهران: كيهان، (چاپ اول): 121.1368 ص.: مصور.- (ادبيات؛ 9).
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: مرگ پروانه ها؛ تمام شب باد مي وزيد؛ زخم؛ نماز باران؛ خيابان تابوت شمار؛ جاده؛ گل حرا؛ اتاق بي شماره؛ اشكي براي يك شهيد؛ شاطي؛ نامه آشنا و چشم غريب؛ عطش ظهر در سياهي شب؛ گزارش رنج.
كتاب شامل سيزده داستان كوتاه است. كه شش تاي آنها در ارتباط با دفاع مقدس هستند. بدين قرار: «در
جاده» رسول به جبهه مي رود و پدرش قصد بازسازي جاده روستا را دارد. رسول مفقود مي شود، ولي پدر كار جاده را ادامه مي دهد. در «گل حرا»، يونس - جهادگر - كه براي حفاظت از تأسيسات جزيره، خاكريز مي زند، به شهادت مي رسد و پس از هشت روز پيكر او را از آب مي گيرند. در «اتاق بي شماره» بيماري سرطاني، در زمان عمليات و رسيدن مجروحان اصرار مي كند تختش را به مجروحان بدهند. در «اشكي براي يك شهيد»، يك جوان خرم آبادي كه مادرش به شهادت رسيده است، به جبهه مي رود و شهيد مي شود، «شاطي» داستان يك سروان ارتشي و آشناي جوان او به نام عبدالله است. با شروع جنگ، عبدالله به جبهه مي رود و سروان براي مرخصي نزد خانواده. «نامه ي آشنا و چشم غريب» داستان نامه اي است كه به رزمنده اي مي رسد، اما او قبل از خواندن آن، شهيدش مي شود. نامه حاوي خبر تدارك مقدمات ازدواج آن رزمنده بوده است.
به اهتمام دفتر هنر و ادبيات ايثار (بنياد جانبازان)، ويراستار اصغر استاد حسن معمار.- تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي، اجتماعي و هنري، دفتر هنر و ادبيات ايثار، (چاپ اول): 153.1378 ص.- (مجموعه ي داستان؛ 9).
شمارگان: 5500 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يكصدمين سال ولادت امام خميني (ره) منتشر شده است.
مندرجات: قاصدك خونين / غلامرضا آبروي؛ يار در خانه / علي اصغر احمدي مقدم؛ كشمكش / اصغر استاد حسن معمار (جانباز)؛ دو برادر / صمد آقاميري (جانباز)؛ چشم هاي آشنا / غلام حسين سنايي فر؛ موجي / عباس جعفري مقدم (جانباز)؛ راه كار / امين الله شاكري؛ آخرين نقش جام / عباس عباس زاده؛ صعود / محمدعلي گوديني؛
سجده با پيشاني سوراخ / محمد نوري زاده؛ گيلاس هاي سبز / زهره كافي.
«يار در خانه» ماجراي بيخبري پسري است كه در المپياد كامپيوتر قبول شده، ولي از جبهه و سابقه ي فداكاري پدر جانباز خود خبر ندارد. «كشمكش» قصه پشيماني يك پدر ساواكي از كرده هاي خويش است. «دو برادر» قصه پسر جنگ زده اي است كه پس از شهادت برادر و مادربزرگ و فوت مادر، براي تأمين معاش پدر جانباز، خواهر و برادر كوچكتر خود، ضمن درس خواندن، لبوفروشي مي كند. «چشمهاي آشنا» چهره هاي آشناي مادر و يك دختر شهيد، براي يك ورزشكار جانباز است. «موجي» وصف دنياي پيرامون رزمنده اي جانباز است. «راه كار» مجروحيت جانبازي در گردان كميل است. «آخرين نقش جام» خلق آخرين اثر يك جانباز شيميايي هنرمند است. در «صعود»،
[ صفحه 511]
جانبازي با يك پا قله ي كوه را فتح مي كند. «سجده با پيشاني سوراخ» قصه شهيدي است كه پس از پنج سال جنازه ي او پيدا مي شود و «گيلاسهاي سبز» قصه زن جانبازي ات كه....
مجيد قيصري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 80.1374 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ داستان، 18).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Peace a Collection of Stories
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: يك بوم غلتون؛ عروسك ها؛ آخرين غروب تجاوز؛ بار؛ صلح؛ سلام سرگرد.
«يك بوم غلتون» بوم غلتاني، در هنگام مرمت جاده در زمين فرومي رود و گور دسته جمعي شهيدان با پيكرهايي غيرقابل شناسايي نمايان مي شود و مادر راوي همچنان به دنبال جنازه ي دختر ربوده شده خود مي گردد. «عروسكها»، شرح خاطرات يك كودك مجروح عراقي
است كه به ايران آورده شده است. پدر و يك برادر او كشته شده اند و دست برادر كوچكتر نيز در زمان رانده شدن از عراق و هنگام برداشتن عروسكي كه روي جاده افتاده بوده، قطع شده است. «آخرين غروب تجاوز»، داستان ورود رزمنده ي جوان مصدوم و مجروح در آخرين ساعات مقاومت خرمشهر به خانه اي و رساندن پيرزنان تنها و بي پناه به نيروهاي خودي است. «بار» داستان مجروحي است كه بر بالاي كوه مانده است و با كمك يك امدادگر، اسير مجروح عراقي را به آمبولانس مي رساند. «صلح»، داستان پناه دادن نگهبان ساحلي، در هنگام صلح، به يك سرباز عراقي مجروح و سرانجام بازگرداندن وي به عراق است. «سلام سرگرد»، داستان اسير عراقي در اردوگاه است و شرح انديشه ي وي؛ كه مي پندارد سرگرد باعث اسارت او شده است و پي بردن او به اشتباه خود.
سيد مهدي شجاعي.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات؛ محراب قلم، (چاپ پنجم): 54.1373 ص.
مندرجات: ضريح چشمهاي تو؛ مرا به نام تو مي خوانند؛ تويي كه نمي شناختمت؛ ديدار معشوق؛ عشق چه رنگي است؟
كتاب، پنج داستان دارد. در «ضريح چشمهاي تو»، پدري براي آوردن جنازه ي پسرش از منطقه ي دشمن، سينه خيز جلو مي رود. وقتي مي رسد، شهيدان زيادي مي بيند و مي انديشد كه همه فرزندان اويند، لذا دست خالي برمي گردد. در «مرا به نام تو مي خوانند»، مادر شهيدي، لباس پاسداري و پوتين شهيدش را مي پوشد، چادر بر سر مي كند و به مسجد مي رود. با سلام به دوستان پسرش، از آنها مي خواهد كه اسلحه اي به او بدهند و راحت بخوابند، چون او به جاي پسر شهيدش نگهباني خواهد
داد. در «تويي كه نمي شناختمت»، رزمنده اي در جريان يكي از حملات زخمي و از گروه جامانده، با زخمهاي فراوان و اسلحه ي خالي پنج تن از نفرات دشمن را اسير مي كند. «ديدار معشوق» راز و نياز زني بر سر جنازه ي همسر شهيدش و «عشق چه رنگي است؟» شرح درگيري و كشمكش دروني نويسنده در پي يافتن معناي عشق و نام «خميني» است.
مهدي شجاعي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 84.1363 ص. طراح روي جلد: حسين خسروجردي.
[ صفحه 512]
اين كتاب مجموعه ي هفت داستان است كه از ميان آنها، داستان «ضيافت» در ارتباط با دفاع مقدس است. در اين داستان، ديده بان فرياد مي زند: «دارند مي آيند پاتك كنند؛ سيصد چهارصد تانك هستند.» و سريعا همه سنگرها را طي كرده، بچه ها را بيدار مي كند. توپخانه آتش مي ريزد. رزمندگان نيز شروع به شليك مي كنند. ولي تفنگ راوي شليك مي كند. همه ي اينها را راوي در خواب ديده بود و براي هم سنگرش، رشيد، تعريف مي كرده است. رشيد كه خوابيده بوده، حوصله ندارد ولي بالاخره بيدار مي شود و متوجه مي شود كه سوزن تفنگ هم سنگرش خراب است. در همين هنگام، عراقي ها شروع به پاتك مي كنند. هاشم كه خوابش تعبير شده با رشيد از سنگر خارج مي شود و درست در همان زمان خمپاره اي به سنگر مي خورد و آنرا خراب مي كند. هاشم كه خواب خود را تعبير شده مي بيند، داخل سنگر مي رود و كتاب دعاي كميل را كه غذاي روح اوست، از ميان خاكها بيرون مي كشد و همه را براي آن شب به دعاي كميل دعوت مي كند.
مجيد قيصري؛ به اهتمام شوراي ادبيات.- تهران: نشر صرير، (چاپ اول): 1373.
85 ص.- (ادبيات دفاع مقدس، داستان؛ 4).
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: ديدگاه، نفر سوم از چپ، ماندگاري، آداب سفر، عطر عربي فردوس، گيرنده شناخته نشد، نيستان.
«ديدگاه»، داستان عزيمت غواصها براي شناسايي منطقه ي هور و بازنگشتن آنها است. «نفر سوم از چپ» فردي در عكس يادگاري جبهه، نفر سوم از سمت چپ است و پس از گذشت
سالها، عكاس عكس، او را با مادري بيمار، در فقر مي يابد. «ماندگاري»، داستان رزمنده اي است كه خبر شهادت فردي را در منقطه ي كرخه - كه طبق وصيتش در همان جا دفن شده - همراه دارد. در «آداب سفر»، تركشي در بدن رزمنده اي مانده است، ولي خانواده ي (حتي همسر او) تا هنگام بستري شدنش، به علت عارضه اي، در بيمارستان، از اين موضوع بي اطلاع هستند. در «عطر عربي فردوس» فردي مرزنشين، پس از تجاوز عراق و ويراني خانه هاي شهر، تنها است و... حال به ياد خاطرات و آبادي شهر. در «گيرنده شناخته نشد» نامه رساني در جبهه، با شهادت گيرندگان نامه ها، آنها را بازگشت مي دهد و «نيستان» داستاني است از گروه تفحص شهدا در سه راه نيستان.
گردآورنده الهه دبيري.- تهران، ياسين، (چاپ دوم): 207.1366 ص.
كتابنامه.
شمارگان: ذكر نشده است.
مندرجات: دو پنجره، دو كبوتر، يك پرواز / مهدي شجاعي؛ لبخند شهادت / حسن بهرسي؛ سفر / عليرضا ذيحق؛ علي / حبيب الله بهرامي؛ پلنگ كوه هاي مغرور / عبدالحسين شيرخواني؛ طلايه داران عشق / رضا حاج ابوالقاسمي؛ خرابكار / حسين آوردي؛ مسأله ي فيزيك / گل پرور؛ ميثم / فاطمه پرمهر يابنده؛ طلايه / اكبر خليلي؛ زنداني شجاع / ابوالفضل خاني؛ طلوع / محسن فاضل؛ نگاه پيرمرد / فريده سياح پور؛ تانك، خائن / عيسي وند؛ اتصال / مهدي رسولي.
اين كتاب شامل شانزده داستان كوتاه، خاطره و نوشته ي رزمندگان است. از جمله داستانها و خاطره ها، مي توان به موارد زير اشاره كرد: «اعزام دو برادر دوقلو به جبهه و شهادت آنها با فاصله ي يك ساعت از هم؛ خاطره اي از نحوه ي شهادت رزمنده اي در هور بر اثر انفجار آرپي جي هفت؛ خاطره اي از
شهادت «عليرضا بربري» (در تاريخ 15 / 2 / 60، هنگام پاتك دشمن)؛ خاطراتي از شهيد عمليات ميمك، رضا حاج ابوالقاسمي، درباره ي عمليات والفجر پنج در جبهه ي چنگوله چغاعسگر؛ داستاني از خرابكاراني كه با مزدوران عراقي در تماس بودند و جاسوسي مي كردند؛ قصه
[ صفحه 513]
شهادت فردي در زمان كشيدن سيم مخابرات؛ خاطره اي از عمليات والفجر چهار و درگيري با تانكهاي دشمن؛ دادن خبر شهادت رزمنده اي به مادرش و...».
مريم جمشيدي.- تهران: برگ، (چاپ اول): 67.1367 ص.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
مندرجات: رنگ پريده؛ تير خطا؛ پشت پرچين صداقت؛ عالم و آدم؛ مرگ بانو؛ تبخير روح؛ ميلاد؛ علاج درد.
در اين كتاب، «مريم جمشيدي» از خانواده هاي مفقودالاثرها، اسرا و شهدا و از چشم انتظاري، غم، گرفتاري و ايمان و استقامت آنها مي گويد. در «رنگ پريده»، همسري در دل شب، تا هنگام نماز صبح با همسر مفقودش سخن مي گويد و آن گاه خويشتن دار و صبور از خدا مي خواهد در ظهور موعود بر حقش تعجيل فرمايد. در «تير خطا» يك دختر جوان با غيظ و غضب، با قصد شماتت به ديدن مادر شهيدي مي رود ولي از او درس مي گيرد كه «شهدا پيروزند». در «تبخير روح»، زني از شهيد شدن همسر و تنها ماندن پس از او مي ترسد و تلاش مي كند وي را از رفتن بازدارد ولي مرد، علي رغم معلوليتش، با ايمان راسخ، با عشق به «دوست» مي رود و زن، پشيمان، براي رساندن وسايلش به او، با عجله مي دود. «ميلاد» حكايت تولد نوزادي است كه پدرش شهيد شده است و در شب تولدش، مادربزرگ او نيز فوت مي كند. در «علاج درد»
معلمي مي كوشد كودكان را از حال و هواي جبهه و جنگ بيرون آورد ولي ناگهان بمبي به مدرسه مي افتد و مدرسه ويران و جمعي از كودكان شهيد مي شوند.
رحمت حقي پور.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1371.
78 ص.- (گروه قصه، واحد ادبيات).
طراح روي جلد: علي شيخي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Wedding in the Rain
اين مجموعه، شامل هفت داستان است كه داستان «هجراني»، دومين داستان آن، درباره ي پدر و مادر پيري است كه فرزندشان به جبهه رفته است و از او هيچ خبري ندارند. روزي خبر مي دهند اسامي اسرا و مفقودين را اعلام كرده اند. پدر هر روز به هلال احمر مي رود. هر روز اسامي عده اي اعلام مي شود تا در آخرين روز ليست كوچكي شامل چند اسم باقي مي ماند. نام اسماعيل هجراني باز هم در آن نيست و پدر بازمي گردد؛ نااميد از همه جا، و درمانده كه به مادر چه بگويد. داستان «آخرين نسل» نيز در ارتباط با دفاع مقدس است. رزمنده اي در جبهه دچار موج گرفتگي شده است و در اثر اين موج گرفتگي، ناخواسته با افراد خانواده لجبازي مي كند و در نهايت هنگامي كه برادرش مي خواهد او را براي معالجه به تهران بياورد، از غفلت برادر استفاده كرده به دريا مي رود و غرق مي شود.
به كوشش حسن اصغري.- تهران: نگاه سبز، (چاپ اول): 245.1380 ص.- (داستان نويسان امروز ايران؛ 7).
صفحه عنوان به انگليسي: More Explicit in the War
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: خشت بر دريا / احمد آقايي؛ چرا ساكت بمانم / فرخنده آقايي؛ تورگي / شيوا ارسطويي؛ هول
[ صفحه 514]
و ولا / حسن اصغري؛ آب متكا / ميهن بهرامي؛ عينك / خاطره حجازي؛ گل انار / بنفشه حجازي؛...
اين كتاب، مجموعه ي 25 داستان كوتاه در ارتباط با
دفاع مقدس است. موضوع تعدادي از آنها به قرار زير است: «جواني كه انگشتان دستش را قطع مي كند تا به سربازي نرود و شهادت پسر عموهاي وي در بمباران شهر؛ پيرمرد مجروحي كه در بيمارستان با نان و حلوا از مجروحان استقبال مي كرد؛ خانواده اي كه از بمباران دشمن به شهر ديگري پناه مي برند، اما در آنجا نيز پس از مدتي بمباران شروع مي شود؛ بمباران شهر و اظهار نظر و شكايت مردم در پناهگاه؛ زني كه هربار وقتي شوهرش مي خواست وي را كتك بزند در كابينت پنهان مي شود و اين بار، مدتها پس از بمباران، تكه هاي بدن وي را در كابينتهاي ويران شده پيدا كردند؛ جانبازي كه مي خواهد خانه اي اجاره كند؛ مادري كه تدارك جشن تولد فرزند شهيدي را مي بيند و سپس متوجه مي شود كه همسر و فرزند خود وي نيز شهيد شده اند و...».
علي فرخ مهر.- تهران: نشر عابد، (چاپ اول): 104.1381 ص.
طرح روي جلد: مازيار يعقوبي.
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: عطر پونه ها؛ در تبعيد؛ دور از بهار؛ زهره؛ جاده؛ از دنياي زنده ها چه خبر؟؛ طلعت؛ كوير و باران.
كتاب حاضر شامل هفت داستان كوتاه است. «جاده» داستان يك رزمنده ي آذري زبان، از اهالي آذربايجان است كه پس از پايان جنگ ايران و عراق از تهران به اهواز مي رود و قصد دارد ياد دوران جنگ و زماني را كه در جبهه بوده تازه كند. در اين بين با راننده و شاگردش همصحبت مي شود و در حالي كه كتاب شعر محمدرضا عبدالملكيان را ورق مي زند، شعر خرمشهر را زمزمه مي كند و هنگامي كه به اهواز مي رسند، هنگام عبور از خيابانها يادي
از دوستان سفر كرده اش مي كند. بقيه ي داستانها در ارتباط با جنگ نيستند.
هادي خرمالي.- گرگان: مؤسسه فرهنگي و انتشاراتي مختومقلي فراغي، (چاپ اول): 34.1378 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: عشق را بيرون مي كنند؛ نامه دوست؛ مترسك؛ نيش زنبور.
كتاب، چهار داستان كوتاه دارد. در داستان «عشق را بيرون مي كنند»، رزمنده اي، قبل از عمل جراحي، با تركشهاي درون بدن خود صحبت مي كند. پزشك و پرستار فكر مي كنند كسي در اتاق اوست و پس از فهميدن واقعيت، مي خندند. در «نامه ي دوست»، پسر جنگ زده اي، با خواهر و پدرش از خرمشهر به تهران آمده است. همه با آنها مهربانند. او پس از آزادي خرمشهر و اتمام جنگ، به خرمشهر بازگشته، در نامه اي كه براي دوستان خود مي نويسد، از ايام خوب خود با آنها ياد مي كند. «مترسك»، داستان پيرمردي است كه به يك مترسك علاقه ي زيادي دارد. مردم مي پندارند او ديوانه است. تا اين كه مهندسي از پيرمرد خواهش مي كند كه مترسك را بردارد تا او در آنجا جاده بسازد و پيرمرد رازش را به او مي گويد: مترسك را «صالح دوست»، كه در جبهه شهيد شده، برايش ساخته است و پيرمرد، با ديدن مترسك، هميشه به ياد اوست. داستان «نيش زنبور» در ارتباط با جنگ نيست.
[ صفحه 515]
نويسنده: مرتضي محمودي.- تهران: فوژان،[1374].149 ص.
مندرجات: عشق مصلوب؛ سجده سوخته؛ خسته از مرگ شادي؛ پرواز در پيري؛ اندرز (از مجموعه داستان هاي اين كتاب دو داستان اول در ارتباط با موشك باران شهرها است و داستان هاي ديگر ارتباطي با جنگ ندارند.)
«عشق مصلوب» حكايت دو مادر حامله است كه در اوج بمباران شهر، به صورت همزمان، فرزندان خود را به دنيا آورده اند. ولي نوزادان آنها با
هم عوض شده اند و هيچ يك شير نمي خورند. مادران از روي غريزه مي دانند كه فرزند آنها كدام است و سرانجام پس از شكايت و تشكيل دادگاه، وقتي هر نوزاد در آغوش مادر خود قرار مي گيرد، با لذت شير مي خورد. موشك سقف سالن را مي شكافد و مادران و نوزادان را به شهادت مي رساند. «سجده ي سوخته» داستان دختر كوچكي است كه پدرش خلبان است و او همانند مادر، هنگام نماز بر سر سجاده، براي سلامتي پدرش و ديگر رزمندگان دست به دعا برمي دارد. پدر سالم برمي گردد و فرزند در حال سجده، با اصابت موشك، به ملكوت اعلي پرواز مي كند.
نوشته حسين ظفريان.- تهران: اكباتان، (چاپ اول): 143.1368 ص.
شمارگان: 3200 نسخه.
مندرجات: عشق واقعي؛ بمباران؛ ايثار و تعهد؛ اسارت.
اين كتاب، مجموعه چهار داستان كوتاه است. «عشق واقعي» داستان زوجي است كه پس از جنگ ايران و عراق به خانه خويش بازگشته اند ولي چون كودك خود را در حادثه اي از دست داده اند و زن نيز به علت بيماري قادر به بارداري مجدد نيست، به پرورشگاه مي روند و پسر بچه ي كوچكي را به فرزندي انتخاب مي كنند. در «بمباران»، فردي با يك پيرمرد و كودك خردسال در حوالي انديمشك ملاقات مي كند. ابتدا مي پندارد او سائل است، ولي سپس متوجه مي شود كه او هفت بار به جبهه رفته است، و اكنون خانه اش در بمباران ويران شده و تمامي اعضاي خانواده - جز كودك خردسالش - شهيد شده اند. «ايثار و تعهد» ماجراي ايثار و رشادت گروهبان سوم عسگر حاجي ميرفتاح - معروف به شكارچي تانك - است و بيان مجروح شدن و آشنايي وي با همسر
آينده اش. «اسارت» داستان رزمنده اي است به نام غلام از اهالي باختران، كه در پاييز سال 1361 در ارتفاعات دزفول اسير نيروهاي دشمن شده، پس از چهار سال و اندي اسارت در اردوگاه بصره و بازداشتگاه «ب 140» موفق به فرار و بازگشت به ميهن مي گردد.
پرويز حسيني.- تهران: گيل، 77.1376 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Chaste Scent of the Mane
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب «عطر نجيب يال» حاوي پانزده داستان كوتاه از نويسنده است. از بين اين داستان «پاس غروب» تنها داستاني است كه مربوط به جنگ و جبهه است. سه سرباز، نگهبان سنگر ديده باني هستند. در پاس دوم يا پاس غروب، يكي از سربازان، نگهبان است. زمان نگهباني، ياد كودك نگهبان، همراه او است. غروب خورشيد، سرباز عراقي روي خاكريز روبه رو مشغول سيگار كشيدن است. راستاي لوله ي تفنگ نگهبان پيشاني سرباز عراقي را نشانه گرفته و انگشت رزمنده روي ماشه است. اما هنگامي كه سرباز عراقي ناگهان او را مي بيند، نگهبان تفنگ را كنار گذارده، براي سرباز عراقي دست تكان مي دهد و او كه بهت زده است با تكان دادن كلاهش جواب مي دهد. آن شب نيروهاي كمكي از راه مي رسند، ولي بعد از مدتها آرامش بر همه جا حاكم است.
[ صفحه 516]
مهدي خليلي.- تهران: پيام آزادي، (چاپ دوم): 1370.
119 ص.: مصور
مندرجات: عزيز؛ سوغات؛ بر ريل سرد كوهستان؛ يك روز دوره گرد؛ نيلوفرها؛ كفتر سرچال؛ عقدكنان؛ آن روز آن پيرزن؛ اوضاع وانفسا؛ آن سوي ديده غمناك؛ معالجه؛ گل هاي باغچه ي مرضيه خانم.
در كتاب «عقدكنان»، دوازده داستان با محور موضوعي جنگ تحميلي به چاپ رسيده است؛ از جمله: خانواده هاي رزمندگان اسلام كه چشم انتظار بازگشت عزيزان خود هستند، بمباران هوايي شهرها، شهيدان و ايثار رزمندگان اسلام در جبهه هاي جنگ حق عليه باطل. در داستان «آن روز، آن پيرزن» يك پيرزن خوزستاني در ايستگاه اتوبوس منتظر است. جواني كتابي
در دست دارد. پيرزن با كنجكاوي كتاب را نگاه مي كند؛ جوان كتاب را به او مي دهد. اتوبوس سر مي رسد و هر دو سوار مي شوند. پيرزن به مقصد مي رسد و كتاب را پس مي دهد. چشمانش اشك آلود است. جوان متحير به كتاب نگاه مي كند. در صفحاتي كه پيرزن مي خواند، اثر چند قطره اشك مشخص است. جوان عنوان داستان را نگاه مي كند. نام داستان «هدي هرگز آتش را دوست نداشت» بود و در كنار آن نوشته شده بود: تقديم به هدي پورانصاري، كودك خردسال خوزستاني، كه بر اثر حملات وحشيانه ي رژيم عراق به شهرستان سربندر، در آتش قهر بعثي ها سوخت و شهيد شد.
گردآوري و تنظيم مؤسسه فرهنگي قدر ولايت.- تهران: مؤسسه فرهنگي قدر و ولايت، (چاپ اول): 62.1380 ص.: مصور.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: ضيافت؛ علمدار؛ پرواز تا بي نهايت.
كتاب شامل سه داستان كوتاه است. «ضيافت»، داستان سرهنگ بازنشسته ي ارتش است كه در تظاهرات دوران انقلاب، دو برادر به نامهاي مرتضي و سيد مصطفي را در منزل خود كه «فاطميه» است، پذيرا مي شود. پس از بيست سال، زمان تشييع پيكر شهيدي كه گروه تفحص آن را يافته، سيد مصطفي را در لباس سپاه پاسداران مي بيند. او اينك پاسدار و پدر دو شهيد است. «علمدار» داستان عباس است؛ رزمنده اي كه هيچ گاه لباس خود را در جمع بيرون نمي آورد. در نامه اي كه او قبل از شهادت به همرزمان نوشته است، علت اين موضوع را خالكوبي بدن در دوران قبل انقلاب ذكر مي كند. آن زمان، در مراسم عاشورا، او علم حضرت ابوالفضل (ع) را بر دوش مي كشيده و «عباس علمدار» لقب او بوده است. در «پرواز
تا بي نهايت»، مهندس رضا فضل اللهي، رزمنده جانباز شيميايي كه رتبه ي اول دوره ي كارشناسي ارشد را كسب كرده و استاد نمونه شده است، به سبب وخامت حال، (ناشي از جراحات شيميايي)، به آلمان اعزام مي شود، ولي به علت بيماري سرطان خون به شهادت مي رسد.
داريوش عابدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 72.1369 ص.
طراح روي جلد: علي وزيريان.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
شمارگان: 11000 نسخه.
مندرجات: مادر؛ غم اين خفته؛ بازديد؛ آنچه خود داشت؛ انشعاب.
كتاب حاضر شامل پنج داستان كوتاه است كه از بين آنها دو داستان در ارتباط با دفاع مقدس هستند. «مادر» داستان مادري است كه پسرش در جبهه مفقود شده است. او هر شب منتظر شنيدن صداي او، به عنوان اسير، از راديو عراق است. پدر، معتاد است و اعتياد او بارها موجب درگيري لفظي و مشكلات در خانواده مي شده است، تا
[ صفحه 517]
اين كه پسر به جبهه رفته، مفقود شد. در پايان داستان، خبر شنيدن صداي پسر از راديو را به مادر مژده مي دهند. «بازديد» جريان بازديد عده اي از رؤسا و كارمندان و مديران اداره از مناطق جنگي است. در اين بازديد، بسياري فقط به فكر استفاده ي مادي هستند. پس از بازگشت افراد مذكور و تعريفهاي فراواني كه از حضور خود در جبهه مي كنند و آن را با دروغ نيز درهم مي آميزند، با كارمندي مواجه مي شوند كه در جبهه مجروح شده بود، رزمنده ي واقعي در حال اخراج است، ولي چاپلوسان و بازديدكنندگان همچنان در راس كارند.
فاطمه حسن وند؛ ويراستار ثريا جهانباني.- تهران: نيروي مقاومت بسيج، نمايندگي ولي فقيه، معاونت تبليغات و انتشارات، (چاپ اول): 112.1378 ص.- (مجموعه داستان؛ 1).
شمارگان: 3000 نسخه.
طراح روي جلد: امير عبدالحسيني.
به مناسبت بزرگداشت هفته بسيج.
مندرجات: فردا؛ خانه؛ در پادگان دژ؛ مادرانه؛ ضريح.
كتاب «فردا» شامل پنج داستان كوتاه است.
در داستان «فردا»، سهيلا شاهد ترور امام جماعت مسجد است و منافقان با پاشيدن اسيد او را نابينا مي كنند. در «خانه» يك خانواده جنگ زده ي آباداني، پس از آوارگي طولاني، صاحب خانه مي شوند و دختر حوادث را در ذهن خود مرور مي كند. «در پادگان دژ»، پاسداري با يك تانك غنيمتي، خواهران امدادگر مقيم خرمشهر را (كه در زمان تجاوز عراق به خرمشهر، به رزمندگان كمك مي كردند، در لحظاتي كه تانك عراقي قصد شليك به آنها را دارد، نجات مي دهد. در «مادرانه»، مادري پس از سيزده سال، پسر مفقودالاثرش را در خواب مي بيند كه نشاني خود را به مادر مي دهد. مادر به مقر نگهداري اجساد شهداي تفحص مي رود و او را، كه تنها چند استخوان است، با نشاني ويژه اش مي يابد. در «ضريح» همسر رزمنده مفقودالاثري، در انتظار يافتن همسرش است. و اكنون مي خواهد هنگام زيارت مرقد حضرت علي (ع)، از او كمك بخواهد.
به كوشش راضيه تجار.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1376.
80 ص.- (گاهنامه داستان: 26)
عنوان پشت جلد به انگليسي: Green Opportunity
مندرجات: جوراب خاكستري؛ ترديد؛ گره؛ ديوار چوبي؛ بازيگر؛ پروانه ها؛ حنانه؛ محاق؛ گربه؛ اولين روز؛ آتش؛ موضوع آزاد؛ خلوت خور؛ مريمو؛ سفيد و سبز و سياه.
خانم راضيه تجار داستانهاي اين مجموعه را از بين داستانهاي نويسندگان گمنام انتخاب كرده است. زيرا «استعدادهاي درخشان بايد كه شكوفا شوند». از بين داستانهايي كه در اين مجموعه به چاپ رسيده اند، سه داستان كوتاه «پروانه ها (از نصرالله احمدي)، حنانه (از فرهاد اسدپور) و محاق (از توحيد عزيزي)» در ارتباط با جنگ هستند. داستان «پروانه ها» حكايت كودكي است كه پدر و
دايي وي در جنگ شهيد شده اند و پسر كوچك، آنها را در قالب پروانه هايي مي بيند كه هر روز در حياط خانه آنها به نرمي نسيم مي پرند. پسر در عالم خود سعي مي كند در بازي جنگ، مانند آنها بجنگد. «حنانه» داستان ديگري است از عاشقي كه براي پيوستن به معشوق بي تاب است و رزمنده اي كه به اشتباه در شهر است و... «محاق» حكايت ديگري است: حكايت انتظار حمله، در خط اول بودن و نگهباني دادن، تسبيح گفتن، حمله ي شيميايي دشمن، از زميني ها جدا شدن، شهيد شدن و به لقاءالله پيوستن.
[ صفحه 518]
نويسنده علي اصغر جعفريان.- تهران: مؤسسه فرهنگ و دانش، (چاپ اول): 1380.
80 ص.: مصور.
عنوان روي جلد: مجموعه داستان: فرمانده.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: آخرين لحظه هاي غروب؛ درس بزرگ؛ نظامي كوچك؛ هور در آتش؛ اتفاق عجيب؛ دژ درياچه ماهي؛ لبخند سپيده؛ نوجوان ريزنقش؛ مهمات؛ فرمانده شجاع.
اين داستانها بر اساس واقعيات نوشته شده اند. عنوان و موضوع برخي از آنها عبارت است از: «آخرين لحظه هاي غروب»، خستگي رزمندگان است بر اثر تعويض ناگهاني محور عمليات و منفجر كردن يك هواپيما توسط شهيد پازوكي فرمانده ي گردان حمزه. در «نظامي كوچك»، در عمليات سيدالشهدا، پسر سيزده ساله اي خود را در ميدان مين، بر روي مين مي اندازد و معبر را باز مي كند. در «دژ درياچه ماهي»، در كانال ماهي، (در شلمچه) حاج خادم الحسين، فرمانده ي گردان زينب (س) دوشكاي دشمن را خاموش مي كند. در «لبخند سپيده»، حاج داوودي، در عمليات والفجر هشت، در زير آتش شديد دشمن، با لودر خاكريز مي زند. «مهمات»، شرح تهيه ي مهمات است در شرايطي سخت،
در عمليات كربلاي پنج، توسط «شهيد مهدي طياري» [فرمانده ي گردان علي بن ابي طالب (ع)]. «فرمانده ي شجاع»، هدف قراردادن هواپيماي دشمن توسط مهدي طياري فرمانده ي گردان علي بن ابي طالب (ع) بعد از عمليات والفجر هشت است.
نوشته صادق كرميار.- تهران: وزارت ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات؛ نشر قرن، (چاپ دوم): 101.1370 ص.
شمارگان: 11000 نسخه.
مندرجات: نه عروسك، نه پرنده؛ فرياد در خاكستر؛ خشونت خام؛ كرانه هاي كبود؛ علمدار؛ آخرين فريم.
كتاب، مجموعه ي شش داستان است كه پنج داستان آن در مورد جنگ است. در «نه عروسك، نه پرنده»، گروهباني عراقي دست دختر ايراني را مي شكند و او را شهيد مي كند تا عروسكش را براي دختر خود هديه ببرد؛ در «فرياد در خاكستر»، عده اي از رزمندگان كه به علت موجي شدن در آسايشگاه به سر مي برند، خاطرات دوران جنگ خود را به ياد مي آورند؛ «خشونت خام»: داستان مردي است كه در زمان شاه يكي از اوباش تهران بوده، ولي پسر وي در جنگ به شهادت مي رسد و وي تصميم مي گيرد خود نيز رهسپار جبهه شود؛ «كرانه هاي كبود»: داستان دو برادر است كه هر دو به جبهه رفته اند و برادر كوچكتر زخمي شده، برادر بزرگتر قصد دارد او را به بهداري برساند؛ «آخرين فريم»، داستان دو عكاس جنگ است كه با ديدن هر عكس، خاطرات خود را به ياد مي آورند و در مسابقه ي بهترين تصاوير، آنها برنده مي شوند.
گردآورنده ابراهيم حسن بيگي.- تهران: محراب قلم، (چاپ اول): 180.1376 ص.
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: واگويه؛ تپه 694؛ سفر به ريشه ها؛ روز دهم؛ اسكاد روي ماز 543؛ كوه و گودال؛ نجواي حرير؛ تويي كه نمي شناختمت؛ مادر؛ گلاب خاتون؛ فصلي از باران؛ مامان حاجيه؛ عقب گرد.
اين كتاب، مجموعه ي سيزده داستان در ارتباط با دفاع مقدس است. در «واگويه»، محمود اسعدي، از واگويه هاي
[ صفحه 519]
يك رزمنده با همرزم شهيد خود و از عملياتهاي مختلف سخن مي گويد. «تپه ي 694»، از محمد بكايي، داستان فتح «تپه 694» به دست رزمندگان است. «سفر به ريشه ها»، از راضيه تجار، حكايت بازگشت دختري است به وطن. در «اسكاد روي ماز 543»، فيروز جلاي زنوزي، وقايعي را شرح مي دهد كه در زمان پرتاب موشك اسكاد در شهر تهران از يك سو و در كنار سكوي پرتاب موشك ماز 543 در عراق، از سوي ديگر، در جريان است. «كوه و گودال»، از ابراهيم حسن بيگي، داستاني درباره ي ضدانقلاب كردستان است؛ «نجواي حرير»، از زهرا زواريان، داستان رؤياهاي مريم و همسر شهيدش - علي - است. داستانهاي ديگر نيز در ارتباط با رزمندگان، مفقودالاثرها، شهيدان، اسيران و خانواده هاي آنها هستند.
گردآوري زهرا زواريان.- تهران: برگ، (چاپ اول): 135.1368 ص.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
مندرجات: آبي اما به رنگ غروب؛ برزخ؛ پرستوها؛ هفت بند؛ گلاب خاتون؛ قصر شيشه اي؛ مرا به نام تو مي خوانند؛ تير خطا؛ ساقه سبز نياز؛ خواب؛ تب و تاب.
كتاب «قامت بلند سپيدار» شامل يازده داستان در زمينه ي جنگ و دفاع مقدس است. داستانهاي اين مجموعه به طور عمده به مسايل و مشكلات خانواده هاي شهدا، رزمندگان و بسيجي و همسران و افراد چشم به راه بازگشت آنان پرداخته است. در اين داستانها سعي شده است لحظات انتظار و سير حوادث از ديد اين افراد بررسي شود: «دختري كه قصد ازدواج با جانبازي را دارد و برخورد اطرافيان با اين تصميم؛ مادري كه انتظار بازگشت پسر خود را مي كشد؛ همسري كه چشم به راه بازگشت شوهرش از جبهه است؛ و...». اسامي نويسندگان داستانها
به ترتيب عبارتند از: مهدي شجاعي، محسن مخملباف، عموزاده خليلي، راضيه تجار، قاسمعلي فراست، مصطفي جمشيدي، مهدي شجاعي، مريم جمشيدي، نرگس ساعتي، قاسمعلمي فراست، ع. ا. نوري زمان آبادي.
محسن پرويز.- تهران: اهل قلم، (چاپ اول): 1377.
68 ص.- (سلسله انتشارات اهل قلم: 42؛ داستان كوتاه 4).
مندرجات: سپيده صبح؛ قامت بلند؛ خاكريز؛ معبر؛ آماده باش.
كتاب «قامت بلند» حاوي پنج داستان در مورد دفاع مقدس است كه هر يك به نحوي بيانگر ايثار و شهادت طلبي و رشادت رزمندگان اسلام در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل هستند. داستان «معبر»، داستان تلاش عده اي از رزمندگان در يكي از جبهه هاي جنگ براي رسيدن به محل كمين دشمن در تاريكي شب براي از بين بردن آنها است. با تلاش فراوان و رشادتهاي رزمندگان، اين كار انجام مي شود. صبح روز بعد احمد و حميد از مسير فتح شده ي قبل براي برآوردن آذوقه جهت رزمندگان برمي گردند و متوجه ميدان ميني مي شوند كه در برابر آنها قرار دارد. از اين كه چگونه شب گذشته همه ي رزمندگان بدون هيچ تلفاتي از اين ميدان مين رد شده اند، تعجب مي كنند. آنها متوجه امداد غيبي خداوند مي شوند و سر به سجده شكر مي گذارند.
جمال حيدري.- تهران: پيام آزادي، (چاپ اول): 1377.
93 ص.
عنوان روي جلد: مجموعه داستان: قبل از بار اول!.
[ صفحه 520]
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: قبل از بار اول؛ مدال قلابي؛ راز؛ مرگ در غربت؛ خورشيد و شب؛ دو ستاره؛ پدر و كوره ها؛ پاره هاي صبر؛ شب عروسي؛ الماس ها مي آيند.
اين كتاب مجموعه ي ده داستان است، كه دو داستان آن در ارتباط با دفاع مقدس است. «راز»، داستان خانواده اي است كه يكي از دو فرزند آنها، در جبهه (در يكي از عملياتها) به شهادت رسيده است و فرزند ديگرشان براي برملا
كردن اهداف يك گروه ضدانقلاب، به طور شگفت آوري وارد گروهشان شده، باعث نجات چند جوان از دام آنها مي شود. اين پسر سرانجام توسط افراد اين گروهك به شهادت مي رسد. «دو ستاره»، داستان رزمنده اي است كه قدرت تكلم خود را به علت اصابت تركش به حنجره اش از دست مي دهد. وي پس از مدتي، يك شب در خواب شفا مي يابد و مي تواند صحبت كند.
سعيد جلوه گري.- تهران: كيهان، (چاپ اول): 59.1375 ص.- (... مجموعه كتابهاي جيبي كيهان؛ داستان: 1. كتابهاي خواندني كيهان: 1).
شمارگان: 11000 نسخه.
مندرجات: آسمان دريايي؛ قصر گل؛ هشتمين شهر؛ من قطاري ديدم؛ يك قصه ناتمام؛ رديف هفتم.
كتاب مجموعه شش داستان كوتاه است. «آسمان آبي» شرح لحظه ي شهادت يك رزمنده است. «قصر گل» شرح رؤياهاي پيرمردي است كه پسرش شهيد شده و بيداري و روبه رو شدن با واقعيت تلخ الزام به تخليه ي منزل اجاره اي اش. «هشتمين شهر عشق» تصويري از دامادي است كه هفت سال پيبش در جبهه مفقود شده و عروسي كه هفت سال سر سفره ي عقد منتظرش مانده است. در پايان، داماد با هديه اي كه به نام شهر عشق است سر مي رسد: (رضا، وفا، حق، الله، لقا، لا و هو). «من قطاري ديدم» مقايسه بين زمان اعزام رزمنده اي با قطار به جبهه و وضع كنوني، پس از گذشت مدتي چند از پايان جنگ كه مردم بي تفاوت شده اند و در حال فروش اقلام غيرقانوني هستند. «يك قصه ناتمام» داستان دو نويسنده است كه درباره ي شخصيتهاي داستان خود گفت وگو مي كنند و ظاهر شدن اين شخصيتها در رؤياهاي آنها و اتمام داستان توسط آنها. «رديف هفتم» داستان دانش آموزي كه پدرش جانباز
و بسيجي است و....
نسرين ارتجائي.- (اصفهان): سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1376.
136 ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان). طراح روي جلد: مصطفي شعرباف.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: مقدمه؛ سرتيپ پاسدار مرتضي قرباني؛ عروج؛ مهتاب؛ يك ديوار ناب؛ ياقوت ها هنوز زير آتشبار؛ يك قدم با تو؛ غروب دلاور؛ يك جفت چشم دريايي؛ بمان، با من بمان؛ قصري از حرير سرخ؛ رفيق نيمه راه؛ پرواز عاشقانه؛ حسرت.
اين كتاب، مجموعه قطعه هاي كوتاهي از خاطرات بيشمار سردارن شهيد استان اصفهان است. هر داستان يا خاطره، متعلق به يك سردار است. سرداراني كه در مراحل مختلف انجام عمليات همپاي نيروهاي تحت فرمان خود، و حتي بسيار جلوتر از آنها، با مشكلات و خطرات جنگ درگير مي شدند. «خاطرات مادري از پسرش كه شهيد شده است؛ روحيه ي عالي يك نوجوان چهارده ساله در جبهه؛ تسليم شدن تعدادي از نيروهاي عراقي؛ راز و نياز
[ صفحه 521]
رزمندگان با خدا؛ طاقت و تحمل آنان در برابر گرسنگي؛ قدرداني رزمنده از فرمانده اي كه رفتار خوبي با وي داشته ولي او نمي دانسته كه فرمانده است؛ بمباران شيميايي مناطق توسط عراقي ها؛ سرگذشت زني كه شوهرش شهيد شده و دختر كوچكش پدر را در ذهن خود مجسم كرده، با او درددل مي كند؛ صبر و شجاعت مادري كه هميشه شكرگزار خدا بوده است و...» در اين مجموعه ارائه شده اند.
احمد محمود.- تهران: مؤسسه انتشارات نگاه، (چاپ سوم): 111.1377 ص.
شمارگان: 6000 نسخه.
مندرجات: قصه آشنا؛ حسيخو؛ عصاي پيري؛ ستون شكسته؛ خركش.
كتاب، حاوي شش داستان
است كه دو داستان آن - با نامهاي «جستجو» و «ستون شكسته» - در ارتباط با جنگ هستند. «جستجو»، داستان عده اي از مردم مناطق مرزي است كه با وجود حملات شديد نيروهاي بعثي، به زندگي عادي خود ادامه مي دهند. روزي يكي از اهالي نارنجكي از زير خاك پيدا مي كند كه در دستش منفجر مي شود و منجر به مرگ وي مي شود. «ستون شكسته»، داستان يك مرد دزفولي - به نام ابويعقوب - است. وي در جنگ، زن و فرزندانش را از دست داده است و هميشه به ياد بمباران خانه و مرگ فرزندانش است. با وجود اين مصيبت عظيم، او ديار خود را ترك نمي كند و در شهر باقي مي ماند.
محمدرضا كاتب.- تهران: سپاه پاسداران، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، (چاپ اول): 1371.
68 ص.- (مركز حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامي؛ مجموعه قصه: 2).
اين كتاب به مناسبت سالرزو آزادي خرمشهر قهرمان (سوم خردادماه 1361) منتشر شده است. مندرجات: موجها، موجهاي دريا؛ قطره هاي باراني؛ روح يك لبخند؛....
داستان اول اين كتاب، «موجها، موجهاي دريا» نام دارد و داستان نوجواني است كه در رؤياهاي خود مي بيند كه در جبهه شهيد شده است و در نهايت نيز به آرزويش مي رسد. در «قطره هاي باراني»، تنها پسر «منير» شهيد شده است. شوهر او نيز در جبهه است ولي او فكر مي كند شوهرش به دوبي رفته است. او نگران دادن خبر شهادت فرزندشان به شوهرش است. همسر منير نيز شهيد مي شود و برادر منير قصد دارد اين خبر را به او بدهد كه منزل منير در اثر اصابت موشك به تلي
از خاك تبديل مي شود. در «روح يك لبخند»، ابوماجد- يكي از نيروهاي دشمن - اميرحسين را، كه عامل فرار عده ي زيادي از اسيران ايراني بود، اسير و شديدا شكنجه مي كند. مدتي بعد، خود، اسير اميرحسين مي شود، و از رفتار عادي وي نسبت به خود كاملا تعجب مي كند. آخرين داستان عنواني ندارد و حكايت زني است كه به مدت شانزده ماه از همسرش بيخبر مانده است. روزي جانباز روشندلي خبر شهادت همسر او را مي آورد و زن، خود را تنها و بي پناه مي بيند.
نوشته: هوشنگ عاشورزاده.- تهران: اسپرك، 207.1369 ص.
طرح روي جلد: مرتضي مميز.
اين كتاب مجموعه ي هشت داستان است كه داستان «كاكل نخل سوخته» در ارتباط با دفاع مقدس است. خانواده ي جنگ زده اي به تهران آمده اند و مرد خانواده براي كسب درآمد، مسافركشي مي كند. مسافري را سوار مي كند كه او
[ صفحه 522]
هم از جنگ زدگان جنوب است. رانندگان پايتخت و مردم، راننده را كلافه مي كنند و بعد از ماجراهايي مسافر جنگ زده و مسافر ديگر پياده مي شوند. راننده جنگ زده كه كرايه آنها را گرفته، با بيحالي سرش را روي فرمان اتومبيل مي گذارد و به ياد كاكل نخل هاي سوخته آبادان مي افتد.
عبدالمجيد نجفي.- تهران: كيهان، (چاپ اول): 72.1375 ص.
شمارگان 3300 نسخه.
مندرجات: كابوس ژنرال؛ نابغه؛ يك روز باراني؛ هفتمين فرزند؛ آقا معلم؛ بيست دنده؛ ديزي سرا؛ پشت صحنه؛ پهلوان؛ سوت قطار؛ پاس دوم.
از مجموعه داستانهاي اين مجموعه، فقط داستان «سوت قطار» در ارتباط با دفاع مقدس است. «سوت قطار» داستان مادر شهيدي است كه پس از زيارت قبر پسر شهيدش قصد دارد ساعت پسرش را بفروشد و از پول آن خرج دارو و درمان خود را بدهد. در ميدان راه آهن، به هنگام بازگشت از مزار، با عده اي از رزمندگان مواجه مي شود كه در حال اعزام به جبهه هستند. به رزمنده اي كه شبيه پسرش است، نزديك مي شود و وقتي متوجه مي شود آن رزمنده ساعت ندارد، ساعت فرزندش را به او هديه مي كند. در پايان، رزمنده، در حال دور شدن قطار، براي او دست تكان مي دهد.
اكبر خليلي.- تهران: برگ، 78.1371 ص.
شمارگان: 5500 نسخه.
كتاب «كارون پر از كلاه» مجموعه 6 داستان از «اكبر خليلي» است. در داستان «كارون پر از كلاه»، غلامحسين 80 ساله، 20 سال پيش، آقا امام زمان (عج) را ديده كه خبر حمله دشمن را به او داده است. اكنون، در كنار شط، خبر حمله دشمن را مي شنود، وضو گرفته، به نماز مي ايستد. صداي تانك هاي دشمن شنيده مي شود. با امداد الهي تانك ها به هم مي خورند و سربازان عراقي از ترس خود را در رود كارون مي اندازند. داستان «فتح الفتوح»، داستان احمد، تازه دامادي است كه به جبهه رفته است. خبر تولد نوزادش را دريافت مي كند. خانواده بازگشت او را مي طلبند، ولي چون عمليات بزرگي در راه است
در جبهه مي ماند و به شهادت مي رسد. در داستان «پل طلايه»، مادر احمد او را راهي جبهه مي كند، عمليات شروع مي شود. احمد و ديگر هم رزمان سوار قايق مي شوند. طبق دستور، پل بايد براي عبور نيروهاي خودي حفظ شود. احمد خود را زير پل مي رساند و در حفظ آن مي كوشد. تيري به گلوله او اصابت مي كند، ولي او عبور نيروها را احساس مي كند. سه داستان ديگر كتاب مربوط به جنگ نيست.
نويسنده نسرين ارتجائي.- [اصفهان]: لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول)؛ 104.1377 ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 66).
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: كاش آخرين ستاره مي شدم؛ صداي عشق؛ پشت بوته ها؛ خدر؛ روزي كه شب بود؛ پاهاي سبز سبز؛ ستاره بي نشانه؛ تپه مقدس.
كتاب حاضر مجموعه ي هشت داستان كوتاه است. موضوع داستانها به ترتيب عنوان عبارتند از: «رزمنده اي كه با
[ صفحه 523]
دلتنگي، و ياد دوستان شهيدش بر جاي مانده است؛ حكايت فرماندهي كه با پاي زخمي از بيمارستان مي گريزد و در راه رسيدن به جبهه متوجه شهادت دوستش مي شود؛ ماجراي يك تيربارچي، كه وقتي دشمن را در حال محاصره نيروهاي خودي مي بيند، با پرتاب نارنجك و تيراندازي، دشمن را به عقب نشيني وامي دارد و رزمندگان را نجات مي دهد؛ شهادت اسيري، كه با استفاده از كاغذ پاكتهاي سيگار و پودر رختشويي به اسيران خواندن و نوشتن مي آموخت؛ دستور بي حركتي براي احتراز از لو رفتن عمليات و ايجاد امكان جابه جايي و حركت تانكها و نفربرها و رساندن آب و غذا به نيروها به كمك گردباد؛ رزمنده اي كه از دست دادن پاهاي خود
را در خواب ديد؛ قصه مادري كه داستان شهادت پدر دخترش را براي او شرح مي دهد و داستان فرماندهي كه مفقودالاثر است و همرزم او، حتي با نشاني هاي مختلف، او را نمي يابد».
اسماعيل فصيح.- تهران: نشر البرز، (چاپ دوم): 77،96.1376 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Killed for Love
طراح روي جلد: سالومه فصيح.
مندرجات: كشته عشق؛ ماه (killed for Love / (Translated by the author
داستان «كشته ي عشق»، داستان غم و ناراحتي پسر بچه ي دوازده ساله اي است، از اهالي حميديه ي آبادان. او در ماههاي آغازين جنگ تحميلي، جنگ زده و زجر كشيده، با راوي داستان ملاقات مي كند. هنگام ديدار راوي، او فقط گريه مي كرد و مي خواست از مادرش پرستاري كند. سپس معلوم مي شود كه پدر او در حمله ي صداميان شهيد شده و زماني كه او همراه دائي خود در يكي از پايگاههاي مقاومت حضور داشت، دشمن حمله كرده، همه ي آنها را مثلا اعدام انقلابي مي كنند. در اين زمان، مادر كودك سررسيده و با اسارت خود، توانسته فرزندش را از واقعه دور كند. پس از آن، چون مادر تن به خواسته هاي كثيف فرمانده ي عراقي ها نداده، در برابر چشمان كودك، شهيد و جسدش به آب انداخته شده است. «ماه» داستان ديگري درباره جنگ زده هاست. پسر كوچكي در هنگام شهادت پدرش در حمله ي عراقي ها به آبادان، فقط چهار سال داشته و اكنون مادرش در تهران، نزد خانواده اي به خدمتكاري مشغول است. در خلال روايت داستان آنها، زندگي اين خانواده ي ثروتمند و دوستان بي بند و بارشان نيز به تصوير كشيده شده است. 77 صفحه ي آخر كتاب ترجمه ي داستان «كشته ي عشق» به زبان انگليسي است نويسنده،
خود، اين داستان را ترجمه كرده است.
نوشته ابوالفضل مروي.- تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)؛ مؤسسه چاپ و نشر عروج، (چاپ اول): 126.1377 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: نماينده؛ ماندگار و دريا؛ شهادت دست ها؛ استخر؛ در آهنين؛ آنتن ها؛ اسم رمز؛ پوكه خون آلود؛ غول؛ باغ آشنا.
از داستانهاي مندرج در اين كتاب، داستانهاي زير در ارتباط با دفاع مقدس هستند: «پوكه ي خون آلود»: شخصي، پس از جنگ براي بازديد منطقه مي رود و حين بازديد، متوجه پيكري مي شود كه به حالت نشسته، در حال تيراندازي به شهادت رسيده و پوكه هاي خون آلود اطراف وي ريخته است كه حاكي از ريختن خون او بر روي پوكه هاست. «غول»: در جبهه، جيپ حامل رزمندگان در بيابان خراب مي شود و يكي از آنها براي گرفتن كمك عازم مي شود. وي ناگهان متوجه سايه ي بزرگي مي شود. وقتي با ترس و اضطراب نزديكتر مي شود، درمي يابد كه آن سايه، تنه ي سوخته درختي است. او شب را در آنجا استراحت مي كند و صبح راهي مي شود. پس از گذشت سالهاي وقتي به
[ صفحه 524]
آن درخت برمي خورد، نهالهاي كوچكي را مي بيند كه اطراف آن روييده اند. «باغ آشنا» ماجراي كارمندي است كه با وجود تدارك ديدن ازدواج، قصد دارد براي چندمين بار به جبهه رود ولي با قبول قطعنامه ي 598 مواجه مي شود. هنوز از ناراحتي قبول قطعنامه فارغ نشده، با سوگ رحلت حضرت امام مواجه مي شود.
نوشته ي غلامحسين كاوياني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
48 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: داستان، 2).
طراح روي جلد: علي وزيريان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: When Will It Rain؟
شمارگان:
6600 نسخه.
مندرجات: كي مي رسد باران؛ تك درخت بيد.
اين كتاب شامل دو داستان است. داستان اول، «كي مي رسد باران»، روايت سرگذشت رزمنده اي به نام امين است، كه مجروح و اسير شده است. بعد از مدتي، دو نفر از اسيران از اردوگاه مي گريزند و عراقي ها به تلافي اين فرار، همه ي اسيران را شكنجه مي دهند. در اثر اين شكنجه ها دوست امين راهي آسايشگاه رواني مي شود و امين در اتاق تاريك خود با يادآوري خاطرات زندگي خود با همسرش، «فاطمه»، شعر مي سرايد. «تك درخت بيد» داستان يك معلم عراقي به نام عبدالله سليم است كه در روستايي تدريس مي كرده ولي او را به زور به جبهه اعزام مي كنند. عبدالله به اسارت نيروهاي ايراني درمي آيد. او را در روز جمعه براي نماز جمعه مي برند و او در بين راه، زندگي و ازدواج با همسرش، حليمه، را به ياد مي آورد. در نماز جمعه هم با يكي از دوستان قديمي خود برخورد مي كند و خاطرات مبارزات در ذهنش زنده مي شود.
نويسنده رنجبر گل محمدي.- [تهران]: كانون انتشارات پيام نور، (چاپ دوم): 88.1368 ص.
مندرجات: سفيران آزادي؛ گذرگاه آتش؛ طلوع يك حماسه؛ سبز سبز بر نخلهاي بلند؛ دژ شجاعان؛ سراب.
اين كتاب مجموعه ي داستانهايي از جنگ ايران و عراق است كه بر اساس خاطرات اسراي عراقي در ايران تنظيم شده است. آنها با مشاهده ي بيرحمي هاي صدام نسبت به مردم ايران، از صدام ناراضي بوده، فقط بنابر اصل اطاعت از مافوق و ترس از تهديدهاي صدام به جنگ ادامه داده اند و با مشاهده ي پيروزي ها، مقاومت، دلاوري و نيروي خارق العاده ي ايماني كه از پاسداران ايراني حمايت مي كرد، به حقانيت
خميني و انقلاب اسلامي ايمان آورده اند. بنا بر سخنان آنها، در زمان حمله ي ايراني ها به پايگاههاي آنها - در صورت غلبه ي ايراني ها - اكثر عراقي ها به سادگي تسليم رزمندگان ايراني مي شدند تا خود را از زير سلطه و تهديد صدام رهايي بخشند. اسراي عراقي از رفتار خوب ايراني ها با اسرا (كه درست برعكس رفتار عراقي ها بود) تعجب مي كردند. محتواي داستانها نشان دهنده ي تغيير ديدگاه عراقي ها نسبت به ايران قبل از جنگ و بعد از جنگ است.
زهرا زواريان.- تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 109.1378 ص.- (مجموعه داستان؛ 2).
[ صفحه 525]
عنوان پشت جلد به انگليسي:Contemporary Iranian Literature: selected stories
عنوان ديگر: گزيده ادبيات معاصر: مجموعه داستان كوتاه.
شمارگان: 5500 نسخه.
كتاب حاضر، مجوعه ي نه داستان كوتاه از «زهرا زواريان» است. عناوين داستاها عبارتند از:؛ مهتاب؛ علامت دل من است؛ تابوي عشق، مهراوه مقدس من؛ مستانه؛ افسانه ي عشق؛ عاطفه؛ غزال گمشده؛ شيواي شكستني تو». از ميان اين داستانها، دو داستان «مهتاب و علامت دل من» در ارتباط با جنگ ايران و عراق هستند. «علامت دل من است» داستان همسر رزمنده ي شهيدي است كه به دنبال شناسايي پيكر پاك شوهر شهيدش به سردخانه مي رود و در ميان انبوه پيكرهايي كه هويتشان شناخته نشده است، جسد شوهرش را شناسايي مي كند. «مهتاب» داستان زن بارداري است كه هنگام وضع حمل، همسرش در جبهه حضور دارد.
ابراهيم حسن بيگي.- تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 102.1378 ص.- (مجموعه داستان؛ 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Contemporary Iranian Literature: selected stories
مندرجات: په له؛ معماي مسيح؛ كوه و گودال.
اين كتاب، مجموعه ي سه داستان كوتاه از «ابراهيم حسن بيگي» است. «په له» ماجراي درگيري كردها با پاسداران است. «كوه و گودال» حكايت سربازگيري در كردستان و درگيري با ضدانقلاب است و «معماي مسيح» داستان يك جوان مسيحي است كه اسير شده، در اردوگاه موصل سه به سر مي برد و به جرم رونويسي از قرآن در اردوگاه تنبيه مي شود. او چهارده جزء از قرآن را نوشته است كه لو مي رود. بعثي ها او را به اين جرم، به اردوگاه رماديه منتقل مي كنند
و او در همان اردوگاه به شهادت مي رسد.
مريم جمشيدي.- تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 103.1378 ص.- (مجموعه داستان؛ 4).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Contemporary Iranian Literature: selected stories
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: مرثيه آب؛ باد و باران؛ مرگ بانو؛ تبخير روح؛ نرم، مثل فرود كبوتر؛ باغي در همين نزديكي ها؛ عالم و آدم؛ رنگ پريده؛ علاج درد؛ پشت پرچين صداقت؛ ميلاد.
اين كتاب يازده داستان كوتاه را دربر مي گيرد. سه داستان اين مجموعه در ارتباط با دفاع مقدس هستند. «تبخير روح» داستان همسر رزمنده اي است كه براي منصرف كردن همسرش از رفتن به جبهه، عينك، ساك و كفش او را پنهان مي كند؛ ولي همسر، بدون توجه، به سوي جبهه مي شتابد. «رنگ پريده» داستان خواهر يك رزمنده است كه برادرش مفقودالاثر است. وي دو سال در انتظار برادر مي ماند تا شبي برادر به خوابش مي آيد و... «علاج درد» داستان معلمي است كه دانش آموزانش هميشه در انشاي خود از جنگ مي نويسند. او اين بار موضوع را طوري انتخاب مي كند كه دانش آموزان نتوانند آن را به جنگ ارتباط دهند. ولي هنگامي كه يك دانش آموز انشاي خود را مي خواند، مدرسه بمباران مي شود و آنها شهيد مي شوند.
[ صفحه 526]
مهدي شجاعي.- تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 111.1378 ص.- (مجموعه داستان؛ 5).
عنوان پشت جلد به انگليسي:Contemporary Iranian Literature: selected stories
مندرجات: ماه جبين؛ ضريح چشم هاي تو؛ آبي اما به رنگ غروب؛ كسي كه آمدني نيست؛ شازده؛ آخرين دفاع؛ قابيل 1996؛ راه خانه كجاست؟؛ تو گريه مي كردي؛ شكيبا؛ دزد ناشي.
اين كتاب، مجموعه ي يازده داستان كوتاه به قلم «سيد مهدي شجاعي» است، كه از ميان آنها،
داستانهاي «ضريح چشمهاي تو، آبي اما به رنگ غروب، و كسي كه آمدني نيست» در ارتباط با جنگ تحميلي هستند. «ضريح چشمهاي تو، آبي اما به رنگ غروب، و كسي كه آمدني نيست» در ارتباط با جنگ تحميلي هستند. «ضريح چشمهاي تو» داستان پدر شهيدي است كه وقتي خبر شهادت پسرش را مي دهند، تصميم مي گيرد جنازه ي پسرش را از جبهه بياورد. ولي وقتي كه جنازه ي پسر را پيدا مي كند، جنازه ي ديگري را هم در كنار پسرش مي بيند و از تصميم خود منصرف مي شود. «آبي اما به رنگ غروب» داستان دختري است كه پدرش شهيد مي شود و در اين داستان، چگونگي به خاك سپاري پدر و احساسات دختر به تصوير كشيده مي شود. «كسي كه آمدني نيست»، داستان رزمنده ي مجروحي است كه افسر عراقي به او تير خلاص مي زند.
داوود غفارزادگان.- تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 102.1378 ص.- (مجموعه داستان؛ 6).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Contemporary Iranian Literature: selected stories
مندرجات: قرباني؛ سنگ يادبود؛ نقطه مقابل؛ ما سه نفر هستيم؛ راز قتل آقامير؛ زخم؛ گودال؛ چكه؛ بات بات
كتاب حاضر شامل نه داستان كوتاه است، كه از بين آنها، فقط داستان «قرباني» در ارتباط با مسايل جنگ است. اين داستان ماجراي خلبان رزمنده اي است كه خانواده اش براي بازگشت وي قرباني تدارك ديده بودند ولي او با چشماني نابينا و اندامي معلول به خانه بازمي گردد و افراد خانواده و آشناياني كه در انتظارش بوده اند، پس از ملاقات با او - كه قرباني جنگ است - منزل را ترك مي كنند. بقيه ي داستانها درباره ماجراهايي چون: مسائل سياسي، مسائل اجتماعي و مشكلات و ناهنجاري هاي دوران قبل
از انقلاب و برخي مسائل ديگر هستند.
مريم صباغ زاده.- تهران: كتاب نيستان، (چاپ دوم): 101.1378 ص.- (مجموعه داستان؛ 7).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Contemporary Iranian Literature, selected stories
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: سميره؛ زخم ها؛ همسايه دريا؛ ليلاي پيراهن؛ مصائب كوچك افسان؛ شبيخون؛ روياي لفته؛ آن كشته به ناحق؛ تسبيح.
كتاب، شامل نه داستان كوتاه است، كه از بين آنها، دو داستان در ارتباط با دفاع مقدس هستند. «سميره» ماجراي دختري است كه در زمان هجوم عراق به شهر خرمشهر و هنگام فرار از شهر، «شاميرزا» - نامزدش -با گلوله ي دشمن مجروح مي شود و ضمن كتك خوردن از دشمن، سميره نيز - كه مظهر ناموس و شرافت وي است - به اسارت دشمن درمي آيد. «تسبيح» داستان زني است كه در موشكباران، زير آوارها مانده است و در همان حال به ياد فردي به نام حسين مي افتد كه تسبيحي را به او هديه كرده بود و با وي درددل مي كند. وي با ياد آوردن گفته ي حسين - كه در صورت مواجه شدن با هر مشكلي با تسبيح ذكر بگويد، طي چند روز با گرسنگي و تشنگي به ذكر با تسبيح مي پردازد. در پايان، حسين، همراه با گروه امداد، وي را نجات مي دهد.
[ صفحه 527]
مهدي پوررضائيان.- تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 112.1378 ص.- (مجموعه داستان؛ 8).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Contemporary Iranian Literature: selected stories
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: هالو پري؛ فرمان رقص؛ قرمز كوچك؛ زنبور ظن؛ محمود؛ گل هاي چادر؛ من و سنگ؛ صيدي موفق.
كتاب حاضر شامل شش داستان كوتاه و يك شعر است كه از بين داستانهاي
چاپ شده و ساير كتابهاي نويسنده برگزيده شده اند. داستان «هالو پري» در اين مجموعه تنها داستاني است كه ارتباطي با جنگ دارد. اين داستان، ماجراي چهل بيمار رواني است كه بين آنها، تعدادي بيمار وجود دارند كه به علت موج گرفتگي دچار مشكلات رواني شده اند. اين گروه توسط اتوبوسي از اهواز به مركز روان پزشكي در تهران اعزام مي شوند و راننده ي اتوبوس آنها را در بيرون از محوطه ي تيمارستان رها مي كند! اين مسأله باعث ايجاد مشكلاتي براي ساكنان حوالي تيمارستان مي شود.
طاهره ايبد.- تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 108.1378 ص.- (مجموعه داستان؛ 9).
شمارگان: 5500 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Contemporary Iranian Literature: selected stories
مندرجات: آتش بيار معركه؛ دود و اويلا؛ وقت عزاداري؛ اصغرآقا؛ به رنگ خاكستر؛ كلاغ هاي شوم؛ تمام لحظه هاي ناديه؛ شاخه شكسته.
كتاب حاضر، مجموعه اي از هشت داستان كوتاه است كه توسط «طاهره ايبد» نوشته شده است. از اين ميان اين داستانها، داستانهاي «كلاغهاي شوم و تمام لحظه هاي ناديه» مربوط به جنگ ايران و عراق است. «كلاغهاي شوم»، داستان مردي است كه در آبادان پمپ بنزين دارد و در جريان جنگ جزو آخرين كساني است كه شهر را ترك مي كنند. زماني كه عراقي ها به پمپ بنزين حمله مي كنند، پمپ بنزين را به آتش مي كشد. «تمام لحظه هاي ناديه»، داستان دختري است كه در اثر رفتن روي مين مجروح مي شود و انفجار موجب نقص عضو وي مي شود.
برخورد نامزد او با اين جريان، در داستان شرح داده مي شود.
رضا اميرخاني.- تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 99.1378 ص.- (مجموعه داستان؛ 11).
طراح روي جلد: حميد عجمي.
عنوان پشت جلد به انگليسي:[Contemporary Iranian Literature: selected poems [stories
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: انگشتر؛ سال نو؛ سه نفر؛ ناصر ارمني؛ خيابان؛ گوش شنوا.
جلد يازدهم اين مجموعه شامل شش داستان كوتاه است كه پنج داستان آن، هر يك به نوعي، با جنگ ارتباط دارند. در داستان «سال نو»، دختر و پسري از ديدن حاميان جوان رزمندگان در خيابان مي گويند. در «سه نفر»، سه رزمنده و دوست، كه يكي در جنگ، پرده ي گوشش پاره شده است، در گشت و
گذار در ميدان انقلاب، با پديده هاي پس از جنگ، مانند نوارهاي مبتذل و عكسهاي نامناسب و پاسور، روبرو مي شوند. «ناصر ارمني»، شخصي كه در
[ صفحه 528]
محله ي ارمني ها بزرگ شده، مسجدي وقف مي كند، پيشه ي كبابي در پيش مي گيرد، به حج مي رود و در اثر موشكباران، خود و همسرش به شهادت مي رسند؛ اما باز هم او را با همان نام مي شناسند. «خيابان»، گشت و گذار روح يك شهيد در خيابانهايي است كه به نام شهيدان هستند و شرح وقايع پس از جنگ و در پايان، وصف شهداي همجوار خويش در بهشت زهرا. در «گوش شنوا»، دختري با يك جانباز شيميايي و قطع نخاعي درددل مي كند و از تغيير حالت و رنگ عوض كردن و تبديل شدن پسر خاله اش به يك «رپ» شكايت مي كند.
محمدرضا سرشار (رضا رهگذر).- تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 96.1378 ص.- (مجموعه داستان؛ 12).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Contemporary Iranian Literature: selected stories
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: همسفران؛ جاده؛ بوي خوش سلامت؛ مدرسه؛ پشت ديوار شب؛ حضور. كتاب، حاضر مجموعه ي شش داستان از «رضا رهگذر» است. از ميان اين شش داستان، داستان «پشت ديوار شب»در ارتباط با جنگ تحميلي است. داستان «پشت ديوار شب»، داستان يك گروه عراقي است كه يكي از آباديهاي ايران را تصرف و همه ي اهل آبادي را قلع و قمع كرده اند. آنها، شب هنگام با شنيدن كوچكترين صدايي مي ترسند و فكر مي كنند ممكن است فردي زنده مانده باشد. در طول شب، صداهايي به گوش آنها مي رسد و خواب را از چشمان آنها مي ربايند. پس از جستجوهاي فراوان متوجه مي شوند
كه صداها مربوط به جونده اي است كه در يك بشكه خالي آب، تكه ني كلفتي را مي جود.
مصطفي جمشيدي.- تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 104.1378 ص.- (مجموعه داستان؛ 12).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Contemporary Iranian Literature: selected stories
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: روي شانه هاي شب؛ قصر شيشه اي؛ عنفوان جواني؛ عنفوان عشق؛ آرامش در مرداب؛ يك سبد گل محمدي.
اين كتاب، مجموعه اي از پنج داستان كوتاه از «مصطفي جمشيدي» است. از ميان اين پنج داستان، دو داستان «روي شانه هاي شب و قصر شيشه اي» در ارتباط با جنگ تحميلي و شهادت هستند. داستان «روي شانه هاي شب»، داستان شهادت يكي از رزمندگان است كه از زبان همرزمان او نقل شده و داستان «قصر شيشه اي»، داستان شهادت يكي از رزمندگان، به نقل از همسر اوست. در طول داستان، همسر شهيد، خاطراتي را كه با آن شهيد داشته، به ياد مي آورد و آنها را مرور مي كند.
ي. مياندوآبي.- تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 103. 1378 ص.- (مجموعه داستان؛ 14).
طراح روي جلد: حميد عجمي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: [Contemporary Iranian Literature, selected [stories
[ صفحه 529]
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: من و محسن؛ خانواده ما؛ بابا زينل؛ مقتل؛ اين سوي ديوار، آن سوي ديوار.
كتاب شامل پنج داستان كوتاه است كه از بين آنها دو داستان در ارتباط با بمباران شهرها در زمان جنگ هستند. در داستان «خانواده ي ما»، همه ي اعضاي خانواده ي پرجمعيتي، دور هم جمع شده، سرگرم گفت وگو و صرف شام هستند، كه پسر پزشك خانواده به بيمارستان فراخوانده مي شود و در همين زمان آژير قرمز به صدا درآمده، شهر بمباران مي شود. در اثر اصابت بمب به محل تجمع خانواده، تمامي
اعضاي خانواده به جز دكتر و پسر ديگر خانواده (كه در جبهه است) به شهادت مي رسند. «بابا زينل»، داستان پيرمردي است كه فرزندش در جبهه به سر مي برد. بابا زينل در حال گفت وگو با پدر همسر آينده ي پسرش، مشغول تماشاي پرده خواني مرشد رضي است كه خانه اش مورد اصابت بمبهاي دشمن قرار مي گيرد و به شهادت مي رسد.
منيژه آرمين.- تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 104.1378 ص.- (مجموعه داستان؛ 16).
طراح روي جلد: حميد عجمي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: [Contemporary Iranian Literature: selected poems [stories
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: صداي گمشده؛ مطرب عشق؛ عجب ساز و نوايي؛ شب بي پايان؛ چهارده شاخه گل محمدي؛ پدربزرگ؛ آقاي نويسنده... و خانم نويسنده؛ عروس؛ معما.
كتاب شامل هشت داستان كوتاه است. از بين آنها، فقط يك داستان - به نام «عروس» - در ارتباط با جنگ است. داستان «عروس»، داستان دختر شهيدي است كه در هنگام خواندن خطبه ي عقد، به ناگاه صداي پدر شهيدش را مي شنود كه مراسم عروسي و تشريفات مرسوم زمانه را نشانه ي تجمل و فرهنگ غير اسلامي مي داند و با آن مخالف است. در پايان خطبه، عروس به داماد، جواب «نه» مي دهد.
اميد مسعودي.- تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 104.1378 ص.- (مجموعه داستان؛ 20).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Contemporary Iranian Literature: selected stories
طراح روي جلد: حميد عجمي.
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: مرگ پروانه ها؛ اردك؛ پريدن از شب؛ تمام شب باد مي وزيد؛ بوي سيب كال؛ زخم؛ نماز باران؛ ارگ؛ خيابان تابوت شمار؛ جاده؛ انتظار؛ گل حرا؛ تنهايي آقاي هاوكينگ؛ نامه آشنا و چشم غريب.
اين كتاب، مجموعه ي چهارده داستان است كه از ميان آنها، داستانهاي زير در ارتباط با جنگ تحميلي هستند. «اردك» داستاني از جانبازان جنگ است كه براي رساندن پيام صلح و دوستي با ويلچر به دور دنيا مسافرت مي كنند. «بوي سيب كال» داستان اسيري ايراني در اردوگاههاي عراقي است. «جاده» داستان پسري روستايي است كه مي خواهد به جبهه
برود ولي پدرش ساختن جاده در روستا را واجبتر از رفتن به جبهه مي داند. جوان به جبهه مي رود و شهيد مي شود. «انتظار» داستان اسيري است كه خانواده اش به اشتباه، ديگري را به جاي او به خاك سپارده اند. «گل حرا» داستان رزمنده اي است كه در دريا به شهادت مي رسد و جسدش پس از هفت شب در ساحل پيدا مي شود. «نامه ي آشنا» و «چشم غريب» داستانهايي هستند كه در آنها چگونگي شهادت يك رزمنده به تصوير كشيده شده است.
[ صفحه 530]
تهيه و تدوين: دفتر مطالعات ادبيات داستاني.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات فرهنگي، 418.1375 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين مجموعه مشتمل بر 31 داستان كوتاه در مورد جنگ تحميلي و دفاع مقدس از 27 نويسنده معاصر است كه قبلا در مطبوعات مختلف به چاپ رسيده بود و به همت دفتر مطالعات ادبيات داستاني گردآوري و در يك مجموعه ارائه شده اند. تنظيم كتاب به صورت الفبايي عناوين داستانها است. در بين نام نويسندگان اين داستانها، اسامي كساني چون راضيه تجار، سيد مهدي شجاعي، زهرا زواريان، قاسمعلي فراست، فريدون عموزاده خليلي، اسماعيل فصيح، محمد بكائي، فيروز زنوزي جلالي، اميرحسن چهل تن به چشم مي خورد. حتي داستاني ديده مي شود كه نام نويسنده اش معلوم نيست و شايد بتواند نشان دهنده ي گزينش بيطرفانه ي داستانها از بين صدها داستاني شمرده شود كه قبلا به چاپ رسيده بوده اند.
به كوشش ابراهيم حسن بيگي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1368.
223 ص.- (ادبيات و هنر، 24).
مندرجات: مقتل / دكتر آژند (ي. مياندوآبي)؛ تطهير زمين / سميرا اصلانپور؛هفت بند / راضيه تجار؛ اصغرخان / مهدي حجواني؛ كوه و گودال / ابراهيم حسن بيگي؛ هفده بعلاوه سه / اكبر خليلي؛ پشت ديوار شب / رضا رهگذر؛ ضريح چشمهاي تو / مهدي شجاعي؛ فرشته ها مي آيند / رضا شيرازي؛ آن سوي در / داريوش عابدي؛ آدمهاي آبرودار / احمد عربلو؛ آقاي مهربان / حميد گروگان؛ عمه جان / محمد ميركياني.
در كتاب، در ابتداي هر داستان، زندگينامه ي كوتاهي نويسنده و نام آثار او آمده است. در داستان «مقتل»، علي قوجا كساني را كه احشام روستاييان را مي دزدند
و همراه با اخبار به دموكراتها مي فروشند، به سزاي اعمالشان مي رساند. در «تطهير زمين»، با اعدام يكي از سركرده هاي منافقين، زمين تطهير مي شود. «هفت بند»، سفر هفتم مردي است كه در اثر اصابت خمپاره، بازگشتي به دنبال ندارد. «اصغرخان» فردي است كه لاف رفتن به جبهه را مي زند. «كوه و گودال» سرگذشت درگيري كردها با دموكراتها و كومله است. «هفده به علاوه ي سه» از مادر پير سه شهيد (كه فرياد مي زند: «خميني عزيزم، بگو تا خون بريزم»). سخن مي گويد: «پشت ديوار شب» حكايت نيروهاي عراقي پناه گرفته در مسجد، و منتظر رسيدن نيروي كمكي و جانوري است كه آرامش شبانه ي آنها را بر هم مي زند. در «ضريح چشمهاي تو»، قاسم در جبهه شهيد شده است. پدر براي آوردنش مي رود. ولي نمي تواند فقط جنازه ي فرزند شهيد خود را بازگرداند. پس برمي گردد تا در حمله اي ديگر همه ي شهدا را با خود ببرد. در «فرشته ها مي آيند»، مادر پيري معلم فرزندش را بالاي سر او (كه در حال احتضار است) مي فرستد. او با لباني تشنه، در حال سلام گفتن به حضرت امام حسين (ع)، شهيد مي شود. در «آن سوي مه»، رزمنده اي پس از مدتها به شهر خود بازمي گردد و پس از زيارت مزار شهدا، از شهادت مادر و خواهرانش در بمباران هوايي باخبر مي شود.
حبيب غني پور.- تهران: نشر رويش، (چاپ اول): 93.1368 ص.
طراح روي جلد: محمدعلي بني اسدي.
كتاب گل خاكي شامل هفت داستان كوتاه است. داستانهاي «شكار و آسمان» و «شفق و مولود شب قدر» ارتباطي با موضوع جنگ ندارند. داستان «كاكل صالح» تلاش جهادگران و بسيجيها در كردستان و ارتباط آنان را با
[ صفحه 531]
مردم اين مناطق به تصوير مي كشد. داستان «كانال» حكايت شهادت يكي از فرماندهان جبهه هاي نبرد حق عليه باطل است در حالي كه افراد در حال حفر كانال جهت حمله به دشمن هستند. «گل خاكي» روايتگر ايثار، از خودگذشتگي، عشق و محبت پيرزن محتاجي است كه با اين كه خود از نظر مالي سخت مشكل دارد، براي جبهه ها و رزمندگان، كلاه و شال گردن تهيه مي كند. «كبوترها مي گريند» داستان نوجواني است كه در دوران اشغال خرمشهر توسط سربازان عراقي، براي دانه دادن به كبوترهايش، (كه آنها را خيلي دوست داشت) به خرمشهر مي رود. نويسنده، همراه اين نوجوان، خواننده را در كوچه پس كوچه هاي خراب شده ي خرمشهر مي برد. در ابتداي كتاب نيز متني درباره ي نويسنده ي شهيد آورده شده است.
نويسنده طيبه دلقندي براي معاونت ادبيات كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان؛ ويراستار هادي عرفانيان.- مشهد: كنگره بزرگداشت سردارن شهيد و 23 هزار شهيد استان خراسان، معاونت ادبيات؛ تهران: شادرنگ، (چاپ اول): 140.1380 ص.
طراح روي جلد: سعيد پاياني.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: گل مانا؛ لبخند؛ كوران؛ برفراز ديوار؛ بهار نگاه؛ پلاك؛ گونه كبود؛ عصاي سفيد.
كتاب، حاوي نه داستان است. «گل مانا» رويش گل سرخي است كه خواهر كوچك «شهيد محمدتقي رضوي»، به او داد. «لبخند» حكايت نوجواناني است كه با دستكاري شناسنامه هاي خود، مي خواهند به جبهه بروند. «جاده» داستان يك دختر روستايي محروم از تحصيل (به علت نبودن جاده) است و جهادگري كه با ساختن جاده مشكل را حل مي كند. «كوران» خاطره اي از دوران كودكي شهيد جواد قنادان است. «برفراز
ديوار»، شرح حمله ي هوايي و ايثار مردي براي آوردن پستانك دختربچه اي است كه پدرش در جبهه است. در «بهار نگاه»، دختر فلجي در زمان بمباران نمي تواند به پناهگاه برود و همراه با معلم خود، كه براي كمك آمده، شهيد مي شود. «پلاك» داستان رزمنده ها است در عمليات تفحص. «گونه ي كبود» داستان خاكسپاري شهيدي است كه وصيت كرده بود مانند حضرت فاطمه (س) شبانه به خاك سپرده شود و در «عصاي سفيد»، دختري از ترس تمسخر دوستان، نمي گويد كه پدرش جانباز روشندل است.
نوشته حسينعلي جعفري.- تهران: كيهان، (چاپ اول): 135.1376 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: سنگتراش، قبيله قابيل، ماه تمام بود، ديوانگي حوصله مي خواهد، قاب خالي، خاك تشنه خون است، شقايق و سنگ، تلخ.
كتاب شامل هفت داستان كوتاه است. در «سنگتراش» يك شهيد در نامه اي، نشاني سنگ قبر خود را، كه قبلا مشخصات شهادت خود را در آن درج كرده، به پدر مي دهد. «قبيله ي قابيل»، درگيري بين سرباز ساده و سرهنگ عراقي در زمان فتح خرمشهر است. سرباز از جنايات مي گويد؛ سرهنگ او را مي كشد و خود نيز به دست نيروهاي اسلام كشته مي شود. در «ماه تمام بود»، يك جوان كبوترباز كه از نظر اهل محل مزاحم محسوب مي شود، به جبهه مي رود و به شهادت مي رسد. «ديوانگي حوصله مي خواهد»، داستان امدادگر و رزمنده ي مجروح موجي در منطقه ي هور است. «قاب خالي»، شهادت مادر در جريان بمباران و قرار گرفتن عكس او بين عكس چهار فرزند شهيد خانواده است؛ در حالي كه پدر، در جبهه، در آرزوي شهادت است. «خاك تشنه خون است»، گفتگوي يك رزمنده با فرمانده اش در محاصره ي دشمن است
و ايستادگي فرمانده تا شهادت. «شقايق و سنگ»، داستان دو رزمنده است كه
[ صفحه 532]
پس از جنگ در جستجوي پيكر دوست شهيدشان، خاطرات خود از او را مرور مي كنند و در پايان، بقاياي پيكرش را مي يابند. «تلخ»، حكايت اسير مجروحي است، كه از سويي مورد لطف و كمك دكتر و پيرزن عراقي قرار مي گيرد و از سوي ديگر مورد ضرب و شتم بي رحمانه ي بعثي ها.
محسن علامه؛ به كوشش محمدقاسم فروغي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 1369.
100 ص.- (مجموعه آثار و ارزش هاي دفاع مقدس؛ مجموعه داستان: 5).
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت سالروز ميلاد امام حسين (ع) و روز پاسدار منتشر شده است.
مندرجات: دو چشم يك تصوير؛ سلسله؛ غبار پوتين ها؛ در شيب خاك؛ ماه هاي شب تار؛ داستان سومي؛ موسي و غسل ماهي ها.
داستان «دو چشم، يك تصوير» بر اساس خاطره اي از عمليات كربلاي پنج نوشته شده است و «سلسله» بر اساس خاطره اي از عمليات والفجر هشت. «غبار پوتينها» داستان دو رزمنده است كه يكي از آنها به شهادت مي رسد. «در شيب خاك» با الهام گرفتن از خاطره ي سيد نصرالدين حسيني در عمليات كربلاي پنج نوشته شده است و ماجراي نگهباني است كه به موقع در پست خود حاضر نمي شود و فرمانده از اين وضع بسيار ناراحت مي شود ولي بعد مشخص مي شود كه او در نزديكي محل پست نگهباني خود مجروح شده و نتوانسته است خود را به آنجا برساند. «ماههاي شب تار» ماجراي رزمنده هاي مجروحي است كه در بيابان
گم شده اند و با از جان گذشتن رزمنده اي نجات مي يابند. داستانهاي «داستان سومي» و «موسي و غسل ماهيها» نيز با الهام از خاطراتي از كربلاي پنج نوشته شده اند.
به اهتمام دفتر هنر و ادبيات ايثار (سازمان امور جانبازان)؛ ويراستاران اصغر استاد حسن معمار، طيبه پناهي.- تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت امور فرهنگي، اجتماعي و هنري، مركز تحقيقات اسلامي جانبازان، (چاپ اول): 1379.
189 ص.- (مجموعه داستان؛ 28).
مندرجات: مثل گل، مثل عطر سيب، رگبارهاي پراكنده؛ فرشته؛ وقت ندارم؛ وقتي گل هاي مريم باريدند؛ تا شقايق هست...؛ سكوت؛ تابلوي عشق؛ ماشين تحرير؛ مرد خانه.
در «مثل گل، مثل عطر سيب»، فرزند مردي شيميايي شده، بيمار متولد مي شود و حضرت معصومه (س) او را شفا مي دهد. در «رگبارهاي پراكنده»، جانبازي، براي ازدواج، نزد پدر دختري مي رود كه از دوستان دوران جنگ او است. در «فزشته»، جانبازي كه پاهاي خود را از دست داده، نگران پذيرفته نشدن از طرف نامزدش است، ولي نامزدش او را دوست دارد. در «وقت ندارم»، پيرزني از حضرت عزرائيل فرصت مي خواهد تا پسرش را كه در كردستان شهيد شده ببيند، و چنين مي شود. «وقتي گلهاي مريم بارديدند»، حكايت ليلا است كه در اثر شيميايي شدن، عقيم شده، ولي حضرت فاطمه (س) او را شفا مي دهد. در «تا شقايق هست» جانباز قطع نخاعي براي خريد دارو پول قرض مي كند، در حالي كه ثروتمندان.... «تابلوي عشق» تابلويي است كه جانبازي از يك شهيد، كه روي مين رفته، كشيده است. در «ماشين تحرير» جانبازي كه دست و پا ندارد، خاطرات خود را با ماشين تحرير و با دهان مي نويسد. «مرد
خانه»، حكايت دو همرزم است كه يكي شهيد مي شود و به ديگري سفارش مي كند از همسر و فرزندانش مراقبت كند. و....
[ صفحه 533]
محمدرضا صادق پور؛ ويراستار: فرهاد بخشنده.- تهران: آذريون، (چاپ اول): 87.1376 ص.
عنوان روي جلد: تبسم آفتاب.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: تبسم آفتاب؛ آقا ما هم غريبيم؛ من معذرت مي خواهم؛ سبزه هاي شادي؛ تقدير؛ هديه دوستي.
دو داستان «تبسم آفتاب و آقا ما هم غريبيم» در ارتباط با دفاع مقدس است. در داستان «تبسم آفتاب»، مادر حسن، تنها فرزند رضا، فوت كرده است و او با مادربزرگش زندگي مي كند. رضا به جبهه رفته است و يك سال است كه كسي از او خبري ندارد. شبي مادربزرگ، خواب مي بيند كه رضا در بياباني است و عده اي از همه طرف به او حمله مي كنند و او فقط فرياد مي زند «الله اكبر». مادر خود را تسلي مي دهد و نماز مي خواند. در همين زمان همسايه ي آنها مي آيد و خبر مي دهد كه نام رضا در بين نام آزاده هاست. روز موعد فرامي رسد و رضا مي آيد. مادر و فرزند يكديگر را در آغوش مي كشند. مادر متوجه نابينايي فرزند خود مي شود. رضا، حسن را نيز در آغوش مي گيرد و مي گويد: «تو چشمهاي مني بابا». داستان «آقا ما هم غريبيم» بر اساس خاطره ي آزاده، رضا اندرواژ نوشته شده است. داستان، بيان كننده ي سختيها و شكنجه هاي دوران اسارت، پذيرش قطعنامه ي 598 از سوي ايران و زيارت اسيران از مرقد مطهر امام حسين (ع) و ناله هاي آنها در كنار ضريح است.
به همت فريدون عموزاده خليلي، ابراهيم نبوي، حسن احمدي؛ ويراستار علي فروزفر.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران)، (چاپ اول): 1368.
214 ص.: مصور.
طراح روي جلد: فريده شهبازي.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: جراحي روح؛ دي حليمو
و بچه هايش؛ دختري به رنگ سحر؛ خانه آرزوها؛ به رنگ خاكستر؛ گردباد؛ كاروان سرگشته؛ حقوق سر ماه؛ حقوق سر ماه؛ رابطه شعور و ميز؛ پشت صحنه؛ يك اتفاق ساده؛ گل نشاط؛ سر پل؛ دشمنان جامعه سالم؛ اجاره خانه؛ گرتاگابوي عزيز؛ آدمكش ها.
اين كتاب، مجموعه ي هفده داستان كوتاه است كه از بين آنها، داستانهاي زير در ارتباط با دفاع مقدس هستند. «دختري به رنگ سحر» داستان منافقي است به نام خسرو كه زن حامله ي خود را به دستور سازمان رها كرده، با دختر ديگري از سازمان ازدواج مي كند و در مبارزه با دولت جمهوري اسلامي ايران راهي كردستان مي شود و در جريان ترور برادر زنش، (كه پاسداري بازگشته از جبهه است)، زن و فرزند درون شكمش نيز در اثر انفجار بمب دست ساز، به شهادت مي رسند. «پشت صحنه» ماجراي پيرمردي است كه در يك تئاتر، به جاي پدر دو رزمنده ي اسير و جانباز ايفاي نقش مي كند و به قدري در واقعي انجام دادن نقش خويش تلاش مي كند كه در همان نمايش و در پشت صحنه جان خود را از دست مي دهد.
كاظم مزيناني.- تهران: آذر برزين، (چاپ اول): 48.1380 ص.
عنوان روي جلد: تلنگر (مجموعه داستان هاي كوتاه).
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 534]
مندرجات: بهار در خانه ما؛ محرم؛ آشيانه؛ تلنگر؛ به كدامين گناه؛ براي او.
«بهار در خانه ي ما»، داستان اربابي است كه از شهادت رزمندگان و «مرگ بر آمريكا» گفتن مردم ناراحت است و به همين سبب ايران را ترك مي كند. «محرم»، داستان رزمنده اي است به نام محرم، كه ابتدا عده اي فكر مي كنند او جاسوس است،
ولي بعد مشخص مي شود كه اشتباه كرده اند. «آشيانه»، داستان آگاه شدن يكي از اعضاي گروهك منافقين از چهره ي واقعي آن گروه هنگام به شهادت رساندن يك رزمنده است. «تلنگر»: موقعيت كنوني بسيجيان جانباز در جامعه را به خاطر مي آورد و فراموش كردن حماسه آفرينيهاي آنها توسط مردم را يادآور مي شود. «به كدامين گناه»: داستان يك خانواده ي آباداني است كه پدر به جبهه رفته و سه ماه است كه از او خبري نيست. فردا قرار است آنها به تهران بروند، ولي خانه ي آنها بمباران مي شود و فقط پسر خانواده زنده مي ماند.
مصطفي جمشيدي.- تهران: برگ، (چاپ دوم): 1369.
119 ص.
شمارگان: 6600 نسخه.
مندرجات: روي شانه هاي شب؛ واقعه، انتظار، مرگ، قصر شيشه اي، با آسمان.
كتاب، مجموعه ي پنج داستان است كه چهار داستان آن در ارتباط با جنگ است.
«روي شانه هاي شب» داستان دو برادر است كه به جبهه مي روند و يكي از آنها شهيد مي شود و تحمل شهادت وي براي مادر سخت است. «واقعه، انتظار، مرگ» داستان مردي است كه مجروح از جنگ برگشته است. همسر وي نمي تواند اين حالت را تحمل كند و او را ترك مي كند و. «قصر شيشه اي» داستان دختر ثروتمندي است كه خانواده اش اعتقادات درستي ندارند. پسري به نام محمود، كه اهل نماز است، به خواستگاري او مي آيد و... سرانجام محمود شهيد مي شود. داستان «با آسمان» در مورد دو برادر با نامهاي امير و حسين است. امير با اين كه سن كمي دارد، به جبهه مي رود و شهيد مي شود و حسين، شبي در خواب كسي را مي بيند كه قصد دارد او را تغيير دهد و مانند برادرش
امير كند. آن مرد او را به عالم مكاشفه مي برد.
نوشته جمال حيدري.- تهران: كيهان، 67.1374 ص.
طراح و گرافيست: علي اخگري.
عنوان روي جلد: مجموعه داستان مرگ در رويا.
عنوان ديگر: مجموعه داستان كوتاه: مرگ در رويا.
اين كتاب، مجموعه ي دوازده داستان است كه از ميان آنها سه داستان در ارتباط با دفاع مقدس مي باشند. داستان «شهر ستاره ها» داستان يك گروه كوماندويي دوازده نفر است كه به يك شهر اشغال شده توسط بعثي ها حمله مي كنند و بدون درگيري، فقط با كشتن بي سر و صداي دو نگهبان، انبارهاي مهمات را بمب گذاري و سپس منفجر مي كنند. نيروهاي دشمن با شنيدن صداي انفجارها، در نيمه شب، سراسيمه بيرون مي ريزند. آن دوازده نفر تا روي پل عقب مي نشينند و منتظر نيروي كمكي مي شوند و بالاخره خرمشهر آزاد مي شود. «تبسم درد»، داستان دختري است كه پدرش در جنگ شهيد و عمويش اسير شده و او از شدت سردرد در حال هذيان گفتن است و به ياد پدرش و عمويش گريه مي كند. «چراگاههاي متحرك»، داستان رزمنده اي است كه با اسلحه وداع كرده، قلم را به دست گرفته تا يادها را زنده بدارد، ياد حماسه هايي به بلنداي «بازي دراز».
[ صفحه 535]
زهرا زواريان.- تهران: برگ، (چاپ اول)، 80.1371 ص.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
اين كتاب در سال 1376 توسط انتشارات برگ و سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري در 87 ص. منتشر شده است.
مندرجات: مستانه؛ شب بوها؛ سپيداري در كوير؛ غزال گمشده؛ افسانه عشق؛ پروانه سنگي؛ آينه هاي شكسته؛ آقاي نويسنده؛ تولستوي به ايران مي آيد.
«شب بوها» حكايت دختر چهارده ساله اي است كه شش سال پيش پدرش به جبهه رفته و
اكنون خبر بازگشت او را با آزادگان مي شنود. او كه پس از شهادت مادرش در حج و شهادت دايي خود، همراه با برادر كوچكش نزد مادربزرگ در ده زندگي مي كند، عازم تهران و خانه ي خودشان (كه چهار سال پيش آن را ترك كرده) مي شود؛ آن را آماده مي كند؛ پدر بازمي گردد و احساس او در احساس پدر گم مي شود. «افسانه ي عشق» حكايت «افسانه» است كه براي ازدواج با «فؤاد» (كه جانبازي اسير تخت است) با خانواده ي خود، بسيار جنگيده بود و اكنون والدينش بدون رضايت وي طلاقش را از فؤاد گرفته اند؛ ولي او به مبارزه مي پردازد، چون زيبايي را در وسعت روح مي بيند نه در جسم زيبا، داستانهاي ديگر مجموعه در ارتباط با دفاع مقدس نيستند.
علي اكبر والائي؛ ويراستار صديقه دانشور.- تهران: سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، انتشارات مدرسه، (چاپ سوم): 63.1375 ص.
مندرجات: آن شب عجيب؛ شب حادثه؛ جزيره تپه و ماهورها.
اين كتاب مجموعه اي از سه داستان كوتاه مربوط به هم است به اسامي «آن شب عجيب»، كه از دوران آموزشي يك گروهان، آموزش هاي نظامي و رزم شبانه كه در اين دوران مي بينند صحبت مي كند. «شب حادثه»، كه همان گروهان را براي اعزام به منطقه آماده مي كنند ولي عده اي از افراد كه انتخاب مي شوند پس از مدت كوتاهي به گروهان برمي گردند و فرمانده گروهان توضيح مي دهد كه اين مانور براي شناختن توانائي و آمادگي روحي افراد بوده است، و «جزيره تپه و ماهورها»، كه افراد همان گروهان در عمليات جزيره مجنون شركت مي كنند، و عراقي ها از همه طرف آنها را در محاصره مي گيرند، ولي به وسيله سگي كه توسط يكي از
افراد گروهان تربيت شده است از مهلكه نجات پيدا مي كنند.
حسين غفاري؛ ويراستار غلام رضا ذكيايي.- اروميه: اديبان، 1380.[80] ص.
طراح روي جلد: حسين غفاري.
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: داش علي، نامه اي به آسمان، از پرده تا سراپرده، وصيتنامه هاي مردان زنده، معلم عشق، نماز شب، شهيد سعيد، مشك و بيدمشك.
كتاب «مشك و بيدمشك» بر اساس خاطرات نويسنده، كه در عملياتهاي مسلم بن عقيل (س)، والفجر هشت، كربلاي چهار، كربلاي پنج و بيت المقدس دو شركت داشت نوشته شده است. «داش علي» داستان قصابي است كه در زمان شاه با استفاده از هيكل رعب آور او، از مردم باج مي گرفته اند. او در اثر سخنان حاج حبيب توبه كرده، پس از شروع جنگ به جبهه مي رود. «نامه اي به سوي آسمان» حكايت نامه ي يك رزمنده به همرزم شهيد خود (بعد از شهادت خود او) است. «از پرده تا سراپرده» داستان دانشجوي بازيگري است كه نقش يك دانشجوي بسيجي را
[ صفحه 536]
بازي مي كند و شيفته ي او و رفتارش مي شود. «وصيتنامه ي مردان زنده» وصيتنامه هاي شهدا است. «معلم عشق» داستان جانبازي معلم است. «نماز شب» در مورد نماز شب رزمندگان در جبهه است. «شهيد سعيد» حكايت قناعت فردي به نام سعيد در ميدان جنگ است. «مشك و بيدمشك» درباره ي فردي به نام عليرضا، از رزمندگان جنگ است كه بعد از جنگ به دست گروهكها به شهادت مي رسد.
ابراهيم حسن بيگي.- تهران: سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، دفتر انتشارات كمك آموزشي، انتشارات مدرسه، (چاپ هفتم): 79.1376 ص.
عنوان روي جلد: معماي مسيح: مجموعه داستان.
شمارگان: 7000 نسخه.
كتاب مجموعه ي پنج داستان است كه چهار داستان آن در مورد جنگ است.
«معماي
مسيح»: فردي مسيحي، به نام مسيح كارپيانس، در جريان جنگ اسير مي شود. وي به علت رونويسي از قرآن، در دوران اسارت، در اردوگاه رمادي به شهادت مي رسد.
«كاكتوس»، داستان رزمنده اي است كه در دوران جنگ در جبهه بوده است. وي شبي در خواب، دوستان زمان جنگ خود را مي بيند و آنها از او مي خواهند مواظب انقلاب باشد.
«چهار نفر بوديم»، حكايت چهار دوست - دو نفر كرد و دو نفر اصفهاني - است. دو نفر از آنها در جريان عمليات شناسايي شهيد مي شوند و دو نفر ديگر به كمين خورده، اسير مي شوند.
در داستان «كلك نگاه»، عده اي از اسيران با نگاههاي خود به زيارت حرم حضرت امام حسين (ع) مي رفتند. نزديك ماه محرم، عراقي ها به قصد جلوگيري از برپايي عزاداري امام حسين (ع)، دارويي به آنها تزريق مي كنند كه تا سه روز همه ي آنها را مريض مي كند و مراسم عزاداري تاسوعا و عاشورا برپا نمي شود.
نوشته محمد بكائي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ دوم): 72.1376 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، داستان؛ 7).
طراح روي جلد: حسين خسروجردي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Place of Massacre
شمارگان: 2200 نسخه.
مندرجات: زيباترين شعر؛ مقتل؛ ترخيس قميش؛ آنسوي آب؛ تپه 694؛ پاهاي گلي؛ عزيز.
كتاب، شامل هفت داستان كوتاه است. در «زيباترين شعر»، سيد مجتبي، رزمنده ي شاعر، با رزمنده ي ديگري براي حفر گودال كمين به نزديكي دشمن مي رود و به شهادت مي رسد. «مقتل» ماجراي محاصره شدن عده اي رزمنده، كتك خوردن، شهادت و اسارت است و مقايسه ي آن با وقايع كربلا.
«تن خميس قميش» داستان رزمنده اي با جثه ي نحيف و كم طاقت در برابر سرما است و رشادت وي در برابر تانك دشمن و انهدام آن و سرانجام، شهادت. «آن سوي آب»، داستان شهادت ياران يك فرمانده در منطقه ي هور است. «تپه ي 694» ماجراي محاصره شدن رزمندگان در تپه ي 694 است و مقاومت و شهادت عده اي از آنها و رسيدن نيروهاي كمكي و عقب نشيني دشمن. «پاهاي گلي» عمليات شلمچه است و ذكر رشادتهاي شهيدي به نام عباس در مناطق نهر جاسم، نهر دوعيجي و كانال پرورش ماهي است و شرح شهادت رزمندگان. «عزيز» رزمنده اي شوخ طبع، ولي تعميركاري ماهر است، كه وقتي براي كاري به خط مقدم مي رود، همه - از فرمانده تا رزمندگان عادي - جاي خالي او را حس مي كنند.
[ صفحه 537]
به اهتمام دفتر هنر و ادبيات ايثار (بنياد جانبازان)؛ ويراستار محمود رفيعي.- تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي، اجتماعي و هنري، دفتر هنر و ادبيات ايثار، (چاپ اول): 150.1378 ص.- (مجموعه داستان؛ 8).
شمارگان: 5500 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يكصدمين سال ولادت امام خميني (ره) منتشر شده است.
مندرجات: عبور؛ زندگي با ارزش ها؛ به بلنداي سرو؛ مشاور؛ وداع؛ قصه سحر؛ شاهد آشنا؛ زيباترين تصوير؛ جرعه اي از كوثر؛ دلقك؛ مكاتبه؛ بوي گل؛ پرواز پروانه؛ مرغ سحر؛ قله هاي اروند؛ مسافر؛ اگر بابا بفهمد.
كتاب حاضر شامل شانزده داستان كوتاه است. موضوعهاي تعدادي از داستانها عبارتند از: «جانبازي كه پس از جنگ با جامعه ي بي خيال و با مفسده هاي اجتماعي روبه رو مي شود و رنج مي برد؛ جانباز نابينايي كه به اشتباه او را چشم چران تصور كرده
بودند؛ جانبازي كه چگونگي مجروح شدن خود را براي انشاء پسرش شرح مي دهد؛ رزمنده اي كه پس از شهادت دوستش، كليه ي خود را به پسر دوست شهيدش هديه مي كند؛ مادري كه قصه ازدواجش با يك جانباز قطع نخاع را به صورت داستان به فرزندش مي گويد؛ برگزاري مراسم سالگرد شهداي شلمچه؛ جانبازي كه مجروح شيميايي بود؛ جانبازي كه به وسيله ي دهان، قلم مو را بر بوم مي كشيد و نقاشي از لحظات نبرد را به پايان رساند، مقايسه وصف رزمنده اي كه به سلامت به جبهه مي رود و جانباز برمي گردد با تنگ نيمه پر و ماهي درون آن و...».
محمودرضا ترابي پور؛ ويراستار محمدرضا ترابي پور.- تهران: گفتمان خلاق، (چاپ اول): 134.1381 ص.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر چاپ شده است.
مندرجات: من و استاد در يلداي جهاد؛ خدا در مجراي دعا؛ چشمانم براي تو؛ يك لحظه پرواز؛ در رواق انديشه؛ خدا، يعني همه چيز؛ براي رفتن، آمده ايم.
«من و استاد در يلداي جهاد» داستان يك دانشجوي رشته ي الهيات است كه به جبهه مي رود و با رزمنده اي، به نام محمد، در سنگر گفتگوهاي عرفاني و مذهبي انجام مي دهد. «خدا در مجراي دعا»، حكايت شخصي است كه به جبهه رفته و جبهه را به مثابه كربلاي حسين (ع) وصف مي كند. در «چشمانم براي تو»، يك طلبه ي جانباز 70% پيرامون اوايل جنگ و نحوه ي نابينا شدن خود در منطقه ي اروند و مقاومت در برابر تجاوز دشمن مي گويد. در «يك لحظه پرواز»، رزمنده اي در عمليات مجروح مي شود و لحظه اي خود را در عالم شهيدان مي بيند؛ ولي نجات
يافته، بهبود مي يابد. «در رواق انديشه»، داستان مجروحي است كه بر تخت بيمارستان، در حال انديشه - بين خواب و بيداري - به ديدار معشوق مي رسد. در «خدا، يعني همه چيز»، رزمنده اي تحت تأثير يك كتاب، به مسأله ي ارتباط قدسي ميان موجودات زميني و آسماني به تفكرست مي پردازد. «براي رفتن، آمده ايم»، داستان استاد جانباز شيميايي است كه حين تفسير و شرح مسايل عرفاني براي شاگردش، به ديدار معبود مي شتابد.
نورا حق پرست، شهرام خوش صفت، سهيلا عبدالحسيني؛ ويراستاران اصغر استاد حسن معمار، زهره كافي؛ به اهتمام دفتر هنر و ادبيات ايثار (بنياد جانبازان).- تهران: بنياد
[ صفحه 538]
مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي هنري، دفتر هنر و ادبيات ايثار، (چاپ اول): 1379.
202 ص.: عكس.- (دفتر هنر و ادبيات ايثار، معاونت فرهنگي، اجتماعي و هنري بنياد جانبازان، داستان بلند؛ 26).
طراح روي جلد: قربان محمدي.
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: غم هاي شيرين / نورا حق پرست؛ موضع خورشيد / شهرام خوش صفت، تصعيد / سهيلا عبدالحسيني.
در «غم هاي شيرين»، همسر پاسدار رزمنده اي، كه فرزند سوم خود را باردار است، در لحظات موشكباران دچار درد زايمان مي شود. همسايه ها او را به بيمارستان مي برند و پسر دوم وي به نام علي به دنيا مي آيد. رزمنده از جبهه بازمي گردد. او خبر شهادت برادر همسر خود را نيز به همراه دارد. در «موضع خورشيد»، نقاش رزمنده اي كه در عمليات، مجروح شيميايي و اسير شده، از وضع اردوگاهها و شكنجه هاي دشمن و شهادت اسراي زخمي مي گويد و پس از آزادي، تصوير رزمنده اي به نام «صادقي» را مي كشد كه در دوران اسارت شهيد شده
است. «تصعيد»، داستان ازدواج يك جانباز شيميايي با دختري است كه با او تفاهم ندارد؛ اما با برخوردهاي عاقلانه جانباز و صبر و تحملش، همسر او متحول مي شود و بين آنها روابط عاطفي ايجاد مي شود.
محمد عزيزي.- تهران: پاليزان، (چاپ اول): 103.1380 ص. طراح روي جلد: محسن تقوي پور.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: سر آن ندارد امشب؛ خواب خون؛ لحظه هاي هجران؛ مويه؛ فرخ لقا و سيمرغ.
كتاب، حاوي پنج داستان كوتاه است. «سر آن ندارد امشب» شرح تصميم رفتن به جبهه ي مردي است همراه با تصوير دلهره هاي همسرش و آنچه در لحظه ي اعزام به جبهه در دل همسرش مي گذرد. «خواب خون» داستاني از دوره ي محاصره ي خرمشهر است و شرح كار حسين، رزمنده اي كه همراه ديگر رزمنده ها، اسيري را به پشت جبهه منتقل مي كند، ولي اسير در بمباران مي ميرد و حسين نيز با بدني مجروح، لحظات وداع با مادر را به خاطر مي آورد. «لحظه هاي هجران» رساندن خبر شهادت رزمنده اي به نام «عباس» به مادر و آشنايان او است و شرح خاطرات مادر كه لحظات جراحت و وداع با او را به ياد مي آورد. «مويه» شرح مواجه شدن همسر يك شهيد با استخوانهاي بازگشته ي وي پس از دوران جنگ و يادآوري خاطره ي آخرين عيد با دختر سه ساله شان سكينه است. «فرخ لقا و سيمرغ» ماجراي اسيري است كه پس از بازگشت به وطن تغييرات ظاهري خود را پس از شش سال اسارت با تغييرات همسرش مقايسه مي كند.
مؤلف زهرا زواريان.- تهران: سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، انتشارات مدرسه، (چاپ دوم): 141.1380 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: مستي بود، يا نبود؟؛ علامت، دل من است؛ مهتاب؛ تابوت؛ نازآفرين؛ م مثل موشك؛ برايم قصه بگو؛ نجواي حرير؛ نجواي شكستني تو؛ افسانه عشق.
كتاب، حاوي ده داستان كوتاه است موضوع داستانها، به ترتيب عبارت است از: 1. بدرود شهيد
آويني با خانواده، تفحص در منطقه ي فكه و در نهايت، شهادت او؛ 2. همسر شهيدي كه خواهان شناسايي جنازه اي در بين
[ صفحه 539]
مفقودالاثرها بود و در نهايت، همسر شهيدش را يافت؛ 3. انتظار بي پايان زني براي بازگشت همسر اسير خود؛ 4. پيرزني كه به دنبال يك رؤيا، در مراسم تشييع شهدا، در پي تابوت شماره ي 446 بود؛ 5. نوعروسي كه همسرش روز بعد از عقد به جبهه رفته و اسير شده و...؛ 6. تكرار كلمه موشك و موشكباران در هنگام تدريس حرف «م» در كلاس درس؛ 7. دل نگراني مادر دختربچه اي به خاطر انتظار فرزند براي پدر مفقودالاثرش؛ 8. گريه و نجواي همسر شهيدي با عكس او و منع كردن شهيد در خواب به سبب ناراحتي پسرشان؛ 9. شنيدن خبر شهادت پدر و مادر در اثر بمباران بيمارستان به جاي شنيدن خبر تولد خواهر يا برادر جديد؛ 10. زني كه همسر معلولش قصد طلاق او را بر خلاف ميلش دارد، ولي....
به كوشش داوود اميريان.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 85.1375 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات؛ 124).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Pea mine
طراح روي جلد: حميد عجمي.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب به شهيدان سعيد غلامي، مهدي عسگري، حبيب الله كريمي، مصطفي كاشي، عليرضا عباسيان و مفقودالاثرها خليل عظيمي و عليرضا رضايي تقديم شده است.
مندرجات: مين نخودي / عبدالجواد موسوي؛ سربندهاي سرخ نصر من الله / داوود اميريان؛ دو نيمه سيب / مرتضي شكوفه؛ نخلستان در آتش / حميد قاسمي؛ گلهاي شب
بيست و چهارم / داوود اميريان؛ ژ - ث را عشق است / حسين بهزاد؛ برمي گردم / داوود اميريان / عيدي ما يادت نره / داوود اميريان.
كتاب «مين نخودي» هشت داستان كوتاه دارد. در «مين نخودي» يك نوجوان با وجود مخالفت مسئولان، به جبهه رفته، در عمليات شركت مي كند. اما پس از مدت كوتاهي، جنگ به پايان مي رسد. «سربندهاي سرخ نصر من الله» آموزش نظامي و درگيريهاي نمايشي براي آمادگي جهت عمليات است. در «دو نيمه سيب»، دو برادر دوقلو، در جبهه، به سبب شباهت به يكديگر، به اشتباه، يكي پنداشته مي شوند. «نخلستان در آتش» گوياي مرحله سوم عمليات كربلاي پنج، در شلمچه، درگيري با عراقي ها، شهادت رزمندگان و ديدار با امام پس از اتمام عمليات است. «گلهاي شب بيست و چهارم» بيانگر شهادت رزمندگان در اثر جراحات وارده از پهلو و صورت در شب بيست و چهارم (مصادف با شهادت فاطمه زهرا (س)) است. «ژ - ث را عشق است!» از اوايل جنگ و درگيري در خرمشهر، به ترتيب از روز دوازدهم تا سي ام مهر 1359 مي گويد. در «برمي گردم» يك رزمنده به علت كم بودن سن بارها به پشت جبهه فرستاده مي شود و... در نهايت در عمليات فتح مهران شركت مي كند. «عيدي ما يادت نره» تحويل سال در جبهه است.
زهرا زواريان.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات؛ محراب قلم، (چاپ اول): 70.1369 ص.
مندرجات: نجواي حرير؛ «شيواي» شكستني تو؛ غروب نسترن ها؛ شرافت نويسندگي؛ ويترين مريم؛ گل شمعداني زير باران؛ در رويا.
«زهرا زواريان» در داستان «نجواي حرير» از ترس، نگراني، كابوس و دل مشغولي هاي زني مي گويد
كه شوهرش شهيد شده است و در عالم رؤيا شوهرش را مي بيند كه با مهرباني او را به آرامش، صبر و بردباري و تلاش در نگهداري فرزند دعوت مي كند. «شيواي شكستني تو» حكايت دختري است كه پدر، مادر و فرزند نوزاد آنها در
[ صفحه 540]
حادثه ي بمباران بيماسرتان شهيد شده اند و او تنها مانده است و اكنون در يك پرورشگاه زندگي مي كند و ياد پدر و مادرش همواره همراه اوست. «گل شمعداني زير باران» داستان زني است كه شوهرش به جبهه رفته و شهيد شده است و او اينك با خاطره هايش زندگي مي كند و سعي دارد آرامش خود را به دست آورد و بر خود مسلط شود.
راضيه تجار.- تهران: برگ، (چاپ اول): 127.1368 ص.
عنوان ديگر: نرگسها (مجموعه داستان).
اين كتاب در سال 1376 نيز توسط همين ناشر در 135 صفحه منتشر شده است.
مندرجات: تصويرهاي شكسته؛ نرگس ها؛ هفت بند؛ بيست و چهار ساعت؛ از ستاره تا ستارگان؛ نگهداري لاله در باد سخت است؛ طلوع؛ باغ، اما ويران؛ مرغ دريايي؛ ماه.
اين كتاب، مجموعه ي ده داستان كوتاه است كه چند تايشان به دفاع مقدس برمي گردد. در «تصويرهاي شكسته» پسري دوازده ساله اي، تكه آينه ي شكسته اي را بر دوچرخه ي خود نصب مي كند و به بازي با تصاوير مي پردازد. در انتهاي خيابان، با سربازان عازم جبهه روبرو مي شود كه پرچم و پيشاني بند خود را براي او مي اندازند؛ او آنها را برمي دارد و... اكنون صفي از نوجوانان روانند. «هفت بند» نشان هفت سفر همسر عزيزي است بر تكه اي چوب. بند هفتم آن، سمبل عشق است و سفر به
ديار عاشقان. اين بار بازگشتي در كار نيست؛ «خمپاره اي كه بر زمين افتاده... او را برداشته و به اوج كشانده». «از ستاره تا ستارگان» حكايت دو برادر به نامهاي افشين و تكين است كه از طلايه داران خط مقدم هستند. تكين شهيد مي شود و افشين پاهايش را از دست مي دهد. پدر او را قهرمان مي خواند، ولي او تكين را كه به عرش پيوسته، قهرمان مي داند. در «طلوع» سخن از مادري است كه در فراق پسرش با درد و رنج و بيماري مي سازد و پس از نماز به درگاه خدا مي گويد: «راضيم به رضاي تو».
نوشته غلامرضا عيدان.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 63.1369 ص. (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ داستان: 4).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Southern Sign
مندرجات: تا صبر ايوب؛ آن سوي تپه ها؛ نشانه جنوبي؛ سرود عشق؛ فال نيك.
«تا صبر ايوب» داستان پدري است كه فرزندش مفقود شده است. او پيدا شدن جنازه ي فرزند خود را در خواب مي بيند و پس از بيداري خبر پيدا شدن آن را به او مي دهند. داستان «آن سوي تپه ها»، شنيدن صداي گريه از آن سوي تپه در - هنگام شناسايي منطقه - و پيدا كردن پيكر پاك شهيدي كه در اثر انفجار تله ي به جاي مانده از دشمن، قطعه قطعه شده است. «نشانه جنوبي» داستان رزمنده اي است جدامانده از دوست در درگيري با دشمن. او مدتها بعد، خط دوست را بر ديوار خانه اي در ويرانه هاي شهر مي يابد. «سرود عشق» حكايت بازديد دانش آموزان از جبهه است و گم شدن دو نفر از آنها، كه در نهايت معلوم مي شود به مجمع
رزمندگان رفته اند. و «فال نيك» داستان تفأل رزمنده ها به ديوان حافظ در شب عمليات است و پاسخ حافظ به رزمنده اي، كه بعد به شهادت مي رسد؛ از اين قرار:
روز هجران و شب فرقت يار آخر شد،
زدم اين فال و گذشت اختر و كار آخر شد.
محمدرضا خجسته.- تهران: معاونت روابط عمومي و تبليغات ساعس ناجا (سازمان عقيدتي سياسي نيروي انتظامي)، 101. 1375 ص.
[ صفحه 541]
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: سقاي بي سر؛ در طول شب؛ سنگر خالي نيست؛ گمان؛ در حضور پدر؛ نغمه هاي خورشيد؛ از فاو تا مهران با كاروان راهيان كربلا.
كتاب، حاوي پنج داستان كوتاه و دو گزارش است. «سقاي بي سر» شرح حال يك رزمنده ي شهيد از زبان دوستش است. او از آشنايي در هنگام گشت شناسايي در كردستان، تا لحظه ي شهادت، به هنگام آوردن آب در كمين دشمن را شرح داده است. «در طول شب»، داستان يك درجه دار ارتشي است كه پس از شهادت دوستش، مي خواهد به جبهه برود، ولي موافقت نمي شود و هنگام بازگشت به منزل به دست منافقين شهيد مي شود. در «سنگر خالي نيست»، استوار جلالي به دليل مشكلات، قصد استعفا دارد. ولي با مشاهده ي روحيه ي مقاوم و صبور همسايه - كه زن و فرزندش در بمباران شهيد شده اند - منصرف مي شود. در «گمان»، خانواده اي به دعوت دوست قديمي، به مسافرت شهرستان مي روند. مرد خانواده نسبت به دعوت بدگمان است، ولي لحظه ي ورود متوجه مي شود كه دوستش به شهادت رسيده است. «در حضور پدر»، داستان فرزند شهيدي است كه هر شب پدر خود را در خواب مي بيند و
با آوردن هر شهيد، به ياد پدر، به پيشواز شهيد مي رود. «نغمه هاي خورشيد» و «از فاو تا مهران، با كاروان راهيان كربلا» گزارش حضور نيروهاي انتظامي در جبهه هاي غرب و جنوب است.
مجيد قيصري.- تهران، كمان، (چاپ اول): 49.1379 ص.- (داستان؛ 1).
شمارگان: 2200 نسخه.
مندرجات: پدر ساكت ما؛ ماهي آزاد؛ نفر سوم از سمت چپ؛ كرك جواني؛ لك لك ها؛ يك اسم عربي.
كتاب، شامل شش داستان كوتاه است. «پدر ساكت ما»، شرح زندگي جانبازي است كه تركشي در بدن دارد و در پايان، به شهادت مي رسد. «ماهي آزاد» داستان رزمنده اي است كه در جبهه فرمانده بوده است و پس از جنگ، او را بازخريد، يا محترمانه از اداره بيرون كرده اند. ولي او به عقايد خود پاي بند مانده است. در «نفر سوم از سمت چپ» ابراهيم، پس از جنگ، براي نقاشي به منزلي مي رود و در زيرزمين آنجا عكس خود و دوستش را با نفر سوم در جبهه مي بيند. سپس درمي يابد كه او و مادر پير و مريضش در وضع مالي بدي هستند. «كرك جواني»، هجوم دشمن به پايگاه است و حضور بي موقع يك جوان در ميان صحبگاه كه نقشه ي دشمن را خنثي مي كند. «لك لك ها» ماجراي فردي است از يك شهر جنگ زده كه در سركشي به منزل، وسايل خانه را دست خورده و كم شده مي يابد و نامه اي از برادر رزمنده اش پيدا مي كند كه گفته است برخي از وسايل را براي محفوظ ماندن به منطقه ي ديگري برده است. «يك اسم عربي» يافتن كوله پشتي امداد در انبار خانه و كنجكاوي همسر يك رزمنده است كه بارها از او درباره ي خاطراتش از سؤال كرده
است، ولي او هر بار از پاسخ دادن طفره رفته است.
ع. كاشاني.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، 1371.
52 ص.- (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مركز حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مجموعه قصه؛ 4).
به مناسبت سالگرد عمليات پيروزمند مرصاد (پنجم مردادماه 1367).
مندرجات: دادگاه علني است؛ خوشه پروين؛ نگاه زرد پاييز.
اين كتاب، شامل سه قصه است. «دادگاه علني است»، در مورد معلمي - به نام محمدمهدي - است كه نيروهاي ضدانقلاب او را اسير مي كنند. در اين ماجرا، يكي از ضدانقلابيون، كشته شدن همرزمش را (كه خود مسبب آن بوده) به گردن او مي اندازد و اعدامش مي كند.
[ صفحه 542]
«خوشه ي پروين»، داستان نسرين (با نام مستعار پروين) است. او كه يكي از نيروهاي منافقين است، تنها پشت تيربارش مانده و ساير دوستانش را به عقب فرستاده است. با رسيدن نيروهاي بسيجي، او آنها را زير آتش مي گيرد و هنگامي كه براي زدن تير خلاص بالاي سر مجروحان مي رود، برادرش عليرضا را مي بيند كه توسط خود او زخمي شده است. نسرين كنار برادرش مي نشيند و خاطرات كودكي را مرور مي كند. عليرضا به شهادت مي رسد و نسرين با دنيايي از توهم و سرگرداني به سربازان عراقي مي رسد.
«نگاه زرد پاييز»: بهرام از طرف سازمان مأموريت مي يابد كه همسرش نرگس (با نام مستعار ثريا) را به قتل رساند. بهرام مردد است، ولي در نهايت، نرگس با خوردن قرص سيانور به زندگي خود پايان مي بخشد.
محمود اسعدي.- تهران: كيهان، (چاپ اول): 1370.
83 ص.- (سازمان انتشارات كيهان؛ ادبيات: 10).
مندرجات: حرف هاي سبز؛ واگويه؛ مردي همطراز تو؛
چهار نخل؛ حسرت؛ خط تنهايي.
«حرفهاي سبز»، داستان اسماعيل، بسيجي مين ياب است كه در ميان انبوه آدمها همصحبتي نمي يابد و خاطره ي دردها، نبردها، شهادتها، ايثار و رحم و شفقت، را در چاه بازگو مي كند. «واگويه»، واگويه هاي ابراهيم پس از شهادت همرزمش، اسماعيل، است كه از خاكريز زدن ها، حمله ها، هويزه، ميدانهاي مين، بهمنشير، عمليات فتح المين و اسيري و اسارت مي گويد. «واله»، داستان مصطفي و مرتضي است در جنگ، و شهادت مصطفي. «مردي همطراز تو»، واگويه ي دو دشمن است كه دشمن قوي هيكل، در فكر خود، از بسيجي ريزنقش مي خواهد كه او را رها كند تا برود. در «چهار نخل»، چهار رزمنده طي مأموريت پاك كردن ميدان مين، به تله ي نارنجكي برمي خورند و هر چهار نفر به لقاءالله مي پيوندند. «حسرت»، رساندن خبر شهادت يك دوست به پدر و مادر او است و شرمندگي از شهيد نشدن. «خط تنهايي»، شرح اطاعت يك بيسيم چي از فرمانده ي شهيدش است و «آخرين نامه» واگويه هاي رزمنده اي است كه قبل از حمله مي خواهد براي پدر و مادرش نامه - و شايد هم وصيتنامه بنويسد و در نهايت هيچ نمي نويسد.
محمد تفضلي.- [بي جا]: محمد تفضلي، (چاپ اول): 113.1371 ص.
روي جلد قسمتي از تابلوي «شب پرستاره» اثر «ونكوگ»
«هبوط، يك امپرسيون» مجموعه چهار داستان است. «شرق اندوه»، با الهام از «شرق اندوه» سهراب سپهري نوشته شده است. روايت سفري است كه راوي به مزار دوستش، به نام رضا، كه شهيد شده است، مي كند و خاطره ي شرق اندوه كه در دهنش جان مي گيرد. در «چه عاشقانه بود ترانه ي صبح»، حسين يكي از آن شبهاي جمعه ي مهتابي را به ياد مي آورد و
دعاهاي كميلي را كه جواد مي خواند. سپس، شبي قبل از حمله و بعد، فردايش حمله و زخمي شدن او، و جواد كه به بالينش مي آيد و خبر فتح و موفقيت نيروهاي اسلام را در عمليات به او مي دهد... و در نهايت، شهيد جواد، شقايق و شهيد حسين، شباهنگ، دو مزار دارند در قطعه ي شهداي در بهشت زهرا. در «ماه اگر كه بود»، ثريا شش پسرش را در جنگ از دست مي دهد و خود باقي مي ماند. وقتي آخرين پسر او شهيد مي شود، فرياد و ضجه ي ثرياست كه به آسمان مي رود و... داستان «هبوط يك امپرسيون» مربوط به جنگ نيست.
[ صفحه 543]
نوشته مريم صباغزاده ايراني.- تهران: كيهان، (چاپ اول): 79.1377 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: روياي لفته؛ گروات؛ تلواسه؛ رنگ مرگ؛ مصائب كوچك انسان؛ هجراني؛ تسبيح.
كتاب حاضر شامل هفت داستان كوتاه است. از بين اين داستانها، داستانهاي «هجراني» و «تسبيح» در ارتباط با دفاع مقدس هستند. «هجراني»، داستان چشم انتظاري زني براي همسر مفقودالاثر خويش است؛ زني كه همچنان با ياد همسرش لحظات را سپري مي كند. «تسبيح» داستان مادري است كه از فرزند رزمنده اش تسبيحي به يادگار دارد. پسرش به او قول داده است كه هر وقت يك دوره ذكر «بالحسين» بگويد، او را در كنار خويش بيابد. مادر در اثر بمباران دشمن، هفت روز را با تني مجروح در زير خروارها خاك و سنگ، سپري مي كند و در پايان، فرزندش حسين او را نجات مي دهد.
اكبر صحرائي؛ ويراستار احمد اكبرپور.- شيراز: كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1379.
106 ص.- (كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 46).
طراح روي جلد: عرفان منش، دلجويي.
عنوان روي جلد: مجموعه داستان: هزار و نه.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: هزار و نه؛ يك قطره دو چشم؛ هاله هاي سبز؛ حمله؛ قاطع چهار؛ رويت؛ ساعت اسارت؛ برگ تردد.
موضوع داستانهاي اين كتاب به شرح زير است.
«هزار و نه»: مقايسه ي لحظات خواستگاري با لحظات انهدام پلي در خطوط دشمن توسط رزمنده اي كه در نهايت شهيد مي شود؛ «يك قطره، دو چشم»: انتظار بازگشت رزمنده از طرف پدر و مادر پيرش و شهادت او در مشهد، در اثر شدت جراحات؛ «هاله هاي سبز»: تلاش سرباز مسلمان عراقي براي
رسانيدن پلاكهاي اجساد شهيدان و مفقودالاثرهاي ايراني كشته شده به دست نيروهاي عراقي، و شهادت وي در ميدان مين؛ «حمله»: دچار شدن يك جانباز به حملاتي مانند حملات صرع، در اثر شوك وارده از جراحت و رفتار مردم و همسر وفادارش در برابر آن. «قاطع چهار»: اجراي نمايش اسراي ايراني در اردوگاه موصل و قاطع چهار. «رؤيت»: تشييع جنازه ي رزمنده اي كه خود در آن حاضر مي شود. «ساعت اسارت»: اسارت راننده ي بولدوزر به دست دشمن، آزادي وي توسط نيروهاي خودي و به جاي ماندن ساعت او نزد افسر عراقي. «برگ تردد». وظيفه شناسي رزمنده اي در پست دژباني و تشويق شدن وي به جاي تنبيه.
حجت الله يزدي [براي] كنگره سرداران و 16 هزار شهيد كربلاي خوزستان.- تهران: مؤسسه فرهنگي هنري «نداي مهرآفرين»، (چاپ اول): 224.1380 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «همچون پرنده اي در پرواز» مجموعه ي خاطراتي است كه در پانزده فصل تنظيم شده است و شرح موارد زير است: «لحظات بمب گذاري ها و حركات اشرار در خوزستان و كردستان، تشكيل سپاه پاسداران و جهاد سازندگي، تأسيس سپاه آغاجاري، حركات مذبوحانه و به شهادت رساندن نيروهاي سپاه در مرزهاي خرمشهر و
[ صفحه 544]
شلمچه، پاسگاه خين، سقوط هواپيماي اف چهار ايران، شهيد جهان آرا و شهيد ايرج دستياري، عزل و نصب فرماندهان سپاه، اعلان جنگ عراق عليه ايران و درگيري دشمن با نيروهاي سپاه آغاجاري - اميديه پس از تجاوز به مناطق مرزي، خيانتهاي بني صدر و عزل وي، درگيري با دشمن در جبهه ي خرمشهر و سقوط شهر، شهادت كريم، عمليات آزادسازي محور آبادان - ماهشهر، عمليات 21 خردادماه سال 1360، عملياتهاي ايذايي و
عمليات بزرگ شكستن حصر آبادان».
نوشته راضيه تجار.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 96.1375 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: داستان؛ 20).
عنوان روي جلد: مجموعه داستان هفت بند.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Seven Stories: A Collection of War Stories
مندرجات: تصويرهاي شكسته؛ قاب انتظار؛ هفت بند؛ هودج؛ از ستاره تا ستارگان؛ عروج؛ نگهداري لاله در باد سخت است؛ طلوع؛ سفر به ريشه ها.
داستانهاي «تصويرهاي شكسته، هفت بند، از ستاره تا ستارگان، نگهداري لاله در باد سخت است و طلوع» در كتاب «نرگسها» توسط انتشارات برگ در سال 1368، و داستان «عروج» نيز در كتاب «زن شيشه اي» در سال 1369 به چاپ رسيده اند. در «قاب انتظار»، همسري در انتظار بازگشت همسرش از اسارت لحظه شماري مي كند و مادر همسر، وي را دلداري مي دهد. هنگام تحويل سال، در تفأل به ديوان خواجه ي شيراز، با غزل «رسيد مژده ايام غم نخواهد ماند...» مواجه مي شود و اميدي تازه مي يابد. در «هودج» زني با همسرش، كه در بستر شهادت است، گفتگو دارد. مرد در آستانه ي عروج است و به زن مي آموزد كه راضي باشد و صبور.
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، [بي تا]. 108 ص.
مندرجات: در جبهه؛ دفتر خاطرات؛ اشكهايش؛ روزنه اي به بهار؛ مهديه تهران؛ رفتگر؛ آژير قرمز.
هدف از نوشتن اين مجموعه ارائه آثار زندانيان، براي رضاي خدا، به انقلاب و تاريخ است. داستانهايي كه در ارتباط با دفاع مقدس و مسائل جانبي آن هستند، عبارتند از: «در جبهه»، «روزنه اي به بهار» و «آژير قرمز». در داستان «در جبهه»، راوي داستان خواب مي بيند كه در جبهه مشغول جنگ
است و يك گلوله ي آرپي جي شليك مي كند و مورد تشويق قرار مي گيرد كه ناگهان او را بيدار مي كنند! راوي چشم باز مي كند، با عجله لباس مي پوشد و به كارگاه خياطي مي رود و تا ظهر، سي عدد پيراهن براي ارسال به جبهه آماده مي كند كه راديو خبر پيروزي رزمندگان اسلام در عمليات والفجر نه را اعلام مي كند. مسؤول كارگاه نيز در پشت بلندگو اعلام مي كند كه چون دشمن شيميايي مي زند، لباسهاي مجروحان را در درمانگاهها و بيمارستانهاي جبهه مي سوزانند؛ بنابراين، به كار شما خيلي نياز است؛ چه اينجا كار كنيد و چه در جبهه.
اثر نويسنده و شاعر معاصر محمودرضا ترابي پور؛ ويراستار محمدرضا ترابي پور؛ [به اهتمام] ستاد يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر.- تهران: گفتمان خلاق، (چاپ اول): 91.1381 ص.
طراح روي جلد: بابك رشوند.
[ صفحه 545]
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر منتشر شده است.
مندرجات: هواي پرواز؛ تابوتي بر دوش دريا؛ سروي بر تپه سبز؛ از ماهشهر تا شهر ماه؛ رودخانه هم گريست؛ آغاز يك پايان؛ طلوعي در غروب.
در اين كتاب، هفت داستان كوتاه و يك قطعه شعر در قالب مثنوي به چاپ رسيده است. «هواي پرواز» داستان عمليات شناسايي در منطقه ي هور است كه توسط يكي از شهيدان اين عمليات در آخرين لحظات زندگي بيان شده است. «تابوتي بر دوش دريا» وصف شهادت شهيدي است در ساحل اروند و هنگام گشت. «سروي بر تپه ي سبز» داستاني است از عمليات فتح المبين در تپه ي زليجان. «از ماهشهر تا شهر ماه» داستان گفت وگو
بين دو رزمنده هنگام عمليات شناسايي و شهادت يكي از آن دو است. «رودخانه هم گريست» داستان شهادت يك رزمنده، هنگام وضو گرفتن براي نماز شب در كنار رودخانه ي دارخوين است. «آغاز يك پايان» وصف حال پيرمردهاي رزمنده در آبادان و ماهشهر است. «طلوعي در غروب» وصف فرمانده گروهاني است كه هنگام غروب آفتاب، كنار رود كارون در خرمشهر به شهادت مي رسد.
موسي عليجاني.- [بي جا]: موسي عليجاني، (چاپ اول): 171.1371 ص.
طراح روي جلد: بهرام كلهرنيا.
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: ايليانا؛ رشته هاي نامرئي؛ انتظار؛ غنچه هاي رز؛ زندگي دوباره؛ گلدان شكسته؛ تكه ابري بر آسمان آبي؛ ايستاده ام اين جا؛ هفت كوه و هفت دريا آن طرفتر؛ شب موذي.
كتاب شامل ده داستان كوتاه است كه از ميان آنها، داستانهاي زير در ارتباط با دفاع مقدس هستند. «زندگي دوباره» داستان زني است كه شوهر او پس از مجروح شدن اسير مي شود و چون جراحت منجر به عقيم شدن او شده، براي زنش نامه نمي نويسد تا او را شهيد به حساب آورد و با مرد ديگري ازدواج كند. زن پس از ده سال انتظار، شوهرش را مي يابد، اما شوهر به او بي محلي مي كند تا زن از او متنفر شود و وقتي زن به ماجرا پي مي برد. برخلاف تصور شوهرش، به ادامه ي زندگي با او راضي مي شود. «گلدان شكسته» داستان دختري است كه خواب وحشتناكي مي بيند و پس از بيداري، بر اثر بمباران هواپيماهاي دشمن، منزل آنها ويران شده، به شهادت مي رسد. «تكه ابري بر آسمان» داستان رزمنده اي مجروح است كه از محاصره ي دشمن فرار مي كند و با سگي روبرو مي شود و براي نجات
خود، او را با گلوله مي كشد.
نويسنده عباس فياض؛ [براي] معاونت ادبيات كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان؛ ويراستار هادي عرفانيان.- تهران: شادرنگ؛ شرق، (چاپ اول): 1380.
99 ص.
طراح روي جلد: سعيد بابايي.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: ديده دل؛ رحيم آقا؛ همه رنگ ها مال خداست؛ گمشده؛ شيفته؛ سهم نگاه؛ صهبا؛ دو قطره اشك.
[ صفحه 546]
موضوع هشت داستان كوتاه كتاب به قرار زير است:
«ديده دل»: عطوفت فرمانده اي كه در نگهباني به جاي رزمنده ي كشيك شب، مجروح و نابينا مي شود. «رحيم آقا»: پدر جديد دختر يك شهيد، با تمام محبتهايش، نمي تواند جاي خالي پدر را پر كند. «همه ي رنگها مال خداست»: شهادت سيدي كه قبل از انقلاب در زندان بود، شال سبز او را به خون قرمز آغشته مي كند. «گمشده»: ايثار رزمنده اي مجروح است. «شيفته»: عشق پدر دو شهيد به شهادت و رسيدن او به آرزوي خود است. «سهم نگاه»: دختر دانش آموز فقيري چاي خود را بدون قند مي خورد و قندهاي سهميه ي چاي را به جبهه هديه مي كند. «صهبا» رزمنده اي آرزومند وصال معبود، مسؤول حمل اجساد شهدا و مجروحان است و بر بالاي سر هر شهيد و مجروح اشعار حافظ را زمزمه مي كند. در «دو قطره اشك»، برادران دوقلويي كه پدرشان مدتها قبل فوت كرده و با مادر و خواهر كوچك خود زندگي مي كنند و دچار مشكلات مالي هستند، با اصرار، رضايت مادر را براي رفتن به جبهه جلب مي كنند.
احمد غلامي؛ به اهتمام شوراي ادبيات.- تهران: نشر صرير، (چاپ اول): 1376.
107 ص.- (ادبيات دفاع مقدس: مجموعه داستان؛ 2).
كتاب حاضر،
اولين اثر نويسنده در زمينه ي دفاع مقدس و حاوي پنج داستان در اين رابطه است. عناوين داستانها عبارتند از: «همه ي زندگي»، «ناله»، «سكوت» و «در انتهاي خشم». هر داستان به نحوي نشانگر شجاعت، شهامت، ايمان و ايثار رزمندگان جبهه هاي نبرد حق عليه باطل است. در داستان «ناله»، عده اي از رزمندگان از خط مقدم به عقب برگشته اند و در پشت خاكريزي جمع شده اند. صداي ناله اي از آن طرف ميدان مين دشمن مي آيد و كسي طلب آب مي كند. يكي از رزمندگان برمي خيزد و به آرامي به سمت صدا مي رود. او را مي شناسد. دوست او حبيب است. حبيب به رزمنده نگاه مي كند. رزمنده حبيب را در آغوش مي گيرد. حبيب آرام مي شود و ديگر ناله نمي كند. هر دو در سكوت، زير آسمان پرستاره، به عقب بازمي گردند.
جهانگير خسروشاهي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي هوايي، معاونت فرهنگي، دفتر مطالعات و تحقيقات فرهنگي، [بي تا]. ص.
طرح روي جلد: علي وزيريان.
كتاب «هميشه با هم»، شامل هفده داستان كوتاه از زندگي و مبارزات شهيد «مهدي باكري» است و گاهي نيز به شهيد حميد باكري (برادر مهدي) اشاره شده است. هر داستان با عنواني مجزا به گوشه هايي از زندگي اين دو بزرگوار و (فرماندهان جبهه هاي نبرد حق عليه باطل) مي پردازد و خواننده را با شخصيت و روحيات آنان آشنا مي كند. داستانها بر اساس تحقيقات واحد جنگ بنياد سينمايي فارابي تهيه و با حفظ ترتيب وقوع نوشته شده اند. محور همه ي داستانها شهيد مهدي باكري فرمانده ي لشكر عاشوراست و در اين بين، شهادت حميد باكري و برخورد صبورانه و دلاورانه ي شهيد مهدي باكري با اين امر، شجاعت و شهامت، خصوصيات فرماندهي
و سادگي و بي آلايشي و رفتار دور از غرور اين دو فرمانده ي شهيد و همچنين نحوه ي شهادت آنان نشان داده شده است. در بين داستانها، چند داستان نيز درباره ي تلاش آنان در ياري رساندن به محرومان و مستمندان است. نويسنده سعي كرده است سير زماني ماجراها را نيز حفظ كند.
[ صفحه 547]
محمودرضا ترابي پور؛ ويراستار محمدرضا ترابي پور؛ [به اهتمام] ستاد يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر.- تهران: گفتمان خلاق، (چاپ اول): 105.1381 ص.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر منتشر شده است.
مندرجات: خيلي دلم مي خواست؛ ولك تو چقد؟؛ هميشه بود...!؛ حاجي امير غوغا؛ به فرمان خروس؛ قصه مردونگي «مثنوي با گويش محلي آباداني»؛ مژده «غزل».
كتاب حاضر شامل پنج داستان كوتاه، يك مثنوي (درباره ي آبادان) و يك غزل (درباره ي شهيد) است. «خيلي دلم مي خواست»، داستان رزمنده اي است كه در عمليات فتح المبين مجروح مي شود و از اين كه شهيد نشده، بسيار ناراحت است. «ولك تو چقد؟»، داستان فردي است كه با زبان محلي درباره ي شهر خود قبل و بعد از جنگ صحبت مي كند. وي بارها و بارها توسط دشمن مجروح شده است. «هميشه بود...!»، داستان رزمنده ي شوخ طبعي است كه هميشه، حتي در زمان مجروحيت، شوخي مي كند و در پايان به شهادت مي رسد. «حاجي امير غوغا»، وصف فرمانده اي با جثه ي قوي و بلند بالا، ولي رقيق القلب و مهربان است كه به شهادت مي رسد. «به فرمان خروس»، داستان صرف غذا هنگام آموزش نظامي است و جريمه شدن به نگهباني اضافي.
[گردآوري و بازنويسي] حسينعلي محمدي.- اصفهان: لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1378.
72 ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 72).
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: شبهاي پرستاره؛ آن سوي تپه هاي چزابه؛ شب آخر.
كتاب، شامل سه داستان كوتاه است. «شبهاي پرستاره»، داستان رزمنده اي است
كه در عمليات منطقه ي نهر جاسم مجروح و بيهوش مي شود. او پس از به هوش آمدن، متوجه عقب نشيني نيروها و بر جاي ماندن خود مي شود. او با جراحت و تشنگي به دنبال نيروهاي خودي مي گردد. با رزمنده ي مجروح ديگري همراه مي شود و پس از درگيري با نيروهاي كمين دشمن، نجات مي يابند. در «آن سوي تپه هاي چزابه»، در عمليات چزابه، رزمنده اي خط نيروهاي خودي را اشتباه كرده، در عمق منطقه دشمن پيش مي رود و پس از درگيري با آنها و انهدام ادوات و نفرات، به سختي و با مجروحيت، نجات مي يابد. «شب آخر» ماجراي نوجواني است كه برادر بزرگش مي خواست او در پشت جبهه بماند، اما در عمليات كربلاي پنج، او خود را به خط مي رساند و پس از نشان دادن شجاعت بسيار، به شهادت مي رسد.
به اهتمام دفتر هنر و ادبيات ايثار (بنياد جانبازان؛ طراح علي دانشور.- تهران: بنياد جانبازان و مستضعفان، معاونت امور فرهنگي، اجتماعي و هنري، واحد رمان، (چاپ اول): 1376.
215 ص.- (دفتر هنر و ادبيات ايثار؛ 7).
مندرجات: در پناه عشق / مهرناز آزاد؛ روزهاي سفيد/ داود آقاخاني؛ شالي كوبي پيوند / حسين اعتمادزاده؛ تا صبح / زهرا اوحدي كازروني؛ آن بامداد / مارال حاجي پور؛ غواص / جعفر حسين زاده؛ نويسنده / محمود حكمت شعار؛ استحاله / علي اكبر خاوري نژاد؛ ابراهيم، آتش، پروانه / آرزو خمسه؛
[ صفحه 548]
بازگشت / زهرا دروديان؛ اين همه ايثار / محمدرضا رهنما؛ راه آسمان / همايون سليمي؛ بالهاي سبز / رضا شابهاري؛ ياد يار / اميرمسعود شايسته تهراني؛ بي قرار / مريم ضمانتي يار؛ جنگ هنوز تمام نشده است / نعمت الله قلي زاده؛ ياس ها
/ دلارام كارخيران؛ آن سوي ديوار / مينا محمدي؛ راست قامتان / مصطفي مرداني؛ از محبت / منصوره ملكي.
اين كتاب مجموعه اي از بيست داستان است كه از بين داستانهاي ارسال شده براي مسابقه ي داستان كوتاه نويسي در مورد جانبازان در سالهاي 74 و 75 انتخاب شده اند. همه ي اين داستانها به مسائل جانبازان و خانواده ي آنها و برخورد اين دو با يكديگر، نگاه اجتماع به جانبازان و تقابل فرهنگ يك جانباز و عقايد او با محيط، ادامه ي مبارزه در جبهه اي جديد توسط جانبازان، تفكري كه افراد نسبت به جانباز دارند و همچنين نمايش گوشه اي از روح سلحشوري، ايثار، محبت و از خودگذشتگي جانبازان در صحنه هاي زندگي مي پردازد. همچنين صحنه هايي از صبر و استقامت خانواده ي جانبازان، مهر و عطوفت آنان در برابر مسايل اين عزيزان و از خودگذشتگي همسران آنان، در قالب داستانهاي كوتاه به نمايش گذاشته شده است.
شاهرخ تندروصالح.- تهران: نشر پرسش، (چاپ اول): 155.1376 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Memorys Purple Manee: Short stories
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: باز با ياد؛ مدام تا كابوس؛ يال هاي ارغواني ياد؛ بهار در پيله تنهايي؛ هميشه با باران؛ مرثيه اي براي همه چيز؛ يك مشت فلس خونين؛ كوكب بخت من.
از بين هشت داستان كوتاه اين كتاب، داستانهاي زير در ارتباط با دفاع مقدس هستند.
«باز با ياد»: رزمنده اي كه در عمليات منطقه ي هور شيميايي شده است، ضمن شرح عمليات و نحوه ي مجروح شدن خود، از به دام افتادن غواصان در تورهاي دشمن و شهادت مظلومانه ي آنها مي گويد: «مدام تا كابوس»؛ داستان هجوم دشمن به خرمشهر، مقاومت مردم تا مرز شهادت، دوران
پس از جنگ و بي تفاوتي در مقابل خون شهدا است. «يالهاي ارغواني ياد»، داستاني است با تشبيه بالهاي خونين قو به شهداي جنگ و يادآوري خاطره ي رزمندگان در ميدان نبرد. «هميشه با ياران»، داستان مادر يك شهيد مفقودالجسد است، كه همراه دوستان غواص خود، در شلمچه شهيد شده است. پس از چندي، استخوانهاي باقي مانده از پيكر شهيد به خانواده مي رسد. ديگران هنوز چشم انتشار بازگشت شهدا هستند. «يك مشت فلس خونين»، توصيف آنهايي است كه لياقت شهادت نداشتند و بازمانده اند و همچنان در انتظار رفتن هستند.
مجموعه داستان كوتاه / با آثاري از محمدحسن امانت، حميد قاسم زادگان جهرمي.- شيراز: اسوه با همكاري اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان فارس، 1373.
63 ص.- (مجموعه ادبيات دفاع مقدس).
عنوان روي جلد: يك دسته گل (مجموعه داستان جنگ).
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: تأملي بر داستان كوتاه؛ يك دسته گل؛ چشم هاي عسلي رضا؛ مرغابي ها؛ سرشار تا توبه؛ لبخند قو؛ شب و رؤياي بهشت.
كتاب، شامل شش داستان كوتاه است. چهار داستان اول به قلم «سيد محمدحسن امانت» و دو داستان آخر به
[ صفحه 549]
قلم «حميد قاسم زادگان جهرمي» است. داستان «يك دسته گل» درباره ي نوجوان رزمنده اي است كه پاهايش قطع شده است. مادر كه متوجه موضوع شده، تظاهر به ندانستن مي كند و پسر، حيران است كه چگونه به او بگويد. «چشمهاي عسلي رضا» ماجراي پسري است كه مادرش فوت كرده و با خواهرش زندگي مي كند و چون در جبهه شهيد نشده، ناراحت است. اكنون براي گذران زندگي برف پارو مي كند. ديواري فرومي ريزد و... در «مرغابي ها» دو مرغابي
مرده روي آبهاي مرداب بودند. بالاي مرداب، نگهبانان دشمن بودند و در ميان آب، غواصاني كه يكي از آنها زخمي بود و وضعش وخيم؛ بالاخره فرمانده به كمك او شتافت و لحظه اي بعد، صداي گلوله اي خفيف شنيده شد! در داستان ديگر، احمد، رزمنده ي بسيجي نقاش تصوير شهيدان و بسيجيها، اين بار به جاي مجتبي، عكس خود را كشيد و....
مصطفي جمشيدي.- تهران: مؤسسه فرهنگي و انتشاراتي محراب قلم، (چاپ هفتم): 129.1377 ص.
طراح روي جلد: پرويز حيدرزاده.
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: غروب نيزارهاي ساحلي، آرامش در مرداب، زائر آشنا، ميعاد در قيامت، يك سبد گل محمدي، در امتداد غروب، بازگشت به انتها.
كتاب، شامل هفت داستان كوتاه است. «ميعاد در قيامت» داستان رزمنده اي است كه به علت گذشته ي سياهش خود را سرزنش مي كند. او در زمان بيماري، هنگام انتقال به اورژانس، در اثر اصابت تركش خمپاره به شهادت مي رسد. «در امتداد غروب» حكايت جاسم، از اهالي شهركرد و راننده ي بولدوزر است كه با رشادت در مناطق مختلف جاده و خاكريز بنا مي كند. او هر بار كه مجروح مي شد، يا مأموريتش به اتمام مي رسد، بدون هيچ نشانه اي گم مي شود؛ به طوري كه مادر پيرش بارها افرادي را در پي او به جبهه مي فرستد. او عاشق غروب آفتاب است و بي هيچ چشمداشتي در جبهه خدمت مي كند: «بازگشت به انتها» داستان مردي است كه قبل از انقلاب، مدتها در جهل به سر برده است. تا اين كه با روحاني مبارزي آشنا شده، متحول مي شود و بعد از انقلاب، براي يافتن او، به قم و تهران سر مي زند و تا جبهه نيز مي رود، اما
او را نمي يابد.
دفاع مقدس / به كوشش بابك طيبي.- شيراز: ستاد كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول)؛ 1379.
154 ص.- (كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، مجموعه ي داستان؛ 44).
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: «شب و رؤياي بهشت» شارخ تندرو صالح؛ «يك قطره، دو چشم» و «برگ تردد» اكبر صحرايي؛ «نعش كش» و «آخر شاهنامه» پژك صفري؛ «يك دسته گل» و «چشمهاي عسلي رضا» محمدحسن امانت؛ «شرف شمس» داريوش مهبودي؛ «با شب بوها آمده» حنيف راست گفتار؛ «لبخند قو» و «دلتنگيهاي خيلي معمولي» حميد قاسم زادگان جهرمي؛ «لكه هاي باراني» بيژن كيا؛ «من يك بسيجي ام» حسين ساختمانيان.
كتاب حاضر شامل سيزده داستان كوتاه درباره دفاع مقدس است. داستان «يك قطره، دو چشم» تقديم شده است به شهيد حسين محمد مرادپور. مطالب داستانها عبارتند از: «وصف شهيدي از رفتار اقوام و آشنايان بر گرد تابوت جنازه ي خودش؛ داستاني از شهيد حسين محمد مرادپور كه خدمه ي تانك بود در عمليات تركشي به سر
[ صفحه 550]
وي اصابت مي كرد و در بيمارستان به شهادت رسيد؛ دژباني كه قصد داشت تا با رعايت قانون او را به خط مقدم بفرستند ولي بر خلاف انتظارش به او مرخصي تشويقي دادند؛ ماجراي مراجعه ي دو دوست كه در زمان جنگ راننده ي آمبولانس بودند به دكتر و برخورد دكتر كه فكر مي كند آنها موجي هستند؛ و....
[ صفحه 551]
[سروده] رجب افشنگ.- تهران: انديشه ظهور، (چاپ اول): 63.1381 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر، شامل چهل قطعه شعر در قالب شعر آزاد است كه با موضوع دفاع مقدس و حماسه آفرينيهاي رزمندگان
سروده شده اند. از جمله، اشعاري هستند كه در ارتباط با جزيره ي مجنون، اروندرود، شهيد و شهادت، خاطرات جنگ و جبهه و رزمندگان و دلاوران سروده شده اند. از جمله ي ساير اشعار، قطعه شعر «انتفاضه» است كه به نوجوان فلسطيني، محمدالدوره تقديم شده كه در آغوش پدر به شهادت رسيد و درباره ي فلسطين و نهضت مقاومت انتفاضه سروده شده است. همچنين هشت قطعه شعر با مضمون شهادت سرور شهيدان حسين (ع)، در اين مجموعه موجود است.
نصرالله مرداني (ناصر).- تهران: اطلاعات، (چاپ اول): 167.1370 ص.
شمارگان: 315 نسخه.
اين كتاب شامل اشعار سراينده در سالهاي 64 تا 1369 است. كه تعدادي از اشعار آن در ارتباط با دفاع مقدس هستند. از جمله: از ميان اشعار بخش اول كتاب، قطعه شعر «گمگشتگان» براي شهيد گمشده احسان شهيدي؛ «نفس سوخته» براي شهيد اسماعيل پرويزي و «پرواز» براي شهيد ابوالحسين كريمي سروده شده اند. سپس چهارده غزل از «قيام نور» و «خون نامه ي خاك» به انتخاب شاعر و پس از آن نيز گزيده اي از مجموعه ي «الماس آب» (شعرهاي چاپ نشده ي سالهاي 1345 - 50) به چاپ رسيده است. در پايان كتاب سه غزل به لهجه ي «كازروني» آمده است كه با الفباي لاتين آوانويسي شده اند و پس از هر غزل واژه هاي ناآشناي غزل، با اعراب گذاري، تلفظ به صورت آوانگاري با الفباي لاتين و معني آنها به چاپ رسيده است.
علي هوشمند.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 77.1372 ص.
عنوان روي جلد: آتش و ارغوان: مجموعه شعر.
در كتاب «آتش و ارغوان»، 34 قطعه شعر از سروده هاي «علي هوشمند» برگزيده و به چاپ رسيده است. اين اشعار، در سالهاي 1365 تا 1370 سروده شده اند. از بين اين اشعار هشت قطعه به صورت دوبيتي و رباعي است. موضوع اين اشعار بسته به زمان سرايش متفاوت است: از بمباران شهرها تا سوگ امام راحل (ره) و از شهيد تا عاشورايي ها و غم خرابي شهرها و افرادي كه به ملكوت اعلي پيوسته اند.
[ صفحه 552]
يدالله گودرزي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1376.
39 ص.- (كارشناسي گروه شعر؛ دفتر آفرينش هاي ادبي و هنري طلاب، 2).
طراح روي جلد: علي ميرفتاح.
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
شمارگان: 3300 نسخه.
در مجموعه شعر «آخرين قبيله شرقي»، دو غزل براي دو تن از شهدا سروده شده است. غزل به نام «تكراري از سكوت» (كه «براي نگاه خاموش و قاب گرفته ي شهيد حسن نوروزي» سروده شده) و غزل «زخمهاي عقيق» كه شاعر آن را به سردار شهيد، محمد بروجردي تقديم كرده است. بقيه ي اشعار اين كتاب در ارتباط با موضوعهاي ديگر بوده، مربوط به جنگ تحميلي نيستند.
از مشفق كاشاني.- تهران: كيهان، 1365.
دوازده، 590 ص.- (ادبيات؛ 2).
عنوان روي جلد: آذرخش: گزيده اشعار.
اين كتاب، مجموعه اشعار مشفق كاشاني است كه از سال 1332 تا 1364 سروده شده اند. در اين كتاب، 146 قطعه شعر سروده ي بعد از انقلاب و 186 قطعه شعر از سروده هاي قبل از انقلاب اين شاعر به چاپ رسيده است. از بين اشعار، قطعات «مردي، پاسدار، اي شهر هويزه، جنگ تحميلي، در سوگ آبادان، شعله آه...، اصفهان، شعله ي فرياد، سرود خلبانان، ستاره ي فجر، شهيد، سپاه نور، خامه خورشيدي، داغ ياران، مردان خدا و ديباچه ي تقدير» مسقيما در ارتباط با دفاع مقدس است و مضاميني چون شهيدان، آزادگان، رزمندگان، جنگ حق عليه باطل و نظاير آنها دارند.
رضا اسماعيلي.- تهران: مؤسسه فرهنگي و انتشاراتي پازينه، (چاپ اول): 119.1381 ص.
طراح روي جلد: مرتضي انصاف منش.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 55 قطعه شعر در قالبهاي غزل، رباعي، دوبيتي و نوسروده ها است كه همگي درباره ي دفاع مقدس سروده شده اند. برخي از اشعار براي مناسبتهاي خاصي سروده شده اند؛ از جمله: «بشير صبح صادق» تقديم به پرستوهاي مهاجر؛ «اي عصمت خدا!» تقديم به فرشتگان صبر و نجابت، همسران جانبازان؛ «اتفاق شگفت» تقديم به شهيد فهميده؛ «سردار آتش نوش» تقديم به روح شهيد غريب، محمدجواد تندگويان؛ «شب بي ستاره» به سبزه هايي كه در گوراژده لگدمال شدند؛ «پاسداران امامت» تقديم به پاسداران ايثارگر؛ «نسل اشك و لبخند» تقديم به روح شهيد علي صياد شيرازي؛ «تا اوج سبز عشق» به روح مطهر شهدا؛ «ياد باران آن روزگاران، ياد باد!» به روح شهيد محمدعلي اسدي؛ «خورشيد شهيد» تقديم به شهيد
مهدي زين الدين؛ «قنوتي عارفانه» تقديم به روح شهيد چمران.
[ صفحه 553]
به كوشش غلامحسين عمراني، مهران مولا هويزه.- تهران: دانشگاه آزاد اسلامي، دفتر فرهنگ مقاومت، (چاپ اول): 260.1378 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 107 قطعه شعر در قالبهاي غزل، قصيده، مثنوي، آزاد، دوبيتي، و رباعي است كه در سوگ و يادمان امام خميني (ره) و به مناسبت دومين «كنگره ي سراسري شعر ولايت و دانشجو» توسط 101 شاعر و شاعره ي معاصر سروده شده اند. مضمون و مناسبت اشعار سروده شده، در بزرگداشت و سوگ امام خميني (ره) است. در همين راستا، اشعار «لبيك يا خميني» (از حسين اسرافيلي)، «سمفوني ياد»، (از صابر امامي)، «باورم شد كه مي آيد» (از مجيد حياتي)، «طلوع نور و بهاران» (از سياوش ديهيمي)، «آنگاه كه امام آمد» (از حميد سبزواري) و «هجرت» (از علي معلم) داراي مصراعها و ابياتي با مضمون دفاع مقدس هستند.
عبدالحسين رحمتي.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 48.1379 ص.
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب، شامل 25 قطعه شعر در قالبهاي غزل، مثنوي، آزاد و قصيده است كه شاعر، آنها را در فاصله ي سالهاي 1370 تا 1378 سروده است. مضمون بيشتر اين اشعار، «شهيد، شهادت، رزمندگان و دفاع مقدس» هستند. شاعر، قطعه شعرهايي را نيز براي اشخاص و مناسبتهاي خاص سروده است؛ از جمله: «عطر سيب» براي شهيد تندگويان، «شبي آرام رفتي...» براي شهيد جعفر ميرزايي كه پس از يازده سال تابوتش به شهر آمد، «غريبانه» به ياد شهيد غلامحسين محمدي، «بچه هاي بدرود...!» براي دلتنگيهاي بعد از جنگ و براي بسيجيان، «مثنوي دلتنگي» تقديم به رزمندگان لشكر يازده اميرالمؤمنين (ع) و قطعه شعر «مي شناسمت اي
مرد» تقديم به جانبازان سرافراز ميهن.
سراينده: پرويز بيگي حبيب آبادي؛ ويراستار: محمدباقر شمسي پور.- تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1376.
47 ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران، 54: مثنوي سرداران، 7).
طراح روي جلد: م. مهاجر.
كتاب، منظومه اي در وصف شهيد همت است. شاعر در آغاز سخن مي گويد: «مي خواهم از مردي بگويم كه در اندازه هاي زميني نمي گنجد، مردي كه تنها به خدا مي انديشيد، مردي كه زمين براي او كوچك بود، مردي كه بزرگ بود.» سپس شاعر با زبان شعر به شهيدان و دلاوري آنان اشاره مي كند. حماسه هايي را كه آنان در عملياتهاي مختلف خلق كرده اند، شرح مي دهد و پس از آن به شهيد همت مي پردازد. از كودكي او مي گويد؛ از زندگي، مبارزات با رژيم ستم شاهي و اخلاق، رفتار، شخصيت والا و انساني شهيد همت مي سرايد و احساسات خودش را در وصف اين شيرمرد جبهه هاي نبرد به تصوير مي كشد. دلاوري و رشادت شهيد را در عمليات مختلف برمي شمارد و آنها را ارج مي نهد و در سوگ شهادت او داد سخن مي دهد. در انتهاي كتاب، زندگينامه ي كوتاهي از شهيد همت آورده شده و مسؤوليت هاي مختلف وي در دوران زندگي - از مسؤوليت ستاد تيپ محمد رسول الله (ص) تا فرماندهي لشكر محمد رسول الله (ص) - بيان شده است.
[ صفحه 554]
كريم رجب زاده.- تهران: برگ، 159.1369 ص.
طراح روي جلد: حسين خسروجردي.
كتاب «آوازخواني بي زبان» سروده كريم رجب زاده شامل نه قطعه شعر كوتاه در مورد شهداست. تعدادي از اشعار در ارتباط با جنگ و برخي ديگر مربوط به قبل از انقلاب مي باشند. قسمتي نيز تحت عنوان
«دوبيتي هاي بهمن» در مورد ماه بهمن است. اشعار اين كتاب در مورد عشق به معبود، جانفشاني در راه وي و از خودگذشتگي در راه وصال معبود مي باشد. شاعر با زبان شعر به بيان احساسات خود در مورد شهدا، بيان عظمت روح آنان و فلسفه ي شهادت و عرفان و عشق و غم دوري از آنها و بيان احساسات اطرافيان در مورد اين عزيزان پرداخته است.
فاطمه راكعي.- تهران: اطلاعات، (چاپ دوم): 92.1376 ص.
شمارگان: 2100 نسخه.
كتاب «آواز گلسنگ» حاوي چهل قطعه شعر در قالبهاي شعر آزاد و غزل است كه در مضامين متفاوتي سروده شده اند؛ از جمله: «عشق، عشق به معبود، افسانه شيرين، خاطره، شهيد و شهادت و...». قطعه شعرهاي «موسي» و «سحر باوران» براي آزادگان سرافراز جنگ تحميلي، «روز مقدس»، براي هنرمندان متعهد انقلاب و «بسيج قلم ها» در ارتباط با جنگ و شهيدان دفاع مقدس سروده شده اند. قطعه شعر «زن تاجيك» براي خواهران مسلمان تاجيك، قطعه شعر «صداي بيداري» با ياد دكتر علي شريعتي و قطعه شعر «گل آفتاب» براي امام خميني (ره) سروده شده است.
فرامرز سليماني.- تهران: به نگار، 213.1368 ص.
طراح روي جلد: مرتضي مميز.
عنوان روي جلد: مجموعه شعر آوازهاي ايراني.
آوازهاي ايراني دفتري است از شعرهايي كه شاعر در سالهاي 1354 تا 1366 سروده است و نگاهي است از نزديك به درون زندگي در مناطق مختلف ايران و حاصل گشتن و زيستن در راههاي دور و دراز وطن. 62 قطعه شعر اين دفتر در هجده بخش با مضامين: درآمد، نوا، شور، اهل هيچستان، گشت دشت دره ي دارآباد، هزار نگاه شگفت، گنبد فيروزه، تصوير جويان دلتنگ، بمباران رشت، موج، تنها يك پرنده، پناهگاه، تاراج، قصابي جنگل، مه، چهارگاه، خسوف و... سروده شده و مشتمل بر 62 شعر از فرامرز سليماني است. در اين مجموعه فقط شعر بمباران رشت به بيان جنگ شهرها پرداخته، در ارتباط با وقايع جنگ تحميلي است.
به كوشش شيرينعلي گلمرادي.- تهران: فرهنگ گستر (چاپ اول): 1381.
304 ص.- (فرهنگ گستر؛ 94: هنر و ادبيات پايداري، مجموعه شعر؛ 2).
طراح روي جلد: سعيده بهارنيا.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Songs of Mohammady Flower
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، حاوي 113 قطعه شعر، از 74 شاعر و شاعره ي معاصر است كه در قالب شعر آزاد درباره ي دفاع مقدس سروده شده اند. مضامين اين اشعار موارد زير هستند: «آبادان، شهيد، شهادت، شهيدان، خونين شهر،
[ صفحه 555]
خرمشهر، قصرشيرين و...». در پايان كتاب فهرستي از نام شاعران و عناوين اشعار كتاب به ترتيب الفبا ارائه شده است. از جمله اشعار مي توان موارد زير را برشمرد: «از صحابه ي عشق باستاني» (از حسين اسرافيلي، در سوگ شهيد
چمران)؛ «مينوي» (از عباس باقري، در سوگ سيد مرتضي آويني)؛ «سرخ و دلير» (از ضياءالدين ترابي، براي شهيدان گمنام)؛ «مرثيه ي اشك» (از مجتبي تونه اي، تقديم به شهر مظلوم دزفول)؛ «فرزندان خورشيدي» (از پرويز حسيني، براي آزادگان)؛ «اين يالهاي آتش و خون» (از مجيد زماني اصل، به ياد هويزه)؛ «شايد هنوز» (از حميد شكارسري، به مادران شهداي مفقودالاثر)؛ «سمفوني خردل و سيانور» (از فاروق صفي زاده، به حلبچه شهيد) و....
عبدالجبار كاكائي.- تهران: نشر همراه، 91.1369 ص.- (دفتر شعر؛ 2).
مندرجات: غزل ها؛ مثنوي ها؛ دوبيتي هاي پيوسته؛ تركيب بند.
كتاب «آوازهاي واپسين» با سخنان شاعر براي خودش (غزل ها) شروع و به حرفهاي مردم از زبان شاعر ختم مي شود. در بين آنها سخناني وجود دارد است كه هم از شاعر و هم از مردم است. تعداد غزل ها سي قطعه، مثنوي ها دو قطعه و دوبيتي هاي به هم پيوسته چهار قطعه است و يك تركيب بند هم در آخر كتاب آمده است. قطعه شعر «حريم شهادت» به «خوبترين فرزندان ميهن» تقديم شده و «عقاب غيرت» وصف رزمندگان جان بر كف ميهن اسلامي است. «رقص تيغ» در بيان شهادت طلبي ايثارگران و «بوي شكستن» در بيان غلبه ي ايثارگري است. علاوه بر اين، قطعه هاي «سايه ي تيغ، آهنگ لاله ها، جامعه ي لاله، چراغ شهادت، واژه هاي سرد، رويش و پرواز و لنگر ترديد» نيز - هر يك به سهم خود - در وصف صحنه هايي از جنگ تحميلي و دفاع مقدس سروده شده اند.
شعرهاي علي باباچاهي.- تهران: عصر جديد، (چاپ دوم): 118.1368 ص.
كتاب «آواي دريامردان» در چهار بخش مجزا تدوين شده است. قسمت اول با نام «آواي دريامردان» اشعار سروده شده طي سال 60 تا 64 را دربر مي گيرد. از ميان اشعار، «مهتاب منتظر» در مورد بمباران شهر بوشهر و احساس شاعر در اين مورد است. قابل ذكر است كه در اشعار اين بخش از فرهنگ و زبان بومي منطقه ي جنوب استفاده شده است. چند قطعه شعر ديگر اين بخش نيز به شهادت، شهيدان و حماسه ي آنان ارتباط دارد. بخش دوم با نام «سوگ حماسه» اشعار سالهاي 57 تا 59 را دربر مي گيرد و
مشخصا در مورد جبهه، شهادت، شهيد، فلسفه ي شهادت و عروج عارفانه ي شهداست. از اين ميان مي توان به قطعه اشعاري با نامهاي «با ساكنان روز» براي مادران شهدا، «از دريادلي» تقديمي به آنان كه كمترين هديه شان سر و جان بود و... اشاره كرد. شاعر به سبك شعر نو به بيان احساسات، عقايد و نكات ظريف در اين مقوله پرداخته است. بخشهاي غزل سروده ها و خاكستري ها، دوره ي زماني قبل از انقلاب را دربر مي گيرد و ارتباطي به جنگ و جبهه و دفاع مقدس ندارد.
كيومرث عباسي قصري؛ زير نظر گروه شعر، واحد ادبيات.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 198.1374 ص.
طراح روي جلد: حبيب صادقي.
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Earthly Signs of the Song, A Collection of Poetry
اين كتاب مجموعه ي نود قطعه شعر از سروده هاي كيومرث عباسي قصري (شاعري از شهر قصر شيرين در استان
[ صفحه 556]
كرمانشاه) در سالهاي 1357 تا 1372 است. اين اشعار دربرگيرنده ي موضوعهاي متفاوت چون: ائمه ي اطهار، اسيران، آزادگان، رزمندگان و مناسبتهاي مختلف ديگر است. براي مثال، قطعه شعر «اسير عشق دلش زين ترانه مي گيرد» و «قربانيان عشق» به ياد اسيران سروده شده اند و قطعه شعر «عزم جزم...» براي رزمندگان. همچنين قطعه شعرهاي «آخر فصل صبوري، چو ظفر شيرين است» براي آزادگان و «تشنه بايد سوخت در اين كربلاي سوخته» درباره ي سرگذشت قصر شيرين در جنگ تحميلي سروده شده اند.
تدوين بخش كتاب واحد تبليغات و انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، واحد تبليغات و انتشارات، 1368.
ص.- (دفتر اول شعر بسيج).
اين مجموعه شعر كه به مناسبت بزرگداشت دهمين سالگرد بسيج منتشر شده است، مشتمل بر 51 قطعه شعر از 21 شاعر مي باشد. اين اشعار كه در ارتباط با ايثار و حماسه آفريني رزمندگان بسيجي سروده شده اند، از شاعران بنامي چون: مهرداد اوستا، قيصر امين پور، اسرافيلي، پرويز بيگي حبيب آبادي، قزوه، عبدالجبار كاكايي و... مي باشند. قطعه شعرهاي «شهيدان راه عشق» از مهرداد اوستا و «غزل تماشا» از ساعد باقري نمونه هايي از اشعار اين كتاب در مورد شهداي بسيجي است. موضوع
تمامي اين اشعار در ستايش فعاليت بسيجي ها در پاسداري از انقلاب، ياري رساندن به جبهه ها و حراست از مرزهاي ايران اسلامي است.
[گردآورنده: دفتر حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس].- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دفتر حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس با همكاري معاونت فرهنگي و تبليغات ستاد كل نيروهاي مسلح، 1372.
مقدس با همكاري معاونت فرهنگي و تبليغات ستاد كل نيروهاي مسلح، 1372.
بيست و يك، 305 ص.
اين كتاب كه سومين جلد از مجموعه اشعار سروده شده درباره ي دفاع مقدس است، به مناسبت يازدهمين سالروز حماسه ي پرشكوه آزادي خرمشهر گردآوري و منتشر شده است. مجموعه اشعار اين مجلد شامل 110 قطعه شعر، سروده ي 98 شاعر و شاعره ي ايران زمين است كه در بين آنها شاعراني چون فاطمه راكعي، مشفق كاشاني، موسوي گرمارودي، سيميندخت وحيدي و... به چشم مي خورند. محور موضوعي اشعار، «شهادت، لقاءالله، ايمان، ايثار، استقامت و پايمردي رزمندگان دلير ايران اسلامي» است.
به كوشش غلامرضا كاج.- دزفول: انجمن شعرا و نويسندگان؛ اداره كل آموزش و پرورش شهرستان دزفول، امور تربيتي، 36.1375 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين مجموعه، سومين مجموعه شعر از شاعران شهر دزفول است و به مناسبت هفته ي دفاع مقدس در سال 1375 منتشر شده است. در اين مجموعه، 49 قطعه شعر از 25 شاعر گردآوري شده است. سرايندگان اين اشعار، خود در صحنه هاي جنگ حضور داشته اند و همگام با رزمندگان جمهوري اسلامي از دين و كشور خود دفاع كرده اند؛ شاهد گلوله باران مزدوران بعثي بوده اند و صداي انفجار موشكهاي نه متري را - كه بارها سكوت نيمه شب شهر را شكسته است - شنيده اند و هنوز از داغ شهيدان خود غمي ديرينه بر سينه دارند. اين اشعار در رابطه با دفاع
[ صفحه
557]
مقدس سروده شده اند و در برخي از آنها اشاره اي به شهر دزفول و قربانيان بيگناه و مظلوم اين شهر و به جبهه و جنگ شده است.
جلال محمدي.- تهران: برگ، 131.1370 ص.
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: غزل ها، مثنوي ها، چهارپاره ها
در بيشتر غزل ها، مثنوي ها و چهارپاره هايي كه در كتاب «ارمغان آفتاب» آمده است، حماسه آفريني هاي رزمندگان در جبهه هاي جنگ توصيف و تحسين شده است. در غزل هاي «خيبرگشايان، برافروختگان، لذت زخم، دولت نور، بيرق سرخ، بيعت، شهيدان چمن، زخم نوشان و...» از جانفشاني هاي جان بر كفان ميهن و از شهيدان جنگ تحميلي ياد شده است. در دو غزل «شوكران و حادثه» به پذيرش قطعنامه ي 598 اشاره هايي شده و از پيام امام، در مصرع: «شوكران خورده است در ميخانه ي غم، پير ما» ياد كرده است. در يكي از چهارپاره ها، با عنوان «در كنار جاده ها» - به پذيرش قطعنامه اشاره شده و در دوبيتي ها و رباعي ها نيز ياد شهيدان گرامي داشته شده است.
سلمان هراتي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ دوم): 175.1368 ص.
كتاب «از آسمان سبز» حاوي 58 قطعه شعر است. بسياري از اين اشعار در ارتباط با شهيدان جنگ تحميلي و ايثارگري و دلاوري آنهاست. شاعر، در اين اثر، ايمان و اخلاص و عشق اين دلاور مردان براي پيوستن به لقاءالله را به تصوير كشيده است. پشتيباني مردم و كمك آنها به جبهه هاي نبرد حق عليه باطل (كه نشان دهنده ي اوج ايثار آنهاست) نيز محور موضوعي بعضي ديگر از اين اشعار است. ضمنا اشعاري با موضوعهايي چون احتكار، تبليغات پوچ و توخالي ابرقدرتها، افغانستان و روسيه و برخي موارد ديگر در بين اشعار ديده مي شود. در پايان كتاب، مجموعه اي از دوبيتي ها و رباعي ها به صورت مجموعه اي مجزا چاپ شده است.
پروين جزايري.- تهران: كتاب مهناز، 1368.
122 ص.- (كتاب مهناز؛ 2).
در كتاب «از بهاران» قطعه شعرهايي در ارتباط با جنگ تحميلي وجود دارد. از جمله: «بهاري براي شكفتن» براي شهرهايي كه توسط دشمن بعثي بمباران شده اند، «براي همراهان» نويدبخش بازسازي شهرهاي ويران شده از جنگ و؛ در سوگ باغ» به ياد دانش آموزاني كه در كلاسهاي درس با حملات موشكي دشمن به خاك و خون كشيده شدند شعر «خطابي به خصم خرمشهر» نويد مي دهد كه دلاوران وطن «سر هر خصم كه انديشه ويراني ايران دارد» را بر خاك ذلت خواهند سود.
[ صفحه 558]
سروده امير عاملي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي حوزه هنري، 88.1375 ص.
طراح روي جلد: مصطفي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Beating of Windows
كتاب «از تپش دريچه ها» حاوي چهل قطعه شعر از «امير عاملي» است و موضوعات مختلفي از جمله دفاع مقدس را دربر مي گيرد. اشعار مرتبط با دفاع مقدس و مسايل مربوط به آن، عبارتند از: «آزادگان» (در مورد درخشيدن آزادگان در ميهن اسلامي و ايثارگري هاي آنان و اين كه نتوانستند به زيارت امام نايل گردند)، «غزل زخم» (در مورد شهداي دفاع مقدس و ياد آنان كه هميشه باقي خواهد ماند)، «قله هاي دور» در مورد فرزندان شهداي دفاع مقدس) و «وسعت پيشاني» (در مورد رشادت ها و ايثارگري هاي رزمندگان اسلام). ديگر اشعار مرتبط با دفاع مقدس عبارتند از: «باد، شتاب و غزل ياد).
يوسفعلي ميرشكاك.- تهران: مركز فرهنگي و هنري اقبال، 148.1368 ص.
طراح روي جلد: سهراب هادي.
كتاب، حاوي شصت و يك قطعه شعر است كه شاعر، آنها را به برادرش حسين عسكري و رسول پردل تقديم كرده است. مضامين اشعار متفاوت است. اشعاري كه دفاع مقدس و مسائل مرتبط با آن موضوع اصلي آنهايند، عبارتند از: «باد اگر مي گذرد» (در مورد وطن اسلامي ما ايران و لاله اي كه بر سر مزار هر شهيدي روييده است) و «مرثيه» (در سوگ شهيد شاهچراغي كه توصيفي است از ابعاد شخصيتي اين شهيد بزرگوار). در پايان كتاب اشعار سروده شده در مورد كشورهاي اردن، مصر و فلسطين به چاپ رسيده است.
به كوشش عبدالرضا رضايي نيا؛ زير نظر گروه شعر واحد ادبيات.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري (چاپ اول): 1373.
[192] ص.- (چهارمين كنگره شعر طلاب).
طراح روي جلد: صداقت جباري.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Oriental Voices: A Collection of Poerty
اين مجموعه، حاوي اشعار شاعران حوزوي است كه در چهارمين كنگره شعر طلاب «كنگره ميلاد سبز» ارائه شده است. مجموعه، در دو فصل تنظيم شده است. در فصل اول، 94 قطعه شعر و در فصل دوم، 44 قطعه شعر به چاپ رسيده است. در ميان سرايندگان اشعار، چند تن از طلاب افغاني نيز ديده مي شوند. در بين اشعار چاپ شده، قطعه شعرهايي هم در رابطه با جنگ تحميلي عراق عليه ايران ارائه شده اند كه قطعه شعرهاي «غزل آتش، در آتش، به رنگ دريا، فتح خرمشهر، در ناگهاني از گل و لبخند، گلهاي سجاده، ستاره و آرامش نقره اي» از آن جمله اند. آغازگر
مجموعه، قطعه شعري از حضرت امام (ره) است و ترجمه ي قطعه شعري از يك شاعري عراقي نيز در بين اشعار به چشم مي خورد.
گردآوري شوراي شعر كنگره.- تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ دوم): 1378.
288 ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران؛ مجموعه شعر؛ 11).
[ صفحه 559]
طراح روي جلد: مصطفي گودرزي.
شمارگان: 2000 نسخه.
در اين كتاب، تعداد 167 قطعه ي شعر برگزيده از برجسته ترين آثار 155 شاعر (كه اشعار آنها در كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران در سال 1377 ارائه شده)، به چاپ رسيده است. از جمله شعرا، مي توان از شاعران زير نام برد: «حسين اسرافيلي، قيصر امين پور، مهرداد اوستا، پرويز بيگي حبيب آبادي، فاطمه راكعي، حميد سبزواري، محمدحسين شهريار، طاهره صفارزاده، قادر طهماسبي (فريد)، همايون علي دوستي، علي رضا قزوه، سپيده كاشاني، مشفق كاشاني (عباس كي منش)، عبدالحبار كاكايي، ثابت محمودي (سهيل)، جواد محقق (م. آتش)، نصرالله مرداني، يوسف علي ميرشكاك، سلمان هراتي و...». اشعار، بر اساس الفباي نام خانوادگي سرايندگان و در موضوعات متعدد مربوط به جنگ تنظيم شده اند؛ مطالبي چون: «شهيدان، بسيجي، شهادت، مردان سپاه، خرمشهر، جانباز، سرباز وطن، معراج، صبر و خشم، شهيد چمران و...».
يوسفعلي ميرشكاك.- تهران: برگ، (چاپ اول): 1369.
175 ص.
طراح روي جلد از: حسين خسروجردي.
كتاب «از زبان يك ياغي»، مجموعه ي 64 قطعه شعر از اشعار يوسفعلي ميرشكاك است كه در فاصله ي سالهاي 1362 تا 1369 سروده شده اند. موضوع اين اشعار متفاوت است و پنج قطعه از آنها ارتباط روشني با جنگ تحميلي و شهيدان دارند كه عبارتند از: «به ياد شهيد سيد محمد نژادغفار، در سرزنش شب، بسيج، جنگ و خرمشهر» يك قطعه از
اشعار نيز در ارتباط با فلسطين است.
ضياءالدين ترابي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 69.1372 ص.
طراح روي جلد: حبيب صادقي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Wounds from the Mirror and the Eye: A collection of poetry
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب، شامل هفت قطعه شعر آزاد است كه از سال 1366 تا 1368 سروده شده اند. موضوع اشعار، «شهادت، شهيدان، دفاع از وطن، اهل بيت (ع) و...» است. در ابيات اشعار، كلماتي چون «لاله، شهادت، وطن، كوچ، سفر، عشق و خون و هجوم دشمن بر ميهن» ديده مي شوند. قطعه شعرهايي نيز درباره سيدالشهداء (ع) و ذوالجناح در مجموعه موجود است. شاعر در متعدد (درآمد) كتاب، شرح كوتاهي نيز در مورد موقعيت هاي الهام اشعار كتاب و بيان مضامين آنها آورده است.
تأليف غلامرضا رحمدل.- [رشت]: دانشگاه گيلان، (چاپ اول): 1372.
56 ص.- (انتشارات دانشگاه گيلان؛ 122).
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 560]
كتاب «از زمزمه تا فرياد» شامل 46 قطعه از سروده هاي شاعر در قالبهاي غزل، مثنوي، دوبيتي، قصيده و شعر آزاد است كه در مورد شهيد، شهادت و دفاع مقدس سروده شده اند. برخي از اشعار نيز به مناسبتهاي خاص و براي شهدا سروده شده اند؛ از جمله: «خورشيد آزادي» در شهادت اباعبدالله (ع)، «سندليهاي آتش و باران» براي دوازده پاسدار دلاور گيلاني شهداي ذهاب، «تا قله ي قيام ابوذر» تقديم به معلم شهيد دكتر شريعتي، «سپيده صادق» براي شهيد صادق تركاشوند، «منطق، آفتاب، رخسار سپيد» تقديم به پدر سه شهيد، «فرياد چاك چاك» براي آزادگان، «آيينه ي فلق» تقديم به فرياد توفنده ي امت، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.
تهران: وزارت ارشاد اسلامي، اداره كل انتشارات و تبليغات، 119.1363 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت هفته ي جنگ منتشر شده است.
اين مجموعه منتخب ده قطعه شعر از ميان آثار شاعراني است كه در زمينه ي جنگ شعرهايي سروده اند. اين اشعار با خطي خوش خطاطي شده اند. سرايندگان اشعار عبارتند از:؛ حسين اسرافيلي، مهرداد اوستا، حميد سبزواري، محمود شاهرخي، سيد محمدحسين شهريار، عباس كي منش (مشفق كاشاني)، علي معلم، عبدالرضا ملكيان، علي موسوي گرمارودي و سيميندخت وحيدي». عناوين اشعار هم به ترتيب عبارتند از: «خرمشهر، توفان سواران، فتح نامه، سنگر پيكار، غريد محشر، جنگ، به سوگ لاله، جبهه در جبهه، شهيد چارمردان و پيري دلاور است مرا رهبر». قطعه شعر اخير (از خانم سيميندخت وحيدي) در وصف حضرت امام (ره) و هدايت و
رهبري ايشان در دوران انقلاب و در جنگ تحميلي سروده شده است.
امير برزگر (خراساني).- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارشناسي گروه شعر، 144.1376 ص.
طراح روي جلد: حبيب الله صادقي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: on Venom and Nectar
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
كتاب حاضر حاوي پنجاه و دو قطعه شعر با مضامين مختلف است. سه قطعه شعر به چاپ رسيده در اين كتاب به دفاع مقدس مربوط مي شود كه عبارتند از: «تكبير خون آلود»: اين شعر به مناسبت حمله ي ناجوانمردانه نيروي هوايي دولت بعث عراق به شهر بانه و كشتار مردم بهبهان در سال 1363 سروده شده است.
«حديث معراج خاك»: در مورد رشادت هاي رزمندگان اسلام در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل است.
«دار سبز انا الحق»: به سير پيروزي انقلاب و شروع جنگ و شهداي دفاع مقدس پرداخته است.
ديگر موضوعهاي شعرهاي اين كتاب عبارتند از: حضرت محمد (ص)، عيد سعيد غدير و حضرت علي (ع).
به كوشش دبيرخانه كنگره شعر دفاع مقدس و شوراي شعر بنياد.- تهران: بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس، معاونت ادبيات و انتشارات، 1381.
[ صفحه 561]
168 ص.- (مجموعه شعر دفاع مقدس؛ 11).
عنوان روي جلد: اشعار برگزيده يازدهمين كنگره سراسري شعر دفاع مقدس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب شامل 115 قطعه، از 74 شاعر و شاعره ي معاصر است كه در قالبهاي غزل، دوبيتي، رباعي و شعر آزاد، با مضامين شهر، شهادت، جانبازان، آزادگان، بسيجي ها، دفاع مقدس و موضوعهاي مشابه سروده و در يازدهمين كنگره سراسري شعر دفاع مقدس ارائه شده اند. از جمله مي توان اشعار را نام برد: «عطر شلمچه» (تقديم به
شهيد فاضل كسمايي، از احسان پرسا)؛ «شفاعت» (تقديم به جانبازان، از مينا حدادايراني)؛ «آشناي سجاده» (تقديم به همسر شهيد مسعود اميري، از منيره درخشنده)؛ «مويه آرام» (تقديم به مادر شهيد، از نرگس ريگي نژاد)؛ «سه تا پرنده» (تقديم به خانم پناهي، مادر سه شهيد، از مهدي زارعي)؛ «سالگرد شهيدان» (به جانبازان شيميايي، از مرضيه موفق شورچه) و....
مصطفي علي پور.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 128.1372 ص.
طراح روي جلد: ايرج اسكندري.
كتاب «از گلوي كوچك رود» برگزيده ي شعرهاي سالهاي 65 - 70 شاعر معاصر، «مصطفي علي پور» است. بيشتر اشعار اين كتاب در قالب شعر نو سروده شده است. تعدادي رباعي و دوبيتي هم در كتاب آمده است. در هر بخش، تعدادي از اشعار مربوط به دفاع مقدس هستند؛ براي نمونه از بين شعرهاي نو، «شب، صدا، آينه» در ستايش رزمندگان دفاع مقدس و شهداي جنگ تحميلي است؛ «شب بيشه»، رزمندگان جبهه هاي نبرد حق عليه باطل و عظمت و رشادت و دلاوري هاي آنان را به تصوير مي كشد و «باران كه مي بارد»، يادي است از شهداي دفاع مقدس كه نام آنها هميشه زنده خواهد ماند. در بخش رباعي ها «از گل سرخ» به شهداي دفاع مقدس و در بخش دوبيتي ها، «فقط خاكستر» تشريح تشييع جنازه ي شهيد و عروج او به ملكوت است.
عليرضا قزوه.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 142.1376 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: شعر؛ 4).
شمارگان: 3400 نسخه.
اين كتاب قبلا در سال 1369 توسط نشر همراه و در سال 1376 توسط سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، به چاپ رسيده است.
اين كتاب مجموعه اشعاري است كه عليرضا قزوه در وصف شهيدان و رزمندگان سروده است. كتاب، شامل بخشهاي مختلفي - مركب از غزل ها، دوبيتي ها، رباعي ها، مثنوي شرمساري و نوسروده ها - است. قسمت اخير، به فرهنگ پس از جنگ و تهاجم فرهنگي دشمن اشاره مي كند.
محمود شريفي (كميل كاشاني).- تهران: شمس اردهال، (چاپ اول): 80.1380 ص.
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
[ صفحه 562]
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر، شامل نوزده قطعه شعر است كه در قالبهاي غزل، قصيده، مثنوي، دوبيتي و مسمط سروده شده اند. اشعار سروده شده، درباره ي شهيدان و دفاع مقدس هستند. برخي از اشعار به مناسبتها و يا براي تقديم به اشخاص خاصي سروده شده اند؛ از جمله: «اما دير كردند...» تقديم به مفقودالاثرها، «از سفر بازآمدند» به بهانه ي بازگشت هزار كبوتر عاشق به وطن، «شب سور خمپاره» بر اساس خاطره اي از شب عمليات كربلاي پنج، «فرزند روح الله» تقديم به روح بلند شهيدان گمنام وطن، «دشت شقايق» به ياد شهيدان شلمچه، «داغ فلسطين» براي شهيدان فلسطين، «دور گلوله» براي روز دانش آموز، «چشم بگشاي» تقديم به امام شهيدان «نوجوان فهيمده» براي شهيد محمدحسين فهميده.
به كوشش سيميندخت وحيدي.- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 1377.
148 ص.- (مجموعه شعر دفاع مقدس؛ 9).
اين كتاب حاوي 83 قطعه شعر از چهل شاعره ي معاصر كشور ايران درباره ي دفاع مقدس است. در ابتداي كتاب فرازهايي از فرمايشات رهبر كبير انقلاب اسلامي حضرت امام خميني (ره) خطاب به زنان ميهن اسلامي در تاريخ 11 / 12 / 1364 به چاپ رسيده است. در اين پيام توصيه شده است كه زنان بايد در سنگر پشت جبهه به كمك رزمندگان خط مقدم بروند. از جمله شاعراني كه اشعار آنها در اين مجموعه به چاپ رسيده است مي توان از خانمها: محبوبه بزم آرا، طيبه ثابت، منيژه
درتوميان، فاطمه راكعي، طاهره رنجبر، طاهره صفارزاده، زيبا طاهريان، سپيده كاشاني و...» نام برد. اشعاري درباره ي «سردار احمد زارعي، شهيدان نيروي دريايي، بسيجيان و ارزش بسيجي، شهيد آويني، شهداي فاجعه ي سرنگون شدن هواپيماي جمهوري اسلامي توسط ناو جنگي آمريكا، پدران شهيد داده، شهيد حاج ابراهيم همت و شهيدان بي مزار»، در اين مجموعه موجود است.
محمدرضا سهرابي نژاد.- تهران: برگ، 123.1369 ص.
اين كتاب گزيده اشعاري است كه محمدرضا سهرابي نژاد (م. پاييز)، قبل و بعد از انقلاب اسلامي سروده است. اشعار برگزيده شده، در سه فصل تنظيم شده اند. فصل اول، قطعات (شامل 23 قطعه) فصل دوم، رباعي (شامل 58 رباعي) و فصل سوم دفتر دوبيتي (شامل 84 دوبيتي) است. تعدادي از اين اشعار در مناسبت هاي مختلف و به ياد شهداي انقلاب و جنگ تحميلي سروده شده اند.
همايون عليدوستي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 112.1368 ص.
طرح روي جلد: احمد قلي زاده.
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
كتاب «اشك فانوس» در سه بخش تنظيم شده است. بخش اول، حاوي 42 قطعه غزل و مثنوي بخش دوم شعر نو و بخش سوم، 22 قطعه شعر در قالب، رباعي مي باشد. در هر بخش، اشعاري در ارتباط با دفاع مقدس موجود است، از جمله، در بخش اول، «لاله ي باغ حسين» در مدح شهداي دفاع مقدس؛ «در سوگ فاتحان سپيده» تصويري از ايثارگري هاي شهداي دفاع مقدس؛ «حسرت پرواز» درباره ي مقام دلاورمردان جبهه هاي حق عليه باطل؛ «همزاد
[ صفحه 563]
آفتاب» درباره ي وطن عزيزمان ايران و حماسه آفريني هاي رزمندگان ايراني؛ «خورشيد زادگان» درخصوص جاويد ماندن نام شهداي دفاع مقدس است. در بخش شعر نو، قطعه شعري به نام «مظلوم سرفراز» به ياد سردار بزرگ اسلام شهيد مصطفي چمران سروده شده است. در بخش رباعي ها «جنگ و وصال حق، براي شهيد، سرباز وطن و چهره ي شفق» در ارتباط با دفاع مقدس هستند.
عباس باقري.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي، انجمن شعر و ادب استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 1378.
105 ص. شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 58 قطعه شعر در قالبهاي شعر آزاد، رباعي و دوبيتي است كه درباره ي «دفاع مقدس، شهيد، شهادت و وطن» و برخي نيز به مناسبتهاي خاص سروده شده اند؛ از جمله: «شكوفه ي پاييز» در سوگ شهداي ميدان ژاله، «به لاله زار شهيدان» به هنگام آزادي جمعي از زندانيان سياسي، «آن چشمهاي كربلابين» به ياد شهداي دانشجو، «شلمچه» به
ياد شهيد حسين عالي، «تشنه» به ياد شهداي عمليات مهران، «نافه ي خون» به ياد اولين بمباران هوايي دشمن، «آتش به ديده باني دريا» به ياد عمليات خيبر، «ضريح باغي» به ياد سرگرد شهيد حسين خزاعي، «تقواي سرخ» به ياد شهيد مصطفي چمران، «ميزبان كميل و قرآن» به ياد شهداي شلمچه، «در سايه ي خون» براي خرمشهر قهرمان، «آزاده» براي آزادگان سرافراز، شعري به ياد شهيد سيد محمد هاشمي و «جانباز» به ياد جانبازان ميهن.
حميدرضا اكبري (شروه): تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري. 1373.
56 ص.- (گروه شعر واحد ادبيات).
طراح روي جلد: حسين ياقوتي.
عنوان پشت جلد به انگليسي:The Wet Horizons: A Collection Of poetry
«افقهاي خيس» گزيده اي از اشعار حميدرضا اكبري (شروه) شاعر جوان خوزستاني است كه بيشتر آنها در مطبوعات كشور به چاپ رسيده اند. اشعار در قالب شعر نو سروده شده اند. اشعار در ارتباط با شهيدان، شهادت، ايثار، مقاومت و عروج عارفانه، شهداي گرامي است. براي مثال، قطعه شعر «جنوب» به ياد گلهاي پرپر جنوب، «در ملت قاي عشق» براي تقديم به شهيد چمران، «سبز» به ياد شهيد شيخ عباس شيرازي و «در شوكت سحر» به ياد شهيد كاوه سروده شده است. در اين اشعار، شاعر با بياني ساده و روان به ارائه ي احساسات و عقايد خود، به نكات ظريف و به ياد ماندني اشاره كرده است. در اين مجموعه چند قطعه شعر نيز وجود دارد كه به دفاع مقدس ارتباط ندارد.
حبيب چايچيان «حسان».- تهران: اميركبير، 116.1366 ص.
در مجموعه شعر «الله اكبر، نداي برتر» غزل هايي در ارتباط با جنگ تحميلي وجود دارد كه از آن جمله اند: «ياران انقلاب، پاسداران و كاروان حج جانبازان». يك تركيب بند با عنوان «هفته ي جنگ» و چند دوبيتي و يك سرود درباره ي جنگ هم در اين مجموعه به چشم مي خورد. مصرعي از يك دوبيتي چنين است: جنگ ايران، حمايت از قرآن / جنگ دشمن، جنايت و ننگ است.
[ صفحه 564]
مهرداد اوستا.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 205.1369 ص.
طراح روي جلد: مجيد قادري.
عناوين اشعاري كه در ارتباط با دفاع مقدس در اين كتاب آمده است، عبارتند از: «حماسه ي گلرنگ؛ مرثيتي در سوگ شهيدان؛ شهيدستان آزادي؛ حماسه ي شهيد؛ سرود آفتاب؛ حماسه ي پيروزي خون بر شمشير، در سوگ شهيدان اسلام، صدر شهادت، طوفان سواران، تو اي ايزدي نور ايمان ما و اي هر كجا آواره». قطعه شعر «آفتاب» نيز كه در اين كتاب آمده است، در رابطه با خفقان دوران ستم شاهي سروده شده است. «حماسه ي پيروزي خون بر شمشير» در هنگام فتح بستان سروده شده است (زماني كه سراينده و به همراه چند تن ديگر از شاعران براي ديداري از لشكريان اسلام و شادباش پيروزي آنان رفته بودند).
دفتري از شعرهاي خاطره حجازي.- تهران: روشنگران، (چاپ دوم): 1371.
83 صفحه.
شمارگان: 3000 جلد.
كتاب «اندوه زن بودن» (شامل 34 قطعه شعر در قالب اشعار آزاد) سروده ي «خاطره حجازي» است. قطعه شعر «چه خوشبختي تو!» به كودكان خردسال مدرسه ي استثنايي بروجرد (كه در بمباران شهيد شدند) هديه شده است؛ «در خود چيزي به نام وطن بساز» براي اين سروده شده است؛ «اجاق داغ» براي مادران شهداي جنگ است؛ «هاي...» براي سيامك؛ «خليج من» و «سرزمين من» كه در بخش مجموعه ي جنگ اين دفتر آمده است، درباره ي شهدا، وطن و دفاع مقدس سروده شده اند.
محمدعلي صفاريان پور «شرار».- [تهران]: دبير، (چاپ اول): 171.1370 ص.
طراح روي جلد: فاطمه مشهدي رستم.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب به «كودكان كرد عراقي پرپر شده» تقديم شده است.
اين كتاب، حاوي هشت قطعه شعر بلند در قالب شعر آزاد است. از ميان اشعار، قطعه شعر «حلبچه» درباره ي بمباران شيميايي شهر حلبچه و كشته شدن كودكان و زنان و مردان بي دفاع، قطعه شعر «گريز سياه» به مناسبت كوچ مردم زجرديده ي كردستان عراق بر اثر بمبارانهاي رژيم بعثي، قطعه شعر «شبروان وادي حيرت» براي كودكان و زنان كرد عراقي كه در كوهستانهاي شمالي عراق جان سپردند و قطعه شعر «پرستوهاي خونين بال» به مناسبت حمله ي ارتش عراق (در بهار سال 1370) به شمال عراق و كشته شدن مردم غيرنظامي و بي گناه سروده شده اند.
حسين صفاري دوست.- تهران: نگاه، (چاپ اول): 1369.
205 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شمال 137 قطعه شعر است كه درباره ي مسائل مختلفي سروده شده اند. اشعار «تبار سبز حماسه»،
[ صفحه 565]
«ميلاد زيستن»، «واژه هاي مرگ»، «حماسه ي آتش»، «شرق عبوس»، «فصل قناعت»، «دستمال غصه ها»، «كسوف بي خون»، «مردان آفاق» و «چهل هجاي عمر» در ارتباط با دفاع مقدس هستند. شاعر درخصوص مسائل اجتماعي، شكايت از زمانه و اوضاع و روابط مردم با يكديگر نيز اشعاري سروده است؛ از جمله: «قبيله ي اشك، نافرماني زمان، مثلث تهمت و...». بعضي از اشعار نيز درباره ي تشنگي و جفاي به اهل بيت (ع) و سرور شهيدان امام حسين (ع) هستند.
به كوشش شيرينعلي گلمرادي؛ ويراستار ثريا جهانباني.- تهران: نيروي مقاومت بسيج، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 1378.
202 ص.- (مجموعه شعر بسيج؛ 2).
طراح روي جلد: امير عبدالحسيني.
شمارگان: 3000 نسخه.
به مناسبت يكصدمين سالگرد تولد امام خميني (ره) و گرامي داشت هفته مبارك بسيج به ياد امير شهيد علي صياد شيرازي.
كتاب حاضر شامل 53 قطعه شعر آزاد از 69 شاعر و شاعره ي معاصر است كه درباره ي دفاع مقدس سروده شده اند. تنظيم اشعار بر اساس نام خانوادگي شاعران است. اشعار به مناسبتهاي خاص و براي اشخاص و شهدا سروده شده اند؛ از جمله: «من و يك نگاه زخمي»، محسن آزرم، به ياد شهيد آويني؛ «از بيشه»، نادر احمدي، به ياد احمدي زارعي؛ «گونه هاي آفتاب»، عبدالوهاب احمدي دشتي، به بسيجيان؛ «هنوز تو را مي بينم»، صابر امامي، به ياد بسيجي عادل امامي؛ «به رنگ دريا»، محمد حسيني، به
خاطر غواص شهيد سيد محمد موسوي؛ «رها در عرش»، عبدالحميد رحمانيان، تقديم به شهيد جواد تندگويان؛ «سرود جبريل»، مجبوبه زارعي، تقديم به بسيجيان (تحت تأثير فيلم از كرخه تا راين)؛ «مشهد ما»، حميد سبزواري، به ياد بهروز مرادي؛ «غزل تماشايي» عليرضا قزوه، به ياد مفقودالاثر سيدحسين طباطبايي و...
عليرضا قزوه؛ ويراستار محمدباقر شمسي پور.- كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ دوم): 1376.
56 ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاهي و سي و شش هزار شهيد استان تهران؛ 49؛ مثنوي سرداران؛ 2). طراح جلد: م. مهاجر.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب شامل يك مثنوي بلند در سوگ سردار سرلشكر پاسدار شهيد يوسف كلاهدوز؛ خلاصه اي از زندگينامه وي و قطعه اي ادبي با نام «در حسرت آن صبح تماشايي» است. در متن اشعار و قطعه ادبي مطالبي درباره شهدا و مناطق عملياتي بيان شده است. از جمله شهيداني كه از آن ها نام برده شده است، مي توان اسامي زير را ذكر كرد: حاج حسين خرازي، حجت الاسلام نوري صفا؛ حاج محمدابراهيم همت؛ حجت الاسلام عبدالله ميثمي؛ دكتر مصطفي چمران؛ محمد بروجردي؛ سيد محمد جهان آرا؛ حسن باقري (افشردي)؛ مهدي باكري؛ مهدي زين الدين؛ حسين علم الهدي؛ مجيد بقايي؛ حسين فهميده و.... بنابر زندگينامه شهيد، او متولد سال 1325 و فارغ التحصيل دانشكده افسري بود. وي در دوران خدمتش در سپاه مسؤوليت اطلاعات، رياست ستاد مركزي و قائم مقامي فرماندهي كل سپاه را بر عهده داشت و در روز 7 مهرماه 1360 در سانحه غم بار هوايي شهيد شد.
[ صفحه 566]
از نظام عباسي طالقاني (شروين).- [تهران]: شبانه، 1377.
30 ص.
هشت سال دفاع مقدس در جنگ تحميلي عراق عليه ايران خاطره اي فراموش نشدني است. در اين دفتر - كه به صورت منظومه اي بلند در قالب مثنوي ارائه شده است - دفاع از ميهن، ايثار جان در راه حفظ و حراست ميهن و رشادت و شهادت به صورت قصه اي شعرگونه (با بيان
فولكوريك) تصوير شده و داراي واژگاني سمبليك و نمادين است. كتاب مذكور به خانواده ي شهدا و مفقودين جنگ تحميلي تقديم شده است.
علي موسوي گرمارودي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، 1373.
69 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: گزينه شعر جنگ؛ 14).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Rain of Frown
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب، شامل شانزده قطعه شعر از علي موسوي گرمارودي در ارتباط با دفاع مقدس است؛ به نامهاي: «1- مرگ سرخ؛ 2- شهيد چهارمردان؛ 3- دشت شهيدان؛ 4- دايره ي مهر؛ 5- شهر شهيد ما، هويزه؛ 6- خرمشهر؛ 7- اما چگونه زيستن؛ 8- برخيز واژه اي پيدا كن؛ 9- خيالهاي قطبي؛ 10- اي كاش؛ 11- دريغ تنهايي انسان؛ 12- مرد سلام و عشق و مسلسل؛ 13- باران اخم؛ 14- شهيد نيشابور؛ 15- از شهاب تا كهكشان؛ 16- الا اي قمري گلگون تير عشق». شاعر اين اشعار را در وصف شجاعت، كفرستيزي، جنگاوري، دلاوري و نهايتا شهادت رزمندگان اسلام سروده است.
محمد زارع.- قم: سلسله، (چاپ اول): 1379.
79 ص.: عكس.
طراح روي جلد: آل ياسين.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، شامل 37 قطعه شعر در قالبهاي غزل، قصيده، مثنوي، چهارپاره، رباعي و شعر آزاد است. از بين اشعار كتاب، قطعه شعرهاي «يا شهيدان، گلزار شهيدان، روزهاي حماسه و خون، ياد ياران، براي شهيد فهميده، شاهدان بسيجي و آي بسيجي» در ارتباط با دفاع مقدس سروده شده اند. در پايان كتاب نيز قطعه ي ادبي «پايان عشق» (به صورت آميخته اي از نثر و نظم) در شهادت عباس شريفي - كه در شلمچه به شهادت رسيده - همراه با تصويري از وي به چاپ رسيده است.
مجموعه شعر جنگ / مرتضي اميري اسفندقد.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1373.
70 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: گزينه شعر جنگ؛ 17).
شمارگان: 4400 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Molai Arms
[ صفحه 567]
مندرجات: بازوان مولايي؛ شهر حماسه؛ شب و رويايي كه نيست؛ خوشه خشم؛ كلاف كور؛ چراغ اشك؛ پاييز؛ جاي ابهام؛ سر شكسته؛ روح اهورايي؛ غريب.
كتاب «بازوان مولايي» حاوي مجموعه اشعاري در خصوص جنگ و جبهه، شهيدان و خونين شهر، شهر حماسه ساز و قهرمان پرور است: شهري كه زماني عروس شهرهاي ايران بود و اكنون شهري است كه خاكش با خون هزاران شهيد گمنام رنگين و عطرآگين شده است. اشعار اين كتاب در مورد شهيداني است كه به سبب عشق به همسر و فرزند و علائق دنيوي بار مسئوليت را از شانه ي خود بر زمين نگذاشتند و با ايثار جان خود از دين و ايمان و
شرف خود دفاع كردند و اوراق زريني بر برگهاي تاريخ آن افزودند.
به كوشش عباس براتي پور.- تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي، اجتماعي و هنري، بخش جانبازان، اداره كل امور هنري، (چاپ اول): 1378.
260 ص.
طراح روي جلد: حبيب صادقي.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يكصدمين سالگرد ميلاد حضرت امام خميني (ره) منتشر شده است.
اين كتاب به مناسبت يكصدمين سالگرد ميلاد حضرت امام خميني (ره) منتشر شده است.
اين كتاب نخستين مجموعه اشعار شعراي جانباز و حاوي گزيده ي اشعار پنجاه تن از شعراي جانباز است. پنج غزل آغازين كتاب، از آيت الله خامنه اي است. اشعار ديگر نظم الفبايي نام خانوادگي سرايندگان را دارند. در كنار اسامي شاعران جانباز، درصد معلوليت جسمي، همراه نام شهر محل سكونت آنها آمده است. اشعار زير از جمله اشعار مربوط به دفاع مقدس در اين مجموعه هستند: «عرصه ي شقايق فام»، از آيت الله خامنه اي، به مناسبت زيارت مشهد شلمچه در ايام عيد نوروز و عيد قربان؛ «رنگ غم»، از اصغر اعتصامي، درباره ي مفقودان دفاع مقدس؛ «دريا به دريا»، تقديم به آزاده علي اكبر ابوترابي و «شمع آتش زاد» از محمدعلي حضرتي، به جانباز شهيد صادق انبارلويي؛ «مسيح كردستان»، از احمد زيني وند مقدم، به سردار شهيد محمد بروجردي؛ «نخلهاي تناور»، از عبدالجبار كاكايي، تقديم به مردم خرمشهر؛ «ديدار»، از رافع موسوي بهار، تقديم به شهدايي كه سالها مفقود بودند و....
جليل واقع طلب.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارشناسي گروه شعر، (چاپ اول): 76.1375 ص.
عنوان روي جلد: مجموعه شعر باغ آبي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Blue Garden: A Collection of Poetry
طراح روي جلد: حبيب صادقي.
كتاب «باغ
آبي» مجموعه اي است از 45 قطعه شعر از اشعار آقاي جليل واقع طلب كه در فاصله ي سالهاي 1355 الي 1370 سروده شده اند. كتاب در سه قسمت «غزل، مثنوي و رباعي» تنظيم شده است. بخش غزل ها قسمت عمده ي كتاب را دربر مي گيرد. تعدادي از اين اشعار در ارتباط با دفاع مقدس هستند كه از ميان آنها مي توان به قطعه شعرهاي زير اشاره كرد: «دقايق سرخ» كه به مناسبت انتشار كتاب «فرشته بفرستيد» نوشته ي عبدالرضا رضايي نيا سروده شده است؛ «در مسلخ عشق» كه در مورد عشق به شهادت سروده شده و «سينه سرخان» كه قطعه شعري بلند در وصف دلاوري رزمندگان اسلام در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل مي باشد.
[ صفحه 568]
مرتضي نوربخش.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1375.
80 ص.
اين كتاب مجموعه اي است مشتمل بر 37 غزل، كه درباره ي انقلاب و جبهه و جنگ و موشكباران سروده شده اند. غزل «طلايه دار» در مورد قيام و دفاع مردم ايران و ستايش از آن است و «عهد با عشق»، (كه شاعر آن را با جمله ي «به ياد مظلوميت مردم ميهنم در شبهاي موشكباران» آغاز كرده است) قطعه شعري است غمگينانه در ارتباط با مظلوميت و مصائب زير آوار ماندگان و قربانيان موشكباران شهرهاي ايران. بسياري از غزل هاي اين مجموعه در مورد انقلاب اسلامي، دفاع مقدس و شهدا هستند.
[گردآوري] معاونت فرهنگي، هنري، اجتماعي، بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي.- تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي، هنري و اجتماعي؛ مؤسسه نشر هنر اسلامي؛ مؤسسه تحقيقاتي و انتشاراتي نور، 1371.
84 ص.
طراح و صفحه آرا: قربان محمدي.
بنا به نوشته ي متعدد كتاب، «اشعاري كه در اين مجموعه ارائه شده، عرض ارادتي است از سوي شاعران به جانبازان عزيز؛ گرچه سزاوار آنان نمي باشد و اگر در برخي از اين سروده ها صراحتا به نام جانبازان اشاره نشده، اما بيانگر اوصاف آن حق پرستان است». اشعار زير نمونه هايي از اشعار مرتبط با دفاع مقدس و جانبازان هستند: «آيين جانبازان (مشفق كاشاني)؛ در حرم وصال (محمد خليل جمالي)؛ در حريم راز (محمود شاهرخي) در فتوت عشق (قادر طهماسبي، فريد)؛ راز (حمدالله رجايي بهبهاني)؛ مظهر عشق (صادق سليمان نژاد)؛ پرنده ي شوق (سياوش ويسي)، نجواي جانباز با حضرت بقيةالله (عج) (حميد سبزواري)؛ شهيدان زنده (مشفق كاشاني)؛ داغ هجران (سلمان هراتي) و بسياري ديگر».
صادق رحماني.- تهران: مؤسسه فرهنگي محراب انديشه، (چاپ اول): 1372.
96 ص.- (دفتر آينه - شعر؛ 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: With These Simple Words
شمارگان: 2200 نسخه.
كتاب حاضر، شامل 71 قطعه شعر در قالبهاي غزل، شعر آزاد، دوبيتي و رباعي است كه درباره ي موضوعهاي متعددي چون: «مدح و ثناي اهل بيت (ع)، امام خميني (ره) و سوگ وي، مردم افغانستان، عشق و عرفان و...» سروده شده اند. شاعر، اشعار خويش را در پنج بخش مجزا با عناوين: «سمت صميمانه ي حيات»، «زخم هزار آواز»، «دو دسته اشك»، «از كوچه ي تماشا» و «يك بغل ترانه» ارائه كرده است و
در بعضي از اشعار، از ابيات شعراي ديگر (چون: سهراب سپهري) نيز وام گرفته است. قطعه شعرهاي «بر بال نسيم» و «كوچه ي سحر» داراي مضمون دفاع مقدس بوده، براي شهيدان سروده شده اند.
[ صفحه 569]
اثر ابوعلي محمدجعفر ميرزا عبدالله بزاز متخلص به رهرو؛ به كوشش فرج الله مرتضوي؛ خط: باقر باقري.- تهران: دفتر مسجد نبي اكرم (ص)، (چاپ اول): 1364.
ت، 89 ص.: مصور.
مندرجات: متعدد؛ غزليات؛ مثنويات؛ دوبيتي ها؛ قطعات؛ رباعيات؛ چند سرود؛ شعر معاصر و سياه مشق.
در اين كتاب، اشعار متعددي در ارتباط با دفاع مقدس سروده شده اند؛ از جمله؛ «واژه هاي سرخ» درباره ي شهداي دفاع مقدس؛ «خلوت ياران» و «رزمندگان» در مورد دلاوري و رشادت رزمندگان اسلام؛ قطعه شعري به ياد «شهيد ايوب اصلاحي» كه به اين شهيد تقديم شده است؛ «پيچك» جهت سردار رشيد اسلام شهيد غلامعلي پيچك؛ «خروش» درباره ي جانبازان؛ «كربلا مي خواندم» مقايسه اي بين كربلا و جبهه هاي ايران؛ «هجرت گل» در سوگ شهداي دفاع مقدس؛ «صبح، ظهر» در مورد پيروزي هاي رزمندگان اسلام؛ «دريادلان» به مناسبت هفتم آذر، روز نيروي دريايي؛ قطعه شعري به ياد «شهيد حميدرضا ميرزايي»؛ يك مثنوي به ياد سرباز «شهيد محمود سلامي» همرزم شاعر در عمليات والفجر مقدماتي؛ «هوابرد شير» كه به سلحشوران تيپ 55 هوابرد شيراز تقديم شده است؛ «شنزار خون» درباره ي رزمندگان دفاع مقدس؛ «بذر خون» و «طلايه داران» در مورد شهداي دفاع مقدس؛ «نامه» در مورد جانبازان سرافراز.
سراينده: عبدالحسين اشعري.- قم: علي عسكري؛ دفتر نشر محمد، 1364.
48 ص.
شمارگان: 2500 نسخه.
مندرجات: رزم آوران توحيد؛ مفقودالاثر؛ شهيد مفقود؛ شهيد گمنام در جبهه؛ برادر اسير؛ مدال معلول؛ در هواي كربلا؛ جزيره مجنون؛ طرح لبيك؛ اعزام روحانيون؛ عمليات خيبر؛ شهادت يا زيارت؛ تشنه لبان فرات؛ وضو با آب فرات؛ پيروزمندان خيبر.
اين كتاب، مجموعه اي است مشتمل بر 24 قطعه شعر از سروده هاي عبدالحسين اشعري كه موضوع
همه ي آنها در ارتباط با جبهه و جنگ است. اشعار سروده شده در وصف مفقودالاثرها، بيانگر دلاوري آنان در راه دفاع از دين و ميهن است. اشعار مربوط به برادران اسير، حكايت از مقاومت رزمندگان دارد. قطعه شعر «جزيره ي مجنون» ايثارگري جنگاوران را به تصوير مي كشد و «شهادت يا زيارت» حاكي از ايمان دليرمردان كشورمان است. آخرين قطعه شعر مجموعه نيز در وصف سردار شهيد مهدي زين الدين، فرمانده لشكر علي بن ابيطالب (ع) است كه حماسه آفرين بود.
صابر امامي.- تهران: رازان، 81.1369 ص.
«بر سنگفرش ياد» مجموعه اشعاري است كه شاعر با انديشيدن به گذشته، سروده است. از جمله عناوين اشعار كتاب مي توان اشعار زير را نام برد كه همه در باب دفاع مقدس و شهيدان به خون خفته مي باشند: «توانستن، مويه هاي عشق، چلچراغ عشق، سفر، گلي شكفته، فصل سبز، رقص خيال، كركس ها، مي توانستيم اما، باغبان دانشكده، بعدازظهر عاشورا، چنارهاي بلند، درخت، دلتنگ، آوارگان سوم و...». اشعار ديگري نيز در اين كتاب با موضوعهاي متنوع ديگر موجود است.
[ صفحه 570]
محمودرضا ترابي پور؛ ويراستار محمدرضا ترابي پور؛ [به سفارش] ستاد يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر.- تهران: گفتمان خلاق، (چاپ اول): 376.1381 ص.
بالاي عنوان: مجموعه شعر و نثر عرفاني.
طراح روي جلد: بابك رشوند.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر منتشر شده است.
كتاب حاضر شامل 146 قطعه شعر در قالبهاي مثنوي، غزل، قصيده و نثر ادبي است كه پيرامون ارزشهاي متعالي شهادت، جهاد و دفاع مقدس سروده شده اند. مطالب كتاب به مواردي چون: «شهيد، شهادت، لحظه ي ديدار معبود، هنگام شهادت، نماز شهيد، نيايش پروردگار، شقايق، لقاء پروردگار، تشييع پيكر شهيدان، وصيتنامه شهيدان، راه سرخ شهادت و...» اشاره دارد.
قهرمان محمدي.- تهران: آنزان، (چاپ اول): 182.1377 ص.
واژه نامه: ص. 177 - 182.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب، مجموعه هفت قطعه شعر به زبان فارسي و لهجه ي بختياري است كه سه قطعه ي آن در ارتباط با دفاع مقدس است. عنوان اولين قطعه شعر، «لشكر مين» است و موضوع آن، نشان دادن رشادت مردم كشور ايران و بيان اين مطلب است كه صدام، دشمن مردم ايران است. موضوع قطعه شعر «باغ سبز آيينه»، شهادت مردم ايران و رزمندگان اسلام بخصوص رزمندگان مردم بختياري كه به قول شاعر، «در وقت جنگ همچو پلنگان تيز چنگ» هستند. «آزادگان» نيزي غزلي است با موضوع بازگشت آزادگان به وطن اسلامي.
حميد كرمي.- تهران: برگ، (چاپ اول): 96.1368 ص.
عنوان: ديگر مجموعه شعر بر شانه هاي كوهستان.
شمارگان: 6000 نسخه.
كتاب «بر شانه هاي كوهستان» شامل 32 قطعه شعر در قالب غزل، شعر آزاد، دوبيتي و رباعي - از سروده هاي «حميد كرمي» - است. از بين اشعار، قطعه شعرهاي زير در ارتباط با دفاع مقدس هستند: «نواي عاشقي»، «رهروان راه عشق»، «لاله هاي سرخ رو»، «نخلهاي خونين»، قطعه شعر «گلواژه هاي سرخ» به شهيد حسن حسين زاده موحد: قطعه شعر «دو لاله ي بي نشان» به دو شهيد مفقودالاثر (سيد رضا و سيد محسن احمدي) و قطعه شعر «غروب مزرعه» به شهيدان خونين شهر (خرمشهر) تقديم شده اند.
اثر مهدي ايزدي دهكردي(حكيم).- اصفهان: گل هاي محمدي(ص)، (چاپ اول): 1378.
181 ص.- (كتاب هشتم).
[ صفحه 571]
شمارگان: 1500 نسخه.
به مناسبت هشت سال دفاع مقدس.
اين كتاب، مجموعه ي نود شعر در قالبهاي مثنوي، غزل، آزاد، دوبيتي و رباعي است كه در موضوعهاي دفاع مقدس سروده شده اند، موضوعهايي چون: «جانبازان، فتح خرمشهر، بسيج، شهدا، مفقودان، سربازان، سپاهيان، حضور بيگانگان در آبهاي خليج فارس، ساقط كردن هواپيماي ايرباس ايراني توسط ناوچه ي آمريكايي، سنگرسازان بي سنگر، آزادگان، سرداران و فرماندهان رشيد اصفهان، خانواده ي معظم شهدا، مادران شهدا، عمليات طريق القدس، كردستان، جنگ آواران خطه ي قلاويزان، تخريبچي ها، شلمچه و مناسبتها و شهداي خاص...».
عزيزالله زيادي.- [تهران]: محراب قلم، (چاپ اول): 1366.
99 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب، حاوي 77 قطعه شعر در قالب غزل و دوبيتي و شعر نو است كه از ميان آنها نه قطعه شعر در مورد جنگ است. عناوين اين قطعه شعرها و موضوع آنها عبارت است از: غزل «خطه ي خون»، سخنان يك رزمنده در ستايش خود و رزمندگان ديگر؛ غزل «حديث لا و شهيدان»، در وصف شهدا و كارهايشان؛ غزل «خون پرواز»، وصف شهدا و يادي از حماسه هاي آنها؛ دوبيتي «عشق»، در وصف مقام شهيدان؛ غزل «از ريشه هاي طاعون»، در وصف شهيدان؛ قطعه شعر نو «نخلهاي مكرر عاشورا»، در وصف رزمندگان حاضر در جنگ و بيان شباهت آنها با شهداي كربلا؛ قطعه شعر نو «آسمان موعود نظاره»، همراه بودن ياد مادر با رزمندگان در تمام كارها (مانند مناجاتها و شيميايي شدن) قطعه شعر نو «در هيأت لاله ها»، آرزوي بسيجي بودن شاعر و وصف بسيجي ها و دوبيتي «شهيد»،
در وصف شهيدان.
رفيق صابر؛ متعددعلي صالحي؛ ترجمه فريدون ارشدي.- تهران: پاسارگاد، (چاپ اول): 1377.
هفتاد و نه ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
رفيق صابر، شاعر كرد، متولد 1950 ميلادي در شهر قلعه دزدي كردستان عراق است. مجموعه ي حاضر شامل ترجمه ي هجده قطعه سروده ي او در قالب شعر آزاد است. مضامين اشعار، برگرفته از جامعه ي سياسي پرتلاطم كردستان عراق، به خصوص در دوران جنگ تحميلي عراق عليه ايران است. وي حلبچه را به عنوان پايتخت «ترانه و خون» خود برگزيده است. از جمله موضوع اشعار، موارد زير را مي توان نام برد: آزادي، شهيدان، حلبچه، بمباران، رودخاپور، قله قنديل، گازهاي شيميايي، كردستان عراق، جنگ.
يدالله گودرزي.- تهران: مؤسسه ي فرهنگي آفرينه، 1374.
92 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Let Me Sing Lovely: Collected poems
شمارگان: 3200 نسخه.
كتاب، حاوي سي و پنج قطعه شعر مي باشد كه در قالب غزل و مثنوي سروده شده است. كتاب در دو بخش تنظيم شده، كه بخش اول غزليات و بخش دوم حاوي غزل ها و مثنوي ها است. اشعار در موضوعهاي
[ صفحه 572]
مختلفي سروده شده اند. از ميان اشعاري كه در ارتباط با موضوع دفاع مقدس سروده شده اند مي توان موارد زير را ذكر كرد: «اي خاك، به پهنه شقايقهاي سوخته ايران» در مورد شهداي دفاع مقدس، «شهيد نگاه» و «ايمان» براي موعود و به ياد شهيدان، «در مصاف گلوي تو» براي حضرت سيدالشهدا (ع) و به ياد شهدا سروده شده است. همچنين شاعر در بعضي از اشعار از ابياتي از سروده هاي بيدل دهلوي و يوسفعلي ميرشكاك وام گرفته است.
مهري مهرمنش.- تهران: نشر شاهد، (چاپ اول): 1380.
63 ص.
شمارگان: 3500 نسخه.
به مناسبت اولين كنگره ادبي ايثار و شهادت.
كتاب حاضر شامل 43 قطعه شعر در قالب غزل و مثنوي است كه در زمينه ي ايثار، شهادت و دفاع مقدس سروده شده اند. مضامين اشعار، عبارتند از: اشعاري در مدح و ثناي اهل بيت (ع)، [همچون حضرت علي (ع) و حضرت زهرا (س)]، پرواز و هجرت شهيدان، حضور شهيدي در خواب فرزند، شعري با الهام و به ياد زهره قاسمي در اعتراض به زمانه ي حاضر، اشعاري در مدح و ثناي امام زمان (عج) و انتظار فرج، يادگار شهيدان سفر كرده، گفتگوي شهدا،
بازگشت رزمنده اي به وطن (اسيران)، ديدار شهيدي با فرزند و....
عباس براتي پور.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
207 ص.
شمارگان: 6600 نسخه.
مندرجات: غزل ها؛ قصائد؛ مثنوي ها؛ رباعيات؛ دوبيتي ها.
در بخش غزليات: «شهيد عاشق» در وصف شهيد، «زائر عشق» به ياد شهيد بي مزار سيد مهدي اكرمي، «مدرسه ي عشق» درباره ي بسيجي ها؛ «جنگ» در يادآوري وظيفه حراست از اسلام در جنگ تحميلي و «چشم انتظاران» غزلي براي آزادگان در بند اسارت است. در بخش مثنوي ها: «حماسه ي فتح الفتوح» به مناسبت آزادي بستان، «صبح ظفر»، «سرود خون»، «بر تربت شهيد» (تقديم به خانواده ي معظم شهدا)، «راست قامتان»، «همسفر سپيده» (با ياد سرلشكر خلبان عباس بابايي)، «يا علي» (در ميلاد آن بزرگوار و تقارن آن با عمليات رزمندگان اسلام با اسم رمز يا علي)، «كربلاييان» (به مناسبت پيروزي رزمندگان اسلام در عمليات كربلاي پنج) از جمله اشعاري هستند كه در قالب مثنوي سروده شده اند و در ارتباط با جنگ تحميلي هستند در بخش رباعيات نيز قطعات «شهيد، دزفول و شيردلان» (براي رزمندگان عمليات والفجر) و «شهيدان» در اين ارتباط سروده شده اند.
محمد عباسيه كهن.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 111.1371 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: غزل؛ رباعي؛ دوبيتي ها؛ مثنوي.
اين كتاب، مجموعه 32 غزل، 23 رباعي، نه دوبيتي و سه مثنوي است كه در بين غزل ها دو غزل به نامهاي
[ صفحه 573]
«فرشته باران» و «هيهاي تفنگ» در مورد جنگ است. از رباعيها، رباعي «چيدن خورشيد»، و از دوبيتي ها، دو دوبيتي به «شوق كربلا» و «ابر» در رابطه با جنگ هستند. «فرشته باران»، گريستن در داغ شهيدان را شرح مي دهد. تمام ابيات شعر «هيهاي تفنگ»
مطالبي در ارتباط با تفنگ بيان مي كند؛ براي مثال:
گلبانگ آزادي ز خونين شهر برخاست
بنياد روشن، چشم بيناي تفنگ
«چيدن خورشيد»، به خانواده ي معظم شهدا تقديم شده است. «به شوق كربلا»، به آزادگان «ابر»، به خانواده ي اسرا تقديم شده و برگشتن افراد مفقودالاثر را شرح كرده است.
به كوشش فرامرز مهدي پور.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري (چاپ اول): 1378.
104 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ شعر: 20).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Here Was Paradise, The Holy resistance from the Point of view of poets of Gilan
مجموعه ي حاضر، برگزيده اي از شعرهاي شاعران امروز گيلان درباره ي سالهاي پرخاطره ي دفاع مقدس است. كتاب در سه بخش اصلي تنظيم شده است: 1) ترانه هاي سوخته «نوسروده ها»، 2) تفنگ و عشق «غزل ها»، 2) خاكريز آينه «مثنوي ها». در ابتداي هر بخش، از تعدادي از اشعار و سرايندگان آنها نام برده مي شود و سپس موضوعات اصلي اشعار بيان مي شوند. در بخش «نوسروده ها»، «برگ مي خواند و شايد با باد (از محمد بابايي پوردريايي)، بوي آشنا (علي پورحسن)، بازگشت (رحمت حقي پور)، سبكتر از پروانه (بهمن صالحي)، طرح (غلامرضا رحمدل) و از باراني ها (عليرضا كريم)»؛ در بخش «غزل ها»، «بهار سرخ، اشك غربت (عباس ثابتي راد)، انتشار باراني (ناصر حامدي) و تفنگ و عشق (شاهين رهنما)»؛ در بخش «مثنوي» نيز سه مثنوي وجود دارد.؛«به نيت دريا (ناصر حامدي) و هجراني (روزبه فروتن پي)». موضوعات اصلي اين اشعار عبارتند از: شهيد و شهادت، جاودانگي نام شهداي دفاع مقدس، شجاعت و دلاوري رزمندگان در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل و عشق به شهادت در ميان رزمندگان.
ايرج قنبري.- تهران: برگ، (چاپ اول): 114.1373 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب داراي 44 قطعه شعر نو، هفت غزل، سه مثنوي و 42 رباعي است. در بين آنها سه قطعه شعر نو، يك غزل و پنج رباعي در مورد جنگ است. عناوين و موضوع اين اشعار عبارتند از: قطعه شعرهاي نو «با
ترنم باران»، در وصف شهيدان (با بيان اين مطلب كه بوي شهيد بوي بهار است)؛ «توهم عطرآگين»، انتظار ديدار دوباره ي رزمندگان مفقودالاثر؛ و «ميل سبز شدن» در بيان اين كه شهدا عشق را فهميده اند و اين كه عشق فاصله ما است تا شهيدان؛ غزل «نسبت سبز»، در وصف صفات شهدا و رباعي ها: «رباعي چهار»، در ماتم شهدا حتي گل ها خطبه خواندند؛ «رباعي پنج»، در مقام شهيد؛ «رباعي سي و دو»، در وصف شهيد؛ «رباعي چهل»، در وصف شهيد و «رباعي چهل و دو»، سرسبز شدن وطن از خون شهيد.
[ صفحه 574]
به كوشش ابوالقاسم حسين جاني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، شوراي هماهنگي، (چاپ دوم): 1375.
93 ص.
عنوان پشت جلد به زبان انگليسي: Immortal as Fir
واژه نامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 6600 نسخه.
كتاب، مجموعه ي سي و سه قطعه شعر است كه تعدادي از آنها در ارتباط با دفاع مقدس هستند. اسامي سرايندگان، عناوين اشعار و موضوع برخي از اين اشعار عبارتند از: غزل «در زمان عشق» (سروده ي حميد سبزواري) در وصف عروج شهيدان با فرق خونين، بي بازو و بدون غسل شهادت به سوي خدا؛ دوبيتي «قانون شهيد» (از نصرالله مرداني) درصدد بيان اين مطلب است كه در دفتر روزگار از روز نخست، قانون شهيد با جوهر خون نوشته شد. غزل «مهر رهايي» (سروده ي بابك نيك طلب) در وصف مقام شهداست كه افسانه ي ايثارند. بيشتر اشعار كتاب به ياد شهيدان رجايي و باهنر سروده شده اند.
شيرينعلي گلمرادي؛ ويراستار: محمدباقر شمسي پور.- تهران: كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ دوم): 1376.
42 ص.- (كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران: 50؛ مثنوي سرداران: 9).
طراح جلد: م. مهاجر.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب مثنوي بلندي است در رثاي سردار سرتيپ پاسدار شهيد يدالله كلهر كه توصيفي است از مقامات اين شهيد بزرگوار و سوگنامه اي است در رثاي او و بيان كننده ي اخلاق، روحيات و تلاش هاي او. در پايان كتاب نيز زندگينامه ي وي، كه جانشين فرمانده ي لشكر 10 سيدالشهدا (ع) بود، به صورت خلاصه آمده است. كتاب شامل دو بخش است. بخش اول با عنوان «پرواز از شلمچه» منظومه اي بلند در رثاي شهيد مي باشد. در
بخش دوم نيز شاعر زندگينامه ي وي را از دوران كودكي، جواني، تحصيلات، فعاليت هاي قبل و بعد از انقلاب، فعاليت ها در دوران دفاع مقدس، ويژگي هاي اخلاقي تا نحوه شهادت را در قالب اشعار بيان كرده است.
سردار سرتيپ پاسدار شهيد يدالله كلهر در سال 1333 در روستايي از توابع شهريار به دنيا آمد و در دي ماه 1365 در عمليات كربلاي پنج در منطقه ي شلمچه، بر اثر اصابت تركش، به شهادت رسيد.
به كوشش محمدباقر شمسي پور؛ ويراستار ثريا جهانباني.- تهران: نيروي مقاومت بسيج، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 1378.
217 ص.- (مجموعه شعر بسيج؛ 4).
طراح جلد: امير عبدالحسيني.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يكصدمين سالگرد تولد حضرت امام خميني (ره) و گراميداشت هفته مبارك بسيج به ياد شاعر بسيجي زنده ياد احمد زارعي منتشر شده است.
كتاب حاضر، حاوي 73 قطعه شعر از 46 شاعر و شاعره ي معاصر است. اكثر اين اشعار در ارتباط با بسيج، جنگ،
[ صفحه 575]
دفاع مقدس، شهيد و شهادت سروده شده اند. موضوع برخي از اشعار نيز يادآور مناسبتهاي خاص است. نمونه هاي اشعار عبارتند از: «گذر سرخ»، از علي اكبر اختري فر، براي شهيدان حصر آبادان؛ «نسل اشك و لبخند»، از رضا اسماعيلي، تقديم به شهيد علي صياد شيرازي؛ «بغض تشنگي»، از خديجه رحيمي، براي شهداي بمباران جنوب؛ «قافله سالار سپاه خورشيد»، از اسماعيل سكاك، تقديم به محمد حامدي؛ «زبان سرخ»، از محمدباقر شمسي پور، تقديم به زنده ياد احمد زارعي؛ «خاموش شورانگيز»، از شهرام مقدسي، تقديم به دكتر چمران.
غلامرضا مرادي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1371.
141 ص.
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
«پرواز مرغ سليمان» دومين مجموعه شعر اين شاعر ارجمند گيلاني است. كتاب حاضر چهار بخش دارد. بخش اول، «در كوچه باغ تغزل»، بخش دوم «برنامه ي صبح»، بخش سوم «اطلسي ها» و بخش چهارم «از اين نيستان» نام دارد. در هر بخش، تعدادي از اشعار در ارتباط با دفاع مقدس است؛ از جمله: «سوگواره شقايق» كه مربوط به شهداي دفاع مقدس است و «با خاك اهورايي عشق»
و «خواب سرخ» كه براي مادران آواره و جنگ زده سروده شده است.
زهره نارنجي.- تهران: دفتر آثار هنري، 1368.
75 ص.- (دفتر نشر آثار هنري؛ 5: كتاب صبح ويژه شعر؛ 1).
اين كتاب، مجموعه ي 36 قطعه شعر از سروده هاي شاعره ي معاصر، «زهره نارنجي» است. از بين اشعار كتاب، قطعات «نسيم آشنايي، جوشش شهيدستان، اي غرقه به خون، ستاره...، پيام آسماني، ضيافت خدا، شهيد عشق، ياد شهيدان و حرمت داغ» در وصف شهيدان و شهادت و تجليل از ايثارگراني است كه از جان خود گذشتند، به ابديت پيوستند و راه و ياد خود را به يادگار باقي گذاشتند.
همايونتاج طباطبايي.- تهران: پيشگام، (چاپ اول): 1362.
96 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 42 قطعه شعر در قالب شعر آزاد است كه از سال 1356 تا 1360 سروده شده اند. اشعار درباره ي مفاهيمي چون: «تنهايي، مرگ، پرنده، عشق، ظلمت،...» هستند. شعر «شاعر» به اسماعيل شاهرودي تقديم شده است. شعر «در تسلي تو، كه رفيقت شهيد عشق بود»، «وطن» با مضمون ايران و دفاع مقدس سروده شده است. همچنين شعر «خطابه ي خون» براي لبنان سروده شده است.
سروده هاي گيتي فاضل پور.- تهران: ياسمن، 1378.
173 ص.
اين كتاب، مجموعه ي 63 قطعه شعر از سروده هاي «گيتي پورفاضل» طي سالهاي 1340 تا 1376 بوده، به
[ صفحه 576]
ترتيب تاريخ سرايش تنظيم شده است. از ميان اشعار كتاب، قطعات «جنگ و جانبازان، جنگ و جوانان و جنگ و خيمه ي اهريمن» در ارتباط با جنگ تحميلي سروده شده اند. موضوع قطعه شعر «جنگ و جانبازان» ستايش از رزمندگان دلاور سرزمين اسلامي است. قطعه شعر «خرمشهر» بيانگر حمله ي متجاوزان عراقي، به خاك و خون كشيده شدن مردم بي گناه، دربدري و بي خانماني شهروندان خرمشهري و به تاراج رفتن شهر توسط متجاوزان است. قطعه شعر «جنگ و جوانان» در باب شهادت جوانان و دلاوري ايشان در جنگ تحميلي و «جنگ و خيمه اهريمن» در مورد مقاومت مردم در برابر دشمن سروده شده است.
به كوشش مهدي خليليان.- تهران: شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي، نشر هماهنگ، 99.1377 ص.
عنوان روي جلد: پشت دروازه هاي خرمشهر.
اين كتاب، مجموعه ي 29 قطعه شعر در وصف خرمشهر است؛ خرمشهري كه در اثر تهاجم سبعانه و غارتگري وحشيانه ي نيروهاي بعثي، «خونين شهر» شد و با دلاوري و ايثارگري فرزندان جان بر كف و سلحشور ايران زمين دوباره به خرمشهر بدل گرديد. اشعار، به ترتيب الفبايي نام سرايندگان آنها تنظيم شده اند و نام بسياري از شاعران شناخته شده ي معاصر (چون: فاطمه راكعي، سپيده كاشاني، عباس مشفق كاشاني، علي موسوي گرمارودي و سيميندخت وحيدي و...) در بين اسامي سرايندگان اشعار به چشم مي خورد.
محمدحسين جعفريان.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 144.1369 ص.
عنوان ديگر: مجموعه شعر پنجره هاي رو به دريا.
شمارگان: 4400 نسخه.
كتاب «پنجره هاي رو به دريا» شامل 35 قطعه شعر است كه در قالبهاي غزل، رباعي و شعر آزاد سروده شده اند و سراينده، آنها را هنگام حضور در جبهه و در سنگر سروده است و آنها را يادگارهايي از عشق و جنگ مي داند. قطعه شعرهاي «استمالت ستاره، همركاب سواران عاشق، هنگامي كه زمين از جايي برمي خيزد، سفر 2، چند رباعي 1، آه از شبيخون هاي سكوت، امروز چهارم خرداد است، بدرود، شب شلمچه، كرانه هاي شرجي شب، چند رباعي 3، نخل از ريشه سوخته و نقبي به آسمان»، درباره ي جنگ و دفاع مقدس و شهيدان جنگ هستند. در اين مجموعه، همچنين اشعاري كه شاعر به ياد شهيدان: «دكتر مصطفي چمران، حاج باقر پيوند، حامد هيأت داووديان و رضا اميرسرداري» سروده نيز به چاپ رسيده است.
محمدكاظم كاظمي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 122.1375 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: I have Come On-foot: A collection of poetry
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
كتاب «پياده آمده بودم» داراي سي و چهار قطعه شعر در قالبهاي مختلف بوده، به عنوان اولين مجموعه شعر محمدكاظم كاظمي به چاپ رسيده است. موضوعاتي از قبيل «حضرت امام خميني (ره)، اندوه غربت، درد و رنج آوارگي و تبعيد مردم افغانستان و سوگنامه اي براي حضرت امام (ره)» مي توان در اين اشعار يافت. تنها قطعه
[ صفحه 577]
شعري كه در اين كتاب در ارتباط با دفاع مقدس است، «مسافر» نام دارد كه
براي نامجو - شهيدي عزيز از شهداي جنگ تحميلي - سروده شده و شرح و توصيفي است از نحوه ي شهادت اين شهيد بزرگوار و غمي كه از بابت شهادت وي بر شاعر مستولي شده است.
به انتخاب نورالدين نوراللهي.- ايلام: برگ آذين، (چاپ اول): 240.1380 ص.
شمارگان: 3500 نسخه.
طراح روي جلد: بهزاد سهرابي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: On Foot to the Heaven: Selection of Holy Defence poetry
اين كتاب، مجموعه اي از اشعار 51 شاعر و شاعره ي معاصر است كه در قالبهاي غزل، مثنوي، قصيده و شعر آزاد براي شهداي هشت سال دفاع مقدس سروده شده اند. برخي از اشعار مجموعه نيز به مناسبتهاي مختلف و براي اشخاص خاصي سروده شده اند. عناوين برخي از اشعار و اسامي سرايندگان آنها عبارت است از: «به اميد توست» از حجت الله بخشوده، «رنگ آواز» از محمدحسين پورمنه، «كوچه» از عباس چناري، «وارثين ققنوس» از نورمراد رضايي (براي شهر شهيدان، ايلام)، «از فرار برجهاي جهان» از ژيلا رضايتي، «نيامدي» از قباد سوماري (براي پدر شهيدش)، «قات قنوت» از حيدرعلي شفيعي، «ستاره ي طلائيه» از مالك صادقيان، «شب هراس انگيز» از محمدرضا علي كرمي، «لاله افروختني» از حسن فرجي، «چراغ شهادت» از عبدالجبار كاكايي و....
غلامرضا كرمي.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 69.1378 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يكصدمين سالگرد ولادت حضرت امام خميني (ره) منتشر شده است.
مجموعه ي حاضر، شامل 49 شعر در قالب غزل، مثنوي و دوبيتي است كه توسط شاعر شاهد (برادر شهيد) سروده شده است. سراينده از شاعران بندر گناوه (استان بوشهر) است. اين مجموعه نخستين مجموعه ي مستقلي است كه جهت همايش ادبي ضيافت نور تهيه شده است. اشعار فاقد نظم الفبايي و توالي تاريخي است. اشعار در موضوعات مختلف - مانند «شهيد و شهادت، رزمندگان، جبهه هاي جنگ، آزادگان، مدح
و منقبت حضرت علي (ع)، كربلا، و...» - سروده شده اند.
سروده ذكريا اخلاقي [براي] مركز آفرينش هاي ادبي (دفتر طلاب).- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، مركز آفرينش هاي ادبي (دفتر طلاب)، (چاپ دوم): 1378.
68 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Eastern smiles: poetry collection
كتاب «تبسم هاي شرقي» حاوي سي قطعه شعر در قالب غزل است. از بين اشعار اين كتاب، قطعه شعرهاي زير در ارتباط با دفاع مقدس است: «آسماني شده آوازه پيروزي ما»، «يا رب، اين كشته ي كدامين عرصه است؟!»، «همه ي آيينه ها را به تشهد واداشت»، «نماز نور بخوانيد بر جنازه ي شمع»، «بس كه بر خاك شهيدان لاله مي رقصيد خوش!»، «
[ صفحه 578]
شعر خوش بوي ظفر بر لب چاووش شماست»،؛ دامن سبز قبايش به كفم بايد و نيست»، «آب مي داد سحر خيزين گل را» و «در اين طرفه شهيدي كه در اين معركه خفته است». قطعه شعر «پيراهني پر از بوي سيب داشت» براي شهيد حسين جمالزاده سروده شده است.
محمود شاهرخي؛ ويراستار محمدباقر شمسي پور.- تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ دوم): 1376.
44 ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران؛ 53. مثنوي سرداران؛ 2).
طراح روي جلد: م. مهاجر.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «تجلي عشق» حاوي يك مثنوي در وصف و بزرگداشت مقام شهيد حجت الاسلام «شيخ عبدالله ميثمي» است. در اين مثنوي، شرح تولد، فعاليت هايي از انقلاب و مبارزات شهيد و همچنين ويژگي هاي اخلاقي و رفتاري وي در جبهه به صورت شعر ارائه شده است. خلاصه اي از زندگينامه شهيد ميثمي به همراه شرحي از مبارزات
و فعاليت هاي وي قبل و بعد از انقلاب و در دوران جنگ، در پايان كتاب ارائه شده است. شهيد حجت الاسلام شيخ عبدالله ميثمي در سال 1334 در شهر اصفهان به دنيا آمد و در عمليات كربلاي پنج پس از سه روز مجروحيت، به شهادت رسيد.
اكبر بهداروند.- تهران: برگ، (چاپ اول): 64.1369 ص.
عنوان ديگر: مجموعه شعر ترانه آب.
طراح روي جلد: حسين خسروجردي.
شمارگان: 5500 نسخه.
كتاب «ترانه ي آب»، محتوي سي قطعه شعر است كه درباره ي مضامين گوناگون - از جمله، عظمت نماز و راز و نياز با معبود - سرود شده اند. قطعه شعرهاي «خط سرخ» در وصف جبهه هاي نبرد و شهيدان، «آبادان» در توصيف شهر مقاوم آبادان و «قافله ي عشق» با مضمون رزمندگان دفاع مقدس و عاشقان شهادت سروده شده اند. شاعر در اشعار خود از ابيات ديگر شعرا و كلمات محلي خوزستان استفاده كرده است.
ميرهاشم ميري.- تهران: برگ، 138.1368 ص.
كتاب ترانه هاي انتظار حاوي اشعار متعددي در قالبهاي مختلف - از جمله غزل، مثنوي، شعر آزاد و رباعي - است. در بخش غزليات، اشعاري كه در ارتباط با دفاع مقدس مي باشند، عبارتند از: «سوره ي سرخ شكفتن» در مورد شهادت رزمندگان اسلام؛ «آواز سرخ عاشقان» تقدير از رزمندگان و شهداي دفاع مقدس؛ «فجر فصل ظفر» درباره ي شهداي دفاع مقدس، «نغمه هاي سرخ انا الحق» درباره ي شجاعتهاي شهداي دفاع مقدس در صحنه ي جنگ و «هم نفس با آفتاب» وصف دلاوري هاي رزمندگان دفاع مقدس.
در بخش شعرهاي آزاد، «اجابت خونين» سوگ سروده اي است براي شهيد جلال محقق. «قنوت عشق» در مورد شهداي دفاع مقدس است و اين كه ياد آنها هميشه باقي خواهد ماند و «رحيل سرخ» توصيف رشادت رزمندگان
[ صفحه 579]
اسلام است.
در بخش رباعيات: «تن پوش حسينيان» در مورد شهداي دفاع مقدس، «در جبهه ي انتظار» در مورد شهداي دفاع مقدس و «جوشن بي خفا» نشانگر عزم و اراده ي
قوي رزمندگان اسلام است.
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران، نمايندگي ولي فقيه در نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت نشر (چاپ اول): 1376.
260 ص.- (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛ مجموعه شعر: 6).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر شامل مجموعه ي اشعاري درباره ي دفاع مقدس است كه در قالب مثنوي سروده شده اند. تعداد 83 قطعه شعر در قالب مثنوي از 54 شاعر در اين كتاب به چاپ رسيده است كه بعضي از آنها به مناسبت و يا براي شخص خاصي سروده شده اند؛ براي مثال: قطعه شعر «سوار آفتاب» (سروده ي امير احمديان) براي «شهيد حسن منتظرقائم»، «حديث ناب عروج» (از زكريا اخلاقي) درباره شهيد و شهادت، «خرمشهر» (از حسين اسرافيلي)، «حماسه ي سرباز» (از مهرداد اوستا)، «براي بازگشت آزادگان» (از پرويز بيگي حبيب آبادي)، «مرد جنگ» (از م. پاسدار)، «شهيدان زندان دوله ته» (از صديقه وسمقي)، «هزار نخل بي سر» (از سيميندخت وحيدي)، «شهر شهيد ما، هويزه» (از سيد علي موسوي گرمارودي)، «به سوگ لاله» (از علي معلم)، «شهر آينه» (از عباس گيلوري) و... در موضوعهاي مختلف در ارتباط با دفاع مقدس سروده شده است.
تهيه و تنظيم معاونت فرهنگي پرورشي نيروي مقاومت بسيج؛ به كوشش خليل عمراني.- تهران: نسل مرواريد، (چاپ اول): 119.1381 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 57 قطعه شعر در قالبهاي آزاد، غزل، قصيده و مثنوي است كه توسط شاعران معاصر سراسر كشور با مضمون بسيج، دفاع مقدس، انقلاب اسلامي ايران و شهيد و شهادت سروده شده اند. قطعه شعر «عشقبازان» از (جليل آهنگرنژاد)؛ به علي اصغر بياباني تقديم شده و قطعه شعر «خونين بال» (از حجت الله رستمي)، به برادر بسيجي پيشكش شده است كه
در كربلاي سومار به نماز خون ايستاد. از جمله ديگر شاعران، مي توان به افراد زير اشاره كرد: «امير مرزبان، منيره دهنوي، حسن يعقوبي، رسول خيابان، صغري سليماني نژاد، عباس رضايي، كيومرث مرادي، حبيب الله نظاري، اسماعيل سكاك، الهه فرسيمه و...».
ولي الله كلامي زنجاني.- [بي جا]: ولي الله كلامي، 416.1370 ص.: مصور.
عنوان روي جلد: تشنگان سيراب، ديوان اشعار فارسي.
مندرجات: 1- مدايح و مراثي 2- اشعار حماسي 3- در سوگ امام و چند غزل.
«تشنگان سيراب» ديوان اشعار فارسي «ولي الله كلامي زنجاني» است. شاعر در فصل اول اين ديوان به مدح و منقبت و مرثيه خواني براي معصومين (ع) و اولياء دين پرداخته است. در فصل دوم (اشعار حماسي) قطعات
[ صفحه 580]
متعددي درباره ي جنگ تحميلي عراق بر ايران و دفاع مقدس رزمندگان دلير ايران درج شده است. اين اشعار به مناسبتهاي مختلف - چون آغاز جنگ، فتح بستان، آزادي خرمشهر، بازگشت آزادگان به وطن و مناسبتهاي خاص ديگر - سروده شده اند. تعدادي از اشعار نيز به شهيدان اسلام، ايثارگران بسيجي، جانبازان فداكار، پاسداران غيور و موضوعات مانند آن اختصاص داده شده اند همه ي اين اشعار در ستايش دلاوري، ايثار، از جان گذشتگي، ايمان و اعتقاد رزمندگان دلاور سرزمين ايران سروده شده اند.
سروده ي محمدكاظم علي پور.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، كارشناسي گروه شعر، 150.1375 ص.
طراح روي جلد: حبيب صالحي.
بالاي عنوان روي جلد: مجموعه شعر.
عنوان پشت جلد به انگليسي:The Song of Tired Alleys, A collection of poetry
تعداد 101 قطعه شعر از اشعار آقاي «محمدكاظم علي پور» در اين كتاب به چاپ رسيده است. از بين اين اشعار، كه در قالب شعر نو سروده شده اند، قطعه شعرهاي «خون و خاطره و ارغوان و عقيق» در ارتباط با شهيدان، «آيينه ي خاطرات» بيانگر خاطرات جنگ، «در هماغوشي لبخند و بغض» براي آزادگان سرفراز بازگشته به وطن، «آواره
ميان رؤياهايم» با ياد روزهاي جنگ و «سايه ي زخمي نخل» درباره ي خرمشهر و ويراني و ظلمهايي كه بر آن رفته است، به نظم درآمده اند.
اكبر بهداروند.- تهران: برگ، 116.1368 ص.
عنوان روي جلد: مجموعه شعر تلواسه در عطش.
شمارگان: 6000 نسخه.
كتاب تلواسه در عطش، مجموعه اشعار اكبر بهداروند است كه از سه قسمت يا سه قالب شعري تشكيل شده است. اين سه قالب شعري عبارتند از: غزل، دوبيتي و رباعي. اشعاري كه در اين كتاب، در ارتباط با دفاع مقدس هستند، عبارتند از:
غزليات: «كبوتران حرم»، در مورد عظمت شهداي دفاع مقدس و رزمندگان جبهه هاي نبرد حق عليه باطل؛ «شقايق خونين»، در مورد شهداي دفاع مقدس؛ «نعره ي خونين»، كه شرح و توصيفي است از عظمت روحي پاسداران، جانبازان و شهداي دفاع مقدس؛ «پيام آوران خورشيد»، در مورد رزمندگان دفاع مقدس و ارزشي كه نزد امت اسلامي دارند، «ياد تو»، در عظمت رزمندگان جبهه هاي حق عليه باطل؛ «گل سپيده»، در مورد شهداي دفاع مقدس كه لاله ها يادآور آنان هستند؛ «لاله ي سرخ»، در عظمت شهداي دفاع مقدس.
در بخش دوبيتي ها نيز چند دوبيتي درباره ي دفاع مقدس، شهادت و شهيد و رزمندگان جبهه به چاپ رسيده است.
محمود گلشن كردستاني.- تهران: [بي نا]، (چاپ اول): 1366.
394 ص.: نمونه.
عنوان ديگر: ديوان اشعار گلشن كردستاني.
[ صفحه 581]
قطعاتي از اشعار توسط سراينده به خط نستعليق نوشته شده است.
اين كتاب، ديوان اشعار «گلشن كردستاني» است. تعدادي از عناوين شعرهاي اين كتاب در ارتباط با دفاع مقدس هستند كه عناوين و موضوع برخي از آنها عبارتند از: «جنگ و انقلاب (دفاع مقدس)؛ شهيدستان (كشور عزيزمان ايران، كه با خون شهيدان لاله زار شده است)؛ پيكارگران و شهيدان (رزمندگان و شهيدان دفاع
مقدس)؛ داغ شهيدان، شاهدان شهيد و شهيدان عشق (شهداي دفاع مقدس)؛ ميدان جنگ (جبهه هاي جنگ در دفاع مقدس)؛ افسانه ي صلح (اختيار صدام در دست آمريكا است)؛ گل تكبير، نواي غم، ناي شهيد و خدا خوانده (دوبيتي هايي در مورد شهداي دفاع مقدس)؛ نبرد والفجر (عمليات والفجر) و به ياد رفتگان و دوستداران (شهداي دفاع مقدس)».
قيصر امين پور؛ خوشنويسي: بيژن بيژني.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران)، (چاپ اول): 1368.
76 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Breathing of the Morning
طراح روي جلد: فوزي تهراني.
گزينش اشعار اين كتاب توسط سراينده، «قيصر امين پور»، انجام گرفته است. تعداد زيادي از اشعار در ارتباط با دفاع مقدس هستند، از جمله: «راه ناتمام»، درباره ي مفقودالاثرها؛ «رسم سفر»، براي رزمندگان؛ «شعري براي جنگ» در مورد دفاع مقدس؛ «گلوي شوق»، در مورد شهيدان دفاع مقدس؛ «تفسير عشق بود»، شهداي دفاع مقدس؛ «سبزترين فصل»، در مقام شهادت و شهيد؛ «حماسه ي شما»، رزمندگان و دفاع مقدس؛ «رجز هجوم»، در مورد شهيدان دفاع مقدس و «غزل تصميم»، تقديم به خانواده ي شكيباي شهيدان.
سروده گلشن كردستاني با متعدداي از محمود شاهرخي (جذبه).- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارشناسي گروه شعر، (چاپ اول): 1377.
156 ص.
طراح روي جلد: فرخنده فكري مژدهي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Storm Acollection of poetry
اين كتاب مجموعه اشعار زنده ياد گلشن كردستاني است كه استاد محمود شاهرخي متعدداي موجز بر آن نوشته و اين استاد سخن را معرفي كرده است. كتاب در بخشهايي با عناوين: «آغاز سخن، غزل ها، قصيده ها، دوبيتي ها، رباعي ها، مسمطها، و مثنوي ها» تنظيم شده است. از جمله اشعاري كه در ارتباط با دفاع مقدس است، مي توان از «آيينه ي تمام نما» و «حلبچه» نام برد.
حسين اسرافيلي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 152.1364 ص.
شمارگان: 6000 نسخه.
كتاب، مجموعه ي اشعار «حسين اسرافيلي» است كه در چهار قسمت تنظيم شده است. بخش اول، بدون عنوان و
[ صفحه 582]
حاوي سي قطعه شعر است. از ميان اشعار اين بخش، اشعار زير در ارتباط با دفاع مقدس هستند: «از صحابه ي باستاني عشق»، در سوگ شهيد چمران؛ «نسل حيدر»، هشدار وجود دشمن؛ «تولد در ميدان و غنچه ي وحي»، درباره ي شهادت؛ «شهر من، خرمشهر»، خرمشهري كه خونين شهر شد و باز خرمشهر خواهد شد و «پاسدار فردا»، درخصوص رزمندگان دلاور در جبهه ها. بخش دوم (با عنوان «عاشورايي ها») شامل سيزده قطعه شعر در وصف حضرت امام حسين (ع) و عاشوراست. بخش سوم (با عنوان «از سالهاي سكوت»)، شامل پنج قطعه شعر سروده شده در سالهاي قبل از انقلاب است. بخش پنجم با عنوان «چند سروده ي تركي همراه با ترجمه»، سه قطعه شعر تركي همراه
با ترجمه هاي آنان به زبان فارسي درباره ي انقلاب است.
[تهران]: تبليغات جبهه و جنگ، 1362.
64 ص.: عكس (رنگي).
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت سوم شعبان، روز ولادت امام حسين (ع)، روز پاسدار، منتشر شده است.
در ابتداي كتاب، آخرين دعاي امام حسين (ع) در روز عاشورا آمده است. «قسمتي از دعاي امام حسين (ع) در روز عرفه و همچنين بياناتي از امام خميني به مناسبت روز ولادت امام حسين (ع) و روز پاسدار و احاديثي از حضرت علي (ع) و امام صادق (ع) در مورد ايستادگي و شجاعت در جهاد با كفر» بقيه ي مطالب قسمت اول كتاب را تشكيل مي دهند. در قسمت دوم اين كتاب - به نام «راهيان نور» - اشعار زير به چاپ رسيده است: حماسه شهادت و دوبيتي هاي پاسدار (از خواهر سيميندخت وحيدي)، گل عاشورا (از خواهر سپيده كاشاني)، پاسداران (از برادر حسين اسرافيلي)، تشريحي از جنگ تحميلي (از برادر علي مرداني)، رباعيات و دوبيتي هاي: جامه ي «لا»، كاش، جنگ، نسل نور، پرش، ديدار، پرواز، شهيدان، شهيد، براي امام و وصيت (از برادر قيصر امين پور).
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي.- [تهران]: نمايندگي ولي فقيه در نيروي زميني سپاه، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 1375.
236 ص.- (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛ مجموعه شعر: 7).
مجموعه ي حاضر، منتخبي از غزليات شاعران متعهد و پرشور ايران اسلامي با موضوع دفاع مقدس است. عنوان و موضوع برخي از غزل ها عبارت است از: «شاهد فتح (رزمندگان)؛ تولد در ميدان (از حسين اسرافيلي، درباره ي رزمندگان)؛ دل توفاني (شهيد)؛ غنچه ي وحي (رزمندگان)؛ قرار، (عشق به شهادت)؛ دل آيينه (شهيد)؛ غزل اجازه (از قيصر امين پور؛ راز و
نياز جانبازان)؛ مرثيتي در سوگ شهيدان (از مهرداد اوستا)؛ كربلا ما مي آييم (از ساعد باقري)؛ قصه زبانسوز عاشقان (عشق به شهادت)؛ فرياد حادثه (رزمندگان)؛ آفتابي ديگر (شهيد)؛ ميعادگاه خون (رزمندگان)؛ مدرسه ي عشق (از عباس براتي پور؛ به مناسبت هفته ي جنگ)؛ چشم انتظاران (غزلي براي آزادگان در بند اسارت)؛ گلهاي ارغواني عشق (از پرويز بيگي حبيب آبادي؛ شهيد)؛ شوق ديدار ياران (شهيد)؛ در تشييع لاله (از منوچهر پرويني؛ براي شهيدان گرانقدر انقلاب و دفاع مقدس)».
[ صفحه 583]
به كوشش پرويز بيگي حبيب آبادي.- تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، معاونت تبليغات، (چاپ اول):[؟؟13]. 191 ص.
طراح روي جلد: هوشنگ محمد رحيمي فرد.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل نود قطعه شعر از اشعار شاعران ارتش جمهوري اسلامي ايران مي باشد كه در قالبهاي مختلف شعري سروده شده اند. كتاب بر اساس نام شاعر (بدون نظم الفبايي) و عنوان شعر تنظيم شده است. اشعار سروده شده موضوعات متعددي چون «تفنگ، ماه صيام، خرمشهر، شهيد، دفاع مقدس، و...» دارند؛ تعدادي از اشعار در وصف شهداي جنگ سروده شده اند؛ از جمله: «ذبيح عشق» (سروده ي عزيزالله خدامي) كه به شهيد سرلشكر خلبان عباس بابايي تقديم شده است؛ «اين صداقت محض» تقديم به جانبازان [از محمديوسف شيردژم (افق)] و «دستهاي عاطفه» به ياد سلمان هراتي. همچنين اشعاري از شهيد محمدعلي رجايي، شهيد سرهنگ محمدعلي افسر، شهيد آگل سليمي اسطكي و شهيد محمدرضا مهتابي نيز در كتاب ارائه شده اند.
به كوشش محمدرضا سنگري، رضا اسماعيلي؛ با همكاري دانشگاه آزاد اسلامي و بسيج دانشجويي نيروي مقاومت.- تهران: ستاد عالي يادواره شهداي دانشجوي كشور، (چاپ اول): 64.1377 ص.
شمارگان: 2500 نسخه.
به مناسبت برگزاري يادواره شهيد علم الهدي و شهداي دانشجو.
كتاب حاضر شامل 44 قطعه شعر از 28 شاعر و شاعره ي معاصر است، كه در قالبهاي مثنوي، غزل آزاد و دوبيتي، در بزرگداشت ياد شهيد سيد حسين علم الهدي و شهداي دانشجو سروده شده اند. از جمله شاعران، مي توان از اين افراد ياد كرد: «هما قدرتي، رخساره قدرتي، حسين فخيمي، علي خانچين، محمد فولادي، صبا باقري تنها، حجت الله رستمي، علي رمزياري، محمدتقي اكبري و...». اشعاري كه به مناسبتهاي خاص
سروده شده اند نيز در مجموعه موجودند؛ از جمله: «خدا به همراهت» (از اطهر سيد موسوي، براي مهاجران شهيد)؛ «خاطرات شهيد» (از محسن عبدي پور، تقديم به شهيد سلطانعلي قرباني)؛ «داغ فراق» (تقديم به شهيد مهندس محمد بهاءالديني از خواهر شهيد، عظيمه بهاءالديني).
سروده جلال محمدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارشناسي گروه شعر، (چاپ اول): 135.1376 ص.
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Blade and Lyric, A Collection of Poetry
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب در سه بخش غزل، غديريه و مثنوي تنظيم شده است. در بخش غزل، 29 غزل، در بخش غديريه يك قطعه شعر و در بخش مثنوي يازده قطعه شعر در قالب مثنوي ارائه شده است. اشعار از موضوعهاي متنوعي برخوردار هستند. شاعر در غزل «نخلهاي روزه دار» از خرمشهر (شهر خونين) مي گويد و از شيعه مي خواهد كه تيغ از دست ننهد. در بخش مثنوي ها، قطعه شعر «ملاقات» براي شهيد آويني سروده شده است. قطعه شعر «غربت» به شاعر سلحشور سفر كرده، احمد زارعي، و قطعه شعر «رجعت» به شهيدان دفاع مقدس تقديم شده اند.
[ صفحه 584]
گردآورندگان محمود شاهرخي (جذبه)، عباس مشفق كاشاني.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، (چاپ اول): 1367.
425 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين مجموعه حاوي 136 قطعه شعر از شاعران معاصر ايراني، در قالبهاي غزل، قصيده، شعر آزاد، دوبيتي و رباعي، و شانزده قطعه شعر از شاعران معاصر غيرايراني، ترجمه شده به فارسي، در قالب شعر آزاد است. بخش عمده ي اشعار براي سالگرد فاجعه ي جمعه ي خونين مكه سروده شده اند. مضمون اشعار عبارتند از: «شهيدان جمعه ي خونين، آل سعود، كعبه، دشمنان دين، كعبه و كربلا، فتنه و ظلم آل سعود، وحدت مسلمانان، برائت از مششركان، فهد، صدام و مقايسه صدام با فهد و...». در بعضي از اشعار، از شهداي جنگ تحميلي چون شهيد خرازي و
شهيد چمران نيز ياد شده است. از جمله شاعراني كه اشعار آنها در اين كتاب آمده است، مي توان از افراد زير نام برد: «محمدعلي مرداني، مشفق كاشاني، مصطفي محدثي خراساني، سپيده كاشاني، فاطمه راكعي، محمد هراتي، حميد سبزواري، محمدحسين شهريار، رضا اسماعيلي و...». تصاويري نيز از فاجعه ي مكه، شهدا و تظاهرات و مجروحان حادثه روز مربوطه، در بين اشعار ارائه شده است.
گردآورنده و اثر محمدعلي مرداني.- تهران: موسوي، 1363.
166 ص.- (انجمن نغمه سرايان مذهبي؛ دفتر دوم).
شمارگان: 5000 نسخه.
مجموعه ي حاضر، شامل اشعار سروده شده توسط شاعران معاصر، اعم از زن و مرد، و نيز اشعار «محمدعلي مرداني»، (گردآورنده ي اثر)، درباره ي جنگ ايران و عراق و هشت سال دفاع مقدس مي باشد. زمينه ي موضوعي اشعار به قرار زير است: «سالروز جنگ، فتح بستان، رمز يا علي بن ابي طالب (ع)، قيام فلسطين، شهيدان، فتح المبين، حماسه سازان (ارتشيان و پاسداران)، سنگر، خوزستان و...» همچنين نمونه اي از دستخط گردآورنده همراه با فهرست مندرجات به خط وي ارائه شده است.
سروده همايون عليدوستي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارشناسي گروه شعر، (چاپ اول): 69.1376 ص.
طراح روي جلد: علي ميرفتاح.
عنوان روي جلد: چشمها و آينه ها، مجموعه شعر.
عنوان پشت جلد به انگليسي: (Eyes and Mirrors (A Collection of Poetry
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «چشمها و آينه ها»، مجموعه ي شصت قطعه شعر از سروده هاي شاعر است. در بخش پاياني كتاب نيز مجموعه اي از شانزده رباعي است. شاعر، اين اشعار را درباره موضوعهايي چون «شهيدان، ايمان، نماز، جانبازان و...» سروده است. تعدادي از اشعار اين مجموعه نيز در وصف ائمه ي اطهار (ع)، حضرت امام خميني (ره)، شهيد آويني، مسلمانان بوسني و هرزگوين، استان چهارمحال و بختياري و... سرود شده اند.
[ صفحه 585]
به كوشش ابوالقاسم حسينجاني.- تهران: شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي، نشر هماهنگ، (چاپ اول): 1377.
166 ص.
عنوان روي جلد: مجموعه شعر: چفيه هاي چاك چاك.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، شامل 58 شعر درباره ي جنگ است. اشعار فاقد نظم الفبايي عنوان و يا نام سراينده هستند. تعدادي از قطعات به مناسبت و يا براي شخص خاصي سروده شده اند كه در پانويس همان صفحه، نام او ذكر شده است. براي مثال: قطعه شعر «اتفاق شگفت» (از رضا اسماعيلي) براي شهيد فهميده سروده شده است. قطعه شعر «بسيجي، فهميده است» (سروده ي رضا ابوالقاسم حسينجاني) به جاي متعدد كتاب ارائه شده است. قطعه شعر «كاش» من هم يك بسيجي بودم» از متن كتاب انتخاب و زينت بخش پشت جلد كتاب شده است. اشعاري نيز از شاعران شهيد در كتاب موجود است؛ نظير: «در جاري نگاه بسيجي»
(سروده ي شهيد قنبر زارع) كه در تاريخ 14 / 7 / 62، در كوههاي بانه سروده شده است.
سروده هاي علي موسوي گرمارودي.- تهران: زوار، (چاپ اول): 167.1363 ص.
اشعار اين كتاب در رابطه با خدا، جهان اسلام، جنگ، انقلاب، عشق و سوگ سروده شده اند. در بخش چكامه، اشعاري با عناوين زير در مورد دفاع مقدس آمده اند: «شهيد چارمردان» در سوگ دلاور نستوه، شهيد سيد عبدالله برقعي كه در فروردين 61 به شهادت رسيد و «اي صبح صدق، اي سحر عشق، اي شهيد» كه در سوگ شهيد آيت الله صدوقي سروده شده است. در بخش غزل، «دشت شهيدان» در مورد شهداي دفاع مقدس، «دايره ي مهر» در مورد رزمندگان دفاع مقدس سروده شده اند. در بخش مثنوي، «ساقي حق و ياد ياران» در مورد شهداي دفاع مقدس،«افطار خون» درباره ي شهيد صديق، سيد علي اندرزگو، «شهر شهيد ما، هويزه» در مورد جنايات جنگي رژيم بعث عراق در شهر هويزه (كه با شهادت هزاران تن انسان بي گناه همراه بود) و قطعه شعر «خرمشهر» در مورد شهر خرمشهر سروده شده اند.
به كوشش عليرضا قزوه؛ زير نظر گروه شعر واحد ادبيات.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 182.1373 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: What Wonderful Perfume! in commemoration of Ahmad Zareie
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، يادواره ي شاعر شهيد بسيجي، «احمد زارعي» است. مطالب كتاب عبارتند از: «احمد از زبان همراهان (ياران و دوستان، برادر و همسر)، خون شهيد مي چكد از هر كلام من / عليرضا قزوه (يادي از سردار احمد زارعي)، يادي از او / عليرضا سپاهي، شيري در قفس 902 / محمدحسين جعفريان؛ بر بالهاي خاطره (خاطراتي از دوستان، پدر و همرزمان شهيد در زمان مجروحيت
و بيمارستان)، فصل مثنوي (مثنوي هاي سروده ي شهيد)، فصل دوبيتي و رباعي (دوبيتي ها و رباعي هاي سروده ي شهيد)، فصل غزل (غزل هاي سروده ي شهيد)، فصل نوسروده ها (اشعار آزاد سروده ي شهيد)، آن نجابت نجيب (اشعاري در قالب غزل با ياد احمد زارعي، سروده ي شاعران معاصر در تجليل و بزرگداشت و ياد شهيد زارعي)». در پايان نيز مقاله ي «گامي در ارزيابي شعر شاعران انقلاب اسلامي بر اساس ميراث
[ صفحه 586]
فرهنگي شعر فارسي» نوشته ي شادروان احمد زارعي، كه در سمينار بررسي ادبيات انقلاب اسلامي ارائه شده بود، آمده است.
علي رضا غفاري.- [بي جا]: نشر گردون، 100.1371 ص.
طراح روي جلد: پرويز كلانتري.
كتاب «چهل پاره از عشق» مجموعه اشعار علي رضا غفاري و حاوي چهل قطعه شعر در قالبهاي مختلف است. نويسنده كتاب را به همسر خود - فروغ تقديم نموده است. اشعار كتاب موضوعات مختلفي را شامل مي شوند كه يكي از آنها دفاع مقدس و مسائل مربوط به آن است. اشعار مرتبط با دفاع مقدس عبارتند از: «كجاست كاوه ي انديشه ام»: در مورد عزم و اراده ي قوي ملت ايران در مبارزه با دشمنان انقلاب. «قضاوت»: در مورد شهداي دفاع مقدس و شهادت آنان كه مي تواند بزرگترين ايثار باشد. «توجه، توجه»: كه به مناسبت موشكباران مناطق مسكوني تهران توسط عراق سروده شده است.
شهرام مقدسي؛ زير نظر گروه شعر واحد ادبيات.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 60.1372 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Something like delight: a collection of poems
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، حاوي 32 قطعه شعر در قالب شعر آزاد است. كه از سال 1364 تا سال 1370 توسط شاعر سروده شده اند. اشعار داراي مضامين اجتماعي و عرفاني هستند. شاعر، قطعه شعر «نخل سوخته» را درباره ي جانبازان سروده و «به تنها برادرم كه دلش را به فرشتگان بخشيد و چشمهايش را به آسمان» تقديم كرده است. او همچنين شعرهاي «بهار» و «درختان كبود» را براي شهدا سروده است. برخي از عناوين ديگر اشعار كتاب، عبارتند از: «خيال، سؤال، نگاه، لبخند، لبه ي تاريكي، تماشا و...».
كار واحد ادبيات مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره).- تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره)، واحد ادبيات، 1374.
سه، 287 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، حاوي 148 قطعه شعر برگزيده از سروده هاي 89 شاعر و شاعره ي معاصر است كه در قالبهاي غزل، قصيده، دوبيتي، رباعي، آزاد و مثنوي در سوگ امام خميني (ره) سروده شده اند. در قطعه شعرهاي آزاد (از سليمان هرندي)، خورشيد مي تابد به پاس نام ايران (كه صديقه وسمقي آن را پس از صدور پيام امام در قبول، قطعنامه ي 598 سروده است)، فتح نور (از صديقه وسمقي)، بر ما مباد هرگز ديدن خزان چشمت (از كاظم وحدتي)، نجابت شرقي عشق (از مجيد نظافت)، شعر بزرگ خلق: خميني (از علي موسوي گرمارودي)، اي روح خداوند (از مشفق كاشاني)، آماده ام براي شهادت (از غلامحسين متين)،
پير مراد ما (از حميد سبزواري)، تلويحات (از علي اكبر رشاد)، واسطه رحمت (از سياوش ديهيمي)». در بين اين اشعار ابياتي درباره ي دفاع مقدس، رزمندگان، جانبازان و آزادگان موجود است.
[ صفحه 587]
عليرضا خاني.- تهران: نشر عابد، (چاپ اول): 1380.
102 ص.
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
عنوان ديگر: حرف نزن (مجموعه شعر).
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب حاضر شامل بيست و هفت غزل، دو مثنوي و هفده قطعه شعر آزاد است. از بين اين اشعار، مثنوي «آه از اين روزگار دلفريب» و قطعه شعر «از سكوت سرشار» درباره ي دفاع مقدس سروده شده اند. اشعاري نيز به مادران كرد فراسوي مرزها تقديم شده است. ابيات و اشعاري هم با مضمون شهادت در مجموعه موجود است.
دبيرخانه كنگره ي سراسري شعر بسيج.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي مقاومت بسيج، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات؛ دبيرخانه كنگره ي سراسري شعر بسيج، (چاپ اول): 1371.
136 ص.
عنوان روي جلد: حرمت آينه، دفتر دوم شعر بسيج.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين مجموعه به مناسبت گرامي داشت هفته بسيج در سال 1371 منتشر شده است.
اين كتاب، مجموعه ي هفتاد قطعه شعر از 39 شاعر است كه در ششمين كنگره ي سراسري شعر بسيج در آبادان ارائه شده. موضوع اشعار، «بسيج و بسيجي ها، جنگ، شهدا، رحلت امام، اسارت، پرواز و عشق» است. اسامي برخي از شاعران عبارت است از: «محمدتقي احمدي، محمود اكرامي، صابر امامي، حسين اسرافيلي، هادي اسماعيلي، آرش باران پور، عباس علي براتي پور، پرويز بيگي حبيب آبادي و...». عناوين برخي از اشعار نيز به قرار زير است: «خلوتي با شهيدان»، «شهيد عاشق»، «تجسم پرواز»، «خون نامه»، «مرز آزادي»، «مردان حماسه»، «شوق وصل»، «دعاهاي مستجاب»، «حسرت شهادت»، «پيمانه ي گلگون»، «غزل ستاره ها» و....
به كوشش جلال محمدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 145.1377 ص.
طرح جلد: فرخنده ي فكري مژدهي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Wish to See Rain
كتاب حاضر حاوي 82 قطعه شعر از شعراي جوان آذربايجان شرقي مي باشد كه در موضوعهاي مختلف سروده شده اند. تعدادي از اشعار اين كتاب در مورد دفاع مقدس، شهادت و شهيد و ديگر موضوعات مرتبط با جنگ مي باشند. زندگينامه ي مختصري از هر شاعر، قبل از قطعه شعر او آورده شده است. از جمله شعرايي كه آثارشان در اين كتاب آمده است، «حسين اسرافيلي، كامران اسدي، محمد بهرامي، عشرت جبارزاده، مينا جبارزاده، روانشاد مهدي خازن
و اسحاق عباسي (راهب)» هستند. بعضي از اشعار و موضوعهاي آنها نيز عبارتند از: «تيغ»، در مورد حماسه هاي رزمندگان اسلام؛ «آخرين گل»، شعري است كه به شهيد بزرگوار سيد مرتضي آويني تقديم شده است و «عروج»، در مورد شهداي دفاع مقدس و حماسه هاي آنان. موضوعاتي كه اشعار ديگر دنبال مي كنند، عبارتند از: حضرت رسول (ص)، حضرت علي (ع)، حضرت امام (ره)، مردم بوسني و مقام معظم رهبري.
[ صفحه 588]
سروده سيميندخت وحيدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارشناسي گروه شعر، (چاپ اول): 175.1375 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: I Fell The Life, A Collection of Poetry
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
طراح روي جلد: حبيب صادقي.
اين كتاب، مجموعه ي 67 قطعه شعر، سروده ي شاعره ي معاصر خانم «سيميندخت وحيدي» است. كتاب به سه بخش «غزل سروده ها»؛ «دوبيتي هاي پيوسته» و «مثنوي ها» تقسيم شده است. از ميان اشعار، مي توان قطعه شعرهاي «عزم پاسداران (درباره ي تصميم راسخ رزمندگان به مقاومت در برابر دشمن با ياد حماسه ي فتح المبين)، نخل قد افراشته (در توصيف خرمشهر پس از حمله ي بعثي ها)، كوچه هاي حماسه (پيرامون جهاد و دفاع)، نبض نوبهار، بوي آشنايي و غرب آيينه (درباره ي شهيدان) و صبح روشن اميد (در وصف زنان در دفاع مقدس) و بسياري ديگر» را نام برد.
سروده درفش (فرامرز ستوده).- تهران: فرامرز ستوده، (چاپ اول): 135.1378 ص.
عنوان ديگر: (خلاصه) حماسه پايداري نامه ايرانيان.
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب حاضر، مثنوي بلندي درباره ي حماسه ي دفاع مقدس و پايداري و مقاومت ايرانيان در برابر تجاوز دشمنان - از جمله صدام - است. در اين مثنوي، از ابتداي جنگ تا پايان آن به تصوير كشيده شده است؛ صحنه ي شروع جنگ، حمله به خوزستان، پيمان الجزاير، تصرف شهرهاي بستان، سوسنگرد، مهران، سومار، نفت شهر، حميديه، خرمشهر و هويزه و عملياتهاي فتح المبين، فاو، موصل، حلبچه، سليمانيه، اربيل و كركوك تصوير شده اند. در كتاب، افراد و شهيداني، چون: رضايي (فرمانده ي سپاه)، نامجوي، همت، چمران، باكري، كلاهدوز، جهان آرا، كندري (فرمانده ي لشكر حمزه) نام برده شده اند. ضمنا در بين اشعار به قبول قطعنامه ي 598 و برخي
موارد ديگر هم اشاره شده است.
تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت انتشارات و ادبيات، (چاپ اول): 1372.
277 ص.- (مجموعه شعر دفاع مقدس؛ 4).
به مناسبت برگزاري چهارمين كنگره شعر دفاع مقدس (اروميه، هفته دفاع مقدس، 1372).
اين دفتر گزيده اي از آثار ارائه شده در سومين كنگره ي شعر دفاع مقدس و حاوي 122 قطعه شعر است. عناوين برخي از اشعار، نام سرايندگان و موضوع آنها عبارت است از: «سفر سرخ» از بني احمدي (عشق به شهادت)؛ «چه كسي گفت» از حسين اسرافيلي (رشادت و دلاوري رزمندگان اسلام در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل)؛ «لبريز از عشق» از سيروس اسدي (عشق به شهادت)؛ «سوگند» از دكتر مصطفي اوليايي (شهيدان باعث افتخار و پيروزي ملت و كشور شدند)؛ «باغ آسمان» از هادي پتكي (كفر ستيزان جبهه هاي نور عليه ظلمت)؛ «ديدار لبخند» از منوچهر پرويني و «مثنوي رهايي» از عليرضا دهرويه (آزادگان سرافراز ميهن اسلامي)؛ «مشق شهادت» از عبدالحسين رحمتي (شهيدان گمنام دفاع مقدس)؛ «جايتان كجاست؟» از عبدالجبار كاكايي (به شهيد سيد مرتضي آويني، شهيد قلم، تقديم شده است) و....
[ صفحه 589]
حفيظ الله جلالي.- تهران: [اصفهان]، (چاپ اول): 1370.
234 ص.: مصور.
كتاب «حماسه هاي انقلاب» حاوي اشعاري با موضوعهاي زير است: «شروع قيام پانزده خرداد، ريشه هاي انقلاب در ايران؛ سركوب قيام مردم ايران؛ تظاهرات عاشورايي 1342 و سخنراني امام (ره)؛ كشتار مردم توسط رژيم پهلوي، بازگشت امام (ره) به ميهن و سخنراني ايشان در بهشت زهرا در روز دوازدهم بهمن 1357؛ آغاز جنگ تحميلي عراق عليه ايران؛ مبارزات شهيد چمران و همرزمان او؛ عمليات خيبر؛ رضا رحماني، (فرمانده ي گردان سجاد)
و حمايت آمريكا از صدام».
رضا اسماعيلي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 62.1376 ص.
طراح روي جلد: علي ميرفتاح.
عنوان پشت جلد به انگليسي:The Scarlet Voice of Love
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
كتاب حاضر - در بخشهاي غزل، مثنوي، رباعي، دوبيتي و نوسروده ها - اشعاري با موضوعات مختلف را دربر مي گيرد، مثل حضرت امام رضا (ع)، دفاع مقدس، امام حسين (ع)، حضرت مهدي (ع) و حضرت فاطمه (س). اشعار مرتبط با جنگ تحميلي و دفاع مقدس و موضوع آنها عبارتند از: «هزاره ي درد» غزلي است كه به روح دردمند شاعر بسيجي احمد زارعي تقديم شده است؛ «عبور» در مورد عشق شاعر به شهادت؛ «بي حضور عشق» در مورد زندگي و شهادت؛ «غزل غيرت» در مورد رزمندگان دلاور جبهه هاي نبرد؛ «فراتر از ماندن» درباره ي جانبازان جنگ تحميلي؛ «كاش از خوبان عالم مي شديم» درباره ي شهيدان؛ «قنوت عارفانه» تقديم به روح مطهر شهيد دكتر چمران و «بهار پرپر» تقديم به روح پرفتوح شيد مهدي زين الدين.
به كوشش شيرينعلي گلمرادي.- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 1375.
145 ص.- (مجموعه شعر دفاع مقدس؛ 6، ويژه خرمشهر).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت سالگرد آزادي خرمشهر قهرمان منتشر شده است.
كتاب «خاك، خون، حماسه» مجموعه ي 55 قطعه شعر است، سروده شاعراني متعهد به انقلاب اسلامي، كه به حماسه پرصلابت خرمشهر توجه كرده اند. حماسه اي كه گذشت زمان با تمامي تأثيراتش نتوانسته است حماسه ايثار مرداني را كه با اطاعت از فرمان عشق توانستند ابديت را تسخير كنند، در آيينه ي سينه ي خداباوران مكدر يا كمرنگ نمايند. سرايندگان
اشعار 42 شاعر هستند كه در بين آنها 3 شاعره هم ديده مي شوند. موضوع اشعار اين مجموعه همگي شهر خرمشهر، آزادي آن، دليري دلاورمردان و دفاع مقدس است و زجري كه جزءجزء سازنده شهر متحمل شدند تا هنگامي كه گام هاي پيروز دليرمردان و شيرزنان دشمن زبون را بيرون راند و خونين شهر مجددا خرمشهر شد.
[ صفحه 590]
فضل الله قدسي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1375.
64 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Sound Ashes
واژه نامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب، مجموعه ي 26 قطعه شعر است كه تنها چهار قطعه ي آنها در ارتباط با جنگ هستند. تمام اشعار در قالب غزل سروده شده اند. «قبله ي ديدار»، يادي است از جبهه هاي جنگ؛ «مصلاي» سبز نافله، قطعه شعري است در رثاي شهيد مختار ابراهيمي؛ «شهيد، قطعه شعري است در بيان مقام شهيد و «يك شعله درد»، يادي است از زمان جنگ.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، ستاد امور جنگ.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، ستاد امور جنگ، (چاپ اول): 1368.
439 ص.
كتابنامه و واژه نامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب، مجموعه ي 353 قطعه شعر است كه به صورت: «قصيده، غزل، رباعي و دوبيتي و شعر نو» سروده شده اند. موضوع اشعار، به طور كلي، عبارتند از: مقام شهيدان؛ حماسه ي آبادان، خرمشهر و هويزه؛ ياد روزهاي جنگ؛ عمليات كربلاي پنج؛ بسيجيان؛ خوزستان جنگ زده؛ تشبيه هشت سال جنگ تحميلي و دفاع مقدس به قيام حضرت امام حسين (ع) و نكوهش دشمنان و وصف جانبازان.
انتخاب و تصحيح: محمدعلي صاعد، عبدالعلي صادقي، محمد قدسي، نرگس گنجي؛ ويراستار نرگس گنجي.- اصفهان: لشكر 14 امام حسين (ع)، 1375.
284 ص.- (كنگره ي بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه ي آثار؛ 17).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «خط سبز، يادگار سرخ»، مجموعه آثار برگزيده اي (از ميان صدها قطعه شعر) است كه از سراسر كشور براي كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد استان اصفهان فرستاده شده است و پس از نقد و بررسي و گاه تصحيح، آثاري كه به نحوي با دفاع مقدس مناسبت داشته و داراي ارزشهاي ادبي و هنري نيز بوده اند براي چاپ برگزيده شده اند. مجموعا 52 قطعه از شاعران معاصر مختلف و با عناوين و موضوعهاي متفاوتي چون خرمشهر، بسيجي، شهيد، ايثار، عمليات فتح المبين، عبد حق، اسير، آزادگان و نيز وصف جانبازان، تشييع جنازه شهيد و... در اين مجموعه گردآوري شده است.
بهمن صالحي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 223.1372 ص.
عنوان روي جلد: دفتر غزل: خطوط دلتنگي.
[ صفحه 591]
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «خطوط دلتنگي» حاوي 103 غزل سروده شده در موضوعات مختلف است. برخي از غزل ها به مناسبتهاي خاصي سروده شده اند؛ از جمله، غزل هاي: «شادي روح شهيدان...» و «غزل پيروزي» درخصوص شهيدان و پيروزي رزمندگان در عملياتهاي دفاع مقدس؛ «باغ كاغذي»، به مناسبت «روز معلم»؛ «دانوب آبي نيست» براي سرزمين مظلوم بوسني و هرزگوين؛ «سفر سرخ»، به مناسبت عاشوراي حسيني؛ «زيباتر از فكر باران»، براي حضرت فاطمه زهرا (س)؛ «سوگ سردار» با ياد ميرزاي بزرگ و «معبود» غزلي براي حضرت امام (ره) است.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دفتر حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس.- [تهران]: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دفتر حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس با همكاري معاونت فرهنگي و تبليغات ستاد كل نيروهاي مسلح، 1371.
نوزده، 326 ص.
كتاب خونبهاي آفتاب دومين جلد از مجموعه اشعار سروده شده درباره دفاع مقدس است كه به مناسبت دوازدهمين سالگرد دفاع مقدس منتشر شده است. غالب اين اشعار قبلا در كتابها و نشريات منتشر شده اند.
كتاب حاضر شامل 141 قطعه شعر آزاد و غزل از 79 شاعر و شاعره معاصر است كه درباره ي دفاع مقدس و موضوعهاي مربوط به آن سروده شده است. محور موضوعي اشعار «شهادت، شهيد، فرزند شهيد، جبهه و جنگ، ايثار، لقاءالله، ايمان، صبر و استقامت و تحول انسان» است. اشعار به ترتيب الفبايي نام خانوادگي سرايندگان تنظيم شده اند. موارد زير از جمله اشعار مندرج در اين
كتاب است: «كربلا منتظر گام شماست» و «دزفول» از شهيد آهنج؛ «بسيج و خطابه» از قيصر امين پور؛ «بهار خون» به ياد شهداي فتح المبين از حسينعلي بيهقي؛ «قنوت عشق» از ميرهاشم ميري، «چراغ شهادت» از عبدالجبار كاكائي؛ «براي فرزند شهيد» و «لحظه صميمي ديدار» (تقديم به بسيجيان) از محمدرضا خالصي؛ «تشييع يك شهيد» از زهره نارنجي، و....
از ديگر سرايندگان اشعار، شاعراني چون «موسوي گرمارودي و سپيده كاشاني» هستند.
از نصرالله مرداني (ناصر).- تهران: كيهان، (چاپ اول): 1364.
[4].229 ص.- (ادبيات؛ 1).
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب در سال 1364 به عنوان كتاب برگزيده سال 1364 انتخاب شده است.
اين كتاب، شامل 132 قطعه شعر در قالب غزل، قصيده، دوبيتي و رباعي است كه در دو بخش ارائه شده اند. بخش اول: حاوي 98 قطعه شعر سروده شده بعد از انقلاب اسلامي است و بخش دوم: 34 سروده برگزيده قبل از انقلاب را دربر مي گيرد. در بين موضوعهاي اشعار موارد زير نيز ديده مي شود: «شهيد، شهادت، جنگ، دفاع مقدس، انقلاب اسلامي ايران، مدح و ثناي اهل بيت (ع) و...». از جمله اشعار با موضوع دفاع مقدس اشعار زير را مي توان نام برد: «پاي اين هفت آسمان امشب به دوشي ديگر است» (براي حمله والفجر)، «شهاب ياد تو» (براي شهيد مجيد حداد عادل)، «گلهاي روحاني» (براي شهيد نصرالله ايماني)، «در افقهاي شهادت» (به شهيد منصور محسن پور)، «داغ سه خورشيد» (براي حجت الاسلام جنيدي پدر سه شهيد)، «الهام مرگ» (براي شاعر شهيد محسن پزشكيان و دخترش)، و.... در ذيل هر قطعه شعر زمان و مكان سروده شدن شعر ذكر شده است.
[
صفحه 592]
محمود شاهرخي.- تهران، سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1373.
80 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، گزينه شعر جنگ؛ 7).
عنوان پشت جلد به انگليسي:The Scae OF the Poppies
عنوان ديگر: داغ شقايق ها، مجموعه شعر جنگ.
شمارگان: 2200 نسخه.
كتاب «داغ شقايق ها» شامل نوزده قطعه شعر در قالبهاي مثنوي، غزل و قصيده است. اين اشعار درباره ي شهيد، شهادت و دفاع مقدس» هستند. اشعاري نيز به مناسبتهاي ويژه و براي شهيدان و اشخاص خاص سروده شده اند؛ از جمله: «فخر اسلام»، تقديم به بسيجي كه در زندان دژخيمان صدام مردانه از عقيده خود دفاع كرد؛ «سرود شهادت»، در سوگ فرزند برادر شهيد محمد افضل و.... شاعر در ابيات سروده شده، از كلمات و آيات قرآن استفاده كرده و ابياتي را از حافظ وام گرفته است.
سروده ي صابر امامي.- تهران: نشر نو، 1369.
62 ص.
كتاب «دايره هاي كوچك حوض» مجموعه اي از سروده هاي صابر امامي به سبك شعر نو است. «لاله هاي سرخ» قطعه شعري از اين كتاب است كه به شهيدان و بازگشت شهيدان مي پردازد. شاعر مي گويد «دشت من سرخترين گلها را مي خواهد»، كه گلچين شدن شهدا و اسوه بودن آنان را بيان مي كند. قطعه شعر «ساز خاطره» (كه به شهيد سيد هادي زماني تقديم شده است) خاطره اي از شاعر را در مورد شهيد به تصوير مي كشد. «غزل سرخ» عنوان قطعه شعر ديگري از شاعر است كه با تشبيه شهدا به لاله هاي سرخ از زبان آنان مي گويد: «بگذاريد كه شب چيره شود.... مبادا غزل سرخ فراموش شود» و وصاياي شهداي عزيز را در چند بيت به زيبايي بيان مي كند.
ديگر اشعار اين كتاب به جبهه و جنگ و شهادت ارتباطي ندارند.
احد ده بزرگي.- تهران: برگ، 139.1367 ص.
طراح روي جلد: مجيد قادري.
اين كتاب شامل شصت قطعه شعر است كه غالبا در قالب غزل و مثنوي سروده شده اند. در بين بسياري از غزل ها به مفهوم شهامت و شجاعت رزمندگان و عشق آنها به امام حسين (ع) و امام (ره) اشاراتي شده است. سه غزل «شب شكنان، نارنجك دل و مي خورشيد» خطاب به رزمندگان اسلام هستند. در اين غزل ها، آنها با عباراتي چون شب شكنان طلوع فجر، خورشيد شب سوز شريعت و شب شرزه وصف شده اند. غزل هاي «اسلام و شعور شعر شهادت» نيز در مقام تمجيد و منزلت شهدايند.
عباس خوشدل.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1368.
209 ص.
طراح روي جلد: مجيد قادري.
شمارگان: 6000 نسخه.
كتاب حاضر، شامل 103 قطعه شعر، سروده ي شاعر در قالبهاي شعر آزاد، رباعي و غزل است. اشعار «مهر شهيد،
[ صفحه 593]
گل سرخ، شهپر لا، با شهيدان، بارش نور، ماتم ياران عاشق، گل آيه ي فتح، بانگ تكبير، كويرستان دهم، مضمون شهادت (در سوگ شهيد رجايي و باهنر)، ظهر عاشورا، دريادلان، شرمساري، دريادل (براي حسين قباديان، شاعر رزمنده)، بسيجي، مشعل لااله الاالله و سوگند» درباره ي شهيد و شهادت و دفاع مقدس سروده شده اند. همچنين اشعاري نيز در مجموعه موجود است كه به مناسبتها و براي اشخاص خاص و ائمه ي اطهار (ع) - از جمله امام زمان (عج) و حضرت علي (ع) - و شهيدان كربلا سروده شده اند.
سراينده: مصطفي اوليائي.- (بي جا: بي نا)، 1362.
74 ص.: مصور، عكس.
طراح روي جلد: علي اخگري.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي از 33 قطعه شعر از اشعار دكتر مصطفي اوليايي است كه همه ي آنها در ارتباط با جنگ ايران و عراق هستند. از اين اشعار، قطعات «دلم خواهد» در آرزوي شهادت، «اي چريك قديمي ايران» درباره ي شهادت دكتر چمران، «بازي دراز» درباره ي عمليات بازي دراز؛ «محرم خوزستان و حماسه ي قرن» درباره ي بمباران شهرها، «سوسنگرد و الله اكبر» در ارتباط با جنگ در جبهه هاي سوسنگرد و بوستان، «ذوالفقاري» درباره ي شهادت ده پاسدار در جبهه ي ذوالفقاري، «خرمشهر» درباره ي فتح خرمشهر؛ «شير صحنه ي پيكار» براي رحيم صفوي فرمانده ي عمليات و علي شمخاني قائم مقام سپاه و «حماسه هاي خونين شهر» براي بيان حماسه ي شهادت
پسر سيزده ساله (حسين فهميده) سروده شده است. ديگر اشعار مجموعه نيز هر يك حديثي دارند و وصف موقعيتي يا بيانگر داغ شهيدي هستند.
علي اصغر نصرتي.- نقاشي: صابر عباسپور.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، واحد تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، 1369.
47 ص.: مصور: (رنگي).
اين كتاب به مناسبت اولين سالگرد رحلت حضرت امام خميني «ره» منتشر شده است.
كتاب حاضر حاوي بيست و دو قطعه شعر مي باشد كه در موضوعات مختلف از جمله دفاع مقدس، به مناسبت اولين سالگرد رحلت حضرت امام خميني (ره)، به چاپ رسيده است. اشعاري كه در اين كتاب در ارتباط با دفاع مقدس هستند، عبارتند از: «تو با مايي خدايا»، در مورد عزت رزمندگان اسلام نزد خداوند و ارزش نبرد آنها. «چشمه ي خورشيد»، در مورد علاقه ي كودكان به رزمندگان اسلام و اين كه آنها نماينده ي استقامت و پايداري هستند؛ «بابا مي رسد فردا»، در مورد كودكي است كه در انتظار بازگشت پدرش است كه به جبهه رفته و قرار است روز بعد بازگردد؛ «واژه ي پاسداران»، تقدير و توصيفي است درباره ي پاسداران انقلاب اسلامي و «مثل صبح زيبا»، در مورد شجاعت و رشادت بسيجي ها در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل.
امير مسعودي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، (چاپ اول): 170.1369 ص.
طراح روي جلد: حسين خسروجردي.
[ صفحه 594]
كتاب «در حوالي عشق» مجموعه شصت وهفت قطعه شعر از امير مسعودي است. اشعار مرتبط با دفاع مقدس در اين مجموعه عبارتند از: فراز برج يقين، در مورد شهداي دفاع مقدس و اين كه آنان هميشه زنده اند؛ بر دو بال كبوتر، در مورد شهداي دفاع مقدس؛ شبهاي بغداد در مورد جنايات رژيم بعث عراق در حمله ي ناو هواپيمابر آمريكايي به هواپيماي مسافربري ايران و كشته شدن
290 مسافر در آسمان؛ سرود عاشقانه در مورد جنگ تحميلي و حمله ي دشمن بعثي به مناطق مسكوني؛ اهل نظر بيانگر اراده ي قوي ملت براي رفتن به جبهه است؛ بسيجي در خدمت بسيج و بسيجي بودن؛ پيراهن سبز در مورد سپاهيان پاسدار؛ مهران، در مورد مظلوميت شهر مهران؛ شهر من در مورد استقامت مردم خرمشهر.
حسين اسرافيلي.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دفتر حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، 107.1372 ص.
اين كتاب مجموعه اي است شامل چهل قطعه شعر؛ كه در حال و هواي ملكوتي دفاع مقدس و ايام پرشكوه هشت سال دفاع مقدس سروده شده اند. موضوع تعدادي از اين اشعار مانند «خلوتي با شهيدان و تولد در ميدان»، در مورد شهيدان و شهادت؛ برخي مانند «لبيك يا خميني» در ارتباط با حضرت امام و رهبري قاطعانه ي ايشان؛ بعضي مانند «در سايه ي ذوالفقار»، در مورد استقامت رزمندگان و برندگي سلاح آنها؛ و برخي ديگر، مانند «آزادگان و وطنم»، در ارتباط با آزادگان سرافراز ميهن اسلامي و يا «اين همان بيداري است»، مربوط به آگاه شدن مردم ميهن اسلامي از كين و خدعه ي دشمنان اسلام است. عناوين تعدادي از اشعار نيز خود نشان دهنده ي موضوع آنهاست. از آن جمله مي توان از اشعار زير نام برد: «مناجات سرخ، شهر من خرمشهر، پاسدار فردا، گلبانگ خدا، تقدير عاشورايي و طريق عشق براي شهيدان».
به اهتمام محمد عزيزي؛ خط عباس ستوده - تهران: آفرينش، (چاپ اول): 143.1373 ص.
عنوان ديگر: در سايه سار عشق (مجموعه شعر).
شمارگان: 3000 نسخه.
مجموعه ي حاضر ضمن نقد و بررسي شرح حال دو شاعر معروف نيشابور «ميرزا عبدالجواد اديب نيشابوري» (معروف به اديب اول) و «شيخ محمدتقي اديب نيشابوري» (معروف به اديب ثاني) شامل برگزيده اي از اشعار 37 نفر شاعر معاصر است كه در قالبهاي متعدد شعري مانند غزل، شعر آزاد، مثنوي، غزل، رباعي و دوبيتي و در مضامين متعددي سروده شده اند. قطعه شعرهاي «آخرين گفتار اسفنديار...»، از رضا اشرف زاده و «كاش من هم
شاعري بودم!»، از محمد عزيزي، در ارتباط با دفاع مقدس هستند. از جمله شعراي ديگر مي توان از افراد زير نام برد: محمد بيرياي گيلاني (شيدا)، حيدر يغماي نيشابوري، علي شريفي (رها)، فريدون گرايلي، مسعود صابري (آوا)، عبدالجليل فقيدي، جواد جعفري (آينه)، اميرخاني (خاطر) و...».
اكبر اكبر.- تهران: اميركبير، 1361.
103 ص.: مصور.
مجموعه شعر «در سوگ سپيداران» در سه بخش تدوين شده است. بخش اول آن به شعرهاي قبل از انقلاب،
[ صفحه 595]
بخش دوم به شعرهاي انقلاب و جنگ تحميلي تعلق دارد و بخش سوم شامل شعرهايي با محتواي آزاد است. از اشعار بخش دوم، اشعار زير در ارتباط با دفاع مقدس هستند: «مسلسل» (زنده بودن هميشگي شهداي جنگ تحميلي)؛ «با شاعران وطني» (هشدار به شاعران وطن: دشمن مناطقي از كشور را اشغال كرده است)؛ «نخل خون» (شهداي خونين شهر آبادان)؛ «نسل در راه» (كودكاني كه در زمان جنگ به دنيا مي آيند)؛ «از استواي شهيدان» (شهداي دفاع مقدس خصوصا شهداي جنوب كشور)؛ «قصرشيرين» (در مورد حماسه هاي مردم شهر قصرشيرين)؛ «پرچم استقلال» (دلاوران رزمنده ي خرمشهر) و همچنين: «شهيد زيباترين شعر معاصر ايران؛ بجنگ تا بجنگيم؛ غزل هجرت؛ هفت سين سال شهيد و غزل فتح».
محمود شاهرخي.- تهران: كيهان، (چاپ اول): 642.1370 ص.
عنوان روي جلد: مجموعه شعر در غبار كاروان.
اين كتاب، حاوي اشعار متعددي درباره ي موضوعات متنوع است. تعدادي از اشعاري كه در ارتباط با دفاع مقدس در اين كتاب موجود هستند، همراه با موضوع آنها در زير ذكر مي شود: «آتش قهر خدا»، خطاب به دلاورمردان جبهه هاي حق عليه باطل؛ «تشويش شب»، درباره ي تجاوز رژيم بعثي به خاك ايران اسلامي؛ «در جبهه آزادگان»، عشق به شهادت در رزمندگان و شهيدان دفاع مقدس؛ «سرخپوشان بزم وصال»، جبهه هاي حق عليه باطل و شب زنده داري هاي رزمندگان اسلام؛ «حديث دلكش عشق»، شهداي دفاع مقدس؛ «در حريم وصال»، شهيدان مظلومي كه با هواپيماي مسافربري
شركت آسمان پرواز مي كردند و به شهادت رسيدند و «سرود شهادت»، در سوگ شهيد افضل، برادرزاده ي شاعر.
به كوشش سيمين دخت وحيدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1368.
143 ص.- (سوره: گاهنامه شعر؛ 4).
اين كتاب، گزيده اي از اشعار سي وهفت شاعر است. زندگينامه ي مختصر برخي از شاعران در ابتداي گزيده ي اشعار آنان به چاپ رسيده است. نام شاعران و اشعاري كه در ارتباط با دفاع مقدس در اين كتاب چاپ شده اند، عبارتند از: «حسن احمدزاده عطايي» سراينده ي قطعات: سربلند (در مورد رزمندگان سرافراز دفاع مقدس)، شهيد (در ارتباط با ارزش و مقام شهيد)، از خاك بر افلاك (در مورد عروج شهيدان)، زخم كهنه (در مورد جانباز و ايثارگري هاي او) و وصول خون (پيرامون عشق به شهادت در ميان رزمندگان اسلام)؛ «محمد اخوان» سراينده ي قطعه شعر «انفاس مسيحايي» (در گوش به فرمان رهبر بودن رزمندگان)؛ «اكرم محمدي» سراينده ي «قاب ذهن» (با موضوع شهداي دفاع مقدس)؛ «محمد بهزاد» سراينده ي قطعه شعر «اي بهار» (درباره ي عروج شهيدان)؛ «محمدعلي دهقان» سراينده ي شعر «دردها» (در سوگ لاله هاي پرپر شده ي جنگ تحميلي)؛ «عباس رسولي اشلي» سراينده قطعات «تربت پاك كربلا و عروج لاله» (در مورد مردانگي و ايثار شهداي دفاع مقدس).
اثر محمدخليل مذنب (جمالي).- شيراز: نويد شيراز، (چاپ اول): 122.1364 ص. شمارگان: 4000 نسخه.
اين كتاب، شامل 37 قطعه شعر در قالبهاي غزل، مثنوي، قصيده و تعدادي رباعي است كه در موضوعهاي
[ صفحه 596]
مختلف - از جمله، دفاع مقدس - سروده شده اند. قطعه شعرهاي «تقديم به فاتحان جزيره ي مجنون»، «بهار شهيدان»، «مخمل خون»، «خون غزل» و «پرچم سرخ ظفر» در ارتباط با دفاع مقدس؛ «وقت شكفتن» براي حضرت مهدي (عج)؛ «سيناي سحر» براي حضرت امام خميني (ره)؛
«شب قدر» در تكريم و تمجيد كتاب مقدس، قرآن مجيد و «بشير نور» در سوگ آيت الله طالقاني سروده شده اند.
علي محمد بشارتي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارشناسي گروه شعر (چاپ دوم): 116.1377 ص. طراح روي جلد: فرخنده فكري مژدهي.
عنوان پشت جلد به انگليسي : (In The Realm of Love (A collection of poetry
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 2200 نسخه.
چاپ اول: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، گروه شعر، واحد ادبيات، 1372.
كتاب «در وادي عشق» مجموعه اي از 34 قطعه شعر سروده شده در قالب مثنوي، غزل، تركيب بند و شعر نو است. در ابتداي كتاب بخشي درباره شعر، نظر اسلام درباره ي شعر و شاعري، نقد و بررسي قطعاتي از اشعار قدما و معاصر نيز توسط شاعر ارائه شده است. «لهيب حادثه» به رزمندگان اسلام تقديم شده و قطعه شعر «عشق حق» درباره ي دفاع مقدس سروده شده است. قطعه شعرهاي «صحيفه ي نور» و «ستاره ي غمزده» نيز در باب ارتحال امام خميني (ره) سروده شده اند.
ابوالحسن عمراني.- قم: حبيب، (چاپ اول): 1377.
167 ص.- (.... مكتوبات مركز فرهنگي الغدير؛ 1).
عنوان روي جلد: در واره هاي عشق: مجموعه شعر.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر، حاوي شصت قطعه شعر از سروده هاي شاعر است كه در سه بخش مجزا با عناوين «در واره هاي عشق»، «در كوي محرمان» و «يادمان» ارائه شده اند. اشعار در قالبهاي غزل، شعر آزاد و مثنوي سروده شده اند. بخش اول، در پگاه آدينه ها نگاشته شده و به امام زمان (عج) تقديم شده است. «در كوي محرمان» گذري است بر وادي محبوبان و نظري بر نگارستان دلبران [اهل بيت (ع)]. آخرين بخش، شامل اشعاري پيرامون فعاليت هاي عصر حاضر است؛ از جمله: جنايت دشمنان اسلام در به خون
و آتش كشيدن زائران ثامن الحجج (ع) در حرم مطهرش، رحلت حضرت امام خميني (س)، رحلت آيةالله طالقاني، شهادت حاج آقا مصطفي خميني، شهداي دفاع مقدس، شهادت دكتر چمران، براي شهيدان اكبر شيرودي و احمد كشوري، و براي شهيد محمدحسين فهميده.
محمدسعيد ميرزائي.- تهران: نشر كانون، (چاپ اول): 69.1376 ص.
طراح جلد: كيوان كهريزي.
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 597]
اين كتاب شامل 29 قطعه شعر آزاد و غزل است كه با مضامين متعددي - از جمله دفاع مقدس - سروده شده اند. شعري (بدون عنوان) براي جاده هاي كردستان، «توسل»، «دو شمعدان و يك آينه...» داراي موضوعهاي مرتبط با دفاع مقدس هستند. از جمله موضوع اشعار مي توان به موارد زير اشاره كرد: محبت، عشق، خانه، خيابان و نامه. «شعري براي شاعر، شهروز دانش پژوه»، «شعري براي شاعران افشين مصباحي و ك. همه خاني» و «ترانه اي به جواد» در بين اشعار به چشم مي خورند. شاعر ابياتي را از ديگر شعرا - از جمله، از عطار نيشابوري، حافظ و حسين منزوي - وام گرفته است.
به كوشش گروه شعر حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي مشهد.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
151 ص.
عنوان روي جلد: مجموعه شعر شاعران خراسان: در هواي حرم.
اين كتاب، مجموعه ي گزيده اشعار 27 تن از شاعران استان خراسان است و دومين تجربه ي انتشاراتي گروه شعر حوزه ي هنري سازمان تبليغات اسلامي مشهد به شمار مي رود. در انتخاب اشعار، تلاش بر اين بوده است كه اشعاري ارزشمند و متناسب با انقلاب ارائه شود. اشعار در موضوعهايي مختلف سروده شده اند كه از جمله، مي توان به واقعه ي حج خونين، شهيدان، اسيران، صبر و استقامت، عشق و ايمان و مدح ائمه ي اطهار اشاره كرد.
سروده ي عباس سودايي.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، اداره ي كل پرورشي، (چاپ اول): 1381.
77 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب «دريا در تور» حاوي 46 قطعه شعر در قالب غزل و قصيده است كه با موضوعها و به مناسبتهاي مختلفي سروده شده اند؛ از جمله: «چهار غزل در بزرگداشت مقام مادر، قطعه شعري براي فاطمه شيرازي (حافظ خردسال قرآن)، اشعاري در گلايه و شكايت نزد حضرت معصومه (س)، اشعاري در عرض ارادت و مدح حرمهاي حضرت امام حسين (ع) و حضرت عباس (ع)، شعري در فراق دوري مادر، و...» برخي اشعاري نيز با مضمون دفاع مقدس سروده شده اند كه عبارتند از: قطعه شعر «دلواپسي» براي مفقودالاثرها و اشعار «ستاره ي تاول شبيه رود، انبوه آري ها، شيران زخمي» براي جانبازان شيميايي. برخي از اشعار نيز به مناسبتها و براي اشخاص خاصي سروده شده اند، از جمله: «بي نشانه» نذر حضرت زهرا (س)، «مثل تو چيست؟» براي
دكتر پژمان آقايي، «با ما باش» براي زنده ياد نسيبه سرگزي (شاعره ي شاهد) و...
حسن ثابت محمودي (سهيل).- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1364.
92 ص.
اين كتاب مجموعه اشعار ثابت محمودي (سهيل) است كه در سه بخش مثنوي، رباعي و دوبيتي تنظيم شده است. اشعار وي موضوعها و مفاهيم متنوعي را دربر مي گيرد. عناويني نظير شهدا، شاهد فتح، جنگ، پيراهن خون، صحابه، مثل رود، ياري، مهماني، تطهير، آبرو، بيا...، بهشت زهرا، پرسش، هديه، شعر شهادت و... گوياي
[ صفحه 598]
موضوع اشعار هستند. بيشتر اشعار به شهادت و شهيدان انقلاب و جنگ پرداخته اند و در آن ها، شاعر با كلامي زيبا به بيان احساسات، عقايد و نظرات خويش درباره ي مسائل فوق پرداخته است. «شهادت» موضوع بيشتر دوبيتي ها است و شاعر تحت تأثير روح بلند شهيدان و عظمت جانفشاني آنان كوشيده است تا مقام شهدا را به تصوير بكشد.
سلمان هراتي؛ ويراستار كمال اجتماعي جندقي.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيماي جمهوري اسلامي)، (چاپ دوم): 1376.
69 ص.
طراح روي جلد: مرجان داوري.
عنوان پشت جلد به انگليسي: A Door Leading to the House of Sun
كتاب «دري به خانه ي خورشيد» مجموعه ي شعر شاعر معاصر، سلمان هراتي، است. اشعار اين مجموعه، به جز چند قطعه از اشعار، در قالب شعر نو و با نگاهي جديد به محيط و زندگي ارائه شده اند. در ميان اشعار اين كتاب، قطعات «واقعه و فروكش آتشفشان» (كه براي شهيد عزيزالله گلبن مقدم سروده شده)، در وصف شهيد و گرامي داشت عروج ملكوتي وي است. «سبكبارتر از ابر» در توصيف شهيدان و خصوصيات و ديدگاه آنان نسبت به زندگي سروده شده است. چند قطعه ي ديگر نيز مربوط به جنگ
و شهيدان گرانقدر مي باشند. سلمان هراتي در اين اشعار ايمان و عقيده و صلابت شهدا را ستوده، به حال شهدا غبطه مي خورد.
علي موسوي گرمارودي.- تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامي، 1368.
274 ص.
اين كتاب گزيده ي هفت مجموعه شعر «عبور، در سايه سار نخل ولايت، سرود رگبار، در فصل مردن، سرخ، تا ناكجا، چمن لاله، خط خون» مي باشد.
كتاب دستچين گزيده ي هفت مجموعه ي شعر علي موسوي گرمارودي است كه در هفت بخش جداگانه، تفكيك شده است. شاعر، در آغاز هر بخش، در مورد مجموعه اشعاري كه در اين كتاب گردآوري شده، توضيحاتي داده است. اشعار بخش اول، «عبور»، مربوط به قبل از سال 1349 بخش دوم «در سايه سار نخل ولايت»، نيز اشعار سروده شده بين سال 1349 تا سال 1358 است. در بخش هفتم كتاب، «خط خون» قطعه شعري با همين نام، در قالب شعر نو، در ارتباط با شهداي دفاع مقدس سروده شده است كه شرحي بر ايثار بزرگ شهداي جنگ تحميلي است. در پايان كتاب، زندگينامه ي شاعر به چاپ رسيده است.
قربان حسيني.- تهران: بنياد نشر مصباح، (چاپ اول): 96.1380 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل بيست قطعه شعر، نثر و خاطره پيرامون دفاع مقدس و هشت سال جنگ تحميلي است. اشعار در قالب آزاد سروده شده اند. اشعار «كلام سبز» به مقام معظم رهبري، «ديده بان» به ابراهيم حاتمي كيا، «مصطفاي انديشه ي دفاع مقدس» به شهادت مصطفي چمران و «گفتگوي آخرين وداع» به شهيد قاسم دهقان تقديم شده اند و قطعه شعر «در سوگ يك دوست» به ياد شهيد مسعود خاني سروده شده است. از جمله موضوعها و مفاهيم ديگر اشعار كتاب مي توان از عناوين زير نام برد: «بسيجي، شهيد صيادشيرازي، پادگان دوكوهه، شهيد
[ صفحه 599]
سيدمحمد صنيع خاني، قهرمان
آزاده حجت الاسلام مرحوم ابوترابي، هنر و جنگ، سينما و جنگ، شهر خون (خرمشهر) و شهيد حسين خرازي».
مهدي مظفري ساوجي.- تهران: اهل قلم، (چاپ اول): 1378.
70 ص.- (سلسله انتشارات اهل قلم؛ 45: شعر؛ 12).
عنوان روي جلد: دلتنگي هاي نسيم: مجموعه شعر.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر، شامل 46 قطعه شعر آزاد و غزل، ارائه شده در دو دفتر (فصل) است. شعرهاي «طوفان سبز»، «من شناسنامه ام را گم كرده ام»، «بي نشان» (براي سردار شهيد حاج مهدي نظرفخاري) و «بي نشانه» در مورد جنگ و دفاع مقدس سروده شده اند. همچنين اشعاري در منقبت و بزرگداشت اهل بيت (ع) و شعري براي حضرت امام خميني (ره) در مجموعه موجود است.
سروده رجب افشنگ.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1376.
79 ص.- (كارشناسي گروه شعر).
عنوان روي جلد: مجموعه شعر دوباره فرياد كن.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Shout once again. a collection of poetry.
شمارگان: 3300 نسخه.
مجموعه ي «دوباره فرياد كن»، حاوي 52 قطعه شعر است كه اكثر آنها در رثاي جنگاوران و رزمندگان دلير و خانواده ي گرانقدر شهيدان سروده شده اند. از جمله، «پاكترين جنگاوران زمين»، از آتش نهفته در سينه ي ترانه و خاطرات دشتهايي كه مردان عاشق آنها حماسه ها را آفريدند، سخن گفته است. «تنها كوچه اي مي ماند» براي باقي ماندن ياد شهيد در اذهان و «يادگار مردان غريب دشت» در وصف رزمنده اي سروده شده است كه تنهاست و خون سرخ شهيدان را چون پرچمي بر شانه دارد.
شيرينعلي گلمرادي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، 1368.
227 ص.
طراح روي جلد: مجيد قادري.
مجموعه شعر «دهستاني» از شيرينعلي گلمرادي، به دو بخش اصلي تقسيم مي شود. اشعار قبل از انقلاب و اشعار بعد از انقلاب. تعدادي از اشعار پس از انقلاب، مرتبط با دفاع مقدس هستند. «در بهاران» در سوگ شهداي دفاع مقدس است. در شعر «ستاره در پرواز»، شهداي دفاع مقدس به ستارگاني تشبيه شده اند كه در آسمان ايران اسلامي به درخشش درآمده اند. «قيام قامت» در مورد عظمت ايثار شهيدان سخن مي گويد كه همان شهادت آنان است. «مي توان خورشيد شد»، در مورد دلاوري هاي رزمندگان دفاع مقدس در جبهه هاي نبرد است كه باعث شد همچون خورشيدي بدرخشند. در شعر «گردن آويز شهادت»، شهادت به گردنبند زيبايي تشبيه شده است كه شهدا
[ صفحه
600]
با افتخار به گردن خود آويخته اند. «قصيده ي خون»، شعري است در ستايش رزمندگان جبهه هاي نبرد حق عليه باطل، «صبح سرخ»، در مورد شهداي دفاع مقدس و عظمت ايثار آنان است. در پايان كتاب، سوگ سروده هايي درباره ي حضرت امام «ره» آمده است.
طاهره صفارزاده.- شيراز: نويد، 1366.
185 ص.- ([مجموعه آثار طاهر صفارزاده]: 8).
اين كتاب، مجموعه اي از اشعار «طاهره صفارزاده» است كه در سالهاي 1359 تا 1365 سروده شده، و مجموعه اي مركب از 38 قطعه شعر در موضوعهايي متفاوت است. از ميان اين اشعار، تعدادي به موضوع جنگ تحميلي عراق عليه ايران و دفاع مقدس اختصاص دارد. اين اشعار عبارتند از: «از غار تا مدينه ي انسان» كه شرحي است در مورد جبهه هاي نبرد حق عليه باطل و شهادت رزمندگان اسلام؛ «نسل بزرگ بيداري» در بيان رشادت ها و دلاوري هاي رزمندگان اسلام كه ادامه دهنده ي راه ياران حضرت علي (ع) در نبرد حق عليه باطل هستند و قطعه شعر «پيشواز» كه در مورد فضاي عطرآگين جبهه است و رزمندگاني كه ايثار مي كنند و به خود نمي انديشند و ادامه دهنده ي راه حضرت امام حسين (ع) هستند.
احمد احمدي.- [ايلام]: روابط عمومي استانداري ايلام، 88.1360 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر مجموعه ي 67 قصيده از سروده هاي آقاي «احمد احمدي» است. اين قصايد درباره ي شروع انقلاب اسلامي و سپس جنگ تحميلي و صدور فرامين حضرت امام (ره) به ارتش سروده شده اند. قصيده ي آغازين درباره ي پيام امام در مورد ارتش و جنگ تحميلي است. موضوع قصايد ديگر مرتبط با جنگ تحميلي، عبارتند از: هوانيروز و شهيد احمد كشوري و جانفشاني وي در جبهه ي ميمك؛ اتحاد دولتهاي به ظاهر اسلامي با امريكا و صدام؛ بي وجدان بودن صدام؛ جهاد و شهادت؛ بازديد نمايندگان دولتهاي بيطرف؛ تشكر از مردم براي حمايت از رزمندگان، فرياد الله اكبر و... قدرداني از برادران و قهرمانان جبهه ي جنگ و شناخت حقيقت وجودي و جانفشاني آنان و شناخت
اشخاص متقلب و دوري جستن از آنها در موقع خود. آخرين قصيده نيز درباره امت حان و دانايي هر فرد بشر است.
ماشاالله صفاري (بندي سيرجاني) و حسين ارسلان (رخشا).- كرمان: اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان كرمان، (چاپ اول): 1369.
ج، 268 ص.: عكس.
عنوان ديگر: دو شاعر، دو شهيد: ديوان شاعران شهيد ماشاالله صفاري (بندي سيرجاني) و حسين ارسلان (رخشا).
شمارگان: 5000 نسخه.
به مناسبت پنجمين سالگرد شهادت شاعران شهيد ماشااله صفاري (بندي سيرجاني) و حسين ارسلان (رخشا).
كتاب حاضر شامل ديوان دو شهيد ذكر شده است. اشعار در دو بخش ارائه شده اند. بخش اول به مجموعه ي اشعار شهيد بندي سيرجاني و بخش دوم به مجموعه اشعار شهيد رخشا اختصاص دارد. اشعار در قالبهاي شعري
[ صفحه 601]
مختلفي چون غزل، رباعي، مسمط، مخمس، مثنوي، چهارپاره، قطعه، تك بيتي، دوبيتي و سرودهاي انقلابي در موضوعات متعددي سروده شده اند. زندگينامه هر يك از دو شهيد در ابتداي هر بخش ارائه شده است. در پايان كتاب يادنامه ي دو شاعر شهيد (مصاحبه با شهيد ارسلان و بريده ي جرايد درباره ي شهادت و يادبود آنان)، همراه اشعاري از شاعران معاصر (با موضوعات جنگ و دفاع مقدس، شهيدان، جانبازان، بسيجيان، خانواده ي شهدا و مواردي از اين قبيل) آورده شده است. شهيد ارسلان و شهيد صفاري در تاريخ 20 / 9 / 62 در جبهه ي جنوب همراه يكديگر به شهادت رسيدند.
ايرج قنبري.- [بي جا]: دفتر نشر آثار هنري، (چاپ اول): 1368.
86 ص.- (دفتر نشر آثار هنري، 6) (كتاب صبح، ويژه شعر؛ 2).
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «راه دريا» شامل 32 قطعه شعر از «ايرج قنبري» است كه در مناسبتهاي مختلف بين سالهاي 1359 تا 1367 (يعني طي سالهاي
دفاع مقدس) سروده شده اند. قطعه شعر «توهم عطرآگين» به ياد مفقودالاثر محمد دهقانكار و شعر «حرمت آلاله» درباره ي شهيد و دفاع مقدس است. شاعر براي قطعه شعر «نگاه به باران نشسته» از يك مصرع شعر سهراب سپهري الهام گرفته است.
به كوشش محمدرضا عبدالملكيان.- تهران: برگ، (چاپ دوم): 184.1368 ص.
طراح روي جلد: صداقت جباري.
كتابنامه: ص. 6.
رباعيات مندرج در اين كتاب از مجلات سروش، اطلاعات هفتگي، جوانان، زن روز، پيام انقلاب، شاهد، اميد انقلاب، ماهنامه ي كيهان فرهنگي و صحيفه و روزنامه هاي كيهان، جمهوري اسلامي و اطلاعات و جنگهاي سوره و فصلنامه هنر انتخاب شده اند. نظم اشعار در كتاب بر اساس نظم الفبايي حروف آخر هر مصراع است و تقريبا در تمامي بخشها اشعاري در رابطه با دفاع مقدس، شهيد و رزمندگان جبهه آمده است. براي مثال در حرف «ت» يك رباعي براي شهداي دفاع مقدس و يك رباعي در مورد جنگ تحميلي آورده شده است، و در حرف «د» يك رباعي براي شهداي دفاع مقدس، از صفا لاهوتي، رباعي هايي از حسن حبيبي و علي موسوي گرمارودي در مورد شهيد، و يك رباعي از غلامرضا رحمدل در مورد پدر سه شهيد آمده است.
صالح عطارزاده.- [بي جا: بي نا]، (چاپ دوم): 1372.
140 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «رنگين كمان عشق» مجموعه ي 46 قطعه شعر در قالب شعر نو است كه بيست قطعه شعر آن در مورد جنگ است؛ از جمله اشعار زير: «در باغ بعثت»، يادي از شهيد چمران و شهيد جهان آرا و رزمندگان ديگر؛ «سوگواره»، «معراج» و «شبانه»، در رثاي فاطمه طالقاني دختر سه ساله ي ماهشهري كه در 9 / 4 / 1360 به دست منافقين به آتش كشيده شد؛ «گلگون سوار»، در رثاي شهداي گمنام خوزستان؛ «پيام»، در رثاي شهداي خرمشهر؛ «ميلاد سالار جان بر كفان»، در رثاي شهيد جهان آرا؛ «آواره ي كوچك خونين شهر»، براي كودكان آواره خرمشهري؛
[ صفحه 602]
«امروز، فردا، هميشه»، در رثاي جانباز؛ محمدرضا عباسي، فرماندار سابق خرمشهر؛ «باكوت شيخ»، در وصف خرمشهر؛ «با بالهاي حماسه دمشق»، در رثاي شهيد حميد راجعي؛ «ستاره سرخ»، در رثاي شهيد عبدالرضا نوراني؛ «بهار هميشه تاريخ»، ياد وصف رزمندگان و شهدا؛ «ميعاد در خون»، در آزادي خرمشهر.
گردآورنده قاسم ناظمي.- تهران: مركز نشر هنر اسلامي، (چاپ اول): 1373.
84 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 41 قطعه شعر در قالبهاي آزاد، دوبيتي و رباعي و ديگر قالبهاي شعري است كه توسط شاعران معاصر سروده شده اند؛ شاعراني چون: «علي موسوي گرمارودي، حسين اسرافيلي، جلال محمدي، احمد زارعي، كيومرث عباسي (قصري)، عليرضا قزوه، ميرهاشم ميري و...». اشعار: «امروز چهارم خرداد است (محمدحسين جعفريان)، كوله بار (شهرام مقدس،) عشق را با يادتان بوييده ايم (اميد مسعودي)، رويش مداوم (ميرهاشم ميري)، تخريبچي (عبدالمجيد نجفي)، جانبازان (مصطفي خليلي بشير) و دوبيتي هايي از حسين شنوايي، اميرعلي مصدق، عباس باقري، عليرضا قادري و سيد عبدالله حسيني» با موضوعهاي شهيد، شهادت، دفاع مقدس و جانبازان سروده شده اند.
احمد عزيزي.- تهران: برگ، (چاپ سوم): 1376.
207 ص.
شمارگان: 2200 نسخه.
كتاب حاضر مجموعه اشعار سراينده است كه در قالبهاي غزل، دوبيتي و رباعي سروده شده اند. اشعار، فاقد عنوان خاص هستند و كتاب نيز بدون فهرست مندرجات است. اشعار سروده شده شامل موضوعات و مضامين متفاوتي هستند و برخي از آنها درباره ي دفاع مقدس، شهيدان، جانبازان و خانواده ي شهدا سروده شده اند. اشعاري نيز به ياد مرحوم سلمان هراتي و سيد هاشم طاهري سروده شده اند.
عزت الله فولادوند.- تهران: پاژنگ، 1369.
128 ص.- (شعر معاصر؛ 2).
اشعار اين كتاب به دو بخش تقسيم مي شود: سروده هاي قبل از انقلاب و اشعار سروده شده بعد از انقلاب. عناوين و موضوع اشعاري كه در اين كتاب در ارتباط با دفاع مقدس سروده شده اند، عبارتند از: «اين بود بهار» شعري به مناسبت تهاجم بمب افكن هاي دشمن به شهر بي پناه دورود و مجروح و شهيد شدن هزاران نفر از مردم بي گناه، «پيغام حريق» به مناسبت تهاجم بمب افكن هاي عراق به شهرهاي ايران اسلامي، «خاك خون آلود» در ارتباط با خاك ايران و لاله گون گشتن آن، «پادافره ي كدام گناه» به علت موشكي كه عراق به سمت كرج شليك كرد.
[ صفحه 603]
به كوشش محمدقاسم فروغي جهرمي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، معاونت تبليغات و انتشارات نيروي زميني، مديريت انتشارات، 1373.
223 ص.- (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مجموعه شعر، 5).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 71 قطعه چهارپاره است كه توسط 53 شاعر و شاعره ي معاصر سروده شده اند. تمامي اشعار درباره ي «جنگ، انقلاب، شهيد و شهادت» هستند. شعرا عبارتند از: «محمدرضا آقاسي، شهيد آهنج، حسن اسدي، حسين اسرافيلي، مهرداد اوستا، قيصر امين پور، ساعد باقري، فاطمه راكعي، و...». بعضي از اشعار نيز به مناسبتهاي خاصي سروده شده اند؛ از جمله: «كتاب كهنه ي جنگ» جهت اربعين سرداران لشكر الغدير؛ «دزفول، اي ديار شهيدان بي نشان» براي شهر دزفول؛ «جمعه ي خونين» براي هفده شهريور و «قنوت عارفانه» تقديم به شهيد ناصر فرجام.
كيانوش شمس اسحاق.- تهران: كيانوش شمس اسحاق، 1364.
63 ص.
طرح و خطاطي روي جلد: منصور خداوردي.
مجموعه شعر «ريشه در آتش» مشتمل بر 31 قطعه شعر است كه در دو بخش تنظيم شده است. در بخش اول تنها دو قطعه شعر سپيد با نامهاي اهواز 1 و اهواز 2 وجود دارد كه در سالهاي 60 و 64 سروده شده اند. قطعه شعر اول در رابطه با جنگ و اشغال اهواز و پايداري و مقاومت اين شهر در سالهاي بحراني تصرف آن است و قطعه شعر دوم، حاكي از شادماني و غرور ناشي از آزادي شهر و ستايش آن است. بخش دوم «غزلواره» نام نهاده شده است؛ در اين بخش نيز قطعاتي در ارتباط با جنگ تحميلي وجود دارد. بنابر نقدهايي كه در اول كتاب آمده است: «او (شاعر) به سادگي و
بي تأملي بر خويشتن خويش بيدار گشته است... در امت داد تجربه ها. و اين تعبير درستي است از كار كسي كه در جستجو است.»
محمدرضا عبدالملكيان.- تهران: برگ، (چاپ دوم): 1368.
167 ص.
طراح روي جلد: صداقت جباري.
اين كتاب مجموعه ي چهل قطعه شعر از سروده هاي محمدرضا عبدالملكيان است كه بين سالهاي 54 تا 65 سروده شده اند. از ميان اشعار، قطعه شعر «به پسرم دروغ نگوييد»، وصيتنامه فرضي رزمنده اي در جبهه ي جنگ است. در «بدرقه»، رزمنده اي، با بدرقه ي همسر، عازم جبهه مي شومد. «در پشت دروازه هاي خونين شهر» با الهام از گفتگو با يك مادر خرمشهري و نامه ي حماسه آور پسر او از جبهه ي جنوب، سروده شده است. «در جستجوي جنگجوي جوان» شعر بلندي است از زبان يك رزمنده در بيان وضع جبهه، برخورد با سربازان عراقي، زخمي شدن، بستري شدن در بيمارستان و بازگشت به جبهه، «پاسخ» قطعه شعري است گوياي علت شركت در جنگ. «فتح خرمشهر» بيانگر شادي مردم از مژده ي بازپس گيري خرمشهر است. «شيپور بزرگ شيطان» مقايسه اي است بين مردم مظلوم جنوب ايران و جنوب لبنان كه هر دو در آتش جنگ و تجاوز دشمن تحت سلطه ي امريكا مي سوزند. «حماسه ي چهارده ساله، پرواز، نامه، ابر هزار جنگل، خيبر، چوپان، سرباز كوچك و سلمان» از جمله اشعاري هستند كه هريك به مناسبتي در ارتباط با جبهه و جنگ سروده شده اند.
[ صفحه 604]
به كوشش ايرج قنبري.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1378.
42 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
به مناسبت يكصدمين سال ميلاد حضرت امام خميني (ره).
اين كتاب، حاوي 31 قطعه شعر در قالبهاي غزل، شعر آزاد و دوبيتي است. اين اشعار توسط نوزده شاعر و شاعره ي شاهد معاصر استان مازندران سروده شده اند. «دوبيتي ها»
از عليرضا برزگر (فرزند شهيد)؛ «شهادت» از حسن حسن پور (فرزند شهيد)؛ «پروانه ي خوب» از مريم دروا (فرزند شهيد)؛ «گلستان شهيدان» از علي فلاح؛ «گل خورشيدي» از ليلا قلي نژاد (همسر شهيد)؛ «خاطره»، «دوبيتي» از موسي قمي اويلي (برادر شهيد)؛ «بوي عشق» از زينب كرديندستي (فرزند شهيد) و تعدادي اشعار ديگر در مضمون شهيد، شهادت، دفاع مقدس و رزمندگان اسلام، از جمله اشعار ارائه شده در اين مجموعه هستند.
مهدي خليليان (م. طلوع).- تهران، نشر هماهنگ (چاپ اول): 1377.
72 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي سي قطعه شعر است كه مضمون اصلي آنها، بزرگداشت منزلت و مقام مادر است. اشعار، توسط سرايندگان معاصر سروده شده اند؛ از جمله: «عباس باقري، محمدحسين بهجتي (شهريار)، قنبرعلي تابش، محمود شاهرخي، پروين همتي و...». قطعه شعرهاي «نماز» (از مندو پارسي)، «زنان قهرمان» [از حبيب الله چايچيان (حسان)]، «صداي عشق» [از مهدي خليليان (م. طلوع)]، «نادره دوران» (از محمود شاهرخي) و «نامه» (از محمدرضا عبدالملكيان) با مضمون دفاع مقدس سروده شده اند. قطعه شعر «نامه اي از مادر» [سروده ي مدين الموسوي (شاعر عراقي)، ترجمه ي عبدالرضا رضايي نيا] نيز در مورد شهيد سروده شده است.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دفتر حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دفتر حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛ ستاد كل نيروهاي دفاع مقدس، معاونت فرهنگي و تبليغات، 245.1372 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب به مناسبت سوم خردادماه، دوازدهمين سالروز حماسه ي پرشكوه آزادي خرمشهر منتشر شده است.
اين كتاب، مجموعه اي از 103 قطعه دوبيتي و رباعي است كه توسط شاعران مؤمن و متعهد كشور اسلامي درباره ي دفاع مقدس سروده شده است. سرايندگان در اين اشعار تلاش كرده اند عظمت روح شهيدان و عروج ملكوتي آنان و ارزشهاي انقلاب و جانبازي هاي رزمندگان دلير را در قالبهاي مختلف شعري بيان كنند. در اين راستا، شعر، زبان گوياي شهيدان شده است. اشعار اين مجموعه توسط دفتر حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي گردآوري و برگزيده شده و به مناسبت دوازدهمين سالگرد حماسه ي
پرشكوه آزادي خرمشهر در خردادماه 1372 به چاپ رسيده است.
[ صفحه 605]
عبدالله واثق عباسي، عباس باقري.- [بي جا]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 1377.
296 ص.
مجموعه شعر «زخمهاي زيتوني» حاوي اشعار 33 تن از شاعران متعهد استان سيستان و بلوچستان در مورد دفاع مقدس و مسائل مربوط به آن است. اين كتاب هشت بخش دارد. تعداد زيادي از اشعار اين كتاب، به ياد سرداران شهيد استان سيستان و بلوچستان سروده شده اند. موضوعات عمده ي اشعار عبارت است از: «شهادت طلبي رزمندگان، ادامه ي راه امام حسين (ع)، شجاعت و دلاوري و ايثار رزمندگان، شهداي دفاع مقدس، مقاومت و استواري دليرانه ي آزادگان در اردوگاههاي عراق، سوگ شهداي دفاع مقدس و بار سنگين فقدان آنان و شهرهاي مرزي بمباران شده توسط عراق». اسامي بعضي از شاعران عبارت است از: «محمدحسن ارباب بيكس (عارف سيستاني)؛ علي اكبري؛ قربانعلي پنداني، مختار حقيقت و...».
علي اصغر اقتداري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 44.1378 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Gray Whispers, a collection of poetry
طراح روي جلد: فرخنده فكري مژدهي.
شمارگان: 1100 نسخه.
كتاب حاضر شامل 22 قطعه شعر در قالبهاي شعر آزاد، مثنوي و قصيده است. شعر «آفتاب در تابوت»، براي شهيد عارف حسين عليكي و قطعه شعر «باز ماييم و هجوم تيشه ها»، براي رزمندگان و شهيدان دفاع مقدس سروده شده اند. شاعر، اشعاري نيز درباره ي مردم گوراژده و شبهاي خاموش مردم بوسني سروده است؛ مانند قطعه شعرهاي «جغرافياي زخم» و «به جرم عشق». قطعه شعر «صحيفه ي درد» نيز از زبان مردم لبنان سروده شده است.
سروده بهمن كرمي (خاك چمگرداني).- [بي جا: بي نا،؟136].60 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب به صورت كپي شده است.
كتاب حاضر، مثنوي بلندي است كه بر اساس زندگينامه و وصيتنامه «شهيد علي محمد خدادادي» سروده شده است. خلاصه اي از زندگينامه و فعاليت هاي شهيد در دوران قبل و بعد از انقلاب و فعاليت هاي سياسي، مذهبي و تربيتي وي در چمگردان در كتاب ارائه شده است. شهيد علي محمد خدادادي در سال 1332 در منطقه ي لنجان به دنيا آمد. وي در دوران انقلاب مبارزي فعال بود و در اين امر تا سر حد شهادت پيشرفت؛ به طوري كه ساواك در پي قتل او بود. وي بسيج منطقه ي چمگردان را پي ريزي كرد و در جبهه حضوري فعال داشت. او در تاريخ 4 / 4 / 61 در عمليات رمضان، در منطقه ي شلمچه، به شهادت رسيد.
حميد هنرجو.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 60.1375 ص.
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
[ صفحه 606]
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Period for Sorrow: A Collection of Poetry
طرح روي جلد: عباس پرچلويي.
شمارگان: 5500 نسخه.
كتاب حاضر، شامل 28 قطعه شعر در قالبهاي آزاد، غزل و مثنوي است. اشعار «بهار» و «غزل همسايه» براي همكلاسي شهيد شاعر (رحمان ونايي)، «كوچه ي لاله» به ياد حماسه هاي رزمندگان اسلام، «همسايه ي مهربان» به ياد سلمان هراتي، «صبح نيلوفري» به ياد معلمان شهيد و «اشك» با موضوع شهيد، شهادت و دفاع مقدس سروده شده اند.
به كوشش دفتر آفرينشهاي ادبي و هنري طلاب.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارشناسي گروه شعر، (چاپ اول): 1376.
115 ص.- (دفتر آفرينش هاي ادبي و هنري طلاب؛ 1).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Green in Green
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب مجموعه 91 قطعه شعر است كه تعدادي از آنها در ارتباط با دفاع مقدس است. براي نمونه به قطعات زير اشاره مي شود: «فتح خرمشهر»: سيد محمدحسيني اين قطعه شعر را در سبك شعر نو با يادي از خرمشهر سروده است؛ «نقش لاله زاران» (از سيد محمود زينلي) غزلي است در وصف مقام شهدا؛ «مرداب غريب» (سروده ي سيد حبيب نظاري)، غزلي است بر ياد شهداي جنگ تحميلي و؛ «پر شكسته» نيز غزلي از مجتبي صادقي است كه سراينده در آن، با توجه به زمان كنوني كه كم كم همه چيز فراموش مي شوند، از شهداي دفاع مقدس ياد مي كند.
اثر نويسنده و شاعر معاصر محمودرضا ترابي پور؛ ويراستار محمدرضا ترابي پور؛ [به اهتمام ستاد يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر].- تهران: گفتمان خلاق، (چاپ اول): 1381.
166 ص.
طراح روي جلد: بابك رشوند.
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
به مناسبت يادواره سرداران و شهداي شهرستان ماهشهر
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 26 قطعه شعر در قالب مثنوي و دوبيتي است كه در راستاي هشت سال دفاع مقدس و نقش شهادت سروده شده است. از جمله موضوعها و مفاهيم موجود در ادبيات و اشعار، مي توان از موارد زير نام برد: «عمليات فتح المبين، بسيجي ها، شهيد منصوري، شهيد صابري، شلمچه، آبادان، عمليات بيت المقدس، عمليات والفجر، عمليات ثامن الائمه، نهر جاسم، مثلث خاكريزي، عمليات
محرم و...».
زينب چوقادري.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، بنياد شهيد انقلاب اسلامي، اداره كل پرورشي، (چاپ اول): 48.1381 ص.
شمارگان: 3500 نسخه.
[ صفحه 607]
اين كتاب به مناسبت اولين كنگره ادبي ايثار و شهادت منتشر شده است.
كتاب «سراب تشنه تر از من» شامل 29 قطعه شعر در قالب غزل، غزل نيمايي، چهارپاره و شعر آزاد است كه در موضوعهاي ايثار، شهيد، شهادت و دفاع مقدس سروده شده اند؛ اشعاري درباره ي «شهيدان تاريخ 27 / 10 / 61، امام (ره)، شهيدان عاشق سفر كرده، مدح و منقبت امام زمان (عج)، مدح و ثناي پروردگار و...» هستند. برخي از اشعار نيز با لهجه ي قمشه اي سروده شده اند؛ از جمله: قطعه شعرهاي «بارها و گروگون». در برخي از اشعار از مصراعها و ابيات حافظ وام گرفته شده است.
كوروش همه خاني.- تهران: كوروش همه خاني، (چاپ اول): 64.1372 ص.
طراح روي جلد: ضياء جاويد.
شمارگان: 1500 نسخه.
اين مجموعه، شامل پنجاه قطعه شعر آزاد با مضامين متعدد است كه فاقد عنوان هستند. از جمله موضوعهاي اشعار مي توان موارد زير را ذكر كرد: «مادر، پرنده، مدرسه، عشق و خاطره». اشعاري نيز با مضامين عشق و عرفان، اشعاري در اعتراض به زمانه و نيز ابيات و اشعاري نيز با موضوع جنگ ايران و عراق و دفاع مقدس (رزمندگان، شهيد و شهادت) سروده شده اند كه فاقد عنوان هستند. شاعر، اشعارش را به مادر خود تقديم كرده است.
شاعر محمدعلي مرداني.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز فرهنگي، معاونت انتشارات، مديريت امور كتاب، (چاپ اول): 1375.
82 ص.: عكس.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب، حاوي 26 قطعه شعر در رثاي فرماندهان شهيد سپاه پاسداران انقلاب اسلامي است. در بالاي هر قطعه شعر، عكس افراد مورد نظر آورده شده است. فرماندهان شهيد مورد نظر اين اشعار عبارتند از: «شهيد محلاتي، شهيد ميثمي، شهيد رداني پور، شهيد كلاهدوز، شهيد بروجردي، شهيد باقري، شهيد بقايي، شهيد خرازي، شهيد همت، شهيد متوسليان، شهيد مهدي باكري، شهيد زين الدين، شهيد دقايقي، شهيد جهان آرا، شهيد رفيع زاده، شهيد كاوه، شهيد كريمي، شهيد صفوي، شهيدان كاظمي (ناصر و كاظم)، شهيد رضاييان، شهيد ستوده، شهيد دستواره، شهيد صالحي، شهيد طباطبايي نژاد و شهيد آزادي».
ضياءالدين ترابي.- تهران: فرهنگ گستر، سروش (انتشارات صدا و سيما)، (چاپ اول): 1380.
127 ص.: مصور.- (هنر و ادب انقلاب اسلامي؛ مجموعه شعر: 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Red With Birds and Fly
شمارگان: 4400 نسخه.
مجموعه ي حاضر شامل 41 قطعه شعر آزاد است كه درباره ي: «فلسطين، شهيد، شهادت، شهيدان، لاله، پرواز، اسارت و...» سروده شده اند. غالب اشعار سروده شده براي دفاع مقدس و شهداي جبهه هستند؛ از جمله: «لاله زار،
[ صفحه 608]
سرخ و دلير، گمشده، صداي سبز، پشت پرده هاي جهان، تصوير سرخ، آزاد و سربلند و...» همچنين اشعاري درباره ي جانبازان، آزادگان و خانواده ي شهدا نيز در مجموعه موجود است؛ از جمله: قطعه شعرهاي «هنگامه هاي رهايي، رؤيا، در سوگ قوم برادر و...». قطعه شعر «خون و خاطره» براي افغانستان، «از پشت كومه هاي توارش» براي رزمندگان مسلمان بوسني و
هرزگوين و «در راستاي حادثه» براي رزمندگان مسلمان جنوب لبنان سروده شده اند.
شيرينعلي گلمرادي؛ ويراستار محمدباقر شمس پور.- تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 1376.
69 ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران؛ 47: مثنوي سرداران؛ 4).
طراح روي جلد: م. مهاجر.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، يك مثنوي بلند است كه شاعر، در رثاي شهيد محمد بروجردي، فرمانده سپاه منطقه هفت و قائم مقام قرارگاه حمزه سروده است. شاعر در اين مثنوي ابتدا به ذكر زندگينامه وي از پيش از جريان انقلاب اسلامي ايران تا لحظه شهادت و نيز خصوصيات اخلاقي و فرماندهي وي اشاره كرده است و در اين راستا در شعر خود از عبارات، اسامي مناطق، عملياتها و اسامي شهدا استفاده كرده است. از جمله «امام خميني، منتظري، چمران، موسي صدر، سنندج، پاوه، مهاباد، بوكان، شهيد كاظمي، گنج زاده، حاج همت و...». در پايان كتاب نيز زندگينامه خلاصه شهيد از تولد تا شهادت به همراه خصوصيات اخلاقي وي ارائه شده است. شهيد محمد بروجردي در روستاي دره گرگ به دنيا آمد و در خردادماه سال 1362 در پاكسازي منطقه ي مهاباد - نقده، در اثر انفجار ميني كه در مسير او گذاشته بودند، به شهادت رسيد.
مجموعه سروده هاي مهران اميراحمدي.- تهران: مهران اميراحمدي، (چاپ اول): 1372.
101 ص.
طراح روي جلد: امين گلباف.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل پنجاه قطعه شعر آزاد است كه با موضوعهاي متعدد و مختلفي (مانند طبيعت، ظلم، تمناي سكوت، سحر، مرگ، خواب، تنهايي و...) سروده شده اند. اشعاري در ستايش و نيايش پروردگار، و نيز قطعه شعرهايي با مضامين اجتماعي در مجموعه موجودند. اشعار «سرزمين من، جمعه ي
خونين، سكوت خدا، وارثان زمين و پيمان»، پيرامون جنگ تحميلي شهيدان، شهادت، رزمندگان دفاع مقدس، وطن و شهداي واقعه خونين مكه سروده شده اند.
گردآوري احمد حسينيا؛ ويرايش انتشارات اداره عقيدتي سياسي نزاجا.- تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي زميني، اداره عقيدتي سياسي، (چاپ اول): 100.1376 ص.
اين كتاب، به مناسبت 29 فروردين (روز ارتش) منتشر شده است. اشعار اين كتاب، منتخبي است از انبوه
[ صفحه 609]
شعرهايي كه طي ساليان گذشته توسط تعدادي از پرسنل وظيفه و كادر نيروي زميني ارتش سروده شده و به مناسبتهاي مختلف، به معاونت روابط عمومي و تبليغات اداره ي عقيدتي - سياسي رسيده است. اين مجموعه، بيانگر احساس و انديشه ي والاي سرايندگان و يادآور هشت سال دفاع مقدس و تجليل از فداكاري رزمندگان و ايثار جانبازان و شهداي نيروي زميني ارتش است. كتاب حاوي 51 قطعه شعر با موضوعهاي زير است: «جبهه، رزمندگان و ايثارگري هاي آنان در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل، جانبازان، فتح خرمشهر، شهيد و شهادت، ارزش شهادت و شهيدان و دلاورمردان هوانيروز».
حميد سبزواري.- تهران: كيهان، (چاپ اول): 509.1368 ص.
بالاي عنوان: ديوان اشعار حميد سبزواري.
اين كتاب جلد دوم ديوان اشعار است.
اين جلد از ديوان شاعر حاوي 299 قطعه شعر است. اشعار داراي موضوعهاي مختلفي هستند. اشعاري كه دفاع مقدس ارتباط دارند، عبارتند از: «ورقي ديگر بر دفتر عاشورا (به مناسبت شروع جنگ ايران با كفار بعثي)؛ در حسرت خون تذروان (در رابطه با خيانت بني صدر به ملت و كشور)؛ بردار عشق (در مورد شهداي دفاع مقدس)؛ عبرت چشم جهان بادا (براي پس گرفتن فرماندهي كل قوا از بني صدر)؛ تا نفس باغبان در اين باغ است (هشدار به افراد در جهت حفظ ارزشهاي شهادت و شهيد)؛ با كاروان
سپيده (به مناسبت فتوحات والفجر دو والفجر سه)؛ قسم به فجر (به مناسبت پيروزي در عمليات والفجر)؛ پاسخ عنقا (پاسخي به دشمنان اسلام)؛ لحظه ي معراج براي شهيدان حادثه ي هواپيماي مسافربري ايران و...».
قاسم لاربن (رحيميان).- تهران: پيام، (چاپ اول): 1363.
232 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
مجموعه ي «سرود سحر» شامل نه قطعه مثنوي، دو قصيده، پنجاه و يك غزل، يك ترجيع بند، يك مسمط، تعدادي رباعي و شانزده شعر آزاد است كه موضوعهاي متعددي - مانند زندگي، عشق، مادر، دوست، دنيا، عشق، كودكي و... - دارند اشعاري نيز با موضوعهاي اجتماعي سروده شده اند. قطعه شعرهاي «ايران زمين، مادر و شقايق» نيز درباره ي شهادت و ميهن پرستي و پيروزي بر دشمن سروده شده اند. همچنين اشعاري به مناسبتها و يادبودهاي خاص در اين مجموعه موجود است.
مشفق كاشاني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1373.
94 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ گزينه شعر جنگ: 12).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Red Spring of Song
كتاب حاضر، حاوي بيست و هشت قطعه شعر در مورد دفاع مقدس است. نام برخي از اشعار و موضوع آنها عبارتند از: «مردي»، ايثار شهداي دفاع مقدس؛ «پاسدار»، حماسه سازي هاي پاسداران انقلاب اسلامي؛ «ترانه ي گل»، در سوگ شهداي دفاع مقدس؛ «اي شهر هويزه»، به مناسبت فرمان تاريخي حضرت امام ره براي بازسازي شهر
[ صفحه 610]
هويزه از محل درآمد آستان قدس كه در تاريخ 2 / 3 / 61 صادر شد؛ «جنگ تحميلي»، جنگ تحميلي و حماسه آفريني هاي رزمندگان اسلام و رهبريهاي امام امت (ره)؛ «در سوگ آبادان»، سوگنامه اي براي شهر آبادان؛ «شعله فرياد»، در مورد ملت شهيدپرور ايران؛ «سرود خلبانان»، در تقدير و ستايش از خلبانان هوانيروز و....
حسين وكيلي (جوانرود).- تهران: مؤلف، 1372.
142 ص.
كتاب «سرود من، صداي تو» مجموعه اشعار حسين وكيلي (جوانرود) است كه در سالهاي 1359 تا 1371 سروده شده است. اين كتاب، شامل دو دفتر است. دفتر اول، با نام «بر برگ گل» حاوي سي وشش قطعه شعر است. دفتر دوم - با نام «به خون شقايق» - حاوي بيست قطعه شعر مي باشد. تعداد محدودي از اين اشعار در ارتباط با دفاع مقدس، شهيد و... هستند. اين اشعار عبارتند از: «بيداد» و «سرود من، صداي تو»، در مورد شهيدان دفاع مقدس و ارزش مقام آنان است كه هميشه جاودانه خواهند ماند. «ما مانده ايم» سوگنامه اي است در رثاي شهداي دفاع
مقدس و اين كه آنان از زندان تن رها شده اند.
حميد سبزواري.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، (چاپ اول): 1381.
360 ص.
عنوان ديگر: ديوان اشعار.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Another Chant
شمارگان: 2000 نسخه.
به مناسبت آيين بزرگداشت فرزانگان
كتاب حاضر شامل 142 قطعه شعر - در قالبهاي غزل، قصيده، مثنوي، آزاد، دوبيتي و رباعي است كه با مضامين و مفاهيم متعددي سروده شده اند. از ميان اين اشعار، شاعر، قطعه شعرهاي زير را در ارتباط با دفاع مقدس سروده است: «به ياد شهيدان» و «در غم سياووشان» در شب حمله ي عراق به شلمچه و استفاده از سلاح شيميايي و برنامه ي شعرخواني براي رزمندگان در قرارگاه؛ «خنده بر دشنه!!» براي شهيد زين الدين؛ «از كوچه ي كوچه ي ني»، «در اين بهار» به انگيزه ي سالروز فتح بزرگ؛ «بيش ازين ما را تحمل برف و دو فتنه نيست!!»، «كاروان شهيد مي آيد» براي شهيدان و شهادت رزمندگان دفاع مقدس. همچنين اشعاري نيز به مناسبتها و اشخاص خاص در مجموعه موجود است.
قاسم سرويها.- مشهد: قاسمي، (چاپ اول): 1367.
390 ص.
شمارگان: 4000 نسخه.
اين كتاب، بخشي از سروده هاي «قاسم سرويها» (سروي) است. در ابتدا، زندگينامه و نحوه ي شهادت و فرازهايي از وصيتنامه هاي شهيدان «عبدالصاحب محمد سرويها و سيد جمال الدين طلوع آل قائمي» آورده شده و در ادامه، زندگينامه ي اسير «محمدكمال سرويها» و مفقودان «محمدهادي سرويها، سيدحميد (بهزاد) طلوع آل قائمي و حسين سرويها» آمده است. سپس 165 قطعه شعر شامل: قصيده، غزل، رباعي، ترجيع بند، مسمط و مثنوي در
[ صفحه 611]
مدايح و مراثي ائمه ي اطهار، پنديات و تجليل از رزمندگان اسلام و ساير نهادهاي انقلاب
اسلامي ايران و ياد دوستان و نوحه هاي سينه زني و سرود - با ياد سروهاي آزادي كه از خاندان سرويها در دفاع مقدس از جمهوري اسلامي ايران شهيد و اسير و مفقود شده اند - به چاپ رسيده است.
ذبيح الله ذبيحي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 155.1370 ص.
كتاب «سفر روشن»، مجموعه ي اشعار «ذبيح الله ذبيحي» است كه در قالبهاي رباعي، دوبيتي، مثنوي و چهارپاره سروده شده اند. اشعار زير در ارتباط با دفاع مقدس هستند.
«با آهنگ طوفان»، در مورد رزمندگان جبهه هاي نبرد حق عليه باطل و ايثارگري هاي آنان؛ «گلبانگ فتح نور»، به مناسبت آزادي خرمشهر و ارزش ايثار شهداي دفاع مقدس كه براي آزادي خرمشهر به شهادت رسيدند؛ «چراغ صبح»، خطاب به رزمندگان دفاع مقدس؛ «شهيد»، در مورد شهداي دفاع مقدس و ياد آنها كه هميشه زنده خواهد ماند؛ «گله»، در مورد شهداي دفاع مقدس و ايثارگري هاي آنان. اشعار ديگر اين كتاب درباره ي موضوعاتي از قبيل حضرت مهدي (عج)، حضرت امام (ره) و حضرت امام حسين (ع) هستند.
تهران: مركز نشر فرهنگي رجاء، 1369.
103 ص.
كتاب «سفر سوختن» مجموعه اشعار شاعر معاصر خانم فاطمه راكعي است كه اشعار آن بين سالهاي 1360 تا 1368 سروده شده است. از ميان اشعار اين مجموعه قطعه شعر «بيا با ما...» به سربازان سلحشور و وصف حالات آنها پرداخته است و قطعه شعرهاي «عيد ما و ترانه هاي خيال» به ياد شهدا و حماسه آفرينان جبهه هاي نبرد حق عليه باطل، «شكوه بي مانند» در وصف صبر و استقامت و مهرباني پدران شهيد داده، «شورش سرخ» به ياد دختران دانش آموز شهر ميانه كه ناجوانمردانه به شهادت رسيدند، «دريادلان» در توصيف دلاوري ها و دريادلي بسيجيان ايثارگر و «دنياي دلتنگ» در ارتباط با فاجعه ي بمباران شيميايي حلبچه سروده شده اند.
تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 1378.
200 ص.- (مجموعه ي شعر دفاع مقدس؛ 11).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين مجموعه، شامل اشعاري است كه به مناسبت هشتمين كنگره ي سراسري شعر دفاع مقدس توسط دبيرخانه ي كنگره انتخاب شده اند. اشعار اين كتاب بازگو كننده ي دلاوري، فضيلت و حماسه هاي رزمندگان اسلام در طول هشت سال دفاع مقدس هستند. موضوع اصلي اشعار، پايداري است و در كنار آن، درباره ي شور علوي، حس جهان وطني، وجد شهود، وصال آييني و دلشوره ي عدم توفيق و برجاي ماندن در وادي طلب صحبت شده است. اشعار، سروده ي تعدادي شاعر جوان داراي تجربه و آثار متوسط هستند. تعداد اشعار 133 قطعه است كه از 101 شاعر انتخاب و تنظيم آنها به ترتيب الفبايي نام شاعران صورت گرفته است.
[ صفحه 612]
[گردآورنده و مترجم] موسي بيدج.- تهران: پاليزان، 1380.
165 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
گردآورنده در آغاز كتاب دلايل گزينش سروده ها را برشمرده، دلايل پيشرو بودن سرزمين شام در نوآوري در ادبيات مقاومت عرب را متذكر مي شود. سپس به شعر شاعران مهاجر و آغاز جريان مجله ي شعر و تحولي كه اين مجله در شعر عرب ايجاد كرد و پس از آن، به پديد آمدن شعر «شكست» پرداخته است. در نهايت نيز شعر پايداري و عناصر آن را در اشعار شعراي عرب بررسي كرده است. بخش بعدي كتاب به نمونه هاي سروده هاي پايداري شعراي كشورهاي سوريه، لبنان، بحرين، عربستان، كويت، اردن و يمن اختصاص دارد. براي هر يك از اين كشورها قطعه شعرهايي از سرايندگان مشهور اشعار پايداري آورده
شده است كه البته سوريه و لبنان به دليل مبارزات طولانيتر با استعمار و اشغالگران، به حق مقام والاتري در شعر «پايداري» دارند. تعداد اشعاري كه براي هر يك از كشورها به صورت نمونه ارائه شده به قرار زير است: سوريه، ده قطعه شعر؛ لبنان، دوازده قطعه شعر؛ بحرين، چهار قطعه شعر؛ عربستان، دو قطعه شعر؛ اردن، دو قطعه شعر و يمن، سه قطعه شعر.
نصرالله مرداني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1374.
69 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ گزينه شعر جنگ: 9).
بالاي عنوان: مجموعه شعر جنگ.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Lightening Horse
اين كتاب، مجموعه ي سي قطعه شعر از «نصرالله مرداني» است كه همگي در ارتباط با دفاع مقدس سروده شده اند. از بين اين اشعار، قطعه شعر «فاتح تاريخ دلها» درباره ي لحظات شروع عمليات والفجر در كنار سنگرنشينان اسلام سروده شده است. قطعه شعر «گمشدگان» براي شهيد مفقودالاثر، احسان شهيدي (فرزند دكتر سيدجعفر شهيدي)، قطعه شعر «نفس سوخته» براي شهيد اسمعيل پرويزي و قطعه شعر «فرات اشك» براي دكتر غلامرضا همدل سروده شده است. اين اشعار كه بيشتر در خود جبهه و در كنار رزمندگان سروده شده اند، بيانگر روحيات و توانايي هاي رزمندگان مقاوم و دلير اسلام هستند.
تهيه و تنظيم و تكثير: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي استهبان.- استهبان: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي استهبان، [بي تا].
14 ص.- (سپاه پاسداران انقلاب اسلامي استهبان).
اين جزوه به صورت زيراكس شده به مناسبت هفته دفاع مقدس منتشر شده است.
جزوه ي «سنگر شعر» سروده هاي سرايندگان شهر استهبان به مناسبت بزرگداشت هفته ي دفاع مقدس است و توسط واحد تبليغات و انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامي استهبان گردآوري و تنظيم شده است. اين جزوه حاوي قطعه شعرهايي است كه تاريخ سرايش آنها بين سالهاي 1362 تا 1367 بوده است. همه ي اين قطعات درباره ي دفاع مقدس، ايمان و ايثار رزمندگان، و عشق به لقاءالله و شهادت هستند.
[ صفحه 613]
محمدخليل جمالي مذنب.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ دوم): 76.1368 ص.
«ادبيات عاشورا» از جمله نشريات مجموعه ي سوره است كه در آن، مجموعه اي از اشعار با محوريت موضوعي عاشورا به چاپ رسيده است. عناوين اشعار اين كتاب به قرار زير است: «دعوت» و «كل يوم عاشورا و كل ارض كربلا»، در ارتباط با قيام و شهادت امام حسين (ع)؛ «كمال عشق»، در مورد دفاع مقدس؛ «چراغ شصت و سه منزل»، درباره ي حضرت علي (ع)؛ «آهنگ جنگ»، در ارتباط با دفاع مقدس؛ «زمين چين بر جبين دارد»، عاشورا و محرم؛ «شب مواصل»، در ارتباط با حادثه ي كربلا؛ «چلچراغ خون»، در مورد حضرت زينب (س)؛ «صبوري» و «مشعل خون»، درباره ي شهيدان و «ميلاد»، بيانگر ولادت امام حسين (ع). عناوين اشعار ديگر، عبارتند از: «شبي براي روز، وداع نور، ساقي بزم وفا، پرواز، قصه ايثار، آيه هاي روشن خون و اربعين».
عباس براتي پور، محمدعلي مرداني، سيميندخت وحيدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ دوم): 1369.
122 ص.
طراح روي جلد: مصطفي گودرزي.
عنوان روي جلد: سوره، مجموعه شعر: غم دلدار.
شمارگان: 6000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 64 قطعه شعر در قالبهاي «غزل، قصيده، آزاد، دوبيتي و رباعي» است كه توسط 43 شاعر و شاعره معاصر در سوگ حضرت امام خميني (ره) سروده شده اند. اشعار «موج موج عشق»، «اي خميني، اي تفسير جديد واژه ها» (از علي منتظري) درباره ي شهيدان جنگ سروده شده اند. همچنين اشعاري با اشاره به وصيتنامه سياسي - الهي حضرت امام سروده شده اند. از شاعران اين مجموعه، مي توان از افراد زير نام برد: «حاج آقا محمدي اراكي، محمد شايق البرز،
عبدالرضا رضايي نيا (باران)، محمدحسين جلالي، مهدي حديثي قم، ژوليده نيشابوري، محمدمهدي شريعت باقري، هوشنگ عزيزپور، نسرين كشاورز، محمدعلي محمدي، محمدتقي محقق، هما واقفي، فاطمه وكيلي و...».
به كوشش عباس براتي پور، محمدعلي مرداني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ دوم): 1369.
171 ص.
طراح روي جلد: علي وزيريان.
شمارگان: 6600 نسخه.
كتاب حاضر، شامل 96 قطعه شعر (در قالبهاي غزل، قصيده، مثنوي، آزاد، دوبيتي و رباعي) است كه توسط 96 شاعر و شاعره ي معاصر سروده شده اند. مضامين اشعار در بزرگداشت و سوگ حضرت امام خميني (ره) مي باشد. در ابيات و مصراعهاي اشعار سروده شده، درباره رزمندگان، جانبازان، آزادگان و فرمانده ي كل قوا و دفاع مطالبي بيان شده است. همچنين مضاميني چون «شهيد و شهادت»، «امام شهيدان» و «امام، فرمانده و پرچمدار رزمندگان» موجود است. براي مثال مي توان به شعر «امير لشكر توحيد» (سروده ي سيدعلي حسيني فيروزكوهي) اشاره كرد. از جمله شاعران، مي توان از افراد زير نام برد: «حسين احمدي، معصومه افشين، آيت باقري، پژمان گيلاني، محمد دشتي، صادق رحماني، حسين عبدي، امير عاملي، عبدالجبار كاكايي و...». در اشعار سروده شده، از ابيات و مصراعهاي اشعار حضرت امام خميني (ره) نيز وام گرفته شده است.
[ صفحه 614]
به كوشش سيميندخت وحيدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1368.
143 ص.
طراح روي جلد: مجيد قادري.
دفتر چهارم «سوره، گاهنامه شعر»، حاوي اشعار 37 تن از شاعران متعهد كشورمان است. مختصري از زندگينامه تعدادي از اين شاعران قبل از شروع اشعار آنها به چاپ رسيده است. عناوين تعدادي از اشعاري كه در ارتباط با دفاع مقدس هستند، همراه با نام شاعر و موضوع اشعار در زير ذكر مي شود: حسن احمدزاده عطايي: «سربلند»، در مورد رزمندگان سرافراز دفاع مقدس؛ «شهيد»،
درباره ي ارزش و مقام شهيد؛ «از خاك بر افلاك»، در مورد عروج شهيدان، «زخم كهنه» درباره ي جانباز و ايثارگري هاي او و «وضوي خون»، در مورد عشق به شهادت در ميان رزمندگان اسلام. اكرم محمدي: «قاب ذهن»، در مورد شهداي دفاع مقدس. محمد بهزاد: «اي بهار»، درباره ي عروج شهيدان دفاع مقدس، محمدعلي دهقان «دردها»، در سوگ لاله هاي پرپر شده ي جنگ تحميلي، يعني شهدا. شعبان زليكاني: «كوچ چشمه»، در مورد مردانگي و ايثار شهداي دفاع مقدس؛ و....
همكاران: محمود اكبرزاده، عبدالله حسيني، احمد زارعي، عباس ساعي، احمد قلي زاده.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ دوم): 1369.
79 ص.- (ويژه شاعران خراسان).
اسامي شاعران اين مجمومه عبارت است از: سيد عبدالله حسيني، محمد موسوي، پروين غلامي، هادي اسماعيلي، محمدتقي احمدي، سيد ابوطالب مفاخري، سعادت ملوك تابش، فضل الله قدسي، مصطفي محدثي خراساني، مجيد نظافت، سيدمحمد خسرونژاد، محمدكاظم كاظمي، محمدآصف رحماني، جلال قيامي ميرحسيني، جواد نعيمي، غلام عباس ساعي، هادي محمدزاده، حسن شنوايي، زهرا رضوي و نعيم المولي.
اين مجموعه، حاوي آثاري از شاعران متعهد خراساني است. بسياري از اشعار اين مجموعه، سروده هاي شاعران عضو «گروه شعر سازمان تبليغات اسلامي مشهد» است و از آنجا كه جمعي از شاعران مهاجر افغاني هم در حريم رضوي اقامت دارند، آثار آنان نيز در اين مجموعه آمده است. عناوين و موضوع برخي از اشعار مربوط به دفاع مقدس و مسائل مربوط به آن، عبارتند از: «كاش» (جبهه هاي جنگ حق عليه باطل)؛ «بازمانده»، از عبدالله حسيني (عشق به شهادت)؛ «مصلاي سبز نافله» از فضل الله قدسي، شاعر افغاني، (عظمت روحي رزمندگان اسلام)؛ «قبله ي ديدار»، از همين شاعر، (ايثارگري شهداي دفاع مقدس)؛ «داغ
انتظار» از سيد محمد خسرونژاد (غمنامه اي در دور ماندن از شهداي دفاع مقدس)؛ «منظومه ي سرخ» (شهداي دفاع مقدس)؛ «مرد جنگ»؛ از حسين شنوايي، (اراده ي قوي رزمندگان اسلام).
به كوشش عبدالجبار كاكايي، عليرضا قزوه؛ زير نظر گروه شعر واحد ادبيات.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1374.
135 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي:To Be or Not to Be: A Collection of Poetry
عنوان ديگر: ميان ماندن و رفتن.
شمارگان: 3300 نسخه.
[ صفحه 615]
اين گاهنامه حاوي مطالب زير است: 35 قطعه شعر از شعراي معاصر ايران (شهرستانهاي استان سيستان و بلوچستان) در قالبهاي غزل، شعر سپيد و شعر آزاد و سه قطعه شعر از شاعران معاصر جهان (برانكو ميلي كوويچ، احمد دحبور، محمدشريف سعيدي)؛ نقد كتاب «من از رسوم كهن مي گويم» (سروده ي محمدعلي محمدي)؛ گفت وگو با شاعر جوان ايراني، بهروز ياسمي؛ گفت وگو با شاعر كرد، فرهاد شاكلي، و معرفي كتاب. قطعه شعرهاي زير در اين مجموعه در ارتباط با دفاع مقدس هستند: «به دنبال تو»، از بني احمدي (براي مرتضي آويني)؛ «از سپيده»، سروده ي رجب افشنگ؛ «اين يالهاي آتش و خون» (به ياد هويزه) و «از ميهن» از مجيد زماني اصل؛ «مردان مرد» از علي اصغر سيدآبادي؛ «مرور» از حيدر مهراني؛ «شبهاي جمعه ي ده ما» از حميد هنرجو.
نظام مولايي.- قم: مؤسسه فرهنگي نخلهاي سرخ، (چاپ اول): 85.1378 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
مندرجات: فصل سرودهاي سپيد؛ فصل غزل؛ فصل رباعي؛ فصل دوبيتي؛ عاشقانه ها.
كتاب، مجموعه ي يازده قطعه شعر نو، هفت غزل، نه رباعي و نه دوبيتي است كه از بين آنها، نه قطعه شعر نو، سه غزل، سه رباعي و پنج دوبيتي در ارتباط با جنگ است؛ به اين قراز:
در بخش شعر نو: «نشانه اي براي شهيدان»، يادي از
جبهه و رزمندگان؛ «كدام صبح بهاري؟»، يادي از مناطق جنگ؛ «گريز به سوي اين است»، خاطره ي اعزام به جبهه؛ «مرا با شهيدان نسبتي است»، پيوند شاعر با شهدا؛ «سوسنگرد پايتخت غيرت جهان»، وصف سوسنگرد؛ «سلمان! سربلندي كجاست؟!»، يادي از جنگ.
در بخش غزل: «سهم سكوت»، يادي از جبهه؛ «هشت سال عشق»، در نكوهش افرادي كه از ثمرات جنگ استفاده كرده اند؛ «عارفان جفير»، وصف و ياد شهدا.
در بخش رباعي: «صد افسون»، شرمندگي از شهدا؛ «شهيدان شلمچه»، ياد شهدا؛ «در حسرت سوسنگرد»، حسرت روزهاي جنگ.
در بخش دوبيتي: «رفيقان شهيدم»، ياد شهدا؛ «باران آتش»، ياد جبهه؛ «شهيد»، وصف شهيد؛ «باغبان» وصف بسيجيان؛ «بهشت آباد»، وصف شهر مهران.
[سروده] پروانه نجاتي.- تهران: عروج نور، 104.1381 ص.
طراح روي جلد: مسعود قندي.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 28 قطعه شعر سروده شده توسط شاعر در قالب غزل و مثنوي درباره ي دفاع مقدس است و مضاميني چون: «شهيد، شهادت، بسيجي، ايثار، و...» دستاويز شاعر قرار گرفته اند. اشعاري نيز به مناسبتهاي خاص سروده شده اند؛ از جمله: «شب و شهاب» به شهداي گمنام، «كي.... ميا» به شهداي تفحص، «زيارت» به بانوان شهيد فاجعه مكه، «مباد، ديگر مباد» به خاطره ي غم انگيز عهدنامه ي گلستان، «شرح پرواز» به شهيد دكتر مجيد بقايي فرمانده ي شهيد قرارگاه كربلا، «تابوت اندوه» به شهيد صيادشيرازي، «صبح خونين دزلي» به سردار شهيد حاج مجيد سپاسي (از سرداران لشگر نوزده فجر استان فارس)، «ققنوس» به خلبان شهيد عباس دوران، «مردي از ايل شقايق» به سردار شهيد طهراس چگيني (از فرماندهان لشگر نوزده فجر فارس)، «سوگ سور برادرانم» به شهيد لطف الله جهانتاب و شهيد
فني.
[ صفحه 616]
ابوطالب مظفري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري،(چاپ اول): 1372.
80 ص.: (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ شعر: 2).
پشت جلد به انگليسي: Balkh Lamentations
طراح روي جلد: عليرضا ذاكري.
عنوان روي جلد: مجموعه شعر سوگنامه بلخ.
اشعار اين كتاب در سه قالب مثنوي، غزل، رباعي و دوبيتي سروده شده اند، بدين قرار: نه قطعه مثنوي، سيزده قطعه غزل، پنج قطعه شعر در قالب شعر آزاد و تعدادي دوبيتي و رباعي. شاعر در ابتداي كتاب اشاره نموده است كه اين كتاب را به احمد و محمد و علي - سه شهيد قبيله اش - تقديم مي نمايد. قطعه شعرهاي «بشنو اين قصه گو قصه گويد» و غزل شماره ي «10» با نام «با تو» به محمدحسين جعفريان تقديم شده است؛ قطعه شعرهاي «گردباد و شانه هاي زخمي» براي شهيدان دفاع مقدس و شهادت سروده شده اند. «فرياد صبح»، مثنوي براي قيام 24 حوت 1357 و «فصل درد» مثنوي در رثاي بزرگ بيدارگر اقاليم قبله امام خميني (ره) است.
[گردآورنده] ابراهيم بابايي آملي.- قم: ميراث ماندگار، (چاپ اول): 128.1380 ص.
كتابنامه: ص. 128.
شمارگان: 3000 نسخه.
مجموعه ي حاضر شامل اشعار و مراثي است كه در مدح و منقبت شهيد، شهادت و شهيدان صدر اسلام و ايران سروده شده اند. همچنين مطالبي درباره ي فضايل اهل بيت (ع) در كتاب آمده است. كتاب، شامل يك متعدد و دو حديقه (فصل) است. مطالب متعدد شامل تشريح فضايل شهيد در قرآن و روايات و انگيزه ي تأليف كتاب است. حديقه اول: بخشي از سيره ي حضرات پيامبر اكرم (ص)، علي (ع)، زهرا (س) و حسين (ع) و مصيبت نامه ي كربلا؛ حديقه ي دوم: مدح و
مصيبت، نوحه و مراثي در عزاي خاندان پيامبر (ص) و كبوتران خونين بال (شهيدان جنگ ايران و عراق)، و قطعه شعرهاي «در سوگ شهدا»، «سرخ رويان فاتح»، «اهداف شهيد»، «معراج شهيدان»، «حماسه ي شهادت»، «شهيد آباد ايران»، «افتخار شهيدان»، «پيام شهيد به جوانان» «پيام شهيدان»، «وصيتنامه شهيد»، «تربت شهيدان»، «شهيد گمنام»، «رزمنده ي پرافتخار» و بسياري اشعار ديگر است كه در قالبهاي غزل، دوبيتي و رباعي، درباره ي دفاع مقدس و شهيدان سروده شده اند.
سايه تهران: توس، (چاپ دوم): 1369.
241 ص.- (شعرهاي معاصران؛ 11).
شمارگان: 5500 نسخه.
كتاب حاضر، شامل 124 قطعه شعر در قالبهاي غزل، دوبيتي، رباعي، مثنوي و چهارگاه، با مضامين متعدد است؛ از جمله: «عشق، وصل، اميد، حسرت، آرزو، وفاداري، درد، مضامين اجتماعي، مضامين عرفاني و نيايش پروردگار و...» قطعه شعرهاي «خون بلبل، سماع سوختن، يادگار خون سرو، هم پيمان، در پرده خون، گل افشان خون، مژده ي آزادي و هنر گام زمان» درباره ي شهيد، شهادت، پيروزي و جنگ سروده شده اند.
[ صفحه 617]
سيد جمال الدين كريمي.- تهران: الوفاء، (چاپ اول): 42.1374 ص.
كتاب «سيماي بسيج»، يك مجموعه ي شعر از «سيد جمال الدين كريمي» است و تمامي اشعار چاپ شده در آن، در ارتباط با جنگ تحميلي عراق عليه ايران است. عناوين و موضوع تعدادي از اشعار اين كتاب به قرار زير است: «سيماي شهيد»، در مورد شهادت شهيد و ادامه ي راه او توسط رزمندگان اسلام؛ «سيماي بسيج»، در مورد شجاعت و دلاوري بسيجي در جبهه هاي نبرد؛ «سيماي امام»، در مورد رحلت جانگداز امام (ره) و ادامه ي راه ايشان؛ «سيماي جانباز»، در مورد افتخار جانباز به اين كه دست و پاي خود را در راه اسلام فدا نموده است؛ «سيماي اروند»، در مورد اروندرود كه شاهد دلاوري رزمندگان در جبهه ها بوده است؛ «سيماي شهيد فهميده»، در مورد عظمت ابعاد روحي آن شهيد و «سيماي خرمشهر»، در مورد آزادسازي خرمشهر.
به كوشش عباس براتي پور.- تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي اجتماعي و هنري، بخش جانبازان، اداره كل امور هنري، 128.1376 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت هفته گراميداشت مقام جانباز، در سال 1374 چاپ شده است.
مجموعه ي حاضر شامل 72 قطعه شعر در قالبهاي شعر آزاد، غزل، مثنوي، رباعي و دوبيتي است كه توسط 53 شاعر معاصر به مناسبت گراميداشت مقام جانباز سروده شده اند. تعدادي از شاعران خود، جانباز و يا از خانواده ي جانبازان هستند. موضوع اشعار در خصوص جنگ، ارزش و مقام جانباز، تجلي و منقبت ايثار، رزمندگان و شهدا، مدح و ثناي حضرت ابوالفضل (ع) و مواردي از اين قبيل است. در اين ميان شاعران، مي توان از افرادي چون
«مهرناز آزاد، عباس باقري، سمانه توفيق زاده، محمدعلي صالحي، شكيب غلامي، حميد هنرجو، بهزاد صديقي...» نام برد. تعدادي از اشعار به شهدا و اشخاص تقديم شده است.
ري را عباسي.- تهران: نشر قطره، (چاپ اول): 1381.
286 ص.- (نشر قطره؛ 331. هنر و ادبيات ايران؛ 80).
طراح روي جلد: پري ناز شجره.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Poets of peace: A collection of poems of contemporary Iranian poets
شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي از اشعار سروده ي 76 شاعر و شاعره ي معاصر در ارتباط با جنگ و صلح است. بعضي از اشعار براي مناسبتها و اشخاص خاصي سروده شده اند؛ از جمله: «شلوار تا خورده دارد» از سيمين بهبهاني براي جانبازان، «بمباران شيميايي اين دايره ممنوع است (قطعات يدكي)» از رزا جمالي با موضوع بمباران شيميايي، شعري بدون عنوان از كسري عنقايي براي «زلاتا فيليپوويچ» دختر مسلمان بوسنيايي و «محمدحسين فهميده»، و.... برخي شاعران ديگر اين مجموعه عبارتند از: «منوچهر آتشي، اصلان پاشا، سپيده جديري، كسري حاج سيدجوادي، يدالله رويايي، محمدرضا شفيعي كدكني، فاروق صفي زاده، ري را عباسي، پوران فرخزاد، پوران كاوه، عفت كيميايي، كيومرث منشي زاده، نازنين نظام شهيدي، فيروزه يحيي، رسول يونان و...».
[ صفحه 618]
اسدالله نوري؛ خط علي قاسمي.- قم: مؤسسه فرهنگي همسايه، (چاپ اول): 1377.
142 ص.
عنوان روي جلد به انگليسي: Sal- E Nilufar: Showl of Nenuphar
طرح روي جلد: باقر عباسزاده.
شمارگان: 2000 نسخه.
مجموعه ي حاضر شامل 75 قطعه شعر است كه در قالبهاي غزل، شعر آزاد، دوبيتي و رباعي، مثنوي و قصيده سروده شده اند. اشعار، داراي مضامين مختلفي هستند؛ از جمله: «مناجات با خدا، مرگ، ظلم و بيداد در جامعه، در مدح و منقبت اهل بيت (ع)، مردم آمل، يادي از شهريار، عشق و عاشقي، مضامين عرفاني، مادر، و...».
قطعه شعرهاي «تو آمدي»، «به كبوترهاي بازگشته از قفس»، «آتش عشق»، يك دوبيتي به ياد شهيد ناصر خاجو، دوبيتي هاي پراكنده (با عنوان «زمزمه ها و فريادها») و «مثنوي وحدت» در ارتباط با دفاع مقدس، آزادگان، شهيد و شهادت سروده شده اند.
صابر امامي.- تهران: زلال، (چاپ اول): 1369.
63 ص.: مصور.
صابر امامي در سال 1341 در روستاي كراب از توابع شهرستان مرند متولد شد. از دبيرستان فردوسي تبريز ديپلم علوم تجربي گرفت. انقلاب مسير زندگي او را تغيير داد و براي يافتن حقيقت به شهر قم رسيد. در تمام مدت با ارگانهاي انقلاب اسلامي همكاري داشته است و تا كنون نوشته ها و داستان هاي فراواني از او در رسانه هاي گروهي و مجامع فرهنگي هنري كشور ارائه شده است.
كتاب، حاوي چهل قطعه شعر در قالبهاي مختلف غزل، آزاد، دوبيتي و رباعي است. اشعار داراي موضوعات متعدد اجتماعي و عرفاني است. اشعاري كه در اين كتاب در ارتباط با دفاع هستند، عبارتند از: قطعه شعرهاي «شهر وفاداران، سردار دوران، جبهه، سرخ پيكران و سرخ بالان» كه در مضامين جنگ، شهيدان و دفاع مقدس سروده شده اند. قطعه شعر «رسول آب» نيز در مدح و ثناي حضرت ابوالفضل و واقعه كربلا و دوبيتي «سرخ پيكران»، در مورد جانبازان دفاع مقدس و ارزش جانبازي سروده شده است.
سروده بهمن كرمي.- اصفهان: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، لشكر 14 امام حسين (ع)، 1376.
355 ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 52).
مجموعه شعر «شاهدنامه» سروده ي تيمسار بهمن كرمي، اثري حماسي درباره ي هشت سال دفاع مقدس و دلاورمردي ملت مسلمان ايران در برابر تهاجم رژيم عراق است. سراينده از آيات و روايات بهره ي فراوان برده و مقاومت و پايداري مردم، استحكام رأي دريادلان سپاهي، بسيجي و ارتشي و جانبازي گلگون كفنان از موضوعهايي است كه به آنها پرداخته شده است.
صحنه هايي از معروف ترين عملياتها (ثامن الائمه (ع)، طريق القدس، محمد رسول الله (ص)، فتح المبين، والفجر و...)، نبردهاي هوايي، فتح شهرهاي عراق (مانند خرمال، دوجيله و حلبچه)، بمباران شيميايي حلبچه، حماسه ي نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران، و... در اين كتاب، به نظم، به تصوير كشيده شده است. در آخر، انتقاد سراينده از فرصت طلبان متظاهر به دين و زراندوزان و بدحجابان و بي بند و باري هاي اخلاقي آورده شده است. در انتهاي كتاب از صفحه ي 343 به بعد فهرست هاي راهنما با عناوين فهرست نام اشخاص، فهرست نام جاي ها، فهرست نام و فهرست ترتيبي عملياتها آورده شده است. پيشگفتار كتاب به قلم دكتر حسين رزمجو است.
[ صفحه 619]
عليرضا قزوه.- تهران: اهل قلم، 1374.
1369 ص.- (سلسله انتشارات اهل قلم؛ 3. شعر معاصر ايران؛ 1).
كتاب در سه بخش «غزل، دوبيتي و نوسروده ها» تنظيم شده است. در بخش غزل، اشعار مرتبط با دفاع مقدس عبارتند از: «غزل خاطرات» كه بيانگر باقي ماندن ياد شهيدان است؛ «نان و خنجر» به ياد شهداي دفاع مقدس؛ «غزل درد» شعري است كه به سيد مرتضي آويني، شهيد قلم، تقديم شده است و تعجيل او را در رسيدن به معبود نشان مي دهد. در بخش دوبيتي نيز چند دوبيتي به مسأله ي شهداي دفاع مي پردازد. در بخش نوسرودها «در ناگهاني از گل و لبخند» اشاره اي به رفتن بي بازگشت رزمندگان در دفاع مقدس دارد؛ «ژرفاء» شعري است تقديم به آوارگان كرد عراقي و «كاش آخرين ستاره مي شدم» عشق و علاقه ي مردم ايران به شهادت را نشان مي دهد.
احمد عزيزي.- تهران: برگ، (چاپ اول): 1368.
173 ص.
طراح روي جلد: حبيب صادقي.
كتاب، حاوي سيزده قطعه شعر از سروده هاي احمد عزيزي در رابطه با موضوعهاي مختلف است. اشعاري از اين مجموعه كه در رابطه با دفاع مقدس هستند، عبارتند از: «وجين زار» (دومين شعر اين كتاب) كه در ارتباط با ميهن عزيز اسلامي و شهداي دفاع مقدس و گلگون بودن خاك ايران سروده شده است؛ «بندر افسانه» در ارتباط با سرزمين ايران؛ «ناز شمشير» در ارتباط با شهداي دفاع مقدس و همچنين رحلت حضرت امام خميني (ره) كه شهيدان به ديدار او مي شتابند.
ضياءالدين شفيعي؛ كارشناسي گروه شعر.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 76.1377 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Description of the Lost Dreams, A Collection of Poetry
مجموعه ي حاضر شامل 37 قطعه شعر در قالبهاي غزل، شعر آزاد، دوبيتي و رباعي است كه درباره ي موضوعهاي مختلفي سروده شده اند؛ از جمله: در مدح و ثناي اهل بيت (ع)، اشعاري درباره ي رزمندگان افغاني، نذر حضرت قمر بني هاشم، نذر حضرت فاطمه زهرا (س)، در غربت حضرت امير (ع)، درباره ي زلزله شمال و.... اشعار زير نيز در ارتباط با جنگ و دفاع مقدس سروده شده اند: «غزل دلخوشي»، تقديم به پيشاني بندهاي باغ ملكوت؛ «غزل روشني» به احترام شهيد احمد زارعي؛ «غزل حاج همت»، به شهيد همت تقديم شده است، «رجعت سرخ» براي شهيد غريب تندگويان و «به جاي خيرگي» در ارتباط با جنگ. در پايان كتاب، گفتگويي با شاعر - برگرفته از بخش «بشنو از ني» روزنامه ي اطلاعات مورخ 23 / 6 /
1372 درباره ي شعر و شاعري - ارائه شده است.
محمدخليل مذنب جمالي.- تهران: برگ، 77.1375 ص.
عنوان روي جلد: شرق عشق، مجموعه شعر.
پشت جلد به انگليسي: East of Love
كتاب «شرق عشق»، حاوي سي وچهار قطعه شعر در موضوعهاي مختلف - از جمله دفاع مقدس - مي باشد نام و
[ صفحه 620]
موضوع اشعاري كه در ارتباط با دفاع مقدس هستند، شامل اين موارد است: «گم شده» كه به جاويدالاثرهاي جنگ تحميلي تقديم شده و در سوگ همين عزيزان سروده شده است؛ «پس از مرگ»، در مورد شهداي دفاع مقدس و حماسه اي كه آنها براي تاريخ به جاي گذاشتند. «گلبانگ ظفر»، در مورد حماسه ها و رشادت هاي رزمندگان و شهادت آنان؛ «شب در شب»، در بيان اين كه جنگ بين حق و باطل هميشه ادامه خواهد داشت. قابل ذكر است كه در اين كتاب اشعاري در مورد رحلت حضرت امام (ره)، حضرت آيت الله خاتمي و رهبر معظم انقلاب به چاپ رسيده است.
محمدرضا رحيمي.- [تهران]: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1376.
85 ص.
طراح روي جلد: رضا حسيني.
شمارگان: 2200 نسخه.
كتاب حاضر شامل 43 قطعه شعر در قالبهاي غزل، مثنوي، دوبيتي، رباعي و نوسروده ها است كه درباره ي موضوعهاي مختلفي سروده شده اند. اشعار زير در ارتباط با دفاع مقدس هستند: «يادگار آتش»، «خونين شهر»، «حماسه ي صبح»، «انعكاس عشق» (تقديم شده به شهيدان سرافراز عمليات والفجر مقدماتي)، «حكيمان در خويش»، «لب تبدار تو»، «اين روزها»، «تو بيا خوبترين گاه غزلخواني من»، «دوباره مي آيي»، «مسيح عشق»، «شقايق»، «كجا صاحبدلي؟ هيهات، هيهات»، «سوسن باغ»،«آواي زلال» و «شعر سپيد من».
به كوشش دفتر تحقيق و پژوهش بنياد شهيد انقلاب اسلامي؛ زيرنظر نصرالله مرداني.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول)؛ 164.1377 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
مجموعه شعر اربعين شامل 57 قطعه شعر از 28 شاعر و شاعره ي معاصر است كه در قالبهاي غزل، مثنوي، شعر آزاد، دوبيتي و رباعي سروده شده اند. اين اشعار در اولين كنگره ي شعر اربعين ارائه شده اند. از مضامين اشعار مي توان موارد زير را نام برد: «مدح و منقبت سالار شهيدان حسين بن علي (ع)، كربلا، عاشورا، شهداي كربلا و...». قطعه شعرهاي «صنوبران خونين» (از شهيد قنبر زارع)، «ياد سياوش و راه عاشقي» (از حميد سبزواري)، «ياسهاي زخمي» (از خسرو قاسميان)، «خط پايان» (از ايرج قنبري)، «داغ برادر» (از سيميندخت وحيدي) در وصف شهيد، شهادت و دفاع سروده شده اند.
عليرضا فيروزي؛ خط: عظيم سامي.- فسا: خانواده شهيد عليرضا فيروزي،[?1369].
85 ص.: نمونه، عكس.
اگرچه بيش از بيست و دو بهار از عمر پربار شهيد عليرضا فيروزي نمي گذشت، اما در همين مدت كوتاه، تجارب دردمندانه اي را با شعرها و نقاشي هايش بيان كرد تا آنجا كه آثار درخور توجه اي از خود به جاي گذاشت. كتاب، حاوي 26 قطعه شعر درباره ي موضوعهاي مختلف، از جمله دفاع مقدس، است. اشعار مرتبط با اين موضوع در زير ذكر مي شود: «جاودانگي»، براي بسيجيان شهيد؛ «هديه»، در مورد حمله ي شيميايي عراق به شهر حلبچه؛ «شعر بيقراري»، در رابطه با شهداي عملياتهاي كربلاي چهار و كربلاي پنج، به ويژه شهيد مظلوم محمدجعفر شكرپور؛
[ صفحه 621]
«صحبت ديوانه»، شعري است كه در جبهه هاي جنوب سروده شده، وصف حال شاعر است؛ «معراج»،
در سوگ شهداي دفاع مقدس؛ «رو كن به سوي جبهه ها»، هشدار به همه ي افراد براي رفتن به جبهه ها و «صبح ظفر»، شرح ايثارگري هاي شهيدان در دفاع مقدس.
سروده فريدون حدادساماني.- سامان: عمان ساماني، 79.1373 ص.
عنوان روي جلد: شعر جنگ: گزيده اي از الفيه جنگ.
عنوان پشت جلد به انگليسي: War Poem
«شعر جنگ»، سروده ي حدادساماني، قطعه اي بلند است كه در آن، شاعر به يادآوري گذشته مي پردازد؛ از جبهه مي گويد و وضعيت جبهه ها و صفاي آنجا را بيان مي كند. رزمندگان و خصوصيات آنان را در جبهه بيان مي كند و به روابط دوستانه و حال و هواي جبهه قبل از عمليات و چگونگي حمله هاي برق آساي رزمندگان به دشمن زبون مي پردازد. شاعر در اين شعر از «دلاوري آرپي جي زن ها، واحدهاي توپخانه، تيربارچي ها و شهامت آنان، مجروحان و صبر و استقامت آنان، وصاياي شهدا، چگونگي شهادت آنان، اسير شدن نيروهاي عراقي و زبوني اين نيروها، اسراي ايراني و سختيهايي كه تحمل كردند، صبر و استقامت آنان و مبارزه تا آخرين لحظه، مفقودالاثرها، عملياتهاي مختلف و مكانهاي گوناگون و...» سخن گفته است. شاعر همچنين به وصيتنامه هاي شهيدان و درسهايي كه مي توان از آنها گرفت و آغاز جنگي ديگر در جبهه ي فرهنگي اشاره كرده است.
وزارت ارشاد اسلامي، اداره كل تبليغات و انتشارات.- تهران: وزارت ارشاد اسلامي، اداره كل انتشارات و تبليغات، 220.1362 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب «شعر جنگ» كه در مهرماه 1362 به مناسبت سومين سالگرد جنگ تحميلي منتشر شد، مجموعه اي از 36 قطعه شعر از شعراي نامور و متعهد معاصر ايران اسلامي است. اين اشعار در وصف جان بر كفان و ايثارگران سرزمين ما (كه ايثارگرانه در دفاع مقدس شركت كرده، براي نابودي باطل جنگيده اند) سروده شده اند. «محمود آقاجاني (صابر)، مهدي اخوان ثالث، حسين اسرافيلي، قيصر امين پور، مهرداد اوستا، محمودشاهرخي،
سپيده كاشاني و...» از جمله سرايندگان اشعار و «شهيدان، دلاوري و جانبازي، عشق به شهادت و جان باختن در راه اسلام و رهبر، حماسه آفرينيهاي رزمندگان، ايثار عزيزان مدافع وطن اسلامي، خرمشهر و آبادان موضوعات شعرها هستند.
سروده فريدون حدادساماني.- شهركرد: عمان ساماني، [1377].
468 ص.
طراح روي جلد: علي موسوي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: War Poem
بسيجي «فريدون حدادساماني» - كه معتقد است سالها به فرمان مقتداي خود جان بر كف، در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل شركت داشته است - پس از جنگ نيز با سرايش اشعاري حماسه وار براي جنگ، جبهه و رزمندگان،
[ صفحه 622]
در صحنه ي مبارزه عليه تهاجم فرهنگي وارد عمل شده است. اين كتاب، مجموعه ي چهل قطعه شعر در مورد «رزمندگان اسلام، سرداران جنگ، بسيجيان، جبهه ها و...» است. تعداد ابيات اين كتاب، 2855 بيت (به عدد تعداد روزهاي دفاع مقدس) است. اين اشعار، شور و هيجان روزهاي جنگ را در خواننده زنده مي كنند.
گردآوري و تنظيم: وزارت ارشاد اسلامي، شوراي شعر اداره كل انتشارات و تبليغات.- تهران: وزارت ارشاد اسلامي، اداره كل انتشارات و تبليغات، (چاپ اول): 210.1364 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
مجموعه ي حاضر شامل 134 قطعه شعر از 27 شاعر است كه به مناسبت پنجمين سالگرد دفاع مقدس گردآوري شده و به چاپ رسيده اند. موضوعهاي اشعار بسيار متنوع است ولي محور اصلي همه ي آنها جبهه، شهيد و شهادت و دفاع مقدس است. تنظيم كتاب بر اساس الفباي نام خانوادگي شاعران است. در بين اسامي شاعران، اسامي افراد زير ديده مي شود: «محمود آقاجاني، مهرداد اوستا، ساعد باقري، عباس براتي پور (سروان)، پارسا بروجردي، طاهره ثقفي، پرويز بيگي حبيب آبادي، احمد خوانساري، احد ده بزرگي، حسن صداقت، محمود عباد، ايرج قنبري، جواد محدثي، ثابت محمودي (سهيل)، عبدالجبار كاكايي، سپيده كاشاني، مشفق كاشاني و...».
به كوشش سيميندخت وحيدي.- تهران: نشر حديث، (چاپ اول): 232.1375 ص.
شمارگان: 4000 نسخه.
اين كتاب، حاوي 114 قطعه شعر سروده ي شاعران زن معاصر است. موضوع اشعار متعدد و مختلف است كه از آن جمله مي توان به «مدح و ثناي اهل بيت (ع)، امام زمان (عج)، انتظار، جنون، عشق، كربلا، عاشورا و...» اشاره كرد. از اين بين، اشعار: «خون بها، (سروده ي فاطمه تعدادي)، ردپايي سوخته (از شيما تقيان پور، به ياد شهيد آويني)؛ چند قطعه شعر تقديم به ابراهيم حاتمي كيا و چند قطعه ي ديگر به ياد مرتضي آويني» در اين مجموعه به چاپ رسيده اند. قطعه شعرهاي «مردان جبهه و شقايق (از منصوره عرب سرهنگي)، حماسه ي شقايق (از زيبا طاهريان)، درياي بي پايان و به دختران چفيه به سر (از مرضيه موفق شورجه)» درباره ي شهادت، شهيدان و رزمندگان دفاع
سروده شده اند.
مصطفي اوليائي.- خوزستان: اداره كل ارشاد اسلامي خوزستان، واحد انتشارات، 1360.
23 ص.
اين كتاب، مجموعه ي يازده قطعه شعر است كه در ماههاي آغازين جنگ نوشته شده است. قطعه شعر «سپاه پاسدار» در تجليل از سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، قطعه شعرهاي «جنگ احزاب» و «بازي دراز» در مورد جنگ در منطقه ي بازي دراز، «محرم خوزستان» و «حماسه ي قرن» درباره بمباران وحشيانه ي شهرهاي مرزي كشور توسط رژيم بعثي عراق، «سوسنگرد» و «الله اكبر» در مورد جنگ در جبهه ي سوسنگرد و عمليات الله اكبر و قطعه شعر «ذوالفقاري» در مورد شهادت ده نفر پاسدار در جبهه ي ذوالفقاري (آبادان) است. چهار قطعه شعر آخر بدون عنوان است كه دو قطعه آن به برادران ديده بان، «ستوان محمود توجه و سروان هوشمند» تقديم شده و در ارتباط با ديده باني در
[ صفحه 623]
جنگ است. سومين قطعه به مناسبت شهادت برادر پاسدار «محسن زارعي» و آخرين شعر به مناسبت شهادت برادر «صادق محمدپور» (در روز فتح جبهه هاي مالكيه، الله اكبر و شوش) است.
گردآوري و تنظيم واحد روابط عمومي و بين الملل بنياد شهيد انقلاب اسلامي.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، اداره كل انتشارات و تبليغات، (چاپ اول): 1367.
319 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر مجموعه اي از اشعار 102 شاعر معاصر است. اين اشعار درباره ي شهيد و شهادت و در قالبهاي متنوعي چون غزل، قصيده، رباعي، دوبيتي و شعر آزاد سروده شده اند. در مطلع كتاب، شعر «شهيدان خدايي» از مولانا ارائه شده است. تنظيم كتاب بر اساس نام خانوادگي سرايندگان اشعار است. اشعار، شامل مناسبتها و مضامين متعددي مي شوند؛ مانند: «شهيدان گمنام، فرزندان
شهيد و شهداي هفتم تير». تعدادي از اشعار به شهيداني از دفاع مقدس، مفقودالاثرها و شهداي بمبارانها تقديم شده اند.
صمد قاسم پور.- [بي جا]: ستاد برگزاري كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان، (چاپ اول): 173.1374 ص.
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
اين كتاب از هفت بخش تشكيل شده است. «مخمس، مثنوي، غزل، قصيده، قطعه، غواصلار و منظومه ي شهيدان آب». در ابتداي كتاب، فرازي از فرمايشات رهبر معظم انقلاب اسلامي، حضرت آيت الله خامنه اي درباره ي هنر و شعر آمده است. برخي از اشعار كتاب، در بخش «مخمس ها»، عبارتند از: قطعه شعرهاي «مير شهدا» درباره ي شهداي دفاع مقدس و «لشكر هميشه پيروزي تو را» به ياد سرداران شهيد مهدي باكري، شفيع زاده، تجلايي، حميد باكري و مرتضي ياغچيان. در بخش «مثنوي ها»، قطعه ي «مهدي نامه» در سوگ شهيد مهدي باكري سروده شده است. در بخش «غزليات»، «منصور ما» براي سردار شهيد احمد مقيمي، «طور شلمچه» موشحي براي شهيد حبيب هاتف، «حديث عشق» درباره ي مهدي مرام شهيدي و «يادگار كاروان» براي جانبازان سروده شده اند. در بخش «قصيده ها»، «بسيجي» درباره ي ارزش بسيجي بودن و «در سوگ شهادت»، به مناسبت پذيرش قطعنامه سروده شده اند.
اسماعيل همتي.- بي جا: انتشارات نقش هستي، (چاپ اول): 100.1376 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب، داراي زمينه اي از جنگ است. بنابر داستان اين كتاب، كه به شعر سروده شده است، پسري به نام آرش به اتمام رسيدن جنگ عراق عليه ايران براي مشخص كردن مرزهاي دو كشور، تير و كمان خود را بر مي دارد، از مكانهاي مختلف عبور مي كند و با افراد زيادي صحبت مي نمايد؛ كه همه براي او دعا مي كنند. وي، مانند آرش كمانگير زمان ساسانيان، تير خود را از كمان رها مي كند تا مرزها را مشخص كند و خود با حالتي بيمار به سوي دهكده ي خود باز مي گردد. داستان،
تلفيقي از زمان كنوني و جنگ زمان ساسانيان است.
[ صفحه 624]
محمدعلي حضرتي.- تهران: مؤسسه فرهنگي آفرينه، (چاپ اول): 96.1374 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Flame in the Tent of the Cloud
اين مجموعه، شامل چهل قطعه شعر است. اشعاري كه در ارتباط با دفاع هستند، عبارتند از: «پاييزي (2)»، شجاعت و شهامت رزمندگان جبهه هاي نبرد حق عليه باطل را بيان مي كند؛ «شمع آتش نژاد» به جانباز شهيد صادق انبارلويي تقديم شده است؛ او كه هميشه يادش زنده خواهد ماند؛ «دريا به دريا» به آزاده ي عزيز سيدعلي اكبر ابوترابي (رئيس ستاد امور آزادگان) تقديم شده است؛ «تاكسيدرمي» به ياد شهيد احمد زارعي سروده شده و يادآور شده است كه او در جبهه ها مثل شيري غرش مي كرد و «بازگشت مرد» به سيد مصطفي حاج سيدجوادي، خورشيدي از منظومه ي سه هزار شهيد تقديم شده است.
سروده پرويز حسيني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1375.
68 ص.- (كارشناسي گروه شعر).
طراح روي جلد: كاميار صادقي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Flame of Bushes A Collection of Poetry
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «شعله ي گياه» حاوي 45 قطعه شعر است كه «پرويز حسيني» بين سالهاي 1366 تا 1370 سروده است. اين سروده ها در ارتباط با دفاع مقدس و موضوعهاي مرتبط با آن هستند. از جمله، «فرزندان خورشيدي» كه «براي آزادگاني كه تنديس رنج و استقامت ند»، سروده شده است و در آن، ورود آزادگان را به ميهن خوشامد مي گويد. «جنوب، جنوب» از كرخه و كارون، آرامگاه خيل شهيدان مفقودالاثر، سخن مي راند. «ترانه هاي جنگ» از آمادگي رزمندگان و بقاي ياد شهيدان و ادامه ي راه آنان سخن گفته است. در «منظومه ي كاكايي» -
كه براي مهاجران جنگ تحميلي سروده شده است - از غربت مهاجران و صبر و تحمل آنها و انتظارشان براي بازگشت به ديار خود و دوباره ساختن خانه و كاشانه خويش سخن مي گويد و در «طرحهاي كوچك بمباران» از وضعيت كشته ها و ساختمانهاي فرو ريخته در اثر بمباران سخن گفته شده است.
كنگره سراسري شعر دفاع مقدس.- ستاد كل نيروهاي مسلح، بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، 1376.
300 ص.- (مجموعه شعر دفاع مقدس؛ 8).
شمارگان: 3000 نسخه.
به مناسبت برگزاري هفتمين كنگره سراسري شعر دفاع مقدس (قزوين: 1376).
كتاب حاضر، حاصل برگزاري «ششمين كنگره ي سراسري شعر دفاع مقدس» در شهر مقاوم آبادان است. اشعار كتاب از ميان آثار قرائت شده در كنگره يا ارسال شده به دبيرخانه برگزيده شده اند. ملاك انتخاب، قدرت و استحكام نسبي اشعار و تناسب مستقيم آن با موضوع كنگره است. تعداد اشعار مندرج در كتاب، 144 قطعه، سروده ي 109 شاعر و شاعره است. در ميان اسامي سرايندگان اشعار، نام شعراي شناخته شده در كنار اسم شاعران گمنام ديده مي شود. در انتهاي كتاب، بخش «ضمايم: بيانات و ديدگاهها» آمده است كه شامل پيام رياست محترم جمهوري اسلامي ايران در سال 1375(آقاي هاشمي رفسنجاني)، رياست محترم بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع
[ صفحه 625]
مقدس (آقاي مهندس چمران)، نماينده ي ولي فقيه و امام جمعه آبادان (آقاي جمي)، معاونت فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي آقاي عليرضا برازش دبير كنگره (آقاي سرهنگ پرويز بيگي آبادي) و بخشهايي از بيانات مقامات برگزار كننده ي كنگره است.
علي اصغر صائم كاشاني؛ خط: آهنگران.- تهران: تالار كتاب، (چاپ اول): 1370.
96 ص.- (مجموعه شعر؛ 1).
طراح روي جلد: رنجبر.
كتاب حاضر، حاوي 46 قطعه شعر است. در ابتداي كتاب تحليلي بر «شكار ستاره»، از دكتر رحيم نژادسليم، استاد دانشگاه به چاپ رسيده است. در اين تحليل، عناوين زير آمده اند: «چگونه ابريشم شعر تنيده مي شود؟ شاخه هاي تازه ي
مرجان، ماده و صورت ادب شعر، ارزشهاي تعبير و بيان در شعر و ادب». اشعار در دو بخش «غزل» و «رباعي» تنظيم شده اند. در هر دو بخش، تعدادي از اشعار در ارتباط با دفاع مقدس هستند؛ از جمله: «سفيران آفتاب»، غزلي در مدح و ستايش رزمندگان ايثارگر اسلام: «عروس چمن»، غزلي درباره شهداي دفاع مقدس؛ «رقص اختران»، غزلي در تمجيد از رزمندگان جبهه هاي حق عليه باطل؛ «لوح فلق»، رباعي در مدح رزمندگان و «گل خدا»، در ستايش شهيد.
اثر كلامي زنجاني.- زنجان: كتابفروشي ستاره زنجان، (چاپ اول): 1368.
366 ص.: جدول، عكس.
اين كتاب شامل دو قسمت است: قسمت اول حاوي سي قطعه شعر، سرود و نوحه به زبان فارسي است؛ قسمت دوم - كه بخش اعظم كتاب را تشكيل مي دهد - حاوي اشعار، سرودها و نوحه هايي است كه به زبان تركي سروده شده اند. موضوع اين اشعار، سرودها و نوحه ها «مدح و ثناي ائمه ي اطهار، غمنامه در سوگ حضرت امام (ره) و مناسبتهايي چون جمعه ي خونين مكه، شهيدان و عظمت روح آنان، بسيجي ها و جبهه و جبهه داران» است. از جمله اين اشعار مي توان از: «شهيد مفقود، ديو چو بيرون رود فرشته درآيد، سرود وحدت، ضيافت ا...، شهيد در افق عشق جلوه ي شفق است و راهيان مقدس» نام برد.
سروده محمد عباسيه كهن.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1376.
64 ص.- (كارشناسي گروه شعر).
طراح روي جلد: حبيب الله صادقي.
عنوان پشت جلد به انگليسي:My Land: Love
شمارگان: 3300 نسخه.
اين مجموعه، شامل 53 قطعه شعر است كه در بخش آخر آن، اشعار در قالب رباعي، دوبيتي، و مثنوي سروده شده اند. در بين اشعار، پنج قطعه شعر در ارتباط با دفاع مقدس ديده مي شود كه به ترتيب عبارتند از: «نقشي بر شانه ها، مشتي از هستي (در وصف شهيد و شهادت)؛ در آسياب آسمان (در صحبت از جنگ)؛ چراغ آرزو (در وصف ايثار) و هديه ي ناقابل (كه در قالب مثنوي سروده شده و شرحي از انقلاب و جنگ است».
[ صفحه 626]
به كوشش دفتر تحقيق و پژوهش [معاونت پژوهش و تبليغات بنياد شهيد]؛ زيرنظر نصرالله مرداني.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ دوم): 1377.
[14]373. ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
مجموعه ي حاضر شامل اشعاري است كه توسط 35 شاعر شهيد سروده شده اند. كتاب بر اساس نام شهيدان (بدون نظم الفبايي) تنظيم شده است. اشعار سروده شده توسط هر شاعر شهيد در زير نام وي ارائه شده است. در ابتداي قسمت مربوط به هر شهيد، خلاصه اي از زندگينامه وي آورده شده است. زندگينامه ها شامل «تاريخ تولد، مختصري از زندگي شهيد در دوره هاي كودكي، جواني و فعاليت هاي فرهنگي، علمي و...» است. در پايان هر زندگينامه، تاريخ و محل شهادت شهيد ارائه شده است. «شهيدان شاعر» علاوه بر شاعران شهيد دفاع مقدس، شهداي انقلاب اسلامي را نيز دربر مي گيرد. از جمله افرادي كه
اشعار آنها در اين مجموعه آمده است، مي توان از «مرتضي مطهري، محمدجواد باهنر و محمدعلي رجايي» نام برد.
عباس باقري.- تهران: برگ، 143.1368 ص.
طراح روي جلد: صداقت جباري.
اين كتاب مجموعه اي از 55 قطعه شعر است كه بين سالهاي 1354 تا 1367 سروده شده اند. از بين اشعاري كه در ارتباط با دفاع مقدس هستند، مي توان قطعه شعر «غزلواره» و قطعه شعر «مشاطگان» را نام برد كه در آن از حمله ي دشمن به شهرهاي نهاوند، بروجرد، هويزه، دزفول، بانه و سوسنگرد و شهداي قرباني موشكباران شهرها و اندوه كودكان و بازماندگان سخن مي گويد.
طارم سربلند.- تهران: [بي نا]؛ مركز پخش: كتابخانه كوچك، (چاپ اول): 1361.
111 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «صبح سنگر» مجموعه اي از 32 قطعه شعر آزاد است. بيشتر اشعار درباره ي دفاع مقدس بوده براي رزمندگان، شهيدان و آزادگان و برخي نيز به مناسبتي و براي شخص خاصي سروده شده اند؛ از جمله: «بايد ستاره چيد؟»، به ياد شهيد عسگر دانش و ساير شهداي جنگ تحميلي؛ «معشوقه تان به كام»، قصيده اي به ياد صد شهيد پاسدار در هويزه؛ «خون»، به راه گم كردگان، «فردا...»، به ياد شهيدان بي نام و نشان ميهن و «رقص زندگي»، براي پاسداراني كه پا در ميدان مين نهادند و شهيد شدند. شاعر، تعدادي از اشعار را نيز براي مناسبتهاي ديگري سروده است؛ مانند: «با يك سبد شقايق»، براي شهداي شانزده آذر (شريعت رضوي، قندچي، علوي نيا)؛ «از هودج شقايق»، براي اولين سالگرد انقلاب، «برادر تو»، به رزمندگان ال سالوادر و «دل به بيمي مسپار» به مناسبت آغاز سومين سال انقلاب و....
به كوشش مرتضي نوربخش؛ با متعدد مشفق كاشاني.- تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ اول): 1380.
316 ص.
[ صفحه 627]
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب حاوي چهل و سه قصيده بلند از هفده شاعر معاصر است. قصايد زير از جمله قصايد مربوط به دفاع مقدس هستند: «اي وطن (از امير فيروزكوهي)؛ حماسه پيروزي، حماسه شهيد، بخت دريا و آفرين محمد (ص) (از مهرداد اوستا)؛ صداي شهادت، (از احمد كمال پور)؛ قصيده واره ي داغ، (تقديم به شهيد مفقودالاثر فرهاد اميري اسفندقد، از مرتضي اميري اسفندقد)؛ پرچم خورشيد (از سپيده كاشاني)؛ جنگ تحميلي، (به مناسبت هفته ي
جنگ، از محمدعلي مرداني)؛ تهنيت به رهبر، در حريم وحي و جوهر پيكار (از حميد سبزواري)؛ سرخوشان بزم وصال، فروغ ايزدي و بر موح حادثات (از محمود شاهرخي)؛ بهار توحيد (از بهمن صالحي)؛ جنگ تحميلي و اي روح خداوند (از عباس مشفق كاشاني)».
شيرينعلي گلمرادي.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 135.1379 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 29 قطعه شعر در قالبهاي غزل، مثنوي و چهارپاره است كه درباره ي شهادت و شهيدان سروده شده است. قطعه شعر «اهتزاز پيشاني» تقديم به بسيجيان دلاور وطن، قطعه شعر «شير، اي خفته در زنجير» به ياد شهيد محمدجواد تندگويان، قطعه شعر «جراحت» پس از اولين سفر شاعر بعد از پايان جنگ به خرمشهر، قطعه شعر «سلام» به ياد شهيد جهادگر محمدابراهيم احدپور، قطعه شعر «جاده هاي مسافر» به ياد شهيد امير سپهبد علي صيادشيرازي و قطعه شعر «سردار» به ياد زنده ياد احمد زارعي (شاعر شهادت و حماسه) سروده شده است.
مصطفي خليلي فر «بشير».- تهران: برگ، (چاپ اول): 1373.
176 ص.
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
شمارگان: 4400 نسخه.
كتاب حاضر شامل 73 قطعه شعر، در قالب شعر آزاد و غزل است كه با مضامين متعددي سروده شده اند. قطعه شعر «زردفكران» به خواهران و برادران مسلماني تقديم شده است كه مورد هجوم و حمله ي ديوسيرتان قرار گرفتند. قطعه شعرهاي «لحظه ي تلخ» و «معراجيان» با مضمون دفاع مقدس و شهيدان سروده شده اند. شاعر اشعاري را به مناسبتها و اشخاصي خاص سروده است؛ از جمله، اشعار «لحظه ي سبز» و «مثل شاهدان» در سوگ زنده ياد سلمان هراتي سروده شده اند و «داغ سياوش» به مرتضي اميري و «حريم عاطفه» به حميد واحدي تقديم شده است. «شاهكار نور» به مناسبت ميلاد حضرت علي (ع) و «غم شگرف» به بهانه ي بزرگداشت جلال آل احمد سروده شده است و....
به كوشش فرامرز محمدي پور.- تهران: نشر قو (چاپ اول): 243.1381 ص.
شمارگان: 3000.
[ صفحه 628]
كتاب، مجموعه ي 126 شعر (74 نوسروده، 50 غزل و 6 مثنوي) از 58 شاعر و شاعره معاصر از خطه ي سرسبز گيلان است. همه ي اشعار اين مجموعه در ارتباط با جنبه هاي مختلف هشت سال دفاع مقدس هستند. در زير، به برخي از اين اشعار اشاره مي شود: «اشكهاي سرخ» براي شهيد آويني از ابوالقاسم حسينجاني؛ «حديث شكفتن» براي شهيد غلامرضا صيقلي از غلامرضا رحمدل؛ «انتظار» به شهيدان مفقودالاثر از حميدرضا شكارسري؛ «مسافر» از سيمين فرزاد؛ «گهواره خيال» براي شهيد باقر ملايي از عباس مهري آتيه؛ «دستهاي آبي دعا» از احمد گرگين؛ «به ياد عاشقان» از اكبر اكسير؛ «مگر شهيدان برسند» از محمدرضا
مهدي زاده و.... اشعاري نيز «با يادي از جبهه ها و صفاي موجود در آنجا؛ ايمان رزمندگان؛ وصف شهدا؛ يادآوري خاطرات جبهه؛ يادي از شبهاي بمباران؛ يادي از عمليات كربلا؛ لحظه ي وصل شهدا؛ دعا و نيايش در جبهه؛ رثاي شهدا» سروده شده اند.
تيمور ترنج.- شيراز: نويد شيراز، (چاپ اول): 112.1372 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 47 قطعه شعر سپيد و نيمايي است كه درباره ي مضامين متعددي سروده شده اند. اشعار «خونين شهر، ترانه ياران، خونين جامگان، گلزخم هاي شكوفان، بر دروازه هاي خونين شهر، انتظار»، براي مفقودشدگان جنگ تحميلي، «سفر عشق» براي شهيدان جنگ تحميلي، «در انتظار آمدنت!»، براي مفقودشدگان جنگ تحميلي، «آه... خرمشهر! و سرود بازگشت»، براي مردم خرمشهر و نيز، «از گلوي بغض گرفته ي شعر»، درباره ي دفاع مقدس سروده شده است.
محمد عزيزي.- تهران: نشر آفرينش، (چاپ اول): 1375.
213 ص.
شمارگان: 2300 نسخه.
كتاب «صداي نرم باران»، شامل اشعار سروده شده ي شاعر در سالهاي 1354 تا 1374 است. اشعار، در سه بخش مجزا ارائه شده اند؛ بدين قرار: «از سالهاي دور (شامل هفت قطعه شعر آزاد)؛ كاش من هم شاعري بودم؟ (شامل چهل قطعه شعر آزاد) و عاشقانه ها (شامل 24 قطعه شعر در قالبهاي مثنوي، رباعي، دوبيتي و غزل)». «يادگار لحظه هاي اضطراب»، به ياد قيام 29 بهمن مردم تبريز، «روزها در عبور تنهايي»، «باران» و «كاش من هم شاعري بودم» به پاس دلاوري هاي حماسه آفرينان جبهه ها، «با شانه هاي پي شده مي آيم!» و «در اندوه تو اي روح شقايق»، به ياد همه ي شهيدان كه زنده تر از مايند و «غزل رزم»، درباره شهيد و شهادت سروده شده اند.
محمدعلي مرداني.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، معاونت انتشارات، مركز فرهنگي سپاه، مديريت امور كتاب، 1376.
103 ص.
بالاي عنوان: «مجموعه شعر جنگ».
كتابي كه پيش روي شماست، دربردارنده ي مجموعه ي اشعاري از «محمدعلي مرداني» است كه در حال و هواي معنوي و پر شور و شوق ايام دفاع مقدس ملت قهرمان و شهيدپرور ايران سروده شده و به موضوعاتي چون شهيد، بسيجي، خرمشهر، جانباز و... پرداخته است. در اين اشعار، به خوبي احساسات سرشار از شوق و عشق شاعر به
[ صفحه 629]
ارزشهاي والاي مكتب و ملت اسلامي را مشاهده مي كنيم كه زيبا و بي تكلف خود را در آينه ي لطيف ادبيات و فرهنگ دفاع مقدس ما نشان داده است. كتاب، حاوي نوزده قطعه شعر است؛ با عناوين بازار بقا، سواران،
ظفر، به خدا لاله ها نمي ميرند، فخرآفرينان، صلاي عاشقان، آبروي شهيد، سرشار عشق، سنگرسازان بي سنگر، به مناسبت سالگرد هفته ي جنگ تحميلي، به مناسبت سالروز جنگ، در سنگر عشق، دشت فتح جبهه الله اكبر، بسيجي، بسيج مردمي، خرمشهر، در عمليات خيبر، محراب نور و سلام بر خونين شهر.
مؤلف كارشناسي ادبي اداره كل پرورشي بنياد شهيد انقلاب اسلامي.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، اداره كل پرورشي، (چاپ اول): 1374.
80 ص.
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب حاضر شامل گزيده ي اشعاري است كه در همايش ادبي شاعران و نويسندگان شاهد سراسر كشور ارائه شده است. تعداد اشعار ارائه شده در اين مجلد، 34 قطعه شعر در قالب غزل و قصيده و شعر آزاد است كه توسط 24 شاعر و شاعره شاهد معاصر سروده شده اند. از بين اشعار، قطعه شعرهاي زير درباره ي شهيد، شهادت، رزمندگان و جبهه و دفاع مقدس سروده شده اند. «جشن باشكوه»، از عبدالجواد بيژني؛ «كبوترهاي سرخ» و «بسيج»، از علي محمد پناهي؛ «مثنوي شهادت»، از قادر طهماسبي؛ «مهربان من، ببار» از علي رضا قزوه؛ «كربلايي داشتيم» و «همسفران بي نشان»، از ولي الله كلامي؛ «لاله»، از ليلا نادعلي پور و «مرثيه ي شهيد» از مصطفي محدثي خراساني.
مؤلف كارشناسي ادبي اداره كل پرورشي بنياد شهيد انقلاب اسلامي.- تهران: هنر و انديشه، (چاپ اول): 63.1374 ص.
طراح روي جلد: ساعد مشكي.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 24 قطعه شعر از اشعاري است كه در همايش ادبي شاعران و نويسندگان شاهد سراسر كشور ارائه شده است. اين اشعار در قالب غزل، دوبيتي، رباعي، شعر آزاد و مثنوي بوده، توسط نوزده شاعر و شاعره ي شاهد معاصر سروده شده اند. از بين اين اشعار، تعدادي در ارتباط با شهيد، شهادت بسيجي ها، رزمندگان و دفاع مقدس سروده شده اند كه عبارتند از: «گريه كن»، از آمنه آدينه؛ «فراق پرستو»، از نسرين آزاديبخش؛ «منصوروار رفته سر من به دار به»؛ از عزيزالله ابراهيم؛ «آفرين بر تو»، از غلامعلي حدادعادل؛ «هجرت»،
از مريم دهقاني خليلي؛ «مثنوي عشق»، از غلامرضا رحمدل؛ «پيام شهيد»، از علي اكبر شجعان؛ «قافله»، «بهار» و «نسيم» از مصطفي محدثي خراساني؛ «بسيج» از عبدالله مرتضوي؛ «آن روزها» از مجيد نظافت و «بهانه»، از حميد نيكويي.
زيرنظر واحد ادبيات معاونت فرهنگي بنياد شهيد.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1376.
63 ص.
[ صفحه 630]
طراح روي جلد: محمدرضا آستانه.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر حاوي 45 قطعه شعر از اشعار ارائه شده در همايش ادبي شاعران و نويسندگان شاهد سراسر كشور است. اين اشعار در قالب شعر آزاد، غزل، مثنوي، دوبيتي، رباعي هستند و توسط 24 شاعر و شاعره ي شاهد معاصر سروده شده است. از بين اين اشعار، تعدادي در ارتباط با شهيد، شهادت رزمندگان، آزادگان و خانواده ي شهيدان دفاع مقدس سروده شده اند كه عبارتند از: قطعه شعرهاي «مرور حماسه ها»، «بدرقه»، «كوله باري از شقايق» و «خيال سبز» از حميدرضا حامدي؛ «آيه هاي غربت»، از غلامرضا كرمي؛ «قامت سبز تناور»، از مهدي چناري (براي برادر مفقودالاثر شاعر در مهران)؛ «مجلس خمپاره ها»، از بهزاد بيگي؛ «بغض خندان»، از قادر طهماسبي؛ «دفتر شعر» و «يوسف گم گشته»، از بابك نيك طلب؛ «غريبي گلها»، از آرزو ولي پور؛ «رهروان»، (تقديم به همسران شهدا) از ليلي قلي نژادسوركي؛ «كبوتران» و «شهادت»، از اميني نژاد؛ «اسبان بي سوار»، از حسن آقايي فر؛ «تقديم به پدر شهيدم»، از (فريده عظيمي، فرزند شهيد رمضانعلي عظيمي).
زيرنظر واحد ادبيات معاونت فرهنگي بنياد شهيد انقلاب اسلامي.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 88.1377 ص.
طرح روي جلد: طيب محرابي اختر.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر حاوي 56 قطعه شعر از اشعار ارائه شده در همايش ادبي شاعران و نويسندگان شاهد سراسر كشور است. اين اشعار در قالب شعر آزاد، غزل، مثنوي، دوبيتي و رباعي هستند كه توسط 22 شاعر و شاعره ي شاهد
معاصر سروده شده است. از بين اين اشعار، تعدادي در ارتباط با شهيد، شهادت رزمندگان، بسيجي ها و آزادگان سروده شده اند؛ اين اشعار، عبارتند از: قطعه شعر «شهيد گمنام»، از علي محمد پناهي؛ «نگاه نوراني»، از زينب جوادي راد؛ «نگينهاي ارغواني» و «غزل آتش»، از حميدرضا حامدي (فرزند شهيد)؛ «مثنوي شقايق»، از حسن حسن پور (فرزند شهيد)؛ «بازگشت»، براي شهيد جعفر ميرزايي، از عبدالحسين رحمتي؛ «بسيج لشكر مخلص»، از غلامحسين رفيعي؛ «تفنگ خونين» و «مسافر»، از بهروز سپيدنامه؛ «سينه سرخان» از يعقوب شفيعي؛ «انتظار»، «لحظه ي رويش خورشيد» و «ستاره ي پرپر»، از غلامرضا كرمي.
تهيه و تنظيم معاونت فرهنگي بنياد شهيد انقلاب اسلامي، واحد ادبي.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1379.
68 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 59 قطعه شعر از اشعاري است كه در همايش ادبي شاعران و نويسندگان شاهد سراسر كشور ارائه شده است. اشعار در قالبهاي شعر آزاد، غزل و دوبيتي توسط 25 شاعر و شاعره ي معاصر سروده شده اند. از بين اين اشعار، قطعه شعرهاي زير در ارتباط با شهيد، شهادت و دفاع مقدس سروده شده اند: «گلاب خاطره»، از محمدجواد محبت؛ «شهيدان»، از زينب چوقادري؛ «كاش مي شد»، از علي رضا ونكي؛ «مردان آتش»، از صادق نظري نيا؛ «سرود باران»، از علي محمد پناهي؛ «خون گرم لاله ها» و «وطن» از محمدعلي عجمي؛ «محو خوش خاطره ها»، از عبدالله مرتضوي؛ «غزل حر (1)»، از مرتضي اميري اسفندقد؛ «سرفصل بهار» و «پس چه پيش آيد؟...»، از جواد محقق.
[ صفحه 631]
تهيه و تنظيم اداره كل پرورشي بنياد شهيد انقلاب اسلامي.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1380.
87 ص.
عنوان روي جلد: «منتخب سروده هاي شاعران شاهد».
شمارگان: 3500 نسخه.
به مناسبت اولين كنگره ادبي ايثار و شهادت.
كتاب حاضر منتخب سروده هاي شاعران شاهد استان مازندران است كه در شانزدهمين همايش ادبي شاعران و نويسندگان شاهد سراسر كشور (كه در استان مازندران برگزار گرديد) ارائه شده است. كتاب، شامل 52 قطعه شعر از 26 شاعر و شاعره ي شاهد است كه درباره ي «شهيد، شهادت، دفاع مقدس، عشق، شعر، روزهاي كودكي، انقلاب و...» در قالبهاي غزل، دوبيتي، شعر آزاد و قصيده سروده اند. قطعه شعرهاي
«از دوبيتي ها»، (از حورا كهنسال)؛ «دخترت يادت نره»، (از مريم دروا) و «دو رباعي»، (از سميه وكيل زاده) درباره ي دفاع مقدس سروده شده اند.
سراينده اسدالله محمدصادقي.- قم: ناصر، (چاپ اول): 1378.
141 ص.: مصور.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به خانواده هاي شهدا، آزادگان، جانبازان و ايثارگران خصوصا خانواده شهيد محمدعلي صادقي، سردار عمليات بدر، هديه شده است.
كتاب حاضر شامل 58 قطعه شعر در قالب غزل، قصيده و مثنوي است كه با موضوع دفاع مقدس و مطالب مرتبط با آن [چون: شهيد، شهادت، خانواده شهدا، جانبازان، ايثارگران، آزادگان، امام خميني (ره)، شهداي لاهيجان رفسنجان و مناطق مختلف عملياتي (مانند خرمشهر، دشت آزادگان و...)] سروده شده اند. در بين اشعار، تصاويري از رزمندگان و شهدايي كه اشعار به مناسبتي درباره ي آنان سروده شده اند (با زيرنويس)، به چاپ رسيده است. در بين اسامي شهيدان، نام افراد زير ديده مي شود: «حسن عباسي [فرمانده ي گروهان گردان حضرت رسول (ص) لشكر 41 ثارالله]، حاج قاسم ميرحسيني، عباس اميري (معاونت پرسنلي لشكر 25 كربلا)، محمدعلي محمدصادقي (پدر شاعر)، حميد ميرافضلي، حاج مهدي كازروني، حاج قاسم سليماني، شاعر شهيد ارسلان، شاعر شهيدبندي، و...».
سراينده حسين اسرافيلي؛ ويراستار، محمدباقر شمسي پور.- تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1376.
69 ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران؛ 52، مثنوي سرداران؛ 1).
كتاب «عبور از صاعقه»، منظومه اي است كه توسط حسين اسرافيلي در رثاي شهيد حجت الاسلام حاج شيخ فضل الله محلاتي سروده شده است. شاعر به زندگي اين شهيد گرانقدر پرداخته و نحوه ي تولد ايشان، تحصيلات در محلات و قم و آشنايي با تفكرات حضرت امام (ره) را بيان كرده است. همچنين به فعاليت هاي شهيد، قبل از انقلاب و تبعيد اشاره شده است. شهيد محلاتي بعد از
انقلاب و پس از تشكيل سپاه پاسداران به سمت نماينده حضرت امام (ره) در آنجا منصوب شد. اين شهيد، به دليل مسؤوليت خود مستقيما در جريان جنگ و مسائل آن
[ صفحه 632]
قرار گرفت. شاعر در اشعار خود، ضمن تشريح فعاليت شهيد محلاتي طي اين دوران، به حادثه ي انفجار هواپيماي غيرنظامي توسط هواپيماهاي عراقي اشاره كرده و شهادت اين شهيد گرامي را به تصوير كشيده است. شاعر، در اين مثنوي، زهد، تقوي، شجاعت و تهور و بي باكي اين شهيد را بيان كرده است.
سروده ي قادر طهماسبي (فريد).- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 95.1375 ص.
طراح روي جلد: حبيب صادقي.
عنوان روي جلد: مجموعه شعر عشق بي غروب.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Unending Love
كتاب حاضر حاوي 36 قطعه شعر از اشعار شاعر معاصر، قادر طهماسبي، است و حاوي مطالب و موضوعهاي مختلفي مي باشد. اشعار مربوط به دفاع مقدس و موضوع هر يك به قرار زير است:
كوچ سرخ: اين شعر سوگنامه اي است در رثاي شهيدان دفاع مقدس و افسوس شاعر كه از قافله آنان جا مانده است.
داغ لاله شدن: در ارزش مقام شهيد و شهادت.
ادعاي عاشقي: در مورد شهداي دفاع مقدس.
رقص بلا: شعري است در ستايش از اقدامات شجاعانه ي جانبازان اسلامي و جنگ تحميلي.
مردابي و آبشاري: درباره ي افسوس شاعر از اين موضوع كه چرا به فيض شهادت نايل نيامده است.
به كوشش كميته ي تأليف و تدوين.- تبريز: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان، ستاد برگزاري (چاپ اول): 224.1374 ص.
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
اين دفتر مجموعه اي از شعرهاي رسيده به كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان مي باشد، آينه اي است در مقابل چهره ي سرداراني كه از سر گذشتند و از راه برنگشتند. تعداد زيادي از شاعران ميهن اسلامي، آثار خود را به اين كنگره فرستاده اند. عناوين اشعار با نام سرايندگان آنها عبارتند از: «بدرقه قافله جبهه» از سيد محمدحسين شهريار در مورد رزمندگان جبهه هاي حق عليه باطل؛ «پرواز» از صبا فيروزكوهي در مورد عشق به شهادت در رزمندگان دفاع مقدس، «آينه ي مردان» شعري كه به سرداران دفاع مقدس تقديم شده است؛ «هنگامه ي كوچ»
از مجتبي تونه اي براي سرداران دلاور آذربايجان؛ «سردار سوسنگرد» از عليرضا سعدي كه يادي است از تيپ ذوالفقار، گردان حبيب تيپ نينوا؛ «باده نوشان» از مجيد عيب پوش كه به شهيد اميني تقديم شده است و «سرخ قبا» از هاشم عابدي كه به ياد شهيد كاظم حجازي فرمانده گردان حضرت علي اكبر (ع) سروده شده است.
سراينده ايوب پرندآور؛ به كوشش بسيجيان مسجد امام حسين (ع) شهرستان جهرم.- تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول): 1377.
99 ص.- (نمايندگي ولي فقيه در امور آزادگان معاونت فرهنگي، اجتماعي؛ كتاب شماره 2).
[ صفحه 633]
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
طراح روي جلد: ايوب پرندآور.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، حاوي 92 قطعه شعر است كه در سه دفتر تنظيم شده اند.
دفتر اول: «غزل»؛ دفتر دوم: «مثنوي و قصيده» و دفتر سوم: «دوبيتي و رباعي». اين اشعار درباره ي مضامين مختلفي سروده شده اند؛ از جمله، در مدح و ثناي پروردگار و منقبت و بزرگداشت اهل بيت (ع). اشعاري نيز پيرامون شهيد و شهادت و دفاع مقدس سروده شده اند؛ از آن جمله: «بغض داغ»، «سفر»، «هشدار»، «غبار رفتن» (كه به آزاده ي شهيد، عبدالمهدي نيك منش تقديم شده است) و «همسايه هاي مين منور» (كه به كبوتران سوخته بال جبهه تقديم شده است).
ناهيد كبيري؛ طرح از سيما بينا.- شيراز: نويد شيراز، (چاپ اول): 1372.
102 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 44 قطعه شعر آزاد است. قطعه هاي اشعار فاقد عنوانهاي خاص بوده، هر قطعه فقط با يك شماره ي مجزا شناسايي شده است. اشعار، مضامين و مفاهيم متعددي دارند؛ از جمله: «زندگي، مرگ، شهرنشيني، هنجارها، حماسه، عشق، وصف پديده هاي طبيعي چون باران، بهار، زمستان، غروب، روز و...». قطعه شعرهاي شماره ي 30،28 و 31 درباره ي انقلاب اسلامي ايران، شهيد، شهادت و دفاع مقدس سروده شده اند.
پرويز بيگي حبيب آبادي.- تهران: اميركبير، 1369.
119 ص.
مندرجات: غزل؛ مثنوي؛ چارپاره؛ رباعي؛ دوبيتي؛ ساقي نامه.
كتاب، حاوي پنج بخش مجزا است. عناوين بخشها عبارتند از: «غزل» (با 24 قطعه شعر)؛ «مثنوي» (با پانزده قطعه شعر)؛ «چارپاره» (با شش قطعه شعر) «رباعي» و «دوبيتي» (سه قطعه شعر) و «ساقي نامه» (با يك قطعه شعر). برخي از عناويني كه در اين مجموعه در ارتباط با دفاع مقدس هستند، عبارتند از: «قطعه شعر «غريبانه» غزلي در سوگ شهيدان دفاع مقدس، «نماز سوختن» در سوگ شهداي دفاع مقدس، «حل دل» در رثاي شهداي دفاع مقدس، «شراره» درباره ي كودكاني كه در جنگ به شهادت رسيدند، «غربت رفتن» در مورد شهداي دفاع مقدس، «گامهاي عشق» در مورد عشق به شهادت، «گلهاي زخم» در مورد خاك لاله گون ايران، «عشقهاي ارغواني» درباره ي شهادت شهيدان، «عبوري ز كربلا» و «رقص شقايقها» مقايسه ي بين دفاع مقدس و واقعه ي كربلا، «آواي رود رود» در مورد شهداي دفاع مقدس و اين كه سخن آنان در همه جا هست و «بدرود» در وداع با شهداي دفاع مقدس و...».
احمد عزيزي.- تهران: روزنه، (چاپ اول): 148.1375 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 136 قطعه شعر است كه در قالبهاي غزل، قصيده و مثنوي سروده شده اند. تمامي اشعار، به
[ صفحه 634]
جز يك مورد، فاقد عنوان بوده و با شماره ي 1 الي 135 شماره گذاري شده اند. اشعار، داراي مضامين اجتماعي و عرفاني و در خصوص «عشق، شهيد، شهادت، راز و نياز با معبود و نيز در مدح و منقبت اهل بيت (ع)، امام زمان (ع)، حضرت علي (ع)، فاطمه زهرا (س)
و...» هستند. برخي از ابيات و مصراعهاي اشعار در مورد دفاع مقدس سروده شده اند؛ از جمله: اشعار شماره ي 107،106،105،46،24،10 و 135.
غلامحسين عمراني.- تهران: برگ، (چاپ اول): 1369.
130 ص.
شمارگان: 6600 نسخه.
كتاب، مجموعه ي 62 غزل از شاعر معاصر «غلامحسين عمراني» است. اشعار، بيشتر حالتهاي عرفاني رزمندگان را قبل از عمليات، در هنگام راز و نياز با پروردگار خود، نشان مي دهد. برخي از غزل هايي كه در ارتباط با دفاع مقدس سروده شده اند، عبارتند از: «كوچه سار كهكشان»، عشق به مرگ و شهادت؛ «غزل كوهي (4) «، بي ارزش دانستن زندگي خاكي و عشق به دنياي معني و شهادت؛ «پرنده هاي آشنا»، آماده شدن رزمندگان براي ميدانهاي جنگ و عشق به شهادت آنها؛ «زمزمه ي يارب»، بسيجيان در خط مقدم جبهه ها كه با فرياد «الله اكبر» و «لا اله الا الله» به قلب دشمن هجوم مي بردند و از مرگ هراسي نداشتند و از شهادت و شهيد شدن لذت مي بردند.
به كوشش علي رضا قزوه.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 311.1377 ص.
طراح روي جلد: جيب صادق.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Contemporary Lyric of Iran
اين كتاب مجموعه ي 194 غزل از 92 شاعر و شاعره ي معاصر است. موضوع غزل ها متنوع است. دو غزل از حضرت امام خميني (ره) در ابتداي كتاب به چاپ رسيده است. موارد زير، از جمله غزل هاي موجود در كتاب هستند كه با دفاع مقدس ارتباط دارند. «صبح صادق» از حسين اسرافيلي؛ «مسافر دريا» از سعيد بيابانكي؛ «اتفاق سرخ» از بهروز سپيدنامه (تقديم به شهداي مهران)؛ «حرمت آيينه» از ضياءالدين شفيعي؛ «رنگين كمان عاطفه» از احمد شهدادي؛ «نان و عشق و گل» از علي رضا قزوه؛ «قصه زخم» و «آرزوي سوختن» از عبدالجبار كاكايي (براي سيصد شهيد مفقودالاثر)؛ «گمشدگان» از
نصرالله مرداني (تقديم به شهيد گمشده، احسان شهيدي)؛ «تمناي دانه ها» از علي ميرافضلي؛ «گناه شعله ور» از بهروز ياسمي (براي شهيد محمد جهان آرا) و «خيال شهيد» از عبدالحميد يعقوبيان.
صمد قاسمپور؛ خوشنويسي بخت شكوهي، محمدعلي فرزبود.- تبريز: ستاد برگزاري كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان، 1374.
79 ص.
به دو زبان تركي و فارسي.
تأثير دفاع مقدس بر شئون مختلف زندگي و فرهنگ ما انكارناپذير است. تجلي و تأثير دفاع مقدس در ادبيات معاصر، سبب بروز تحولي عميق شد. اين تحول عميق، منجر به تولد شعر نوين پويا و ارزشمندي شد كه اكنون
[ صفحه 635]
شعر جنگ نام گرفته است. اين مجموعه زمزمه هاي آتشين رزمنده ي دلسوخته اي است كه در شب عمليات والفجر هشت، شاهد صحنه هاي بي نظير تاريخ و حماسه آفريني ياران خويش بوده است. اصل اشعار اين كتاب به زبان تركي است و در صفحه ي روبرو ترجمه ي آن به زبان فارسي آمده است. اشعار اين كتاب بر اساس خاطرات رزمنده اي سروده شده كه شاهد شهيدان آب و غواصاني بوده است كه در كمال انقطاع از غير، اروندرود را شكافتند و به نظاره جمال دوست شتافتند.
عبدالرضا رضايي نيا.- تهران: نشر مزامير، 125.1373 ص.
طراح روي جلد: شاهين ذوالكفلي.
عنوان روي جلد: فرشته بفرستيد: منظومه.
عنوان پشت جلد به انگليسي:Send Angels
مندرجات: سوي صدا؛ باران آتش؛ كنار چشم خدا؛ ازدحام گل سرخ؛ كلمات خاكي؛ مهمات؛ محاصره؛ گاه ناگهان گشايش؛ هلهله؛ رؤياهاي صادق؛ سجاده ي باراني؛ شادباش.
كتاب «فرشته بفرستيد» حاوي دوازده قطعه شعر در قالب شعر نو مي باشد. «سوي صدا» در مورد ميرزا كوچك خان جنگلي و يارانش سروده شده است و در پايان با رزمندگان دفاع مقدس ارتباط مي يابد. «باران آتش» در مورد ايران؛ «كنار چشم خدا» و «ازدحام گل سرخ» درباره ي رزمندگان و شهداي
دفاع مقدس، شبهاي عمليات و شور و شوق رزمندگان در اين شبها؛ «كلمات خاكي» در مقايسه ي بين كربلا و قيام امام حسين (ع) و دلاوري هاي رزمندگان اسلام در جبهه هاي حق عليه باطل؛ «مهمات» در خصوص دلاوري رزمندگاني كه بر روي ميدانهاي مين مي رفتند و به شهادت مي رسيدند؛ «محاصره» در وصف زماني كه رزمندگان ما در محاصره دشمن قرار مي گرفتند و به شهادت مي رسيدند؛ «گاه ناگهان گشايش»، «هلهله» و «رؤياهاي صادق» با ياد شهداي دفاع مقدس؛ «سجاده ي باراني» درباره ي ياد و خاطره ي شهداي دفاع مقدس و «شادباش» در مورد شهدا سروده شده است و سعادتي كه به خاطر شهادت نصيبشان شده است.
نوذر پرنگ.- تهران: پاشنگ، (چاپ اول): 264.1365 ص.
طراح روي جلد: آيدين آغداشلو.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «فرصت درويشان»، شامل 88 قطعه شعر در قالبهاي غزل، آزاد و مثنوي است. بيشتر اين اشعار در دوره ي سالهاي 1335 تا 1356 سروده شده اند. مضامين و مفاهيم اشعار شامل مواردي چون: «سفر، پرواز، باران، افسانه، غروب، پرنده، خواب، خون، انقلاب و...» هستند. اشعار «بزم اهل دل»، «شهيد»، «خود فراموشان»، «زن بي سر»، «حماسه انسان»، درباره ي مفاهيم شهادت و مرگ سروده شده اند. اشعاري نيز درباره ي موضوعات و مناسبتهاي مختلف و متعددي سروده شده اند؛ از جمله درباره ي چغلوندي (يكي از بخشهاي تابع خرم آباد لرستان). اشعاري نيز با وام گرفتن از آيات قرآن و ابيات شاعران ديگر (از جمله، حافظ) سروده شده اند؛ از جمله: «گهواره» و «گزارشهاي باد».
محمدعلي مرداني.- تهران: اميركبير، 742.1367 ص.
مندرجات: قصايد و غزل ها؛ مسمطات؛ تضمينات؛ تركيب بندها؛ ترجيعات؛ چهار پاره ها؛ مثنوي ها؛
[ صفحه 636]
رباعيات؛ دوبيتي ها.
كتاب فروغ ايمان از هشت بخش مختلف با قالبهاي گوناگون شعري تشكيل شده است. اشعار اين كتاب، موضوعات مختلفي را شامل مي شود؛ از جمله: پيامبر و ائمه ي اطهار (ع)، انقلاب، ملت، جنگ و غيره. اشعاري كه در ارتباط با دفاع مقدس هستند، عبارتند از: «عشق و آزادي»، قصيده اي درباره ي بسيجيان و ارزش آنها؛ «بازار بقا»، قصيده اي درباره ي شهداي دفاع مقدس؛ «ايثار جان»، قصيده اي درباره ي رشادت هاي رزمندگان اسلام؛ «فتح خرمشهر»، قصيده اي درباره ي نويد فتح خرمشهر و نقش بر آب شدن تصميمات صدام و حزب بعث، و... بسياري اشعار ديگر.
خليل ذكاوت (ساحل).- شيراز: راهگشا، (چاپ اول): 149.1377 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
اين كتاب حاوي 84 قطعه شعر برگزيده ي از سروده هاي شاعر در سالهاي 1376 و 1377 است. اين اشعار در قالبهاي غزل، قصيده و دوبيتي سروده شده اند. قطعه شعرهاي: «مثل موج (براي شهيد داود قيصري) شرقي تر از ققنوس با شهيدان، اول خط، سماع (به ياد سيد شهيدان اهل قلم، مرتضي آويني) مثل چشمان آسمان (به ياد شهيد ناو سالار حجت الله بادرام)، «ياران دريا، غزلگريه، از تيره ي كولاك، (براي حاج همت)، پرشكستگان عشق (تقديم به جانبازان سرفراز)، با گلوي سبز خون (براي قنبر اسدپور)، آيه ي شگفت (براي جانباز شهيد مصطفي اميري)، داغ كبوتر، (براي معلم شهيد، عبدالرضا عامري)، سرلوحه ي عشق (براي شهيد مصطفي صفايي)، نخل و آتش دريا، فصل شروع كبوتر و شقايق، درباره ي دفاع مقدس سروده شده اند.
فرشته ساري.- تهران: نشر چشمه، (چاپ اول): 1368.
71 ص.
مندرجات: قاب هاي بي تمثال (اشعار جنگ)؛ تنها كفاف زمستان پرنده اي.
كتاب «قابهاي بي تمثال» حاوي سي وشش قطعه شعر است كه در دو بخش «قابهاي بي تمثال» (اشعار جنگ) و «تنها كفاف زمستان پرنده اي» تنظيم شده است. اشعار نام گذاري نشده اند. قطعه شعرهاي اول تا نهم در ارتباط با دفاع مقدس، شهيد و شهادت و ديگر مسائل مربوط به جنگ تحميلي و دفاع مقدس هستند. تعدادي از اشعار نيز با بمباران شهرهاي مسكوني توسط رژيم عراق و شهيدان اين بمبارانها ارتباط دارند.
جلال محمدي.- [بي جا]: ستاد برگزاري كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان، (چاپ اول): 96.1374 ص.
«قبيله خورشيد» مجموعه اشعاري است كه «جلال محمدي»، شاعر آذربايجاني، در روزگار شهادت و جهاد و سالهاي پس از آن سروده است. شاعر، خود، همراه رزمندگان لشكر عاشورا، كوههاي سرفراز غرب و دشتهاي جنوب را زير پا گذاشته و در عمليات شركت داشته است. كتاب به چهار بخش «غزل، مثنوي، رباعي و چهارپاره» تقسيم شده است و تقريبا تمامي اشعار در ارتباط با شهادت، شهيد و مقام او، دلاوري هاي رزمندگان اسلام و ديگر
[ صفحه 637]
مسائل مربوط به دفاع مقدس هستند. از جمله، در بخش غزل: «بيرق قبيله» در ارتباط با شهداي دفاع مقدس و پاكي آنها و «لذت زخم» و «زخم نوشان» در ارتباط با دلاوري هاي رزمندگان است.
سروده كريم رجب زاده.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 93.1376 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Be Our Agreement on This Poetry
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب، مجموعه اي از نود و دو قطعه شعر در قالبهاي شعر نو و غزل است كه از ميان آنها دو قطعه شعر زير در ارتباط با شهادت و شهيدان جنگ هستند: قطعه شعر «از كوچه، بهاري نو»، كه در قالب غزل و در وصف شهيدان سروده شده است و قطعه شعر «در گوش ني»، كه شاعر در قالب غزل، لحظه ي شهادت و حال شهيد را در هنگام رسيدن به لقاءالله بيان و وصف كرده است.
جمعي از فرزندان شاهد دانشجو؛ تهيه و تنظيم اداره كل پرورشي بنياد شهيد انقلاب اسلامي.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1380.
63 ص.
عنوان روي جلد: گزيده ي شعر دانشجويان شاهد: قطره قطره انتظار.
شمارگان: 3500 نسخه.
اين كتاب به مناسبت اولين كنگره ادبي ايثار و شهادت منتشر شده است.
كتاب حاضر شامل 47 قطعه شعر در قالب غزل، غزل نيمايي، رباعي، شعر آزاد و چهارپاره، از سيزده شاعر و شاعره ي معاصر است كه در موضوعهاي ايثار و شهادت سروده شده اند. اشعاري نيز درباره دفاع مقدس در مجموعه موجود است؛ از جمله: «عقاب» از حميدرضا حامدي، «ايران» از محمد آشنا عباسي منش، «شهري به رنگ شقايق» از مريم دروا. برخي از اشعار به مناسبتهاي خاص يا براي اشخاص بخصوصي سروده شده اند؛ از جمله: «نذر دريا» براي حضرت امام رضا (ع) و «چشمه ي بي احساس» براي حضرت زهرا (ع) از عباس سورايي، «نگاه خدا»
و «حضور روشن» در فراق و انتظار امام زمان (عج) از زينب چوقادي.
نصرالله مرداني.- [بي جا]: حوزه انديشه و هنر اسلامي، واحد انتشارات، (چاپ اول): 96.1360 ص.
كتاب «قيام نور» حاوي 68 قطعه شعر در ارتباط با موضوعهاي مختلف است، كه البته تعدادي از آنها قبل از انقلاب سروده شده اند. عناوين و موضوعهاي اشعار مربوط به دفاع مقدس و مسائل مربوط به آنها، عبارتند از: «كربلاي خون» و «اذان عشق»، در تمجيد و ثناي شهيدان دفاع مقدس، كه در اوج قله افتخار قرار دارند: «هابيل آفتاب»، نداي افتخارآفرين ملت ايران خطاب به دشمنان اسلام و انقلاب است؛ «ديگر اهريمن من ها نفريبد دل ما»، در مورد رزمندگان فاتح اسلام؛ «فرشته ي خاك»، درباره ي مقام شهيد و شهادت كه چراغ روزگار خود است؛ «سيمرغ روشنايي»، «قهرمان خاك» و «رسول خون»، در وصف رزمندگان هميشه پيروز اسلام و «قاتل خون»، خطاب به رزمندگان اسلام.
[ صفحه 638]
حميد سبزواري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1372.
[87] ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ گزينه شعر جنگ؛ 11).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Carvan of Dawn
در ابتدا، مطلبي تحت عنوان «از در وظيفه» آمده است كه تأكيدي است بر حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس از راههاي مختلف. سپس زندگينامه سراينده ي اشعار، و پس از آن، 26 قطعه شعر آورده شده است كه بيشتر آنها در ارتباط با دفاع مقدس هستند؛ از جمله: «ورقي ديگر بر دفتر عاشورا (آغاز جنگ)؛ اينك حماسه اي ديگر (رزمندگان دلاور سرزمين ايران)؛ به حماسه سازان وطن اسلامي و جنگ آزمون (اثرات جنگ بر مردم و خراب شدن كاشانه هاي آنان)؛ فتحنامه (فتح خرمشهر)؛ به مناسبت فتح محرم (براي
پاسداران)؛ بحر را موجها زنده دارند (عدم امكان سازش بين رزمندگان و ملت قهرمان با دشمنان انقلاب)؛ با كاروان سپيده (به مناسبت فتوحات والفجر دو و سه)؛ شهد نام آوران (ارزش شهادت و شهيد)؛ هيهات من الذله (دوري از هر گونه ذلت در مقابل دشمن)؛ داغ ننگ (به مناسبت روز شهداي هويزه)؛ ظفرنامه (فتح بستان)؛ نويد پيروزي (عمليات فتح المبين) و قله ي افتخار (فتح خرمشهر)».
مركز پژوهشهاي فرهنگي بنياد شهيد انقلاب اسلامي و انجمن ادبي شاعران انقلاب اسلامي.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1374.
182 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب حاوي 73 قطعه شعر در قالبهاي غزل، شعر نو، دوبيتي، رباعي، مثنوي و قصيده است كه توسط شاعران معاصر در كنگره ي سراسري شعر عاشورا، (محرم 1415 هجري قمري در شيراز، بارگاه لسان الغيب حافظ) ارائه شده اند. همچنين بخش مجزايي به اشعار اولين كنگره ي سراسري شعر عاشورا (كه از هفتم تا نهم تيرماه 1373 برگزار شده بود) اختصاص يافته است. اشعار با مضامين عاشورا، كربلا، مدح و منقبت اهل بيت (ع)، بزرگداشت ياد و خاطره ي شهداي كربلا و حضرت امام حسين (ع) و مصيبتهاي اهل بيت امام حسين (ع) سروده شده اند. در اشعار سروده شده، مضامين و كلماتي با مفاهيم شهيد، شهادت و جانباز به كار رفته است. «نصرالله مرداني، قادر طهماسبي، حميد سبزواري، محمدحسين بهجتي، صادق رحماني، قاسم مرام، علي رضا قزوه، عبدالجبار كاكايي، منيژه درتوميان و...»، از جمله شعرا هستند.
به كوشش عباس براتي پور.- تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي و هنري، اداره كل امور هنري، (چاپ اول): 1374.
143 ص.: مصور.
طراح روي جلد: حبيب صادقي.
در سال 1373، به مناسبت هفته ي بزرگداشت مقام جانباز، مسابقه ي شعري با مضمون جانباز و ارزشهاي ايثار و جانبازي برگزار شد كه اين دفتر، حاصل گزيده ي اشعاري است كه به همين مناسبت از اطراف و اكناف ميهن اسلامي به اداره ي كل امور هنري رسيده است. عنوان تعدادي از اشعار و نام سرايندگان آنها در زير ذكر مي شود: «جانباز» / دانيال اميري (ارزشهاي جانباز)؛
«ايثار» / عباس براتي پور (به همسران فداكار جانبازان تقديم شده است)؛ «پرواز» / عباس براتي پور (به تمامي جانبازاني تقديم شده است كه چشمها و دستهاي خود را در دفاع مقدس از دست داده اند)؛ «جامه ي خورشيد» / كاظم جيرودي؛ «خاطرات تو» / صمد سمغاني؛ «كبوتر كبودبال» / جانباز ابوالفضل سيد
[ صفحه 639]
النگي؛ «آن اتفاق سرخ» / جانباز عليرضا شعباني؛ «جانباز» / عبدالله صادقي؛ «جانبازان» / امير عاملي؛ «در كارگاه عشق» / محمد عزيزي؛ «زخمه هاي مشرقي» / مهران فقيهي؛ «شميم لاله» / ابوالفضل فيروزي و....
رجب افشنگ.- تهران سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 68.1375 ص.
طراح روي جلد: صداقت جباري.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Wounded Inscriptions: A Collection of Poetry
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب شامل چهارده قطعه شعر آزاد است كه درباره ي مضامين متعددي سروده شده اند، از جمله: «لبخند، روياي سوخته، خاطرات كودكي، تمنا و...». قطعه شعرهاي «غربت»، «از پس خاكستر»، «بازگشت»، «عطر شبانه»، «حماسه ي سبز»، «دستي به سوي آسمان» (تعبيري از مرحوم سلمان هراتي)، «فرشته ي سرگردان» و «من از تبار توام» درباره ي شهيد، شهادت، رزمندگان و دفاع مقدس سروده شده اند.
مهري حسيني.- قم: پرديسان، (چاپ اول): 48.1381 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Karbala in karala
«مهدي زين الدين» در سال 1338 در تهران متولد شد. وي فرمانده ي لشكر هفده علي بن ابي طالب (ع) بود. كتاب «كربلا در كربلا» منظومه اي است در قالب مثنوي، كه در رثاي مهدي زين الدين سروده شده است. شاعر در اشعار سروده شده ي خود، مفاهيم و كلماتي را آورده است كه به نام اشخاص و مناطق عملياتي اشاره مي كنند؛ مانند: «سردشت، شهيد همت [فرمانده ي لشكر 27 محمد رسول الله (ص)]»، شهيد محمد بروجردي، (فرمانده ي قرارگاه حمزه سيدالشهداء در غرب)، حاج احمد متوسليان [فرمانده ي اسبق تيپ 27 محمد رسول الله (ص)]، شهيد مجيد زين الدين (برادر شهيد مهدي زين الدين)، سرپل ذهاب، شهيد حسن افشردي (فرمانده ي نيروي زميني سپاه)، شهيد مهدي باكري (فرمانده ي لشكر 31 عاشورا)، شهيد خوش سيرت (فرمانده ي لشكر قدس گيلان) و...».
محمدرضا مهديزاده.- تهران: خانواده، 1373.
94 ص.
كتاب شعر «كنار پنجره هاي باراني»، گزيده ي اشعاري است كه شاعر معاصر، محمدرضا مهديزاده، در سالهاي 1364 - 1373 سروده است. اين اشعار در قالب شعر نو سروده شده و بعضي از آنها به شهداي جنگ تحميلي تقديم شده اند. اشعار، بيانگر احساسات، عقايد، آراء و نظرات وي در مورد جنگ، لحظات دلهره و هراس و لحظات شهادت و عروج عرفاني انسانهاي پاك و دلير براي ديدار با پروردگارشان است. شاعر سعي كرده است در لابه لاي اين اشعار به معرفي شهداي گرانقدر انقلاب بپردازد و دلاوري، شجاعت و اخلاق و رفتار حسنه ي آنان را به تصوير كشد. بعضي از اشعار اين مجموعه، به امام امت و پير و مراد عاشقان الله و
بسيجيان تقديم شده است. چند قطعه نيز براي حضرت امام زمان (عج) سروده شده است.
[ صفحه 640]
سروده اختر واحدي.- [بي جا]: اختر واحدي، (چاپ اول): 1369.
63 ص.
نقاشي روي جلد: حسن صفا.
اين كتاب حاوي نوزده قطعه شعر از اشعار «اختر واحدي» است. تعدادي از اين اشعار مربوط به قبل از انقلاب است و تعدادي نيز در ارتباط با جنگ تحميلي و دفاع مقدس سروده شده اند. اين قطعه شعرها عبارتند از: «كاروان عشق، بهار شاعر، راه وصال، دلدادگي، فروغ دستها، چشمه ي نور، كيست اين زن (كه درباره ي نقش مهم زنان و مادران در دفاع مقدس است)، مرد نمايش، از ما بگو، دخت مغرور، داد عشق، كوچه، آبادان در آتش (در وصف آبادان در روزهاي تجاوز دشمن بعثي)، ديوانه باش، شمع شب افروز (كه در ارتباط با ارزشهاي دفاع مقدس است)، دفتر خاطرات رزمنده (كه در مورد رزمندگان شهيد جبهه هاي نبرد حق عليه باطل همراه با خاطره هاي جاويدان از آنان است)». يك رباعي با نام «مادر» نيز در آخر كتاب آمده است.
محمدعلي بهمني؛ خوشنويس: اخوين.- [بي جا]: نشر آرا، 176.1369 ص.
اين كتاب در سال 1377 توسط نشر دارينوش در 174 صفحه نيز چاپ شده است.
كتاب حاوي دو بخش است. بخش اول شامل 71 قطعه غزل و بخش دوم داراي چهار مثنوي است. در بخش پاياني هم غزلي براي مهدي اخوان ثالث سروده شده است. اشعار مربوط به دفاع مقدس، عبارتند از: «آن بهاري باغ ها و اين بيابان زمستاني» در مورد رزمندگان جبهه هاي نبرد حق عليه باطل؛ «شهر ويران شده ام، بيهده اين خاك مكاو» در مورد خرابي شهرها در جنگ؛ «تنها بخواب مي شد از او باج گرفت» در مورد شهداي دفاع مقدس و «چرا خون به گهواره ي
ما رسيده است» در مورد حمله ي دشمن به شهرهاي ميهن اسلامي.
سروده اكبر حميدي (شائق).- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول)، 1376.
78 ص.- (كارشناسي گروه شعر، دفتر آفرينش هاي ادبي و هنري طلاب؛ 5).
طرح جلد: علي ميرفتاح.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب به مناسبت ششمين كنگره شعر و قصه طلاب سراسر كشور منتشر شده است.
كتاب «گريه ي خاموش» شامل 46 غزل، پنج شعر نيمايي و سپيد و پنج مثنوي است. از بين اين اشعار قطعه شعرهاي زير در ارتباط با دفاع مقدس هستند: قطعه شعر «با شهيدان» تقديم به شهيدان هشت سال دفاع مقدس؛ قطعه شعر «زمان شكفتن» به ياد شهيداني كه قفس تن را شكستند و به لقاءالله پيوستند و قطعه شعرهاي «مهاجران وادي عشق» و «آيين ما» كه با مضمون جنگ ايران و عراق و دليرمردان صحنه هاي نبرد سروده شده اند.
حسين اسرافيلي.- تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 1378.
99 ص.
شمارگان: 5500 نسخه.
[ صفحه 641]
عنوان پشت جلد به انگليسي: Contemporary Iranian Literature: selected poems
كتاب حاضر شامل 26 قطعه شعر است كه در قالبهاي غزل، شعر آزاد، قصيده، چهارپاره و مثنوي سروده شده اند. از بين اشعار اين مجموعه، قطعه شعرهاي «مناجات سرخ»، «بقعه»، «خلوتي با شهيدان»، «عبور از صاعقه»، «التهاب حريق»، «چه كسي گفت؟»، «تبرها و تبردارها» (كه براي شهيد دكتر فتحي شقاقي سروده شده است) و «وطنم» در ارتباط با دفاع مقدس و در وصف شهيدان، شهادت، رزمندگان و ايمان و اخلاص آنها و در وصف ايران اسلامي سروده شده اند.
رضا اسماعيلي.- تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 1378.
100 ص: (مجموعه شعر؛ 6).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Contemporary Iranian Literature, selected poems
شمارگان: 5500 نسخه.
اين مجلد از مجموعه ي ادبيات معاصر، حاوي چهل و نه قطعه شعر است، كه از ميان آنها، چهارده قطعه در ارتباط با جنگ تحميلي و دفاع مقدس است. «معجزه ي عشق»، به مناسبت آزادي خرمشهر، «اتفاق شگفت» براي شهيد فهميده و همه ي فهميده هاي نسل انقلاب، «اي عصمت خدا» براي فرشتگان صبر، نجابت، ايثار و عاطفه (همسران جانبازان)، «سردار آتش نوش» به مناسبت شهادت محمدجواد تندگويان، «پاسداران امامت» براي پاسداران، «غزل خدا، يك عاشق ساده، غزل ظهور، دل رنگين كماني، طلايه دار، هفت خوان شگفتن، بي عشق سامان نداري، پر كشيدن تا خدا و آيا فراموشمان شد»، براي شهيدان، رزمندگان، آزادگان، شهادت، ايثار، و... سروده شده اند.
انتخاب و توضيح حسن حسيني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، (چاپ اول): 331.1381 ص.
شمارگان: 4400 نسخه.
كتاب حاضر شامل 98 قطعه شعر از شاعران و شاعره هاي معاصر است، كه در انواع قالبهاي شعري (مانند غزل، قصيده، شعر آزاد و مسمط) درباره ي دفاع مقدس سروده شده اند. برخي از اشعار به مناسبتها و براي اشخاص خاصي سروده شده اند؛ از جمله: «صبر و خشم» (از سهيل محمودي) براي مردمي كه شهرشان موشكباران شد؛ «محكوميت عشق!» (از عباس خوش عمل)، براي گلهاي پرپر سردشت، كه در بمباران شيميايي به شهادت رسيدند؛ «خاطره» (از محمدعلي مجاهدي)، كه در ديدار از هويزه سروده شده است؛ «بهانه باريدن» (از تيمور ترنج)، تقديم به مفقودالاثرها؛ «سرود بازگشت» از تيمور ترنج، براي آزادي خرمشهر؛ «غزل تصميم»
(از قيصر امين پور) تقديم به خانواده ي شهدا؛ «شكوه بي مانند» (از فاطمه راكعي) تقديم به پدران شهيد و «مرثيه اشك» (از مجتبي تونه اي) تقديم به شهر مظلوم دزفول و برخي اشعار ديگر.
قيصر امين پور.- تهران: مرواريد، (چاپ اول): 165.1378 ص.
واژه نامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 642]
مندرجات: از اين حرف ها؛ پنج پرسش بي پاسخ؛ شانزده شعر از تازه ها؛ 27 شعر از آينه هاي ناگهان؛ 9 شعر از آينه هاي ناگهان؛ 9 شعر از تنفس صبح؛ 14 شعر از در كوچه آفتاب.
كتاب «گزينه اشعار» قيصر امين پور، مجموعه ي 75 شعر سروده ي اين شاعر معاصر است، كه از ميان مجموعه هاي ديگر اين شاعر - به شرحي كه در مندرجات آمده - انتخاب شده است. از بين اشعار اين مجموعه، قطعه شعر «شعري براي جنگ» در ارتباط با دفاع مقدس است. شاعر در اين شعر يادي از بمباران شهر دزفول، حمله هاي دشمن به شهر و وضع مردم در دوران جنگ كرده است. اين شعر در قالب شعر نو سروده شده است.
محمدعلي مرداني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1368.
175 ص.- (ادبيات عاشورا؛ 2).
عنوان ديگر: سوره: ادبيات عاشورا.
طراح روي جلد: احمد قلي زاده.
شمارگان: 60000 نسخه.
اين كتاي شامل 75 قطعه شعر از 49 شاعر معاصر، در منقبت و بزرگداشت حادثه ي كربلا است. اشعار در قالبهاي غزل، قصيده: مثنوي، دوبيتي و رباعي سروده شده اند. برخي از ابيات درباره ي شهادت و جانبازي سروده شده اند؛ از جمله: «شهيد عشق» از همايون عليدوستي، «شهيد علقمه» از محمدعلي مرداني و «پيام خون» از محمدحسين بهجتي. اشعاري نيز در مدح و منقبت اهل بيت (ع) سروده شده اند. مانند «مسلم ابن عقيل (ع)» از ياسر، «انقلاب زينب سلام الله عليها» از محمدعلي مرداني، «علي اصغر (ع)» از علي اكبر خوشدل و.... از
جمله ي شعرا، «آذرخش شيرازي، محمدعلي اكبري، حدادكاشاني، قاسم رسا، عباس براتي پور، محمدجواد شفق، فؤاد كرماني، نادعلي كربلايي، مشفق كاشاني، آيت الله ميرزايحيي مدرس اصفهاني و...» هستند.
علي تركي.- شيراز: نويد شيراز، (چاپ اول): 1377.
368 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
مجموعه ي حاضر شامل دوبيتي هايي است كه در نشريات و مجلاتي چون: هنر و انديشه، خبر، هنر و ادبيات فارس به چاپ رسيده است. بعضي از اشعار به همراه نقد و شرحي بر شعر سروده شده همراه است. در اشعار شاعر، مضامين و مفاهيم مربوط به جنگ و دفاع مقدس، منقبت و ستايش شهدا و بزرگداشت رزمندگان و اسرا، به طور پراكنده وجود دارد. اشعار فاقد عناوين خاص هستند.
سروده احمد باقريان (باقر).- تهران: مؤسسه انجام كتاب (مركز پخش)، 220.1371 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 119 قطعه شعر به صورت غزل و تضمين غزل است. بسياري از اشعار سروده شده درباره ي جنگ و شهيدان و مرتبط با دفاع مقدس، رزمندگان، جانبازان و... هستند. از جمله اين اشعار مي توان به موارد زير اشاره كرد: «قيام مقدس» (به ياد شهيد فرهاد افسر)، «خليج فارس را اكنون محل دفن ريگان بين»، «پاسدار دين و
[ صفحه 643]
حق»، «در بزم شهيدان»، «هنگام پيكار»، «سپاه عاشقان»، «شاهدان عشق»، «جبهه ي عشق»، «فداكاران دريا دل»، «طوفان خون»، (به ياد شهيد حميد آتشي)، «خون خدا»، «صدام رفت»، «كار صدام تمام است، تمام»، «خاك گلگون»، «سرزمين خونفشان»، «بهار عشق» (به مناسبت متجاوز شناختن عراق از سوي سازمان ملل)، «شهيد فضيلت»، «بسيج جان بر كف»، «مژده ي فتح». در سروده هاي شاعر، ابياتي نيز از اشعار ساير شعراي معاصر و قديم (مانند: پروين اعتصامي، حافظ، غلامعلي مهربان، آهنگران، قاسم رسا و...) وام گرفته شده است.
اثر طبع عزت الله فخيمي ابهري، «متخلص به ستوده ابهري».- [تهران]: نصرت الله فخيمي ابهري، (چاپ اول): 1374.
65 ص.
بالاي عنوان: گلچيني از سروده هاي ستوده، برگ سبز.
طرح و خط پشت جلد: عباس رحيمي.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر شامل شصت قطعه شعر است كه در قالبهاي قصيده، مثنوي، دوبيتي و رباعي، در مناسبتهاي متعدد و با مضامين مختلف سروده شده اند. اشعار مربوط به دفاع مقدس در اين مجموعه، عبارتند از اشعار: «سالگرد شهدا» به مناسبت سالگرد شهداي عمليات بدر، سردار رضا نورمحمدي و يوسف
كبيري؛ «تقديم به پدر دو شهيد» به پدر شهيدان علي اكبر و فرهاد محمدي كه در عملياتهاي والفجر و كربلاي پنج به شهادت رسيدند؛ «طريق عشق» به پدر شهيدان حبيب و جليل منتظري؛ «لاله هاي سرخ قرآن» و «به ياد شهيد راغب» تقديم به حاج خليل جعفري پدر شهيد غلامرضا جعفري. زندگينامه ي شاعر نيز در ابتداي كتاب ارائه شده است.
تدوين محمد مطهر.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نمايندگي ولي فقيه در سپاه حفاظت ولي امر، 144.1373 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر شامل مجموعه اي از اشعار در قالبهاي مختلف شعري - مثل «غزل، مثنوي، رباعي، دوبيتي و شعر آزاد» - از شعراي زن و مرد معاصر است كه درباره ي مضامين متعددي چون: «بسيج و بسيجي، سنگر و جبهه، شهيدان، ارتش مقاومت، جانبازان، آزادگان، زنان بسيجي، بسيجي گمنام، توطئه ي منافقان و هتك حرمت امام رضا (ع)، جمعه ي خونين مكه، سوگ امام راحل، دفاع مقدس، ملت عراق، پادگان دو كوهه و...» سروده شده اند. در بين اسامي شعرا، نام افراد زير ديده مي شود: «محمدجواد محدثي، ساعد باقري، زهرا قنبري، محمدعلي مرداني، سيميندخت وحيدي، محمود شاهرخي، صديقه وسمقي، مشفق كاشاني، رضا اسماعيلي، قادر طهماسبي، سلمان هراتي، مهين زورقي، احمد عزيزي، جانباز فريدون حدادي ماني، شهيد ماشاالله صفاري (بندي) سيرجاني، و...». متن آخرين پيام امام خميني (ره) به مناسبت هفته بسيج (سال 76) و پيام آيت الله خامنه اي به مناسبت هشتمين گردهمايي بزرگ فرماندهان رده هاي مقاومت بسيج سپاه نيز در ابتداي كتاب ارائه شده است.
[ صفحه 644]
گردآورنده جواد جهان آرائي.- قم: جواد جهان آرائي، (چاپ اول): 1374.
64 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب «گل سرخ» شامل 53 قطعه شعر از شاعران معاصر است كه در قالب غزل سروده شده اند. اشعار «چشم به راه (از جواد جهان آرايي)، موكب باد صبا (از بيت الله جعفري)، پيام گل سرخ (از عباس خوش عمل)، حديث دل [از سيد منصور خويي (ديبا)] عطر گيسوي محمدي (از غلامعلي عسگري) و آواز غمگين (از اصغر واقدي) با مضمون و مفهوم شهيد و
شهادت سروده شده اند. اشعار داراي مضامين ديگري چون، عشق و عرفان، وفاي گل، بيوفايي گل سرخ، بهار، زيبايي، و ائمه ي اطهار (ع) نيز هستند.
به كوشش پرويز بيگي حبيب آبادي.- تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ دوم): 1374.
277 ص.- (مجموعه شعر دفاع مقدس؛ 3).
شمارگان: 3000 نسخه.
«گل، غزل، گلوله» سومين مجموعه شعر دفاع مقدس است كه به كوشش بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس، به علاقه مندان ادب و هنر تقديم شده است، تا فرازي ديگر از حماسه هاي اين سرزمين را در انديشه ي مردان جبهه و قلم به تماشا بگذارد. سرايندگان اشعار اين مجموعه به دفعات مكرر در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل شركت داشته، عرصه هاي خون و خطر و حماسه را تجربه كرده اند و حاصل لحظات حضور خويش در آن وادي را در قالب اشعار بيان كرده اند. اين مجموعه شامل 129 شعر از 25 شاعر در قالبهاي غزل، رباعي، دوبيتي و شعر نو است و موضوعهاي اشعار، «شهيد، شهادت، رزمندگان، بسيجي ها و ايثار و از جان گذشتگي آنان» است.
گردآورنده محمدمطهر.- قم: دفتر نشر الهادي، (چاپ سوم): 1371.
210 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي از اشعار شاعران قديم و معاصر در قالبهاي مختلف شعري است كه در دو بخش ارائه شده است. «بخش اول: توحيد، مدح و منقبت چهارده معصوم (ع)، مراثي و بخش دوم: پندها، مقام مادر، روحانيت و انقلاب اسلامي و رهبري، شهيد و شهادت و قرآن». از جمله شاعران قديم كه اشعار آنان در اين كتاب درج شده، مي توان اسامي زير را ذكر كرد: «مولانا، سعدي، حافظ، فردوسي و...». از شاعران معاصر: «شهريار، ايرج ميرزا، جواد محدثي، حميد سبزواري، نصرالله مرداني و...» نيز اشعاري در كتاب آورده
شده است. از جمله اشعاري كه درباره ي دفاع مقدس هستند، مي توان اشعار زير را ذكر كرد: «خونين كفنان» از محمدحسن حجتي (پريشان)؛ «راهيان راه قدس و كربلا» از نعيمي قمي؛ «يلان صف شكن» و «صداي خون تو» از نصرالله مرداني؛ «فتح الفتوح» از اميري فيروزكوهي؛ «مادر شهيد» از جواد محدثي؛ «لحظه ي پرشور پرواز...» از همايون عليدوستي (شاهد)؛ «حديث لاله هاي خونين» از رضا اسماعيلي؛ «مطلع الانوار عشق» از محمود عباد و....
[ صفحه 645]
بهترين اشعار جمع آوري شده از ديوان هاي مختلف، جلد 2 / گردآورنده محمدمطهر.- قم: دفتر نشر الهادي، (چاپ سوم): 1371.
368 ص.
شمارگان: 4000 نسخه.
اين كتاب، جلد دوم از مجموعه ي اشعار شاعران قديم و معاصر در قالبهاي مختلف شعري است كه در دو بخش ارائه شده است. «بخش اول: توحيد، مدح و مراثي معصومين (ع) و بخش دوم: پندها (غزل و قصيده)، روحانيت، انقلاب، شهيد و شهادت، رهبري، بسيج، قرآن، نماز و...». از جمله شاعراني كه اشعار آنان در اين كتاب درج شده، مي توان به: «نظامي گنجوي، سعدي، حافظ، عراقي، حسن حسن زاده آملي، حكيم كسايي مروزي، اقبال لاهوري و...» اشاره كرد. اشعار كه درباره ي دفاع مقدس هستند، عبارتند از: «شهيد» از محمدحسين بهجتي، «بسيجي» از محمود تاري (ياسر)، «دست علي به همراه بسيج» از محمدحسين شهريار، «پاسداران» از حبيب چايچيان، «خصم را گو نوبت كفران گذشت» از صديقه وسمقي، «اسطوره هاي خون» از حجت سليماندرابي، «دليران جبهه» از ايراج قنبري، «رسولان فتح» از پرويز بيگي حبيب آبادي و.... در متعدد كتاب درباره ي سبكهاي مختلف شعري و قالبهاي اشعار مطالبي ارائه شده است.
بهترين اشعار جمع آوري شده از ديوان هاي مختلف، (جلد 2) / گردآورنده محمد مطهر.- قم: دفتر نشر الهادي، (چاپ دوم): 448.1376 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
جلد سوم از مجموعه ي «گلواژه» شامل اشعار شاعران صاحب نام قديم و معاصر ايران درباره ي مدح و منقبت حضرت پيامبر (ص)، حضرت امام علي (ع)، حضرت زهرا (س) و حضرت امام حسن مجتبي (ع) است كه در قالبهاي مختلف شعري سروده شده اند. تعدادي از اشعار اين مجموعه در بزرگداشت مقام شهيد و شهادت سروده شده اند. از جمله
«شهيدان كوي صبح» (از غلامرضا رحمدل) و «جام شهادت» [از شعبان كرم دخت (سروش)]. در بين اسامي شاعراني كه گزيده ي اشعار آنها در اين مجموعه آمده است، اسامي زير نيز ديده مي شود: ملا هادي سبزواري، هاتف اصفهاني، سها اصفهاني، مولوي، ملك الشعراءبهار، علي موسوي گرمارودي، محمدحسين شهريار و...
بهترين اشعار جمع آوري شده از ديوان هاي مختلف، (جلد 4) / گردآورنده محمد مطهر.- قم: دفتر نشر الهادي، (چاپ اول): 884.1376 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
جلد چهارم مجموعه «گلواژه» حاوي گزيده اي از اشعار شاعران قديم و معاصر ايران درباره ي مدح و منقبت معصومين (ع) - از امام حسين (ع) تا حضرت مهدي (عج) - است كه در قالبهاي مختلف شعري سروده شده اند. اشعاري نيز درباره ي شهيد و شهادت در مجموعه موجود است. مصراع هايي از اشعار مرتبط با حضرت مهدي (عج) نيز در خصوص رزمندگان، جنگ و دفاع مقدس هستند. از جمله: «در استغاثه به حضرت حجت» از شفق خراساني، «بانگ تكبير» از ناصر مكارم شيرازي، غزلي از محمدحسين كبريايي، «اي عدالت موعود» از حميد سبزواري و «ميلاد گل» از محمد مستقيمي. در بين اسامي شاعران نيز اسامي شاعراني چون سعدي، حافظ، غلامحسين فيض كاشاني، محمدعلي مرداني، مشفق كاشاني، عباس براتي پور، و... ديده مي شود.
[ صفحه 646]
به كوشش محمدجواد محبت؛ با همكاري اداره كل بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان كرمانشاه.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1379.
126 ص.
شمارگان: 1500 نسخه.
كتاب «گلوي سبز آواز»، مجموعه اي از 62 قطعه شعر سروده شده در قالبهاي غزل، مثنوي، آزاد، قصيده، رباعي و دوبيتي است. از ميان اشعار، قطعه شعرهاي «زخم ديرينه» (از ناديا حيدري)، «به قدر وسعت يك گريه»، «آري خدا تو را به سوي خويش خوانده بود» و «مثل تمام عاشقانت» (از عبدالرضا جانسپار)، «زنده ي عشق» و «ايمان به جاودانگي تو» (از فرشته پدرام)، «با نماز عشق در محراب خون» [از اقبال بني عامريان (شاهد)]، «آيه ي نياز»
و «شبيه آفتاب» (از عليرضا حكمتي)، «تقديم اين ديار» (از بابك دولتي)، «و آن شب چشمهاي آسمان هم غرق باران بود» (از عاطفه اسكندري)، «گردي ز كوي دوست»، (از طيب قربي)، «اماما حرمت ايران تو بودي» (از حميد تقوي)، «روز بدرقه» (از منيرالسادات آزادبخت)، «اي بزرگ آفتاب آينه پوش» (از منيژه درخشنده) درباره ي امام (ره)، شهيدان و دفاع مقدس هستند.
ضياءالدين ترابي.- تهران: برگ، (چاپ اول): 1369.
141 ص.
طراح روي جلد: مجيد قادري.
گلوي عطش مجموعه اشعاري است از ضياءالدين ترابي كه در دو بخش سروده شده اند. بخش اول با نام «در جاده هاي سفر» حاوي 27 قطعه شعر است. كليه ي شعرهاي اين فصل به سالهاي 50 تا 57 مربوط هستند. فصل دوم كتاب، مربوط به شعرهاي شاعر از سال 57 تا 65 و حاوي 27 قطعه شعر است. عنوان اصلي اين فصل در «راستاي حادثه» نام دارد. تعدادي از اين اشعار، در ارتباط با دفاع مقدس و موضوعهاي مرتبط با آن هستند؛ از جمله: «مناجات، صبح سراسر تاريخ»، در مورد ايستادگي رزمندگان اسلام؛ «در سراسري هميشه، با دشنه ي برهنه، باران رحمت» در مورد شهداي مدرسه ي فيضيه؛ «در اوج حادثه»، در خصوص مقاومت دليرانه ي رزمندگان اسلام در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل؛ «تا ساحل سپيد سعادت»، درباره ي شهداي دفاع مقدس؛ «عشيره ي عشق» درباره ي شهيد و ارزش او در دفاع مقدس: «هيأت پرواز»، در مورد شهداي دفاع مقدس و عروج آنان به ملكوت؛ «حجم تماشا» در مورد جانبازان انقلاب اسلامي و «در بازوان زخم»، مصداق اين شعر است كه: از خون جوانان وطن لاله دميده است.
سروده ي مريم ساوجي.- [بي جا: بي نا]، (چاپ اول):[؟1369].
خ، 155 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
مجموعه ي حاضر شامل 112 قطعه شعر در قالبهاي غزل، رباعي و آزاد است. در ميان اشعار اين مجموعه اشعاري نيز با مضامين و مفاهيم مربوط به جنگ، دفاع مقدس و شهدا موجود است؛ از جمله «نخل خونين، مرغ مهاجر، حماسه ي بمباران، مويه بر خوزستان، به دلاوران هوايي، با فاتحان اروندرود،
بيا مادر شهيد، بيا وطن، كبوترهاي خونين، لاله هاي شهيد ميانه، اسير، فواره ي خون و كبوتر صلح». اين اشعار، به طوري كه از عناوين آنها هم استنباط مي شود، مراحل مختلف جنگ را تصوير مي كنند.
[ صفحه 647]
حسن حسيني.- تهران: نشر افق، (چاپ دوم): 1375.
94 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
مجموعه ي «گنجشك و جبرئيل» حاوي 31 قطعه شعر است كه در قالب شعر آزاد سروده شده اند. بعضي از اشعار اين مجموعه درباره ي شهيد، حماسه آفريني رزمندگان و جبهه هاي جنگ هستند؛ از جمله: «خونبها و الف، لام، ميم، و قنوت». بعضي از اشعار مجموعه نيز در مدح و منقبت حماسه ي حسيني و تشنگي ياران و اصحاب آن حضرت سروده شده اند.
غلامرضا مرادي.- تهران: مؤسسه فرهنگي گسترش هنر، 1369.
197 ص.
كتاب «لحظه هاي آبي عشق»، مجموعه اي از هفتاد قطعه شعر با موضوعهاي مختلف است. «حماسه ي ميرزا كوچك خان جنگلي، شهداي دفاع مقدس، سعدي، حضرت مهدي (عج)، حضرت علي (ع)، جمعه ي خونين مكه، گيلان، فلسطين، بمباران شهرها، شهريار و حضرت امام» از جمله موضوعهايي هستند كه در اين كتاب به آنها پرداخته شده است. اسامي و موضوع تعدادي از اشعار مربوط به دفاع مقدس و مسائل مرتبط با آن، به قرار زير است: «سنگر عشق» (گوياي رشادت و دلاوري رزمندگان اسلام)؛ «رسولان فتح» (در مورد حضرت رزمندگان اسلام در جبهه هاي نبرد و عروج خونين آنان)؛ «مدرسه ي عشق» (در ارتباط با حسين فهميده، بسيجي سيزده ساله)؛ «شهر هزار پنجره ي مغموم» (سوگواره ي سفر چهل و پنج روزه ي شاعر به سر پل ذهاب)؛ «شهيد» (در مورد شهداي دفاع مقدس)؛ «شكسته در خود» (سوگ سرودي براي سرپل ذهاب)؛ «خواب تلخ» (درباره ي بمباران شهرها) و «مي رفت و...» (در مورد شهداي دفاع مقدس و عشق آنان به شهادت).
سروده علي دهقاني سائيچ؛ متعدد از كيومرث عباسي قصري.- تهران: ما، (چاپ اول): 70.1377 ص.
شمارگان: 1000 نسخه.
مجموعه اشعار «لحظه هاي آسماني» شامل سي وهشت غزل، يك مثنوي و سه ترانه ي روستايي است كه توسط شاعر معاصر «علي دهقاني سائيچ» سروده شده است. اشعار درباره عاشورا و شهداي كربلا و منقبت و مدح سالار شهيدان هستند. در اشعار سروده شده، از جمله در شعر «دور از حبيب»، از مضامين عرفاني و عشق به خداوند سخن گفته شده است. قطعه شعر «بوسه به سنگر» نيز در ارتباط با رزمندگان و دفاع مقدس سروده
شده است.
پرويز عباسي داكاني.- تهران: برگ، (چاپ اول): 1369.
128 ص.
كتاب «لحظه هاي سبز» شامل 57 قطعه شعر در قالب شعر آزاد مي باشد كه توسط شاعر معاصر، پرويز عباسي داكاني، سروده شده اند. قطعه شعرهاي «لحظه ها، گزينه ي شكست، ژرفا، نعره ي سواران، رخش هاي بي سوار» با موضوعهاي جنگ، رزمندگان، شهيدان و شهادت سروده شده اند. قطعه شعر «تا بلوغ سبز نور» به شهداي بمباران شهرها هديه شده است و قطعه شعر «سرود فردا» به افتخار مرزبانان حماسه ي جاويد سروده شده است.
[ صفحه 648]
احمدرضا احمدي.- شيراز: نويد شيراز، 1372.
255 ص.: عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Spot of Life Time There Was on The Wall
اين مجموعه شعر، حاوي هفتاد و هفت قطعه شعر با موضوعهاي مختلف، در قالب شعر نو است. كتاب به آقاي «بهمن محصص» (نقاش كتاب) هديه شده است. بعضي از اشعار كتاب در ارتباط با جنگ تحميلي و پيامدهاي آن است؛ از جمله: «خاطرات من» كه قطعه شعري است در مورد وطن اسلامي ما ايران و بمبارانهاي دشمن؛ بمبهايي كه بر سر مردم بيگناه فرود مي آمد و عده اي را شهيد مي كردند. اشعار در پوششي از استعاره و تشبيه قرار دارند. در پايان كتاب قطعه هايي نيز به صورت نثر به چاپ رسيده اند.
محمدعلي محمدي.- تهران: برگ، 1370.
162 ص.
شمارگان: 3200 نسخه.
كتاب مجموعه شعر «ما آن شقايقيم...» شامل 45 قطعه شعر است كه شاعر، آنها را درباره ي موضوعهاي مختلفي نظير جنگ تحميلي، شهيدان، مناجاتهاي شبانه ي بسيجي ها و ويراني هاي شهرهاي جنگ زده سروده است. تعداد هشت قطعه شعر بدون عنوان در كتاب به چاپ رسيده اند و بقيه ي اشعار داراي نامهاي متفاوتي هستند. شاعر، در همه ي اين اشعار با نگاهي شاعرانه و لطيف به جنگ و پيامدهاي آن پرداخته است. از آن جمله قطعه شعر «مسجد درود» به شهادت عزيزاني در يك مسجد، در اثر بمباران، پرداخته است. در قطعه شعر ديگري با نام «بهشتي» در وصف مقام شهيد سخن گفته و در قطعه ي «بر سفره هاي ايمان» به نقش ايمان در پايمردي رزمندگان دلير مي پردازد.
حميد يزدان پناه.- تهران: نشر مينا، (چاپ اول): 1369.
64 ص.
طراح روي جلد: بهرام كلهر.
شمارگان: 2200 نسخه.
كتاب «ماه در كوچه» مجموعه ي چهل و هشت قطعه شعر سروده شده در قالبهاي شعر آزاد و مثنوي است، كه در دو بخش آزاد و مثنوي - مجزا از هم - ارائه شده اند. اشعار درباره ي موضوعهاي مختلف و متعددي سروده شده اند؛ از جمله: «نگاه، طلوع سحر، پرواز، پرنده و پرواز، حيران بودن، حادثه، و...». قطعه شعرهاي «براي تو...» و «حصار» در ارتباط با دفاع مقدس و درباره ي شهيد و شهادت سروده شده اند.
سروده يوسفعلي ميرشكاك.- تهران: برگ، (چاپ دوم): 152.1376 ص.
طراح روي جلد: محمد خزائي.
كتاب «ماه و كتان»، مجموعه ي 49 قطعه شعر سروده ي آقاي يوسفعلي ميرشكاك است. اين اشعار به مناسبتهاي مختلف و (بنا به گفته ي خود شاعر) «خارج از هر گونه قيد و بند شعري و به دور از اسلوب قانون شعري» سروده شده اند. از مناسبتهاي اشعار اين مجموعه، مي توان به موارد زير اشاره كرد: «رحلت امام (ره)، قطعه اذاالشمس كورت، وصف و ياد مجاهد علامه اميني، قطعه شعر غدير، امام آبها، سوگ شهيد سيدحسن شاهچراغي، مرثيه اي
[ صفحه 649]
براي جلال آل احمد، خون شهدا، قطعه شعر ماه و كتان و قطعه شعر سمندر سفر رنج (در خصوص سرنگوني هواپيماي ايراني به دست عمال آمريكايي، كه صدها نفر از هموطنان كوچك و بزرگ ما را به ناجوانمردي به خاك و خون كشيد)».
به كوشش محمدقاسم فروغي؛ جمع آوري اشعار سيد نظام مولا هويزه.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، (چاپ اول): 1371.
131 ص.: (مركز حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس: مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس).
اين كتاب، مجموعه اي از اشعار سپيد سروده شده درباره ي جنگ است كه در جمع آوري آنها، علاوه بر قوت تكنيكي، قابليت ترجمه ي اشعار نيز مدنظر بوده است. در اين مجموعه، تعداد بيست و نه قطعه شعر از پانزده شاعر برگزيده شده است كه هر يك، حال و هواي خاصي از جبهه هاي نبرد، احساس رزمندگان درباره وطن، شهادت و خانواده و بمباران شهرها را منتقل مي كند. سرايندگان اشعار عبارتند از: «قيصر امين پور، سلمان هراتي، محمدرضا عبدالملكيان،
يوسفعلي ميرشكاك، عليرضا قزوه، ضياءالدين ترابي، محمدحسين جعفريان، محمدرضا مهدي زاده، حسن حسيني، طاهره صفارزاده، ايرج قنبري، محمدجواد محبت، محمدعلي محمدي، ناصر شكوري و علي هوشمند».
به كوشش سيد مهران مولاهويزه؛ برگزار كننده دفتر فرهنگ مقاومت دانشگاه آزاد اسلامي، [بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس].- تهران: دانشگاه آزاد اسلامي، دفتر فرهنگ مقاومت، (چاپ اول): 1377.
208 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
عنوان روي جلد: ماه و نخل، مجموعه شعر.
مندرجات: فصل اول: دفتر شعر؛ فصل دوم: گفت و شنودها.
كتاب «ماه و نخل»، يادمان اولين كنگره ي سراسري شعر دانشجويان شهيد است كه به همت دفتر فرهنگ مقاومت دانشگاه آزاد برگزار گرديده است. كتاب در دو فصل تنظيم شده است، فصل اول (دفتر شعر) حاوي اشعار ارائه شده در كنگره است. اين اشعار در قالبهاي مختلف و با مضاميني در ارتباط با دفاع مقدس سروده شده اند. از بين آنها مي توان چند شعر را به عنوان نمونه نام برد: «كوله بار» (شعر نو) حماسه جنگ؛ «آيا خبر از معاد داري»، (شعر نو) ياد روزهاي جنگ؛ «شرقي ترين لبخند» (غزل) وصف شهدا؛ «تمناي نگاه»، (دوبيتي) وصف شهدا؛ «آيين عاشقي»، (شعر نو) يادي از جنگ و وصف آن روزها «پس از تو»، (شعر نو) ياد شهيدان زين الدين و جهان آرا؛ «آتشفشان سفيد»، (غزل) حماسه آفريني مردم در جنگ و....
فصل دوم كتاب نيز مجموعه ي مصاحبه ها و گفت و شنودهايي در مورد شعر و شعر مقاومت است.
گردآورنده مهدي صديقيان.- تهران: مركز نشر هنر اسلامي، (چاپ اول): 1373.
55 ص.
كتاب «ماه هاشمي» حاوي چهل و يك قطعه شعر است كه موضوعات اصلي آنها «دفاع مقدس، شهيد، جانباز و
[ صفحه 650]
حادثه ي كربلا» است. اشعاري كه درباره ي دفاع مقدس و موضوعهاي مرتبط با آن است، عبارتند
از: «خداي جانباز» (از قاسم سرويها)، در مورد ارزش جانباز و جانبازي و اين كه نقص عضو جانباز نبايد به روحيات او لطمه اي وارد سازد؛ «رقيمه ايثار» (از محمدعلي مرداني»، در خصوص رزمندگان اسلام و دلاوري آنها؛ غزل «اجازه» (از قيصر امين پور)، راز و نياز يك جانباز است با شهداي دفاع مقدس؛ «انديشه ي سرخ فردا»، درباره ي جانبازان دفاع مقدس؛ «برافروختگان» (از جلال محمدي)، در مورد رزمندگان دفاع مقدس و ارزش ايثار و دلاوري آنان و «جانباز» (از مجيد مرادي)، شعري است در مورد جانبازان و ارزش جانبازي.
افشين سرفراز.- تهران: برگ، (چاپ اول): 1370.
158 ص. جدول، نقشه.
شمارگان: 5500 نسخه.
كتاب حاضر شامل 58 قطعه شعر است كه در قالب شعر آزاد و مثنوي، درباره ي موضوعهاي مختلف و متعددي سروده شده اند؛ از جمله: «مادر، انتظار، سراب، غربت، كيفر، سفر، بهانه و...». قطعه شعرهاي «چهار فصل تو» و «اكسير»، در ارتباط با دفاع مقدس و براي شهيد و شهادت سروده شده اند. اشعاري نيز كه براي مناسبتها و اشخاص خاصي سروده شده اند، در مجموعه موجود هستند؛ از جمله: «توقفگاه»، پيشكش به مادران، «بانوي آفتاب»، پيشكش به بي بي زهرا (س)، «زخمه»، پيشكش به جليل شهناز و....
به كوشش محمود شاهرخي، عباس مشفق كاشاني.- تهران: اميركبير، (چاپ اول): 368.1367 ص.
عنوان روي جلد: مجموعه شعر جنگ.
اين مجموعه (كه به همت آقايان محمود شاهرخي و عباس مشفق كاشاني گردآوري شده است) در حقيقت مشتي است از خروار؛ نمونه اي اندك از اشعار زيادي كه توسط شاعران اين آب و خاك در ارتباط با جنگ سروده شده اند. هر قطعه به مناسبتي سروده شده و هر شاعر به سبكي كار كرده است. ولي نقطه ي مشترك در همه ي اشعار، احساس و انديشه ي شاعران است؛ احساس و انديشه اي متأثر و متألم از حوادثي كه رخ نموده. در اين مجموعه، اشعاري از شاعراني چون استاد شهريار، سيميندخت وحيدي و سپيده كاشاني نيز به چشم مي خورد. مناسبتهايي چون بمباران تهران يا بمباران شيميايي سردشت، حمله به خرمشهر، اعزام رزمندگان به جبهه، صبر و تحمل و ايثار مادران شهدا و رزمندگان و... موضوع اشعار سروده شده در اين مجموعه هستند.
سروده محمدعلي مجاهدي (پروانه).- قم: دارالصادقين، (چاپ اول): 176.1377 ص.
عنوان روي جلد: يك صحرا جنون.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «يك صحرا جنون» شامل 151 قطعه شعر در قالبهاي غزل، رباعي و قصيده است. اين اشعار در چهار بخش يا دفتر ارائه شده اند: «يك صحرا جنون»، دفتر غزل ها و عاشقانه ها؛ «يك ميستان مي»، دفتر گلهاي رنگارنگ؛ «يك نيستان ناله»، دفتر غزل مرثيه ها و سوگنامه ها و «يك بغل گل» دفتر رباعي ها. اشعار داراي مضامين متعددي
[ صفحه 651]
هستند؛ از جمله، مضامين عرفاني و عاشقانه و اشعاري در مدح و منقبت اهل بيت (ع)، قطعه شعرهاي «خاطره، ايستاده بايد مرد، حرفي نزد!
برگرد (به بهانه ورود آزادگان به ميهن)، عشقهاي آسماني، نشان مرد خدا و حكم غيابي (به بهانه سالروز شهيد آويني)» در مورد دفاع مقدس سروده شده اند.
اميد معماريان.- تهران: پاسارگاد، (چاپ اول): 1377.
68 ص.
طراح روي جلد: زرتشت سلطاني.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب «مرا به لبخندي ميهمان كن» حاوي بيست قطعه شعر در قالب شعر آزاد با موضوعهاي متفاوت است. قطعه شعرهاي «ضيافت آگاه هستي» و «كاوش» در ارتباط با دفاع مقدس سروده شده اند. برخي از اشعار اين كتاب نيز به مناسبتها و براي اشخاص خاص سروده شده اند، مانند «فتح واژه هاي كهن» كه به محمدرضا خان سفيد و «آواز تقدير» كه به احمدرضا معماريان تقديم شده اند. همچنين، اشعاري برگرفته و وام گرفته از سخنان و ابيات اشخاص و شاعران ديگر، از جمله دكتر شريعتي، ميگوئيل سرانو، مولانا و شمس تبريزي، در كتاب موجود است.
عبدالجبار كاكايي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1369.
88 ص.
طراح روي جلد: حسين خسروجردي
بالاي عنوان: مجموعه شعر
مندرجات: چهارپاره؛ مثنوي؛ نوسرود؛ دوبيتي؛ رباعي.
كتاب «مرثيه ي روح»، مجموعه ي اشعار سروده شده توسط شاعر معاصر «عبدالجبار كاكايي» است. كتاب، به بخشهاي «چهارپاره، مثنوي، نوسرود، دوبيتي و رباعي»، تقسيم شده است. اشعاري كه در اين كتاب، در رابطه با دفاع مقدس به چاپ رسيده اند و موضوع آنها عبارتند از: «مرز انتظار»، در مورد شهداي دفاع مقدس؛ «آهنگ بيداري»، درباره ي شجاعت و شهامت رزمندگان دفاع مقدس؛ «مجال خون»، در سوگ شهيدان دفاع مقدس و «بوي گل»، درباره ي عظمت شهادت و شهيد.
مهري حسيني.- تهران: مؤسسه فرهنگي و انتشاراتي پازينه، (چاپ اول): 110.1381 ص.
طراح روي جلد: مرتضي انصاف منش.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 64 قطعه شعر در قالبهاي مثنوي، دوبيتي، شعر سپيد و غزل است كه درباره ي دفاع مقدس سروده شده اند. برخي از اشعار به مناسبتها و يا براي اشخاص خاصي سروده شده اند؛ از جمله: «لاله ي بي نشان» براي شهيد عباس پاينده، «واژه ي مفقود عشق» براي يك شهيد گمنام در قم، «عطر لاله» براي جانباز روشندل، «يادگار شهيد» به ياد شهيد حاج محمدابراهيم همت، «كجا مي روي» تقديم به كبوتران از سفر برگشته، «چهل بيت شلمچه» به شلمچه محل شهادت چهارصد لاله ي عاشق (كه دشمن، چهل تن از آنان را غريبانه با دست و پاي بسته
[ صفحه 652]
تيرباران كرد)، «بي نصيب» نذر چشمان جانباز، «بيتهايي از غريبي» نذر حنجره ي جانباز، «انتظار» به جانباز شهيد علي محمودوند [آخرين بازمانده گردان حنظله از
لشكر 27 محمد رسول الله (ص) كه در تفحص به شهادت رسيد] و «دست آموز مكتب عشق» تقديم به سوختگان وصل.
سروده نادر احمدي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارشناسي گروه شعر، (چاپ اول): 1376.
48 ص.- (كارشناسي گروه شعر، دفتر آفرينش هاي ادبي و هنري طلاب؛ 2).
بالاي عنوان: مجموعه شعر
عنوان پشت جلد به انگليسي:
طراح روي جلد: علي ميرفتاح.
شمارگان: 3300 نسخه.
به مناسبت ششمين كنگره شعر و قصه طلاب سراسر كشور
كتاب «مردان برنو»، مجموعه ي 32 قطعه شعر در قالبهاي غزل و مثنوي است. موضوع اشعار متفاوت است، از جمله، اشعاري درباره ي شهيد، شهادت، رزمندگان، جانبازان و دفاع مقدس سروده شده اند؛ مانند: «تفنگ، اخگر، آواز دريا، مرد، باغ شكوفايي، ذوالفقار 1، يك آسمان شهيد، موسيقي آتش، ذوالفقار 2، ذوالفقار 3، ذوالفقار 4، نينوا، دلتنگي، سمفوني بهار، كوه، چشم انداز، گوري از آتش و جوشش درد». اشعار «خشم سنگ»، به مردم فلسطين و انتفاضه، «از بيشه» به ياد احمد زارعي و «قشلاق تغزل» به عبدالقهار عاص تقديم شده اند. قطعه شعرهاي «آيينه ي قد نما» يادمان شيخ الفقها و المجتهدين مرحوم اراكي (ره)، «ناموس من و شما تفنگ است» يادمان سالار شهيد قبيله ي استاد مزاري هستند.
دفتري از سروده هاي احمد اكبرپور.- تهران: روشنگران، (چاپ اول): 1372.
67 ص.- (ادبيات امروز ايران، نسل نو).
طرح جلد: ضياء كيوان.
شمارگان: 1500 نسخه.
كتاب حاضر، شامل 25 قطعه «شعر آزاد» است. اشعار «مردان عصر پنج شنبه» و «پيشواز و بدرقه» براي شهيد اسماعيل شمالي، «جمع خوبان» براي شهيد... و «گاهي به شعر» در ارتباط با شهيد، شهادت و دفاع مقدس سروده شده اند. برخي از اشعار سروده شده درباره ي مسائل و مشكلات اجتماعي جامعه ي امروز و در اعتراض به وضعيتهاي
نابهنجار است؛ از جمله: «پابه پاي تكنولوژي» و «سرد است، گلنسا».
سفارش بسيج خواهران نيروي مقاومت؛ به اهتمام حسين اسرافيلي، پرويز بيگي حبيب آبادي، شيرينعلي گلمرادي.- تهران: دبيرخانه كنگره بررسي نقش زنان در دفاع و امينيت، (چاپ اول): 1376.
172 ص.
عنوان روي جلد: مريم ها و شقايق ها (مجموعه شعر خواهران بسيج).
[ صفحه 653]
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 58 قطعه شعر در قالبهاي «غزل، قصيده، شعر آزاد، دوبيتي و رباعي» است كه توسط 39 شاعره ي معاصر سروده شده و در كنگره ي «بررسي نقش زنان در دفاع و امينيت» ارائه شده اند. اشعار با مضاميني چون «شهيد، شهادت، بسيج، دفاع مقدس، انقلاب اسلامي ايران، مدح و ثناي اهل بيت اطهار (ع) و...» سروده شده اند. بعضي از اشعار به مناسبتها و براي اشخاص خاص سروده شده اند؛ از جمله: «مسافر دريا» براي شهيد آويني (از فاطمه سالاروند)، «سروهاي رشيد» تقديم به روح سه هزار شهيد (از سارا حيدري) و قطعه شعرهاي «شط باز و شكسته» براي خاك خونين شهر، «بالهاي شكسته» براي جانبازان و «رهايي» براي شهداي نيروي دريايي، (از فريده برازجاني).
اسامي برخي از شاعران ديگر عبارت است از: «شهلا آهنج، شيما تقيانپور، طيبه ثابت، فاطمه راكعي، مهين زورقي، سپيده كاشاني، سيميندخت وحيدي و...».
[گردآورنده وزارت ارشاد اسلامي.-] تهران: وزارت ارشاد اسلامي، (چاپ اول): 1361.
77 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب شامل دوازده قطعه شعر برنده مسابقه وزارت ارشاد اسلامي درباره ي جنگ تحميلي است. اشعار در قالبهاي غزل، شعر آزاد، قصيده و مثنوي سروده شده اند. عناوين اشعار و نام سرايندگان آنها عبارت است از: «جنگ تحميلي» از ع.ك. مشفق كاشاني؛ «در رابطه با جنگ تحميلي عراق عليه
ايران» از محمدعلي مرداني؛ «رستاخيز» از گلشن كردستاني؛ «صدام، صدام» از جعفر حميدي؛ «از آغل بزرگ تمدن!» از محمدجواد محبت (به مناسبت بمباران مجدد باختران)؛ «تنديسهاي آتش و باران» از غلامرضا رحمدل شرفشادهي (به مناسبت شهادت هفده تن از پاسداران گيلاني)؛ «بدرقه مردي به نام آفتاب» از محمدرضا عبدالملكيان؛ «شهر من، خرمشهر» از حسين اسرافيلي؛ «وارثان خاك، خورشيد شما روح خداست» از نصرالله مرداني (ناصر)؛ «شعر براي جنوب» از خديجه سليمي؛ «در هودج شهادت» از سليمان فرخ زاد و «خونين شهر!» از احمد حسيني زاده.
عزيزالله زيادي.- تهران: برگ، (چاپ اول): 1367.
128 ص.
كتاب «مشق نور» شامل دو بخش است: اشعار و قطعات ادبي. بخش شعر، مجموعه اي از چهل قطعه شعر در قالبهاي مختلف و ده دوبيتي است. تعدادي از اين اشعار در مورد دفاع مقدس است. از آن جمله: قطعه شعر «غريب» در مورد شهيد و عشق او به شهادت و رسيدن به خداوند؛ «انديشه ي سرخ فردا» در مورد جانبازان؛ «با تو مي مانيم» در مورد وفاداري به حضرت امام (ره)؛ «از لب صبح باران گرفته» در مورد شهداي دفاع مقدس؛ «سهم از زخم» در مورد جبهه هاي نبرد و.... عنوان دوبيتي هاي چنين است: «جنگ ما بين كفر و اسلام است». تعدادي از قطعات ادبي هم در ارتباط با دفاع مقدس هستند، از آن جمله اند: «پرنده ها را جغرافيايي نيست» در مورد آزادگي انسانهاي بزرگ؛ «لحظه ها در خويش» يادداشت در مورد شهداي انقلاب اسلامي؛ «جغرافياي جهان ساحت تو را ندارد» در مورد رزمندگان جبهه هاي نبرد و...
[ صفحه 654]
محمدعلي محمدي.- تهران: برگ، 1370.
170 ص.
اين كتاب مجموعه اي است از پنجاه قطعه شعر كه آقاي محمدعلي محمدي سروده است. موضوع تعدادي از اين اشعار عبارت است از: «جنگ، رزمندگان، شهدا، ادامه ي راه شهدا و سرزمينهاي جنگ زده ي جنوب و بازسازي آنها».
محمد مختاري.- تهران: نشر قطره، [1369?].
95 ص.
اين كتاب در سال 1378 نيز توسط انتشارات توس در 101 صفحه منتشر شده است.
منظومه ي ايراني، كتاب شعري است در شش فصل، به نامهاي: 1- شب اردوبدر؛ 2- رؤياي ناهيد؛ 3- رود اروند؛ 4- هامون / جنوب رودابه؛ 5- هزاره هاي البرز؛ 6- بر آبهاي هميشه. در فرهنگ ما، هر يك از، اين نامها نمود و يا نمادي از آب نيز هستند و تأكيد نمادين بر آنها در اينجا، البته از كاركرد غير اساطيري منظومه جدا نيست. منظومه در بهار - تابستان 1364 سروده شده و تحرير نهايي آن در سال 1365 به پايان رسيده است. يكي از اشعار اين كتاب در ارتباط با دفاع مقدس مي باشد. «رود اروند» در مورد رزمندگاني است كه در كنار اروندرود به شهادت رسيدند. در پايان كتاب، توضيحاتي در مورد عناوين هر فصل ذكر شده است.
به كوشش دفتر تحقيق و پژوهش بنياد شهيد؛ زير نظر نصرالله مرداني.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، مركز نشر شاهد، (چاپ اول): 1376.
[نه]، 404 ص.
طراح روي جلد: حميد دهدشتي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Poem of Martyrdom
اين كتاب، حاوي اشعاري است كه توسط برخي شاعران درباره ي هشت سال دفاع مقدس سروده شده اند. تعداد شاعراني كه اشعارشان در اين كتاب به چاپ رسيده است، بالغ بر هفتاد و هشت نفر است. تعدادي از شاعران عبارتند از: «زكريا اخلاقي، وحيد اميري، امير فيروزكوهي، قيصر امين پور، مهرداد اوستا، ساعد باقري، فريده برازجاني، اكبر بهداروند، فاطمه راكعي، حميد سبزواري، محمود شاهرخي و مصطفي علي پور». قالبهاي شعري اشعار اين
كتاب، «دوبيتي، شعر نو، قصيده و غزل» است و موضوعهاي اصلي آنها، پيروزي رزمندگان اسلام در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل؛ تأكيد بر ادامه ي راه شهيدان، عشق رزمندگان به شهادت و اعتقاد قلبي شهداست به اين كه از خوان گسترده ي خداوند روزي مي خورند.
عليرضا پوربزرگ (وافي).- تهران: مركز اسناد انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1380.
83 ص.- (انتشارات مركز اسناد انقلاب اسلامي؛ 135: ادبيات انقلاب اسلامي؛ 2). شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «منظومه ي عشق» شامل دو منظومه ي بلند در قالب مثنوي است كه عبارتند از: «منظومه عشق (1)» كه به
[ صفحه 655]
شهدا، ايثارگران، آزادگان و رزمندگان ارتش جمهوري اسلامي ايران تقديم شده است و «منظومه عشق (2)» كه به شهداي دانشگاه امام علي (ع) اهداء شده است. در متن اشعار سروده شده، اسامي شهيدان، آزادگان، جانبازان، مناطق مختلف عملياتي و نام عملياتهاي دوران دفاع مقدس آمده است و در ارجاع به پانويس ها رسته، يگان خدمت، تاريخ و محل شهادت شهيدان و در مواردي، توضيحات لازم ديگر ارائه شده است. از جمله، به نام اين شهيدان اشاره شده است: «حسن اقارب پرست، مسعود منفردنياكي، ولي الله فلاحي، سيدموسي نامجوي، فكوري، عباس دوران، علي اكبر قربان شيرودي، منصور وطن پور، حسين خزايي، اسماعيل ثنايي، علي رستمي اولادي و...».
سروده فاروق صفي زاده (مهركيش آوستا).- تهران: نشر نذير، (چاپ اول): 1378[36] ص.
عنوان ديگر: سمفوني خردل و سيانور.
شمارگان: 5000 نسخه.
«سمفوني خردل و سيانور» شامل منظومه اي است بلند، سروده شده در قالب شعر آزاد، به ياد پانزده هزار شهيد حلبچه كه در بمباران شيميايي به شهادت رسيدند و يك مقاله. مضمون شعر به گازهاي شيميايي خردل و سيانور اشاره مي كند كه منجر به كشته شدن كودكان و زنان و مردان شهر حلبچه شدند. در اين منظومه همچنين قربانيان اين كشتار با كشته شدگان بمباران اتمي هيروشيما و ديگر جناياتي كه در اقصي نقاط دنيا همچون آفريقا و فلسطين
صورت گرفته است و مي گيرد، مقايسه شده اند. موضوع مقاله نيز جنايات و ظلمي است كه صدام نسبت به مردم مظلوم كردستان ايران و عراق روا داشته است.
سيميندخت وحيدي.- تهران: نشر حديث، (چاپ اول): 1375. [144] ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «موج هاي بيقرار» حاوي 66 قطعه شعر در قالبهاي غزل و قصيده است كه درباره ي موضوعهاي متعددي سروده شده اند، قطعه شعرهاي «صبح فردا»، «شهر من»، «ترنمهاي زخمي»، «كبوتران صبور»، «پر از نور عشق»، «دل من هست و شما»، «سمت روشن آئينه»، «به شهيدان بي مزار»، «عطر عاشقي»، «آواي جنون»، «سمت بهاران» و «چشم آسمان»، داراي ابيات و مصراعهايي با مضمون شهيد، شهادت، بسيج، جنگ و دفاع مقدس هستند. اشعاري نيز به مناسبتهاي خاص سروده شده اند؛ از جمله: «آتشفشاني از فريب»، براي سازمانهاي دروغين جهان و مفتيان اعظمي كه سامان دهنده ي اسلام آمريكايي هستند؛ «رهاتر از نسيم»، نذر حضرت خديجه (س)، «صبح دلتنگي دگر» نذر حضرت امام رضا (ع)؛ «كاش بودم» نذر حضرت سيدالشهدا (ع) و....
منيژه درتوميان.- [تهران]: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1376.
38 ص.- (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران: 48؛ مثنوي سرداران: 8).
شمارگان: 3000 نسخه.
مهتاب كردستان - همان گونه كه در عنوان كتاب نيز آمده - منظومه اي است در رثاي سردار سرتيپ پاسدار
[ صفحه 656]
شهيد ناصر كاظمي، كه سال ها در جبهه هاي جنگ حق عليه باطل با رشادت تمام مبارزه كرد تا سرانجام به وصال حق رسيد. كتاب حاضر شامل دو بخش است: بخش اول، مثنوي بلندي در رثاي شهيد كاظمي با عنوان «مهتاب كردستان» و در بخش دوم نيز زندگينامه وي شامل: دوران كودكي، جواني، تحصيلات، فعاليت هاي قبل و بعد از انقلاب، فعاليت هاي دوران دفاع مقدس، ويژگي هاي اخلاقي
و نحوه شهادت آمده است. در زندگينامه مختصري كه در پايان اين كتاب به چاپ رسيده است تولد وي در سال 1335 در تهران ذكر شده است. او سرانجام در تاريخ 6 شهريور 1361 حين پاكسازي محور پيرانشهر - سردشت در يكي از روستاها به فيض شهادت نائل گرديد.
محمد عابد.- تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، (چاپ اول): 1379.
235 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: (Love in the Twilight (collection of poems
كتاب حاضر، شامل 147 قطعه شعر در قالبهاي دوبيتي، رباعي، مسمط، ترجيع بند، تركيب بند، غزل و قصيده است كه موضوعهاي متعددي دارند؛ از جمله: «منقبت اهل بيت (ع)، در رثاي شهادت اهل بيت (ع)، عرض ارادت به ساحت اهل بيت (ع)، زبان حال ائمه و معصومين (ع) به ديگر ائمه و معصومين (ع)، در ولادت بزرگواران و اهل بيت (ع)، توسل و راز و نياز به اهل بيت (ع) و ساحت مقدس خداوند، ذكر و تعريف مطالبي چون جنگ، شهيد و شهادت، و به مناسبت ايام و ماههايي چون ماه مبارك رمضان، ذكر وقايع كربلا، زبان حال اسارت خاندان امام حسين (ع) و...». شاعر در اشعار خود، از ابيات، مصراعها و كلمات ديگر بزرگان و شعراي معاصر و قديم نيز استفاده كرده است.
تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، 1375.
176 ص.- (مجموعه شعر دفاع مقدس؛ 7).
اين كتاب به مناسبت برگزاري ششمين كنگره سراسري شعر دفاع مقدس (آبادان - هفته ي دفاع مقدس، 1375) منتشر شده است.
اين كتاب، شامل مجموعه اشعار پنجمين كنگره ي سراسري شعر دفاع مقدس، است كه در سال 1374 در دزفول برگزار شده است. اين مجموعه مشتمل بر صد و يك قطعه شعر است كه توسط هفتاد و شش شاعر و پنج شاعره سروده شده اند. اشعار در مورد دفاع مقدس و جلوه هاي گوناگون آن هستند در اين بين، اشعار مربوط به شهر دزفول، شهداي اين
شهر و جنگ تحميلي سهم بيشتري را دارا هستند. در ميان شعرهاي تقديمي به شهداي بزرگوار دفاع مقدس، شهيد سيد مرتضي آويني سهم بيشتري را به خود اختصاص داده است.
ساعد باقري.- تهران: برگ، (چاپ دوم): 1366.
80 ص.
طراح روي جلد: حسين خسروجردي.
مجموعه شعر «نجواي جنون» مجموعه اي است از سي قطعه شعر كه به چهار بخش «غزل ها، مثنوي ها،
[ صفحه 657]
چهارپاره ها و رباعي ها» تقسيم شده است و در هر بخش، تعدادي از اشعاري كه شاعر در وصف حماسه آفرينان دفاع مقدس شهداي انقلاب اسلامي سروده، آمده است. از بين غزل ها، «ميعادگاه خون»، «خروش نيل» و «آفتابي ديگر»؛ از بين مثنوي ها، «كربلا ما مي آييم»؛ از چهارپاره ها، «از خاك بوي حادثه مي آيد» و از رباعي ها «مرگ سرخ» و «تا منزل عشق» نمونه هايي از اشعاري هستند كه دلاوري و ايثارگري و عشق به شهادت رزمندگان را به تصوير كشيده اند.
بهمن صالحي.- تهران: مؤسسه فرهنگي گسترش هنر، (چاپ اول): 1369.
97 ص.
شمارگان: 1500 نسخه.
كتاب «نخل سرخ» حاوي 22 قطعه شعر از سروده هاي شاعر در سالهاي 1357 تا 1368 است. اشعار در قالب شعر آزاد و مثنوي سروده شده اند. قطعه شعرهاي «تكرار سرخ فاجعه»، «حجله»، و «نويد فتح قريب»، در ارتباط با جنگ تحميلي ايران و عراق، شهيد و رزمندگان پيروز، «دوباره ي اصغر»، براي كودكي كه در بمباران انديمشك به شهادت رسيد و همه ي كودكان ديگر سروده شده اند. «مرگ شبديز» در تأثير و تأثر از بمباران آثار هنري اصفهان به وسيله ي جنايتكاران بعثي سروده شده است. همچنين، اشعاري نيز در بزرگداشت و به مناسبتهاي مختلف براي اشخاص سروده شده اند.
تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ دوم): 1372.
175 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «نخلهاي تشنه» اولين مجموعه از سروده هايي است كه در كنگره ي شعر خرمشهر قرائت شد. سرايندگان اين اشعار، خود بارها و بارها در ميان رزمندگان حضور داشته اند. سروده هاي حدود پنجاه و پنج تن از شاعران در اين اثر به چاپ رسيده است. در ميان آنها مي توان از افرادي چون «تيمور ترنج، محمدحسين جعفريان، كاظم جيرودي، محمد رنجبر و...» نام برد. مضمون اصلي اين اشعار خرمشهر است و از جمله موضوعهاي ديگري كه در اين اشعار آمده است، مي توان به «شهداي دفاع مقدس، آزادگان و ارزش دوران اسارت اين عزيزان، بسيج و بسيجي و ارزش اين دو واژه و مناجاتهاي رزمندگان در جبهه ها» اشاره كرد. در اين كتاب، اشعاري هم در ارتباط با ارتحال حضرت امام (ره) به چاپ
رسيده است.
به كوشش دفتر اطلاع رساني و پژوهش هاي فرهنگي دفاع مقدس.- تهران: سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، گروه انتشارات، 1377.
بيست و دو، 168 ص.- (سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، گروه انتشارات، 195).
شمارگان: 1000 نسخه.
«دفتر اطلاع رساني و پژوهشهاي فرهنگي دفاع مقدس» گلچيني از اشعار برگزيده اولين و دومين كنگره ي
[ صفحه 658]
«نخلهاي سرخ» را كه در سال هاي 1371 و 1372 در شهر اهواز برگزار شد، به مناسبت يكي از شگرفترين مقاطع دفاع مقدس يعني نبرد خونين «هويزه» منتشر كرده است. قطعه شعرهاي انتخاب شده 170 قطعه است كه بيشتر به وسيله نامه به كنگره ارسال شده اند و برخي از آنان نيز كه صرفا در كنگره ها قرائت شده بودند، از نوار پياده شده اند. قالب اشعار متفاوت است: از مثنوي و غزل تا رباعي و دوبيتي. تنظيم و ترتيب اشعار بر حسب نظم الفبايي نام سرايندگان صورت گرفته است. موضوع اشعار دلاوري و ايثارگري مردم مقاوم و رزمندگان، بسيجي ها و پاسداران جان بر كف در دفاع از اين مرز و بوم و دين مقدس اسلام است.
تبريز: اداره ارشاد اسلامي آذربايجان غربي، 1362.[116] ص.
عنوان ديگر: نداي حق: برگزيده اشعار شعراي آذربايجان غربي.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر به ارائه ي نمونه هايي از اشعار ده شاعر معاصر آذربايجان غربي (عبدالحسين شيرپنجه رضايي، بيت الله جعفري، مجيد خيري، حميد واحدي، ابوالفضل صديقي عجب شير، ابراهيم نژادي، جمشيد واقف، آغاسي، محمدحسين ناصحي و نصرت ميلاني صدر) مي پردازد. اشعار در قالبهاي دوبيتي، رباعي، غزل، و شعر آزاد سروده شده اند. قطعه شعرهاي «لاله ي حمرا، قافله ي جنگ، مكافات عمل، وطن، شهيد، شمع تاريخ (كه
به ياد شهيد محمدرضا چوداري سروده شده)، والفجر، دزفول در خون، حب الوطن من الايمان، از بغداد تا قدس، پيام آوران صبح...، پاسدار و عاشقانه (به مناسبت شهادت نادر عليزاده كه در مهاباد به شهادت رسيد)» داراي مضمون شهيد، شهادت، دفاع مقدس و رزمندگان اسلام هستند.
هرمز علي پور.- شيراز: نويد شيراز، (چاپ اول): 1371.
147 ص.- (حلقه نيلوفري؛ 12).
عنوان به انگليسي: The Narcissus of Tomorrow
عنوان روي جلد: نرگس فردا: مجموعه شعر.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «نرگس فردا» مجموعه اي از 127 قطعه شعر آزاد است كه موضوعهاي متعددي را دربر مي گيرند. اشعار در پنج منزل (بخش) ارائه شده اند. منزل اول: ولايت شاعر و آساني؛ منزل دوم: مرغ كهن؛ منزل سوم: مكان افسانه؛ منزل چهارم: تابش گياه و منزل پنجم: اطلس گل خداوندي. اشعار «شهادت» و «آئين»، با مضمون شهيد و دفاع مقدس سروده شده اند. شاعر اشعاري را نيز براي اشخاص مورد نظر خود سروده است؛ از جمله: قطعه شعر «خود» (به ياد امير رحيمي)، «جواني» (به ياد پرويز علي پور) و «دراز دره» (به ياد پدر شاعر، صابر علي پور).
شاهرخ تندرو صالح.- تهران: برگ، (چاپ اول): 96.1370 ص.
كتاب حاضر در چهار بخش ارائه شده است. بخش اول با عنوان «شعر چيست؟» قطعه اي ادبي در مورد شعر است. بخش دوم، «غزليات» نام دارد. در اين بخش، چهارده قطعه غزل درباره ي موضوعهاي مختلف آمده است. قسمت سوم، «كتاب نيمايي» نام دارد. در اين بخش، شش قطعه شعر با عناوين «سفرنامه ي نسيم؛ هبوط در ستيز
[ صفحه 659]
موجها؛ سفرنامه ي نور و اشك شبح» به چشم مي خورد. بخش پاياني كتاب (قالبهاي آزاد)، حاوي نه قطعه شعر به نامهاي «انتظار؛ تهي از خاطره؛ در آيينه؛ شكوفايي؛ غزل آواز؛ بهاريه ي كبود؛ طرحي از سرنوشت و جستجو» است. اشعار مربوط به دفاع مقدس در اين كتاب عبارتند از: «قرعه ي شادي» (از بخش غزليات) در مورد
شهداي دفاع مقدس و «سوگوار ناله ها» (از همين بخش) در سوگ شهداي دفاع مقدس.
حميدرضا حامدي.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، اداره كل پرورشي (چاپ اول): 62.1380 ص.
شمارگان: 3500 نسخه.
به مناسبت اولين كنگره ي ادبي ايثار و شهادت.
كتاب حاضر شامل 33 قطعه شعر در قالب غزل و قصيده مي باشد كه با مضمون ايثار، شهيد، شهادت، و دفاع مقدس سروده شده است. از جمله مضامين و مفاهيم به كار رفته در اشعار عبارتند از: دوري و فراغ از شهيدان، تنديس استقامت، ابر مردي رزمندگان اسلام و رزمندگان فلسطيني (چون فتحي شقاقي) هديه اي به شهيدان، كنايه از شهيدي از خطه ي شمال، آخرين دعاي شهيد قبل از شهادت، سفر كردن شهيدان و مسافر بودن آنان، آرزوي وصال با شهيد، رشك و قبطه بر شهدا، لحظه ي عروج و پرواز شهيد، عاشق بودن شهيدان، عطش رسيدن به معبود چون آتشي بر دل، شهيد همچون شمع و...
سروده صديقه وسمقي.- تهران: اميركبير، (چاپ اول): 1368.
192 ص.
اين كتاب، حاوي 36 قطعه شعر با موضوعهاي مختلفي چون «پيام امام (ره) به مناسبت پذيرش قطعنامه ي 598 از سوي ايران؛ ياد شهداي صبرا و شتيلا؛ ياد شهيدان رجايي و باهنر و ياد گلهاي پرپر شده ي هفده شهريور» است. اشعاري كه در ارتباط با دفاع مقدس سروده شده اند، عبارتند از: «سرود نخلستان (كه بيانگر ايستادگي و مقاومت مردم ايران در برابر دشمنان است)، من خود نخلم (درباره ي عزم و اراده ي قوي مردم ايران براي بيرون راندن دشمنان از خاك ميهن اسلامي)، رفته ام تا شط (شرحي است بر حمله ي دشمن به مناطق جنوبي، از جمله مناطق اطراف رودخانه ي بهمنشير)». در بخش رباعي ها، «ظفر» نشان دهنده ي شور
و شوق رزمندگان براي رفتن به جبهه هاي حق عليه باطل را نشان مي دهد؛ «پاسدار حرمتها» در بيان ارزش شهداي دفاع مقدس سروده شده است و «هرگز» بيانگر عزم و اراده قوي رزمندگان براي ايستادگي در برابر دشمن متجاوز است.
رضا اسماعيلي؛ ويراستار محمدباقر شمسي پور.- [تهران]: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1376.
41 ص.- (مجموعه مثنوي سرداران؛ [ج. 6] (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه استان تهران؛ 51).
طراح روي جلد: م. مهاجر.
شمارگان: 3000 نسخه.
«ني نامه» (سروده ي رضا اسماعيلي) مثنوي بلندي است كه در رثاي شهيد حاج احمد متوسليان سروده
[ صفحه 660]
شده است. بنا به گفته ي شاعر، نيت او اين بوده است كه ابيات مثنوي حداقل به تعداد آيات سوره ي «شعراء» (227) و حداكثر (286) معادل تعداد آيات سوره ي «بقره» باشد. در متن مثنوي از بسياري از كلمات و آيات قرآن وام گرفته شده است. همچنين از كلماتي كه بيانگر نام عمليات، مناطق عملياتي و اسامي شهدا مي باشد نيز در آن استفاده شده است. (از جمله: عملياتهاي محرم، فتح المبين، بيت المقدس و خيبر، مريوان، جزيره مجنون، دزلي، چمران، پاوه، بروجردي، شهبازي، حاج همت، محلاتي و...). در پايان كتاب نيز زندگينامه مختصر شهيد متوسليان از لحظه تولد تا لحظه اسارت به دست نيروهاي فالانژ آمده است.
به كوشش عباس براتي پور.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات؛ كتاب جوانه، (چاپ اول): 157.1370 ص.
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
شمارگان: 5500 نسخه.
كتاب حاضر شامل 76 قطعه شعر از 58 شاعر و شخصيتهاي علمي و روحاني معاصر و قديم است كه در قالبهاي غزل، قصيده، مسمط، تركيب بند، سروده شده اند. همچنين شعر «وعده ي ديدار» [سروده ي امام خميني (ره)] در ابتداي كتاب قرار داده شده است. اشعار در مدح و منقبت امام زمان - حضرت مهدي
(عج) - و درباره ي موضوعهايي چون انتظار، ظهور، وعده ي ديدار، كعبه ي مراد، مصلح موعود، دادگر، و... هستند. در برخي از اشعار، ابيات و كلماتي در خصوص شهيدان، شهادت و مطالب مربوط به رزمندگان و دفاع مقدس وجود دارد. از جمله شاعران اشعار مي توان به افراد زير اشاره كرد: «مهدي الهي قمشه اي، قيصر امين پور، عباس براتي پور، حزين لاهيجي، حميد سبزواري، سپيده كاشاني، محمدحسين شهريار، ملامحسن فيض كاشاني، صابر همداني و...».
مجيد نظافت.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، (چاپ اول): 1372.
72 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: شعر؛ 2).
طراح روي جلد: عليرضا ذاكري.
كتاب، شامل گزيده اشعاري از شاعر است كه بين سالهاي 1361 تا 1371 سروده شده اند. اشعار در قالب شعر سپيد (نيمايي) هستند كه به جز چند قطعه، در مورد دفاع مقدس و منزلت شهدا و با تقديم به آنها سروده شده اند. شاعر در اشعار خود با لطافت و اندكي حزن و اندوه از شهدا ياد مي كند و منزلت آنها را ارج مي نهد و به مقام آنها حسرت مي خورد. دو قطعه از اشعار با نامهاي حسرت يك و دو در رثاي امام راحل سروده شده اند. شاعر با لحني تند و پرخاشگر از دشمنان داخلي و خارجي ياد مي كند كه اين لحن در دو قطعه ي «كوسه ها و تفنگداران» و «براي خصم» بيشتر تظاهر يافته است.
شاعران عراقي در تبعيد / [گردآوري و ترجمه] موسي بيدج.- تهران: رابعه، (چاپ اول): 1381.173 ص.- (شعر مقاومت عرب؛ كتاب سوم).
عنوان پشت جلد به انگليسي: And Suddenly Rain
[ صفحه 661]
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل ترجمه 28 قطعه شعر از 23 شاعر معاصر عراقي تبعيدي است. اسامي برخي از شعرا عبارت است از: «بدر شاكر السياب، عبدالوهاب البياتي، بلند الحيدري، مظفر النواب، سعدي يوسف، احمد مطر، نازك الملائكه و...». اشعار در قالب شعر آزاد ترجمه شده اند و موضوع آنها خفقان ايجاد شده توسط رژيم بعثي، زندانهاي طولاني و تبعيد و مشكلاتي است كه ملت عراق با آنها روبروست. اشعاري نيز درباره ي جنگ ايران و
عراق و بمباران شيميايي حلبچه در مجموعه موجود است؛ از جمله: «سوگ سرود حلبچه، وطن، سرباز گمنام، مرده باد وطن، اشك بر نعش آزادي، چون درختي تنها، گريه در خواب، فصل خشم، نقاشي و...».
سروده سكينه احمدزاده.- شيراز: نويد، (چاپ اول): 104.1376 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي است از 54 قطعه شعر از سروده هاي خانم سكينه احمدزاده متخلص به سيمين. آقاي احد ده بزرگي متعدداي بر اين كتاب نوشته است. اشعار كتاب در فاصله ي سالهاي 1357 تا 1374 سروده شده اند و اشعاري هستند در رثاي ائمه ي اطهار (ع)، حضرت امام (ره)، رزمندگان دلاور اسلام و وقايع ديگري كه طي اين سالها رخ داده اند. در انتهاي كتاب نيز تعدادي دوبيتي و رباعي از سروده هاي اين شاعره معاصر به چاپ رسيده است.
سپيده كاشاني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1373.
104 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ گزينه شعر جنگ: 12).
عنوان پشت جلد به انگليسي: A Thousand Laps of Red Roses
كتاب حاضر، مجموعه اي است از بيست و هفت قطعه شعر از سروده هاي مرحومه «سپيده كاشاني». عناوين و مضامين اين اشعار عبارتند از: «به خون گر كشي خاك من دشمن من (در عشق به وطن)، بهار ديگر شهيد عشق، گلهاي عاشق، حماسه پايداري، براي شهيدان، نينواي زمان و با كاروان لاله ها (درباره ي شهداي دفاع مقدس و تشييع پيكرهاي پاك آنها)، نيامده اند، كربلاي عشق اينجاست (در مورد عشق به ولايت فقيه و ارزش شهداي دفاع مقدس)، بهار در خون (در مورد قهرمان پروري ملت ايران)، بهار شد، بهار شد و قسم (خطاب به رزمندگان اسلام)، داستان پير كنعان [در مدح حضرت امام (ره)]، با من بخوان شعر ظفر، تا بيت المقدس، سلام بر خرمشهر (در مورد شهر خونين شهر كه خرمشهر شد)، سلام بر آبادان (در دلاوري
مردم قهرمان آبادان)، اينك اين ما و تاريخ، خانه ي دشمن» و چند قطعه شعر ديگر كه در قالب دوبيتي سروده شده اند.
مصطفي محدثي خراساني.- تهران: برگ، (چاپ اول): 56.1375 ص.
طراح روي جلد: علي وزيريان.
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
كتاب «هزار مرتبه خورشيد» در سه بخش تنظيم شده است. بخش اول (غزل) شامل 36 غزل؛ بخش دوم (دوبيتي و رباعي) شامل سي، دوبيتي و رباعي و بخش سوم (چهارپاره) شامل سه چهارپاره است. در هر بخش به موضوعهاي مختلفي، به ويژه حضرت امام (ره) و موضوعهايي مانند دفاع مقدس، پرداخته شده است. از جمله
[ صفحه 662]
اشعاري كه در ارتباط با دفاع مقدس هستند، مي توان به قطعات زير اشاره كرد: غزل «رجعت» در ارتباط با بازگشت آزادگان به ميهن اسلامي پس از سالها اسارت؛ غزل «داغ» و غزل «عزاي چراغان» كه به سردار رشيد اسلام سيد علي عبادي تقديم شده اند؛ «شوق حضور» كه براي شهيد سيد مرتضي آويني سروده شده است. در بخش رباعي ها، «تسليت» و «شانه ي شهر» در ارتباط با دفاع مقدس هستند.
سيميندخت وحيدي.- تهران: برگ زيتون، (چاپ اول): 1381.
199 ص.- (مجموعه شعر؛ 003).
طراح روي جلد: رامت ين آبا.
عنوان روي جلد: 8[هشت] فصل سرخ و سبز «مجموعه شعر پايداري».
صفحه عنوان به انگليسي:
(The Eight Seasons of Red and Green (Resistance poetry from Iran
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب حاضر، شامل هفده مثنوي، 51 قصيده و غزل (سروده شده در سالهاي 1360 تا 1374) و دوازده رباعي و دوبيتي است. زمينه ي موضوعي همه ي اشعار، دفاع مقدس است و برخي از اشعار به مناسبتهاي مختلف و براي اشخاص خاصي سروده شده اند؛ از جمله: «گلهاي معطر»، براي يادواره شهيد زين الدين؛ «خدا
چگونه بگويم؟» در سوگ زنده ياد احمد زارعي؛ «رقص در خون»، يادواره ي زنان شهيد؛ «شهر من»، يادواره ي شهيد علم الهدي؛ «اوج عشق» براي سپيده كاشاني؛ «پر از شجاعت و ايمان» براي شهيد چمران؛ «شهر پيكر سوخته» براي شهر خرمشهر؛ «سوگ ياسمن ها» به ياد رزمندگان شهيد؛ «غزل عشق» براي بازگشت آزادگان؛ «رنج باستاني» به ياد روزهاي دفاع و ايثار؛ «هفت آسمان» تقديم به شهيدان دفاع مقدس؛ «وصف عشق» تقديم به جانبازان. در بعضي از اشعار، نام برخي از شهدا آورده شده است.
تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 1374.
199 ص.- (مجموعه شعر دفاع مقدس؛ 5)
عنوان روي جلد: هشت فصل عشق: مجموعه اشعار چهارمين كنگره سراسري شعر دفاع مقدس (اروميه 1373).
شمارگان: 3000 نسخه.
«به مناسبت برگزاري پنجمين كنگره سراسري شعر دفاع مقدس (دزفول، هفته دفاع مقدس 1374)».
اين كتاب، مجموعه ي اشعاري است كه در چهارمين كنگره ي سراسري شعر دفاع مقدس در شهرستان اروميه، در سال 1373، ارائه شده اند. اين مجموعه، شامل 86 قطعه شعر از 72 شاعر است. مضامين اين اشعار همه در ارتباط با «جنگ، شهيد، عشق به شهادت، پرواز به سوي خدا، آرزو، انتظار، حسرت، اسارت و...» است. از اين تعداد، سه قطعه شعر نيز به زبان آذري سروده شده اند. تعدادي از اين اشعار در وصف دلاورمردي هاي سردار شهيد مصطفي چمران و ساير شهدا، جانبازان و آزادگان ميهنمان هستند. قطعه شعرهايي نيز براي مردم بوسني و هرزگوين سروده شده اند.
[ صفحه 663]
عباس مشفق كاشاني [كي منش]؛ ويرايش: محمدباقر شمسي پور.- [تهران]: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 1376.
80 ص.- (مجموعه مثنوي سرداران؛ [ج. 5]((كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه استان تهران؛ 462).
طراح روي جلد: م. مهاجر.
كتاب «هفت بند التهاب» - كه در رثاي سرلشكر پاسدار «شهيد حسن باقري (افشردي)» سروده شده - از دو بخش تشكيل شده است: بخش اول با حمد خداوند يكتا آغاز مي شود و اشعار آن درباره ي توحيد و هبوط آدم و شرح حال پيامبران الهي و پيكار نور و ظلمت
و رشد و نمو ثمره ي خبيثه ي صهيونيسم جهاني تا طلوع ستاره ي بي زوال انقلاب شكوهمند اسلامي ايران به رهبري بزرگ مرد تاريخ، امام خميني (ره) است. بخش دوم به هشت سال دفاع مقدس و سير زندگاني سرلشكر پاسدار شهيد باقري و شهادت وي پرداخته است.
تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 148.1377 ص.- (مجموعه شعر دفاع مقدس؛ 10).
عنوان ديگر: مجموعه اشعار هفتمين كنگره سراسري شعر دفاع مقدس (قزوين - مهرماه 1376).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت برگزاري هشتمين كنگره سراسري شعر دفاع مقدس (اصفهان - هفته دفاع مقدس 1377) منتشر شده است.
كتاب حاضر شامل 89 قطعه شعر در قالبهاي غزل، آزاد، دوبيتي و مثنوي است كه توسط 67 شاعر و شاعره ي معاصر در اين كنگره ارائه شده است. همه ي اشعار در ارتباط با دفاع مقدس هستند. برخي از اشعار نيز به مناسبتهاي خاصي سروده شده اند؛ از جمله: «ناله هاي منتشر در باد»، از محسن آزرم (براي سينماگر جنگ، ابراهيم حاتمي كيا، به خاطر فيلم «مهاجر»)؛ «سرنوشت سبز»، از محمدرضا احمدي فر (براي شهيدان مفقودالاثر)؛ «در سرزمين اسارت»، از منوچهر جراح زاده (براي آزادگان مقاوم)؛ «رها در عرش»، از عبدالمجيد رحمانيان (تقديم به شهيد جواد تندگويان)؛ «سمفوني خردل و سيانور» و «به حلبچه ي شهيد»، از فاروق صفي زاده (مهركيش اوستا)؛ «قلاقيران»، از عبدالجبار كاكايي (به سرداران شهيد ايلام) و....
خميني شهر: دبيرخانه كنگره سراسري شعر ميلاد آفتاب، (چاپ اول): 68.1376 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب حاضر حاوي 92 قطعه شعر در قالبهاي رباعي، دوبيتي، آزاد، غزل و مثنوي، سروده ي شاعران معاصر است كه در هفتمين كنگره ي سراسري شعر «ميلاد آفتاب» ارائه شده است. دستنوشته هايي برگرفته از دفتر يادبود كنگره، (شامل نظرات جمعي از شركت كنندگان و اساتيد شعر و ادب)، گزيده اي از سخنان مقام معظم رهبري و حجت الاسلام خاتمي (رئيس جمهور) و متعدداي درباره ي خرمشهر و موقعيت جغرافيايي، اقتصادي،
سياسي و مذهبي آن نيز در ابتداي كتاب آمده است. در بين اشعار، قطعه شعرهاي «نذر كربلا» از سيد مهدي احمدي، «كوچه باران» از زنده ياد احمد زارعي، «سپيده» از حميد سبزواري، «ديوان كربلا» از علي شيراني (صحت)، «گلزار شهيدان» از محمدعلي صاعد، دوبيتي ها و رباعي هايي تقديم به زنده ياد احمد زارعي از مرتضي عصياني (آيينه)، «خيمه ي
[ صفحه 664]
عطشان» از شيرينعلي گلمرادي، «آسمان خونين» از جواد محقق و «وسعت بيكرانه» تقديم به شهيد حسن باقري از عباسعلي مهدي درباره ي شهيد، شهادت و دفاع مقدس است.
تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 1378.
352 ص.- (مجموعه شعر دفاع مقدس؛ 12).
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
به مناسبت يكصدمين سال ميلاد حضرت امام خميني (ره).
اين كتاب، حاوي 137 قطعه شعر در قالبهاي متعددي چون: غزل، شعر آزاد، قصيده و... است كه 87 شاعر و شاعره ي معاصر درباره ي شهيدان، شهادت و دفاع مقدس سروده اند. اشعاري هم به مناسبتهاي خاص سروده شده اند؛ از جمله: «شط باز و شكسته»، از فريده برازجاني، براي خونين شهر؛ «ديدار لبخند»، از منوچهر پرويني، تقديم به آزادگان؛ «حمزه ي امام»، از سياوش ديهيمي، براي شهيد چمران؛ «كاروان سپيده»، از حميد سبزواري، به مناسبت فتح محرم؛ «مرغان مهاجر»، از محمود شاهرخي، در سوگ شهيدان هواپيماي شركت آسمان؛ «رجعت سرخ»، از سيد ضياءالدين شفيعي، براي شهيد تندگويان و.... اشعاري نيز در رثاي امام خميني (ره) سروده شده است. «حسين اسرافيلي، ساعد باقري، عباس براتي پور، محمدحسين بهجتي (شفق)، منيژه درتوميان، محمدحسين شهريار، طاهره صفارزاده، و...» از جمله شاعران
ديگر اين مجموعه هستند.
محمدحسن صفوي پور «قيصر»؛ به كوشش محمدعلي مرداني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 170.1369 ص.
بالاي عنوان: مجموعه اشعار.
طراح روي جلد: حسين خسروجردي.
شمارگان: 6600 نسخه.
كتاب حاضر شامل 59 قطعه شعر در قالبهاي غزل، قصيده، دوبيتي، مثنوي و رباعي است كه با مضامين متعددي از جمله مدح اهل بيت عصمت و طهارت (ع) سروده شده اند. اشعار «داغ لاله، سپهر آرزو، گل سرخ، شهيد عشق، عشق، ايران انقلابي: ديروز و امروز، فرزندي از تبار شرف، نهضت و ميلاد ولي عصر (عج)، شوق وصل و عشق يار» داراي مضمون شهيد، شهادت، جنگ، ايران، انقلاب اسلامي و دفاع مقدس هستند.
به كوشش مجيد بلاش.- تهران: پاسارگاد، (چاپ اول): 1377.
70 ص.
شمارگان:... نسخه.
كتاب «همسايگان دريا» شامل 56 قطعه شعر در قالبهاي غزل، دوبيتي، رباعي و آزاد است كه توسط 28 شاعر و شاعره ي معاصر شهرستان نوشهر سروده شده اند. اشعار داراي موضوعها و مفاهيم متعددي هستند؛ از جمله: «در سوگ امام، عشق، سوگ حضرت فاطمه زهرا (س)، انتظار ظهور امام زمان (عج)، حضرت امام حسين (ع) و...».
[ صفحه 665]
قطعه شعر «اسب» (از غلامرضا ذوالفقارنيا) درباره ي دليران تنگستان و خالو و نيز قطعه شعرهاي «جبهه ي نور» (از پريسا كريمي)، «كفترهاي خيس» (از قادر متاجي)، «تفنگ» (از غلامرضا دوالفقارنيا) درباره ي دفاع مقدس سروده شده اند.
به كوشش محمدقاسم فروغي جهرمي.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، مديريت انتشارات، معاونت تبليغات و انتشارات، (چاپ اول): 1371.
176 ص.- (مجموعه ي شعر دفاع مقدس؛ 2).
به مناسبت سالروز پيروزي انقلاب اسلامي (22 بهمن 1357).
گروه سني: نوجوانان.
مجموعه ي حاضر از اشعار كوتاه و بلندي كه در زمينه ي جنگ تحميلي سروده شده، گردآوري و براي گروه سني نوجوانان تنظيم شده است. در ابتداي كتاب فرازي از فرمايشات رهبر معظم انقلاب اسلامي - حضرت آيت الله خامنه اي - درباره ي شعر آمده است. اسامي برخي از شاعراني كه اشعار آنان در اين كتاب آمده است، عبارتند از: عليرضا آقابالايي، جعفر ابراهيمي، رضا اسماعيلي، سياوش اميري، قيصر امين پور، مصطفي رحماندوست، افسانه شعبان نژاد، و.... مضامين اين اشعار عبارتند از: عمليات والفجر، شهادت و شهيد، پيروزي در عمليات فتح خرمشهر، حمله به شهرهاي ايران و استقامت و پايداري رزمندگان در دفاع مقدس.
حسن حسيني.- تهران، سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 175.1363 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب در سه فصل تنظيم شده است. فصل اول «سروده هاي سحرزاد» (شامل 35 قطعه شعر) گزيده ي اشعاري است كه پس از انقلاب اسلامي سروده شده اند؛ فصل دوم «شب سروده ها» (شامل شانزده قطعه شعر)، گزيده اي از سروده هاي پيش از انقلاب و فصل سوم «دفتر رباعي است» (كه در اصل ادامه «سروده هاي سحرزاد است) شامل 137 رباعي است. اشعار درباره ي مضامين متفاوتي سروده شده اند. اشعار فصل اول بيشتر در ارتباط با انقلاب اسلامي است ولي در بين آنها قطعه شعرهاي «سنگر نصر من الله» تقديم به رزمندگان اسلام؛ «اي همچو سربداران» براي چريك شهيد عباس پاليزگير و ديگر
شهيدان گمنام سوسنگرد؛ «وداع» با موضوع عزيمت به جبهه و طلب شهادت؛ «پنج سرود»، به ياد شهيد جمشيد بروجرديان، دلاور ديده بان ايستگاه هفت؛ «اعجاز» به پاس حماسه دو بسيجي در بند؛ «قطعه ي شهدا» با موضوع شهيدان جبهه ها و بسياري از رباعيات درباره ي شهيد، شهادت، قيام، نبرد با شيطان بزرگ، بيعت با شهيد، پيغام شهيد و... سروده شده اند.
منصور اوجي؛ به انتخاب هوشنگ گلشيري.- شيراز: نويد شيراز، (چاپ اول)؛ 326.1371 ص.- (حلقه نيلوفري؛ 10).
ص. ع. به انگليسي: The Paradise Perished
بالاي عنوان: برگزيده اشعار منصور اوجي.
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 666]
كتاب حاضر شامل 148 قطعه شعر آزاد است كه در نه دفتر با عناوين زير منتشر شده اند. «باغ شب، شهر خسته، خواب و درخت، تنهايي زمين، اين سوسن است، صداي هميشه، شعرهايي به كوتاهي عمر، كوتاه، مثل آه و مرا بشنويد». اشعار، بين سالهاي 1343 تا 1369 سروده شده اند و داراي مضامين متعددي هستند. اشعار «لاله ي عباسي»، در وصف آبادان جنگ زده در آبان ماه 1359 و «در چنين برگريز» با موضوع شهيدان و درباره ي دفاع مقدس سروده شده اند. مطالبي نيز درباره ي سرگذشتنامه ي منصور اوجي و روي آوردن وي به شاعري، در ابتداي كتاب ارائه شده است.
خط و شعر ايوب شهبازي.- تبريز: احرار، (چاپ اول): 1376.
118 ص.: مصور (رنگي).
به دو زبان فارسي و تركي
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 46 قطعه شعر در قالبهاي شعر آزاد و غزل است. در متعدد ابتداي كتاب، سرگذشتنامه ي شاعر با خط خود شاعر ارائه شده است. اشعار داراي مضامين و مفاهيم متعددي هستند. از جمله، قطعه شعري به مناسبت شهادت شهيد مدني و اشعاري با عناوين «مهدي باكري»، «خرمشهر» و «آزاده» با مضمون دفاع مقدس و جنگ و اشعار ديگر به مناسبتهاي ديگر «مثلا در رثاي شهريار - شاعر آذربايجاني - اميد، شعري به مناسبت سفر مقام معظم رهبري به تبريز، شعري براي دختر شاعر صنم، مادر، عاشورا، اشعاري
در مدح و منقبت حضرت زينب (س)، و...» سروده شده است.
به كوشش علي رضا قزوه.- ستاد كل نيروهاي مسلح، بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 1374.
117 ص.: مصور.
طراح روي جلد: مصطفي گودرزي.
اين كتاب كه به مناسبت پنجمين كنگره ي سراسري شعر دفاع مقدس، چاپ و منتشر گرديده است، يادنامه ي شاعران سفركرده ي سرزمين اسلامي - زنده يادها: «مهرداد اوستا، سپيده كاشاني، سلمان هراتي، احمد زارعي، آرش باران پور، رخشا و بندي سيرجاني» - است. هر فصل اين دفتر، به يكي از شاعران گرانقدر دفاع مقدس اختصاص دارد. مطالب هر فصل با نگاهي كوتاه به زندگي شاعر آغاز مي شود و با معرفي مجملي از شعرهاي شاعران و ارائه نمونه هايي از اشعار شاعر در ارتباط با دفاع مقدس، در وصف جبهه و جنگ و شهيدان و نقدي بر آنها، پايان مي يابد. مقاله اي از زنده ياد سپيده كاشاني به ياد شهيدان «رخشا» و «بندري سيرجاني» نيز در اين كتاب ارائه شده است.
ايرج قنبري.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، واحد ادبيات، گروه شعر، (چاپ اول): 50.1375 ص.
طراح روي جلد: حبيب صادقي.
[ صفحه 667]
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Wandering Lilacs: A Collection of the Poetry
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب حاضر، شامل 29 قطعه شعر در قالب شعر آزاد و غزل است كه در مضامين و مفاهيم متعددي، چون: زيستن، كوچ، فريب، آرزو، خاطره و اعتماد سروده شده اند. قطعه شعر «ساز غزل» به مشفق كاشاني تقديم شده است و قطعه شعر «سرودي براي خاك» در وصف دفاع مقدس، رزمندگان و شهيدان سروده شده است. محتواي شعر مطالبي است از روزهاي
تجاوز عراق و به آتش كشيده شدن نخلهاي سبز جنوب و استقامت و ايثار شهداي سفر كرده و رزمندگان مجروح كه همچون پرنده اي زخمي از حوادث جنگ از پرواز بازمانده اند.
سيمين دخت وحيدي.- تهران؛ سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد شعر، (چاپ اول): 1374.
74 ص.- (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: گزينه شعر جنگ؛ 14).
طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
عنوان پشت جلد به انگليسي: A sky full of Poppies
شمارگان: 5500 نسخه.
اين كتاب حاوي سي قطعه شعر از سروده هاي خانم سيميندخت وحيدي شاعره ي معاصر است كه موضوع آنها «جنگ تحميلي عراق بر ايران، زبوني خصم در برابر ايمان رزمندگان دلاور اسلام، شجاعت و دليري آنها، شهيدان و شهادت و ارج و منزلت آنها، شهرهاي جنگ زده و خرابيهاي وارد شده بر آنها، مقاومت مردم، ايثار و شجاعت ملت بزرگ ايران، آزادگان سرافراز، صبر و توكل بر خداي مادران و همسران شهدا، جهاد در راه حق و انتظار آينده اي بهتر با پيروزي اسلام» است.
دفتر حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس.- تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دفتر حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛ ستاد فرماندهي كل نيروهاي مسلح، معاونت فرهنگي و تبليغات، (چاپ اول): 214.1370 ص.
طراح روي جلد: احمد وكيلي.
اين كتاب به مناسبت بازگشت آزادگان سرافراز به ميهن اسلامي منتشر شده و مجموعه اي از 92 قطعه شعر از 67 شاعر و شاعره است. همه ي اين اشعار درباره ي آزادگان سرافراز اسلام سروده شده اند. آزادگاني كه پس از سالها اسارت در چنگال دژخيمان و نشان دادن مقاومتي بي نظير، چون كارواني از كبوتران غريب از غربت آمدند و شكوفه هاي لبخند و شادي را با خود به ارمغان آوردند. به عنوان نمونه، قطعه شعر «تشنه ام» آرزوي اسيري است كه سالها در بند بوده و
چشم به راه آزادي و تشنه ي يك جرعه هواي آزاد است؛ قطعه شعر «ديدار» نيز از اميد به ديدار مجدد سخن مي گويد زيرا كه «ديدار گل و ستاره ي صبح، ميعاد نياز با دلهاست» و قطعه شعر «پيك نور» به مناسبت بازگشت آزادگان سرافراز به ميهن اسلامي سروده شده و از وجد و شادي ايرانيان از بازگشت اسوه هاي مقاومت سخن گفته است.
[ صفحه 668]
سروده رحمت حقي پور.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 96.1375 ص.
طراح روي جلد: حبيب صادقي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: A Part of the Sky.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب حاضر، شامل 37 قطعه شعر در قالب شعر آزاد است كه درباره ي مفاهيم و مضاميني چون: تنهايي، انتظار، لحظه ها، گم شدن، مادر، خاطره، سجاده، و محراب، نيايش، رؤيا، دريا، جدايي، سفر، خواب و مسافر سروده شده اند. قطعه شعرهاي «از عشق و جدايي»، «مردان پشت پنجره»، «حيراني»، «خانه ي دنيا»، داراي مفاهيم و مضاميني از جنگ، شهادت و دفاع مقدس هستند.
سراينده محمد يزداني.- تهران: ماني، 1375.
پنج، 69 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
«محمد يزداني» در اين مجموعه، چهل و هشت قطعه شعر در قالب شعر آزاد و تعدادي رباعي و دوبيتي از سروده هاي خود و همچنين يك داستان كوتاه (با عنوان پيشمرگ) به چاپ رسانده است. اين اشعار، در ارتباط با دفاع مقدس هستند. نمونه هايي از اين اشعار، عبارتند از: «عاشقترين (با موضوع ادامه دادن راه شهدا)، همراه كبوترها و عشاق كربلا (در وصف رزمندگان از جان گذشته)، از فرصت سبز و آرزو (افسوس و دريغ بر ماندن و شهيد نشدن) و خورشيدي ها (در بيان آرزوي شهادت و پيوستن به جمع خورشيدي ها)». تعدادي از رباعي ها و دوبيتي ها نيز در وصف شهيد و شهادت هستند.
محمدعلي مرداني.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 347.1368 ص.
مندرجات: قصايد، غزليات، قطعات، تركيب بند و مسمطات، مثنوي ها، رباعيات.
كتاب در هفت بخش (در قالبهاي شعري مختلف) سروده شده است. قطعات مربوط به دفاع مقدس و موضوع آنها در هر بخش به شرح زير است:
در بخش قصايد: «زمان عشق» (رشادتها و دلاوري هاي رزمندگان در دفاع مقدس)؛ «خون تاك» (خاك اسلامي ايران و شهداي آن) و «خريدار بلا» (عشق رزمندگان به شهادت». در بخش قطعات: «مسافر» (اراده ي قوي رزمندگان در مبارزه با دشمن بعثي)؛ «زنده ي جاويد» (در تأييد اين نكته كه شهيد هميشه زنده است)؛ «در جزيره ي مينو» (عظمت شهداي دفاع مقدس)؛ «حماسه ي شهيد» (بيعت مجدد با شهيدان دفاع مقدس)؛ «مدرسه عشق» (مقام والاي شهداي دفاع مقدس) و «قهر خون» (حمله ي عراق به شهرهاي ايران و شهادت مردم بيگناه) و در بخش
مثنوي ها نيز، مثنوي «تهران بزرگ و دماوند سرفراز در جنگ شهرها» در توصيف مقاومت اين دو شهر در برابر حملات دشمن است.
[ صفحه 669]
عبدالجبار كاكايي.- تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج، (چاپ اول): 1376.
178 ص.
طراح روي جلد: حسن سلطاني.
كتابنامه: ص. 177 - 174.
شمارگان: 3000 نسخه.
نويسنده در اين كتاب، در پنج گفتار، به نقد و بررسي شاعران و اشعار سروده شده در ده سال اول انقلاب مي پردازد. هر گفتار، به آثار سرآمدان شعر در دو سال اختصاص دارد كه به ترتيب عبارتند از:
گفتار اول: سالهاي 1357 و 1358؛ گفتار دوم: سالهاي 1359 و 1360 (علي معلم، سيد حسن حسيني، يوسفعلي ميرشكاك، سلمان هراتي، فاطمه راكعي و...)؛ گفتار سوم: سالهاي 1361 و 1362 (علي موسوي گرمارودي،...)؛ گفتار چهارم: سالهاي 1363 و 1364؛ گفتار پنجم: سالهاي 65 و 66. در پايان كتاب، فهرستي از مجموعه اشعار بررسي شده، با مشخصات توصيفي آنها ارائه شده است. در بين مجموعه هاي اشعار بررسي شده، مجموعه هاي مربوط به دفاع مقدس نيز بررسي شده اند؛ از جمله: «از نخلستان تا خيابان / عليرضا قزوه؛ فتح خرمشهر / محمدرضا عبدالملكيان؛ تنفس صبح / قيصر امين پور و...».
نوشته ضياءالدين ترابي.- تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارشناسي گروه شعر، (چاپ اول): 288.1375 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: On Poetry, A Collection of Articles
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب شامل مقالاتي درباره ي نقد و بررسي سروده ها و سرايندگان است. بررسيهاي انجام شده به نقاط قوت و ضعف و فراز و نشيب اشعار مي پردازند. در اين راستا، اشعاري چون «آنك شير محمد» و «آواي شير مردان» (سروده ي علي بابا چاهي)، «خط خون» (علي موسوي گرمارودي)، «از نخلستان تا
خيابان» (نوشته ي علي رضا قزوه) و ديگر اشعار سروده شده درباره ي جنگ مورد بررسي قرار گرفته است. در نقد و بررسي، اشعار همراه با صفحه و عنوان مجموعه يا جنگ مربوط به آن ارائه شده است.
به اهتمام شوراي شعر دفاع مقدس؛ گردآوري و تدوين شوراي شعر دفاع مقدس.- تهران: بنياد حفظ آثار و نشر ارزش هاي دفاع مقدس، معاونت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 1379.
120 ص.: جدول.
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 670]
كتاب، مجموعه اي از مصاحبه، خاطره و ده مقاله در نقد و بررسي شعر دفاع مقدس است. از جمله مطالب آن، موارد زير است: «شعر دفاع مقدس به عنوان جنبشي در شعر معاصر جهان»، گفتگوي حميدرضا شكارسري با استاد علي معلم؛ «رويكرد قدسي به هنر در شعر دفاع مقدس، دفاع مقدس در شعر كودكان» بابك نيك طلب؛ «بازخواني غيرت (گذري بر «فرشته بفرستيد»، منظومه اي از عبدالرضا رضايي نيا)»، سيد ضياءالدين شفيعي؛ «واژه هاي خشمگين: نگاهي به اشعار دفاع مقدس در كارنامه ي شعري محمدرضا عبدالملكيان» و «تعهد ناب: نگاهي به اشعار دفاع مقدس در كارنامه شعري مرحوم سلمان هراتي»، حميدرضا شكارسري؛ «شعر مقاومت»، (خاطره ي اولين جلسه ي شعر در سال 1360، در خرمشهر)، بازنويسي حميدرضا شكارسري؛ «آن روز، شعر، لباس جنگ بر تن داشت...»، احمد نادمي؛ «مضامين شعر دفاع مقدس»؛ «قالبهاي شعر دفاع مقدس» و «كتابنامه شعر دفاع مقدس».
غلامرضا كافي.- شيراز: نويد شيراز، (چاپ اول): 1381.
376 ص.- (نويد شيراز؛ 761).
كتابنامه: ص. [323]- 368؛ نمايه.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر به بررسي شعر جنگ در دو دوره ي جنگ و پس از آن، از منظر ساختار و محتوا مي پردازد. كتاب، شامل هفت گفتار (فصل) به همراه يادداشتها، كتابنامه و نامنامه است. از جمله مطالب كتاب، مي توان به اين موارد اشاره كرد: «شعر قبل از انقلاب اسلامي (محتوا و قالب)، ويژگي هاي لفظي
و ساختاري دوره ي جنگ (تازگي زبان، گستره ي واژگان، اسامي خاص، واژه ها و اصطلاحات نظامي، واژه ها و اصطلاحات احيا شده ي جنگ قديم، تركيبهاي بسيط با استفاده از اصطلاحات جنگ)، اصطلاحات و واژه هاي جديد جنگ، اهميت قالبها (قصيده، غزل، مثنوي، رباعي، دوبيتي، چهارپاره و قالبهاي نو)، تسامح در برخي سنتها، ويژگي هاي معنايي دوره ي جنگ، ويژگي هاي لفظي و ساختاري و دوره ي پس از جنگ، ويژگي هاي معنايي دوره ي پس از جنگ، زن و شعر جنگ (جايگاه زن در شعر جنگ، جايگاه شعر زن در جنگ)، انتقاد از جنگ (واقع نگري و واقع نگاري جنگ)، عناد و مخالفت با جنگ و...».
تأليف منوچهر اكبري.- تهران: سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، گروه انتشارات، (چاپ اول)، 344.1377 ص.
كتابنامه: ص. 344 - 341 و به صورت زيرنويس.
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتاب داراي يك متعدد و هفت فصل است. مؤلف در متعدد، پس از معرفي بعدهاي قالب، ساختمان، معنوي و محتوايي شعر، روش كار خويش را در انتخاب، گردآوري، تدوين، نقد و تحليل اشعار ذكر كرده و مطالبي نيز پيرامون ويژگيهاي شعر جنگ آورده است. محور موضوعي اشعار در هريك از فصول به قرار زير است: «اوصاف حماسي و قهرماني؛ مقاومت و هجوم و رجز؛ كربلا و عاشورا؛ مرثيه ها و سوگ سرودها؛ شهيد و شهادت؛ بسيج؛ طبيعت و عناصر آن و صنايع بديعي و فنون بلاغي». اشعار منتخب، در محدوده ي تاريخي شهريور 1359 تا فروردين 1364 سروده شده اند و ملاك گزينش، علاوه بر محور موضوعي و جوهره ي شعري، استحكام و انسجام، قدرت و مايه ي شاعري، آفرينش هاي چشمگير ادبي و ابداع شاعرانه، زيبايي و مفهوم شعر نيز بوده است. مؤلف در
هر فصل، اشعاري را در قالبهاي مختلف برگزيده، به معرفي صنايع به كار رفته، ويژگيها و تحليل آنها مي پردازد. منابع اشعار در زير هر صفحه ذكر شده است. در پايان كتاب نيز فهرست منابع و مآخذ آورده شده است.
[ صفحه 671]
تأليف: نادعلي كربلايي.- تهران: [مركز پخش]: كتابفروشي خزر،[؟136].
208 ص.
اين كتاب مشتمل بر چهل قطعه شعر از «نادعلي كربلايي» (پدر شهيد محسن كربلايي) است كه به شكرانه ي شهادت فرزندش به پيشگاه حضرت ولي عصر، امام زمان (عج) و رهبر كبير انقلاب، ملت شهيد پرور و خانواده شهدا تقديم شده است. زندگينامه ي كوتاهي از محسن كربلايي همراه با وصيتنامه او نيز در كتاب موجود است. مضامين اشعار در ارتباط با موضوعهاي زير هستند: امر به معروف و تعهد اسلامي، جانبازان مكتب ولايت، شهيد، عروسي در سنگر، لاله، مادر، پيام شهيد، شرافت خون شهيد، خانواده ي شهدا، عشق، جواني، آزادي، عبادت و شجاعت، دشمن، همت، هفتاد و دو شهيد انقلاب، شهيدان رجايي و باهنر، شهادت دكتر چمران و شهادت آيت الله مطهري. در اين كتاب، اشعاري چند از شاعراني چون: عباس عنقا، نادم، طالع، اژدري، اكبري، خباز كاشاني، و مرداني نيز آمده است.
سراينده برادر آهنگران.- قم: نشر روح، (چاپ سوم): 127.1368 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر مجموعه اي از سرودها و مرثيه هايي است كه طي جنگ تحميلي توسط صادق آهنگران در جبهه ها و در جمع رزمندگان اسلام اجرا شده است. نوحه ي «با نواي كاروان»، در كتاب، به جاي متعدد و پس از آن، 43 نوحه و سرود درباره ي موضوعهاي مختلف آورده شده است كه برخي از آنها عبارتند از: «جبهه ي اسلام» (وصف جبهه ها)؛ «پيام از جبهه ي نبرد، عشق خدا»، (اطاعت از رهبر و عشق به خدا)؛ «اين سر غرق خون حسين است» و «جانباز قرآن» (جانبازي در راه اسلام و قرآن)؛ «همسنگران حسين» (به ياد شهيد حسين علم الهدي)؛ «قاصدي از كربلا»، (در وصف
شهيدان و دلاوري شجاعت و جانبازي پاسداران)؛ «كنار سنگر من»، (پيام شهيدان به مادر)؛ «بيا اي مهربان مادر»، (پيامي از زبان حسين علم الهدي و شهيدان خوزستان به مادران)؛ «پيام سنگر»، (ايستادگي و مقاومت رزمندگان)؛ و...
گردآوري و تنظيم از شمس الدين خوانساري.- تهران: نمونه، 1361.
64 ص.
عنوان روي جلد: برگزيده اي از سروده ها و نوحه هاي اسلامي، دفتر ششم.
محور موضوعي سرودها متنوع است و عناوين آنها حاكي از مناسبتهايي است كه براي آن سروده و تنظيم شده اند. نمونه ي آنها سرودي است كه به ياد شهيد بزرگوار، بهشتي سروده شده است. تعدادي از سرودها هم درباره ي جبهه، جنگ و سپاهيان رزمنده ي ايران اسلامي و شهيدان سرافراز اين مرزوبوم است.
نوحه ها هم درباره ي جبهه و جنگ و حضرت امام مهدي «عج» سروده شده اند.
[ صفحه 672]
تهران: وزارت ارشاد اسلامي، (چاپ اول):[؟؟13]. 46 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب، مجموعه اي از سروده ها، اشعار و نوحه هاي انقلابي و مذهبي است كه به ياد شهداي عمليات «ميمك چهار» سروده شده اند. عناوين سروده ها عبارت است از: «خميني - خميني، خميني اي امام، ننگ بر تو اي آمريكا، اتحاد، شهيد، نيايش، ايران يكسر غيرت، خدا يكي، ورود امام، انقلاب اسلامي، ثارالله، الله اكبر، خميني رهبر، سرود خوزستان، لاله زار شهيدان، برادر، اي سرباز، اي امام ما، پاسداران و سوگند». در بين اشعار و سروده ها، آياتي از قرآن و قطعاتي از مفاتيح الجنان همراه با ترجمه ي آنها نيز ارائه شده است.
اجرا شده توسط صادق آهنگران؛ تهيه و تنظيم: حبيب الله معلمي، مصطفي اوليايي، عبدالرضا حياتي، مهدي خليليان.- [تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ، [1401 ق.].
211 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين مجموعه به مناسبت روز شهداي پاسدار (25 آبان) در عاشورا 1401 و روز نابودي قواي صدام در سوسنگرد منتشر شده است.
اين كتاب، مجموعه اشعار و نوحه هايي است كه توسط آقايان «معلمي، اوليايي، حياتي و خليليان» سروده و توسط برادر آهنگران اجرا شده است. اين اشعار در سوگ ائمه ي اطهار (س)، يا در سوگ شهداي عاليقدر و افتخارآفرين اسلام و انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي سروده شده اند؛ شهدايي كه در سنگرها و محراب هاي خونين نمازهاي جمعه و تمامي جبهه هاي نبرد حق عليه باطل افتخار آفريدند. در ابتداي كتاب نيز فرازهايي از سخنان حضرت امام خميني (ره) درباره ي عزاداري ايام عاشورا و ساير ايام الله و مناسبتهاي خاص، آورده شده است.
تهيه سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ.- تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ، 1363.
304 ص.: عكس
شمارگان: ذكر نشده است.
اين مجموعه به مناسبت سوم شعبان 1404 سالروز ولادت امام حسين (ع) و روز پاسدار منتشر شده است.
اين كتاب، مجموعه نوحه هايي است كه توسط آقاي معلمي تنظيم و توسط «صادق آهنگران» اجرا شده است. اشعار و نوحه هاي اين مجموعه در سه قسمت تنظيم شده است:
قسمت الف: اشعاري است كه توسط حبيب الله معلم ي سروده و به وسيله ي صادق آهنگران اجرا شده است.
قسمت ب: اشعاري است كه توسط ديگران سروده شده و اجرا شده
است.
قسمت ج: اشعاري است كه به صورت اشعار و مناجات مذهبي خوانده مي شوند. در ابتداي هر نوحه نيز سخناني از امام حسين (ع) و ساير امامان (ع)، يا فرازهايي از پيامهاي حضرت امام خميني (ره) درباره ي مناسبتهاي مذهبي آورده شده است.
[ صفحه 673]
مجموعه نوحه اجرا شده توسط صادق آهنگران.- [تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران، تبليغات جبهه و جنگ،[؟؟13].
211 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب توسط انتشارات گنجينه در سال 1362 نيز چاپ شده است.
اين كتاب، مجموعه ي 55 عنوان سرود و نوحه ي اجرا شده توسط «صادق آهنگري (آهنگران)» در مناسبتهاي مختلف و نيز در مناطق عملياتي و جبهه هاي نبرد، در جمع رزمندگان، است. از جمله عناوين اشعار، مي توان به اين موارد اشاره كرد: «جبهه ي اسلام»، «عشق خدا»، «اين سر غرق خون حسين است»، «سرباز سرافراز خميني بدنت كو»، «جانباز قرآن»، «كشته در خون - حسين جان»، «جان بر كفان كربلا»، «كنار سنگر من»، «بيا اي مهربان مادر»، «شيون مكن مادر»، «شهيدان به خون غلطان خوزستان»، «گلشن خوزستان»، «كربلاي آبادان»، «ذوالفقاري»، «در سوگ شهداي فتح خرمشهر»، «كربلاي شوش»، «شهر شهيدان، هويزه»، «لاله ي خونين»، «پيام شهيدان»، «ديده بگشاييد اي شهيدان»، «لاله ي سرخ پرپرم»، «پاسداران رزمنده ي قهرمان»، «اي شهيد پاسدارم»، «پيام سنگر» و....
گردآورنده: علي خورشيدي.- [بي جا: بي نا]، (قم: چاپخانه بهار آزادي)، 1362.
100 ص.: مصور.
شمارگان: 5000 نسخه.
مجموعه «رابطه با مهدي» به همت و كوشش يكي از برادران مداح و دوستداران اهل بيت اطهار عليهم السلام - حاجي علي خورشيدي - تنظيم و گردآوري شده است. اشعار و سروده هاي مرتبط با دفاع مقدس در اين مجموعه عبارتند از: «منتظر خبر پيروزي، كربلاي ايران، عاشقان كربلا، ما جرعه نوش عشقيم، نويد كربلا مي رسد، پيروزي اسلام است، شهيدان زنده اند، نويد خوش شهيد، رمز حمله يا زينب، نصرت پيروزي، پيام خون هر شهيد، بوي كربلا، منتقم خون شهيدان در جبهه با مهدي، زيارت
يا شهادت، براي فتح كربلا، طالب خون شهيدان، رمز يا الله، شب فجر الهي، زماني شهيد راه حق.»
تهيه و تنظيم: حسن موجودي.- تهران: كتاب فروشي موجودي،[؟136].
64 ص.
شمارگان: 20000 نسخه.
مندرجات: سرود انقلاب امام زمان؛ درباره شهيد؛ سرود وطن ايران؛ سرود امام زمان (ع)؛ خداحافظي فرزند؛ جواب مادر؛ سرود انقلاب حضرت حجة؛ سرود فتح؛ بابا خون داد...؛ بلند آسمان جايگاه من است...؛ حرف امام؛ جمهوري اسلامي؛ بانگ آزادي.
اين كتاب، مجموعه اي است از 36 سرود است كه توسط «حسن موجودي» گردآوري و تهيه و تنظيم شده است. متن اشعار سرودها، در ارتباط با انقلاب، شهيد، جمهوري اسلامي، جبهه، جنگ، رزمندگان، پاسداران، حضرت امام (ره) و مطالبي ديگر از اين گونه است. بسياري از اين سرودها در روزهاي انقلاب، اعزام نيرو و فتح و پيروزي زبانزد مردم عزيز كشورمان بوده اند.
[ صفحه 674]
از آهنگران.- تهران: مؤسسه خدمات چاپ، [مركز پخش، 1362] 13 ج در يك مجلد [79 ص]: عكس.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب شامل سي نوحه و سروده است كه تعدادي از آنها توسط «صادق آهنگري (آهنگران)» به مناسبتهاي مختلف در جمع رزمندگان اسلام و مردم اجرا شده است. عناوين برخي از نوحه ها عبارت است از: «شهيدان خوزستان، براي عرض تسليت سوي جماران، رو به خدا مي رويم، اين جبهه ي اسلام است، سرباز سرافراز قرن است، عزا در كربلا، لاله ي خونين من، علي اصغر، جانباز قرآنيم (1) و (2)، لشگر حق، شهيدم من، مادر خداحافظ، مي روم جبهه، گلبرگ شهيد، مهدي اي مولا، سالگرد 72 تن، كربلاي خون، هويزه، مولا حسين جانم، كربلا شد كربلا شد، سرور و سالار دين، اين لشگر حق عازم كرببلاست امشب، ابوالفضل باوفا علمدار لشگرم، سرود جهاد سازندگي،
سرود جمهوري اسلامي، مهدي اي مهدي، 22 بهمن و...».
احمد موسوي.- تهران: شهيد، [1362؟].
78 ص.: [8] عكس (رنگي).
مندرجات: مولا حسين جان؛ كربلا كربلا شد، جانباز قرآنيم؛ شهيدان غرب و خوزستان؛ عاشقان ديدار حسين؛ مهدي اي مولا؛ شهيدم من؛ مادر خداحافظ؛ اي خدا ما را كربلايي كن؛ اين لشكر حق عازم كرببلا است امشب؛ ابوالفضل باوفا علمدار لشكرم؛ بياد شهداي محراب؛ سرود جهاد سازندگي؛ تازه جوانم شهيد؛ مهدي اي مهدي دلها پر از خون شد.
اين كتاب، مجموعه اي است از سرودها و نوحه هايي كه در وصف حضرت امام حسين (ع) و وقايع كربلا و ساير ائمه ي اطهار (ع)، شهداي جنگ تحميلي، شهداي غرب و خوزستان، عشق به زيارت كربلا و اماكن متبركه، التماس براي لقاءالله، استغاثه به درگاه حق جهت ياري دادن براي فتح و پيروزي سروده و اجرا شده اند. سرودهايي در وصف جهاد سازندگي و نويد فتح و پيروزي نيز در كتاب ديده مي شود. اشعار، نوحه ها و سرودها، همه در جهت ايجاد حال و هواي مناسب در رزمندگان تقويت روحيه ي آنان براي ايثار و استقامت است.
احمد موسوي.- تهران: شهيد، (چاپ اول): 1362.
80 ص.
عنوان روي جلد: سرودهايي از جبهه و جبهه داران، لبيك يا خميني.
جنگ و جهاد، فرهنگ خاص خود را بر جبهه ها حاكم مي كند. لحظات حساس جنگ و موج احساسات رزمندگان در مواجهه با مشكلات را مي شود با سرود و شعر به رنگ ديگر پرداخت. شعرها و سرودهاي خاص جبهه كه هر كدام رنگ و بوي خاص خود را دارند، مؤيد اين ادعا هستند. در اين كتاب، به جمع آوري سرودهاي حماسي مذهبي در جبهه هاي جنگ همت گمارده شده است. سرودهايي كه در
قالب شعر، اهداف بلند رزمندگان و روح سرافراز آنها را به تصوير مي كشند؛ سرودهاي آهنگيني كه رزمندگان اسلام در مراسم مختلف ايراد كرده اند و گاهي نيز زمزمه ي آنها پر كننده ي لحظات تنهايي اين عزيزان در مراحل مختلف نبرد بوده است.
[ صفحه 675]
شعر از عبدالحسين اشعري؛ اجرا از علي خورشيدي؛ گردآورنده علي عسكري.- [بي جا: بي نا]، (چاپ اول): 1362.
214 ص.: مصور.
كتاب «شهيد در آغوش مهدي (ع)» مجموعه اي از سروده ها، نوحه ها و اشعار كوتاه و بلند سروده ي «عبدالحسين اشعري»، با مضامين و مفاهيم متعدد است. تصاويري نيز در بين اشعار (بدون زيرنويس) ارائه شده اند. از جمله موضوع اين سروده ها موارد زير است: «شهيدان؛ جنگ؛ قيام خونين حضرت امام حسين (ع)؛ شهيدان گمنام؛ روز قدس؛ شبهاي عمليات؛ نيروهاي مسلح؛ زيارت مرقد مطهر حضرت امام حسين (ع)؛ مادر شهيدان؛ سنگر خونين؛ حضرت مهدي (عج)؛ شهداي هفت تير؛ شهيد بهشتي؛ شهيد رجايي؛ عمليات والفجر؛ پاسداراني كه توسط منافقين به شهادت رسيدند؛ نماز شب رزمندگان؛ لشكر علي بن ابي طالب (ع)؛ شهداي هشتم شهريور؛ شهيد چمران و...».
تأليف نادعلي كربلايي.- تهران: [بي نا]: (مركز پخش مطبوعاتي خزر)، (چاپ اول): 1363.
300 ص.: عكس.
اين كتاب، مجموعه سرودها، اشعار و نوحه هايي است كه درباره انقلاب، اسلام و به ويژه درباره دفاع مقدس سروده شده است. تعداد اشعار، 103 قطعه است. موضوع اين اشعار «شهيد، شهادت، ائمه ي اطهار، رزمندگان اسلام، خانواده ي شهيدان، ايمان، بسيج و رهبر عظيم الشأن انقلاب اسلامي» است. گردآورنده ي اشعار، آقاي نادعلي كربلايي، مجموعه را به شهيد محسن كربلايي و شهيد مفقودالاثر مجيد كربلايي تقديم كرده است. اسامي شعرايي چون سپيده كاشاني، وحيدي و ميرشكار در بين اسامي سرايندگان ديده مي شود و پايان بخش كتاب نيز يك رباعي از خواجه عبدالله انصاري است.
نويسنده عبادالله اسكندري.- تهران: موجودي، (چاپ اول): 120.1363 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي پنجاه نوحه و سروده ي فارسي با موضوعهاي متفاوت است كه به مناسبتهاي مختلف سروده شده اند؛ از جمله «ورود امام به ايران در بهمن 57؛ شهادت شهيدان رجايي و باهنر؛ داغ فراغ حضرت مهدي (ع)؛ شهادت شهيد آيت الله اشرفي اصفهاني؛ رثاي سالار شهيدان، اباعبدالله الحسين (ع)؛ مدح و ثناي شهداي جبهه هاي نبرد حق عليه باطل؛ رزمندگان اسلام؛ وداع و خداحافظي در شب حمله؛ تشييع پيكر پاك شهيدان؛ عمليات والفجر؛ شهادت فريدون سامني و محسن حمزه اي؛ شهادت محمد فضل علي؛ شهادت آيت الله بهشتي و ياران وي در دفتر حزب جمهوري اسلامي؛ و...».
تنظيم از ضياءالدين تنكابني.- قم: نشر روح، (چاپ اول): 1360.
128 ص.: مصور.
عنوان روي جلد: جلد سوم سرودهاي اسلامي به مناسبت يازدهمين سالگرد انقلاب اسلامي ايران.
شمارگان: ذكر نشده است.
[ صفحه 676]
اين كتاب شامل 72 قطعه شعر و سرودهاي انقلابي است. در بين اشعار، عناوين زير در ارتباط با دفاع مقدس بوده، با مضمون شهيد، شهادت، مبارزه و دفاع مقدس سروده شده اند: «سرود شهيد، سپاه اسلام، پاسداران، قهرمانان، همسنگر، سرباز اسلام، شهيدم من، يادي از شهيدان خوزستان، رفتيم جبهه براي ورزش، من مرد جنگم، دشمن من، قسم، ارتش ما، پاسداران امام، اي جانباز، منم فرزند قرآن، ياران، پاسداران، اي برادر، اي پاسدار، متحد بهر رهايي». اشعاري نيز براي اشخاص و موضوعهاي مختلف ديگري سروده شده اند؛ از جمله: «جهاد سازندگي»، «مهدي بيا»، «نيمه ي خرداد»، «وحدت»، «خميني اي امام جهان»، «22 بهمن» و....
[تهران]: قدس - حسيني،[؟؟13]172 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب، حاوي 49 نوحه ي سروده شده به مناسبتهاي مختلف است كه توسط «صادق آهنگري (آهنگران)» در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل در جمع رزمندگان و مردم اجرا شده است. عناوين، گوياي موضوع نوحه ها هستند. برخي از عناوين عبارتند از: «با نواي كاروان، اي كاروان كه مي روي، بيا اي مهربان مادر، اي خدا ما را كربلايي كن، اين لشكر حق عازم كرببلاست امشب، جان بر كفان كربلا، پيام شهيدان، پيش به سوي جبهه ها، جان نثاران حق، جانباز قرآن، پيام سنگر، جبهه ي اسلام، شور حسين است چه ها مي كند، شهيدان به خون غلطان خوزستان، شهيدان هويزه، سوي ديار عاشقان رو به خدا مي رويم، پيامي از
جبهه ي نبرد، شهيدان زنده اند الله اكبر، شيون مكن مادر در مرگ خونبارم، شهر شهيدان هويزه، كربلاي آبادان، گلشن خوزستان، اي كربلاي ايران از گلشن خوزستان، لاله هاي سرخ پرپرم، لبيك يا ثارالله، لاله ي خونين و....».
مجموعه سروده ها و نوحه هاي اجرا شده صادق آهنگران.- تهران: باقرالعلوم، (چاپ پنجم)، 288.1368 ص.
عنوان ديگر: لبيك يا خميني (مجموعه سرود و نوحه هاي انقلابي).
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 72 نوحه و سروده است كه توسط «صادق آهنگري (آهنگران)» به مناسبتهاي متعدد درباره ي شهيد، شهادت و دفاع مقدس در جمع رزمندگان اسلام و مردم اجرا شده است. از جمله عناوين نوحه ها، موارد زير است: «لبيك يا خميني»؛ «با نواي كاروان»؛ «دزفول»؛ «به جبهه ها مي رويم»؛ «مي روم جبهه»؛ «پيش به سوي جبهه ها»؛ «جان نثاران حق»؛ «پيام سنگر»؛ «شهادت»؛ «شهيدان زنده اند الله اكبر»؛ «جانباز قرآن»؛ «جبهه ي اسلام»؛ «پيام شهيدان»؛ «كرخه»؛ «از دل سنگر»؛ «كربلا اي كربلا»؛ «بسيجي»؛ «كو شهيدان ما»؛ «شهيدان به خون غلطان خوزستان»؛ «عيد خون شهيدان مبارك»؛ «سرباز سرافرازم من»؛ «گلشن خوزستان»؛ «شيون مكن مادر در مرگ خونبارم»؛ «لاله خونين»؛ «شهر شهيدان هويزه» و....
صادق آهنگران.- تهران: انتشارات اسلامي، 216.1363 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
[ صفحه 677]
اين كتاب، مجموعه نوحه هاي صادق آهنگري (معروف به آهنگران) در ارتباط با جبهه و جنگ است و مضامين و مفاهيم آن عبارتند از: مردم با شنيدن آواي حق به آن لبيك مي گويند و به كمك و ياري هم در جهاد مي شتابند، جز رهروي در راه حسين (ع) چيزي در سر ندارند؛ عشق حسين (ع) مردم را به جبهه ها كشانيده؛ با ايثار و گذشت رزمندگان تا كربلا راهي نمانده؛ به فرمان امام مردم براي نابودي مستكبران قيام مي كنند؛ رزمنده ها جان را بر كف گرفته، عازم جبهه ها مي شوند و در نبرد با دژخيمان چون شير هستند؛ رزمنده هايي كه در سنگرها از اعماق
وجودشان با مادر رابطه ي عاطفي ايجاد كرده و از وي حلاليت مي خواهند و پيام مي دهند كه به رهبرشان بگويند كه چون نايب صاحب زمان است، امر و فرمانش را قبول كرده اند و جانشان را در راه دين و كشور نثار مي كنند.
پياده شده از نوار آهنگران؛ به اهتمام جلال سيد ابراهيمي.- تهران: ثارالله، (چاپ سوم): 108.1362 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب شامل 29 نوحه و سروده ي «صادق آهنگران» است كه در جبهه هاي نبرد و يا در حضور مردم اجرا شده است. عناوين آنها عبارتند از: «لاله ي خونين من»، «بيا اي مهربان مادر»؛ «كربلا، اي حرم و تربت خونبار حسين»؛ «يا رب براي قربان»؛ «دارد شكايت يا رسول ا...»؛ «اي كاروان كه مي روي»؛ «ابوالفضل باوفا»؛ «كربلاي خون»؛ «غرقه به خون، خوش آرميدند»؛ «جهاد تو»؛ «شيون مكن مادر»؛ «اين لشكر حق»؛ «شب عاشورا»؛ «جانباز قرآن»؛ «سوي ديار عاشقان»؛ «شهيدان غرب و خوزستان»؛ «پاسدار هويزه»؛ «سرباز سرافرازم من»؛ «به ياد شهداي محراب»؛ «سرور و سالار دين»؛ «اي آسمان خون گريه كن»؛ «اين سر غرق خون حسين است»؛ «پيمان با رهبر»؛ «هويزه» و «واويلا».
اجرا شده توسط صادق آهنگران.- تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 224.1362 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب مجموعه اي از سرودهاي اسلامي و نوحه هايي است كه توسط برادر پاسدار «صادق آهنگران» اجرا شده است و شامل 76 نوحه و سرود است كه بيشتر آنها براي رزمندگان و جبهه ها، در مناسبتهاي مختلف سروده و اجرا شده اند. از آن جمله مي توان عناوين زير را نام برد: «با نواي كاروان»، «بسيجي»، «به جبهه مي رويم»، «يابن زهرا»، «مي رويم جبهه»، «از دل سنگ»، «واي واي حسين واي»، «دلم شور و نوا دارد»، «شام غريبان»، «اين لشكر حق عازم كربلا است، امشب»، «مهدي بيا»، «عيد خون شهيدان مبارك»، «شهيد عزيزم رجايي»، «كربلا اي كربلا»، «پيوند با رهبر» و....
شاعر محمدعلي شهاب؛ [براي] امور فرهنگي و هيأت محبان الرضا (ع)؛ با صداي يونس حبيبي (ميثم).- تهران: نشر نذير، (چاپ اول): 1380.
104 ص. همراه يك نوار كاست.
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب حاضر شامل مجموعه اي از اشعار (در قالبهاي متعدد) و نوحه و مرثيه است كه در چهار قسمت (موضوع): «اشعار امام زمان (عليه السلام)، اشعار ولايت، اشعار و نوحه هاي حضرت امام خميني (قدس سره) و
[ صفحه 678]
اشعار و نوحه هاي شهدا» ارائه شده است. مضمون اشعار: «مدح و ثناي پروردگار، ستايش و درود بر اهل بيت (ع) [از جمله: امام زمان (عج)، ظهور و انتظار، در رثاي امام حسين (ع)، حضرت علي (ع)، حضرت زهرا (س)]، شهداي كربلا و شهداي دفاع مقدس، رهبر انقلاب حضرت امام خميني (س) و... است. در بين اشعار، از چند خاطره ي برگرفته از فرهنگ جبهه
استفاده شده است كه محتواي آنها درباره ي: «عمليات كربلاي پنج در منطقه ي شلمچه و شهادت رزمنده اي كه مانند سرورش امام حسين (ع) سرش جدا گشت و منطقه ي عملياتي والفجر مقدماتي و يافتن شهيدي در حين تفحص» است.
اثر طبع علي رحيمي خميني شهري.- قم: نشر روح، 1368.
192 ص.
كتاب، حاوي نوحه ها و سرودهايي كوتاه ولي برانگيزنده است. بخش عمده ي آن درباره ي ائمه ي اطهار (ع) و مناسبتهايي مانند شبهاي احياء، ماه مبارك رمضان و روزهاي تاسوعا و عاشورا است. بخشي از كتاب نيز در ارتباط با مناسبتهاي ملي چون روز انقلاب اسلامي، روز جمهوري اسلامي و عملياتهاي مختلف و نيز شهدا و آزادگان و ايثار و فداكاري رزمندگان و عشق آنها به لقاءالله است.
گردآوري اميرحسين كدبي.- [تهران]: موسوي،[؟؟13].
71 ص.
عنوان روي جلد: نواي عاشورا.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر شامل هفده سروده از سروده هاي مداح و نوحه خوان جبهه هاي نبرد حق عليه باطل، «حاج صادق آهنگران» است كه در مراسم متعدد و در جمع رزمندگان اجرا شده است. عناوين نوحه ها عبارتند از: «ابوالفضل باوفا، يا رسول الله، كاروان حسين (ع)، شهيدان خوزستان، روح خدا خميني، سوي جماران، رجايي، گهواره خالي - قنداق خوني، مهربان مادر، اي دشت لاله خيز، مازندران سلام، اين لشگر حق عازم كرببلاست امشب، اين دل تنگم، مي روم جبهه، ذوالجناح غرقه به خون، سالار دين، سر غرق خون حسين (ع) است، زينب اي زينب». تصاويري از شهداي حزب جمهوري اسلامي و شهيدان باهنر و رجايي در بين اشعار ارائه شده است.
عباس ابراهيمي، مرتضي رضايي - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1370.
104 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 18).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Last Surveillance, Memoires of Released Iranian Paws.
شمارگان: 6600 نسخه.
مندرجات: آخرين ديده باني / عباس ابراهيمي؛ از پشت پنجره هاي بسته / مرتضي رضايي.
اين كتاب، مجموعه خاطرات «عباس ابراهيمي و مرتضي رضايي» است. در بخش اول كتاب «آخرين ديده باني»، راوي نحوه ي فعاليت خود و همرزمانش را - كه ديده باني در عمق خاك عراق براي درهم كوبيدن يك مركز جمع آوري و توزيع مهمات بود - و نحوه اسارت خويش را شرح مي دهد. همرزم او يادداشتهاي كددار را بلعيد و فركانس بيسيم را برهم زد و خود او نيز براي جلوگيري از بازجويي شدن، خود
را به بيهوشي زد. امدادهاي غيبي، كمكهاي يك پزشك، بازجويي ها، وضع اردوگاههاي اسيران، رفتار عراقي ها با اسرا و روحيه ي اسراي ايراني، بخشهاي بعدي اين خاطرات هستند. مرتضي رضايي نيز نحوه ي اسير شدن خود و گروهي از همرزمانش و وضع اردوگاه الانبار و روحيه ي اسيران ايراني را شرح داده است. او به بيان رفتار عراقي ها با اسيران ايراني پرداخته، از دلداري ها و تقويت روحي حاج آقا ابوترابي و بسياري وقايع ديگر سخن گفته است. گزارشاتي كه آخرين آنها به آزادي و ورود به خاك ايران ختم مي شود، خود بسيار گويا هستند.
مجيد مطيعيان - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1369.
72 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 4).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Last Reconnaissance
طراح روي جلد: علي وزيريان.
شمارگان: 11000 نسخه.
در اين كتاب، برادر آزاده، مجيد مطيعيان خاطرات خود را از آخرين عمليات شناسايي و مين روبي (تخريب) قبل از عمليات والفجر چهار در منطقه ي قصر شيرين و سر پل ذهاب شرح مي دهد. در اين عمليات، او و همرزمش - حبيب الله منصوري نيا - به سبب انفجار مين، مجروح و اسير شدند. او نحوه ي اسارت و بستري شدن خود را در بيمارستان هفده تموز عراق و انتقال يافتن به اردوگاه بيان مي كند و بدرفتاري عراقي ها را با اسراي ايراني به تفصيل شرح مي دهد. همچنين نحوه ي مبارزه ي اسراي ايراني و استقامت آنها را در برابر ضرب و شتم نگهبان عراقي، با
[ صفحه 689]
توسل به ايمان و اعتقادات خود
به تصوير مي كشد. در پايان نيز از آزاد شدن خود در سال 1364 و بازگشت به ايران اسلامي و دامان خانواده سخن مي گويد.
بازنويس: محمد حسن مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1372.
395 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 22).
عنوان روي جلد: آزادگان بگوييد: خاطرات گروهي از اسراي ايراني.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Freed Captives, Tell, The Memmoirs of a Group of the Iranian Captives.
شمارگان: 3300 نسخه.
جلد اول كتاب «آزادگان بگوييد»، خاطرات گروهي از آزادگان عزيز ايراني از دوران اسارت است. در اين خاطرات، آنها نحوه ي اسير شدن خود، برخورد سربازان و ارتشيان بعثي، شكنجه هاي روحي و جسمي كه نسبت به آنها اعمال مي شده است را بيان كرده، از كمبودهاي غذا، لباس، پتو و وسايل و لوازم اوليه ي زندگي سخن گفته اند و وضعيت نامناسب بهداشتي اسيران در اردوگاههاي عراق، بازجويي هاي توأم با شكنجه هاي وحشتناك و شهادت اسرا در اثر اين شكنجه ها، شهادت در اثر بيماري، كمبود دارو و نبودن بهداشت، و تفاوت رفتار عراقي ها با اسراي ايراني در مقايسه با رفتار ايراني ها با اسراي عراقي، در اين خاطرات به خوبي تصوير شده است. همچنين، مطالب كتاب، نشان دهنده ي مقاومت اسرا در مقابل سختيها، تلاش آنها براي حفظ ارزشهاي اسلامي، برخورد آنها با خود فروختگان و منافقين و جاسوسان، و پافشاري بر اجراي مراسم و احكام ديني و مذهبي است.
بازنويس: محمد حسن مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1372.
247 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 24).
عنوان روي جلد: آزادگان بگوييد: خاطرات گروهي از اسراي ايراني.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Freed Captives,
Tell, The Memmoirs of a Group of the Iranian Captives.
شمارگان: 4400 نسخه.
جلد دوم كتاب «آزادگان بگوييد»، خاطرات گروهي از اسراي ايراني است كه سالها در اردوگاههاي مخوف عراقي به سر بردند اما هرگز از هدفشان دست نكشيدند. از همان اوايل اسارت كتك و توهين شروع شد و سربازها به بهانه هاي كوچك تنبيه ها را شروع كردند و عده اي را هم با گلوله هاي مستقيم تانك به شهادت رساندند. استفاده از كابل و شوك الكتريكي براي شكنجه نيز باعث شهادت عده اي ديگري از اين عزيزان شد. خاطرات اين آزادگان يادآور رنجهايي است كه آنها طي دوران اسارت كشيده و شكنجه هايي كه متحمل شده اند. در عين حال، سطور اين
[ صفحه 690]
خاطرات نشان دهنده ي استقامت و پايمردي رزمندگان دلير و ارادت خالصانه ي آنها نسبت به دين مبين اسلام، اصول و اعتقادات مذهبي خود و همچنين نسبت به رهبر كبير انقلاب و مسؤولان جمهوري اسلامي است.
بازنويس: محمد حسن مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1372.
336 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 25).
عنوان روي جلد: آزادگان بگوييد: خاطرات گروهي از اسراي ايراني.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Freed Captives, Tell, The Memmoirs of a Group of the Iranian Captives.
شمارگان: 4400 نسخه.
جلد سوم كتاب «آزادگان بگوييد»، حاوي 244 خاطره ي كوتاه از حوادث و جريانات دوره ي اسارت آزادگاني از سراسر ايران اسلامي است. نام نويسندگان خاطرات، همچنين تاريخ اسارت و آزادي آنان در بالاي هر صفحه قيد شده است.
مجموعه ي اين خاطرات نشان دهنده ي نوع رفتار رژيم بعثي عراق با اسراي ايراني، شكنجه ها، محدوديتها و سختي هايي است كه آنها متحمل شده اند و در عين حال حكايت از پايداري، دلاوري، ايثار و ايمان آنها در مبارزه با رژيم بعثي عراق، (حتي در دوران اسارت) دارد.
حسين تاج زاده. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
101 ص.: مصور، عكس، نمونه. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 51).
طرح جلد: كوروش پارسانژاد.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Sky of Fakkeh
شمارگان: 3300 نسخه.
سيد حسين تاج زاده، نويسنده ي كتاب، يك آزاده است. او در اين كتاب، خاطرات خود را از لحظه ي آماده شدن نيروهاي اسلام براي شركت در عمليات، طي طريق در ميان بارش خمپاره هاي دشمن و زخمي شدن و اسارت، تا بازگشت پيروزمندانه به ايران اسلامي بيان كرده است. «بازجويي عراقي ها از وي، انتقال به بيمارستان العماره، انتقال به اردوگاه، فضاي خفقان آور اردوگاه، پايمردي اسرا در انجام واجبات ديني، انعكاس پذيرش قطعنامه ي 598 از طرف ايران در بين اسرا، زيارت مرقدهاي مطهر در نجف و كربلا و شور و حال اسراي ايراني هنگام زيارت اين اماكن متبركه، بازتاب خبر ارتحال حضرت امام (ره) در ميان اسرا و سرانجام، بازگشت سرافرازانه به وطن اسلامي» هر يك فرازهايي از خاطرات اين برادر آزاده هستند. در پايان كتاب نيز عكسهايي از برادر آزاده حسين تاج زاده همراه با همرزمانش به چاپ رسيده است.
[ صفحه 691]
به كوشش ستاد آزادگان استان سمنان؛ بازنويس: محمد حسن مقيسه؛ ويراستار: ش. ابري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1374.
248 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 117).
طراح جلد: حميد عجمي.
عنوان ديگر: آسمانه (خاطرات آزادگان كشور درباره نماز در اسارت).
عنوان پشت جلد به
انگليسي: Heavenly
شمارگان: 5500 نسخه.
كتاب «آسمانه» در بر دارنده ي خاطرات آزادگان استان سمنان درباره ي نماز، دعا و نيايش در دوران اسارت خود در اردوگاههاي بعثي ها است. آنها در اين خاطرات شرح مي دهند كه چگونه رزمندگان براي برپا داشتن نماز در اردوگاهها به هر كاري دست مي زده اند. درجه ي ايمان و اخلاص آنها به خداوند متعال و استحكام و پايمردي شان در اعتقادات مذهبي و وفاداري نسبت به حضرت امام (ره) نيز به وضوح در اين خاطرات به چشم مي خورد. آنها به هر طريقي كه مي توانستند و تحت هر شرايطي فريضه ي نماز را به جا مي آوردند و با كمك آن، با بعثي هاي خدا نشناس مقابله و مبارزه مي كردند. در عين حال، اين خاطرات، نشان دهنده ي شكنجه، بدرفتاري ها و ظلمهايي است كه در اردوگاههاي عراقي ها در حق اسراي ايراني اعمال مي شد.
به كوشش عبدالصاحب رومزي پور. - مشهد: كنگره سرداران و 16 هزار شهيد كربلاي خوزستان، (چاپ اول): 1379.
92 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «آن سوي افق» شامل 21 خاطره از آزادگان است. آنها در اين خاطرات، از آنچه در دوران اسارت، در اردوگاههاي عراق بر آنها رفته است، سخن گفته اند. موضوع برخي از خاطرات عبارتند از: زنداني كردن بيست اسير در كمپ سه موصل و آزاد كردن آنها پس از اعتصاب غذاي ساير اسيران؛ برخورد عراقي ها در بيمارستانها با اسيران مجروح و مسلول؛ خاطره ي محمد علي بهشتي، فرمانده ي يگان زرهي لشكر ولي عصر (ع)، كه در ابتدا خود را پزشك معرفي مي كند، ولي افسر عراقي با نشان دادن عكس وي در معيت ساير فرماندهان و بازگويي بيوگرافي او، وحشيانه با او برخورد
مي كند؛ زنداني كردن خلبان عراقي در زندان استخبارات به علت سقوط هواپيمايش؛ شهيد كردن عده اي از اسيران با رگبار مسلسل در منطقه ي عملياتي والفجر مقدماتي و زنده به گور كردن بقيه ي اسيران در محفظه هاي آهني و...
به كوشش مهدي فراهاني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1373.
80 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 118).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Koubi Koublan Heights: The remembrances of the invalids
[ صفحه 692]
مندرجات: ارتفاعات كوبي كوبلان / معزالدين اصغري؛ به امام سلام برسانيد / حاجت كيانپور
در اين كتاب جانباز آزاده معزالدين اصغري خاطرات خود را از «لحظه ي عزيمت به جبهه، رفتن براي حمله، مجروح شدن در عمليات والفجر مقدماتي، اسارت، بازجويي، شكنجه و بدرفتاري، مداوا در سليمانيه، زنداني شدن، عمل هاي جراحي متعدد، محبت پزشك عراقي و علاقه ي وي به كسب اطلاعاتي درباره حضرت امام، انتقال به كمپ و وضعيت نامناسب بهداشت در آنجا» توضيح مي دهد و خاطر نشان مي كند كه اگر كمك هاي آزادگان و توكل به خداوند نبود، زنده نمي ماند. همچنين نحوه ي آزاد شدن و احساس خود را در لحظه ي ورود به كشور توضيح مي دهد. قسمت دوم، خاطره جانباز آزاده حاجت كيانپور است. او نيز در عمليات والفجر مقدماتي از ناحيه ي كمر مورد اصابت گلوله قرار گرفت و اسير شد. او در خاطرات خود در مورد «رفتار عراقي ها، وضعيت بهداشتي و درماني خود و ديگر جانباز قطع نخاعي اسير» توضيح مي دهد. همچنين نحوه ي آزادي، سفارش اسيران ديگر براي سلام رسانيدن به حضرت امام (ره)، اعزام به آلمان جهت
مداوا و عمل ناموفق يكي از پزشكان آلماني را تشريح مي كند كه باعث فلج كامل او مي شود.
احمد اسماعيليان و عمران احمدي؛ به كوشش تيپ 83 امام جعفر صادق (ع). - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1374.
70 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 47).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Mirrors’ Camp: The Remembrance of the Released Clergymen
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: در پنجه هاي اسارت؛ بوي خوش وطن.
اين كتاب، خاطرات آقايان احمد اسماعيلي و عمران احدي (دو طلبه) از دوران اسارت در عراق است. «در پنجه هاي اسارت» شرح نحوه ي اسارت احمد اسماعيلي در عمليات كربلاي پنج و رفتار بعثي ها با او در ايام اسارت است. او در اين خاطرات از شكنجه ها، طعن و لعن ها و ضرب و شتم هاي سربازان عراقي و مسؤلان اردوگاهها، وضع غذا، بهداشت و عبادت در پادگان الرشيد، استخبارات عراق و اردوگاه تكريت و از روحيه ي مبارز اسراي ايراني و ايمان آنها سخن مي گويد. عمران احمدي نيز (كه در منطقه ي مريوان، در عمليات والفجر نه، اسير شد) در «بوي خوش وطن»، پس از شرح نحوه ي اسارت خود، از پادگان سليمانيه، استخبارات عراق و رفتار عراقي ها با اسرا در مراحل اسارت، اردوگاه رماديه و امكانات اسرا، حقوق دريافتي، بهداشت، دارو و درمان و فعاليت هاي اسرا نظير آموزش دروس، صحبت مي كند و در پايان نيز از انعكاس خبر ارتحال حضرت امام بين اسرا، زيارت كربلا، آزادي و بازگشت به وطن سخن مي گويد.
علي اصغر رباط جزي. - تهران: سروش (صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران)، 1376.
64 ص.
عنوان انگليسي: The Camp of Islamic Revolutionary Guards
كتاب، حاوي خاطرات آزاده «علي اصغر
رباط جزي» از جبهه هاي نبرد حق عليه باطل و عمليات مسلم بن عقيل است؛ عملياتي كه در آن به اسارت نيروهاي بعث در آمد. در آن به شكنجه هاي روحي كه سربازان عراقي به اسرا تحميل مي كردند، ابتكارات رزمندگان در اسارت و خاطرات ديگري از جبهه و اسارت اشاره شده است. در پايان، لحظه ي آزادي و آمدن به وطن و ديدار بستگان و رهبر انقلاب را توصيف كرده است. نوشته اي با عنوان نامه اي به خانواده آمده است. نويسنده در اين نامه، خانواده ي خود را براي رسيدن به مقصد مطلوب به صبر و بردباري در برابر شدائد تشويق مي كند. اين نوشته نشان دهنده اعتقادات و ايمان او و بسياري از رزمندگان ميهن اسلامي است.
[ صفحه 693]
تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1370.
79 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: آزادگان؛ 10).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Anbar Camp
شمارگان: 6600 نسخه.
مندرجات: در بارگاه جانان / حسين فرهنگ اصلاحي؛ كبوتران بال سفيد / مهدي گلابي؛ اردوگاه عنبر / غلامحسين كهن.
اين كتاب، مجموعه ي سه خاطره از آزادگان است. آزاده «حسين فرهنگ اصلاحي» (در بارگاه جانان) از زيارت نجف اشرف و كربلا، پس از قبول قطعنامه ي 598 و دريافت خبر رحلت حضرت امام (ره) مي گويد. آزاده «مهدي گلابي» (در كبوتران بال سفيد) از نحوه ي اسارت خود مي گويد. وي در اسفند ماه 1365 مجروح و اسير مي شود و با وجود جراحت، شكنجه ي بدني شده، به زندان الرشيد انتقال داده مي شود. و بالاخره در نتيجه ي فعاليت هاي صليب سرخ، با
اولين گروه اسراي مفقودالاثر اعلام شده به ايران باز مي گردد. آزاده «غلامحسين كهن» (در اردوگاه عنبر) مي نويسد كه چگونه در پانزدهم آبان ماه 1361 زخمي شده، در العماره اسير مي شود و از آنجا به اردوگاه عنبر در شهر الانبار نزديك مرز سوريه منتقل مي شود. در آنجا مورد شكنجه قرار گرفته و حتي جراحات او و ساير اسرا نيز مداوا نشده است. در اين اردوگاه؛ چهار خواهر ايراني نيز اسير بوده اند كه زودتر آزاد مي شوند. به هر صورت، با اقدامات صليب سرخ، نام او نيز در بين اسراي مفقودالاثر اعلام شده، پس از زيارت كربلا، به ايران باز مي گردد.
مهرداد عاشوريان، مرتضي رستمي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.
63 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 36).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Lost in Action Camp, The Memmoirs of the Two Iranian Freed Captives.
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: اردوگاه هجده / مهرداد عاشوريان؛ اردوگاه مفقودان / مرتضي رستمي.
اين كتاب، شامل دو خاطره از دو اسير آزاده شده ي ايراني است. خاطره ي اول - به نام «اردوگاه 18»- شرح نحوه ي اسارت آزاده «مهرداد عاشوريان» به دست منافقان و تحويل دادن وي به عراقي هاست. او در اين خاطره چگونگي انتقال به اردوگاه شماره ي هجده يا اردوگاه بعقوبه، شرايط زندگي در آن اردوگاه، رفتار وحشيانه ي عراقي ها با اسراي ايراني، وضعيت اسفناك بهداشت در اردوگاهها، كمبود آب و غذا و وسايل و لباس و نحوه ي آزادي خود را شرح مي دهد. خاطره ي دوم - «اردوگاه مفقودان» - مربوط به آزاده «مرتضي رستمي» است. او در
اين خاطره، چگونگي به جبهه رفتن و حضور در عمليات جزيره ي مجنون را شرح مي دهد. سپس به بيان نحوه ي مجروح شدن خود و شهادت همرزمان، اسارت و بستري شدن در بيمارستانهاي عراق و قطع كردن انگشتش مي پردازد و شرايط سخت و وحشتناك اسارت و فشارهاي رواني وارده بر اسرار را بيان مي كند. او كه در تمامي مدت اسارت، بيمار بود، از تشكيل كلاسهاي عقيدتي داخل اردوگاه، برخورد اسرا با منافقان و خائنان به وطن، عكس العمل اسيران ايراني پس از شنيدن خبر پذيرش قطعنامه از طرف ايران، ناراحتي و عزاداري براي ارتحال حضرت امام (ره) و بالاخره نحوه ي آزادي خود را سخن مي گويد.
[ صفحه 694]
تدوين حسينعلي اميني. - [اصفهان]: لشكر مقدس 14 امام حسين (ع)، 1375.
117 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان: مجموعه آثار؛ 44).
طراح روي جلد: غلامرضا راه پيما.
نويسنده در مقدمه نكاتي چند را درباره اهداف عراق از اعلام نكردن اسامي اسراي ايراني برشمرده است و هدف خود را از بازگو حقايق تلخ و اسفباري كه از سوي دشمنان بر اسيران مظلوم و بي گناه تحميل شده است ذكر مي كند. خود او در سال 1365 عازم جبهه شده در دارخوئين آموزش مي بيند و در گروه غواصي / تخريبچي جاي مي گيرد و در عملياتي در ساحل جزيره بلجائيه همراه 40 رزمنده ديگر اسير مي شود. اين اسرا در پادگاني در استان صلاح الدين، تحت حفاظت شديد، اسكان داده مي شوند. رفتار عراقي ها با اسرا و ضرب و شتم و شكنجه هاي فراوان، نبودن بهداشت در اردوگاه و عدم وجود امكانات رفاهي
مقرر بيان شده است. او روحيه مقاوم و ايمان بالاي اسرا را شرح داده و از مقاومت آنها و درس هايي كه اسراطي دوره ي اسارت آموخته اند سخن گفته است. در نهايت نيز شرحي از نحوه ي آزادي اسرا پس از امضاي قطعنامه 598 و بازگشت آزادگان گرامي به وطن داده است.
به كوشش رضا رئيسي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، 1372.
72 ص.: مصور، عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: آزادگان؛ 28).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Captive No.0339: Memoirs of Iranian Released Captive Khadijeh Mirshekar.
خانم خديجه ميرشكار اهل بستان است و طي حمله بعثي ها به بستان و سوسنگرد همراه با شوهر خود اسير مي شود. در اين كتاب رضا رئيسي خاطرات خانم خديجه ميرشكار را از مدت بيش از 400 روز اسارت در عراق ضبط و تنظيم كرده است.
خانم «خديجه ميرشكار» در خاطرات خود از «اسارت به دست بعثي ها، زخمي و بستري شدنش در بيمارستان، بازجويي هاي پي درپي، شكنجه هاي وحشتناك، زندان انفرادي و عفونت و عفونت زخمها» سخن مي گويد. پس از آن، از اردوگاههاي موصل و رماديه مي گويد. او بيان مي كند كه چگونه بعثي ها از او كه يك زن بود به خاطر مقاومت و روحيه ي بالايش، وحشت داشتند و مي گويد كه چگونه با ياري گرفتن از نيروي ايمان توانسته است آنها را تحقير كند. او سرانجام، بدون همسر خود، همراه با گروهي از آزادگان به وطن بازگشته است.
اسماعيل يكتايي لنگرودي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، 1370.
120 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 12).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Thakrit Concentration Camp - 11
شمارگان: 6600 نسخه.
كتاب، بيانگر خاطرات آزاده ي جانبازي است كه در دسته ي ضربت (شهيد با مروت) جمعي گروهان عاشورا خدمت مي كند. او در عملياتي كه در نهم فروردين ماه 1367 آغاز مي شود، شركت نموده، در چهاردهم فروردين ماه 1367 مجروح و اسير مي شود
و چند تن از همراهان وي نيز شهيد مي شوند. پس از اسارت، بازجويي و شكنجه ي بدني است. ولي او پاسخهاي گمراه كننده مي دهد. سپس او را به شهر سيد صادق و از آنجا به بيمارستان و سپس به
[ صفحه 695]
پادگان (الرشيد) منتقل مي كنند. در آنجا تعدادي از اسيران شهيد مي شوند. چند روز بعد او را به اردوگاه تكريت يازده منتقل مي كنند. پس از شروع عمليات جزاير مجنون، عده اي اسير جديد نيز به اين اردوگاه مي آورند. اسيران در تير ماه 1367 از پذيرش قطعنامه ي 598 آگاه مي شوند و در 24 مرداد ماه، خبر قبول قرارداد 1975 و تمام شرايط ايران از سوي صدام، از تلويزيون پخش مي شود. روز اول شهريور 1369 او آزاد مي شود و به ايران باز مي گردد. قسمت دوم كتاب، مجموعه ي چند خاطره ي كوتاه و شعر است.
نويسنده: حميد عيوضيان. - [تهران]: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
172 ص.: (دفتر ادبيات و هنر مقاومت).
عنوان روي جلد: بازداشتگاه رمادي: خاطرات اسير آزاد شده ايراني.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Romadi Concentration - Camp
طراح روي جلد: حسين خسروجردي.
شمارگان: 6600 نسخه.
كتاب «بازداشتگاه رمادي» خاطرات اسير آزاد شده ي ايراني «حميد عيوضيان» از دوران اسارت است. وي حوادث و اتفاقاتي را كه از زمان اسارت برايش رخ داده - از جمله چگونگي اسارت تا ورود به بازداشتگاه رمادي و بعد از آن - به صورت خاطرات خود تدوين كرده است. در اين كتاب، شرح كاملي از اتفاقها و حوادث و رويدادهاي دوره ي اسارت آمده است. علاوه بر
آن، موارد زير شرح داده شده است: رفتار وحشيانه و دور از انسانيت سربازان عراقي با اسراي ايراني، انواع شكنجه هاي آنها در مورد اسرا، ناديده گرفتن قوانين بين المللي رفتار با اسيران جنگي توسط نيروهاي بعثي، شرايط باداشتگاههاي عراق، نحوه ي مبارزه ي اسرا با دشمن بعثي، مقاومت و شجاعت و دلاوري عزيزان در بند در اردوگاهها و همچنين ترس و هراس نيروهاي عراقي از رزمندگان اسلام، نحوه ي انجام فرايض ديني و دستورات مذهبي توسط اسيران، همبستگي و اتحاد اسرا بازداشتگاه و نحوه ي آزد شدن و احساس اين آزاده در لحظه ي ورود به خاك پاك ميهن اسلامي.
عبدالجبار اسدي حويزيان. - اهواز: موعود، (چاپ دوم) 1363.
73 ص. - (حقايقي از جنگ ايران و عراق؛ 1).
مندرجات: 1. سقوط شهرهاي جنوب؛ 2. اسارت در جبهه ي سوسنگرد؛ 3 دوب حردان؛ 4 سفر سرنوشت؛ 5. يورش فانتوم ها؛ 6. بازگشت دوباره.
خاطرات نويسنده از روزهاي اوليه ي جنگ آغاز مي شود؛ «حمله ي هواپيماهاي عراقي به پايگاه هوايي دزفول و شهر اهواز، پيشروي سريع نيروهاي دشمن، تصرف شهر خرمشهر و كوچ اهالي» در بخش اول كتاب آمده است. بخس دوم، شامل «ترك خانه و زندگي، كوچ به سوسنگرد و اسارت نويسنده و همسفرانش به عنوان پاسدارهاي خميني در دست منافقين دست نشانده ي امپرياليسم» است. بخش سوم، توصيف رفتار خشن و بيرحمانه ي منافقين با اسيران و انتقال آنها به جبهه ي «دب حردان» در نزديكي اهواز و در نهايت، تحويل اسيران به عراقي ها است. بخش چهارم، انتقال اسيران توسط سربازان بعثي عراق به زندان بصره و استنطاق هاي بيشمار درباره ي هويت آنها و بخش پنجم، جريان انتقال آنها به زندان العماره عراق و
بخش ششم، حاكي از شكنجه هاي اسيران و در نهايت، آزاد كردن آنها پس از بمباران بخشي از زندان توسط فانتوم هاي ايراني است.
[ صفحه 696]
قم: نشر نجبا، (چاپ اول): 104.1380 ص.
طرح روي جلد: محمد شكيبافر.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر، خاطرات دوران هشت ساله ي اسارت آزاده «حجت الاسلام حسين عسگري» است. وي در سال 1361 در جبهه ي قصر شيرين به اسارت دشمن بعثي در آمد و پس از 96 ماه، در سال 1369، به ايران بازگشت. خاطرات وي شامل موارد زير مي باشد: «طريقه ي بازجويي از اسرا و خاطراتي از بازجويي آزادگان عبدالعلي معصومي و محمد تقوي، خاطره اي از حاج آقا ابوترابي در اسارت، نماز جماعت در اسارت، وضعيت بهداشتي و رفاهي در اردوگاه، دعا و نيايش در اسارت، تفرقه اندازي بين اسرا، تراشيدن اجباري ريش اسرا، مأموران صليب سرخ، نماز شب در اردوگاه، ورزش در اسارت، برگزاري برنامه هاي ويژه در اعياد و ميلاد ائمه (ع) نذر و سفر در اسارت، طريقه ي استفاده از راديو، هيأت بررسي به رياست ژنرال برزيلي، پاره كردن عكس صدام و مجازات آن، عزاداري عاشورا، هزينه ي تشكيل نمايشگاه در اسارت، هداياي صليب سرخ، هوش و ذكاوت بعثي ها و...».
به كوشش عبدالمجيد نجفي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
254 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 29).
شمارگان: 6600 نسخه.
باغ ملكوت، در دو فصل، مجموعه خاطرات آزاده مهدي لندرودي است. در فصل اول با عنوان هاي صداي پاي بهار، تصادف، دومين اعزام، خورشيد دزفول، بيمارستان و چند عنوان ديگر، چگونگي اعزام وي به جبهه ها و فعاليت هايي كه در هلال احمر داشته و همچنين شركت در عملياتي كه منجر به مجروح شدن او گرديد، بيان شده است. فصل دوم با عناوين پلكان پيروزي، قله اموات،
تونل مرگ، عزاداري، پرواز تا بي نهايت، در تب و تاب آزادي، به تشريح پيروزي هاي سپاه پاسداران اسلام در چند عمليات و همچنين نحوه به اسارت در آمدنش، نحوه برخورد سربازان بعثي با اسرا و در نهايت به زمان آزادي و بازگشت به وطن پرداخته است. در پايان عكسهايي از منطقه لولان و كلاشين و نيز عكسي از باختران، موقعيت شهيد ريزه وندي، قبل از عمليات «بمو» و عكسي كه قبل از عمليات كربلاي پنج گرفته شده و اين آزاده و هم رزمانش را نشان مي دهد، به چاپ رسيده است.
خاطرات مهدي جعفر نسب اشكذري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1375.
99، [6] ص.: تصوير. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات آزادگان: 55).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Nena Garden
شمارگان: 3300 نسخه.
نويسنده، در اين كتاب، شرح مفصلي از زندگي خاندان خود و اوضاع عمومي اشكذر در سالهاي قبل از انقلاب و در دوران انقلاب داده و فعاليت هاي اجتماعي يكايك اعضاي خانواده خود را بر شمرده است. دو تن از اعضاي اين خانواده (دو برادر نويسنده) در دوران جنگ شهيد شده اند و يكي از آنان هم سالها در عراق اسير بوده است. وضع خانواده ي شهدا، همدردي و همدلي مردم اشكذر با خانواده ي شهدا و اسيران در اين يادداشتها تشريح شده است. خاطرات برادر آزاده از وضع زندانها و رفتار بعثي ها با اسيران ايراني در اردوگاهها نيز بخش ديگري از كتاب را
[ صفحه 697]
تشكيل مي دهد. آداب و رسوم، اعتقادات اسلامي پاك و
خالص و ايمان قوي مردم با ايمان و ساده دل در همه سطرهاي اين يادداشتها به چشم مي خورد.
م. ساحر ليله كوهي. - تهران: وزارت جهاد سازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس، (چاپ اول): 1373.
136 ص. - (مجموعه آثار دفاع مقدس).
مندرجات: مقدمه؛ آثار دفاع مقدس).
مندرجات: مقدمه؛ هفت خوان؛ چهارگاه؛ يك حنجره.
كتاب «بالهاي به خون نشسته ي من» با الهام گرفتن از خاطرات آزادگان سرافراز ميهن اسلامي از اردوگاههاي اسيران رژيم بعثي عراق نوشته شده است. در واقع، نثري ادبي است كه نويسنده در شرح «تصميم گيري رزمنده براي شركت در نبرد، اسارت، رفتار بعثي ها با اسيران، صبر و انتظار، مقاومت و پايداري، صليب سرخي ها و رفتار آنها، آرزوي رهايي، شنيدن خبر ارتحال حضرت امام (ره)، رفتن به زيارت كربلا و نجف اشرف، آزادي اسيران ايراني از چنگال دژخيمان بعثي عراق و بازگشت به وطن» نوشته است.
تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دفتر حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، 1371.
149 ص. - (مجموعه خاطرات آزادگان؛ 1).
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب به مناسبت 26 مرداد ماه، سالروز بازگشت پيروزمندانه آزادگان به ميهن اسلامي با همكاري معاونت فرهنگي و تبليغات ستاد كل نيروهاي مشترك منتشر شده است.
مندرجات: تا رهايي...؛ دالان مرگ؛ غربت؛ راز پالتو؛ فصلي از فراق؛ وفاداري به رهبر؛ درس عبرت.
اين كتاب، مجموعه ي هفت خاطره است. «تا رهايي...»، شرح بازجويي، گردانيدن اسيران در شهرهاي عراق، وضع بد بهداشت و غذا و شكنجه است. «دالان مرگ»، شرح شكنجه ها، بيماري گال در اردوگاه، دالان مرگ، عزاداري پنهاني ماه محرم و كتك خوردن در سوگواري ارتحال حضرت امام (ره)، و بازگشت به ميهن است. «غربت»، حكايت عمل بدون
بيهوشي يكي از اسيران است. در «راز پالتو» از بدرفتاري با اسرا و از برادري سخن گفته شده كه با نفوذ خود بين عراقي ها، مايحتاج اسرا را تهيه مي كرد، در «فصلي از فراق»، نحوه ي اسارت، رفتار با اسرا، وضع اردوگاهها، زيارت حرم حضرت امام علي (ع) و امام حسين (ع) و شهادت يك اسير و شورش و اعتراض ديگر اسرا شرح داده شده است كه منجر به شهادت و مجروح شدن عده ديگري مي شود. «وفاداري به رهبر» بيانگر نحوه ي اسارت، شكنجه ها و شجاعت اسيران است و «درس عبرت»، اعتراض اسيران ايراني نسبت به فيلمبرداري و عكاسي در يك فضاي ساختگي است كه به تير خوردن و نابينايي يكي از اسيران مي انجامد.
تأليف علي رضا دهنوي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1372.
110 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 35).
عنوان فرعي روي جلد: خاطرات اسير آزاد شده ايراني علي رضا دهنوي.
عنوان به انگليسي جلد: The Limbo of Captivity
[ صفحه 698]
اين كتاب، حاوي خاطرات آزاده «عليرضا دهنوي» است. وي يك درجه دار ارتشي بود كه در نزديكي ساحل كرخه در يك روستاي متروكه اسير شد. وي بعد از بازجويي هاي مكرر در بصره، به اردوگاه عنبر برده شد. در طول مدت اسارت، نيروهاي عراقي اسرا را هر چندگاه يك بار به مكان ديگري انتقال مي دادند. نويسنده، در تمام كتاب از شكنجه هاي نيروهاي بعثي سخن مي گويد و ذكر مي كند كه چهار زن ايراني نيز اسير دشمن بوده اند. وي در خاطرات خود به
همدلي اسرا در برپايي مراسم مذهبي و فرهنگي و آموزشي و مخالفت دشمن با اين امور، اشاره مي كند. رفتار با اسيران پس از پذيرش قطعنامه، و پس از رحلت حضرت امام از ساير موارد مورد توجه نويسنده است. علي رضا دهنوي در تاريخ 15 / 12 / 1361 اسير شد و در تاريخ 26 / 5 / 1369 پس از هشت سال و نيم اسارت به ميهن اسلامي بازگشت.
به كوشش تيپ 83 امام جعفر صادق (ع). - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
138 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان، 52).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Remembrances of released captive Clergymen: A Few Pages of the captivity book
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي خاطرات آزادگان روحاني از اردوگههاي عراق است. در «مبلغ ظلم» برادر روحاني، مهدي نكويي، هويت روحاني خودباخته عراقي را فاش مي كند كه خود را در اختيار نيروهاي بعثي قرار داده و براي آنان تبليغ مي كند. در «مأمور به خدمت»، علي محمد احمدي عشق و علاقه ي خود را نسبت به جبهه و بسيجي ها اظهار مي دارد و وضع سلولهاي اردوگاه را - كه محل خورد و خوراك و در عين حال، محل دفع حاجت بود - و بيماري هايي را كه اسرا به آن ها مبتلا مي شدند، شرح داده است. در خاطره ي «برگهايي از دفتر اسارت»، خيانت گروههاي ضد انقلاب به جمهوري اسلامي در جبهه ي كردستان بيان شده است. چند خاطره ي ديگر با عنوانهاي «از غربت و غريبي، در غبار يار و پرستوها بر مي گردند» از عزيمت به جبهه،
مكان اسارت و زمان آزادي و فعاليت هاي فرهنگي و معنوي اسرا سخن گفته، وحدت و يكدلي اسرا در زندان را مورد ستايش قرار داده اند و وضعيت اردوگاهها و نحوه ي برخورد سربازان با اسرا را بيان كرده اند.
به كوشش محمد قاسم فروغي؛ مصاحبه و جمع آوري خاطرات؛ تبليغات و انتشارات قرارگاه مقدم نيروي زميني سپاه در جنوب كربلا؛ تدوين و بازنويسي: محسن شاهرضايي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، 1371.
184 ص. - (مجموعه ي آثار و ارزش هاي هشت سال دفاع مقدس؛ مركز حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مجموعه ي خاطره: 7)
كتاب «بشنو از دل» مجموعه ي با چهل نفر از آزادگان سلحشور ميهن اسلامي است. سؤالهايي از آنها شده و كتاب، به تفكيك سؤالات تدوين شده است. اين سؤالات عبارتند از: 1 - نحوه ي اسارت و برخورد سربازان عراقي با آزادگان قهرمان؛ 2 - وضعيت عمومي اردوگاه (تغذيه، پوشاك و...)؛ 3 - چگونگي برگزاري مراسم مذهبي؛ 4 - فعاليت هاي نيروهاي ايراني در برابر اقدامهاي نيروهاي عراقي؛ 5 - اوقات فراغت؛ 6 - برخورد سازمان صليب
[ صفحه 699]
سرخ با اسراي ايراني؛ 7 - اطلاع از اوضاع داخلي ايران و عراق؛ 8 - پذيرش قطعنامه ي 598 و اطلاع از ارتحال حضرت امام (ره)؛ 9 - فعاليت فرهنگي منافقين و نيروهاي عراقي در اردوگاهها؛ 10 - زيارت اماكن متبركه. و در انتهاي كتاب، نام آزادگاني كه خاطرات آنها در اين مجموعه آورده شده، به علاوه ي محل اسارت، تاريخ اسارت و اردوگاههايي كه در آنجا به سر برده اند، ذكر گرديده
است.
داود افشاري فركي. - تهران: سازمان تبليغات انقلاب اسلامي، حوزه ي هنري، (چاپ اول): 1371.
66 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 17).
عنوان پشت جلد به انگليسي: After The Spring, Memories of an Iranian freed captive
شمارگان: 6600 نسخه.
«داوود افشاري» پس از گذراندن دوره ي آموزشي، به جبهه مي رود. مدتي را به مبارزه با دشمن مي پردازد. بعد از چند حمله ي موفقيت آميز، در يكي از عملياتها، پس از حمله، هنگامي كه مهمات آنها تمام شده بود و در كوههاي گيلانغرب، همراه با چند نفر ديگر توسط عراقي ها اسير مي شود. موصل، عنبر، اردوگاه هاي رمادي و صلاح الدين، اردوگاههايي بودند كه افشاري در آن به سر برده بود. طي دوران اسارت، دور از چشم عراقي ها كارهاي فرهنگي انجام مي دادند و چندين شعر نوشتند. دوران اسارت خالي از اذيت و آزار و شكنجه هاي دشمن نبود. با كمي جا و كمبود بهداشت و غذا، دست و پنجه نرم مي كردند و در آن دوران خفقان، دست از دعا و راز و نياز بر نمي داشتند تا اين كه به زيارت حرم امام حسين (ع) نائل آمدند. سرانجام پيك شادي خبر آزادي آورد و افشاري و تعدادي ديگر به ميهن عزيز بازگشتند.
با خاطراتي از علي ژياني... [و ديگران]. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.
116 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 11).
عنوان روي جلد: بيست و پنج خاطره: خاطراتي از آزادگان شيراز.
عنوان پشت جلد به انگليسي: 25 Memories: Memories of the Shirazi Ex-POWs
شمارگان: 6600 نسخه.
مجموعه ي حاضر شامل 25 خاطره
از رزمندگان آزاده ي شيراز از جبهه هاي نبرد مي باشد. افراد زير از جمله راويان هستند: «علي ژياني، شهباز ريحاني، داوود عسكري، منصور علي پور، محمدرضا مظفري، داود اطاعت، كرامت اميدوار، محمود ارجمند، احمد شفيعي، عبدالعلي پاكدين، اصغر تفكري و...». از جمله محتواي خاطرات ارائه شده نيز مي توان موارد زير را برشمرد: «شرح عمليات قادر دو در منطقه ي كردستان؛ تك دشمن در منطقه ي زبيدات و اسارت؛ به دست دشمن خاطراتي از دوران اسارت در پادگان الرشيد عراق؛ اسارت پس از پذيرش قطعنامه ي 598؛ خاطره اي از دعاي توسل در هنگام وخامت حال امام در اردوگاه رحلت امام؛ غذاي «قسوه» و وضعيت بد غذايي در اسارت؛ نحوه ي برخورد با اسراي مجروح و شيوع بيماري گال در اردوگاه؛ شورش در اردوگاه عراق؛ پايداري در توهين نكردن به مقدسات و امام در اسارت؛ شهادت دسته جمعي اسرا در سوله هاي عراق؛ خائنين و جاسوسان در بين اسرا؛ عزاداري در اسارت و...».
[ صفحه 700]
محسن بخشي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
87 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 40).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Behind The Bars Of The Romadi Camp
كتاب «پشت ميله هاي رمادي» شرح خاطرات آزاده محسن بخشي، به قلم خودش است. او در سال 59، دانشجوي دانشكده افسري بود و در مسافرتي چند روزه به هويزه اسير شد و او را به اردوگاه رمادي برده، تحت شكنجه قرار دادند. او در خاطرات خود به سؤالات استخبارات، رفتار وحشيانه ي عراقي ها، وضع بد نظافت و بهداشت در اردوگاه، تلاش و فعاليت شبانه روزي عده اي از اسيران
براي تعديل محيط اردوگاه و خنثي كردن حيله هاي عراقي ها و منافقين و مزدوراني كه در زندان ها بودند، اشاره مي كند. ممنوعيت برگزاري مراسم عبادت و عزاداري، تحت شكنجه قرار گرفتن در صورت انجام مراسم، كسب خبرهاي تازه از اسراي تازه وارد، برخورد اسرا با خبرنگاران و پرتاب صابون و دمپايي به سمت آن ها، انتقال به بازداشتگاه عنبر همراه عده اي ديگر از اسرا و شرايط بد غذا، بهداشت و شكنجه در اردوگاه عنبر بخش ديگري از خاطرات وي مي باشد. شرح نحوه ي زيارت كربلا، سامرا و كاظمين و همچنين چگونگي آزادي و بازگشت به وطن - پس از ده سال اسارت - بخش پاياني كتاب است.
رضا رئيسي، محمد حسن مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1372.
111 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاوت: خاطرات آزادگان؛ 30).
عنوان روي جلد: پنجره اي رو به فردا: خاطرات گروهي از آزادگان خوزستان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: A Window on the Tomorrow: Memoirs of the Freed Captives From Khuzestan Province.
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي از خاطرات 47 تن از آزادگان استان خوزستان است كه در تبليغات و انتشارات قرارگاه جنوب از آزادگان جمع آوري، بازنويسي و چاپ شده است. در بين اين آزادگان، يك آزاده از اقليتهاي ديني هم وجود دارد. خاطرات به صورت كوتاه نوشته شده اند و زمينه موضوعي آنها، اتفاقهايي است كه در اردوگاهها به وقوع پيوسته است. ولي اكثر اين خاطرات درباره ي رفتار عراقي ها با اسراي ايراني است كه در عين حال نشان دهنده مقاومت، دلاوري، رشادت، ايمان، اخلاص و صبر و بردباري رزمندگان ايراني در
مقابل رفتار نيروهاي عراقي است. عدم بهداشت، كمبود آب و مواد غذايي، بيماري و شهادت اسيران، آموزش و فعاليت هاي فرهنگي، هر يك، جايگاهي خاص در اين خاطرات دارند.
حميد حكيم خواه (عيوضيان). - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1372.
134 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 75).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Up to Captivity
شمارگان: 4400 نسخه.
نام نويسنده در روي جلد حميد حكيم زاده قيد شده است.
مندرجات: تا اسارت؛ ايستگاه راه آهن تهران؛ پادگان دو كوهه؛ منطقه ي لرستان؛ تنگه ي چهار زبر.
در اين كتاب خاطرات حميد حكيم خواه گردآوري شده است. قسمت اول به چگونگي اعزام وي به جبهه هاي نبرد حق عليه باطل در سال 1361 و حضور در منطقه ي چزابه اختصاص دارد. قسمت دوم به توصيف ايستگاه راه آهن تهران در هنگام اعزام نيروها به جبهه ها پرداخته، چهره ي مادران و پدراني را ترسيم كرده است كه با فرزندان
[ صفحه 701]
خود درد دل مي كرده اند. در قسمت سوم، حضور در پادگان دو كوهه و برگشت از آنجا به تهران براي آماده كردن نيروها در تيپ ده سيدالشهدا ذكر شده و در قسمت چهارم به عملياتي پرداخته شده است كه توسط گردان زهير در منطقه كردستان انجام شد و در آن، حميد حكيم خواه به اسارت نيروهاي بعث در آمد. در پايان، در خاطره اي به نام «تنگه ي چهار زبر»، مجيد پيري، عمليات مرصاد را تشريح كرده است.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي دفتر حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس با همكاري معاونت فرهنگي و تبليغات ستاد كل نيروهاي مسلح. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دفتر حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، (چاپ اول): 1372.
132 ص.
شمارگان: ذكر نشده
است.
كتاب به مناسبت سوم خرداد ماه دوازدهمين سالروز حماسه آزادي خرمشهر چاپ شده است.
مندرجات: گوشه هايي از اسارت / حيدر علي ارباب پور؛ دكتر «عيد» / كوروش حيدري؛ پذيرايي با چلو كابل / اصغر رضواني نژاد؛ كيفر خنديدن / دادخدا دستنبويي؛ خبر خوش / مجتبي بابا پروين؛ قافله سالار اسرا / سيامك عطايي؛ روزي كه كرم ها هم اتاقي ما شدند / مجتبي شريفي؛ شتر در اردوگاه / حسن طاهر وردي؛ جرا مي زنيد؟، كي اسير است؟ / محمد علي هاشمي؛ به خاطر حجت، نماز جماعت، وداع.
مجموعه ي حاضر شامل سيزده خاطره از نه آزاده است. عناوين خاطرات از محتواي آنها گرفته شده است. موضوع خاطرات عبارتند از: «نحوه ي اسارت، رفتار با اسيران، بيماري و مجروحيت در اسارت، دالان مرگ (عبور از برابر بعثي ها با تحمل ضرب و شتم هنگام ورود به اردوگاه)، مشكلات بهداشتي، كمك سرباز شيعه ي عراقي بر نجات يك رزمنده، كمكهاي دكتر عيد در بيمارستان عراق، اردوگاه بصره، خبر رحلت امام، روزهاي تبادل اسرا، اردوگاه رماديه، بازديد نمايندگان صليب سرخ از اردوگاه، شهادت محمد صابري، شهادت علي جهان فر، زيارت مرقد حضرت علي (ع) و حضرت عباس (ع)، تئاتر در اردوگاه، منافقين در اردوگاه، كمك به اسرا و شكنجه شدن و نماز در اردوگاه».
خاطرات مجتبي جعفري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
219 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات آزادگان؛ 57).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Hell of Takrit.
شمارگان: 3300 نسخه.
سرگرد آزاده «مجتبي جعفري» در كتاب «جهنم تكريت»، نحوه ي اسارت خود را در خط مقدم
جبهه و در خط آتش بس، در ساعت 30 / 12 روز 1 / 6 / 1367 و انتقال به العماره و سپس، تكريت شرح مي دهد. اين اسارت از فرداي روز اعلام آتش بس تا سه سال بعد طول كشيد و حوادث متعددي تا هنگام بازگشت او و سربازان تحت امرش به وطن اسلامي بر آنها گذشت. سرگرد آزاده، جعفري، جزئيات تمام مراحل دستگيري و انتقال، وضعيت هر يك از اردوگاهها، رفتار بعثي ها با اسيران ايراني و حوادث ايام اسارت را به خوبي شرح داده است. خاطرات در بخشهايي به نامهاي: «از آتش بس تا العماره، تكريت، آغازي بي پايان، كربلا اسيري در خانه، عيد اسارتي، در عزاي امام، حزب اللهي ها و گامي به سوي ايران» تنظيم شده است.
[ صفحه 702]
به كوشش مريم شانكي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
[143]، 3 ص.: عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 54).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Bold Eyes Fixed upon Their Eyes
شمارگان: 3300 نسخه.
فاطمه ناهيدي، پرستار، در همان روزهاي اول جنگ در حومه ي خرمشهر به اسارت نيروهاي بعثي در آمد و چهار سال تمام در پشت ديوار سلولهاي عراق در اسارت باقي ماند. در اين كتاب، نحوه ي اسير شدن و رفتار عراقي ها با او و بالاخره، آزادي و بازگشت به وطن به نقل از خود او توسط «مريم شانكي» نوشته شده است. آنچه در اين خاطرات بيش از همه جلب توجه مي كند، شقاوت بعثي ها و در عين حال ترس آنها از اسراي
ايراني و به ويژه از زنان اسير (به سبب مقاومت اين اسيران) است و استقامت و بردباري اسيران، ايمان قوي آنها، پايمردي و دليري رزمندگان و اسيران ايراني (حتي در بدترين شرايط اسارت در زندانها و اردوگاههاي دشمن) است كه از آنها اسطوره ساخته است.
محمد قاسم فروغي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، 1371.
119 ص. - (مجموعه آثار و نشر ارزشهاي هشت سال دفاع مقدس، مركز حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مجموعه خاطره: 5).
اين كتاب به مناسبت سالروز عمليات فتح المبين (2 فروردين ماه 1361) منتشر شده است.
اين كتاب مجموعه 24 خاطره از آزادگان است. آنها از دردهاي دوران اسارت خود سخن گفته اند. شكنجه ها، آزار و مصائب فراواني كه در اردوگاههاي دشمن (مشاكل، موصل دو، موصل چهار، رماديه) متحمل شده اند؛ وضع نامناسب بهداشت و ممنوعيت انجام مراسم عبادي (حتي خواندن نماز) عمده ي مطالب اين خاطرات است. دريافت خبر رحلت امام خميني (ره) و همچنين خاطراتي از زيارت اماكن متبركه ي مرقد مطهر امام حسين (ع) و مرقد مطهر امام علي (ع) (كه به زعم گويندگان خاطره، تنها خوشيهاي دوران اسارت پر رنجشان محسوب مي شود) بخش ديگري از مطالب خاطرات است. در اين مجموعه، برادران: «نورالدين رضايي، سياوش حاتمي، محسن ياراحمدي، غلامرضا سيرجاني، حشمت الله محمد ظاهري، حسن علي يزداني، اسماعيل سياوشي، توفيق كلهري، مجيد چرب گو و رحمان پريسايي» خاطرات خود را بيان كرده اند.
مقدمه و تنظيم مرتضي بهشتي. - تهران: سراي قلم، (چاپ اول): 1381.
ط، 140 ص.، [14] ص. تصوير (رنگي)، نمونه، عكس.
شمارگان: 20000 نسخه.
طراح روي جلد: فرهاد كمالي.
مرحوم آزاده «يحيي آقاجان» متولد سال 1306 در روستاي قاسم آباد دبير سلطان، از توابع تهران، در تاريخ 28 / 8 / 1378 در نماز جمعه تهران به ملكوت اعلي پيوست. در كتاب «حديث يحيي»، سرگذشتنامه و خاطراتي از جبهه و
اسارت، همراه با نامه هاي ارسالي وي از عراق و نيز نامه هاي خانواده او به جبهه و اردوگاه عراق ارائه شده است. موارد زير از جمله خاطرات است: «حضور در جبهه، اسارت در منطقه ي دارخوين، برخورد عراقي ها با اسيران، نقش حاج آقا ابوترابي در اردوگاهها، شهادت اسيران ايراني، اردوگاه موصل سه، ملاقات با اسراي بيمار،
[ صفحه 703]
پايمردي زنان اسير و...». تصاويري از او در دوران اسارت و هنگام آزادي، آثار مرحوم، نمونه ي دستخط وي و اشعاري در وصف پدر، (سروده ي دختر وي، خديجه آقاجان)، نيز ارائه شده است.
علي اكبر ابوترابي؛ به كوشش عبدالمجيد رحمانيان. - تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول): 1381.
104 ص.: مصور، عكس. - (خاطره هاي معنوي؛ 4).
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 32 خاطره از سيد آزادگان، «علي اكبر ابوترابي» است. دستنوشته ي شهيد چمران در رثاي او (زماني كه مي پنداشتند او به شهادت رسيده است) و نيز دستنوشته ي سيد آزادگان درباره ي شهيد چمران ارائه شده است. تعدادي از خاطرات عبارتند از: «خاطره اي از روستاي حردان در اوايل جنگ و نوشته ي عراقي بر روي تخته سياه؛ نحوه ي اسارت به دست نيروي دشمن؛ زنداني شدن در وزارت دفاع و مسابقه ي دو با افسر عراقي؛ اردوگاه عنبر؛ خاطره اي از شهيد حسين پيراينده (كه در اردوگاه شماره 18 تكريت به شهادت رسيد)؛ زيارت امام حسين (ع) و برخورد با منافقين هنگام زيارت؛ خاطره اي از معلم شهيد اسارت، آقاي فرخي؛ روز عاشورا در اسارت؛ اعتراف و خجالت دشمن از نحوه ي برخورد با اسرا؛ اعتراف صليب سرخ در مورد اسرا و محبت آنان نسبت
به يكديگر؛ خاطره اي از رشد فضائل اخلاقي در اسرا در اسارت؛ و...».
تهيه و تدوين دفتر اطلاع رساني و پژوهش هاي فرهنگي دفاع مقدس [سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي]. - تهران: سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، گروه انتشارات، 1376.
هشت، 104 ص. - (سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي؛ شماره 192).
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب حاضر شامل مجموعه اي از خاطرات آزادگان از لحظات حضور در جبهه، نحوه ي اسارت و اردوگاههاي عراق است. خاطرات هر آزاده در بخشي مجزا ارائه شده است. اسامي آزادگان عبارت است از: «عبدالله علي مرادي (سرباز ارتش) از ايلام، حمد الله نظري و مراد علي رادفر (بسيجي) از ايلام، محمد رضا خدادادي (بسيجي) و اللهيار ابراهيمي (سرباز وظيفه) از ايلام، سيروس كودري (درجه دار ارتش) از تهران و عبدالله محمدزاده (سرگرد ارتش)». موضوعهاي خاطرات عبارتند از: «شرح نحوه ي اسارت، برخورد عراقي ها با اسراي بسيجي و ارتشي، تراشيدن ريش با سنگ، اعتصاب غذا در موصل يك، برخورد با مجروحان اسير ايراني، تهيه ي كفش از حلب روغن، پسر بچه ي اسير هشت ساله، اسراي خود فروخته اي كه خيانت مي كردند، تهيه ي راديو در اسارت، برخورد افراد صليب سرخ با اسرا و گزارشهاي كذب، حاج آقا ابوترابي، اردوگاه موصل هفت و اعتصاب غذا، برگزاري نماز، آموزش زبان در اسارت، زيارت حرم امام حسين (ع)، شهادت اسرا، تنبيه و تحقير در اسارت، لحظات آزادي و...»
كاري از گروه تحقيق و نويسندگان دفتر پژوهش و انتشارات: مسعود ده نمكي، محمد قاسم خاني، مهدي موسوي، ايرج هاتفي، ابوالفضل محمدي؛ زير نظر عباسعلي وكيلي. - تهران: رياست جمهوري، ستاد رسيدگي به امور آزادگان، (چاپ اول): 1375.
64 ص. - (خاكريز پنهان؛ 11).
[ صفحه 704]
عنوان ديگر: مجموعه خاطرات خانواده هاي اسراي ايراني.
اين كتاب به مناسبت ششمين سالگرد ورود آزادگان به ايران اسلامي منتشر شده است.
اين كتاب، مجموعه ي 16 خاطره داستاني درباره ي موارد زير است: «جبهه هاي نبرد، دوران اسارت، فرزندان شهدا، شهداي تفحص، آزادي اسرا، لحظات شهادت، استقبال از آزادگان، بازگشت آزاده اي كه فكر مي كردند شهيد شده است و اخلاق و روحيات آزادگان در اسارت». اسامي راويان خاطرات و آزادگان عبارت است از: محبوبه كوزه گر (همسر آزاده اكبر علي عسكر نجاد)، خديجه خدا دوست (همسر آزاده محمد جواد مؤذني)، معصومه اصلاح (فرزند آزاده قاسم اصلاح)، علي فتاحي اردكاني (پدر آزاده محمد فتاحي اردكاني)، وحيد رضا صفايي (فرزند آزاده سيف الله صفايي)، مهري درويشي (همسر آزاده مهدي درويشي)، خانم طحاني (همسر آزاده حسين يزداني)، مريم تنور مال (فرزند آزاده حسين تنور مال)، فرحناز محمدي (همسر آزاده حيدر قاسمي)، خانم فرضي زاده (همسر آزاده خداشكر فرضي زاده)، نسرين ضياء (همسر آزاده علي محمد رضواني)، مجيد قربان زاده (برادر آزاده علي صادقيان)، مهدي گسيل فريماني (فرزند آزاده محبوبه زارعي) و عزت خدا رحمي.
جهاد سازندگي. - تهران: جهاد سازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدسي، (چاپ اول): 96.1372 ص.
بالاي عنوان: خاطرات آزادگان.
شمارگان: ذكر نشده است.
مندرجات: خداحافظ موصل؛ راز يك سنگر؛ سفر قبول؛ از واقعيت تا واقعيت؛ اسارت جفرافياي بدون مرز؛ شامي مفصل؛ انتم ضيوفنا
اين كتاب، مجموعه خاطرات آزادگان است. از جمله خاطرات نقل شده - «خداحافظ موصل» - جريان اسارت عزيزي، در همان روزهاي اول جنگ، در اطراف سوسنگرد است. اين آزاده به خاطر درست كردن حلوا، به مناسبت 22 بهمن
ماه، آزار و اذيت و شكنجه هاي زيادي ديده است. او همچنين از دست بردن عراقي ها در متن نامه ها و چگونگي آزاد شدن و شوق ديدار وطن سخن مي گويد. «راز يك سنگر» جريان اسارت جهادگر جبهه هاي نبرد، پس از حمله ي شيميايي عراق، برخورد مردم بصره با اسرا، فعاليت منافقين در بازداشتگاهها و كتك زدن اسرا توسط نيروهاي عراقي است. «سفر قبول»، خاطره ي مكانيكي است كه هنگام بازگشت از تعمير و خريد وسايل خودرو، اسير نيروهاي كرد شده، به عراق برده مي شود. صورت حسابها، براي كردها و عراقي ها اسناد و مدارك عملياتي محسوب مي شود! لذا او شديدا مورد آزار و اذيت قرار مي گيرد. خاطراتي كه در اين كتاب ذكر شده اند، به «وضعيت بازداشتگاههاي عراق، عدم رسيدگي صليب سرخ به وضع اسرا، سختيها و شكنجه هاي دوران اسارت و شادي بازگشت به وطن» مي پردازند.
قاسم جعفري. - قم: حوزه علميه قم، دفتر تبليغات اسلامي، مركز انتشارات، [چاپ دوم]: 1375.
312 ص. - مصور. - (دفتر تبليغات اسلامي، حوزه عمليه قم، مركز انتشارات؛ 234).
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
ويرايش اول اين كتاب در سال 1372، در 232 صفحه، تحت عنوان «سالهاي اسارت يا خوشه هاي خاطره: گذري بر صخره هاي سخت و تكيده ي اسارت تا اقامت بر دشت سبز عاطفه هاي امت» توسط همين
[ صفحه 705]
ناشر منتشر شده است.
قاسم جعفري، (روحاني آزاده) در اين كتاب وضعيت گروهي از اسيران ايراني در يكي از اردوگاه هاي موصل را با بي طرفي بيان مي كند. اين خاطرات نشان دهنده ي روح قهرمانانه ي آزادگان عزيز مي باشد. نويسنده در اين كتاب
خاطرات خود را از آغاز اسارت تا زمان آزادي بيان مي كند و با بيان سختي ها و شكنجه هايي كه دشمنان بعثي بر رزمندگان اسلام وارد مي آوردند، روح استقامت و پايمردي و شجاعت و شهامت آزادگان را به تصوير مي كشد. فصل دوم (كه در چاپ دوم كتاب به آن اضافه شده است) به مطالعه ي قوانين بين المللي درباره ي اسرا مي پردازد و در هر مورد ضمن آوردن نمونه هايي از نقض قوانين توسط عمال رژيم بعث عراق، به اثبات اين موضوع مي پردازد، كه سربازان عراقي براي آزار و اذيت و شكنجه ي آزادگان عزيز دست به هر كاري مي زدند.
پديد آورندگان فالح نيكو سرشت، علي اصغر فروتني؛ ويراستار الله وردي آذري نجف آباد. - تهران: جهان انديشه كودكان، [بي تا].
47 ص.: جدول. - (گلواژه بزرگسالان؛ 30).
شمارگان: ذكر نشده است.
مندرجات: داستان دهكده ما؛ خروج بي برنامه.
كتاب، حاوي دو خاطره است. «داستان دهكده ي ما» در ارتباط با جنگ نيست. «خروج بي برنامه» (از علي اصغر فروتني)، خاطره ي فردي است كه در اواخر شهريور 1359 به خدمت سربازي مي رود. او و همدوره هايش پس از گذراندن سه ماه دوره ي آموزشي در تهران، به مناطق جنگي مي روند. او در اولين عمليات خود اسير مي شود. عراقي ها، او و ديگر اسيران را به اردوگاه الانبار مي برند. در بقيه ي قسمتهاي كتاب، نويسنده خاطرات خود را از ايام اسارت شرح مي دهد: «شرح اعتصاب غذاي سال 1360، آتش بازي در انبار، قيام 1362، فرار نافرجام عده اي از اسرا، بازجويي ها و اعلام آتش بس و زيارت كربلا و نجف» عناوين تعدادي از مطالب كتاب هستند.
[تهران؟]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نمايندگي ولي فقيه، مركز فرهنگي، معاونت انتشارات، مديريت امور كتاب، (چاپ دوم): 1377.
123 ص.
عنوان روي جلد: در اسارت يانكي ها: مجموعه خاطره.
به مناسبت سالگرد حماسه هشت سال دفاع مقدس، 1377.
مندرجات: در اسارت يانكي ها؛ فقط اميدم به خدا بود؛ سهم شكنجه من بيش تر بود؛ سخت تر از غم اسارت؛ با گرگ ها؛ در دام فالانژها؛ اسير.
اين كتاب، مجموعه ي هفت خاطره است. سه خاطره ي اول، خاطرات سه نفر از مجروحان درگيري بالگردهاي امريكايي با قايقهاي گشتي سپاه در خليج فارس است، كه منجر به اسارت اين افراد مي شود. «سختتر از غم اسارت»، خاطره ي اسارت محمد طباطبايي است، كه در
آن، بازجويي ها و شكنجه هاي عراقي ها را شرح مي دهد. «با گرگ ها» جريان اسارت راوي «آقابالا رمضاني» است، كه كارش بازگرداندن اجساد مطهر شهدا به پشت جبهه بوده است. «اسير» جريان اسير شدن راوي (در سال 1359 توسط حزب دموكرات و شرح شكنجه هاي آنها) است.
[ صفحه 706]
نوشته عبدالحسين كركئي؛ ويراستار فرزانه كركئي. - [بي جا]: مؤسسه فرهنگي آيات، (چاپ اول): 1377.
219، [5]: مصور، عكس، نقشه.
عنوان روي جلد: در پنجه گرگ، بررسي وضعيت اردوگاه رماديه 13.
واژه نامه: ص. 17 - 25 و به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، بررسي وضعيت اردوگاه رماديه عراق از نظر پلان ساختمان، حفاظت فيزيكي آن و مأموران نگهباني از كمپ است. نويسنده ي اين كتاب به شرح ارزشها و ضد ارزشهاي زمان اسارت، وظايف اسرا، وحدت و اعتصابهاي آنها، بررسي انواع شكنجه ها، ابزارهاي مورد استفاده آنها و ساختار اجتماعي كمپ سيزده پرداخته است. در ابتداي كتاب، در بخش مفاهيم و اصطلاحات، عباراتي مانند كمپ، اسير، قاطع، آزاد مردان و... توضيح داده شده است. همچنين، عده اي از مراقبان و سربازان عراقي نگهبان اردوگاه نيز طي جملاتي معرفي شده اند. كتاب، «شرح كوتاهي از زندگي فرهنگي اسرا، جملاتي كه استفاده مي كردند و برخورد صليبي ها با آنها» را نيز در بر دارد.
گردآورنده: مرتضي طيبي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.
[287] ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات آزادگان: 46).
عنوان پشت جلد به انگليسي: In The Invasion of Wind: The memories of the Freed Captives of Andimeshk.
شمارگان: 4400 نسخه.
در اين مجموعه، خاطرات آزادگان انديمشك گردآوري شده است. خاطرات، رفتار بعثي هاي عراقي را با اسيران ايراني به خوبي نمايش مي دهند. از جمله موضوعهاي مطرح شده در كتاب مي توان به اين موارد اشاره كرد: نبودن بهداشت در اردوگاه ها، بدرفتاري و شكنجه، ممنوعيت انجام فرائض مذهبي و عزاداري و انجام
برنامه هاي دسته جمعي، جاسوس گذاردن در ميان اسيران اگر چه اسيران ايراني با روش هاي مخصوص خود در خواندن قرآن، نهج البلاغه و كتب درسي، يكديگر را ياري مي داده اند. حاج آقا ابوترابي نيز در جلسه هايي در مورد اخلاق و صبر و پايداري و غيره صحبت كرده، در تمام مسائل، اسيران را راهنمايي مي كرده است. يك بار، اعتصاب اسرا منجر به درگيري شده، كه طي آن، تعداد زيادي مجروح و چهار اسير نيز شهيد شده اند. با هر اقدام تلافي جويانه از سوي ايراني ها، شكنجه هاي مختلف افزايش يافته، گاهي منجر به نقص عضو اسيران مي شده است. اسيران زخمي را با تير خلاص يا آمپول هوا شهيد مي كرده اند. پس از پذيرش قطعنامه، اسيران را براي زيارت به كربلا و نجف اشرف برده مي شوند و بعد از رحلت امام (ره)، آن ها را براي عزاداري آزاد مي گذارند.
اصغر زاغيان. - قم: حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامي، 1375.
104 ص. - (دفتر انتشارات اسلامي جامعه مدرسين حوزه علميه قم؛ 959).
كتاب، حاوي 41 خاطره از دوران اسارت رزمندگان ميهن اسلامي است كه توسط نويسنده ي كتاب تقريبا از آغاز سال 1367 تا پايان دوره ي اسارت و بازگشت به ميهن اسلامي، با ترتيب زماني خاطرات ثبت شده است. مطالب مشتركي كه در بيشتر اين خاطرات به چشم مي خورد، عبارتند از: «توهين به مقدسات ايرانيان، تنبيهات سخت بدني به خاطر چيزهاي بيهوده، زندان الرشيد بغداد، گرفتن روزه و انجام فرايض ديني در عين كمبود جيره ي غذايي،
[ صفحه 707]
عيد فطر سال 1368، شنيدن خبر رحلت حضرت امام (ره) و غم و اندوهي كه از
اين بابت متوجه اسيران ايراني گرديد و بازگشت به وطن و خوشحالي غير قابل توصيف آزادگان از بازگشت به وطن.»
مهدي كارگر. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.
109 ص. مصور. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 34).
عنوان روي جلد: خاطرات اسير آزاد شده ايراني، مهدي كارگر، در مدار بسته ي قفس.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Enclosed in a Cage. The Momoirs of the Iranian Freed Captive Mehdi Karegar.
اين كتاب، خاطرات آزاده مهدي كارگر، از دوران اسارت، است. او كه دانش آموز سال چهارم دبيرستان بود، پس از جلب رضايت خانواده و گذراندن دوره ي آموزشي، به انديمشك رفت و در عمليات فتح المبين شركت كرد. چندي بعد، ضمن درگيري با دشمن، مجروح و اسير شد. او در بيمارستانهاي شهر عماره و الانبار مداوا شده، به اردوگاه عنبر منتقل گرديد. «رفتار و روش نگهبانان عراقي، بي غذايي و نبود بهداشت، كتك زدن و تنبيه هاي ديگر در اردوگاهها، روحيه دادن به اسرا با حمايت حاج آقا ابوترابي، حقوق اسرا (كه به پول ايران، مبلغ چهل تومان در ماه بود) براي تأمين مايحتاج، تهيه ي آب گرم با انداختن دو رشته سيم برق در سطل آب، انجام فعاليت هاي ورزشي و هنري، يادگيري زبانهاي مختلف، زيارت مرقد امام حسين (ع) و قمر بني هاشم پس از پذيرش قطعنامه و بالاخره بازگشت كبوترهاي عاشق به وطن» بخشهايي از خاطرات اوست.
مريم برادران؛ ويراستار كوروش علياني. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1381.
63 ص. - (انتشارات روايت فتح؛ 15 / 18: دوره ي درهاي بسته؛ 2).
شمارگان: 3300 نسخه.
«فاطمه ناهيدي»، متولد سال 1332 در تهران، در پي سفر به مناطق جنوب براي كمك به مجروحان،
در تاريخ 20 / 7 / 1359، به اسارت دشمن در آمد و در تاريخ 10 / 11 / 1362 آزاد شد. اين كتاب، گزارش كوتاهي به نقل از خود او از روزهاي اسارت در زندانها و اردوگاههاي عراق است. از جمله مطالب ارائه شده، مي توان به اين موارد اشاره كرد: «نحوه ي اسارت در خرمشهر، برخورد عراقي ها و پناهندگان جاسوس ايراني با او در روزهاي اوليه ي اسارت، اسارت در بصره، عزاداري در زندان براي امام حسين (ع)، خاطراتي از شهيد تندگويان، هم سلولي با زنداني هاي ديگري به نامهاي حليمه و معصومه و مريم، نحوه ي شنيدن اخبار اوضاع ايران و جنگ، نماز خواندن، پوشش و لباس در زندان، نظافت و استحمام، اعتصاب غذا در زندان، كتك كاري با زندانبان، اقامت در زندان الرشيد، اردوگاه الاماره، اردوگاه موصل، ملاقات با صليب سرخ، نامه نگاري با خانواده و آزادي».
محسن يحيوي. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي؛ دفتر حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، 1371.
293 ص.: مصور، عكس، نمونه.
[ صفحه 708]
اين كتاب به مناسبت سوم خرداد ماه - سالروز حماسه ي پر شكوه آزادي خرمشهر - به چاپ رسيده است.
چاپ سوم اين كتاب در سال 1379 توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامي منتشر شده است.
مهندس محسن يحيوي و مهندس بوشهري، (معاونان وزير) در بين راه عزيمت براي بازديد از آبادان، اسير شده، به زندان هاي سازمان امنيت در بغداد منتقل مي شوند. مهندس يحيوي در ماه هاي اول مورد بازجويي و شكنجه قرار مي گيرد. پس از مدتي، با زدن ضربه به ديوار، متوجه حضور مهندس
بوشهري در سلول مجاور مي شود و با او ارتباط پيدا مي كند. در سال 1360، با اعتصاب غذا، خواستار هم سلولي با بوشهري و تندگويان و ملاقات با نماينده ي صليب سرخ مي شود. در نتيجه، پس از 22 روز، و پس از 20 ماه اسارت با مهندس بوشهري هم سلول مي شود. پس از 5 سال، به آن ها فرهنگ لغت و راديو مي دهند. طي اين مدت 3 بار به زيارت برده مي شوند. در نهايت در روز 24 شهريور 1369 به ايران باز مي گردند. در انتهاي كتاب حكم حضرت امام در مورد ايشان و تعدادي عكس به چاپ رسيده است. مهندس يحيوي در اين كتاب شرايط حاكم بر زندان هاي امنيت ي، رفتار عراقي ها با دولتمردان ايران در عراق، صبر و مقاومت اسيران ايراني، شكنجه و سختي هاي دوران اسارت و... را به خوبي بيان كرده است.
جواد محمدپور. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1371.
63، [17] ص.: نمونه. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات آزادگان 14).
عنوان روي جلد: ديوارهاي بغداد، خاطرات اسير آزاد شده ايراني، جواد محمدپور.
عنوان به زبان انگليسي: Baqdad’s Walls, Memoirs of released Iranian Pow.
شمارگان: 6600 نسخه.
اين كتاب شامل خاطرات يك اسير ايراني است كه در 19 / 9 / 1360 در قله ي 920، در نزديكي قصر شيرين، (كه آن زمان در دست عراق بود) اسير شد. او فرمانده يك گروه ده نفري بود كه به علت نرسيدن قواي كمكي به اسارت عراقي ها در آمدند. عراقي ها آنها را به قصر شيرين و از آنجا به بغداد بردند. نويسنده در اين كتاب بعضي از شكنجه هاي عراقي ها را
در مورد خود و همرزمان اسيرش توضيح داده، محدوديتها و مشكلاتي كه در اردوگاه داشته اند، بيان كرده است. او همراه با اولين گروه چهار صد نفري اردوگاه در هفتم بهمن ماه سال 1367 براي زيارت به كربلا و نجف برده شد، كه خاطرات اين سفر نيز در اين كتاب نوشته شده است. وي جزو اولين گروه هزار نفري آزادگان بوده كه در روز 29 مرداد ماه سال 1369 از طريق مرز خسروي وارد ايران شده اند. اين كتاب ضمائم و عكسهايي دارد كه از جمله ي آنها يادداشتهايي است كه وي در زمان اسارت مخفيانه نوشته بوده است.
جواد محمدپور. - تهران سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
175 ص، نمونه. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 14).
عنوان روي جلد: ديوارهاي بغداد: خاطرات اسير آزاد شده ايراني (جلد دوم).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Baqdad’s Walls: Memories of Released Iranian POW.
شمارگان: 4400 نسخه.
كتاب حاضر شامل يادداشتهاي آزاده «جواد محمدپور» از لحظه ي اسارت در تاريخ 20 / 9 / 60 تا لحظه ي آزادي (در 28 / 5 / 69) است. تنظيم مطالب كتاب به ترتيب روزهاي اسارت تنظيم شده و شامل موارد زير است: «لحظه ي اسارات، روزهاي اوليه ي اسارت، شكنجه در استخبارات، پذيرايي در تونل وحشت و اعزام به موصل يك، اردوگاههاي موصل دو و چهار، ديدار با حاج آقا ابوترابي، تغذيه و بهداشت در اردوگاهها، اداي نماز جماعت در اسارت، شكنجه و
[ صفحه 709]
كتك زدن اسرا توسط دو افسر استخبارات عراق (مشعل و عثمان)، صليب سرخ،
برگزاري مراسم عبادي، جشنها و سوگواري ها، ورزش در اردوگاهها، شهادت در اسارت، حمام گرفتن، برخورد با جاسوسان و نفوذي ها، برنامه هاي دهه ي فجر در اسارت، پذيرش قطعنامه ي 598 و آتش بس، رحلت حضرت امام (ره)، آزادي و رسيدن به مرز خسروي». در پايان كتاب نيز تصوير نمونه هايي از دفترچه ي يادداشت اين آزاده (كاغذهاي نازك سيگار) آمده است.
تدوين محمدعلي رضوي نيا؛ ويراستار محمد حسن شكوري. - [قم]: نسيم حيات، (چاپ اول): 1381.
104 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب حاوي خاطراتي از دوران حضور «قربانعلي بازرگان» (قائم مقام فرماندهي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي نوشهر و چالوس) در مناطق عملياتي و اسارت وي در اردوگاههاي عراق و در پايان، آخرين روزهاي عمر او است كه از زبان خود شهيد، همرزمان، و همسرش نقل شده است. او متولد سال 1344 در روستاي اشكار دشت چالوس بود و در عمليات والفجر چهار در منطقه ي پنجوين عراق اسير شد و در تاريخ 31 / 5 / 1369 آزاد شده، به ميهن اسلامي بازگشت. وي در بهمن ماه 1373، در حادثه ي رانندگي به ملكوت اعلي پيوست. از جمله مطالب كتاب، مي توان به اين موارد اشاره كرد: «اسارت نيروهاي عراقي در عمليات فتح المبين، شركت در عمليات فتح المبين، عمليات رمضان، عمليات و گشت و شناسايي منطقه ي مريوان و بانه، عمليات والفجر چهار، چگونگي اسارت، زندان كركوك و بغداد، اردوگاههاي موصل دو و چهار، بازگشت به ميهن، شب قبل از حادثه و وفات.»
[تأليف] مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس جهاد سازندگي. - [تهران]: جهاد سازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس، ارغنون، 70.1371 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: تونل مرگ / آزاده جعفر فراتي؛ رماديه هفت / آزاده حسين ترياكي؛ سفره ي حضرت ابوالفضل / حميد خيبري؛ نبرد تا لحظه آخر / آزاده احمد پيرزاده؛ آن روزها / آزاده مرتضي محسني.
در اين كتاب پنج خاطره درج شده كه به صورت سؤال و جواب گردآوري شده اند. خاطره ي «تونل مرگ» از
آزاده جعفر فراتي (راننده ي لودر از لشكر پنج نصر، در منطقه سليمانيه) است. وي نحوه ي اسارت، بازجويي و شكنجه در كمپ يازده اردوگاه تكريت و بدي تغذيه و بهداشت (از جمله، مسموم بودن گوشت و تزريق با يك سرنگ به سي تا چهل نفر) را بيان مي كند. در «رماديه هفت» آزاده حسين ترياكچي - رزمنده كم سن و سال - در راه رسيدن به منطقه ي عملياتي، گم شده، اسير عراقي ها مي شود. او رفتار مردم با اسيران، وضع اسيران در اردوگاه و انعكاس خبر رحلت امام ميان اسرا را بيان مي كند. «سفره ي حضرت ابوالفضل» از آزاده حميد خبيري است كه مي گويد به سبب وقف راديويي كه اسرا از آن كسب خبر مي نمودند به حضرت عباس، اين راديو هرگز لو نمي رفت. در «نبرد تا لحظه ي آخر»، آزاده احمد پيرزاده، نحوه ي آزادي گروهي از رزمندگان محاصره شده - كه بدون آذوقه و مهمات مانده بودند - توسط يك كرد عراقي را بيان مي كند. در «آن روزها»، آزاده مرتضي محسني، ضرب و شتم يك سيد را به خاطر تدريس نهج البلاغه به اسرا شرح داده است.
[ صفحه 710]
جعفر ربيعي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
93 ص.: عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 1).
شمارگان: 6600 نسخه.
خاطراتي كه در اين كتاب بيان شده است، شرح كوتاهي را از نحوه اسارت و زندگي 29 ماهه جعفر ربيعي در اردوگاههاي رژيم بعثي عراق ارائه مي دهد. اين آزاده، عملياتي را كه طي آن مجروح شد، تشنگي شديد، و همچنين نحوه به اسارت در آمدن
خود را پس از چند شبانه روز تحمل درد در اثر زخم هاي عميق وارد شده بر بدنش، توضيح داده، تلاشي را كه سربازان عراقي براي كسب اطلاعات از او داشتند، بيان كرده است. وي از بيمارستان العماره و محبت پيرزني كه به عنوان مستخدم در آنجا كار مي كرد، نيز سخن گفته و وضعيت اردوگاه هاي اسرا را در رژيم بعثي عراق و صبر و اسقامت آن ها را در مقابل سختي ها شرح داده است.
احمد يوسف زاده. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 96.1377 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Sweet Suffering
شمارگان: 3300 نسخه.
به مناسبت كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان تقديم به سردار سرتيپ قاسم سليماني
احمد يوسف زاده متولد سال 1344 در روستاي كهنوج است. او به مدت هشت سال و سه ماه در اسارت نيروهاي دشمن بود. وي در عمليات بيت المقدس (آزادسازي خرمشهر) به اسارت عراقي ها در آمد. كتاب حاضر شامل سي خاطره است كه او درباره ي جبهه و دوران اسارت نقل كرده است. موارد زير از جمله خاطرات اوست: «شرح نحوه ي اسارت و نوشتن كلمات (حزب الله خانوك) توسط وي بر روي تانكهاي غنيمتي (كه بعدها دشمن آنها را به نام غنايم جنگي از ايرانيان معرفي مي كرد)؛ قصد اعدام اسير ايراني توسط افسر عراقي و منصرف شدن از اين كار در نتيجه ي شجاعت فرد اسير؛ خاطره ي سرباز عراقي بنام عبدالنبي كه دوستدار امام (ره) بود؛ شجاعت اسيري به نام امير شاه پسندي، پانزده ساله از كرمان (كه او را با اتو شكنجه دادند)؛ قهرمان بوكس آسيا به نام بهزاد كه در عمليات فتح المبين
اسير شده بود، و...».
به كوشش: محمد ابراهيم صحافيان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.
85 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان، 39).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Colour of the Wound
شمارگان: 4400 نسخه.
دشمن بعثي در طول مدت جنگ، از هيچ ظلم و جنايتي در مورد نيروهاي اسلام كوتاهي نكرد. در اين ميان، آزادگان بيشتر از ديگران آماج تيرهاي زهرآلود دشمن و عداوت جنايتكاران جنگي بوده اند. كتاب «رنگ زخم» خاطرات اسراي ايراني است كه در طول سالهاي اسارت شاهد هزاران جرم و جنايت بوده اند و خود نيز طعم تلخ شكنجه هاي بعثي ها را چشيده اند. خاطرات گردآوري شده در اين مجموعه، شكنجه هاي فردي و دسته جمعي، تجاوز به حقوق اسرا و نقض مكرر قوانين بين المللي را بيان مي كند. كتاب، مقاومت و صبر آزادگان و عشق آنان را به اهداف، اعتقادات و امام امت نشان مي دهد.
[ صفحه 711]
جمع آوري: دفتر حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس - لشكر 31 عاشورا؛ تدوين و نگارش: محسن علامه؛ بازنويس نثر: حسن بني عامري، ناظر: محمد قاسم فروغي جهرمي. - تهران: سپاه پاسداران، معاونت تبليغات و انتشارات نيروي زميني مديريت انتشارات، 1372.
111 ص.: (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛ مجموعه خاطره (9) (.
اين كتاب به مناسبت سالگرد و ورود اولين گروه آزادگان سلحشور به ميهن اسلامي (27 مرداد ماه 1369) منتشر شده است.
مندرجات: روزهاي پيش از عمليات، روزهاي اول عمليات، روزهاي اسارت، روزهاي اول بازجويي، روزهاي اردوگاه عنبر، انتقال به اردوگاهي ديگر، اردوگاه موصل
چهار، اواخر جنگ و بعد از آتش بس، زيارت كربلا و سرانجام آزادي.
كتاب «روايت زخم»، خاطرات آزادگان سرافراز، از روزهاي سخت اسارت است. در اين كتاب، خاطرات آزادگان از روزهاي پيش از عمليات، روزهاي اول عمليات و روزهاي اسارت، بازجويي و... پرداخته است. با وجود اين كه راويان خاطرات، افراد متفاوتي هستند، در تدوين و بازنويسي اين خاطرات، سير زماني حوادث دوران اسارت حفظ شده است. اين عزيزان، خاطرات خود را از دوران اسارت - نوروز سال 61 در بازداشتگاههاي عراق، درگيري با نيروهاي عراقي، اردوگاه موصل چهار و اردوگاه عنبر - بيان كرده اند و شقاوت، دشمني و رفتار ظالمانه ي مزدوران عراقي را همراه با استقامت و مبارزه ي اسراي ايراني به تصوير كشيده اند. «خاطرات اسرا از شنيدن خبر پذيرش قطعنامه ي 598 و خبر ارتحال حضرت امام (ره) بدترين خاطرات اسارت و خاطرات «زيارت و كربلا، زيارت اماكن متبركه و آزادي و شادماني از بازگشت به ميهن اسلامي» بهترين خاطرات معرفي شده اند.
تهران: موسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، 1375. ش، 484 ص.
كتابنامه: ص. 485- 487، همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب حاوي تعدادي خاطره از آزادگاني است كه به ياد امام و انقلاب اسلامي سالهاي سخت اسارت را در زندانهاي مخوف رژيم بعث عراق تحمل نموده اند. همچنين نشان دهنده ي حيرت و تعجب آنان از پذيرش قطعنامه 598 شوراي امنيت سازمان ملل از طرف ايران و اندوه فراوان آنها از رحلت امام است. چگونگي برپايي مراسم سوگواري حضرت امام (ره) در اسارت، در اين خاطرات بيان شده است. در بين يادداشتهاي اين بزرگواران، خاطراتي
از حجج اسلام ابوترابي و ميرسيد و آقايان حاجي بيگي، تيموريان و يحيوي و نامه هاي پر رمز و راز دوران اسارت آزادگان به امام و پاسخ برخي از نامه ها وجود دارد. خاطرات اسراي عراقي از جبهه هاي نبرد حق عليه باطل بر جذابيت كتاب افزوده است.
تدوين قاسم ياحسيني؛ تهيه كننده دفتر تاريخ و ادبيات مقاومت حوزه هنري استان بوشهر. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1379.
221 ص.: مصور، عكس (رنگي). - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات؛ 169).
طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Vis_a_Vis the Satan: The Memoirs [i.e. memories] of Abdolkarim Mozaffari
[ صفحه 712]
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب در 25 فصل تنظيم شده است. «عبدالكريم مظفري» در سال 1344 در بوشهر متولد شد. برخي از خاطرات او عبارتند از: «بمباران فرودگاه بوشهر، اعزام به مركز آموزش نظامي كازرون و سپس به تنگه ي چزابه، درگيري با دشمن، مجروح شدن در اهواز، اعزام به نيروگاه اتمي بوشهر، مأموريت شناسايي در نهر قاسميه ي منطقه ي گسبه، شناسايي در آبهاي مرزي بوشهر، عمليات بدر و بمباران شيميايي، بمباران و ريختن تيرآهن و بشكه هاي سنگين از هواپيماهاي دشمن، مأموريت با قايق بعثت و ناوچه ي طارق، درگيري با بالگردهاي آمريكايي و انهدام آنها با موشك استينگر، غرق ناوچه ي طارق، شهادت همرزمان، اسارت و شكنجه شدن به دست نيروهاي آمريكايي و آزادي به كمك صليب سرخ». در پايان كتاب، عكسهايي از خانواده، خدمت در جبهه و مأموريتهاي دريايي موجود است.
به كوشش مريم شانكي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1372.
56 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 27).
عنوان روي جلد: خاطرات اسير آزاد شده ايراني، معصومه آبادي.
عنوان پشت جلد به
انگليسي: An Opening Into the Sky
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، خاطرات «معصومه آبادي»، يكي از زنان آزاده ي ايراني، است. وي از خواهران امدادگر سپاه بود كه در زمان درگيريهاي آبادان و خرمشهر به همراه «خانم بهرامي» در چنگ عراقي ها اسير شد. او مي گويد: عراقي ها از زنان ايراني وحشت داشتند و مي پنداشتند كه آنها از سران ارتش ايران هستند. عراقي ها اين خواهران را به سختي شكنجه مي كردند. در زندان تنومه بارها سلولهايشان را عوض مي كردند. در بعضي از سلولها روزنه اي كوچك وجود داشت و در بعضي ديگر، هيچ منفذي مشاهده نمي شد. در زندان بغداد بدرفتاري به نهايت مي رسد. سرانجام، اعتصاب غذا و ياري خداوند باعث موفقيت آنها در ارسال نامه به خانواده هايشان و بالاخره آزادي و بازگشت به ايران مي شود. در تمام اين مراحل، ايمان خالصانه، صبر، استقامت و ايثار از ميان خاطرات به چشم مي خورد.
قربانعلي عظيمي؛ [به كوشش حسين سيدي]. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
84 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 39)
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Long Days of Waiting: The memoirs of the freed clergyman Ghorbanali Azimi
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، خاطرات دوران اسارت يكي از روحانيان آزاده است. اين روحاني در 23 / 3 / 61 هنگام عزيمت به مريوان به دست منافقين اسير شده، به عراق برده شد. منافقين، در كركوك او را به عراقي ها فروختند. عراقي ها پس از چند روز بازجويي او را به بغداد و به اردوگاه رماديه بردند. از آن پس تا پايان مدت اسارت در تير ماه سال 1368
او به چند آسايشگاه ديگر از جمله تكريت انتقال يافت. خاطرات اين روحاني آزاده بيانگر وضع اردوگاهها، شكنجه ها، رفتار بعثيون با اسراي ايراني، روحيه ي اسيران ايراني و سرانجام، شرح احوال اسيران هنگام شنيدن خبر پذيرش قطعنامه ي 598، زيارت كربلا و بازگشت به ايران است.
[ صفحه 713]
رضا ميرزازاده حسيني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1374.
78 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 44).
عنوان روي جلد: رهايي در فكه: خاطرات اسير آزاد شده ايراني.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Release in Fakkeh: The Memoirs of the Iranian Freed Captive.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، خاطرات برادر آزاده «سيدرضا ميرزازاده حسيني» است. وي در دوازدهم ارديبهشت ماه 1365، در عمليات آزادسازي فكه، به سبب تير خوردن به دست و پايش، نمي تواند همراه همرزمان خود عقب نشيني كند. در نتيجه، اسير دشمن مي شود. پس از آن به شهر العماره و سپس به اردوگاه «رماديه ده» فرستاده مي شود. با وجود زخمي بودن و وضع اسفناكي كه داشته به شدت شكنجه مي شود. در آنجا اسيران با مشكلات بيماري و عدم بهداشت دست به گريبان بوده اند كه پس از آمدن مأموران صليب سرخ اوضاع كمي بهتر مي شود. در آبانماه 67، او همراه اولين گروه چهارصد نفري اسرا، براي زيارت به كربلا مي رود، و در پنجم شهريور ماه سال 69 همراه با گروهي از اسراي ايراني در مرز خسروي با اسراي عراقي مبادله و آزاد مي شود. مطالب كتاب بيانگر ايستادگي، پايمردي، ايثار، از خود گذشتگي، ايمان و اعتقاد
و وحدت برادران اسير ايراني است.
بازنويس: محمدرضا يوسفي كوپايي. - [اصفهان؟]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، لشكر زرهي 8 نجف اشرف، 1375.
111 ص.: (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان مجموعه آثار 22؛ نجف در كربلا 8: خاطرات).
طراح روي جلد: غلام رضا راهپيما.
كتاب «زخم شقايق» مجموعه اي از خاطرات رزمندگان اسلام در طول عملياتهاي «رمضان محرم و والفجر مقدماتي» است. اين خاطرات بيشتر به شهدا مي پردازند. رزمندگان از شهدا سخن گفته اند و رشادتها، شجاعتها، تلاشها، ايثار، شهادت طلبي، نمازهاي شبانه، خلوص نيت و تقواي آنان را به تصوير كشيده اند. اين خاطرات، نشان دهنده ي شرايط عمليات، نحوه ي عمل رزمندگان، روحيه ي بالاي آنان، امدادهاي غيبي در جبهه هاي جنگ، تلاش بسيار رزمندگان، سختيها و مشكلات بي شمار جبهه هاي نبرد و روحيه ي والاي رزمندگان و همچنين شخصيت فرماندهان و ابتكار، سرعت عمل، قدرت و هوش فرماندهي آنان است.
احمد بخشي پور. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
44 ص.: 4 قطعه عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 6).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Wound - Memory of The Captivity
شمارگان: 6600 نسخه.
اين كتاب، خاطرات آزاده «احمد بخشي پور» است كه در تاريخ 8 / 9 / 59 به اتفاق آقاي تندگويان - وزير نفت وقت - به جبهه هاي جنوب مسافرت كرده بود. او نحوه ي اسارت خود و همراهانش را در مسير اهواز - آبادان شرح مي دهد و سپس از شكنجه هاي برخي جاسوسان سخن مي گويد كه خود را فروخته و به خدمت عراقي ها در آمده بوده اند. او از وضع اسرا مي گويد و برنامه هاي ويژه اي كه آنها براي استفاده ي بهينه از
وقت خود تدارك ديده بودند تا معلومات خود را بالا ببرند. در اين خاطرات، مقاومت اسرا در برابر شكنجه ها و روحيه دادن اسرا به يكديگر و زيارت
[ صفحه 714]
كربلا نيز شرح داده شده است. احمد بخشي پور در پايان كتاب، نحوه ي آزادي و بازگشت خود به ايران اسلامي را شرح داده است.
نوشته احد حميدي. - تبريز: ستاد رسيدگي به امور آزادگان استان آذربايجان شرقي، (چاپ اول): 1380.
132 ص.: مصور، عكس، نمونه.
شمارگان: 2000 نسخه.
«احد حميدي» متولد تبريز در سال 1345، در منطقه ي عملياتي خيبر اسير نيروهاي عراقي شد و اين كتاب، خاطرات او از زمان اسارت تا آزادي است. موارد زير، از جمله موضوعهاي خاطرات او است: «اعزام به جبهه، نحوه ي اسارت، در زندان بصره و بغداد، اردوگاه موصل يك، قوانين و مقررات حاكم بر اردوگاه در هنگام غذا دادن، شكنجه و كتك كاري، تنبيه هاي وحشيانه و انتقام ناجوانمردانه، اردوگاه رماديه ي دو، خاطراتي از بازديد صليب سرخ، اعتصاب غذاي اسيران و استفاده از جاسوسان در شكستن اعتصاب، درس خواندن در اردوگاه، شنيدن خبر آتش بس و خبر رحلت جانگداز امام (ره)، مسابقات ورزشي در اردوگاه و آزادي و بازگشت به ميهن». نمونه ي نامه اي از اسارت و تصاويري از دوران جبهه، اسارت و بازگشت به ميهن نيز ارائه شده است.
يعقوب مرادي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، 1376.
150، [8] ص.: تصوير. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 58).
طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
عنوان ديگر: زندگي در مه، خاطرات اسارت يعقوب مرادي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Life Mist: Memoirs of the Iranian Freed Captive
شمارگان: 3300 نسخه.
يعقوب مرادي از پيشمرگان مسلمان در 19 / 10 / 1359 همراه 20 نفر پيشمرگ ديگر و 120 نفر ارتشي براي انجام عملياتي در جاده آبادان - ماه شهر عازم آن جا مي شود و در جنگي دلاورانه ولي نابرابر، اسير مي شود و
تا هنگام آزادي (در سال 1369) در اردوگاه هاي مختلف به سر مي برد. اين كتاب يادداشت ها و خاطرات او از دوران اسارت است. در اين خاطرات او نحوه ي اسارت خود را بازگو كرده، از رفتار و شكنجه هاي بعثي ها مي گويد. از اردوگاه هاي بصره و موصل يك تا موصل شش، رمادي و صلاح الدين، تعريف كرده، وضعيت اسرا را تشريح مي كند. برخورد صليب سرخ با اسرا، شنيدن خبر ارتحال حضرت امام «ره» و عزاداري براي آن بزرگوار و بالاخره جريان بازگشت به ايران و آزادي و ديدار با خانواده، بخشهايي از اين خاطرات تكان دهنده هستند. در پايان كتاب نيز عكس هايي كه برادر يعقوب مرادي در مراحل مختلف گرفته است، زينت بخش كتاب شده است.
تأليف: ستار كريمي، اسماعيل چاوشي؛ [به كوشش]: اسماعيل يكتايي لنگرودي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1372.
104 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان؛ 20).
[ صفحه 715]
عنوان پشت جلد به انگليسي: No Living: Memoirs of the Freed Iranian Captives: Esmaiel Chavoshi-Satar Karimi
عنوان روي جلد: زندگي ممنوع! خاطرات اسيران آزاد شده ايراني: اسماعيل چاوشي - ستار كريمي.
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: شكنجه گاه تكريت / ستار كريمي؛ زندگي ممنوع / اسماعيل چاوشي.
دو تن از آزادگان خاطرات خود از دوران اسارت را در اين كتاب نقل كرده اند. ستار كريمي در سال 1367 اسير شد و به شهر مندلي، سپس به پادگان بعقوبه و پس از آن، به اردوگاه تكريت برده شد. او در خاطرات خود از بدي وضعيت بهداشت، غذا و
آب، بيماري ها و شهادت اسيران، رفتار نامناسب، شكنجه و بدرفتاري بعثي ها، روحيه ي مقاوم اسيران و برپا داشتن مراسم مذهبي، (مانند احياء ماه رمضان، عاشورا و...) صحبت مي كند. در خاطره ي دوم، اسماعيل چاوشي جريان اسارت خود به دست نيروهاي كومله ي كردستان، تحويل داده شدن به نيروهاي عراقي و برده شدن به زندان الرشيد بغداد را بيان مي كند. او نيز از وضعيت بد آب، غذا و نظافت، بي توجهي به بهداشت و وجود امراض مختلف در زندانها، شكنجه ها و به شهادت رسيدن اسرا و برپايي مراسم عزاداري و... مي گويد. با پايان يافتن جنگ و انجام تبادل اسرا، اين آزادگان عزير به ميهن خويش بازگشتند.
قاسم جعفري. - قم: حوزه علميه قم، دفتر تبليغات اسلامي، (چاپ دوم با تجديد نظر): 1372.
232 ص.: عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
قاسم جعفري، روحاني آزاده، در اين كتاب وضعيت گروهي از اسيران ايراني در يكي از اردوگاههاي موصل را با بيطرفي بيان مي كند. اين خاطرات نشان دهنده ي روح قهرمانانه ي آزادگان عزيز است. نويسنده در اين كتاب خاطرات خود را از آغاز اسارت تا زمان آزادي بيان مي كند و با بيان سختيها و شكنجه هايي كه دشمنان بعثي بر رزمندگان اسلام وارد مي آوردند، روح استقامت و پايمردي و شجاعت و شهامت آزادگان را به تصوير مي كشد. فصل دوم، (كه در چاپ دوم كتاب به آن اضافه شده است) به مطالعه ي قوانين بين المللي درباره ي اسرا مي پردازد و در هر مورد، ضمن آوردن نمونه هايي از نقض قوانين توسط عمال رژيم بعث عراق، به اثبات اين موضوع مي پردازد كه سربازان عراقي براي آزار و اذيت و شكنجه ي آزادگان عزيز دست به هر كاري مي زدند.
هوشنگ شيروين؛ به كوشش: رضا بنده خدا. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1375.
186 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 58).
عنوان روي جلد: سالهاي تنهايي، خاطرات خلبان آزاده، هوشنگ شروين.
شمارگان: 3300 نسخه.
هواپيماي خلبان آزاده «هوشنگ شيروين» - كه در سال اول جنگ، 1358، براي بمباران پايگاه «كوت» در عراق اعزام شده بود - مورد اصابت دشمن قرار گرفت. او در مرز قصر شيرين به اسارت عراق در آمد. در اين كتاب، آقاي شيروين، پس از ذكر زندگينامه ي مختصر خود، به بيان خاطرات خود از دوران اسارت پرداخته است. «ايمان قوي،
[ صفحه 716]
ايستادگي و مقاومت در برابر بازجويي ها، مشكلات كمبود امكانات بهداشتي و غذاي كافي و وسايل ارتباطي چون راديو و روزنامه و نداشتن امكان هواخوري، ارتباط با سلولهاي مجاور به وسيله علائم ضربه اي (مورس)، سعي براي فرار، تغيير و بهبود اوضاع با پذيرش رسمي قرارداد 1977 الجزاير از سوي عراق و به اجرا در آمدن مفاد قطعنامه ي 598، افزايش مدت هواخوري و در اختيار گذاشتن راديو» از جمله خاطراتي هستند كه اين آزاده بيان مي كند.
سرانجام با مبادله، اسرا بعد از قرنطينه به آغوش خانواده برگشتند.
با خاطراتي از ابوالقاسم علي حسيني، بيژن ابراهيمي، داريوش نظرزاده. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1373.
179 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 37).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Hard Years in Captivity
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: چهار موصول استقامت / ابوالقاسم علي حسيني؛ اسير كردستان، سال هاي سخت اسارت / بيژن ابراهيمي؛ به خاطر ورزش / داريوش نظرزاده.
«چهار موصل استقامت» خاطرات آزاده اي است كه در اوايل جنگ اسير شد. او از «جاسوسان ايراني، روحانيت در اردوگاههاي اسيران، آتش سوزي در انبار تداركات دشمن، غنيمت گرفتن راديو و شكنجه هاي مختلف بعثي ها» ياد مي كند.
«اسير كردستان» خاطرات يك كارگر ساده ي مخابرات است كه مأمور تعمير دكلي در جاده ي كامياران - سنندج شده، اسير كومله ها مي شود. او از شكنجه هاي روحي و جسمي، سختيهاي اسارت، بمباران زندان دوله تو و بالاخره آزادي در اثر پيشروي نيروهاي اسلام صحبت مي كند.
«سالهاي سخت اسارت» خاطرات سربازي است كه در اسارت، به فرار دو رزمنده ي ديگر كمك كرد و بيش از صد روز در سازمان اطلاعات عراق تحت شكنجه قرار گرفت. «به خاطر ورزش» خاطرات تكاوري است كه در منطقه بيات اسير شد. وي به سبب اقدام به تمرين كونگ فو در اردوگاه، مورد آزار و شكنجه ي فراوان قرار گرفت.
به كوشش امير معصومي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1373.
63 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 41).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Fifth Column: The Remineicences of the Freed Captives
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: بعد از هاشم؛ ستون پنجمي ها؛ تشنه اشك؛ اردوگاه الانبار.
اين كتاب، شامل 4 خاطره از آزادگان جانباز است. در «بعد از هاشم»، سيد داوود حسيني اسير نيروهاي كومله شده بود، از شكنجه و رفتار كومله ها با اسيران، مقاومت آنها و بالاخره آزاد شدن خود
به سبب عقب نشيني كومله ها سخن گفته است. در «ستون پنجمي ها» قنبر گرگه وندي (جانباز)، از اسارت خود به دست عراقي ها، وضع مداواي بيماران و بهداشت اسفناك بيمارستان و اردوگاهها، فعاليت ستون پنجم در اردوگاهها، شكنجه ي اسيران ايراني و بدرفتاري با آنها، مقاومت اسيران ايراني و در نهايت بازگشت به ايران سخن گفته است. «تشنه ي اشك» خاطره ي سيد محسن هندي از دوران اسارت در عراق است؛ او نيز وضع غذا و بهداشت در اردوگاه، عزاداري اسيران و مقاومت آنها
[ صفحه 717]
در برابر شكنجه ها را بيان كرده است. «اردوگاه الانبار» خاطره ي ستوان صفر يونسي از دوران اسارت در زندان ابوغريب و اردوگاه الانبار، رفتار عراقي ها با اسيران، بي توجهي صليب سرخ نسبت به وضع اسيران و مقاومت و وحدت اسيران ايراني است.
نويسنده ابوالقاسم عيسي مراد؛ ويراستار عبدالمجيد رحمانيان. - تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول): 1379.
112 ص.: مصور، عكس.
شمارگان 2000 نسخه.
اين كتاب، شامل خاطرات «ابوالقاسم عيسي مراد» - از لحظه ي اسارت در قرارگاه اربيل تا آزادي و بازگشت به وطن - است. در روز 10 / 6 / 1365، او در عمليات كربلاي دو در منطقه ي قله ي واروث به اسارت نيروهاي دشمن در آمد. از جمله مطالب مندرج در كتاب، موارد زير است: «انتقال به استخبارات بغداد، بازجويي هاي اوليه، انتقال به اردوگاه نه رماديه، شهادت اسيران در اردوگاه نه، ممنوع بودن ملاقات اسراي كربلاي دو با ساير اسيران، بازديد صليب سرخ، عيد نوروز در اردوگاه، جاسوسها در بين اسيران، شكنجه، بستري شدن در بيمارستان تموز العسگري رماديه و الرشيد بغداد، فعاليت هاي فرهنگي و
تدوين نشريه در اردوگاه، حضور هيأت سازمان ملل، موشكباران شهرهاي ايران، آتش بس، زيارت نجف و كربلا، فعاليت هاي تبليغاتي عراق در اردوگاه، ارتحال امام خميني (ره)، حادثه ي زلزله ي گيلان، پايان جنگ و بازگشت به وطن». عكسهايي با زيرنويس در كتاب ارائه شده است.
رامين مهربان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1374.
74 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 50).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Ceiling Stony
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: فصل اول: هواي وصل؛ فصل دوم: چنگال ظلم؛ فصل سوم: زنجير فراق؛ فصل چهارم: دامان مهر.
اين كتاب، خاطرات آزاده «رامين مهربان» است. او كه به عنوان سرباز وظيفه در دي ماه 1365 به جبهه اعزام شد، شبي در جريان حمله ي مزدوران عراقي، همراه با عده اي از رزمندگان، اسير مي شود. پس از طي مراحلي، آنها را به اردوگاهي در تكريت مي برند. وضع غذا، آب و بهداشت آنجا بسيار بد است. ارشد آسايشگاه نيز ايراني خود فروخته اي است كه اسيران رزمنده را اذيت مي كند. روزي از اسيران مي خواهند هنرهاي دستي خود را نشان دهند و در پي آن، از رامين مهربان - به عنوان نقاش - مي خواهند چهره اي از صدام را نقاشي كند. در حين كار، به علت خستگي، كلمه ي لنتي را ادا مي كند. يكي از اسراي خود فروخته، اين موضوع گزارش مي دهد كه بهانه ي خوبي براي شكنجه كردن او مي شود. بعد از آزادي اسراي ايراني، او و بسياري اسيران ديگر را آزاد نمي كنند، چون، مجرم بوده اند! تا اينكه در پي دستور مجلس عراق، تعداد 239 نفر از اسراي «مجرم»
ايراني (كه رامين هم بين آنها بوده است) آزاد شده، به وطن باز مي گردند.
[ صفحه 718]
ياسر هشترودي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
[112] ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 3).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Hello, My Country, Ten Released Iranian P.O.W.S
شمارگان: 6600 نسخه.
كتاب «سلام وطنم»، مجموعه ي ده مصاحبه ي «ياسر هشترودي» با آزادگان بازگشته به ميهن اسلامي است. اين مجموعه، داستان اسارت و استقامت اين عزيزان را از زبان خود آنها بيان مي كند. اين آزادگان ضمن بيان نحوه ي اسارت خود، وضعيت روزهاي اسارت را به تصوير كشيده اند. از سختي، مرارت، ناراحتي، آزار و شكنجه هايي گفته اند كه از دست بعثي ها و منافقين كشيده اند. آزار و فراوان آنان و بي كفايتي نيروهي صليب سرخ مطرح شده است. آنها از بازداشتگاههاي بغداد، رمادي و موصل، شرايط بد بهداشتي، كمبود آب و غذا و لوازم اوليه ي زندگي، وضعيت اسفبار و بيماري هاي مختلف شايع در اردوگاهها و همچنين تلاش براي انجام تكاليف مذهبي و ديني، آموختن قرآن و نهج البلاغه، صبر و استقامت و ادامه ي مبارزه با دشمن - حتي در بدترين شرايط - گفته اند. در پايان نيز از زيارت كربلا، نحوه ي آزادي و احساس آزادگان در لحظه ي ورود به ميهن اسلامي صحبت شده است.
محمدرضا حسني سعدي. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 1378.
183 ص.: مصور، عكس. - (كنگره ي بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان: خاطرات؛ 33).
عنوان پشت جلد به انگليسي: 3000 Days in Captivity
شمارگان: 3300 نسخه.
«محمدرضا حسني سعدي» (متولد سال 1338 در روستاي سعدي كرمان) در تاريخ 10 / 2 / 61، طي عمليات بيت المقدس با
جراحتي در ناحيه ي سينه، اسير بعثي ها شد. اين كتاب، شرح خاطرات 3035 روز اسارت وي در اردوگاه موصل چهار عراق است. از جمله مطالب خاطرات، موارد زير است: «عمليات بيت المقدس، نحوه ي اسارت، بازجويي در بصره و بغداد، انتقال به اردوگاه نظامي رماديه، اردوگاه موصل چهار، حفاظت اردوگاه، قسمتهاي اردوگاه، جامعه و قوانين اردوگاه، رهبري اسيران در اردوگاه، عبادات، شايعات، فعاليت هاي فرهنگي اسيران، صليب سرخ، نامه ها، عكسها، مراسم و مسابقات ورزشي، آثار هنري و صنايع دستي، شهادت، بيماري ها، پذيرش قطعنامه ي 598، خاطراتي از شنيدن خبر رحلت امام (ره)، زيارت امام حسين (ع)، آزادي در تاريخ سي ام مرداد 1369». عكسها - كه در بين آنها نمونه هايي از هنرهاي دوران اسارت، تسبيح، جزوات، و جلد قرآن موجود است - با زيرنويس هستند.
رضا امير سرداري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1375.
207 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 56).
عنوان پشت جلد به انگليسي:... Shalamche to Takrit: Memoirs of Captivity Days
شمارگان: 3300 نسخه.
«رضا امير سرداري»، دانشجوي سال سوم اقتصاد، در خرداد 1376، در شلمچه به اسارت در آمد و در شهريور
[ صفحه 719]
1369) پس از حدود دو سال و نيم كه مفقودالاثر بود) به وطن اسلامي بازگشت. اين كتاب، خاطرات رضا امير سرداري از روزهاي سخت اسارت است. او با نگاهي دقيق و موشكافانه، سير زندگي معمولي در اردوگاه و تغييرات به وجود آمده در وضعيت اسرا را در اين دوران براساس تاريخ وقوع حوادث، بيان كرده است.
شرح «نحوه ي اسارت در شلمچه، انتقال به زندان بغداد، بازجويي، انتقال به اردوگاه شماره دوازده تكريت، شكنجه هاي سخت، كمبود آب در اردوگاه، وضع بهداشت و درمان، و رفتار عراقي ها با اسيران ايراني، عكس العمل اسراء نسبت به پذيرش قطعنامه ي 598 از طرف ايران، عمليات مرصاد و آتش بس» بخشي از خاطرات او را در بر مي گيرند. وقايع پس از آتش بس تا هنگام بازگشت به وطن، بخش عمده ي خاطرات آزاده رضا امير سرداري را در اين كتاب تشكيل مي دهد.
مهدي فراهاني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول) 1375.
92 ص.، [3] ص.: تصوير. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 53).
پشت جلد به انگليسي: Rebellion in Death Camp
اين كتاب خاطرات جانباز آزاده، «حسين معظمي نژاد» است كه توسط «مهدي فراهاني» نوشته شده است. حسين معظمي نژاد، دانش آموز چهارده ساله كه در پايه ي سوم راهنمايي تحصيل مي كرده است، در سال 1362، پس از سه ماه آموزش نظامي در شهرستان شوشتر، راهي جبهه مي شود. در آنجا به دليل صغر سن، به عنوان امدادگر دسته ي انصار، مشغول انجام وظيفه مي شود. پس از شهادت يك امدادگر، به نام خسرو جمشيديان، از وسايل او استفاده كرده، به خط مقدم مي رود. اصابت تركش خمپاره اي به كمر، او را زمينگير مي كند و اسير مي شود. او فرار يكي از اسرا و شورش اسراي ايراني را شرح مي دهد. پس از سپري كردن سه سال سخت و طاقت فرسا و مشاهده رفتارهاي غير انساني بعثي ها با اسيران و مجروحان جنگي ايراني، با دومين گروه آزادگان ايراني به ميهن اسلامي بر مي گردد. در پايان كتاب،
تعدادي از نامه هاي او از اردوگاه به خانواده اش چاپ شده است.
تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، معاونت تبليغات و روابط عمومي، (چاپ اول): 227.1370 ص.: مصور.
مندرجات: همزاد؛ اسوه رادمردي و استقامت؛ تجلي گاه واژه ي استقامت؛ روحاني اجباري؛ قهرمان آبادي ايمان؛ تيز چنگ آزادمنش؛ دانشگاه؛ فرياد حق؛ آواي شكنجه ها؛ صورتگر صبر.
كتاب حاوي ده خاطره از خاطرات آزادگان ميهن اسلامي است. آزادگان سرافراز در اين خاطرات درباره ي موارد متعددي صحبت كرده اند؛ از جمله: «نحوه ي اسارت، انتقال به عراق، رفتار با آنها در زندانهاي موقت، انتقال به اردوگاه اسرا، اردوگاه تكريت، زندان الرشيد، شكنجه ها در ابتداي ورود به اردوگاه، رفتار نامناسب بعثي ها با اسرا، عدم رعايت بهداشت، كمبود آب و غذا، خبر مذاكرات صلح ايران و عراق، زيارت عتبات عاليات، درگيري در اردوگاه، مجازات به خاطر درگيري، مقاومتهاي دليرانه اسرا در عراق و سنگدلي هاي مزدوران بعثي در اردوگاهها، شهادت مظلومانه ي تعدادي از اسرا در اردوگاه، پذيرش قطعنامه و بازگشت به وطن و به آغوش ملت مسلمان ايران».
خاطرات اسماعيل يكتايي لنگرودي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1373.
56 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 43)
[ صفحه 720]
عنوان روي جلد: عطر گل محمدي، خاطرات اسير آزاد شده ايراني.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Damask Rose Scent: Memoirs of Iranian Freed Captive
كتاب «عطر گل محمدي» 36 خاطره از دوران اسارت آزاده اسماعيل يكتايي است. او از ابتكارات و اختراعات اسرا، امكانات بسيار كم و چگونگي تشكيل كلاسهاي آموزشي در فضاي كوچك زندان و نيز جمع آوري و انتقال احاديث سخن گفته است. در بين اين خاطرات، «عطر گل محمدي»
گوياي يكي زندگي پر اميد به آينده مي باشد. اين خاطره مربوط به شهادت يكي از اسراي مجروح است كه پس از شهادتش، بوي عطر گل محمدي در فضا پيچيد و تعجب مأمورين عراقي را برانگيخت. همچنين، «ايثار و فداكاري اسرا نسبت به يكديگر، پايمردي، ايمان و وحدت اسرا» از نكات قابل توجه اين كتاب است.
به كوشش همايون علي دوستي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.
71 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 16).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Lovely Writings, Memoirs of Released Iranian POWs
شمارگان: 6600 نسخه.
متن اين كتاب، 23 خاطره ي برگزيده از خاطرات زيبا و به ياد ماندني آزادگان استان چهار محال و بختياري است. اين مجموعه ياد رشادتها و حماسه هاي آزاد مرداني را در بر گرفته كه در طول سال هاي دفاع مقدس از مرزهاي ميهن اسلامي پاسداري كردند. آزادگان از اشتياق و علاقه ي خود به برپايي شعائر ديني - از جمله نماز جماعت - در اردوگاههاي مخوف دشمن، به عنوان تمثيل مجسم ايمان و استقامت در زمان اسارت ياد مي كنند، مطالب ديگر نيز درباره ي مراسم دهه ي فجر، برگزاري مسابقه و دادن جايزه، زيارت كربلا، مقاومت در برابر مزدوران، خبر رحلت امام و پايان انتظار است.
[بي جا]: ستاد رسيدگي به امور آزادگان استان چهار محال بختياري، معاونت فرهنگي، 42.1373 ص.
عنوان روي جلد: غروب در غربت: خاطرات جمعي از آزادگان استان چهار محال و بختياري از خبر ارتحال حضرت امام (ره) در اردوگاههاي عراق.
اين مجموعه، بازتاب خبر ارتحال حضرت امام خميني (ره) در آيينه ي خاطرات تعدادي از آزادگان استان چهار محال و بختياري است كه ناباورانه غروب را در غربت به نظاره نشستند. مجموعه ي نوشته هاي كتاب به روح پر فتوح امام خميني (ره) تقديم شده است. خاطرات آزادگان، حاوي مطالبي در مورد حزن و اندوه شديد آنان از شنيدن خبر رحلت امام و برپا داشتن مراسم عزاداري - علي رغم ممنوعيت انجام آن
- و آرامشي است كه بعد از انتخاب آيت الله خامنه اي به رهبري انقلاب، به آنان دست داده است. براي مثال، آزاده «نجاتعلي عظيمي»، كه در اردوگاه تكريت اسير بود، مي گويد: «با شنيدن اين خبر شوم، عرق سردي بر پيشاني بچه ها نشست. بچه ها مانند افراد مار گزيده به خود مي پيچيدند و بر سر و روي خود مي كوبيدند». «حاج قاسم كريمي» از اردوگاه موصل چهار نيز مي گويد: «خبر رحلت امام را شنيدم. در اردوگاه ما خوشبختانه براي عزاداري سخت نگرفتند و ما تا چهل روز عزاداري كرديم. بيتابي ما زماني كه فهميديم آيت الله خامنه اي به رهبري برگزيده شده است، كاهش يافت».
[ صفحه 721]
[گردآوري ستاد آزادگان استان سمنان]. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
213 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان: 42).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Evening in Away From Home, The Memoirs of the Freed Captives of Semnan Province
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب حاوي خاطرات 58 نفر از آزادگان استان سمنان است. بيشتر خاطرات اين كتاب، از دوران اسارت در اردوگاه هاي حزب بعث است. چند خاطره نيز مربوط به افرادي است كه اسير دست ضد انقلابيون بوده اند. نويسندگان خاطرات از مكان، زمان، مدت اسارت و همچنين از چگونگي انجام مراسم مختلف از قبيل برگزاري جشن سالگرد انقلاب، حمايت از امام در اردوگاهها، برپا داشتن مجالس عزاداري و دعاهاي كميل و توسل سخن گفته اند. در اوايل كتاب، خاطره اي از اولين اسير استان سمنان، برادر «احمد اسلامي فر» (كه مدت ده سال در اسارت بوده) آمده است.
اين آزاده، از وحشيگري هاي سربازان عراقي در ايام اسارت و حالات روحي و معنوي ناشي از زيارت كربلا سخن گفته است. اكثر آزادگان، بازگشت به وطن و استقبال بي نظير مردم را، بهترين خاطره ي پايان دوره ي اسارت خود به حساب آورده اند.
به كوشش احمد حسينيا. - ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي زميني، اداره عقيدتي - سياسي، 1376.
302 ص.
طراح روي جلد: علي حسينخان.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي سي خاطره از خاطرات آزادگان نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران از دوران اسارت و سختيهايي است كه در آن محيط و در غربت كشيده اند. نويسنده، در مقدمه ي كتاب، پس از اشاره اي به جنگهاي قرن بيستم، مقررات حقوق اسيران را آورده است. مجموعه ي حاضر در دو بخش تنظيم شده است:بخش اول كتاب، به صورت خاطرات كوتاه و بخش دوم آن، به شيوه ي داستان براساس خاطراتي كه در دسترس بوده، با قيد نام صاحبان آنها تنظيم شده است. خاطرات، از طرفي بيانگر رفتار وحشيانه ي بعثي ها با اسيران ايراني و عذاب جسمي و روحي است كه در اين دوران بر آنها وارد شده (كه حتي برخي از آنان در نتيجه ي اين شكنجه ها به شهادت رسيده اند) و از طرف ديگر نشان دهنده ي روحيه ي مقاوم و ايمان قوي، استقامت و پايداري اين عزيزان است.
تدوين و ويراسته: مقصود اختري. - تهران: مؤسسه نقش زبان، (چاپ اول): 1374.
ص. - (مجموعه خاطرات آزادگان).
كتاب «فرصتي براي مكاشفه»، حاوي پنج مصاحبه با پنج تن از آزادگان سرافراز ميهن اسلامي است. عناوين خاطرات، به ترتيب، عبارتند از: «عشقه هاي غربت» از رضا زهدي، «گفتگو» از سيد حسين يزداني، «فرصتي براي مكاشفه» از كرم دارايي، «كهكشان هاي بي نشان» از سيد حسين ميردامادي و «ثانيه هاي ماندگار» از سيد مهدي علوي. خاطرات ارائه شده در اين مصاحبه ها حاكي از بيرحمي و شقاوت عراقي ها، تنبيه هاي دسته جمعي
و
[ صفحه 722]
شكنجه ي اسيران (حتي اسيران مجروح و بستري)، عدم تأمين كمترين امكانات بهداشتي براي اسيران، شهادت بعضي از اسيران در اردوگاهها و در نهايت، آزادي و بازگشت به وطن و استقبال گرم و پرشور مردم در هنگام ورود به ميهن اسلامي است.
حسينعلي خدايگاني. - [تهران]: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1371.
138 ص.، [4] ص. تصوير. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 19).
پشت جلد به انگليسي: Extreme Nostalgia
نويسنده ي كتاب، آن را به شهداي شهر خود، لاهيجان، تقديم كرده است. خاطرات از عمليات بيت المقدس آغاز مي شود. راوي پس از دو روز توقف در پادگان، به خط مقدم مي رود. بعد از نبردي شجاعانه زخمي و اسير عراقي ها مي شود. او در خاطرات خود از وضع بيمارستان و اردوگاه اسرا، شكنجه هاي مأموران، جويده شدن پاي يكي از اسراي قطع نخاعي توسط موش، بدرفتاري، تنبيه بدني و عدم رعايت بهداشت در اردوگاهها مي نويسد و بيان مي كند كه پس از پذيرش قطعنامه ي 598، يك شب، ساعت يازده شخصي مي آيد و اسم او را جهت بازگشت به ايران مي خواند. در بازگشت به سوي ايران، دو روز در بيمارستان تموز (كه در اول اسارت هم چند روزي را در آن گذرانده بود) مي ماند و بعد به كشور باز مي گردد. در ايران با خبر مي شود كه مادر و خواهرش، پس از سالها چشم انتظاري، در يك تصادف كشته شده اند.
نوشته محمد قدمي. - تهران: موسسه انتشارات آواي نور؛ وزارت آموزش و پرورش، اداره كل آموزش و پرورش تهران، 58.1373 ص.
عنوان روي جلد: فرياد بلند اسارت: مجموعه خاطرات آزادگان از نماز.
نام نويسنده روي جلد محمد حسين قدمي ذكر شده است.
اين كتاب مجموعه اي از 62 خاطره از آزادگان سرافراز ميهن اسلامي در طول اسارت در دست بعثيان است؛ خاطراتي از اداي فريضه ي نماز كه خود مبارزه اي بود با بعثي ها. اسيران ايراني هر
يك با ايمان كامل سر بر آستان مقدسش مي ساييدند و در اسارت و تنهايي، عقيده و آزادي را فرياد مي كردند. در مقابل، سربازان خصم با نماز بيگانه بودند و به هر طريق كه مي توانستند آنها را به دليل خواندن نماز جماعت، نماز شب و انجام تكاليف عبادي مورد ضرب و شتم و شكنجه و آزار قرار مي دادند. ولي اين مشت بر سندان كوبيدن بود، چون راه به جايي نبردند و مغلوب شدند. با خواندن اين خاطرات، نمونه هايي از رفتار بعثي ها و مقاومت آزادگان در برابر چشمان خواننده مجسم مي شود.
[گردآورنده] جليل جباري. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، معاونت تبليغات و روابط عمومي، (چاپ اول): 116.1373 ص.
طراح روي جلد: هوشنگ محمد رحيمي فرد.
كتاب، شامل پنج خاطره از آزادگان ارتش جمهوري اسلامي ايران است كه در آنها از شكنجه و بدرفتاري بعثي ها با اسيران سخن گفته اند. خاطره ي اول از سروان آزاده «عبدالله كشاورز» است كه در اسفند ماه 1363 در
[ صفحه 723]
جزيره ي مجنون اسير شده بود. خاطره ي دوم از استوار يكم «ابراهيم بايرام پور» است كه در شهريور 1363 در جريان هواپيما ربايي از هواپيمايي ملي ايران به اسارت در آمده بود. خاطره ي سوم از گروهبان يكم «محمدرضا ابراهيم اصفهاني» از تيپ 55 هوابرد است كه اسارت او در تابستان 1367، در منطقه ي سومار اتفاق افتاده است. خاطره ي چهارم از سرباز آزاده ي وظيفه، «محمدعلي صالحي» از تيپ 55 هوابرد است كه اسارت در منطقه ي سومار به اسارت در آمده بود. خاطره ي پنجم از جانباز آزاده «معزالدين اصغري» است كه در
ارديبهشت 1367، در ارتفاعات كوبي كوبلان، بعد از برخورد تركش خمپاره به سينه و دست چپ اسير شده بود. اين اسيران به اردوگاههاي رمادي، بعقوبه، ناصريه، بغداد (اردوگاه 16 تكريت) و بيمارستان الرشيد شده بودند.
محمدحسين رافعي. - تهران: اميد آزادگان، 225.1377 ص.
كتاب حاضر، خاطرات دوران اسارت آزاده «محمدحسين رافعي» است. محمدحسين رافعي با همرزمانش در گروهان انشراح، در تاريخ هفدهم ارديبهشت ماه سال 1360 يك عمليات ايذايي انجام دادند تا رزمندگان بتوانند از پشت، پادگان حميد را دور زده، جاده ي ارتباطي دشمن با بصره را قطع كنند و خرمشهر در اختيار نيروهاي ايراني قرار گيرد. آنها طي اين عمليات، پس از نشان دادن دلاوري ها و رشادتهاي فراوان، به اسارت نيروهاي دشمن در مي آيند. آزاده رافعي، در اين كتاب، مراحل مختلف دوران اسارت خود و شكنجه هايي را كه نظاميان عراقي در مورد وي و همرزمان او به كار مي گيرند، شرح مي دهد. وي در دوران اسارت، تلخترين خبر زندگي خود، يعني رحلت حضرت امام (ره)، را مي شنود و در حسرت ديدار آن بزرگوار باقي مي ماند. او پس از سالها اسارت در اردوگاههاي عراق و مقاومت دليرانه، همراه با ساير آزادگان سرافراز به آغوش ميهن اسلامي باز مي گردد.
تأليف عبدالمجيد رحمانيان. - تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول): 144.1378 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب «قصه ي يوسف تباران» از علاقه و عشق اسيران ايراني كه مدتها در بند جباران بعثي بوده اند، و تأثير نام و ياد آن حضرت بر روحيه ي آنان حكايت مي كند. اين خاطرات در پنج گفتار تدوين شده اند كه عبارتند از: «محبوبترين نام»، «عشق به امام خميني، روحيه بخش و راهگشا»، «زيبايي آفرينيهاي هنري»، «وصف امام از زبان دشمن» و «غروب خورشيد دل افروز». بعثي ها چون از شيفتگي اسيران به حضرت امام (ره) با خبر بودند، از آنها مي خواستند كه به امام اهانت كنند. حتي يكي از اسيران
را تا سر حد مرگ كتك زدند تا به امام توهين كند و او حاضر به چنين كاري نشد. از او خواستند در گل و آب غلت بزند، پذيرفت! و وقتي افسر عراقي به او گفت: «پسر جان با يك فحش كه اتفاقي نمي افتد»، پاسخ شنيد: كه «خودت خوب مي داني كه اگر بند از بندم جدا كنيد به امام خميني توهين نخواهم كرد». در پايان كتاب، چند قطعه شعر درباره ي امام (ره) ضميمه شده است.
نويسنده: رضا رئيسي؛ به كوشش: محمد قاسم فروغي جهرمي - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نمايندگي ولي فقيه در نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 1371.
[ صفحه 724]
509 ص. - (مجموعه آثار و ارزش هاي دفاع مقدس؛ مجموعه قصه: 5).
رضا رئيسي خاطراتي را كه در اين كتاب آورده شده است، از آرشيو مركز حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامي انتخاب كرده و به رشته ي تحرير در آورده است. كتاب، حاوي 28 خاطره از آزادگان عزيز ميهن اسلامي است. در پايان كتاب، اسامي آزادگاني كه خاطرات آنها در كتاب ذكر شده، آمده است. نمونه اي از خاطرات به نام «حكايت قاشق» چنين است: «ده نفر از اسرا بايد در يك ظرف غذا مي خورديم. روزي يكي از اسرا قاشقي پيدا كرد و با آن غذا مي خورد. عراقي ها با خبر شدند و او را براي شكنجه بردند. به خاطر رفاقت با رزمنده اي كه قاشق را پيدا كرده بود، مرا هم شكنجه ي فراواني كردند و چند روز طول كشيد تا درد شكنجه از بين برود.»
اين خاطره، تنها گوشه اي از وضع اسف بار اردوگاههاي عراق را نشان مي دهد. ديگر خاطرات نيز همگي بيانگر اراده ي قوي رزمندگان اسلام براي مقاومت در برابر دشمن هستند.
انتخاب متن و ساده نويسي معصومه عيوضي [براي] دفتر تحقيق و تأليف كتب درسي سازمان نهضت سوادآموزي؛ ويراستاري بشير خزامي پور. - تهران: سازمان نهضت سوادآموزي، دفتر تحقيق و تأليف كتب درسي، (چاپ اول):[؟ 137].
29 ص. - (مجموعه ايثارگران؛ 1).
كتابنامه: ص. 29.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب، مجموعه ي هفده خاطره از آزادگان است. موضوع خاطرات به قرار زير است: «زيارت مرقد مطهر حضرت علي (ع)؛ ايثار يك اسير در بخشيدن سهم آب خود به اسيري ديگر؛ شفاي آزاده اي با رؤيت حضرت علي (ع) در خواب؛ عدم حضور در صف آمار به دليل اقامه ي نماز و ادامه ي آن در زير ضربات شلاق و كابل؛ عزاداري شبهاي محرم تحت شكنجه؛ دعاي كميل و گريه ي نگهبان عراقي؛ برخورد با فيلمبرداري هاي دشمن؛ مزار شهيدي كه به اشتباه نام آزاده اي بر آن نوشته شده بود؛ مهر نماز و كتك زدن اسيران؛ تيمم بر آنها توسط بعثي ها؛ لباس به جاي خاك؛ اسراي معلول و شكنجه ي آنها توسط بعثي ها؛ پدر و پسر اسير و شجاعت فرزند؛ سوادآموزي در اسارت؛ معناي اصطلاحاتي چون: علي اصغر اردوگاه، حبيب اردوگاه، چهل تكه، غروب غربت و اردوگاه وحشت؛ سوزاندن پاي اسرا به سبب اداي نماز و شادي و شوخي در بين اسيران».
انتخاب متن: معصومه عيوضي؛ ويراستار: بشير خزامي پور؛ ساده نويسي معصومه عيوضي. - تهران: دفتر تحقيق و تأليف كتب درسي نهضت سوادآموزي، 1375.
29 ص.
كتاب حاضر حاوي چند خاطره از آزادگان سرافراز ميهن اسلامي است كه به زباني ساده، براي شركت كنندگان در كلاسهاي نهضت سوادآموزي و نوسوادان تنظيم شده است. تمامي اين خاطرات به نحوي بيانگر مقاومت
دليرانه، شجاعت، عشق به امام و عشق به وطن در ميان آزادگان است. براي نمونه، يكي از اين خاطرات نقل مي شود: «چند ماه بود كه در اسارت دشمن بوديم. نام ما را براي رفتن به زيارت نوشه بودند. انتظار كشيدن مشكل بود، اما بالاخره روز رفتن فرا رسيد. قرار شد ما را به زيارت حضرت علي (ع) ببرند. وقتي آنجا رسيديم، ديدم كبوتران زيادي در آسمان پيدا شدند. به داخل حرم رفتيم و زيارت كرديم. پس از تمام شدن زيارت، باز هم كبوتران را ديديم. زيارت در حالي كه كبوتران بالاي سر عاشقان حضرت علي (ع) دور مي زدند، واقعا لذت آور بود.
[ صفحه 725]
نصرالله كبابيان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.
48 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 9).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Camp 12) Memories of a Released Iranian POW)
اين كتاب، خاطرات آزاده «نصرالله كبابيان» (ديده بان جبهه ها) است. وي از شجاعت برادران پاسدار و بسيجي در جبهه ها و دوران اسارت سخن گفته است. همچنين، از «نحوه ي برخورد توأم با خشم و غضب نگهبانان زندان تكريت با اسرا، آشنايي با اسراي سابق زندان، چگونگي اجراي مراسم عزاداري در ماه محرم، خواندن نماز به جماعت و برپايي مراسم دعا در ماه مبارك رمضان و وضعيت نامناسب بهداشتي اردوگاهها كه منجر به شهادت چند اسير شد» در خاطرات خود صحبت كرده است. در صفحات پاياني كتاب، جريان شفا يافتن اسيري را شرح داده است كه دو پايش لمس شده بوده و به كمك سايرين حركت
مي كرده است و يك شب، در خواب، دو چهره ي نوراني را مي بيند كه او را بلند مي كنند و شفا مي يابد.
محمدرضا درويش، علي احمدي، علي اصغر رباط جزي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1372.
151 ص. - (خاطرات آزادگان؛ 21).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Camp No.81.
شمارگان 3300 نسخه.
مندرجات: كمپ 18؛ هشت سال در قفص؛ اردوگاه پاسداران.
در اولين خاطره، محمدرضا درويش (كه در مدت اسارت، مفقودالاثر قلمداد شده بود)، نحوه ي اسارت خود در جريان يك عمليات در منطقه ي سومار، انتقال به پشت جبهه ي دشمن و پس از آن، انتقال به اردوگاه و رفتار وحشيانه ي بعثي ها و ساختن كمپ هجده به دست اسيران ايراني تحت شكنجه را شرح مي دهد. در «هشت سال در قفس»، علي احمدي (آزاده اي از دزفول) نحوه ي اسارت، انتقال به بغداد و سپس به اردوگاه عنبر و بدرفتاري و شكنجه هاي وحشيانه ي بعثي ها را شرح مي دهد. او از فعاليت هاي فرهنگي اسيران (از جمله، عزاداري يا جشن گرفتن مخفيانه) و شنيدن خبر رحلت امام و بازگشت به وطن سخن گفته است. علي اصغر رباط جزي، در خاطره ي «اردوگاه پاسداران» از اسارت خود و انتقال به اردوگاه موصل، وضع نابسامان بهداشت، شكنجه ها و رفتار وحشيانه ي بعثي ها با اسيران ايراني و در عين حال، از فعاليت هاي فرهنگي اسيران، كلاسهاي آموزشي و بازگشت به ايران سخن گفته است.
به كوشش رضا بنده خدا. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1378.
208 ص.، [3] ص. تصوير. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات آزادگان؛ 59).
عنوان پشت جلد به انگليسي: (Red-hot: memoirs of Iranian freed pow (azade
شمارگان 2200 نسخه.
عنوان ديگر: گداخته (خاطرات اسير آزاد شده
ايراني، مهندس محمدعلي زردباني).
عنوان ديگر: گداخته (خاطرات اسير آزاد شده ايراني، مهندس محمدعلي زردباني).
كتاب «گداخته»، خاطرات ده سال اسارت «محمدعلي زردباني»، مهندس پالايشگاه آبادان، در زندانها و اردوگاههاي اسيران، در عراق است. او در آغاز حمله ي عراق به ايران (در سال 1359) اسير شد. او در خاطرات خود وضع اسيران ايراني را در اردوگاههاي دشمن تشريح كرده است. «رفتار خشن و شكنجه هاي مأموران عراقي، اهانتهاي بي حد، سيلي و مشت و لگد زدن بر سر و اندامها و بدتر از همه، گرسنگي مداوم و هميشگي اسيران» در
[ صفحه 726]
كتاب تشريح شده است. ولي با همه ي سختي ها و شكنجه ها، حفظ روحيه از خصلتهاي برجسته ي همه ي اسيران ايراني بود. «مقاومت اسيران، همدلي و وحدت آن ها، احترام به شعائر مذهبي و ملي و رهبر انقلاب» از جمله مطالب ذكر شده در اين خاطرات است.
در اين كتاب: عكسهايي از اين آزاده نيز به چاپ رسيده است.
به كوشش محمدرضا نصراصفهاني. - اصفهان: محمدرضا نصراصفهاني،1375. 113ص.
طراح روي جلد: حسن سلطاني.
شمارگان 3300 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي خاطرات ماههاي اول اسارت برادر «مهندس ناصر خالقي» است. در اين خاطرات، مهندس خالقي ضمن يادآوري وقايع روزهاي آغازين جنگ، به شرح چگونگي به اسارت در آمدن خود در جبهه ي جنوب و به شهادت رسيدن چند تن از رزمندگان در مقابل چشمان خود پرداخته است. او همچنين وضع زندانهاي رژيم بعث، قدرت ايمان اسيران ايراني در مقابل شكنجه سربازان دشمن و نحوه ي انتقال اسيران از زندانهاي بغداد به اردوگاه موصل و دشواري هاي مسير را
شرح داده است. به نظر او، حضور چند تن از نيروهاي برجسته ي انقلاب (به ويژه دكتر جريري، استاندار سيستان و بلوچستان، و بعضي از برادران روحاني) در ميان اسيران، عامل مؤثري در تقويت روحي و رواني اسرا بوده است.
داريوش نظرزاده. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1372.
120 ص.: (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 31).
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب حاضر، مجموعه ي خاطرات آزاده داريوش نظرزاده است. او در اين خاطرات، به اولين عمليات و به اسارت گرفتن عراقي ها اشاره مي كند. سپس حماسه ي نبرد شياكوه و فتح اين قله را ذكر مي كند.عمليات فتح المبين و تسخير ارتفاعات «تينا» استقرار در خط بجليه و دفع پاتكهاي عراق و آخرين گشت رزمي در عيد سال 1364 و اسارت در منطقه ي بيات و چنگوله به دست كردهاي مزدور و انتقال به اردوگاهي كه اكثر فراري هاي ارتش عراق در آن زنداني هستند، بخشهاي بعدي خاطرات را تشكيل مي دهند. انتقال به كركوك و از آنجا به استخبارات بغداد، شكنجه ي بدني و ضرب و شتم فراوان و برده شدن به اردوگاه «رمادي» و سپس به اردوگاه «موصل يك» و وضع اين اردوگاهها، زيارت مرقد اباعبدالله الحسين (ع) و حضرت علي (ع)، شنيدن خبر رحلت امام (ره) و خبر قبول قطعنامه 598 و اجراي بندهايي از آن توسط صدام و آزادي و بازگشت به وطن مطالب ديگر مذكور در اين خاطرات هستند.
نويسندگان و گروه تحقيق مسعود ده نمكي، محمد قاسم خاني، رضا كاكا، ايرج هاتفي، عليرضا رستمي؛ نقاشي عباس فلاحتي؛ زير نظر عباسعلي وكيلي. - [تهران]: ستاد رسيدگي به امور آزادگان، (چاپ اول): 1375.
[ صفحه 727]
126 ص.: مصور، نقاشي. - (خاكريز پنهان؛ 12)
عنوان روي جلد: طنز در اسارت.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت
ششمين سالگرد ورود آزادگان به ميهن منتشر شده است.
در اين كتاب، پس از اشاره، مقدمه و پيشگفتار، تعداد هفتاد خاطره از زبان آزادگان سرافراز ميهن اسلامي، با ذكر نام راويان، به چاپ رسيده است. مجموعه ي گردآوري شده، چكيده ي هزاران نامه ي ارسالي و پياده شده ي افزون بر صدها ساعت مصاحبه و گردآوري صدها خاطره ي كوتاه است كه (بنا به گفته ي مؤلاف ن) پس از حذف موارد تكراري و غير ضروري، زير نظر شوراي نظارت تدوين شده است. اسيران در بند ايراني در اردوگاههاي عراق از طنز و خنده به عنوان سلاحي كوبنده عليه بعثي ها استفاده مي كردند و اين حربه در تضعيف روحيه ي دشمن و شكستن غرور سربازان و افسران عراقي كاربرد فراوان داشته است. خاطرات بيان شده نشان دهنده ي شيوه هاي مقابله با دشمن در اسارتگاه است و ستاد رسيدگي به امور آزادگان گفته است كه هدف او: «بيان رمز و رازهاي زندگي اسارتي و آشكار ساختن صحنه هاي پنهان آن است، به نحوي كه همه ي ابعاد اسارت براي امت قهرمان ايران شناخته شود....»
احمد يوسف زاده. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
94 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان: خاطرات؛ 9).
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «لبخند در قفس» شامل خاطرات آزاده احمد يوسف زاده، از روزهاي اسارت در اردوگاههاي عراق، است. وي در اين كتاب سعي كرده است با نقل خاطراتي كوتاه زير عناويني مشخص، به بيان حوادث و رويدادهاي دوران اسارت بپردازد. وي كه هشت سال و سه ماه از دوران زندگي خود را در زندانها و اردوگاههاي عراق گذرانده است، در اين
كتاب از خاطرات و اتفاقات و وقايع دوران اسارت خود گفته است. نويسنده در اين كتاب، سخت كوشي، مبارزات پنهاني و تلاش و مجاهدت آزادگان، سختيها و مرارتهاي دوران اسارت، بازجويها و شكنجه هاي عراقي ها، شهادت طلبي و عشق آزادگان به رهبر، و همچنين شوخي و مزاح هاي دوران اسارت و خاطرات زيبا و دلنشين اين دوران به تصوير كشيده است.
سعيد اسدي فر. - [بي جا]: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 120.1373 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 112).
عنوان به انگليسي: Ardent Moments
شمارگان: 4400 نسخه.
راوي در درگيري با نيروهاي ضد انقلاب، در جبهه ي غرب، اسير نيروهاي كومله مي شود و اين كتاب مجموعه ي خاطرات او از اين دوران است. نويسنده، هر بخش از كتاب را به يكي از شهدا تقديم كرده است. او در اين كتاب، نحوه ي زخمي شدن و اسارت خود، بهبود در زندانهاي نيروهاي كومله در كردستان، و ديدار با نيروهاي صليب سرخ در كردستان را شرح داده است. وي در هر قسمت، ضمن بيان دلاوري و رشادت همسنگران و اسيران، از اخلاق و رفتار دوستانش در اين سالها سخن به ميان آورده و نحوه ي شهادت بعضي از اسيران را شرح داده است. كتاب، نمايانگر بحثهاي گوناگون بين نيروهاي كومله و نيروهاي معتقد جبهه ي اسلام است. در پايان، نويسنده با شرح سختيها و مشكلاتي كه در اين دوران تحمل كرده است، به بيان چگونگي آزاد شدنش مي پردازد.
[ صفحه 728]
به كوشش اسماعيل يكتايي لنگرودي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
64 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 53).
عنوان روي جلد: مثل پرنده: خاطرات رزمندگان گيلان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: As a Bird, The Memoirs of the Fighters From Gilan province
كتاب «مثل پرنده»، به مجموعه اي از خاطرات سيزده نفر از رزمندگان جانباز و آزاده ي سرافراز ميهن اسلامي - از خطه ي شهيدپرور گيلان - اختصاص دارد. جانبازان در اين خاطرات،
از عمليات و تاريخ و محلي سخن گفته اند كه در آن مجروح شده اند، آزادگان نحوه ي مجروحيت و اسارت خود به دست نيروهاي عراقي را بيان كرده اند. بعضي از خاطرات آزادگان، به مقاومت و شجاعت نيروهاي اسلام و وضع نامناسب و ناراحت كننده ي زندانهاي حزب بعث و شكنجه هاي آنها اشاره كرده اند و علاقه اي را بيان داشته اند كه اسرا براي برپايي مراسم عزاداري محرم از خودشان بروز مي دادند. در پايان، خاطره اي با نام «عروسي» (از نادره چاپي)، بيانگر ارادت مردم به جانبازان و رحمت خداوندي بر آنان است.
گردآوري علي رضا پوربزرگ وافي؛ تدوين مهدي خليلي؛ بازنويس نثر فرزين شيرزادي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، 1374.
186 ص.: مصور (رنگي). - (مجموعه آثار و ارزش هاي دفاع مقدس؛ مجموعه خاطره: 26).
اين كتاب، خاطرات خلبان آزاده، تيمسار هوشنگ شيروين است از دوران اسارت او در عراق و همچنين شمه اي نيز از زندگي وي قبل از شروع جنگ تحميلي عراق عليه ايران را بيان مي كند. او در خاطرات خود نقل مي كند كه در مأموريت بمباران پايگاه كوت همراه سه فروند هواپيماي ديگر شركت داشته و پس از نابود كردن اهداف به سمت ايران باز مي گردند كه هواپيماي او مورد اصابت موشك قرار مي گيرد و سقوط مي كند و او اسير مي شود. پس از اسارت، مدتي در زندان ابوغريب و مدتي هم در منطقه ي نظامي الرشيد بوده است. مي گذراند؛ تا اين كه ايران قطعنامه را مي پذيرد. سپس خبر رحلت امام منتشر مي شود، و اسيران تصميم مي گيرند چهل روز روزه بگيرند. به هر حال پس از مذاكرات بين ايران و عراق همراه تعداد ديگري
از اسيران ايراني آزاد مي شوند و در ميان استقبال گرم ملت، به خاك پاك ايران باز مي گردند.
گروه تحقيق و نويسندگان: مسعود ده نمكي، محمد قاسم خاني، ايرج هاتفي، سيد مهدي موسوي، رضا كاكا، احمد كاظم زاده؛ زير نظر: عباسعلي وكيلي؛ نقاشي ها از عباس فلاحتي. - تهران: رياست جمهوري، ستاد رسيدگي به امور آزادگان، 1374.
[206] ص.: مصور (بخشي رنگي). - (خاكريز پنهان).
شمارگان: 5000 نسخه.
به مناسبت پنجمين سالگرد ورود آزادگان به جمهوري اسلامي ايران.
مجموعه «معنويت در اسارت» (از مجموعه ي «خاكريز پنهان»)، به بيان مسايل معنوي اسيران سرافراز در مدت اسارت آنان مي پردازد و نشان مي دهد كه اين عزيزان به رغم شكنجه هاي وحشيانه ي سربازان عراقي و تلاش بي وقفه ي آنها در جهت جلوگيري از برپايي مراسم مذهبي و اجتماعات ديني، چگونه به وظايف خود عمل مي كرده اند. بخش اول اين كتاب، تحت عنوان «بررسي مسايل معنوي و عبادي و ابعاد آن در اسارت»، تلاش آزادگان و كادر
[ صفحه 729]
رهبري آنها جهت انجام فرايض ديني و اجتماعات مذهبي و علل برخوردهاي نيروهاي بعثي و دلايل جلوگيري آنها از ايجاد اين اجتماعات را تشريح مي كند. بخش دوم، خاطرات آزادگان را در مورد مسائل معنوي، انجام اعمال و وظايف ديني و نحوه ي مقابله ي سربازان عراقي و مبارزه ي نيروهاي ايراني با اين شكنجه ها - از زبان خود آنان - بيان مي كند. بخش آخر، (با عنوان ضميمه) آيات و روايات گوناگوني را كه در متن آمده است، براي سهولت دستيابي، به ترتيب الفبايي تنظيم و ارائه كرده است.
نويسندگان و گروه تحقيق: مسعود ده نمكي، محمد قاسم خاني، ايرج هاتفي، ايزدي؛ رضا كاكا؛ زير نظر: عباسعلي وكيلي؛ نقاشي: عباس فلاحتي. - تهران: ستاد رسيدگي به امور آزادگان،
(چاپ اول): 1374.
319 ص. - مصور: نقاشي (رنگي). - (خاكريز پنهان؛ 2).
كتابنامه: ص. 314 - 319، همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 10000 نسخه.
خاطرات مجموعه ي «مقاومت در اسارت» از طريق مصاحبه، مكاتبه و مطالب ارسالي مسابقه ي «ارمغان آزادگان» جمع آوري شده و پس از بازنويسي و ويرايش و حذف موارد تكراري تدوين گرديده اند. دفتر اول از اين مجموعه كه دفتر دوم از خاكريز پنهان است در سه بخش و يك ضميمه تدوين شده است. بخش اول به بررسي سير تطور تاريخي رفتار با اسيران از آغاز تا كنون اختصاص دارد. در بخش دوم، به وضعيت اسراي جنگي ايران و عراق و نحوه ي رفتار هر يك از دو دولت با اسراي طرق مقابل پرداخته شده است. در بخش سوم - تحت عنوان «از زبان آزادگان» - خاطراتي در رابطه با شكنجه، روحيه ي مقاومت و پايمردي، قيامها و شهادتها نقل شده است. ضميمه نيز مجموعه ي آيات و روايات و احاديثي در ارتباط با موضوع اسارت است.
نويسندگان و گروه تحقيق: مسعود ده نمكي، محمد قاسم خاني، رضا كاكا، امير هاتفي، محسن ترابي؛ زير نظر: عباسعلي وكيلي؛ نقاشي: عباس فلاحتي. - تهران: ستاد رسيدگي به امور آزادگان، (چاپ اول): 1375.
199 ص.: مصور: نقاشي (رنگي). - (خاكريز پنهان؛ 3).
شمارگان: 5000 نسخه.
دفتر دوم از دفترهاي «مقاومت در اسارت»، بخشي از مجموعه كتابهاي «خاكريز پنهان» بوده، 109 خاطره از خاطرات مربوط به دوران اسارت و ظلم و ستم دژخيمان بعثي و مقاومت دليرانه ي آزادگان سرافراز ميهن اسلامي در آن ثبت شده است. هر خاطره با عنوان ويژه اي توسط راويان (آزادگان) بيان
شده است. در اين خاطرات، آزادگان: «از ارادت خود به امام (ره)، شكنجه در زندانهاي بعث، جاسوسهاي نفوذي، موضعگيري در برابر سربازان عراقي، گذشت و فداكاري اسرا نسبت به يكديگر، دعا و عبادات، روزهاي آخر اسارت و توكل به ائمه اطهار»، صحبت كرده اند.
نويسندگان و گروه تحقيق: مسعود ده نمكي، محمد قاسم خاني، مهدي موسوي، ايرج هاتفي، بهرام ملكي؛ زير نظر: عباسعلي وكيلي؛ نقاشي ها: عباس فلاحتي. - تهران: ستاد رسيدگي به امور آزادگان، (چاپ اول): 1375.
[ صفحه 730]
200 ص.: مصور، نقاشي (رنگي). - (خاكريز پنهان؛ 4).
شمارگان: 5000 نسخه.
دفتر سوم از دفترهاي «مقاومت در اسارت»، يكي از مجموعه كتابهاي «خاكريز پنهان» است كه 124 خاطره از خاطرات مربوط به ظلم و ستم دژخيمان بعثي و مقاومت دليرانه ي آزادگان سرافراز ميهن اسلامي در آن به چاپ رسيده است و هر خاطره با عنوان ويژه اي توسط راويان مقاومت (آزادگان) بيان شده است. در اين خاطرات، «موقعيت و حركات سياسي اسرا و ارادت آنها به امام در زندانهاي بعث، موضعگيري آنان در مقابل سربازان عراقي، گذشت و فداكاري اسرا نسبت به يكديگر، تشكيل كلاسهاي آموزشي و روزهاي بازگشت به ايران و مراسم استقبال خانواده ها» يادآوري شده است.
نويسندگان و گروه تحقيق: مسعود ده نمكي، محمد قاسم خاني، رضا كاكا، ايرج هاتفي، احمد كاظم زاده؛ زير نظر: عباسعلي وكيلي؛ نقاشي: عباس فلاحتي. - تهران: ستاد رسيدگي به امور آزادگان، (چاپ اول): 1376.
237 ص.: مصور، نقاشي (رنگي). - (خاكريز پنهان؛ 6).
شمارگان: 5000 نسخه.
دفتر چهارم از دفترهاي «مقاومت در اسارت» (جلد ششم از مجموعه كتابهاي «خاكريز پنهان») حاوي 118 خاطره از خاطرات مربوط به دوران اسارت و ظلم و ستم دژخيمان بعثي و مقاومت دليرانه ي آزادگان سرافراز ميهن اسلامي است. هر خاطره با عنوان ويژه اي توسط راويان (آزادگان) بيان شده است. در اين خاطرات، آزادگان: «از ارادت خود به
امام (ره) و ناراحتي از رحلت ايشان، شكنجه در زندانهاي بعث، شورش در اردوگاه موصل دو، موضعگيري در برابر سربازان عراقي، تلاش براي فرار، عبادت و عاشوراي خونين سال 1367» صحبت كرده اند. در پايان كتاب ضميمه اي افزوده شده است كه در حقيقت ادامه ي جلد پنجم كتابهاي خاكريز پنهان به نام (فرهنگ اصطلاحات و تعابير اسراي ايراني در عراق) مي باشد، و حاوي تعدادي از اصطلاحات مورد استفاده ي اسيران ايراني در اردوگاههاي عراق است.
نوشته حسين حبه، قره سليماني، عبدالله خسرواني، محمدعلي شهيدزاده، غلام عباس نعمت الهي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، 1371.
159 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 15).
شمارگان: 6600 نسخه.
در اين كتاب، خاطرات آزادگان «عبدالله خسرواني، حسين حبه، قره سليماني، محمدعلي شهيدزاده و غلام عباس نعمت اللهي» از زندانهاي حزب بعث عراق چاپ شده است. شرح «نحوه ي اسارت، شرايط سخت اردوگاههاي عراق (از جمله اردوگاه موصل، كه در آن، اسرا به بدترين وجهي شكنجه مي شدند)، صبر و شكيبايي اسرا در مقابله با شدائد، حضور بعضي از شخصيتها و افراد روحاني (نظير حجت الاسلام و المسلمين ابوترابي) در زندان موصل و تقويت روحيه ي اسرا بر اثر آن، وجود بعضي از منافقين خودباخته در بين اسرا و مشكلاتي كه براي ديگران به وجود مي آورند، نمونه ي شكنجه هايي كه توسط سربازان عراقي به اسرا تحميل مي گرديد، پناه بردن به خدا در آن جو فشار و شكنجه براي تقويت روحيه ي اسرا، به اسارت درآمدن يك پدر همراه با پسر سيزده ساله اش و رفتار مردانه ي اين نوجوان، تلاش براي حفظ قرآن و انتقال دائمي اسرا به اردوگاههاي مختلف» در خاطرات اين آزادگان بيان
شده است.
[ صفحه 731]
به كوشش عبدالمجيد رحمانيان. - تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول): 1379.
56 ص. - (خاطره هاي معنوي؛ 1).
شمارگان: 4000 نسخه.
اين كتاب شامل 24 خاطره ي معني سيد آزادگان «حجت الاسلام و المسلمين سيد علي اكبر ابوترابي» است كه از جمله خاطرات نقل شده در زمان اسارت براي اسراء هستند. محتواي برخي از خاطرات به قرار زير است: «شخصيت معنوي سيد محمد [پسر امام هادي (ع)]؛ كراماتي از آيت الله سيد محمدباقر علوي قزويني، خاطره اي از سيد عراقي كه از مبارزان بود و در ميدان مين به اسارت افتاد و با معجزه، قبل از پي بردن بعثي ها به ماهيت اصلي وي از اردوگاه آزاد شد؛ شفا يافتن چشم يك اسير پس از زيارت حرم امام حسين (ع)؛ ديدن خواب امام علي (ع) توسط اسيري در اردوگاه موصل سه؛ خاطره اي از مرحوم حاج ميرزا مهدي، خاطره اي از رؤيت امام زمان (عج)؛ اهانت يك فرد ساواكي و خواب ديدن امام زمان (عج) و...».
به كوشش اكرم ارجح و فريده هاديان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ پنجم): 1377.
206 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 33).
عنوان روي جلد: نماز در اسارت، خاطره آزادگان ايراني درباره نماز در اردوگاههاي عراق.
شمارگان: 2200 نسخه.
مندرجات: نماز؛ نماز جماعت؛ نماز شب؛ نماز اسارت؛ نماز آخر؛ نماز زيارت؛ جانماز؛ مهر؛ تسبيح؛ سجاده؛ خاك تيمم؛ غسل؛ وضو؛ تطهير؛ اذان؛ نماز عيد؛ لباس نمازگزار.
دنياي اسارت، دنيايي خاموش است كه هنوز هم فرياد آن به گوش تاريخ دفاع هشت ساله ي ما نرسيده است. بسياري از آزادگان معتقدند
كه نماز در بازداشتگاههاي مخوف بعثي هاي عراق تنها ستون رو به آسماني بود كه اسراي نجيب و مؤمن ايراني به آن تكيه مي كردند. در اين كتاب، سايه روشن هايي از آن ستون آبي رنگ را مي بينيد كه بندگان كمر به بندگي بسته و دستهاي پر شكوفه به سوي خدا دراز كرده، به آن تكيه داده اند. اين كتاب، محصول مسابقه ي خاطره نويسي است كه دفتر ادبيات و هنر مقاومت حوزه ي هنري سازمان تبليغات اسلامي در سال 1370 در بين آزادگان سراسر كشور برگزار كرد.
تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ دوم): 1373.
111 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 38).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Dreadful Camp of the Captivity: memoirs of the Freed Captives of Behbahan
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: وحشتگاه اسارت / مرتضي اميران؛ اسيران هويزه / لطف الله صادقي؛ جدايي بسيجي ها و ارتشي ها / غلامرضا مهربان؛ روي سياه زغال / ابوالقاسم محسني؛ با خدا، بي فاصله / لطف الله روشندل؛ خنده هاي مسكن / محمدباقر نجفيان مقدم؛ هيأت عزاداران حضرت رقيه / خسرو مختاري پور؛ نمايش در اسارت / صادق اسكندري؛ اسلايد / بهروز ساختماني؛ باغچه ما /...؛ مردان مرد / محمدرضا موسوي؛
[ صفحه 732]
زندانيان درد / حمزه رفيعي؛ جبران گذشته / غلامرضا مراني.
اين كتاب، مجموعه ي خاطرات سيزده تن از آزادگان سرافراز كشور اسلامي ما است. اين آزادگان - كه هر يك در يكي از عمليات اسير شده بودند - در خاطرات خود، از شرايط وحشتناك اردوگاهها و رفتار غير انساني و ددمنشانه ي عراقي ها و مقاومت اسيران
ايراني در برابر آنها سخن گفته اند. در بيشتر خاطرات، از «حاج آقا ابوترابي» و رهبري و ارشادهاي به موقع آن روحاني، و تشويق كردن اسيران به فعاليت هاي مختلف هنري، ورزشي و آموزشي توسط او صحبت شده است.
امير فرخ فرهمند. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ دوم): 1376.
127 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 8).
شمارگان: 3300 نسخه.
«امير فرخ فرهمند» (معاون پايگاه «سور كوه») همراه با چند تن از فرماندهان پايگاههاي ديگر، هنگام رفتن به مرخصي در روز دوازده بهمن 1364، در نتيجه ي يك توطئه طراحي شده، اسير مهاجمين كرد عراقي مي شوند. اين كتاب شرح خاطرات مربوط به اسارت اين رزمندگان، شكنجه هاي طاقت فرسا، توهين و بدرفتاري دشمن و صبر و تحمل آنهاست. نويسنده، طي مدت اسارت، بارها حضرت زهرا (س) را در خواب مي بيند كه به او مژده زنده ماندن و آزادي مي دهد. در ديدار او با مادرش - طي مدت اسارت - مادر، او را به استقامت در دين و اعتقاداتش تشويق مي كند. در اثر شكنجه ها، بيمار مي شود و پس از هزار روز اسارت، در اثر شدت بيماري، آزاد مي شود و به وطن بر مي گردد و با وجود نااميدي پزشكان از معالجه ي وي، او شفاي خود را از حضرت امام رضا (ع) مي گيرد.
گردآوري و تدوين: عليرضا پوربزرگ وافي؛ باز نوشته فرزين شيرازي؛ زير نظر: محمدقاسم فروغي جهرمي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات. 1373.
76 ص. - (مجموعه ي آثار و ارزش هاي دفاع مقدس: مجموعه خاطرات؛ 19).
«هشتمين رنگ رنگين كمان»، شرح وقايع دوران اسارت خلبان آزاده ي ايراني - محمدابراهيم باباخاني - است. شرح «درد غربت و تنهايي، سلولهاي انفرادي و شكنجه ها و ضرب و شتم بازپرسهاي عراقي، رفتار وحشيانه ي درجه داران عراقي، جابجايي اسرا از زندان مخابرات به زندان ابوغريب و
برده شدن به زندان بغداد» بخش عمده ي اين خاطرات را تشكيل مي دهد. «انتشار روزنامه و سپس مجله اي كه هر پانزده روز يكبار به صورت مخفيانه منتشر مي شد، به دست آوردن راديو و شنيدن آخرين اخبار ايران از اين طريق، ساختن پيل الكتريكي از وسايل بسيار ساده، شنيدن خبر رحلت حضرت امام خميني «ره» (كه ضربه ي روحي بسيار شديدي براي آنها بود) و سرانجام، آزادي و بازگشت به وطن پس از ده سال اسارت» بخشهاي ديگر اين خاطرات هستند.
بازنويس: بهروز حاجي محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.
92 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 49).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Applause While in Chain.
[ صفحه 733]
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: موصل 2، حصار يكم. موصل 3، حصار دوم. هنر، ريگي در لجنزار حصار، راديو صداي دوست، ورزش يد واحده، محرم شورش عشق، هلهله در زنجير، ديار يار، يادگار ماندگار.
اين كتاب، خاطرات روحاني آزاده «علي اصغر صالح آبادي» است كه در مرحله ي چهارم عمليات رمضان اسير و به اردوگاهي در بصره برده شد. خاطرات، حكايت دارند از: «بازجويي همراه با شكنجه هاي وحشيانه، آزار و اذيت و وضع بد بهداشت در اردوگاه موصل دو، روحيه ي بالا و وحدت اسرا، تشكيل كلاسهاي قرآن، نهج البلاغه و درس هاي حوزوي و سوادآموزي، ساختن المنت با تكه هاي آهن و سيم، انتقال به اردوگاه موصل سه و حضور حاج آقا ابوترابي در آن اردوگاه و تأثير وجود ايشان در آنجا، نوآوري هاي اسيران با استفاده از وسايل ابتدايي، كسب اطلاعات با
استفاده از راديوي كوچكي كه اسيران از نگهبانان ربودند، حفظ سلامتي با ورزشهاي روزانه و تمرينات رزمي (دور از چشم نگهبانان)، انجام مراسم عزاداري امام حسين (ع)، با شكوه هر چه تمامتر (علي رغم همه ي تحريمها) و زيارت عتبات عاليات (كربلا و نجف) قبل از آزادي اسيران.»
حجت ايرواني؛ [گرد آورنده حميد بهمني]. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1372.
256 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 23).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Captivity: Memoirs of the Freed Captives of the Phars Province.
كتاب، حاوي تعداد پنجاه خاطره به نقل از آزادگان استان فارس است كه در آنها از شجاعتهاي رزمندگان اسلام در زير شكنجه ي عراقي ها، نبودن بهداشت و غذاي كافي، نبودن دارو و امكانات كافي در اردوگاهها - به ويژه اردوگاه موصل و زندان الرشيد بغداد - صحبت مي شود. توصيف روحيه ي بالاي اسيران ايراني، حضور حاج آقا ابوترابي (كه به تمام اسيران در اردوگاههاي مختلف روحيه مي بخشيد) و زيارت عتبات عاليات (كربلا و نجف اشرف) نيز (كه قبل از بازگشت آزادگان توسط رژيم بعث ترتيب داده شد) از ديگر نكات قابل ذكر اين خاطرات است. اين آزادگان در عملياتهاي كربلاي پنج، آبي خاكي جزاير مجنون، كربلاي يك، بيت المقدس، و پاتكهاي دشمن به دنبال عملياتهاي نصر يك، نصر دو و نصر سه اسير شده بوده اند. در پايان هر خاطره، نام راوي خاطره، زمان اسارت و تاريخ آزادي وي آمده است.
گردآورنده حجت ايرواني، [حميد بهمني]. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1372.
247 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 25).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Captivity: Memoirs of the Freed Captives of the phars province.
جلد دوم كتاب «هواي اسارت» حاوي 43 خاطره از خاطرات آزادگان استان فارس است. آزادگان
در اين خاطرات از عملياتهاي «كاني مانگا (والفجر چهار)، كربلاي هشت، والفجرهاي يك و دو و سه و جزاير مجنون» هم صحبت كرده اند. اتفاقاتي كه طي دوران اسارت اين آزادگان در اردوگاههاي «موصل»، «رمادي»، «كمپ شش»، سوله هاي «تكريت» و اردوگاه «عنبر» (در الانبار) افتاده است و استقامت، پايمردي و رشادت آزادگان در مقابل شكنجه هاي روحي و جسمي صداميان و همچنين روحيه اي كه حاج آقا ابوترابي به اسيران مي داده، از جمله
[ صفحه 734]
مطالبي هستند كه در اين كتاب مورد اشاره قرار گرفته اند. در پايان هر خاطره، نام راوي خاطره و زمان اسارت و آزادي وي ذكر شده است.
به كوشش دفتر پژوهش و تحقيقات نزاجا. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي زميني، اداره عقيدتي سياسي، معاونت تبليغات و روابط عمومي، (چاپ اول): 95.1375 ص.
شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب مجموعه ي خاطرات 23 تن از آزادگان سرافراز ارتش جمهوري اسلامي ايران است كه برخي پس از حضور طولاني در جبهه ها، با ترفند منافقيني كه از پرچم مقدس جمهوري اسلامي استفاده مي كردند، به اسارت دشمن بعثي درآمدند. عده اي در اوايل جنگ و بعضي ديگر، حتي پس از پذيرش قطعنامه ي 598 از سوي ايران، به اسارت دشمن درآمده اند. اين اسوه هاي مقاومت، فرازهايي از خاطرات دوران اسارت خود را بيان كرده اند كه نشان دهنده ي اوضاع نامساعد اردوگاهها از نظر بهداشت، غذا، لباس، و رفتار وحشيانه نگهبانان و سربازان دشمن است. اسرا با اين كه در چنگال بعثي ها اسير بوده اند، شجاعانه از هدف و امام و دين خود دفاع مي كردند. نمونه هايي از فعاليت هاي آنها در برابر بعثي ها
در اين خاطرات ذكر شده است. «مسابقه ي فوتبالي كه در آن، تيم اسرا با نتيجه شش بر دو برنده شد، به اهتزاز درآوردن پرچم جمهوري اسلامي پس از شنيدن خبر آزادي اسرا و كاشتن گل و سبزي با نقش آرم مقدس جمهوري اسلامي» از آن جمله هستند.
به كوشش امير معصومي. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي و سياسي، معاونت تبليغات و انتشارات، 80.1373 ص.
طراح روي جلد: فرهاد صادقي اميني.
«يادهاي آزادگي» مجموعه ي خاطرات 73 نفر از آزادگان سرافراز نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي است كه در آنها از وقايع تلخ و شيرين دوران اسارت - از «شكنجه هاي وحشيانه و غير انساني توسط سربازان عراقي در اردوگاهها، مجازاتهاي شديد بدني، نبودن بهداشت در اردوگاهها، ايستادگي و پايمردي و ايثار رزمندگان و تشكيل كلاسهاي مختلف عقيدتي، سياسي، هنري و غيره توسط اسرا» - صحبت كرده اند. «شادي آفريني خبر آزادسازي خرمشهر، امتناع يك اسير از دريافت خون عراقي ها براي نجات زندگي خود (كه منجر به شهادت وي مي شود)، زيارت كربلا و شور و شوق ايرانيان در اين زيارت، غم و اندوه اسرا و عزاداري آنها در اسارت پس از شنيدن خبر رحلت امام (ره)، مقاومت منفي اسرا در برابر توهين به مقدسات و ايثار و فداكاري رزمندگان اسير نسبت به يكديگر» هر يك، نمونه اي از روحيه ي والاي اين عزيزان است.
علي آقاغفار. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي مقاومت بسيج، معاونت تبليغات و انتشارات (مديريت انتشارات)، (چاپ اول): 1370.
60 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
[ صفحه 735]
كتاب «يك قطره از دريا» به روح ملكوتي حضرت امام خميني (ره) تقديم شده است و حاوي خاطرات آزادگان عزيز ميهن اسلامي از دوران اسارت آنان است. در خاطرات ذكر شده در اين كتاب، موضوعهاي زير به چشم مي خورد: «خبر ارتحال امام، شكنجه هاي سخت اسراي ايراني توسط عراقي ها، نحوه ي تبادل
اخبار، برگزاري مراسم دهه ي فجر در اردوگاهها، ممنوعيت عزاداري در اردوگاهها و اعتصاب غذا توسط اسراي ايراني (كه در پاسخ به بد رفتاري هاي مسؤولان اردوگاه صورت مي گرفت).» خبر ارتحال امام، از خبرهايي بود كه كمر اسرار را شكست. يكي از آزادگان مي گويد در اولين ساعات روز چهارم خرداد 1368 اين خبر دردآور را از طريق راديو بغداد شنيديم. حال اسرا چنان دگرگون شد و صداي گريه و ضجه چنان در اردوگاه شدت گرفت كه سربازان عراقي برخلاف هميشه هيچ ممانعتي به عمل نياوردند؛ حقا فهميده بودند كه اين دگروگوني قابل كنترل نيست.
محمدمهدي تيموريان، محمدحسين ابراهيم بيگي، مصطفي كريم. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.
93 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات آزادگان؛ 13).
عنوان پشت جلد به انگليسي: One Cage One Hundred Birds, One Thousand Flights
شمارگان: 6600 نسخه.
مندرجات: يك قفس، صد پرنده، هزار پرواز / محمدمهدي تيموريان؛ غربتكده اسارت / محمدحسين ابراهيم بيگي؛ اسارت دركاني مانكا / مصطفي كريمي
اين كتاب مجموعه اي است از خاطرات 3 آزاده كه به همت آقايان كاظم جيرودي، داود اميريان و مجتبي عابديني تهيه و با تلاش آقاي محمدحسين مقيسه تدوين شده است.
آزاده «محمدمهدي تيموريان» از اعزام به جبهه هاي جنوب، مجروح شدن، اسارت، بدرفتاري سربازان عراقي و خوش رفتاري بعضي از آنها، رسيدگي دكتر مجيد (كه خود اسير بود)، به مجروحان، عزاداري، ضرب و شتم توسط عراقي ها و وضع بد اردوگاهها، صبر و استقامت اسرا و بالاخره، مژده ي پايان اسارت، زيارت كربلا و بازگشت به ايران مي نويسد. «غربكتده ي اسارت» خاطره ي آزاده «محمدحسين ابراهيم بيگي» است كه
در عمليات تكميلي خيبر در منطقه ي طلائيه در اثر مجروح شدن به اسارت در مي آيد. او نيز از شكنجه ها و رفتار وحشيانه ي عراقي ها و وضعيت اردوگاهها نوشته و روحيه ي بالا، مقاومت اسيران و نعمت وجود روحاني در ميان اسرا را شرح داده است. مصطفي كريمي - در «اسارت دركاني مانكا» - از «امدادهاي غيبي، اسارت در نتيجه ي گم كردن راه، شكنجه ها و رفتار وحشيانه، نماز خواندن مخفيانه، كمكهاي حاج آقا ابوترابي، وجود جاسوس در اردوگاه، شنيدن خبر ارتحال حضرت امام (ره) و بالاخره، بازگشت به وطن» سخن مي گويد.
هادي ايزي؛ بازنويسي و ويرايش با نظارت ابراهيم حسن بيگي. - تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، مركز نشر هنر اسلامي، (چاپ اول): 1373.
88 ص.
كتاب «يك واژه، هزاران گل»، خاطرات جانباز آزاده «هادي ايزي» است. او از زندگي و فعاليت هاي خود در زمان انقلاب و جنگ و نحوه ي اعزام به جبهه و اسارت مي گويد. او در سال 1360 به جبهه اعزام مي شود، ولي به علت كمي سن به خط فرستاده نمي شود. بالاخره در عملياتهاي كربلاي چهار و پنج شركت مي كند. در مرحله ي سوم عمليات كربلاي پنج، به علت اصابت گلوله به شكم، بيهوش و اسير مي شود. او را به روستايي نزديك بصره منتقل مي كنند.
[ صفحه 736]
در استخبارات بصره در اثر شكنجه هايي كه شده است، وضع وخيمي پيدا مي كند و به بيمارستان انتقال مي يابد. او از رفتار پرستارها و يك دكتر كه به ايراني ها احترام مي گذاشت، انتقال به اردوگاه پس از بهبود نسبي، رفتار نامناسب نگهبانها، وضع معنوي اردوگاه در اثر دعا
و قرآن خواندن اسرا، بازگشت به وطن با گروه 700 نفري آزادگان و ديدار با خانواده - كه مدتها او را شهيد مفقودالاثر مي پنداشته اند - و لذت بودن در كنار خانواده نوشته است.
[ صفحه 737]
علي فرخ مهر. - تهران: نشر عابد، (چاپ اول): 1380.
404 ص.: مصور، عكس.
عنوان روي جلد: آبادان خاك شورانگيز، خاك دامنگير.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي از خاطرات نويسنده از شهر آبادان (زادگاه او)، از سالهاي دور تا دوران انقلاب، جنگ، حصر، بازپس گيري و بازسازي آن است. از جمله مطالب كتاب، موارد زير است: «معني عبادان (آبادان)، مدارس قديم، شاعران و فرهنگيان، محله هاي قديمي، جنگ زدگي و آوارگي، پالايشگاه آبادان، آثار جنگ، شهيدان و گلهاي پر پر شهر، كوي ذوالفقاري يادآور خاطرات جنگ، خرمشهر همسايه ي آبادان، بازگشت به شهر پس از جنگ، پل خرمشهر و يادي از آزادسازي خونين شهر، پل بهمنشير در ايستگاه هفت، اورندرود، گلزار شهدا، عزاداري در آبادان و...». در پايان نيز تصاويري از آبادان قبل و پس از جنگ (قبل از بازسازي و بعد از بازسازي) با زيرنويس و اشعاري از شعراي معاصر ارائه شده است.
علي فرخ مهر؛ ويراستار منوچهر اسدي. - [تهران]: درج، (چاپ اول): 1377.
376 ص.: مصور، عكس، نقشه.
طراح روي جلد: اصغر ميرزايي.
شمارگان: 7000 نسخه.
كتاب «آبادان، شهر خوبان» مجموعه اي از خاطرات نويسنده درباره ي شهر آبادان (زادگاه او) از دوران نوجواني، جواني تا انقلاب، جنگ و بازپس گيري آن است. از جمله عناوين كتاب، مي توان به موارد زير اشاره كرد: «در وصف حاج آقا جمي، حاج آقا دهدشتي مؤسس حوزه ي علميه، يادي از مرحوم شيخ عيسي طرفي (ره)، استخر چهار حوض در محله ي ابوالحسن، فوران اولين نفت در آبادان، مدرسه ي فرخي، محرم و صفر در آبادان، معركه ي ناصر پهلوان، بازي سنتي تنتو، محله ي
احمدآباد، محله ي تانكي دو، روزهاي انقلاب، محاصره ي آبادان، شكست حصر آبادان، جنگ زدگي و آوارگي، گلزار شهدا، بررسي وضعيت كتابخواني در آبادان و...». در پايان نيز قطعه شعري از «اسماعيل خويي» در وصف آبادان و فهرستي از واژه هاو اصطلاحات مورد استفاده در متن همراه با معني آنها و تصاويري از مناطق مختلف (همراه با زيرنويس) ارائه شده است.
خاطره نعمت الله سليماني؛ بازنويس نثر: حسن بني عامري. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، 1375.
300 ص. [20] ص. تصوير (بخشي رنگي). - (ادبيات دفاع مقدس؛ مجموعه خاطره: 1).
شمارگان: 5000 نسخه.
[ صفحه 738]
«نعمت الله سليماني» نويسنده ي خاطرات اين كتاب قبل از شروع جنگ، قصد ادامه ي تحصيل در آلمان داشت. ولي با شروع جنگ تصميم گرفت براي حضور در جبهه هاي جنگ حق عليه باطل در آبادان بماند. اين كتاب، مجموعه ي خاطرات او از دو مرحله حضور در جبهه است. مرحله ي اول از شروع جنگ تا بعد از آزادي خرمشهر و شكستن حصر آبادان و مرحله ي دوم از سال 65 تا بعد از پذيرش قطعنامه از سوي ايران است. او در اين خاطرات، از جنگ آدم و آهن در خرمشهر و سقوط خرمشهر (پس از 35 روز مقاومت)، انتقال نيروهاي مقاوم مردمي به آبادان، گذشتن نيروهاي عراق از رودخانه ي بهمنشير به قصد حمله و تسخير شهر از ذوالفقاري، بسته شدن جاده ي ماهشهر و خيانت بني صدر و بالاخره، از شكستن حصر آبادان، عمليات بيت المقدس؛ عمليات ثامن الائمه و عمليات خيبر سخن مي گويد. تصاويري نيز از همرزمان شهيد راوي خاطرات، در انتهاي كتاب
به چاپ رسيده است.
سعيد تاجيك. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1374.
120 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 96).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Last Bullets
مندرجات: قبل از عمليات كربلاي پنج، اردوگاه كرخه؛ گلهاي مجنون.
نويسنده كه خود به عنوان آر پي جي زن در عمليات كربلاي پنج شركت داشته است، از شور و نشاط رزمندگان و روحيه ي بالاي آنان قبل از شروع عمليات سخن مي گويد. سپس در خاطره ي اول، با بيان نحوه ي عمليات و به تصوير كشيدن شرايط سخت جبهه و فشارهاي روحي و رواني وارد بر رزمندگان، شرح مي دهد كه آنها به علت كمبود مهمات تا شليك آخرين گلوله مقاومت كرده، با بر جاي گذاردن تعدادي شهيد و مجروح ناچار به عقب نشيني شدند. خاطره ي دوم مربوط به عمليات جزيره ي مجنون است. نويسنده در اين عمليات نيز شركت داشته، شادي رزمندگان را از شركت در عمليات شرح مي دهد و خاطرات خود را از حمله هاي نيروهاي اسلام به نيروهاي دشمن، دلاور مردي فرماندهان، حمله شيميايي نيروهاي بعثي، موجي شدن خود و شهادت بسياري از همرزمانش مي نويسد.
مرتضي شفيعي. - تهران: پيام آزادي، [بي تا]. 168 ص.
مندرجات: پنجمين كربلا؛ مناجات دوپازا؛ عروج شلمچه.
كتاب «روزهاي به ياد ماندني» خاطرات دانشجوي بسيجي - شفيعي - از دوران شركت ايشان در نبردهاي دفاع مقدس است. او كه از پاييز 1365 در جبهه هاي حق عليه باطل بوده است، خاطرات خود را از اين ايام به رشته تحرير درآورده است. «پنجمين كربلا» مربوط به اولين حضور وي در جبهه ها (براي عمليات كربلاي پنج) و شرح
مجروح شدن او و بازگشتش به تهران است. «مناجات دوپازا» خاطرات او از منطقه كردستان در ارتفاعات دوپازا و عمليات نصر طي بهار و تابستان 1366 است. او در اين قسمت، به بيان روحيه ي رزمندگان و وضع سنگرهاي نيروهاي عراقي شكست خورده پرداخته است. «عروج شلمچه» خاطرات برادر شفيعي از حضور در جبهه هاي شلمچه و فكه طي بهار و تابستان 1367) تا پذيرش قطعنامه 598 از سوي ايران) است. او در اين بخش وضعيت حاكم بر جبهه و شهادت ياران و دوستانش و احساسات آنها و مردم شهر در برابر پذيرش قطعنامه را شرح داده است.
[ صفحه 739]
رضا صبوري زاده؛ بازنويسي محمدتقي مختار ملكي، پرويز بيگي حبيب آبادي. - تهران: سازمان عقيدتي سياسي ارتش، (چاپ اول): 1378.
143 ص.: عكس (بخشي رنگي). - (انتشارات سازمان عقيدتي سياسي ارتش؛ 33).
طرح روي جلد: دايره هنرهاي تجسمي سازمان عقيدتي سياسي (حميدرضا خزاعي). شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر مجموعه خاطرات سرتيپ دوم جانباز «رضا صبوري»، از 123 ماه حضور در جبهه هاي نبرد است. خاطرات در چهار بخش مجزا ارائه شده اند. خاطرات مربوط به «منطقه ي عملياتي جنوب، منطقه ي عمومي ميمك، منطقه ي عملياتي شمال غرب و منطقه ي عمومي سومار» هستند. برخي از موضوعهاي خاطرات عبارتند از: «عبور از منطقه ي آتش؛ خاطره اي از شكار تانكها و شهيد استوار عباسي؛ عمليات ضد كمين و اسارت گرفتن دشمن؛ عمليات والفجر چهار و يافتن گورستان بعثيون؛ خاطره اي از منطقه ي پنجوين؛ نفت شهر پس از پذيرش قطعنامه ي 598 و اعلام آتش بس؛ اسير شدن در منطقه ي ذرني و فرار كردن از دست عراقي ها در
يك فرصت مناسب بمباران شيميايي قرارگاه لشكر در منطقه ي كنگر سومار و شهادت عده اي از رزمندگان». تصوير لوح سپاس و قدرداني از نگارنده و عكسهايي از منطقه نيز در پايان كتاب آمده است.
بازنويس موسي كيخا. - اصفهان: لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1376.
96 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار؛ 34).
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب دو بخش دارد؛ بخش اول شامل مطالب زير است: خاطراتي مربوط به دوران قبل و بعد از انقلاب و زمان جنگ شهيد «علي معمار» (مسؤول طرح و برنامه و معاون اول تيپ المهدي در عمليات فتح المبين، كه در منطقه ي سايت پنج به شهادت رسيد) و خاطرات همرزمان شهيد؛ مصاحبه درباره ي عمليات ثامن الائمه، گزارش گزارشگر جهاد كاشان در جنگ از شهيد معمار و نحوه ي شهادت وي؛ آخرين مصاحبه قبل از شهادت، قسمتي از سخنان سردار سرتيپ حسين دقيقي در حضور خانواده ي شهيد و جمعي از پاسداران؛ اشعاري در رثاي شهادت وي و متن كامل وصيتنامه ي شهيد. بخش دوم، شامل «نجواهايي با شهيد ماشاءالله نقوي، نقش شهيد در عمليات محمد رسول الله (ص)، در محور عملياتي فكه، تشريح وضعيت شهيد در صحنه هاي درگيري و شهادت و اسارت او» است. در پايان نيز فرازهايي از وصيتنامه شهيد ماشاءالله نقوي ارائه شده است.
غلامرضا خليلي شهانقي؛ تنظيم و بازنويسي نثر محمدحسن شاهسواري. - تهران: رابعه، (چاپ اول): 1381.
310 ص.، 16 ص. [عكس].
طراح روي جلد: عماد فتحي روشن.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب با حمايت بنياد حفظ آثار و نشر ارزش هاي دفاع مقدس چاپ شده است.
«غلامرضا خليلي شهانقي» در سال 1331 در محله ي حشمتيه ي تهران متولد شد. اين كتاب، مجموعه ي خاطراتي است كه به قلم خود او به رشته ي تحرير درآمده است. مطالب
كتاب، عبارتند از: «شرح دوران كودكي و تحصيل، علاقه به ورزش و نظام، ورود به ارتش، گذراندن دوره هاي تخصصي در ايران و كشورهاي حوزه ي خليج فارس، مبارزات
[ صفحه 740]
قبل از انقلاب، خروج از ارتش به فرمان امام، پيروزي انقلاب، ورود مجدد به ارتش، درگيري با ضد انقلاب، حضور در جبهه ها و مناطق عملياتي و عملياتهاي متعدد [از جمله: عمليات امام مهدي (عج)، محورهاي كرخه، دزفول، شوش، الله اكبر، غرب سوسنگرد، شهيد شيخ فضل الله نوري، فرمانده ي كل قوا خميني روح خدا، شهيدان رجايي و باهنر، فتح المبين، طريق القدس، ثامن الأئمه، بيت المقدس، رمضان، مسلم بن عقيل، محرم، والفجر مقدماتي، والفجرهاي يك تا شش، خيبر، ميمك، بدر، قدس يك تا پنج، ظفر يك تا سه، انصار و...]، دوره هاي مجروحيت، ازدواج، تولد فرزند و...». در پايان نيز تصاويري از او به چاپ رسيد است.
نويسنده حسن احمدي. - تهران: پيام آزادي، 93.1368 ص.
عنوان روي جلد: آينه سرخ «يادگارها».
شمارگان: 10000 نسخه.
مندرجات: آمده ايم بمانيم؛ هشت سال پشت در بهشت؛ آيينه ي سرخ؛ كيستيد، شما در شهر؛ شب حمله.
اين كتاب، مجموعه ي خاطرات «حسن احمدي» از جبهه هاي نبرد است. «آمده ايم بمانيم» يادآوري خاطرات نويسنده در هنگام بازگشت به خرمشهر پس از پايان جنگ است. «هشت سال پشت در بهشت» خاطره اي درباره ي شهيد «بهروز مرادي» (جوان خرمشهري و دانشجوي دانشگاه اصفهان) است كه هشت سال در پشت در بهشت در جبهه هاي خرمشهر و شلمچه و... ماند تا بالاخره به لقاء الله پيوست. «آيينه ي سرخ» خاطرات بازگشت راوي به خرمشهر در سال 1361 (پس از آزادي خرمشهر)
است. در هر جاي شهر، ياد و خاطره ي به خون خفتگان ساكن شهر و مدافعان آن در برابر چشمان او جان مي گيرند. «كيستيد، شما در شهر» خاطره ي مادر سه شهيد است؛ خاطره ي مادر «شهناز حاجي شاه» در هنگام دفن سومين شهيدش، ناصر؛ و باز هم خاطرات راوي از شهر، در آغاز اشغال. «شب حمله» يادداشتهاي راوي از هفت روز حمله و درگيري در فاو است كه با شيميايي شدن راوي و اعزام وي به بيمارستاني در اهواز و سپس به تهران، همراه با حسرت و نااميدي از بازگشت به جبهه به پايان مي رسد.
جمشيد اثني عشري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1368.
115 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 4).
طراح روي جلد: صادق مصلح.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Camp: A Soldier’s Writing
شمارگان: 6000 نسخه.
«اردوگاه» خاطرات يك سرباز وظيفه ي ايراني، از دوران انجام خدمت سربازي از دي ماه 1361 تا اواسط مهر ماه سال 1363 در اردوگاه اسراي عراقي است. اين كتاب، شامل 28 خاطره ي كوتاه است كه همگي نشان دهنده ي حس مهمان نوازي ايرانيان در مقابل اسراي عراقي است و نشان مي دهد كه مسؤولان اردوگاه با اسرا نه به عنوان دشمن، بلكه به عنوان مهمان برخورد مي كرده اند و همين رفتار باعث تأثير فراوان بر آنها مي شده است تا به آن حد كه بعضي از اسيران، روز اسير شدن خود را روز تولد دوباره ي خود ناميده بودند. اين خاطرات نشان دهنده ي رفتار اسلامي مسؤولان ايراني اردوگاه با اسيران عراقي است و تحولات روحي و رفتاري آنها را نمايان مي سازد.
[
صفحه 741]
گردآورنده: سعيد عاكف. - تهران: كوثر، (چاپ اول): 191.1379 ص.، [7] ص. عكس (رنگي). - (كنگره بزرگداشت سرداران و 3700 شهيد استان يزد: مجموعه خاطره؛ 36).
عنوان ديگر: اروند و خاطره يك قايق.
عنوان روي جلد: اروند و خاطره اولين قايق: مجموعه خاطراتي از سردار رشيد اسلام شهيد حسين دهستاني.
شمارگان: 3000 نسخه.
در اين كتاب، مجموعه اي از خاطرات بستگان، دوستان و نزديكان سردار شهيد «حسين دهستاني» درباره ي اين شهيد گرد آمده است. شهيد دهستاني، از شهر اردكان يزد، با آغاز جنگ تحميلي (علي رغم صغر سن) در جبهه حضور مي يابد و خيلي زود مسؤوليت شناسايي تمام عملياتهاي بزرگ و اكثر عملياتهاي پراكنده ي تيپ الغدير را بر عهده مي گيرد. وي در عملياتهاي والفجر مقدماتي، والفجر يك، والفجر چهار، خيبر، بدر، قدس پنج، كربلاي چهار و كربلاي پنج حضور فعال داشته و نقش اساسي ايفا مي كند. آخرين سمت او، قائم مقامي اطلاعات و عمليات تيپ الغدير بود. اين سردار، در تاريخ 25 / 10 / 1365 در عمليات كربلاي پنج به شهادت رسيد. در پايان كتاب، وصيتنامه و عكسهايي از شهيد دهستاني به چاپ رسيده است.
مصاحبه و تدوين گلستان جعفريان. - تهران: سوره مهر، (چاپ اول): 1381.
188، [4] ص.: تصوير. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ 457: جنگ ايران و عراق، خاطرات؛ 138).
طراح روي جلد: رجب شهبازي، محسن كرمي.
شمارگان: 4400 نسخه.
«شمسي سبحاني» از اهالي چنده لا (مازندران) است. در اين كتاب، خاطرات او بيان شده است. وي پرستار است و در خاطرات خود، موارد زير را ذكر كرده است: «دوران كودكي، تحصيلات، فوت
پدر، دوران قبل و بعد از انقلاب، درگيري با گروهكها در اوايل انقلاب، ورود به جامعه ي امدادگران در دوران جنگ، مأموريت در غرب و جنوب كشور، خدمت در بيمارستان سنندج، پاسداراني كه توسط ضد انقلاب كردستان به شهادت رسيده بودند، بيمارستان انديمشك، بيمارستان اهواز، عمليات خيبر، عمليات رمضان، خاطراتي از دوستان پرستار و دكتر رهنمون (رئيس بيمارستان نجميه كه در عمليات خيبر به شهادت رسيد)، عمليات فتح المبين، منطقه ي هويزه، موشكبارانها دزفول حملات هوايي به اين شهر و ديگر شهرهاي خوزستان، آشنايي با همسر، ازدواج و انتقال به تهران، تولد فرزند و...».
خاطرات خليل قاضي زاده. - مشهد: جهاد دانشگاهي مشهد، 1378.
62 ص. - (انتشارات جهاد دانشگاهي مشهد؛ 211: علوم انساني؛ 117).
شمارگان: 2200 نسخه.
كتاب «از رقابيه تا راين» خاطرات جانباز «خليل قاضي زاده» است كه دانشجوي لويزياناي آمريكا بوده، هنگام انقلاب تصميم مي گيرد به ايران باز گردد و در ايران به تحصيل ادامه دهد. با شروع جنگ، او كه دانشجوي دانشكده نفت آبادان است و در جهاد سازندگي هم فعاليت مي كند، همراه نيروهاي مردمي به دفاع از خرمشهر مي پردازد. همسر او نيز تدريس را رها كرده، به پرستاري از مجروحان جنگ تحميلي اقدام مي كند. در اين خاطرات، او از مجروح شدنش در عملياتي ياد مي كند كه در رقابيه ي شوش روي داده و از 140 تن بسيجي همرزم وي فقط او و يك مجروح ديگر زنده مانده اند، سپس شرح معالجات خود را در بيمارستانهاي ايران و آلمان (در
[ صفحه 742]
شهر كلن) بيان مي كند. او از چند تن از همرزمان شهيد خود
نيز نام برده كه عبارتند از: شهيد عباس وزيري، شهيد رضا كشتكار، شهيد حسين خردمند و شهيد عبدالرضا صمدي.
سعيد پور داراب؛ با پشتيباني هيأت معارف جنگ «شهيد سپهبد علي صياد شيرازي». - تهران: ايران سبز، (چاپ اول): 1380.
[183] ص.: نقشه، عكس.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر، شامل خاطرات دو سال اول جنگ تا فتح خرمشهر بوده، در سه فصل ارائه شده است. فصل اول: تجاوز تا عملياتهاي محدود (آغاز حمله ي عراق به ايران، اعزام به جبهه، گرفتاري در آب و آتش، دفاع از پل كرخه تا شوش، دفاع از شهر شوش، حمله ي لشكر 21 حمزه در روز 23 مهر ماه 1359، دفاع سرسختانه ي لشكر 21 حمزه در نهم آبان ماه 1359، اجراي عملياتهاي محدود و ايذايي، عمليات متهورانه ي استوار غفاري (معروف به شكارچي تانك)، عمليات تپه چشمه، عمليات كانال هندلي، احداث تونل در منطقه ي كانال هندلي، توسعه ي سرپلها در لشكر 21 حمزه)؛ فصل دوم: آغاز عمليات فتح المبين (از ابتداي آمادگي تا دومين مرحله ي عمليات) و فصل سوم: جلوه هاي ايمان و ايثار (شامل خاطراتي از مقدمات عمليات، مرحله ي اول و دوم و پيشروي به سوي شلمچه تا ضربه ي نهايي و آزادي خرمشهر). معرفي نويسنده در پايان كتاب انجام گرفته است.
محمدعلي موظف رستمي. - تهران: گويه، (چاپ اول): 175.1380 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
بخشي از خاطرات در آخرين شب هور در مجموعه خاطرات از لندن تا فاو قيد شده كه در اين دفتر نيامده است.
مندرجات: آخرين سفر در انتهاي هور، آنجا ميان نخلستان، از طوفان تا نسيم.
كتاب، مجموعه ي خاطرات نويسنده است. او آنها را به مادرش تقديم كرده است. در «آخرين سفر، در انتهاي هور»، نويسنده و دوستش حامد (كه تحصيل كرده ي
آمريكا و آشنا به هنرهاي رزمي بود) در خدمت لشكر 25 كربلا قرار گرفتند. آنها در هورالهويزه بارها به كمين دشمن برخوردند و با شگردهاي حامد توانستند دشمن را نابود كرده، بگريزند. حامد در كميني به شهاد رسيد. «آنجا ميان نخلستان» ماجراي گروه «دفن» (دوربين، فيلمبرداري، نخلستان) است. امير و ديلماج و نويسنده، در روز روشن براي شناسايي و تهيه ي فيلم با غواصي از اروندرود رد شده و وارد نخلستان و منطقه ي عمليات والفجر هشت مي شوند. اين گروه لحظات شهادت و ايثارگري هاي رزمندگان و فرماندهان لشكر 25 كربلا را به تصوير مي كشند. «از طوفان تا نسيم» شرح درگيريها در عمليات مرصاد (در اسلام آباد، ايلام و سر پل ذهاب) است.
نويسنده عبدالمجيد چراغعلي؛ [به سفارش] وزارت كشاورزي شورايعالي توسعه كاربرد مواد بيولوژيك و استفاده بهينه از كود و سم در كشاورزش. - كرج، سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، معاونت آموزش و تجهيز نيروي انساني،
[ صفحه 743]
نشر آموزش كشاورزي، (چاپ اول): 93.1379 ص.
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتاب، خاطرات نويسنده از اسفند ماه 1359 تا روزهاي پاياني و قبول قطعنامه ي (598) 13 / 5 / 65 است كه در سه فصل، به ترتيب زماني تنظيم شده اند. برخي از خاطرات، درباره ي موارد زير هستند: «آموزش نظامي، اعزام به جبهه (اهواز)، اعزام به منطقه ي ميشداغ، تپه هاي الله اكبر، سوسنگرد، جبهه ي چولانه جبهه ي دهلاويه و شهادت چمران، عزل بني صدر، رياست جمهوري رجايي، ادغام ستاد جنگهاي نامنظم در سپاه و ارتش، عمليات طريق القدس، مجروح شدن، جهاد سازندگي دهكلان، پاكسازي ضد انقلاب از قروه و سنندج، عمليات فتح،
گيلان غرب، دانشگاه تهران و رشته ي داروسازي، اعزام به اهواز، عمليات كربلاي پنج، حملات موشكي به پالايشگاه تهران، وضعيت بحراني پس از سقوط فاو و پيروزي هاي عراق در مناطق شلمچه، مهران، جزاير مجنون، آبادان و خرمشهر و قبول قطعنامه ي 598».
عباس باقري. - [بي جا]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 405.1377 ص.
طراح روي جلد: علي پيران.
شمارگان: 3000 نسخه.
در ابتداي كتاب، زندگينامه مختصر «شهيد ميرقاسم ميرحسيني» آمده است. او در سال 1342 در روستاي صفدر ميربيك به دنيا آمد. وي قائم مقام لشكر ثارالله بود و در عمليات كربلاي پنج، در منطقه شلمچه به شهادت رسيد. كتاب چهار فصل دارد فصل اول: (با اصحاب يمين)، خاطره هاي خانواده، ياران و همرزمان شهيد ميرقاسم است. بعضي از خاطرات تقديم به شهيدان و مفقودالاثران لشكر ثارالله شده است. فصل دوم، «بنيان مرصوص» نام دارد و منتخبي از سخنراني هاي شهيد است كه از روي نوار پياده شده اند؛ فصل سوم (قبسات)، متن نامه هاي شهيد ميرحسيني است كه از جبهه خطاب به خانواده، والدين، برادران، خواهران و همسر خود نوشته و ارسال كرده است. فصل چهارم (اخگر سرودها)، شامل نه قطعه شعر در قالبهاي غزل، قصيده و آزاد است كه با مضمون شهيد، شهادت و دفاع مقدس سروده شده اند. در پايان اين فصل، متن وصيتنامه شهيد ارائه شده است.
حوزه علميه شهيد شاه آبادي. - تهران: حوزه علميه شهيد شاه آبادي، 1365.
211 ص.: مصور، عكس، نمونه.
شمارگان: 10000 نسخه.
«شهيد مهدي شاه آبادي»، فرزند مرحوم آيه الله ميرزا محمدعلي شاه آبادي (ره)، در تاريخ 1309 در قم متولد شد و در بازديد از جبهه، پس از ديدار با رزمندگان لشكر 25 كربلا، در اثر اصابت تركش گلوله ي توپ به شهادت رسيد. كتاب شامل مطالب زير است: «زندگينامه آيات عظام ميرزا محمدجواد اصفهاني، ميرزا احمد بيدآبادي، ميرزا علي محمد شريف و ميرزا محمدعلي
شاه آبادي، زندگينامه شهيد شامل «شرح ولادت، تحصيل، ازدواج، امامت مسجد، مسؤوليت ها پس از انقلاب، عشق و علاقه به رزمندگان و بازديد از جبهه ها و آخرين سفر به جبهه و شهادت، پيامهاي مسؤولان و آيات عظام درباره ي شهادت، بازتاب شهادت شهيد و ملاقات خانواده ي شهيد با آيه الله مشكيني و متن سخنراني ايشان درباره ي شهدا، صديقين و صالحين». در پايان كتاب تصاويري از پيكر مطهر شهيد،
[ صفحه 744]
نمونه ي دستخط آيات عظام و متن اجازه نامه ي اجداد مرحوم والد شهيد شاه آبادي و تصاويري از تأليف ات او آمده است.
طاهر مؤذن؛ زير نظر شوراي پژوهشي مؤسسه خانه انديشه جوان. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، 1379.
224 ص. - (داستان هاي جنگ ايران و عراق؛ 1).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب در 37 قسمت، به صورت لحظه به لحظه، وقايع و رويدادها را از زمان ثبت نام يك بسيجي براي اعزام، تا پس از عمليات و بازگشت به خانه به تصوير كشيده است. مطالب شامل شرح «ثبت نام و نداشتن شناسنامه يا سن كم، آموزش، پادگان دو كوهه و تداركات و تجهيزات، مرخصي قبل از اعزام، كرخه و اردوگاه اسلام، صبحگاه در اردوگاه، راهپيمايي ها و رزمهاي شبانه براي آمادگي قبل از عمليات، سازندگي روح، حسينيه ي گردان و عزاداري، محرم در اردوگاه، شام غريبان، مردان با صفا و شوخي ها، مانور در منطقه ي عمليات، سرما و مشكلات، نماز شب، حمام، آماده باش، شب حمله، نبرد، مجروحان و بيمارستان صحرايي، شهادت، آتشبازي و انفجار در منطقه، خاكريزها، تك و پاتك دشمن، جنگ تانك، هواپيماها و
بمباران منطقه، بازگشت به اردوگاه و...» است. مطلبي تحت عنوان «كو شهيدانتان!» به شرح وقايع پس از عمليات مي پردازد. در پايان نيز مرخصي و ديدار از خانواده ي شهداي همرزم تشريح شده است. اشعار و سروده هاي رزمندگان و... نيز در متن آمده است.
غلامعلي رجايي؛ بازنويس نثر، عين الله كاوندي؛ زير نظر: محمدقاسم فروغي جهرمي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، 1372.
72 ص. - (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مجموعه خاطره؛ 13).
اين كتاب به مناسبت سالگرد هفته بسيج (15 - 12 آذر ماه) منتشر شده است.
اين كتاب خاطرات برادر غلامعلي رجايي است كه علاوه بر گزارشگري، در جبهه همراه رزمندگان بوده است. او از رزمنده اي ياد مي كند كه خود را روي سيم هاي خاردار انداخت تا همرزمانش از محاصره خارج شوند، يا رزمندگان ايثارگري را تصوير مي كند كه روي مين ها رفتند تا ديگران از ميدان مين عبور كنند. در «تونل پيروزي» از حفر تونلي در جبهه ي كرخه سخن مي گويد. كه باعث هدايت رزمندگان به پشت سنگرهاي دشمن و اسارت تعداد زيادي از فرماندهان، افسران و درجه داران عراقي شد، «اسوه هاي مهرباني» حكايت دو رزمنده بسيجي آر پي جي زن است كه در مسير تانك ها منتظر پاتك دشمن مي مانند تا با شروع عمليات تانكها را از بين ببرند. سپس نحوه ي اسارت افراد دشمن و زخمي شدن خود را بيان مي كند. «سرسختي مجنون» شرح جنگ در جزاير مجنون و هور و احداث پل حيرت انگيز و طويل خيبر است و ايثار رزمندگان اسلام. «حماسه ي خيبر» شرح بازديد يكي از نمايندگان مجلس از منطقه ي عملياتي و
فداكاري هاي خلبانان و شهادت دو تن از بسيجي هاست. در «سوز زليجان» از سرماي شديد زمستان در دشت زليجان و اراده ي پولادين بسيجي ها سخن گفته است.
[ صفحه 745]
عبدالرسول رضاگاه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1375.
69 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات؛ 139).
طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Confessions: Memories of Iraqi Colonel
شمارگان: 3300 نسخه.
سرهنگ عبدالعزيز قادر السامرائي، اسير عراقي، به جنايات خود و ديگران طي جنگ اعتراف مي كند و از غارت اموال ارزشمند مردم، پس از تصرف خرمشهر، سخن مي گويد. او از اين طريق ثروت هنگفتي به دست آورد. ولي در يك آتش سوزي همه را از دست داد؛ همسر وي به افسردگي شديد مبتلا شد و مادر و پسرش فوت كردند. در عمليات بيت المقدس، پس از حمله ايراني ها، عراقي ها از ترس، به اشتباه، چندين بار با يكديگر درگير شدند و سرهنگ از طريق اروندرود فرار كرد. در پل طاهري نيز با نبرد سختي روبه رو شد و بعد از شكست با تانك به عقب گريخت. به او ترسو لقب دادند. او از شدت خشم خود را مجروح ساخت، ولي بعد مدال شجاعت گرفت! در عمليات رمضان، عراقي ها، با وجود كمك كشورهاي مختلف، مرتب مواضع و نيروهايشان را از دست مي دادند. در اين مرحله نيز چون خرمشهر، عراقي ها متحمل تلفات زيادي شدند. سرهنگ در عمليات هاي بعدي، قدس (5، 4، 3، 2، 1)، نيز در جبهه هاي عراق حضور داشت و عراق همانند ديگر
عملياتها با داشتن بهترين امكانات جنگي، با شكستهاي سختي روبرو شد.
به كوشش: غلامعلي رجايي. - تهران: مؤسسه چاپ و نشر عروج، (چاپ اول): 269.1376 ص.
طراح روي جلد: حسن سلطاني.
مطالب اين كتاب از كتابهاي «صحيفه نور، اربعين حديث، سر الصلوة و تحليلي از نهضت امام خميني و طليعه انقلاب اسلامي» گردآوري شده است.
مطالب كتاب از بيانات و سخنراني هاي حضرت امام خميني (ره) در مناسبتهاي مختلف انتخاب شده، موضوعهاي مختلفي را در بر مي گيرند. كتاب در پنج فصل تنظيم شده است. در فصل اول به ابعاد شخصيتي امام - مثل ايمان، معنويت، اخلاق، تواضع و ساده زيستي - پرداخته شده است. فصل دوم (امام و مردم)، بيانگر عشق امام به مردم و همدردي ايشان با مردم، مجروحان، رزمندگان، جانبازان و شهدا و قدرداني از آنها و خانواده ي آنها است. فصل سوم «اصول رهبري» نام دارد و موضوعهايي مثل نظارت بر امور، اعتقاد به نقش مردم در مبارزه، اسلام خواهي و حفظ نظام را در بر مي گيرد. در فصل چهارم (رنجها و نگراني ها)، مسايلي ذكر شده است كه امام در مورد آنها نگران بوده اند يا از پيش آمدن آنها رنجيده خاطر شده بودند. فصل پنجم يا پاياني با عنوان «خاطرات»، حاوي خاطره هاي امام از دوران زندگي پر بركت ايشان است.
علي دواني. - تهران: نشر مطهر، (چاپ اول): 1373.
179 ص.: نمونه.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، شامل 39 خاطره در ارتباط با حضرت امام خميني (ره) است. موضوع خاطرات عبارتند از: «امام خميني و رضاخان، مخالفت با روحانيت، نجف اشرف، تدريس فقه و اصول، حفظ سلامت بدن، مبارزه با افكار
[ صفحه 746]
انحرافي، تواضع و فروتني، دگرگوني در تشكيلات حوزه ي علميه ي قم، عزاداري براي اهل بيت (ع)، ماجراي لغو تصويبنامه ي انجمنهاي ايالتي و ولايتي، حمله ي عمال شاه به مدرسه ي فيضيه، حوادث بعدي تا پانزده خرداد، پانزده خرداد و بازداشت امام خميني (ره) و...» در يك خاطره، درباره ي فتح خرمشهر و عمليات بيت المقدس صحبت شده است كه پيرو آن، حضرت امام به مسأله مدال دادن صدام به افسران فراري و كاريكاتورهاي كشيده شده پس از پيروزي عمليات اشاره فرموده اند.
گردآورنده اميرحسين انبارداران؛ [به سفارش] اداره تحقيق و پژوهش بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان تهران. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1381.
79 ص.، [41] ص. تصوير: مصور.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 110 خاطره از «شهيد صياد شيرازي»، به نقل از دوستان، آشنايان، خانواده، همسر، فرزندان و همرزمان شهيد است. خاطرات، در يازده فصل مجزا تنظيم شده اند كه عبارتند از: «ويژگي هاي شخصيتي، در ارتباط با ولايت فقيه، در خانواده، در جبهه، علم و دانش، ارادت به ائمه ي اطهار، اوقات فراغت، دوري از دنيا و پست و مقام، با مردم و جامعه، ارتباط با علماء و روحانيون و عنايت به مسايل اخروي». در بين خاطرات نقل شده، از اشخاص و شهيدان زير نيز مطالبي ارئه شده است. «يوسف رضا ابوالفتحي، مصطفي چمران، محمد بروجردي و مريم يساول (جانباز شيميايي)». همچنين مطالبي در موضوعات و موارد زير ارائه شده است: «نماز اول وقت، قرآن، عيادت از بيماران، غذا خوردن با سربازان، كمك به مستمندان، ورزش، عمليات بيت المقدس، شهر مهران، درگيري با منافقين، قرارگاه مشترك حمزه سيدالشهدا، برخورد
با همسر، مقابله با اسراف و تبذير، اهميت به نظم و انضباط، با وضو بودن و...».
ابراهيم يونسي؛ مترجم: عبدالرسول رضاگاه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1377.
48 ص. (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 151).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Grief of the Endless Night
طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
شمارگان: 3300 نسخه.
در اين كتاب يكي از افسران عراقي، سرگرد ابراهيم يونسي، خاطرات خود را از سالهاي جنگ عراق عليه ايران بازگو كرده است. در اين خاطرات، او به رفتار وحشيانه ي بعثي ها با نيروهاي زير دست و هم چنين، به فساد و بي بند و باري آنها اشاره كرده است. وي در قسمتي از خاطرات خود به چند عمليات عليه جمهوري اسلامي ايران اشاره مي كند كه همه ي آنها با شكست مواجه شده اند. وي به همين سبب و به اين جهت كه قصد تسليم شدن به نيروهاي ايراني را داشته است، تنبيه مي شود و مورد مؤاخذه قرار گرفته، به مدت سه ماه زنداني مي شود. بالاخره پس از آزادي در تاريخ 23 / 12 / 1983 به درجه ي سرهنگي ارتقاء مي يابد؛ ولي پس از پايان جنگ از عراق فرار كرده، خود را تسليم نيروهاي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي مي كند. وي اكنون در سايه ي ولايت فقيه در ايران به زندگي خود ادامه مي دهد.
[ صفحه 747]
مؤلف علي محمد بزرگواري؛ ويراستار علي شهبازي. - [تهران]: نقش كلك، (چاپ اول): 1381.
174 ص.: مصور، عكس.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، حاوي چهارده خاطره از روحاني «علي محمد بزرگواري» است، موضوعهاي خاطره ها عبارتند از: «اعزام به جبهه ي خرمشهر و
شنيدن خبر سقوط خرمشهر، منطقه ي عملياتي ثامن الائمه و جبهه ي كرخه نور، عمليات فتح المبين و منطقه ي تپه ي 182 و فكه، منطقه ي عين خوش و روستاي زبيدات پس از عمليات محرم، شناسايي هاي قبل از عمليات، منطقه ي قصر شيرين و اعزام از طرف دفتر تبليغات اسلامي حوزه ي علميه ي قم به جبهه هاي غرب، تپه ي شهيد علم الهدي، جبهه ي چنگوله، جزيره ي مجنون و تيپ المهدي، حضور در پادگان دو كوهه، عمليات بدر و رزمندگان تيپ بيست رمضان در منطقه ي جفير، عمليات والفجر هشت در منطقه ي فاو با لشكر خط شكن 25 كربلا، منطقه ي حاج عمران، كربلاي يك در منطقه ي مهران، كربلاي چهار در منطقه ي آبادان، منطقه ي ماووت و پد خندق». تصاويري در ارتباط با خاطرات همراه با زيرنويس در كتاب موجود است.
باز آفريني منوچهر ذوقي. - شيراز: كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1379.
134 ص. عكس (رنگي). - (كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 51).
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر، شامل مطالب و خاطراتي درباره ي «سردار شهيد حجت الله آذر پيكان» است. وي در تاريخ 23 / 12 / 1373 در اثر سانحه ي تصادف در جاده ي شيراز - تهران به شهادت رسيد. او فرمانده ي تيپ المهدي (عج) بود. از جمله مطالب بيان شده، مي توان به موارد زير اشاره كرد: «خاطره اي از اذان گفتن شهيد با ساير همرزمانش؛ خاطراتي از دوره ي قبل از انقلاب و پخش اعلاميه ي حضرت امام (ره)، خاطره اي از همسر شهيد در هنگام تولد دخترش؛ سوختگيري براي اتومبيل در هنگام بمباران عراقي ها؛ خاطره اي از نگهباني كه او را نمي شناخت و قصد تيراندازي به وي را داشت؛ خاطره اي
از سركشي وي از خطوط مقدم و دلواپسي ديگر فرماندهان در گردان فجر؛ اعتراض وي درباره ي اختصاص سهميه ي غذاي بيشتر و بهتر به او در جبهه؛ و...». اشعاري از هاشم كروني با مضمون شهيد و شهادت نيز در پايان كتاب چاپ شده است.
[نويسنده] علي مرج. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1380.
50 ص.؛ 11 ص. تصوير: مصور، نمونه، عكس. - (انتشارات روايت فتح؛ 6. نيمه پنهان ماه؛ 5).
شمارگان: 5500 نسخه.
سرتيپ خلبان «شهيد عباس بابايي» (متولد 1329)، روز پانزدهم خرداد 1366 طي مأموريت جنگي، هنگام پرواز با هواپيماي جنگنده ي «اف - پنج»، هدف پدافندهاي دشمن قرار گرفت و به شهادت رسيد. اين كتاب حاوي خاطرات همسر وي، «صديقه (مليحه) حكمت»، از زمان خواستگاري تا هنگام شهادت اين خلبان جان بر كف است. مطالب كتاب عبارتند از: «نحوه ي خواستگاري، خاطراتي از دوران قبل از انقلاب و روحيات شهيد در آن دوران، ملاقات با آيت الله صدوقي و گرفتن پول براي تقسيم بين فقرا، خاطراتي از دوران جنگ، دريافت مدال افتخار و درجه ي سرتيپي از دست آيت الله خامنه اي و خاطره اي از زمان عزيمت به مكه». در پايان كتاب نمونه اي از دستخط
[ صفحه 748]
شهيد (وصيتنامه ي شهيد) و عكسهايي از دوران جواني وي با همسر و بعد از انقلاب با حضرت امام به چاپ رسيده است.
عليرضا متولي. - تهران: نشر صرير، (چاپ اول): 1378.
138 ص. - (خاطره؛ 1).
طراح روي جلد: كيانوش غريب پور.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: دو پنجره باراني؛ جاده... و بعد فانوس هاي روشن؛ يك حس مه آلود؛ مسافر گمشده؛ بستان؛ فانوسي شكسته؛ حبيب؛ زمين زخمي؛ آسمان باروتي؛ در سنگر باران مي بارد؛ ماجراي محاصره تانك ها؛ پايان سفر؛ از نرسيده به انتهاي خيابان غربت؛ ده سال بعد.
اين كتاب، يادداشتهاي نويسنده از سفر هشت روزه ي خود - به عنوان خبرنگار
كيهان بچه ها - به جبهه هاي جنوب است. وي در مسير سفر، از اردوگاه كوثر (واقع در جاده اهواز - سوسنگرد) به سوي جبهه ي شلمچه رفته، ملاقات خود با رزمندگان و فرماندهان و حوادث را يادداشت كرده است. همچنين از موقعيت شهيد اصغر لاوي (كه به سه راه فتح مشهور است) و بستان و اهواز يادداشتهايي برداشته است. از جمله افرادي كه نويسنده با آنها ملاقات كرده است، مي توان به اين رزمندگان اشاره كرد: «علي اصغر صادقي (معاون گردان زهير)، داود حيدري، بسيجيان مسجد علي اكبر محله ي هاشمي تهران، سيد مرتضي شفيعي، فرماندهان لشكر هفت ولي عصر (عج)، حبيب غني پور، دادا اكبر فرمانده گردان در محور شلمچه، بسيجيان آران كاشان، بهمن (عبدالوهاب) قاسمي و محمد ذاكري».
سعيد موسوي. - گوهرشاد، 1377.
95، ث ص.: مصور، عكس. رنگي.
طراح روي جلد: مهيار رحيمي پور.
عنوان ديگر: داستان واقعي: بازگشت از تاريكي.
اين خاطره رتبه ي اول خاطرات ايثارگران كشور شده است.
خليل - از مجروحان جنگ تحميلي - كه بينايي خود را از دست داده، در يكي از بيمارستانهاي شهر بن آلمان جهت مداوا بستري شده است. دكتر اشپيت ناس (پزشك معالج) از معالجه ي او قطع اميد مي كند. اريش (دستيار دكتر) به رفتار خليل علاقه مند مي شود و پس از صحبتهاي فراوان با خليل، شهادتين را در بيمارستان مي گويد و اسلام مي آورد و نام خود را نيز به محمد تغيير مي دهد. وي از دكتر معالج تقاضا مي كند تا چشمهاي خليل را مجددا تحت مداوا قرار دهد. عمل جراحي انجام مي شود و پس از يك ماه، خليل بينايي خود را باز مي يابد. اريش (محمد) همراه خليل به ايران مي آيد
و شروع به تحصيل علوم ديني مي نمايد. وي هم اكنون سالانه چند ماه براي تبليغ اسلام به خارج از كشور مي رود. وي همسري ايراني دارد و صاحب دو فرزند است. در پايان كتاب، در بخش پيوستها، مصاحبه ي «خليل قاضي زاده» (صاحب خاطرات) با روزنامه ي قدس، لوح تقدير اهدايي به او و يك قطعه عكس از وي و اريش به چاپ رسيده است.
[ صفحه 749]
گفت و گو از مرتضي سرهنگي واحد گودرزياني. - تهران: كمان، (چاپ اول): 1379.
28 ص. - (بانوي ماه؛ 4).
شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب مصاحبه ي مجله ي كمان با همسر «شهيد مهدي باكري» است. وي در اين مصاحبه درباره ي خاطرات خود از شهيد صحبت كرده كه شامل موارد زير است: «آشنايي با شهيد در هنگام برداشت محصول انگور، ازدواج با مهريه اي ناچيز (يك جلد كلام الله مجيد و يك كلت)، جدايي شهيد از شهرداري و پيوستن به سپاه، كوچيدن از اروميه به اهواز، مجروحيت در عمليات فتح المبين، شهادت برادر شهيد، جلسه با رزمندگان در منزل و ندادن نان به همسر (به سبب آن كه نان از لشكر آورده شده بود)، عيادت از مجروحان و خاطراتي از روحيه و راز و نياز شهيد». سپس، «آغاز زندگي جديد پس از شهادت همسر، اخذ درجه ي كارشناسي و رفتن به حوزه ي علميه قم». شرح داده شده است. [شهيد مهدي باكري (متولد سال 1332 در مياندوآب) مدتي شهردار اروميه بود و سپس به سپاه پيوست. وي در عمليات فتح المبين، معاون تيپ نجف اشرف بود و سپس فرمانده ي لشكر عاشورا شد. در عمليات بدر،
تيري به پيشاني وي اصابت كرد و هنگامي كه به عقب جبهه ي مقدم منتقل مي شد، قايق حامل او مورد اصابت قرار گرفت در دجله فرو رفت و پيكر پاكش هرگز پيدا نشد.]
نويسنده محسن پرويز. - تهران: اميركبير، (چاپ اول)، 147.1379 ص.
شمارگان: 1500 نسخه.
مندرجات: نبرد فتح المبين؛ او كه جز خدا هيچ نمي ديد؛ به ياد آن برنگشته، كه در مجنون، مجنون وار به سوي معبود شتافت؛ حسرت شهادت؛ ضيافت لاله ها؛ رنجنامه اي در غم از دست دادن ياران والفجر مقدماتي و والفجر يك؛ در غم از دست دادن سردار شهيد حاج محمدابراهيم همت (به مناسبت اربعين شهادتش)؛ به ياد سردار خيبر.
اين كتاب، شامل مجموعه ي خاطرات و سفرنامه اي است كه توسط نگارنده درباره ي جبهه هاي جنگ نوشته شده است. خاطرات عبارتند از: خاطره اي از نبرد فتح المبين، خاطره هايي از شهيدان: حاج آقا اثني عشري و حاج علي جزماني و نحوه شهادت آنها، جانباز مهندس مسعود پتراكو (در تاريخ 1 / 12 / 1365)، شهيد محمدرضا كارور (شهيد در عمليات خيبر)، مهدي هدايتي دولابي (كه در عمليات والفجر هشت به شهادت رسيد) و خاطره اي از پادگان دو كوهه. گفتاري عارفانه در مضمون شهادت رزمندگان در عمليات والفجر يك و غمنامه اي در اربعين شهادت محمدابراهيم همت همراه با سفرنامه اي از كربلاي جنوب (كه از 18 / 2 / 1375 تا 21 / 2 / 1375 انجام گرفت)، ساير مطالب كتاب را تشكيل مي دهند.
عباس نيلفروشان؛ بازنويسي عين الله كاوندي؛ زير نظر محمدقاسم فروغي جهرمي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 1372.
48 ص.: مصور (رنگي)، نقشه (رنگي). - (مجموعه آثار و ارزش هاي دفاع مقدس؛ مجموعه خاطره: 10).
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت هفته بسيج (5 - 12 آذرماه) منتشر شده است.
«بالامبو»
نام ارتفاعاتي در جنوب شهر حلبچه است كه بلندترين قله ي آن، 1602 متر ارتفاع دارد و طي عمليات
[ صفحه 750]
والفجر ده، توسط گردان امام حسين (ع)، از لشكر هشت نجف، آزاد شد. كتاب «بالامبو» شرح خاطرات فرمانده ي گردان (عباس نيلفروشان) است كه از «شب عمليات تا گذر از ارتفاعات، ورود به شهر حلبچه و آزادسازي آن، استقبال مردم، بمباران شيميايي شهر حلبچه توسط رژيم بعث عراق و لحظات تأسف بار شهادت مردم بيدفاع حلبچه» را شامل مي شود. خاطراتي نيز از نحوه ي شهادت رزمندگان ذكر شده است. در پايان كتاب نيز اسامي و محل اعزام شهيدان لشكر هشت نجف اشرف در ارتفاعات بالامبو و كارنامه اي از عمليات والفجر ده (شامل رمز، هدف، منطقه، نتايج عمليات و تجهيزات و غنايم به دست آمده از دشمن) همراه با عكسهايي از لحظات اعزام به منطقه تا تصرف قله و شهادت مردم بيگناه در حلبچه ارائه شده است.
خاطره ي علي چرخكار؛ بازنويس نثر رضا پريزاد. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 1377.
[167] ص.، [16] ص. تصوير (رنگي)، نمونه. - (ادبيات دفاع مقدس؛ خاطره: 7).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 3 بخش است. بخش اول به شرح 24 خاطره علي چرخكار با احمد متوسليان از مناطق جنگي مريوان، ارتفاعات زلم، منطقه احمد آوا خرمال، پاوه، منطقه عملياتي فتح المبين، عمليات خيبر، سفر سوريه، آموزش نيروهاي حزب الله لبنان در بعلبك، عمليات بيت المقدس، عمليات مهران، عمليات محمد رسول الله (ص)، تسخير دژ سرو آباد، مجروحيت احمد متوسليان و... مي پردازد.
در اين بخش خاطراتي از شهيدان: مهدي زين الدين، داورزني، قجه اي، وزوايي، حاج همت، عليرضا ناهيدي و... نيز نقل شده است. بخش دوم شامل زندگينامه علي چرخكار شامل: تحصيلات، آموزشهاي نظامي، مسئوليت هاي فرماندهي وي به همراه نمونه اي از دستخطها و نامه هاي اداري دوران جبهه است. بخش سوم با نام «يادهاي زلال»، شامل عكسهايي رنگي، با زيرنويس، از حضور وي در مناطق مذكور به همراه شهيد متوسليان و در جمع رزمندگان است.
غلامعلي رجايي. - تهران: مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج. (چاپ اول): 1377.
420 ص.
كتابنامه.
در اين كتاب، سعي بر آن بوده است تا با يك ديد تحقيقي، سيره ي عملي و نظري امام خميني (ره) در ابعاد مختلف شخصيتي ايشان به صورت موضوعي در قالب خاطرات بيان شود. براي اين كار از كليه ي منابع مكتوب و نيز در مواردي از منابع غير مكتوب مانند نوارهاي سخنراني و مصاحبه هاي گوناگون استفاده شده است و در بعضي موارد نيز مصاحبه هايي براي دسترسي به مطالب بيشتر صورت گرفته است. در نقل خاطرات سعي شده است از منابع اصلي و دست اول استفاده و نام راوي خاطره در پاي سند آورده شود. در پايان كتاب اسامي راويان اين خاطرات (كه بالغ بر يك صد و پنجاه و سه نفر مي شوند) به چاپ رسيده است. كتاب در سيزده فصل با نامهاي زير تنظيم شده است: 1 - نظم، 2 - ساده زيستي، 3 - قناعت و زهد، 4 - عدم تشريفات، 5 - اطاعت روح، 6 - عطوفت و مهرباني، 7 - آرامش خاطر، 8 - شجاعت، 9 -
صلابت و وقار، 10 - مطالعه و پركاري و 11 - اغتنام فرصت. در هر بخش، خاطراتي نيز در ارتباط با دفاع مقدس، رزمندگان و شهدا موجود است.
[ صفحه 751]
جلال محمدي. - تبريز: كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان، 274.1374 ص.
اين كتاب، مجموعه ي خاطرات 52 تن از دوستان، آشنايان، اطرافيان و همرزمان شهيد مهندس مهدي اميني، فرمانده ي عمليات سپاه اروميه است. خاطرات نشان دهنده ي ويژگي هاي اخلاقي و شخصيت وي هستند. «تعبد، تعهد، خلوص نيت، ساده زيستي، ابتكار عمل و خلاقيت در فرماندهي» از جمله ويژگي هايي هستند كه در اين خاطرات به چشم مي خورند. براي مثال، «مرتضي جهانگيرزاده» درباره ي او گفته است كه چهره ي شهيد اميني به عنوان فرمانده ي عمليات سپاه اروميه خيلي درخشان بود. او عده اي را تحت عنوان گروهان شهادت و ضربت براي عمليات چريكي جمع كرد كه به دشمن يورش مي بردند. اينها تيشه به ريشه ي ضد انقلاب و منافقين مي زدند. برادر «نيك بخت» نيز مي گويد: در روز پاسدار در مراسم رژه توسط نيروهاي سپاه و بسيج در اروميه، مردم شعار مي دادند «ملت فداي پاسدار، برادران فداي ملت»، در اين حال ديديم مهدي جلو آمد، بلندگوي دستي را گرفت و شعار مردم را جواب داد كه «پاسدار فداي قرآن»؛ با اين كار مهدي، مردم حال ديگري يافتند و رژه در يك فضاي معنوي برگزار شد.
احمد كروندي؛ به كوشش: حجت شاه محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1372.
56ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 49).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Above The Meimak: The Memories of the pilot 2nd It.
اين كتاب، مجموعه ي خاطرات خلبان، «احمد كروندي» است كه با هم پروازان خود آتش به جان تانكهاي دشمن بعثي مي انداختند. اين خلبان جوان به خاطر همين رشادت و شايستگي
به دريافت نشان فتح نايل شد. اين خاطرات به كوشش «حجت شاه محمدي» گردآوري و تدوين شده است. كتاب به سه قسمت كلي به نامهاي» 1 - نوسود آزاد شد، 2 - شياكوه و 3 - كانال خواب» تقسيم شده است و هر قسمت، با توجه به عنوان آن، به خاطرات خلبان مذكور از منطقه ي مورد نظر و خصوصا ميمك مي پردازد. هر يك از خاطرات شرحي از دلاوري و شجاعت و رشادت سربازان اين مرز و بوم است.
نوشته حسين محمديان. - تهران: نشر عابد، 1380.
248 ص. - مصور (بخشي رنگي)، نقشه، جدول، عكس (رنگي).
طراح روي جلد: جلال چالاوي.
شمارگان: 3000 نسخه.
آنچه در اين كتاب آمده است، خاطرات وقايعي است كه پس از بمباران شيميايي سردشت در تاريخ 7 / 5 / 1366 و روزهاي پس از آن اتفاق افتاده است. خاطرات از زبان نويسنده كه مجروح شيميايي است و از ناحيه ي دو چشم مصدوم و كور شده، با كمك گرفتن از ديگر مجروحان شيميايي سردشت، نوشته شده است. نويسنده در خاطرات خود از لحظه ي رؤيت هواپيما تا فرود بمبها، حالتهاي درد و عوارض شيميايي، تا مراجعه به اورژانس و بستري شدن و در نهايت، اعزام به بيمارستانهاي سقز، بانه، تهران و خاطرات ديگر مجروحان و شهيدان بمباران شيميايي
[ صفحه 752]
مطالبي را بيان مي دارد. در ادامه از مراقبت هاي بيمارستاني و داروها و تزريقاتي كه بر وي صورت گرفته، مطالبي بيان كرده است. او در ادامه ي معالجات، به اسپانيا اعزام شده و كه خاطراتي از بيمارستان گموزيوجاي اسپانيا نيز
نقل كرده است. در پايان كتاب نيز عكسهاي رنگي مجروحان و شهداي مربوط به بمباران سردشت همراه با زيرنويس ارائه شده است.
منوچهر رنجبر. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1374.
110 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 95).
عنوان به انگليسي: Following The Lost One.
مندرجات: روزهاي اول؛ عمليات كربلاي 4؛ عمليات كربلاي 5؛ عمليات كربلاي 8؛ عمليات والفجر 10؛ عمليات و الفجر 8؛ عمليات بازدارنده ي بجليه.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب خاطرات برادر رزمنده، منوچهر رنجبر از روزهاي اول جنگ تحميلي در مناطق اهواز، سوسنگرد و انديمشك است و در آن، از خاطرات رشادت، ايثارگري و جانبازي رزمندگان جبهه هاي حق عليه باطل در كنار دكتر چمران و همچنين از عملياتهاي كربلاي چهار، كربلاي پنج، كربلاي هشت، والفجر ده، و الفجر هشت و عمليات بازدارنده بجليه سخن گفته شده است. در سراسر خاطرات نقل شده، از خود گذشتگي، خلوص مطلق، ايمان، و شجاعت رزمندگان مشهود است.
بازنويسي و تدوين قاسم ياحسيني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، (چاپ اول): 1380.
[161] ص.: مصور، عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات؛ 136).
طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Foot-Walking on Water...
شمارگان: 2200 نسخه.
كتاب، خاطرات «منصور مزارعي» است. او در سال 1345 در يكي از توابع شهرستان تنگستان به دنيا آمد و با شروع جنگ به جبهه رفت و در مناطق مختلف جنوب و غرب در عملياتهاي مختلف پاكسازي و عقب راندن دشمن در مناطق دهلاويه، بستان، تنگه چزابه و دشت عباس و عملياتهاي والفجر دو و بدر شركت
داشت. او در سال 1362 به نيروي دريايي سپاه پيوست و در عملياتهاي مختلف دريايي خليج فارس شركت داشت. او در خاطرات خود، از تشكيل گروههاي مقابله به مثل و جنگ با ناوهاي آمريكايي در آبهاي خليج فارس، رشادتهاي شهيد مهدي و ديگر رزمندگان در عمليات آبي، و «راه رفتن پياده روي آب» ياد مي كند. آنها پس از شناسايي دشمن، در حالي براي نابودي هدف قدم بر مي داشتند كه نيروهاي آمريكايي همه ي حركات آنها را رديابي كرده، تحت نظر داشتند. آنها بارها از دست بالگردها و ناوچه ها جان سالم به در بردند. كتاب، حاوي عكسهايي با زيرنويس است.
[ صفحه 753]
نوشته علي هادي؛ [راوي] خاطره: احمد يوسف زاده مولايي؛ بازنويس نثر حسن بني عامري؛ زير نظر محمدقاسم فروغي جهرمي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، 1372.
14،114 ص.: عكس، نمونه (دستخط). - مجموعه آثار و ارزش هاي دفاع مقدس: مجموعه خاطره؛ 14).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب، خاطرات آزاده «احمد يوسف زاده ي مولايي» در مورد 23 اسير نوجوان كم سن ايراني است كه عراق از آنها براي ايجاد جنگ تبليغاتي، به ويژه در هنگام شكست از نيروهاي ايراني طي عملياتي مانند عمليات بيت المقدس، استفاده مي كرده است. عراقي ها با اين كار مي خواستند مراكز حقوق بشر را به اعتراض عليه ايران وادارند. احمد يوسف زاده مولايي، خاطرات خود را از بازجويي ها، انتقال به بصره و بغداد و مصاحبه هايي كه با آنها شده، بيان مي دارد. آنها براي فريب اذهان جهاني، اين اسيران را به كاظمين و ديدار صدام در وزارت دفاع برده، از
آنها عكس برداشتند. هنگام مصاحبه، آنها از احمد مي خواهند خود را 14 ساله اعلام كند، ولي احمد نمي پذيرد. در صفحات 127 - 117 كتاب، عكسهايي از دوران اسارت اين 23 نفر ديده مي شود كه در نشريات مختلف عراق چاپ شده بوده است. عكس روي جلد هم تصوير احمد يوسف زاده است كه در روزنامه ي «القادسيه» عراق چاپ شده بود.
خاطرات ابراهيم رنجبر؛ به كوشش محمدرضا ملكي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.
75 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 101) نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Swallows of the Tigris River
اين كتاب مجموعه خاطرات ابراهيم رنجبر (از نيروهاي سپاه و هنرجوي هنرستان از شهرستان شاهرود) است كه در تاريخ 25 / 10 / 1363 همراه با دوستانش از سوي گردان كربلا، جمعي لشكر 17 علي ابن ابي طالب (ع)، براي چندمين بار، به جبهه هاي نبرد حق عليه باطل اعزام شده است. او در اين يادداشت ها از حركت خود با سپاه از شاهرود تا رسيدن به اهواز و برخورد دوستانه ي بسيجيان با يكديگر و استقرار در انرژي اتمي آبادان - مقر لشكر 17 علي ابن ابي طالب (ع) - و جزيره ي شمالي مجنون و اقامت چند روزه در هر يك از اين مكان ها، مراسم نوحه خواني، زمزمه هاي عاشقانه و راز و نيازهاي نيمه شب و شوق و ذوق قبل از عمليات سخن گفته است. اين يادداشت ها از صفاي موجود در جبهه و در عين حال دليري رزمندگان اسلام حكايت مي كند. در پايان كتاب نيز بازگشت از عمليات و شهادت جمعي از دوستان ذكر شده است
كه چهره ي منطقه دارخوين را غمگين كرده بود.
عبدالحميد رضانيا. - تهران: نشر زلال، 91.1369 ص.
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: فراق؛ خداحافظ شهر نور؛ زنگ تاريخ؛ نوح زمانه؛ آقا سيد؛ آقاي دكتر؛ ساقي؛ اروند؛ كلام سكوت؛ پرواز؛ جام تلخ وداع؛ طلبه ي شهيد؛ شمع جمع؛ حاضر.
كتاب شامل چهارده دستنوشته يا خاطره است؛ هر يك به مناسبتي و با ياد شهيدي. «فراق» وصف جدايي از شهداست. «خداحافظ شهر نور» فاو و نخل هاي سوخته اش را به ياد مي آورد. «زنگ تاريخ» يادآور شهر مهران است و مدرسه اي كه با دانش آموزان (در اثر بمباران) با خاك يكسان شد. «نوح زمانه» در وصف امام خميني (ره) است «آقا سيد» ياد سيد مهدي طباطبايي و «آقاي دكتر» خاطره ي شهيد حميدرضا عاشوري است كه در عمليات بيت المقدس شش) شهيد شد. «ساقي» به ياد شهيد كريم (ميثم) سواري نژاد (شهيد در عمليات مرصاد)، «اروند» به ياد شهيد
[ صفحه 754]
اروند كنار، محمدحسن عسگريان و «كلام سكوت» به ياد طلبه ي شهيد عباس اعتماديان، شهيد در منطقه ي ماووت عراق (در عمليات بيت المقدس شش نوشته شده اند. «پرواز» يادي است از شهيدان همرزم نويسنده در عمليات هاي مختلف كه هر يك با ايثار و از جان گذشتگي به لقاء الله پيوستند. «جام تلخ وداع» براي اتمام جنگ نوشته شده و قطعه هاي «طلبه ي شهيد»، «شمع جمع» و «حاضر» نيز هر يك به ياد طلبه هايي نوشته شده اند كه در عمليات كربلاي پنج و كربلاي هشت به شهادت رسيده اند. نويسنده در هر خاطره، با يادآوري خصوصيات هر يك از شهدا، مقام آنها را بزرگ داشته، يادشان را
گرامي مي دارد.
سرپرست گروه تحقيق: علي اكبر؛ محققين: حكمت قاضي ميرسعيد، محمد طاهري آذر، رحمت الله سلمان ماهيتي؛ ويراستار: جمشيد غلامي نهاد، علي محمد گودرزي؛ عكاس: عبدالله باقري راد. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي، نيروي هوايي، انتشارات عقيدتي سياسي، 1364.
296 ص.: مصور (رنگي). - (انتشارات عقيدتي - سياسي نيروي هوايي ارتش؛ 2).
طرح روي جلد: ابراهيم هادي تجلوتي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Flight to Culmination
اين كتاب در سه بخش به نام هاي «كودكي تا انقلاب، انقلاب تا رشادت و رشادت تا شهادت» تنظيم شده است و شامل روايت هاي مختلف در رابطه با شهيد سرلشكر خلبان، عباس بابايي مي باشد. آغازگر كتاب، فرمايشات حضرت امام درباره اين شهيد است؛ سپس بيانات مقام معظم رهبري و همچنين سخنان آيت الله هاشمي رفسنجاني در ارتباط با شهيد عباس بابايي آمده است و پس از آن در «نگاهي كوتاه به زندگاني شهيد بابايي» زندگي او به اجمال شرح داده است. باقي مانده ي كتاب خاطراتي است به روايت از افراد خانواده، دوستان، آشنايان و همرزمان شهيد عباس بابايي كه به صورت پيش گفته در بخشهاي فوق تنظيم و ارائه شده است.
عصام عبدالوهاب الزبيدي؛ مترجم: محمدحسين زوار كعبه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.
71 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 17).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Flight 22, Memoirs of an Iraqi pilot
عنوان روي جلد: پرواز شماره 22: خاطرات خلبان عراقي عصام عبدالوهاب الزبيدي.
شمارگان: 6600 نسخه.
اين كتاب خاطرات خلبان عراقي، عصام عبدالوهاب الزبيدي، از دوران كودكي تا هنگام فرود آمدن با چتر نجات در دزفول
است. وي در خانواده اي مذهبي در بغداد به دنيا آمد و پس از درگذشت پدر، كه مقارن شروع جنگ تحميلي عراق عليه ايران بود، به عنوان سرپرست يك خانواده دوازده نفره مجبور به كار شد. پس از پايان تحصيلات، به علت مشكلات مالي، وارد دانشكده ي نيروي هوايي شد. پس از موفقيت در خلباني، ازدواج كرد و سعي كرد از جنگ دور باشد، با وجود اين مأموريت هايي به وي داده شد. اين خلبان در اولين مأموريت، كه بمباران اردوگاه هاي نظامي ايران در حاج عمران بود، بمب ها را دورتر از مركز انداخت. وي در بمباران فاو، مهران و جزاير مجنون شركت داشت كه در هر سه مورد بمب ها را دورتر از هدف انداخت. در بمباران سكوي پرتاب موشك هاواك موسوم به خ - 28 نيز سه بار بمب ها را بي هدف رها كرد و در آخرين مأموريت خود كه پشتيباني از هواپيماهاي بمب افكن بود، به علت اتمام ذخيره ي بنزين مجبور شد كه از چتر نجات استفاده كند؛ او فكر مي كرد در شهر العماره فرود آمده است، در حالي كه در دزفول بوده است!
[ صفحه 755]
صفت الله همتي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
53 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات: 76).
شمارگان: 4400 نسخه.
رحمتي، خادم و صياد سه دوست صميمي هستند كه از شلمچه در كنار هم بوده اند. آن ها هر لحظه انتظار عمليات را مي كشند. ولي در جنوب عملياتي در پيش نيست! با فراخوان نيرو به غرب، به آن منطقه اعزام مي شوند و باز در كنار هم قرار مي گيرند. در منطقه ي
دزلي، خادم به خاطر تجربياتش در گروه شناسايي قرار مي گيرد. او به اتفاق گروه چند بار به منطقه ي وشكناو براي شناسايي مي رود. در آخرين مرتبه تا خاك عراق پيش مي روند و پيش از شناسايي كامل به طرف عقب راه مي افتند ولي در راه يكي از افراد مجروح مي شود و او را به زحمت به عقب منتقل مي كنند. باز خادم، رحمتي و صياد در كنار هم قرار مي گيرند. عمليات آغاز مي شود و ضمن آن، رحمتي به شهادت مي رسد و خادم و صياد در كنار هم مي مانند.
به اهتمام معاونت عمليات نزاجا، دايره تدوين تاريخ جنگ. - تهران، ايران سبز، (چاپ اول): 1380.
95 ص.: مصور (رنگي)، نقشه، جدول، عكس (رنگي).
شمارگان 3000 نسخه.
در روي جلد و عطف كتاب گردآورنده هيأت معارف جنگ شهيد سپهبد علي صياد شيرازي ذكر شده است.
اين كتاب خاطرات «سرهنگ جانباز، رفيع غفاري»، متولد سال 1326 در ميانه است. او طي مدتي نزديك به چهار سال حضور در جبهه تعداد 142 تانك و 51 نفربر دشمن را منهدم نموده است. پس از مقدمه و پيش گفتار، خاطرات سرهنگ رفيع غفاري در نه بخش، دو پيوست، فهرست راهنما، نقشه و تصاويري از او ارائه شده است. خاطرات از دي ماه 1359 (با عنوان «از شيراز تا سپتون») آغاز مي شود و با عناوين «در رقابيه»، «مقدمات عمليات فتح المبين»، «عمليات فتح المبين»، «نجات از ميدان مين»، «عمليات بيت المقدس»، «عمليات مسلم بن عقيل»، «عملياتهاي والفجر يك و دو و سه» و «عمليات بدر» ادامه مي يابد. پيوست يك، جدول زمان، تعداد و محل تانكهاي منهدم شده است و پيوست
دو، نكات آموزشي و تجربيات را ارائه مي دهد. نقشه ي مناطق درگيري نيز ضميمه است.
حميدرضا طالقاني. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز فرهنگي، معاونت انتشارات، مديريت امور كتاب، (چاپ دوم): 176.1373 ص.
اين كتاب قبلا در سال 1368 توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، ستاد مركزي، واحد تبليغات و انتشارات منتشر شده است.
اين كتاب، خاطرات، رويدادها و مشكلات دوران حضور نويسنده در جبهه طي عمليات والفجر دو، به قلم خود او، به صورت روز شمار شرح داده شده است. او ابتدا زندگينامه و چگونگي رفتن به جبهه و سپس رويدادها را بيان مي كند. گروهان آنها به منطقه ي حاج عمران به (يك تپه ي تازه آزاد شده) اعزام مي شوند. نيروهاي عراقي تپه را محاصره مي كنند و مدتي طولاني به رزمندگان، آب، مهمات و غذا نمي رسد. راوي كه از مچ پا مجروح شده، شاهد شهادت ياران مجروح و تشنه لب است. مهمات آنها تمام مي شود و عراقي ها مجددا تپه را تصرف مي كنند. او و چند رزمنده ي ديگر، خود را از شيب خطرناكي به پايين مي اندازند. در اين درگيري بازوي او نيز تركش مي خورد. آنها مدت پانزده روز در شرايطي بي غذايي، با جراحات عفونت كرده و خوردن برگ درختان سر مي كنند. در نهايت
[ صفحه 756]
نيروهاي اسلام مي رسند و آنها نجات مي يابند و اين تپه، به سبب دلاوري هاي شهيد برهاني، (فرمانده ي گردان)، تپه ي شهيد برهاني نام مي گيرد.
عبدالعظيم الشكرچي؛ مترجم: عبدالرسول رضاگاه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
54 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات 137).
طراح روي جلد: حميد عجمي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Red
Storm
شمارگان: 3300 نسخه.
سرهنگ عراقي «عبدالعظيم الشكرچي» - كه توسط نيروهاي ايراني اسير شده است - خاطرات خود را اين گونه بيان مي دارد:
با وجود اين كه صدام گفته بود كه خرمشهر را هيچ كس نمي تواند آزاد كند، اما خرمشهر طي يك عمليات از سوي ايران آزاد شد.
عبدالعظيم، كه خود را گوشه اي پنهان كرده بود، در فرصتي مناسب گريخت. در عمليات رمضان با اين كه عراقي ها خود را براي حمله ايران آماده كرده بودند، از سوي رزمندگان اسلام غافلگير شدند. ايراني ها اين عمليات را در پنج مرحله انجام دادند و كشته ها و زخمي هاي زيادي از عراق گرفتند. نيروهاي عراقي، به دستور صدام، مجبور به استفاده از سلاح شيميايي شدند. بعد از فرار از درگيريهاي عمليات رمضان، تيپ سرهنگ عبدالعظيم به مندلي اعزام شد كه در آنجا نيز با عمليات برق آساي ايران روبه رو شدند. سرهنگ فرار كرد، و سعي كرد كه با خودزني فرار خود را توجيه كند. تيپ عبدالعظيم در خانقين مستقر شده بود كه در ماه محرم مجددا مورد حمله ي نيروهاي اسلام قرار گرفت. بيشتر مقامهاي رده بالاي عراق خودكشي كردند و عبدالعظيم نيز به ايران پناهنده شد.
علي كوهي قمصري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1376.
88 ص.: مصور. عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 131).
شمارگان: 3300 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Direct Shoot
«علي كوهي قمصري» نوجوان پانزده ساله كاشاني پس از كسب رضايت پدر و ديدن آموزشهاي نظامي به منطقه ي فاو اعزام و پس از آموزش، وارد واحد زرهي
مي شود. او يك بار در فاو و بار ديگر در شلمچه شديدا مجروح مي شود، ولي پس از بهبود مجددا به جبهه باز مي گردد و به انتخاب خود در واحد پياده - به فرماندهي شهيد علي محمد اربابي - به رزم مي پردازد. اما پس از مدتي به سبب مهارتش به واحد زرهي فرستاده مي شود. او در عملياتهاي بيت المقدس هفت، والفجر ده، كربلاهاي چهار و پنج در شلمچه، فاو و حلبچه شركت داشته و شاهد جانبازي و شهادت بسياري از همرزمانش بوده است و در خاطرات خود از ايثار، خلوص و رشادت رزمندگان سخن مي گويد.
[ صفحه 757]
جعفر شهيدي، مصطفي كاظمي. - [اصفهان]: لشكر مقدس 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1375.
170 ص.: عكس. (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 6).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب داراي هفت بخش است. كه عبارتند از: «خاطرات خانواده ي شهيد؛ خاطرات شهيد از مكه؛ خاطرات همرزمان شهيد؛ نحوه ي شهادت؛ فرازهايي از سخنان شهيد؛ گذري بر زندگي شهيد و وصيتنامه ي شهيد». شهيد علي قوچاني در كودكي همراه خانواده اش از اراك به اصفهان رفت. از كودكي با سختيها انس گرفت. در دوران انقلاب با وجود سن و جثه ي كوچك فعاليت مي كرد. در درگيريهاي كردستان شركت كرد و با شروع جنگ به جنوب رفت و مدت شش سال در خدمت جبهه ها بود. او در عملياتهاي متعددي (مانند عمليات ثامن الائمه و فاو) شركت داشت و بارها مجروح شد و تا مرز شهادت پيش رفت. سرانجام بعد از شش سال جانبازي، در سن 22 سالگي به شهادت
رسيد. شهيد در وصيتنامه ي خود از خانواده - به خصوص مادر - تشكر مي كند كه امانتشان را اين گونه تحويل دادند.
رحيم مخدومي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1369.
148 ص: (دفتر ادبيات و هنر مقاومت خاطرات؛ 10).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Battle of Bare-footed
كتاب «جنگ پابرهنه»، خاطرات رزمنده، «رحيم مخدومي» است. اين خاطرات از شرح عمليات شلمچه شروع شده، به شرح دفاع نيروهاي ايران در برابر حملات دشمن مي پردازد. او در خاطرات خود، به شرح محاصره شدن رزمندگان گردان توسط نيروهاي عراقي، شكستن محاصره با ايثارگري يكي از رزمندگان، شهادت فرمانده ي گردان، وضعيت مجروحان، گرمازدگي، عقب نشيني و وضع و حال يكايك همرزمانش در اين عمليات و تلاش آنها و ياد شهيدان همرزم خويش پرداخته است و در پايان هم از بازگشت خود به تهران، پس از پذيرش قطعنامه ي 598 و زندگي عادي با پيش گرفتن شغل معلمي، سخن مي گويد.
سعيد تاجيك. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1378.
[334] ص.: عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات؛ 165).
شمارگان: 2200 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Beloved War
طراح روي جلد: علي ميرفتاح.
اين كتاب مجموعه ي خاطرات «سعيد تاجيك» (متولد شهر ري در سال 1345) از دوران جنگ است. از جمله مطالب كتاب عبارت است از: «اعزام براي آموزش در پادگان امام حسين (ع)، و مجروح شدن در اثر اشتباه يك رزمنده ي ديگر، اعزام به لشكر 27 محمد رسول الله (ص)، شركت در عملياتهاي والفجر چهار، نصر هفت، بدر، والفجر هشت، كربلاي يك، كربلاي پنج و...، درگيري ها و نبردها در مناطق غرب و جنوب كشور با دشمنان بعثي و اشرار كردستان
(در بستان، قلاجه، ارتفاعات برددكان، شاخ شميران، ارتفاعات دوپازا، مهران، شرق دجله، دهكده ي همايون، فاو، و...)». نحوه ي شهادت و ويژگي هاي اخلاقي تعدادي از شهيدان همرزم وي در خاطرات ذكر شده است. پايان بخش كتاب، عكسهايي از جبهه و مناطق عملياتي با همرزمان است.
[ صفحه 758]
نوشته مجتبي الحسيني؛ ترجمه محمدحسين زوار كعبه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.
348 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 22).
شمارگان: 5500 نسخه.
كتاب حاضر شرح واقعي زندگي يك پزشك اسير عراقي است كه بر خلاف اعتقادات و تمايل خود در جنگ عراق عليه ايران شركت كرده بود. خاطرات وي از زمان شروع حكومت صدام تا شروع جنگ و حضور راوي به عنوان سرباز وظيفه ي هنگ سوم در مناطق مختلف جنگي (از جمله جفير و خرمشهر) را شامل مي شود. از جمله مطالب بيان شده، نحوه ي برخورد بعثي ها با مجروحان ايراني و مردم ساكن در روستاهاي به تصرف درآمده است. وي همچنين مطالبي در زمينه ي تنش هاي سياسي بين گروههاي انقلابي ايران و سازمان مجاهدين و ليبرالها به سركردگي بني صدر بيان كرده است. مجتبي الحسيني در سال 1361، در عمليات رمضان، به اسارت نيروهاي ايراني درآمد.
بازنويسي مهدي طالبي بهاباد؛ ويراستار هادي عرفانيان [براي] كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان. - مشهد: شادرنگ، (چاپ اول): 1380.
153 ص.: مصور، عكس (رنگي).
طراح روي جلد: سعيد بابايي.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل زندگينامه و خاطراتي از بستگان و همرزمان و دوستان شهيد است. اين خاطرات، ويژگي هاي شهيد حسيني را يادآور مي شوند. از آن جمله مي توان از موارد زير نام برد: پايبندي به امام، غنيمت دانستن وقت، با وضو بودن، تدبير و دقت نظامي، عشق به وظيفه، صرفه جويي، پيشگويي شهيد در مورد شهادت خود، اهميت دادن به امر آموزش، بي توجهي به دنيا و.... شهيد سيد علي حسيني در سال
1334 در شهر مشهد متولد شد. از جمله مسؤوليت هاي او، مسؤوليت اطلاعات عمليات و قرارگاه خاتم الانبياء بود. وي در سال 1366 به شهادت رسيد. متن كامل وصيتنامه ي شهيد همراه يادداشتها و نمونه ي دستخط با عكسهايي از او و همرزمانش در كتاب به چاپ رسيده است.
بازنويس متن محمد خسروي راد. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور مطبوعاتي و تبليغاتي؛ كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و سي و شش هزار شهيد استان تهران، كمينه انتشارات، 1376.
150 ص.: عكس (رنگي). - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه استان تهران؛ 28: مجموعه خاطرات سرداران شهيد؛ 5).
شمارگان: 10000 جلد.
اين كتاب، شامل شرح حال و زندگينامه و خاطرات سرلشكر پاسداز شهيد حسن باقري است. از جمله مطالب ارائه شده در كتاب موارد زير است: زندگينامه ي خلاصه (تولد، دوران كودكي و نوجواني، ورود به دانشگاه، خدمت سربازي، ورود به سپاه و حضور در جنگ)، خاطرات نقل شده از مادر، آشنايان و همرزمان درباره ي علاقه ي وي به كتاب و مطالعه، سئوال و جوابهاي مكرر در دانستن مطلب، شركت در تظاهرات قبل از انقلاب، خصوصيات اخلاقي وي،
[ صفحه 759]
فرماندهي و طرحهاي وي در عمليات، برخوردش با اسراء و رزمندگان، اهميت دادن به نماز اول وقت، متانت و بردباري، مجروح شدن، مطيع فرماندهي و امر امام (ره) بودن، تولد فرزند وي، مسؤوليت ها و سمتهاي وي، اهميت دادن به مقررات و نظم؛ اهميت دادن به بسيجي ها، و.... وي در سال 1361 در فكه به شهادت رسيد. در پايان كتاب تصاويري - بدون زيرنويس - از وي
در دوران خبرنگاري و فرماندهي در جبهه ارائه شده است.
حشمت الله محمدي. - [بي جا]: اداره كل ارشاد اسلامي لرستان، 1370؟.42 ص.
اين كتاب به شرح حوادث استان لرستان از تاريخ 19 / 10 / 65 تا 30 / 11 / 65 پرداخته است. روز نوزدهم دي ماه 1365 روز آغاز عمليات كربلاي پنج است. دشمن كه در اين عمليات، موفق نبوده است، بمباران شهرها را آغاز مي كند. از جمله شهرهاي بمباران شده، شهرهاي استان لرستان است. در اين كتاب به بمباران شهرهاي كوهدشت، اليگودرز، خرم آباد، بروجرد و ديگر شهرها و روستاهاي استان اشاره شده است. نويسنده پس از آن به شرح خرابيها، شهادت و به خاك و خون كشيده شدن بسياري از مردم لرستان، و ويران شدن بسياري از مراكز آموزشي، تجاري، اداري و مسكوني پرداخته، از مقاومت مردم باقي مانده در شهرهاي بمباران شده و پذيرش صميمانه ي مهاجران توسط مردم شهرهاي ديگر سخن مي گويد. ضد انقلاب، نيز در اوج بمباران شهرها به شايعه پراكني مي پردازد، ولي مردم بي توجه به آنها مقاومت مي كنند. پايان كتاب، پايان 42 روز مقاومت مردم و متوقف شدن بمباران شهرها است.
بازنويسي فريدون خسروي؛ جمع آوري اصغر شفيعيون. - اصفهان: لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1377.
96 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار؛ 61).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب، شامل 55 خاطره از «سردار شهيد، حاج علي موحددوست»، به نقل از دوستان و همرزمان شهيد، است. وي در سال 1337 در محله ي كردآباد اصفهان به دنيا آمد و در جبهه داراي مسؤوليت هاي مختلفي چون: فرماندهي گردان، مسؤول آموزش نظامي، فرمانده ي تيپ دوم لشكر چهارده امام حسين (ع)
و مسؤوليت محور در عملياتهاي مختلف بوده است. وي در سال 1364 در منطقه ي پدافندي فاو به شهادت رسيد. برخي از خاطرات عبارتند از: «خاطره اي از او با شهيد خرازي، خاطره ي حج از زبان شهيد، خاطره ي دراز كشيدن شهيد بر روي سيم خاردار در ميدان مين، مجروحيتهاي مختلف او در جبهه، خاطره ي خنثي كردن مين، خاطره ي گرفتن وام بانكي براي كسي كه امكان شهادت داشت و ضامن پيدا نمي كرد، خاطراتي از زبان خود شهيد از عمليات والفجر هشت، خاطره اي از پادگان عين خوش، خاطراتي از مراحل اول، دوم و سوم بيت المقدس، خاطراتي از اخلاق و راز و نياز او با معبود، شرح نحوه ي شهادت در فاو و...».
خاطره مهدي مرندي؛ بازنويس نثر: محمد خسروي راد. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت انتشارات و ادبيات، (چاپ اول): 1376.
348، [20]ص.: تصوير (رنگي)، نقشه (رنگي تا شده)، عكس. - (ادبيات دفاع مقدس؛ خاطره: 5).
[ صفحه 760]
اين كتاب، شرح زندگي و «حضور مهدي مرندي» در جبهه ها طي دوران دفاع مقدس است. وي در اين خاطرات، به صورت مشروح، فعاليت هاي خود را نوشته است، بدين قرار: «پيوستن به سپاه، عزيمت به جبهه هاي غرب و سر پل ذهاب، شركت در اولين عمليات سپاه به نام عمليات قاسم بن حسن (ع)، حمله در ارتفاعات 1100 صخره اي و دشت دار بلوط و آزاد كردن حدود شش كيلومتر مربع از اراضي اشغالي، شركت در عمليات مطلع الفجر، عهده دار شدن مسؤوليت اطلاعات عمليات منطقه هفت قرارگاه نجف، شركت در عمليات فتح شش ارائه طرح عمليات فتح ده (براي روشن
كردن تكليف جاش ها و كردهاي بارزاني، كه به گفته ي راوي، رابط بين ايران و عراق شده بودند و از هر طرف اطلاعات مي گرفتند و به طرف ديگر مي فروختند) و در خاتمه، شركت در عمليات مرصاد و پايان آن (كه نقطه ي شروعي براي آغاز كار تحقيقاتي راوي بر جنگهاي نامنظم است)».
از محمد بيگلربيگي. - تهران: [بي نا]، 1360.
104 ص.: مصور، عكس.
عنوان روي جلد: به سوي جبهه.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، خاطرات محمد بيگلربيگي درباره ي يكي از همرزمان وي به نام صادق است. محمد در يكي از پادگانهاي تهران با فردي به نام صادق دوست مي شود. آنها تمام امور اعزام به جبهه را با هم انجام مي دهند و عازم جبهه مي شوند. صادق با اين كه فردي عامي بود، از نظر ايمان و اخلاق از مراتب بالايي برخوردار بود. صادق در يكي از حمله ها، زماني كه به يك اسير عراقي رسيد، زخم او را درمان كرد و به او آب داد، در حالي كه فرمانده ي او با اين كار مخالفت مي كرد. وي يكي از عاشقان حضرت علي (ع) بود و بسيار از ايشان سخن مي گفت و اين موضوع را براي افراد جوان بازگو مي كرد و رغبتي بين جوانان براي فكر و صحبت در مورد حضرت علي (ع) ايجاد كرده بود. سرانجام در يكي از حمله ها صادق به درجه ي رفيع شهادت نائل شد و راوي خبر شهادت او را براي همسر و پسر ده ساله اش در تهران برد.
به اهتمام علي شيخيان. - قم: ياقوت، (چاپ اول): 1379.
128 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب مجموعه اي است از خاطرات مقام معظم رهبري، آيت الله خامنه اي، از جنگ و حضور در جبهه هاي نبرد. موارد زير، از جمله خاطرات هستند: «آغاز جنگ و نابساماني ارتش، بي تدبيري و سياستهاي خائنانه ي بني صدر، مشكلات سپاه، حضور فعال در طراحي و فرماندهي عمليات، بازديد از جبهه هاي نبرد و ارتباط مستقيم با رزمندگان خطوط مقدم، تبيين
ابعاد سياسي جنگ تحميلي و رساندن پيام حماسه ي دفاع مقدس از طريق سخنراني در مجامع بين المللي و مصاحبه با رسانه هاي جهاني، امدادهاي غيبي، جنگهاي نامنظم، محاصره ي آبادان، عمليات ثامن الأئمه و شكست حصر آبادان، محاصره ي سوسنگرد، هويزه، سقوط خرمشهر، خاطراتي از شوراي عالي دفاع، سالهاي آخر جنگ، پوشيدن لباس رزم، اطاعت پذيري از امام در مسائل كشوري و جنگ و...».
[ صفحه 761]
تهيه و تنظيم: مجمع فرهنگي شهيد آيت الله بهشتي. - تهران: نشر مهربان، (چاپ چهارم): 1378.
204 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 8000 نسخه.
چاپ هاي اول، دوم و سوم: 1378؛ شمارگان به ترتيب 2000، 10000 و 8000 نسخه.
در اين كتاب، كه از سلسله مباحث و تحقيقات مربوط به جنگ است، شرح مشاهدات و خاطرات نويسنده طي هشت سال دفاع مقدس و ايام حضور در جبهه، همراه با قطعات و نوشته هايي درباره ي شهيدان و جانبازان گرد آمده است. كتاب داراي دو بخش است: بخش اول به نقش و تأثير افراد، نهادها، گروه ها و... در مسأله ي جنگ مي پردازد و در بخش دوم، وصيتنامه ها و زندگينامه ها و شرح سلحشوري رزمندگان و ارزشهاي دفاع مقدس آمده است. تصاويري از رزمندگان، جبهه ها، شهدا و جانبازان از ديگر مطالب كتاب است.
نگارش صادق ظاهر؛ تنظيم و تدوين: مجمع فرهنگي شهيد آيت الله بهشتي. - تهران: مهربان، (چاپ اول): 1380.
190 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 3000 نسخه (وزيري).
در اين جلد از كتاب، مشاهدات و خاطرات نويسنده طي هشت سال دفاع مقدس و ايام حضور در جبهه، همراه با قطعات و نوشته هايي درباره شهيدان و جانبازان گرد آمده است.
اين كتاب، داراي دو بخش تحليلي و تصويري است. نويسنده در بخش اول به نقش و تأثير اشخاص، نهادها و گروهها در مساله جنگ مي پردازد و در بخش دوم وصيتنامه ها، زندگينامه ها و خاطرات جمعي از شهداي هشت سال دفاع مقدس را ارائه مي دهد. در پايان نيز عكسهايي از جبهه و نمونه ي دستخط يادداشتهاي جبهه به چاپ رسيده است كه فاقد شرح يا زيرنويس هستند. همچنين خاطراتي
از آزادگان در خصوص اعزام به جبهه و نبرد در عمليات و لحظات اسارت تا آزادي نقل شده است. مشاهدات و خاطرات نويسنده طي هشت سال دفاع مقدس و ايام حضور در جبهه، همراه با قطعات و نوشته هايي درباره شهيدان و جانبازان گرد آمده است. شرح سلحشوري رزمندگان و ارزشهاي دفاع مقدس با تصاويري از رزمندگان، جبهه ها، شهدا و جانبازان از ديگر مطالب كتاب به شمار مي آيد.
نگارش صادق ظاهر؛ تهيه و تدوين مجمع فرهنگي شهيد آيت الله بهشتي. - تهران: دفاع، (چاپ اول): 1378.
208 ص.: مصور، عكس، نمونه.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به تمامي زنان حماسه سازان هشت سال دفاع مقدس تقديم شده است.
مطالب اين كتاب، ادامه ي مباحث و تحقيقات جنگ است كه در سه بخش كلي و قسمت ضمائم ارائه شده اند. بخش اول، نقش زنان در قيامها از جمله انقلاب اسلامي ايران و هشت سال دفاع مقدس را مورد بررسي قرار مي دهد. بخش دوم (سطرهاي سرخ)، شامل خاطرات رزمندگان و زنان حماسه ساز هشت سال دفاع مقدس است و خود شامل دو فصل است [فصل اول: «لطايف عاشقان ديار دوست» (نه خاطره از رزمندگان و بسيجي هاي شهيد) و فصل دوم: «لطايف شاهدان عشق» (شش خاطره از مادران و زنان شهيد)]. بخش سوم كتاب، «صداي سخن عشق»
[ صفحه 762]
نام دارد و مجموعه ي يازده زندگينامه و وصيتنامه ي شهيدان دفاع مقدس است. در بخش ضمائم، اسنادي از همكاري جاسوسي امريكا با عراق طي جنگ عليه جمهوري اسلامي ايران و تصاوير و اسنادي از حماسه سازان هشت سال دفاع مقدس، با زيرنويس،
به چاپ رسيده است. صفحه ي آخر كتاب نيز به فهرست منابع و مآخذ اختصاي دارد.
نصرت الله محمودزاده؛ پيشگفتار به قلم آيت الله خامنه اي؛ تهيه سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ. - تهران: اميركبير، (چاپ دوم): 1376.
87 ص. - (ادبيات مقاومت).
خاطرات به نقل از رزمنده اي است كه كنار حماسه آفرينان هويزه تا آخرين لحظات مي جنگيده و شاهد ايثار، ايمان و خلوص نيت اين حماسه آفرينان بوده است. راوي با شش تن از همرزمان، درعملياتي كه به قصد آزادسازي هويزه انجام شد، با گروه شهيد علم الهدي همراه مي شود. در اوايل عمليات مقداري از اراضي تصرف شده را، علي رغم كمبود اسلحه، از تسلط عراقي ها خارج مي كنند. بين عمليات متوجه مي شوند كه در محاصره ي دشمن قرار گرفته اند. پس از شهادت بسياري از ياران، افراد گروه تصميم به عقب نشيني مي گيرند و با ايثار و از خودگذشتگي يكي از ياران، شروع به عقب نشيني مي كنند. در اين ضمن دو تن از ياران، درخواست آر پي جي براي شهيد علم الهدي مي كنند. راوي براي تهيه مهمات به عقب بر مي گردد و هنگام مراجعت شاهد شهادت مظلومانه ي آن شهيد و يارانش زير زنجير تانكهاي دشمن مي شود.
نگارنده نصرت الله محمودزاده. - تهران: كتاب همراه، (چاپ دوم): 1378.
72 ص.: مصور.
شمارگان: 10000 نسخه.
چاپ قبلي: اميركبير: 136 در 87 صفحه.
در اين كتاب از سلسله كتابهاي «همراه»، گوشه هايي از حماسه ي هويزه به تصوير كشيده شده است. نويسنده كه خود در حماسه ي هويزه حضور داشته و از نزديك شاهد سلحشوري رزمندگان اسلام بوده است به طرز معجزه آسايي از محاصره ي متجاوزان بعثي جان سالم به در مي برد و در اين كتاب، مشاهدات خود را از اين حمله شرح مي دهد. اين كتاب، خاطره اي
مستند از تلاش دليرانه ي جوانان كشور ما براي دفاع از هويزه - پس از به اسارت گرفتن دو هزار عراقي در روز قبل از اين حماسه - است.
نصرةالله محمودزاده. - قم: نشر هويزه، هيأت امناي مزار شهداي هويزه، (چاپ دوم): 1377.
[72] ص.: مصور، نمودار.
شمارگان: 3000 نسخه.
چاپ اول: 1377؛ شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب خاطره اي مستند است از تلاش دليرانه ي جوانان كشور ما براي دفاع از هويزه پس از به اسارت گرفتن دو هزار عراقي در روز قبل از اين حماسه. تعداد معدودي از جوانان جان بر كف در برابر ارتش تا بن دندان مسلح عراق در خارج از شهر هويزه مقاومت كردند و حماسه آفريدند؛ به شهادت رسيدند و پيكرهاي پاك آنان در زير زنجير تانكهاي دشمن قطعه قطعه شد. اكنون پس از پايان جنگ، يكي از شاهدان و همرزمان اين شهيدان،
[ صفحه 763]
خاطرات خود را از اين حماسه بيان كرده است. در محل شهادت اين عزيزان، كه شهيد علم الهدي هم يكي از آنان بود، مزار شهداي هويزه بنا شده است. در پايان كتاب، قطعه شعري به نام «تفسير عشق در هويزه»، بخشي از سخنان مقام معظم رهبري در تجليل از شهداي حماسه هويزه در بيستم اسفند ماه 1375، تاريخچه ي مزار شهداي هويزه و اسامي تعدادي از شهداي هويزه (كه امكان دسترسي به آنها وجود داشته) به چاپ رسيده است.
محمد انجوي نژاد. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
99 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 143).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Epic of Yaseen
مندرجات: حماسه ي ياسين؛ كبوتران خونين.
اين كتاب، خاطرات رزمنده «سيد محمد انجوي نژاد» در ارتباط با عمليات
كربلاي چهار و كربلاي پنج است. در سال 1365، او و همرزمانش با لغو مرخصيها به قرارگاه برگشتند و همراه پنجاه نفر ديگر براي طي دوره ي فشرده ي غواصي در كنار رود كارون انتخاب شدند. عده اي به علت بيماري معاف شدند و نفرات باقي مانده در گروهان ياسين دوره ي سختي را طي كردند. عمليات كربلاي چهار آغاز شد، اما به دلايلي لو رفت. عده ي زيادي از غواصان شهيد شدند و بقيه عقب نشيني كردند. عمليات بعدي در منطقه ي كرخه بود كه غواصان بايد موانع آبي را باز مي كردند. معبر باز شد و به خواست خداوند، عمليات با موفقيت به پايان رسيد. در عمليات بعدي، سيد محمد عضو گروه تخريبچي ها بود و بايد معبري براي عمليات باز مي كردند. معبر را باز كردند اما بسياري از بچه ها راه برگشت را گم كردند و به دام گشتيهاي عراقي افتادند و عده اي هم كه مجروح بودند، توسط عراقي ها شهيد شدند.
فرهاد خضري. - تهران: روايت فتح، 1380.
137 ص.: (به مجنون گفتم زنده بمان، مجموعه ي از چشم ها ج. اول)؛ (انتشارات روايت فتح؛ 3).
نمايه.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، مجموعه خاطراتي است كه از زبان همسر «شهيد حميد باكري» (فاطمه اميراني) و ديگر سرداران و همرزمان شهيد نقل شده است. مطالب كتاب، شامل شرح موارد زير است: «تحصيلات در آلمان، عبور از مرز تركيه در زمان انقلاب و خواستگاري از خانم اميراني، خاطراتي از مسافرتها، اخلاق، روحيات شخصي در مواجهه با كودكان، خانواده و برادر شهيد (مهدي باكري)، برخورد شهيد با بسيجي ها در عمليات، شب قبل از شهادت، نوشتن وصيتنامه، اداي نماز شب و مستحبات، گمرك خرمشهر،
عمليات خيبر، گيلانغرب، كردستان، برخورد با راننده ي بي ملاحظه ي ايفا، عمليات مسلم بن عقيل (خط سامواپا) و شناسايي محور منطقه ي بمو با مصطفي مولوي».
فخرالدين محموديان. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، معاونت تبليغات و روابط عمومي، (چاپ اول): 60.1374 ص.
مندرجات: حركت به منطقه عمليات؛ شروع به عمليات؛ شب آبستن است تا چه زايد سحر؛ قدرتي فوق آتش؛ شاهد از غيب مي رسد؛ مأموريت جديد؛ ماجراي فتح المبين؛ بسوي دارخوين.
[ صفحه 764]
كتاب حاوي خاطرات سرهنگ زرهي «سيد فخرالدين محموديان» است. او همراه با يگان خود در روز 10 / 6 / 1359 براي پيوستن به تيپ دزفول حركت مي كند و به پاسگاه فكه مي رود. نيروهاي وي با حمله ي ناگهاني دشمن روبرو مي شوند. آن روز با عقب نشيني دشمن، شانزده تانك سوخته بر جاي مي ماند. فرداي آن روز دشمن با 120 تانك حمله مي كند. ولي در ساعت 30 / 18 جز دود غليظ و شعله هاي ناشي از سوختن تانكهاي دشمن در صحنه نبرد چيز ديگري بر جاي نمي ماند. صبح روز نهم آبان 59 دستور حركت به سمت پل كرخه را دريافت مي كند. افراد از رودخانه ي كرخه عبور مي كنند. رزمندگان دلاور يگان مذكور با رشادت بي نظير خود تلفات و ضايعات زيادي بر دشمن وارد ساخته، او را فراري مي دهند. او در عمليات فتح المبين نيز شركت داشته است. دراين عمليات، تمام مناطق اطراف كرخه تا مرز عراق آزاد مي شود. وي در اثر جراحتي كه به علت اصابت تركش پديد مي آيد. تحت مداوا قرار مي گيرد و به جبهه ي دارخوين باز مي گردد.
فريدون حداد ساماني. - سامان (چهارمحال و بختياري): عمان ساماني، (چاپ اول): [1372؟]. 50 ص.
شمارگان: 4000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي شانزده خاطره از «فريدون
حداد ساماني» از جبهه هاي نبرد حق عليه باطل است. او در اين كتاب، روزهاي جنگ را به همسنگران خود يادآوري نموده است و بعد از آن به فداكاري بسيجيان در عمليات مرحله ي اول بيت المقدس - كه منجر به آزادسازي خرمشهر گرديد - پرداخته است. همچنين لحظه ي وداع از دوستان صميمي و همرزمان براي شركت در عمليات و روحيه ي بالاي بچه ها، وضعيت منطقه ي عملياتي خيبر، به اسارت گرفتن گروهي از درجه داران عراقي و حضور روحانيت در جبهه ها را (كه باعث افزايش روح تقوا، ايمان و جنگندگي رزمندگان و مقاومت آنها شده بود) شرح داده است. همچنين وضعيت برخي مناطق عملياتي كوهستاني و نحوه ي بردن آذوقه براي رزمندگان مستقر در بالاي كوه را بيان كرده است.
به قلم منوچهر امينيان. - مشهد: نشر جليل، (چاپ اول): 1380، [81] ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
نويسنده ي خاطرات، سرتيپ دوم بازنشسته ي ارتش، «منوچهر امينيان» است كه از سال 1338 دانشكده افسري را شروع كرده و در اسفند ماه 1359 با تيپ 77 خراسان براي دفع تجاوز دشمن به ماهشهر مأمور شده است. او در خاطرات خود، علاوه بر شرح وقايع، آنها را از ديد نظامي مورد تجزيه و تحليل قرار مي دهد. خاطرات در دوازده قسمت، با عناوين مشخص، تنظيم شده اند: «ميثاق و آرمانخواهي؛ تلفيق معيارهاي كلاسيك نظامي با واقعيت ها و شرايط موجود؛ كلاس خاص؛ معيارهاي كلاسيك و شناسايي منطقه ي يگانها؛ نبرد محدود (25 ارديبهشت ماه 1360)؛ پيكار بزرگ و تاريخ ساز (شكسته شدن حصر آبادان)؛ روز فرار اهريمن؛ آموزه هاي تاريخي عمليات ثامن الأئمه (ع)؛ عمليات طريق القدس؛ آزادسازي بستان و تنگه ي چزابه؛ عمليات حيرت انگيز جهاد سازندگي سمنان؛ در قرارگاه
مقدم نزاجا».
[ صفحه 765]
به كوشش مهدي فراهاني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ دوم): 1375.
220 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 120).
عنوان پشت جلد به انگليسي:.The Remembrances of Seyyed
شمارگان: 3300 نسخه.
سيد، بسيجي مخلص، كه براي اعزام به جبهه دچار مشكل مي شود، نهايتا به اردوي آموزشي و از آنجا به جبهه اعزام مي شود. او خاطرات خود را از جبهه و شركت در عملياتهاي آزادسازي سايت پنج و جاده ي اهواز - خرمشهر، والفجر مقدماتي، جزاير مجنون و هورالعظيم تا پايان فتح فاو، شناسايي فكه، كربلاي پنج، مرحله ي دوم والفجر ده و مرصاد شرح داده است. او از حوادثي سخن گفته كه در اين مدت برايش رخ داده، است. نحوه ي مجروح شدن و از دست دادن پاي خود و بازسازي روحي براي ادامه ي حضور در جبهه را، پس از اين واقعه، بيان كرده است. خاطرات وي بيانگر سعي و تلاش او، از همان دوران نوجواني، براي تزكيه ي روحي و خدمت در راه خداست. ديدن شهادت برادر و ياران و امدادهاي الهي و اهداي هر دو پا در راه خدا و تلاش براي ادامه ي زندگي، و پس از پايان جنگ، شكايت از برخورد دنيوي افراد ناآگاه با جانبازان، بخشهاي ديگري از خاطرات او را تشكيل مي دهد.
جمع آوري و تدوين مؤسسه ي فرهنگي قدر ولايت. - [تهران]: موسسه فرهنگي قدر ولايت، (چاپ اول): 1374.
109 ص.: مصور، عكس.
كتاب «خاطرات و حكايتها» شامل هفتاد خاطره از زبان مقام معظم رهبري است كه خاطراتي از دوران قبل از انقلاب و مبارزه ي ايشان با رژيم شاهي،
جريان انقلاب و مسائل مربوط به كشور داري و مسؤوليت هاي مختلف ايشان، ارتباط با دوستان و شخصيتهاي انقلاب و همچنين چند خاطره ي كوتاه در رابطه با جنگ و مسائل مرتبط با آن را در بر مي گيرد. ايشان در خاطره اي با نام «خيلي بيش از اينهاست» موضوع كمبود تسليحات جنگي را در ابتداي جنگ مطرح مي نمايند و اين كه: «با توجه به بيانات امام (ره) مي دانستيم كه بيش از آنچه كارشناسان اعلام كرده اند، مهمات و تسليحات وجود دارد». خاطره ي ديگر مربوط به نيروي هوايي است و اين كه: «طبق گزارشات، ايران فقط 23 روز قدرت پرواز دادن هواپيماهاي جنگي را داشته، در حالي كه گزارشات اشتباه بوده است». خاطرات ديگر، «ماندن تانكهاي عراقي در آب گرفتگي اطراف شهر حميديه، خانواده ي اسرا و نگراني آنها از سلامت امام و تلاش بني صدر براي دور نگاه داشتن مردم از جنگ را مطرح مي كند»
[... علي خامنه اي]؛ گردآوري و تدوين مؤسسه فرهنگي قدر ولايت. - [ويرايش 2]. - موسسه فرهنگي قدر ولايت، (چاپ اول): 1377.
132 ص.: مصور.
عنوان روي جلد: خاطرات و حكايت ها: جلد اول (جديد) 34 خاطره و حكايت از زبان رهبر معظم انقلاب اسلامي.
كتابنامه.
اين كتاب، روايتگر تاريخ قبل و بعد از انقلاب و تشريح دست آوردهاي آن است كه از طريق نقل خاطره و حكايت و روايت از زبان يار صديق امام، حضرت آيت الله العظمي خامنه اي صورت گرفته است. حكايات و خاطرات حضرت آيت الله خامنه اي در اين كتاب از زمان كودكي ايشان شروع مي شود و ايشان ضمن بيان سرگذشتنامه ي خود،
[ صفحه 766]
گوشه هايي از تاريخ ايران اسلامي، در دوران قبل از انقلاب و اوضاع آن دوره را شرح مي دهند. سپس از تأثير حضرت امام بر شخصيت خود سخن مي گويند و از مبارزات خود تحت رهبري حضرت امام، و انگيزه هاي موجود براي ايجاد حركت انقلاب اسلامي صحبت مي كنند. بخشي از وقايع پس از انقلاب، در سخنان رهبر معظم در اجتماع بزرگ مردم اهواز در 18 / 12 / 75 نقل شده است. در اين بخش، از شكوفا شدن هنر اسلامي تحت تأثير جنگ سخن به ميان آورده اند. در پايان كتاب نيز (در فصل «خصوصيات بارز شهيد چمران») از ويژگي هاي اخلاقي شجاعت و خصوصيات رفتاري وي صحبت كرده اند.
گردآوري تنظيم و توضيح: موسسه فرهنگي قدر ولايت. - تهران: موسسه فرهنگي قدر ولايت، (چاپ اول): 175.1374 ص.: مصور، عكس.
اين كتاب، جلد دوم از مجموعه ي خاطرات رهبر معظم انقلاب است كه در آن از دفاع مقدس نيز صحبت فرموده اند. از جمله: «از شيرينترين خاطره ها»، خاطره ي فتح سوسنگرد است؛ «تانكهاي عراقي در آب ماندند» حكايتي از الطاف خداوند به ايران در جنگ ايران و عراق است؛ «دوچرخه اش را فروخته و پولش را مي دهد به جبهه» درباره ي ايثارگري امت قهرمان ايران است؛ «مرا هم با اين گروهها بفرستيد» خاطره اي است در ارتباط با لشكر 93 زرهي اهواز، (كه شخصي التماس كنان نزد ايشان مي آيد و تقاضا مي كند يا او را با گروه عملياتي بفرستيد يا براي عمليات با خودشان ببرند) و «وسيله ي دفاعي تر از سيم خاردار!!» كه بر طبق آن، شوروي سابق اجازه ي ترانزيت سيم هاي خاردار را از مملكت خودش نمي داده است، به اين دليل كه: «ممكن است در دفاع
از آن استفاده شود.»
[گردآوري و تدوين موسسه فرهنگي قدر ولايت]. - تهران: موسسه فرهنگي قدر ولايت، (چاپ دوم): 1377.
124، [1] ص.: مصور، عكس.
عنوان روي جلد: خاطرات و حكايت ها: جلد چهارم، 47 خاطره و حكايت از زبان رهبر معظم انقلاب اسلامي.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب، حاوي 47 خاطره و حكايت از زبان «حضرت آيت الله خامنه اي» است كه از آن ميان، پنج خاطره با دفاع مقدس ارتباط دارند. اين خاطرات عبارتند از:
1)«وقتي حرف آن زن را گفتم، امام گريه شان گرفت»، مادر اسيري كه فرزندش در اسارت شهيد شده، خود را به آقاي خامنه اي مي رساند و مي گويد كه بچه ام فداي سر امام؛ امام با شنيدن اين خبر از زبان آقاي خامنه اي گريه شان مي گيرد. 2) «براي آزادي ما، به دشمن باج ندهيد!»، نامه هاي اسراست به آقاي خامنه اي كه به دشمن باج ندهيد. 3) «آنچه گذرانديد، فضيلتش كمتر از شهادت نيست»، وصف كارهايي كه آقاي ابوترابي در ده سال اسارت انجام داده اند. 4) «حصر آبادان چطور شكسته شد»، خاطره اي كه طي آن به شكست حصر آبادان مي پردازد. 5) «روايت روزهاي پر مخاطره ي سوسنگرد»، خاطره ي فتح خرمشهر به وسيله ي رزمندگان اسلام.
[ صفحه 767]
رضا صبوري زاده. - [بي جا: رضا صبوري زاده، 1367؟].
[180] ص. (يك رو): مصور، عكس، نمونه.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب صفحه شمار و صفحه عنوان ندارد و به صورت زيراكس تكثير شده است.
مندرجات بيوگرافي؛ امتيازات؛ منطقه عمومي سومار؛ منطقه عمومي ميمك و جنوب؛ منطقه عمومي پنجوين عراق.
اين كتاب، جلد اول از دستنوشته هاي سرتيپ دوم ستاد، «رضا صبوري زاده» است.
او مي گويد كه حدود 143 ماه در جبهه بوده و جانباز هفتاد درصد است. او اين خاطرات را به طور شخصي تكثير كرده است تا در اختيار استفاده كنندگان قرار گيرد. نويسنده در جلد اول اين مجموعه، به شرح عمليات در منطقه هاي سومار و ميمك پرداخته و آرايش و رزم سربازان اسلام و نبردهاي دلاورانه ي آنان را در اين عمليات شرح داده است. همچنين عملياتهاي صورت گرفته در منطقه ي پنجوين عراق نيز توصيف شده است.
رضا صبوري زاده. - [بي جا: رضا صبوري زاده، 1367؟].
[213] ص. (يك رو): مصور، عكس، نمونه.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب صفحه شمار و صفحه عنوان ندارد و به صورت زيراكس تكثير شده است.
جلد دوم اين كتاب، در ادامه ي جلد اول تنظيم شده و حاوي خاطرات سرتيپ دوم ستاد «رضا صبوري زاده» در ارتباط با نبردهاي جنوب ايران است. وي در اين خاطرات، نبردها، تكها و پاتكها، آرايش نيروها، پيشرويها و عقب نشينيهاي رزمندگان در مناطق عملياتي سومار، ميمك، جنوب كشور و منطقه ي عملياتي پنجوين عراق را شرح داده است.
نوشته حسن عسكري راد. - تهران: وزارت آموزش و پرورش، معاونت پرورشي، انتشارات تربيت، (چاپ اول): 1377.
220 ص.: عكس، نمونه.
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب مجموعه خاطراتي از شهيد رجايي، قبل و بعد از انقلاب است. خاطرات قبل از انقلاب ايشان در مورد مبارزات سياسي شهيد در زمان شاه، و خاطرات بعد از انقلاب به كارها و فعاليت ها بعد از منصوب شدن به نخست وزيري است. از آنجايي كه دوران نخست وزيري شهيد رجايي مصادف با جنگ تحميلي عراق عليه ايران بود، در قسمتهايي از خاطرات بعد از انقلاب، به جنگ اشاره شده است. «خاطرات مربوط به اجلاس سازمان ملل متحد در نيويورك در تاريخ 5 / 7 / 59، ديدار با مردم ستم كشيده ي مشهد و گفت و گو با آنها در مورد مشكلات ناشي از جنگ، ديدار با جانبازان جنگ در مشهد و ديدار شهيد رجايي با بسيجيان مخلص» از جمله ي اين خاطرات هستند. در تمام كتاب به سادگي و اخلاق و رفتار پسنديده ي شهيد
اشاره شده است.
[ صفحه 768]
علي زادسر. - قم: قيام، (چاپ اول): 119.1364 ص.، عكس.
اين كتاب مجموعه خاطرات يك طلبه از جبهه هاي جنگ است. او در سال 1359 در زمان رياست جمهوري بني صدر (كه كسي فكر نمي كرد افراد روحاني در جبهه ها باشند) به قصد حضور در جبهه ي جنوب، به اهواز رفت. سپس در منطقه ي غرب، به پادگان ابوذر رفت؛ جايي كه شهيد شيرودي در آن بود. وي در عمليات آزادسازي چغالوند شركت داشت. بخش دوم خاطرات مربوط به سال 1360 و حضور در جبهه هاي جنوب (در كوت شيخ و خرمشهر و شركت در عمليات فتح المبين و بيت المقدس) است. او در عمليات بيت المقدس از ناحيه ي دست مجروح شد. بخش پاياني كتاب شامل سخناني است كه او به مناسبت اربعين حسيني (ع) و سالگرد بعضي از شهدا ايراد كرده بود.
علي زادسر؛ مقدمه از آيت الله خامنه اي، حجت الاسلام و المسلمين فهيم كرماني. - تهران: قيام، (چاپ اول): 1364.
سيزده، 176 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، جلد دوم خاطرات روحاني «علي زادسر» از جبهه هاي جنگ، در سال 1361 است. كتاب، حاوي 82 خاطره و يك آلبوم عكس از بعضي از شهداست، كه بنا بر مقدمه ي نويسنده، نتيجه ي شنيده ها و ديده هاي خود اوست. موضوع خاطرات متفاوت است: مجروح شدن نويسنده، بستري شدن در بيمارستان، خاطرات عملياتهاي والفجر مقدماتي، والفجر چهار و منطقه ي كردستان، خاطرات شناسايي قله ي 110 يال اسبي، خاطرات عمليات خيبر، خاطرات شهداي جزيره ي مجنون، خاطره ي روحانيوني كه نويسنده با آنها بوده است، اسامي شهداي مدرسه ي كرماني ها، خاطرات امدادهاي غيبي و خاطراتي از بعضي شهيدان مانند شهيد عرب. متن دستخط چند شهيد نيز در
كتاب به چاپ رسيده است.
علي عبدي بسطامي؛ با سرمايه و حمايت هيأت معارف جنگ «شهيد سپهبد علي صياد شيرازي». - تهران: ايران سبز، (چاپ اول): 1380.
177 ص.، [26] ص. تصوير: مصور، نقشه.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب با سرمايه و حمايت هيأت معارف جنگ «شهيد سپهبد علي صياد شيرازي» به چاپ رسيده است.
اين كتاب، شامل خاطرات «سرتيپ دوم علي عبدي بسطامي» است از: «عمليات فتح المبين، تپه هاي 202 در جنوب غربي پادگان عين خوش، درگيريهاي شديد دشمن با گردان 139 پياده 84 خرم آباد». از جمله مطالب خاطرات، «سوابق عملياتي گردان 139، عزيمت به منطقه، شناسايي و سازماندهي يگانهاي ادغامي و تعيين مسؤوليت ها، هدايت عمليات، آغاز درگيري براي تصرف تپه ي 202، ورود گردان 244 تانك به نبرد، نبرد و پاتك دشمن، سقوط پايگاه شيخ قوم، شهادت سرگرد شاهمراد نقدي، درگيري هليكوپترها با تانكها، فرار دشمن و...» است. در پايان نيز قطعه شعري در وصف عمليات مذكور (سروده ي سرتيپ اسدالله حيدري)، تصاوير و نقشه هايي از منطقه ي عملياتي و تصاوير شهداي گردانهاي عملياتي درگير در نبرد همراه با زيرنويس نام، نام خانوادگي، رسته، گردان، محل و منطقه ي شهادت نيز ارائه شده است.
[ صفحه 769]
بازنويس قاسم ناظمي؛ جمع آوري مصطفي موسوي، مجيد سيد فاطمي. - [بي جا]: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان، (چاپ اول): 1374.
164 ص.: مصور رنگي. - (از دريا تا دريا دفتر ششم).
مندرجات: زيارت؛ پشت خاكريز؛ آنسوي نيستان؛ مهماني؛ عاشورا در راه؛ وداع؛ عبور؛ آتش؛ يفظه؛ غروب عاشورا؛ از دريا تا دريا؛ روايت يكي از افسران عراقي در خصوص عمليات بدر.
اين
كتاب، گوشه هايي از زندگاني فرمانده ي لشكر 31 عاشورا - مهندس مهدي باكري - را از خلال خاطرات همرزمان و اطرافيان شهيد ارائه مي دهد. در خاطره ي «زيارت» راوي مي گويد: «بعد از مدتها، فرماندهان لشكر اسلام رهسپار زيارت حرم مقدس امام رضا (ع) شدند. از جمع آنان، من بيش از همه، مجذوب حالات مهدي شده بودم. بعد از زيارت به تهران بازگشتيم و به جماران رفتيم. پس از پايان فرمايشات حضرت امام (ره)، فرماندهان يك به يك از ايشان خداحافظي كرده، به طرف نهاد رياست جمهوري به راه افتادند. نكته ي جالبي كه من در ديدار با حضرت آيت الله خامنه اي متوجه شدم، احترام فوق العاده ي ايشان به آقا مهدي بود و به نظر مي رسيد كه ايشان را از قبل مي شناسند».
راوي يك روز شخصا با شهيد صحبت مي كرده و به او گفته است: «خواب ديده ام ملائكه براي شما كاخي آماده مي كنند». مهدي مي گويد: «بسيجي ها جلو در بهشت ايستاده اند و ما را راه نمي دهند» و سرش را به زير انداخته و از او دور مي شود. راوي مي گويد: «ديگر مي دانستم كه مهدي آخرين روزهاي دنيايي خود را سپري مي كند».
داود اميريان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1369.
[119] ص.: مصور. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 11).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Good-bye Karkheh
شمارگان: 6600 نسخه.
كتاب حاضر، مجموعه اي است از خاطرات «داوود اميريان» از جبهه و مناطقي مانند شلمچه، مهران، شاخ شميران، منطقه ي مرصاد و پايگاه زيد. داوود اميريان، پانزده ساله، براي اين كه بتواند به جبهه برود فتوكپي شناسنامه اش را دستكاري كرد و توانست براي طي كردن
دوره ي آموزشي در گروهان چهارم گردان كربلا مستقر شود و بعد از آنجا هم به پادگان دو كوهه منتقل شد. در عملياتهايي از قبيل ظفر و كربلاي پنج شركت داشت. در عمليات كربلاي پنج مجروح شد و به بيمارستان شهيد رازي اهواز منتقل شد. بعد از يك سال دوباره در عمليات بيت المقدس دو و سپس در عمليات والفجر ده شركت كرد. در راه رسيدن به خط مقدم لشكر حضرت رسول (ص) براي عمليات بعدي، شيمياي شد و پس از مداوا در يكي از بيمارستانهاي مشهد به تهران بازگشت و در آن زمان خبر قبول قطعنامه ي 598 را شنيد. كرند آخرين جبهه اي بود كه اميريان در آنجا حضور داشت.
نوشته ي رضا الصبري؛ مترجم: عبدالرسول رضاگاه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1375.
58 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 138).
طراح روي جلد: علي وزيريان.
عنوان روي جلد: خاطرات سرهنگ عراقي رضا الصبري.
[ صفحه 770]
عنوان پشت جلد به انگليسي: Khorramshahr in Fire
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب مجموعه خاطرات اسير عراقي، سرهنگ رضا الصبري است. او به جنايات خود و بقيه ي مقامات عاليرتبه، مانند سرهنگ محمد المحمود (فرمانده لشكر سوم)، از جمله، اعدام دسته جمعي بيش از سي خانوار ايراني كه مخالف اشغال شهرستان بودند، و شكنجه ي ايرانيان غير نظامي (مثل كدخداي يكي از روستاهاي كنار كارون كه چند بسيجي را در خانه خود پناه داده بود) و بسياري جنايات ديگر اشاره مي كند. سرهنگ الصبري در جريان اشغال خرمشهر جنايات زيادي مرتكب شده بود و هنگامي
كه خرمشهر توسط ايرانيان فتح شد، از شهر فرار مي كند تا به نيروهاي عراق بپيوندد. او به شرق بصره مي رود كه در آنجا نيز نيروهاي ايراني حمله كرده، استحكامات دشمن را از بين مي برند. در جريان اين شكست ها، صدام حتي به افسران عاليرتبه خود نيز رحم نكرده، آن ها را اعدام مي كند. (در جريان شكست در بصره سرتيپ عطاءالله نوري الدليمي و تعدادي از افسران و فرماندهان تيپ 104 اعدام مي شوند.)
گفت و گو از مرتضي سرهنگي، هدايت الله بهبودي. - تهران: كمان، (چاپ اول): 1379.
35 ص. - (بانوي ماه؛ 5).
شمارگان 2200 نسخه.
اين كتاب، گفت و گويي است با خانم «صغرا اكبرنژاد»، همسر سردار شهيد «محمد جهان آرا» (فرمانده ي سپاه خرمشهر و پايه گذار جهاد سازندگي اين شهر) خانم اكبرنژاد در اين گفت و شنود از زندگي در خرمشهر، فرزندانشان، زندگي فعلي، نحوه ي شهادت، خصوصيات اخلاقي و اعتقادات، تلاشها و مبارزات شهيد جهان آرا سخن گفته است.
نوشته ابراهيم دادپي. - تهران: نشر تكتاز، (چاپ اول): 1372.
23 ص.: مصور (بخشي رنگي)، نقشه.
كتاب، خاطرات مربوط به شهر خرمشهر از حمله ي عراق به اين شهر و تلاش مردم و نيروهاي اسلام براي دفاع از آن است كه از زبان خود شهر بيان شده است. سنگربندي و دفاع مردم عادي و رزمندگان با تفنگهاي «ام يك، ژ 3» و چند قبضه توپ 106 ميليمتري، بمباران شهر، پرتاب موشكهاي كاتيوشا و گلوله توپهاي خمسه خمسه عراقي، پر شدن بيمارستان مصدق از مجروحان، مخروبه شدن كوي كارگرنشين طالقاني، از بين رفتن تأسيسات آب و برق، ورود پنجاه تا شصت تانك عراقي به خرمشهر و انهدام سي تانك توسط مردم و كشته و مجروح شدن عده ي بسياري از مردم، بمباران گمرك و غارت كالاهاي آن و اموال مردم به وسيله ي مزدوران عراقي پس از مهاجرت عجولانه ي مردم، و بالاخره سقوط شهر در ساعت چهار و نيم بعدازظهر چهارم آبانماه 1359، هر يك جداگانه ذكر شده است. «آزاد شدن شهر در عمليات آزادسازي خرمشهر با رمز يا محمد بن عبدالله (ص)، و بازگشت زندگي به
آن» پايان بخش كتاب است.
[ صفحه 771]
محمد شكري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.
71 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 21).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Line of Fakkeh
شمارگان: 6600 نسخه
مندرجات: اشاره؛ خط فكه؛ در مهران؛ در فاو؛ در جبهه شلمچه؛ وصيتنامه شهيد.
اين كتاب خاطرات شهيد «سيد محمد شكري» پزشك و امدادگر جبهه است. «خط فكه» خاطره ي بازگشت گردان عمار از عمليات فاو به اردوگاه و عزيمت آنها به فكه جهت تشكيل خط پدافندي (به علت اشغال منطقه تا عمق هفت كيلومتري توسط نيروهاي عراقي) است. در اين عمليات، تعدادي از رزمندگان و دوستان سيد به شهادت مي رسند. «در مهران» ثبت لحظه به لحظه حوادث مهران از 6 / 4 / 65 تا 14 / 4 / 65 است. «در فاو» شرح اعزام چند نفر جهت شناسايي منطقه، برخورد آنها به معبر مين و شهادت تعدادي از آنان و مداواي مجروحان توسط سيد است. «در جبهه ي شلمچه» حركت گردان در تاريخ 26 / 10 / 65 از اردوگاه كرخه را بيان مي كند. سيد به خاطر اشكال در كارت شناسايي مجبور مي شود به تهران بيايد و هنگامي كه مراجعت مي كند، گردان حركت كرده است. او با زحماتي فراوان خود را به شلمچه مي رساند و به مداواي مجروحان مي پردازد. در آخر كتاب، وصيتنامه ي شهيد درج شده است.
علي بني لوحي. - تهران: موسسه فرهنگي دانش و انديشه معاصر، 1380.
119 ص.: مصور، عكس (رنگي)، نقشه.
كتابنامه به صورن زيرنويس.
شمارگان: 4000 نسخه.
شهيد «حاج حسين خرازي»، فرمانده ي لشكر چهارده امام حسين (ع)،
در سال 1336 متولد شد و در سال 1365 در عمليات كربلاي پنج در شلمچه به شهادت رسيد. اين كتاب شامل 55 خاطره درباره او است. از جمله موضوع خاطرات مي توان به موارد زير اشاره كرد: توكل بر قرآن در عمليات پاكسازي سنندج، شهيدان خاكريز سوم در عمليات فرمانده ي كل قوا، نبرد در شمال كرخه، اولين خاكريز چزابه، علاقه ي وي به احمد فروغي و شهادت احمد، حماسه ي گردان اميرالمؤمنين (ع)، خاطره ي شهداي مدرسه ي سوسنگرد، صداقت و اخلاص، شناسايي تپه هاي بلتا با شهيد مهدي زين الدين، دعاي كميل در تنگه ي صعده، گردان هشتم عين خوش و خاطراتي از ساير سرداران و شهيدان با شهيد خرازي. بيانات حضرت آيت الله خامنه اي درباره ي شهادت وي، عكسهايي از شهيد همراه ساير سرداران سپاه و رزمندگان و نيز عكسهاي تشييع جنازه ي شهيد در كتاب به چاپ رسيده است.
مصاحبه و تدوين ليلا محمدي؛ [براي] دفتر ادبيات و هنر مقاومت سازمان تبليغات اسلامي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، (چاپ اول): 1381.
112 ص.: مصور، نمونه. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ 456؛ جنگ ايران و عراق، خاطرات؛ 137).
طراح روي جلد: رجب شهبازي، محسن كرمي.
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب به شهيد زينب (ميترا) كمايي تقديم شده است.
[ صفحه 772]
«مينا كمايي» متولد سال 1342 و ساكن آبادان بود. اين كتاب، مجموعه ي خاطرات وي است. مطالب كتاب عبارتنتد از: «دوران كودكي و وضعيت و موقعيت خانوادگي اش در آبادان، دوران قبل از انقلاب و فاجعه ي سينما ركس آبادان، پيروزي انقلاب و درگيريهاي منافقين و گروهكها در
مدسه و شهر، شروع جنگ، آوارگي در شهرهاي ماهشهر، رامهرمز و اصفهان، بازگشت به آبادان و الحاق به گروههاي امداد، خاطراتي از جبهه ها و بيمارستانهاي طالقاني (آبادان)، شهدا (شوش) و جزيره ي مينو، شهادت محمدرضا رحيمي پور، شهادت آقاي چرخكان، شهادت زينب (خواهر كوچك او)، مناطق بريم و بوارده آبادان، عمليات ثامن الأئمه، فتحح المبين، والفجر هشت، برخورد با مجروحان و جانبازان - از جمله، جانباز علي غريبي - خاطراتي از همكاران در بيمارستان كوت عبدالله اهواز و...»
محمد المبرقع - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1374.
55 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات: 99).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Dark Vaults: Memoirs of a prisoner in Iraq
شمارگان: 3300 نسخه.
«دخمه هاي تاريك» خاطرات يك اسير عراقي از اردوگاهها و زندانهاي عراق است. او در اولين خاطره با عنوان «لحظه هاي شكنجه» قساوت و سنگدلي نيروهاي ارتش بعث را ذكر كرده است. «شكنجه با برق» نام خاطره ي ديگري است. در اين خاطره، شكنجه با برق از سختترين و دهشتناكترين شكنجه ها در زندان معرفي شده است. در خاطره اي با عنوان «بار ديگر بازجويي»، او به بيان رفتار زشت و توهين آميز نگهبانان پرداخته است. چند خاطره ي ديگر با عناوين «بازگشت به العماره، زندان سپاه ششم، دخمه هاي تاريك و...» هويت واقعي رژيم بعث عراق را به تصوير مي كشد؛ رژيمي كه به هر بهانه اي مردم را از شهرها و خانه هايشان رانده، آنان را زنداني و شكنجه نموده، مورد تعدي و تجاوز قرار مي داد.
به كوشش حجت شاه محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ دوم): 1374.
72 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 28).
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب، خاطرات خلبان هوانيروز «حجت شاه محمدي» است از حمله ي ناجوانمردانه ي نيروهاي بعثي عراق به همراهي گروه موسوم به مجاهدين خلق، پس از پذيرش قطعنامه ي 598 شوراي امنيت سازمان ملل متحد از سوي ايران. اين حمله به مناطق كردستان و شهرهاي ايلام، حسن آباد، صالح آباد، كرند و... صورت گرفت. دفاع رزمندگان دلير جبهه هاي حق عليه باطل،
به ويژه هوانيروز، سپاه و نيروهاي مردمي به رهبري تيمسار سپهبد شهيد صياد شيرازي در مناطق حسن آباد و اسلام آباد، موجب شكل گيري عمليات مرصاد در اين مناطق شد. اين عمليات، در نهايت، با پيروزي رزمندگان اسلام به پايان رسيد.
به قلم محمدحسن رحيميان. - قم: موسسه پاسداران اسلام، (چاپ پنجم): 1373.
263 ص.: مصور، عكس، نمونه.
[ صفحه 773]
شمارگان: 20000 نسخه.
اين كتاب در سال 1378 توسط مؤسسه فرهنگي انتشاراتي حضور نيز منتشر شده است.
در اين مجموعه، در ده فصل، خاطرات، يادها، يادداشتها، نامه ها و درخواستها از امام (ره) عرضه شده است. در متن كتاب، مطالب بسياري درباره ي دفاع مقدس، رزمندگان، جانبازان، اسراء، خانواده ي شهدا و... ارائه شده است.
مطالب زير، عناوين مندرجات كتاب است:
فصل اول: در راه آشنايي؛ فصل دوم: پيوند با مقام ولايت؛ فصل سوم: التزام به ضوابط؛ فصل چهارم: ويژگي هاي اخلاقي؛ فصل پنجم: پاسداري از اصول و ارزشها؛ فصل ششم: عشق متقابل امام و امت (نامه ي مادر يك شهيد و پاسخ امام، نامه ي مادر يك آزاده و پاسخ امام، نامه اي از يك رزمنده ي اسير و پاسخ امام، نامه ي فرزند شهيد و پاسخ امام)؛ فصل هفتم: نظم و ترتيب در كارها؛ فصل هشتم: آگاهي، اشراف و جامعيت؛ فصل نهم: پاسخ به مسائل شرعي؛ فصل دهم: و سرانجام... (آخرين روزها در محل كار و اتاق عمل و...).
عكسها و نمونه ي نامه ها نيز در كتاب موجود است.
مهناز شايسته فر. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.
90 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 83).
عنوان روي جلد: در كنار آتش: يادداشتهايي از جنگ شهرها در كرمانشاه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: By the Fire: The Remembraces of the War of the Cities in Kermanshah.
شمارگان: 3300 نسخه.
در اين كتاب، نويسنده اوضاع كرمانشاه را در دوران جنگ شهرها شرخ داده است. وقايع جنگ با شرح زندگي خانواده اي از اهالي كرمانشاه بازگو مي شود. «شروع جنگ، شكسته شدن ديوار صوتي، بمبارانهاي مكرر، درسهاي شهامت و استقامت كه اعضاي خانواده فرا مي گيرند، شهادت اهالي، از بين رفتن اماكن عمومي و مدارس، موشكباران ها، مهاجرت مردم به روستاها و مناطق اطراف و در عين حال جاري بودن زندگي روزانه طي همه ي اين حوادث (نظير برپا داشتن مراسم شبهاي احيا در ماه مبارك رمضان و...)» در اين كتاب تشريح شده اند. در پايان نيز انجام عمليات مرصاد پس از پذيرش قطعنامه ي 598 شوراي امنيت سازمان ملل از سوي ايران و برقراري آتش بس، از زبان يكي از شهود نقل شده است.
حسين سوري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ دوم): 1375.
108 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 11).
عنوان پشت جلد به انگليسي: A Notebook From Heaven.
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: از ميان يادداشت هاي شهيد؛ خاطرات فتح المبين؛ بيت المقدس، مرحله ي اول؛ بيت المقدس، مرحله ي دوم؛ لبنان؛ خيبر؛ نامه ها؛ يادداشت ها؛ وصيتنامه.
كتاب دفتري از آسمان مجموعه يادداشت ها، نامه ها و وصيتنامه شهيد حسين سوري است. او در يكي از خاطرات در مورد عمليات شناسايي در منطقه ي مهران (قبل از انجام عمليات پيروز كربلاي يك) و حوادثي كه در
[ صفحه 774]
آن جا رخ داده سخن مي گويد. بخش ديگري از كتاب، خاطرات شهيد سوري از شركت در عملياتهاي فتح المبين، بيت المقدس
(مرحله هاي اول و دوم) مي باشد. همچنين خاطرات شهيد سوري از سفر به لبنان و چند نامه كه از آن جا به پدر و مادر و يكي از دوستان خود، به نام احمد، ارسال كرده نيز در اين مجموعه به چاپ رسيده است. هم چنين خاطرات عمليات خيبر، يادداشت هاي روز شمار شهيد حسين سوري در خرمشهر از تاريخ 5 / 6 / 1374 تا 8 / 6 / 1364 و وصيتنامه ي شهيد در اين مجموعه موجود است.
يونس نوري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.
[125، 11] ص.: تصوير، عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 89). عنوان روي جلد: ديده بان بازي دراز.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Look-out of Bazi Deraz
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب، خاطرات «يونس نوري» از عملياتهاي فتح المبين، بيت المقدس، مسلم بن عقيل، والفجر هشت، كربلاي يك و كربلاي پنج است و او در هر خاطره از رشادتهاي برادران پاسدار و بسيجي ياد كرده است. ضمنا در خاطره اي تحت عنوان «ديده بان بازي دراز»، دلاوري هاي شهيد «محمود غفاري» را بيان نموده است. همچنين موقعيت جغرافيايي و امتيازاتي كه نيروهاي اسلام در هر عمليات به دست آورده اند و مكان هايي را كه آزاد كرده اند، برشمرده است. در پايان، پيامهاي حضرت امام (ره) كه بعد از پيروزي بسيجي ها براي آنان ارسال شده است و نيز عكسهايي از شهداي عمليات مذكور در كتاب به چاپ رسيده است.
خاطره غلامعلي شجاعيان؛ مصاحبه كننده: محمد بروجردي؛ بازنويس نثر: فرزين شيرزادي؛ طرح و نظارت، محمدقاسم فروغي جهرمي. - تهران: بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 1375.
176 ص.، [12] ص. عكس (رنگي). - (ادبيات دفاع مقدس: خاطره؛ 3). طراح روي جلد به صفحات رنگي: حسنعلي نيلچيان.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب حاضر خاطرات برادر غلامعلي شجاعيان است. در اين كتاب، خاطرات نويسنده از شركت او در عملياتهاي مختلف (از ابتداي جنگ) شرح داده شده است. او همراه عده اي به نزديكي پل كارون اعزام شده اند. او در اين كتاب از «مجروح
شدن و بازگشت به تهران، عزيمت به جبهه ي مهران در آبان ماه 1359، مأموريت در بازي دراز در تابستان سال 1360، مجروح شدن و بازگشت به تهران براي مداوا، مأموريت در منطقه ي ملكشاهي (بين مهران و دهلران) در اوايل سال 1361، پس از عمليات فتح المبين، و بازگشت با هفت اسير عراقي» سخن مي گويد. پس از آن، او مسؤول عمليات جبهه هاي مهران مي شود و بعد از آن نيز مسؤوليت هاي ديگري مانند جانشين اطلاعات عمليات قرارگاه نجف، اطلاعات عمليات لشكر 27 حضرت رسول (ص) و... به وي داده مي شود. شرح عملياتهايي كه او در آن ها شركت داشته، دلاوري هاي همرزمان و غم از دست دادن آنها و مسؤوليت هاي ديگري كه عهده دار بوده، در كتاب آمده است.
[ صفحه 775]
سلطان كعبي؛ مترجم محمدحسن مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1376.
45 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 146).
طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Secret of 2519 Summit, The Memoirs of the Iraqe Major: Soltan Ka’bi.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «راز قله ي 2519»، مجموعه ي خاطرات سرگرد عراقي «سلطان كعبي» (يكي از فرماندهان ارتش عراق) است. او از ابتداي جنگ و حرص و آز نيروهاي عراقي براي غارت و چپاول كشور ايران مي گويد. از آنجا كه نيروهاي تحت امر او - همراه با يك هنگ ديگر - در منطقه ي حاج عمران و قله هاي اطراف آن (از جمله قله ي 2519) عمليات مختلفي اجرا كردند، توانسته است حماسه هاي نيروهاي ايران را به تصوير بكشد. او از وضعيت عمومي
نيروهاي تحت امر خود، فرماندهاني كه با آنها ارتباط داشت، استعدادهاي نظامي ارتش عراق در منطقه، درگيريهاي مختلف با نيروهاي اسلام، ترس و زبوني نيروهاي عراقي، تلاش براي تسخير اين منطقه، استفاده از موشكهاي زمين به زمين و بالاخره دست زدن به جنايت و استفاده از سلاحهاي شيميايي عليه مردم بيگناه و نيروهاي ايراني سخن گفته و پرده از رازهاي درون ارتش عراق برداشته است. وي اين خاطرات را هنگام زندگي در خارج از كشور نوشته است.
حسن ايزدي خراساني. - مشهد: نداي اسلام، 1364.
144 ص.: عكس.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب اثر جانباز و پدر شهيد، حاج شيخ محسن ايزدي خراساني، معروف به چريك پير جبهه است. وي در ابتداي كتاب به موضوع جهاد و شهيد و شهادت و نقش روحانيت در اجتماع پرداخته است. در اين كتاب خاطراتي از امدادهاي الهي، اسراي عراقي، ايثار رزمندگان، قصر شيرين، گيلان غرب و از شهيدان شيرودي و حداد عادل و... آورده شده است. همچنين وصيتنامه هاي شهيدان: جواد ايزدي، غلامحسين مظفريان، حسين و محمدرضا دادمحمدي و صادق سميعي به چاپ رسيده است. حاج شيخ ايزدي خراساني در آذر ماه 1359 عازم جبهه شد و در عمليات شكستن حصر آبادان و مقاومت در تنگه حاجيان و غيره شركت داشت. در كتاب چهار قطعه شعر در وصف شهيد، چريك پير حاج حسن ايزدي و فرزند شهيد آورده شده است. حاج حسن ايزدي پيامي نيز به خانواده شهدا داده است.
محمدرضا زركش. - همدان: مفتون همداني، (چاپ اول): 59.1379 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
نويسنده - كه در دوران جنگ از رزمندگان واحد اطلاعات عمليات بوده است - در اين كتاب، يكي از عملياتهاي جنگ را در قالب خاطرات بازگو مي كند. او به همراه گروه ديگري از رزمندگان اطلاعات عمليات، طي چندين شب، راه عبور از اروندرود را شناسايي مي كنند ولي در شب عمليات با مقاومت دشمن مواجه مي شوند، كه در نتيجه، شمار زيادي از رزمندگان شهيد مي شوند. راوي خاطرات به همراه رزمنده ي ديگري پس از تحمل دو روز تشنگي، گرسنگي و خستگي (در داخل خاك دشمن) به خاك ايران باز
مي گردند. در پايان كتاب عكسهايي از نويسنده و ديگر رزمندگان و شهيدان به چاپ رسيده است.
[ صفحه 776]
[بنياد فرهنگي شهيد رجايي]؛ ويراستار محمدعلي حضرتي. - [قزوين]: بنياد فرهنگي شهيد رجايي، (چاپ اول): 135.1381 ص.
طراح روي جلد: حسن دانشگرنژاد.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب با مشاركت شهرداري و شوراي شهر الوند چاپ شده است.
كتاب حاضر شامل مجموعه اي از جملات و گفتارهايي است كه مردم، نويسندگان، خانواده ي شهدا، مسؤولان و رجال مملكتي درباره ي شخصيت، ايثارگرايي، مردم گرايي، ايمان و تدين، اسوه بودن، مديريت، عدالت گرايي، وطن پرستي، تابع ولايت بودن و ساير خصايص شهيد محمدعلي رجايي بيان كرده اند. جملات ارائه شده فاقد نظم خاص هستند و در زير هر گفتار، نام و نام خانوادگي فرد مربوطه آمده است. در جملات ارائه شده، درباره ي دفاع مقدس و حضور شهيد رجايي در جبهه ها و نيز بسيجي و عاشق شهادت بودن وي مطالبي ارائه شده است.
تهيه كننده دفتر سياسي؛ ويراستار محمدهادي خالقي، تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، معاونت تبليغات و روابط عمومي (مديريت انتشارات)، (چاپ اول): 74.1376 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب حاضر شامل خاطراتي است كه سرهنگ جانباز «غلامرضا رهبر» از آغاز تجاوز دشمن تا زمان مجروح شدنش نقل كرده است. خاطرات وي شامل مطالب زير است: «آغاز حمله ي دشمن و پيوستن وي به گردان 141 تيپ دو پياده از لشكر 21 حمزه سيدالشهداء، حركت با يگان مربوطه به سوي جبهه ي جنوب، خاطراتي از مناطق غرب دزفول و پل كرخه، ده شيخ قندي و درگيري تانكهاي عراق با آنها، تصرف عين خوش توسط دشمن و در خطر محاصره افتادن، صحنه هايي از ايثار رزمندگان در هنگام تشنگي، بازسازي مجدد گروه رزمي 141 و بدرقه ي تيمسار فلاحي و
ظهيرنژاد در هنگام حركت به سمت جبهه شوش، نبرد در ساحل كرخه، خاطراتي از حضور آيه الله خامنه اي در خطوط نبرد، نحوه ي شهادت سرباز محمد جهاني (كه يك بار اشتباهي شخص ديگري را به جاي وي دفن كرده بودند)، خاطراتي از تبليغات رواني دشمن و نحوه ي مجروحيت و جانبازي وي».
مصطفي چمران. - تهران: بنياد شهيد چمران؛ بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، (چاپ اول): 1378.
71 ص.: مصور (رنگي)، نقشه، نمونه، عكس (رنگي).
شمارگان: 5000 نسخه.
در اين كتاب، شرح عمليات نظامي روز 26 آبان 1359 (مصادف با شب تاسوعا)، كه به آزادسازي سوسنگرد از محاصره و اشغال نيروهاي عراقي منجر شد، از قول شهيد چمران روايت مي شود. اين عمليات پيروزمندانه توسط ستاد جنگهاي نامنظم، متشكل از نيروهاي داوطلب مردمي به فرماندهي شهيد چمران، صورت گرفت. در صفحات پاياني كتاب، تعدادي عكس رنگي از شهيد چمران به چاپ رسيده است.
[ صفحه 777]
احمد دهقان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1371.
197 ص.: مصور، عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 38).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Final Days
شمارگان: 6600 نسخه.
اين كتاب مجموعه اي است از خاطرات روزهاي پاياني جنگ و پذيرش قطعنامه اي كه سنگيني آن كمر حضرت امام (ره) و «بچه هاي» جنگ ديده را خم كرد. احمد دهقان يكي از همين «بچه ها» است. او خاطرات تلخ و شيرين فداكاري و ايثار و از خودگذشتگي رزمندگان را در طول عمليات بيت المقدس هفت و عمليات غدير كه ورق هاي پاياني كتاب دفاع مقدس هشت ساله ما را ورق زدند، بيان كرده است. و البته حوادث تلخ، اما واقعي، همانقدر ارزشمند هستند كه روزهاي پر از پيروزي و شادكامي.
مرتضي شفيعي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ دوم): 1373.
168 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 88).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Days to Remember
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب تحت عنوان «آن روزهاي به ياد ماندني» توسط همين ناشر در همين سال منتشر شده است.
مندرجات: پنجمين كربلا؛ مناجات دوپازا؛ عروج شلمچه.
كتاب «روزهاي به ياد ماندني» خاطرات دانشجوي بسيجي «مرتضي شفيعي» از دوران شركت ايشان در نبردهاي دفاع مقدس است. او كه از پاييز 1365 در جبهه هاي حق عليه باطل بوده است، خاطرات خود را از اين ايام به رشته ي تحرير در آورده است. «پنجمين كربلا» مربوط به اولين حضور وي در جبهه براي عمليات كربلاي پنج و شرح مجروح شدن وي و بازگشت او به تهران است. «مناجات
دوپازا» خاطرات او از منطقه ي كردستان در ارتفاعات دوپازا و عمليات نصر طي بهار و تابستان 1366 است. او در اين قسمت به بيان روحيه رزمندگان و وضع سنگرهاي نيروهاي عراقي شكست خورده پرداخته است. «عروج شلمچه» خاطرات نويسنده از حضور در جبهه هاي شلمچه و فكه طي بهار و تابستان 1367 (تا پذيرش قطعنامه ي 598 از سوي ايران) را در بر مي گيرد. او در اين بخش، وضعيت حاكم بر جبهه و شهادت ياران و دوستانش و احساسات آنها و مردم شهر را در برابر پذيرش قطعنامه شرح داده است.
نويسنده منوچهر ذوقي، علي محمد روانستان؛ ويراستار احمد اكبرپور. - شيراز: كنگره بزرگداشت سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1379.
111 ص. - (كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 42).
عنوان ديگر: رهاتر از نسيم: يادنامه ي سردار شهيد مسلم شيرافكن.
شمارگان: 3000 نسخه.
در اين كتاب، خاطراتي درباره ي سردار «شهيد مسلم شيرافكن» - به نقل از افراد خانواده، دوستان و آشنايان و همرزمان او - نقل شده است. خاطرات به صورتي داستان گونه نوشته و تنظيم شده اند و گوياي شرح خلاصه اي از زندگي و ويژگي هاي اخلاقي و نحوه ي فرماندهي و سرانجام،شهادت سردار شهيد شيرافكن هستند. كتاب با قطعه شعري در رثاي سردار شهيد به پايان مي رسد.
[ صفحه 778]
براساس خاطره محمود يزداني. - تهران: وزارت جهاد سازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس، 67.1376 ص.
اين كتاب به مناسبت يادواره سرداران شهيد جهاد سازندگي و شهداي استان تهران منتشر شده است. محمود يزداني، مهندس لعل و جواني به نام سعيد، جهادگراني هستند كه به دست كومله ها اسير مي شوند. در روزهاي اسارت، كومله ها تلاش مي كنند تا ايمان آنها را سست نمايند. ولي هر سه جهادگر با نمازهاي جماعت سه نفره ي خود با آنان مقابله مي كنند. پس از مدتي، به زندان «لبست» و از آنجا نيز به زندان «بلكه» برده مي شوند. آنها جهادگران و ساير زندانيان را روزها به بيگاري برده، مورد تحقير قرار مي دهند. عيد سال 62، همه ي زندانيان - به غير از سه جهادگر - آزاد مي شوند. در اواخر فروردين، جهادگران را به زندان ديگري انتقال
مي دهند و در مسجد روستا زنداني مي كنند. ابتدا مهندس لعل و سپس محمود و سعيد آزاد مي شوند. چند ماه پس از آزادي، «حسين قلي پور» يكي از افرادي كه تيرباران شده بود، صحيح و سالم به نزد آنها مي آيد! او تعريف مي كند كه پس از تيرباران و تير خلاص، به لطف خدا زنده مانده است.
گردآوري و تدوين نجاتعلي صادقي گويا. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، شميرانات (منطقه ي 5)، (چاپ اول): 1380.
256 ص.: مصور، نمونه، عكس.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب، زندگينامه ي كوتاهي از «شهيد حاج محمد جعفر نصراصفهاني» (متولد سال 1339، در محله ي منارجنبان اصفهان) است. وي طي جنگ مسؤوليت هاي متعددي بر عهده داشت و در سال 1375 به واسطه ي عوارض جراحت شيميايي به خيل شهدا پيوست. مطالب كتاب، شامل زندگينامه و خاطراتي چند به قرار زير است: «نگاهي كوتاه به زندگي شهيد؛ بخش اول: گزيده ي دفتر خاطرات شهيد (شامل يادداشتهاي روزانه ي شهيد در بازديد از مناطق مختلف، رزمندگان و موارد ديگر) و بخش دوم: خاطره ي شهيد نصر در كلام نزديكان و دوستان (در وصف ويژگي هاي اخلاقي، شجاعت، نماز، رعايت بيت المال، كمك به ديگران، تواضع و...)». نمونه ي وصيتنامه شهيد به خط خودش؛ عكسهايي از دوران جواني، جبهه و هنگام تدفين و نمونه ي دست خط سرتيپ علي صياد شيرازي در وصف شهيد نيز در كتاب آمده است.
نوشته: صمد شفيعي؛ باز نوسته يوسف قوجق؛ بازنويس نثر حسن بني عامري؛ زير نظر محمدقاسم فروغي جهرمي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، 1372.
79 ص.: (مجموعه خاطره، 12).
اين خاطرات را مركز حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس لشكر 31 عاشورا جمع آوري كرده و به مناسبت سالگرد هفته بسيج (12 - 5 آذر ماه) منتشر كرده است.
كتاب «زاويه و اضطراب» مجموعه ي خاطرات صمد شفيعي از عمليات كربلاي پنج است. كتاب چهار بخش دارد: آغاز عمليات كربلاي پنج؛ عمليات در
جزيره «بوارين»؛ شناسايي مرحله تكميلي كربلاي پنج؛ عمليات مرحله تكميلي كربلاي پنج. محتواي خاطرات و متن كتاب درباره موارد زير مي باشد: روزهاي قبل از عمليات و انتقال نيروها از اسكله شهيد باكري، به غنيمت گرفتن تانكهاي دشمن در شب، اسارت نيروهاي دشمن و
[ صفحه 779]
فرمانده هايشان در منطقه كانال ماهي، جلسه فرماندهي براي توجيه ادامه عمليات و آزادسازي شهرك دوعيجي، به اسارت گرفتن صدها تن عراقي در جاده خرمشهر و بصره، شناسايي منطقه نهر جاسم توسط گروه اطلاعات عمليات، ادامه عمليات در نهر جاسم و تصرف شهرك دوعيجي.
حسين رحيم پور. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1378.
208 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 154).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Life Was Getting on Well
شمارگان: 1100 نسخه.
در اين كتاب، رزمنده «حسن رحيم پور» خاطرات خود را از دوران جنگ تحميلي بازگو مي كند. در زمستان سال 1360، در هنگامه ي جنگ، «حسن» در تهران، در آزمايشگاهي مشغول به كار است. او متأهل است و دو پسر و يك دختر دارد. به او مأموريت داده مي شود تا به مدت بيست روز در مناطق جنگي خدمت كند. حسن پس از فراهم نمودن مقدمات، عازم اهواز مي شود. او در اين سفر با عباس، محمود و رضا آشنا مي شود. آنها نيز مانند حسن از سوي وزارت بهداري اعزام شده اند. حسن، با رسيدن به اهواز، در يك آزمايشگاه سيار مشغول به كار مي شود. مدتي بعد مأموريت او به پايان مي رسد، اما...
محسن مطلق. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.
[99] ص.، [11] ص. عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 25).
شمارگان: 6600 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Long Live The Komeili
«زنده باد كميل» خاطرات «محسن مطلق» (يكي از رزمندگان گردان كميل) است. وي در اين كتاب زندگي رزمندگان را در جبهه شرح داده، حالات معنوي و شوخ طبعي و سرزندگي آنها را قبل از عمليات - زماني كه همگي براي رسيدن به معبود خود مي سوختند - بيان مي كند. او مي گويد كه از قيافه ي رزمندگان مي توانستند به آسماني بودن و شهيد شدن عده اي پي
ببرند. در اين خاطرات، در مورد ايثار و فداكاري و روحيه ي بالاي رزمندگان و توسل به خدا صحبت شده است؛ كه چگونه افراد گردان شبها را با دعاي توسل و سينه زني سپري مي كردند و بسياري از رزمندگان شب تا صبح به نماز و نيايش مي پرداختند. خاطرات نشان دهنده ي از خود گذشتگي، ايثار و عشق به شهادت رزمندگان است. بخشي از كتاب، مربوط به مرحله ي دوم عمليات آزادسازي مهران و بخش ديگر در مورد عمليات آزادسازي شلمچه است.
جمال سرمستاني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1373.
112 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات، 92).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The shade of the Two Pillars
اين كتاب، خاطرات جمال سرمستاني از حدود سيزده ماه حضور در جبهه، در دومين بار اعزام است. خاطرات در شش قسمت - تحت عناوين «سنگ چين»، «نفر جلويي»، «گوش به زنگ»، «سايه ي دو ستون»، «سايباني سبز»،
[ صفحه 780]
«شايعه شهادت» و «به وقت عراق» - تنظيم شده اند. شرح رويدادها از لحظه ي اعزام در روز شانزدهم مرداد ماه 1366 آغاز مي شود و با ذكر جزئيات رخدادها طي مأموريتهاي مختلف در جبهه هاي غرب در كردستان (بانه، بوكان، ماووت عراق و...) تا تاريخ 23 شهريور 1367، ادامه مي يابد. آخرين بخش (به وقت عراق)، ذكر خاطرات اين رزمنده در بازگشت به منطقه ي عملياتي بيت المقدس دو و تك قميش است كه پس از چهار سال (اواخر پاييز 1370)، براي پيدا كردن و باز گرداندن پيكر مطهر شهيدان انجام گرفته بود.
خاطره حسين سهرابي؛ بازنويس نثر يعقوب آذر. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، نمايندگي ولي فقيه، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت نشر، (چاپ اول): 1376.
172، [8]، عكس (رنگي). - (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛ خاطره: 30)
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: حرف دل؛ به ياد آن روزها؛ ارمغان سبز؛ پنج روز مرخصي؛ شب ابري بود؛ سايه هاي زير منور؛ همسنگرانم؛ حاج عمران؛ نسيم پاييز؛ هواي نمناك جنوب.
كتاب، مجموعه اي است از نه خاطره از «حسين سهرابي»، بدين
قرار: «ياد آن روزها»، خاطره ي اعزام به جبهه است؛ «ارمغان سبز»، خاطره ي اعزام به منطقه ي عملياتي ابوغريب، در فروردين سال 1362 است. «پنج روز مرخصي»، خاطره اي است از ديدار مناطق جبهه در يك اردوي پنج روزه؛ «شب ابري بود»، شرح عمليات والفجر نه است با هدف آزادسازي ارتفاعات ماماخلان و معبر ابرده؛ «سايه هاي زير منور»، شرح خاطره ي حمله ي ايراني ها به نيروهاي عراقي است (در حمله به شهر سليمانيه كه در اين عمليات، سردار كاوه نيز شركت داشت)؛ «حاج عمران»، خاطره ي حمله ي نيروهاي ايران به عراقي ها در منطقه ي پيرانشهر است؛ «نسيم پاييز»، شرح عملياتي در منطقه ي حاج عمران پيرانشهر است و شهادت سردار كاوه؛ «هواي نمناك جنوب»، شرح شور و شوق افراد براي شركت در عمليات شلمچه و مجروح شدن راوي است.
خليل عليزاده. - تهران: اطلاعات، (چاپ اول): 1380.
[174] ص.: مصور (رنگي)، نقشه (رنگي).
شمارگان: 3150 نسخه.
اين كتاب خاطرات «خليل عليزاده»، پزشك و دانشيار دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، از مناطق مختلف عملياتي است. مطالب زير از جمله موضوع خاطرات او هستند «آغاز جنگ تحميلي؛ اعزام به منطقه ي جنوب (سوسنگرد)، امكانات محدود پزشكي؛ اعزام در مرداد ماه 1360 به منطقه ي جنوب و بيمارستان شهيد چمران سوسنگرد؛ سوختگي شديد خلبان بالگرد؛ اورژانس صحرايي در خط مقدم؛ مجروحان نيازمند به عمليات احياي قلبي - ريوي (. R. P. C)؛ عملياتهاي فتح المبين، بيت المقدس، رمضان، والفجر مقدماتي، والفجر دو، خيبر، بدر، والفجر هشت، كربلاي يك (آزادسازي مهران)، كربلاي دو (پيرانشهر)، كربلاي چهار، كربلاي پنج و مجروحان غواصي و كربلاي هشت (در بميارستان ويژه ي شيميايي ها)؛ دستمزد پزشكان در جبهه؛ اعزام به كرمانشاه؛
بيمارستان شهيد بقايي اهواز و راه اندازي اتاقهاي عمل، و...» عكسهاي موجود در كتاب، داراي زيرنويس هستند.
[ صفحه 781]
اسماعيل علايي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ دوم): 1373.
60 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 68).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Star of the Zoheir
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب، شرح خاطرات برادر بسيجي - سيد اسماعيل علايي - از دوران خدمت در جبهه هاي حق عليه باطل است. او جمعي گردان زهير از تيپ سيدالشهداء (ع) بود و خاطرات وي، بيشتر از همه، درباره ي سيد داوود حيدري، فرمانده ي اين گردان است؛ كه «ستاره ي زهير بود». طي خاطرات، از ايثار، شجاعت، قدرت ايمان، عشق به شهادت و مقاومت رزمندگان بسيار سخن گفته شده است. شركت در عملياتهاي مختلف كه عمليات ايذايي در فكه، عمليات كربلاي يك و آزادي شهر مهران، عمليات كربلاي پنج، عمليات بيت المقدس دو، عمليات بيت المقدس شش از آن جمله مي باشد. «شرح نحوه ي مجروح شدن، انتقال به بيمارستان و مداوا، بازگشت به جبهه، ياد شهدا و دلتنگي براي جبهه و سختي قبول قطعنامه ي 598» از جمله خاطرات اين بسيجي است.
احمد دهقان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.
116 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 12).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Star of Shalamcheh
مندرجات: كربلاي - پنج؛ كربلاي - پنج تكميلي.
«احمد دهقان» در اين كتاب، خاطرات خود را از عمليات كربلاي پنج و عمليات تكميلي كربلاي پنج به رشته ي تحرير در آورده است. او در اين خاطرات، به برنامه ريزي دقيق فرماندهان عمليات و ايمان، ايثار، شهادت طلبي و صميميت رزمندگان اشاره مي كند. بسياري از همرزمان او شهيد شده
و به خيل عاشقان لقاالله پيوسته اند. او خود نيز، به سبب مجروح شدن، ناچار به ترك جبهه و بازگشت به تهران شده بود. برادر دهقان در خاطرات خود، نحوه ي آماده شدن براي انجام عمليات، شروع عمليات، پدافند عراقي ها و جنگ و گريز با دشمن را شرح مي دهد. او همچنين از دلتنگي رزمندگان براي جبهه در هنگام اوقات در شهر و روزشماري جهت بازگشت به جبهه و شروع عمليات و نااميدي افرادي كه در عمليات شركت داده نمي شوند، سخن گفته است.
سعيد ابوطالب. - تهران: كانون فرهنگي، علمي و هنري ايثارگران، 121.1375 ص. طراح روي جلد: علي وزيريان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: On Star’s Wing
شمارگان: 3000 نسخه.
مطالب كتاب، خاطراتي از گردان شهادت است كه در جنوب شرق يك كانال در منطقه ي هور، پس از انجام عملياتي نفوذي، در محاصره ي دشمن قرار گرفته اند و ظاهرا راهي براي بازگشت ندارند. طبق دستور فرماندهي كل بايد راهي براي عقب نشيني پيدا كنند و ياد شهيد شوند؛ يا به خواست خود، اسير شوند. علي (فرمانده ي گردان، كه نام واقعي او مهرداد محمدي است) راهي پيدا مي كند؛ افراد را مي فرستد و خود به تنهايي در برابر دشمن مي ايستد تا افراد نجات پيدا كنند. او تا جايي كه مي تواند ايستادگي مي كند و بالاخره نيز شهيد مي شود. نويسنده ي كتاب، زندگي «علي» (يا مهرداد محمدي)، كه فرزند يكي از خانواده هاي مرفه شهر است، و چگونگي پيوستن او به رزمندگان را شرح مي دهد. روابط صميمانه ي حاكم در جبهه، فرهنگ شهادت و ايثار، ايمان و توكل به خدا در همه جا لابه لاي سطور موج مي زند و اين پيام را به
بازماندگان مي رساند كه «نگذاريد خون شهيدان پايمال شود».
[ صفحه 782]
بازنويس متن: مهدي فراهاني. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور مطبوعاتي و تبليغاتي؛ كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و سي و شش هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1376.
250، [4] ص.: مصور (رنگي). - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه استان تهران؛ مجموعه خاطرات سرداران: 7).
شهيد محمدابراهيم همت در 12 فروردين 1333 در قمشه به دنيا آمد. در دوران تحصيل از هوش فراواني برخوردار بود. در سال 1352 ديپلم گرفت و در سال 1356 شغل معملي را برگزيد. تا قبل از انقلاب به واسطه ي فعاليت هاي سياسي اش، چند بار توسط ساواك احضار شد. پس از پيروزي انقلاب، نقش چشمگيري در تشكيل سپاه پاسداران قمشه داشت. با شهادت ناصر كاظمي، فرمانده ي سپاه پاوه شد و تا شروع جنگ تحميلي در اين سمت باقي ماند. در عملياتهايي مثل رمضان، مسلم بن عقيل، والفجر مقدماتي، والفجر چهار و خيبر شركت كرد. سرانجام در نوزدهم اسفند 1362، در جزيره ي مجنون به شهادت رسيد. اين كتاب، حاوي 94 خاطره از دوستان، خانواده و همرزمان شهيد مي باشد كه هر كدام به نحوي بيانگر ابعاد روحي اوست. ويژگي هاي عمده ي شهيد در اين خاطرات عبارتند از: آرام و صبور بودن، احساس مسؤوليت كردن، پيش قدم شدن در كارهاي خير، شجاعت، شهامت، قناعت و انجام كار فقط براي رضاي خدا.
به روايتي جمعي از فضلا؛ گردآوري و تنظيم مصطفي وجداني. - تهران: پيام آزادي، (چاپ 14): 1374.
154 ص.: مصور، نمونه، عكس.
شمارگان: 5000 نسخه.
مطالب اين كتاب، شرح سرگذشتهايي از زندگي سياسي، معنوي، عبادي و... امام خميني (ره) بوده، از مجله پاسدار انقلاب (حوزه ي
علميه) و پيام انقلاب (نشريه ي سپاه) و پاسدار اسلام (دفتر تبليغات اسلامي قم) نقل شده است. از جمله مطالب كتاب، موارد زير است: «امام خميني (ره) از ديدگاه سيد احمد خميني (ره)، خاطره اي از حجت الاسلام توسلي درباره ي غيبت و جسارت به علماء، ارتباط امام با مردم، صرفه جويي، برخورد امام با خانواده و همچنين، مطالب و خاطراتي از امام درباره ي دفاع مقدس». از جمله مطالب مربوط به جنگ، «گزارشات فرماندهان و پيكهاي مربوط به جنگ به امام (ره)، اخبار جنگ، جريان انتقال نيروهاي آمريكا به خليج فارس، ملاقات بني صدر با امام و گزارشات دروغ درباره ي سپاه به امام (ره)» است. عكسهاي ارائه شده در كتاب بدون زيرنويس هستند.
به روايت جمعي از فضلا؛ گردآوري و تنظيم مصطفي وجداني. - تهران: پيام آزادي، (چاپ چهاردهم): 1374.
159 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 5000 نسخه.
چاپ اول: 1362.
اين كتاب جلد سوم از مجموعه ي شش جلدي «سرگذشتهاي ويژه ي حضرت امام خميني (ره)» است كه شامل خاطرات و سرگذشتهايي درباره ي امام خميني (ره) به نقل از اطرافيان و شخصيتهاي مسؤول مملكتي است. از جمله مطالب موجود در كتاب و راويان اين خاطرات، مي توان به موارد زير اشاره كرد: «نگرشي اجمالي بر زندگاني امام خميني و خاطراتي از حجت الاسلام رباني املشي، دكتر محمود بروجردي (خصوصيات اخلاقي)، حجت الاسلام
[ صفحه 783]
رحيميان، آيت الله صانعي، شهيد اشرفي اصفهاني، آيت الله جنتي، آيت الله ميرزا مسلم ملكوتي، حجت الاسلام احسان بخش، مصطفي كفاش زاده، علي دانش منفرد (دستگيري و تبعيد امام، به شهادت حاج آقا مصطفي)، شهيد صدوقي (خاطراتي در ارتباط با دفاع مقدس)، آيت الله فاضل
لنكراني و حجت الاسلام جمي».
به روايت جمعي از فضلا؛ گردآوري و تنظيم مصطفي وجداني. - تهران: پيام آزادي، (چاپ سيزدهم): 1374.
174 ص.: مصور، عكس.
شمارگان 5000 نسخه.
كتاب حاضر، جلد چهارم از مجموعه ي شش جلدي «سرگذشتهاي ويژه ي حضرت امام خميني (ره)» و شامل خاطرات و سرگذشتهايي درباره ي امام خميني (ره) - به نقل از اطرافيان و شخصيتهاي مسؤول مملكتي - است. جمله راويان خاطرات، مي توان به افراد زير اشاره كرد: «حجج اسلام: واعظ طبسي، جوادي آملي، حائري شيرازي، محلاتي، ناصري، فردوسي پور، خاتم يزدي و ابطحي كاشاني، محسن رفيقدوست، يكي از خواهران مقيم در اقامتگاه امام در فرانسه و آيةالله موسوي اردبيلي». قطعه شعري درباره ي حضرت امام (ره) نيز در كتاب چاپ شده است. در خاطرات شهيد محلاتي - نماينده ي امام در سپاه - و محسن رفيقدوست، مطالبي درباره ي دفاع مقدس و نيز شهيد محمد بروجردي نقل شده است.
به روايت جمعي از فضلا؛ گردآوري و تنظيم رضا شعرباف. - تهران: پيام آزادي، (چاپ هشتم): 1374.
184 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر، جلد پنجم از مجموعه ي شش جلدي «سرگذشتهاي ويژه ي حضرت امام خميني (ره)» و شامل خاطرات و سرگذشتهايي درباره ي امام خميني (ره) - به نقل از اطرافيان و شخصيتهاي مسؤول مملكتي - است. از جمله مطالب و راويان خاطرات مي توان به موارد زير اشاره كرد: «حجج اسلام: عبدالمجيد ايرواني، مرتضي تهراني، عبدالكريم حق شناس، حسن رحيميان، مصطفي زماني، محمد فاضلي اشتهاردي، حسن طاهري خرم آبادي، محمدجواد علم الهدي، عباسعلي عميد زنجاني، محمد مؤمن، حسين مظاهري و غلامرضا رضواني». در خاطرات عبدالكريم حق شناس و حسن رحيميان، مطالبي درباره ي دفاع مقدس و خاطره ي
فرزند شهيدي آمده است كه همراه خانم ايتاليايي به ملاقات امام رفت و معظم له گردنبند اهدايي خانم ايتاليايي را به فرزند شهيد هديه فرمودند.
نوشته عزت الله رادمنش؛ تدوين: امير معصومي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1373.
120 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات: 91).
عنوان پشت جلد به انگليسي: A Journey Back to the Origin
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «سفر به نيستان»، مجموعه خاطرات و سفرنامه هاي دكتر «عزت الله رادمنش» به جبهه هاي جنگ حق
[ صفحه 784]
عليه باطل و گزيده اي از مطالعات وي در آرشيوهاي جنگ است. اين سفرها از تاريخ 19 / 10 / 1359 الي 1 / 8 / 1362 انجام شده است. نويسنده در خاطرات خود به توصيف وضع جبهه هاي جنگ، روحيه ي رزمندگان و فضاي حاكم بر جبهه پرداخته است. وي طي اين سفرها از شهرهاي جنگ زده ي خرمشهر، آبادان، دزفول، بستان، كرمانشاه و سنگرها و خاكريزهاي خطوط مقدم جبهه هاي مختلف طي عملياتهاي مختلفي مانند طريق القدس، فتح المبين و... ديدن كرده و با افراد گوناگون از بسيجي، جهادي و رزمنده تا فرماندهان و مردم عادي و جان بر كفاني از همه ي اقشار جامعه گفتگو كرده است. مقايسه بين اوضاع موجود در جبهه ها و سنگرهاي رزمندگان ايراني و سنگرهاي فتح شده ي عراقي، روحيه ي بالا، ايثار، از خودگذشتگي، عشق به امام و شهادت و پيوستن به خيل عاشقان الله رزمندگان ايراني، در اين خاطرات كاملا مشهود است.
نوشته يدالله شريفي راد. - [تهران]: توسن، 1362.
207 ص.: عكس (بخشي رنگي).
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، خاطراتي از سرگرد خلبان يدالله شريفي راد بوده، در سه بخش تنظيم شده است. بخش نخست - با
عنوان «جنگ جنگ» - به شرح حمله ي هوايي عراق در 31 شهريور 1359 به فرودگاهها و پايگاههاي هوايي ايران و نحوه ي انجام چندين مأموريت مهم و اساسي توسط سرگرد خلبان شريفي راد و ديگر خلبانان به تأسيسات گاز كركوك و مخازن نفت موصل در همان روزهاي اول جنگ پرداخته است. بخش دوم - با نام «تا پيروزي» - به چگونگي مورد هدف قرار گرفتن هواپيماي اين خلبان دلاور و نجات او توسط پيشمردگان كرد عراقي، رفتار محبت آميز آنها، مراقبتها و مداواي شكستگيها و جراحات وي، و خاطرات ايام اقامت در جمع پيشمرگان كرد اختصاص يافته است. بخش آخر كتاب هم شرح سفر بازگشت اين خلبان به وطن و جمع صميمي خانواده است. عكسهايي در ارتباط با وقايع و رويدادهاي بيان شده در خاطرات نيز در جاي جاي كتاب به چاپ رسيده است.
ترجمه ي حميد محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1373.
125 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 82).
عنوان روي جلد: 9، يادداشت از يك اسير عراقي: سنگرهاي شناور.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Floating Trenches: Nine Remembraces of an Iraqi P.O.W.
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: سنگرهاي شناور؛ عقرب و مأموريت چهارم؛ آسمان باراني؛ بلدوزرچي؛ اعدام جوخه اعدام؛ دست هاي مهربان؛ دست انتقام؛ مقاومت؛ قبر خالي.
اين كتاب مجموعه اي از يادداشتهاي واقعي يك اسير عراقي است. او بعد از اتمام تحصيلات، وارد ارتش عراق مي شود. در تاريخ 4 / 8 / 1986، براي به دست آوردن اطلاعات از موقعيت منطقه ي هور و برآورد نيروها و مهمات ايراني ها، وارد منطقه مي شود. نيروهاي ايراني در اين
حمله خسارات زيادي وارد مي كنند و او توسط سازمان اطلاعات دستگير مي شود. موضوع يادداشتهاي ديگر او از اين قرار است: تشويق افراد براي آوردن جسد يك سرهنگ اطلاعات ي، بازداشت شدن يك سرباز به خاطر فرار از جبهه، گلوله باران منطقه توسط ايرانيان، متلاشي شدن كاميون پر از سرنشين و جمع آوري اجساد، دستگيري چوپاني كه ديده بان ايرانيان بود، شجاعت و فداكاري راننده ي بلدوزر ايراني، حمله ي ايرانيان به شرق بصره، شجاعت و ايثار مادر و دختري كه با بطري بنزين به سوي نيروهاي عراقي حمله كردند و جسد رزمنده ي ايراني كه از منطقه ي تحت تسلط عراقي ها ربوده شد.
[ صفحه 785]
نوشته محمد هادي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.
47 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 24).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Third Day of Surrounding
شمارگان: 6600 نسخه.
كتاب حاضر مجموعه خاطرات «محمد هادي» از لشكر ده سيدالشهدا (ع) - يكي از يگانهاي سپاه پاسداران - است كه بر طبق زمان و ساعات اوليه عمليات كربلاي 5 تا سه روز بعد از آن و مدت در محاصره قرار گرفتن وي نقل شده است. وي خاطرات سه روز محاصره خود و حدود پنجاه نفر از رزمندگان را (كه تعدادي زخمي هم در بين آنان بودند)، بدون آب و غذا، زير رگبار گلوله هاي دشمن بيان كرده است. او نوشته است كه چگونه در سومين روز محاصره، بالاخره با جديت و كوشش رزمندگان گردان مسلم بن عقيل و چند گردان ديگر، محاصره شكسته شد و افراد گروه (كه حالا فقط سيزده
نفر از آنها باقي مانده بودند)، توانستند خود را به نيروهاي خودي برسانند. البته بعدا معلوم شد عده اي از زخمي ها و يكي از رزمندگان، كه به عنوان پرستار نزد زخمي ها باقي مانده بود، به اسارت نيروهاي عراقي در آمده اند. وي همچنين مطالبي در خصوص نحوه شهادت شهيدان: «حاج حسين فدايي اسلام، كربلايي حبيب چيذري، حاج قربان ابراهيم (فرمانده گروهان شهادت)، حاج يدالله كلهر، حاج علي فضلي، علي عزيزي، علي اكبر جباروند، هادي ايزدي، و نحوه اسارت مهندس حاج اسدالله خادمي و سيد هادي...».
نويسنده محمدرضا بايرامي. - بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 177.1379 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، يك داستان درباره ي شهيد حسين علم الهدي (فرمانده ي سپاه هويزه) است كه در حماسه ي هويزه به شهادت رسيد. داستان از سه بخش تشكيل شده است و هر بخش به روايت شخصيت شهيد علم الهدي از ديد يك نفر مي پردازد. روايتگر بخش اول، شكنجه گر ساواكي «سروان معبر» است. در اين بخش به شرح فعاليت هاي قبل از انقلاب و دستگيري حسين علم الهدي (در سال 51) توسط ساواك و شكنجه ي وي، درگيري مردم با نيروهاي امنيتي در پاسگاه به فرماندهي حسن (برادر شهيد) فعاليت هاي شهيد قبل از پيروزي انقلاب مي پردازد. بخش دوم به شرح وقايع - اوايل جنگ و آمادگي عراق براي تدارك هجوم به شلمچه، هويزه، سوسنگرد، بستان و شناسايي هاي حسين علم الهدي و خيانتهاي تيمسار مدني و بني صدر مي پردازد. در نهايت به شروع جنگ و اوايل درگيري با دشمن اشاره مي كند و نحوه ي شهادت شهيدان: «اصغر گندمكار، رضا پيرزاده، سعيد درخشان، اكبر پيرويان، محمدعلي حكيم، غفار درويشي و...» نيز تصوير مي شود. در پايان نيز نحوه ي
شهادت حسين علم الهدي و اسارت راوي در اين فراز از داستان ترسيم مي شود. بخش سوم به كمك گرفتن حسين علم الهدي از قاچاقچي اجناس مي پردازد و تحول شخصيت قاچاقچي و تبديل وي به فردي آزاد انديش در اين قسمت تصوير مي شود.
براساس خاطرات جانباز علي مساواتي بازنويسي و ويرايش با نظارت محمدابراهيم حسن بيگي. - تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، مركز نشر هنر اسلامي، 1373.
92 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب خاطرات جانباز، «سيد علي سماواتي» است كه از همان اوايل جنگ و با وجود اين كه دانش آموز بوده است، وارد بسيج مي شود. او با همه علاقه اي كه به جنگيدن و در صف مقدم بودن داشته است، تا مدتها به
[ صفحه 786]
جبهه اعزام نمي شود. تا بالاخره در عمليات مسلم بن عقيل - در محور سومار - شركت مي كند. او در اين عمليات مجروح مي شود. در اعزام مجدد به عمليات كربلاي چهار مي رود. عمليات، بعد از شهادت تعدادي از نيروهاي اطلاعات (بر اثر بمباران شيميايي) همراه با چند رزمنده ي ديگر براي ديگر براي شناسايي موضع دشمن مي روند و تمام اطلاعات را ثبت مي كنند. مدتي بعد، عمليات كربلاي پنج در منطقه ي شلمچه آغاز مي شود و به پيروزي منجر مي شود. در عمليات بعدي، او و همرزمانش براي باز كردن منطقه ي مين گذاري شده مي روند و طي اين مأموريت مجروح مي شود. اين رزمنده تا آخرين روزها و آخرين عمليات (مرصاد) در جبهه مي ماند و در افتخار آفريني رزمندگان شركت مي كند.
نوشته صباح پيري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
90 ص.: مصور، عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات؛ 6).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Wounded Imprints of The Trenches
شمارگان: 6600 نسخه.
اين كتاب مجموعه خاطرات يك امدادگر جانباز است. او در سال 61،
در سن 16 سالگي، به اردوگاه آموزشي رفته، پس از آن به عنوان امدادگر به جبهه مي رود. در سال 62 به خط مقدم جبهه در اسلام آباد، سپس اردوگاه شهيد بروجردي در كردستان و پس از آن ايلام اعزام مي شود. از آن پس در عمليات والفجر سه، والفجر چهار، فتح ارتفاعات شبير، قله 1886، فتح قله ي كاني مانگا شركت داشته است. در عمليات جفير بارها در امداد رساني شركت داشته است. در عمليات فاو، جزيره مجنون، والفجر هشت، باز پس گيري مهران، كربلاي چهار در شلمچه، نصر چهار و نصر پنج در ماووت، نصر هفت در دوپازا، بيت المقدس دو، بيت المقدس سه و عمليات والفجر ده شركت كرده است. شبهايي تا صد نفر زخمي را پانسمان مي كرده و شهادت بسياري از همرزمان خود را به چشم ديده است. حماسه ايثارها، فداكاري ها و از جان گذشتگي ها در هر سطر از خاطرات اين امدادگر خودنمايي مي كند.
صالح افشار. - تهران: قدياني، (چاپ دوم): 239.1361 ص.: مصور.
شمارگان: 10000 نسخه.
چاپ اول: مجله اطلاعات هفتگي.
كتاب «شاهد... در جبهه ي جنگ»، خاطرات «ستوان صالح افشار»، از تاريخ 14 آبان 1359 تا 6 بهمن 1359 است. وي افسر نيروي هوايي است و به جبهه اعزام شده است. اين كتاب يادداشتهاي روزانه ي وي است. در اين يادداشتها، با بيان وقايع روزانه، به شرح عملياتها، جبهه و منطقه ي جنگي، عقايد و اعتقادات خود، روحيات دوستان و ديگر رزمندگان مي پردازد. وي در اين يادداشتها با مادر خود نيز صحبت مي كند. او قطعات كوچك شعرهاي خود را هم در اين كتاب آورده است. كتاب بيانگر عقايد نويسنده درباره ي جبهه، مشكلات و
اتفاقات مختلف است. او فرمانده گروهي از رزمندگان است و با اطلاعاتي كه دارد، سعي مي كند با در نظر گرفتن مسائل حفاظتي، عمليات را شرح دهد. به اعتقاد وي، پايان كتاب آغاز فصل نويني از جنگ است، يعني حمله به دشمن؛ چرا كه تا قبل از آن تاريخ، نيروها فقط دستور دفاع داشته اند.
[ صفحه 787]
بازآفريني فرهاد كمال آبادي؛ به كوشش دفتر گروه مشاورين فرماندهي ناجا. - قم: منبع، (چاپ اول): 1379.
[125] ص.، [3] ص. تصوير. - (خاطرات؛ 1).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Night Lamp: Memoirs based on the life story of the martyred pilot...
شمارگان 2200 نسخه.
اين كتاب شامل خاطراتي از زندگي شهيد «محمدرضا غفوري» به نقل از افراد خانواده و همرزمان وي است. شهيد محمدرضا غفوري در تاريخ 1342 در تهران به دنيا آمد و پس از اتمام تحصيل و گذراندن آموزشهاي خلباني، با چرخبال 206 در خدمت مناطق جنگي بود. پس از پايان جنگ در مرزهاي شرقي به مبارزه با اشرار و قاچاقچيان مواد مخدر پرداخت و در مرداد ماه 1374، حين مأموريت، در اثر سقوط چرخبال، به شهادت رسيد. خاطرات عبارتند از: خاطره ي پدر و خواهر شهيد از دوران تولد، كودكي، نوجواني، سربازي و ازدواج وي، خاطراتي از پيروزي انقلاب و ورود به كميته ي انقلاب اسلامي، خاطراتي از آموزش خلباني، خاطراتي از دوران جنگ و نجات مصدومان و عملياتهاي هوايي، پشتيباني رزمندگان، پس از سقوط چرخبال، تجسس براي يافتن وي و سه همرزم شهيدش در كوير، خاطراتي از كشفيات شهيد در مواجهه با اشرار و قاچاقچيان.
عكسهايي از شهيد در كتاب موجود است.
نصرت الله محمودزاده. - تهران، جهاد سازندگي، پشتيباني و مهندسي جنگ، واحد ثبت وقايع جنگ؛ مركز نشر فرهنگي رجاء، 1367.
433 ص.: نقشه (رنگي).
شمارگان: 5500 نسخه.
كتاب «شبهاي قدر كربلاي پنج»، كه به مناسبت دهمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي منتشر شده، در شانزده فصل تنظيم شده است و گزارشي واقعي و لحظه به لحظه از تلاش و سنگرسازان بي سنگر در عمليات كربلاي پنج است. اين خاطرات به نقل از افرادي كه در فعاليت هاي مهندسي جهاد سازندگي شركت داشتند و بدون كوچك ترين دخل و تصرف در حوادث نوشته شده اند. اين گزارش از لحظه شروع عمليات تا تسخير كانال ده پل، سپس جزيره ي بوارين، پس از آن شهرك دوعيجي و بالاخره تسخير دژها و رسيدن به يازده كيلومتري شهر بصره و مستقر شدن نيروها در آنجا را در بر مي گيرد. تلاش اين ايثارگران، پيوستن آنها به خيل عظيم شهدا، و جايگزين شدن هر راننده با راننده اي ديگر، فداكاري و پايمردي آنان براي هموار كردن راه و ساختن جان پناهي براي رزمندگان و در نهايت تثبيت مواضع، در همه جاي كتاب از لابه لاي سطور متجلي است و نشانگر عظمت روح، ايمان قوي و شهادت طلبي اين افراد است.
نويسنده غلامعلي رجايي. - تهران: پيام آزادي، (چاپ اول): 1372.
88 ص: نمونه، عكس.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين مجموعه شامل سوگنامه ها، خاطرات و اشعاري است كه در قالبهاي مختلف شعري در رثاي حضرت امام خميني نوشته شده اند. موارد زير از جمله اشعار و مطالبي هستند كه در ارتباط با دفاع مقدس سروده و نوشته شده اند. در بخش اول: «سوگنامه ي امير كاروان عشق» (توسط يك
بسيجي از خرمشهر در سوم خرداد 1369)؛ در
[ صفحه 788]
بخش خاطرات: «رقت قلب امام با ديدن عكس يك شهيد، ميزان علاقه ي امام در خدمت به مردم، امام و تقاضاي رزمندگان، عظمت رزمندگان اسلام از ديدگاه امام، هديه هاي خاص امام امت به رزمندگان، پيام امام به رزمندگان و تعدادي عناوين ديگر»؛ در بخش شعر: «شمع شهيدان خدا، همناله با ماه و...». نمونه ي استفتاء تبليغات جبهه و جنگ و پاسخ امام در هامش استفتاء با دستخط خودشان ارائه شده است.
نگارش محمدرضا اصلاني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1374.
79 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 94).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Wooden Swordes, Based on the Memoirs of Hajj Mohsen sadeghi
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، شرح خاطرات «حاج محسن صادقي» بوده كه توسط آقاي «محمدرضا اصلاني» جمع آوري و تنظيم شده است. خاطرات اين رزمنده ي دلاور، شرح شجاعت، ايثار و خلوص نيت رزمندگان جنگ تحميلي است و در آن، اوج اعتلاي روح انساني و وسعت بي پايان دلهاي عاشق و شيفته و مؤمن به آب و خاك يك ميهن را مي توان لمس كرد و تجلي ايمان را دريافت. اين رزمنده - كه از جانبازان جنگ تحميلي بوده و يك چشم و دو پاي خود را در حفظ ارزشها و مفاهيم والاي انساني و اسلامي از دست داده است - در عملياتهاي والفجر پنج، والفجر نه، كربلاي يك و كربلاي پنج شركت داشته است. او در اين خاطرات از مدت معالجه ي خود در انگلستان
نيز سخن گفته است. شهيدان «يدالله دهقاني، شهاب خالصي، محرابي، معصومعلي بختياري، سيد محمدحسين حسيني، سيد حسين كشكي و حسين قرايي» از جمله همرزمان او در جبهه بوده اند.
بازنويس عباس اسماعيلي. - اصفهان: لشكر زرهي 8 نجف اشرف، (چاپ اول): 1375.
155 ص.: عكس (رنگي). - (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 35): (مجموعه نجف در كربلا؛ 11).
طرح روي جلد: رحيم صفوي.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب، حاوي 69 خاطره درباره ي «شهيد سيد محسن صفوي» (مسئوول دفتر مهندسي وزارت دفاع در استان اصفهان، فرمانده ي قرارگاه صراط المستقيم و مؤسس سپاه شهرضا) است. خاطرات به نقل از همسر، برادر، همرزمان، سرداران و نيز تعدادي از مسؤولين سپاه نقل شده اند. موارد زير از جمله خاطرات هستند: «فعاليت هاي قبل از انقلاب، درگيريهاي دوران انقلاب و بعد از آن، درگيري هاي سنندج و جنگ در كردستان، ازدواج، ويژگي هاي اخلاقي و ديني، تشكيل قرارگاه مهندسي صراط المستقيم، بنيان گذاري سپاه شهرضا، امانت داري و پرهيزكاري، صدقه دادن و توكل به خدا و برخورد شهيد با ديگر همرزمان و نيروهاي تحت امر». گزيده اي از سخنراني شهيد در جمع معاونان جنگ وزارتخانه ها، قسمتي از نامه ي شهيد به همسرش و نيز عكسهايي از شهيد در جمع همرزمان نيز ارائه شده است.
[ صفحه 789]
علي بني لوحي. - تهران: مؤسسه فرهنگي دانش و انديشه معاصر، (چاپ چهارم): 64.1378 ص.: عكس.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب در دوازدهمين سالگرد شهادت فرمانده شهيد حسين خرازي منتشر شده است.
مندرجات: كردستان حماسه هاي جاويد؛ شب هاي خط شير؛ حصر آبادان؛ فتح المبين؛ رمز يا زهرا (س)؛ از خرمشهر تا خونين شهر؛ طلائيه، مبارزه نابرابر؛ عبور از اروندرود؛ تولدي دوباره؛ كلام نور.
كتاب «شور عاشقي» شرحي از زندگي، ويژگي هاي
اخلاقي و مبارزات «سردار شهيد حاج حسين خرازي» بوده، در نه بخش تنظيم شده است. كتاب، با شرح تولد شهيد آغاز شده، به فعاليت هاي وي در دوران انقلاب و پس از پيروزي انقلاب، حضور در كردستان و مبارزه با ضد انقلاب مي پردازد. سپس شرح فعاليت هاي وي در عملياتهاي زير ادامه مي يابد: ثامن الأئمه در اهواز، طريق القدس در دارخوين و چزابه، فتح المبين، بيت المقدس، والفجرهاي يك و دو و چهار عمليات در منطقه ي هورالعظيم، فاو، كربلاهاي چهار و پنج و هنگام بمباران شيميايي شلمچه توسط عراق و در نهايت، عمليات تكميلي كربلاي پنج (كه منجر به شهادت شهيد خرازي در منطقه ي نهر جاسم مي شود). در پايان كتاب، تصاويري از شهيد چاپ شده است.
بازنويسي محمد ميررفيعي؛ ويراستار هادي عرفانيان؛ [براي معاونت ادبيات كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان]. - تهران: شادرنگ، (چاپ اول): 1380.
204 ص.، [12] ص. تصوير (رنگي).
طراح روي جلد: سعيد بابايي.
به مناسبت كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و بيت و سه هزار شهيد استان خراسان.
شهيد حسن آقاسي زاده در سال 1338 در مشهد به دنيا آمد. وي در سال 1367 در عمليات نصر هشت در منطقه ماووت به شهادت رسيد. كتاب حاضر شامل سرگذشتنامه و خاطرات، به نقل از افراد خانواده و همرزمان شهيد، است؛ خاطرات دوران كودكي، نوجواني، جواني و تحصيلات خارج از كشور، خاطراتي از او در خانواده، سپاه و مناطق مختلف عملياتي و عملياتهايي چون: رمضان، محرم، خيبر، بدر، والفجرهاي يك تا نه، كربلاهاي يك تا ده و ديگر عملياتها، خاطراتي از زيارت خانه ي خدا و خاطراتي
از چگونگي شهادت او. سخنراني شهيد آقاسي زاده در سال 1365، در دانشگاه تبريز، همراه با متن كامل وصيتنامه شهيد و تصاويري از او در دوره هاي مختلف زندگي و مناطق مختلف عملياتي و تشييع جنازه اش ارائه شده است. عكس پيكر شهيد نيز در پشت جلد چاپ شده است.
جليل جباري. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، عقيدتي سياسي، معاونت تبليغات و انتشارات، 84.1373 ص.
طراح روي جلد: هوشنگ محمد رحيمي فرد.
اين كتاب روايتي از اسارت شهيد محمدجواد تندگويان، وزير نفت كابينه شهيد رجايي است كه از زبان يكي از تكاوران نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران بيان شده است. شهيد تندگويان از اواسط سال 59 به دعوت شهيد رجايي و گزينش شهيد بهشتي، به عنوان وزير نفت شروع به كار مي كند. او در مدت كوتاه وزارت خود چند بار به آبادان سفر كرد و با تدبير او، قسمتي از پالايشگاه آبادان سالم باقي ماند. وي در سفر آخر خود به پالايشگاه آبادان، در روز 9 / 8 / 1359، همراه معاون و چند تن از همكاران خود در جاده ي ماهشهر به آبادان توسط نظاميان
[ صفحه 790]
بعثي عراق ربوده شد و هنگامي كه بعثي ها قصد اعدام اسيران را داشتند، وي با معرفي خود جان همراهانش را نجات داد. ولي بعثي ها حتي در زمان اسارت نتوانستند شجاعت وي را تحمل كنند و او را به شهادت رساندند. پس از اسارت، او و همراهانش را در پادگان «تنومه» زنداني مي كنند و پس از شناسايي، شهيد تندگويان را از بقيه جدا مي كنند و بقيه ي اسرا را به
«العماره» مي برند.
حسن شكري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1371.
68 ص.، [16]: تصوير، عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 35).
كتاب خاطرات نويسنده از عمليات بيت المقدس چهار و شرح دلاوري هاي بسيجي ها در اين عمليات است. در اين خاطرات از نحوه آغاز عمليات تا انجام آن و دلاورمردي ها و شجاعت هاي سرداراني چون سيد محمدجواد اماميان، شهيد حاج ابراهيم خلج، شهيد سعيد غلامي، و رزمندگاني چون سيد صادق خودسياني، پيك گردان، كه در عمليات بيت المقدس چهار رشادتهاي فراوان از خود نشان داد، مطالبي گفته شده است. هم چنين در مورد محل انجام عمليات توضيحاتي داده شده است. از جمله ارتفاعات تيمورژنان، كه اولين نقطه آزاد شده در عمليات بيت المقدس 4 بود، و ارتفاعات شاخ شميران و شاخ سورمر كه مشرف بر شهرهاي حلبچه و سيد صادق عراق بودند و در اين عمليات به تصرف نيروهاي اسلام در آمدند و توپخانه عراق را از دسترسي به منطقه دربنديخان بازداشتند. در پايان كتاب تعداد پانزده عكس از رزمندگان شركت كننده در عمليات بيت المقدس چهار آمده است.
از زبان سيد آزادگان علي اكبر ابوترابي؛ به كوشش عبدالمجيد رحمانيان. - تهران: اميد آزادگان، (چاپ دوم): 63.1380 ص. - (خاطره هاي معنوي؛ 2).
شمارگان: 4500 نسخه.
اين كتاب حاوي 28 خاطره از سيد آزادگان «علي اكبر ابوترابي» است كه از زبان خود او نقل شده است. از جمله ي خاطرات، مي توان به موارد زير اشاره كرد: «دوران اسارت و زنداني شدن با فردي عراقي كه قصد فرار داشت؛ سؤال افسر عراقي درباره ي ويژگي هاي اخلاقي امام (ره)؛ شهيد نبات علي در دوران اسارت؛ راننده ي
كاميوني كه در اثر تصادف و برخورد با فردي، عارف شد؛ آخرين لحظات آزاده اي كه در جاده ي تبريز تصادف كرده، فوت كرد و عشق او به امام حسين (ع)؛ نتيجه ي برخورد اسلامي در آلمان و اسلام آوردن فرد مسيحي؛ پياده رويهاي عاشقانه از نجف تا كربلا و از حرم امام خميني (ره) تا حرم امام رضا (ع)؛ گذشت برادر اسير درباره ي تهمتهايي كه به او مي زدند؛ فرار يكي از بستگان مسؤولان از جبهه؛ ثروتمند خسيس و لحظات مرگ او؛ دوري از خدا به خاطر دنيا پرستي و...».
محمدعلي آستانه؛ جمع آوري خاطرات: محسن حاج اكبري. - [اصفهان]: لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1375.
157 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 43).
طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي خاطرات و شرح حال «سردار شهيد، محمدرضا حبيب اللهي» است كه در مهر ماه سال 1337 در شهر اصفهان متولد شد و در سال 1361 در عمليات والفجر مقدماتي به شهادت رسيد و جاويدالاثر شد.
[ صفحه 791]
مجموعه ي حاضر خاطراتي به نقل از همرزمان، خواهر، برادر و ديگر آشنايان شهيد و در خصوص موارد زير است: «دوران نوجواني، تحولات سال 1357، پس از پيروزي انقلاب، آغاز جنگ تحميلي و مسؤوليت هاي شهيد در جبهه ها، روزهاي مجروحيت، روحيات و خصايص اخلاقي، شيوه ي اجرايي و مديريتي، اخلاص و نيايشها، صراحت لهجه، زيارت خانه ي خدا، مسؤوليت هاي شهيد، عملياتهاي مختلف (از جمله، عمليات طريق القدس)، پيش بيني شهادت خود و...».
نوشته احمد عبدالرحمن؛ مترجم: محمدحسين زوار كعبه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1368.
192 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 1).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Crossing the last Embankment
اين كتاب خاطرات يك پزشك مسلمان عراقي است. در مقدمه ي آن از اين كه كشورهاي اسلامي بازيچه ي دست صهيونيسم شده اند، ابراز تأسف مي كند و سپس پيشگويي سيد قطب (ره) را بيان مي كند كه (دوازده سال قبل از انقلاب) گفته بود: «به زودي براي ايران مشكلي پيش خواهد آمد و با روي كار آمدن جمهوري اسلامي تنها
راهي كه باقي مي ماند جنگ است.» عبدالرحمن در سال 1979 به درمانگاه نظامي خانقين منتقل مي شود. ماه مه 1980 توپخانه ي سنگين عراقي ها به سوي مرزها به حركت در مي آيد و سروان عبدالرحمن عامل بروز جنگ را معرفي مي كند و چگونگي وقايع را در طول مدتي كه در جبهه بوده است، تشريح مي كند. او خلف وعده هاي صدام و دروغهاي تبليغاتي حزب بعث را آشكار مي سازد. تا اين كه در تاريخ 24 ماه مه سال 1982 ميلادي در خرمشهر اسير مي شود.
سونيا لندگراف؛ ترجمه علي جوادي. - تهران: مركز فرهنگي آبا، (چاپ اول): 1376.
158 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Love in second Look
خانم سونيا لندگراف زني آلماني است كه با يك فلسطيني ازدواج كرده، مدتها است كه به دين اسلام گرويده و ساكن ايران است. وي در سال 1371 تحصيلات عاليه خود را با نوشتن پايان نامه اي در باب مقايسه فرهنگ، مذهب و نحوه زندگي در كشورهاي ايران و آلمان به زبان فارسي و با درجه اي ممتاز به پايان رسانيد. كتاب «عشق در نگاه دوم» ابتدا به زبان آلماني نوشته شد. ولي ناشرين آلماني به اين بهانه كه اين كتاب مطابق ذوق مردم آلمان نيست آن را چاپ نكردند و از وي خواستند مطالبي دروغ به آن بياميزد كه او چنين نكرد و سرانجام نيز ترجمه آن را به زبان عربي منتشر كرد و اينك نيز ترجمه آن به زبان فارسي منتشر شده است.
خانم «سونيا لندگراف» در اين كتاب ابتدا چگونگي ازدواج خود با يك فلسطيني، پذيرش دين اسلام و تصميم گيري جهت اقامت در ايران را شرح مي دهد.
سپس از اقامت در ايران در سالهاي جنگ، از مشكلات و در عين حال، راحتي هاي اين زندگي، از احترام به زنان و ارج به آنها، تأثير اسلام بر زندگي روزمره و از تبليغات مغروضانه درباره ي ايران در آلمان مي نويسد. بخشهاي آخر كتاب نيز از سفر به خرمشهر و اهواز و شركت در بازسازي شهر و روحيه ي خوب مردم صحبت مي كند و پس از شرح مسافرت خانوادگي به لبنان و آلمان، شادي بازگشت به ايران را بيان مي دارد كه «ايران سرمين عشق در نگاه دوم است».
[ صفحه 792]
تدوين و بازنويسي جعفر شهيدي، مصطفي كاظمي. - [اصفهان]: لشكر مقدس 14 امام حسين (ع)، 1375.
165 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 4).
طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.
كتاب حاضر خاطراتي در مورد سردار شهيد قربانعلي عرب است كه نگاهي گذرا بر زندگي اين رهرو كاروان نور دارد. در اين كتاب تعداد زيادي از خاطرات همرزمان، برادر و خانواده ي شهيد در رابطه با وي گردآوري شده است. اين خاطرات، همگي، نشان دهنده ي رفتار، شخصيت والا و روح ايثار و شهادت طلبي او هستند. پس از خاطرات، صفحاتي از كتاب به بيان نحوه ي شهادت شهيد قربانعلي عرب و نقل فرازهايي از سخنان وي پرداخته است و سپس شرح كوتاهي از زندگي وي و وصيتنامه اش درج شده است.
مؤلف عيسي خليلي؛ ويراستار محمدامين ركني؛ [براي] كنگره سرداران و 23 هزار شهيد كربلاي خوزستان. - تهران: لوح محفوظ، (چاپ اول): 1381.
170 ص.، [5]ص.: عكس، مصور.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب «عطر شقايق» زندگينامه و خاطراتي درباره ي «شهيد علي نوري مبيني» است. او در سال 1337 در روستاي دشت انار (از توابع باغ ملك) متولد شد و در عمليات كربلاي چهار مصدوم شيميايي و در سال 1367 شهيد شد. كتاب سه بخش دارد:
بخش اول: «از تولد تا كودكي» (خاطرات خود شهيد از دوران كودكي و مكتب خانه)؛ بخش دوم: «از نوجواني تا ازدواج» (خاطرات خود شهيد، خانواده و آشنايان از دوران قبل و بعد از انقلاب، ازدواج و...)؛ بخش سوم: «از دفاع مقدس تا پرواز به آسمان شهادت»: (خاطرات همسر، همرزمان
و آشنايان از دوران دفاع مقدس، عمليات والفجر هشت، احترام به والدين، رفتار با فرزندان و خانواده، خاطراتي از عملياتهاي كربلاي چهار و پنج و مصدوميت شيميايي، خاطرات فرزندان از روزهاي آخر زندگي، آخرين مصاحبه قبل از شهادت و...). در پايان، تصاويري از وي در جبهه و بيمارستان ارائه شده است.
تأليف صفر عبدالملكي. - تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول): 216.1378 ص.: عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
«علمدار» خاطرات بسيجي رزمنده و آزاده «حاج عباس روزخوش» است. او از سال 1360 در جبهه هاي جنگ حق عليه باطل حضور داشت، و در يكي از عملياتها به اسارت دشمن در مي آيد. پس از گذشت ساليان دراز، سرانجام با خاتمه ي جنگ به آغوش ميهن اسلامي باز مي گردد. وي با همان روحيه ي بسيجي در كاروان رهپويان حرم تا حرم [از حرم امام خميني (ره) تا حرم حضرت امام رضا (ع)] پيشاپيش كاروان، علمداري مي كند. تصاويري از اين آزاده و همرزمان و همسفران وي پايان بخش كتاب است.
[ صفحه 793]
مرتضي نريماني؛ [براي] جهاد سازندگي استان اصفهان. - زاينده رود، (چاپ اول): 1380.
112 ص.: نقشه نمونه. - (سنگرسازان بي سنگر؛ 2).
شمارگان: 1000 نسخه.
مطالب كتاب حاضر، شامل خاطرات نگارنده از مرحله ي سوم جنگ (پس از عمليات كربلاي چهار تا عمليات كربلاي پنج و پس از آن) است. او نقش پشتيباني و مهندسي جنگ جهاد سازندگي را در پيشبرد، تثبيت و تحكيم مواضع رزمندگان در مناطق عملياتي كانال ماهي، منطقه ي پنج ضلعي، جاده ي شلمچه، شرق نهر دوعيجي و فرماندهي پشتيباني و مهندسي جنگ جهاد اصفهان و نجف اشرف، [شهيد حسين شركت و علي (بدون ذكر نام خانوادگي)] را برشمرده است. در خاطرات از رزمندگان و شهيدان جهادگر راننده ي لودر و بولدوزر، نام برده شده است. نقشه ي استحكامات دشمن در عمليات كربلاي پنج و نمونه ي اعلاميه ي دعوت به همكاري ستاد پشتيباني و مهندسي جنگ جهاد سازندگي نيز به چاپ رسيده
است. تصاويري از جهادگران و ادوات مهندسي حين ايجاد خاكريز و ساير استحكامات، در بين متن ارائه شده است.
مترجم: محمدنبي ابراهيمي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1378.
96 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات؛ 160).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Crossing Operation
شمارگان: 1100 نسخه.
«عمليات عبور» شرح خاطرات «حميد حسين فلك» از افسران عراقي است. اين افسر عراقي طي خاطرات خود، وضعيت ارتش عراق و روحيه ي سربازان و ارتشيان و ديدگاههاي موجود در ارتش عراق را بازگو كرده، نمونه هايي از اعمال غير انساني و فساد اخلاقي معمول در رده هاي مختلف ارتش عراق را ذكر مي كند. بخش عمده اي از اين خاطرات، به چگونگي فتح «فاو» (عمليات والفجر هشت) و عبور رزمندگان پيروز اسلام از موانع دفاعي دشمن اختصاص يافته است.
محسن حسيني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1372.
87 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 54).
عنوان پشت جلد به انگليسي: kurdestan Sunset
كتاب، مجموعه 24 خاطره از عملياتهاي اجرا شده در كردستان است و نويسنده، آن را به شهداي گمنام گردان عملياتي صاحب الزمان (عج) ژاندارمري تقديم كرده است. راوي در اين كتاب به شرح خاطرات خويش در گردان صاحب الزمان (عج) مي پردازد. پس از بمباران ساختمان گردان توسط بعثي ها، با رضايت سرهنگ بهرامپور، گردان براي عمليات راهي سليمانيه ي عراق مي شود. راوي نيز به عنوان بيسيم چي در گردان خدمت مي كند. او در اين خاطرات، در مورد مطالب زير صحبت مي كند: عمليات كمين، برخورد با آلاچيقي پر از مهمات عراقي، جان سالم به در بردن از ميدان مين، شركت در عمليات در منطقه هاي بسطام و
شيلر، تأثير پذيرش قطعنامه ي 598 توسط ايران، انتقال به دژباني، عقب نشيني از آدينان به سوي سقز، تحويل موشكهاي سام هفت به گردان مربوطه، شيميايي شدن در منطقه ي مريوان و بالاخره خداحافظي از كردستان با پايان يافتن دوره ي خدمت.
[ صفحه 794]
مترجم: حميد محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1372.
120 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت خاطرات؛ 66).
عنوان روي جلد: فرار از حلبچه، خاطرات اسراي عراقي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Escape from Halabche
شمارگان: 4400 نسخه.
كتاب در دو بخش تنظيم شده است: بخش اول سه خاطره كوتاه به هم پيوسته از يك افسر عراقي است كه ابتدا در دوره دبيرستان به جبهه اعزام مي شود و بار دوم پس از پايان دوره ي دبيرستان. او با وجود موفقيت در امتحانات، چون عضو حزب نبوده، به دانشگاه راه نمي يابد و در حمله ي ايران به حلبچه، با فرمانده هنگ خود اسير مي شود.
موضوعهاي خاطرات بخش دوم عبارتند از: «دام تشكيلات» فردي كه در جريان انتقال حقوق سربازان و درجه داران عراقي به گروه منافقين بر مي خورد و...؛ «جلادي در پشت خط اول» سرهنگي كه در جريان عقب نشيني نيروهايش آنها را اعدام مي كند؛ «دست انتقام» انهدام تيپ 443 عراق در حمله ي ايرانيان به حلبچه و بازسازي آن؛ «شبگرد» سربازي كه هنگام خالي كردن جيب جنازه ها، جسد برادر خود را مي يابد؛ «سراب مدال و شجاعت» حوادثي كه نزديك ماووت اتفاق افتاد؛ «تيرهاي سبز» بازجويي از اسير پانزده ساله ايراني و «فرار بي سرانجام» عقب نشيني نيروهاي تيپ 443 عراق
و خائن دانستن و اعدام شدن آنهاست.
بازنويس متن: بيژن قفقازي زاده. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور مطبوعاتي و تبليغاتي: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ ول): 1376.
165 ص.، [4] ص.: عكس (رنگي). - (مجموعه خاطرات سرداران شهيد: [ج. 4] (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه استان تهران؛ 38).
در ابتداي كتاب، فرمايشات مقام معظم رهبري در مورد شهيد بروجردي آمده و در ادامه، زندگينامه ي شهيد بروجردي ذكر شده است. نوشته هاي كتاب، در واقع، خاطرات همرزمان، همكاران، دوستان و خانواده ي شهيد بروجردي در مورد ويژگي هاي شخصيتي و فعاليت هاي اوست. موضوع اين خاطرات را مي توان چنين ذكر كرد: فعاليت هاي شهيد بروجردي قبل از انقلاب (مثل توزيع اعلاميه هاي امام)، حركت دقيق در خط امام قبل و بعد از انقلاب اسلامي، داشتن روح تعبد و اطاعت از احكام خداوند و تبعيت از مرجع و ولايت فقيه، قدم برداشتن براي رضاي خدا، انجام كارها با وضو، همكاري با روحانيت قبل و بعد از انقلاب، زيارت اماكن متبركه، كمك و ياري رساندن به مستضعفان، پايه گذاري سپاه پاسداران، سركوبي غائله ي كردستان، فرماندهي قرارگاه حمزه (ع)، فرماندهي تيپ ويژه ي شهدا و در نهايت، شهادت در راه خدا.
رضا عبد فروتن. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1372.
142 ص.: [10] ص. تصوير. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 79).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Green Hands Season
اين كتاب، خاطرات «رضا عبد فروتن» از جنگ تحميلي است كه در شش قسمت عرضه شده است. «دشت ذهاب»: آغاز خاطرات از اعزام به جبهه در سال 1360 و رفتن به
ارتفاعات منطقه و قله ي ابوذر؛ «سردشت در محاصره»: رفتن به بوكان و ارتفاعات سقز؛ «عروسكهاي شكسته»: عزيمت به اميديه ي اهواز و شركت در مرحله ي اول
[ صفحه 795]
عمليات بيت المقدس و آزادسازي خرمشهر و عزيمت به شلمچه براي شناسايي؛ «رملهاي تشنه»: مربوط به عمليات سال 1361 براي آزادسازي شهرهاي العماره - كوته؛ لو رفتن عمليات و مجروح شدن از ناحيه چشم؛ جراحي چشم و بازگشت به پادگان دوكوهه؛ حماسه ي مختار؛ عمليات تپه ي شرهاني و...؛ «گشت شناسايي»: خاطراتي از سال 1365 و شناسايي فكه و مهران و شركت در عملياتهاي خيبر و كربلاهاي دو، پنج و هشت.
خاطره علي شادماني؛ بازنويس نثر محمدحسن شاهسواري. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، 1376.
[127] ص. [8] ص.: تصوير (رنگي). - (ادبيات دفاع مقدس؛ خاطره: 4).
علي شادماني، از سرداران دفاع مقدس، شرح خاطرات خود را از سال 1345 آغاز مي نمايد. در آغاز انقلاب به كميته مي پيوندد. از زمان شروع فعاليت هاي ضد انقلاب در پاوه و سنندج، به سنندج مي رود و چهار ماه در پاكسازي منطقه فعاليت مي كند. سپس به همدان باز مي گردد و مدير داخلي سپاه مي شود و در خنثي سازي كودتاي نوژه نقش مهمي ايفا مي نمايد. جنگ عراق عليه ايران آغاز مي شود. در پاييز 1360، در عمليات مطلع الفجر (در ارتفاعات شياكوه) شركت مي كند. در اسفند 60 نيز در عمليات فتح المبين شركت دارد. سپس به تهران باز مي گردد تا طريقه ي اعمال مديريت و اصول آن را آموزش ببيند. بعد هم فرمانده لشكر قدس همدان مي شود. در مرداد 1363،
مسؤول عمليات قرارگاه هفتم، در داخل خاك عراق مي شود. در آذر ماه 1364، به عنوان فرمانده ي سپاه پاوه برگزيده مي شود. از ديگر عملياتهايي كه وي در آنها شركت داشته است، مي توان «بيت المقدس، والفجر دو، خيبر و رمضان» را نام برد.
به كوشش دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ ترجمه محمدحسين زوار كعبه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.
72 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات، 36).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Gerdmand peak: Memoirs of a commissioned Iraqi
شمارگان: 6600 نسخه.
كتاب حاضر خاطرات افسر اسير عراقي در منطقه قله گرده مند يا گردمند است كه نزد ايرانيان به قله 2519 معروف است. مطالب خاطرات عبارتست از: پيوستن به حزب بعث، اعزام به منطقه «العماره»، فرماندهي هنگ يكم مستقر در «چلدت» استان العماره، حمله ايرانيان در منطقه شمالي حاج عمران، تصرف ارتفاعات گرده مند توسط ايرانيان، درگيري هاي ايرانيان و عراقي ها در منطقه «رايات» مشرف بر گرده مند، تصميم براي پناهندگي به ايرانيان با چند سرباز عراقي، بازگشت و عقب نشيني عراقي ها به منطقه «قصري» كه متعلق به پسر ملا مصطفي بارزاني بود، حمله ي مجدد ايراني ها در منطقه ي «سيد كان» به كمك پيشمرگان تابع حزب دمكراتيك كردستان و نفوذ در عمق چهار كيلومتري عراق، حمله به جزيره ي «ام الرصاص» توسط ايراني ها و تصرف فاو، خاطراتي از سرهنگ دوم مهاوش كه كينه از شيعه و ايرانيان داشت و به شهادت رساندن اسير مجروح ايراني و پرتاب او در اروندرود، به اسارت در آمدن و تسليم شدن به ايراني ها در جريان تصرف ام الرصاص.
[ صفحه 796]
نويسنده هادي هاشم زاده هاشمي. - مشهد: شاد رنگ، (چاپ اول): [؟ 138].
165 ص.: مصور (رنگي). - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، در سه فصل، سرگذشتنامه و خاطراتي از شهيد ولي الله چراغچي، (متولد سال 1337، قائم مقام لشكر پنج نصر) است. مطالب كتاب به شرح زير است. فصل اول: دوران كودكي و نوجواني (خاطراتي از تولد، دوران كودكي، علاقه به قرآن و نماز، علاقه به كمك به مستمندان و...)؛ فصل دوم: پيروزي انقلاب و شروع جنگ (خاطراتي از دوران انقلاب، ورود به سپاه، آموزشهاي تخصصي، خصوصيات فرماندهي، روزهاي جنگ، اهميت به بيت المال، ازدواج، عمليات رمضان، نبردهاي انجام شده در سوسنگرد و چزابه، عملياتهاي مسلم بن عقيل و والفجر مقدماتي، حضور در منطقه ي ميمك و منطقه ي فكه، نماز شب، اهميت دادن به نيروهاي بسيجي و...)؛ فصل سوم: سخنراني ها، مصاحبه ها، دستنوشته ها و وصيتنامه ي شهيد.
تصاويري از دوران جواني و دوران حضور شهيد در جبهه نيز در كتاب به چاپ رسيده است.
سهيلا فرجام فر. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، (چاپ اول): 1381.
176 ص.: مصور. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ 482: جنگ ايران و عراق، خاطرات؛ 141).
طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
عنوان روي جلد: خاطرات سهيلا فرجام فر: كفش هاي سرگردان.
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي خاطرات پرستار، «سهيلا فرجام فر»، از آغاز جنگ تا كنون است. او كه شديدا علاقه مند به رشته پزشكي بود، با قبول نشدن در دانشگاه، به پرستاران ارتش پيوست. در همان زمان نيز با همسرش آشنا شد. هنگام
شروع جنگ، او نزد خانواده اش در آبادان بود. خاطرات درباره ي موارد زير است: «آغاز جنگ، بمباران شهر آبادان، پيوستن به امدادگران، مهاجرت با خانواده به بهبهان، بازگشت و خدمت در بيمارستان پايگاه وحدتي دزفول، بمباران و موشكبارانها، آوارگي مردم، وخامت حال مجروحان، كار شبانه روزي، از خودگذشتگي و ايثار او و ديگر پرستاران و پزشكان، شهادت مجروحان، روحيه و برخورد رزمندگان مجروح، شهادت همكاران، ديدار با خانواده، پايان جنگ و انتقال به تهران و اينك زندگي در زمان صلح».
تدوين محمدمهدي بهداروند. - قم: صبح ميثاق، (چاپ اول): 1381.
72 ص. - (تلواسه در عطش؛ 2).
عنوان روي جلد: كليد پرواز (خاطرات سردار محمدجعفر اسدي).
شمارگان: 3000 نسخه.
سردار «محمدجعفر اسدي» از ابتداي جنگ در خدمت جبهه هاي جنگ بوده و اين مجموعه حاصل جلساتي است كه سردار بسيجي، «حجت الاسلام دكتر محمدمهدي بهداروند» در سحرگاههاي خرداد تا شهريور 1380 با وي داشته است. سردار اسدي در اين جلسات خاطرات خود را از دوران دفاع مقدس بيان كرده است. كتاب هفت بخش دارد: «ورود به جنگ تحميلي (وضعيت منطقه ي جنوب در ابتداي جنگ و اعزام به محور فارسيات)؛ آغاز جنگ (وضعيت ارتش و خيانت بني صدر در عمليات ابتدايي، حضور در آبادان، جبهه ي ايستگاه هفت)؛ مقدمات
[ صفحه 797]
عمليات طريق القدس (ابلاغ عمليات طريق القدس، ويژگي هاي عمليات)؛ عمليات بيت المقدس (فتح خرمشهر)؛ عمليات والفجر هشت (عمليات فاو، اهميت منطقه ي فاو، رودخانه ي اروند)؛ مقدمات عمليات كربلاي پنج (مقدمات عمليات، مواضع ورود به خاك عراق) و علل پذيرش قطعنامه ي 598».
خاطره عبدالحميد حلمي؛ بازنويس نثر رامين حسن پورمير. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 1379.
220 ص. - (ادبيات دفاع مقدس، خاطره؛ 9).
شمارگان: 3000 نسخه.
طراح روي جلد: حميدرضا وصاف.
عبدالحميد حلمي، متولد دزفول در سال 1338، از فرماندهان سپاه و طي دوران جنگ و پس از آن، عهده دار مسؤوليت هاي مختلفي بود. اين كتاب در 41 فصل، خاطراتي از رشادت، ويژگي ها، خلوص و شجاعت فرماندهان و رزمندگان را ارائه مي دهد. از جمله
عناوين و موضوعهاي خاطرات، مي توان به اين موارد اشاره كرد: پيشروي عراق در شهريور ماه 59 از مرز فكه؛ درگيري با لشكر ده زرهي عراق؛ برخورد با بني صدر در جبهه و عقب نشيني هاي اوايل جنگ به دستور بني صدر؛ درگيري در مناطق مختلف؛ خاطرات راوي با غلامعلي رشيد جانشين سپاه دزفول؛ شناسايي هاي نفوذي در عمق خاك دشمن؛ خاطراتي با ديگر رزمندگان و شهدا، سرداران: مهدي زين الدين، حسن باقري و حاج احمد متوسليان؛ خاطراتي از عملياتهاي فتح المبين، بيت المقدس و رمضان؛ خاطراتي از پيشرويهاي عراق در اواخر جنگ، بمباران شيميايي حلبچه و قطعنامه ي 598.
نوشته علي دقيقيان؛ بازنوشته يوسف قوجق؛ زير نظر محمدقاسم فروغي جهرمي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، 1373.
68 ص. - (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛ مجموعه خاطره: 15).
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب خاطره علي دقيقيان از ضد انقلاب در كردستان است. او در آبان سال 1365 از تهران عازم مريوان شده، پس از پيوستن به تيپ 75 ظفر، (واحد اطلاعات عمليات) به پاوه منتقل مي شود. در آنجا آموزشهاي نقشه خواني و كوهنوردي مي بيند. پس از يك ماه و نيم، اولين مأموريت خود را در خاك عراق انجام مي دهد. پس از آن، عازم بوسكان شده، پس از مدتي به مريوان بر مي گردد و در مريوان، همراه سيصد نفر از افراد تيپ براي عملياتي مي روند كه هدف آن، قرارگاه آموزشي عراق و قرارگاه كومله ها است، پس از دو روز راهپيمايي در خاك عراق به كمين بر مي خورند ولي وي زنده مي ماند و پس از چند روز حركت و مقاومت در كوه
و سرما - در حالي كه ديگر رمقي برايش باقي نمانده - به مرز ايران مي رسد و توسط نيروهاي ايراني نجات مي يابد. اين خاطره حاكي از ايمان، رشادت، دلاوري و استقامت رزمندگان اسلام در مقابل سختيها و مشقتهاي جنگ است.
رسول زارع زاده، بازنويس فرهاد اسدپور. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
152، [22] ص.: مصور. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 135).
[ صفحه 798]
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب (كه در حقيقت پيشكشي به شهيد زنده، سردار اسلام «احمد علافي» است) شامل مجموعه ي خاطرات تلخ و شيرين «رسول زارع زاده» است كه حكايت از فداكاري، ايثار، يكرنگي و از خودگذشتگي رزمندگان عزيز در راه اسلام و هدفشان و سرانجام، چگونگي راهي شدن آنان به ديار عاشقان طي عملياتهاي گوناگون دارد؛ از جمله، عملياتهاي: يا مهدي، ادامه ي عمليات والفجر هشت، عمليات كربلاي پنج؛ عمليات بيت المقدس دو، عمليات شلمچه و بسياري عملياتهاي ديگر. در انتها نيز احساسات اين عزيزان را از شنيدن خبر پذيرش و قبول قطعنامه بيان كرده است.
مؤلف عبدالرحيم سعيدي راد؛ [براي] كنگره سرداران و 16 هزار شهيد كربلاي خوزستان. - تهران: مؤسسه فرهنگي هنري نداي مهر آفرين، (چاپ اول): 196.1379 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر مجموعه ي از خاطرات نگارنده از دوران حضور در جبهه هاي نبرد در گردان حمزه سيدالشهدا است. وي از اهالي روستاي دو بندار واقع در 15 كيلومتري انديمشك است. در زير نمونه هايي از مضمون خاطرات او ذكر مي شود: نحوه ي اعزام به جبهه، آموزشهاي عقيدتي و نظامي، عمليات منطقه گسبه (از توابع شهر آبادان)، عمليات والفجر هشت در منطقه ي اروند، خاطراتي از مجروح شدن و شهادت رزمندگان: «قلاوند، شهرام كيخواه، علي محمد طاهري و...)، مجروحيت در عمليات والفجر هشت و خاطراتي از اورژانس، جزيره ي مينو، شهادت فرمانده ي گردان برادر حسين زاده
و تشييع جنازه ي وي، شهادت و حماسه آفريني شهيدان «صالح نژاد، زكايي مهر، كافي و...» و نبردهاي رزمندگان و شهيدان در هور و شلمچه و مطالبي درباره ي غواصان و عبور از ميدانهاي مين و رودخانه ي اروند و...
نوشته: اصغر آبخضر. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1368.
85 ص، [14] ص. عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 2).
طرح روي جلد: حميد شريفي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Lovers Battalion
شمارگان: 6000 نسخه.
اين كتاب به خانواده ي شهيدان اكبر قدياني، مسعود رضوران، فرهاد قرچه داغي، مجيد رحيمي، مجتبي بكائي و حاج عباس وراميني تقديم شده است.
اين كتاب در سال 1378 توسط شوراي همتهنگي تبليغات اسلامي، نشر هماهنگ نيز منتشر شده است.
كتاب «گردان عاشقان» خاطره ي گزارش گونه اي از تمام لحظات حركت يك جمع هفت نفره از بسيجيان و پيوستن آنها به گردان مقداد - از تيپ حضرت محمد (ص) - است؛ گرداني كه با نام گردان عاشقان معروف شده بود. اين گروه در عمليات بيت المقدس (كه به آزادي خرمشهر منجر شد) شركت داشتند. در اين عمليات، راوي داستان شاهد شهادت تعداد زيادي از دوستان و همرزمانش بوده است. در مرحله ي دوم عمليات، اين گروه نقش خط شكن را بر عهده داشت. او از فداكاري، ايثارگري و شهادت طلبي رزمندگان سخن به ميان آورده است و مي گويد كه چگونه رزمندگان حتي هنگام مجروح شدن، روحيه ي خود را نمي باختند و با هم به شوخي و مزاح مي پرداختند. او اتحاد و همبستگي ارتش و سپاه و نيروهاي مردمي را نيز ذكر مي كند. عكسهاي مستندي از گردان عاشقان در
عمليات بيت المقدس، در بخش پاياني كتاب به چاپ رسيده است.
[ صفحه 799]
ترجمه حميد محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.
55 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 34).
شمارگان: 6600 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: 11-men Battalion, Memoirs of a commissioned Iragi PAW
اين سرگرد عراقي كه قبلا دبير بوده است، به اجبار در جبهه حضور پيدا مي كند و پس از طي يك دوره ي آموزشي، به منطقه ي سليمانيه منتقل مي شود. او در منطقه هاي جنگي نوسود، پنجوين، شرهاني و قلعه ديزه حضور داشته و در شمال اين منطقه، شاهد اسارت بيست نفر ايراني راه گم كرده و اعدام يازده نفر از آنها بوده است. در عمليات فاو، كه عراق با شكست سختي روبه رو شد، از گردان 496 نفره ي وي فقط يازده نفر باقي مانده بودند. او در ماووت اسير شد و پس از ملاحظه ي رفتار خوب ايراني ها آرزو مي كرد كه كاش زودتر اسير شده بود. او در خاطرات خود از سرنوشت شومي مي گويد كه در صورت تمرد در انتظار آنها و افراد خانواده شان بود و از پاداشها و تشويقهايي سخن مي گويد كه در صورت رضايت از خدمت آنها در انتظارشان بود. او همچنين «بزرگ جلوه دادن يك درگيري ساده، فرار و خودزني سربازان عراقي، و خوف و وحشت فرماندهان و سربازان عراقي از رزمندگان ايراني» را ذكر كرده است.
مرتضي بشيري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
83 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 8).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Report of an Inspection
شمارگان: 6600 نسخه.
اين كتاب، شرح مراحل بازجويي و زندگي اردوگاهي يكي از افسران عاليرتبه ي
اسير عراقي است. مطالب آن نشان دهنده ي قدرت ايمان فرزندان اين آب و خاك است كه باعث از بين بردن ماشين جنگي ارتش عراق و نيز تسليم شدن افسران عاليرتبه ي عراقي شد. در كتاب، بازديد گروهي از اسراي عراقي از بهشت زهرا و مزار شهدا و مرقد حضرت معصومه (س) در قم (كه آنان را بسيار تحت تأثير قرار داده بود) شرح داده شده است و ناگفته هايي را از دوران اقامت آنان در ايران بيان كرده است و زندگي جديدي كه از نظر معنوي و روحي آغاز نموده اند. آنها يادآوري و تأكيد كرده اند كه تصميم دارند در زندگي آينده ي خود، راه درستي را در پيش گيرند و اجازه نخواهند داد كسي آنها را وسيله ي دستيابي به اميال خود سازد. اين افسر به هنگام ترك ايران، از رفتار گذشته خود كاملا پشيمان بود و تلويحا اقرار كرد كه عمر خود را بيهوده صرف اهداف پوچ سران حزب بعث نموده است.
بازنويسي علي رضا مهرداد؛ ويراستار جواد عباسي، [براي] معاونت ادبيات كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و 23 هزار شهيد استان خراسان. - تهران: شاد رنگ، (چاپ اول): 1380.
189 ص.: مصور.
طراح روي جلد: خسرو زينالپور.
عنوان ديگر: گلبوي.
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 800]
«شهيد عبدالحسين برونسي»، فرمانده ي تيپ هجده جوادالأئمه از لشكر پنج نصر، در سال 1321 در روستاي گلبوي از توابع كدكن تربت حيدريه به دنيا آمد و در سال 1367 در عمليات بدر به شهادت رسيد. كتاب حاضر شامل زندگينامه ي وي بوده، «دوران تولد، جواني، مبارزه عليه رژيم طاغوت، خاطرات خانواده، دوستان
و همرزمان، خاطرات عملياتهاي والفجر سه و والفجر چهار، بيت المقدس، فتح المبين، بدر، خيبر، كربلاي پنج و...» را در بر مي گيرد. «خاطراتي از شهيدان ديگر، سخنان مقام معظم رهبري در ديدار با خانواده ي شهيد، گزيده اي از سخنان آيت الله معصومي، شيوه ي فرماندهي، روحيات و خصوصيات اخلاقي، خاطرات خود شهيد از جبهه و جنگ، وصيتنامه و مناجات» نيز در كتاب به چشم مي خورد. تصاويري نيز از دوران جبهه و همراه ساير شهدا، با زيرنويس، در پايان كتاب ارائه شده است.
مصاحبه و تدوين ناهيد سلماني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، (چاپ اول): 1381.
112 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ 483: جنگ ايران و عراق، خاطرات؛ 142).
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب، خاطرات «سهام طاقتي» (از اهالي خرمشهر) از تولد تا سال 1367 است. مطالب، عبارتند از: «دوران كودكي و جواني، قبل و بعد از انقلاب، فعاليت هاي منافقين و بمب گذاري در خرمشهر و ايجاد رعب و وحشت، مسأله ي خلق عرب قبل از جنگ، تجاوز عراق و بمبارانها، شهيد، مجروح و آواره شدن مردم، پيوستن به امدادگران، همكلاسان مجروح و شهيد [مانند: پوران اكبرنژاد (همسر شهيد جهان آرا)، فتح الله افشار، حمود ربيعي، ابراهيم علامه و...]، ديدار بني صدر از جبهه، سقوط خرمشهر و عقب نشيني، هجرت به قم، اوضاع خانواده در دوران جنگ و آوارگي آنها، آشنايي با خانواده هاي شهدا در قم، موشكباران و جنگ شهرها تا ازدواج وي با يك رزمنده ي طلبه در سال 1367».
بازنويسي عباس فياض [براي] معاونت ادبيات، كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان؛ ويراستار: هادي عرفانيان. - مشهد: معلا، (چاپ اول): 1380.
98 ص. - (كنگره بزرگداشت سردار شهيد و 23 هزار شهيد استان خراسان).
طراح روي جلد: سعيد بابايي.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي از خاطرات بيان شده از زبان همرزمان يكي از فرماندهان سپاه پاسداران در دفاع مقدس - سردار شهيد «مهدي ميرزايي» - است. او از اهالي مشهد مقدس و ابتدا، مسؤول گروه تخريب در تيپ 21 امام رضا (ع) بود. اين خاطرات، شامل گزيده اي از مصاحبه ها با شهيد در زمان
مسؤوليت گروه تخريب بعد از عمليات رمضان و مشاهدات ياران نزديك و دوستان و همسنگران او است. در بخش زندگينامه، شرح كوتاهي از فعاليت ها، مسؤوليت ها، شركت در عملياتهاي مختلف (سوسنگرد، فتح قله هاي الله اكبر، نصر، طريق القدس، تنگه چزابه، بيت المقدس، رمضان، مسلم بن عقيل، والفجر يك، والفجر چهار، عمليات خيبر و علميات ميمك) و سرانجام شهادت وي داده شده است.
[ صفحه 801]
بازآفرين: محمدعلي قرباني. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
64 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان كرمان و سيستان و بلوچستان؛ خاطرات: 8).
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «لبخند ماندگار»، در سه بخش مجزا و به روايت از سه نفر، به بيان زندگي سردار شهيد محمد نصراللهي (جانشين رئيس ستاد لشكر 41 ثارالله) پرداخته است. بخش اول، كه راوي آن اكرم نصراللهي (خواهر شهيد) است، به زندگي دوران كودكي و جواني او اختصاص دارد. اين دوران كه به سالهاي قبل از انقلاب بر مي گردد، بيانگر حالات و روحيات شهيد و نقش و تأثير او در جريان پيشرفت و سير انقلاب است. خواهر شهيد، در اين قسمت، خاطرات خود را از نظرات و آراي شهيد بيان كرده است. قسمت دوم كتاب، به خاطراتي از شهيد در دوران پيروزي انقلاب و روزهاي جنگ اختصاص يافته و از زبان دكتر صادق مهدوي همرزم شهيد بيان شده است. صادق مهدوي در اين خاطرات به شرح روحيات و تلاش وقفه ناپذير شهيد در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل و نحوه ي برخورد وي با همرزمان و ياران و ديدگاههاي او در مورد جنگ و
شهادت پرداخته است. در قسمت سوم (بخش آخر كتاب)، حاج قاسم سليماني - فرمانده ي لشكر ثارالله - به شرح خصوصيات اخلاقي شهيد و تلاش او در جبهه ها و نحوه ي شهادتش پرداخته است.
مؤلف مهدي فرودي؛ به كوشش هادي سعادتي، علي اكبر ترابيان. - مشهد: مؤسسه فرهنگي، هنري انتشاراتي ضريح آفتاب، (چاپ اول): 103.1377 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
شهيد مهدي فرودي، از اهالي مشهد، در اسارت شهيد شد و جنازه ي او در تنومه ي بصره دفن گرديد و بعد از هشت سال، طي مبادله ي اجساد، به ايران آورده شد. كتاب «لبيك» (كه در دو بخش ارائه شده) دستنوشته هاي شهيد و وصف عارفانه و عاشقانه ي او از حج و جبهه است كه در قالب نظم و نثر، و گاه تركيبي از هر دو تهيه شده است. بخش اول، «حج»، مشاهدات و برداشتهاي شهيد است كه به صورت سفرنامه، از مدينه، بقيع، مكه و عرفات نوشته شده است. بخش دوم، دستنوشته هاي شهيد درباره جبهه، با همان سبك است. خاطراتي از «اعزام، سفر با قطار، آموزش، نخلهاي خوزستان، خانه هاي ويران نشده، رزمندگان، شهدا، كارون، اردوگاهها، همرزماني چون مهدي شوشتري، شب حمله، لحظات حضور در جمع، نماز و دعا و...» در اين بخش به چشم مي خورد. عكس شهيد و نمونه ي دستخط او، در پشت جلد كتاب به چاپ رسيده است.
نويسنده حسين تمنايي؛ ويراستار علي علوي طالقاني. - تهران: تربيت، (چاپ دوم): 89.1374 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «لحظه ها» خاطرات «حسين تمنايي» است. كتاب، در سه بخش تنظيم شده است. در بخش اول (لحظه ي آزادي)، آزاده «تمنايي» به شرح نحوه ي اسارت خود در سال 1362) در عمليات والفجر يك)، چگونگي انتقال به بيمارستان شهر العماره و برخورد خشن نيروهاي عراقي، رفتار عراقي ها با اسراي ايراني و شكنجه و آزار آنها، سرگرميهاي اسيران در اردوگاهها، ايستادگي و ايمان و اعتقاد
آنها، زيارت كربلا و نجف در سال 1367) پس از پذيرش قطعنامه از سوي ايران)، شنيدن خبر رحلت حضرت امام (ره) و عكس العمل اسيران و در نهايت، بازگشت به خاك وطن و زيارت مرقد امام خميني در سال 1369 پرداخته است. «لحظه ي بازگشت»، نام بخش دوم كتاب است
[ صفحه 802]
كه از شركت حسين تمنايي همراه با پسرانش عزيزا... و حبيب در جبهه هاي نبرد حق و باطل و شهادت اين دو عزيز، دراين بخش سخن گفته شده است. بخش سوم (لحظه ي آخرين) به تشريح وضعيت خانواده اي اختصاص دارد. كه سه فرزند خود را در راه اسلام فدا كرده است.
با مقدمه حميد علم الهدي. - قم: هويزه: نشر هويزه، هيأت امناي مزار شهداي هويزه، (چاپ اول): 1377.
96 ص.: عكس، نمودار.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي خاطرات كوتاهي از زندگاني سراسر تلاش، خودسازي و ايثار شهيد «سيد حسين علم الهدي» است؛ شهيدي از جمع شهيدان انقلاب اسلامي كه در ابعاد گوناگون رشد كرد و پس از 22 بهار، عظمت روحش را در حماسه ي هويزه به اوج رسانيد. كتاب، محتوي 114 خاطره ي كوتاه از زندگاني اين شهيد است كه صحنه هاي مختلف زندگي او را از نوجواني تا شهادت، و فعاليت هاي گوناگون، از زمان مبارزه با رژيم طاغوت تا مبارزه با دشمن بعثي، و عشق و ايمان محكم و ايثار مخلصانه اش، ارائه مي دهد و گوياي سجاياي اخلاقي و تعهد و پايداري وي و سرانجام شهادت او در عمليات هويزه است. عكسهايي از اين شهيد نيز در پايان كتاب به چاپ رسيده است.
محسن محمدي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 1366.
154 ص.: مصور.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب اولين اثر از مجموعه ي «لحظه هاي يك پاسدار» است و به نقل از يكي از هزاران پاسداري نوشته شده است كه تبلور اراده ي خلل ناپذير ملت بسيجي خود بوده اند. مطالب كتاب به دلاوري سپاهيان اسلام در منطقه ي كردستان اختصاص دارد؛ آنجا كه از يك طرف مزدوران حزب بعث و از طرف ديگر منافقين، به جنگ با اسلام پرداخته بودند همچنين در اين كتاب روزهاي پر از درد و رنج و حماسه و خون سپاه، مسؤليت، و تعهد، شجاعت، ايثار و نيز امدادهاي غيبي خداوند شرح داده شده است. ضمنا درگيري بين نيروهاي
اسلام و ضد انقلاب در «گردنه ي خان» در پانزده كيلومتري شهر بانه نيز تشريح شده و نمونه هايي از همكاري هاي نيروهاي سپاه و ارتش در جبهه هاي كردستان و توكل رزمندگان بر خدا و پشتيباني و ياري او ارائه شده است؛ ياري اي كه باعث پيروزي در جبهه هاي كردستان مي شد.
صبار فلاح اللامي؛ ترجمه مهرداد آزاد. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1376.
168 ص.: عكس، نقشه، نمونه. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات:149).
شمارگان: 3300 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Mission in khorramshahr: The Iragi colonel sabar Fallah Al-lami’s memoirs
[ صفحه 803]
«سرهنگ فلاح اللامي» - كه طي جنگ تحميلي عراق عليه ايران، يكي از فرماندهان اصلي ارتش عراق بوده است - در خاطرات خود به مرور موارد زير مي پردازد: «اسرا ارتش عراق از نظر توانايي و آمادگي قبل از آغاز جنگ، آغاز حمله به ايران به دستور صدام، اشغال هويزه و خرمشهر و جنايات، غارت و تجاوزات وحشيانه ي بعثي ها در اين مناطق، اسرار شكست حصر آبادان، پيروزي نيروهاي ايراني در عمليات آزادسازي خرمشهر، عمليات بدر و عمليات فاو، استفاده از سلاحهاي شيميايي توسط عراق، حمايت دول خارجي از عراق، پايان جنگ و مشكلات دولت عراق، اشغال كويت و حضور صدام در آنجا، آغاز درگيري عراق و آمريكا، عقب نشيني عراق از كويت، قيام شيعيان جنوب عراق و در نهايت، پناهنده شدن نويسنده به ايران». در بخش ضمائم، نمونه هايي از اسناد ارتشي عراق و ترجمه ي آنها آورده شده است.
محسن مطلق. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1372.
113، [7] ص.: تصوير. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 56).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Velvety Remembrances
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب خاطرات رزمنده ي عزيز محسن مطلق - از
هشت سال دفاع مقدس - است. در اين كتاب، نويسنده (كه كتاب را به جانبازان جنگ تحميلي هديه كرده است) ضمن زيارت مزار شهداي همرزم خود، خاطرات خود را در كنار آنها به ياد مي آورد. وي از عملياتهايي چون بدر (در سال 1363)، كربلاي يك (در سال 65)، نصر چهار (در سال 66)، بيت المقدس دو (در سال 66) و بيت المقدس چهار (در سال 67) نام مي برد. همچنين به استفاده ي رژيم عراق از سلاحهاي شيميايي در مناطق جنگي و بخصوص در شلمچه نيز اشاره مي كند. با خواندن خاطرات اين رزمنده، خواننده به حال و هواي معنوي رزمندگان و همچنين روحيه ي خوب و سرزندگي آنها و - در مواقع لزوم - ايثار و از خودگذشتگي ايشان پي مي برد. تعدادي از دوستان اين رزمنده به درجه ي رفيع شهادت رسيده اند؛ از جمله، شهيد محمد زندي و شهيد جواد سليماني (كه از دوستان صميمي اين نويسنده بوده اند).
به كوشش: هدايت الله بهبودي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.
75 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 15).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Medal and The Leave, (Eleven notes from an Iraqi POW(.
شمارگان: 6600 نسخه.
مندرجات: شهيد اتكا؛ ميدان مين؛ كلمه رمز؛ عقابها و خرگوشها؛ امدادهاي غيبي؛ مدال و مرخصي؛ سفري به منطقه ممنوعه؛ فنجان قهوه؛ جيپ گم شده؛ پل؛ سرنوشت.
اين كتاب شامل چند خاطره از يكي از اسراي عراقي است و بيانگر شجاعت و دليري رزمندگان ايراني، امدادهاي غيبي، روحيه ضعيف سربازان عراقي و وضعيت جبهه هاي عراقي ها است. «شهيد اتكا» حكايت اعدام سربازي به جرم گرفتن كنسرو
از ايراني ها؛ «ميدان مين» شگفتي از غيب شدن مين هايي كه هر شب كاشته شده اند و صبح نيستند؛ «كلمه رمز» يورش سربازان ايراني در عمليات و وحشت عراقي ها از كلمات رمز؛ «عقاب ها و خرگوش ها» يورش هليكوپترهاي ايراني براي انهدام نيروهاي عراقي؛ «امدادهاي غيبي» برگشت گلوله هاي عراقي ها به سوي خود آن ها؛ «مدال و مرخصي» انهدام خودروهاي حامل افرادي كه مي خواهند به مرخصي تشويقي بروند در داخل پادگان؛ «سفر به منطقه ي ممنوعه» انهدام نيروهاي عراقي در منطقه ي ممنوعه توسط يك نوجوان ايراني است و....
[ صفحه 804]
نويسنده ستار ناصري؛ مترجم: محمد نبي ابراهيمي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1378.
91 ص.، جدول. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 152).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Broken Medaks
شمارگان: 1100 نسخه.
در اين كتاب، «سرگرد ستار ناصر» يكي از افسران ارتش عراق، در زمان اسارت خود در ايران، خاطرات خود را از منطقه ي جنگي «فاو» نقل نموده است. او در خاطرات خود از برخي حوادث ناخوشايند - از جمله، حمله ي شيميايي عليه رزمندگان اسلام و اعدام وحشيانه ي اسراي ايراني - پرده بر مي دارد. همچنين از چگونگي فتح «فاو» (عمليات والفجر هشت) و استفاده ي رزمندگان اسلام از تاكتيكهاي جنگي سخن به ميان مي آورد.
خاطره محمد جعفر لهراسبي؛ مصاحبه، تدوين و بازنويسي نثر هوشنگ ميرزايي؛ بازبيني: احمد دهقان، كنترل و تائيد: محمدباقر نيكخواه؛ طرح و نظارت: محمدقاسم فروغي جهرمي. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 1376.
[176 ص.؛ 8 ص.]: تصوير (رنگي)، نقشه، نمونه. - (ادبيات دفاع مقدس؛ خاطره: 6).
طرح جلد و صفحه هاي رنگي: حسنعلي نيلچيان.
كتاب، حاوي چهل خاطره از جعفر لهراسبي است بخشي از خاطرات، مربوط به دوران دفاع مقدس هستند. موضوعهاي اصلي خاطرات بدين قرار است: «فعاليت هاي لهراسبي قبل از انقلاب، استقبال از حضرت امام (ره) در هنگام ورود به ايران، فعاليت هاي وي در روز بيست و دوم بهمن، آغاز جنگ و فعاليت هاي لهراسبي، مقاومت در برابر عراقي ها در جبهه، عمليات فتح المبين، عمليات بيت المقدس، عمليات رمضان و حمله ي ظفر». در پايان كتاب،
اطلاعاتي درباره ي تحصيلات، مسؤوليت ها و افتخارات كسب شده توسط وي ارائه شده است.
محمود پاك نژاد؛ به كوشش مهدي ضرابي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1373.
64 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 81).
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب، خاطرات يك دانشجوي بسيجي است كه در واحد اطلاعات و عمليات و نيروهاي ويژه خدمت مي كرده است. او بعد از عمليات والفجر مقدماتي و پس از گذرانيدن يك دوره ي ويژه به منطقه اعزام مي شود. طي اولين عمليات گشتي، پنجاه تا شصت گلوله ي آر پي جي هفت به مقر دشمن شليك مي كند. سپس به منطقه ي سردشت اعزام مي شود و در سه محور «دوپازا، جاسوسان و ارتفاعات نوري» به عمليات مي پردازد و منطقه را شناسايي مي كند. در اين عمليات دو تن از همرزمان وي - به نامهاي مهدي و مجيد - شهيد مي شوند. سپس براي عمليات بعدي به منطقه ي «هورالعظيم» اعزام مي شود. او در عمليات «بدر» نيز شركت مي كند و ضمن شناسايي منطقه، تعدادي تانك دشمن را هم منهدم مي سازد. آخرين عملياتي كه در كتاب ذكر شده، عمليات «كربلاي يك» (در محور مهران) است كه ضمن باز پس گيري شهر مهران از نيروهاي دشمن، ارتفاعات «قلاويزان» نيز آزاد مي شود.
[ صفحه 805]
باز آفرين: فرهاد حسن زاده. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
112 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان؛ خاطرات: 27).
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «مسافر بهشت»، خاطرات زندگي «سردار شهيد محمدرضا مرادي» مسؤول واحد اطلاعات و عمليات لشكر 41 ثارالله را در بر مي گيرد. اين كتاب، در سه بخش تنظيم شده است. ما شاء
الله مرادي - پدر شهيد - خاطرات خود را از تولد، روزهاي كودكي، دوران رشد و بالندگي وي بيان كرده، به ذكر روحيات و شخصيت، اخلاق بزرگوارانه، تلاشها و عشق او به امام امت، احترام به پدر و مادر و ساير خصوصيات شهيد مي پردازد. روايت دوم، از زبان اكبر رضايي - يكي از همرزمان شهيد - عنوان شده است. از تلاشهاي شهيد در جبهه هاي جنگ و كردستان، مردانگي، شهادت طلبي و رشادت و سعي او در راه احياي قوانين اسلام سخن به ميان آورده است. روايت سوم از زبان محمدرضا شفازند درباره ي روزهاي جنگ و اولين روزهاي ورود به سپاه بيان شده است. او لحظه به لحظه، تلاشهاي شهيد را در جبهه ها و شهادت او را كه با حماسه آفريني همراه بوده، به تصوير كشيده است.
تهيه و تدوين واحد فرهنگي اداره كل امور ايثارگران ناجا؛ گردآورنده رضا شابهاري. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 64.1380 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «مسافر» مجموعه اي از خاطرات، نوشته ها، و وصاياي شهيد محمد عبدي است. خاطرات به نقل از پدر، مادر و برخي از دوستان او تدوين شده اند. او در سال 1355 متولد شد و فعاليت گسترده اي در بسيج از خود نشان داد. در بخشي از كتاب با نام «زمزمه»، نكاتي از دستنوشته ها و يادداشتهاي او آورده شده است. در نامه هايي كه او در دفتر خود براي شهدا و عزيزاني كه همرزمش بودند و به شهادت رسيده اند، نوشته است، عشق او به شهادت مشخص است. در بخش سفارشها و وصاياي شهيد عبدي، خلوص و ارادت او به اسلام و خاندان نبوت و
امامت آشكار است. او در پايان وصيت خود مي گويد: مبادا جانبازان و آزادگان و رزمندگان سالها دفاع مقدس را فراموش كنيد، آنها را هميشه به ياد داشته باشيد و هميشه از شرف و حيثيت آنها پاسداري كنيد. او سرانجام در سيستان و بلوچستان به هنگام درگيري با اشرار و قاچاقچيان مواد مخدر، در سال 1377، به شهادت رسيد.
به كوشش عباس اسماعيلي؛ ويراستاري و تدوين مهدي حسيني؛ نظارت محمدرضا مصطفوي. - [بي جا]: لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع)؛ شركت تعاوني ناشران استان قم، (چاپ اول): 272.1376 ص.
اين مجموعه در نتيجه ي تلاش ياران و همرزمان سردار اسلام سرلشكر پاسدار شهيد محمد بروجردي حاصل شده است. در ابتداي كتاب، قسمتي از وصيتنامه ي شهيد ذكر شده و پس از آن، خاطرات، با توجه به سير زماني آنها تقسيم بندي شده اند؛ به اين ترتيب: دوران كودكي، دوران نوجواني، فعاليت هاي مبارزاتي قبل از انقلاب، شجاعت و شهامت، شيوه ي فرماندهي، گوناگون، كردستان، قبل از شهادت و شهيد در آينه ي نگاه ديگران.
دوران كودكي محمد سرشار از خاطره هاي تلخ اما راهگشاست. از ويژگي هاي شهيد مي توان به موارد زير اشاره نمود: همدلي، صميميت، خويشتن داري، مظلوميت، گمنام زيستن، شكر نعمت، روح مسيحيايي، روحيه ي عالي، خط شكني، شكست ناپذيري، سازندگي، صراحت و رفتار درست.
[ صفحه 806]
رضا شيخ محمدي. - تهران: موسسه ي فرهنگي آفرينه، (چاپ اول): 1374.
112 ص. - (مجموعه خاطرات رزمندگان اسلام، دفتر دوم) (بر موج هاي خاطره؛ دفتر دوم).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Mashk of Tear...
شمارگان: 1500 نسخه.
كتاب «مشكي از اشك»، مجموعه خاطراتي از جبهه و جنگ است و شامل دو بخش ظاهرا مجزا از هم است. بخش اول: «خاطرات»، حاوي چهارده خاطره مربوط به سالهاي 1364 تا 1366 است. نگارنده مي گويد كه بدون دخالت در اتفاقات اطراف خود تنها به ثبت و ضبط آن خاطرات اقدام كرده است و مواردي مثل آموزش نظامي در بسيج و عملياتهايي مثل بدر و والفجر هشت
را در بر مي گيرد. بخش دوم، كه به نام «تأملات» است، خود شامل 27 نوشته از خاطرات مربوط به سالهاي 1365 تا 1367 است. در اين قطعات نويسنده تحت تأثير اتفاقات جبهه و جنگ است و حاوي نوعي پيشداوري و حتي، در بعضي مواقع، برداشتهاي شخصي رزمنده است. بسياري از اين قطعات طنزآميز هستند و بسياري نيز با ياد شهيدان نوشته شده اند.
بازنويس: عليرضا كمالي نيا (كمانقد)؛ با همكاري: رحيم مخدومي. - تهران: وزارت جهاد سازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس، 1376.
120 ص.
كتاب حاضر، مجموعه ي 38 خاطره از جهادگر «عليرضا زواره» است. موضوعهاي اصلي اين خاطرات عبارتند از: «عشق به خدا؛ علاقه مندي رزمندگان اسلام به شركت در عمليات و حال و هواي رزمندگان در جبهه (به ويژه در زمان عمليات)؛ اداي فريضه ي نماز در اول وقت، حتي در ميدان جنگ؛ علاقه مند بودن رزمندگان به انجام اعمال مستحبي؛ عشق به شهادت؛ آزادسازي خرمشهر و برگزاري مراسم بزرگداشت شهدا در جبهه». در خاطره اي با عنوان «ميدان مين»، آمده است كه در جريان عمليات فتح المبين، يك پيرمرد تپه اي را نشان داده، مي گويد كه پشت آن تپه اجساد تعدادي از شهدا روي زمين مانده است. دو روز بعد، كه عراق شكست مي خورد، افراد، خود را به شهدا مي رسانند. بدنهاي مطهر و تكه تكه شده 28 شهيد را مي بينند كه در ميان ميدان مين افتاده است و نمي شود بود و نمي شد آنها را بلند كرد. بالاخره با هر زحمتي كه هست، جنازه ها را در آورده، در ملافه پيچيده، در ميان اشك و آه همرزمان به معراج شهدا انتقال مي دهند.
نوشته علي دقيقيان؛ بازنويس يوسف قوجق. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 1372.
108 ص. - (مجموعه آثار و ارزش هاي دفاع مقدس؛ مجموعه خاطره: 11)
نويسنده در مقدمه، ارزش رزمندگان و شهيدان هشت سال دفاع مقدس را يادآور شده است. كتاب، حاوي چهارده خاطره است؛ به نامهاي: «اعزام»؛ «پادگان دوكوهه»، «گردان فرات»؛ «اردوگاه شب
اول»؛ «آموزش»؛ «خشم شب»؛ «جزيره ي مجنون»؛ «كمين و ضد كمين»؛ «شهر موشها»؛ «محروميت»؛ «بوي عمليات»؛ «تمرين استقامت»؛ «انتخاب در مانور» و «عمليات». براي نمونه، نويسنده در خاطره ي «پادگان دوكوهه»، «رسيدن به پادگان، اداي فريضه نماز، گرفتن سهميه لباس و پوتين، تقسيم شدن، ناراحتي از نرفتن به خط و احتمال ماندن در واحد پشتيباني، تقسيم بندي و الحاق به گردان رزمي، گرفتن كارت و پيدا كردن چهره هاي آشنا و گشتن در محوطه ي پادگان» را بيان مي كند.
[ صفحه 807]
نويسندگان: حميدرضا كاوياني؛ اسماعيل رضائي. - تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي، اجتماعي، هنري، چاپ و نشر بنياد، (چاپ اول): 1372.
48 ص.
اين كتاب، خاطراتي از شهيدان جبهه است و در سه فصل تنظيم شده است: فصل اول مربوط به دوران نوجواني و فعاليت هاي «رضا» (راوي خاطرات) در قبل از انقلاب است. فصل دوم مربوط به خاطرات جبهه است. در اين فصل، خاطرات در ارتباط با شهيد محسن رمضاني، سيد مهديه، مرتضي، رضا و ساير همرزمان آنها آمده است و به بيان نحوه ي آماده سازي خاكريزها، وضعيت جبهه، نحوه ي شهادت محسن رمضاني، ساختن پست امداد، آغاز عمليات، پيروزي رزمندگان و سپس پاتك عراقي ها، زخمي شدن مرتضي و تلاش رضا براي رساندن وي به خط نيروهاي خودي و برخورد با مين والمري (كه در نتيجه ي آن مرتضي شهيد مي شود) و تلاش رضا براي كشانيدن بدن مجروح خود به پاي خاكريز پرداخته است. فصل سوم، جريان شهيد پنداشتن رضاست و متوجه شدن به اين كه او هنوز زنده است و سپس دوران معالجه ي وي در بيمارستان
و جانباز شدنش و خاطراتي كه از آن روزها به ياد وي مانده است.
تنظيم حسين علي مرادقلي. - تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي اجتماعي هنري، واحد ثبت خاطرات؛ مركز نشر هنر اسلامي، 1369.
43 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، براساس خاطرات برادر جانباز عباس پاليزدار نوشته شده است. او همراه دوستش، علي شكاري، براي عمليات خيبر به جبهه مي رود به عنوان آر پي جي زن ثبت نام مي كند. در اين عمليات، رزمندگان توانستند به رود فرات برسند. در هنگام پاتك دشمن، عده اي از آر پي جي زن ها به آن سوي رود فرات رفتند و بقيه ي نيروها عقب نشيني كردند. بعد از عبور تانكهاي دشمن از پل، هواپيماهاي ايراني پل را منهدم كردند و تانكهاي در دام افتاده، توسط آر پي جي زن ها (از جمله عباس پاليزدار و يكي ديگر از رزمندگان، به نام محمدعلي) منهدم شدند. عباس و محمدعلي مجروح شده، لابه لاي نيزارها مخفي مي شوند. در روز چهارم اختفا، محمدعلي شهيد مي شود و عباس كه مجروح شده است، پس از شش روز مي تواند خود را به رزمندگان برساند و نجات پيدا كند. با كمك امدادهاي الهي پاي او بهبود مي يابد، و بالاخره پس از يك ماه جنازه ي محمدعلي را از ميان نيزار بر مي گردانند تا طبق قولي كه عباس به او داده بود، به مادرش برسانند. جنازه آن چنان تازه بود كه گويي هم اكنون درگذشته است!
فرهاد خضري. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1380.
198 ص.: مصور. - (به مجنون گفتم زنده بمان؛ مجموعه ي از چشم ها؛ ج. 2) (انتشارات روايت فتح؛ 8).
عنوان روي جلد: به مجنون گفتم زنده بمان، كتاب دوم، مهدي باكري.
شمارگان: 3300
نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي خاطراتي درباره ي مهدي باكري است. كتاب از 25 قسمت تشكيل شده و در هر قسمت، خاطراتي از زبان يك يا چند تن از دوستان، آشنايان و همراهان شهيد مهدي باكري ذكر شده است. آنها در اين خاطرات خصوصيات مهدي باكري را بازگو كرده اند. قسمت اول كتاب از زبان همسر شهيد است و ديگر قسمتهاي كتاب از زبان دوستان و همراهان شهيد مي باشد. در انتهاي كتاب، فهرست اعلام - شامل نام مكانها، افراد، لشكرها،
[ صفحه 808]
گردانها و عمليات - آمده است. در اين كتاب به «عملياتهاي بدر، بيت المقدس، خيبر، رمضان، فتح المبين، كربلاي پنج، مسلم بن عقيل، والفجر چهار، والفجر دو، والفجر مقدماتي و والفجر يك» اشاره شده است.
خسرو محسني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
95 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 73).
عنوان پشت جلد به انگليسي: mehran, The city of Mirrors
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: يادداشت نويسنده؛ فاو، شهر هواپيماها؛ مهران، شهر آيينه ها.
كتاب حاضر خاطرات «خسرو محسني» در مورد ايثار و از خودگذشتگي برادران لشكر 41 ثارالله است. او خود، فرمانده ي واحد دوشكا بود. در يكي از شبهاي سال 1364، طرح عمليات والفجر هشت توجيه شد. در پي اين عمليات، منطقه ي فاو از دست دژخيمان رهايي يافت. عمليات فاو، عمليات آبي - خاكي بود كه بخش آبي آن توسط غواصهاي مجرب به پيروزي رسيد. بعد از اين عمليات و پيروزي رزمندگان اسلام، عراق منطقه ي فاو را بمباران كرد. هيچ نقطه اي در امان نماند و همه ي
منطقه موشكباران شد. پس از بمباران، نوبت به شيميايي كردن منطقه رسيد و چون رزمندگان ماسك همراه نداشتند، با گازهاي شيميايي آلوده شدند. عمليات بعدي كه آزادسازي مهران بود، در سال 1365 با رمز «يا ابوالفضل العباس (ع)» شروع شد. رزمندگان با رشادت و ايثار و شهادت، مهران را آزاد ساختند. در اين عمليات، دست نويسنده ي اين كتاب نيز قطع شده، از ناحيه ي پا نيز مجروح مي گردد.
تدوين احمد دهقان. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد؛ سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، (چاپ اول): 1381.
357 ص. مصور (رنگي)، عكس (رنگي). - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات؛ 177).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Untolds of the War, Memories of the Martyred Lievtenant General," Alisayyad shirazi
اين كتاب قبلا توسط سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت در سال 1378 و سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت با همكاري بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، در سال 1379 منتشر شده است.
اين كتاب، خاطرات «سپهبد شهيد علي صياد شيرازي» است. گردآورنده براساس بيست و دو نوار خاطره، كه در روزهاي پاياني جنگ ضبط شده، به تدوين كتاب پرداخته است. كتاب از زبان شهيد علي صياد شيرازي، به بيان خاطرات وي از زمان انقلاب اسلامي و درگيريهاي كردستان تا پايان جنگ تحميلي مي پردازد. كتاب از 26 گفتار تشكيل شده و در هر گفتار يكي از خاطرات اين شهيد ذكر شده است. وي در عملياتهاي مختلفي شركت داشت كه از آن جمله مي توان به عملياتهاي «مسلم به عقيل، محرم، رمضان، بيت
المقدس، ثامن الائمه، طريق القدس، كربلاي هاي يك تا هفت و...» اشاره كرد.
نويسنده حسين عبدالله؛ مترجم عبدالرسول رضاگاه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1378.
[ صفحه 809]
104 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 159).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Hard Battle
شمارگان: 1100 نسخه.
در اين كتاب، خاطرات يكي از فرماندهان عراقي - به نام سرگرد «حسين عبدالله» - به چاپ رسيده است. اين فرمانده ي اسير، در خاطرات خود گوشه هايي از اعمال غير اخلاقي و قساوت قلب ارتش عراق را به تصوير كشيده، از رفتار دولت عراق در استفاده از بمبهاي شيميايي عليه رزمندگان اسلام و مرزنشينان ايران سخن مي گويد.
نوشته احسان العلوي؛ مترجم: عبدالرسول رضاگاه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
60 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات؛ 142).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Hoor Battle
عنوان ديگر: نبرد هور: خاطرات سرهنگ عراقي احسان العلوي.
شمارگان: 3300 نسخه.
خاطرات مندرج در اين كتاب، در اصل، يادداشتهاي «سرهنگ عراقي احسان العلوي» است، كه به گفته ي خود وي طي نبرد هور يا هر جاي ديگري كه فرصت مي يافت، نوشته شده است. او در اين يادداشتها خاطرات «تلخ» دوران جنگ خود را بيان كرده، علت فرار از لشكر صدام را شرح مي دهد. او در اين خاطرات از ترس فرماندهان عراقي از رزمندگان ايراني و پيروزي هاي ايراني ها و احساس فريب خوردگي خود پس از ملاقات با صدام سخن مي گويد. او در منطقه ي شرهاني مسؤوليت تيپي را بر عهده داشت كه
در عمليات محرم خسارات زيادي مي بيند. او در عمليات بدر نيز حضور داشت و از رشادتهاي نيروهاي اسلام كه منجر به نابودي نيروهاي عراقي، فرماندهان زيادي از آنها شد، سخن مي گويد.
به قلم احمد فاطمي. - كرمان: عظيمي، (چاپ اول): 1378.
166 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل شرح خاطرات نگارنده (جانباز هفتاد درصد) مي باشد كه از عملياتهاي فتح المبين، بيت المقدس، والفجرهاي مقدماتي، يك، دو، سه، چهار، خيبر، ميمك و بدر نقل كرده است. خاطرات كتاب براساس عمليات ها تقسيم شده اند و ابتداي هر خاطره شناسنامه عمليات (نام، رمز، تاريخ، مدت، مراحل عمليات، منطقه و...) ارائه شده است. از جمله محتواي خاطرات عبارتست از: اعزام به جبهه، دوران آموزش هاي نظامي، دوران مرخصي و بازگشت به پشت جبهه، خاطراتي از شهيدان، «محمدرضا مقبلي، اصغر عادلي، سيرفر فرمانده گردان قدس، شجاع حيدر، علي بينا، ميرحسيني قائم مقام لشكر 41 ثارالله، عباس حسين زاده معاون گردان 419، سيد مجتبي ميركمالي» و ذكر خاطراتي از نحوه به شهادت رسيدن و اسارت رزمندگان، آزاد سازي خرمشهر، مزاحها و شوخي در جبهه، شناسايي مناطق عملياتي، آموزش در اردوگاه سپنتا، ديدار رزمندگان با امام (ره)، دوران مجروحيت و اعزام به آلمان. در پايان نيز تعداد 9 قطعه غزل و مثنوي سروده نگارنده، تحت عنوان «منظومه ي عشق»، به چاپ رسيده است.
[ صفحه 810]
حميد علم الهدي؛ [با همكاري معاونت دانشجويي و فرهنگي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، بسيج دانشجويي نيروي مقاومت]. - تهران: يادواره شهداي دانشجوي كشور، (چاپ اول): 1377.
89 ص.
شمارگان: 2500 نسخه.
«شهيد حسين علم الهدي» در اهواز به دنيا آمد. و در هنگام استقامت در برابر هجوم دشمن به هويزه به شهادت رسيد. كتاب حاضر شامل خاطراتي است كه از دوران كودكي تا زمان شهادت وي
كه از زبان مادر، خانواده، آشنايان و همرزمان او نقل شده است. از جمله موضوع خاطرات مي توان موارد زير را نام برد: «برخورد با افراد خانواده، درگيري با مفاسد اجتماعي قبل از انقلاب، اخلاق، خودسازي، نماز، روزه، تحصيلات دانشگاهي، ازدواج، برخورد با تيمسار مدني، فرماندهي سپاه هويزه، عمليات ايذايي و شبيخون به دشمن بعثي، روزهاي محاصره ي هويزه و درگيري با عراق، مناجات شبانه، عمليات هويزه (14 دي 59)، شهادت و دعاي حضرت امام (ره)».
[تهران؟]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي هوايي، معاونت فرهنگي، انتشارات، (چاپ اول): 1368.
108 ص.: مصور.
شمارگان: 10000 نسخه.
مندرجات: مقدمه؛ قرارگاه برفي؛ طرح شناسايي؛ ديدگاه؛ سي و سه ساعت مقاومت؛ در انتظار شب براي طلوع ستاره؛ عبور از رودخانه؛ شناسايي معبرها؛ آفتاب و باران، در خدمت جنود حق؛ آخرين مأموريت؛ نور مهتاب، راهگشاي رزم مؤمنان.
برادر اصغر، راوي خاطرات، يكي از رزمندگان بسيجي و از شاگردان شهيد دكتر چمران است. او در اين كتاب، خاطرات خود را از مأموريتهاي مختلف براي انجام عمليات شرح داده است. اين خاطرات عبارتند از: «عمليات شناسايي ارتفاعات و عمق كوهستان در فصل زمستان و در هواي فوق العاده سرد و كولاك و يخبندان شديد، و به دنبال آن، مأموريتهاي نفوذ به عقبه ي دشمن، برخورد با مينهاي والمري، گم كردن راه بازگشت، مبارزه با يخ زدگي و نجات از خطر، مأموريت شناسايي معبر، شناسايي نهايي، غافلگير كردن دشمن به كمك امداد الهي و بالاخره انجام موفقيت آميز عمليات والفجر نه».
مصاحبه و تدوين محسن مطلق؛ ويرايش مهدي عقابي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، (چاپ اول): 1381.
241 ص.: مصور، عكس، نمونه. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ 484: جنگ ايران و عراق، خاطرات؛ 143).
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، زندگينامه «حسن آذري موفق» [متولد 1322 در همدان، گزارشگر (فيلمبردار) صدا و سيما در جنگ ايران و عراق] است. مطالب كتاب در چهار فصل ارائه شده اند: «فصل اول: تولد تا انقلاب؛ فصل دوم: انقلاب تا جنگ؛ فصل سوم: جنگ و مجروحيت؛ فصل چهارم: حج و جنگ». موارد زير از جمله موضوعهاي
خاطرات دوران جنگ هستند: «اعزام به جبهه در آغاز جنگ، حضور در منطقه ي جنوب (اهواز، شادگان و بهمنشير، شركت در عملياتهاي شكستن حصر آبادان، محمد رسول الله (نودوشه) و والفجر مقدماتي (فكه)، حضور در مناطق عملياتي هويزه، فاو، حلبچه، جزيره ي مينو و بندر امام، شركت در عمليات طريق القدس، حضور در جبهه هاي كردستان و باختران، شركت در عمليات محمد رسول الله (ص)، مجروح شدن و اعزام به آلمان، حضور در منطقه ي شيخ صالح،
[ صفحه 811]
شركت در عمليات والفجر ده، قبول قرارداد 598، عمليات منافقين در مناطق قصر شيرين و مرز خسروي و شكست آنها و...».
بازآفريني احمد دهقان. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 1376.
192 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي سيستان و بلوچستان؛ خاطرات: 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Gem of Hamun: Memoirs based on the life of Martyred...
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، در ده بخش حاوي خاطرات و زندگينامه «حاج قاسم ميرحسيني» به نقل از افراد خانواده، دوستان و همرزمان وي است. از جمله مطالب كتاب موارد زير است: خاطراتي از عملياتهاي كربلاي 5، والفجرهاي مقدماتي، يك، دو، سه و هشت، بيت المقدس، خيبر و بدر؛ خاطراتي از شهيدان: احمد اميني، بهمن خسروي، ماهاني، علي بينا، منصور حسني، فرخي و...؛ خاطراتي از پدر، مادر، خواهران و برادران وي درباره ي دوران كودكي و جواني؛ رعايت حقوق و مقررات؛ خاطراتي از پادگان دوكوهه، ارتفاعات پنجوين مريوان، حمله به پل غزيله در منطقه العماره، ارتفاعات كيسكه، كله قندي، دوران مجروحيت، منطقه خور عبدالله، ارتفاعات
هرگنه؛ خاطرات همسر وي از هنگام تولد فرزندشان، خصوصيات فرماندهي و برخورد وي با رزمندگان، روزهاي قبل از شهادت و نحوه ي شهادت وي و....
حسن گلچين. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
168 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 56).
عنوان پشت جلد به انگليسي: A Prayer Under the Fire and in Blood
شمارگان: 4400 نسخه.
كتاب «نمازي در آتش و خون»، خاطرات برادر بسيجي حسن گلچين است كه در سال 1361 علي رغم سن كم عازم جبهه شده است. مطالب كتاب بيشتر حالت يادداشتهاي روازنه را دارد و در چند بخش تنظيم شده است؛ شامل به سوي جبهه، آغازي بر حركت دوباره، آزادي خرمشهر، زير پاي قله ها و گشت و اندوه. او خاطرات خود را از عمليات بيت المقدس و آزادسازي جاده ي اهواز - خرمشهر نوشته است. شروع عمليات از منطقه ي «فرسيه» در نزديكي سوسنگرد بود. در جريان انجام اين مأموريت، به گردانها و تيپهاي مختلفي اشاره مي كند كه با يكديگر همكاري داشتند و پيروزي عمليات، آزادي خرمشهر را در پي داشت.
حسن شكري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.
113 ص.، [18] ص.: عكس، نقشه. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 16).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Nuni O
شمارگان: 6600 نسخه.
سيد حسن شكري، نويسنده ي اين كتاب، از رزمندگان گردان حبيب بن مظاهر است. او مي گويد: «تمامي اين نوشته، وقايعي است كه من با چشمهايم ديده ام و هيچ تصرفي در آن نكرده ام». برادر حسن شكري در اين كتاب،
[ صفحه 812]
گوشه هايي از سه عمليات بزرگ (يعني والفجر هشت، كربلاي يك و كربلاي پنج) را بازگو كرده است. او نحوه ي عزيمت
خود، مأموريت و انجام عمليات و افرادي را كه در عمليات شركت داشتند، نوع عمليات و نتايج آن را توصيف كرده است. او شرح وقايع را از منطقه ي مهران آغاز كرده است. پس از آن، با شرح حضور در فاو و قلاويزان و در نهايت بازگشت به مهران و آزادسازي آن به خاطرات خود پايان مي دهد.
احمد فرحان؛ مترجم عبدالرسول رضاگاه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1377.
48 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 155).
شمارگان: 11000 نسخه.
كتاب «نيزار سوزان» خاطرات يك افسر عراقي است كه به فارسي ترجمه شده است. اين خاطرات مربوط به سالهاي 1362 و 1363 در مناطق جنگي بصره، حاج عمران و هور است. موضوعهاي خاطرات عبارتند از: ترس و فرار مكرر سربازان بعثي از جبهه ها، اعدام افراد فراري از جبهه هاي جنگ در عراق، رفتار ناجوانمردانه با ايرانيان، شجاعت سپاهيان اسلام و بسيجي ها و همچنين حملات برق آساي نيروهاي ايراني، و رحم و شفقت و رفتار اسلامي بسيجي ها با اسيران عراقي.
خاطره محمدابراهيم شفيعي؛ بازنويس نثر: محسن زينعلي؛ مصاحبه: محمد بروجردي؛ بازبيني و تاييد: احمد دهقان؛ كنترل و تاييد: محمد نيكخواه؛ طرح و نظارت: محمد قاسم فروغي. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت انتشارات و ادبيات، (چاپ اول) 1375.
112 ص. [8] ص.: تصوير (رنگي). - (ادبيات دفاع مقدس؛ خاطره: 2).
مندرجات: حرف دل؛ مقدمه؛ عمليات اول بازي دراز؛ عمليات دوم بازي دراز؛ عمليات سوم بازي دراز؛ سال شمار زندگي؛ يادهاي سبز (عكس ها و خاطره ها). «محمدابراهيم شفيعي» در سال 1334 در شهر نائين متولد شد و در زمينه هاي زمين شناسي و مديريت تحصيلات عالي خود را به پايان رساند. او در دوران جنگ مسؤوليت هاي متعددي بر عهده داشت. در اين كتاب، او با نقل خاطرات خود، به تفصيل، جريان فتح ارتفاعات بازي دراز را شرح مي دهد. در عمليات بازي دراز منطقه ي وسيعي از خاك عراق مي توانست با فتح يكي
از ارتفاعات مهم بازي دراز مورد حمله و ضربات رزمندگان قرار بگيرد. بنابراين خاطرات، در عمليات بازي دراز اول، به دليل اشراف عراق روي منطقه و وجود موانع طبيعي در كوهستان و نرسيدن نيروي كمكي، فقط چند نفر از رزمندگان برگشتند و بقيه به شهادت رسيدند. اين عمليات ادامه داشت تا پيروزي هايي نصيب رزمندگان اسلام شد و در عمليات بعدي بازي دراز ارتفاعات 1100 و همچنين ارتفاعات 1150 به تصرف رزمندگان دلير ايران درآمد. در پايان كتاب، سالشمار زندگي و مجموعه اي از عكسهاي مربوط به اين عمليات به چاپ رسيده است.
بازنويس متن محمدعلي قرباني. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور مطبوعاتي و تبليغاتي؛ كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و سي و شش هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 1376.
[ صفحه 813]
237 ص.: عكس (رنگي). - (مجموعه خاطرات سرداران شهيد؛ [ج. 3] ((كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه استان تهران؛ 38).
شمارگان: 10000 نسخه.
«هاله اي از نور» حاوي 131 خاطره از زندگي سردار سرلشكر پاسدار «شهيد يوسف كلاهدوز»، قائم مقام فرماندهي كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي است. او در تاريخ 7 / 7 / 1360 همراه با تعدادي از فرماندهان پيروز عمليات ثامن الائمه به شهادت رسيد. در اين كتاب، خاطراتي درباره ي شهيد به نقل از اطرافيان وي بيان شده است. برخي از خاطرات عبارتند از: «شرح تولد، تحصيلات، آشنايي با شهيد حسن اقارب پرست، تشكيل جلسات تفسير قرآن در پادگانهاي ارتش شاه، طرح ترور شاه، طرح ترور افسران و درجه داران گارد شاهنشاهي در سالن غذاخوري در ساعت سيزده و
بيست دقيقه ي روز عاشورا در سال 1357، خنثي كردن مقابله گارد با مردم با از كار انداختن توپها، عضويت در شوراي عالي سپاه، فعاليت در جبهه و در عمليات و در نهايت، شهادت».
سيد علي بني لوحي. - [اصفهان]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، لشكر مقدس 14 امام حسين (ع)، 1375.
183 ص.: عكس. - (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 1).
طراح روي جلد: غلام رضا راهپيما.
خاطرات، نشان دهنده ي ويژگي هاي اخلاقي، رفتاري و روش فرماندهي «حاج حسين خرازي» [فرمانده لشكر چهارده امام حسين (ع)] است. نويسنده در كتاب از شجاعت، ايمان و اعتقادات قلبي و وابستگي او به اولياء اطهار (ع) سخن گفته است؛ از جمله اينكه: «شهيد خرازي در طلائيه زير آتش سنگين دشمن، در ميان بسيجيان و جلوتر از همه مي جنگيد. جبهه را قطعه اي از بهشت مي دانست و حضور در آن را، حضور در محضر خدا. او مي گفت: كه نمي توانم بدون وضو در جبهه راه بروم؛ اگر وضو نداشته باشم احساس ناراحتي مي كنم. شهيد حاج حسين دائم البكاء بود و از روزي كه عمليات كربلاي چهار شروع شد، حالت استغاثه در او بيشتر شده بود. او به دنبال گم شده اي مي گشت. روزي، صحبت به حضرت امام حسين (ع)، به شهادت و عشق به آن كشيده شد و او گفت كه من در اين عمليات شهيد مي شوم و...». نويسنده در پايان، نحوه ي شهادت و مراسم تشييع جنازه ي اين شهيد بزرگوار را شرح داده است.
سعيد تاجيك. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1373.
121، [14] ص.: مصور. - (دفتر ادبيات هنر مقاومت: خاطرات: 107).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Eighty Days of Resistance
شمارگان: 4400 نسخه.
سعيد تاجيك در اين كتاب، خاطرات خود را از هشتاد روز
شركت در عمليات والفجر هشت (فتح فاو) نوشته است. به گفته ي او، اين عمليات در خاك عراق و با سه هدف مهم نظامي انجام شد: «گرفتن پايگاههاي موشكي عراق، گرفتن بندر ام القصر و سوم نزديك شدن به بصره.» اين خاطرات كه همراه با شوخيها و مطايبات سعيد تاجيك نقل شده، شرحي بر مراحل مختلف عمليات است و هر قسمت، بخشي از خاطرات او را تشكيل مي دهد. اين بخشها عبارتند از: «حمله به فاو و اشغال آن، نابود كردن سكوها و پايگاههاي موشكي، تصرف سنگرهاي
[ صفحه 814]
دشمن در منطقه ي خور عبدالله، گرفتن جاده ي ام القصر و كارخانه ي نمك به لحاظ موقعيت حساس نظامي آن، مقابله با افراد گارد رياست جمهوري عراق و شهادت ياران باوفا و عاشقان امام».
باز آفريني مهدي فراهاني؛ ويراستار: محمدمهدي عقاب. - [بي جا]: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 1377.
162 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان؛ خاطرات: 3).
طراح روي جلد: كورش پارسانژاد.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Eight Edens: Memoirs based the life of...
شمارگان: 3300 نسخه.
«شهيد حجت الاسلام حاج شيخ عباس شيرازي» متولد سال 1323، در كشكوئيه، يكي از روستاهاي رفسنجان، در كنار ديگر مسؤوليت هاي خود فرماندهي كل تبليغات جبهه هاي جنگ را بر عهده داشت. وي در ماه مبارك رمضان 1346 در جبهه ي جنوب به شهادت رسيد. اين كتاب خاطراتي از زندگي او است كه در هشت «بهشت» تنظيم شده است: «بهشت يكم، خاطرات پدر (تولد، جواني و روزهاي قبل از شهادت)؛ بهشت دوم: خاطرات همسر
(ازدواج، زنداني شدن در رژيم پهلوي، دوره ي انقلاب، جبهه، شهادت)؛ بهشت سوم: خاطرات فرزند، اميرحسين شيرازي (اخلاق و رفتار در خانواده)؛ بهشت چهارم: خاطرات برادر، حاج شيخ علي شيرازي (دوران كودكي، جواني، مسؤوليت ها، دوران جبهه و شهادت)؛ بهشت پنجم: خاطراتي از دوستان، همرزمان و فرماندهان؛ بهشت ششم: خاطرات آيت الله جنتي؛ بهشت هفتم: سخنان، نوشته ها و نامه هاي شهيد و بهشت هشتم: پيوستها».
محمدرضا بايرامي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
144 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: يادداشتها؛ 6).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The last Seven Days
طراح روي جلد: حسين خسروجردي.
شمارگان: 6600 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي خاطرات برادر محمدرضا بايرامي از هفت روز آخر جنگ (21 تير ماه الي 27 تير ماه 1367)، قبل از پذيرش قطعنامه است. او دوران سربازي خود را در منطقه ي دهلران مي گذراند. روز 21 تير ماه، دشمن با تمام قوا از زمين و هوا پاتك مي زند و بمباران شيميايي مي كند. حمله بسيار سنگين است و نيروهاي ايران عقب نشيني مي كنند. بايرامي همراه با چند تن از همرزمان همدوره اي خود مجبور به ترك محل خدمت مي شوند. آنها بين راه توسط تانكهاي دشمن محاصره مي شوند. ولي با ياري خداوند، فرار مي كنند. اما چون راه را نمي شناسند، بين كوهها سرگردان مي شوند، تا اين كه پس از پياده روي زياد و تحمل تشنگي و گرسنگي فراوان، توسط افراد بومي نجات پيدا مي كنند؛ به انديمشك رفته، براي يك هفته مرخصي مي گيرند و به شهرهاي خود باز مي گردند. او نيز به تهران مي آيد، و در آنجاست كه خبر پايان جنگ را مي شنود.
[
صفحه 815]
بازنويسي محمدعلي اخگرپي؛ ويراستار هادي عرفانيان [براي] معاونت ادبيات كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان. - مشهد: شادرنگ؛ شرق، (چاپ اول): 1380.
86 ص.: مصور (رنگي).
شمارگان: 3000 نسخه.
«شهيد محمدمهدي خادم الشريعه» در سال 1337 در شهرستان سرخس به دنيا آمد. وي فرمانده ي تيپ 21 امام رضا (ع) بود و در ارديبهشت 1361 در عمليات آزادسازي خرمشهر (عمليات بيت المقدس) به شهادت رسيد. كتاب، حاوي زندگينامه (شرح دوران كودكي، نوجواني، جواني، فعاليت هاي قبل و بعد از انقلاب، دوران جبهه و مسؤوليت هاي شهيد) و خاطراتي درباره ي اوست خاطرات به نقل از اعضاي خانواده، دوستان، آشنايان و همرزمان شهيد درباره ي «ويژگي هاي شخصي، نماز و عبادات، برخورد با خانواده و رزمندگان، اعتقاد به ولايت فقيه، عادت به مطالعه، ورزش، نظم و انضباط، مهرباني و عطوفت، حضور در جبهه، عمليات چزابه، مديريت و سازماندهي، روزهاي قبل از شهادت، لحظه ي شهادت و...» است. تصاويري از شهيد خادم الشريعه نيز در كتاب ارائه شده است.
علي مسجديان؛ بازنويسي و ويرايش و نظارت: محمدابراهيم حسن بيگي. - تهران: مركز نشر هنر اسلامي، 78.1373 ص.
نويسنده ي خاطرات اين كتاب، «جانباز علي مسجديان» است كه از اوان سنين نوجواني در آرزوي خدمت در جبهه و جنگيدن در خط مقدم بوده است. او با ترفندهايي در همان روزهاي اول جنگ خود را به خرمشهر مي رساند و شاهد فجايع دشمن در آن نواحي بوده است. سپس به نيروهاي بسيج مي پيوندد و پس از طي دوره هاي مختلف آموزشي، با اصرار و پافشاري، در معيت «حاج آقا عابدين زاده» به خط اول جبهه مي رود و در جبهه هاي
«چزابه، شوش دانيال، فكه، دهلران و عين خوش» همراه ديگر رزمندگان دلير و با ايمان اسلام در نبردها شركت مي كند. خاطرات او پيرامون وقايع گوناگوني است كه حين حضورش در مناطق تحت تصرف دشمن و در جبهه هاي حق عليه باطل رخ داده است و نشانگر روح عظيم و آرمانهاي والا، ايثار و از خودگذشتگي و عشق به لقاءالله برادران رزمنده و شقاوت و ددمنشي دشمن بعثي است.
بازنويسي محمدرضا محمدي پاشاك؛ ويراستار محمدباقر شمسي پور. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 1376.
80 ص. - (مجموعه خاطرات سرداران، ويژه نوجوانان؛ [ج. 2] (.
شمارگان: 5000 نسخه.
طراح روي جلد: مصطفي گودرزي.
اين كتاب، شامل خاطراتي از «شهيد يوسف كلاهدوز» به نقل از افراد خانواده، همرزمان و مسؤولان كشوري و برخي از شهدا (مانند شهيد صياد شيرازي) است. موضوع تعدادي از خاطرات عبارت است از: «تولد، دوران تحصيل، فعاليت هاي سياسي شهيد قبل از انقلاب، دوران خدمت در دانشكده ي افسري، اعزام به انگلستان، ازدواج، ورود به گارد شاهنشاهي و همكاري همرزمان با نيروهاي انقلاب، داستان مأموريت براي مراقبت از حسن اقارب پرست، واقعه ي هفده شهريور، پيروزي انقلاب، همكاري با شوراي انقلاب، آغاز جنگ، تأسيس سپاه پاسداران با كمك شهيدان نامجو و محمد منتظري، مسؤوليت آموزش نيروهاي سپاه، شكست عمليات حصر آبادان، بازگشت با هواپيماي سي يكصد و سي و سقوط هواپيما و شهادت او همراه با نامجو، فلاحي، فكوري و جهان آرا».
[ صفحه 816]
بازآفريني احمد دهقان. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 1376.
142 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان؛ خاطرات: 18)
عنوان پشت جلد به انگليسي: Travel-mate
شمارگان: 3300 نسخه.
«شهيد حميد قلنبر» (متولد 5 / 5 / 1339 در شهر ري) مشاور سياسي استاندار كرمان و مسؤول اطلاعات منطقه ي ششم پيشين سپاه پاسداران بود و در تاريخ 2 / 6 / 1360 به دست عوامل ضد
انقلاب ترور شده، به شهادت رسيد. كتاب، در پنج بخش تنظيم شده است؛ بدين قرار: «نگاه نخست: خديجه نوري (آشنايي شهيد با همسر، ازدواج، خاطراتي از سالهاي 57 تا 59، ترور و شهادت او)؛ نگاه دوم: زهرا قلنبر (مطالب خواهر شهيد درباره ي نوجواني، جواني، اخلاق و برخورد شهيد با خانواده و وصيتنامه شهيد)؛ نگاه سوم: علي رضا محمودي (خاطراتي از همكلاسي شهيد در دوران دبيرستان و دوران انقلاب و مبارزات وي)؛ نگاه چهارم: مهدي امينيان، محسن مقدس زاده (خاطراتي از همرزمان در درگيري با گروهكها و اشرار سيستان و بلوچستان)؛ نگاه پنجم: سيد كمال حسيني (اسارت به دست بلوچ ها و تأثير و نفوذ شهيد در افراد رباينده)؛ آخرين نگاه: رضا شريفي (خاطرات ديگري از همرزمان شهيد قلنبر)».
مهدي فراهاني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، چاپ اول، 1374.
70 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 113).
عنوان پشت جلد به انگليسي: A Commotion of Delight
شمارگان: 3300 نسخه.
خاطرات جانبا «محمدحسين حسيني نيك»، از سال 1357 و پيروزي انقلاب اسلامي شروع شده و شامل شرح كامل عملياتهايي است كه در آنها شركت داشته است. او پس از گرفتن ديپلم، ضمن خدمت سربازي، در ارديبهشت 1360، به اسلام آباد غرب اعزام مي شود. در عمليات مطلع الفجر مجروح مي شود و به خانه بر مي گردد. پس از چند روز، مجددا به منطقه باز مي گردد و تا اواخر سال 1360 در تنگه ي حاجيان مي ماند. سپس به انديمشك مي رود و در آستانه ي بهار 1361، در عمليات فتح المبين شركت مي كند. پس از پايان اين عمليات پيروزمندانه، به بستان و به
تپه ي 273 (در بيست كيلومتري دشمن) اعزام مي شود. در خرداد ماه 1361، در عمليات بيت المقدس (آزادسازي خرمشهر) و پس از آن نيز در عملياتهاي خيبر، كربلاي چهار و كربلاي پنج شركت مي كند. در عمليات خيبر يكي از گوشهاي وي صدمه ديده و تركشهايي نيز در بدن وي باقي مي مانند.
فهمي الربيعي؛ مترجم محمدحسن مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1378.
81 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 156).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Coward’s Regiment, The Memoirs of the Iragi Captain, Fahmi Al-Rabi’i.
شمارگان: 1100 نسخه.
[ صفحه 817]
وقايع كتاب، شرح خاطرات سرهنگ اسير عراقي، «فهمي الربيعي» است. خاطرات، از ابتداي جنگ تحميلي عراق عليه ايران شروع مي شود و وضعيت افسران، فرماندهان و سربازان عراقي را در پادگانها شرح مي دهد. در ادامه، تدابير عراق براي از پا آوردن دولت جمهوري اسلامي ايران در حملات مختلف به مرزهاي قانوني ايران بيان مي شود. «اختلافات دروني ارتش عراق، ترس فراوان نيروهاي عراقي از نيروهاي ايراني و گرايش بعضي از نيروهاي عراقي براي پيوستن به ارتش ايران» از مسائل ديگري هستند كه در اين كتاب از آنها به تفصيل سخن گفته شده است. سروان فهمي الربيعي، سرانجام در تاريخ 28 / 1 / 1987 ميلادي، (بهمن ماه 1365) به ايران پناهنده و با استقبال گرم پاسداران ايراني مواجه مي شود.
نوشته مجتبي الحسيني؛ ترجمه محمدحسين زوار كعبه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.
348 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 22).
عنوان روي جلد: هنگ سوم: خاطرات يك پزشك اسير عراقي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Third Regiment
شمارگان: 5500 نسخه.
«هنگ سوم» مجموعه ي خاطرات يك پزشك اسير عراقي به نام «مجتبي الحسيني» است. وي در مورد روي كار آمدن صدام و حزب بعث و
خشونت بيش از حد رئيس جمهور عراق و برنامه هايي توضيح داده است كه حاكي از آماده شدن عراق براي حمله به ايران بود. همچنين بيرون راندن گروهي از مردم مسلمان كرد عراق از محل زندگيشان و درگيري با نيروهاي مذهبي عراق (كه آنان را پيروان حضرت امام خميني (ره) مي دانستند) ذكر شده است. خاطراتي از منطقه ي عملياتي جفير و چگونگي تصرف آبادان توسط عراق و آزادسازي خرمشهر نيز بيان شده است. اين پزشك، در خاطره اي با عنوان «شب قدر رهايي»، از اهداف رژيم بعث از حمله به ايران و برخورد با مردم مسلمان عراق سخن گفته است.
حميد داودآبادي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1374.
254 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 103).
عنوان پشت جلد به انگليسي: To Remember the Days
طراح روي جلد: حبيب صادقي.
نويسنده ي اين كتاب، قبلا كتاب ياد ياران را منتشر كرده است.
«ياد ايام» بيانگر اشتياق وافر يك نوجوان براي حضور در جبهه است. او براي نيل به هدف خود - كه همانا رفتن به جبهه است - به هر عذر و بهانه اي متوسل مي شود و بالاخره در بيست و چهارم مهرماه 1360، براي اولين بار، به جبهه هاي غرب اعزام مي گردد. در سال 61 در عمليات فتح خرمشهر شركت مي كند و مجروح مي شود. ولي درد جراحات با شنيدن خبر آزادي خرمشهر از بين مي رود. از عملياتهاي ديگري كه راوي در آنها شركت مي كند، مي توان عملياتهاي رمضان و مسلم بن عقيل را نام برد. او در سال 62 به لبنان اعزام مي شود و
مدت سه ماه را در آنجا سپري مي كند. بعد از بازگشت از لبنان، با خبر شهادت محمود قاسمي از دوستان و هم محله اي هايش مواجه مي شود. سپس به كردستان اعزام شده، مدت سه ماه در آنجا به انجام مأموريت مي پردازد و در تاريخ 3 / 10 / 62 به تهران باز مي گردد. در سال 63 به منطقه ي بستان مي رود و در اين سال تعدادي از دوستان صميمي وي به درجه ي رفيع شهادت نايل مي آيند.
[ صفحه 818]
حميد داودآبادي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1374.
607 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات؛ 103).
طراح روي جلد: حبيب صادقي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: To Remember the Days
حميد داودآبادي در جلد دوم ياد ايام، خاطرات حضور خود را در جبهه از سال 1364 به بعد شرح مي دهد. در اين سال وي از كميته ي انقلاب اسلامي استعفا داده، به سپاه پاسداران مي پيوندد. در اسفند ماه 64 بر اثر تركش خمپاره، از ناحيه ي چشم و دست راست مجروح شده، به بيمارستان آيت ا... طالقاني تهران منتقل و حدود دو هفته در آنجا بستري مي شود. در خرداد 65 دو ماه در جبهه ي فكه مي ماند. در آذر ماه 65 به كرخه و پس از مدتي به جبهه ي مهران مي رود و در آنجا با رزمنده اي به نام سيد محمد هاتف، كه بعدها به شهادت مي رسد، عقد اخوت مي بندد. در اين ميان، بار ديگر بر اثر جراحتي كه از عمليات والفجر در ناحيه ي شكم داشته، به بيمارستان ايلام مي رود
و تحت درمان قرار مي گيرد. در فروردين 66 به شلمچه اعزام مي شود. پس از پايان عمليات كربلاي هشت و بازگشت از منطقه، جذب سيستم اداري كشور مي گردد و به عضويت سپاه پاسداران در مي آيد.
نوشته كيواندخت كيواني. - [بي جا: بي نا]، (چاپ اول): 1369.
75 ص.
نويسنده در اين كتاب، خاطرات، احساسات و مشاهدات خود را در زمان بمباران شهر تهران طي سالهاي 1364 تا 1367 از محيط زندگي، كار و اطراف خود بيان مي كند. «احساسات اطرافيان، فرار مردم از شهر براي جستجوي يك مكان امن و اضطراب و نگراني آنها پس از هر بمباران يا موشكباران، تلاش آنها در خبر گرفتن از حال اقوام و دوستان در شهر و بالاخره خسته شدن از فرار، حمله ي هواپيماهاي آمريكايي به هواپيماي ايرباس ايراني و پذيرش قطعنامه و در نهايت، عقب نشيني عراق و تخليه ي شهرها از قواي دشمن»، در اين خاطرات بيان شده اند. در همه حال، جاري بودن زندگي (علي رغم همه ي اين مسايل) و مقايسه بين زيبايي طبيعت ديده مي شود و شقاوت آدمي كه با همه ي توان و فرآورده هاي تكنولوژيكي در تلاش براي از پاي در آوردن انساني ديگر و ريشه كني انسان بودن است.
رهي رسولي فر؛ ويراستار كورش علياني. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1381.
100 ص.: عكس. - (انتشارات روايت فتح؛ 25 / 42).
شمارگان: 3300 نسخه.
شهيد مصطفي چمران در تاريخ 10 / 7 / 1311 متولد شد و در تاريخ 31 / 3 / 60 در منطقه ي دهلاويه به شهادت رسيد. اين كتاب حاوي مجموعه اي از خاطرات درباره ي او است؛ از جمله: «خاطراتي از دوران كودكي و تحصيل، دوران انقلاب، در لبنان، ملاقات با امام (ره)، دوران نمايندگي مجلس، دوران وزارت، مسأله ي كردستان، تشييع آيت الله طالقاني، درگيري با دشمن عراقي در اوايل تجاوز به خاك ايران و شگرد شهيد چمران
و عقب نشيني آنها، خاطراتي از همسر لبناني شهيد، دوران بني صدر و خيانتهاي او، تير خوردن و مجروح شدن، ابراز شجاعت در جبهه، خاطراتي از سوسنگرد، خاطراتي با تيمسار فلاحي، روزهاي قبل از شهادت و ملاقات با امام، شهادت در دهلاويه، خاطرات همرزمان و دوستان پس از شهادت و...».
[ صفحه 819]
مريم برادران. - تهران: روايت فتح، (چاپ دوم): 1381.
73 ص. - (انتشارات روايت فتح؛ 26).
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب شامل 73 خاطره از خانواده و همرزمان «شهيد محمدابراهيم همت» [فرمانده ي لشكر 27 محمد رسول الله (ص)] است. از جمله خاطرات، مي توان به اين موارد اشاره كرد: «دوران كودكي و علاقه به تسبيح، يادگيري نماز از مادر، امانت داري، روزه در دوران سربازي، دوران انقلاب و راهپيمايي ها و تظاهرات، شروع جنگ و حمله ي عراق، پاوه و كومله اي اسير، خاطره اي از حاج احمد متوسليان، اهميت دادن به بسيجي ها، رعايت بيت المال و استفاده ي صحيح از ابزار و وسايل، شهادت محمود شهبازي، شوخي و مزاح در جبهه، شب قبل از عمليات، بازگشت از ديدار امام (ره)، تولد فرزند، برخورد با سيگاري ها، درگيري با هواپيماي عراقي، شنيدن خبر محاصره و بيتابي به خاطر بسيجيان محاصره شده، شنيدن خبر شهادت ياران، تولد فرزند دوم و سفارش به همسر، خاطره اي از عمليات خيبر، يادداشتهاي روزانه، لحظات قبل از شهادت، نحوه ي شهادت و...).
فرزانه مردي؛ ويراستار مجموعه كورش علياني. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1381.
[101] ص. - (انتشارات روايت فتح؛ 18 / 33: يادگاران؛ 4).
كتابنامه: ص. [101]
شمارگان: 5500 نسخه.
شهيد حسن باقري در تاريخ 25 / 12 / 1344 در تهران به دنيا آمد و در تاريخ 19 / 11 / 1361 در جبهه ي جنوب به شهادت رسيد. اين كتاب شامل خاطراتي درباره ي اوست. موضوعهاي برخي از خاطرات عبارتند از: «نذر براي تولد وي و سفر به كربلا، دوران كودكي، علاقه به خريد كتاب، دوران سربازي، دوران انقلاب، فرماندهي، اهميت دادن
به اطلاعات و گزارشها، جلسات فرماندهي ارتش و سپاه با بني صدر، رسيدگي به بسيجي ها، اهميت دادن به نماز اول وقت، نظم و انضباط، عمليات شناسايي، ازدواج، تولد فرزند، برخورد با اسراف، رعايت بيت المال، آزادي خرمشهر، برخورد با افرادي كه از فرماندهي اطاعت نمي كردند، پاسداشت خون شهيدان، روزهاي قبل از شهادت، راز و نياز با پروردگار، برخورد فرماندهان پس از شهادت او، خاطراتي از همسر و...».
كورش علياني. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول)؛ 1381.
100 ص. - (انتشارات روايت فتح؛ 19 / 32؛ مجموعه يادگاران: [ج]. 6).
كتابنامه: ص. [101].
شمارگان: 5500 نسخه.
اين كتاب شامل خاطراتي درباره ي «شهيد محمود كاوه» به نقل از دوستان، آشنايان و خانواده ي شهيد است. موضوعهاي خاطرات عبارتند از: «دوران كودكي، دوران قبل از انقلاب، حساسيت در مورد بدحجابي، خصوصيات اخلاقي و ديني، ازدواج، تولد فرزند، مجروح شدن در عمليات، راهپيمايي يگان ويژه ي شهدا در كردستان، نظم و انضباط و آرايش ظاهري، اهميت دادن به نيروهاي بسيجي و آمادگي رزمي، اهميت در رعايت وقت و جلسات، سد بوكان، درگيري با ضد انقلاب، لو رفتن توطئه ي ترور شهيد، مثله كردن شهدا، ترس دمكرات و كومله از شهيد و نيروهاي تيپ ويژه، دستگيري كمين دشمن، برخورد شديد با دشمنان مستقر در روستاها، حيله دشمن در تدارك مترسكها به جاي نيرو، مقابله با پاتك دشمن، كمك به جهيزيه ي خواهر، روزهاي قبل از شهادت، نحوه ي شهادت و...) او در تاريخ 1 / 3 / 1340 به دنيا آمد و در تاريخ 10 / 6 / 65 شهيد شد.
[ صفحه 820]
نفيسه ثبات. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1381.
100 ص.: عكس. - (انتشارات روايت فتح؛ 28 / 46).
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب شامل مجموعه اي از خاطرات درباره ي «شهيد مصطفي رداني پور» (فرمانده ي قرارگاه فتح، متولد اصفهان، در تاريخ 1 / 1 / 1337 و شهيد در عمليات والفجر دو، در تاريخ 15 / 5 / 62) است. برخي از خاطرات عبارتند از:
«دوران كودكي و تحصيل، برخورد با اسراي عراقي، نحوه ي تير خوردن و شهادت، علاقه به امام (ره)، راز و نياز و دعاهاي شهيد، نمازهاي شب شهيد، خاطره ي عمليات فتح المبين، اثر استخاره ي شهيد در شب عمليات، انتخاب همسر، خاطرات همسر، خواندن خطبه ي عقد توسط حضرت امام (ره)، كارتهاي عروسي و ارسال كارتهايي با عنوان امام زمان (ع) و حضرت معصومه (س) به قم، پيشگويي قبل از شهادت، خاطراتي با حاج حسين خرازي در روزهاي قبل از شهادت و پس از آن، نحوه ي شهادت و بالاخره جاويدالاثر شدن وي».
زهرا رجبي متين؛ ويراستار بابك آتشين جان. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1381.
100 ص.: عكس. - (انتشارات روايت فتح؛ 29 / 47).
كتابنامه: [101].
شمارگان: 3300 نسخه.
«حاج احمد متوسليان»، فرمانده ي تيپ 27 محمد رسول الله (ص) (پيش از آنكه به لشكر تبديل شود)، در تاريخ 15 / 1 / 1332 در تهران متولد شد و در تاريخ 14 / 14 / 61 در جنوب لبنان به اسارت نيروهاي فالانژ مزدور رژيم صهيونيستي درآمد و تا كنون اثري از او يافت نشده است. اين كتاب شامل مجموعه اي از خاطرات درباره ي او است؛ از جمله: «خاطراتي از دوران كودكي، قبل از انقلاب، زندان و شكنجه در رژيم شاه، جدي بودن و شوخ بودن به موقع، مؤاخذه افراد سهل انگار، برخورد با اسرا، درگيري با كومله، شناسايي در غرب دزفول، خاطراتي از شهيدان بروجردي، محسن وزوايي، حسن باقري و رضا دستواره، آزادسازي خرمشهر، سقوط سايتهاي چهار و پنج عراق، خاطراتي از كردستان، بر سر خاك شهيد جهان آرا، ملاقات با امام (ره)، برگشت از سوريه و
سفر به لبنان، زيارت حرم حضرت زينب (س) در سوريه و...».
احمد جبل عاملي؛ ويراستار مجموعه: كورش علياني. - تهران: روايت فتح، 1381.
100 ص. - (انتشارات روايت فتح؛ 23 / 40).
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب شامل مجموعه اي از خاطرات شهيد مهدي زين الدين، (متولد 18 مهر 1338) به نقل از همسر، خانواده و همرزمان وي است. بعضي از خاطرات عبارتند از: «خاطراتي از دوران تحصيل، انصراف از ادامه ي تحصيل در فرانسه، خاطراتي از شهيد با شهيد حسن باقري، مناجات، رعايت بيت المال، انتخاب همسر، خواستگاري و ازدواج، عمليات در منطقه ي زبيدات، عمليات محرم، خاطره اي از پاسگاه زيد در سال 1363، شناسايي در عمليات خيبر، شجاعت شهيد، خاطره اي از اسير عراقي، خاطره اي در انرژي اتمي، علاقه به مطالعه، اطاعت از قانون، خاطراتي از همسر شهيد، خاطراتي از شوخيهاي او، سبقت در سلام، خاطراتي از تولد فرزند، خاطره اي از ملاقات وي و ديگر سرداران (چون اسماعيل صادقي) با حضرت امام (ره)، شهادت در تاريخ 27 / 7 / 1363 درجاده ي بانه - سردشت در كمين دشمن و...».
[ صفحه 821]
[غلامعلي رجايي]. - [تهران]: هاد 1374. [215] ص.
عنوان روي جلد: يادگار سپيده: مجموعه خاطرات
در اين مجموعه، سعي بر آن بوده است كه تصويري از شخصيت يادگار امام در قالب خاطرات ترسيم شود. منابع اين خاطرات، برخي از مجلات، كتابها، رسانه ها و در پاره اي موارد، مصاحبه هاي گردآورنده است. كتاب، شش فصل دارد. در پايان فصل ششم، يك مصاحبه، ديدگاههاي، مرحوم حاج سيد احمد خميني وصيتنامه او و نامه اي از امام به يادگار خويش آمده است. در ميان فصول ششگانه ي اين كتاب، در فصل دوم
كتاب، مبحثي به نام دوران دفاع مقدس مستقيما درباره ي جنگ تحميلي عراق عليه ايران است كه در آن، خاطراتي به نقل از شخصيتهايي چون حجت الاسلام و المسلمين هاشمي رفسنجاني آمده است. در پايان كتاب نيز اسامي راويان خاطرات به چاپ رسيده است.
حميد داودآبادي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.
[175]، 16 ص.: عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 17).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Memory of the Comrades
شمارگان: 6600 نسخه.
مندرجات: تجربه اول؛... قلب امام شاد شد؛ شهيد بعدازظهر؛ گود شهادت؛ ياد ياران؛ پدر اسماعيل؛ بازار داغ شهادت؛ عكس ها.
خاطره ي «تجربه ي اول» شرح اولين اعزام راوي به جبهه و منطقه ي گيلانغرب است و درگيريهايي كه در آنجا رخ مي نمايد. «... قلب امام شاد شد» شرح عمليات در جاده ي اهواز - خرمشهر و دلاوري رزمندگان اسلام براي آزادي خرمشهر است. «شهيد بعدازظهر» خاطره اي از نوجواني است كه به صورتي باور نكردني چند بار دوستان خود را نجات داد و زمان شهادت خود را هم قبلا در خواب ديد. «گود شهادت» خاطره ي عمليات بدر و رزمندگان دلاور مفقودالاثر است. «ياد ياران» بيانگر وقايع جنگ در سال 1364 است؛ در ناحيه ي بهمنشير آبادان، فاو، جاده ي ام القصر و پايگاه عراقي ها در كارخانه ي نمك، امدادهاي غيبي متعدد، شجاعتها و دلاوري وصف ناپذير رزمندگان و حمله ي شيميايي عراق و در نهايت، زنده ماندن و زيارت مزار شهدا. در خاطره ي «پدر اسماعيل»، راوي خاطرات، رفتن رزمنده ها به خط فكه و مجروح شدن و شهادت آنهايي را تصور مي كند كه تا آخرين لحظه فقط به فكر دفاع از
ميهن در برابر دشمن بعثي بوده اند. «بازار داغ شهادت» حكايت روحيه بالاي رزمندگان طي عمليات در موقعيت شهيد چمران، شلمچه و سه راه شهادت، شهادت و شهيدان است.
علي بني لوحي. - تهران: موسسه فرهنگي دانش و انديشه معاصر، (چاپ اول): 1378.
112 ص.، 26 ص. تصوير (رنگي)، نقشه (رنگي).
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، روايت ديگري است از حوادث جنگ تحميلي كه به قلم يكي از رزمندگان دفاع مقدس به رشته ي تحرير درآمده است. نگارنده در اين خاطرات، حضور ده ساعته ي خود را در دامنه ي تپه هاي رملي، در اولين روز عمليات طريق القدس بازگو مي كند. اين خاطرات، گوياي حماسه ي رزمندگان اسلام در پيشروي به سوي چزابه براي آزادسازي اين منطقه است.
[ صفحه 822]
نوشته عبدالرحيم چگله، حسن جلالي عزيزيان، پرويز پورحسيني، محمدمهدي بهداروند؛ به كوشش كانون فرهنگي هنري غدير انديمشك. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.
168 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 78).
عنوان روي جلد: آبراه هجرت: خاطرات رزمندگان انديمشك.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Hejrat Flood Channel: the memoris of the Fighters of Andimeshk.
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: شب حمله؛ گردان حمزه؛ آبراه هجرت؛ ياد ياران؛ حماسه ماووت.
در اين مجموعه، «عبدالرحيم چگله» در خاطره ي خود - به نام «شب حمله» - عمليات غواصي گروهان الحديد را شرح مي دهد. «حسن جلالي عزيزيان» در «گردان حمزه» وضع گردان را تشريح مي كند و از نافرماني خود و شهادت ياراني سخن مي گويد كه دلباخته ي شهادت بودند. «پرويز پورحسيني» در «آبراه هجرت» از آموزش غواصي براي آماده شدن جهت عمليات و انجام عمليات در جزيره ي مينو، شهادت ياران و سرانجام، اجبار به
عقب نشيني صحبت مي كند. «محمدمهدي بهداروند» در «ياد ياران»، عميات آزادسازي فاو و موفقيت در ايمان و ايثار و اطاعت از ياران را شرح مي دهد. «حماسه ماووت» نيز خاطره اي از حسن جلالي عزيزيان است. او در اين خاطره به فتح و نگهداري تپه ي دو قلو در ارتفاعات ماووت مي پردازد و شرح مي دهد كه چگونه رزمندگان با ايثار و ايمان و از جان گذشتگي خود موفق به نگهداري و باز پس ندادن آن شدند.
بازنويس محمدرضا يوسفي كوپائي. - [اصفهان]؛ لشكر زرهي 8 نجف اشرف، 1375.
174 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان: مجموعه آثار؛ 18: مجموعه نجف در كربلا؛ 4)
«آبشار ابديت» مجموعه زندگينامه و خاطرات سرداران شهيد «شعبان علي زينلي، علي محمد اربابي و حسين صنعتكار» است. زندگينامه اين سه سردار شهيد در بخش ابتدايي و خاطرات همرزمان آنها در بخش بعدي آورده شده است. سردار شهيد علي زينلي متولد شهرستان مباركه بود و در سمتهاي قائم مقامي لشكر زرهي هشت نجف اشرف و مسؤوليت اطلاعات عمليات آن و مسؤوليت عمليات سپاه هفتم خدمت مي كرد. وي در عمليات شناسايي و در نبردهاي مختلفي مانند ثامن الائمه، والفجر هشت و... حضور داشت. سردار شهيد اربابي متولد بيدگل كاشان و رئيس ستاد لشكر زرهي 8 نجف اشرف بود. وي مسؤوليت هايي چون پذيرش نيروهاي سپاه در كاشان، آموزش نظامي لشكر هشت، واحد بسيج لشكر و رياست ستاد لشكر را بر عهده داشت و در عمليات كربلاي چهار به ديدار معبود شتافت. سردار شهيد حسين صنعتكار فرمانده ي عملياتي لشكر زرهي هشت نجف اشرف، متولد كاشان و طلبه ي حوزه ي علميه بود. وي تا هنگام شهادت
با سمتهاي مسؤول واحد تخريب، مسؤول واحد آموزش و معاونت يگان دريايي لشكر هشت خدمت كرد. خاطرات همرزمان اين سرداران شهيد بيانگر سيرت و شخصيت آنها، ايمان، اعتقاد، شجاعت و دلاوري آنها است.
[ صفحه 823]
به اهتمام فرزاد جمشيدي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي دريايي، تبليغات و انتشارات؛ سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.
115 ص.: مصور، عكس. - (خاطرات؛ يك)
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي از خاطرات بازگو شده در شب خاطره اي است كه در دي ماه سال 1373 با همياري دفتر ادبيات و هنر مقاومت و نمايندگي ولي فقيه در نيروي دريايي سپاه برگزار شد. گردآورنده در اين كتاب خاطراتي را فراهم آورده است كه رزمندگان، دوستان، همسنگران و سنگرنشينان خطه ي جنوب، در مراسم اين شب در بندر عباس، جزيره ي تنب كوچك، جزيره ي تنب بزرگ، جزيره ي ابوموسي و بندر لنگه، از پايمردي، استقامت، شجاعت شهادت طلبي و بالاخره شهادت رزمندگان اسلام در طول دفاع مقدس بيان كردند. راويان طي اين خاطرات از دوستان خود سخن گفته اند و آنان را كه اسوه بوده اند، معرفي كرده، نحوه ي شهادت آنان را به تصوير كشيده اند. در پايان كتاب نيز تصاويري از اين مراسم آورده شده است.
حجت ايرواني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1370.
139، [18] ص.: مصور: عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Free to Fire
شمارگان: 6600 نسخه.
مندرجات: اشاره؛ يادداشت نويسنده؛ شيخ محمود؛ جانم فداي مهدي؛ رمضانعلي؛ من منافق نيستم؛ خرس؛ آتش به اختيار؛ حبيب خدا؛ نشانه اي از وصال؛ پنجره اي رو به آفتاب؛ سقوط پتروشيمي؛ تويوتا، امدادي غيبي؛ ديدگاه شهيد ملكي؛ آخرين مأموريت.
در كتاب، ابتدا انواع ديده باني و وظايف ديده بان ها شرح داده و سپس خاطرات راوي
درج شده است. «شيخ محمود» شرح همراهي يك روحاني با رزمندگان. شهادت او در عمليات بيت المقدس دو است. «جانم فداي مهدي» شرح ايثار و دلاوري بسيجي ها است. «رمضانعلي» وصف ماجراي شليك گلوله هايي از دكلي در جزيره ي مجنون و انهدام قرارگاه عراقي ها است. «من منافق نيستم و خرس» از عمليات والفجر ده، مي گويند. «آتش به اختيار» شرح چگونگي شناسايي محل استقرار دشمن و دادن گراي صحيح به نيروهاست و شرح بمباران شيميايي حلبچه. «حبيب خدا» بيان از جان گذشتگي «غلامرضا نوشادي و حاج حبيب الله كريمي» است براي نجات نيروها از شيميايي شدن؛ «نشانه اي از وصال» شهادت معاون ديده باني در جزاير مجنون را تشريح مي كند. «پنجره اي رو به آفتاب»، يك نوجوان بسيجي با وجود شيميايي شدن، از اورژانس فرار مي كند تا به خط برود؛ «سقوط پتروشيمي» انهدام كارخانه پتروشيمي بصره به كمك ديده بان را شرح مي دهد. «تويوتا، امدادي غيبي، ديدگاه شهيد ملكي و آخرين مأموريت» خاطره هايي از امدادهاي غيبي و ايثار ديده بانها و رزمندگان هستند.
نويندگان: امير معصومي، جليل جباري [تهيه كننده]: سازمان عقيدتي سياسي ارتش (دفتر سياسي آرشيو تاريخ جنگ). - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 128.1371 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Fiery Body: memoirs of the fighters of I.R. Army
[ صفحه 824]
شمارگان: 6600 نسخه.
مندرجات: صدقه؛ اسارت دينارها؛ دستهاي خدا؛ هديه؛ اجل؛ استتار؛ محبت ما؛ قرباني؛ شام غريبان؛ موشك دوم؛ تپه 178؛ گورستان سنگ؛ آتش پيكر؛ لحظه هاي فرود؛ مأموريت باران.
كتاب حاضر، مجموعه اي از خاطرات رزمندگان ارتش جمهوري اسلامي ايران در ارتباط با جنگ تحميلي است.
اين خاطرات، بيانگر موارد زير است: امدادهاي الهي كه در بدترين اوقات به كمك رزمندگان آمدند (مانند خوردن تركش به سكه در داخل جيب، وزش باد در جهت موافق براي افزايش سرعت چرخبال)؛ كمكهاي مردمي كه از ايمان و ايثار مردم شريف ايران بر مي خواست؛ رفتار اسلامي و انسان دوستانه ي ايراني ها با اسراي عراقي؛ نگراني مردم براي سلامت خلباناني كه به جنگ مي رفتند؛ خوردن موشك به منبع در جزيره ي بوبيان و عمل نكردن آن؛ لو رفتن عمليات توسط جاسوسان و شهيد شدن تعدادي از رزمندگان قبل از عمليات محرم و حماسه اي كه سه نگهبان با نگهداري تپه هاي 175 و 178 آفريدند؛ فرو رفتن نود دستگاه تانك در باتلاق و از جان گذشتگي رزمندگاني براي نجات همرزمان خود.
جمع آوري مصطفي مددكن، مسعود عباسي، احمد بهرامي؛ بازنويس فريدون خسروي قلعه شاهرخي. - [اصفهان]، لشكر 14 امام حسين (ع)، 1376.
120 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار: 33).
طراح روي جلد: عباس شفيعي.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 66 خاطره كوتاه از جبهه هاي جنگ است. در آخر هر خاطره، نام و نام خانوادگي راوي خاطره ذكر و عنوان هر خاطره با در نظر گرفتن موضوع آن بيان شده است. براي مثال: خاطره ي «ناجي» ماجراي زماني است كه شهيد حاج حسين خرازي به تعدادي از رزمندگان مي گويد كه بيرون از سنگر تجمع نكنند و به سنگر بروند و پس از مدتي، گلوله ي توپي به همان محل تجمع اصابت مي كند و رزمندگان از خطر نجات پيدا مي كنند. كتاب در دو بخش ارائه شده است. راويان
خاطرات فصل اول، تمايز خاصي ندارند ولي فصل دوم - با عنوان خاطراتي از واحد پدافند هوايي - تمايز داده شده است.
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 1366.
119 ص. مصور: عكس، نقاشي.
برگزيده ي آثار مسابقه ي بزرگ فرهنگي قرارگاه خاتم الانبياء (ص).
كتاب آتش بر روي برف ها برگزيده آثار ارسال شده براي مسابقه فرهنگي در رشته ي قصه و خاطره قرارگاه خاتم الانبياء (ص) است. در بخش اول، كه خاطرات ارسالي رزمندگان است، ده اثر برگزيده به نام هاي «نامه، مقاومت، سنگرسازان بي سنگر، تشنه كامان نينوا، چهار هليكوپتر، آن روز بعدازظهر، در پهندشت ميعاد عشق، قلك خالي، حمل مجروح، آتش بر روي برفهاي» به چاپ رسيده است. در اين خاطرات، رزمندگان اسلام از وضعيت عمومي جبهه ها، مقاومت و شهامت، استقامت، فداكاري و ايثار، از خودگذشتگي، دلاوري و بي باكي رزمندگان و هم چنين تلاش شبانه روزي جهادگران و شرايط امدادگران جبهه سخن گفته اند و وقايع و حوادث جبهه ها را به ثبت رسانيده اند. در قسمت دوم، سه داستان برگزيده «تولدي تازه» از فضل الله دانشوري، «وصيت» از مهرداد غفارزاده و «بابا مصطفي» از محمود ناظري به چاپ رسيده است. موضوع اصلي اين قصه ها نيز رزمندگان و مسائل جنگ و تجزيه و تحليل جنگ توسط افراد و شخصيتهاي قصه ها مي باشد.
[ صفحه 825]
به كوشش محمدرضا ملكي - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
124، (9) ص.: تصوير، عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 132).
طراح جلد: علي وزيريان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Last Look: Two War invalid memories: Mohammad Yahyai and Seyes Hassan Habibi.
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: آخرين گام؛ آخرين نگاه.
در اين كتاب، خاطرات جانبازان «محمد يحيايي» و
«سيد حسن حبيبي» از شهرستان شاهرود به چاپ رسيده است. در «آخرين گام» محمد يحيايي چگونگي حضور خود در عمليات (در كوه هاي چغالوند قصر شيرين) و مجروح و قطع نخاع شدن و اعزام به بيمارستانهاي شيراز و تهران و سرانجام رفتن به آلمان و احساس غربت در آن كشور را شرح مي دهد و از رشادتهاي برادران سپاه تقدير مي كند. در «آخرين نگاه» خاطرات جانباز «سيد حسن حبيبي» - كه دو چشم خود را در راه دفاع از اسلام و ميهن از دست داده - آمده است. وي از لحظه ي مجروح شدن خود در عمليات تا اعزام به خارج جهت مداوا سخن گفته و در نهايت از مردم و مسؤولان خواسته است كه نسبت به جانبازان عنايت بيشتري روا دارند. در پايان كتاب، عكسهايي از اين عزيزان به چاپ رسيده است.
ويراستار: حجتي ياري. - سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.
239 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 116).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Fiery Wings: The Remembrances of Air-force Pilots.
طراح روي جلد: حميد عجمي.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي 24 خاطره از بيست رزمنده ي نيروي هوايي است كه با كمك خداوند متعال و متوسل شدن به ائمه ي اطهار، مأموريتهاي خود را به اتمام مي رساندند. «بمباران اهداف مهم در خاك دشمن، انهدام هواپيماها و اسارت خلبانها، عمليات سوخت رساني به هواپيماهاي جنگي در فضا، دفاع از پايگاههاي نيروي هوايي و پالايشگاهها، انتقال مجروحان از مناطق جنگي، تأمين پشتيباني هوايي در عمليات خيبر، چگونگي انتقال چرخبال آسيب ديده به پشت جبهه، عكسبرداري
از مناطق مهم عراق و بمباران پالايشگاه كركوك» از جمله خاطرات اين عزيزان است كه با از جان گذشتگي و عشق و ايمان از ميهن اسلامي دفاع كردند.
نويسنده عليرضا فخرايي. - شيراز: كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول)، 99.1380 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين مجموعه در چهار بخش كلي فاقد عنوان ارائه شده است. اسم برخي از راويان خاطرات به قرار زير است: «اكبر توانا، جليل عابديني، احمد شيخ حسيني، محسن رياضت، مهدي توكلي جلالي و...». خاطرات، شامل مطالبي درباره ي عمليات والفجر هشت و حوادث و اتفاقات افتاده در مناطق رودخانه هاي اروند و بهمنشير است. همچنين مطالبي درباره ي شهيدان «امير فرهاديان فرد، عباس رضايي، مسعود اصلاحي، جواد سليماني، احمد شيخ حسيني» و نحوه ي شهادت آنها ارائه شده است.
[ صفحه 826]
جمع آوري بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، لشكر 14 امام حسين (ع)؛ بازنويس يعقوب آذر. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، 1374.
156 ص. - (مجموعه آثار و ارزش هاي دفاع مقدس: مجموعه خاطره؛ 24). عنوان روي جلد: آشيان: خاطرات لشكر 14 امام حسين (ع).
اين كتاب مجموعه اي است از خاطرات رزمندگان دلير، سلحشور و شجاع ميهن ما كه طي عمليات مختلف با ايثار و از خودگذشتگي از دين و كشور خود دفاع كردند و شهيد شدند. اين خاطرات، به افراد جمعي لشكر چهارده امام حسين (ع) (كه در عملياتهاي شكستن حصر آبادان، تنگه ي چزابه، عين خوش، رمضان، طريق القدس، خيبر، بيت المقدس، محرم، والفجر و فتح المبين شركت داشته اند) تعلق دارد. بين آنها امدادگر، تخريبچي، غواص، آر پي جي زن، بيسيم چي و... ديده مي شوند. در خاطراتي كه نقل شده اند، امدادهاي غيبي، شجاعت و ايثار رزمندگان و
ماجراهاي تلخ و شيرين وجود دارد.
نوشته علي محمد ابراهيم، حجت ايرواني، عباس پاسيار، ولي صابري، حميد حميديه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
96 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: يادداشت ها؛ 7).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Alvatan.
شمارگان: 6600 نسخه.
مندرجات: الايرانيه؛ شيخ محمود؛ آلواتان؛ محله ي آرام؛ قناسه چي.
«الايرانيه» خاطره اي از علي محمد ابراهيمي است كه از عمليات بر بلندي هاي ماووت، محاصره شدن توسط عراقي ها و فرار از دست آنان به ياري خدا سخن مي گويد. حجت ايرواني در «شيخ محمود» خاطره اي درباره ي حضور روحانيون در جبهه ها گفته است. كه باعث بالا بردن روحيه ي بسيجيان و قدرت ايمان آنان مي گرديد، «قناسه چي» خاطره اي است از حميد حميديه كه مسؤوليت مهم قناسه چي ها را در عمليات و در خط مقدم ذكر مي كند و افتخاراتي را كه توسط اين عزيزان به دست آمده، بيان نموده است. «آلواتان» جنگلهايي در اطراف كوه هاي حاج عمران است و از مناطقي بود كه رزمندگان مأموريت داشتند آن را از لوث وجود نيروهاي ضد انقلاب و ديگر دشمنان انقلاب اسلامي پاكسازي نمايند و عباس پاسيار خاطره ي آن را بيان كرده است. در دو خاطره ي ديگر گوشه هايي از ايمان، اخلاص، گذشت و فداكاري بسيجيان و ترس و وحشت عراقي ها به هنگام رويارويي با نيروهاي ايراني و فرارشان از ميدان نبرد و پايگاه موشكي فاو مطالبي عنوان شده است.
به كوشش: محمدحسين مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
135. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 65).
عنوان پشت جلد به انگليسي: On Those Days
مندرجات: پدرم حاج رمضان؛ فتح الفتوح؛ به سوي بيت المقدس؛ محمد رسول الله؛ پدر
و پسر شهيد؛ همراه با شهيدان؛ جانبازي؛ امدادگري؛ سپاه محمد (ص)؛ شهادت من؛ پرستارها؛ گردان تانك؛ ما، عراقي ها؛ منافقين و كردهاي ضد انقلاب؛ شهيدي از شمال شهر؛ ايستگاه شكم عراقي ها.
اين كتاب مجموعه ي پانزده خاطره از رزمندگان كرج است. موضوع اين خاطرات به ترتيب عبارتند از: به جبهه رفتن دانش آموز سوم راهنمايي و پدرش، شنيدن خبر شهادت پدر و صبر و بردباري نوجوان، اسير كردن عراقي ها،
[ صفحه 827]
دعا و راز و نياز با خدا، به رگبار بستن عراقي ها و آتش زدن تانكها، كمك امدادگران به مجروحان، به غنيمت گرفتن ايفاي عراقي، نبودن آب در بيابان و استفاده از آب رادياتور براي شرب، پدر و پسر در جبهه، بمباران شيميايي و آواره شدن مردم، عبور از پل، فداكاري هر يك از رزمندگان، شركت در عمليات طريق القدس، كرخه نور، عمليات كربلاي پنج در خرمشهر، عمليات نصر چهار، حضور برادر محسن رضايي، كمك آر پي چي زن ها، پناهنده شدن سرهنگ عراقي و چند زن و بچه و خبردار شدن مسؤولان از نفوذ نيروهاي اطلاعاتي.
قاسمعلي فراست؛ [براي كنگره سرداران و 16 هزار شهيد كربلاي خوزستان]. - تهران: مؤسسه فرهنگي نداي مهرآفرين، (چاپ اول): 180.1379 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، شامل مجموعه ي خاطرات رزمندگان، سرداران و فرماندهان جنگ اعم از ارتشي، سپاهي و بسيجي، از دوران دفاع مقدس است. بين اسامي اين افراد، نامهايي مانند سردار دانش پژوه (از همرزمان شهيد جهان آرا)، سردار مرتضي قرباني، جابر طاهرزاده، جانباز خلفي، آقاي عبيدي و... ديده مي شود. در خاطرات، موضوعات مختلفي مطرح شده اند، از جمله: خاطراتي
درباره ي شهيدان، مطالبي درباره ي جنگ در خرمشهر، خيانتهايي كه در آن زمان صورت گرفت، نفوذي هاي عراقي در ايران، محاصره ي دشمن در پاسگاه دربند، نحوه ي مجروحيت نويسنده، دالان مرگ، نحوه ي خبر رساني و خبر گرفتن در اسارت و فعاليت هاي فرهنگي در دوران اسارت.
ترجمه محمدحسن مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
93 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 130).
طراح روي جلد: حميد عجمي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Terror Debries, Memoirs of Two Iraqi Officers
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب آوار ترس، خاطرات دو تن از افسران ارتش عراق در جبهه هاي جنگ است. «سرگرد ع. ع.»، از افسران عالي رتبه و فرمانده ي عمليات، خاطرات خود را از عمليات دفاعي در ميمك، حمله و اشغال مهران، عملياتهاي كربلاي پنج، بدر و هورالهويزه، و درگيري هاي مختلف در جبهه هاي ماووت، كوه بلغه، دره ي قاشان، اطراف رود دوعيجي، فاو، حلبچه، شرق بصره، فكه، پنجوين، چوارته، سيدكان و شرهاني بيان كرده و از وضعيت نظامي نيروهاي عراقي، سطح روحيه و دلايل آن ها براي جنگ، برخورد فرماندهان عراقي با نيروهاي خود و دلاوري شيرمردان و رزمندگان اسلام سخن به ميان آورده است. در قسمت دوم كتاب «ستوان خ. ع. ط.»، از افسران راهنمايي و رانندگي شهر بغداد، خاطرات خود را از مسائل پشت جبهه، اوضاع شهر بغداد، وضع اسفناك مردم، بي قانوني ها، دزديها، فحشاء، ظلمها و چپاول ملت عراق توسط صدام بيان مي كند و از عمليات كربلاي پنج و تأثير آن مي گويد. در انتها نيز چگونگي اعزام خود به جبهه و اسارت خود را شرح مي دهد.
[ صفحه 828]
بهزاد شيخي. - [بي جا]: كنگره سرداران و 16 هزار شهيد كربلاي خوزستان، (چاپ اول): 1379.
175 ص. - (مجموعه خاطرات رزمندگان).
طرح و اجراي روي جلد: رامش قاسمي، علي پروايي.
اين كتاب شامل 88 خاطره از «خصوصيات اخلاقي، رفتار، نماز، روزه، فرماندهي، ازدواج، احترام به والدين، شجاعت در نبرد، مجروح شدن، نحوه ي شهادت و...» شصت شهيد و مفقودالاثر گردان جعفر طيار تيپ يك لشكر هفت وليعصر (عج) است كه از زبان همرزمان، خانواده، آشنايان و كساني كه بعدا به شهادت رسيده اند، نقل شده است. در پايان كتاب نيز فهرست اسامي شهداي مربوط به خاطرات، به صورت جداگانه ارائه شده است. از جمله شهيداني كه خاطرات مربوط به آنها در كتاب درج شده است، مي توان به اين افراد اشاره كرد: «حاج محمدالزمان شالباف، علي اكبر برون، بهمن صبري پور، حميد محرابي، علي رضا حيدري، جاسم ديواني، بهروز لطفي، نعيم مشعلي، علي اموري، احمد هويزي، مصطفي نژاد، خسرو تقوي، ناصر خويي، بهروز بيك زاده، داريوش احمدي و...».
به كوشش حجت شاه محمدي با همكاري دفتر تحقيق و ارزيابي پايگاه شهيد وطن پور، مركز آموزش هوانيروز اصفهان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1377.
106 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 148).
طراح روي جلد: كوروش پارسانژاد.
عنوان پشت جلد به انگليسي: cloud and Iron
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب، مجموعه ي خاطرات خلبانان «محمدامين عالي، عليرضا سالاري و محمدرضا اختياري» است. بخش اول، خاطرات سرهنگ خلبان محمدامين عالي است كه پدرش اولين خلبان هوانيروز بود. خود او نيز از سال 1348 خلباني را آغاز كرد و از آغاز
جنگ در مأموريتهاي مختلف شركت داشت. او خاطراتي هم درباره ي خلبان شهيد شيرودي نقل كرده است. بخش دوم، خاطرات سرهنگ دوم عليرضا سالاري است كه از «روزهاي اول جنگ، بي تجربگي در عمليات كلاسيك و منظم، فداكاري و از خودگذشتگي خلبانان هوانيروز كه با چرخبال ها عازم انهدام اهداف در جبهه ي دشمن مي شدند، و حوادثي كه در غرب كشور در يكي از مأموريتها اتفاق افتاد و عمليات خيبر در جزيره ي مجنون» سخن مي گويد. بخش سوم، خاطرات سرهنگ دوم خلبان محمدرضا اختياري است. او از حمله ي عراق به فرودگاه اهواز در اولين روز جنگ، عمليات روزهاي بعد، شجاعت و ايمان همرزمان، شهيدان و امدادهاي غيبي در جبهه سخن مي گويد.
عباس رمضاني، عباس حكمت، حسن روزبهاني، رضا عسگري، حسن عمويي؛ به اهتمام دفتر هنر و ادبيات ايثار (بنياد جانبازان)؛ ويراستار مهدي بيگلري. - تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي و هنري، دفتر هنر و ادبيات ايثار، 1379.
246 ص. - (جرعه اي از كوثر؛ 7).
مندرجات: دوستت دارم؛ اجكت؛ والله لذت بردم؛ درفش و يخ؛ زخم بر زخم.
اين كتاب، گوشه هايي از خاطرات پنج تن از جانبازان و آزادگان است كه با مصاحبه گردآوري شده است. جانباز
[ صفحه 829]
«عباس حكمت» (در «دوستت دارم») خاطرات خود را از عملياتهاي طريق القدس، بدر، الي بيت المقدس و كربلاهاي چهار و پنج بازگو مي كند. سرهنگ خلبان «عباس رمضاني» (در «اجكت») از مأموريتهاي جنگي و هدف قرار گرفتن هواپيماي خود پس از بمباران پادگان سليمانيه عراق و اجكت (بيرون پريدن از هواپيما) صحبت مي كند. آزاده «احمد روزبهاني»،
پس از ده سال و نه ماه اسارت، برخي از خاطرات خود را با عنوان «والله لذت برديم» بيان مي كند. سردار «رضا عسگري» در «درفش و يخ» خاطرات خود را از مبارزه با ضد انقلاب در كردستان بازگو كرده، از ياران شهيد خود ياد مي كند و در «زخم بر زخم»، جانباز «حسن عمويي»، از عضويت در سپاه پاسداران و عمليات رمضان مي گويد كه منجر به نابينايي او شد.
گردآورنده احمد حسين نيا. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 118.1381 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي 46 خاطره از دوران دفاع مقدس است كه بعضي از آنها درباره ي شهدا هستند. موضوع تعدادي از خاطرات، عبارتند از: «عمليات طريق القدس (به نقل از شهيد صياد شيرازي)، فتح بستان در ارتفاعات «ميشن داغ» (از شهيد سيد علي صفوي سهمي)، تدارك آب و غذا در گود خزينه ي مريوان، فرار از دست زنبورها و نجات معجزه آسا از بمباران دشمن، خاطره اي از چزابه، عمل نكردن گلوله ي توپ، منطقه ي كردستان و نجات معجزه آسا، منطقه ي سومار، خاطره اي از شهيد سرتيپ مدني از اوايل جنگ، عمليات كربلاي هفت در شهر چومام مصطفي و حاج عمران توسط لشكر 64، عمليات فتح المبين و ارسال پيام توسط ايران به زبان عربي و تصرف و اسارت دشمن در سايتهاي چهار و پنج، تعقيب و گريز هواپيماهاي دشمن و انهدام ميراژ دشمن، خاطره ي عمليات طريق القدس، شهادت ستوان دوم عباسعلي طاهري در عمليات طريق القدس و ملاقات با پدر و مادر صبور وي و...».
اصغر كاظمي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
73 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 102).
عنوان پشت جلد به انگليسي: From London to fao
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: از لندن تا فاو / اصغر كاظمي؛ آخرين شب هور / محمدعلي موظف رستمي؛ آخرين خاطره / شهيد علي اصغر فولادي؛ بلندي هاي ميمك / ابوالقاسم غلامي بابايي.
«از لندن تا فاو» خاطره اي است از شهيد علي صرامي، دانشجوي مهندسي فني كه در لندن
متولد شده، در هفت سالگي به ايران بازگشته و در فاو شهيد شده بود. حالات روحي اين شهيد و ساير شهيدان بيانگر اين واقعيت است: «شهيد خود مي داند كه ديگر زميني نيست.» «آخرين شب هور» خاطره اي است درباره ي اسماعيل روحي كه در آخرين شب مأموريتش به شهادت رسيد. مأموريت اين شهيد جابه جا كردن رزمندگان با بلم در هور بود و هنگام شناسايي غواصان نفوذي دشمن به شهادت رسيد. «آخرين خاطره» هنگام دفع اشرار در روستايي نزديك مرز ايران و پاكستان اتفاق مي افتد. «بلنديهاي ميمك» نيز خاطره اي از ابوالقاسم غلامي است. فداكاري ها و گذشت اين رزمنده باعث شد كه به او اطمينان كنند و كارهاي مشكلي مانند حمل غذا از روي ميدان مين و رساندن كاميون مواد منفجره به رزمندگان خط اول جبهه را به او واگذارند.
[ صفحه 830]
مصاحبه گر: مرتضي سرهنگي. - تهران: سروش (انتشارات صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران)، (چاپ اول): 1363.
247 ص.: مصور.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Secrets of The Imposed War: Told By Iraqi Prisoners of War.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي 72 مصاحبه با افسران و سربازان اسير عراقي در سالهاي 1361 و 1362 است كه قبلا در روزنامه جمهوري اسلامي در 87 شماره به چاپ رسيده بوده است. نام و مشخصات اسيران (براي تأمين امنيت خانواده و خود آنها پس از آزادي) چاپ نشده است. در مجموع، اسيران عراقي در اين مصاحبه ها از اهداف رژيم عراق در آغاز جنگ، برخورد خشونت بار امراي ارتش عراق با افراد شكست خورده ي لشكر عراق، تخريب
منازل و به يغما بردن وسايل و اثاثيه ي موجود در آنها، خشونت با مردم بي پناه مناطق اشغال شده و كشتار اسرا صحبت كرده، و رفتار عراقي ها را با رفتار رزمندگان ايراني مقايسه كرده اند. موضوعهايي چون «آغاز جنگ تحميلي، عمليات بيت المقدس، آزادسازي خرمشهر، شكستن حصر آبادان، اشغال سوسنگرد، رفتار فرماندهان با سربازان و اسرا، روحيه ي لشكر عراق و تبليغات سوء صداميان درباره ي ايران و ارتش ايران» محورهاي اصلي گفتگوي اسرا را تشكيل مي دهند.
مصاحبه گر مرتضي سرهنگي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، (چاپ اول): 1368.
172 ص.: مصور. (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 3).
طراح روي جلد: علي وزيريان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Secrets of The Imposed War Told By Iraqi presoners of War.
شمارگان: 6600 نسخه.
اولين كتاب اين مجموعه توسط انتشارات سروش در سال 1363 منتشر شده است.
اين كتاب، مجموعه ي سي مصاحبه با اسراي عراقي است كه ماهيت دشمن بعثي را روشن كرده، مقاومت و ايثارگري رزمندگان اسلام در مقابل دشمن متجاوز و مظلوميت ملت مظلوم ما را به تصوير مي كشد. در اين مصاحبه ها اسراي عراقي از «حمله به خرمشهر و غارت اموال مردم، اسير كردن تعداد زيادي از غيرنظاميان در هويزه، سوزاندن يك دختر قهرمان و مادر پيرش، زنده به گور كردن چند نفر از اهالي روستاهاي خرمشهر، روبه رو شدن با مقاومت شجاعانه رزمندگان، اعدام افراد مخابرات در سوسنگرد، متنفر بودن از رژيم عراق، شوق آنان براي پيوستن به نيروهاي اسلام» گفته اند. همچنين خاطراتي از «عمليات در بستان، عمليات فتح المبين، عمليات بدر، عمليات والفجر سه، عمليات رمضان، جنايات سرلشكر هشام
فخري در خاك ايران، نشان دادن فيلمهايي كه به دروغ خشونت نيروهاي اسلامي با اسراي عراقي را نشان مي داده است، قدرداني از پزشكان و پرستاران ايراني كه در مداواي اسراي عراقي كوشا بوده اند و شيعه شدن يك اسير در «اهواز» بيان شده است.
مصاحبه گر: مرتضي سرهنگي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، (چاپ اول): 1369.
211 ص. مصور. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 3).
طراح روي جلد: علي وزيريان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Secrets of The Imposed War Told By Iraqi Presoners of War.
[ صفحه 831]
شمارگان: 6600 نسخه.
خاطرات اسراي عراقي نمايانگر ظلم و بي عدالتي عليه ايران در طول جنگ مي باشد. خاطرات اين جلد و جلدهاي بعدي توسط خود اسيران نوشته شده است. جلد سوم اين مجموعه حاوي چهارده خاطره است. اين خاطرات بيش از هر چيز بيانگر وضع ارتش عراق است و علاوه بر آن، مطالبي درباره موضوعهاي زير بيان شده است: نبودن امكانات داخل پناهگاه، منع رفت و آمد، نداشتن آزادي، ظلم و ستم و وحشيگري و بي عدالتي در كشور عراق، احساس نارضايتي و تنفر در نظاميان، اعدام و زنداني كردن عده اي از هواداران امام حسين (ع) در ماه صفر در عراق، ورود به شهر قصر شيرين، دستور تيراندازي به طرف مردم بيگناه، حمله ي هواپيماهاي ايراني به بغداد، جنگ در مناطق مهران، سليمانيه، ارتفاعات گردمند، تنگه ي حاج عمران، فاو، هورالهويزه، منطقه ي مجنون، شلمچه و حلبچه، استفاده از سلاحهاي شيميايي، شرايط نامساعد جغرافيايي، ديدن صحنه ي جشن برپا شده از طرف اتحاديه ي زنان عراق.
مصاحبه گر مرتضي سرهنگي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، (چاپ اول): 1369.
122 ص.: مصور. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات؛ 3).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Secrets of The Imposed War Told By Iraqi Presoners of War.
شمارگان: 6600
نسخه.
اين كتاب در برگيرنده ي خاطرات 24 اسير به نقل از خود آن هاست. آنان از موضوعهاي زير سخن گفته اند: مأموريت براي انتقال اجساد، كشته شدن آنان بر اثر برخورد با ميادين مين، كم اعلام كردن تعداد كشته شده ها و مجروحان و ميزان خسارات، زياد اعلام كردن ميزان غنايم، فرار سربازان عراقي و كشته شدن آنها به دست فرماندهان عراقي، عمليات نيروهاي عراقي در هورالهويزه، رفتن به استان سليمانيه و پاكسازي روستاهاي كردنشين، در مضيقه بودن از نظر آب و آذوقه، حمله ي نيروهاي ايراني به حلبچه و سقوط حلبچه، به تصرف درآوردن مجدد فاو توسط عراقي ها، به سرقت بردن وسايل مردم در بستان، استقرار در منطقه ي العماره، حمله ي ايرانيان به شرق بصره، شيب و چلات، انداختن درجه ها و نشانه هاي هويت افسران در درياچه (از ترس اسارت)، پيشروي ايرانيان در خاك عراق و قطع جاده بغداد - العماره، به اسارت درآمدن نيروهاي عراقي در منطقه مهران و نكاتي درباره ي حسين كامل، (داماد صدام) كه مسؤوليت اداره ي امنيتي ويژه را بر عهده داشت.
مصاحبه گر مرتضي سرهنگي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، (چاپ اول): 1369.
115 ص.: عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 3).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Secrets of The Imposed War Told By Iraqi Presoners of War.
شمارگان: 6600 نسخه.
اين كتاب بيان كننده ي خاطرات ده اسير عراقي به قلم خود آن هاست. اسيران، در اين خاطرات، وضع ارتش عراق را بيان كرده، صدام را جنايتكار معرفي كرده اند و در مورد موضوعات زير صحبت كرده اند: حمله ي ايرانيان به شلمچه و ام الرصاص، محاصره شدن توسط ايرانيان در عمليات
كربلاي پنج، پيشروي در منطقه ي العزيز و قطع كردن جاده ي بغداد - بصره، عقب نشيني ايران از شلمچه و حماسه اي كه سرباز ايراني آفريد، پاسداري از جاده ي سليمانيه، پيشروي قايق هاي ارتش اسلام از طرف شطالعرب، اشغال ارتفاع هرز توسط عراقي ها، بي باكي ايرانيان، آماده
[ صفحه 832]
سازي فيلمهاي مورد نياز رژيم بعثي، فيلمبرداري از مراسم آمدن چند فرمانده، شناسايي در منطقه ي سومار، ديدن صحنه فرياد و ضجه كودكان و زنان و مردان در زندان اداره ي امنيت، عقب نشيني از فكه، تظاهرات كردهاي مخالف در حلبچه، انتقال اهالي استان هاي رمادي و موصل، دادن وعده ي ترفيع و پول براي افرادي كه خوب بجنگند، اخاذي از مردم (به زور) براي كمك به جبهه و دستور اعدام اسرا.
مصاحبه گر مرتضي سرهنگي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، (چاپ اول): 1370.
95 ص.: عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 3).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Secrets of The Imposed War Told By Iraq Presoners of War.
شمارگان: 6600 نسخه.
جلد ششم اين مجموعه شامل 17 اعترافنامه از نيروهاي عراقي است كه هر كدام مأموريت هاي خود را در مناطق و عملياتهاي زير شرح داده اند: فاو، هورالهويزه، رشته كوه هاي بمو، شلمچه، چوارته، پنجوين، شرق بصره، چزابه، جزيره ي مجنون، مهران، خرمشهر، طاهري، تنوبه، گيلانغرب، جاده ي اهواز - خرمشهر، عمليات حصر آبادان، جبهه ي بصره، دهلران، كوه كيمو، اروندرود، چوپان، قلعه ديزه و سليمانيه. هم چنين اعترافات چند خلبان عراقي هواپيماي ميگ 22 و توپولف نيز در بين آنها ديده مي شود. با خواندن اين خاطرات مي توان به اشتباهات فرماندهان ارتش عراق
پي برد و با رفتار امراي ارتش عراق با نيروهاي عراقي و رفتار آنها با اسراي ايراني از نزديك و از زبان خود اسراي عراقي آشنا شد.
مرتضي سرهنگي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، (چاپ اول): 1370.
111 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 3).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Secrets of The Imposed War Told By Iraqi Presoners.
شمارگان: 6600 نسخه.
جلد هفتم از مجموعه ي «اسرار جنگ تحميلي به روايت اسراي عراقي» حاوي 22 اعترافنامه از اسراي عراقي است و افرادي با درجات مختلف (سرباز ساده، گروهبان، استوار، ستوان، سروان، سرهنگ و سرتيپ) در ميان آنها وجود دارند. اين افراد در زمان خدمت، در مناطق مختلف عملياتي مانند فاو، هورالهويزه، گيلانغرب، پنجوين، چوارته، قلعه ويزه، مهران، دهلران، خرمشهر، آبادان و... در عمليات ارتش عراق شركت داشته اند و دلايل شكست و نحوه ي اسارت خود توسط نيروهاي ايراني را ذكر كرده اند. آن ها در اين نوشته ها به رفتار مقامات ارتشي با نيروهاي عراقي و با اسراي ايراني اشاره كرده اند و بسياري از آنها اسارت خود را رهايي از كفر و آشنايي با دين اسلام دانسته اند.
مرتضي سرهنگي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، 1370.
95 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 3).
[ صفحه 833]
عنوان پشت جلد به انگليسي: Secrets of The Imposed War Told By Iraqi Presoners.
شمارگان: 6600 نسخه.
اين كتاب مجموعه اي از خاطرات پانزده نفر از اسراي عراقي است كه توسط خود آنها نوشته شده است. در اين خاطرات، درباره ي مطالب زير صحبت شده است: شركت در عمليات بستان، خاتمه يافتن حمله ي بستان به نفع نيروهاي اسلام، تحت شكنجه قرار گرفتن افراد در اداره امنيت بصره، متوسل
شدن به بشكه هاي ناپالم و سيم هاي برق براي جلوگيري از پيشروي ايرانيان، تصرف نهر جاسم توسط نيروهاي اسلام طي نبردي شديد، گلوله باران شيميايي توسط عراق كه سبب ويراني و كشته شدن مردم بي گناه شد، تجاوز و تاراج اموال مردم، فريب مردم و آشكار شدن ماهيت اصلي و اهداف آنان براي شروع جنگ عليه ايران، مورد عفو قرار دادن زندانيان در روز تولد صدام پس از پيروزي ايران در فاو، ديدار با افراد براي تقويت روحيه ي سربازان براي باز پس گيري بستان، تصرف گردمند به خاطر اهميت استراتژيكي، عقب نشيني از ام الرصاص به ارتفاعات چلات، شكست عراق در عمليات كربلاي يك، پيشروي رزمندگان اسلام در عمليات بيت المقدس.
ترجمه حميد محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1372.
132 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 77).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Secrets From the Army of Iraq.
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: چشمه اي در حد فاصل؛ دژ بي وفا؛ راهنماي شب؛ اسراري از درون ارتش عراق
كتاب از چهار بخش تشكيل شده است. قسمت اول - با نام «چشمه اي در حد فاصل» - داستان زندگي يكي از اسيران است. او چگونگي ورود خود به ارتش و خاطراتي از دوران خدمت خود را بيان مي كند. «دژ بيوفا» توسط يكي ديگر از اسيران عراقي نوشته شده است. در اين قسمت، خاطرات كوتاهي در مورد وضعيت داخلي نيروهاي عراقي، ترس آنها از رزمندگان اسلام و جنايات بعثي ها عنوان مي شود. «راهنماي شب» يازده خاطره از يازده اسير عراقي است كه هر كدام بطور خلاصه نحوه ي اسير شدن خود
به دست نيروهاي ايراني را شرح داده اند و از اين اسارت اظهار خوشحالي و رضايت كرده اند. «اسراري از درون ارتش عراق» توسط يك سرهنگ ستاد عراق نوشته شده است. اين قسمت از كتاب به مسائل داخلي ارتش عراق مي پردازد. مخصوصا خصوصيات صدام و افسران ارشد عراقي را بررسي مي كند و ضمن بيان خاطراتي كوتاه، به تشريح جنايات افسران عراقي در مواجهه با رزمندگان اسلام مي پردازد و نشان مي دهد كه اين افراد حتي به نيروهاي تحت امر خود هم رحم و شفقت نشان نمي داده اند. اين قسمت از كتاب پرده از اسرار داخلي ارتش عراق بر مي دارد.
به كوشش: حميد بهمني [بازنويسي رضا بنده خدا]. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1372.
173 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات آزادگان: 40).
عنوان روي جلد: اسير عين خوش، خاطرات رزمندگان استان فارس.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Ein Khosh Captive; Memoirs of Ten Combatants From Shiraz
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: اشاره؛ كو شهيدان ما؛ برم اين آب را بهر عزيزان؛ ده ماه در آن سوي مرزها؛ عكس شهادت؛
[ صفحه 834]
پنجه در پنجه كوه ها؛ اسير عين خوش؛ شمشماد سرخ؛ در آغوش اروند؛ سنگر بوسيدني؛ بچه رزمنده؛ قبرهاي سفارشي؛ فرمانده من.
«كو شهيدان ما» خاطره ي رضا جهانپور از شروع عمليات آزادسازي فاو با رمز «يا زهرا» مجروح شدن فرمانده و در نهايت پيروزي عمليات است. «برم اين آب را بهر عزيزان» خاطره ي عباس زيجاني از شهادت مأمور رسانيدن آب به جبهه و رزمندگان است. «ده ماه
در آن سوي مرزها» خاطره ي قربان زاهدي از عملياتهاي «فتح هشت» و «ظفر» در داخل خاك عراق؛ «عكس شهادت» خاطره ي جانعلي مرداني از شهادت «دشت پيما» (مسؤول خط مقدم اروند كنار)؛ «پنجه در پنجه ي كوهها» خاطره ي اكبر توانا از آزادسازي و آماده سازي معبرهاي ارتفاعات جهت محورهاي «عمليات والفجر ده»؛ «اسير عين خوش» نوشته ي محمود شيرازي از عمليات شناسايي، اسارت، بازجويي، فرار شبانه و رسيدن به نيروهاي خودي؛ «شمشاد سرخ» نوشته ي اسدالله احمدي در خصوص شهادت يكي از ياران ديده بان؛ «در آغوش اروند» خاطره اي از محمد يوسفي درباره ي عمليات غواصان و مجروحيت راوي و «سنگر بوسيدني» از غلامحسين چمباني، شرح چگونگي اصابت گلوله ي توپ به سنگري كه 25 رزمنده داخل آن بودند و منفجر نشدن آن است.
تهيه كننده كنگره بزرگداشت سرداران شهيد خراسان؛ بازنويسي خديجه ابول اولا؛ ويراستار محمدهادي عرفانيان. - مشهد: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد خراسان؛ رواق مهر، (چاپ اول): 1381.
349 ص.، 8 ص.: عكس (رنگي).
طراح روي جلد: سعيد بابايي.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي زندگينامه، خاطرات (خانواده، دوستان، آشنايان و همرزمان از كودكي، جواني، قبل و بعد از انقلاب، فعاليت در جنگ و ويژگي هاي اخلاقي)، وصيتنامه، دستنوشته و عكس پنج سردار شهيد شهرستان بيرجند است. شهيدان عبارتند از: «روحاني شهيد حجت الاسلام محمد شهاب، دادستان انقلاب بيرجند (متولد 1333، در بيرجند و شهيد در سال 1364، در عمليات والفجر نه)؛ دكتر سيد احمد رحيمي، عضو شوراي سپاه منطقه چهار (خراسان) و سرپرست واحد اطلاعات (متولد 1338، در بيرجند و شهيد در سال 1363، در عمليات والفجر يك)؛ كاظم خائف، معاون گردان ابوذر (متولد سال 1337 و
شهيد در سال 1361 در عمليات بيت المقدس در منطقه ي كرخه)؛ محمدحسن فايده، قائم مقام تيپ جوادالائمه (متولد سال 1338، در بيرجند و شهيد در سال 1362، در فكه، در عمليات والفجر يك)؛ رجبعلي آهني، معاون تيپ 21 امام رضا (ع) (متولد 1334، در روستاي سلطاني از توابع نهبندان و شهيد در سال 1361 در ارتفاعات مشرف به شهر سومار، در عمليات مسلم بن عقيل)».
به كوشش علي بهشتي پور، محمد خامه يار. - قم: كنگره بزرگداشت سرلشگر پاسدار شهيد مهدي زين الدين، دبيرخانه، 150.1372 ص.
اين كتاب، مجموعه ي 76 خاطره درباره ي سرلشكر پاسدار شهيد مهدي زين الدين به نقل از همرزمان، دوستان و اطرافيان اوست. شهيد زين الدين در عملياتهايي همچون: بيت المقدس، والفجر چهار و خيبر شركت داشت. وي در تمام طول اين مدت با خلوص نيت، فروتني، پاكدلي و شجاعت مي زيست و پيوسته آماده فداكاري و جانفشاني براي ديگران بود. وي به تنهايي هم فرمانده ي لشكر، هم نيروي اطلاعاتي و هم نيروي تبليغاتي و تداركاتي و... بود. پس از گذشت حدود چهار ماه از جنگ تحميلي، با تشكيل واحد اطلاعات - عمليات در مناطق جنگي، شهيد
[ صفحه 835]
زين الدين مسؤوليت اين واحد را در شاخه ي شمالي جبهه ي جنوب - منطقه ي بستان، فكه، كرخه، عين خوش، موسيان و دهلران و... - بر عهده گرفت. وي قلبي رئوف و مهربان و روحيه اي بذله گو داشت و با وجود اين كه فرمانده ي لشكر بود، هميشه مانند پاسداران عادي لباس مي پوشيد و بيشتر وقتها به صورتي ناشناس به ياري افراد مي رفت. او در دل همه جاي داشت.
تهيه و تنظيم واحد خاطرات مؤسسه ي تنظيم و نشر آثار امام خميني (س). و - تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، واحد خاطرات، (چاپ اول): 1377.
ه، سه، 150 ص. - (يادها؛ 1).
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاوي خاطرات ده نفر از فرماندهان و رزمندگان اسلام درباره ي امام خميني (ره) و برخورد آن حضرت با مسائل مربوط به
دفاع مقدس است. تنظيم كتاب به ترتيب الفبايي نام خانوادگي مصاحبه شوندگان مي باشد. افرادي كه خاطراتشان در اين كتاب ذكر شده، عبارتند از: صادق آهنگران، محمد باقري، محمدحسين جلالي، غلامعلي رشيد، محمدنبي رودكي، رحيم صفوي، علي صيادشيرازي، احمد غلامپور، علي فضلي، محمد كوثري، محمد مبلغ. از جمله موضوع خاطرات موارد زير است: توصيه حضرت امام به جديت در جنگ، همبستگي ارتش و سپاه، وحدت تمامي اقشار و نيروهاي مسلح، ديدار با امام در نوفل لوشاتو، مسأله كردستان، ضرورت ادامه عمليات در داخل خاك عراق، حصر آبادان و... صادق آهنگران مي گويد: اولين نوحه اي را كه خدمت حضرت امام خواندم «اي شهيدان به خون غلطان خوزستان، درود» بود. حضرت امام هنگام ورود ديده بودند كه مشغول خواندن هستم. بنابراين پشت در ماندند و وارد مجلس نشدند تا مردم بلند نشوند و مجلس به هم نخورد. ديده بودند كه ايشان دم در نشسته اند و گوش مي كنند و گريه مي كنند.
گردآوري دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ مترجم: محمدحسن مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
285 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 91).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Today Is Your Day: The Memoirs of the Iraqi Prisoners of War
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب، حاوي خاطراتي از اسراي عراقي است كه هر يك بيانگر جنبه اي از اوضاع جبهه ها و رويدادهاي آنها است. گوينده ي خاطره اي با عنوان «رمز پيروزي»، قدرت ايمان و اخلاص پاسداران اسلام را علت پيروزي سپاهيان اسلام بيان كرده است. در خاطره ي «حلبچه و آرزوي من» قساوت صدام بيان شده است كه براي
حفظ موقعيت خود و فرار از شكست، افراد كم سن و سال را به زور به جبهه ها مي فرستاد. خاطراتي با عنوانهاي «پاسداران گل هستند، پاكترين انسان ها، شلمچه قتلگاه عراقي ها، عمليات كربلاي پنج، شهيدي كنار امام علي (ع)» و چندين عنوان ديگر گوشه هايي از وضعيت جبهه هاي جنگ را وصف كرده، رفتار ايراني ها با اسرا را بسيار خوب توصيف كرده اند. خاطره اي تحت عنوان «گروه هاي اعدام» نحوه ي تنبيه و كشتن سربازان و درجه داران عراقي توسط حزب بعث، بعد از شكست در عمليات را شرح داده است.
[ صفحه 836]
به كوشش امير معصومي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
93 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 58).
عنوان روي جلد: اي خون آرام باش: خاطرات رزمندگان ارتش جمهوري اسلامي ايران.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Blood, May You Find Peace
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: اي خون آرام باش / مصطفي چمران؛ دو سلك / محمد شفيعي ها؛ مرهم خدا / مسعود غفاري؛ فرياد تائب؛ سپاه كارون.
اين كتاب، مجموعه ي پنج خاطره است. در خاطره ي «اي خون آرام باش»، شهيد دكتر مصطفي چمران، از عمليات آزادسازي شهر سوسنگرد، چگونگي انجام عمليات و نحوه ي فرماندهي مي نويسد و با وجود فداكاري هايي كه در جريان عمليات از خود بروز داده است، پس از پيروزي در عمليات، اين پيروزي بزرگ را نتيجه ي قطعي همكاري و هماهنگي بين نيروهاي ارتشي و مردمي و تجربه ي جديدي در جنگهاي كلاسيك و چريكي مي داند. در خاطره «دو سلك» از دزفول، موشكباران شهر، روحيه ي بالاي سربازان و پاسداران، گرفتن سايت موشك
انداز عراق، ذلت اسراي عراقي و كندن تونلي به طول 405 متر تا پانزده متري خاكريز عراقي ها سخن گفته شده است كه باعث نجات بسياري از رزمندگان شد. «مرهم خدا» از عمليات آزادسازي شهر خرمشهر و امدادهاي الهي سخن مي گويد. «فرياد تائب» مربوط به عمليات فتح چهار است. «سپاه كارون» نيز درباره ي روزهاي آغاز جنگ و همچنين، فتح قله ي الله اكبر است.
گردآوري دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ به كوشش فرزاد جمشيدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
198 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات؛ 114).
عنوان پشت جلد به انگليسي: This Endless Talk
طراح روي جلد: حميد عجمي.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين مجموعه، نخستين مجموعه ي خاطرات رزمندگان، اسرا و جانبازان در برنامه ي شب خاطره در تهران و ساير شهرستانهاست و حاوي 54 خاطره است. شركت كنندگان در اين شبهاي خاطره از همه ي گروه هايي هستند كه در جنگ شركت داشتند و محل خدمت آنان در همه ي نقاط جبهه ها بود؛ مناطقي چون بهمنشير، كرخه، سوسنگرد، پل سابله، جنوب دهلاويه، خرمشهر و كردستان. ايشان در عملياتهاي گوناگوني چون فتح المبين، كربلاي پنج، رمضان، كربلاي ده، خيبر، سوسنگرد و شلمچه شركت داشته اند. آنها از خود و همرزمان خود و از افرادي چون شهيد چمران و حاج آقا ابوترابي سخن گفته اند. آزادگان از نحوه ي اسارت و اردوگاه هايي مانند اردوگاه رماديه هفت عراق، اردوگاه موصل يك و... نام برده اند و رفتار عراقي ها را بيان كرده اند. اينها همه، به اين دليل بيان شده اند كه در يادها بمانند و تاريخ نويسان منابعي مستند در دست داشته باشند.
[ صفحه 837]
نويسنده محمدباقر پورمند. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 59.1379 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «با خورشيدهاي هميشه»، مجموعه ي 57 خاطره با موضوعات متنوع است كه از مجلات شاهد (قسمت مصاحبه ها)، از خاطرات شهدا به نقل از بستگان، نزديكان و آشنايان آنها نقل شده است. موضوع برخي از اين خاطرات، مطالب زير است: «مسابقه در شهيد شدن، پاكسازي منطقه ي مين و خوابيدن روي معبر، احساس شهيد در لحظات نزديك شهادت، عمليات غدير، گردان جانباز، عمليات والفجر چهار، يتيم نوازي، شهادت رزمنده ي مسيحي در جبهه، هديه تولد، آخرين نامه شهيد، با وضو شير دادن به او (در دوران نوزادي توسط مادر)، مجروحيت از ناحيه ي گلو، نان ورزي حلال، دعا و اشك شب هنگام، محاصره در عمليات بيت المقدس، لبخند آخر شهيد، آخرين سخنان شهيد، آزادي خرمشهر، شهادت دو برادر در عمليات كربلاي پنج در شلمچه، شهيد بدون سر، دعاي توسل در جمكران، نماز شب در شب عمليات، باز بودن چشمان شهيد، ماه رمضان و اخطار شهيد، شهيد گمنام مجنون و...».
مؤلف امير معصومي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1372.
98 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ 57).
عنوان روي جلد: بالين نور، مجموعه خاطرات پزشكان، پرستاران و امدادگران در جنگ تحميلي.
شمارگان: 6000 نسخه.
اين كتاب در سالهاي 1374 و 1375 توسط نشر حديث و در سال 1380 توسط نشر هفت نيز به چاپ رسيده است.
مندرجات: شقايق ها؛ چشمه سارها؛ طور سينا؛ بمباران عشق؛ فداي سر امام؛ شكوفه هاي ملكوتي؛ زيارت نوح؛ وصلت خون؛ ديدار نور؛ بالين
طور؛ بالين نور؛ چشمهاي عاشق.
اين كتاب، مجموعه خاطرات پزشكان، پرستاران و امدادگراني است كه طي دوران دفاع مقدس در خدمت رزمندگان بوده اند. موضوع تعدادي از اين خاطرات، به قرار زير است: «شقايقها» و «طور سينا»، متحول شدن پزشكان، در نتيجه ي مشاهده ي ايمان رزمندگان؛ «چشمه سارها»، آرزوي كودكان مجروح بمبارانها، «شكوفه هاي ملكوتي»، ازدواج خانم دكتر در محيط جنگي، در بيمارستان و ادامه ي خدمت او به رزمندگان؛ «وصلت خون»، ايثار رزمندگان؛ «بالين طور»، سفارش يك پاسدار در لحظات آخر عمر به اطاعت از خدا و رسول، «بالين نور»، عشق يك بسيجي نوجوان به امام تا لحظه ي شهادت و «چشمهاي عاشق»، ندامت خلبان عراقي بستري شده در بيمارستان، پس از مشاهده ي ايثار رزمندگان. علاوه بر اينها، «صبر رزمندگان، امدادهاي غيبي و ايثار عزيزان» نيز از ديگر موضوعهاي اين خاطرات است.
نصرت الله محمودزاده. - تهران: مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس وزارت جهاد سازندگي با همكاري نشر فرهنگي رجاء (چاپ اول): 147.1376 ص.
شمارگان: 5500 نسخه.
به مناسبت يادواره سرداران شهيد جهاد سازندگي و شهداي استان تهران.
«بام كردستان» كتابي در مورد سنگرسازان بي سنگر است. در كردستان، رزمندگان بايد از رودي خروشان عبور
[ صفحه 838]
كنند؛ راننده، بلدوزري را به داخل رودخانه مي برد و رزمندگان از روي آن عبور كرده، به سمت قله ي كولان حركت مي كنند. پس از يك نبرد تن به تن بين رزمندگان و عراقي ها، رزمندگان به سمت قله ي گلان حركت و آن را تصرف مي كنند. هدف رزمندگان، تپه اي در شمال شرقي كولان است كه از پايگاههاي گروهك مجاهدين خلق در خاك
عراق محسوب مي شود و از آنجا اطلاعات نظامي براي دشمن ارسال مي كنند. اولين گروه بسيجي به بالاي تپه رسيده، منافقين را به هلاكت مي رسانند و چندين اسير مي گيرند. تيم مهندسي جهاد همدان در بلندترين نقطه ي گلان خاكريز احداث مي كند. در نهايت با كمك بلدوزرهاي جهاد سازندگي و دلاوري راننده هاي آنها و رزمندگان اسلام، قله ي كولان فتح مي شود. فصلهاي ديگر كتاب نيز نشان دهنده ي فعاليت دلاور مردان جهاد سازندگي است كه سهم عمده اي در پيروزي رزمندگان اسلام، در عملياتهاي مختلف داشته اند.
عبدالمجيد رحمانيان. - تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول): 1378.
59 ص.: مصور. - (انتشارات اميد آزادگان؛ كتاب شماره 6).
شمارگان: ذكر نشده است.
در اين كتاب، نمونه هايي از كرامات اهل بيت (ع) در ارتباط با شفاي اسيران و جانبازان به چاپ رسيده است. در ابتداي اين نوشتار، خاطراتي از اسيران ايراني و چگونگي شفا يافتن آنان به سبب عنايات اهل بيت (ع) نقل شده است. در ادامه (همراه با عكسهايي) چگونگي شفا يافتن آزاده ي جانباز «حاج فضل الله ظهوريان» در حرم مطهر حضرت علي بن موسي الرضا (ع) و شفا يافتن آزاده «قدرت الله ناظم» در اسارت دشمن بعثي روايت مي شود.
محمد خامه يار. - قم: لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع)، 1375.
120 ص.
اين كتاب حاوي 110 خاطره در رابطه با 73 نفر از شهيدان رزمنده، فرمانده، امدادگر، روحاني، بسيجي، پاسدار و... است كه به ترتيب حروف الفبايي نام خانوادگي شهيدان تنظيم شده اند. «با ياران سپيده» خاطرات همرزمان، اعضاي خانواده و دوستان شهيدان از لحظات كوتاه درك شهيدان است. دوستان از محبت و صفا و يكرنگي شهيد سخن گفته اند. همرزمان شجاعت و شهامت و عشق به لقاءالله پر كشيدگان را روايت كرده اند و خانواده از جاي خالي شهيد و اخلاق و شخصيت، انسانيت و كمال، مهر و وفا و عظمت روح بي پايان شهيد سخن به ميان آورده اند. «با ياران سپيده»، حكايت از شور و اشتياق شهيدان در لقاء معشوق و پرواز به سوي ابديت دارد.
ابراهيم قاسمي... [و ديگران]. - تهران: كمان، (چاپ اول): 1379.
42 ص. - (خاطره؛ 1).
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي شش خاطره ي داستان گونه درباره ي جنگ تحميلي است. «بچه هاي اسكله ي هشت» عنوان يكي از خاطرات است كه طي آن، راوي، حضور چند برادر از يك خانواده را در منطقه ي جنگ زده، در ماههاي آغاز جنگ توصيف مي كند. قاسم، كاظم، محمدرضا و رضا، چهار برادري هستند كه هر كدام به نوعي در مبارزه با دشمن فعاليت مي كنند و بيشتر آنها در اسكله ي هشت مستقر هستند. پي از مدتي، قاسم، زخمي و رضا شهيد مي شود. اما سرانجام خرمشهر آزاد مي شود.
[ صفحه 839]
سازمان عقيدتي سياسي ارتش جمهوري اسلامي ايران (دفتر سياسي). - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، معاونت تبليغات و روابط عمومي، سازمان عقيدتي سياسي، (چاپ اول): 1375.
103 ص.
عنوان روي جلد: بچه هاي دانشكده: خاطرات رزمندگان ارتش جمهوري اسلامي ايران.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: بچه هاي دانشكده / احمد تقئي؛ بچه هاي دريا / ناصر سرنوشت؛ گلوله هاي بي اراده / يدالله جوادپور؛ اي كاش / منصور احمدي؛ آماده باش / ناصر گودرزي؛ زنگ خطر / حمدالله كيان ساجدي؛ پيشتازان / نعمت الله طاهري. خاطره ي «بچه هاي دانشكده»، خاطره ي اعزام دانشجويان دانشكده ي افسري در مهر ماه 1359) شروع جنگ) به شهر خرمشهر و چگونگي شهادت چند تن از آنها است. خاطره هاي «بچه هاي دريا»، «آماده باش» و «زنگ خطر» خاطراتي از عمليات مرواريد (انهدام اسكله عظيم نفتي البكر عراق و هدفهاي دريايي آبراه ام القصر و اسكله ي الاميه)، غرق شدن ناوچه ي پيكان در اثر اصابت موشك و حمله ي هواپيماها
به ناوچه ي اوزا (ناوچه ي عراقي) است. «گلوله هاي بي اراده» خاطره ي انهدام پايگاه كركوك توسط چهار فروند از هواپيماهاي ايراني است. «اي كاش» خاطره اي است از بمباران و شهادت حسين، كه مسؤول جمع آوري صدقات و كمك به سربازان بي بضاعت بود. خاطره ي «پيشتازان» نيز خاطره اي از اوايل جنگ و جنگهاي چريكي نامنظم در گروه شهيد چمران در منطقه ي مالكيه ي سوسنگرد و دهلاويه است.
تهيه كننده كنگره بزرگداشت سرداران شهيد خراسان؛ بازنويسي فهيمه محمدزاده؛ ويراستار محمدهادي عرفانيان. - مشهد: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد خراسان؛ رواق مهر، (چاپ اول): 1381.
316 ص.، [8] ص. تصوير (رنگي).
طراح روي جلد: سعيد بابايي.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب، شامل زندگينامه و خاطرات همسر، خانواده، دوستان و همرزمان، درباره ي سرداران شهيد بيرجند از دوران كودكي، جواني، فعاليت ها و ويژگي هاي اخلاقي، وصيتنامه، دستنوشته ها و سخنراني هاي ايشان است. پنج سردار شهيد شهرستان بيرجند كه كتاب درباره ي آنهاست، عبارتند از: «محمدجواد آخوندي (متولد روستاي اناران در سال 1338 و شهيد در عمليات خيبر در تاريخ 16 / 12 / 1362)؛ اللهيار جابري (متولد روستاي سيد مراد در سال 1339 و شهيد در ارتفاعات 2519، از محورهاي عملياتي كربلاي دو، در تاريخ 10 / 6 / 1365)؛ غلامرضا شريفي پناه (متولد «مود» در سال 1323 و شهيد در عمليات كربلاي پنج در تاريخ 26 / 10 / 1365)؛ احمد صميمي ترك (متولد جواديه ي بيرجند در سال 1344 و شهيد در عمليات كربلاي پنج در تاريخ 29 / 10 / 1365)؛ و صفرعلي رضايي (متولد روستاي نوگيدر در سال 1338 و شهيد در عمليات مرصاد به دست منافقين در تاريخ 6 / 5 / 1367
در تپه هاي حسن آباد اسلام آباد غرب)». عكسهايي از شهدا نيز در كتاب آمده است.
به كوشش حكمت قاضي ميرسعيد. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي هوايي، انتشارات عقيدتي - سياسي، (چاپ اول): 1376.
[ صفحه 840]
7،151 ص.: عكس. - (انتشارات عقيدتي - سياسي نهاجا؛ 15).
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: نذر؛ دوئل در آسمان؛ لغو اجلاس بغداد؛ صبح مرواريد؛ برگي از حماسه پيكان؛ پرواز بر فراز هور؛ لحظه هاي اضطراب؛ نبرد بر فراز سليمانيه؛ عبور از سد آتش؛ تا مرز معجزه؛ آنان كه در صحنه ي پيكار، خوش درخشيدند؛ كاوشگران؛ عكسها.
خاطره هاي مذكور در اين كتاب، به ترتيب، عبارتند از: «نذر» انجام مأموريت و نذر براي موفقيت در آن؛ «دوئل در آسمان»، ملاقات مجروحان بمباران شهرها و تصميم براي گرفتن انتقام آنها از دشمن و امداد الهي؛ «لغو اجلاس بغداد» حمله ي جنگنده هاي ايراني و لغو اين اجلاس بر اثر آن؛ «صبح مرواريد»، خاطره اي از عمليات مرواريد و «برگي از حماسه ي پيكان»، حمايت از ناوچه ي پيكان در همين عمليات؛ «پرواز بر فراز هور»، سقوط هواپيما و نجات خلبان؛ «لحظه هاي اضطراب» سقوط هواپيما و نجات خلبان توسط كردها و بازگشت او به وطن؛ «نبرد بر فراز سليمانيه»، شرح نحوه ي اسارت خلبان پس از سقوط هواپيما؛ «عبور از سد آتش»، بازگشت موفقيت آميز خلبان پس از انجام مأموريت؛ «تا مرز معجزه»، قدرداني مردم از خلبانان جان بر كف؛ «آنان كه در صحنه ي پيكار خونين، خوش درخشيدند»، شهادت يك خلبان در عمليات حاج عمران و «كاوشگران»، خاطره اي از پروازهاي اكتشافي در دفاع مقدس.
به كوشش حكمت قاضي ميرسعيد، رحمت الله سلمان ماهيني؛ ويراستار علي محمد گودرزي. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي هوايي،
انتشارات عقيدتي - سياسي، (چاپ اول): 1376.
45، [9] ص.: عكس. - (انتشارات عقيدتي - سياسي نهاجا؛ [15]، 18، 55).
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: نخل هاي متبرك؛ ميراژهاي سوخته؛ بر فراز كركوك؛ سفينه نجات؛ پرواز در ابر سي. بي؛ محبوس در كابين؛ حمله به اچ 3؛ از نهيب تندر تا لهيب آتش؛ گوي سبقت؛ بر بال ملائك؛ اوجي ديگر؛ بر بستر خليج.
جلد دوم كتاب «بر بلنداي سپهر» شامل دوازده خاطره از خلبانهاي نيروي هوايي است. «نخلهاي متبرك»، خاطره اي است از عمليات والفجر؛ «ميراژهاي سوخته»، شرح عمليات حمايت هوايي از نفتكشها و درگيري با هواپيماهاي دشمن؛ «نبرد بر فراز كركوك»، خاطره ي درگيري با هواپيماهاي دشمن بر فراز كركوك؛ «سفينه ي نجات»، خاطره ي بمباران پايگاهي در غرب بغداد؛ «پرواز در ابر سي. بي»، خاطره ي عمليات بازدارنده ي نيروهاي عراقي در غرب كشور؛ «محبوس در كابين»، خاطره ي عملياتي است كه هشت روز پس از آغاز جنگ انجام گرفت؛ «حمله به اچ سه»، خاطره ي انهدام پايگاه «الوليد اچ سه» در نزديكي مرز اردن؛ «از نهيب تندر تا لهيب آتش»، خاطره ي عمليات حمله ي هوايي به خاك عراق؛ «گوي سبقت»، خاطره ي عمليات بمباران چاههاي 99 عراق؛ «بر بال ملائك»، خاطره ي نجات معجزه آساي خلبان؛ «اوجي ديگر»، خاطره ي حمله ي هوايي به پايگاه هوايي ناصريه و «بر بستر خليج»، خاطره ي سقوط هواپيما در آبهاي خليج فارس و نجات خلبان پس از چند روز است.
تحقيق و تأليف گروه پژوهش و نگارش انتشارات عقيدتي سياسي نيروي هوايي ارتش. - تهران: ارتش، نيروي هوايي، انتشارات عقيدتي سياسي، 1377.
[ صفحه 841]
156 ص. - (انتشارات
عقيدتي - سياسي نهاجا؛ 18)
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: مقدمه ناشر؛ فرود اضطراري؛ شب تابان؛ عمليات هوايي خيبر؛ لحظه هاي ماندگار؛ عكس ها و لحظه ها؛ ستون گم شده؛ شهاب 3؛ نقشه ابليس؛ آرزوي درگيري؛ از روزهاي زمستان؛ ديوار دفاعي بغداد؛ اخطار پوشالي؛ فرشي از بمب.
اين كتاب، سومين مجلد از مجموعه ي «بر بلنداي سپهر» است كه در آن سيزده خاطره از نه نفر خلبان تيز پرواز ارتش (كه رزمنده ها را در جبهه و ديگر مسائل جنگي همراهي مي كردند) به گونه ي داستاني بازگو شده است. اكثر پروازها براي عكسبرداري از مناطق حساس و مهم در خاك دشمن بوده كه با موفقيت نيز به پايان رسيده است. در خاطره اي بيان مي شود كه در يكي از پروازها خلبان با دو جنگنده دشمن درگير مي شود و هر دو را نابود مي كند و خود نيز به علت كمبود سوخت در پايگاه كمكي فرود مي آيد. در خاطره ي ديگر، هواپيماي يكي از خلباناني كه در حمله ي هوايي خيبر شركت داشت، در خاك عراق سقوط مي كند و خلبان يك هلي كوپتر با شجاعت و جسارت تمام وي را نجات مي دهد. در خاطره ي ديگري خلباني كه از مأموريتي عليه تأسيسات كركوك باز مي گشت، ستوني از نيروهاي دشمن را مشاهده مي كند؛ براي نابودي آن اقدام مي كند و خود نيز با اشكال روبرو مي شود و بعد از حوادثي در تبريز فرود مي آيد.
مترجم محمدحسين زوار كعبه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1374.
107 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت. خاطرات؛ 106).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Fall of the Soul: The Memoirs
of the Iraqi presoners of war
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: روزهاي فراموش نشدني؛ علوان كردي؛ اندوه شبهاي طولاني؛ حيثيت از دست رفته؛ سرنوشت سياه.
اين كتاب، مجموعه ي خاطرات اسيران عراقي است. «روزهاي فراموش نشدني»، خاطره ي تحصيل، تدريس، ورود به ارتش عراق، خدمت در مناطق جنگي، اسارت به دست نيروهاي ايراني و رفتار خوب آنها است. «علوان كردي»، خاطره ي دوست صديقي است كه شهيد شده و شرح بيرحمي هاي فرماندهان عراقي است. «اندوه شبهاي طولاني»، خاطره ي عراقي ايراني الاصلي است كه شناسنامه ي عراقي ندارد و دچار گرفتاري هايي مي شود و در نهايت در شلمچه اسير مي شود. «حيثيت از دست رفته»، خاطره ي درگيري با مافوق، فرار، معرفي، انتقال به جنوب، مأموريت در گوجار، خودزني، مجروحيت و اسارت است. «سرنوشت سياه»، خاطره ي عزيمت به جبهه براي فرار از پيوستن به حزب، شركت در چند عمليات جنگي و اسارت در سليمانيه است.
جمع آوري و تدوين: غلامعلي رجايي. - تهران: سپاه پاسداران، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، 1374.
166 ص. - (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛ يادداشت ها و خاطره ها: 1). كتابنامه: 168 - 167.
مجموعه ي «برگهايي از بهشت» حاوي خاطرات دوستان، همسنگران، ياران و خانواده ي شهدا است و نشان دهنده ي روح والا و شخصيت عظيم و صفات اخلاقي شايسته ي شهيدان اين مرز و بوم است. به علت تنوع و پراكندگي مطالب مربوط به رزمندگان هميشه جاويد، سعي شده است اين مطالب به صورت خاص و زير سر فصلهاي «اخلاص، عشق
[ صفحه 842]
به شهادت، كراماتي از شهيدان، جلوه هاي شجاعت، تشرع و معنويت، امدادهاي غيبي، عشق
به حضور در جبهه، عشق جاودان به حضرت سيدالشهدا (ع)، عشق به امام شهيدان، عشق به مردم، گلهاي نوراني، دستنوشته ها و خون نامه ها» جمع آوري و تدوين شود. مطالب جمع آوري شده حاصل مصاحبه هاي مستقيم با اشخاص يا بستگان و واسطه هاي موثق و نزديك به شهدا است. همچنين سعي شده است مطالب نغز و آموزنده مربوط به شهدا از كتابها، مجلات و روزنامه ها و يادواره ها نيز جمع آوري و ارائه گردد.
محسن كهتري. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، لشكر 14 امام حسين (ع)، 1376.
136 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 50).
طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، شامل 76 خاطره است كه طي عمليات در مناطق مختلف جنگي به ثبت رسيده اند. اين خاطرات، از زبان همرزمان، پدر، مادر، همسر و ساير بستگان شهدا گردآوري شده اند. در خاطرات، به دلاوري ها، راز و نياز در هر فرصت به دست آمده، كمك گرفتن از قرآن در هر زمان، نذر مادر براي فرزند و خواندن دعاي كميل (حتي در آخرين لحظات شهادت) اشاره شده است. اين خاطرات در مناطق و عملياتهاي زير به ثبت رسيده اند عملياتهاي بيت المقدس؛ محرم؛ كربلاي چهار؛ فتح المبين؛ والفجر چهار؛ والفجر هشت؛ رمضان؛ طريق القدس؛ خيبر؛ والفجر دو؛ كربلاي پنج؛ والفجر يك؛ محمد رسول الله؛ و مناطق جنگي آبادان؛ مريوان؛ ايرانشهر؛ خرمشهر؛ كردستان؛ بستان و طلايه.
مهدي كياميري. - قزوين: مؤسسه فرهنگي انتشاراتي آفرينه؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، بنياد شهيد انقلاب اسلامي قزوين، 1378.
141 ص.: نمونه، عكس. - (بر موج هاي خاطره؛ 5).
طراح روي جلد: حميدرضا وصاف.
شمارگان: 5000 نسخه.
به مناسبت يكصدمين سالگرد تولد امام خميني (ره).
كتاب «به دنبال ليلا»، مجموعه ي خاطرات رزمندگان و شهيدان شهرستان قزوين است و با مقدمه اي از «سردار عبدالله عراقي» - فرمانده ي لشكر علي بن ابي طالب (ع) - در چهار بخش ارائه شده است. بخش اول: يادداشتهاي كوتاه (شامل خاطراتي از شهيدان و عملياتهاي متعدد در جبهه)؛ بخش دوم: يادداشتهاي بلند (شامل مقاله ها
و نوشته هايي درباره ي شهيدان، رزمندگان و بسيجيان شهرستان قزوين)؛ بخش سوم: ويژه ي شهيد محمدحسين اكبري رضايي - فرمانده ي گردان امام رضا (ع) - به نقل از دوستان و همرزمان شهيد، و وصيتنامه او؛ بخش چهارم: ويژه ي شهيد محمد كياميري (يادداشتهاي شهيد از مناطق عملياتي و عمليات والفجر هشت و خاطره اي از شهيد حسن علاف صفري).
[ صفحه 843]
[گردآورنده] داود اميريان. - [تهران]: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.
128 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 31).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Paradise For You
شمارگان: 6600 نسخه.
اين كتاب مجموعه ي 28 خاطره از بسيجي ها است. «بهشت براي تو» توصيفي است از وضع رزمندگان غواص در شب عمليات و فداكاري فرمانده ي عمليات. «پاتك سايه ها، فرمانده ي سبزپوش، نماز اول وقت، هر چه خدا خواست همان مي شود، تير غيب، تيپ امام رضا (ع) و قايق» خاطراتي از امداد الهي؛ «دست خدا، اصحاب ليل، زير هرم آفتاب، غلام بهشتي و گردان جعفر طيار» حكاياتي از ايمان رزمندگان؛ «در كجا آرميده اي، برگه اعزام و مياندار» خاطره هايي از مفقودالاثرها؛ «روح بخش» خاطره اي از آموزش؛ «آرم آمريكا» حكايت جوجه اي در پشت جبهه؛ «شمع بي خاكستر» خاطره اي از يك شهيد به جا مانده در جبهه؛ «هفت روز عشق» يادداشتهايي از شهيد مجتبي صفاري؛ «مجري راديو بسيج» دوستي دو مجروح در بيمارستان؛ «حسين بي ريا و يادها و دردها» خاطره ي شهادت بسيجيان در شب شهادت حضرت زهرا (س)؛ «راز پرواز» خاطره ي نوجواني كه موفق به رفتن به جبهه شد؛ «تانك و بيلچه» خاطره ي مقاومت نيروها در پاسگاه شرهاني؛ «پيام رهايي» خاطره اي از
عمليات حفظ شاخ شميران؛ «شناسايي» شرح عمليات در هور و «گندمزاري در آتش» توضيح در كاني مانگاست.
[گردآورنده]: نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران؛ نقاشي: منوچهر زرين كلك، نقاشي روي جلد و خوشنويسي: فضل الله شاكري. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي هوايي، 1371.
267 ص. مصور: نقاشي.
صفحه آرا: سهيلا نيكزاد.
اين كتاب حاوي خاطرات رزمندگان نيروي هوايي جمهوري اسلامي ايران است. همه ي خاطرات نشانگر شجاعت، ايمان قلبي به خداوند يكتا، عشق و علاقه به ميهن اسلامي و ايثارگري در برابر خطراتي هستند كه اين شجاعان در آسمان با آنها روبرو مي گردند. يكي از خلبانان نقل مي كند: دو ماه از شروع جنگ تحميلي مي گذشت كه فرمانده ي پايگاه مرا احضار كرد و دستور داد جهت ايجاد امنيت براي تخليه ي پرسنل مقيم در تعدادي از سكوهاي روي دريا و خنثي كردن حملات دشمن كه امنيت آن جا را از بين برده بود، به آن منطقه برويم. ما به منطقه رفتيم و عمليات موفقيت آميزي را همراه ديگر خلبانان انجام داديم. چون عمليات طولاني شد، در راه برگشت با كمبود سوخت مواجه شدم و به همين علت اعلام وضعيت اضطراري نمودم و به هر صورت بود فرود آمدم. ضايعات دشمن، بنابر گزارش، هفت فروند هواپيماي شكاري و هفت فروند شناور، از جمله، ناوچه هاي جنگي تندرو (اوزا) و نفربر هزار تني و ناوچه هاي تندروي كوچكتر به نام پي - 6 بود.
[گردآورنده] نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران؛ طراح و صفحه آرا: سهيلا نيك زاد؛ خوشنويس: مصطفي مهرجو. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي هوايي، 251.1373 ص.: مصور، عكس.
اين كتاب، شرح فداكاري هاي سلحشور مردان جبهه هاي نبرد حق عليه باطل و ياد خصوصيات فردي و آرزوهاي آنان است. برخي از خاطرات مستقيما از
زبان نقش آفرينان حماسه هاي دفاع مقدس و برخي ديگر از زبان شاهدان و ناظران آن حماسه ها بيان شده اند. تعدادي از خاطرات متعلق به شهداي گرانقدر نيروي هوايي
[ صفحه 844]
هستند؛ آنان كه جان دادند تا افتخار گسستن زنجير استعمار و استثمار قدرتهاي پوشالي قرن را داشته باشيم. اين خاطرات، به صورت مستند با تصاوير تعدادي از هواپيماهاي صدمه ديده (كه اين دلاوران توانسته اند آنها را از سقوط در خاك دشمن نجات دهند) همراه شده اند. برخي عكسها نيز نشان دهنده ي موارد ديگر از ايثارگري خلبانان هستند.
گردآورنده جعفر صابري. - تهران: آشتي، (چاپ اول): 88.1378 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «پاي صحبت دوست» بيست و دو خاطره ي كوتاه از رزمندگان جبهه هاي جنگ را در بر دارد. عنوان كتاب از يكي از خاطرات برگرفته شده و هر يك از خاطرات تحت عنواني خاص آورده شده اند. هر يك از اين خاطرات، يك لحظه ي به ياد ماندني را - كه در ذهن رزمنده اي نقش بسته است - بازگو مي كند. آن چه در همه ي خاطرات به چشم مي خورد، جانبازي، شهادت طلبي، روحيه ي بسيار بالاي نيروهاي بسيجي، بي اعتنايي به مرگ، فداكاري و ايمان به خدا و آرمانهاي انقلاب اسلامي است.
بازنويس: محمدرضا كوپايي. - اصفهان: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، لشكر زرهي 8 نجف اشرف، (چاپ اول): 1375.
[10]، 117 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 19) (مجموعه نجف در كربلا؛ 6).
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب داراي دو بخش است؛ زندگينامه و خاطرات. در بخش اول، زندگينامه شهيدان «رضا نورمحمدي، شهيد مجيد كبيرزاده و شهيد عباس علي حاج اميني» به چاپ رسيده است و حاوي اطلاعات شناسنامه اي، شرح حضور در جبهه، سمتها و مسؤوليت ها، عملياتهايي كه در آنها شركت داشته اند و سرانجام، نحوه ي شهادت آنها است. بخش دوم، حاوي 74 خاطره از زبان همرزمان و خانواده هاي اين شهيدان در رثاي آنها مي باشد كه به بيان ويژگي هاي اخلاقي و صفات مميزه ي آنان - چون صلابت رأي، خداجويي و روش فرماندهي - مي پردازد.
نگارش شهين فرمانبر جهادي؛ نظارت و بازبيني حسين نجفي. - تبريز: يادواره شهداي منطقه حكم آباد تبريز، 1380.
35 ص. - (قصه اسطوره ها، 4).
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يادواره شهداي منطقه حكم آباد تبريز منتشر شده است.
مندرجات: يا رضا يا شهادت؛ افسانه و اسطوره؛ يك پرواز؛ دو تشييع؛ پروانه هاي قنديل بسته.
اين كتاب مجموعه ي چهار خاطره از چهار شهيد حكم آباد تبريز است. خاطره ي اول درباره ي شهيد رحيم افتخاري (متولد 1341 در روستاي زگلوچه از توابع قره چمن) و عمليات والفجر هشت در منطقه ي اروندرود و لحظات شهادت وي به نقل از بسيجي جانباز، صمد اقدام نيا است. خاطره ي دوم درباره شهيد عباس آقاپور (متولد 1335) و آخرين خداحافظي وي با مادرش است. خاطره ي سوم درباره ي محمدرضا فرهمند
(متولد 1346) و شركت آنها در
[ صفحه 845]
عمليات بيت المقدس دو و شهادت او و سيد محسن موسويان، مفقود شدن پيكر آنها در منطقه ي بندري رحمانلو و يافتن پيكر شهيد فرهمند توسط گروه تفحص است. خاطره ي چهارم درباره ي شهيد ابراهيم فرهمند (متولد 1350 در حكم آباد تبريز) است كه از موسي الرضا سيد آبادي (همرزم وي) درباره ي لحظات دريافت خبر شهادت وي نقل شده است. در پايان هر خاطره، مختصري از زندگينامه ي شهيد به همراه فرازهايي از وصيتنامه ي وي ارائه شده است.
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 1366.
126 ص.: عكس.
بالاي عنوان: برگزيده آثار مسابقه فرهنگي قرارگاه خاتم الانبياء (ص).
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب از جمله كتب شش گانه اي است كه به دنبال برگزاري اولين دوره مسابقه بزرگ فرهنگي هنري جبهه و جنگ قرارگاه خاتم الانبياء (ص) در بزرگداشت ششمين سالگشت دفاع مقدس فراهم آمد.
مندرجات: خاطره: عكس هوايي؛ اتاق عمل؛ مأموريت؛ پل؛ جنود ناديدني؛ مقاومت در شهر؛ در افق هاي آشنايي با معبود؛ تك و پاتك؛ شب طوفاني. قصه: بي كسان؛ آن سوي مه؛ بابا زنده است.
اين كتاب در دو بخش خاطره و قصه تنظيم شده است. موضوع آن ها به قرار زير است: عكس هوايي: شرح مأموريت هاي شناسايي و سعي دشمن در فريب خلبان و ناموفق ماندن آن، خاموش شدن موتور هواپيما در هوا و روشن شدن مجدد آن به ياري خدا؛ اتاق عمل: همكاري پزشكان و پيراپزشكان و ايثار مجروحان در روزهاي اول جنگ در آبادان؛ مأموريت، استقامت و مقاومت شجاعانه ي رزمندگان؛ پل: شرح وقايع در عمليات سر
پل ذهاب و شهادت گروهي از برادران در زير پل؛ جنود ناديدني: كمك به موقع يك رزمنده ي بي سيم چي و امداد الهي در گذر از ميدان مين؛ مقاومت در شهر: حمل مهمات غنيمتي با تمام مشكلات آن؛ در افق هاي آشنايي با معبود: شرح نبرد در دشت عباس؛ تك و پاتك: مقاومت شرهاني در برابر پاتك عراقي ها؛ شب طوفاني: نابينا شدن رزمنده اي در عمليات، اعزام او به خارج و آشنا شدن وي با يك جوان اطريشي و مسلمان شدن اين جوان؛ بي كسان: داستان پدر شهيد و حضور بر مزار فرزند و شهداي گمنام؛ آن سوي مه؛ داستان رزمنده اي كه همه افراد خانواده اش در بمباران شهيد شده اند؛ بابا زنده است: قصه ي فرزندي كه ماه ها انتظار رسيدن خبري از پدر دارد.
محسن وثاقتي جلال، مجيد كريميان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1375.
74 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ يادداشتها: 18).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Unfinished Bridge: Diaries of Mohsen Vasaghati Jalal, Madjid Karimian
مندرجات: خداحافظ سنگرم؛ پل ناتمام.
اين كتاب حاوي يادداشت هاي روزانه برادران محسن وثاقتي جلال و مجيد كريميان مي باشد. محسن وثاقتي جلال از شاگردان سيد اكبر حسيني بود كه بعد از شهادت آن شهيد همراه با تني چند از همكلاسي هايشان در تاريخ 25 / 10 / 66 به جبهه هاي جنوب رفتند. آنان در يادداشت هاي خود از آشنايي با بزرگان جبهه، شركت در چند عمليات و شهادت همسنگران و تحويل خط مقدم در شلمچه به نيروهاي جديد و ترك شلمچه تحت عنوان «خداحافظ سنگرم» سخن گفته اند. در قسمت دوم با عنوان «پل ناتمام» به همراهي كردن خبرنگاران و
برخورد با پل مهمي اشاره كرده اند، كه توسط نيروهاي دشمن مورد هدف قرار گرفته و نيمي از آن خراب شده بود.
[ صفحه 846]
حسين اميريان، مجيد پيري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
79 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت خاطرات: 70).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Kheybar Bridges
شمارگان: 4400 نسخه.
داستان يك قله ي ايمان (خاطرات حسين اميريان) به حاج مهدي زين العابدين، فرمانده شهيد لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع)، تقديم شده است.
اين كتاب شامل دو بخش مي باشد: بخش اول مجموعه ي يادداشت ها و خاطرات شهيد محمدحسن توسلي از اهالي گلپايگان است. اين بخش از خاطراتي با نام هاي اولين تجربه، كردستان، ياد مظلوم، والد تخريب، والد عشق، پل هاي خيبر، مركز، صله رحم، والفجر هشت، عمليات هشت و نيم، تابستان 1365، پائيز 1365 و مهر ماه سال 1365، تشكيل شده اند. نويسنده ي اين خاطرات در روز جمعه 28 / 1 / 1366 در اثر اصابت خمپاره شهيد شد. قسمت دوم، خاطره اي از حسين اميريان به نام «يك قله ايمان» است موضوع اين خاطره در ارتباط با عمليات پاكسازي منطقه ي «سردشت» از دموكرات ها و كومله ها و دار و دسته ي قاسملو و درگيري با آنان، حمله ي كومله هاي تحت حمايت بعثي ها به رزمندگان در ناحيه ي بوئيران، و شركت نويسنده در عمليات براي فتح جاده ي العماره در منطقه دارخوئين مي باشد.
ترجمه حميد محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
152 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 44).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Five Years in the Hell
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: پاي سكوي اعدام؛ در انتظار مرگ؛ ناله اي از ميان هور؛ پرواز با بال هاي بسته؛ تانك هاي سوخته؛ عاقبت چاكري صدام؛ روزهاي سياه؛ پنج سال در جهنم.
كتاب، مجموعه ي خاطرات افسران و سربازان اسير عراقي مي باشد. خاطره ي «پاي سكوي اعدام» از بيرحمي نيروهاي حزب بعث نسبت به مردم عادي و سربازان سخن گفته و پناهندگي گروهي از زنان و مردان عراقي به ايران و استقبال ايرانيان از آنان را شرح داده است. «تانكهاي سوخته» عنوان خاطره اي از يك درجه دار اسير عراقي است كه از حمله ي نيروهاي اسلام در منطقه ي زرباطيه (كه با قدرت بسيار همراه بود) سخن گفته و فرار و عقب نشيني نيروهاي حزب بعث از صحنه هاي پيكار را ذكر كرده است. خاطرات «عاقبت چاكري صدام»، «روزهاي سياه»، و «پنج سال در جهنم» از يك افسر اسير توپخانه است كه نحوه ي برخورد حزب بعث با سربازان و افسران را بعد از شكست در عمليات، خودزني آنها و اعدام درجه داران ارتش بعد از پيروزي هاي سپاه اسلام بيان كرده است.
به كوشش كميته ادبيات و پژوهش كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و هفتصد شهيد شهرستان بيرجند. - مشهد: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و هفتصد شهيد شهرستان بيرجند؛ رواق مهر، (چاپ اول): 1381.
206 ص.
طراح روي جلد: سعيد بابايي.
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 207 خاطره از 207 شهيد شهرستان بيرجند است. خاطرات از زبان همسر، پدر، خواهر،
[ صفحه 847]
برادر، دوستان، آشنايان و همرزمان شهيدان نقل شده اند. خاطرات حاوي اطلاعاتي درباره ي دوران كودكي، جواني، فعاليت شهيدان قبل و بعد از انقلاب و فعاليت آنان در جبهه، و خصوصيات اخلاقي و ديني شهيدان است. از جمله اسامي شهدا، مي توان به موارد زير اشاره كرد: «محمدرضا اكبري، علي آواره، محمدرفيع تخم كار،
محمدحسين تخم كار، سيد خليل حسيني، سيد محمد حسيني، حسين قايني، ابراهيم محمدي، غلامرضا فارابي، محمود حسيني، حسن فروتن، مهدي قلاسي، رجبعلي آهني، حيدر خسروي، سيد عبدالكريم عبادي، اسدالله احراري، محمدحسن ابراهيمي، محمدرضا ابوترابي، ياسر اكبرزاده، حسين برزگران و...».
به كوشش احمد حسينيا. - تهران: نشر حديد (انتشارات اداره عقيدتي سياسي نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران)، 1375.
96 ص.
در اين كتاب - كه نخستين جلد از مجموعه خاطرات حماسه آفرينان نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران است - نوزده خاطره از سربازان، درجه داران و افسران به چاپ رسيده است. اين خاطرات، ابتدا به صورت مصاحبه بر روي نوار ضبط شده و سپس متن هاي پياده شده تنظيم شده اند. در اين خاطرات، آنچه بيشتر از همه مورد توجه قرار مي گيرد، امدادهاي غيبي است و ايمان و خلوصي كه در دل رزمندگان جاي دارد. رفتار اسلامي و انسان دوستانه ي رزمندگان با اسيران عراقي نيز جنبه ي ديگري است كه در همه ي موارد به چشم مي خورد و حكايت از اعتقادات قلبي اين سلحشور مردان - حماسه آفرينان - جبهه هاي نبرد حق عليه باطل دارد.
تهيه و تنظيم اقامه ي نماز. - تهران: ستاد اقامه نماز، 148.1374 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب مجموعه اي است از خاطرات رزمندگان جبهه هاي حق عليه باطل (75 خاطره) كه موضوع تمامي آنها، نماز در جبهه است. از لابه لاي خطوط خاطرات مي توان خلوص نيت، ايمان و اعتقاد راسخ رزمندگان و تسليم محض مشيت الهي بودن آنان را ديد. نماز از جمله سنگرهاي مبارزه ي اسراي ايراني عليه صداميان بود. نماز متحول كننده ي بسياري بود و آرامش بخش بسياري ديگر و چه بسا اين نمازها و دعاها در بسياري از موارد باعث رهايي رزمندگان از درد و رنج شده بود.
محسن شاهرضايي؛ بازنويس نثر: حسن بني عامري. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، (چاپ دوم): 1376.
164، [20] ص.: مصور: عكس (بخشي رنگي). - (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛ مجموعه خاطره: 22). چاپ اول به مناسبت برگزاري سمينار نماز و چاپ دوم به مناسبت برگزاري هفتمين اجلاس سراسري نماز منتشر شده است.
كتاب پيشاني و خاك، خاطرات رزمندگان عزيز اسلام در مورد نماز و برپا داشتن آن در جبهه هاي نبرد است. خاطرات از زبان فرماندهان، رزمندگان، بسيجي ها، روحانيون، پزشكان و... بيان شده است. عزيزان ايثارگر در اين
[ صفحه 848]
خاطرات، به بيان لحظات پرشكوهي پرداخته اند كه در آنها اوج بندگي حق جويان عرصه ي پيكار متجلي شده است. اين افراد از همرزمان خود گفته اند. دوستاني كه وقتي پيشاني هايشان بر خاك بود، به سوي معشوق شتافته اند. دلاور مرداني كه در زير باران گلوله ها به اقامه ي نماز پرداخته اند. شجاعاني كه
در لحظات آخر زندگي - هنگامي كه دشمن جسم پاكشان را آماج گلوله هاي خود قرار داد - باز هم از ياد خدا غفلت نكردند و لحظه اي كارشان را به تأخير نينداختند. در پايان كتاب نيز - تحت عنوان ضمايم - عكس هايي از لحظات برپايي نماز در جبهه هاي نبرد جمع آوري و ارائه شده است.
مريم كاظم زاده (مهران). - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1373.
146، [14] ص: عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 100).
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: دستمال سرخ؛ بي نشان؛ جانفشاني؛ سومين بار؛ نان حلال؛ قهرمان شهادت؛ دلاور پير؛ ساقي؛ تكاور ميدان؛ آخرين بار.
كتاب «تا شهادت» يادداشتهاي خانم مريم كاظم زاده درباره ي تعدادي از شهداي همرزم همسرش - كه خود او آنها را به خوبي مي شناخت - در سالهاي اول جنگ تحميلي است. در اين يادداشتها خانم مريم كاظم زاده خاطرات خود را از وقايع كردستان مي نويسد و درباره شجاعت، ايمان، از جان گذشتگي و ايثار اين مردان صحبت مي كند و بدين گونه وسيله اي فراهم مي آورد تا ياد آنها را براي هميشه جاودانه سازد. اين شهيدان عبارتند از: شهيد منصور اوسط؛ شهيد جهانگير جعفرزاده؛ شهيد عباس اردستاني؛ شهيد عباس داورزني؛ شهيد محمدرضا مرادي؛ شهيد عباس مقدم؛ شهيد حاجي مردپيشه؛ شهيد نجمي؛ شهيد محمد جهان بين؛ و شهيد علي تيموري.
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، ستاد مركزي، معاونت تبليغات، 1367.
150 ص.
اين كتاب به مناسبت فرا رسيدن دهمين سالگرد انقلاب اسلامي منتشر شده است.
«تا مرز ديدار» مجموعه اي است كه با الهام از خاطرات برادران رزمنده نوشته شده است. اين كتاب، شرح فداكاري ها، ايثارها و رشادتهاي مدافعان بي نام و نشان اسلام عزيز است كه در خطه ي كردستان براي حفظ استقلال و امنيت و ارزشهاي متعالي اسلام تلاش نموده اند. اين مجموعه شامل هشت خاطره داستاني كوتاه به نامهاي «نماز در آتش، يا حسين، آقا معلم، تا مرز ديدار، لباس دامادي، فرق شكافته، لا
ينصرون و شهردار» است. آنچه كه در همه ي اين خاطرات به چشم مي خورد، لطف خداوند نسبت به رزمندگان اسلام است و ظلم و ستم افراد كومله و دمكرات نسبت به مردم كردستان.
مترجم حميد محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
184 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 69).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Grounded Tanks: the memoirs of Iraqi presoners of War
[ صفحه 849]
عنوان روي جلد: تانكهاي به گل نشسته: خاطرات اسراي عراقي.
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: تپه هاي مرگ؛ تانكهاي به گل نشسته؛ چند قدم تا آزادي؛ روزهاي قيام المدينه؛ آخرين پاتك.
اين كتاب، مجموعه اي از خاطرات اسراي عراقي بوده، در پنج بخش تنظيم شده است. بخش اول، شرح حمله هاي ناموفق عراقي ها به مواضع رزمندگان ايراني و رفتار خشن فرماندهان و افراد گارد مخصوص حزب بعث است. بخش دوم، نه خاطره از شكست نيروهاي عراقي و عكس العمل آنها در برابر نيروهاي جان بر كف ايراني است بخش سوم، هفت خاطره از آغاز جنگ و حمله ي نيروهاي بعثي به كردهاي معارض عراقي و كشتار آنهاست. «روزهاي قيام المدينه» خاطره اي است از قيام مردم شهر «المدينه» بر ضد دولت بعثي، پس از حمله ي عراق به كويت و پس از آن، حمله ي آمريكا به جنوب عراق و وضعيت مردم شهر در پي بازگشت نيروهاي بعثي و سركوب قيام آنها و فرار تعدادي از آنها به ايران. خاطرات آخرين بخش به «انتظار شروع جنگ، حمله ي عراق به شهر مهران و غارت و تخريب منازل ساكنان آن، جنگ
با ايران در نواحي گيلانغرب، ميمك و مجنون و حملات و ضد حملات ناموفق ارتشيان عراق» اختصاص يافته است.
گردآورنده محسن سيونديان. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 144.1375 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 18).
طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي 73 خاطره از رزمندگان اسلام است كه در آنها از حوادث و رويدادهاي جبهه و رزمندگان سخن گفته شده است. نمونه هايي از موضوعهاي خاطرات نقل شده عبارتند از: «تواضع فرمانده ي لشكر، شهيد حاج حسين خرازي؛ رقص سرباز عراقي در خط؛ بمباران شيميايي جزيره ي ام الرصاص در منطقه ي عملياتي كربلاي چهار؛ خاطراتي از بيسيمها و بيسيم چيها؛ مراسم صبحگاه؛ ميدان مين؛ عمليات در ارتفاعات قوچ سلطان؛ نماز شب؛ موشهاي موذي سنگر؛ رزم شبانه؛ گرفتن گراي توپخانه ي دشمن؛ خاطراتي از خمپاره، كرم سنگر، كلاه آهني، چاي خوردن و...» تعدادي از اين خاطرات مربوط به برخي شهيدان است كه از ميان آنها مي توان از شهيدان زير نام برد: «مسعود نقيه؛ حميد نقيه، محمد سيديان، صالح خانعلي، مرتضي عموعلي، رضا سنايي، حسن عابدي، مسعود كيوان آرا، مسعود چلمقاني، مجيد كريم پناه، و محمود دهقان».
ترجمه حميد محمدي، محمدحسين زوار كعبه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1375.
218 ص. (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 136).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Haaj Omran Hills, Iraqi Captives memoirs.
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: تپه هاي حاج عمران؛ زخم هاي هود؛ مخفيگاه فاو؛ التهاب رمادي؛ اعلام الصوير؛ يال هاي پنجوين؛ در كرانه ي كرخه؛ بلندي هاي خانقين؛ انهدام حلبچه؛ پرچم سفيد.
كتاب «تپه هاي حاج عمران» مجموعه ي خاطرات اسراي عراقي است.
«تپه هاي حاج عمران»، اسارت در روزهاي
[ صفحه 850]
اول جنگ؛ «زخمهاي هور»، زخمي شدن، اسارت، فرار و اسارت مجدد؛ «مخفيگاه فاو» اسارت سرباز عراقي كه تا چهار ماه پس از فتح فاو، در آنجا مخفي بود؛ «التهاب رمادي» دوستي يك افسر عراقي با اسير ايراني در بازداشتگاه رمادي، تبعيد او به جبهه و تسليم شدن به نيروهاي اسلام؛ «اعدام الصوير» خاطره ي افسر اطلاعاتي از ارتش عراق، كه پس از بيان خاطرات خود درباره ي اعدام، شكنجه و كشتار مردم عراق، به جبهه فرستاده شده، اسير مي شود؛ «يالهاي پنجوين»، اسارت سربازي كه مجبور شده در جبهه بماند در منطقه ي شلمچه؛ «در كرانه ي كرخه»، و «بلنديهاي خانقين» اسارت سربازان عراقي در اوايل جنگ است. بقيه ي خاطرات نيز شرح اسارت سربازان عراقي پس از بمباران حلبچه است.
سيد محسن علامه؛ به كوشش محمدقاسم فروغي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، [بي تا].
ص. - (مجموعه آثار و ارزش هاي هشت سال دفاع مقدس؛ مجموعه خاطره: 4).
اين كتاب به مناسبت سالروز آغاز عمليات بيت المقدس منتشر شده است.
كتاب «تجاوز كه آغاز شد» مجموعه ي خاطراتي از آغازين روزهاي جنگ تحميلي عراق عليه ايران است. اين كتاب در دو بخش مجزا تنظيم شده است. در ابتداي كتاب فرازهايي از سخنان حضرت امام خميني (ره) و آيت الله خامنه اي آورده شده و به نقض قراردادهاي بين المللي در روزهاي آغاز جنگ اشاره شده است. در فصل اول با آوردن خاطراتي از مرزنشينان در مورد شروع جنگ، وضعيت مناطق جنگي در غرب و جنوب كشور در آن
زمان مورد بررسي قرار گرفته است. در اين خاطرات مردم از بي پناهي و غافلگير شدن در شهرها و روستاها سخن گفته اند. در فصل دوم، خاطرات اسراي عراقي در مورد تجاوز به خاك ايران اسلامي و آغاز جنگ، رفتار وحشيانه ي نيروهاي عراقي و جنايات آنان نقل شده است. در انتهاي كتاب متن كامل ترجمه شده ي قرارداد 1975 الجزاير و همچنين شرح مختصر عملكرد عراق در رابطه با جمهوري اسلامي ايران از خرداد ماه 1358 لغايت شهريور 1359 به چاپ رسيده است.
مريم شعبان زاده. - تهران: نشر خرمشهر، (چاپ اول): 369.1378 ص.
كتابنامه: ص. 369 - 367.
چاپ قبلي: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، 1377.
اين كتاب، مجموعه ي خاطراتي درباره ي 47 شهيد است كه از زبان دوستان و همرزمان آنها بيان شده است. هر يك از اين عزيزان در زمان حيات خود خاطره اي از خود بر جاي گذشته اند كه انتشار آنها، امروز در فقدان اين شهيدان، مي تواند راهگشا باشد. موضوع خاطرات عبارت است از: «صراحت گفتار، حل مشكلات، نيكي به والدين، اهميت دادن به اداي فرضيه ي نماز در اول وقت، عشق به ولايت، آرزوي شهادت، وفاي به عهد و صله ي رحم». در يكي از اين خاطرات، «حسن شهركي» (از دوستان شهيد «اسحاق رنجوري مقدم») مي گويد: «شهيد مقدم به مسائل اعتقادي اهميت زيادي مي داد. روزي مي خواست براي شركت در جلسه اي به فرمانداري برود و بيمار بود و تب شديدي داشت. در بين راه ناگهان نگاهي به ساعت خود انداخت و گفت: وقت نماز است، توقف كنيد! ايستاديم و نماز را به جماعت برپا كرديم.»
[ صفحه 851]
ويراستار مهدي بيگلري، اصغر استاد حسن معمار؛ به اهتمام دفتر هنر و ادبيات ايثار. - تهران: بنياد جانبازان انقلاب اسلامي، دفتر هنر و ادبيات ايثار، معاونت فرهنگي، اجتماعي و هنري، (چاپ اول): 243.1377 ص.
عنوان ديگر: مجموعه جرعه اي از كوثر (1): تشنه شبنم
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: به انتظار رويت خورشيد / مهرداد آگين؛ انتخاب مجدد / حميد داوودآبادي؛ تا افق راهي نيست / حسين رحماني؛ بازگشت از ديدار / محمود رفيعي؛ طواف مكه در شمال فكه / اكبر مرتضوي؛ بالاتر از درد / حسين مصيبي؛ تشنه شبنم / اسماعيل يكتايي لنگرودي.
مطالب اين كتاب، مصاحبه و گفت و شنود با هفت جانباز است. كتاب، هفت بخش دارد. مقدمه، تاريخچه ي مختصر ادبيات مكتوب دفاع مقدس، سازمانها و افراد فعال اين زمينه مطرح شده است. هر بخش، عنوان مجزايي دارد كه از محتواي مصاحبه ها و از نحوه ي جانبازي افراد مصاحبه شونده گرفته شده است. مطالب مصاحبه ها در ارتباط با جانبازان و جانبازي است؛ از جمله: «اطلاعات مربوط به تحصيلات، فعاليت هاي سياسي و ورزشي، مناطق، چگونگي و عملياتهاي جنگي كه مصاحبه شوندگان در آنها حضور داشته اند، ديدگاه آنها نسبت به پديده ي جانبازي، نگرش خانواده و جامعه نسبت به جانبازان، خاطراتي چند از مجروحيت، شهدا، حضور در بين مردم و خانواده ارتباط با ائمه (ع) و امام زمان (عج)، معجزه هاي رؤيت شده، رؤيت ائمه ي اطهار و...».
به كوشش كميته ي تأليف و تدوين؛ جمع آوري خاطرات كميته ي حفظ آثار. - شيراز: كنگره سرداران و 14 هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول)؛ 102.1381 ص.
طراح روي جلد: راضيه نجابتي.
شمارگان: 3000 نسخه.
خاطرات،
مربوط به شهيدان «حسن عيدي، ابوالقاسم چوپان، علي اصغر نينوا، محمدباقر مازندراني، علي محمد كرمي ابوالوردي، علي اكبر حبشي، محسن خسروي، محمدعلي دعايي و عبدالعلي نيكويي» هستند.
كتاب حاضر حاوي نه خاطره از نه شهيد استان فارس است. خاطرات عبارتند از: خاطره ي مادر شهيد عيدي از شناسايي پيكر شهيد به كمك علايم سوختگي و خال موجود در بدن او؛ خاطره ي برادر شهيد چوپان از مجروح شدن او در جبهه؛ روايت برادر شهيد نينوا از برخورد وي با مسايل خانواده و بازديدكنندگان جبهه و شهادت وي در عمليات والفجر ده؛ خاطره اي از همسر شهيد مازندراني درباره ي اهميت دادن او به نماز و آخرين وداع؛ خاطره ي همسر شهيد ابوالوردي از نحوه ي آشنايي و ازدواج و شهادت؛ خاطراتي از همرزم و دوست شهيد حبشي در شتاب او براي انجام امور خير؛ خاطرات مادر شهيد خسروي درباره ي خواب ديدن او، اذيت و آزار منافقين و شهادت او و پدرش؛ خاطره ي خواهر شهيد دعايي از دوران قبل از انقلاب و برخورد با مدير مدرسه ي برادرش؛ خاطره ي همرزم شهيد نيكويي در برخورد با كسي كه فقط به فكر عبادت و گوشه گيري بود.
به كوشش احمد لقماني. - [اصفهان]: مركز بازسازي زرهي سرلشكر شهيد مهدي زين الدين، (چاپ اول): 1378.
168 ص. - (كنگره ي بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 168).
[ صفحه 852]
شمارگان: 5000 نسخه.
زندگينامه و خاطرات هفت سردار شهيد در هفت بخش مجزا در اين كتاب ارائه شده است. سرداران شهيد عبارتند از: «رضا اماني (قائم مقام لشكر سي زرهي و فرمانده ي تيپ زرهي
28 صفر؛ متولد 1339 و شهيد در عمليات والفجر هشت)؛ رضا مجيدي (مسؤول ستاد تيپ زرهي سپاه؛ متولد اصفهان در سال 1338 و شهيد در عمليات بيت المقدس)؛ اصغر لاوي (فرمانده ي گردان تانك محمد رسول الله (ص)، فرمانده ي تيپ 161 امام صادق (ع)، فرمانده ي سپاه نطنز، فرمانده ي گردان زرهي لشكر سي و گردان 38 ذوالفقار؛ متولد خرمشهر در 1338 و شهيد در 29 / 10 / 65)؛ حاج ابراهيم جعفرزاده (فرمانده ي زرهي قرارگاه نصر، مسئول طرح و برنامه لشكر سي زرهي و فرمانده ي تيپ 28 صفر؛ متولد اصفهان در سال 1339 و شهيد در عمليات بدر)؛ حبيب الله شاه سنايي (فرمانده ي عملياتي خط پدافندي مهران، مسؤول مهندسي هور و محور عملياتهاي قدس يك و دو، جانشين تيپ زرهي لشكر 25 كربلا؛ متولد جنيران اصفهان در سال 1343 و شهيد در عمليات والفجر هشت)؛ رضا عسگري (متولد برزان اصفهان در سال 1336 و شهيد در عمليات بيت المقدس)؛ محمد كريمي (فرمانده ي تيپ زرهي پس از ادغام تيپ 28 صفر و 25 كربلا؛ متولد احمدآباد آبادان در سال 1341 و شهيد در عمليات والفجر هشت)».
موسي غيور. - تبريز، دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني تبريز، معاونت فرهنگي، (چاپ اول): 1375.
148 ص.: عكس.
طراح روي جلد: مهدي نعلبندي.
شمارگان: 3500 نسخه.
كتاب حاضر شامل پانزده خاطره از هشت سال دفاع مقدس - به نقل از دانشگاهيان دانشگاه هاي تبريز و علوم پزشكي تبريز - است كه در جبهه ها حضور داشته اند. هر خاطره شامل نام راوي و مقطع تحصيلي او در دانشگاه به همراه سمت وي در جبهه ها است. در پايان كتاب نيز نمونه ي تصاويري
از خاطرات با عنوان مربوطه و زيرنويس شرح عكس ارائه شده است. نمونه ي دستخط شهيد مهدي باكري (فرمانده ي لشكر عاشورا) و شهيد مرتضي ياغچيان (معاون لشكر عاشورا) به فرمانده ي گردان شهيد مصطفي خميني در محور ساواپا آمده است.
به كوشش غلام حسين قره گوزلو با همكاري معارف فرهنگي و تبليغات ستاد كل نيروهاي مسلح. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دفتر حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، 1372.
129 ص.
بنابر آنچه در مقدمه ي كتاب آمده است، در اين كتاب، سعي بر آن بوده تا گامي كوچك در تحقق هدف بزرگ حفظ آثار هشت سال دفاع مقدس برداشته شود. اين مهم به كمك ثبت و ضبط رشادتها، صلابتها و مقاومت رزمندگان انجام گرفته است. هدف نويسنده، سپردن اين گنجينه به دست نسلهاي آينده و جلوگيري از تحريف تاريخ انقلاب اسلامي، به دست دشمنان بوده است. در تنظيم كتاب سعي شده است حقايق جنگ تحميلي از زبان قهرمانان آن با همان خلوص و صداقتي كه در حركات و سخنان آنان مشاهده مي شود، با اندك تغييري در متن آن بازگو شود. اين كتاب، مجموعه ي پنج خاطره است. خاطرات مملو از ايثار، گذشت و فداكاري، رشادت و دلاوري و عشق به معبود و شهادت و خاندان رسول الله (ص) و حضرت امام (ره) هستند و نمونه هايي از امدادهاي غيبي نيز در بين آنها ديده مي شود. در انتهاي كتاب نيز فهرستي از نام گويندگان خاطرات درج شده است.
[ صفحه 853]
به كوشش: محمدعلي ديباجي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.
107 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 26).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Brigade 83: Memories of Clerical Combatants.
اين كتاب، دومين مجموعه از خاطرات روحانيون رزمنده اي است كه از طرف ثبت خاطرات تيپ مستقل 83 امام جعفر صادق
(ع) (روحانيون رزمي تبليغي) منتشر مي شود. كتاب حاوي دوازده خاطره به نقل از شش رزمنده ي روحاني و طلبه است كه در آن، از مبارزات و ايثار و فداكاري روحانيون و طلبه ها در عملياتهاي والفجر يك، والفجر هشت، كربلاي يك، چهار و پنج، بيت المقدس دو و بيت المقدس هفت در مناطق عملياتي در جزيره ي مجنون، فاو، جنوب خرمشهر، فكه، مهران، شرق بصره و ماووت سخن گفته اند. آنها در اين خاطرات، «روحيه ي شهادت طلبي شهيدان همرزم خود، ايثار و فداكاري آنها، وضع جبهه ها و دلاوري رزمندگان اسلام» را وصف كرده اند.
رضا برجي، سلطاني رسول ملاقلي پور. - تهران: كمان، (چاپ اول): 1379.
48 ص. - (خاطره؛ 2).
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «تيرخلاص»، مجموعه ي پنج خاطره از رزمندگان اسلام است كه طي آن، صحنه هايي از جنگ تحميلي و ارزشهاي دفاع مقدس به تصوير كشيده شده است. «تير خلاص» عنوان يكي از اين خاطرات است كه در آن، راوي، خاطره اي از عمليات مشترك هوانيروز و سپاه در كرمانشاه، در دره ي باينگان، (نزديك حلبچه) را بازگو مي كند. در اين عمليات (كه براي زدن پل هوايي بر فراز دره ي باينگان، براي عبور نيرو صورت مي گيرد)، از شماري چرخبال و الاغ استفاده مي شود. اما در حين عمليات، هواپيماهاي عراقي محل را بمباران مي كنند و تعدادي از حيوانات باربر كشته و مجروح مي شوند. راوي خاطره و همرزمان وي مجبور مي شوند براي راحت كردن حيوانات مجروح، «تير خلاص» به مغز آنها شليك كنند.
تهران: وزارت جهاد سازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس، 1374.
128 ص. - (مجموعه خاطره: 9؛ مجموعه آثار: 35).
كتاب «جاده پيروزي» به مناسبت روز سوم خرداد، روز فتح خرمشهر، منتشر شده است - مجموعه ي خاطرات جهادگران شهرستان دامغان از دوران دفاع مقدس است. اين جهادگران ايثارگر از اوضاع و احوال جبهه ها در روزهاي اول جنگ سخن گفته اند و غافلگير شدن دشمن، تمام شدن مهمات، چگونگي ايجاد خاكريز، فعاليت شبانه روزي و خطراتي كه هر لحظه سنگرسازان با آنها روبه رو بودند، ترس سربازان عراقي از رزمندگان ايراني، فرار تانكهاي دشمن، ايجاد خاكريزها و جاده ها و شادي و غم در جبهه ها را بيان كرده اند. در انتهاي كتاب نيز تصاوير شهداي جهاد سازندگي دامغان در
دفاع مقدس به همراه مشخصات شناسنامه اي و محل شهادت شهدا آورده شده است.
[ صفحه 854]
نويسندگان: احمدعلي عبدالله، صباح نوري، علي حسن حسين الحسيني؛ گردآوري دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ مترجم: محمدحسين زوار كعبه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1375.
160 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت خاطرات؛ 97).
عنوان ديگر: جاده هاي دوزخ: خاطرات احمدعلي عبدالله، صباح نوري، علي حسن حسين الحسيني.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Roads to Hell: The memoirs of three POW Ieaqi officers
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب خاطرات سه تن از اسراي افسر عراقي است. «بانگ آشناي نجات، هجرت به ميهن و زيباترين سرنوشت» عناوين اين سه خاطره است. نويسندگان، در ابتداي خاطرات خود، مختصري از زندگي خود را شرح داده، نحوه ي حضور خود را در جبهه شرح مي دهند. هر يك از خاطرات، نشاني از شايستگي، شهامت و دلاوري نيروهاي اسلام و ترس و زبوني نيروهاي دشمن دارد. هر يك از اين افسران، فرمانده ي نيروهاي كماندويي بوده اند؛ نيروهايي كه بايد از بهترين افراد باشند؛ اما خاطرات آنان نشان دهنده ي روحيه ي پايين عراقي ها و نداشتن انگيزه جهت ادامه ي جنگ و همچنين فشار فراوان مقامات بالاي ارتش عراق بر نيروهاي تحت امر خود، جهت ترغيب آنها به جنگ است. با وجود اين، نيروهاي عراقي به طرق مختلف سعي در دور شدن و فرار كردن از جبهه ي جنگ داشته اند. اين افسران، اسارت در دست رزمندگان اسلام را عين آزادي و تولدي دوباره مي دانند.
انتخاب متن: جليل صفري؛ ويراستاري: بشير خزامي پور؛ بازنويسي: جليل صفري. - تهران: سازمان نهضت سوادآموزي، دفتر تحقيق و تأليف كتب درسي، 1375.
28 ص.: مصور، نقاشي. - (مجموعه
ايثارگران؛ 1).
مجموعه اين خاطرات، كه بالغ بر چهارده خاطره است، از كتابهاي «پيشاني و خاك» و «پيشاني سوخته» انتخاب و ساده نويسي شده است. تمامي اين خاطرات كه در ارتباط با نماز مي باشند، به نحوي بيانگر عزم و اراده ي قوي آزادگان جهت مقاومت در برابر دشمن و تحمل آزار و اذيت نيروهاي عراقي و شجاعت و شهامت اين عزيزان مي باشد. در خاطره ي «حتي دعاي بعد از نماز» آمده است: «نيمه هاي شب بود كه نيروهاي عراقي به ما حمله كردند. آنها به شدت به طرف ما تيراندازي مي كردند. هوا داشت روشن مي شد. همه به فكر نماز بوديم و ممكن بود نماز قضا شود. نماز آن روز صبح را به طور خاصي خوانديم. يك نفر با حالتي نزديك سجده نماز مي خواند و بقيه مواظب بودند. وقتي نمازش تمام مي شد، اسلحه را برمي داشت و مي جنگيد تا ديگري نماز بخواند. حتي بعضيها دعاي بعد از نماز را هم از دست ندادند.» نام راويان خاطرات در پايان آنها ذكر نشده است.
گردآورنده معاونت فرهنگي پژوهشي بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان فارس؛ به كارشناسي تحقيق و پژوهش. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1379.
58 ص. - (روايت عشق).
شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب، شامل چهارده خاطره از چهارده شهيد است. اسامي اين شهيدان و موضوع خاطرات آنها عبارت است از: «شهيد محمد باصري، جزيره ي مجنون؛ شهيد محمدكاظم حقيقت؛ شهيد خيران؛ شهيد اكبري؛ شهيد مهدي قلي فيروز و امر به معروف پس از شهادتش؛ شهيد علي نقي ابونصيري و خاطراتي از وي به نقل از همسرش؛
[ صفحه 855]
شهيد محمد باصري و مسابقه ي فوتبال در اردوگاه اسرا پس از قبول قطعنامه ي 598؛ شهيد عبدالرضا سليماني و شناخته شدنش از تسبيح سفيد؛ شهيد علي سلطاني در عمليات بستان؛ پيكر بي سر شهيد علي سلطاني؛ شهيد مجيد زواره عربي و مراسم عروسي وي؛ شهيد منصور خادم صادق و حفر كانال؛ شهيد حسن لاري زاده به نقل از مادر شهيد و شهيده نازپري تسليمي و لحظه ي شهادت وي در بمباران، به نقل از فرزندش».
تهران: سازمان روزنامه جمهوري اسلامي، (چاپ اول): 1378.
232 ص.: مصور.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يكصدمين سال ولادت امام خميني (ره) منتشر شده است.
اين مجموعه، خاطراتي از جبهه و جنگ است كه برخي به نقل از آشنايان و همسنگران شهيدان و رزمندگان و راوياني كه نام آنها زير هر خاطره ذكر شده است، و برخي هم از دستنوشته ها و يادداشتهاي شهيدان تهيه شده اند. اين خاطرات در پنج قسمت مجزا تنظيم شده اند: «شبنم ياد»، شرح رشادت و شجاعت رزمندگان در عملياتهاي جبهه است؛ «در جستجوي نور»، خاطرات افراد ويژه ي تفحص، از يافتن پيكرهاي پاك شهيدان به صورت فردي و گروهي است؛ «غريبانه ها»، خاطرات آزادگان است از دوران اسارت و رفتار با آنان در اردوگاهها؛ «علمداران تخريب»، خاطراتي از تخريبچي ها در ميادين مين و شهداي تخريبچي است؛ «دشمن شكاران»، خاطراتي است از آر. پي. جي. زن ها در هنگام شكار تانكهاي دشمن و شهداي آر. پي. جي. زن و «هنگامه هاي شهادت»، خاطراتي از آخرين وقايع و ساعات قبل از شهادت شهيدان است. در ابتداي كتاب، عكسي از شهيد محمدحسين (جانبازي كه خاطره اي از بخش «در
جستجوي نور» از او است) ارائه شده است.
تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 79.1370 ص.: عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات: 29).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Battle in Zivieh
شمارگان: 6600 نسخه.
كتاب در چهار بخش تدوين شده است. در بخش نخست، خاطرات شهيد محمدتقي مشكوري (كه به عنوان تخريبچي در جبهه ها حضور داشته) تحت نام «يك بال و صد پرواز» آمده است. در اين خاطره، نحوه ي حركت مين گذارها در هنگام عمليات، شجاعت اين عزيزان، ملاقات يكي از مجروحان با امام زمان (عج) و شهيد شدن بسيجيان تخريبچي در ميدانهاي مين وصف شده است. در بخش دوم، خاطرات عباس پاسيار از جبهه هاي كردستان به چاپ رسيده است. در اين خاطره، مبارزه براي آزادسازي بانه و سردشت از دست كومله و نبرد در منطقه ي زيويه تشريح شده است. بخش سوم، خاطرات ولي صابري تحت عنوان «دژ انصار» است كه به فتح شلمچه و بيرون راندن دشمن از دژ مرزي و شهادت گروهي از بسيجيان اختصاص دارد. در بخش چهارم، خاطرات حميد حسيني - در مورد عمليات كربلاي چهار و شناسايي مناطق اطراف شلمچه - آمده است.
[ صفحه 856]
بازنويس: محمدرضا يوسفي كوپايي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، لشكر رزمي 8 نجف اشرف، 1375.
91 ص. - (مجموعه نجف در كربلا؛ 10: خاطرات)
طرح روي جلد: غلامرضا راه پيما.
مطالب اين كتاب شامل خاطرات دلاور مردان عملياتهاي آبي - خاكي خيبر و بدر است. از محتواي خاطرات مي توان علاقه به تلاوت قرآن و ذكر و عبادات و خلوص رزمندگان را دريافت. مثلا در
يكي از خاطرات ذكر شده است كه رزمنده اي هنگام انتقال دو اسير عراقي به پشت جبهه، طبق عادت هميشگي، آياتي از قرآن را تلاوت مي كند و متوجه مي شود كه اشك از چشمان اسيران سرازير شده است. علت را مي پرسد. مي گويند: «به خاطر تبليغات رژيم بعثي، فكر نمي كرديم نيروهاي ايراني اين قدر با قرآن و اسلام مأنوس باشند.»
بازآورنده آموزش عقيدتي شيلات گيلان. - رشت: آموزش عقيدتي شيلات گيلان، (چاپ اول): 124.1378 ص.
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 92 خاطره از حالات روحاني و عرفاني حضرت امام (ره)، رزمندگان و شهدا است كه برگرفته از انجام فرائض و مستحبات توسط ايشان - نظير: روزه، نماز، سجده، نماز شب و دعاها و زيارات (همچون: دعاي توسل، دعاي كميل و مواردي از اين قبيل) - است كه از زبان همسر، برادر، آشنايان و همرزمان شهدا و رزمندگان نقل شده است. در زير هر خاطره، نام راوي و مأخذ برگرفته شده نيز ذكر گرديده است. از جمله اين خاطرات مي توان به موارد زير اشاره كرد: «نماز شب امام (ره) و سفارش به عبادت در جواني، زخمي شدن در هنگام نماز و ادامه ي نماز، اداي نماز شب شهيد غلامرضا (اكبر) در حين عمليات كربلاي سه، نماز خواندن زير آتش شديد دشمن توسط رزمنده حسين چوپانيان، خاطره ي همسر شهيد همت از ذكر اسامي شهداي عمليات آينده توسط او، خاطره ي صلوات به جاي پول ساعت و نامه اي از شهيدي كه قرض به ديگر رزمندگان را سفارش كرده و...».
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 126.1366 ص.: عكس.
شمارگان: 10000 نسخه.
مندرجات: خاطره: روز اول، جنگ بولدوزر، فرشتگان رحمت، آن روز كه كارون در آتش سوخت، دو نامه. قصه: چشم در چشم، راز دو آينه، شب عاشورا، نامه آشنا و نگاه غريبه، بچه جنوب.
اين كتاب مجموعه اي از برگزيده ي آثار مسابقه ي بزرگ فرهنگي قرارگاه خاتم الانبياء (ص) است. اين مجموعه در دو قسمت خاطره و قصه تنظيم شده است: در بخش خاطره، برادران
«رضا اسدي، هادي جعفري، اكبر ثالثي، نواز فرهمند، غلامعلي رجايي، و مهدي مراد حاصل» از خاطرات خود در عملياتهاي سوسنگرد، بستان، كربلاهاي چهار و پنج، نبردهاي شرق كارون و شمال آبادان و... و ثامن الائمه سخن مي گويند. جنگ بولدوزر با لودر عراقي، شجاعت و شهامت برادران غواص و حمله ي رزمندگان هوانيروز كه سبب آتش گرفتن تانك ها مي شوند، از جمله اين خاطرات است. قصه ها نيز نشانگر جسارت و شجاعت خلبانان هستند و حكايت از دلير مردي رزمندگان براي دفاع از خرمشهر با كمترين امكانات و فتح خرمشهر در سوم خرداد و پيروزي در ساير عملياتها مي كنند و از دلمشغولي هاي خانواده هاي رزمندگان، جانبازان و آزادگان.
[ صفحه 857]
تدوين احمد امامي راد. - مهديه، (چاپ اول): 1380.
194 ص.
عنوان روي جلد: 114 [يكصد و چهارده] خاطره برگزيده از 14 [چهارده] سردار شهيد، شهيدان، چمران، باكري، همت، زين الدين، بروجردي، كلاهدوز و...
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين مجموعه حاوي 114 خاطره ي برگزيده از چهارده سردار شهيد است. اين سرداران شهيد عبارتند از: «مصطفي چمران؛ مهدي زين الدين؛ مهدي باكري؛ علي احمدي؛ مهدي خندان؛ محمدابراهيم همت؛ احمد حسيني فر؛ علي اكبر حاجي پور؛ محمد بروجردي؛ يوسف كلاهدوز؛ حسين علم الهدي؛ بهرام شيخي؛ عمران پستچي و يدالله كلهر». خاطرات، از مادر، پدر، همسر، برادر، خواهر، همرزمان و همقطاران آنها نقل شده اند. برخي از مطالب درباره ي موارد زير هستند: «رشادتهاو شجاعتها در عملياتهاي متعدد، كمك به مستمندان و آشنايان، ازدواج، رسيدگي به امور رزمندگان، شفاعت خواستن، خواب ديدن ائمه (ع) و امام زمان (ع)، راز و نياز شبانه، رعايت همسايه هاي محل سكونت،
دائم الوضو بودن، لحظات آخر قبل از شهادت و...».
تهران: سازمان تبليغات اسلامي، معاونت فرهنگي، بخش مطالعات و تحقيقات، [1364؟.] 83 ص.
عنوان از روي جلد.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب، شامل چهل خاطره از رزمندگان اسلام است. موضوع خاطرات را مي توان (به صورت كلي) به چند دسته تقسيم كرد: خاطراتي از اوايل جنگ تحميلي، خاطراتي از عملياتها و خاطراتي از امدادهاي غيبي. نمونه هايي از خاطرات عبارتند از: اجراي تئاتر در منطقه ي عمليات ولايت فقيه آبادان، خاطره اي از نماز صبح در عمليات فتح المبين، حماسه ي هويزه و به شهادت رساندن يك كودك توسط سرگرد عراقي، خاطره اي از شهيد حاج حسين خرازي، تثبيت تنگه چزابه و نقش شهيد باقري در عمليات طريق القدس، خاطره اي از منطقه ي مهران، خاطره اي از عمليات ظفر و عمليات بيت المقدس، خاطره ي يك فرمانده از شهيد شيخ عبدالله ميثمي، خاطره ي شكار تانك در مرحله ي دوم عمليات والفجر هشت، خاطره ي پيش بيني شهادت برادر حسين زاده، فرمانده ي گردان.
جهاد سازندگي، ستاد مركزي، پشتيباني و مهندسي جنگ، واحد ثبت وقايع جنگ. - تهران: جهاد سازندگي، ستاد مركزي، پشتيباني و مهندسي جنگ، مركز نشر فرهنگي رجاء، 1367.
100 ص.
عنوان روي جلد: حديث جبهه: مجموعه خاطرات رزمندگان اسلام در جبهه هاي حق عليه باطل.
جلد اول «حديث جبهه» - كه مجموعه خاطرات رزمندگان اسلام در جبهه هاي دفاع مقدس مي باشد - در دو قسمت تنظيم شده است. قسمت اول، خاطراتي است از برادران جهادگر، رزمندگان اسلام و همچنين خاطره اي از يك افسر اسير عراقي؛ كه هر يك از اين خاطرات، داراي يك عنوان مرتبط با موضوع آن است. قسمت دوم برگرفته از گزارشهاي مجله ي جهاد و شامل خاطراتي است از
رانندگان لودر و بلدوزر جهاد. همچنين چند خاطره از جهادگران شهرستانهاي دامغان و سمنان - از زمان اقامت آنها در مناطق سومار - آمده است.
[ صفحه 858]
جاد سازندگي، ستاد مركزي پشتيباني و مهندسي جنگ. واحد ثبت وقايع جنگ. - تهران: جهاد سازندگي، ستاد مركزي پشتيباني و مهندسي جنگ، 1368.
132 ص.: عكس.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، جلد دوم از مجموعه كتابهاي حديث ايثار، و مجموعه اي از خاطرات برادران جهادگر است. كتاب، با پيام حضرت امام خميني (ره) به «سنگرسازان بي سنگري كه آنان را به رساندن ايران به استقلال واقعي تشويق نموده است»، شروع مي شود و سپس خاطرات جهادگران با عنوانهاي مختلف بيان شده است. در اين خاطرات، از ماجراي هزاران آواره ي جنگزده، مناجات مجروحان، نماز شب خواندن بسيجي ها و همچنين حماسه ي عمليات مسلم بن عقيل و عبور از ميدانهاي مين و سيمهاي خاردار حلقوي و نيز از حال و هواي معنوي جنگ سخن گفته شده است. تصاويري از جهادگران شهيد نيز در پايان كتاب به چاپ رسيده است.
تدوين و بازنويسي: اكبر جواني، احمدرضا كريميان. - [بي جا]: لشكر 14 امام حسين (ع)، 1375.
172 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 28).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «حديث حماسه» مجموعه خاطرات گردان حضرت اميرالمؤمنين (ع) است و به مناسبت كنگره ي بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان گردآوري شده و به چاپ رسيده است. اين كتاب شامل 82 خاطره ي كوتاه درباره ي شهيدان يا مناطق عملياتي از زبان رزمندگان و همرزمان شهيدان است كه در چهار فصل گردآوري شده است. فصل اول: در آموزش شهادت؛ فصل دوم: خروش عرفان؛ فصل سوم: سرود واپسين و فصل چهارم: تبسم گل سرخ نام گذاري شده اند. اين خاطرات حول محور عملياتهاي
محرم، بدر، خيبر، تنگه چزابه، بيت المقدس، فتح فاو و ام القصر مي باشند و علاوه بر آن، خاطراتي در ارتباط با امدادهاي غيبي و شوخ طبعيهاي رزمندگان، حتي در سختترين لحظات، گردآوري شده است.
تهيه و تنظيم: وزارت ارشاد اسلامي (اداره كل تبليغات و انتشارات). - [تهران]: وزارت ارشاد اسلامي، انتشارات شركت سهامي چاپخانه، (چاپ دوم): 1361.
151 ص.
شمارگان: 30000 نسخه.
مندرجات: پاوه، رستاخيز انقلاب؛ حديث خونين شهر؛ خاطرات آبادان و خونين شهر؛ روايت ديگر؛ هويزه؛ خاطراتي از عمليات طريق القدس (بستان) و فتح المبين.
اين كتاب، خاطراتي از روزهاي آغازين جنگ در شش قسمت است: «پاوه، رستاخيز انقلاب» (از شهيد دكتر چمران درباره ي روزهاي خونين پاوه)؛ «حديث خونين شهر» (چگونگي مقاومت مردم خرمشهر، تلاش مردم براي نجات شهر و شهادت آنها، فعاليت زنان در پشتيباني و جنايات بني صدر با نفرستادن مهمات)؛ «خاطرات آبادان و خونين شهر به روايت يك رزمنده» (شرح مقاومت مردم خرمشهر و آبادان در برابر حملات دشمن و چگونگي سقوط اين شهرها)؛ «روايت ديگر» (اشاره اي مستند به قصد حمله ي عراق به ايران پس از 22 بهمن و پيروزي انقلاب، و عدم توجه مسؤولان وقت به هشدارها)؛ «هويزه» (شرح عمليات هويزه به فرماندهي شهيد علم الهدي با پشتيباني ارتش با هدف تصرف هويزه و شهادت علم الهدي) و خاطراتي از «عمليات طريق القدس» (بستان) و «فتح المبين» و «سخني با رزمندگان».
[ صفحه 859]
بازنويسي فهيمه محمدزاده؛ ويراستار هادي عرفانيان. - تهران: شادرنگ، 1380.
217 ص.: مصور (رنگي).
طراح روي جلد: خسرو زينالپور.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و 23000 شهيد استان خراسان به چاپ رسيده است.
كتاب «حريف شب» شامل زندگينامه اي مختصر، خاطرات و وصيتنامه سه تن از سرداران شهيد است به نام هاي: شهيد اسدالله كشميري (متولد
1341 از روستاي فرقي در حوالي مشهد كه مسئوليت معاونت طرح عمليات در عمليات والفجر 9 را به عهده داشت و در همان عمليات در منطقه ارتفاعات هزار قله به شهادت رسيد)، شهيد غلام حسين اصغري (متولد سال 1341 از روستاي حسن آباد مشهد كه جانشيني واحد مهندسي قرارگاه نجف را به عهده داشت و در منطقه مهران به شهادت رسيد) و شهيد غلام حسين پازهر امامي (متولد 1310 از روستاي دودانلو اطراف شهرستان درگز كه فرماندهي گروهاي علي اصغر تيپ ويژه شهدا را بر عهده داشت و در عمليات قادر يك در منطقه سيدگان عراق به شهادت رسيد). خاطرات به نقل از دوستان، آشنايان، خانواده و همرزمان از دوران كودكي، جواني، قبل و بعد از انقلاب و حضور در جبهه هاي نبرد است. در پايان كتاب نيز تصاويري رنگي از اين شهيدان در جبهه به چاپ رسيده است.
به كوشش فتح الله نادعلي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.
22،138 ص.: عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات؛ 87).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Story of the Good
شمارگان: 3300 نسخه.
حكايت خوبان حاوي بيست خاطره از رزمندگان و فرماندهان سپاه اسلام مي باشد كه توسط همسنگران بسيجي آنان بيان شده است. در هر قسمت نام رزمنده اي كه در مورد شجاعت، ايثار و ايمان او خاطره گفته شده، و زمان و مكان و نام عمليات ذكر گرديده است. هر خاطره داراي عنواني خاص است. از جمله اين خاطرات، مي توان «سلولهاي نمناك» درباره جعفر محتشم (فرمانده ي گردان انصار)، «جاده ي كربلا» [درباره ي شهيد رضا دستواره، قائم مقام لشكر 27
محمد رسول الله (ص)]، «عيد خونين» (درباره ي شهيد علي اسماعيلي)، «پيك گروهان جهاد يا معلم من» (درباره ي شهيد عباسعلي اناري تفت)، «فرمانده ي مظلوم» [درباره ي شهيد علي اكبر جامي پور، فرمانده ي تيپ يك و معاونت لشكر 27 محمد رسول الله (ص)] را نام برد. در اين خاطرات، داشتن ايمان به خدا و عشق به شهادت بسيجيان مورد تأكيد قرار گرفته است.
بازنويسي محسن كهتري. - اصفهان: لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1377.
96 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 59).
طراح روي جلد: عباس محمد شفيعي.
مجموعه ي حاضر شامل 49 خاطره از رزمندگان اسلام و خانواده ي شهيدان درباره ي جبهه، عملياتهاي انجام شده و شهدا است. از جمله محتواي خاطرات مي توان به اين موارد اشاره كرد: «پيرمردي از منطقه ي سعده در عمليات
[ صفحه 860]
بستان و روحيه ي شهادت طلبي اش، اصابت گلوله ي توپ در وسط بازي فوتبال و عمل نكردن آن، انتقال اسرا به پشت جبهه، خاطره ي شهيد حسين محمدزاده، نحوه ي شهادت برادر اكرمي، شجاعت شهيد قاسم عربيان در عمليات بيت المقدس، خاطره اي از عمليات فتح المبين، شهادت سيد محمود سيديان در روز شهادت فاطمه ي زهرا (س)، انهدام سنگر عراقي ها در عمليات والفجر چهار در پاسگاه بناسوته عراق، تقاضاي شهيد در مفقودالاثر ماندن، خاطره اي از رزمنده ي غواص، خاطره ي مادر شهيد احمد گل آرايي از پيش بيني شهادت پسرش، خاطره ي جنگ لودر با تانك در مرحله ي پنجم عمليات رمضان، تواضع شهيد حاج حسين خرازي فرمانده لشكر امام حسين (ع)، شجاعت بسيجي در عمليات رمضان به فرماندهي شهيد باقري و...».
تهيه و تدوين دفتر اطلاع رساني و پژوهش هاي فرهنگي دفاع مقدس. - تهران: سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، گروه انتشارات، 1375.
155 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Epic of khorramshahr
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب از سه بخش عمده تشكيل شده است. بخش اول - خاطرات - شامل چهار فصل است: «فرزندان خرمشهر، يادنامه فتح،
ياران خرمشهر و خرمشهر آزاد شد». هر فصل حاوي چند خاطره در رابطه با خرمشهر است. تمامي اين خاطرات نشان دهنده ي ايمان و استقامت مردم در برابر يورش نيروهاي بعثي، عشق به آزادسازي اين شهر و دلاوري ها و رشادتهاي رزمندگان اسلام است. بخش دوم در دو فصل «ويژگي هاي عمليات بيت المقدس و آزادي خرمشهر»، به مقالات اختصاص يافته است. در اين بخش به عمليات آزادسازي خرمشهر و تأثير اين معجزه ي الهي بر منطقه و ابعاد آن مي پردازد. در ضمن ايثار و صلابت و غيرت رادمردان اين مرز و بوم را نيز ستايش مي كند. در بخش پاياني كتاب، اشعار سروده شده توسط شاعران متعهد درباره ي جنگ و خصوصا خرمشهر و حماسه ي آزادسازي آن به چاپ رسيده است.
تهيه و تدوين تبليغات و انتشارات چهارمحال و بختياري. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز فرهنگي، معاونت انتشارات، مديريت امور كتاب، 1374.
104 ص. - (مجموعه خاطرات جنگ؛ 4)
«حماسه ي شاخ شميران» به مناسبت سالگرد عمليات «شاخ سومر» يا «شاخ شميران توسط سپاه پاسداران تهيه شده است. كتاب با بيانات مقام معظم رهبري درباره دلاوري هاي رزمندگان استان چهارمحال و بختياري و در ادامه، پيام سردار سرلشگر محسن رضايي (با تأكيد بر نقش تيپ قمر بني هاشم در عمليات والفجر ده) شروع مي شود. سپس بيانات حجت الاسلام والمسلمين ناصري (امام جمعه و نماينده ي ولي فقيه در شهركرد) به مناسبت عمليات والفجر ده آمده است و خاطراتي از زبان سردار حيدري (قائم مقام تيپ مستقل 44 قمر بني هاشم)، سردار حاج بهنام شمس، [فرمانده گردان يا زهرا (س)] و تعدادي از بازماندگان عمليات والفجر ده ذكر شده كه شرح دلاوري هاي رزمندگان
منطقه ي چهارمحال و بختياري براي آزاد سازي ارتفاعات شاخ شميران و شاخ سومر و شهر حلبچه است.
[ صفحه 861]
به كوشش سعيد بساطي؛ ويراستار غلامرضا نباتي مقدم. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، معاونت پژوهش و تبليغات، نشر شاهد، (چاپ اول): 1378.
176 ص.: مصور، نمونه.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: ديباچه، نگاهي به ميمك و آمادگي براي عمليات؛ خاطرات رزمندگان اسلام؛ تشكيل گردان شهداي ايل خزل و...؛ با شاهدان ميمك؛ ضمايم. منابع و مآخذ.
كتاب، شرح عمليات ميمك و بيان خاطرات رزمندگان است كه در چند فصل تنظيم شده است. در ديباچه، شرح وضعيت جغرافيايي ميمك، واقع در غرب استان ايلام، داده شده است. در فصل اول، طرح عمليات ميمك، انجام عمليات و ويژگي هاي آن (كه در تاريخ 19 / 10 / 59 در دو مرحله و يك مرحله مقدماتي - از چند ماه قبل - انجام شده) شرح داده شده است. در فصل بعد خاطراتي از رزمندگان شركت كننده در عمليات بيان شده و در انتهاي كتاب، تصاويري از شهداي ميمك آمده است. در فصل سوم كتاب، توضيح داده شده است كه در سال 1367 گرداني به نام شهداي ايل خزل تشكيل مي گردد كه افراد اين گردان از نيروهاي مردمي بوده اند.
مؤلف ابوالفضل كارآمد. - كرمان: مركز كرمان شناسي، (چاپ اول): 1380.
88 ص.، [10] ص. تصوير.
شمارگان: 2000 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: sunny Memories
اين كتاب به شهيد رضا كارآمد (محل شهادت ارتفاعات دوپازا، در عمليات نصر 7) تقديم شده است. اين كتاب شامل چهل خاطره از رزمندگان اسلام درباره ي جبهه و شهدا است. از جمله ي خاطرات، مي توان به موارد زير اشاره كرد: «عمليات والفجر هشت، گردان 410 غواصي به فرماندهي
شهيد حاج احمد اميني و عبور از نهر علي شير و شهادت فرمانده ي گردان، شهادت رشيد فرخي در عمليات كربلاي پنج، غواصي در هوا و آب سرد، اذان گفتن زير پتو به علت شدت سرما، برخورد با اسير عراقي كه تعدادي از رزمندگان را به شهادت رسانده بود، عمليات والفجر چهار در منطقه ي مريوان و خاطره اي از ايثار رزمنده اي به نام اصغر مكاريان جهت نجات اميرعلي خالصي كه مجروح شده بود، شرح نحوه ي شهادت دردناك شهيد ترابي از شهرستان بافت در عمليات نصر چهار، برگرداندن پيكر شهيدي از درون ميدان مين و در كنار سنگر كمين دشمن در منطقه ي عملياتي شلمچه و...».
به كوشش ع. ك. همداني؛ ويرايش غلامحسين كاوياني، مجتبي ياري. - تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي، اجتماعي، هنري، (چاپ اول): 1370.
198 ص.
طراح روي جلد: علي وزيريان.
شمارگان: 11000 نسخه.
اين مجموعه، مشتمل بر 25 خاطره از 24 جانباز جنگ تحميلي است كه در آنها از امدادهاي غيبي كه در سخت ترين لحظات به ياري رزمندگان آمده اند و مقاومت تا پاي جان و زمزمه هاي عاشقانه با خداي خود - حتي در سخت ترين لحظات - سخن مي گويند. خاطرات از فداكاري هاي رزمندگان در عمليات كربلاي پنج، مجروحاني كه درد خود را بروز نمي دادند و خود را فدايي حضرت زهرا (س) مي دانستند و پشتكار خواهران پرستار صحبت مي كنند. درباره ي عملياتهاي رمضان، خيبر، بدر، والفجر هشت، كربلا چهار و والفجر چهار توضيح مي دهند و از
[ صفحه 862]
مناطق جنگي - چون شلمچه، اهواز، آبادان، ارتفاعات ميشداغ و دلبشك - مي گويند.
مجروح شدن رزمندگان و بازگشت دوباره ي آنها به جبهه به مجرد بهبود نسبي، ايثار، از خود گذشتگي، شجاعت و دلاوري آنها و ايمان و اعتقاد راسخ، در همه ي اين خاطرات متجلي است.
به كوشش ع. ك. همداني؛ ويرايش غلامحسين كاوياني، مجتبي ياري. - تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي، اجتماعي، هنري، (چاپ اول)، 1370، [8]. 190 ص.
شمارگان: 11000 نسخه.
كتاب مجموعه 25 خاطره از جانبازان جنگ تحميلي است. موضوع خاطرات، متنوع است. از بين آنها مي توان موضوعهاي زير را به عنوان نمونه نام برد: «جاده ي كربلا» شرح عملياتي در مهران كه نزديكترين نقطه به كربلا است؛ «آخر شاهنامه» شرح مجروح شدن يك رزمنده؛ «در ميان دستان خدا» خاطرات شناسايي ارتفاعات قرخاني كه زمينه ساز عمليات والفجر ده ظفر هفت شد؛ «رفيق الله» خاطره ي رساندن آب به يك گروهان؛ «تانك» جريان مجروح شدن يك رزمنده در پشت تانك؛ «ياد آن روزها» برآورده شدن آرزوي رفتن به جبهه؛ «آخرين بازمانده» زنده ماندن راوي از بين 25 رزمنده در عمليات كربلاي پنج و خاطراتي درباره ي امدادهاي غيبي.
به كوشش عليرضا فلاح. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 84.1370 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 30).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Green Reminiscenes
شمارگان: 6600 نسخه.
مندرجات: اردوگاه سيد ابيد؛ اسارت سه ساعته؛ شب حادثه.
اين كتاب مجموعه خاطرات آقايان «علي عليزاده، اكبر كارگردان و محمد تقي پور» است. خاطرات آنها مربوط به عمليات كربلاي پنج در منطقه ي شلمچه است. نيروهاي ايران با سلاح ايمان به دشمن هجوم برده، دژ را متصرف مي شوند. عليزاده را موج انفجار مي گيرد؛ او را به بيمارستان مي رسانند. او بعدها مي شنود كه مناطق وسيعي از شرق بصره آزاد شده و عمليات موفقيت آميز بوده است. كارگردان و همرزمانش چندين پاتك دشمن را
بعد از تصرف دژ دفع مي كنند. ولي پس از چندي، ظاهرا عراقي ها پيروز شده، كارگردان و دو همرزمش را به اسارت مي گيرند. ولي با حمله ي نيروهاي كمكي آزاد مي شوند. او هنگام بازگشت مجروح شده، به بيمارستان انتقال مي يابد. تقي پور به عنوان نيروي كمكي در مناطق آزاد شده مي جنگيد. وقتي دژ به تصرف در مي آيد، با وجود تحمل تلفات زياد، چند بار تك دشمن را جواب مي دهند تا نيروهاي كمكي مي رسند و مجروحان را - كه محمد هم بين آنها است - براي مداوا مي برند.
تنظيم و نگارش: محسن شاهرضايي؛ به كوشش محمدقاسم فروغي. - تهران: نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 1371.
124 ص. - (مجموعه آثار و ارزشهاي هشت سال دفاع مقدس: مجموعه خاطره؛ 6).
[ صفحه 863]
اين كتاب به مناسبت هفته دفاع مقدس 31 شهريور - 6 مهر ماه 1371 منتشر شده است.
اين كتاب به بيان خاطرات رزمندگان از عملياتهاي والفجر هشت و كربلاي پنج مي پردازد. ابتدا درباره ي عمليات والفجر هشت و منطقه ي فاو توضيح مختصري داده شده است. سپس رزمندگان خاطرات خود را از شهداي عمليات، بيان كرده اند. از اين خاطرات مي توان به موقعيت منطقه، ترس عراقي ها از نيروهاي اسلام، توان و روحيه ي رزمندگان، تعداد اسرا و كشته هاي دشمن و روح والاي شهيدان گرامي و حماسه آفريني آنان پي برد. در قسمت دوم، به عمليات كربلاي پنج پرداخته شده است كه با بيش از 45 روز درگيري مداوم، از جمله بزرگترين عملياتهاي رزمندگان اسلام در دوران جنگ تحميلي بوده است. در آغاز اين بخش توضيحاتي در
مورد سلسله عملياتهاي كربلا تا عمليات كربلاي پنج و منطقه استراتژيك شلمچه داده شده است. در ادامه ي خاطرات رزمندگان اسلام از اين عمليات، به تلاش، قدرت و شهادت طلبي شهيدان و ترس و زبوني و جنايات نيروهاي عراقي تأكيد شده است.
محسن دوازده امامي. - اصفهان: لشكر 14 امام حسين (ع)، 106.1375 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 14).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «خاطره ي خوبان» مجموعه ي 31 خاطره از خاطرات به ياد ماندني 31 شهيد است كه به مناسبت كنگره ي بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان جمع آوري شده است. موضوعهاي خاطرات متفاوت است. موضوعهايي چون ايمان، ايثار، از خود گذشتگي، شوق شهادت، امدادهاي غيبي و عنايتهاي الهي در آنها مطرح شده است. خاطرات ياد شده، از اول جنگ و از مناطق و عملياتهاي مختلف هستند كه عبارتند از: عمليات ثامن الائمه در سليمانيه، عمليات محرم، عمليات والفجر هشت، مرحله ي دوم عمليات فتح المبين، عمليات منطقه ي چزابه، عمليات بدر، عمليات فرمانده ي كل قوا، عمليات منطقه ي پنجوين عراق، عمليات منطقه ي دارخوين و خط شير.
مؤلف سيروس لرستاني؛ به كوشش مراد حسين پاپي. - [بي جا]: افلاك، (چاپ اول): 1376.
سيزده، 79 ص.: عكس.
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب، حاوي نوزده خاطره از رزمندگان استان لرستان است. برخي از خاطرات، عبارتند از:
«حديث رزم، همراه با برادر شهيدم»: در عملياتي در غرب، فرمانده ي گردان محبين تيپ 57 ابوالفضل (ع) برادر خود را از دست مي دهد.
«نامه اي به مسؤول بهشت»: برادري كه موجي شده با گرفتن نامه اي خطاب به مسؤول بهشت راضي به رفتن به پشت جبهه مي شود.
ديگر خاطرات درباره ي موارد زير هستند: روحيه ي بچه ها و شجاعت آنها، حركت به سمت غرب، عمليات ميمك، عملياتي در كردستان، عمليات در جبهه ي بستان، حديث رزم در عمليات نصر چهار، وصال با الله
و لحظه هاي شهادت رزمندگان و عمليات مرصاد.
[ صفحه 864]
بازنويس: محمدرضا يوسفي كوپايي. - [اصفهان؟]: لشكر زرهي 8 نجف اشرف، (چاپ اول): 1375.
174 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان: مجموعه آثار؛ 15، مجموعه نجف در كربلا؛ 5: خاطرات)
طرح روي جلد: غلامرضا راهپيما.
كتاب حاضر، مجموعه خاطرات رزمندگان اسلام در مورد «شهيد محمدعلي شاهمرادي» و «شهيد سيد جمال طباطبايي» است. در ابتدا، زندگينامه ي سردار شهيد محمدعلي شاهمرادي، قائم مقام تيپ 44 قمر بني هاشم و سپس خاطرات دوستان و همرزمان وي آمده است. خاطرات، نشان دهنده ي نحوه ي فرماندهي، تلاش بي پايان و خستگي ناپذير و ترس نيروهاي عراقي از اين فرمانده ي دلاور است، چنانكه بعد از شهادت وي، روزنامه هاي عراقي شهادت «يكي از فرماندهان بزرگ ايران» را اعلام كردند. در ادامه ي كتاب، زندگينامه سردار شهيد سيد جمال طباطبايي، معاون عمليات تيپ 44 قمر بني هاشم، آورده شده است. وي با وجود مجروحيت شديد، در سال 61، و از كار افتادگي يك طرف بدن، باز هم به جبهه شتافت و به انجام وظيفه ادامه داد. خاطرات اين قسمت نيز از همرزمان و همسنگران شهيد نقل شده و در مورد شهامت، شجاعت، عشق به ولايت، قدرت بالاي فرماندهي و تصميم گيري سريع اوست.
تدوين و ويرايش عبدالله فاتحي؛ با همكاري حميد قنبري، حميد احمدي. - تهران: وزارت جهاد سازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس: ارغنون (چاپ اول): 1371.
123 ص. [4] ص. عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: ملاقاتي ديگر؛ مي آمد و رخسار برافروخته بود؛ مرز دو دنياي متضاد؛ خاك پايت؛ دعوت؛ يك دنيا از خودگذشتگي؛ حلواي ما؛ تولدي ديگر؛ همتا.
كتاب، مجموعه ي نه خاطره
است كه چند تاي آنها عبارتند از: «ملاقاتي ديگر» (از سعيد حيدريان)، خاطره اي است از دو دوست و همبازي سالهاي كودكي و ديدار آنها بعد از سالها و شهادت يكي در عمليات خيبر؛ «مي آمد و رخسار برافروخته بود» (از غلامرضا رجب زاده)، خاطره ي اوستا برات، اهل دزفول، لودرچي در جنگ است و شهادت او؛ «مرز دو دنياي متضاد» (از پورمقدم)، احداث پلي است بر رودخانه اي، در منطقه ي مهران، در سال 1366، براي عبور نيروها؛ «خاك پايت» (از فولادوند)، احداث جاده اي در ارتفاعات گامو توسط گردانهاي مهندسي - رزمي جهاد است. «دعوت» (از مؤذن)، خاطره ي رزمنده كوچكي در جبهه است؛ «يك دنيا از خودگذشتگي» (از جواد صابري)، شرح خاطره اي از عمليات در ماووت كردستان است و «حلواي ما» (از محمد)، خاطره ي حلوا دادن يك شهيد در شب قبل از شهادتش است.
محمدعارف؛ براساس طرح هايي از حسن ملك زاده، محمدجواد گلستان فرد. - شيراز: كنگره سرداران و 14 هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1380.
85 ص. - (كنگره سرداران و 14 هزار شهيد استان فارس؛ 6).
شمارگان: 3000 نسخه.
طراح روي جلد: اسماعيل عرفان منش.
[ صفحه 865]
اين كتاب، شامل 25 خاطره ي طنز به گويش كازروني درباره ي رزمندگان در جبهه هاي نبرد است. در پايان هر خاطره، واژه هاي نامأنوس آن خاطره همراه با آوانگاري واژه ها (با استفاده از حروف لاتين) و معناي فارسي آنها ارائه شده است. موضوع و محتواي خاطرات به قرار زير است: بمب شيميايي، شهردار بودن در جبهه، فرمانده ي تيپ حاجي جعفر، عروسي رزمنده اي به نام علي، خاطره اي از عمليات والفجر هشت، عمليات بدر، زخمي
شدن، تخم مرغ هديه كردن پيرزن، مناجات رزمنده اي به نام عباس پيكاب، منطقه ي عملياتي كارون، اروند و هورالعظيم، در درون قايق پروژكتور، شب عمليات و...
بازنويسي به كوشش مقصود اختري. - تهران: جهاد سازندگي، گردان 3 سيدالشهداء مركز ثبت و نشر آثار دفاع مقدس، (چاپ اول): 1375.
[6]، 72 ص. [6] ص. عكس (رنگي).
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب به ياد سنگرسازان بي سنگر عمليات كربلاي (1) نوشته شده است.
كتاب، خاطراتي از عمليات كربلاي يك است. عراق پس از شكست در فاو تصميم مي گيرد كه به جاي فاو، مهران را اشغال كند. براي اين كار، جنگ تبليغاتي و رواني زيادي به راه مي اندازد. اشغال مهران تنها سه هفته به طول مي انجامد و سرانجام در 9 / 4 / 1365، در ساعت 22:30، رزمندگان اسلام طي عملياتي - با رمز «يا ابوالفضل العباس» و با نام «كربلاي يك» - مهران را آزاد مي كنند. كتاب در ابتدا به شرح عمليات از ديدگاه نظامي و مهندسي مي پردازد و بعد از آن، به نقل از عده اي از رزمندگان، به شرح عمليات و خاطراتي كه در زمينه ي كربلاي يك است، ادامه مي دهد. موضوع خاطرات رزمندگان در درجه ي اول شرح عمليات كربلاي يك است و پس از آن، شرح شوخ طبعيهاي رزمندگان و شجاعت آنها.
محمد غلامپور، محمد ميرزايي، ناصر كفايي، مجيد قدمي، علي شاهاني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
117 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 39).
عنوان پشت جلد به انگليسي: "Kaman Abrouei" Bunker
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: اشاره؛ در ميان خاكريزهاي شلمچه / محمد غلامپور؛ عطش فياضيه / محمد ميرزايي؛ خاكريز كمان ابرويي / محمد غلامپور؛ در جبهه هاي شهرهاني / ناصر كفايي؛ اعزام باستاني / مجيد قدمي؛ روزهاي پرخون /
علي شاهاني.
كتاب از شش خاطره تشكيل شده است. «در ميان خاكريزهاي شلمچه و خاكريز كمان ابرويي» خاطرات محمد غلامپور از جهادگران شيراز است كه پشت بلدوزر مي نشست و رو در روي دشمن بدون هيچ گونه حفاظي سنگر مي زد تا پناهي براي رزمندگان ايجاد كند. خاطره ي «عطش فياضيه» مربوط به جهادگران كاشاني است و در آن به روزهاي محاصره ي آبادان اشاره شده است. «در جبهه شرهاني» نوشته اي از ناصر كتابي و «اعزام باستاني» خاطره اي از مجيد قدمي در مورد اعزام به جبهه هاي كردستان است. آخرين خاطره از علي شاهاني است به نام «روزهاي پرخون» كه در آن، راوي از شهادت دوستانش سخن گفته است. همه ي اين خاطرات حاكي از دلاوري ها و ايمان قوي ايثارگران و حماسه آفريني رزمندگان سپاه اسلام هستند.
[ صفحه 866]
گردآوري و بازنويسي ناصر علي بابائي، ايوب هاشمي. - [اصفهان؟]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، لشكر 14 امام حسين، (چاپ اول): 1376.
112 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان: مجموعه آثار؛ 26).
طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.
اين كتاب، مجموعه ي 52 خاطره از خاطرات سلحشوران غيوري است كه در نقش خطشكنان جنگيدند و راه را براي پيروزي گشودند. خاطرات، بيانگر ايثار، استقامت، ايمان و روحيه ي عالي رزمندگان است. دانشجو و طلبه، روحاني و ارتشي، دست به دست هم دادند و جنگيدند. عبادتها و استغاثه هاي شبانه، عشق به لقاءالله، صبر و تواضع و از جان گذشتگي آنان (علي رغم كمبود نيرو و مهمات) باعث خلق حماسه هايي در عملياتهاي بدر و كربلاي پنج شد. «حضور مجدد برادر
معلول در جبهه با عزمي راسختر از قبل، گذشتن از ميدان مين، رسيدن امداد غيبي در سنگر به رزمندگان، ياري گرفتن رزمندگان از آيات كلام الله مجيد در بحبوحه ي نبرد، حماسه آفريني در عمليات والفجر هشت براي تسخير كارخانه ي نمك در فاو و عمليات والفجر ده» هر يك نمونه هاي از خاطرات مذكور در اين كتاب هستند.
نوشته رحيم مخدومي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، (چاپ اول): 1381.
61 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ 479: يادنامه؛ 12).
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب حاضر شامل 43 روايت (خاطره) و 25 خواب نقل شده درباره ي شهداي دفاع مقدس است كه از طرف خانواده (همسر، پدر، مادر، خواهر و برادر)، آشنايان، دوستان و همرزمان و نيز از زبان خود شهيد نقل شده است. موضوع برخي از خاطرات و اسامي راويان عبارت است از: «عملياتهاي والفجر سه، والفجر نه، كربلاي يك، بيت المقدس سه و بيت المقدس چهار، (دستنوشته ي شهيد بهرامعلي قباخلو)؛ پدر شهيدان اصغر، قاسم و حسين شيركوند؛ همسر شهيد عبدالرضا حسني پور؛ پدر شهيدان مسلم و احمد عبدالعلي پور؛ مادر شهيدان حسين و رضا منظمي و...». راويان برخي از خوابها نيز بدين قرار است: «مادران شهيدان مهدي خزايي پور، سيد مجتبي وفايي و سيد مرتضي و سيد فرزام نورهاشمي؛ پدر شهيدان سيد داود و سيد محمد الياسي و...».
تدوين و بازنويسي: مرتضي جمشيديان. - [اصفهان؟]: لشكر 14 امام حسين (ع)، 1375.
148 ص. - (كنگره ي بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان: مجموعه آثار؛ 42).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب خودشكنان، حاصل تدوين و بازنويسي خاطرات رزمندگان گردان امام موسي بن جعفر (ع) است كه بنا به دستور شهيد حاج حسين خرازي قبل از عمليات فتح المبين نوشته اند. تعداد زيادي از راويان خاطرات خود به خيل شهدا پيوسته اند. در اين خاطرات، رزمندگان در مورد شهدا، نحوه ي شهادت، تلاش، دلاوري و شجاعت آنان سخن به ميان آورده اند. رزمندگان خاطرات خود را از عمليات هاي
مختلف شرح داده اند و با بيان نحوه ي شهادت همرزمانشان برگ هاي زريني از تاريخ دلاور مردان اين مرز و بوم را تحرير كرده اند. در انتهاي كتاب نيز زندگينامه شهيد غلامرضا آقاخاني فرمانده ي گردان موسي بن جعفر (ع) و شهادت ايشان در عمليات بدر و همچنين، فرازهايي از وصيتنامه ي اين شهيد گرامي آورده شده است. لازم به ذكر است كه ترتيب تدوين خاطرات در اين كتاب براساس تاريخ عملياتهايي است كه اين گردان در آن ها شركت داشته است.
[ صفحه 867]
مهدي باقريان. - تهران: دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي، روابط عمومي، 1377.
39 ص.: مصور، جدول.
كتاب حاضر مروري بر تاريخچه ي دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي و جدول هايي در مورد آمار دانشجويان دارد. در مجموعه ي خاطرات، برگزيده اي از گزارش علمي، زيارتي، سياحتي تعداد 110 نفر از دانشجويان بسيجي دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي به سرزمين مقدس خوزستان آمده است. اين خاطرات عبارتند از: جنوب، ميقات عاشقان، كه محصول سفر احمد اسدي به پادگان دوكوهه و اهواز و اروندرود است؛ شرح يك ديدار، كه خاطره ي حسين رزوان است از سفر به شلمچه و مجنون؛ پيام سرزمين نينوا، كه خاطره اي است از حسن يگانه در مورد سفرش به شلمچه؛ رمز و راز جبهه ها، از سيد عليرضا سليمي در مورد خرمشهر؛ روايت عشق شهيدان، از محسن رضواني همداني؛ سلام بر تو اي خرمشهر، از سيد عليرضا سليمي؛ ابر قدرت اسلام، از غلامرضا مهرباني؛ زندگي ماندن نيست، از مجتبي نويد. ضمنا «خاطره ي نوشتن و رفتن است؛ اللهم اغفرلي، آزمون سراسري عاشقي؛ زيارت عاشورا؛ آمد ولي چه آمدني» از جمله قطعات
ادبي هستند كه در اين كتاب ديده مي شوند.
به كوشش حسين ميرپور. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1372.
53 ص.، [11] ص.: تصوير. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 61).
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب، حاوي خاطرات تلخ و شيرين پروازهاي متعدد جنگي است كه توسط خلبانان جان بركف و ايثارگر ميهن اسلامي در دوران جنگ تحميلي انجام گرفته است. خلباناني كه خاطرات آنها در اين مجموعه نقل شده است، عبارتند از: «سرتيپ خلبان سيدرضا پرديس، سرتيپ خلبان علي محمد نادري، سرتيپ خلبان اردستاني، سرهنگ خلبان عباس رمضاني، خلبان آزاده سرهنگ يونس سمندريان، خلبان آزاده سرگرد منصور كاظميان و سرتيپ خلبان سيروس باهري». هر يك از اين خلبان ورزيده مناطق مختلفي از خاك ميهن را از لوث وجود دشمنان پاك كرده، مرز و بخشهايي از سرزمين عراق را در پاسخ به تجاوز و كشتار آنان مورد تهاجم و بمبارانهاي هوايي خود قرار داده اند. شهيدان عباس بابايي و عباس دوران، از مجموعه ي راويان اين خاطرات، خلباناني هستند كه در نبردهاي هوايي در دوران دفاع مقدس به فيض شهادت نائل گشتند.
گردآوري و بازنويسي: علي اخباري. - [اصفهان؟]: لشكر 14 امام حسين (ع)، 1376.
168 ص.: (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 5).
طراح جلد: مصطفي شعرباف.
مندرجات: در آغوش امواج؛ پوتين ها و فرجه ها؛ ساحل خونين؛ شانه هاي زخمي عشق؛ وقتي كه لطف خدا سنگ تمام گذاشت؛ خداحافظ وطن؛ فقه و گلوله؛ عمامه و خون؛ شلمچه؛ راز سر به مهر؛ مشق عطش.
كتاب، حاوي دوازده خاطره از دوران دفاع مقدس در موضوعهاي زير است:
«ايثار و از خودگذشتگي رزمندگان؛ گردان يونس و عمليات آن گردان؛ شهادت رزمندگان اسلام؛ عمليات محرم؛ زخمي شدن دلاور مردان دفاع مقدس و برخي موضوعهاي ديگر». در «راز سر به مهر» (از محسن جاري)، راوي نقل مي كند كه: «خوابيده بودم صدايي در سنگر شنيدم؛ متوجه شدم محمد است كه با خدا راز و نياز مي كند. او صبح ما را براي نماز بيدار كرد. چند روز بعد،
[ صفحه 868]
عمليات بود. شب عمليات تيربار عراقي ها، بچه ها را زمين گير كرده بود. با صداي الله اكبر متوجه شدم كه محمد در ميانه ي ميدان، آر پي جي بر دوش ايستاده و سنگر تيربار دشمن را هدف گرفته است. پس از شليك گلوله ي آر پي جي، نقش بر زمين شد. او را در آغوش گرفتم، شنيدم كه آرام گفت: آقا رضا حلالم كن، برايم دعا كن، اگه توانستي سري به مادرم بزن و به او بگو محمد گفت: مادرم، خوشحال باش. فرزندت به آرزويش رسيد».
نرجس شكوريان فرد. - تهران: نشر سامير، (چاپ اول): 95.1377 ص.
عنوان روي جلد: در انتظار بهشت: مجموعه اي از خاطرات شهداي شهرستان خمين. كتاب «در انتظار بهشت» مجموعه اي از خاطرات 160 شهيد از شهداي شهرستان خمين است؛ ايثارگراني كه با انتخاب مرگ خونين، راه زنده بودن و زندگي كردن را به بازماندگان نشان دادند. شهيداني كه افتخار اين مرز و بوم هستند. نويسنده در اين كتاب، خاطرات كوتاهي از شهيدان اين شهرستان را از زبان دوستان، همرزمان، خانواده و همسران شهدا گردآوري كرده است. هر كدام از اين خاطرات نشان دهنده ي روح پاك و بي آلايش
آنها هستند. آرزوي شهادت و ديدار معبود و فضايل اخلاقي و رفتار پسنديده و ايمان قلبي از خصوصياتي است كه از لابه لاي اين خاطرات متجلي است.
تدوين و بازنويسي: عزت الله نصيري، افشين طاهري. - [اصفهان]: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي زميني، عقيدتي سياسي مركز آموزش توپخانه اصفهان، 1375.
140 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان: مجموعه آثار؛ 10).
طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.
شمارگان: 5000 نسخه.
«در راه...» مجموعه اي از خاطرات پرسنل مركز آموزش توپخانه ي اصفهان است. در اين خاطرات، رزمندگان، شرايط و خصوصيات خط پدافندي واحد توپخانه ي اصفهان و دلاوري و سلحشوري سربازان اين واحد را بيان كرده اند. اين آثار، به ترتيب زماني - از روزهاي آغازين جنگ تا پايان جنگ تحميلي - تنظيم شده اند. اين خاطرات، نقش ارزشمند اين واحد را در عمليات هاي مختلف (مانند: حماسه ي فتح المبين، حماسه ي والفجر سه، عمليات والفجر پنج، هم چنين عمليات بيت المقدس پنج و...) نشان مي دهند. راويان خاطرات از حماسه آفريني، شور و اشتياق، تعبد و خلوص شهدا و آمادگي رزمندگان براي شهادت نيز سخن گفته اند. در انتهاي كتاب، مقاله ي «آتش كه گرفت، خشك و تر مي سوزند» به نحوه ي شهادت و پيدا شدن پيكر مطهر شهيد سرهنگ دوم محمدعلي شفيعي همراه با خاطره اي به قلم شهيد در مورد چگونگي كشف جسد و وصيتنامه ي يكي از نيروهاي عراقي كه در عمليات فتح المبين كشته شده بود، مي پردازد.
تدوين و بازنويسي: علي لطفي. - [بي جا]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، لشكر 41 امام حسين (ع)، 1375.
96 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 29).
شمارگان: 5000 نسخه.
[ صفحه 869]
كتاب درفش سبز حاوي 33
خاطره ي كوتاه از جنگ و عملياتهاي مختلفي است كه گردان ابوالفضل در آنها شركت داشته است. اين خاطرات به نقل از همرزمان شهيدان والامقام اين گردان گردآوري و تنظيم شده اند. اين خاطرات عمدتا به عملياتهايي ارتباط دارند كه رزمندگان اين گردان در آن شركت داشته اند. اين عملياتها عبارتند از: مرحله ي اول والفجر هشت، كربلاي پنج، كربلاي چهار، والفجر چهار، بدر، فرمانده ي كل قوا و كربلاي ده. خاطرات، مبين روحيه ي قوي، ايمان، استقامت، توكل به خدا، امدادهاي الهي، طلب شهادت، ايثار و... هستند. هر يك از خاطرات به يكي از شهداي گردان اهدا شده و نام راوي نيز در زيرنويس آمده است.
به كوشش مريم شانكي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.
182 ص.، [10] ص. تصوير. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات، 23).
عنوان روي جلد: در كوچه هاي خرمشهر: با خاطراتي از بهروز مرادي، صالح موسوي و...
عنوان پشت جلد به انگليسي: In The Alleys Of khoramshahr
شمارگان: 6600 نسخه.
مجموعه اين خاطرات را «مريم شانكي» در سالهاي 1360 و 1361 از راه مصاحبه با برادران شهيد بهروز مرادي، صالح موسوي، فرهاد دشتي و محمد نوراتي گردآوري كرده است. اين مجموعه، خاطرات عده اي از مردم خرمشهر را نيز در بر مي گيرد، كه خانم شانكي، در همان سالها، با آنها در كوچه ها و خيابان هاي خرمشهر مصاحبه كرده و بيشتر آنها بعدا شهيد شده اند. بخش اعظم اين خاطرات به مقاومت دليرانه ي رزمندگان خرمشهري در برابر حمله ي ناجوانمردانه و غافلگير كننده صدام به خرمشهر اختصاص دارد. صدام با ادوات جنگي و تجهيزات مدرن جنگي حمله كرد، در حالي كه
مردم و رزمندگان، براي دفاع در برابر آنها، چيزي به جز سلاحهاي سبك، كوكتل مولوتف هاي دست ساز و جان ايمان خود چيزي نداشتند. خيانتهاي مسؤولان وقت كشور نيز باعث شد تا نيرو و تجهيزات كمكي به خرمشهر فرستاده نشود، و در نتيجه، شهر سقوط كرد. خاطرات، به مهاجرت زنان، كودكان و افراد سالخورده از خرمشهر آغشته در خون و آتش و شهادت جانبازان راه حق و حقيقت اشاره دارد.
تدوين و بازنويسي رضا بهشتي؛ جمع آوري لشكر 14 امام حسين (ع). - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، نمايندگي ولايت فقيه، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت نشر، (چاپ اول): 1376.
119 ص. - (مجموعه خاطره؛ 28).
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي چهل خاطره است كه در زمينه ها و موضوعهاي مختلف بيان شده اند. موضوعهاي خاطرات در بردارنده ي «امدادهاي غيبي، شرح عملياتي كه در بستان انجام شد، شرح عمليات حاج عمران و...» است. براي مثال، خاطره ي «مثل بابا» (از مصطفي محمدي) خاطره ي دو برادر يازده و چهارده ساله است كه هنوز چهل روز از شهادت پدرشان نگذشته است و به امر مادر به جبهه مي آيند و با هم به شهادت مي رسند؛ «پشه» خاطره اي از امداد غيبي است؛ در جبهه ي جنوب كه پشه زياد است، رزمندگان، براي حفظ خود، تصميم مي گيرند پتوي خيسي به در سنگر آويزان كنند. در اين هنگام خمپاره اي منفجر مي شود و محل قبلي آنها را از بين مي برد. «درگيري در پد چهار» خاطره اي از نيروهاي مخصوص كلاه سبز عراق است كه با قصد حمله به جاده، خندقي مي كنند ولي ناموفق مانده، شكست مي خورند.
[ صفحه 870]
به كوشش فهيمه ناصري؛ ويراستار بابك طيبي. - شيراز: كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1379.
96 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
در اين كتاب، دوازده خاطره ي كوتاه از دوازده سردار شهيد استان فارس جبهه هاي جنگ تحميلي گرد آمده است. عناوين خاطرات و اسامي سرداراني كه خاطره ها مربوط به آنها است، عبارتند از: دريا مزار / سردار شهيد مجتبي شيخي (مبني بر اين كه دريا مزار وي خواهد بود)؛ مفتي نيست / سردار شهيد عباس كريم پور؛ پرچم ماه / درباره ي سردار شهيد مجيد رشيدي (كه پرچم ايران را در مناطق عراقي ها نصب كرد)؛ آبي دست بده / سردار شهيد حسينعلي اميري (كه با شهيد طاهري از ميان آب و لجن براي سركشي نيروها مي رفتند)؛ روز هشتم / خاطره ي انتخاب همسر سردار شهيد عبدالعلي ناظم پور؛ از گردش كه برگردي / سردار شهيد هاشم شيخي؛ روز فرخنده / شهيد حميدرضا ماني؛ لطيفه هاي آبدار / سردار شهيد احمد طاهري؛ در جاري جواني / سردار شهيد علي اصغر اتحادي؛ خيابان مجروح / سردار شهيد سيد عبدالحسين ولي پور؛ صبحانه ي آخر / سردار شهيد عبدالعلي عامري و نماز آب / سردار شهيد علي حسن پور.
به كوشش مصطفي محقق و مرتضي محقق. - [اصفهان]: لشكر 14 امام حسين (ع)، 1378.
96 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 69)
طراح روي جلد: محمدعباس شفيعي.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «دژآفرينان» مجموعه ي 64 خاطره - اغلب درباره ي بسيجي ها جهادگران مهندسي رزمي و شجاعت رانندگان لودر و بولدوزر در دوران دفاع مقدس - است. موارد زير، از
جمله مطالب خاطرات هستند: «پيشروي در جزيره ي ام الرصاص از درون باتلاق؛ محور عمليات والفجر چهار؛ محورهاي عملياتي كربلاي پنج؛ منطقه ي عملياتي ماووت؛ شهرك دارخوين؛ عمليات محرم؛ منطقه ي عملياتي كربلاي چهار؛ عمليات فتح المبين و منطقه ي پادگان عين خوش؛ تنگه ي ابوقريب؛ مرحله ي سوم عمليات بيت المقدس؛ منطقه ي كوشك؛ كانال پرورش ماهي در شرق بصره؛ باغ شماره ي هفت در عمليات فتح المبين؛ منطقه ي عملياتي كربلاي ده؛ نماز شب؛ نماز جماعت؛ دارخوين؛ عمل نكردن خمپاره در سقف سنگر؛ مجروحي كه چند روز در منطقه ي عملياتي خيبر زنده ماند؛ بمباران شيميايي و...».
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، تبليغات جبهه و جنگ، [بي تا].
160 ص. مصور: عكس، نقشه تا شده.
شمارگان: ذكر نشده است.
مندرجات: مناجات نامه؛ خاطرات؛ وصيتنامه؛ مشخصات رزمي و حالات روحي؛ تذكرات لازم به رزمندگان اسلام؛ تاريخچه قدس و طغيان بني اسرائيل؛ علت حمله اخير رژيم اشغالگر قدس به لبنان؛ چرا كربلا، چرا قدس؛ راهنمايي كربلا تا قدس.
اين دفترچه در اصل دفترچه اي براي نوشتن خاطرات رزمندگان است كه از طرف سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در هنگام ورود به جبهه در اختيار آن ها گذارده مي شد. اوراق مختلف دفترچه، علاوه بر صفحاتي سفيد براي نوشتن خاطرات، شامل ترجمه ي آياتي از قرآن كريم، دعاهايي از صحيفه ي سجاديه، گزيده اي از سخنان امام
[ صفحه 871]
حسين (ع) در مقابل دشمنان و بيانات امام خميني (ره) و چند نيايش از رزمندگان اسلام است. در قسمت هاي بعدي، خاطراتي از امام خميني (ره)، آيت الله دستغيب، شهيد مدني، شهيد صدوقي و شهيد اشرفي اصفهاني، بخشي از وصيت پيامبر به امام علي (ع) و
قسمتي از وصيتنامه امام علي (ع) به امام حسن (ع) و فرازهايي از وصيتنامه هاي شهدا آمده است. پرسش هايي درباره مشخصات رزمندگان و حالات روحي و معنوي آن ها بخش بعدي دفترچه است. دستورالعمل هايي نيز براي راهنمايي رزمندگان در هنگام ضرورت در آن به چاپ رسيده است.
به كوشش: عليرضا قزوه. - سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1375.
111 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 104).
عنوان پشت جلد: Two Rak’atts of Love. vol.1
بالاي عنوان: يكصد خاطره.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «دو ركعت عشق»، كه به كوشش عليرضا قزوه به چاپ رسيده است. يك صد خاطره از رزمندگان و بسيجيان عارف پيشه ي جبهه هاي نبرد حق عليه باطل را در بر مي گيرد. اين يك صد خاطره از هشتاد شهيد است و ياد آنان را گرامي داشته است. اين خاطرات قبلا در ستون «دو ركعت عشق» روزنامه ي اطلاعات - به صورت روزانه - به چاپ رسيده و در اين كتاب به صورت مجموعه چاپ شده اند. در اين خاطرات - راويان خاطرات، كه از اقوام، همرزمان و همسنگران شهدا بوده اند - از دلاوري، شجاعت، تهور، بيباكي شهيدان و همچنين از خلوص و پاكي، نمازهاي شبانه و ايثار اين به حق پيوستگان سخن گفته اند. تعدادي از راويان خاطرات حتي از ذكر نام خود هم ابا داشته اند و فقط به عنوان ارزشمند «بسيجي گمنام» اكتفا كرده اند.
به كوشش حجت ايرواني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1373 [128] ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 110).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Scout.
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: زهر چشم؛ ديدگاه شهيد دزفولي؛ ديده بان نفوذي؛ ديدگاه شاخ شميران؛ ديدگاه قلاويزان.
در اين كتاب ديده بانان از جبهه هاي نبرد حق عليه باطل خاطراتي را بيان نموده اند. در اولين خاطره با عنوان «زهر چشم»، قدرت و اهميت ديده باني ذكر
شده است و وحشتي كه ديده بانان از اين طريق در جزيره ام الرصاص در دشمن آفريدند، بيان شده است. در خاطره دوم با نام «ديدگاه شهيد دزفولي»، محل هايي كه زير پوشش ديده بان قرار داشته، جاده اول و دوم و سوم فاو - بصره شرح داده شده است. هم چنين در خاطراتي با عنوان هاي «ديده بان نفوذي، ديدگاه شاخ شميران، ديدگاه قلاويزان» پيروزي هايي كه در جنگ از طريق ديده باني بدست آمد بيان شده و نقش مؤثر ديده باني در عمليات بيت المقدس هفت، كانال ماهي و مرحله اول عمليات آزادسازي ارتفاعات سورمر ذكر شده است.
[ صفحه 872]
تدوين و بازنويسي: اكبر جواني، احمدرضا كريميان. - [اصفهان]، لشكر 14 امام حسين (ع)، 140.1375 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «ذوالفقار» مجموعه 83 خاطره از شجاعت، دلاوري، شكيبايي، مقاومت و ايثار رزمندگان گردان خطشكن حضرت اميرالمومنين (ع) از لشكر چهارده امام حسين (ع) است كه به مناسبت كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان به چاپ رسيده اند. اين خاطرات از عملياتهاي «چزابه، كربلاهاي پنج و ده، والفجرهاي دو و چهار و هشت و ده، بيت المقدس و خيبر» است و از كارخانه ي نمك، جاده ي فاو - ام القصر و منطقه ي شلمچه نيز ياد شده است. خاطرات بيانگر حماسه آفريني رزمندگان و شهيدان، ايمان و اخلاص آنها، شور و شوق رزمندگان به انجام وظيفه، شهادت طلبي آنان و لطف و عنايت الهي و امدادهاي غيبي هستند. اين خاطرات، از زبان شهداء و همرزمان آنها بيان شده است. در اين خاطرات به ايمان و اخلاص شهداء نيز اشاره شده است.
تدوين و بازنويسي: عزت الله نصيري، امير دادگستر. - [اصفهان]: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي زميني، عقيدتي سياسي، مركز آموزش توپخانه اصفهان، 1375.
119 ص.: (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار؛ 36).
طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.
كتاب «راويان فتح» مجموعه ي خاطرات پرسنل مركز آموزش توپخانه اصفهان از جنگ تحميلي و دفاع مقدس است. آنها در اين خاطرات، سرگذشت خود، در دشوارترين و طاقت فرساترين دقايق، و حماسه ي رشادت و شجاعت عزيزان ارتشي در جبهه هاي نبرد را شرح داده اند. «جنگ در دوله تو، دره شير و جزيره ي فاو و عملياتهاي كربلاي پنج، فتح المبين و طريق القدس، اعجازها و
امدادهاي غيبي، آرزوي شهادت رزمندگان، ايثار و از خودگذشتگي، سركوب منافقين، شهدا و اخلاص و زهد و تعبد آنان و همچنين عشق و علاقه به امام (ره)، شور و اشتياق براي حضور در جبهه و شركت در عمليات و طلب شفاعت از يكديگر» از اين خاطرات هستند. راويان اين خاطرات از درجه داران و افسران ارتش جمهوري اسلامي ايران هستند.
بازنويس محمدرضا يوسفي كوپايي. - [اصفهان]: لشكر زرهي 8 نجف اشرف، 1375.
122 ص.: (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 21: مجموعه نجف در كربلا؛ 7).
طراح روي جلد: غلام رضا راهپيما.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل نود خاطره از رزمندگان، شهدا، برادر، همسر، مادر و خانواده ي شهدا و همرزمانشان است. خاطراتي از شهدا: «محمدعلي تفضلي، سيد جمال علوي، اسدالله رمضاني، جلال محمدي، احمد محمدي، رضاني مؤذني، حيدر روحي، حمزه بابايي، محمود صالحي، علي رضا شفيعي، و...» نقل شده است. موارد زير از جمله محتواي خاطرات هستند: «نماز در هنگام جنگيدن و پيشروي، خوردن ته مانده ي غذا و اسراف نكردن، اختصاص سنگري به كتابخانه در جبهه و برگزاري كلاسهاي عقيدتي و قرآن در آن، خريدن لباس و جوراب و لوازم التحرير براي فرزندان اعضاي گروهك كومله، خاطراتي از شهيد قجه اي و برخوردش با دوستان، خاطره اي از روستاي آويهنگ كردستان و برخورد مردم با نيروهاي اسلام، و...».
سعيد موسوي؛ به كوشش و نظارت معاونت فرهنگي، پژوهشي اداره كل بنياد شهيد انقلاب اسلامي خراسان. - مشهد: نشر شاملو، (چاپ اول): 133.1379 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
در اين كتاب، ده خاطره ي كوتاه از رزمندگان، آشنايان و خانواده ي شهدا، درباره ي شهدا و حوادث روي داده در جبهه هاي جنگ (با موضوعات متنوع) نقل شده است. از جمله موضوع خاطرات عبارتند از: «نماز، نماز شب، رعايت بيت المال، احترام به والدين، غنائم جنگي، لبخند شهيد در غسالخانه، خاطره اي از عمليات كربلاي پنج در جزيره ي بوارين؛ درمان معجزه آساي بيماري همسر شهيد علي اصغر كلاته سيفري، اطعام و بخشيدن لباس به ديگران، خاطره ي شناسايي
قبل از عمليات والفجر چهار، عمليات بيت المقدس سه و خاطره اي از شهيد حسين دادمحمدي (فرمانده ي محور منطقه) نحوه ي شهادت عباسعلي غلاميان در عمليات كربلاي پنج، قطع پاي رزمنده ي تخريبچي در عمليات والفجر يك و خاطرات و مطالبي درباره ي شهيدان: «محمد گلچين، محمدتقي غيور، حامد همداني، حاج حسين محمدياني، عليرضا عاصمي، رستم علي نوري، سيد احمد رحيمي و...» در كتاب به چشم مي خورد.
خاطرات برگزيده روايت عشق 1378، استان فارس / گردآوري معاونت فرهنگي پژوهشي اداره تحقيق و پژوهش، اداره كل بنياد شهيد استان فارس؛ ويراستار حميد اكبرپور. - شيراز: ملك سليمان، (چاپ اول): 1381.
98 ص.
شمارگان: 2200 نسخه.
كتاب، حاوي دوازده خاطره از شهيدان است. موضوع خاطرات و نام راويان، به ترتيب، عبارت است از: «هديه ي روز پدر (ليلا ابونصري، فرزند شهيد)؛ عقب نشيني در كربلاي پنج (همرزم شهيد مرتضي جاويدي)؛ هديه ي يك سيب به امام / شهيد علي اكبر منشي (محافظ حضرت امام (ره))؛ سه خاطره از همرزمان و همسر شهيد محمد پژگاله، از جمله، اسير عراقي و متوسل شدنش به شهيد پژگاله و سفر به چين؛ لحظه ي اعزام به جبهه (برادر شهيد عليمراد مرادي)؛ خواب ديدن ازدواج و شهادت در عمليات والفجر هشت (شيوا زارع، همسر شهيد رضا پورخسرواني)؛ خاطره اي از شهيد جلال الدين خوشاب؛ نماز صبح و اعزام به جبهه (طاهره سياحتگر، خواهر شهيد عليرضا سياحتگر)؛ پرداخت قبض كمك به مستمندان (پدر شهيد جلال عباسي)؛ خاطره ي لحظه ي وداع شهيد محمود پيربداغي؛ خاطره اي از شهيد سهراب رئيسي (زهره رئيسي، دختر شهيد) و شناسايي پيكر شهيد مجتبي صادقي.».
غلامعلي رجايي. - تهران. سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات، 1373.
156 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 42).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Narration Of Love.
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب مجموعه 24 خاطره از ابتداي جنگ تا پذيرش قطعنامه 598 است كه به ترتيب زماني تنظيم شده اند. موضوع خاطرات عبارتند از: با ايجاد تونلي در زيرزمين - در دزفول - عمليات فتح
المبين به نفع رزمندگان اسلام تمام شد؛ در اطراف آبادان، با شروع جنگ تن به تن، به فرمان امام كمك رسيد و حصر آبادان شكسته شد؛ ثمره ي
[ صفحه 874]
خون بهترين ياران اسلام، آزادي سوسنگرد بود؛ در فتح خرمشهر رزمندگان، زير رگبار دشمن، در كمين تانكها مي خوابيدند؛ پايبندي رزمندگان به اخلاق اسلامي (در فتح خرمشهر افسر عراقي اسير را همراه خود مي برند تا آسيبي به او نرسد)؛ رزمندگان بدون هيچ وسيله اي از رودخانه عبور كردند و متجاوزان را متعجب كردند. در روزهاي عادي، سرما رزمندگان را اذيت مي كرد، اما هنگام عمليات خيبر بارش باران ابتدا رزمندگان را ناراحت كرد، ولي بعد خوشحال شدند، چون تانكهاي دشمن در گل فرو رفتند؛ زندگي در هور صبر زيادي مي خواست كه خداوند عنايت كرده بود؛ بعد از پذيرش قطعنامه، دشمن مي خواست مناطقي را اشغال كند تا پشت ميز مذاكره حرفي براي گفتن داشته باشد.
كورش علياني. - تهران: روايت فتح، (چاپ دوم): 1381.
100 ص. - (انتشارات روايت فتح؛ 6 / 57).
شمارگان: 3300 نسخه.
جلد اول كتاب «روزگاران» شامل يكصد خاطره ي كوتاه از جنگ تحميلي عراق عليه ايران و هشت سال دفاع مقدس است. از جمله موضوعهاي خاطرات مذكور در كتاب، موارد زير است: «مادران شهدا و صبر و تحمل آنها، معبر زدن در ميدان مين، حضور روحاني در جبهه، شهيدي در معبر ميدان مين، مجروح جنگي در آلمان و دكتري كه از شجاعت مجروحان شگفت زده بود، شهادت دو برادر، آموزش و عمليات غواصي در بهمن شير، اعتقاد به ذكر فاطمه زهرا (س)، خوابيدن بر
روي مينها و سيمهاي خاردار براي عبور سايرين، خاطره اي از شهيد جهان آرا، سقايي در جبهه، شهيد حاج حسين خرازي، خاطره اي از خلبان مجروح بالگرد، يافتن جسد شهيدي پس از يازده سال در حال سجده، كلاس فلسفه در جبهه، دكتري كه در جبهه با جنازه ي پسر شهيدش مواجه مي شود، مجروح شدن حين اقامه ي نماز و ادامه ي آن با وجود جراحت، عمليات خيبر و...».
سميه حسيني؛ ويراستار بابك آتشين جان. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1381.
100 ص. - (انتشارات روايت فتح؛ 32 / 53).
شمارگان: 3300 نسخه.
جلد دو كتاب «روزگاران» نيز حاوي يكصد خاطره ي كوتاه از جنگ تحميلي عراق عليه ايران و هشت سال دفاع مقدس است. از جمله موضوعهاي خاطرات، موارد زير است: «كوسه ها در رودخانه هاي اروندرود، رزمنده اي كه پس از پنج بار مجروح شدن باز به جبهه برگشت، رزمنده اي كه دوست داشت گمنام شهيد شود و شد، خاطره اي از كنار اروند و وداع رزمندگان، شهادت رزمندگان در زير آب و گير كردن آنها به سيم خاردار، معجزه ي گرد و غبار در منطقه ي و جابجايي لشكر، عبور از ميدان مين، عراقي اي كه خود را به مردن زده بود، مشاهده ي جدا شدن سر يك شهيد از تن، سرماي شهيد منطقه، بازگشت از عمليات و آمارگيري از تعداد شهدا و بازماندگان، شنيدن خبر خوش پدر شدن و شهادت در همان روز، شيميايي شدن در منطقه ي شهادت جانبازي كه يك چشم شيشه اي داشت، در عمليات والفجر مقدماتي و...».
[ صفحه 875]
جابر تواضعي. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1381.
100 ص. - (انتشارات روايت فتح؛ 27 / 45).
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب حاضر شامل مجموعه اي از خاطرات پرستاران و امدادگران، از دوران دفاع مقدس در مناطق جنگي و پشت جبهه است. از جمله خاطرات، موارد زير است: «استخاره براي رفتن به جبهه، اصرار به حضور در جبهه و اعزام، خاطراتي از بمباران و مجروحان آن، خاطراتي از مجروحان شيميايي و مجروحان نوجوان و كودك،
اوايل جنگ و حمله ي عراق به شهرهاي خرمشهر، آبادان و سوسنگرد، عمليات مرصاد، مجروح منافق، برخورد با خانواده ي شهيدان، مجروحان اسير عراقي، مجروحي كه با درمان نادرست شهيد شد، زايمان و تولد بچه در ايلام، دادن خبر شهادت به خانواده ي مجروح، مهران، مواجهه با اعضاي مثله شده و قطعه قطعه شده، منطقه ي گيلان غرب و اسلام آباد، بمبهاي آتش زا، نماز خواندن مجروح، خاطره اي از سيد حسين علم الهدي در هويزه، خاطره اي از مادري كه سه پسر شهيدش با هم تشييع مي شدند و...».
طه فروتن. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1381.
100 ص. - (انتشارات روايت فتح؛ 26 / 43)
كتابنامه: ص. [101].
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب حاضر شامل مجموعه اي از خاطرات مردم دزفول (يكي از شهرهاي استان خوزستان) از دوران دفاع مقدس و بمبارانها و موشكبارانهاي زمان جنگ است. موارد زير از جمله خاطرات است: «اخلاص امام جمعه ي دزفول در مواجهه با رزمندگان و ماندن او در شهر در زمان موشكباران، سردابهايي كه محل پناهگاه بود، خاطرات يافتن اجساد (شهدا) و مجروحان در زير آوار، دستگيري خلبان عراقي، انتخابات رياست جمهوري در زمان موشكباران، عمل جراحي مجروحي كه گلوله ي توپ در ران پايش گير كرده بود، بمباران شيميايي دزفول، دكتر پاكستاني كه از ترس موشك باران به دزفول نرفت، نجات معجزه آسا در موشكباران، خانواده ي 23 نفري كه همگي در موشكباران شهيد شدند، اسير كردن عراقي هايي كه مي خواستند به دزفول بروند، مواجهه با پيكر شش كودك شهيد كه تكه تكه شده بودند و...».
رضا رسولي؛ ويراستار بابك آتشين جان. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1381.
100 ص. - (انتشارات روايت فتح؛ 31 / 52).
شمارگان: 3300 نسخه.
طراح يونيفرم جلد: بهزاد جوانبخت.
اين كتاب، مجموعه اي از خاطرات درباره ي واحد اطلاعات - عمليات و انجام شناسايي در مناطق دشمن است. از جمله: فرمول «هشتاد درصد اطلاعات، بيست درصد عمليات و صد در صد موفقيت، از حسن باقري، شناسايي مناطق فارسيان، سوسنگرد، خرمشهر، دجله، شاخ شوالدري، شيركوه، كل حسن، تپه ي كله جبار، كردستان عراق، خاطراتي از سيد محمدعلي جهان آرا و مهدي زين الدين، برخورد با اسراي عراقي، استفاده از سيم موشك
تاو براي نشانه گذاري و بازگشت، مواجهه با پيكرهاي شهدا در شناسايي، نام گذاري منطقه ها براساس ظاهر فيزيكي، استفاده از هواپيماي عراق براي شناسايي و گرفتن عكسهاي هوايي، استفاده از سمت ياب، شناسايي در آب و هواي
[ صفحه 876]
نامناسب، آيه ي وجعلنا، برخورد با ميدان، مين والمري، شناسايي مناطق كوهستاني، شناسايي منطقه هور، شناسايي غواصان و...».
سروش زنگنه. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1381.
100 ص. - (انتشارات روايت فتح؛35 / 59).
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب حاوي يكصد خاطره از پزشكان شركت كننده در خدمات رساني جبهه هاي طي هشت سال دفاع مقدس است. موارد زير از جمله خاطرات هستند: «مداواي مجروح كومله، پزشكي از خطه ي شمال، شهادت پزشك در زير سقف اورژانس فرو ريخته، تب تيفوئيد در لشكر 77 خراسان، شهادت در اثر خونريزي، قرنطينه ي مجروحان شيميايي، خاطراتي از عمليات در پاوه، روحيه و شهامت مجروحان در تحمل درد، امتناع مجروح عراقي از پذيرش خون ايراني، شيميايي شدن در آب، شناخته شدن يك پزشك سه روز پس از ورود به محل مأموريت (به سبب حضور مداوم وي در اتاق عمل)، اورژانس لشكر فجر، نماز پزشك در اتاق عمل، انهدام بيمارستان پادگان حميد، امداد در كردستان، استفاده از قاطر، اصابت گلوله خمپاره به پا و عمل نكردن آن و...».
مترجم: محمدحسين مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
139 ص.
در كتاب «روز مرگ»، اسراي عراقي خاطرات خود را از زماني كه در جبهه بوده و هنگامي كه اسير شده اند و دوراني كه در اسارت به سر برده اند بيان مي كنند. برخي از آنان تعريف كرده اند كه با توكل به خدا و توسل به ائمه ي هدي از جبهه هاي جنگ گريخته و خود را تسليم نيروهاي ايراني كرده اند. يكي از اسيران نقل كرده است كه وقتي خلبانهاي ايراني براي بمباران پمپ بنزين القرنه عراق آمده بودند چون مردم را در صف بنزين و نفت ديدند از بمباران آن چشم پوشي
كرده و بمبها را بر روي پل هاي ارتباطي جاده ي بصره ريختند كه يكي از هواپيماها هدف قرار گرفت و خلبان آن به شهادت رسيد؛ با اين از جان گذشتگي به خاطر به خاك و خون نكشيدن مردم بيگناه، ما به نجابت و انسانيت خلبانهاي ايراني پي برديم. آنچه بيش از هر چيز در اين خاطرات جلب توجه مي كند، اشاره ي اسيران به ايمان، مهرباني و عطوفت رزمندگان ايراني در مواجهه با اسيران است.
مترجم: محمدحسن مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1375.
113 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 141).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Day of Terror: Memories of a group of Iraqi military.
كتاب، حاوي هجده خاطره از نظاميان عراقي است. اين نظاميان - كه بيشتر آنها دانشجو يا دانش آموز سال آخر دبيرستان بوده اند - از فراخوانده شدن به خدمت سربازي، گذراندن دوره هاي آموزشي حداكثر شش ماهه در ارتش و سپس اعزام به جبهه هاي جنگ عليه ايران، وضع جبهه ها و نحوه ي اسارت به دست نيروهاي اسلام سخن گفته اند. مطالب خاطرات بيانگر اوضاع نابسامان اقتصادي، نحوه ي تفكر مردم و نظاميان ارتش عراق، رعب و وحشت حاكم بر
[ صفحه 877]
جبهه هاي ارتش عراق و ظلم و تعدي امراي لشكر نسبت به نظاميان تحت امر و بالاخره شادي اين اسيران از اسارت به دست رزمندگان اسلام و رفتار عطوفت آميز نيروهاي اسلام با آنها است.
به كوشش عباس حيدري مقدم. - اصفهان: لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1378.
104 ص. - (كنگره ي بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 71).
طراح روي جلد: مهرداد هوائي.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب به شهداي گرانقدر شهرستان آران و بيدگل تقديم شده است.
اين كتاب، مجموعه ي 33 خاطره از رزمندگان اسلام است. از جمله موضوعهاي خاطرات، موارد زير است: «مأموريت در روستاي شيخ لطيف عراق، اسارت به دست اهالي منطقه، حمله ي نيروهاي خودي و آزادي؛ درگيري با عراقي ها در پاسگاه بناسوته؛ خاطره ي مجروحي كه
تا مرز شهادت و تير خلاص پيش رفت و نجات يافت؛ شهيدي كه زنده شد؛ غافلگيري عده اي از عراقي ها در سنگر كمين در خط پدافندي فاو؛ نحوه ي شهادت يك بسيجي كه شهادتش به او الهام شده بود؛ تخريب كمين عراقي ها توسط بولدوز در منطقه ي عملياتي كربلاي پنج (شلمچه)؛ شجاعت جانشين گردان، عبدالرحمن كرمي، در ميدان مين؛ عمل نكردن گلوله ي خمپاره ي دشمن؛ خاطره ي سرگردان شدن گروهاني از گردان علي بن ابي طالب در جبهه ي رودخانه سيروان و...».
[به اهتمام] دفتر امور شاهد و ايثارگران، وزارت آموزش و پرورش. - تهران: خورزن، (چاپ اول): 1381.
[208 ص]: مصور، عكس. - (مشق هاي آسماني؛ دفتر پنجم).
شمارگان: 20000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 72 خاطره از دوران دفاع مقدس به نقل از خانواده ي رزمندگان و شهدا است. از جمله موضوعهاي خاطرات عبارتند از: «نوشتن وصيتنامه و تحويل آن به رزمنده ي ديگر؛ آذوقه رساني به رزمندگان با عبور از رودخانه ي بهمنشير در سرما؛ شهادت رزمندگان در حال وضو گرفتن در اطراف تانكر آب؛ عبور از ميدان مين؛ مأموريت در منطقه ي سر پل ذهاب؛ شهادت تخريبچي در ميدان مين؛ عمليات فتح المبين؛ عمليات ثامن الأئمه؛ بمباران شيميايي؛ عمليات والفجر هشت و آزادسازي فاو؛ خاطره اي از شهادت عبدالحسين بروسي؛ مجروحي كه اشتباها به جاي شهيد در سردخانه بود و زنده شد؛ خاطره اي از اردوگاه موصل دو؛ خاطره اي از همسر شهيد عبدالحسين برونسي؛ عمليات والفجر يك در منطقه ي تنگه چزابه و...».
بازنويس نثر يعقوب آذر؛ محمد خسروي راد. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 1374.
73 ص. - (مجموعه آثار و ارزش هاي دفاع مقدس: مجموعه خاطره؛ 21).
اين مجموعه، گزيده اي از خاطره هاي منتخب مسابقه ي خاطره نويسي دفاع مقدس است كه توسط مركز حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس نيروي زميني سپاه و رده هاي تابعه در هفته ي دفاع مقدس سال 1372 برگزار شد.
[ صفحه 878]
مجموعه ي حاضر مشتمل بر چهارده خاطره از «قربانعلي ابراهيمي، ميرعلي مرتضايي، حسن اسماعيلي رافعي زنارساعي، امير فتح الله پوراصل، نجفعلي شعباني، حسين فدايي، حسن رحمتي،
رضا زارع، محمدرضا اكبري، مرتضي احمدي و محمدحسن قاسمي» است. گويندگان خاطرات، رزمندگاني از نيروهاي مختلف هستند كه مطالبشان را از عملياتها، رزمندگان در جبهه، مقاومت رزمندگان در مواضع مختلف و شهدا و مجروحان بيان كرده اند. مي توان گفت: كتاب «روي پدهاي مجنون»، خاطره اي است از گردان حضرت قاسم (ع) از لشكر سيدالشهدا (ع).
به كوشش حجت شاه محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1374.
83 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 50).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Bitoush Prison
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: اشاره؛ مأموريت؛ خبر بد؛ پرواز اسارت؛ رضا جهادي؛ به انتظار مرگ؛ به اميد ملاقات.
در اين كتاب، اردشير و بهزاد، دو برادر رزمنده از تيپ هوابرد، و مادرشان خاطرات خود را بازگو كرده اند. اردشير در اوايل انقلاب مأمور مي شود با لباس كردي به مواضع دشمن نفوذ كند، ولي توسط نيروهاي كاك صالح دستگير مي شود. او خود را جوشكار معرفي كرده، قول همكاري مي دهد، آزاد مي شود ولي به وعده اش عمل نمي كند. بهزاد نيز مأمور مي شود كه با چند تن ديگر براي سركوب كومله به غرب برود. آنها پس از رسيدن به ارتفاعات مربوطه و درگيري، دستگير مي شوند، به زندان بيتوش منتقل مي شوند. با كمك رضا جهادي از زندان فرار مي كنند. ولي دوباره به چنگ نيروهاي كومله مي افتند و رضا به شهادت مي رسد. او، عبدي، رضا لاري و بهرام را به زنداني در دهكده سليمانيه عراق مي برند. آنها پس از تحمل مشقتهاي بسيار، بالاخره فرار مي كنند. مادر بهزاد و اردشير نيز شرح مي دهد كه چگونه با توكل به
خدا و به كمك پسرش، محمد توانست خود را به محل زندان برساند و موفق به ديدن بهزاد بشود.
گردآورنده و مترجم محمدحسن مقيسه. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
139 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 108).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Howling of Death: The Memories of Iraqi prisoners of War
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «زوزه ي مرگ» حاوي خاطرات اسراي عراقي است. آنها از مشكلات زندگي و خفقان حاكم بر عراق، فقر و تنگدستي خانواده ها، چگونگي اعزام نيرو به جبهه ها در عراق و نجابت خلبانان ايراني سخن گفته اند. در خاطره اي با عنوان «پناهندگي»، نارضايتي سربازان عراق از حكومت بعث ابراز شده است. در خاطرات «توكل و توسل، مصيبت پشت مصيبت، دولت علي (ع)، جمهوري اسلامي، تنفر من از بعث، انسانهاي مؤمن» و چندين عنوان ديگر، جايگاه ويژه ي جمهوري اسلامي ايران در بين مسلمانان و حتي سربازان عراقي تشريح شده است. دو خاطره با عناوين «اعدام با طناب و مرگ زودتر از وقت قانوني» هويت حزب بعث را بيش از پيش روشن كرده، اقدامات آن را بر ملا مي سازند. در نهايت نيز اسرا رضايت خود را از زندگي در اردوگاههاي ايران بيان كرده اند.
[ صفحه 879]
بازنويس؛ رسول نوري صفا، ناصرعلي بابائي. - [اصفهان]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، لشكر مقدس 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1375.
98 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان: مجموعه آثار؛ 13).
طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «زير آسمان هور» مجموعه خاطرات عمليات بدر است. كتاب، مجموعه اي است از 33 خاطره كه
از زبان رزمندگان و افرادي بيان شده است كه در اين عمليات شركت داشته اند. در هر يك از اين خاطرات، جنبه اي از روحيات و رويدادها بيان شده است. زيارت مرقد مطهر حضرت رضا (ع) قبل از عزيمت براي انجام عمليات، حفظ ارزشهاي اسلامي، صفاي باطني، ايمان، دعا و توسل به ائمه اطهار و معصومين (ع)، مشاهده ي الطاف الهي و امدادهاي غيبي در خاطرات به تصوير كشيده شده اند. نويسنده در اين خاطرات بيان مي كند كه چگونه دليري و تهور نيروهاي رزمنده و هوشياري آنها، عبور از موانع سخت و به ظاهر نفوذ ناپذير را امكان پذير ساخت و رزمندگان با حركت در عمق آب به راحتي خط را شكستند. وقايعي نظير انهدام پلهاي روي رودخانه، تك ها، پاتك ها و پدافندها، پرتاب تكه هاي سنگ براي دور كردن دشمن (كه مي پنداشتند نارنجك پرتاب مي شود!)، شهيد شدن عده اي از دلاوران و فرماندهي خوب و بي نظير فرماندهان و بسياري موارد ديگر نيز در اين خاطرات ذكر شده اند.
بازنويس مهدي مظاهري. - [بي جا]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، لشكر مقدس امام حسين (ع)، 1375.
93 ص. - (مجموعه خاطرات).
طراح جلد: غلامرضا راهپيما.
كتاب، حاوي خاطرات رزمندگان گردان حضرت يونس (ع) است. «مهدي مظاهري» در خاطره اي به نام «يك دو سه، من از آب نمي ترسم» مي گويد كه سردار خرازي توصيه كرده بود كه براي نترسيدن از آب، پانصد بار بگويند: «من از آب نمي ترسم». بسيجي نوجوان «مصيبي»، اين ذكر را با لحن خاصي تكرار مي كرد و باعث روحيه گرفتن و رفع خستگي بچه ها مي شد. پس از عمليات كربلاي 3، گردان حضرت يونس (ع) به پادگان بر مي گردد. شهيد خرازي هم
آنجاست. تعدادي از رزمندگان شهيد خرازي را مي بينند و مصيبي مي گويد: «بياييد بگوييم: «من از آب نمي ترسم، تا شهيد خرازي بخندد». بچه ها اين كار را انجام مي دهند و شهيد خرازي مي خندد و مي گويد: «عراقي ها هم به اين قضيه شهادت مي دهند كه شما از آب نمي ترسيد». دومين خاطره (با نام «آرزوي شهادت در نوجواني») از «محمدعلي شفيعي» نقل شده است. در عمليات نصر چهار، برادر بسيجي مصيبي در تبليغات گردان كار مي كرد. او قبل از عمليات به يكي از دوستان گفته بود كه تنها خواسته اش شهادت در نوجواني است. او روز بعد، حين عمليات به اين خواسته ي خود رسيد.
به كوشش عليرضا پوربزرگ وافي؛ بازنويسي نثر علي اكبر، حميد بوربور؛ ويراستار علي محمد گودرزي. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، (چاپ اول): 1380.
257 ص.: مصور (رنگي).
شمارگان: 5000 نسخه.
[ صفحه 880]
اين كتاب، مجموعه ي 49 خاطره از خلبانان هوانيروز ارتش از عملياتها و مناطق مختلف عملياتي و شهدا است. قطعه شعر «سرود هوانيروز» سروده ي «علي رضا پوربزرگ وافي» و عكسهايي از بالگردهاي شكاري و شنوك و لحظات توجيه عمليات فتح المبين با زيرنويس در پايان كتاب ارائه شده است. موضوعهاي زير از جمله مطالب خاطرات است: «انهدام دو فروند غزال عراقي در منطقه ي مولاب، مأموريت با بالگرد شنوك در عمليات فتح المبين، انهدام ميگ عراقي در منطقه ي عملياتي فتح المبين، جابه جايي نيروها با بالگرد شنوك، پروازهاي شناسايي رزمي در منطقه ي رقابيه، انهدام بالگرد و زنده ماندن خلبان، تعويض شيشه ي بالگرد توسط برادر هدايت، پرواز در باران و انجام مأموريت با بالگرد 206، انهدام
كاميون موشك فراگ، خاطره اي از قبول قطعنامه ي 598 و...».
مؤلف اداره كل آموزش و پرورش استان كهكيلويه و بويراحمد. - ياسوج: چويل، (چاپ اول): 1379.
116 ص.
شمارگان 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 55 خاطره به روايت از بازماندگان (فرزندان، پدر، مادر، و ديگر بستگان) شهداي استان كهكيلويه و بويراحمد است. آنها از نحوه ي شهادت و خاطراتي سخن گفته اند كه از زبان شهدا يا همرزمان شهدا، برايشان نقل شده است. بيشتر راويان، فرزندان دانش آموز شهيدان هستند. براي نمونه، از بين اسامي شهدا و محتواي خاطرات، مي توان موارد زير را برشمرد: «دانشفر؛ خوشبخت؛ ابروشن؛ الياس پور؛ رضايي؛ سعيد عسكري؛ خاطره اي از مجاهد عراقي - ابوجعفر - كه شهيد شد؛ مقاومت تيپ 48 فتح در پاتك منطقه ي شلمچه در عمليات كربلاي پنج؛ رسيدن جنازه ي شهيد قبل از نامه اش؛ تصور افسران عراقي از پاسداران؛ وصيت شهيد دانشور؛ خاطره ي شهيد كوچك زاده از فاو؛ ترك كردن سيگار شهيد عماد نورورزي در جبهه زيرا نورش باعث شليك گلوله هاي دشمن و لو رفتن موضع خودي شده بود و...».
ترجمه حميد محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1372.
180 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 67).
عنوان روي جلد: خاطرات اسراي عراقي: سرنوشت تيپ 39.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Destiny of the 39th Brigad
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: سرنوشت تيپ 39؛ آخرين افسر؛ جنگ مرداب ها.
اين كتاب، خاطرات اسراي عراقي بوده، در سه قسمت تنظيم شده است. در «سرنوشت تيپ 39»، يكي از اسيران عراقي پيوستن خود به تيپ 39 را شرح داده، خاطرات خود را از جبهه و چگونگي اسارتش بيان مي كند. او به
ضعف نيروهاي عراقي و شدت علاقه ي بسيجي ها به امام و تصرف روستاي سيد احمد اشاره مي كند. «آخرين افسر»، خاطرات يكي از افراد جمعي تيپ 504 عراق است. او نيز به علاقه ي اسرا به امام اشاره كرده، عمليات شلمچه را شرح مي دهد. «جنگ مردابها»، خاطرات يكي از افراد تيپ يكم گارد رياست جمهوري عراق و از محافظين كاخ صدام است كه در اواخر پاييز 1359 به جبهه اعزام شد. وي به تصرف تپه هاي الله اكبر و جنگهاي سال 1361 و جنگ تن به تن در سال 1363، در منطقه ي پنجوين و مجنون و حمله ي شيميايي عراق در سال 1363 و نحوه ي اسارتش اشاره مي كند.
[ صفحه 881]
به اهتمام محمدعلي بخشي. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، معاونت تبليغات و روابط عمومي، (چاپ اول): 170.1374 ص.
طراح جلد: هوشنگ محمدرحيمي فرد.
مندرجات: «تعبير يك خواب» محمدعلي بخشي؛ «كابوس موشك» اشكبوس دانه كار؛ «ناخداي هندي» عليرضا جعفري آذر؛ «در جستجوي مرواريد» مجتبي مسيحي؛ «آخرين مسافر» جعفر موسي پور؛ «موشك بيجان» عباس نوروزي؛ «نبرد مردان دريا» عبدالله معنوي؛ «تنها فروشگاه شهر» احمد شجاعي؛ «جوشن در خور» محمد اخگر؛ «نبرد كفكا» اسماعيل باباپور.
كتاب حاضر مجموعه ده خاطره از رزمندگان نيروي دريايي ارتش است. خاطرات موجود در كتاب، عبارتند از: «تعبير يك خواب»، درگيري ناوهاي سهند و جوشن و سبلان با ناوهاي آمريكايي در خليج فارس؛ «كابوس موشك»، اسكورت كاروان 21 فروند ناو نفتكش و درگيري با ناوچه هاي عراق در منطقه ي خور موسي و انهدام موشك شليك شده ي آمريكايي؛ «ناخداي هندي»، خاطره ي غرق شدن كشتي تجاري هندي در اثر
اصابت موشك؛ «در جستجوي مرواريد»، عمليات مرواريد؛ «آخرين مسافر» سقوط هواپيماي ايرباس؛ «موشك بيجان»، كمك رساني و تخليه ي كشتي نفتكش خارك كه در اثر حمله ي موشكي غرق شد؛ «نبرد مردان دريا»، اشعار و خاطراتي در ارتباط با عمليات مرواريد؛ «تنها فروشگاه شهر»، يادي از شهيدان نبردهاي دريايي؛ «جوشن در خور»، ناوچه ي جوشن و «نبرد كفكا»، نبرد ناوچه هاي پيكان و جوشن و گردونه در حوالي چراغ دريايي كفكا.
به كوشش محسن مطلق. - تهران، سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1373.
64 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات؛ 71).
عنوان روي جلد: سفرنامه جنگ: خاطرات يك رزمنده نفوذي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Itinaray of War: The memorirs of a commander
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: از كنار جاشها؛ سفري بي انتها؛ بر بام سيد صادق؛ خيانت فرمانده؛ كمين؛ گنبد آرزوها؛ خاطراتي از زيارت؛ خواب مقرر؛ شهيد پاياني.
كتاب، مجموعه ي نه خاطره از رزمندگان نفوذي است. «از كنار جاشها»، شرح يك عمليات توسط يك رزمنده ي نفوذي، در سال 1364 در منطقه ي هزار قله، و بازگشت وي پس از كسب اطلاعات مفيد درباره ي عراقي ها و جاش ها است. «سفري بي انتها»، شرح كسب اطلاعات رزمندگان نفوذي در خاك عراق است. «بر بام سيد صادق»، نفوذ شش تن از فرماندهان به عمق خاك عراق، بازگشت و نفوذ مجدد همراه گروهي از رزمندگان و وارد كردن تلفات به دشمن را به تصوير مي كشد. «خيانت فرمانده»، شرح خيانت يك فرمانده ي مقر به ايران در عمق بيست كيلومتري خاك عراق است. «كمين»، جريان كمين خوردن هشت تن از رزمندگان اسلام
در هنگام جابه جايي را تشريح مي كند. «گنبد آرزوها»، شرح سفر عده اي از رزمندگان به كربلا بعد از جنگ است. «خواب مقرر»، حكايت خواب ديدن شهيد؛ «شهيد پاياني»، شرح شهادت راننده ي يك آمبولانس بعد از عمليات محرم، در هنگام رفتن به مرخصي، است.
[ صفحه 882]
گردآورنده حميدرضا قزويني؛ به سفارش بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان كرمان. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1380.
106 ص.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 1250 نسخه.
كتاب حاضر شامل چهل خاطره از شهداي كرمان است كه به نقل از خانواده و همرزمان شهيدان به چاپ رسيده اند. اسامي شهدا عبارت است از: مهدي وهبي، محمد رمضاني پور، محمود تجلي، علي شريف آبادي، مهدي بهرآسماني، منصور بهمن زاده، محمد شادمان، ناصر افضلي، حميدرضا واعظي زاده، محمدرضا بخشي، محمدرضا خاني، احمد سليماني، رضا رنجبر، احمد محمدي، علي سالاري، عباس آرياني نيا، محمودرضا يوسف زاده، علي حسيني، احمد پاكار، سيد محمود اسدي، حميد ايرانمنش، مهدي توسن، اصغر طيغوري، محمد برنو، قنبر بيگلري پور، اكبر شمس الديني و قاسم زينلي. خاطرات درباره ي «نحوه ي شهادت، نماز شب شهدا، عشق به جبهه، خدمت به ديگران، توجه به دعا و راز و نياز با خداوند، خواب ديدن شهيدان و پيشگويي شهادتشان، روزهاي قبل از ازدواج، اخلاق و ويژگي هاي خاص و دوران كودكي آنها» است.
به اهتمام دفتر هنر و ادبيات ايثار، بنياد جانبازان؛ ويراستار: محمود رفيعي، مهدي تاجداري. - تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان، معاونت فرهنگي، اجتماعي و هنري، دفتر هنر و ادبيات ايثار، 1378.
218 ص. - (مجموعه اي از كوثر، 2). (بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي، اجتماعي و هنري، دفتر هنر و ادبيات ايثار، 12).
شمارگان: 5500 نسخه.
گفت و گوها و خاطرات اين كتاب از سوي دفتر هنر و ادبيات ايثار به منظور حفظ ارزش هاي دفاع مقدس و استفاده از آنها در تهيه فيلم و نمايش نامه و داستان تهيه شده است.
كتاب
«سلام بر اسماعيل» به شرح جانبازي و رشادت جمعي از جانبازان حماسه آفرين دفاع مقدس اختصاص دارد. اين كتاب در قالب گفت و گو با جانبازان يا نزديكان و بستگان آنها فراهم آمده است. نخستين مظلب، گفت و گويي است با «حميد اباذري»، از فرماندهان نيروي دريايي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي. در قسمت دوم، خاطرات «سيد محمد تهوري» از مسؤولان حفاظت و اطلاعات - عمليات دوران دفاع مقدس آمده است. قسمت سوم گفت و شنودي است با جانباز نابينا «امير عقيقي» كه به هنگام درگيريهاي سال 1357 - در آستانه ي پيروزي انقلاب اسلامي - نابينا مي شود. «عصمت فراجواني (احمديان)»، مادر فداكاري كه دو پسرش در جنگ تحميلي به شهادت رسيده اند، در قسمت چهارم، از فرزندانش - اسماعيل و ابراهيم - مي گويد. آخرين بخش كتاب گفت و گويي است با «عليرضا كميجاني»، يكي از جانبازان قطع نخاعي كه طي آن، خاطرات خود را از جبهه هاي جنگ و ارزش جانبازي بيان مي كند.
خاطرات مجيد شاه حسيني، ولي صابري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1375.
104 ص.: مصور، عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت خاطرات؛ 121).
طراح روي جلد: حميد عجمي.
[ صفحه 883]
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Corn Poppy’s Discpleship, memoris of...
مندرجات: صداي بال مرگ / مجيد شاه حسيني؛ سلوك شقايق / ولي صابري.
«صداي بال مرگ»، خاطره مجيد شاه حسيني از تدارك عمليات آزادسازي شهر مهران و قله قلاويزان است. در اين عمليات ارتفاعات 200 و 223 نيز به تصرف نيروهاي اسلام درآمد.
در اين خاطره او از موارد زير نيز سخن گفته است: «تداركات اوليه و استقرار نيروها در شهر دهلران و سازماندهي و حركت به سوي دشمن و نحوه ي شهادت شهيدان حسين نجاتي، حسين نظري، حسن كفشي، علي جزماني، احمد حداد تهراني، مهدي كروبي و...». در «سلوك شقايق»، ولي صابري درباره موارد زير مي گويد: «نحوه اعزام از سوي مسجد همراه با دوست و همكلاسي اش «مهرداد رحيمي»، آموزش ها و رزمها قبل از عمليات والفجر هشت در لشكر 27 رسول الله (ص) تا درگيريها در شب عمليات و شهادت مهرداد رحيمي و نيز شهادت شهيدان مهدي بخشي، حسين زماني، هداوند، صادق عليخاني، محمود پيربداغي، حبيب غني پور، حاج رضا دستواره و...» در پايان اين خاطره تصاويري از شهيد مهرداد رحيمي ارائه شده است.
گردآوري و تدوين: علي رضا پوربزرگ وافي؛ باز نوشته: يوسف قوجق؛ زير نظر محمدقاسم فروغي جهرمي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، 1373.
86 ص. - (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس: مجموعه خاطره؛ 18).
شمارگان 5000 نسخه.
اين كتاب مجموعه ي چهارده خاطره از خلبانان هوانيروز است. موضوع خاطرات به ترتيب عبارتند از: شهادت خلبان شهيد شيرودي در منطقه ي بازي دراز؛ پروازهاي شناسايي بمباران پلي بر روي رودخانه ي كرخه، نزديك سوسنگرد؛ مبارزه با تانكهاي عراقي در نزديكي آبادان؛ نجات گروهي از رزمندگان از چنگال ارتش عراق؛ آزمايش پرتاب موشك و اسير كردن عده اي از عراقي ها؛ بمباران مسجد سليمان و شهادت هشت تن از افراد هوانيروز؛ بمباران ساختمان پتروشيمي عراق در عمليات كربلاي پنج؛ شليك نشدن موشك، به خواست خداوند، به محلي كه عراقي ها در آنجا بودند،
ولي رزمندگان ايراني پس از اين كه چرخبال پرواز كرده بود، از آنها پس گرفته و در آنجا مستقر شده بودند؛ رساندن آب به رزمندگان تشنه لب در رملهاي صحراي فكه و نجات آنها.
تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1371.
110 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 37)
شمارگان: 6600 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Three Ways to Shahadat
مندرجات: سه راه شهادت / قاسم اباذري؛ محرم سال 61 / غلامرضا روحي پور؛ دشت پر آتش / اصغر اللهياري.
«سه راه شهادت»، خاطره ي «قاسم اباذري» است كه پيك گردان بود و در عمليات كربلاي پنج شركت داشت. او شاهد به خاك و خون كشيده شدن همرزمان خود، به ويژه در محلي بوده كه به سه راه شهادت معروف شده است. «محرم سال 61»، خاطره ي غلامرضا روحي پور از عمليات محرم است. او در اين خاطره از آزادسازي مناطق استراتژيك زيادي طي اين عمليات صحبت مي كند و از زخمي شدن خود و شهادت برادر و بسياري ديگر از همرزمان و فرار از بيمارستان براي ادامه ي راه آنها سخن به ميان مي آورد. اصغر اللهياري، كه از اول جنگ در جبهه
[ صفحه 884]
بوده، در خاطره خود - به نام «دشت پر آتش» - از امدادهاي الهي طي عمليات و پيروزي ايراني ها سخن مي گويد. او در عمليات سيدالشهدا مجروح مي شود و بعد از بهبود، سريعا به جبهه بر مي گردد.
غلامعلي رجائي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 306.1378 ص.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
در اين مجموعه ي، چند صد خاطره ي كوتاه به نقل از پدر، مادر، خواهر، برادر، همسر، فرزند و يا همرزمان و آشنايان گروهي از شهيدان فراهم آمده است. اين خاطرات در
دوازده فصل موضوعي تنظيم شده اند. عناوين موضوعات عبارتند از: «شوق حضور»، «پرندگان آسمان معني»، «خصال متعالي»، «مظاهر عالي اخلاص و ايثار»، «زيباترين عشقها»، «عشق به امام خوبيها»، «عشق به محرومين»، «شهادت آگاهي»، «در آرزوي شهادت»، «جلوه هايي از عالم غيب»، «خاطراتي از شهيدان» و «دستنوشته هاي خونين». در پايان كتاب، فهرست الفبايي اسامي شهيدان نام برده شده در متن، به چاپ رسيده است.
به كوشش حجت شاه محمدي، امير معصومي. - تهران: نشر هفت، (چاپ اول): 1378.
211 ص.
طراح روي جلد: حميد عجمي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: simorgh: The Story of Faith and Bravery of Martyrs keshvari, Shiroodi and their co-combatants
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: زندگينامه شهيد شيرودي و شهيد كشوري؛ بال هاي باد؛ كبوتران اميد؛ شكار؛ حسن لبويي؛ زندگي دوباره؛ لحظه هاي پر التهاب؛ دست هاي خدا؛ پيشواز؛ درخت بلوط؛ بال هاي مرگ؛ ديدار.
اين كتاب شامل زندگينامه خلبانان شهيد «شيرودي و كشوري» است كه همراه با يازده خاطره ارائه شده اند. مطالب زير، از جمله خاطرات كتاب هستند: «عملكرد شهيد شيرودي هنگام درگيري با تعدادي از مهاجمان و مزدوران، درگيري با عده اي از اشرار هنگام مأموريت با تيم يازده نفره همراه با ستوان نوري، شهيد شيرودي در منطقه ي سر پل ذهاب و ايستادگي در مقابل دشمن با شهيد سهيليان و عقب راندن تانكهاي دشمن به وسيله ي حملات بالگردها، حضور يك دوست همكلاسي در جبهه كه پس از عمليات دستانش قطع شده بود و دوست خود را متوجه نارنجك موجود در كمرش كرد، عمليات مسلم بن عقيل و شهادت شيرازي، آزمايش پرتاب موشك ماوريك در عمليات «اميد» و درگيري بالگرد با هواپيماي ميگ
23 دشمن در هوا و...».
به كوشش: مهدي فراهاني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1374.
66 ص. [3] ص. تصوير، عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 115).
[ صفحه 885]
طراح روي جلد؛ حميد عجمي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Endless Night
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات؛ شب حادثه / كاظم شمس مفرح؛ چشم دل / محسني.
برادر جانباز سيد كاظم شمس مفرح، از گردان شهادت، در عمليات مين گذاري در تپه ي «شاهين يك» در اثر انفجار مين نابينا مي شود و براي معالجه به آلمان فرستاده مي شود. وي در اين كتاب خاطرات خود را از چگونگي وقوع حادثه، عزيمت به آلمان، نااميد شدن از بازگشت بينايي، تقويت ايمان و ادامه ي زندگي و كسب موفقيتهاي تحصيلي، پس از نابينا شدن شرح داده است. محسن محسني، برادر جانباز ديگر، نيز در حادثه اي مشابه در اثر انفجار مين پدالي، دست و دو چشم خود را از دست داده است. اين برادر جانباز نيز ده سال پس از معلوليت خود، دبيرستان را به پايان رسانده، در رشته ي حقوق دانشگاه تهران، رشته ي الهيات و تبليغات دانشگاه امام صادق (ع) قبول شده، ادامه ي تحصيل مي دهد. او نيز در اين خاطرات به بيان شرايط خاص معلوليت، نحوه ي مبارزه با مشكلات و كنار آمدن با شرايط جديد پرداخته است.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي؛ تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1367.
181 ص. - (مجموعه خاطرات جنگ).
اين كتاب، مجموعه ي نوزده خاطره است. راويان در اين خاطرات، از ايثار، فداكاري، امدادهاي الهي، شجاعت و دلاوري
شهيداني سخن گفته اند كه با آگاهي و با بينش عارفانه در ميدانهاي رزم و حماسه گام نهادند. براي مثال، خلبان «ايرج ميرزايي»، كه از ابتداي جنگ همراه سروان خلبان شهيد شيرودي بوده است، مي گويد: روزي به من و خلبان شهيد شيرودي مأموريتي در منطقه ايلام (ميمك) داده شد. بعد از رسيدن به منطقه ي عملياتي، مشاهده كرديم كه نيروهاي ايراني در برابر سه لشكر عراق بسيار قليل هستند. با توكل به خدا به عراقي ها حمله كرديم. عراقي ها ما را موشكباران كردند. يكي از موشكها به سمتمان مي آمد، ناگهان تغيير مسير داده، به طرف زمين برگشت و عراقي ها را به هلاكت رساند.
تدوين و بازنويسي محسن سيونديان؛ جمع آوري: علي اكبر جعفري. - [بي جا]: لشكر مقدس 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1375.
131 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان: مجموعه آثار؛ 25).
طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه خاطرات افراد واحد مستقل ادوات جنگي اصفهان است كه در سال 1363 تشكيل شد و افراد آن در تمام نقاط جنگي، در عملياتهاي بستان، فتح المبين، بيت المقدس، رمضان، محرم و بدر، ايفاي نقش مي كردند و شهداي عزيزي تحويل انقلاب دادند. تاريخچه ي كوتاهي از تشكيل اين واحد، نقش مؤثر سلاحهاي ادوات در عمليات بزرگ، فهرست و تاريخ عمليات آفندي لشكر امام حسين (ع) و گزارش فعاليت هاي واحد، در ابتداي كتاب آمده است. سپس، تعداد 62 خاطره از خاطرات رزمندگان اين واحد، كه از خط شكنان بودند، آمده است. افراد اين واحد با كمال خونسردي در زير آتش به كارهاي عادي و تعميرات سلاحها مي رسيدند. آنها
شهداي زيادي تقديم ملت ايران كردند و از عوامل مؤثر در پيروزي هر يك از عملياتها بودند.
[ صفحه 886]
به كوشش رحيم مخدومي. - تهران: وزارت جهاد سازندگي، جهاد سازندگي استان تهران، مركز حفظ و نشر دفاع مقدس؛ موسسه فرهنگي مشتاقان فلاح، (چاپ اول): 1377.
67 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
به مناسبت يادواره سرداران شهيد جهاد سازندگي و شهداي استان تهران.
اين مجموعه به سنگر سازان بي سنگر گردان مهندسي رزمي 3 سيدالشهدا (ع) از جهاد سازندگي استان تهران تقديم شده است.
كتاب «شصت خاكريز»، حاوي شصت خاطره از رزمندگان، شهيدان و خانواده ي آنها و حوادث جبهه ها و مناطق جنگي است. از جمله راويان خاطرات، «سپهبد شهيد امير صيادشيرازي، علي رضا زواره، دانش جعفري، حجت الاسلام حسيني راد، محمد محمدي نيك، اكبر كبيري، فاطمه كنگرلو و افرادي ديگر» هستند. از جمله موضوعهاي خاطرات، مي توان از موارد زير نام برد: «احداث جاده پس از فتح بستان؛ استفاده نكردن از بيت المال براي امور شخصي؛ رسيدن به موقع تانكر نفت با عنايت خداوند به رزمندگان؛ شرح شهادت برخي از فرماندهان مانند احمد طبرسي، فرمانده ي مهندسي جنگ جهاد تهران؛ خاطراتي درباره ي شهيدان از زبان همرزمان؛ شرح عمليات والفجر هشت؛ شرح عمليات والفجر سه و منطقه عملياتي فاو و پل خضر و...».
به كوشش امير معصومي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.
111 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 86).
عنوان روي جلد: شكار: خاطرات رزمندگان ارتش.
عنوان به انگليسي: The Hunt, The Reminiscences of The Fighters of the Army
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب، شامل دوازده خاطره از چند خلبان ارتش و هوانيروز و سربازان و افسران است. اسامي راويان و موضوع
خاطرات آنها عبارت است از: سروان «م. طالبي»، ملاقات با بني صدر و خيانت آشكار او به ايران؛ سرگرد خلبان «س. باهري»، درگيري با بعثي ها و ملاقات با امام، پس از پيروزي در عمليات؛ گروهبان دوم «ب. تيموري»، نجات مهمات و بيت المال كشور از دست دشمن به قيمت تمرد از دستور مافوق؛ سرهنگ دوم خلبان «ع. عابديني» و سروان خلبان جانباز «ف. فرسيابي»، امداد الهي در بازگشت به ميهن، پس از انهدام هدفهاي تعيين شده؛ حجت الاسلام «رحيمي»، آزادي سوسنگرد؛ سرهنگ خلبان «نوري»، درگيري با منافقين؛ سروان خلبان «م. مرادي»، رشادتها و دلاوري هايي كه باعث حفظ ارتفاعات 112 شد؛ استوار دوم هوايي «ح. صابر»، عمليات آزادسازي بستان و سرباز «س. سهيلي»، آزادسازي مناطق چزابه.
مؤلف [گردآورنده] حسين ميرپور. - تهران: خانواده، (چاپ اول): 1376.
[53] ص.، [7] ص. تصوير.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Bloosms of Gunpoweder
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب مجموعه خاطرات شش رزمنده است كه در عملياتهاي والفجر هشت، خيبر، والفجر مقدماتي و سر پل ذهاب شركت داشته اند. آقاي عسگري شاهد شهادت دوستش «ضياءالدين متبحري» در عمليات والفجر هشت
[ صفحه 887]
بود. «عباس پاليزدار» در عمليات خيبر، با همه تلاش نمي تواند محمد را نجات دهد و سرانجام محمد به شهادت مي رسد و خود وي كه مجروح شده بود، بهبود مي يابد. قاسم خرازاني - امدادگر - همگام كمك به ديگران، خودش مجروح مي شود. او احمد را كه مجروح شده است با زحمت به عقب مي برد، اما احمد به علت شدت جراحات شهيد مي شود. «عباس سخايي» در گروه شهيد چمران تعليم ديده
است. در عمليات فتح المبين براي پنجمين بار زخمي مي شود، در فاو شركت مي كند و در والفجر مقدماتي از ناحيه ي لگن مجروح مي شود. وي پس از بهبود باز هم به نبرد ادامه مي دهد. «موسي هژيري» در دو عمليات، در منطقه ي سر پل ذهاب، دشمن را دور زده، به دشمن تلفات زيادي مي رساند و باز مي گردد.
غلامرضا ارژنگ، رامين حسن پورمير. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 1374.
171 ص. - (مجموعه آثار و ارزش هاي دفاع مقدس: مجموعه خاطره؛ 25).
در سال 1372، مسابقه ي خاطره نويسي دفاع مقدس توسط مركز حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس نيروي زميني سپاه برگزار گرديد. اين كتاب، مجموعه ي گزيده اي از خاطره هاي ارسال شده براي مسابقه ي خاطره نويسي دفاع مقدس است. تعدادي از خاطرات، مربوط به كردستان، عمليات كربلاي چهار، عمليات فتح المبين، عمليات خيبر، عمليات كربلاي دو، هستند و گوياي ايمان محكم، از جان گذشتگي رزمندگان، ايثار و فداكاري، امدادهاي غيبي در جبهه ها، و عشق و علاقه و ايمان مردم به رزمندگان جان بر كف هستند. براي نمونه در خاطره ي «شناسنامه ي من» نوشته شده است كه راوي در سال 1360 جهت رفتن به جبهه ترك تحصيل مي نمايد و پس از ماجراهايي، جهت آموزش به پادگان 21 حمزه ي تهران اعزام مي شود. روزي خانمي به پادگان مي آيد و مي گويد اين ليوان شير را به يكي از بسيجي ها بدهيد تا نصف آن را بخورد و نصف باقي مانده اش را به بچه ها بدهم. وقتي علت اين كار را مي پرسند، زن مي گويد دكترها بچه ام را جواب كرده اند؛ ولي ته دلم گواهي مي دهد كه اگر
اين كار را بكنم، بچه ام شفا پيدا مي كند.
بازنويسي و تدوين عين الله كاوندي. - تهران: نشر كوثر، (چاپ اول): 1377.
126 ص. - (مجموعه آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مجموعه خاطرات؛ 32).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «شلمچه تنها نيست» حاوي چهارده خاطره از عمليات در منطقه ي شلمچه است. محتواي خاطرات عبارتند از: «درگيري و پاتك دشمن و استفاده از موشكهاي تاو و ماليوتكا در منطقه ي پتروشيمي عراق، از عمليات بدر، عبور از رودخانه ي اروند و طناب كشي و خاطره اي از شركت يك روحاني در عمليات، اسارت فرد عراقي كه ادعا داشت او را به زور به جبهه آورده اند، دوربين مادون بنفش در سنگر سوم عراق، درگيري با دوشكاي دشمن بر روي اروند رود، شهادت يك بسيجي، درگيري بر روي پدهاي جزيره، خاطره هايي از شهادت افراد مختلف، خاطراتي از فساد در سنگر عراقي ها، بمباران شيميايي منطقه ي درياچه ي نمك، مرحله ي پنجم عمليات رمضان، عمليات كربلاي پنج و...»
نوشته محمد موسوي گرمارودي؛ با همكاري اداره كل بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان خراسان. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 155.1379 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 888]
اين كتاب شامل 34 خاطره درباره ي 29 تن از شهيدان استان خراسان است. موضوع خاطرات، دلاوري، فعاليت ها و نحوه ي شهادت اين شهيدان است: محمدرضا ارند، عليرضا عاصمي، سيد حسين دوستدار، عباس نياوند، محمدجواد آخوندي، محمد موسوي نيشابوري، احمد نصرتي، مجيد طيبي ثاني، محمدرضا پيله وران، عباسعلي غلاميان، هاشم جباري، حسن هويدا، ما شاء الله نيك فرد، مجيد ناطقي نعمان، محمدتقي غيورانزله، محمود پاداش، اسدالله اسدي، خليل عابديني، حبيب الله صفرنژاد، عليرضا حسني، حسن محقر، حسين قايني، اصغر آروين، مجيد
شيرزاده، كريم اندرابي، غلامرضا پروانه، قنبر حمزه اي گوارشك، محمدعلي صادقي و قربانعلي رشيدي. تاريخ تولد و تاريخ شهادت و نام شهيد مربوط به هر خاطره در پايان هر متن ارائه شده است.
محمدعلي مشتاقيان، يدالله جعفري. - [بي جا]، لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1375.
142 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 46).
طراح روي جلد: مهدي تميزي.
كتاب، حاوي 75 خاطره از رزمندگان اسلام است كه در مورد «شجاعت رزمندگان اسلام، اوضاع جبهه ها، زندگي رزمندگان در پادگان، عمليات محرم، روحيه ي شهادت طلبي، عمليات ثامن الأئمه، عمليات والفجر دو، شناسايي منطقه ي عملياتي، عمليات والفجر چهار، عمليات بدر، منطقه ي مريوان، عمليات خيبر و جبهه طلائيه» صحبت كرده اند. يكي از رزمندگان مي گويد: «پس از عمليات بدر، بچه ها به مرخصي رفتند. من هم به پادگان كوهك رفتم. بعد از ظهر يكي از روزها، برادران عزيزمان، حاج حسين مرادي، حاج احمد كاظمي و حاج علي زاهدي به منطقه آمدند. با آمدن اين سه بزرگوار، حدس زدم كه براي برنامه ريزي عمليات وارد منطقه شده اند. آن روز صبح ما در پادگان بوديم. يكي از بسيجي ها آشپزي مي كرد. از قضا، آن روز، از شانس بد، دم پخت كته شده بود. ناهار را كه آوردند متلكها شروع شد. خلاصه خيلي برايمان گران تمام شد. فرداي آن روز از خجالتشان در آمديم».
به كوشش كميته تأليف
و تدوين كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس. - شيراز: كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1380.
99 ص. - (كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 62).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، شامل دوازده خاطره از دوازده شهيد است كه از بستگان و همرزمان آنها نقل شده است. عناوين خاطره ها، اسامي راويان و شهيدان به قرار زير
است: «صبح پر كشيده» از حسين هوشمند (شهادت ابراهيم اجرايي)؛ «سهميه مدير» از حيدر حقير (شهيد عباس بهجت حقيقي)؛ «آخرين ديدار» از ناصر بابايي (شهيد محمود پيربداغي)؛ «كدام حقيقت» از محمدكاظم حقيقت (شهيد محمدكاظم حقيقت)؛ «وداع» از محمدمهدي طالقاني (شهيد محمدمهدي دهقان)؛ «كنجكاوي كودكانه» از فاطمه سعيدي (شهيد سعيد سميعي زاده)؛ «اسير عراقي - سفر به چين - غيبت يا تهمت» از همرزمان و همسر شهيد محمد پژگاله؛ «عمليات بدون بازگشت» از محمدجواد خرم دل (شهيد احمد صادقي)؛ «امضاء شهيد» از حافظ صدوقي (شهيد سيد حسين صالحي)؛ «دنياي جلال» از پدر شهيد جلال عباسي؛ «آبليموهاي لجوج» از غلام مؤذني (شهيد فريدون فريدوني)؛ «انتظار آزادي» از عليا راسخي، مادر شهيد عبدالمهدي نيك منش.
[ صفحه 889]
ستاد امور جنگ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، ستاد امور جنگ، با همكاري مؤسسه ي انتشارات هاد، 201.1368 ص.: مصور، عكس. به مناسبت يازدهمين سال پيروزي شكوهمند اسلامي و با انگيزه حفظ آثار و ارزشهاي جاويدان دفاع مقدس.
كتاب «صحبت عشق» خاطرات چهل رزمنده است كه در عمليات مختلف از جمله: والفجر مقدماتي، والفجر سه، والفجر هشت، كربلاي پنج، كربلاي هشت، بيت المقدس، محرم، نصر، رمضان، فاو و شلمچه شركت داشته اند. اين رزمندگان در خاطرات خود به شرح جانفشاني و از خودگذشتگي هاي عده اي از برادران رزمنده پرداخته اند كه به مقام والاي شهادت نائل آمده اند. خاطرات اين عزيزان بيانگر لحظات عرفاني، امدادهاي غيبي، ايمان و اتكاي رزمندگان به ياري خداوند و شهادت طلبي آنهاست. خواننده در اين كتاب ضمن آشنا شدن با شرايط خاص جبهه و مشكلات زندگي و مبارزه،
با تلاشهاي بي شائبه و فعاليت هاي شبانه روزي آنان آشنا مي شود. در اين كتاب ضمن آوردن سخناني از رهبر فقيد انقلاب، به بيان احساسات رزمندگان نسبت به حضرت امام (ره) نيز پرداخته شده است.
ستاد امور جنگ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، ستاد امور جنگ، با همكاري مؤسسه ي انتشارات هاد، 1369.
160 ص.
اين كتاب به مناسبت گرامي داشت حماسه پر شكوه آزادي خرمشهر و با انگيزه حفظ آثار و ارزش هاي جاويدان دفاع مقدس چاپ شده است.
اين كتاب مجموعه 23 خاطره از خلبانان متعهد و شيرمرداني است كه جان بر كف و سرافراز به دفاع از ميهن و مكتب و ناموس خويش پرداختند و با رشادت و از جان گذشتگي توطئه ي شوم دشمن را در هم كوبيدند. خاطره «آتش در كابين هواپيما» در ارتباط با اولين روز جنگ است و شجاعت و جسارت خلبانان هوانيروز و حمله ي آنها به ستونهاي نظامي و پايگاه نظامي عراق؛ «لحظات مرگ و زنداني» از فداكاري و شجاعت خلبان شهيد، شيرودي سخن مي گويد؛ «خاطرات جنگ هوايي» خاطره ي دو خلبان است كه هواپيماي آنها مورد حمله ي هواپيماهاي دشمن قرار گرفت؛ «بمباران مخازن سوخت موصل» بيانگر شجاعت خلباناني است كه مخازن موصل را بمباران كردند؛ «بمباران و مقابله با چهار ميگ دشمن» خاطره ي مقابله با چهار ميگ عراقي و فرار از دست آنهاست. هر يك از خاطرات ديگر نيز در نوع خود بيان جانبازي ها، شجاعتها و امدادهاي غيبي است كه خلبانان پيروز هوانيروز و نيروي هوايي با آنها رو به رو شدند.
ستاد امور جنگ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، ستاد امور جنگ با همكاري مؤسسه ي انتشارات هاد، 1369.
179 ص. - (خاطراتي از هشت سال دفاع مقدس).
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب به
مناسبت دهمين سالروز حماسه پر شكوه دفاع مقدس و گراميداشت بازگشت پيروزمندانه دلير آزادگان عزيز اسلام به آغوش ميهن چاپ شده است.
اين كتاب مجموعه اي است از 22 خاطره و دو داستان از آر پي جي زن هاي شجاعي كه با اسلحه خود به شكار
[ صفحه 890]
تانك هاي دشمن رفتند و با شجاعت و ايمان خود باعث پيروزي رزمندگان اسلام شده، ترس بر دل دشمن نشاندند. «اولين شليك» خاطره ي جوانان خرمشهري است كه بدون آموزش در اولين روزهاي هجوم دشمن به خرمشهر با ژ - 3 و معدودي آر پي جي با دشمن جنگيدند. «آر پي جي سوراخ سوراخ» حكايت دفاع جوانان در كنار رودخانه بهمنشهر با استفاده از يك آر پي جي است كه با تركش هاي خمپاره سوراخ سوراخ شده است. «آماده شدم براي رفتن دوباره» خاطره ي رزمنده اي است كه با وجود مجروحيت و منع پزشك دوباره عازم عمليات مي شود و «دوستي هاي پايدار در جبهه» حكايت از آن دارد كه فقط شهادت، ياران جبهه را از يكديگر جدا مي كند و....
مركز حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، مركز حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، با همكاري ستاد فرماندهي كل قوا، معاونت فرهنگي و تبليغات جنگ، 1370.
223 ص.: مصور. - (خاطراتي از هشت سال دفاع مقدس).
شمارگان: 5000 نسخه.
جلد چهارم صحبت عشق خاطرات 25 نفر از تخريبچي هايي است كه با ايثار و از جان گذشتگي خود، ميدانهاي مين و تله هاي انفجاري را از مينهايي كه دشمن كاشته بود
پاك كردند و راه را براي پيشروي رزمندگان گشودند. آنها حماسه آفريدند. اين خاطرات را دلاوران تخريبچي در مصاحبه و گفت و گو با روزنامه نگاران روزنامه هاي جمهوري، كيهان، اطلاعات، پيام انقلاب، اطلاعات جبهه و اطلاعات هفتگي بيان كرده اند. خاطرات از عملياتهاي مختلف است و همه حاكي از فداكاري و ايثار، از جان گذشتن، توكل به خدا و ايمان قوي، شهادت طلبي و امدادهاي الهي آنهاست. «مينهاي بدون چاشني» حكايت از همكاري يك رزمنده ي مسلمان عراقي دارد كه در نامه اي زير يكي از مينها، نوشته بود كه به خاطر كمك به لشكريان اسلام چاشني هيچ يك از مينهاي آن ميدان را نبسته بود.
به كوشش تيپ مستقل 83 امام جعفر صادق (ع). - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 102.1374 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 98).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Sound of Angel’s Wings, The memoris of the clergymen fighters.
مندرجات: خيره در آسمان يك لبخند، عطش، خيزابهاي خونين، گلخند پيروزي، مردان كوهستان، سه راه سرنوشت، چون پرستو بيتاب، واپسين لبخند پروانه، از نگاه خسته دوربين، باتلاق مرصاد.
كتاب حاوي يازده خاطره از روحانيون رزمنده اي است كه نه تنها در جبهه ي اعتقادي و ارشادي فعاليت مي كردند بلكه در جبهه ي جنگ و دفاع نيز رشادتهاي فراواني از خود نشان داده اند. «زين العابدين صيادي» در خاطره خود با نام «خيره در آسمان يك لبخند» از پيرمردي مي گويد كه دلاوري ها و شجاعت او زبانزد همه بود. روزي خبر مي رسد كه عراقي ها در حال تردد هستند و درگيري شروع مي شود. تركشي بر سينه پيرمرد مي نشيند و زخمي عميق ايجاد مي كند. چند نفر از
رزمندگان بالاي سرش مي روند و يكي از آنها به او مي گويد: «عمو تو را به خدا دعا كن من هم شهيد بشوم» وقتي به خود مي آيد دستانش مسلسل يادگار رزمنده ي پير را در سينه مي فشرد. نگاه پيرمرد همراه با لبخند به دستهايش مي نگرد. لحظه اي بعد وقتي از پشت حلقه هاي اشك به سيماي آن رزمنده ي پير نگاه مي كند، لبخندي آرام و معصومانه بر چهره ي نوراني اش ابدي شده است و نگاهش به افق دور دست مي نگرد.
[ صفحه 891]
غلامعلي رجائي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.
168 ص.: عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 93).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Red Spruces
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: اشاره؛ گلستان جنگ؛ سرداران شهيد سپاه توحيد؛ شهيدان، شاپركهاي صداقت و اخلاص. اين كتاب از سه بخش تشكيل شده است. بخش اول خاطره هايي است از جبهه و حال و هواي روحي و معنوي دفاع مقدس. بخش دوم به تجليل از فرماندهان و سرداران رشيد سپاه اسلام - از جمله: شهيد چمران، سرلشكر شهيد عباس بابايي، سردار شهيد اسلام ابراهيم همت و وزير آزاده و بسيجي شهيد محمدجواد تندگويان و چند تن ديگر از سرداران سپاه اسلام - كه بيشتر از ديگران زبانزد هستند، پرداخته است. بخش سوم، تحت عنوان «شهيدان، شاپركهاي صداقت و اخلاص»، به خاطرات شهيدان و ذكر خصلتهاي نيك آنان پرداخته، و فرازهايي از وصيتنامه ي برخي از آنان را آورده است. در پايان كتاب، نام شهيدان، راويان خاطرات، و همچنين عكسهايي از پاسداران و بسيجيان شهيد به
چاپ رسيده است.
غلامعلي رجائي. - [ويرايش 2]. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ نشر شاهد، 1378. [110] ص.: عكس.
شمارگان: 1650 نسخه.
در اين كتاب، خاطره هايي از شصت و شش تن از سرداران و فرماندهان و بسيجيان دفاع مقدس گردآوري شده و به طبع رسيده است. خاطره هايي از جبهه و حال و هواي روحي و معنوي دفاع مقدس و تجليل از فرماندهان و سرداران رشيد سپاه اسلام، از جمله: شهيد چمران، سرلشكر عباس بابايي، سردار ابراهيم همت، وزير آزاده و بسيجي محمدجواد تندگويان، حجت الاسلام ميثمي، حسين علم الهدي، يوسف كلاهدوز. همچنين از شهيدان عبدالحميد صالح نژاد، اسماعيل فرجواني و سعيد درفشان ياد شده است. فرازهايي از وصيتنامه ي برخي از شهيدان مطالب كتاب را تشكيل مي دهند. در پايان كتاب، نام شهيدان، راويان خاطرات و همچنين عكسهايي از پاسداران و بسيجيان شهيد به چاپ رسيده است.
هاشم كروني. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد؛ كنگره ي سرداران و 14 هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1379.
79 ص. - (كنگره ي سرداران و 14 هزار شهيد استان فارس؛ مجموعه خاطرات؛ 27).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب شامل دوازده خاطره در خصوص دوازده سردار شهيد است. خاطرات درباره ي نحوه ي شهادت، راز و نياز شهيدان، پيش بيني شهادت خود در آينده و شرح درگيري در عملياتهاي مناطق مختلف است. عناوين و اسامي برخي از خاطرات عبارتست از: «ضريح خاك» از غلامرضا كافي (درباره ي شهيد حاج شيرعلي سلطاني - شهادت: 2 / 1 / 61؛ محور شوش)؛ «مرگ مطمئن» از غلامرضا كافي (خاطره اي از شهيد حجت الله بادرام براساس نوشته هاي وي - شهادت بر
اثر عارضه ي شيميايي)؛ «شناسايي» از سعيده كيا (خاطره اي از شهيد ناصر عظيمي به روايت از محسن رياضت - شهادت: 19 / 4 / 64؛ محور شرق دهلران)، «عروج» از سعيده كيا (خاطره اي از شهيد حسين اميرلو -
[ صفحه 892]
شهادت: 26 / 12 / 63؛ محور شرق دجله)؛ «خاك افلاكي» از حميد سجادي منش (شهيد شيخ عبدالحميد اكرامي - شهادت: 4 / 10 / 65؛ در شلمچه).
تهيه و تدوين محمدرضا كلانتري سرچشمه؛ با همكاري قرارگاه حضرت سيدالشهدا عليه السلام سپاه منطقه ي يزد. - يزد: كنگره ي بزرگداشت سرداران و 3700 شهيد استان يزد، (چاپ اول): 1378.
143 ص.: مصور، عكس. - (كنگره ي بزرگداشت سرداران و 3700 شهيد استان يزد؛ 2).
عنوان روي جلد: طراوت يقين: مجموعه اي از خاطرات شيرمردان الغدير.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Freshness of knowledge
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل مجموعه اي از خاطرات پراكنده است كه از زبان رزمندگان تيپ مستقل هجده الغدير يزد نقل شده است. كتاب بدون فهرست مندرجات است. از جمله موضوع خاطرات، موارد زير است: «امداد غيبي در عمليات والفجر دو، ديدار رزمندگان با امام (ره)، خاطراتي از شهيدان، خاطراتي از برخي مناطق عملياتي (چون: جزاير مجنون، ارتفاعات شياكوه، جبهه ي طلائيه، جبهه ي كوشك، ام القصر، شلمچه و...)، خاطراتي از ميدانهاي مين، پيام آيت الله خاتمي به رزمندگان تيپ الغدير، عمليات بيت المقدس، عمليات محرم، عمليات فتح المبين، عمليات رمضان، مانور ميثاق با ولايت، خاطراتي از شهيد عاصي زاده فرمانده ي تيپ الغدير، دوران موشكباران و موشك زدن به شهر بهبهان و خاطراتي از آزادگان تيپ الغدير در ايام اسارت».
تدوين و بازنويسي نثر رضا بهشتي؛ جمع آوري لشكر 14 امام حسين (ع). - تهران: نشر كوثر، (چاپ اول): 1378.
110 ص.: مصور (رنگي). - (مجموعه خاطره؛ 30).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر حاوي 27 خاطره از رزمندگان لشكر چهارده امام حسين (ع) است. از جمله موضوعهاي خاطرات، موارد زير است: «خاطراتي از بسيجي گمنامي كه از دست عراقي ها فرار مي كند؛ درگيري با دشمن و حفظ يك تنگه در منطقه؛ خاطره اي از درگيري در عمليات والفجر چهار (مرحله ي دوم) و شهيد شدن توكلي؛ خاطراتي از عملياتهاي والفجر ده، والفجر نه، والفجر هشت، والفجر شش، والفجر چهار، والفجر دو و والفجر يك (در منطقه ي جاده ي خندق)؛ خاطره اي از محمدرضا مؤذني در مورد مجروحيت و عقب نشيني در عمليات و يافتن وي توسط نيروهاي خودي؛ عبور غواصان از رودخانه ي اروند؛ خاطره اي از عمليات والفجر هشت در جاده ي فاو - ام القصر؛ اسير گرفتن نگهبان عراقي كه خواب بود؛ خاطره اي از مردم حلبچه و شهادت اعضاي خانواده و خاطراتي از شهيدان ديگر...». عكسهايي نيز در مجموعه، با زيرنويس، موجود است.
محمودمهدي آزاد. - اصفهان: عقيدتي سياسي مركز آموزش توپخانه اصفهان، (چاپ اول): 1375.
102 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 35).
طراح روي جلد: مهدي تميزي.
[ صفحه 893]
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب، شامل 33 خاطره از دلاوري پرسنل گروه توپخانه شهرضا است. موضوع برخي از خاطرات عبارت است از: حمايت آتشبار توپخانه از تك ارتش در محور اهواز - خرمشهر؛ هشت روز استقامت در منطقه ي عملياتي
بانه؛ حمله ي ميراژ عراقي به كشتي پانامايي كه در اجاره ي ايران بود؛ خاطره اي از منطقه ي عمليات رمضان (شلمچه)؛ خاطره اي از شروع جنگ و شنيدن آژير خطر؛ آزادسازي بستان؛ خاطره ي خوابي كه به حقيقت پيوست؛ اصابت گلوله به هواپيماي عراقي و اسارت خلبان در منطقه ي دارخوين؛ مأموريت در پادگان گرمك منطقه ي بي بي حكيم و بمباران توسط هواپيماي عراقي؛ خاطراتي از دوران اسارت؛ سرنگون كردن هواپيماي دشمن در آبادان؛ اسارت در زندان حزب كومله و حزب دكوكرات؛ ارتفاعات ميمك؛ بمباران كودكستان در اهواز.
[نويسندگان: رهپويان حرم تا حرم]؛ بازنويسي و تلخيص: عبدالمجيد رحمانيان. - تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول): 1378.
و، 99 ص، [8] ص. تصوير (رنگي). - انتشارات اميد آزادگان؛ كتاب شماره 5)
عنوان روي جلد: رهپويان حرم تا حرم: عابران مسير عشق.
شمارگان: 5000 نسخه.
نوشتار حاضر، شرح سفر كاروان عاشقان امام حسين (ع)، تحت عنوان رهپويان حرم تا حرم، به كربلا است. اين عزيزان خاطرات خود را از اين سفر به رشته تحرير در آورده اند، سپس اين يادداشتها بازنويسي و در موضوعات زير تنظيم شده و به چاپ رسيده است: چگونگي آغاز سفر، خاطرات آزادگان همراه كاروان، خاطرات هشت سال دفاع مقدس، دعاها و نيايشهاي دسته جمعي، منزلگاههاي كاروان، ديده ها و شنيده ها و...
[حميد احمدي، عبدالحسين رسولي] تدوين و ويرايش: مقصود اختري، يونس اصغري. - تهران: وزارت جهاد سازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس، (چاپ اول): 80.1372 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: بر تپه هاي بني خليفه؛ عبور از پل؛ سهم من شهادت.
كتاب، براساس خاطرات برادران حميد احمدي و عبدالحسين رسولي تدوين شده است. «بر تپه هاي بني خليفه» خاطره اي از راننده ي بولدوزر جهاد سازندگي جهرم است كه همراه گردان ضربت جندالله براي ايجاد جاده و پايگاهي در يكي از ارتفاعات روستاي بني خليفه، (واقع در منطقه ي مهاباد) عزيمت كرده، بارها با نيروهاي دشمن درگير مي شوند و شهدايي نيز تقديم مي كنند. «عبور از پل» خاطره ي عبور از پل شناور نصب شده بر رودخانه اي در منطقه ي شوش است. شب هنگام لندرور حامل تعدادي از رزمندگان قصد عبور از پل را داشت و همزمان بولدوزري نيز از جهت مخالف در حال
عبور بود. به سبب نشنيدن صداي بوق، لندرور به رودخانه مي افتد، ولي به لطف خدا رزمندگان جان سالم به در مي برند. «سهم من، شهادت» خاطره اي از احداث يك خاكريز دو جداره و بلند در عمليات خيبر (در منطقه ي اطراف بصره) است و همچنين، شرح مجروح شدن يك رزمنده ي جهادي كه راننده ي بولدوزر بود و آرزوي حفر چهارده خاكريز به نيت چهارده معصوم را داشت.
[ صفحه 894]
تدوين و بازنويسي: سيد علي بني لوحي، نوروز علي خودسياني. - [بي جا]: لشكر 14 امام حسين (ع)، 1375.
131 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 30).
طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.
كتاب «عبور از چم هندي» مجموعه ي خاطرات شهيداني است كه در عمليات محرم شركت نموده بودند و به مناسبت كنگره ي بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان جمع آوري شده است. اين كتاب، شامل 57 خاطره ي فراموش ناشدني از دلاوري و ايثارگري رزمندگاني است كه با خلوص نيت، ايمان، عشق به شهادت و پيوستن به لقاءالله در عمليات محرم - در منطقه ي چم سري و چم هندي، رودخانه ي دويرج، شرهاني و... - شركت داشتند و با نثار جان خود، عمليات را به پايان بردند. اين خاطرات را همرزمان آنها در اين عمليات بيان كرده اند و در آن، از صفاي باطن، عزم جزم، امدادهاي الهي و ايثار و حماسه ي دلاور مردان در جبهه ي جنگ سخن گفته اند.
ترجمه حميد محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ دوم): 1373.
120 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات؛ 74).
عنوان روي جلد: عبور از دجله: خاطرات يك سرباز اسير عراقي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Crossing the Tigris River: The memoirs of an Iragi P.O.W.
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات: قايق هاي مانده در ساحل؛ عبور از دجله؛ نبرد با جوخه اعدام.
خاطرات در سه بخش ارائه شده اند: «قايقهاي مانده در ساحل»، خاطرات يك افسر عراقي است پيرامون غافلگيري از سوي نيروهاي ايران در
منطقه ي شلمچه در 19 / 10 / 65؛ «عبور از دجله»، خاطرات يك افسر اسير عراقي از پايگاه الرشيد، اعدام مردمي كه به سربازان فراري پناه مي دادند و يا سرباز فراري داشتند، عقب نشيني در خرمشهر و بازجويي ها، مرخصي رفتن فرماندهان شرق دجله و حمله ي ايراني ها، احتمال سقوط بصره، درگيري در منطقه ي فاو و شكست عراق، عمليات مهران از سوي عراق و تصرف آن به جبران فاو، خاطراتي از «نبرد بزرگ» صدام (و به اصطلاح، پيروزي او در جنگ!) و نحوه ي اسارت در منطقه ي نهرجاسم است؛ «نبرد با جوخه ي اعدام»، خاطراتي از برخورد با سربازان فراري در عراق، استفاده از بمبهاي شيميايي در منطقه ي گردمند و پيشروي تيپ 66 عراق و... است.
بازنويس: علي محمد گودرزي؛ تحقيق و گردآوري: علي اكبر رحمت الله ماهيني، سيد حكمت قاضي ميرسعيد؛ ويرايش: علي محمد گودرزي. - تهران: سازمان عقيدتي سياسي ارتش جمهوري اسلامي ايران، (چاپ اول): 1376.
143 ص.: مصور، رنگي.
طراح روي جلد: حميدرضا خزايي.
خاطرات كتاب در دو بخش تنظيم شده اند: 1) خاطرات تعدادي از خلباناني كه در تمام طول اسارت به صورت مفقودالاثر در زندانهاي عراق بودند؛ و 2) خاطرات خلباناني كه در اردوگاهها به سر مي بردند و با خانواده هاي خود در ارتباط بودند.
[ صفحه 895]
در خاطرات تيمسار محمديوسف احمدبيگي ذكر شده است كه روز 28 آذر ماه 1359 براي مأموريت انهدام چرخ بال هاي جنگي عراق فراخوانده مي شود. هواپيماي او در خاك عراق دچار سانحه شده، او اسير مي شود. پس از بازجويي، زنداني، و بعد از زندان به جاي ديگري منتقل مي شود. مجددا سعي مي كنند از او
اطلاعاتي كسب كنند، ولي وي مقاومت مي كند. سر دبير الجمهورية براي مصاحبه با وي مي آيد و مصاحبه انجام مي شود. شانزده دي ماه 59 او را به يك سلول انفرادي و روز پانزده خرداد 60 به زندان ابوغريب انتقال مي دهند. از تلخترين خبرهايي كه در زندان مي شنود، رحلت حضرت امام (ره) است؛ در پي آن، همراه اسيران ديگر، مراسم نوحه خواني و سينه زني برپا مي كنند. سرانجام روز 26 / 7 / 69 در ميان استقبال پر شور ملت شهيد پرور به خانه وارد مي شود.
گلعلي بابايي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1373.
95، [6] ص.: تصوير. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 123). شمارگان: 4400 نسخه (رقعي).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Reed-land Forlornmess
مندرجات: مقدمه؛ غربت هور؛ مشق هاي خط خورده؛ در كوچه هاي گريه؛ تا بيشه هاي خورشيد؛ حماسه كانال؛ رويينه.
كتاب، مجموعه ي شش خاطره است. موضوع آنها عبارت است از:
«غربت هور»: محاصره شدن گردان كميل در شهرك الهاله و شهادت چند فرمانده؛ «مشقهاي خط خورده»: نجات رزمندگان گردان محمد رسول الله (ص) با كمك آيه ي نهم از سوره ي يس قرآن كريم (و جعلنا من بين ايديهم...) در عمليات والفجر چهار؛ «در كوچه هاي گريه» از دست دادن سه تن از دوستان رزمنده اي به نام عباس طي شش ماه و شهادت خود وي در عمليات والفجر هشت؛ «تا بيشه هاي خورشيد»، شرح عمليات نفوذي مقدمه ي عمليات فتح المبين و فتح تپه هاي برغازه در مرحله چهارم اين عمليات پس از نفوذ گردان حبيب بن مظاهر به عمق عراق؛ «حماسه ي كانال»، شرح پاتك ايذايي عده اي از
رزمندگان چند روز پس از عمليات والفجر يك، و بازگشت به دوكوهه پس از شكستن محاصره؛ «رويينه»، شرح مجروح شدن دست رزمنده اي در جبهه.
خاطره و نگارش حميد حسام. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت انتشارات و ادبيات، (چاپ اول): 1378.
105 ص.: مصور (رنگي)، نقشه (رنگي). - (ادبيات دفاع مقدس، خاطره؛ 8).
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر مجموعه ي خاطرات 72 غواص اروند رود در عمليات كربلاي چهار در سال 1365 است. خاطرات نقل شده، داستان واره هايي است از گردان غواصي و گردان جعفر طيار لشكر انصار الحسين (ع)؛ برگرفته از حوادث پيش آمده براي شهيدان و آزادگان اين گردانها در دوران آموزش غواصي تا عمليات مذكور در مناطق جزيره ي ام الرصاص، ام الباوي و سد گتوند شوشتر (دوران آموزشي). نمونه ي پيمان نامه ي غواصان همراه با عكسهاي دوران آموزش و نقشه ها و تصاويري از منطقه ي عملياتي كربلاي چهار، با زيرنويس، نيز در كتاب ارائه شده است. اسامي برخي از اين غواصان شهيد عبارت است از: «قدرت الله نجفي، علي اصغر پولكي، مهدي جباري، نادر عبادي نيا، امير طلايي، محمدعلي جريان، عليرضا سبطي، رضا خدري، علي چيت سازيان». غواصان آزاده نيز عبارت بوده اند از: «محسن احمدي، مهدي فتحيان، شاه محمدي، احمد نقي ايي، علي بيات، هاشم زرين قلم و...».
[ صفحه 896]
بازنويسي مرتضي مساح؛ جمع آوري مسعود داوودي، مجيد حمزه. - [اصفهان]: لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1378.
120 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 64).
طراح روي جلد: عباس محمد شفيعي.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي خاطراتي از رزمندگان بهداري رزمي لشكر چهارده امام حسين (ع) است. از جمله مندرجات كتاب موارد زير هستند: «يادمان سردار شهيد عباس پيكري، [قائم
مقام بهداري لشكر امام حسين (ع)]، مختصري از زندگينامه سردار شهيد عبدالمجيد عراقي زاده، [مسؤول بهداري لشكر امام حسين (ع)]، عمليات خيبر، والفجر چهار، والفجر هشت، شهادت حاج محمود اميني، شهادت دكتر كرباسي، روحيه ي مجروحي كه پايش قطع شده و روده هايش بيرون زده بود؛ خلاصه ي زندگينامه سردار شهيد سيد محمد انصارالحسيني، [مسئوول محور بهداري لشكر امام حسين (ع)]، جراحي و خارج كردن خمپاره شصت ميليمتري از بازوي يك رزمنده خاطراتي از جراحتهاي كه بايد قطع عضو مي شد ولي با توكل به خدا با جراحي آن عضو، رزمنده بهبود يافته است».
نوشته رحيم مخدومي... [و ديگران]. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ دوم): 1373.
89 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 7).
عنوان پشت جلد به انگليسي: My Commander
شمارگان: 4400 نسخه.
جلد اول كتاب «فرمانده ي من»، خاطرات همرزمان هفت نفر از فرماندهان گردانها و يا معاونان گردانها را، كه به فيض شهادت نايل آمده اند، بيان مي كند. اين خاطرات «روح والا، عشق و جانبازي در راه يار، تفكر والا در پياده كردن طرحها و نقشه هاي رزمي، صف شكن و جلودار بودن در تمام لحظات جنگ، روح دشمن ستيزي، عزم و اراده ي خلل ناپذير و عشق به شهادت» اين شهيدان را به تصوير مي كشد. «رحيم مخدومي» در خاطره ي «من روز عاشورا بر مي گردم»، از شهيد مدني مي گويد؛ «احمد كاوري» در «شب هور»، از شهيد عليرضا قوام؛ «داوود اميريان» در «رمز يا زهرا (س)» از شهيد حاج حسين طاهري؛ «علي اكبر خاوري نژاد» در «فستيوال انفجار و گلوله» از سروان شهيد محموديان؛ «حسن گلچين» در «مثل گل سرخ»،
از شهيد علي غفاري؛ «هادي جمشيديان» در «عقد آسماني» از شهيد محمود خادمي و «عباس پاسيار» در «مسيح كردستان» از شهيد محمد بروجردي سخن مي گويد.
رحيم مخدومي... [و ديگران]. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1373.
95 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 48).
عنوان پشت جلد به انگليسي: My Commander
شمارگان: 4400 نسخه.
جلد دوم كتاب «فرمانده ي من» خاطرات همرزمان هشت نفر از فرماندهان گردانها و يا معاونان گردانها را، كه به فيض شهادت نايل آمده اند، بيان مي كند. اين خاطرات، نشان دهنده ي «روح والا، عشق و جانبازي در راه يار، تفكر والا در پياده كردن طرحها و نقشه هاي رزمي، صف شكن و جلودار بودن در تمام لحظات جنگ، روح دشمن ستيزي، عزم و اراده ي خلل ناپذير و عشق به شهادت» اين شهيدان را به تصوير مي كشد. احمد دهقان در خاطره خود
[ صفحه 897]
به نام «فرمانده آن روز»، از شهيد سعيد سعيدي مي گويد؛ گل علي بابايي در «عبدالله»، از شهيد عبدالله؛ حميد داوودآبادي در «با تير و كمان»، از حاج اميني؛ فرامرز جعفرزاده در «آن تلاش بي دريغ»، از سروان شهيد مجتبي تهامي؛ حسين مال اميري در «گردان انبياء»، از شهيد حاج حسين خرازي؛ سيد حسين شكري در «آقا سيد»، از شهيد سيد محمدجواد اماميان؛ فتح الله نادعلي در «منم مهدي خندان»، از شهيد مهدي خندان و عباس پاسيار در «مردي به صلابت كوه هاي كردستان»، از شهيد علي احمدي ياد مي كند.
مرتضي نريماني؛ [بي جا]: زاينده رود، (چاپ اول): 1380.
135 ص.: عكس. - (سنگرسازان بي سنگر؛ 1).
شمارگان: 1000 نسخه.
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
كتاب داراي بخشهاي مختلفي است. نويسنده ابتدا به تعريف فرهنگ و نمودهاي فرهنگي
در راستاي جنگ پرداخته است و بعد، موضوعاتي را بيان كرده و براي هر كدام، از ابيات و احاديث مثالي آورده و اين موضوعها را با خاطراتي از رزمندگان جهادگر ارتباط داده است. موضوعهاي بيان شده عبارتند از: خلوص نيت، نماز، توجه خاص به احكام عبادي، تعليم و تعلم، ايثار و از خودگذشتگي، شهادت طلبي، شجاعت، برخورد با اسيران جنگي، قاطعيت در برابر دشمن، حفظ شعائر اسلامي، مزاح، ورزش و تفريح، عرفان، امر به معروف، تواضع، توجه به قرآن مجيد و غيره. براي هر كدام از موارد بالا، مطالبي بيان شده است كه غالبا از خاطرات و دستنوشته هاي رزمندگان جهادگر هستند.
بازنويس: محمدرضا يوسفي كوپايي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، لشكر زرهي 8 نجف اشرف، (چاپ اول): 1375.
127 ص.: (مجموعه نجف در كربلا؛ 9، خاطرات).
طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.
كتاب حاضر، حاوي 112 خاطره از دوران هشت سال دفاع مقدس است. كتاب مملو از ايثارگري، شهادت طلبي، دلاوري و مقاومت رزمندگان اسلام است. دو نمونه از خاطرات به اختصار نقل مي شود.
رحمان محمد زماني مي گويد: چند نفري داخل سنگر نشسته بوديم كه گلوله ي خمپاره اي نزديك سنگر اصابت كرد. سقف سنگر فرو ريخت. هر يك از ما قصد فرار از سنگر را داشت. شهيد سيد مهدي رهنمايي كتف خود را ستون سقف در حال ريزش كرد و به ما گفت سريعا از سنگر خارج شويد. تا آخرين نفر ما از سنگر بيرون آمديم، ولي آن شهيد بزرگوار از سنگر خارج نشد.
علي فتاحيان نيز مي گويد: شهيد حسن قجه اي شبها به آسايشگاه سركشي مي كرد. هوا سرد بود و
با كمبود پتو مواجه بوديم. هر شب چند نفر بدون پتو مي ماندند. او نيمه شب پتوي خود را روي افراد مي انداخت و خود در آن هواي سرد كردستان بدون پتو مي خوابيد. در حالي كه نام او لرزه بر اندام ضد انقلاب مي انداخت.
[ صفحه 898]
به كوشش محبوبه رباني، ماجده موالي زاده. - تهران: مؤسسه فرهنگي آفرينه، (چاپ اول): 1374.
142 ص. - (بر موج هاي خاطره، دفتر اول).
صفحه عنوان به انگليسي: Qazalche
شمارگان: 3100 نسخه.
كتاب حاضر شامل بيست خاطره است كه از قول و يا با قلم رزمندگان در مناطق مختلف عملياتي و اردوگاههاي اسارت ارائه شده است. هر خاطره به طور اجمالي در دو تا پنج صفحه ارائه شده است. تمامي خاطرات مستند و واقعي است. عناوين خاطرات و نام نويسندگان آنها از اين قرار است: «توپچي»، اسماعيل ميرزا باقري؛ «كربلا رفتن هم، ماجرا دارد»، داود غفارپور؛ «جشن بسيجي»، علي اصغر رحيمي؛ «با يادهاي زلال»، سيد نظام مولا هويزه؛ «لبهاي خاموش»، الف. حسيني؛ «بيا، تا خدا برويم»، م. كاشاني؛ «قزلچه»، گل علي بابايي؛ «فقط، ده تومان»، مجيد فتوكيان؛ «جنگ بيسيم ها»، وافي (از گردان الحديد)؛ «مرد آهنين»، سليمانجاه، و رامجدي؛ «و من ماندم»، علي حسن جگيني؛ «ما، هميشه بيدارانيم»، م. ع.؛ «نگاه خدا»، نظر درخشاني؛ «هفت تپه، شبي، ابر... شبي، صدا، كشيك به ياد ماندني»، هاشم رايي زاده؛ «شيعه هميشه مظلوم»، محمدرضا مظفري؛ «يادداشتهاي يك بسيجي اسير، نورانيت»، م. گ. و «دلباخته»، عبدالله عوايدي.
به اهتمام دفتر هنر و ادبيات ايثار (بنياد جانبازان)، ويراستاران: مهدي بيگلري، محمود رفيعي. - تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، دفتر هنر و ادبيات ايثار، (چاپ اول): 1379.
228 ص. - (... جرعه اي از كوثر؛ 17 - 3).
شمارگان: 5500 نسخه.
اين كتاب، گفت و شنودي است با پنج تن از رزمندگان، فرماندهان و جانبازان دفاع مقدس كه طي آن، خاطرات خود را از حوادث انقلاب و به
ويژه جنگ تحميلي بازگو مي كنند. اين اشخاص عبارتند از: حبيب آقاجري (فرمانده ي منطقه سه ماهشهر)، احمد دادبين (از مبارزان فعال قبل از انقلاب بر ضد رژيم شاه و پس از آن، از فرماندهان دوران دفاع مقدس)؛ جانباز عليرضا شجاع داوودي (كه با تصور شهيد شدنش، به سردخانه سپرده مي شود و دو هفته را در آنجا مي گذراند، اما به هنگام دفن وي در مي يابند كه زنده است)، جانباز رضا غزلي (مسؤول شناسايي و جمع آوري اطلاعات در منطقه ي كردستان) و جانباز علي فضلي (از فرماندهان بسيج و سپاه در دوران دفاع مقدس).
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1366.
115 ص.
بالاي عنوان: برگزيده آثار مسابقه فرهنگي قرارگاه خاتم الانبيا (ص).
كتاب «كارت شناسايي»، حاوي ده خاطره از رزمندگان اسلام است، با عناوين: «حماسه ي چزابه» (از محسن افخمي روحاني)، «بدشانسي» (احمد صابري)، «ناگهان دستم سنگين شد» (فريد محمد صالحي)، «كارت شناسايي» (نويسنده ي ناشناس)، «راه خونين كربلا» (عباس نوري زنوز)، «كمين» (امير فتح الله پوراصل)، «آخرين گلوله» (شهيد ايرج ميري)، «بلمهاي روان بر موج هاي سبز پيروزي» (حسين ثنايي نژاد)، «علاج درد» (مريم جمشيدي) و «نبرد فتح المبين» (محسن پرويز). هر يك از اين خاطرات، بيانگر گوشه اي از دلاوري رزمندگان اسلام است. در خاطره ي «كمين»، امير فتح الله پوراصل از كمين در مريوان، عمليات شناسايي، برخورد به ميدان مين و سپس مواجهه با تانك بدون خدمه ي دشمن، برداشتن دوربين و باطري و بيسيم آن، مواجه شدن با آتش دشمن هنگام برگشت، و
[ صفحه 899]
بازگشت بدون دادن تلفات سخن مي گويد. او شرح مي دهد كه چگونه عراقي ها به تصور اين كه
چند گردان نيرو در آنجاست، دهكده اي را كه شناسايي كنندگان به آنجا رفته بودند، زير آتش گرفتند؛ در حالي كه تنها چهار نفر رزمنده در آنجا بوده اند و با انبوهي اطلاعات به پايگاه برگشته اند!
گردآوري امير معصومي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.
60 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات؛ 18).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The pigions of Hope, Memoris of the Army Aviation pilots
شمارگان: 6600 نسخه.
مندرجات: حسن لبويي؛ زندگي دوباره؛ دو خاطره در يك مأموريت؛ كبوتران اميد.
اين كتاب، مجموعه ي چهار خاطره از خلبانان هوانيروز است. در خاطره ي «حسن لبويي»، يكي از خلبانان هنگام انتقال نيروهاي بسيجي با دوست دوران دبستان خود - معروف به «حسن لبويي» - روبه رو مي شود. پس از عمليات، مجروح ناشناسي سعي مي كند با ايما و اشاره بفهماند كه در بدنش نارنجك منفجر نشده اي وجود دارد. او كه همان «حسن لبويي» بود، شهيد مي شود، ولي جان عده اي را نجات مي دهد. «زندگي دوباره»، گم شدن خلبان و هلي كوپتر در منطقه، درگيري با نيروهاي عراقي، نجات و بازگشت به ميهن را بيان مي كند. خاطره ي بعدي، حكايت رشادت خلبانان هوانيروز در مواجهه با نيروهاي عراقي، و مدد امدادهاي غيبي در ياري به رزمندگان است. آخرين خاطره، «كبوتران اميد»، خاطره ي خلباني است كه هلي كوپتر او هدف قرار مي گيرد و او با افراد همراهش مجبور به فرود مي شود. آنها تحت محاصره قرار مي گيرند. مهمات آن ها تمام مي شود. تصميم مي گيرند تسليم دشمن نشوند. در آخرين لحظات صداي هلي كوپترها را مي شنوند و نجات پيدا مي كنند.
بازنويسي حميد داوري. - [تهران]: دانشگاه امام حسين (ع)، دانشكده افسري (علوم پايه نظامي)، (چاپ اول): 120.1376 ص.: عكس.
طراح روي جلد: جلال عباس مجيدي.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر، در سه بخش، حاوي 22 خاطره درباره ي شهيد محمدرضا افيوني،
28 خاطره درباره ي شهيد رسول هلالي و 21 خاطره درباره ي شهيد حاج اصغر جواني است. اين خاطرات به نقل از افراد خانواده، دوستان، آشنايان و همرزمان اين شهيدان در ارتباط با دوران كودكي، تحصيلات، اخلاق و خصوصيات رفتاري آنان، دقت در حفظ بيت المال، مناجات و راز و نيازها، روزهاي قبل از شهادت، آخرين ديدار، نحوه ي تشييع شهادت، تشييع جنازه، پيامها و وصيتنامه هاي شهيدان گردآوري و ارائه شده اند. سروده اي در وصف شهيد حاج اصغر جواني نيز در كتاب به چاپ رسيده است.
امير معصومي. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، معاونت تبليغات و روابط عمومي، (چاپ اول): 72.1373 ص.
طراح روي جلد: فرهاد صادقي اميني.
[ صفحه 900]
مندرجات: سرود كوه؛ سلام بر ماه؛ سلام بر باد؛ واي حسين كشته شد؛ عطر بهشت؛ دو راهي؛ سرباز آن آسمان؛ محاصره؛ هفت اعجاز؛ شفا؛ مين هاي بي آزار؛ شعله هدايت قرآني در آسمان؛ اگر مرديد؛ گنجشك ها؛ ناله هاي لودر؛ اگر باران نيايد؛ فتح ميمك؛ جنود خدا؛ توفان شن؛ مرتضي مي آيد.
«كرامات جبهه»، خاطرات رزمندگان از دوران دفاع مقدس است. اين كرامات، در واقع، امدادهاي الهي و غيبي به رزمندگان اسلام در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل بوده اند. هر يك از اين كرامات به نوعي شگفتي آفرين و نشان دهنده ي الطاف بي پايان خداوند هستند. در يكي از اين خاطرات - با نام «سرود كوه»، از «محمد وردايي» - چنين نقل شده است: روز دوم ارديبهشت 1360 هنگام عمليات فتح «قله ي بازي دراز»، تانكها و بالگردهاي عراقي به روي رزمندگان آتش مي گشايند. رزمندگان شروع به خواندن آيه هاي «الم تر
كيف فعل ربك باصحاب الفيل» و «وجعلنا من بين ايديهم سدا و من خلفهم سدا فاغشيناهم فهم لا يبصرون» مي كنند. كوه مي لرزد. بالگردها و هواپيماها بمبها را مي ريزند. و صداي انفجارها شنيده مي شود. پس از لحظاتي، رزمندگان تانكهاي عراقي را كه توسط هواپيماها و هلي كوپترهاي خود آنها بمباران شده و سوخته اند، مشاهده مي كنند. صداي تكبير رزمندگان بلند مي شود و فتح «قله ي بازي دراز» آغاز مي گردد.
علي باباميري؛ بازنويسي قسمتي از متن: رقيه حيدري با همكاري ساعد نيكبخت، علي اكبر محمدزاده. - [قم]: علي باباميري؛ مومنين، (چاپ اول): 1379.
60 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب، يادنامه ي چهار برادر شهيد، به نامهاي «ابوالقاسم، هادي، علي اكبر و ابوالحسن محمدزاده»، است. كتاب چهار بخش دارد؛ بدين قرار: «1) واگويه هاي مادر شهيد: مادر شهيد با يكي از پسرهايش از شنيدن خبر شهادت قاسم، كه كاملا سوخته بود، سخن مي گويد؛ 2) تفسير عشق از ناي علي اكبر: علي اكبر بعد از شهادت هادي و ابوالقاسم به ديدار ابوالحسن مي رود تا در كنار او باشد. ابوالحسن هم در عمليات ديگري به شهادت مي رسد؛ 3) روايت شمع و پروانه از زبان سردار شهيد طوسي: شرح چگونگي شهادت قاسم؛ 4) اظهارات همسر شهيد ابوالحسن محمدزاده در بيان ويژگي هاي اخلاقي شهيد» يك زندگينامه كوتاه، وصيتنامه و خاطراتي چند از هر برادر شهيد نيز در اين بخش آمده است.
تهيه كننده دفتر سياسي سازمان عقيدتي سياسي ارتش جمهوري اسلامي ايران؛ ويراستار امير معصومي. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، معاونت تبليغات و روابط عمومي، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 91.1376 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: گردان ما / رضا صبوري زاده؛ خارها و گل ها / غلامحسين باقري؛ تكاوران / احمد شمس زاده علوي؛ جنگ ما / علي زارع؛ كوه پيكران / جليلي؛ حماسه سومار / محمود رستمي.
اين كتاب، مجموعه ي خاطرات رزمندگان است كه موضوعهاي آنها عبارتند از: «فرمانده ي گرداني كه در عمليات غرب مجروح مي شود و هنگام انتقال به پشت جبهه، در اثر اصابت خمپاره، مجروحيت او مضاعف مي شود؛ عمليات فتح المبين و تصرف ارتفاعات رقابيه، تنگه ي رقابيه،
تنگه ي مشتاق و سايتهاي يك، دو، سه و پنج و ادغام نيروهاي ارتش و سپاه در هنگام عمليات و عبور از ميدان مين پس از خوابيدن عده اي داوطلب روي سيمهاي خاردار؛ انهدام اسكله البكر پس از عمليات و اسارت تعدادي از نيروهاي دشمن و غرق شدن ناوچه پيكان در اثر اصابت گلوله ها و
[ صفحه 901]
موشكها؛ فتح منطقه ي پنجوين و بعد از چند سال عقب نشيني از آن از طريق سه راه جندالله و دشت شيلر؛ عمليات ارتش و عشاير غرب براي باز پس گيري منطقه ي عشاير؛ منطقه ي سومار و پيشروي دشمن در روزهاي جنگ (مرداد 67) كه با رشادت و درگيريهاي پي در پي نيروها، منطقه، پاكسازي و دشمن مجبور به عقب نشيني مي شود».
[گردآورنده] محمدرضا هندياني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1372.
99 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 80)
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Cry of The Arvand
شمارگان: 4400 نسخه.
مجموعه ي حاضر شامل هفده خاطره تلخ و شيرين رزمندگان از دوران حضور خود در صحنه هاي نبرد حق عليه باطل است. در خاطره اي، يك بسيجي هفده ساله با خوابيدن درون قبر، با استغاثه، از درگاه خدا تقاضاي عفو گناهان مي كند. در خاطره اي ديگر، در عمليات والفجر هشت، رزمندگان، تحت محاصره قرار دارند و لطف الهي با بارش باران شامل حال آنها مي شود و دشمن را زمين گير مي كند و رزمندگان را پيروز. خاطره هاي ديگر از عمليات خيبر مي گويند و از امداد آيه ي «و جعلنا»، از جبهه مي گويند كه نه تنها مكتب
شهادت و شهامت بود، بلكه مكتب محبت و رفافت هم بود؛ خط شكناني را وصف مي كنند كه با دلاوري خود امان از دشمن بريده بودند و با اخلاص و ايمان خود و با رشادت و دلاوري و از خودگذشتگي و جانبازي در كنار اروندرود در سردشت و بستان، و در عملياتهاي خيبر، والفجر، طريق القدس و فتح المبين، دشمن بعثي و منافقان و خدانشناسان را به ياري خدا عقب رانده، نصرت و پيروزي به ارمغان آوردند.
نگارشگران: محمدعلي ديباجي، محمدرضا تركي، حسين سيدي، م. احسان. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، واحد تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 1370.
ص. - (مجموعه خاطرات روحانيون رزمنده؛ 1).
اين كتاب مجموعه ي شانزده خاطره از روحانيون رزمنده (طلاب رزمي تبليغي) است، كه عنوان نام راوي و موضوع برخي از آنها به قرار زير است: «شبهاي ميدان مين و نگهبانان... (از مرتضي حاج باقري، عمليات والفجر يك، مهران)؛ راهنماي سينه خيز (حسين گل محمدزاده، عمليات كربلاي هشت، شلمچه)؛ بسيجي شوخ (سيد حسن جلالي، عمليات محرم، شمال فكه)؛ اسراي غنيمتي (عبدالله رحماني، عمليات بيت المقدس، خرمشهر)؛ بر فراز تپه ها (ماشاءالله عارفي، عمليات كربلاي يك، مهران)؛ تگرگهاي آسماني (سيد منصور قاسمي نژاد، عمليات كربلاي ده، شهر ماووت)؛ در آخرين تماس (ذبيح الله جعفري، عمليات ايذايي، مهران)؛ شب هور (فتح الله جعفري، عمليات قدس يك، هورالهويزه) و...».
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، معاونت انتشارات، مركز فرهنگي مديريت امور كتاب، (چاپ اول): 1374.
80 ص. - (مجموعه خاطرات جنگ؛ 3).
مندرجات: از پادگان تا پادگان؛ حماسه ايثار؛ شهر من، خرمشهر؛ گمشده؛ ثبت نام؛ شش روز مقاومت؛
[ صفحه 902]
خاكريز.
كتاب «گمشده» حاوي هفت خاطره از شهداي دفاع مقدس است. «از پادگان تا پادگان» خاطره اي از عمليات فتح المبين است. «حماسه ي ايثار» درباره ي عمليات كربلاي پنج است. «شهر من، خرمشهر» از دلاوري هاي مردم و رزمندگان در خرمشهر سخن مي گويد و «ثبت نام» از علاقه ي نوجوانان به شركت در جنگ. «شش روز مقاومت» درباره ي مقاومت دليرانه ي رزمندگان است و «خاكريز» در مورد رشادتهاي رزمندگان در جبهه. در خاطره ي «ثبت نام»
آمده است: زني همراه پسر نوجوانش، كه لال است، براي نوشتن نام او جهت اعزام به جبهه، به مسجد محل مي رود. زن، همسر مشهدي يدالله، صاحب حمام بغل مسجد است كه در اثر حمله ي موشكي دشمن به شهادت رسيده است. مسؤول ثبت نام با به ياد آوردن زماني كه همه ي رزمندگان به حمام مشهدي يدالله مي رفتند، با ثبت نام نوجوان، موافقت مي كند و از او مي پرسد كه مي خواهد در جبهه چه بكند؟ و او مي نويسد من براي رضاي خدا به جبهه مي روم، نمي توانم سخن بگويم، ولي مي توانم در تداركات و قسمتهاي ديگر كار كنم.
به كوشش: غلامرضا نباتي مقدم. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
179 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 55).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Lost in Shiakouh, The Memoirs of the Students of Allameh Tabatabai University
شمارگان: 4400 نسخه.
«گمشده اي در شياكوه» حاوي سي خاطره از جبهه هاي نبرد حق عليه باطل با عنوانهاي مختلف از دانشجويان دانشگاه علامه طباطبايي است. اين خاطرات، حال و هواي معنوي جنگ و گاهي، صحنه هاي عاشقانه ي رفتار بسيجيان و زماني، نغمه هاي عارفانه ي آنها در مناجات با خداوند را بيان نموده است. همچنين موقعيت برخي عملياتها (از جمله كربلاي پنج، والفجر نه، نصر هفت و چند عمليات مهم ديگر) در بين اين خاطرات آورده شده است. رزمندگان، مناطق جنگي را توصيف كرده، از شهيدان همرزم خود ياد كرده اند. خاطرات «ماشااله پر نور»، تحت عنوان «خاك شياكوه»، از صبر و استقامت و گذشت مادران شهيدان سخن گفته است.
بازنويسي علي رضا علي زاده؛ تصويرگر حميدرضا بيدقي؛ زير نظر كارشناسي ادبي بنياد شهيد انقلاب اسلامي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1377.
35 ص.: مصور (رنگي).
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: كفش / زهرا سلگي؛ نهال دوستي / فاطمه خوشكارم؛ زيارت / فاطمه پيشاهنگ؛ آتش آشتي / الناز بادقت؛ مقام اول / حميد باقرزاده؛ من فرزند شهيد هستم / سعيده رستمي؛ لبخند پدرم / الهام اژدري؛ بركت / شكوفه جهاني؛ معذرت مي خواهم / ليلا كمانمكش؛ قورباغه ها / علي هاشمي سياوشاني؛ ديدار / علي ويسي؛ دوستي / محمدحسين بهمنش؛ بهترين شب / فاطمه يخچاليان؛ اذان مغرب / الهام قرصي؛ آب /
علي اكبر صادقي.
اين كتاب، مجموعه ي سيزده خاطره از فرزندان شاهد است. مطالب خاطرات عبارتند از: «خاطره اي از روز اول مدرسه؛ كاشتن نهال در كار عملي مدرسه؛ زيارت حرم مطهر امام رضا (ع)؛ بردن آش به منزل همسايه كه باعث
[ صفحه 903]
آشتي كنان شد؛ بر جاي ماندن قطره ي خون بر روي روزنامه ي ديواري جنگ و برنده شدن در مسابقه؛ شهادت پدر و افتخار فرزند شهيد؛ آشپزي در زمان بيماري مادر و ياد و خاطره ي پدر؛ آرزوي مهمان داشتن و رسيدن مهمان؛ اداي نماز دختر شهيد و انتظار برادر او براي پايان نمازش؛ روز سرد و قورباغه ها؛ دكلمه در حضور حجت الاسلام هاشمي رفسنجاني؛ برخورد توپ به صورت پسر همسايه و معذرت خواهي از وي؛ خواب ديدن شهيد و تقاضاي او براي خوب درس خواندن؛ افظار كردن در ماه رمضان و تقسيم آب در روز عاشورا».
تدوين: حميد رئيسي. - [اصفهان؟]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، لشكر مقدس 14 امام حسين (ع)، 1375.
153 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان: مجموعه آثار؛ 45).
طرح جلد: مهدي تميزي.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «لبيك لحظه ها» مجموعه خاطرات رزمندگان اسلام است كه به مناسبت كنگره ي بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان گردآوري و به حماسه سازان نبرد رمضان و خط شكنان و شهيد اميني پور تقديم شده است. اين خاطرات به صورت روز شمار از تاريخ 29 / 7 / 61 تا 10 / 11 / 62 تنظيم شده اند و تمامي آنها در ارتباط با نيروهاي دارخوين و فرماندهان گردانهاي
لشكر چهارده امام حسين (ع) هستند كه در عملياتهاي محرم (مرحله ي اول و دوم)، والفجر مقدماتي، والفجر دو، والفجر چهار و بيت المقدس، همراه با نويسنده ي اين خاطرات، حماسه آفريني نمودند. در طول عملياتهاي ياد شده، نويسنده ي خاطرات به همراه شهيد مهدي زيدي، اصغر شفيعون، جواد جعفرپيشه و حسن حسيني (كه در واحد اطلاعات بود) و همراه با ساير رزمندگان، در سختترين شرايط ممكن شجاعانه جنگيدند و جمعي نيز به لقاءالله رسيدند.
[سپاه پاسداران انقلاب اسلامي]. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، ستاد مركزي، 121.1364 ص.
شمارگان: 150000 نسخه.
مندرجات: شناسايي؛ حماسه ي خرمشهر؛ حماسه مقاومت؛ خودسازي؛ نيروي ايمان؛ آرزوي شهادت؛ حماسه يك شبيخون؛ شهادت فوزي عظيم؛ عشق شهادت؛ استتار؛ احدي الحسنيين؛ در محاصره؛ شعار تانك؛ عبور از كانال؛ لحظات اضطراب؛ در انتظار حمله؛ در قلب دشمن؛ در انتظار شهادت؛ خبر حمله؛ كربلائي ها؛ نصرت الهي.
اين كتاب، مجموعه اي از خاطرات برادران رزمنده ي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي است كه در آنها، به عملياتهاي مختلفي در آبادان، خرمشهر، فكه، رقابيه، دارخوين، سليمانيه، بستان، كردستان و... اشاره و از شهداي بزرگواري چون «حاج شريف زاده، عابدي، غلامرضا باصري، محمد كوهي، سيد ابوالفضل حسيني، مهدي سيفي، ابوالقاسم مختاري، سيد ضياء گلدانساز و احمد دهقان» نام برده شده است. اين خاطرات مشحون از دلاوري، شجاعت، ايثار و فداكاري برادران رزمنده بوده، نمونه هايي از امدادهاي غيبي و ياوري خداوند به رزمندگان دلير و با ايمان رزمنده در جبهه هاي حق عليه باطل را ارائه مي دهد و هر خاطره، يك برگ زرين از تاريخ مقاومت و دفاع مقدس هشت ساله ي ملت خداجوي ايران است.
[ صفحه 904]
غلامعلي رجائي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول):1380 [160،6] ص.: عكس.
كتابنامه: ص. [160].
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب، حاوي خاطراتي از همرزمان و خانواده هاي شهدا، با محوريت موضوعي كرامات شهيدان است. كتاب، حاوي 159 خاطره است. موضوع بعضي از خاطرات و نام شهيد مربوطه عبارت است از: «چشم باز كردن بعد از شهادت (شهيد علي اكبر صادقي)؛ خبر بازگشت يك مفقودالاثر (شهيد ذبيح الله فريد ميرزايي)؛ ديدار دختر شهيد با پدر، چند سال بعد از شهادت وي در مدينه ي منوره (شهيد نادعلي كرم علي)؛ آگاه شدن همسر شهيد توسط خود وي از چگونگي شهادتش (شهيد سيد احمد رفيعي)؛ خبر دادن از چگونگي زندگي در بهشت و داشتن بدني كامل در هنگام دفن (محمدحسين فهميده)؛ خبر دادن از شهادت و ارتباط با امام زمان (عج) (شهيد علي اصغر بربري)؛ خبر دادن از پيروزي در يك عمليات به واسطه ي حضرت زينب (س) (شهيد محمدحسين يوسف اللهي) و...».
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز فرهنگي سپاه، معاونت انتشارات، مديريت امور كتاب، 92.1374 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت سالگرد هشت سال دفاع مقدس، 31 شهريور 1374 منتشر شده است.
مندرجات: اشاره؛ ميدان مين؛ نبرد با هليكوپتر؛ از نينوا تا «نينوا»؛ رهايي؛ لحظه هاي انتظار؛ بازگشت؛ حكايتي از حمله؛ تشنه آب فرات؛ روزي كه از آفتاب متنفر شدم؛ كانال.
اين كتاب، مجموعه ي ده خاطره از رزمندگان اسلام است كه خاطرات خود را از عملياتهاي مختلف نوشته اند و از رشادتها، شجاعتها، سختيها و مشكلاتي كه در نبرد با دشمن داشته اند سخن گفته اند. از جمله ي آنها، بيان كرده اند كه چگونه رزمندگان ايثارگر
و شهادت طلب اسلام در ميدانهاي مين خود را روي مينها مي انداختند و با بدنهاي خود پل مي ساختند تا رزمندگان ديگر بتوانند خود را به قرارگاه دشمن برسانند. در جاي ديگر آنها شاهد بريده شدن سرهاي پاسداران اسلام توسط كردهاي خود فروخته بودند. و در موارد بسياري نيز نظاره گر تسليم ذلت بار دشمنان بعثي به رزمندگان ايثارگر اسلام بودند.
نويسنده: محمود زهرتي؛ به كوشش محمدقاسم فروغي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 1371.
63 ص. - (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛ مجموعه خاطره: 8).
مندرجات: آشنا، دو كبوتر، ستاره ها، يك شب ابر يك شب قورباغه، بيست و پنج همراه، لحظه هاي تب دار، فسفري، وجعلنا، آينه، چتر منور عمو غلام.
كتاب «لحظه هاي تب دار» مجموعه ي ده خاطره با موضوعهاي زير است: «آشنا»، عقب نشيني رزمندگان، شهادت بعضي و نجات بعضي ديگر؛ «آن دو كبوتر»، عمليات فتح المبين و نجات رزمندگان و شهادت برخي از آنها؛ «ستاره ها»، هور و به هوش آمدن فرمانده ي مجروح در قايق، تصحيح مسير و نجات از دست دشمن؛ «يك شب ابر، يك شب قورباغه»، هور و كمين عراقي ها و صداي قورباغه ها كه صداي پارو زدن را محو مي كند؛ «25 همراه»، حلمه ي 25 خط شكن به عراقي ها، بدون پشتيباني؛ «لحظه هاي تب دار»، ايستادگي رزمندگان در خرمشهر، خيانت بني صدر، جنگيدن با دست خالي و شهادت؛ «فسفري»، هور و پاتك دشمن و شكست پاتك؛ «وجعلنا»، كمك آيه ي
[ صفحه 905]
نهم سوره ي يس و امدادهاي غيبي به رزمندگان؛ «آيينه»، هور و جزاير مجنون و هدف قرار دادن
چرخبال دشمن؛ «چتر منور عمو غلام»، يك چتر منور، هديه ي عمو غلام براي فرزند.
به كوشش مهدي فراهاني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1375.
102 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 108).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Red Moments of Ascending
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: گوشه چشم تو چرا شد كبود؟؛ ديار بهمن؛ تا انتها حضور؛ انگشتر؛ شال سبز؛ كمر درد و آب مرواريد؛ من از زير باران خون آمدم؛ از ناسوت تا لاهوت؛ مرا زينب گونه بار آور؛ در ركاب يار.
كتاب «لحظه هاي سرخ پرواز» بيانگر خاطرات لحظات عروج رزمندگان اسلام است. برخي از خاطرات عبارتند از: «گوشه چشم تو چرا شد كبود؟»، شهادت مسعود سينده و شهرام حسامي، در منطقه ي ماووت، با پهلوي دريده و زبان تشنه؛ «ديار بهمن»، شهادت بهمن كياني موحد، در شلمچه، با گلوي سوراخ شده و با فرياد يا حسين؛ «تا انتها حضور»، شهادت محسن نورعلي شاهي در عمليات نصر هفت، در منطقه ي دوپازا؛ «انگشتر»، شهادت محمد ساروقي، كه انگشتش همراه با انگشتري فيروزه قطع شد؛ «شال سبز»، شهادت سيد محسن مدتي، هفده ساله؛ «كمر درد و آب مرواريد»، شهادت جواد كارگر (بيست و سه ساله) با تركشي در چشم و مجتبي نفر (پانزده ساله) با قطع شدن سر و....
ترجمه حميد محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1372.
160 ص.: (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 41).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Moments of Scape, Memoirs of Iraqi Pows
شمارگان: 6600 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي هفت خاطره از اسراي عراقي است كه توسط حميد محمدي
گردآوري و ترجمه و تنظيم شده است. آنچه در اين خاطرات به چشم مي خورد، روحيه ضعيف اكثر نيروهاي عراقي (به جز عده اي از افسران كادر بالا و كادر رياست جمهوري و افسران عضو حزب بعث) است. «همدردي بيشتر سربازان عادي ارتش عراق با رزمندگان اسلام و خواست آن ها براي تسليم شدن، تعجب آن ها از روحيه ي ايثار و شهادت طلبي رزمندگان اسلام و شگفتي از مقاومت اين افراد با نفرات اندك و سلاحهاي سبك و معمولي در مقابل ارتش مكانيزه و تا بن دندان مسلح عراق، و اسير شدن افراد عراقي توسط بسيجي هاي كم سن و سال و چگونگي خنثي سازي حملات تانكها و نيروهاي زرهي عراق توسط افراد پياده» از نكات برجسته ي اين خاطرات است.
محمد خامه يار. - [بي جا]: نشر سامير، (چاپ اول): 1377. 96 ص.
طراح روي جلد؛ حسن موسي زاده.
كتاب «لحظه هاي ماندگار» مجموعه اي از خاطرات درباره ي رزمندگاني است كه با شوق به ديدار معبود شتافته اند
[ صفحه 906]
و با هدف جاودان ساختن خاطرات رزمندگان شهيد، تهيه شده است. راويان اين خاطرات، دوستان و خانواده هاي شهيدان شهرستان خمين هستند. اين خاطرات لحظات خداحافظي شهيدان و آخرين لحظات ديدار آنها با خانواده هايشان را باز مي گويند؛ لحظاتي سرشار از معنويت و احساس هستي؛ لحظاتي كه همگي آغوش گشودن شهيد را براي عروجي ملكوتي به چشم مي بينند و همچنين، لحظات وداع رزمندگان با عزيزانشان (با فرزندي كه در قنداق است يا كودكان خردسال) و لحظات دل بريدن و دل كندن و راهي شدن به ديار معشوق را به تصوير مي كشد. چاپ كتاب با همكاري تيپ سوم
پياده ي مالك اشتر از لشكر هفده علي بن ابيطالب (ع) و ستاد يادواره ي سرداران و يك هزار شهيد شهرستان خمين به انجام رسيده است.
به اهتمام دفتر هنر و ادبيات ايثار (بنياد جانبازان)؛ ويراستاران اميرمسعود شايسته، محمود رفيعي، مهدي بيگلري. - تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، دفتر هنر و ادبيات ايثار، (چاپ اول): 1379.
134 ص. - (جرعه اي از كوثر؛ 4).
شمارگان: 5500 نسخه.
اين كتاب به پاس فرخنده سال امير پارسايان امام علي (ع) منتشر شده است.
مندرجات: اشاره؛ العفو؛ خوشه هاي وصل؛ پشت خاكريزي ديگر؛ ماهي، آب؛ اشك، آينه.
كتاب «ماهي، آب» چهارمين كتاب از مجموعه ي جرعه اي از كوثر است، كه به زندگي و خاطرات جمعي از جانبازان مي پردازد. در مصاحبه با هر يك از جانبازان، سعي شده است گوشه اي از خاطرات و زندگي آنها روشن شود. كتاب از شش بخش تشكيل شده كه در هر بخش با يكي از جانبازان جنگ تحميلي مصاحبه شده است. «اشاره» مصاحبه با محمود رفيعي؛ «العفو» با مصطفي باغباني؛ «خوشه هاي وصل» با منصور رحيمي؛ «پشت خاكريزي ديگر» با عليرضا سربخش؛ «ماهي، آب» با وجيهه آزادگر (سربخش) و «اشك، آينه» با مصطفي سعيد است. در هر بخش ابتدا جانبازان به معرفي خود مي پردازند و اشاره مي كنند كه در كدام عمليات حضور داشته اند و در پايان سعي مي كنند خاطرات شيرين و تلخي را ترسيم كنند كه از جبهه هاي نبرد داشته اند.
به كوشش امير معصومي. - تهران: ارتش، سازمان عقيدتي سياسي، معاونت تبليغات و روابط عمومي، دفتر سياسي، آرشيو تاريخ جنگ، (چاپ اول): 95.1373 ص.
طراح روي جلد: فرهاد صادق اميني.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب، مجموعه ي هشت خاطره است. عناوين خاطرات، نام راويان و موضوع آنها عبارت است از: «مائده»، سروان عزيزآبادي (آزادسازي قله ي
شياكوه توسط ارتش و سپاه)؛ «ديده بان»، سروان محمدعلي خاني (ديده بان قله، كه باعث انهدام نيروهاي دشمن مي شود)؛ «دومين انفجار»، سرهنگ پور رضايي (نجات سرهنگ پور رضايي و بهمن سليماني چند روز پس از فرود اضطراري در كوهها)؛ «ديدار»، يك تكاور (نجات راوي بعد از سقوط خرمشهر توسط برادري كه صبح همان روز در انهدام تانك شهيد شده بود)؛ «رگبار»، استوار لنگرودي (نجات راوي در عمليات محرم پس از پنج روز)؛ «مير آسمان»، سروان اشرافي (شهادت ميرحسن، كه شهادت به او الهام شده بود؛ كه در يك درگيري هوايي)؛ «عمو جليل»، شهيد بهروز مرادي (دفاع 72 نفر از خرمشهر در زمان سقوط آن شهر)؛ «اجل معلق»، محمود گلشادي (اسارت راوي در عمليات فتح المبين، دادن اطلاعات غلط به دشمن و آزادي توسط سپاه).
[ صفحه 907]
به كوشش عبدالحميد رحمانيان؛ بازنويس ماندانا نورمجدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1372.
135 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 43).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Surrounded: The Memoirs of the Student of the martyred Beheshti University
كتاب حاضر مجموعه ي سي خاطره از 27 دانشجوي دانشگاه شهيد بهشتي است. كه در اين خاطرات، به «عمليات ارتفاعات دوپازا، عمليات در قصر شيرين و در ارتفاعات كاني دشت، عمليات بدر و عمليات والفجر هشت، عمليات فاو، عمليات كربلاي پنج و حوادثي كه در اين عمليات براي يكي از گروههاي غواص رخ داده بود، عملياتهاي انصار الحسين، والفجر هشت، جبهه ي رقابيه و عملكرد تخريبچيها، فتح سايت چهار و بسياري از عملياتهاي
ديگر تا هنگام پذيرش قطعنامه ي 598 و استقرار نيروهاي پاسدار صلح سازمان ملل و شليك آخرين گلوله ها در جبهه هاي جنگ، شهادت چند تن از رزمندگان به دست كومله ها و هم چنين شهادت يكي از برادران بسيجي در اردوگاه اسراي عراقي و به بسياري از امدادهاي غيبي در جبهه هاي نبرد» اشاره شده است.
نوشته رحمان علوي؛ ترجمه محمد بنده وار؛ باز نوشته حسن بني عامري؛ زير نظر محمدقاسم فروغي جهرمي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، 1373.
72 ص. - (مجموعه آثار و ارزش هاي دفاع مقدس: مجموعه ي خاطره؛ 20: خاطرات اسراي عراقي).
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: زياد طول نمي كشد؛ براي هزار بار مردن؛ محكوم به جوخه اعدام.
اين كتاب مجموعه خاطرات اسراي عراقي است. در خاطره «زياد طول نمي كشد»، راوي از تبليغات دولت عراق درباره جنگ و كوتاه مدت بودن آن و اين كه نمي داند «چرا بايد بجنگد؟»، ناتواني فرماندهان در تحمل شكست، اجبار در اجراي دستور و روبه رو شدن با اعدام صحرايي در صورت تمرد، ترس و نگراني و پرسش هايي نظير «چرا بايد تاوان قدرت طلبي صدام را او پس بدهد؟» و چراهاي ديگر سخن مي گويد. در «براي هزار بار مردن» اسير عراقي، از روبه رو شدن با سه نفر ايراني نفوذي در هنگام نگهباني، استنطاق مافوقها، كتك خوردنها و بالاخره جايگزين كردن او با نگهبان ديگري مي گويد. در «محكوم به جوخه اعدام»، سرباز عراقي از عزيمت به منطقه مهران، خستگي و پريشان حالي، تلاش براي حفظ برج ديده باني سخن مي گويد. او مي گويد كه پس از سقوط برج، مافوق وي درصدد به دست آوردن مدركي براي
اعدام او بود و اكنون اسارت به دست نيروهاي ايراني، رهايي از اعدام است.
حسين ذكريائي عزيزي. - قم: حسين ذكريائي عزيزي، (چاپ اول): 1380.
8،116 ص.: عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب، حاوي خاطراتي از سرداران لشكر 25 كربلا و لشكر هفده علي ابن ابي طالب (ع) است. افراد و موضوع برخي از خاطره ها بدين قرار هستند: «سردار بيقرار» (شهيد حاج حسين بصير)، شرح عمليات كربلاي ده كه در آن حاج حسين بصير به شهادت رسيد. «ستاره ي شلمچه» (محمدحسن قاسمي طوسي)، شرح عملياتهاي كربلاي پنج و
[ صفحه 908]
كربلاي هشت است. قاسمي در اين عمليات به شهادت رسيد. «ابوعمار»، (شهيد حبيب الله افتخاريان ابوعمار)، خاطره ي شهادت ابوعمار در بمباران هوايي. «ناله هاي فراق» (شهيد اسماعيل صادقي)، ناله هاي صادقي در دور افتادن از شهيد مهدي زين الدين و شهادت وي در عمليات بدر است. «آخرين نماز عشق» (شهيد جواد دل آذر)، شرح شهادت دل آذر در عمليات والفجر هشت در حال نماز خواندن است.
رحيم مخدومي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.
80 ص.: مصور. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 14).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Men of pain
مندرجات: غريبه آشنا؛ روز عاشورا بر مي گردم؛ گلي گم كرده ام؛ كوكبي از خاك؛ مردان درد؛ جامي شهيد.
اين كتاب، مجموعه ي شش خاطره از شهيدان است. «غريبه ي آشنا» خاطره ي مهاجر افغاني، «شهيد عبدالرحيم جمشيدي»، از گردان بلال است كه در شلمچه شهيد شد. «روز عاشورا بر مي گردم» خاطره ي سردار جانباز «ولي الله مدني»، فرمانده ي گردان زرهي است كه در شلمچه يك پايش را از دست داد. «گلي گم كرده ام»، خاطره ي بيسيم چي گردان شهادت، جمعي اردوگاه
كوثر است كه در عمليات كربلاي هشت در جزاير مجنون شهيد شد. «كوكبي از خاك» خاطره ي دانشجو و معلم شهيد «رضا محمدي»، فرمانده ي گردان مسلم است كه در عمليات بيت المقدس در جبهه ي غرب شهيد شد. «مردان درد» حكايت شهيد «حسن شاهسوند» و شهيدان ديگري است كه در عمليات والفجر هشت و آزادسازي ام الرصاص شهيد شدند. «جامي شهيد» خاطره ي شهادت «حاج غلامحسين پوركلاتي (تكاور قوامي)» است كه در شلمچه به شهادت رسيد. تصاويري از شهيدان نيز در كتاب به چاپ رسيده است.
بازنويس شهين فرمانبر جهادي؛ نظارت و بازبيني حسين نجفي. - تبريز: يادواره شهداي منطقه حكم آباد تبريز، (چاپ اول): 1380.
62 ص.: مصور. - (قصه اسطوره ها؛ 3).
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي خاطرات و فرازهايي از يادداشتها و وصيتنامه هاي پنج سردار شهيد منطقه ي حكم آباد تبريز است. شهيدان: «صمد جاهدالوار (معاون گردان بعثت لشكر 31 عاشورا، متولد سال 1338 در حكم آباد و شهيد در عمليات رمضان)؛ رحيم خشتگر، [فرمانده ي اردوگاههاي آموزشي سپاه آذربايجان شرقي و فرمانده ي پايگاه مقاومت مالك اشتر (مسجد قدس)، متولد 1341 و شهيد در تاريخ 21 / 12 / 63، در شرق دجله، طي عمليات بدر]؛ محمد عبدلي حيدري (افسر نيروي هوايي، متولد محله ي ديزج حكم آباد در 28 / 11 / 1329 و جاويدالاثر در عمليات كربلاي پنج)؛ عبدالله رهبر رنج دوست (رهبري) (معاون گروهان ويژه ي لشكر 31 عاشورا و فرمانده ي پايگاه مقاومت مسجد سادات، متولد 1342 محله ي اره گر تبريز و شهيد در منطقه ي فاو در تاريخ 7 / 12 / 64) و سيروس (ياسر) ناصري (غواص، متولد 1345 و شهيد در عمليات والفجر هشت». خاطرات مربوط به عملياتها، مبارزات
قبل و بعد از انقلاب، زندگينامه مختصر و ويژگي هاي اخلاقي شهيدان است.
[ صفحه 909]
امير معصومي، جليل جباري، حجت شاه محمدي. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، معاونت تبليغات و روابط عمومي، (چاپ اول): 1370.
116 ص.
اين كتاب حاوي هشت خاطره از رزمندگان و شهداي جنگ است. عناوين خاطرات اين كتاب عبارتند از: «موشك ماليوتكا»، «مرواريد چين صحراي عشق»، «مناجات»، «آيات خدا»، «شكوه دماوند»، «بن بست»، «پيشواز» و «شيپور جنگ». همه ي اين خاطرات حكايت از ايمان، امدادهاي غيبي، دلاوري، ايثارگري و از جان گذشتگي رزمندگان اسلام دارند. خاطره ي «موشك ماليوتكا» براساس خاطره ي فرمانده ي دسته ي خمپاره ي يكي از واحدهاي لشكر خراسان روايت شده است. بنابر روايت راوي، چند روز قبل از شروع عمليات شكستن حصر آبادان، گروهبان يكم نبي اسلامي، فرمانده ي يكي از دسته هاي خمپاره انداز لشكر 77 بود. وظيفه ي نبي، زير نظر گرفتن عراقي ها از بالاي منبع آبي بود كه در نزديكي كوي فرهنگيان قرار داشت. آن روز هم نبي از منبع آب بالا رفت، ولي ناگهان زوزه ي موشكي شنيده شد. هدف موشك منبع مذكور بود. نبي شهادتين را گفت. قلب همه از حركت باز ايستاده بود، نبي سرش را بلند كرد، ولي موشك ديده نمي شد. موشك در پنجاه متري منبع به زمين خورده بود.
محسن سيونديان. - اصفهان: لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1374.
120 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 58).
طراح روي جلد: عباس محمد شفيعي.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، حاوي 44 خاطره از رزمندگان لشكر چهارده امام حسين (ع) است. از جمله موضوع خاطرات، مي توان موارد زير را ذكر كرد: اوايل جنگ و نيروهاي
تازه وارد، دوران آموزش در پادگان، فوتبال در جبهه، صداي استريو رزمنده اي كه باعث وحشت عراقي ها شد، واكسن زدن، خاطره اي از «پد» در هورالعظيم، رفتن به ميدان مين به وسيله ي نفربر، پرش از خودرو در زمان شليك گلوله ي دشمن، ريزش سنگ از ارتفاعات شهر ماووت در زمان راهسازي، خوابيدن رزمنده اي در حال سجده، دعاي مادر و شهادت پسر، چرخاندن اشتباه پيچهاي چرخ جيپ ميول و شكستن آنها، تأثير كلام فرمانده بر بسيجي، نوشته ي «بيچاره تركش» بر روي لباس رزمنده، نيش پشه و استفاده از اسپري مخصوص و زدن ماسك، بستني خوردن در جبهه و....
طاهره قاسمي امين [به سفارش بسيج خواهران نيروي مقاومت]. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي مقاومت بسيج، دبيرخانه كنگره بررسي نقش زنان در دفاع و امنيت، (چاپ اول)، 1376.
142 ص. - (كنگره نقش زنان در دفاع و امنيت؛ 5).
اين كتاب، مجموعه اي است از گزيده خاطرات سيزده نفر از شير زناني كه جان بر كف از تيغ نابكاران كومله و دمكرات نهراسيده، در برابر صداميان مقاومت كردند و به ياري رزمندگان اسلام شتافتند. اين خاطرات همانند يك روز شمار، از ابتداي وقايع كردستان تا عمليات مرصاد در پايان جنگ، ورقهايي از دلاوري ها، فداكاري ها، از خودگذشتگي ها و ايمان زنان در رساندن كمك به جبهه ها و به رزمندگان، و حمايت از آنان در پشت جبهه را نشان مي دهند. خاطرات، متعلق به افراد زير هستند: «مريم كاتبي (امدادگر)، راضيه خليليان (امدادگر)، شريفه آل ناصر (بسيجي)، اعظم نامدارپور (امدادگر)، پروين شريعتي (بسيجي)، صغري قنداق ساز (امدادگر)، زهرا سيفي آذر
[ صفحه 910]
(امدادگر)، مهناز
جزايري (تكنيسين بيهوشي)، حميرا خان بيگي (امدادگر)، رقيه شكويي (امدادگر)، زهرا محمودي، بتول بياتي و حميده مراديان».
اداره كل امور ايثارگران وزارت آموزش و پرورش. - وزارت آموزش و پرورش، اداره كل امور ايثارگران، (چاپ اول): 1377.
120 ص.
طراح روي جلد: احمد آقا قليزاده.
كتاب حاضر مجموعه اي است از سي خاطره از فرهنگيان ايثارگري كه طي مدت هشت سال دفاع مقدس با حضور خود در جبهه هاي جنگ حق عليه باطل، همپاي ديگر رزمندگان در دفاع از مرز و بوم اسلامي كوشيدند. خاطره هاي اين دفتر از بين بيش از پنجاه هزار خاطره ي فرهنگيان ايثارگر، از دفاع مقدس، برگزيده شده است. خاطره اي از حاج حسين مظفر (وزير آموزش و پرورش) آغازگر اين خاطرات است و ديگر خاطرات از فرهنگيان شهرستانهاي مختلف برگزيده شده اند. و موضوع خاطرات عبارتند از: «شجاعت رزمندگان، ايثار و از جان گذشتگي، فرماندهي خوب فرماندهان، عشق به شهادت، بمباران دبيرستاني در شهر ميانه، دعا در جبهه، امدادهاي غيبي، رفتار شقاوت آميز دشمن با اسراي ايراني و...». اين خاطرات در عمليات بيت المقدس، والفجر؛ فاو، كربلاي پنج، بدر، دوكوهه و بسياري از مناطق ديگر رخ داده اند.
به كوشش اداره كل امور ايثارگران وزارت آموزش و پرورش؛ تدوين و ويرايش عباسعلي دهنوي، نادره درود شيخ تركماني. - تهران: وزارت آموزش و پرورش، اداره كل امور ايثارگران، (چاپ اول): 1378.
168 ص.: مصور (رنگي).
شمارگان: 20000 نسخه.
دفتر دوم مشق هاي آسماني شامل 51 خاطره است كه معلمان و فرهنگيان ايثارگر مناطق مختلف عملياتي و اسارت دشمن در هشت سال دفاع مقدس نقل كرده اند. از جمله موضوع خاطرات، مي توان از موارد زير نام برد: «گرفتن پاسخ نامه به حضرت رضا (ع) در خواب؛ عمليات كربلاي شش و خاطره ي
باز گرداندن پيكر يك شهيد از مابين خطوط ايران و عراق؛ شناسايي و عمليات عاشوراي دو در منطقه ي چنگوله؛ مرحله ي سوم عمليات بيت المقدس و آزادسازي خرمشهر؛ شكنجه اسرا؛ فرستادن اسرا به ميدانهاي مين و شهادت آنان؛ گروه تخريب در منطقه ي فاو؛ عمليات فتح المبين؛ شرق دجله، جزيره ي مجنون و عمليات بدر؛ عمليات قادر و تير باران در اسارت؛ اسارت در منطقه ي حاج عمران و شكنجه و كتك خوردن از بعثي ها؛ عمليات والفجر ده؛ عمليات قدس سه؛ عمليات والفجر سه؛ شنيدن خبر رحلت امام (ره) در اسارت؛ منطقه ي مهران؛ و...». تصاويري از پيكر شهيدان و مجروحان در ميدان مين و تصوير شهيد سيد مرتضي آويني در لحظه ي شهادت ارائه شده است.
[به اهتمام اداره كل امور ايثارگران، انتخاب و بازنويسي قدرت الله نيكبخت، فرهاد بخشنده]. - [بي جا]: مؤسسه فرهنگي منادي تربيت، (چاپ اول): 1379.
[ صفحه 911]
104 ص. - (معاونت مشاركت هاي مردمي، شاهد و ايثارگر، اداره كل امور ايثارگران، خاطرات؛ 3).
جلد سوم كتاب «مشق هاي آسماني»، مجموعه ي خاطرات افرادي است كه از مربيان تشكيلات دانش آموزي بوده، در جبهه، حضوري فعال داشته اند. كتاب، مجموعه ي چهل و پنج خاطره است. موارد زير از جمله موضوعهاي خاطرات هستند: فداكاري رزمندگان مجروح در تقدم ديگران بر خود؛ امدادهاي غيبي؛ به شهادت رساندن مظلومانه ي مجروحان ايران توسط نيروهاي عراقي؛ شفا گرفتن حاج قاسم (معاون گردان قاسم ابن الحسن) از حضرت قاسم (س)؛ شوخي طبعي رزمندگان و مجروحان؛ شرح عمليات رمضان؛ خاطره اي از جنايت عراق در كربلاي پنج در شلمچه؛ خاطره اي از سيد جليل موسوي در اولين برخورد با چمران؛ خاطراتي از
اعزام به جبهه؛ فروتني مهدي باكري؛ خاطراتي از عمليات مرصاد.
فرهاد بخشنده؛ به كوشش حوزه مقاومت بسيج وزارت آموزش و پرورش. - تهران: مؤسسه فرهنگي منادي تربيت، (چاپ اول): 1380.
112 ص. - (حوزه مقاومت بسيج وزارت آموزش و پرورش، اداره كل امور ايثارگران؛ خاطرات؛ 4).
دفتر چهارم كتاب «مشق هاي آسماني» حاوي 49 خاطره با موضوعهاي زير است: شرح عمليات در شلمچه؛ امدادهاي غيبي در دوران جنگ؛ شرح خاطره اي در ناحيه ي شاخ شميران در سال 1365؛ شرح نجات مردم بعد از بمباران شيميايي در حلبچه؛ خاطره هايي از عمليات فتح المبين؛ عمليات در منطقه ي دوپازا؛ شرح عمليات والفجر چهار؛ عمليات والفجر هشت؛ عمليات بيت المقدس؛ عمليات فتح پنج؛ عمليات هويزه؛ عمليات والفجر يك؛ عمليات مرصاد؛ عملياتهاي نصر؛ منطقه ي چنانه؛ شرح عملياتهاي كربلاي دو؛ كربلاي پنج و...
هر يك از راويان خاطرات، از افراد فرهنگي كشور هستند. در بيشتر خاطرات، به رشادت رزمندگان و لحظات شهادت آنها اشاره شده است.
تدوين و بازنويسي محمدعلي مشتاقيان، يدالله جعفري. - [اصفهان]: لشكر مقدس 14 امام حسين (ع)، 1375.
112 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 47).
طراح روي جلد: عباس محمد شفيعي.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب حاوي 51 خاطره از رزمندگان درباره مقدس است. در پايان هر خاطره نام راوي ذكر شده است. از جمله محتواي خاطرات موارد زير است:
«درگيري بالگردهاي ايران با تانكها در منطقه ي حميديه و عقب نشيني دشمن؛ نجات بالگرد ايراني پس از سقوط در منطقه ي سوسنگرد؛ خاطره اي از شهيد مفقودالاثر مهدي شاهزيدي قبل از عمليات فتح المبين هنگام شناسايي دشمن و برخورد با عراقي ها؛ شناسايي ارتفاع
صاحب الزمان در مريوان؛ خاطره اي با مرتضي اميديان در عمليات فتح المبين و هديه تربت امام حسين (ع) و دستمال سبز نذري حرم ابوالفضل از طرف افسر عراقي به بسيجي؛ خاطره اي از وجود پشه در منطقه؛ يافتن جنازه بسيجي از اصفهان در هنگام شناسايي؛ گرفتار شدن در كمين در جزيره ام الرصاص و فرار از دست دشمن؛ عبور از ميدان مين؛ ملبس شدن به لباس دشمن و مجروح شدن و عراقي انگاشته شدن توسط نيروهاي خودي؛ خاطراتي از حلبچه؛ نماز شب شهدا؛ اسير گرفتن دشمنان؛ نقل خاطره اي از اسير عراقي مبني بر اين كه پس از شهادت خرازي صدام دستور جشن داده بود و...».
[ صفحه 912]
مهدي لندي اصفهاني. - [بي جا]: لشكر چهارده امام حسين (ع)، 1375.
128 ص. - (كنگره ي بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 20).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب معبر مجموعه اي است از 71 خاطره از هشت سال دفاع مقدس كه به مناسبت كنگره ي بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان گردآوري و منتشر شده است. اين خاطرات درباره ي عده اي از برادران تخريبچي است كه در عملياتهاي زير فعاليت داشته اند: عمليات فرمانده ي كل قوا، عمليات ثامن الائمه، طريق القدس، فتح المبين، رمضان، محرم، والفجر چهار، خيبر، مرحله ي دوم خيبر، والفجر هشت، فاو، كربلاي چهار، حلبچه، والفجر ده، كربلاي پنج، بيت المقدس هفت و بدر. در اين خاطرات كوتاه و خواندني، به امدادهاي غيبي و ايثارگري هاي رزمندگان و به خصوص جانبازان در خنثي سازي مناطق مين گذاري، اشاره شده است.
مركز فرهنگي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز فرهنگي، معاونت انتشارات، مديريت امور كتاب، 1373.
53 ص. - (مركز فرهنگي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي: مجموعه خاطرات جنگ؛ 1).
مندرجات: بهشت من / علي اصغر يزداني؛ مقاومت در مرداب / حسن بلوچي؛ در محاصره تانكها / حسن بلوچي.
اين كتاب، مجموعه اي از خاطرات رزمندگان دلاور كشور اسلامي طي دفاع مقدس است. خاطره ي اول، «بهشت من»، از شهيد علي اصغر يزداني است كه از عملياتهاي مختلف در جبهه هاي غرب و جنوب كشور حكايت مي كند. خاطره ي دوم، «مقاومت در مرداب» از رزمنده حسن بلوچي است. وي همراه با رزمنده ي ديگري، در مرداب هور گير مي كند. همرزم وي از پا در مي آيد و او پس از ده روز،
از طريق كانال ماهي و ام الرصاص خود را به فاو مي رساند و به نيروهاي خودي مي پيوندد. خاطره ي سوم، «در محاصره ي تانكها» از شهيد مجيد بقايي و مربوط به عمليات طريق القدس است. آخرين خاطره، از رزمنده حسن بلوچي، درباره عمليات خيبر است كه در آن، چگونگي استفاده از قايقهاي يك نفره (كانو) را در عمليات بيان مي كند. او همچنين نحوه ي مقاومت تا آخرين لحظه و تا هنگام پيوستن به نيروهاي خودي را شرح مي دهد.
گردآوري كميسيون بانوان استان خوزستان؛ پي گيري و نظارت پروانه صالح. - اهواز: كميسيون بانوان استان خوزستان، (چاپ اول): 1374.
124 ص.
اين كتاب به مناسبت سمينار زن و دفاع مقدس - كه در آذر ماه 1374 در خوزستان برگزار گرديد - منتشر شده است و مجموعه اي است از سي خاطره از زبان مادران، همسران و خواهران شهدا، جانبازان و آزادگان؛ همچنين خاطرات زناني كه در شهرهاي جنگ زده ي جنوب و غرب كشور عزيزمان هر يك شاهد صحنه هايي از حملات وحشيانه ي صداميان بعثي بوده اند و اكنون آنها را بازگو مي كنند. اين خاطرات در عين حال نشان دهنده ي موارد متعددي از شجاعت، مقاومت، ايثار، فداكاري و پايمردي شيرزنان و شيرمردان رزمنده ي اين آب و خك است.
[ صفحه 913]
نويسنده اكبر مقراضي. - تهران: مرشد، (چاپ اول): 115.1381 ص.: مصور، عكس.
بالاي عنوان: استان كرمانشاهان در طول هشت سال دفاع مقدس دومين استان جنگي بود....
شمارگان 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل دو خاطره است. خاطره ي اول درباره ي دختر شهيدي به نام شقايق است كه هر غروب آفتاب، بر مزار پدر شهيدش در اسلام آباد مي رود و وقايع هر روز مدرسه و خانه را براي پدر شهيدش نقل مي كند. در اين خاطره، از حوادث جنگ در مناطق گيلان غرب، قصر شيرين، سر پل ذهاب و شهيداني چون «كرم طهماسبي، بروجردي، پيچك و حاجي بابا» ياد شده است. به دليل تقاضاي خانواده ي شهيد، نام كامل پدر شقايق ذكر نشده است (نام كوچك پدر او مرادعلي است). خاطره ي دوم درباره ي «شهيد حسن ترك آبادي» (مسؤول واحد تبليغات و انتشارات سپاه
گيلان غرب) است كه در عمليات مطلع الفجر به شهادت رسيد. در خاطرات، از شهيدان «كاظمي (فرمانده ي سپاه منطقه ي هفت)، گودرزي، زنگنه، رضا گوديني، علي سوري و...» نام برده مي شود و از مناطق مختلف (چون: تنگه كورك، چم امام حسن (ع)، ارتفاعات تپه ي چهار گيلان غرب و...) مطالبي بيان شده است.
بخش جبهه و جنگ روزنامه جمهوري اسلامي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، معاونت انتشارات مركز فرهنگي، مديريت امور كتاب، (چاپ اول): 84.1376 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت سالگرد هفته دفاع مقدس، 1376 منتشر شده است.
اين كتاب، حاوي 93 خاطره ي كوتاه از نقش زنان در دفاع مقدس، از خط مقدم تا صحنه هاي مؤثر پشت جبهه است. نمونه هاي موضوع خاطرات عبارتند از: «شفاعت خواستن مادر از فرزند شهيد خود؛ نامه ي همسر شهيد؛ مادر هفتاد ساله اي كه در آموزش نظامي شركت كرده است؛ خاطراتي از مادران شهيداني كه در حج خونين به شهادت رسيدند؛ خاطره اي درباره ي نوه ي شهيد نواب صفوي؛ خاطره اي از خواهران اسير، به نقل از حجت الاسلام علي اكبر ابوترابي؛ خاطراتي از همسران نمونه ي جانبازان؛ خاطراتي از شهيدان به نقل از مادر، خواهر، همسر و وابستگان آنان؛ خاطراتي از خواهر جانباز آمنه وهاب زاده و خاطراتي از خواهران آزاده درباه ي اسارت». عكسهايي، بدون زيرنويس، نيز در مجموعه به چاپ رسيده است.
غلامحسين قراگوزلو؛ بازنويس: رامين حسن پورمير؛ زير نظر: محمدقاسم فروغي جهرمي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، 1373.
70 ص. - (مجموعه ي آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛ مجموعه ي خاطره: 16).
كتاب حاضر شامل شانزده خاطره از رزمندگان است. به جز خاطره ي ابتدايي و انتهايي كتاب، خاطرات، غالبا كوتاه و مختصر و در رابطه با منطقه ي جنگي، رزمندگان، شهدا و امدادهاي غيبي هستند. در خاطره ي اول، راوي، چگونگي شركت خود و همرزمش در عمليات شناسايي، متوجه شدن عراقي ها، سعي در گريز، شهادت همرزم راوي و رسيدن او به نيروهاي خودي
را شرح مي دهد. در خاطره ي انتهايي، عزيمت راوي همراه هفت نفر ديگر، (براي كارهاي جهادي) به روستايي در بانه، دستگير شدن توسط كومله ها، زنداني شدن در طويله، شكنجه شدن به مدت پنج ماه و نيم، سپس مجبور شدن به شركت در ساخت زندان دوله تو با بقيه ي زندانيان و انتقال همگي به آنجا پس از اتمام زندان، گسترش شكنجه هاي وحشيانه، تصميم به فرار، گريختن و رسيدن به نيروهاي خودي و بستري شدن در بيمارستان و در نهايت خبردار شدن از بمباران دوله تو شرح داده شده است.
[ صفحه 914]
فتح الله نادعلي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1370.
120 ص.، [22 ص.] عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 32). عنوان پشت جلد به انگليسي: An Ode، To Ansar.
شمارگان: 6600 نسخه.
كتاب، مجموعه ي خاطراتي است از دلاوران گردانهاي مقداد و انصار؛ خاطرات مربوط به چند عمليات سپاه اسلام، بين سالهاي 1359 تا 1367، كه منجر به پيروزي هاي مهمي شد. بعضي از عملياتهاي مورد اشاره عبارتند از: عمليات والفجر يك در سال 1361 كه با انهدام نيروهاي دشمن خاتمه يافت؛ عمليات والفجر هشت و سقوط شهر فاو. استفاده ي رژيم بعث از گازهاي شيميايي در مناطق مختلف تشريح شده (كه به لطف خداوند، بارش باران باعث خنثي شدن نقشه ي دشمن گرديد) و از شهدا و جانبازان زيادي كه در گردانهاي مذكور حضور داشته اند نيز نام برده شده است. چون كتاب، شامل خاطرات دلاوران گردان انصار و وقايعي از جنگ است كه عمدتا به اين گردان مربوط مي شود، بدين نام (منظومه ي انصار) خوانده شده است.
در پايان كتاب، عكسهايي از رزمندگان اين دو گردان، قبل و بعد از عمليات، به چاپ رسيده است.
ترجمه حميد محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
155 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 84).
عنوان روي جلد: مين هايي كه هرگز منفجر نشد: خاطرات اسراي عراقي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Mines The Never Exploded: The Memoirs of the Iraqi P.O.W.
شمارگان: 4400 نسخه.
در اين كتاب، پنج خاطره از اسراي عراقي در مورد نحوه ي زندگي و مشكلات و خفقان حاكم بر عراق گردآوري شده است. «انفجار در ترمينال العماره» خاطره ي سربازي است كه به جرم همكاري در انفجار بازداشت شده و مورد ضرب و شتم قرار گرفته است. «شعبه ي پنجم» خاطره اي است كه در آن، يكي از نيروهاي عراقي تصميم به براي خودزني و فرار از جبهه مي گيرد، ولي بازداشت شده، به شعبه ي پنجم (كه يكي از وحشتناكترين زندانهاي عراق است) فرستاده مي شود. «گراي اشتباه» بيان مي كند كه نيروهاي عراقي كه قصد پناهندگي به ايران و فرار از جبهه ها را داشته اند، عمدا گراي اشتباه به توپخانه مي داده اند. «اولين مأموريت»، خاطره ي يك دانشجوي عراقي است كه بعد از امتحانات پايان ترم، به جبهه و حوالي بصره اعزام شده ولي به سوي نيروهاي ايراني گريخته و اسير شده است. «مينهايي كه هرگز منفجر نشد»، خاطره اي از اسيري است كه براي عدم شركت در عمليات، همراه با دوست خود تصميم به خودزني مي گيرد و براي اين كار، راه رفتن بر روي مينها را انتخاب مي كند ولي مينها منفجر نمي شوند و آنها به نيروهاي اسلام مي پيوندند.
به كوشش غلامرضا نباتي مقدم. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول):
1375.
118 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، خاطرات؛ 125).
طراح روي جلد: حميد عجمي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Bloody Miniatures
[ صفحه 915]
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: لحظه ها / مصطفي مهاجر؛ مين و... آب / جعفر ربيعي؛ بيست و پسته / صدرالله نوري؛ يك لحظه با او / حبيب الله تاكي؛ گذر خاطره ها / تابلو / روزهاي اول / ايرج ميري.
اين كتاب مجموعه ي هفت خاطره داستاني است. «لحظه ها» يادداشتهاي يك رزمنده از لحظات تلخ و شيرين جبهه هاي جنوب و غرب از تاريخ 10 / 6 / 64 تا 21 / 10 / 66 است. «مين و... آب»، شرح يك تخريبچي است از رخدادهاي شب عمليات والفجر مقدماتي، خنثي سازي ميادين مين، شهادت رزمندگان (محمد راحت، سيد حسين برقعي، و...) و اسارت راوي. در «بيست و پسته» يك مهندس مخابرات كاشاني براي تعمير دكل هاي مخابرات به سنندج مي رود و اسير دموكراتها مي شود و... «يك لحظه با او» خاطره ي نگهباني يك بيسيم چي رزمنده در جزيره مجنون است و شهادت همرزمانش در كمين. او روحيه خود را از دست مي دهد ولي صدايي او را به خود مي آورد. نيروهاي تازه نفس مي رسند و او همچنان در پي يافتن صاحب صدا است. «گذر خاطره ها» خاطرات يك رزمنده است از ازواج، اعزام به جبهه، عمليات كربلاي پنج، مجروح شدن و.... «تابلو» خاطره شركت در عمليات منطقه غرب «ميمه» و لحظات شناسايي با شهيدان (محمود عسگريان، يوسف راسخ و ناصر عظيمي) است. «روزهاي اول» خاطرات روزهاي اول جنگ، بمباران شهرهاي جنوب، جنگيدن و آزادسازي شهرها است.
به اهتمام دفتر هنر و ادبيات ايثار (بنياد جانبازان)؛ ويراستاران: محمود رفيعي، مهدي بيگلري. - تهران: بنياد جانبازان انقلاب اسلامي، معاونت فرهنگي، اجتماعي و هنري، دفتر هنر و ادبيات ايثار، 1379.
190 ص. - (... مجموعه جرعه اي از كوثر؛ 21 - 5).
شمارگان: 5500 نسخه.
«ناگفته هاي ناب» گفت و گويي است با چهار جانباز دفاع مقدس. اين جانبازان عبارتند از: رزمنده ي غواصي كه اينك پزشك شده است؛ جانبازي كه دچار حمله ي شيميايي شده؛ جانبازي كه تمام طول جنگ را در جبهه گذرانده و جانبازي كه يك صد و بيست ماه در جبهه هاي مختلف حضور داشته و بارها مجروح شده است. كتاب با گفت و شنودي با همسر يك جانباز شيميايي هفتاد درصدي به پايان مي رسد.
احمد حسينيا. - تهران: مركز اسناد انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1381.
153 ص. - (انتشارات مركز اسناد انقلاب اسلامي؛ 156. خاطرات: 7).
صفحه عنوان به انگليسي: Mimak Battle
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر، شامل 45 خاطره از مناطق جنگي و عملياتها است. كه به نقل از 45 رزمنده ي نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران ذكر شده است. خاطرات، درباره ي موارد زير هستند: «آزادسازي سوسنگرد؛ عمليات بيت المقدس؛ جنگ در خرمشهر؛ مرحله دوم عمليات بيت المقدس و آزادي خرمشهر؛ خاطره اي از شهادت يك سرباز در ارتفاعات الله اكبر، منطقه ي عملياتي پنجوين عراق و حيله ي دشمن؛ عقب نشيني دشمن در ارتفاعات قراويزد (حد فاصل سر پل تا قصر شيرين)؛ مجروح شدن توسط عناصر ضد انقلاب در غرب؛ بمباران آبادان؛ جدال در ساحل شرقي رود كارون؛ عمليات فتح المبين؛ نبرد ميمك؛ شهادت رزمنده اي كه براي مرخصي
و داماد شدن مهيا مي شد؛ مهمان نوازي مردم كردآلان (از توابع سردشت)؛ منطقه ي عملياتي محرم؛ عمليات 2519 در يال كدو؛ شليكهاي كاتيوشا و...».
[ صفحه 916]
به كوشش جواد جزيني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1370.
63 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: خاطرات؛ 19).
شمارگان: 6600 نسخه.
مندرجات: تپه لرزان؛ نجيب؛ چوب بي صدا؛ يك شب خودماني؛ فصل گلابي - الف؛ دوست كوچك من؛ سرلشكر عراقي.
در اين كتاب، محمدجواد جزيني خاطراتي را از جبهه هاي نبرد حق عليه باطل گردآوري كرده است. «تپه لرزان» محلي است كه جنازه هاي عراقي ها دفن شده است و رزمندگان به صورت تصادفي با آن برخورد كرده اند. «نجيب»، داستان رزمنده اي است كه به تازگي به گروه ملحق شده است. همه مي خواهند او را بيازارند ولي او با بزرگواري خود آنها را شرمنده مي سازد. «چوب بي صدا»، حكايت رزمنده اي است كه رزمنده ي تازه به جبهه آمده اي را به سبب ترسش به سخره مي گيرد ولي در برابر وضعي كه پيش مي آيد، شرمنده مي شود. «يك شب خودماني» حكايتي است از شوخيهاي رزمندگان در جبهه. «فصل گلابي - الف» در جبهه، اسم رمز حمله ي شيميايي بود و اين خاطره مربوط به كابوس حمله ي شيميايي است كه در ارتفاعات ماووت، منجر به دستگيري دو عراقي شد كه براي شناسايي رزمندگان نفوذ كرده بودند. «دوست كوچك من»، حكايت چوپان خردسالي است كه در حمله ي عراقي ها خانه و زندگيش از بين رفته، مجددا نيز همان اتفاق برايش تكرار مي شود. «سرلشكر عراقي» حكايت روباه دست آموزي است كه با حركت
خود باعث پنج كيلومتري عقب نشيني اجباري لشكر عراق شد.
هيأت فاطميون شهرستان بوشهر؛ به كوشش و اهتمام عباس جبلي، حسين هنرمند؛ ويراستار متن: سيروس فتحي، نازنين نعمتي. - بوشهر: هيأت فاطميون شهرستان بوشهر، (چاپ اول): 1380.
96 ص.: مصور، عكس.
طراح جلد: علي رضا خوش طينت.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي از زندگينامه، خاطرات و وصيتنامه ي شهيد «هدايت احمدنيا» و چهارده تن از شهداي شهرستان بوشهر در عمليات كربلاي پنج است. در فصل اول كتاب (تحت عنوان «هم نفس شلمچه») زندگينامه شهيد و اخلاق و سلوك و خصوصيات وي و همچنين، نحوه ي شهادت او به نقل از همسر و اطرافيان و نيز يادداشتهايي از خود او و وصيتنامه ي شهيد به چاپ رسيده است. خاطرات، همه حاكي از دلاوري، شجاعت و حسن خلق او هستند. فصل دوم (همدلان آشنا) شامل زندگينامه خاطرات كوتاه و وصيتنامه ي چهارده تن از شهيدان همرزم شهيد هدايت احمدنيا است. در فصل سوم (تصويري از احساس و آيينه)، دو قطعه شعر و عكسهايي از شهيدان به چاپ رسيده است.
بازنويسي حسين علي محمدي؛ جمع آوري مرتضي منصوري، احمد صلصالي. - اصفهان: لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1377.
86 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 41).
طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 917]
كتاب «نداي ارجعي»، بيان گوشهاي از خاطرات وصف ناشدني گردان امام حسين (ع) از لشكر چهارده امام حسين (ع) استان اصفهان است. 38 خاطره از نقش آفرينان گردان امام حسين (ع) در عملياتهاي مختلف دفاع مقدس (از جمله: والفجر هشت، والفجر ده، كربلاي چهار،
كربلاي پنج، سقوط فاو و عمليات خيبر)، خاطراتي از شهيدان، خاطره اي از پذيرش قطعنامه ي 598 و واكنش رزمندگان لشكر، با عناوين مختلف، حالات و روحيات رزمندگان را به ثبت رسانده است. غالب خاطرات در دو صفحه تنظيم شده و راوي اول شخص مي باشد. كتاب به شورآفرينان گردان امام حسين (ع) - كه «نداي ارجعي» را لبيك گفتند - تقديم شده است.
به اهتمام غلام عباس اسلامي پور؛ [براي] كنگره سرداران و 16 هزار شهيد كربلاي خوزستان. - تهران: موسسه فرهنگي و هنري نداي مهرآفرين، (چاپ اول): 144.1379 ص.
اين كتاب به مناسبت كنگره سرداران و 16 هزار شهيد كربلاي خوزستان به چاپ رسيده است.
كتاب «نسيم صبح» مجموعه اي از مطالب مربوط خاطرات شهداي گردان حمزه سيدالشهدا از تيپ سه لشكر هفت وليعصر (عج) است كه به مناسبت كنگره سرداران و شانزده هزار شهيد كربلاي خوزستان تهيه شده است. نگارنده در آغاز كتاب به چگونگي شكل گيري گردان حمزه تا كنون اشاره كرده است. سپس به خاطرات كوتاهي از شهداي گردان حمزه سيدالشهدا مي پردازد. اين نوشته ها، فرازهايي از وصيتنامه ي اين شهدا يا خاطراتي است كه از زبان همرزمان و يا خانواده ي آنها نقل شده است. فهرستي از راويان خاطرات و خانواده ي شهدايي كه در نقل روايات، نگارنده را ياري كرده اند، در انتهاي كتاب آمده است.
به كوشش موسي غيور؛ ويراستار: غلامرضا قلي زاده. - تبريز: بنياد مستضعفان و جانبازان آذربايجان شرقي، معاونت فرهنگي، اجتماعي، هنري، (چاپ اول): 1377.
217 ص.: مصور، عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Guardian of the Heavens
شمارگان: 4000 نسخه.
مندرجات: نگهبان آسمان ها / محسن باقر؛ شناسايي / مصطفي مولوي؛ بصره دست بچه هاي ماست / احد غلامي؛ گئجه ملائكه سي / علاءالدين نور محمدزاده؛ اشك ها و زمزمه ها... / فرج قلي زاده؛ در ميان دست هاي خدا / نورالدين عافي.
كتاب حاضر شامل شش خاطره است. عكس راوي هر خاطره در ابتداي خاطره آمده است. خاطرات شامل موارد زير هستند: «مأموريت با هواپيماي اف پنج در منطقه ي كركوك عراق، شناسايي قبل از
عمليات والفجر يك، خاطراتي از عمليات خيبر در جزيره ي مجنون، خاطراتي از مناطق العماره، پد و پاسگاه رطه و شهرك القرنه، خاطره اي از عمليات بدر، خاطراتي از شهيدان حسن كربلايي، مهدي باكري و...، خاطرات غواصي در عمليات بدر و خاطراتي از رزمندگان و شهيدان محمدعلي فتحي، حاج آقا جعفري و...، خاطراتي از مناطق: شلمچه، قرارگاه كربلا، پاسگاه زيد، كسور (منطقه آموزشي بدر)، سابله، بستان (آموزش بلم راني و غواصي)، هورالهويزه و...». در پايان كتاب نيز عكسهايي در ارتباط با خاطرات به چاپ رسيده است.
[ صفحه 918]
به كوشش مرتضي سرهنگي. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 1377.
95 ص. - (كنگره ي بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان؛ خاطرات: 25).
عنوان پشت جلد به انگليسي: prayer, Velayat, parents
كتاب «نماز، ولايت، والدين» در سه بخش مجزا به بررسي نحوه ي برخورد سرداران با اين سه عنصر اصلي اخلاق و ايمان مي پردازد و در هر بخش با بيان خاطراتي از سرداران شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان با اين موضوعها، اهميت آنها را روشن مي نمايد. مختصري از خاطره ي سردار شهيد حميد عرب نژاد و نحوه ي برخورد وي با نماز چنين است: زمستان بود و هوا سرد بود. در مسير بوديم حميد گفت: «نگه دار.» مي خواست وضو بگيرد. نمازش را خواند. بعد به يك روستا كه دموكراتها در آنجا مستقر بودند، حمله كرديم. در برگشت، حميد به پشت بر مي گشت، خم و راست مي شد و باز مي رفت. وقتي علت را پرسيدم، گفت: معلوم نيست كه فرصتي در پيش باشد؛ چون وضو داشتم،
از فرصت استفاده كردم و نماز را خواندم.
گردآوري محمدعلي غريب شائيان؛ به سفارش معاونت پژوهشي و فرهنگي بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان سمنان - كارشناسي تحقيق و پژوهش. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، معاونت پژوهش و تبليغات، نشر شاهد، (چاپ اول): 1381.
108 ص. - (سلسله خاطرات روايت عشق).
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب، روايت 42 خاطره از شهيدان دفاع مقدس است كه توسط افراد خانواده (مادر، پدر، خواهر، برادر، همسر و...) و دوستان، آشنايان و همرزمان آنها درباره ي «ويژگي هاي اخلاقي شهيدان، اعتقاد و ايمان آنها در انجام عبادات و به خصوص اداي نماز، تمسك به دعا، شجاعت شهيدان، ايثارگري ايشان و...» بيان شده است. اسامي برخي از شهيداني كه خاطراتي از آنها در اين كتاب نقل شده است، عبارت است از: «جواد ابراهيمي، شيرزاد (ساجد) اسكندري، مسلم (حسينعلي) اشرفي، احمدرضا اصحابي، محمود امي، نصرالله بخشي، عبدالله بندري، علي اكبر بني عامري، خليل الله بهرامي، محمود (مهدي) بياريان حلواني، ولي الله پارسا، محمدحسن پريمي، يوسف پريمي، محمدعلي پلنگي كتوپي، ابوالفضل تفكري، محمدرضا جعفري، علي رضا جلالي و...».
گردآوري محمدعلي غريب شائيان؛ به سفارش معاونت پژوهشي و فرهنگي بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان سمنان - كارشناسي تحقيق و پژوهش. - تهرن: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، معاونت پژوهش و تبليغات، نشر شاهد، (چاپ اول): 1381.
111 ص. - (سلسله خاطرات روايت عشق).
شمارگان: 2000 نسخه.
جلد دوم كتاب «نوازشگران جان» نيز روايت 42 خاطره از شهيدان دفاع مقدس كه توسط افراد خانواده (مادر، پدر، خواهر، برادر، همسر و...) و دوستان، آشنايان و همرزمان آنها درباره ي «ويژگي هاي اخلاقي شهيدان، اعتقاد و ايمان آنها در انجام عبادات و به خصوص اداي نماز، تمسك
به دعا، شجاعت شهيدان، ايثارگري ايشان و...» بيان شده است. اسامي برخي از شهيداني كه خاطراتي از آنها در اين كتاب نقل شده است، عبارت است از: «علي آقا طاهريان، حسن عامري، كاظم عاملو، محمود عبداللهي، منصور عبداللهي، غلامرضا عجم، عباس عرب، حسين عرب عامري، عباس عربي، حسن عامري، محمدابراهيم علي بيگي، نعمت الله غريب بلوك، محمدباقر فخري، محمدحسن فراتي، عباسعلي فيض، علي اكبر قاسم پور و...».
[ صفحه 919]
[نويسندگان] مرتضي طيبي، سيف الله رجبي، حسن جلالي عزيزيان؛ بازنويس نثر: يعقوب آذر. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 1374.
82 ص.: مصور (رنگي). - (مجموعه آثار و ارزش هاي دفاع مقدس؛ مجموعه خاطره: 24).
كتاب، حاوي چهار بخش است: «حرف دل»، «داستان يلداي انتظار» (از سيف الله رجبي، كه به بسيجي شهيد حسين نيازي تقديم شده است)، «ني و نگاه» (از حسن جلالي عزيزيان، كه به شهيد محمدرضا ايزدپور تقديم شده است) و «زمزم نور» (از مرتضي طيبي، كه به بسيجي مفقودالاثر سيف الله كريم پايي تقديم شده است). در خاطره ي «يلداي انتظار»، راوي، خاطره ي خود را از اعزام در شهريور ماه 1365 از پايگاه مقاومت امام حسين (ع)، رسيدن به اهواز و پيوستن به واحد تبليغات شرح مي دهد. سپس از پيوستن حسين نيازي چهارده يا پانزده ساله، و معرفي او به گردان نصر مي گويد. حركت به طرف اروند رود و سپس به فرودگاه آبادان، حلاليت طلبيدن حسين نيازي از دوستان، شدت گرفتن آتش دشمن و اجبار به برگشت از جبهه ي مقدم، جستجو به دنبال حسين و اطلاع از شهادت وي و
جمله ي يكي از ياران كه: «انسان فقط يك بار، خوب به جبهه مي رود؛ آن هم وقتي است كه شهيد مي شود»، بخشهاي بعدي اين خاطره هستند.
گردآوري: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايلام، تبليغات جبهه و جنگ. - [ايلام؟]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، ستاد مركزي، تبليغات جبهه و جنگ، [1362].
80 ص: مصور، عكس.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب به مناسبت سومين سالگرد جنگ تحميلي منتشر شده است و برادر شهيد محمدابراهيم بزازي خياباني در جمع آوري اين امدادها و خاطرات بيشترين نقش را داشته است.
اين كتاب مجموعه اي كوچك است از امدادهاي غيبي بي شمار و خاطرات تلخ و شيرين رزمندگان قهرمان اسلام. هدف اين كتاب ثبت اين امدادها و خاطرات (به صورت مستند) و به طور كلي ثبت مستند تاريخ انقلاب و جنگ مي باشد. رزمندگان، اين خاطرات را با خط خود در دفتري نوشته اند كه به همين منظور از سوي تبليغات جبهه و جنگ ايلام در اختيار آنها گذارده شده بود. مجموعه ي اشعار و هجده خاطره اي كه در اين كتاب به چاپ رسيده اند، همگي از مبارزات دليرانه ي رزمندگان در جبهه هاي جنگ و از خودگذشتگي و ايثار آنها حكايت مي كنند؛ ايثاري كه از عشق به مبدأ سرچشمه مي گيرد. علاوه بر آن، مطالب كتاب، بيانگر نمونه هايي از امدادهاي غيبي هستند كه اين مبارزان از آنها برخوردار شده اند.
گردآوري عبدالرضا سالمي نژاد؛ [براي] معاونت فرهنگي و پژوهشي بنياد شهيد استان خوزستان، كارشناسي تحقيق و پژوهش. - اهواز: انتشارات خوزستان، (چاپ اول): 1380.
پ، 121 ص.
عنوان روي جلد: همين نصف روز: خاطرات شهداي خوزستان.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب شامل شصت خاطره از شهداي استان خوزستان است. در هر خاطره، خانواده (خواهر، برادر، پدر،
[ صفحه 920]
مادر
و همسر)، دوستان و همرزمان شهيدان درباره ي زندگي و ويژگي هاي اخلاقي آنها مطالبي نقل كرده اند. تعدادي از خاطرات نيز برگرفته از دستنوشته ي شهدا، مقاله هاي نشريات و خاطرات نويسنده ي كتاب درباره ي شهيدان است. اسامي تعدادي از شهيداني كه خاطراتي از آنها نقل شده است، عبارتند از: «شهداي اصفهان، شهيدان گمنام، حسن سفيران، حسين باغباني بروجني، غلامحسين عيديان، قدرت الله عليدادي، جمال گودرزي، احمدرضا صارمي، علي مكارم مسجدي، عليرضا خياط ويسي، غلامرضا بازاري، غلامرضا رضايي، سعيد صوفي زاده، حسين خبري، ناصر خاتمي فر، قربان اكبري، هادي كريمي، حسن باراني و...».
تهيه و تدوين و بازنويسي احمد حسينيا. - تهران: مركز اسناد انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1380.
235 ص. - (انتشارات مركز اسناد انقلاب اسلامي؛ 143: خاطرات؛ 13).
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل خاطراتي از شهيدان، جانبازان، رزمندگان و آزادگان جنگ تحميلي است كه در چهار فصل ارائه شده است. محتواي خاطرات درباره ي «خصوصيات اخلاقي، اقامه ي نماز، خواندن قرآن، توكل، فعاليت در جبهه، كمك به مستمندان، نحوه ي شهادت، چگونگي ازدواج، لحظات وداع با خانواده و...» است. فصل 1: خاطرات اميران شهيد از زبان خود شهيدان (علي صياد شيرازي، ولي فلاحي، دكتر چمران، پرويز مدني، محمدعلي شفيعي، محمد نصراصفهاني). فصل 2: خاطرات همرزمان، محافظان و همكاران فرماندهان شهيد. فصل 3: خاطرات سرداران و فرماندهان سپاه و ارتش از شهدا. فصل 4: خاطرات همسران و فرزندان شهيدان (خاطراتي از شهيدان: رسول عبادت، يعقوب احمدبيگي، شريف اشرف، علي اكبر نيك وش فرد، جعفر نصراصفهاني، مصطفي پژوهنده، محمدرضا ضيايي، سيد علي اكبر هاشمي، علي صفوي، علي صياد
شيرازي، محمدعلي پلنگي، محمدرضا خاني، جواد گندمكار، عوض حداد، آقاجان نظري، احمد معصومي، يدالله صادقي).
نويسنده محمدعلي موظف رستمي. - تهران: گويه، (چاپ اول): 1381.
[105] ص.
طراح روي جلد: مهدي صالحي.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب حاضر مجموعه اي است از نه خاطره (از فرماندهان رده هاي مختلف لشكر 25 كربلا) و دو غزل (با عناوين «تصوير تمام عشق» و «ياد روزهاي باراني»). غزل ها توسط نگارنده با موضوع شهادت و دفاع مقدس سروده شده اند. خاطرات مرتبط با افراد زير است: «آقاي اصغري از گروهان شهيد محمد منتظري در منطقه ي موليان؛ آقاي اقربي فرمانده ي گروهان
از گردان حمزه سيدالشهداء در پايگاه شهيد بيگلو منطقه ي جنوب؛ شهيد پورباقري از گروهان شهيد خنكدار گردان امام محمدباقر (ع) (شهيد در عمليات كربلاي پنج)؛ گفتگو در كمين منطقه ي فاو (1365) بين مسؤول و جانشين محور دوم شهيد اصغر خالقي معاون گروهان شهيد خنكدار و مهدي باغباني معاون گردان امام محمدباقر (ع) و محمدباقر ذوالقدر فرمانده ي قرارگاه رمضان از منطقه ي عملياتي مرصاد اسلام آباد غرب».
[ صفحه 921]
آيدين نظاري؛ ويراستار مجموعه كوروش علياني. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1381.
53 ص. - (انتشارات روايت فتح؛ 2 / 19: يادگاران؛ 3).
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، شامل 53 خاطره از رزمندگان دفاع مقدس است. موارد زير از جمله موضوعهاي آنها است: «شوخي رزمندگان در قطار، مزاح و شوخي در جبهه، يادي از يك فرمانده ي مهربان، فريب دشمن توسط كلوخهايي به شكل سر، برخورد روحاني در مقابل فرمانده تحت تأثير فرمان امام (ره)، ناله هاي رزمنده اي به خاطر بر جاي گذاشتن پيكر يك شهيد هنگام عقب نشيني، جسارت رزمندگان در عبور از ميدان مين، آموزش غواصان در آب سرد، غافلگيري عراقي ها استتار شده و اسير كردن آنها، عمليات شناسايي در منطقه ي هور توسط غواصان و لو رفتن آن، عمل نكردن خمپاره، شوخي در زمان بمباران هوايي، موجي شدن يك رزمنده و روبه رو شدن با او پس از مدتها، پيشاني بندي كه به يادگار از سر شهيدي باز مي شود، خاطره اي از جاده ي ام القصر و...».
آرش حكميان؛ ويراستار مجموعه: كوروش علياني. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1381.
[71] ص. - (انتشارات روايت فتح؛17 / 28: يادگاران؛ 5).
كتابنامه: ص. [71].
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «از سفر برگشتگان»، مجموعه اي از خاطرات رزمندگاني است كه تا روي خط مرگ رفته و از سفر مرگ بازگشته اند. از جمله خاطرات موارد زير است: «سرگذشت مجروحي كه از سردخانه بيرون آورده شد؛ رزمنده ي زخمي كه پنج روز در بين كشته ها بود؛ رزمنده ي مجروحي كه تير خلاص عراقي ها او را به شهادت نرساند و هنگام صدور گواهي شهادت متوجه زنده بودن رزمنده مي شوند؛ بخار حاصل
از دهان رزمنده ي مجروح، او را از سردخانه نجات داد؛ شهيد زنده اي از رزمندگان جنگهاي نامنظم شهيد دكتر چمران؛ تير خلاصي كه به سينه شليك شد و باعث شهادت نشد؛ خاطره اي از كارمند معراج شهدا، شهيدي كه دوبار جسدش به سردخانه رفت و در بار دوم واقعا شهيد شد؛ يادگاري گواهي فوت؛ مادري كه در مراسم شهادت پسرش او را مي بيند؛ شهيدي كه تا صبح به پيكرش ختم امن يجيب خوانده شد و او زنده شد و...».
فاطمه غفاري. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1381.
100 ص.: عكس. - (انتشارات روايت فتح؛ 16 / 29: يادگاران؛ 9).
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب شامل خاطرات غواصان لشكر چهارده امام حسين (ع) از عمليات كربلاي سه است. «خاطراتي از حاج حسين خرازي، غواصي با اشنوگر (وسيله نفس كشيدن زير آب)، يافتن اجساد غواصان شهيد چند روز بعد از شهادت در آب، شوخيهاي غواصان با يكديگر، اسكله اي به نام شهيد شمس، برخورد با عروس دريايي، خواب ديدن به نشانه ي شهادت، برخورد غواصان با اسراي عراقي، شناسايي غواصان، خاطراتي از آموزش غواصان، نام گذاري گردان يونس توسط شهيد خرازي، ياد شهيدان غواصي شاه چراغ، اسماعيلي، جان نثاري بعد از عمليات، خاطره اي از نخل اميد، درخواست و التماس غواصان براي رفتن به شناسايي و عمليات، روحيات غواصان، راز و نياز و نيايش شهداي غواص، مانورهاي غواصي، درخواست ديگر رزمندگان براي پيوستن به گردان يونس و...» از جمله خاطرات مندرج در كتاب هستند.
[ صفحه 922]
بازنويسي متن كوروش علياني. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1379.
100 ص. - (انتشارات روايت فتح؛ 9).
شمارگان: 3300 نسخه.
مطالب اين كتاب، نوشته هاي كوتاه و فشرده اي از خاطرات جنگ است كه بدون ذكر نام راوي ارائه شده اند. خاطره ها همه از ايمان مي گويند و از ايثار و شهادت. از جمله خاطرات اين كتاب، مي توان به موارد زير اشاره كرد: «لحظه ي وداع مادر با فرزند، ميدان مين، شهادت برادر در جمع خانوادگي جبهه، حضور روحاني در جبهه، شوخي و بذله گويي در جبهه، معالجه در آلمان و خاطره اي با
دكتر اتريشي، لحظه ي شهادت، خاطره اي از سخن امام به فرماندهان سپاه، جراحت از ناحيه ي گلو، خاطره اي از شهيد نريمان، شليك تير بيجا در عمليات و لو رفتن آن، پاتك دشمن، گروه علي هاشميان، گروه رضا دشتي، گروه محمد نوراني، خاطره اي از حاج حسين خرازي، داوطلب براي خوابيدن روي مين، خاطره اي از حاجي درگاهي، خبر از شهادت در آينده، خبر شهيد درباره ي محل شهادت، عمليات در اروند، شهيدي از شهر منجيل، شهيد بابازادگان و نحوه ي شهادتش، خاطره اي از دكتر چمران، و...».
به كوشش: مرتضي سرهنگي، هدايت الله بهبودي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1369.
223 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت)
عنوان پشت جلد به انگليسي: pure Memories Called from Notes of Combatants
شمارگان: 6600 نسخه.
كتاب «يادهاي زلال» شامل خاطرات پراكنده ي باقي مانده از رزمندگان، در طول هشت سال دفاع مقدس (از اولين روزهاي شروع جنگ تا پايان آن) است كه به صورت يك مجموعه گردآوري و بدون دست زدن به قلم و لهجه ي نويسندگان، بعد از يك ويرايش ساده، به چاپ رسيده است. اين خاطرات در گرماي جنگ، در مرخصي، زير آتش، در سرما و گرما در جبهه هاي غرب و جنوب نوشته شده اند. اين خاطرات قبلا در روزنامه ي جمهوري اسلامي به چاپ رسيده اند. در اين خاطرات، شرح دلاوري، از جان گذشتگي، ايثار، امدادهاي غيبي، اخوت و برادري، استقامت و دلاوري، عشق به شهادت و ايمان قوي به چشم مي خورد. خاطرات، حديث عاشقان پيوستن به لقاءالله و حديث بركات الهي است كه نصيب همه ي مؤمنان مي شود.
به كوشش هدايت الله بهبودي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1372.
79 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 72).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Heavenly friends: the memoirs of the 3 lst Ashura division commander
مندرجات: ياران آسماني؛ زيباترين عجيب؛ هر دو مي سوزنند.
«ياران آسماني، خاطرات فرماندهي از لشكر 31 عاشورا» مجموعه ي سه خاطره از حوادث جنگ در سال 1365 است. خاطره ي اول، «خاطرات فرماندهي از لشكر 31 عاشورا»، خاطره اي از عمليات شلمچه در هجدهم دي ماه 1365
است كه در آن، لشكر آذربايجان و گردانهاي تابعه شركت داشتند. اين عمليات منجر به تسخير قرارگاه كوت سواري و گرفتن كانال ماهي گرديد. «زيباترين عجيب»، خاطره دوم، از عمليات آزادسازي شهرك دوئيجي و جزاير بوارين در 25 دي ماه 1365 سخن مي گويد. طي اين عمليات، تعداد زيادي از رزمندگان - و از جمله مصطفي
[ صفحه 923]
پيشقدم، فرمانده ي گردان امام حسين (ع) - به شهادت رسيدند ولي در نهايت عمليات به آزادي جزيره و اسارت تعداد زيادي از عراقيان انجاميد. «هر دو مي سوزند»، خاطره ي سوم، از عمليات رمضان در بهمن ماه 1365 است كه با شناسايي نهر جاسم شروع شد و با فداكاري و جانبازي رزمندگان و جهادگران براي ساختن خاكريز و پل بر روي نهر جاسم، به پيروزي انجاميد.
محمدرضا رضوي؛ با همكاري اداه كل بنياد شهيد انقلاب اسلامي و بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس استان همدان. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 52.1379 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل 117 خاطره از شهدا است كه توسط
خانواده و همرزمان شهيدان نقل شده است. خاطرات كوتاه و متنوع هستند. از بين شهيداني كه خاطراتي از آنها نقل شده است، مي توان به اسامي زير اشاره كرد: «ناصر قاسمي، عليرضا خزايي، پرويز اسماعيلي، جلال و جليل خرمدل، برادر زارعي، سردار بختيار جمهور، برادر كوروند، مصطفي افشاري، عباس دوران، تقي بهمني، محمدرضا اصيلي، رضا ارجمندي، محمود شهبازي، سيد جعفر حجازي، حسين شاه حسيني، رضا حميدي نور، احسان تقي پور، برادر ذوالفقاري، عليرضا عزيزان صالح، علي شاه حسيني، غلامعلي سعيدي فر، سيد
احمد برقعي، علي اكبر خنداني، شهيد بروجردي، رضا محمدي، محمدرضا معبودي، علي مرادپور و...».
مؤلف: ناهيد حسيني مقدم. - تهران: موسسه فرهنگي آيات، (چاپ اول): 1376.
[91] ص.: مصور، نقشه.
كتابنامه: ص. [91].
شمارگان: 3000 نسخه.
نويسنده در اين كتاب نتايج يك تحقيق را درباره ي زنان دشت آزادگان (سوسنگرد، هويزه، بستان و روستاهاي حومه) در دوران جنگ تحميلي - به منظور معرفي مظلوميت منطقه و نقش خواهران مبارز آن - گردآورده است. وي ابتدا اطلاعاتي از اوضاع تاريخي، جغرافيايي، سياسي، اجتماعي، فرهنگي و موقعيت جنگي اين منطقه در طول هشت سال مقاومت همراه با آمارهايي ارائه داده است. سپس به موقعيت زنان دشت آزادگان قبل و بعد از انقلاب اشاره كرده و در فصل چهارم نيز با نقل هفده خاطره، نمونه هاي ايثار، فداكاري و عشق اين زنان و نقش آنان را در دفاع نشان داده است؛ نظير: خواهري كه بلد راه برادران رزمنده مي شود و همپاي آنان مين بر سر راه دشمن مي كارد؛ زناني كه عراقي ها را اسير كرده، به رزمندگان تحويل مي دهند و...
[ صفحه 926]
نوشته مهدي پيرحاج. - اصفهان: نيروي مقاومت بسيج منطقه اصفهان، (چاپ اول): 1377.
69 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست وسه هزار شهيد استان اصفهان؛ مجموعه آثار: 60).
طراح روي جلد: عباس محمدشفيعي.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «آخرين روزهاي يك زندگي خوب» داستان زندگي و به ويژه آخرين روزهاي زندگي سردار «عباس رداني پور» (فرمانده ي منطقه ي سيستان و بلوچستان) است كه بارها در درگيري ها و نبردها با ضد انقلاب شركت كرده بود. وي متولد اصفهان بود و در عمليات كربلاي پنج فرماندهي يك گروهان را در
لشكر ثارالله بر عهده داشت. كتاب با بياني داستان گونه، آخرين روزي كه پس از مدتها براي ديدن خانواده مرخصي گرفته بود و قصد داشت با هواپيما به اصفهان برود، تا زمان رسيدن خبر ورود قافله ي اشرار به منطقه و منصرف شدن وي از رفتن به مرخصي، و چگونگي شهادتش (هنگام انفجار خودروي حامل مهمات اشرار) و همچنين مختصري از خاطرات عمليات كربلاي پنج در شلمچه را به تصوير كشيده است. اسامي برخي شهيدان و همرزمان وي نيز در كتاب ارائه شده است.
تدوين و نگارش جعفر سليماني كيا، حسين نجفي. - تبريز: ستاد برگزاري كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان، 1374.
143. [8] ص.: عكس (رنگي).
كتاب «آشناي آسمان» شرح زندگاني و خاطرات سردار سرلشكر پاسدار شهيد «حسن شفيع زاده» از زبان افراد خانواده، دوستان، و همرزمان او است. كتاب در هفت بخش تنظيم شده است، بدين قرار: «تا انفجار نور» (تولد، تحصيلات، فعاليتها و مبارزات قبل از انقلاب)؛ «در ركاب نور» (اوج گيري انقلاب و پيروزي آن، مسؤوليتها و فعاليتها پس از انقلاب تا شروع جنگ)؛ «در شهر آسماني» (شروع جنگ و حضور در جبهه هاي جنوب (خرمشهر) و خاطراتي از همرزمان درباره ي ويژگيهاي اخلاقي وي؛ «سردار آتش» (خاطراتي از عملياتهاي ثامن الائمه، بيت المقدس، خيبر، كربلاي چهار و پنج، بدر، پايه گذاري توپخانه سپاه)؛ «يك نخلستان توپخانه» (خاطراتي از عمليات والفجر هشت و دلاوري ها و آتشهاي پشتيباني) و «از ماووت تا ملكوت» (روزهاي قبل از شهادت و نحوه شهادت اين سردار در عمليات كربلاي ده). بخش ضمايم كتاب نيز شامل است بر: گلچيني از سخنان شهيد، در منظر ياران، در آيينه عكسها (تصاويري از شهيد در
جمع همرزمان).
حسين بالاگر. - [بي جا]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي،، نيروي زميني، گروه توپخانه 40 رسالت؛ كنگره سرداران شهيد آذربايجان، ستاد برگزاري، (چاپ اول)؛ 1377.
[ صفحه 927]
231، VI. ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Other Side of the Fire
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، فرازهايي از زندگي سرلشكر شهيد «حسن شفيع زاده» (فرمانده ي توپخانه ي سپاه پاسداران) را از زمان كودكي تا شهادت ارائه مي دهد. وي متولد تبريز بود و در عمليات كربلاي ده در مسير قرارگاه شهيد داوودآبادي، در اثر انفجار گلوله توپ به شهادت رسيد. كتاب، شامل شرح مطالب زير است: «دوران كودكي، نوجواني و سربازي، فعاليتها در پادگان و رخدادهاي زمان پخش اعلاميه هاي حضرت امام خميني (ره) و زمان پيروزي انقلاب، شروع جنگ و اعزام به جبهه، شركت در درگيري هاي اوايل جنگ در خرمشهر و آبادان، عملياتهاي فتح المبين، بيت المقدس، طرح تهيه ي گلوله هاي قبضه ي توپ 122 م. م و نمونه سازي قطعات توپ 122 م. م و كاتيوشاي 122 م. م». همچنين، در كتاب به عمليات خيبر و نقش كارساز شهيد شفيع زاده در عملياتهاي والفجر هشت و كربلاي پنج پرداخته شده است.
عبدالصاحب رومزي پور. - تهران: لوح محفوظ؛ جهادسازندگي، ستاد يادواره شهداي خوزستان، (چاپ اول): 1380.
84 ص.
عنوان روي جلد: براساس زندگي سردار جهادگر شهيد فريد فريدنيا: آنكه گفت، آري!.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، زندگينامه شهيد جهادگر «فريد فريدنيا» بوده، در دو بخش تنظيم شده است. بخش اول: زندگي شهيد قبل از انقلاب است. شهيد در محله ي مسجد جزايري اهواز زندگي مي كرد و هنگام انقلاب
اسلامي سرباز بود. زماني كه امام دستور فرار سربازان از پادگانها را داد، او از اولين افرادي بود كه از پادگان خود فرار كرد. بخش دوم، زندگي شهيد بعد از انقلاب است. شهيد فريدنيا هنگام آغاز جنگ، دانشجوي رشته ي زبان انگليسي بود كه به جهاد سازندگي پيوسته، به جبهه اعزام شد. وي علاوه بر كار بر روي خودروهاي جهاد، به انجام وظايف ديگري، مانند مأموريتهاي شناسايي، نيز مبادرت مي كرد. او در يكي از عملياتهاي شناسايي، به علت اصابت خمپاره به شهادت رسيد. در بخش نهايي كتاب، خاطره هايي از زبان افراد خانواده، دوستان، آشنايان و همرزمان شهيد به چاپ رسيده است.
محمدرضا محمدي پاشاك. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 206.1378 ص.
طرح جلد: مهرداد عبداللهي.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به ياد بود يكصدمين سال ميلاد حضرت امام خميني (ره) منتشر شده است.
داستان كتاب با استناد به زندگي روحاني شهيد «محمود ساعتيان» نوشته شده است. اكثر افراد - با وجود آن كه نمي دانستند، روحاني است - او را به نام «فرمانده ي الهي» مي شناختند. وي از اهالي يزد و فرمانده ي گردان امام علي (ع)، از تيپ الغدير يزد بود و در تاريخ 6 / 3 / 67، در عمليات شلمچه به شهادت رسيد. «كشاورز» - كه خود، جانباز و آزاده است، معلم جديد ابوذر ساعتيان، (فرزند شهيد) است و هنگامي كه متوجه مي شود ابوذر پسر فرمانده ي سابق
[ صفحه 928]
اوست، از وي مي خواهد كه انشايي درباره ي زندگي پدرش تهيه كند. انشاي ابوذر از سه نامه ي آخر شهيد
(كه به نام «نامه هايي از بهشت» براي همسرش ارسال كرده بود)، شروع مي شود و با نقل خاطرات پدر و مادر شهيد از دوران كودكي، نوجواني و جبهه و همچنين خاطرات همرزمان و ديگر آشنايان شهيد ادامه مي يابد. در پايان، پس از قرائت انشاء، آقاي كشاورز آن را به عنوان پايان نامه ي تحصيلي خود انتخاب مي كند.
تهران: سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1359.
57 ص.
عنوان روي جلد: نخستين شهيد توطئه نظامي آمريكا، مجاهد پاسدار محمد منتظر قائم.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب حاضر، شامل مقدمه اي درباره ي شهيد محمد منتظر قائم، (فرمانده ي سپاه پاسداران يزد) است كه در سال 1337 در شهر فردوس، در جنوب خراسان به دنيا آمد. كتاب پس از مقدمه ي، زندگينامه شهيد محمد منتظر قائم را از تولد تا دوران جواني، زندان و مبارزات وي بر عليه رژيم پهلوي، جهاد عليه ضد انقلاب در كردستان و عليه اشرار و ضد انقلاب در كوير يزد و نحوه ي شهادت وي ارائه داده است. محمد منتظر قائم در جريان بمباران هواپيماها و بالگردهاي آمريكايي - كه در سه نوبت، در تاريخهاي 5 / 2 / 59 و 6 / 2 / 59 پس از رسوايي و شكست توطئه ي آمريكا، در كوير طبس رخ داد - به شهادت رسيد.
نويسنده محمدصادق موسوي گرمارودي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 86.1378 ص.
طراح روي جلد: امير خيرانديش.
شمارگان: 3000 نسخه.
به مناسبت يكصدمين سال ميلاد حضرت امام خميني (ره).
اين كتاب زندگينامه سردار شهيد اسلام، «محمود كاوه»، متولد مشهد، از فرماندهان سپاه كردستان است. وي بارها در كردستان مجروح شد و پس از اين كه به جبهه ي جنوب آمد، در تاريخ 11 / 6 / 65 به درجه ي شهادت نائل شد. اثر حاضر همراه با اشعار وام گرفته از شعرا، زندگي اين سردار را با ذكر برخوردش در كودكي و جواني با پدر، مادر و خواهر شرح مي دهد. ضمنا
حضور او در منطقه ي استراتژيكي دشمن، در جنگل آلواتان كردستان، را بيان مي كند. همچنين حال و هواي شهيد و روحيات عرفاني او را در هنگام عروسي، ماه مبارك رمضان و در جبهه بيان مي دارد.
مرتضي مهديزاده - [بي جا: بي نا، بي تا]. 92 ص.
عنوان روي جلد: خون بر شمشير پيروز است، اسرار دل شهيد مرتضي مهديزاده.
شمارگان: ذكر نشده است.
شهيد مرتضي مهديزاده، (از شهداي شهرستان ورامين) در سال 1341 در شهر رحيم - آباد از توابع شهرستان رودسر به دنيا آمد. او تحصيلات خود را تا پايان مقطع متوسطه در تهران و ورامين ادامه داد. شهيد در تظاهرات
[ صفحه 929]
قبل از پيروزي انقلاب شركت داشت و پس از انقلاب عضو بسيج شد. وي پس از طي دوره ي آموزشي عازم جبهه گرديد و در عمليات فتح بستان مجروح شد. قبل از بهبود كامل مجددا به جبهه رفت و در سال 1361، در عمليات فتح المبين، در جبهه ي رقابيه به شهادت رسيد. كتاب حاضر، زندگينامه و مجموعه اي از خاطرات، نوشته ها، نامه ها، يادبودها و مطالبي است كه شهيد مهديزاده در زمان حيات خود، آنها را نوشته و نزد پدر خود به امانت گذارده بود تا بعد از شهادت ايشان چاپ و منتشر شود. مطالب كتاب، نشان دهنده ي طرز تفكر، آمال و آرزوها و نگرش اين شهيد به شهادت و امور مختلف زندگي است.
[مركز فرهنگي سپاه، معاونت كتاب]. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز فرهنگي، معاونت كتاب، 1366.
54 ص.: مصور، عكس. - (سيرت سرداران سپاه اسلام؛ 2).
اين كتاب به مناسبت سالگرد هشت سال دفاع مقدس، 31 شهريور 1374 منتشر شده است.
كتاب «اسوه ي مقاومت» به شرح زندگي سردار سرلشكر پاسدار شهيد مجيد بقايي مي پردازد. در اين كتاب، ابتدا با نگاهي گذرا به
زندگي شهيد، سير تحول فردي و مبارزات او در دوران قبل و پس از پيروزي انقلاب مورد بررسي قرار گرفته است. در قسمت بعدي - تحت عنوان «سير رشد» - كه در دوره ي جنگ تحميلي از آغاز تا شهادت شهيد را در بر مي گيرد، به ذكر مسؤوليت هاي او بعد از شروع جنگ پرداخته است و نقش شهيد را در عملياتهاي طريق القدس، فتح المبين، بيت المقدس، رمضان و محرم بررسي مي كند. در قسمت بعدي كتاب، نحوه ي شهادت ايشان در منطقه ي فكه شرح داده مي شود. در قسمتهاي ديگر كتاب، به ويژگي هاي اخلاقي اين شهيد گرانقدر پرداخته شده است. همچنين وصيتنامه ي شهيد نيز مورد توجه قرار گرفته است. در انتهاي كتاب نيز خاطره اي از قول اين شهيد گرانقدر به چاپ رسيده است.
نويسنده داريوش مهبودي؛ ويراستار احمد اكبرپور. - شيراز: كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1380.
101 ص. - (كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 61).
طراح روي جلد: اسماعيل عرفان منش.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، زندگينامه داستاني «شهيد مرتضي جاويدي» است. او در فسا به دنيا آمد. طي جنگ مسؤوليت فرماندهي گردان تيپ المهدي (عج) را در مناطق عملياتي غرب اروند و ابوالخصيب بر عهده داشت و بارها حماسه آفريد و سرانجام در تاريخ 13 / 11 / 1365 در شلمچه به شهادت رسيد. مطالب كتاب عبارتند از: «تولد، ماجراي ازدواج، فعاليت ها، درگيري ها و زنداني شدن او قبل از انقلاب، عمليات كربلاي چهار، عمليات والفجر دو، خاطراتي از دلاوري هاي او، مطالبي از شهيد مهدي باكري، عمليات رمضان و فكه، لحظات اسارت و فرار با
تعدادي از همرزمان، خاطراتي از همسر وي درباره ي روحيات و اخلاق شهيد و مسافرت آنها به اهواز، خاطراتي از دوران نقاهت و مجروحيت در بيمارستان». در پايان كتاب نيز منظومه اي در رثاي او - با عنوان «عطش خانگي» - (از محمدحسين بهراميان)، در قالب قصيده چاپ شده است.
[ صفحه 930]
تحقيق و تأليف گروه پژوهش و نگارش انتشارات عقيدتي سياسي نيروي هوايي ارتش. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي هوايي، انتشارات عقيدتي سياسي، 1377.
317 ص.: مصور، عكس (رنگي).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Prodigy of Century.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر مروري بر زندگي سراسر افتخار شهيد بزرگوار سرلشكر خلبان مصطفي اردستاني است. كتاب داراي سه فصل است كه هر يك بخشي از سرگذشتنامه ي اين شهيد بزرگوار را در بر مي گيرند. در ابتداي كتاب سخني از رهبر معظم انقلاب درباره ي آن شهيد آمده است. سپس در فصل اول: خاطرات جنگ از زبان همرزمان شهيد بيان شده كه حاوي 24 خاطره است و تنها سه ماه از دلاوري ها و رشادت هاي اين شهيد بزرگوار را شامل مي شود. تعدادي از اين خاطرات نيز از زبان خود شهيد نقل گرديده است. فصل دوم خاطرات متفرقه در معرفي ابعاد شخصيتي آن شهيد بزرگوار است كه از زبان بستگان، آشنايان و همكاران بيان شده است و حاكي از عطوفت و مهرباني، كم توقعي، دوري از تبعيض، دقت در استفاده از بيت المال و سعي در ناشناس ماندن است. فصل سوم با عنوان، «به ياد ماندني»، وصيتنامه و تصاويري از شهيد را ارائه مي دهد.
تاليف احمد حسينيا. - تهران: مركز اسناد انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1380.
250 ص.، [20] ص.: مصور، نقشه، نمونه، عكس. - (مركز اسناد انقلاب اسلامي؛ 121. شخصيتها؛ 18).
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، شامل زندگينامه «سرلشكر شهيد ولي الله فلاحي» از زمان تولد و دوران كودكي تا نوجواني و ورود به ارتش و تا
شهادت است. شرح «درگيري هاي كردستان و حضور در معيت دكتر چمران در پاوه، پاكسازي مهاباد، حمله ي دموكراتها، حمله ي عراق به ايران، خاطرات تشكيل لشكر 21 حمزه و اقدامات و عمليات تعرضي آن در خرمشهر، نبرد سوسنگرد، عمليات نصر، طرح تپه چشمه، عمليات الله اكبر در شمال سوسنگرد، عمليات ثامن الأئمه، وقايع مربوطه به سقوط هواپيماي سي 130 و شهادت سرنشينان، و...» مطالب اين كتاب را تشكيل مي دهد. همچنين خاطراتي از نزديكان و آشنايان و همرزمان شهيد نقل، و با اشعاري درباره ي او همراه شده است. در پايان نيز متن نامه ي شهيد به فرزند، همراه با وصيتنامه و تصاويري از بريده ي جرايد و عكسهاي مربوط به سانحه ي هوايي نيز در كتاب ارائه شده است.
تهيه و تنظيم محمدرضا مصطفوي، ويراستاري و تدوين: مهدي حسيني. - [بي جا]: لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع)، [بي تا].
160 ص.: مصور: عكس. - (ستاد برگزاري يادواره فرماندهان شهيد لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع)).
طراح روي جلد: فدايي حسين.
در ابتداي اين كتاب خاطرات تهيه كننده ي كتاب از نحوه ي آشنايي با شهيد بيان شده است. سپس قطعه اي ادبي از خواهر شهيد، و پس از آن نگاهي كوتاه بر زندگي شهيد و عمليات هايي كه وي در آن ها شركت داشته، مانند
[ صفحه 931]
عمليات رمضان، عمليات بدر، عمليات خيبر و... آمده است. «يك شرح از بي نهايت» نام سخنراني شهيد كلهري در مورد شهدا، مقام و منزلت آنان و خاطرات خود او از شهيدان و جنگ است كه در مراسم بزرگداشت شهداي والفجر چهار در قم ايراد كرده است. دستنوشته هاي شهيد قبل
از عمليات خيبر تحت نام «صداي سخن عشق...» (كه در حقيقت گزارش اتفاقات چند روزه و اعمال و رفتار وي، به خط خودش است) و پس از آن، «حماسه ي زيستن تا جاودانگي» آمده است. كه زندگينامه، شرح فعاليت ها و گوشه اي از عقايد و آراء و نظرات او، به قلم خود شهيد كلهري است، سخنان پدر، مادر و همسر شهيد در بخش بعد و خاطرات دوستان، همرزمان و همسنگران شهيد در ادامه آمده است كه همگي بيانگر شهامت و شجاعت و تسلط وي بر فرماندهي هستند.
باز آفرين سميرا اصلان پور. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
126 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران 8 هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان: خاطرات: 13).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Pomegranate and Mirror: Memoirs based on the life of martyred Sardar Hosein Tajik...
شهيد حسين تاجيك در سال 1342 در روستاي شادبهار از توابع شهرستان كهنوج در خانواده اي كشاورز و تهي دست ولي متدين به دنيا آمد و در بهمن ماه 1365 در اطراف نهر جاسم به شهادت رسيد. كتاب حاضر شامل سرگذشتنامه و خاطراتي از او است كه در 6 فصل تنظيم شده است. فصل اول خاطرات پدر و مادر؛ فصل دوم خاطرات عموي شهيد كه به ايشان بسيار نزديك بوده و خود آزاده مي باشد؛ فصل سوم خاطرات برادر كوچكتر شهيد كه ايشان هم در جبهه مجروح شده؛ فصل چهارم خاطرات همسر شهيد؛ فصل پنجم خاطرات سردار قاسم سليماني فرمانده لشكر 41 ثارالله و فصل ششم خاطرات كوتاهي از اقوام و دوستان شهيد مي باشد. از جمله مطالب كتاب موارد زير است: دوران كودكي، نوجواني
و جواني، دوران مبارزات قبل از انقلاب و تحصيلات وي، دوران جنگ، مجروحيت هاي وي در عملياتهاي والفجر چهار و هشت، عمليات كربلاي يك، عمليات در منطقه هورالعظيم، ويژگي هاي اخلاقي وي و.... عمليات كربلاي 5 آخرين صحنه حضور وي در جبهه بود.
تحقيق و تأليف، علي محمد گودرزي، حميد بوربور، اباصلت رسولي. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي هوايي، عقيدتي سياسي، (چاپ اول): 1377.
272 ص.: مصور، نمونه، عكس (رنگي).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Another Choice: A collection of memories.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب در سه فصل تدوين شده است. فصل اول به نقل خاطرات جنگ از زبان دوستاني پرداخته است كه در عمليات همراه شهيد سرلشكر خلبان عليرضا ياسيني بوده اند و بيانگر دلاوري ها، شجاعت ها و رشادت هاي اين خلبان شهيد است. فصل دوم بيان ويژگي ها و خصوصيات اخلاقي شهيد از جمله شجاعت، قناعت، بخشش و... از زبان دوستان و همرزمان و خانواده ي وي مي باشد. فصل سوم به ارائه ي تصاويري از شهيد ياسيني در جمع دوستان، خانواده، سفر حج و در محضر رهبر معظم انقلاب اسلامي اختصاص يافته است. وي در طول حيات پر بار خود مسؤوليت هاي مهمي بر عهده داشت و با 2759 ساعت پرواز در جنگ تحميلي يكي از خلبانان موفق نيروي هوايي بود. او در تاريخ 15 / 10 / 73 در سانحه ي هوايي در نزديكي اصفهان به همراه فرمانده ي جديد نيروي هوايي (شهيد
[ صفحه 932]
منصور ستاري) و تني چند از فرماندهان نيروي هوايي به درجه ي رفيع شهادت نايل آمد.
بازآفريني محمدرضا محمدي پاشاك؛ به كوشش گروه مشاورين فرمانده ناجا. - تهران: نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران، معاونت روابط عمومي و تبليغات ساعس؛ منبع، (چاپ اول): 1380.
246، [4] ص.: تصوير: عكس. - (خاطرات؛ 3).
شمارگان: 2200 نسخه.
مندرجات: ما هستيم؛ جواد حاج محسن؛ اولين
ديدار؛ صفر مرزي.
«جواد حاجي خداكرم»، برادر شهيد ابراهيم حاجي خداكرم، در سال 1334 در تهران به دنيا آمد و در سال 1376، در زاهدان، به دست اشرار و قاچاقچيان مواد مخدر به شهادت رسيد. اين كتاب، مجموعه خاطرات زندگي او به نقل از راويان زير است: بخش اول: مادر، خواهران و برادر شهيد؛ بخش دوم: حسن عرب سرخي، همرزم و يار شهيد؛ بخش سوم: سيده زهرا طباطبايي، همسر شهيد؛ بخش چهارم: رحمت جهان تيغ، درجه دار و آخرين فردي كه هنگام شهادتش نزد او بوده است.
از جمله مطالب مربوط به جنگ در اين كتاب، مي توان به موارد زير اشاره كرد: خاطراتي از اوايل جنگ و شركت در نبرد، هنگام محاصره ي خرمشهر، شهادت برادرش ابراهيم و حمل پيكر مطهر وي با وانتي به رانندگي خود جواد، جنگ در نورد اهواز و تسليم خرمشهر و روحيه ي وي بعد از بازگشت از خرمشهر و اعزام به عنوان معاون اطلاعات عمليات در منطقه ي جنگي آذربايجان غربي».
ماه منير كهباسي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارگاه قصه و رمان، (چاپ اول): 1376.
127 ص. - (مفاخر ملي و مذهبي؛ 3).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Flight Apogee, Novel
عنوان ديگر: اوج پرواز: (زندگينامه شهيد سرلشكر عباس بابايي).
اين كتاب، زندگينامه ي خلبان شهيد «سرلشكر عباس بابايي» است. دوران كودكي وي پر از لحظه هاي ايثار است. او در رشته ي داروسازي قبول مي شود، ولي در نيروي هوايي ثبت نام مي كند، چون نمي خواهد خرج تحصيل بر خانواده تحميل شود و علاوه بر آن، كار در نيروي هوايي با روحيه ي وي سازگارتر است. او
طي دوره اي كه در آمريكا گذراند، هيچ وقت منحرف نشد و در ايران نيز در رزمايش، در برابر طاغوت، شركت نكرد. زندگي وي، علي رغم مقام فرماندهي، هميشه ساده بود. او بيشتر اوقات در جبهه بود و مأموريت هاي خطرناك را خود انجام مي داد. همسر وي نيز همه جا حامي او بود و مسؤوليت زندگي داخلي را بر دوش مي كشيد. او قرار بود براي حج به مكه مشرف شود، ولي همسر خود را فرستاد و خود ماند تا مأموريتي را انجام دهد و سپس به همسر خود بپيوندد و در همين مأموريت آخر بود كه در روز عيد قربان، در اوج آسمان به ديدار معبود شتافت.
[ صفحه 933]
حسن بني عامري. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
231 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان؛ رمان: 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Here is Majnun, I’m hearing.
شمارگان: 3300 نسخه.
سردار شهيد سيد حميد ميرافضلي مسؤول محور اطلاعات قرارگاه كربلا در سال 1355 در رفسنجان متولد شد و در اسفند 62 در جزيره مجنون به همراه شهيد همت به شهادت رسيد. كتاب حاضر در 13 قسمت تنظيم شده و هر قسمت داستاني است از سرگذشتنامه ي وي. از جمله موضوع داستان ها موارد زير است: آخرين لحظات شهادت هنگام عبور با موتور همراه با شهيد همت از روي پد در جزيره مجنون و شليك مستقيم گلوله توپ و شهادت هر دوي آنها؛ افتادن در محاصره دشمن و برخورد با نيروها به هنگام طلب آب؛ دستگيري دو جاسوس و
محاكمه آنها؛ تعبيه كانالي براي عبور از ميدان مين؛ روايت حوادثي در بستان و چزابه؛ شناسايي هاي قبل از عمليات و....
كميته تأليف و تدوين ستاد برگزاري كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان. - تبريز: ستاد برگزاري كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان، 1374.
160 ص.: نمونه، عكس.
كتاب «اين سبز سرخ»، در چهار بخش به زندگي سردار شهيد داور سيري مي پردازد. هر بخش قسمتهاي مجزايي دارد. «رويش و جوشش»، و «در بستر زمان»، شرح زندگي وي از تولد تا شهادت - در عمليات كربلاي پنج - است. روزهاي جواني، مبارزات و ماجراهاي دوران زندگي، مسؤوليت هاي مختلف شهيد و عملياتهايي كه در آن شركت داشته (آزادسازي خرمشهر، خيبر و كربلاي پنج) در اين كتاب ذكر شده است. «مشق عشق» شرح دوران جواني و عقايد و شخصيت وي در اين دوران است. «در آينه ذهن دوست» خصوصيات بارز شخصيتي شهيد را از زبان دوستان نزديك وي بيان مي كند و «در لوح دل همسر» خاطرات همسر شهيد و خصوصيات شهيد از زبان همسر اوست. «در كتيبه ي اذهان» خاطرات نزديكان، همقطاران و همرزمان شهيد را در بر دارد و «تپش نبض انديشه» حاوي يك سخنراني از شهيد در مورد منتظر حقيقي است. «نجواي اندرون» مناجات نامه اي از شهيد و وصيتنامه ي وي است. قطعه اي ادبي از قيصر امين پور، پيامي از آيت الله مروج و پيام حجت الاسلام و المسلمين محمدي عراقي در مورد شهادت شهيد سيري بخش پاياني كتاب را تشكيل مي دهند.
محمدعلي محمودي. - [زاهدان]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 1377.
152 ص.: مصور، عكس، جدول، نمونه.
طراح روي جلد: علي پيران.
اين كتاب حاوي خلاصه اي از سرگذشت زندگي شهيد روحاني «حجت الاسلام علي مزاري» است. او امام جمعه ي زاهدان بود و
علي رغم مسؤوليت هاي فراوان، حضوري مستمر در جبهه هاي جنگ داشت. وي در 20 / 3 / 1369 توسط اشرار مسلح به شهادت رسيد. كتاب شامل پنج فصل و ضمايم است: «فصل 1: زندگينامه؛ فصل 2: شهيد مزاري و جامعه ي مقدس اسلامي؛ فصل 3: شهيد مزاري و نظام مقدس اسلامي؛ فصل 4: شهيد مزاري در كلام ياران؛
[ صفحه 934]
فصل 5: روايتي ديگر؛ ضمايم: نمونه ي بيانات مراجع درباره ي شهيد مزاري، بريده ي جرايد مربوط به ترور و شهادت ايشان، وصيتنامه و دستنوشته هاي شهيد، جدول آمار مدارس چهارده معصوم (ع) كه وي در احداث و فعاليت هاي آنها مشاركت داشت، و عكسها و پيام تسليت مقام معظم رهبري در خصوص ترور و شهادت شهيد علي مزاري».
مسعود خندان باراني. - استان سيستان و بلوچستان: كنگره ي بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، 1377.
72 ص.
طراح روي جلد: قربانعلي اجلي.
كتاب حاضر طي سه فصل، زندگينامه ي سردار رشيد اسلام، شهيد «علي رامشكي» را ارائه مي دهد. فصل اول (زندگينامه ي شهيد)، به شرح مختصر تولد و تحصيلات شهيد تا مقطع دانشگاه پرداخته است. در فصل دوم (خاطرات)، بيست و هفت خاطره به نقل از خانواده، اطرافيان و همرزمان شهيد بيان شده است كه همگي نشان دهنده ي ابعاد بزرگ روحي وي مي باشند. فصل سوم «وصيتنامه ي شهيد» نام دارد و در آن، پيام شهيد به پدر، مادر و اطرافيان آمده است. از جمله خاطراتي كه به نقل از مادر شهيد نقل شده، اعتقاد شهيد نسبت به حفظ حجاب و رعايت مسائل اخلاقي در جامعه بوده است؛ مثلا در سال
سوم دبيرستان متوجه شد در خانه ي يكي از همسايه ها رفت و آمدهاي مشكوكي وجود دارد؛ با افرادي كه به آن خانه رفت و آمد داشتند برخوردي قاطعانه كرد و آنها دست از كار خود برداشتند و ساير همسايه ها هميشه خود را مديون شهيد مي دانستند. اين خاطره بيانگر يكي از ابعاد روحي اين شهيد است.
تدوين و بازنويسي محمود مهدي آزاد. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1375.
61 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان؛ سرگذشتنامه: 37).
شمارگان: 500 نسخه.
اين كتاب با مشاركت و سرمايه حمايتي بنياد شهيد انقلاب اسلامي منتشر شده است.
در اين كتاب مطالب زير ارائه شده است: «ميلاد حضرت رسول (ص) و تولد رسول عبادت، از مدرسه ي علم تا مدرسه ي عشق، از شيراز تا مريوان، فعاليت در سركوب اشرار منطقه ي كردستان، شرح نبردها و درگيري در مناطق كردستان از جمله محور مريوان (باشماق) تا سه راهي دزلي،شرح خاطراتي از همسر و همرزمان در منطقه ي عملياتي و خصوصيات اخلاقي، نحوه ي شهادت در فتح قله ي قوچ سلطان، متن وصيتنامه و اطلاعيه ي سپاه پاسداران به مناسبت شهادت او». «سرتيپ رسول عبادت» در سال 1324 در روز هفدهم ربيع الاول [مصادف با ميلاد حضرت رسول اكرم (ص)] در شيراز متولد شد. وي در تاريخ 15 / 5 / 1346 موفق به اخذ درجه ي ستوان دومي از دانشكده ي افسري گرديد. در سال 57 جهت طي كردن دوره ي عالي به آمريكا اعزام گرديد و در سال 1358 به ايران بازگشت. وي هنگام فتح قله ي قوچ سلطان به شهادت رسيد.
بازآفريني نادر فاضلي؛ ويراستار: محمدمهدي عقابي. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول):
[ صفحه 935]
1376.
222 ص.: مصور. - (كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان؛ خاطرات: 15).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Far Above The sky.
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: مرد كوچك؛ در جستجوي كار؛ همسفر؛ در راه مبارزه؛ ميعادگاه عشق؛ تا شهادت.
اين كتاب، شرح زندگي محمد رودباري (مشايخي) است، كه در شش فصل تنظيم شده است. در فصل اول، تولد و دوران كودكي وي شرح داده شده است. فصل دوم به وضع معيشت و ادامه ي تحصيل و كار او پرداخته است و فصل هاي سوم و چهارم در ارتباط با مبارزات وي در دوران انقلاب است. در روزهاي پر غوغاي انقلاب، محمد هسته ي مقاومت جيرفت را با جوانان متدين اين شهر تشكيل داد و آن را هدايت كرد. پيروزي انقلاب آغاز ديگري براي تلاش اين جوان متدين و دورانديش بود. فصل پنجم، «ميعادگاه عشق»، شرح فعاليت وي در دوران جنگ است كه نشان مي دهد تجربه هاي مهندسي او در لشكر 41 ثارالله بسيار مفيد واقع شد. فصل ششم، «تا شهادت» شرح عمليات كربلاي پنج، آخرين عملياتي كه وي در آن شركت داشت، و شهادت او است. در پايان كتاب، فهرست اسامي افرادي كه از خاطرات آنها در تهيه ي اين كتاب استفاده شده، آمده است.
به كوشش كيوان الچيان، محمد صليب. - تهران: وزارت آموزش و پرورش، معاونت پرورشي، انتشارات تربيت، (چاپ اول)، 80.1378 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
شهيد يوسف ملك شامران در 25 شهريور 1341 در تهران متولد شد و در سال 1361 به شهادت رسيد. اين كتاب، شامل زندگينامه، اشعار، آثار و بخشيهايي از وصيتنامه و خاطرات شهيد است. ابتدا دو غزل از سيد ابوالقاسم حسيني (ژرفا) كه براي شهيد ملك شامران سروده شده ارائه مي شود. سپس مختصري از زندگينامه وي از زمان كودكي تا اعزام به
جبهه و نقل قول هايي از فرمانده و همرزمان وي آمده است. در ادامه، آخرين سخنان وي، در نامه اي از وي به مادرش، آورده شده است. وصيتنامه ي شهيد و سه قصه درباره ي كودكان با عناوين «مي روم براي كرم ها لانه بسازم؛ بي بي جان گربه صفت يعني چه؟؛ ديگ به ديگ مي گويد رويت سياه است»، پس از مطالب فوق درج شده است. دستنوشته هاي شهيد و دو خاطره درباره ي او به نقل از سعيد لواساني پايان بخش كتاب هستند. عكس شهيد نيز روي جلد چاپ شده است.
بتول فيروزكوهي؛ ويراستار عباس باقري. - [زاهدان]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول: 109.1376 ص.
طراح روي جلد: عباس درگي.
عنوان ديگر: بر بلنداي خاكريز: مجموعه خاطرات و زندگينامه سردار رشيد اسلام شهيد حسين هراتي اسكندري.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «بر بلنداي خاكريز» شرح زندگي و خاطرات «شهيد حسن هراتي اسكندري» است كه در سال 1340 در
[ صفحه 936]
روستاي محمدآباد هرات از توابع شهرستان زابل به دنيا آمد و در مرحله ي دوم عمليات كربلاي پنج در شلمچه به شهادت رسيد. فهرست مطالب عبارت است از: «زندگينامه، خاطرات خانواده ي شهيد (پدر، برادران و عمو)، خاطرات همرزمان شهيد از عملياتهاي والفجر هشت، مهران، كربلاي چهار، كربلاي پنج، دفع پاتك دشمن، خصوصيات اخلاقي و فرماندهي وي، توجه به نيروها، نحوه ي شهادت، پيام، قطعه شعري درباره ي شهيد (از عباس خوش عمل) و وصيتنامه شهيد».
تاليف علي رضا پوربزرگ وافي. - تهران: مركز اسناد انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1380.
200 ص.: مصور (رنگي). - (مركزاسناد انقلاب اسلامي؛ 131: شخصيتها؛ 20).
شمارگان: 3000 نسخه.
«شهيد رسول عبادت» در سال 1324 در شيراز متولد شد و در تاريخ 16 / 3 / 60، در عمليات فتح ارتفاعات كنگرك (به فرماندهي خود او) مجروح شد و هنگام انتقال به پشت جبهه به شهادت رسيد. از جمله مطالب ارائه شده در كتاب «بر فراز كنگرك»، موارد زير است: «دوران كودكي، نوجواني، جواني و ورود به دانشگاه افسري، آغاز فرماندهي، ازدواج، ورزش و تحصيلات در آمريكا، خاطراتي درباره ي فعاليت ها و ويژگي هاي اخلاقي و
عبادت و نماز شهيد از زبان مادر، برادر، همسر، دوستان و همرزمانش (از جمله: تيمسار زين العابدين مرادي، محمد افتخاري، تيمسار احمد دادبين، سرگرد شهيد عباس سرپرست و سروان الياسي)، انگيزه هاي شهيد براي حضور در كردستان و ذكر خاطراتي از درگيري ها، بر فراز كنگرك (مطلبي از شهيد)، ناگفته هايي از زندگي شهيد عبادت، نامه اي از شهيد عبادت به همسرش، وصيتنامه ي شهيد رسول عبادت و تصاويري از دوران جواني و شهادت وي».
غلام محمد طاهري. - سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1376.
88 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد اصفهان؛ مجموعه آثار: 12).
شمارگان: 5000 نسخه.
داستان اين كتاب، زندگينامه واقعي يك سرباز گمنام از روستا به نام «مهندس رضا نصوحي» است. او مهندس كشاورزي و از اعضاي مهم جهاد سازندگي بود. در سال 1334 در روستايي به نام دهنو به دنيا آمد. براي گذران زندگي، طي دوران تحصيل همزمان با درس خواندن، در جاهاي مختلف - از جمله در كوره پزخانه - كار مي كرد. پس از قبولي در رشته ي كشاورزي دانشگاه اهواز، براي تحصيل به آنجا رفت و با مكتب قرآن آشنا شد و فعاليت خود را در راه انقلاب آغاز كرد. پس از پيروزي انقلاب وارد جهاد سازندگي شد و كميته ي كشاورزي و جهاد مباركه را راه اندازي كرد. پس از جنگ عازم جبهه شد و در عمليات خيبر حضور داشت. وظيفه ي او و همكارانش در اين عمليات، ايجاد خاكريزهايي براي جلوگيري از پاتك دشمن بود. او در همين عمليات به فيض شهادت نايل گرديد.
بازآفريني داوود اميريان. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 1376.
142 ص.: مصور. - (كنگره ي بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان؛
[ صفحه 937]
خاطرات: 16).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Baluchis Dont’s Cry.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «بلوچ گريه نمي كند»، حاوي چهار روايت از زندگي «علي معمار» (مسؤول قرارگاه جنوب استان سيستان و بلوچستان) است كه به نقل از
«حاج اصغر معمار حسن آبادي، حسن نوري، فاضل بلوچي و ملك قاسمي» نقل شده است. «شهيد علي معمار» در سال 1343، در حومه ي كاشان به دنيا آمد. دوران دبستان را همان جا گذرانيد و همزمان به حفظ سوره هاي قرآن پرداخت. او دوره ي راهنمايي را در كاشان گذراند و تازه وارد دبيرستان شده بود كه انقلاب آغاز شد. او در دامن انقلاب رشد كرد و به صف پاسداران انقلاب اسلامي پيوست. در هنگام شروع جنگ، سن او كم بود، لذا براي اعزام به جبهه پذيرفته نشد. تا اين كه بسيج او را براي جنگيدن با اشرار انتخاب كرد. او چهارده سال تمام در خاك محروم استان سيستان و بلوچستان در ميان بلوچ ها زندگي كرد و با اشرار مبارزه كرد و سطح زندگي وي هرگز از سطح زندگي مردم عادي بلوچ بالاتر نرفت. در سال 1361 از طرف سپاه سيستان و بلوچستان در عمليات «والفجر يك» شركت كرد. او در دي ماه 1373 به كمين اشرار افتاد و شهيد شد.
گردآوري: خانواده شهيد مرادي. - شهر ري: نشر محيي،. 1376 [48] ص.: مصور.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 2500 نسخه.
اين كتاب مقدمه كتاب «المراقبات» نوشته ميرزا جواد ملكي تبريزي است، كه به همت و سرمايه خانواده شهيد صمد مرادي طبع گرديده است.
در اين كتاب، بعد از مقدمه «المراقبات» (نوشته ي ميرزا جواد آقا ملكي تبريزي)، زندگينامه ي مختصر شهيد صمد مرادي متولد 1344 و اهل شهر ري آورده شده است. در اين بخش، خصايل و خصوصيات اخلاقي شهيد ذكر شده است. شهيد مرادي در آخرين اعزام خود به جبهه، مشغول خدمت در لشكر
28 روح الله شده و در روز ششم بهمن ماه سال 1366 در جبهه ي شلمچه به شهادت رسيده است. در انتهاي كتاب، وصيتنامه ي شهيد، انسانها را به پرستش خدا و بيداري از خواب غفلت سفارش مي نمايد. شهيد مرادي در وصيتنامه ي خود سفارش كرده است: «امام را به هيچ وجه تنها نگذاريد؛ جبهه ها را خالي نگذاريد.»
فرزام شيرزادي. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، (چاپ اول): 1378.
165 ص.: مصور، عكس. - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران؛ 83. زندگينامه سرداران شهيد؛ 16).
طراح روي جلد: امير خليلي فرد.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب مجموعه ي خاطراتي درباره ي شهيد سرتيپ پاسدار «داوود حيدري» است كه به نقل از مادر، خواهر، پدر، برادر، همرزمان، آشنايان و خود شهيد، درباره ي حوادث و رويدادهاي مربوط به دوران كودكي، نوجواني، جواني، قبل از انقلاب، انقلاب و پس از آن، جنگ و شهادت وي گردآوري شده اند. او در سال 1342 در تهران متولد شد و در سال 1367 در عمليات كربلاي هشت به شهادت رسيد. از جمله مطالب ارائه شده، مي توان از موارد زير نام برد:
[ صفحه 938]
ارادت خاص به حضرت امام حسين (ع)، خاطراتي از دوران انقلاب و اوايل جنگ در دوران شهيد چمران و امكانات آن زمان، سركشي به رزمندگان در حال مجروحيت در عمليات خيبر، اسير كردن سيصد عراقي توسط وي و سه نفر از رزمندگان ديگر در عمليات خيبر، خاطره اي از عمليات بدر و مجروح شدن او و خاطراتي از رشادت ها و ويژگي هاي
اخلاقي شهيد. تصاويري نيز از دوران حضور شهيد در جبهه با زيرنويس ارائه شده است.
[بيگدلو]. - [بي جا: بي نا، بي تا]. 27 ص.: مصور.
شمارگان: ذكر نشده است.
«شهيد احمد اسماعيلي» در يك خانواده ي مذهبي در جنوب شهر تهران به دنيا آمد. در سال 1352 كار هنري خود را با رفتن به كانون خانواده و كار نقاشي و مجسمه سازي آغاز كرد. در سال 1358 در كنكور شركت كرد و در دو دانشگاه تهران و فارابي قبول شد و به خاطر علاقه ي زياد به هنر نقاشي، به دانشكده ي هنرهاي زيباي دانشگاه تهران رفت. در سال 1361 به شبكه ي دوم تلويزيون رفت و در ضمن، به كار نقاشي تصوير شهدا نيز مي پرداخت. در سال 1360 به جبهه رفت و در آنجا به كار تبليغات مشغول بود. در تاريخ 13 / 2 / 1365 در جبهه ي فكه به شهادت رسيد. وصيتنامه و سخنان همسر شهيد نيز در كتاب است.
نوشته ضياءالدين شفيعي؛ ويراستار جواد محقق. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارگاه قصه و رمان، (چاپ اول): 1377.
[80] ص. - (مفاخر ملي - مذهبي؛ 7).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Awaker Than the Morning: Salman Harati Biography
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: طوفان؛ بهار؛ راه؛ شعر؛ دوست؛ نيايش؛ تنهايي؛ سفر؛ خواب.
كتاب حاضر، زندگينامه داستاني «زنده ياد سلمان هراتي»، شاعر معاصر، است. وي در سال 1338، در يكي از روستاهاي تنكابن متولد شد و در حادثه ي رانندگي در جاده ي رامسر در گذشت. كتاب با داستاني از زمان پيروزي انقلاب و فرار خان و پسرانش شروع مي شود. سپس مختصري درباره ي ورود او به مركز تربيت معلم تهران و ادامه ي تحصيل در
رشته ي هنر و آشنايي با شعر و شاعراني چون: «ساعد باقري، سهيل، عبدالملكيان و سيد حسن حسيني» و ازدواج وي شرح داده مي شود. در ادامه ي وي، همراه كاروان بسيجيان هم دوره در تربيت معلم، راهي جبهه مي شود. اوضاع جبهه با اشعاري كه در وصف جبهه، يا در زمان حضور در جبهه سروده است، بيان مي شود. همچنين از مسافرتها و مجموعه شعر «از آسمان سبز» و حضور در شبهاي شعر، مطالبي گفته مي شود. زندگينامه با شرح در گذشت غم انگيز او هنگام سفر ختم مي گردد.
مهدي پيرحاجي. - استان سيستان و بلوچستان: كنگره ي بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 120.1377 ص.
طراح جلد: قربانعلي اجلي.
«بيقرار» در سه فصل به زندگينامه ي سردار رشيد اسلام شهيد «عزت الله شمگاني» مي پردازد. فصل اول،
[ صفحه 939]
زندگينامه ي شهيد است كه در سه دوره خلاصه مي شود: الف) كودكي؛ ب) نهال انقلاب و ج) دوران جنگ. در فصل دوم، ويژگي هاي اخلاقي و فردي شهيد به بحث و بررسي گذاشته مي شود. در اين فصل، ويژگي هاي اخلاقي وي - از جمله، عشق به رهبري، ساده زيستي، تواضع، ايجاد روابط صميمانه ي انساني، ايمان، دانش و آگاهي، قاطعيت، شجاعت و قدرت فرماندهي - ذكر مي شود. مادر وي نقل مي كند كه در شهادت رجايي و باهنر، عزت الله از من پيراهن مشكي خواست. گفتم خودت نداري، اما پدرت يك پيراهن مشكلي بلند دارد. فورا پيراهن را آورد و پايين آن را قيچي زد و پوشيد. او بسيار ساده پوش بود. در فصل سوم با نام «يار در كلام ياران»، فعاليت هاي سياسي شهيد از زبان دوستان
و همرزمانش نقل شده است.
گردآوري و تدوين اميررضا ستوده؛ ويراستاران: فهيمه حسين زاده، شهرام رجب زاده. - تهران: نشر پنجره، 333.1373 ص.: مصور، عكس.
طراح روي جلد: محمدعلي كشاورز.
اين كتاب جلد سوم از دوره چهار جلدي است.
كتاب حاضر مجموعه خاطرات افراد مختلف از حضرت امام خميني (س) است. خاطرات سرلشكر محسن رضايي در ارتباط با دفاع مقدس است. حضرت امام (ره) در رهنمودهاي خود به آقاي رضايي خطاب داشتند كه علاوه بر اجراي عمليات بزرگ، عمليات كوچك هم بايد انجام گيرد و در حفظ جان رزمندگان دلير و پرتوان اسلام بايد كوشيد. سرباز بايد بجنگد تا روحيه اش را از دست ندهد. بنا به گفته ي محسن رضايي، دخالت امام (ره) در جنگ عمدتا دخالتي استراتژيك بود و از ورود به مسايل تاكتيكي پرهيز مي كردند و چنانچه يك سياست نظامي را اعلام مي كردند، در مصاديق آن دخالتي نمي كردند. پاره اي از خاطرات سرتيپ محسن رفيق دوست نيز مربوط به دفاع مقدس است و در آنها به عمليات خيبر و عمليات بدر و استفاده ي عراق در اين دو عمليات از سلاح شيميايي، اشاره شده است. او در خاطرات خود از نگراني هاي امام راحل (ره) در مورد مجروحان شيميايي صحبت مي كند.
نوشته: علي اصغر نصرتي. - [تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز فرهنگي، معاونت انتشارات، مديريت امور كتاب، (چاپ دوم): 1374.
126 ص.: مصور، عكس، نمونه. - (سيرت سرداران سپاه اسلام؛ 4).
اين كتاب به مناسبت سالگرد هشت سال دفاع مقدس، 31 شهريور 1374 منتشر شده است.
كتاب، حاوي سرگذشتنامه و خاطراتي درباره ي شهيد سردار سرلشكر پاسدار «يوسف كلاهدوز» است. مطالب كتاب عبارتند از: مشخصات پرسنلي «يوسف كلاهدوز»
در ركن 2 ارتش در زمان ستوان يكم زرهي؛ حادثه پادگان لويزان در سال 1357؛ دوران كودكي، نوجواني، تحصيل در دانشكده افسري و ازدواج او؛ گزارش ساواك درباره ي او؛ ارتباط با امام (ره) قبل از انقلاب؛ اخلاق و رفتار در خانواده؛ خصوصيات اخلاقي؛ نقش او در مبارزه با رژيم و پيروزي انقلاب؛ مشاركت در تشكيل سپاه پاسداران و تلاش در جهت هماهنگ كردن آن با ارتش، آموزش جنگهاي پارتيزاني به نيروهاي سپاه، اهميت دادن به مسائل عقيدتي سپاه، شروع جنگ و آموزش نيروها، نقش او در عمليات ثامن الائمه (ع) (شكست حصر آبادان)، شهادت در حادثه سقوط هواپيما در حوالي كهريزك تهران و پيام حضرت امام (س) به مناسبت شهادت وي. تصاويري نيز (بدون زيرنويس) در كتاب ارائه شده اند.
[ صفحه 940]
سرپرست گروه مطالعات و پژوهش، سرهنگ علي اكبر؛ ترجمه: دارالترجمه دبيرخانه ي نهاجا؛ ويراستار: علي محمد گودرزي؛ عكس: عبدالله باقري راد. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، نيروي هوايي، انتشارات عقيدتي سياسي، 1375.
و، 229، بيست و چهار ص. عكس (رنگي). - (سرگذشتنامه: 2).
طراح روي جلد: جمشيد ماهرنيا.
عنوان پشت جلد به انگليسي: A Collection Of Memoris, A Survey abuot martyr brigadier general Mansour Sattarie’s life.
شمارگان: 5000 نسخه.
مقدمه ي كتاب به انگليسي ترجمه شده است.
كتاب حاوي اطلاعاتي در مورد زندگي سرلشكر شهيد منصور ستاري فرمانده ي نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران است. در ابتداي كتاب كلام رهبر معظم انقلاب در مورد شهيد ستاري ذكر شده است كه «شهيد ستاري در ميدان هاي جنگ بارها تا مرز شهادت پيش رفت و پيوسته در
طلب شهادت بود. او شب و روز نمي شناخت و تمامي لحظات زندگي خود را وقف به اسلام و نظام اسلامي كرده بود.»
در ادامه، بخش اول كتاب، به دوران كودكي تا دانشكده ي سرلشكر ستاري مي پردازد: در ابتداي آن خاطراتي از زبان خود شهيد و سپس خاطراتي از زبان مادر، معلم و برادر بزرگ شهيد و نيز خاطراتي از زبان همرزمان شهيد نقل شده است.
بخش دوم به دوران فرماندهي تا شهادت وي مي پردازد. در اين بخش خاطرات متعددي از همرزمان شهيد در مورد رشادت، قدرت تصميم گيري در شرايط حاد، علاقه ي شهيد به مسائل معنوي و رسيدگي به مشكلات خانواده ي پرسنل نيروي هوايي و صبر و تحمل بسيار او ذكر شده است.
[بي جا]: [بي نا]، [؟؟13]. 68 ص.: مصور (رنگي)، عكس (رنگي). شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب شامل شرح حال و زندگينامه ي فرمانده ي شهيد عبدالحميد صالح نژاد است كه از زبان دوستان و خانواده اش بيان شده است. او در سال 1340 در دزفول به دنيا آمد و در اواخر بهمن 1364 در عمليات والفجر هشت در منطقه ي اروند به شهادت رسيد. او از همان اوان كودكي با مسجد و قرآن آشنايي و انس و الفتي پيدا كرد. از سال 1356 با شتاب گرفتن قيام اسلامي در خدمت انقلاب قرار گرفت و وارد كميته انقلاب اسلامي شد و سپس به سپاه پاسداران پيوست. او فرماندهي گردانهاي ذوالفقار، انبياء و حمزه سيدالشهدا از لشكر هفت دزفول را در مراحلي از عمليات بيت المقدس، عمليات رمضان، عمليات والفجر و عمليات فاو بر عهده داشت. مطالب ارائه شده حكايت از خصوصيات اخلاقي شهيد (ساده زيستي، متانت، تواضع
و فروتني، تفكر، مطالعه، انس با قرآن، رسيدگي به فقرا، گمنامي و اخلاص، عبادت و تهجد و...) دارند. نحوه ي شهادت وي، خاطرات افراد خانواده و همرزمان او و متن وصيتنامه ي شهيد همراه با تصاويري از شهيد در جمع رزمندگان در كتاب به چاپ رسيده است.
احمد دهقان. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
182 ص. - (كنگره ي بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان؛ رمان: 7).
[ صفحه 941]
عنوان پشت جلد به انگليسي: Brid And Tank, based on the life of martyred
Mir-Qasem Mir-Hoseini, the deputy commander of 41-Sarallah division.
شمارگان: 3000 نسخه.
راوي داستان، سلطان، نوجواني از شاگردان برادر سردار است. سلطان پدرش را، كه او نيز از دلاوران جبهه بوده، در هامون از دست داده است. او يگانه خواهرش را به مدرسه ي شبانه روزي مي سپارد و خود راهي جبهه و جزيره ي مجنون مي شود. سلطان در آن جا شجاعت هاي فرمانده ي خود را مي بيند و به راز محبوبيت وي پي مي برد. سلطان در همه حال گوش به فرمان فرمانده است، او كه مي تازد و دشمن را مي تاراند و سرانجام فرمانده ي او شهيد مي شود و سلطان (كه به يكي از افراد مورد اطمينان سپرده شده بود) به زادگاهش برگردانده مي شود و در آنجا در مي يابد كه قبل از او، رود هامون و پرنده اي خبر شهادت فرمانده را به سرزمين آنها رسانيده اند. سردار ميرقاسم ميرحسيني، پس از طي تحصيلات دبيرستان عضو سپاه پاسداران شد و به سبب لياقت هاي فراوانش مراحل ترقي را تا درجه ي جانشيني فرماندهي لشكر 41
ثارالله به سرعت پيمود. او در عمليات بيت المقدس، عمليات رمضان و بسياري عمليات ديگر شركت داشت و سرانجام در دي ماه 1365 در عمليات كربلاي پنج در شلمچه به شهادت رسيد.
جهاد دانشگاهي دانشگاه مازندران. - [بي جا]: دانشگاه مازندران، جهاد دانشگاهي، (چاپ اول): 193.1362 ص. مصور: (بخشي رنگي).
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب پرواز به عرش اعلي، در سه فصل به زندگي خلبان شهيد شيرودي مي پردازد. در فصل اول (ولادت تا انقلاب)؛ به تولد، خانواده، محيط زندگي، تحصيلات، كار و تلاش، روحيات و خصوصيات فردي، عقايد و اعتقادات، ظلم ستيزي، تأثير محيط بر انديشه ي شهيد، ورود او به ارتش، مبارزات با رژيم ستم شاهي مي پردازد.
فصل دوم (جنگ كردستان)، ضمن پرداختن به مسأله ي كردستان و مسائل پشت پرده ي آن، عقايد شيرودي و نقش او در فرونشاندن غائله ي كردستان را بررسي مي كند و به توصيف مأموريت هاي خطرناكي مي پردازد كه با شهامت به استقبال آنها مي رفت و عشق شهيد به امام و جهاد را شرح مي دهد.
فصل سوم شرح عملياتهاي شهيد است در مناطق باختران و سر پل ذهاب، تپه هاي پاطاق، قراويز، بازي دراز، گهواره، كوره موش و ميمك، همچنين در اين فصل، وي در مورد انقلاب و مقابله با دشمن، مصاحبه با خبرنگاران و همچنين آخرين مأموريت شهيد (در تاريخ هشتم ارديبهشت سال 1360) و نحوه ي شهادت وي شرح داده شده است. در كتاب عكس هايي از شهيد و جنايات جنگي عراق آورده شده است.
بازآفريني كرامت يزداني. - گردآورندگان: خديجه عقبي آويزي، مرضيه صفري. - يزد: كنگره بزرگداشت سرداران و سه هزار و هفتصد شهيد استان يزد، (چاپ اول): 149.1378 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
شهيد حاج حسن دشتي در سال 1337 در نجف آباد يزد به دنيا آمد. وي در عمليات كربلاي پنج به شهادت رسيد. كتاب حاضر شامل خاطرات زير درباره ي
اين شهيد است: «تولد و دوران كودكي؛ چگونگي انتخاب نام «حسن» در روز تولد (در ماه محرم)؛ تلاش و كوشش او در كوره ها و درس خواندن با جديت كامل، علي رغم خستگي فراوان ناشي از كار؛ پخش اعلاميه هاي آيت الله شهيد صدوقي قبل از انقلاب؛ خواستگاري و ازدواج و شركت شهيد صدوقي
[ صفحه 942]
در مراسم ازدواج؛ حج شهيد؛ مسؤوليت ستاد و مختصري درباره ي نحوه ي شهادت». در ادامه ي كتاب - در بخشي به نام همسايه هاي شهادت - خاطراتي از مادر، همسر، برادر، پدر و همرزمان شهيد ارائه شده است. در پايان نيز متن كامل وصيتنامه شهيد دشتي آمده است.
ساده نويسي فاطمه حاجي بابايي؛ ويراستار: بشير خزامي پور. - تهران: سازمان نهضت سوادآموزي، دفتر تحقيق و تأليف، (چاپ اول): 1374.
52 ص. مصور: عكس. - (مجموعه ايثارگران: 3).
اين كتاب شامل خاطره هايي از زندگي سردار رشيد اسلام شهيد عباس بابايي، خلبان شجاع و فداكار است كه از زبان دوستان، بستگان و خانواده ي او نقل شده است. كتاب در سه بخش تنظيم شده است. بخش اول - از كودكي تا انقلاب - شامل خاطراتي از زمان تحصيل وي در داخل و خارج از كشور و گوياي سجاياي اخلاقي، رفتار و منش جوانمردانه، روحيه ي ايثار و ظلم ستيزي او است. بخش دوم - از انقلاب تا شهادت - در بر گيرنده ي خاطراتي است كه نشان مي دهد چگونه شهيد بابايي در لباس خلباني و فرماندهي پايگاه با فروتني و ساده زيستي بسيار و بخشش، اطرافيانش را به حيرت وا مي داشته است. بخش سوم «از رشادت تا شهادت» نام گرفته
و از زبان خلبان و همرزمان آن شهيد رفتار، اخلاق و ايمان او را به تصوير كشيده است. كتاب با درج مطلبي تحت عنوان «از خداحافظي تا شهادت» به بيان وقايعي پرداخته است كه منجر به شهادت ايشان شد. كتاب با وصيتنامه ي شهيد به پايان مي رسد.
تهيه و تنظيم فخرالدين صابري؛ با همكاري: واحد فرهنگي بنياد شهيد تنكابن. - تنكابن: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، بنياد شهيد تنكابن، واحد فرهنگي، 1366.
100 ص. مصور: عكس (بخشي رنگي)، نمونه.
عنوان روي جلد: يادواره حجةالاسلام و المسلمين شهيد رزاقي.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: ذكر نشده است.
در اين كتاب، به مناسبت دومين سالگرد شهادت حجةالاسلام و المسلمين شهيد حاج شيخ ابوالقاسم رزاقي، خلاصه اي از فعاليت هاي فرهنگي و سياسي و ويژگي هاي اخلاقي و فكري و ديدگاه هاي شهيد نوشته شده است. كتاب شامل شش بخش است كه در بخش اول، پيام حضرت امام خميني (ره) به مناسبت شهادت چهل تن از خدمتگزاران راستين اسلام، از جمله شهيد حجةالاسلام محلاتي و نمايندگان مجلس شوراي اسلامي و شهيد حجةالاسلام رزاقي (كه در حمله به هواپيماي مسافربري آسمان توسط جنگنده هاي رژيم عراق در نزديكي اهواز به شهادت رسيدند) آغاز مي شود و پس از شرحي درباره ي زندگي شهيد و فعاليت ها و حضور وي در جبهه هاي نبرد (بخش دوم)، با بيان ويژگي هاي اخلاقي وي (بخش سوم) و ديدگاه ها (بخش چهارم و پنجم) و سخناني از مادر و همسر و فرزندان شهيد و وصيتنامه ي وي در بخش ششم به پايان مي رسد. عكس هايي از شهيد نيز در پايان كتاب آمده است.
[ صفحه 943]
بازنويس متن: مسعود انصاري راد. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور مطبوعاتي و تبليغات؛ كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و سي و شش هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1376.
227، [4] ص.: تصوير (رنگي) - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه استان تهران: 38؛ مجموعه خاطرات سرداران شهيد: 1).
اين كتاب در هفت فصل، شرح زندگي و خاطرات شهيد محلاتي، نماينده ي مردم دليجان در اولين دوره ي مجلس شوراي اسلامي و عضو كميسيون دفاع مجلس و نماينده ي حضرت امام (ره) در سپاه پاسداران است. فصل اول (شرح حال و زندگي) زندگينامه ي شهيد است. فصل دوم، شرح خاطرات است از زبان دوستان، همسر و آشنايان شهيد در ارتباط با درس و مبارزات و فعاليت هاي شهيد در زندگي روزمره، و فصل سوم (درس هاي زندگي) مربوط به رفتار، منش و شخصيت و الگوهاي رفتاري شهيد است. فصل چهارم (انقلاب، بوته ي آزمايش) شرح فعاليت ها و مبارزات شهيد محلاتي در رابطه با پيروزي انقلاب و مبارزه با رژيم پهلوي و سختي هايي است كه وي در اين دوران متحمل شده است. فصل پنجم (فرزندان من، همه ي سپاه) ديدگاه ها، فعاليت ها و تلاش هاي شهيد را از قول رزمندگان در سپاه ارائه مي دهد و فصل آخر (پرواز در پرواز) شرح آخرين سفر شهيد محلاتي و علل انجام آن و منفجر شدن هواپيما توسط هواپيماهاي عراقي و آخرين لحظه هاي زندگي شهيد است.
نويسنده رويا حسيني؛ تحقيق و پژوهش حوزه هفت بسيج خواهران؛ يادواره شهداي قاسم آباد. - مشهد: سنبله، (چاپ اول): 1381.
41 ص.: عكس (رنگي). - (كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد و 23000 شهيد استان خراسان، رسم پروانه ها؛ 2).
شمارگان:
3000 نسخه.
كتاب «پشت ديوار كاهگلي»، شامل زندگينامه و خاطرات «شهيد هادي رضائيان»، (متولد سال 1344 در شهرستان تربت جام) است. او عصر روز پنجشنبه نوزدهم ماه رمضان در سال 1365، هنگام بازديد از منطقه ي جنگي اروند رود، در آغوش امواج غرق شد و به شهادت رسيد. پدر، مادر، خانواده و همرزمان شهيد درباره ي دوران كودكي و نوجواني، قبولي در دانشگاه فردوسي مشهد، فعاليت هاي دوران انقلاب و در جبهه هاي جنگ و اعزام توسط جهاد سازندگي، روحيه و خصوصيات اخلاقي و در پايان، نحوه ي شهادت مطالبي نقل كرده اند. تصاويري از شهيد در مناطق عملياتي (بدون زيرنويس) و نمونه اي از يادداشتهاي شهيد، كه راز و نياز او در خلوت خويش است، نيز در كتاب ارائه شده است.
احمد اميني؛ بازآفريني احمد دهقان. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 1377.
269 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان).
شمارگان: 3300 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Memoirs Based on the Life of Martyred Sardar Haj Ahmad Amini, the Commander of the 410-Divig Battalion.
كتاب حاضر شامل زندگينامه و خاطراتي از «شهيد احمد اميني» است. كتاب در سه فصل تنظيم شده است. فصل نخست خاطراتي است كه از زبان پدر، برادر و خواهران و اقوام و آشنايان شهيد بيان شده است و بيشتر مربوط است به دوران كودكي و مدرسه. فصل دوم خاطراتي از زبان خود شهيد و ديگر رزمندگان و فصل سوم شامل
[ صفحه 944]
خاطرات فرماندهان و رزمندگان در زمان نزديك به شهادت
شهيد اميني است. وي در روستاي محمدآباد سفلي (رفسنجان) به دنيا آمد و همزمان با عمليات فتح المبين به جبهه رفت در مرحله ي دوم عمليات والفجر چهار فرماندهي يكي از گردانهاي لشكر 41 ثارالله را بر عهده داشت.
اداره انتشارات [مديريت مناطق نفت خيز]. - [اهواز]: روابط عمومي مناطق نفت خيز، 1362.
94 ص. [12] ص. عكس.
اين كتاب زندگينامه و وصيتنامه ي شهيد سيد مهرداد مجدزاده ي طباطبايي است. وي در سال 1334 در شهر اصفهان متولد شد و دوران كودكي خود را همراه پدر در شهرهاي مختلف گذراند. تحصيلات او در رشته ي رياضي بود و در دانشكده ي نفت آبادان، رشته ي حسابداري را ادامه داد و در عين حال به فراگيري مباحث اصول عقايد و فلسفه پرداخت و در امور سياسي هم مشاركت داشت و چند بار توسط ساواك دستگير شد. در دوران انقلاب، فعاليت زيادي داشت و با شروع جنگ تحميلي، در اين نبرد مقدس شركت كرد و در يازدهم بهمن 1361 به درجه ي رفيع شهادت نايل آمد. پيامهاي مقامات وزارت نفت به مناسبت شهادت ايشان در ابتداي كتاب درج شده است و زندگينامه، خاطرات خانواده، وصيتنامه ي شهيد، مقالات و اشعاري درباره ي اين شهيد و دستنوشته هايي چند همراه با دوازده قطعه عكس، بخش پاياني كتاب را تشكيل مي دهند.
تهران: سروش، 102.1377 ص.: عكس.
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: مقدمه؛ شهادت در آيينه قرآن و روايت؛ فصل اول: زندگي، آثار و خاطرات به ياد مانده از سردار سرتيپ پاسدار شهيد عليرضا نوبخت؛ فصل دوم: زندگي، آثار و خاطرات به ياد مانده از سردار سرتيپ پاسدار شهيد حميدرضا نوبخت؛ فصل سوم: شرح مختصري از زندگي جانباز حجت الله نوبخت، پدر سرداران شهيد؛ «سرداران شهيد» شعري از حميدرضا ولي الهي.
كتاب «پيام لاله هاي سرخ» درباره ي زندگي، آثار و خاطرات سرداران سرتيپ پاسدار شهيد عليرضا و حميدرضا نوبخت و شرح مختصري از زندگي جانباز حجت الله نوبخت،
(پدر اين سرداران شهيد) است. اين دو سردار شهيد در سال 1359 به عضويت سپاه پاسداران انقلاب اسلامي درآمدند و در عملياتهاي مختلفي شركت داشتند. عليرضا نوبخت - در عمليات فتح المبين - پس از مجروح شدن به اسارت نيروهاي بعثي در آمد، شكنجه شد و سپس با رگبار گلوله شهيد گرديد. حميدرضا نيز در عمليات كربلاي هشت، در سال 1366 شهد شيرين شهادت را چشيد. حجت الله نوبخت طي مدتي كه در جبهه حضور داشت، دوبار مجروح شد. يك بار بر اثر اصابت گلوله و بار ديگر بر اثر سلاح شيميايي. وي در مجموع حدود چهل روز در بيمارستانهاي تهران و مريوان بستري بود و سرانجام در 12 / 1 / 1374 به علت عوارض گازهاي شيميايي در بيمارستان چشم از جهان فروبست و به عالم ملكوت پيوست.
بازنويس متن محمدعلي قرباني. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور مطبوعاتي و تبليغاتي با همكاري كميته انتشارات كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران، 1376.
[ صفحه 945]
202 ص.: مصور: عكس (رنگي). - (كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران؛ 38: مجموعه خاطرات سرداران شهيد؛ 8).
در زندگينامه ي شهيد آمده است كه او در سال 1335 متولد شد و پس از تحصيل ابتدايي و متوسطه، وارد رشته ي تربيت بدني دانشگاه شد. او همزمان آغاز به تدريس كرد و در سال 1356 به علت به آتش كشيدن پرچم آمريكا در ورزشگاه آزادي، دستگير و زنداني شد. پس از آزادي تا پيروزي انقلاب به مبارزه ادامه داد. بعداز انقلاب به عضويت سپاه در آمد و به زابل
اعزام شد. پس از خدمات بسيار در آن منطقه، به خوزستان رفت و پس از چندي به دستور شهيد بروجردي به كردستان منتقل شد. پس از چندي همزمان فرماندار و فرمانده ي سپاه شهر پاوه شد. وي ضمن پاكسازي منطقه از اشرار، منشأ بركات بسياري شد و با اخلاق حسنه و درايت خود باعث جذب و هدايت بسياري از افراد گرديد. حاصل خدمات شهيد كاظمي آزادسازي و پاكسازي مناطق باينگان نوسود، دوآب، سيمانه، كله چنار، نودشه، نروي و شموشي از ضد انقلاب بود. شهيد در سال 1365 در يكي از روستاهاي پيرانشهر به شهادت رسيد. در كتاب، خاطراتي از اين دوران و رفتار و منش و خصوصيات بارز شهيد از زبان اطرافيان و دوستان او آمده است.
عبدالمحمود داورپناه؛ ويراستار: محمدامير مشهدي. - [بي جا]: استان سيستان و بلوچستان، كنگره ي بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، 67.1377 ص.
كتاب «تا خط آتش» در دو فصل به زندگي سردار شهيد اسلام شهيد عباس رداني پور مي پردازد. در فصل اول (زندگينامه) آمده است كه وي در سال 1341 در روستاي ردان كراج نزديك اصفهان به دنيا آمد. در دوران كودكي فعال، شجاع و علاقه مند به علم بود. شانزده سال داشت كه انقلاب به پيروزي رسيد و در سال 1359 به فرمان امام وارد سپاه شد و در سال 1360 ازدواج كرد. رسالت فرهنگي و انقلابي و رفتن به زاهدان و شهادت وي كه در سال 1371 اتفاق افتاد، ديگر مطالبي هستند كه در فصل اول مورد مطالعه قرار مي گيرند. فصل دوم «پرواز سرخ» نام دارد؛ در اين فصل خاطره اي از رشادت ها و دلاوري هاي اين شهيد بزرگوار
از زبان يكي از دوستان وي نقل شده است.
عيسي ابراهيم زاده؛ ويراستار: محمدامير مشهدي. - [بي جا]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، 151.1377 ص.
طراح روي جلد: شه بخش.
كتاب «تا مرز ايثار» زندگي سردار اسلام، شهيد حاج علي رضا رضايي پور (كاظمي) را در شش فصل مورد بحث قرار مي دهد. فصل اول، زندگينامه ي شهيد، به تولد، تحصيلات ابتدايي و دبيرستان، ورود شهيد به سپاه و شهادت او اشاره مي كند كه در اوايل سال 1370 اتفاق افتاد. فصل دوم شامل خاطراتي درباره ي شهيد است كه از زبان ياران و همراهان او بيان شده است. اين خاطرات موضوعاتي مانند «تشكيل انجمن اسلامي در مدرسه، ساده زيستي شهيد، حضور شهيد در مسايل سياسي، سبقت وي در كارهاي نيك و حضور در كردستان» را در بر مي گيرد. فصل سوم به فعاليت هاي برون مرزي شهيد مي پردازد. اين فعاليت ها اهم اقدامات شهيد در افغانستان و برخوردهاي وي با نهضت افغانستان را شرح مي دهد. در فصل چهارم، خاطراتي از شهيد از زبان مجاهدين و مهاجرين افغاني نقل شده است. فصل پنجم به وصاياي شهيد مي پردازد. در فصل ششم كه فصل پاياني كتاب هم مي باشد، چند قطعه شعر در رثاي شهيد سروده شده است.
[ صفحه 946]
بازنويس محمود مهدي آزاد. - تهران، بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 64.1375 ص. - (سرگذشتنامه؛ 39).
طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.
كتاب، حاوي خاطرات و روايتهايي درباره ي زندگي «شهيد حسن اقارب پرست به نقل از اطرافيان، همرزمان و خانواده ي شهيد، با عناوين زير است: «از ميلاد تا ميثاق»، «حركتي به سوي قله هاي علم و ايمان»، «از سرزمينهاي روز به درياي نور»، «طلوع
فجر»، «هجرت تا صعود»، «سفر بي انتها»، «آنچه در او يافتم»، «از منظر يار»، «از زبان شاهد عشق»، «شاعري عاشق» و «در زبان شعر». هر يك از اين بخشها، برهه اي از زندگي اين شهيد را شرح مي دهند. راويان در ذكر سجاياي اخلاقي شهيد حاج حسن اقارب پرست او را انساني با اراده، مصمم، فعال و خردمند، سخاوتمند و كاملا متكي به نفس مي شمردند. اين شهيد، يكي از چهره هاي نوراني انقلاب اسلامي ايران و مظهر گوياي مردان خدا بود. در سپيده دم بيست و پنجم مهر ماه 1363 در حال شناسايي خطوط دشمن در جزيره ي مجنون، بر اثر تركش خمپاره، به شهادت رسيد.
[ صفحه 947]
گردآورنده و بازآفريني حسين مسجدي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1380.
180 ص.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر داستان زندگي «محمد بروجردي»، فرمانده ي يكي از مناطق سپاه كشوري است كه چهار استان را در بر مي گيرد او در سال 1333 متولد شد و در سال 1362، در جاده ي مهاباد - نقد به دست ضد انقلاب به شهادت رسيد. از جمله مطالب داستان عبارتند از: پيشنهاد برخورد خوب با زنداني هاي ساواكي پس از پيروزي انقلاب؛ پيشنهاد تشكيل يك نيروي منسجم نظامي به طور رسمي به شوراي انقلاب (كه بعدها به نام سپاه پاسداران سامان گرفت و ابتدا، تحت فرماندهي شهيد بروجردي قرار گرفت)؛ فعاليت هاي وي در ابتداي تشكيل سپاه؛ شروع غائله ي كردستان (به بهانه ي تجزيه طلبي كردها)؛ حمله و درگيري اشرار و گروهكها؛ محاصره ي پاوه و درگيري هاي سنندج؛ روزهاي ترميم و بازسازي نيروها
در كردستان و تأسيس سازمان پيشمرگان كرد مسلمان و عمليات مطلع الفجر و محمد رسول الله (ص) و نحوه ي شهادت وي.
[ صفحه 948]
بازنويس: مسعود خندان باراني. - [بي جا]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهيدان استان سيستان و بلوچستان، 1377.
157 ص.
طراح روي جلد: قربانعلي اجلي.
اين كتاب در سه فصل به بررسي مراحل مختلف زندگي و ابعاد شخصيتي و روحي شهيد بزرگوار مرتضي پيشداد مي پردازد. در فصل اول، زندگينامه ي شهيد شامل تولد، تحصيلات مقدماتي، تحصيل در حوزه و حضور او در جبهه هاي جنگ و شهادتش در عمليات والفجر هشت در ساحل اروندرود آمده است. در فصل دوم، خاطراتي از زبان خود شهيد و خواهر، پدر و دوستان او، آيت الله عبادي (امام جمعه مشهد)، حجةالاسلام و المسلمين كرباسي و ديگر افرادي كه او را مي شناسند، نقل گرديده است. فصل سوم آثار شهيد است كه شامل نامه ها، گزارشات و وصيتنامه مي باشد. او در وصيتنامه به خانواده خود مي گويد تا در شهادتش گريه نكنند و دوستان و آشنايان را به تمسك جستن به معصومين (ع) توصيه مي كند.
اكبر خليلي. - تهران: اميركبير، 569.1368 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، داستاني است از زندگي شهيد سرتيپ نصرت زاد و نويسنده، هدف خود از نگارش آن را رساندن نداي مظلوميت و حق طلبانه ي مردم شريف ايران و همچنين قدرداني از جانبازان و تاريخ سازان كشور عزيزمان ايران، برشمرده است. اين داستان، شرح حال زندگي پسري است كه پدرش به خاطر ترساندن و فرمانبرداري فرزندانش هميشه از تركه هاي درخت آلبالو استفاده مي كرده است. پسر در جواني وارد ارتش مي شود و پس از انقلاب در منطقه ي كردستان با كومله و دمكرات و فدايي ها مبارزه كرده، به درجه ي سرهنگي مي رسد. پس از آغاز جنگ با عراق هم در جبهه، همگام با
ديگر رزمندگان مسلمان مي جنگد تا از كشور دفاع كند. او در آزادسازي سنندج از دست ضد انقلاب عراقي نقش به سزايي داشت. اما بالاخره در همين جبهه به دست ضد انقلابيون اسير و شهيد شد.
[بي جا: بي نا، بي تا]. 48 ص. مندرجات: مقدمه؛ علي در آئين شعر؛ زندگينامه؛ در سوگ علي؛ سخني در باب مظلوميت.
اين كتاب با مقدمه اي در وصف مردم مجاهد و بلند همت و مسلمان و عشق به شهادت آغاز مي شود. سپس قطعه شعري در وصف شهيد «علي جعفري» در آن به چاپ رسيده است و پس از آن هم زندگينامه ي اين شهيد درج شده است. در پايان نيز قطعه شعري در سوگ شهادت وي، و در نهايت نوشته اي نقد گونه بر روند اوضاع سياسي ايران درج شده است كه با نقل قول هايي از آيت الله منتظري همراه است. در زندگينامه ي، از تولد، تحصيلات،
[ صفحه 949]
فعاليت هاي دوران انقلاب و مبارزات در جبهه زمان جنگ تحميلي صحبت شده است. او در عملياتهاي بسياري شركت داشت؛ از جمله: ثامن الائمه، فتح المبين، بيت المقدس، رمضان، والفجر مقدماتي، والفجر دو و خيبر. طي اين عمليات، چند بار مجروح شد ولي هميشه پس از اندك بهبود، راهي جبهه مي شد و سرانجام هم در عمليات خيبر - با سمت فرماندهي اطلاعات لشكر امام حسين (ع) - در اثر اصابت تركش به سرش به شهادت رسيد.
محمدرضا محمدي پاشاك. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
340 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان؛ خاطرات: 1).
كتاب «تل آتشين» خاطراتي از زندگي «سردار شهيد علي بينا» را بيان مي كند. وي در خانواده اي عشايري در منطقه ي جيرفت به دنيا آمد. و زندگي اي سراسر تلاش و سختي داشت. در اين كتاب برادر و همرزمان اين شهيد، خاطرات
خود را بيان كرده و خصوصيات رفتاري و اخلاقي و دلاوري ها و تلاش بي شائبه ي او را در دوران انقلاب و در جريان شورش كردستان و در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل به تصوير كشيده اند. همچنين از نمازهاي شبانه و شب زنده داري ها، نبردها و دلاوري هاي او در جبهه هاي نبرد و از خصوصيات فردي و اجتماعي او نمونه هايي آورده شده است. در انتها نيز نحوه ي شهادت او بيان شده است.
[گردآورنده] عنايت الله كاظمي؛ ويراستار مهدي موسوي. - تهران: نسل كوثر، 1380.
135 ص. - (دفاع مقدس، داستان؛ 8).
شمارگان: 5000 نسخه.
«تولد در زنبق» چشم اندازي داستان گونه بر سرگذشتنامه ي شهيد مجيد شريف زاده، از اهالي شهرستان تبريز است و از بدو تولد وي تا لحظه ي شهادتش را شامل مي شود. او طي دوران حضور در جبهه چند بار شديدا مجروح شد و به ياري خدا نجات پيدا كرد تا اين كه در جريان عمليات بدر در گردان سيدالشهدا (ع) از لشكر 31 عاشورا، به علت مجروح شدن به اسارت دژخيمان عراقي درآمد و در اثر شكنجه و عدم درمان مناسب در بيمارستان الرشيد عراق به شهادت رسيد و در گورستان الكرخ (واقع در سي كيلومتري بغداد) دفن شد. در پايان كتاب، صفحاتي با نام «پيوست خاطرات» وجود دارد كه با نقل خاطراتي از زبان مادر و برادر شهيد، به گوشه اي از زندگي وي در زمان مجروحيتش اشاره شده است.
گردآوري و تدوين نجاتعلي صادق گويا؛ [براي] هيات معارف جنگ شهيد سپهبد صياد شيرازي. - تهران: ايران سبز، (چاپ اول): 1380.
[296] ص.: مصور، نمونه، عكس.
كتابنامه: ص. [290 - 289]؛ همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب، در دو بخش، حاوي شرح حال و خاطرات «شهيد نصراصفهاني» است. بخش اول: خاطراتي از شهيد
[ صفحه 950]
نصراصفهاني در كلام نزديكان و دوستان است. از جمله مطالب اين بخش، موارد زير است: «خاطراتي به نقل از پدر، مادر، برادر، خواهر، همسر، اقوام نزديك، آشنايان و همرزمان شهيد از دوران كودكي،
نوجواني و جواني، قبل و بعد از انقلاب، ازدواج، زيارت خانه ي خدا، در مناطق عملياتي، دوران مجروحيت و بستري شدن در بيمارستان و لحظات شهادت». بخش دوم، گزيده ي خاطرات شهيد نصر است كه از دفتر خاطرات و از زبان خود شهيد درباره ي عملياتها و رزمندگان و بازديد از يگانهاي تحت فرمان بيان شده است. در پايان نيز نمونه ي وصيتنامه و دستنوشته هاي شهيد همراه با عكسهايي از زمان جواني، جبهه و مراسم تدفين او، بدون زيرنويس، ارائه شده است.
احمد نصراللهي. - تهران: معاونت فرهنگي، اجتماعي، تعاوني ايثارگران، (چاپ اول)، 23.1371 ص.
كتاب، زندگينامه ي شهيد «سيد علي معافي مدني» است. شرحي از ولادت، دوران جواني، خصوصيات اخلاقي، معرفت و محبت شهيد به آل محمد (ص) و حضور در جبهه هاي نور عليه ظلمت، صحبتهاي همرزمان شهيد در مورد وي سخنان و خاطرات همسر شهيد در مورد او و يادداشتها و وصيتنامه شهيد در كتاب آمده است. شهيد مدني در سال 1338 در مازندران، روستاي سياورز، متولد شد. وي متدين، صادق، با تقوا و خوش خلق بود. پس از پيروزي انقلاب، در كميته و جهاد سازندگي فعاليت داشت. او مدت هفت سال در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل حضور داشت و در عملياتهاي خيبر، بدر، كربلاي چهار، كربلاي پنج، والفجر ده شركت كرد. او انساني وارسته، عارفي عاشق، مجاهدي ايثارگر و اسوه اي براي اعضاء خانواده، دوستان و مخصوصا جهادگران بود.
حسن بني عامري. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
166 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان؛ خاطرات: 17)
پشت جلد به انگليسي: Seventh Footprint
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «جاي پاي هفتم» به خاطرات زندگي شهيد سيد حميد ميرافضلي - مسؤول محور اطلاعات قرارگاه كربلا - مي پردازد. در اين كتاب، خاطرات مربوط به اين شهيد از بدو تولد تا لحظه ي شهادت از زبان مادر و اقوام و دوستان و همرزمان او جمع آوري و تدوين شده است. اين خاطرات حاكي از دلاوري ها و شهادت طلبي اين شهيد گرامي است. خاطرات دوران كودكي و جواني او سرشار از محبت، مهرباني، صفاي باطن و مبارزه با رژيم
ستمشاهي است. دوستان و همرزمان شهيد از «خلوص باطن، حس شهادت طلبي، نمازهاي شبانه و خالصانه، قدرت فراوان در انجام مأموريتها و حسن مسؤوليت پذيري او» سخن به ميان آورده اند. «جاي پاي هفتم» آخرين بخش كتاب است كه به عروج ملكوتي اين شهيد گرامي اختصاص مي يابد و لحظات وصال را به تصوير مي كشد.
نويسنده مصطفي صانعيان. - [بي جا: بي نا، بي تا]. [64] ص.: مصور.
شمارگان: 1000 نسخه.
[ صفحه 951]
اين كتاب سرگذشت واقعي زندگي شخصي است كه در پليديها زندگي مي كرد و با راهنمايي يكي از دوستان خود به جبهه رفت و افكار و عقايدش اصلاح شد. ماجراي زندگي او از زبان خودش بيان شده است. در سال 1342 در شهرستان ميمه به دنيا آمد. وقتي به دبستان پا گذاشت، تمامي تلاشش اين بود كه در آينده مهندس شود. با وارد شدن به مدرسه ي راهنمايي و دوستي با شاگردان بي بند و بار كلاس و هم چنين عاشق شدن (به دختري) همه ي اهدافش را فراموش مي كند و اخلاق و رفتارش تحت تأثير دوستانش قرار مي گيرد. از خانه فرار مي كند و... پس از ماجراهايي خانواده اش او را مي يابند و به شهرستان بر مي گردانند. دختر مورد علاقه او ازدواج مي كند و او دچار نااميدي مي شود. كه در اين زمان به يكي از دوستان قديم خود برخورد مي كند كه او با اخلاق نيك و تعريفهايي كه از جبهه مي كند، او را به وادي جبهه مي كشاند. ابتدا به جنوب و سپس به كردستان مي رود. با ديدن بچه هاي جبهه به اصلاح و خودسازي مي پردازد.
نوروز اكبري زادگان. - تهران: بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، 1377.
108 ص.: عكس، رنگي. - (ادبيات دفاع مقدس؛ يادنامه: 3)
كتاب حاضر، كه در قالب خاطرات خانواده و دوستان و آشنايان اين شهيد تدوين شده است، زندگينامه سراسر افتخار او را در بر مي گيرد. قسمتي از خاطراتي كه اطرافيان شهيد در مورد
او نقل كرده اند، از مبارزات شهيد در دوران ستمشاهي حكايت مي كند. يكي از دوستان او نقل كرده است كه جلال در جريان تكثير و پخش اعلاميه هاي حضرت امام و ساير مراجع و بزرگان، عليه رژيم طاغوت نقش فعالي داشت و هميشه جلودار حركت مردم بود. در قسمت ديگر كتاب، به فعاليت هاي اين شهيد بزرگوار پس از پيروزي انقلاب پرداخته مي شود. در اين بخش «قناعت، خستگي ناپذيري، ساده زيستي و احترام فراوان به خانواده» به عنوان خصوصيات اصلي او شمرده مي شود. خاطرات همسر، مادر، دوستان، فرزند و فرماندهان دوران دفاع مقدس درباره ي اين شهيد، بخش بعدي كتاب را تشكيل مي دهند: «نامه هاي شهيد» و «يادهاي زلال» (كه حاوي عكسهاي شهيد است) بخشهاي پاياني كتاب را تشكيل مي دهند.
گردآوري حسن جلالي، صرفي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1380.
[112] ص.: مصور، عكس.
كتابنامه: ص. [112]؛ همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب زندگينامه ي «شهيد مهدي باقريان» - متولد سال 1339، در شهر دامغان و شهيد در سال 1364، در منطقه ي جنوب - است. كتاب در پنج فصل تنظيم شده است: «فصل اول: از ولادت تا انقلاب (خاطراتي از پدر، مادر، خانواده و ديگران)؛ فصل دوم: از انقلاب تا دفاع مقدس (اسارت در ساواك، دستگيري در راهپيمايي، و زمان بعد از انقلاب)؛ فصل سوم: از دفاع مقدس تا رشادت (اعزام و آموزش نظامي، فعاليت در بسيج و سپاه، مجروحيت، مصاحبه در منطقه ي مهران)؛ فصل چهارم: از رشادت تا شهادت (بخشي از يادداشتهاي روزانه و نوشته هايي در وصف شهيدان: اقباليه، شاه مرتضي و همچنين نوشته هايي درباره ي شهدا و
همقطاران شهيد باقريان در روزهاي قبل از شهادت)؛ فصل پنجم: مآثر (وصيتنامه شهيد مهدي باقريان و آخرين نامه ها به همسر و خانواده ي)». در پايان كتاب نيز قطعه شعري با عنوان «نرگس گلشن علي اصغر» از علي معلم و عكسهايي از جبهه ارائه شده است.
[ صفحه 952]
بازآفريني الهه بهشتي. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
96 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان: خاطرات؛ 14).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Guerrilla
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب شرح زندگي «حميد ايرانمنش» است. او در سال 1334 در كرمان به دنيا آمد. مادرش به علت تألمات روحي قادر به نگهداري وي نبود و در نتيجه، او كودكي اش را نزد دايه گذرانيد و سپس به پرورشگاه سپرده شد. در يازده سالگي به دامان خانواده بازگشت اما ديري نگذشت كه پدر و مادر را از دست داد. نوجواني وي با زمزمه هاي مخالفت با رژيم پهلوي توأم بود. بلوغ فكري، او را به ميدان مبارزات سياسي كشاند. پس از انقلاب به سپاه پاسداران پيوست و براي مبارزه با ضد انقلاب به كردستان رفت و به سبب شجاعتش در مبارزه با اشرار، «حميد چريك» لقب گرفت. پس از بازگشت از كردستان به جبهه رفت و فرمانده ي گردان شد. وي در عمليات بيت المقدس، كه به آزادي خرمشهر منجر شد، در رزمي متهورانه - در حالي كه بيش از بيست گلوله در بدنش جاي گرفته بود - به شهادت رسيد. براي تدوين كتاب، از خاطرات همسر، همرزمان و دوستان اين شهيد
استفاده شده است.
بازآفريني منوچهر ذوقي. - شيراز: كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1378.
230 ص.: عكس. - (كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس).
طراح روي جلد: عباس شيخ بگلو.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر، يادمان شهيد هاشم اعتمادي، (فرمانده ي تيپ لشكر نوزده فجر، شهيد در منطقه ي شلمچه) است. از جمله مطالب كتاب، «شرح چگونگي تولد، دوران كودكي و درگيري با خانهاي منطقه، دوران دبيرستان و شركت در پخش اعلاميه ها در دوران قبل از انقلاب، دوران انقلاب و درگيري هاي خياباني با ساواك، پيروزي انقلاب و تعقيب خان هاي منطقه، آغاز جنگ و اعزام به جبهه، شناسايي مناطق دشمن، دوران خواستگاري و ازدواج، حضور در منطقه ي حاج عمران و ابتكار عمل در عمليات والفجر دو، خاطراتي با ديگر فرماندهان، خاطراتي از مناطق جزيره ي مجنون، شلمچه، ماووت عراق، رود كرخه، دب حردان، عمليات كربلاي پنج و نحوه ي شهادت و...» است. در پايان كتاب نيز دو قطعه شعر از مجتبي صادقي در رثاي شهيد همراه با عكس شهيد به چاپ رسيده است.
حبيبه جعفريان. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1378.
56 ص. [13] ص. تصوير، نمونه. - (روايت فتح؛ 4. نيمه پنهان ماه؛ 1).
شمارگان: 5500 نسخه.
خوانندگان در كتاب حاضر با زندگي و شرح احوال شهيد «مصطفي چمران» از زبان همسر لبناني آن شهيد - غاده جبار - آشنا مي شوند. وي از زمان آشنايي اش با شهيد چمران در لبنان، چگونگي ازدواجشان، برخي اتفاقات تلخ و شيرين در زندگي مشترك، ابعاد گوناگون زندگي علمي، سياسي، هنري، فكري و اجتماعي چمران و شهادت او سخن مي گويد. دكتر
چمران سرانجام پس از يك عمر مجاهده و مبارزه در 31 خرداد 1360 در جبهه هاي جنگ تحميلي به شهادت رسيد. كتاب با عكس تابلوي نقاشي از شهيد چمران و عكسهايي از او در مراحل مختلف مبارزه در لبنان و ايران به پايان مي رسد.
[ صفحه 953]
[به كوشش غلامحسين قراگوزلو]. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي: دفتر حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس؛ ستاد فرماندهي كل قوا، معاونت فرهنگي تبليغات، (چاپ اول): 1370.
172 ص.، [22] ص. تصوير: مصور (رنگي)، عكس. - (سيماي سرداران شهيد اسلام؛ 1).
شمارگان: 5000 نسخه.
در اين كتاب پس از نگاهي اجمالي به زندگينامه شهيد خرازي (تولد، دوران كودكي، نوجواني، جواني و شهادت)، پيام حضرت آيت الله خامنه اي به مناسبت شهادت حاج حسين خرازي آمده است. مطالب كتاب در شش بخش تنظيم شده است: «شهيد خرازي در نگاه مسؤولان» (متن سخنراني ها، مصاحبه ها و پيامهاي محمود محمدي عراقي، ميرحسين موسوي، محسن رضايي و... به مناسبت شهادت وي)؛ «شهيد در نگاه خانواده» (متن مصاحبه هاي انجام شده با پدر، همسر و برادر وي و ذكر خاطراتي از دوران كودكي، دوران جنگ و...)؛ «شهيد خرازي در نگاه همرزمان» (خاطرات و مطالب بيان شده توسط فرماندهان و بسيجيان در مناطق عملياتي و عملياتهاي متعدد - رمضان، والفجر مقدماتي و والفجرهاي يك تا چهار، كربلاهاي چهار و پنج، بدر و خيبر)؛ «شهيد خرازي در متون ادبي و حماسي» (متن نوشته ها و اشعار سروده شده و خبر شهادت او در مطبوعات)؛ «پيام خونين» (فرازهايي از سخنان شهيد و متن وصيتنامه وي)؛ و «شهيد خرازي در آينه
عكسها و تصاوير».
محمد ناصري. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
115 ص.: مصور. - (كنگره ي بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان؛ خاطرات: 4).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Haj Yunes.
اين كتاب در شش فصل، زندگي حاج يونس زنگي آبادي - فرمانده ي تيپ امام حسين (ع) لشكر 41 ثارالله - را به نقل از خواهر، همسر و همرزمان شهيد نقل كرده است. او در سال 1340 در روستاي زنگي آباد كرمان در خانواده اي مذهبي متولد شد. پدرش عاشق اهل بيت بود و وقتي از دنيا رفت، يونس دوازده سال داشت. پس از آن، مادر خانواده براي تأمين معاش زندگي خانواده تلاش مي كرد و يونس نوجوان نيز براي كمك به هزينه ي زندگي در كنار درس خواندن به كارگري روي آورد. در شروع انقلاب، او دانش آموز دبيرستان بود، ولي در تظاهرات و حركتهاي انقلاب نقش جدي داشت. پس از پيروزي انقلاب به كردستان رفت و در سال 1360 رسما پاسدار شد. تدبير، شجاعت و جسارت او در عمليات مختلف باعث شد تا نام او در فرماندهي زبانزد شود. حاج يونس زنگي آبادي در عمليات كربلاي پنج به شهادت رسيد.
عباسعلي آهنگر؛ ويراستار: نادر عباسي. - [بي جا]: كنگره ي بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 1377.
103 ص.
طراح روي جلد: علي بيژن.
اين اثر در سه فصل تدوين شده است. فصل اول با نام «زندگينامه»، با دوران كودكي شهيد آغاز مي شود. پس از آن، دوران تحصيل و فعاليت هاي سياسي وي به طور مشروح آمده است. در اين فصل به خصوصيات و ويژگي هاي
[
صفحه 954]
شهيد پرداخته مي شود و نحوه ي ورود وي به بسيج و سپاه و حضورش در جبهه ذكر مي گردد. ازدواج و شهادت اين شهيد بزرگوار، از ديگر موضوعهاي فصل اول است. در فصل دوم با عنوان «خاطره ها»، هر يك از دوستان، همرزمان و اعضاي خانواده ي شهيد خاطراتي از ايثارگري ها، دلاور مرديها و درجات بالاي رزمي او را در خاطره اي ذكر كرده اند. فصل سوم يا پاياني «دستنوشته ها و وصيتنامه ها» نام دارد. در يكي از اين خاطرات، كه از زبان خود شهيد نقل شده است، وي به ملاقات با حضرت مهدي (عج) اشاره مي كند. در پايان هم فرازهايي از وصيتنامه ي اين شهيد آمده است.
محمد عزيزي. - تهران: كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1376.
د، [192] ص.: عكس.
عنوان روي جلد: حديث آرزومندي: زندگينامه سردار شهيد حسن شوكت پور.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان 3000 نسخه.
اين كتاب شرح زندگاني شهيد حسن شوكت پور است كه متولد سمنان و ساكن روستاي «در جزيره» بود. بنابر مطالب كتاب، او تحصيلات ابتدايي را در روستا گذرانده، پس از آن، مشغول كشاورزي شد. همزمان، وارد فعاليت هاي سياسي عليه رژيم طاغوت شد و پس از پيروزي انقلاب، فعاليت رسمي خود را در كميته ي انقلاب اسلامي آغاز كرد و پس از شروع جنگ در جبهه هاي غرب و جنوب به فعاليت پرداخت. و در همان زمان نيز ازدواج نمود. از خصوصيات بارز ايشان - طبق گفته ي همرزمان و خانواده اش - «وقت شناسي، حساسيت در كارها، صبر و حوصله، حجب و حيا و تواضع و فروتني» بود. او در
عمليات والفجر هشت - در فاو - از ناحيه ي كمر قطع نخاع گشته، جانباز 70 % بود. پس از رحلت امام، در غم فراق ايشان وضعيت روحي به هم ريخته اي پيدا كرد و در نهايت، دو ماه پس از رحلت امام در آسايشگاه ثارالله، روحش به ملكوت اعلي پيوست.
حميد انصاري. - تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره)، (چاپ هفتم): 1377.
254 ص.: مصور (بخشي رنگي)، عكس (بخشي رنگي)، نقشه، نمونه.
شمارگان: 7000 نسخه.
كتاب «حديث بيداري» شامل مطالبي از مهمترين وقايع دوران زندگي امام خميني (س) از تولد تا رحلت بوده، به جزئيات حوادث دوران انقلاب و تحولات پس از آن (مانند جنگ تحميلي) نيز پرداخته است. برخي از مندرجات عبارتند از: «امام خميني از ولادت تا هجرت به قم و تحصيل دروس تكميلي و تدريس علوم اسلامي، امام خميني در سنگر مبارزه و قيام، دستگيري امام خميني و قيام پانزده خرداد، قيام امام (ره) عليه كاپيتولاسيون و تبعيد به تركيه و سپس به عراق، احزاب و گروههاي سياسي، اوج گيري انقلاب (1356)، پيروزي انقلاب، تشكيل حكومت اسلامي، تسخير لانه ي جاسوسي آمريكا، جنگ تحميلي و دفاع هشت ساله، چرا جنگ ادامه يافت؟، پيش بيني فروپاشي قطب ماركسيستي جهان، حكم ارتداد سلمان رشدي، سالهاي آخر عمر امام و حوادث ناگوار، رحلت امام (ره)، گذاري بر اعتقادات، آرمانها و اهداف امام (ره) و آثار و تأليفات امام خميني (ره)».
[ صفحه 955]
[بي جا: بي نا]، 1366) [بي جا]: سازمان چاپ و انتشارات.
79 ص.: عكس.
شمارگان: 2000 نسخه.
در اين مجموعه، ابتدا مختصري از زندگينامه ي شهيد «سيد احمد برقعي» از زمان تولد تا آغاز حركت و شكل گيري و رشد سياسي و كسب قدرت اداره ي امور و تصدي مسؤوليت ها - از جمله كار در قسمت نوارخانه و بخش تبليغات و تلاش در برگزاري هر چه باشكوهتر مراسم هفتم تير در چند سال متوالي
- فعاليت هاي سياسي، اجتماعي ديگر آن شهيد، آورده شده است. سپس وصيتنامه ي شهيد چاپ شده كه با ياد و نام خداوند و طلب آمرزش از خدا آغاز شده و پس از آن همگان را به صبر و استقامت توصيه نموده است. برگزيده اي از خاطرات او نيز از ميان يادداشتهاي جبهه انتخاب و در اين قسمت گنجانيده شده است. در يكي از خاطرات، مراسم نماز صبح و زيارت عاشورا توصيف شده و مناجاتي به قلم شهيد آورده شده است. آنگاه پس از چاپ عكسهايي از شهيدان برقعي، محرمي، فضل الهي و همرزمان آنان، دعاي توسل به چاپ رسيده است.
بازآفريني داوود بختياري دانشور؛ به كوشش گروه مشاورين فرماندهي ناجا. - قم: تحسين، (چاپ اول)؛ 152.1380 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Narration of the man who was with us
شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب به روح پاك شهيد اميرعلي شهابي تقديم شده است.
شهيد علي شهابي در سال 1319 هجري شمسي در تهران متولد شد و هنگام بازديد از سنگرهاي رزمندگان در تاريخ 9 / 5 / 1364، در بمباران هوايي، به شهادت رسيد. كتاب حاضر شامل چهار روايت از زندگي او است. «حديث مردي كه با ما بود»، روايت عباس شهابي، برادر شهيد، از دوران كودكي و جواني (قبل از انقلاب)، حضور در جبهه و روزهاي قبل از شهادت است. «گفتن از اوج»، روايتي است كه همسر شهيد، از آشنايي با شهيد شهابي، ازدواج، خصوصيات اخلاقي، رفتار با همسر، فرزند و خانواده، جنگ و خبر شهادت بيان مي كند. «مردي از يادهاي سبز»، روايت خواهر شهيد از دوران كودكي و بازي
با برادرش، دوران جبهه، اخلاق و ايمان، سفارشهاي شهيد به وي و روزهاي قبل از شهادت است. «قطره اي از درياي او چشيدن»، روايت فرزند شهيد است از پدر و لحظه اي كه متوجه شهادت او شد. در پايان، (در «يادواره ها») پنج خاطره ي كوتاه از خانواده و همرزمان و دوستان وي آمده است.
نوشته ي محمد اصغري. - تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي، 220.1362 ص.: عكس.
شمارگان: 10000 نسخه.
در قسمت نخست كتاب، به تفسير لغت شهيد پرداخته شده است و مراسم تشييع جنازه ي شهداي اصفهان و بيقراري بسيجيان براي شركت در عمليات مسلم بن عقيل و همچنين هدف رژيم سر سپرده ي مصر از اعدام نيروهاي مسلمان ذكر شده است. در قسمت دوم - با عنوان «حسين، شهيدي از كربلاي خوزستان» - زندگينامه ي شهيد حسين فرجي (فرزند مرحوم محمدعلي) كه در عمليات بيت المقدس در هويزه به درجه ي رفيع شهادت نائل آمد و نيز عشق به جبهه، چهره ي روحاني و معنوي و علاقه ي وي به شعر عرفا بيان شده است. سپس مقاله اي از اين شهيد همراه با
[ صفحه 956]
وصيتنامه اش به چاپ رسيده است. در پايان، وصيتنامه ي شهيداني از شهرستان بهار آمده است كه حاوي نكات آموزنده اي مي باشد.
مولف داريوش عابدي. - [تهران]: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، معاونت پژوهش و تبليغات، نشر شاهد، (چاپ اول): 208.1381 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
داستان درباره ي زندگي شهيد «محمدرضا شريعتي فرد» است كه در جاده ي آمل، به دست منافقين به شهادت رسيد. ويراستار مجله اي در حين تورق داستان جديدي كه از يك مجاهد عراقي به دفتر مجله رسيده است، با ديدن عكس شهيد محمدرضا به ياد بازگشت خويش از مشهد و ديدن صحنه ي ترور وي مي افتد و پس از پرس و جو از نويسنده ي داستان، متوجه مي شود كه مدتها قبل، محمدرضا به همراه خانواده به عراق تبعيد شده بوده است و پس از تعقيب و گريزهاي فراوان، پدر
وي اعدام شده و او به ايران گريخته است. در ايران با جريان دوران انقلاب مواجه شده، بارها به زندان مي افتد و پس از پيروزي انقلاب، توسط كمين ضد انقلاب در جاده آمل به شهادت مي رسد.
مولف محمود جوانبخت. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 103.1380 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
نويسنده ي كتاب (دوست و همرزم «شهيد محمدجواد تندگويان»، وزير سابق نفت)، در اين كتاب، مطالبي را به نقل از خانواده و آشنايان شهيد بين كرده است. اين مطالب، عبارتند از: «دوران كودكي، شاگرد مؤدب و زرنگ دوران دبيرستان، دوران دانشجويي در دانشكده ي نفت آبادان، زنداني شدن در زمان حكومت رژيم پهلوي و آزادي، نحوه ي دستگيري و اسارت در اوايل جنگ، سالهاي اسارت در اردوگاههاي عراق، شكنجه هاي دوران اسارت، مذاكرات مسؤولان كشور با مسؤولان پزشكي قانوني عراق جهت شناسايي جنازه و صدور گواهي فوت، انتقال پيكر شهيد به ايران و روبرو شدن با جنازه ي وي و تشييع پيكر شهيد و دفن آن».
محمد حجتي (پريشان)؛ ويراستار: باقر شمسي پور. - تهران: نشر حمد، [1374؟] 114ص.: مصور.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر زندگينامه سردار دلاور اسلام، شهيد همت است كه در سال 1334 در شهر قمشه ي اصفهان متولد شد و درعمليات خيبر در جزيره مجنون به شهادت رسيد. از جمله مطالب كتاب موارد زير است: ولادت، داستان تشرف مادر وي به كربلا در دوران بارداري، دوران تحصيل، دوران معلمي، فعاليت هاي قبل از انقلاب، تشكيل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، و ورودش به سپاه، مأموريتها در كردستان، فرماندهي سپاه پاوه، شهيد همت از نگاه شهيد عباس كريمي، عمليات فتح المبين، بيت المقدس، سفر به لبنان، عمليات خيبر، شهادت وي، سخنان پدر او در خصوص شهادت او، ويژگي هاي اخلاقي، ايمان و عمل شهيد همت و... در پايان نيز يازده قطعه شعر در
[ صفحه 957]
قالب مثنوي، غزل، آزاد، دو بيتي در رثاي شهادت وي، فهرست عملياتهايي كه شهيد در آنها فرماندهي داشته و شركت كرده است همراه با رمز عمليات، اهداف، نتايج، مناطق آزاد شده، تجهيزات منهدم شده و تعداد كشته ها، زخمي ها و اسراي دشمن، غنايم و نيروهاي عمل كننده و...
به كوشش مقصود اصغري و يونس اصغري. - تهران: وزارت جهاد سازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس، 204.1376 ص.: عكس.
مندرجات: به ياد لبخند حاج بهروز؛ بار خاطره ها؛ خبرها و پيامها؛ گزارش از مراسم تشييع و بزرگداشت حاج بهروز؛ غم گفته ها و حسرت نوشته ها؛ عكسها و دستنوشته ها.
كتاب حاضر كه در شش فصل تنظيم شده، حاوي خاطراتي درباره ي حاج بهروز پورشريفي است كه از زبان افراد خانواده، دوستان و همرزمان او بيان شده است. دوران كودكي، تحصيلات دانشگاهي، مبارزات دوران خدمت سربازي و شرح حال شهيد، قبل از انقلاب و در دوران سازندگي قبل از جنگ و دوران دفاع مقدس و پس از آن است. سردار سرلشكر محسن رضايي (فرمانده ي كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي) در مورد شهيد مي گويد: «ايشان برادر بسيار مخلصي بود. در اوج سختيها در جلسات زيادي كه با ايشان داشتم، صحبتها را گوش مي كرد؛ بعد بسيار خونسرد دو سه جمله با آن صداي مظلومانه و پر محبتش بيان مي كرد. همين دو سه جمله خودش براي ما راهگشا بود». در كتاب، علاوه بر خاطرات، مجموعه اي از دستنوشته ها و عكسهاي شهيد نيز آورده شده است.
حسن علي اكبري؛ ويراستار: محمدحسين محمدي. - تهران: سازمان تحقيقات خودكفايي بسيج، 38.1375 به اضافه 27 ص.: مصور، عكس.
اين كتاب، در يك مقدمه و شش فصل، زندگينامه شهيد حسين فهميده را در بر مي گيرد. فصل اول (با عنوان «دوران رشد») شرح تولد، طفوليت و مدرسه رفتن شهيد است. در فصل دوم (شكل گيري شخصيت)، عوامل مؤثر بر شخصيت شهيد و فعاليت هاي وي در دوران انقلاب و بسيج دانش آموزي بيان شده است. فصل سوم
(روحيات و اخلاق)، خصوصيات و ويژگي هاي اخلاقي و روحي شهيد را شرح مي دهد. مهمترين اين خصوصيات عبارتند از: «برخورد خوب اجتماعي، تلاش و جديت، مطالعه، احترام به پدر و مادر، رشادت و شجاعت». فصل چهارم «حركت به سوي جهاد»، با سفر وي به كردستان جهت كمك به مردم آنجا آغاز مي شود. فصل پنجم، «پس از شهادت» نام دارد و حاوي بيانات حضرت امام و عكس العمل خانواده ي شهيد و تشييع جنازه ي وي در آبان ماه 1359 است. در فصل ششم «پيوست ها»، عكسهايي از شهيد فهميده به چاپ رسيده است.
به قلم حبيبه جعفريان. - تهران: روايت فتح، (چاپ چهارم): 1379.
46، [7] ص: تصوير، عكس. - (روايت فتح؛ 11. نيمه پنهان ماه؛ 3). شمارگان: 5500 نسخه.
در كتاب سوم از سري كتابهاي نيمه پنهان ماه، همسر شهيد «حميد باكري» (فاطمه اميراني) خاطرات خود را از زندگي با آن شهيد و ويژگي هاي اخلاقي، شخصيتي، روحي و رفتاري شهيد باكري را نقل كرده است. از جمله مطالب كتاب موارد زير است: مهاجرت خانواده حميد از شوروي به ايران، آشنايي با حميد در كودكي، به دليل همسايه بودن، تحصيلات حميد باكري در آلمان، درخواست ازدواج، درگيري هاي بانه و حضور وي در منطقه،
[ صفحه 958]
شروع جنگ، تولد فرزند، خاطراتي از بازگشت او از جبهه و برخوردش با خانواده، مجروحيت حميد باكري، خاطراتي از ازدواج مهدي باكري (برادر حميد)، زندگي در منطقه جنگي سومار، اسلام آباد و سكونت در مجتمعي با خانواده شهيدان همت، دستواره، نوراني، عباديان، روحيه شهيد در روزهاي قبل از شهادت، آخرين خداحافظي و خواب همسر
شهيد، عمليات خيبر و خبر شهادت حميد و مهدي باكري.
نويسنده صحبت الله شكارچي. - قم: دارالنشر؛ پل دختر: حوزه علميه امام صادق (ع)، (چاپ اول): 62.1373 ص.: مصور، عكس.
كتاب حاضر شامل شرح حال و زندگينامه حجه الاسلام علي بابائي است وي در سال 1333 در منطقه «سراب حمام عليا» از توابع پلدختر استان لرستان به دنيا آمد. اين كتاب، علاوه بر شرح زندگي، شامل خاطراتي از دوران ورود وي به حوزه علميه لرستان، دوران مبارزه در قبل از انقلاب، حمله ساواك به فيضيه ي قم، دستگير و زنداني شدنها، مبارزه با فسادها، تعقيب و گريزهاي ساواك، تظاهرات دوران انقلاب، پيروزي انقلاب، تشكيل كميته انقلاب پلدختر و عهده دار شدن سرپرستي آن نهاد، توطئه ي ضد انقلاب، دوران جنگ، سرپرستي ستاد بسيج مستضعفين منطقه ي پلدختر و سرپرستي امور مهاجرين جنگ تحميلي، حضور در جبهه هاي غرب و جنوب، سرپرستي عقيدتي سياسي لشكر 84 خرم آباد، ساخت مساجد و كمك به جهاد سازندگي، در پايان نيز تصاويري به همراه زيرنويس از عيادت مجروحين حمله موشكي، همراه آيت الله خامنه اي ارائه شده است.
تدوين مركز اسناد انقلاب اسلامي؛ ويراستار ميترا بابك. - تهران: مركز اسناد انقلاب اسلامي، 1378.
164 ص.: مصور، عكس، نمونه. - (انتشارات مركز اسناد انقلاب اسلامي؛ 59: خاطرات؛ 8).
طراح جلد: سعيد عجمي. شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي زندگينامه و شرح خاطرات قبل از انقلاب امير شهيد سپهبد صياد شيرازي است، كه به همت مركز اسناد انقلاب اسلامي، در پنج جلسه مصاحبه، از زبان آن شهيد ضبط تصويري شده است. در جاي جاي كلام وي آهنگ خدايي به گوش مي رسد و زندگي وي از كودكي بوي خدايي مي دهد و خودش، همه را از بركت نماز كه
در كانون خانواده فراگرفته، مي داند. علاوه بر اين، خاطرات، گوشه هايي از تاريخ انقلاب اسلامي ايران را بازگو مي كند و نشان مي دهد كه مذهب تا چه حد در ارتش نفوذ داشته است و نيروهاي مذهبي چگونه آن را براي همراهي با انقلاب آماده مي كرده اند. نيمي از كتاب به خاطرات شهيد از روند آغاز و اوج گيري انقلاب اختصاص يافته است و نيمه ديگر آن، حاوي تصوير اسناد و مدارك مربوط به او در ساواك است. در پايان كتاب نيز تصاويري از امير شهيد و فهرست اعلام به چاپ رسيده است.
تهيه و تنظيم مركز اسناد انقلاب اسلامي. - تهران: مركز اسناد انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1376.
36 ص.: مصور، عكس، نمونه. - (انتشارات مركز اسناد انقلاب اسلامي؛ 28: خاطرات؛ 1).
شمارگان: 5000 نسخه.
«شهيد فضل الله محلاتي»، متولد سال 1309 در شهر محلات، نماينده ي امام در سپاه پاسداران بود. او در سال
[ صفحه 959]
1364، هنگام عزيمت به جبهه، در هواپيمايي كه توسط موشك شليك شده از هواپيماي عراقي منهدم شد، به شهادت رسيد. كتاب شامل شرح حال، خاطرات، اسناد و مدارك و نمونه ي دستخط شهيد محلاتي و نامه هاي علمايي چون آيت الله پسنديده و حضرت امام (ره) به آن شهيد است. از جمله، «گفت و شنودي با شهيد محلاتي و ذكر خاطراتي از زبان او درباره ي حوادث قبل از انقلاب، فداييان اسلام، حوادث دوران انقلاب و برخي موارد ديگر، گفت و شنود با همسر و فرزندان شهيد محلاتي و ذكر خاطراتي از وي، لحظات و روزهاي قبل از سفر به جبهه و شهادت، آگاه شدن
از شهادت، تشييع جنازه و...» در كتاب ذكر شده است. در پايان، نمونه اسنادي از سازمان اطلاعات و امنيت كشور، نامه ها و دست خطها و تصاويري از شهيد در زندان رژيم شاه ارائه شده است.
گردآورنده و بازنويس نثر سعيد عاكف. - تهران: نشر كوثر، (چاپ اول): 1378.
[319] ص.، [14] ص. تصوير (رنگي)، نمونه، عكس (رنگي). - (مجموعه خاطره؛ 33).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «خاكهاي نرم كوشك» شامل زندگينامه ي «شهيد عبدالحسين برونسي» است كه در سال 1320 در روستاي گلبوي كدكن، از توابع تربت حيدريه، به دنيا آمد. وي فرمانده ي تيپ هجده جوادالائمه بود و در تاريخ 23 / 12 / 1363 در عمليات بدر مفقودالاثر شد. خاطراتي نيز از زبان مادر، پدر، همسر، فرزند، همرزمان، آشنايان و خود شهيد درباره ي موارد زير نقل شده است: «دوران كودكي، نوجواني، جواني، فعاليت ها در دوران قبل و بعد از انقلاب، ازدواج، حضور در جبهه، عملياتها، ويژگي هاي اخلاقي، دوران آموزشي و فرماندهي تيپ، خاطره اي از تپه 124 در منطقه ي فكه (عمليات والفجر مقدماتي)، منطقه ي عملياتي كوشك (عمليات رمضان) و نحوه ي مفقودالاثر شدن او». وصيتنامه ي شهيد همراه با تصاويري از وي در مناطق عملياتي و حين بستري در بيمارستان به دليل جراحت، با زيرنويس ارائه شده است.
به كوشش علي اكبر شير سليميان؛ ويرايش مهري زيني. - تهران؛ يزد: انتشارات بنياد ريحانة الرسول (ص)، (چاپ اول): 1379.
دوازده، 311 ص.: مصور، عكس، نمونه.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب، شرح زندگي آزاده «دكتر عباس پاك نژاد» است كه در آذر ماه 1309 در يزد به دنيا آمد، در 19 / 7 / 1359 در آبادان اسير نيروهاي دشمن شد و در تاريخ 26 / 5 / 1369 به ميهن اسلامي بازگشت. زندگينامه، شامل مطالب زير است: «پيشينه ي خانوادگي، دوران كودكي، نوجواني و جواني، تحصيل طب، مسؤوليت هاي دولتي، دوران اسارت
در اردوگاهها، آزادي و خاطراتي از آزادگان درباره ي وي، ديدگاه شخصيتها و رجال سياسي و مذهبي و فرهنگي درباره ي او، خصوصيات اخلاقي و روحي و متن يك مصاحبه ي كوتاه با وي». در پايان كتاب، پيوست هايي از اسناد و مدارك، تصاويري از دوران اسارت و نمايندگي در دوره هاي مختلف مجلس شوراي اسلامي و نمونه ي دستخط وي ارائه شده است. همچنين متن نطقهاي وي در مجلس شوراي اسلامي نيز آمده است.
بازآفريني كرامت يزداني؛ گردآورندگان راضيه بلاني، كبري تقوي، حليمه شايان؛ ويراستار مهدي واحديان اردكاني. - يزد: كنگره بزرگداشت سرداران و سه هزار و هفتصد شهيد استان يزد، (چاپ اول): 160.1378 ص.
[ صفحه 960]
شمارگان: 3000 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Memoirs of Martyred Sardar khalil Hasan Beygee: khalil the old book of war
اين كتاب، شامل يك زندگينامه ي داستاني براساس خاطراتي از سردار رشيد اسلام خليل حسن بيگي است. وي از اهالي يزد و از فرماندهان لشكر هشت نجف اشرف بود. از جمله مطالب ارائه شده در خاطرات، موارد زير است: درگيري خليل با مدير مدرسه ي خواهرش قبل از انقلاب (كه به او اجازه پوشيدن حجاب در مدرسه را نمي داد)؛ كار كردن و درس خواندن او پس از فوت پدر؛ درگيري با يكي از اعضاي ساواك يزد و آمدن او به تهران؛ كار؛ سربازي؛ ازدواج؛ ورود به سپاه؛ دعا و نماز و اطاعت از ولايت و فرماندهي در هر شرايط؛ خاطراتي از سوسنگرد؛ عمليات كربلاي پنج، منطقه پنجوين عراق، جزيره ي مجنون، عمليات قدس پنج، اخلاق و روحيات شهيد؛ موعظه ها و نصايح به ديگران؛
نظم و انضباط؛ خاطره اي از او با شهيد علي دهقان منشادي و....
عباس باقري. - زاهدان: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 207.1376 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: پيش درآمد؛ گذري بر زندگي شهيد؛ شهيد در آئينه خاطرات؛ وصيت نامه شهيد.
اين كتاب، يادنامه اي است از شهيد «عيسي خدري». شهيد در سال 1340، در روستاي مرزي محمد شاهكرم سيستان، در خانواده اي كشاورز، چشم به جهان گشود. پس از تحصيلات ابتدايي، در سال 1355 وارد هنرستان شد. او بعد از پيروزي انقلاب، به سپاه پاسداران پيوست. در همين ايام، برادر و پسر عموي وي در جبهه ي كردستان به شهادت رسيدند. او عازم جبهه شد و معاون فرمانده ي گردان نه لشكر ثارالله بود و سرانجام در عمليات كربلاي پنج - منطقه ي شلمچه - به شهادت رسيد. بخش دوم كتاب، شامل 99 خاطره (به نقل از افراد مختلف) درباره ي او است. موضوع اكثر اين خاطرات، فعاليت هاي او در منطقه ي شلمچه و ويژگي هاي اخلاقي شهيد است. در بخش آخر كتاب، وصيتنامه شهيد آورده شده است.
نوشته مصطفي سعيدي. - [تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز فرهنگي، معاونت انتشارات، مديريت امور كتاب، (چاپ دوم): 94.1374 ص.: مصور، عكس. - (سيرت سرداران سپاه اسلام؛ 3).
شمارگان: 5000 نسخه.
چاپ اول اين كتاب در سال 1369 در 3300 نسخه منتشر شده است.
اين كتاب به مناسبت سالگرد هشت سال فاع مقدس در 31 شهريور 1374 چاپ شده است.
اين كتاب، زندگينامه شهيد سردار سرلشكر پاسدار اسماعيل دقايقي (متولد سال 1333 در بهبهان و ساكن آغاجاري) است. مطالب كتاب عبارت است از: دوران كودكي و نوجواني، دوران قبل از انقلاب و مبارزات وي
در زندان، دوران دانشجويي و فعاليت هاي سياسي در دانشگاه، ازدواج، پيروزي انقلاب و فعاليت هاي شهيد در جهاد سازندگي آغاجاري و بنا نهادن سپاه آن شهر، مشاركت در راه اندازي سپاه خوزستان، عزيمت به جبهه و شركت در عملياتهاي آزادسازي سوسنگرد، طريق القدس، بيت المقدس و فتح المبين، مسؤوليتها در دوران جنگ (از جمله معاونت يگان حفاظت، واحد طرح و عمليات لشكر علي بن ابي طالب، تشكيل لشكر بدر از مجاهدين، احرار و معاودين عراقي)، عملياتهاي لشكر بدر تحت فرماندهي ايشان (قدس چهار، عاشوراي چهار، كربلاي دو و چهار و
[ صفحه 961]
پنج)، نحوه شهادت ايشان، متن پيام فرمانده ي كل سپاه (محسن رضايي) و نماينده ي ولي فقيه در سپاه (محمدي عراقي) درباره شهادت وي، متن وصيتنامه و اشعاري در رثاي وي و تصاوير.
بازآفريني حميد سجادي منش. - شيراز: كنگره ي سرداران و 14 هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 114.1378 ص.: عكس (رنگي). - (كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 18).
طراح روي جلد و صفحه آرا: اسماعيل عرفان منش، محمد حيدريان.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «خورشيد در خاك»، سرگذشتنامه و شرح خاطراتي از «شهيد مهدي زارع» است كه در سال 1334 به دنيا آمد و در عمليات كربلاي پنج به شهادت رسيد. برخي از مطالب كتاب عبارتند از: «فصل اول: زندگينامه (به نقل از عمو و همسر شهيد)؛ فصل دوم: شرح خاطراتي از همرزمان، بردار و فرزند شهيد درباره ي خصوصيات اخلاقي شهيد، عملياتهاي كربلاي چهار، كربلاي پنج و والفجر هشت، نماز، اروند رود، زيارت خانه ي خدا، مهرباني و عطوفت و... و فصل سوم: سروده هايي
در رثاي شهيد زارع در قالب مثنوي از احد ده بزرگي».
حميد داوودآبادي؛ بازنويس احمد دهقان. - تهران: كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 144.1378 ص.: عكس، رنگي. - (مجموعه زندگينامه سرداران: 4) (كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران؛ 80).
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: آغاز سخن؛ مقدمه؛ دجله در انتظار عباس.
اين كتاب شرح زندگاني «شهيد عباس كريمي» فرمانده ي لشكر 27 محمد رسول الله (متولد روستاي قهرود، در نزديكي كاشان) است. زندگينامه حاوي اطلاعات زير است: «شرح دوران كودكي، تحصيلات، سربازي، پخش اعلاميه هاي امام در پادگان، ورود به سپاه پس از پيروزي انقلاب، اعزام به ايرانشهر، سيستان و بلوچستان و كردستان براي سركوب مخالفان و شركت در عملياتهاي مختلف در غرب كشور [از جمله، عمليات محمد رسول الله (ص)، عزيمت به جبهه هاي جنوب در اواخر سال 1360 در معيت حاج احمد متوسليان و حاج ابراهيم همت، ازدواج و تولد پسري به نام داوود، شركت در عملياتهاي والفجر مقدماتي، والفجر يك و خيبر، فرماندهي لشكر و شهادت در عمليات بدر در تاريخ 20 / 12 / 1363». در پايان كتاب، وصيتنامه شهيد آمده است.
بازنويس: عبدالحسين بينش. - استان سيستان و بلوچستان: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، 1377.
210 ص.: مصور.
طراح روي جلد: عبدالحسين بينش.
كتاب حاضر در چهار فصل، با عناوين «زندگينامه، نگاه و خاطره، نامه ها و مقاله ها»، به سير زندگاني شهيد
[ صفحه 962]
حسن امامدوست مي پردازد. در بخش زندگينامه، مطالب مربوط به تولد شهيد در سال 1340، دوران كودكي و نوجواني، مهاجرت به مازندران، شركت در تظاهرات
انقلابي، ازدواج (كه در سال 1357 صورت گرفت)، عضويت در سپاه پاسداران، اعزام به كردستان و شهادت ذكر شده است. فصل دوم (با عنوان: خاطره ها) به شرح خاطرات دوستان، اقوام و اعضاي خانواده ي شهيد از او مي پردازد و هر خاطره به نحوي بيانگر عظمت ابعاد روحي اين شهيد بزرگوار است. در فصل سوم (نامه ها)، نامه هاي شهيد به برادر، خانواده و همسرش گردآوري شده است. در فصل چهارم، نه مقاله به قلم شهيد در موضوعهاي مختلفي مانند عبادت، شهادت، تقوي، قرآن، خودشناسي و روزه به چاپ رسيده است. نوشته اي از دختر شهيد و بخشي با عنوان «از نگاه تصوير و زبان شعر» قسمتهاي پاياني كتاب را تشكيل مي دهند.
بازآفريني محمدرضا بايرامي. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
129 ص.: مصور. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان: خاطرات؛ 3).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Awaiting that Very Moment: Mement based on...
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «در انتظار آن لحظه»، زندگينامه ي سردار شهيد حاج علي محمدي پور است. او در خرداد ماه سال 1338 در روستائي از روستاهاي شهرستان رفسنجان به دنيا آمد و در عمليات كربلاي پنج به شهادت رسيد. موارد زير از جمله مطالب كتاب است: دوران تولد و كودكي، خدمت سربازي، دوران قبل از انقلاب، شروع جنگ و اعزام به جبهه، آشنايي با همسر و ازدواج، خاطراتي به نقل از همسر وي درباره ويژگي هاي اخلاقي او، زيارت خانه خدا، خاطرات پدر وي درباره ي روزهاي قبل از شهادت او، خبر شهادت و تشييع جنازه شهيد، خاطراتي از دوران قبل از انقلاب، خصوصيات فرماندهي و
برخوردش با رزمندگان در جبهه، خاطره اي از شهيدان عيسي دستجردي، رضا نجميان، مهدي امراللهي، و...، خاطرات درباره عمليات والفجر هشت، غواصي در سد دز، عمليات كربلاي چهار، منطقه جفير و...
مشهد: دادسراي انقلاب اسلامي مشهد، روابط عمومي، (چاپ اول): 108.1366 ص.: عكس (بخشي رنگي).
عنوان روي جلد: گذري بر زندگي و شهادت برادر حسين اصغر قانع گليان.
كتاب در انتظار رؤيت خورشيد، زندگينامه ي كوتاهي از شهيد حسين قانع گليان است كه به شرح فعاليت هاي او قبل و بعد از انقلاب اسلامي مي پردازد. شهيد در سال 1336 به دنيا آمد. در پنج سالگي پدرش را از دست داد. تحصيلات خود را در روستا و سپس در مشهد به پايان رسانيد. او در جلسات مخفي نيروهاي مسلمان بر ضد رژيم شركت داشت و در سال 1354 دستگير شد. بعد از انقلاب در كميته ي انقلاب اسلامي و سپس در دادسراي انقلاب اسلامي مشهد مشغول به كار بود. در سال 1360 ازدواج كرد كه ثمره ي آن يك فرزند است. شهيد، در نبردهاي جبهه هاي حق عليه باطل، در شهر مريوان شركت داشت و شاهد شهادت دوستانش بود و بالاخره نيز در تاريخ 12 / 10 / 1365 طي يك ترور ناجوانمردانه به شهادت رسيد. در اين كتاب، شهيد از ديدگاه همسر خود توصيف شده و توصيه ها، پندها و دستنوشته ها و فرازي از وصيتنامه ي او درج شده است. در اين كتاب، دو قطعه شعر در وصف شهيد نيز به چاپ رسيده است.
[ صفحه 963]
به كوشش حسين بهزاد؛ ويراستار محمدباقر شمسي پور. - [تهران]: كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1376.
352، هشتم ص.: مصور، نمونه، عكس. - (مجموعه زندگينامه سرداران؛ 6).
طراح روي جلد: مصطفي گودرزي.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، شرح زندگاني حاج احمد متوسليان است. از جمله مطالب كتاب، موارد زير است: دوران كودكي و تحصيلات، مبارزات و تشكلهاي سياسي مربوطه قبل از انقلاب، پيروزي انقلاب و شروع غائله كردستان، درگيري هاي بوكان، سقز و بانه، تشكيل سازمان پيشمرگان مسلمان كرد، آزادسازي ارتفاعات مريوان، شهادت محمد توسلي، واكنش در برابر تشكيل گروهك زرگاري، برخوردش با مسأله بني صدر، شروع جنگ و اشغال نفت شهر و مناطق غرب كشور، اعزام نكردن نيرو به غرب توسط بني صدر، فتح ارتفاعات قوچ سلطان، تشكيل يگان ذوالفقار، تشكيل تيپ محمد رسول الله (ص)، عمليات محمد رسول الله (ص)، عزيمت به منطقه جنوب (خوزستان)، عمليات فتح المبين، عمليات الي بيت المقدس و فتح خرمشهر، اعزام به جبهه لبنان و نحوه ي اسارت وي به دست فالانژها و... در پايان كتاب نيز تصاويري - با زيرنويس - نمونه ي دستخط وي و مدارك شهرباني و ساواك ارائه شده است.
معاونت انتشارات مركز فرهنگي سپاه، مديريت امور كتاب. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز فرهنگي، مديريت امور كتاب، 1366.
[6]، 64 ص.: مصور، عكس. - (سيرت سرداران سپاه اسلام: 1).
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، شرح زندگينامه و فعاليت هاي شهيد سردار سرلشكر پاسدار حسن باقري است. وي در سال 1334 در تهران متولد شد و در سال 1361 در منطقه فكه به شهادت رسيد. مندرجات به قرار زير است: نگاهي به زندگي شهيد؛ فصل اول: «سير رشد» (مسؤوليت شهيد در واحد اطلاعات عمليات، معاونت ستاد عمليات جنوب، فرماندهي محور دارخوين در عمليات ثامن الائمه، معاونت فرماندهي كل عمليات طريق القدس، فرماندهي لشگر نصر، فرماندهي قرارگاه كربلا و
جانشين فرماندهي يگان زميني سپاه). فصل دوم: «فرماندهي» (مطالبي درباره قاطعيت، قدرت طراحي نظامي، تسلط به اطلاعات، پي گيري امور، قدرت بيان، شجاعت و...). فصل سوم: «ويژگي هاي اخلاقي». فصل چهارم: «خاطرات و ديدگاه ها» (خاطراتي از وي از زبان همرزمان و فرماندهان). فرازهايي از وصيتنامه شهيد، خصوصيات يك فرمانده از ديدگاه شهيد باقري و چگونگي شهادت وي همراه با تصاويري - بدون زيرنويس - در پايان كتاب ارائه شده اند.
بازنويس: محمود مهدي آزاد. - تهران: نشر شاهد، 1375.
60 ص. - (سرگذشتنامه؛ 38).
طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.
كتاب در مورد زندگي شهيد بزرگوار، سيدعلي صفوي سهي است كه در هفت بخش تنظيم شده است. اين
[ صفحه 964]
بخشها عبارتند از: «مقدمه، از ميلاد تا معراج، همراه با شيفتگان او، مسافر عشق از زبان همسفران، از قلم مسافري عاشق، مسافر عرش جاري در شعر زمان و كمين». شهيد صفوي در مرداد 1319 در يكي از روستاهاي نطنز اصفهان به دنيا آمد. با آغاز جنگ تحميلي، به سرعت خود را به نزديكترين منطقه ي تماس با دشمن رساند. وي در عملياتي الله اكبر، طريق القدس، ثامن الائمه، فتح المبين، بيت المقدس، رمضان، والفجر يك و والفجر دو شركت كرد و سرانجام در سپيده دم روز 11 / 5 / 1362 هنگام طراحي عمليات آفندي در منطقه ي عمومي فكه در اثر تركش گلوله ي توپ به شهادت رسيد. سخنان تيمسار ناصر محمدي فر درباره ي شهيد صفوي، بيانگر روحيه و ويژگي هاي اخلاقي شهيد است كه به سبب رشادت هاي بي نظير خود در جنگ موفق به اخذ چند مدال و لوح تقدير شد. نظرات افراد
ديگري نيز درباره ي اين شهيد در كتاب ذكر گرديده است.
تهيه و تدوين بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات؛ مصاحبه و تدوين: محمد بروجردي؛ بازنويس نثر: مجيد حسين زاده؛ كنترل و بازبيني: احمد دهقان. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، (چاپ اول): 1375.
[207] ص.: مصور، نمونه، عكس (رنگي).
طراح روي جلد: مريم خدابنده لو.
مندرجات: مقدمه؛ پيشگفتار؛ جلوه هاي سبز؛ نگاهي كوتاه به زندگي شهيد نظران از آغاز تا شهادت؛ فصل اول؛ تولد و كودكي؛ فصل دوم: فعاليت در ارتش؛ فصل سوم: فعاليت هاي انقلابي، مذهبي، قبل و در حين انقلاب؛ فصل چهارم: خصوصيات اخلاقي؛ فصل پنجم: شهادت؛ ضمايم.
اين كتاب، شرح مختصري از زندگي شهيد محمدعلي نظران است. مطالب كتاب به صورت مصاحبه با افراد خانواده، دوستان و همكاران شهيد نظران تهيه، تنظيم و بازنويسي و به مناسبت دومين سالگرد شهادت اين شهيد منتشر شده است. در فصل «جلوه هاي سبز» خلاصه اي از زندگينامه و مسؤوليت هاي شهيد نظران آورده شده و بقيه ي متن، به فصلهاي مختلف (به تربيتي كه در مندرجات ذكر شده)، تقسيم شده است. مطالب كتاب به نقل از همسر، فرزندان و افرادي ذكر شده اند كه با وي حشر و نشر داشته اند. ضمايم كتاب نيز حاوي عكسهاي رنگي از شهيد كه در مناسبتهاي مختلف تهيه شده اند و تعدادي از اسناد و مكاتبات مربوط به شهادت اوست. شهيد نظران مسؤوليت نظارت بر كميسيون حمايت از اسرا و مفقودين ايراني و سرپرستي كميسيون اداره ي اسراي جنگي را بر عهده داشته، در زمان تصدي اين مسؤوليت، با برنامه ريزي او حدود بيست هزار
اسير مفقودالاثر مبادله شدند.
بازآفريني علي اصغر جعفريان. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
146 ص.: مصور. - (كنگره ي بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان: خاطرات؛ 24).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Beside The Sea.
مهدي طياري در سال 1338 در روستاي هومان، از توابع جيرفت، در خانواده اي تهيدست، اما متدين، به دنيا آمد. او دوران كودكي را در اين روستا، و دوره ي هنرستان كشاورزي را در جيرفت گذراند. در اين دوران شخصيت وي شكل گرفت و مبارزه ي جدي او با ظلم و فقري آغاز شد كه همواره در كنار آن زندگي كرده بود. او نوجوان بود كه با رساله ي امام (ره) آشنا شد و سراپاي وجودش آكنده از محبت به حضرت امام (ره) گشت. ساواك مهدي را
[ صفحه 965]
شناخته بود؛ بنابراين، از آزار و اذيت آنان در امان نبود. وقتي جنگ از سوي دشمنان انقلاب شروع شد، مهدي به جبهه رفت. او ماند، جنگيد و مجروح شد، اما از پا نيفتاد. در عمليات بيت المقدس هفت، كه فرمانده ي گردان دلاور 419 بود، گلوله ي خمپاره اي به حيات پر افتخار وي پايان داد. اين كتاب در هفت فصل شرح زندگي اين شهيد بزرگوار است كه از زبان همرزمان، همسر، خواهر و معلم وي نقل شده است.
جعفر حجازي. - [بي جا]: [بي نا]، [بي تا].
104 ص.: مصور: عكس، نمونه.
شمارگان: ذكر نشده است.
مندرجات: فصل اول: زندگينامه؛ فصل دوم: مقالات؛ فصل سوم: خاطرات و مسأله و حيدين؛ فصل چهارم: جملات و نوشته هاي كوتاه؛ مصاحبه؛ وصيتنامه و موشح به ياد شهيد؛
دعاي توسل.
اين كتاب، يادواره ي زندگاني سيد جعفر حجازي است. در فصل اول، زندگينامه ي شهيد از زبان خود وي نقل شده است؛ هر چند مواردي نيز جهت روشن شدن سير حوادث به آن افزوده شده است. فصل دوم، (مقالات)، شامل دوازده مقاله به قلم شهيد است كه در آنها پيرامون تفكر در مورد خود و اطراف خود، فرهنگ، شهادت، جنگ، جبهه، امداد رساني و ياري به ديگران، روش ضد انقلاب براي غافل كردن مردم از مسائل جنگ و... مطرح شده است. در فصل سوم، خاطرات شهيد - به قلم خود وي - به چاپ رسيده است. اين خاطرات، بيانگر توجه وي به خداوند يكتا و آيات الهي و غور و تفكر در باب آنها هستند. فصل چهارم، مجموعه اي است از نوشته هاي كوتاه شهيد، مصاحبه اي كوتاه با وي قبل از رفتن به جبهه و وصيتنامه ي شهيد. در جاي جاي اين نوشته ها، ايمان قوي او به چشم مي خورد. در انتهاي كتاب نيز سروده اي به ياد شهيد همراه با متن دعاي توسل به چاپ رسيده است.
بازنويس متن مهدي فراهاني. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور مطبوعاتي و تبليغاتي؛ كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و سي و شش هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1376.
171 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه استان تهران؛ 32، مجموعه خاطرات سرداران؛ 9).
اين كتاب، زندگينامه و خاطرات سردار سرتيپ پاسدار شهيد يدالله كلهر مي باشد. در قسمت اول كتاب، سرگذشتنامه ي شهيد بازگو شده است. وي در سال 1333 در روستاي بابا سليمان به دنيا آمد. با وجود اين كه هوش و ذكاوت بسياري داشت،
به علت مشكلات فراوان، پس از پايان دوران راهنمايي ترك تحصيل كرده، به كار مشغول مي گردد. او در دوران انقلاب فعاليت هاي فراوان داشت و در تظاهرات شركت مي كرد. او پس از انقلاب به جرگه ي پاسداران پيوست و در غائله ي كردستان و در جبهه هاي جنگ، تا سال 1365 كه به شهادت رسيد، فعاليت داشت. در كتاب، خاطرات بسياري از زبان اطرافيان و همرزمان شهيد بيان شده است كه حاوي نكاتي از زندگي و روحيات و اخلاقيات شهيد در زندگي خانوادگي و در جبهه است.
عباس سرافرازي؛ ويراستار: حميد امير مشهدي. - [بي جا]: كنگره ي بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، 148.1377 ص.
طراح روي جلد: قربانعلي اجلي.
[ صفحه 966]
كتاب حاضر در شش فصل به شرح زندگاني سردار رشيد اسلام، احمد پاسبان، مي پردازد. فصل اول با عنوان «زندگينامه ي شهيد»، به تولد، دوران كودكي، تحصيلات و دوران نوجواني او پرداخته است. در اين فصل مهم ترين حركتهاي شهيد شركت در صحنه هاي انقلاب اسلامي ذكر شده است. فصل دوم شامل توضيح فعاليت هاي او در بسيج، شركت در اتحاديه ي انجمن هاي اسلامي دانش آموزان، تشكيل جلسات قرآن و دعا و مبارزه با مفاسد اجتماعي است. فصل سوم «سيماي شهيد در آيينه ي نگاه خانواده و ياران همرزم»، در حقيقت خاطراتي از اطرافيان، دوستان و اعضاي خانواده ي شهيد در مورد وي مي باشد. فصل چهارم ديدگاه هاي سياسي و اعتقادي شهيد - شامل: تمسك به ولايت، امدادهاي غيبي، مرگ، انتظار فرج و برخي ديدگاه هاي سياسي او - است. فصل پنجم «شهيد پاسبان و جنگ» بيانگر عملياتي است كه شهيد در آنها شركت داشته
و در فصل ششم، وصيتنامه و آخرين سخنان شهيد آورده شده است.
به قلم علي مرج. - تهران: روايت فتح (چاپ اول): 1381.
64 ص.: مصور.
شمارگان: 5500 نسخه.
اين كتاب، شرح زندگاني «سردار شهيد اسماعيل دقايقي» به نقل از همسر وي (خانم معصومه همراهي» است كه توسط «علي مرج» نوشته شده است. خانم همراهي در اين كتاب، به شرح ويژگي هاي شهيد، اسطوره ي نيمه اي از زندگاني خود، پرداخته است. «خصوصيات اخلاقي، آشنايي شهيد با محسن رضايي (فرمانده ي سابق كل سپاه)، مبارزات با رژيم شاه، دستگيري و زنداني شدن توسط ساواك، تحصيلات، ادامه ي مبارزات تا پيروزي انقلاب و سپس ازدواج شهيد، فعاليت هاي شهيد پس از ازدواج، تشكيل سپاه شهرستان آغاجاري و شركت در جبهه هاي جنگ و در نهايت، شهادت شهيد در جبهه ي شلمچه (در تاريخ 28 / 10 / 1365) و وصيتنامه ي شهيد» موضوعهاي مطالب كتاب هستند.
بازآفريني الهه بهشتي. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 1376.
126 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان؛ خاطرات: 6)
عنوان پشت جلد به انگليسي: Magnanimous Harted
شمارگان: 3300 نسخه.
شهيد «محمد گرامي» در سال 1341 در خانواده اي متدين در شهر كرمان به دنيا آمد. وي قبل از ورود به دبستان، خواندن قرآن را در مكتبخانه فرا گرفت. دوران دبيرستان او توأم با فعاليت هاي انقلابي بود. وي در جلسات مخفيانه ي انجمن اسلامي، همسالان خود را با مسايل ديني آشنا و به تقليد از امام تشويق مي كرد. سپاه، سنگر تازه اي براي اين جوان انقلابي بود. مسؤوليت هاي متعدد وي در سپاه به حدي بود كه از اعزام وي به مناطق عملياتي جلوگيري مي شد. او در سال
1364 به جبهه رفت و در عمليات كربلاي پنج در شلمچه به شهادت رسيد. كتاب، با عناوين «كودكي، دوران تحصيل، فرماندهي سپاه ماهان، صداقت، مسؤول تحقيق و بازرسي سپاه، فعاليت هاي جبهه، شهادت و نوشته هاي شهيد» مطالب گفته شده را به طور مشروح بيان مي كند. بازنويس، در نوشتن اين خاطرات، از گفته هاي همسر، خواهر، دوستان و همرزمان شهيد استعانت جسته است.
[ صفحه 967]
نوشته محمد بابادي. - [اهواز]: موسسه فرهنگي آيات، 1373.
57 ص. - مصور.
عنوان روي جلد: دلهاي خونين: زندگينامه شهيد ابراهيم بابادي.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب نوشته ي محمد بابادي (برادر شهيد ابراهيم بابادي) و شامل زندگينامه ي اين شهيد است. شهيد ابراهيم بابادي در بيستم شهريور 1337 در مسجد سليمان به دنيا آمد. او از همان دوران جواني به خاطر ظلم و ستم شاه در مسجد سليمان و ديگر نقاط، اين رژيم بيزار بود و در راهپيمايي ها شركت مي كرد. او از تاريخ 20 / 12 / 1357 لغايت 30 / 1 / 1359 در كميته انقلاب اسلامي، در بخش مواد مخدر انجام وظيفه نمود و مأموريت هاي موفقي داشت. او در تاريخ 24 / 4 / 64 به علت كسالت جسمي از كميته كناره گيري كرد و در تاريخ 18 / 1 / 67 در اثر بمباران هواي ستاد انتخاباتي دوره سوم مجلس شوراي اسلامي در مسجد سليمان توسط جنگنده هاي عراقي همراه با هشت نفر ديگر به شهادت رسيد.
نويسنده و گردآورنده: ن. شهرام مهر. - [تهران]: سازمان تبليغات اسلامي، معاونت فرهنگي، بخش مطالعات و تحقيقات، [1369؟].
104 ص.: نمونه، عكس.
كتابنامه بصورت زيرنويس.
شمارگان 2000 نسخه.
مندرجات: مقدمه: گزيده اي از پيام امام راحل خطاب به روحانيت؛ فصل اول: حيات طيبه؛ فصل دوم: از جهاد تا عروج به ملكوت؛ فصل سوم: روي گل را از كه جوئيم از گلاب؛ فضل چهارم: سوختگان از غم فراق شهيد چه مي گويند؛ فصل پنجم: تو در چنگال دژخيم چه كشيدي؛ فصل ششم: عكسها.
در كتاب «ذبيح عاشق»، ابتدا گزيده اي از پيام امام
راحل خطاب به روحانيون در مورد تعهد، اداي تكليف، بركات جنگ و شهداي روحانيت درج شده و سپس زندگينامه شهيد «ذبيح الله كرمي» و فعاليت هاي او قبل از انقلاب و شكنجه هايي كه در زندانهاي شاه معدوم متحمل شده و پس از آن، فعاليت هاي شهيد بعد از انقلاب و سمتهايي كه داشته، ذكر شده است. (او در عمليات مرصاد در منطقه ي سر پل ذهاب، پل ماهي، در مبارزه با منافقين، پس از قبول قطعنامه 598 از سوي جمهوري اسلامي ايران، به شهادت رسيد). فصل سوم اين كتاب شامل گزيده اي از نوشته ها، يادداشتها و اشعار سروده شده از سوي شهيد است كه از دفترچه ي خاطرات او گزينش شده اند. در فصل چهارم، دوستان، همرزمان و خانواده ي شهيد از ويژگي ها و فعاليت هاي او سخن گفته اند. فصل پنجم، نامه هاي ساواك و فصل ششم عكسهايي از شهيد را پيش روي خواننده مي گذارد.
عبدالحسين بينش؛ ويراستار: عباس باقري. - [بي جا]: كنگره ي بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 131.1377 ص.
كتاب حاضر داراي دو فصل است: فصل اول، زندگينامه و فصل دوم، خاطرات. در زندگينامه شهيد آمده است كه او در سال 1339، در جنوب شهر تهران متولد شده، تحصيلات خود را در تهران به پايان مي رساند. در سال 1357 ديپلم مي گيرد و در همان سال به دانشگاه مي رود. در سالهاي 1355 و 1356 توسط ساواك دستگير مي شود، ولي همچنان به فعاليت هاي خود ادامه مي دهد. در واقعه ي خونين هفده شهريور 1357 حضور داشته، و
[ صفحه 968]
پس از پيروزي انقلاب، در سال 1358 به افغانستان مي رود. پس از بازگشت،
در سن 21 سالگي به سمت معاونت سياسي استانداري سيستان و بلوچستان برگزيده مي شود. سپس به مأموريت كرمان مي رود و در تاريخ 3 / 6 / 1360 توسط منافقين به شهادت مي رسد. فصل دوم كتاب، (خاطرات)، به بيان خاطراتي از اقوام، دوستان، همرزمان و خانواده ي شهيد در مورد وي مي پردازد و همگي اين خاطرات به نحوي بيانگر ابعاد روحي و شخصيتي شهيد هستند.
نويسنده رويا حسيني؛ تحقيق و پژوهش حوزه هفت بسيج خواهران، يادواره شهداي قاسم آباد؛ مشهد: سنبله، (چاپ اول): 1381.
33 ص.: عكس (رنگي). - (كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد و 23000 شهيد استان خراسان، رسم پروانه ها؛ 1).
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «راز دريا» زندگينامه و خاطرات «شهيد مجيد شوشتري» است. او در سال 1345 به دنيا آمد و در اول شهريور 1364 در كميني، در منطقه ي كردستان (در ده حسين آباد، بين سردشت و بانه) به شهادت رسيد. مطالب كتاب از زبان پدر، مادر، خانواده ي و همرزمان شهيد درباره ي «كودكي، نوجواني، دوران تحصيل، دوران انقلاب، اعزام به جبهه، مسافرت به شمال و نجات يافتن و غرق نشدن هنگام شنا، روحيات و خصوصيات اخلاقي وي و نحوه ي شهادتش» نقل شده است. تصاويري از وي در مناطق جنگي نيز ارائه شده است.
حميد حسام. - تهران: نشر صرير، (چاپ اول): 1378.
333 ص. - (ادبيات دفاع مقدس، داستان؛ 5).
شمارگان: 5000 نسخه.
«شهيد محمود شهبازي» (متولد اصفهان) فرمانده ي سپاه همدان و جانشين لشكر 27 محمد رسول الله (ص) بود. اين كتاب روايتي مستند و داستاني از حوادث آغازين روزهاي جنگ تا آزادي خرمشهر است. از جمله مطالب زندگينامه موارد زير است: «شرح تجاوز دشمن از منطقه ي سر پل ذهاب، درگيري با عراق در كمين سر پل ذهاب، ديدار بني صدر از همدان، فرماندهي سپاه همدان، درگيري با ضد انقلاب، عمليات در قله ي قراويز و جنگ با تانكها، سفر حج همراه با احمد متوسليان، عمليات ايذايي در تنگ كورك براي شكستن محاصره ي نيروهايي كه در عمليات مطلع الفجر محاصره شده بودند، شكل گيري تيپ محمد رسول الله (ص)،
عمليات آزادسازي خرمشهر و...». نحوه ي شهادت درعمليات بيت المقدس در منطقه ي دژمار (منطقه ي شلمچه) و تشييع جنازه ي شهيد شهبازي نيز در كتاب شرح داده شده است.
علي محمد مودي. - [بي جا]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهيدان استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 95.1377 ص.
طراح جلد: قربانعلي اجلي.
شهيد محمدرضا باقري از شهداي جهاد سازندگي است و كتاب «رجعت سبز» زندگاني سراسر افتخار اين شهيد بزرگوار را در سه بخش در دسترس عموم علاقمندان قرار مي دهد. فصل اول زندگينامه ي شهيد، با بيان چگونگي
[ صفحه 969]
تولد او آغاز و با ذكر مراحل دوران كودكي، نوجواني، ازدواج و شهادت ادامه مي يابد و با مباحثي مثل تشييع جنازه ي شهيد خاتمه مي يابد. فصل دوم به بررسي خصوصيات اخلاقي شهيد در قالب خاطراتي از زبان همرزمان خانواده، دوستان و آشنايان مي پردازد. عمده ي خصوصيات شهيد كه در اين فصل عنوان شده عبارتند از: «شجاعت در كار، نماز اول وقت، امر به معروف و نهي از منكر، مديريت كارآمد و زنده نگه داشتن ياد شهيدان». در فصل سوم، وصيتنامه و دستنوشته هاي شهيد به چاپ رسيده كه شامل سخنان وي با خانواده و اطرافيان است.
بازنويسي ام البنين چابكي. - [بي جا]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، 226.1377 ص.
طراح روي جلد: قربانعلي اجلي.
كتاب رسم عاشقي در سه فصل تنظيم شده است. فصل اول، به اختصار، به «تولد، دوران كودكي، خدمت سربازي، ازدواج و شهادت سردار رشيد اسلام محمدحسين كريمپور احمدي» مي پردازد. فصل دوم (تحت عنوان: خاطرات) حاوي خاطرات دوستان، آشنايان و اعضاي خانواده ي شهيد است و از ابعاد مختلف، خصوصيات روحي، دلاوري ها و رشادت وي را بيان كرده است. اين فصل، خود، حاوي پنج بخش است: بخش اول، «آيه هاي آسمان»، بخش
دوم «مبارزه... انقلاب»، بخش سوم «جنگ و شهادت»، بخش چهارم «مريد از نگاه مراد» (كه در واقع شهيد كريمپور را در كلام رهبر معظم انقلاب بررسي مي كند) و بخش پنجم هم «ناگفته هاي ايثار» نام گذارده شده اند. در فصل سوم نيز وصيتنامه ي شهيد درج شده است.
حسن عسكري راد. قم: بوستان كتاب قم (انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه عليمه قم)، (چاپ اول): 1380.
160 ص.: مصور، عكس. - (بوستان كتاب قم، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم؛ شماره كتاب 964).
شمارگان: 3000 نسخه.
طراح روي جلد: محمدعلي سيد ابراهيمي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Ramze Javedanegi (The Secret of Etenity)
به مناسبت بيستمين ياد كرد معلم اخلاق، انسان نادر روزگار محمدعلي رجايي.
اين كتاب، زندگينامه ي شهيد رجايي از دوران تولد تا شهادت او است. در متن كتاب مطالبي درباره ي دوران جنگ و رخدادهاي دوران نخست وزيري، برخورد با دشمنان - از جمله بني صدر - و نيز ديدار شهيد از جبهه و مجروحان ارائه شده است. موارد زير از جمله مطالب كتاب است: «گذشت ايام» (رفتار با مادر، فتوت و جوانمردي، صرفه جويي و...)؛ «معلمي، عشق من» (هفته اي 22 ساعت تدريس در معلمي) «مبارزه و مقاومت» (دوران زندان و شكنجه قبل از انقلاب)؛ «مديريت اسلامي»؛ «دولت او، يادآور حكومت امام علي (ع)»؛ «دو سال با رجايي»؛ «نكته ها به روايت تصوير» (ديدار مردمي، در جمع بسيجيان عازم جبهه، پاداش جوانان و مجروحان جنگي، مطالبي از دوران دفاع مقدس و سفرهاي وي به مناطق جنگي).
[ صفحه 970]
بازآفرين غلامرضا كافي. - كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1377.
96 ص. - (كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 15).
طراح روي جلد: اسماعيل عرفان منش.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب كه در چهار فصل تنظيم شده، زندگينامه ي شهيد محمد اسلامي نسب است
كه در سال 1334 به دنيا آمد و در عمليات كربلاي چهار به شهادت رسيد. مطالب كتاب عبارتند از:
فصل اول: «دو روزه ي گل»، (دوران تولد، كودكي، تحصيلات، ازدواج، فعاليت هاي قبل و بعد از انقلاب و در جبهه و شهادت)؛ فصل دوم: شنيدني هايي از سردار زهرايي به نقل از همسر، خواهر، خانواده، دوستان، آشنايان و همرزمان شهيد؛ فصل سوم: گل چيني از نامه ها و وصيتنامه شهيد به خانواده و مردم؛ فصل چهارم: «مويه هاي موزون» (شامل سروده هايي در قالب شعر آزاد و مثنوي از احد ده بزرگي و غلامرضا كافي در رثاي سردار شهيد).
مولف: ابوالقاسم اميري. - [بي جا]: موسسه انتشارات عصمت، 1376.
108 ص.: مصور، نمونه، عكس.
عنوان روي جلد: روايت ايثار شهيد منصور اميري.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت چهارمين سالگرد جنگ تحميلي نوشته شده است.
ابوالقاسم اميري، پدر شهيد «منصور اميري»، اين كتاب را در وصف پسر شهيدش نوشته است. شهيد در سال 1353 از توابع خرم آباد متولد شده و از همان اوان بسيار مورد علاقه ي پدر و مادر و فاميل و دوستان بوده است. وي بسيار محجوب، مهربان و فداكار بوده است. در صفحات اوليه ي كتاب، پيام حضرت امام (ره) به ايثارگران جبهه هاي نور در سل 1363، پيام مقام معظم رهبري به گردهمايي سراسري مراكز بنياد در سال 1362 و قطعه شعري از زبان پدر شهيد به چاپ رسيده است. متن كتاب نيز به دو فصل تقسيم شده است. در فصل اول تحليلي كوتاه بر وضع ايران قبل از انقلاب اسلامي و نقش جوانان و نوجوانان در انقلاب، ارائه شده است و فصل دوم به
زندگينامه، فعاليت هاي شهيد و خاطرات افراد خانواده و دوستان و آشنايان وي اختصاص دارد. در پايان كتاب نيز تصاويري از شهيد موجود است.
بازنويس متن: مجيد حسين زاده. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور مطبوعاتي و تبليغاتي؛ كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و سي و شش هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 1376.
161 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه استان تهران؛ 35: مجموعه خاطرات سرداران شهيد؛ 2)
در اين كتاب، شامل شرح حال، خاطرات و زندگينامه شهيد حجت الاسلام عبدالله ميثمي است. از جمله مطالب كتاب موارد زير است: بخش زندگينامه (شامل اطلاعاتي درباره ي دوران كودكي، نوجواني و جواني، دوران تحصيل از جمله تحصيلات حوزوي، مبارزات قبل از انقلاب، زندان و شكنجه، پيروزي انقلاب و مسؤوليتهاي شهيد، شروع جنگ، فعاليت هاي دوران حضور در جبهه و شهادت)؛ بخش خاطرات حاوي هفتاد خاطره به نقل از
[ صفحه 971]
پدر، مادر، دوستان و آشنايان درباره ي ويژگي هاي اخلاقي، دوران نوجواني دوران مبارزه با رژيم گذشته، دوران انقلاب، دوران جبهه و جنگ، روزهاي قبل از شهادت، و نيز ذكر خاطراتي از زبان خود وي. اين بخش با نقل خاطره «روح آسماني» مربوط به تولد او آغاز مي شود و با خاطره ي «آن روز در سنگر» به پايان مي رسد. در پايان كتاب تصاويري از شهيد - بدون زيرنويس - ارائه شده است. حجت الاسلام عبدالله ميثمي در عمليات كربلاي پنج، بر اثر اصابت تركش به شهادت رسيد.
بازآفريني غلامرضا كافي، حميد سجادي منش. - شيراز: كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1378.
124 ص.: عكس (رنگي). - (كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 21).
طراح جلد و صفحه آرا: اسماعيل عرفان منش.
شمارگان:
3000 نسخه.
اين كتاب، يادنامه ي «شهيد باقر سليماني» [فرمانده ي گردان زينب (س) از لشكر نوزده فجر است. او در سال 1337 در جنوب كازرون به دنيا آمد و در عمليات والفجر] هشت (در محور فاو) به شهادت رسيد. كتاب در پنج فصل تنظيم شده است. فصل اول: «صبح و سلام و سپيده»، زندگينامه ي مختصر شهيد سليماني؛ فصل دوم:«ياد و ميعاد و پرنده»، خاطراتي از همرزمان، سرداران و پدر شهيد درباره ويژگي هاي وي و عملياتهاي رمضان، والفجر مقدماتي، والفجر هشت، ظفر و فتح و... و مناطق دهلران، شلمچه، موسيان، پاسگاه زيد و...؛ فصل سوم: «اشراق و سنگر و منور»، خاطرات مكتوب شهيد سليماني در مناطق سوسنگرد، كرخه نور و...؛ فصل چهارم: «وصايا»، دستنوشته هايي از شهيد و نيايشها؛ فصل پنجم: «شط و صدا و ستاره»، قطعه شعري در رثاي شهيد سليماني از داوود همتي.
بازآفرين: اصغر فكوري. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
160 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان: خاطرات؛ 6).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Sword’s Day
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «روز تيغ» زندگينامه و خاطرات سردار شهيد «علي آقاماهاني» جانشين مسؤول مخابرات لشكر 41 ثارالله است. خاطرات كه از زبان مادر، برادر، دوستان و همرزمان شهيد بيان شده اند، سير زندگي و تلاش او را به تصوير كشيده اند. خاطرات مادر، حكايتگر خصوصيات اخلاقي و رفتاري او - يعني ساده زيستن و احترام به پدر و مادر و تلاش براي كسب روزي حلال و مهرباني - است. خاطرات برادر شهيد، رفتار شهيد با دوستان و در اجتماع و همچنين مقاومت او
در برابر وسوسه هاي دنيايي را بيان مي دارد. تلاش و مبارزه ي وي در برابر رژيم ستمشاهي نيز نشانگر مقاومت و ظلم ستيزي شهيد است. در بخش پاياني كتاب نيز دوستان و همرزمان شهيد از خصوصيات فرماندهي، شجاعت و دلاوري وي در ميدانهاي نبرد، عشق به شهادت و سخت كوشي وي خاطرات فراواني بيان كرده اند.
[ صفحه 972]
نويسنده مصطفي محمدي. - تهران: كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، (چاپ اول): 1378.
199 ص.: مصور، عكس (رنگي). - (كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران؛ 85).
طراح روي جلد: حسين نوروزي.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، شرح زندگينامه ي «شهيد حاج محمود نوريان» (متولد سال 1340) است كه از زبان افراد خانواده ي، همكلاسيها، آشنايان و همرزمان شهيد درباره ي «دوران كودكي، نوجواني، دوران تحصيل، فعاليت هاي قبل و بعد از انقلاب، ازدواج، زيارت خانه ي خدا و جبهه ي نبرد و خاطراتي از عملياتهاي متعددي چون: والفجر مقدماتي، فتح المبين، بيت المقدس، مسلم بن عقيل، والفجر و عاشورا در مناطق مختلف عملياتي فكه، خرمشهر، جزاير مجنون، هورالهويزه، بصره، فاو، مريوان و ديگر مناطق عملياتي» نقل شده است. وي فرمانده ي مهندسي رزمي و گردان تخريب لشكر ده سيدالشهدا (ع) بود و در تاريخ 1364 به علت جراحت وارده در بيمارستان شهيد بهشتي اهواز به شهادت رسيد. در پايان كتاب نيز عكسهايي از كودكي، نوجواني و حضور شهيد در جبهه و حج ارائه شده است.
بازآفريني: احمد عربلو. - كرمان: 41 ثارالله، 1376.
182 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان: خاطرات؛ 11).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Hard Days of Battle.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «روزهاي سخت نبرد» در پنج فصل به زندگي و خاطرات سردار شهيد، «حاج مهدي كازروني» فرمانده ي طرح و عمليات لشكر 41 ثارالله كرمان پرداخته است. راويان خاطرات اين كتاب، مادر شهيد، سيد احمد مهدوي، رضا ابوسعيدي، ذكا
اسدي و علي اكبر خوش هستند، و به بيان زندگي و خاطرات شهيد پرداخته اند. مادر شهيد از روزهاي تولد او، دوران كودكي و روزهاي نوجواني و جواني اش، مبارزات با رژيم ستم شاهي، عشق او به امام، محبت شهيد به پدر و مادر و خصوصيات اخلاقي و شخصيتي او پرداخته است. دوستان شهيد از روزهاي سخت نبرد در كردستان و در جنوب كشور سخن گفته اند. آنها شخصيت او را درك كرده اند و آن را به تصوير مي كشند. روح شهادت طلبي، تلاش براي رضاي حق، شجاعت و دلاوري و شخصيت والاي شهيد از لابه لاي اين سطور كاملا پيدا و مشخص است. در انتهاي كتاب نحوه ي شهادت شهيد شرح داده شده است.
خليل قاضي زاده. - [تهران]: بنياد مستضعفان و جانبازان، معاونت فرهنگي اجتماعي و هنري، اداره كل امور هنري، 55.1374 ص.
طراح روي جلد: حبيب الله صادقي.
كتاب «روزهاي ماندگار، سرگذشت و خاطرات جانباز «خليل قاضي زاده» است. وي نوشته هاي خود را با يادآوري بمباران آبادان توسط هواپيماهاي عراقي در اولين روز جنگ و مسلح شدن نيروهاي مردمي شروع مي كند و با ذكر مبارزات در خرمشهر و سقوط اين شهر مقاوم و بازگشت به آبادان، هجرت به اسفراين و تدريس در
[ صفحه 973]
آنجا و اعزام مجدد به جبهه ها ادامه مي دهد. او در سال 1360، بار ديگر عازم جبهه مي شود. در رقابيه به عنوان فرمانده ي گروهان (در حالي كه قهرمانانه در حال دفاع از مواضع به دست آمده است) شديدا آسيب مي بيند؛ به ياد امام زمان (عج) مي افتد؛ حضور ايشان را درك مي كند و به طرز معجزه آسايي تغيير مكان مي دهد
تا نيروهاي اسلام او را بيابند. ادامه ي كتاب، جريان مجروح شدن او، از دست دادن بينايي، عملهاي جراحي مختلف و بالاخره اعزام به آلمان است. وي شرايط آلمان، اتفاقات آنجا، عمل بر روي چشمش و بازيافت بينايي اش و مسلمان كردن يك آلماني و بازگشت به ايران را شرح مي دهد.
مولف فرزام شيرزادي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 162.1381 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، داستان زندگي سرهنگ تكاور «شهيد حسن آبشناسان» متولد سال 1315 در تهران، است. وي فرمانده ي لشكر 21 حمزه بود و در عمليات شناسايي قله هاي سولان جهت برنامه ريزي حمله به آنها، به شهادت رسيد. از جمله مطالب كتاب، موارد زير است: «شرح دوران كودكي، اهميت دادن به نظم،نظافت عمومي، خوشبو بودن و مطالعه ي كتاب، آموزش نيروهاي سپاه، آشنايي با همسر و ازدواج، انجام عمليات شناسايي در عمق خاك دشمن تا سر حد درگيري و اسارت در مناطق دشت عباس، زيارت مرقد مطهر حضرت امام رضا (ع) و طلب راهنمايي از حضرت در زمان عهده داري فرماندهي، مين گذاري در اطراف تانكهاي عراقي در عمق خاك دشمن، رفتار با نظاميان رده هاي پايينتر و بالاتر، نحوه ي شهادتش به نقل از بيسيم چي وي و...».
بازآفريني: محسن مؤمني. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
127 ص.: مصور. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان: خاطرات؛ 5).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Deep Rooted in the Sky
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب در شش فصل به شرح زندگي شهيد احمد سليماني با بهره گيري از اطلاعات دوستان، همرزمان، هسر و خانواده شيهد پرداخته است. احمد سليماني متولد سال 1336 در روستاي قنات ملك از توابع شهرستان بافق، با سمت هاي معاون اطلاعات و عمليات و جانشين ستاد لشكر 41 ثارالله در عمليات مختلف شركت داشت. در عمليات بيت المقدس مجروح شد، اما بعد از بهبودي نسبي، به جبهه بازگشت. وي در
مهر ماه 1363 در ارتفاعات ميمك به شهادت رسيد. مندرجات كتاب عبارتست از: فصل اول: ريشه در آسمان؛ فصل دوم: از قصه اي كه در «كتاب» آمده است!؛ فصل سوم: و آفتاب آمد!؛ فصل چهارم: آيا ياريگري هست؟؛ فصل پنجم: صبح ديدار و فصل ششم: خلوت انس. از جمله مطالب كتاب موارد زير است: دوران كودكي، دوران تحصيلات، آمدن از روستا به شهر براي كار، دوران قبل از انقلاب و شركت در تظاهرات مردمي، درگيري با منافقين، درگيري در كردستان، شركت در عمليات بيت المقدس، عمليات والفجر چهار، عمليات خيبر و سرانجام شهادت وي.
[ صفحه 974]
بازآفريني غلامرضا كافي. - شيراز: كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1379.
153 ص.: مصور. - (كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 31).
«شهيد حاج عبدالمجيد سپاسي» (متولد سال 1340 در شيراز) معاون عملياتي لشكر فجر بود و در تاريخ 29 / 12 / 66، در عمليات والفجر ده، در منطقه ي حلبچه به شهادت رسيد. كتاب حاضر شامل شانزده خاطره ي بازنويسي شده از زندگينامه و فعاليت هاي شهيد در جبهه است. از جمله موضوع خاطرات، موارد زير است: «ترور پاسداران توسط منافقان در يك ميني بوس در شهر شيراز، خاطراتي از دوران كودكي در زمان انقلاب، عمليات خيبر، والفجر هشت و خاطره اي از شهر فاو، نحوه ي شهادت در ارتفاعات ريشن و سه تپان، خاطراتي از شجاعتهاي وي در عمليات شناسايي در مناطق كوهستاني حلبچه، خاطراتي از مراسم تشييع پيكر شهيد، خاطراتي از شوخ طبعيهاي شهيد و...». در پايان كتاب، قطعه شعري از مهدي عقيلي در
رثاي شهيد سپاسي ارائه شده است.
[بي جا: بي نا،؟؟13] 16 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
عنوان روي جلد: شهيد دكتر بهرام شكري مسؤول مركز امداد پزشكي سپاه پاسداران.
شهيد دكتر بهرام شكري در سال 1336 در شهر ميانه متولد شد و پس از اخذ درجه ي دكتراي دندانپزشكي، در تاريخ 22 / 4 / 59 وارد سپاه شد. پس از مدتي به علت شايستگي و لياقتش، به عنوان مسؤول مركز امداد پزشكي سپاه تعيين شد. اين مركز از جمله مراكز مهم حمل مجروحان جنگي ستاد تخليه ي فرودگاه مهرآباد بود. وي در مرداد ماه سال 1360 به دست منافقين در «بزرگراه پارك وي» به شهادت رسيد. كتاب حاضر شامل شرح اجمالي از زندگينامه ي شهيد است. اطلاعيه ي مركز امداد پزشكي سپاه پاسداران، اطلاعيه ي انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه ملي ايران همراه با بيانيه ي دفتر تحكيم وحدت به مناسبت شهادت وي و همچنين پيام خواهر شهيد (كه در تاريخ 6 / 5 / 60 در مجلس ياد بود برگزار شده در دانشگاه ملي قرائت شد)، در اين مجموعه ارائه شده است.
دوستان شهيد. - [بي جا: بي نا، بي تا].
23 ص. مصور، (3 قطعه عكس).
شمارگان: ذكر نشده است.
شهيد حمزه عبدي در سال 1339 در خانواده اي كشاورز و متدين به دنيا آمد و در سال 1361، در اسارت، بر اثر شكنجه هاي دشمن، شهيد شد. كتاب زندگينامه اين شهيد است و در شش بخش تنظيم شده است: 1 - دوران طفوليت 2 - تحصيلات ابتدايي و متوسطه و تحصيلات ديني 3 - امور سياسي و اجتماعي 4 - وضع اخلاقي شهيد 5 - وصيتنامه 6 - فرازهايي از نوشته هاي او. بنا بر
مطالب كتاب، او از سال سوم ابتدايي، براي تقويت جنبه هاي مذهبي به مدرسه عسگريه وارد شد و سپس براي ادامه تحصيل به حوزه علميه مشهد رفت. او در سال 1358 وارد دانشگاه الهيات شد و از شاگردان حجت الاسلام آقاي خامنه اي بود. شهيد عبدي در سال 1359 به عضويت سپاه بروجرد در آمد و پس از اسارت و جانباز شدن دو تن از افراد خانواده، به جبهه هاي جنوب رفت و در عمليات فتح المبين اسير شد و در اثر شكنجه هاي دشمن به شهادت رسيد. فرازهايي از وصيتنامه، گزيده اي از نوشته هاي او و پيام تسليت دوستان شهيد در پايان كتاب آمده است.
[ صفحه 975]
بنياد شهيد چمران - تهران: بنياد شهيد چمران،[؟؟ 13].
يك جلد بدون شماره گذاري.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب، زندگينامه شهيد دكتر مصطفي چمران و شامل اين موارد است: «مختصري از شرح چگونگي تولد، تحصيلات و فعاليت هاي اجتماي وي از زمان جواني تا قيام پانزده خرداد 1342، فعاليت در لبنان بعد از وفات جمال عبدالناصر و پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران، مبارزات در كردستان و در غائله ي پاوه، وزارت دفاع در زمان جنگ ايران و عراق، نمايندگي در مجلس شوراي اسلامي، تشكيل ستاد جنگهاي نامنظم در خوزستان، شكستن محاصره ي دشمن و پيروزي در سوسنگرد، آغاز نبرد در هويزه، ديدار با امام امت (ره) در زمان مجروح شدن در اسفند ماه 1359 و در نهايت، نحوه ي شهادت در منطقه دهلاويه». عكسي نيز از شهيد چمران همراه رزمندگان به چاپ رسيده است.
به كوشش علي رضا پوربزرگ (وافي). - تهران: مركز اسناد انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1381.
192 ص.: مصور، عكس، نمونه، جدول. - (انتشارات مركز اسناد انقلاب اسلامي؛ 164: شخصيت ها؛ 22).
شمارگان: 2500 نسخه.
«شهيد حسن اقارب پرست» در ارديبهشت 1325 در اصفهان به دنيا آمد. وي فرمانده ي گروه زرهي حضرت مهدي (ع)، معاون لشكر 92 زرهي بود و اولين گردان زرهي را هنگام تجاوز دشمن در آبادان تشكيل داد. وي در هنگام بازديد از جزاير مجنون، در تاريخ 25 / 7 / 1363، به شهادت رسيد. كتاب حاضر شامل زندگينامه، آثار، احوال و خاطراتي از او - به نقل از پدر، همسر، فرزندان، خانواده، شهيد صياد شيرازي و ديگر سرداران و همرزمانش - است. در بخش پاياني كتاب،
تصاويري از نمونه ي نامه هاي سازمان ضد اطلاعات رژيم شاهي درباره ي شهيد اقارب پرست، تصاويري از دوران نوجواني، آموزش افسري و تشييع جنازه، فرازهايي از وصيتنامه شهيد، متن سخنراني ها و نامه هاي او به دوستانش، دستنوشته هاي وي و نيز اشعاري در قالب غزل (از وافي و شاعري ناشناس) درباره ي شهيد و شهادت ارائه شده است.
كرمان: اداره كل ارشاد اسلامي كرمان، 1365.
26 ص.: مصور، عكس.
عنوان روي جلد: هجرت خونين براي رسالت.
در ابتداي اين كتاب، پيامهاي تبريك و تسليت آيت الله منتظري و حجت الاسلام احمد خميني به مناسبت شهادت شهيد حجت الاسلام سيد محمد نقيب پور (ره)، درج شده است. او (كه فرزند امام جمعه عباس آباد تنكابن - سيد احمد نقيب پور - بود) در سال 1338 ه ش در رفسنجان به دنيا آمد و پس از تحصيلات، مبارزات خود را براي ياري انقلاب و امام (ره)، همراه روحانيون ديگر، آغاز كرد و چندين بار توسط رژيم پهلوي دستگير شد. وي با شروع جنگ تحميلي، عازم جبهه هاي نبرد حق عليه باطل گرديد. اين شهيد بزرگوار در عملياتهاي كربلاي يك، كربلاي چهار و كربلاي پنج شركت داشت و به هر طريق ممكن در جبهه ها به مبارزه مي پرداخت و همسرش نيز او را در اين راه ياري مي كرد. سرانجام روز دوشنبه 23 / 10 / 65 در عمليات كربلاي پنج به شهادت رسيد. در اين كتاب، وصيتنامه ي اين شهيد بزرگوار نيز به چاپ رسيده است.
[ صفحه 976]
نويسنده آمي دمپسي؛ [مترجم] ويدا طيبات؛ ويراستار نادر سعيدي. - [بي جا]: موسسه انتشارات يزد، (چاپ اول): 1380.
72 ص.: عكس.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب «زندگي و زمامداري صدام حسين»، شرح زندگي صدام حسين است. «تاريخ حزب بعث، چگونگي روي كار آمدن صدام حسين و دوران رياست جمهوري، جنگ ايران و عراق، اوضاع داخلي عراق از نظر اقتصادي و اجتماعي، تأثير صدام بر فسادهاي اخلاقي و اقتصادي كه بين خانواده و اطرافيان او
به وجود آمد، دوران حد فاصل جنگ ايران و عراق و حمله به كويت، دوران حمله به كويت و پيامدهاي آن و مطالبي درباره اوضاع نابسامان عراق طي جنگ هاي مذكور» مطالب كتاب را تشكيل مي دهند. تصاوير همراه با زيرنويس است.
نويسنده: نصرالله دارنده (سپيد نام). - تهران: وزارت جهاد سازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس با همكاري مؤسسه ي فرهنگي مشتاقان فلاح، 1377.
96 ص.: مصور (رنگي).
كتابنامه: ص. 87.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب، روايتگر زندگي فرمانده ي جهادگر، حاج محمدحسن كسايي است و حاوي خاطرات دوستان و همرزمان، دستنوشته هاي شهيد و خاطرات همسر و خانواده ي شهيد مي باشد. يكي از همرزمان وي مي گويد: «كسايي ميان همه ي جبهه تقسيم شده بود. او همه جا بود؛ در بحبوبه ي جنگ و حجم انبوه آتش. كسايي ديگر تنها يك فرمانده ي گردان نبود. جهادگر دلاوري بود كه براي تقويت روحيه ي نفراتش به راننده استراحت مي داد و خود پشت فرمان جاي مي گرفت. كسايي عاشق و مبلغ و مريد و مقلد امام بود. ايام فراغتش، در كنار همه فعاليت هاي ديگر، مصروف كوهنوردي و فعاليت در قسمت حسابداري مي گشت. انفاق از زيباترين ويژگي هاي او بود. شهيد كسايي مي جوشيد و مي رفت و با خود مي برد. سخنانش به دل مي نشست و در رگها جاري مي شد. مجاهد مي پروريد و راننده بلدوزر تربيت مي كرد تا بتواند با بذل جان خويش از جوانان و نوجوانان بسيجي محافظت كند و يك تركش كوچك و حقير آنها را از پاي در نياورد.»
بازنويس جلال محمدي. - [بي جا]: ستاد برگزاري كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان، (چاپ اول): 1374.
135 ص.
كتاب حاضر كه در مورد زندگي و فعاليت هاي «شهيد علي تجلايي» است، در يازده بخش نوشته شده است، به اين قرار: 1 - سرآغاز؛ 2 - سالهاي زندگي؛ 3 - در ابتداي حادثه؛ 4 - ستيز با ستم؛ 5 - حماسه ي سوسنگرد؛ 6
- بخوان سرود فتح را؛ 7 - رمضان خونين؛ 8 - شب و آتش؛ 9 - از دجله و فرات؛ 10 - ديدار؛ 11 - در حديث ديگران. شهيد علي تجلايي در سال 1338 در تبريز به دنيا آمد. در سالهاي 1356 و 1357 در راستاي انقلاب اسلامي فعاليت داشت. در سال 1358 به سپاه پيوست و در سال 1359 براي ياري مردم افغانستان به آنجا رفت و اولين مركز آموزش فرماندهي مجاهدين افغاني را در افغانستان تأسيس كرد. با شروع جنگ به ايران بازگشت و در عملياتهاي فتح المبين، بيت المقدس، رمضان، والفجر مقدماتي، والفجر دو و خيبر با سمتهاي مختلفي شركت كرد. در 19 / 12 / 63 در عمليات بدر شركت كرد. وي در 25 / 12 / 63 در شرق دجله به شهادت رسيد.
[ صفحه 977]
بازآفريني راضيه تجار. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
134 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان؛ خاطرات: 12).
عنوان پشت جلد به انگليسي: My Star
شمارگان: 3300 نسخه.
شهيد حميد عرب نژاد در سال 1332 در روستاي حميديه از توابع كرمان به دنيا آمد. وي جانشين محور عملياتي لشكر 41 ثارالله بود و در عمليات بيت المقدس به شهادت رسيد. در اين كتاب زندگينامه شهيد، در ده فصل به نقل از زبان برادر، همسر، خواهر و همرزمان شهيد گردآوري و تنظيم شده است. برخي از مطالب عبارتند از: دوران كودكي، تحصيلات، مبارزات با رژيم پهلوي، پيوستن به سپاه پاسداران و مقابله با اشرار و
ضد انقلابيون در كردستان در مناطق سر دشت، مياندوآب، نقده، مهاباد، بوكان، شركت در عمليات فتح المبين، عمليات در ارتفاعات 202 در منطقه ي تنگه ي ابوغريب، عمليات بيت المقدس و نحوه شهادت وي در عمليات بيت المقدس. در پايان كتاب نيز قطعه شعري به همسر اين شهيد بزرگوار تقديم شده است.
بازآفريني اصغر فكوري. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 1376.
86 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان: خاطرات؛ 19).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The star of the Long Morning.
كتاب «ستاره هاي صبح طولاني» به خاطراتي از زندگي شهيد حجت الاسلام «عبدالرزاق نوري صفا» (مسؤول حوزه ي نمايندگي ولي فقيه در قرارگاه قدس) مي پردازد. اين شهيد گرامي كه در كربلا متولد شده بود، زندگي پر از تلاش و مبارزه اي داشته است. كتاب نشان دهنده ي عقايد، آراء و نظرات شهيد در خصوص مسائل مختلف و روح والا و تلاشگر ايشان مي باشد. نويسنده در اين كتاب خاطرات مختلفي را به نقل از همراهان، دوستان و ياران دوران زندگي وي گردآوري كرده است. اين خاطرات مبين تلاشها و مجاهدات و همچنين مبارزات وقفه ناپذير او طي انقلاب و جنگ تحميلي، و استكبار ستيزي وي در تمام مراحل زندگي - چه دوران كودكي و نوجواني و چه بعد از پيروزي انقلاب، در شرايط مختلف جامعه و جنگ - است. او در زمان تصدي مسؤوليت نمايندگي ولي فقيه در قرارگاه قدس، طي سفري به منطقه ي جنگي به شهادت رسيد.
گردآوري و تأليف حسين شيربند. - [بي جا]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، 80.1377 ص.
طراح روي جلد: قربانعلي اجلي.
كتاب حاضر داراي سه فصل است. فصل اول، «شهيد در يك نگاه»، خلاصه اي از زندگينامه شهيد است و در آن، از تولد، دوران كودكي، تحصيلات ابتدايي و متوسطه، آغاز دوران سربازي و فرار او از خدمت سربازي، پيوستن به سپاه پاسداران و رفتن به غرب
كشور و شهادت وي (كه در تاريخ 2 / 7 / 1360 روي داد) سخن رفته است. فصل دوم، «شهيد از نگاه خاطرات» نام دارد. در اين فصل، خاطراتي از زبان خواهر، برادر، همرزمان و دوستان شهيد در مورد خصوصيات وي نقل شده است. از نوشته هاي خود شهيد نيز در اين فصل استفاده شده است. فصل سوم به
[ صفحه 978]
وصيتنامه شهيد مي پردازد. او در اين وصيتنامه، در مورد ارزشهاي انقلاب اسلامي، شهادت و خدمت به انقلاب مطالبي اظهار داشته است.
مرادحسين پاپي. - خرم آباد: افلاك، (چاپ اول): 1374.
141، [2] ص.: مصور، عكس، نمونه.
كتابنامه: ص. 143 و به صورت زيرنويس.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب، يادنامه اي از دانشجوي شهيد «باقر رادمرديان» است. كتاب، شرح زندگينامه شهيد، تحليلي از هشت سال دفاع مقدس و خاطراتي حاكي از اخلاق خوب و رفتار پسنديده شهيد است. «شهيد باقر رادمرديان» در خرم آباد متولد شد و پس از پايان تحصيلات تكميلي با رتبه ي 200 وارد رشته مهندسي شيمي دانشگاه شريف گرديد. وي از سال 1361 تا پايان جنگ در عملياتهاي مختلفي مانند محرم، والفجر مقدماتي، والفجر ده و... شركت داشت. او سرانجام در عمليات مرصاد (در تاريخ 6 / 5 / 67) شربت شهادت نوشيد. خاطرات بيان شده، به نقل از افراد خانواده، دوستان و آشنايان و همرزمان وي، بيان كننده ي ويژگي هاي اخلاقي شهيد و شجاعت او هستند.
بازآفريني كرامت يزداني؛ گردآورندگان جمعي از بسيجيان شهرستان اردكان همراه با خانواده ي معظم شهيد؛ ويراستاري مهدي واحديان اردكاني. - يزد: كنگره ي سرداران و سه هزار و هفتصد شهيد استان يزد، (چاپ اول): 141.1379 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Algair Sardar: The biography of Asizadah Zabihollah, martyr the brave...
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، زندگينامه «شهيد (ذبيح الله) عباس عاصي زاده» (متولد سال 1340؛ شهيد در سال 1362 در منطقه ي غرب بانه) است. از جمله مطالب اين كتاب، موارد زير است: «پيام مرحوم حضرت آيت الله سيد روح الله خاتمي پيرامون شهادت شهيد عاصي زاده، پيام آقاي خاتمي - (رياست جمهوري) - در زنده نگه داشتن ياد و خاطره ي وي، خلاصه اي از زندگينامه ي شهيد، خاطرات تولد، جواني و نوجواني
(به نقل از مادر، پدر، خواهر و همسر شهيد)، خاطراتي از فعاليت ها و درگيري ها در مناطق مختلف خط پدافندي آبادان، عمليات ايذايي در جبهه ي آبادان و مجروح شدن وي، جبهه ي سوسنگرد، عملياتهاي رمضان (شلمچه)، محرم (دهلران)، والفجر مقدماتي، عمليات والفجر يك، والفجر دو (حاج عمران)، والفجر چهار (پنجوين عراق) و در نهايت، شرح نحوه ي شهادت وي». متن وصيتنامه شهيد عاصي زاده در پايان كتاب ارائه شده است.
مظاهر محمدي؛ ويراستار: مريم خليلي. - [بي جا]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، 1377.
150 ص.
طراح روي جلد: قربانعلي اجلي.
[ صفحه 979]
كتاب حاضر در چهار فصل تدوين شده است كه سه فصل آن به بررسي مشروح زندگي سردار شهيد «علي لبسنگي» مي پردازد. فصل اول كتاب، زندگينامه ي شهيد است. اين فصل به اطلاعاتي، مانند: «تاريخ و محل تولد، محيط خانوادگي، شركت در تظاهرات قبل از انقلاب، ورود به سپاه پاسداران سيستان و بلوچستان و شهادت شهيد» مي پردازد. فصل دوم، ويژگي هاي اخلاقي شهيد را در بر مي گيرد. «وظيفه شناسي، صبر و شكيبايي، رعايت بيت المال، ايثارگري، عرفان و شركت در عمليات» از جمله ويژگي هايي هستند كه از زبان همسر، دوستان و همرزمان به عنوان خصوصيات اصلي شهيد در قالب خاطراتي بيان شده اند. فصل سوم «يار در كلام ياران» نام دارد. اين بخش نيز به ذكر خاطراتي از زبان دوستان و همرزمان شهيد مي پردازد. فصل چهارم با عنوان «ضمائم»، شامل توضيحاتي درباره ي جغرافياي استان سيستان و بلوچستان، تاريخ سياسي اين استان و اوضاع و احوال اين استان در آستانه ي انقلاب اسلامي و همچنين نقش سپاه در سيستان
و بلوچستان است.
اميرحمزه مهرابي. - قم: نشر پيام دبير، (چاپ اول): 111.1381 ص.: مصور، عكس.
طراح روي جلد: حميد آزادگان.
شمارگان: 2000 نسخه.
به مناسبت يادواره سرداران و 120 شهيد بخش گراش.
«شهيد ناصر سعادت» در سال 1337 در شهر گراش، از توابع شهرستان لار، به دنيا آمد. وي در تاريخ 20 / 9 / 1360 در پي درگيري در مناطق كوهستاني بانسيران، در تپه ي شياكو، به شهادت رسيد و جاويدالاثر شد. اين كتاب، شرحي از احوال و آثار و خاطراتي از زبان ياران و خانواده ي اوست كه در چهار بخش تنظيم شده است. بخش اول: زندگينامه (از زمان كودكي، نوجواني، جواني، دوران قبل و بعد از انقلاب، وصيتنامه و دستخط شهيد)؛ بخش دوم: اشعار (دوازده قطعه شعر از سال 1353 تا سال 1354 در قالبهاي آزاد، غزل و مثنوي)؛ بخش سوم: از زبان ياران (خاطراتي از همرزمان و دوستان شهيد)؛ بخش چهارم: در بيان خانواده (خاطراتي از زبان پدر، مادر و خواهران او و عكسهايي از شهيد؛ از دوران كودكي، نوجواني، جواني و جبهه)
تحقيق و تاليف عيسي جمالي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 204.1381 ص.: مصور، نمونه.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «سردار خوبان» سرگذشتنامه ي «شهيد حسين بصير»، (متولد 1322 در فريدون كنار مازندران، قائم مقام فرماندهي لشكر 25 كربلا) است كه در عمليات كربلاي ده به شهادت رسيد. مندرجات كتاب به قرار زير است:
فصل 1: دفاع و ضرورتهاي آن؛ فصل 2: شهادت و فضيلتهاي آن؛ فصل 3: قبل از انقلاب (تولد تا ازدواج)؛ فصل 4؛ در آستانه ي انقلاب؛ فصل 5: اوايل
انقلاب؛ فصل 6: هجرت به افغانستان؛ فصل 7: حضور در دفاع مقدس؛ فصل 8: دفاع تا شهادت (اعتقادات، شهادت ياران، ورود به سپاه، فرماندهي، زيارت خانه ي خدا، آموزش، اطاعت پذيري، شهادت طلبي، رفتار با اسرا و... و نحوه ي شهادت)؛ فصل 9: كلام آخر؛ فصل 10: ضمايم (مدارك و تصاويري با زيرنويس و متن پيام فرمانده ي لشكر 25 كربلا، مهدي قرباني درباره ي شهادت وي و...).
[ صفحه 980]
نويسنده كرامت يزداني، براساس خاطرات كاظم ميرحسيني، حسن واحديان اردكاني. - يزد: كنگره ي بزرگداشت سرداران و سه هزار و هفتصد شهيد استان يزد، (چاپ اول): 186.1379 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Sardar: The Epic’s narration of the Islam brave commander of an army, Asizadah Zabiholah martyr...
شمارگان: 3000 نسخه.
«شهيد (ذبيح الله) عباس عاصي زاده» در سال 1340، در شهرستان اردكان به دنيا آمد. وي اولين فرمانده ي و بنيانگزار تيپ پياده ي هجده الغدير بود. وي در سال 1362 در منطقه ي غرب بانه به شهادت رسيد. آنچه در اين كتاب آمده، خاطراتي به نقل از همرزمان او است. از جمله ي آنهاست: «خاطرات اوايل جنگ و اعلام تجاوز عراق به ايران در نقاط مرزي و واكنش شديد در روزهاي اول جنگ؛ اعزام به جبهه با هواپيماهاي سي - 130 به همراه شهيد سيد ضياء گلدانساز (با افراد سپاه يزد)؛ خط پدافندي آبادان (بهمنشير)؛ جبهه ي سوسنگرد؛ عملياتهاي رمضان (شلمچه)، محرم (دهلران) و طريق القدس؛ تشكيل تيپ مستقل هجده الغدير؛ روزهاي قبل از شهادت و شرح نحوه ي شهادت».
تدوين مجتبي محدث، محمدمهدي محمدي؛ به كوشش محمد خامه يار؛ مصاحبه محمدعلي سيد ابراهيمي، امير خورشيدي. - قم: دبيرخانه كنگره بزرگداشت سرلشكر پاسدار شهيد مهدي زين الدين، 1373. ص.
مندرجات: مقدمه؛ فصل اول: در رثاي دلاوري محبوب؛ فصل دوم: آقا مهدي؛ فصل سوم: علمدار؛ فصل چهارم: فرمانده دلها؛ فصل پنجم: بيا برادر، سفري پيش است؛ فصل ششم: آن راز كه از پرده برون افتاد.
در فصل اول، صفات برجسته ي شهيد - مانند شجاعت، دوستي، حسن اخلاق، ايثار و خستگي ناپذيري - آمده است. فصل دوم، حاوي افكار او
در مورد شهادت، عبادت و فعاليت هاي سياسي است. او از اولين اعضاي سپاه بود؛ در جنگ كردستان نيز شركت كرد و عاقبت به مسؤوليت فرماندهي لشكر رسيد. در فصل سوم، شهيد به علمدار دشت كربلا تشبيه و به توانايي هاي فردي و آگاهي او از موقعيت دشمن و قوت و ضعف نيروها اشاره شده است. ياران شهيد، عمليات خيبر را معجزه دانسته اند و شهيد را خيبرشكن. در پايان فصل نيز نقشه اي از منطقه ي عملياتي خيبر چاپ شده است. فصل هاي سوم و چهارم، در مورد شهيد مجيد برادر شهيد مهدي است كه مانند برادر خود باهوش و با استعداد و فعال بود و در عملياتهاي والفجر چهار و خيبر شركت داشت. فصل ششم، چگونگي دريافت خبر شهادت دو برادر (مهدي و مجيد) از طرف پدر و مادر آنها و صبر و استقامت و بردباري ايشان، را بيان مي كند. عكسهايي از شهيد مهدي زين الدين زينت بخش صفحات پاياني كتاب است.
تهيه و تنظيم كنگره شهيد سرلشكر پاسدار مهدي زين الدين. - قم: نشر روح، 189.1373 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «سر دلبران» در بزرگداشت مقام سرلشكر «مهدي زين الدين» تهيه و تدوين شده است. در اين كتاب، سخنراني سرلشكر پاسدار محسن رضايي و مصاحبه هايي با تيمسار صياد شيرازي، سرتيپ پاسدار غلامعلي رشيد، سرتيپ پاسدار رحيم صفوي، سرتيپ پاسدار قاسم سليماني، تيمسار مرتضي صفاري، برادر محمدرضا پورمهدي، سرتيپ پاسدار جواد استكي، سرتيپ دوم پاسدار احمد فتوحي، سرتيپ پاسدار مرتضي قرباني،
[ صفحه 981]
سرتيپ پاسدار احمد سوداگر، سرتيپ پاسدار محمدجعفر اسدي، سرتيپ پاسدار علي شوشتري و سرتيپ پاسدار علي فضلي گردآوري
شده است كه هر كدام از دليري، رشادت و از خودگذشتگي شهيد مهدي زين الدين بياناتي اظهار داشته و خاطراتي از اين سردار رشيد اسلام ذكر كرده اند. بي شك ويژگي هاي بارز اين شهيد و توانايي فراوان وي در مديريت و فرماندهي، مي تواند سرمشق و الگوي ارزشمندي براي افراد جامعه باشد.
بازآفريني حميد سجادي منش، علي دره شوري. - شيراز: كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1379.
147، [2] ص.، تصوير (رنگي): (كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 29).
عنوان ديگر: سرو سجود: يادنامه سردار شهيد محمدرضا عقيقي.
اين كتاب، يادنامه ي سردار «شهيد محمدرضا عقيقي» - مسؤول واحد آموزش عقيدتي سياسي لشكر نوزده فجر شيراز - است. كتاب با سالشمار زندگي شهيد آغاز مي شود. سپس نوزده خاطره از دوستان، همرزمان و نزديكان آن شهيد بازگو مي شود. در بخش دوم، گزيده اي از نوشته ها و مقالات آن شهيد آمده است و بخش سوم حاوي گزيده اي از وصيتنامه ي شهيد عقيقي است. در آخرين بخش كتاب نيز قطعه شعري در رثاي آن شهيد به چاپ رسيده است. شهيد محمدرضا عقيقي، در سال 1340 متولد شد. در رشته الهيات دانشگاه تهران تحصيل نمود و در مقام «مسؤول واحد عقيدتي سياسي لشكر نوزده فجر» در ميادين رزم حضور داشت. در سالهاي 1364 و 1365 به سوريه و لبنان سفر كرد و سرانجام در 24 / 10 / 1365 در عمليات كربلاي پنج به شهادت رسيد.
نصرت الله محمودزاده. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي مقاومت بسيج، بسيج دانشجويي، (چاپ اول): 1377. 384، [4] ص.: عكس.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب زندگينامه «شهيد سيد حسين علم الهدي» و شرح رخدادهاي زندگي او در دوران طاغوت و توصيف چگونگي دستگيري وي، تا زمان شهادتش در هويزه است. شهيد سيد حسين علم الهدي در سال 1337 متولد شد. پس از پايان تحصيلات ابتدايي، در جريان انقلاب چند بار توسط ساواك دستگير شد. او در سال 1357 به
دانشگاه مشهد رفت و در آنجا مبارزه عليه رژيم پهلوي را آغاز كرد. سپس راهي اهواز و پس از آن دانشگاه تهران شد. بعد از پيروزي انقلاب، فعاليت خود را بر آرام كردن اوضاع اهواز متمركز كرد و باعث شد توطئه ي منافقين و جدايي طلبان خوزستان نقش بر آب شود. با شروع جنگ به مقابله با نيروهاي دشمن پرداخت. وي از همان ابتدا شاهد خيانت بني صدر و عدم ارسال تجهيزات به مناطق جنگي خوزستان، خصوصا خرمشهر بود. به همين علت به جذب نيروهاي مردمي پرداخت تا از پيشروي دشمن جلوگيري كند. سرانجام در محلي نزديك شهر هويزه توسط تانكهاي، عراقي همراه با چند تن از دوستان خود محاصره شد و با يارانش در شانزدهم دي ماه 1359 در دشت هويزه به شهادت رسيد.
تدوين و بازنويسي عباس باقري. - [بي جا]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 1377.
[ صفحه 982]
278 ص.: مصور، جدول، عكس.
طراح روي جلد: حسن حسيني.
عنوان ديگر: سفر سوختن: مجموعه خاطرات و زندگينامه سردار رشيد اسلام شهيد محمود دولتي مقدم.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، زندگينامه ي «شهيد محمود دولتي مقدم» است كه در آن وصيتنامه و خاطراتي از شهيد نيز درج شده است. او متولد سال 1345، در زابل، و فرمانده ي گردان امام حسين (ع) بود و بارها در جبهه هاي نبرد حضور يافت و در تاريخ 27 / 10 / 1371 در جاده ي زاهدان - زابل هدف كمين راهزنان قرار گرفت و با پدر و برادر بزرگوارش به شهادت رسيد. مندرجات كتاب
عبارت است از: «مقدمه، زندگينامه و نگاه گذرا؛ فصل 1: در رواق خاطره (خاطراتي از همرزمان و دوستان و آشنايان)؛ فصل 2: شهيد در آيينه شهادت (خاطرات مادر، همسر و همرزمان از آخرين روزهاي قبل از شهادت شهيد، فرازهايي از سخنان حجت الاسلام بياني و لشكري، فرازهايي از سخنان شهيد)؛ فصل 3: سفر سوختن (برگزيده اي از اشعار شاعران معاصر درباره ي شهادت)؛ فصل 4: آيينه در آيينه (عكسهايي از شهيد دولتي مقدم با ديگر همرزمان، پدر، برادر، پيكر سوخته ي وي و نيز ضمائمي از گزارش عمليات فتح المبين، خيبر، والفجر هشت و كربلاهاي يك و پنج)».
[مولف عليرضا عالمي]. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، 103.1380 ص.: مصور.
شمارگان: 1250 نسخه.
«شهيد محمد خونجگري» در سال 1304 در بسطام ديده به جهان گشود و در سال 1365 در منطقه ي فاو به شهادت رسيد. اين كتاب، در چند بخش تنظيم شده است: «زندگينامه و خاطرات (به قلم شهيد و نيز از زبان همراهان، خانواده و همسر وي درباره ي اخلاق، رعايت ادب، دوران ازدواج، نحوه ي برخورد با خانواده در منزل، عشق به شهادت، عشق به ائمه (ع)، عمل به مستحبات و ترك مكروهات، صله ي رحم، روزهاي قبل از شهادت و همچنين، آخرين گفته ها و نوشته هاي شهيد)؛ وصف حال ياران (يك مقاله و يك قطعه شعر در قالب غزل درباره ي ائمه (ع))؛ ضمايم (نامه هاي وي درباره ي نماز، نامه ي او به شهيدان علي فردوسي، حسين سعيدي و محمد محمدي)؛ مصاحبه هايي با درباره ي انگيزه ي حضور در جبهه و وصيتنامه ي شهيد». در پايان نيز تصاويري از شهيد خونجگري ارائه شده است.
جمع آوري مطالب معاونت تبليغات و عمليات ستاد كل نيروهاي مسلح، دفتر مطالعات و تحقيقات جنگ؛ بازنويس نثر حسن بني عامري. - تهران: بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، 1374.
[62] ص.: مصور. شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب شرح زندگي سردار شهيد سرلشكر پاسدار حسن باقري (غلامحسين افشردي) متولد سال 1334 و شهيد در يازدهم بهمن ماه سال 1361 در جبهه فكه است. از جمله مطالب كتاب موارد زير است: «خورشيد پنهان: تولد، دوران كودكي، جواني، دانشجويي، ازدواج؛ مسؤوليتهاي دوران بعد از انقلاب: خبرنگاري، ورود به جهاد سازندگي، ورود به سپاه و شروع جنگ؛ مسؤوليتهاي دوران
جبهه در عملياتها و شهادت: طراحي عملياتها، ساده زيستي، اهميت دادن به نماز اول وقت، دوري از غيبت، عشق به ائمه اطهار (ع) و امام (ره)، اطاعت امر رهبري، قاطعيت در فرماندهي؛ خاطراتي از: عمليات والفجر مقدماتي، برخورد با بني صدر، عمليات امام مهدي (عج)،
[ صفحه 983]
عمليات طريق القدس، عمليات بيت المقدس، عمليات فتح المبين، تأسيس واحد اطلاعات - عمليات در جبهه براي شناسايي نظامي، تبعيت از مقررات و نظم، جلودار بودن در عملياتها و... شهادت». در پايان كتاب تصاويري از دوران كودكي، سربازي، خبرنگاري و جبهه آمده است.
به كوشش مهدي داوري؛ نگارش حميد داوري؛ ويراستار غلامرضا نباتي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 107.1379 ص.: عكس.
عنوان ديگر: سلام سردار: گذري بر زندگي سردار شهيد حاج حسين روح الامين.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، زندگينامه و شرح فعاليت هاي «شهيد حسين روح الامين» در كردستان (شهيد در سال 1364، در عمليات والفجر چهار) است. كتاب شش فصل دارد و برخي از مطالب آن به قرار زير است:
فصل اول: «بازگشت به زمين» (دوران نوجواني، جواني، سربازي، انقلاب و آغاز جنگ)؛ فصل دوم: «زمان خدمت» (فعاليت در كردستان، درگيري با ضد انقلاب و عمليات فتح المبين، ويژگي هاي اخلاقي، آزادسازي خرمشهر، عمليات والفجر چهار و قائم آل محمد (ع) فصل سوم: «لقاء نزديك است» [لشكر قمر بني هاشم (ع)، فرماندهي، شجاعت، عمليات بدر، اخلاص، رسيدگي به محرومان و نيازمندان، كلام مادر، نحوه ي شهادت]؛ فصل چهارم: «از نگاه ياران»؛ فصل پنجم: «سطرهاي سرخ» (وصيتنامه و مناجاتهاي شهيد) و فصل ششم: «باغ ارغوان».
(اشعاري از مهدي ايزدي دهكردي).
حسين مسجدي. - [اصفهان] لشكر مقدس 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 115.1375 ص. - (مجموعه آثار؛ 3).
طراح روي جلد: غلامرضا راهپيما.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، زندگينامه و شرح خاطراتي از شهيد «حجت الاسلام مصطفي رداني پور» است. از جمله مطالب كتاب موارد زير است: زندگينامه شهيد (تولد، دوران تحصيل، فوت پدر، طلبگي در حوزه علميه قم، جديت و پشتكار وي در تحصيل علوم ديني نزد اساتيد و آيات عظام از جمله آيت الله كمپاني و مصباح يزدي، ارادت شهيد به حضرت فاطمه زهرا (س) و ائمه ي اطهار (ع)، خاطراتي از: «جاده استراتژيك چزابه - بستان، عملياتهاي فتح المبين، والفجر مقدماتي، دارخوين، فرماندهي كل قوا، طريق القدس، و والفجر دو در منطقه تپه شهيد برهاني (منطقه اي در پيرانشهر)، خاطراتي از شهيدان حاج نوروز علي، صفاتاج، محمود شيرواني،، حاج علي قوچاني، قربانعلي عرب مهدي نصر و...»، نطق و خطابه براي رزمندگان در شبهاي عمليات، نحوه شهادت و مفقودالاثر شدن در تپه برهاني در عمليات والفجر دو.
نصرت الله محمودزاده. - [تهران]: وزارت جهاد سازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس؛ با همكاري مركز نشر فرهنگي رجاء، 1376.
325 ص.: عكس. - (مجموعه زندگينامه سرداران: 10).
عنوان روي جلد: سنگرساز بي سنگر، زندگينامه سردار جهادگر شهيد مهندس سيد محمدتقي رضوي.
شمارگان: 5500 نسخه.
[ صفحه 984]
كتاب «سنگرساز بي سنگر»، در يازده فصل، زندگينامه و خاطرات جادگر شهيد مهندس محمدتقي رضوي است. از جمله مطالب كتاب موارد زير است: شروع جنگ عزيمت به اهواز و پيوستن به نيروهاي چريك دكتر چمران؛ درگيري هاي اوايل جنگ در
خوزستان و در كنار شهيد چمران؛ احداث خندق در ضلع جنوبي اهواز براي جلوگيري از نفوذ دشمن؛ آغاز همكاري با شهيد مهندس طرحچي در راه سازي؛ خاطراتي از اقدامات و عمليات آفندي در سنگرسازي و حفر خندق و ايجاد خاكريز در مناطق سوسنگرد، حميديه و آبادان، خاطراتي از مناطق جنوب و غرب كشور و ذكر احداث جاده ها، پل ها و سنگرها در عملياتهاي متعددي چون: ثامن الائمه، بيت المقدس، رمضان، فتح المبين، كربلاهاي چهار، پنج و هشت، هويزه، طريق القدس؛ خاطراتي از شهيدان: محمد شهشهاني، حسين خوشنويسان، شهيد خرازي، ناجيان، ابوالقاسم حجتي، سليمي و...؛ پايه گذاري ستاد مركزي مهندسي جهاد در تهران و پس از آن ستاد شمال غربي كشور در اروميه؛ روزهاي قبل از شهادت و نحوه شهادت در منطقه شمال غرب كشور (ارتفاعات كاني زرد).
به قلم فرشاد فرشته حكمت. - تهران: اطلاعات، (چاپ اول): 1378 [76] ص.: مصور، عكس.
طراح روي جلد: حبيب الله صادقي.
شمارگان: 2100 نسخه.
اين كتاب شامل زندگينامه، قصيده اي در رثاي «شهيد جلال نوبهار»، نامه هاي وي (از جبهه ي سوسنگرد، منطقه ي شيخ خزعل و دوران حضورش در جبهه هاي لبنان)، متن وصيتنامه و شرح ماجراي شهادت وي در عمليات كربلاي هشت و نمايشنامه ي «فرياد برزخ» است كه توسط وي نوشته شده بود. در پايان نيز تصاويري از شهيد در جمع دوستان و همرزمان و پيكر وي در هنگام تشييع ارائه شده است. شهيد جلال نوبهار در سال 1338 به دنيا آمد و در تاريخ 18 / 1 / 66، در عمليات كربلاي هشت به شهادت رسيد.
[بي جا: بي نا]، (چاپ اول): 1370.
158 ص.: مصور (رنگي)، عكس.
عنوان روي جلد: سيرت پاسداران نهضت امام خميني (ره): در رثاي شهيد مظلوم حجت الاسلام حاج شيخ جواد قاسمپور آراني و جمعي از همسنگرانش.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب در ده فصل به زندگي شهيد حجت الاسلام حاج شيخ جواد قاسمپور آراني پرداخته است. فصل اول: گذري بر زندگي شهيد جواد قاسمپور (از كودكي تا آغاز دفاع مقدس)؛ فصل دوم: فعاليت هاي سياسي، اجتماعي و نظامي شهيد (شركت در جبهه در سوسنگرد، هويزه، گيلان غرب، سر پل ذهاب، عمليات ثامن الائمه، مطلع الفجر، فتح المبين، بيت المقدس، رمضان، محرم، والفجر يك و هشت، خيبر، بدر، كربلاي سه و چهار، تأسيس پايگاه شهداء آران، چگونگي شكل گيري گردان امام محمدباقر (ع) و...)؛ فصل سوم: چگونگي برخورد (جريانهاي عافيت طلب و مقدس نما در انزواي نيروهاي حزب اللهي)؛ فصل چهارم: گزارش مجالس
بزرگداشت شهيد قاسمپور (انعكاس شهادت وي در منطقه ي عمليات كربلاي چهار و...)؛ فصل پنجم: شهيد در آئينه شعر؛ فصل ششم: برگزيده اي از مكتوبات و سخنراني هاي شهيد؛ فصل هفتم: وصيتنامه ي؛ فصل هشتم زندگينامه و وصيتنامه شهيد حسين قاسمپور (برادر شهيد جواد قاسمپور)؛ فصل نهم: يادواره ي كوتاهي از شهداي وابسته به شهيد؛ فصل دهم:
[ صفحه 985]
آشنايي اجمالي با بخش آران. در پايان كتاب تصاويري از دوران جبهه و تشييع جنازه ي وي ارائه شده است.
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 64.1366 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، زندگينامه ي شهيد «غلامحسين افشردي» (حسن باقري) است. پس از مقدمه، در «نگاهي به زندگاني شهيد»، اطلاعات مربوط به تولد، تحصيلات، فعاليت ها قبل و بعد از انقلاب، مسؤوليت او در جبهه ها و سرانجام شهادت وي بيان شده است. مطالب بعدي به چهار فصل به ترتيب زير تقسيم شده است: «سير رشد، فرماندهي، ويژگي هاي اخلاقي و خاطرات و ديدگاهها». شهيد باقري پس از عضويت در سپاه در سال 1359، پس از آغاز جنگ، به جبهه رفت و تا پايان عمر از جنگ جدا نشد و در اين دوران مسؤوليت هاي مختلفي را بر عهده داشت؛ از جمله: «فرماندهي محور دارخوين در عمليات ثامن الائمه، معاونت فرماندهي عمليات طريق القدس، فرماندهي لشكر نصر در عمليات فتح المبين، بيت المقدس و رمضان و فرماندهي قرارگاه مشترك نصر از طرف سپاه و...». از جمله ويژگي هاي اخلاقي او مي توان به «تواضع، ايمان قوي و روحيه ي لطيف و مهربان و در عين حال، قاطع و شجاع» اشاره كرد. شهيد باقري در هنگام انجام
شناسايي براي عمليات محرم و شمال فكه بر اثر اصابت گلوله ي توپ به سنگري كه در آن مشغول كار بود، به شهادت رسيد.
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1366.
56 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب سير زندگاني شهيد مجيد بقايي را دنبال مي كند. در آغاز كتاب اظهارات برادر محسن رضايي در مورد شهيد بقايي ذكر شده است كه در آن اين شهيد را اسوه ي تقوي دانسته است. در قسمت دوم كتاب «گذري و نظري بر زندگاني شهيد»، زندگينامه ي شهيد و شرح فعاليت هاي وي قبل و بعد از انقلاب به چاپ رسيده است. قسمت هاي بعد به ترتيب «سير رشد»، «شهادت»، «ويژگي هاي اخلاقي»، «وصيتنامه» و «خاطره اي از شهيد» نام دارند. شهيد در جنگ تحميلي در عملياتي مثل فتح المبين، بيت المقدس و رمضان شركت داشت و در 9 بهمن 1361 مورد اصابت گلوله توپخانه دشمن قرار گرفت و به شهادت رسيد. ويژگي هاي اخلاقي شهيد توجه فراوان به دعا و زيارت، خشوع در نماز، ترس از خداوند، عشق به نيروهاي بسيج مردمي، متانت و وقار، كم توقع بودن ذكر شده است.
مؤلف: غلامعلي رجائي. - تهران: نشر شاهد، 1377. [864] ص.: مصور، عكس، نمونه.
مندرجات: مقدمه ي مؤلف؛ رجائي از زبان رجائي؛ فصل 1: دوران نوجواني و جواني؛ فصل 2: در خانه؛ فصل 3: شمع محفل خويشاوندان؛ فصل 4: دوران مبارزه؛ فصل 5: دوران زندان؛ فصل 6: دوران تدريس؛ فصل 7: ويژگي هاي فردي و اخلاقي؛ فصل 8: آينه ي سادگي ها؛ فصل 9: از مردم، با مردم، براي مردم؛ فصل 10: دوران درخشان مديريت؛ فصل 11: مواضع فكري و ديدگاهها؛ فصل 12: ضمايم.
اين مجموعه، حاصل مصاحبه با بيش از يك صد تن از اعضاي خانواده و خويشان و دوستان و ارادتمندان
[ صفحه 986]
شهيد رجايي است. و بنا بر مقدمه ي مؤلف «اولين مجموعه ي موضوعي و به عبارتي اولين سيره شناسي شهيد رجايي است كه از زمان شهادت آن عزيز تا زمان چاپ كتاب عرضه شده است». تلاش گردآورنده بر آن بوده است كه «تا آنجا كه امكان دارد مطلبي ناگفته نماند و از مطالب منتشر شده ي قبلي جز در يك مورد كه مربوط به خاطرات مقام معظم رهبري، حضرت آيت الله خامنه اي در مصاحبه با خبرگزاري جمهوري اسلامي است، استفاده نشده است.» صفحات 686 تا 697 اين كتاب به دوران جنگ اختصاص دارد و خاطرات افراد در ارتباط با شهيد رجايي و جنگ، به طور عمده در اين صفحات گرد آمده است. اگر چه در جاي جاي كتاب نيز مطالب پراكنده اي در ارتباط با جنگ تحميلي ديده مي شود. از عناوين اين بخش مي توان موارد زير را نام برد: كار دولت را با جنگ شروع كرد؛ مي خواهم سال تحويل را با مهاجرين جنگ باشم؛ همه توليداتتان را به جبهه بفرستيد؛ نمي توانند خانه اي خراب را بسازند؛ مبلغ قابل توجهي در اختيار ما گذاشتند.
تلاشي از گروه تحقيقات و معارف اسلامي جبهه فرهنگي شهيد آويني. - تهران: جبهه فرهنگي شهيد آويني، (چاپ اول): 1380.
57 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
مندرجات: مقدمه؛ سيري در زندگاني و آثار؛ سيري در انديشه ها؛ آويني از نگاه ديگران.
اين كتاب، به شرح زندگي، آثار و احوال شهيد سيد مرتضي آويني (كه در سال 1336 در شهر ري متولد شد) مي پردازد و شامل مطالب زير است: «شرح خلاصه اي از زندگاني وي از
زمان تولد، تحصيلات ابتدايي، متوسطه و دانشگاهي، فعاليت هاي مطبوعاتي و سينمايي، كتابها و مجموعه مقالات، سيري در انديشه ها (شامل نظر و بيان و نوشته هاي شهيد درباره ي موضوعهاي مختلف و اصطلاحات مورد استفاده ي شهيد آويني؛ كه اين آثار به ترتيب الفبايي عنوان ارائه شده اند)، مرتضي از نگاه ديگران (از نظر مقام معظم رهبري، سيد محمد آويني، دكتر رضا داوري، اميد روحاني، كيومرث پوراحمد، شاهرخ تويسركاني، مهدي چمران، سيروس الوند، غلامحسين ذاكري و شاهرخ دولكو)».
مؤلف محمدعلي غريب شائيان؛ گردآوري خانواده محترم شهيد شاهچراغي و حسن جلالي؛ تحت نظر كميته تاليف و تدوين كتاب بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان سمنان. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، معاونت پژوهش و تبليغات، نشر شاهد، (چاپ اول): 345.1381 ص.: عكس.
شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب، در نه فصل، زندگينامه «شهيد حسن شاهچراغي»، (متولد سال 1331 در دامغان) است كه در اسفند ماه 1364 با اصابت موشك به هواپيماي مسافربري به شهادت رسيد. وي مسؤوليت هاي متعددي - چون نمايندگي دادستاني كل در هيأت بررسي عملكرد بنياد مستضعفان، مخبر كميسيون وزارت امور خارجه، منشي مجلس، سرپرست مؤسسه كيهان و... - را عهده دار بود. از جمله مطالب كتاب، موارد زير است: «تولد و دوران كودكي، تحصيلات ابتدايي و تحصيلات حوزوي در دامغان، تلمذ در قم نزد اساتيد مدرسه ي حقاني (آيت الله صانعي، آيت الله آذري قمي و شهيد مطهري)، ازدواج، مبارزه با رژيم پهلوي، زندان، پيروزي انقلاب، مسؤوليت هاي متعدد، دوران جنگ و بازديد از جبهه، سفرهاي خارجي، نحوه ي شهادت، نامه ها، پيامها، نطقهاي پيش از دستور، مقالات و
[ صفحه 987]
نوشته هايي درباره ي دفاع مقدس،
تصاويري از شهيد و متن كامل وصيتنامه وي».
مولف: حميد قلندري بردسيري. - تهران: مؤسسه ي فرهنگي آفرينه، 1376.
[95] ص.: مصور، جدول، عكس، نمونه. - (بر موجهاي خاطره؛ دفتر چهارم).
كتابنامه: ص [93]. شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب «شمع شبتان وفا»، كه در راستاي برگزاري يادواره ي سرداران شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان منتشر شده، شامل پنج بخش است. در بخش اول و دوم، شرح زندگي، ويژگي هاي اخلاقي و رفتاري و مبارزات قبل و بعد از انقلاب سردار شهيد و معلم مبارز، امان الله غلامحسين پور پرداخته است. شهيد در جبهه هاي جنگ حضور فعال و در عملياتهاي طريق القدس، بيت المقدس و والفجر هشت شركت مؤثر داشته و در سال 65) در عمليات كربلاي يك، در جبهه ي مهران) به ديدار معبود شتافته است. خاطرات و آثار به ياد ماندني، به نقل از خانواده و همرزمان شهيد بيان شده است. در بخش سوم، اسامي شهيدان كربلا از زبان حضرت مهدي (عج) و اسامي و وصيتنامه هاي جمعي از همرزمان شهيد از شهرستانهاي جيرفت و بردسير آورده شده است. بخش چهارم حاوي قطعه شعرهايي در رثاي شهيدان و بخش پنجم مجموعه ي چهل حديث در طريق معرفت، از كلام مولا علي (ع) است.
جواد محدثي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت فرهنگي، (چاپ اول): 199.1366 ص.: مصور، عكس، نمونه.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «شمع محفل خاتم»، حاوي شرح حال، زندگينامه و خاطراتي از شهيد حجت الاسلام عبدالله ميثمي است. موارد زير از جمله مندرجات كتاب است: مقدمه (تولد، دوران كودكي، نوجواني و جواني، تحصيل در حوزه علميه قم، مبارزات در دوران قبل از انقلاب، دستگيري و شكنجه هاي ساواك، فعاليت ها و...)؛ جبهه
تا شهادت (شروع كار در دفتر نمايندگي امام، حضور در جبهه، شجاعت، خصوصيات اخلاقي، برخورد با مسائل پرسنلي سپاه، احساس مسؤوليت و...)؛ برخورد با حج (زيارت خانه خدا، محبت به پدر و مادر، بازگشت به جبهه و...) گروه باب الحوائج (خاطراتي به نقل از پدر ايشان، حجت الاسلام مرادي، همرزمان و ديگر آشنايان درباره حضور وي در جبهه، برنامه روزانه، عمليات كربلاي يك و مهران، عمليات كربلاي چهار، سلوك و اخلاق شهيد و...)؛ آخرين روزها (خاطراتي از وي در روزهاي آخر عمر، قبل از شهادت و نحوه ي شهادت)، برگزيده ها (سخنان و گفته ها و آثار شهيد در باب موضوعات متنوع ديني و جبهه و...)، از ديدگاه شخصيتها (خاطراتي از مسؤولين و فرماندهان درباره وي) در پايان نيز اسناد، دستخط و نوشته هاي اداري به همراه تصاويري با زيرنويس ارائه شده است.
به كوشش حسين فتاحي؛ ويراستار: محمدتقي فخر روحاني؛ زير نظر محمدرضا مصطفوي. - تهران: نشر سامير، (چاپ اول): 143.1380 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب داستان واره اي است كه به يادمان سردار سرتيپ پاسدار دكتر مهدي مسجديان، رئيس اداره ي طرح و برنامه ي ستاد مشترك سپاه پاسداران انقلاب اسلامي نوشته شده است. نويسنده به صورتي داستان گونه، مراحل
[ صفحه 988]
مختلف زندگي او را بيان كرده است. مطالب كتاب شامل موارد زير است: تولد و كودكي، فوت پدر، كمك به برادر در كارگاه، آشنايي با امام خميني (ره)، پخش اعلاميه در دوران دبيرستان، قبولي در انستيتو تكنولوژي اصفهان و فعاليت هاي دانشجويي، سال 1357 و فعاليت هاي انقلابي در اصفهان، ازدواج، ورود به سپاه، تدريس فلسفه به پاسداران،
آغاز جنگ و مأموريت به جبهه هاي جنوب و غرب، درگيري با ضد انقلاب، مجروح شدن، اقدام در برپايي بزرگداشت مقام شهدا در اصفهان، طرح طبقه بندي مشاغل پرسنل سپاه، و بالاخره تصادف منجر به فوت در روز قدس 1376.
تهران: وزارت جهاد سازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس، 286.1372 ص.: مصور (رنگي)، نمونه.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
كتاب، حاوي بخشهاي مختلف زندگي شهيد بزرگوار سيد مرتضي آويني بوده، در هفت فصل تنظيم شده است. فصل اول: «ديدگاه هاي فرهنگي، سياسي و اجتماعي شهيد». فصل دوم: «روايت آخر، جنگ تحميلي از نگاه شهيد آويني» كه خود به سه بخش تقسيم مي شود: روايت فتح و...، درباره ي جنگ تحميلي چگونه مي انديشيم، و تمايز جنگ ما با ديگر جنگها. فصل سوم: «شرح نور، مقالات ادبي و...» داراي سه عنوان: ادبيات آزاد يا متعهد، شيدايي و هنر، هنر، ياد بهشت و نوحه ي انسان در فراق. فصل چهارم: «از جهاد تا شهادت»، شامل عناوين: راهي به سوي فضيلت، نگاهي دوباره به روايت فتح، شهري در آسمان، در وصف آن سه تن؛ كه درباره ي سه تن از همرزمان شهيد آويني به نامهاي حسن و قاسم و رضاست. فصل پنجم: «ديدگاه هاي سينمايي» شامل واقعيت در سينماي مستند، هويت مستقل سينماي ايران، اخلاق و سينما. فصل ششم: «در رثاي شهيد» اشعاري كه به ياد شهيد آويني سروده شده است. در بخش «ياد گل» كه در همين فصل است، تعدادي قطعه ي ادبي در رثاي شهيد آمده است و در پايان هم عكسهايي از شهيد به چشم مي خورد.
مولف حبيبه جعفريان. - تهران: كتاب صبح، (چاپ دوم): 1380.
135 ص.: نمودار. - (... سري كتابهاي سياسي، اجتماعي و اعتقادي براي نسل جوان؛ 5).
كتابنامه: ص. 135 - 129.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل زندگينامه و نقد و بررسي آثار «شهيد مرتضي آويني» است كه در شش
فصل تنظيم شده است. فصل اول: زندگينامه شهيد از زبان خود او؛ فصل دوم: فعاليت هاي شهيد (مجموعه هاي مستند تلويزيوني، نشريات سوره و ادبيات داستاني و تأليفات و كتابهاي شهيد)؛ فصل سوم: شهيد آويني، انديشمندي در ساحت تفكر (ديدگاههاي شهيد در خصوص آخر الزمان، فرهنگ و تمدن غرب، علم و اخلاق در تمدن تكنولوژيك غرب، غرب و سياست، دموكراسي، آزادي و توسعه، غرب در تقابل با اسلام، روشنفكري و اسلام، انقلاب اسلامي در مقابل نظم واحد جهاني، علم و دين و حوزه و دانشگاه، توسعه، تكامل و اسلام و دموكراسي و ولايت فقيه و اسلام)؛ فصل چهارم: شهيد آويني، هنر و هنرمند (ديدگاه درباره ي هنر و هنرمندي، قصه، شعر و رمان، ماهيت سينما، سينماي هنري، روشنفكري و سينماي حرفه اي، سينما و اسلام، سينماي ايران)؛ فصل پنجم: «روايت فتح» به روايت از شهيد آويني؛ فصل ششم: شهيد آويني و عاشورا و شهادت.
[ صفحه 989]
هيأت تحريريه واحد فرهنگي بنياد شهيد انقلاب اسلامي؛ زير نظر مرتضي محمودي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، واحد فرهنگي، 514.1362 ص.: مصور.
عنوان روي جلد: اسوه صبر و مقاومت، شهيد محمدعلي رجايي.
در كتاب «شهيد رجايي، اسوه ي صبر و مقاومت» پس از شرح زندگي شهيد محمدعلي رجايي، سخنراني ها و اسناد مربوط به جنگ تحميلي عراق عليه ايران، آورده شده است؛ از جمله: 1) در سخنراني در «پايگاه شهيد وطن پور» اصفهان، در مقام نخست وزير، حمله ي صدام به ايران را «خاموش كردن نور خدا با كفر» دانسته است. 2) در مصاحبه با روزنامه نگاران، درباره علل جنگ و شرايط قبول آتش بس و مذاكره
با دشمن و مواضع ملتهاي عرب در قبال جنگ ايران و عراق صحبت كرده است. 3) در سخنراني در شوراي امنيت سازمان ملل، پس از شرحي از رفتار وحشيانه ي متجاوزان بعثي با مردم خوزستان، مواضع ايران را درباره ي جنگ توضيح داده و خواستار پايان عادلانه ي جنگ و سركوب و مجازات متجاوزان شده است. 4) در سخنراني در نماز جمعه ي تهران ضمن اشاره به خسارات مادي جنگ تحميلي آن را ابتلايي دانسته كه موجب تكامل ما شده است. 5) در يك مصاحبه ي راديويي، با بررسي وضع هموطنان جنگ زده، بر ادامه ي جنگ تا پيروزي قطعي ايران تأكيد كرده است.
هيئت تحريريه واحد فرهنگي بنياد شهيد؛ زير نظر مرتضي محمودي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، واحد فرهنگي، (چاپ اول): 1362.
[478] ص.: مصور، عكس.
عنوان روي جلد: اسوه صبر و مقاومت، شهيد محمدعلي رجايي.
شمارگان: 10000 نسخه.
جلد دوم كتاب «شهيد رجايي، اسوه ي صبر و استقامت» بخشي از زندگينامه ي شهيد رجايي - شامل ملاقاتها، مصاحبه ها، اطلاعيه ها، سخنراني ها، ديدگاهها،... و در نهايت، شهادت وي در زمان رياست جمهوري - است. مطالب گردآوري شده همراه با مأخذ (مكان، روز و ساعت و رسانه ي مربوطه) ارائه شده اند. مطالب مربوط به جنگ در مباحث مختلف پراكنده اند؛ مطالبي مانند: «موضع كاركنان دولت در زمان جنگ، سخنان شهيد رجايي در سمينار سپاه پاسداران، بودجه ي سپاه پاسداران و ادغام آن با ارتش، موضع مجامع بين الملل درباره ي جنگ، تضعيف روحيه ي پاسداران، سمينار جهاد سازندگي، بازديد از استانهاي كرمان، فارس و خوزستان، بازديد از شهركهاي جنگ زدگان، پيام وي به ارتش، گزارش عمليات رزمندگان به دولت، مشكلات كردستان، بازديد از
مركز آموزش افسري و ديدگاه وي در مورد شهيدان و جنگ و نيز رزمندگان اسلام».
ساده نويسي منير السادات موسوي؛ ويراستار: بشير خزامي پور؛ تصويرساز: بيژن ناييني. - تهران: سوادآموزي، دفتر پژوهش، برنامه ريزي و توليد مواد آموزشي؛ مدرسه، 53.1377 ص.: مصور. - (مجموعه ايثارگران: 4).
طراح روي جلد: محمدهادي دانش.
كتاب حاضر پنج بخش دارد. در مقدمه پيامي از حضرت امام خميني (ره) درباره شهدا درج شده است. در بخش اول، مشخصات شناسنامه اي معلم شهيد خرمي راد (شامل نام و نام خانوادگي، تاريخ تولد، تاريخ و محل اسارت، عملياتهايي كه در آنها شركت داشته، تاريخ شهادت و محل يادبود) ذكر شده است. در بخش زندگينامه ي اين شهيد، توضيحاتي درباره ي خانواده و نحوه ي زندگي او داده شده است. وي در عمليات بزرگ رمضان در غرب خرمشهر اسير شد و طي دوران اسارت، عده ي زيادي از اسيران را باسواد كرد. او در نامه هاي خود به خانواده اش، آنان را به
[ صفحه 990]
خواندن نماز شب و دعا و نيايش سفارش مي كرد. در ادامه ي كتاب، خاطره هايي از آقايان اسماعيل باميان و محمد حاجي خلف - همرزم شهيد - و سفارشات شهيد به همسر و فرزندانش، شرح آخرين روزهاي زندگي شهيد و وصيتنامه ي او آمده است.
تحقيق و تدوين مطالب احمد حسينيا؛ طراحي، نظارت و پي گيري امير معصومي. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، مديريت انتشارات، (چاپ اول): 265.1378 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، به مناسبت شهادت سپهبد صياد شيرازي تهيه شده و شرحي است بر زندگينامه ي شهيد در ابعاد گوناگون خانوادگي، اجتماعي و اخلاقي و نظامي؛ به ويژه بيان دلاوري هاي شهيد در عملياتهاي مختلف. مطالب در هفت فصل ارائه
شده اند. فصل 1: «آيينه ي صدق و صفا» (فرازهايي از زندگي، از تولد تا تشكيل هيأت معارف جنگ)؛ فصل 2: «تنديس اخلاص و شهامت» (ويژگي هاي اخلاقي و ابعاد شخصيتي از نگاه شخصيتهاي علمي، سياسي، فرهنگي و نظامي)؛ فصل 3: «خاطراتي از صياد صف شكن» (خاطراتي از ياران و همرزمان شهيد در دوران انقلاب و دوران جنگ)؛ فصل 4: «خاطرات، انديشه ها و وصيتنامه شهيد»؛ فصل 5: «در رثاي امير جبهه ها» (مقالات و اشعاري در سوگ شهيد از نويسندگان و شعراي معاصر)؛ فصل 6: «شهادت و بازتاب آن»؛ فصل 7: گزيده اي از جرايد و عكسهاي شهيد.
نوشته يحيي كاظمي، زهرا نيك منش؛ ويراستار محمدباقر مشهدي. - [بي جا]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 99.1377 ص.
طراح روي جلد: قربانعلي اجلي.
كتاب حاضر، زندگينامه ي سردار رشيد اسلام «شهيد محمد جندقيان» است كه در سه فصل ارائه شده است. فصل اول با نام «زندگينامه ي شهيد جندقيان»، در چهار قسمت به «تولد، دوره ي دبستان و تحصيلات ابتدايي، دوره ي نوجواني و جواني و ازدواج» شهيد مي پردازد. در اين فصل، ويژگي هاي اخلاقي و ابعاد شخصيتي وي - از جمله كار و تلاش، حسن خلق، محبت، احسان و همدردي، روح بزرگ و... - از زبان اطرافيان وي نقل شده است و در ادامه، فعاليت هاي فرهنگي و نظامي شهيد در سيستان و بلوچستان نوشته شده است. فصل دوم «ماجراهاي جنگي شهيد در سيستان و بلوچستان» نام دارد. در اين فصل، بيست خاطره از دوران فعاليت شهيد در سيستان و بلوچستان نقل شده است. در فصل سوم با عنوان «شهيد و شهادت»، به نحوه ي شهادت وي پرداخته شده، خاطراتي
از زبان همسر، برادر و دوستان شهيد در مورد علاقه ي او به شهادت آمده است. قسمتي از وصيتنامه شهيد و نيز فهرستي از فعاليت هاي نظامي او با سمت و عمليات مربوطه و تاريخ آن در همين فصل به چاپ رسيده است.
علي مؤذني. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
174 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Rise
[ صفحه 991]
كتاب «ظهور»، زندگي سردار شهيد حاج يونس زنگي آبادي [فرمانده ي تيپ امام حسين (ع) از لشكر 41 ثارالله] را به تصوير مي كشد. نويسنده سعي دارد خواننده را همراه خود به داخل زندگي شهيد بكشاند و لحظه به لحظه همراه شهيد به بيان خاطرات او بپردازد. نويسنده از جانب شهيد مسؤوليت نگارش كتاب را مي پذيرد و در حالي كه شهيد حاج يونس در تمام لحظات همراه نويسنده است، به روستاي زنگي آباد سفر مي كند و خودش را در سالها پيش هنگام تولد حاج يونس مي يابد. سير وقايع همراه با تفسير و بيان خاطرات گذشته باعث مي شود كه خواننده احساس كند در صحنه هاي زندگي شهيد حضور داشته است بدين ترتيب، با شرايط زندگي شهيد، محيط خانوادگي وي و روحيات و صفات و خصوصيات فردي اخلاقي و اجتماعي او آشنا شود. فرزندان شهيد به عنوان شاهدان در داستان حضور دارند.
خسرو باباخاني؛ به سفارش اداره كل تحقيق و پژوهش بنياد شهيد انقلاب اسلامي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، معاونت پژوهش و تبليغات، نشر شاهد، (چاپ اول): 327.1381 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب زندگينامه ي داستاني «شهيد محمدرضا فتاحي» است كه در 25 فصل ارائه شده است. برخي از موضوعهاي زندگينامه عبارتند از: «مبارزات عبدالعلي، برادر بزرگ وي و شهادت او به دست رژيم پهلوي؛ مسأله ي حجاب قبل از انقلاب؛ شك به وجود خدا
و تعليمات معلم وي؛ آشنايي با همسر؛ فعاليت هاي همسر وي؛ نقش در پيروزي انقلاب؛ اخذ مدرك پزشكي؛ آغاز جنگ تحميلي؛ اعزام به مناطق جنوب و غرب كشور براي مداواي مجروحان؛ آشنايي با شهيدان و نحوه ي شهادت: داريوش زيره وندي، محمد علوي، بهرام چغاروند، پرويز رستگاري، سيروس آذروند و...؛ شهادت برادر وي (شيرزاد) در جبهه ي سومار؛ اعزام به منطقه ي عمليات ظفر پنج در ارتفاعات خان؛ سقوط بالگرد و شهادت وي؛ مراسم تشييع پيكر پاك شهيد و فوت خواهر در اثر از دست دادن برادر».
اصغر لطفي نجفي نجف آبادي؛ ويراستار: مريم خليلي. - [بي جا]، كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 134.1377 ص.
طراح روي جلد: قربانعلي اجلي.
اين كتاب، كه زندگينامه سردار رشيد اسلام «شهيد حاج احمد باقري» را در بر مي گيرد، در چهار فصل تدوين شده است. فصل اول مربوطه به زندگينامه و فعاليت هاي نظامي شهيد است. در بخش زندگينامه، «تولد، تحصيلات، خدمت سربازي و پيوستن وي به نهادهاي انقلابي، رفتن به بلوچستان، سالهاي آخر تلاش و كوشش و چگونگي شهادت شهيد و خلاصه اي از فعاليت هاي نظامي وي» شرح داده شده است. در فصل دوم - با نام «فضايل و سجاياي اخلاقي» - ابعاد روحي و شخصيتي شهيد (از جمله: حفظ بيت المال، محبت به زيردستان، حسن خلق، حجب و حيا، كمك به فقرا و مهمان نوازي) در خاطره هايي از زبان اطرافيان شرح داده مي شود. فصل سوم، «شهيد در آيينه خاطرات پدر، همسر و همرزمان» نام دارد. در اين فصل نيز با ذكر پنجاه خاطره از خانواده ي شهيد، ساير ابعاد روحي شهيد خصوصا در زمان فعاليت هاي نظامي وي توضيح داده مي شود
و فصل چهارم - كه فصل پاياني كتاب است - به وصيتنامه ي شهيد و ذكر قسمتهايي از آن اختصاص يافته است.
[ صفحه 992]
بازآفريني كرامت يزداني؛ گردآورنده پروانه غلامي؛ ويراستاران: محمد حسيني و مهدي واحديان اردكاني. - يزد: كنگره بزرگداشت سرداران و 3700 شهيد استان يزد، (چاپ اول): [؟137]. 156 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Love at 9:10
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر سرگذشت «سردار شهيد محمد ابراهيمي»، فرمانده ي تيپ الغدير است كه در عمليات كربلاي پنج شهيد شد. مطالب كتاب شامل موارد زير است: «پيش از طلوع»، مطالبي از زبان پدرش درباره ي زندگي پيش از تولد وي؛ «شكفتن»، از تولد تا حوادث مربوط به انقلاب و پس از آن تا زمان اوائل جنگ؛ «يكي از ما كه مانده ايم»، خاطرات سرهنگ پاسدار محمدمهدي فرهنگ دوست از شهيد ابراهيمي؛ «نماز، دعا، ولايت، اخلاق، عشق در ساعت 9: 10 دقيقه صبح»، چگونگي شهادت او از زبان تنها شاهد حادثه، جانباز دشتي؛ «چراغي براي شب و روز»، ديدگاهها، توصيه ها و رفتار شهيد و «متن وصيتنامه شهيد ابراهيمي». شهيد ابراهيمي در سال 1342 در يزد متولد شد و در عملياتهاي خيبر، بدر، قدس، والفجر هشت، كربلاي چهار و كربلاي پنج، شركت داشت. روي جلد كتاب، عكس شهيد چاپ شده است.
اثر علي شوشتري زاده. - تهران: [بي نا]، 62.1364 ص.
اين كتاب اثر شهيد علي شوشتري زاده است و شامل زندگينامه ي شهيد، وصيتنامه، مجموعه نيايش، وصف شهيدان از زبان او و خاطرات وي در طول مدت رزم و طي عمليات بدر مي باشد و اشاره كوتاهي به روزهاي بزرگي چون روز پاسدار، هفته ي وحدت و سالروز اشغال افغانستان دارد. در كتاب - هر جا كه لازم دانسته شده - تصاويري از شهيد زينت بخش صفحات شده است. در انتهاي كتاب،
قطعه شعري از محمد هادي خالقي به مناسبت شهادت شهيد و قطعه اي نيز از سيد عبدالرسول حسين المدني كه به شهيد تقديم گرديده، به چاپ رسيده است.
نوشته داوود اميريان. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
144 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان؛ داستان: 10)
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Desert’s Eagle
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب حاضر شامل 12 عنوان داستان كوتاه از زندگينامه ي شهيد علي معمار است. شهيد علي معمار در سال 1343 در روستايي در حوالي كاشان به دنيا آمد و در سال 1373 به دست اشرار منطقه ي بلوچستان به شهادت رسيد. محتواي داستان ها عبارتست از: تولد و نام گذاري وي؛ دزديده شدن دوچرخه او و دير آمدن او به منزل؛ دوران راهپيمايي مردم كاشان و تير خوردن پدرش در تظاهرات؛ درگيري با اشرار در منطقه ي ايرانشهر؛ دستگيري فردي كه اسكناسهاي تقلبي پخش مي كرد؛ درگيري با اشرار و شهادت سرگرد عبادي و گروگان گيري اشرار در جاده ي سراوان و ترفند او براي آزادسازي گروگان ها كه منجر به نابودي اشرار شد؛ درگيري با قاچاقچيان و اشرار در پارك شهر سروان؛ كمك به مداواي چشمان چوپاني بنام محمد كه نابينا بود و پس از عمل بينايي خود را به دست آورد. درگيري با بهادر (سر دسته اشرار) و شهادت علي معمار؛ اهداي سر در حسينيه از طرف استاد فيض كه شهيد معمار را در خواب ديده بود.
[ صفحه 993]
نصرت الله محمودزاده. - تهران: ستاد كل نيروهاي مسلح، بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، مديريت ادبيات و انتشارات، 1375.
250 ص. - (ادبيات دفاع مقدس؛ داستان واره: 1).
كتاب «عقيق»، شرح زندگي سراسر حماسه و ايثار رشيد سپاه،
شهيد حاج حسين خرازي است كه براساس اظهارات همسنگران او و سخنراني هاي شهيد تدوين شده است. نويسنده ي كتاب جهت شناختن شخصيت شهيد عازم پايگاه شهيد رداني پور در اهواز مي شود و در آنجا با علاقه و عشق رزمندگان نسبت به شهيد روبه رو مي گردد. وي به جمع آوري مطالب و واقعيت هاي موجود مي پردازد. همسنگران و همرزمان شهيد از فعاليت هاي وي مانند: برنامه ريزي و طراحي نقشه هاي عملياتي، بر عهده گرفتن فرماندهي اين عملياتها و عملياتهايي كه شهيد در آن شركت داشته (از جمله، عمليات طريق القدس، بيت المقدس، فتح المبين، محرم و والفجر مقدماتي) سخن مي گويند. ياران شهيد از روحيه و برخوردهاي اسلامي او بسيار سخن گفته اند.
تدوين و تنظيم فخرالدين حسيني؛ خطاطي: فضائلي، عباسي. - تهران: [جمعي از دوستان]، 251.1362 ص.
طراح پشت جلد: احمد سركوبي.
شمارگان: 5000 نسخه.
شهيد حاج مجتبي كلاهدوزان در سال 1325 در اصفهان به دنيا آمد. پس از تحصيلات دوره ابتدايي و متوسطه، در دانشگاه تربيت معلم به ادامه تحصيل پرداخت. قبل از انقلاب در فعاليت هاي مذهبي و تشكيل كلاس درس براي بچه هاي بي بضاعت شركت داشت و مبارزه مسلحانه با رژيم پهلوي را تبليغ مي كرد. با شروع جنبش اسلامي و تماس مستقيم و بيشتر امام خميني (ره) با امت، در به حركت وا داشتن مردم سهم بسزايي داشت. پس از پيروزي انقلاب اسلامي ضمن كار در آموزش و پرورش، به فعاليت جنبي در سپاه انقلاب اسلامي پرداخت. با شروع جنگ تحميلي در بعد نظامي در مديريت هاي سنگين و فرماندهي در عمليات متعدد از جمله: بيت المقدس 2، فتح المبين، محرم و... شركت داشت و بالاخره به مقام رفيع شهادت
نائل آمد. اين كتاب شامل 11 بخش است كه به ترتيب عبارتند از: مقدمه اي از حجت الاسلام ميثمي، وصيتنامه شهيد، زندگي نامه ي شهيد به روايت دوستان و همسر شهيد، مجموعه پيام ها، تلاش، حركت، زندگي به روايت تصوير، مجموعه سخنراني ها، مجموعه مصاحبه ها، شهادت به روايت تصوير، شهيد در شعر، آثار شهيد، زندگينامه و وصيتنامه پاسدار شهيد محمد بازرگاني.
جهانگير خسروشاهي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1379.
164 ص. - (كارگاه قصه و رمان، مفاخر ملي - مذهبي؛ 3).
عنوان ديگر: غروب آبي رود (زندگينامه داستاني شهيد مهدي باكري).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Blue Sunset of the River
شمارگان: 3000 نسخه.
در اين كتاب از مجموعه ي «مفاخر ملي و مذهبي ايران»، زندگينامه داستاني شهيد «مهدي باكري» به نگارش در آمده است. اين شهيد در 1334 در اروميه متولد شد و در سال 1355 براي ادامه ي تحصيل به خارج رفت اما با پيروزي انقلاب اسلامي به ايران بازگشت و به عضويت سپاه پاسداران در آمد و به مقام فرماندهي عمليات نايل آمد. وي در عمليات پاكسازي منطقه ي سرو و آزادسازي مهاباد، پيرانشهر و بانه نقش مهمي داشت و خدمات او سبب گرديد سنندج پس از مدتها آزاد شود. شهيد باكري سرانجام در عمليات خيبر به شهادت رسيد.
[ صفحه 994]
بازآفرين منيژه نصراللهي. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 1376.
132 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان: خاطرات؛ 21).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Hearts Commander.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، در هفت فصل، به بيان خاطرات زندگي سردار شهيد «محمد آرمان» جانشين فرمانده ي گردان مهندسي خيبر جهاد سازندگي، از زبان مادر، برادر، خواهران، همسر و همرزمان اين شهيد گرانقدر پرداخته است. هر يك از اين راويان گوشه اي از زندگي شهيد را به تصوير كشيده، سعي كرده اند خصوصيات و ويژگي هاي اخلاقي
او را بازگو كنند. حس نوع دوستي و فداكاري، محبت به اطرافيان، دوستي با افراد درستكار و دشمني شديد شهيد با ستمكاران و ظالمان از جمله خصوصيات بارز اين سردار رشيد اسلام بوده است. در اين مجموعه، خاطراتي از دلاوري ها و شجاعت وي در جبهه هاي نبرد، تلاش خستگي ناپذير او براي مبارزه با دشمن متجاوز، بيداري هاي شبانه و عبادات و راز و نيازهاي وي در دل شبهاي تاريك، خصوصيات منحصر به فرد او در فرماندهي و سخت كوشي وي از قول همرزمان و همسنگرانش نقل شده است. همسر شهيد نيز ويژگي هاي اخلاقي و رفتاري او در جمع خانواده را بيان كرده است.
صادق شريف مقدم، عبدالرضا مزاري. - [بي جا]: كنگره ي بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 199.1377 ص.
طراح روي جلد: مهدي شمسي.
شمارگان: 3000 نسخه.
در اين كتاب، 140 خاطره از شهيد مزاري به نقل از بستگان و دوستان شهيد، در هفت فصل، ارائه شده است. شهيد مزاري در سال 1369 توسط منافقان ترور شد و به شهادت رسيد. موارد زير از جمله مندرجات كتاب است: «فصل اول: خصوصيات فردي (تدريس در حوزه، نماز اول وقت، شوخ طبعي و...)؛ فصل دوم: مبارزات (قبل و بعد از انقلاب)؛ فصل سوم: فعاليت هاي فرهنگي و اجتماعي (نقش شهيد در مساجد و دانشگاه سيستان و بلوچستان و...)؛ فصل چهارم: دفاع مقدس (عمليات كربلاي پنج، سومار و...)؛ فصل پنجم: حج؛ فصل ششم: مدارس چهارده معصوم (ع) (احداث چهارده باب مدرسه) و فصل هفتم: شهادت». فرازهايي از پيام مقام معظم رهبري، مروري بر فعاليت هاي شهيد و فهرستي از اسامي راويان خاطرات نيز در پايان
كتاب ارائه شده است.
علي رضا حيدري نسب؛ ويراستار: نادر عباسي. - [بي جا]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 141.1377 ص.: مصور.
طراح روي جلد: قربانعلي اجلي.
كتاب «فصل طواف»، در چهار بخش به زندگينامه سردار رشيد اسلام، «شهيد محمود سعيدي نسب (غزنوي)» مي پردازد. بخش نخست (زندگي شهيد در يك نگاه)، حاوي پنج مبحث است: «تكوين شخصيت، شكوفايي شخصيت، شهيد در نخستين سفر به جبهه، ورود به دانشكده ي تربيت مربي سپاه و شهيد و آخرين سفر به جبهه». بخش دوم (گذري بر احوال شهيد)، داراي شش فصل «تعليم و متعلم، اطاعت و بندگي، امر به معروف و نهي از منكر، شهيد و دفاع مقدس، نوعدوستي و مساعدت، سادگي زندگي و صدق و صفاي شهيد» است. بخش سوم به
[ صفحه 995]
آثار و يادگارها، نوشته ها و دو وصيتنامه شهيد پرداخته است و بخش چهارم به تشريح هدف شهيد و پيام و سفارشات وي به نق از مادر، خواهر و دختر شهيد اختصاص دارد.
مؤلف غلامعلي جندقي (رجبي). - تهران: صيام، (چاپ اول): 150.1381 ص.: مصور (رنگي).
عنوان روي جلد: كبوتر حرم: زندگينامه و اشعار شهيد غلامعلي رجبي.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، شامل شرح آثار و احوال «شهيد غلامعلي رجبي»، مداح اهل بيت و رزمنده ي جبهه هاي نبرد است. وي در عمليات مرصاد در گردان مسلم (ع) به شهادت رسيد. مندرجات كتاب عبارتند از: «شهيد غلامعلي از لسان حاج منصور ارضي، شعري در وصف شهيد، وصيتنامه هاي شهيد، عطيه هاي كوثر، جزوه ي آموزشي درباره ي مداحي به قلم شهيد، شبنامه ي غم و اشعار وي [شامل رباعي، مداحي و
نوحه ها در وصف اهل بيت (ع)]، امام حسين (ع)، ولادتها و شهادتها، روضه خواني ها، نوحه ها و سروده ها، اشعاري در وصف حاج حسن رجبي (ره) پدر شهيد و فرزند شهيدش، كلماتي قصار از پدر مرحوم شهيد و اشعاري از مرحوم قاسم ملكي در رثاي اباعبدالله و اهل بيت (ع)». تصاويري از شهيد در زمان اجراي مرثيه و نوحه خواني و نيز، عكسهايي از حضور در جمع رزمندگان و دوران جبهه ارائه شده است.
تدوين: دفتر سياسي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي كردستان. - [بي جا]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ناحيه كردستان، 112.1362 ص.: مصور، نقشه، عكس.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يكمين سالگرد شهادت سردار سپاه اسلام ناصر كاظمي منتشر شده است.
مندرجات: مقدمه؛ زندگينامه؛ مصاحبه با همرزمان شهيد؛ كردستان، مردم و پاسدار شهيد ناصر كاظمي؛ سخنان و وصاياي شهيد.
كتاب، با شرح زندگاني شهيد كاظمي شروع مي شود و با درج مصاحبه هايي از برادر سرهنگ شيرازي و برادر ايزدي ادامه مي يابد. پس از آن، خاطرات شهيد درباره ي كردستان و ضد انقلاب كه در مصاحبه اي ضبط شده، به چاپ رسيده است. شهيد ناصر كاظمي كه در خانواده اي متوسط به دنيا آمده بود، كمك به ديگران را دوست داشت و براي همدردي با بچه هاي محروم هيچ وقت لباس نو نمي پوشيد. پس از ورود به دانشگاه به تدريس در نقاط محروم تهران مشغول شد و با درآمد مختصر خود براي بچه ها جزوه و كتاب تهيه مي كرد. پس از پيروزي انقلاب به سپاه پيوست. مدتي در زابل خدمت كرد. سپس راهي خرمشهر گرديد. بعد از مدتي با سمت فرماندار و فرمانده ي سپاه به پاوه رفت. سپس مسؤول سپاه
پاسداران كردستان شد و به سنندج اعزام گرديد. عمده فعاليت هاي وي در اين منطقه بوده است. او در پيروزي عمليات بانه - سردشت، نقش بسزايي داشت. او در آخرين مأموريت خود، حين پاكسازي جاده ي پيرانشهر - سردشت، شهيد شد.
محمدرضا كاشاني؛ ويراستار: ف. باقري. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 1377.
[ صفحه 996]
108، [3]: عكس (رنگي). - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران: 88. زندگي نامه سرداران شهيد؛ 22).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، قسمتي از زندگينامه شهيد احمد آجرلو، فرمانده ي سپاه كرج، است كه به صورت خاطراتي مجزا - به نقل از پدر، مادر، همسر و خواهر شهيد - گردآوري و تنظيم شده است. خاطرات، بيانگر نحوه ي زندگي، فعاليت ها و ويژگي هاي اخلاقي شهيد هستند. احمد آجرلو در عمليات بيت المقدس دو، در تاريخ 25 / 10 / 66، در ماووت به شهادت رسيد. شهيد در هنگام نوجواني، به علت اين كه مجبور بود بعد از پايان دوره ي دبيرستان به سربازي برود و به رژيم طاغوت خدمت كند. دبيرستان را رها مي كند. در سالهاي 1356 و 1357 در فعاليت هاي انقلابي حضور فعال داشت. پس از پيروزي انقلاب وارد كميته و سپس، سپاه شد. وي مدتي در تبريز بود. سپس به فرماندهي سپاه كرج منصوب شد. در تمام طول جنگ از جمله افرادي بود كه آرزوي شهادت داشت. تا اين كه سرانجام در عمليات بيت المقدس دو، شهيد شد.
معاون ستاد لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 215.1378 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب به مناسبت كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان منتشر شده است.
اين كتاب، شامل مجموعه ي خاطرات و زندگينامه ي سردار شهيد، «حاج عبدالمهدي مغفوري» است. كتاب در هشت فصل
تنظيم شده، شامل خاطرات و مطالب بسياري درباره ي خصوصيات اخلاقي و ديني شهيد است كه به نقل از افراد خانواده، آشنايان، همرزمان، مسئوولان مملكتي و رجال سياسي نقل شده است؛ از جمله: اعتقاد وي به حضرت امام (ره)، اذان گفتن شهيد در اول وقت، اهميت به نماز روزانه و نماز شب در هر شرايط، مجروحيت شيميايي، نظم و انضباط و اهميت دادن به پرداخت خمس و زكات و ديگر مسائل ديني. او در سال 1335 در كرمان متولد شد. پس از طي دوره ي تحصيلات ابتدايي و متوسطه، موفق به دريافت فوق ديپلم رشته ي برق شد. دوره ي سربازي او مصادف با دوران انقلاب بود. در اين دوران، نقش عمده اي در پخش اعلاميه هاي حضرت امام (ره) در پادگان داشت. پس از انقلاب وارد سپاه شد. وي معاون ستاد لشكر 41 ثارالله بود كه در عمليات كربلاي چهار - در جزيره ي ام الرصاص - به شهادت رسيد.
بازآفرين: محمدرضا عارفي. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 94.1376 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان: خاطرات؛ 22).
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «گردان نيلوفر» شامل خاطرات زندگي سردار شهيد، محمود پايدار، (فرمانده ي گردان 419 محرم، از لشكر 41 ثارالله) است. شهيد پايدار كه يكي از جوانترين فرماندهان جبهه هاي نبرد حق عليه باطل بود، در جيرفت متولد شد. زندگي وي همراه با سختي بود. ولي او، علي رغم تحمل مرارتها و مشكلات فراوان در زندگي، هيچ گاه در برابر زورگويان و قدرت طلبان تسليم نشد. خاطرات زندگي اين شهيد كه از زبان ياران، دوستان و همرزمان وي بيان شده اند، نشانگر روح بلند، بزرگ منشي
و ايمان محكم شهيد هستند. دوستان او از خاطرات كودكي و جواني،
[ صفحه 997]
مبارزه در دوران انقلاب، علاقه به رهبر، تلاش خستگي ناپذير، ايثار و از خودگذشتگي، قناعت و بلندي طبع و خصوصيات اخلاقي او (از جمله عشق به شهادت) سخن گفته اند. همچنين ياران وي از علاقه اي كه افراد گردان به شهيد داشته اند و از خصوصيات فرماندهي او ياد كرده اند.
[قربانعلي احمدي مقدم]. - قزوين: قربانعلي احمدي مقدم؛ تهران: رسالت قلم، 198.1362 ص.: مصور، عكس، نمونه.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، توسط قربانعلي احمدي مقدم به ياد فرزند شهيدش - جعفر - در چهارده فصل تنظيم و منتشر شده است. يازده فصل اول، مجموعه مقاله هايي درباره ي «انقلاب، امامت معصومين و ولايت فقيه، ظهور حضرت مهدي (عج)، ريشه يابي اختلاف درباره ي گريه ي حضرت زهرا (س)، نماز جمعه، اعمال حج تمتع و خانواده ي شهدا و معلولين» است. سپس، زندگينامه، خاطرات، وصيتنامه، اشعاري در رثاي شهيد احمدي مقدم و عكسهايي از دوران كودكي و حضور شهيد جعفر احمدي مقدم در جبهه آمده است. شهيد در سال 1341 در شهرستان قزوين در خانواده اي مذهبي متولد شد. او تنها پسر خانواده بود. در سال 1361 به سر پل ذهاب اعزام شد و در تاريخ 3 / 10 / 61 هنگام بنزين گيري تويوتا، مورد اصابت توپ دشمن بعثي قرار گرفت و جسد نيم سوخته اش به پشت جبهه منتقل شد. در پايان كتاب، مجموعه اي از دعاهاي مختلف آورده شده است.
بازآفريني حسين بيدارمغز. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
47 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Riskless Bullets
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «گلوله هاي بي خطر»، خاطرات زندگي سردار شهيد حميدرضا جعفرزاده پور جانشين فرمانده ي واحد اطلاعات و عمليات لشكر 41 ثارالله را در بر مي گيرد. در فصل اول، خاطرات مادر شهيد بيانگر خصوصيات اخلاقي، رفتار شهيد با پدر و مادر، جريان ازدواج و رفتار شهيد با فرزندانش است. در فصل دوم (كه راوي آن برادر شهيد است) ويژگي هاي اخلاقي،
رفتار و روحيات شهيد در برخورد با مسائل اجتماعي و انقلاب و مسائل روزمره ي زندگي، همچنين علاقه وافر او به امام امت و عشق او به شهادت بيان شده است. در فصل سوم (كه مجموعه ي خاطرات ياران و همرزمان شهيد است) دوستان وي از حضور او در جبهه، دلاوري، شب زنده داري، شهادت طلبي، اجراي واجبات، نحوه ي فرماندهي و ديگر خصوصيات و نحوه ي شهادتش سخن گفته اند.
بازآفريني زهره يزدان پناه؛ [ويراستار]: علي آقاغفار؛ [به كوشش گروه مشاورين فرماندهي ناجا]. - قم: منبع، (چاپ اول): 201.1380 ص.: مصور. - (خاطرات؛ 2).
عنوان روي جلد: خاطرات زندگي سردار شهيد يوسف رضا ابوالفتحي: گلي در آيينه.
[ صفحه 998]
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Life story of the Martyred Sardar Yuser Reza Abolfathi, A Flower in the Mirror.
شمارگان: 2200 نسخه.
كتاب، زندگينامه ي «يوسف رضا ابوالفتحي» (فرمانده ي ناحيه ي انتظامي فارس) است. او در بهار سال 1334 در روستاي عسكرآباد نهاوند، در خانواده اي كشاورز به دنيا آمد. پس از گذراندن تحصيلات ابتدايي، براي ادامه ي تحصيل رهسپار تهران شد. در دوران دبيرستان با خانواده ي آيت الله پسنديده، برادر امام خميني، آشنا شد و همين امر، باعث آشنايي او با امام و شركت در جريانات انقلاب گرديد. وي در سال 1358 ازدواج كرد كه حاصل آن دو دختر و دو پسر بوده است. بعد از انقلاب عضو كميته شد و مأمور سركوب منافقين شد. در آغاز جنگ، راهي جبهه شد. بعد از پايان جنگ، مسؤوليت هاي متفاوتي داشت تا اين كه به فرماندهي ناحيه ي انتظامي فارس منصوب گرديد. او در روز عروسي پسرش،
حين انجام مأموريتي، در اثر سقوط بالگرد، به خيل شهيدان پيوست.
اسدالله محمد صادقي. - قم: ناصر، (چاپ اول): 80.1378 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
در اين كتاب، زندگينامه ي سردار محمدعلي صادقي - كه از شهرستان رفسنجان عازم جبهه هاي جنگ شده بود - و نحوه ي شهادت وي به قلم برادرش به نگارش در آمده و به چاپ رسيده است. شرح فعاليت هاي وي در دوران قبل از انقلاب، طي دوره ي پيروزي انقلاب و بعد از انقلاب و مسؤوليت هاي او در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل و نحوه ي شهادتش، مطالب كتاب را تشكيل مي دهند. در پايان كتاب نيز خاطراتي از همسر، دوستان و همرزمان و همچنين نمونه هايي از نامه ها و وصيتنامه ي شهيد ضميمه شده است.
راضيه تجار؛ با همكاري اداره فرهنگي سپاه و با حمايت بنياد حفظ آثار و نشر ارزش هاي دفاع مقدس. - تهران: نسل كوثر، (چاپ اول): 1381.
114 ص. - (خاطرات؛ 43).
شمارگان: 3000 نسخه.
طراح روي جلد: حبيب الله عليان.
مندرجات: درخت گيسو پريشان؛ قابي براي هميشه؛ جايي دور همين نزديكي ها؛ مقتل؛ هديه شب تولد؛ ستاره و سيم خاردار؛ آئينه و انار.
اين كتاب شامل هفت خاطره از زندگي «شهيد محمد سليماني»، مسؤول تبليغات لشكر چهارده امام حسين (ع) است كه در منطقه ي حلبچه به علت بمباران شيميايي مجروح شد. محتواي كتاب، به ترتيب عناوين، عبارت است از: «وصف مادر وي از لحظات بارداري، تولد و رشد محمد، تحصيلات ابتدايي و دبيرستان، دوران انقلاب، پيروزي انقلاب و پيوستن به بسيج و سپاه، شروع جنگ و اعزام به جبهه، ازدواج و تولد فرزند، پايان جنگ، ابتكار شهيد محمد سليماني در فاو براي آوردن اجساد شهدايي كه از نبردهاي گذشته
در ام القصر به جاي مانده بودند، خاطرات همرزم شهيد از دوران مدرسه و انقلاب و سعي و كوشش شهيد براي راه اندازي طرح الحافظون در دارالقران، جلسه ي شهيد با ديگر رزمندگان تبليغات و طرح سؤالهايي جهت انجام تبليغات بهتر، شهيد با دخترش، لحظات آخر شهيد و وخامت حال وي به علت شيميايي بودن و در پايان، شهادت وي».
[ صفحه 999]
بازنويس متن: رضا پريزاد. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، معاونت امور مطبوعاتي و تبليغاتي، (چاپ اول): 1376.
149 ص.، [4] ص.: مصور، عكس (رنگي). - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه استان تهران؛ 33، مجموعه خاطرات سرداران؛ 6).
كتاب حاضر، زندگينامه ي جاويدالاثر «احمد متوسليان» است. صفحات ابتدايي آن نگاه اجمالي به زندگي اين بزرگوار، از بدو تولد تا دوران كودكي و نوجواني دارد. سپس به زنداني شدن او در زندان فلك الافلاك و بعد از پيروزي انقلاب، شركت در سركوب شورشهاي گنبد و پس از آن، جنگ تحميلي اشاره مي كند. او بنا به لياقت خود، مراتب فرماندهي را طي مي كند و به همراه يك هيأت به لبنان اعزام مي شود. در آنجا توسط فالانژها ربوده شده، به اسرائيل تحويل داده مي شود. پس از زندگينامه، اعضاي خانواده، اقوام، دوستان دوران قديم و همرزمان و همسنگران حاج احمد متوسليان از سجاياي اخلاقي، قاطعيت، شجاعت و ايمان او خاطراتي نقل كرده اند. در اين خاطرات، بر «ايمان، استقامت، پايداري، قدرت فرماندهي، ابتكار عمل و اخلاق اسلامي و خلوص نيت وي» تأكيد شده است. عكسهايي از او و همرزمانش در پايان كتاب به چاپ رسيده است.
تنظيم، نشر و هديه خانواده شهيد. - [بي جا]: خانواده شهيد [احسان بتولي آراني]، [1374؟] 68 ص.: عكس.
شمارگان: 7000 نسخه.
در اين كتاب، ابتدا مختصري از زندگينامه ي شهيد «احسان بتولي آراني» و سپس بخشهايي از نامه ها و خاطرات وي در دوران حضور در جبهه (از روز حركت تا قبل از شهادت) و در نهايت، وصيتنامه ي شهيد آورده شده است. او در نامه هايش مردم را به شكرگزاري نعمتهاي خداوند فراخوانده و
گفته است كه كفران نعمت، ما را در يك آزمايش بزرگ مردود خواهد ساخت. او بر حركت براي خدا تأكيد كرده است، چون تا زماني كه انگيزه ي حركت، خدمت براي خدا باشد، عنايت خداوند را به دنبال خواهد داشت. در نامه ي ديگري، از تيرها و تركش هايي كه در نزديكي او فرود مي آمده و ايشان در همان شرايط فريضه ي نماز را به جاي مي آورده اند، سخن گفته است. در پايان، يادي از شهيد «عباس بتولي» (پسرعموي احسان) شده و پس از آن، دعاهاي عرفاني كميل، ندبه، توسل، فرج امام زمان (عج) چاپ شده اند.
رحيم مخدومي؛ ويراستار حسن يونسي. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 1377.
141 ص.: عكس (رنگي). - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران؛ 89: زندگينامه سرداران شهيد؛ 23).
طراح روي جلد: مصطفي گودرزي.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين مجموعه، مروري مستند و داستاني به زندگاني «شهيد محمدرضا كارور»، [فرمانده گردان مالك اشتر از لشكر 27 محمد رسول الله (ص)]، است. وي در سال 1336 در روستاي «درده» فيروز كوه متولد شد و در عمليات خيبر، در منطقه پل نشوه به شهادت رسيد. كتاب، شامل مطالب و خاطراتي است كه از «دوران كودكي، نوجواني و
[ صفحه 1000]
جواني، اعزام به جبهه، حضور در مناطق عملياتي و عملياتهايي چون: والفجر مقدماتي، فتح خرمشهر و روستاي داربلوط، دوران ازدواج و ايام قبل از شهادت او» از زبان همرزمان، خانواده، دوستان و آشنايان نقل شده است. متن كامل وصيتنامه و تغييراتي كه بعد در آن ايجاد
كرده، همراه با تصاويري از دوران كودكي و دوران حضور در جبهه ارائه شده است. در متن زندگينامه، اطلاعات و خاطراتي از ساير شهيدان نيز نقل شده است.
نويسنده علي رضا نسيمي؛ [ويراستار: بابك طيبي]. - شيراز: ستاد كنگره سرداران و 14 هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1380.
108، [4] ص.: مصور (رنگي). - (كنگره سرداران و 14 هزار شهيد استان فارس؛ 52).
طراح روي جلد: عرفان منش.
شمارگان: 3000 نسخه.
«شهيد سيد محمد كدخدا» (متولد سال 1337) در تاريخ 19 / 10 / 65 در جريان عمليات كربلاي پنج، در منطقه ي شلمچه به شهادت رسيد. كتاب، يادنامه اي از او است. و در دو بخش، زندگينامه و خاطرات تنظيم شده است. زندگينامه، حاوي اطلاعات مربوط به «دوره ي تحصيل، فعاليت هاي دوران انقلاب، ورود به سپاه، سركوب نيروهاي ضد انقلاب، ازدواج، فرزندان (دو پسر و يك دختر)، مسؤوليت ها در دوران جنگ، عملياتهايي كه در آن شركت داشت (رمضان، فتح المبين، بيت المقدس، والفجر هشت، كربلاي چهار و كربلاي پنج) و نحوه ي شهادت او» است. شهيد حاج مهدي زارع، دوست و ياور او بوده است. خاطرات، از افراد مختلف، درباره ي ويژگي هاي اخلاقي، شجاعت و رشادت وي در جنگ در جريان عملياتهاي كربلاي چهار، كربلاي پنج و... نقل شده اند.
حميدرضا شاه آبادي. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
129 ص.: (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان: رمان؛ 4).
عنوان پشت جلد به انگليسي: As a full-Moon Picture
اين كتاب شرح زندگاني سردار شهيد علي حاجبي مسؤول ستاد لشكر 41 ثارالله است. علي حاجبي در سال 1341 در يكي از روستاهاي استان هرمزگان به دنيا آمد. دوران كودكي را در خانواده اي سپري كرد كه به سبب ظلم خوانين منطقه، با ظلم و تنگدستي دست
و پنجه نرم مي كرد. تحصيلات مقدماتي را در زادگاهش به پايان رسانيد و براي ادامه ي تحصيل و كار به بندرعباس رفت. با آغاز مبارزات عليه رژيم طاغوت، او كه نوجواني بيش نبود، به صف مبارزان پيوست و پس از پيروزي انقلاب اسلامي نيز، نقش فعالي در مبارزه با اشرار و ضد انقلاب منطقه ي هرمزگان بر عهده داشت. آغاز جنگ عراق با ايران، برگ تازه اي در زندگي سراسر رنج و درد اين جوان دلباخته انقلاب گشود. تلاش و كوشش صادقانه ي او در لشكر 41 ثارالله موجب شد تا مسؤوليت مخابرات لشكر را بر عهده ي او بگذارند. قبل از عمليات والفجر هشت، او مسؤوليت يگان دريايي ثارالله را بر عهده داشت. پس از آن، به خاطر خلوص نيت و لياقت، به قائم مقامي ستاد لشكر منصوب شد. وي در عمليات كربلاي سه به سوي معبود پر كشيد.
[ صفحه 1001]
مولف بهزاد پروين قدس. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، 1381.
338 ص.: مصور (بخشي رنگي) عكس، (بخشي رنگي)، نمونه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Born in 56
شمارگان: 2000 نسخه.
شهيد حبيب هاتف در سال 1349 در تبريز متولد شد و در سال 1365 در عمليات كربلاي پنج به شهادت رسيد. كتاب حاضر، در ده فصل، شرح حال و آثار او است. كتاب، داراي ده فصل است. فصل اول: ديدار (خاطره اي از عمليات خيبر در منطقه ي طلائيه)؛ فصل دوم: حضور (اعزام به جبهه)؛ فصل سوم: معراج (آخرين وداع و شهادت)؛ فصل چهارم: پاي صحبت خانواده (خاطراتي از افراد خانواده ي شهيد)؛ فصل پنجم:
ياد برادر (مصاحبه، خاطره و دستنوشته هايي از يوسف، برادر شهيدش)؛ فصل ششم: پاي صحبت ياران [مدرسه و حضور در مسجد، منطقه ي مجنون، پاي صحبت فرمانده ي گردان ولي عصر (عج) در عمليات كربلاي پنج و...]؛ فصل هفتم: حبيب در آيينه ي شعر (سروده هاي تركي و فارسي در وصف شهيدان حبيب و يوسف و ديگر شهداي لشكر 31 عاشورا)؛ فصل هشتم: گفتگوهاي تنهايي (مصاحبه ها، نوشته ها، آخرين پيام حبيب و نامه ي شهيد غفاري به حبيب)؛ فصل نهم: همسفران (تصاويري از شهدا و همرزمان حبيب در گردان تخريب و غواصان در لشكر 31 عاشورا) و فصل دهم: ملحقات (اسناد، دستنوشته ها و آثار مربوط به شهيد).
بازآفريني محمدرضا محمدي پاشاك. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 212.1376 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان: خاطرات؛ 23).
شمارگان: 3300 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Like Ali, Like Fatima
كتاب «مثل علي مثل فاطمه»، خاطرات زندگي سردار شهيد علي شفيعي (مسؤول محورهاي عملياتي لشكر 41 ثارالله كرمان) است كه به روايت از مادر، همسر و همرزمان شهيد ارائه شده است. راويان، در فصول مختلف از تولد، بازي هاي كودكانه، بلند نظري و آينده نگري شهيد خاطراتي نقل كرده اند. همسر شهيد، با آن كه بيش از چهار ماه با شهيد زندگي نكرده بود، از روح والا و ايمان شهيد، و از درسهاي زيادي سخن گفته كه از او فرا گرفته است. ياران و همرزمان شهيد از اولين روزهاي آشنايي، سخت كوشي، علاقه ي او به امام امت و تلاش شبانه روزي جهت مبارزه با دشمن تجاوزگر گفته اند. مادر شهيد از مبارزات او در زمان انقلاب و تلاش
او براي تأمين زندگي خاطراتي نقل كرده است. دوستان شهيد نيز از خصوصيات اخلاقي و رفتاري وي سخن به ميان آورده، شهادت و لحظه ي ديدار وي با خداي خود را به تصوير كشيده اند.
مهدي مطهرنيا. - تهران: سازمان عقيدتي سياسي وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح، انتشارات دفاع، (چاپ اول): 1381.
163 ص.: مصور.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب تحليل و بررسي زندگينامه و شخصيت شهيد دكتر مصطفي چمران است كه در دو فصل همراه با پي نوشتهايي تنظيم شده است. فصل اول، «چمران، انسان كمال گرا» نگاهي تحليلي به زندگي وي در دو بخش دارد («چارچوبه اي تئوريك و سطوح تحليل مورد نياز» و «شهيد چمران و عبور از مرزهاي خودشكوفايي») و فصل
[ صفحه 1002]
دوم، «چمران، بينش اعتقادي و سياسي»، كه بررسي و تحليل ديدگاهها و نظريات او است و در دو مبحث «چارچوبه هاي تئوريك و سطوح تحليل مورد نياز» و «شهيد چمران در آيينه ي اعتقادات و انديشه ها» ارائه شده است. پي نوشتها: يادداشتهايي هستند كه به عنوان توضيحي بر مطالب داخل كتاب، ارجاعها و كلمات انگليسي (كه معناي آنها يا مترادف آنها در زبان فارسي، در متن آورده شده است)، نوشته شده اند.
[گردآورنده: بنياد شهيد چمران]. - تهران: بنياد شهيد چمران، 87.1360 ص.: مصور، عكس.
عنوان روي جلد: بينش و نيايش 2 و 1.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب شامل متن پيام امام خميني در رابطه با شهادت دكتر چمران - در تير ماه 1360 - است. در مقدمه ي آن، شرح زندگي و مبارزات دكتر چمران در زمان طاغوت، در لبنان، در كردستان ايران و در صحنه هاي جنگ آمده است. پس از آن، مقاله ي «بينش» (در ارتباط با تأثير پيروزي انقلاب اسلامي ايران بر منطقه و كشورهاي اسلامي و جهان)، نيايش (راز
و نيازي كه شهيد قبل از شهادت، با خدا داشته است)، متن سخنراني شهيد، [تحت عنوان «انقلاب اسلامي ايران در راه تحقق ظهور مهدي (عج)»] و در نهايت، گزيده اي از راز و نيازهاي دستنوشته ي ايشان با خداوند به چاپ رسيده است.
نويسنده عليرضا پوربزرگ (وافي). - تهران: مركز اسناد انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1380.
[268] ص.؛ [11] ص. تصوير: نمونه. - (انتشارات مركز اسناد انقلاب اسلامي؛ 122: شخصيت ها؛ 19).
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
مطالب كتاب «مدرسه ي عشق»، زندگينامه شهيد موسي نامجوي، به قرار زير است: زندگينامه؛ فعاليت هاي بعد از انقلاب؛ گزارش سانحه ي سقوط؛ شهيد نامجوي از نگاه مسؤولان؛ شهيد نامجوي در شعر شاعران؛ زندگينامه شهيد رسول نامجوي (برادر شهيد موسي نامجوي)». شهيد موسي نامجوي، سال 1317 در بندر انزلي متولد شد و پس از اتمام تحصيلات ابتدايي، مدت دو سال مخارج خانواده را تأمين كرد. سپس به تهران آمده، وارد مدرسه ي نظام و پس از آن، دانشكده افسري شد. او در سال 1340 دانشكده را تمام كرد و در سال 1349 ازدواج كرد. بعد از پيروزي انقلاب، به سمت يكي از اعضاي شوراي امنيت ملي و مسؤول تجديد نظر در پاكسازي ارتش و در تاريخ 26 / 5 / 60 به عنوان وزير دفاع تعيين شد. بعد از پايان عمليات ثامن الأئمه و بازديد از آبادان، هواپيماي حامل او و تعدادي از مجروحان، سرلشكر فلاحي، سرتيپ فكوري و كلاهدوز، سقوط كرد و او شهيد شد.
گفت و گو از مرتضي سرهنگي و هدايت الله بهبودي؛ مدير هنري كوروش پارسانژاد. - تهران: كمان، (چاپ اول): 1379.
35 ص.: عكس. - (بانوي ماه؛ 2).
شمارگان: 2200 نسخه.
محتواب كتاب، مصاحبه «مرتضي سرهنگي و هدايت الله بهبودي» با «مريم اميني» (همسر شهيد آويني) است.
[ صفحه 1003]
در اين مصاحبه، 41 سؤال مطرح
گرديده است. موضوع سؤالات، مواردي مانند «چگونگي آشنايي خانم اميني با شهيد، زندگي شهيد قبل و بعد از انقلاب، رابطه ي شهيد با خانواده و فرزندان و نظرات شهيد درباره ي مسائلي مانند سينما، جنگ و موسيقي» بود. مريم اميني متولد 1336، فارغ التحصيل علوم كامپيوتر و رياضي است. او در خرداد 1357 با شهيد آويني ازدواج كرد و حاصل اين ازدواج، چهار فرزند (سه دختر و يك پسر) است. شهيد در دوران حيات خود چند فيلم مستند ساخت كه اولين آنها «فتح خون» بود. شهيد آويني مجموعه ي تلويزيوني «روايت فتح» را ساخت. او در بهار سال 1372 در منطقه ي فكه - به علت انفجار مين - شهيد شد.
محمد خامه يار؛ گردآوري: توپخانه ي لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع). - [بي جا]: ستاد يادواره ي سرداران شهيد لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع)، 230.1375 ص. مصور.
اين كتاب، حاوي شرح حال و زندگينامه ي دويست و چهارده تن از شهداي دفاع مقدس است. در شرح حال هر شهيد، محل و تاريخ تولد، زندگي شهيد در دوران كودكي، تحصيلات، فعاليت هاي دوران انقلاب و در جبهه هاي جنگ حق عليه باطل، مسؤوليت هاي شهيد در جبهه، تاريخ و محل شهادت و فرازهايي از وصيتنامه ي هر شهيد آورده شده است. تصاويري از شهيدان نيز زينت بخش مطالب كتاب است. وظيفه شناسي، ايمان و توكل به خداوند متعال، ايثار و شهادت طلبي اين عزيزان بارزترين جنبه هاي زندگي آنان است كه در جاي جاي كتاب به چشم مي خورد.
داوود اميريان؛ ويراستار محمد حمزه زاده. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارگاه قصه و رمان، (چاپ اول): 1378.
184 ص. - (كارگاه قصه و رمان: مفاخر ملي - مذهبي؛ 12).
عنوان ديگر: زندگينامه حاج احمد متوسليان.
عنوان روي جلد: مرد.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Hero The Biography of Martyr Haj Ahmad Motevesseliyan
كتاب «مرد» زندگينامه و خاطرات حاج احمد متوسليان است. كتاب از سه بخش تشكيل شده است و هر بخش چند فصل دارد. در هر فصل، بخشي از خاطرات حاج احمد متوسليان ذكر شدده است. در متن كتاب، هر جا كه به نام افراد همرزم حاج احمد متوسليان اشاره شده است، در پايان كتاب - در توضيح اعلام - زندگينامه كوتاهي از آن فرد آورده شده است. از ميان اين افراد مي توان به «عليرضا ناهيدي، محسن نوراني، محمد
توسلي، علي اكبر حاجي پور، عباس كريمي، شيخ عثمان نقش بندي، محمد ابراهيم همت، محمد بروجردي، رضا چراغي، نقي رستگارمقدم، بهمن نجفي، حسين قجه اي، سيد محمدرضا دستواره، محمود شهباز دستجردي، محسن وزوايي، حسن باقري، اسماعيل قهرماني، محمدعلي جهان آرا، ناصر كاظمي، عباس (محمد) وراميني، عليرضا موحددانش، علي اصغر رنجبران،كاظم اخوان و مرتضي سرهنگي» اشاره كرد.
نويسنده جعفر كاظمي. - ورامين: واج، (چاپ اول): 194.1379 ص.: مصور، عكس (رنگي).
طراح روي جلد: حسن باقري.
[ صفحه 1004]
«شهيد حجت ملاآقايي» در سال 1338 در شهر ري به دنيا آمد و در تاريخ 2 / 9 / 1366 در منطقه ي شلمچه (در دژ شهيد باقري) به شهادت رسيد. كتاب حاضر شامل: «زندگينامه، شرح دوران كودكي، نوجواني، جواني، خاطرات همرزمان، پدر، مادر، خواهر، دوستان و آشنايان از خصوصيات اخلاقي، اهميت وي به نماز، عدالت، مساوات، ورزش و رعايت بيت المال، فرماندهي وي در گردان مهندسي رزمي سيدالشهدا (ع)، روزهاي قبل از شهادت، نحوه ي شهادت و...» است. گزيده اي از سخنان و دستنوشته هاي شهيد همراه با بخشهايي از سخنان وي در جمع سنگرسازان و رزمندگان و شعري از وي در قالب غزل نيز ارائه شده است. تصاويري از وي در دوران كودكي، دوران حضورش در جبهه و تصوير پيكر شهيد نيز در كتاب با زيرنويس ارائه شده است.
بازآفريني بيژن كيا؛ ويراستار احمد اكبرپور. - [بي جا]: كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1379.
124 ص.: مصور، عكس. - (كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 45).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت كنگره يادمان سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس چاپ شده است.
نگارنده با مطالعه ي پرونده و دستنوشته هاي شهيد طمراس چگيني و پس از گفت و گو با رزمندگان لشكر المهدي و براساس خاطرات مادر، برادر و خواهر شهيد و همچنين خاطرات همرزمانش (صالح اسلامي، محمدكريم مشغول، ابراهيم اصغرپور، علي قربان رضايي و محمد بداغي)
به ترسيم گوشه اي از زندگينامه و خاطرات اين شهيد دست زده است. سردار چگيني سالها در جبهه حضور داشت و در عملياتهاي مختلف، از جمله والفجرهاي يك، دو و هشت، خيبر، بدر، كربلاي چهار و كربلاي پنج فعاليت داشت. وي مسؤول پادگان آموزشي شهيد دستغيب و معاون طرح و عمليات لشكر المهدي (عج) بود. شهيد چگيني در مرحله ي دوم عمليات كربلاي پنج در محور كانال ماهي از ناحيه ي دست به شدت مجروح شد و حين عمليات به شهادت رسيد.
نظر دهمرد؛ ويراستار مسعود خندان باراني. - [بي جا]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 136.1377 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، زندگينامه «شهيد اسحاق رنجوري مقدم»، متولد سال 1343 در مازندران است. وي در درگيري با قاچاقچيان مواد مخدر در تاريخ 24 / 11 / 73 در محلي به نام گريگان به شهادت رسيد. شهيد رنجوري مقدم در عمليات فتح المبين از ناحيه ي سر و صورت مجروح شد و در سال 1361 با برادر شهيدش محسن درعمليات والفجر يك شركت داشت. كتاب، پنج فصل دارد. فصل اول: زندگينامه (از تولد تا شهادت، به اختصار)؛ فصل دوم: اعتقادات و باورهاي مذهبي؛ فصل سوم: ويژگي هاي اخلاقي - فردي و اجتماعي؛ فصل چهارم: شهيد و شهادت؛ فصل پنجم: طرحهاي شهيد درباره ي بسيج كارمندي و بسيج دانش آموزي. وي در دوران زندگي، مسؤوليت هاي مختلفي را عهده دار بود؛ از جمله: مسؤوليت واحد بسيج سپاه زابل، جانشيني مسؤول قرارگاه انصار زابل و فرماندهي سپاه پاسداران زابل.
[ صفحه 1005]
زهره يزدان پناه. - قم: منبع، (چاپ اول): 149.1380 ص. - (داستان؛ 1).
شمارگان: 2200 نسخه.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Last-day Traveller
كتاب، زندگينامه «شهيد سرتيپ ابوالحسن خرم رودي» است. وي در سال 1315 در شهر همدان چشم به جهان گشود. وي در سال 1337 وارد ارتش، و در بندر عباس مشغول خدمت شد. وي در 23 سالگي ازدواج، كرد. بعد از ازدواج به علت درگيري با فرمانده رهسپار شيراز و بعد راهي اهواز شدند و بعد از اهواز به شهرهاي مختلفي مانند كازرون، اروميه
و كرمانشاه منتقل شد. او در زمان اوج انقلاب در تهران مشغول انجام وظيفه بود. وي در سال 1358 مجددا راهي بندرعباس و در شهريور 1359 راهي بوشهر شد. با شروع جنگ، وي راهي مناطق غرب و جنوب شد و به دفاع از تماميت ارضي ايران پرداخت و مرزباني منطقه ي مرزي دهلران و فرماندهي هنگ مستقل ايلام را بر عهده گرفت. او سرانجام در آخرين روز جنگ - يعني 2 / 5 / 67 - در تنگه ي چهل زري به شهادت رسيد.
نصرت الله محمودزاده؛ ويراستار مصطفي گودرزي. - تهران: كميته انتشارات كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، (چاپ دوم): 1376.
ح، 415 ص. - (مجموعه زندگينامه سرداران شهيد؛ [ج. 4] (
شمارگان: 10000 نسخه (رقعي).
اين كتاب، جلد اول از زندگينامه «شهيد محمد بروجردي» است، كه از هشت سالگي تا پيروزي انقلاب را در بر مي گيرد. «ميرزا محمد دره گرگي» معروف به «محمد بروجردي» در سال 1333 در دره گرگ از توابع شهرستان بروجرد به دنيا آمد. در كتاب، مراحل و وقايع زندگي او بيان مي شود: «دوره ي كودكي، فوت پدر، تحصيل تا پايان دبستان، ترك تحصيل و كار كردن نزد مردي به نام پيكر، آشنايي با يك روحاني به نام عبدالله، آشنايي با امام خميني و رساله ي وي، بيرون آمدن از نزد پيكر،ازدواج در سن نوزده سالگي، خدمت سربازي، فعاليت هاي انقلابي، دستگيري در اهواز توسط ساواك در سال 1354، پيروزي انقلاب، و دادن مأموريت از طرف امام به او براي اجراي احكام دادگاه انقلاب در اعدام افراد خائن».
تهيه و تنظيم: واحد ثبت وقايع جنگ. - [تهران]: جهاد سازندگي، ستاد مركزي پشتيباني و مهندسي جنگ، [بي تا].
60 ص. مصور.
دفتر سوم «معراج»، به شرح زندگي «شهيد محسن الشريف» مي پردازد. اين كتاب با ارائه ي تصويري از سالهاي زندگي شهيد آغاز مي شود و گوشه هايي از فعاليت هاي او را در دوره هاي مختلف زندگي نشان مي دهد و با ذكر خاطراتي كوتاه، خصوصيات وي را بيان مي كند و توضيحي در هر زمينه مي دهد. در ادامه، خاطره ي شب شهادت شهيد محسن الشريف (مسؤول تداركات ستاد كربلا) و نحوه ي
شهيد شدن وي به سبب مسموميت با بمبهاي شيميايي به قلم برادر شهيد و همسنگر او شرح داده شده است. يادداشتهاي شهيد الشريف عظمت روح او را نشان مي دهد. همچنين سخنان پدر و مادر شهيد در ادامه ي كتاب، نشانه ي صبر و استقامت آنان در برابر مشكلات است. وصيتنامه ي شهيد نيز در انتهاي كتاب آمده است تا چراغ راهي جهت هدايت بازماندگان باشد.
[ صفحه 1006]
تهيه و تنظيم: واحد ثبت وقايع جنگ جهاد سازندگي. - تهران: جهاد سازندگي، پشتيباني و مهندسي جنگ، 1367.
78 ص.: مصور (بخشي رنگي).
عنوان روي جلد: گمنام حماسه ها.
اين كتاب در هشتمين سالگرد دفاع مقدس، شهريور 1367، چاپ شده است.
كتاب، با پيام رهبر انقلاب، آيت الله خامنه اي به مناسبت شهادت سردار محمدتقي رضوي آغاز شده است. در بخش زندگينامه، نگاهي كوتاه به زندگي سراسر حماسه و رشادت شهيد انداخته شده و گفتگو با مادر و همسر شهيد نيز در پايان اين بخش آمده است. در بخش «شهيد رضوي در گفتار ديگران»، سخنان دوستان و ياران شهيد در رابطه با خصوصيات اخلاقي و رفتاري شهيد آورده شده است؛ كه از آن ميان، مي توان به گفتگو با سرتيپ صياد شيرازي، برادر جعفري و فرمانده ي لشكر 25 كربلا اشاره كرد. در بخش «حديث عشق»، فعاليت هاي شهيد در جبهه هاي جنگ، نحوه ي شهادت، مناجاتي از شهيد و وصيتنامه ي وي - كه همگي نشان دهنده روح بلند و والاي اين سردار اسلام است - ارائه شده است. در انتهاي كتاب دو خاطره از زبان همسر و مادر شهيد به چاپ رسيده و اشعاري نيز
در رابطه با اسلام و شهادت و پايمردي زينت بخش كتاب شده است.
تهيه كننده پشتيباني و مهندسي جنگ جهاد سازندگي، واحد ثبت وقايع جنگ. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي ايران (چاپ اول): 77.1367 ص.
عنوان روي جلد: ديدار عشق: وصال شيرين.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب در چهار فصل، شامل زندگينامه ي «شهيد سيد كمال الدين كامروا»، از تولد تا شهادت است. فصل اول: زندگينامه، نامه ي مادر شهيد و صحبتهاي همسر شهيد. فصل دوم: همگام با شهيد در جده، خاطرات و فعاليت هاي وي در جده. فصل سوم: همگام با شهيد كامروا در مراسم زيارت خانه ي خدا (و مدينه ي منوره و بازديد از آثار باستاني مذهبي). فصل چهارم: همگام با شهيد از لحظه ي ورود به مكه ي مكرمه، فعاليت هاي شهيد در مكه، در اسارت عاملين رژيم آل سعود، شركت در تظاهرات برائت از مشركين و نحوه ي شهادتش از زبان يكي از دوستان. عكسهايي از شهيد در سفر خانه ي خدا و دوران حضور وي در جبهه نيز در كتاب موجود است. شهيد كامروا (متولد 19 / 3 / 1338 در آبادان) پس از شروع جنگ تحميلي در جبهه هاي مختلف مشغول فعاليت شد. در عملياتهاي فتح المبين و خيبر شركت كرد و بعد از آن هم، در جبهه حضور مستمر داشت. در عمليات كربلاي پنج مجروح شد. وي در جمعه ي خونين مكه (9 مرداد ماه 1366) در حرم امن الهي به شهادت رسيد.
فرمانده پشتيباني و مهندسي جهاد سازندگي، قرارگاه نجف / ستاد مركزي پشتيباني و مهندس جنگ جهاد سازندگي. - تهران: ستاد مركزي پشتيباني و مهندس جنگ جهاد سازندگي، واحد ثبت وقايع جنگ، 97.1368 ص.، 9 قطعه عكس.
عنوان روي جلد: شهيد ساجدي، اسوه اخلاق و
فرماندهي.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب، شامل پنج فصل است. در فصل اول، زندگينامه ي مختصر «شهيد هاشم ساجدي» و فعاليت وي در كميته ي
[ صفحه 1007]
انقلاب اسلامي و در فصل دوم فعاليت هاي شهيد ساجدي در جهاد سازندگي گنبد ذكر شده است. فصل سوم به «شهيد ساجدي در جنگ» اختصاص دارد. او پس از شروع جنگ تحميلي در سال 1359، داوطلبانه به جبهه رفت و در اكثر عملياتها شركت داشت. از سال 1361 مسؤوليت قرارگاه نجف جهاد به وي واگذار شد و نيروهاي تحت فرماندهي او در فعاليت هاي مهندسي پشتيباني رزمي، در عملياتهاي «طريق القدس، فتح المبين، بيت المقدس، رمضان، والفجر مقدماتي، والفجر يك، والفجر دو، والفجر سه، والفجر پنج، و ميمك» شركت داشتند. فصل چهارم، سجاياي اخلاقي شهيد را ذكر كرده و فصل پنجم به شهادت وي (كه در سال 1363 رخ داد) اختصاص دارد. او هنگام بازديد از محور شيخ صله و دربنديخان، در كمين ضد انقلابيون گرفتار و به شدت مجروح شد و هنگام انتقال به اسلام آباد، به شهادت رسيد.
تهران: خانواده ي شهيد، [1363؟]. 64 ص.: 6 قطعه عكس.
مندرجات: شهيد از زبان حجةالاسلام هاشمي رفسنجاني؛ شهيد از زبان پدر؛ شهيد از زبان مادر؛ شهيد از زبان دوستان؛ شهيد از زبان همرزمان؛ درس زندگي بياموزيم / علي اكبر مقصودي.
كتاب «معراج سرخ» شرح زندگي شهيد علي اكبر مقصودي، متولد سال 1339، به نقل از زبان افرادي است كه بيش از همه به او نزديك بوده اند. در ابتداي كتاب حجت الاسلام و المسلمين هاشمي رفسنجاني درباره شهيد و سجاياي اخلاقي وي سخن گفته است.
سپس پدر، مادر و همسر وي درباره دوره هاي مختلف زندگي، تحصيلات (از دوره ابتدايي تا دانشگاه)، فعاليت هاي انقلابي قبل و بعد از پيروزي انقلاب اسلامي و نيز ويژگي هاي اخلاقي وي سخن گفته اند. پس از آن همرزمان و دوستان شهيد از سجاياي اخلاقي، فعاليت ها و رشادت هاي وي در زمان اشتغال در آموزش و پرورش و به هنگام عضويت در سپاه و در جبهه و سرانجام از شهادت وي در تاريخ 13 / 5 / 1362 سخن رانده اند.
تهران: خانواده ي شهيد، [؟136]. 128، [15] ص. عكس: مصور (بخش رنگي).
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتاب شرح حال و آثار «شهيد علي رضا كاظميان» و خاطرات خانواده اش از او است. علي رضا كاظميان در سال 1335 در تهران متولد شد. در سال 1362 در عمليات والفجر دو در منطقه ي پيرانشهر مجروح شد و در تاريخ 30 / 4 / 62 به شهادت رسيد. برخي از مطالب كتاب، عبارتند از: «شناسنامه و سالشمار زندگي شهيد؛ شهيد و مطبوعات (مطالب جرائد در شهادت و بزرگداشت وي)؛ شهيد در آينه ي نگاه و نگرش معلمان و استادان (خاطراتي از دوران دبستان، دبيرستان و دانشگاه)؛ شهيد از ديدگاه دوستان و آشنايان و شهيد از چشم دل خانواده». وصيتنامه، مدرك دكتراي شهيد، نمونه ي دستخط و مدارك ديگر و آلبوم عكس شهيد (از دوران پنج ماهگي تا شهادت) نيز با زيرنويس ارائه شده اند.
دفتر نمايندگي حضرت امام در سپاه پاسداران انقلاب اسلامي. - [تهران]: سپاه پاسداران، دفتر نمايندگي حضرت امام، [بي تا]. 147 ص.: مصور، عكس، نمونه.
[ صفحه 1008]
كتاب حاوي زندگينامه ي شهيد؛ فضل الله مهدي زاده» است. وي در محلات به دنيا آمد و پس از دوره ي ابتدايي، براي كسب فيض، به قم رفت. او در مبارزات و حركتهاي سياسي، فردي پر تلاش بود. طي جشنهاي «2500 ساله» كه زابل دچار قحطي شد، به كمك آنها رفت و نامه اي نوشت كه منجر به ممنوع المنبر و ممنوع الخروج شدن وي از تهران گرديد. بعد از پيروزي انقلاب مسؤوليت هاي زير را بر عهده داشت: اداره ي اوقاف، نماينده ي مردم محلات در مجلس، مسؤوليت كليه ي امور سپاه
و ايجاد وحدت بين سپاه و ارتش. او همواره در جبهه ها حضور داشت و پس از آزادسازي فاو در هواپيمايي كه مورد اصابت دشمن قرار گرفت، به همراه چهل تن از همرزمان و كادر پرواز به شهادت رسيد. در انتهاي كتاب ضمن معرفي همراهان شهيد در سانحه ي هوايي، شرح حال كوتاهي از زندگي و تصاوير آنان نيز به چاپ رسيده است. در پايان كتاب نيز متن حكم حضرت امام به شهيد آورده شده است.
معاونت انتشارات مركز فرهنگي سپاه، مديريت امور كتاب. - [تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز فرهنگي، معاونت انتشارات، مديريت امور كتاب، 1374. [115] ص.: مصور، عكس، نمونه. - (سيرت سرداران سپاه اسلام؛ 5)
اين كتاب كه به مناسبت سالگرد هشت سال دفاع مقدس، در 31 شهريور سال 1374 منتشر شده است، شرح زندگي و فعاليت هاي سردار سرلشكر پاسدار شهيد مهدي باكري است. شهيد مهدي باكري در سال 1333 در مياندوآب متولد شد و در زمان تحصيل در رشته ي مهندسي مكانيك، مبارزات سياسي خود را آغاز كرد. پس از پيروزي انقلاب هم زمان با خدمت در سپاه، مسؤوليت شهرداري اروميه را نيز بر عهده داشت. با شروع جنگ به جبهه رفت. در عمليات فتح المبين و بيت المقدس با سمت معاونت تيپ نجف اشرف شركت داشت و از ناحيه چشم و كمر مجروح شد. در عمليات رمضان، مسلم بن عقيل، والفجر مقدماتي، والفجر يك تا چهار، عمليات خيبر و عمليات بدر سمت فرماندهي تيپ عاشورا را عهده دار بود و در عمليات بدر به شهادت رسيد. خاطرات از قول همسر و همرزمانش در كتاب نقل شده است. در انتهاي كتاب وصيتنامه
شهيد و سخنان شهيد محلاتي در مورد ايشان چاپ شده است.
حميد سجادي منش. - قم: موسسه فرهنگي همسايه، (چاپ اول):. 1378 [76] ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب، به منظور گراميداشت ياد و خاطره ي شهيد جلال عباسي تهيه شده است. شهيد جلال عباسي در سال 1344 در شيراز به دنيا آمد. دوران كودكي و نوجواني خود را در همان جا گذرانيد و از آنجا كه بسيار علاقه مند به امور اسلامي بود، از همان نوجواني به عضويت بسيج مسجدالنبي (ص) شيراز درآمد. پس از آغاز جنگ، با گروه بسيجي ها به جبهه اعزام شد. او در سال 1360 در منطقه ي عملياتي آبادان به فيض شهادت نائل گرديد. كتاب، حاوي زندگينامه ي شهيد، خاطرات نزديكان، دوستان و همرزمان شهيد و همچنين وصيتنامه ي شهيد است.
واحد فرهنگي بنياد شهيد انقلاب اسلامي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، واحد فرهنگي، (چاپ اول): 78.1362 ص.
كتاب «مي روم تا خالص شوم»، زندگينامه ي «شهيد مجتبي رسول زاده» و شامل پنج بخش است. بخش اول
[ صفحه 1009]
(زندگينامه ي شهيد)، تاريخ تولد، تحصيلات، دوران كودكي، جواني و فعاليت هاي او در دوران انقلاب را در بر مي گيرد. بخش دوم، وصيتنامه «شهيد مجتبي رسول زاده» است. در اين وصيتنامه، پيام وي به مادر، پدر، خواهر و برادران و اقوام و دوستان آمده است. بخش سوم، «پيامهاي تجليل» نام دارد. در اين بخش، نامه ي يكي از همرزمان شهيد به خانواده ي او آمده است كه در واقع، شرح ويژگي هاي اخلاقي و روحي شهيد در جبهه است. بخش چهارم (نامه هايي از جبهه)، حاوي هفت نامه از شهيد به خانواده است و در آنها، توصيه هاي شهيد به خانواده ذكر شده است. بخش
پنجم (سروده هاي شهيد)، حاوي پنج قطعه شعر است.
مهدي رجب بيگي، گردآوري و تنظيم، كميته فرهنگي دفتر مركزي جهاد سازندگي، مشهد: شركت نشر هجرت، (چاپ سوم): 1362.
313 ص.
مندرجات: مقالات؛ تحليل هاي سياسي؛ طنزهاي سياسي؛ سرودها؛ اشعار.
اين كتاب، مجموعه ي آثار «شهيد مهدي رجب بيگي» و نشان دهنده ي خصايص روحي و فكري اوست. در ابتداي كتاب، زندگينامه ي نويسنده و فعاليت هاي او قبل و بعد از انقلاب اسلامي بيان شده است. بخش اول «مقالات» (24 مقاله)، در ارتباط با دفاع مقدس نيست. در دو مقاله از بخش دوم (27 مقاله)، به موضوع جنگ اشاره شده است. بخش سوم شامل هفده طنز است. بخش چهارم شامل چهارده اثر از سروده هاي شهيد و بخش پنجم شامل هجده قطعه شعر از شهيد است. در مقاله ي «نقش آمريكا در ايجاد جنگ و برقراري صلح»، نقش آمريكا و نيات دولت آمريكا مبني بر ساقط كردن حكومت نو پاي جمهوري اسلامي ايران توسط عراق، مورد بحث قرار گرفته است و توضيح داده شده است كه با طولاني شدن جنگ، آمريكا در تلاش تبديل جنگ تحميلي به صلح تحميلي بر مي آيد، كه البته امام راحل هر نوع توطئه آمريكايي را با هوشياري هر چه تمامتر در هم مي كوبد. «جنگ جنگ تا پيروزي» مروري است بر يك سال از جنگ تحميلي عراق عليه ايران و تقاضاي صلح از جانب عراق. ضمنا اهداف جنگ تحميلي از ديدگاه آمريكا و عراق را نيز مورد بررسي قرار داده است.
علي دره شوري. - شيراز: كنگره سرداران و 14 هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1381.
76 ص. - (كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 68).
طراح روي جلد: راضيه نجابتي.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، زندگينامه ي داستاني «شهيد حاج محمد اثري نژاد» است، كه در سال 1333 به دنيا آمد و در سال 1364 به شهادت رسيد. مطالب كتاب براساس خاطرات همسر، پدر، برادر و ديگر اعضاي خانواده ي شهيد و نيز خاطرات خود شهيد و همرزمان وي تهيه شده است. مطالب ارائه شده، عبارتند از: «شرح وقايع دوران تولد و جواني و سربازي در دوران حاكميت رژيم پهلوي، دوران انقلاب، ورود به سپاه و عزيمت به سر پل ذهاب، آشنايي، خواستگاري و ازدواج، عزيمت به اهواز و زندگي ساده همراه با همسر (حتي تا جايي كه در هواي گرم اهواز يخچال خود را با وجود نياز به ديگران مي دهد)، اصرار براي انبار نكردن مواد غذايي در منزل، شركت در عمليات والفجر هشت، مجروح شدن و بازگشت به جبهه در حال جراحت، نوشتن وصيتنامه و متن كامل وصيتنامه شهيد و در پايان نيز، شرح نحوه ي شهادت در سه راه فاو (در تاريخ 12 / 12 / 64)».
[ صفحه 1010]
محمدرضا محمدي پاشاك. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 399.1376 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان؛ داستان: 3).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Red Bread
شمارگان: 3300 نسخه.
شهيد علي بينا در اسفند ماه سال 1341 در پشتكوه دوساري واقع در منطقه ي عشايرنشين جبال بارز جيرفت به دنيا آمد. وي در عمليات كربلاي پنج در منطقه ي نهر جاسم به شهادت رسيد. اين كتاب، خاطرات داستاني است كه گوشه هايي از زندگي و فعاليت هاي او را
در جبهه هاي نبرد نشان مي دهد. «دوران رژيم ستم شاهي و مبارزات پدر با آن رژيم، تحصيل و كار شهيد در جيرفت، پيوستن به مبارزات در دوران انقلاب، همكاري با حزب جمهوري اسلامي، تشكيل بسيج دانش آموزي، مقابله با ضد انقلاب در منطقه ي و رسيدگي به وضع عشاير، اعزام به جبهه، ازدواج، شركت در عملياتهاي متعدد (مانند عمليات خيبر و عمليات بدر)، رسيدن به فرماندهي گردان حسين بن علي (ع) از لشكر ثارالله و حماسه آفريني در فاو و مهران، عمليات كربلاي پنج و در نهايت، شهادت او» مطالب مختلف كتاب هستند.
بازآفريني: مهدي فراهاني. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 1376.
189 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان: خاطرات؛ 7).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Burnt palm
كتاب «نخل سوخته» زندگينامه ي «شهيد يوسف اللهي» را شرح مي دهد. «محمدحسين يوسف اللهي» در سال 1340 در شهر كرمان متولد شد. پدر او فرهنگي بود و در آموزش و پرورش خدمت مي كرد و همه ي فرزندان او از همان اوان كودكي با حضور در مساجد و جلسات مذهبي با اسلام و قرآن آشنا مي شدند. ارتباط و علاقه ي محمدحسين به نهج البلاغه از اين دوران سرچشمه گرفت. روزهاي نوجواني او مصادف با روزهاي انقلاب بود و او يكي از عاملان حركت دانش آموزان در شهر كرمان بود. با آغاز جنگ عراق عليه ايران به جبهه هاي نبرد شتافت و در لشكر 41 ثارالله، واحد اطلاعات و عمليات به فعاليت خود ادامه داد و بعدها به عنوان جانشين فرمانده ي اين واحد انتخاب شد. در طول جنگ پنج مرتبه به سختي مجروح شد و
بالاخره آخرين بار بعد از عمليات والفجر هشت به دليل مسموميت حاصل از بمبهاي شيميايي در تاريخ 27 / 11 / 64 در بيمارستان لبافي نژاد تهران به شهادت رسيد.
ابراهيم رستمي؛ [براي مجموعه فرهنگي، تربيتي انصار المهدي (عج) (جمعي از طلاب ميانه)]. - تهران: سلسبيل، (قم: حوزه علميه قم)، (چاپ اول): 112.1380 ص.: مصور، نمونه، عكس.
كتاب «نسيم عشق» شامل: «سالشمار زندگي شهيد علي تجلايي، مصاحبه با همسر شهيد و خاطراتي از ازدواج، خاطراتي از وي با شهيدان باكري، صفات اخلاقي، نحوه ي شهادت و آخرين روزهاي زندگي، خاطرات شهيد تجلايي از تاسوعاي سال 1359، عمليات فتح المبين، مصاحبه ي مجله ي پيام انقلاب با شهيد تجلايي، نامه هاي وي به خانواده، دختر و همسرش، وصيتنامه شهيد همراه با پيامهايش به پدر، مادر، همسر و مسؤولان» است. تصاويري نيز از وي
[ صفحه 1011]
با رزمندگان و شهدا - از جمله، شهيد صياد شيرازي - و تشييع پيكرش ارائه شده است. «شهيد علي تجلايي» در سال 1338 در تبريز متولد شد و در تاريخ 25 / 12 / 63 در عمليات بدر در منطقه ي شرق دجله به شهادت رسيد. از جمله مسؤوليت هاي وي، فرماندهي عمليات محور دهلاويه، جانشيني تيپ عاشورا و جانشيني قرارگاه ظفر بوده است.
از صادق مهدي پور؛ به اهتمام جبرئيل مهدي پور. - تهران: جبرييل مهدي پور، 200.1363 ص.
اين كتاب به مناسبت اولين سالگرد عروج ملكوتي شهيد به چاپ رسيده است.
اين كتاب مجموعه اي است از زندگينامه و آثار و وصيتنامه شهيد «صادق مهدي پور» و نوشته هايي از دو شهيد ديگر - «مجيد احيايي» و «ابوالحسن احمدي» - شامل وصيتنامه ها و نوشته اي به نام «پنج روز محاصره در كانال». شهيد صادق مهدي پور در سال 1342، در تهران، در يك خانواده ي مذهبي چشم به جهان گشود. دوران
دبيرستان را طي كرد و از همان زمان فعاليت هايي در مسجد محل زندگي خود داشت. در دوره ي دبيرستان، در فعاليت هاي ضد رژيم شركت داشت و پس از پيروزي انقلاب، در سال 58 به بسيج پيوست. با شروع جنگ به جبهه ها رفت و در نهايت، در عمليات والفجر چهار به فيض شهادت نايل گرديد. كتاب، نوشته هاي او - شامل مطالبي پيرامون زندگي و سجاياي اخلاقي ائمه ي اطهار (ع) و ادعيه و خاطرات وي از جبهه - را ارائه داده است.
نوشته ابراهيم اعتصام؛ ويراستار محمدامير مشهدي. - [بي جا]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 119.1377 ص.
طراح روي جلد: قربانعلي اجلي.
فهرست منابع و مآخذ در پايان كتاب.
كتاب «نوحه خوان نينوا» در سه فصل به زندگي سردار شهيد استان سيستان و بلوچستان، ابوالفضل جهانزاده، مي پردازد. فصل اول (زندگينامه ي شهيد جهانزاده) با تولد شهيد شروع مي شود و سير زندگاني او را در دوران كودكي و نوجواني، ورود به دبيرستان و آغاز حركتهاي انقلاب اسلامي، نشان مي دهد. در ادامه ي اين فصل، ورود وي به سپاه پاسداران، ازدواج، شركت در عملياتهاي مختلف، تحصيلات عاليه و چندين ويژگي شهيد در قالب خاطراتي از اطرافيان مورد بررسي قرار مي گيرد. فصل دوم «وصيتنامه ي شهيد» نام دارد. عمده ترين نكات وصيتنامه شهيد، «توصيه به صبر و استقامت، توصيه به حفظ ارزشهاي اسلامي، دعا براي شهادت و دعا براي رهبري» است. در فصل سوم، ويژگي هاي اخلاقي شهيد - مثل صله ي رحم، استفاده از اوقات فراغت، ارتباط بسيار خوب با دوستان و توجه به امور عبادي - در خاطراتي از زبان خانواده و دوستان بيان مي شود.
به كوشش دفتر فرماندهي نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران؛ محقق: زهره يزدان پناه؛ نويسنده علي آقاغفار؛ ويراستار حسن يونسي. - تهران: نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران، معاونت روابط عمومي و تبليغات ساعس، (چاپ اول): 157.1379 ص.
[ صفحه 1012]
شمارگان: 3000 نسخه.
شهيد بهرام آريافر، در سال 1326 در روستاي تويسركان به دنيا آمد. وي در هنگام مأموريت (عزيمت به كرمان) در اثر سقوط بالگرد در كوير به شهادت رسيد. كتاب «نيلوفر
كوير» خاطراتي است به نقل از مادر، همسر، خواهران، برادران، همرزمان و فرزندان شهيد، كه بيانگر حوادث دوران كودكي و نوجواني، تحصيلات و فعاليت هاي شهيد در دوران انقلاب و جنگ، در مناطق مختلف كردستان و جنوب و عملياتهاي متعددي است كه او در آنها شركت داشته است. مطالب زير نيز در بين خاطرات به چشم مي خورند: «شرح عمليات ماووت در سليمانيه ي عراق، حماسه ي سوركو، ارتفاعات كته رش، زيارت خانه ي خدا، روزهاي قبل از شهادت، خواب شهيد و اخلاق و خصوصيات ويژه ي وي در برخورد با همسر، فرزندان، همرزمان و افراد تحت امر». يادداشتهاي شهيد و اشعاري كه او براي مناسبتها و فرزندان و همسر خويش سروده است و عكس هايي از وي نيز در كتاب ارائه شده است.
گفت و گو از احد گودرزياني. - تهران: كمان (چاپ اول): 37.1379 ص.: عكس. - (بانوي ماه؛ 1).
شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب، حاصل گفت و گويي است با «ژيلا بديهيان» [همسر سردار شهيد سپاه اسلام، محمدابراهيم همت، فرمانده ي لشكر محمد رسول الله (ص)، كه در تاريخ 24 / 12 / 1362 در عمليات بزرگ خيبر در جزيره ي مجنون شهيد شد.] در اين گفت و گو، خانم بديهيان از خاطرات خود درباره ي آشنايي با شهيد همت، ازدواج و زندگي مشترك، حضور در كردستان (پاوه)، تولد فرزند، سجاياي اخلاقي، اعتقادات باطني و آرزوهاي شهيد همت سخن گفته است.
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران، (چاپ اول): 51.1361 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب حاضر شامل وصيتنامه و زندگينامه ي «شهيد سيد حسين مبلغ» است. وي در تاريخ 2 / 1 / 61 در منطقه ي دشت عباس به شهادت رسيد. قسمتي از نيايشهاي شهيد مبلغ به همراه دستنوشته هاي وي (با عنوان: درسهايي كه شهيد مبلغ ياد گرفت) در كنار شرح حماسه و شجاعت وي در عمليات فتح المبين در اين كتاب ارائه شده است. غزلي با عنوان «نامه ي ختا» (سروده ي محمدحسن حجتي (پريشان)، به ياد شهيد مبلغ) در كتاب به چاپ رسيده است.
بازآفريني ساسان كشوري. - شيراز: كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس: بنياد شهيد انقلاب اسلامي فارس، (چاپ اول): 1379.
[125] ص.: مصور. - (كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 30).
عنوان روي جلد: هلال مجنون بدر.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به ياد سردار شهيد «محمود ستوده»، جانشين فرمانده ي لشكر «المهدي» (عج) استان فارس، تهيه شده است. فصل نخست كتاب، روايتي داستان گونه از آخرين روزهاي مبارزه ي شهيد در جبهه هاي جنگ است. در
[ صفحه 1013]
فصل دوم، خاطراتي برگرفته از دستنوشته هاي خود شهيد و نيز روايتهايي از همرزمان و نزديكان او فراهم آمده است. فصل سوم نيز ديدار و گفت و گويي است با مادر و برادر شهيد محمود ستوده. كتاب، با شعري از «اسماعيل حسين زاده» در رثاي آن سردار شهيد به پايان مي رسد. شهيد محمود ستوده در تاريخ 26 / 12 / 1363 در شرق دجله به درجه ي رفيع شهادت نايل آمد.
محمدرضا بايرامي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 189.1381 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب زندگينامه ي «شهيد مرتضي ساده ميري» (هلتي) است كه در سال 1340، در حوالي ايلام به دنيا آمد و در 25 / 12 / 69 - هنگام تعقيب نيروهاي خرابكاري كه از مرز عراق به ايران آمده، پس از خرابكاري، به عراق پناهنده مي شدند - در منطقه ي ارتفاعات چنگوله به شهادت رسيد. كتاب، در 39 فصل ارائه شده است و به مسائل زير مي پردازد: «تولد، دوران كودكي و جواني، قبل از انقلاب، فرار و دستگيري توسط ساواك، پيروزي انقلاب و آغاز جنگ، سقوط دهلران، ازدواج، محاصره شدن در دهلران و فرار از دست عراقي ها، ورود به جهاد در سال 62، منطقه ي چنگوله، خاطراتي از شهيدان همرزم، عملياتهايي چون: والفجر پنج، ورود به تيپ 114 سپاه، عملياتهاي كربلاي يك، والفجر سه، كربلاي ده، نصر چهار، و... و نحوه ي شهادت».
نويسنده حبيبه جعفريان. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 1378.
40 ص.، [13] ص. تصوير. - (روايت فتح؛ نيمه پنهان ماه؛ 2).
شمارگان: 5500 نسخه.
در اثر حاضر، جلوه هايي از شخصيت روحاني شهيد «محمدابراهيم همت» در قالب خاطرات همسر شهيد به تصوير كشيده شده است. همسر شهيد همت معلمي است كه در آغاز جنگ براي فعاليت تبليغي در روابط عمومي سپاه در مناطق كردستان مشغول فعاليت مي شود. در اين كتاب، خاطرات آشنايي، سپس خواستگاري، ازدواج و زندگي مشتركشان بازگو مي شود و اصلي ترين عناصر خاطرات، دفاع مقدس، انقلاب و امام است. در پايان كتاب، عكسهايي از شهيد همت به چاپ رسيده است.
نوشته رضا رئيسي. - [تهران]: كميته انتشارات كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران و بنياد شهيد انقلاب اسلامي، 1376. [275] ص.: مصور. - (مجموعه زندگينامه ي سرداران؛ 7).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر شامل مطالبي است كه از دستنوشته هاي شهيد همت و مصاحبه هايي با افراد خانواده، دوستان و همرزمان او فراهم آمده است. كتاب در ده فصل و بخشي مجزا با نام «يادها و چهره ها» (مجموعه تصاوير با زيرنويس) تنظيم شده است. موارد زير از جمله مطالب كتاب است: «تولد و دوران كودكي، تحصيلات، دوران قبل از انقلاب و نقش فعاليت هاي وي در مبارزه با رژيم گذشته، غائله كردستان و درگيري ها با كومله و دمكرات در پاوه (همراه شهيد ناصر كاظمي)، آشنايي وي با همسرش در پاوه، آزادسازي «نودشه و نوسود»، حضور در صحنه هاي
[ صفحه 1014]
اجتماعي، فرهنگي و سياسي در منطقه ي كردستان، عمليات فتح
المبين، خاطراتي از او با شهيد احمد متوسليان و بروجردي، ازدواج، عمليات لا اله الا الله محمد رسول الله (ص)، تشكيل تيپ حضرت رسول (ص)، عمليات كربلاي يك و دو، ويژگي هاي اخلاقي و فرماندهي او، طراحي عمليات بيت المقدس و آزادسازي خرمشهر، سفر به لبنان همراه با حاج احمد متوسليان و واكنش اسرائيل و اسارت حاج احمد، عمليات رمضان، عمليات مسلم بن عقيل، نقش حاج همت در عمليات والفجر مقدماتي، و... نحوه ي شهادت وي».
[بي جا: بي نا، بي تا]. 83 ص.: عكس.
عنوان از روي جلد كتاب.
مندرجات: زندگينامه ي شهيد؛ وصيتنامه هاي شهيد؛ شعري از برادر علي معلم بمناسبت شهادت سعيد نوري؛ اشعاري تقديمي از يك برادر؛ از طرف برادران همسنگر شهيد گزارش روزنامه اطلاعات؛ گزارش روزنامه كيهان به مناسبت اربعين شهيد؛ زيارت وارث و دعاي كميل.
اين كتاب، زندگينامه ي «شهيد؛ سعيد نوري تاجر» است. سعيد در سال 1342 به دنيا آمد. او در محيطي آكنده از نظم و درس و تعليمات علمي و عقلي اسلام پرورش يافت و اين امر باعث شد كه او به يكي از عناصر فعال انقلاب تبديل گردد. سعيد روزها در گزينش آموزش و پرورش و شبها در بسيج فعاليت داشت. در سال 1360 همراه جهادگران براي سمپاشي و ضدعفوني كردن محيط جبهه به خط مقدم رفت. اما در اين مأموريت دچار ضعف و بيماري شد و پيكر نيمه جان او را به تهران آوردند. روح پر تلاطم او باعث شد دانشسرا را ترك كرد و يكسره به جبهه شتافت. در سال 1361، براي مرخصي به تهران بازگشت. روز 21 رمضان، همراه مادر و برادرش، بر سر سفره مادرش نشسته
بود كه توسط منافقين به شهادت رسيد. در پايان كتاب، وصيتنامه ي شهيد و اشعاري آمده است كه افراد مختلف براي او سروده اند. همچنين زيارت عاشورا و دعاي كميل نيز در كتاب به چاپ رسيده است.
فاطمه غفاري؛ ويراستار مجموعه كورش علياني. - تهران: روايت فتح، (چاپ اول): 100.1381 ص. (انتشارات روايت فتح؛ 24 / 41)
3300 نسخه.
شهيد حسين خرازي در تاريخ 1 / 6 / 1336 به دنيا آمد و در تاريخ 8 / 12 / 65 به شهادت رسيد. كتاب حاضر شامل مجموعه اي از خاطرات، درباره ي اين شهيد است كه از زبان همسر، خانواده و همرزمانش نقل شده اند. مطالب زير از جمله مضامين خاطرات هستند: «قبولي در دانشگاه، خدمت در كردستان، تسليم شدن عراقي ها در خرمشهر، اهميت دادن به نظم و تميزي، قطع شدن دست و خاطراتي از بيمارستان از زبان مجروحان ديگر، عمليات خيبر، عمليات فاو، اهميت دادن و عشق به غواص ها، اهميت دادن به فرماندهان خود، عقد توسط حضرت امام (ره)، اهميت دادن به بسيجيان، حج و قبرستان بقيع، اهميت دادن و رسيدگي به نيروهاي مستقر در خط، بمباران شهرك محل استقرار لشكر و دور كردن جعبه هاي مهمات از مسير آتش، بمباران شيميايي، اهميت دادن به نظرات فرماندهان رده هاي پايينتر رده هاي پايينتر در عمليات، تولد فرزند، روزهاي قبل از شهادت، نحوه ي شهادت، و...»
تهران: بنياد شهيد چمران، (چاپ اول): [1361]. 156 ص.: مصور، عكس، نمونه.
شمارگان: ذكر نشده است.
[ صفحه 1015]
اين كتاب، سرگذشتنامه ي شهيد دكتر مصطفي چمران است و شرح زندگي او از زمان تولد و دوران جواني، تحصيلات در آمريكا، فعاليت هاي اجتماعي و سياسي او در آمريكا، لبنان و پس از پيروزي انقلاب در كردستان، هنگام تصدي مسؤوليت وزارت دفاع، نمايندگي مجلس و در جبهه هاي جنگ تحميلي تا شهادت است. گزيده اي
از پيامها، مقالات، اطلاعيه ها و بيانيه هاي اشخاص و سازمانها به مناسبت شهادت او و همچنين گزيده اي از دستنوشته هايش [با عنوان «جهاد و شهادت» (از جنوب لبنان تا جنوب ايران)] نيز ارائه شده است. بخشهاي پاياني كتاب به مطالب زير اختصاص يافته است: گزيده ي اشعار و سروده ها در رثاي دكتر چمران (سروده ي افرادي چون دكتر حسن حبيبي، محمدرضا بهرامي نژاد، علي موسوي گرمارودي و...)، عكسهايي از شهيد، نمونه ي دستخط شهيد (كه پيامي از پاوه به ملت ايران است) و پيام امام خميني (ره) به مناسبت شهادت شهيد دكتر مصطفي چمران.
[تهران؟]: عباس كاظمي، [1363] 64. ص.
عنوان روي جلد: پاسداري از سلاله ي پاكان.
شهيد عليرضا كاظمي در سال 1341 در روستاي زنگيان از توابع شهرستان گرگان به دنيا آمد و در سال 63 در منطقه ي بالك مريوان به شهادت رسيد. كتاب حاضر شرح حال و زندگينامه ي او است. از جمله محتواي كتاب موارد زير است: زندگينامه خلاصه شده شهيد، نمونه هايي از نامه هاي او به پدر و مادر، برادران، دوستان و اعضاي خانواده، مقاله هاي شهيد كاظمي درباره ي پاسدار و روز پاسدار و جنگ تحميلي، ديدگاه هاي شهيد كاظمي در مورد وحدت و دسيسه هاي دشمن، متن نوشته شده اي از او درباره ي حزب الله، متن مصاحبه هاي حضوري و غير حضوري وي با همسنگران و همرزمان شهيد، نقل خاطراتي از شهيد كاظمي در خصوص مسؤوليت ها، برخورد با دوستان و همرزمان، متن وصيتنامه شهيد و خاطراتي به نقل از خود شهيد. در پايان نيز قطعه اي شعر در قالب قصيده در رابطه با شهادت عليرضا كاظمي آمده است.
[تهران]: خانواده ي شهيد، [بي تا]. 75 ص.: مصور (بخشي رنگي).
عنوان روي جلد: لقاءالله.
شمارگان: ذكر نشده است.
يادنامه ي دانشجوي شهيد «حسين جان نثاري» توسط خانواده ي شهيد تهيه و تدوين شده است. بخش اول به پيشگفتار و بخش دوم به شناسنامه و سال شمار زندگي شهيد پرداخته است. در اين بخش، ضمن آوردن خاطراتي از دوران كودكي شهيد، كارنامه هاي وي و همچنين چگونگي عضويتش در سپاه و نحوه ي شهادت او در جاده ي خرمشهر - اهواز، بيان شده است. بخش بعدي، نوشته هاي كوتاه از افراد خانواده ي شهيد در مورد ويژگي هاي شخصيتي وي و بيان احساساتشان در مورد شهيد است. فصل چهارم كتاب،
حاوي نوشته هاي دوستان و معلمان شهيد در مورد اوست و فصلهاي بعدي گزيده ي يادداشتها و وصيتنامه ي شهيد، دعاي توسل و آلبوم عكس شهيد را در بر مي گيرند.
[ صفحه 1016]
تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، معاونت روابط عمومي و تبليغات، (چاپ دوم): 63.1367 ص.
شمارگان: ندارد.
چاپ اول: اداره عقيدتي سياسي نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران.
سرلشكر خلبان، شهيد عباس بابايي در سال 1329 در شهرستان قزوين ديده به جهان گشود. وي در سال 1366، حين انجام مأموريت به شهادت رسيد. كتاب حاضر شرح زندگينامه و خاطراتي از او است. مطالب ارائه شده عبارتند از: تاريخچه ي نيروي هوايي؛ فشرده ي زندگينامه ي شهيد بابايي (تولد، دوران جواني، دوران آموزشي در آمريكا تا انقلاب و جنگ، مسؤوليتها و درجات نظامي كسب شده در طول خدمت)؛ شهيد بابايي از ديدگاه: جانشين فرمانده ي كل قوا، (هاشمي رفسنجاني)، رئيس جمهور، (آيت الله خامنه اي) و نخست وزير (ميرحسين موسوي)؛ سخنان سرتيپ ستاري، (فرمانده ي نيروي هوايي) درباره ي او؛ مصاحبه اي با پدر شهيد بابايي و با همسر شهيد؛ سخنان فرمانده ي منطقه ي هوايي شهيد بابايي، سرهنگ عطايي، درباره ي وي؛ خاطراتي از شهيد در مناطق عملياتي و مأموريتهاي پرواز؛ سخنان شهيد در عيد قربان 1360 و وصيتنامه شهيد. در پايان كتاب، عكسهايي از شهيد به چاپ رسيده است.
اتحاديه انجمن هاي اسلامي دانش آموزان منطقه 12. - تهران: اتحاديه انجمن هاي اسلامي دانش آموزان منطقه 12، [بي تا]. 35 ص. كتابنامه: به صورت زيرنويس.
شمارگان: ذكر نشده است.
مندرجات: زندگينامه ي شهيد مسعود عباسقلي زاده: ص. 7 - 1؛ انقلاب اسلامي در كلام معصومين: ص. 35 - 8.
اين كتاب، يادنامه ي شهيد بي مزار مسعود عباسقلي زاده است كه در تاريخ 20 / 11 / 61 در فكه به درجه ي رفيع شهادت نائل گشت. در قسمت اول كتاب، خلاصه اي از زندگينامه ي شهيد، اخلاق، عادات و
سجاياي اخلاقي وي و بخشي از آخرين نامه ي وي چاپ شده است. همچنين اين كتاب، ضميمه اي شامل كلام معصومين (ع) در ارتباط با انقلاب اسلامي ايران و مجموعه اي از سخنراني هاي حجت الاسلام علي اكبر رضواني دارد.
[بي جا: بي نا،؟؟ 13].
46 ص.: مصور، نمونه، عكس.
اين كتاب شرح حال و آثار «شهيد علي رضا خواجه نوري» متولد سال 1342 و شهيد مفقودالاثر در عمليات خيبر در جزيره مجنون در سال 1362 است. از جمله مطالب كتاب موارد زير است: خلاصه ي زندگينامه (دوران كودكي، تحصيلات، اعزام به جبهه، مجروح شدن و روزهاي قبل از شهادت و نحوه شهادت)؛ خاطراتي از دوستان و همسنگران (ذكر خصوصيات اخلاقي)؛ بخشي از سخنراني حجت الاسلام انصاري در مراسم اولين سالگرد شهيد؛ نمونه دستخط وي؛ مدرك مشخصات مفقودالاثرها؛ پيام حجت الاسلام حائري شيرازي به مناسبت سالگرد شهيد؛ از زبان خانواده (خاطراتي از زبان پدر، مادر، دو غزل در رثاي شهيد از مريم خواجه نوري، و مطالبي از برادر شهيد). در پايان نيز گزيده آثار و نوشته هاي شهيد خواجه نوري، شامل متن مقاله ها و اشعار سروده شده وي، آمده است. تصاوير موجود در كتاب بدون زيرنويس است.
[ صفحه 1017]
[بي جا]: خانواده ي شهيد، (چاپ اول): 1374.
111 ص.
اين كتاب با كلماتي از فرمايشات حضرت امام خميني (ره) درباره ي مقام شهيدان آغاز مي گردد. پس از آن، قطعه اي در ارزش مقام شهيد (به قلم حجت الاسلام و المسلمين سيد محمد خاتمي) ذكر شده است. سپس به زندگينامه ي شهيد پرداخته مي شود. در اين زندگينامه، به تولد، فعاليت هاي در دوران انقلاب، ورود به سپاه، شركت در علمياتهاي مختلف و شهادت (در تاريخ 13 / 2 / 1361) پرداخته شده است. بخش بعدي، خاطراتي از خانواده ي شهيد است. در اين بخش، پدر، مادر، خواهر و برادر شهيد سخناني درباره ي ويژگي هاي شهيد، در قالب خاطرات ذكر كرده اند.
اين ويژگي ها عبارتند از: «اخلاق نيكوي شهيد، شجاعت و علاقه ي او نسبت به حضرت امام (ره) و منطقي بودن شهيد». در ادامه، دوستان و آشنايان و همسنگران شهيد، خاطراتي از او نقل كرده اند كه همگي بيانگر عظمت روحي شهيد است. چند نوشته و نامه و همچنين وصيتنامه ي شهيد، بخش پاياني كتاب را تشكيل مي دهند.
[بي جا: بي نا، 1363] 48 ص.: مصور.
يادواره ي شهيد «امير صالحي سياوشاني» به مناسبت اولين سالگرد شهادت وي تهيه و تنظيم شده است. در اين كتاب، خلاصه اي از زندگي اين شهيد، فعاليت ها، شيوه تفكر، مبارزات و نحوه ي شهادت وي همراه با برخي از آثار قلمي و وصيتنامه اش به چاپ رسيده است. آغازگر كتاب، پيام حضرت امام خميني (ره) براي شهيدان و خانواده ي آنها است. در پايان نيز دعاي كميل بن زياد، زيارت عاشورا و دعاي توسل زينت بخش صفحات كتاب است.
زير نظر علي دواني. - [بي جا]: مركز فرهنگي نشر قبله، 1374. [207] ص.: مصور، عكس، نمونه.
عنوان روي جلد: يادواره شهيد عبدالمجيد باقري.
عنوان عطف: يادواره شهيد محمد باقري.
كتاب، شرح زندگي، دوران اسارت، نگرش و ديدگاههاي شهيد عبدالمجيد محمدباقري فرمانده ي بسيج دانشجويي دانشكده ي حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران است. وي در سال 1344 در يك خانواده ي روحاني در روستاي اسبفروشان از توابع سراب متولد شد. او از كودكي با تعليمات اسلامي آشنا شد و به خيل مبارزان پيوست. در سيزده سالگي كفن پوشيده، در تظاهرات انقلاب شركت مي كرد. پانزده ساله بود كه پايگاه مقاومت بسيج را در مسجدالمهدي محل تأسيس كرد. در هجده سالگي با لشكر عاشورا راهي جبهه شد. در عمليات والفجر چهار در پنجوين شديدا مجروح و اسير شد و با روحيه اي قوي دوران هفت سال اسارت خود را گذرانيد. او پس از بازگشت به وطن تحصيلات خود را، كه ناتمام مانده بود، با گرفتن ديپلم و پذيرفته شدن در دانشكده ي حقوق و علوم سياسي و حوزه ي علميه قم ادامه داد. وي هنگام عزيمت جهت شركت در
كنگره ي سرداران شهيد آذربايجان، تصادف كرد و شهيد شد.
[ صفحه 1018]
احسان الله رفيعي آراني. - [تهران]: جهاد دانشگاهي (دانشگاه تهران) بخش فرهنگي، (چاپ اول): 1367.
[45]، 46 ص.: عكس.
عنوان روي جلد: يادواره اي بر زندگي دانشجوي شهيد احسان الله رفيعي آراني.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب زندگينامه ي شهيد احسان الله رفيعي آراني است. وي كه دانشجوي رشته ي اقتصاد در دانشگاه تهران بود، از همان كودكي به كسب معارف ديني علاقه اي وافر داشت، از هوش سرشاري برخوردار بود، او در مبارزه عليه رژيم طاغوت و بعد از پيروزي انقلاب در جهت اهداف انقلاب فعال بود. او در حين تحصيل در دبيرستان راهي جبهه هاي نبرد مي شود و در عين حال به تحصيل نيز ادامه مي دهد. شهيد در جبهه نيز كارآيي بالايي داشته است. وي در عمليات كربلاي پنج در منطقه ي شلمچه در تاريخ 28 / 11 / 65 به شهادت رسيد. كتاب علاوه بر زندگينامه حاوي مجموعه اي از آثار شهيد در باب مسايل مختلف، يادداشت ها و وصيتنامه شهيد است. دعاي كميل با ترجمه به فارسي نيز زينت بخش صفحات پاياني كتاب شده است.
تهران: چاپخانه تك، (چاپ اول): 1366.
74 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
«شهيد عليرضا عاصمي» در سال 1341 در كاشمر به دنيا آمد. از جمله مسؤوليت هاي وي، فرماندهي تخريب قرارگاههاي كربلا و نجف و خاتم و عضو شوراي فرماندهي تيپ ويژه ي پاسداران بوده است. وي همراه با شهيد محسن گردن صراحي و شهيد داود پاك نژاد در زمان خنثي سازي بمب به شهادت رسيد. اين كتاب، شامل شرحي از سرگذشتنامه، فعاليت هاي دوران قبل و بعد از انقلاب و مسؤوليت ها و فعاليت هايش از آغاز جنگ تا لحظه ي شهادت است. عكسهايي نيز از
اين شهيد همراه با ساير شهيدان و زمان تشييع پيكر مطهر وي ارائه شده است.
به اهتمام شجاع الدين ميرطاوسي. - [تهران]: نهضت زنان مسلمان، (چاپ اول): 1361.
346 ص.: مصور، نمونه، عكس. - (نهضت زنان مسلمان؛ دفتر شماره 250)
عنوان ديگر: يادنامه ي شهيد محمدعلي رجايي.
كتابنامه: ص 346.
اين كتاب، جلد اول از زندگينامه شهيد «محمدعلي رجايي» است كه از دوران كودكي تا انتخاب كابينه در زمان رياست جمهوري را در بر مي گيرد. صفحات 189 تا 209 كتاب، به جنگ تحميلي ايران و عراق اختصاص دارد. در اين قسمت، طرح مسأله ي جنگ ايران و عراق در سازمان ملل و ضرورت شركت نماينده ي ايران در جلسات آن و عزيمت آقاي رجايي و بيان نقطه نظرهاي دولت ايران بيان شده است. مطالب ايشان در سازمان ملل تحت عنوان هاي «هدف رژيم بعث و اربابانش؛ ادعاي رژيم وابسته ي صدام، دلايل نقض معاهدات؛ انگيزه ي تجاوز رژيم بعث؛ موضع جمهوري اسلامي ايران در قبال جنگ تحميلي و هدف ايشان از شركت در شوراي امنيت» آمده است. «جلسه ي مجلس شوراي اسلامي، گزارش سفر به آمريكا، شرح چگونگي آغاز جنگ تحميلي، گزارش بازديد از جبهه ها، كشتار مردم بي دفاع و كودكان خردسال، بمباران بيمارستانها و مدارس، فداكاري و از جان گذشتگي رزمندگان و همكاران مردم» بخشهاي بعدي مطالب اين كتاب هستند. در آخر كتاب، فهرست هاي مختلف آمده است.
[ صفحه 1019]
تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، واحد فرهنگي دماوند.
39 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب كه يادواره اي از شهيد «غلامرضا لاسجردي» است، شامل زندگينامه، وصيتنامه و خاطراتي از شهيد است. اشعاري نيز بدون ذكر نام شاعر در وصف شهادت اين
شهيد ارائه شده است. شهيد غلامرضا لاسجردي در فروردين 1341 در فيروزكوه به دنيا آمد. وي از مؤسسان سپاه شهر فيروز كوه بود و همچنين مسؤوليت گردان جندالله شهر سقز را نيز بر عهده داشت. وي در تاريخ 25 / 3 / 62 در روستاي ترجان شهر سقز به شهادت رسيد. عكسهايي، فاقد زيرنويس، نيز در كتاب به چاپ رسيده است.
حميد سبزواري؛ ويراستار: محمدباقر شمسي پور. - [تهران]: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 1376.
45 ص.: (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران؛ 55) (مجموعه مثنوي سرداران؛ 10).
طراح روي جلد: م. مهاجر.
كتاب در دو بخش تنظيم شده است: بخش اول منظومه اي در رثاي سردار جهادگر شهيد «مهندس سيد محمدتقي رضوي» است كه توسط حميد سبزواري سروده شده است و بخش دوم، زندگينامه اين شهيد است. شهيد مهندس سيد محمدتقي رضوي در سال 1334 در مشهد متولد شد. پس از طي مدارج تحصيلي، به خدمت اعزام شد و در پي فرمان امام (ره) مبني بر ترك پادگانها، از پادگان گريخت. پس از پيروزي انقلاب به عضويت جهاد سازندگي درآمد. با شروع جنگ به جبهه رفت و با عضويت در ستاد جنگهاي نامنظم دكتر چمران به دفاع از ميهن اسلامي پرداخت. وي توانست در عملياتهاي والفجر مقدماتي و والفجرهاي دو و سه و چهار موانع آبي را هوشمندانه برطرف كند. شهيد رضوي هشتاد ماه از عمر خود را در سمتها و مسؤوليت هاي مختلف در جبهه گذراند و سرانجام در هنگام شناسايي منطقه ي عملياتي كربلاي ده در كوههاي غرب كشور به شهادت رسيد.
مركز بررسي اسناد تاريخي وزارت اطلاعات. - تهران: وزارت اطلاعات، مركز بررسي اسناد تاريخي، (چاپ اول): 1381.
367 ص.: مصور، عكس، نمونه.
عنوان ديگر: حجت الاسلام و المسلمين سيد علي اكبر ابوترابي فرد.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، حاوي اسناد ساواك و دربردارنده ي سير مبارزاتي مرحوم «سيد علي اكبر ابوترابي فرد» در دوران رژيم ستمشاهي است. اسناد به ترتيب تاريخ تنظيم شده و با شرحي در حاشيه، (اعم از زندگينامه ي رجال و وقايع تاريخي مرتبط با سند) ارائه شده اند. شرحي از زندگينامه ي سيد علي اكبر ابوترابي - شامل دوران تولد، جد پدري، تحصيلات، ازدواج، فعاليت هاي قبل از انقلاب در گروه فداييان اسلام و در جريان پانزده خرداد، دستگيري و زندان، پيروزي انقلاب، آغاز جنگ، دوران اسارت، دوران آزادگي و پايان زندگي - در كتاب ارائه شده است. تصاويري از دوران كودكي، نوجواني، زندان، اسارت و تشييع جنازه، با زيرنويس، در پايان كتاب آورده شده است. متن پيام مقام معظم رهبري به مناسبت درگذشت ايشان و پدربزرگوارشان نيز ارائه شده است.
[ صفحه 1020]
تهران: مركز بررسي اسناد تاريخي وزارت اطلاعات، (چاپ اول): 1378.
361 ص.: مصور، رنگي، نمونه. - (مركز بررسي اسناد تاريخي؛ 11).
عنوان ديگر: شهيد سرافراز دكتر مصطفي چمران.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر سرگذشتنامه اي است براساس گزارشات و مكاتباتي كه در پرونده ي شهد چمران در ساواك موجود بوده است. كتاب، داراي دو بخش و ضمايم پاياني است. محتواي سرگذشتنامه ي شهيد چمران عبارت است از: دوران كودكي، تحصيل در ايران و آمريكا، فعاليت هاي سياسي در آمريكا، آموزشهاي نطامي در مصر، هجرت به لبنان
و فعاليت در لبنان، فقدان امام موسي صدر، انقلاب اسلامي ايران، نبرد در كردستان، رياست وزارت دفاع، نمايندگي مردم تهران، شوراي عالي دفاع، جنگ در خوزستان، ستاد جنگهاي نامنظم، پيروزي سوسنگرد، ملاقات با امام (ره)، لحظات قبل از شهادت و نحوه ي شهادت. گزارشات و نامه هاي محرمانه ي سازمان اطلاعات و امنيت كشور (ساواك) و نمونه ي دست خط امام (حكم انتصاب ايشان به وزارت دفاع ملي و تشكيل شوراي عالي دفاع ملي) نيز ارائه شده است. ضمايم شامل تصاويري از شهيد در دوران كودكي، نوجواني، دبستان، دبيرستان دارالفنون، دوران دانشگاه، دوران انقلاب، دوران جنگ در لبنان و جنگ ايران و عراق و مدارك داخلي، خارجي و بين المللي است كه توسط شهيد اخذ شده اند.
تدوين مركز بررسي اسناد تاريخي وزارت اطلاعات، تهران: مركز بررسي اسناد تاريخي وزارت اطلاعات، (چاپ اول): 1377.
بيست و سه، 877 ص.: مصور. - (ياران امام به روايت اسناد ساواك، جلد پنجم).
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، شامل: «زندگينامه، اسناد، مدارك، گزارشات، متن برخي از سخنراني ها، اظهارات، تلگرامها و مكاتبات اداري اداره ي شهرباني و سازمان اطلاعات و امنيت كشور از دوران قبل و بعد از انقلاب و شرحي بر مدارك، شهيد عبدالكريم هاشمي نژاد مي باشد كه بيانگر مبارزات و زندان ها، همكاري و رهبري شهيد با انقلابيون در دوران قبل از انقلاب براي سرنگوني رژيم ستم شاهي» است. در بخش زندگينامه ي شهيد، مطالبي درباره ولادت، تحصيل علوم و معارف، ورود به حوزه ي علميه ي قم، عزيمت به مشهد مقدس، مبارزات تبليغي، پيروزي انقلاب، نمايندگي مجلس خبرگان، شروع جنگ (و ديدگاه هاي شهيد در اين رابطه)، خيانتهاي بني صدر و جبهه ليبرالهاي سلطنتي و نحوه ي شهادت
ارائه شده است. در پايان كتاب نيز فهرستي از آثار و تأليفات علمي ايشان به چاپ رسيده است.
تدوين مركز بررسي اسناد تاريخي وزارت اطلاعات. - تهران: وزارت اطلاعات، مركز بررسي اسناد تاريخي، (چاپ اول): 1378. [700] ص.: مصور، نمونه، عكس. - (ياران امام به روايت اسناد ساواك، جلد دهم).
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، شامل «زندگينامه، اسناد، مدارك، گزارشات، متن برخي از سخنراني ها، اظهارات، مكاتبات و نامه هاي اداري اداره ي شهرباني و سازمان اطلاعات و امنيت كشور در استان فارس و تهران، همراه با تصاويري از دوران قبل و بعد از انقلاب و شرحي بر مدارك شهيد آيت الله عبدالحسين دستغيب» است كه بيانگر مبارزات و
[ صفحه 1021]
زندان رفتن، همكاري شهيد با انقلابيون در دوران قبل از انقلاب و رهبري ايشان براي سرنگوني رژيم ستم شاهي است. در بخش زندگينامه ي شهيد كه شامل ولادت، تحصيل علم و معرفت، اهميت دادن به نماز سر وقت، مبارزات شهيد با تهاجم فرهنگي غرب و... مي باشد، بخشي نيز درباره ي جنگ تحميلي عراق عليه ايران و هدايت و مسؤوليت شهيد دستغيب در دفاع مقدس ارائه شده است.
نويسنده مركز بررسي اسناد تاريخي. - تهران: مركز بررسي اسناد تاريخي وزارت اطلاعات؛ دفتر نشر فرهنگ اسلامي، (چاپ اول): 1379.
696 ص.، 14 ص. تصوير: مصور، عكس، نمونه. - (ياران امام به روايت اسناد ساواك، جلد پانزدهم).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب شامل زندگينامه ي شهيد دكتر محمدجواد باهنر است به همراه اسناد، مدارك، گزارشات، متن برخي از سخنراني ها، اظهارات تلگرامها و مكاتبات اداري شهرباني و سازمان اطلاعات و امنيت كشور همراه با تصاويري از وي در دوران قبل و بعد از انقلاب و شرحي بر مدارك وي
كه بيانگر مبارزات و زنداني شدنها، همكاري شهيد با انقلابيون و رهبري آنها براي سرنگوني رژيم ستم شاهي است. در بخش زندگينامه مطالب زير آمده است: شرحي بر ولادت، تحصيل، فعاليت هاي فرهنگي و اجتماعي، حبسها، همكاري با هيئت مؤتلفه و مؤسسه رفاه، ورود به آموزش و پرورش، ممنوع المنبر شدن، عضويت در كميته ي تنظيم اعتصابات، عضويت در شوراي انقلاب، تشكيل حزب جمهوري اسلامي، دوران جنگ و نخست وزيري (رخدادها، تدابير و اقدامات در ارتباط با جنگ)، خصوصيات اخلاقي و نحوه ي شهادت. فهرستي از آثار و تأليفات ايشان نيز در كتاب ارائه شده است.
مولف جواد كامور بخشايش. - تهران: مركز اسناد انقلاب اسلامي، 1380.
[96] ص.، [4] ص. تصوير. - (انتشارات مركز اسناد انقلاب اسلامي؛ 128: دانستنيهاي انقلاب؛ 12).
عنوان ديگر: ياس در قفس (محمدجواد تندگويان).
كتابنامه: ص. [96].
اين كتاب، شامل زندگينامه ي شهيد «محمدجواد تندگويان»، از تولد تا شهادت است. مطالب كتاب عبارتند از: «جواد در يك نگاه، تولد، شكوفايي و تحصيلات، دوران بيماري شديد دانشگاه و دوران مبارزه با رژيم پهلوي، ماجراي دستگيري توسط ساواك، دوران زندان، ديدار مادر و خواهر در زندان با او، زندان، و شكنجه به خاطر برگزاري نماز صبح در زندان، آزادي و ادامه ي مبارزات، فعاليت هاي مربوط به دوران انقلاب در سال 57، عضويت در كميته ي استقبال از امام (ره)، تندگويان و وزارت در كابينه ي شهيد رجايي، نحوه ي اسارت، شناسايي جسد شهيد در عراق، شهيد تندگويان از زبان شكنجه گرش در دوران اسارت، انتقال پيكر شهيد به ايران و تشييع جنازه». در پايان نيز عكسهايي از شهيد همراه با زيرنويس ارائه شده است. شهيد
تندگويان، (متولد سال 1329 در تهران) طي دوران تصدي وزارت نفت در سال 1359، در سفري به منطقه ي جنوب، به اسارت نيروهاي دشمن درآمد و پس از يازده سال تحمل شكنجه و آزار، در اسارت به شهادت رسيد. پيكر مطهر وي در سال 1370 به ايران تحويل داده شد.
[ صفحه 1022]
احمد عربلو. - كرمان، لشكر 41 ثارالله 1376.
200 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان: رمان؛ 7).
عنوان پشت جلد به انگليسي: One Man، One City
در اين كتاب، نويسنده با استفاده از خاطراتي كه از شهيد حاج مهدي كازروني باقي مانده است، داستان زندگي او را بيان مي كند. در ابتدا، شرح ظلم ستيزي و مبارزات قبل از انقلاب شهيد بر ضد رژيم گذشته آورده شده است.
ادامه ي داستان به روزهاي سخت كردستان بر مي گردد و به زماني اشاره دارد كه اشرار تمام كردستان را ناامن كرده بودند و هيچ كس جرأت حضور در خيابان هاي شهر مهاباد را نداشت. در اين حال، حاج مهدي كازروني، در سن بيست سالگي، مسؤول پايگاه سپاه در شهر مي شود. نويسنده ضمن بيان شجاعت و شهامت، تلاش شبانه روزي، ايثار و از خودگذشتگي شهيد به شرح اتفاقات و شرايط سخت اين دوران مي پردازد و پيروزي هاي مكرر و غرورآفرين شهيد را به تصوير مي كشد. دو خاطره ي كوتاه نيز از دوران جنگ تحميلي و همچنين نحوه ي به شهادت رسيدن اين شهيد گرامي در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل، در انتهاي كتاب آمده است.
[ صفحه 1023]
به كوشش اعضاي ستاد يادواره و شوراي پايگاه ثارالله قراخيل. - تهران: رزمندگان اسلام، (چاپ اول): 190.1380 ص.: مصور، عكس.
طراح روي جلد: علي صاحب الزماني.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب حاوي شرح حال و مختصري از زندگينامه ي 43 شهيد روستاي قراخيل شهرستان قائمشهر و فرازهايي از وصيتنامه آنان است. اطلاعات ارائه شده براي هر شهيد عبارت است از: «نام و نام خانوادگي، سال تولد، محل تولد، ميزان تحصيلات، خصوصيات اخلاقي و اجتماعي، فعاليت هاي شهيد در جبهه، نحوه ي شهادت و تاريخ و محل شهادت». عكس پس از شهادت هر شهيد نيز، بدون زيرنويس، ارائه شده است. اسامي برخي از شهدا به قرار زير است: «آيت الله غني زاده، روح الله مولايي قراء، دوستعلي ذكريا قراء، محمد بلبلي قراء، محمدابراهيم حيدري، صفرعلي عنايتي، محمدرضا مولايي، درويش علي بابانيا، حسين قرباني، علي حمزه خاني، صدرعلي نبي پور، انوشيروان (نبي الله) مولايي قراء، علي محمد خانگي، عيسي صادق پور و...»
نويسندگان (كميته علمي و تأليفات، ف. شجري... [و ديگران]؛ با همكاري انتشارات انجمن قلم ايران؛ با مشاركت بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس. - تهران: منطقه مقاومت بسيج استان تهران، (چاپ اول): 192.1381 ص.
طرح جلد احمد يداللهي.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، حاوي زندگينامه ي 143 زن شهيد استان تهران است كه در جريان انقلاب اسلامي ايران، حملات موشكي، بمباران هوايي و تظاهرات برائت از مشركين (مكه) به شهادت رسيده اند. زندگينامه ها شامل نام و نام خانوادگي، نام پدر، تاريخ و محل تولد، شغل، تحصيلات، تاريخ و محل شهادت و مختصري از وضعيت خانوادگي آنها است. برخي از شهدا، عبارتند از: «فريده آقابابايي، بيتا ابراهيمي، پروانه ابراهيم زاده، آمنه اصلاني،
سميه بياتي، اعظم بخشي، زهرا پژدم، ليلا جلالي، مريم چنگي، الهام خازني، شكوفه خداياري، شهلا دشتي، ليلا رنجبر، زهرا سرايداري، اقدس شهبازي، سهيلا صارمي، فرزانه صدايي، اختر عليا، اكرم عسگريان، و...» زندگينامه ها براساس نام خانوادگي شهدا مرتب شده اند.
فريبا ابتهاج شيرازي (به سفارش) بسيج خواهران نيروي مقاومت، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي مقاومت بسيج، 1376.
143 ص. - (كنگره بررسي نقش زنان در دفاع و امنيت: 4).
[ صفحه 1024]
هدف اين كتاب، به تصوير كشيدن شمايي از چهره ي زن در دوران انقلاب اسلامي است و حاوي پانزده شرح حال يا خاطره از زنان سلحشوري است كه در دوره ي پيش از انقلاب و عصر سازندگي نيز خدمات آشكاري داشته اند. ترتيب قرار گرفتن زندگينامه ها، سير تاريخي انقلاب اسلامي است. زندگينامه ها متعلق هستند به: «كبري سيل سپور (همسر و همرزم شهيد سيد علي اندرزگو)؛ كوكب حاتمي (زنداني سياسي رژيم شاه)؛ مريم كاظم زاده (خبرنگار جبهه و جنگ)؛ سيده زهرا شفيع پور (امدادگر جبهه ها)؛ معصومه آبادي (آزاده)؛ فاطمه كاويان (جانباز شيميايي)؛ فروغ منهي (مادر شهيدان داوود، رسول و عليرضا خالقي پور)؛ گيتي ملكشاهيان (سازنده ي نقشه هاي برجسته ي مناطق عملياتي)؛ ثريا نجاتي (همسر جانباز)؛ عصمت احمديان (فرجواني) (مسؤول تداركات جبهه)؛ سيما كرمي (جهادگر نمونه)؛ مهري برزگر (ضابطيان) مسؤول بنياد علمي و خيريه ي حضرت خديجه كبري (س))؛ گلرخ آزرمي (همسر مادر، دختر و خواهر شهيد و مكتشف)؛ و شهلا حبيبي (اولين مشاور رئيس جمهور در امور زنان).»
به كوشش خليل اسفندياري. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان تهران (چاپ اول): 126.1380 ص.
شمارگان: 3500 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي از سرگذشتنامه ي نه سردار شهيد و زندگينامه و مصاحبه و گفتگو با خانواده ي اين شهيدان است. سرداران و افرادي از خانواده، كه زندگينامه ي آنها در اين كتاب درج شده است، عبارتند: «از سردار شهيد حاج
احمد آجرلو و پدر او، حاج آقا سيف الله آجرلو؛ سرلشكر خلبان شهيد عباس بابايي و خانم صديقه حكمت (همسر او)؛ سردار شهيد محمد بروجردي و خانم بي غم (همسر او)؛ سردار شهيد غلامعلي پيچك و خانم اكبري (مادر ايشان)؛ سردار شهيد محمدرضا دستواره و خانم عذرا رستميان (همسر او)؛ سرلشكر شهيد منصور ستاري و خانم زواره اي (مادر او)؛ سپهبد علي صياد شيرازي و فرزند او، مهدي صياد شيرازي؛ سردار شهيد علي رضا موحد دانش و غلام حسين موحد دانش (پدر او)؛ سردار شهيد حاج محمد ابراهيم همت و حاج ولي الله همت (برادر او)».
به كوشش معاونت فرهنگي، پژوهشي اداره كل بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان كردستان. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1380. [10، 106] ص.: مصور.
كتابنامه: ص. [106].
شمارگان: 1200 نسخه.
مجموعه ي حاضر حاوي زندگينامه ي 23 فرمانده ي گردان استان كردستان است. فرازي از بيانات حضرت امام (ره) در جمع گروهي از نمايندگان سازمان پيشمرگان مسلمان كرد، همراه با فرازهايي از پيام مقام معظم رهبري به مناسبت دومين سمينار مسؤولان بنياد شهيد انقلاب اسلامي ارائه شده است. اسامي شهدا عبارت است ز: «محمدباقر رحماني، ملامصطفي مردوخي، محمد جعفري، عثمان فرشته، جعفر طالبي، يدالله حاجيان، داود زماني، محمدجمال صالحي، محمدرضا ترابيان، محمدامين رحماني، سيد منصور بياتيان، پرويز كاكسوندي، حميدرضا كاوه، غلام علي بيدي، علي سليمانپور، مجيد لطفي، يوسف افشاريان، احمد كرمي، ابراهيم مرادي، حاج سعيد توفيقي، محمدباقر منصوري، جميل شهسواري و حاج هوشنگ ورمقاني». همچنين تصوير نامه ي شهيد هوشنگ ورمقاني همراه عكسهايي از فرماندهان شهيد با زيرنويس ارائه شده است. در بعضي از زندگينامه ها، فرازي از وصيتنامه شهيد نيز ارائه شده
است.
[ صفحه 1025]
مولف واحد فرهنگي بنياد شهيد اصفهان. - تهران: واحد فرهنگي بنياد شهيد مركز، 510.1361 ص.: مصور.
واحد فرهنگي بنياد شهيد اصفهان با در نظر گرفتن رسالت زنده نگه داشتن ياد شهدا و خاطره ي رشادت ها و شهامتهاي شهيدان، دست به تأليف اين كتاب زده است. در اين كتاب به بررسي زندگي شهيدان اصفهان پرداخته شده است. كتاب براساس تاريخ شهادت شهدا از بدو انقلاب تنظيم شده است. در هر قسمت ضمن ارائه ي زندگينامه ي كوتاهي از شهيد، خصوصيات اخلاقي و رفتاري وي بيان شده و نحوه ي شهادت و در بعضي موارد گفتگويي با يكي از افراد خانواده ي شهيد و وصيتنامه ي شهيد، نامه ها، يادداشتها و مقالاتي از شهيد (اگر موجود بوده باشد)، آمده است. عكس شهدا زينت بخش صفحات كتاب است و در ابتداي هر قسمت نام هر شهيد، تاريخ تولد، تاريخ شهادت، علت شهادت و محل شهادت آورده شده است.
تهران: بنياد شهيد، واحد فرهنگي، 460.1362 ص.
مباحث اين كتاب عبارتند از: زندگينامه ي شهيد عبدالمهدي ويسي و آثار و افكار و زندگينامه ي عبدالرضا ويسي. پس از درج زندگينامه ي كوتاهي از دو شهيد نامبرده، آثار شهيد عبدالرضا ويسي در سه بخش ارائه شده است. در بخش اول مطالب فلسفي و ايدئولوژيك ايشان (از قبيل: «فلسفه چيست؟»، «احساس مذهبي» و «جهان بيني») به چاپ رسيده است. در بخش دوم، مباحث سياسي (چون: تحليلي از انقلابهاي خارجي، استقلال آفريقا و رهبران آن و نگاهي به تاريخ عراق) مطرح مي شود و در فصل سوم، مباحث اجتماعي (از قبيل: گذري بر اردوگاه جنگ و گذري به كپرنشينان چهارصد دستگاه و...) آمده است.
نگارش شهين فرمانبر جهادي. - تبريز: ستاد يادواره ي شهداي منطقه ي حكم آباد تبريز، (چاپ اول):
509.1380 ص.: مصور، عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Garden of Roses: In commemoration of the Martys of Hokmad, Tabriz
طراح روي جلد: محسن هادي.
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب حاضر شامل سرگذشتنامه، خاطرات و فرازهايي از وصيتنامه و دستنوشته هاي 197 شهيد منطقه ي حكم آباد تبريز است. سرگذشتنامه ها شامل: نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، دوران كودكي، نوجواني، جواني، فعاليت هاي قبل و بعد از انقلاب، خاطرات آشنايان و افراد خانواده، تاريخ و محل شهادت، فعاليت هاي دوران جنگ، دستنوشته ها وصيتنامه ي شهيد مي باشد كه به همراه عكس شهيد ارائه شده است. ضميمه اي درباره ي حكم آباد از نقطه نظر آشنايي اجمالي با منطقه ي مربوطه و موقعيت طبيعي و جغرافيايي، موقعيت اجتماعي و سياسي و اماكن ديني و مذهبي ارائه شده است. نمونه ي دستخط پيام مرحوم محمدتقي جعفري به نخستين يادواره ي شهداي منطقه
نيز در كتاب به چاپ رسيده است.
عين الله كاوندي؛ ويراستار: حسن يونسي. - تهران: كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 26 هزار شهيد استان تهران، كميته ي انتشارات، (چاپ اول): 1376.
[ صفحه 1026]
559 ص.: مصور عكس. - (كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 26 هزار شهيد استان تهران؛ 70: زندگينامه ي سرداران شهيد؛ 10).
طراح جلد: مصطفي گودرزي.
شمارگان: 15000 نسخه.
اين كتاب حاوي زندگينامه ي 81 نفر از سرداران شهيد روحاني و سپاهي استان تهران است. مؤلف كتاب معتقد است سرداران شهيدي كه در اين كتاب از آنها ياد شده است، از لحاظ اخلاق، تقوا و تعبد در مقام والايي قرار داشته اند. صفا و صميميت آنها بسيار زياد، ساده زيستي آنان زبانزد همگان و شجاعت و شهامت آنها به ياد ماندني بوده است. زندگينامه ها شامل اطلاعاتي از تولد، دوران كودكي، نوجواني و جواني، تحصيلات و مبارزات (در دوران قبل و بعد از انقلاب)، مسؤوليت ها و فعاليت ها در زمان حيات، ويژگي هاي اخلاقي و چگونگي و محل شهادت اين سرداران شهيد است. اسامي بعضي از سرداراني كه زندگينامه ي آنها در اين كتاب آمده است عبارتند از: «حجت الاسلام محلاتي، حجت الاسلام ميثمي، كلاهدوز، محمد بروجردي، حسن باقري، رضا چراغي، احمد متوسليان، محمدابراهيم همت، ناصر كاظمي، يدالله كلهر، محمدرضا دستواره و...».
[مولف] هيأت تحريريه واحد فرهنگي بنياد شهيد. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، واحد فرهنگي، 1361.
97 ص.: عكس. - (انتشارات واحد فرهنگي بنياد شهيد؛ 3).
كتاب «پاسداران حماسه ي شهادت» يادواره اي است كه به مناسبت چهارمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي تهيه شده است. كتاب با مقاله اي درباره شهادت در اسلام شروع مي شود كه
بر معناي شهيد و شهادت و تأكيد بر مقام شهيد شروع مي شود و سپس اطلاعات مربوط به شصت نفر از شهداي دوره ي انقلاب و جنگ تحميلي ارائه مي شود. اين اطلاعات عبارتند از: شرح حال مختصري از زندگي، ويژگي هاي اخلاقي و رفتاري، فعاليت ها و مبارزات، فعاليت در جبهه ها، نحوه ي شهادت و فرازهايي از وصيتنامه ي هر شهيد همراه با عكس وي. در پايان كتاب نيز دو قطعه شعر، (يك قطعه شعر از يك شهيد و قطعه ي ديگر، از يك رزمنده) به چاپ رسيده است.
عبدالمجيد رحمانيان. - تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول): 1379.
136 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 5000 نسخه.
حجت الاسلام سيد علي اكبر ابوترابي در سال 1318 در قم متولد شد. وي در 26 آذر ماه 1359 در پي يك مأموريت شناسايي، به اسارت نيروهاي بعثي در آمد و پس از پانزده ماه زنداني بودن در سلول انفرادي و تحمل شكنجه هاي سخت و توان فرسا به اردوگاه منتقل شد. او در اردوگاههاي عنبر، موصل يك، سه و چهار، رماديه، تكريت پنج، هفده و هجده و سلولهاي اردوگاههاي بغداد زنداني بود و سرانجام پس از ده سال اسارت به ميهن اسلامي بازگشت و از طرف رهبر معظم انقلاب به نمايندگي رهبري در امور آزادگان منصوي شد. وي در تاريخ 12 / 3 / 1379، زماني كه همراه پدرش عازم مشهد مقدس بود، بر اثر تصادف، شهيد شد. كتاب حاضر شامل «پيام تسليت مقام معظم رهبري به مناسبت درگذشت او و پدر بزرگوارش، شمه اي از زندگي آيت الله سيد عباس ابوترابي، نگاهي كوتاه به زندگينامه ي سيد آزادگان، خاطره هاي حجت الاسلام سيد محمد ابوترابي از برادر خود، نحوه ي اسارت،
خاطره هاي فرزند او و...» است.
[ صفحه 1027]
تدوين عليرضا مهرداد براي معاونت ادبيات كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان؛ ويراستار هادي عرفانيان. - مشهد: معلي، (چاپ اول): 1380.
220 ص.: مصور (رنگي). - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان).
طراح روي جلد: خسرو زينال پور.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي زندگينامه، خاطرات، مناجات نامه، سخنان و متن وصيتنامه پانزده سردار شهيد از استان خراسان است. زندگينامه شامل اطلاعاتي درباره ي تولد، دوران كودكي و نوجواني، تحصيلات، فعاليت ها در دوران قبل و بعد از انقلاب، فعاليت ها در جبهه، عملياتي كه در آن حضور داشته اند، ويژگي ها و سجاياي اخلاقي و تاريخ و نحوه ي شهادت است. تصاويري نيز در ارتباط با اين سرداران در كتاب به چاپ رسيده است. اسامي برخي از اين سرداران شهيد عبارت است از: «محمود كاوه (فرمانده ي تيپ ويژه ي شهداي كردستان)، محمد فرومندي (جانشين لشكر پنج نصر)، ولي الله چراغچي (جانشين لشكر پنج نصر)، ابوالفضل رفيعي سيج (جانشين لشكر پنج نصر)، عبدالحسين بروسي (فرمانده ي تيپ 18 جواد الائمه (ع))....».
مولف حسين بهزاد. - تهران: كتاب صبح، 1375.
78 ص.: عكس.
مندرجات: مسيح مسلح كردستان؛ فاتح بلنداي بازي دراز؛ غضب همت، سوگند حسين.
در اين كتاب زندگينامه ي سه سردار شهيد «محمد بروجردي، محسن وزوايي و حسين قجه اي» از ولادت تا شهادت، به چاپ رسيده است. مسيح مسلح كردستان عنوان زندگينامه ي حاج محمد بروجردي است كه از بنيانگذاران سپاه، باني قرارگاه حمزه سيدالشهدا (ع) و تيپ ويژه ي شهدا بوده است. او در عملياتهاي بسياري از جمله تثبيت فتح بستان، نبرد طريق القدس، مطلع الفجر، محمد رسول الله (ص) و
فتح المبين شركت داشت و برخي از آنها را نيز رهبري كرد. سجايا و ويژگي هاي اخلاقي او نيز به نقل از مادر، همرزمان و شاگردان وي در كتاب ذكر شده است. «فاتح بلنداي بازي دراز» زندگينامه ي سردار محسن وزوايي، پرچمدار فتح لانه ي جاسوسي آمريكا و بنيانگذار لشكر 10 سيدالشهدا، است. او فرماندهي عمليات مطلع الفجر را بر عهده داشت و در عمليات فتح المبين نيز شركت داشت و در عمليات الي بيت المقدس به شهادت رسيد.
«غضب همت، سوگند حسين» مجموعه خاطراتي است در ارتباط با سردار حسين قجه اي و مقاومت دلاورانه او و گردانش (گردان سلمان)، در عمليات الي بيت المقدس.
نويسنده حميد داودآبادي؛ ويراستار علي موذني. - [تهران]: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 1376.
91 ص.، [5] ص. تصوير: عكس. - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه استان تهران؛ 77) (مجموعه زندگينامه ي سرداران شهيد: [ج. 12]).
طراح روي جلد: مصطفي گودرزي.
[ صفحه 1028]
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، سرگذشتنامه ي سه فرمانده ي شهيد است. در اين سرگذشتنامه ها، اطلاعات شناسنامه اي آنها، فعاليت ها و مسؤوليت هايي كه قبل از رفتن به جبهه در اختيار داشته اند، مسؤوليت آنها در جبهه، عملياتي كه در آن شركت داشته اند و در نهايت، نحوه ي شهادت و وصيتنامه هاي آنها آورده شده است. براي مثال، در زندگينامه ي شهيد حسين قجه اي آمده است كه: شهيد، متولد سال 1337 در زرين شهر اصفهان بود و مقامهايي را در مسابقات كشتي كسب كرده بود. مدتي فرمانده ي سپاه زرين شهر بود. در كردستان با اشرار و منافقين جنگيد. او
در عمليات محمد رسول الله (ص)، عمليات فتح المبين و عمليات بيت المقدس شركت داشت و در همين عمليات به شهادت رسيد. متن نامه ي شهيد به خانواده اش به همراه وصيتنامه وي نيز در كتاب به چاپ رسيده است.
به كوشش حسين انجم شعاع. - قم: نشر روح، (چاپ اول): 1379.
[143] ص.: مصور، نمونه، عكس.
شمارگان: 1000 نسخه.
اين مجموعه، شامل گزيده اي از آثار و نوشته هاي طلبه ي شهيد عباس انجم شعاع (متولد 1346 در كرمان و شهيد در تاريخ 23 / 3 / 67 در منطقه ي شلمچه، عمليات بيت المقدس هفت) و بردار شهيد، رضا انجم شعاع (متولد 1348 در كرمان و شهيد در 25 / 12 / 66، در عمليات والفجر ده منطقه ي خرمال عراق) است كه به صورت پراكنده در لابه لاي اوراق و كتب خود يادداشت كرده اند. مطالب در شش بخش ارائه شده اند: «بخش اول: ديدگاههاي چند تن از علما درباره ي شهيد و شهادت؛ بخش دوم: مجموعه ي نامه ها و وصيتنامه هاي شهيد؛ بخش سوم: سروده هاي شهيد بعد از شهادت برادرش؛ بخش چهارم: سفارشهاي شهيد به خودش، نيايش شهيد و آخرين نيايش او؛ بخش پنجم: ديدگاه شهيد درباره ي خودكشي و غرور، راه سعادت، ارزش روح و...؛ بخش ششم: زندگينامه ي شهيد رضا انجم شعاع، گزيده اي از آخرين نامه ي شهيد رضا انجم شعاع، تصوير اسناد و مدارك و دستخط برادر شهيد و متن وصيتنامه شهيد عباس انجم شعاع».
تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 1361؟. م، 103 ص. (گلبرگهاي انقلاب؛ 2).
كتابنامه: ص. ل - م.
كتاب با مقدمه اي درباره شهيد و شهادت شروع مي شود كه در آن رواياتي از حضرت رسول اكرم (ص) در باب مقام و ارزش شهيد آمده است. علاوه بر آن فرازهايي از بيانات حضرت امام خميني (ره) در مراسم مختلف در همين باب و در باب تكليف الهي جهت حفظ اسلام نيز در مقدمه نقل
شده است. متن كتاب حاوي زندگينامه و وصيتنامه هاي 23 تن از پاسداران شهيد انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي است. تصاوير اين شهدا نيز در كتاب چاپ شده است.
[گرد آورنده] سپاه پاسداران انقلاب اسلامي. - [تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، [بي تا]. 91 ص.: عكس.
اين كتاب مجموعه اي از زندگينامه ها و وصيتنامه هاي شهيدان دفاع مقدس است. هر يك از اين شهيدان در
[ صفحه 1029]
وصيتنامه ي خود پيامي داده يا سفارشي به بازماندگان كرده اند. اين پيام ها گردآوري شده و به صورت مجموعه ي حاضر در اختيار قرار گرفته است. مهم ترين وجوه مشترك موضوعي اين پيامها عبارتند از: ناظر دانستن خدا در اعمال؛ كار كردن براي خدا؛ اطاعت از ولايت فقيه كه تداوم راه انبياء است؛ اطاعت از رهبري حضرت امام (ره)؛ جنگيدن با دشمنان اسلام تا آخرين نفس؛ به ياد داشتن معاد و روز قيامت به جهت دوري از گناه؛ الگو و نمونه قرار دادن حضرت زهرا (س) و حضرت زينب (س) و پاي گذاردن در راه آنان با حفظ حجاب و تربيت اولاد صالح؛ برپا داشتن نماز، خصوصا نماز شب، و گرفتن روزه؛ طلب مغفرت با خلوص نيت؛ و خواندن قرآن و عمل كردن به آن؛ شركت در جلسات مساجد. عكس هر شهيد در كنار زندگينامه ي شهيد آورده شده است. اسامي تعدادي از شهيدان به قرار زير است: حسين ناجي، محمدرضا دهقانيان پور، منصور افشارنيا، غلامعلي قنادان و....
[گردآورنده]: واحد فرهنگي بنياد شهيد انقلاب اسلامي (دير). - [شهرستان دير]: بنياد شهيد انقلاب اسلاي، بنياد شهيد شهرستان دير، واحد فرهنگي، 1373.
132 ص. مصور: عكس، نقشه.
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: قسمتي از وصيتنامه اولين شهيد محراب، حضرت علي (ع)، به فرزندش امام حسن (ع)؛ گزيده اي از وقايع انقلاب اسلامي در بندر دير؛ بخشي
از وصيتنامه ي حضرت امام خميني (ره)؛ شهداي انقلاب اسلامي؛ شهداي جنگ تحميلي؛ شعر: (شهيدان خدايي)؛ شعر: (فيض روح الله)؛ جاويدان گمنام؛ آشنايي اجمالي با شهرستان دير.
در اين كتاب پس از ارائه گزيده اي از وصيتامه هاي حضرت علي (ع) و حضرت امام خميني (ره) و گزيده اي از وقايع انقلاب اسلامي در شهرستان دير، زندگينامه ي شهيدان اين بندر به چاپ رسيده است. بخش زندگينامه ي شهيدان شامل مشخصات شناسنامه اي هر شهيد، محل زندگي و محل شهادت او و همچنين فرازهايي از وصيتنامه ي هر شهيد مي باشد. علاوه بر آن تا جايي كه امكان پذير بوده عكس هر شهيد نيز در كنار زندگينامه ي وي، زينت بخش هر صفحه شده است. در انتهاي كتاب دو قطعه شعر درباره شهيدان چاپ شده است و در بخش پاياني كتاب به شرح موقعيت جغرافيايي شهرستان دير پرداخته شده و توضيحات اجمالي جهت آشنايي خواننده با اين بندر ارائه شده است.
تهيه و تنظيم: انجمن اسلامي كاركنان شركت پارس خودرو. - تهران: انجمن اسلامي كاركنان شركت پارس خودرو، [بي تا]. 78 ص.: عكس.
اين كتاب يادواره ي شهداي شركت پارس خودرو از سال 1357 لغايت 1367 مي باشد كه طي ده سال مبارزه در دوران انقلاب اسلامي و دفاع مقدس در برابر استكبار جهاني شهيد شده اند. در ابتدا خلاصه اي از تاريخچه ي پارس خودرو و توليدات شركت بيان شده و سپس عكس و گزيده اي از زندگينامه و ويژگي هاي كارمندان و كارگرداني كه در نبردهاي خياباني با رژيم شاه در تهران و در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل به شهادت رسيده اند، ذكر شده است. همچنين فرازهايي از وصيتنامه ي شهيدان اين شركت - كه در جبهه هاي جنگ با رژيم بعث
عراق و عمليات مرصاد به شهادت رسيده اند - آمده است.
[ صفحه 1030]
انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه تهران. - [تهران: انجمن اسلامي دانشجويان دانشگاه تهران، بي تا]. 70 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب، حاوي زندگينامه ي يازده تن از شهداي جبهه هاي نبرد حق عليه باطل است كه همگي قبل از اعزام به جبهه ي سوسنگرد، در جبهه ي دانشگاه به انجام وظيفه ديني و اداي تكليف انقلابي خود اشتغال داشتند. در اين كتاب، زندگينامه ي شهيدان، نحوه ي شهادت و ايثارگري و شجاعت آنان در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل آورده شده و شتاب آنان براي حضور در جبهه به تصوير كشيده شده است. در صورت موجود بودن وصيتنامه ي شهيد، آخرين وصاياي آنان نيز زينت بخش كتاب گشته است. در چند مورد هم از زبان پدر شهيد، يا دوستان آنها سخناني در جهت بيان روح والاي شهيدان ارائه شده است. نام شهيدان عبارت است از: ماجد گچي (1359 - 1338)، حميدرضا ارجمند كرماني (1359 - 1340)، ناصر منشي (1359 - 1338)، عليرضا امامي، (1359 - 1339)، علي حاتمي (1359 - 1337)، فضل الله عابديني و حسين نيك بين (1360 - 1337)، محمد هدايتي (1360 - 1337)، علي اكبر پيرويان (1360 - 1338)، حميد سلمانزاده (1360 - 1336) و نورالله ميرزايي پور (1359 - 1337).
به كوشش محمدهادي رنگرزيان، اسماعيل فاضلي، تهيه و تنظيم اداره كل بنياد شهيد استان گيلان، معاونت فرهنگي پژوهشي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 144.1379 ص.: مصور، عكس، جدول.
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي سرگذشتنامه، خاطرات و منتخبي از وصيتنامه هاي برگزيده ي شهداي دانش آموز استان، همراه با فهرست كاملي از مشخصات شهداي دانش آموز، به تفكيك شهرستانهاي استان (صومعه سرا، لاهيجان، سياهكل، رشت، لنگرود، رودسر، فومن،
تالش، بندر انزلي، ماسال، آستانه اشرفيه، رودبار، منجيل و آستارا) است. اطلاعات شهداي برگزيده، شامل موارد زير است: «نام، نام خانوادگي، نام پدر، تاريخ و محل تولد، تاريخ و محل شهادت و محل دفن، مختصري از زندگينامه ي دوران كودكي، جواني و خاطراتي از شهيد و در برخي موارد، وصيتنامه». اطلاعات فهرست شهداي شهرستانها شامل: «نام و نام خانوادگي، نام پدر، تاريخ تولد، پايه ي تحصيلي، تاريخ و محل شهادت» است.
ستاد برگزاري مراسم روز روحانيت و جنگ تحميلي. - [تهران]: ستاد برگزاري مراسم روز روحانيت و جنگ تحميلي، [1366؟].
52 ص.: عكس.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب، با پيام حضرت امام خميني به مناسبت سانحه ي هوايي و شهادت شهيد محلاتي و همراهانش آغاز شده است. سپس زندگينامه ي 35 نفر از روحانيون شهيد جبهه هاي نبرد حق عليه به چاپ رسيده است. زندگينامه ها شامل اطلاعاتي درباره ي تاريخ و محل تولد، ميزان تحصيلات، وضع زندگي، خلاصه اي از فعاليت ها و مبارزات در زمان طاغوت، نقش اين شهيدان در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل و مسؤوليت هايي است كه هر يك از آنان بر عهده داشته اند. قطعه عكسي از هر يك از اين شهيدان نيز زينت بخش زندگينامه ي هر يك از آنها شده است. علاوه بر شهيد محلاتي، اسامي روحانيون گرانقدري چون شهيد حجت الاسلام مهدي شاه آبادي، شهيد حجت الاسلام حاج
[ صفحه 1031]
شيخ عباس شيرازي، شهيد حجت الاسلام شيخ عبدالله ميثمي، شهيد سيد حسن شاهچراغي و... به چشم مي خورد. در پايان كتاب، عكس و اسامي تني چند از شهيدان روحاني ديگر نيز به چاپ رسيده است.
نوشته رنجبر گل محمدي؛ با مقدمه اي از غلامحسين رفيعا. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات آييني، (چاپ اول): 256.1377 ص.: مصور، عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Memorirs of the Velayat eulogists: A Collection of interviews with household eulogists
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، شامل مصاحبه هايي است كه با دوازده مداح و مرثيه سراي اهل بيت (ع) به عمل آمده است. مجموعه شامل شرح حال و زندگي آنها است. اين
مداحان عبارتند از: «مرشد امير اسلامي، نادعلي كربلايي، مهدي آصفي، احمد صالح، هاشمي دانا، علامه مداح، حسن ارضي (حاج منصور ارضي)، حاج علي عرب، حاج سيد حسن معطر، حاج حسين حسيني زاهد، حاج حسن ناظم و حاج حسن محمدي (دولابي)». «نقش مداحي در جنگ و دفاع مقدس» از جمله سؤالات مطرح شده در اين مصاحبه ها است و هر يك از مداحان، نظر خود را در خصوص نقش عاشورا و نهضت امام حسين (ع) در جبهه ها و اثر آن را بر رزمندگان بيان كرده اند.
واحد زبان هاي ملي و برون مرزي صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران. - تهران: سروش (صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران)، 31.1363 ص.
كتاب در مورد فداكاري و جانبازي مسيحيان ايران است و هدف از تهيه و تنظيم آن، كوشش در راه معرفي هر چه بيشتر شهداي انقلاب اسلامي ايران و شناساندن جانباختگان ارمني است. محتويات كتاب قبلا به صورت برنامه راديويي پخش شده است. نام ده نفر شهيد مسيحي و شرح كوتاهي از زندگي هر كدام از آنها و محل شهادت و عملياتي كه در آن شركت داشتند، در كتاب آمده است.
تهيه و تنظيم ستاد تدوين و نشر آثار شهيدان (روحانيان جانباز و بسيجي). - (بي جا): مجمع فاتحين (طلاب استان كهكيلويه و بويراحمد)، قم: حوزه علميه، ستاد تدوين و نشر آثار شهدا، 1374. (24)، 423. ص.: مصور، عكس، جدول.
شمارگان: 2000 نسخه.
جلد سوم كتاب جاودانه هاي تاريخ، به شهداي شهرستان گچساران اختصاص دارد. اطلاعات كتاب، كه مربوط به 420 شهيد اين شهرستان است، از طريق مصاحبه ي حضوري با خانواده و بستگان درجه ي اول شهيد و نيز با استفاده از پرونده ها و اسناد موجود در بنياد شهيد شهرستان گچساران گردآوري شده است. اين مطالب به ترتيب تاريخ شهادت (روز، ماه، سال) تنظيم شده و شرح حال كوتاهي از هر شهيد با مشخصات شناسنامه اي، شغل و وضعيت تأهل، تاريخ و محل شهادت، و همچنين فرازي از وصيتنامه شهيد همراه با تصوير وي در كتاب آورده شده است. در ابتداي كتاب، مقام شهيد در قرآن و احاديث و پيام حضرت امام خميني (ره) به خانواده ي محترم شهدا، مفقودين، اسراء، جانبازان و مجروحين
آمده است. شهيد و شهادت در كلام حضرت امام و نيز اطلاعاتي درباره ي استان كهكيلويه و بويراحمد و شهرستان گچساران نيز از ديگر مطالب كتاب آمده است. در پايان كتاب نيز «تقويم
[ صفحه 1032]
عمليات لشكريان اسلام در هشت سال دفاع مقدس» و «بخشي از نتايج حاصله از عمليات و نبردهاي عمده رزمندگان اسلام» به صورت جدولهايي به چاپ رسيده اند.
خديجه ابول اولا. - تهران: شادرنگ، (چاپ اول): 207.1380 ص.: تصوير، عكس (رنگي).
شمارگان: 3000 نسخه.
به مناسبت كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و 23000 شهيد استان خراسان.
كتاب حاضر، زندگينامه، خاطرات و برگزيده اي از وصيتنامه چهار شهيد است كه در چهار بخش مجزا (هر بخش مربوط به يك شهيد) ارائه شده است. بخشهاي كتاب عبارتند از: «1. شهيد امير نظري ناظرمنش (متولد سال 1343 در مشهد، قائم مقام واحد تخريب تيپ 21 امام رضا كه در اسفند 1365 در منطقه ي شلمچه به شهادت رسيد)؛ 2. شهيد سيد محسن حسني (متولد سال 1343 در مشهد، مربي تاكتيك سپاه و فرمانده گردان روح الله كه در سال 1365 در منطقه ي مهران به شهادت رسيد)؛ 3. شهيد سيد هاشم آراسته (متولد سال 1341 در مشهد، مسؤول تبليغات واحد تخريب كه در جزيره ي مجنون سال 1365 به شهادت رسيد)؛ 4. شهيد محمدتقي مددي قاليباف، (متولد سال 1344 در تهران، فرمانده ي توپخانه تيپ 21 امام رضا (ع) كه در سال 1366 در منطقه ي عملياتي نصر هشت به شهادت رسيد)». در پايان كتاب، عكسهايي از شهيدان ارائه شده است. خاطرات به نقل از پدر، مادر، خواهر، برادر، دوستان، آشنايان، همرزمان
و خود شهيد ارائه شده اند.
تحقيق بسيج دانشجويي سپاه منطقه ي خراسان؛ كميته علمي ستاد يادواره شهداي زن استان خراسان؛ تدوين سعيد موسوي، غلام رضا هنرور ترشيزي؛ ويراستار سعيد موسوي. - مشهد: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و 23 هزار شهيد استان خراسان؛ سنبله، (چاپ اول): 190.1381 ص.
طراح رو جلد: سعيد بابايي.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، زندگينامه ي مختصر 81 شهيد زن مسلمان بوده، در چهار فصل مجزا تنظيم شده است: «فصل اول: شهداي صدر اسلام؛ فصل دوم: شهداي انقلاب اسلامي ايران؛ فصل سوم: شهداي دفاع مقدس و فصل چهارم: شهداي فرياد برائت در مكه ي مكرمه». اطلاعات ارائه شده در زندگينامه ها، شامل: نام و نام خانوادگي، نام پدر، تاريخ و محل تولد، تاريخ و محل شهادت، دوران كودكي، جواني، فاليت هاي فرهنگي، ديني و سياسي و نقل يك خاطره ي مختصر يا بيان و گفته ي شهيد» است. اسامي چند تن از شهداي دفاع مقدس به قرار زير است: «فخرالسادات كفاش حسيني، فاطمه رضايي، طاهره ذبيحي، گلدسته محمديان، مريم نعمتي چعبي، بي بي معصومه محمدي سرتنگلي، عطيه آلبوعبادي، معصومه وفادار، فاطمه ذبيحي، زهرا ذبيحي و...».
گردآورنده: كانون فرهنگي هنري الغدير مسجد حسيني دزفول. - قم: نهاوندي، (چاپ اول): 120.1378 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
مجموعه ي حاضر، يادنامه ي شهداي گرانقدر شهرستان دزفول است كه در سه بخش تنظيم شده است. بخش اول
[ صفحه 1033]
كتاب به معرفي شهداي عملياتها، بخش دوم به معرفي شهداي حضور در خط پدافندي جبهه و بخش سوم به معرفي شهدايي اختصاص يافته كه در اثر حملات موشكي، هوايي و توپخانه دشمن به شهادت رسيده اند. هر معرفينامه شامل: «نام
و نام خانوادگي، نام پدر، تاريخ و محل تولد، تاريخ و محل شهادت، نام عمليات، محل دفن و سن شهيد در هنگام شهادت» است. در برخي موارد، عكسي از شهيد نيز همراه زندگينامه چاپ شده است. پس از معرفينامه ي مختصر، بخشي از وصيتنامه يا يادنامه ي هر شهيد نيز به چاپ رسيده است. در لابه لاي كتاب نيز اطلاعاتي درباره ي عملياتهاي مختلف رزمندگان داده شده است.
گلعلي بابايي؛ ويراستار محسن پرويز. - [تهران]: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 1377.
150 ص.، [3] ص.: عكس. - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران؛ 82) (مجموعه زندگينامه سرداران شهيد؛ [ج. 17]).
كتاب، حاوي چهار بخش است: هر يك از اين بخشها به زندگينامه ي يك شهيد اختصاص دارد. در هر بخش، اطلاعات مربوط به فعاليت ها، ويژگي ها و خصوصيات هر يك از شهيدان «علي اصغر رنجبران (كمانگير كاني مانگا)، اسماعيل قهرماني، حسن زماني و جعفر تهراني» و مسؤوليت هاي آنان طي دوران انقلاب و در جبهه هاي نبرد ارائه شده است. همچنين عملياتهايي كه در آنها شركت داشته اند، برشمرده شده و نحوه ي شهادت آنها بيان مي شود. در پايان بخش چهارم نيز خاطراتي از مادر و خواهرزاده ي گرامي «شهيد جعفر تهراني» درباره ي وي نقل گرديده است.
محقق و نويسنده قاسم غلامي گيلاني. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1381، 130، [15] ص.: عكس، نقشه.
كتابنامه: ص. 130، همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 1200 نسخه.
اين كتاب، در سه فصل و ضمائم، شامل زندگينامه ي 83 شهيد محله ي پير بازار رشت است. فصل اول، مطالبي درباره ي دهستان پير بازار از نقطه نظر جغرافيايي و تاريخي در دوره هاي صفوي، قاجار، نهضت جنگل، جنگ جهاني دوم و دوران انقلاب ارائه مي دهد و در فصل دوم، زندگينامه ها به ترتيب نام خانوادگي آمده است. اطلاعات هر زندگينامه شامل: «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، دوران كودكي و جواني، فعاليت ها در دوران قبل و بعد از انقلاب و دفاع مقدس، تاريخ و محل شهادت» است. فصل
سوم شامل آثار و يادگارهايي از شهداست (اشعار، كلمات قصار، جملات خبري، وصيتنامه، نشانه ها و سمبل هاي مزار شهدا، آرمها و...). در پايان كتاب نيز تصاوير منتخبي از شهدا به صورت انفرادي و هنگام اعزام، در منطقه و هنگام تشييع با زيرنويس ارائه شده است.
تهيه و تنظيم: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي منطقه 2. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 394.1361 ص.: مصور، عكس، نقشه.
شمارگان: 20000 نسخه.
اين كتاب در مورد شهداي عمليات فرمانده كل قوا - خميني روح خدا (دارخوئين) است كه در تاريخ 11 / 3 / 60
[ صفحه 1034]
در منطقه ي دارخوئين انجام گرفت. در جمع آوري مطالب اين كتاب شهيد حسن اركدستاني فعاليت زيادي داشت. در ابتدا وصيتنامه شهيد اركدستاني و مقدمه اي از حضرت آيت الله مشكيني و حجت الاسلام هاشمي رفسنجاني در رابطه با اين عمليات و شمه اي از اوضاع جبهه قبل از حمله، عمليات، و اوضاع جبهه پس از عمليات، گزارش اين عمليات در روزنامه جمهوري اسلامي و كيهان و در هفته نامه كليز اشتات السنايگر چاپ آلمان در اوت 30 / 8 / 1981 آمده است. سپس متن دستخط حضرت امام (ره) و آيةالله منتظري در مورد شهداي انقلاب اسلامي و پس از آن خلاصه اي از زندگينامه، شامل اطلاعات شناسنامه اي و متن كامل وصيتنامه و عكس 77 تن از شهداي اين عمليات و نيز تصاويري از منطقه ي دارخوين و عمليات فرمانده كل قوا آمده است.
حميد داودآبادي؛ ويراستار علي موذني. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 78.1376 ص.: مصور، عكس.
طراح روي جلد: مصطفي گودرزي.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «حماسه ي ذوالفقار»، زندگينامه (شرح دوران كودكي، جواني، تحصيلات، ازدواج، حوادث دوران انقلاب، حضور در جبهه و عملياتهاي متعدد و نحوه ي شهادت)، نامه ها و وصيتنامه هاي سه
تن از سرداران شهيد است. خاطراتي از همسر، پدر، مادر، فرزندان و آشنايان و همرزمان هر شهيد نيز نقل شده است. سرداران شهيد عبارتند از:
«سيد يوسف كابلي»، شهيد در سال 1365، در جريان عمليات كربلاي پنج در شلمچه. وي فرمانده ي توپخانه ي 132 تيپ 27 محمد رسول الله (ص) در عمليات بيت المقدس، طراح موشكهاي هدايت شونده ي ضد تانك (با كمك شهيد ناهيدي)، معاون و فرمانده ي تيپ ذوالفقار از لشكر 27 محمد رسول الله (ص) در عملياتهاي والفجر سه و چهار، خيبر و بدر بود.
«علي رضا ناهيدي»، فرمانده ي عمليات تيپ ذوالفقار و مسؤول هدايت آتش توپخانه و خمپاره بود كه در عمليات والفجر مقدماتي در فكه شهيد شد.
«محسن نوراني» فرمانده ي تيپ ذوالفقار، كه در مرداد 62 در كمين دشمن در منطقه ي غرب به شهادت رسيد.
عبدالرحيم اباذري. - قم: موسسه فرهنگي - انتشاراتي شاكر، (چاپ اول): 1379.
[288] ص.: مصور، جدول، عكس.
عنوان روي جلد: حماسه سازان جاويد، زندگينامه ي شهداي روحانيت و 1200 شهيد ميانه.
شمارگان: 1500 نسخه.
اين كتاب، به مناسبت برگزاري همايش «افلاكيان: اولين يادواره بزرگداشت شهداي روحانيت و 1200 شهيد ميانه» (كه در شهريور ماه 1379 برگزار شد) تدوين و منتشر شده است. در اين كتاب، زندگينامه ي بيست تن از شهداي روحاني و مشخصات 1200 شهيد ميانه (در استان آذربايجان شرقي) گردآوري و ارائه شده است. اطلاعات مندرج براي هر شهيد، مشخصات شناسنامه اي و محل شهادت اين شهيدان است.
[ صفحه 1035]
تهيه كننده حميد علم الهدي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، (چاپ اول): 130.1370 ص: مصور.
اين كتاب در دو بخش تنظيم شده است. بخش «الف» به زندگينامه ي حاجيه خانم علم الهدي اختصاص يافته است. در اين بخش، شرح زندگي او از دوران كودكي آغاز شده، با توضيحي در مورد دوران ازدواج، زندگي خانوادگي و مبارزات وي با طاغوت، خصوصيات اخلاقي (از جمله: زهد، ساده زيستي، توكل بر خدا و شكرگزاري) نيز تشريح شده است. «بخش ب»، زندگينامه ي اولين سردار رشيد سپاه اسلام، شهيد سيد حسين علم الهدي است. در اين بخش، تحصيلات و فعاليت هاي سياسي آن شهيد در دوره ي دانشگاه، عمليات در كرمان و اهواز، ترور نماينده ي مجلس طاغوت و ترور مستشار آمريكايي، فعاليت هاي سياسي ديگر شهيد پس از ورود حضرت امام خميني (ره) به ايران، مشاركت در تسخير لانه ي جاسوسي و خصوصيات اخلاقي شهيد (از جمله ياري به مستضعفان
و زهد و تقواي او) ذكر شده است. بديهي است كه همه ي اينها به جز پرورده شدن در دامان مادري آن چنان، نمي توانست ميسور باشد.
واحد تعاون جهاد سازندگي استان تهران. - تهران: جهاد سازندگي، پشتيباني و مهندسي جنگ، 1366.
180 ص.: مصور، عكس.
در اين كتاب، شرح زندگينامه و وصيتنامه ي 43 تن از شهداي جهاد سازندگي استان تهران آمده است. برخي از اين شهداء، از فرماندهان و مسؤولان پشتيباني و مهندسي رزمي جنگ بوده اند. اين عزيزان بي سنگر فعاليت هاي آماده سازي جبهه ها را براي جنگ بر عهده داشته اند. در زندگينامه ي هر يك از اين افراد، مشخصات شناسنامه اي آنان همراه با شرح زندگي خانوادگي، دوران تحصيل و فعاليت هاي شغلي آنها قبل از حضور در جبهه و فعاليت آنان در سنگرسازي، راهسازي، احداث خاكريز و به طور كلي آماده سازي جبهه براي عمليات مختلف، آورده شده و قطعه عكسي از شهيد، زندگينامه ي وي را مزين كرده است. زندگينامه ها و وصيتنامه هاي اين شهيدان حكايت از ايمان و اعتقاد راسخ آنان و آمادگي آنها براي فدا كردن جان و مال خود در راه ايمان را دارد. در پايان كتاب، بيلان كار تعاون جهاد سازندگي استان تهران در سال 1364 - 1365 به چاپ رسيده است.
عبدالصاحب رومزي پور؛ [براي] كنگره ي سرداران و 16 هزار شهيد كربلاي خوزستان. - تهران: مؤسسه فرهنگي هنري نداي مهرآفرين، (چاپ اول): 251.1379 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل زندگينامه ي 110 شهيد مهندسي رزمي جهاد استان خوزستان است. اطلاعات ارائه شده در زندگينامه ي هر شهيد، عبارت است از: «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل شهادت، رسته، سال و محل تولد، ميزان تحصيلات، شرح دوران جواني و فعاليت هاي او در جبهه، فرازهايي از پيامها و وصيتنامه شهيد». از جمله اسامي شهدا مي توان به موارد زير اشاره كرد:
«احمد كايد خورده، شير محمد نجف وند، رستم گتوندي، مصطفي برفي، بهرام امامقلي نژاد، هوشنگ خاني، پرويز بهشاد، سيد حسن حسيني، علي گواهي، عبدالكريم جاسمي حيدري، سيد حسن مقدم، محمدعلي ژولاپور، حشمت الله غلام زاده، سيد حسن قائم مقام، سالار انصاري و...».
[ صفحه 1036]
بازآفريني محمد حسين بهراميان. - شيراز: كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1379.
258 ص.: عكس. - (كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 19).
طراح روي جلد: اسماعيل عرفان منش.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل شرح كوتاهي از زندگينامه و فرازهايي از پيامها و وصيتنامه هاي 62 شهيد از استان فارس است. مطالب هر زندگينامه، به صورت مختصر، «دوران كودكي، نوجواني و جواني، تحصيلات، فعاليت هاي شهيد در جبهه و نحوه ي شهادت وي» را عرضه مي دارد. در برخي موارد، عكس شهيد نيز در كنار زندگينامه ي وي به چاپ رسيده است. اسامي تعدادي از شهيدان عبارت است از: «محمدابراهيم شيرازي فرد، عبدالمجيد ابوطالبي، محمد اثري نژاد، ابراهيم احمدي، قاسم احمدي، حجت الله آذرپيكان، جليل آريانژاد (اسلامي)، عبدالمجيد آزادخواهان، عليرضا اكرام پور، اسدقلي اسدي، اسماعيل اسكندري، حسين آريانژاد (اسلامي)، محمد اسلامي نسب، محمد هادي آسماني، هاشم اعتمادي، حسينعلي اميري، علي محمد الواني و...».
بازآفريني محمدحسين بهراميان. - شيراز: كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1379.
259 ص.: عكس. - (كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 37).
طراح روي جلد: اسماعيل عرفان منش.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل شرح كوتاهي از زندگينامه ي و فرازهايي از پيامها و وصيتنامه هاي 61 شهيد استان فارس است. مطالب هر زندگينامه، به صورت مختصر، «دوران كودكي، نوجواني و جواني، تحصيلات، فعاليت هاي شهيد در جبهه و نحوه ي شهادت وي» را عرضه مي دارد. در برخي موارد، عكس شهيد نيز در كنار زندگينامه ي وي به چاپ رسيده است. اسامي تعدادي از شهيدان عبارت است از: «حميدرضا (سعيد) ابوالاحراري، علي اصغر اتحادي، محمود احمدي، سيد
هادي اخلاقي، عبدالمحمد آزمون، خان ميرزا استواري، محمدصالح اصطهباناتي، قنبر اسدپور، خسرو ايزدي، محمدرضا ايزدي، عزيز بابايي، محمدرضا بديهي، احمد بني اسدپور، قاسم بهادري، محمد پيروزبخت، محمد تقوا، محمدرضا جوانمردي، محمدمهدي حكمت پور، و...».
بازآفريني محمدحسين بهراميان. - شيراز: كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1379.
264 ص.: عكس. - (كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 38).
طراح روي جلد: اسماعيل عرفان منش.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل شرح كوتاهي از زندگينامه و فرازهايي از پيامها و وصيتنامه هاي شصت شهيد استان فارس است. مطالب هر زندگينامه، به صورت مختصر، «دوران كودكي، نوجواني، و جواني، تحصيلات، فعاليت هاي شهيد در جبهه و نحوه ي شهادت وي» را عرضه مي دارد. در برخي موارد عكس شهيد نيز در كنار زندگينامه وي به چاپ رسيده است. اسامي تعدادي از شهيدان عبارت است از: «غلامحسين آفتابي، حسام اسماعيلي فرد، عين الله اكبري، عبدالحميد اكرمي، خيرالله الطافي، عبدالرضا امين، حسين ايرلو، محمد باصري، محمدعلي برزگر، حسينعلي
[ صفحه 1037]
بنياني، مجيد بني هاشم، بيژن بهلولي قشقايي، سيد عبدالله بيژني، محمدحسن ترابي خواه، هدايت الله ثمرمند، محمدهادي (حميد) جاوداني، ابوالقاسم چوپان، علي حسن پور و...».
بازآفريني محمدحسين بهراميان. - شيراز: كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1380.
258 ص.: عكس. - (كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 39).
طراح روي جلد: اسماعيل عرفان منش.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل شرح كوتاهي از زندگينامه و فرازهايي از پيامها و وصيتنامه هاي شهيدان استان فارس است. مطالب هر زندگينامه، به صورت مختصر، «دوران كودكي، نوجواني و جواني، تحصيلات، فعاليت هاي شهيد در جبهه و نحوه ي شهادت وي» را عرضه مي دارد. در برخي موارد، عكس شهيد نيز در كنار زندگينامه وي به چاپ رسيده است. همچنين مقدمه مؤلف به بهانه ي
زندگينامه (سردار شهيد هرمز دهقان» نوشته شده است. اسامي تعدادي از شهيدان عبارت است از: «حميدرضا ابيوردي، فرج الله احمدي، بهنام اسدي، ابراهيم باقري زاده، محسن بوستاني، عباس پوراحمد، رضا پورخسرواني، داوود تهمتن، سهراب (حسين) جعفري، رسول جلالي، مصيب جمالي و...».
تهيه و تنظيم ستاد تدوين و نشر آثار شهدا؛ با همكاري بنياد شهيد ياسوج. - [ياسوج]: مجمع فاتحين، (چاپ اول): 1374.
شانزده، 624 ص.: عكس، نقشه، جدول.
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي زندگينامه 450 شهيد شهرستان بويراحمد (ياسوج) است در مقدمه ي كتاب، سيماي استان كهگيلويه و بويراحمد و نقش اين استان در دفاع مقدس به همراه تقويم عمليات لشكريان اسلام در هشت سال دفاع مقدس (تاريخ، نام و منطقه ي درگيري) ارائه شده است. تنظيم زندگينامه ها به ترتيب الفبايي نام خانوادگي شهيدان است و اطلاعات ارائه شده درباره ي هر شهيد، شامل: «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، يگان اعزام، شغل، محل دفن، مختصري از پيام و وصيتنامه شهيد و خلاصه اي از دوران كودكي و جواني، فعاليت ها در دوران قبل و بعد از انقلاب و در دوران دفاع مقدس» است.
تهيه و تنظيم اداره كل بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان بوشهر (معاونت فرهنگي و پژوهشي). - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 463.1381 ص.: عكس.
شمارگان: 125 نسخه.
كتاب حاضر، شامل زندگينامه مختصر و گزيده اي از وصيتنامه ي 450 شهيد دانش آموز شهرستانهاي «بوشهر، تنگستان، دشتستان، دشتي، دير، ديلم، كنگان، و گناوه» (از استان بوشهر) است. اطلاعات مربوط به هر شهيد، شامل: «نام و نام خانوادگي، نام پدر، تاريخ و محل تولد، ميزان تحصيلات، تاريخ و محل شهادت و مختصري از
[ صفحه 1038]
دوران كودكي، جواني، فعاليت هاي دوران قبل از انقلاب و دوران دفاع مقدس» است كه همراه با بخشي از وصيتنامه شهيد آمده است. اسامي شهيدان در
زير هر شهرستان به ترتيب حروف الفباي نام خانوادگي ارائه شده اند.
تهيه و تنظيم بهزاد پروين قدس. - بازنويس: محمود فيضي. - تهران: ستاد كل نيروهاي مسلح «كميته جستجوي مفقودين»، (چاپ اول): 1376.
60 ص.: مصور، عكس (بخشي رنگي).
طرح جلد و عكسها: بهزاد پروين قدس.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر شامل سرگذشتنامه و خاطرات خانواده و همرزمان شهيدان «حسن و عباس صابري» است. شهيد عباس صابري در سال 1351 در تهران متولد شد و بارها در عملياتهاي متعدد جبهه ها حضور داشت. وي در تاريخ 5 / 3 / 75 در حال خنثي سازي ميدان مين در كميته ي جستجوي مفقودان، در منطقه ي عملياتي والفجر يك (فكه) به شهادت رسيد. شهيد حسن صابري در سال 1349 در تهران متولد شد. وي نيز بارها در عمليات متعدد جبهه ها حضور داشت و در تاريخ 1 / 11 / 66 در عمليات بيت المقدس سه (ماووت) به شهادت رسيد. تصاويري از پيكر شهدا و حضورشان در جبهه، بدون زيرنويس، ارائه شده است. برخي از تصاوير رنگي ضميمه ي داخل جلد با زيرنويس است. پيام سردار باقرزاده به مناسبت شهادت عباس صابري، اشعاري از محمدعلي صدفي و شهيد عباس صابري با مضمون شهيد و دفاع مقدس در پايان كتاب ارائه شده است.
تهران: بنياد قرآن؛ ستاد دهه فجر، (چاپ اول): 108.1367 ص.: مصور.
عنوان روي جلد: شهيدان پرچمداران قرآن: يادواره شهيدين احمد و سيدجواد.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، در دو فصل، يادواره ي «شهيدان سيد جواد و سيد احمد حسيني زاده» است كه در مناطق عملياتي جنوب (فاو) به شهادت رسيدند. فصل اول، «شهيدان، پرچمداران قرآن»، چهار مقاله درباره ي شهداي قرآن و شهيدان صدر اسلام (از
جواد محدثي و سيد مهدي حسيني زاده) است. فصل دوم، «دو برگ زرين از دفتر حماسه ها» است كه در شش بخش تنظيم شده است: بخش اول: مقالاتي از آيت الله صانعي و آيت الله محفوظي؛ بخش دوم: «صحيفه ي سيد احمد، صحيفه ي جواد»؛ بخش سوم: «از مهد تا معبود» (مطالبي درباره ي پدر دو شهيد و پرسش و پاسخهايي از وي درباره ي فرزندان شهيدش و...)؛ بخش چهارم: «مكتوب دوست» (مقاله ها و اشعاري در باب شهادت و در توصيف شهيدان سيد احمد و سيد جواد و خاطراتي از دوستان آنها)؛ بخش پنجم: «خون نامه» (گزيده اي از وصيتنامه ها و يادداشتهاي دوست و همرزم شهدا، حميد اطلاعي) و بخش ششم: «ديداري و پيماني دگر» (تصاوير شهيدان سيد احمد و سيد جواد).
گردآورنده اصغر قاسمي (جاويد). - تهران: شمس اردهال، (چاپ اول): 112.1380 ص.
[ صفحه 1039]
عنوان ديگر: دولت وصل (يادنامه شهداي خاوه اردهال).
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب حاضر دو بخش دارد. در بخش اول، اشعار و مقالاتي درباره ي شهيد و شهادت است. در اين بخش، ضمن بيان مطالبي در گراميداشت ياد شهدا، مقام شهيد و بيانات و خاطراتي از امام (ره)، مقام معظم رهبري و شهيد مطهري، به معرفي روستاي خاوه اردهال از نظر موقعيت اجتماعي و جغرافيايي پرداخته است و مطالبي درباره ي علي بن محمدالباقر [فرزند امام محمدباقر (ع)] بيان داشته و اشعاري نيز در مدح و منقبت وي ارائه كرده است. مقاله اي نيز از جواد سبزه اي با عنوان «سخني اندر باب عشق» درج شده است. بخش دوم، زندگينامه (شامل: تاريخ و محل تولد، تاريخ و محل شهادت، دوران كودكي،
جواني، تحصيلات، مبارزات قبل و بعد از انقلاب و دوران جبهه)، وصيتنامه و خاطرات شهيدان روستاي خاوه است. اشعاري نيز درباره ي شهادت، با زندگينامه هر شهيد ارائه شده است.
[تهران]: وزارت جهاد سازندگي، اداره كل رفاه و تعاون، (چاپ اول): 1372.
127 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر، مجموعه ي زندگينامه و فرازهايي از وصيتنامه هاي 37 شهيد جهاد سازندگي استان سيستان و بلوچستان است. در زندگينامه ها، شرح مختصري درباره ي تولد، دوران كودكي، نوجواني و جواني، تحصيلات و درجه ي دانشگاهي، فعاليت هاي سياسي، اجتماعي و مذهبي شهدا، در قبل و بعد از انقلاب و نيز فعاليت ها و سمتهاي مربوطه در جبهه هاي نبرد و نيز تاريخ و محل شهادت هر شهيد ارائه شده است. تصويري از هر شهيد، فرازي از وصيتنامه يا تمام آن نيز همراه با زندگينامه ي هر شهيد به چاپ رسيده است. اسامي برخي از شهدا عبارت است از: «ولي الله نيكبخت، امام بخش ريگي، جواد خيابانيان، محمدرضا قدمي، محمودزارع بيدكي، امير كيخا، شهاب الدين اربابي، ابوالقاسم توكلي مقدم، رضا قلي كاظمي، محمد ميركمالي و....»
تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، واحد فرهنگي، 1363.
239 ص.: مصور. - (زندگينامه و وصيتنامه شهدا؛ 9).
اين اثر، حاي زندگينامه ي 98 تن از شهداي انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي شهرستان كرج است؛ شهدايي كه به ملكوت اعلي پيوستند تا دين و كيان اسلام باقي بماند و مردم ايران آزاد زندگي كنند. در تنظيم مطالب سعي شده است مختصري از زندگينامه ي هر شهيد، همراه با فرازهايي از فعاليت هاي او در صحنه هاي مبارزه ي قبل و بعد از انقلاب، سجاياي اخلاقي و وصيتنامه ي شهيد درج شود. علاوه بر آن، در كنار عكس هر يك از شهيدان، «تاريخ تولد، تاريخ شهادت، محل شهادت و در صورت امكان، نام عملياتي كه در آن شهيد شده» آورده شده است.
عصمت گيويان [به سفارش] بسيج خواهران نيروي مقاومت. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي مقاومت بسيج، دبيرخانه دائمي كنگره بررسي نقش زنان در دفاع و امنيت، (چاپ اول): 118.1376 ص. - (كنگره بررسي نقش زنان در دفاع و امنيت؛ 2).
[ صفحه 1040]
در اين كتاب، شرح ايثار، صبر، شجاعت، ايمان و مقاومت يازده زن شهيد به صورتي داستان گونه نوشته شده است. اين شهيدان عبارتند از: «فوزيه شيردل (شهيد به دست منافقان كوردل در بيمارستان پاوه)؛ حاجيه منور كفايي زاده (شهيد در حج خونين سال 1366)؛ نازبيگم حسين ميرزايي (كه پس از هشت سال حضور در جبهه ها و مجروح شدن در جبهه ي سوسنگرد، در سال 1375 دار فاني را وداع گفت)؛ اقدس فراهاني (كه پس از چهار سال فعاليت در بسيج، در بمباران شهر خمين شهيد شد)؛ طلبه فهيمه
سياري (كه حين انجام وظيفه در كردستان به دست كومله ها شهيد شد)؛ شهناز حاجي زاده (شهيد ضمن خدمت به مدافعان خونين شهر در اثر اصابت گلوله ي توپ)؛ طاهره اشرف گنجوي (كه به ضرب تير ايادي استكبار، ضمن عزيمت به خدمت به شهادت رسيد)؛ صديقه رودباري (اولين شهيد جهاد سازندگي در بانه)؛ فاطمه قزويني (شهيد در بمباران تهران همراه با هشت تن از اعضاي خانواده)؛ نسرين افضل (جهادگر، شهيد به ضرب گلوله ي منافقان در مهاباد»؛ افسانه ذوالقدري (شهيد در بمباران مدرسه ي زينبيه ي شهر ميانه)».
واحد فرهنگي بسيج پايگاه شهيد قدوسي دادگاه انقلاب اسلامي تهران. - تهران: دادگاه انقلاب اسلامي تهران، (چاپ اول): 1378.
255 ص. - مصور (بخشي رنگي)، عكس.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 2500 نسخه.
اين كتاب به مناسبت بيستمين سال پيروزي انقلاب اسلامي به چاپ رسيده است.
مندرجات: فصل اول: از مهر ماه سال 60 الي فروردين 1362، فصل دوم: از مهر ماه سال 62 لغايت فروردين 1365، فصل سوم: از دي ماه 65 الي خرداد 1367، فصل چهارم: پذيرش قطعنامه.
اين كتاب، يادواره ي 91 نفر از شهداي دادگاههاي انقلاب اسلامي تهران است. هدف از تهيه و تدوين اين كتاب، جمع آوري اطلاعات پراكنده و تدوين آن جهت به تصوير كشيدن گوشه اي از آرمانها، ديدگاهها، مبارزات و ويژگي هاي نخبگان حماسه آفرين بوده است. اين يادواره در بر گيرنده ي نهادهايي چون دادستاني انقلاب اسلامي تهران (اوين)، دادسراي انقلاب اسلامي ويژه ي امور صنفي، دادسراي انقلاب اسلامي ويژه ي مبارزه با مواد مخدر و منكرات و دادگاههاي انقلاب نواحي تابعه ي مركز است. اطلاعاتي كه در مورد هر شهيد آمده، شامل نام شهيد، تاريخ
شهادت، محل شهادت، محل مزار شهيد، زندگينامه و فرازهايي از پيام شهيد است. در اين يادواره زندگينامه شهيدان آيت الله دكتر بهشتي، آيت الله قدوسي، محمد كچويي، اسدالله لاجوردي و... آمده است.
به اهتمام بخش فرهنگي مسجد سپهسالار حسين (ع). - تهران: مسجد سپهسالار حسين (ع)، بخش فرهنگي، 322.1366 ص.: عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب مذكور، شامل زندگينامه، وصيتنامه، نوشته ها، خاطرات و عكسهاي 52 شهيد، مفقودالاثر و اسراي محدوده ي مسجد سپهسالار حسين (ع) است. اين مسجد در خيابان نارمك تهران، خيابان فرجام شرقي قرار دارد، هر يك از زندگينامه ها مزين به تصوير شهيد است؛ شهيداني چون حاج حسين طباطبايي نسب، - امام جماعت مسجد سپهسالار حسين (ع) - كه در مبارزه با رژيم ستم شاهي نقش بسزايي داشت. وي ده سال در روستاي خود به ارشاد مردم پرداخت و مدتي نيز در جبهه هاي جنوب بود و در عمليات خيبر حضور داشت و در اول اسفند ماه
[ صفحه 1041]
1364 در حمله ي هواپيماهاي عراقي به هواپيماي مسافربري ايران به شهادت رسيد. در آغاز كتاب، (در مقدمه) پيام امام (ره) به ايثارگران در ششمين سال دفاع مقدس و سخني پيرامون شهادت و در پايان كتاب نيز عكس 64 شهيد ديگر اين منطقه با ذكر نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل شهادت آنها آمده است.
تهيه و تنظيم از واحد تبليغات لشكر علي بن ابي طالب (ع) و ستاد ناحيه مركزي. - قم: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع)، ستاد ناحيه مركزي، 1364.
212، [16] ص.: تصوير (رنگي).
عنوان ديگر: رمز موفقيت در فرماندهي (يادنامه سردار شهيد سپاه اسلام شهيد مهدي زين الدين).
اين كتاب، يادواره ي سردار شهيد سپاه اسلام، مهدي زين الدين و برادرش - مجيد زين الدين - است و در آن به
گوشه هايي از روحيات، زندگينامه، ويژگي ها و برجستگيهاي روحي اين دو بزرگوار اشاره شده است. مطالب كتاب در چهار فصل تنظيم شده است. فصل اول حاوي پيام تسليت رياست جمهور وقت (سيد علي خامنه اي) و قسمتهايي از سخنراني برادران: محسن رضايي، رحيم صفوي، حجت الاسلام ايراني، آيت الله خزعلي و همرزمان شهيد است. در فصل دوم، نگاهي اجمالي به زندگي اين دو شهيد شده و خصوصيات اخلاقي شهيد مهدي زين الدين در سمت فرماندهي - با استفاده از گفته هاي همرزمان و سخنان خود او - بيان شده است. فصل سوم، متن مصاحبه با پدر، و مادر و خواهر اين دو شهيد بزرگوار و همسر شهيد مهيد زين الدين است. و فصل چهارم نيز شامل سيزده قطعه شعر است كه در رثاي اين دو شهيد سروده شده اند.
جمع آوري و تدوين كميته ي تأليف و تدوين. - [تبريز]: ستاد برگزاري كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان، (چاپ اول): 1374.
272 ص.: مصور.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت برگزاري كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان (11 - 8 مرداد 1374 منتشر شده است.)
اين كتاب مجموعه خاطرات و زندگينامه ي سي فرمانده ي شهيد در رده هاي جانشين گردان به بالا از استان اردبيل است. قبل از شروع خاطرات هر كدام از اين بزرگواران، شرحي مختصر از زندگينامه ي آنان آمده است كه در آن اطلاعات مربوط به تولد، مسؤوليت ها و محل شهادت اين عزيزان ذكر شده است و سپس خاطرات مربوط به شهيد از زبان افراد خانواده، دوستان، آشنايان، همرزمان و مسؤولان شهيدان گرامي نقل شده است. اسامي برخي از شهيدان عبارت است از: «صمد ارادتي، عمران پستي، ابوالفضل پيرزاده، فريدون حاتمي،
فيض الله حامدي، سيد جعفر خراساني، سيد جعفر خوشروزي، نادر ديرين، خدمتعلي رجبي، محمدرضا رحيمي، سيد رضي رضوي، و...» تهيه ي اين اثر مرهون تلاش و كار جمعي از خانواده هاي معظم شهدا، بزرگان، دوستان، آشنايان و جمع كثيري از رزمندگان، فرماندهان سپاه اسلام و همه ي اعضاي گروه كاري و كميته ي تأليف و تدوين ستاد اجرايي استان اردبيل طي چند ماه قبل از زمان برگزاري كنگره است.
[ صفحه 1042]
تهيه و تنظيم: انتشارات و تبليغات سپاه پاسداران انقلاب اسلامي نجف آباد. - [نجف آباد]؛ سپاه پاسداران انقلاب اسلامي نجف آباد، با همكاري انتشارات و تبليغات فرهنگ انقلاب اسلامي نجف آباد، 1362.
315 ص.: عكس (بخش رنگي).
مندرجات: مقدمه آيت الله ايزدي؛ پيشگفتار؛ زيارت شهدا؛ حماسه شهادت (شعر)؛ بخش اول: شهداي درگيري هاي كردستان و آغاز جنگ تحميلي؛ بخش دوم: شهداي عمليات ثامن الائمه؛ بخش سوم: شهداي عمليات طريق القدس؛ بخش چهارم: شهداي عمليات فتح المبين؛ بخش پنجم: شهداي عمليات بيت المقدس؛ بخش ششم: شهداي عمليات رمضان؛ بخش هفتم: شهداي عمليات محرم؛ بخش هشتم: شهداي عمليات والفجر. فهرست اعلام.
كتاب «رهسپاران فضيلت» به معرفي شهداي شهر نجف آباد پرداخته است. در ابتداي كتاب، شرح مختصري درباره ي شهر نجف آباد و قيامها و مبارزات مردمي اين شهر ارائه شده است و شخصيتهاي معروف متولد اين شهر معرفي شده اند. تنظيم كتاب در هشت بخش و براساس عملياتهاست. در ابتداي هر بخش خلاصه اي از شرح عمليات و وضع جغرافيايي و استراتژيكي منطقه ي عملياتي، مراحل عمليات، اهداف و نتايج حاصله همراه با آماري از خسارات وارده به دشمن و غنايم داده شده است و سپس شهداي نجف آباد در هر يك
از اين عملياتها معرفي شده اند. اطلاعات داده شده در مورد شهدا عبارت است از: نام و نام خانوادگي، نام پدر، تاريخ تولد، تاريخ شهادت و محل شهادت. در كنار اين اطلاعات، عكسهاي شهيدان، صفحات اين كتاب را مزين ساخته اند.
گردآورنده كارشناسي ايثارگران، اداره كل آموزش و پرورش استان كرمانشاه. - [كرمانشاه]: فوژان، (چاپ اول): 384.1380 ص.
عنوان عطف: ره يافتگان عشق: شهداي فرهنگي و دانش آموز استان كرمانشاه
عنوان پشت جلد به انگليسي: Rahyaftegan-e-Eshgh
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل خلاصه اي از زندگينامه، نحوه ي شهادت و فرازي از وصيتنامه 538 شهيد فرهنگي و دانش آموز استان كرمانشاه است. اغلب زندگينامه ها داراي عكس هستند. زندگينامه ها براساس نام خانوادگي شهدا و به ترتيب الفبا تنظيم شده اند. از جمله اسامي شهدا مي توان به اين موارد اشاره كرد: «علي حسن آرمند، مريم ازغ، محمد اشتريان، محمدحسين اقبالي، مهدي انوري، زهرا بهرامي، محمد ثريا، امير جمشيدي، فرامرز حيدري، حسن رحماني، عبدالله رحيمي و...». شهدا از همه ي گروههاي سني و اقشار مختلف جامعه شامل: «كودكان، نوجوانان، جوانان، بزرگسالان، زنان، مردان، روحانيون، ارتشيها، بسيجيان، سپاهيان، معلمان و...» هستند. همچنين شامل شهداي دوران قبل و بعد از انقلاب و نيز شهداي هشت سال دفاع مقدس (رزمندگان و شهداي مربوط به بمباران) مي شود.
تاليف فريدون خزيمه؛ با همكاري اداره كل بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان كرمان. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 531.1379 ص.
عنوان عطف: ره يافتگان وصال: گذري بر زندگينامه ي شهداي سيرجان.
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب حاضر شامل زندگينامه ي و فرازهايي از وصيتنامه 529 شهيد شهرستان سيرجان است كه در مناطق جبهه
[ صفحه 1043]
و يا در شهرهاي مختلف استان در اثر بمباران به شهادت رسيده اند. مطالب ارائه شده شامل: «نام، نام خانوادگي، نام پدر، تاريخ تولد و شهادت، محل شهادت و نام
منطقه يا عملياتي كه منجر به شهادت او شده است، شرح مختصري از احوال كودكي، نوجواني و جواني، ويژگي ها و خصوصيات اخلاقي، فعاليت ها و مسؤوليت ها در جبهه، نحوه ي شهادت، مختصري از وصيتنامه و عكس شهيد» است. اطلاعات كتاب براساس نام خانوادگي شهيد، به ترتيب حروف الفبا، تنظيم شده است. در زير هر زندگينامه اشعاري با مضامين شهيد، شهادت و دفاع مقدس آمده است. در پايان كتاب، فهرست شاعران و منابع استفاده شده، ارائه شده است.
حوزه نمايندگي ولي فقيه در سپاه؛ زير نظر: محمدقاسم فروغي جهرمي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز فرهنگي سپاه، 226.1373 ص.
اين كتاب، حاوي زندگينامه ي 26 تن از شهداي والامقام انقلاب اسلامي و دفاع است: سه تن از روحانيون پيشتاز در انقلاب و جنگ و 23 تن از سرداران نام آور عرصه هاي نبرد. برخي از شهداي گرانقدري كه نامشان در اين كتاب آمده است عبارتند از: شهيدان «محلاتي، عبدالله ميثمي، رداني پور، يوسف كلاهدوز، محمد بروجردي، غلامحسين افشردي، مجيد بقايي، حسين خرازي، محمدابراهيم همت، حاج احمد متوسليان، مهدي باكري، مهدي زين الدين، اسماعيل دقايقي، محمد جهان آرا، حسن شفيع زاده، محمود كاوه، عباس كريمي، سيد محسن صفوي». ترتيب ارائه ي اطلاعات در اين مجموعه، به شرح زير است: عكسي از شهيد، پيام امام خميني (ره) و پيام مقام معظم رهبري درباره ي شهيد، پيام شهيد از وصيتنامه، زندگينامه، فعاليت ها، سوابق مبارزاتي، ويژگي هاي اخلاقي، نقش شهيد در دفاع مقدس، شهيد در كلام رهبري، نحوه ي شهادت و پيام شهيد.
ستاد مركزي پشتيباني و مهندسي جنگ جهاد سازندگي. - [تهران]: جهاد سازندگي، ستاد مركزي پشتيباني و مهندسي جنگ،[؟ 1369].
466 ص.: عكس (بخشي رنگي).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت دهمين سالگرد و هفته دفاع مقدس منتشر شده است.
مندرجات: مدخل؛ پيام حضرت امام خميني (قدس سره)؛ مقدمه؛ گذري اجمالي به جنگ تحميلي؛ زندگينامه ي چهل سردار.
در ابتداي كتاب، پس از درج فرمايشات حضرت محمد (ص) و بخشي از پيام حضرت امام خميني درباره ي شهيدان (در تاريخ پنجم ذي الحجة الحرام 1408 يا 29 / 4 / 67)، مقدمه اي در باب شهيد و شهادت از سوي ستاد
مركزي پشتيباني و مهندسي جنگ جهاد سازندگي به چاپ رسيده است. سپس در گذري اجمالي بر جنگ تحميلي، نكات عمده اي در باب هشت سال دفاع مقدس و نقش جهاد سازندگي در جنگ و به ويژه در عمليات والفجر هشت و عمليات كربلاي پنج ذكر شده است. سپس عكس هر شهيد همراه با زندگينامه، ديدگاهها، ويژگي هاي اخلاقي و شخصيتي او به نقل از همرزمان و بستگانش آورده شده و در پايان نيز، نحوه ي شهادت و محل شهادت شهيد ذكر شده است.
[ صفحه 1044]
علي شيرازي؛ ويراستار حايري و صادقي. - قم: حوزه علميه قم، دفتر تبليغات اسلامي، مركز انتشارات، (چاپ اول): 1377.
280 ص. - (دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، مركز انتشارات؛ 619: مسلسل انتشار؛ 1233).
كتابنامه: ص. [273] - 280؛ همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب حاضر شامل زندگينامه ي مختصر و داستان هايي درباره يك صد زن نمونه و مسلمان است كه نام آنها در تاريخ به عنوان الگوهاي توحيد و يكتاپرستي و مقابله با ستمگري و شرك ثبت شده است؛ زناني چون «آسيه، آمنه، فاطمه زهرا (س)، زينب (ع)، فاطمه بنت اسد، نرجس و...». در ارتباط با جنگ تحميلي، شرح زندگي معصومه آبادي و كبري نقدي زاده در كتاب آمده است. معصومه آبادي از اهالي آبادان، در آغاز جنگ تحميلي به عنوان نماينده ي فرماندار، در پرورشگاه و بيمارستانهاي آبادان مسؤوليت خارج كردن بچه ها از منطقه را بر عهده داشت. او اسير عراقي ها شد و پس از تحمل شكنجه هاي فراوان در زندانهاي بعث، در بهمن ماه 1362 به ميهن اسلامي
بازگشت. كبري نقدي زاده مادر شهيدي بود كه فرزند شهيدش را، خود كفن كرد و عطر و گلاب زد و در روز تدفين، بر مزار وي حجله ي عروسي برپا كرد.
گردآوري توسط ستاد يادواره شهداي كودزر اراك. - اراك: ستاد يادواره شهداي كودزر اراك، 144.1376 ص.، 26 قطعه عكس.
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتاب يادواره اي از شهداي عزيز روستاي «كودزر» است. اين روستا در 33 كيلومتري طرف راست جاده ي اراك - خمين واقع است و داراي پانصد خانوار است كه بيست و سه شهيد به اسلام تقديم نموده اند. بيشتر اين شهيدان، پاسدار، بسيجي يا جهادگر بوده اند. كتاب، حاوي سرگذشت هر يك از اين شهيدان، از زمان تولد آنها تا لحظه ي شهادت است. در اين سرگذشتها، زندگي در خانواده، تحصيلات، فعاليت ها، افكار و اعتقادات، تلاشها و جانفشاني هاي آنها، وظايفي كه در جنگ تحميلي عهده دار بوده اند، تاريخ و محل و نحوه ي شهادت و بالاخره، فرازهايي از وصيتنامه هاي آنها آمده است. بعضا نيز خاطراتي از خانواده ي شهيدان نقل شده است. صفحات اين مجموعه به تصاوير شهدا مزين شده است. زحمت تدوين اين مجموعه را حجةالاسلام و المسلمين محمد محمدي اشتهاردي متقبل شده اند.
رضا مرادي؛ عكس و طرح از رضا كاظمي. - [بي جا]: كاظمي، (چاپ اول): 1363. 71،157 ص. (دو جلد در يك مجلد): نمونه، عكس.
عنوان از روي جلد.
شمارگان: 5000 نسخه.
جلد اول «زندگينامه ي پيشوايان انقلاب» شامل اعلاميه ها، پيامها و تلگرافهاي حضرت امام خميني (ره) به مناسبت فاجعه خونين مدرسه ي فيضيه، هفتم و چهلم شهداي آن، زندگينامه ي امام (ره) و شهيدان: بهشتي، رجايي، باهنر، مطهري، چمران، دستغيب، محمد منتظري و برخي روحانيون، چون: طالقاني، طباطبايي، رباني شيرازي و سيد جمال الدين اسدآبادي است. جلد دوم، شامل پيامهاي تسليت حضرت امام و شوراي موقت رياست جمهوري به مناسبت شهادت حجت الاسلام قدوسي و سرهنگ
دستگردي و زندگينامه ي افراد و شهيدان زير است: «دكتر مفتح، شيخ علي قدوسي نهاوندي، سيد مجتبي نواب صفوي، عبدالحسين واحدي، سيد محمد واحدي، آيت الله
[ صفحه 1045]
كاشاني، آيت الله مدرس، شهيد آيت الله مدني، شهيد آيت الله محمدباقر صدر، حسين آيت، بنت الهدي صدر، حجت الاسلام هاشمي نژاد، سرلشر فلاحي، سرهنگ فكوري، تيمسار موسي نامجو، سرگرد كلاهدوز، دكتر قندي، شهيد كلانتري، حسن عباسپور، محمد فياض بخش، علي اكبر سليمي، ناطق نوري، رحمان استكي و قاسم صافي». در ارتباط با زندگينامه ها تعدادي عكس با زيرنويس نيز موجود است.
تهيه و تنظيم: واحد فرهنگي بنياد شهيد انقلاب اسلامي شوشتر. - [شوشتر] بنياد شهيد انقلاب اسلامي، واحد فرهنگي. 114.1362 ص.: مصور، عكس.
عنوان روي جلد: شهداي شوشتر.
كتاب بيانگر شرح زندگي و نحوه ي شهادت 55 تن از شهداي شهرستان شوشتر است كه در جريان مبارزات انقلاب اسلامي و يا در درگيري با منافقين و يا در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل به شهادت رسيده اند. در اين كتاب ضمن چاپ عكس هر شهيد در كنار مشخصات شناسنامه اي او (شامل: تاريخ تولد، محل تولد، تاريخ شهادت و محل شهادت) به شرح زندگي و بيان شخصيت آنان پرداخته شده است. آنچه مي توان از لابلاي سطور اين كتاب تشخيص داد، روح والا و ايمان و اعتقاد اين شهيدان گرانقدر به درستي راه و اصرار بر ادامه ي اين طريق است. شرح كوتاهي از زندگي هر يك از شهدا، وضعيت خانوادگي، فعاليت هاي ظلم ستيزانه ي آنان، تلاش آنها در جهت پيروزي انقلاب اسلامي و جانفشاني آنان در راه حفظ و تداوم اين نهضت عظيم (با شركت در جنگ تحميلي و جبهه هاي نبرد
حق عليه باطل) در هر بخش، آورده شده است.
تهيه كننده و كارفرما اداره كل آموزش و پرورش استان زنجان، با همكاري معاونت پرورشي و كارشناسي شاهد و ايثارگران اداره كل آموزش و پرورش استان زنجان. - تهران: وزارت آموزش و پرورش، معاونت پرورشي، انتشارات تربيت، (چاپ اول): 136.1378 ص.: مصور، عكس.
فهرست منابع و مآخذ به صورت زيرنويس.
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتاب، زندگينامه ي 25 نفر از شهداي فرهنگي استان زنجان را در بر مي گيرد و مطالب آن به همت همكاران آموزش و پرورش مناطق تابعه ي استان زنجان جمع آوري و براساس حروف نام خانوادگي شهيدان تنظيم شده است. در ابتداي هر زندگينامه، نام، تاريخ تولد، نام عمليات و تاريخ شهادت شهيد، و سپس، گوشه اي از زندگي، خاطرات، ويژگي هاي اخلاقي و وصيتنامه ي شهيد ذكر شده است. از جمله شهيداني كه زندگينامه آنها در اين كتاب آمده است، مي توان از «حسين اللهياري، سيد محمد اميني، رزاق بامشاد، جمشيد پيرجان، سيد عليرضا ترابي و محمدحسين تجلي» نام برد.
تنظيم كتاب توسط دفتر بسيج و گسترش فرهنگ اسلامي كارگران. - تهران: وزارت كار و امور اجتماعي، (چاپ دوم): 1361. [234] ص.: مصور، عكس.
جلد اول اين مجموعه به شرح زندگي 112 تن از شهداي كارگر در دوران انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي پرداخته است. مقدمه اي از حضرت امام خميني (ره) در ابتداي كتاب آمده است. ايشان درباره ي آنها فرموده اند: «من شرمم مي آيد كه خود را در مقابل اين عزيزان سرشار از ايمان و عشق و فداكاري به حساب آورم. آنان با عشق به
[ صفحه 1046]
خداي بزرگ به معشوق خود پيوستند و ما
هنوز اندر خم يك كوچه هم نيستيم.» پس از مقدمه، زندگينامه ي شهيد حبيب الله مهمانچي، معاون پارلماني و هماهنگي وزارت كار و امور اجتماعي، آورده شده است. در اين كتاب، پس از ارائه ي اطلاعات شناسنامه اي هر شهيد، زندگينامه ي كوتاهي ارائه شده، كه در آن به خصوصيات اخلاقي و رفتاري و نيز تاريخ، نحوه ي شهادت، محل دفن، فرازهايي از وصيتنامه و تعداد افراد تحت تكفل وي اشاره شده است. علاوه بر آن، در برخي موارد، عكس شهيد نيز زينت بخش صفحات كتاب مي باشد.
گردآوري دفتر بسيج و گسترش فرهنگ اسلامي كارگران، وزارت كار و امور اجتماعي. - تهران: وزارت كار و امور اجتماعي، دفتر بسيج و گسترش فرهنگ اسلامي كارگران، (چاپ اول): 206.1360 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 5000 نسخه.
در اين جلد از «زندگينامه ي شهداي كارگر»، پس از مقدمه اي به قلم دفتر بسيج و گسترش فرهنگ اسلامي كارگران، زندگينامه ي مختصري از 160 تن از شهداي كارگر دوران انقلاب اسلامي و دفاع مقدس همراه با عكس و مشخصات شناسنامه اي آنها (شامل نام، نام خانوادگي، محل تولد، تاريخ شهادت، محل شهادت و محل دفن آنها) درج شده است و در برخي موارد، فرازهايي از وصيتنامه ي آنها با خطي خوش نوشته شده است. در صفحات متفاوتي، بين اوراق كتاب، عكسهايي از روحانيون برجسته و شهداي معروف ايثارگر ايران عزيز به چاپ رسيده است.
تهران: وزارت كار و امور اجتماعي، دفتر بسيج و گسترش فرهنگ اسلامي كارگران، 255. 1361 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، زندگينامه ي 152 تن از جوانان غيور و كارگران با ايمان استان اصفهان است كه در راه اعتلاي كلمه ي توحيد و نابودي كفر و الحاد به جبهه هاي حق عليه باطل هجوم آوردند و از دشتهاي وسيع ايران، كربلاهاي ديگري ساختند. اطلاعات مربوط به هر يك از شهدا، عبارتند از: نام و نام خانوادگي، سال تولد، محل تولد، شغل و محل كار، تاريخ شهادت، محل شهادت، و محل دفن و تعداد افراد تحت تكفل و - در صورت موجود بودن - مختصري از زندگينامه و فعاليت در جبهه هاي جنگ و فرازهايي از وصيتنامه هاي آنان.
دفتر روابط عمومي نخست وزيري. - [تهران]: نخست وزيري، دفتر روابط عمومي، تحقيقات و انتشارات، 64.1360 ص.: مصور، عكس (رنگي). - (روابط عمومي نخست وزيري، نشريه شماره 4).
در سال 1359 نهال نوپاي انقلاب اسلامي هنوز قدرت چنداني نگرفته بود و بادهاي مسمومي كه از هر طرف مي وزيد، سعي داشت اين نهال را از بيخ و بن بركند. اولين دولت جمهوري اسلامي تازه تشكيل شده بود كه حمله ي ددمنشانه عراق به ايران صورت گرفت. همه ي اعضاي كابينه دولت شهيد رجايي درگير مسايل جنگ بودند. آنها بار سنگيني در مقابله با اين حمله بر دوش داشتند و تلاشي عظيم براي مواجهه با آن به عمل آوردند، تا به آنجا كه «محمدجواد تندگويان» (وزير نفت كابينه) در تاريخ 9 / 8 / 1359 به همراه معاون خود (مهندس بوشهري)، يحيوي
[ صفحه 1047]
(سرپرست مناطق
نفتي جنوب) و دو كارمند ديگري كه با آنها بودند، به اسارت عراق درآمدند. اين كتاب، زندگينامه و شرح حال مختصري از نخست وزير و وزراي عضو كابينه ي نخستين دولت جمهوري اسلامي ايران را ارائه مي دهد.
[بي جا: بي نا، بي تا]. 63 ص.
اين كتاب، زندگينامه، وصيتنامه و آخرين نامه ي سه برادر شهيد «يعقوب، رضا و محمد آذرآبادي حق» است. در اين كتاب، علاوه بر شرح زندگي، ويژگي هاي اخلاقي، طرز فكر، فعاليت ها و نحوه ي شهادت هر يك از اين سه برادر شرح داده شده است. آنها در وصيتنامه هاي خود، پس از طلب بخشايش از پدر و مادر و ساير بازماندگان، آنها را به شناخت بيشتر حضرت امام و اطاعت از ولايت فقيه و صبر و بردباري و ادامه ي راه شهيدان دعوت مي كنند.
گردآورنده گروه تحقيقاتي ميثاق. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد؛ يزد: بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان يزد، اداره كل (چاپ اول): 1379.
266 ص.: عكس.
عنوان روي جلد: ساكنان آسمان: يادنامه شهداي شهيديه ميبد.
شمارگان: 1300 نسخه.
اين كتاب حاوي زندگينامه ي مختصر و متن وصيتنامه ي 65 تن از شهداي شهيديه (از توابع شهرستان ميبد) است. اطلاعات ارائه شده در زندگينامه ي هر شهيد شامل: «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، تاريخ و محل شهادت و محل دفن، شرح دوران كودكي، نوجواني و جواني، فعاليت در دوران قبل و بعد از انقلاب و در جبهه و وصيتنامه ي شهيد» است. از جمله شهيداني كه زندگينامه و وصيتنامه ي آنان در اين كتاب درج شده است، افراد زير را مي توان نام برد: «محمدمهدي سيفي، غلامرضا صادقيان، حسين كارگر، يحيي مصلحي، علي رضا كريم زاده، غلامرضا كارگر، سيد محمدعلي علوي، علي رضا ذوالفقاري، يحيي سيفي، محمدحسين ذوالفقاري، علي فلكيان و...».
بازنويسي منصور انوري؛ ويراستار محمدهادي عرفانيان. - مشهد: شادرنگ، (چاپ اول): 226.1380 ص.: عكس. - (مجموعه سپاه سردار خمين؛ 1).
عنوان روي جلد: قربانگاه عشق.
شمارگان: 3000 نسخه.
به مناسبت كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و 23000 شهيد استان خراسان.
اين كتاب شامل زندگينامه، خاطرات و متن وصيتنامه ي 12 فرمانده شهيد از استان خراسان مي باشد. اسامي، نام محل و تاريخ شهادت اين شهيدان عبارتست از: مهدي برنجي يوسفي (منطقه ي عملياتي ميمك در تاريخ 28 / 7 / 63)؛ عليرضا بختياري (جزيره مجنون در تاريخ 24 / 4 / 66)؛ محمدحسن تركمني (مريوان در تاريخ 2 / 12 / 60)؛ محمدحسين دلدار (والفجر
چهار در تاريخ 27 / 9 / 62)؛ عليرضا رضويان (جزيره ي مجنون در تاريخ 19 / 17 / 63)؛ حسين زارع كاريزي (منطقه ي اسلام آباد غرب در تاريخ 12 / 3 / 65)؛ سيد محمدباقر رضايي (منطقه ي كوشك در تاريخ 4 / 3 / 61)؛ علي شريفي (تنگه ي چزابه در تاريخ 25 / 1 / 62)؛ محمد شريفي شادمان (منطقه ي شلمچه
[ صفحه 1048]
در تاريخ 23 / 4 / 61)؛ رسول فغاني (منطقه ي كامياران در تاريخ 7 / 5 / 61؛ محمدتقي قائني (عمليات فتح المبين در تاريخ 12 / 1 / 61) و عبدالحميد مؤمني (عمليات والفجر يك در تاريخ 24 / 1 / 62). از جمله اطلاعات ارائه شده براي هر شهيد فعاليت ها در قبل و بعد از انقلاب، فعاليت ها و مسؤوليت ها در جبهه مي باشد.
محمدعلي صمدي. - تهران: سازمان فرهنگي - هنري شهرداري تهران، فرهنگسراي انديشه، (چاپ اول): 293.1378 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر شامل سرگذشتنامه، خاطرات، وصيتنامه، و پيامهاي بيست سردار جانباز و شهيد دفاع مقدس است كه همراه با تصاويري از آنها در دوران جنگ و نيز برخي تصاوير از پيكر شهيدان، ارايه شده اند. زندگينامه ها شامل اطلاعاتي درباره ي نام و نام خانوادگي، محل تولد، شرحي درباره ي زندگي هر شهيد، فعاليت در دوران قبل و بعد از انقلاب، مسؤوليت ها در جبهه و محل و نحوه ي شهادت است. خاطراتي از همرزمان و افراد خانواده ي هر شهيد نيز نقل شده گوياي ويژگي هاي شهيدان است. اسامي برخي از شهيدان عبارت است از: «سيد كاظم كاظمي؛ مجيد بقايي؛ محمد توسلي؛ حسين
املاكي؛ سرلشكر بسيجي علي اكبر قربان شيرودي؛ حاج محمدعلي شاهمرادي؛ سيد رضا حسيني؛ علي قمي كردي؛ احمد قلي پور؛ حاج علي رضا موحد دانش و...».
نگارش و تدوين محمد خامه يار. - قم: ستاد بزرگداشت يادواره فرماندهان شهيد لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع)، (چاپ اول): 229.1375 ص.: مصور، عكس، نمونه.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: دفتر اول: شهيد حجه الاسلام سيد حسين سعيدي؛ دفتر دوم: شهيد مصطفي كلهري؛ دفتر سوم: شهيد احمد كريمي؛ دفتر چهارم: شهيد سيد محمد ميرقيصري؛ دفتر پنجم: شهيد علي اسكندري؛ دفتر ششم: شهيد محمدحسين كبيري؛ دفتر هفتم: شهيد ناصر جام شهرياري؛ دفتر هشتم: شهيد عباس حاجي زاده.
اين كتاب شامل زندگينامه ي هشت تن از سرداران شهيد لشكر هفده علي بن ابي طالب (ع) است. مطالبي كه درباره ي هر يك از اين سرداران شهيد در اين كتاب ارائه شده، عبارت است از: مشخصات شناسنامه اي، فعاليت ها در دوران قبل از انقلاب، طي انقلاب و در دوره ي دفاع مقدس، ويژگي هاي فردي و سجاياي اخلاقي به نقل از اطرافيان و همرزمان شهدا و فرازهايي از وصيتنامه ي آنان. تصويري از هر يك از اين شهيدان نيز در ابتداي هر دفتر به چاپ رسيده است.
گردآوري ستاد بزرگداشت يادواره شهداي شهر سنجان. - [اراك]: بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان مركزي، (چاپ اول): 1376.
ه، 117 ص. [3] ص. تصوير: نمونه، عكس.
كتابنامه: ص. 117، 7 - 6.
شمارگان 1000 نسخه.
در اين كتاب، پس از مقدمه، شرحي درباره ي شهيد و شهادت از ديدگاه قرآن كريم و معصومان (ع) داده
[ صفحه 1049]
شده است. سپس اطلاعاتي درباره ي سنجان و فيجان (كه در جنوب شهرستان اراك واقع است) ارائه شده است. پس از آن، به نقش سنجان در انقلاب اسلامي و
هشت سال دفاع مقدس اشاره شده است. در بخش بعدي، زندگينامه و وصيتنامه ي شهدا آمده است. اطلاعات ارائه شده درباره ي هر شهيد، عبارت است از: «تصويري از شهيد، نام و نام خانوادگي، نام پدر، تاريخ تولد، تاريخ و محل شهادت، خلاصه اي از زندگينامه، فعاليت ها قبل و پس از انقلاب، مسؤوليت ها در جبهه، عملياتي كه در آنها شركت داشته و در پايان، فرازهايي از وصيتنامه ي شهيد».
تهيه كننده كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان. - [مشهد]: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان، 1381.
64 ص.: عكس.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب درباره زندگي پانزده تن از سرداران شهيد جبهه هاي نبرد است. اطلاعات ارائه شده شامل يك زندگينامه ي كوتاه، فرازي از وصيتنامه و ذكر يك خاطره براي هر يك از اين فرماندهان شهيد مي باشد. اسامي و آخرين مسؤوليت شهيدان عبارتست از: محمود كاوه (فرمانده لشكر ويژه شهدا)، محمد فرومندي (قائم مقام لشكر 5 نصر)، ابوالفضل رفيعي (جانشين فرماندهي لشكر 5 نصر)، ولي الله چراغچي (جانشين فرماندهي لشكر 5 نصر)، عبدالحسين بروني (فرمانده تيپ جوادالائمه (ع)، محمدمهدي خادم الشريعه (فرمانده تيپ 21 امام رضا (ع))، بابا محمد رستمي (فرمانده عمليات)، مهدي ميرزايي (فرمانده تيپ امام موسي كاظم (ع))، رمضان علي عامل (فرمانده تيپ امام صادق (ع))، سيد علي حسيني (جانشين معاونت اطلاعات نيروي زميني سپاه)، حسن آقاسي زاده (معاونت فني و مهندسي قرارگاه خاتم الانبيا (ص))، محمدناصر ناصري (نماينده جمهوري اسلامي ايران در افغانستان)، سيد محمدتقي رضوي (معاون فرماندهي قرارگاه خاتم الانبيا (ص))، سيد هاشم ساجدي (مسؤول ستاد پشتيباني قرارگاه نجف اشرف)، محمد طرحچي (مسوول راهسازي جهاد
سازندگي). تصاوير با زيرنويس مي باشند.
به كوشش ميثم عظيم، مهدي رضازاده قزاآني. - قم: نشر جمال، (چاپ اول): 123.1379 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
مجموعه ي حاضر، شامل سرگذشتنامه هايي كوتاه از شهيدان دوره هاي مختلف حيات بشر - از دوران حضرت عيسي (ع) تا صدر اسلام، و پس از آن، تا دوران انقلاب اسلامي - است؛ شهيداني چون: آيةالله قاضي طباطبايي، آيةالله دستغيب و شهداي جنگ تحميلي مي باشد. از جمله شهداي دوران جنگ تحميلي، كه زندگينامه آنها در اين كتاب به چاپ رسيده است، مي توان از افراد زير نام برد: مصطفي زواره اي، فرمانده ي پشتيباني تيپ سيدالشهداء (ع)؛ جعفر محمدي، فرمانده ي سپاه ناحيه ي كرج؛ سيد مصطفي واجدي، مسؤول واحد اطلاعات و عمليات تيپ 44 قمر بني هاشم؛ شهيد گوسفند شناس؛ جواد دل آذر؛ حاج عبدالله رودكي؛ حسين سعيدي پور؛ محمدعلي رهنمون؛ اسماعيل محمدي؛ يونس آشوري؛ و....
[ صفحه 1050]
تدوين مرتضي نريماني؛ سفارش سازمان جهاد سازندگي استان اصفهان. - اصفهان: زاينده رود، (چاپ اول): 320.1380 ص.: جدول، نمودار. - (سنگرسازان بي سنگر؛ 8).
عنوان ديگر: السراج المنير: زندگينامه ي شهداي جهادگر جهاد سازندگي اصفهان.
عنوان روي جلد: السراج المنير: آ - الف.
شمارگان: 5000 نسخه.
جلد اول مجموعه «السراج المنير»، شامل زندگينامه ي شهيدان جهادگري از استان اصفهان است كه حروف آغازين نام خانوادگي آنها «آ» تا «الف» است. نمودار و جداول آماري ششصد شهيد جهادگر استان اصفهان نيز در اين مجلد ارائه شده است. عناوين نمودارها و جداول عبارتند از: «جدول نام شهداي جهادگر به ترتيب الفباي نام خانوادگي، جدول شهداي جهادگر به ترتيب تاريخ شهادت، جدول درصد شهداي جهادگر هر سال نسبت به كل،
نمودار هيستوگرام ستوني فراواني شهدا، جدول نام شهداي جهادگر مفقودالاثر و جدول نام شهداي جهادگر به ترتيب علت شهادت». در پايان نيز متن سرگذشتنامه ي شهدا به ترتيب الفباي نام خانوادگي ذكر شده است. اطلاعات اين بخش شامل: «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، نام پدر، تاريخ، علت و محل شهادت، مدت حضور در جبهه، نوع مسؤوليت در جبهه، دوران كودكي، نوجواني، جواني و در برخي موارد، خاطرات و قسمتي از وصيتنامه شهيد» است.
تدوين مرتضي نريماني؛ سفارش سازمان جهاد سازندگي استان اصفهان. - اصفهان: زاينده رود، (چاپ اول): 174.1380 ص. - (سنگرسازان بي سنگر؛ 9).
عنوان ديگر: السراج المنير: زندگينامه ي شهداي جهادگر جهاد سازندگي اصفهان.
عنوان روي جلد: السراج المنير: ب - ث.
شمارگان: 1000 نسخه.
جلد دوم مجموعه ي «السراج المنير»، شامل زندگينامه ي شهيدان جهادگري از استان اصفهان است كه حروف آغازين نام خانوادگي آنها «ب» تا «ث» است. زندگينامه ها به تفكيك حروف، در سه بخش: «ب»، «پ» و «ت» ارائه شده اند. اطلاعات هر زندگينامه شامل: «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، نام پدر، تاريخ، علت و محل شهادت، مدت حضور در جبهه، نوع مسؤوليت در جبهه، دوران كودكي، نوجواني، جواني و خاطرات و قسمتي از وصيتنامه شهيد (براي برخي از شهيدان)» است.
[تدوين] مرتضي نريماني زمان آبادي؛ سفارش سازمان جهاد سازندگي استان اصفهان. - اصفهان: زاينده رود، (چاپ اول): 224.1380 ص. - (سنگرسازان بي سنگر؛ 10).
عنوان ديگر: السراج المنير: زندگينامه ي شهداي جهادگر جهاد سازندگي اصفهان.
عنوان روي جلد: السراج المنير: ج - ذ.
شمارگان: 1000 نسخه.
جلد سوم مجموعه ي «السراج المنير»، شامل زندگينامه ي گروهي از ششصد شهيد جهادگر استان اصفهان است كه حروف آغازين نام خانوادگي «ج» تا «ذ» است. زندگينامه ها به تفكيك حروف در شش بخش: (ج)، (چ)، (ح)، (خ)، (د)، (ذ) ارائه شده اند. اطلاعات هر زندگينامه شامل: «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، نام پدر، تاريخ، علت و محل شهادت، مدت حضور در جبهه، نوع مسؤوليت در جبهه، شرح دوران كودكي، نوجواني و جواني و در برخي موارد، همراه با خاطرات و قسمتي از وصيتنامه ي
شهيد» است.
[ صفحه 1051]
[تدوين] مرتضي نريماني؛ سفارش جهاد سازندگي استان اصفهان. - اصفهان: زاينده رود، (چاپ اول): 247.1380 ص. - (سنگرسازان بي سنگر؛ 11).
عنوان ديگر: السراج المنير: زندگينامه ي شهداي جهادگر جهادسازندگي اصفهان.
عنوان روي جلد: السراج المنير: ر - ش.
شمارگان: 1000 نسخه.
جلد چهارم مجموعه ي «السراج المنير»، شامل زندگينامه ي گروهي از ششصد شهيد جهادگر استان اصفهان است كه حروف آغازين نام خانوادگي آنها «ر» تا «ش» است. زندگينامه ها به تفكيك حروف در چهاربخش: (ر)، (ز)، (س) و (ش) ارائه شده اند. اطلاعات هر زندگينامه شامل: «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، نام پدر، تاريخ، علت و محل شهادت، مدت حضور در جبهه، نوع مسؤوليت در جبهه، شرح دوران كودكي، نوجواني و جواني و در مورد برخي از شهدا، همراه با خاطرات و قسمتي از وصيتنامه ي شهيد» است.
مرتضي نريماني؛ سفارش سازمان جهاد سازندگي استان اصفهان. - اصفهان: زاينده رود، (چاپ اول): 239.1380 ص. - (سنگرسازان بي سنگر؛ 12).
عنوان ديگر: السراج المنير: زندگي نامه شهداي جهادگر جهاد سازندگي اصفهان.
عنوان روي جلد: السراج المنير: ص - ع.
شمارگان: 1000 نسخه.
جلد پنجم مجموعه ي «السراج المنير»، شامل زندگينامه ي گروهي از ششصد شهيد جهادگر استان اصفهان است كه حروف آغازين نام خانوادگي آنها از «ص» تا «ع» است. زندگينامه ها به تفكيك حروف الفبا در چهار بخش (ص)، (ض)، (ط) و (ع) ارائه شده اند. اطلاعات هر سرگذشتنامه شامل: «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، نام پدر، تاريخ، علت و محل شهادت، مدت حضور در جبهه، نوع مسؤوليت در جبهه، شرح دوران كودكي، نوجواني و جواني و در برخي موارد، خاطرات و
قسمتي از وصيتنامه شهيد» است.
زير نظر قربان حسيني؛ تهيه و تنظيم وصايا ابراهيم سراج؛ ويراستاري محمد نصيرزاده. - [بي جا: بي نا]، (چاپ اول): 1378.
32 ص.: عكس.
شمارگان: 2000 نسخه.
عنوان از روي جلد.
اين كتاب حاوي زندگينامه ي پانزده شهيد جنگ تحميلي و يك شهيد دوران انقلاب اسلامي روستاي جليزجند شهرستان فيروزكوه است. در ابتداي كتاب شرح كوتاهي درباره ي روستاي جليزجند از نظر تاريخي و مذهبي داده شده است. اطلاعات داده شده درباره ي زندگينامه ي شهيدان عبارت است از: «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، تحصيلات، فعاليت هاي شهيد در دوران انقلاب و در جبهه، محل و تاريخ شهادت، فرازي از وصيتنامه و (در برخي موارد) تصويري از شهيد». نام بعضي از شهدا عبارت است از: «عقيل سراج (اولين شهيد روستا)، بهرام زيادي، سيد مردي شاه واري، حميد سراج، علي سراج، علي اشرف سراج و...». فرازي از پيام «حاج شيخ يدالله سراج»، نماينده ي ولي فقيه و امام جمعه شهرستان فيروزكوه، نيز در كتاب به چاپ رسيده است.
[ صفحه 1052]
تهيه و تنظيم تيپ 11 اميرالمؤمنين (ع). - [بي جا]: نشر معروف، 1374.ص.: مصور، عكس (بخشي رنگي).
عنوان روي جلد: سرافرازان: يادواره سرداران شهيد لشكر يازده اميرالمومنين (ع).
اين كتاب، خلاصه اي از زندگينامه و وصيتنامه ي 93 تن از شهيدان گلگون كفن لشكر يازده اميرالمؤنين (ع) را در بردارد. اين شهيدان، جواناني برومند، سربازاني دلسوخته، خط شكناني دلير، سرداراني گمنام و عاشقان لقاءالله و مخلص اسلام بودند كه در عملياتهاي بسياري - چون محرم، والفجرهاي سه و چهار و پنج، كربلاي يك، ميمك و سومار - شركت داشته و
به ديدار معبود خويش شتافته اند. مناطقي مانند چنگوله، مهران، ميمك، شاخ شميران، بانه، شور شيرين، ملكشاهي، مهران و كردستان از خون مطهر آنان رنگين شده است. تاريخ و محل تولد، فعاليت ها، تاريخ و محل شهادت هر يك از اين گلگون كفنان در كتاب ذكر شده و تصوير آنها نيز زينت بخش صفحات كتاب است.
واحد فرهنگي انجمن اسلامي دبيرستان شهيد مهدي حكمت. - مشهد: دبيرستان شهيد مهدي حكمت، انجمن اسلامي، 116.1368 ص.
اين كتاب، دفتر دوم از سري كتابهاي سرايش هجران مي باشد كه به ياد دو شهيد گرانقدر، شهيد مهدي حكمت (مؤسس انجمن اسلامي دبيرستان شهيد حكمت) و شهيد سيد علي آل شهيدي (طلبه ي حوزه ي علميه ي قم و دانشجوي دانشگاه شهيد بهشتي) تدوين شده است. در اين كتاب، انس و الفتي كه اين دو عزيز به مراسم مذهبي داشتند و نيز درايت سياسي، جهان بيني الهي، تلاش فردي و كار جمعي و مقاومت معنوي آنان بيان شده است. بخشي از سخنان و گفته هاي هر يك از اين دو شهيد و همچنين ايثارگري آنان در جبهه ذكر شده و وصيتنامه ي آنها نيز به چاپ رسيده است. و در پايان نيز عكسهايي از اين شهيدان با همرزمانشان آمده است. دفتر اول سرايش هجران در سالگشت فقدان پنج يار عزيز انجمن نگاشته شده بود؛ برادران گرامي، مهدوي، هژير الساداتي، نيك انديش، احديان و حسين پور؛ ياراني كه مظلومانه در كربلاي چهار و پنج جاويدالاثر شدند.
به كوشش: مهدي حسيني. - قم: نشر سامير، 72.1377 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
طراح روي جلد: حسن موسي زاده.
اين كتاب، به شرح زندگي و خاطرات سه تن از سرداران شهيد شهرستان خمين - به نامهاي «شهيد حسن آندي، شهيد محمدحسين ساعدي و شهيد حسين شمسي» - پرداخته است. در هر مورد، ابتدا عكس و اطلاعات شناسنامه اي و شهيد و در پي آن خلاصه اي از زندگينامه، اخلاق و منش، خصوصيات اخلاقي و مبارزات شهيد، قبل و بعد از انقلاب، آورده شده است. پس از
آن نيز قسمتي از وصيتنامه ي شهيد ارائه شده است. در ادامه، به نقل از افراد مختلف، در مورد هر شهيد خاطره اي از دوران رژيم گذشته و تلاش او براي پيروزي انقلاب و مبارزات هر يك از آنها در صحنه ي پيكار نبرد حق عليه باطل (در جبهه هاي جنگ) آورده شده است كه نشانگر روحيه ي و شخصيت والاي انساني و روح شهادت طلب اين عزيزان و تلاش بي وقفه ي آنان در جهت احقاق حقوق ملت مسلمان ايران است.
[ صفحه 1053]
به كوشش مهدي حسيني. - قم: نشر سامير، 78.1377 ص.: مصور، عكس.
طراح روي جلد: حسن موسي زاده.
شمارگان: 3000 نسخه.
دفتر دوم «سرداران خميني (ره)» به شرح زندگي و بيان خاطراتي درباره ي سه تن ديگر از سرداران شهيد شهرستان خمين - به نامهاي «احمد حسيني فر، محمدطاهر لطفي و سيد عباس ميرهادي» - اختصاص داده شده است. در مورد هر شهيد، ابتدا عكس كوچكي از شهيد همراه با اطلاعات شناسنامه اي او درج گرديده است. سپس، توضيحاتي در خصوص زندگي شهيد، خصوصيات اخلاقي و رفتاري او، محل تولد و يك زندگينامه ي كوتاه همراه با فرازي از وصيتنامه ارائه شده است. در ادامه - جهت آشنايي بيشتر با روحيات شهيد - خاطرات داستان گونه ي كوتاهي از زندگي شهيد، علايق خاص او و مبارزاتش در دوران پيروزي انقلاب اسلامي و در زمان جنگ تحميلي آورده شده است. در تمام اين خاطرات مي توان اراده ي قوي شهدا در مبارزه با دشمنان اين مرز و بوم و شهامت و شهادت طلبي اين شهيدان را به وضوح مشاهده كرد.
به كوشش: مهدي حسيني. - قم: نشر سامير، 1377.
73 ص.: مصور، عكس.
طراح روي جلد: حسن موسي زاده.
شمارگان: 3000 نسخه.
دفتر سوم كتاب «سرداران خميني (ره)» به شرح زندگي و بيان خاطراتي درباره ي سه تن ديگر از سرداران شهيد شهرستان خمين (كه مظهر شجاعت، تلاش و ايثار و اسوه ي اخلاق و رفتار بوده اند) اختصاص يافته است. «سردار شهيد فتح الله ذاكري [معاون گردان امام رضا (ع)]، سردار شهيد حميدرضا سلطان محمدي [معاون اطلاعات و عمليات لشكر هفده علي بن ابي طالب (ع)] و سردار شهيد بهرام شيخي (فرمانده ي
تيپ سوم مالك اشتر)» شهداي گرانقدري هستند كه اين كتاب به آنان پرداخته است. عكس كوچكي از هر شهيد و اطلاعات شناسنامه اي وي، در ابتداي هر قسمت، زينت بخش كتاب است. در پي آن، زندگينامه ي كوتاهي از شهيد (از تولد تا شهادت) و همچنين، قسمت كوتاهي از وصيتنامه ي شهيد آورده شده است. سپس خاطراتي كه دوستان و همرزمان شهيد و خانواده ي او از رشادت، روحيات، رفتار و اخلاق شهيد داشته اند، به صورت داستان هاي كوتاهي ارائه شده است.
بازنويس: محمدرضا يوسفي كوپايي. - تهران: لشكر زرهي هشت نجف اشرف، (چاپ اول): 191.1375 ص.: مصور، (مجموعه نجف در كربلا؛ 1).
طرح روي جلد برداشت از كتاب ره يافتگان وصال از انتشارات ستاد مشترك سپاه است.
كتاب «سرداران سپاه توحيد»، حاوي زندگينامه ي چهل سردار شهيد دفاع مقدس است. در زندگينامه ي هر شهيد، اطلاعات شناسنامه اي شهيد، خلق و خو، رفتار و منش، تحصيلات، فعاليت هاي شهيد قبل و بعد از انقلاب، فعاليت ها و مسؤوليت ها در جبهه طي دوران جنگ، عملياتي كه در آن شركت داشته است، و در نهايت، نحوه و محل شهادت او آمده است.
[ صفحه 1054]
تهيه و تدوين ستاد يادواره بزرگداشت سرداران شهيد لشكر 17 علي بن ابيطالب (ع)؛ ويراستار: مهدي حسيني. - اراك: ستاد يادواره بزرگداشت سرداران شهيد لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع)، بنياد شهيد استان مركزي [اراك]، 1374. 168 [5] ص.: تصوير (رنگي).
كتابنامه به صورت زيرنويس.
در مقدمه ي كتاب «سرداران سپاه عشق»، بيانات مقام معظم رهبري در مراسم بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان و همچنين، فرازهايي از سخنان آقاي هاشمي رفسنجاني و سرلشكر محسن رضايي به چاپ رسيده است. سپس در پنج دفتر، زندگينامه و قسمتهايي از وصيتنامه ي سرداران شهيد: حجت الاسلام مجتبي اكبرزاده [مسؤول عقيدتي لشكر هفده علي بن ابي طالب (ع)]، رحيم آنجفي [فرمانده ي عمليات سپاه اراك و فرمانده تيپ دو لشكر علي بن ابي طالب (ع)]، سيد احمد حسيني [قائم مقام گردان امام حسن مجتبي (ع)]؛ كاوه نبيري [فرمانده ي تيپ دو لشكر هفده علي بن ابي طالب (ع)] و ناصر بختياري [فرمانده ي خط مقدم تيپ نوبنياد لشكر هفده علي بن
ابي طالب (ع)] تنظيم و با نقل خاطراتي چند از زبان همسنگران و همرزمان اين سرداران شهيد، گذري بر شخصيت اجتماعي و معنوي آنها شده است. در پايان كتاب نيز تصاويري از اين عزيزان در جبهه آمده است.
زير نظر مريم شعبانزده. - [بي جا] كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، 273.1377 ص.: مصور.
در اين كتاب زندگينامه ي چهارده تن از سرداران شهيد استان سيستان و بلوچستان در قالب خاطراتي از زبان دوستان، همرزمان و خانواده آنها بيان شده است. اين شهيدان عبارتند از: شهيد رمضان احمدي، شهيد رجبعلي اميني، شهيد محمدرضا باقري، شهيد محمد خليل ثابت رأي، شهيد محسن جنگجويان، شهيد سيد كاظم حسين زاده، شهيد سيد محسن صغيرا، شهيد احمدرضا عليزاده، شهيد جواد كريمي طاهري، شهيد مرتضي كيواندريان، شهيد رضا مؤذني، شهيد مجيد مختاري، شهيد محسن مهاجراني و شهيد علي اكبر ميرزايي. بنا بر مطالب كتاب، اين عزيزان با حداقل حقوق، مسؤوليت هاي مهم را به عنوان تكليفي شرعي مي پذيرفتند و نهايت تلاش خود را براي انجام خدمت به بهترين وجه به عمل مي آوردند. سعي در نگاهداري اموال بيت المال، سادگي زندگي و ازدواج و رفتار با الگو قرار دادن رفتار انصار و مجاهدين صدر اسلام و توجه به سفارشات حضرت رسول اكرم (ص) و ائمه اطهار (ع)، حتي در كوچكترين امور، از ويژگي هاي اين شهيدان بوده است.
به كوشش گروه تدوين ستاد يادواره شهداي رهنان. - اصفهان: لشكر 114 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 1377.
478 ص.: عكس. - (كنگره ي بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 62).
طراح روي جلد: عباس محمد شفيعي.
شمارگان: 1000 نسخه.
«رهنان» قريه اي است از قراي اصفهان و كتاب حاضر شامل زندگينامه و برگهايي از خاطرات 229 شهيد رهنان در طول انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي عراق عليه ايران است. در پيشگفتار كتاب، موقعيت جغرافيايي،
سياسي، علمي و ديني رهنان و نقش اين روستا در پيشبرد جنگ با تقديم فرماندهان و سرداراني چون «فريدون بختياري، يدالله تقي يار و سيد اكبر اعتصامي و...» مطالبي ارائه شده است. اطلاعات هر زندگينامه شامل: «نام و نام خانوادگي، تاريخ تولد، محل تولد، دوران كودكي، نوجواني و جواني، فعاليت در دوران انقلاب و در جبهه، تاريخ شهادت و محل شهادت، ويژگي هاي اخلاقي و رفتاري، پيام شهيد (برگرفته از دفتر خاطرات و وصيتنامه وي) و خاطراتي به نقل از ديگران» است. در پايان كتاب، فهرستي از اسامي شهدا به ترتيب الفباي نام خانوادگي ارائه شده است.
[ صفحه 1055]
گردآورنده علي محمد ميرمحمد ميبدي [ويراستار جمعي از دانشجويان دانشگاه صنعتي اصفهان]. - اصفهان: دانشگاه صنعتي اصفهان، (چاپ اول): 1380. ذ، 434، [3] ص.: عكس.
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
واژه نامه.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب، مجموعه اي از زندگينامه، دستنوشته و وصاياي 128 تن از شهداي دانشگاه صنعتي اصفهان است. اطلاعات ارائه شده براي هر شهيد، «زندگينامه ي مختصري از هر شهيد (شامل سال و محل تولد، رشته ي تحصيلي و توضيحاتي درباره ي فعاليت ها و نحوه ي زندگي، سال و نحوه ي شهادت) و وصيتنامه ي شهيد همراه با عكس او است. سپس آثار شهيدان، نظير دستنوشته، نامه، شعر و...» آورده شده است. نمايه ي اسامي شهيدان در پايان كتاب به چاپ رسيده است.
گردآوري و تدوين محمد عزيزي؛ به سفارش دفتر تحقيق و پژوهش معاونت پژوهش و تبليغات بنياد شهيد انقلاب اسلامي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1378.
200 ص.: مصور عكس.
عنوان ديگر: سيماي پهلوانان، زندگينامه مختصر شهداي ورزشكار.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل سرگذشتنامه ي ورزشكاران شهيد است. مطالب ارائه شده در زندگينامه ها شامل: «وقايع دوران كودكي و جواني، زمينه ي فعاليت ورزشي، تحصيلات، فعاليت هاي جبهه و تاريخ و محل شهادت هر ورزشكار است. اين اطلاعات به طور خلاصه بيان شده است. تنظيم زندگينامه هاي ورزشكاران شهيد به ترتيب ورزش مربوطه تنظيم شده است. فهرست ورزشها عبارتند از: فوتبال؛ كشتي؛ واليبال؛ كوهنوردي؛ ورزشهاي رزمي؛ بسكتبال؛ ورزشهاي تابستاني؛ تنيس؛ ژيمناستيك؛ دو و ميداني؛ هندبال؛ ورزشهاي آبي؛ وزنه برداري؛ بوكس؛ هاكي؛ اسكوواش و سواركاري». در پايان كتاب نيز ضمايمي از عكس و مدارك با زيرنويس (نمونه اي از حكم قهرماني، گواهينامه ي
دريافت جوايز و يا زمان انجام ورزش مربوطه) ارائه شده است.
گردآورنده اداره كل بنياد شهيد آذربايجان غربي؛ [با همكاري] سازمان جهاد كشاورزي استان آذربايجان غربي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1380.
255 ص.: عكس.
شمارگان: 1250 نسخه.
اين كتاب، سرگذشتنامه و فرازهايي از وصيتنامه ي شصت شهيد جهادگر گردان مسلم بن عقيل قرارگاه حمزه سيدالشهدا است. اطلاعات هر سرگذشتنامه شامل «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، تاريخ و محل شهادت، شرح كوتاهي از دوران كودكي و نوجواني، فعاليت هاي شهيد در دوران قبل و بعد از انقلاب، فعاليت هاي شهيد در دوران حضور در جبهه و شرح نحوه ي شهادت و فرازهايي از وصيتنامه شهيد» است. خلاصه اي از فعاليت هاي پشتيباني و مهندسي جنگ جهاد سازندگي گردان مسلم بن عقيل در محورهاي عملياتي، از زمان تاسيس (1362) نيز در كتاب آمده است.
[ صفحه 1056]
تهيه و تنظيم دفتر ارتباطات و همكاري هاي فرهنگي معاونت فرهنگي نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه ها. - [تهران]: نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاهها، معاونت فرهنگي؛ فيضيه، (چاپ اول): 1377.
[8]، ج، 211، [1] ص.: جدول.
شمارگان: 300 نسخه.
مندرجات: فصل اول: پيشكسوتان عرصه علم و دانش؛ فصل دوم: گزيده ها؛ فصل سوم: تذكره اي از شاهدان دانشگاه؛ ضميمه ويژه نامه شاهدان دانشگاه.
كتاب در فصل اول به زندگينامه ي شهيدان بهشتي، مفتح، چمران و آويني مي پردازد و عقايد آنها را در مورد حوزه و دانشگاه بيان مي كند. فصل دوم به بررسي عقايد بعضي از دانشجويان و نشريه هاي دانشجويي مثل نشريه «زمان دانشگاه»، «جرس» دانشگاه يزد، «پنجره» علامه طباطبايي و... اختصاص دارد. فصل سوم: به
زندگينامه دانشجويان شهيد اختصاص دارد. تعداد دانشجوياني كه به زندگي آنها پرداخته شده، 25 نفر مي باشد. اطلاعات ارائه شده شامل سال تولد، محل تولد، ميزان تحصيلات و نحوه ي شهادت است. بخش چهارم، خلاصه اي از عملكرد ستاد يادواره ي شهداي دانشجويي در سالهاي 76 و 77 را بيان مي كند.
تهيه كننده: ناحيه انتظامي كرمان؛ ويرايش: مجيد غلامحسين پور. - [كرمان]: [نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران، ناحيه انتظامي كرمان]، 249.1373 ص.: نمونه، عكس.
طرح: ايرج مجدي.
كتاب «شاهدان قافله ي قسط» مجموعه اي است از مشخصات و شرح حال آزاد مردان فداكاري كه براي نگهباني از انقلاب اسلامي و نظام مقدس جمهوري اسلامي و به منظور دفاع از شرف، امنيت و حريم استقلال ميهن به ميادين پر مخاطره ي آتش و خون براي مبارزه در جبهه هاي جنگ حق عليه باطل و يا مبارزه با اشرار و قاچاقچيان مواد مخدر شتافتند و با ايثار جان خود به ديدار معبود نائل شدند. در اين مجموعه اطلاعاتي درباره 249 شهيد گلگون كفن ناحيه انتظامي كرمان شامل نام، نام خانوادگي، تاريخ تولد، محل تولد، تاريخ شهادت و محل شهادت هر يك همراه با شرح كوتاهي از زندگي و سجاياي اخلاقي آنان ارائه شده است. صفحات مجموعه به تصاوير اين شهيدان نيز مزين شده است.
گردآورنده: بسيج مسجد ابوالفضل، پايگاه 11. - تهران: [بي نا]، 1364.
98 ص.: مصور: عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب به نقل خاطراتي از چهار شهيد گرانقدر پايگاه 11 بسيج مسجد ابوالفضل مي پردازد: «شهيد جليل جواهري، شهيد خليلي، شهيد توحيدي و شهيد نظري». در ابتداي كتاب، چند خاطره ي كوتاه درباره ي شهيد جواهري براي شناسانيدن شخصيت و اخلاق والاي او نقل شده است. صفحات بعدي به زندگينامه و وصيتنامه ي اين شهدا اختصاص دارد. تحصيلات، رفتار در خانواده، اخلاق اسلامي و فعاليت آنان در بسيج مسجد قبل از اعزام، نحوه ي اعزام مسؤوليتها در جبهه و چگونگي شهادت آنها در جبهه هاي نبرد به نقل از دوستانشان
نكات اصلي زندگينامه آنها است. اشعار و خاطراتي كوتاه از زندگي اين شهيدان نيز در لابه لاي صفحات به چاپ رسيده است.
[ صفحه 1057]
تدوين و تاليف كنگره سرداران شهيد، لشكر زرهي 8 نجف اشرف. - تهران: پيام آزادي، 1376.
258 ص.: عكس، جدول، نمودار. - (كنگره بزرگداشت سرداران فلاورجان).
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب «شرح فراق»، مجموعه ي زندگينامه ي 84 سردار شهيد شهرستان فلاورجان است. اطلاعات ارائه شده درباره ي هر يك از شهيدان، عبارت است از: اطلاعات شناسنامه اي (شامل: تاريخ و محل تولد، تحصيلات، ازدواج)، فعاليت هاي شهيد قبل و بعد از انقلاب؛ مسؤوليت ها و عملياتهايي كه در آن شركت داشته اند و نحوه و محل شهادت اين عزيزان. لازم به ذكر است كه تمامي اين شهيدان در جبهه هاي حق عليه باطل سمت فرماندهي عمليات يا گروهان و گردان را به عهده داشتند. تعدادي از عملياتهايي كه اين سرداران شهيد در آنها شركت داشتند، عبارتند از: والفجر، بيت المقدس، ثامن الائمه، فتح المبين، محرم، كربلاي پنج، بستان، جزيره ي مجنون، شلمچه، حلبچه و... در آخر كتاب، بررسي ويژگي هاي جمعيتي شهدا، جانبازان و اسرا و مشاركتهاي مردمي شهرستان فلاورجان به صورت جداول و نمودارها صورت گرفته است.
گردآورنده: ستاد يادواره اي شهداي منطقه ي وحدتيه. - قم: نشر روح، (چاپ اول): 216.1381 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي از زندگينامه، وصيتنامه و خاطرات شهيدان منطقه ي وحدتيه است. مطالب كتاب با شرحي در مورد موقعيت جغرافيايي شهر وحدتيه (از توابع شهرستان دشتستان) آغاز مي شود و شامل چهار بخش جداگانه در معرفي 56 تن از شهداي اين منطقه است. بخش اول: خلاصه اي است از شرح زندگي و فرازي از وصيتنامه هر شهيد (در صورت موجود بودن) كه به ترتيب تاريخ شهادت تنظيم شده است. بخش دوم: خاطراتي است از زبان دوستان، خانواده
يا همرزمان شهيدان. بخش سوم: اشعار و مقالاتي در شأن و منزلت شهيدان و بخش چهارم: دستنوشته ها و اطلاعات آماري است كه همراه با عكسهايي از پيكر مطهر برخي از شهداي منطقه ارائه شده است.
[شوراي خواهران آل عبا]. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، واحد فرهنگي، 58.1361 ص.: مصور: عكس.
در مقدمه ي اين كتاب آمده است كه شوراي خواهران آل عبا، كه در سال 1359 تأسيس شد، براي پاسداري از حرمت خون شهيدان و نور چشمان امت، مطالب اين كتاب را گردآوري كرده و در دسترس عموم گذارده اند. كتاب حاضر، شامل زندگينامه ي تعدادي از شهداي دفاع مقدس و انقلاب اسلامي است. در كتاب، زندگينامه ي مختصري از هر شهيد، همراه با وصيتنامه و عكس شهيد و اطلاعات شناسنامه اي او (شامل: نام، نام خانوادگي، سال تولد، محل تولد، سال شهادت، محل شهادت و محل دفن شهيد) به چاپ رسيده است. علاوه بر آن، قطعه شعري درباره ي هر يك از شهيدان، پس از پايان مطالب مربوط به هر شهيد درج شده است.
[ صفحه 1058]
تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، بنياد شهيد انقلاب اسلامي، 1362. ص.: مصور، عكس.
كتاب «شهادتنامه» مجموعه اي است از زندگينامه ها، نامه ها و وصيتنامه هاي شهيدان به خون خفته ي انقلاب اسلامي. در ابتداي زندگينامه ي برخي از شهيدان، تصوير شهيد همراه با مشخصات شناسنامه اي (شامل: نام خانوادگي، نام، نام پدر، سال و مكان تولد و سن هنگام شهادت) همراه با آخرين سمت هنگام شهادت، نام برادران و خواهران، نحوه ي شهادت، محل شهادت و مدفن شهيد آمده است. سپس زندگينامه ي كوتاهي از شهيد و در صورت موجود بودن، نمونه اي از نامه ها و دستنوشته هاي او، خاطرات خانواده در مورد شهيد و در انتها نيز وصيتنامه ي شهيد آورده شده است. تنظيم كتاب براساس حروف الفباي نام خانوادگي شهيدان است. هدف مطالب كتاب، نشان دادن شخصيت،
اخلاق، رفتار، خواسته ها و آثار شهيدان است.
[واحد فرهنگي بنياد شهيد انقلاب اسلامي]. - [تهران]: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، واحد فرهنگي، [1361؟]. 146 ص.: مصور، عكس.
عنوان روي جلد: شهداي دزفول.
كتاب حاضر، مجموعه اي است از زندگينامه ي 52 شهيد از شهيدان شهر دزفول كه در جبهه هاي حق عليه باطل از پويندگان راه خدا بودند و با كفر جهاني جنگيدند و به لقاءالله پيوستند. تاريخ شهادت ايشان بين سالهاي 1359 تا 1361 بوده است. اطلاعات ارائه شده درباره ي اين شهيدان، عبارت است از: تاريخ تولد، تاريخ شهادت، محل و نحوه ي شهادت، و فرازهايي از وصيتنامه ي ايشان.
[واحد فرهنگي بنياد شهيد انقلاب اسلامي]. - [تهران]: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، واحد فرهنگي، 1361.
208 ص.: مصور. - (زندگينامه و وصيتنامه شهدا؛ 7).
اين كتاب، مجموعه اي از زندگينامه ي يكصد نفر از شهداي لشكر 21 حمزه (ع) است. اطلاعات ارائه شده عبارتند از: تاريخ، محل تولد و شهادت، خلاصه اي از زندگينامه و وصيتنامه (طبق اطلاعاتي كه خانواده ي آنها در اختيار قرار داده اند). ترتيب ارائه ي مطالب به ترتيب حروف الفباي نام خانوادگي شهداست. در ابتداي كتاب نيز مقاله اي از شهيد حجت الاسلام و المسلمين سيد محمدهاشم دستغيب پيرامون «شهادت و شهيد در قرآن، شهادت حيات برتر، جنگ در راه هدف والا، راه رسيدن به هدف والا، مقام و ارزش شهيد، رحمت خداوند به شهيدان انقلاب اسلامي» درج شده است.
[تهران]: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 1360.
ز، 195 ص.: مصور، عكس. - (گلبرگهاي انقلاب اسلامي؛ 1).
بالاي عنوان روي جلد: گلبرگهاي انقلاب.
كتاب «شهداي پاكباز سپاه پاسداران انقلاب اسلامي»، به زندگينامه و وصيتنامه هاي شهداي سپاه پرداخته است. در اين كتاب، همراه با عكس هر شهيد، مشخصات شناسنامه اي او و مختصري از زندگي هر شهيد، وضعيت خانوادگي، فعاليت هاي سياسي - اجتماعي و فرهنگي قبل و بعد از انقلاب، مبارزات در به ثمر رساندن
[ صفحه 1059]
انقلاب و همچنين جانفشاني اين عزيزان در راه استقلال وطن و حفظ و صيانت از نهال مقدس انقلاب آورده شده است. سعي گردآورندگان بر آن بوده است كه در يك زندگينامه ي خلاصه، خصوصيات اخلاقي و رفتاري شهدا نيز ارائه گردد. اين كتاب به بررسي زندگي 57 تن از شهداي
گرانقدر اين مرز و بوم - كه در سپاه پاسداران عضويت داشته اند - پرداخته است. ضمنا در صورت موجود بودن وصيتنامه، فرازهايي از سخنان شهدا در وصيتنامه ها نيز زينت بخش كتاب شده است.
گردآوري و تنظيم دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، واحد يادبودها. - قم: حوزه علميه، دفتر تبليغات اسلامي، مركز انتشارات، (چاپ اول): 294.1362 ص.: مصور، عكس.
عنوان عطف: دفتر دوم.
شمارگان: 10000 نسخه.
جلد اول اين مجموعه، حاوي سرگذشتنامه ي يكصد روحاني شهيد است كه در دوران جنگ تحميلي عراق عليه ايران به دست رژيم بعثي به شهادت رسيده اند. اطلاعات زندگينامه ي هر شهيد شامل: «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، تحصيلات حوزوي، سوابق مبارزاتي عليه رژيم پهلوي، فعاليت در جبهه، تاريخ و محل شهادت.» بعضي از سرگذشتنامه ها شامل قسمتي از وصيتنامه و نامه هاي شهيد نيز هستند. از جمله شهيداني كه زندگينامه آنها در اين جلد به چاپ رسيده است، مي توان از افراد زير نام برد: «حسن مهدوي، احمد انصاري اصيل، حسن سليماني، صفرعلي اشرفي، حجت الله پارسا، علي اكبر آبرين، محمدباقر رباني، عظيم جعفري، حسين رسولي، غلامرضا شاكر، عباس غبرايي، علي سقايي، رحيم صالحي و...».
دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، واحد يادبودها. - قم: حوزه علميه، دفتر تبليغات اسلامي، مركز انتشارات، (چاپ اول): 294.1362 ص.: مصور، عكس.
عنوان عطف: دفتر سوم.
شمارگان: 10000 نسخه.
جلد دوم اين مجموعه شامل سرگذشتنامه ي يكصد روحاني شهيد است كه در دوران جنگ تحميلي عراق عليه ايران به شهادت رسيده اند. اطلاعات زندگينامه ها شامل: «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، تحصيلات حوزوي، سابقه ي مبارزاتي عليه رژيم پهلوي، فعاليت هاي شهيد در جبهه، تاريخ و محل شهادت» است. بعضي از سرگذشتنامه ها شامل قسمتي از وصيتنامه و نامه هاي شهيدان نيز هست. از جمله شهداي مندرج در اين جلد، مي توان از افراد زير نام برد: «محمدرضا
جعفرپيشه، علي رضا پورمحمدي، محسن حسني، حسن فرزين، محسن مروي، مهدي ولي، رسول فاتحي، حسين ناصري، احمد رضايي، غلامعلي سنايي، حسن شجاعي، مجيد ولي عابدي، زكريا اسلامي، حسن قويدل، محمد ياسايي و...».
دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، واحد يادبودها. - قم: حوزه علميه، دفتر تبليغات اسلامي، مركز انتشارات، (چاپ اول (267.1362 ص.: مصور، عكس.
عنوان عطف: دفتر چهارم.
[ صفحه 1060]
شمارگان: 10000 نسخه.
جلد سوم اين مجموعه شامل سرگذشتنامه ي يكصد روحاني شهيد ديگر است كه در جنگ تحميلي عراق عليه ايران به شهادت رسيده اند. اطلاعات زندگينامه ها شامل: «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، تحصيلات حوزوي، سابقه ي مبارزاتي عليه رژيم پهلوي، فعاليت در جبهه و تاريخ و محل شهادت» است. در بعضي از سرگذشتنامه ها، قسمتي از وصيتنامه هاي شهدا نيز آمده است. از جمله شهيداني كه زندگينامه آنها در اين جلد آمده است، مي توان از افراد زير نام برد: «ولي الله سليماني، محمد يدالله زاده، شفيع اكبري، قاسم صادقي، رمضان عباسي، محسن سلماني، عبدالله انصاري، حسن صلاحي، خداداد كريمي، محمد جديدي، سيد علي طاهري، منصور جندقي، سيد احمد نبوي، حسين قاسمي و...».
دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، واحد يادبودها. - قم: حوزه علميه، دفتر تبليغات اسلامي، مركز انتشارات، (چاپ اول): 294.1364 ص.: مصور، عكس.
عنوان عطف: دفتر پنجم.
شمارگان: 2000 نسخه.
مجموعه ي حاضر، شامل سرگذشتنامه ي 101 روحاني شهيد است كه در جنگ تحميلي عراق عليه ايران به شهادت رسيده اند. زندگينامه ي هر شهيد شامل اطلاعات زير است: «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، تحصيلات حوزوي، سابقه ي مبارزاتي عليه رژيم پهلوي، فعاليت در جبهه و تاريخ و محل شهادت». قسمتي از وصيتنامه و نامه هاي شهيد نيز در بعضي از سرگذشتنامه ها آمده است. اسامي تعدادي از شهيداني كه زندگينامه آنها در اين جلد
به چاپ رسيده، به قرار زير است: «علي فرزين، امير موسوي رضايي، مجيد بهرامجي، سيد هاشم بردبار، مجيد جوادپور، غلامحسين زارعي، حسن منزوي، رسول صغيرا، مصطفي عمونبي، محمد آزموده، عباس شيخ عطار، عباسعلي يعقوبي، محمد جعفري، احمد زاهدي و...».
دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، واحد يادبودها. - قم: حوزه علميه قم، دفتر تبليغات اسلامي، مركز انتشارات، 268.1362 ص.
كتاب، حاوي زندگينامه و شرح نحوه ي شهادت يكصد تن از شهداي روحانيت است كه در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل به شهادت رسيده اند. ويژگي هاي مشترك بين همه ي اين شهدا، عشق به شهادت، ثابت قدم بودن در عقيده، خوش رفتاري، عشق به امام، مقاومت و ايستادگي است. اطلاعات ارائه شده در هر زندگينامه، عبارت است از: «تاريخ و محل تولد، تحصيلات و ويژگي هاي اخلاقي، فعاليت ها قبل و بعد از انقلاب، حضور در جبهه ها، شركت در عمليات و نحوه و تاريخ شهادت».
نجف آباد: حوزه علميه نجف آباد،(چاپ اول): 1363.
174 ص.: مصور، عكس.
اين كتاب حاوي زندگينامه ي بيست و نه تن از شهداي حوزه ي عمليه ي نجف آباد است كه در لباس مقدس روحانيت به جبهه هاي نبرد حق عليه باطل اعزام شده و به درجه ي رفيع شهادت نائل آمده اند. متن كتاب شامل: «زندگينامه، وضعيت تحصيلي، ويژگي هاي رفتاري، خصوصيات اخلاقي و روحي و بعضي از فعاليت هاي سياسي اجتماعي
[ صفحه 1061]
شهداي حوزه» است. خاطرات اطرافيان شهدا درباره ي آنها نيز در متن آمده است. مطالب كتاب با ياري افراد خانواده و دوستان شهدا گردآوري شده و در صورت امكان، عكس هر شهيد نيز در كنار مطالب مربوط به وي به چاپ رسيده است. تنظيم مطالب كتاب به ترتيب تاريخ شهادت اين شهيدان گرانقدر است.
علي رباني خلخالي. - قم: مكتب الحسين (ع)، (چاپ اول): 719.1364 ص.: عكس
جلد اول اين كتاب مطلب درباره دفاع مقدس ندارد.
جلد دوم كتاب «شهداي روحانيت شيعه»، زندگينامه متجاوز از 240 شهيد روحاني را ارائه مي دهد. در ابتداي كتاب، قبل از شروع متن اصلي، مطالب زير به چاپ رسيده است: «شروط وجوب جهاد، شهادت و جهاد، سخنان امام حسين (ع)، جهاد در خطبه ي حضرت فاطمه زهرا (ع)، تساوي نژاد و شهادت، بدن شهيد، نشاط شهيد، شهادت علي (ع) و مسائل مربوط به شهدا از امام خميني (ره)». در بخش زندگينامه ها، اطلاعات زير درباره ي هر شهيد ارائه شده است: «تاريخ و محل تولد، محيط زندگي، تحصيلات، ويژگي هاي اخلاقي، فعاليت ها قبل و بعد از انقلاب، عضويت در نهادها، حضور در جبهه، شركت در عملياتها، نحوه شهادت و
تاريخ آن».
بنياد شهيد انقلاب اسلامي، واحد فرهنگي. - [بي جا]: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، واحد فرهنگي، 57.1362 ص.: مصور، عكس.
كتاب شهداي قروه به معرفي سي و يك شهيد اين شهرستان مي پردازد و صفحات اين كتاب ضمن تزيين با عكس شهدا، حاوي مطالبي از زندگي شهيد، فعاليت ها، تلاشها، مبارزات عليه ظلم، ستيز با استعمار و ستمكاري استعمارگران است. از ميان شهداي فوق تعدادي در زمان پيروزي انقلاب و گروهي به دست عناصر ضد انقلاب و منافقين به شهادت رسيده اند. در متن كتاب سعي شده است كه ضمن بيان زندگينامه ي كوتاهي از شهيدان، خصوصيات اخلاقي و رفتاري آنان و نحوه ي شهادت آنها نيز به تصوير كشيده شود.
تهيه و تنظيم حجت موحد ابطحي. - [اصفهان]: مدرسه علميه ذوالفقار اصفهان، [1362؟]. 90 ص.: مصور، عكس.
اين كتاب، به مناسبت پنجمين سالگرد ورود رهبر كبير انقلاب اسلامي ايران و پيروزي ملت رزمنده ي ايران بر حكومت شاهنشاهي و چهاردهمين سال تأسيس مدرسه ي ذوالفقار (از حوزه هاي عمليه ي شهر اصفهان) تهيه شده است. اين مجموعه حاوي فشرده اي از زندگينامه ي 36 طلبه و روحاني شهيدي است كه تمام يا قسمتي از تحصيل خود را در مدرسه ي علميه ي ذوالفقار اصفهان گذرانده و در دوران جنگ شهيد شده اند. در اين مجموعه، نخست معرفي نامه ي كوتاهي از مدرسه علميه ي ذوالفقار اصفهان، نحوه ي پذيرش طلبه و مواد درسي و برنامه ي مدرسه آورده شده است. سپس شرح زندگاني هر شهيد - شامل مطالبي چون محل و تاريخ تولد، محل شهادت، خصوصيات و فضايل اخلاقي و فعاليت هاي هر شهيد قبل از انقلاب و در زمان جنگ - آورده شده است. در پايان هر شرح حال نيز فرازهايي
از وصيتنامه هاي اين شهيدان به چاپ رسيده است.
[ صفحه 1062]
هيئت تحريريه انتشارات واحد فرهنگي بنياد شهيد مركز. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، واحد فرهنگي، (چاپ اول): 238.1361 ص.: عكس.
اين كتاب مجموعه اي از زندگينامه ي 51 تن از شهداي شهرستان جهرم است. در ابتداي هر زندگينامه آيه اي از كلام ا... مجيد آورده شده است. سپس اطلاعاتي درباره هر شهيد ارائه شده كه عبارت است از «تاريخ و محل تولد شهيد، اطلاعاتي درباره دوران تحصيل و خلق و خو و رفتار خانوادگي و اجتماعي شهيد، شركت شهيد در تظاهرات و مبارزات قبل از انقلاب براي سرنگوني رژيم ستم شاهي، فعاليت هاي پس از انقلاب هر شهيد، حضور وي در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل و عملياتي كه شهيد در آن شركت داشته و نحوه ي شهادت وي». وصيتنامه ي شهيد و در صورتي كه قطعه شعر يا نوشته اي از شهيد موجود بوده باشد، آن نيز در پايان زندگينامه به چاپ رسيده است.
تهران: وزارت بهداري، دفتر روابط عمومي و ارشاد،[؟؟ 13].
51 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب حاضر شامل زندگينامه و وصيتنامه ي حدود هفتاد شهيد وزارت بهداري از دوران انقلاب و جنگ ايران و عراق است. كتاب فاقد نظم الفبايي نام شهدا است. اطلاعات داده شده ذيل نام هر شهيد، عبارت است از: نام و نام خانوادگي، سمت، تاريخ و محل شهادت. گاهي شرح زندگي، عكس و وصيتنامه شهيد نيز آورده شده است. در پايان كتاب نيز فهرستي از اسامي شهدا و استان مربوطه به چاپ رسيده است.
مولف علي رنجبر، شعبانعلي رمضانيان. - تهران: سازمان تحقيقات خودكفايي بسيج، (چاپ اول): 69.1376 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب حاضر برگزيده اي از يادداشتها، خاطرات، زندگينامه و وصيتنامه شهداي دانش آموز سراسر كشور است كه در دومين يادواره ي شهيد فهميده و شهداي دانش آموز ارائه شده است. اثر شامل سه فصل و يك نتيجه گيري است. فصل اول: شناخت و باورهاي شهيدان. فصل دوم: عوامل مؤثر بر شكل گيري شناخت و باورها. فصل سوم: پيامها و پيامدهاي اساسي افكار و انديشه هاي شهدا. اسامي برخي از شهدايي كه مطالب كتاب از وصيتنامه ها و يادداشتهاي آنان گرفته شده است، عبارتند از: «محمدحسين غرمي، علي اصغر نبي پور، سيد محمدرضا مهدي، مسلم كريم بخش، آرش (حامد) آزما، محمدابراهيم ادبي محذب، عمرالله رحماني، رزاق حيدرنژاد، كاكا يوسفي، محمود خراساني، اميرخان پرونده، فريدون احمدي، مرتضي بهاري، فرامرز حشمتي، سيد قاسم آگهي، كريم نوراني و...».
به كوشش امير معصومي با همكاري اداره عقيديت سياسي نيروي زميني. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، (چاپ اول): 97.1373 ص.
مجموعه ي حاضر زندگينامه ي 72 تن از شهداي نيروي زميني است. در هر زندگينامه، شرحي كوتاه از فعاليت ها، ويژگي هاي اخلاقي و عملياتهايي كه در آن شركت كرده اند، و نحوه ي شهادتشان آنها ذكر شده است. زندگينامه هاي اين شهيدان، حاكي از عشق به خداوند و ميهن و دلاوري و ايثارگري آنان است. براي مثال در زندگينامه «سرتيپ
[ صفحه 1063]
مسعود منفرد نياركي» آمده است كه وي همواره در خط مقدم در كنار سربازان خود مي جنگيد و به آنان روحيه مي داد و با تك تك سربازان تماس نزديك داشت. وي سهم
زيادي در به اسارت گرفتن هزاران نفر از نيروهاي بعثي داشت. او در عملياتهاي بيت المقدس، تنگه ي چزابه، فتح المبين، طريق القدس، والفجر مقدماتي والفجر يك حضور فعال داشت. وي در دوم دي ماه 1363 به ستاد مشترك منتقل شد و در تاريخ 6 / 5 / 64 به شهادت رسيد.
سازمان عقيدتي سياسي ارتش جمهوري اسلامي ايران، اداره عقيدتي سياسي نيروي دريايي؛ به كوشش امير معصومي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1375.
83 ص.: مصور: عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ زندگينامه: 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Book of Waves: The lives of the martyrs
كتاب حاضر زندگينامه ي شهداي نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران است و اسوه و عصاره اي است از حيات طيبه ي مجاهداني كه با پيوستن خون مقدس شان به آبهاي خليج فارس، امنيت ابدي را براي دينشان فراهم كردند. در شرح زندگي شهدا، به فعاليت هاي سياسي، اجتماعي آنهايي كه با طاغوت به مبارزه برخاستند و نيز تعهدي كه همه ي شهداي عزيز به اسلام و امام خود داشتند، اشاره شده است و قدرت ايمان و ايثارگري و بزرگي روح و از جان گذشتگي آنها در راه اسلام و ايران ذكر شده است. اطلاعات داده شده درباره هر شهيد، عبارت است از: سال و محل تولد، مبارزات، خدمات و عملياتي كه شهيد در آن شركت داشته، محل شهادت و تاريخ شهادت وي. تصاويري از شهدا نيز زينت بخش صفحات كتاب است.
دفتر ادبيات و هنر مقاومت. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1369.
302 ص. مصور، عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ زندگينامه: 1).
صفحه عنون به انگليسي: The Book of The Flight, The lives of the Martyrs of Islamic Republic Iranian Army Aviation.
مقدمه و تاريخچه ي هوانيروز به زبان انگليسي در پايان كتاب آمده است.
كتاب، با بيان مختصري از تاريخچه ي هوانيروز آغاز شده است و سپس به
بيان فعاليت هاي گروهي از كارمندان، خلبانان و درجه داران نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران در سالهاي پيروزي انقلاب اسلامي و دوران دفاع مقدس پرداخته است. زندگينامه 62 تن از شهداي هوانيروز و محل شهادت آنها و همچنين خصوصيات فردي اين عزيزان و محبوبيت آنها در بين مردم ذكر شده است. در ميان زندگينامه هاي شهيدان، زندگينامه ي سرلشكر خلبان احمد كشوري، سرتيپ خلبان نصرت الله آسيايي و سرگرد خلبان قدرت الله خدادادي و تعهد و پايبندي آنان به اصول اسلام و رهنمودهاي امام بيان شده است.
كاري از انتشارات و تبليغات امور تربيتي استان يزد؛ [تهيه و تنظيم جلال حج فروش]. - يزد: وزارت آموزش و پرورش، اداره كل آموزش و پرورش استان يزد، امور تربيتي، انتشارات و تبليغات، 383.1362 ص. مصور (رنگي)، نمونه، عكس (رنگي).
[ صفحه 1064]
عنوان روي جلد: صحيفه خون: زندگينامه شهيدان دانش آموز و فرهنگي استان يزد.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب شامل زندگينامه ي شصت تن از شهداي فرهنگي و دانش آموز استان يزد است كه طي سالهاي 1357 الي 1360 به شهادت رسيده اند و در دو فصل تنظيم شده است. فصل اول، در معناي واژه ي شهيد و مقام او در قرآن و حديث، و نيز شهيد و شهادت در كلام امام خميني و شهيد صدوقي است؛ و فصل دوم - كه قسمت اصلي كتاب است - به زندگينامه ي شهدا اختصاص دارد و اطلاعاتي مانند تاريخ تولد، محل تولد، فعاليت ها، ويژگي هاي اخلاقي و در اين بخش، تاريخ و محل و نحوه ي شهادت آنها ذكر شده است و ضمن معرفي آنها به
زندگينامه و معرفي شش تن از شهداي صدر اسلام نيز پرداخته است.
كاري از انتشارات و تبليغات امور تربيتي استان يزد؛ [تهيه و تنظيم جلال حج فروش]. - يزد: انتشارات و تبليغات امور تربيتي آموزش و پرورش استان يزد، (چاپ اول): 1364.
447 ص.: مصور، عكس (رنگي).
عنوان روي جلد: صحيفه خون، زندگينامه شهيدان دانش آموز و فرهنگي استان يزد.
كتابنامه: به صورت زيرنويس.
شمارگان: 1500 نسخه.
جلد دوم اين مجموعه، شامل زندگينامه شصت شهيد استان يزد است. اين شهيدان همگي از مربيان، دانش آموزان، معلمان و دانشجويان استان يزد هستند. در مقدمه ي كتاب، تحليلي از نبرد فتح المبين (طرح كربلاي دو) ارائه شده است. در بين سرگذشتنامه ي شهدا، سرگذشتنامه ي شش شهيد صدر اسلام نيز آمده است. در اطلاعات ارائه شده در هر زندگينامه، «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، تحصيلات و فعاليت ها، تاريخ و محل شهادت و عكس شهيد» آمده است. برخي از اسامي شهيدان عبارت است از: «دكتر سيد رضا پاك نژاد، محمدمهدي زارع بيدكي، محمدحسن جوكار، محمدكاظم پارسائيان، سيد رضا بسيطي، محمدرضا اشتري، قاسم دشتي رحمت آبادي، محمدحسين ذوالفقاري، ميرزا حسن شهبازي، سيد جواد متولي زاده، حسن نظري، محمدحسين نيرنگ و...».
[بي جا: بي نا، 1368؟].
48 ص.: عكس.
اين كتاب، شامل فرازهايي از زندگينامه «شهيد منور كفايي نژاد تهراني» و چهار فرزند شهيدش است. شهيده در مكه ي معظمه، در تاريخ ششم ذي الحجه 1406 به شهادت رسيد. فرزندان وي به ترتيب: حسن قمي (17 / 6 / 59 در بوكان به دست كومله ها)، علي قمي (19 / 10 / 59، در آبادان به دست عراقي ها)، وحيد قمي (25 / 5 / 62 در پيرانشهر به دست عراقي ها)، ولي الله قمي (5 / 5 /
67) در اسلام آباد به دست منافقين) به شهادت رسيدند. خاطرات پدر، همرزمان و اطرافيان درباره ي آنان، وصيتنامه شهيدان و دستخط آيت الله كروبي به خانواده ي شهيد قمي به همراه فرازهايي از سخنان و وصيتنامه ي الهي - سياسي حضرت امام (ره) و گزيده هايي از پاسخ امام خميني به تلگراف آقاي مهدي كروبي در مورد فاجعه ي مكه در كتاب به چاپ رسيده است.
[ صفحه 1065]
گردآوري ش. نبوي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 118.1380 ص.: عكس.
عنوان روي جلد: صحيفه عروج عاشقان: يادنامه برادران شهيد سيد زين العابدين و سيد جمال الدين نبوي و يادبود شهداي دهستان چاشم.
شمارگان: 1250 نسخه.
كتاب حاضر يادنامه اي است از زندگينامه، خاطرات و وصيتنامه برادران شهيد نبوي و ديگر شهداي دهستان چاشم. كتاب چهار فصل دارد. فصل 1: «سردار عاشقان»، زندگينامه حجت الاسلام سيد احمد نبوي چاشمي، متولد سال 1329 در چاشم، فرمانده ي سپاه شهركرد و شهر قم (1362)، سپاه تهران (ناحيه ري) (1364)، شهيد در عمليات والفجر هشت در فاو. فصل 2: «طلايه دار عاشقان»، زندگينامه ي سيد زين العابدين نبوي، متولد 1345 در چاشم، مسؤول پدافند هوايي شهر ايلام و منطقه ي عملياتي والفجر هشت، شهيد در عمليات كربلاي پنج، در شلمچه. فصل 3: «جمال عاشقان» زندگينامه سيد جمال الدين نبوي، متولد 1349 در چاشم، شهيد در عمليات كربلاي پنج در شلمچه. فصل 4: «شناسنامه ي عاشقان»، شامل مطالب اجمالي از دهستان چاشم با تصاويري از شهداي روستا، اطلاعات شناسنامه اي آنان، محل و تاريخ شهادت و محل مزار شهيد. تصويري از سه برادر شهيد نيز در پايان كتاب ارائه شده است.
[كرمانشاه]: تعاون ايثارگران جهاد سازندگي استان باختران، (چاپ اول): 1371.
159 ص.: عكس.
عنوان عطف كتاب: طلايه داران جهاد سازندگي استان كرمانشاه.
شمارگان: 1200 نسخه.
كتاب «طلايه داران» مجموعه ي زندگينامه نود شهيد (زن و مرد) جنگ ايران و عراق در استان كرمانشاه است. هر زندگينامه شامل اطلاعات زير است: «نام، نام خانوادگي، سال و محل تولد، دوران نوجواني و جواني، فعاليت ها در دوران قبل و بعد از انقلاب و
دوران جنگ و تاريخ و محل شهادت». اسامي برخي از شهيدان عبارتند از: «سعيد دلنواز، خدامراد حسنوند، جمشيد زادخوش، يونس عطاري، حشمت الله كاكايي، ياور علي پژوهنده، محمد محمدي، محسن اسلامي، روانبخش شفيعي، اسماعيل اسد فرنگيسي، صادق ساجدي، سياوش خدا كرمي، شمس الله اميرخاني، حسن رضا آزاديان و...».
تهيه و تدوين دفتر حفظ و نشر آثار دفاع مقدس سازمان جهاد سازندگي استان همدان؛ بازنويسي نثر محمدرضا رضوي. - همدان: جهاد سازندگي استان همدان، دفتر حفظ و نشر آثار دفاع مقدس؛ مؤسسه فرهنگي هنري شقايق روستا، (چاپ اول): 1379. و، 232 ص.: مصور، جدول، عكس (رنگي).
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت گراميداشت سال حضرت علي (ع) و برگزاري كنگره سرداران و هشت هزار شهيد استان همدان منتشر شده است.
اين كتاب، حاوي زندگينامه و فرازهايي از وصيتنامه هاي 89 شهيد و جاويدالاثر جهادگر همدان است. زندگينامه ي هر شهيد حاوي اطلاعاتي درباره ي نام و نام خانوادگي، شرح فعاليت ها، مسؤوليت ها در جهاد و در جبهه، فرازهايي از وصيتنامه و عكس شهيد است. تقويم مهندسي، رزمي جنگ جهاد سازندگي استان همدان طي
[ صفحه 1066]
سالهاي 1359 تا 1366، همراه با اسامي شهيدان هر يك از امور مهندسي انجام شده و عكسهايي از نمونه فعاليت ها، عمليات احداث جاده، سوله و پل گردان مهندسي رزمي الغدير در عملياتهاي مختلف، در پايان كتاب، با زيرنويس ارائه شده است.
پژوهشگر احمد حيدري؛ با همكاري دبيرخانه شوراي تحقيقات سازمان آموزش و پرورش و ستاد ايثارگران استان همدان؛ ويراستار مرتضي كريمي نيا. - همدان: شهر انديشه، (چاپ اول): 451.1380 ص.: مصور.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل سرگذشتنامه و قسمتي از وصيتنامه و خاطرات 202 شهيد و مفقودالاثر زن و مرد شهرستانهاي «همدان، فامنين و قهاوند، نهاوند، تويسركان، ملاير، كبودر آهنگ، ثامن، اسدآباد، بهار، رزن و قروه درجزين» استان همدان بوده، به تفكيك هر شهرستان ارائه شده اند. اطلاعات
هر سرگذشتنامه شامل: «نام، نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، تاريخ و محل شهادت، شرح كوتاهي از سوابق و فعاليت هاي قبل و بعد از انقلاب و دوران جنگ، خاطرات و قسمتي از وصيتنامه شهيد» است. از جمله شهيدان، مي توان از افراد زير نام برد: «صادق استاد، اسماعيل اميني، تقي بهمني، مهين حبيبي، اقدس رجبي، سيد علي شبيري، ذبيح الله عباسي، علي لطفي، مولود مظلوميان، تقي نوري، جواد جهاني، رضا احمدوند، فرزاد سليمانيان و...».
اداره كل بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان همدان. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 164.1378 ص.
شمارگان: 1500 نسخه.
كتاب حاضر علاوه بر يادواره و سرگذشتنامه ي «شهيد آيت الله مدني» شامل سرگذشتنامه و فرازهايي از وصيتنامه هاي 69 شهيد روحاني استان همدان (شهرستانهاي اسدآباد، كبودر آهنگ، تويسركان، ملاير، رزن، نهاوند و همدان) است كه همراه با عكسي از هر شهيد، به تفكيك شهرستانها ارائه شده است. اسامي برخي از شهدا عبارت است از: «محمود بي آبادي، ابوالحسن حسيني، رضا عمادي، رضا رمضاني پور، حميد احديان، رحمان ترك ارزانفوذي، محمدعلي محمدي (فرزاد)، احمد مولوي، ابوالقاسم ترابي، جعفر منتقمي راد، علي اسكندري، جواد معبودي مؤخر، قدرت الله نجفيان، مرتضي وحيدپور حسيني، غلامحسين سعيدي فرد، علي محققي، نادر امين ميرنگ، اسدالله افراسياب، طيب خرم آبادي، محمدحسين ترابي و...».
گردآوري ستاد همايش بزرگداشت و يادواره شهداي انجدان. - استان مركزي، بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان مركزي، معاونت فرهنگي و پژوهشي، كارشناسي پژوهش و تحقيق، 1377. ه 158 ص.: مصور.
كتابنامه: ص. 158.
شمارگان: 1000 نسخه.
در اين كتاب، گردآورندگان ابتدا روستاي انجدان، (واقع در نزديكي شهر اراك) را به اختصار معرفي كرده، ضمن اشاره به موقعيت جغرافيايي و سابقه ي تاريخي آن، بزرگان و مشاهير اين روستا را به اجمال معرفي مي نمايند. سپس
[ صفحه 1067]
زندگينامه و گوشه هايي از وصيتنامه ي 33 تن شهيد اين روستا، همراه با خاطراتي از آنها ارائه مي شود. زير نام هر شهيد، مشخصات شناسنامه اي (نام، نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد) و تاريخ و محل شهادت آنها ذكر شده است. تصاويري از آثار تاريخي و
مذهبي روستاي انجدان در پايان كتاب آمده است.
نويسنده عزيزالله ذبيحي؛ ويراستار محمدهادي عرفانيان. - مشهد: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و بيست و سه هزار شهيد استان خراسان؛ رواق مهر، (چاپ اول)؛ 191.1381 ص. مصور، عكس.
طراح روي جلد: خسرو زينالپور.
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب حاضر شامل خلاصه اي از زندگينتامه، خاطرات و فرازهايي از وصيتنامه ي 54 شهيد بخش دستگردان طبس است. اطلاعات ارائه شده شامل: «نام، نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، دوران كودكي، جواني، قبل و بعد از انقلاب، فعاليت هاي جبهه و تاريخ و محل شهادت آنها» است. برخي از اسامي شهدا عبارت است از: «عبدالعلي فغاني، يوسف علي مددي، منصور رضوي، حسين روزخوش نادري، محمدحسين غلامي، مرادعلي مرادپور، عباس رفيعي، علي ايزدپناه، اسحاق نجفي، محمدحسن حسين زاده، محمدحسن اسماعيلي، عزيزالله حبيبي، محمود ايزدپناه، حبيب الله آبشناس، عزيزالله معقول، برات الله شريفي، محمدرضا رجب زاده، عباسعلي كرمي، محمد علي پور، حسن خطيبي، حسن محمدنيا، فيض الله حسن پور و...».
[گردآورنده و ويراستار]: مهدي حسيني. - ساوه: لشكر 17 علي بن ابي طالب، [بي تا]. 200 ص.: مصور (بخشي رنگي)
طراح روي جلد: حسين فداي حسين.
كتاب حاوي زندگينامه و خاطرات پنج تن از سرداران شهيد لشكر هفده علي بن ابي طالب (4) است كه اهل شهرستان ساوه بوده اند. هر يك از آنها به نحوي اسوه ي ايثار و فداكاري در جبهه هاي حق عليه باطل هستند. در زندگينامه ها اطلاعات شناسنامه اي، فعاليت هاي دوران تحصيل و دوران جبهه، عملياتهايي كه در آنها شركت داشته اند و مسؤوليت هاي آنان طي دوران دفاع مقدس تا هنگام شهادت داده شده است. در بخش خاطرات مربوط به هر يك از اين فرماندهان نيز توصيفي از ويژگي هاي اخلاقي و صفات مميزه ي آنها ارائه شده است. سرداران
شهيدي كه در اين كتاب زندگينامه و خاطرات آنها آمده است، عبارتند از: «حسين نذيري، مهدي ناصري، حاج مهدي نظر فخاري، ابراهيم يعقوبي، سيد حسين موسوي».
تهيه و تدوين روابط عمومي پايگاه شهيد ابوالقاسم جراحيان. - [بي جا]: بسيج پايگاه شهيد ابوالقاسم جراحيان، روابط عمومي، 1364.
133 ص.: عكس.
عنوان روي جلد: شهيد نظر مي كند به وجه الله: عروج خونين.
كتاب عروج خونين مجموعه اي از زندگينامه و وصيتنامه ي 32 تن از شهداي انقلاب و جنگ تحميلي عراق عليه ايران است. هر يك از اين شهدا در به ثمر رساندن انقلاب اسلامي نقش فعالي داشتند و بعد از پيروزي انقلاب عازم
[ صفحه 1068]
جبهه هاي حق عليه باطل شدند و در عملياتهاي مختلفي مانند والفجر، خيبر، محرم، بيت المقدس، فتح المبين و... شركت كردند. در صفحات اين كتاب عكس شهيد همراه با اطلاعات شناسنامه اي شهيد درج شده است و در ادامه، شرح كوتاهي از زندگي شهيد، وضعيت خانوادگي و فرهنگي، مشاغل و مسؤوليت هاي مختلف او، تحصيلات و نحوه ي شهادت وي آمده است. علاوه بر آن سعي شده است با درج خلاصه اي از زندگينامه ي شهيد، خواننده با شخصيت، اخلاق و منش انساني اين عزيزان آشنا شود. در برخي موارد، قسمتي از خاطرات، نوشته ها، و فرازهايي از وصيتنامه ي شهيد نيز به چاپ رسيده است.
علي اكبر خاوري نژاد؛ پژوهشگران مفيد اسماعيلي، حسين حسن زاده؛ ويراستار ادبي حسن معمار؛ [براي] پايگاه مقاومت شهيد رنجبر، ستاد يادواره اي 31 شهيد كفشگر كلاي بزرگ. - تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول): 168.1381 ص.، [16] ص عكس.
طراح روي جلد: اصغر نوذري.
عنوان پشت جلد به انگليسي: (Ashagheh (Hedera
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «عشقه» شامل سرگذشتنامه و خاطرات 31 شهيد منطقه ي «كفشگر كلاي بزرگ» از توابع شهرستان قائم شهر است
كه همراه با فرازهايي از وصيتنامه هر شهيد ارائه شده است. اطلاعات هر زندگينامه عبارت است از: «نام، نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، دوران كودكي، نوجواني، جواني، فعاليت ها در دوران قبل و بعد از انقلاب، مسؤوليت ها و فعاليت ها در جبهه، فرازي از وصيتنامه و خاطره اي از شهيد». در پايان كتاب نيز تصاوير رنگي از شهدا ارائه شده است. اسامي برخي از شهيدان عبارت است از: «سيد باقر كمالين، جعفر حسين زاده، مصطفي داداشي، حسين داداشي، نورعلي امامي، محمدرضا رنجبر، سيد مهدي خالقي، مرتضي نوريان، حسن جعفريان، داود بابايي، عليرضا حبيبي، شعبانعلي مهجوري، حاج سيف الله گلزاده، علي دهقان، محمدرضا رحماني و...».
گفت و گو از حسين نجفي؛ بازنويس ش. فرمانبر جهادي. - تبريز: حسين نجفي، (چاپ اول): 1380.
38 ص. - (قصه اسطوره ها؛ 2).
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يادواره شهداي منطقه ي حكم آباد تبريز منتشر شده است.
شهيد بيوك بهرامي زاده در سال 1340 در تبريز به دنيا آمد و در تاريخ 10 / 7 / 61 در عمليات مسلم بن عقيل به شهادت رسيد. برادر وي ابراهيم بهرامي زاده در سال 1348 در تبريز به دنيا آمد و در عمليات مسلم بن عقيل به شهادت رسيد. اين كتاب مصاحبه اي است كه با پدر، مادر و برادران دو شهيد مذكور صورت گرفته است. مطالب مصاحبه درباره ي: «دوران كودكي، نوجواني و جواني، مبارزات قبل و بعد از انقلاب، نحوه ي اعزام بيوك و ابراهيم به جبهه (به خاطر كم سن بودن آنها را نمي پذيرفته اند)، حضور برادران در جبهه، خاطراتي از ويژگي هاي اخلاقي و علاقه ي آنان به حضور در جبهه و خاطراتي از دوستان
و همرزم آن دو برادر شهيد (شهيد جواد دخلي، شهيد قنبر اكبرنژاد، شهيد مالك كوهي) است. خلاصه اي از زندگينامه اين دو برادر، از دوران كودكي تا شهادت نيز ارائه شده است.
[ صفحه 1069]
گل علي بابايي؛ ويراستار محسن پرويز. - [تهران]: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 1376.
109 ص.، [5] ص.: تصوير، عكس، نمونه. - (مجموعه زندگينامه سرداران شهيد؛ [ج 21] (. (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه استان تهران؛ 86).
طراح روي جلد: مصطفي گودرزي.
اين كتاب شامل زندگينامه شهيدان «محسن وزوايي و غلامعلي پيچك» و خاطرات اطرافيان درباره ي آنها است. شهيد وزوايي در سال 1339 در تهران متولد شد. در جريان انقلاب و تسخير لانه ي جاسوسي آمريكا شركت فعال داشت. هنگام جنگ در جبهه ي بازي دراز (قله ي 1150) شجاعت بي نظيري از خود نشان داد. سپس فرمانده ي سپاه گيلان غرب شد. در عمليات فتح المبين، با سمت فرمانده ي تيپ زرهي سيدالشهدا (ع) به شهادت رسيد. شهيد پيچك در سال 1338 در تهران متولد شد. وي در جريان انقلاب شركت فعال داشت و همراه شهيد چمران براي مبارزه با غائله ي كردستان به آنجا رفت. كتاب، حاوي خاطراتي از همرزمان وي در كردستان است. وي فرمانده ي عمليات سپاه غرب بود كه طرح كلي عمليات بزرگ بازي دراز را آماده كرد. او در «عمليات مطلع الفجر» در تاريخ 20 / 9 / 60، در منطقه ي دشت گيلان غرب شهيد شد.
تقي متقي، حسين صنعت پوراميري؛ گردآوري: علي بهشتي. - قم: لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع)، 1374.
285 ص.: مصور (رنگي).
كتاب، حاوي زندگينامه و خاطرات هشت تن از شهداي دفاع مقدس به قرار زير است: «اسماعيل صادقي، محسن روحاني، جواد دل آذر، محمد بنيادي، جواد عابدي، علي اصغر اميني بيات، يوسف سجودي و علي آخوندي». هر
يك از اين عزيزان، در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل ايثارگري كرده، به شهادت رسيده اند. زندگينامه ها حاوي اطلاعاتي درباره ي تولد، تحصيلات، زندگاني، گرايشها، فعاليت ها، مسؤوليت ها، و جانبازي هاي اين عزيزان در عملياتها و نبردهايي است كه در آن شركت داشته اند. ويژگي ها و صفات اخلاقي ايشان نيز شمرده شده، در پايان هر زندگينامه، شرحي در مورد نحوه ي شهادت آنها داده شده است.
بازنويسي و ويراستاري عليرضا لطفي، رسول نوري صفا، حميد داوري. - [بي جا]: دانشگاه امام حسين(ع)، دانشكده افسري (علوم پايه نظامي)، (چاپ اول): 1375.
144 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و 23 هزار شهيد استان اصفهان، مجموعه آثار؛ 40)
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر شامل زندگينامه و خاطراتي است كه آشنايان و همرزمان 27 شهيد كردستان درباره ي آنان نقل كرده اند. در ابتداي كتاب، ضمن اشاره به «جغرافياي مناطق كردنشين، آب و هوا، موقعيت و اهميت كردستان»، به مسأله ي كردستان بعد از جنگ دوم جهاني، پيروزي انقلاب اسلامي و توطئه در كردستان و حضور سپاه پاسداران و جهاد سازندگي در كردستان اشاره شده است. اسامي تعدادي از شهيدان عبارت است از: «احمد اقتداري، حميد آزاد، ابوالقاسم آشتي جو، محمد احمدي، عبدالله جمالي، محمدرضا جمالي، محمد جنت دستجردي، محمدحسن حبيبي، محمدعلي دادخواه، مهدي سليمان پور، محمدحسن سليماني، محسن صيرفيان پور، احمدايزدي، سعيد پزشكي، حسن صالح پور، منصور عارفيان و...».
[ صفحه 1070]
اداره كل بنياد شهيد استان كرمان، معاونت فرهنگي پژوهشي، واحد پژوهش و تحقيق. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1378. غ، 251 ص.: عكس.
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتاب، شامل مختصري از زندگينامه و فرازهايي از وصيتنامه 151 شهيد معلم استان كرمان است. اطلاعات هر زندگينامه، عبارت است از: «نام و نام خانوادگي، نام پدر، تحصيلات، تاريخ و محل تولد، تاريخ و محل شهادت، دوران كودكي و جواني، فعاليت هاي قبل و بعد از انقلاب و جبهه و قسمتي از وصيتنامه شهيد». اسامي تعدادي از شهدايي كه زندگينامه ي آنان در اين كتاب درج شده
است، عبارت است از: «اصغر اباذري، غلامرضا ابراهيمي ميمند، غلامرضا احمدپور، بمانعلي اسدي، طاهره اشرف گنجوي، علي آميغي، مسعود باقري، علي برزگري، محمد تناور، بهادر حبيبي، دارا خسروي، فرامرز دادبين، غضنفر دهقاني، محمد زارعي، يدالله سالاري پور و...». مقاله اي از «شهيد امان الله غلامحسين پور» نيز ارائه گرديده كه به مناسبت هفته ي معلم، درباره ي ويژگي هاي يك معلم نمونه نوشته شده است.
تدوين حوزه نمايندگي ولي فقيه در لشكر 31 عاشورا. - تبريز: ستاد بزرگداشت شهداي روحانيت آذربايجان؛ مدني، (چاپ اول): 1374.
146 ص. (مصور، عكس، نمونه).
شمارگان: 5000 نسخه.
به مناسبت هفته بزرگداشت شهداي روحانيت آذربايجان 18 تا 24 شهريور 1374، تبريز.
اين كتاب مجموعه ي زندگينامه ها و فرازهايي از وصيتنامه ي 24 شهيد روحاني استان آذربايجان است. در ابتداي كتاب مطالبي درباره ي نقش روحانيت آذربايجان در انقلاب اسلامي ارائه شده است. مطالب سرگذشتنامه ها شامل: «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، تحصيلات، فعاليت هاي سياسي و مذهبي، حضور در جبهه، تاريخ و محل شهادت و ويژگي هاي اخلاقي اين شهيدان» است. نمونه ي دستخط و دستنوشته هاي شهدا نيز در كتاب آمده است. اسامي تعدادي از شهيدان عبارت است از: «شيخ محمد خياباني، شيخ حسين غفاري، سيد محمدعلي قاضي طباطبايي، آيت الله اسدالله مدني، صفر ابراهيمي، علي احدي، علي آراسته، تهمن اسدي، سليمان اسلامي، طاهر اسماعيلي، علي اصلاني، جواد اصيل كيواني، حبيب بدني، جعفر بكاني زاده و...».
گردآوري كميته ادبيات و پژوهش كنگره سرداران شهيد و هفتصد شهيد شهرستان بيرجند؛ به كوشش محمد بهنام، مهدي رحمتي. - مشهد: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و هفتصد شهيد شهرستان بيرجند؛ رواق مهر، (چاپ اول): 1381.
415 ص.: مصور، عكس.
طراح روي جلد: سعيد بابايي.
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتاب، جلد اول از مجموعه ي دو جلدي فرهنگنامه ي شهداي شهرستان بيرجند بوده، شامل زندگينامه، فرازهايي از وصيتنامه و دستنوشته هاي 415 شهيد از شهيدان شهرستان بيرجند است. اطلاعات كتاب به ترتيب نام خانوادگي شهيدان مرتب شده است. هر زندگينامه شامل «نام، نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، تاريخ و
محل شهادت، شرح مختصري درباره ي دوران كودكي، نوجواني، تحصيلات، فعاليت هاي شهيد در دوران قبل وبعد از انقلاب و فعاليت هاي وي در جبهه، دستنوشته و فرازي از وصيتنامه ي شهيد» است.
[ صفحه 1071]
گردآوري كميته ادبيات و پژوهش كنگره سرداران شهيد و هفتصد شهيد شهرستان بيرجند؛ به كوشش محمد بهنام، مهدي رحمتي. - مشهد: مشهد: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و هفتصد شهيد شهرستان بيرجند؛ رواق مهر، (چاپ اول): 1381.
840 ص. مصور، عكس.
شمارگان: 1000 نسخه.
طراح روي جلد: سعيد بابايي.
اين كتاب جلد دوم از مجموعه ي دو جلدي فرهنگنامه ي شهداي شهرستان بيرجند بوده، شامل زندگينامه، فرازهايي از وصيتنامه و دستنوشته هاي 325 شهيد شهرستان بيرجند است. زندگينامه ها به ترتيب الفبايي نام خانوادگي شهيدان مرتب شده اند. اطلاعات هر زندگينامه شامل: «نام، نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، تاريخ و محل شهادت، شرح مختصري درباره ي دوران كودكي، نوجواني، تحصيلات، فعاليت ها در دوران قبل و بعد از انقلاب و فعاليت هاي شهيد در جبهه، دستنوشته و فرازي از وصيتنامه شهيد» است.
تدوين علي اسدي (با همكاري مركز پژوهشي آثار شهدا)، بنياد شهيد استان زنجان. - قم: پارسايان، بنياد شهيد انقلاب اسلامي، مركز پژوهشي آثار شهداي بنياد شهيد استان زنجان، 227.1377 ص. مصور: عكس.
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب «قاموس لاله ها» ره آورد تلاش خالصانه ي جمعي از عزيزان طلبه و بسيجي است كه با همكاري و مساعدت بنياد شهيد استان زنجان گردآوري و تدوين شده است. در اين كتاب شرح كوتاهي از زندگي و فعاليت هاي 99 تن از شهيدان گلگون كفن شهرستان زنجان كه طي دوران انقلاب و مبارزه عليه رژيم طاغوت، مبارزه با ضد انقلاب و در جبهه هاي جنگ حق عليه باطل به شهادت رسيده اند، همراه با عكس و مشخصات كامل، ويژگي هاي اخلاقي و فرازهايي از وصيتنامه ي آنها درج شده است. در بخش ضميمه ي كتاب نيز مشخصات
شناسنامه اي 98 تن ديگر از اين شهيدان، شامل: نام، نام خانوادگي، نام پدر، تاريخ تولد، محل تولد، محل شهادت، ميزان تحصيلات، شغل، نام عمليات و محل دفن هر يك، (در حدي كه قابل دسترس بوده) به چاپ رسيده است.
گردآورندگان: سيمين احمدي و زهرا شجاعي. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دفتر پژوهشهاي فرهنگي، 660.1376 ص.: مصور، عكس.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Quds-E Iran: introducing Celebrated Iranian Women
طراح جلد: وفا نواب.
در اين مجموعه، زندگينامه ي مختصري از زنان برگزيده ي ايران كه در امور فرهنگي و علمي، سياسي، ورزشي، اجرايي، خدماتي، توليدي، ايثارگري و خيريه، آثار علمي و ارزشمندي ارائه نموده و مفتخر به دريافت جايزه، نشان و لوح تقدير از مقامات رده بالاي كشور شده، يا مديريتها و سمتهاي اجرايي مهم و حساس داشته اند، گردآوري و عرضه شده است. روش گردآوري اطلاعات با استفاده از پرسشنامه، و مقطع تاريخي مورد نظر، دوره ي پس از انقلاب تا پايان سال 1374 بوده است. روش تنظيم كتاب، الفبايي و بر حسب نام خانوادگي افراد است و پس از نام، بارزترين ويژگي هر فرد ذكر شده است. در اين مجموعه، اسامي و شرح زندگاني و فعاليت هاي بيش از هفتاد تن از مادران، همسران، خواهران يا دختران جانبازان و شهدا و بيش از ده زن جانباز آمده است كه هر يك مفتخر به دريافت نشان ايثار شده اند و يا در زمينه هاي علمي، فرهنگي و اجتماعي فعاليت مي كنند.
[ صفحه 1072]
گفت و گو از حسين نجفي. - تبريز: بازنويس ش. فرمانبر جهادي. - تبريز: حسين نجفي، (چاپ اول): 1380.
38 ص. - (قصه اسطوره ها؛ 1).
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يادواره شهداي منطقه ي حكم آباد تبريز منتشر شده است.
شهيد علي ذاكري در تاريخ 6 / 12 / 1344 و
برادر وي - ايوب ذاكري - در تاريخ 17 / 3 / 1351 در تبريز متولد شدند. علي در تاريخ 3 / 5 / 1361 در عمليات رمضان و در منطقه ي شرق بصره به شهادت رسيد و ايوب در ارتفاعات قوجار جاويدالاثر شد. كتاب حاضر، متن مصاحبه اي است كه يازده سال بعد از شهادت علي، و پس از نبش قبرش صورت گرفته است. وي در وصيتنامه ي خويش خواسته بود در كنار دوستانش دفن شود. ولي آشنايان، پس از دفن او در قبرستان ستارخان، از وصيتش مطلع شدند. پس از گذشت يازده سال، با طرح شهرداري، قبرستان در مسير احداث خيابان قرار گرفت و هنگام نبش قبر، پيكر پاكش، همچون يازده سال پيش، تازه و بدون پوسيدگي يافت شد. مصاحبه با پدر، مادر و برادر شهيد درباره ي ماجراي نبش قبر انجام شده است. خلاصه اي از زندگينامه ي دو برادر، از دوران كودكي تا شهادت، نيز ارائه شده است. تصاويري نيز در كتاب به چاپ رسيده اند، كه فاقد زيرنويس هستند.
ويراستار و تدوين گر مهدي حسيني. - [قم]: لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع)، (چاپ اول): 89.1376 ص.: عكس.
طراح روي جلد: محمود محمودي.
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب حاضر شامل زندگينامه و خاطراتي از هفده شهيد زن و مرد روستاي كاج شهرستان قم بوده، به همراه تصاويري از شهدا (بدون زيرنويس) ارائه شده است. هر زندگينامه شامل «شرح زندگي در كودكي، تحصيلات، حضور در جبهه و عملياتها، مجروحيت و شهادت شهيد» است. خاطرات به نقل از پدر، مادر، خواهر، همسر، همرزمان و ديگر آشنايان شهيد بيان شده اند. همچنين اشعاري درباره ي شهادت و با مضمون شهيد
مربوطه سروده و ارائه شده اند. در مقدمه ي كتاب نيز اطلاعات مختصري در اشاره به هفده شهيد روستاي كاج آمده است. اسامي شهيدان عبارت است از: «رحيم ايماني، يعقوب كشواديان، محمد تقوي، عباس نجفي فرزانه، رضا هوشنگي، ابراهيم بهمني، علي جاويد، مرتضي مهدوي، اسماعيل كتابي، صادق كرملو، اكبر سعيدي، ابوالفضل حسن كاجي، صفدر مكلل، علي كرمي، كاظم ايماني، فاطمه معمر، و ثريا شيري».
تهيه و تدوين عبدالحسين بينش، سلطانعلي مير. - [زاهدان]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 224.1377 ص.: عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
جلد اول اين مجموعه شامل 195 زندگينامه از شهداي پاسدار و بسيجي استان سيستان و بلوچستان است كه به ترتيب حروف الفباي نام خانوادگي شهيدان از حرف «آ» تا «خ» را در بر مي گيرد. براي هر شهيد، زندگينامه ي كوتاهي - شامل خصوصيات و ويژگي هاي اخلاقي، فعاليت ها قبل و بعد از انقلاب، عملياتي كه در آن شركت داشته است، زمان و محل شهادت و تاريخ شهادت شهيد - آمده است. علاوه بر آن، خاطره اي به نقل از افراد خانواده يا همرزمان شهيد و فرازي از نامه ها يا وصيتنامه ي وي آورده شده است. در ابتداي كتاب، فهرست اسامي شهدا به ترتيب الفبايي نام خانوادگي آمده است.
[ صفحه 1073]
تهيه و تدوين عبدالحسين بينش، سلطانعلي مير. - [زاهدان]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 223.1377 ص.: عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
جلد دوم اين مجموعه، شامل 191 زندگينامه است كه به دنبال جلد اول، از ادامه ي حرف «خ» تا حرف «ف» را در بر مي گيرد و مانند جلد اول، به زندگينامه ي شهداي پاسدار و بسيجي استان سيستان و بلوچستان اختصاص دارد. زندگينامه ي كوتاهي از هر شهيد - شامل اطلاعات مربوط به سال و محل تولد، تحصيلات، خصوصيات و ويژگي هاي فردي و اخلاقي، فعاليت قبل و بعد از انقلاب، عملياتي كه در آن شركت داشته است، محل شهادت و تاريخ آن - آمده است. علاوه بر آن،
خاطره اي به نقل از افراد خانواده يا همرزمان شهيد و فرازي از نامه ها يا وصيتنامه ي وي آورده شده است. اين مختصر، در برخي موارد با عكس شهيد مزين شده و يك بيت شعر يا يك قطعه دو بيتي نيز در ادامه ي زندگينامه ذكر شده است. فهرست اسامي شهدا به ترتيب نام خانوادگي، در ابتداي كتاب، پس از مقدمه، آمده است.
تهيه و تدوين عبدالحسين بينش، سلطانعلي مير. - [زاهدان]؛ كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 202.1377 ص.: عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
جلد سوم اين مجموعه شامل 165 زندگينامه است كه به دنبال جلد دوم، از ادامه ي حرف «ف» تا حرف «ي» را در بر مي گيرد. و مانند جلد قبل به زندگينامه شهداي پاسدار و بسيجي استان سيستان و بلوچستان اختصاص دارد. زندگينامه ي كوتاهي از هر شهيد - شامل اطلاعات مربوط به سال و محل تولد، تحصيلات، خصوصيات و ويژگي هاي فردي و اخلاقي، فعاليت قبل و بعد از انقلاب، عملياتي كه در آن شركت داشته است، محل شهادت و تاريخ آن - آمده است. علاوه بر آن، خاطره اي به نقل از افراد خانواده يا همرزمان شهيد و فرازي از نامه ها يا وصيتنامه ي وي آورده شده است. اين مختصر در برخي موارد با عكس شهيد مزين شده و يك بيت شعر يا يك قطعه دو بيتي نيز در ادامه ي زندگينامه ذكر شده است. فهرست اسامي شهدا به ترتيب نام خانوادگي، در ابتداي كتاب، پس از مقدمه، آمده است.
تهيه و تدوين عبدالحسين بينش، سلطانعلي مير. - [زاهدان]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 1377.
174 ص.: عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
جلد چهارم اين مجموعه، شامل 155 زندگينامه است كه به صورت الفبايي نام خانوادگي از حرف «آ» تا حرف «س» را در بر گرفته است و به زندگينامه ي شهداي ارتشي و بسيجي استان سيستان و بلوچستان اختصاص دارد. زندگينامه ي كوتاهي از هر شهيد - شامل اطلاعات مربوط به سال و محل تولد، تحصيلات،
خصوصيات و ويژگي هاي فردي و اخلاقي، فعاليت قبل و بعد از انقلاب، عملياتي كه در آن شركت داشته است، محل شهادت و تاريخ آن - آمده است. علاوه بر آن، خاطره اي به نقل از افراد خانواده يا همرزمان شهيد و فرازي از نامه ها يا وصيتنامه وي آورده
[ صفحه 1074]
شده است. اين مختصر، در برخي موارد با عكس شهيد مزين شده و يك بيت شعر يا يك قطعه دو بيتي نيز در ادامه ي زندگينامه ذكر شده است. فهرست اسامي شهدا به ترتيب نام خانوادگي، در ابتداي كتاب، پس از مقدمه، آمده است.
تهيه و تدوين عبدالحسين بينش، سلطانعلي مير. - [زاهدان]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 1377.
163 ص.: عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
جلد پنجم اين مجموعه شامل 145 زندگينامه است، كه در به دنبال چهارم از ادامه ي حرف «س» تا حرف «ي» را در بر مي گيرد و مانند جلد قبل، به زندگينامه ي شهداي ارتشي استان سيستان و بلوچستان اختصاص دارد. زندگينامه ي كوتاهي از هر شهيد - شامل اطلاعات مربوط به سال و محل تولد، تحصيلات، خصوصيات و ويژگي هاي فردي و اخلاقي، فعاليت قبل و بعد از انقلاب، عملياتي كه در آن شركت داشته است، محل شهادت و تاريخ آن - آمده است. علاوه بر آن، خاطره اي به نقل از افراد خانواده يا همرزمان شهيد و فرازي از نامه ها يا وصيتنامه ي وي آورده شده است. اين مختصر، در برخي موارد با عكس شهيد مزين شده و يك بيت شعر يا يك قطعه دو بيتي نيز در ادامه ي
زندگينامه ذكر شده است. فهرست اسامي شهدا به ترتيب نام خانوادگي، در ابتداي كتاب، پس از مقدمه، آمده است.
تهيه و تدوين عبدالحسين بينش، سلطانعلي مير. - [زاهدان]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 117.1377 ص.: عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
جلد ششم اين مجموعه، شامل 99 زندگينامه است كه با تنظيم الفبايي نام خانوادگي از حرف «آ» تا حرف «ي» را در بر مي گيرد و به زندگينامه ي شهداي نيروي انتظامي استان سيستان و بلوچستان اختصاص دارد. زندگينامه ي كوتاهي از هر شهيد - شامل اطلاعات مربوط به سال و محل تولد، تحصيلات، خصوصيات و ويژگي هاي فردي و اخلاقي، فعاليت قبل و بعد از انقلاب، عملياتي كه در آن شركت داشته است، محل شهادت و تاريخ آن - آمده است. علاوه بر آن، خاطره اي به نقل از افراد خانواده يا همرزمان شهيد و فرازي از نامه ها يا وصيتنامه ي وي آورده شده است. اين مختصر، در برخي موارد با عكس شهيد مزين شده و يك بيت شعر يا يك قطعه دو بيتي نيز در ادامه ي زندگينامه ذكر شده است. فهرست اسامي شهدا به ترتيب نام خانوادگي، در ابتداي كتاب، پس از مقدمه، آمده است.
تهيه و تدوين عبدالحسين بينش، سلطانعلي مير. - [زاهدان]: كنگره بزرگداشت سرداران و شهداي استان سيستان و بلوچستان، (چاپ اول): 82.1377 ص.: عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 1075]
جلد هفتم اين مجموعه، شامل 98 زندگينامه است كه به صورت الفبايي نام خانوادگي تنظيم شده و از حرف «آ» تا حرف «ي» را در بر مي گيرد و به زندگينامه ي شهداي عشاير استان سيستان و بلوچستان اختصاص دارد. زندگينامه ي كوتاهي از هر شهيد - شامل اطلاعات مربوط به سال
و محل تولد، تحصيلات، خصوصيات و ويژگي هاي فردي و اخلاقي، فعاليت قبل و بعد از انقلاب، عملياتي كه در آن شركت داشته محل شهادت و تاريخ آن - آمده است. علاوه بر آن، خاطره اي به نقل از افراد خانواده يا همرزمان شهيد و فرازي از نامه ها يا وصيتنامه ي وي آورده شده است. اين مختصر، در برخي موارد، با عكس شهيد مزين شده و يك بيت شعر يا يك قطعه دو بيتي نيز در ادامه ي زندگينامه ذكر شده است. فهرست اسامي شهدا به ترتيب نام خانوادگي، در ابتداي كتاب، پس از مقدمه، آمده است.
تهران: سپاه پاسداران انقلاب، اسلامي لشكر 17 علي بن ابي طالب، [1364؟].
[82] ص.: عكس (رنگي).
اين كتاب، در حقيقت آلبومي از عكسهاي رنگي همراه با خلاصه اي از زندگينامه، شرح عملياتها و نحوه ي شهادت 33 تن از سرداران و فرماندهان شهيد لشكر اسلام است؛ كه بيشتر آنها از تيپ علي بن ابي طالب (ع) بودند. اين آلبوم به دستور پاسدار شهيد مهدي رين الدين [فرمانده ي لشكر علي بن ابي طالب (ع)] گردآوري شده ولي قبل از چاپ آن، اين فرمانده نيز به شهادت رسيده است. مطالب كتاب با خطي خوش خطاطي شده و كتاب به مقدمه اي با خط حضرت امام (ره) و حضرت آيت الله خامنه اي آراسته شده است.
نگارندگان حبيب صفرزاده... [و ديگران]؛ ويراستار: فريدون هراتيان؛ [به سفارش كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد و 1400 شهيد شهرستان بجنورد]. - مشهد: دانشوران توس، (چاپ اول): 231.1380 ص: مصور، عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل سرگذشتنامه و خاطراتي از 58 شهيد شهرستان بجنورد است. مطالب ارائه شده در هر سرگذشتنامه شامل: «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، دوران كودكي، نوجواني و تحصيلات، فعاليت هاي قبل و بعد از انقلاب و جبهه، تاريخ و محل شهادت» است. ابيات و اشعاري نيز از شاعران معاصر در وصف شهيد، شهادت و دفاع مقدس در پايان برخي از سرگذشتنامه ها ارائه شده است. افراد زير از جمله شهيداني هستند كه زندگينامه آنها در اين كتاب آمده است: «فرهاد ايماني، فيروز اسدي، علي يا عصمت، علي جويني، محمدحسين ريحاني، سيد احمد سيدي، عزيز شاكري طراقي، حسن عليزاده، موسي كلابي، رمضان كلاته گي، گل محمد نعيمي، حسين واحدي، حسين اصفهاني، مجيد اماني و...».
خانواده ي شهيد احسن زاده آراني. - [بي جا: بي نا]، 1369.
126 ص.: مصور (بخشي رنگي).
كتاب «گلواژه هاي عشق» زندگينامه ي شهيد حسين احسن زاده آراني و برادرش - علي محمد - و پسر عموهايش - علي اصغر بهرامي نژاد و محمدحسن احسن آراني - و نوه عموي او، شهيد حسين سلطان محمدي آراني، است. در زندگينامه ي شهيد حسين احسن زاده، شرح حال او - از كودكي تا دوران دانشجويي و پيوستن او به رزمندگان
[ صفحه 1076]
جبهه هاي جنگ و پايمرديها و ايثارگري هايش تا زمان شهادت - آمده است و پس از آن گزيده اي از مكتوبات شهيد و وصيتنامه ي او آورده شده است.
بازنويس: مجيد ناصردوست، محسن بابازاده. - [بي جا]: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان، 1374. ص.: مصور.
شمارگان: 5000 نسخه.
شهيد حميد باكري و شهيد مرتضي ياغچيان از حماسه سازان جزاير مجنون در دوران دفاع مقدس بودند. به لحاظ اشتراكات شخصيتي و فرماندهي اين دو شهيد بزرگوار خاطرات و زندگينامه اين شهيدان در اين كتاب آمده است.
بخش اول كتاب با نام «سردار خيبر» زندگينامه ي شهيد حميد باكري است. مطالب اين بخش شامل است بر: «تولد، دوران كودكي، نوجواني و جواني، دوران قبل و بعد از انقلاب دوران جنگ تحميلي و نحوه شهادت وي». اين مطالب براساس خاطرات روايت شده از سوي همسر، همرزمان، و آشنايان او تنظيم شده است. در اين بخش مطالبي نيز درباره ي غائله ي كردستان، عمليات فتح المبين، بيت المقدس، رمضان، مسلم بن عقيل، والفجر مقدماتي، والفجر يك و والفجر چهار درج شده و در پايان هم متن نامه ها، نوشته ها و وصيتنامه شهيد به چاپ رسيده
است.
عنوان بخش دوم كتاب «سردار مجنون»، زندگينامه و خاطراتي از «مرتضي ياغچيان» است. اين بخش شامل است بر: «مجموعه خاطرات و مطالبي درباره ي زندگينامه ي شهيد مرتضي ياغچيان از تولد، دوران كودكي، نوجواني و جواني، دوران جنگ تحميلي و نحوه شهادت او» اين مطالب نيز براساس خاطرات افراد خانواده، همرزمان و آشنايان او تنظيم شده است. در پايان كتاب نيز تصاويري، با زيرنويس، ارائه شده است.
تدوين علي اكبر نكونام يامچي. - تبريز: پريور، (چاپ اول): 128.1378 ص.
شمارگان: 1000 نسخه.
در اين كتاب، خلاصه اي از زندگينامه، خاطرات و وصاياي يكصد و دو تن از شهداي «يامچي»، (يكي از بخشهاي تابعه ي شهرستان مرند در استان آذربايجان شرقي) و روستاهاي اطراف آن آمده است. در زندگينامه ها، اطلاعاتي درباره ي «نام، نام خانوادگي، تاريخ تولد، فعاليت ها در قبل و بعد از انقلاب و در جبهه، نام محل و تاريخ شهادت، خاطراتي كوتاه و فرازي از وصيتنامه ي هر شهيد» آمده است.
به كوشش اسفنديار مبتكر سرابي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1377. [7]، 204 ص.: عكس.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر كه به مناسبت كنگره ي يادواره ي شهداي روحانيت استان آذربايجان غربي منتشر شده است، در برگيرنده ي شرح گوشه هايي از دوران كودكي، جواني، تحصيلات، حضور در جبهه، مجروحيت و شهادت 77 روحاني شهيد استان آذربايجان غربي است كه به منظور تجليل از حماسه و ايثار شهادت بيش از دو هزار و پانصد طلبه ي
[ صفحه 1077]
علوم ديني در سراسر ايران ارائه شده است. كتاب فاقد نظم الفبايي است و نام شهيدان در فهرست مندرجات آمده است. مطالبي نيز درباره ي نقش روحانيت در طول هشت سال دفاع مقدس و اهداف برگزاري يادواره ي مربوطه ارائه شده است. عكس شهيدان زينت بخش زندگينامه ي ايشان است.
واحد فرهنگي بنياد شهيد. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، واحد فرهنگي، 106.1361 ص.: عكس. - (انتشارات واحد فرهنگي بنياد شهيد؛ 4).
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، نشان دهنده ي گوشه هايي از زندگي و احوال جواناني است كه در آغازين روزهاي جنگ در كربلاي گرم و سوزان خرمشهر، در پاسخ به نداي حضرت امام (ره) مبني بر دفاع از اسلام، در برابر متجاوزان جنگيدند و براي حفظ كيان اسلام، از جان خود گذشتند. مطالب كتاب، عبارتند از: زندگينامه ي كوتاهي از هر شهيد (كه بيانگر وضع اقتصادي - اجتماعي خانواده ي شهيدان و روح معنوي حاكم بر قلب و وجود اين عزيزان و فعاليت ها و فداكاري هاي آنان در جبهه و ايمان آن هاست) و خاطراتي از لحظات به ياد ماندني وداع
اين شهيدان با خانواده ي مادران، پدران، خواهران و برادران اين عزيزان، جملات شيوايي كه در وصف عزيزانشان ذكر كرده اند و در اين فراز از كتاب آمده است.
گردآورنده حسن احمدي دستجردي. - تهران: مرشد، (چاپ اول): 136.1380 ص.: مصور، عكس.
عنوان روي جلد: لاله هاي سبز: يادمان شهداي دانش آموز منطقه ي جرقويه عليا.
كتابنامه: ص. [136].
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر شامل سرگذشتنامه و فرازهايي از وصيتنامه ي 34 شهيد دانش آموز منطقه ي جرقويه علياست. اطلاعات ارائه شده براي هر شهيد شامل است: «نام، نام خانوادگي، نام پدر، تاريخ و محل تولد، خلاصه اي از زندگينامه، تاريخ و محل شهادت به همراه سخنان و فرازهايي از وصيتنامه ي شهيد» است. در برخي موارد عكس شهيد نيز در كنار زندگينامه ي وي به چاپ رسيده است. اسامي تعدادي از شهيدان چنين است: حسين صادقي (علي)، مجيد رستمي (حسينعلي)، علي فصيحي (محمد)، داود طيبي (رضا)، اسماعيل شفيعي (علي)، حسن فصيحي (ابراهيم)، محمد صادقي (حسين)، محمد فصيحي (رضا)، حسين فصيحي (محمد)، حسنعلي هاشم پور (رضا)، محمد كامران (صادق)، حسن عباسي (علي)، قدمعلي محمدي (داود)، مهدي فصيحي (حسين)، اصغر فصيحي (عباسعلي)، حسن ميربيگي (عباس)، و...
[به كوشش ستاد يادواره سرداران و 200 شهيد شهرستان قيروكارزين]؛ [گردآوري غلامحسين مرادي با همكاري شوراي نويسندگان]. - تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول):1380. 222، [17] ص.: عكس.
شمارگان: 1100 نسخه.
كتاب «لاله هاي عاشورايي» شرح زندگي 200 شهيد شهر قيروكارزين است. اين شهر در جنوب غربي استان
[ صفحه 1078]
فارس، در فاصله ي 184 كيلومتري شهر شيراز واقع شده، داراي پنج دهستان است و حدود هشتاد هزار نفر جمعيت دارد. در دوران جنگ، بيش از 9000 نفر از اين شهرستان به جبهه اعزام شدند، كه تعداد دويست شهيد، چهل و پنج آزاده و پانصد مجروح
حاصل اين اعزام بود. اين كتاب شرح زندگي اين دويست شهيد است. اطلاعات داده شده براي هر شهيد شامل تاريخ و محل تولد، ميزان تحصيلات و چگونگي شركت در جنگ و نحوه و محل شهادت است. عكسهايي از هر شهيد نيز زينت بخش هر زندگينامه شده است.
نگارش از علي محمدپور... [و ديگران]؛ ويراستار حسين مروي مقدم. - مشهد: شاملو، (چاپ اول): 119.1379 ص.: مصور، نمونه.
كتابنامه: ص. 119.
شمارگان: 3000 نسخه.
ويژه يادواره شهداي روحاني و دانشجوي شهرستان گناباد.
اين كتاب، مجموعه ي سرگذشتنامه ي 29 شهيد و جاويدالاثر شهرستان گناباد است. شهرستان گناباد در جنوب استان خراسان قرار گرفته است. خلاصه اي از جغرافياي شهرستان گناباد نيز در كتاب ارائه شده است. بيشتر شهداي فوق، روحاني و دانشجو هستند. اطلاعات ارائه شده براي هر شهيد عبارتند از اطلاعات شناسنامه اي (نام و نام خانوادگي، محل و تاريخ تولد)، تحصيلات، شغل، فعاليت ها، محل و نحوه ي شهادت؛ و فرازهايي از وصيتنامه شهيد. برخي از شهيدان عبارتند از: «قنبر آقايي، جعفر آهنگري روشناوند، سيد علي ابدي شهري، غلامرضا اسماعيليان، محمد برومندراد، محمدحسين پيشاهنگ، مرتضي چوبداري، محمدعلي حداديان، علي حيدري مندي و...». عكسهايي از شهيدان با زيرنويس نيز در مجموعه به چاپ رسيده است.
گردآورنده كميته تاليف و تدوين كنگره سرداران و 14 هزار شهيد استان فارس. - تهرن: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد؛ [شيراز] كنگره سرداران و 14 هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1380.
[10]، 104، [4] ص. - مصور، عكس. - (كنگره سرداران و چهارده هزار شهد استان فارس، 53).
شمارگان: 4000 نسخه.
كتاب «لاهوت ذوق» حاوي زندگينامه 22 تن از شهداي هنرمند استان فارس است. اين هنرمندان عبارتند از شاعران، خوشنويسان، نقاشان، فيلمنامه نويسان، عكاسان، فيلمبرداران، نويسندگان، مداحان، داستان نويسان و نمايشنامه نويسان. در معرفي هر شهيد، اطلاعاتي از زندگي وي - شامل: تاريخ و محل تولد، چگونگي ادامه ي تحصيل و تاريخ و چگونگي شهادت -
ارائه شده است. براي هر شهيد، با توجه به نوع رشته ي هنري فعاليت وي، قطعه شعر يا نمونه ي هنري مناسبي نيز آورده شده است.
طاهره ايبد. - قم: يادواره سرداران، فرماندهان و 5200 شهيد استان قم؛ بنياد حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس؛ لشكر پياده 17 علي بن ابي طالب، (چاپ اول): 168.1379 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: آنها كه بادگير پوشيدند؛ مرزي براي عبور؛ آمده بود برود با مردي تا خورشيد؛ از اهالي رفتن؛
[ صفحه 1079]
آشناي غريب؛ تشنه؛ آبراهي تا خورشيد؛ اينجوري بود.
كتاب «ماه من، ماه او» حاوي هشت داستان است كه براساس زندگينامه هشت سردار شهيد نوشته شده اند. سرداران شهيد، به ترتيب، عبارتند از: «سردار شهيد اكبر غلامپور، سردار شهيد مصطفي يوسفي، سردار شهيد محمدحسين شيخ حسن، سردار شهيد مصطفي عسگري، سردار شهيد حسين قاسمي، سردار شهيد ابراهيم ابراهيمي ترك، سردار شهيد محمدحسين ملك محمدي و سردار شهيد محمدجواد فخاري». داستان ها، از: «خاطرات دوران كودكي، نوجواني، تحصيل، برخورد با مفاسد اجتماعي در دوران قبل از انقلاب، دوران فرماندهي و حضور در جبهه هاي نبرد و در عملياتها، نحوه ي شهادت و روزهاي قبل از شهادت» الهام گرفته شده اند.
به كوشش: گروهي از طلاب رزمنده كرمان. - تهران، سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، دفتر حفظ آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، (چاپ اول): 212.1374 ص. - مصور (بخشي رنگي).
كتابنامه به صورت زيرنويس.
اين كتاب، مجموعه اي از زندگينامه ي شهداي روحاني شهرستان زرند كرمان است. كتاب با پيام حضرت امام خميني (ره) آغاز شده و پس از آن مقدمه ي حجت الاسلام ابوترابي به چاپ رسيده است. سپس مطالب مربوط به شهيدان آمده و مطالب مربوط به هر شهيد در سه بخش ذكر شده است: 1 - زندگينامه 2
- وصيتنامه و سفارشهاي شهيد به خانواده و دوستان و 3 - ويژه يادهاي شهيد، مركب از خاطره ها، نيايش نامه ها و امثال آن. اطلاعات زندگينامه شامل «سال و محل تولد، فعاليت ها قبل و بعد از انقلاب، فعاليت در جبهه هاي جنگ و عملياتي كه شهيد در آنها شركت داشته است و محل و نحوه شهادت» است. در پايان كتاب هم خاطره اي به يادماندني از روحاني جانبازي از همين ديار آورده شده است.
محمد خامه يار؛ [گردآوري توپخانه لشر 17 علي بن ابي طالب (ع)]. - ساوه: لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع)، ستاد يادواره سرداران شهيد، (چاپ اول): 224.1376 ص.: مصور.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب، حاوي زندگينامه 206 شهيد جنگ تحميلي از شهرستان ساوه است. اين شهيدان از اهالي شهرستان ساوه يا روستاهاي تابع آن بوده اند و در سنوات مختلف جنگ و در عملياتهاي گوناگون به شهادت رسيده اند. ابتدا مشخصات شناسنامه اي هر شهيد (شامل نام و نام خانوادگي، نام پدر، تاريخ تولد) ذكر شده است. سپس ميزان تحصيلات، شغل، محل شهادت، تاريخ شهادت و محل مزار شهيد ارائه شده و در برخي موارد، قطعه عكس كوچكي از شهيد زينت بخش زندگينامه ي وي شده است. زندگينامه ي هر شهيد پس از مشخصات فوق به چاپ رسيده است. در بعضي موارد وصيتنامه ي شهيد نيز درج شده است.
علي جمالي لرستاني. - قم: قيام؛ حق بين، 112.1368 ص.: عكس.
نويسنده، اين مجموعه را به رانندگان خرم آبادي اختصاص داده است، تا ياد شهدايي را گرامي بدارد كه اين قشر شريف تقديم انقلاب كرده است، دو نوشته از سرپرست فرمانداري و رياست راهنمايي و رانندگي خرم آباد آغازگر
[ صفحه 1080]
كتاب است. سپس در اشاره اي كوتاه به رسالت جهادگران و سنگرسازان بي سنگر در زمان جنگ، اهميت فداكاري و شجاعت اين عزيزان و نقش آنها در اين دوران بيان شده است. تصوير شهيدان نيز زينت بخش صفحات كتاب است. زندگينامه ي سه تن از رانندگان جانباز، زندگينامه، وصيتنامه و نحوه ي شهادت تعدادي از شهدا و گفتگو با دو تن از رانندگان پيشكسوت شهرستان خرم آباد، قسمتهاي بعدي كتاب را
تشكيل مي دهند. پايان بخش كتاب، نقل آياتي از قرآن كريم، سخناني از حضرت امام علي (ع) و دانشمندان، مناجات خواجه عبدالله انصاري، پند و اندرزهاي حكيمانه، اشعاري از شاعران، ضرب المثل هايي در مورد زن، اسماء مقدسه، نكات، جملات و اشعار آموزنده اي است كه رانندگان عزيز بر خودروهاي خود مي نويسند.
به اهتمام شوراي اسلامي نشر و بنياد شهيد انقلاب اسلامي شهرستان كنگان؛ [گردآوري ستاد يادواره شهداي شهرستان كنگان]. - بوشهر: شروع (چاپ اول): 1380. 147، [5] ص. - عكس.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب مجموعه ي زندگينامه 141 شهيد از شهداي شهرستان كنگان است. اطلاعات ارائه شده در زندگينامه ي هر شهيد عبارت است از: زندگينامه ي مختصري از شهيد، شامل سال تولد و محل تولد، چگونگي تحصيلات و چگونگي شركت در جبهه. در ادامه، فرازهاي كوتاهي از وصيتنامه شهيد آورده شده است. در كنار زندگينامه ي هر شهيد، عكس شهيد نيز آورده شده است.
گردآوري و تنظيم اداره امور فرهنگي و فوق برنامه دانشگاه فردوسي مشهد؛ ويراستار محمد تقوي. - مشهد: دانشگاه فردوسي (مشهد)، (چاپ اول): 1379.
240 ص.: مصور، عكس، نمونه (انتشارات دانشگاه فردوسي مشهد؛ 287).
طراح روي جلد: نخعي عنايتي زاده.
شمارگان: 2000 نسخه.
اين كتاب، شامل: «زندگينامه، بخشهايي از وصيتنامه، اشعار منتخب (با قالبهاي متعدد براي شهيد و شهادت)، قسمتي از دستنوشته ها و نمونه ي مدرك فارغ التحصيلي جمعي از شهيدان، مفقودالاثرها و اسيران دانشگاه فردوسي مشهد» است كه براساس دانشكده هاي تابعه (ادبيات و علوم انساني دكتر علي شريعتي، الهيات شهيد مطهري، دامپزشكي، علوم پايه و دانشكده علوم رياضي، علوم تربيتي و روانشناسي، مهندسي و كشاورزي) تنظيم شده است. در بخش آخر نيز، اسامي شهداي كارمند دانشگاه ارائه شده است. اطلاعات هر زندگينامه شامل: «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد، رشته ي تحصيلي، تاريخ و محل شهادت، دوران كودكي، جواني، فعاليت هاي شهيد در دوران قبل و بعد از انقلاب و شرح حضور در جبهه و نحوه ي شهادت» است.
[كنگره سرداران شهيد و 200 شهيد شهرستان طبس] با همكاري بنياد حفظ آثار و ارزشهاي دفاع مقدس. - طبس: كنگره سرداران شهيد و 200 شهيد شهرستان طبس،[؟؟ 13].
يك جلد (بدون شماره گذاري): مصور، عكس.
[ صفحه 1081]
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب «ملكوتيان» شامل خلاصه اي از زندگينامه ي دويست شهيد شهرستان طبس، فرازهايي از وصيتنامه و در مواردي، خلاصه اي از خاطرات مربوط به شهيدان است. اطلاعات ارائه شده، شامل «نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل شهادت، نام عمليات، خلاصه اي از زندگينامه (از دوران كودكي و
جواني)، سابقه و فعاليت هاي جبهه و فرازي از وصيتنامه ي شهيد» است. خاطرات ذكر شده درباره ي ويژگي هاي خاص تعدادي از شهيدان است. در بين متن، سخنان مقام معظم رهبري و امام خميني (ره) درباره ي شهيد، شهادت، خانواده ي شهدا و رزمندگان آمده است.
تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، [1366]. [64] ص.: عكس.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب، زندگينامه ي مختصر «محمدعلي متقيان» و فرزند وي «محمدتقي متقيان» است. مطالب كتاب عبارتند از «زندگينامه ي شهيد حاج محمدعلي متقيان» (شامل اطلاعاتي درباره تولد و فعاليت ها در دوران قبل و پس از انقلاب)؛ نگرشي كوتاه در جبهه (جبهه هاي رقابيه، چنگوله، جزاير مجنون، فاو و مهران، عملياتهاي والفجر مقدماتي، والفجر هشت و آزادسازي فاو) و نحوه ي شهادت در عمليات كربلاي يك (آزادسازي مهران)؛ «وصيتنامه ي شهيد حاج محمدعلي متقيان». زندگينامه ي شهيد محمدتقي متقيان نيز شامل اطلاعاتي درباره ي تولد، فعاليت ها قبل و پس از انقلاب، حضور در جبهه ها و شهادت در عمليات كربلاي هشت است. متن وصيتنامه ي شهيد محمدعلي متقيان و متن دو مصاحبه ي او، مصاحبه با مادر شهيد و نيز زيارتنامه ي حضرت امام حسين (ع) در كتاب به چاپ رسيده است.
به كوشش: حسن جلالي عزيزيان. - قم: مدين، 120.1370 ص.: مصور، عكس، نقشه، نمونه.
كتابنامه به صورت زيرنويس.
كتاب «ميثاق وفا» در دو بخش مجزا به زندگينامه، فعاليت، وصيتنامه و ويژگي هاي اخلاقي دو شهيد گرانقدر به نامهاي عليرضا برهخت و مهدي حسين زاده پرداخته است. در بخش اول، زندگينامه، ويژگي هاي اخلاقي، عشق به شهادت و سرانجام شهادت عليرضا برهخت ارائه شده است. نكات مذكور در اين بخش، حاكي از خلوص نيت، صفا و صميميت و ايثار و عشق به شهادت و لقاءالله شهيد عليرضا برهخت است و در پايان اين بخش، دستنوشته هاي شهيد به چاپ رسيده است. در بخش دوم كتاب، زندگينامه ي مهدي حسين زاده، سجاياي اخلاقي، دوران حضور در جبهه و شهادت وي آمده است. اين شهيد
نيز مانند عليرضا برهخت در نوجواني به جبهه رفت. او جهادگري صبور، متواضع، قانع، شجاع و عاشق جبهه و شهادت بود و درعمليات خط شكني آبي - خاكي فاو شهيد شد. در بخش سوم نيز تصاوير اين شهيدان، نقشه عمليات خيبر، عمليات والفجر هشت و نامه هاي به جا مانده از شهيدان چاپ شده است.
تحقيق و تاليف صادق ظاهر (عرفان)، سعيد فهندزي سعدي. - تهران: خانواده ي شهيد باقر ميراسماعيلي؛ وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح، سازمان عقيدتي سياسي، انتشارات دفاع، (چاپ اول): 190.1378 ص.: مصور (بخشي رنگي)، نمونه، عكس.
[ صفحه 1082]
عنوان پشت جلد به انگليسي: Meygoon and the epic of Eight years Sacred Defence
شمارگان: 3000 نسخه.
منطقه ي ميگون از توابع رودبار قصران واقع در تهران است. كتاب در بر دارنده ي زندگينامه ي نوزده شهيد و شش جانباز اين منطقه است. در اين كتاب، «مطالبي درباره ي موقعيت تاريخي و جغرافيايي منطقه ي مذكور؛ دو مقاله با عناوين «انقلاب در ميگون از ديدگاه برادر جانباز سيد خليل ميراسماعيلي» و «وضعيت همسويي اجتماعي، سياسي و فرهنگي ميگون از ديدگاه معلم بسيجي غلامحسين كيارستمي»؛ مطالبي درباره نحوه ي شكل گيري نهادهاي انقلابي در ميگون، (از سيد داود ميرمحمد ميگوني)؛ اشعاري در قالب مثنوي و غزل، سروده حسين شمس الديني [درباره ي اهل بيت (ع)] و ليلا كيارستمي (در خصوص منطقه ي ميگون)؛ تصاويري از شهيدان ميگون، كمكهاي مردم به جبهه و حضور مردم در فعاليت هاي مختلف سياسي، اجتماعي و اعزام رزمندگان به جبهه (همراه با زيرنويس)» ارائه شده است.
بازنويس محمدرضا يوسفي كوهپايي. - تهران: لشكر زرهي 8 نجف اشرف، (چاپ اول (188.1375 ص.: مصور (بخشي رنگي).
كتاب «ناظران وجه الله» يادنامه ي 44 تن از سرداران شهيد لشكر زرهي هشت نجف اشرف مي باشد كه طي هشت سال دفاع مقدس دلاورانه جنگيدند و شجاعانه به شهادت رسيدند. اطلاعات ارائه شده درباره ي هر يك از اين سرداران، عبارت است از: بيان ويژگي ها، صفات اخلاقي و روحيات اين فرماندهان با
استفاده از خاطرات اطرافيان و همرزمان آنها، فعاليت هاي آنها قبل و بعد از انقلاب، عملياتي كه اين فرماندهان در آن شركت داشته اند، حوادثي كه براي آنان در جبهه روي داده است و نحوه ي شهادت هر يك از آنها در پايان نيز گزيده اي از سخنان و فرازهايي از وصيتنامه هاي آنها آورده شده است. زندگينامه ها مزين به تصاويري از اين سرداران شهيد است.
تهران: دانشگاه امام صادق (ع)، (چاپ اول): 360.1381 ص.: مصور، عكس.
عنوان روي جلد: يادنامه شهداي دانشگاه امام صادق عليه السلام.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر شامل زندگينامه، وصيتنامه، دستنوشته ها، نامه ها و خاطراتي از 36 شهيد و مفقودالاثر دانشگاه امام صادق (ع) است كه در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل به شهادت رسيده اند. هر زندگينامه با تصاويري از شهيد در مناطق عملياتي - و در مواردي، تصويري از پيكر شهيد - همراه است. اسامي تعدادي از شهيداني كه زندگينامه آنها در اين كتاب آمده، عبارت است از: «محمود كرمي، حميد محمودنژاد، جواد غفاري، مصطفي عبدالشاه، سيد مهدي اسماعيليان نجف آبادي، علي قربان زاده قمصري، حميدرضا بهداد، محمدحسين شرف زاده، علي رضا صفايي نراقي، حميدرضا غفوري شعرباف، جاويد مرحمتي، نادر (محسن) ميشاني فرد، كاظم نوراللهيان، اسماعيل فضلي زاده، و...». پيام آيت الله مهدوي كني و گزارش مصوري از تشييع و خاكسپاري شهداي گمنام در دانشگاه امام صادق (ع) نيز در كتاب ارائه شده است.
[ صفحه 1083]
حميد مشتاقي نيا، محسن عليجانزاده. - تهران: مؤسسه فرهنگي سماء، (چاپ اول): 1380.
47 ص. - (روايت عشق، 1).
طراح جلد: ميثم واثقي.
عنوان روي جلد: مادري كه بيش از 19 سال بر مزار فرزند شهيدش زندگي مي كند. شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر ديدار و گفتگويي است كه نگارندگان در بهشت زهرا با مادر «شهيد قربانعلي رخشاني مهماندوست» فرزند علي، متولد 1332 و شهيد در تاريخ 10 / 6 / 58، انجام داده اند. مادر شهيد مذكور مدت نوزده سال است كه پس از شهادت فرزندش بر مزار او كلبه اي از حلبي ساخته است
و با وي زندگي مي كند. در ادامه، مطالبي درباره ي «شهيد سيد احمد پلارك»، فرزند سيد عباس، متولد 1344، شهيد در عمليات كربلاي هشت، در منطقه ي شلمچه همراه با مطالبي درباره ي «شهيد بهروز اكبري» به چاپ رسيده است كه از خانواده اي ثروتمند بود. تصاويري از «شهيد رخشاني مهماندوست»، مادر او، مزار شهيد و شهيد احمد پلارك نيز ارائه شده است.
تدوين علي باباخاني،... [و ديگران]. - [وفس]: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، ستاد يادواره شهداي وفس، (چاپ اول): 242.1378 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
در اين كتاب، «وفس» - يكي از روستاهاي تابعه ي اراك - معرفي شده است. فصل اول كتاب با عنوان «سيماي وفس»، اين اطلاعات را در بر دارد: موقعيت جغرافيايي، تاريخچه، شرح واقعه ي كشتار وفس، گويش، منابع اقتصادي، تحولات جمعيتي، مكانهاي سياحتي، آثار باستاني، ادارات و مؤسسات و آداب و رسوم اسامي وفس. در فصل دوم، زندگينامه، وصايا و خاطرات 66 شهيد دفاع مقدس روستاي «وفس» گرد آمده است. در فصل سوم، شش تن از شخصيتهاي معروف «وفس» - از جمله «سيد عبدالحميد سجادي وفسي» (اولين شهيد انقلاب مشروطه) و «حاج شيخ عبدالنبي عراقي وفسي» - معرفي شده اند.كتاب با فهرست منابع و تصاويري از روستاي «وفس» و شهداي آن به پايان مي رسد.
گردآوري مرتضي سرهنگي. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 1378.
294 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استانهاي كرمان و سيستان و بلوچستان، خاطرات؛ 34).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Cornpopy’s Travel-mate: Memoirs of the martyred commanders’ Wives of Kerman province
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، خاطرات يازده تن از همسران فرماندهان و سرداران شهيد استان كرمان است. آنها در اين خاطرات، از لحظات زندگي، دوران ازدواج، رفتار شهيدان با همسر و فرزندان، دوران مجروحيت، برخورد آنها با افراد خانواده و فرزندان، اهميت دادن به واجبات و ترك محرمات، راز و نيازها، خاطرات تلخ و شيرين و گفتار شهدا، حوادث جبهه و... گفته اند. اسامي همسران شهدا عبارت است از: «طاهره
زنگي آبادي، همسر شهيد يونس زنگي آبادي؛ فاطمه كياني، همسر شهيد علي شفيعي؛ خديجه نوري، همسر شهيد حميد قلنبر؛ سوسن شاهرخي، همسر شهيد مهدي طياري؛ زهرا عرب نژاد، همسر شهيد حميد عرب نژاد؛ فاطمه آباد، همسر شهيد علي بينا؛ فاطمه حسني
[ صفحه 1084]
سعدي، همسر شهيد حميد ايرانمنش؛ طيبه حائري، همسر شهيد حجت الاسلام شيخ عباس شيرازي؛ مهري افشاري، همسر شهيد محمد آرمان؛ مهران ايازي، همسر شهيد محمد گرامي؛ عذرا عدناني، همسر شهيد حسين تاجيك.»
تهيه و تنظيم خانواده ي شهدا. - [بي جا]: خانواده ي شهدا، (چاپ اول): 1368.
47 ص.: مصور، عكس.
اين كتاب به مناسبت سومين سالگرد شهادت شهيد سيد احمد حسيني و شهيد حاج مصطفي مرادي منتشر شده است.
مندرجات: سخني با خاك؛ زندگينامه شهيد سيد احمد حسيني؛ وصيتنامه شهيد سيد احمد حسيني؛ زندگينامه شهيد حاج مصطفي مرادي؛ پيام فرماندهي نيروي زميني؛ پيام فرماندهي لشكر 42 قدر؛ پيام فرماندهي قرارگاه مهندسي رزمي خاتم الانبياء؛ زندگينامه شهيد سيد محمد حسيني؛ پيام مبارك حضرت امام (ره).
اين كتاب درباره ي شهيدان «سيد احمد حسيني، حاج مصطفي مرادي و سيد محمد حسيني» است. هر سه نفر اين شهيدان متولد اراك هستند. شهيد احمد حسيني پس از شروع جنگ به مدت شش سال، در عملياتهاي محرم، والفجرهاي يك، دو، سه و چهار، خيبر، كربلاهاي چهار و پنج و پلافند و جزيره ي مجنون شركت داشت. وي قائم مقام لشكر 42 قدر بود و در منطقه ي شلمچه همراه با شهيدان حاج مصطفي مرادي و احمد جوانبخش به ديدار معبود شتافت. شهيد مرادي ابتدا به كردستان و مريوان رفت و سپس در عملياتهاي والفجر يك،
دو، سه، چهار، خيبر و بدر شركت كرد و سرانجام در منطقه ي شلمچه به شهادت رسيد. شهيد سيد محمد حسيني در آموزش و پرورش استان مركزي انجام وظيفه مي كرد كه بنا بر احساس ضرورت، به جبهه رفت. او در عملياتهاي رمضان، والفجر مقدماتي، والفجر يك و والفجر چهار شركت كرد. در عمليات خيبر، مسؤول واحد مهندسي رزمي لشكر 27 محمد رسول الله (ص) بود كه به شهامت رسيد. در پايان زندگينامه ي هر يك از اين شهداي گرانقدر، وصيتنامه ي آنان و همچنين پيامهاي تبريك و تسليت فرماندهان لشكرها آمده است.
به كوشش: محمدعلي صمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 112.1375 ص.: مصور، عكس. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: زندگينامه؛ 3).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Commanders’ Memorabilla
كتابنامه: ص. 112.
شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب، در بردارنده ي يك خاطره ي كوتاه، خلاصه اي از زندگينامه و همچنين متن كامل وصيتنامه ي ده سردار شهيد است. اين شجاعان ايثارگر عبارتند از: «شهيد عباس بابايي (فرمانده ي عمليات نيروي هوايي ارتش)، شهيد مهدي باكري (فرمانده ي لشكر 31 عاشورا)، شهيد محمد پدر دره گرگي [بروجردي] (فرمانده ي قرارگاه حمزه سيدالشهدا، فرمانده ي سپاه منطقه ي هفت كشوري و فرمانده ي تيپ مستقل 155 ويژه ي شهدا)، شهيد مجيد بقايي (فرمانده ي قرارگاه كربلا)، شهيد سيد محمدعلي جهان آرا (فرمانده ي سپاه خرمشهر)، شهيد حاج حسين خرازي [فرمانده ي لشكر چهارده امام حسين (ع)]، شهيد مهدي زين الدين [فرمانده ي لشكر هفده علي بن ابيطالب (ع)]، شهيد حاج عباس كريمي قهرودي [فرمانده ي لشكر 27 محمد رسول الله (ص)]، شهيد ناصر كاظمي (فرمانده ي سپاه كردستان)، شهيد حاج محمد ابراهيم همت [فرمانده ي لشكر 27 محمد
رسول الله (ص)].».
[ صفحه 1085]
تبريز: ستاد برگزاري كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان، (چاپ اول): 1374. ص.
كتاب حاضر حاوي هجده زندگينامه مختصر از سرداران و فرماندهان شهيد مناطق بناب، عجب شير و ملكان است. در پايان زندگينامه اين هجده شهيد، سخنان، نوشته ها و وصيتنامه هاي آنان ذكر شده و پس از آن نيز، اسامي ديگر شهداي اين مناطق آمده است. در پايان كتاب نيز دو قطعه شعر - با عناوين «مشت ميدان نينوا» و «به رسم شهيدان» - به چاپ رسيده است. زندگينامه هر شهيد حاوي اطلاعاتي درباره ي «محل تولد، ويژگي هاي اخلاقي، تحصيلات و فعاليت ها، سمت در جبهه و نحوه ي شهادت» او است. خاطراتي از همرزمان شهيد نيز در كتاب ذكر شده است.
تدوين و بازنويسي مهدي زينعلي. - تهران: نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي ناجا، معاونت روابط عمومي و تبليغات، (چاپ اول): 166.1380 ص.: مصور، عكس.
طراح روي جلد: رسول شوبيري.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر شامل مجموعه اي از زندگينامه و فرازهايي از وصيتنامه، خاطرات و تصاويري از 150 شهيد فرماندهي انتظامي استان همدان است. زندگينامه شامل اطلاعات زير هستند: «نام و نام خانوادگي، تاريخ تولد، محل و نحوه ي شهادت، درجه ي نظامي و مسؤوليت هر شهيد». خاطرات مربوط به شهدا، توسط همرزمان، پدر، مادر، خواهر، برادر و ساير بستگان شهيد نقل شده اند. از جمله شهدا، مي توان از افراد زير نام برد: «غلامرضا ابوالفتحي، بهرام اسدپور، احمد اشتراني، محمدولي برزگر، علي رضا بسطامي، محمدعلي بيگي، نبي الله ترك، رضا تركاشوند، رحمت الله جليلوند، علي نقي چم كلاني، عباس خزائي، حجت الله ساكي، يارحسين سليماني، اروجعلي شكرابي، حميد عبدلي، اميرعلي عليخاني، بهروز فراهاني و...».
تبريز: ستاد برگزاري كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان، (چاپ اول): 64.1374 ص.
اين كتاب، حاوي بخشهاي مختلفي است. در ابتدا، مطالبي جهت آشنايي اجمالي با منطقه ي ميانه به چاپ رسيده است و سپس، گذري در فرازناي زندگي سرداران شهيد منطقه ي ميانه به چاپ رسيده است كه در اين بخش زندگي شش تن از فرماندهان شهيد و سرافراز اين منطقه و وصيتنامه هاي آنان ذكر شده است. در زندگينامه ي هر يك از اين سرداران شهيد، اطلاعات زير درج شده است: «اطلاعات شناسنامه اي (شامل نام و نام خانوادگي، تاريخ و محل تولد)، ميزان تحصيلات، فعاليت ها در زندگي عادي و در جبهه، ويژگي هاي اخلاقي و صفات مميزه، مقام و سمت شهيد در جبهه و نحوه ي شهادت شهيد».
در پايان هر يك از زندگينامه ها، اظهارات و خاطرات برخي از دوستان و همرزمان درباره ي شهيد ذكر شده است. بعد از اين بخش، اسامي 38 شهيد از فرماندهان شهيد و حماسه سازان منطقه ي ميانه ذكر شده است. در بخش بعدي، از روحانيون شهيد منطقه ي ميانه و همچنين جوانترين و پيرترين شهداي اين منطقه نام برده شده و قطعه شعر «سلام بر شهيدان» پايان بخش كتاب است.
[ صفحه 1086]
تنظيم و ويرايش واحد انتشارات چاپ و نشر بنياد؛ با همكاري معاونت فرهنگي و روابط عمومي بنياد مستضعفان. - [تهران]: چاپ و نشر بنياد؛ با همكاري روابط عمومي بنياد مستضعفان، 1364.
108 ص.: مصور، عكس.
اين كتاب، جلد اول از يادنامه ي شهداي بنياد مستضعفان است و به معرفي تعدادي از شهداي بنياد و مؤسسات و شركتهاي توليدي و خدماتي و... تحت پوشش بنياد مي پردازد. اطلاعات داده شده، عبارتند از: زندگينامه ي مختصر و فرازهايي از وصيتنامه هاي پندآموز اين عزيزان. زندگينامه ها و وصيتنامه ها طبق آنچه از طرف واحدهاي مربوط تهيه و ارسال گرديده، تنظيم و ويرايش شده اند. در ابتداي كتاب، مطلبي كوتاه تحت عنوان «مقام شهيد» و در پايان نيز عكسهايي از صحنه هاي مختلف جنگ و مزار شهدا ديده مي شود.
تدوين مركز اسناد انقلاب اسلامي. - تهران، مركز اسناد انقلاب اسلامي، 1378.
270 ص. [12] ص.: تصوير، عكس. - (مركز اسناد انقلاب اسلامي؛ 71. تاريخ انقلاب؛ 16).
شمارگان: 3000.
اين كتاب، كه به ياد شهداي قم در اولين سال جنگ عليه رژيم متجاوز عراق تدوين يافته، شرح خلاصه اي از زندگي شهيداني است كه در سال اول جنگ از قم به جبهه اعزام شده بودند. در پيشگفتار كتاب، نخست به زمينه ها و علل آغاز جنگ اشاره شده و جنگ از بعد بين المللي مورد بررسي قرار گرفته است. يادنامه ي شهدا براساس الفباي نام خانوادگي شهدا آمده است. گردآورنده با ذكر تاريخچه اي از رزمندگان و تحصيلات اين شهيدان و نيز سابقه ي مبارزاتي آنها عليه رژيم ستم شاهي، به بيان ويژگي هاي اخلاقي و خصايص معنوي و روحاني آنان پرداخته است. وصيتنامه ي برخي از اين شهدا
نيز در پايان زندگينامه ي آنها به چاپ رسيده است. در انتهاي كتاب فهرست اعلام - شامل چهار بخش اشخاص، اماكن، افراد، سازمانها، گروهها و كتب و نشريات - آمده است. كتاب، مزين به عكس شهداست.
طراحي مهرداد راياني مخصوص؛ تهيه، مصاحبه، ويرايش و تدوين مطالب شهاب حسين زاده. -تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، معاونت پژوهشي و تبليغات، (چاپ اول): 1375.
88 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
عنوان ديگر: نجوا (يادواره شهداي عمليات نصر 1).
اين كتاب شامل سرگذشتنامه، وصيتنامه و خاطرات سه شهيد عمليات نصر يك، به نقل از خانواده و دوستان آنها است. اين شهيدان عبارتند از: «سيد مصطفي باريكاني (متولد 20 / 3 / 1350 و شهيد در منطقه ي سردشت در تاريخ 28 / 1 / 66)». سعيد مهتابخواه (متولد سال 1348 و شهيد در منطقه ي سردشت در تاريخ 28 / 1 / 66)، عبدالله حكمت شعار (متولد سال 1345 و شهيد در منطقه ي سردشت در تاريخ 28 / 1 / 66)، كارنامه هاي تحصيلي، دست نوشته ها و تصاويري از پيكر شهيدان و مجلس ختم آنان و حضورشان در جبهه با زيرنويس ارائه شده است.
[ صفحه 1087]
روابط عمومي صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران؛ با همكاري امور اجتماعي و رفاهي و انتشارات سروش. - تهران: صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، روابط عمومي،[؟؟ 13].
167 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر، شامل زندگينامه و قسمتي از وصيتنامه ي 82 شهيد از كاركنان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران از سراسر كشور و وابستگان آنها (اعم از زن و مرد) است. اين شهيدان توسط منافقين، يا در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل و يا در اثر بمباران شهرها به شهادت رسيده اند. اطلاعات ارائه شده عبارتند از: سرگذشتنامه و مشخصات هر شهيد، شامل تاريخ و محل تولد، دوران
كودكي، تحصيلات، فعاليت هاي مختلف مذهبي و انقلابي، مسؤوليت هاي شهيد در دوران جنگ و تاريخ و محل شهادت وي. در برخي موارد، عكس شهيد نيز در كنار سرگذشتنامه آمده است. كتاب در دو بخش تنظيم شده است: شهيدان صدا و سيما و شهيدان وابستگان.
[قم: چاپ مدرسه اميرالمومنين (ع)، بي تا]. 58 ص.: مصور.
عنوان روي جلد: لاله پرپر شده.
كتاب، زندگينامه ي دو شهيد از يك خانواده (يك پدر و يك پسر) است. پسر، در شهر مقدس كربلا متولد شده، با توجه به جو خفقان حاكم بر كشور عراق، به شهر مقدس قم مي آيد. پدر در 62 سالگي به بسيج سپاه پاسداران مي پيوندد و در عمليات رمضان (مرحله ي پنجم، در محور كوشك) شهيد مي شود. پسر در تاريخ 24 / 2 / 64 در سن هفده سالگي براي آموزش نظامي به پادگان 21 حمزه ي تهران مي رود؛ در تاريخ 12 / 4 / 64 به جبهه مي رود و در نيمه ي شعبان (5 / 2 / 65) شهيد مي شود. وصيتنامه ي شهيد به همراه زيارت عاشورا، نماز شب، دعاي توسل و دعاي فرج ضميمه ي كتاب هستند.
[تهران]: خانواده ي شهيد. -[1364] 84 ص.: مصور: عكس.
شمارگان: ذكر نشده است.
مندرجات: شهيد كيست؟ زندگينامه شهيد حسن حاج غفاري؛ چگونگي مجروح شدن از زبان پدر؛ يا شهادت يا زيارت؛ چگونگي عمليات ظفرمندانه خيبر و طرز به شهادت رسيدن شهيد حسن غفاري از زبان برادر مصطفي كلهر؛ وصيتنامه شهيد؛ يادنامه شهيد مصطفي عليزاده؛ شعر؛ دعاهاي: كميل، ندبه، بعد از هر نماز، توسل، زيارت عاشورا.
اين كتاب حاوي زندگينامه ي شهيدان مصطفي عليزاده و حسن حاج غفاري است. در ابتداي كتاب مقدمه اي با عنوان شهيد كيست؟ مطالبي درباره شهيد بيان شده است. شهيد حسن حاج غفاري، متولد قم در سال 1345 بود. زندگينامه، اخلاق و اهداف شهيد و خاطراتي از او در عمليات محرم در محور عملياتي عين خوش - دهلران و مجروح شدنش،
به نقل از پدر وي، و نحوه شهادت او در عمليات خيبر، در جزيره مجنون، در اثر تركش خمپاره به نقل از برادر مصطفي كلهر و سپس وصيتنامه شهيد در كتاب به چاپ رسيده است. هم چنين يادنامه اي از شهيد مصطفي عليزاده، كه شرح زندگي و فعاليت هاي او طي دوره ي انقلاب و پس از آن و دوره ي جنگ است، بخش بعدي كتاب را تشكيل مي دهد. مصطفي عليزاده در مرحله ي دوم عمليات خيبر، در سال 1361، در جزيره ي مجنون، به شهادت رسيد. پيكر پاك اين شهيدان در جزيره ي مجنون باقي مانده است. وصيتنامه ي اين شهيدان، يك قطعه شعر، دعاهاي كميل و ندبه، دعاي توسل و زيارت عاشورا نيز در كتاب آمده است.
[ صفحه 1088]
[قم]: سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي، 1359.
40 ص.: مصور، نمونه.
كتاب شامل زندگينامه و وصيتنامه هاي دو برادر است. در زندگينامه ي احمد سليماني چند نامه از شهيد به صورت گراور چاپ شده است كه يكي از آنها خطاب به خواهران كميته ي امداد مي باشد. در اين نامه ها از ضعف روحيه قواي عراقي صحبت مي شود. وي عقيده دارد در صورتي كه شيطنت هاي عوامل داخلي و ستون پنجم بگذارد ما در جنگ پيروز مي شويم. وي مورد اصابت گلوله تك تيرانداز قرار مي گيرد و در راه اعزام به پشت جبهه شهيد مي شود. در قسمت بعدي كتاب، پس از شرح زندگاني مجيد سليماني و ذكر وصيتنامه اش نحوه شهادت او شرح داده مي شود. وي در سر پل ذهاب مشغول به خدمت بود كه به جبهه ي خرمشهر فراخوانده مي شود و پس از تخريب و پاك كردن چندين ميدان مين،
بالاخره در يكي از همين ميدان هاي مين در اثر انفجار تله انفجاري به شهادت مي رسد.
[قم؟]: سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1359.
27 ص.: مصور: نمونه.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب، زندگينامه ي دو مجاهد شهيد از سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي به نامهاي «سيد ضياء گلدانساز و سيد علي راشدي» است. سيد ضياء گلدانساز از ياران و همراهان مجاهد شهيد «محمد منتظر قائم» بود و پس از شهادت وي مدت دو ماه در كردستان به مصاف با ضد انقلاب اشتغال داشت. وي يكي از اعضاي مؤثر دفتر سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي در يزد بود. وي در جبهه ي ماهشهر، هنگام حمله ي تانكها به سنگر شهيد مختاري، به كمك وي مي رود و در آنجا مورد اصابت گلوله قرار مي گيرد و شهيد مي شود. او فرمانده ي گروه هفده نفره اي بود كه تمامي افراد آن شهيد شدند. علي راشدي خصم آشتي ناپذير رژيم طاغوت بود. وي در سال 1335 در تبريز به دنيا آمد. در تمام راهپيمايي ها شركت داشت. او از آذربايجان به خراسان رفت و يكي از افراد فعال دفتر مجاهدان انقلاب اسلامي در خراسان گرديد. در جبهه ي آبادان پس از اصابت گلوله و زخمي شدن به درجه ي رفيع شهادت نائل آمد.
[قم]: سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1359.
23 ص.: نمونه.
كتاب، شرح زندگينامه ي شهيدان «فريدون پارسي و غلامرضا رضايي» است. شهيد فريدون پارسي طي دوران قبل از انقلاب فعاليت هايي در مبارزه با رژيم داشت و پس از شروع جنگ نيز در جبهه ي آبادان حضوري فعال داشت. هنگامي كه براي شناسايي مواضع دشمن در آبادان روانه مي شود و محل آنها را شناسايي مي كند و به اطلاع نيروهاي پاسدار انقلاب مي رساند، بعثي ها وي را با خمپاره هدف
قرار مي دهند. او زخمي مي شود و هنگام انتقال به تهران (در تاريخ 28 / 7 / 59) شهيد مي شود. در بخش دوم از زندگي و مبارزات غلامرضا رضايي با رژيم پهلوي سخن گفته شده و نحوه ي شهادتش چنين بيان شده است كه در يكي از تپه هاي نوسود به صورت چريكي با ضد انقلاب درگير مي شود و عده اي از آنها را به هلاكت مي رساند و با تمام شدن مهمات، چون از طرف نيروهاي خودي حمايت نمي شود، مورد اصابت آر پي جي هفت قرار مي گيرد و در تاريخ 4 / 8 / 59 در راه بيمارستان شهيد مي شود.
[ صفحه 1089]
فرماندهي قرارگاه مهندسي رزمي قرارگاه خاتم الانبياء (ص)؛ نقاشي از برادران: طاهري و خداوردي؛ خط: از موزه شهدا. - تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، فرماندهي قرارگاه مهندسي - رزمي خاتم الانبياء (ص)، (چاپ اول): 1367.
[129] ص.: مصور، عكس (رنگي). - (قرارگاه مهندسي رزمي خاتم الانبياء (ص)؛ 1).
طرح روي جلد از جهاد دانشگاهي هنرهاي زيبا.
طرح پشت جلد از موزه شهدا.
عنوان ديگر: سرداران رشيد اسلام
اين كتاب، مجموعه اي از زندگينامه و خاطرات مربوط به سيزده تن از سرداران شهيد است. آنها اسوه هاي صبر و استقامت بودند و فداكاري خود را نه تنها در ميدانهاي نبرد، بلكه در عرصه زندگي نيز به نمايش گذاردند. در آغاز هر زندگينامه، يك تابلوي نقاشي شده از چهره ي سردار مورد نظر و در جاي جاي كتاب نيز نوشته هايي با خطوط خوش ديده مي شود. گاهي نيز خاطرات و وصيتنامه اي نيز به آنها اضافه شده است. اسامي اين سرداران شهيد
فرماندهي قرارگاه مهندسي - رزمي خاتم الانبياء (ص)، عبارت است از: «تقي رضوي، حميد سليمي، حاج محسن صفوي، حسين آقاسي زاده، هاشم ساجدي، سيد علي محسني، حميدرضا شريف الحسيني، حسن ناجيان، محمد طرفچي، سيد علي منتظرين، صادق شجاعي فر، سعيد شجاعي فر، علي اكبر شيردم».
كرمان: مؤسسه ي جمع آوري و نشر آثار دفاع مقدس كرمان، (چاپ اول): 1373.
107 ص.: مصور.
در ابتداي كتاب مطلبي (به جاي مقدمه) از سردار سرتيپ پاسدار حاج قاسم سليماني نوشته شده است و پس از آن مطلبي با نام «نتايج دفاع مقدس از ديدگاه امام خميني (ره)» به چاپ رسيده است. در ادامه، شعر «خون شاهدان» از دكتر رحيم نژاد سليم آمده است. سپس زندگينامه ي چند تن از سرداران شهيد استان كرمان چاپ شده است كه عبارتند از: سرداران شهيد محمد طلايي، علي اكبر محمدحسيني، علي شفيعي، عبدالمهدي مغفوري، مهدي زندي و قاسم ميرحسيني. در پايان هم شعري با نام «از زبان شهيد» سروده ي سيد احمد فخر مهدوي آمده است.
تاليف واحد بسيج مستضعفين سپاه پاسداران. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، واحد بسيج مستضعفين، منطقه يك كشوري، (چاپ اول): 1362.
[174] ص.: عكس.
عنوان ديگر: شهداي ارتش بيست ميليوني، منطقه يك كشوري.
كتاب، مجموعه ي 35 زندگينامه و وصيتنامه شهداي كارخانه ماشين سازي اراك است كه همراه با عكس شهيدان چاپ شده است. به علاوه، اطلاعيه ي واحد بسيج كارگري كارخانه درباره ي كمكهاي جنسي و نقدي كاركنان به جبهه ها و غيره و همچنين چند شعر در رابطه با شهيد و مقام و عظمت شهيدان، در آن به چاپ رسيده است. چند پيام از پيامهاي آيت الله منتظري در ارتباط با مقام شهيد و عظمت شهيد، در آن عنوان گرديده است و همچنين ديدگاه امام امت در مورد «كار و كارگر، جهاد و حفظ مكتب، بي نظير بودن ملت ايران، اين كه ما در نهايت پيروزيم و وحدت رمز پيروزي ماست و دليل اين كه
چرا جنگ مي كنيم و بركات آن از ديدگاه امام» توضيح داده شده است. اشعار موجود در كتاب از نصرالله مرداني، محمدرضا عبدالملكيان و چند شاعر ديگر است.
[ صفحه 1090]
تهران: مسجد جامع فاطميه، 1374.
110 ص.: مصور (بخشي رنگي)، عكس (بخشي رنگي).
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب به مناسبت سالروز تشكيل بسيج 20 ميليوني به فرمان امام خميني منتشر شده است.
مجموعه ي حاضر شامل اطلاعات خلاصه اي از شهداي مسجد فاطميه ي تهران همراه با فرازي از وصيتنامه هاي آنهاست. مطالب كتاب، عبارتند از: «بخشهايي از وصيتنامه رهبر كبير انقلاب اسلامي [حضرت امام خميني (ره)]، آماري از شهداي مسجد فاطميه، متن وصيتنامه ها و شرحي از مشخصات شناسنامه اي هر شهيد (نام و نام خانوادگي، تاريخ تولد، تاريخ و محل شهادت، نام گلزار يا گلستان محل دفن)، با دستنوشته هايي از شهدا، اطلاعات مختصري درباره شهدايي كه داراي اطلاعات و وصيتنامه نيستند، زيارت عاشورا و دعاي توسل». عكسهايي از شهدا به همراه عكسهايي از مراسم تشييع بعضي از شهدا، همراه با زيرنويس، نيز ارائه شده است.
كميته ي انقلاب اسلامي، روابط عمومي، 1363.
237، [8] ص.: عكس.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين مجموعه، دفتر دوم يادواره ي شهداي كميته ي انقلاب اسلامي (موسوم به روضه ي رضوان است) كه در سالروز تشكيل كميته ي انقلاب اسلامي به فرمان امام امت چاپ شده است. اين كتاب، مشتمل بر 57 يادواره و هجده قطعه شعر و تصوير است و سخناني از حضرت امام (ره) در مورد شهيد و شهادت از ديدگاه نهج البلاغه نيز چاپ شده است. اطلاعات ارائه شده درباره ي هر شهيد عبارت است از: تاريخ تولد، تاريخ شهادت، مسؤوليت، پست و مقام، خصوصيات فردي و فرازهايي از وصيتنامه ي شهيد. عكس شهيدان نيز زينت بخش زندگينامه ي آنهاست.
تهران: كميته ي انقلاب اسلامي، روابط عمومي، 1364.
159 ص.: عكس.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب، دفتر سوم روضه ي رضوان، يادواره ي شهداي كميته ي انقلاب اسلامي است. در ابتداي اين جلد فرمايشات حضرت امام خميني (ره) در مورد «شهيد و شهادت» به چاپ رسيده است. سپس اطلاعاتي درباره ي هشتاد تن از شهداي گرانقدر كميته ي انقلاب اسلامي آمده است. اين اطلاعات، شامل: تاريخ ولادت، تاريخ شهادت، خلاصه ي زندگينامه و عكس هر يك از شهدا، همراه با فرازهايي از وصيتنامه ي شهيد است. قطعه شعرهايي نيز در بين زندگينامه ها به چاپ رسيده است.
[بي جا]: مكتب قرآن و عترت، (چاپ اول):؟؟ 68.13 ص.: مصور.
شمارگان: 1000 نسخه.
[ صفحه 1091]
اين كتاب، شرح حال و خاطرات سه شهيد و فرازهايي از وصيتنامه و نامه هاي ايشان به خانواده هاي خود است. شهيدان، عبارتند از: «علي رضا سيد خاموشي (متولد 27 / 8 / 1348 و شهيد در منطقه ي عملياتي كربلاي پنج)، مجتبي ساساني (متولد سال 1349 و شهيد در منطقه ي عملياتي كربلاي هشت)، ميثم سعيد محمدي (متولد سال 1349 و شهيد در سال 1365)». در پايان كتاب نيز تصاويري با زيرنويس از سه شهيد به همراه ديگر شهيدان - از جمله، «محمد كربلايي مطلب، مجتبي داوودي، محمد باقري، مجتبي احمدي معصومي و محمدرضا لولاچيان» - ارائه شده است.
تدوين طاهره بزم، شهناز صرامي. - تهران: مركز اسناد انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1381.
[192] ص.: مصور. - (مركز اسناد انقلاب اسلامي؛ 184: خاطرات؛ 20).
طراح روي جلد: فاطمه كركه آبادي.
شمارگان: 1800 نسخه.
كتاب «ياد ياران» شامل زندگينامه مختصر 82 شهيد و مفقودالاثر دفاع مقدس است. هر زندگينامه، شامل اطلاعات زير است: «نام، نام خانوادگي، تاريخ و محل شهادت، دوران كودكي، دوران جواني، فعاليت ها در دوران قبل و بعد از انقلاب، دوران حضور شهيد در جبهه، نحوه ي شهادت، خاطرات كوتاهي از شهيد (در برخي از موارد) و وصيتنامه ي شهيد». از جمله شهيداني كه زندگينامه ي آنها در اين كتاب آمده است، افراد زير هستند: «حجت الاسلام فضل الله مهدزاده محلاتي، حجت الاسلام حسين اسكندري، ولي الله محمدي، محسن عزيزيان، علي كميلي فر، محمدحسين بدخشان ظهوري، محمد ذوالفقاريان، محسن بلنديان، بهرام شهپريان، جواد كارگر، علي رضا مشهدالكوبه فراهاني،
غلامرضا مشهدالكوبه فراهاني و...».
تدوين و گردآوري ستاد كنگره بزرگداشت شهيد بهشتي و شهداي دانشگاه شهيد بهشتي. - تهران: دانشگاه شهيد بهشتي، (چاپ اول): 1379.
274 ص.: مصور، جدول.
شمارگان: 1500 نسخه.
كتاب حاضر شامل زندگينامه ي، وصيتنامه و تصاوير شهيدان (زن و مرد) دانشجوي دانشگاه شهيد بهشتي است. زندگينامه ها به تفكيك دانشكده ارائه شده اند. در پايان كتاب نيز زندگينامه كارمندان شهيد زن و مرد دانشگاه شهيد بهشتي، به چاپ رسيده است. فرازهايي از سخنان حضرت امام و مقام معظم رهبري در خصوص جنگ و شهادت و تاريخچه اي از دانشگاه و زندگينامه شهيد آيت الله دكتر بهشتي ارائه شده است. كتاب، شامل جداولي از مقايسه ي نسبت و درصد شهداي دانشجو و مقايسه ي آن با ساير مراكز آموزشي در سال 1365 است. اطلاعات هر زندگينامه شامل: «نام و نام خانوادگي، رشته ي تحصيلي، تاريخ و محل تولد، تاريخ ومحل شهادت، شرحي از دوران كودكي، نوجواني، سوابق مبارزاتي دوران انقلاب و دوران جبهه و ويژگي هاي اخلاقي شهيد» است.
تهيه و تدوين ستاد امور ايثارگران اداره كل و مناطق تابعه. - تهران: نوين پژوهش، (چاپ اول): 1379.
16،230 ص.: مصور (بخشي رنگي)، عكس.
[ صفحه 1092]
شمارگان: 6000 نسخه.
در اين مجموعه، زندگينامه مختصر و فرازي از وصيتنامه هاي 328 شهيد فرهنگي شهرستانهاي تابع استان تهران - به جز شهر تهران - گرد آمده است؛ شامل شهيدان شهرهاي: اسلامشهر، اشتهارد، پاكدشت، دماوند، رباط كريم، ساوجبلاغ، شهر ري، شهر قدس، شهريار، طالقان، فيروز كوه، قرچك، كرج و ورامين. مطالب مربوط به شهيدان به ترتيب شهرستانهاي نامبرده ارائه شده است. براي اكثر شهيدان اطلاعات
شناسنامه اي (نام و نام خانوادگي، نام پدر، شهرستان محل تولد، محل و تاريخ شهادت)، همراه با عكسي از شهيد، ارائه شده است. خلاصه ي زندگينامه ها شامل مطالبي درباره ي تحصيلات، ويژگي هاي اخلاقي، فعاليت هاي مذهبي و فعاليت هاي دوران جنگ است. در پايان كتاب، عكسي از گلزار شهداي هر شهرستان، با زيرنويس، به چاپ رسيده است.
نوشته مهدي فتحي. - تهران: اسپيد، (چاپ اول): 1378.
55 ص. - (كودكي بزرگان؛ 1).
عنوان روي جلد: كودكي بزرگان: يك آسمان ستاره.
شمارگان: 5000 نسخه.
در كتاب «يك آسمان ستاره»، ده داستان و حكايت كوتاه از دوران كودكي و نوجواني ده شخصيت برجسته ي تاريخ وفرهنگ ايران و انقلاب اسلامي بازگو شده است. اين اشخاص عبارتند از: «دكتر مصطفي چمران، محمدتقي جعفري، سيد حسن مدرس، سيد جمال الدين اسدآبادي، ميرزا تقي خان اميركبير، جلال الدين مولوي، شيخ بهايي، امام محمد غزالي، شيح مصلح الدين سعدي و ابوالحسن بهمنيار». از بين اين افراد، شهيد دكتر مصطفي چمران در ارتباط با دفاع مقدس نقش عمده اي داشته است، كه در اين كتاب نيز به آن اشاره شده است.
[ صفحه 1094]
تهران: پيام آزادي، [بي تا].
134 ص.: عكس.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب، حاوي وصيتنامه ي تعدادي از شهداي هشت سال دفاع مقدس و دو متن سخنراني از حضرت امام خميني (ره) و شهيد مطهري است. سخنان امام در مدح شهيدان و سخنان شهيد مطهري در رثاي سالار شهيدان و مقام شهيد است. كتاب، حاوي وصيتنامه كامل تعدادي از شهيدان هشت سال دفاع مقدس و يا بخشي از وصيتنامه هاي اين عزيزان است. در كتاب، تنها نام شهيدان و وصيتنامه آنها آورده شده و اشاره اي به زندگينامه يا محل شهادت آنها نشده است.
تهران: پيام آزادي، [بي تا].
162 ص. مصور. - (مجموعه وصيتنامه هاي شهيدان؛ دفتر دوم).
كتاب حاضر كه به شهيد گرانقدر حاج آقا مصطفي خميني تقديم شده است، حاوي مجموعه وصيتنامه هاي شهيدان است كه عده اي از آنان شهداي انقلاب اسلامي و عده اي نيز از شهيدان جنگ تحميلي عراق عليه ايران مي باشند. موضوعهاي اصلي كه در اين وصيتنامه ها مورد توجه قرار گرفته، عبارتند از: گوش به فرمان امام بودن، بر پاداشتن نماز اول وقت، اعتقاد به پيروزي حتمي اسلام بر كفر، سفارش به والدين براي صبور بودن در برابر شهادت فرزندان و سفارش به حفظ حجاب.
تهران: پيام آزادي، [1361].
174 ص. - (مجموعه وصيتنامه هاي شهيدان؛ دفتر سوم).
شمارگان: ذكر نشده است.
آنچه در اين كتاب آمده قسمت هايي از وصيتنامه ي عده اي از شهداي انقلاب اسلامي و جنگ حق عليه باطل است. كتاب با بيان فرازهايي از وصيتنامه ي شهيد حاج سيد مصطفي خميني آغاز شده است و پس از آن، وصيتنامه ي جمعي از شهداي جنگ تحميلي آمده است. اين وصيتنامه ها مبين اخلاص و ايمان و ايثار شهدا هستند. توصيه به اطاعت از فرامين ائمه ي اطهار (ع) و ولي امر، گذشت و فداكاري و پيروي از حق و بسياري توصيه هاي ديگر از اهم مندرجات زينت بخش اين وصيتنامه هاست. بعضا نيز اشعار و نامه هايي به عنوان وصيتنامه شهدا درج شده است.
گردآورنده محمدحسين عباسي ولدي؛ با همكاري دفتر تحقيق و پژوهش؛ ويراستار غلامرضا نباتي مقدم. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1379.
149 ص.
شمارگان: 2200 نسخه.
متن اين كتاب، در چهار فصل، بيانگر ارادت شهيدان نسبت به رهبر انقلاب، امام خميني (ره) است. فصل اول (امام در آيينه ي شهيدان)، گفتار، نوشتار يا خاطراتي است كه به صورت مستقيم يا غير مستقيم از زبان ياران نزديك امام (ره)، سرداران سپاه و ارتش و مسؤولان كشوري و لشكري كه به شهادت رسيده اند، درباره ي شخصيت امام (ره)
[ صفحه 1095]
بيان شده است. فصل دوم، «روايت عشق» است و در اين قسمت، خاطرات و مطالبي حاكي از عشق و ارادت شهيدان نسبت به امام (ره) بيان شده است. اين مطالب، از دستنوشته ها و وصيتنامه ها استخراج شده اند. فصل سوم
(پروانه هاي شمع)، خاطرات خانواده و نزديكان شهيدان و يا دستنوشته هاي شهدا است. عنوان فصل چهارم، «پيام خون» و شامل قسمتهايي از وصيتنامه شهيدان است كه در آن توصيه به اطاعت محض از ولايت فقيه كرده اند. متن كتاب فاقد نظم الفبايي يا هرگونه فهرست از اسامي شهدايي است كه از آنان نقل قول شده است.
[بنياد شهيد انقلاب اسلامي]. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول)، 1379.
130 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
در اين كتاب، گزيده اي از وصيتنامه ها و گفتارهاي شهيدان انقلاب و هشت سال دفاع مقدس درباره ي حضرت امام خميني (ره) گردآوري و در نه فصل موضوعي تنظيم شده است. اين موضوعات عبارتند از: 1. الگو پذيري از امام خميني (ره)؛ 2. اطاعت از امام (ره)؛ 3. تداوم راه امام (ره)؛ 4. حمايت از امام (ره)؛ 5. خط امام (ره)؛ 6. دعا براي امام (ره)؛ 7. عشق و ارادت به حضرت امام (ره)؛ 8. قدرداني و اداي دين نسبت به امام (ره)؛ 9. نيابت حضرت امام زمان (عج).
گردآوري پروين رجبي. - اصفهان: زاينده رود، (چاپ اول): 1381.
199 ص. - (سنگرسازان بي سنگر؛ 20).
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 1000 نسخه.
كتاب «پرتو نور» متن كامل وصيتنامه ي 48 شهيد جهادگر جهاد سازندگي استان اصفهان بوده، به ترتيب نام خانوادگي شهيدان ارائه شده است. در پايان كتاب نيز بخشي جهت درج وصيتنامه و مشخصات شهيد اختصاص داده شده است تا توسط آشنايان و خانواده ي او تكميل و عودت داده شود. اسامي تعدادي از شهيداني كه وصيتنامه آنان در اين مجموعه آمده، به قرار زير است: «سيد محمدرضا احمدي، حسنعلي اقبالي، حميدرضا اميرپور، عبدالحميد امير كاوه، اسماعيل اميريان، اكبر باقي، حسين براتي، حسين آبادي، حسينعلي بخشي، اسماعيل بهرامي، رسول تحويليان، اسماعيل جلالي، محمدرضا جندقيان، علي حاج هاشمي، عبدالله داودوندي، علي اكبر ذوالفقاري، محمد سلطاني، رحمت الله سلطاني، سيد يوسف سيديان، مهدي شاهسون، محمد شريف زاده، محسن شريفي و...».
[گردآورنده فاطمه قرآني]. - مشهد: مكتب مقداد، فاطمه قرآني، 1372.
127 ص.
در اين كتاب خانم «فاطمه قرآني» فرازهايي از وصيتنامه هاي 44 تن از شهيدان گرانقدر جنگ تحميلي را برگزيده است و پس از هر يك، در برخي موارد، نكاتي از زندگي آنها را بازگو كرده و يا يك نكته ي قابل توجه از
[ صفحه 1096]
وصيتنامه را بسط داده و تفسيري بر آن نوشته است. هدف از گردآوري اين مجموعه، تشويق به كسب ايمان و اخلاق اسلامي است.
[دفتر تحقيقات اجتماعي]، وزارت ارشاد اسلامي؛ با مقدمه امام خميني (ره) و آيت الله منتظري. - [تهران]: وزارت ارشاد اسلامي، [13؟]
63 ص.: عكس.
عنوان از روي جلد.
كتاب حاضر حاوي گزيده اي از وصيتنامه ي شهداي انقلاب اسلامي و دفاع مقدس است. در ابتداي كتاب مقدمه اي از رهبر كبير انقلاب درباره ي عظمت شهيد و شهادت ذكر شده است و در ادامه، پيام آيت الله منتظري در مورد ارزش شهادت به چاپ رسيده است. موضوعها و مباحث عمده اي كه شهدا در وصاياي خود مورد توجه قرار داده اند عبارتند از: ارزش انقلاب اسلامي در نظر شهيدان، اعتقاد به پيروزي حتمي اسلام، اعتقاد به ارزش روحانيت و نقش آن، عشق به شهادت و نداشتن ترس و نگراني از رفتن به جبهه.
به كوشش محبوبه توراني؛ تهيه شده در اداره كل تربيت معلم و آموزش نيروي انساني. - تهران: وزارت آموزش و پرورش، مؤسسه فرهنگي منادي تربيت، (چاپ اول): 1380.
578، [46] ص.: مصور، جدول، عكس.
عنوان ديگر: پيام شاهدان تربيت (وصاياي شهداي تربيت معلم كشور).
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر شامل وصيتنامه ي كامل 185 دانشجو، دانش آموز و معلم شهيد و مفقودالاثر استانهاي كشور است. تعدادي از وصيتنامه ها با عكس شهيد همراه هستند. در كنار وصيتنامه ها، اطلاعاتي درباره ي هر شهيد - شامل نام استان، رشته ي تحصيلي، تاريخ و محل شهادت و نام عمليات مربوطه - ارائه شده است. از جمله شهيدان مي توان به افراد زير اشاره كرد: «مجيد حاجي محمدزاده اصل، داوود قدامي، حسين بيگلري، كريم اسلامي، اژدر بهمني، حسن تقوي شاد، ابوالفتح حسني، سيد اصغر حسيني، عين الله علايي، عباس قديري، محمد نصيري،
محمد نظري، رجبعلي ولي پور، اسماعيل روا، ابراهيم زارعي، عباس ميرزايي، مجيد معظم و...».
تدوين و جمع آوري منصور هرنجي. - نوشهر: بنياد شهيد انقلاب اسلامي شهرستان نوشهر، (چاپ اول): 1380.
56 ص.
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب شامل فرازهايي از وصيتنامه هاي شهداي شهرستان نوشهر است. از جمله موضوعهاي مورد اشاره در اين وصيتنامه ها، مي توان موارد زير را نام برد: «جوانان، آخرت، اسلام، جهاد، امام زمان (عج)، ياد خدا، راه شهيدان، تحصيل علم، نماز، امام حسين (ع)، دانشگاه، تهاجم فرهنگي و...». افراد زير از جمله شهيداني هستند كه فرازهايي از وصيتنامه آنان در اين كتاب آورده شده است: «عنايت الله افتداداودي، كاظم كريمي، احسان الله قمي، عبدالرحمن مهدي زاده، عبدالحسين چالكش محمدي، شهرام كياحيرتي، حسينعلي پورجعفري، اردشير كثيري، حشمت الله اسلامي، قدرت الله توكلي، بيژن شيخ پور، زعفر آهنگري علي آبادي، يحيي قمي تبار، حسينعلي نعيمايي و...».
[ صفحه 1097]
به اهتمام: كميته تاليف و تدوين يادواره سرداران و هزار شهيد شهرستان آمل؛ علي حسين زاده... [و ديگران]. - آمل: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، ناحيه مقاومت سپاه آمل، (چاپ اول): 1378.
128 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
«جرعه هاي ناب» مجموعه اي از گزيده ي وصيتنامه هاي شهداي شهرستان آمل است كه زير بيست موضوع تنظيم شده است. موضوعهاي مورد نظر گردآورندگان عبارتند از: «نيايش»، «امام حسين (ع)»، «امام مهدي (ع)»، «ولايت فقيه»، «نماز»، «بسيج»، «روحانيت»، «حجاب»، «دنيا»، «حالات و روحيات شهيد»، «آرزوهاي شهيد»، «جبهه و جنگ»، «دشمن ستيزي»، «توصيه ي شهيد به امت حزب الله» و «شهيد و شهادت». مطالب كتاب مبين نيات و احساسات شهيدان هستند. نام و عنوان هر يك از شهيدان همراه وصيتنامه ها آمده است.
تهيه و تنظيم مجيد زمان پور. - تهران: مركز فرهنگي سپاه، معاونت انتشارات، مديريت امور كتاب، (چاپ اول): 1373.
145 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
به مناسبت پنجمين سالگرد رحلت حضرت امام خميني (س).
اين كتاب در برگيرنده ي آن بخش از وصيتنامه هاي شهيدان است كه پيرامون ابعاد وجودي حضرت امام خميني (ره) نوشته شده اند. كتاب در دو فصل تنظيم شده است. فصل اول: وصيتنامه هاي شخصيتهاي سرشناس كشور، چون: «آيت الله اشرفي اصفهاني، حجت الاسلام محمد جواد باهنر، آيت الله محمدحسين بهشتي، دكتر چمران، پاك نژاد، آيت الله دستغيب، محمدعلي رجايي، آيت الله سعيدي، آيت الله صدر، آيت الله صدوقي، استاد مطهري و آيت الله مدني» است و فصل دوم شامل وصيتنامه هاي شهداي دوران انقلاب و جنگ است. در پانويس ها، منابع و مآخذ هر بخش از وصيتنامه ها ارائه شده است. در اول كتاب نيز ديدگاه حضرت آيت الله خامنه اي درباره ي حضرت امام خميني (ره) آمده است. تنظيم وصيتنامه ها فاقد
نظم الفبايي است.
گردآوري و تدوين معاونت فرهنگي و پژوهشي بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان كردستان. - سنندج: عابد، 137.1380 ص.
طراح روي جلد: مازيار يعقوبي.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب «حديث جاودانه ها»، شامل فرازهايي از وصاياي 181 شهيد استان كردستان است. اين وصيتنامه ها در هشت موضوع مختلف تنظيم شده اند كه عبارتند از: «شهيد و شهادت، امام حسين (ع) و عاشورا، امام (ره)، ولايت فقيه، معارف الهي، دفاع مقدس، حجاب اسلامي، نحوه ي تربيت فرزندان و وحدت اسلامي». اطلاعات هر مدخل از وصيتنامه ها شامل: «نام و نام خانوادگي، تاريخ تولد، تاريخ و محل شهادت و متن برگزيده» است كه بدون نظم مشخص يا ترتيب الفبايي ارائه شده اند. در پايان كتاب نيز فهرست اسامي شهداي صاحب وصيت بدون نظم الفبايي آمده است. از جمله اسامي شهداء مي توان از افراد زير نام برد: «حميد انصاري، خدامراد بزرگ احسان، غلامرضا ضيايي، اسدالله قائم پناه، علي حسين صادقي، و...».
[ صفحه 1098]
گردآورنده: شكرالله نيك پور. - بهبهان: توفيق، 1376.
166 ص.: جدول.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب حاضر شامل مجموعه ي گردآوري شده اي از برگزيده ي وصاياي 229 نفر از شهداي شهرستان بهبهان مي باشد. برگزيده ها فاقد نظم خاص و يا تنظيم براساس الفباي نام خانوادگي شهداست. در پايان كتاب نيز فهرستي از شهداي آن شهر ارائه شده است كه شامل: نام و نام و خانوادگي شهدا به همراه تاريخ تولد، تاريخ شهادت و نيز محل شهادت است. نويسنده، مجموعه ي حاضر را به منظور استفاده در مراسم صبحگاه مدارس، ادارات، نهادها و ارگانها جمع آوري كرده است. در پايان كتاب، جدولي از اسامي 72 تن از
شهداي نوجوان همراه با معلمان مدرسه ي راهنمايي شهيد پيروز - كه در حمله ي موشكي به شهر بهبهان در چهارم آبان 1362 شهيد شده اند - و نيز اسامي عده ي ديگري كه در همين حمله به لقاء الله شتافته اند، آمده است.
محمدرضا رحيمي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد؛ كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1376.
322 ص.
كتاب حاوي فرازهايي از وصيتنامه هاي شهيدان شهرستانهاي تهران بزرگ است كه به صورت موضوعي تنظيم شده است. عناوين و موضوعهاي اين وصايا عبارتند از: ولايت فقيه در كلام شهيد، نماز در كلام شهيد، مسجد در كلام شهيد، امام حسين (ع) و عاشورا در كلام شهيد، امام مهدي (عج) در كلام شهيد، امام خميني (ره) در كلام شهيد، حجاب در كلام شهيد، روحانيت در كلام شهيد، جبهه و جنگ در كلام شهيد، بسيج در كلام شهيد، راه و هدف در كلام شهيد، انقلاب اسلامي در كلام شهيد، شهيد و شهادت در كلام شهيد، دنيا در كلام شهيد، حالات و روحيات شهيد، نيايش در كلام شهيد، آرزوي شهيد، و توصيه هاي شهيد به امت و اقشار مختلف جامعه.
به كوشش محمدرضا رحيمي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد؛ كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1376.
191 ص.
كتاب، حاوي فرازهايي از وصاياي شهداي تهران بزرگ است كه به صورت موضوعي تنظيم شده است. عناوين و موضوعهاي اين وصايا عبارتند از: قرآن در كلام شهيد، ولايت فقيه در كلام شهيد، نماز در كلام شهيد، مسجد در كلام شهيد، امام خميني (ره) در كلام شهيد، امام حسين و عاشورا در كلام شهيد، حجاب در كلام شهيد، روحانيت در كلام شهيد، امر به معروف و نهي از منكر در كلام شهيد، جبهه و جنگ در كلام شهيد، بسيج در كلام شهيد، راه و
هدف در كلام شهيد، انقلاب اسلامي در كلام شهيد، نيايش در كلام شهيد، حالات و روحيات شهيد، شهادت در كلام شهيد، آرزوي شهيد، توصيه هاي شهيد و امت و اقشار مختلف جامعه.
[ صفحه 1099]
به اهتمام محمدحسين قاسمي. - قم: مشرقين، (چاپ اول): 1379.
184 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
در اين مجموعه، فرازهايي از وصيتنامه و پيامهاي شهيدان گرانقدر دفاع مقدس درباره ي مقوله هايي در ارتباط با دين و انقلاب اسلامي گردآوري شده است. كتاب، در شش بخش موضوعي تنظيم شده است كه عبارتند از: 1. مناجات و نجواي شهيدان؛ 2. نماز؛ 3. ولايت فقيه؛ 4. شهدا و راه شهدا؛ 5. حجاب؛ 6. پيامها و سفارشهاي شهيدان. نام هر شهيد و مشخصات وي همراه با فرازهاي انتخاب شده، نيز آورده شده است.
دانشكده افسري «علوم پايه نظامي» اصفهان. - اصفهان: دانشگاه امام حسين (ع)، دانشكده افسري (علوم پايه نظامي)، (چاپ اول): 52.1380 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
به مناسبت يادواره شهداء پادگان غدير.
اين كتاب گلچيني از وصيتنامه ها، خاطرات، آخرين مكالمات تلفني و نامه هاي مكتوب 34 شهيد پادگان الغدير دانشگاه امام حسين (ع) اصفهان است كه به همراه فرمايشات، روايات و سخنان پيامبر (ص)، ائمه (ع) و امام خميني (ره) و ساير بزرگان ارائه شده است. سه قطعه شعر در قالب مثنوي از عباس تميزي «قدير اصفهاني» - كه در يادواره ي شهداي غدير قرائت شده - نيز ارائه شده است. اسامي برخي از شهيدان عبارت است از: «اسماعيل حيدري، آقا علي ملك محمد، مجيد پاكزاد، زال يوسف پور، جلال افشار، مصطفي نصراصفهاني، غلامرضا پورعبائيان، ابراهيم تلان، علي ميرمجربيان، مظفر ماست بندزاده، عباس كردآبادي، محمد عليجاني، محسن موهبت، عباس افيوني زاده و...».
به كوشش مصطفي ايزدي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول)؛ 190.1369 ص.
تصوير روي جلد از موزه شهدا.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب به مناسبت يكمين سالگرد ارتحال امام خميني سلام الله عليه منتشر شده است.
كتاب «دلدار مستان» فرازهايي از وصيتنامه هاي شهيدان و مفقودالاثرها، در وصف رهبر كبير انقلاب، حضرت امام خميني (ره) است. وصيتنامه ها براساس موضوعات به عناوين مختلفي تقسيم شده اند كه از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره كرد: «سلام بر امام خميني (ره)؛ امام خميني (ره) نعمت خدا براي ما؛ امام خميني (ره) خليفه ي خدا در زمين؛ امام خميني (ره)؛ سلاله ي پيامبر اسلام (ص)؛ امام خميني (ره)، امام خميني (ره)، امام حسين (ع) زمان
ما؛ امام خميني (ره)، نائب امام زمان (عج)؛ رهبري امام خميني (ره)، رهبري جهان مسلمين و مجروحين؛ لبيك به امام خميني (ره)؛ فرمانده ي كل قوا، و...». در پايان نيز اسامي شهدا بدون نظم الفبايي ارائه شده است. نمونه ي دستخط سيد احمد خميني يادگار امام درباره ي كتاب حاضر نيز ارائه شده است.
[ صفحه 1100]
خوئين: خانواده ي شهداي خوئين، (چاپ اول): 1366.
84 ص.: عكس.
اين كتاب، مجموعه ي وصيتنامه ي جمعي از شهداي بخش «خوئين» (از شهرستان زنجان) است كه از آغاز جنگ تا عمليات كربلاي ده به شهادت رسيده اند. وصيتنامه ها به ترتيب تاريخ شهادت، همراه با عكس و مشخصات شناسنامه اي، مسؤوليت شهيد در جبهه و تاريخ و محل شهادت هر شهيد، ارائه شده اند. بخش پاياني كتاب به نوحه هايي درباره ي شهيدان و حضرت حسين بن علي (ع) اختصاص يافته است.
تدوين: مجيد زمان پور. - تهران: سنا، [1376].
هفت، 147 ص.
عنوان روي جلد: زمزمه خوبيها، تعبيرها، تشبيه ها و مضمونها در وصيتنامه شهيدان شاهد.
كتابنامه: ص. 139 - 138.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين مجموعه اي گزيده اي است از وصاياي شاهدان شهيد در ستايش، تمجيد و تمديح ارزشهاي والاي اسلامي. مطالب كتاب در بخشهاي «جهاد، جبهه، مناجات، شهادت، بقاي حق، شهدا و نفخات رباني» تنظيم شده است. انگيزه ي تدوين اين دفتر، گردآوردن مجموعه اي از عبارات و جملات كوتاه و ژرف و عميق و داراي بلاغت و سلاست نثر و برخوردار از محتواي عاطفي و احساس برانگيز است تا خواننده از حظ روحي و معنوي برخوردار گردد. اين مجموعه با بررسي قريب پنج هزار وصيتنامه فراهم آمده است. در زير هر عبارت، نام وصيت كننده، تاريخ شهادت و محل شهادت شهيد شاهد آورده شده است.
تاليف علي رضا امير حاجلو. - تهران: دانشگاه خواجه نصيرالدين طوسي؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1380.
109 ص.: عكس.
شمارگان: 2000 نسخه.
كتاب «سبكباران ساحلها» مجموعه فرازهايي از وصيتنامه هاي 77 شهيد دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي است كه به تفكيك دانشجويان دانشكده هاي برق، عمران و مكانيك تنظيم و ارائه شده است. اطلاعات داده شده براي هر شهيد، شامل: «نام و نام خانوادگي شهيد، رشته ي تحصيلي، سال ورود به دانشگاه، تاريخ و محل تولد، تاريخ و محل شهادت و برگزيده ي وصيتنامه شهيد» است. در پايان نيز فهرست اسامي شهدا همراه با نمودار مقايسه اي تعداد شهداي دانشگاهها به چاپ رسيده است.
تنظيم مطالب و نگارش: محسن شاهرضايي، رفيع افتخار؛ به كوشش: محمدقاسم فروغي. - تهران: سپاه پاسداران نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، (چاپ اول): 1371.
113 ص. - (مجموعه آثار و ارزشهاي هشت سال دفاع مقدس؛ مجموعه وصيتنامه: 1).
اين كتاب به مناسبت هفته دفاع مقدس در سال 1371 منتشر شده است.
كتاب حاضر، گلچيني از مجموعه ي دفاتري است كه توسط خانواده هاي شهدا و مفقودان، به آرشيو مركز آثار و
[ صفحه 1101]
ارشها و دفاع مقدس ارسال شده است. كتاب شامل هفت بخش به شرح زير است: بخش اول (سخن شهيد با امام): اين بخش، شامل سخنان، نظرات، عقايد و احساسات شهيدان در رابطه با امام و مقتداي آنان است. بخش دوم، «شهيد و شهادت از ديدگاه شهيد»؛ بخش سوم، «آرمانها و اهداف شهيد»؛ بخش چهارم، «سفارشهاي شهيد»؛ بخش پنجم: «هشدارهاي شهيد»؛ بخش ششم، «نيايشهاي شهيد» و
بخش هفتم، «پيامها و مطالبي كه شهدا به خانواده هاي خود فرستاده» است. در انتهاي كتاب نيز جدولي ارائه شده است كه در آن، اسامي شهدايي كه در اين كتاب از آثار آنان استفاده شده، مشخصات فردي شهيد، محل شهادت، وضعيت تأهل، شغل و ديگر اطلاعات مفيد در مورد شهيد ارائه شده است.
جعفر سليماني كيا. - [بي جا]: ستاد برگزاري كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان، 1374.
196 ص.: مصور.
كتاب، حاوي هشت بخش و گزيده اي از وصيتنامه هاي شهداي استان آذربايجان شرقي درباره ي موضوعهاي مختلف است. اين هشت بخش عبارتند از: بخش «اول: منطق شهيد؛ بخش دوم: در وصف شهادت؛ بخش سوم: عشق به امام؛ بخش چهارم: جبهه و جهاد؛ بخش پنجم: راز و نيازها؛ بخش ششم: سفارش ها؛ بخش هفتم: هشدارها؛ بخش هشتم: پيام شهيد به خانواده». در زير هر جمله ي برگزيده شده، نام شهيد آورده شده است. در بخش اول بيشتر شهيدان خواسته اند تا گمنام باشند؛ در بخش دوم، شهادت را مرگي شيرين دانسته اند؛ در بخش سوم، تبعيت از امام امت را خواسته اند؛ در بخش چهارم، واجب بودن دفاع را متذكر شده اند؛ در بخش پنجم، با خدا راز و نياز كرده اند؛ در بخش ششم، به انجام كارها براي خدا سفارش كرده اند؛ در بخش هفتم، هشدار برحذر بودن از اختلافات داخلي و در بخش آخر سفارش به الگو قرار دادن ائمه ي اطهار (ع) در زندگاني مورد تأكيد قرار گرفته است.
تحقيق و تنظيم مركز پژوهش هاي فرهنگي بنياد شهيد انقلاب اسلامي، سرپرست گروه تحقيق، محمدعلي الهي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ دوم): 1369.
571 ص.: عكس (بخشي رنگي)، جدول.
آغازگر مطالب كتاب يكصد و پنجاه پيام از كلام امام است و سپس مقاله ي «فلسفه و ارزش جهاد و شهادت در اسلام» در باب جهاد و فضيلت آن آورده شده است. پس از آن در ارتباط با خانواده ي شهيد مطالبي با عناوين «خانواده ي شهيد، پژواك گران نفير خون، خانواده ي شهيد، پژواك گر صداي ايثار
و خانواده ي شهيدان، عاشقان كوي حق» در رابطه با ارزشهاي مرتبط با شهيد و شهادت درج شده است. مطالب بعدي در خصوص مدنيت و خون شهيد، تمدن در گرو شهادتها، درس آموزي از انقلابهاي دنيا و تاريخ تلخ و ديدگاه هاي شيرين تا صفحه ي 230 كتاب را به خود اختصاص داده است. صفحات بعدي، تا صفحه ي 559، پايان كتاب، فهرست ها و جداول است. مشخصات شهيدان در زير عناوين جهان بيني شهيد، حالات و روحيات شهيد، راه و هدف شهيد، شهيد و انقلاب اسلامي، امام و روحانيت از ديدگاه شهيد همراه با تحليلها و فرازهايي از وصيتنامه هاي شهيدان آورده شده است. اطلاعات ارائه شده در جداول شامل نام و نام خانوادگي، حرفه، تحصيلات، محل و سال تولد، محل و سال شهادت مي باشد.
[ صفحه 1102]
تحقيق و تنظيم مركز پژوهش هاي فرهنگي بنياد شهيد انقلاب اسلامي. - بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ دوم): 1369.
480 ص.: عكس (بخشي رنگي)، جدول.
اين كتاب مجموعه اي از فرازهاي وصيتنامه هاي شهيدان يا پيامهاي آنها به پدر و مادر و اقوام خود و مردم مي باشد كه در موضوعهاي زير گردآوري شده است: 1 - جبهه و جنگ از ديدگاه شهيد؛ 2 - رويارويي شهيد با منافقين، ضد انقلاب و كفر جهاني؛ 3 - پيام شهيد به رزمندگان؛ 4 - پيام شهيد به امت؛ 5 - پيام شهيد به پدر و مادر؛ 6 - پيام شهيد به همسر و فرزند؛ 7 - نيايش شهيد. پس از هر مجموعه، فهرست اسامي شهيداني كه از وصيتنامه يا پيامهاي آنان استفاده شده است، با ذكر مشخصات (نام،
نام خانوادگي، حرفه، تحصيلات، محل و سال تولد، محل و تاريخ شهادت) آورده شده است.
تهيه كننده كميته تأليف و تدوين [كنگره سرداران 14 هزار شهيد استان فارس]؛ با مشاركت بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان فارس. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1379.
162 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل گلچين و گزيده اي از وصاياي شهداي دفاع مقدس استان فارس است و در شش فصل، به ترتيب شهرستان، از هم تفكيك شده اند. فصل 1: گزيده ي وصاياي جمعي از شهداي دفاع مقدس شهرستان شيراز؛ فصل 2: شهرستان فسا؛ فصل 3: شهرستان جهرم؛ فصل 4: شهرستان كازرون؛ فصل 5: شهرستان استهبان؛ فصل 6: شهرستان ممسني. اسامي شهدا در هر فصل براساس نام خانوادگي، تنظيم الفبايي شده است. در پايان كتاب نيز فهرست كامل اسامي شهدا براساس نام خانوادگي ارائه شده است.
گردآوري محمد خامه يار. - تهران: نشر سامير، 1377.
46 ص.
طراح روي جلد: حسن موسي زاده.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب با همكاري ستاد يادواره سرداران و يكهزار شهيد خمين، تيپ سوم پياده مالك اشتر لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع) منتشر شده است.
اين كتاب، فرازهايي از وصيتنامه ي 108 تن از شهداي شهرستان خمين است كه با نگاهي نو به وصيتنامه هاي يك هزار شهيد شهرستان خمين گردآوري و تدوين شده است. در اين فرازها، نظرگاه عرفاني شهيدان مد نظر بوده است و طلب شادت و سر و جان فدا كردن در راه دوست. اگر چه در اين راه هم شهادت هدف اين شهيدان نبوده و آرزوي خدمت به دين و كسب رضايت خداوند باري تعالي و انجام وظيفه ي ديني هميشه در صدر آمال آنها قرار داشته است.
[ صفحه 1103]
تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات، (چاپ يازدهم): 1374.
38 ص.
حضرت امام خميني (ره) در وصيتنامه سياسي - الهي خود درباره ي جنگ تحميلي عراق عليه ايران مطالب متعددي فرموده اند؛ از جمله در بند «ل» اين وصيتنامه خود سفارشهايي درباره ي توجه دولت و ملت و مجلس به قواي مسلح، از ارتش و سپاه و ژاندرمري و شهرباني تا كميته ها و بسيج عشاير، مي نمايند و از آنان به عنوان «بازوان قوي و قدرتمند جمهوري اسلامي و نگهبان سرحدات و راهها و شهرها و روستاها و بالاخره نگه داران امنيت و آرامش بخشان به ملت و در هم كوبندگان توطئه ها» ياد مي كنند و براي حماسه هايي كه آنها در جنگ آفريدند، از آنها تشكر كرده، براي آنها دعاي خير طلب مي كنند و در ادامه، از اين نيروها مي خواهند كه خودكفا شوند و از وابستگي به اجانب بپرهيزند و دست شرق و غرب را از سر خود كوتاه كنند و در ضمن، وارد بازي هاي سياسي نشوند.
تاليف و تدوين فريدون داوري، رضا يوسف زاده؛ [براي] سازمان آموزش و پرورش استان كهگيلويه و بويراحمد. - ياسوج: چويل، (چاپ اول): 1381.
118 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر شامل گزيده هايي از وصيتنامه ها و دستنوشته هاي شهداي فرهنگي و دانش آموز استان كهگيلويه و بويراحمد بوده، براساس پيام، محتوا و ماهيت نوشته ي مربوطه به نه مبحث يا موضوع تقسيم شده است. موضوعات عبارتند از: «آموزش و پرورش، آيات و احاديث، انقلاب و اسلام، مال و ثروت، امام حسين (ع)، امام (ره)، ارگانها و ادارات، اشعار (منظور اشعار سروده شده توسط شهدا) و احكام». ترتيب ارائه ي وصيتنامه ها
در موضوعات مربوطه فاقد نظم خاص است. كتاب فاقد فهرست مجزاي اسامي شهدا است.
به كوشش امير معصومي؛ فرهاد صادق اميني، تهران: ارتش جمهوري اسلامي ايران، سازمان عقيدتي سياسي، (چاپ اول): 1373.
74 ص.
جملات برگزيده اي از وصيتنامه هاي شهداي ارتش جمهوري اسلامي ايران گردآوري و در اين كتاب ذكر شده است. موضوع اصلي اين جملات، «شهيد، شهادت، اطاعت از فرمان حضرت امام براي حضور در جبهه ها، دفاع از دين اسلام و ميهن اسلامي، مرگ با عزت و نه زندگي با ذلت، اطاعت از ولايت فقيه، و... است نمونه هايي از اين جملات عبارتند از: «شهيد گلواژه ي خونرنگ درخشان انقلاب ماست؛ شهيد نماينده ي عالم غيب است؛ در عالم خاك، شهيد، كبوتر خونين بالي است كه از خانه ي فاطمه زهرا (س) به پرواز درآمده است و در طول تاريخ در همه ي عصرها و براي همه نسلها خط سرخي را كه همان خط محمدي و آل محمدي است، ترسيم نموده است؛ اكنون كه عازم جبهه هستم، هيچ گونه وحشت و نگراني در خود احساس نمي كنم و از آنچه مي گويم آگاهم، چرا كه بايد فرمان امام بلا درنگ اجرا شود».
[ صفحه 1104]
مولف محمدهادي رنگرزيان؛ با سعي و اهتمام اداره كل بنياد شهيد انقلاب اسلامي استان گيلان. - تهران: بنياد شهيد، نشر شاهد، (چاپ اول): 1379.
148 ص.
شمارگان: 2000 نسخه.
جلد اول كتاب «لاله از آفتاب مي گويد» شامل گفته ها و نوشته هايي از شهداي شهرستانها و روستاهاي استان گيلان درباره ي حضرت امام خميني (ره) است. بسياري از اين گفته ها از وصاياي شهيدان است. مطالب ارائه شده به ترتيب حروف الفباي نام خانوادگي شهيدان، با ذكر شهرستان و روستاي مربوطه ذكر
شده اند. در ابتداي هر نقل قول، پيام و محتواي كلي آن طي يك جمله بازگو و آنگاه عين عبارات وصيتنامه ي ذكر مي شود. در بين مطالب ارائه شده، مطالبي نيز از سخنان و بيانات حضرت امام (ره) درج شده است. شهدا، شامل شهداي انقلاب و جنگ ايران و عراق هستند.
علي محمد ميرمحمدي ميبدي، كتايون صهبا؛ ويراستار: محمدباقر عطايي. - اصفهان: دانشگاه صنعتي اصفهان، (چاپ اول): 1378.
86 ص.
طراح روي جلد: بهزاد كريمي.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب حاضر شامل گزيده اي از وصيتنامه ها و پيامهاي 32 شهيد دانشگاه صنعتي اصفهان، شهيد مطهري، شهيد رجايي و حضرت امام خميني (ره) بوده، به صورت موضوعي ارائه شده است. موضوعهاي انتخاب شده عبارتند از: «مناجات، شهيد و فلسفه ي شهادت، به حق پيوستگي شهيد، خون شهيد، جاودانگي شهيد، شفاعت شهيد، گريه بر شهيد، فلسفه ي شهادت، شهيد از ديدگاه شهيدان، روحانيت، ولايت فقيه، اندرز، درد دل بازماندگان شهدا با عزيزانشان، فرزند شهيد، مادر شهيد و همسر شهيد». اسامي برخي از شهيدان عبارت است از: «مسعود آخوندي، محسن آصف نژاد، مسعود ادهمي، حسين بديهيان، رضا بيات، سيد محسن توفيقي، سبزعلي جعفري، عبدالرحمن جلالپور، محمد خردمندي، عليرضا خسرويان، اسدالله دائمي و...».
گردآوري محمد خامه يار. - تهران: نشر سامير، 1377.
48 ص.
طراح روي جلد: حسن موسي زاده.
ناظر فني: محمدرضا رزاقي.
اين كتاب با همكاري ستاد يادواره سرداران و يكهزار شهيد خمين، تيپ سوم پياده مالك اشتر لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع) منتشر شده است.
ميثاق عشق مجموعه ي فرازهايي از وصيتنامه هاي شهداي گرانقدر شهرستان خمين درباره امام خميني (ره) است كه با نگاهي نو به وصيتنامه ي يك هزار شهيد شهرستان خمين گردآوري شده است و با همكاري تيپ سوم پياده ي مالك اشتر از لشكر هفده علي بن ابي طالب (ع) - ستاد يادواره ي سرداران و يكهزار شهيد خمين - به چاپ رسيده است. در اين فرازها، راز سر به مهر و معماي دلدادگي عيان
مي شود: راز عشق متقابل امام و شهدا، راز ميثاق عشق شمع و پروانه.
[ صفحه 1105]
ويرايشگر: محبوب شهبازي. - تهران: ستاد برگزاري همايش نماز و دانشجو با مشاركت دفتر تحقيق و پژوهش بنياد شهيد، (چاپ اول): 1377.
61 ص.
طراح روي جلد: فرهاد مقامي.
به مناسبت برگزاري همايش نماز و دانشجو
اين كتاب جملات برگزيده اي از وصاياي بسياري از شهيدان در مورد مكتب انسان ساز نماز، و داراي دو بخش است. بخش اول حاوي دو فصل و بخش دوم داراي پنج فصل است. هر فصل عنوان خاص خود را دارد. در بخش اول: فصل اول، «نماز در وصيتنامه شهيدان» و فصل دوم، «نماز جمعه و جماعت در وصيتنامه شهيدان» نام دارد. در بخش دوم: فصل اول، «خاطرات مربوط به وضوي شهيدان»؛ فصل دوم، «خاطرات مربوط به نماز شهيدان»؛ فصل سوم، «خاطرات مربوط به نماز اول وقت شهيدان»؛ فصل چهارم، «خاطرات مربوط به نماز شب شهيدان» و فصل پنجم، «خاطرات مربوط به نماز جمعه و جماعت شهيدان» است. در هر فصل، عنوان اصلي خاطره (كه در واقع موضوع اصلي وصيت و سفارش شهيد را تشكيل مي دهد) و همچنين نام شهيدي كه اين عبارت از او نقل شده، ذكر گرديده است.
گردآوري و تنظيم پروين رجبي. - اصفهان: زاينده رود، (چاپ اول): 1380.
223 ص. - (سنگرسازان بي سنگر؛ 4).
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 1000 نسخه.
اين كتاب شامل فرازهايي از وصيتنامه هاي 58 شهيد جهادگر استان اصفهان است. مطالبي نيز درباره ي معني لغت وصيت، مشتقات آن در قرآن و نهج البلاغه و احكام فقهي وصيت از ديدگاه امام خميني (ره) بيان شده است. وصيتنامه ها براساس الفباي نام خانوادگي شهدا تنظيم شده اند. شهيدان در وصيتنامه هاي
خود بر نماز و عبادات، اطاعت از ولايت فقيه، ادامه ي راه شهيدان و... تأكيد كرده اند. اسامي برخي از شهداي جهادگر عبارت است از: «عباس آقاداوود مارناني، رضا ابراهيمي، مسعود ادهمي، عباسعلي اصلاني، عزت الله اصلاني، اكبر السادات، محسن الشريف، عبدالحميد اميركاوه، علي ايمانيان، اكبر بديعي، براتعلي بهراميان، اصغر احمدي فر و...».
حسين محبي. - تهران: رويان، (چاپ اول): 1378.
198 ص.: نمونه، عكس.
كتابنامه ص. 198؛ همچنين به صورت زيرنويس.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب در همين سال توسط نشر محيا و انتشارات علي بن ابي طالب نيز منتشر شده است.
اين كتاب، شامل وصيتنامه ي پيامبر اسلام (ص)، ائمه ي معصومين (ع) و برخي از شهيدان و بزرگان انقلاب اسلامي ايران است. كتاب دو فصل دارد. در فصل اول، پس از صحبت در مورد مرگ و ترس از آن، جذابيت دنيا و شهادت، به وصيتنامه و سفارشهاي پيامبر گرامي اسلام (ص)، اميرالمؤمنين (ع)، امامان (ع) و حضرت زينب (س)
[ صفحه 1106]
مي پردازد. نگارنده سعي كرده است وصايا و سفارشات امام اول تا امام هفتم را جمع آوري كند ولي از امام هشتم تا حضرت مهدي (عج) تنها به اشاراتي از اصول كافي بسنده كرده است. فصل دوم به زندگينامه، وصايا و سفارشات برخي از شهيدان و بزرگان انقلاب اسلامي اشاره مي كند؛ كه از آن جمله مي توان به «مصطفي خميني، امام خميني (ره)، شهيد مطهري، شهيد رجايي، شهيد باهنر، شهاب الدين مرعشي نجفي، ايوب حسن زاده، شهيد همت و جمعي از شهداي جنگ تحميلي» اشاره كرد.
[تهران: مركز چاپ و انتشارات دانشگاه علامه طباطبائي]، (چاپ اول): 1366.
86 ص.: عكس.
عنوان روي جلد: او كه بود، چه گفت، چه خواست.
مندرجات: زندگينامه، مناجات نامه، پيام به امت حزب الله و قهرمان، پيام به دانشجويان.
در اين كتاب، زندگينامه ي «شهيد حسين مهدوي آراء (شانه چي)» آمده است و هدف بررسي زندگي و فعاليت هاي او، آشنايي بيشتر
هم دانشگاهيان و هم ميهنان با او شمرده شده است. دوستان شهيد او را سرباز فداكار اسلام و قهرمان عرصه ي پيكار حق عليه باطل و جهادگر مخلص مي دانند. پس از زندگينامه، مناجاتنامه اي از قول شهيد، نوشته هايي به مناسبت سالروز شهادت چند تن از ياران همرزم او، پيامي به ملت ايران مبني بر استقامت تا پيروزي و حراست از انقلاب و ياري مسؤولان و پيامي به دانشجويان چاپ شده است.
گردآورنده: حميد حفظي. - تهران: حميد، 1362.
141 ص.
لبيك به پيام امام حسين (ع)، پيام هر شهيد اين انقلاب است. كتاب به مقدمه اي از حضرت امام خميني (ره) مزين شده است و قبل از شروع متن اصلي، مواردي در باب «جهاد از ديدگاه قرآن» با ارائه ي آيات قرآن در باب جهاد، «شهيدان از ديدگاه قرآن» به همراه آياتي در مورد شهيدان و مقام والاي آنان، «شهيد از ديدگاه روايت شيعه» با آوردن نظر امامان در مقام و منزلت شهيد، «شهيد و شهادت از ديدگاه امام خميني (ره)» و سخنان حكيمانه ايشان در مورد عظمت شهيد و ارزش والاي شهادت و وصيتنامه ي سيد و سالار شهيدان، حضرت امام حسين (ع) آورده شده است. در قسمت بعدي، گزيده اي از وصيتنامه ي شهيدان جنگ تحميلي آورده شده است. اساس ترتيب و نظم اين قسمت، حروف الفبايي اسم كوچك هر شهيد است. در جاي جاي كتاب روح والاي شهدا، مقام بلند آنان و تجلي تزكيه ي نفس اين عزيزان موج مي زند.
به كوشش محمد خامه يار. - [بي جا]: عاشورا، 1373.
272 ص.
كتاب «هزار حنجره آواز» مجموعه ي فرازهايي از وصيتنامه هاي شهداي لشكر هفده علي بن ابي طالب (ع) (به فرماندهي سرلشكر پاسدار شهيد مهدي زين الدين) است. جلد اول به 680 تن از شهداي شهر قم اختصاص يافته
[ صفحه 1107]
و به هشت فصل تقسيم شده است. هر فصل، يك محور موضوعي را در بر گرفته، فرازها و كلمات در رابطه با آن موضوع انتخاب شده اند. موضوع فصلها عبارتند از: «مناجات شهيدان، جبهه و جهاد، ميثاق با امام، روحانيت،
سفارش به رعايت حجاب، ولايت فقيه و شهد شهادت». هر وصيتنامه نيز نشاني است از خلوص نيت و پاكي و ايثار شهيد.
به كوشش محمد خامه يار؛ [مقدمه به قلم جواد محدثي]. - عاشورا، (چاپ اول): 1373.
248 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب بمناسبت برگزاري كنگره بزرگداشت سرلشكر پاسدار شهيد مهدي زين الدين نوشته شده است. مقدمه ي كتاب توسط «جواد محدثي» در رثاي شهيدان نگاشته شده است. در اين مقدمه، ضمن اشاره به اهميت تدوين وصايا و سخنان شهيد و عرضه ي آن به جامعه، از اين آثار به عنوان ترسيم گر خط عاشورا نام برده اند. در ادامه ي كتاب، نويسنده - محمد خامه يار - گزيده هايي از آثار و وصاياي 500 تن از شهيدان لشكر هفده علي ابن ابي طالب (ع) در شش فصل، با عناوين: «مناجات شهيدان، جبهه، جهاد، شهد شهادت، ميثاق با امام، ولايت فقيه و توصيه ها» تنظيم نموده است. زادگاه شهيدان وصيت كننده، شهرهاي ساوه، تفرش، اراك، فراهان و آشتيان است و نام موطن هر شهيد، زير وصيتنامه او ذكر شده است.
گردآورنده محمد خامه يار؛ با همكاري لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع). - تهران: بياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 194.1378 ص.
طراح روي جلد: مهدوي.
شمارگان: 2000 نسخه.
به مناسبت يكصدمين سال ميلاد حضرت امام خميني (س).
اين مجلد از مجموعه ي «هزار حنجره آواز»، شامل فرازهايي از وصيتنامه هاي شهداي استان قم بوده، در شش قسمت مجزا - با موضوعات «مناجات»، «امام و روحانيت»، «امام و ولايت فقيه»، «جبهه و جهاد»، «شهادت» و «توصيه» - فصل بندي شده است. در پايان كتاب نيز فهرستي از اسامي نويسندگان شهيد وصيتنامه هاي هر فصل، بدون نظم الفبايي، ارائه شده است. از جمله اسامي شهيداني كه فرازهايي از وصيتنامه آنان در دفتر سوم
آمده است، مي توان از افراد زير را نام برد: «عباس سنجاني، احمد اصغري، مصطفي عباسي، محمد فتحي، محمد دارايي، مجتبي فهيمي، خليل موسوي، مسلم بيطرفان، احمد رياحي، محسن ناصح، علي سعيدي ملكي، ابراهيم شاكري نيا، طه قاسمي، علي سعيدي، اصغر سعيدي، علي رجبي، حمزه جعفري، حسين علي قمي و...».
گردآورنده محمد خامه يار؛ با همكاري لشكر 17 علي بن ابي طالب (ع). - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 194.1378 ص.
طراح روي جلد: مهدوي.
[ صفحه 1108]
شمارگان: 2000 نسخه.
به مناسبت يكصدمين سال ميلاد حضرت امام خميني (س).
دفتر چهارم از مجموعه ي «هزار حنجره آواز»، حاضر شامل فرازهايي از وصيتنامه هاي شهداي استان قم است. وصيتنامه هاي در شش فصل مجزا - با موضوعات «مناجات»، «امام و روحانيت»، امام و ولايت فقيه»، «جبهه و جهاد»، «شهادت»، و «توصيه» - ارائه شده اند. در پايان كتاب، فهرستي از اسامي نويسندگان شهيد اين وصيتنامه ها، بدون نظم الفبايي، ارائه شده است. از جمله شهيداني كه فرازهايي از وصيتنامه آنان در دفتر چهارم آمده است. افراد زير هستند: «حسين جليلي، علي ارم، عباس شريفي، حسين ساعدي، محمدباقر نادم، محمد صفري، حسن شادپور، علي سعادتمند، حسن جعفري، علي قاسمي، اكبر غلامي، محسن غلامي، مهدي شيخي، مهدي رحمتي و...».
تهيه و تنظيم از دفتر روابط عمومي و ارشاد وزارت امور اقتصادي و دارايي. - تهران: وزارت امور اقتصادي و دارايي، دفتر روابط عمومي و ارشاد، 1363.
67 ص. - عكس.
كتاب، با دستخط امام خميني (ره) در تجليل از مقام شهيدان آغاز شده، سپس، سخنان وزير امور اقتصادي و دارايي در تجليل از شهداي وزارتخانه آمده است. بعد از آن، مشخصات، ميزان تحصيلات، سمت اداري، وضعيت تأهل، محل و تاريخ شهادت و شمه اي از زندگينامه ي گروهي از شهيدان و مفقودالاثرهاي آن وزارتخانه بيان و فرازهايي از وصيتنامه ي تعدادي از آنها آورده شده است. در نهايت گزيده اي
از سخنراني استاد مرتضي مطهري - تحت عنوان «قداست شهيد» - به چاپ رسيده است.
[ صفحه 1110]
به كوشش حميد داوودآبادي. - تهران: مؤسسه فرهنگي هنري جناب فكه، (چاپ اول): 1380.
60 ص. - (مجموعه كتابهاي سنگر، آيا مي دانيد؟؛ 1).
كتابنامه.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب «آيا مي دانيد؟» شامل اخبار و اطلاعات معتبر و مستندي از وقايع و حوادث رخ داده در دوران انقلاب اسلامي و هشت سال دفاع مقدس و سرگذشتنامه هايي از شهيدان و مبارزان است. از جمله مطالب مربوط به دفاع مقدس، موارد زير است: «تاريخ و منطقه ي عملياتي و تلفات و غنايم به دست آمده در عملياتهاي بيت المقدس، كربلاي پنج، رمضان، والفجر يك، محرم، ظفر، عاشوراي سه، مرصاد، بدر و فتح المبين، گزارش كريستين دوال از اردوگاه اسراي ايراني در عراق، بمباران و موشكباران هاي شهرها، برخورد، منافقين و گروهكها در جنگ، بمباران شيميايي حلبچه، كسب اطلاعات جاسوسي از ماهواره ها، شركت رزمندگان در انتخابات، احتمال موشكباران شيميايي تهران، برخورد صدام با مجروحان اسير و...».
گردآوري و تاليف: اردلان حميدزاده. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1374.
48 ص. - (علم و جنگ؛ 1)
شمارگان: 6600 نسخه.
اين كتاب كه براي جوانان و نوجوانان نوشته شده، مجموعه اي از اطلاعات خواندني درباره ي جنگ و مسايل مربوط به آن است. در هر يك از مباحث آن سعي شده است تا ضمن ارائه ي اطلاعات مختصر و مفيد، جنبه هاي علمي موضوع هم مورد توجه قرار گيرد. كتاب، حاوي اطلاعاتي درباره ورزشهاي رزمي، (انواع و كاربرد آنها)، سلاحهاي جنگي، (همراه با توضيح مختصري درباره ي هر يك از آنها)، تعليمات نظامي ضروري براي شركت در مبارزات، راز و نياز در جبهه و... است.
[
صفحه 1111]
نوشته رحيم مخدومي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، (چاپ اول): 1381.
142 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ 464: واحد كودك و نوجوان، دانستني هاي جنگ؛ 2).
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب، فرهنگ اصطلاحاتي است كه همراه با خاطرات، مانند يك دايرةالمعارف ساده به تعريف و توضيح مشاغلي مي پردازد. كه در دوران دفاع مقدس جزو سازمان سپاه و بسيج بوده است. كتاب شامل دو بخش كلي است: «بخش اول (يگان رزمي): يگان و انواع آن (يگانهاي مانوري، يگانهاي پشتيباني رزم، يگانهاي خدمات پشتيباني رزم) و بخش دوم (خاطرات يگانهاي رزمي)». نظم كتاب براساس واحدها و يگانهاي تابعه و زير مجموعه ي بخشهاي بالاتر است. براي مثال، يگانهاي خدمات پشتيباني رزم شامل: «پرسنلي (پرسنلي، كارگزيني، تعاون معراج شهدا و...)، بهداري (بهداري، بيمارستان صحرايي، پزشكي، بهياري، امدادگري و...)، تبليغات (تبليغات، عقيدتي و...)، لجستيك (لجستيك، تداركات، ترابري سنگين، ترابري سبك، تسليحات و...)» است.
[ صفحه 1112]
به اهتمام مهدي غفارزاده؛ زير نظر شوراي نويسندگان و شوراي توليد. - تهران: نشر تاريخ و فرهنگ، 1378.
[80] ص.: مصور (بخشي رنگي). - (تاريخ انقلاب براي كودكان و نوجوانان؛ كتاب 1360 - 6) (... سري كتابهاي تاريخ و فرهنگ).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Starry Sky
شمارگان: 11000 نسخه.
مندرجات: چمران، تنديسي از عمل؛ جنگ در سال 60؛ جنگ هاي نامنظم؛ عمليات طريق القدس.
كتاب «آسمان پر ستاره» با هدف آشنا كردن كودكان و نوجوانان با تاريخ انقلاب اسلامي نوشته شده است و در آن، مهمترين رويدادهاي سال 1360، همراه با تصاوير
و عكسهاي متعدد رنگي آورده شده است. در بخشهايي كه در ارتباط با دفاع مقدس است، توضيحاتي درباره ي آوارگان و جنگزدگان خوزستاني و برجسته ترين اخبار مربوط به جنگ تحميلي، از جمله وقايع جبهه ي دهلاويه، آورده شده است. در عمليات جبهه ي دهلاويه، مصطفي چمران، سروان رستمي، مقدم و حداد به شهادت رسيدند. در اين كتاب، خاطرات كوتاهي از كودكان و نوجوانان جنگزده نيز آمده است. در مطلبي با عنوان «جنگ در سال 60» به عمليات نسبتا محدود در طول نه ماه اول سال 1360 اشاره شده است. همچنين از عمليات ثامن الأئمه (كه در پنجم مهر ماه آغاز شد و 150 كيلومتر از خاك خوزستان را از دشمن باز پس گرفت) و عمليات طريق القدس (كه در آذر ماه سال 60 به آزادسازي شهر بستان و 800 كيلومتر مربع از خاك كشور انجاميد) اشاره شده است.
زير نظر: شوراي نويسندگان و شوراي توليد؛ به اهتمام: مناف يحيي پور،. - تهران: نشر تاريخ و فرهنگ، (چاپ اول): 1379.
[96] ص.: مصور (بخشي رنگي). - (تاريخ انقلاب براي كودكان و نوجوانان؛ كتاب 1367 - 13) (... سري كتابهاي تاريخ و فرهنگ).
عنوان به انگليسي: Airbas 300.
شمارگان: 10500 نسخه.
مروري بر مهمترين اتفاقات سال 1367 محتواي سيزدهمين كتاب از مجموعه ي «تاريخ انقلاب براي كودكان و نوجوانان» را تشكيل مي دهد كه با داستان كوتاه، شعر، خاطره و همچنين تصاوير رنگي از رويدادها تدوين شده است. حمله ي موشكي آمريكا به هواپيماي مسافربري ايران در فضاي هوايي خليج فارس يكي از حوادث دلخراش و مهم سال 1367 است كه عنوان كتاب - ايرباس 300 - براساس آن انتخاب
شده است. از جمله حوادث ديگر سال 1367 كه در اين كتاب، به آنها اشاره شده است، مي توان به اين موارد اشاره كرد: پيام نوروزي امام خميني (ره)، پيروزي هاي رزمندگان اسلام در جنگ تحميلي، ادامه ي موشكباران شهرها، راه اندازي اولين هلي كوپتر ساخت كشور با نام «شباويز»، انتخابات مجلس سوم، قبول قطعنامه ي 598 و پايان جنگ، عمليات مرصاد، المپيادهاي علمي، تدوين آثار امام (ره)، بازسازي مناطق جنگ زده، و....
[ صفحه 1113]
به اهتمام: قاسم كريمي زير نظر: شوراي نويسندگان و شوراي توليد. - تهران: نشر تاريخ و فرهنگ، (چاپ اول): 1379.
80 ص. - (تاريخ انقلاب براي كودكان و نوجوانان؛ كتاب 1369 - 15) (... سري كتابهاي تاريخ و فرهنگ).
عنوان به انگليسي: The Returm of Swallows.
شمارگان: 10500 نسخه.
«بازگشت پرستوها» كه اشارتي است به بازگشت آزادگان، عنوان پانزدهمين كتاب از مجموعه ي «تاريخ انقلاب براي كودكان و نوجوانان» است كه در آن، خلاصه اي از مهم ترين رويدادهاي سال 1369 بازگو شده است. بازگشت آزادگان به وطن - رويدادي كه خانواده هاي اسيران و مفقودالاثرها، مدت دو سال بيصبرانه منتظر آن بودند - يا تصاويري چند در اين كتاب گزارش داده شده است. علاوه بر آن، «پيام نوروزي حضرت آيت الله خامنه اي، مراسم نخستين سالگرد ارتحال امام خميني (ره)، زلزله ي رودبار و منجيل، المپيادهاي علمي، رويدادهاي ورزشي، دومين انتخابات مجلس خبرگان، سينماي ايران در سال 1369 و فيلمهاي برگزيده، كتاب سال 1369 و كتابهاي برگزيده ي اين سال، تمبرهاي تاريخي منتشر شده در سال 1369، روز شمار انقلاب»، سر فصلها و مطالب اين كتاب را تشكيل مي دهد كه
با تصاويري، اشعار، داستان هاي كوتاه و خاطراتي چند همراه هستند.
به اهتمام: مصطفي خرامان. - تهران: نشر تاريخ و فرهنگ، 1379.
[63] ص.: مصور (رنگي)، نقشه (رنگي)، جدول، نمونه، عكس، نمودار. - (تاريخ انقلاب براي كودكان و نوجوانان؛ كتاب 8 - 1362) (... سري كتابهاي تاريخ و فرهنگ).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Towards Victory.
شمارگان: 11000 نسخه.
در هشتمين كتاب از مجموعه ي مصور «تاريخ انقلاب براي كودكان و نوجوانان»، مهمترين رويدادهاي ايران در سال 1362 - به زباني ساده همراه با داستان و شعر - براي مخاطبان كودك و نوجوان بازگو شده است. مهمترين حوادث روي داده در سال 1362، (كه در اين كتاب به آنها اشاره شده است) عبارتند از: سخنان امام خميني (ره) در نوروز 1362، سلسله عمليات و پيروزي هاي رزمندگان اسلام در جنگ تحميلي (عملياتهاي آفندي والفجر يك، والفجر دو، والفجر چهار و خيبر در مناطق فكه، حاج عمران، مريوان - بانه و هورالهويزه)، وضعيت آماري ايران در سال 1362، شروع به كار مجلس خبرگان رهبري، پيروزي هاي ورزشكاران ايراني در سطح بين اللملي، سينماي سال 1362، كتابهاي برگزيده ي سال 1362، تمبرهاي تاريخي منتشر شده در اين سال، و روز شمار حوادث سال 1362.
نويسنده هادي نخعي؛ ويرايش ادبي محمدباقر مدني. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، (چاپ اول): 1379.
116 ص. - (روز شمار جنگ ايران و عراق؛ كتاب سي و سوم).
منابع و ماخذ در انتهاي هر بخش.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب حاضر، شامل روز شمار مقطع زماني 31 شهريور تا آذر 1363 است. متن كتاب به روزها تقسيم بندي شده و هر روز به مثابه يك فصل
است كه خود شامل مجموعه اي از گزارشها است. هر گزارش حاوي يك يا چند خبر و تحليل مربوط به رخدادهاي همان روز است كه با شماره اي از گزارشهاي قبل و بعد تفكيك شده است. اين
[ صفحه 1114]
كتاب در مجموع شامل 66 روز شمار و 983 گزارش است. به اين ترتيب، مجموعه ي مستندي از مهمترين حوادث و مسائل سياسي، نظامي و اقتصادي جنگ در مقطع مذكور پيش روي خواننده قرار دارد كه از آن جمله مي توان به «پيامدها و بازتاب هاي انفجار سفارت آمريكا در بيروت، اقدامات وسيع تبليغاتي و سياسي ايران در آستانه ي ورود به پنجمين سال تجاوز عراق، (تحت عنوان هفته ي جنگ) و تجديد رابطه ي سياسي بين آمريكا و عراق پس از هفده سال قطع رابطه» اشاره كرد. در بخش پاياني كتاب، گزارش روز شمار فشرده و اهم مطالب و فهرست راهنمايي نيز براي مراجعه سريع و پيدا كردن مطلب مورد نظر آورده شده است.
به اهتمام: محمدرضا شمس؛ زير نظر شوراي نويسندگان شوراي توليد. - تهران: نشر تاريخ و فرهنگ، (چاپ اول): 1379.
72 ص.: مصور (رنگي)، جدول. - (تاريخ انقلاب براي كودكان و نوجوانان؛ كتاب 1363 - 9) (... سري كتابهاي تاريخ و فرهنگ).
عنوان به انگليسي: War of Towns.
شمارگان: 10500 نسخه.
مجموعه ي «تاريخ انقلاب براي كودكان و نوجوانان» به منظور آشنايي نوجوانان با تاريخ و رويدادهاي انقلاب اسلامي تهيه شده است. نهمين كتاب اين مجموعه با عنوان «جنگ شهرها» به حوادث سال 1363 اختصاص دارد كه طي آن، افزون بر حوادث جنگ تحميلي، رويدادهاي مهم كشور
نيز با استفاده از تصاوير رنگي بازگو شده اند. برخي مطالب كتاب عبارتند از: «پيام نوروزي امام خميني (ره)، مهمترين عملياتهاي جنگي در سال 1362، نامه ي منظوم پدري از جبهه به فرزندش، اخبار مربوط به جنگ، بمباران و حمله ي موشكي عراق به شهرهاي ايران، عمليات بدر، عمليات عاشورا، استفاده عراق از سلاحهاي شيميايي، انتخابات دومين دوره مجلس شوراي اسلامي و شروع به كار آن، دولت مهندس سيد حسين موسوي و وزراي كابينه، بمب گذاري و ترورها توسط ضد انقلاب در سال 1363، مهمترين رويدادهاي ورزشي، سينماي ايران در سال 1363، تمبرهاي تاريخي منتشر شده در اين سال. مطالب، با شعر، خاطره، داستان كوتاه و نوشته هاي ادبي همراه است و با گاهشماري رويدادهاي اين سال به پايان مي رسد.
به اهتمام: مژگان شيخي؛ زير نظر شوراي نويسندگان شوراي توليد. - تهران: نشر تاريخ و فرهنگ، (چاپ دوم): 1379.
79 ص.: مصور (رنگي). - (تاريخ انقلاب براي كودكان و نوجوانان؛ كتاب 10 - 1364) (... سري كتابهاي تاريخ و فرهنگ).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Halabjeh: Soori’s House
شمارگان: 5000 نسخه.
چاپ اول: 1379. شمارگان: 10500 نسخه.
دهمين كتاب از مجموعه ي «تاريخ انقلاب براي كودكان و نوجوانان»، به بازگويي و توصيف مهمترين رويدادهاي كشور در سال 1364 اختصاص دارد. اين شماره نيز - همچون ساير مجلدات اين مجموعه - با تصاوير رنگي و شعر و خاطره و داستان كوتاه همراه شده و با عنوان مستقل «حلبچه، خانه ي سوري» به چاپ رسيده و در آن، به ناگوارترين حادثه ي سال 1364، يعني بمباران شيميايي حلبچه اشاره شده است. برجسته ترين حوادث سال 1364 كه در اين
جلد آمده، عبارتند از: بخشي از پيام نوروزي امام خميني (ره)، مهار چاه نفتي نوروز كه در جنگ آسيب ديده بود،
[ صفحه 1115]
بمباران و پرتاب موشك به مناطق مسكوني ايران از سوي دولت عراق، عملياتهاي قدس يك تا پنج، عمليات والفجر هشت (فتح فاو)، جنايات جنگي عراق در حلبچه، برپايي مراسم حج و شركت گسترده ي حجاج ايراني، رويدادهاي مهم ورزشي، چهارمين انتخابات رياست جمهوري، سينماي ايران در سال 1364، تمبرهاي تاريخي منتشر شده در سال 1364، اسكناسهاي چاپ شده در اين سال. كتاب با گاهشمار حوادث سال 1364 به پايان مي رسد.
به كوشش فرشته طائرپور، مينو كريم زاده، نورا حق پرست؛ پژوهش زهرا احمدي، نورا حق پرست، فاطمه بدر طالعي، فاطمه مددپور؛ طراحي و اجرا: حميد ترابلي. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 1369.
بدون صفحه شمار.: مصور (بخشي رنگي).
گروه سني «د».
ارزش روزها به اتفاقاتي است كه در آن رخ مي دهد و گرنه شنبه با پنج شنبه فرقي ندارد و هفتمين روز ماه با هفدهمين روز آن فرقي ندارد! اين كتاب، تقويم سال 1369 هجري شمسي است ولي ويژگي خاص آن، درج رخ دادهاي هر روز از سال با تورق در تاريخ جمهوري اسلامي ايران است. وقايع مهم نه تنها به صورت ساده و مختصر در زير هر يك از روزها نوشته شده، بلكه يك تاريخچه كوتاه، قطعه اي ادبي و گاهي نيز چكامه اي به همراه آن آمده است. بدين سان روزهاي سپيد سالهاي سبز را يكي يكي، چون دانه هاي تسبيح، برشمرده است. از جمله رويدادهاي مهمي كه در اين روز شمار به
همت گزينشگران بيان شده است، مي توان به اين موارد اشاره كرد: روز جمهوري اسلامي، روز حمله ي عراق به ايران و روز فتح خرمشهر.
شوراي نويسندگان و شوراي توليد؛ به اهتمام: مصطفي خرامان. - تهران: نشر تاريخ و فرهنگ، (چاپ دوم): 1379.
79 ص.: مصور (رنگي)، نقشه، جدول، نمونه، عكس. - (تاريخ انقلاب براي كودكان و نوجوانان؛ كتاب 7) (... سري كتابهاي تاريخ و فرهنگ).
عنوان به انگليسي: Crossing Karun
شمارگان: 5500 نسخه.
مجموعه ي «تاريخ انقلاب براي كودكان و نوجوانان» با هدف معرفي اهداف و شرح وقايع مهم و تشريح چگونگي شكل گيري و پيروزي انقلاب و استقرار نظام جمهوري اسلامي تدوين شده است. در كتاب حاضر (هفتمين شماره از مجموعه ي ياد شده) وقايع سال 1361 بازگو شده است. در اين كتاب، افزون بر بيان وقايع سياسي و دست آوردهاي انقلاب، به ويژه پيروزي هاي رزمندگان اسلام، به رويدادهاي مهم اين سال نيز اشاره شده كه از آن جمله است: شهادت آيت الله صدوقي، چهارمين شهيد محراب و آيت الله اشرفي اصفهاني، پنجمين شهيد محراب؛ انتخابات مجلس خبرگان؛ اولين كنكور دانشگاه آزاد؛ عمليات بيت المقدس؛ عمليات والفجر؛ فيلمها و كتابهاي برگزيده ي اين سال و پيروزي هاي ورزشي ايران در سطح بين المللي. مطالب كتاب به صورت مصور و رنگي با طراحي هايي از موضوعات مطرح شده به طبع رسيده است.
[ صفحه 1116]
زير نظر شوراي نويسندگان و شوراي توليد به اهتمام قاسم كريمي. - تهران: نشر تاريخ و فرهنگ، (چاپ اول): 1378.
[109] ص: مصور (رنگي)، جدول، عكس. - (تاريخ انقلاب براي نوجوانان؛ كتاب 1359، 5) (... سري كتابهاي تاريخ و فرهنگ).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Fahmideh the Little Combatant
شمارگان: 11000 نسخه.
پنجمين جلد از مجموعه ي «تاريخ
انقلاب براي نوجوانان»، حوادث تاريخ انقلاب اسلامي، در سال 1359، را در بر مي گيرد. مطالب كتاب به صورت مصور و رنگي همراه با تصاوير و عكسهايي از رويدادهاي فوق، به چاپ رسيده است. عناوين برخي از مطالب عبارتند از: انقلاب فرهنگي و تعطيلي دانشگاهها از پنجم مرداد 1359؛ عمليات سري آمريكا براي نجات گروگانهاي آمريكايي و ناكامي آن در واقعه ي صحراي طبس؛ چگونگي انتخاب اولين نخست وزير - شهيد رجايي - در تابستان 1359؛ آغاز جنگ تحميلي؛ زمينه ها و عوامل وقوع جنگ تحميلي؛ سير حوادث جنگ و مهمترين وقايع ماههاي نخست شروع جنگ؛ حماسه ي شهادت شهيد حسين فهميده. در پايان كتاب، رويدادهاي ورزشي، سينماي كودك و نوجوان در سال 1359، تصوير و مشخصات تمبرهاي چاپ شده و سكه ها و اسكناسهاي ضرب و توزيع شده، و سرانجام، روز شمار وقايع سال 1359 به چاپ رسيده است.
به اهتمام: فرهاد حسن زاده؛ زير نظر: شوراي نويسندگان و شوراي توليد. - تهران: نشر تاريخ و فرهنگ، (چاپ اول): 1379.
80 ص: مصور. - (تاريخ انقلاب براي كودكان و نوجوانان؛ كتاب 12 - 1366) (... سري كتابهاي تاريخ و فرهنگ).
عنوان به انگليسي: Silkworm Missile.
شمارگان: 10500 نسخه.
در دوازدهمين كتاب از مجموعه ي «تاريخ انقلاب براي كودكان و نوجوانان»، مهمترين رويدادهاي سال 1366، به طور خلاصه و گذرا، براي مخاطبان بازگو شده و در آن، از شعر، داستان و خاطره، همراه با تصاوير رنگي متعدد نيز استفاده شده است. حوادث مهم سال 1366، كه در اين كتاب آمده است، عبارتند از: پيام نوروزي امام خميني (ره)، عملياتهاي مختلف در جبهه هاي جنگ، تعطيلي حزب جمهوري، المپيادهاي علمي،
حمله ي نيروهاي پليس عربستان به زائريني كه براي برائت از مشركان در مكه تظاهرات مي كردند، تصويب قطعنامه ي 598 در سازمان ملل، شهادت تيمسار خلبان بابايي، رويدادهاي ورزشي و موفقيتهاي ورزشكاران ايراني، حمله ي ايران با نوعي موشك (موسوم به «كرم ابريشم») به ناو آمريكايي در خليج فارس، تأسيس مدارس غيرانتفاعي، تشكيل مجمع تشخيص مصلحت نظام، حمله ي رژيم عراق به شهرهاي ايران، سينماي ايران در سال 1366، كتاب سال در 1366، تمبرهاي تاريخي منتشر شده در سال 1366، و روز شمار وقايع اين سال.
به اهتمام: قاسم كريمي؛ زير نظر شوراي نويسندگان و شوراي توليد. - تهران: نشر تاريخ و فرهنگ، (چاپ اول): 1379.
[87] ص.: مصور (رنگي) - (تاريخ انقلاب براي كودكان و نوجوانان؛ كتاب 11 - 1365) (... سري كتابهاي تاريخ و فرهنگ).
عنوان به انگليسي: F.M. Frequency
شمارگان: 10500 نسخه.
[ صفحه 1117]
يازدهمين كتاب مجموعه ي «تاريخ انقلاب براي كودكان و نوجوانان» مروري گذرا به حوادث سال 1365 است كه در قالب گزارش، روايت، خاطره، داستان و شعر همراه با تصاوير رنگي تهيه شده است. مطالب اين جلد، عبارتند از: پيام نوروزي امام، تداوم جنگ تحميلي و حملات رژيم عراق به شهرها، موفقيتهاي ورزشي، عمليات كربلاي يك در جبهه، احتكار و گرانفروشي، مشكلات اقتصادي، انفجار بمب در ميدان فردوسي تهران، رويدادهاي ورزشي، سرشماري عمومي، سيد مهدي هاشمي و اقدامات و سرنوشت او، ماجراي مك فارلين، ديدگاههاي متقابل ايران و آمريكا نسبت به هم، خاطرات و داستان هايي از دفاع مقدس، عمليات كربلاي پنج، بمباران مدرسه ي دخترانه در ميانه، پناهگاههاي عمومي، افتتاح موزه ي ايران
باستان، سينماي ايران در سال 1365، كتاب سال 1365، تمبرهاي تاريخي منتشر شده ي سال 1365، ضرب سكه و اسكناس و روز شمار وقايع.
[ صفحه 1118]
تنظيم متن از گروه تحقيقات اسلامي كانون. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، (چاپ اول): 1364.
32 ص. - (مجموعه بياض؛ دفتر اول).
شمارگان: 20000 نسخه.
مطالب كتاب «شهادت» - كه براي نوجوانان نوشته شده است - در باب جهاد و شهادت بوده، عبارتند از: «جهاد و شهادت در قرآن، گفتاري از معصومين (ع) درباره ي شهادت، وصايايي از شهداي انقلاب اسلامي درباره ي اسلام، انقلاب و امام خميني (ره)، گزيده اي از سخنان امام زمان (عج)، انتظار مهدي (عج)، شيعه ي منتظر كيست؟ و بخشهايي از وصايا و سخنان شهداي انقلاب و جنگ تحميلي». برخي از شهدايي كه مطالبي از آنان در اين مجموعه موجود است، عبارتند از: «جمشيد رئيسي، عرفان (حسين) مرتضوي، كريم كوهي، مجيد دين پرست، جواد فروتن، مجيد سليماني، مرتضي زنديه، علي پورقاسميان، محمد رحيم زارع، حسنعلي مهديه نجف آبادي و...».
[ صفحه 1119]
تهران: بنياد امور مهاجرين جنگ تحميلي (واحد فرهنگي)، 1362.
16 ص.: مصور.
گروه سني: «د».
اين مجموعه، گوشه اي از فعاليت هاي بنياد امور مهاجرين جنگ تحميلي در استانهاي مختلف را در ماه مبارك رمضان، در ارتباط با مهاجران جنگ تحميلي نشان مي دهد. بنياد، در هر استان - در حد توان خود - خدماتي (از قبيل: تشكيل كلاسهاي قرآن و احكام، دعوت از روحانيون براي تعليم وظايف ديني و مذهبي، برگزاري مراسم نماز جمعه و نمايش فيلم) براي مهاجران جنگ تحميلي انجام داده است.
[ صفحه 1120]
ناصر ايراني. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ دوم): 1363.
126 ص.: مصور، عكس، نقشه.
گروه هاي سني: «د» و «ه».
اين كتاب شرح سفر نويسنده (ناصر ايراني) به اهواز و جبهه هاي غرب و جنوب است؛ سفر به مناطق جنگ زده، دمي با رزمندگان بودن، شنيدن سخنان و درك حالات آنان. نويسنده مي گويد: «ابتدا حس تكليف مرا به اين سفر واداشت، ولي بعد بعد عظمت عشق و ژرفاي درياي خوني كه رزمندگان به پاي اين عشق مي ريزند، مرا چنان تكان داد كه ديدم نمي توانم نوشتن اين كتاب را آغاز نكنم». در اين كتاب به عمليات رمضان، در مرداد 1361 (در منطقه ي غرب جاده اهواز - خرمشهر)، عمليات فتح المبين، در فروردين 1361 (در غرب شوش و دزفول)، مرحله هاي اول، دوم و سوم عمليات بيت المقدس، در ارديبهشت 1361 (در غرب رود كارون)، عمليات طريق القدس، در آذر 1360، (در بستان و غرب سوسنگرد) و عمليات والفجر در بهمن 1361 اشاره شده است. تعداد سي قطعه
عكس از جبهه هاي حق عليه باطل نيز در كتاب به چاپ رسيده است.
[ صفحه 1121]
به كوشش زهره اشرفي [براي] واحد كودك و نوجوان دفتر ادبيات و هنر مقاومت سازمان تبليغات اسلامي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان، 47.1374 ص.: مصور، عكس. - (واحد كودك و نوجوان).
شمارگان: 6600 نسخه.
مجموعه ي «با من نگاه كن» حاصل همفكري دوربين و قلم است. يك نقش برابر است با هزار كلمه و هر نقش برابر هزار خاطره. مجموعه ي عكسها، گزيده اي از عكسهاي هشت سال مقاومت و پايداري است. هنرمندان اهل قلم نيز اولين احساسي را كه از ديدن تصاوير پيدا كرده اند، در قالب كلمات بر آنها نگاشته اند. عكسها گويا هستند و برخي خاطره ي خاصي نيز همراه دارند. بر بعضي عكسها تفسيري نوشته شده است و براي بعضي ديگر هم، نوشتن فقط يك كلمه يا جمله را كافي دانسته اند.
عكس: كاوه و هنگامه گلستان. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 1362.
134 ص.
گروه هاي سني «ج» و «د».
اين مجموعه به مناسبت روز و هفته ي جهاني كودك، به سه زبان فارسي، عربي و انگليسي منتشر شده است.
اين آلبوم در چهار بخش - «پيش از انقلاب»، «در جريان انقلاب»، «بسيج» و «جنگ» - تنظيم شده است. بخش اول، عكسهاي مربوط به دوران قبل از انقلاب اسلامي است و نشان دهنده ي فقر و محروميت كودكان در آن زمان است. بخش دوم، تصاوير كودكان و نوجوانان در تظاهرات و راهپيمايي ها، همدوش بزرگترها، است. بخش سوم عكسهايي از تسخير لانه ي جاسوسي آمريكا، آموزش نظامي همگاني و تشكيل بسيج بيست ميليوني (به ويژه آموزش نوجوانان عضو بسيج
مستضعفين توسط برادران پاسدار) را نشان مي دهد و بخش چهارم به جنگ تحميلي عراق عليه ايران اختصاص دارد. در اين بخش، ويرانه هاي خانه هاي كودكان و نوجوانان در شهر دزفول، تشكيل شوراهاي حفاظت محلي توسط نوجوانان آبادان و شهادت كودكان كپرنشين آبادان به تصوير كشيده شده است.
تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، واحد عكس هنرهاي تصويري، (چاپ اول): 1371.
[127] ص.: عكس (سياه و سفيد).
عنوان روي جلد: دومين جشنواره سراسري عكس كودك و نوجوان سوره، 2 تا 10 آبان 1370.
شمارگان: 1500 نسخه.
[ صفحه 1122]
اين كتاب، مجموعه اي از عكسهاي ارائه شده در دومين جشنواره ي سراسري عكس كودك و نوجوان سوره است كه از تاريخ دوم تا دهم آبان ماه 1370 برگزار گرديد. مطالب كتاب به قرار زير است: «بيانيه ي شوراي برگزاري، گفتگو با هيأت داوران، بيانيه ي هيأت داوران، بخش عكاسان كودك و نوجوان، بخش عكاسي از كودكان و نوجوانان (كودك و تعليم و تربيت، كودك و خانواده، كودك و فرهنگ، كودك و كار، كودك در روند انقلاب اسلامي، كودك و بازي و چهره ي كودك)، مجموعه ي عكس، بخش ويژه (كودك و آوارگي) و فهرست اسامي شركت كنندگان در جشنواره». تصاوير، داراي زيرنويس هستند. در مجموعه ي عكسها، تصاويري نيز درباره ي دفاع مقدس، حضور نوجوانان در جبهه و آوارگان جنگي ارائه شده است.
نوشته و نقاشي مهدي رسولي. - تهران: اوج، (چاپ اول): 1360.
24 ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب شامل مجموعه اي از عكسها و تصاوير يك آبادي در منطقه ي جنوب است كه همراه با نوشته و شرحي داستان واره درباره ي تجاوز عراق به آن منطقه، تنظيم شده است. عكسها از روزهاي شاد و سرسبز آبادي و سپس هجوم دشمن، ويراني خانه ها، شهادت مردم، بمباران منازل و مدرسه ها مي گويند. از معلمي به نام كريمي مي گويد كه در ساعت نقاشي به دانش آموزان مي گويد تصوير نخلي
را بكشند و آنها نخلها را به رنگ قرمز نقاشي مي كنند. سپس قاليهاي پاره و دارهاي قالي شكسته شده و ويران شده را نشان مي دهد و در پايان نيز ضمن نمايش اميد به ساختن و زندگي را از نو آغاز كردن، عكسهايي از بالگرد هلال احمر جمهوري اسلامي ايران در حال كمك رساني به چاپ رسيده است.
[ صفحه 1123]
تهيه و تنظيم شعارها از انتشارات كانون؛ نقاشي كودكان و نوجوانان. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ دوم): 1372.
[92] ص.: مصور (رنگي).
گروه سني «ج» و «د».
كتا حاضر مجموعه اي از نقاشيهاي كودكان و نوجوانان پيرامون انقلاب اسلامي ايران است. موضوع نقاشيها، «راهپيمايي ها، جنايات ساواك، فاجعه ي آبادان، ميدان شهدا، مسجد كرمان، ماه محرم، ارتش، فرار شاه، پيروزي انقلاب در بهمن 1357، بازگشت امام خميني (ره) به كشور ايران، كودتاي رژيم پهلوي، پاسداران جهاد سازندگي، جمهوري اسلامي، تسخير لانه ي جاسوسي و تهاجم نظامي در طبس» است. فهرستي از نقاشان با ذكر سنين آنها ارائه شده است. هر نقاشي داراي زيرنويس و عنوان مربوط به آن است. عناوين، بيشتر، شامل شعارهاي انقلابي و سرودها هستند.
[ صفحه 1124]
محمدرضا پشنگيان. - تهران: تيرگان، (چاپ اول)؛ 1380.
47 ص.
بالاي عنوان: نمايشنامه.
ويژه گروه سني «د» و «ه».
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: بذار اينجا بمونم؛ يه تاريخ نه چندان دور.
كتاب، شامل دو نمايشنامه است. نمايشنامه ي «بذار اين جا بمونم»، مربوط به بعد از جنگ و بازديد دانش آموزان از منطقه ي شلمچه است. عليرضا فرزند شهيدي است كه پدرش در شلمچه به شهادت رسيده است. او در عالم خيال با پدرش روبه رو شده، با او راز و نياز مي كند. معلم وي، آقاي نظري، او را مي يابد و از او مي خواهد كه هر چه زودتر به اتوبوس برگردد. ولي او با چشمان اشك آلود، همچنان اصرار به ماندن در منطقه ي شلمچه دارد. «يه تاريخ نه چندان دور» مربوط به دانش آموزي
بسيار شرور - به نام جواد - و معلم تاريخ او است كه يك جانباز شيميايي است. معلم با صبر و حوصله و با اين كه اذيت و آزار جواد نسبت به او، هر روز بيشتر مي شود، وي را به پسري سر به راه تبديل مي كند. در پايان نمايشنامه، معلم به شهادت مي رسد، ولي حتي در لحظات پاياني نيز به فكر جواد است.
نوشته مهدي دوگوهراني، حسين فداي حسين، علي كيوان نخعي، علي غلامي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1376.
126 ص. - (واحد نمايش).
طراح روي جلد: حبيب صادقي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Young Sureh, A Collection of plays
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: شوكا / مهدي دو گوهراني؛ يادگار / سيد حسين فداي حسين؛ مترسك / علي كيوان نخعي؛ اسب سفيد بالدار / علي غلامي.
از بين نمايشنامه هاي اين كتاب، نمايشنامه ي «اسب سفيد بالدار» در ارتباط با دفاع مقدس است. در اين نمايشنامه، محمود و محسن در فراغ پدران مفقودشان مي سوزند و براي به دست آوردن هرگونه خبري از آنان روز شماري مي كنند. روزي محمود با خبر خوش اسارت پدرش به كلاس درس مي آيد. محسن از محمود مي خواهد تا از پدرش جوياي احوال پدر او بشود. پدر محمود در جواب، يك نقاشي مي فرستد كه در آن، پدر محسن سوار بر اسب سفيد بالدار در ميان ابرها پرواز مي كند. چندي بعد، پدر محمود با آزادگان برمي گردد و به محسن مي گويد كه پدر وي مهمان خدا است و از او خواسته تا مواظب محسن باشد.
[ صفحه 1125]
حسين جعفري، سرپرست طرح محمود فرهنگ. - تهران: سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، مدرسه، (چاپ اول): 88.1379 ص.
طراح روي جلد: پژمان رحيمي زاده.
ويژه دانش آموزان دبيرستان.
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر متن نمايشنامه اي است كه در دو قسمت اجرا مي شود. شخصيتهاي اصلي نمايشنامه، سه زن اسير به نامهاي سميرا، فاطمه و عاطفه هستند كه در روزهاي اول جنگ اسير عراقي ها شده اند. آنها در زندان بعثي ها، به يكديگر زبان انگليسي، شيمي و عربي آموزش مي دهند. پس از مدتي به خاطر وضعيت بد زندان اقدام به اعتصاب غذا مي كنند، اما با وعده هاي پوچ نمايندگان صليب سرخ مواجه مي شوند. دشمن براي نفوذ در بين آنها و شكستن اعتصاب غذايشان دختري به نام فرشته را (كه از منافقين (مجاهدين) است) به درون زندان مي فرستد. ولي او نيز نمي تواند وحدت آنها را بشكند. در پايان داستان، آنها همچنان با اعتصاب غذا به مقاومت خود ادامه مي دهند.
نوشته اعظم بروجردي، بازنويسي و ويراستاري مژگان بني هاشمي؛ تهيه و تنظيم كارشناسي هنرهاي نمايشي اداره كل امور فرهنگي هنري معاونت پرورشي وزارت آموزش و پرورش. - تهران: مركز فرهنگي و انتشاراتي ايتا، (چاپ اول): 1378.
20 ص. - (مجموعه نمايشنامه هاي دانش آموزي؛ 21: راهنماي تربيت؛ 23).
شمارگان: 10000 نسخه.
به مناسبت يكصدمين سال ميلاد حضرت امام خميني (ره).
داستان نمايشنامه برگرفته از خاطره اي است كه در كتاب برداشتهايي از سيره ي امام (ره) آمده است. يك زن خارجي و مادر و دختري (كه همسر و فرزند شهيد هستند) براي ملاقات با امام (ره) به جماران مي روند. ولي ساعت ملاقات تمام شده و آنها همچنان اصرار بر ملاقات
امام دارند. پس از گفتگوهايي بين زن خارجي و نگهبان مشخص مي شود او فرزند بيماري داشته كه تمام پژشكان جوابش كرده بودند، ولي يك شب امام (ره) را در خواب مي بيند و فرزندش شفا مي يابد. براي همين، گردن بند ازدواجش را براي هديه نزد امام مي آورد. بالاخره، هر سه ي آنها به ملاقات امام مي روند و ايشان ضمن قبول هديه ي زن خارجي، گردن بند را به گردن فرزند شهيد آويزان مي كنند. زن خارجي مسلمان مي شود و فرزند شهيد پس از مدتها دوباره لبخند مي زند.
صلح ميرزائي؛ ويراستار: ع. اسلامي. - تهران: پيام كودك، (چاپ اول): 1360.
40 ص.
اين كتاب، نمايشنامه اي است از ماجراي محاصره سوسنگرد در دو پرده. در پرده ي اول، امير و شيرمحمد، در سوسنگرد هستند و از حمله به شهر ناراحتند. امير نمي خواهد بماند و بجنگد و شيرمحمد او را به ماندن تشويق مي كند. اسد و رجب خبر مي دهند كه دسته اي از سمت چپ در حال ورود به شهر هستند. همه سلاحهاي خود را برداشته، با توكل به خدا به جنگ مي پردازد. امير باز هم مي خواهد برود، ولي شيرمحمد و ديگران او را به ماندن تشويق مي كنند و او هم مي جنگد. دراين ميان، علي تير مي خورد و شهيد مي شود. فشنگهاي آنان نيز رو به اتمام است ولي موفق مي شوند چند عراقي را اسير كنند. آنها با اسيران با مهرباني رفتار مي كنند. در پرده ي دوم شيرمحمد اسير مي شود و مورد شكنجه قرار مي گيرد، امام مقاومت مي كند. دو عراقي - عبدالطاهر و عبدالصمد - بر سر شيرمحمد و ايمان او درگير مي شوند و در نهايت عبدالصمد، عبدالطاهر را مي كشد و شيرمحمد را فراري مي دهد.
در نمايشنامه به سقوط هويزه و عدم هماهنگي بين نيروها نيز اشاره شده است.
[ صفحه 1126]
تهيه و تنظيم كارشناسي هنرهاي نمايشي اداره كل امور فرهنگي و هنري معاونت پرورشي وزارت آموزش و پرورش؛ ويراستار علي علوي طالقاني. - تهران: وزارت آموزش و پرورش، معاونت پرورشي، انتشارات تربيت، (چاپ سوم): 1376.
190 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: آرزو / مهناز شريفي؛ اسب چوبي / حسين جعفري؛ اوليا / گروه تئاتر دبستان شهيد رجائي؛ اي كاش فرصت ديگري مي يافتم / بهروز شاهرخي، عباس يحيوي؛ حارس / حسن عنايت پور؛ خنده / حسين جعفري؛ درس معلم / شهرام جزيريان؛؛ روايتي از اين ولايت / عليرضا سليمي.
اين كتاب شامل هشت نمايشنامه است. نمايشنامه هاي زير در ارتباط با دفاع مقدس هستند. «آرزو» داستان دختري است كه ظاهرا پدرش شهيد شده است و او آرزو مي كند كه چادري داشته باشد. هر بار مادر به او وعده ي آينده را مي دهد. او هميشه در كنار ساعتي كه پدرش به مادر هديه داده بوده است، مي ايستد و با عكس پدرش صحبت مي كند. روزي مادر، چادري براي او تهيه مي كند، ولي وقتي دختر، چادر را كنار عكس پدر مي گذارد، متوجه مي شود كه ساعت يادگاري مادر، در جاي خود نيست. «اسب چوبي» داستان تعدادي از نوجوانان است كه آرزوي رفتن به جبهه را دارند. آنها بارها خود را در مقابل مادر آماده و قوي نشان مي دهند و خود را در صحنه ي نبرد و جبهه مي بينند و در پايان با اجراي نمايش در مدرسه، جلوه هاي حضور در جبهه و ايثار رزمندگان را به
تصوير مي كشند.
فارس باقري؛ تهيه و تنظيم اداره كل امور فرهنگي و هنري معاونت پرورشي وزارت آموزش و پرورش؛ بازنويسي: محمدرضا رضايي، منوچهر اكبرلو، مژگان بني هاشمي. - تهران: وزارت آموزش و پرورش، معاونت پرورشي، انتشارات تربيت، (چاپ اول): 1377.
24 ص. - (... مجموعه نمايشنامه هاي دانش آموزي؛ [ج] 15).
شمارگان: 5000 نسخه.
در پانزدهمين شماره از مجموعه ي نمايشنامه هاي دانش آموزي، نمايشنامه اي با عنوان «و غربتت را هيچ شعري نسرود» براي اجرا توسط پسران دانش آموز در مقطع دبيرستان نوشته شده است. محتواي نمايش، گفت و گويي است ميان دانش آموز و معلمش. در اين گفت و گو - كه در عالم رؤيا انجام مي گيرد - دانش آموز از رفتن معلمش به جبهه دلسرد است، زيرا با رفتن او آموزش تئاتر ناتمام مي ماند و ديگر نمي توانند تئاتر آرش كمانگير را اجرا كنند. اين نمايشنامه براي گروه سني «ه» (سالهاي دبيرستان) نوشته شده است.
[ صفحه 1127]
ستاد يادواره سرداران و چهار هزار شهيد شهرستان كرج با همكاري حسن بي غم و حسين وحيدنيا. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران، ستاد يادواره سرداران و چهار هزار شهيد شهرستان كرج؛ سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، سپاه پاسداران ناحيه كرج، 1376.
48 ص.: مصور.
مندرجات: ميثاق دشت شقايق؛ بخند خونين شهر؛ شهاب ياد حسين؛ شعر فهميده بود؛ براي تو مي نويسم اي روح حماسه؛ شعر فهميده؛ امير بلا منازع قلب ها؛ ما را هم بپسند؛ سردار عشق؛ روان منظر عشق.
اين كتاب براي كودكان و نوجوانان نوشته شده، و درصدد ستايش از شهيد محمدحسين فهميده است و به شرح زندگاني او از دوره ي قبل
از انقلاب و بازگشت حضرت امام خميني (ره) به ايران و پيروزي انقلاب تا هنگام شهادتش مي پردازد؛ او كه در سيزده سالگي با نارنجكي كه به كمر بسته بود خود را به زير تانكهاي عراقي انداخت تا آنها را منفجر سازد و مانع پيشروي دشمن شود. كتاب، حاوي قطعات ادبي است و سه قطعه شعر در وصف شهيد فهميده و زندگينامه اي به قلم يكي از دوستان او (به نام مسعود آقاجاني) و خاطراتي از برادر علي طحان و پدر و پدربزرگ شهيد فهميده نيز در آن آمده است كه همگي بر شجاعت و دلاوري و عشق شهيد فهميده او به امام و احساس وظيفه براي حفظ ميهن دلالت مي كنند.
واحد سوره امور تربيتي آموزش و پرورش فارس. - [بي جا]: آموزش و پرورش فارس، امور تربيتي، واحد سوژه، 1362.
131 ص.
شمارگان: 500 نسخه (زيراكس شده).
مندرجات: دست هاي كوچك؛ وحدت؛ كت بابا؛ ليال عشر؛ پنج سال خروش؛ مقدمه اي بر گلچيني از؛ در مقام شهيد؛ سپهر لاله ها؛ جنگ جنگ؛ دعا؛ گل كاغذي؛ بچه هاي محله ي ما؛ دو بيتي؛ شمع وفا؛ سوءظن؛ شوق ديدار؛ هجوم مقدس؛ به ياد يك شاعر؛ نظري بر شعر وابسته
كتاب حاضر جنگي است كه به مناسبت ششمين سالگرد «دهه ي فجر» منتشر شده است. در حاشيه ي صفحات، سخنان و اشعاري درباره ي جهاد، دهه ي فجر و جنگ تحميلي از قرآن، ائمه، بزرگان دين، حضرت امام خميني (ره)، رهبر انقلاب و ديگران نوشته شده است. مطالب كتاب چنين است:
«دست هاي كوچك»، داستان خواهري است كه با همه ي كوچكي در برابر برادرش (كه عضو حزب دموكرات است) مي ايستد و معلم خود را
از مرگ نجات مي دهد.
«وحدت» قطعه شعري درباره وحدت است.
«كت بابا» داستاني در ارتباط با انقلاب است.
«ليال عشر» قطعه شعري درباره ي دهه ي فجر است.
«پنج سال خروش» از گذشت پنج سال از انقلاب و همت مردم در كمك رساني به جبهه ها را تشريح مي كند.
[ صفحه 1128]
«در مقام شهيد» از منزلت شهيدان مي گويد.
«سپهر لاله ها» به ياد شهيدان سروده شده است.
«جنگ جنگ» درباره ي اجراي دستور آمريكا به وسيله ي صدام است.
«بچه هاي محله ي ما» داستاني در مورد بسيج بيست ميليوني و ايثار مردم است. مقاله ي پاياني، «نظري به شعر وابسته» است كه ادبيات مدح سرايان را مورد نقد قرار مي دهد.
كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ دوم): 1361.
30 ص.: مصور: نقاشي (رنگي).
شمارگان: 20000 نسخه.
براي گروه هاي سني «د» و «ج».
اين مجموعه - كه مركب از چهار قطعه شعر و سه قصه است - نتيجه ي بررسي تعداد زيادي از آثار كودكان و نوجواناني است كه با علاقه و پشتكار، ادبيات زمان خود را (كه پشتوانه ادبيات انقلاب اسلامي است) مي سازند. نقاشيهاي اين مجموعه نيز از ميان نقاشيهاي كودكان و نوجواناني برگزيده شده اند كه از اعضاي كتابخانه هاي كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان بوده اند. موضوعهاي مطالب مجموعه، عبارتند از: سرافرازي مسلمانان و برتري دين اسلام، شهادت، بمباران و موشكباران شهرها، پيروزي رزمندگان و مقاومت مردم در برابر هجوم دشمنان.
مولف جواد نعيمي. - تهران: نشر بليغ، (چاپ اول): 1371.
93 ص.
گروه سني: «ب»، «ج» و «د».
كتاب «چكاوك»، مجموعه اي از اشعار گوناگون و داستان هاي متنوع است كه به زباني ساده براي نوجوانان نوشته شده اند. «بوي خوش خاطره»، خاطرات سفر به سرزمينهاي عشق و حماسه و ايثار - اهواز، سوسنگرد، هويزه، آبادان، سر پل ذهاب، فاو، شهر خون (خرمشهر)، هورالعظيم و دزفول... - پس از پايان جنگ و آغاز بازسازي است؛ سفر به شهرهايي كه در تمامي نقاط آنها آثار جنايات رژيم بعثي وجود دارد و جاي جاي آنها يادآور دلاوري ها و حماسه آفريني هاي دلير مردان و شير زنان ايران اسلامي است. شعر «وقتي تو رفتي» نيز در خصوص رحلت ملكوتي حضرت امام خميني (ره) است.
نقاشي روي جلد از مرضيه عليزاده. - تهران: اميركبير، كتابهاي شكوفه، (چاپ اول): 1367.
34، مصور (رنگي).
شمارگان: 11000 نسخه.
اين كتاب، گزيده اي است از نوشته هاي كودكان ميهن اسلامي درباره ي جنگ تحميلي عراق بر ايران. كودكاني كه خودشان جنگ را لمس كرده اند، احساس واقعي خود را بيان داشته اند. نوشته ها، خاطرات، نامه ها و شعرهايي هستند كه به بيان احساسات و آرزوهاي كودكان مي پردازند. مهدي ناصر (اهل جزيره ي مينو)، در قطعه ي «ما صلح
[ صفحه 1129]
مي خواهيم»، از دوستي با بچه هاي عراقي قبل از شروع جنگ و آواره بودن در حال حاضر سخن مي گويد؛ آسيه نظري (از اهواز)، در «حال اطلسيها چطور بود؟» از مرگ قناري ها در بمباران ناراحت است؛ سميه يكتايي، در «بستني»، از كمك به جبهه مي گويد؛ «روزهايي كه...» (از امين مقدس) شرح
ترس مردم و بچه هاي كوچك از حملات هوايي عراق است؛ عليرضا باباعليان، (از اصفهان، در «انفجار شب») و فرانك شمسي (از اراك) اوضاع شهرهاي اصفهان و اراك را در زمان بمباران بيان كرده اند؛ و....
تهران: امير كبير، كتابهاي شكوفه، 1367.
36 ص.: مصور: رنگي. - (ادبيات مقاومت).
نقاش روي جلد: الهه زواشكياني.
گروه سني «د».
مندرجات: چون ماه، دوباره بهار، قول انتقام، اميد، بابا هم نان و هم خون داد، ما محروميم ما را محرومتر نكنيد، بمب آن روز، غم دل ما.
اين كتاب، گزيده اي از نوشته هاي نوجوانان است. مقاومت و انتظار در نوشته هاي آنها موج مي زند و هر خواننده اي را به اين باور مي رساند كه صبح نزديك است. نوشته هاي اين كتاب از ميان آثاري برگزيده شده اند كه كودكان و نوجوانان براي مجلات رشد و كيهان بچه ها و برنامه ي كودك و نوجوان شبكه ي اول سيما فرستاده اند. كتاب از دو بخش شعر و نثر تشكيل شده است و تنظيم مطالب آن ترتيب خاصي ندارد. داستان «اميد» نمونه اي از اين آثار است. در اين داستان، هواپيماهاي دشمن شهري را بمباران كرده و ساختمان ها ويران شده اند. كودكي زير آوار مانده است. تشنگي و كمبود هوا به او فشار مي آورد. او به ياد سخنان معلم ديني مي افتد كه: «نيكوكاران در آخرت به بهشت خواهند رفت و ستمكاران و بدكاران به جهنم.» هر چند لحظه يك بار، كمي خاك به پايين مي ريزد و ترس او بيشتر مي شود. همه جا تاريك است. ولي صداي هياهو به گوش مي رسد. احساس مي كند هواي تازه وارد شده و مي تواند نفس بكشد. صداي مادر خود را مي شنود. با پاي
مجروح بلند مي شود و مادرش او را در آغوش مي گيرد و او را به بيمارستان مي برند.
نوشته حميد گروگان. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ دوم): 46. 1363 ص.: مصور، عكس.
گروه سني «ج» و «د».
مطالب اين كتاب، بيانگر زندگي كودكان ستم ديده، مستضعف و رنج كشيده ي جهان - از اقوام و ملل مختلف - است و در آن، وضع مردم كشورهاي جهان سوم تحت سلطه ي امپرياليسم و استعمارگران (از جمله ايران در زمان گذشته) مطرح مي شود. قسمت بيست و يك كتاب مربوط به كودكي جنگ زده است كه خانه و كاشانه اش ويران شده است. خانه ي او در خرمشهر بود كه حالا خونين شهر شده است. قسمت بيست و دو درباره ي نماينده ي بچه هاي شهيد مسلمان دوستدار امام است؛ بچه هايي كه جان خود را در راه اسلام از دست داده اند.او مستكبرين شرق و غرب را به مبارزه مي خواند. فرياد او، فريادي است از گلوي شهيد «فهميده»؛ او به آمريكا و صدام مي فهماند كه محكوم به شكست هستند.
[ صفحه 1130]
به اهتمام صادق دژم خوي. - تبريز: بسيج مستضعفان و جانبازان، نيروي مقاومت، بسيج دانش آموزي، (چاپ اول): 1377.
183 ص.
صفحه عنوان به انگليسي: Secret of Fahmideh
شمارگان: 5000 نسخه.
سومين يادواره شهيد فهميده و شهداي دانش آموز كشور.
مجموعه ي حاضر شامل 121 متن كوتاه و نثر ادبي در بزرگداشت شجاعت و حماسه ي شهيد حسين فهميده است. اين متنها از 121 دانش آموز دختر و پسر از سراسر كشور است كه با احساسات ناب و اصيل و با تعبيرات لطيف و در عين حال حماسي از شهيد فهميده ياد مي كنند. از جمله محتواي متون ارائه
شده، عبارتند از: «عشق به خدا، دفاع از ميهن و اسلام، ايثار و از خودگذشتگي، حماسه ي عاشورا، بسيجي بودن، مسير بندگي و لقاء الله، رهبران كوچك، آزادگي، قاسم بن حسن (ع) دوران، مقربون في جنت النعيم، سنگر علم و دانش و سنگر جبهه، سرباز امام زمان (عج)، فهمي فراتر از سيزده سال، مرد كوچك از پيران معرفت سبقت گرفت و بسياري موارد ديگر». در بين جملات و متون، از ابيات و اشعار متعددي با مضامين شهادت، شجاعت، ايثار، دفاع و جنگ و مضاميني در تجلي بزرگداشت شهيد فهميده از نويسندگان و شاعران ديگر ارائه شده است.
به كوشش احمد مولوي و پروين چهارده ولي، واحد توسعه اردوگاه ها و كانون هاي فرهنگي و تربيتي امور تربيتي شهر تهران. - تهران: انوار، 1376.
103 ص.: مصور.
آثار اين مجموعه در سه سطح است. 1 - آثار نويسندگان و شاعران با تجربه 2 - نوشته هاي دانش آموزان در اردو 3 - آثار بزرگسالان براي نوجوانان.
در اين كتاب، سعي بر به تصوير كشيدن لحظات مختلف زندگي و نگارش حرف هايي بوده است كه در متن اين لحظات آرميده اند؛ روزهايي كه دانش آموزان علمداران انقلاب بودند و «حسين فهميده» هاي سيزده ساله، رهبرمان. در اين كتاب، از نقاشيها و دستنوشته هاي دانش آموزان نيز استفاده شده است. متن كتاب تا صفحه ي 36 مربوط به انقلاب و از آن به بعد، مربوط به جنگ است. از جمله، نامه اي از طرف حبيب احمدزاده به خانواده ي سرباز وظيفه ي فراري شانزده ساله، سعد عبدالجبار، جمعي گارد رياست جمهوري عراق، از يگان هاي تحت امر سپاه سوم بصره است كه در آن، نحوه ي آشنايي و ديدار خود
را با او شرح داده است. اين سرباز توسط ارتش بعث اعدام شده است. خاطرات برخي از شهيدان از زبان دوستان يا خانواده آن ها و خاطره اي از آزاده، خانم معصومه آبادي، امدادگر، قسمت دوم كتاب را شامل مي شود. در بخش سوم شعرهايي درباره ي شهيد و شهادت به چاپ رسيده است.
تهران: حوزه انديشه و هنر اسلامي، واحد انتشارات، 1360.
[137] ص.: مصور. - (ادبيات نوجوانان؛ 3).
اين مجموعه، شامل داستان، شعر، مقاله، نقد و نامه است. از شعرها، قطعه شعرهاي «نامه اي از سنگر، پيام شهيدان و سرباز اسلام» در مورد جنگ تحميلي است. در بخش نامه ها (كه شامل هفت نامه است)، كليه ي نامه ها را دانش آموزان دوره ي راهنمايي براي رزمندگان رشيد اسلام نوشته اند و در آن سعي كرده اند به آنها روحيه داده، از ايثارشان تشكر كنند. در بخش مقاله ها، نيز اولين مقاله، از عباس صادقي است. او - تحت عنوان «دشمنان خود را
[ صفحه 1131]
بهتر بشناسيم» - علل آغاز جنگ تحميلي ايران و عراق را مورد بررسي قرار داده و انقلاب اسلامي ايران، ويران شدن كاخهاي مستكبرين و شكست آمريكا در واقعه ي طبس را از دلايل مهم شروع جنگ تحميلي معرفي كرده است.
تهران: حوزه انديشه و هنر اسلامي، واحد انتشارات، 1360.
[109] ص.: مصور. - (ادبيات نوجوانان؛ 4).
اين كتاب مجموعه اي از داستان، شعر و انشاءهاي دانش آموزان خوزستاني و نقد و بررسي يك داستان است. از ميان داستان ها فقط اولين داستان در رابطه با جنگ تحميلي است. دو برادر رزمنده، راي رفتن به جبهه عضو بسيج مي شوند. برادر بزرگتر شهيد شده است و اكنون برادر دوم مي خواهد به جبهه برود. حالات روحي مادر در اين داستان به رشته تحرير درآمده است. از ميان شعرها نيز، دو قطعه شعر «شهيد» و «خوزستان بپا خيز» درباره شهيد و شهادت و دفاع از سرزمين اسلامي است. تعداد انشاءها شش عدد بوده، همه ي آنها
حاوي خاطرات دانش آموزان از شروع جنگ و استفاده از جنگ جهت رشد و تكامل و سازندگي انقلاب است.
ابوالفضل عالي، تهران: حوزه انديشه و هنر اسلامي، واحد انتشارات، (چاپ اول): 1360، [150] ص.
اين كتاب، مجموعه اي از قصه، شعر، نامه و نقد كتاب است. در بخش قصه ها، «دشمن» (نوشته ي علي صابريان، از همدان) داستان ياري سربازي ايراني به سرباز مجروح عراقي و شهادت او به دست يك افسر عراقي است كه در حال فرار است. عبدالغفار اونق، از بندر تركمن، در داستان «بچه هاي انقلاب»، تلاش بچه هايي را به تصوير كشيده است. كه يك ماه كار كرده اند تا پولي به دست آورند و براي كمك به جبهه بفرستند. داستان «به جبهه خواهم رفت» از عبدالرحمان ديه جي، از بندر تركمن، حاكي از انتظار پسر كوچكي است كه پدرش به جبهه رفته و شهيد شده و پسر، چون فرزند شهيد است، مورد لطف و عنايت همه قرار مي گيرد. قطعه شعر «كاكايي ها» از عظيم ابوالقاسميان، درباره ي رزمندگان شهيد و «اي خونين شهر» از مژگان صدري درباره ي خرمشهر پس از جنگ است. در بخش نامه ها، نامه هايي كه خواهر شهيد، فريبا كاظمي، از بچه هاي جنگ زده گردآوري كرده كه وضع زندگي، تغذيه و تحصيل آنها را نشان مي دهد، به چاپ رسيده است. در بخش نقد و بررسي، داستان «اسم من علي اصغر است» نوشته مصطفي رحماندوست نقد و بررسي شده است.
تهران: حوزه انديشه و هنر اسلامي، وحد انتشارات، 1360.
[116] ص. - (ادبيات نوجوانان).
اين كتاب، مجموعه اي از داستان و شعر است. چهارمين داستان به نام «مجاهد»، از «محمد هدايت» درباره چگونگي شهادت رزمنده اي به نام علي است. ششمين داستان به نام «كوچ»، بيانگر مهاجرت عده اي از مردم از شهر اهواز، پس از شروع جنگ
است. نويسنده ي اين داستان «مرضيه صفاريان» است. هفتمين داستان، از «حسين عابدي» شهادت رزمنده اي به نام علي اكبر را تصوير مي كند كه از روستا عازم جبهه آبادان شده بود. دوازدهمين داستان، «عيدي شب مبعوث» است كه تصويرگر احساسات پسر و همسر در برابر عكس پدر خانواده است؛ پدري كه كه در جنگ شهيد شده است. اين داستان از «ناصر نادري» است. از بخش اشعار، قطعه شعرهاي «راه شهادت» و «آنجا را
[ صفحه 1132]
بنگر» توسط دانش آموزان در مورد جنگ و شهادت سروده شده است. از بخش «در روستاها»، اولين نوشته، علاقه جوانان روستايي را براي شركت در بسيج و رفتن به جبهه جنگ نشان مي دهد. اين نوشته ها از «مصطفي اميني» است.
گردآوري و تنظيم نقي سليماني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 128.1364 ص.: مصور، طرح، عكس.
در جلد دهم از «سوره، بچه هاي مسجد»، براي سه گروه از مخاطبان مطالبي درج شده است: براي نوجوانان عادي؛ براي نوجوانان قصه نويس، شاعر و... و براي معلمان امور تربيتي و دست اندركاران ادبيات كودكان و نوجوانان. از بين مطالب، سه داستان و يك شعر مربوط به دفاع مقدس است. داستان «راز يك نامه» (از كيوانه سبزه پور)، نامه ي يك پسر رزمنده از جبهه براي پدرش است. در داستان «تشنه لب» (از اميني)، راوي كه به زيارت مزار كي شهيد رفته، به سختي مي گريد و به ياد مي آورد كه او با لبي تشنه شهيد شده است. داستان «غروب ماه» (از رضا نوراني)، نيز داستان يكي از عملياتهاي رزمندگان اسلام عليه سپاه كفر است و در عمليات، پس از
اين كه دسته اي از برادران رزمنده مجروح مي شوند عده اي را براي كمك بر مي گردانند و خودشان آنها را پوشش مي دهند و مي جنگند تا آنان بتوانند نيروي كمكي بياورند.
زير نظر شوراي مسجد. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 135.1365 ص.: مصور، طرح.
از اين شماره «سوره، بچه هاي مسجد» دچار تحولي مي شود، به اين معني كه آثار بزرگترها براي نوجوانان را هم در اين مجموعه چاپ مي كنند و اين خود به دو دسته تقسيم مي شود، الف: جوانان و بزرگترهايي كه تصميم دارند نوشتن براي نوجوانان را تجربه كنند و جدي بگيرند. ب: نويسندگان بزرگسالي كه در قلم زدن براي جوانان و نوجوانان داراي تجربه اي چند ساله هستند.
از ميان داستان هاي اين مجموعه دو داستان و يك شعر مربوط به دفاع مقدس است. در داستان «شبي كه بي بي مهمان ما بود» (نوشته ي فريدون عموزاده خليلي)، مادربزرگي، به اصرار نوه اش، به مهماني نزد بچه ها و نوه هايش مي رود و سپس شهر بمباران مي شود و وقتي پس از شام بر مي گردند، خانه ي بي بي در اثر اصابت بمب از بين رفته است. داستان «فرشته مهربان» (نوشته ي مجيد درخشاني)، داستان دختري است كه شب هنگام خانه اش در اثر اصابت موشك ويران مي شود و پدر و مادرش شهيد مي شوند. او در بيمارستان به هوش مي آيد و در رويا مي بيند كه فرشته اي نزد او آمده تا با هم پيش خداوند بروند و از آمريكا و جناياتش شكايت كنند. قطعه شعر «نامه اي از سنگر»، سروده ي سيد حسن محمودي (سهيل)، وصيت يك رزمنده ي مسلمان است كه به صورت نامه اي براي مادرش فرستاده شده است. بقيه ي شعرها و داستان ها و مطالب،
مربوط به جنگ نيست.
تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1366.
108 ص. - (ادبيات نوجوانان: 30).
همكاران اين شماره: محمد آويني، حسن احمدي، وحيد اميري، طاهره ايبد، نورا حق پرست، فاطمه خرامان، مصطفي خرامان، مهرداد غفارزاده، بيوك ملكي؛ مسؤول: ف. عموزاده خليلي.
[ صفحه 1133]
براي دانش آموزان دوره راهنمايي و سال هاي اول و دوم دبيرستان.
آثار گرد آمده در اين كتاب به سه گروه آثار نوجوانان و نوقلم ها، آثار جوانان و بزرگسالان براي نوجوانان و آثار نويسندگان و شاعران با تجربه، تقسيم شده است كه شامل: «قصه ها، از ميان كتابها، شعر، گلگشت، ميزگرد و نقد و مقاله» است. از ميان شعرها، «شعر سرخ» درباره خون شهيد و شهادت است و توسط «حسين عبدي» از گرگان سروده شده است. از ميان قطعه هاي ادبي، «زنگ مدرسه ي عشق» از «نورا حق پرست» درباره رفتن به جبهه و شركت در جنگ و به دست آوردن فتح و پيروزي است.
رضا رهگذر؛ زير نظر «شوراي بچه هاي مسجد». - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1367.
135 ص. - (ادبيات نوجوانان: 36).
همكاران اين شماره: سميرا اصلانپور، مهناز بهمن، مريم جمشيدي، زهرا زواريان، افسانه شعبان نژاد، محمدحسين كيانپور، محمد ميركياني، بهزاد بهزادپور.
اين شماره سوره بچه هاي مسجد، مانند شماره هاي ديگر، مجموعه اي است از آثار نوجوانان، نوقلم ها، بزرگسالان براي نوجوانان و نويسندگان و شاعران با تجربه. كتاب، شامل قصه، آموزش ادبي، شعر و خاطره است كه از ميان آنها، داستان «آقا معلم» نوشته ي «مهناز بهمن»، اشاراتي در مورد پايمردي و استواري شهيدان دارد. شعر «واژه ي خون و شهيد و عشق را معنا كنم»
كه سروده ي «جمشيد اكبرپور جفرودي» است در وصف شهيد و قطعه ي «فرياد» نوشته ي «مظفر ايوري» در مورد شهيداني است كه در جنگ با عراق به ديدار دوست شتافته اند و بمبارانهاي هوايي كه مردم را به خاك و خون كشيده اند.
زير نظر واحد ادبيات حوزه هنري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 144.1367 ص.
شمارگان: 22000 نسخه.
كتاب حاضر شامل چهار داستان كوتاه، سه قطعه شعر در قالب شعر آزاد و غزل، معرفي و چكيده ي چهار كتاب، نه قطعه طنز، خاطره، حكايت و متن كهن، دو مقاله و يك مصاحبه است. از بين مطالب، موارد زير در ارتباط با جنگ هستند: داستان «حبيب» از سميرا اصلانپور، داستان «دمپايي قرمز» از داوود غفارزادگان، قطعه شعر «شهر ستاره» از حسين عبدي، خاطرهاي «پاسنجش» از منصور رحيمي و «دمي با ياران» از جبار مخدومي، نقد و بررسي كتاب «اسم من علي اصغر است» (نوشته ي مصطفي رحماندوست) از رضا رهگذر. در داستان «دمپايي قرمز»، دختري با ياد برادر اسيرش دمپايي هاي قرمزي را كه او خريده به پا مي كند و منتظر بازگشت اوست؛ «پاسنجش» خاطره ي اسير عراقي و انتقال او به پشت جبهه و قصد فرار وي است. «دمي با ياران» نيز يادي است از شهداي جنگ و عروج خونين آنان.
تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1368.
136 ص.: مصور، نقاشي. - (ادبيات نوجوانان؛ 39).
طراح روي جلد: احمد قلي زاده.
[ صفحه 1134]
بيست و ششمين كتاب از مجموعه كتابهاي «سوره، بچه هاي مسجد» مجموعه اي است از آثار نوجوانان و نوقلم ها و آثار بزرگسالان براي نوجوانان و نويسندگان و شاعران با تجربه؛ در موضوعهايي به شرح زير: «روح خدا به خدا پيوست، قصه، شعر، آموزش ادبي، از ميان كتابها، گلگشت، مصاحبه و آشنايي با هنر». در بخش شعر، يك دو بيتي از «محمد خنجري» در
مورد بسيجي ها آمده است كه در آن شاعر ديدگاه خود و يك بسيجي را در رابطه با حضرت مهدي (عج) و اهداف بسيجيان بيان كرده است. در قسمت گلگشت نيز خاطره اي با عنوان «سرلشكر عراقي» از «اسماعيل رمضانيان» نويسنده ي نوجوان، به چاپ رسيده است. وي شاهد حضور روباهي در سنگر رزمندگان است، كه مدال شجاعت به گردن دارد. روباه كاملا دست آموز است و از دست رزمندگان غذا مي خورد. وقتي درباره ي حضور روباه سؤال مي كند، متوجه مي شود كه اين روباه باعث شده است تا نيروهاي عراقي چند كيلومتر عقب نشيني كنند و لذا يك مدال شجاعت نيروهاي عراقي را از دست نيروهاي اسلام دريافت كرده است.
زير نظر شوراي بچه هاي مسجد. - تهران، سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 103.1368 ص.: مصور. - (ادبيات نوجوانان؛ 40).
واژه نامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 22000 نسخه.
مندرجات: قصه؛ شعر؛ از ميان كتابها؛ گلگشت؛ آشنايي با هنر؛ آموزش ادبي.
اين شماره از كتاب «سوره، بچه هاي مسجد» نيز مانند جلدهاي ديگر داراي بخشهاي متعددي است كه هر بخش، خود، چند قسمت دارد. مطالب مربوط به دفاع مقدس عبارتند از:
در بخش شعر: «در محفل شقايق» (قطعه اي از شكوفه صالح)، وصف كار شهدا براي حفظ هدف و «مردم لاله» (شعر نو از اكبر بهداروند)، در وصف شهيد. در بخش كتابها، داستان كتابهاي «خاتون چشم به راه» و «آتش در خرمن» مورد بررسي قرار گرفته اند؛ داستان اول در مورد بچه هاي جنگ زده اي است كه پيش پدربزرگ خود مي روند، ولي پدربزرگ به جبهه رفته است؛ و شرح ماجراي حضور آنها در روستا داستان دوم به چگونگي شروع
جنگ در منطقه ي خوزستان پرداخته، زندگي عده اي از مردم را نشان مي دهد؛ بخش گلگشت، به بررسي دو خاطره ي جنگ به نامهاي «شدت آتش» (از مسعودي) و «روي يال كوه» (از عبدالله زاده) مي پردازد و قطعه ي «در كوچه هاي خيس»؛ كه قطعه اي ادبي براي كودكان زير آوار مانده در بمبارانها است.
زير نظر شوراي بچه هاي مسجد. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 123.1368 ص.: مصور. - (ادبيات نوجوانان؛ 41).
شمارگان: 22000 نسخه.
مندرجات: قصه؛ شعر؛ از ميان كتابها؛ گلگشت؛ آموزش ادبي؛ آشنايي با هنر؛ مصاحبه.
اين شماره از كتاب «سوره، بچه هاي مسجد» داراي بخشهاي متعددي است كه هر بخش، خود، چند قسمت دارد. مطالب مربوط به دفاع مقدس عبارتند از: در بخش قصه ها، داستان «غاز طوق سفيد من» از فاطمه شعباني. در اين داستان، پسري كه در آرزوي خوردن گوشت بود، غازي را به طريقي زخمي مي كند. ولي آرزوي او با آمدن پسر همسايه از جبهه برآورده مي شود (چون همسايه براي آنها گوشت قرباني مي آورد)، و غاز را رها مي كند. در بخش شعر، قطعه شعر «به تو مي نازم من» (از اكبر بهداروند) در قالب شعر نو، در وصف باران به عنوان امدادي الهي در دفاع مقدس سروده شده است. در بخش «از ميان كتابها»، بررسي كتاب «مادرم آسمان من است» (نوشته ي شهيد عليرضا شاهي)، توسط «سميرا اصلان پور» انجام گرفته است.
[ صفحه 1135]
واحد ادبيات هنري؛ تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 106.1369 ص.
در اين شماره ي «سوره»، سميرا اصلان پور، محمدرضا بايرامي، جواد جزيني، رضا شيرازي، داوود غفارزادگان، حسين كيانپور و محسن مؤمني همكاري داشتند.
آثار گرد آمده در اين مجموعه، در سه سطح قرار دارند: 1 - آثار نوجوانان و نوقلمها 2 - آثار جوانان و بزرگسالان براي نوجوانان و 3 - آثار نويسندگان و شاعران با تجربه. بخشهاي مختلف كتاب عبارتند از:
قصه: حاوص چهار
قصه در مورد رحلت امام؛ شعر: آفتابي از آسمان گم شد، چشم خيس كبوتر، باغبان رفته است و چند دو بيتي در مورد امام (ره)؛ گزارش: حاوي دو گزارش به نامهاي «با گمشدگان» و «يك روز در خمين»، درباره ي وضعيت و احوال مردم بعد از رحلت امام؛ مقاله: يك مقاله با نام «عمر هزار ساله» از رضا شيرازي در مورد امام؛ سه قطعه هم در همين بخش - با نامهاي «عاشورايي دوباره»، «غنچه اي را آب خواهم داد» و «مهمان يك روز و يك شب» - به چشم مي خورد. خاطره و مصاحبه از بخشهاي ديگر كتاب هستند. با توجه به اهميت فراواني كه امام (ره) براي جنگ قائل بودند، در هر بخش اشارات ضمني به مقوله ي دفاع مقدس شده است.
زير نظر شوراي بچه هاي مسجد. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1369. ص.: مصور. - (ادبيات نوجوانان؛ 44).
واژه نامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: 22000 نسخه.
مندرجات: قصه؛ شعر؛ از ميان كتابها؛ گلگشت؛ آموزش ادبي؛ آشنايي با هنر؛ مصاحبه.
در ابتداي اين مجلد از «سوره، بچه هاي مسجد» - در قسمتي به نام «يك شب ستاره اي...» - به زندگينامه شهيد عليرضا شاهي پرداخته شده است. در بخش قصه ي «عقابهاي تپه ي شصت»: خلاصه اي از داستان «عقابهاي تپه 60» نقل شده است. در بخش «از ميان كتابها»، كتاب «جاي شما خالي» مورد بررسي و نقد قرار گرفته است (سه داستان اين كتاب در ارتباط با جنگ است). در قسمت «گلگشت» خاطره اي از رضا بهرامي. - با نام «دوست كوچك من» - نقل شده است كه خلاصه آن چنين است: راوي در
تاريخ 23 / 10 / 66، با پسري عرب به نام سعيد در روستاي جيليزي از توابع دهلران آشنا مي شود كه چوپاني جنگ زده است. سعيد با او از خانواده اش مي گويد. بعد از اين آشنايي در 21 تير 67 دوباره پسر را مي بيند به دنبال آن، خانه ي آنها هدف حمله ي عراقي ها قرار مي گيرد و اين آخرين ديدار آن دو است.
زير نظر ابراهيم حسن بيگي؛ با همكاري جواد جزيني. - تهران، سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 112.1370 ص.: مصور.
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: قصه؛ شعر؛ از ميان كتابها؛ گلگشت؛ قطعه ادبي؛ نكته ها؛ آموزش ادبي؛ مصاحبه با داوود غفارزادگان.
در اين مجموعه، مواردي در ارتباط با دفاع مقدس هستند. در بخش شعر: «آزادگان» از امير تركتازان غزلي است در رثاي آزادگان؛ در بخش «از ميان كتابها «كتاب «شبهاي بمباران»: مورد بررسي قرار گرفته است. موضوع اين كتاب، سخنان دانش آموزان مدرسه ي هفده شهريور قم در مورد بمباران است. در بخش گلگشت، يك خاطره ي جنگي به نام «سايه ها و آدم ها» آورده شده است: فرد تازه واردي به نام نجيب به سنگري مي آيد. بچه هاي سنگر تصميم مي گيرند او را در ميان خود قبول نكنند و دائم با او شوخي مي كنند. بعد از مدتي نجيب به فرماندهي گردان
[ صفحه 1136]
منصوب و بچه ها، شرمنده مي شوند. قطعه اي درباره مردم وطن ما، ايران و درباره ي شهدا در بخش «قطعه ي ادبي» آورده شده است. در بخش نهايي، با داوود غفارزادگان (كه از نويسندگان داستان هاي جنگ است) گفت و گو شده است. او در اين گفت و گو از
تأثير جنگ در آثارش صحبت كرده است.
به كوشش محمدجواد جزيني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 86.1377 ص. - (دفتر قصه ي كودك و نوجوان).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Sureh of the Young of Mosque, No.24
شمارگان: 1500 نسخه.
جلد چهل و دوم از «سوره، بچه هاي مسجد» حاوي سه قصه ي كوتاه، چهار قطعه شعر، معرفي سه كتاب، چهار مطلب پراكنده و يك گزارش است. از بين اين مطالب، داستان كوتاه «صفر» - نوشته ي «محمد رمضاني» - در ارتباط با رزمنده ها است. قدرت، برادر صفر، پاسدار است و براي مرخصي از جبهه به خانه آمده است. او اكنون مي خواهد به جبهه برگردد. پدر و مادر پولي ندارند تا براي خرج راه به او بدهند و بتواند دفعه ي بعد نيز از مرخصي استفاده كرده، نزد آنها بيايد. پدر تصميم مي گيرد حقوق ماه بعد خود را گرفته، به پسرش قدرت بدهد. صفر از رفتن برادرش ناراحت است، چون در نبود او، كسي نيست تا در مقابل زورگويي صاحبخانه يا كارهاي خلاف نفت فروش محل ايستادگي كند. روز حركت قدرت، پدر و مادر با اصرار زياد پول را به او مي دهند و او را بدرقه مي كنند. قدرت مي رود و مادر با تمثال حضرت علي (ع) نجوا مي كند. صفر چند قدمي به دنبال اتوبوس مي دود و مي خواهد فرياد بزند كه مي تواند به جاي او در مقابل زورگويي ها ايستادگي كند. اما به يادش مي آيد كه توانايي سخن گفتن ندارد چون او لال است.
وزارت ارشاد اسلامي، دفتر پژوهشها و برنامه ريزي فرهنگي. - تهران: وزارت ارشاد اسلامي، دفتر پژوهشها و برنامه ريزي فرهنگي، 156.1365 ص.: مصور (بخشي رنگي).
كتابنامه به صورت زيرنويس.
شمارگان: ذكر نشده است.
در اين كتاب آثار كودكان و نوجوانان يا بزرگسالي كه براي اين گروه سني مطالب نوشته اند و طي سالهاي 1359 تا 1361 در تعدادي از مجلات و كتابها منتشر شده است، گردآوري و در سه بخش شعر، داستان و نقاشي ارائه شده است. براي مثال قطعه شعر «ما بزودي باز مي گرديم» در وصف سوسنگرد و خرمشهر و دلاوري هاي مردم خرمشهر سروده شده است و يادآور حماسه ي شهيد فهميده و ياران به خون خفته او، و آرزوي ساكنان اين شهرها براي بازگشت به موطن خويش است و داستان كوتاه «كرخه خون» از خودگذشتگي يك ماهيگير را در مصاف با دشمن بيان مي كند.
تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 1362.
[24] ص.: مصور (رنگي). - (مجموعه نوشته ها و نقاشيهاي كودكان و نوجوانان «جنگ دوم»).
گروه سني «ج» و «د».
[ صفحه 1137]
كتاب، شامل دو داستان، چهار شعر و شش نقاشي است كه مركز بررسي آفرينشهاي ادبي كودكان و نوجوانان آنها را گردآوري كرده است. در «كبوتري كه آزاد شد» (داستاني از سيد سجاد سيادتي، هفده ساله)، علي، برادر سعيد به جبهه مي رود و در نامه اش مي نويسد كه به دزفول و از آنجا به سوسنگرد و تنگه ي چزابه رفته است. طي اتفاقاتي، سعيد با يكي از بچه هاي جنگ زده ي خرمشهري آشنا مي شود و داستان تسخير خرمشهر را مي شنود. در پايان، نامه اي خبر شهادت علي را مي دهد. فخري دشتي (شانزده ساله)، در «لحظه اي به بيكراني آسمان»، داستان مادري را مي گويد كه در تشييع جنازه ي فرزند شهيدش، سراسر زندگي او
را به ياد مي آورد. رؤيا السادات صوري (هفده ساله)، در قطعه شعر «شهادت» و طاهره ثقفي (شانزده ساله)، در «اي شهيد»، درباره ي شهادت و ايثار؛ صفورا آنه محمد، (شانزده ساله)، در «شهيد زنده مي ماند»، از تبديل كشتزارها به ميدان جنگ و لاله زار شهدا و زنده بودن شهيد مي گويند. و هلن دهقان زاده، (هفده ساله)، در «جبهه ي زندگي»، مي گويد كه زندگي جبهه اي است كه در آن بايد جنگيد و بذر شهادت كاشت.
به كوشش حسين حداد. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 75.1375 ص. - (منتخب آثار جنگ كودكان و نوجوانان؛ 9. قطعه ادبي: دفتر اول)
عنوان پشت جلد به انگليسي: One Hundred Thousands Mirrors
در اين كتاب - كه مجموعه اي از آثار كودكان درباره جنگ است - كودكان و نوجوانان درباره ي رزمندگان و عزيزان خود و ايثار، فداكاري، شهادت و اسارت آنها، نوشته اند. آنها مي گويند كه چگونه رزمندگان با از خودگذشتگي و ايمان و ايثار خود در برابر بمبارانها و موشكبارانها ايستادگي كرده، جان خود را فدا كردند و باعث شدند كه شهرها آزاد شوند و آزاد بمانند و از لوث وجود دشمنان پاك شوند و مردم آزاده ي ايران عزيز نيز با استقامت و پايداري، آرمان آنها را پاس مي دارند و تا آخر عمر سپاسگزار آنها خواهند بود.
به كوشش احسان. - [تهران]: شاهد، 1368.
79 ص.: مصور (بخشي رنگي).
براي دانش آموزان چهارم و پنجم ابتدائي و دوره راهنمائي.
شمارگان: 11000 نسخه.
مندرجات: انتظار؛ روز پانزدهم؛ دو نقش؛ يك روز بهار؛ گل باغ؛ راه؛ گرگها؛ هراس؛ مظلوم خاموش؛ قصه هاي محسن و مينا.
خاطرات و داستان هاي اين مجموعه از بين صدها خاطره ي كودكان و نوجوانان شاهد انتخاب شده و به مناسبت دهمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي - به درخواست واحد فرهنگي بنياد شهيد - انتشار يافته است. «انتظار» داستان دختري است به نام مرضيه، كه پدرش شهيد شده است. «روز پانزدهم» ماجراي دختري است كه پدرش به جبهه مي رود و در بازگشت، عروسكي براي او و تفنگي براي برادر دوساله اش هديه مي آورد؛ ولي دختر آرزو مي كند كه او
هم تفنگ داشته باشد تا دشمنان را بكشد. «راه» ماجراي دختري است كه پدرش به جبهه رفته و قرار بوده پس از برگشتن، او و مادرش را به نماز جمعه ببرد ولي خبردار مي شوند كه در راه بازگشت به دست منافقين شهيد شده است. «مظلوم خاموش» ماجراي پسري است كه در مدرسه - در اثر بمباران - مجروح شده است و در بيمارستان نمي تواند سخن بگويد. پس از مدتي معلوم مي شود كه كر و لال است و صدام مدرسه ي كر و لال ها را بمباران كرده است. بقيه ي مطالب نيز مربوط به شهداي انقلاب هستند.
[ صفحه 1138]
داوود اميريان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 278.1378 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: We’re the Children of Iran
طراح روي جلد: داود صفري.
شمارگان: 2200 نسخه.
اين كتاب شامل 60 فصل (بخش) و قسمتي به نام «نامه ها» است. مطالب كتاب مجموعه خاطرات نويسنده از دوران آموزش نظامي در پادگان 21 حمزه و حضورش در مناطق جنگي و عملياتهاي مختلف است. از جمله: حاج عمران، شلمچه، اسلام آباد غرب و عملياتهاي كربلاي يك، كربلاي دو، كربلاي پنج، كربلاي هشت، بيت المقدس چهار، مرصاد و.... وي در اين خاطرات، از دوستان و همرزمان و نبردهاي قهرمانانه آنان در جبهه ها سخن مي گويد. از جمله: رزمندگان شهيد: اصغر حيدري، رضا دادگر، جعفري پناه، مرتضي حيدري دولت آبادي، علي اكبري، سيد منصور حسيني، داوود بني جمالي، فرهاد نوري زاده و.... در پايان متن هفت نامه ي مبادله شده بين نگارنده و رزمندگان و
خانواده ي آنها كه درباره ي خبر شهادت يا مجروح شدن دوستان و كسب خبر از احوالات خانواده آنها است به چاپ رسيده است. لازم به ذكر است كه اين خاطرات در قالب داستان بازگو و براي نوجوانان نوشته شده اند.
مجيد ملامحمدي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، 1374.
69 ص. - (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، دل نوشته؛ 1).
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: حرف دل؛ سرآغاز؛ بن بست شماره نه؛ كاش من هم بهشت را مي ديدم!؛ مادر؛ به خانه خوش آمدي!؛ بوي سيب سرخ؛ پاي راست بابا؛ دست مهربان آقا؛ مثل دو تا پرنده سبكبال؛ ما پاهاي تو هستيم؛ اين ها بوي شهيد مي دهند؛ گر عشق نباشد به چه كار آيد دل؟؛ لبخند بزن مراد!؛ آسمان پر از فرشته شد؛ عزيز دلم خداحافظ؛ ترا مي گويم اي نازنين.
اين كتاب، مجموعه مقاله ها و نوشته هايي است در وصف ايثار، جوانمردي و شجاعت اسرا، شهدا و مفقودان جنگ؛ با موضوعهاي زير: «تمثيلي از پادگان دو كوهه انديمشك و بسيجي هايي كه از آنجا به عملياتهاي مختلف اعزام مي شوند؛ وصف حال مادر شهيد؛ نوشته اي براي آزاده؛ نوشته اي براي يك جانباز؛ نوشته اي براي شهيدان؛ مطلبي در وقت شهادت (فلق) و اشاره به شهيد سيد مرتضي آويني؛ درد دل دختري با پدر شهيدش؛ به ياد دوستان شهيد؛ مطالبي تقديم به شهيدان و به ياد فداكاري ها و رشادت هاي شهيداني چون: همت، باكري، زين الدين، بابايي، غواصان گمنام، محمدعلي جهان آرا، موسوي، علم الهدي و...». اين نوشته ها قبلا در مجله ي «سلام بچه ها» به چاپ رسيده بوده اند.
مقدمه از فريدون تنكابني. - [بي جا]: كانون دانش آموزان ايران، (چاپ اول): 64.1360 ص.: مصور. - (كتاب نوجوانان؛ 2).
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب مجموعه اي است از ده قطعه شعر (در قالب شعر آزاد و غزل)، ده داستان كوتاه، يك خاطره و يك مقاله (در گرامي
داشت روز جهاني كودك). اشعار زير مربوط به دفاع مقدس هستند: «جنگ، شهيد، ولي با اين همه
[ صفحه 1139]
پيروز مائيم، سرود وحدت و يگانگي، براي شهيدان، شفق سرخ ظفر، ايران من، عيد جنوب، دانش آموز در جبهه و پشت جبهه». داستان هاي «خالد» (نوشته آرمان موسوي)، «كبوتر» (نوشته زيبا تراس)، «عيدي مادربزرگ» (از بهار الف.) و «ما با هم هستيم» (نوشته محمود احيايي) نيز درباره ي دفاع مقدس هستند. تصاوير و كاريكاتورهايي درباره ي صدام و دفاع مقدس در بين نوشته ها ارائه شده اند. موضوع داستان ها جنگ زدگان، اعدام اسير ايراني در اسارت، ترس سربازان عراقي از ايراني ها و پشيماني از هجوم به ايران است.
تهران: كانون دانش آموزان ايران، (چاپ اول): 1360. ص.
شمارگان؛ ذكر نشده است.
بالاي عنوان روي جلد: ويژه سومين سالگرد انقلاب.
اين كتاب مجموعه اي است از اشعار، داستان ها و مطالب متفرقه ي ديگر. از بين مطالب آن، موارد زير در ارتباط با جنگ است: «با تو مي آيم» عزيمت به جبهه؛ «درخت سيب» خاطره ي يك نوجوان از برادرش كه در جبهه است؛ «نامه اي از جبهه» نامه اي از يك رزمنده كه فرداي شهادت وي به دست مادرش رسيد؛ «ستاره ي خونين» خاطره ي يك كودك شهيد خرمشهري از بمباران خرمشهر؛ «درس بگو معلم!» نوشته اي براي دانش آموز شهيد در بمباران خرمشهر؛ «و آنگاه شقايق مي خندد» نامه هاي رزمنده اي از جبهه به مادرش با اميد پيروزي؛ قطعه شعرهاي «يك سال جنگ» و «مانند مريم»، وصف رضايت مادر يك رزمنده از فرستادن فرزندش به جبهه.
به كوشش حسين حداد. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان، 1375.
70 ص. - (منتخب آثار جنگ كودكان و نوجوانان: قطعه ادبي؛ دفتر دوم).
طراح يونيفورم و پشت جلد: كاظم طلايي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Emigration of Swallows.
اين كتاب شامل هفده قطعه ادبي از نوشته هاي نوجوانان چهارده تا نوزده ساله است كه از ميان آنها «حريم چشمهاي تو، هجرت پرستوها، شهسوار آسماني و سرود فتح» در مورد ايثار و از خودگذشتگي و شهادت و تجليل از شهيدان است. «شهيدان زنده»، در مورد جانبازان جنگ تحميلي؛ «رزمنده ي دلاور» در تجليل از رزمندگان اسلام؛ «تار و پود رنج، پنجره را باز كن و شهر من» در مورد آغاز جنگ و حمله ي
دشمن و شهادت عده ي زيادي از هموطنان ما در شهرهاي مختلف است. «در كوچه هاي خيس» صحبت از آزادسازي خرمشهر دارد و «مرا هم با خودت ببر و بسيجي تو كيستي» در مورد رزمندگان بسيجي و اشتياق آنها به جنگيدن و ايثار هستند. قطعات «اي شهيد و شهيد» هم در مقام شهيد نوشته شده اند.
[ صفحه 1140]
بازنويس محمدرضا بايرامي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1371.
32 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ كودكان و نوجوانان: 2).
عنوان پشت جلد به انگليسي: If I had gone to front
شمارگان: 11000 نسخه.
اين كتاب، برگزيده اي از نامه هاي كودكان و نوجوانان اين آب و خاك است در پاسخ به پرسش «اگر به جبهه رفته بودي، چه مي كردي؟». در اين جلد از مجموعه ي هفده نامه از زيباترين نامه هاي ارسالي از كودكان سراسر كشور و حتي از كودكان ايراني مقيم خارج به چاپ رسيده اند. در اين نامه ها، كودكان و نوجوانان همگي از «آرزوي خود براي بودن در جبهه، از بين بردن دشمنان، ياري رساندن به رزمندگان و ديده بان بودن، تخريبچي بودن، براي شناسايي رفتن، خواندن قرآن قبل از عمليات و متوسل شدن به ذات باري تعالي و جلوگيري از شايعه پراكني» سخن گفته اند.
بازنويسي داوود غفارزادگان. - سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1371.
28 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ كودكان و نوجوانان: 2)
عنوان پشت جلد به انگليسي: If I Had Gone to Front
شمارگان: 11000 نسخه.
اين كتاب نيز مانند جلد اول، برگزيده ي نامه هاي كودكان و نوجوانان ايراني است در پاسخ به پرسش «اگر به جبهه رفته بودي، چه مي كردي؟».
در اين جلد نيز تعدادي از نامه هاي كودكان، كه از جمله زيباترين نامه ها بوده اند، به چاپ رسيده اند. در اين نامه ها نيز كودكان و نوجوانان همگي از آرزوي خود براي بودن در جبهه، از بين بردن دشمنان، پزشك بودن در جبهه و امداد رسانيدن به رزمندگان، متوسل شدن به خداوند براي
كمك به نابودي دشمنان، اطاعت از مافوق، آر پي جي زن بودن، فدا كردن جان براي حفظ وطن، حفظ حجاب و شكست دشمن با آن، و... سخن گفته اند.
بازنويسي محمدرضا بايرامي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 23.1372 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: كودكان و نوجوانان؛ 2).
پشت جلد به انگليسي: If I Had Gone to Front
شمارگان: 11000 نسخه.
اين كتاب كه جلد سوم از مجموعه آثار كودكان و نوجوانان در پاسخ به سؤال «اگر تو به جبهه مي رفتي چه مي كردي؟» مي باشد، نامه هاي ده كودك و نوجوان از مدارس راهنمايي و دبيرستان به چاپ رسيده است: موضوع نوشته ها عبارتند از: پوشيدن لباس عراقي ها و كشتن صدام، جستجوي يافتن اسلحه اي براي نابودي دشمنان،
[ صفحه 1141]
پاسخ فرزندي كه پدرش در جبهه بود و دوست داشت به جاي پدر خود در جنگ شركت مي كرد، مقايسه جبهه ي جنگ با كربلا و قيام امام حسين (ع)، آرزوي سقا شدن در جبهه، مجروح شدن و ديدن امام زمان (عج)، آرزوي سهيم شدن در ثواب رزمندگان و انجام هر كاري براي رضاي خدا، آرزوي پستچي جبهه شدن، به وجود آوردن گروه چريكي همچون گروه شهيد چمران، ادامه راه شهدا و ادامه جنگ با آمريكا.
سيروس طاهباز. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 96.1360 ص. - (پا به پاي جنگ؛ 3).
گروه سني «ه» (دوره دبيرستان).
اين كتاب دو نامه است از دو پسر عمو كه يكي در اهواز ساكن است و ديگري در تهران. پسر عموي اهوازي از اوضاع و احوال جنوب كشور صحبت مي كند و خبر مي دهد كه پدرش به خرمشهر و برادرش، حسين، به قصر شيرين اعزام شده بوده اند و خودش هم در اهواز عضو بسيج
مسجد شده است و كمي هم نصيحت مي كند كه بايد دست معلم واقعي را بوسيد و اين كه دانش و دانستن خوب است. او در پايان اين نامه خبر شهادت برادرش حسين و پدرش را به پسر عمويش مي دهد.
نامه ي دوم از پسر عموي تهراني است كه اول از چگونگي تأثير دريافت خبر شهادت عمويش مي نويسد و سپس به شرح مشكلات خانواده اش در تهران مي پردازد. پس از آن كمي هم راجع به روشنفكري و روشنفكران آوانگارد و ادبيات مي نويسد و متأسف است از اين كه در محافل روشنفكري، داستان نو يعني «هدايت» و شعر نو يعني «نيما».
كتاب با ذكر قطعه اي از شعر «مرغ آمين» نيما پايان مي پذيرد.
نقاشي محمدعلي بني اسدي. - تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ دوم): 27.1372 ص.: مصور (رنگي)، نمونه.
شمارگان: 5000 نسخه.
مجموعه ي حاضر، شامل نامه هايي است كه كودكان در زمان حيات امام (ره) براي ايشان نوشته اند. نمونه ي دستخط جوابيه ي حضرت امام در پاسخ به يكي از نامه ها نيز ارائه شده است. در نامه هاي كودكان، ضمن آرزوي پيروزي و دعا براي رزمندگان اسلام و آرزوي نابودي دشمنان اسلام - به خصوص صدام و ريگان - به مطالب زير اشاره شده است: «بمباران شهرها و موشكهاي دوربرد، درخواست دعا از حضرت امام براي شهادت و رفتن به جبهه، آرزوي پوشيدن لباس بسيجي و جنگ با اسرائيل و صدام». در نامه ها از اشعار و سروده هاي انقلابي استفاده شده است و كنار هر نامه، اطلاعات زير نيز ارائه شده است: «نام نويسنده ي نامه، سن او، تاريخ ارسال، متن نامه، آدرس ارسالي و امضاء».
نقاشي اكبر نيكان پور. - تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، (چاپ دوم): 27.1372 ص.: مصور (رنگي).
شمارگان: 5000 نسخه.
مجموعه ي حاضر، شامل نامه هايي است كه كودكان در زمان حيات امام (ره) براي ايشان نوشته و ارسال كرده اند. از جمله نامه هاي اين جلد، مي توان به اين موارد اشاره كرد: «نامه ي كودكي از اهواز كه برادرش (شهيد بزاز) در جبهه ي
[ صفحه 1142]
شوش شهيد شده و برادر ديگر وي نيز در حمله ي بيت المقدس مجروح شده است؛ آرزوي پيروزي براي رزمندگان در جنگ؛ نامه ي كودكي از گناوه كه پدر و برادرانش در جبهه هستند و تبريك سال نو به
امام و رزمندگان در جبهه (شهيد ذاكر و شهيد محمدعلي شريفي)». در نامه ها از اشعار و سرودهاي انقلابي استفاده شده است و براي هر نامه اطلاعات زير نيز داده شده است: «نام نويسنده ي نامه، سن او، تاريخ ارسال، متن نامه، آدرس ارسالي و امضاء».
نقاشي بهداد امين سلماسي. - تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)، واحد ادبيات (چاپ دوم): 35.1372 ص.: مصور (رنگي).
شمارگان: 5000 نسخه.
مجموعه ي حاضر شامل نامه هايي است كه كودكان در زمان حيات امام (ره) براي ايشان نوشته اند. نامه هاي زير از جمله نامه ها و موضوعهاي مطرح شده در اين جلد هستند: «آرزوي بزرگ شدن، خلبان شدن و چون رزمندگان در جبهه ها جنگيدن، شهادت و يا زخمي شدن در راه خدا، تكيه بر اين كه مدرسه را به عنوان سنگر حفظ مي كند و چون كوچك است نمي تواند با صدام بجنگد، نامه اي از كودكي در سنندج و تشكر از رزمندگان در امنيت بخشيدن به منطقه ي سنندج و كردستان، قسم خوردن در راه حفظ وطن از گزند دشمنان (بخصوص صدام و كارتر)، اين كه خرمشهر با جنايات صدام به خونين شهر تبديل شد، نامه ي دختر شهيد جمشيد پايخان (از نورآباد ممسني) به امام و آرزوي ديدن پدر خويش كه مفقودالاثر شده است و نامه ي دختري به امام و بيان جنگ شهرها و جنگ آمريكا در خليج فارس». در نامه ها از اشعار و سرودهاي انقلابي استفاده شده است. درباره ي هر نامه اطلاعات زير داده شده است: «نام نويسنده ي نامه، سن او، تاريخ ارسال، متن نامه، آدرس ارسالي و امضاء».
نقاش حميد آغالر. - تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (س)؛ مدرسه، (چاپ اول): 36.1373 ص.: مصور (رنگي)، نمونه.
شمارگان: 10000 نسخه.
مجموعه ي حاضر شامل نامه هايي است كه كودكان در زمان حيات امام براي ايشان نوشته اند. نمونه ي دستخط جوابيه ي حضرت امام در پاسخ به يكي نامه ها نيز ارائه شده است. نامه هاي
زير از جمله نامه ها و موضوعهاي مطرح شده در اين جلد هستند: «درخواست سلامتي و پيروزي براي رزمندگان اسلام، اشاره به نوكر حلقه به گوش بودن صدام با عنوان سردار قادسيه و شكستهاي مفتضحانه و عقب نشيني صداميان، نامه ي كودكي كه عمويش شهيد شده است (شهيد مهرور از تهران)، دختري كه دوست دارد پرستار شود تا به مجروحان جنگي خدمت كند، كودكي كه دو برادرش در جبهه شهيد شده اند و سه برادر ديگرش در جبهه هستند (از ايلام) و دختري كه دوست دارد به جبهه برود ولي ديگران او را مسخره مي كنند چون سن او كم است و دختر است». در نامه ها، از اشعار و سرودهاي انقلابي استفاده شده است و در خصوص هر نامه، اطلاعات زير داده شده است: «نام نويسنده ي نامه، سن او، تاريخ ارسال، متن نامه، آدرس ارسالي و امضاء».
قاسم ناظمي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 125.1375 ص.: (دفتر ادبيات و هنر مقاومت: نامه ها؛ 6).
طراح روي جلد: حميد عجمي.
[ صفحه 1143]
عنوان پشت جلد به انگليسي: Recipient War Zone.
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب حاضر، مجموعه اي از نامه هاي كودكان و نوجوانان كشور ما به رزمندگان دلير و سلحشور است. دريافت اين نامه ها، باعث شادي و ارتقاء روحيه ي رزمندگان مي شده است. عده ي كثيري از نويسندگان كم سن و سال اين نامه ها، آرزوي رفتن به جبهه را داشتند. عده اي، سالهاي بعد به جمع رزمندگان پيوستند. اين آينده سازان انقلاب، در نامه هاي خود، رزمندگان را به شجاعت، دليري، مقاومت، استقامت، جنگيدن با تمام قدرت تا آخرين
قطره ي خون، دست كشيدن از دلبستگيهاي مادي، ايمان به قدرت خداوند و دفاع از ناموس و شرف و دين تشويق كرده اند. «تقدير و سپاسگزاري از آفريدن حماسه هاي پرشور، اعتقاد به برتري سلاح ايمان بر روشهاي شياطين، تحسين رفتار جوانمردانه در جنگ حق عليه باطل، ستايش از صبر و شكيبايي و تحمل خانواده هاي شهدا و معلولان و مجروحان» در جاي جاي اين نامه ها به چشم مي خورد.
[كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان]. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 44.1363 ص.
گروه سني: «ج»، «د».
كتاب، مجموعه ي 29 نامه ي برگزيده از ميان 2700 نامه اي است كه براي شركت در مسابقه «نامه اي به امام» (از اول فروردين 1362 تا پايان شهريور همان سال) نوشته و به كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان فرستاده شده بودند. 29 نامه ي فوق، (كه از ميان نامه هاي سه گروه سني دانش آموزان دبستان، دوره ي راهنمايي و دبيرستان انتخاب شده اند) برندگان اين مسابقه بوده اند و در تعداد زيادي از آنها، آرزوي ديدار با امام و آرزوي شهادت مطرح شده است. نامه هاي كودكاني از خانواده هاي جنگ زده و نامه هاي خواهران و برادران شهيدان دفاع مقدس در ميان نامه ها ديده مي شود.
نويسنده، طراح و نقاش جمال محرر؛ ويراستار عبدالمجيد رحمانيان. - تهران: اميد آزادگان، (اول): 11.1378 ص: مصور (رنگي).
گروه سني «ب».
شمارگان: 4000 نسخه.
در اين كتاب، كه براي كودكان (سنين قبل از دبستان و كلاسهاي اول و دوم و سوم دبستان) تنظيم شده، نامه اي از يك پدر اسير به دختر كوچكش چاپ شده است. پدر در اين نامه از علت رفتن به جبهه و اسارت خود سخن مي گويد و از دخترش، كه او را عروسك خود خطاب مي كند، مي خواهد به حرفهاي مادرش گوش دهد و درسهايش را خوب بخواند و نماز را در اول وقت به جاي آورد و....
[ صفحه 1144]
محمدجواد جزيني.- [كرج]: دلوار، 53.1379 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Water, Wind, Fire
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
3300 نسخه.
مندرجات: آب، باد، آتش؛ روز دهم؛ اسماعيل، اسماعيل؛ نجيب؛ فصل گلابي - الف؛
پنج داستان كوتاه با درون مايه هايي از جنگ تحميلي و دفاع مقدس محتواي مجموعه ي حاضر را تشكيل مي دهند. در نخستين داستان كتاب (آب، باد، آتش)، آخرين لحظات رزمنده ي شجاعي توصيف مي شود كه محاصره و اسير نيروهاي بعثي مي شود؛ در حالي كه يك پايش به شدت زخمي شده است. فرمانده ي عراقي سعي مي كند تا او را با زور و شكنجه به سخن وادارد ولي موفق نمي شد. او مكرر از بعثي ها تقاضاي آب مي كند كه به او نمي دهند. سرانجام به صورت فرمانده ي بعثي تف مي كند و در پي آن، فرمانده با حركتي وحشيانه سرباز شجاع ايراني را به شهادت مي رساند.
باز نوشته فرهاد حسن زاده؛ تصويرگر: ليلي درخشاني؛ تحقيق: اميررضا ستوده. - تهران: نشر پنجره، 1376.
96 ص.: مصور. - (قصه هاي آفتاب؛ 9).
شمارگان: 15000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي 25 خاطره درباره ي حضرت امام خميني (س) است كه به زباني ساده براي كودكان و نوجوانان بازنويسي شده اند. از بين اين خاطرات، دو خاطره در ارتباط با حضرت امام و جنگ تحميلي هستند: «خاك و آهنگ فتح». خاطره ي اول مربوط به ديداري از شلمچه است و يادآوري مقدس بودن خاك آن، به سبب آغشته شدن به خون شهيدان و يادآوري خاك «نوفل لوشاتو» كه پس از اقامت حضرت امام در آن، براي بسياري از افراد، خاك مقدس به شمار مي آيد. خاطره ي دوم (آهنگ فتح)، به نقل از
يكي از فرماندهان جبهه ها است كه قبل از شروع حمله براي كسب اجازه نزد حضرت امام رفته بود. توصيه ي حضرت امام - مبني بر توسل به خداوند متعال، در صورت وجود ابهام كلي از نظر انجام عمليات - در اين خاطره ذكر شده است، كه با عمل كردن به اين توصيه، در آن عمليات، پيروزي نصيب رزمندگان گرديد.
ابراهيم حسن بيگي. - تهران: پيام آزادي، (چاپ دوم): 1372.
63 ص.: مصور.
مندرجات: استوار ايوبي، روزه، يخ در بهشت، آژير قرمز.
از داستان هاي مندرج در اين كتاب، داستان «آژير قرمز» در ارتباط با جنگ شهرهاست. داستان هاي كتاب براي دانش آموزان سالهاي آخر دبستان و دوره ي راهنمايي نوشته شده اند. مجيد (قهرمان داستان) در ساختن پناهگاه، در
[ صفحه 1145]
منزل به پدرش كمك نكرده است. وقتي به مدرسه مي رود، متوجه مي شود كه در آنجا نيز مسؤولان مشغول ساختن پناهگاه هستند و همكلاسي هايش هم به آنها كمك مي كنند. مجيد به هر ترتيب شده از كمك به آنها طفره مي رود. هنگامي كه آژير قرمز به صورت آزمايشي به صدا در مي آيد، مي ترسد و فرار مي كند و به زمين مي خورد، ولي به هر ترتيب كه شده خود را به پناهگاه مي رساند. همين مسأله باعث مي شود تصميم بگيرد كه در ساختن پناهگاه در منزل به پدرش كمك كند.
باز نوشته افسانه شعبان نژاد؛ تحقيق: اميررضا ستوده؛ تصويرگر فريبا افلاطون؛ ويراستار: شهرام رجب اده. - تهران: نشر پنجره، 39.1375 ص.: مصور.
كتاب حاضر حاوي 21 داستان است كه بر مبناي زندگاني حضرت امام خميني (ره) به زباني ساده - براي كودكان - نوشته شده اند. از ميان اين خاطره ها و داستان ها، داستان «بوي بهار» در ارتباط با دفاع مقدس است. در اين خاطره، خانواده ي يك شهيد براي ديدن حضرت امام (ره) مي روند، ولي ايشان در خانه حضور ندارند. خانواده ي شهيد اصرار مي ورزند و به جايي كه امام در آنجاست، مي روند. امام با كمال فروتني آنان را مي پذيرد و خواسته ي آنها را
جويا مي شود. آنها پاسخ مي دهند كه فقط خواستار سلامتي امام هستند. حضرت امام از فردي كه آنها را همراهي مي كند، مي خواهد تا ايشان را به مقصدشان برساند. اين خانواده هنگام بازگشت از نزد امام، احساس شادي و آرامش مي كنند.
محسن پرويز. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ دوم): 1376.
80 ص.: مصور. - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان؛ مجموعه داستان نوجوانان؛ 7).
مندرجات: لبخندي در سحر؛ تاريك و روشن؛ وقتي ابرها دور مي شوند؛ آن روز در كنار تو؛ خاطره صبحگاه؛ گلي در آغوش نسيم؛ سردار سرلشكر شهيد حاج محمد ابراهيم همت.
در اين مجموعه كه براي نوجوانان تنظيم شده است، نويسنده ويژگي هاي اخلاقي و شخصيتي شهيد حاج محمدابراهيم همت را - كه عقيده داشت: «تبليغ براي اسلام بايد با رفتار و كردار باشد» - به تصوير كشيده است. «لبخندي در سحر» خاطره مواجهه ي زيركانه ي شهيد همت، در دوران سربازي خود (در دوران طاغوت) با تيمسار ناجي بر سر غذا دادن در هنگام سحر به سربازان است. در «تاريك و روشن» از ديدگاه منفي رزمنده ي اعزامي به جبهه و شرمندگي وي از قضاوت نادرستش درباره ي شهيد همت، كه هر روز در تاريك روشن صبح به صورت ناشناس حياط را جارو مي كرد، سخن گفته شده است. «وقتي ابرها دور مي شوند» از كار كردن شهيد همت، (معاون تيپ)، به صورت ناشناخته همراه با رزمندگان؛ «آن روز در كنار تو» از قناعت همت و محبوبيت وي در بين رزمندگان؛ «خاطره ي صبحگاه» از ورزش صبحگاهي فرمانده ي لشكر در بين رزمندگان؛ و «گلي در آغوش نسيم» شرح
حضور دائمي همت در خط مقدم جبهه و احاطه ي او توسط رزمندگان است. آخرين بخش كتاب نيز زندگينامه ي كوتاهي است از شهيد همت.
[ صفحه 1146]
فريدون عموزاده خليلي؛ تصويرگر احمد وكيلي. - تهران: ذكر، كتابهاي قاصدك، (چاپ دوم): 72.1372 ص. - مصور.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: آن شب كه بي بي مهمان ما بود؛ بي شناسنامه ها.
«آن شب كه بي بي مهمان ما بود» داستان پيرزني است كه مصطفي او را با دوچرخه به همراه خود به منزل مي برد. وي ابتدا از آمدن سرباز مي زند ولي با اصرار مصطفي و يادآوري سفارش پدرش در مورد شبهاي بمباران، هر طوري شده، او را به منزل مي برد. حين صرف سحري، ناگاه هواپيماهاي عراق بر شهر ظاهر شد و مناطقي را بمباران مي كنند. پس از بازگشت بي بي به منزل متوجه مي شود كه خانه ي او در اثر بمباران از بين رفته و او از خطر نجات يافته است.
داستان ديگر در رابطه با جنگ نيست.
شهرام شفيعي. - تهران: قدياني، كتابهاي بنفشه، واحد كودكان و نوجوانان، (چاپ دوم): 64.1373 ص.
طراح روي جلد: ابراهيم حقيقي.
شمارگان: 11000 نسخه.
مندرجات: كلاغو؛ آنها از آتش نمي ترسند؛ پيرمرد و مرغابي.
از بين سه داستان اين كتاب، داستان «پيرمرد و مرغابي» در ارتباط با خانواده ي رزمندگان جاويدالاثر نوشته شده است. اين داستان، ماجراي پيرمردي است كه فرزند او به جبهه رفته و مفقودالاثر شده است و او به تصور اين كه پسرش زنده است، به خانه ي همسايه مي رود و با پسري روبه رو مي شود كه مشغول بازي با بچه مرغابي در حوض آب است، صحبتهايي بين آنها رد و بدل مي شود كه در نهايت به آشنايي پسر با پيرمرد منجر مي گردد.
نويسنده علي اكبر والايي؛ ويراستار مينو كريم زاده. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 48.1380 ص.
عنوان ديگر: آواي پرستوها (مجموعه داستان جنگ).
گروه سني «ه».
شمارگان: 15000 نسخه.
مندرجات: آواي پرستوها؛ كمپ شماره ده؛ دست غيب؛ گفتند بنويس.
در «آواي پرستوها»، داستاني از رفتار خوب ايراني ها با اسيران و رفتار خشونت بار بعثي ها با اسيران ايراني، شورش نيروهاي عراقي، درگيري آنها و پناهنده شدن نيروهاي بازمانده با دو بسيجي به جبهه ي ايران است. «كمپ شماره ده» داستان يك اسير ايراني است كه يك اسلحه ي كمري پيدا كرده، مخفي مي كند. گم شدن سلاح عراقي منجر به تجسس و آزار اسيران ايراني مي شود. سرانجام آن اسير خود را معرفي مي كند و به زندان مركزي بغداد فرستاده مي شود و ديگران رهايي مي يابند. «دست غيب» حكايت رهايي از مرگ رزمنده ي مجروحي است كه تير خلاص مي خورد ولي زنده
مي ماند و «گفتيد بنويس»، نامه ي شاگردي به معلم شهيدش است كه بدون شناساندن خود، از نظر معيشتي، به دانش آموز كمك مي كرده است.
[ صفحه 1147]
رضا شيرازي. - تهران: پيام آزادي، 1362. [48] ص.
گروه سني: «د».
اين كتاب، مجموعه ي سه قصه از «رضا شيرازي» است. قصه ي اول، شرح زندگي كودكي است كه پدرش در اثر بمب گذاري ضد انقلابيون به شهادت رسيده است و خواهرش با يك پاسدار جانباز كه دو پايش را در جبهه از دست داده است، ازدواج مي كند. او مي خواهد مانند شوهر خواهرش يك پاسدار شود. قصه ي دوم، در مورد شخصي است كه براي كسب پول، هر كاري انجام مي دهد. پس از شنيدن مصاحبه ي يك گزارشگر با آوارگان جنگي، جرقه اي در ذهن او زده مي شود و تغييري در وي رخ مي دهد. سومين قصه، زندگي خانواده اي از آوارگان آبادان را بيان مي كند. دو برادر در جنگ مفقودالاثر شده، هيچ خبري از آنها در دست نيست. پدر و مادر در بمباران شهيد شده اند. زينب، دختر يازده ساله ي تيز هوشي است كه نابينا شده است و برادر سيزده ساله اش (كه از دو پا آسيب ديده است) از او مراقبت مي كند. روزهاي عاشورا بر اين دختر تأثير مي گذارد؛ چگونگي اين تأثير در داستان بيان شده است. در صفحات آخر كتاب، كلمات قصار از حضرت امام صادق عليه السلام، با خطي خوش نوشته شده است.
احمد عربلو. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات هنر و مقاومت، (چاپ اول): 47.1373 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ واحد كودك و نوجوان: حكايت هاي جنگ؛ 1).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Through the Fire
مندرجات: حكايتهاي: لحظه هاي فرياد، از ميان آتش، رعدي به جان دشمن؛ كه براساس خاطرات رزمندگان دلاور: غلامعلي افضلي آرام، عيسي وند و حميدرضا نريماني بازآفريني
شده اند.
كتاب، مجموعه ي سه داستان است.
«لحظه هاي فرياد»: چهار سرباز ايراني يك تانك عراقي را به غنيمت گرفته ولي بين نيروهاي عراقي به دام افتاده اند. در جريان درگيري، يكي از رزمنده ها، شهيد و رزمنده ي ديگري مجروح مي شود. با رسيدن نيروهاي ايراني، آنها نجات پيدا مي كنند.
«از ميان آتش»: ده رزمنده براي عمليات شناسايي به اطراف كارخانه ي شير پاستوريزه ي آبادان مي روند و متوجه مي شوند كه عراقي ها در حال تبديل آنجا به انبار مهمات هستند. طي عملياتي كه از داخل كارخانه انجام مي گيرد، مهمات و چند تانك دشمن نابود مي شوند و عراقي ها فرار مي كنند.
«رعدي به جان دشمن»: در هوايي طوفاني دسته اي رزمنده براي شناسايي به سنگرهاي عراقي نزديك مي شوند. يك تيربارچي عراقي آنها را مي بيند ولي قبل از اين كه شليك كند، صاعقه او را از بين مي برد. بيسيم دسته از كار افتاده است و لذا هنگام برگشت، نيروهاي خودي آنها را زير آتش مي گيرند. گرازي روي مين مي رود و نيروهاي عراقي مشخص مي شوند و از دو طرف زير آتش نيروهاي ايراني قرار مي گيرند و نابود مي شوند.
مهدي رضا بدلي. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات؛ نشر جوان، (چاپ اول)؛ 63.1369 ص.
عنوان روي جلد: اسب و شمشير، مجموعه داستان براي نوجوانان.
شمارگان: 11000 نسخه.
مندرجات: اسب و شمشير؛ امانت؛ «... فول».
كتاب حاضر شامل سه داستان كوتاه است كه از بين آنها فقط داستان «اسب و شمشير» در ارتباط با دفاع
[ صفحه 1148]
مقدس است. اين داستان شامل شش نامه است كه
نامه ي آخر ناتمام باقي مانده است. اين نامه ها را شاگردان يك مدرسه براي معلم خود، كه در جبهه است، نوشته اند. آنها ضمن درخواست نامه از معلم خويش و درخواست بيان رويدادهاي جبهه، به ياد روزهاي خوش در كلاس و مسجد محل و تابستان پر ماجرايي كه با هم داشته اند، با او گفتگو مي كنند. نامه ي نيمه تمام آخر، خبر از شهادت معلم مي دهد.
علي آقاغفار، محسن پرويز. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، 78.1368 ص.: مصور: نقاشي.
اين كتاب حاوي شش داستان است كه هر يك به نوعي بيانگر حماسه دلاوري هاي رزمندگان اسلام در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل هستند. در اولين داستان، «اسلحه ي زهرا»، رزمنده اي به مدرسه ي دخترانه اي دعوت مي شود. وي خاطراتي از جبهه بيان مي كند. يكي از خاطرات وي اين است كه دوست او با يك قوطي كه دختري همراه چند گردو براي رزمندگان فرستاده بود، براي حمله به سمت دشمن مي رود و قوطي را به داخل سنگر عراقي ها مي اندازد و شعار «الله اكبر، خميني رهبر» سر مي دهد. سه افسر عراقي از سنگر بيرون آمده، روي زمين دراز مي كشند، آنها منتظر انفجار هستند. رزمنده بعد از اسير كردن عراقي ها، قوطي را بر مي دارد و عراقي ها از اين موضوع خيلي ناراحت مي شوند. داستان رزمنده در اينجا پايان مي يابد. زهرا در گوشه اي از صف دانش آموزان لبخند مي زند. چون خود او فرستنده ي اين قوطي و گردوها بوده است.
رضا شيرازي. - تهران: پيام آزادي، (چاپ ششم): 1367.
46 ص. - (همگام با جنگ، 3).
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: اگر ستاره ها بروند؛ معجزه؛ جاده خاكي.
اين كتاب مجموعه سه داستان براي نوجوانان است. در داستان «اگر ستاره ها بروند»، معلم تعليمات ديني مدرسه در جنگ شهيد مي شود و يكي از معلمها، آخرين وصيتهاي او را براي بچه ها تعريف مي كند و آنها بغض آلود، گريه كنان و تكبير گويان به كلاس مي روند. معلم كلاس مي گويد: بچه ها من بايد بروم و وقتي از او مي پرسند كجا؟ مي گويد جبهه! در داستان «معجزه» در عملياتي سي نفره، فرمانده گروهان و يازده
نفر در همان لحظات اوليه شهيد مي شوند. همه تشنه هستند. افرادي به جستجوي آب مي روند، و فقط يك نفر بر مي گردد. بعثي ها حمله مي كنند و با مقاومت رزمندگان، چرخبال هاي بعثي جرأت نمي كنند نزديك شوند. يكي از چرخ بال ها به كه مي خورد و... چشمه اي مي جوشد و همه نجات پيدا مي كنند. در «جاده ي خاكي» طلبه اي روحاني براي مأموريت تبليغاتي به جبهه غرب اعزام مي شود. در راه مهاجمان حمله مي كنند و طلبه را مورد ضرب و شتم قرار مي دهند و به او شليكك كرده، فرار مي كنند. بعد از اين واقعه، يكي از مسافرين با كارد گلوي او را مي برد و او در حال احتضار، عكس امام را از جيبش در مي آورد.
به اهتمام مجيد كوهكن، نقاش مژگان كامران زاده. - شيراز: كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، 72.1379 ص.: مصور.
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 1149]
در اين مجموعه، خاطرات پنج تن از شهداي استان فارس، در قالب داستان كوتاه براي نوجوانان به تصوير كشيده شده است. «اگر همه شيشه اي بوديم» (نخستين داستان) سرگذشت خانواده اي جنگزده است كه پس از بمباران روستا و شهيد شدن دختر كوچك خانواده، آواره ي شهر ديگري مي شوند. آنان پس از چند روز سرگرداني و تحمل مشقت و گرسنگي، با مرد نيكوكاري روبه رو مي شوند كه آنها را به خانه ي كوچك و محقر خود مي برد و از آنها مي خواهد بدون پرداخت كرايه در آنجا بمانند.
داوود اميريان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، واحد كودك و نوجوان، (چاپ دوم): 96.1373 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Iraj is Tired
مندرجات: ايرج خسته است؛ اژدها؛ سگ هاي لاشه خوار؛ مي مانم؛ پيشي و قيس بن اكبر سياه؛ پرواز. قهرمان داستان هاي اين كتاب «ايرج» است. او نوجواني است كه به جبهه رفته و با كارهايش باعث سرگرمي يا ناراحتي و گاهي، رهايي همرزمان از موقعيت هاي ناراحت كننده اي مي شود كه در آن قرار گرفته اند. «ايرج خسته است» حكايت خسته شدن ايرج طي عمليات و ارسال پيامي است كه باعث آگاهي همرزمان وي از وجود ميدان مين مي شود. «اژدها» داستان ديدن آفتاب پرستي است كه از دريچه ي دوربين اسلحه ي سيمونوف آن را اژدها مي پندارد. «سگهاي لاشه خوار» حكايت كشته شدن يك منافق به دست ايرج و كشته شدن دوست منافق در ميدان مين و پاره پاره شدن جسد
وي توسط سگ هاست. ديگر داستان ها نيز در ضمن بازگو كردن حال و هواي جبهه، وقايعي سرگرم كننده و در عين حال، جدي را بازگو مي كنند.
محمدحسين عباسپور تميجاني. - تهران: آشنايي، (چاپ اول): 1380.
84 ص.: مصور (رنگي).
طراح روي جلد: مليكا سعيد.
شمارگان: 10000 نسخه.
مندرجات: خانه خود را دوباره مي سازيم؛ روزهاي سخت جنگ؛ زندگي با بمب ها و موشك ها؛ اي كاش همه مثل پدرم بودند.
«خانه ي خود را دوباره مي سازيم» پدر و پسر جنگ زده اي از آبادان، پس از ورود به شهر و مشاهده ي ويراني ها و رؤيت خانه ي ويران شده ي خود، تصميم مي گيرند كه در اولين فرصت، دوباره آن را بسازند. «روزهاي سخت جنگ» داستان خانواده ي يك كارمند است و بمباران شهرها. روزي، هنگامي كه همه ي خانواده ي در منزل هستند، هواپيماي دشمن منزل دايي را بمباران مي كند و در اثر جراحت زن دايي و ويراني منزل، خانواده ي دايي مجبور به اقامت موقت در منزل آنها مي شوند. «زندگي با بمبها و موشكها» داستاني است از موشكباران شهرها و شرح حال عده اي كه تلاش مي كردند به شهرهاي ديگر بروند تا در امان باشند و وصف بسياري از مردم كه جنگ را تحمل مي كنند و همچنان به شعارهاي خويش پاي بند هستند. «اي كاش همه مثل پدرم بودند» داستان پسري است كه هميشه در پي يافتن جوابي براي پرسشهاي خود است و پدرش كه معلمي درستكار است، به سؤالات او پاسخ مي دهد. او به بسياري از جنگهاي دنيا، از جمله جنگ ايران و عراق و دوران موشكباران فكر مي كند و علت آن را جويا مي شود و به وجود پدر صادق خود افتخار مي كند.
[ صفحه 1150]
باز نوشته محمد ناصري. - تهران: كتابهاي قاصدك،1376. 52، [2]: عكس.
واژه نامه: ص. 54 - 53.
شمارگان: 20000 نسخه.
اين كتاب، مجموعه دوازده داستان است كه از بين آنها سه داستان در ارتباط با جنگ است كه عبارتند از: «بوي بهار»، داستاني در مورد رزمنده اي به نام علي رضا آقاخاني است كه برادرش شهيد شده است. وي در هنگام عمليات فاو براي امام نامه مي نويسد و در خواست عباي امام را مي كند. امام نيز سجاده اي به او مي دهد و براي او و رزمندگان اسلام دعا مي كند. «آرامش عجيب»، در مورد نوه ي امام است كه باردار بود و با وجود آگاهي از اين كه دشمن تهران را تهديد به بمباران كرده است، به نماز جمعه مي رود. آقاي خامنه اي در خطبه هاي نماز مسائل مهم جنگ را مطرح مي كنند. ناگهان بمبي در صف هاي نمازگزاران منفجر شده، عده اي از مردم قطعه قطعه مي شوند. امام از اين كار نوه ي خود بسيار راضي و خشنود بوده اند. «انتظار تلخ»، داستاني در مورد دويست نفر از طلبه هاي رزمنده است كه به ديدار امام مي روند، ولي ديرتر از موعد و زماني به جماران مي رسند امام در حال اداي نماز است. در اين بين كه همه از ديدار امام نااميد شده اند، ناگهان با امام مواجه مي شوند. طلبه ها بسيار خوشحال مي شوند. امام براي تكميل اين خوشحالي، براي آنها سخنراني مي كنند.
يوسف قوجق. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1373.
55 ص. - (واحد كودك و نوجوان، دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ حكايتهاي جنگ: 4).
طراح روي جلد: صابر عباسپور.
شمارگان: 4400 نسخه.
مندرجات:
پرنده ها دوباره اوج مي گيرند؛ هديه ي خدا؛ بچه ها هم سربازند؛ من هم مي مانم؛ پيك.
در «پرنده ها دوباره اوج مي گيرند» جوان تركمني در راه عزيمت به جبهه تماشاگر مناظر زيبايي است كه او را به ياد موطن خود مي اندازد. دسته اي قو در آسمان ديده مي شوند و لحظه اي بعد ضد هوايي هاي عراقي قوها را تلف مي كنند. «هديه ي خدا» داستان رزمندگاني است كه طي عملياتي، منطقه اي را آزاد كرده اند. عراقي ها اقدام به ضد حمله مي كنند. مهمات رو به اتمام است. كريم با ترفند خاصي كاميون مهمات عراقي ها را مي ربايد و به نيروهاي خودي مي رساند. در «بچه ها هم سربازند» دو نوجوان خرمشهري، با برداشتن يك قبضه آر پي جي - كه كار با آن را نمي دانند - به مقابله با تانك ها مي روند. ولي سرانجام با پرتاب كوكتل مولوتف چند تانك عراقي را منهدم مي كنند. در «من هم مي مانم» يك پيرمرد خرمشهري براي مقاومت در خرمشهر مي ماند و در داستان «پيك» گروهي رزمنده در يك عمليات عراقي ها را غافلگير مي كنند ولي تنها افراد يك سنگر مقاومت مي كند. منصور، پيك جبهه، با استفاده از كوچكي جثه اش به سراغ آن ها رفته، عراقي ها را اسير مي كند و مي آورد.
مهرداد غفارزاده؛ نقاشي از: اكبر نيكان پور. - تهران: نشر رويش، 1368.
64 ص.: مصور. - (ادبيات نوجوانان، داستان).
گروه سني: ج، د.
مندرجات: خانه ي گلي؛ پشت چراغ قرمز؛ شبي پر ستاره؛ شيري.
[ صفحه 1151]
از ميان چهار داستان كوتاه اين كتاب داستان اول با نام «خانه ي گلي» در ارتباط با جنگ و بخصوص جنگ شهرها است. دختركي، از آوارگان جنگ تحميلي، سرگرم
ساختن خانه اي گلي با گل هاي كوچه است، و همسايه آن ها، كه نگران حمله موشكي عراق است، با او به خشونت رفتار مي كند. همسايه شديدا تحت تأثير بمباران ها قرار گرفته است و مي ترسد. كودك با بي اعتنايي خاص خود، در حالي كه هر لحظه انتظار حمله ي دشمن را دارد، در محلي كه فكر مي كند امن است، به ساختن خانه ي گلي خود ادامه مي دهد، با تمام شدن ساخت خانه، او كه اطمينان دارد خانه ي گلي اش از بمباران صدمه اي نمي بيند، شاهد خراب شدن خانه اش توسط همسايه ي ترسو مي شود.
ساير داستان هاي اين مجموعه با جنگ نيستند.
محمد نوري زاد. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات، نشر قرن، 53.1369 ص.
مندرجات: داداش كوچولوي من، پنجشنبه، نخلستان تشنه.
داستان پنج شنبه در ارتباط با جنگ تحميلي نيست.
«داداش كوچولوي من» داستان قدير و مرتضي - دو كودك آباداني - است كه پدر و دو خواهر خود را از دست داده و به بندرعباس آمده اند و در برقراري ارتباط با كودكان ديگر مشكل دارند. قدير دلبسته ي سه چرخه ي جا مانده اش در آبادان است. بچه ها آن ها را به بازي دعوت مي كنند. قدير مايل نيست اما مرتضي او را با وعده ي سه چرخه ي خودش به بازي ترغيب مي كند.
«نخلستان تشنه» داستان قدير و قاسم است كه بر اثر حملات عراقي ها همه ي اقوام خود را - به جز بابا بزرگ - از دست داده اند. قدير كوچك تر و ترسوتر است. آن ها در زير گلوله باران مانده اند و مقاومت مي كنند. در نخلستان بابا بزرگ و آن ها از هم جدا مي شوند و بابابزرگ به دام عراقي ها مي افتد. قاسم كه طاقت
ديدن كتك خوردن بابابزرگ را ندارد، با تبرش به عراقي ها حمله مي كند و يكي از آن ها را مي كشد و خود نيز به شهادت مي رسد. عراقي ها بابابزرگ را اسير مي كنند. چهار سال بعد، وقتي بابابزرگ بر مي گردد قدير بي سيم چي شده است.
مهدي حجواني. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 55.1366 ص. - (قاسم و قصه هايش، ادبيات نوجوانان؛ 20).
طراح روي جلد: مصطفي گودرزي.
مندرجات: دشمن آن بالا در انتظار است؛ پوتين هاي گشاد؛ يادگاري.
راوي داستان هاي اين كتاب قاسم است. در داستان اول، «دشمن آن در انتظار است»، بچه هاي دو محله در جنوب مهرآباد مسابقه ي فوتبال داده اند و بر اثر اختلاف در نتيجه ي بازي، با هم دشمن شده اند. آنها در فكر گرفتن انتقام هستند كه هواپيماهاي عراقي محله و فرودگاه را بمباران مي كنند. در اثر اين اتفاق، كدورتها از بين رفته، محبت جاي آن را مي گيرد. داستان دوم «پوتين هاي گشاد» شرح ماجراي اشتياق قاسم و دوستانش براي رفتن به جبهه است و تجربه اي كه با نگهباني شبانه در مسجد به دست مي آورند. داستان سوم «يادگاري» شرح گردآوري هدايا براي جبهه است؛ هديه ي خليل از همه ي هدايا گرانبهاتر و عزيزتر و نشان دهنده ي ايثار و فداكاري اوست. مادر و خواهر خليل در بمباران آبادان شهيد شده اند.
[ صفحه 1152]
نويسنده علي اصغر جعفريان؛ نقاش حبيب الله عليان. - نشر كوثر، (چاپ اول): 69.1378 ص. - (مجموعه آثار و ارزشهاي دفاع مقدس، ادبيات كودك و نوجوان).
مندرجات: پاكسازي؛ پل؛ قله شيخ چوپان؛ فرشته هاي زميني؛ آينه اي ميان شن؛ پسرك تنها؛ اصغر تداركاتي؛ تيربار؛ اسير ناخوانده؛؛ پوتين هاي واكس خورده.
كتاب، حاوي ده داستان كوتاه براي كودكان و نوجوانان است. نام و ماجراي داستان ها، به ترتيب، عبارت است از: «پاكسازي»: رزمنده اي كه يك عضو گروهك كومله را غافلگير كرده، بدون اسلحه او را تسليم مي كند؛ «پل»: طرح انهدام پلي در
درون خاك عراق، كه منفجر نمي شود و...؛ «قله ي شيخ چوپان» غافل شدن رزمنده چهارده ساله اي از ياد خدا بر اثر سرما و وفادار مانن او به عهدي كه بسته بود؛ «فرشته هاي زميني»: نفوذ دو بسيجي با نارنجك به عمق خطوط دشمن و نابود كردن ادوات و تانكهاي آنها؛ «آيينه اي ميان شن»: تراشيدن موي سر يك رزمنده به صورتي كه باعث دلخوري او مي شود و....؛ «پسرك تنها»: ناراحتي پسري كه به سبب كوچكي جثه و كم سن بودن به جبهه اعزام نشد؛ «تيربار»: رزمنده اي كه او را به عمليات نمي بردند، ولي هنگام عمليات با رشادت سنگر تيربار دشمن را نابود كرد؛ «پوتينهاي واكس خورده» رزمنده اي ناشناس كه پوتينهاي رزمندگان را واكس مي زد و پس از شهادت شناسايي شد.
سميرا اصلانپور. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1377.
90 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران: 1؛ داستان نوجوانان: 5).
كتاب حاضر در دو بخش تنظيم شده است: بخش اول، داستان هايي براساس خاطراتي است كه به دوران كودكي و دوران ستم شاهي باز مي گردد و بخش ديگر مربوط به دوران حضور شهيد در جبهه است. اين مجموعه حاوي هفت داستان است كه «تا ماه كامل شود» و «خيابانهاي تاريك» مربوط به دوران كودكي شهيد و بقيه در ارتباط با دفاع مقدس مي باشند. در «سفري به مشهد» چنين نوشته شده است: غلامحسين افشردي در سفري به مشهد از امام رضا (ع) مي خواهد تا به فيض شهادت نايل شود. پس از بازگشت ازسفر مادرش از او مي خواهد تا چند روزي پيش او بماند، ولي غلامحسين قبول نمي كند
و با ديدن مناظري از دزفول منقلب مي شود و به جبهه مي رود. در منطقه ي فكه حسين در سنگر سرگرم بررسي نقشه هاست كه يكي از دوستانش به سنگر مي آيد. حسين او را براي گرفتن مختصات بيرون مي فرستد. هنوز چند قدمي از سنگر دور نشده است كه صداي انفجار بلند مي شود و حسين به آرزويش - يعني شهادت - مي رسد.
به كوشش حسين حداد. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت (چاپ اول): 1375.
[104] ص. - (واحد كودك و نوجوان دفتر ادبيات و هنر مقاومت) (مجموعه آثار جنگ كودكان و نوجوانان؛ مجموعه قصه: دفتر سوم).
طراح روي جلد: امير نساجي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Wooden Rifle
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي سيزده قصه در مورد دفاع مقدس است كه توسط خود كودكان و نوجوانان براي كودكان و
[ صفحه 1153]
نوجوانان نوشته شده است. موضوع داستان ها به قرار زير است: «بمباران شهرها و روستاها، انتظار بازگشت رزمنده اي از جبهه، موشكباران شهرها، مجروحان جنگ، مبارزه و انتظار براي پيروزي و نجات، امدادهاي حضرت امام زمان (عج) به رزمندگان در جبهه، امدادهاي غيبي در جبهه، شهادت افراد بي گناه در اثر تجاوز دشمن در روزهاي اوليه ي جنگ، كمك به جبهه هاي جنگ، تلاش زنان براي تأمين زندگي در نبود همسران رزمنده شان، كمك جهادگران به مردم جهت ياري رساندن به خانواده ي رزمندگان، آموزش استفاده از سلاحهاي سنگين به بسيجي ها براي شركت در رزم، اسير كردن يك آمريكايي در خليج فارس پس از سقوط بالگرد وي».
نوشته محمدرضا كاتب؛ نقاشي از مهدي كريمخاني. - تهران: اميركبير، كتابهاي شكوفه، (چاپ اول): 43.1368 ص.: مصور (رنگي).
گروه سني «د».
شمارگان: 11000 نسخه.
كتاب «جاي شما خالي» مجموعه سه داستان است. در داستان «جاي شما خالي»، قاسم در جبهه مجروح مي شود، ولي از ترس ناراحت شدن خانواده، با آنها تماس نمي گيرد. سرانجام با ترفندهايي به پدر مي گويد. پدر
نيز به نحوي جريان را به مادر مي گويد و مادر از اين كه پسرش زنده است، خدا را شكر مي كند. «مرخصي»، ماجراي رزمنده اي است كه براي يك مرخصي پانزده روزه مي آيد. ولي خانواده با بازگشت او به جبهه مخالف هستند. به اين سبب، وي براي بازگشت به جبهه، به طرز خنده داري، از خانه فرار مي كند و به پادگان و سپس به راه آهن مي رود و خوشحال است كه خانواده اش براي بازگرداندن وي نيامده اند. ولي در ايستگاه مي بيند كه همه ي خانواده براي بدرقه ي او آمده اند. «عبدالله آهنگر» داستان رزمنده اي به همين نام است كه در جبهه مفقودالاثر شده است. وي بسيار شوخ بود و دوستانش از دست او آرامش نداشتند. سرانجام شبي دوستانش تصميم به تلافي مي گيرند. وي را در ميان تپه ها دستگير كرده، طناب پيچ مي كنند. ولي صبح آن شب متوجه مي شوند كه فرد دستگير شده عبدالله آهنگر نيست بلكه يكي از فرماندهان عراقي است.
ابراهيم حسن بيگي، ويراستار: داوود غفارزادگان. - تهران: برگ، 71.1368 ص.
طراح روي جلد: مجيد قادري.
بالاي عنوان: مجموعه چهار قصه پيوسته براي نوجوانان.
مندرجات: جشن گندم؛ قلاب گير؛ اسب سفيد خالدار؛ سواركار.
اين داستان، در حقيقت مجموعه ي چهار قصه ي پيوسته است كه در تركمن صحرا مي گذرد. اين داستان ها درباره ي «قليچ» و دوستش «عراز» و آن كسي است كه بيشتر، به او حسودي مي كند؛ يعني «آنه قلي». آنه قلي برادر بزرگتر قليچ است و در موارد مختلف در كارهاي او دخالت مي كند تا اين كه آنه قلي داوطلب رفتن به جبهه مي شود و قرار مي شود قليچ به جاي او سوار بر اسب سفيد خالدار در مسابقه
شركت كند. پدر عراز بيمار مي شود و در نتيجه، قليچ نمي تواند در جشن گندم شركت كند و نزد عراز مي ماند و براي مسابقه آماده مي شود. خبر مي رسد كه امان گلدي شهيد شده است. آنه قلي عازم جبهه مي شود و قليچ و بچه هاي سپاه او را بدرقه مي كنند. قليچ در حال نگاه به برادر، خود را مجسم مي كند كه سربندي با جمله ي «الله اكبر» بر سر بسته و نوجواني رزمنده است كه سوار بر اسب سفيد خالدارش در مسابقه برنده شده است.
[ صفحه 1154]
باز نوشته علي اصغر جعفريان؛ تصويرگر: فريده شهبازي؛ تحقيق: اميررضا ستوده. - تهران: نشر پنجره، (چاپ اول): 1376.
48 ص.: مصور. - (قصه هاي آفتاب؛ 6).
اين كتاب مجموعه ي بيست خاطره از زندگي حضرت امام است كه از بين آنها، «فرشته هاي آسماني» مربوط به ملاقات فرمانده ي جوان لشكر محمد رسول الله با حضرت امام (ره) است كه در پايان خاطره اش مي گويد كه امام فرمودند: «اين بسيجي ها همان ملائك خداوند هستند». در خاطره ي ديگري (قاب روي ديوار)، مادر شهيدي كه آرزوي ديدار امام را دارد، در نامه اي براي امام از شهادت پسرش مي نويسد و قاب عكس او را براي امام مي فرستد و امام در پاسخ نامه ي او، خود مرقومه اي برايش ارسال مي دارند. خاطره اي به نام «كنار ايوان» نشان دهنده ي ارزش و منزلتي است كه حضرت امام راحل (ره) براي فرزندان شهدا قائل بودند. خاطرات ديگر در ارتباط با دفاع مقدس نيستند.
رنجبر گل محمدي. - مؤسسه نشر فرهنگي و تحقيقاتي پيام نينوا، (چاپ اول): 1370.
79 ص. - (حماسه مقاومت؛ 2).
بالاي عنوان: ادبيات جوانان.
اين كتاب، مجموعه ي نه داستان است. «نبرد اورامانات»، داستان دو نوجوان بسيجي روستايي است كه با اطلاع از مين گذاري جاده توسط ضد انقلاب اقدام به پاكسازي جاده مي كنند. «نبرد راخون»: حكايت بحث نوجواني است با نويسنده. «نبرد قوش سلطان»: ضد انقلاب به بلنديهاي قوش سلطان حمله مي كند و عراقي ها نيز از آنها حمايت مي كنند؛ در آخرين لحظات بالگردهاي هوانيروز مي رسند و آنها نجات پيدا مي كنند. «نبرد ياصوق»: گردان مسلم از تكاب حركت مي كند ولي گروهكها جاده را مين گذاري كرده اند؛ تخريبچي ها، ميدان مين را پاكسازي مي كنند و گردان، بالاخره
به ياصوق مي رسد. داستان هاي ديگر عبارتند از: «نبرد شيخ دو، چهل دخترون، خاكسترهاي سوزان، همراه با زينب و گل سرخ در غربت».
نوشته همايون فلاح. - تهران: نشر ني، (چاپ چهارم): 84.1372 ص.: مصور. - (ادبيات كودكان و نوجوانان).
طرح هاي متن و روي جلد: منوچهر منصور دهقان.
گروه سني د.
مندرجات: مسافر؛ از كار افتاده؛ خبر؛ نذر؛ خنده بچه ها؛ كيف؛ امامزاده؛ تصادف.
كتاب، شامل هشت داستان براي كودكان و نوجوانان است كه از ميان آنها، دو داستان در مورد دفاع مقدس است: «خبر و نذر». در داستان «نذر»، پيرزني با صورت پرچين و چروك و چشمان كم فروغ، دو پسر دارد كه هر دو در جبهه هستند. شوهرش سالها پيش فوت كرده است. او هر روز مي آيد و بيست تومان به صندوق كمك به جبهه مي اندازد و مي رود. يكي از مسؤولان صندوق متوجه وضع رقت بار كفشهاي پيرزن مي شود. روزي يك جفت گالش مي خرد و به خانه ي پيرزن مي رود. كوبه را به صدا در مي آورد ولي جوابي نمي شنود. در نيمه باز است. وارد مي شود. خانه ي كوچك و محقري است كه در وسط حياط آن حوض كوچكي ديده مي شود. مي رود تا به اتاق پيرزن مي رسد. در مي زند و داخل مي شود. اتاق تاريك است. چراغ را روشن مي كند و با جنازه ي پيرزن روبرو مي شود كه در دستش يك بيست توماني كهنه و مچاله شده است. بيست توماني را بر مي دارد و به طرف مسجد براه مي افتد. آخر پيرزن نذر دارد.
[ صفحه 1155]
ناصر نادري، نقاشي از پرويز اقبالي، علي خدايي. - تهران: كيهان، (چاپ اول): 1375.
16 ص.: مصور. - (ادبيات كودك و نوجوان: قصه ي سال هاي جنگ؛ 1).
مندرجات: صداي ترسناك: پادگان؛ خداحافظي با
پدر؛ جاسم؛ عروسك خيس؛ نامه پدر؛ صداي پاي پيروزي.
«خداحافظ پدر»، مجموعه داستان به هم پيوسته اي است كه در هفت قسمت كوتاه نوشته شده است. قسمت اول، با نام «صداي ترسناك»، اولين روز شروع جنگ را تشريح مي كند كه چگونه پس از بمباران فرودگاه، با اعلام گوينده، اخبار آغاز جنگ به اطلاع مردم مي رسد. قسمت دوم (پادگان) تصميم پدر علي براي رفتن به پادگان و پيوستن به بسيجي ها را نشان مي دهد. بخش سوم (خداحافظي با پدر) شرح اعزام او به جبهه و چگونگي خداحافظي علي، خواهر كوچكش زهرا، مادر، مادربزرگ و پدربزرگ است. بخش چهارم (جاسم) ماجراي آمدن همكلاسي جديدي به نام جاسم (از مهاجران جنگي) به كلاس علي و دوستي آنها با هم مي باشد. «عروسك خيس» دعواي كودكانه ي علي و زهرا است كه پدربزرگ، بچه ها را متوجه ي بديهاي آن مي كند. «نامه ي پدر» آمدن نامه اي از پدر را مي گويد كه در آن خبر از پيروزي هاي رزمندگان اسلام داده است و بالاخره «صداي پاي پيروزي» رسيدن خبر آزاد شدن خرمشهر به گوش بچه هاي مدرسه را بيان مي كند كه آن روز با پخش شكلات و شيريني و بوق ماشينها به يادماندني مي شود.
به كوشش ميترا بيات. - تهران: موسسه انتشارات بين المللي الهدي، (چاپ اول): 1373.
ز، 224 ص.: مصور، عكس.
اين كتاب شامل شانزده داستان به قلم نويسندگان داستان هاي كودكان است. از بين داستان هاي كتاب، دو داستان زير در ارتباط با جنگ تحميلي هستند. «قلب كوچكم را به چه كسي هديه كنم» نوشته نادر ابراهيمي از زبان كودكي است كه از روي محبت مي خواهد قلب كوچكش را به انسانهاي خوب هديه كند و
در نهايت تصميم مي گيرد نيمي از آن را به رزمندگان و نيم ديگر را به اشخاص بد هديه كند تا شايد آنها هم تغيير كنند و از افراد خوب شوند. «خلبان كوچولو» نوشته ي داوود غفارزادگان است. در اين داستان، بهروز پسر كوچكي است كه پدر خلبانش شهيد شده و اكنون او با هواپيماي كوچك خود در عالم خيال به عراق مي رود و با افراد مختلفي رو به رو مي شود و در مي يابد كه هيچ يك از آنها، خود نمي خواسته اند در جنگ عليه ايران شركت كنند، ولي آنها را مجبور كرده اند. هواپيما با او صحبت مي كند و همه چيز را شرح مي دهد. گردآورنده، شرح حال كوتاهي براي هر نويسنده فراهم آورده و آثار برگزيده ي وي را نيز نام برده است.
لطيف راشدي. - قم: قدس، 88.1360 ص.
اين كتاب براي گروه سني دوره راهنمايي نوشته شده است.
مندرجات: پويايي در افق ها؛ كاروان قدس؛ در سوگ قاصدك؛ بسيجي؛ سه ياور.
كتاب «در سوگ قاصدك» مجموعه ي پنج داستان كوتاه است. در «پويايي در افق ها»، رزمنده اي در اثر اصابت يك خمپاره ي عمل نكرده مجروح مي شود. در بيمارستان، تيم جراحي به سرپرستي دكتر جمشيدي انجام اين عمل خطرناك را بر عهده مي گيرد و پس از ساعتها تلاش، خمپاره را از پاي او خارج كرده، سجده ي شكر به جا مي آورد. در «كاروان قدس» نوجواني مي خواهد به جبهه برود. مادر مخالف است، اما با استدلال پسر قانع مي شود. او به جبهه مي رود و رشادت هاي زيادي به خرج مي دهد، تا در محاصره ي دشمن به شهادت مي رسد. اين خبر مادر را از ايثار
[ صفحه 1156]
خود راضي مي سازد. در «بسيجي»، نوجواني - كه دو برادر خود را در جنگ از دست داده - با خانواده اش به اهواز مي آيد. مدتي بعد پدر و مادر و سه خواهر و دو برادر ديگر خود را نيز در بمباران از دست مي دهد. مدتي بعد تصميم به انتقام مي گيرد. لذا به جبهه رفته، با دشمن مي جنگد و در نهايت خود نيز شهيد مي شود. داستان هاي «در سوگ قاصدك و سه ياور» در ارتباط با جنگ تحميلي نيستند.
مهدي شجاعي. - تهران: محراب قلم، (چاپ هشتم): 96.1377 ص.
طراح جلد: محمدرضا سبكرو.
مشاور فني و هنري: كاظم طلايي.
براي گروه سني ج، د.
مندرجات: دو كبوتر، دو پنجره، يك پرواز؛ آبي اما به رنگ غروب؛ راز دو آينه؛ آن شب عزيز؛ آرامش قهوه اي؛ بغض آينه؛ امضاء.
كتاب حاضر حاوي هفت داستان كوتاه است. در اين مجموعه، نويسنده از رزمندگاني سخن مي گويد كه در طول هشت سال دفاع مقدس از خود شهامت، رشادت و استقامت نشان دادند و با عشق به شهادت براي مقابله با دشمن از يكديگر سبقت گرفتند. به عنوان مثال، در داستان «بغض آينه» مردي كه مردم او را سيد مي نامند، يك سال است كه به خوزستان آمده است. او در حمله هاي موشكي مردم را دلداري مي دهد ولي در آخرين موشكباران، همه خانواده ي او به شهادت مي رسند و همه ي مردم براي تسلي خاطر سيد و تدفين خانواده ي او حاضر مي شوند. سيد توضيح مي دهد كه چرا تا آن زمان فقط از مردان مي خواسته است تا مقاومت كنند. او مي گويد: تا به حال خانواده ي من در امان
بودند و مردانگي نبود كه زن و بچه هايم در امان باشند و زن و بچه هاي مردم را به استقامت دعوت كنم، ولي حالا مي گويم مردها، زن ها و بچه ها مقاومت كنيد، نشكنيد، خانه ي آخرت را استوار كنيد كه ماندني ست.
باز نوشته عبدالمجيد نجفي؛ تصويرگر فيروزه گل محمدي؛ ويراستار شهرام رجب زاده. - تهران: نشر پنجره، (چاپ اول)، 1375.
56 ص: مصور. - (قصه هاي آفتاب؛ 3).
شمارگان: 12000 نسخه.
اين كتاب حاوي 26 خاطره از حضرت امام خميني (ره) است كه به زباني ساده و به صورت داستان براي كودكان و نوجوانان بازنويسي شده اند. از بين اين خاطرات، سه خاطره در ارتباط با جنگ است. «پناهگاه» خاطره اي است به نقل از پسر حضرت امام، در اين خاطره مي خوانيم كه هنگام بمباران و موشكباران تهران، با اين كه بارها به امام پيشنهاد مي كردند به پناهگاه بروند، ايشان مي فرمودند كه تا وقتي همه ي مردم در خطر هستند، بگذار موشك به اينجا بخورد (و به پيشاني خود اشاره مي كردند). «پيروزي هاي بزرگ» مربوط به زماني است كه فرماندهان براي انجام عمليات دچار دو دلي شده بودند و از حضرت امام پاسخ خواستند. آنها پس از راهنمايي و استخاره ي حضرت امام (ره)، عمليات فتح المبين را تا پيروزي ادامه دادند. «اشك سپاس» خاطره ي مادر شهيدي است كه خود را براي زيارت امام به جماران مي رساند اما موفق به ديدار نمي شود. لذا يادداشتي مي نويسد و براي امام مي فرستد. امام پس از ديدن يادداشت، مي گويند كه تا وقتي ايشان را نبينند، هيچ كس ديگر را نخواهند پذيرفت.
[ صفحه 1157]
نويسنده: محسن پرويز؛ ويراستار: علي همراه. - تهران: نشر زلال، 76.1371 ص.
مندرجات: تا صبح در باران؛ ياوران حر؛ انتظار؛ در راه بازگشت؛ راهي براي فرار؛ با پرستوهاي مهاجر.
در داستان «تا صبح در باران» رزمنده اي كه يك پايش مصنوعي است،
مي خواهد در عمليات شركت كند. فرمانده مخالفت مي كند و او تا صبح زير باران مي نشيند و به مجرد شنيدن خبر شهادت فرمانده، عازم خط مي شود. «ياوران حر» حكايت دانشجوياني است كه عمل را بر حرف زدن ترجيح مي دهند و براي مبارزه با دشمن به جبهه مي روند. «انتظار» در مورد مادر پيري است كه در انتظار بازگشت پسر رزمنده اش، هر روز به ايستگاه قطار مي آيد. «در راه بازگشت» داستان رزمنده هايي است كه براي بازگرداندن مجروحان مي روند ولي راه را گم مي كنند و به خمپاره اندازهاي دشمن مي رسند؛ تعدادي از دشمنان را اسير مي كنند و مجروحان را بر پشت آنها گذاشته، با استفاده از نقشه ي آنها باز مي گردند. «راهي براي فرار» داستان رزمندگان مجروحي است كه در نزديكي دشمن بر جاي مانده اند و با توسل به خدا راه را پيدا كرده، باز مي گردند. داستان «با پرستوهاي مهاجر» يك داستان با جنبه هاي نمادين است كه به رحلت حضرت امام (ره) و استقبال شهيدان از او اشاره مي كند.
محسن پرويز. - تهران: اهل قلم، (چاپ اول): 76.1377 ص.
مندرجات: در نيمه هاي راه؛ عبدالله؛ راهنما؛ ستاره.
در اين مجموعه، چهار داستان كوتاه با مضامين جنگ ايران و عراق و دفاع مقدس براي نوجوانان و جوانان گرد آمده است. «راهنما» نام يكي از داستان هاي كتاب است. در اين داستان، حامد، راننده ي آمبولانسي است كه براي اولين بار به جبهه آمده است و هنگامي كه براي امداد به خط مقدم مي رود، شخصي به نام محمود راهنماي وي مي شود. پس از عمليات، حامد تعدادي مجروح را همراه با محمود، به اورژانس جبهه بر مي گرداند و در آنجا در مي يابد كه
خود محمود هم مجروح بوده است. ساير داستان هاي كتاب عبارتند از: «در نيمه هاي راه، عبدالله و ستاره».
به كوشش حسين حداد. - سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان، 76.1375 ص. - (منتخب آثار كودكان و نوجوانان: دفتر چهارم؛ مجموعه قصه).
طراح يونيفورم: كاظم طلايي.
طراح جلد: محمدحسين صلواتيان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: A Small Hole to Hope
كتابنامه: ص. [76 - 71].
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: آينه؛ سقا؛ تا بينهايت؛ شب هجران؛ روزني به اميد؛ سر سفره ي ديگران.
در اين مجموعه، «آينه»، داستان پيرمرد آينه فروشي است كه به روستاهاي اطراف كرمانشاه مي رود و در بمباران شهيد مي شود. «سقا» حكايت پيرمردي است كه ناراحتي قلبي دارد و به جبهه هاي نبرد حق عليه باطل مي رود و با رزمندگان و اوضاع جبهه آشنا مي شود. داستان «تا بي نهايت» از زبان معلمي بيان شده كه در پاسخ سئوال يك دانش آموز درباره ي مفهوم بينهايت، ساكت مي ماند. روز بعد جاي دانش آموز را در مدرسه خالي مي بيند؛ او شهيد شده است. داستان «شب هجران»، جريان آشنايي يك دانش آموز با معلمش است؛ بدون آن كه بداند معلم او همان فردي است كه تلفني با او صحبت مي كند. «روزني به اميد» داستان پدر پيري است كه به اميد ديدار فرزند
[ صفحه 1158]
رزمنده اش لحظه شماري مي كند. اما تنها يك كاغذ ساده، لباس سياه بر تن پيرمرد مي پوشاند. آخرين داستان با نام «سر سفره ي ديگران»، شرح حال يك دانش آموز بسيجي است كه نگران سياه پوستان گرسنه ي كشورهاي افريقايي است.
فريدون عموزاده خليلي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 61.1363 ص.
طراح روي جلد: ابوالفضل عالي.
گروه سني: «ج» و «د».
كتاب، مجموعه ي دو داستان است. در داستان «روزهاي امتحان»، صادق در درسها ضعيف است و چون آخر سال است، مي داند كه تلاش او ثمري ندارد. از طرفي پدر به او گفته است كه اگر در امتحانات قبول شود، اجازه خواهد داد به جبهه برود. اما او در امتحانات مردود مي شود. خواهر صادق بيمار مي شود و او را به بيمارستان مي برند و پدر نذر مي كند اگر دخترش خوب بشود، پسرش را به جبهه بفرستد و چنين هم مي شود. در داستان «سنگي بر سر راه»، مصطفي براي گذراندن يك دوره ي آموزشي به پادگان رفته و قرار شده است پس از تمرينات، براي گروه آنها يك ارشد انتخاب شود. گروه قصد دارد از تپه ي شني بالا رود و فرمانده هر قدر به مصطفي مي گويد حركت كند، او نمي رود. در نهايت معلوم مي شود كه او سنگي را با پايش نگه داشته، منتظر است افراد گروه عبور كنند تا سنگ حركت نكند و به كسي صدمه نرساند. فرمانده كه متوجه كار مصطفي مي شود، او را به عنوان ارشد گروه انتخاب مي كند.
اميرحسين فردي؛ تصويرگر: مرتضي امين، بررسي و بازخواني: شوراي بازرسي. - تهران: پيام آزادي، (چاپ اول): 90.1375 ص.: مصور.
شمارگان: 11000 نسخه.
مندرجات: روزي كه تو آمدي؛ تقصير خودم بود؛ پسري كه نصف شب به پدرش نامه نوشت؛ ماتان؛ نامه ها؛ شاخه درخت سيب؛ گوساله قربان؛ تيم فوتبال ستاره براي مسابقه آمده است.
كتاب، شامل هشت داستان كوتاه است كه دو
عنوان آن درباره ي جنگ مي باشند. «پسري كه نصف شب به پدرش نامه نوشت»، داستان پسري است كه پدرش در جبهه است. وي يك شب خواب پريشاني درباره ي پدرش در جبهه مي بيند و توسط مادرش بيدار مي شود خواب را براي مادرش تعريف مي كند و در پايان، پس از خوابيدن مادرش، همان شب نامه اي براي پدر نوشته، از او مي خواهد تا در جبهه، دشمن را نابود كند و قول مي دهد كه او نيز سنگر مدرسه را حفظ كند. «نامه ها» داستان خواهر و برادري است كه ارتباطشان، از زمان عزيمت برادر به جبهه، فقط از طريق نامه انجام مي شود و برادر، در اين نامه ها، خواهر خود را از اوضاع جبهه با خبر مي كند. در نهايت، برادر مجروح شده، به خانه باز مي گردد.
نويسنده مهري ماهوتي؛ تصويرگر فريبا بندي؛ بررسي و بازخواني شوراي بررسي. - تهران: پيام آزادي، كتابهاي پرنده، (چاپ اول): 1375. [16] ص.: مصور (رنگي).
عنوان روي جلد: مجموعه داستان: روي پل رنگين كمان.
شمارگان: 11000 نسخه.
مندرجات: روي پل رنگين كمان؛ دندان پر دردسر؛ بوي گل محمدي؛ چند ركعت؟؛ يك، دو، سه،...؛ مهمان غريب.
[ صفحه 1159]
كتاب حاضر شامل پنج داستان براي كودكان است. در اين مجموعه، نويسنده با شيوه ي داستاني، احكام ديني را به كودكان مي آموزد. از بين داستان ها فقط يك داستان در ارتباط با جنگ است. «بوي گل محمدي» داستان كودكاني است كه در بيمارستان به عيادت يك جانباز مي رفتند و او را خيلي دوست داشتند. او پاهاي خود را در جبهه از دست داده بود و بر روي ويلچر
مي نشست. هنگام نماز وقتي آن جانباز بر روي ويلچر نماز مي خواند، كودكان از كارش تعجب مي كنند و پس از فهميدن علت آن، اشك بر گونه هايشان جاري مي شود.
داريوش عابدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 121.1368 ص.: مصور.
طراح روي جلد: حميد شريفي.
«زنگ آخر» مجموعه اي داستان هاي كوتاه به هم پيوسته براي نوجوانان است كه با رفتن پدر خانواده به جبهه شروع و با بازگشت وي از جبهه پايان مي يابد. در اين ميان جريان زندگي و اتفاقات از زبان فرزند اين رزمنده پيگيري مي شود. نوجوان، قصه ي زندگي، مشكلات و سختيهاي دوري از پدر، برخورد افراد مختلف با آنها، وضعيت محيط درس، وضع اجتماع و ديگر مسائل و مرارتهاي اين دوران را بازگو مي كند. نويسنده سعي كرده است احساس نوجوان از دوري پدر را هنگام مواجهه با مشكلات به تصوير بكشد و علاقه و محبت او را نسبت به پدر ترسيم كند. هيجانات فرزند به خاطر بي خبري از پدر، مراجعه براي شناسايي پدر در بين اسرا، دل نگراني هاي او و مادر از احتمال شهادت پدر، در اين داستان ها بيان شده اند. همچنين كار، تلاش، فعاليت، درس خواندن، بازي و حوادث مختلف اين دوران، توسط پسر رزمنده بيان شده است.
فرمانده سپاه سيرجان / ناصر نادري. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 71.1376 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Under The Rain
كتاب «زير باران»، زندگينامه «شهيد مهدي تهامي»، فرمانده ي سپاه سيرجان است كه در قالب هفده داستان كوتاه، به زباني ساده براي نوجوانان نوشته شده است. اين داستان ها بيانگر برخي ابعاد شخصيتي شهيد تهامي، شامل «نماز اول وقت، شجاعت، شهامت، ايثار، ادب و خلوص نيت او» هستند. در خاطره ي سالهاي رؤيايي نقل شده است كه «مهدي، تابستانها براي كار به شركت ذوب آهن يا كارخانه ي
قالب سازي و يا به دكان نانوايي دامادشان مي رفت و شب هنگام، خسته باز مي گشت. آن شب مهدي دير بازگشته بود و صبح، پس از بيدار شدن، به مادرش سلام داد و بعد با كف دست بر پيشانيش زد و گفت: مادر دعا كن من بميرم! وقتي مادر علت را سؤال كرد، او گفت: آخر خدا كسي را كه نماز صبحش قضا شود دوست ندارد».
نوشته مهري ماهوتي. - نقاشي آراسته رزاقي. - تهران: سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، انتشارات مدرسه، (چاپ دوم): 48.1376 ص.: مصور.
شمارگان: 7000 نسخه.
مندرجات: بوي بهار؛ چشم به راه؛ ساحل خاكستري.
كتاب، شامل سه داستان كوتاه درباره ي خانواده ي آزادگان است. در «بوي بهار»، پدر پسر كوچكي از اسارت باز مي گردد و او در تلاش براي چيدن سيبي كه از مدتها پيش آن را بر بالاي درخت، براي پدر نشان كرده، حادثه مي بيند و بيهوش مي شود. وقتي به هوش مي آيد، پدر را با سيبي در دست، بر بالين خود مي بيند. «چشم به راه»
[ صفحه 1160]
قصه ي دو دوست است، كه پدر يكي شهيد شده است و پدر ديگري، مفقود. حسن - پسر رزمنده ي مفقودالاثر - به سبب مشكلات مالي و بيخبري از پدر، قصد رفتن از آن محل را دارد و مصطفي نگران است. اما، روزي پدر حسن باز مي گردد و همه با هم به بهشت زهرا، بر سر مزار پدر مصطفي مي روند. در «ساحل خاكستري»، پدر پسري همراه يك دوست به جبهه مي روند. دوست پدر اسير مي شود و پدر مفقود. پسر پس از بازگشت دوست پدر از
اسارت، مادرش را گريان مي بيند. در دست او پلاك پدرش است و خبر از شهادت پدر مي دهد.
نويسنده محمدرضا اصلاني. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 75.1375 ص.
طراح روي جلد: بهزاد امين سلماسي.
براي گروه سني «ه».
پنجمين داستان اين كتاب در ارتباط با جنگ تحميلي است. داستان بيانگر علاقه ي بيش از حد يك دانش آموز به درس و بي توجهي وي به مسائلي است كه در اطرافش روي مي دهد. روزي مادري از او خواهش مي كند تا براي پسر رزمنده اش - كه مدتي است به جبهه رفته و از او خبري نيست - چند خطي بنويسد. او قبول نمي كند و مي گويد درس دارم. ساعتي بعد، همان زن را مي بيند كه دو تن از دانش آموزان ضعيف تر همكلاسي اش براي او نامه مي نويسند. پسر از كرده ي خود پشيمان و متوجه مي شود كه درس خواندن و نمره خوب گرفتن، همه چيز نيست. در حالي كه ديگران از بمباران شب گذشته و از جنگ صحبت مي كنند، او غرق درس خواندن بوده است.
با آثاري از احمد غلامي... [و ديگران]؛ نقاشي از فريبا افلاطون؛ ويراستار فهيمه حسين زاده. - تهران: كتابهاي قاصدك، (چاپ چهارم)، 112.1376 ص.
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: گزارها / احمد غلامي؛ مرخصي / محمدرضا كاتب؛ گل محبت / محمد ناصري؛ بابا بستني / ناصر نادري؛ لب كلفت / شهيد حبيب غني پور؛ شاخه درخت سيب / اميرحسين فردي؛ در برابر دشمن / عليرضا متولي؛ نوشته روي شيشه / مهرداد غفاري زاده؛ آخرين اخطار / علي جعفريان؛ جريمه / بيژن قفقازي زاده. از مجموعه ي ده داستان اين كتاب، دو داستان آن در مورد جنگ است. «مرخصي» (از محمدرضا كاتب)، داستان فردي است كه پانزده روز به مرخصي آمده و قصد دارد بعد از
پايان مرخصي به جبهه باز گردد ولي مادرش مي خواهد او در خانه بماند. او پس از پايان مرخصي با سر سختي از خانه فرار مي كند و به جبهه باز مي گردد.
«در برابر دشمن» (از عليرضا متولي)، داستان شخصي به نام حسين است كه مسؤوليتش در جبهه، حفاظت از كانالي است مورد حمله ي دشمن قرار گرفته است. او و ساير رزمندگان با نداي «الله اكبر» كانال را نجات مي دهند.
مجيد درخشاني. - تهران: پيام آزادي، (چاپ اول): 1376.
96 ص. - (مجموعه داستان نوجوانان).
طراح روي جلد: محمدحسين صلواتيان.
گروه سني «ج» و «د».
مندرجات: سرها؛ گمشده؛ شغل جديد.
از ميان داستان هاي اين كتاب، داستان «سرها» در ارتباط با دفاع مقدس است. در اين داستان يك بسيجي كه
[ صفحه 1161]
راوي اين داستان است، در پشت جبهه به همراه عده ي ديگري، مأمور حفاظت از مخازن سوختي است كه براي وسايل حمل و نقل در خط مقدم جبهه مورد استفاده قرار مي گيرند. او از اين كه نمي تواند به خط مقدم برود ناراضي است و قصد دارد به هر نحوي كه شده، به خط مقدم برود. يك شب دو نفر از نيروهاي دشمن به مخازن سوخت نزديك مي شوند و فتيله ها را قطع مي كنند. پس از شهادت حسين، راوي به اهميت كار خود پي مي برد و به فرمانده قول مي دهد كه در همان جا بماند و از مخازن سوخت محافظت نمايد.
ناصر نادري؛ تصويرگر: نفيسه شهدادي؛ تحقيق: اميررضا ستوده. - تهران: نشر پنجره، 1376.
77 ص.: مصور. - (قصه هاي آفتاب؛ 8).
كتاب حاضر كه حاوي قصه هاي زندگي امام خميني (س) مي باشد، به زبان ساده اي براي كودكان و نوجوانان نوشته شده و حاوي شصت خاطره و داستان است. از ميان آنها، تنها «زنگ تلفن» به دفاع مقدس مربوط مي شود. راوي اين داستان نقل مي كند كه زنگ تلفن منزل امام به صدا درآمد. مهندس غرضي استاندار خوزستان، با صدايي كه از ناراحتي مي لرزيد، از پشت تلفن گفت: خرمشهر سقوط كرد و آبادان
هم در خطر سقوط است. حجت الاسلام رسولي محلاتي اين خبر را با ناراحتي نزد امام برد. امام آماده ي خواندن نماز ظهر بود و زير لب اقامه ي نماز را مي خواند. خبر را كه شنيدند، گفتند: «به آقاي غرضي بگوييد جنگ است، آقا؛ جنگ است.» بعد، آرام دست هاي خود را كنار گوشها برد و به آرامي گفت: الله اكبر.
رضا شيرازي. - تهران: پيام آزادي، 60.1363 ص. - (همگام با جنگ؛ دفتر سوم).
شمارگان:
مندرجات: 1 - سنگر؛ 2 - ايثار؛ 3 - ليلة القدر.
اين كتاب، مجموعه ي سه داستان براي نوجوانان است. در «سنگر»، راوي داستان با علي، كه تازه از جبهه برگشته، روبرو مي شود. در نماز جمعه با تعجب مي بيند كه علي براي اعزام مجدد ثبت نام مي كند. راوي هم ثبت نام مي كند و با علي عازم شده، آموزش مي بيند و در عمليات شركت مي كند. علي شهيد و او مجروح مي شود. در «ايثار»، يك نوجوان روزنامه فروش - كه مادرش بيمار است - مي كوشد با فروش روزنامه هاي خود، پول معالجه را فراهم آورد. اخبار روزنامه خبر از خرابي خانه ها در جنوب مي دهد. پسرك، مصمم، پولهاي خود را بر مي دارد، به مدرسه مي رود و آنها را به جبهه اهدا مي كند. عصر كه بر مي گردد، حال مادرش خوب شده است. در «ليلة القدر»، دختري به نام «منصوره» به يك خواستگار پاسدار كه آرزوي شهادت دارد، جواب مثبت مي دهد. داماد پس از دو ماه شهيد مي شود و منصوره براي ادامه دادن راه او، در جهاد ثبت نام مي كند او مي خواهد در ملكوت اعلي به شوهرش بپيوندد.
منصوره شريف زاده. - تهران: پيام آزادي، (چاپ اول): 40.1361 ص.
مندرجات: سنگر محمود؛ پاره ابرهاي خونين؛ كلاس انشاء؛ كليد.
«پاره ابرهاي خونين» خاطرات مجيد است كه با وجود سن كم، هنگام هجوم دشمن شهر را ترك نمي كند و همراه ناصر به سنگري پناه مي برد. ناصر با تنها نارنجك خود، تانكي را منهدم مي كند و شهيد مي شود و مجيد كه
[ صفحه 1162]
زخمي شده است توسط امدادگران نجات مي يابد.
در داستان «كلاس انشاء»، دختري از خطه ي جنوب، با انشاء خود و بيان موقعيت حاد و وخيم جنگي مناطق جنوب كشور، دانش آموزان ديگر را متحول مي كند.
«سنگر محمود» بازگو كننده ي خاطرات پسر بچه ي چهارده ساله اي است كه به دليل صغر سن ناچار است در شهر و كنار خانواده بماند. ولي سرانجام موفق به ثبت نام و گذراندن دوره ي نظامي بسيج شده، عازم جبهه و جنگ مي شود.
«كليد» داستان ترك خانه و كاشانه ي خانواده اي در اثر جنگ، و بازگشت آنها پس از پيروزي رزمندگان است. در حالي كه از خانه، ويرانه اي بيش باقي نمانده و كليدي كه در دست مادر است.
نويسنده حسين فتاحي؛ ويراستار محمدباقر شمسي پور؛ تصويرگر محمدحسين كارگر شريف. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ دوم): 1376.
[84] ص.: مصور. - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران؛ 8. داستان نوجوانان؛ 2).
گروه سني «د» (دوره راهنمائي)
شمارگان: 3000 نسخه.
چاپ اول: 1376، شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: تولد؛ بچه هاي مسجد حكيم؛ قالي؛ زندان؛ مهمان حضرت؛ جاده؛ شب احياء؛ حج اكبر؛ با زبان بي زباني؛ شاگرد اول كربلاي 5؛ زيارت عاشورا؛ زندگينامه.
اين كتاب، شامل چند داستان كوتاه درباره ي شهيد حجت الاسلام «عبدالله ميثمي» است كه از خاطرات واقعي الهام گرفته شده اند. شهيد ميثمي در سال 1334 در اصفهان به دنيا آمد و در عمليات كربلا 5 در اثر اصابت تركشي به سرش مجروح و سپس شهيد شد. مطالب داستان ها به ترتيب درباره موارد
زير است: تولد، دوران مبارزات در جواني، سخاوت در كمك به اشخاص، دوران زندان در رژيم پهلوي، كمك به خانواده اي كه خودروي آن ها در جاده خراب شده بود، نرفتن به حج براي رسيدگي به امور جبهه، امانت دادن خودرو به فردي كه مي خواست براي بازديد از جبهه برود و پياده رفتن وي، روزهاي قبل از شهادت و رفتار مادرش در زمان تدفين پيكر شهيد. زندگينامه ي وي نيز در پايان كتاب ارائه شده است.
داوود غفارزادگان؛ نقاش: عباسي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ دوم): 1373. [27] ص: مصور (رنگي).
مندرجات: شبي كه ستاره گم شد؛ لاله هاي زينبيه؛ نامه اي براي تو.
كتاب «شبي كه ستاره ها گم شد»، حاوي سه داستان با نثري ساده است. در داستان «شبي كه ستاره ها گم شد»، كودكي روي پشت بام منزل خودشان مشغول شمردن ستاره ها است. در همين حال، منورهاي دشمن، آسمان را روشن مي كنند. بمبهايي روي شهر ريخته مي شود و همه چيز در آتش خشم دشمن مي سوزد و ستاره ها از نظر ناپديد مي شوند. در «لاله هاي زينبيه» كودكي كه سگ پايش را گاز گرفته است، براي مداوا به شهر مي رود. در هنگام برگشتن، هواپيماهاي دشمن شهر را بمباران مي كنند. پس از بمباران، عده اي فرياد مي زنند: «زينبيه». كودك نمي داند زينبيه كجاست. او همراه پدرش به طرفي كه مردم در آنجا تجمع كرده اند، مي دود. مردم لباسهاي خون آلود بچه ها را بالاي سر گرفته اند و فرياد مي زنند: «مرگ بر آمريكا، مرگ بر صدام». زمين پر از كيف و كتاب است. زينبيه يك مدرسه بوده است.
[ صفحه 1163]
محمد بكايي. - تهران: سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، انتشارات مدرسه، (چاپ دوم): 103.1374 ص.
بالاي عنوان: مجموعه قصه.
كتاب، مجموعه ي ده داستان است. «كاسه ي سبز، كاسه ي سرخ»، داستان بمباران شهرها است و شهادت دختركي به نام سميرا؛ «اشارت عكس»، شرح رفتن پسري به جبهه، بر خلاف ميل خانواده اش است. «سيد» داستاني است از كردستان و ضد انقلاب و عراقي ها و عمليات كاني سوه؛ «نفوذ»، داستان ديده بان نفوذي عراقي و شهادت رزمنده اي است حين مأموريت پيدا كردن
اين مأمور؛ «راز تصوير» شرح هذيانها و رؤياهاي يك زخمي است از پدربزرگش و به واقعيت پيوستن اين تصورات؛ «اذان»، داستاني از اوايل جنگ است و آمدن عراقي ها و حصر آبادان؛ «مرثيه ي دست»، داستان فرمانده اي است كه در مواجهه با تانكهاي دشمن شهيد مي شود؛ «معادله ي كوه»، داستان دو دست است؛ «شكوفه هاي گيلاس» داستان مادر پيري با پسر سربازش است و «تا مرز توانستن» قصه ي يك آر پي جي زن است كه تانك عراقي را زده است.
عليرضا متولي؛ نقاشي احمد وكيلي. - تهران: نشر رويش، (چاپ اول): 1368.
59 ص.: مصور.
گروه سني «ج».
شمارگان: 10000 نسخه.
مندرجات: صداي او...؛ معلم قرآن من؛ زمزمه محبت.
كتاب حاضر شامل سه داستان كوتاه است كه براي نوجوانان نوشته شده اند. از بين اين سه داستان، «زمزمه ي محبت» در ارتباط با دفاع مقدس است. «زمزمه ي محبت» داستان مجبت يك پسر روستايي است به معلمي كه مدتها قبل در روستاي آنها به تدريس مشغول بوده است. معلم به جبهه رفته، مجروح مي شود و خبر آن به پسر روستايي مي رسد. او براي ملاقات معلم، راهي تهران مي شود، و هنگامي كه به محل منزل معلم مي رسد، پرچم سياهي را برافراشته مي بيند. او به شدت ناراحت مي شود، ولي بعد از چند لحظه مي فهمد كه در خانه معلم جلسه ي عزاداري برقرار است و با ديدن معلم خويش او را در بغل مي گيرد.
تحقيق: اميررضا ستوده؛ باز نوشته محمد ناصري؛ تصويرگر: محمدرضا لواساني؛ ويراستار: شهرام رجب زاده. - تهران: نشر پنجره، 61.1375 ص.
عنوان ديگر: قصه هاي زندگي امام خميني (س) براي كودكان و نوجوانان.
كتاب، مجموعه ي 21 خاطره در مورد زندگي حضرت امام خميني (ره) است كه از ميان آنها سه خاطره مربوط به دفاع مقدس است. «هفتمين موشك» در ارتباط با موشكباران تهران و پناهگاهي است كه در جماران براي حضرت امام (ره) مي ساختند تا هنگام موشكباران، به پناهگاه بروند. وقتي كه موشك هفتم نزديك جماران به زمين خورد، اطرافيان از امام تقاضا كردند كه به پناهگاه بروند. ولي حضرت امام كه قلبا با ساختن پناهگاه موافق نبودند، نپذيرفتند. «دو روز بعد از
ملاقات»، خاطره اي است مربوط به دختر جواني كه در اثر بمباران زبانش بند آمده بود و پزشكان از معالجه ي او نااميد شده بودند. يك شب امام را در خواب مي بيند كه مي فرمايند: «او را نزد من بياوريد، شفاي او نزد من است». خانواده ي دختر وقت ملاقات خصوصي مي گيرند و به ملاقات امام مي روند. بعد از دو روز دختر قدرت سخن گفتن خود را باز مي يابد. «ماجراي روز دوم»، داستان سه جانباز است كه مي خواهند به ملاقات امام بروند، اما اجازه نمي دهند و آنها دل شكسته و مغموم منتظر مي مانند، تا اين كه آقاي هادي غفاري مي آيد و آنان را به ديدار امام مي برد.
[ صفحه 1164]
نوشته ي مصطفي رحماندوست؛ نقاشي از محمدعلي اجلالي؛ ويراستار محمود سالك. - تهران: اميركبير، كتابهاي شكوفه، (چاپ اول): 47.1363 ص.: مصور.
براي گروه سني «ج»، «د».
شمارگان: 22000 نسخه.
مندرجات: صداي پنجره، پيش به سوي حرم حسيني، پرندگان مهاجر، همه با هم، لبخند برادرم، روزي كه مهدي به مدرسه نيامد.
كتاب مجموعه ي شش داستان است. «صداي پنجره» داستان كودكي جنگ زده از اهالي شوش است كه به تهران مهاجرت كرده است. روزي او به ياد دوستانش است كه هر صبح با زدن ضربه به پنجره او را براي رفتن به مدرسه صدا مي كردند. ناگهان كبوتري با پنجره برخورد مي كند. او سرگرم تيمار كبوتر زخمي است كه پدرش مژده ي آزادي شوش را مي دهد. در «پيش به سوي حرم حسيني» كودكي هميشه از پنجره اطاقش شاهد تشييع پيكر پاك شهيدان و اعزام نيرو به جبهه است. «پرندگان مهاجر» داستان گفتگوي
كودكي با پرندگان مهاجري است كه حامل سلام و دعاي مردم و كودكان براي رزمندگان و شهدا هستند. در «همه با هم» نوجواني كه پدرش به جبهه رفته، به جاي پدر به امور منزل رسيدگي مي كند. در «لبخند برادرم» بردار كوچك كودكي به دليل بيماري در بيمارستان بستري است. ولي با بمباران هوايي، بيمارستان تخريب شده، برادر كوچك كودكي به شهادت مي رسد. «روزي كه مهدي به مدرسه نيامد» داستان مهدي و دوستش است. روزي مهدي به مدرسه نمي آيد و دوستش كه براي احوال پرسي به منزل وي مي رود، متوجه مي شود كه برادر او در جبهه شهيد شده است.
محسن پرويز. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، واحد تبليغات و انتشارات، 1368.
56 ص.: مصور، نقاشي.
اين مجموعه داستان براي گروه هاي سني «ج» و «د» به مناسبت سالگرد تأسيس سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، روز پاسدار، منتشر شده است.
مندرجات: در نيمه هاي راه، عبدالله، آماده باش.
در داستان «در نيمه هاي راه»، سه نوجوان با عشق رفتن به جبهه، بدون اجازه والدين خود با تريلري به جبهه مي روند. در اين داستان تلاش و سخت كوشي و تحمل سرما و مشكلات و همچنين برخورد بزرگترها با اين مسأله و درك تلاش و عقيده ي نوجوانان شرح داده مي شود. «عبدالله» نام نوجواني است كه در بيمارستان از مجروحين جنگ پرستاري مي كند. مجروحي را كه قادر به ديدن نيست به بيمارستان مي آورند. عبدالله با گشاده رويي به پرستاري از وي مي پردازد. در داستان ارتباط عاظفي ميان مجروح و عبدالله به تصوير كشيده شده است. هنگامي كه چشم مجروح را باز مي كنند و او مي تواند ببيند، عبدالله رفته است و فقط
نامه اي بر جاي گذاشته است. «آماده باش» ترس و هراس نيروهاي بعثي را به تصوير مي كشد. يكي از رزمندگان جوان بادبادكي را همراه با قوطيهاي خالي كنسرو، شب هنگام به هوا مي فرستد. سر و صداي قوطيها در دل نيروهاي بعثي ترس و هراس به وجود مي آورد.
محمدرضا كاتب؛ زير نظر دفتر قصه كودك و نوجوان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 55.1372 ص.
طراح روي جلد: احمد قلي زاده.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
شمارگان: 5500 نسخه.
[ صفحه 1165]
مندرجات: شكوفه هاي انار؛ زمين آبي؛ عبور از پيراهن.
كتاب، مجموعه سه داستان كوتاه است كه از ميان آنها فقط داستان «عبور از پيراهن» در ارتباط با دفاع مقدس است. «جمال» پسري است كه پدر، مادر و خواهر خود را در جنگ از دست داده است. پدر جمال به او قول داده كه وقتي به سن نه سالگي برسد، او را با خود پيش بقيه ي اعضاي خانواده ببرد. جمال، كه با مادربزرگ پير خود زندگي مي كند، در آرزوي ديدار پدر و زمان موعود، لحظه شماري مي كند. سرانجام در تصورات كودكانه ي خويش (علي رغم باور نكردن مادربزرگ)، روزي پدر را در كوچه، سوار بر يك موتور مي بيند و تنها آلبومي از عكسهاي يادگاري خانواده را براي مادربزرگ بر جاي مي گذارد.
به كوشش كميته تاليف و تدين [كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس]؛ تصويرگر مژگان كامران زاده؛ ويراستار كريم سرشاس. - [شيراز]: كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1379.
[67] ص.: مصور - (كنگره ي سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس؛ 49).
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: بر فراز بام / بهمن پگاه راد؛ آچار فرانسه / محمد جهان تيغ؛ شب حنايي / رضا عبيدي؛ اسم شب / كامران كمالي سروستاني؛ قرار ملاقات / محمد جهان تيغ.
اين كتاب، پنج داستان كوتاه درباره ي پنج
سردار شهيد است. موضوع داستان ها به ترتيب عبارت است از: «برفراز بام» شهيد منصور خادم صادق و سيم كشي كردن خانه ي يك پيرمرد در دوران جواني؛ «آچار فرانسه» شهيد علي رضا نجف پور (مسؤول امور فرهنگي تيپ امام حسن (ع) و مسؤول لجستيك تيپ در عمليات كربلاي پنج) و ماجراي نقص لاستيكهاي اتومبيل در هنگام سفر و رسيدن كمك از اطراف و روستاها؛ «شب حنايي» شهيد محمد صالح (فرمانده ي گردان در عملياتهاي بيت المقدس، والفجر هشت، نصر چهار، و...) و ماجراي حنابندان در شب عمليات؛ «اسم شب» شهيد كامران كمالي سروستاني و خاطره اي به نوشته ي خود وي از شهيد باصري در منطقه ي كوت شيخ؛ «قرار ملاقات» شهيد قنبر اسدپور (محافظ بيت امام «ره» و عمل به وظيفه ي خود و نشناختن اعضاي خانواده ي امام (ره).
اسدالله عفت پيشه (اكبر درويش)؛ نقاش: امير فخرائي. - قم: نشر فاخته: (مركز پخش: نشر حر)، [بي تا].
32 ص.: مصور. - (قصه هائي از جبهه هاي جنگ).
در پايان استان، تاريخ نوشتن، آذر ماه سال 1359 ذكر شده است.
كتاب، شامل دو داستان است. در داستان اول گروهي از نيروهاي ايراني در جبهه ي غرب با نيروهاي عراقي درگير هستند. چرخبال هاي عراقي قصد دارند آنها را هدف قرار دهند كه دو چرخبال ايراني مي آيند و يكي از آنها را ساقط مي كنند و ديگري را به زمين مي نشانند و خلبانش را دستگير كرده، چرخبال را نيز به داخل خاك ايران مي آورند. در حمله ي مجدد به نيروهاي عراقي، يكي از رزمندگان شهيد مي شود ولي تعداد زيادي عراقي نيز كشته مي شوند. يك شبيخون ديگر، چون عراقي ها را در حال اقامه ي نماز مي بينند، آنها را نمي كشند ولي همه را
اسير مي كنند. در داستان دوم، خلباني با فريب دادن عراقي ها (و وانمود كردن اين كه قصد پناهندگي دارد)، فرودگاهي را بمباران مي كند و دو هواپيماي عراقي را نيز سرنگون مي سازد و با هواپيماي آسيب ديده ي خود به ايران باز مي گردد. در مأموريتي ديگر، پس از ورود به آسمان عراق و بمباران تأسيسات آنها، با دو هواپيماي عراقي درگير شده، يكي را سرنگون مي كند، ولي خودش هم مورد اصابت راكت قرار مي گيرد. هواپيما منفجر و خلبان دليرش شهيد مي شود.
[ صفحه 1166]
حبيب غني پور؛ نقاشي از اكبر نيكان پور. - تهران: نشر رويش، 59.1368 ص.
اين كتاب، مجموعه ي چهار داستان از نوشته هاي شهيد غني پور است كه براي نوجوانان تدوين شده است. سه داستان اول كتاب ارتباطي با جنگ تحميلي ندارند. داستان آخر - به نام «يك آشيانه، دو پرستو» - داستان نوجوان رزمنده اي است كه زخمي شده است. وي كه زخم بدي در سينه دارد، سعي مي كند از داخل نيروهاي دشمن به سمت رزمندگان اسلام برگردد. در اين ميان، يك سرباز عراقي را نيز اسير مي كند. اسير عراقي رزمنده را به دوش مي گيرد و در حالي كه خود نيز زخمي است به سمت نيروهاي ايراني پيش مي آيد. اين نوجوان كه كلاس دوم راهنمايي است، در بين راه بيهوش مي شود. اين در حالي است كه سرباز عراقي به هر زحمتي شده، رزمنده ي ايراني را به سنگرهاي رزمندگان مي رساند و هر دو از مرگ نجات پيدا مي كند.
علي اصغر شيرزادي. - تهران: نشر ني، 1366.
140 ص.
مجموعه 10 داستان است كه از ميان آن ها داستان «دلاور» مربوط به دفاع مقدس مي باشد. اين داستان، حكايت پسري است به نام قدير، كه در هنرستان مشغول تحصيل است و دانش آموزان به او لقب «دلاور» داده اند. معلم ادبيات به سبب شرور بودن قدير با وي به سردي رفتار مي كند. روزي معلم از دانش آموزان مي خواهد درباره جنگ انشاء بنويسند و قدير را به خاطر ننوشتن انشاء ملامت مي كند. قدير معتقد است كه براي نوشتن موضوعي درباره جنگ بايد در جنگ باشد تا شرايط آنرا از نزديك لمس كند. پس از مدتي قدير به جبهه مي رود. معلم كه از اوضاع زندگي قدير
بي خبر است، همراه دوستش به منزل قدير مي رود و آنها را بسيار فقير و مادر قدير را بيمار مي يابد. لذا او را براي معالجه نزد پزشك مي برد. پس از بازگشت قدير، كه پاي خود را در جبهه از دست داده است، معلم و دانش آموزان كه او را واقعا دلاور مي دانند، به ملاقات او مي روند.
به كوشش حسين حداد. - تهران، سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت واحد كودك و نوجوان، (چاپ اول): 1375.
[74] ص. - (منتخب آثار جنگ كودكان و نوجوانان: مجموعه قصه؛ دفتر دوم). طرح يونيفرم و جلد كاظم طلائي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Kind Angel
كتابنامه: ص. [74 - 73].
مندرجات: ديدار؛ پدر تنها نيست؛ بهشت زهرا؛ سلام اي انسان ها؛ سرباز كوچك؛ فرشته مهربان؛ اسب چوبي؛ تانك ها هر لحظه جلوتر مي آيند؛ وقتي كه بابا بيايد؛ جنگ جنگ تا پيروزي؛ لحظه شيرين؛ يك شب بي خوابي؛ قربت در غربت؛ شكار قايق.
اين كتاب مجموعه اي از داستان هايي است كه كودكان و نوجوانان در ارتباط با دفاع مقدس نوشته اند. داستان ها نشان دهنده ي احساسات كودكان در برابر شهادت، ياري به رزمندگان، جانبازي، ايثار و دلاوري هاي رزمندگان است. به عنوان نمونه، «بهشت زهرا» داستان دختري است كه برادرش شهيد مي شود. «سرباز كوچك»، ماجراي كمك يك پسر بچه به راننده ي كاميون ارتشي در جبهه براي رسيدن او به مقر خود است. در «فرشته ي مهربان»، دختري مجروح در عالم بيهوشي خود، با فرشته اي مهربان به پيش خدا سفر مي كند. «تانكها هر لحظه جلوتر مي آمدند»، در وصف رشادت و شهادت محمدحسين (فهميده) است. «وقتي كه بابا بيايد» ماجراي جانبازي
است كه با داستان قطع شده نمي تواند دسته گلي را كه دختر كوچكش در هنگام عيادت به او مي دهد، از او بگيرد و....
[ صفحه 1167]
رضا شيرازي. - تهران: پيام آزادي، (چاپ پنجم): 1364.
62 ص. - (همگام با جنگ، دفتر چهارم).
براي نوجوانان
مندرجات: فرشته ها مي آيند؛ خاك خوب آبادي؛ كلاس درس.
در «فرشته ها مي آيند»، مدرسه در اثر حمله دشمن ويران شده است. دو دانش آموز (از جمله، صالح) به جبهه رفته اند و معلم و ديگران مشغول كمك رساني هستند. روزي به معلم خبر مي دهند كه صالح در بيمارستان است و جوياي ديدار او است. معلم به ديدار وي مي شتابد. صالح با وجود جراحات شديد، از اين كه شهيد نشده، ناراحت است. معلم، به خواست او، بر بالين وي آيه هايي از قرآن مي خواند. صالح مي گويد كه فرشتگان اطراف تختش هستند. نيمه هاي شب صالح فرياد مي كشد: السلام عليك يا مولا... السلام عليك با اباعبدالله و... شهيد مي شود. در داستان «كلاس درس»، معلم ده تازه به آن جا آمده است. مادر اسماعيل با كار كردن براي ديگران، زندگي خود و اسماعيل را تأمين مي كرده، ولي اكنون مريض شده است. برادراني از طرف جهاد سازندگي براي كمك به مردم مستضعف مي آيند. مادر اسماعيل، با همه احتياجش، كمك ها را به جبهه اهداء مي كند.
داستان «خاك خوب آبادي» درباره ي جنگ نيست.
حسين نيري. - تهران: سوره مهر (حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي)؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، معاونت پژوهش و تبليغات، نشر شاهد، (چاپ اول): 1381.
67 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان، قصه فرماندهان؛ 9).
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: فرمانده بسيجي ها؛ فرمانده جديد؛ بسته مشكوك؛ مأموريت ويژه؛ بهترين دوست او؛ فرمانده ي من حاج احمد است؛ مجروح جنگي؛ همه با هم؛ ما گم
شده ايم؛ فرمانده درمانده؛ پيام پيروزي؛ به آن جا نگاه كن.
اين كتاب، مجموعه ي دوازده داستان كوتاه از زندگي «حاج احمد متوسليان» - فرمانده ي تيپ 27 محمد رسول الله (ص) - است كه در لبنان اسير نيروهاي رژيم اشغالگر قدس شد و تا كنون خبري از او در دست نيست. موضوع برخي از داستان ها، عبارت است از: «تواضع در ديدار با بسيجيان، دستگيري ضد انقلاب در كردستان و ناسزاگويي به او بدون شناختنش، توطئه ي بد نام كردن او، گرفتن اسلحه ي مأمور سفارت آمريكايي ها در تهران، برخورد با نيروي امدادگر به دليل رسيدگي ناصحيح به وضع بسيجي مجروح، سينه خيز رفتن دسته جمعي به فرمان وي با حاج همت براي يادگيري و تجربه در نبرد، عمليات نفوذي براي از كار انداختن 97 قبضه توپ دشمن قبل از عمليات، نفوذ در خطوط بيسيم دشمن و رديابي آنها، سخنراني پس از عمليات پيروزمند آزادي خرمشهر، آزادي شهر و گفتگو با بسيجي در حال نگهباني و...».
نوشته محمود جوانبخت. - تهران: سوره مهر (حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي)؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، معاونت پژوهش و تبليغات، نشر شاهد، (چاپ اول): 1381.
60 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان، قصه فرماندهان؛ 8).
شمارگان: 5000 نسخه.
[ صفحه 1168]
مندرجات: پاهاي خوني؛ حسادت؛ غريبه ها؛ فرماندار مو فرفري!؛ توكل بر خدا؛ عينك آقاي رئيس جمهور؛ فوتبال و جنگ؛ او هنوز زنده است؛ ملاقات با خدا.
اين كتاب، مجموعه ي نه داستان كوتاه از زندگي «شهيد ناصر كاظمي»، (فرمانده ي سپاه پاوه و نيز، فرمانده ي سپاه كردستان) است كه
در عمليات پاكسازي محور پيرانشهر - سردشت به دست ضد انقلاب به شهادت رسيد. موضوعهاي برخي از داستان ها عبارتند از: «بخشيدن كفشهاي كتاني خود به دوستش با وجود مهارت خود وي در بازي فوتبال؛ هديه دادن پيراهن ورزشي خود به دوستش؛ آتش زدن پرچم آمريكا در محوطه ي استاديوم و كتك كاري با آمريكايي ها و دستگير شدن توسط ساواك؛ مشكوك بودن به ناصر و گزارش دادن به حاج احمد متوسليان و در پايان، شرمندگي از مشكوك شدن به كاظمي؛ مذاكره با افراد مسلح در نوسود و...؛ برگزاري بازي فوتبال بين تيم سقز و رزمندگان؛ ماجراي مجروح شدن ناصر كاظمي و در نهايت، ماجراي شهادت وي در عمليات پاكسازي محور پيرانشهر - سردشت».
رضا رهگذر. - تهران: مؤسسه ي انجام كتاب، (چاپ اول): 1366.
68 ص.
مجموعه ي داستان براي كلاسهاي چهارم و پنجم دبستان و دوره ي راهنمايي.
مندرجات: قصه ي پر غصه ي ما، نان خامه اي، مش قاسم، پرواز، بچه ها شما هم دعا كنيد، آدم بزرگها هم بله كتاب حاضر، مجموعه ي شش داستان از آثار رضا رهگذر است كه از ميان آنها، داستان «بچه ها شما هم دعا كنيد»، مربوط به دفاع مقدس است. آقا رضا - قهرمان داستان - هفته ي پيش همراه با دو هزار نفر داوطلب عازم جبهه مي شود. وي خواربار فروش محله است و مردي با اعتقاد و ايمان است كه از احتكار بدش مي آيد و حتي گاهي براي خانه ي خودش از اهل محل روغن مي گيرد. قبل از انقلاب، به علت پيروي از «راه امام» دستگير شده و به زندان افتاده است. بعد از آن، ورشكست شده، مغازه اش را فروخته و بعد از چندي در
يك خواربار فروشي ديگر به عنوان شاگرد مشغول به كار شده است. حالا او به جبهه رفته است و خانمش (كه پا به ماه بود) بعد از رفتن او، وضع حمل كرده است. «بچه ها همه شما هم دعا كنيد كه آقا رضا كه همه چيز خود را در راه انقلاب داده حتي از گذاردن جان خود نيز دريغ نكرده بازگردد و فرزندش را ببيند»، چند جمله از فراز پاياني داستان است.
نوشته محمد ميركياني. - تهران: كيهان، (چاپ چهارم): 48.1373 ص. - (ادبيات كودك و نوجوان؛ 1).
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب، مجموعه ي سه داستان است. «ساعت ديواري» حكايت مردي است كه ساعت ديواري پدرش را خيلي دوست دارد. او هميشه آن را به دوستانش نشان مي دهد. روزي متوجه مي شوند كه ساعت نيست و فكر مي كنند دزديده شده است، ولي به زودي مي فهمند كه او ساعت را فروخته و پولش را به جبهه داده است. در «قصه ي خانه ي ما»، پسري در خواب صدام را مي بيند. روز بعد، شكل او را بر ديوار مي كشد. همبازي هايش آن را «صدام مغول» مي نامند و سنگ و گوجه فرنگي و... بر نقاشي مي زنند. در «دوستي» خانواده اي از مجروح شدن پسرشان خبردار مي شوند. پدر به عيادت فرزند مي رود. دكتر مي گويد بايد به مجروح جگر بدهند. پاسي از شب گذشته است و پدر، جگر گير نمي آورد. ناصر، دوست فقير پسر كوچك خانواده، جگري را كه مدتها خانواده اش، آرزوي خوردن آن را داشتند، مي دهد تا او براي برادرش ببرد.
[ صفحه 1169]
تهران: بنياد پانزده خرداد، روابط عمومي، 179.1364 ص.
گروه سني: «د».
نويسندگان گمنام اين مجموعه، خود، قهرمان قصه ي خويش بوده اند و براي اين كه اين حماسه ها چهارچوب طبيعي خود را از دست ندهند، سعي شده است در نوشته ي آنان دست برده نشود. كتاب حاوي 21 خاطره از خاطرات رزمندگان اسلام در دوران دفاع مقدس است. همه ي اين خاطرات، حاكي از دلاوري ها و مقاومت اين مردان بزرگ در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل و شهادت بعضي از دوستان آنان است. عناوين عمده ي اين
خاطرات چنين است: گرايش نيروهاي رزمي به روحانيون، اعتقاد به حقانيت جنگ، شهداي جنگ، آزادي شهر بستان و پيروزي هاي مكرر رزمندگان اسلام.
تهران: بنياد پانزده خرداد، روابط عمومي، (چاپ اول): 184.1364 ص.
گروه سني: «د».
نويسندگان اين مجموعه، خود قهرمان قصه ي خويش بوده اند و براي آن كه حماسه ها چارچوب طبيعي خود را از دست ندهند، سعي شده است تا در نوشته ي آنان دست برده نشود. نكات عمده و اصلي خاطرات اين عزيزان را مي توان در مورد زير خلاصه كرد: «اعتقاد به پشتيباني خداوند از نيروهاي ايراني، عشق به شهادت، اعتقاد به روزي خوردن شهيدان نزد خداوند، پيروزي در راه خدا حتمي است، توكل بر خداوند در هنگام عمليات، اسارت رزمندگان ايراني و مقاومت آنان در اين دوران». برادر عبدالرحمان شاهين از بسيج خميني شهر اصفهان مستقر در جبهه ميمك (ايلام) مي گويد: «ساعت يك بعدازظهر و هوا به شدت گرم بود. در حالي كه چپيه را دور سر و صورتم پيچيده بودم تا از آفتاب و مگسهاي سمج در امان باشم، به شستن يخ مشغول شدم. در حدود پانزده متري ام، برادر مالكي در حال خواندن نماز بود. ناگهان خمپاره اي در كنارمان افتاد و منفجر شد. يكي از تركشها از پشت كمر من رد شد و به ياري خدا به هيچ يك از ما آسيبي نرسيد. خدا را سپاس گفتيم و چند دقيقه بعد دوباره به كارمان مشغول شديم.»
تهران: كيهان، (چاپ دوم): 1375.
111 ص.
مجموعه ي حاضر، گزيده اي از قصه ها و داستان هاي منتشر شده در مجله ي كيهان بچه ها طي سالهاي بعد از انقلاب است. كتاب، حاوي پانزده داستان است كه از ميان آنها، داستان هاي «در خانواده ي جديد و پرندگان مهاجر» مربوط به جنگ تحميلي هستند. در داستان «در خانواده ي جديد»، زني روستايي به نام
سارا سرپرستي دختر خردسال جنگ زده و يتيمي، به نام ليلا، را بر عهده مي گيرد. سارا اين موضوع را براي شوهرش، كه در جبهه است، مي نويسد. سارا و فرزندانش مدتهاست منتظر شنيدن خبري از پدر هستند. بالاخره يك روزنامه ي پدر مي رسد. پدر در نامه از احوال همسر و بچه هايش پرسيده است. در مورد ليلا هم نوشته است: «همسر عزيزم بايد بگويم كه تو بهترين مادر دنيا هستي. من جز اين از تو انتظار نداشتم. تو با اين عمل، مرا پيش همرزمانم سربلند كردي. ليلا بايد خانه ما را مثل خانه ي خود بداند. به بچه ها يادآوري بكن كه او را اذيت نكنند». خيال زن راحت مي شود و چشمان ليلا از خوشحالي برق مي زند.
[ صفحه 1170]
تهران: كيهان، (چاپ دوم): 1375.
111 ص.
كتاب، حاوي سيزده داستان است. كه از ميان آن ها سه داستان، يعني «لبخند برادرم، كبوتر و لاله ي خانه ي ما» با دفاع مقدس ارتباط دارند. «كبوتر» (از مجيد راستي) داستان وحيد رزمنده، است كه شب گذشته با همرزمان خود در عملياتي شركت كرده است، ولي آنها را گم كرده و اكنون تنها در سنگر نشسته است تا وقتي هوا تاريك شد، به قرارگاه باز گردد. در همين حال كه در سنگر نشسته، مشغول مرور خاطرات گذشته ي خود است. در همين افكار است كه ناگهان كبوتري به سنگر او مي آيد. وحيد سعي دارد تا به كبوتر بفهماند كه اينجا منطقه ي جنگي است و بايد دور شود، ولي كبوتر نمي رود. وحيد از سنگر بيرون مي آيد تا شايد كبوتر پرواز كند. چند قدمي كه از سنگر دور
مي شود، ناگهان صداي انفجار مي شنود. به پشت سر خود نگاه مي كند و مي بيند كه سنگر از بين رفته است و از كبوتر هم اثري نيست. وحيد تك و تنها، آرام گريه مي كند و تصميم مي گيرد اين معجزه را براي ديگران هم بازگو كند.
تهران: كيهان، (چاپ اول): 1375.
111 ص. - (كيهان؛ ادبيات كودكان و نوجوانان).
اين مجموعه، كه حاوي پانزده داستان است، گزيده اي از قصه ها و داستان هايي است كه طي سالهاي پس از انقلاب، در مجله ي كيهان بچه ها به چاپ رسيده اند. برخي از اين داستان ها يادآور حماسه ي تاريخي انقلاب اسلامي ايران و برخي ديگر در ارتباط با جنگ تحميلي عراق عليه ايران هستند. از بين داستان هاي اين مجموعه، داستان «روز اول مدرسه» مربوط به دفاع مقدس است. حسين كه دوست حميد بود، در جبهه به شهادت رسيده است. حميد گهگاه به ياد حسين مي افتد و خاطرات شيريني را كه با او داشته، مرور مي كند. روزي به اين فكر مي افتد كه ياد حسين را براي هميشه زنده نگاه دارد. قاب عكسي پيدا مي كند و يك عكس حسين را از مسجد مي گيرد و داخل آن مي گذارد. حالا دسته گلي لازم است تا عكس قاب كرده ي حسين را زيباتر كند، ولي پولي براي خريد گل ندارد. با كمك دوستان ديگر خود موفق مي شوند دسته گل را بخرند و قاب عكس حسين را زينت بخشند.
تهران: كيهان، (چاپ دوم): 1375.
112 ص.
اين مجموعه حاوي چهارده داستان است كه از بين آنها، سه داستان «شغل پدر، مسابقه و پدربزرگ من» مربوط به دفاع مقدس هستند. در داستان «مسابقه»، علي و محسن و حسن سه دوست همكلاس هستند. يك روز هواپيماهاي عراقي به شهر آنها حمله مي كند. عده ي زيادي از مردم بيگناه شهيد و زخمي مي شوند. محسن و حسن با هم هستند و به دنبال علي مي گردند و اطلاع پيدا مي كنند كه علي در اثر حمله هواپيماها
زخمي شده و به بيمارستان اعزام شده است. به بيمارستان مي روند و علي را ملاقات مي كنند. حسن و محسن از علي، (كه اميد تيم فوتبال آنها هم مي باشد) مي خواهند تا زودتر خوب شود و تا دوباره فوتبال بازي كنند. ولي اشك در چشمان علي جمع مي شود؛ چون او يك پاي خود را از دست داده است و ديگر نمي تواند بازي كند. محسن چشمانش را مي بندد و در خيال مي بيند كه دوباره با علي و ديگر بچه ها جمع شده اند. اما اين بار فوتبال بازي نمي كنند. آنها اسلحه بر دوش دارند و علي فرمانده شان است.
[ صفحه 1171]
تهران: كيهان، (چاپ اول): 1375.
114 ص. - (كيهان ادبيات كودكان و نوجوانان).
جلد پنجم اين مجموعه، حاوي دوازده داستان برگزيده از قصه ها و داستان هايي است كه در مجله ي كيهان بچه ها، طي سالهاي پس از انقلاب، به چاپ رسيده اند. برخي از اين داستان ها در ارتباط با انقلاب با انقلاب اسلامي ايران و برخي ديگر در ارتباط با جنگ تحميلي عراق عليه ايران هستند. در اين جلد، داستان «بابا گل داد» از جعفر ابراهيمي (شاهد) مربوط به جنگ تحميلي است: دانش آموز مدرسه اي كه پدرش به جبهه رفته است، منتظر است تا خبري از پدرش بشنود يا نامه اي از او دريافت كند، بعد از دو هفته هنوز خبري از پدر او نيامده است. يك روز در مدرسه همراه با ديگر همشاگردي هاي خود براي ديدار از مجروحان جنگي به بيمارستان مي روند. دانش آموز در بيمارستان مادرش را مي بيند. به دنبال مادر مي رود. او به داخل يك اتاق مي رود كه چند مجروح جنگي بستري
هستند و ناگهان پدر خود را مي بيند كه روي تخت دراز كشيده است. خوشحال مي شود و خود را در آغوش پدر مي اندازد.
گردآوري و انتخاب: حسين فتاحي. - تهران: مؤسسه انجام كتاب، 1363.
170 ص.: مصور. - (براي نوجوانان؛ 1).
گروه سني «د».
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: دشمن آن بالا منتظر است؛ نخل پير خانه ما؛ دفاع مقدس؛ داوطلب؛ علي و ستاره اش؛ مرد كوچولو؛ بچه ها، شما هم دعا كنيد؛ بسيجي نمونه؛ تو بگو كي بهار مي آيد؟؛ نامه ها؛ برف پارو مي كنيم و قصه ي خانه ي ما.
كتاب «قصه هاي جنگ»، منتخبي از آثار چاپ شده در زمينه ي جنگ براي گروه سني نوجوان است. قهرمان بيشتر داستان ها، يك نوجوان است و داستان ها با زباني ساده و روان براي نوجوانان نوشته شده اند. از طرف ديگر سعي شده است ترتيب قرار گرفتن داستان ها به طريقي باشد كه سير تحول جنگ را نشان دهد. داستان هاي ابتداي كتاب به روزهاي اول جنگ و بمبارانهاي ناگهاني مردم بيدفاع پرداخته اند و كودكان و نوجواناني كه شاهد مرگ دوستان و همبازي هاي خود بوده اند، داستان هاي ديگر در ارتباط با نقش جوانان و نوجوانان در جنگ و تلاش آنها در جهت مبارزه با دشمن هستند. همچنين عشق و علاقه و شخصيت رزمندگان و تلاش و مجاهدت آنان در صحنه هاي نبرد، در اين داستان ها به تصوير كشيده شده است.
كامران كمالي سروستاني (شهيد). - [شيراز]: كامرانيه، 1365.
22 ص.: مصور (رنگي).
گروه سني: «ج»، «د».
در صفحه آخر، شرح حال نويسنده و عكس او چاپ شده است.
سه دوست به نامهاي صالح، احمد و جمشيد براي دفاع از ميهن اسلامي به جبهه مي روند. احمد زودتر از ديگران شهيد مي شود. هنگام فتح خرمشهر است؛ جمشيد آرزو مي كند در اين حمله شهيد شود؛
لحظاتي بعد جمشيد به آرزوي خود مي رسد. ايثارگري هاي آنها و ديگر رزمندگان باعث فتح خرمشهر مي شود.
[ صفحه 1172]
اسدالله عفت پيشه (اكبر درويش)؛ نقاش: ميرفخرايي. - قم: فاخته، [بي تا]. (تاريخ نوشته شدن داستان در پايان كتاب 1359 ذكر شده است.). 32 ص.: مصور.
كتاب، مجموعه ي سه داستان از ايثارگري هاي رزمندگان در جنگ است. در داستان اول، پسر سيزده ساله اي مي خواهد به جبهه برود و در خط مقدم بجنگد. از قبول او خودداري مي كنند و پس از يك رشته اتفاقات، وي دو تفنگ كلاشينكوف و يك جفت پوتين از سربازان عراقي به دست مي آورد و به عضويت گروهي در جنوب در مي آيد. طي عمليات مجروح مي شود ولي در عقب نشيني شركت نمي كند و با بستن دو عدد نارنجك به خود، سر راه تانكهاي دشمن مي خوابد. او خود شهيد مي شود ولي يك تانك و خدمه ي آن را از بين مي برد. در داستان دوم، هشت سرباز مزدور عراقي در هنگام عقب نشيني به خانه ي مادر و دختري پناه مي برند و از آنها غذا و مكان مي خواهند. مادر و دختر به سربازان غذا مي دهند و براساس نقشه اي كه كشيده اند، دختر، همه ي آنها را در زيرزمين خانه (همراه با مادر خود) محبوس مي كند و راه آب را به زيرزمين باز مي كند و همه ي آنها مي ميرند. سومين داستان مربوط به شهر خرمشهر است كه مورد تهاجم نيروهاي عراقي قرار مي گيرد. راوي تعريف مي كند كه دو برادر ارتشي در سنگر كناري وي شهيد مي شوند و شهر زير باران گلوله مقاومت مي كند.
نوشته خليل محمدزاده. - تهران: پيام آزادي، (چاپ سوم): 1366.
63 ص.: مصور.
بالاي عنوان: دو داستان.
«قهرمانان جنگ»، حكايت محمود و ناصر، (دانش آموزان دوره ي راهنمايي) است كه مي خواهند به جبهه بروند و پس از تلاش
زياد موفق به اين كار مي شوند. در جبهه، با اجراي يك نقشه، بدون اسلحه، تعدادي اسير مي گيرند. روز بعد در قرارگاه، رضا (يكي از پاسداران) چگونگي انجام يك عمليات را كه منجر به از بين بردن تعدادي از چادرهاي مهمات ارتش عراقي شده بود، براي ديگران شرح مي دهد. در ادامه ي اين داستان، شرحي از چند فقره عمليات ديگر نيز آمده است. «اسيران»، داستان تعدادي از رزمندگان است كه در محاصره ي دشمن قرار مي گيرند و تعدادي شهيد و چند نفر از آنها هم اسير مي شوند. سپس با اجراي نقشه اي خبرنگاران را از سفاكي و رفتار نامناسب عراقي ها آگاه مي كنند. البته به دليل اين كار، باز هم شكنجه مي شوند. در مرحله ي ديگري، اين اسيران با اجراي يك نقشه، با كمك يكي از نگهبانان، اسيران را فراري مي دهند و به خاك وطن باز مي گردانند.
نوشته احمد عربلو؛ ويراستار: مهدي كاموس. - تهران: ذكر، كتابهاي قاصدك، (چاپ اول): 56.1379 ص.: مصور.
شمارگان: 12000 نسخه.
در اين مجموعه، بيست داستان كوتاه براي نوجوانان، براساس خاطراتي از زندگاني امام خميني (ره)، به چاپ رسيده است. نخستين داستان كتاب - با نام «كاش تو هم بودي» - نامه ي دختر بچه اي است كه پدرش شهيد شده است. او در اين نامه خاطره ي دلنشين ديدار امام خميني (ره) در حسينيه ي جماران را باز مي گويد. دخترك از سوي بنياد شهيد به همراه مادر و مادربزرگش از شهرستان عازم تهران مي شوند. او در تمام طول سفر، به ويژه هنگام ديدار امام، همواره به ياد پدرش است و آرزو مي كند اي كاش پدرش نيز موفق شده بود امام (ره) را، كه عاشقش بود، از
نزديك ببيند.
[ صفحه 1173]
داوود غفارزادگان. - تهران: برگ، (چاپ اول): 64.1368 ص.
طرح روي جلد و طرح هاي متن: ناصر سيفي.
شمارگان: 11000 نسخه.
مندرجات: كبوترها و خنجرها، دمپائي قرمز، روزهاي ديگر، كوچ.
در اين مجموعه داستان، فقط داستان «دمپايي قرمز» در ارتباط با دفاع مقدس است و بقيه ي داستان ها در ارتباط با جنگ نيستند. «دمپايي قرمز» شرح فرازي از زندگي رقيه است؛ دختري كه برادرش به جبهه رفته و مدت هاست كه از او خبري ندارد. رقيه از برادرش دمپايي قرمزي هديه گرفته است و هميشه آن را مي پوشد. روزي دمپايي در چاه آب مي افتد و رقيه براي گرفتن آن خود را به خطر مي اندازد، تا جايي كه به داخل چاه خم مي شود.
عموي او مي رسد و در حالي كه نامه ي برادر رقيه را كه از اردوگاه اسرا براي او فرستاده، نشان مي دهد، داستان پايان مي پذيرد.
سميرا اصلانپور. - تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 99.1378 ص. - (مجموعه داستان؛ 18).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Contemporary Iranian Literature: selected (stories)
طرح روي جلد: حميد عجمي.
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: تا ماه كامل مي شود؛ خيابان هاي تاريك؛ سفري به مشهد تا «مشهد»؛ تطهير زمين؛ طلوع شامگاهي؛ دو مرغ دريايي؛ حبيب؛ نوستالژي؛ ابر ما كوه هاي آسمانند؛ اتوبوس؛ حادثه اي در بزرگراه؛ رود مرغزار گذر.
اين كتاب، مجموعه دوازده داستان است. «تا ماه كامل شود و خيابانهاي تاريك» براساس خاطرات دوران قبل از انقلاب فرمانده ي شهيد «غلامحسين افشردي» (حسن باقري) نوشته شده اند. «سفري به مشهد تا مشهد»، نيز شرح چگونگي به شهادت رسيدن او است. داستان اخير اشاره اي نيز به شهيد «مجيد بقايي»
(معاون شهيد غلامحسين افشردي) مي كند. «تطهير زمين»، مجازات يكي از مفسداني است كه طي جنگ ظلم بسيار به مردم كرده بود. «حبيب»، داستان دختر پنج ساله اي است كه نمي خواهد پدر بزرگش به جبهه برود. «ابرها كوههاي آسمانند»، داستان دختري است كه برادرش به شهادت مي رسد. در «اتوبوس» دختري با اتوبوس عازم گلزار شهدا مي شود، ولي بر اثر جرياناتي، تصميم مي گيرد چهار ايستگاه آخر را پياده برود.
محسن پرويز. - تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 1378.
98 ص. - (مجموعه داستان؛ 19).
عنوان پشت جلد به انگليسي: (Contemporary Iranian Literature: selected (stories
طراح روي جلد: حميد عجمي.
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: ماجراي من و شريكم؛ روزي كه مسيح را ديدم؛ بوي گل، بوي او؛ در نيمه هاي راه؛ تا صبح در باران؛ سپيده صبح؛ آن روز در كنار تو.
اين كتاب، مجموعه ي هفت داستان كوتاه است، كه چهار داستان آن در ارتباط با دفاع مقدس هستند. «در
[ صفحه 1174]
نيمه هاي راه»، داستان سه نوجوان است كه براي رفته. به جبهه، در تانكرهاي اهدايي به رزمندگان پنهان مي شوند. در نيمه ي راه، يكي از آنها پشيمان مي شود و دو نفر ديگر هم لو مي روند. «تا صبح در باران» داستان جانبازي است كه يك پايش را از دست داده و اصرار دارد كه به خط مقدم برود و مسؤول او نمي پذيرد. زماني كه آن مسؤول، شهيد مي شود، او به خط مقدم مي رود. در «سپيده صبح»، دو رزمنده براي حمل مجروحان، با قايق، به سوي سنگرهاي كمين عراقي ها مي روند. در راه، با يك قايق عراقي
روبه رو مي شوند و سرنشينان آن را به هلاكت مي رسانند. «آن روز در كنار تو» نيز داستاني درباره ي شهيد همت، و ايثارگري او و عشق و علاقه ي بسيجيان به اين فرمانده ي لشكر است.
مهدي حجواني؛ تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 92.1379 ص. - (مجموعه داسنان؛ 26).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Contemporay Iranian Literature: selected stories
شمارگان: 5500 نسخه.
پنج داستان كوتاه طنز گونه با مضاميني از انقلاب و جنگ نوشته «مهدي حجواني»، در اين شماره از مجموعه ي گزيده ي ادبيات معاصر براي نوجوانان به چاپ رسيده است. داستان ها عبارتند از: «دشمن، آن بالا در انتظار است، اخبار نظامي فخري خانم، پوتينهاي گشاد، اصغرخان و يك آسمان خبر». داستان «اصغرخان» درباره ي فردي جاهل است كه در يكي از محله هاي تهران سكونت دارد. او ظاهرا تحت تأثير جنگ و شهادت رزمندگان اسلام قرار گرفته است و تظاهر مي كند كه بايد به وظيفه اش عمل نمايد و به جبهه برود؛ به همين منظور از همسايه ها و مغازه دارها حلاليت مي طلبد. اين ماجرا مدتها ادامه پيدا مي كند و اهالي محل با ناباوري فكر مي كنند كه روحيه ي «اصغرخان» دگرگون شده و واقعا بر آن است كه به خيل رزمندگان بپيوندد. اما هفته ها و ماه ها مي گذرد و از جبهه رفتن اصغرخان خبري نمي شود. جنازه ي يكي از شهيدان محله را مي آورند و اصغرخان با سوز و گداز در مراسم او شركت مي كند، اما هنوز هم از جبهه رفتن او خبري نيست.
داريوش عابدي. - تهران: كتاب نيستان، (چاپ اول): 101.1379 ص. - (مجموعه داستان؛ 34).
طراح روي جلد: حميد عجمي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Contemporary Iranian Literature: selected stories
شمارگان: 5500 نسخه.
مندرجات: تا بيداري؛ شهود؛ بابا بزرگ خوب من؛ آقا بزرگ؛ آنچه خود داشت؛ خانه پر صدا.
كتاب شامل شش داستان كوتاه بوده، از بين آنها،
فقط داستان «بابا بزرگ خوب من» در ارتباط با دفاع مقدس است. در اين داستان، پدر يك دختر بچه معتاد و مادر او نيز مريض است. پدر، به علت اعتياد، به هر كاري دست مي زند و تمام وسايل منزل را مي فروشد. رضا (عموي دختر)، در جبهه است و هنگامي كه از جبهه باز مي گردد، آنان را آشفته مي بيند. آنها همگي به منزل بابابزرگ مي روند و پس از گفتگوهاي خانوادگي و كمك به پدر دختر، او براي هميشه از نزد آنها مي رود و در پايان، مادر براي مداوا در بيمارستان بستري مي شود.
[ صفحه 1175]
به كوشش اداره كل فرهنگي و هنري معاونت پرورشي وزارت آموزش و پرورش، كارشناسي كتاب و ادبيات؛ ويراستاران: سيد رضا ميرموسوي، عبدالرضا لطف الهي، خسرو آقاياري. - تهران: وزارت آموزش و پرورش، معاونت پرورشي، انتشارات تربيت، (چاپ اول): 59.1369 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب، حاوي نه داستان كوتاه برگزيده از ميان داستان هايي است كه دانش آموزان استانهاي مختلف كشور نوشته اند. عناوين زير مربوط به جنگ هستند: «بغض ابري»، از نفيسه مرشدزاده، كه محبت دانش آموزان را نسبت به معلمي بيان مي كند كه در جبهه دچار موج گرفتگي شده است و ديگر نمي تواند سخن بگويد. محسن منوچهريان، در «زندگي، من، چه»، از بمباران شهر و شهادت افراد خانواده ي يك نوجوان و هديه كردن قرآن مادرش به رزمندگان مي گويد. ليلا پناه، دانش آموز دوره ي متوسطه از كهگيلويه و بويراحمد، در «معجزه اي از جنگ»، داستان رزمنده اي را به تصوير مي كشد كه با صدا زدن همسر و دخترانش از راه دور، و فراخواندن آنها به بيرون از اطاق، جانشاني
را نجات مي دهد. (به دنبال بيرون آمدن آنها از اطاق، سقف اطاق فرو مي ريزد). «قاصدك»، از پروين شوقيان وصال، داستان بمباران و شهادت افراد خانواده ي رزمنده اي، در زمان حضور او در جبهه است. فاطمه اصلاني، دانش آموز دوره ي راهنمايي، در «الفباي عشق» از شهادت رزمنده و بيتابي همسر و فرزند او نوشته است.
مهري ماهوتي؛ ويراستار حسن يونسي؛ تصويرگر محمدحسين كارگر شريف. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 1376.
70 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران: داستان نوجوانان؛ 6).
گروه سني «د» (دوره راهنمايي).
مندرجات: اولين درگيري؛ ديدار؛ كمين تازه؛ شب حادثه؛ نيمان؛ سايه آشنا.
نويسنده، در اين كتاب، با استفاده از خاطرات موجود پيرامون سردار سرلشكر پاسدار جاويدالاثر «حاج احمد متوسليان» داستان هاي كوتاهي آفريده است تا خوانندگان نوجوان را با خصوصيات اخلاقي و رفتاري اين شهيد گرانقدر آشنا سازد. دو داستان كوتاه اول مربوط به دوران قبل از انقلاب اسلامي است و داستان هاي بعدي به مسايل جنگ و دلاوري هاي شهيد حاج احمد متوسليان در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل، سلوك وي با دوستان و همرزمان، نحوه ي فرماندهي و مسؤوليت پذيري وي در قبال افراد تحت فرماندهي و سرپرستي اش و همچنين، نمازها و عبادات خالصانه ي اين سردار جاويدالاثر پرداخته اند. در پايان كتاب نيز شرح كوتاهي از زندگي اين سردار رشيد اسلام به چاپ رسيده است.
به كوشش: حسين حداد. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 1375.
[66] ص. - (منتخب آثار كودكان و نوجوانان؛ مجموعه قصه، دفتر اول).
طرح يونيفرم و جلد: كاظم طلايي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Moonlight of That Night
كتابنامه: ص. 65 - 66.
اين كتاب حاوي پانزده داستان برگزيده از آثار كودكان است كه از شهريور 1359 تا پايان اسفند 1371 نوشته شده اند.
بنا به نوشته ي گرد آورنده، نويسندگان داستان ها، كودكان و نوجواناني هستند كه سختيهاي جنگ را
[ صفحه 1176]
احساس كرده اند و زماني اين داستان ها را نوشته اند كه جنگ با شدت تمام در اطراف آنها جريان داشته است. محتواي داستان ها درباره ي شهيد و شهادت، رزمندگان و خانواده ي آنها است. براي مثال داستان «بوي گل سرخ»، داستان كودكي است كه پس از دو ماه حضور پدرش در جبهه از او خبري نيست. كودك، براي پدر بيتابي مي كند. شبي در خواب مي بيند كه در باغ بزرگ و سرسبزي وارد شده است. در آن باغ، گل سرخ بسيار زيبا و خوش رنگي را مي بيند و آن را مي چيند و بو مي كند. كودك از خواب بيدار مي شود از اتاق پهلويي صدايي آشنا مي شنود. پدرش از جبهه برگشته است. و او در آغوش پدر بوي همان گل سرخ را استشمام مي نمايد. در پايان كتاب، فهرست منابع ذكر شده است.
كاري از دفتر هنر و ادبيات ايثار؛ طراح محمدحسين صلواتيان. - تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان، معاونت فرهنگي اجتماعي و هنري، واحد رمان، (چاپ اول): 1376.
74 ص.: مصور. - (دفتر هنر و ادبيات ايثار؛ 2).
مندرجات: مچ / نادر ابراهيمي؛ نقطه اوج / حميد ملاطايفه؛ معلم جديد / محمدرضا كهخا؛ جاي خالي ماه / محمد ابراهيم معيري؛ يك قطره شبنم / مژگان ملكي؛ مين هاي قالي / مرضيه عباسي.
كتاب «نقطه ي اوج» مجموعه داستان هايي درباره ي جانبازان است. از جمله اين داستان ها، داستان «يك قطره شبنم» حكايت فرزندي است كه از نابينايي پدر و چهره ي سوخته ي او و ترحم مردم ناآگاه
نسبت به او ناراحت است. در جشن ايثار متوجه مي شود كه در پس اين چهره، فرشته اي است كه بسيار جنگيده و همرزمي را، به قيمت نابينايي و سوختن چهره ي خود، از شيميايي شدن و مرگ حتمي نجات داده است. اكراه او به افتخار تبديل و محبتي زلال جايگزين شرم مي شود. داستان «مينهاي قالي» حكايت يك دختر معلول است كه با همتي بلند و ايماني راسخ قالي مي بافد و در هر رج خاطره اي را با گره ها پيوند مي زند: جبهه ي پر از آتش و دود، تانكها و سنگرها، پيكرهاي در خون غلطيده، بوسه ي مينها بر پاها و... در پايان بافت قالي با ديدن نقش و نگار قالي، جبهه را احساس مي كند، و ايمان به پاياني خوش در چشمانش موج مي زند.
مريم جمشيدي؛ روي جلد و طرح هاي متن: حميد شريفي. - تهران: برگ، (چاپ دوم): 51.1369 ص.: مصور.
بالاي عنوان: مجموعه داستان.
گروه سني «ج»، «د».
مندرجات: گهواره چوبي؛ همه گفتند مرگ بر شاه؛ اشك هاي زهره؛ مثل يك آدم سرشناس؛ من؛ مرغي هراسناك.
در اين مجموعه، داستان «گهواره ي چوبي» در ارتباط با جنگ تحميلي است. مادربزرگ، پانزده نوه دارد و از بين آنها، «يوسف» را، از همان ابتداي تولد او، بيشتر از همه دوست مي دارد. مادربزرگ در گوش وي اذان گفته و به او درس محبت و ايثار آموخته است و با مرثيه هاي سوزناكش گريه براي امام حسين (ع) و عشق به فداركاري را در نهاد يوسف جاي داده است. حال، يوسف 21 ساله به جبهه رفته ولي هنگام رفتن با مادربزرگ وداع نكرده است. اعضاي خانواده نگران حال مادربزرگ هستند. نامه ي يوسف
مي رسد و رازها بر ملا مي شود: مادربزرگ خود او را به جبهه فرستاده است؛ با حماسه ي ايثار، «در راه خدا، بايد بهترين چيز را هديه داد».
[ صفحه 1177]
نوشته احمد دهقان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ دوم): 1373.
72 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان: قصه فرماندهان؛ 2)
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Moments of Anexiety
اين كتاب، شامل هشت قصه از فرماندهان جنگ است كه براي كودكان و نوجوانان نوشته شده اند. عناوين و موضوع اين داستان ها عبارتند از: 1 - «با صداي مؤذن»، شرح نماز اول وقت شهيد علي اكبر شيرودي؛ 2 - «لحظه هاي اضطراب»، درباره ي فروتني شهيد عباس بابايي؛ 3 - «رؤياي مسيح»، شرح روياي صادق شهيد محمد بروجردي درباره ي نقشه ي عملياتي؛ 4 - «من فرمانده هستم»، وصف سختگيري و عذرخواهي شهيد مرتضي شكوري، معروف به ميثم، از بسيجيان 5 - «دو دوست»، شرح دلتنگي امام براي دكتر چمران؛ 6 - «شكاف»، توضيح ايثار شهيد علي عاصمي فرمانده ي قرارگاه كربلا؛ 7 - «آشناترين»، سوار شدن بسيجي كم سن و سالي به خودرو مجيد بقايي، شكايت از وضع بد و غذاي نامناسب و صدور دستور اقدام فوري از طرف وي و 8 - «همراه»: به تصوير كشيدن تواضع حاج عباس كريمي، فرمانده ي لشكر حضرت رسول (ص).
نويسنده فرهاد بخشنده. - تهران: نشر قادر، (چاپ اول): 47.1377 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: ماجراي استاديوم، بالاتر از همه، گود.
كتاب مجموعه سه داستان كوتاه است كه دو داستان آن در ارتباط با دفاع مقدس است. «ماجراي استاديوم» داستان دانش آموزي است كه از ورزش فراري بود، ولي در اثر آشنايي با جانبازي كه دو پاي خود را در ميدان مين از دست داده بود، با
كوشش و جديت و تمرين، در مسابقه ي «دو» ي مدرسه، نفر اول مي شود. «بالاتر از همه» داستان فرزند شهيدي است كه در مدرسه مورد اذيت و آزار فراوان قرار مي گيرد، ولي در نهايت، در مسابقات بين مدرسه اي، با شركت در آخرين مرحله ي مسابقه ي تلاوت قرآن، باعث بالا رفتن امتياز مدرسه شده، بچه هاي مدرسه را به مقام اول مي رساند.
نوشته احمد دهقان. - تهران: سازمانن تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودكان و نوجوانان، (چاپ اول: 1373.
73 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ واحد كودك و نوجوان، قصه فرماندهان؛ 1).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Mission Finished
شمارگان: 4400 نسخه.
كتاب، مجموعه ي ده داستان است. «مأموريت تمام»: كشته شدن تعدادي از نيروهاي دشمن و فرمانده آنها با بالگرد شهيد شيرودي؛ «تنبيه»: برخورد تأديبي جاويدالاثر حاج احمد متوسليان با مسؤول بهداري؛ «شغالها»: اسارت شهيد تندگويان در آبان 1359؛ «تانكها و گلوله ها»: مواجه شدن شهيد خرازي و يارانش با حمله ي تانكهاي 72 ضد آر. پي. جي و انهدام دو تانك دشمن با تانك غنيمتي؛ «همسفر»: ادامه ي شكار تانكها توسط مهدي باكري علي رغم امكان نجات از محاصره ي دشمن؛ «آشيانه ي كلاغها»: ساده پوشي شهيد حميد باكري، و تعجب سرتيپ اسير عراقي؛ «پروانه اي ديگر»: مقاومت شجاعانه ي شهيد حسين علم الهدي و شهادت وي؛ «در ميان تاريكي»: گم شدن شهيد مجيد بقايي به مدت سه شبانه روزي و پيدا كردن وي در بيهوشي؛ «شب حادثه»: (قبل از انقلاب)، از كار انداختن تانكها توسط شهيد يوسف كلاهدوز؛ «آخرين ساعت محاصره»، محاصره شدن شهيد چمران و پاسدارها در پاوه را به تصوير مي كشد.
[ صفحه 1178]
رضا شيرازي. - تهران: پيام آزادي، (چاپ دوم): 55.1361 ص.
شمارگان: 100000 نسخه.
اين كتاب به «نوجوان سيزده ساله اي كه قلب مقدسش را در چنگ گرفت و خود را زير تانك جنگي دشمن افكند» تقديم شده است.
مندرجات: منهم به جبهه مي روم؛ هزار توماني؛ معلم رياضي؛ آمريكايي كثيف.
اين كتاب، مجموعه ي چهارده داستان است كه از ميان آنها، داستان «من هم به جبهه مي روم» در ارتباط با دفاع مقدس است. اين داستان حكايت نوجواني است كه با مادر پيرش زندگي مي كند. او خود را براي عزيمت به جبهه آماده كرده، با مادرش خداحافظي مي كند و با آرزوي پيروزي رزمندگان و تحقق آرزوي زيارت كربلاي مادرش، عازم جبهه مي شود. پس از رسيدن به اهواز با شنيدن خبر پيشروي دشمن به سوي اهواز، با فرمان فرمانده، براي پيوستن به رزمندگان ديگر عازم خط شده و پس از ماجراهايي، طي يك درگيري شديدا زخمي مي شود. ولي در همان زمان نيز به ياد مادر و زيارت كربلا است.
نوشته ظريفه روئين؛ تصويرگر: فاطمه عزيز محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 24.1375 ص.: مصور (رنگي).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Paintings Talk
شمارگان: 6600 نسخه.
مندرجات: يك كاسه باران؛ دوستي براي چاله؛ نقاشي ها حرف مي زنند؛ بادبادك هاي رنگي.
كتاب حاوي چهار داستان كوتاه است كه براي كودكان و نوجوانان نوشته شده اند. از بين اين داستان ها، داستان «نقاشيها حرف مي زنند» در ارتباط با دفاع مقدس است. در اين داستان، مينا و دوستانش خود را براي مسابقه نقاشي آماده مي كنند. موضوع نقاشي از طرف خانم سپيدي به آنها اعلام
مي شود: «1. جبهه و جنگ و 2. موضوع آزاد». مينا مدادش را در دست گرفت و پدرش و خانه و ايوان و باغچه ي منزل خود را به تصوير كشيد و درباره ي موضوع ديگر فكر كرد و صورت رزمنده اي را كشيد، همانند پدرش. معلم وقتي نقاشي را ديد، تعجب كرد. چون مينا پيشاني بندي را بر روي چشمان رزمنده بسته بود. چند روز بعد، نمايشگاهي از نقاشي بچه ها در مدرسه تشكيل شده بود و خانم سپيدي متوجه چشمان نابيناي پدر مينا مي شود.
نوشته الف. شعبان نژاد با همكاري وزارت ارشاد اسلامي. - تهران: پيام آزادي، (چاپ هفتم): 21.1372 ص.
بالاي عنوان: مجموعه داستان نوجوانان.
مندرجات: تقديم به تو كه بهترين نعمت هاي خدا را داري؛ نه، من نمي ترسم؛ هفت سين خانه ما هفت شين شد؛ معلم ما.
از اين مجموعه، سه داستان در ارتباط با دفاع مقدس است. داستان «هفت سين خانه ي ما هفت شين شد» حكايت خانواده اي است كه شب سال تحويل در خرمشهر سفره هفت سين چيده اند و مادر مي گويد: عيد ما وقتي است كه متجاوزان را از كشور خود بيرون كنيم. صبح روز عيد، بستگان به ديدن آنها مي آيند. ولي ناگهان صداي مهيبي مي آيد و راوي داستان هنگامي كه به هوش مي آيد و سراغ پدر و مادرش را مي گيرد، به او مي گويند كه آنها به سوي خدا رفته اند. صداي پدر در گوش وي طنين انداز است كه: «چون در راه خدا مي جنگيم، بايد كوشش بيشتري كنيم». هفت نفر از خانواده ي راوي شهيد شده اند.
[ صفحه 1179]
يوسف قوجق. - تهران: نشر پيدايش، (چاپ دوم): 1375.
119 ص.: مصور. - (ادبيات جنگ).
بالاي عنوان: مجموعه داستان براي نوجوانان.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: هديه ام آشيانه كبوتر است؛ تشنه مثل رمل؛ شبي قبل از عمليات؛ انگار كسي آن جا نبود؛ من هم مي مانم؛ افسري كه هيچ ستاره اي نداشت.
رزمنده اي در حال نگهباني است. در سنگر روبه رو، نگهبان عراقي نيز مواظب اوست. نگهبان عراقي افسر فرمانده اش را به قتل مي رساند و هنگامي كه براي نگهبان ايراني آذوقه مي آورد، هدف تيرها و تركش خمپاره ي نيروهاي عراقي
قرار مي گيرد. «تشنه مثل رمل» حكايت محاصره شدن گروهي از رزمندگان و تلاش براي آب رساندن به آنها است. ولي وقتي موفق مي شوند آب به منطقه برسانند، كسي را پيدا نمي كنند. ظرفهاي آب را در ميان رملها رها كرده، دعا مي كنند كه رزمنده ها آنها را پيدا كنند. در «شبي قبل از عمليات»، افراد، رزمنده اي را جاسوس مي دانند. ولي او در زير نور ماه مشغول خواندن دعاي كميل است. در «انگار كسي آنجا نبود»، كودكي با رزمنده اي دوست مي شود و در پايان عمليات كه هيچ كس باقي نمانده است، كودك، غذايش را با او تقسيم مي كند. «من هم مي مانم»، حكايت پيرمردي است كه مي خواهد در خط بماند و عقب نرود، ولي رزمندگان او را مي برند. «افسري كه هيچ ستاره نداشت» در مورد اسراي عراقي است.
نوشته داوود اميريان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان، 1376.
46 ص. - (حكايتهاي جنگ؛ 3: حكايتهاي جنگ؛ 4).
عنوان پشت جلد به انگليسي: A Sky Filled with Illuminnating Rockets
شمارگان: 3300 نسخه.
نويسنده داود اميريان كتاب را به فرماندهان شهيد لشكرهاي اسلام و غواص اقيانوس شهادت شهيد عبدالله شكوفه تقديم كرده است.
مندرجات: يك آسمان منور؛ مهمان ناشناس؛ بعد از غبار؛ جشن پتو.
كتاب حاوي چهار داستان درباره رزمندگان و جبهه هاي نبرد حق عليه باطل است. «يك آسمان منور»، درباره ي حضور نوجوانان در جبهه ها و برپايي مراسم باشكوهي در جبهه از سوي آنان است. داستان دوم - با عنوان «مهمان ناشناس» - از ورود نيروهاي اعزامي جديد به جبهه و داخل سنگرها و
برخورد مهرآميز بسيجيان با يكديگر سخن گفته است. در داستان سوم، «بعد از غبار»، از عشق بسيجي ها براي شركت در عمليات، گذشت و اخلاص نيروهاي امداد و بهداري در كمك رساندن به مجروحان سخن گفته شده است. در داستان «جشن پتو» به نمونه اي از شوخيهاي رزمندگان در جبهه و روحيه ي بالاي رزمندگان دسته ي شهيد بهشتي بيان شده است.
غلامرضا آبروي. - قم: حوزه علميه قم، دفتر تبليغات اسلامي، مركز انتشارات، (چاپ سوم): 1375.
96 ص. - (دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، مركز انتشارات، 407).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Yek Tekke Nan: A piece of Bread
براي گروه هاي سني «ج» و «د».
[ صفحه 1180]
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: عكس؛ اعلاميه؛ نامه؛ مثل يك مرد؛ كجا بودي؟؛ يك تكه نان؛ انبردست؛ گريز.
اين كتاب حاوي هشت داستان كوتاه است كه از بين آنها فقط داستان «نامه» در ارتباط با دفاع مقدس است. «نامه»، ماجراي صادق، پسر بچه اي است كه ظاهرا پدر او شهيد شده و عكس او در طاقچه ي اتاق معرف اين مسأله است. صادق در اثر آشنايي با دوست ديگري به نام هادي، قرار مي گذارند تا نامه اي را براي امام خميني (ره) بنويسند و پس از ارسال نامه، صادق هميشه در انتظار رسيدن جواب نامه خود از طرف امام (ره) است. وي بارها در اثر شنيدن صداي موتور به در منزل مي آيد ولي هر بار به جاي ديدن موتور نامه رسان، با افراد ديگري روبه رو مي شود. تا اين كه به طور اتفاقي متوجه مي شود نامه اي خيس شده در باغچه ي منزل
افتاده است و پس از دقت متوجه مي شود نامه رسان، نامه ي امام را هنگامي كه كسي در منزل نبوده، از بالاي در به داخل خانه انداخته است.
نويسنده رفيع افتخار. - قم: حوزه علميه قم، دفتر تبليغات اسلامي، مركز انتشارات، (چاپ اول): 31.1378 ص.: مصور.
شمارگان: 5000 نسخه (رقعي).
«يك شهيد سرمشق ما» و «ناز بالش» عناوين دو داستاني است كه براي نوجوانان به رشته تحرير درآمده و در اين كتاب به چاپ رسيده اند. داستان اول ماجراي نوشتن انشايي با موضوع معرفي يك شهيد است. آقاي عباسي، معلم انشاء، هر دو نفر از دانش آموزان را به عنوان يك گروه براي نگارش انشاء به همكاري وامي دارد. در اين ميان، علي (راوي داستان) با بهروز همگروه مي شود. بهروز چندان اهل درس نيست و از سويي با علي نيز رابطه ي خوبي ندارد؛ از اين رو، بهروز از همكاري سر باز مي زند و علي، ناگزير، به تنهايي نوشتن انشاء را بر عهده مي گيرد. او زندگي، رشادت و نحوه ي شهادت شهيد محمد طره چي طوسي را در قالب انشاء شرح مي دهد و آن را كار مشترك خود و بهروز اعلام مي كند. با اين اميد كه....
[ صفحه 1181]
نويسنده: علي آقاغفار؛ تصويرگر: محمدحسين كارگر شريف؛ ويراستار: محمدباقر شمسي پور. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1376.
30 ص. - (مجموعه قصه هاي سرداران شهيد، 3).
اين كتاب براي كودكان 9 تا 12 سال نوشته شده است.
داستان از زبان يكي از همكلاسي هاي يوسف نقل شده است. پدر راوي داستان با سعي و تلاش زياد، به سختي مي تواند مخارج زندگي آنها را تأمين كند. راوي به علت نداشتن لباس گرم، چند بار از سوي ناظم مدرسه مورد مؤاخذه قرار
گرفته است. آن روز صبح نيز، نوجوان با فكري آشفته و با ترس از ناظم - در حالي كه از سرما مي لرزد - عازم مدرسه است كه يوسف با او روبه رو مي شود. يوسف با ديدن نوجوان لرزان و با يادآوري تهديد ناظم، لباس گرم تازه ي خود را كه مادرش بافته و او براي اولين بار به تن كرده است، در مي آورد و با اصرار به دوستش مي پوشاند و خود به خانه بازگشته، لباس گرم كهنه اش را مي پوشد. در پايان كتاب، شرحي كوتاه از زندگي، سجاياي اخلاقي و مبارزات سردار شهيد يوسف كلاهدوز، راه اندازي سپاه پاسداران، تلاش او براي شكستن حصر آبادان و سرانجام، شهادت او در سانحه ي هوايي به چاپ رسيده است.
نوشته حسين فتاحي؛ نقاشي از مهدي كريم خاني. - اميركبير، كتابهاي شكوفه، 1367.
140 ص.: مصور (بخشي رنگي)، نقشه. - (جوانه؛ 111).
طراح روي جلد: مهدي كريم خاني.
گروه سني «د».
شمارگان: 6500 نسخه.
اين كتاب، داستاني از روزهاي آغازين جنگ تحميلي ايران و عراق در مالكيه، يكي از روستاهاي مرزي كشور عزيزمان، ايران است. راوي داستان، رحمان، چوپان گوسفندهاي كدخداي ده است و خاله طوبا، تنها فرد باقي مانده از خانواده اش است. كدخدا، از خبر آمدن عراقي ها خوشحال است، ولي بقيه مردم ده همه ناراحت هستند و قصد مقابله با متجاوزان را دارند. خاله طوبا براي بردن رحمان به آنجا آمده، ولي كدخدا او را نگهداشته است. عراقي ها مي آيند و همه ي مردم، ده را ترك مي كنند. متجاوزان از ترس، ده را با خاك يكسان مي كنند. حملات ايذايي مردم و بسيجي ها شروع مي شود. خاله طوبا به اسارت برده
مي شود و رحمان كه مريض شده است، به كمك دوستش، پس از زحمات زياد موفق به فرار مي شود. او پس از بهبود، به بسيج مي پيوندد و براي دفاع از ميهن به سوسنگرد مي رود.
نويسنده مريم جمشيدي؛ تصويرگر محمد فدوي. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 15.1376 ص.: مصور (رنگي).
گروه سني «ب».
شمارگان: 3000 نسخه.
[ صفحه 1182]
داستان اين كتاب درباره ي پسري است كه پدرش هنگام رفتن به جبهه براي او تصوير درختي را مي كشد كه روي آن 61 سيب وجود دارد. او به پسرش مي گويد اگر هر روز يك سيب از درخت بكني، من تا كندن آخرين سيب پيش شما خواهم بود. اما پس از مدتي خبر شهادت پدر مي رسد و او كه همچنان منتظر بازگشت پدر است آخرين سيب درخت نقاشي شده را نمي كند. شبي پدرش در حالي كه آخرين سيب را در دست دارد به خواب پسرش آمده و به قولي كه داده بود، عمل مي كند و از پسرش مي خواهد تا فردا آخرين سيب را از روي درخت نقاشي بردارد و منتظرش نباشد. صبح روز بعد هنگامي كه پسر از خواب بيدار مي شود، سيبي را در دستان خود مي بيند.
نوشته مهدي مجتهد؛ تصاوير از محمدحسين تهراني. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ دوم): 31.1376 ص.: مصور (رنگي).
گروه سني «ب» و «ج».
بالاي عنوان: تقديم به بچه هاي بهبهان
شمارگان 20000 نسخه.
قصه ي حاضر درباره ي كودكي به نام ليلا و چلچله هايي است كه در منزل آنها لانه مي سازند و پس از بزرگ شدن جوجه ها، كوچ مي كنند. هنگامي كه ليلا معني كلمه ي كوچ را از بي بي سؤال مي كند، وي مي گويد يعني «رفتن به شهر ديگر و سپس بازگشتن به شهر خويش». پس از مدتي
ليلا متوجه مي شود پدر و مادر و بي بي مضطرب هستند و كلماتي چون «دشمن»، «جنگ» و «مقاومت» را مي شوند كه براي او تازه است. روزي وقتي از خواب بيدار مي شود متوجه اثاث كشي و شلوغي خيابانهاي شهر مي شود. به ناگاه صداي وحشتناكي مي شنود. آنها مدتي در اردوگاه و چادر زندگي مي كنند. عيد همان سال دوباره از بي بي معني كوچ را مي پرسد و به او مي گويد: «ما كه ديگر شهر نداريم، پس چگونه كوچ كنيم؟» ولي بي بي به او مي گويد كه دوباره شهر را آباد خواهند كرد و همراه با چلچله ها به شهر بر خواهند گشت.
نوشته رضا زارع؛ نقاشي از م. فضلي. - [بي جا: بي نا]، (چاپخانه طوفان)، 1371.
31 ص. مصور.
براي گروه سني «د».
راوي داستان، مازيار و محمد سه نيروي بسيجي هستند كه آماده شركت در عملياتي مي شوند در آخرين لحظات نيروي جديدي به نام احمد به آن ها مي پيوندد كه مي گويد از نيروهاي ارتشي است و به ميل خود به خط مقدم آمده است. به دليل مخالفت با تصميم فرمانده گروهان، راوي و محمد و مازيار قصد شركت در عمليات را ندارند، ولي بالاخره در عمليات شركت مي كنند و پس از يك سلسله اتفاقات، راوي و مازيار و محمد اسير عراقي ها مي شوند. در ادامه وقايع نيروهاي خودي مي رسند و به نجات آن ها مي آيند. ولي محمد تير مي خورد و شهيد مي شود و كمر مازيار نيز در اثر شكنجه هاي عراقي ها مي شكند.
نوشته ي پرويز محمدي (مهيار). - (تهران: [بي نا]، 15.1362 ص.
براي گروه سني «د».
شمارگان: 2000 نسخه.
[ صفحه 1183]
نويسنده كتاب خاطراتي از دوست شهيدش به نام حميد را بازگو مي كند. حميد دانش آموزي است كه پس از شنيدن سخنان رزمندگان، شور و عشق شهادت در دلش زنده مي شود. پس از راضي كردن پدر و مادر خود براي حفظ اسلام و مملكت خويش به جبهه مي رود. او پس از گذراندن چهار ماه و اندي در منطقه ي مريوان و دزفول، به خانه برمي گردد. ولي مجددا به جبهه مي رود و به آرزوي خود رسيده، شهيد مي شود.
نويسنده مازيار تهراني؛ نقاش پريما شاهين مقدم. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 16.1371 ص.: مصور (رنگي).
اين كتاب براي گروه سني ب نوشته شده است.
آزاده دختر كوچكي است كه سرگرم ورق زدن دفتر نقاشي خود مي باشد. در يكي از صفحات، آهويي كشيده شده كه در دام افتاده است. آزاده با پاك كن خود بند دام را پاك مي كند و آهو با خوشحالي مي رود. در صفحه ي بعد، آزاده، ماهي قرمزي را در تنگ بلور مي بيند؛ گوشه ي تنگ را پاك مي كند؛ آب روي دفتر پخش مي شود و ماهي بيرون مي افتد. در صفحه ي ديگري، مرغ عشقي در قفس گرفتار است. آزاده در قفس را پاك مي كند و مرغ پرواز كرده، بر شانه ي او مي نشيند. دفتر ورق مي خورد و آزاده پدر خود را مي بيند كه اسير و در زندان است. ميله ها را پاك مي كند، اكنون پدر آزاد است. راديو بازگشت آزادگان سرافراز را به ميهن اسلامي اعلام مي كند.
چند روز بعد، پدر، آزاده را در آغوش مي كشد. چند روز بعد، آزاده دفتر خود را ورق مي زند، همه ي ورق هاي آن سفيد است. آزاده دريايي پر از ماهيهاي رنگارنگ و در كنار آن يك جنگل سبز مي كشد.
نويسنده هدي عربشاهي. - تهران: موسسه فرهنگي انتشاراتي الهگان، (چاپ اول): 150.1378 ص.
صفحه عنوان به انگليسي: That Day Will Come
گروه سني «د» دوره راهنمايي.
شمارگان: 3000 نسخه.
داستان بلند «آن روز خواهد آمد»، سرگذشت زوج خبرنگاري است كه براي تهيه ي خبر به كشور جنگ زده ي بوسني و هرزگوين مسافرت مي كنند. سايه، دختري آباداني است كه خانواده اش را در نوجواني در اثر بمباران از دست داده است و همراه خانواده ي همسايه شان به تهران آمده، عاقبت با عليرضا (پسر همسايه) ازدواج مي كند. اما با گذشت پنج سال از ازدواج آنها، سايه (به دليل تأثير موج انفجارهاي آبادان) هنوز نتوانسته است صاحب فرزندي شود. سرانجام سايه و عليرضا از طريق كار خبرنگاري در بوسني و به وسيله ي هواپيماي هلال احمر وارد سارايوو مي شوند. در خلال اين مسافرت پر مخاطره با جنايات صرب ها و اتفاقات بسيار ديگري روبه رو مي شوند.
نوشته و نقاشي مهدي رسولي. - تهران: اوج، 1362.
24 ص.: مصور (بخشي رنگي).
گروه سني «ب».
اين كتاب، به زبان ساده براي كودكان گروه سني «ب»، (كودكان سالهاي اول و دوم و سوم دبستان) نوشته شده است. داستان كتاب، حكايت اهالي دهكده اي در جنوب كشور است كه يك روز صبح، مانند هميشه، از خواب بر مي خيزند و كارهاي روزانه خود را شروع مي كنند ولي ناگهان هواپيماهاي عراقي مي آيند و دهكده را بمباران مي كنند. همه چيز خراب مي شود و از بين مي رود و همه ي مردم بر اثر بمباران، شهيد مي شوند.
[ صفحه 1184]
نوشته قدرت الله صلح ميرزايي؛ نقاشي از بهمن زارعيان. - تهران: دادجو، [1363]. 16 ص. مصور.
عنوان از روي جلد.
گروه سني ب و ج (سال هاي دبستان).
سلمان بر خلاف ميل عموي خود به خرمشهر مي رود و در آن جا دوستش ابوذر را مي بيند كه خانه شان خراب شده است. بچه ها دور مدرسه جمع شده اند. سلمان به خانه شان مي رود؛ همان جايي كه پدر و مادرش كشته شده اند. وقتي به اردوگاه باز مي گردد، عمويش او را بازخواست مي كند كه چرا تنهايي به شهر رفته است اما زن عمو از او طرفداري مي كند. سپس گروه تئاتري كه از تهران اعزام شده اند، با اجراي نمايشنامه اي روحيه ي مردم را بالا مي برند، به طوري كه عموي سلمان (اسكندر) نيز همراه سلمان و همسرش از اردوگاه جنگ زدگان راهي دزفول مي شود. كتاب نشان دهنده ي روحيه ي مردم در آغاز جنگ و اثر تبليغات جنگي بر روي مردم است.
داود غفارزادگان؛ به اهتمام شوراي ادبيات مقاومت. - تهران: نشر صرير، 1376.
181 ص. - (ادبيات دفاع مقدس؛ رمان: نوجوان و جوان؛ 6).
گروه سني جوانان و نوجوانان.
كتاب، داستان زندگي مردم در زمان بمباران شهرهاست. دختر نوجواني كه شاهد حملات وحشيانه ي عراقي ها به ايران بوده است، به قصد قصه نويسي، به نوشتن خاطرات خود مي پردازد و زندگي خود، پدر و مادر و مادربزرگ و برادرهايش را، كه يكي به جبهه رفته و ديگري در آرزوي رفتن به جبهه است، شرح مي دهد. با وجود خطر بمباران، آن ها در خانه ي كوچكي در جنوب تهران، به زندگي خود ادامه مي دهند و با شرايط جديد سازگار مي شوند. آنها خروسي دارند كه قبل از
هر حمله ي هوايي سه مرتبه مي خواند. دختر سعي مي كند داستان خروس را بگويد. مادربزرگ قصه هاي قديمي را تعريف مي كند. برادر رزمنده از جبهه به مرخصي مي آيد و شادي و خوشحالي در خانه موج مي زند. كتاب با مرگ مادربزرگ، تولد كودكي در خانواده و ازدواج برادر رزمنده به پايان مي رسد. نويسنده زندگي و شرايط يك خانواده ي كوچك و روابط آن ها با همسايگان در زمان بمباران شهر و تلاش آنها را براي ادامه ي زندگي بيان مي كند و برداشت دختر نوجوان را از بمبارانها و پي آمد آنها و مجروح، كشته و بي خانمان شدن افراد را نشان مي دهد.
نوشته غلامرضا امامي؛ نقاشي از بهرام خائف. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ دوم): 16.1363 ص. مصور: رنگي.
براي گروه سني ج، د.
كتاب «آي ابراهيم» داستاني خاطره گونه است و احساسات كودكان يك محله از اهواز را نسبت به پيرمرد كفاشي بيان مي كند كه محبت خاصي نسبت به رزمندگان دارد و كارهاي آنها را به رايگان انجام مي دهد، بعد از شروع جنگ، چون پيرمرد توان رفتن به جبهه ها را ندارد، براي افرادي كه عازم جبهه هستند و يا خانواده هاي آنان، به رايگان و بدون منت كارهاي كفاشي انجام مي دهد. در اين استان عشق او براي كمك به رزمندگان به تصوير كشيده شده و تأثيري كه اين عشق بر بچه ها مي گذارد، نيز بيان شده است. شهادت پيرمرد در موشك باران اهواز، در داخل مغازه اش و در حالي كه به تعمير پوتين يك رزمنده مشغول بود، نشانگر روح ابراهيم وار اوست.
[ صفحه 1185]
ظريفه روئين. - سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارگاه قصه و رمان، 1376.
88 ص. - (كارگاه قصه و رمان).
طراح روي جلد: احمد آقا قلي زاده.
عنوان پشت جلد به انگليسي: From Here to Spring: A Novle
«از اين جا تا بهار» داستان كودكي است كه پدرش در جبهه گرفتار موج انفجار شده است. او شاهد فريادها و كتكهاي پدرش است و نمي تواند دليل محبت مادر خود را نسبت به پدر درك كند. در اين بين دفترچه ي خاطرات پدرش به دست او مي افتد. كودك كه خود خاطراتش را هر روز يادداشت مي كند، پس از خواندن دفترچه خاطرات
پدر، با شجاعت، مهرباني، رشادت و روحيات پدر آشنا مي شود و در انتهاي خاطرات، زماني كه از موج گرفتگي پدر آگاه مي شود، عشق به پدر را در نهاد خود مي يابد. در اين كتاب، تأثير خاطرات يك رزمنده در خصوص شهادت دوستان، لحظات به ياد ماندني و سختيها و خوشيهاي زندگي در جبهه، بر يك كودك بيان شده و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.
م. ص. علمي. - مشهد: دانشگاه فردوسي، مؤسسه چاپ و انتشارات، 1372. ص.: مصور، عكس.
شمارگان: 5000 نسخه.
يادداشت ها: اين كتاب براي نوجوانان نوشته شده است.
علي كه دانش آموز است، با شنيدن وصف رشادت هاي شهيد حسين فهميده از معلم پرورشي، سعي مي كند ادامه دهنده ي راه آن شهيد باشد. او از معلم خود درباره ي جواد فروغي نيز مطالبي مي شنود و پس از تلاش فراوان، علي رغم دوري راه و موانع ديگر، در جلسات قرآن جواد فروغي شركت مي كند و سخت تحت تأثير قرار مي گيرد. از آن پس، او «تلاوت قرآن، به جاي آوردن فريضه ي نماز در اول وقت و اخلاق نيكو» را روش ادامه دهنده ي راه شهيد فهميده و جواد فروغي مي داند و با انجام اين كارها دل مادر خود را - كه به تنهايي بار مسؤوليت او را به دوش مي كشد - شاد مي كند.
محمود گلابدره اي. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 1360.
54 ص. - (پا به پاي جنگ؛ 4).
براي گروه سني «د» و «ه»
داستان «اسماعيل، اسماعيل» حكايت نوجواني است كه مي كوشد در مبارزه با ضد انقلاب و جنگيدن با دشمن نقشي داشته باشد. پدر اسماعيل كفاش است و علي رغم تهديد بمباران، مغازه خود را باز مي كند تا به دشمن بفهماند كه نمي ترسد. روزي اسماعيل براي اداي فريضه نماز به مسجد مي رود و پدر در مغازه تنها مي ماند و در اثر گلوله خمپاره شهيد مي شود. اسماعيل راه پدر را ادامه مي دهد. اما خيلي دلش مي خواهد اسلحه اي داشته باشد تا بتواند در جنگ شركت كند. مردي كه خود را انقلابي نشان مي دهد ولي
قبلا ساواكي بوده است به مغازه او مي آيد و به او نصيحت مي كند مغازه را ببندد تا مثل پدرش كشته نشود. اسماعيل او را تعقيب مي كند و متوجه مي شود جاسوس دشمن است و اطلاعاتي درباره ي نيروهاي جديدي كه از راه رسيده اند به دشمن مي دهد. ولي چون فكر مي كند ديگران به سخنان او اهميت نخواهند داد، خود دست به كار شده، او را مي كشد، و با خبر كردن نيروهاي جديد آن ها را از شهادت نجات مي دهد. فرداي آن روز پاسدارها او را رسما در بين خود مي پذيرند.
[ صفحه 1186]
نويسنده مرتضي سرهنگي، تصويرگر محمدحسين صلواتيان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1380.
16 ص.، مصور (رنگي).
عنوان پشت جلد به انگليسي: My Name is Pelak
براي گروه سني «ب» و «ج».
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب حاضر داستاني از «پلاك» است كه به عنوان وسيله ي شناسايي و هويت رزمندگان و ساير نيروهاي نظامي در جبهه ها مورد استفاده قرار مي گيرد. اين داستان براي دانش آموزان دبستاني نوشته شده است و كاربردهاي مختلف پلاك را در هنگام زخمي يا كشته شدن (به خصوص در مواقعي كه اجساد يافت شده در اثر گذر زمان قابل شناسايي نيستند)، بيان مي كند و از سوي ديگر، مراقبت از آن و لزوم تعويض نكردن آن با ديگر افراد را متذكر مي شود.
نوشته مرتضي سرهنگي؛ تصويرگر: خشايار قاضي زاده. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان، 1372.
22 ص.: مصور (رنگي).
عنوان پشت جلد به انگليسي: My Name is Chafieh
شمارگان: 22000 نسخه.
اين كتاب در سال 1380 در 16 صفحه توسط سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري و بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد نيز منتشر شده است.
«اسم من چفيه است» داستاني از زبان چفيه است. در اين كتاب، چفيه خود را به مخاطبين كودك و نوجوانش معرفي كرده، كاربرد خود را در جبهه ها بيان مي كند. چفيه از دوستي و الفت خود با رزمندگان مي گويد و مواردي را كه آنها از او استفاده مي كنند، بيان مي كند. از جمله اين موارد، استفاده به عنوان سفره ي غذا،
سايه بان، حوله دست، ماسك ضد گاز (در مواقع بمباران شيميايي) سجاده، شال كمر، باند (در مواقع ضروري)، تور ماهيگيري (در مناطق كنار آب)، يادگاري شهدا به دوستان و خانواده هايشان و در نهايت، پارچه اي براي پوشاندن صورت رزمنده اي شهيد و يادگاري به جاي مانده از شهيد در خانه ي شهيد است.
نويسنده مرتضي سرهنگي؛ تصويرگر محمدحسين صلواتيان. - تهران، سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1380.
24 ص.: مصور (رنگي).
عنوان پشت جلد به انگليسي: My Name is Khakriz
براي گروه سني «ب» و «ج»
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب، كه براي كودكان نوشته شده است، به شكلي داستان گونه، خاكريز را معرفي مي كند. در اين داستان، نحوه ي شكل گيري خاكريز با لودرها بيان مي شود و اولين آنها در منطقه ي «دارخوئين» (كه به «خط شير» مشهور شد) معرفي مي گردد. موارد استفاده از آن «محفوظ نگه داشتن افراد و ادوات از تيررس دشمن و جايي براي قرار گرفتن وسايل شخصي و خوراكي (براي تازه ماندن)» شمرده شده است. ساير مطالب كتاب عبارتند از: معني اصطلاح «تير
[ صفحه 1187]
تراش» براي گلوله هايي كه درست از بالاي خاكريز مي گذرند، شهادت و تمثيل خون شهيد روي خاكريز (كه مانند اشك آن است)، جا دادن و يا جا ماندن عطر، تسبيح، اجساد، قرآن و... در ميان خاكهاي خاكريز و در پايان، دلتنگي خاكريز از نبودن رزمندگان پس از جنگ.
نوشته مصطفي رحماندوست؛ تصويرگر: اسدالله اعلائي. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، خانه ادبيات و هنر كودكان و نوجوانان، (چاپ ششم): 1369.
20 ص.: مصور (بخشي رنگي).
گروه سني: «د».
شخصيت اصلي اين داستان، نوجواني به نام علي اصغر است. او از ماه محرمي سخن مي گويد كه پدرش تعزيه خواني مي كرده است. پدر در نقش امام حسين (ع)، و او هم در نقش علي اصغر ظاهر مي شده است. بعدها
كه بزرگتر شده، يك بار همراه يكي از دوستانش در نقش طفلان مسلم در تعزيه شركت داشته است. پس از آغاز انقلاب مردم به تظاهرات مي روند، انقلاب پيروز مي شود. آنها مي خواهند براي محرم سال بعد تعزيه خواني راه بيندازند، ولي جنگ ايران و عراق شروع مي شود و مردم خود را براي جنگ آماده مي كنند. پدرش به مسجد مي رود تا فنون نظامي بياموزد. معلم ورزش هم در مدرسه، در زنگهاي ورزش، به آنها كار با اسلحه را مي آموزد. روزي پدرش با چند تن ديگر - از جمله حاج ملاهادي واعظ شيرازي - عازم جبهه مي شود. آن سال علي اصغر تعزيه خواني مي كند و در نقش علي اكبر ظاهر مي شود. چند ماه بعد، خبر شهادت پدرش و واعظ را مي آورند. علي اصغر هم همراه مردم با ياد شهادت حضرت امام حسين (ع) پيكر شهدا را تشييع مي كند.
نويسنده فاطمه شيباني. - كرمان: عظيمي، (چاپ اول): 58.1378 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
«اشكي كه ستاره شد»، داستاني است از دوران جنگ ايران و عراق. داستان زني كه همسرش شهيد شده است و اكنون او، پس از مدتها، با ياد همسر شهيدش در خاطرات خود در محل زندگيشان گشت و گذار مي كند. داستان اين گونه آغاز مي شود: «درب كلبه ي احزان و غم گرفته، كه گرد و غبار جدايي آن را در بر گرفته بود، به علت وزش تند نسيم باز شده بود. همان طور با گامهاي آرام و بي صدا به طرف كلبه روان شدم. اشك، مجال ديدن به من نمي داد. به آرامي به ديوار تكيه دادم و همين طور كه به اين دشت زيبا خيره شده بودم، به ياد آخرين باري كه
همراه با او در اين دشت قدم مي زدم، افتادم و اكنون...».
نويسنده ميترا افضل. - نقاش ابراهيم جاهدي ميلاني. - تبريز: [بي نا؛ چاپ نيكنام تبريز]، 57.1369 ص.: مصور.
نويسنده، نوجواني 16 ساله است.
راوي داستان دختري است كه همراه خانواده ي جنگ زده خود براي اقامت به زنجان مهاجرت مي كند. از بدو ورود، دختري به نام معصومه با خواهر كوچك او رابطه ي دوستي برقرار مي كند. آنها هر دو به يك مدرسه مي روند. چند ماه پس از بازگشايي مدارس، روزي كه راوي بيمار است و با مادر و زن همسايه به دكتر رفته اند، شهر مورد اصابت موشكهاي عراقي قرار مي گيرد. در ابتدا همه نگران علي برادر كوچك راوي مي شوند كه مدرسه اش مورد اصابت قرار گرفته است. دختر، مادر و زن همسايه به آنجا مي روند، ولي علي را نمي يابند. جستجو در بيمارستانها و
[ صفحه 1188]
سپس در بين اجساد شهدا ادامه مي يابد، ولي در نهايت خبر سالم بودن علي به آنها مي رسد. اما با آمدن مادر معصومه و بيتابي او از گم شدن معصومه، خوشحالي پيدا شدن علي به فراموشي سپرده شده، جستجو بار ديگر آغاز مي شود و... در نهايت جسد بي سر معصومه پيدا مي شود.
نوشته مجيد راستي؛ نقاشي: فوزي تهراني. - تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، 16.1368 ص.: مصور (رنگي).
گروه سني «ج».
يكي از كودكان كه بر اثر بمباران هواپيماهاي دشمن شهيد شده است، از آسمان، روشنايي و زيبايي آن صحبت مي كند و آنجا را خانه ي خود مي داند. كتاب، بيشتر حاوي تصاوير است و تصاوير، به صورت نمادين، داستان را تعريف مي كنند. استعارات نقاشي شده در نقاشيها، بيشتر از متن داستان
است. كتاب براي كودكان زير سنين دبستان و سالهاي اول، دوم و سوم دبستان تنظيم شده است.
نوشته و نقاشي مهدي رسولي؛ خط: خليل رسولي؛ نقاشي: مهدي رسولي. - تهران: اوج، 1362.
[25] ص.: مصور (رنگي).
گروه هاي سني: «ج»، «د».
كودكي پس از بمباران يكي از آبادي ها، آن را به كربلا و وضع موجود را به روز عاشورا تشبيه مي كند. او باورش نمي شود كه اين همان آبادي چند ساعت پيش باشد. همه جا ويران است و در و ديوار آبادي را خون پوشانيده است. مدرسه ويران شده است. او به ياد معلم خود مي افتد كه روزي در همين مدرسه به آنها گفت يك نخل را نقاشي كنند و كودك نخل سرخي را نقاشي كرد. او به ياد مي آورد كه خواهرش هر شب با دست هاي كوچكش قالي مي بافت و اكنون قالي در زير سنگ و كلوخ مدفون شده است. در اين ميان كبوتري مي آيد و كودك با او صحبت مي كند و مي گويد كه بايد از اين دهكده ي ويرانه برود و به همه ي مردم خوب سرزمينهاي ديگر پيام او را برساند و بگويد كه نخل ها دوباره خرما خواهند داد. او مي گويد اينها پيام يك بازمانده از روستايي خوب و سرسبز و مقاوم است و كبوتر را پرواز مي دهد. در اين حال بال گردي مي آيد كه روي آن نقش هلال احمر جمهوري اسلامي ايران ديده مي شود.
حسن بني عامري. - تهران: پاليزان، (چاپ اول): 1380.
116 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، رماني براي نوجوانان است. ماجراي داستان در يكي از شهرهاي جنوب كشور اتفاق افتاده است. در يكي از روزها دايي عبود، آهويي را به عنوان سوغاتي مي آورد. عبود از ناحيه ي پا مجروح است. به همين علت همه
براي او هديه مي آورند. مدتي مي گذرد، تمام بچه ها به آهو علاقه مند مي شوند. صدام به ايران حمله مي كند. عبود در همان روزهاي اول جنگ به شهادت مي رسد. بعد از عبود، حمود باباي آهو مي شود. زماني مي گذرد. روزي پيرمردي، به علت گرسنگي، قصد كشتن آهو را مي كند و حمود پيرمرد را به سختي كتك مي زند. بعد مشخص
[ صفحه 1189]
مي شود پيرمرد گوشت را براي عروسش مي خواسته است. بعد از مدتي حمود تصميم مي گيرد آهو را قرباني كند گوشت آهو را به آنها بدهد.
نويسنده افسانه شعبان نژاد؛ تصويرگر غلامعلي مكتبي؛ ويراستار حميد گروگان. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 19.1376 ص. مصور (رنگي).
گروه هاي سني «ب» و «ج».
شمارگان: 30000 نسخه.
داستان در مورد دختر كوچكي به نام عاطفه است. پدر او رزمنده اي است كه در جبهه پاهاي خود را از دست مي دهد. عاطفه از اين امر ناراحت مي شود. چون زماني كه پدر او پا داشت، به دنبالش مي دويد و با او بازي مي كرد. يك روز دوست پدرش به ديدار پدر مي آيد و با ديدن صندلي چرخدار به او مي گويد تو هم پاهايت را به فرشته ها داده اي. اين حرف باعث مي شود كه عاطفه به دنبال فرشته ها بگردد. به آنها نامه اي مي نويسد و خواهش مي كند كه پاهاي پدر را به او برگردانند. صبح آن روز جواب نامه ي او از طرف فرشته ها به دست او مي رسد كه در آن نوشته شده است: پدرت خودش پاهايش را به ما داده است و در آسمان يك باغ فرشته دارد. اين نامه باعث خوشحالي عاطفه مي شود.
نويسنده راضيه دهقان سلماسي؛ تصويرگر: كبري ابراهيم؛ ويراستار: شراره وظيفه شناس. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 24.1373 ص.: مصور (رنگي).
گروه سني «ب».
داستان درباره ي دختر كوچكي كه پدرش در جبهه مفقودالاثر شده است. او براي پيدا كردن اثري از پدر، همراه با مادر به همه جا مي رود. دلش مي خواهد بالهايي به رنگ آبي داشته باشد و با آنها به جستجوي پدر برود. شبي در خواب مي بيند كه دو بال آبي بر شانه هايش روييده است و با آنها پرواز مي كند، ولي طوفان سختي شروع مي شود و بالهايش درد مي گيرند. فرداي آن شب يك آمبولانس به در خانه شان مي آيد؛ همه سياه مي پوشند و گريه مي كنند. او در داخل آمبولانس جعبه اي بزرگ مي بيند كه مادرش بر روي آن افتاده و گريه مي كند و مادربزرگ هر چه مي كند، نمي تواند مادر را آرام كند. او آرام جلو مي رود و داخل جعبه را نگاه مي كند. داخل جعبه ميان پارچه سفيد مشتي پر خون آلود مي بيند كه رنگ بعضي از آنها آبي است. مادر با ديدن او بلند مي شود و هر دو به عكس بزرگ پدرش كه پيشاپيش جمعيت است، نگاه مي كنند. مادر مي گويد: «از خواب كه بيدار شدم، حياط پر از پرهاي آبي و نيلي بود. حيفم آمد و همه را جمع كردم براي تو». صداي مادر گرفته بود و نگاهش به عكس پدر، معلوم نبود با دختر سخن مي گويد يا با پدر.
نويسنده: سيروس طاهباز؛ تصويرگر سيمين شهروان. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 1373. [28] ص.: مصور (رنگي).
گروههاي سني: «ب»، «ج».
«بچه ها و كبوترها» داستان خواهر
و برادر كوچكي است كه شبي با پدر تنها مانده اند. آن شب مادرشان در بيمارستان كشيك است و احتمال حمله ي هوايي دشمن وجود دارد. پسرك، كه از خواهرش بزرگتر است، نيمه شب از خواب بر مي خيزد و مي بيند كه پدرش هنوز بيدار است و گريه مي كند. او و خواهرش از پدر مي خواهند كه
[ صفحه 1190]
برايشان قصه اي از جنگ بگويد. او مي پذيرد و قصه ي شهري را مي گويد كه دشمن به آن حمله كرده، مردمش را آواره نموده و جوانهايش را كشته است. هنگامي هم كه كبوترهاي مهاجر به شهر مي آيند و اوضاع را مي بينند، دلشكسته از آنجا مي روند. در اين ميان همه چيز حتي شيرها و چاههاي آب، كلاغها، مورچه ها و زنبورها هم از شهر دفاع مي كنند. پس از شكست دشمن و مرگ همه ي سربازان او، مردم شهرباز مي گردند و با كمك مردم شهرهاي ديگر، آن را از نو مي سازند.
محمدرضا محمدي پاشاك. - تهران: پاليزان، 1380.
150 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: فصل اول: دنياي جاسم؛ فصل دوم؛ كوسه آبي؛ فصل سوم؛ برادران خورشيد؛ فصل چهارم: غروب روز دهم؛ فصل پنجم: فرخ اروند كنار.
داستان مربوط به آغاز جنگ است و محل وقوع آن در نزديكي فاو، در خرمشهر و آبادان است. جاسم نوجواني است كه در دنياي آرام خود با خانواده اش زندگي مي كند. ولي به ناگاه اين آرامش به هم مي خورد؛ پاي پدرش در اثر افتادن تير آهن بر روي آن مي شكند، قايقش را مي دزدند و... جاسم ظرف چند شب، (نه، بلكه در يك شب) بزرگ مي شود. او همراه
با رزمندگان، (با شهيد جهان آرا و ديگر شهيدان سرافراز مدافع خرمشهر)، «برادران خورشيد» مي شوند و اين كتاب داستان او است و پيوستن او به خيل شهيدان گرانقدر.
نويسنده حسن احمدي. - تهران: پاليزان، (چاپ اول): 173.1380 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
ماجراي داستان درباره ي عده اي از رزمندگان نوجوان كم سن و سال است كه اكثر آنها با دست كاري در شناسنامه، يا ترفندهاي ديگر، خود را به جبهه رسانده اند و ضمن جنگ در جبهه و در خط مقدم، به تحصيل در سنگر مدرسه نيز مي پردازند. در اين بين، عمو جليل، معلم و رزمنده ي مسؤول نيروهاي مذكور، هادي را براي شناسايي و تعمير خطوط بيسيم كمين مي فرستد و پس از مدتي، با پيگيري دليل بازنگشتن وي متوجه مي شود كه او را به اسارت گرفته اند. سعيد، معروف به سرهنگ كوچولو به كمك هادي مي شتابد و پس از نفوذ در خاك دشمن و رهايي هادي، متوجه تحركات مشكوك دشمن در جهت آماده شدن براي عملياتي قريب الوقوع مي گردد و با كمك هادي و عمو جليل و نيروهاي خودي، با همراهي نيروي هوايي، مواضع دشمن را نابود كرده، همگي به سلامت به كلاسهاي درس باز مي گردند.
صديقه احمدي. - تهران: فرهنگ و هنر، (چاپ اول): 1378.
128 ص. مصور.
شمارگان: 2000 نسخه.
در داستان «بوي تن مادر»، نويسنده، ماجراي زندگي يك خانواده ي مرزنشين را شرح داده است. پس از آغاز جنگ تحميلي، پدر خانواده براي دفاع از ميهن، عازم جبهه مي شود و در پي آن، با شدت گرفتن جنگ و ورود قواي
[ صفحه 1191]
عراق به خاك ايران، همسر و دختر وي ناچار به ترك خانه و كاشانه مي شوند. از اين مرحله به بعد، مادر و دختر مشكلات زيادي را پشت سر
مي گذارند. دختر هفت ساله و بايد به مدرسه برود، اما او كه لكنت زبان دارد، در مدرسه با مشكلات فراواني روبه رو مي شود. بنا به تصور دكتر، لكنت زبان دختر با عمل جراحي لوزه هاي او بر طرف مي شود، اما عمل نيز مؤثر واقع نمي شود و سرانجام....
ه عرب زاده. - تهران: بنياد شهيد، واحد فرهنگي، 32.1362 ص.
«بهار» دختر كوچكي است كه پس از شروع جنگ، پدر و مادرش او را نزد عمويش مي برند. او نمي خواهد خاطرات خانه و عكسها و وسايل خود را كه در خرمشهر جا گذاشته است، فراموش كند. پدرش به خرمشهر باز مي گردد و مفقودالاثر مي شود. بهار نيز در بمباران كرمانشاه از دو پا فلج مي شود. با ديدن تشييع جنازه شهداي كرمانشاه غم از دست دادن پدر با شدت بيشتري به سراغش مي آيد. مادر از او مي خواهد براي پيروزي رزمندگان دعا كند. خرمشهر آزاد مي شود. شادي مردم، او را به خيابان مي كشاند. مردم صندلي او را گلباران مي كنند و نداي وحدت سر مي دهند. بهار ويراني هاي محله ي خودشان را در تلويزيون مي بيند. نقاشي مي كند و چهره ي دختري را مي كشد كه بر صندلي چرخدار نشسته است و از شادي اشك مي ريزد و تابلويي در دست دارد كه به زبان كودكي، با دانش خود، روي آن نوشته است: «به خرمشهر خوش آمديد».
نويسنده داود غفارزادگان؛ نقاش مريم خدابنده لو. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، نمايندگي ولي فقيه، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت نشر، 1376.
ص.: مصور (رنگي). - (مجموعه آثار و ارزش هاي دفاع مقدس، ادبيات كودك و نوجوان: داستان؛ 2).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين داستان در مورد يك كودك خرمشهري به نام ناصر، است كه پدر و دايي اش در جبهه هستند. با اشغال خرمشهر، از آن شهر به خانه ي خاله اش در شهر ديگري رفته است. در هنگام بازي، هميشه، ناصر فرمانده ي نيروهاي ايراني است. هر كدام از بچه ها كه فردي از اقوام آنها در
جبهه است، جزو دسته ي نيروهاي ايراني مي شوند و بقيه ي بچه ها، عراقي. روزي همه ي بچه ها، غير از جاسم، در دسته ي نيروهاي ايراني قرار مي گيرند. بچه ها تصميم مي گيرند دخترها را در دسته نيروهاي عراقي قرار مي دهند، كه باعث اعتراض و گريه ي دخترها مي شود. در پايان داستان، مادرها تصميم مي گيرند براي نيروهاي خودي كلوچه هايي به شكل نقشه ايران بپزند. به جاي 23 شهر آزاد ايران كشمش و به جاي شهر خرمشهر، به علت اشغال بودن آن، فلفل مي گذارند. بچه ها نيز براي نيروهاي خودي نامه مي نويسند. آنها تصميم مي گيرند بعد از آزادسازي خرمشهر، با عسل براي رزمندگان كلوچه بپزند.
نويسنده: علي اصغر نصرتي؛ ويراستار محمدباقر شمسي پور؛ تصويرگر: محمدحسين كارگر شريف. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1376.
20 ص.: مصور. - (مجموعه قصه هاي سرداران شهيد، 4).
گروه سني: «ج» (9 تا 12 سال).
«داوود» پسر دوازده ساله اي است كه براي كمك به خانواده اش، در تشك دوزي يك نفر يهودي - به نام «پيكر» -
[ صفحه 1192]
كار مي كند. رفتار پيكر با او بسيار تند و خشن است. اين رفتار باعث مي شود «ميرزا» (محمد بروجردي) - كه او هم در كارگاه تشك دوزي كارگري مي كند - تصميم بگيرد به داود آموزش خياطي دهد تا در آينده بتواند براي خود كار كند و مستقل باشد. «پيكر» ميرزا را اخراج مي كند ولي چون به تنهايي نمي تواند كارگاه را اداره كند، مجددا او را دعوت به كار مي كند و ميرزا هم با شرط آموزش كار به داود مي پذيرد. در پايان كتاب، شرح مختصري از
زندگينامه ي شهيد محمد بروجردي - مبارزات وي با رژيم شاه، جنگيدن با ضد انقلاب در كردستان و شهادت هنگام حركت در جاده ي مهاباد به نقده - آورده شده است.
جهانگير خسروشاهي؛ نقاش شهرام عظيمي. - تهران: منادي تربيت، (چاپ اول): 1379.
62 ص.: مصور (رنگي).
شمارگان: 10000 نسخه.
داستان اين كتاب (كه براي نوجوانان نوشته شده است) درباره ي دو پسر عمو به نامهاي «هادي» و «عبدي» است كه به درخت گردوي كهنسال شهرشان علاقه ي فراواني دارند. اين درخت را پدربزرگ، به دنبال حوادث بسيار و به نشانه ي مبارزه و استقامت در برابر ارباب كاشته بود و اينك پس از گذشت زمان به درختي تناور تبديل شده است. هادي و عبدي هر روز در زير شاخه هاي اين درخت با يكديگر به صحبت مي نشينند. اين دو بر آن هستند كه از درخت، درس استقامت و مبارزه بياموزند. تا اين كه جنگ آغاز مي شود و شبي در بمباران هوايي شاخه اي از درخت گردو مي شكند. آن شب هادي راه مقاومت و مبارزه را پيدا مي كند و روز بعد با كاروان بسيجيان راهي جبهه مي شود. عبدي نيز چند روز بعد به هادي مي پيوندد.
نوشته فريبا كاظمي. - تهران: پيام آزادي،1361. [24] ص.: مصور (رنگي). گروه سني: ب، ج.
در اين داستان كه براي كودكان گروههاي سني «ب و ج» نوشته شده است، پرستو پرواز مي كند و به جبهه هاي جنگ و اردوگاههاي آوارگان جنگي مي رود. طي اين پرواز، زندگي فقيرانه و دشوار، اما توأم با عشق آنها به اسلام را مي بيند و شرح مي دهد و از قول بچه هاي شهرهاي جنگ زده براي بچه هاي شهرهاي ديگر پيغام مي آورد كه جنگ را هم فراموش نكنند. در پايان كتاب، سرود رود كارون، ره آورد پرستو براي همه بچه هاست.
صابر امامي. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات، نشر باران، 51.1370 ص.
«عوض»، كه روستايشان در معرض حمله ي دشمن قرار گرفته، از همه ي اعضاي خانواده اش فقط برادر بزرگترش مانده است، از روستا نزد تنها خويشاوند خود در شهر آمده است و به مدرسه ي جديدي مي رود. در مدرسه از سوي دانش آموزان مورد اذيت و آزار قرار مي گيرد. عوض، دلتنگ روستا و دوستان خود است و اقامت در شهر را دوست ندارد. او به مرور با سايرين ارتباط برقرار مي كند، ولي در نهايت با مخفي شدن در اتومبيل برادرش به جبهه مي رود و همانجا پيش برادرش مي ماند و براي دوستانش نامه اي مي نويسد و از دوست داشتن مي گويد. همكلاسي ها كه اكنون دلتنگ او هستند، تصميم مي گيرند براي او هديه اي خريده، برايش بفرستند.
[ صفحه 1193]
فهيمه خدادوست. - تهران: موسوي، 16.1361 ص.: مصور (رنگي).
«پرنده اي كه آتش گرفت» يك داستان مصور است.
گروه سني: الف، ب.
خانه اي كه فريبا در آن زندگي مي كند، در نتيجه ي بمباران، ويران مي شود. فريبا براي نجات گنجشك خود مي رود اما گنجشك كشته شده است و فريبا نيز شهيد مي شود. او فقط نه سال داشته است و مردم آبادان جنازه او را تشييع مي كنند. بيان مطالب كتاب به وسيله ي تصوير است و براي گروههاي سني «الف و ب» (سالهاي پيش از دبستان و سالهاي اول دبستان) مناسب است.
مؤلف غلامرضا سلطاني. - تهران: جهان پويش، (چاپ اول): 24.1379 ص.: مصور (رنگي).
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، داستان كوتاهي درباره ي هواپيماي مسافربري ايران است كه بر اثر حمله ي ناو آمريكايي بر فراز خليج فارس منفجر شد و همه ي سرنشينان آن به شهادت رسيدند. داستان از زبان دختر بچه اي به نام «زهره» بازگو مي شود كه دفتر خاطراتش را در هتلي در بندرعباس بر جاي گذارده، همراه پدر و مادرش براي شركت در مراسم عروسي دايي اش در دبي، سوار هواپيما مي شود. زهره در دفتر خاطراتش تدارك مسافرت به دبي و شور و شوق خود را براي شركت در عروسي بيان كرده است. همچنين ماجراي خواب وحشتناكي را در دفتر خود ثبت نموده است كه چند روز قبل از مسافرت ديده بود و او و مادرش را نگران كرده بود او در خواب ديده بود كه هنگام قايق سواري با دايي خود، قايق دچار سانحه شده و آنها در دريا غرق شده اند.
سرور پوريا؛ نقاش: عصمت شيرين زاده؛ ويراستار: جواد رسولي. - مشهد: به نشر، (چاپ اول): 20.1379 ص.: مصور (رنگي). - (شركت به نشر (انتشارات آستان قدس رضوي)؛ 202).
گروه هاي سني «ب» و «ج».
شمارگان: 5000 نسخه.
«پرواز موج» داستاني از مردم سواحل جنوبي كشور است كه با صيد ماهي روزگار مي گذرانند، تا اين كه آتش جنگ تحميلي شعله ور مي شود و انفجار پايگاهها و چاههاي نفتي آرامش دريا را بر هم مي زند و محيط زيست را آلوده مي كند. روزي مرد ماهيگيري به همراه پسر خود در درياي متلاطم پرنده اي زخمي را نجات مي دهند و نام او را «موج» مي گذارند. آنها از
پرنده مراقبت مي كنند تا سرانجام پرنده سلامت خود را باز مي يابد و به پرواز درمي آيد. اما آلودگي ناشي از آتش سوزي و نفت موجب مرگ «موج» مي شود.
حسين فتاحي. - تهران: نشر صرير، 1376.
164 ص. نقشه. - (ادبيات دفاع مقدس؛ رمان: 4، نوجوان و جوان، 4).
رحمان، رزمنده اي جنوبي است كه عراقي ها تنها خويشاوند وي، خاله طوبا، را به اسارت برده اند. او با گروهي براي شناسايي منطقه اي در عمق خاك دشمن مي رود. در بازگشت خبر مي دهند كه خاله طوبا را در شهري مرزي ديده اند. عمليات شناسايي بعدي در نزديكي شهر عماره است. جاسب، مسؤول گروه، اميدوار است خاله طوبا را
[ صفحه 1194]
همراه بياورد، ولي رحمان و قاسم را همراه نمي برد. رحمان خود براي آوردن خاله طوبا اقدام مي كند. قاسم نيز در پي او مي رود. باران سيل آسا آن ها را به خرابه اي مي كشاند و در آن جا با رئوف، كه مجروح است، آشنا مي شوند. با مراقبت چند روزه رئوف بهبود مي يابد. رئوف، قاسم و رحمان را با خود مي برد تا شايد دايي، كه به عراق تردد دارد، به آن ها كمك كند. اما، دايي جاسوس است و عمليات را لو داده است. رحمان و قاسم فرار مي كنند و در هور گم مي شوند. تا اين كه رئوف، كه به نيروهاي اسلام پيوسته، آن ها را پيدا مي كند. بعد از حوادثي جاسب را مي بينند در حالي كه جاسب خبر آوردن خاله طوبا را به همراه دارد و رحمان، خبر لو رفتن عمليات را.
فريبا كلهر. - تهران: نشر زلال، 294.1373 ص.
پدر يوسف و حسام رزمنده اي است كه در جبهه اسير شده و خانواده اش چشم به راه آزادي او هستند. مرد ناشناسي به زندگي بچه ها، كه هر روز فوتبال بازي مي كنند، وارد مي شود.
كم كم مهارت مربيگري او باعث مي شود كه همه ي بچه ها از او صحبت كنند. پدر با آزادگان به وطن باز مي گردد. ولي او يك پاي خود را در اسارت از دست داده است و اين امر باعث ايجاد شكاف بين او و يوسف مي شود. پدر كه متوجه مي شود پسران محله ي همسايه، مربي فوتبال ندارند، آموزش آنها را بر عهده مي گيرد. پس از مدتي، يك مسابقه بين بچه هاي دو محله برگزار مي شود و نتيجه بازي يك بر يك مساوي اعلام مي گردد. يوسف متوجه مي شود كه اگر چه پدرش يك پاي خود را از دست داده است ولي هنوز مهارت مربيگري خود را از دست نداده است و كمتر از آن مرد غريبه نيست. اين امر باعث مي شود كه شكاف ايجاد شده ميان پدر و پسر از بين برود.
زهرا رهنورد؛ زير نظر: كميته فرهنگي دفتر مركزي جهاد سازندگي. - [مشهد]: هجرت، 16.1362 ص.
محمد خيلي دوست دارد به جبهه برود تا به كشورش خدمت كند. با شهادت علي آقا، همسايه ي آن ها، اشتياق محمد براي رفتن به جبهه بيشتر مي شود. او نزد مدير مدرسه مي رود و از وي مي خواهد كه او را به جبهه بفرستد، ولي مدير، به علت كمي سن او، قبول نمي كند. روز بعد مردم در مسجد لوازم مورد نياز رزمندگان را براي ارسال به جبهه آماده مي كنند. محمد هم به كمك مي رود. سپس از امام جماعت مي خواهد تا او را به جبهه بفرستد، ولي او مي گويد: «پشت جبهه هم سنگر است، تو مي تواني همين جا كمك كني». روز بعد، محمد از صبح تا شب برف پارو مي كند. روز جمعه، در دانشگاه تهران، دستمزد
خود را همراه با نامه اي به امام جمعه مي دهد. او در نامه كه توسط امام جمعه از پشت تريبون نماز خوانده مي شود، چنين نوشته است: «خيلي آرزو داشتم به جبهه بروم و با دشمنان بجنگم، اما چون سن من كم بود، كسي مرا به جبهه نفرستاد. يك روز از صبح تا غروب كار كردم و پانصد تومان مزد گرفتم. از شما خواهش مي كنم اين هديه ي ناقابل را از طرف من به رزمندگان بدهيد». نامه كه تمام مي شود همه فرياد «الله اكبر، خميني رهبر» سر مي دهند.
نقاشي و داستان نرگس رستمي معز. - تهران: مؤسسه فرهنگي هنري جنات فكه، (چاپ اول): 24.1380 ص.: مصور (رنگي).
گروه سني: «ب» و «ج».
شمارگان: 12500 نسخه.
[ صفحه 1195]
نويسنده ي كتاب با بياني شعر گونه ماجراي زندگي و شهادت «شهيد سعيد طوقاني» را براي كودكان و نوجوانان شرح داده است. شهيد طوقاني در سال 1348 در تهران به دنيا آمد. از كودكي به ورزش باستاني علاقه ي شديدي داشت. او در 22 / 12 / 1363، در عمليات بدر (شرق رود دجله) بر اثر اصابت گلوله ي دشمن به شهادت رسيد. بعد از او، «عباس دائم الحضور» (دوست او) هم در همان جا به شهادت رسيد. پيكر پاك هر دو شهيد پس از ده سال به ايران اسلامي باز گردانده شد. كتاب شامل عكسهايي از او و ديگر همرزمان شهيدش، با زيرنويس، است. تصوير دستنوشته ي مقام معظم رهبري بر عكس شهيد طوقاني نيز ارائه شده است.
نويسنده مژگان شيخي، نقاش حسين صلواتيان، ويراستار حسين فتاحي. - تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامي، (چاپ اول): 165.1376 ص.: مصور.
براي گروه سني «ج» و «د».
كتاب درباره ي دختري به نام «شوكا» و برادرش «سهند» است. پدر اين دو ارتشي است. به سبب مأموريت پدر، اين دو نيز همراه مادرشان از نوشهر به اهواز مي آيند. سهند و شوكا (در اوايل جنگ) بر اثر بمباران عراقي ها، مجروح مي شوند و مادر آنها شهيد مي شود. پدر، آنها را به نوشهر باز گردانده، نزد مادربزرگ و پدربزرگشان مي گذارد. سهند، در نتيجه ي آن واقعه، دچار مشكل روحي شده است و قادر به
سخن گفتن نيست. مردم او را رواني و جنگ زده مي دانند. اين مسأله موجب برخوردهايي از سوي خواهرش نسبت به او و مردم مي گردد. سهند در آبگير به غاز سفيد مجروحي بر مي خورد و به آن علاقه مند مي شود. شبي سهند از رختخواب خويش خارج شده، بيرون مي رود. شوكا و دوستان و همسايه ها به جست و جو مي پردازند. سرانجام شوكا و دوستش مريم، او را در ميان تخته سنگها و درختها مي يابند و هنگام بازگشت، دسته اي از غازها، و در ميان آنها همان غاز زخمي، را در حال پرواز مي بينند. سهند بهبهود مي يابد و دوباره مي تواند صحبت كند.
مجيد كوهكن. - تصويرگر: فريبا بروفر؛ ويراستار: احد اكبرپور. - [بي جا]: كنگره سرداران و 14 هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1380.
يك جلد بدون شماره گذاري: مصور (رنگي).
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب، داستان ماجرايي است كه در كودكي باري «هاشم اعتمادي» رخ داده و براي كودكان و نوجوانان نوشته شده است. هاشم در كودكي اسبي به نام «بلندو» داشته است. روزي او و پدر و برادرش براي شكار به جنگل مي روند. پدر از او مي خواهد براي ناهار قدري انگور بچيند. در راه رسيدن به تاكستان، هاشم بر روي اسب خوابش مي برد و در خواب با خرسي مي جنگد. وقتي از خواب بيدار مي شود، خود را در ميان جنگل تنها مي بيند. با ديدن آهويي به سويش شليك مي كند اما تير به پاي آهو اصابت مي كند. هاشم، آهو را به منزل مي برد و از او مراقب مي كند. وقتي پدر و برادرش با دست خالي به خانه بر مي گردند، هاشم را با شكار آهوي زنده مي بينند.
شهيد «هاشم اعتمادي» در اسفند ماه 1341 به دنيا آمد. وي فرمانده ي تيپ امام حسن (ع) بود.
نوشته امير مراد حاصل؛ نقاشي حميد صمديان. - تهران: مركز نشر فرهنگي رجا، 22.1365 ص.: مصور، رنگي. - (ادبيات شكوفه هاي انقلاب اسلامي).
[ صفحه 1196]
گروه سني: «ج» و «د».
اين كتاب در سال هاي 1363،1362 و 1364 توسط امور تربيتي آموزش و پرورش منطقه ي 10 چاپ شده است.
اين كتاب داستان طالب (رزمنده اي چهارده ساله) است كه تمام اعضاي خانواده خود، به جز خواهر كوچكش را، در بمباران از دست داده است. او اكنون به جبهه آمده است تا به وظيفه ي خود عمل كند. خواهرش نيز در آبادان نزد عمويش زندگي مي كند. طالب در جبهه يك تخريبچي است. او با رشادت و دلاوري به وظايف خود عمل مي كند و در يكي از عملياتها، ضمن باز كردن معبر در ميدان مين زخمي و سپس شهيد مي شود. اما پيش از شهادت، نامه اي را همراه با وصيتنامه اش به دوستش مي دهد تا براي خواهرش بفرستد. در پايان داستان، نامه ي پر احساس و زيباي خواهر كوچك، كه در آن طالب را به مقاومت تا پيروزي تشويق كرده است، به جبهه مي رسد. اين كتاب براي دانش آموزان دوره ي ابتدايي نوشته شده است.
اسلامي. - يزد: قصه، 28.1359 ص.: مصور.
براي گروه هاي سني: «ج» و «د».
«تفنگها بالا تارهايي» يك داستان است كه براي نوجوانان نوشته شده است.
عبدالله در كلاس چهارم دبستان درس مي خواند و خانه اش در حصير آباد است. در اولين روز كلاس پنجم او جنگ شروع مي شود. پدر در جنگ شركت مي كند. شهر، مدارس و مغازه ها تعطيل مي شود. مردم فرار مي كنند، اما عبدالله و پدر و
دوستش (جاسم) مي مانند و از خانه ي خود در مقابل «دزدهاي غريبه» دفاع مي كنند. پدر كشته مي شود. ولي عبدالله و دوستش مي مانند و دفاع مي كنند. آنها تفنگ و فشنگ به دست مي آورند و عراقي ها را مي كشند. بر اثر بمباران شهر، جاسم شهيد و عبدالله زخمي مي شود، اما باز هم مي ماند و مي جنگد. كتاب براي گروههاي سني «ج» و «د» (سالهاي آخر دبستان و راهنمايي) نوشته شده است.
بهمن بيدار؛ تصويرگر: علي مظاهري. - تهران: انجام كتاب، [بي تا]. 24 ص.
براي گروه هاي سني: «ج» و «د».
روزهاي اول حمله ي عراقي ها به ايران است و آغاز جنگ. پدر جاسم براي كار به كويت رفته است و مردم در حال ترك خرمشهر هستند. مادر جاسم علي رغم اصرار جاسم در شهر مي ماند. سربازان عراقي وارد شهر مي شوند و جاسم و مادرش را بازداشت مي كنند. در اردوگاه چند پاسدار را جلوي جاسم تير باران مي كنند و به مادر جاسم پيشنهاد مي كنند به آبادان برود و براي آنها جاسوسي كند. مادر قبول نمي كند؛ وي را از جاسم جدا مي كنند و دستور مي دهند كه جاسم و چند نفر ديگر را به به اردوگاه ديگري ببرند ولي در بين راه به ميدان مين برخورد مي كنند و جاسم از موقعيت استفاده كرده، فرار مي كند و به سوي نيروهاي ايراني در نخلستان مي رود و به آنها مي پيوندد. كتاب براي گروههاي سني «ب» و «ج» (دوره ي دبستان) مناسب است.
نوشته مهدي شجاعي؛ نقاشي از شهره امامي. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 1362. [23] ص.: مصور (رنگي)، طرح.
براي گروههاي سني: «ج»، «د».
[ صفحه 1197]
كتاب، به توضيح رد پاي خوني مي پردازد كه قبل از انقلاب در گوشه ي سلولهاي تاريك زندانها و شكنجه گاهها پاشيده مي شد و سپس بر در و ديوار شهر پاشيد و از آن، نهال انقلاب ريشه دواند. اين خون، كوچه و خيابانها را رنگين كرد. در جاي جاي بهشت زهرا، گلزار شهيدان خونين كفن، جاي پاي خون به چشم مي خورد و امروز در ميدانهاي
جنگ و نبرد و دفاع مقدس است. در كربلاي ايران - است كه جاي پاي خون ديده مي شود. اين خون در مرزها و در سنگرها براي حفظ اسلام و جمهوري اسلامي از قلب جوانان، پيران، پاسداران و سربازان فواره مي زند.
نوشته حسن آلفونه؛ تصويرگر: پرويز اقبالي. - تهران: دادجو، 1362.
16 ص.: مصور (رنگي).
گروه سني: «ج»، «د».
اين كتاب داستاني است كه براي نوجوانان نوشته شده است. بچه ها در حال بازي هستند و در نقش سربازان ايراني و عراقي با هم نبرد مي كنند. مردي سر از پنجره بيرون مي آورد و مي گويد من براي آجرها و سيمان هايي كه شما به سوي هم پرتاب مي كنيد پول داده ام؛ چرا مرا آزار مي دهيد؟ بچه ها در گوشه اي مي نشينند و فكر مي كنند كه فردا جنگ كنند يا صلح. شروع داستان، با تصويرهاي ارائه شده، نشان دهنده ي جنگ واقعي است، ولي در آخر داستان است كه متوجه مي شويم بچه ها بازي مي كرده اند. اين كتاب مناسب گروه سني «ج» و «د» (سالهاي آخر دبستان و دوره ي راهنمايي) است.
نوشته ي محمد حمزه زاده؛ تصويرگر محمدحسين صلواتيان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 24.1373 ص.: مصور (رنگي).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Eye, Eye, Two fishes
عنوان روي جلد: چشم، چشم، دو ماهي.
گروه سني «ب».
داستان اين كتاب از زبان دختر كوچكي بيان شده است كه پدر جانبازش از دو چشم نابيناست. دختر براي شركت در يك نمايشگاه نقاشي كه از طرف معلمش بر پا شده به كمك پدرش شروع به نقاشي مي كند. نقاشي براي آن دو به بازي تبديل مي شود و در نهايت، نقاشي زيبايي از آب در مي آيد. در روز نمايشگاه، پدر به اصرار دختر كوچك همراه او مي رود. در آنجا نابينايي پدر، باعث تعجب و پرسش سؤالات پي در پي همكلاسيهاي دخترك و ناراحتي و گريه ي او مي شود. آنها به خانه باز مي گردند
و مادر، براي ساكت كردن دخترك، چشمها را به دو حوض با دو ماهي قرمز تشبيه مي كند و علت نابينايي پدر را تمام شدن آب حوض بيان مي كند. پدر پيشنهاد مي كند نمايشگاهي را در خانه ترتيب دهند. دختر، با شنيدن اين خبر، آرام مي شود و علت خالي شدن دو حوض را مي پرسد. پدر، مادر و دختر هر سه سرگرم نقاشي مي شوند. پدر، صحنه ي جنگ و نابينا شدنش را براي دخترش تعريف مي كند و دختر با قرار گرفتن در آن فضا، صحنه ي مذكور را در دفترش نقاشي مي كند.
احمد عربلو؛ تصويرگر: پرويز اقبالي. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 12.1376 ص.: مصور (رنگي).
شهيد يونس زنگي آبادي فرمانده يكي از گردانهاي لشكر 41 ثارالله بود. كتاب حاضر كه براي كودكان و نوجوانان
[ صفحه 1198]
نوشته شده است، داستان مصوري است از شركت گردان وي در مرحله دوم عمليات كربلاي چهار كه در منطقه ي ام الربابي صورت گرفت. پس از هماهنگي در قرارگاه فرماندهي ابتدا نيروي غواصي مسير عمليات را براي عبور دشمن پاكسازي مي كنند و پس از خنثي سازي مينها و تله هاي دشمن حاج يونس همراه گردانش سنگرهاي دشمن را فتح مي كنند و دشمن را وادار به فرار يا تسليم مي كنند.
حسين داريان. - تهران: قلم، 31.1359 ص.: مصور. براي گروه هاي سني: «ج» و «د».
راوي داستان، يك پسر نوجوان است. داستان، بخشي از جنگ ايران و عراق و حمله ي هوايي به تهران را به تصوير كشيده است. خانواده اي با همسايه هاي محل و يك جوان غريبه در زيرزمين خانه جمع شده اند و براي تسلاي خاطر يكديگر، حرفهايي مي زنند و در آن شرايط سخت، با هم صحبت مي كنند تا شايد آرامشي براي يكديگر باشند. راوي داستان نيز از قول معلم خود حكاياتي را تعريف مي كند.
نوشته داريوش نوروزي. - تهران: اميركبير، كتابهاي شكوفه، (چاپ اول): 71.1367 ص.
گروه سني: «د».
«خاتون چشم به راه» داستان چشم انتظاري «مريم» (دختر كوچكي) است كه پدرش ارتشي است و مادرش در بمباران شهر مهران شهيد شده است. پدر، او را همراه برادرش (علي) كه دانش آموز كلاس اول راهنمايي است، با يك ميني بوس راهي روستاي پدربزرگشان مي كند. پل بمباران شده است؛ بنابراين نيمي از راه را پياده مي روند. وقتي به مقصد مي رسند، متوجه مي شوند پدربزرگ هم به جبهه رفته است. زن همسايه بچه ها را به خانه مي برد و علي رغم تنگدستي و نبودن مرد خانه - كه او هم به جبهه رفته است - از آنها نگهداري مي كند و با صبر و بردباري و ياري اهالي و مدد خداوند، زندگي آنها و سه فرزند خود را تأمين مي كند. مهران آزاد مي شود و پدر كه يك پايش را از دست داده است، باز مي گردد. شادي بازگشت و پايان چشم انتظاري همه غم ها را از ياد مي برد. داستان مملو از نكاتي پيرامون شرارت دشمن، ايثار و مقاومت و ايمان
مردم است.
شهرام شفيعي؛ نقاش الهام كاظمي. - مشهد: به نشر، (چاپ اول): 1379.
[24] ص.: مصور (رنگي). - (شركت به نشر (انتشارات آستان قدس رضوي)؛ 209).
شمارگان: 5000 نسخه.
«خانه اي روي شيشه» داستان كوتاهي است كه براي دانش آموزان دبستاني نوشته شده و به صورت مصور و رنگي به چاپ رسيده است. داستان درباره علامت سفيدي است كه به صورت ضربدر بر روي شيشه ي ساختمان تازه سازي در يكي از شهرهاي جنوبي كشور كشيده شده است. اين علامت با شروع جنگ راهي سفر مي شود و تبديل به باند سفيدي براي پانسمان دست مجروح يك رزمنده مي گردد؛ سپس ضربدري قرمز از خون رزمنده براي پوشاندن نوشته هاي دشمن بر روي ديوار مي شود و سرانجام ضربدري مي شود بر روي شيشه براي جلوگيري از خرد شدن و ريختن شيشه بر سر ديگران.
[ صفحه 1199]
نوشته فروزنده خداجو؛ نقاشي از هوشنگ محمديان. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 1362.
20 ص.: مصور (رنگي).
گروه سني: «ج».
«رضا» - دانش آموز كلاس اول راهنمايي - در شروع فصل مدرسه به ياد خاطرات دوران مدرسه ي خود در شهر اهواز و جنگ مي افتد. غم وجودش را فرا مي گيرد. او در بمباران اهواز دوست خود و يك دستش را از دست داده است. در تهران او با غم خود تنهاست. تا يكي از همكلاسي ها باب دوستي را با وي مي گشايد، به او نيرو و اميد مي دهد كه پس از پايان جنگ به اهواز بر خواهد گشت. رضا براي نمايشگاهي كه قرار است در مدرسه تشكيل شود، با چوب
كبريت مدل يك خانه را درست مي كند و به معلم مي گويد: «مي خواهم وقتي به اهواز بازگشتم با كمك داداش عباسم خانه اي شبيه به اين درست كنم. خانه اي كه هيچ بمبي نتواند آن را خراب كند و نخلهاي باغچه اش هيچ وقت بر زمين نيافتد». اين خانه سمبل اشتياق و آرزوي مهاجرين جنگ براي بازگشت به موطن خويش و بازسازي آنجاست.
محمدرضا كاتب. - تهران: مؤسسه نشر و تحقيقات ذكر، كتابهاي قاصدك، (چاپ اول): 53.1369 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
مندرجات: ختم ارباب والا؛ مصيبت؛ نادرولي.
كتاب «ختم ارباب والا» مجموعه ي سه داستان است كه از بين آنها، تنها داستان «نادر ولي» در ارتباط با جنگ است. اين داستان در مورد فردي به نام «اسماعيل غلام پور» است كه هيكل خيلي بزرگي دارد و كارهاي جالبي در جنگ انجام دهد. همه رزمندگان از مصاحبت با او لذت مي برند تا اين كه مشخص مي شود نام اصلي او «نادر ولي» بوده است. او در زمان رژيم پهلوي از افرادي بوده كه نوچه هاي بسياري داشته است. او برادري به نام اسماعيل داشته كه در جنگ به شهادت رسيده و همين باعث هدايت وي شده است. او نام خود را به اسماعيل تغيير داده و به جبهه آمده است.
نويسنده شهرام شفيعي؛ تصويرگر محمدحسين صلواتيان. - تهران: نشر صرير، كتابهاي شهيد فهميده، (چاپ اول): 20.1379 ص.: مصور (رنگي).
شمارگان: 5000 نسخه.
داستان، درباره ي دختر كوچكي است كه به سفارش معلم خود نامه اي براي جبهه مي نويسد: او در اين نامه هدايايي را كه از ديد خود فكر مي كند رزمندگان اسلام در جبهه ها مي توانند از آنها استفاده كنند، پيشكش مي كند. ابتدا مي خواهد جواد، كودك نوزاد همسايه را كه بسيار شيرين و با نمك است بفرستد، ولي بعد فكر مي كند اگر جواد جاي خود را خيس كند، باعث مزاحمت رزمندگان مي شود. سپس مقداري آجيل و در نوبتي ديگر استكان و نعلبكي براي آنان هديه مي كند، زيرا برادرش امين، تعريف كرده بوده است كه وقتي در جبهه بود، درون شيشه ي
مربا چاي مي خورد. پس از مدتي، امين به شهادت مي رسد و دختر، در حالي كه بر روي پتوي امين (كه عكس خروسي در زير درخت گلابي بر روي آن وجود دارد) دراز كشيده است، همراه با جواد كوچولو، اين موضوع را در نامه اي به جبهه مي نويسد.
[ صفحه 1200]
داوود غفارزادگان؛ نقاشي محمدعلي كشاورز. - تهران: قدياني كتابهاي بنفشه، (چاپ سوم): 1374. [32] ص.: مصور (رنگي).
براي دانش آموزان كلاس هاي چهارم و پنجم ابتدايي و دوره ي راهنمايي گروه سني «ج».
پدر بهروز كوچولو خلبان بوده و براي جنگ با دشمن، به جبهه رفته و شهيد شده است. بهروز هواپيماي جت كوچكي دارد كه آن را خيلي به آن علاقه مند است. بهروز در عالم خيال با جت صحبت مي كند، سوار جت مي شود و پرواز مي كند. بهروز تشييع پيكر پاك پدر را به ياد مي آورد. جت به يكي از شهرهاي عراق مي رسد و در خانه اي فرود مي آيد. دختر كوچكي به نام مريم در آن خانه مشغول عروسك بازي است. بهروز و مريم سوار هواپيما مي شوند و به جبهه ي جنگ مي رسند. آنها يك سرباز عراقي را مي بينند كه در حال فرار است. او نمي خواهد با ايراني ها بجنگد. سرباز عراقي پدر مريم را مي شناسد و مي گويد كه او به خاطر مخالفت با فرماندهان كشته شده است. هواپيما آنها را به چند جاي ديگر هم مي برد و سرانجام نزديك يك سنگر ايراني، كه پيرمردي در آن است، فرود مي آيد. پيرمرد به آنها مي گويد: «ما بايد با دشمن بجنگيم.»
جت بچه ها را سوار كرده برمي گردد.
نويسنده محمدرضا يوسفي؛ تصويرگر نفيسه شهدادي. - تهران: خانه آفتاب، (چاپ دوم): 1374.
24 ص.: مصور (رنگي).
گروههاي سني: «ج» و «د».
«خندانه» دختري بود كه هميشه مي خنديد و همه از خنده ي او شاد مي شدند. يك روز خندانه غمگين شد. آن روز هواپيماهاي عراقي شهر را بمباران كردند. ديگر كسي خندانه را نديد. ولي بچه هاي ديگر جاي او را
گرفتند و مانند خندانه خنديدند. جنگ تمام شد. هفت دختر همانند خندانه فرياد زدند؛ كلاغها رفتند؛ كبوترها آمدند. بيان داستان بيشتر به وسيله تصاوير است و تصاوير هم حالت استعاره اي دارند.
نوشته فريدون رحيمي. - تصويرگر: نيره تقوي؛ ويراستار: جويني. - تهران: اميركبير، كتابهاي شكوفه، 45.1365 ص.: مصور.
گروه سني «د» (دوره راهنمايي و دبيرستان)
اين كتاب، داستاني ساده از جنگ است كه از زبان پسر كوچكي روايت مي شود. پسري به نام الوان كه دوست دارد با بادبادك ها و كبوترهايش بازي كند، او با مادر، خواهر و مادربزرگش در خرمشهر زندگي مي كند. روزي پسر عمويش خبر مي آورد كه عراقي ها پشت شلمچه سنگر گرفته اند و ممكن است حمله كنند. خواهر الوان او را دلداري مي دهد. الوان به دنبال بازي هاي خود است كه عراقي ها حمله مي كنند و تعدادي از همسايگان شهيد مي شوند. خالو قربان، مادر الوان را راضي مي كند كه به دشت كوت برود، ولي الوان نزد او باقي مي ماند. شبي در رؤيا مي بيند كه كبوترها و بادبادك هايش فضاي شهر را پر كرده اند و دوستانش كه شهيد شده بودند، بر بالاي بادبادك هايش سوار هستند. او بيدار مي شود و دنباله ي رؤيايش را پس از ذكر خاطراتي از باز پس گيري و مقاومت خرمشهر بيان مي كند و در سر كلاس انشاء مي خواند. خاطره ي او با اين جمله آغاز مي شود: خواب هايم پر از كبوتر و بادكنك هاي رنگين است.
[ صفحه 1201]
نويسنده حميد اكبرپور؛ تصويرگر فريبا بروفر؛ ويراستار مجيد كوه كن. - شيراز: كنگره سرداران و چهارده هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1380.
24 ص.: مصور (رنگي).
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب، داستاني است درباره شهيد رضا پورخسرواني كه در سال 1343 در شيراز متولد شد. او مسؤول مخابرات لشكر پانزده فجر بود و در سال 1364 در
عمليات والفجر هشت به شهادت رسيد. داستان در مورد نحوه ي آشنايي و زندگي وي با همسري مهربان است كه براي كودكان نوشته شده است. شيوا دختر جواني است كه طبق سفارش مدير مدرسه، با مريم (دختر جنگ زده اي كه با خانواده ي خود به شيراز آمده بودند)، آشنا مي شود. دوستي آن دو باعث مي شود تا شيوا با برادر مريم، دوست جنگ زده اش، آشنا شود و مهر رضا بر دل او بنشيند. در پي اين آشنايي، رضا از شيوا خواستگاري كرده، با او ازدواج مي كند. آنگاه رضا به شيوا پيشنهاد مي كند كه اسم خود را تغيير داده، نام «راضيه» را [كه از القاب فاطمه زهرا (س) است]، برگزيند. شيوا ناگاه به ياد خوابي مي افتد كه قبل از آشنايي با مريم ديده بود، در آن خواب، مردي از آسمان، شيوا را با نام «راضيه» خطاب كرده بود.
محسن پرويز؛ تصويرگر: احمد نادعليان؛ ويراستار: محمدباقر شمسي پور. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 20.1376 ص. مصور (رنگي).
پدر مصطفي، (راوي داستان) شهيد شده است و او با مادر و برادرش زندگي مي كند. يكي روز مصطفي سرما خورده است. مادر از خانه بيرون مي رود و مي سپارد كه در آن روز برفي، مصطفي و مهدي (برادرش) بيرون نروند. ولي بچه ها بيرون مي روند. مادر باز مي گردد. حال مصطفي بدتر مي شود. مصطفي در همان حال تب و هذيان پدر را مي بيند كه از او مي پرسد: كجايت درد مي كند؟ و دستي به سر او مي كشد و مصطفي بهبود مي يابد. مادر، مصطفي را به دكتر مي برد، ولي دكتر مي گويد حال او كاملا خوب
است و دارويي نياز ندارد. مصطفي پي مي برد كه شهيدان و از جمله پدرش هميشه زنده هستند. در پايان كتاب، زندگينامه ي مختصر شهيد محمدابراهيم همت ذكر شده است. محمدابراهيم همت با شروع جنگ به جبهه ها رفت. در اين هنگام او 25 سال داشت. او به جبهه هاي جنوب رفت و تيپ محمد رسول الله (ص) را تشكيل داد. حاج همت فرمانده ي لشكر 27 محمد رسول الله (ص) شد. آخرين عملياتي كه وي در آن شركت داشت، عمليات خيبر بود. حاج همت در اسفند ماه 1362 به شهادت رسيد.
منيژه انتخابي. - (بي جا: جاويد، 1363؟).
100 ص.
اين كتاب، شرح خاطرات يك ختر نوجوان خرمشهري از يك خانواده ي مستضعف است. او در جريان حمله به خرمشهر و خرابي كاشانه اش، مادر و خواهر خود را از دست مي دهد و از پدر و برادرانش جدا مي افتد. خواهران پاسدار به او هم - مانند بقيه ي مردم مهاجر - كمك مي كنند و او را در اردوگاه مهاجرين جنگ تحميلي سكني مي دهند. او مدت يك سال و نيم در شيراز در اردوگاه زندگي مي كند. در اين مدت، خياطي را فرا گرفته، ديپلم متوسطه ي خود را نيز مي گيرد. بالاخره برادرش پيدا مي شود و دختر از شهادت پدر و برادر ديگرش آگاه مي شود. با هم به اصفهان مي روند. برادر به بسيج مي پيوندد و دختر خياطي مي كند و همزمان، به تدريس در نهضت سواد آموزي مي پردازد و از اين كه توانسته است با اتكا به ايمان و صبر و استقامت، زندگي خود را بگذارند، خوشحال است.
[ صفحه 1202]
علي آقا غفار؛ نقاشي از عباسپور. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، ستاد مركزي، واحد تبليغات و انتشارات، (چاپ اول): 55.1368 ص.: مصور، (رنگي). - (قصه هاي نهال).
براي نوجوانان دوره راهنمايي.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب، داستان پسري به نام عبدالكريم است كه دوست دارد يك ساعت زنجيردار داشته باشد. پدر او لنج دارد و روزي كه با او به دريا مي رود، لنج خراب مي شود. عبدالكريم براي آوردن كمك، با قايقي به سمت ساحل حركت مي كند. در راه به ياد هواپيماهاي عراقي مي افتد كه مدرسه اش را بمباران كرده اند. در نزديكي
ساحل، جاسوسان دشمن را مي بيند و سعي مي كند مانع كار آنها بشود. به همين سبب، قايق خود را آتش مي زند و تا ساحل شنا مي كند. اين كار باعث جلب توجه پاسداران مستقر در ساحل مي شود و جاسوسان به دام مي افتند. پاسداري به نام حسين، به پاس اين فداكاري، يك ساعت زنجيردار به او هديه مي دهد.
رفيع افتخار. - تهران: وزارت جهادسازندگي، مركز حفظ و نشر آثار دفاع مقدس، 16.1374 ص.: مصور (رنگي).
گروه سني: «ب» و «ج».
داستان كتاب درباره ي پسر كوچكي به نام عبدالله است كه در روستاي سفيدان زندگي مي كند. پدر عبدالله به جبهه رفت و مفقودالاثر شده است و همه فكر مي كنند شهيد شده است. عبدالله بهانه ي پدرش را مي گيرد و مادرش به او مي گويد پدرش به آسمان و نزد ستاره ها رفته است. شبي او با ياد پدر و آسمان به رختخواب مي رود و در خواب مي بيند كه فرشته اي او را بر بالهاي خود سوار كرده، به آسمان مي برد و او در ميان ستارگان پدر را مي يابد و با او صحبت مي كند. از آن شب به بعد، او هر شب اين خواب را مي بيند. اما با شنيدن خبر بازگشت اسرا خوابها هم قطع مي شوند و عبدالله مريض مي شود. روزي مادرش او را كه بدحال است، در آغوش مي گيرد و كنار جاده مي ايستد. در همين زمان، پدر عبدالله از اتوبوسي كه آزادگان را آورده است، پياده مي شود.
مهدي مشايخي؛ نقاشي: صادق صندوقي. - تهران: موسوي، (چاپ سوم): 1363.
80 ص.: مصور.
به گفته ي نويسنده، اين كتاب براي آن دسته از شهيدان گمنامي نوشته شده كه در جنگ با صداميان كافر شهيد شده اند ولي مزاري ندارند و كسي براي آنها فاتحه اي نخوانده است. داستان درباره ي خانواده يك كارگر است. با شروع جنگ، پدر خانواده از طرف كارخانه به جبهه اعزام مي شود. از آنجا نامه اي براي خانواده اش مي نويسد و در يك مصاحبه ي تلويزيوني (در سر پل ذهاب) شركت كرده، پسرش را نيز براي پيوستن به
نيروهاي اسلامي تشويق مي كند. مسعود، پسر خانوده، در بسيج مسجد محله ثبت نام مي كند و عده اي از منافقين را در گشت شبانه در تهران دستگير مي كند. پس از مدتي برادر پاسداري خبر شهادت پدر را به آنها مي دهد. پس از پايان مراسم ختم پدر شهيد خانواده، مسعود به سنگر پاسداري خويش بر مي گردد و در جريان صحبت با يكي از دوستانش مي گويد كه او نيز در صف منتظران شهادت، منتظر است تا به خيل عظيم شهدا بپيوندد.
آگاه؛ تصويرگر: رضا ريحانيان. - تهران: بعثت، [بي تا]. 24 ص.: مصور.
طراح روي جلد: ع. مظاهري.
گروه سني «ج» و «د». (پايان دبستان و دوره راهنمايي).
[ صفحه 1203]
علي و حسن دو نوجوان بسيجي هستند كه در كلاس آموزش بسيج در شرق تهران ثبت نام كرده اند. حسن به فكر عقب ماندن از درسهاي مدرسه است. علي او را توجيه مي كند كه در اسلام، هدف خداوند است و همه ي اعمال ديگر وسيله اي براي تقرب به خدا هستند؛ كارهايي مثل درس خواندن و مدرسه رفتن، حضور در جبهه و جنگ، و حتي شهادت. حسن دچار سردرگمي مي شود. هر دو به جبهه اعزام مي شوند. اما حسن در لحظات آخر پشيمان مي شود و نمي رود. او در اثر يك تصادف ساده در تهران مي ميرد. علي پس از بازگشت از جبهه و فهميدن اين موضوع، و بسيار غمگين مي شود.
نوشته جعفر ابراهيمي (شاهد). - تهران: نشر پيدايش، 239.1375 ص.: مصور.
طراح روي جلد: مهدي كريم خاني.
گروه سني: «د».
پسركي كنار ديواري ضعف مي كند و پيرمردي، پس از مداوا، او را به آلونك حلبي خود مي برد و بعد از خوردن غذا، از او مي خواهد داستان زندگي اش را تعريف كند. پسر، كه نامش عباس است، از اهالي «كرند» كرمانشاه است و كارش چوپاني. پدرش، مش عطاءالله، پس از عمليات ناپديد شده است. شايد اسير شده باشد. عباس در جستجوي پدر به راه افتاده، براي خبر گرفتن از او، ابتدا به پادگان ابوذر (در نزديكي شهر «سر پل ذهاب») و از آنجا به كرمانشاه مي رود و سپس به تهران
مي آيد تا از مراكز مربوطه سؤال كند. پدرش را پيدا نمي كند، اما با پيرمرد آشنا مي شود. پيرمرد اهل خرمشهر است و پسري به نام سهراب داشته كه واقعا پهلوان بوده است. در حمله ي صداميان به خرمشهر، همه ي اهالي - به جز چند خانواده - شهر را ترك مي كنند. پيرمرد و خانواده اش نيز در خرمشهر مي مانند. پسرش سهراب و همسرش در جنگ كشته مي شوند. او هم از خرمشهر، كه سقوط كرده، خارج مي شود و بالاخره به تهران مي آيد. در تهران، به عباس بر مي خورد و به او كمك مي كند.
محمدرضا كاتب؛ نقاشي صابر عباسپور؛ زير نظر محمدقاسم فروغي جهرمي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، 1373.
47 ص.: مصور. - (مجموعه ي آثار و ارزشهاي دفاع مقدس: ادبيات كودك و نوجوانان: داستان؛ 10).
اين كتاب به مناسبت سالگرد عمليات بيت المقدس و روز آزادي خرمشهر قهرمان (3 خردادماه 1361) منتشر شده است.
رضا و حميد دو رزمنده ي نوجوان همراه آقاي جعفري، تنها بازماندگان گروهي هستند كه در سنگري پناه گرفته اند و تنگ تر شدن لحظه به لحظه ي محاصره ي دشمن را زير نظر دارند. آقاي جعفري - فرمانده ي گروه - كه پايش زخمي شده، نگران است. حميد و رضا هم مجروح هستند و حال روحي وخيم تري دارند، ولي بدون توجه به نزديك شدن تانك ها و حتي پاكسازي سنگرها توسط سربازان عراقي، در كمال خونسردي به گفتگو در مورد امور سطحي زندگي پرداخته اند و آقاي جعفري از اين كه مي بيند آن ها كوچكترين توجهي به عراقي ها ندارند، خشمگين است. از طرفي آقاي جعفري كه مدت ها پيش در محاصره مهران، با وجود
داشتن سمت فرماندهي، آخرين نفري نبوده است كه از مهلكه بيرون جسته، مي ترسد كه مبادا آن جريان دوباره تكرار شود و وجدانش يك بار ديگر طعم عذاب را بچشد. ولي در نهايت، او بعد از دو نوجوان به اسارت دشمن در مي آيد و وجدانش آسوده مي گردد.
[ صفحه 1204]
سرور پوريا؛ نقاش الهام كاظمي. - مشهد: به نشر، (چاپ اول: 1379.
[12] ص.: مصور (رنگي). - شركت به نشر (انتشارات آستان قدس رضوي)؛ 207).
شمارگان: 5000 نسخه.
«دست هاي سبز لاله» داستان كوتاهي است با درون مايه اي از جنگ و شهادت. در اين داستان، «مجيد» به همراه دوستش «قاسم» (كه جنگ زده است) به جبهه مي رود، اما چند روز قبل از آن، پياز گل لاله اي را در گلدان مي كارد و به خواهرش مريم سفارش مي كند تا آب دادن و مراقبت از آن را فراموش نكند. چند ماه پس از رفتن مجيد، روزي خبر شهادت و سپس جنازه ي مجيد را مي آورند. مريم سراغ گل مي رود و مي بيند گل لاله هم سر از خاك در آورده است. داستان به صورت مصور و رنگي چاپ شده است. مخاطبان اثر، دانش آموزان كلاسهاي چهارم و پنجم ابتدايي و دوره ي راهنمايي هستند.
نويسنده علي آقاغفار؛ تصويرگر: احمد نادعليان؛ ويراستار: حسن يونسي. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1376.
28 ص.: مصور. - (مجموعه قصه هاي سرداران شهيد، 2).
گروه سني: «ج».
داستان، ماجراي پسري به نام عبدالله است كه براي راه اندازي هيأتي از نوجوانان محل - جهت عزاداري ماه محرم - تلاش مي كند و همراه دوستش كمال براي پيدا كردن مكان مناسبت هيأت به هر دري مي زند. آقاي قرباني (مرد متمولي كه از اعضاي ساواك است) با اين گونه مراسم مخالف است و تقاضاي آنها را براي استفاده از زمين بزرگ كنار منزلش رد مي كند. ولي در نهايت حاج آقا موسوي - روحاني محل - مسجد
را در اختيار آنها قرار داده، خو شخصا از هيأت نوجوانان (كه نام حضرت رقيه را دارد) حمايت مي كند. در پايان كتاب، شرح كوتاهي از زندگي، مبارزات شهيد ميثمي با رژيم شاه، فعاليت هاي وي پس از پيروزي انقلاب در كردستان و طي جنگ تحميلي و سرانجام شهادت او در عمليات كربلاي پنج آمده است.
نويسنده زينب صادقي؛ [نقاشي سياوش ذوالفقاريان]. - تهران: پيام آزادي، (چاپ اول):1373. [24] ص.: مصور، (رنگي). - (براي كودكان؛ 27).
گروه سني: «ب» و «ج».
اين داستان براساس يك ماجراي واقعي كه حجت الاسلام خامنه اي در نماز جمعه نقل كرده اند نوشته شده است.
آرزوي حميد، داشتن يك دوچرخه است. پدر هم مي خواهد اين آرزو را برآورده سازد. پس انداز پدر براي خريد دوچرخه را در اتوبوس مي دزدند. حميد با يك تاكسي تصادف مي كند و در بيمارستان بستري مي شود. راننده ي تاكسي پس از بهبود حميد براي او يك دوچرخه هديه مي آورد و دل او را شاد مي كند. چندي بعد حميد صحنه هايي از كمكهاي مردمي به جبهه ها را در تلويزيون مي بيند و به شدت تحت تأثير قرار مي گيرد؛ لذا دوچرخه اش را مي فروشد و پول آن را براي كمك به رزمندگان به امام جمعه مي دهد. اين كتاب براي كودكان گروه سني «ب» و «ج» (سالهاي دبستاني) نوشته شده است.
[ صفحه 1205]
محمدرضا بايرامي؛ ويراستار حسين فتاحي. - تهران: قدياني، كتابهاي بنفشه، 1375.
224 ص. - (رمان نوجوانان).
گروه سني: دوره راهنمايي و دبيرستان.
راوي داستان، نوجواني است كه به علت بمباران ده، همراه خانواده به «سرخ تپه» مهاجرت كرده است. روزي كه به اتفاق پسر خاله اش به روي تپه ها رفته است، هواپيماهاي دشمن چادرهاي آنان را بمباران شيميايي مي كنند. آنها دود را از پشت تپه ها مي بينند و به طرف چادرها مي دوند. اكثر مهاجران به شهادت رسيده اند. نيروي امداد مي رسد و مجروحان را به بيمارستان مي برد. نوجوان داستان چشمانش را از دست داده است و در
نااميدي و آرزوي مرگ به سر مي برد. جوان ديگري، كه خود جانباز است، سعي مي كند به او روحيه بدهد. تلاش بي نتيجه است، تا هنگامي كه بيمارستان هم بمباران مي شود و نوجوان تصميم به مبارزه با معلوليت خود مي گيرد و موفق هم مي شود.
اثري از عبدالصمد زراعتي جويباري. - قم: عبدالصمد زراعتي جويباري، 1372.
190 ص.
شمارگان: 3000 نسخه.
يك نوجوان چهارده ساله يك روز كه زودتر از معمول از دبيرستان به خانه مي آيد، با شنيدن سخنان پدر و مادر متوجه مي شود كه آنها پدر و مادر واقعي او نيستند و پدر واقعي اش به سبب اعتياد، هنگام كودكي او را ترك كرده و پس از آن نيز، درگذشته است. و مادرش نيز معلم است و در چالوس زندگي مي كند. او مدتها زندگي را در ناراحتي مي گذراند تا تصميم مي گيرد به جبهه برود. مدارك را جعل مي كند و همراه با ساير داوطلبها به پادگان آموزشي چالوس فرستاده مي شود. فرمانده به راز ناراحتي او پي مي برد و به او قول مي دهد كه در پيدا كردن مادر واقعي اش به او كمك كند. پس از طي دوره آموزشي، در پادگان با «محمد» آشنا مي شود. اين آشنايي به دوستي عميقي تبديل مي شود. علي به مهران اعزام مي شود و سپس براي ادامه ي تحصيل به ساري برمي گردد. پس از جبران عقب افتادگي درسي مجددا به جبهه ي مهران مي رود و با محمد روبه رو مي شود. در عملياتي هر دو زخمي مي شوند و در نهايت، محمد شهيد مي شود. بعد از مدتي علي مادرش را هم پيدا مي كند و در تماشاي آلبوم خانوادگي متوجه مي شود محمد برادر واقعي او بوده است.
نويسنده: ناصر ايراني، نقاشي: ايرج خانباباپور. - تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامي، 114.1370 ص.: مصور (بخشي رنگي).
براي گروه سني د. ه دوره راهنمايي و دبيرستان.
مهدي، خانواده اش (پدر، مادر، خواهر و برادر) را در موشكباران از دست مي دهد و خودش به
طرز معجزه آسايي زنده مي ماند و پس از مدتي زندگي نزد خواهران ديگرش (كه ازدواج كرده اند)، عمويش (كه در گيلان جنگلبان است) او را به شمال مي برد. مهدي به علت شوك روحي ناشي از حادثه، از همه چيز مي ترسد. عمويش او را به جنگل برده، گوزنها را نشانش مي دهد. زندگي در جنگل و محيط طبيعي، روحيه ي مهدي را كمي تغيير مي دهد. تا اين كه مهدي مسؤليت نگهداري يك بچه گوزن را بر عهده مي گيرد ولي بازي با آن، او را از درس باز مي دارد. با نصايح معلم و عمو درس خواندن را جديدتر مي گيرد و با پسري به نام احمد نيز بسيار دوست مي شود. يك روز كه از مدرسه برمي گردد، بچه گوزن را در خانه پيدا نمي كند. عمويش او را دلداري مي دهند و مي گويد: «گوزن نبايد در خانه ي آدم زندگي كند» و بايد به جنگل باز گردد. در اين داستان، تلاشهاي عموي مهدي كه سعي دارد برادرزاده ي
[ صفحه 1206]
داغديده و ضربه خورده اش را با جنگل و زيبايي هاي آن آشنا كند، شرح داده مي شود و اين كه چگونه طبيعت، روح زخم خورده ي پسر جوان را التيام مي دهد و زندگي با تمام زير و بم آن ادامه پيدا مي كند.
سيد احمد زرهاني. - [بي جا]: نشر شفا، 126.1376 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
«راست قامتان»، داستان شجاعت و از جان گذشتگي رزمندگان با ايمان اسلام است. حكايت دو جوان است به نامهاي «رضا قرباني» و «عليرضا عطايي» كه از كودكي در همسايگي هم بزرگ شده اند، ولي هر يك در خانواده اي با طرز فكر و روشي خاص خود، كه
با هم متفاوت است. با وجود اين، هر دو عاشق اسلام هستند. مدت كوتاهي پس از شروع جنگ، هر دو قصد رفتن به جبهه مي كنند. رضا مي رود و عليرضا به سبب مخالفت شديد خانواده مي ماند ولي تصادف مي كند و در بيمارستان بستري مي شود. پس از بهبود، رضايت مشروط پدر را مي گيرد و به جبهه مي رود. پس از مدتي، رضا و عليرضا در يك شب ازدواج مي كنند. همسران هر دو بسيجي هستند. باز هم به جبهه مي روند و در عملياتهاي مختلف شركت مي كنند. عليرضا 24 ساعت پس از تولد اولين فرزندش شهيد مي شود و پدرش (كه در طول زمان تا حدودي متحول شده) در اثر خوابي كه ديده است و خواندن وصيتنامه ي فرزند خود، كاملا در راه اسلام قدم مي گذارد و به جرگه ي بسيجيان مي پيوندد.
ناصر ايراني. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ چهارم): 1374.
112 ص.
براي گروه سني «ه» و سنين بالاتر.
اين كتاب به مناسبت هفته جنگ منتشر شده است.
كتاب «راه بي كناره»، شرح گوشه اي از زندگي خانواده ي يك رزمنده است. رزمنده، شركت در جنگ را وظيفه ي شرعي خود مي داند و بيشتر اوقات سال در جبهه است. از طرفي به دختري علاقه مند است، ولي مي داند كه نمي تواند زندگي بي دغدغه اي را براي او فراهم كند. به ناچار از او دست مي كشد و به وظيفه ي شرعي خود عمل مي كند و همراه برادر كوچكش به جبهه مي رود. در يك عمليات، برادر كوچك، تركش مي خورد و همرزمانش فكر مي كنند شهيد شده است. خبر به خانواده مي رسد. همه اهل خانواده - جز مادر - شهادت او را باور مي كنند. بعد
از مدتي، برادر كوچك تماس مي گيرد و مي گويد كه مجروح شده و در بيمارستاني بستري است. مادر از پسر و مجروحان ديگر در بيمارستان پرستاري مي كند. بعد از مرخص شدن پسر از بيمارستان، مادر پي مي برد كه پسرش مشتاق رفتن مجدد به جبهه است؛ بنابراين دوباره او را راهي جبهه مي كند.
محمد ناصري؛ نقاشي: اكبر نيكان پور. - تهران: نشر رويش، 64.1368 ص. مصور. گروه سني كودكان و نوجوانان.
كتاب حاوي چهار داستان است كه از اين چهار داستان، يك داستان به دفاع مقدس مربوط مي شود. در داستان «مسابقه» بمبي مي افتد و صداي انفجار و شكستن شيشه ها بلند مي شود. هواپيماهاي دشمن بعثي به مناطق مسكوني حمله كرده اند. مدرسه اي هم ويران شده است. دو كودك به دنبال دوست خود، كه منزلشان ويران شده است، مي گردند، ولي متوجه مي شوند كه او در اثر بمباران زخمي شده است. چند روز بعد براي عيادت دوست
[ صفحه 1207]
مجروح خود به بيمارستان مي روند و به او مي گويند كه دوباره با هم فوتبال بازي خواهند كرد. ولي كودك مجروح ناراحت مي شود و گريه مي كند زيرا در اثر حمله ي دشمن يك پاي او از زانو به پايين قطع شده است. كودكان چشمان خود را مي بندند و در عالم خيال، خود را رزمنده مي بينند.
نوشته مرتضي سرهنگي، تصويرگر پرويز اقبالي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان، (چاپ اول): 1376.
24 ص.: مصور (رنگي) - (داستان؛ 32).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Days of Khorramshahr
شمارگان: 6600 نسخه.
كتاب حاضر، داستان كوتاهي است از خرمشهر، كه به زباني مناسب براي كودكان، با متن و تصوير، خيلي خلاصه، تصرف خرمشهر توسط ارتش متجاوز بعثي عراق را شرح داده است. در اين داستان نحوه ي باز پس گيري شهر توسط نيروهاي اسلام نيز توضيح داده شده است. در اين كتاب، به نام عمليات و
جزئيات آن اشاره اي نشده است.
محسن مؤمني؛ به اهتمام شوراي ادبيات و مقاومت. - تهران: صرير، (چاپ اول): 1376.
213 ص. - (ادبيات دفاع مقدس، رمان؛ 5 - نوجوان و جوان).
كتاب «زماني براي بزرگ شدن» زندگي رزمنده ي نوجواني را به تصوير مي كشد كه مخفيانه و دور از چشم پدر و مادر براي جبران خطاي برادر بزرگتر به جبهه مي رود. برادر او به منافقين پيوسته و عليه نظام جمهوري اسلامي مبارزه مي كند. نويسنده در اين داستان، همراهي چند نفر از بچه هاي يك محل و شور و اشتياق آنان و وضعيت دوران آموزش نظامي، عشق و علاقه ي ايجاد شده بين افراد در اين دوران و شخصيت هر يك از آنها را نشان مي دهد. نحوه ي اعزام، شرايط خاص جبهه، تلاش و مبارزه ي افراد و همچنين، سير تحولات مختلف و رو حيات افراد مختلف نيز شرح داده شده است. در اين ميان، قهرمان جوان داستان با حوادث مختلف روبه رو شده، از وضعيت جبهه بيشتر آگاه مي شود. قرار گرفتن گردان در شرايط سخت محاصره و تلاش آنها براي مقاومت و حفظ مواضع، يادآوري خاطرات دوران كودكي و بيان اتفاقات و حوادث با برادر منافق، داستان را به پيش مي برد.
سوسن طاقديس. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان، (چاپ اول): 1376.
56 ص.: مصور. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودكان و نوجوانان؛ داستان بلند: 6).
هنگام بمباران شهر اهواز، در دوران جنگ، خانواده اي تصميم مي گيرد جهت ايمن ماندن به زيرزمين خانه ي خود نقل مكان كنند. افراد خانواده - مركب از پدر، مادر، مادربزرگ، دو پسر و حليمه (دختر
بزرگ خانواده) همراه شوهر و دو فرزندش و طاهره (دختر كوچك خانواده) و راوي داستان - در آنجا ساكن مي شوند. روزي پدر براي خريد و مادر و حليمه براي انجام كاري بيرون مي روند. در اين بين، خانه بمباران مي شود و اعضاي خانواده در زيرزمين و زير آوار ساختمان فرو ريخته مي مانند. طاهره كه سالم است، پاي شكسته ي برادرش را با چوب مي بندد و زير
[ صفحه 1208]
سقف نيز يك چوبي حايل مي كند. تشنگي به همه فشار مي آورد؛ طاهره ديوار را مي شكافد، و لوله آب را سوراخ مي كند تا آب به دست آورد. با وجود آن همه سختي و مرارت، نااميد نمي شوند. بالاخره مردم آوار را كنار مي زنند و افراد خانواده را زنده از زير خاك بيرون مي آورند.
محمدرضا بايرامي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارگاه قصه و رمان، 240.1376 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Shadows of the Locust
شمارگان: 3300 نسخه.
صابر، چوپان نوجوان، در روستايي مرزي زندگي مي كند. ملخ ها به روستا حمله كرده، اهالي وحشت كرده اند. فرداي آن روز، صابر، گوسفندهايي را كه قرار است براي تهيه ي پول عمل چشم پدر فروخته شوند، به صحرا مي برد. سه نفر سارق مسلح تمام گوسفندها را مي دزدند. صابر آنها را پنهاني تعقيب مي كند و از نزديك مرز برمي گردد تا كمك بياورد. از ترس پدر، جريان را فقط به حاتم مي گويد. آن دو شبانه به محل مي روند و با يك ستون نظامي عراقي نفوذي به خاك ايران، روبه رو مي شوند. هنگام بازگشت، عراقي ها آنها را مي بينند و تيراندازي مي كنند. صابر و حاتم،
كه مجروح شده است، با مشقت به روستا مي رسند و اهالي را آگاه مي كنند. مردم، روستا را ترك مي كنند. صابر ماجرا را به پاسگاه خبر مي دهد. عراقي ها روستا را با خاك يكسان مي كنند. مردم، كه زندگي خود را به صابر و حاتم مديون هستند، تعدادي گوسفند به خانواده ي صابر مي دهند تا زندگي آنها تامين شود.
محمود جوانبخت؛ ويراستار مينو كريم زاده. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 36.1380 ص.: مصور.
مدير هنري و طراح گرافيك: كوروش پارسانژاد.
براي گروه سني «د».
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب حاضر داستاني مستند از روزهاي مقاومت در شهر خرمشهر است. مطالب داستان از نخستين روز تجاوز عراق (31 شهريور) تا چهارم آبان ماه 1359 (مدت 34 روز مقاومت مردم خرمشهر تا سقوط شهر) را شامل مي شود. از جمله مطالب كتاب اين موارد است: «بي اعتبار خواندن قرارداد الجزاير، حمله ي هواپيماهاي عراق، سقوط پاسگاه شلمچه، پيشروي دشمن تا پشت نهر عرايض، مقاومت و تجهيز مردم در مساجد و حسينيه ها به دستور جهان آرا، توقف دشمن در پنج كيلومتري شهر، انهدام پل نو توسط سپاه خرمشهر (براي جلوگيري از پيشروي عراق) صدور قطعنامه ي 497 شوراي امنيت، درگيري و ورود دشمن به شهر، درگيري هاي پراكنده، سقوط پادگان دژ، به كارگيري پنج گردان از نيروهاي مخصوص و پياده و يك گروهان تانك براي تصرف خرمشهر، عقب نشيني نيروها كه (به بهانه ي بمباران شهر از سوي بني صدر مطرح شد) و به سقوط شهر منجر گرديد و...).
نويسنده: احمد زرهاني [براي] شوراي آموزش و پرورش، مناطق مرزي. - تهران: وزارت آموزش و پروش، شوراي آموزش و پرورش مناطق مرزي؛ سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، انتشارات مدرسه، 112.1376 ص.
[ صفحه 1209]
طراح روي جلد: علي دانشور.
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب، داستان نوجواني از روستاي «كرم آباد» - به اسم «حسن» است كه علي رغم مخالفتهاي خانواده، گاو و گوسفدانش را مي فروشد و به اميد واهي كسب
و كار، به تهران مهاجرت مي كند و زير پل سيد خندان بيتوته مي كند. حسن با ديدن اعزام بسيجيان، همراه آنها به جبهه مي رود و در آنجا زخمي مي شود و به كرم آباد بر مي گردد. يك نفر كلاهبردار، در تهران، پولهاي پدر را از چنگش به در مي آورد. حسن جهت كمك به پدر به تهران مي آيد و در ساختماني شروع به كار مي كند. شخصي به نام «امير هوشنگ» كه سرهنگ بازنشسته است، او را به قيمت صد هزار تومان پول نقد و ماهي سه هزار تومان از پدر مي خرد و اتفاقاتي مي افتد كه در جريان آنها، حسن متوجه مي شود چند تن از دوستان امير هوشنگ قصد انفجار پل راه آهن لرستان را دارند. با كمك او، خانه ي تيمي آنها تسخير مي شود. حسن مجددا به جبهه مي رود، در عمليات مجروح مي شود و پاي راستش را از دست مي دهد و...
محمد عزيزي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، 242.1378 ص.
اين كتاب قبلا با عنوان «شانه هاي خاك (رمان نوجوانان) توسط همين ناشر در سل 1376 منتشر شده است.
رمان «شانه هاي خاك» الهام گرفته از واقعيت هاي تلخ و شيرين دوران دفاع مقدس و بازسازي سرگذشت و حماسه ي شورانگيز شهيد حسين فهميده در روزهاي اول جنگ، در خرمشهر است كه با استفاده از خاطرات پدر و مادر و همرزمان شهيد و كتابهايي تحرير شده است كه درباره وي نوشته شده اند. نويسنده طي داستان احساس وظيفه ي حسين و افكار وي را شرح داده، چگونگي رفتن او به جبهه را شرح مي دهد. پس از آن نيز اوضاعي را كه او در خرمشهر با آن روبه رو شده است، به
تصوير مي كشد و دفاع دليرانه ي حسين و ديگر همرزمان وي را بيان مي كند. پايان كتاب، شرح شهادت طلبي حسين است؛ او در حالي كه نارنجكها را به خود بسته است، كف خيابان دراز مي كشد و تانكي را كه قصد پيشروي دارد، منفجر مي سازد و خود نيز به شهادت مي رسد.
نويسنده: محمد عزيزي. - تهران: نشر شاه، 1376.
242 ص.
طرح روي جلد: بهلولي.
رمان «شانه هاي خاك» الهام گرفته از واقعيت هاي تلخ و شيرين دوران دفاع مقدس و بازسازي سرگذشت زندگي و بيان حماسه ي شورانگيز شهيد حسين فهميده در روزهاي اول جنگ، در خرمشهر است كه با استفاده از خاطرات پدر و مادر و همرزمان شهيد و كتابهايي تحرير شده است كه درباره ي وي نوشته شده اند، تحرير شده است. نويسنده طي داستان احساس وظيفه ي حسين و افكار وي را شرح داده، چگونگي رفتن وي به جبهه را شرح مي دهد. پس از آن نيز اوضاعي را كه او در خرمشهر با آن روبه رو شده است، به تصوير مي كشد و دفاع دليرانه ي حسين و ديگر همرزمان وي را بيان مي كند. پايان كتاب شرح شهادت طلبي حسين است؛ او در حالي كه نارنجك ها را به خود بسته است، كف خيابان دراز مي كشد و تانكي را كه قصد پيشروي داشت، منفجر مي سازد و خود نيز به شهادت مي رسد.
[ صفحه 1210]
نوشته خسرو آقاياري. - تهران: پيام نور، (چاپ اول): 1369.
24 ص.: مصور (رنگي).
دايي محمود، يكي از اسيران جنگ است كه با يك روز تأخير به ايران مي آيد و موجب خوشحالي اطرافيان خود مي شود. آقاي رمضاني مسؤول امور تربيتي مدرسه هم - كه همه تصور مي كردند شهيد شده - جزو اسيران است و همه از ديدن او بسيار خوشحال مي شوند. كتاب به صورت مصور است و براي كودكان نوشته شده است.
نويسنده: ناصر يوسفي؛ تصويرگر: اكبر نيكان پور. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 14.1373 ص.: مصور (رنگي).
گروههاي سني: «ب» و «ج».
نويد، پسر خانواده اي است كه ده سال پيش، پس از آغاز جنگ شهرستان را ترك كرده بوده و اكنون به زادگاه خويش بازگشته اند. پدر و مادر و خواهر، همگي، از شهر خود خاطراتي داشته، آن را دوست مي دارند. ولي نويد در شهر ديگري به دنيا آمده و در ابتدا همه جا و همه كس و همه چيز برايش غريب است. دل تنگ شهر قبلي و دوستاني است كه در آنجا داشته است. او اينك در اينجا تنهاست. نويد در ميان ويرانه ها كلاهي آهني را مي يابد و آن را بر سر مي گذارد و با برداشتن يك تكه چوب احساس مي كند سرباز است و در ميدان جنگ مي جنگد. او كودك ديگري را مي بيند كه روي ديواري نشسته و به هوا نگاه مي كند. نويد از او مي پرسد كه آيا كلاه مال اوست و چون پسر مي گويد نه، نويد آن را به كناري پرت مي كند. پسرك دوان دوان به طرف كلاه مي رود و... كلاه رابطي مي شود تا آنها دوست
شوند و خانه اي نو بسازند.
علي كاظمي؛ نقاشي متن: م. گوليوند. - قم: نشر جبهه، 1360.
24 ص. - (داستان هايي از جبهه: 1).
نقاش روي جلد: صندوقي.
عنوان ديگر: شهيد 13 ساله كه امام او را رهبر خواند.
كتاب، داستان زندگي حسين فهميده است كه به زباني ساده نوشته و صورت مصور به چاپ رسيده است. بنابر اين داستان، حسين سيزده ساله كه اهل قم و ساكن كرج بود و دوره هاي آموزش سلاحهاي مختلف را در بسيج گذرانده بود، مي خواست به جبهه اعزام شود. ولي او را نپذيرفته بودند. تا بالاخره مسؤول بسيج در مقابل رفتار منطقي حسين به او مي گويد: «فردا براي اعزام آماده باش.» حسين در نامه اي به پدر و مادرش مي نويسد كه به جبهه رفته است. وقتي به اهواز مي رسد، به او اسلحه نمي دهند. اتفاقا دشمن همان روز به آنها حمله مي كند. حسين نيز در عمليات شركت مي كند و با كوكتل مولوتف به استقبال تانكها مي رود و چند نارنجك نيز به دست مي آورد. با دو نارنجك تعدادي سرباز عراقي را مي كشد. ولي خودش نيز زخمي مي شود. برادران او را به بهداري منتقل مي كنند. عراقي ها با تانك به بهداري حمله مي كنند. حسين به خود نارنجك مي بندد و خود را به زير يك تانك پيشرو مي اندازد و با اين ابتكار، دو تانك را از كار مي اندازد و خود شهيد مي شود. او به اين ترتيب راه تانكها را مي بندد. نيروهاي اسلام نيز از راه مي رسند و كار عراقي ها را مي سازند.
علي كاظمي؛ نقاشي صندوقي. - قم: نشر جبهه، (چاپ اول)؛ 1361.
24 ص.: مصور. - (داستان هايي از جبهه؛ 4).
عنوان روي جلد: شهيد
شيرودي عقاب جبهه هاي غرب در جنگ تحميلي با عراق.
[ صفحه 1211]
تقديم به جعفر طيار (عليه السلام) و تمام تيز پروازان نبرد حق عليه باطل.
در آغاز جنگ، عراق قصد گذر از دشت ذهاب و تصرف پادگان گيلان غرب را داشت. شهيد شيرودي و يارانش ضمن مبارزه، آنها را عقب مي رانند. او افراد خود را تشويق مي كند و خود او نيز نشان لياقت دريافت مي دارد. شهيد شيرودي در نبردهاي متعدد با هواپيماها و بالگردهاي عراق مي جنگد. در يكي از نبردها با تانكها درگير مي شود و پس از شهادت خلبان هوانيروز، اسماعيلي، در نبردي ديگر خود او نيز شهيد مي شود. پس از شهادت شيرودي همه خلبانان هم قسم مي شوند، كه انتقام او را بگيرند.
نوشته محبوبه سحر. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، كارگاه داستان نويسي، (چاپ اول): 1366. [48] ص.: مصور.
گروه سني «د».
اين داستان روايتي است از وقايعي كه در جنگ تحميلي ايران و عراق اتفاق افتاده است. پدر و دايي صالح كه خلبان هستند، به يك مأموريت جنگي براي در هم كوبيدن تجهيزات دشمن اعزام مي شوند. آن دو براي خودداري از تخريب يك روستا، پس از انجام بخشي از مأموريت خود، مجبور مي شوند از مسير اصلي خود منحرف شوند. آنها تلاش مي كنند تا هواپيما را به ايران بازگردانند، ولي در نهايت هواپيماي آنها سقوط مي كند. در اين واقعه پدر صالح شهيد و دايي وي مجروح مي شود.
طرح قصه محمدعلي فرمانبر؛ بازنويسي گروه ادبيات نشر شاهد؛ نقاشي محمد خزائي. - تهران: نشر شاهد،؟؟ 13.
23 ص.: مصور (رنگي).
براي گروه هاي سني «ب» و «ج».
شمارگان: 9000 نسخه.
داستان مربوط به دختري به نام زينب است كه در تخيل كودكانه اش با خورشيد دوست شده و با او صحبت مي كند. اما وقتي شب او را نمي يابد. سراغش را از ماه مي گيرد. ماه براي تسلي او، قصه اي مي گويد و او را به ياد باباي شهيدش مي اندازد. دختر، با ياد بابا به خواب رفته و صبح هنگام، سراغ پدرش را از خورشيد مي گيرد، زيرا مادرش به او گفته كه بابايت در آسمانهاست. شب فرامي رسد و او درد دل خود را با ماه مي گويد و با ياد پدر به خواب مي رود. مادر او را براي نماز صبح بيدار مي كند. زينب كه به نماز مي ايستد، با ياد خدا غم را از دل مي برد
و دلتنگي را كنار مي گذارد.
عبدالحميد نجفي؛ ويراستار: محمدرضا بايرامي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
43 ص. - (دفتر قصه كودك و نوجوان).
طرح جلد: مرتضي گودرزي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Angel Wing Sound
اين كتاب، يك مجموعه داستان كودكان است داستان اول آن (كوچه هاي شب) مربوط به گريز مردم استان
[ صفحه 1212]
باختران (كرمانشاه) از مقابل نيروهاي عراقي است. خانواده اي كه در قصر شيرين زندگي مي كنند از جلوي سربازان عراقي فرار مي كنند و به كرمانشاه مي آيند. سه داستان ديگر مجموعه ربطي به دفاع مقدس ندارند.
نوشته ناصر نادري، نقاشي: پرويز اقبالي. - تهران: كيهان، 1375.
18 ص.: مصور (رنگي). - (ادبيات كودك و نوجوان: قصه سال هاي جنگ؛ 2).
گروه سني «ج».
كتاب «صداي پاي پيروزي» داستان كودكي را كه پدرش در جبهه است، زنجيروار بيان مي كند. قسمت اول با نام «خواب ستاره ها»، شرح بازگشت پدر است از جبهه؛ قسمت دوم - بوي گل - رفتن علي با پدر به مسجد و سخنان پدر بين دو نماز درباره ي جبهه را بيان مي كند. بخش سوم - خدا قبول كند - جمع آوري كمكهاي مردمي است براي رزمندگان اسلام؛ به پيشنهاد پدربزرگ و شركت علي و خواهرش زهرا در آن. «اشك پدربزرگ» حمله منافقين به مسجد شهر و شهادت يك بسيجي با نارنجك، «كبوتر سفيد» مراسم به خاك سپاري آن بسيجي در بهشت زهرا، «از ستاره هاي درخشان» حمله هوايي دشمن به شهر، «رزمنده ي كوچولو»، بسته بندي نخودچي و كشمش براي رزمندگان در مسجد، «قفس» دلتنگي علي براي پدرش (او مي ترسد مبادا پدرش مثل
شوهر اقدس خانم اسير دشمن شود)، «بيمارستان» خبر مجروح شدن پدر و «خدايا شكر» ديدار از پدر در بيمارستان و تشكر از خدا را شرح مي دهد.
محمدرضا بايرامي؛ زير نظر محمدقاسم فروغي جهرمي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارات، 1373.
45 ص. - (مجموعه آثار و ارشهاي دفاع مقدس، ادبيات كودك و نوجوان؛ داستان: 2).
حسام، يك نوجوان روستايي است كه به علت دور بودن مسير مدرسه، از رفتن به مدرسه منصرف مي شود. پدر تصميم مي گيرد كه گوساله ي «زردو» را (بعد از به دنيا آمدن) بفروشد و براي او دوچرخه بخرد. يكي از روزها سر جاليز هندوانه، صدايي مثل رعد مي شنود و روزهاي بعد برخورد اشيايي آتشين را با زمين مي بيند؛ اشيايي كه سوت مي كشند و مي تركند و دود به پا مي كنند. او درمي يابد كه دشمن حمله كرده است. در اين ميان، گلوله اي به «زردو» مي خورد و او را مي كشد. سرانجام حسام براي گرفتن انتقام «زردو» از عراقي ها، به گشتيهايي كه مي خواهند براي شناسايي وارد خاك عراق مي شوند، كمك مي كند و راه را به آنان نشان مي دهد.
نويسنده مهرداد غفارزاده. - تهران: پاليزان، 1380.
104 ص.
شمارگان: 5000 نسخه.
داستان، درباره ي پسري است كه پدرش در جبهه مفقودالاثر شده است. او هميشه با اميد زنده بودن پدر، آلبومهاي عكس او را تماشا مي كند و مادرش از اين كار او رنج مي برد. پسر بارها به همرزمان بسيجي و سپاهي پدرش مراجعه مي كند و آدرس منطقه ي عملياتي را مي پرسد تا اين كه آدرس را مي يابد. و بدون اجازه ي مادر، در ايام امتحانات، مدرسه را ترك كرده، خود را با قطار به اهواز مي رساند و با كوشش فراوان و كمك سربازان و بسيجيان منطقه ي، به شلمچه و - با گروه
تفحص - به ميدان مين مي رود. او زير خاك با پيكر شهيدي مواجه مي شود، كه رزمنده ي
[ صفحه 1213]
ديگري است. به سبب تشنگي فراوان، از قمقمه ي آن شهيد آب مي نوشد و در همين زمان، بوي معطري به مشامش مي رسد و داستان به پايان مي رسد.
نوشته محسن شيخ الاسلامي، نقاشي تهراني. - تهران: مطهري، (چاپ اول): 16.1363 ص.: مصور.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب به مش طوبي مادر شهيد عبدالرضا پهلوان تقديم شده است.
شهيد عبدالرضا پهلوان در سال 1341 در شهر لار متولد شد و در آذر ماه 1360 در جبهه ي بستان به شهادت رسيد. كتاب حاضر داستاني از زندگي او بوده، براي كودكان نوشته شده است. كتاب حاضر به شرح و توضيح داستاني زندگي شهيد پهلوان (كه به عبدي مشهور بود)، از لحظه ي تولد تا جواني و رشد و تا زمان انقلاب و پيروزي آن و سپس فعاليت هاي او در اوايل انقلاب، در مسجد سپاه و پس از آن، شروع جنگ و داوطلب شدن براي اعزام به جبهه، تا لحظه ي شهادت و مواجه شدن مادر با پيكر فرزندش مي پردازد. عكس شهيد نيز در كتاب ارائه شده است.
نوشته ناصر ايراني. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 1363.
[241] ص.
(شمارگان: 30000 نسخه.
گروه سني «د».
مندرجات: كتاب اول: بيداري: بازي برگشت، آخرين ديدار، نامه، پرتو شمع، تصميم؛ كتاب دوم: دگرديسي: در راه، نخستين آزمايش، شهيد زنده، نيروي طوفان، شب خونين، پرواز.
كتاب «عروج» داستان بلندي است كه در دو بخش مجزا به همراه عناوين جداگانه تنظيم شده است. شخصيت اصلي داستان، مهدي، فوتباليستي ماهر است. حسين - دوست صميمي مهدي - نيز از بازيكنان خوب تيم فوتبال محله ي خودشان است. حسين به جبهه مي رود و پس از مدتي خبر شهادت او را مي آورند. شهادت حسين و يادآوري خاطرات او، همراه با نقل قول هاي اطرافيان و
همرزمان حسين بر مهدي تأثير به سزايي مي گذارد و او با وجود مخالفت والدين به جبهه مي رود. آشنايي با رزمندگان و روحيات افراد - از پيرمرد تا نوجوان - و شنيدن وصف رشادت هاي حسين در نبرد با دشمن، مهدي را به فردي عاشق خدا و ميهن تبديل مي كند؛ به طوري كه هنگام عمليات و روزهاي بعد از عمليات در حملات تلافي جويانه ي دشمن، به عنوان آر پي جي زن و تيربارچي دشمنان را وادار به تسليم يا فرار مي كند.
حسين چتر نور؛ تصويرگر: هادي ابراهيم زاده. - تهران: جوانه (ايران ركورد)، 16.1362 ص.: مصور.
علي داد خله از دست راست و پاي چپ معلول بود و زبان او نيز مي گرفت. همه او را خل مي پنداشتند و مسخره مي كردند. پس از شروع جنگ، روستاي آنها، كه در نزديكي مرز ايران و عراق بود، به اشغال عراقي ها درآمد. عراقي ها كه فكر مي كردند علي داد خل است، رفت و آمد او را به پادگان آزاد گذاشته بودند. يك روز انبار مهمات عراقي ها منفجر شد و پادگان به دست نيروهاي ايران افتاد. چند روز بعد مردم عكس علي را ديدند كه در جلوي
[ صفحه 1214]
صف سربازان روي دست آنها حمل مي شد. اهالي روستا فهميدند كه علي به نيروهاي خودي اطلاعات مي داده است و آنها را شبانه به انبار مهمات راهنمايي كرده است.
رحمت حقي پور. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، كارشناسي گروه قصه، (چاپ اول): 58.1376 ص.
طراح روي جلد: احمد آقا قلي زاده.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Fatima Fatima.
طعم تلخ اسارت را يك اسير كشيده است. اما غم و اندوه يك اسير را خانواده اش با تمام وجود درك كرده اند. كتاب حاضر يادآور درد، غم و بي ياور ماندن يك خانواده ي روستايي و در نهايت كرامات معصومين (ع) و امداد الهي به خانوده ي آنها است. پدر خانواده به دست ساواك در دريا غرق شده و يگانه پسر خانواده نيز اسير است. مادر با صبر و فداكاري به سختي چرخ زندگي را مي چرخاند. داستان «فاطمه فاطمه» داستان غم و اندوه مادر و سختي هايي است
كه اين خانواده با آن دست به گريبان هستند. فاطمه، دختر نوجوان آنها، گرفتار يك بيماري علاج ناپذير است. همه، اين خانواده را به فراموشي سپرده اند. مادر در نهايت استيصال نذر مي كند و به حضرت زهرا (س) متوسل مي شود. حضرت به درخواست او پاسخ مي گويد. فاطمه به طرزي معجزه آسا شفا مي يابد و داستان با بازگشت ظفرمندانه آزاده به كشور و به خانه ي خود، هم زمان با اين رويداد، به پايان مي رسد، در حالي كه ورود او نويد بخش آغاز دوران خوشبختي و پايان رنج و مرارت است.
امير مراد حاصل؛ تصويرگر: پرويز اقبالي. - تهران: پيام نور، (چاپ دوم): 1369.
16 ص.: مصور.
پسري با پولهاي عيدي خود يك دسته گل براي معلمش كه تازه از جبهه برگشته، مي خرد. او وقتي دست هاي قطع شده ي معلمش را مي بيند فكر مي كند كه او ديگر تدريس نخواهد كرد؛ اما معلم به او مي گويد كه فقط دست هايش را از دست داده نه فكرش را و نه دست هاي بچه ها را.
محمدرضا يوسفي؛ تصويرگر: علي خورشيدپور. - تهران: خانه آفتاب، 1369.
71 ص.: مصور.
پسركي كه در زمان بمباران، خانواده اش را از دست داده است، با عموي خود به خارج از شهر مي رود. عموي پسر براي او قصه ي خانه ي خورشيد را مي گويد و او به خواب مي رود. در خواب، پسرهاي سياهپوست، سرخپوست و زرد پوستي را مي بيند كه آنها هم به دنبال خانه ي خورشيد هستند تا مشكلات قوم خود را حل كنند. در جريان اين نزديكي متوجه مي شوند كه مي توانند با كمك هم دنيا را آباد و آزاد كنند. پس از بيداري، مي بيند درخت خشك شده ي انار گل داده و قناري هم جوجه آورده است.
امير مراد حاصل. - تهران: مؤسسه ي انجام كتاب، (چاپ سوم): 1368.
16 ص.: مصور (رنگي).
بچه ها در كوچه قاصدكي را بينند و مي خواهند پيامهاي خود را به قاصدك بدهند. هر يك آرزوي خود را مي گويد. يكي مي خواهد در امتحان قبول شود. و ديگري دوچرخه مي خواهد. بچه ها به حسين مي گويند: «تو هم آرزويت را بگو». حسين به بچه ها مي گويد: «از اين قاصدك هيچ كاري ساخته نيست. شما بايد با كمك خداوند به
[ صفحه 1215]
آرزوهاي خود برسيد. در حال حاضر عده ي زيادي، از نوجوان تا پيرمرد هشتاد ساله، همه، در جبهه هستند. ما بايد هرچه از دستمان برمي آيد، براي انقلاب انجام دهيم.» هيچ يك از بچه ها سخني نمي گويند ولي همه به حرفهاي حسين فكر مي كنند. روزها مي گذرد. مدرسه ها باز مي شود و بچه ها به درس و فعاليت مي پردازند پس از ماهها، روزي قاصدكي از بالاي كوچه اي - به نام
«حسين رمضاني» - مي گذرد. عكس حسين در مجله افتاده است. چشم احمد به قاصدك مي افتاد. بچه ها به دنبال قاصدك مي دوند و همگي با هم فرياد مي زنند: «اي قاصدك زيبا، سلام ما را به همه ي برادران پاسدار و ارتشي و بسيجي و حسين شهيدمان برسان.»
علي مؤذني. - سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
31 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ داستان: 17).
شمارگان: 6600 نسخه.
اميد، پسر كوچكي است كه پدرش به جبهه رفته است تا در عمليات شكستن حصر آبادان شركت كند. اميد شديدا براي پدرش دلتنگ است. مادي سعي مي كند او را آرام كند، ولي نمي تواند. با ديدن قاصدكي كه در اطاق پرواز مي كند، به فكر كمك گرفتن از او مي افتد و به اميد مي گويد كه پدرش براي او پيغام فرستاده است. اميد آرام مي شود و خود او نيز با قاصدك براي پدرش پيغام مي فرستد و از او مي خواهد جوابش را با قاصدك ارسال كند. مادر و پسر مي خوابند. پدر پيچيده در هاله اي نوراني به خواب مادر مي آيد و در حالي كه قاصدكهاي فراواني در اطرافش مي گردند از او و پسرش خداحافظي مي كند. او شهيد شده است.
نوشته محمدرضا يوسفي؛ ويراستار: ابراهيم حسن بيگي. - تهران: سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، انتشارات مدرسه، (چاپ اول): 88.1374 ص.
«عبدو» پسر نوجواني است كه همراه مادر و عمويش در جزيره ي هرمز زندگي مي كند. پدر عبدو در جنگ به اسارت نيروهاي عراقي در آمده و بمبارانهاي هوايي دشمن، افكار او را پريشان ساخته است. در جزيره ي قلعه اي مخروبه (از زمان تجاوز پرتغالي ها) وجود دارد كه به قول اهالي طلسم شده است. عبدو از طريق كتابي كه تاريخ جزيره، خصوصا حمله و تسلط پرتغالي ها را بيان كرده است، خود را غرق در حوادث و اتفاقات آن دوران مي كند. او، خود و خانواده و اطرافيانش را در قالب شخصيتهاي كتاب مي گذارد و چنان غرق در مسايل
آن مي شود كه ديگران فكر مي كنند به بيماري رواني دچار شده است. عبدو پدرش را اسير پرتغالي ها مي بيند و مردم جزيره را در حال نبرد با آنها. تا بالاخره با پايان كتاب و شكست پرتغالي ها از سردار شاه عباس، حال او نيز رو به بهبود مي رود. در پايان، خبر ورود آزادگان و دريافت نامه اي از پدرش، او را به حال عادي برمي گرداند.
نويسنده ابراهيم حسن بيگي؛ تصويرگر مهدي نوري. - تهران: محراب قلم، (چاپ اول): 24.1378 ص.: مصور (رنگي). - (فاطمه و نقاشي هايش، جلد 1).
شمارگان: 5500 نسخه.
فاطمه دختر كوچكي است كه با ورود به دنيا نقاشيهايش مي تواند زمانهاي گوناگوني را طي كند و از جايي به جاي ديگر برود و حوادث ناديده ي زيادي را از نزديك ببيند. در كتاب «قمقمه»، كه جلد اول از اين مجموعه ي است، فاطمه تصميم مي گيرد عكس پدرش را نقاشي كند كه در لباس بسيجي در كنار مسجد جامع خرمشهر گرفته است. او در گوشه ي عكس پدر، يك قمقمه آب مي بيند. فاطمه قمقمه را بر مي دارد و پر از آب مي كند، سپس به دنبال صاحبش مي گردد و....
[ صفحه 1216]
علي اصغر نصرتي؛ تصويرگر: م. مهاجر؛ ويراستار: محمدباقر شمسي پور. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 1376.
[20] ص.: مصور (رنگي). - (مجموعه قصه هاي سرداران شهيد، 9).
گروه سني 9 تا 12 سال.
«يدالله»، پسر نوجواني است كه به خاطر وفاداري به عهد خويش، در يك روز برفي و بسيار سرد، همراه دوستش از منزل خارج مي شود تا به مدرسه - كه در ده، دوازده كيلومتري روستايشان قرار دارد - برود، زيرا به معلم ديني قول داده كه به مناسبت روز مبعث براي مدرسه شعار بنويسد. يدالله و محمدرضا بعد از انجام كار، در راه بازگشت متوجه مي شوند كه تنها اتوبوس ده، مدتي قبل حركت كرده است و آنها مجبورند اين فاصله را پياده طي كنند. آنها براي كوتاه
كردن راه، ميان بر مي زنند ولي در راه، با تعدادي سگ بزرگ سياه روبرو مي شوند كه قصد آزار آن دو را دارند. يدالله بدون ترس و واهمه سگها را با پرتاب چند سنگ فراري مي دهد و در آخر، هر دو با سختي و رنج بسيار خودشان را به روستايشان مي رسانند. در پايان كتاب (تحت عنوان «شهيد يدالله كلهر چه كسي بود») شرح كوتاهي از زندگينامه و فعاليت هاي او در جريان مبارزات انقلاب اسلامي، شركت او در جنگ تحميلي و سرانجام شهادت او نوشته شده است.
محمد تهراني؛ تصويرگر: شيرمحمدي. - تهران: سبحان، (چاپ اول): 1360.
35 ص.: مصور (رنگي).
اين كتاب، سرگذشت احمد - نوجوان انقلابي و بسيجي - است كه از زبان دوست او بيان شده است. دوستش درباره ي ارادت او به حضرت امام (ره) صحبت مي كند. احمد در عملياتي در ارتفاعات بازي دراز به شهادت مي رسد و در قطعه ي 24 شهداي بهشت زهرا به خاك سپرده مي شود و هنگامي كه راوي داستان در مراسم تشييع و تدفين او شركت مي كند، با دو نفر از دوستان شهيد، به نامهاي مصيب و علي، آشنا مي شود. راوي از مصيبت داستان فتح ارتفاعات بازي دراز را مي پرسد و او نيز ماجرا را تعريف مي كند و از ناصر، فرمانده ي گروه، هم صحبت مي كند. در همان موقع شهيدان ديگري را براي تشييع به بهشت زهرا مي آورند.
محمد تهراني؛ تصويرگر: شير محمدي. - تهران: سبحان، (چاپ اول): 1360.
35 ص.: مصور (رنگي)
اين كتاب جلد دوم از كتاب «قهرمانان» و ادامه ي داستان فتح ارتفاعات «بازي دراز» از زبان «مصيب» (دوست احمد) است كه ضمن تعريف چگونگي فتح ارتفاعات «بازي دراز» و عمليات انجام شده، نحوه ي شهادت چند بسيجي ديگر را نيز شرح مي دهد و ذكر مي كند كه در اين عمليات، نوزده نفر از بهترين و فداكارترين افراد بسيجي تقديم امام و امت و مردم شهيد پرور شده اند. پس از آن، به پاتك عراقي ها و دفع آن اشاره مي كند و شرح مي دهد كه در جريان دفع اين ضد حمله، چگونه چهل تانكك عراقي توسط رزمندگان اسلام منهدم شدند. او همچنين توضيح مي دهد كه چگونه در جريان انهدام يك خودروي نفربر، احمد
نيز به شهادت رسيده است.
عباسعلي مسعودي؛ تصويرگر: محمد مهدي روحاني. - تهران: وزارت جهاد سازندگي، دفتر مركزي، واحد تبليغات، 1367. [28] ص.: مصور (رنگي).
گروه سني: «ج».
اسد از بالاي تپه، منظره اي را ديد و به ياد پدر و برادرانش افتاد كه شهيد شده بودند. او ناگهان چند مرد را ديد
[ صفحه 1217]
كه به طرز مشكوكي وارد غاري شدند. آنها را تعقيب كرده، فهميده جاسوس عراق هستند. خواست به مأموران جهاد خبر دهد اما گرفتار شد و كتك زيادي خورد. سرانجام آن چند تن به دست مأموران جهاد گرفتار شدند. مأموران جهاد خواستند جايزه اي به پسرك بدهند، اما او از آنها يك مدرسه ي راهنمايي خواست.
مهدي شجاعي؛ نقاشي: محمد كارگر شريف. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات، (چاپ اول): 1369.
23 ص.: مصور (رنگي).
«كاري بايد كرد» داستاني است از ابتداي جنگ تحميلي عراق عليه ايران. در يك شهر مرزي، مردم زندگي آرامي دارند. روزي صداي انفجار گلوله هاي توپ مي آيد و شهر خراب مي شود. تانگهاي دشمن به سمت شهر پيش مي آيند و همه چيز را ويران مي كنند. هر كس مي خواهد كاري انجام دهد. نوجواني به نام حسين مي خواهد كاري انجام دهد تا از نفوذ دشمن به شهر جلوگيري كند. تفنگ و نارنجك برادر حسين كنار حياط است. حسين نارنجك را بر مي دارد و به سمت عراقي ها مي رود. او نارنجك را به كمر مي بندد و به سمت تانكهاي دشمن مي رود. لحظه اي بعد صداي انفجار مي آيد و خنده اي بر لبهاي خواهر، مادر و دوستان حسين مي نشيند و دشمن عقب مي رود. حسين
ياران امام حسين (ع) را مي بيند كه به استقبال او آمده اند. داستان، در حقيقت، از ماجراي «حسين فهميده» الهام گرفته شده است.
جعفر ابراهيمي (شاهد)؛ نقاشي از مصطفي گودرزي. - تهران: اميركبير، كتابهاي شكوفه، (چاپ دوم): 20.1365 ص.: مصور (رنگي).
گروه سني «ج».
در يكي از روستاهاي مناطق جنگي، خانواده اي (بر خلاف بقيه ي اهالي ده كه محل زندگي خود را ترك كرده بودند) در ده باقي مانده، به كشاورزي مشغول بودند و زندگي مي كردند. روزي، پسر بزرگ خانواده براي برادر كوچكتر خود داستان كبوتري را تعريف كرد كه باعث نجات سربازي از مرگ شده بود. برادر كوچكتر در راه خانه كبوتري را ديد كه بر اثر شليك توپ زخمي شده بود. او تصميم گرفت كه براي مبارزه با دشمن آماده شود و به كبوتر هم آموزش دهد.
نويسنده داود غفارزادگان؛ نقاشي: محمدحسين صلواتيان. - تهران: صرير، كتابهاي شهيد فهميده، (چاپ اول): 19.1379 ص.: مصور (رنگي).
گروه سني: «ب».
شمارگان: 5000 نسخه.
«كلاغ آبي» يك داستان كوتاه و مصور است كه براي كودكان نوشته شده است. در اين داستان، پدر جانبازي - به رغم آن كه بينايي خود را از دست داده - احساس لطيف خود را از نقاشي دختر كوچكش بازگو مي كند. دخترك در دفتر خود كلاغي را با رنگ آبي نقاشي كرده است. پدر با توصيف دل انگيز و شاعرانه ي خود از نقاشي، او را متعجب مي كند.
[ صفحه 1218]
نوشته جعفر ابراهيمي «شاهد»؛ نقاشي مصطفي گودرزي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، واحد انتشارات، (چاپ دوم): 23.1363 ص.: مصور.
گروه هاي سني: «ب»، «ج».
شمارگان: 20000 نسخه.
كتاب «گل باغ آشنايي» داستان پسري است كه هر روز هنگام رفتن به مدرسه پيرمردي را در ايستگاه اتوبوس مي بيند. آن دو با نگاههايي كه به يك ديگر داشتند، رابطه اي برقرار كرده بودند. سرانجام روزي پيرمرد در مدرسه حاضر مي شود. نصير متوجه مي شود كه او فراش جديد مدرسه ي آنهاست و ضمنا، لال است. وقتي او با پيرمرد صحبت مي كند، پيرمرد عكس پسري را به او نشان مي دهد كه شباهت زيادي به نصير دارد. آن عكس متعلق به پسر بسيجي شهيد پيرمرد است كه در جبهه به شهادت رسيده و علت نگاههاي پيرمرد به نصير، به سبب همين شباهت است. پس از آن، بين نصير و پيرمرد ارتباطي عاطفي، مانند ارتباط پدر و پسر برقرار مي شود.
نوشته امير مراد حاصل. - تهران: پيام نور، (چاپ اول): 24.1366 ص.: مصور (رنگي). گروه سني: «ج»، «د».
عده اي از طرف بسيج براي سه ماه به جبهه رفته اند. در راه، يكي از اتومبيلها خراب مي شود و همه مجبورند پياده بروند. سيد جلال مي خواهد مينها را خنثي كند كه يكي از آنها منفجر مي شود و پايش را قطع مي كند. پس از مدتي سيد جلال شهيد مي شود. آن شب، گروه، همان منطقه اي را كه سيد جلال در آنجا مجروح شد، مين روبي مي كنند و مراسم تجليل از سيد جلال و دعاي كميل به جا مي آورند.
علي آقاغفار؛ نقاشي: صابر عباس پور. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، واحد تبليغات و انتشارات، 108.1370 ص.: مصور، نقاشي.
طراح روي جلد: صابر عباس پور.
يك كودك خرمشهري كه قرار است به كلاس اول دبستان برود، با آغاز جنگ مجبور مي شود به تهران مهاجرت كند. پدر او در همان ابتداي جنگ اسير مي شود. در طول هشت سال دوري از شهر خود، او به مدرسه مي رود، درس مي خواند و دوستان زيادي پيدا مي كند. با پايان جنگ آنها به خرمشهر باز مي گردند. ارتباط بين اين نوجوان خرمشهري با دوستان تهراني اش به وسيله ي نامه ادامه مي يابد. اين نامه ها خواننده را با حال و هواي زمان جنگ، نحوه ي بازسازي خرمشهر، مشكلات اهالي در دوران بازسازي و احساسات اين نوجوان خرمشهري آشنا مي كنند. دوستان نوجوان براي كمك به بازسازي شهر جنگ زده، به خرمشهر مي روند. ديدار دوباره باعث تداعي خاطرات گذشته مي شود. خبرهاي خوش در راهند: ساخت خانه ها تمام مي شود و پدر نوجوان همراه كاروان اسرا به ميهن اسلامي باز مي گردد.
نويسنده آذر صديقي، نقاشي گلريز اسلاميان. - تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، (چاپ اول): 1377. [11] ص. مصور (رنگي).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Flowers for Uncle Ahmad
براي گروه هاي سني: «ب» و «ج».
[ صفحه 1219]
شمارگان: 10000 نسخه.
سارا با پدر خود به گل فروشي مي رود تا براي سالگرد شهادت دايي احمد گل بخرد. او پس از انتخاب گلهاي سرخ و سفيد، همراه دايي سعيد، مادربزرگ، مادر و پدر به سوي بهشت زهرا روانه مي شود. دايي احمد راننده ي تانك بوده و در همان
تانكي به شهادت مي رسد كه عكس آن نزد ساراست. هنگامي كه به بهشت زهرا مي رسند، سارا پيشاني بند دايي احمد را از مادر بزرگ گرفته، به پيشاني خود مي بندد و بر مزار او حاضر مي شود. سارا دستي به پيشاني بند كشيده و دستش را بو مي كند. پيشاني بند دايي احمد هنوز هم بوي او را مي دهد. سارا گلها را بر روي قبر مي گذارد و با اشاره ي انگشت به قبر دايي، فاتحه مي خواند.
نوشته بهمن پگاه راد. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، (چاپ اول): 114.1380 ص.
عنوان پشت جلد به انگليسي: As an Intense River
شمارگان: 2200 نسخه.
حسن، دانش آموز پايه ي دوم راهنمايي، يك روزنامه ي ديواري درست مي كند و آن را به يكي از معلمهاي پايه ي سوم نشان مي دهد. معلم، آن را مي پسندد و به ديوار مي زنند. دانش آموزان پايه ي سوم نمي گذارند روزنامه آنجا بماند و روزنامه ي ديواري خود را نصب مي كنند. كار پدر محسن، در اهواز، در اداره ي روزنامه است و محسن هم در تابستان به او كمك مي كند. روزي محسن و پدرش را سريعا به روزنامه فرا مي خوانند. آنها در آنجا متوجه مي شوند كه عراق، در ساعت 14:15 به شهرهاي خرمشهر و آبادان حمله كرده است. محسن خبر را پياده كرده، به تهران انتقال مي دهد. مدتي بعد، مسؤول روزنامه از محسن مي خواهد عده اي را براي تهيه ي گزارش به آبادان ببرد! او قبول مي كند، ولي قبل از رفتن به آبادان، تصميم مي گيرد به دزفول، به ديدن دوست خود، (جواد) برود. زماني كه به آنجا مي رسد، متوجه مي شود كه جواد صبحها به بسيج
مي رود و بعداز ظهرها به مدرسه، تا بتواند در جنگ شركت كند.
تنظيم از م. خوشدل (عباس بروغني). - تهران: موسسه انجام كتاب، 1363.
24 ص.: مصور.
گروه سني: «د» (سالهاي آخر دبستان).
اين كتاب، سرگذشت نوجوانان شانزده ساله اي به نام «محمدباقر حبيب اللهي» است. وي در بين همرزمان خود به نام «محمد حقيقت ياب» يا «محمد مين ياب» معروف شده بود. او پس از آغاز جنگ به آبادان رفت و به عنوان خمپاره انداز به صف رزمندگان اسلام پيوست. پس از عمليات شكستن حصر آبادان، به عنوان نيروي شناسايي به منطقه اعزام شده، در شناسايي ميدانهاي مين و خنثي سازي آنها به فعاليت پرداخت و در يك عمليات، 24 مين را خنثي كرد. سپس در عمليات حمله به قواي بعثي شركت كرد و در اين عمليات به شهادت رسيد. پيكر پاك وي پس از سه روز كه در سردخانه ماند، توسط مادرش شناسايي شد. از اين داستان چنين برمي آيد كه كار براي خدا حد و مرزي نمي شناسد و هيچ نيرويي نمي تواند مانع انجام آن شود. در آخرين لحظاتي كه اين كتاب به زير چاپ مي رفت، خبر شهادت نويسنده ي آن «عباس بروغني (م. خوشدل)» دريافت شده است.
نويسنده: مجتبي رحماندوست؛ نقاش: ايرج خانباباپور. - تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامي، (چاپ اول): 75.1374 ص.: مصور (رنگي).
شمارگان: 5000 نسخه.
[ صفحه 1220]
«مسافر» سرگذشت رزمنده اي است كه در جبهه ي «دارخوين» از ناحيه ي پاي راست و دست چپ دچار سانحه مي شود. به ناچار پاي راست و دست چپ او را قطع مي كنند. او براي ادامه ي معالجات، راهي آلمان مي شود. در آنجا برايش دست و پاي مصنوعي تهيه مي كنند. او كه
مي خواهد به خود متكي باشد و براي انجام كارهايش كمتر از ديگران كمك بگيرد، با مشكلات زيادي روبه رو مي شود. در نهايت تصميم مي گيرد براي زيارت حرم حضرت معصومه (س) عازم قم شود و خود به تنهايي حركت مي كند. پس از ماجراهايي، با تحمل رنج زيادي خود را به قم مي رساند و از آنجا به برادرش تلفن مي كند تا بگويد كه اين سفر را به تنهايي انجام داده است.
داريوش عابدي. - تهران: پاليزان، (چاپ اول): 1380.
149 ص.
طراح روي جلد: محسن تقي پور.
شمارگان: 5000 نسخه.
ماجراي داستان در «محمودآباد» اتفاق مي افتد. يك اسير عراقي از ترس كشته شدن توسط نيروهاي بعثي اسير در اردوگاه محمودآباد، از اردوگاه فرار مي كند. پسري كه خود، فرزند يك كارگر ساده ي راه آهن است كه در جبهه مفقود شده است، همراه دوستانش، پس از شنيدن اين خبر به جستجوي اسير فراري برمي آيند. در اين بين، ماجراهاي پليسي رخ مي نمايد و بچه ها با مأموران راه آهن برخورد پيدا مي كنند. سرانجام پسر مذكور اسير را به طور اتفاقي مي يابد و پس از شنيدن ماجراي وي، او را كه زخمي بوده مداوا مي كند و در پايان، با بليط و هزينه ي سفري كه برايش تدارك مي بيند، او را ياري مي دهد. از سوي ديگر مادرش اختلافات ديرينه با مادربزرگش دارد. در پايان، عموي پسر، از اسير شدن پدرش و آزادي قريب الوقوع وي خبر مي دهد.
نوشته شهلا بار فروش؛ نقاشي از نيره تقوي، ويراسته ا. ج. - تهران: امير كبير، كتابهاي شكوفه، (چاپ اول): 22.1364 ص.: مصور (رنگي).
گروه سني «ج».
شمارگان: 22000 نسخه.
اين داستان براي كودكان نوشته شده است. «مو فرفري» عروسك ليلا است. روزي، هنگام بازي از راديو صداي آژير قرمز به گوش مي رسد و هواپيماهاي دشمن شهر را بمباران مي كنند. پدر ليلا با عجله به منزل مي آيد و مي گويد كه بايد هر چه زودتر شهر را ترك كنند، زيرا عراقي ها به شهر حمله كرده اند. پس از جمع آوري اسباب و وسايل لازم و خروج از شهر ليلا به يادش مي آيد كه مو فرفري را
همراه نياورده است. ولي نمي توانند به شهر باز گردند. عراقي ها به منزل ليلا حمله كرده، پس از غارت منزل، موفرفري را پاره مي كنند. پس از مدتي كه مردم و رزمندگان شهر را باز پس مي گيرند، پدر ليلا، مو فرفري را در زير آوار پيدا كرده، پس از دوختن پارگي هاي عروسك، او را به ليلا باز مي گرداند.
جهانشاه رحيمي. - تهران: نشر قدر، 1364.
96 ص. - (همراه با كودكان و نوجوانان در انديشه دين؛ 2: عدل).
گروه سني: «د».
اين داستان كه براي نوجوانان نوشته شده، شرح حال نوجواني است كه خانواده ي خود را در بمباران از دست
[ صفحه 1221]
داده است و نزد خاله اش در شهر تهران مي رود. رفتار خاله و شوهر خاله با او چندان رضايتبخش نيست و او در اثر معاشرت با افرد ناباب به كارهاي ناجور دست مي زند ولي پس از آشنايي با يك مهندس، تحت تأثير راهنمايي هاي او هدايت مي شود و به راهنمايي دوستانش نيز مي پردازد و روابط خود را با افراد خانواده ي خود بهبود مي بخشد.
رضا رهگذر. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان (خانه ادبيات و هنر كودكان و نوجوانان)، (چاپ سوم): 56.1369 ص.
طراح روي جلد: پرويز محلاتي.
گروه سني: «د».
عباس، پسر ده ساله ي خرمشهري، در اولين روزهاي جنگ ابتدا پدر و بعد، همه ي اعضاي خانواده اش را از دست مي دهد. او به دنبال تنها برادرش، قاسم (كه مجروح شده است) به تهران مي آيد. اما درمي يابد كه برادرش دو هفته قبل از رسيدن او، از بيمارستان مرخص شده و رفته است. پرستار بيمارستان و يك خانواده ي ديگر نگهداري از عباس را بر عهده مي گيرند. پدر خانواده همراه عباس براي پيدا كردن قاسم به خوزستان مي رود. اين ماجرا را آقاي سرشار (كه نويسنده است و از اولين روزي كه عباس را براي ثبت نام به مدرسه آورده اند، با او آشنا شده است)، به عنوان خاطره اي از او تعريف
مي كند و ضمن بازگويي، خاطرات عباس در ارتباط با جنگ و تسخير خرمشهر به وسيله نيروهاي عراقي و چگونگي شهادت پدر و مادر عباس را نيز به تصوير مي كشد.
نويسنده علي آقاغفار؛ تصويرگر: محمدحسين كارگر شريف، ويراستار: محمدباقر شمسي پور. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1376.
[27] ص.: مصور (رنگي). - (مجموعه قصه هاي سرداران شهيد، 1).
گروه سني: «ج» (9 تا 12 سال).
فضل الله - نوجوان ده ساله ي روستايي - علاقه ي شديدي براي رفتن به شهر قم و تحصيل علوم مذهبي دارد ولي پدرش مي خواهد او در كارهاي كشاورزي به خانواده كمك كند. فضل الله قبلا شنيده است كه هر كس در ماه رجب سه روز روزه بگيرد، دعايش مستجاب مي شود. او كه ده ساله است، پنهان از مادرش و ديگران سه روز از ماه رجب را روزه مي گيرد و در غروب روز سوم بسيار دعا مي كند. هنگامي كه بر سر سفره ي افطار نشسته است، عمويش كه پس از صحبتهاي بسيار با پدر فضل الله، رضايت او را براي ادامه ي تحصيل فضل الله گرفته است، اين خبر را به او مي دهد. در پايان كتاب، خلاصه اي از شرح زندگاني، مبارزات او بر عليه رژيم منفور شاه، فعاليت هاي او پس از پيروزي انقلاب و سرانجام، شهادت او در سانحه ي هوايي (ناشي از حمله ي هواپيماهاي عراقي) آمده است.
ابراهيم حسن بيگي؛ ويراستار حسن يونسي؛ تصويرگر: م. مهاجر. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 1376.
100 ص.: مصور، نقاشي. - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه استان تهران؛ داستان نوجوانان: 4).
گروه سني «د» (دوره راهنمايي).
[ صفحه 1222]
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «ميرزا» بر اساس خطاراتي
از سردار سرلشكر پاسدار، «شهيد محمد بروجردي» نوشته شده است. كتاب در يازده قسمت تنظيم شده است و به صورت داستاني است كه يك جانباز دوست دران كودكي و همرزم شهيد از زندگي خود و ميرزا براي فرزند خود نقل مي كند تا نوجوان با روحيات و شخصيت او آشنا شود. نه قسمت داستان مربوط به دوران نوجواني و جواني شهيد محمد بروجردي است و در آنها از خصوصيات اخلاقي و نيز از مشكلات وي در آن زمان (قبل از انقلاب) سخن مي گويد. قسمتهاي دهم يازدهم كه به دوران بعد از انقلاب مربوط است به اقدامهاي انقلابي شهيد بروجردي در مبارزه عليه گروهكها، غائله ي كردستان و مسؤوليتهاي وي در براندازي ضد انقلاب به ويژه در جريان اوايل جنگ و پاكسازي مهاباد پرداخته است و نحوه شهادت او را بيان مي كند. در پايان كتاب خلاصه زندگينامه شهيد در يك بخش مجزا آمده است.
سيد حسين ميركاظمي. - [بي جا]: نشر ياشوحي، 1361.
40 ص.
رويدادهاي اين داستان (كه براي نوجوانان نوشته شده است) به اوايل شروع جنگ تحميلي برمي گردد. «سالار»، يكي از جوانان روستا، به جبهه مي رود. او هنگام رفتن، به مردم سفارش مي كند تا ساختن پل را ادامه دهند. پس از مدتي، سالار كه در خط مقدم خدمت مي كرد، به روستا برمي گردد. مردم روستا تصميم به ارسال كمكهاي خود به جبهه مي گيرند و پس از گردآوري كمكها، آنها را به سوي جبهه ارسال مي دارند. پل ساخته مي شود و سالار به جبهه برمي گردد. پس از مدتي يكي از اهالي روستا براي تحقيق درباره كلاسهاي آموزش رزمي و آشنايي با اسلحه به شهر مي رود و خبر
شهادت سالار را مي شنود. سالار شهيد را به روستا آورده، در پاي پل دفن مي كنند. صبح روز بعد «سيف» (برادر «سالار») كه نيروي تازه اي پيدا كرده است، عازم جبهه مي شود.
خليل محمدزاده؛ تصويرگر: محمد مهدي رسولي. - تهران: مفيد، (چاپ اول): 27.1359 ص.
در آغاز حمله ي عراق به ايران، اكبر، دانش آموز كلاس دوم راهنمايي بود. روزي كه هواپيماهاي عراقي حمله كردند؛ او بسيار ناراحت شد. روز اول مهر كه به مدرسه رفت، با چند تن از دوستان خود - كه به آنها گفته بود جنگ كوچك و بزرگ ندارد - گروهي به نام گروه ضربت جنوب تشكيل داد. اين گروه در شهر خود به زخمي ها و كساني كه در اثر بمبارانها به خون احتياج پيدا مي كردند، كمك مي كرد تا اين كه بالاخره به سوي ايستگاه 10 آبادان حركت كردند و در آنجا اكبر با نقشه اي كه كشيد، نارنجكي به خود بست و به زير تانك عراقي پريد و آن را منهدم كرد. دوستانش نيز كه مسلح به كلاشينكوف و نارنجك بودند، به تانك و ديگر نفربرها حمله كردند و عراقي ها را از بين بردند (اين كتاب روايتي از زندگي شهيد محمدحسين فهميده است).
محسن دوازده امامي؛ تصويرگر محمدرضا قرباني. - اصفهان، لشكر 14 امام حسين (ع)، (چاپ اول): 36.1376 ص.: مصور (رنگي). - (كنگره بزرگداشت سرداران و بيست و سه هزار شهيد استان اصفهان: مجموعه آثار؛ 57).
شمارگان: 10000 نسخه.
[ صفحه 1223]
گروه سني «ب» و «ج».
زهرا بيرون از خانه يك كبوتر زخمي پيدا مي كند و به كمك مادرش او را پانسمان مي كند. زهرا كبوتر را به اتاق خود مي برد و در حالي كه به او خيره شده، به خواب مي رود. در عالم خواب، كبوتر (كه نازنين نام دارد)، زهرا را
به جبهه و ميدان نبرد دشمن با پاسداران برده، با معناي توپ و گلوله (كه باعث ويراني مي شوند) آشنا مي كند و سپس او را با چهره ي دشمن و تفاوتش با چهره ي پاسداران و رزمندگان آشنا مي كند و در حال نگاه به چهره ي رزمنده اي، كه او را به آسمان مي بردند، معناي شهيد و شهادت را مي فهمد. زهرا و نازنين در جبهه در حال گشت و گذار، با گلوله هاي دشمن مواجه مي شوند و نازنين مجروح مي شود و در حالي كه زهرا در حال گريه و زاري است مادرش او را از خواب بيدار مي كند. زهرا پس از بيداري نازنين را در كنار خود، سالم و آماده ي پرواز مي بيند.
نوشته مرضيه دانش زاده؛ تصاوير از پرويز حيدرزاده. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 80.1367 ص.: مصور، نقاشي.
ناظر هنري: محمدرضا دادگر.
گروه هاي سني «د» و «ه».
نام نويسنده روي جلد: مرضيه ترابي.
كتاب «نخل و باران» داستان نوجواني است كه علاقه ي زيادي براي حضور در جبهه دارد ولي خانواده ي وي شديدا با اين امر مخالف هستند. در نتيجه، به طور پنهاني، با همكاري برادر كوچكترش، عازم جبهه مي شود. مجروح شدن برادر رزمنده و انتقال وي به بيمارستان، خانواده را در وضعيت جديدي قرار مي دهد. پدر، به علت اعتياد، شديدا مورد انتقاد ديگران قرار مي گيرد. از طرف فرزند مجروح نياز به خون دارد و تنها خون مناسب براي تزريق، خون پدر است كه آن هم به سبب اعتياد قابل استفاده نيست. سرزنش هاي افراد خانواده و نداي وجدان، او را وادار به ترك اعتياد مي كند. عزم و اراده ي بازيافته ي پدر و شجاعت
پسر و محبت پدر و فرزندي امكان تزريق خون پدر را در عمل جراحي دوم مجروح بسيجي فراهم مي سازد.
محمدرضا يوسفي؛ تصويرگر: امير نساجي زواره. - تهران، احياء كتاب، 21.1371 ص.: مصور (رنگي).
گروه سني «ج».
روزي، معلم موضوع انشاء را آزاد اعلام كرد. سعيد درباره زني نوشت كه هميشه او را پشت پنجره ي خانه ي روبه روي مدرسه، منتظر ديده بود. چهره ي زن براي سعيد آشنا بود. معلم گفت موضوع انشاء هفته ي بعد، علت انتظار آن زن است. اما سعيد كه علت انتظار او را نمي دانست، هفته ي بعد چيزي ننوشت. هفته ي بعد همه ي بچه ها به در خانه ي آن زن رفتند تا علت انتظارش را بفهمند. سعيد هم به خانه ي زن رفت و زن، سعيد را شناخت، ا معلم كلاس پنجم سعيد بود و همان سال، بچه هاي كلاس جلوي چشمانش زير بمباران كشته شده بودند و فقط سعيد - كه براي آوردن دفتر انشاء خود به خانه رفته بود - زنده مانده بود. سعيد در راه خانه ي آن زن موضوع را براي بچه ها تعريف كرد. بچه ها همگي به خانه هايشان رفتند و با دفترهاي انشاء خود نزد خانم معلم برگشتند.
قاضي ربيحاوي. - [بي جا]: ياشار، 40.1359 ص.
با شروع جنگ، حسون تصميم مي گيرد به جبهه برود. همه با او مخالفت مي كنند، اما او به جبهه مي رود. بعد از مدتي مادربزرگش - كه مرگش نزديك است - مي خواهد حسون را ببيند. برادر كوچكتر به دنبال او به جبهه مي رود
[ صفحه 1224]
اما موفق نمي شود او را ببيند، چون در محل خطرناكي است. پيغامي براي او مي گذارد و به ده باز مي گردد. اما مي بيند تمام خانه هاي ده - از جمله خانه آنها - در بمباران شب
گذشته از بين رفته و همه مرده اند. او غمگين و سرگردان نمي داند به كجا برود.
نويسنده سيروس طاهباز؛ تصويرگر مهدي فدوي. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 19.1378 ص.: مصور (رنگي).
گروه سني «ج».
شمارگان: 30000 نسخه.
اين داستان، براي دانش آموزان سالهاي آخر دبستان نوشته شده است. داستان درباره ي يك پسر بچه ي آباداني به نام عبدو است كه در بمباران اين شهر پايش را از دست داده است. او با خانواده اش در تهران زندگي مي كند و به تازگي در محله ي جديدي ساكن شده است. عبدو در اين محل نيز با بچه هاي همسايه دوستي و الفتي برقرار كرده، و اگر چه نمي تواند فوتبال بازي كند، اما در كلاس درس، دانش آموزي نمونه است و با علاقه اي كه به مطالعه دارد، دوستان هم محلي اش، را نيز با كتاب و مطالعه آشنا مي كند. عبدو با آن كه در تهران دوستان مهربان و زيادي دارد، اما هميشه دلش براي دوستان آباداني اش تنگ مي شود. روزي علي، يكي از دوستانش، به عبدو پيشنهاد مي كند به كمك همه ي بچه هاي محل، براي بچه هاي كنار شط بادبادكهايي بسازند و برايشان بفرستند و...
نوشته قدرت الله صلح ميرزايي، نقاشي محمدحسن معماري. - تهران: قدياني، كتابهاي بنفشه، 16.1367 ص.: مصور (رنگي).
بالاي عنوان: من هم مي خواهم سهمي در جنگ داشته باشم.
گروه هاي سني: «ب» و «ج».
زينب دختر كوچكي است كه پدر ندارد و با مادر و برادر خود زندگي مي كند. او بعدازظهرها همراه مادرش قاليبافي مي كند و دستمزد خود را در قلك مي ريزد تا براي عيد لباس بخرد. روزي معلم امور تربيتي از بچه ها مي خواهد به رزمندگان كمك كنند. زينب با پول پس انداز قلك خود نخ مي خرد و با آن براي
رزمندگان قاليچه اي مي بافد. كتاب مصور است و بيشتر داستان به كمك تصوير بيان شده است.
نوشته اميرحسين فردي؛ نقاشي فهيم مدني. - تهران: نشر ني، ادبيات كودكان و نوجوانان، (چاپ اول)؛ 16.1370 ص.: مصور (رنگي). - (ادبيات كودكان و نوجوانان).
شمارگان: 11000 نسخه.
گروه سني: «ب»، «ج».
دختر كوچكي به نام ستاره، در حال بازي با عروسك خود است. پروانه اي سر رسيده، با ستاره و عروسكش بازي مي كند و در همين حين، آژير قرمز خبر از بمباران هواپيماهاي دشمن مي دهد. ستاره با مادرش به زيرزمين مي روند و پس از پايان بمباران و به صدا درآمدن آژير سفيد به حياط و كنار باغچه برمي گردند و ناگهان پروانه ي مرده را با بالهاي جدا از بدن مي بيند. او از مردن پروانه بسيار غمگين است كه به ناگاه پرواز تعداد زيادي از پروانه ها او را شادمان مي كند و در پايان داستان، ستاره مي رود تا خبر را به مادرش برساند.
[ صفحه 1225]
جعفر ابراهيمي (شاهد)، اسدالله شعباني، شكوه قاسم نيا، بيوك ملكي. - تصاوير از فيروزه گل محمدي. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ دوم): 55.1369 ص.: مصور (رنگي).
نظارت هنري: محمدرضا دادگر.
براي گروههاي سني «ج» و «د»
مندرجات: در چشم و قلبم، قصه اي از مهر، خرمشهر، دريا و ساحل، آسمان دفترم، مادر باران / جعفر ابراهيمي (شاهد)؛ نغمه ي زندگي، سفر، كوهپايه، سال نو، آب و مهتاب، آينه ي پاك آب / اسدالله شعباني؛ بند مرواريد، خبر داغ كلاغ، امام، مثل يك گل كوچك، گنبد رضا، بوي گل نارنج / شكوه قاسم نيا؛ پيش بسوي جبهه ها، هنگام بازي، همبازي، بهاران / بيوك قاسمي.
اين كتاب مجموعه اي از اشعار
سروده شده براي كودكان و نوجوانان است. از ميان اشعار، جعفر ابراهيمي در قطعه شعر «خرمشهر»، از عشق و علاقه به شهر خرمشهر و دلتنگيها در دوراني سخن مي گويد كه اين شهر در تصرف ارتش رژيم بعث عراق بود. بيوك ملكي شعرهاي «پيش به سوي جبهه ها» و «هنگام بازي» را در رابطه با آمادگي براي جنگ و حمله به دشمن و شعر «همبازي» را نيز در ارتباط با بازسازي و آباد كردن شهرهاي باز پس گرفته شده سروده است.
به كوشش علي اصغر نصرتي؛ تصويرگر: م. مهاجر؛ ويراستار: محمدباقر شمسي پور. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 52.1376 ص.: مصور.
اين كتاب، مجموعه اي از 22 قطعه شعر است كه شعراي كودك و نوجوانان كشور براي سرداران شهيد سروده شده اند؛ سرداراني كه در سختترين شرايط جنگي با شهامت ايستادگي كردند و با شجاعت جنگيدند، از دشمن و از مرگ نترسيدند و خود را نباختند و براي رسيدن به اهداف مقدس خود تلاش كردند، تا درسي باشد براي ساير ياران و همسنگران. در اين اشعار، سجاياي اخلاقي، صفات مميزه و ويژگي هاي شخصيتي آنها بيان شده است. اشعار در وصف شهيد حجت الاسلام محلاتي، شهيد حجت الاسلام ميثمي، سردار شهيد يوسف كلاهدوز، سردار شهيد محمد بروجردي، سردار شهيد حسن باقري (غلامحسين افشردي)، جاويدالاثر سردار احمد متوسليان، سردار شهيد حاج محمد ابراهيم همت، سردار شهيد ناصر كاظمي، شهيد يدالله كلهر و شهيد محمدتقي رضوي سروده شده اند. اين كتاب براي نوجوانان سنين دوره ي راهنمايي مناسب است.
علي اصغر نصرتي. - تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي زميني، معاونت تبليغات و انتشارات، مديريت انتشارت، 1372.
158 ص. - (مجموعه آثار و ارزش هاي دفاع مقدس؛ مجموعه شعر: 4).
گروه سني «ه».
[ صفحه 1226]
به مناسبت سيزدهمين سالگرد هفته دفاع مقدس (31 شهريور - 6 مهرماه 1372)
كتاب «از خاك تا خورشيد»، مجموعه اشعار بلند و كوتاهي است كه براي گروه سني نوجوانان سروه شده اند. اشعار اين مجموعه عبارتند از: «فرداي سپيد» از شهلا آهنج؛ «پرستو» از جعفر ابراهيمي (شاهد)؛ «آواي رحيل» از رحيله
احمدي؛ «آيه ي فتح» و «بهار سرخ» از سعيده اسكندري؛ «پيروزي از آن ماست» و «مهر وطن» از رضا اسماعيلي؛ «هديه، خنده، غنچه؛ اي گلها چرا نمي خنديد» از قيصر امين پور؛ «به تو مي نازم من» از اكبر بهداروند؛ «وصيت نامه» از محمد جعفري؛ «آرزوي تو» از فائزه جمالي؛ «حربه ي خون» از علي حسن زاده؛ «بسيجي» از محمد خنجري؛ «جلوه گاه آفتاب» از ضياءالدين خالقي؛ «خاطره» از رضا خوشدل؛ «عمر گل كوتاه است» از مصطفي رحماندوست و....
سروده جعفر ابراهيمي (شاهد). - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 40.1375 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان).
شمارگان: 6600 نسخه.
اين كتاب مجموعه اي از اشعار جنگ است كه براي كودكان و نوجوانان، از تاريخ 6 / 7 / 59 تا 17 / 6 / 71) عمدتا در روزهاي دفاع مقدس، در جبهه، وزير باران گلوله هاي توپ و تفنگ و مسلسل در داخل سنگرها) سروده شده اند و هر يك، نشاني از واقعه اي در مقطع خاصي از زمان دارند. اين مجموعه در بردارنده ي 27 قطعه شعر كوتاه، ساده و روان است و مطالب آنها در باب موضوعهايي چون «وطن، عزيمت رزمندگان براي جنگ، مقام شهيد و راه او، ايثار و فداكاري رزمندگان، ايمان و استقامت، فتح و پيروزي، انتظار فرزند براي بازگشت پدر و...» است.
جعفر ابراهيمي (شاهد)؛ تصاوير حسن حاتمي آذر. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ سوم): 36.1370 ص.
براي گروه هاي سني «ج» و «د».
باغ سبز شعرها حاوي نوزده قطعه شعر با مضامين مختلف است. اين اشعار براي گروه هاي سني «ج» و» «د» سروده شده اند. اشعار مرتبط با دفاع مقدس عبارتند از: «بهار پيروزي» در مورد پيروزي رزمندگان در جبهه هاي حق عليه باطل و شادي مردم از جمله كودكان به خاطر اين پيروزي و «در سنگر عشق» كه نشان دهنده ي عزم و اراده ي كودكانه اي است براي بيرون راندن دشمن از خاك ميهن اسلامي و بيعتي ديگر با رهبر انقلاب. ساير اشعار كتاب موضوعاتي مثل شكست رژيم طاغوت، شهادت شهيد بهشتي و ديگر يارانش، همت مادر و علاقه به پدر را
دنبال مي كنند و ارتباطي به دفاع مقدس ندارد.
شعرهايي از مصطفي رحماندوست. - تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، دفتر كمك آموزشي و كتابخانه ها، انتشارات مدرسه (چاپ پنجم): 1373.
48 ص.: مصور (رنگي). - (وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، دفتر كمك آموزشي و كتابخانه ها؛ 58).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «باغ مهرباني ها» مجموعه 21 قطعه شعر است كه براي دانش آموزان نه تا دوازده ساله سروده شده اند. از بين اين اشعار قطعه شعر «مثل لاله زيبا بود» در ارتباط با دفاع مقدس است. اين قطعه شعر در وصف شهدا و
[ صفحه 1227]
فرزندان شهدا مي باشد. در قطعه شعر «ياد بابا»، ياد پدر به لاله اي كه كبوتر در دهان دارد تشبيه شده است.
لاله در دهان دارد++
آن كبوتر زيبا
لاله در دهان او++
هست يادي از بابا
سروده محمدحسين صادقي. - شيراز: هدهد، 1376.
46 ص.: مصور (رنگي).
تقديم به پيشگاه مقدس 36 هزار دانش آموز شهيد و بسيج دانش آموزي.
كتاب حاضر شامل 46 قطعه شعر آزاد است كه براي نوجوانان سروده شده اند. اكثر اشعار در ارتباط با جنگ ايران و عراق و دفاع مقدس و رزمندگان هستند. عناوين برخي از اين اشعار عبارت است از: «بچه هاي سيمرغ؛ رنگين كمان درد؛ پهلوان پنبه ها؛ سينه خيزي تا خدا؛ مشق شب ما؛ قهر با خدا؛لاله يعني آفتاب؛ كربلا تكرار شد؛ باز بايد شد شهيد و...». قطعه شعرهاي «انقلاب سنگ و ديو در تل آويو» درباره ي انتفاضه ي مردم فلسطين سروده شده اند. تعدادي از اشعار سروده شده
از ديگر مجموعه هاي اشعار شاعر (مانند: «تو شبيهي به شهيد ستاره ها و اشاره ها»، «شبهاي آفتابي» و «جانباز كوچك») انتخاب شده اند.
بيوك ملكي؛ نقاش مهنوش مشيري. - تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، (چاپ اول): 36.1370 ص.: مصور (رنگي).
عنوان پشت جلد به انگليسي: On the Wings of Rainbow, Collected poems
شمارگان: 15000 نسخه.
كتاب «بر بال رنگين كمان» حاوي هجده قطعه شعر از سروده هاي شاعر در سالهاي 1361 تا 1368 است كه درباره ي موضوعهاي متنوعي براي نوجوانان سروده شده است. قطعه شعر «در دل آتش و دود» درباره ي جنگ و قطعه شعر «باغ سبز» درباره ي شهادت و شهيدان است. قطعه شعر «بر بال رنگين كمان» به شهيدان روستاي كوچك سراينده تقديم شده و قطعه شعر «مسافر آفتاب»، به ياد سلمان هراتي سروده شده است.
شاعر حميد هنرجو؛ تصويرگر حميدرضا بيدقي. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 27.1377 ص. - مصور (رنگي).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب، حاوي سيزده قطعه شعر براي كودكان است. عناوين و موضوع اشعار عبارتند از: «فرشتگان شهر»، درباره ي مقام شهيدان؛ «برف گل ياس»، شهيدان و ياد كودكان شهيد بمباران مناطق مسكوني؛ «آمنه»، درد دل دختر يك شهيد به نام آمنه با ماهيها؛ «كي مي آيي؟»، به ياد حاج احمد متوسليان و تمام مفقودالاثرها؛ «حرفهاي پرستو»، كه از حال و هواي جبهه و مناجات رزمندگان خبر مي دهد؛ «باباي شهيد»، حرفهاي فرزند يك شهيد در فراق پدر؛ «نقاشي جنگ»، نقاشي كودكي كه دو برادرش شهيد شده اند؛ «دوستان شهيدم كجاييد»، وصف يك شهيد توسط دوست وي؛ «باباي خوبم»، سخنان فرزند يك شهيد؛ «پروانه شدي!...»، درباره ي شهيد فهميده و همه ي فهميده ها؛ «باز با مايي....»، در وصف شهدا؛ «خواب بهشت»، وصف خواهر شهيدي كه در خواب برادر شهيدش را
در بهشت مي بيند و قطعه شعر «يادت به خير مبصر»، يادنامه ي يك كودك شهيد.
[ صفحه 1228]
سروده سيد ضياءالدين شفيعي؛ تصويرگر محمدعلي سپهرافغان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1376. 38، 2 ص.: مصور (رنگي).
عنوان پشت جلد به انگليسي: On the Cheeks of the Moon
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب مجموعه ي نوزده شعر است كه به زباني مناسب براي كودكان و نوجوانان سروده شده اند. از بين اين اشعار، چند قطعه شعر در ارتباط با دفاع مقدس هستند. براي مثال در بالاي قطعه شعر «قاصد تنهايي» اين عبارت آمده است: «براي همكلاسيهاي جنوبي و جنگ زده ام» و موضوع شعر وصف حال مردمي است كه شهرشان از بين مي رود و جنگ زده مي شوند. قطعه شعر «آخرين شعر» براي شهيد آويني و در وصف وي سروده شده است.
شاعر پوران عليپور؛ تصويرگر وحيد صباغيان. - تهران: معارف، (چاپ اول): 1375.
26، [1]: مصور (رنگي).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب «بوي بهشت» مجموعه ي سيزده قطعه شعر است كه در قالب شعر نو براي كودكان سروده شده اند. در اين مجموعه شعر، تنها يك قطعه شعر - به نام «يك مرد» - در ارتباط با دفاع مقدس است. موضوع اين قطعه شعر، گفتگوي فرزند شهيد با پدرش است.
دلم تمام روز
بهانه مي گيرد
ولي ترا هر شب
به خواب مي بيند
....
سروده جعفر ابراهيمي (شاهد)؛ نقاشي پرويز حيدرزاده؛ زير نظر دفتر شعر كودك و نوجوان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 39.1374 ص.: مصور.
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Smell of Fresh Bread
براي گروه هاي سني «ج» و «د».
شمارگان: 3300 نسخه.
كتاب حاضر شامل هفده قطعه شعر است كه درباره ي موضوعهاي مختلفي سروده شده اند؛ از جمله: «مادر، نماز و عبادت پروردگار، كوچ گنجشكها، آغاز فصل بهار، ريزش شبنم بر برگ گل، صداي لالايي مادر، زندگي در كوير، خواب كودك در گهواره، رسيدن فصل بهار، ريزش باران، تصور كودك از ماه، غرش رعد و برق، مشكلات شهر و دختر چوپان». قطعه شعر «پيرمرد و گل ياس» نيز درباره ي سفر و كوچ شهيد سروده شده است.
سروده ناصر كشاورز؛ نقاشي از علي خدايي. - تهران: نشر صرير، كتابهاي شهيد فهميده، (چاپ اول): 24.1379 ص.: مصور (رنگي).
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر شامل ده قطعه شعر درباره ي جنگ و دفاع مقدس است كه براي نوجوانان سروده شده اند. اشعار،
[ صفحه 1229]
درباره ي موضوعهاي زير هستند: «ميدان مين، رفتار بسيجي با اسير عراقي، سلاح آر.پي.جي. و شكار تانك دشمن، تركش طلايي (كه به مفهوم تركشهاي ريز مي باشد)، حكايت ديده باني كه براي شناسايي منطقه مشغول ديده باني است و زنبورهاي سربي (به معني گلوله هاي سربي) از كنار گوش او زوزه كشان مي گذرند، مادر سنگر (مسؤول نظافت و رسيدگي به امور سنگر)، چتر زيباي منور (كه از گلوله هاي منور شليك شده باقي مي ماند)، شهادت، نامه هاي رزمندگان، آب و سقايي
در جبهه و مقايسه ي آن با تشنگي اباعبدالله (ع) و حضرت ابوالفضل (ع)».
سراينده بابك نيك طلب. - [تهران]: نشر زلال، (چاپ دوم): 36.1375 ص.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب در سال 1371 توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات: كتاب جوانه و در سال 1380 توسط نورالثقلين در 32 صفحه نيز به چاپ رسيده است.
برنده ي لوح زرين چهارمين جشنواره ي كتاب كودك و نوجوان كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان
در اين كتاب، مجموعه اي از پانزده قطعه شعر، سروده شده براي نوجوانان به چاپ رسيده است. اشعار درباره ي مضامين مختلفي مانند: «ارزشهاي انساني، خوبي و نيكي، طبيعت و حيوانات» سروده شده اند. يك قطعه شعر به نام «سال سبز» نيز درباره ي شهيدان و جنگ در مجموعه آمده است. اشعار در صفحات رنگي تذهيب شده ارائه شده اند.
سروده محمدحسين صادقي؛ تصويرگر: محمد سعيد تابنده. - شيراز: بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي استان فارس؛ هدهد، 1374.
31 ص.: مصور. - (بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، استان فارس).
عنوان روي جلد: مجموعه شعر تو شبيهي به شهيد، براي كودكان و نوجوانان.
مجموعه شعر «تو شبيهي به شهيد»، شامل چهارده قطعه شعر است كه با يك زبان ساده و مناسب براي كودكان و نوجوانان سروده شده است. اسامي اين اشعار، عبارتند از: «قصه پرداز، در بهشت زهرا، تو شبيهي به كدام؟، همكلاسي هايم، خاطرات آهوها، آسماني شهاب و ستاره، عروسي زهرا، مشكلي به آساني آه، اثر پنجه ي گرگ، مرگ را كشتم من، دو نامه، ترس جهاني، غمي زيبا و آماده باش». موضوع اشعار، «ستايش از جانبازان، مقام والاي شهيد، ايثار رزمندگان در جبهه ها و صبر و تحمل جانبازان» است.
محمد حسين صادقي؛ تصويرگر: قربان محمدي. - تهران: بنياد مستضعفان و جانبازان، معاونت امور فرهنگي، مؤسسه ي نشر هنر اسلامي، 30.1371 ص.
اين كتاب براي گروه هاي سني «ب» و «ج» نوشته شده است.
اين كتاب مجموعه اي است مشتمل بر پانزده قطعه شعر كه در قالبهاي مختلف، كه با زباني كودكانه و با استفاده از الفاظ صريح و ساده سروده شده اند. محتواي بيشتر اشعار - كه وصف حال كودكان خانواده هاي جانباز هستند - حول محورهايي چون ايثار، جانبازي، جنگ با دشمن، اخلاق اسلامي، صبر و شكيبايي و ارادت خالصانه براي خدا و ياد شهيدان دور مي زند.
[ صفحه 1230]
سروده افسانه شعبان نژاد؛ تصويرگر عبدالله حاجي وند. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 1374. [24] ص.: مصور (رنگي).
گروه هاي سني «ج» و «د».
شمارگان: 300000 نسخه.
كتاب حاضر، شامل چهارده قطعه شعر، سروده شده براي كودكان و نوجوانان است. اشعار داراي مضامين مختلفي - از جمله: «تهيه ي گلاب از گلها، باران، كوچ پرندگان، جشن گنجشكها در مزرعه، دختركي فقير، آسمان آبي و درختان سبز، عاطفه و گذشت، و...» - هستند. قطعه شعر «آواز شكستن» و «صداي سبز نخلها» نيز با مضمون شهيد و دفاع مقدس سروده شده اند.
به كوشش مصطفي رحماندوست؛ نقاشي: محمدرضا دادگر. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 55.1362 ص.
اين كتاب مجموعه 35 قطعه شعر و شعر گونه، سروده ي كودكان و نوجوانان در اولين سالهاي انقلاب تا مهرماه 1360 است. از ميان اين اشعار، بيست قطعه شعر در ارتباط با دفاع مقدس هستند كه در آنها از توان رزمي، رشادت، شجاعت و در نهايت شهادت رزمندگان دلير كشورمان صحبت مي شود. عناوين اشعار و نام سرايندگان آنها عبارت است از: «پروانه»، بيتا منصوري، هشت ساله؛ «چهره هاي آشنا»، باهره باقري، پانزده ساله؛ «پيام»، حميده خليل نژاد، سيزده ساله؛ «هي بچه ها» شاد رخ آذين، هفت ساله؛ «آخرين وصيت»، هوشنگ عطار اصل، چهارده ساله؛ «سنگر»، معصومه حاج آقا بيگي، شانزده ساله؛ «من نمي ترسم»، سكينه مهر خوب چهر؛ «اينك من و جهاد»، مرضيه ذكاوت، پانزده ساله؛ «كاش مي توانستيم»، ناهيد تركش؛ «شهر من، تو زنده اي»، محمدرضا دزفولي؛ «با دست هاي كوچكم»، امير تيمور نديمي، سيزده ساله؛ «آبياري با خون»، زري مهرابي، دوازده ساله؛ «ياد اولين روز مدرسه» سارا سعدي
سلطاني، ده ساله؛ «پرنده آزادي»، زهرا مصيبي يازده ساله؛ «باد مي وزد»، تهمينه شهبازي، چهارده ساله؛ «خونين شهر»، سوسن حاجي، شانزده ساله؛ «فرياد من خوزستاني»، رضوان برزن، شانزده ساله و «من هم مي آيم»، فريبا نظمي، هفده ساله.
شعرهاي مصطفي رحماندوست؛ نقاشي: محمدعلي كشاورز؛ خط: محمد احصائي. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 62.1362 ص.: مصور (رنگي).
گروه سني: ب، ج، د.
«چشمه ي نور» مجموعه ي سي قطعه شعر از شعرهاي شاعر در فاصله ي سالهاي 1355 تا 1361 است. از ميان آنها شعرهاي «رزمنده ي مسلمان و كاش من هم بزرگتر بودم» مربوط به دفاع مقدس است. در «رزمنده ي مسلمان» از حماسه هاي پيروزي رزمندگان و از شهامت، ايستادگي، مقاومت، ايثار و آمادگي آنها براي شهادت سخن مي گويد. در قطعه شعر «كاش من هم بزرگتر بودم» آرزوي كودكي را بر زبان مي آورد كه شاهد بمباران شهر است و مي خواهد بزرگتر باشد تا بتواند با دشمن بجنگد.
با شعرهايي از جعفر ابراهيمي (شاهد)... [و ديگران]؛ نقاشي از محمدعلي بني اسدي. - تهران: كتابهاي قاصدك، (چاپ دوم)؛ 1372.
20 ص.: مصور (رنگي).
[ صفحه 1231]
براي دانش آموزان چهارم و پنجم دبستان، دوره راهنمائي.
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب حاضر، شامل ده قطعه شعر از شاعران معاصر، «جعفر ابراهيمي (شاهد)، مصطفي رحماندوست، افسانه شعبان نژاد، افشين علا و ناصر كشاورز» است كه براي دانش آموزان سالهاي چهارم و پنجم دبستان و دوره ي راهنمايي سروده شده اند. مضون اشعار درباره ي رحلت امام (ره) مي باشد. شعر «بابا نمي داني!» (از مصطفي رحماندوست) با موضوع نامه ي پدر از جبهه، در سوگ رحلت امام سروده شده است.
سروده هاي محمد پوروهاب، غلامرضا آبروي، مجيد ملامحمدي، سعيد هاشمي؛ تصويرگر نيلوفر ميرمحمدي. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 1374.
34 ص.: مصور، نقاشي (رنگي).
بالاي عنوان: مجموعه شعر.
گروه سني: «ج» و «د».
اين كتاب، حاوي پانزده قطعه شعر از چهار شاعر معاصر براي گروه سني كودكان و نوجوانان است. از بين اين اشعار، قطعه شعر «كاش غمهايش» سروده ي محمود پوروهاب، مربوط به دفاع مقدس است. شاعر در اين شعر درباره غمهاي كودكانه ي فرزندان شهدا صحبت مي كند. موضوع اشعار ديگر، مواردي مانند «رحلت حضرت امام (ره)، خوابهاي كودكانه و زمستان» است.
به كوشش حسين حداد؛ انتخاب و مقدمه: مصطفي رحماندوست. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 64.1375 ص. - (واحد كودك و نوجوان).
طراح روي جلد: امير نساجي.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب مجموعه 29 شعر از شاعران جوان 12 تا 17 ساله است. از ميان اين اشعار قطعه شعرهاي «براي شهيد، بهار روستا، زيبايي ميلاد تو، عروس شب، ستاره ها، ظهر عاشورا، سلام اي رهبرم، سرود عاشقي، شعر سحر، راه سعادت، روز اول كلاس، شهيد زنده عشق، چشمه خون، اي دوست، اي دوست، زنده ياد و گلستان شهيدان» در مورد شهادت و تجليل از شهيدان زنده تاريخ است. قطعه شعر «گلهاي ستاره» از زبان فرزند شهيد در دلتنگي فراق از پدر شهيدش؛ شعرهاي «فرياد سرخ، دارا انار دارد، پنجره و تا فردا» در مورد شجاعت و شهامت رزمندگان در جنگ و پيروزي آنان؛ «اي خونين شهر» براي خرمشهر؛ «ستيز بي امان» براي جنگيدن با دشمن؛ «در محفل شقايق
و فرياد سرخ» در مدح شجاعت رزمندگان و تلاش براي پيروزي و قطعه شعر «امروز روز فتح است» درباره آزاد سازي مناطق مختلف ميهن اسلامي ما، كشور ايران سروده شده اند.
تهيه و تنظيم مركز آفرينشهاي ادبي؛ به كوشش: اسدالله شعباني؛ ويراستار: شهناز سلطان زاده؛ زير نظر ابراهيمي نصر (شاهد). - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، [بي تا].
33 ص.: مصور: طرح. - (مجموعه كتابهاي آيش؛ دفتر ادبي جوانان؛ 1).
[ صفحه 1232]
نظارت هنري: محمدرضا دادگر.
در اين مجموعه تعداد 17 شعر، از اشعار جوانان به چاپ رسيده است كه از ميان آنها قطعه شعرهاي «شهر من و دختر طوفان» مربوط به دفاع مقدس است و پانزده قطعه شعر ديگر، (سروده پنج شاعر جوان) در ارتباط مستقيم با دفاع مقدس نيستند. در «شهر من»، شاعر از هجوم دشمن و موشكباران و حملات هوايي به شهري صحبت مي كند كه تا ديروز آرام بوده و با شروع جنگ، دشمن وحشيانه به آن حمله كرده است و درخواست مي كند تا از تكرار فاجعه جلوگيري شود.
تهيه و تنظيم مركز آفرينشهاي ادبي؛ زير نظر جعفر ابراهيمي نصر، به كوشش اسدالله شعباني؛ ويرايش شهناز سلطان زاده. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، [بي تا].
34 ص.: مصور، طرح. - (مجموعه ي كتابهاي آيش؛ دفتر ادبي جوانان: 2).
طراح روي جلد و ناظر هنري: محمدرضا دادگر.
اين كتاب، مجموعه اشعار جوانان است كه از ميان آنها «پرنده ي شادي و چكامه هاي عشق» مربوط به دفاع مقدس هستند و ده شعر ديگر به طور استعاري به دفاع مقدس مربوط مي شوند. در «پرنده شادي»، از حمله ي هوايي به شهر شاعر صحبت مي شود و دفاعي كه از آنجا به عمل مي آيد. در «چكامه هاي عشق»، از بيرحمي و جنگ طلبي جنگ افروزان سخن
گفته مي شود و اين كه فريادهاي «سينا» شايد بتواند دل بيرحم آنان را به رحم آورد.
زير نظر جنگ ادبي آيش؛ تصاوير: از پرويز حيدرزاده. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 43.1370 ص.: مصور، عكس. - (مجموعه كتابهاي آيش؛ دفتر ادبي جوانان: 4).
اين كتاب براي گروههاي سني «دو» «ه» نوشته شده است.
كتاب، مجموعه داستاني است كه اولين آن ها، «سيل غم» از «فائزه جمالي عالم»، مربوط به بمباران شهرهاست، دومين آنها «خاك» نوشته ي «صديقه دوست محمدي»، به ياد مادر يك شهيد و احساسات اوست. سومين آنها «ميوه فروش» نوشته ي «سياوش فتحي» از بمباران شهر صحبت مي كند و سه داستان ديگر ربطي به دفاع مقدس ندارند. در «سيل غم»، خانه ي پدربزرگ در اثر بمباران از دست مي رود و به تلي از خاك تبديل مي شود و فقط خطي از او كه شعري از حافظ بر آن نوشته شده از زير خاك بيرون مي آيد. در «خاك»، مادر شهيد به ياد فرزند شهيدش غصه مي خورد و هنگام نماز دعا مي كند و مي گريد. در «ميوه فروش» هنگامي كه پدر (كه ميوه فروش است) مي خواهد براي فرزندش كيفي را بخرد كه فرزند از او خواسته است، موشكي به مغازه اصابت مي كند و همه چپز، از جمله خود او، از بين مي رود.
زيرنظر جنگ ادبي آيش. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 48.1372 ص.: مصور، طرح. - (مجموعه ي كتابهاي آيش؛ دفتر ادبي جوانان، 5).
گروه هاي سني «د» و «ه».
اين كتاب، مجموعه شعر جوانان است كه در جنگ ادبي آيش به چاپ رسيده است و شامل نوزده قطعه شعر است. شعر «آرزوي تو» به ياد پدر شاعر سروده شده است كه به خاطر حمايت از لاله ها رفته است
و اكنون ديگر نيست. اين شعر، به صورت استعاري، حضور پدر شاعر در جبهه و دفاع از وطن را مي رساند. در شعر «سكوت
[ صفحه 1233]
فرياد»، يادي از برادري شهيد مي شود كه در بهار رفته است تا در شهريور بيايد ولي هيچ گاه بازنگشته است. شعر «پنجره» مرثيه اي است از زبان مادري براي يك نوجوان كه با بالهاي شهامت و صداقت به آسمان رسيده است. در سه رباعي «كميل و هجرت و گل خون» نيز به صورت استعاري به دفاع مقدس، دعاي كميل رزمندگان، خشم و شجاعت آنان، جنگيدن، و در نهايت زخمي شدن و شهادتشان اشاره شده است.
سروده اسدالله شعباني؛ نقاشي از فرزانه فصيحي. - تهران: اميركبير، كتابهاي شكوفه، (چاپ دوم): 1376. [24] ص.: مصور (رنگي).
براي گروه هاي سني «ب» و «ج».
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب شامل دوازده قطعه شعر درباره ي موضوعات متنوع و مختلف است كه براي نوجوانان گروه سني «ج» (سالهاي چهارم و پنجم دبستان) سروده شده اند. اشعار عبارتند از: «از قطره تا دريا»، «بنفشه شده برنده» (درباره ي رويش گلها در باغ)، «شاپرك»، «چيستان»، «گلهاي بهمن» (با مضمون پيروزي انقلاب و شهداي بهمن ماه 1357)، «زمين كوچك من»، «گلهاي حلبچه» (به خاطر بمباران شيميايي شهر حلبچه به دست ارتش عراق)، «كتاب»، «يك آسمان گل»، «عينك بابا»، «جوجه» و «يك آسمان ستاره».
علي اصغر نصرتي؛ نقاشي صابر عباسپور. - تهران: نيروي مقاومت بسيج، معاونت تبليغات و انتشارات مديريت انتشارات، (چاپ اول): 32.1373 ص.
بالاي عنوان: مجموعه شعر براي جوانان.
شمارگان: ذكر نشده است.
كتاب «زندگي در بهار» حاوي پانزده قطعه شعر است كه براي كودكان و نوجوانان سروده شده اند. «بارش نور» در مورد مبعث حضرت رسول اكرم (ص)؛ «وقتي كه گل پژمرد» در مورد رحلت رسول اكرم (ص)؛ «همراز تو» در مورد كتاب؛ «عاشورا» در مورد حادثه ي كربلا؛ «مي رسد آن روز زيبا» در مورد حضرت مهدي (عج)؛ «بوي رضا» براي امام هشتم، امام رضا (ع)؛ «زندگي در بهار» در مورد فصل بهار؛ «در قطره اي اشك» درباره ي بسيجي ها و دلاوري هاي آنان (در مورد دفاع مقدس)؛ «يار خوب خدا» در مورد رزمندگان دفاع مقدس؛ «طلوع بي غروب» در مورد ماه بهمن و ارزش آن (كه پيروزي انقلاب اسلامي در اين ماه بود)؛ «پيك آبادي» و «موج نور».
آخرين شعر كتاب در مورد آزادگان عزيز ميهن اسلامي سروده شده است.
سروده ي منيژه درتوميان؛ تصويرگر طاووس صديقي. - مشهد: كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد و 23000 شهيد استان خراسان؛ سنبله، (چاپ اول): [1381].
يك جلد بدون صفحه شمار: مصور (رنگي).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب مجموعه ي پنج قطعه شعر براي كودكان و نوجوانان است. كتاب با تصاوير رنگي ارائه شده است. عناوين اشعار به قرار زير است: «سرباز كوچولو»، «همكلاسيها»، «آلبوم»، «جانباز» و «هفت سين». موضوعهاي اشعار به ترتيب، عبارتند از: «مبارزه ي كودكان در برابر دشمن؛ دوستي و صميميت با فرزندان و خانواده ي شهيدان و مفقودالاثرها؛
[ صفحه 1234]
يادبود خواهري از برادر اسير و مفقودالاثرش؛ فرزند جانبازي كه از پدر خود كمك مي طلبد تا كبوتري را درمان كند و ديدار از مزار شهدا و مقبره ي برادر شهيد».
محمدحسين صادقي؛ زرقان (فارس): هدهد، (چاپ اول): 32.1373 ص.
كتاب، حاوي بيست و چهار قطعه شعر است كه براي كودكان و نوجوانان سروده شده اند. تعدادي از اين اشعار درباره ي ائمه ي اطهار (ع) و تعدادي هم در ارتباط با دفاع مقدس سروده شده اند. در ابتداي كتاب، مطلبي با عنوان «به جاي مقدمه» آمده، كه درباره ي مسجد و مسجدي بودن و ارزش آن صحبت كرده است. بعضي از اشعار، مربوط به دفاع مقدس عبارتند از: «نخلها ايستاده مي سوزند»، در مورد ميهن اسلامي و شهداي دفاع مقدس، كه همچون نخلهايي با قامت افراشته در آتش دشمن سوختند؛ «قصه ي از آغاز» در مورد ميهن عزيزمان ايران و شهداي دفاع مقدس و «دشمنان بيدارند»، كه هشداري است به نوجوانان و حمله ي فرهنگي دشمن.
جعفر ابراهيمي (شاهد)؛ نقاشي از مهرنوش معصوميان. - تهران: اميركبير، كتابهاي شكوفه، 1365. [39] ص.: مصور (بخشي رنگي).
گروه سني «د».
مندرجات: شعري بخوان؛ سرود وحدت؛ باد نوبهاري؛ سرباز؛ فصل پاييز؛ باغ زيباي عبادت؛ تو بهترين رفيقي؛ ماه در حوض؛ شهر شادماني؛ صبح؛ باغ شعر و قصه ها؛ سوار بر باد؛ بهار؛ قصه هاي مادربزرگ.
كتاب، حاوي پانزده قطعه شعر براي كودكان است. اشعار مربوط به دفاع مقدس در اين كتاب، عبارتند از: «شهيد»، كه تأكيد كودكان بر ادامه ي راه شهداي دفاع مقدس و همچنين اعتقاد آنان بر زنده بودن شهيد را نشان مي دهد. «سرباز»، تأثير حمله هاي دشمن به خاك ايران و سخن كودكان با رزمندگان اسلام و هم چنين تأكيد كودكان بر كار و كوشش را نشان مي دهد. بقيه ي اشعار اين كتاب در ارتباط با افكار كودكان و بازتاب اين افكار بر رفتار
كودكان است.
سروده ي منيژه در توميان؛ تصويرگر طاووس صديقي. - مشهد: كنگره ي بزرگداشت سرداران شهيد و 23000 شهيد استان خراسان؛ سنبله، (چاپ اول): [1381].
1 ج. بدون صفحه شمار: مصور (رنگي).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، يك مجموعه شعر مصور و رنگي براي كودكان و نوجوانان است. اشعار «عكس يادگاري (تقديم به محمد مهدي كرمي و به ياد شهيدان حمزه و جعفر چناري)، نامه، قاصدك، همسايه، معلم جديد ما و مرد قصه ي من» به ترتيب، در موضوعها و مفاهيم زير هستند: «يادبود دايي هاي شهيد، رسيدن نامه اي از پدري كه در اردوگاه موصل اسير است، خانواده ي رزمنده اي كه پدر و پسر در جبهه هستند، همسايه ي جانباز شيميايي بودن، معلم جانبازي كه با ويلچر براي تدريس به كلاس مي رود و پدري كه دچار موج انفجار شده است».
[ صفحه 1235]
مهدي معيني، طرح و تشعير از محمدرضا دادگر. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 16.1365 ص.
گروه سني «ب».
كتاب «كبوتر پر»، يك شعر كوتاه براي گروه سني كودكان است كه به مناسبت هفته ي جنگ به چاپ رسيده و به شاهدان پرواز تقديم شده است. كتاب، به روايت داستان كودكان مي پردازد كه درحال بازي «كلاغ پر» است. شخص دوم، كلاغ، گنجشك و عقاب را نام مي برد و كودك پاسخ مي دهد: «پر». شخص دوم، طشت را نام مي برد و مي گويد كه طشت پر نمي زند و پرواز نمي كند. بعد، ديگ را نام مي برد و بعد هم، آدم را سپس از كودك سؤال مي كند كه چرا دستت را بلند نكردي؟ مگر نمي داني آدمها هم پرواز مي كنند؟ مگر
نديدي احمد و... پرواز كردند؟ آنها به همان جايي پرواز كردند. كه خانه ي آدمهاي خوب و فرشته هاي پاك خداست. و بازي را دوباره شروع مي كنند: كبوتر، پر؛ آدم، پر؛ احمد، پر؛ مجتبي، پر؛ حسن، پر؛ شهيد، پر؛ شهيد، پر.
عبدالرضا رضايي نيا؛ تصويرگر حميدرضا بيدقي. - تهران: نشر قو، (چاپ اول): 14.1381 ص.: مصور (رنگي).
كتاب، مجموعه اي از اشعار است كه براي گروه كودك سروده شده اند. كتاب مجموعه ي چهارده شعر است كه ده شعر آن در مورد جنگ است؛ به اين قرار: «جنگ (يادي از جنگ)؛ لانه ي سرخ (يادي از روزهاي بمباران)؛ دشمن (نكوهش دشمن)؛ راهي (خاطره ي اعزام به جبهه)؛ خط مقدم (وصف خط مقدم جبهه)؛ سنگر لاله ها (توصيف سنگر)؛ شب رنگين كمان (شب عمليات)؛ گل زخم (وصف لحظات جنگ)؛ شب جمعه، (يادي از شهدا) و ياد، (ياد رزمندگان و شهداي دوران جنگ)».
حميد هنرجو. - تهران: كيهان، 21.1375 ص.
كتاب «كوچه فرشته ها» مجموعه پانزده قطعه شعر است كه در وصف جانبازان انقلاب و فرزندان آنها و براي كودكان و نوجوانان سروده شده است. عناوين و موضوعهاي اين اشعار، عبارتند از: «روي كالسكه ي گل برگشتي»، براي پدرهاي جانباز؛ «ليلا»، در وصف دختر يك جانباز؛ «بهار آمد به كوچه»، بازگشت جانباز؛ «بال در بال»، وصف يك جانباز نابينا؛ «شبي پرواز كن «، رشادت جانباز؛ «گلدان شكسته»، جانباز، گلداني را شكسته است كه هنوز بو و ياد بهار دارد؛ «روبه روي خدا»، تشبيه شهدا به گلهاي معطر مريم؛ «دست هايت بال شد»، نامه ي جانبازي دست از دست داده؛ «قصه ي چلچله ها»، حكايت جانبازي كه هر شب براي بچه هايشان قصه مي گويند؛ «لحظه اي برخيز»، نشسته نماز خواندن جانباز از ديد فرزندي كه مي خواهد عصاي دست پدر شود؛ «كوچه ي فرشته ها»، معطر شدن كشور ايران در نتيجه ي وجود جانبازان؛ «بابا»، وصف نماز پر سوز و گداز جانباز؛ «فهميده ام چرا»، درباره ي جانبازان معلم؛ و بالاخره، «دعا كه مي كني»، در وصف حضرت آيةالله
خامنه اي كه پدر مهربان بچه هاي جانبازان انقلاب است.
جعفر ابراهيمي... [و ديگران]؛ نقاشي از سياوش ذوالفقاريان. - تهران: اميركبير، كتابهاي بنفشه، (چاپ دوم): 31.1373 ص.: مصور (رنگي).
گروه هاي سني: «ج»، «د».
شمارگان: 5000 نسخه.
[ صفحه 1236]
مندرجات: «خبر پيروزي»، «نامه پدر از جبهه» / جعفر ابراهيمي؛ «تمام قصه ها پر»، «مرغ و گل و ماهي» / مصطفي رحماندوست؛ «گل، آيينه، قرآن»، «دارا تفنگ دارد» / افشين علاء؛ «سياه و قرمز و زرد»، «شبنم و عسل» / محمد كاظم مزيناني؛ «نهضت ادامه دارد»، «وداع» / وحيد نيكخواه؛ «آزاد»، «پرواز»، «لبخند بابا» / افسانه شعبان نژاد.
كتاب حاضر شامل دوازده قطعه شعر از شاعران معاصر است كه در خصوص جنگ ايران و عراق و براي كودكان سروده شده است. شعر «شبنم و عسل» (از محمد كاظم مزيناني) به فرزندان شهدا - مخصوصا مسيح و مهدي شاهچراغي - تقديم شده است و قطعه شعر «پرواز» (از افسانه شعبان نژاد) نيز به كودكاني تقديم شده است كه در حملات موشكي دشمن به شهادت رسيده اند.
[گردآورنده اسماعيل پزشكيان نژاد]. - تهران: پزشكيان نژاد و پسران، (چاپ دوم): 64.1369 ص.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب، شامل 72 قطعه شعر و سروده ي انقلابي مربوط به دوران پيروزي انقلاب اسلامي ايران بوده، براي استفاده ي دانش آموزان دبستانها، مدارس راهنمايي، دبيرستانها و نهادهاي انقلابي و عموم مردم گردآوري شده است. اشعاري نيز از گردآورنده ارائه شده است. مفهوم و مضمون اشعار و سروده ها شامل: «امام خميني (ره)، آزادي، قرآن، پاسداران، 12 فروردين (روز جمهوري اسلامي ايران)، قيام حضرت مهدي (عج)، نماز، شهيدان و...» است. «شهيدان خوزستان»، «پاسدار»، «ابابيل»، «فتح بوستان»، «خاك آزاده ي ايران»،
«شهيدم من، شهيدم من»، «دليران جانباز ايران زمين» و «ارتش بيست ميليوني» درباره ي دفاع مقدس سروده شده اند.
اداره كل امور فرهنگي و هنري. - تهران: وزارت آموزش و پرورش، معاونت پژوهشي، انتشارات تربيت، (چاپ اول): 94.1376 ص.: مصور.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين مجموعه، شامل گزيده ي اشعار دانش آموزان از سراسر كشور است. اين اشعار در قالبهاي غزل، دو بيتي، رباعي، و آزاد سروده شده اند. اشعار «سوگنامه» (از سيد رضا محمدي) «يادگار پرستو» (از جواد حقيقت)، «آتش و بال» (از عباس ثابتي راد) و «غزل سرخ» (از سيد حكيم بينش) با مضمون جنگ وبراي شهادت و شهيدان سروده شده اند.
تهيه و تنظيم اداره كل امور فرهنگي و هنري. - تهران: وزارت آموزش و پرورش، معاونت پژوهشي، انتشارات تربيت، (چاپ اول): 107.1376 ص.: مصور.
عنوان روي جلد: گلواژه 8: مجموعه اشعار برگزيده دانش آموزان كشور.
شمارگان: 10000 نسخه.
«گلواژه هشت»، مجموعه اي از اشعار برگزيده ي شاعران جوان دانش آموز سرتاسر ميهن اسلامي است كه در اردوگاه ميرزا كوچك خان رامسر گرد هم آمده بودند. اشعار در قالب غزل، دو بيتي و آزاد سروده شده اند. قطعه شعرهاي «كلامي از عشق» (سروده ي زهرا حقجويي) و «مردان دريا» (از مرضيه موفق شورچه) در ارتباط با جنگ
[ صفحه 1237]
سروده شده اند. دو شعر اول كتاب نيز كه توسط مليحه بحر گرد نيكو سروده شده اند، درباره ي شهادت حضرت امام حسين (ع) هستند.
تهيه و تنظيم اداره كل امور فرهنگي و هنري، كارشناسي فعاليت هاي ادبي [وزارت آموزش و پرورش]. - تهران: وزارت آموزش و پرورش، معاونت پژوهشي، انتشارات تربيت، (چاپ اول): 170.1377 ص.: مصور.
شمارگان: 10000 نسخه.
اين مجموعه، سروده هاي دانش آموزان دوره ي دبيرستان شركت كننده در مسابقات كشوري در تابستان 1375 است. اشعار، در قالبهاي مختلف و موضوعهاي متفاوتي سروده شده اند. برخي از اشعاري كه در ارتباط با دفاع مقدس هستند، عبارتند از: «لحظه هاي دعا....» از عادل سالم، براي شهيدان؛ «به شهيدان جبهه ايثار» از حيدر منصوري، در وصف شهيدان؛ «يك شب كه باد.... سلام بر شهيدان» از مهدي وفايي، در وصف شهيداني كه در راه آرمان اسلامي خود به لقاءالله پيوستند؛ «آيينه ي غربت» براي شهيد مرتضي آويني؛ «نماز عاشقان» در وصف رزمندگاني كه در جبهه خداجوي هستند؛ «جنوب»
از محسن آزرم، در وصف رزمندگان در جبهه؛ «بوي پرواز» از محمد جعفر سليمي، در وصف خانواده ي شهيد؛ «صنوبرها» از علي اصغر مقني، در وصف رزمندگان و....
به كوشش حسين حداد؛ انتخاب و مقدمه مصطفي رحماندوست. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1376.
79 ص. - (منتخب آثار جنگ كودكان و نوجوانان: مجموعه شعر؛ دفتر اول).
طراح يونيفرم و جلد: كاظم طلايي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Flower and the Star
شمارگان: 4400 نسخه.
اين كتاب مجموعه 44 قطعه شعر است كه توسط كودكان و نوجوانان در ارتباط با جنگ سروده شده اند. اين اشعار گزيده اي هستند از اشعار كودكاني كه جنگ را ديدند و به هر صورتي كه مي توانستند به ياري رزمندگان جنگ شتافتند. اين شعرها قسمت اندكي از سخنان كودكاني است كه در مقابل دشمن ايستادند و مقاومت كردند. اشعار از ميان صفحات شعر كودكانه ي مجلات دوره ي دفاع مقدس گردآوري شده و در اين مجموعه به چاپ رسيده اند. موضوعهاي اشعار عبارتند از: خرمشهر؛ انتظار بازگشت؛ شهيد؛ ادامه ي راه شهدا؛ زنده بودن شهيد؛ نبرد با استكبار؛ آزادي؛ شهادت؛ جنگ حق و باطل؛ پاسداري از ميهن؛ پيروزي؛ آزادگان؛ و....
سروده جعفر ابراهيمي (شاهد)؛ نقاشي از غلامعلي مكتبي. - تهران: سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، انتشارات مدرسه، 40.1372 ص.: مصور.
براي گروه سني «ج» و «د».
شمارگان: 10000 نسخه.
كتاب حاضر شامل پانزده قطعه شعر است كه براي كودكان و نوجوانان سروده شده اند. اشعار داراي مضاميني چون باران، دوران كودكي، پدر، تب و بيماري، هواي پاييز، مادر، چوپان و... هستند. شعر «گل» براي ورود امام (ره) به ميهن اسلامي و شعر «شيشه و ماه» با مضمون دفاع مقدس سروده شده است.
[ صفحه 1238]
حسين احمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 22.1376 ص. مصور، نقاشي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Red and Green Moments
كتاب «لحظه هاي سبز و سرخ» - مجموعه شعر حسين احمدي - براي نوجوانان سروده شده است. اين كتاب حاوي ده قطعه شعر است كه برخي از آنها در ارتباط با دفاع مقدس هستند؛ از جمله: «لحظه هاي انتظار» كه قطعه شعري است در مورد رفتن پدران به جنگ، شهادت آنها و ياد آنها كه هميشه براي فرزندانشان باقي مي ماند؛ «لحظه هاي سبز و سرخ» كه باقي ماندن ياد و خاطره ي شهداي دفاع مقدس را در ذهن كودكان و نوجوانان نشان مي دهد؛ «سفر» كه در مورد شوق رزمندگان هنگام رفتن به جبهه هاي نبرد حق عليه باطل است و «صداي سبز» كه اعتقاد نوجوانان به زنده بودن شهيدان و به خدا رسيدن آنها را نشان مي دهد.
اسدالله شعباني؛ نقاشي: كامران افشار مهاجر. - تهران: پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ دوم): 1366.
18 ص.: مصور (رنگي).
گروه هاي سني «ب» و «ج».
كتاب «ما با هم» حاوي هشت قطعه شعر براي گروه هاي سني «ب» و «ج» است. از ميان اين اشعار، تنها يك مورد آن - با نام «انتظار» - مربوط به دفاع مقدس است. «انتظار»، داستان كودكي است كه پدرش به جبهه هاي نبرد حق عليه باطل رفته است و او چشم به راه بازگشت پدر است. كودك آرزو دارد كه مثل پروانه بال داشته باشد تا پيش پدر برود و او را خوشحال كند. شب مي شود و كودك در خواب پدر را مي بيند كه مانند عقابي تيز پرواز آمده است و
كودك از اين رؤيا خوشحال است.
قيصر امين پور. - تهران: سروش (انتشارات صدا و سيما)، (چاپ دوم): 35.1370 ص.: مصور.
بالاي عنوان: مجموعه شعر براي نوجوانان.
كتاب «مثل چشمه، مثل رود» سروده ي قيصر امين پور، شاعر معاصر، يك مجموعه شعر براي نوجوانان است. از ميان شعرهاي اين دفتر، شعر «آي گلها، چرا نمي خنديد؟» نگاه مي كند به احساسات كودكي كه منتظر رسيدن بهار است زيرا مادرش به او گفته پدرش با رسيدن بهار باز مي گردد؛ پدري كه به جبهه رفته است. قطعه شعر «مدرسه منهاي چهار» نيز به بيان شهادت چهار دانش آموز شهيد مي پردازد و اين كه جاي آنها در آغاز سال خالي است. ديگر آثار گردآوري شده در اين مجموعه، مربوط به جنگ تحميلي نيست.
سروده حميد هنرجو؛ تصويرگر نيلوفر ميرمحمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوانان، 24.1376 ص.: مصور (رنگي). - (مجموعه شعر براي نوجوانان).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Like the Moon of Ashoura
مندرجات: به خانه ات خوش آمدي؛ عكس امام خنديد؛ يك نگاه مهربان؛ نامه بابا؛ نجمه؛ شبي پرواز
[ صفحه 1239]
كن؛ ماهي سرخم مرد؛ قاب پر ستاره؛ كوچه هاي بي بازي؛ مشق هايش را مرتب مي نوشت؛ پر ستاره بود آن شب.
اين كتاب، مجموعه ي ده قطعه شعر براي كودكان و نوجوانان است. شاعر، اين قطعات را به كودكاني تقديم كرده است كه پدر خود را در جنگ از دست داده اند. موضوع اشعار از اين قرار است: «به خانه ات خوش آمدي (در مورد ارزش بسيجي بودن)؛ عكس امام خنديد [شادي حضرت امام (ره) از پيروزي رزمندگان اسلام
كه در عكس مشاهده مي شود]؛ يك نگاه مهربان (درباره ي معلمي كه شهيد شده است)؛ نامه ي بابا (نامه ي پدري از جبهه است)؛ نجمه (امام، پدر تمام فرزندان شهيدان است)؛ شبي پرواز كن (جانبازان)؛ ماهي سرخم مرد (بمباران شهرها توسط دشمن)؛ قاب پر ستاره (شهداي جنگ تحميلي)؛ كوچه هاي بي بازي (در مورد بچه هاي خرمشهر)؛ مشقهايش را مرتب مي نوشت (براي كودكاني كه در بمباران شهيد شدند) و پر ستاره بود آن شب (در مورد جنگ و شهادت)».
جواد محقق. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد مقاومت، واحد كودك و نوجوان، (چاپ اول): 1374.
32 ص.: مصور. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Awaiting, Like me
اين مجموعه حاوي سيزده قطعه شعر در مورد دفاع مقدس است. عناوين و موضوع اشعار عبارتند از: «اي كاش او مي ماند»، خلوص بسيجي؛ «جبهه هاي فردا»، رزمندگان جبهه هاي حق عليه باطل؛ «ميهن مرا هنوز»، شهر خرمشهر؛ «حمله ي بيخبر»، حمله ي دشمن بعثي به نقاط بيدفاع و شهرهاي ميهن اسلامي؛ «پدرم پاسدار قرآن است»، عشق كودكان و نوجوانان براي رفتن به جبهه؛ «جبهه هاي خورشيدي»، رفتن جوانان و نوجوانان ايراني به جبهه هاي نبرد و شهادت آنها؛ «آشناي همسنگر»، جانبازي هاي بسيجيان در جبهه؛ «همسفر با سپاه بيداري»، با ياد دانش آموزان شهيد حسن يوسفي، صمد بهرامي سار و سهيل زمان پور؛ «عاشق كربلا»، كودكي كه پدرش براي نبرد به جبهه رفته است؛ «مايه ي سرافرازي»، جانبازاني كه دست هاي خود را از دست داده اند؛ «مثل من به انتظار»، در مورد جاويدالاثرهاي جنگ تحميلي؛ «باغي از بهار»، كودكاني كه پدران آنها شهيد شده اند و غم
آنها بر دلهاشان سنگيني مي كند؛ «من تو را مي شناسم، اي سردار»، در مورد آزادگان ميهن اسلامي.
علي اصغر نصرتي. - تهران: مديا، (چاپ اول): 1381.
86 ص.: مصور (رنگي).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Such as Mina and Reyhaneh
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «مثل مينا و ريحانه» شامل 37 قطعه شعر است كه در ارتباط با دفاع مقدس، براي نوجوانان سروده شده اند. شاعر بعضي از اشعار را نيز براي مناسبتها و شهيدان خاص سروده است؛ از جمله، قطعه شعرهاي: «موج نور»، تقديم به آزادگان؛ «مثل مينا و ريحانه»، تقديم به شهداي دانش آموز ميانه (كه در مدرسه ي خود، در اثر بمباران دشمن بعثي به شهادت رسيدند)؛ «لبخند هميشه ي تو» و «ابر مهربان آسمان»، تقديم به شهيد يدالله كلهر؛ «يادگاري»، «سنگ صبور» و «مثل رعد توفنده»، براي سردار شهيد بروجردي؛ «پرستوي مهاجر» تقديم به شهيد ميثمي و «باغي از گلهاي پرپر»، تقديم به سردار شهيد ناصر كاظمي.
[ صفحه 1240]
تهيه و تنظيم اداره كل امور فرهنگي و هنري؛ ويرايش: جعفر سيد. - [تهران]: سبز آرنگ. 197.1376 ص.
عنوان روي جلد: بنمار: مجموعه آثار دانش آموزان: شعر.
شمارگان: 5000 نسخه.
همزمان با شروع سال تحصيلي 1376 - 1377، در مراسم بازگشايي مدارس، حجت الاسلام و المسلمين سيد محمد خاتمي، رياست محترم جمهوري اسلامي ايران، در يكي از مدارس استان اردبيل، در روستاي بنمار، با بيان نكات مهمي خطاب به آينده سازان ايران از آن ها خواستند كه به دو سؤال ايشان در باب قانون و امنيت پاسخ بدهند. در اين رابطه وزارت آموزش و پرورش اقدام به برگزاري مسابقه ي بزرگ فرهنگي «طرح بنمار» در سطح كليه مدارس كشور در رشته هاي مقاله نويسي،
نشريه ديواري، شعر، داستان و نقاشي نمود كه كتاب حاضر حاوي اشعار دانش آموزان كشور در اين رابطه است.
اين كتاب، مجموعه ي 83 قطعه شعر است كه سرايندگان آنها دانش آموزان دوره ي راهنمايي و متوسطه، از اقصي نقاط كشور ايران هستند. در بين اين اشعار، قطعه شعرهاي متعددي به موضوع قانون و تعدادي نيز به خليج فارس و موضوعهاي مربوط به امنيت، شهيد و شهيدان و جبهه هاي جنگ پرداخته اند. كه از بين اين سروده ها مي توان به عناوين زير اشاره كرد: «طرد بيگانگان، دام شيطان، نخلهاي غريب، حصر آبادان، پيشتازان استقرار امنيت، مثنوي درد و درمان، امتحان، مرگ بر آمريكا، منظومه ي قانون، ياغي تر از وحشي و....»
مصطفي رحماندوست؛ تصويرگر: امير نساجي. - تهران: سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، انتشارات مدرسه، (چاپ دوم): 48.1377 ص.: مصور.
شمارگان: 3000 نسخه.
كتاب «موسيقي باد» شامل چهارده قطعه شعر در قالب شعر آزاد است، كه درباره ي موضوعهاي مختلف و متعددي سروده شده اند؛ چون: «خواب و رؤيا، نيايش پروردگار، همسفر، اخلاق بد، مادر، اذان، نماز، عاشورا، قهر و آشتي». قطعه شعرهاي «در آرزوي خواب» و «جاي خالي بابا» با مضمون دفاع مقدس سروده شده اند. همچنين شعر «با زبان بي زباني» براي بچه هاي كر و لال سروده شده است.
جمع آوري و تدوين: علي اصغر نصرتي. - قم: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، معاونت تبليغات و انتشارات نيروي زميني، مديريت انتشارات، 1371.
92 ص. - (مجموعه آثار و ارزش هاي هشت سال دفاع مقدس: مجموعه شعر؛ 2).
گروههاي سني: «الف»، «ب».
مجموعه ي چهل شعر است كه توسط چهارده شاعر و شاعره ي معاصر براي كودكان سالهاي پيش از دبستان و اول دبستان سروده و به مناسبت هفته بسيج، در آذر ماه سال 1371 منتشر شده است. اين اشعار از ميان هزاران بيت شعر سروده شده براي گروههاي سني «الف» و «ب» انتخاب شده و گردآورنده مي گويد كه مجموعه هاي ديگري از اين اشعار نيز در آينده به چاپ خواهد رسيد. اسامي سرايندگان اشعار عبارت است از: «جعفر ابراهيمي، رضا اسماعيلي، پروانه، مصطفي رحماندوست، افسانه شعبان نژاد، اسدالله شعباني، افشين علاء، شكوه قاسم نيا، حبيب الله لزگي، محمدكاظم مزيناني، بيوك ملكي، علي اصغر نصرتي، وحيد نيكخواه، شراره وظيفه شناس و سلمان هراتي».
[ صفحه 1241]
علي اصغر نصرتي؛ نقاشي از سياوش ذوالفقاريان. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات؛ نشر همراه، 1370. [27] ص.: مصور (رنگي).
گروه سني: «ب».
مندرجات: صياد؛ تو چه خوبي مادر؛ نازكتر از برگ؛ يك يار خوب يك دوست؛ ابر؛ باغ چشمان تو؛ مهتاب مي خندد؛ وقتي كه رفت؛ درخت و چشمه؛ مهماني پروانه؛ بر بام ما نشست؛ صداي كيست؟
كتاب حاضر حاوي دوازده قطعه شعر با موضوعهاي مختلف - از جمله دفاع مقدس - مي باشد كه براي كودكان و نوجوانان سروده شده است. در اين ميان، اشعاري كه مربوط به دفاع مقدس و مسائل مربوط
به آن هستند، عبارتند از: «وقتي كه رفت» كه حكايت به جبهه رفتن پدري به جبهه است كه فرزند او منتظر برگشتنش مي باشد. يك روز پدر برمي گردد و فرزند خوشحال مي شود. ديگر اشعار، موضوعاتي مثل احساسات پاك فرزندان نسبت به مادر، صيد ماهي توسط صياد، تحسين فرزندان اين آب و خاك، كتاب يك دوست خوب، انتظار باران، طبيعت، پرندگان و پروانه ها را دنبال مي كند.
شعرهاي محمد كاظم مزيناني؛ نقاشي از كريم نصر؛ زير نظر شوراي بررسي. - تهران: مؤسسه انتشارات قدياني، كتابهاي بنفشه، واحد كودكان و نوجوانان، (چاپ دوم): 32.1374 ص.: مصور (رنگي).
شمارگان: 11000 نسخه.
گروه سني «د» و «ه».
كتاب حاضر شامل ده قطعه شعر براي كودكان و نوجوانان است. اشعار درباره ي موضوعات و مفاهيمي چون: «گريه، تاكستان، گندمزار، جاده و...» سروده شده اند. قطعه شعر «راستي قلبت كو؟» درباره ي دفاع مقدس سروده شده است. قطعه شعر «نان و پروانه» به ياد فريادهاي حضرت علي (ع) و گفتار وي درباره ي ثروتمندان و كاخ نشينان و قطعه شعر «داس ماه» به تضمين از يك غزل از حافظ سروده شده است.
شعرهايي از علي اصغر نصرتي با نقاشيهاي ابوالفضل عالي. - تهران: اميركبير، كتابهاي شكوفه، 32.1376 ص.: مصور (رنگي).
گروه سني: «ج» و «د».
كتاب «نخل خانه ي ما» حاوي بيست قطعه شعر در مضامين مختلف براي كودكان و نوجوانان است. تعدادي از اين اشعار در ارتباط با دفاع مقدس و مسائل مربوط به آن هستند؛ بدين قرار:
«هديه»: داستان كودكي است كه قلك او پر شده است و تصميم دارد كه با پول قلك براي خودش چيزي بخرد ولي پس از قدري فكر كردن، به اين نتيجه مي رسد كه بهتر است پولهاي قلك خود را به رزمندگان جبهه هاي نبرد حق عليه باطل هديه كند. «مدرسه سنگر من»: داستان نامه ي كودكي به پدرش است كه در جبهه به سر مي برد و مدرسه را در نامه اش سنگر معرفي مي كند. «قهرمان قصه ساز»: حكايت كودكي است كه از مادر بزرگش مي خواهد قصه ي بسيجي ها را برايش بگويد. «نخل خانه ي
ما»: درباره ي حمله ي دشمن به مناطق مسكوني ايران است. «امروز و فردا»: درباره ي ارزش بسيجي و بسيجي بودن است. «من كربلا را دوست دارم»: مژده به رزمندگان اسلام، درباره ي رسيدن به كربلاست. «نوك مدادم تير شد»: شرح تخيلات كودكاني است كه با نوك قلم خود به دشمن حمله مي برند.
[ صفحه 1242]
به كوشش حسين حداد؛ انتخاب و مقدمه مصطفي رحماندوست. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان، (چاپ اول): 1375.
[72] ص. - (منتخب آثار جنگ كودكان و نوجوانان: مجموعه شعر؛ دفتر سوم)
طرح يونيفرم و جلد: كاظم طلايي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Green Palms.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب، مجموعه ي سي قطعه شعر سروده ي كودكان و نوجوانان است. اين اشعار، از ميان انبوهي از سروده هاي نوجوانان و كودكان در دوران دفاع مقدس، (از لابه لاي صفحات شعر نشريات كودكان در آن دوره) انتخاب شده است. كودكان و نوجوانان تجربه ي جنگ و مقابله با دشمن را نداشتند، اما به خوبي در برابر دشمن ايستادگي كردند و اين اشعار بيانگر مقاومت و ايثار آنها در برابر حملات دد منشانه ي متجاوزان بعثي است. علاوه بر آن، اين اشعار به قدرت مقاومت رزمندگان ما مي افزود و روحيه ي دشمن را خراب مي كرد. موضوع اشعار گردآمده در اين مجموعه، عبارت است از: جنگ، كربلا، شهادت، جانبازان و ايثارگري آنها، پيروزي، رزمندگان دلير اسلام، فريادها و ناله هاي كودكان از ظلم و جور دشمن و بمباران شهرها.
افشين علاء؛ نقاشي: فريبا افلاطون. - تهران: نشر رويش، 1373.
[20] ص.: مصور (رنگي).
نقاشي هاي جلد: غلامعلي مكتبي.
كتاب، شامل هشت عنوان شعر با مضامين مختلف است. از اين ميان، تنها شعر «گل، آينه، قرآن» در ارتباط با دفاع مقدس است وخلاصه اي از اين شعر نقل مي شود: كودكي مشغول صحبت كردن درباره ي مادربزرگ خود (بي بي) است. بي بي در گوشه ي اتاق و پشت به بالشي نشسته است و
عينك كهنه اي به چشم دارد و مقنعه اي هم بر سر اوست. اتاق بي بي زيباست و در گوشه ي آن تاقچه اي هست كه روي آن، گل، آينه و قرآن قرار دارد. گوشه ي ديگر اتاق يك ساعت كودكي به چشم مي خورد و در جاي ديگر قاب عكسي وجود دارد كه عكس پسر پيرزن درون آن است. پسر پير زن به جبهه رفته است.
سروده علي اصغر نصرتي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، 1372.
56 ص.: نقاشي.
«براي نوجوانان».
مندرجات: نماز؛ يك نگاه؛ يك لبخند؛ لبخند صبح؛ روز طلايي؛ بوي برگ شالي؛ بلبل كوچك جنگل سبز؛ نشانه هاي پاكي؛ روز خدا؛ براي آموزگارم؛ او اگر چه نبود...؛ تو آمدي؛ تنهاي كوچك؛ تبسم ماه؛ فروردين ديگر؛ فصل رويش، فصل گل.
اين كتاب حاوي پانزده قطعه شعر، از گزيده ي اشعار علي اصغر نصرتي است. اشعار، به زباني ساده براي نوجوانان سروده شده اند و موضوع آنها متفاوت است. از بين اين اشعار، قطعه شعر «روز خدا» درباره ي باز پس گرفتن خرمشهر از دشمن و شادي مردم كشورمان از پيروزي رزمندگان است و قطعه شعر «فصل رويش، فصل گل» حكايت هجوم دشمن بعثي به خرمشهر و شهيد شدن بسياري از مردم و مهاجرت گروهي ديگر با اميد بازگشت مجدد به آنجاست. پس از نيز از رنجهايي صحبت مي شود كه كشيده شده تا بار ديگر خونين شهر، خرمشهر شود و ساكنان به آن بازگردند تا دوباره آن را بسازند.
[ صفحه 1243]
بازنويس رضا بنده خدا. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت واحد كودك و نوجوان، 1374.
40 ص.: مصور (رنگي). - (منتخب آثار جنگ كودكان و نوجوانان؛ 15).
طراح و صفحه آرا شاهرخ خره غاني.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Tell about Khorramshahr
گروه سني «ج».
شمارگان: 6600 نسخه.
اين كتاب، مجموعه اي از خاطرات كودكان و نوجوانان خرمشهري. غير خرمشهري، درباره ي حمله ي دشمن به خرمشهر و تبديل آن به خونين شهر،
و پس از آن، تبديل شدن مجدد آن به خرمشهر است كه در نتيجه ي ايثارگري و همت رزمندگان اسلام و ياري خداوند قادر متعال حاصل شد. كودكان مهاجر با زبان كودكانه ي خود از قساوت صدام و صداميان، و آرزوي خود و بزرگترهاي خود براي بازگشت به موطن سخن گفته اند. تصاويري كودكانه ولي گوياتر از سخن نيز زيور نوشته شده اند. شادي آزادي خرمشهر و بازگشت اهالي به آنجا و شروع مجدد زندگي و كار و كوشش از لابه لاي خطوط با خواننده سخن مي گويند.
به كوشش حميد گروگان؛ نقاشي ايرج اسكندري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ سوم): 1375. [20] ص. - مصور (رنگي).
گروه هاي سني: «الف»، «ب».
شمارگان: 6600 نسخه.
كتاب «امام و بچه ها» به زباني ساده براي كودكان نوشته شده است و تصاوير رنگي دارد. اين كتاب، شامل خاطراتي درباره ي طرز رفتار و گفتار حضرت امام خميني «ره» هنگام برخورد با كودكان است. خاطرات، از ياران و نزديكان امام نقل شده و برخي از آنها به گونه اي با دفاع مقدس مرتبط هستند. در خاطره اي نقل شده است كه حضرت امام هنگام ملاقات با همسر و دختر يك شهيد، گردنبندي را كه يك مسلمان از كشور ايتاليا به امام هديه كرده بود، به آن دختر اهدا مي كنند. در ديگر خاطرات از نحوه برخورد ايشان در راستگويي كودكان، نماز خواندن سر وقت و بازي با كودكان مطالبي ارائه شده است.
گردآوري و تدوين و [بازنويسي] احمد عربلو. - تهران: سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، انتشارات مدرسه، 111.1375 ص.
طراح جلد: امير نساجي.
كتابنامه: ص 111.
«پنجه ببر»، مجموعه اي از خاطرات دلير مردان رزمنده ي اسلام است، شامل 27 خاطره، كه از ميان آن ها پنج
[ صفحه 1244]
خاطره متعلق به اسراي عراقي است و به وسيله ي گرد آورنده تنظيم و براي استفاده از جوانان بازنويسي شده است. در اين خاطرات به عمليات زميني مختلف و همچنين رزمهاي نيروي هوايي و عقابان بلند پرواز آسمان ها و عمليات آبي - خاكي اشاره شده، كه در نقاط مختلف جبهه از قبيل ارتفاعات گرده بند، سياه كوه، كاني
مانگا و شاخ شميران و در فاو، شلمچه، بستان و ساير مناطق جنگي صورت گرفته است. در اين خاطرات دلاوري هاي رزمندگان اسلام و روحيه بالاي آنها و ترس و روحيه ي ضعيف نيروهاي بعثي شرح داده شده است.
احمد عربلو. - [تهران]: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 101.1376 ص. - (مجموعه خاطرات سرداران؛ ويژه نوجوانان: 1).
طراح روي جلد: م. مهاجر.
شمارگان: 4400 نسخه.
گروه سني «د» (دوره راهنمايي).
فصل اول به مبارزات سياسي شهيد محلاتي اختصاص دارد. در اين بخش مباحث زير آمده است: آشنايي شهيد با نواب صفوي، همكاري با فدائيان اسلام، آشنايي با آيت الله كاشاني، مأموريت حضرت آيت الله بروجردي به ايشان، سخنراني هاي روشنگرانه عليه قرارداد كنسرسيوم نفت كه باعث تبعيد وي به مشهد شد، تقليد از امام پس از فوت آيت الله بروجردي، دستگيري در قضيه ي 6 بهمن 1341 و برخي مطالب ديگر. در فصل دوم (كه «در جبهه» نام دارد)، خاطرات شهيد - با عناوين «مسؤوليت در جنگ (شهيد تمام مدت در جبهه خدمت مي كرد)، سرباز ساده (شهيد در جبهه مانند يك سرباز ساده رفتار مي كرد)، و نماز در جبهه (شهيد از مروجين نماز اول وقت و نماز جماعت در جبهه بود)» - به چاپ رسيده است كه نمايانگر روحيات و ديدگاه هاي شهيد مي باشد. فصل سوم، «عشق به امام» نام دارد با عناويني چون: علاقه ي امام به شهيد محلاتي، ترك سيگار، بدون امام هرگز، تأثير امام از شهادت وي و....
علي اصغر نصرتي. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1377.
232 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران؛ 1: مجموعه خاطرات سرداران؛ ويژه نوجوانان: 4) كتاب حاوي 137 خاطره درباره ي سرلشكر پاسدار شهيد محمد بروجردي است. در تدوين اين كتاب از بيانات و خاطرات بزرگواراني چون رهبر
معظم انقلاب، مادر، همسر و برادر شهيد، سردار سرلشكر پاسدار رحيم صفوي، سرلشكر پاسدار شهيد حاج ابراهيم همت و تعدادي ديگر از دوستان و همرزمان وي بهره گرفته شده است. تمامي خاطرات اين كتاب بدون ذكر نام راوي نقل شده اند. در يكي از اين خاطرات آمده است كه شهيد، عاشق خدمت در كردستان بود. بارها از او خواستند به تهران بازگردد و مسؤوليتي بپذيرند، ولي مي گفت من حاضرم به عنوان يك نيروي عادي در كردستان خدمت كنم ولي به عنوان مقام مسؤول به تهران نيايم. بنابر اين خاطرات، ويژگي هاي بارز او، عبارت بودند از: عشق به امام خميني، ساده زيستي، خونگرمي، علاقه مندي به بسيجي ها، شجاعت، شهامت، تواضع و قدرت فرماندهي بالا.
[ صفحه 1245]
تاليف كوروش اسكندري. - تهران: اميد آزادگان، (چاپ اول): 72.1378 ص.: مصور.
چاپ اول: 2000 نسخه.
معلم آزاده، كوروش اسكندري، بسيجي رزمنده، مدت 2755 روز در اسارت رژيم بعث عراق بود و سختيهاي زيادي را متحمل شد. در مجموعه ي حاضر چهارده خاطره از نود ماه اسارت اين معلم آزاده براي نوجوانان و جوانان به چاپ رسيده است. عناوين خاطرات عبارتند از: «چگونه آغاز شد؟»، «اولين فرياد»، «كانال مرگ»، «عاشورا در عاشورا»، «شست و شوي مغزها»، «تأثير ذكر»، «نمايش در بند»، «تحصيل راستين»، «بسيجي پير»، «واژه هاي ماندگار»، «المؤمن كيس»، «روز وصل»، «فراق يار» و «آخرين ياد». اين خاطرات روايتي است از چگونگي به اسارت در آمدن، رفتار بعثي ها با اسيران ايراني، اجراي مراسم عزاداري، تلاش بعثي ها براي ايجاد تغيير فكري در اسيران ايراني، فعاليت هاي فرهنگي اسيران، و در نهايت، بازگشت به وطن.
گردآوري، تنظيم و تاليف: مساجد امام عصر (عج)، سيدالشهدا (ع)، امام حسن مجتبي (ع) (نازي آباد) چهارده معصوم (صالح آباد)، امام (ره) منطقه ي ابوذر، امام رضا (سيزده آبان). - تهران: مركز فرهنگي قدر، 1371.
ده، 132 ص.: مصور، عكس.
عنوان روي جلد: حكايتهاي تلخ و شيرين، 128 خاطره و حكايت از زبان امام خميني (ره).
كتاب، برگزيده اي از مجموعه فرمايشات امام است كه در صحيفه ي نور به تفصيل آمده و در اين كتاب به صورت خلاصه براي كودكان تنظيم شده است. از ميان اين خاطرات، موارد زير در ارتباط با دفاع مقدس هستند:
«عدم اعتراف به شكست، نشانه ي عجز صدام»: امام فرموده اند: «صدام مي گويد ما پيروزمندانه عقب نشيني كرديم...؛ اينها اگر قدرت جبران داشتند، به شكست خود اعتراف مي كردند ولي شكست آنها هميشگي و تا ابد است».
«دعا كنيد من شهيد بشوم»: امام در بيانات خود مي فرمايند: «ديروز يك كسي كه پايش قطع شده بود و عصا زير بغلش گذاشته بود، آمد اينجا، من باهاش مصافحه كردم. گفت: دعا كنيد من شهيد بشوم. اين روحيه در اثر اسلام است كوشش كنيد كه در اين پادگانها هر جا هستيد، اسلام را تقويت كنيد».
«من شهيد مي شوم»: امام فرمودند: «جواني آمده بود كه زني را عقد كند و بعد از صحبت مهر، مي گفت: كه من شهيد مي شوم، گفتم ان شاءالله شما هستيد و خدمت مي كنيد.»
گردآورنده مركز آفرينش هاي ادبي كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 1363. [53] ص.: عكس.
گروه هاي سني: «ج» و «د».
شمارگان: 45000 نسخه.
با شروع جنگ و بمباران هاي مناطق
مسكوني و به شهادت رسيدن بسياري از مردم، مركز آفرينش هاي ادبي كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان با تهيه و توزيع كارتهايي بين كودكان و نوجوانان جنگ زده از آن ها خواست تا خاطره هايي را كه از جنگ دارند بنويسند و به مركز بفرستند. حاصل كار، نزديك به دو هزار خاطره بود كه از ميان آن ها صد خاطره انتخاب شد تا در مجموعه هايي به چاپ برسد.
اين جلد از مجموعه، در برگيرنده ي 21 خاطره از خاطرات نوجوانان ساكن در مناطقي چون قصر شيرين،
[ صفحه 1246]
خرمشهر، اهواز، هويزه، شلمچه و... است كه خود را براي رفتن به مدرسه و آغاز سال تحصيلي جديد آماده مي كردند ولي با حمله ي بعثي ها به شهرها و روستاها، منازل و مدارسشان، ويران شد و آن ها به جاي رفتن به كلاس درس، آواره ي شهر و ديار ديگري شدند. آنها هر روز شاهد شهادت همسايه، دوست، خواهر، برادر، پدر و مادر و ساير اقوام خود بودند. خاطرات آنها تلخ است، ولي همه شان در پايان خاطره ي خود، از خداوند بزرگ، پيروزي رزمندگان اسلام و بازگشت مجدد به شهر و ديار خود را آرزو كرده اند.
گردآورنده مركز آفرينش هاي ادبي كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 54.1363 ص.: عكس.
گروه هاي سني: «ج» و «د».
شمارگان: 45000 نسخه.
اين جلد از مجموعه، در برگيرنده ي نوزده خاطره ي ديگر از خاطرات نوجوانان از شهرهاي خرمشهر، قصر شيرين، دزفول، آبادان و اهواز است. هر يك از آنها از جنگ خاطره اي دارند: يكي مادر خود را در هنگام حمله ي دشمن
گم كرده است، ديگري بهترين دوستش را از دست داده است و سومي با خانواده اش مدتي اسير صداميان بوده است؛ نوجواني، خاطره ي خود را از ترك كردن زادگاهش بيان مي كند و نوجوان ديگري از خاطرات خود در ارتباط با درس خواندن زير چادر مي نويسد (كه حتي آن هم به سبب حمله، دوام نداشته است) و خاطره اي از بسيجي هايي نوشته شده است كه با دسته گل بر سر مزار يك بسيجي شهيد با او پيمان استقامت و ادامه ي راهش را مي بستند كه بر اثر بمباران صداميان همگي به شهادت رسيدند.
گردآورنده مركز آفرينش هاي ادبي كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 1363. [54] ص.: عكس.
گروه هاي سني: «ج» و «د».
شمارگان: 45000 نسخه.
اين جلد از مجموعه، بيست خاطره از خاطرات برگزيده ي نوجوانان جنگ زده است. اولين خاطره از نوجوان ايراني الاصلي است كه همراه خانواده اش و ساير كساني كه شناسنامه ي ايراني داشتند، از عراق رانده شدند. او از آوارگي و سختيهايي مي نويسد كه در راه مهاجرت كشيده اند و همچنين از استقبال گرم و مهرباني و همدلي مردم ايران با آنها؛ و آرزو مي كند كه در تمام جهان پرچم اسلام برافراشته شود. خاطرات نوجوانان ديگري كه در شهرهاي قصر شيرين، سرپل ذهاب، خرمشهر، اهواز، شوش، دزفول، آبادان، دهلران، نفت شهر زندگي مي كردند، در اين جلد آمده است كه چگونگي حمله ي عراقي ها و از دست دادن خانه و كاشانه و شهادت عزيزانشان را به تصوير كشيده اند و نيز از شرايط سخت و روحيه ي بالا و مقاوم مردم شهرهاي خود نوشته اند.
گردآورنده: مركز آفرينش هاي ادبي كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان،
[ صفحه 1247]
54.1363 ص.: عكس.
گروه هاي سني: «ج» و «د».
شمارگان: 45000 نسخه.
اين جلد از مجموعه، دربرگيرنده ي بيست خاطره ي ديگر از خاطرات برگزيده ي نوجوانان جنگ زده است؛ كودكان و نوجواناني از آبادان، اسلام آباد غرب، اهواز، خرمشهر، دزفول، سرپل ذهاب، سومار، قصر شيرين و گيلان غرب. در اين خاطرات، از حمله ي ناگهاني عراقي ها در روزهايي كه بچه ها براي رفتن به مدرسه حاضر مي شدند و
از بهت و نگراني مردم صحبت شده است و اين كه چگونه بايد زنان و كودكان و سالخوردگان را از معركه دور مي كردند. در بعضي از اين خاطرات نيز از جانفشاني ها و پايمرديهاي رزمندگان دلير اسلام در روز اول نبرد (بدون داشتن سلاح و مهمات كافي) و چگونگي دفاع مقدس و شهادت پيروان راستين اسلام و نيروي ايمان مردم شهرستانها نوشته شده است.
گردآورنده مركز آفرينش هاي ادبي كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 1363، [54] ص.: عكس.
گروه هاي سني «ج» و «د».
شمارگان: 45000 نسخه.
در بيست خاطره ي ديگري كه در اين جلد از مجموعه فراهم شده است، حالات و روحيات نوجوانان و مردم شهرهايي بازگو شود كه مورد حمله و تجاوز دشمن قرار گرفته اند. آنها در اين خاطرات از «دشواري ترك خانه و شهر خود و عزيزانشان، از خودگذشتگي برادران و جوانان، رفتن پدران و برادران به جبهه هاي نبرد حق عليه باطل، فداكاري برادران پاسدار (كه پيرزنها، پيرمردها، كودكان و زنان را از محاصره نجات مي دادند)، فوت سالخوردگان و كودكان در اثر قحطي و كمبود نان، داير شدن مدارس و رفتن نوجوانان به كلاس درس در نتيجه ي فداكاري مسؤولان آموزش و پرورش و شهامت و شجاعت جوانان شهرهاي آبادان، خرمشهر، دزفول و قصر شيرين» نوشته اند.
نوشته قاسمعلي فراست؛ تصاوير از پرويز حيدرزاده. - تهران؛ كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 58.1371 ص: مصور.
گروه هاي سني «د» و «ه».
اين كتاب مجموعه ي هشت خاطره از روزهاي جنگ است. خاطره ي اول به نقل از بهروز قيصري به تشريح روزهاي اول جنگ و مقاومت رزمندگان خرمشهر مي پردازد و نشان مي دهد كه چگونه آنها با دستان خالي در برابر تانكها ايستادند و آنها را عقب راندند. خاطره ي دوم از تيمسار سرتيپ سيروس باهري است و بمباران شهر بغداد و پالايشگاه الدوره و نيروگاه اتمي يا برق عراق و بازگشت به ايران (به سلامت) را شرح مي دهد. خاطره ي سوم از نصرت الله محمودزاده و در ارتباط با
گروه مهندسي جهاد اصفهان و ايثارگري رانندگان بلدوزر در منطقه ي بوارين است. خاطره ي بعد، از دلاوري گمنام است كه ياري رساني آقا امام زمان به رزمندگان را شرح مي دهد. خواهر آزاده اي نيز نحوه ي اسارت خود و مادرش و خاطرات دوران اسارت خود را بيان كرده است. آخرين خاطره از عبدالله نوراني و حكايت سه رزمنده اي است كه پس از سقوط خرمشهر براي شناسايي مواضع دشمن به شهر مي روند و در آنجا با عراقي ها درگير مي شوند ولي به فضل الهي سالم برمي گردند.
[ صفحه 1248]
انتخاب و ساده نويسي محسن مؤمني؛ [به كوشش] واحد كودك و نوجوانان دفتر ادبيات و هنر مقاومت. - تهران: شركت انتشارات سوره مهر: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 166.1379 ص.
عنوان روي جلد: خاطرات سالهاي نبرد: خاطرات ساده نويسي شده شهيد علي صياد شيرازي.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Battle Years Memoirs of Martyr Ali Sayyaad Shirazi
شمارگان: 5000 نسخه.
اين كتاب ساده نويسي شده ي خاطرات «علي صياد شيرازي» است كه طي 22 ساعت مصاحبه با ايشان تهيه شده است. خاطرات، دوران پيروزي انقلاب تا آزادي خرمشهر را در بر مي گيرند. خاطرات با روايت اول شخص بيان مي شود و طي آن، مبارزات در دوره ي طاغوت و خدمات و مسؤوليت هاي شهيد در دوره ي جنگ تحميلي در مناطق كردستان و شلمچه و بسياري از مناطق جنگي ديگر و سرانجام نقش وي در فتح خرمشهر توصيف مي شود. وي در خاطرات خود از كارشكنيهاي بني صدر و خيانت وي نيز سخن مي گويد.
بازنويسي حجت شاه محمدي؛ به كوشش واحد كودك و نوجوان دفتر ادبيات و هنر مقاومت. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1379، [86] ص.: مصور.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Little Pilot
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: شمشر، مسافران، پرواز در شب، چريك.
«شمشر» خاطره اي است از عمليات آذوقه و مهمات رساني به قله ي آلواتان به وسيله ي بالگرد. در اين خاطره، خلبان با پسر بچه اي به نام شمشر (شمشير، كه فرزند يك سردار شهيد كرد است، آشنا مي شود و او را با خود به قله ي كوه مي برد. «مسافران»،
خاطره ي نفوذ ضد انقلاب به داخل پادگان سنندج است و شرح رفتن راوي به منطقه - با بالگرد 214 - جهت كمك رساني و انتقال خانواده ي نيروهاي مستقر در پادگان كه در نهايت نيز موفق به نجات 31 نفر مي شود. در «پرواز در شب»، خاطره ي امداد و كمك رساني شبانگاهي براي حمل مجروحان در قله ي آلواتان توسط بالگرد است كه پسر خلبان، هنگام بازديد از نمايشگاه شهدا در كنگره ي سرداران شهيد اصفهان (هنگامي كه پدرش آن را راي مسؤول نمايشگاه نقل مي كرده) شنيده است و بازگو مي كند. «چريك» خاطره ي امداد و حمل مجروح چريك عراقي است كه در اطراف كوههاي آلواتان اتفاق افتاده است.
به كوشش مرتضي سرهنگي؛ مترجم: مطلبي. - تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات، نشر جوان، (چاپ اول): 61.1369 ص.
گروه سني «د» و «ه» (دوره راهنمايي و دبيرستان).
شمارگان: 5500 نسخه.
اين كتاب نتيجه مصاحبه ي گردآورنده (در سال 1365) با يك افسر اسير عراقي در مدت اسارت اوست. برادر مطلبي نيز به عنوان مترجم، كمك بزرگي به گرد آورنده نموده است. اين افسر عراقي در پادگان «جلولاء» آموزش ديده و با نيروهاي تحت امر خود در ناحيه ي «زرباطيه» (در نزديكي ارتفاعات «الصرور» كه ما آن را ارتفاعات «كله قندي» مي ناميم) مستقر بوده است. نيروهاي ايراني به آنها حمله مي كنند و آنها ده روز در محاصره قرار مي گيرند و
[ صفحه 1249]
در نهايت، مجبور به تسليم مي شوند. وي از رفتار انساني نيروهاي ايراني با خود و نفرات تحت امرش صحبت مي كند و اين كه به
سختي تحت تأثير عقيده و ايمان نيروهاي ايراني قرار گرفته است. سپس به جنايات صدام و اين كه تعداد زيادي از مردم بيگناه و غير نظامي شهرهاي ايران در اين جنايات و حملات از بين رفته اند، اشاره مي كند و مي گويد كه رفتار و انسانيت ايرانيان موجب افزايش نفرت و كينه وي نسبت به صدام شده است.
بازنوشته عبدالمجيد نجفي. - تبريز: ستاد برگزاري كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان، 104.1374 ص.: مصور، نقاشي. - (ادبيات كودك و نوجوان؛ دفتر اول).
شمارگان: 3300 نسخه.
گروه هاي سني «د» و «ه».
اين كتاب به مناسبت برگزاري كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان در مرداد ماه 1374 در تبريز - اروميه، نوشته و منتشر شده است.
كتاب «راهيان شط» شرح زندگي سردار سرلشكر پاسدار شهيد مهندس مهدي باكري (فرمانده ي لشكر 31 عاشورا) و برادر او، سردار شهيد حميد باكري، (قائم مقام لشكر 31 عاشورا) است. در ابتدا، زندگينامه ي اين شهيدان آورده شده است. «تولد شهيد مهدي باكري، تحصيلات دانشگاهي و فعاليت هاي او در دوران انقلاب، مسؤوليت هاي وي در مقام شهردار اروميه، مسؤول جهاد سازندگي استان، معاون تيپ نجف اشرف و حضورش درعمليات فتح المبين، فرماندهي لشكر 31 و شهادت او در عمليات بدر» در بخش زندگينامه ي او مورد بررسي قرار گرفته است. زندگينامه سردار حميد باكري نيز نشان دهنده فعاليت هاي سياسي و نظامي وي طي دوره هاي مختلف است. در ادامه ي كتاب، خاطرات مختلفي درباره ي اين شهدا آورده شده است. در اين خاطرات، خواننده با خصوصيات اخلاقي و تعبد آنان، روشهاي فرماندهي و رهبري نيروها توسط اين دو شهيد بزرگوار و شهامت، شجاعت، عقايد و افكار آنان آشنا
مي شود.
احمد دهقان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان، 1375.
37 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان، قصه فرماندهان؛ 3).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Viva Iran
شمارگان: 3300 نسخه.
مندرجات: زنده باد ايران؛ يار آسماني؛ استراحت اجباري؛ كمين؛ يك قطره سلام؛ شبي با دشمن؛ گلستان آتش؛ ميهمان ناخوانده.
اين كتاب، خاطرات رزمندگان دلير ما از فرماندهان است. آنها درباره ي وقايع جبهه ها و خاطراتي كه از صحنه هاي جنگ دارند، صحبت كرده اند. آنها شاهد شهادت دوستان خود بودند و با تشنگي و نداشتن مهمات، در برابر عراقي هاي متجاوز و ظالم، با شجاعت و ايثار مقاومت كرده، پيروزمندانه به شهادت رسيدند. «زنده باد ايران» خاطره اي است درباره ي خلبان شهيد، غلامرضا چاغروند؛ «يار آسماني» درباره ي عباس بابايي و «استراحت اجباري» حكايتي است از دوران سربازي حاج محمدابراهيم همت؛ «كمين» خاطره اي درباره مرتضي ساده ميري [فرمانده ي لشكر يازده اميرالمومنين (ع)] است؛ «يك قطره سلام» ايثار حاج حسين خرازي را بيان مي كند و «شبي با دشمن» از ايثار شهيد مهدي باكري سخن مي گويد «گلستان آتش» خاطره ي ديگري از حاج محمدابراهيم همت است. «ميهمان ناخوانده» نيز خاطره اي درباره ي شجاعت مهدي زين الدين [فرمانده ي شهيد لشكر هفده علي بن ابي طالب (ع)] است.
[ صفحه 1250]
به كوشش حسين حداد. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان، 1375.
[110] ص. - (منتخب آثار كودكان و نوجوانان: 14: گزارش و مصاحبه).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Site
No. 5 Became Free, Reportage and Interviews
كتابنامه: ص. 110 - 109.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب مجموعه اي از آثار كودكان و نوجوانان و براي آنها است كه از منابعي چون سروش نوجوان، سوره نوجوان، آيش، كيهان بچه ها و... برگزيده شده است و چهاردهمين جلد از سراي منتخب آثار جنگ كودكان و نوجوانان مي باشد.
اين كتاب در سه قسمت تنظيم شده است: قسمت اول به گزارشهايي از خرمشهر و هويزه اختصاص دارد و علاوه بر گزارشها، دو خاطره - با نام «قلب كوچك حسين» و «دوست كوچك من» - از رضا بهرامي به چاپ رسيده است كه در ارتباط با شهيد حسين فهميده هستند. قسمت دوم، گفتگو و ديدار با نوجوانان رزمنده اي است كه از روزهاي آغاز جنگ و امدادهاي غيبي در جبهه هاي نبرد حق عليه باطل سخن گفته اند. قسمت سوم با نام «نوجوان شهيد»، خاطراتي است از شهيداني كه در آزاد سازي سايت پنج به شهادت رسيده اند؛ شهيداني چون اكبر كرمي، علي تقي نيا و ابراهيم روحاني. اين خاطرات به نقل از پدران و همرزمان اين عزيزان بيان شده است.
محسن پرويز؛ ويراستار حسن يونسي. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ سوم): 1377.
239. ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران؛ 18: خاطرات نوجوانان؛ 7).
طراح روي جلد: م. مهاجر.
گروه سني د (دوره راهنمايي).
شمارگان: 3000 نسخه.
اين كتاب، كه براي نوجوانان نوشته شده است، خاطراتي است كه از زبان پدر، مادر، خواهر، همسر و ساير اعضاي خانواده و نيز جمعي از همرزمان
و مسؤولان كشوري از زندگي پر بار شهيد همت نقل شده است. كتاب در چهار فصل تنظيم شده است. «خاطراتي از دوران كودكي و جواني، دوران سربازي، دوران انقلاب و ديدار وي با امام، خصوصيات اخلاقي، نماز، برخورد با بسيجيان، فرماندهي در جبهه و در عملياتهاي فتح المبين، آزاد سازي خرمشهر، مسلم بن عقيل، محرم، والفجر مقدماتي، مقابله با ضد انقلاب در كردستان، فرماندهي سپاه پاوه، برخورد با همسر و خانواده، روزهاي قبل از شهادت و نحوه ي شهادت و...» در كتاب آمده است. در پايان كتاب نيز خلاصه اي از زندگينامه شهيد ارائه شده است.
به كوشش حسين حداد. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان، 1376.
[55] ص.: (منتخب آثار جنگ كودكان و نوجوانان؛ 13: مجموعه خاطره؛ دفتر سوم).
طراحي يونيفورم: كاظم طلايي.
طراح روي جلد: امير نساجي.
[ صفحه 1251]
كتابنامه: ص. [55 - 54].
شمارگان: 3300 نسخه.
در اين كتاب، كودكان درباره ي خاطرات خود از بمباران و موشكباران و جنگ مي گويند. آنها نوشته اند كه چگونه هواپيماهاي دشمن خانه هاي آنها و هموطنانشان را خراب كردند و چگونه با خمپاره و گلوله افراد را شهيد كردند. در بين شهدا و مجروحان عده ي زيادي از كودكان بودند. آنها شرح مي دهند كه چگونه مردم به مجروحان و به جبهه ها كمك مي كردند. از شروع جنگ و مهاجرت خانواده ها سخن مي گويند و از ايستادگي و مقاومت مردم و دليري رزمندگان حكايت مي كنند.
نوشته اكبر مقراضي. - تهران: [بي نا]، (چاپ اول): 1378. [6]، 53 ص.
عنوان عطف: سر پل ذهاب شهر بيدفاع: مجموعه خاطرات براي نوجوانان.
شمارگان: 2000 نسخه.
مندرجات: مقدمه؛ كوچه ما؛ مادربزرگ مهربان من؛ با مدافعان شهر بيدفاع.
كتاب حاضر شامل خاطرات مستند رزمنده اي از اهالي شهر سر پل ذهاب است. در «مقدمه»، مطالبي درباره ي اوضاع جغرافيايي، اقتصادي و اجتماعي و شهداي شهر نوشته شده است. در «كوچه ي ما»، نگارنده، پس از دو سال، در سال 1361 (عمليات مطلع الفجر) به محله ي خود باز مي گردد و اوضاع كوچه، همسايگان، مسجد محل و زندگي خويش را پس از ويراني ها توصيف مي كند. «مادربزرگ مهربان من» حكايت مادربزرگ نگارنده
است كه هنگام ورود دشمن به سر پل ذهاب از شهر خارج نمي شود و سرانجام در اثر بمباران به شهادت مي رسد. «با مدافعان شهر بيدفاع»، قصه ي درگيري دشمن در شهر است. مردم شجاع و سپاه و ارتش در مقابل دشمن ايستادگي و از شهر دفاع كردند.
نظام مولا هويزه؛ نقاشي: مسلم عباسي؛ بازنويسي: داوود غفارزادگان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، (چاپ اول): 1370.
31 ص.: مصور، رنگي.
مندرجات: مردم خوب؛ گل؛ ريل هاي شكسته؛ مادر؛ نقش خون؛ روز پيروزي؛ گل پرپر؛ بازار خون؛ توي رودخانه؛ موشك در باغچه؛ ترشك هاي داغ.
كتاب، حاوي يازده خاطره ي برگزيده از بين خاطرات شبهاي بمباران، از زبان كودكان و نوجوانان است. در خاطره ي «گل»، «عليرضا عبرتي» مي گويد: «توي زيرزمين مشغول غذا خوردن بوديم كه صداي انفجار آمد. موج انفجار، تمام شيشه هاي خانه را شكست. همراه پدر به محل بمباران رفتيم. كودكي را ديديم كه مادرش را صدا مي زد. دستش را گرفتيم تا پدر و مادرش را پيدا كنيم. ولي هر چه گشتيم، آنها را پيدا نكرديم. با فرار رسيدن شب، كودك را به منزل خودمان برديم. صبح روز بعد به بيمارستان رفتيم. كودك، پدرش را پيدا كرد و به سمت او دويد. پدرم وضع خانواده اش را پرسيد. مرد گفت: همه شهيد شده اند و تنها من مانده ام و اين گلم. در خاطره ي «ريلهاي شكسته»، «سيد احمد هاشمي» مي نويسد: «در خانه نشسته بوديم؛ ناگهان صداي انفجار آمد. ديوار اتاق ترك برداشت. از خانه بيرون رفتم و به جايي كه راكتها افتاده بود، رسيدم. يك راكت به ريل راه آهن خورده بود و آن را كج كرده بود.
راكت ديگري به لوله ي نفت خورده بود و نفت از لوله بيرون مي زد. موقع برگشتن، گودالي را ديدم كه چهار تا پنج متر عمقش بود و گفتم دشمن گور خودش را با دست خودش مي كند.
[ صفحه 1252]
بازنوشته: داوود غفارزادگان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر قصه كودكان و نوجوان (چاپ دوم: 1376). 36 ص.
عنوان روي جلد: شب هاي بمباران: خاطرات كودكان و نوجوانان (1).
اين كتاب مجموعه ي هجده خاطره از كودكان و نوجوانان است. آنها در دوراني كه شهرهاي مختلف ايران آماج موشكها و خمپاره هاي دشمن بودند، با چشمها و قلبهاي كوچك خود اين صحنه ها را ديدند و فاجعه را با همه عمق آن احساس كردند. شهيد مجيد كعبي، نوجوان رزمنده ي هفده ساله در يادداشتهاي خود از موشكباران بهبهان نوشته است و از مردم بيگناهي كه بر اثر آن شهيد شدند. فؤاد فتاحي مكري خاطرات تلخ خود را از بمباران شيميايي سردشت نقل كرده است و كودكان و نوجوانان ديگر نيز خاطرات خود را از بمباران ها و موشك باران هاي شهرهاي دزفول، تهران، بانه، سنندج، اصفهان، ايلام، قم، آبادان، اهواز، باختران و اليگودرز بيان كرده اند و شرح داده اند كه چگونه مدارس، بيمارستانها و خانه هايشان با خاك يكسان شده و همكلاسي ها و دوستانشان به شهادت رسيده اند.
بازنوشته: محمدرضا بايرامي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، (چاپ اول): 1376؛ (چاپ دوم: 1376). 36 ص.
عنوان روي جلد: شب هاي بمباران: خاطرات كودكان و نوجوانان (2).
اين كتاب مجموعه ي پانزده خاطره از كودكان و نوجواناني است كه در دوران تجاوز عراق به كشور اسلامي ما، ايران، و موشكباران و بمباران شهرهاي مختلف آن، با چشمها و قلبهاي كوچك خود اين صحنه ها را ديدند و عمق فاجعه را با تمام وجود خود احساس كردند. ژيلا پورداد شانزده ساله، از باختران، ريخته شدن بمبهاي خوشه اي بر سر مردم و كودكان
بيگناه مدارس باختران را شرح مي دهد و مهري عبداللهي از موشكباران تهران و مشاهده ي تكه هاي بدن مطهر شهدايي صحبت مي كند كه بر روي درختان افتاده بودند، صحبت مي كند. نوجوانان ديگري نيز از شهرهاي شيراز، قم، تبريز، خارك، ايلام، گرگان، انديمشك، اصفهان و تهران مشاهدات و خاطرات دردناك خود را از شهادت همسالان، كودكان و همسايگان خويش بيان مي كنند.
بازنوشته: داوود غفارزادگان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر قصه كودك و نوجوان (چاپ دوم: 1376). 36 ص.
عنوان روي جلد: شبهاي بمباران: خاطرات كودكان و نوجوانان (3).
جلد سوم مجموعه كتابهاي «شبهاي بمباران»، مجموعه هجده خاطره از كودكان و نوجوانان است. فرزنداني كه در دوران تجاوز دولت عراق و موشكباران و بمباران شهرها، اين صحنه ها را با چشمان خود ديده، شاهد جنايات و كشتار مردم بيگناه بوده و فاجعه را با تمام وجود خود احساس كرده اند. فاطمه اكرميان، شانزده ساله از مياندوآب نحوه ي شهادت پدر خود را بيان مي كند در حالي كه براي نجات پسري كوچك تلاش مي كرد. خورشيد صالحي، پانزده ساله، از مسجد سليمان، بمباران شهر مسجد سليمان و شهادت خاله ي خود و فرزندان او و رواني شدن همسر وي در اثر شوك وارده را شرح مي دهد. نوجوانان ديگر از شهرهاي شوشتر، باختران، تهران رودهن، اصفهان، اردبيل، خرم آباد، داران و تبريز آنچه را كه خود مشاهده كرده اند و جريان حمله ي هواپيماها و از بين رفتن خانه و كاشانه و شهادت اقوام و بستگان عزيز و دوستان و همسايگان خود را در جريان اين حمله ها شرح مي دهند.
[ صفحه 1253]
بازنوشته: محمدرضا بايرامي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر قصه كودك و نوجوان (چاپ دوم: 1376). 35 ص.
عنوان روي جلد: شب هاي بمباران: خاطرات كودكان و نوجوانان (4).
چهارمين جلد از مجموعه كتابهاي «شب هاي بمباران»، مجموعه ي پانزده خاطره از خاطرات كودكان و نوجوانان شهرهاي جنگ زده ي ميهن اسلامي است. فرزنداني از اين آب و خاك كه در دوران
تجاوز عراق به كشور اسلامي و موشكباران و بمباران شهرها، كودكاني بيش نبودند؛ اين صحنه ها را به چشم خود ديدند و شاهدان معصوم فاجعه بودند. آنها خاطرات خود را بيان مي كنند. فريد حميري، دوازده ساله از سوسنگرد، شهادت پسر همسايه و دوست خود را در نتيجه ي تيراندازي هواپيماهاي عراقي تعريف مي كند. رابعه ضيايي، نه ساله از باختران دختر جنگ، داستان بمباران و ويران شدن خانه ي خود را بيان مي كند و مي گويد كه چگونه مهاجر شدند و اكنون در شهر ساري زندگي مي كنند. كودكان ديگري از تهران، نجف آباد اصفهان، اروميه، همدان، بندر امام خميني، زنجان، گناوه، اهواز و ملاير نيز خاطرات خود را از جنگ و بمبارانها شرح داده اند.
بازنوشته: داوود غفارزادگان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر قصه كودك و نوجوان (چاپ دوم: 1376). 39 ص.
عنوان روي جلد: شبهاي بمباران: خاطرات كودكان و نوجوانان (5).
در جلد پنجم از مجموعه ي كتابهاي «شبهاي بمباران» هجده خاطره از كودكان و نوجوانان چاپ شده است. كودكاني كه در دوران تجاوز عراق به كشور اسلامي و موشكباران و بمباران شهرها، اين صحنه ها را به چشم خود ديده، شاهد كشتار مردم بيگناه، ويران شدن خانه هاي خود و اطرافيان بوده، عزيزاني را از دست داده اند. زينب نيك اختر، سيزده ساله، از گناوه، خاطره ي خود را از تلاش دشمن براي منفجر كردن لوله هاي نفت بيان مي كند. فرزاد مظفري، پانزده ساله، از بخش چوار، شرح مي دهد كه چگونه هنگام مسابقه فوتبال با تيم ايلام، زمين مسابقه بمباران شد و پانزده تن از فوتباليستها، كه پنج تن از آنها كمتر از دوازده سال داشتند، به شهادت رسيدند. كودكان
ديگري از ايلام، اروميه، زرين شهر، رشت، كرج، شوش دانيال، آبادان، تهران، بوشهر و قم نيز خاطرات خود را از شهادت همسالان معصوم خود سخن گفته اند.
باز نوشته: محمدرضا بايرامي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر قصه كودك و نوجوان (چاپ دوم: 1376). 35 ص.
عنوان روي جلد: شبهاي بمباران: خاطرات كودكان و نوجوانان (6).
اين كتاب ششمين جلد از مجموعه كتابهاي «شبهاي بمباران» و مجموعه ي چهارده خاطره از خاطرات كودكان و نوجوانان شهرهاي ميهن اسلامي است. فرزنداني از اين آب و خاك كه در دوران تجاوز عراق به كشور اسلامي و موشكباران و بمباران شهرها، در كانون گرم خانواده ي خود زندگي مي كردند و بعضي از آنها علاوه بر ديدن فجايعي كه دشمن به وجود آورد، اين كانون گرم و كاشانه ي خود را نيز از دست دادند. محمد بردبار، پانزده ساله، از رحمت آباد رودبار، شهادت مادر و خواهر كوچكش را در اثر بمباران شرح داده است. سعيد شيرودي، هجده ساله، از دزفول، نيز از ويران شدن خانه ي خود و محيط اطراف آن در اثر بمباران سخن گفته است. كودكان ديگري از شهرهاي تهران، خرم آباد، اهواز پيرانشهر و ايلام هم خاطرات خود را از بمبارانها بيان كرده اند كه در عين حال نشان دهنده ي روحيه ي مقاوم و شكست ناپذير مردم دلير ايران اسلامي است.
[ صفحه 1254]
بازنوشته: داوود غفارزادگان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر قصه كودك و نوجوان (چاپ دوم: 1376). 40 ص.
عنوان روي جلد: شبهاي بمباران: خاطرات كودكان و نوجوانان (7).
در جلد هفتم از مجموعه كتابهاي «شبهاي بمباران»، بيست خاطره از خاطرات كودكان و نوجوانان ارائه شده است. كودكاني كه در دوران تجاوز عراق به كشور اسلامي و موشكباران و بمباران شهرهاي
ايران، اين صحنه ها را به چشم خود ديده، شاهد كشته شدن مردم بيگانه، ويران شدن خانه و كاشانه ي دوستان و آشنايان خود بوده و عزيزاني را از دست داده اند و اكنون خاطرات خود را از آن ايام تلخ بازگو كرده اند. علي انداميان، پانزده ساله از انديمشك، از بمباران شهر انديمشك مي گويد و از شهدايي كه در ايستگاه راه آهن آنجا به لقاءالله رسيدند. بدريه احمدي، نه ساله، از جزيره ي لاوان، نيز بمباران كشتي نفتكش و آتش گرفتن آن را شرح داده است.
بازنوشته: محمدرضا بايرامي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر قصه كودك و نوجوان (چاپ دوم: 1376). 32 ص.
عنوان روي جلد: شبهاي بمباران: خاطرات كودكان و نوجوانان (8).
اين كتاب هشتمين جلد از مجموعه كتابهاي «شبهاي بمباران» است و مجموعه ي چهارده خاطره از خاطرات كودكان و نوجوانان شهرهاي ميهن اسلامي را در بر مي گيرد. نوجواناني كه در كانون گرم خانواده بودند و بعضي از آنها علاوه بر مشاهده فجايع دشمن، عزيزان و افراد خانواده ي خود را هم از دست دادند و تلخي آن لحظه ها را در خاطر خود دارند. فرشته صادقي، شانزده ساله، اهل آبادان، كه هنگام بمباران دزفول آنجا بود، شرح مي دهد كه چگونه 22 تن از افراد خانواده ي عمويش در يك بمباران به شهادت رسيدند. ناصر قرباني، هفده ساله، از كاشان، جريان هديه ي روز تولد مادر خود را مي نويسد و اين را كه چگونه عراقي ها سه شهيد به عنوان هديه ي روز تولد به مادر وي داده اند. خاطرات ديگر مربوط به بمباران شهرهاي باختران، مراغه، گيلان غرب، شيراز، فيروز كوه، همدان، خرم آباد، چادگان و تهران است.
بازنوشته: داوود غفارزادگان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر قصه كودك و نوجوان (چاپ دوم: 1376). 40 ص.
عنوان روي جلد: شبهاي بمباران: خاطرات كودكان و نوجوانان (9).
جلد نهم از مجموعه كتابهاي «شبهاي بمباران»، حاوي بيست خاطره از خاطرات كودكان و نوجوانان درباره ي بمباران شهرهاي كشور اسلامي ما توسط دژخيمان عراقي است. اين كودكان در دوران تجاوز عراق به كشور اسلامي و موشكباران و بمباران شهرها، اين صحنه ها را به چشم خود ديده، شاهد كشتار مردم بيگناه و
ويران شدن خانه و كاشانه ي خود بوده و عزيزاني را از دست داده اند. مينا محمدي، هفده ساله، از ميانه، جريان بمباران مدرسه ي زينبيه و شهادت مظلومانه ي دهها كودك را شرح داده است. ماندانا نور محمدي، هجده ساله، از نهاوند نيز بمباران مدرسه ي ابتدايي و شهادت كودكان معصوم و بي پناه را شرح داده است. خاطرات ديگر مربوط به بمبارانها و موشكبارانهاي شهرهاي تهران، شيراز، همدان، سردشت، ممقان، اصفهان و بروجرد است.
[ صفحه 1255]
بازنوشته: محمدرضا بايرامي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر قصه كودك و نوجوان (چاپ دوم: 1376). 31 ص.
عنوان روي جلد: شبهاي بمباران: خاطرات كودكان و نوجوانان (10).
دهمين جلد از مجموعه كتابهاي «شب هاي بمباران» حاوي چهارده خاطره از خاطرات كودكان شهرهاي ميهن اسلامي است. نوجواناني كه در دوران تجاوز عراق به كشور اسلامي و موشكباران و بمباران شهرها، كودكاني معصوم در كانون گرم خانواده ي خود بودند، گاهي علاوه بر مشاهده فجايع دشمن، عزيزان و افراد خانواده ي خود را هم از دست دادند و تلخي آن لحظه ها را هنوز در خاطر خود دارند. محمد حسن صادقي فر، چهارده ساله از شيراز، از بمباران شدن خانه و مجروح شدن خود و موج گرفتگي پسر عمه اش سخن مي گويد. مريم سوري، يازده ساله، از قصر شيرين، شرح مي دهد كه چگونه شهر آنها در اثر بمباران عراقي ها با خاك يكسان شده است و اموال مردم غارت گرديده و بسياري نيز شهيد شده اند. و خاطره هاي ديگري نيز از بمباران شهرهاي تهران، همدان، ميانه، سردشت و تبريز در اين جلد چاپ شده است.
بازنوشته: داوود غفارزادگان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر قصه كودك و نوجوان (چاپ دوم: 1376). 38 ص.
عنوان روي جلد: شبهاي بمباران: خاطرات كودكان و نوجوانان (11).
يازدهمين جلد از مجموعه كتابهاي «شبهاي بمباران» حاوي نوزده خاطره از خاطرات كودكان و نوجواناني است كه در دوران تجاوز عراق به كشور اسلامي و موشكباران و بمباران شهرها، كودكاني در كانون گرم خانواده ي خود بودند و بعضي از آنها علاوه بر مشاهده ي فجايع دشمن، عزيزان و افراد خانواده ي خود را هم
از دست دادند و تلخي آن لحظه ها را در خاطر خود دارند. زهرا ايواني نياي تهران، دوازده ساله از تهران، شرح مي دهد كه چگونه برادر كوچكش قبل از تولد در اثر موشكباران بيمارستان از بين رفته است و عده زيادي از مردم نيز در خيابان به شهادت رسيده اند. روح الله منصوري، 16 ساله، از روستاي زرده واقع در غرب باختران، از بمباران شيميايي روستايشان مي گويد و از شهادت بسياري از ساكنان اين روستا. خاطرات ديگري نيز از شهرهاي اهواز، شهر ري، كرج، تبريز و مسجد سليمان در اين جلد به چاپ رسيده است.
بازنوشته: محمدرضا بايرامي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر قصه كودك و نوجوان (چاپ دوم: 1376). 38 ص.
عنوان روي جلد: شبهاي بمباران: خاطرات كودكان و نوجوانان (12).
دوازدهمين جلد از مجموعه كتابهاي «شبهاي بمباران» شامل سيزده خاطره است. خاطراتي از نوجواناني كه در آن زمان، در دوران تجاوز عراق به كشور اسلامي و موشكباران و بمباران شهرها، كودكاني در كانون گرم خانواده ي خود بودند و بعضي از آنها علاوه بر مشاهده فجايع دشمن، عزيزان و افراد خانواده ي خود را هم از دست دادند و تلخي آن لحظات هنوز در خاطر آنها باقي است. بابك فتاحي، سيزده ساله، از روستاي زرده اسلام آباد غرب، به ياد دارد كه هواپيماهاي عراقي روستايشان را بمباران كرده، راكت هاي شيميايي شليك كردند و پنجاه نفر از اهالي شهيد و 400 نفر مجروح شدند. اكبر كريمي، شانزده ساله، از نفت شهر نيز درباره پرتاب بمبهاي آتش زا به كشتزارها و از بين رفتن محصولات كشاورزي سخن مي گويد. خاطرات ديگر اين جلد درباره ي بمباران شهرهاي فلاورجان،
تبريز، تهران، زرنه ايوان غرب، اسلام آباد غرب، اهواز و كازرون است.
[ صفحه 1256]
بازنوشته: داوود غفارزادگان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر قصه كودك و نوجوان (چاپ دوم: 1376). 38 ص.
عنوان روي جلد: شبهاي بمباران: خاطرات كودكان و نوجوانان (13).
سيزدهمين جلد از مجموعه كتابهاي «شب هاي بمباران» حاوي پانزده خاطره است؛ خاطراتي از نوجواناني كه در كانون گرم خانواده ي خود زندگي مي كردند. بعضي از آنها علاوه بر مشاهده ي فجايع دشمن، عزيزان و افراد خانواده ي خود را هم از دست دادند و تلخي آن لحظات را هنوز هم فراموش نكرده اند. مهدي ميرزا جوادي، از اصفهان، شرح مي دهد كه چگونه در اثر بمباران، خود او مجروح و خواهرش شهيد شده است و اعضاي قطعه قطعه شده ي افراد را، كه در بيمارستان و در خانه ي همسايه ديده بود، هنوز از ياد نبرده است. فتانه سلحشوري نشاط، شانزده ساله، كه اكنون ساكن مرودشت است، از بمبارانهاي باختران نوشته است، و از روزي كه شلوغترين خيابان شهر بمباران شده بود و حتي آسمان شهر هم به رنگ خون در آمده بود. خاطرات ديگر اين جلد درباره ي شهرهاي تهران، اصفهان، دزفول و كوهدشت لرستان است.
بازنوشته: داوود غفارزادگان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر قصه كودك و نوجوان، (چاپ دوم: 1376). 38 ص.
عنوان روي جلد: شب هاي بمباران: خاطرات كودكان و نوجوانان (14).
اين كتاب چهاردهمين جلد از مجموعه كتابهاي «شبهاي بمباران» و شامل دوازده خاطره از نوجواناني است كه هنگام جنگ و موشكباران و بمباران شهرها، كودكاني بودند كه در كانون گرم خانواده ي خود زندگي مي كردند. بعضي شاهد فجايع دشمن بودند و تعدادي از عزيزان و افراد خانواده ي خود را هم از دست
دادند و آن لحظات تلخ را هنوز هم به ياد دارند. فرحناز توبك، ساكن تهران و متولد انديمشك، از روزي صحبت مي كند كه مدرسه ي آنها را در انديمشك موشكباران كردند و در خيابان، مردم را در برابر چشمان وحشت زده ي وي به گلوله بستند و پس از آن نيز پدر خود را در حياط منزلشان شهيد شده پيدا كرد. دامون كريم يزداني، دوازده ساله، از تهران، از انتظار براي بازگشت مادر مي نويسد كه هنگام خريد بر اثر موشك مجروح شده بود، و اين كه بالاخره پس از بيست و چهار ساعت او را در بيمارستان پيدا مي كنند. قم و سقز شهرهاي ديگري هستند كه در اين جلد درباره آنها نوشته شده است.
بازنوشته: داوود غفارزادگان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر قصه كودك و نوجوان (چاپ دوم: 1376). 38 ص.
عنوان روي جلد: شب هاي بمباران: خاطرات كودكان و نوجوانان (15).
اين كتاب پانزدهمين جلد از مجموعه ي كتابهاي «شبهاي بمباران» است و حاوي يازده خاطره از نوجواناني است كه هنگام جنگ و موشكباران و بمباران شهرها، كودكاني بودند كه در كانون گرم خانواده ي خود زندگي مي كردند، بعضي از آنها شاهد فجايع دشمن بودند و علاوه بر آن، افرادي از عزيزان و خانواده ي خود را هم از دست دادند و آن لحظات تلخ را هنوز هم به ياد دارند. اطهر طاهري نوجوان آباداني، كه اكنون در تهران زندگي مي كند، از بمباران كوچه ها و خيابانها و بيمارستان آبادان و ايثار مردم آنجا و شهيدان آن منطقه سخن مي گويد. و حسين بابايي، سيزده ساله از اراك نيز شهادت برادر كوچكش را در اثر بمباران
بيمارستان شرح مي دهد. خاطرات ديگري نيز از بمباران شهرهاي تهران، شهر ري، اهواز، اردبيل، مسجد سليمان، قم و قزوين در اين جلد به چاپ رسيده است.
[ صفحه 1257]
بازنوشته: محمدرضا بايرامي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر قصه كودك و نوجوان (چاپ دوم: 1376). 26 ص.
عنوان روي جلد: شب هاي بمباران: خاطرات كودكان و نوجوانان (16).
شانزدهمين جلد از مجموعه كتابهاي «شبهاي بمباران» شامل يازده خاطره است؛ خاطراتي از نوجواناني كه هنگام جنگ و موشكباران و بمباران شهرها، كودكاني در كانون گرم خانواده ي خود بودند. بعضي از آنها شاهد فجايع دشمن شدند و علاوه بر آن، افرادي از عزيزان و خانواده ي خود را نيز از دست دادند و آن لحظات تلخ را هنوز هم به ياد دارند. طاهره عموري، شانزده ساله، از اهواز، خاطره ي بمباران اهواز را زماني كه او شش سال بيشتر نداشت، بيان مي كند و از شهادت دوستان خود كه اكنون، پس از بازگشت به شهر جايشان خالي است، سخن مي گويد. الهه دستمزد، پانزده ساله، از اسلام آباد غرب، شرح مي دهد كه چگونه زير آوار ناشي از بمباران مانده بود و چگونه خواهرش پس از بيرون كشيده شدن از زير آوار آخرين نگاه را به او انداخته و شهيد شده است. شيراز، باختران و تهران شهرهاي ديگري هستند كه در اين جلد خاطراتي از بمباران آنها نقل شده است.
بازنوشته: داوود غفارزادگان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه ي هنري، دفتر قصه كودك و نوجوان، (چاپ دوم: 1376). 24 ص.
عنوان روي جلد: شب هاي بمباران: خاطرات كودكان و نوجوانان (17).
هفدهمين جلد از مجموعه كتابهاي «شبهاي بمباران» شامل يازده خاطره است؛ خاطراتي از نوجواناني كه هنگام جنگ و موشكباران و بمباران شهرها، كودكاني بودند كه در كانون گرم خانواده ي خود زندگي مي كردند. بعضي از آنها شاهد
فجايع دشمن بودند و علاوه بر آن، افرادي از عزيزان و خانواده ي خود را هم از دست دادند و آن لحظات تلخ را هنوز هم به ياد دارند. محمود كشاورز، از بمباران آبادان مي نويسد و شرح مي دهد كه چگونه خود او و خواهر و پدرش زنده مانده اند و ديگر اعضاي خانواده، همگي شهيد شده اند. سجاد نيري از كرج نيز در خاطره ي خود چگونگي بمباران مدرسه و شهادت كودكان معصوم را شرح داده است. در اين جلد خاطراتي نيز از بمباران شهرهاي قم و تهران به چاپ رسيده است.
به كوشش رضا رئيسي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1373.
48 ص. - (سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان).
عنوان روي جلد: شهر من پرواز كن، خاطرات دانش آموزان سوسنگرد.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Fly My City: The Memoirs of the pupils of Susangerd.
شمارگان: 4400 نسخه.
كتاب حاضر شامل 22 خاطره ي كوتاه از دانش آموزان دشت آزادگان (سوسنگرد، هويزه، بستان و روستاي قيصريه سفلا) درباره ي دفاع مقدس است. موارد زير از جمله موضوعهاي خاطرات است: «محاصره توسط عراقي ها، جدا افتادن مادرها از فرزندان در هنگام فرار مردم از شهر، آوارگي، شهادت اعضاي خانواده، دوستان و آشنايان، شهادت كودكان، گم شدن در بيابان، مواجه شدن با مجروحان و كمك به آنها، رو به رو شدن با پيكر مطهر شهدا و دفن آنها، تعداد زياد مجروحان و اوضاع وخيم بيمارستان سوسنگرد، غارت اموال مردم توسط عراقي ها، ويراني هويزه توسط دشمن، گلوله باران شهر با توپ و
خمپاره و تخريب خانه ها، شهادت در شب عروسي، آزادي سوسنگرد به دست شهيد چمران، و...»
[ صفحه 1258]
به كوشش حسين حداد. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، 1376.
72 ص. - (منتخب آثار جنگ كودكان و نوجوانان: 12. مجموعه خاطره؛ دفتر دوم).
طراح يونيفرم: كاظم طلايي.
طراح روي جلد: محمدحسين صلواتيان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Sound of the Boots
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب مجموعه 12 خاطره است كه ابتدا در مجلات كودكان در دوره دفاع مقدس چاپ شده بودند. در «خاطرات يك مهاجر»، يك معاود عراقي، سختي و رنج معاودين پس از رانده شدن از عراق را شرح مي دهد. در «گورستان عراقي ها»، نويسنده هنگام تغيير خط، به گورهاي عراقي ها برمي خورد. در «سرلشكر عراقي»، يك روباه دست آموز نيروهاي عراقي را به پنج كيلومتر عقب نشيني وامي دارد و رزمندگان مدالي را كه از سينه ي سرلشكر عراقي كنده اند، به گردن او مي آويزند. «از ميان دود»، خاطره اي از اولين روزهاي حمله به خرمشهر است. «يكي از اين حسين ها» خاطره اي است درباره ي زني كه در بهشت زهرا بر سر هر مزاري كه با نام صاحب آن «حسين» است، فاتحه مي خواند؛ شايد كه يكي از آنها حسين وي باشد. «پيرمرد» خاطره اي است از نماز جمعه و پيرمردي كه كتش را زير پاي جانبازي قرار مي دهد. «صداي پوتين ها» خاطره ي رزمنده اي است كه براي تكاندن گل پوتينهايش، آنها را بر زمين مي كوبد و چند عراقي از سنگر بيرون آمده، خود را تسليم مي كنند. «روباه» خاطره اي است از فريب خوردن عراقي ها.
«حمله ي خفاشها و لحظه هاي بمباران» درباره ي حمله ي هواپيماهاي عراقي به مسجد سليمان هستند. «بهترين خاطره» درباره ي بمباران جزيره ي خارك است و «كلاغ سياه»، خاطره اي است از تعقيب هواپيماي عراقي توسط جنگنده هاي ايراني.
احسان المقدادي؛ مترجم حميد محمدي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان، (چاپ اول): 1375.
125 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت؛ خاطرات: 126).
عنوان پشت جلد به انگليسي: God’s Angels: The Remembrances of The Staff Colonel
كتاب حاضر، خاطرات سرهنگ ستاد «احسان المقدادي» است كه از بدو جنگ با درجه ي سرگردي در جبهه حاضر بوده و كليه ي مشاهدات خود را با آمار و مستندات دقيق، از چگونگي آغاز تجاوز عراق به ايران و رشادت رزمندگان اسلام در عملياتهاي مختلف، به زبان ساده نوشته است. وي خاطره ي خود از مجروحيت شديد، اسارت به دست رزمندگان اسلام و نجات يافتن از مرگ طي عمليات كربلاي پنج را مهمترين خاطره ي خود مي داند و اظهار مي دارد كه اين رزمندگان فرشتگان خدا هستند. در اين كتاب، نحوه ي عمل نيروهاي اسلام در نقاط مختلف - مانند آبادان، بستان، شرق بصره، مهران، مجنون، كله قندي، شرق دجله، فاو، بوبيان و العزيز - شجاعت و رشادت و شهامت آنها شرح داده شده است.
نويسنده اكبر مقراضي. - تهران: [بي نا]، (چاپ اول): 128.1379 ص.
شمارگان: 6500 نسخه.
نويسنده از اهالي قصر شيرين است و شاهد ستمهايي بوده كه در زمان حمله عراق به ايران و طي دوران جنگ
[ صفحه 1259]
بر اين شهر و مردمان آن رفته است. وي در اين كتاب، خاطرات، مشاهدات و دغدغه هاي فكري خود را درباره ي جنگ، شهادت مردم مظلوم قصر شيرين، تصرف و اشغال شهر توسط بعثي ها، آوارگي مردم شهر، آزادسازي اين شهر
و سرانجام آباداني و بازسازي آن، در قالب داستان ها و يادداشتهاي كوتاه و بلند بازگو مي كند.
محمدعلي عرب؛ ويراستار حسن يونسي. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد و 36 هزار شهيد استان تهران، 1377.
132 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران؛ 30: مجموعه خاطرات سرداران - ويژه نوجوانان؛ 8).
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: فصل اول: نوجواني و جواني؛ فصل دوم: فرماندار پاوه؛ فصل سوم: فرمانده سپاه پاوه؛ فصل چهارم: از زندگي خصوصي؛ فصل پنجم: درباره شهيد كاظمي.
كتاب، يادنامه ي «شهيد ناصر كاظمي» است. او در سال 1325 به دنيا آمد و در سال 1361 دركردستان شهيد شد. در فصل اول يازده خاطره از دوران جواني و نوجواني - بيشتر پيرامون اخلاق و رفتار پسنديده ي شهيد - ذكر شده است؛ در فصل دوم، 27 خاطره درباره ي فعاليت هاي شهيد در زمان فرمانداري شهر پاوه، بيان شده است. فصل سوم، شامل بيست خاطره مربوط به دوران فرماندهي سپاه در شهر پاوه و مبارزه با ضد انقلاب است. فصل چهارم، چهار خاطره مربوط به شيوه ي زندگي و اخلاق خصوصي (به نقل از همسر شهيد) و فصل پنجم، خاطرات آشنايان و همرزمان وي (از جمله، شهيد همت) و فرازهايي از وصيتنامه شهيد است.
نويسنده: مهري ماهوتي. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران: كميته انتشارات، 1376.
152 ص. - (مجموعه خاطرات سرداران؛ ويژه نوجوانان: 6؛ كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران؛ 15).
اين كتاب شامل پنجاه خاطره از دوستان و همرزمان حاج احمد متوسليان، به انضمام خاطره اي از خانواده ي اين سردار بزرگ است. گويندگان خاطرات، ضمن بيان گوشه هايي از زندگي حاج احمد، به رفتار و كردار و خصوصيات بارز اخلاقي او
پرداخته اند؛ ويژگي هاي اخلاقي نظير: نظم، قاطعيت، جديت، شجاعت و صراحت؛ كه اين سردار را از ساير همرزمان متمايز كرده و او را در ميان همه محبوب و مقبول كرده بود. خاطراتي از حضور و رشادت حاج احمد متوسليان در ميدانهاي مبارزه و رزم در تهران، جنوب و غرب كشور تا لبنان ذكر شده است. در پايان كتاب نيز زندگينامه ي او آورده شده است. اين سردار، در سال 1332 در جنوب تهران به دنيا آمد و در بيروت لبنان به اسارت نيروهاي فالانژ در آمد و به ارتش رژيم اشغالگر قدس تحويل داده شد.
به كوشش حسين حداد. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان، 1376.
82 ص. - (منتخب آثار جنگ كودكان و نوجوانان: مجموعه خاطره؛ دفتر اول).
طراح يونيفرم: كاظم طلايي.
طراح جلد: محمدحسين صلواتيان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: I Am an Eye Witness of War
[ صفحه 1260]
گروه سني: «د».
شمارگان: 3300 نسخه.
در اين كتاب، كودكان درباره ي خاطرات خود از بمباران و موشكباران و انفجار خمپاره ها و توپها صحبت مي كنند. آنها مي گويند با اين كه بعثي ها به خانه هايشان حمله مي كردند و مردم را به شهادت مي رساندند، گروهي پايداري كرده، با دادن روحيه به هموطنان خود، سخت مقاومت مي كردند و با ايثار جان خود، از ديگران حمايت مي كردند. آنها همه چيز خود را فداي يكديگر مي كردند و در برابر رگبار مسلسل و تهاجم وحشيانه ي دشمن ايستادگي مي كردند و تسليم نمي شدند و ايمان خود به نمايش مي گذاشتند.
احمد دهقان؛ مدير هنري و طراح گرافيك كوروش پارسانژاد. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 1380.
40 ص.: مصور. - (مجموعه روزهاي بياد ماندني).
براي گروه سني «د».
شمارگان: 10000 نسخه.
اين مجموعه، كه براي نوجوانان نوشته شده است، شامل شرح وقايع هجوم ارتش عراق به ايران است كه همراه با نقل قول ها، خاطرات كوتاه و داستان واره ها، به لحاظ ادعاي عراق مبني بر تعلق اروندرود و منطقه ي خوزستان به آن كشور، تا صدور دستور حمله در صبح روز 31 شهريور 1359 و آغاز حمله ي گسترده ي
نيروهاي زميني و هوايي عراق به ايران را شامل مي شود. در اين ميان، از روايت «سرلشكر رفيق السامرائي و صدام حسين، افرادي از اهالي خرمشهر (كبري نقدي زاده، شهلا علي شاه، بهروز مرادي و سهام طاقتي)، و دو تن از اهالي روستاي گور سفيد گيلان غرب (بهرام شاه وليان و قلي صادقي)» در خصوص دستور حمله و چگونگي حملات زميني نيروهاي عراق در مناطق جنوب و غرب كشور (خرمشهر، آبادان و قصر شيرين) و خاطرات تلخ و شيريني كه از نحوه ي دفاع و مقاومت مردم و بمبارانهاي وحشيانه عراق و شهادت، عقب نشيني و آوارگي مردم مناطق مذكور به ياد مانده، بهره گرفته شده است.
حسين فتاحي؛ ويراستار محمدباقر شمسي پور. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و سي و شش هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 1376.
87 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران؛ 17: خاطره نوجوانان؛ 2).
شمارگان: 5000 نسخه.
«شهيد عبدالله ميثمي» متولد 1334 در اصفهان بود و در جريان عمليات كربلاي پنج - در تاريخ دوازدهم بهمن ماه 1365 - سه روز بعد از اصابت تركش به ناحيه ي سر، شهيد شد. كتاب شامل 27 خاطره به نقل از مادر، افراد خانواده ي و ديگر همرزمان شهيد است. از جمله خاطرات، مي توان موارد زير را نام برد: «خاطره ي مادر شهيد ميثمي از دوران بارداري و زايمان، خاطراتي از شهيد در كمك به نيازمندان در دوران نوجواني، جلسات مخفي سالهاي 54 - 55 و دستگيري توسط ساواك، اعتقادات، ايام زيارت خانه ي خدا و نقل خاطره اي از مرحوم شهيد محلاتي درباره ي شهيد ميثمي، برگزاري مراسم شب احيا در جمع
زندانيان، اهداي عباي خويش به طلبه ي جوان، خاطراتي از عملايت كربلاي چهار و عمليات بدر، منطقه ي سومار، بازديد از جبهه و شرح نحوه ي جراحت و شهادت».
[ صفحه 1261]
احمد عربلو؛ نقاشي حميد رضا رشيديان. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، [چاپ اول]: 1376.
[16] ص.: مصور (رنگي).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Fire on the Life of Enemy.
شمارگان: 3300 نسخه.
اين كتاب كه براي گروه سني نوجوانان نوشته شده است، گوشه اي از شجاعت ها و دلاوري هاي مهدي كازروني در جنگ عراق عليه ايران را نشان مي دهد. ماجراي داستان درباره ي دوره ي فرماندهي حاج مهدي در منطقه ي مهاباد است. روزي لودري در هنگام پاك كردن برفهاي جاده كوهستاني جهت رساندن آذوقه به نيروهاي خودي به كمين دشمن برخورد مي كند و پس از مدتي درگيري حاج مهدي با عبور از كوهستان پر برف به كمك لودر و رزمندگان مي شتابد و دشمنان را از بين مي برد. در ادامه داستان او براي شناسايي مناطق اطراف مهاباد يك نفر از دشمن را به اسارت مي گيرد و به كمك وي اطلاعات مفيدي را به دست مي آورد. سردار شهيد حاج مهدي كازروني در سال 1339 شمسي در روستاي سعدي، از توابع شهر كرمان، به دنيا آمد. او در بيست و يك سالگي از فرماندهان بزرگ كردستان بود و هنوز بيست و دو سال نداشت كه فرمانده ي عمليات هاي مختلفي در جبهه هاي جنگ بود و پيروزي هاي چشمگيري زبانزد رزمندگان بود. وي در سن بيست و سه سالگي به شهادت رسيد.
فاطمه حسنوند؛ ويراستار حسن يونسي؛ تصويرگر محمد حسين كارگر شريف. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، (چاپ اول): 1378.
139 ص.: مصور. - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران؛ 7: مجموعه داستان نوجوانان؛ 1).
گروه سني «د» دوره راهنمايي.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: پرونده؛ آتش و خاكستر؛ شب بحراني؛ آسمان نزديك است.
اين كتاب، شامل شرح داستان گونه اي از زندگينامه و خاطرات مربوط به رويدادهاي زندگي شهيد محلاتي، از قبل از انقلاب و كودكي وي تا پيروزي انقلاب است. «آسمان نزديك است» ماجراي روزهاي آخر شهيد محلاتي و در ارتباط با دفاع مقدس است. شهيد با آغاز عمليات والفجر هشت در منطقه ي استراتژيك فاو با حضور در مجلس و ملاقات با رئيس جمهور و كسب اجازه از مسؤولان، همراه با تعدادي از مسؤولان و مسافران ديگر، با هواپيماي مسافربري عازم خوزستان مي شود. در بين راه، دو ميگ عراقي هواپيما را تهديد مي كنند. آنها سعي مي كنند هواپيما و سرنشينان آن (به ويژه شهيد محلاتي) را به اسارت بگيرند، ولي با مقاومت مسافران و خلبان، هواپيما مورد اصابت موشكهاي ميگهاي عراقي قرار مي گيرد و تمامي سرنشينان آن، از جمله شهيد محلاتي، به شهادت مي رسند.
[ صفحه 1262]
به قلم اميرحسين فردي؛ ويراستار: حسين يونسي. - [تهران]: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ دوم): 1376.
131 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران؛ 14: مجموعه خاطرات سرداران؛ ويژه نوجوانان: 9).
گروه سني: «د» (دوره راهنمايي).
كتاب «آشنا با موج» مجموعه خاطرات زندگي سردار سرتيپ پاسدار حاج يدالله كلهر است. در اين خاطرات پدر، همسر و ديگر اعضاي خانواده ي شهيد، همرزمان و دوستان شهيد در مورد حوادث و وقايع زندگي و همچنين روحيات و خصوصيات اخلاقي و رفتاري، اعتقادات و باورهاي وي سخن گفته اند. شهيد
در روستاي «بابا سلمان» از توابع شهريار كرج متولد شد. تلاش ها و مبارزات شهيد در دوران پيروزي انقلاب از زبان آشنايان او بيان شده است. عضويت او در سپاه پاسداران كرج و اعزام به جبهه هاي كردستان، سرآغاز راهي براي نايل شدن شهيد به ديدار معشوق بود. در اين مسير او بارها مورد اصابت تركش هاي خمپاره هاي دشمن قرار گرفت. وي در اين مدت فرماندهي قسمتهاي مختلف را بر عهده داشت. در جبهه هاي غرب و كردستان حضور فعال داشت و در عملياتهاي مختلف به خوبي از عهده ي مسؤوليت ها برآمد. تا اين كه در كربلاي پنج به ديدار معشوق شتافت.
داود اميريان. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1379.
86 ص. - (واحد كودك و نوجوان دفتر ادبيات و هنر مقاومت. قصه فرماندهان؛ 1).
عنوان پشت جلد به انگليسي: Mr Mayor: A Story based on the life of martyr Mehdi Bakeri
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: تولد يك پروانه؛ ماجراي كاپشن؛ اولين درس؛ ساواكي؛ كارگر جديد؛ آقاي شهردار؛ مهماني؛ عبور از آتش؛ الله بنده سي؛ پاداش؛ عزيزتر از برادر.
اين كتاب، مجموعه ي خاطراتي از شهيد مهدي باكري، فرمانده ي لشكر عاشورا و شهردار اروميه است. او در سال 1333 در مياندوآب متولد شد و در عمليات بدر (1363) (در حالي كه پيكر مجروح او را در قايقي از رودخانه ي دجله به عقب برمي گرداندند) به شهادت رسيد و جنازه ي او هرگز پيدا نشد. «تولد يك پروانه»، ماجراي تولد، ازدواج و شهادت وي است. «ماجراي كاپشن» حكايت از ايثار مهدي دارد. «اولين درس»، داستان حمل اسلحه و مهمات
از طريق مرز تركيه و يادآوري آن در جبهه است. «كارگر جديد» داستان گيرانداختن برخي بازرستان خطاكار شهرداري اروميه توسط مهدي است. «آقاي شهردار» داستان سيل اروميه و كمك او به پيرزني است كه به شهردار بد و بيراه مي گفت. «عبور از آتش» ماجراي مجروح شدن او؛ «الله بنده سي» تمايل مهدي به ناشناس ماندن؛ «پاداش» جلوگيري از اسراف در غذا و «عزيزتر از برادر» ماجراي شهادت برادرش، حميد است.
داود بختياري دانشور. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول)، 1379.
83 ص. - (واحد كودك و نوجوان، دفتر ادبيات و هنر مقاومت. قصه فرماندهان؛ 6).
صفحه عنوان به انگليسي: Blood-red Paveh
[ صفحه 1263]
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: راز يك توماني؛ كت پشمي؛ كلاس شبانه؛ گلوله هاي 16 آذر؛ دوست خوب من؛ پاوه سرخ؛ معجزه؛ آخرين نگاه.
سردار شهيد مصطفي چمران در سال 1311 در تهرا متولد شد. در سال 1337 با استفاده از بورس تحصيلي به آمريكا رفت. در آنجا انجمن اسلامي دانشجويان را پايه ريزي كرد. پس از آن به مصر رفت و بعد از پيروزي انقلاب به ايران بازگشت. با شروع جنگ، ستاد جنگهاي نامنظم را سامان داد و فرماندهي كرد و در سال 1360 به شهادت رسيد. اين كتاب، شامل هشت خاطره ي داستاني كوتاه از زندگي شهيد چمران است. موضوع خاطرات، به ترتيب عنوانهاي ذكر شده، عبارت است از: ايثار و دادن پول نان به مردي كه گرسنه است؛ دادن كت خود به
پيرمردي كه در زمستان بدون كت بود؛ داير كردن كلاس شبانه براي آموزش دوستان؛ شهادت دانشجويان در شانزدهم آذر؛ دوستي با فردي در امريكا و سفرش به مصر؛ آشوب در كردستان و در شهر پاوه؛ درگيري چمران در منطقه ي سوسنگرد؛ شهادت دكتر چمران.
علي اكبر والايي. - تهران: پاليزان، (چاپ اول): 1380.
176 ص.
گروه سني «نوجوان».
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: تولد، همشاگردي، آشي داغ براي ناجي، شبهاي بيداري قمشه، ستاره اي در آسمان پاوه، بازگشت از خانه دوست، كاني مانگا، ديدار با خورشيد، پيام شادي، تولدي ديگر، ماجراي پيك، افشاي راز، آخرين ديدار، فتح جزاير، فصل كوچ.
اين كتاب زندگينامه داستاني «شهيد محمدابراهيم همت» است. خاطراتي از «تولد او (در تاريخ 12 / 1 / 1334)، دوران سربازي و درگيري او با سرلشكر ارتش در دوران شاه، خاطرات همرزمان و ديگر سرداران از منطقه ي غرب (به ويژه در خصوص پاكسازي اشرار در منطقه ي پاوه)، ملاقات با حضرت امام (ره)، ازدواج و تولد فرزند، برخورد شهيد با فرزندان پس از مدتها دوري و انتظار همسر او، آخرين ديدار و حالات و روحيات شهيد از زبان همسر، خاطراتي از سرداران حاج رضا و حاج رحمان» دستاويز نويسنده قرار گرفته است. در پايان نيز نحوه ي شهادت او در جريان عمليات خيبر (در منطقه ي جزيره ي مجنون) توسط گلوله ي خمپاره بيان شده است.
داوود بختياري. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان، (چاپ اول): 1379.
84 ص. (واحد كودك و نوجوان دفتر ادبيات و هنر مقاومت، قصه فرماندهان؛ 4).
عنوان به انگليسي: White Flight: A Story Based on the life of Martyr Abbas Babay.
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: طلوع يك ستاره، باباي مدرسه، باغبان، آمپول زن كوچك، نامه، كاپتان، طناب مرزي، ذرت فروش، فرشته نجات، هواپيماي سي. 130، پرواز سفيد
اين كتاب شامل داستان هاي
كوتاهي از زندگي شهيد عباس بابايي است. موارد زير از جمله مطالب داستان ها هستند: «تولد در سال 1329 و مختصري از دوران جواني و ترفيع درجات او؛ شرح چگونگي درس خواندن و سختيهاي دوري راه؛ ماجراي دزدي در باغ وگير افتادن به دست باغبان، قصه ي پيرمردي كه به خاطر صحبت عباس
[ صفحه 1264]
دل به او مي بندد و او را مثل پسر خود مي داند؛ ماجراي پول فرستادن در هنگام خدمت براي كمك خرجش؛ ماجراي پيروزي در بازي واليبال در پادگان آمريكايي؛ ماجراي تهمت دزدي كه به تيمسار زده شد؛ ماجراي كمك كردن تيمسار در حمل مجروحان در هواپيماي سي - 130؛ شرح ماجراي شهادت در عمليات برون مرزي توسط ضدهوايي دشمن.»
مرجان فولادوند. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد؛ سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، (چاپ اول): 1379.
83 ص. - (واحد كودك و نوجوان دفتر ادبيات و هنر مقاومت، قصه فرماندهان؛ 5).
طراح روي جلد: داوود صفري.
عنوان پشت جلد به انگليسي: Butterfly at Illumination
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: به جاي زندگينامه؛ تا رهايي؛ فرودگاه؛ اعزام؛ مرد؛ دژبان؛ پروانه در چراغاني؛ مثل يك خواب؛ اطلس ها در آفتاب؛ بغض ابري.
اين كتاب، مجموعه خاطرات درباره ي «شهيد حسين خرازي» (متولد سال 1336 در اصفهان) است. او قبل از انقلاب و پس از آن فعاليت هاي زيادي داشت. در درگيري هاي ضد انقلاب در منطقه ي كردستان شركت داشت و پس از آغاز جنگ به جنوب رفت.
او در نيمه ي دوم بهمن 1359 بخشي از عمليات را در خوزستان فرماندهي كرد و لشكر امام حسين (ع) را به وجود آورد. عاقبت نيز در عمليات كربلاي پنج (در تاريخ 8 / 12 / 1365) شهيد شد. از جمله خاطرات، عبارتند از: «خاطره اي از خرمشهر و اسير عراقي، درگيري در فرودگاه سنندج به هنگام فرود هواپيما و از بين بردن دشمن در فرودگاه، خاطره اي از روحيه دادن وي به همرزمان در هنگام عمليات، ماجراي گيردادن دژباني به شهيد خرازي به خاطر نداشتن برگه ي مرخصي، ماجراي نشان دادن محل دفن خودش به مسؤول گورستان و....».
نويسنده سميرا اصلان پور؛ تصويرگر صابر عباسپور؛ ويراستار محمدباقر شمسي پور. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ اول): 1376.
25 ص.: مصور (رنگي). - (مجموعه قصه هاي سرداران شهيد؛ 9).
گروه سني «ج».
شمارگان: 5000 نسخه.
كتاب حاضر داستاني است از دوران نوجواني شهيد حسن باقري. وي با پول توجيبي خود به مناسبت تولد امام حسين (ع) يك جعبه شيريني مي خرد و هنگام بازگشت به منزل جهت كمك به پيرمردي كه گاري وي در جوي آب گير كرده شيريني را در گاري جا مي گذارد و وقتي به خانه مي رسد متوجه مي شود كه جعبه را جا گذاشته است. ولي به دنبال جعبه ي شيريني نمي رود و آن را به پيرمرد هديه مي دهد. عصر همان روز در مسابقه ي حفظ و قرائت قرآن برنده مي شود و يك عدد پيراهن سفيد به همراه يك جعبه شيريني جايزه مي گيرد و به منزل باز مي گردد.
شهيد باقري در دهه ي فجر سال 1361، به همراه عده اي
از همرزمان و معاونانش، در سنگري مورد اصابت گلوله ي خمپاره قرار گرفت و به شهادت رسيد.
[ صفحه 1265]
حسين فتاحي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، نشر شاهد، (چاپ اول): 1379.
84 ص. - (واحد كودك و نوجوان دفتر ادبيات و هنر مقاومت، قصه فرماندهان؛ 3).
عنوان روي جلد: بر اساس زندگي شهيد بروجردي: تكه اي از آسمان.
عنوان پشت جلد به انگليسي: A Piece of Sky: a Story based on the life of martyr Mohammad Brujerdi
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: تكه اي از آسمان؛ سرباز كوچك؛ تعقيب؛ زنداني؛ گروه صف؛ سنگ صبور؛ بسيج كردستان؛ ظهر عاشورا؛ چند قدم تا بهشت؛ پرواز.
كتاب حاضر گوشه هايي از خاطرات مربوط به «شهيد محمد بروجردي» (متولد سال 1333 در روستاي دره گرگ بروجرد) را به تصوير كشيده است. نگارنده، كتاب را يازده فصل تنظيم كرده است. شهيد در تهران گروه مسلح توحيدي صف را تشكيل داد و به مبارزه با رژيم شاه پرداخت. اين گروه در هنگام بازگشت حضرت امام (ره) به وطن، براي حفاظت از جان ايشان انتخاب شد. بروجردي، پس از انقلاب، عازم كردستان شد و سازمان پيشمرگان كرد مسلمان را تأسيس كرد. تشكيل نيرويي آموزش ديده و منسجم از افراد سپاه - كه به تيپ ويژه شهدا معروف شد - از ديگر كارهاي بروجردي است. خودروي وي، زماني كه براي بازديد از محل استقرار تيپ ويژه ي شهدا مي رفت، به وسيله ي مين ضد تانك منفجر شد و وي به
ملكوت اعلي پيوست.
نوشته احمد عربلو؛ زير نظر شوراي ادبي و هنري؛ تصويرگر ايرج خانباباپور. - تهران: خانه قلم، (چاپ اول): 1379.
39 ص.: مصور (رنگي)، عكس.
شمارگان: 26000 نسخه.
كتاب حاضر زندگينامه ي داستاني «شهيد محمدجواد تندگويان»، وزير اسبق نفت جمهوري اسلامي ايران بوده، براي نوجوانان نوشته شده است. داستان زندگاني وي از زمان كودكي و همراهي با پدر براي شركت در مراسم نماز جماعت و جلسات قرآن آغاز مي شود و با شرح چگونگي «ورود به دبستان، تحصيل در دبيرستان و قبولي با نمرات عالي، گذراندن دوران تحصيلات عالي در دانشگاههاي شيراز، تهران و آبادان، آغاز كرد در شركت نفت، عضويت در دولت شهيد رجايي به عنوان وزير نفت و سركشي به مناطق جنگي» ادامه مي يابد. سپس با شرح «نحوه ي اسارت و تحت شكنجه قرار گرفتن توسط رژيم بعثي و در نهايت، شهادت وي» به پايان خود نزديك مي شود. عاقبت پس از مدتها دوري، پيكر پاك شهيد تندگويان در سال 1370 به ايران منتقل و دفن شد.
سميرا اصلانپور؛ ويراستار: محمدباقر شمسي پور. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1376.
138 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان تهران: 10؛ مجموعه خاطرات سرداران، ويژه نوجوانان: [ج. 5]).
گروه سني: «د» (دوره ي راهنمايي).
[ صفحه 1266]
اين كتاب در پنج فصل تنظيم شده است. فصل اول (قبل از انقلاب و روزهاي پيروزي انقلاب) خاطراتي از شهيد در دوران قبل از انقلاب و دقت نظر او را در مسايل بيان مي دارد. فصل دوم به خاطرات پس از انقلاب
تا شروع جنگ تحميلي مي پردازد. فصل سوم به زندگي خانوادگي شهيد اختصاص دارد و فصل چهارم، (خاطراتي از جنگ)، خاطرات دوستان و همرزمان اين فرمانده ي بزرگ را از فداكاري ها و رشادت هاي او (به ويژه در عملياتهاي طريق القدس، فتح المبين، بيت المقدس و منطقه ي چزابه) در برمي گيرد. فصل پنجم به شهادت اين سردار پرداخته است. خاطرات از زبان مادر، همسر و برادر اين سردار شهيد، فرمانده ي قرارگاه كربلا و جانشين فرماندهي كل در قرارگاههاي جنوب و جانشين فرماندهي يگان زميني سپاه و شهداي ديگري چون حجت الاسلام شهيد فضل الله محلاتي و سردار سرلشكر پاسدار محمدابراهيم همت و سردار سرلشكر پاسدار شهيد مهدي زين الدين بيان شده است.
مريم جمشيدي؛ نقاش: محمدحسين صلواتيان. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
16 ص. مصور: نقاشي (رنگي).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Bunches Of Pray
كتاب حاضر داستاني است براي كودكان، كه بر اساس زندگي سردار شهيد حميد رودباري، (فرمانده ي مهندسي لشكر 41 ثارالله) تدوين شده است. وي در دوران كودكي، به همراه خانواده اش، در روستايي از توابع شهرستان جيرفت، زندگي مي كرده است. بنابر اين داستان، محمد هميشه نماز خود را در اول وقت مي خواند. يك روز زماني كه او مشغول كشاورزي روي زمين بود، صاحب زمين همسايه (كه زمينش محصول خوبي نمي داد) از حميد خواهش مي كند تا در زمين او نماز بخواند؛ شايد زمينش پر بركت گردد. محمد اين كار را انجام مي دهد و در موقع برداشت محصول، صاحب زمين متوجه مي شود كه محصول آن سال بسيار بيشتر از سال هاي گذشته بوده است.
مؤلف: داوود اميريان. - تهران: بنياد شهيد انقلاب اسلامي، معاونت پژوهش و تبليغات، اداره كل تحقيق و ويرايش، نشر شاهد، (چاپ اول): 1381.
شمارگان: 3000 نسخه.
«شهيد بهنام محمدي راد»، از نوجوانان خرمشهري، در اولين روزهاي هجوم عراق به خرمشهر، در سال 1359، به شهادت رسيد و اين داستان، بخشي از زندگاني وي است. داستان، از لحظه ي پرداختن وي به ورزش كشتي و كسب رتبه اول در جام جوانان خرمشهر شروع مي شود. او در روزهاي انقلاب اعلاميه پخش مي كند و شعار مي نويسد. پس از پيروزي انقلاب، عراق به خرمشهر حمله مي كند. وي با شهيداني چون جهان آرا، جمشيد برون، احمد شوش، مجيد خياطزاده و... با كوكتل مولوتوف و اسلحه هاي سبك دفاع از خرمشهر مي پردازد. خانواده ي او شهر
را ترك مي كنند، ولي او حاضر به ترك شهر نمي شود. پس از درگيري ها و شهادت دوستانش، سرانجام مجروح شده، در راه انتقال به بيمارستان آبادان به شهادت مي رسد. شهر اشغال مي شود، ولي در پايان داستان، در سوم خرداد 1361، خرمشهر آزاد مي شود.
ابراهيم حسن بيگي. - تهران: سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، دفتر انتشارات كمك آموزشي، (چاپ اول): 1379.
84 ص.: مصور، عكس. - (كتاب رشد. چلچراغ).
گروه هاي سني: «د» و «ه».
[ صفحه 1267]
شمارگان: 10000 نسخه.
در اين كتاب از مجموعه ي «چلچراغ»، زندگينامه داستاني يكي از فرماندهان جنگ و شهيدان دفاع مقدس، «شهيد محمد بروجردي»، براي دانش آموزان دوره ي راهنمايي و دبيرستان به رشته تحرير كشيده شده است. از جمله مسؤوليت هاي اين شهيد عزيز كه همزمان با اوج گيري انقلاب اسلامي به صف مبارزان پيوست، عبارت بودند از: مسؤوليت حفاظت از جان امام در دوازده بهمن 1357، مسؤوليت زندان اوين و مشاركت در تشكيل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در سال 1357، مسؤوليت پادگان ولي عصر (عشرت آباد)، مسؤوليت سپاه در غرب كشور (كردستان)، تشكيل سازمان پيشمرگان كرد مسلمان و تشكيل قرارگاه حمزه سيدالشهدا. خودروي حامل شهيد بروجردي، هنگامي كه براي بازديد از محل استقرار تيپ ويژه ي شهدا عازم آن محل بود، به وسيله ي مين ضد تانك منفجر شد و وي به ملكوت اعلي پيوست.
احمد دهقان. - تهران: سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، دفتر انتشارات كمك آموزشي، (چاپ اول): 1379.
96 ص.: مصور، عكس. - (كتاب ونوشه).
گروه هاي سني: «د» و «ه».
شمارگان: 10000 نسخه.
در اين كتاب، زندگينامه سردار شهيد «مصطفي چمران» در قالب داستان براي نوجوانان و جوانان بازگو شده است. در ابتداي كتاب، سال شمار زندگي شهيد چمران به طبع رسيده، سپس شرح زندگي شهيد چمران و در بخش پاياني، توضيحاتي درباره برخي از اعلام متن، تصاوير شهيد و نيز
فهرست منابع آمده است. شهيد چمران در سال 1311 در قم متولد شد و پس از پايان تحصيلات در دانشگاه تهران، درجه ي فوق ليسانس و دكتراي خود را از دانشگاههاي تگزاس و بركلي آمريكا در رشته ي فيزيك پلاسما اخذ نمود. در سال 1349 به مبارزان لبنان پيوست. در سال 1357 به ايران بازگشت و در سال 1358 به وزارت دفاع منصوب شد. نمايندگي امام خميني (ره) در شوراي عالي دفاع، نمايندگي مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي و فرماندهي ستاد جنگهاي نامنظم در مناطق جنگي غرب كشور از مسؤوليت هاي ديگر شهيد چمران بود. او در سال 1360 در دهلاويه به شهادت رسيد.
محمدرضا اصلاني. - تهران: سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، دفتر انتشارات كمك آموزشي، 1377.
78 ص. - (كتاب رشد، چلچراغ).
مدير هنري: كاظم طلايي.
چهره پرداز جلد: عادل رستم پور.
گروه سني «د و ه».
كتابنامه: ص: 78.
شمارگان: 10000 نسخه.
مندرجات: سال شمار زندگي؛ زندگي نامه؛ منابع.
اين كتاب، كه زندگينامه داستاني شهيد حسين فهميده است، شامل 2 قسمت كلي است. قسمت اول سال شمار زندگي شهيد فهميده است (ولادت تا دوران تحصيل در دوران قبل و بعد از انقلاب، حضور در جبهه و شهادت)؛ قسمت دوم، زندگينامه داستاني شهيد فهميده است. كه موارد زير را در بر مي گيرد: مهاجرت خانواده از
[ صفحه 1268]
قم به كرج، كمك در نقاشي كلاس هاي مدرسه، حمله عراق به ايران و احساس وظيفه او براي حضور در جبهه و در ميان گذاشتن آن با پدر و مادر، اعزام به جبهه،
جلوگيري مسؤولين از حضور او در خط مقدم به خاطر كمي سن، حضور در خط مقدم زخمي شدن و اعزام به بيمارستان ماهشهر، ترخيص از بيمارستان و بازگشت به جبهه، زخمي شدن مجدد، درگيري هاي رودررو با دشمن در منطقه ي خرمشهر، رو به رو شدن با تانك هاي دشمن در كوت شيخ خرمشهر و نحوه ي شهادت وي.
احمد عربلو؛ زير نظر شوراي كارشناسي؛ مدير هنري كاظم طلايي؛ ويراستار ناهيد پژم. - تهران: سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، دفتر انتشارات كمك آموزشي، (چاپ اول): 1379.
76 ص. - (كتاب رشد؛ چلچراغ).
طراح روي جلد: عادل رستم پور.
گروه هاي سني: «د» و «ه».
اين كتاب، شرح مختصري از زندگي شهيد «محمدابراهيم همت» است كه به زبان ساده بري نوجوانان نوشته شده است. اطلاعات كتاب شامل تولد، جواني، تحصيلات، خدمت نظام، درگيري هاي كردستان و شهرستان پاوه، زيارت خانه ي خدا، ازدواج، فعاليت هاي عملياتي و فرماندهي وي در جبهه هاي جنوب و غرب، در عملياتهاي مهم فتح المبين، بيت المقدس، رمضان، مسلم ابن عقيل و خيبر، و نحوه ي شهادت اوست كه از زبان، همسر و همرزمانش نقل شده است. شهيد در سال 1332 در شهرستان قمشه به دنيا آمد. وي فرمانده ي سپاه پاوه و فرمانده ي لشكر 27 محمد رسول الله (ص) در عملياتهاي بزرگي چون رمضان، مسلم ابن عقيل، والفجر چهار و خيبر بود و در سال 1362 در منطقه ي عمليات خيبر (در جزيره ي مجنون) به شهادت رسيد. تصاويري از شهيد نيز در كتاب ارائه شده است.
محمدرضا بايرامي. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 1376.
190 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان؛ نوشته ها: 4).
گروه هاي سني «د» و «ه».
اين نوشته، داستان گونه اي درباره ي خصوصيات و زندگي اين شهيد گرامي است و خواننده با توجه به خاطراتي كه از اطرافيان وي نقل مي شود، حوادث و سير زندگي شهيد را پي مي گيرد و با خصوصيات اخلاقي و رفتاري وي از بدو تولد تا شهادت آشنا مي شود. نويسنده
سعي دارد با بيان داستان هاي كوتاه به هم پيوسته، روحيات شهيد، وضع زندگي و مبارزات او را با ضد انقلاب در كردستان، و مسؤوليت هاي وي را در جنگ، تقوا، زهد، روحيه ي شهادت طلبي و محبت او را به اهل بيت (ع)، فداكاري هاي او در جبهه هاي جنگ و روش فرماندهي و همچنين نحوه ي شهادت وي را در برابر خواننده مجسم كند.
عبدالمجيد نجفي؛ بازنويس غلامرضا شاهمير. - تبريز كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان، ستاد برگزاري، (چاپ اول): 1374.
42 ص. - (ادبيات كودك و نوجوان؛ دفتر دوم).
[ صفحه 1269]
گروه سني: «ج» و «د».
شمارگان ذكر نشده است.
اين كتاب به مناسبت كنگره بزرگداشت سرداران شهيد آذربايجان 11 - 8 مرداد 1374 تبريز - اروميه منتشر شده است.
در ابتداي كتاب، خلاصه اي از زندگينامه ي «شهيد مهدي باكري» درج شده است. كتاب مشتمل بر دوازده داستان است كه بر اساس خاطراتي از زندگي «شهيد مهدي باكري» نوشته شده اند. عناوين و موضوع داستان ها بدين قرار است: «مرد ناشناس»، نظافت شهر توسط مهدي باكري، شهردار اروميه؛ «تاجر تبريزي»، عمليات شناسايي و برخورد با يكي از سران حزب دمكرات؛ «يك بوته تمشك»، به فكر ديگران بودن؛ «شلوار كهنه»، حفظ بيت المال؛ «عكس امام و سيب»، دادن اجازه ي شركت در عمليات به بسيجي نوجوان؛ «تصميم بسيجي»، ترك سيگار بسيجي؛ «عكس يادگاري»، احترام به خواسته ي نوجوان بسيجي؛ «تخريبچي هاي كوچك»: تخريبچي هاي نوجوان عمليات خيبر؛ «مثل كوهي سربلند»، شهادت حميد (برادر آقا مهدي) در جزيره ي مجنون؛ «خواب شيرين»، گم شدن برادر زاده ي شهيد در مسجد؛ «حبه هاي قند»، حفظ بيت المال؛ «ماشين بزرگ»،
ماشين بليزر و رساندن تداركات به رزمندگان.
علي آقاغفار؛ تصويرگر صابر عباسپور؛ ويراستار محمدباقر شمسي پور. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، (چاپ دوم): 1376.
31 ص.: مصور (رنگي). - (مجموعه قصه هاي سرداران شهيد؛ 8).
گروه سني «ج» (براي كودكان 9 تا 12 سال).
شمارگان: 10000 نسخه.
اين كتاب، داستاني از زندگي سردار سرتيپ «شهيد ناصر كاظمي» است. ماجراي داستان مربوط است به بازي فوتبال بين دو تيم صداقت و آريا. ناصر با اصرار فراوان دوست خود حميد را - كه به خاطر نداشتن گرمكن مناسب خارج زمين بود - به بازي مي آورد و در ادامه، با آن كه تيم صداقت از آريا عقب بود با گل لحظات آخر بازي، برنده شد. ناصر اصابت توپ به دستش در هنگام گل زدن را به دارو مي گويد و تيمش را بازنده اعلام مي كند. مدير مدرسه به سبب همين صداقت و راستگويي، گرمكني به او جايزه مي دهد كه او نيز آن را به دوستش حميد مي دهد. در كتاب اشاره شده است كه شهيد كاظمي در كودكي و نوجواني از پوشيدن لباس نو - به خاطر ديدن بعضي از كودكاني كه توانايي خريد لباس را نداشتند - ابا داشت. در پايان كتاب، زندگينامه كوتاهي از شهيد ناصر كاظمي به چاپ رسيده است.
تهيه كنندگان فتح الله فروغي... (و ديگران)، بازنوشته احمد گلزاري؛ ويراسته حميد گروگان. - تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، (چاپ اول): 1371.
149 ص.: مصور، عكس.
عنوان روي جلد: گلهاي باغ خاطره: يادواره اي از حضرت امام خميني (قدس سره).
كتابنامه: ص. 149.
گروه هاي سني «د»
و «ه».
شمارگان: 30000 نسخه.
[ صفحه 1270]
اين كتاب به مناسبت سومين سالگرد رحلت جانگداز امام خميني (ره) منتشر شده است.
كتاب حاضر كه در شش فصل تنظيم شده است، حاوي خاطراتي از امام خميني (ره) است كه توسط همسر، فرزندان، شاگردان و رجال سياسي و علمي نقل شده است. مندرجات عبارتند از:
فصل اول: خاطراتي از سالهاي جواني امام تا زمان رحلت آيت الله العظمي بروجردي (1340 -؟)؛ فصل دوم: از زمان رحلت آيت الله بروجردي تا هنگام تبعيد (1340 - 1342)؛ فصل سوم: در مدت (تبعيد (1357 - 1343)؛ فصل چهارم: از هنگام خروج از عراق تا زمان خروج از پاريس؛ فصل پنجم: از هنگام ورود به ايران و اقامت موقت در تهران تا پايان اقامت در قم؛ فصل ششم: از هنگام بازگشت از قم به تهران تا رحلت.
در فصل ششم، خاطراتي مربوط به جنگ و رزمندگان ارائه شده است؛ از جمله: پر كردن آجيل براي رزمندگان و ارسال به جبهه، ملاقات با طلاب رزمنده در هنگام نماز و ملاقات با دختر بچه ي شهيد مفقودالاثر و هديه ي گردنبند به او.
محمد جهان تيغ؛ تصويرگر محمد حيدريان. - شيراز: كنگره سرداران و 14 هزار شهيد استان فارس، (چاپ اول): 1380.
24 ص. - (كنگره سرداران و 14 هزار شهيد استان فارس؛ 56).
شمارگان: 10000 نسخه.
شهيد مسلم شيرافكن در تاريخ 29 / 5 / 1341 به دنيا آمد و در سحرگاه 18 / 8 / 1370، به علت آسيبهاي ناشي از جراحات شيميايي (كه در زمان جنگ، در
جزيره ي مجنون به او رسيده بود) به شهادت رسيد. كتاب حاضر داستاني از زندگي اوست. داستان درباره ي انقلاب است. محسن و مسلم دو دوست و همكلاسي بودند و تصميم گرفتند براي شعار دادن به پشت بام بروند. در همين حال، سربازان شاه، جواني را تحت تعقيب قرار داده بودند. آنها با شعار دادن و ايجاد مزاحمت براي سربازان، امكان فرار جوان را فراهم مي كنند. اما سربازان، آنها را تعقيب مي كنند. در لحظه ي فرار، مسلم از محسن جدا مي افتد و فكر مي كند كه او را گرفته اند. وي در حالي كه ناراحت به منزل باز مي گشت، محسن و پدرش را مي يابد. پدر محسن براي كمك به فرار پسرش، مورد اصابت گلوله ي سربازان قرار مي گيرد و زخمي مي شود. آنها، هر سه با هم، به منزل باز مي گردند.
اصغر فكور. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، معاونت پژوهش و تبليغات، نشر شاهد، (چاپ اول): 1381.
77 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوان، قصه فرماندهان؛ 7).
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: ماجراي يك دوست؛ سرباز انقلاب؛ «فتح بدون جنگ»؛ كمين در كمين؛ مردي با چفيه سفيد؛ خلباني كه مي خواست اسير باشد؛ بسيجي تازه وارد؛ طلوع در شرق دجله.
كتاب حاضر شامل هشت داستان كوتاه از زندگي «شهيد عباس كريمي قهرودي» [مسؤول اطلاعات عمليات، فرمانده ي تيپ سلمان لشكر محمد رسول الله (ص)] است. وي در سال 1336، در روستاي قهرود از توابع كاشان به دنيا آمد و در سال 1363 در عمليات بدر، (در شرق دجله)، به شهادت رسيد. موضوع داستان ها به ترتيب، عبارت است
از: «آشنايي با يك دوست جديد در كلاس اول دبستان؛ سربازي و دوران انقلاب و فعاليت هاي شهيد در پادگان؛ آزاد سازي اهالي روستاي دزلي از دست دموكراتها؛ عمليات در منطقه ي تپه ي هشتاد و پنج اسير و منهدم
[ صفحه 1271]
كردن نيروهاي دشمن؛ برخورد بسيجي ها با وي و نشناختن او، درخواست كمك بسيجي ها از او براي كندن سنگر، (بدون شناختن وي)، قبول موضوع و مشاركت در كندن سنگر و در پايان، شرمندگي آنها و بالاخره، شرح نحوه ي شهادت شهيد كريمي».
داوود بختياري دانشور. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر؛ بنياد شهيد انقلاب اسلامي، معاونت پژوهش و تبليغات، نشر شاهد، (چاپ اول): 1381.
80 ص. - (دفتر ادبيات و هنر مقاومت، واحد كودك و نوجوانان، قصه فرماندهان؛ 10).
شمارگان: 5000 نسخه.
مندرجات: زندگي نامه؛ روز تولد؛ مسافر؛ اخراج؛ يك روز و يك عهد؛ روز پيروزي؛ ميهمان ناخوانده؛ حسن آقا!؛ نامه اي براي بهشت؛ آخرين شناسايي.
اين كتاب حاوي نه داستان كوتاه از زندگي شهيد غلامحسين افشردي - جانشين فرمانده ي يگان زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي - است. كه بر اساس خاطرات واقعي نوشته شده اند. وي در سال 1334 متولد شد و در سال 1361 به شهادت رسيد. موارد زير، از جمله مطالب كتاب هستند: «تولد و نام گذاري؛ زيارت حرم امام حسين (ع) در كودكي؛ پذيرايي از پيرمرد مسافر در راه مانده؛ قبولي در دانشگاه اروميه، برپايي جلسات قرآن، درگيري با رئيس دانشگاه و اخراج از دانشگاه؛ عهد با خدا و وفاي به عهد؛ فرار از پادگان دراوج درگيري هاي انقلاب؛ برخورد با
رزمندگاني كه در خط مقدم به تذكرات وي بي توجه بودند؛ برخورد با مسؤولان قطع سهميه ي كمپوت رزمندگان مستقر در خط؛ فراهم آوردن مقدمات عمليات رمضان؛ آخرين شناسايي شهيد باقري از منطقه ي غرب رودخانه ي دويرج و شرح نحوه ي شهادت وي».
رحيم مخدومي. - تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، دفتر ادبيات و هنر مقاومت، (چاپ اول): 1379.
78 ص. - (واحد كودك و نوجوان دفتر ادبيات و هنر مقاومت، قصه فرماندهان؛ 2).
شمارگان: 3000 نسخه.
مندرجات: يك جور زندگي؛ مورچه هاي زير ماشين؛ آشي كه يك وجب روغن داشت؛ معلم فراري؛ سلاح زير برف؛ پاهاي بزرگ؛ ظرفشوي نيمه شب؛ وحشت از شيشه؛ پس گردني؛ لبخندي كه روي سينه ماند.
كتاب مجموعه اي ده قسمتي است كه بر اساس خاطرات زندگي حاج همت (متولد سال 1334، در قمشه ي اصفهان) نوشته شده اند. وي پس از پايان تحصيلات ابتدايي، به دانشسراي تربيت معلم و بعد از آن، به سربازي رفت. بعد از پيروزي انقلاب، به فرماندهي سپاه شهرستان پاوه و سپس معاونت و بعد، فرماندهي لشكر محمد رسول الله (ص) منصوب شد و سرانجام در 1362 در جزيره ي مجنون به شهادت رسيد. برخي از مطالب كتاب، عبارتند از: «معلم فراري»، خاطره ي تدريس قبل از انقلاب و روز قبل از فرار و تعريف ساختار نظام براي بچه ها؛ «سلاح زيربرف»، خاطره اي از رفتار شهيد همت در كردستان؛ «پاهاي بزرگ»، استفاده از پوتينهاي كهنه و وصله دار براي برابري با رزمنده ها؛ «ظرف شوي نيمه شب»، شستن مخفيانه ظروف سايرين در جبهه و...
[ صفحه 1272]
نويسنده اميرحسين فردي؛ ويراستار محمدباقر شمسي پور؛ تصويرگر م. مهاجر. - [تهران]: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1377.
104 ص. - (كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران؛ 5. داستان نوجوانان؛ 9).
گروه سني «د»
(دوره راهنمايي).
مندرجات: چوپان گله گم شده؛ شب سفيد؛ رخنه در باغشاه؛ ميهمان ملائك.
كتاب، حاوي چهار داستان بر اساس خاطراتي از زندگي سردار سرتيپ «شهيد يدالله كلهر» تا شهادت وي است. از ميان داستان هاي اين كتاب، داستان «ميهمان ملائك» در ارتباط با دفاع مقدس است و حكايت خلوص شهيد كلهر و اعمال شهيد كلهر در جبهه است. او شبها، بدون اينكه كسي متوجه شود، پوتينهاي رزمندگان را واكس مي زد. در پايان داستان، نحوه ي شهادت شهيد كلهر نقل شده است. او در دي ماه 1365 در عمليات كربلاي پنج - در حالي كه براي شركت در جلسه اي، عازم پشت جبهه بود - دعوت حق را لبيك گفت و به خيل شهيدان پيوست. داستان هاي ديگر در ارتباط با زندگي وي از دوره ي نوجواني تا پيروزي انقلاب هستند. خلاصه اي از زندگينامه سردار سرتيپ «شهيد كلهر» نيز در كتاب آمده است.
نويسنده علي آقاغفار؛ ويراستار محمدباقر شمسي پور؛ تصويرگر م. مهاجر. - تهران: كنگره بزرگداشت سرداران شهيد سپاه و 36 هزار شهيد استان تهران، كميته انتشارات، 1376.
23 ص.: مصور (رنگي). - (مجموعه قصه هاي سرداران شهيد؛ 6).
گروه سني «ج» (كودكان 9 تا 12 سال.
داستان، مربوط به يكي از روزهاي گرم تابستان سال 1344 - دو سال بعد از واقعه ي پانزدهم خرداد 1342 - است. احمد كه نوجواني بيش نيست، تحت تأثير افكار پدر مبارزش، فردي شجاع و جسور بار آمده و از حق و ناحق به راحتي نمي گذرد. آن روز، احمد و دوستش بعد از خريد نان، براي ديدن پدر احمد به سمت مسجد مي روند. در راه، سربازهاي زيادي را مي بينند
كه در همه جا هستند. مدتي بعد از ورود آنها به مسجد، يكي سراسيمه وارد شده و پيشنماز را، كه با پدر احمد و پدر دوستش سرگرم صحبت درباره ي اعلاميه هاي امام هستند، متوجه آمدن سربازها مي كند. احمد تا رسيدن سربازها، اعلاميه ها را از پدرش مي گيرد و لاي نانها مي گذارد و همراه دوستش با ترفندي از مسجد خارج مي شود و همه را از مهلكه نجات مي دهد. در پايان كتاب، خلاصه اي از زندگينامه ي جاويدالاثر احمد متوسليان و فعاليت ها و نحوه ي اسارتش در لبنان به چاپ رسيده است.
احمد عربلو. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، (چاپ اول): 1376.
19 ص.: مصور (رنگي).
عنوان پشت جلد به انگليسي: The Tanks Battle
شمارگان: ذكر نشده است.
اين كتاب به مناسبت كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان چاپ شده است.
شهيد مهدي زندي نيا در روز اول بهمن ماه 1337 به دنيا آمد. حاج مهدي زندي نيا فرمانده ي ادوات لشكر 41
[ صفحه 1273]
ثارالله بود. او در اولين روزهاي عمليات كربلاي پنج در نوزدهم دي ماه 65 با نام مقدس شهادت همراه شد. داستان اين كتاب، طرح موفق او را در جهت حفظ شهر مهران در جنگ تحميلي نشان مي دهد. در اين داستان، پس از عمليات والفجر هشت، با توجه به اين كه نيروهاي خودي به مرخصي رفته و خطوط ايران داراي تعداد كمي رزمنده بود، منطقه ي مهران مورد هجوم تانكهاي دشمن قرار مي گيرد و به حاج مهدي خبر داده مي شود. وي در حالي كه از ناحيه ي دست مجروح بود، با
يك ابتكار عمل جالب، با چند موتور در خط مقدم جابجا شده و از سنگرهاي مختلف اقدام به شليك پي درپي آرپي هفت مي كند تا دشمن گمان كند نيروهاي تازه نفس به منطقه آمده اند، و يا اطلاعات داده شده اشتباه بوده است. دشمن عقب نشيني مي كند و منطقه ي مهران نجات مي يابد.
نوشته احمد عربلو؛ نقاشي: رفعت بدري حسن. - كرمان: لشكر 41 ثارالله، 9.1376 ص.: مصور (رنگي).
شمارگان: 3300 نسخه.
اين داستان بر اساس خاطره اي از رزمنده حبيب شهركي براي گروه سني نوجوانان بازآفريني و به مناسبت كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان هاي كرمان و سيستان و بلوچستان منتشر شده است.
سردار شهيد «ميرقاسم ميرحسيني» در خرداد ماه 1342 در سيستان به دنيا آمد. او در عمليات آزاد سازي خرمشهر شركت داشت و طي جنگ تا فرماندهي گردان شهيد مطهري لشكر 41 ثارالله پيش رفت و در دي ماه 1365 به شهادت رسيد. اين كتاب، داستان مصوري از حماسه اي است كه او آفريد. در يكي از عمليات لشكريان اسلام، محور قله ي قلاويزان تحت فرماندهي شهيد ميرحسيني بود. پس از عبور از ميدان مين، عمليات لو مي رود و دشمن منطقه را به شدت زير آتش گرفته، نيروهاي رزمنده را در ميدان مين زمين گير مي كند. با ديدن اين وضع، شهيد ميرحسيني يك تنه به صف دشمن حمله مي كند. اين كار وي باعث تضعيف روحيه ي دشمن و قوت نيروهاي اسلام مي شود و در نتيجه، عراقي ها شكست مي خوردند.