کلید واژه آیات مهدوی در قرآن کریم

فهرست مطالب

تقریظ 17

مقدمه 18

پیشگفتار 35

1 - کد آیه:3/2 اسم آیه: ایمان به امام غایب 41

2 - کد آیه:114/2 اسم آیه: خواری و رسوایی دشمنان 43

3 - کد آیه:124/2 اسم آیه: آخرین کلمه ی الهی 44

4 - کد آیه:133/2 اسم آیه: شباهت به حضرت یعقوب 46

5 - کد آیه:143/2 اسم آیه: آخرین شاهد 47

6 - کد آیه:148/2 اسم آیه: اصحاب خاص حضرت مهدی 49

7 - کد آیه:155/2 اسم آیه: علائم ظهور 54

8 - کد آیه:157/2 اسم آیه: فضیلت شهداء راه مهدی 57

9 - کد آیه:249/2 اسم آیه: امتحان اصحاب 59

10 - کد آیه:257/2 اسم آیه: نور و ظلمت 61

11 - کد آیه:261/2 اسم آیه: هفتمین خوشه 64

12 - کد آیه:269/2 اسم آیه: خیر کثیر 66

13 - کد آیه:285/2 اسم آیه: ستاره ی درخشان 68

14 - کد آیه:7/3 اسم آیه: راسخون 71

15 - کد آیه:18/3 اسم آیه: شهد الله 74

16 - کد آیه:33/3 اسم آیه: وارث انبیاء 76

17 - کد آیه:36/3 اسم آیه: سنگسار کردن شیطان 79

18 - کد آیه:68/3 اسم آیه: شباهت به حضرت ابراهیم 80

19 - کد آیه:81/3 اسم آیه: رجعت انبیاء 82

ص: 6

تقریظ

بزرگی و شرافت هر درس و کتاب به بزرگی و شرف موضوع آن است.

کتاب حاضر در موضوع امامت و مهدویّت نوشته شده و از بزرگی و عظمت خاصی برخوردار است.

نویسنده ی محترم، حجة الاسلام و المسلمین حاج سید محمد جعفر روضاتی دام بقائه در بیان آیات مهدویّت از ابتکار خوبی استفاده کرده است.

امیدواریم همگان به ویژه نسل جوان از این کتاب بهره مند گردند و برای دفاع از حریم مقدّس امام زمان علیه السلام ، آماده گردند.

این آمادگی همان چیزی است که در آیه ی شریفه ی: {وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ}.(1)

و در آیه ی شریفه ی: {یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُون}.(2)،

شیعیان بدان امر شده اند.

آمادگی شیعه در برابر جنگ فرهنگی دشمنان، آمادگی شیعه در برابر عمّال یهود، وهابیّت و دیگر فرق ضالّه، این آمادگی با مطالعه و تحقیق به دست می آید، و به شیعه نشاط و قدرت می بخشد.

خدا کند این کتاب چراغ راه شود و بر قدرت دفاع مدافعین قرآن و عترت بیفزاید.

السلام علی المهدی و علی آبائه نجف اشرف - سید محمود بحرالعلوم میردامادی 18 ذی الحجّة، عید سعید غدیر 1434 ق.

ص: 17

مقدمه

سیمای موعود در آیینه ی قرآن در بیش از 300 آیه از آیات نورانی قرآن کریم پیرامون غیبت، ظهور، نشانه ها، حکومت، کارکرد و دیگر ابعاد مربوط به دوازدهمین امام نور سخن رفته، که در اینجا به شماری از آنها اشاره می کنم:

1. اطلاع رسانی مصلح جهانی در کتب آسمانی قرآن کریم از اطلاع رسانی کتب آسمانی پیرامون موعود قرآن گزارش داده، به صراحت می فرماید:

{وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ}..

ما گذشته از ذکر- تورات - در زبور نیز نوشتیم که به راستی بندگان شایسته ام زمین را به ارث خواهند برد.(1)

در احادیث فراوان از طریق شیعه و اهل سنّت آمده است که این آیه پیرامون قیام جهانی حضرت بقیة الله ارواحنا فداه نازل شده است و منظور از بندگان صالح، حضرت مهدی و یاران او می باشند.(2)

ص: 18

پیشگفتار

الحمد لله من اول الدنیا الی فنائها، و من الاخرة الی بقائها، الحمد لله علی کل نعمة، و صلّی الله علی سیّدنا و نبیّنا، حبیب اله العالمین، و شفیع المذنبین، ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله ائمة الطیبین الطاهرین المعصومین، لا سیّما امام عصرنا و حجّتنا و مولانا و سیّدنا و انیسنا و مونسنا و ولیّ امرنا، حجة بن الحسن العسکری ارواحنا و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء، و عجّل الله تعالی فرجه الشّریف، و لعنة الله علی اعدائهم و مخالفیهم و غاصبی حقوقهم و منکری فضائلهم و مناقبهم، من الآن الی قیام یوم الدّین، * خداوند در کتاب خودش قرآن کریم، همه چیز را بیان فرموده است.

خداوند تبارک و تعالی، در آیه ی 89 / 16 می فرماید:

{... وَ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْکِتابَ تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْ ءٍ وَ هُدیً وَ رَحْمَةً وَ بُشْری لِلْمُسْلِمینَ}.

یعنی: ... و ما بر تو این کتاب را فرستادیم تا حقیقت هر چیز را روشن کند و برای مسلمین هدایت و رحمت و بشارت باشد.

* فقط مفسّرین قرآن، که ائمه ی اطهار: هستند می توانند از تأویل آیات قرآن خبر دهند.

خداوند تبارک و تعالی، در آیه ی 7 / 3 می فرماید:

ص: 35

کد آیه: 3 / 2 اسم آیه: ایمان به امام غایب

{الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ}.

(پرهیزکاران) کسانی هستند که به غیب ایمان می آورند و نماز را برپا می دارند و از تمام نعمتها و مواهبی که به آنان روزی داده ایم، انفاق می کنند.

1 - عَنْ دَاوُد الرقِّیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ، قَالَ: مَنْ أَقَرَّ بِقِیَامِ الْقَائِمِ علیه السلام أَنَّهُ حَقٌّ.(1)

داود رقّی گوید که امام صادق علیه السلام در تفسیر این آیه فرمودند: متقین کسانی هستند که به قیام حضرت قائم علیه السلام ، که البته حق است، اقرار و ایمان داشته باشند.

2- عَنْ یَحْیَی بْنِ أَبِی الْقَاسِمِ قَالَ: سَأَلْتُ الصَّادِقَ علیه السلام عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «الم ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ هُدیً لِلْمُتَّقِینَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ»، فَقَالَ: الْمُتَّقُونَ شِیعَةُ عَلِیٍّ علیه السلام ، وَ أَمَّا الْغَیْبُ، فَهُوَ الْحُجَّةُ الْغَائِب، وَ شَاهِدُ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَی: «وَ یَقُولُونَ لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَیْهِ آیَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَقُلْ إِنَّمَا الْغَیْبُ لِلَّهِ فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ».(2)

ص: 41

کد آیه: 114 / 2 اسم آیه: خواری و رسوایی دشمنان

{وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَساجِدَ اللَّهِ أَنْ یُذْکَرَ فیهَا اسْمُهُ وَ سَعی فی خَرابِها أُولئِکَ ما کانَ لَهُمْ أَنْ یَدْخُلُوها إِلاَّ خائِفینَ لَهُمْ فِی الدُّنْیا خِزْیٌ وَ لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ عَذابٌ عَظیمٌ}.

کیست ستمکارتر از آن کس که از بردن نام خدا در مساجد او جلوگیری کرد و سعی در ویرانی آنها نمود؟! شایسته نیست آنان، جز با ترس و وحشت، وارد این (کانونهای عبادت) شوند. بهره آنها در دنیا (فقط) رسوایی است و در سرای دیگر، عذاب عظیم (الهی)!! عَن السُدَی فِی قَولِه تَعالی: «لَهُم فِی الدُّنِیا خِزیٌ» أَما خِزیُهُم فِی الدُّنِیا فَإِنَّه إذا قامَ المَهدِیّ وَ فُتِحَت قُسطَنطَینیّة قَتَلَهُم، فَذلِکَ الخِزی.(1)

سدّی در تفسیر آیه: لَهُمْ فِی الدُّنْیا خِزْیٌ، می گوید: اما رسوائی دشمنان دین در دنیا موقعی است که مهدی علیه السلام در قسطنطنیه قیام کند و آنها را بکشد این خود برای آنها رسوائی است.

ص: 43

کد آیه:124/2 اسم آیه: آخرین کلمه ی الهی

{وَ إِذِ ابْتَلی إِبْراهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِی قالَ لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ}.

و (به خاطر آورید) هنگامی که خداوند، ابراهیم را با وسایل گوناگونی آزمود. و او به خوبی از عهده این آزمایشها برآمد. خداوند به او فرمود: «من تو را امام و پیشوای مردم قرار دادم!» ابراهیم عرض کرد: «از دودمان من (نیز امامانی قرار بده!)» خداوند فرمود: «پیمان من، به ستمکاران نمی رسد! (و تنها آن دسته از فرزندان تو که پاک و معصوم باشند، شایسته این مقامند)».

عَن مُفَضَّلِ بْنِ عُمَر عَنِ الصَّادِقِ علیه السلام قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «وَ إِذِ ابْتَلی إِبْراهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ»، مَا هَذِهِ الْکَلِمَاتُ؟ قَالَ: هِیَ الْکَلِمَاتُ الَّتِی تَلَقَّاهَا آدَمُ مِنْ رَبِّهِ فَتابَ عَلَیْهِ، وَ هُوَ أَنْ قَالَ: یَا رَبِّ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ إِلَّا تُبْتَ عَلَیَ فَتابَ عَلَیْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ، قَالَ: فَقُلْتُ: یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ! فَمَا

ص: 44

کد آیه:133/2 اسم آیه:شباهت به حضرت یعقوب علیه السلام

{أَمْ کُنْتُمْ شُهَداءَ إِذْ حَضَرَ یَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قالَ لِبَنیهِ ما تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدی قالُوا نَعْبُدُ إِلهَکَ وَ إِلهَ آبائِکَ إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ وَ إِسْحاقَ إِلهاً واحِداً وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ}.

آیا هنگامی که مرگ یعقوب فرا رسید، شما حاضر بودید؟! در آن هنگام که به فرزندان خود گفت: «پس از من، چه چیز را می پرستید؟» گفتند: «خدای تو، و خدای پدرانت، ابراهیم و اسماعیل و اسحاق، خداوند یکتا را، و ما در برابر او تسلیم هستیم.» عَن جابِر عَن أبِی جَعفَر علیه السلام قالَ: سَأَلتُه عَن تَفسِیرِ هذِهِ الآیَة مِن قَولِ الله: «إِذْ قالَ لِبَنِیهِ ما تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدِی قالُوا نَعْبُدُ إِلهَکَ وَ إِلهَ آبائِکَ إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ إِلهاً واحِداً»، قال: جرت فی القائم علیه السلام .(1)

جابر از امام باقر علیه السلام روایت نموده وگفت: از آن حضرت پرسیدم: تفسیر آیه: اذ قال لبنیه ما تعبدون.... الها واحدا، چیست؟ حضرت فرمودند: این آیه در باره ی قائم علیه السلام وارد شده است.

ص: 46

کد آیه: 143 / 2 اسم آیه: آخرین شاهد

{وَ کَذلِکَ جَعَلْناکُمْ أُمَّةً وَسَطاً لِتَکُونُوا شُهَداءَ عَلَی النَّاسِ وَ یَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهیداً...}.

و ما هم چنان شما (مسلمین) را به آیین اسلام هدایت کردیم و به سیرت نیکو بیاراستیم تا گواه مردم باشید و پیغمبر نیز گواه شما باشد .

1- عَنْ بُرَیْدِ بْنِ مُعَاوِیَة الْعِجْلِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله: «وَ کَذلِکَ جَعَلْناکُمْ أُمَّةً وَسَطاً لِتَکُونُوا شُهَداءَ عَلَی النَّاسِ وَ یَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیداً»، قَالَ: نَحْنُ الْأُمَّةُ الْوَسَط وَ نَحْنُ شُهَدَاءُ اللَّهِ عَلَی خَلْقِهِ وَ حُجَجُهُ فِی أَرْضِهِ.(1)

برید بن معاویه گوید از حضرت صادق علیه السلام سوال کردم که: راجع به تفسیر این آیه، حضرت فرمودند: مائیم امّت وسط و مائیم گواهان خدا بر خلق و حجّتهای خدا در زمین.

2- عَنْ سُلَیْمِ بْنِ قَیْسٍ عَنْ عَلِیٍّ علیه السلام أَنَّ اللَّهَ تَعَالَی إِیَّانَا عَنَی بِقَوْلِهِ: «لِتَکُونُوا شُهَداءَ عَلَی النَّاسِ وَ یَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیداً»، فَرَسُولُ اللَّهِ شَاهِدٌ عَلَیْنَا وَ نَحْنُ

ص: 47

کد آیه:148/2 اسم آیه:اصحاب خاص حضرت مهدی علیه السلام

{وَ لِکُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّیها فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمِیعاً إِنَّ اللَّهَ عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ}.

هر طایفه ای قبله ای دارد که خداوند آن را تعیین کرده است پس در نیکی ها و اعمال خیر، بر یکدیگر سبقت جویید! هر جا باشید، خداوند همه شما را حاضر می کند زیرا او، بر هر کاری تواناست.

1- عَنْ أَبِی خَالِدٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمِیعاً، قَالَ: الْخَیْرَاتُ الْوَلَایَةُ، وَ قَوْلُهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمِیعاً، یَعْنِی أَصْحَابَ الْقَائِمِ الثَّلَاثَمِائَةِ وَ الْبِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلًا، قَالَ: وَ هُمْ وَ اللَّهِ الْأُمَّةُ الْمَعْدُودَةُ، قَالَ: یَجْتَمِعُونَ وَ اللَّهِ فِی سَاعَةٍ وَاحِدَةٍ قَزَعٌ کَقَزَعِ الْخَرِیفِ.(1)

از ابو خالد کابلی از امام محمد باقر علیه السلام روایت است که در تفسیر این آیه شریفه: فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمِیعاً، فرمودند: خیرات در این آیه ولایت و دوستی ماست و آنها که خداوند هر جا باشند یک جا جمع می کند، یاران قائم علیه السلام هستند که سیصد و سیزده نفر مرد می باشند، سپس حضرت فرمودند:

ص: 49

کد آیه:155/2 اسم آیه:علائم ظهور

{وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْ ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِینَ}.

و قطعاً همه شما را با چیزی از ترس، گرسنگی، و کاهش در مالها و جانها و میوه ها، آزمایش می کنیم و بشارت ده به استقامت کنندگان!

1- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ علیهما السلام أَنَّهُ قَالَ: إِنَّ قُدَّامَ قِیَامِ الْقَائِمِ عَلَامَاتٍ بَلْوَی مِنَ اللَّهِ تَعَالَی لِعِبَادِهِ الْمُؤْمِنِینَ قُلْتُ وَ مَا هِیَ قَالَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عجل الله : وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْ ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِینَ، قَالَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ یَعْنِی الْمُؤْمِنِینَ بِشَیْ ءٍ مِنَ الْخَوْفِ مِنْ مُلُوکِ بَنِی فُلَانٍ فِی آخِرِ سُلْطَانِهِمْ وَ الْجُوعِ بِغَلَاءِ أَسْعَارِهِمْ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ فَسَادِ التِّجَارَاتِ وَ قِلَّةِ الْفَضْلِ فِیهَا، وَ الْأَنْفُسِ قَالَ مَوْتٌ ذَرِیعٌ، وَ الثَّمَراتِ قِلَّةِ رَیْعٍ مَا یُزْرَعُ وَ قِلَّةِ بَرَکَةِ الثِّمَارِ، وَ بَشِّرِ الصَّابِرِینَ عِنْدَ ذَلِکَ بِخُرُوجِ الْقَائِمِ علیه السلام .(1)

محمّد بن مسلم از امام صادق علیه السلام روایت کرده که آن حضرت فرمودند: همانا پیش از قیام قائم علیه السلام نشانه هائی خواهد بود از جمله: آزمایشهایی از جانب خدای

ص: 54

کد آیه: 157 / 2 اسم آیه: فضیلت شهداء راه مهدی علیه السلام

{أُولئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ}.

اینها، همانها هستند که الطاف و رحمت خدا شامل حالشان شده و آنها هستند هدایت یافتگان! عَتِیقُ بْنُ یَعْقُوبَ قَالَ: حَدَّثَنِی عَبْدُ اللَّهِ بْن رَبِیعَة فی حدیث طویل:... ثُمَّ الْمُنْتَظَرُ بَعْدَهُ اسْمُهُ اسْمُ النَّبِیِّ صلی الله علیه واله یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ یَفْعَلُهُ وَ یَنْهَی عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یَجْتَنِبُهُ، یَکْشِفُ اللَّهُ بِهِ الظُّلَمَ وَ یَجْلُو بِهِ الشَّکِّ وَ الْعَمَی یَرْعَی الذِّئْبُ فِی أَیَّامِهِ مَعَ الْغَنَمِ، وَ یَرْضَی عَنْهُ سَاکِنُ السَّمَاءِ وَ الطَّیْرُ فِی الْجَوِّ وَ الْحِیتَانُ فی الْبِحَارِ، یَا لَهُ مِنْ عَبْدٍ مَا أَکْرَمَهُ عَلَی اللَّهِ، طُوبَی لِمَنْ أَطَاعَهُ وَ وَیْلٌ لِمَنْ عَصَاهُ طُوبَی لِمَنْ قَاتَلَ بَیْنَ یَدَیْهِ فَقَتَلَ أَوْ قُتِلَ أُولئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ، وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ، وَ أُولئِکَ هُمُ الْفائِزُونَ.(1)

عتیق بن یعقوب، از عبد الله بن ربیعة نقل کرده که گفت در حدیثی طولانی در فضیلت پیامبر صلی الله علیه واله آمده است: ..... و کسی که بعد از او مورد انتظار است، نام او نام پیامبر صلی الله علیه واله است، به عدل و داد دستور می دهد و خود دادگری می کند، از منکر نهی و جلوگیری می کند، و خود از منکر می پرهیزد و اجتناب می نماید، خداوند به

ص: 57

کد آیه: 249 / 2 اسم آیه: امتحان اصحاب

{... قالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِیکُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَیْسَ مِنِّی وَ مَنْ لَمْ یَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّی إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِیَدِهِ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلَّا قَلِیلًا مِنْهُم...}.

... به آنها گفت: «خداوند، شما را به وسیله یک نهر آب، آزمایش می کند آنها که از آن بنوشند، از من نیستند و آنها که جز یک پیمانه با دست خود، بیشتر از آن نخورند، از من هستند» جز عده کمی، همگی از آن آب نوشیدند ...

عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ إِنَّ أَصْحَابَ مُوسَی ابْتُلُوا بِنَهَرٍ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عجل الله : «إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِیکُمْ بِنَهَرٍ» وَ إِنَّ أَصْحَابَ الْقَائِمِ یُبْتَلَوْنَ بِمِثْلِ ذَلِک.(1)

از ابو بصیر از حضرت صادق علیه السلام نقل کرده که فرمود: خداوند اصحاب موسی را به وسیله ی نهر آبی امتحان کرد چنان که خدا فرمود: «إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِیکُمْ بِنَهَرٍ» اصحاب قائم هم، چنین امتحانی خواهند داشت.

ص: 59

کد آیه: 257 / 2 اسم آیه: نور و ظلمت

{اللَّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُوا یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ وَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَوْلِیاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ یُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَی الظُّلُماتِ أُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فِیها خالِدُونَ}.

خداوند، ولیّ و سرپرست کسانی است که ایمان آورده اند آنها را از ظلمتها، به سوی نور بیرون می برد. (اما) کسانی که کافر شدند، اولیای آنها طاغوتها هستند که آنها را از نور، به سوی ظلمتها بیرون می برند آنها اهل آتشند و همیشه در آن خواهند ماند.

1- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: کُلُّ رَایَةٍ تُرْفَعُ قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ علیه السلام فَصَاحِبُهَا طَاغُوتٌ یُعْبَدُ مِنْ دُونِ اللَّهِ عجل الله .(1)

ابو بصیر از امام صادق علیه السلام روایت می کند که حضرت فرمودند: هر پرچمی که پیش از قیام قائم علیه السلام برافراشته شود صاحب آن طاغوتی است که در برابر خدا پرستیده می شود.

ص: 60

کد آیه: 261 / 2 اسم آیه: هفتمین خوشه

{مَثَلُ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ فِی کُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ وَ اللَّهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِیمٌ}.

کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می کنند، همانند بذری هستند که هفت خوشه برویاند که در هر خوشه، یکصد دانه باشد و خداوند آن را برای هر کس بخواهد، دو یا چند برابر می کند و خدا (از نظر قدرت و رحمت،) وسیع، و (به همه چیز) داناست.

عن المفضل بن محمد الجعفی قال: سألت أبا عبد الله علیه السلام عن قول الله: «کَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ» قال: الحبة: فاطمة3، و السبع سنابل: سبعة من ولدها، سابعهم قائمهم، قلت: الحسن علیه السلام ؟ قال: الحسن إمام من الله مفترض طاعته، و لکن لیس من السنابل السبعة، أولهم الحسین علیه السلام ، و آخرهم القائم علیه السلام ، فقلت: قوله: «فِی کُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ» قال: یولد الرجل منهم فی الکوفة مائة من صلبه، و لیس ذلک إلا هؤلاء السبعة.(1)

ص: 63

کد آیه: 269 / 2 اسم آیه: خیر کثیر

{یُؤْتِی الْحِکْمَةَ مَنْ یَشاءُ وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثیراً وَ ما یَذَّکَّرُ إِلاَّ أُولُوا الْأَلْباب}.

(خدا) دانش و حکمت را به هر کس بخواهد (و شایسته بداند) می دهد و به هر کس دانش داده شود، خیر فراوانی داده شده است. و جز خردمندان، (این حقایق را درک نمی کنند، و) متذکر نمی گردند.

1- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثِیراً»، فَقَالَ: هِیَ طَاعَةُ اللَّهِ وَ مَعْرِفَةُ الْإِمَامِ.(1)

ابو بصیر از حضرت صادق علیه السلام سوال کرد از تفسیر قول خداوند: «وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَةَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثِیراً»، یعنی: «هر کسی را حکمت داده شود، پس به او خیر بسیاری داده شده است» حضرت فرمودند: حکمت، طاعت خداوند و شناخت امام است.

ص: 65

کد آیه: 285 / 2 اسم آیه: ستاره ی درخشان

{آمَنَ الرَّسُولُ بِما أُنْزِلَ إِلَیْهِ مِنْ رَبِّهِ وَ الْمُؤْمِنُونَ کُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَ مَلائِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ وَ قالُوا سَمِعْنا وَ أَطَعْنا غُفْرانَکَ رَبَّنا وَ إِلَیْکَ الْمَصیرُ}.

پیامبر، به آنچه از سوی پروردگارش بر او نازل شده، ایمان آورده است. (و او، به تمام سخنان خود، کاملًا مؤمن می باشد.) و همه مؤمنان (نیز)، به خدا و فرشتگان او و کتابها و فرستادگانش، ایمان آورده اند (و می گویند:) ما در میان هیچ یک از پیامبران او، فرق نمی گذاریم (و به همه ایمان داریم). و (مؤمنان) گفتند: «ما شنیدیم و اطاعت کردیم. پروردگارا! (انتظارِ) آمرزش تو را (داریم) و بازگشت (ما) به سوی توست.» قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله : لَیْلَةَ أُسْرِیَ بِی إِلَی الْجَلِیلِ جَلَّ جَلَالُهُ أَوْحَی إِلَیَّ «آمَنَ الرَّسُولُ بِما أُنْزِلَ إِلَیْهِ مِنْ رَبِّهِ»، قُلْتُ: وَ الْمُؤْمِنُونَ؟ قَالَ: صَدَقْتَ، یَا مُحَمَّدُ! مَنْ خَلَّفْتَ فِی أُمَّتِکَ؟ قُلْتُ: خَیْرَهَا، قَالَ: عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ، قُلْتُ: نَعَمْ یَا رَبِّ.

قَالَ: یَا مُحَمَّدُ! إِنِّی اطَّلَعْتُ إِلَی الْأَرْضِ اطِّلَاعَةً فَاخْتَرْتُکَ مِنْهَا فَشَقَقْتُ لَکَ اسْماً مِنْ أَسْمَائِی، فَلَا أُذْکَرُ فِی مَوْضِعٍ إِلَّا ذُکِرْتَ مَعِی، فَأَنَا الْمَحْمُودُ وَ أَنْتَ مُحَمَّدٌ صلی الله علیه و اله ، ثُمَّ اطَّلَعْتُ الثَّانِیَةَ فِیهَا فَاخْتَرْتُ مِنْهَا عَلِیّاً وَ شَقَقْتُ لَهُ اسْماً مِنْ أَسْمَائِی، فَأَنَا الْأَعْلَی وَ هُوَ عَلِیٌّ.

ص: 67

کد آیه: 7 / 3 اسم آیه: راسخون

{هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ عَلَیْکَ الْکِتابَ مِنْهُ آیاتٌ مُحْکَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتابِ وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ فَأَمَّا الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ زَیْغٌ فَیَتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ ابْتِغاءَ الْفِتْنَةِ وَ ابْتِغاءَ تَأْوِیلِهِ وَ ما یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ یَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ کُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا وَ ما یَذَّکَّرُ إِلَّا أُولُوا الْأَلْبابِ}.

او کسی است که این کتاب (آسمانی) را بر تو نازل کرد، که قسمتی از آن، آیات «محکم» [صریح و روشن] است که اساس این کتاب می باشد و قسمتی از آن، «متشابه» است اما آنها که در قلوبشان انحراف است، به دنبال متشابهاتند، تا فتنه انگیزی کنند (و مردم را گمراه سازند) و تفسیر (نادرستی) برای آن می طلبند در حالی که تفسیر آنها را، جز خدا و راسخان در علم، نمی دانند. (آنها که به دنبال فهم و درکِ اسرارِ همه آیات قرآن در پرتو علم و دانش الهی) می گویند: «ما به همه آن ایمان آوردیم همه از طرف پروردگارِ ماست.» و جز صاحبان عقل، متذکر نمی شوند.

1- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: نَحْنُ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ وَ نَحْنُ نَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ.(1)

ص: 70

کد آیه: 18 / 3 اسم آیه: شَهِدَ الله

{شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ وَ الْمَلائِکَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزیزُ الْحَکیمُ}.

خداوند، گواهی می دهد که معبودی جز او نیست و فرشتگان و صاحبان دانش، (هر کدام به گونه ای بر این مطلب،) گواهی می دهند در حالی که (خداوند در تمام عالم) قیام به عدالت دارد معبودی جز او نیست، که هم توانا و هم حکیم است.

عَنْ غِیَاثِ بْنِ أَسِید شَهِدْتُ مُحَمَّدَ بْنَ عُثْمَانَ الْعَمْرِیَّ قَدَّسَ اللَّهُ رُوحَهُ، یَقُولُ: لَمَّا وُلِدَ الْخَلَفُ الْمَهْدِیُّ علیه السلام ، سَطَعَ نُورٌ مِنْ فَوْقِ رَأْسِهِ إِلَی أَعْنَانِ السَّمَاءِ، ثُمَّ سَقَطَ لِوَجْهِهِ سَاجِداً لِرَبِّهِ تَعَالَی ذِکْرُهُ.

ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ وَ هُوَ یَقُولُ: «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ وَ الْمَلائِکَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ»، قَالَ: وَ کَانَ مَوْلِدُهُ یَوْمَ الْجُمُعَةِ.(1)

غیاث بن اسید گوید: با محمّد بن عثمان عمری قدس اللَّه روحه (دومّین نایب خاص حضرت ولیّ عصر ارواحنا فداه) دیدار کردم، او می گفت: هنگامی که خلف

ص: 73

کد آیه: 33 / 3 اسم آیه: وارث انبیاء

{إِنَّ اللَّهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمینَ}.

به حقیقت خدا آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برگزید.

عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِیدَ الْجُعْفِیِّ قَالَ: قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ الْبَاقِرُ8: یَا جَابِرُ! الْزَمِ الْأَرْضَ وَ لَا تُحَرِّکْ یَداً وَ لَا رِجْلًا حَتَّی تَرَی عَلَامَاتٍ أَذْکُرُهَا لَکَ إِنْ أَدْرَکْتَهَا، أَوَّلُهَا اخْتِلَافُ بَنِی الْعَبَّاسِ وَ مَا أَرَاکَ تُدْرِکُ ذَلِکَ وَ لَکِنْ حَدِّثْ بِهِ مِنْ بَعْدِی عَنِّی...

إلی أن قال فی الحدیث: قَالَ: وَ الْقَائِمُ علیه السلام یَوْمَئِذٍ بِمَکَّةَ قَدْ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَی الْبَیْتِ الْحَرَامِ مُسْتَجِیراً بِهِ، فَیُنَادِی:

یَا أَیُّهَا النَّاسُ! إِنَّا نَسْتَنْصِرُ اللَّهَ فَمَنْ أَجَابَنَا مِنَ النَّاسِ فَإِنَّا أَهْلُ بَیْتِ نَبِیِّکُمْ مُحَمَّدٍ وَ نَحْنُ أَوْلَی النَّاسِ بِاللَّهِ وَ بِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و اله ، فَمَنْ حَاجَّنِی فِی آدَمَ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِآدَمَ، وَ مَنْ حَاجَّنِی فِی نُوحٍ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِنُوحٍ، وَ مَنْ حَاجَّنِی فِی إِبْرَاهِیمَ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ، وَ مَنْ حَاجَّنِی فِی مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و اله فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و اله ، وَ مَنْ حَاجَّنِی فِی النَّبِیِّینَ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِالنَّبِیِّینَ، أَ لَیْسَ اللَّهُ یَقُولُ فِی مُحْکَمِ کِتَابِهِ:

ص: 75

کد آیه: 36 / 3 اسم آیه: سنگسار کردن شیطان

{... وَ إِنِّی أُعیذُها بِکَ وَ ذُرِّیَّتَها مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجیمِ}.

... او و فرزندانش را از شرّ شیطان رانده شده در پناه تو قرار می دهم.

عَنْ عَبْدِ الْعَظِیمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَسَنِیِّ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ عَلِیَّ بْنَ مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرِیَّ8، یَقُولُ: مَعْنَی الرَّجِیمِ أَنَّهُ مَرْجُومٌ بِاللَّعْنِ، مَطْرُودٌ مِنْ مَوَاضِعِ الْخَیْرِ، لَا یَذْکُرُهُ مُؤْمِنٌ إِلَّا لَعَنَهُ، وَ إِنَّ فِی عِلْمِ اللَّهِ السَّابِقِ أَنَّهُ إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ علیه السلام ، لَا یَبْقَی مُؤْمِنٌ فِی زَمَانِهِ إِلَّا رَجَمَهُ بِالْحِجَارَةِ کَمَا کَانَ قَبْلَ ذَلِکَ مَرْجُوماً بِاللَّعْنِ.(1)

عبد العظیم بن عبد اللَّه حسنی گوید: از حضرت امام علی النقی علیه السلام شنیدم که می فرمودند: مفهوم رجیم آن است که شیطان با لعن از درگاه خدا رانده شده، و از هر جای خیر و نیکی دور شده، هیچ مؤمنی او را یاد نمی کند، مگر اینکه بر او لعنت فرستد.

به راستی در علم اولیّه ی خداوند گذشته است که، وقتی امام قائم علیه السلام قیام فرماید، هیچ مؤمنی نمی ماند مگر آن که در آن زمان همانطور که قبلاً اورا لعن و نفرین می کرد، سنگ بر او می زند و او را از خود دور می سازد.

ص: 78

کد آیه: 68 / 3 اسم آیه: شباهت به حضرت ابراهیم علیه السلام

{إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهیمَ لَلَّذینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذینَ آمَنُوا وَ اللَّهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنینَ}.

نزدیکترین مردم به ابراهیم کسانی هستند که از او پیروی کنند و این پیغمبر و امّتش که اهل ایمانند و خدا دوستدار و سرپرست مؤمنان است.

1 - عَن إِسْمَاعِیل بْنِ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ علیهما السلام (فی حدیث طویل) أَنَّهُ قَالَ: ... وَ اللَّهِ لَکَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَیْهِ وَ قَدْ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَی الْحَجَرِ فَیَنْشُدُ اللَّهَ حَقَّهُ ثُمَّ یَقُولُ: یَا أَیُّهَا النَّاسُ! مَنْ یُحَاجُّنِی فِی اللَّهِ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِاللَّهِ أَیُّهَا النَّاسُ، مَنْ یُحَاجُّنِی فِی آدَمَ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِآدَمَ، أَیُّهَا النَّاسُ! مَنْ یُحَاجُّنِی فِی نُوحٍ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِنُوحٍ، أَیُّهَا النَّاسُ! مَنْ یُحَاجُّنِی فِی إِبْرَاهِیمَ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ...(1)

اسماعیل بن جابر از امام باقر علیه السلام در خبری طولانی روایت کرده که حضرت فرمودند: ... به خدا سوگند، گویی به او (قائم) می نگرم که با پشت، به حجر (الاسود) تکیه زده، و آنگاه خدا را به حق خودش سوگند می دهد و سپس می گوید: ای مردم! هر کس درباره خدا با من محاجه و بحث کند، من سزاوارترین فرد به خدا

ص: 79

کد آیه: 81 / 3 اسم آیه: رجعت انبیاء

{وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ میثاقَ النَّبِیِّینَ لَما آتَیْتُکُمْ مِنْ کِتابٍ وَ حِکْمَةٍ ثُمَّ جاءَکُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَکُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ قالَ أَ أَقْرَرْتُمْ وَ أَخَذْتُمْ عَلی ذلِکُمْ إِصْری قالُوا أَقْرَرْنا قالَ فَاشْهَدُوا وَ أَنَا مَعَکُمْ مِنَ الشَّاهِدینَ}.

و (یاد کن) آن گاه که خدا از پیغمبران (و امّتهاشان) پیمان گرفت که چون به شما کتاب و حکمت بخشیدم سپس بر شما (اهل کتاب) رسولی از جانب خدا آمد که گواهی به راستی کتاب و شریعت شما می داد به او ایمان آورده و یاری او کنید خدا فرمود: آیا اقرار داشته و پیمان مرا بر این امر پذیرفتید؟ همه گفتند: اقرار داریم. خدا فرمود: گواه باشید، من هم با شما گواهم.

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْکَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فِی قَوْلِهِ: «وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِیثاقَ النَّبِیِّینَ لَما آتَیْتُکُمْ مِنْ کِتابٍ وَ حِکْمَةٍ ثُمَّ جاءَکُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَکُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ» قَالَ: مَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِیّاً مِنْ لَدُنْ آدَمَ إِلَی عِیسَی علیه السلام إِلَّا أَنْ یَرْجِعَ إِلَی الدُّنْیَا فَیَنْصُرَ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام وَ هُوَ قَوْلُهُ «لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ» یَعْنِی رَسُولَ اللَّهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ یَعْنِی أَمِیرَ الْمُؤْمِنِین.(1)

ص: 81

کد آیه: 83 / 3 اسم آیه: فقط اسلام

{أَ فَغَیْرَ دِینِ اللَّهِ یَبْغُونَ وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ کَرْهاً وَ إِلَیْهِ یُرْجَعُونَ}.

آیا کافران، دینی غیر دین خدا را می طلبند؟ و حال آنکه هر که در آسمانها و زمین است خواه ناخواه مطیع امر خداست و همه به سوی او بازگردانده می شوند.

1- عَن ابْنِ بُکَیْرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ علیه السلام ، عَنْ قَوْلِهِ: «وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ کَرْهاً»، قَالَ: أُنْزِلَتْ فِی الْقَائِمِ علیه السلام ، إِذَا خَرَجَ بِالْیَهُودِ وَ النَّصَارَی وَ الصَّابِئِینَ وَ الزَّنَادِقَةِ وَ أَهْلِ الرِّدَّةِ وَ الْکُفَّارِ فِی شَرْقِ الْأَرْضِ وَ غَرْبِهَا، فَعَرَضَ عَلَیْهِمُ الْإِسْلَامَ فَمَنْ أَسْلَمَ طَوْعاً أَمَرَهُ بِالصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ، وَ مَا یُؤْمَرُ بِهِ الْمُسْلِمُ وَ یَجِبُ لِلَّهِ عَلَیْهِ، وَ مَنْ لَمْ یُسْلِمْ ضَرَبَ عُنُقَهُ حَتَّی لَا یَبْقَی فِی الْمَشَارِقِ وَ الْمَغَارِبِ أَحَدٌ، إِلَّا وَحَّدَ اللَّهَ.

قُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! إِنَّ الْخَلْقَ أَکْثَرُ مِنْ ذَلِکَ، فَقَالَ: إِنَّ اللَّهَ إِذَا أَرَادَ أَمْراً قَلَّلَ الْکَثِیرَ وَ کَثَّرَ الْقَلِیلَ.(1)

ص: 83

کد آیه: 97 / 3 اسم آیه: امنیت در سایه بیعت با حضرت مهدی علیه السلام

{فیهِ آیاتٌ بَیِّناتٌ مَقامُ إِبْراهیمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً وَ لِلَّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَیْهِ سَبیلاً وَ مَنْ کَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِیٌّ عَنِ الْعالَمینَ}.

در آن، نشانه های روشن، (از جمله) مقام ابراهیم است و هر کس داخل آن [خانه خدا] شود در امان خواهد بود، و برای خدا بر مردم است که آهنگ خانه (او) کنند، آنها که توانایی رفتن به سوی آن دارند. و هر کس کفر ورزد (و حج را ترک کند، به خود زیان رسانده)، خداوند از همه جهانیان، بی نیاز است.

فی حدیثٍ طویل... عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: دَخَلَ عَلَیْهِ أَبُو حَنِیفَةَ، فَقَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : ... فَقَالَ: یَا ابَا حَنِیفَةَ! أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً»، أَیْنَ ذَلِکَ مِنَ الْأَرْضِ؟ قَالَ: الْکَعْبَةُ، قَالَ: أَ فَتَعْلَمُ أَنَّ الْحَجَّاجَ بْنَ یُوسُفَ حِینَ وَضَعَ الْمَنْجَنِیقَ عَلَی ابْنِ الزُّبَیْرِ فِی الْکَعْبَةِ فَقَتَلَهُ کَانَ آمِناً فِیهَا؟ قَالَ: فَسَکَتَ فَلَمَّا خَرَجَ، قَالَ أَبُو بَکْرٍ الْحَضْرَمِیُّ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! الْجَوَابُ فِی الْمَسْأَلَتَیْنِ؟

ص: 85

کد آیه:125/3 اسم آیه: ملائکه یاوران حضرت مهدی علیه السلام

{بَلی إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا وَ یَأْتُوکُمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هذا یُمْدِدْکُمْ رَبُّکُمْ بِخَمْسَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِکَةِ مُسَوِّمینَ}.

آری، (امروز هم) اگر استقامت و تقوا پیشه کنید، و دشمن به همین زودی به سراغ شما بیاید، خداوند شما را به پنج هزار نفر از فرشتگان، که نشانه هایی با خود دارند، مدد خواهد داد! فی تفسیر العیاشی عَنْ ضُرَیْسِ بْنِ عَبْدِ الْمَلِکِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ: إِنَّ الْمَلَائِکَةَ الَّذِینَ نَصَرُوا مُحَمَّداً صلی الله علیه واله یَوْمَ بَدْرٍ فِی الْأَرْضِ مَا صَعِدُوا بَعْدُ وَ لَا یَصْعَدُونَ حَتَّی یَنْصُرُوا صَاحِبَ هَذَا الْأَمْرِ وَ هُمْ خَمْسَةُ آلَافٍ.(1)

تفسیر عیاشی از ضریس بن عبد الملک، از امام باقر علیه السلام روایت کرده که حضرت فرمودند: فرشتگانی که حضرت محمد صلی الله علیه واله را روز جنگ بدر در زمین یاری کردند، از آن پس به آسمان بالا نرفتند، و نمی روند تا اینکه صاحب الامر علیه السلام را یاری نمایند، تعداد آن فرشتگان پنج هزار تن است.

ص: 87

کد آیه: 140 / 3 اسم آیه: دولت حضرت قائم علیه السلام

{إِنْ یَمْسَسْکُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِثْلُهُ وَ تِلْکَ الْأَیَّامُ نُداوِلُها بَیْنَ النَّاسِ وَ لِیَعْلَمَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ یَتَّخِذَ مِنْکُمْ شُهَداءَ وَ اللَّهُ لا یُحِبُّ الظَّالِمِینَ}.

اگر (در اُحد) به شما آسیبی رسید، به دشمنان شما نیز (در بدر) آسیب رسید، و ما این روزها (ی پیروزی و شکست) را در میان مردم می گردانیم تا خداوند مقام اهل ایمان را معلوم کند و از میان شما، شاهدانی بگیرد و خدا ستمکاران را دوست ندارد.

فی تفسیر العیاشی عَنْ زُرَارَة عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فِی قَوْلِ اللَّهِ: «وَ تِلْکَ الْأَیَّامُ نُداوِلُها بَیْنَ النَّاسِ»، قَالَ: مَا زَالَ مُنْذُ خَلَقَ اللَّهُ آدَمَ دَوْلَةٌ لِلَّهِ وَ دَوْلَةٌ لِإِبْلِیسَ فَأَیْنَ دَوْلَةُ اللَّهِ أَمَا هُوَ قَائِمٌ وَاحِدٌ.(1)

در تفسیر عیّاشی از زراره روایت می کند که امام صادق علیه السلام فرمودند: از زمان خلقت آدم همیشه دولتی از خدا و دولتی از شیطان بوده، پس در این زمان دولت خدا کو؟ آگاه باشید که صاحب دولت خدا قائم آل محمد: است.

ص: 88

کد آیه: 142 / 3 اسم آیه: امتحان مؤمنین در غیبت

{أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَ لَمَّا یَعْلَمِ اللَّهُ الَّذینَ جاهَدُوا مِنْکُمْ وَ یَعْلَمَ الصَّابِرینَ}.

آیا چنین پنداشتید که (تنها با ادّعای ایمان) وارد بهشت خواهید شد، در حالی که خداوند هنوز مجاهدان از شما و صابران را مشخّص نساخته است؟! عَنِ الْبَزَنْطِیِّ قَالَ: قَالَ أَبُو الْحَسَنِ علیه السلام : أَمَا وَ اللَّهِ لَا یَکُونُ الَّذِی تَمُدُّونَ إِلَیْهِ أَعْیُنَکُمْ حَتَّی تُمَیَّزُوا وَ تُمَحَّصُوا وَ حَتَّی لَا یَبْقَی مِنْکُمْ إِلَّا الْأَنْدَرُ ثُمَّ تَلَا: «أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَکُوا ...، ... وَ لَمَّا یَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِینَ جاهَدُوا مِنْکُمْ وَ یَعْلَمَ الصَّابِرِینَ».(1)

از احمد بن ابی نصر بزنطی روایت است که گفت: امام موسی بن جعفر علیهما السلام فرمودند: به خدا قسم آنچه شما چشم به سوی آن دوخته اید واقع نمی شود، مگر بعد از اینکه تمیز داده شوید و امتحان بدهید و تا هنگامی که جز دسته ای اندک کسی از شما (شیعیان) نمی ماند، سپس این آیه را تلاوت فرمودند: «أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَکُوا...، ... وَ لَمَّا یَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِینَ جاهَدُوا مِنْکُمْ وَ یَعْلَمَ الصَّابِرِینَ»، یعنی: آیا گمان می کنید، که شما را به حال خود می گذارند، و تا کنون خداوند آنها را که جهاد می کنند و ثابت قدم می مانند، نمی شناسد.

ص: 89

کد آیه: 144 / 3 اسم آیه: رجعت شهدا

{وَ ما مُحَمَّدٌ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَ فَإِنْ ماتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلی أَعْقابِکُمْ ...}.

محمد صلی الله علیه واله فقط پیامبر است، قبل از او نیز پیامبرانی بودند. آیا اگر او بمیرد و یا (در جنگ) کشته شود، شما بعقب بر میگردید؟ ...

عَنْ زُرَارَة قَالَ: کَرِهْتُ أَنْ أَسْأَلَ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام فِی الرَّجْعَةِ فَاحْتَلْتُ مَسْأَلَةً لَطِیفَةً، لِأَبْلُغَ بِهَا حَاجَتِی مِنْهَا، فَقُلْتُ: أَخْبِرْنِی عَمَّنْ قُتِلَ مَاتَ؟ قَالَ: لَا، الْمَوْتُ مَوْتٌ وَ الْقَتْلُ قَتْلٌ، فَقُلْتُ: مَا أَحَدٌ یُقْتَلُ إِلَّا مَاتَ؟ قَالَ: فَقَالَ: یَا زُرَارَةُ! قَوْلُ اللَّهِ أَصْدَقُ مِنْ قَوْلِکَ قَدْ فَرَّقَ بَیْنَ الْقَتْلِ وَ الْمَوْتِ فِی الْقُرْآنِ، فَقَالَ علیه السلام : «أَ فَإِنْ ماتَ أَوْ قُتِلَ»، وَ قَالَ: «لَئِنْ مُتُّمْ أَوْ قُتِلْتُمْ لَإِلَی اللَّهِ تُحْشَرُونَ»، فَلَیْسَ کَمَا قُلْتَ یَا زُرَارَةُ الْمَوْتُ مَوْتٌ وَ الْقَتْلُ قَتْلٌ وَ قَدْ قَالَ اللَّهُ عجل الله : «إِنَّ اللَّهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا»، قَالَ: فَقُلْتُ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ: «کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ»، أَ فَرَأَیْتَ مَنْ قُتِلَ لَمْ یَذُقِ الْمَوْتَ فَقَالَ: لَیْسَ مَنْ قُتِلَ بِالسَّیْفِ کَمَنْ مَاتَ عَلَی فِرَاشِهِ، إِنَّ مَنْ قُتِلَ لَا بُدَّ أَنْ یَرْجِعَ إِلَی الدُّنْیَا حَتَّی یَذُوقَ الْمَوْتَ.(1)

ص: 90

کد آیه: 200 / 3 اسم آیه: وظیفه ی منتظران

{یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ}.

ای اهل ایمان، (در کار دین) صبور باشید و یکدیگر را به صبر و مقاومت سفارش کنید و مهیّا و مراقب کار دشمن بوده و خداترس باشید، شاید رستگار شوید.

1- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْبَاقِرِ علیهما السلام فِی مَعْنَی قَوْلِهِ تَعَالَی: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا»، قَالَ: اصْبِرُوا عَلَی أَدَاءِ الْفَرَائِضِ وَ صابِرُوا عَدُوَّکُمْ وَ رابِطُوا، إِمَامَکُمُ الْمُنْتَظَرَ.(1)

از امام محمد باقر علیه السلام نقل شده که فرمودند: تأویل آیه این است: شکیبا باشید بر انجام فرائض دینی، و صبر کنید بر آزار دشمنانتان، و مواظب ظهور امام خود مهدی منتظَر علیه السلام باشید.

ص: 92

کد آیه: 41 / 4 اسم آیه: شاهد

{فَکَیْفَ إِذا جِئْنا مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ بِشَهیدٍ وَ جِئْنا بِکَ عَلی هؤُلاءِ شَهیداً}.

پس حال آنها چگونه است آن روزی که از هر امتی، شاهد و گواهی (بر اعمالشان) می آوریم، و تو را نیز بر آنان گواه خواهیم آورد؟ عَنْ سَمَاعَة قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «فَکَیْفَ إِذا جِئْنا مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِیدٍ وَ جِئْنا بِکَ عَلی هؤُلاءِ شَهِیدا»ً، قَالَ: نَزَلَتْ فِی أُمَّةِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و اله خَاصَّةً فِی کُلِّ قَرْنٍ مِنْهُمْ إِمَامٌ مِنَّا شَاهِدٌ عَلَیْهِمْ وَ مُحَمَّدٌ صلی الله علیه و اله شَاهِدٌ عَلَیْنَا.(1)

سماعه گفت: حضرت صادق علیه السلام در باره ی آیه: «فَکَیْفَ إِذا جِئْنا مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِیدٍ وَ جِئْنا بِکَ عَلی هؤُلاءِ شَهِیداً»، فرمودند: این آیه فقط در باره ی امت محمّد صلی الله علیه واله نازل شده در هر قرنی از ما خانواده امامی وجود دارد که گواه بر آنها است و حضرت محمد صلی الله علیه واله گواه بر ما است.

ص: 95

کد آیه: 47 / 4 اسم آیه: خسف بیداء

{یا أَیُّهَا الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ آمِنُوا بِما نَزَّلْنا مُصَدِّقاً لِما مَعَکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّها عَلی أَدْبارِها أَوْ نَلْعَنَهُمْ کَما لَعَنَّا أَصْحابَ السَّبْتِ وَ کانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولاً}.

ای کسانی که به شما کتاب آسمانی داده شد، به قرآنی که فرستادیم که مصدّق تورات و انجیل شماست ایمان آورید پیش از آنکه بر چهره هایی (از اثر ضلالت) خط خذلان کشیم و آنها را واژگون کنیم یا مانند اصحاب سَبت بر آنها لعنت و عذاب فرستیم، و (بترسید که) قضای خدا واقع شدنی است.

عَنْ جَابِر قَالَ: قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ علیه السلام : یَا جَابِرُ! الْزَمِ الْأَرْضَ وَ لَا تُحَرِّکْ یَداً وَ لَا رِجْلًا حَتَّی تَرَی عَلَامَاتٍ أَذْکُرُهَا لَکَ إِنْ أَدْرَکْتَهَا أَوَّلُهَا اخْتِلَافُ بَنِی الْعَبَّاسِ وَ مَا أَرَاکَ تُدْرِکُ ذَلِکَ وَ لَکِنْ حَدِّثْ بِهِ مِنْ بَعْدِی عَنِّی.

وَ مُنَادٍ یُنَادِی مِنَ السَّمَاءِ وَ یَجِیئُکُمُ الصَّوْتُ مِنْ نَاحِیَةِ دِمَشْقَ بِالْفَتْحِ وَ تُخْسَفُ قَرْیَةٌ مِنْ قُرَی الشَّامِ تُسَمَّی الْجَابِیَةَ وَ تَسْقُطُ طَائِفَةٌ مِنْ مَسْجِدِ دِمَشْقَ الْأَیْمَنِ وَ مَارِقَةٌ تَمْرُقُ مِنْ نَاحِیَةِ التُّرْکِ وَ یَعْقُبُهَا هَرْجُ الرُّومِ وَ سَیُقْبِلُ إِخْوَانُ التُّرْکِ حَتَّی یَنْزِلُوا الْجَزِیرَةَ وَ سَتُقْبِلُ مَارِقَةُ الرُّومِ حَتَّی یَنْزِلُوا الرَّمْلَةَ.

ص: 96

کد آیه:59/4 اسم آیه:اولی الامر

{یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فی شَیْ ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَی اللَّهِ وَ الرَّسُولِ إِنْ کُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ ذلِکَ خَیْرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْویلاً}.

ای کسانی که ایمان آورده اید! اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولو الأمر [اوصیای پیامبر] را! و هر گاه در چیزی نزاع داشتید، آن را به خدا و پیامبر بازگردانید (و از آنها داوری بطلبید) اگر به خدا و روز رستاخیز ایمان دارید! این (کار) برای شما بهتر، و عاقبت و پایانش نیکوتر است.

1- عَنْ جَابِر الْجُعْفِیِّ، قَالَ: سَمِعْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ یَقُولُ: لَمَّا أَنْزَلَ اللَّهُ عزّ و جلّ عَلَی نَبِیِّهِ: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ»، قُلْتُ: یَا رَسُولَ اللَّهِ! عَرَفْنَا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ، فَمَنْ أُولُو الْأَمْرِ الَّذِینَ قَرَنَ اللَّهُ طَاعَتَهُمْ بِطَاعَتِکَ؟ قَالَ: هُمْ خُلَفَائِی، یَا جَابِرُ! وَ أَئِمَّةُ الْمُسْلِمِینَ بَعْدِی، أَوَّلُهُمْ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ، ثُمَّ الْحَسَنُ، ثُمَّ الْحُسَیْنُ، ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ، ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ الْمَعْرُوفُ فِی التَّوْرَاةِ بِالْبَاقِرِ، وَ سَتُدْرِکُهُ، یَا جَابِرُ! فَإِذَا لَقِیتَهُ فَأَقْرِئْهُ مِنِّی السَّلَامَ، ثُمَّ الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ، ثُمَّ مُوسَی بنِ جَعفَر، ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ مُوسَی، ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ، ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ، ثُمَّ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ، ثُمَّ سَمِیِّی وَ کَنِیِّی حُجَّةُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ بَقِیَّتُهُ فِی عِبَادِهِ، ابْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ، ذَاکَ

ص: 101

کد آیه: 69 / 4 اسم آیه: بهترین رفیق

{وَ مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقاً}.

و کسی که خدا و پیامبر را اطاعت کند، (در روز رستاخیز،) همنشین کسانی خواهد بود که خدا، نعمت خود را بر آنان تمام کرده از پیامبران و صدّیقان و شهدا و صالحان و آنها رفیقهای خوبی هستند!1- عَن زُرارة عَن أبی جَعفر علیه السلام قال: ... وَ أمّا قَولُه: «وَ مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقاً»، قَالَ: النَّبِیِّینَ: رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله ، وَ الصِّدِّیقِینَ: عَلِیٌّ علیه السلام ، وَ الشُّهَداءِ: الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ علیهما السلام ، وَ الصَّالِحِینَ: الْأَئِمَّةُ علیهم السلام: وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقاً: الْقَائِمُ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ علیه السلام .(1)

زراره از امام باقر علیه السلام روایت کرده که حضرت در تفسیر این آیه فرمودند: نبیّین، رسول خدا صلی الله علیه واله است، و صدّیقین، علی بن ابی طالب علیهما السلام است، و شهداء، حسن و

ص: 104

کد آیه: 77 / 4 اسم آیه: تأخیر

{أَ لَمْ تَرَ إِلَی الَّذینَ قیلَ لَهُمْ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ وَ أَقیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ فَلَمَّا کُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقِتالُ إِذا فَریقٌ مِنْهُمْ یَخْشَوْنَ النَّاسَ کَخَشْیَةِ اللَّهِ أَوْ أَشَدَّ خَشْیَةً وَ قالُوا رَبَّنا لِمَ کَتَبْتَ عَلَیْنَا الْقِتالَ لَوْ لا أَخَّرْتَنا إِلی أَجَلٍ قَریبٍ قُلْ مَتاعُ الدُّنْیا قَلیلٌ وَ الْآخِرَةُ خَیْرٌ لِمَنِ اتَّقی وَ لا تُظْلَمُونَ فَتیلاً}.

آیا ندیدی کسانی را که (در مکّه) به آنها گفته شد: «فعلاً دست از جهاد بدارید! و نماز را برپا کنید! و زکات بپردازید!»، ولی هنگامی که (در مدینه) فرمان جهاد به آنها داده شد، جمعی از آنان، از مردم می ترسیدند، همان گونه که از خدا می ترسند، بلکه بیشتر! و گفتند: «پروردگارا! چرا جهاد را بر ما مقرّر داشتی؟! چرا این فرمان را تا زمان نزدیکی تأخیر نینداختی؟!» به آنها بگو: «سرمایه زندگی دنیا، ناچیز است! و سرای آخرت، برای کسی که پرهیزگار باشد، بهتر است! و به اندازه رشته شکافِ هسته خرمایی، به شما ستم نخواهد شد!» عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ: وَ اللَّهِ! الَّذِی صَنَعَهُ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ علیهما السلام کَانَ خَیْراً لِهَذِهِ الْأُمَّةِ مِمَّا طَلَعَتْ عَلَیْهِ الشَّمْسُ، وَ اللَّهِ! لَفِیهِ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ: «أَ لَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ قِیلَ لَهُمْ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ» إِنَّمَا هِیَ طَاعَةُ

ص: 106

کد آیه: 159 / 4 اسم آیه: اقتداء

{وَ إِنْ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ إِلَّا لَیُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ یَکُونُ عَلَیْهِمْ شَهِیداً}.

و هیچ کس از اهل کتاب نیست جز آنکه پیش از مرگ به وی (عیسی) ایمان خواهد آورد و در روز قیامت او بر آنان گواه خواهد بود.

فی تفسیر القمی، عَنْ شَهْرِ بْنِ حَوْشَبٍ قَالَ: قَالَ لِیَ الْحَجَّاجُ: یَا شَهْرُ! آیَةٌ فِی کِتَابِ اللَّهِ قَدْ أَعْیَتْنِی.

فَقُلْتُ: أَیُّهَا الْأَمِیرُ! أَیَّةُ آیَةٍ هِیَ؟ فَقَالَ: قَوْلُهُ: «وَ إِنْ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ إِلَّا لَیُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ» وَ اللَّهِ إِنِّی لَأَمُرُّ بِالْیَهُودِیِّ وَ النَّصْرَانِیِّ فَتُضْرَبُ عُنُقُهُ ثُمَّ أَرْمَقُهُ بِعَیْنِی فَمَا أَرَاهُ یُحَرِّکُ شَفَتَیْهِ حَتَّی یَخْمُدَ.

فَقُلْتُ: أَصْلَحَ اللَّهُ الْأَمِیرَ، لَیْسَ عَلَی مَا تَأَوَّلْتَ.

قَالَ: کَیْفَ هُوَ؟ قُلْتُ: إِنَّ عِیسَی یَنْزِلُ قَبْلَ یَوْمِ الْقِیَامَةِ إِلَی الدُّنْیَا، فَلَا یَبْقَی أَهْلُ مِلَّةِ یَهُودِیٍّ وَ لَا غَیْرِهِ إِلَّا آمَنَ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَ یُصَلِّی خَلْفَ الْمَهْدِیِّ.

قَالَ: وَیْحَکَ! أَنَّی لَکَ هَذَا وَ مِنْ أَیْنَ جِئْتَ بِهِ؟ فَقُلْتُ: حَدَّثَنِی بِهِ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ علیهم السلام.

ص: 108

کد آیه: 165 / 4 اسم آیه: طول عمر

{... لِئَلاَّ یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَی اللَّهِ حُجَّةٌ...}.

... تا بعد از فرستادن پیامبران، حجّتی برای مردم بر خدا باقی نماند، (و بر همه اتمام حجّت شود)...

عَنْ سَدِیرٍ الصَّیْرَفِیِّ قَالَ: دَخَلْتُ أَنَا وَ الْمُفَضَّلُ بْنُ عُمَرَ وَ دَاوُدُ بْنُ کَثِیرٍ الرَّقِّیُّ وَ أَبُو بَصِیرٍ وَ أَبَانُ بْنُ تَغْلِبَ عَلَی مَوْلَانَا الصَّادِقِ علیه السلام ، فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ قَال: ... قال: أَمَّا الْعَبْدُ الصَّالِحُ أَعْنِی الْخَضِرَ علیه السلام ، فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی مَا طَوَّلَ عُمُرَهُ لِنُبُوَّةٍ قَرَّرَهَا لَهُ، وَ لَا لِکِتَابٍ نَزَّلَ عَلَیْهِ، وَ لَا لِشَرِیعَةٍ یَنْسِخُ بِهَا شَرِیعَةَ مَنْ کَانَ قَبْلَهُ مِنَ الْأَنْبِیَاءِ:، وَ لَا لِإِمَامَةٍ یُلْزِمُ عِبَادَهُ الِاقْتِدَاءَ بِهَا، وَ لَا لِطَاعَةٍ یَفْرِضُهَا، بَلَی إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی لَمَّا کَانَ فِی سَابِقِ عِلْمِهِ أَنْ یُقَدِّرَ مِنْ عُمُرِ الْقَائِمِ علیه السلام فِی أَیَّامِ غَیْبَتِهِ مَا یُقَدِّرُهُ وَ عَلِمَ مَا یَکُونُ مِنْ إِنْکَارِ عِبَادِهِ بِمِقْدَارِ ذَلِکَ الْعُمُرِ فِی الطُّولِ طُولِ عُمُرِ الْعَبْدِ الصَّالِحِ مِنْ غَیْرِ سَبَبٍ، أَوْجَبَ ذَلِکَ إِلَّا لِعِلَّةِ الِاسْتِدْلَالِ بِهِ عَلَی عُمُرِ الْقَائِمِ علیه السلام لِیَقْطَعَ بِذَلِکَ حُجَّةَ الْمُعَانِدِینَ: «لِئَلَّا یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَی اللَّهِ حُجَّةٌ».(1)

ص: 110

کد آیه: 3 / 5 اسم آیه: روز یأس کفّار

{... الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ دِینِکُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ...}.

... امروز، کافران از (زوال) آیین شما، مأیوس شدند بنا بر این، از آنها نترسید! و از (مخالفت) من بترسید! ...

عَنْ جَابِرٍ قَالَ: قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ علیه السلام : فِی هَذِهِ الْآیَةِ: «الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ دِینِکُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ»، یَوْمَ یَقُومُ الْقَائِمُ علیه السلام ، یَئِسَ بَنُو أُمَیَّةَ فَهُمُ الَّذِینَ کَفَرُوا یَئِسُوا مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ:.(1)

از جابر نقل است که امام محمد باقر علیه السلام در تفسیر این آیه فرمودند: آن روز، روز ظهور قائم آل محمد: است که بنی امیه نا امید می شوند و آنها هستند که کافر گشته و از آل محمد: نا امید می باشند.

ص: 112

کد آیه: 12 / 5 اسم آیه: دوازدهمین امام

{وَ لَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ میثاقَ بَنی إِسْرائیلَ وَ بَعَثْنا مِنْهُمُ اثْنَیْ عَشَرَ نَقیباً وَ قالَ اللَّهُ إِنِّی مَعَکُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلاةَ وَ آتَیْتُمُ الزَّکاةَ وَ آمَنْتُمْ بِرُسُلی وَ عَزَّرْتُمُوهُمْ وَ أَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً لَأُکَفِّرَنَّ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ وَ لَأُدْخِلَنَّکُمْ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ فَمَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذلِکَ مِنْکُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبیلِ}.

خدا از بنی اسرائیل پیمان گرفت. و از آنها، دوازده نقیب (سرپرست) برانگیختیم. و خداوند (به آنها) گفت: «من با شما هستم! اگر نماز را برپا دارید، و زکات را بپردازید، و به رسولان من ایمان بیاورید و آنها را یاری کنید، و به خدا قرض الحسن بدهید (در راه او، به نیازمندان کمک کنید)، گناهان شما را می پوشانم (می بخشم) و شما را در باغهایی از بهشت، که نهرها از زیر درختانش جاری است، وارد می کنم. اما هر کس از شما بعد از این کافر شود، از راه راست منحرف گردیده است.

1- عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه واله یَقُولُ: مَعَاشِرَ النَّاسِ! اعْلَمُوا أَنَّ لِلَّهِ تَعَالَی بَاباً، مَنْ دَخَلَهَا أَمِنَ مِنَ النَّارِ وَ مِنَ الْفَزَعِ الْأَکْبَرِ، فَقَامَ إِلَیْهِ أَبُو سَعِیدٍ الْخُدْرِیُّ، فَقَالَ: یَا رَسُولَ اللَّهِ! اهْدِنَا إِلَی هَذَا الْبَابِ حَتَّی نَعْرِفَهُ.

ص: 113

کد آیه: 14 / 5 اسم آیه: میثاق

{وَ مِنَ الَّذِینَ قالُوا إِنَّا نَصاری أَخَذْنا مِیثاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ...}.

و از کسانی که ادّعای نصرانیّت (و یاری مسیح) داشتند (نیز) پیمان گرفتیم ولی آنها قسمت مهمّی را از آنچه به آنان تذکّر داده شده بود فراموش کردند ...

عَنْ أَبِی الرَّبِیعِ الشَّامِیِّ قَالَ: قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : لَا تَشْتَرِ مِنَ السُّودَانِ أَحَداً، فَإِنْ کَانَ لَا بُدَّ فَمِنَ النُّوبَةِ، فَإِنَّهُمْ مِنَ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ عجل الله : «وَ مِنَ الَّذِینَ قالُوا إِنَّا نَصاری أَخَذْنا مِیثاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ»، أَمَا إِنَّهُمْ سَیَذْکُرُونَ ذَلِکَ الْحَظَّ وَ سَیَخْرُجُ مَعَ الْقَائِمِ علیه السلام مِنَّا عِصَابَةٌ مِنْهُمْ.(1)

ابو ربیع شامی، از امام صادق علیه السلام روایت کرده که حضرت فرمودند: از غلامهای سیاه پوست کسی را خریداری نکنید، واگر ناچار شدید، از حبشه (اتیوپی) بخرید.

زیرا آنان کسانی هستند که خداوندعجل الله درباره ی آنان فرموده: «وَ مِنَ الَّذِینَ قالُوا إِنَّا نَصاری أَخَذْنا مِیثاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ»، (و از کسانیکه گفتند، ما مسیحی هستیم واز آنها عهد و پیمان گرفتیم، وآنان بخشی از آنچه را که بدان یاد آور شده بودند، فراموش نمودند)، هان، آگاه باش که آنان، آن حظ (میثاق پیامبر وائمه) را یاد می کنند، وگروهی از آنان با قائم ما خروج خواهند کرد.

ص: 117

کد آیه:20/5 اسم آیه:پادشاهان رجعت

{... اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ جَعَلَ فیکُمْ أَنْبِیاءَ وَ جَعَلَکُمْ مُلُوکاً وَ آتاکُمْ ما لَمْ یُؤْتِ أَحَداً مِنَ الْعالَمینَ}.

... نعمت خدا را بر خود متذکّر شوید هنگامی که در میان شما، پیامبرانی قرار داد و شما را حاکم و صاحب اختیار خود قرار داد و به شما چیزهایی بخشید که به هیچ یک از جهانیان نداده بود! عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ الدَّیْلَمِیِّ، عَنْ أَبِیهِ، قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «إِذْ جَعَلَ فِیکُمْ أَنْبِیاءَ وَ جَعَلَکُمْ مُلُوکاً»، فَقَالَ: الْأَنْبِیَاءُ: رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله وَ إِبْرَاهِیمُ وَ إِسْمَاعِیلُ وَ ذُرِّیَّتُهُ، وَ الْمُلُوکُ: الْأَئِمَّةُ:. قَالَ: فَقُلْتُ: وَ أَیَّ مُلْکٍ أُعْطِیتُمْ؟ قَالَ: مُلْکَ الْجَنَّةِ وَ مُلْکَ الْکَرَّةِ.(1)

محمد بن سلیمان دیلمی از پدرش روایت می کند که گفت: از حضرت صادق علیه السلام تفسیر این آیه شریفه را پرسیدم: «إِذْ جَعَلَ فِیکُمْ أَنْبِیاءَ وَ جَعَلَکُمْ مُلُوکاً»، یعنی: شما را پیغمبران و پادشاهان قرار دادیم، حضرت فرمودند: مقصود از انبیاء پیغمبر اکرم صلی الله علیه واله و ابراهیم و اسماعیل و ذریّه ی اوست، و منظور از پادشاهان ائمه اطهار: می باشند، عرض کردم: خداوند چه سلطنتی به شما عطا می کند؟ فرمودند: سلطنت بهشت و سلطنت به هنگام رجعت را.

ص: 118

کد آیه:54/5 اسم آیه:یاران حضرت مهدی علیه السلام

{یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَی الْکافِرِینَ یُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِیم}.

ای کسانی که ایمان آورده اید! هر کس از شما، از آیین خود بازگردد، به خدا زیانی نمی رساند خداوند جمعیّتی را می آورد که آنها را دوست دارد و آنان (نیز) او را دوست دارند، در برابر مؤمنان متواضع، و در برابر کافران سرسخت و نیرومندند آنها در راه خدا جهاد می کنند، و از سرزنش هیچ ملامتگری هراسی ندارند. این، فضل خداست که به هر کس بخواهد (و شایسته ببیند) می دهد و (فضل) خدا وسیع، و خداوند داناست.

1 - فی تفسیر علی بن إبراهیم قوله: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَی الْکافِرِینَ یُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ» قال: هو مُخاطِبَة لِأصحابِ رَسوُلِ الله صلی الله علیه واله الذّینَ غَصَبوا آل

ص: 119

کد آیه: 55 / 5 اسم آیه: ولیّ الله

{إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ}.

سرپرست و ولیّ شما، تنها خداست و پیامبر او و آنها که ایمان آورده اند همانها که نماز را برپا می دارند، و در حال رکوع، زکات می دهند.

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا»، قَالَ: إِنَّمَا یَعْنِی أَوْلَی بِکُمْ أَیْ أَحَقُّ بِکُمْ وَ بِأُمُورِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ وَ أَمْوَالِکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ، وَ الَّذِینَ آمَنُوا، یَعْنِی عَلِیّاً وَ أَوْلَادَهُ الْأَئِمَّةَ: إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ، ثُمَّ وَصَفَهُمُ اللَّهُ عجل الله ، فَقَالَ: «الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ»، وَ کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام فِی صَلَاةِ الظُّهْرِ وَ قَدْ صَلَّی رَکْعَتَیْنِ وَ هُوَ رَاکِعٌ وَ عَلَیْهِ حُلَّةٌ قِیمَتُهَا أَلْفُ دِینَارٍ، وَ کَانَ النَّبِیُّ6 کَسَاهُ إِیَّاهَا وَ کَانَ النَّجَاشِیُّ أَهْدَاهَا لَهُ.

فَجَاءَ سَائِلٌ، فَقَالَ: السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَلِیَّ اللَّهِ وَ أَوْلی بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ، تَصَدَّقْ عَلَی مِسْکِینٍ، فَطَرَحَ الْحُلَّةَ إِلَیْهِ، وَ أَوْمَأَ بِیَدِهِ إِلَیْهِ أَنِ احْمِلْهَا، فَأَنْزَلَ اللَّهُ عجل الله فِیهِ هَذِهِ الْآیَةَ، وَ صَیَّرَ نِعْمَةَ أَوْلَادِهِ بِنِعْمَتِهِ، فَکُلُّ مَنْ بَلَغَ مِنْ أَوْلَادِهِ مَبْلَغَ الْإِمَامَةِ یَکُونُ بِهَذِهِ الصِّفَةِ

ص: 122

کد آیه: 2 / 6 اسم آیه: حتمیّت خروج سفیانی

{هُوَ الَّذی خَلَقَکُمْ مِنْ طینٍ ثُمَّ قَضی أَجَلاً وَ أَجَلٌ مُسَمًّی عِنْدَهُ ثُمَّ أَنْتُمْ تَمْتَرُونَ}.

او کسی است که شما را از گل آفرید سپس مدتی مقرّر داشت و اجل حتمی نزد اوست. با این همه، شما (مشرکان در توحید و یگانگی و قدرت او،) تردید می کنید! عَنْ حُمْرَان بْنِ أَعْیَن عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ علیهما السلام فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «ثُمَّ قَضی أَجَلًا وَ أَجَلٌ مُسَمًّی عِنْدَهُ»، فَقَالَ: إِنَّهُمَا أَجَلَانِ، أَجَلٌ مَحْتُومٌ وَ أَجَلٌ مَوْقُوفٌ، فَقَالَ لَهُ حُمْرَانُ: مَا الْمَحْتُومُ؟ قَالَ: الَّذِی لِلَّهِ فِیهِ الْمَشِیئَةُ.

قَالَ حُمْرَانُ: إِنِّی لَأَرْجُو أَنْ یَکُونَ أَجَلُ السُّفْیَانِیِّ مِنَ الْمَوْقُوفِ، فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ علیه السلام : لَا، وَ اللَّهِ! إِنَّهُ لَمِنَ الْمَحْتُومِ.(1)

حمران بن أعین از امام باقر علیه السلام روایت کرده که آن حضرت در باره ی فرمایش خدای تعالی که می فرماید: «ثُمَّ قَضی أَجَلًا وَ أَجَلٌ مُسَمًّی عِنْدَهُ»، سپس خداوند اجلی را مقرّر فرمود و اجلی دیگر در نزد او به نام و معلوم است.

ص: 125

کد آیه: 37 / 6 اسم آیه: نشانه های آخر الزّمان

{وَ قالُوا لَوْ لا نُزِّلَ عَلَیْهِ آیَةٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّ اللَّهَ قادِرٌ عَلی أَنْ یُنَزِّلَ آیَةً وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَعْلَمُونَ}.

و گفتند: «چرا نشانه (و معجزه ای) از طرف پروردگارش بر او نازل نمی شود؟!» بگو: «خداوند، قادر است که نشانه ای نازل کند ولی بیشتر آنها نمی دانند!» أَبِی الْجَارُودِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام فِی قَوْلِهِ: «إِنَّ اللَّهَ قادِرٌ عَلی أَنْ یُنَزِّلَ آیَةً»، وَ سَیُرِیکُمْ فِی آخِرِ الزَّمَانِ آیَاتٍ مِنْهَا دَابَّةُ الْأَرْضِ وَ الدَّجَّالُ وَ نُزُولُ عِیسَی ابْنِ مَرْیَمَ وَ طُلُوعُ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا.(1)

علی بن ابراهیم قمی در تفسیر خود از ابو جارود روایت کرده که امام محمد باقر علیه السلام در تفسیر آیه: «إِنَّ اللَّهَ قادِرٌ عَلی أَنْ یُنَزِّلَ آیَةً»، یعنی خداوند، قادر است که نشانه ای نازل کند، به وی فرمودند: خداوند در آخر الزمان آیاتی (علاماتی) را به شما نشان می دهد، که از آن جمله، دابة الارض (یعنی جنبنده روی زمین) و خروج دجّال و آمدن عیسی بن مریم و طلوع آفتاب از مغرب است.

ص: 127

کد آیه: 44 / 6 اسم آیه: ناگهانی بودن قیام حضرت

{فَلَمَّا نَسُوا ما ذُکِّرُوا بِهِ فَتَحْنا عَلَیْهِمْ أَبْوابَ کُلِّ شَیْ ءٍ حَتَّی إِذا فَرِحُوا بِما أُوتُوا أَخَذْناهُمْ بَغْتَةً فَإِذا هُمْ مُبْلِسُونَ}.

(آری،) هنگامی که آنچه را به آنها یادآوری شده بود فراموش کردند، درهای همه چیز (از نعمتها) را به روی آنها گشودیم تا (کاملا) خوشحال شدند (و دل به آن بستند) ناگهان آنها را گرفتیم (و سخت مجازات کردیم) در این هنگام، همگی مأیوس شدند (و درهای امید به روی آنها بسته شد).

عَنْ أَبِی حَمْزَةَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «فَلَمَّا نَسُوا ما ذُکِّرُوا بِهِ فَتَحْنا عَلَیْهِمْ أَبْوابَ کُلِّ شَیْ ءٍ»، قَالَ: أَمَّا قَوْلُهُ: «فَلَمَّا نَسُوا ما ذُکِّرُوا بِهِ»، یَعْنِی فَلَمَّا تَرَکُوا وَلَایَةَ عَلِیٍّ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام وَ قَدْ أُمِرُوا بِهِ، «فَتَحْنا عَلَیْهِمْ أَبْوابَ کُلِّ شَیْ ءٍ»، یَعْنِی دَوْلَتَهُمْ فِی الدُّنْیَا وَ مَا بُسِطَ لَهُمْ فِیهَا، وَ أَمَّا قَوْلُهُ: «حَتَّی إِذا فَرِحُوا بِما أُوتُوا أَخَذْناهُمْ بَغْتَةً فَإِذا هُمْ مُبْلِسُونَ»، یَعْنِی قِیَامَ الْقَائِمِ علیه السلام .(1)

ابو حمزه از امام باقر علیه السلام روایت کرده که در باره ی قول خداوند عجل الله : آنچه را به آنها یادآوری شده بود فراموش کردند، حضرت فرمودند: یعنی چون ولایت حضرت

ص: 128

کد آیه:65/6 اسم آیه:اختلافات و فتنه های آخرالزمان

{قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلی أَنْ یَبْعَثَ عَلَیْکُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِکُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِکُمْ أَوْ یَلْبِسَکُمْ شِیَعاً وَ یُذیقَ بَعْضَکُمْ بَأْسَ بَعْضٍ انْظُرْ کَیْفَ نُصَرِّفُ الْآیاتِ لَعَلَّهُمْ یَفْقَهُونَ}.

بگو: «او قادر است که از بالا یا از زیر پای شما، عذابی بر شما بفرستد یا بصورت دسته های پراکنده شما را با هم بیامیزد و طعم جنگ (و اختلاف) را به هر یک از شما به وسیله دیگری بچشاند.» ببین چگونه آیات گوناگون را (برای آنها) بازگو می کنیم! شاید بفهمند! عَن ابی الجارود عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام فِی قَوْلِهِ: «قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلی أَنْ یَبْعَثَ عَلَیْکُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِکُمْ»، قَالَ: هُوَ الدَّجَّالُ وَ الصَّیْحَةُ «أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِکُمْ» وَ هُوَ الْخَسْفُ «أَوْ یَلْبِسَکُمْ شِیَعاً»، وَ هُوَ اخْتِلَافٌ فِی الدِّینِ، وَ طَعْنُ بَعْضِکُمْ عَلَی بَعْضٍ، «وَ یُذِیقَ بَعْضَکُمْ بَأْسَ بَعْضٍ»، وَ هُوَ أَنْ یَقْتُلَ بَعْضُکُمْ بَعْضاً، وَ کُلُّ هَذَا فِی أَهْلِ الْقِبْلَةِ.(1)

ابو جارود از حضرت باقر علیه السلام روایت کرده که حضرت در تفسیر این آیه: «قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلی أَنْ یَبْعَثَ عَلَیْکُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِکُمْ»، یعنی: پیغمبر! بگو خداوند قادر

ص: 130

کد آیه:89/6 اسم آیه: یاران حضرت مهدی علیه السلام ذخائر الهی

{أُولئِکَ الَّذینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ وَ الْحُکْمَ وَ النُّبُوَّةَ فَإِنْ یَکْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً لَیْسُوا بِها بِکافِرینَ}.

آنها کسانی هستند که کتاب و حکم و نبوّت به آنان دادیم و اگر نسبت به آن کفر ورزند، کسان دیگری را نگاهبان آن می سازیم که نسبت به آن، کافر نیستند.

«لطفاً به آیه ی شماره ی 38، کد: 54 / 5 مراجعه فرمائید.»

ص: 132

کد آیه: 115 / 6 اسم آیه: بر بازوی راست حضرت

{وَ تَمَّتْ کَلِمَةُ رَبِّکَ صِدْقاً وَ عَدْلاً لا مُبَدِّلَ لِکَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ}.

و کلام پروردگار تو، با صدق و عدل، به حدّ تمام رسید هیچ کس نمی تواند کلمات او را دگرگون سازد و او شنونده داناست.

عَنْ یُونُس بْنِ ظَبْیَان قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام یَقُولُ: إِنَّ اللَّهَ إِذَا أَرَادَ خَلْقَ إِمَامٍ، أَنْزَلَ قَطْرَةً مِنْ تَحْتِ عَرْشِهِ عَلَی بَقْلَةٍ مِنْ بَقْلِ الْأَرْضِ أَوْ ثَمَرَةٍ مِنْ ثِمَارِهَا، فَأَکَلَ مِنْهَا الْإِمَامُ، فَتَکُونُ نُطْفَةً مِنْ تِلْکَ الْقَطْرَةِ، فَإِذَا مَکَثَ فِی بَطْنِ أُمِّهِ أَرْبَعِینَ یَوْماً سَمِعَ الصَّوْتَ، فَإِذَا تَمَّتْ لَهُ أَرْبَعَةُ أَشْهُرٍ کُتِبَ عَلَی عَضُدِهِ الْأَیْمَنِ:

«وَ تَمَّتْ کَلِمَةُ رَبِّکَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِکَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ»، فَإِذَا وَضَعَتْهُ أُمُّهُ عَلَی الْأَرْضِ زُیِّنَ بِالْحِکْمَةِ وَ جُعِلَ لَهُ مِصْبَاحٌ مِنْ نُورٍ یَرَی بِهِ أَعْمَالَهُمْ.(1)

یونس بن ظبیان از حضرت صادق علیه السلام نقل کرده که شنیدم حضرت می فرمودند: وقتی خداوند تصمیم بگیرد امامی را از امام دیگر بیافریند فرشته ای را می فرستد که

ص: 133

کد آیه: 158 / 6 اسم آیه: بسته شدن باب توبه

{هَلْ یَنْظُرُونَ إِلاَّ أَنْ تَأْتِیَهُمُ الْمَلائِکَةُ أَوْ یَأْتِیَ رَبُّکَ أَوْ یَأْتِیَ بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ یَوْمَ یَأْتی بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ لا یَنْفَعُ نَفْساً إیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فی إیمانِها خَیْراً قُلِ انْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ}.

آیا جز این انتظار دارند که فرشتگان (مرگ) به سراغشان آیند، یا خداوند (خودش) به سوی آنها بیاید، یا بعضی از آیات پروردگارت (و نشانه های رستاخیز)؟! اما آن روز که بعضی از آیات پروردگارت تحقّق پذیرد، ایمان آوردن افرادی که قبلًا ایمان نیاورده اند، یا در ایمانشان عمل نیکی انجام نداده اند، سودی به حالشان نخواهد داشت! بگو: «انتظار بکشید ما هم انتظار (کیفر شما را) می کشیم!» 1 - عَنْ عَلِیِّ بْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام أَنَّهُ قَالَ: فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ لا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ، فَقَالَ: الْآیَاتُ، هُمُ الْأَئِمَّةُ وَ الْآیَةُ الْمُنْتَظَرَةُ، هُوَ الْقَائِمُ علیه السلام ، «فَیَوْمَئِذٍ لَا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمَانُهَا لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلِ»، قِیَامِهِ بِالسَّیْفِ وَ إِنْ آمَنَتْ بِمَنْ تَقَدَّمَهُ مِنْ آبَائِهِ:.(1)

ص: 135

کد آیه:164/6 اسم آیه:انتقام از بازماندگان بنی امیّه

{... وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْری ثُمَّ إِلی رَبِّکُمْ مَرْجِعُکُمْ فَیُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ فیهِ تَخْتَلِفُونَ}.

...و هیچ گنهکاری گناه دیگری را متحمّل نمی شود سپس بازگشت همه شما به سوی پروردگارتان است و شما را از آنچه در آن اختلاف داشتید، خبر خواهد داد.

عَن عبد السلام بن صالح الْهَرَوِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا عَلَیهِ السَّلَام: یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ! مَا تَقُولُ فِی حَدِیثٍ رُوِیَ عَنِ الصَّادِقِ عَلَیهِ السَّلَام أَنَّهُ قَالَ: إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ عَلَیهِ السَّلَام قَتَلَ ذَرَارِیَّ قَتَلَةِ الْحُسَیْنِ عَلَیهِ السَّلَام بِفِعَالِ آبَائِهَا، فَقَالَ عَلَیهِ السَّلَام: هُوَ کَذَلِکَ.

فَقُلْتُ: وَ قَوْلُ اللَّهِ عزّ و جلّ: «وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْری»، مَا مَعْنَاهُ؟ قَالَ: صَدَقَ اللَّهُ فِی جَمِیعِ أَقْوَالِهِ وَ لَکِنْ ذَرَارِیُّ قَتَلَةِ الْحُسَیْنِ عَلَیهِ السَّلَام، یَرْضَوْنَ بِفِعَالِ آبَائِهِمْ وَ یَفْتَخِرُونَ بِهَا وَ مَنْ رَضِیَ شَیْئاً، کَانَ کَمَنْ أَتَاهُ وَ لَوْ أَنَّ رَجُلًا قُتِلَ بِالْمَشْرِقِ فَرَضِیَ بِقَتْلِهِ رَجُلٌ بِالْمَغْرِبِ لَکَانَ الرَّاضِی عِنْدَ اللَّهِ عزّ و جلّ شَرِیکَ الْقَاتِلِ، وَ إِنَّمَا یَقْتُلُهُمُ الْقَائِمُ عَلَیهِ السَّلَام إِذَا خَرَجَ لِرِضَاهُمْ بِفِعْلِ آبَائِهِمْ.(1)

ص: 139

کد آیه: 46 / 7 اسم آیه: آخرین مرد اعراف

{وَ بَیْنَهُما حِجابٌ وَ عَلَی الْأَعْرافِ رِجالٌ یَعْرِفُونَ کُلاًّ بِسیماهُمْ وَ نادَوْا أَصْحابَ الْجَنَّةِ أَنْ سَلامٌ عَلَیْکُمْ لَمْ یَدْخُلُوها وَ هُمْ یَطْمَعُونَ}.

و میان این دو گروه حجاب و پرده ای است و بر اعراف (جایگاهی میان بهشت و جهنم) مردانی هستند که همه را به سیمایشان می شناسند و بهشتیان را که هنوز داخل بهشت نشده و چشم امید به دخول آن دارند ندا کنند که سلام بر شما باد.

عَنْ أَبِی ذَرٍّ قَالَ: سَمِعْتُ فَاطِمَةَ علیها السلام ، تَقُولُ: سَأَلْتُ أَبِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «وَ عَلَی الْأَعْرافِ رِجالٌ یَعْرِفُونَ کُلًّا بِسِیماهُمْ»، قَالَ: هُمُ الْأَئِمَّةُ بَعْدِی، عَلِیٌّ، وَ سِبْطَایَ، وَ تِسْعَةٌ مِنْ صُلْبِ الْحُسَیْنِ، هُمْ رِجَالُ الْأَعْرَافِ، لَا یَدْخُلُ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ یَعْرِفُهُمْ وَ یَعْرِفُونَهُ، وَ لَا یَدْخُلُ النَّارَ إِلَّا مَنْ أَنْکَرَهُمْ وَ یُنْکِرُونَهُ، لَا یُعْرَفُ اللَّهُ تَعَالَی إِلَّا بِسَبِیلِ مَعْرِفَتِهِمْ.(1)

ابوذر از حضرت زهرا علیها السلام نقل می کند که فرمودند: از پدر بزرگوارم در باره ی قول خداوند تعالی: «وَ عَلَی الْأَعْرافِ رِجالٌ یَعْرِفُونَ کُلًّا بِسِیماهُمْ»، پرسیدم،

ص: 141

کد آیه: 71 /7 اسم آیه: امر به انتظار فرج

{قالَ قَدْ وَقَعَ عَلَیْکُمْ مِنْ رَبِّکُمْ رِجْسٌ وَ غَضَبٌ أَ تُجادِلُونَنی فی أَسْماءٍ سَمَّیْتُمُوها أَنْتُمْ وَ آباؤُکُمْ ما نَزَّلَ اللَّهُ بِها مِنْ سُلْطانٍ فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرینَ}.

گفت: «غضب پروردگارتان، شما را فرا گرفته است! آیا با من در مورد نامهایی مجادله می کنید که شما و پدرانتان (به عنوان معبود و خدا، بر بتها) گذارده اید، در حالی که خداوند هیچ دلیلی درباره آن نازل نکرده است؟! پس شما منتظر باشید، من هم با شما انتظار می کشم!)»عَنْ أَحْمَد بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ قَالَ: قَالَ الرِّضَا علیه السلام : مَا أَحْسَنَ الصَّبْرَ وَ انْتِظَارَ الْفَرَجِ، أَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللَّهِ عجل الله : «وَ ارْتَقِبُوا إِنِّی مَعَکُمْ رَقِیبٌ»، «فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ»، فَعَلَیْکُمْ بِالصَّبْرِ، فَإِنَّهُ إِنَّمَا یَجِی ءُ الْفَرَجُ عَلَی الْیَأْسِ، فَقَدْ کَانَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ أَصْبَرَ مِنْکُمْ.(1)

احمد بن محمد بن ابی نصر از امام رضا علیه السلام روایت کند که حضرت فرمودند: صبر و انتظار فرج چه نیکوست، آیا سخن خدای تعالی را نشنیدی که فرموده: چشم به

ص: 143

کد آیه: 96 / 7 اسم آیه: رجعت پیامبر صلی الله علیه واله و امام حسین علیه السلام

{وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُری آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ وَ لکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ}.

و اگر مردم شهر و روستاها ایمان می آوردند و خداترس و پرهیزکار می شدند، ما برکات آسمان و زمین را برای آنان می گشودیم. ولی آنان حقایق را تکذیب کردند. ما نیز آنها را بکیفر اعمالشان گرفتار ساختیم.

عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ: قَالَ الْحُسَیْنُ علیه السلام لِأَصْحَابِهِ قَبْلَ أَنْ یُقْتَلَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ قَالَ لِی: یَا بُنَیَّ! إِنَّکَ سَتُسَاقُ إِلَی الْعِرَاقِ وَ هِیَ أَرْضٌ قَدِ الْتَقَی بِهَا النَّبِیُّونَ وَ أَوْصِیَاءُ النَّبِیِّینَ، وَ هِیَ أَرْضٌ تُدْعَی عموراء، وَ إِنَّکَ تُسْتَشْهَدُ بِهَا وَ یُسْتَشْهَدُ مَعَکَ جَمَاعَةٌ مِنْ أَصْحَابِکَ، لَا یَجِدُونَ أَلَمَ مَسِّ الْحَدِیدِ، وَ تَلَا قُلْنا: «یا نارُ کُونِی بَرْداً وَ سَلاماً عَلی إِبْراهِیمَ» یَکُونُ الْحَرْبُ بَرْداً وَ سَلَاماً عَلَیْکَ وَ عَلَیْهِمْ، فَأَبْشِرُوا فَوَ اللَّهِ لَئِنْ قَتَلُونَا فَإِنَّا نَرِدُ عَلَی نَبِیِّنَا، قَالَ: ثُمَّ أَمْکُثُ مَا شَاءَ اللَّهُ، فَأَکُونُ أَوَّلَ مَنْ یَنْشَقُّ الْأَرْضُ عَنْهُ، فَأَخْرُجُ خَرْجَةً یُوَافِقُ ذَلِکَ خَرْجَةَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ قِیَامَ قَائِمِنَا ثُمَّ لَیَنْزِلَنَّ عَلَیَّ وَفْدٌ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ لَمْ یَنْزِلُوا إِلَی الْأَرْضِ قَطُّ وَ لَیَنْزِلَنَّ إِلَیَّ جَبْرَئِیلُ وَ مِیکَائِیلُ وَ إِسْرَافِیلُ وَ جُنُودٌ مِنَ الْمَلَائِکَةِ وَ لَیَنْزِلَنَّ مُحَمَّدٌ وَ عَلِیٌّ وَ أَنَا وَ أَخِی وَ جَمِیعُ مَنْ مَنَّ اللَّهُ عَلَیْهِ فِی حَمُولَاتٍ مِنْ حَمُولَاتِ الرَّبِّ خَیْلٍ بُلْقٍ مِنْ نُورٍ لَمْ یَرْکَبْهَا مَخْلُوقٌ، ثُمَّ لَیَهُزَّنَّ مُحَمَّدٌ لِوَاءَهُ وَ لَیَدْفَعَنَّهُ إِلَی قَائِمِنَا مَعَ سَیْفِهِ، ثُمَّ إِنَّا نَمْکُثُ مِنْ بَعْدِ ذَلِکَ مَا شَاءَ اللَّهُ، ثُمَّ إِنَّ اللَّهَ یَخْرُجُ مِنْ مَسْجِدِ الْکُوفَةِ عَیْناً مِنْ دُهْنٍ وَ عَیْناً مِنْ مَاءٍ وَ عَیْناً مِنْ لَبَنٍ،

ص: 145

کد آیه: 128 / 7 اسم آیه: عاقبت زمین

{قالَ مُوسی لِقَوْمِهِ اسْتَعِینُوا بِاللَّهِ وَ اصْبِرُوا إِنَّ الْأَرْضَ لِلَّهِ یُورِثُها مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ}.

موسی به قوم خود گفت: «از خدا یاری جویید، و استقامت پیشه کنید، که زمین از آن خداست، و آن را به هر کس از بندگانش که بخواهد، واگذار می کند و سرانجام (نیک) برای پرهیزکاران است!» 1- عَنْ أَبِی خَالِدٍ الْکَابُلِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام ، قَالَ: وَجَدْنَا فِی کِتَابِ عَلِیٍّ علیه السلام : «إِنَّ الْأَرْضَ لِلَّهِ یُورِثُها مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ»، أَنَا وَ أَهْلُ بَیْتِیَ الَّذِینَ أَوْرَثَنَا اللَّهُ الْأَرْضَ، وَ نَحْنُ الْمُتَّقُونَ، وَ الْأَرْضُ کُلُّهَا لَنَا، فَمَنْ أَحْیَا أَرْضاً مِنَ الْمُسْلِمِینَ فَلْیَعْمُرْهَا وَ لْیُؤَدِّ خَرَاجَهَا إِلَی الْإِمَامِ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی، وَ لَهُ مَا أَکَلَ مِنْهَا، فَإِنْ تَرَکَهَا أَوْ أَخْرَبَهَا وَ أَخَذَهَا رَجُلٌ مِنَ الْمُسْلِمِینَ مِنْ بَعْدِهِ فَعَمَرَهَا وَ أَحْیَاهَا، فَهُوَ أَحَقُّ بِهَا مِنَ الَّذِی تَرَکَهَا یُؤَدِّی خَرَاجَهَا إِلَی الْإِمَامِ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی، وَ لَهُ مَا أَکَلَ مِنْهَا حَتَّی یَظْهَرَ الْقَائِمُ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی بِالسَّیْفِ، فَیَحْوِیَهَا وَ یَمْنَعَهَا وَ یُخْرِجَهُمْ مِنْهَا کَمَا حَوَاهَا رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله وَ مَنَعَهَا، إِلَّا مَا کَانَ فِی أَیْدِی شِیعَتِنَا، فَإِنَّهُ یُقَاطِعُهُمْ عَلَی مَا فِی أَیْدِیهِمْ وَ یَتْرُکُ الْأَرْضَ فِی أَیْدِیهِم.(1)

ص: 150

کد آیه: 157 / 7 اسم آیه: رستگاران

{الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیَّ الْأُمِّیَّ الَّذِی یَجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِنْدَهُمْ فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِیلِ یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِثَ وَ یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتِی کانَتْ عَلَیْهِمْ فَالَّذِینَ آمَنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِی أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ}.

همانها که از فرستاده (خدا)، پیامبر «امّی» پیروی می کنند پیامبری که صفاتش را، در تورات و انجیلی که نزدشان است، می یابند آنها را به معروف دستور می دهد، و از منکر باز می دارد أشیاء پاکیزه را برای آنها حلال می شمرد، و ناپاکیها را تحریم می کند و بارهای سنگین، و زنجیرهایی را که بر آنها بود، بر می دارد، پس کسانی که به او ایمان آوردند، و حمایت و یاریش کردند، و از نوری که با او نازل شده پیروی نمودند، آنان رستگارانند.

عَنْ أَبِی عُبَیْدَة الْحَذَّاءِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام عَنِ الِاسْتِطَاعَةِ وَ قَوْلِ النَّاسِ فَقَالَ: وَ تَلَا هَذِهِ الْآیَةَ: «وَ لا یَزالُونَ مُخْتَلِفِینَ إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ وَ لِذلِکَ خَلَقَهُمْ» یَا أَبَا عُبَیْدَةَ! النَّاسُ مُخْتَلِفُونَ فِی إِصَابَةِ الْقَوْلِ وَ کُلُّهُمْ هَالِکٌ.

ص: 154

کد آیه:159/7 اسم آیه:رجعت عدّه ای ازیهودیان مؤمن

{وَ مِنْ قَوْمِ مُوسی أُمَّةٌ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ}.

و از قوم موسی، گروهی هستند که به سوی حق هدایت می کنند و به حق و عدالت حکم می نمایند.

عَن مُفَضَّلِ بْن عُمَر عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : قَالَ: یَخْرُجُ مَعَ الْقَائِمِ علیه السلام مِنْ ظَهْرِ الْکُوفَةِ سَبْعٌ وَ عِشْرُونَ رَجُلًا خَمْسَةَ عَشَرَ مِنْ قَوْمِ مُوسَی علیه السلام الَّذِینَ کَانُوا، «یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ»، وَ سَبْعَةٌ مِنْ أَهْلِ الْکَهْفِ، وَ یُوشَعُ بْنُ نُونٍ، وَ سَلْمَانُ، وَ أَبُو دُجَانَةَ الْأَنْصَارِیُّ، وَ الْمِقْدَادُ، وَ مَالِکٌ الْأَشْتَرُ، فَیَکُونُونَ بَیْنَ یَدَیْهِ أَنْصَاراً وَ حُکَّاما.(1)

مفضل بن عمر از امام صادق علیه السلام روایت کند که حضرت فرمودند: از پشت شهر کوفه بیست و هفت مرد همراه حضرت قائم علیه السلام بیرون می آیند، پانزده تن آنان از قوم حضرت موسی علیه السلام می باشند، که به حق هدایت کنند و بدان دادگری نمایند، و هفت تن آنان اصحاب کهف هستند، و یوشع بن نون، سلمان فارسی، ابو دجانه انصاری، مقداد، مالک اشتر، می باشند، پس اینها یاران و حکمرانان او هستند.

ص: 158

کد آیه: 172 / 7 اسم آیه: پیمان انبیاء

{وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلی أَنْفُسِهِمْ أَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلی شَهِدْنا أَنْ تَقُولُوا یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّا کُنَّا عَنْ هذا غافِلینَ}.

و (به خاطر بیاور) زمانی را که پروردگارت از صلب فرزندان آدم، ذریّه آنها را برگرفت و آنها را گواه بر خویشتن ساخت (و فرمود:) «آیا من پروردگار شما نیستم؟» گفتند: «آری، گواهی می دهیم!» (و ما این گواهی را گرفتیم) تا مبادا روز رستاخیز بگویید: «ما از این، غافل بودیم»!عَنْ زُرَارَة عَنْ حُمْرَان عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی حَیْثُ خَلَقَ الْخَلْقَ، خَلَقَ مَاءً عَذْباً وَ مَاءً مَالِحاً أُجَاجاً، فَامْتَزَجَ الْمَاءَانِ فَأَخَذَ طِیناً مِنْ أَدِیمِ الْأَرْضِ، فَعَرَکَهُ عَرْکاً شَدِیداً، فَقَالَ لِأَصْحَابِ الْیَمِینِ وَ هُمْ کَالذَّرِّ یَدِبُّونَ إِلَی الْجَنَّةِ بِسَلَامٍ، وَ قَالَ لِأَصْحَابِ الشِّمَالِ إِلَی النَّارِ وَ لَا أُبَالِی، ثُمَّ قَالَ: «أَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلی شَهِدْنا أَنْ تَقُولُوا یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّا کُنَّا عَنْ هذا غافِلِینَ»، ثُمَّ أَخَذَ الْمِیثَاقَ عَلَی النَّبِیِّینَ.

فَقَالَ: أَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ وَ أَنَّ هَذَا مُحَمَّدٌ رَسُولِی وَ أَنَّ هَذَا عَلِیٌّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ، قالُوا: بَلی، فَثَبَتَتْ لَهُمُ النُّبُوَّةُ، وَ أَخَذَ الْمِیثَاقَ عَلَی أُولِی الْعَزْمِ، أَنَّنِی رَبُّکُمْ وَ مُحَمَّدٌ رَسُولِی وَ

ص: 159

کد آیه: 181 / 7 اسم آیه: آخرین امام

{وَ مِمَّنْ خَلَقْنا أُمَّةٌ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ}.

و از آنها که آفریدیم، گروهی به حق هدایت می کنند، و به حق اجرای عدالت می نمایند.

1- عَنْ حُمْرَان عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام فِی قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «وَ مِمَّنْ خَلَقْنا أُمَّةٌ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ»، قَالَ: هُمُ الْأَئِمَّةُ:.(1)

حمران از حضرت باقر علیه السلام نقل کرده که حضرت در مورد آیه: «وَ مِمَّنْ خَلَقْنا أُمَّةٌ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ»، از میان مردم گروهی راهنمای به حق هستند و مردم را متوجّه حقیقت می کنند، فرمودند: آنها ائمّه: هستند.

2- عَنْ زَاذَانَ عَنْ عَلِیٍّ علیه السلام قَالَ: تَفْتَرِقُ هَذِهِ الْأُمَّةِ عَلَی ثَلَاثٍ وَ سَبْعِینَ فِرْقَةً، اثْنَتَانِ وَ سَبْعُونَ فِی النَّارِ، وَ وَاحِدَةٌ فِی الْجَنَّةِ، وَ هُمُ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ عجل الله : «وَ مِمَّنْ خَلَقْنا أُمَّةٌ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ»، وَ هُمْ أَنَا وَ شِیعَتِی.(2)

ص: 161

کد آیه: 187 / 7 اسم آیه: وقت ظهور

{یَسْئَلُونَکَ عَنِ السَّاعَةِ أَیَّانَ مُرْساها قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ رَبِّی لا یُجَلِّیها لِوَقْتِها إِلاَّ هُوَ ثَقُلَتْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا تَأْتیکُمْ إِلاَّ بَغْتَةً یَسْئَلُونَکَ کَأَنَّکَ حَفِیٌّ عَنْها قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ اللَّهِ وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یَعْلَمُونَ}.

(ای رسول ما) درباره ی قیامت از تو سؤال می کنند، کی فرامی رسد؟! بگو: «علمش فقط نزد پروردگار من است و هیچ کس جز او (نمی تواند) وقت آن را آشکار سازد، (قیام قیامت، حتی) در آسمانها و زمین، سنگین است و جز به طور ناگهانی، به سراغ شما نمی آید!» (باز) از تو سؤال می کنند، چنان که گویی تو از زمان وقوع آن با خبری! بگو: «علمش تنها نزد خداست ولی بیشتر مردم نمی دانند.» عَنِ مُفَضَّلِ بْنِ عُمَر قَالَ: سَأَلْتُ سَیِّدِیَ الصَّادِقَ علیه السلام : هَلْ لِلْمَأْمُورِ الْمُنْتَظَرِ الْمَهْدِیِّ علیه السلام مِنْ وَقْتٍ مُوَقَّتٍ یَعْلَمُهُ النَّاسُ؟ فَقَالَ: حَاشَ لِلَّهِ أَنْ یُوَقِّتَ ظُهُورَهُ بِوَقْتٍ یَعْلَمُهُ شِیعَتُنَا، قُلْتُ: یَا سَیِّدِی! وَ لِمَ ذَاکَ؟ قَالَ: لِأَنَّهُ هُوَ السَّاعَةُ الَّتِی قَالَ اللَّهُ تَعَالَی: «یَسْئَلُونَکَ عَنِ السَّاعَةِ أَیَّانَ مُرْساها قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ رَبِّی لا یُجَلِّیها لِوَقْتِها إِلَّا هُوَ ثَقُلَتْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ»، الْآیَةَ، وَ هُوَ السَّاعَةُ الَّتِی قَالَ اللَّهُ تَعَالَی: «یَسْئَلُونَکَ عَنِ السَّاعَةِ أَیَّانَ مُرْساها»،

ص: 163

کد آیه:8 و7 / 8 اسم آیه: ابطال باطل

{وَ إِذْ یَعِدُکُمُ اللَّهُ إِحْدَی الطَّائِفَتَیْنِ أَنَّها لَکُمْ وَ تَوَدُّونَ أَنَّ غَیْرَ ذاتِ الشَّوْکَةِ تَکُونُ لَکُمْ وَ یُریدُ اللَّهُ أَنْ یُحِقَّ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ وَ یَقْطَعَ دابِرَ الْکافِرینَ (7) لِیُحِقَّ الْحَقَّ وَ یُبْطِلَ الْباطِلَ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُجْرِمُونَ (8)}.

و (به یاد آرید) هنگامی را که خداوند به شما وعده داد که یکی از دو گروه [کاروان تجاری قریش، یا لشکر مسلح آنها] نصیب شما خواهد بود و شما دوست می داشتید که کاروان (غیر مسلح) برای شما باشد (و بر آن پیروز شوید) ولی خداوند می خواهد حق را با کلمات خود تقویت، و ریشه کافران را قطع کند.(7)تا حق را تثبیت کند، و باطل را از میان بردارد، هر چند مجرمان کراهت داشته باشند. (8) عَنْ جَابِرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام عَنْ تَفْسِیرِ هَذِهِ الْآیَةِ فِی قَوْلِ اللَّهِ: «یُرِیدُ اللَّهُ أَنْ یُحِقَّ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ وَ یَقْطَعَ دابِرَ الْکافِرِینَ»، قَالَ: أَبُو جَعْفَرٍ علیه السلام تَفْسِیرُهَا فِی الْبَاطِنِ یُرِیدُ اللَّهُ فَإِنَّهُ شَیْ ءٌ یُرِیدُهُ وَ لَمْ یَفْعَلْهُ بَعْدُ وَ أَمَّا قَوْلُهُ: «یُحِقَّ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ»، فَإِنَّهُ یَعْنِی یُحِقُّ حَقَّ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ أَمَّا قَوْلُهُ: «بِکَلِماتِهِ»، قَالَ: کَلِمَاتُهُ فِی الْبَاطِنِ، عَلِیٌّ علیه السلام ، هُوَ کَلِمَةُ اللَّهِ فِی الْبَاطِنِ، وَ أَمَّا قَوْلُهُ: «وَ یَقْطَعَ دابِرَ الْکافِرِینَ»، فَیَعْنِی بَنِی أُمَیَّةَ هُمُ الْکَافِرُونَ یَقْطَعُ اللَّهُ دَابِرَهُمْ، وَ أَمَّا قَوْلُهُ: «لِیُحِقَ الْحَقَّ»، فَإِنَّهُ یَعْنِی لِیُحِقَّ حَقَّ آلِ مُحَمَّدٍ حِینَ یَقُومُ الْقَائِمُ علیه السلام

ص: 166

کد آیه: 39 / 8 اسم آیه: پایان شرک

{وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّی لا تَکُونَ فِتْنَةٌ وَ یَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ بِما یَعْمَلُونَ بَصیرٌ}.

و با آنها پیکار کنید، تا فتنه برچیده شود، و دین (و پرستش) همه مخصوص خدا باشد! و اگر آنها خودداری کنند، خدا به آنچه انجام می دهند بیناست.

تفسیر العیاشی عَنْ زُرَارَة قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : سُئِلَ أَبِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ: «قاتِلُوا الْمُشْرِکِینَ کَافَّةً کَما یُقاتِلُونَکُمْ کَافَّةً»، «حَتَّی لا تَکُونَ فِتْنَةٌ وَ یَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ لِلَّهِ»، قَالَ: إِنَّهُ لَمْ یَجِئْ تَأْوِیلُ هَذِهِ الْآیَةِ، وَ لَوْ قَدْ قَامَ قَائِمُنَا سَیَرَی مَنْ یُدْرِکُهُ مَا یَکُونُ مِنْ تَأْوِیلِ هَذِهِ الْآیَةِ، وَ لَیَبْلُغَنَّ دِینُ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و اله مَا بَلَغَ اللَّیْلُ حَتَّی لَا یَکُونَ شِرْکٌ عَلَی ظَهْرِ الْأَرْضِ کَمَا قَالَ اللَّه تعالی: «یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئا».(1)

در تفسیر عیاشی از زراره روایت نموده که گفت: امام صادق علیه السلام فرمودند: راجع به این آیه از پدرم سؤال شد، پدرم فرمودند: تأویل این آیه هنوز فرا نرسیده است،

ص: 168

کد آیه: 3 / 9 اسم آیه: اعلان جهانی ظهور حضرت

{وَ أَذانٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی النَّاسِ یَوْمَ الْحَجِّ الْأَکْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَری ءٌ مِنَ الْمُشْرِکینَ وَ رَسُولُهُ فَإِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَ إِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّکُمْ غَیْرُ مُعْجِزِی اللَّهِ وَ بَشِّرِ الَّذینَ کَفَرُوا بِعَذابٍ أَلیمٍ}.

و این، اعلامی است از ناحیه خدا و پیامبرش به (عموم) مردم در روز حج اکبر که: خداوند و پیامبرش از مشرکان بیزارند! با این حال، اگر توبه کنید، برای شما بهتر است! و اگر سرپیچی نمایید، بدانید شما نمی توانید خدا را ناتوان سازید! و کافران را به مجازات دردناک بشارت ده! عَنْ جَابِرٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ علیهما السلام وَ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام ، فِی قَوْلِ اللَّهِ: «وَ أَذانٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی النَّاسِ یَوْمَ الْحَجِّ الْأَکْبَرِ»، قَالَ: خُرُوجُ الْقَائِمِ علیه السلام وَ أَذَانٌ دَعْوَتُهُ إِلَی نَفْسِه.(1)

جابر از امام صادق علیه السلام و امام باقر علیه السلام روایت کرده در باره ی قول خداوند تعالی: «وَ أَذانٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی النَّاسِ یَوْمَ الْحَجِّ الْأَکْبَرِ» که فرمودند: حج بزرگ ظهور قائم علیه السلام است و اعلان دعوت به خویش می باشد.

ص: 170

کد آیه: 33 / 9 اسم آیه: غلبه ی اسلام بر تمام ادیان

{هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ}.

او کسی است که رسولش را با هدایت و آیین حق فرستاد، تا او را بر همه ی ادیان غالب سازد، هر چند مشرکان کراهت داشته باشند! 1- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ»، فَقَالَ: وَ اللَّهِ مَا نَزَلَ تَأْوِیلُهَا بَعْدُ وَ لَا یَنْزِلُ تَأْوِیلُهَا حَتَّی یَخْرُجَ الْقَائِمُ علیه السلام ، فَإِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ علیه السلام لَمْ یَبْقَ کَافِرٌ بِاللَّهِ الْعَظِیمِ وَ لَا مُشْرِکٌ بِالْإِمَامِ، إِلَّا کَرِهَ خُرُوجَهُ حَتَّی أَنْ لَوْ کَانَ کَافِراً أَوْ مُشْرِکاً فِی بَطْنِ صَخْرَةٍ لَقَالَتْ: یَا مُؤْمِنُ! فِی بَطْنِی کَافِرٌ فَاکْسِرْنِی وَ اقْتُلْهُ.(1)

ابو بصیر گوید: امام صادق علیه السلام در تفسیر قول خدای تعالی: «هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ»، فرمودند: به

ص: 171

کد آیه: 34 / 9 اسم آیه:گنجها

{... وَ الَّذِینَ یَکْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لا یُنْفِقُونَها فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِیمٍ}.

... و کسانی که طلا و نقره را گنجینه (و ذخیره و پنهان) می سازند، و در راه خدا انفاق نمی کنند، را به مجازات دردناکی بشارت ده! عَنْ مُعَاذِ بْنِ کَثِیرٍ صَاحِبِ الْأَکْسِیَةِ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: مُوَسَّعٌ عَلَی شِیعَتِنَا أَنْ یُنْفِقُوا مِمَّا فِی أَیْدِیهِمْ بِالْمَعْرُوفِ، فَإِذَا قَامَ قَائِمُنَا حَرَّمَ عَلَی کُلِّ ذِی کَنْزٍ کَنْزَهُ حَتَّی یَأْتِیَهُ فَیَسْتَعِینَ بِهِ عَلَی عَدُوِّهِ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهُ:

«الَّذِینَ یَکْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لا یُنْفِقُونَها فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِیمٍ».(1)

معاذ بن کثیر که صاحب کیسه ها بود گوید: از امام صادق علیه السلام شنیدم فرمودند: شیعیان ما در وسعت می باشند و آنها میتوانند در کارهای خیر انفاق کنند اما هنگامی

ص: 174

کد آیه: 36 / 9 اسم آیه:دوازدهمین ماه

{إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً فی کِتابِ اللَّهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ مِنْها أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ فَلا تَظْلِمُوا فیهِنَّ أَنْفُسَکُمْ وَ قاتِلُوا الْمُشْرِکینَ کَافَّةً کَما یُقاتِلُونَکُمْ کَافَّةً وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقینَ}.

تعداد ماه ها نزد خداوند در کتاب الهی، از آن روز که آسمانها و زمین را آفریده، دوازده ماه است که چهار ماه از آن، ماه حرام است (و جنگ در آن ممنوع می باشد.) این، آیین ثابت و پابرجا (ی الهی) است! بنا بر این، در این ماه ها به خود ستم نکنید! و با مشرکان، دسته جمعی پیکار کنید، همان گونه که آنها دسته جمعی با شما پیکار می کنند و بدانید خداوند با پرهیزگاران است!رَوَی جَابِر الْجُعْفِیّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام عَنْ تَأْوِیلِ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً فِی کِتابِ اللَّهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ مِنْها أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ فَلا تَظْلِمُوا فِیهِنَّ أَنْفُسَکُمْ»، قَالَ: فَتَنَفَّسَ سَیِّدِیَ الصُّعَدَاءَ ثُمَّ قَالَ:

یَا جَابِرُ! أَمَّا السَّنَةُ فَهِیَ جَدِّی رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله وَ شُهُورُهَا اثْنَا عَشَرَ شَهْراً فَهُوَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام إِلَیَّ وَ إِلَی ابْنِی جَعْفَرٍ وَ ابْنِهِ مُوسَی وَ ابْنِهِ عَلِیٍّ وَ ابْنِهِ مُحَمَّدٍ وَ ابْنِهِ عَلِیٍّ وَ إِلَی ابْنِهِ الْحَسَنِ وَ إِلَی ابْنِهِ مُحَمَّدٍ الْهَادِی الْمَهْدِیِّ اثْنَا عَشَرَ إِمَاماً حُجَجُ اللَّهِ فِی خَلْقِهِ وَ أُمَنَاؤُهُ عَلَی وَحْیِهِ وَ عِلْمِهِ وَ الْأَرْبَعَةُ الْحُرُمُ الَّذِینَ هُمُ الدِّینُ الْقَیِّمُ أَرْبَعَةٌ مِنْهُمْ

ص: 176

کد آیه: 52 / 9 اسم آیه: انتظار هلاکت دشمنان

{قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنا إِلَّا إِحْدَی الْحُسْنَیَیْنِ وَ نَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِکُمْ أَنْ یُصِیبَکُمُ اللَّهُ بِعَذابٍ مِنْ عِنْدِهِ أَوْ بِأَیْدِینا فَتَرَبَّصُوا إِنَّا مَعَکُمْ مُتَرَبِّصُونَ}.

بگو: «آیا درباره ما، جز یکی از دو نیکی را انتظار دارید؟! (یا پیروزی یا شهادت) ولی ما انتظار داریم که خداوند، عذابی از سوی خودش به شما برساند، یا به دست ما (مجازات شوید) اکنون که چنین است، شما انتظار بکشید، ما هم با شما انتظار می کشیم!» عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ: ... قُلْتُ قَوْلُهُعجل الله : «هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنا إِلَّا إِحْدَی الْحُسْنَیَیْنِ»، قَالَ: إِمَّا مَوْتٌ فِی طَاعَةِ اللَّهِ أَوْ إِدْرَاکُ ظُهُورِ إِمَامٍ، وَ نَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِهِمْ مَعَ مَا نَحْنُ فِیهِ مِنَ الشِّدَّةِ، «أَنْ یُصِیبَهُمُ اللَّهُ بِعَذابٍ مِنْ عِنْدِهِ»، قَالَ: هُوَ الْمَسْخُ أَوْ بِأَیْدِینَا وَ هُوَ الْقَتْلُ، قَالَ اللَّهُ عجل الله لِنَبِیِّهِ6: «قُلْ تَرَبَّصُوا فَإِنَّا مَعَکُمْ مُتَرَبِّصُونَ» وَ التَّرَبُّصُ انْتِظَارُ وُقُوعِ الْبَلَاءِ بِأَعْدَائِهِمْ.(1)

ص: 178

کد آیه: 111 / 9 اسم آیه: رجعت مؤمنین

{إِنَّ اللَّهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فی سَبیلِ اللَّهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجیلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفی بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذی بایَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظیمُ}.

خدا، جان و مال مردم با ایمان را در مقابل بهشتی که نصیب آنان خواهد کرد، پیش خرید می کند. این مردم با ایمان در راه خدا پیکار می کنند، می کشند و کشته می شوند. این وعده حقی است که خدا در هر سه کتاب آسمانی تورات و انجیل و قرآن یاد کرده است. وفادارتر از خدا به عهد خود کیست؟ شما را به داد و ستدی که با وی انجام داده اید، بشارت باد، سعادت و پیروزی بزرگ همین است.

عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «إِنَّ اللَّهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ» إِلَی آخِرِ الْآیَةِ، فَقَالَ: ذَلِکَ فِی الْمِیثَاقِ، ثُمَّ قَرَأْتُ «التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ» فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ علیه السلام : لَا تَقْرَأْ هَکَذَا وَ لَکِنْ اقْرَأْ «التَّائِبِینَ الْعَابِدِینَ» إِلَی آخِرِ الْآیَةِ، ثُمَّ قَالَ:

إِذَا رَأَیْتَ هَؤُلَاءِ فَعِنْدَ ذَلِکَ هُمُ الَّذِینَ اشْتَرَی مِنْهُمْ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوَالَهُمْ یَعْنِی فِی الرَّجْعَةِ، ثُمَّ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ علیه السلام :

ص: 180

کد آیه: 119 / 9 اسم آیه: آخرین صادق

{یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ}.

ای کسانی که ایمان آورده اید! از خدا بپرهیزید، و با صادقین باشید! عَنْ سُلَیْمِ بْنِ قَیْسٍ الْهِلَالِیِّ قَال: فی حدیث طویل،... ثُمَّ قَالَ عَلِیٌّ علیه السلام : أَنْشُدُکُمُ اللَّهَ أَتَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ عجل الله لَمَّا أَنْزَلَ فِی کِتَابِهِ: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ» فَقَالَ سَلْمَانُ: یَا رَسُولَ اللَّهِ! عَامَّةٌ هَذِهِ أَمْ خَاصَّةٌ؟ فَقَالَ: أَمَّا الْمَأْمُورُونَ فَعَامَّةُ الْمُؤْمِنِینَ أُمِرُوا بِذَلِکَ وَ أَمَّا الصَّادِقُونَ فَخَاصَّةٌ لِأَخِی عَلِیٍّ وَ أَوْصِیَائِی مِنْ بَعْدِهِ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ قَالُوا: اللَّهُمَّ نَعَمْ...(1)

سلیم بن قیس هلالی در حدیثی طولانی از امیر المؤمنین علیه السلام روایت نموده: ... سپس حضرت علی علیه السلام فرمودند: شما را به خدا قسم می دهم، آیا می دانید که خداوند این آیه را نازل کرد: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ»، ای کسانی که ایمان آورده اید تقوی پیشه کنید و با صادقین باشید.

ص: 182

کد آیه:122/9 اسم آیه:حرکت به سوی شناخت امام علیه السلام

{وَ ما کانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّةً فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَ لِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ}.

شایسته نیست مؤمنان همگی (بسوی میدان جهاد) کوچ کنند چرا از هر گروهی از آنان، طایفه ای کوچ نمی کند، تا در دین (و معارف و احکام اسلام) آگاهی یابند و به هنگام بازگشت به سوی قوم خود، آنها را بیم دهند؟! شاید بترسند، و خودداری کنند! عَنْ یَعْقُوب بْنِ شُعَیْبٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: قُلْتُ لَهُ إِذَا هَلَکَ الْإِمَامُ فَبَلَغَ قَوْماً لَیْسُوا بِحَضْرَتِهِ، قَالَ: یَخْرُجُونَ فِی الطَّلَبِ فَإِنَّهُمْ لَا یَزَالُونَ فِی عُذْرٍ مَا دَامُوا فِی الطَّلَبِ، قُلْتُ: یَخْرُجُونَ کُلُّهُمْ أَوْ یَکْفِیهِمْ أَنْ یَخْرُجَ بَعْضُهُمْ، قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عجل الله یَقُولُ: «فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَ لِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ»، قَالَ: هَؤُلَاءِ الْمُقِیمُونَ فِی السَّعَةِ حَتَّی یَرْجِعَ إِلَیْهِمْ أَصْحَابُهُمْ.(1)

یعقوب بن شعیب از حضرت صادق علیه السلام نقل کرد که عرض کردم خدمت ایشان: اگر امام از دنیا برود و این خبر برسد به کسانی که در حضور امام قبل نبوده اند چه

ص: 184

کد آیه: 20 / 10 اسم آیه:حجّت غایب

{وَ یَقُولُونَ لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَیْهِ آیَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَقُلْ إِنَّمَا الْغَیْبُ لِلَّهِ فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ}.

می گویند: «چرا معجزه ای از پروردگارش بر او نازل نمی شود؟!» بگو: «غیب (و معجزات) تنها برای خدا (و به فرمان او) است! شما در انتظار باشید، من هم با شما در انتظارم!»«لطفاً به آیه ی شماره ی 1، کد: 3 / 2 مراجعه فرمائید.»

ص: 186

کد آیه: 24 / 10 اسم آیه: قیام با شمشیر

{... حَتَّی إِذا أَخَذَتِ الْأَرْضُ زُخْرُفَها وَ ازَّیَّنَتْ وَ ظَنَّ أَهْلُها أَنَّهُمْ قادِرُونَ عَلَیْها أَتاها أَمْرُنا لَیْلاً أَوْ نَهاراً فَجَعَلْناها حَصیداً کَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ کَذلِکَ نُفَصِّلُ الْآیاتِ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ}.

... تا زمانی که زمین، زیبایی خود را یافته و آراسته می گردد، و اهل آن مطمئن می شوند که می توانند از آن بهره مند گردند، (ناگهان) فرمان ما، شب هنگام یا در روز، فرامی رسد و آن چنان آن را درو می کنیم که گویی دیروز هرگز (چنین کشتزاری) نبوده است! این گونه، آیات خود را برای گروهی که می اندیشند، شرح می دهیم! عَن مُفَضَّلِ بْنِ عُمَر، عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، قَالَ: نَزَلَتْ فِی بَنِی فُلَانٍ ثَلَاثُ آیَاتٍ: قَوْلُهُعجل الله : «حَتَّی إِذا أَخَذَتِ الْأَرْضُ زُخْرُفَها وَ ازَّیَّنَتْ وَ ظَنَّ أَهْلُها أَنَّهُمْ قادِرُونَ عَلَیْها أَتاها أَمْرُنا لَیْلًا أَوْ نَهاراً»، یَعْنِی الْقَائِمَ بِالسَّیْفِ فَجَعَلْناها حَصِیداً کَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ.(1)

از مفضل بن عمر روایت است که امام صادق علیه السلام فرمودند: در باره ی بنی فلان سه آیه نازل شده: قول خداوندعجل الله : تا آن گاه که زمین (از خرمی و سبزی) به خود زیور بسته و آرایش کند و مردمش خود را بر آن قادر و متصرف پندارند، ناگهان فرمان ما به شب یا روز در رسد، یعنی حضرت قائم علیه السلام با شمشیر، آن همه زیب و زیور زمین را درو کند و چنان خشک شود که گویی دیروز هیچ نبوده است.

ص: 187

کد آیه: 35 / 10 اسم آیه: صیحه ی آسمانی جدا کننده ی حق از باطل

{قُلْ هَلْ مِنْ شُرَکائِکُمْ مَنْ یَهْدی إِلَی الْحَقِّ قُلِ اللَّهُ یَهْدی لِلْحَقِّ أَفَمَنْ یَهْدی إِلَی الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لا یَهِدِّی إِلاَّ أَنْ یُهْدی فَما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ}.

بگو: «آیا هیچ یک از معبودهای شما، به سوی حق هدایت می کند؟!» بگو: «تنها خدا به حق هدایت می کند! آیا کسی که هدایت به سوی حق می کند برای پیروی شایسته تر است، یا آن کس که خود هدایت نمی شود مگر هدایتش کنند؟ شما را چه می شود، چگونه داوری می کنید؟!» عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ مَسْلَمَة الْجَرِیرِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : یُوَبِّخُونَّا وَ یُکَذِّبُونَّا أَنَّا نَقُولُ إِنَّ صَیْحَتَیْنِ تَکُونَانِ یَقُولُونَ: مِنْ أَیْنَ تُعْرَفُ الْمُحِقَّةُ مِنَ الْمُبْطِلَةِ إِذَا کَانَتَا، قَالَ: فَمَا ذَا تَرُدُّونَ عَلَیْهِمْ، قُلْتُ: مَا نَرُدُّ عَلَیْهِمْ شَیْئاً، قَالَ: قُولُوا یُصَدِّقُ بِهَا إِذَا کَانَتْ مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِهَا مِنْ قَبْلُ إِنَّ اللَّهَ عجل الله یَقُولُ: «أَ فَمَنْ یَهْدِی إِلَی الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لا یَهِدِّی إِلَّا أَنْ یُهْدی فَما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ».(1)

عبد الرحمن بن مسلمه جریری می گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: دشمنان ما را سرزنش می کنند و دروغگو می پندارند، ما می گوییم: دو فریاد آسمانی

ص: 188

کد آیه:39/10 اسم آیه: جاهلان تکذیب کنندگان رجعت

{بَلْ کَذَّبُوا بِما لَمْ یُحیطُوا بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْویلُهُ کَذلِکَ کَذَّبَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَانْظُرْ کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الظَّالِمینَ}.

بلکه چیزی را تکذیب کردند که آگاهی از آن نداشتند، و هنوز واقعیتش بر آنان روشن نشده است! پیشینیان آنها نیز همین گونه تکذیب کردند پس بنگر عاقبت کار ظالمان چگونه بود! عَنْ زُرَارَة قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام عَنْ هَذِهِ الْأُمُورِ الْعِظَامِ مِنَ الرَّجْعَةِ وَ أَشْبَاهِهَا، فَقَالَ: إِنَّ هَذَا الَّذِی تَسْأَلُونَ عَنْهُ لَمْ یَجِئْ أَوَانُهُ، وَ قَدْ قَالَ اللَّهُ عجل الله : «بَلْ کَذَّبُوا بِما لَمْ یُحِیطُوا بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْوِیلُهُ».(1)

از زراره روایت است که گفت: از حضرت صادق علیه السلام از رجعت و امثال این امور مهم سؤال کردم، حضرت فرمودند: این را که می پرسید هنوز وقتش نرسیده است، خداوند می فرماید: «بَلْ کَذَّبُوا بِما لَمْ یُحِیطُوا بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْوِیلُهُ»، یعنی: بلکه آنها آنچه را که با علم خود به آن احاطه نداشتند، دروغ پنداشتند در صورتی که (دروغ نیست) و هنوز (موقع) تأویل آن نرسیده است.

ص: 190

کد آیه: 48 / 10 اسم آیه: فضیلت صابرین در غیبت

{وَ یَقُولُونَ مَتی هذَا الْوَعْدُ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ}.

آنها می گویند: «این وعده کی خواهد آمد اگر راست می گویید؟!» 1- عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَلِیطٍ قَالَ: قَالَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ:: مِنَّا اثْنَا عَشَرَ مَهْدِیّاً أَوَّلُهُمْ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ وَ آخِرُهُمُ التَّاسِعُ مِنْ وُلْدِی وَ هُوَ الْإِمَامُ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ یُحْیِی اللَّهُ بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها، وَ یُظْهِرُ بِهِ دِیْنَ الْحَقِّ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ، لَهُ غَیْبَةٌ یَرْتَدُّ فِیهَا أَقْوَامٌ وَ یَثْبُتُ فِیهَا عَلَی الدِّینِ آخَرُونَ فَیُؤْذَوْنَ وَ یُقَالُ لَهُمْ: «مَتی هذَا الْوَعْدُ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ»، أَمَا إِنَّ الصَّابِرَ فِی غَیْبَتِهِ عَلَی الْأَذَی وَ التَّکْذِیبِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِ بِالسَّیْفِ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه واله .(1)

عبد الرّحمن بن سلیط گوید: امام حسین علیه السلام فرمودند: از ما خاندان دوازده مهدیّ خواهد بود که اوّلین آنها امیر المؤمنین علیّ بن أبی طالب علیهما السلام است و آخرین آنها نهمین از فرزندان من است و او امام قائم به حقّ است و خدای تعالی زمین را به واسطه او پس از موت زنده کند، و دین حقّ را به دست او بر همه ادیان چیره نماید

ص: 191

کد آیه:50/10 اسم آیه:عذاب فاسقان در آخر الزّمان

{قُلْ أَرَأَیْتُمْ إِنْ أَتاکُمْ عَذابُهُ بَیاتاً أَوْ نَهاراً ما ذا یَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُونَ}.

بگو: «اگر مجازات او، شب هنگام یا در روز به سراغ شما آید، (آیا می توانید آن را از خود دفع کنید؟!)» پس مجرمان برای چه عجله می کنند؟! أَبِی الْجَارُودِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام فِی قَوْلِهِ: «قُلْ أَرَأَیْتُمْ إِنْ أَتاکُمْ عَذابُهُ بَیاتاً یَعْنِی لَیْلًا أَوْ نَهاراً ما ذا یَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُونَ»، فَهَذَا عَذَابٌ یَنْزِلُ فِی آخِرِ الزَّمَانِ عَلَی فَسَقَةِ أَهْلِ الْقِبْلَةِ وَ هُمْ یَجْحَدُونَ نُزُولَ الْعَذَابِ عَلَیْهِم.(1)

ابو الجارود گفت: امام محمد باقر علیه السلام در تفسیر آیه: «قُلْ أَ رَأَیْتُمْ إِنْ أَتاکُمْ عَذابُهُ بَیاتاً أَوْ نَهاراً» یعنی: بگو: به من بگوئید اگر عذاب خدا شبی یا روزی برای شما بیاید؟ «ما ذا یَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُونَ»؟ گناهکاران برای چه شتاب می کنند؟ حضرت فرمودند: این عذابی است که در آخر الزّمان بر فاسقان اهل قبله (یعنی مسلمانان) فرود می آید، در حالی که منکر این هستند که عذاب بر آنها فرود خواهد آمد.

ص: 196

کد آیه: 54 / 10 اسم آیه: پشیمانی ظالمین در رجعت

{وَ لَوْ أَنَّ لِکُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ ما فِی الْأَرْضِ لاَفْتَدَتْ بِهِ وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ وَ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ}.

و اگر هر چه در روی زمین است، متعلق بکسی باشد که بسیار ظلم کرده است و بخواهد همه آن را فدا کند (تا از مجازات رهایی یابد) از او پذیرفته نخواهد شد و چون عذاب را مشاهده کنند، پشیمانی خود را نهان میدارند و میان آنها بعدالت حکم میشود و ستمی به آنان نخواهد شد.

فی تفسیر القمی، فی قوله تعالی: «وَ لَوْ أَنَّ لِکُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ»، آلَ مُحَمَّدٍ حَقَّهُمْ، «ما فِی الْأَرْضِ جَمِیعاً لَافْتَدَتْ بِهِ»، فِی ذَلِکَ الْوَقْتِ یَعْنِی الرَّجْعَةَ.(1)

در تفسیر قمی، در باره ی آیه ی: «وَ لَوْ أَنَّ لِکُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ ما فِی الْأَرْضِ لَافْتَدَتْ بِهِ»، می فرماید: هر کس ظلمی به آل محمد: نموده باشد، حاضر است تمام آنچه را که در روی زمین است، اگر مالک باشد، همه را بدهد تا از کیفر روز رجعت نجات یابد.

ص: 197

کد آیه: 62 / 10 اسم آیه: شیعیان مهدی اولیای خدا

{أَلا إِنَّ أَوْلِیاءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ}.

آگاه باشید! اولیای خدا، نه ترسی دارند و نه غمگین می شوند! عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قَالَ الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنَ مُحَمَّدٍ علیهما السلام فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ لا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمانِها خَیْراً»، قَالَ: یَعْنِی یَوْمَ خُرُوجِ الْقَائِمِ الْمُنْتَظَرِ مِنَّا، ثُمَّ قَالَ علیه السلام : یَا ابَا بَصِیرٍ! طُوبَی لِشِیعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِینَ لِظُهُورِهِ فِی غَیْبَتِهِ وَ الْمُطِیعِینَ لَهُ فِی ظُهُورِهِ، أُولَئِکَ أَوْلِیَاءُ اللَّهِ الَّذِینَ «لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُون».(1)

ابو بصیر از امام صادق علیه السلام روایت کند که در تفسیر این قول خدای تعالی: «یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ لا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمانِها خَیْراً». فرمودند: یعنی خروج قائم منتظر ما، سپس فرمودند: ای ابا بصیر! خوشا به حال شیعیان قائم ما، کسانی که در غیبتش منتظر ظهور او هستند و در حال ظهورش نیز فرمانبردار اویند، آنان اولیای خدا هستند که نه خوفی بر آنهاست و نه اندوهگین می شوند.

ص: 198

کد آیه:64/10 اسم آیه:بشارت به ظهور و قیام حضرت

{لَهُمُ الْبُشْری فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَةِ لا تَبْدیلَ لِکَلِماتِ اللَّهِ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظیمُ}.

آنها همیشه در زندگی دنیا و در آخرت، شاد (و مسرور) ند، وعده های الهی تخلّف ناپذیر است! این است آن رستگاری بزرگ! عَنْ أَبِی عُبَیْدَة الْحَذَّاءِ فِی حَدیثٍ طَویل، قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام فی قولهعجل الله : «لَهُمُ الْبُشْری فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَةِ»، قالَ: وَ الْإِمَامُ یُبَشِّرُهُمْ بِقِیَامِ الْقَائِمِ وَ بِظُهُورِهِ وَ بِقَتْلِ أَعْدَائِهِمْ وَ بِالنَّجَاةِ فِی الْآخِرَةِ وَ الْوُرُودِ عَلَی مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و اله الصَّادِقِینَ عَلَی الْحَوْضِ.(1)

ابی عبیده حذاء در حدیثی طولانی از امام باقر علیه السلام در باره ی قول خداوندعجل الله : «لَهُمُ الْبُشْری فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَةِ»، پرسیدم، حضرت فرمودند: یعنی امام آنها را بشارت می دهد به قیام قائم علیه السلام و ظهور آن جناب و کشتن دشمنان و نجات در آخرت و رسیدن به خدمت حضرت محمّد صلی الله علیه واله و ائمه: بر حوض کوثر.

ص: 199

کد آیه:98/10 اسم آیه:مسخ بعضی از کفّار قبل از ظهور

{فَلَوْ لا کانَتْ قَرْیَةٌ آمَنَتْ فَنَفَعَها إیمانُها إِلاَّ قَوْمَ یُونُسَ لَمَّا آمَنُوا کَشَفْنا عَنْهُمْ عَذابَ الْخِزْیِ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ مَتَّعْناهُمْ إِلی حینٍ}.

پس چرا هیچ یک از شهرها و آبادیها ایمان نیاوردند که (ایمانشان به موقع باشد، و) به حالشان مفید افتد؟! مگر قوم یونس، هنگامی که آنها ایمان آوردند، عذاب رسوا کننده را در زندگی دنیا از آنان برطرف ساختیم و تا مدّت معیّنی آنها را بهره مند ساختیم.

عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فی قَوْل اللَّهِ عجل الله : «عَذابَ الْخِزْیِ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَةِ»، مَا هُوَ عَذَابُ خِزْیِ الدُّنْیَا؟ فَقَالَ علیه السلام : وَ أَیُّ خِزْیٍ أَخْزَی یَا أَبَا بَصِیرٍ! مِنْ أَنْ یَکُونَ الرَّجُلُ فِی بَیْتِهِ وَ حِجَالِهِ وَ عَلَی إِخْوَانِهِ وَسْطَ عِیَالِهِ إِذْ شَقَّ أَهْلُهُ الْجُیُوبَ عَلَیْهِ وَ صَرَخُوا، فَیَقُولُ النَّاسُ: مَا هَذَا؟ فَیُقَالُ: مُسِخَ فُلَانٌ السَّاعَةَ، فَقُلْتُ: قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ علیه السلام أَوْ بَعْدَهُ؟ قَالَ: لَا بَلْ قَبْلَهُ.(1)

ص: 200

کد آیه: 8 / 11 اسم آیه: امّت معدوده

{وَ لَئِنْ أَخَّرْنا عَنْهُمُ الْعَذابَ إِلی أُمَّةٍ مَعْدُودَةٍ لَیَقُولُنَّ ما یَحْبِسُهُ أَلا یَوْمَ یَأْتیهِمْ لَیْسَ مَصْرُوفاً عَنْهُمْ وَ حاقَ بِهِمْ ما کانُوا بِهِ یَسْتَهْزِؤُنَ}.

و اگر مجازات را تا زمان محدودی از آنها به تأخیر اندازیم، (از روی استهزا) می گویند: «چه چیز مانع آن شده است؟!» آگاه باشید، آن روز که (عذاب) به سراغشان آید، از آنها بازگردانده نخواهد شد و آنچه را مسخره می کردند، دامانشان را می گیرد! 1- عن عبد الأعلی الحلبی، قال: قال أبو جعفر علیه السلام : ... أَصْحَابُ الْقَائِمِ علیه السلام الثَّلَاثُمِائَةِ وَ الْبِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلًا، قَالَ: هُمْ وَ اللَّهِ الْأُمَّةُ الْمَعْدُودَةُ الَّتِی قَالَ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ: «وَ لَئِنْ أَخَّرْنا عَنْهُمُ الْعَذابَ إِلی أُمَّةٍ مَعْدُودَةٍ»، قَالَ: یَجْتَمِعُونَ فِی سَاعَةٍ وَاحِدَةٍ قَزَعاً کَقَزَعِ الْخَرِیفِ.(1)

حضرت باقر علیه السلام فرمودند: اصحاب قائم علیه السلام سیصد و چند ده مرد هستند به خدا قسم آنها «امة معدوده» ای هستند که در قرآن است، و خداوند در یک لحظه آنها را مانند پاره های ابر فصل پائیز در یک جا جمع می کند.

ص: 202

کد آیه:80/11 اسم آیه:قدرت حضرت مهدی علیه السلام و اصحابشان

{قالَ لَوْ أَنَّ لی بِکُمْ قُوَّةً أَوْ آوی إِلی رُکْنٍ شَدیدٍ}.

لوط گفت: «(افسوس!) ای کاش در برابر شما قدرتی داشتم یا تکیه گاه و پشتیبان محکمی در اختیار من بود!» 1- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : مَا کَانَ قَوْلُ لُوطٍ علیه السلام لِقَوْلِهِ: «لَوْ أَنَّ لِی بِکُمْ قُوَّةً أَوْ آوِی إِلی رُکْنٍ شَدِیدٍ»، إِلَّا تَمَنِّیاً لِقُوَّةِ الْقَائِمِ علیه السلام وَ لَا ذَکَرَ إِلَّا شِدَّةَ أَصْحَابِهِ وَ إِنَّ الرَّجُلَ مِنْهُمْ لَیُعْطَی قُوَّةَ أَرْبَعِینَ رَجُلًا وَ إِنَ قَلْبَهُ لَأَشَدُّ مِنْ زُبَرِ الْحَدِیدِ وَ لَوْ مَرُّوا بِجِبَالِ الْحَدِیدِ لَقَلَعُوهَا وَ لَا یَکُفُّونَ سُیُوفَهُمْ حَتَّی یَرْضَی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ.(1)

ابو بصیر از امام صادق علیه السلام روایت کند که حضرت فرمودند: وقتی حضرت لوط علیه السلام به قومش می گفت: ای کاش در برابر شما قدرتی داشتم، یا به اساسی محکم پناه می گرفتم.

آرزو داشت که توانایی قائم علیه السلام را داشته باشد و با این کلام استواری اصحاب او را یاد کرده است، زیرا مردی از اصحاب او توانایی چهل مرد را دارد و قلب او از

ص: 204

کد آیه:83/11 اسم آیه:عذابهای ظالمین در آستانه ظهور

{مُسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّکَ وَ ما هِیَ مِنَ الظَّالِمینَ بِبَعیدٍ}.

که آن سنگها از امر خدا نشاندار و معین بود و البته چنین هلاکتی از ظالمان عالم دور نخواهد بود.

قالَ اَمیرُ المُؤمنِین عَلیّ علیه السلام فِی خُطبةٍ: ... وَ یَأْتِیهِمْ یَوْمَئِذٍ الْخَسْفُ وَ الْقَذْفُ وَ الْمَسْخُ، فَیَوْمَئِذٍ تَأْوِیلُ هَذِهِ الْآیَةِ: «وَ ما هِیَ مِنَ الظَّالِمِینَ بِبَعِیدٍ».(1)

امیر المؤمنین علی علیه السلام در یک خطبه ای می فرمایند:... در آن روز خسف (به زمین فرورفتن) و مسخ (بصورت حیوانی تبدیل شدن) و قذف (که ظاهرا مراد سنگ باریدن است) اتفاق می افتد و این تأویل این آیه است: «وَ ما هِیَ مِنَ الظَّالِمِینَ بِبَعِیدٍ».

ص: 206

کد آیه: 86 / 11 اسم آیه: بقیّت الله

{بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ وَ ما أَنَا عَلَیْکُمْ بِحَفیظٍ}.

آنچه خداوند برای شما باقی گذارده، برایتان بهتر است اگر ایمان داشته باشید! و من، پاسدار شما (و مأمور بر اجبارتان به ایمان) نیستم! 1- عَنْ عُمَر بْنِ زَاهِرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: سَأَلَهُ رَجُلٌ عَنِ الْقَائِمِ یُسَلَّمُ عَلَیْهِ بِإِمْرَةِ الْمُؤْمِنِینَ؟ قَالَ: لَا ذَاکَ اسْمٌ سَمَّی اللَّهُ بِهِ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام لَمْ یُسَمَّ بِهِ أَحَدٌ قَبْلَهُ وَ لَا یَتَسَمَّی بِهِ بَعْدَهُ إِلَّا کَافِرٌ، قُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ کَیْفَ یُسَلَّمُ عَلَیْهِ؟ قَالَ: یَقُولُونَ: السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا بَقِیَّةَ اللَّهِ، ثُمَّ قَرَأَ: «بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِین».(1)

شخصی از حضرت صادق علیه السلام پرسید که: آیا وقتی که سلام به حضرت قائم علیه السلام کنند او را امیر المؤمنین می گویند؟ حضرت فرمودند: نه، این اسمی است که خدا حضرت علی علیه السلام را به آن مسمّی ساخته و پیش از او کسی به این نام مسمّی نشده و بعد از او هم کسی این نام را بر خود نمی گذارد مگر کافر باشد.

ص: 207

کد آیه: 93 / 11 اسم آیه: دستور به صبر و انتظار

{... وَ ارْتَقِبُوا إِنِّی مَعَکُمْ رَقیبٌ}.

پس شما منتظر باشید که من هم منتظرم.

عَنْ أَحْمَد بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ قَالَ: قَالَ الرِّضَا علیه السلام : مَا أَحْسَنَ الصَّبْرَ وَ انْتِظَارَ الْفَرَجِ أَمَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللَّهِ عجل الله : «وَ ارْتَقِبُوا إِنِّی مَعَکُمْ رَقِیبٌ»، «فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ»، فَعَلَیْکُمْ بِالصَّبْرِ فَإِنَّهُ إِنَّمَا یَجِی ءُ الْفَرَجُ عَلَی الْیَأْسِ فَقَدْ کَانَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ أَصْبَرَ مِنْکُمْ.(1)

احمد بن محمد بن ابی نصر از حضرت امام رضا علیه السلام روایت کند که حضرت فرمودند: صبر و انتظار فرج چه نیکوست، آیا سخن خدای تعالی را نشنیدی که فرمود: چشم به راه باشید که من نیز با شما چشم به راهم، و فرمود: منتظر باشید که من نیز با شما از منتظرانم، پس بر شما باد که صبر کنید که فرج پس از یأس می آید و پیشینیان شما، از شما صابرتر بودند.

ص: 209

کد آیه:110/11 اسم آیه:عاقبت منکرین حضرت مهدی علیه السلام

{وَ لَقَدْ آتَیْنا مُوسَی الْکِتابَ فَاخْتُلِفَ فیهِ...}.

و ما به موسی کتاب آسمانی دادیم سپس در آن اختلاف شد...

البته شیبه این آیه در آیه ی شماره ی 171، کد: 45 / 41 نیز خواهد آمد.

أَبِی حَمْزَة عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام فِی قَوْلِهِعجل الله : ... «وَ لَقَدْ آتَیْنا مُوسَی الْکِتابَ فَاخْتُلِفَ فِیهِ»، قَالَ: اخْتَلَفُوا کَمَا اخْتَلَفَتْ هَذِهِ الْأُمَّةُ فِی الْکِتَابِ وَ سَیَخْتَلِفُونَ فِی الْکِتَابِ الَّذِی مَعَ الْقَائِمِ الَّذِی یَأْتِیهِمْ بِهِ حَتَّی یُنْکِرَهُ نَاسٌ کَثِیرٌ فَیُقَدِّمُهُمْ فَیَضْرِبُ أَعْنَاقَهُم ...(1)

ابو حمزه از امام باقر علیه السلام روایت کرده که حضرت در تفسیر گفتار خدای عجل الله : ... و به راستی به موسی کتاب دادیم و در آن اختلاف روی داد، فرمودند: اختلاف کردند، چنانچه این امت در قرآن هم اختلاف کردند، و محققا در کتابی هم که با قائم علیه السلام است و برای آنها بیاورد، اختلاف خواهند کرد، بدان حد که جمع زیادی آن را انکار کنند، پس آن حضرت منکران را حاضر نماید و گردنشان را بزند.

ص: 210

کد آیه: 94 / 12 اسم آیه: پیراهن یوسف

{وَ لَمَّا فَصَلَتِ الْعِیرُ قالَ أَبُوهُمْ إِنِّی لَأَجِدُ رِیحَ یُوسُفَ لَوْ لا أَنْ تُفَنِّدُونِ}.

هنگامی که کاروان (از مصر) بیرون آمد، پدرشان [یعقوب] گفت: «من بوی یوسف را احساس می کنم، اگر مرا نادان نشمارید!» عَن مُفَضَّلِ بْنِ عُمَر عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ: أَ تَدْرِی مَا کَانَ قَمِیصُ یُوسُفَ علیه السلام ؟ قَالَ قُلْتُ: لا، قَالَ: إِنَّ إِبْرَاهِیمَ علیه السلام لَمَّا أُوقِدَتْ لَهُ النَّارُ أَتَاهُ جَبْرَئِیلُ علیه السلام بِثَوْبٍ مِنْ ثِیَابِ الْجَنَّةِ، فَأَلْبَسَهُ إِیَّاهُ فَلَمْ یَضُرَّهُ مَعَهَا حَرٌّ وَ لَا بَرْدٌ، فَلَمَّا حَضَرَ إِبْرَاهِیمَ الْمَوْتُ جَعَلَهُ فِی تَمِیمَةٍ وَ عَلَّقَهُ عَلَی إِسْحَاقَ، وَ عَلَّقَهُ إِسْحَاقُ عَلَی یَعْقُوبَ، فَلَمَّا وُلِدَ یُوسُفُ عَلَّقَهُ عَلَیْهِ، وَ کَانَ فِی عَضُدِهِ حَتَّی کَانَ مِنْ أَمْرِهِ مَا کَانَ، فَلَمَّا أَخْرَجَهُ یُوسُفُ بِمِصْرَ مِنَ التَّمِیمَةِ وَجَدَ یَعْقُوبُ علیه السلام رِیحَهُ، وَ هُوَ قَوْلُهُ تَعَالَی حِکَایَةً عَنْهُ: «إِنِّی لَأَجِدُ رِیحَ یُوسُفَ لَوْ لا أَنْ تُفَنِّدُونِ»، فَهُوَ ذَلِکَ الْقَمِیصُ الَّذِی أُنْزِلَ مِنَ الْجَنَّةِ.

قُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ فَإِلَی مَنْ صَارَ هَذَا الْقَمِیصُ؟

ص: 211

کد آیه:110/12 اسم آیه:ظهور حضرت مهدی علیه السلام پس از نا امیدی

{حَتَّی إِذَا اسْتَیْأَسَ الرُّسُلُ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ قَدْ کُذِبُوا جاءَهُمْ نَصْرُنا فَنُجِّیَ مَنْ نَشاءُ وَ لا یُرَدُّ بَأْسُنا عَنِ الْقَوْمِ الْمُجْرِمینَ}.

(مردم با انبیاء چنان ضدیّت کردند) تا آنجا که رسولان مأیوس شده و (مردم) گمان کردند که به آنان دروغ گفته شده است، در این هنگام یاری ما به سراغ آنها آمد، پس آنان که ما خواستیم، نجات یافتند، و نیز قهر و انتقام ما از بدکاران عالم باز گردانده نمی شود! عَن مُفَضَّلِ بْنِ عُمَر، عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام فَشَکَا إِلَیْهِ طُولَ دَوْلَةِ الْجَوْرِ، فَقَالَ لَهُ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام : وَ اللَّهِ! لَا یَکُونُ مَا تَأْمُلُونَ حَتَّی یَهْلِکَ الْمُبْطِلُونَ، وَ یَضْمَحِلَّ الْجَاهِلُونَ، وَ یَأْمَنَ الْمُتَّقُونَ، وَ قَلِیلٌ مَا یَکُونُ حَتَّی لَا یَکُونَ لِأَحَدِکُمْ مَوْضِعُ قَدَمِهِ، وَ حَتَّی تَکُونُوا عَلَی النَّاسِ أَهْوَنَ مِنَ الْمَیْتَةِ عِنْدَ صَاحِبِهَا، فَبَیْنَا أَنْتُمْ کَذَلِکَ إِذْ جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ، وَ هُوَ قَوْلُ رَبِّیعجل الله فِی کِتَابِهِ: «حَتَّی إِذَا اسْتَیْأَسَ الرُّسُلُ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ قَدْ کُذِبُوا جاءَهُمْ نَصْرُنا».(1)

ص: 213

کد آیه: 7 / 13 اسم آیه: آخرین هادی

{... إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ}.

... تو فقط بیم دهنده ای! و برای هر گروهی هدایت کننده ای است.

1- عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِیرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ فِی قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی: «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ»، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله : أَنَا الْمُنْذِرُ وَ عَلِیٌّ الْهَادِی وَ کُلُّ إِمَامٍ هَادٍ لِلْقَرْنِ الَّذِی هُوَ فِیهِ.(1)

حنان بن سدیر از پدرش روایت می کند که از امام باقر علیه السلام ، شنیدم در باره ی آیه: «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِ قَوْمٍ هادٍ»، فرمودند: پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمودند: من منذر هستم و علی علیه السلام هادی است و هر امام هدایت کننده ای است برای قومش در زمان خود.

2- عَنْ بُرَیْدِ بْنِ مُعَاوِیَة عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ»، فَقَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله : أَنَا الْمُنْذِرُ وَ فِی کُلِّ زَمَانٍ إِمَامٌ مِنَّا یَهْدِیهِمْ إِلَی مَا جَاءَ بِهِ نَبِیُّ اللَّهِ صلی الله علیه واله وَ الْهُدَاةُ مِنْ بَعْدِهِ عَلِیٌّ وَ الْأَوْصِیَاءُ مِنْ بَعْدِهِ وَاحِدٌ بَعْدَ وَاحِدٍ،

ص: 215

کد آیه:13/13 اسم آیه:دوران فریبکاری

{... وَ هُمْ یُجادِلُونَ فِی اللَّهِ وَ هُوَ شَدیدُ الْمِحالِ}.

... باز هم کافران درباره ی خدا به مجادله مشغولند! و او قدرتی بی انتهاست (و مجازاتی دردناک) دارد! عَنِ ابْنِ نُبَاتَة قَالَ: سَمِعْتُ عَلِیّاً علیه السلام یَقُولُ: إِنَّ بَیْنَ یَدَیِ الْقَائِمِ سِنِینَ خَدَّاعَةً یُکَذَّبُ فِیهَا الصَّادِقُ وَ یُصَدَّقُ فِیهَا الْکَاذِبُ، وَ یُقَرَّبُ فِیهَا الْمَاحِلُ، وَ فِی حَدِیثٍ وَ یَنْطِقُ فِیهَا الرُّوَیْبِضَةُ، قُلْتُ: وَ مَا الرُّوَیْبِضَةُ وَ مَا الْمَاحِلُ؟ قَالَ: أَ مَا تَقْرَءُونَ الْقُرْآنَ قَوْلَهُ: «وَ هُوَ شَدِیدُ الْمِحالِ»، قَالَ: یُرِیدُ الْمَکْرَ، فَقُلْتُ: وَ مَا الْمَاحِلُ؟ قَالَ: یُرِیدُ الْمَکَّارَ.(1)

اصبغ بن نباته گوید: شنیدم حضرت علیّ علیه السلام می فرمایند: همانا پیش از قائم سالهای فریبکاری خواهد بود، که راستگو در آن دروغگو و دروغگو در آن راستگو قلمداد شود و ماحل در آن مقرّب باشد، و در حدیثی است که: رویبضه در آن به سخن آید.

عرض کردم: رویبضه چیست و ماحل کدام است؟ حضرت فرمودند: مگر قرآن نمی خوانید که در آن می فرماید: «وَ هُوَ شَدِیدُ الْمِحالِ»، فرمودند: مراد مکر است، پس عرض کردم: ماحل چه باشد؟ فرمودند: یعنی مکّار سخن چین و جاسوس.

ص: 217

کد آیه: 29 / 13 اسم آیه: طوبی

{الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ طُوبی لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ}.

آنها که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند، پاکیزه ترین (زندگی) نصیبشان است و بهترین سرانجامها! عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قَالَ الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ علیهما السلام : طُوبَی لِمَنْ تَمَسَّکَ بِأَمْرِنَا فِی غَیْبَةِ قَائِمِنَا فَلَمْ یَزِغْ قَلْبُهُ بَعْدَ الْهِدَایَةِ، فَقُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! وَ مَا طُوبَی؟ قَالَ: شَجَرَةٌ فِی الْجَنَّةِ، أَصْلُهَا فِی دَارِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ علیه السلام ، وَ لَیْسَ مِنْ مُؤْمِنٍ إِلَّا وَ فِی دَارِهِ غُصْنٌ مِنْ أَغْصَانِهَا، وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عجل الله : «طُوبی لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ».(1)

ابو بصیر از امام صادق علیه السلام روایت کند که حضرت فرمودند: خوشا به حال کسی که در غیبت قائم ما به امر ما تمسّک جوید و قلبش پس از هدایت منحرف نشود، گفتم: فدای شما شوم! طوبی چیست؟ فرمودند: درختی در بهشت است که ریشه ی آن در خانه ی علیّ بن أبی طالب علیهما السلام است، و هیچ مؤمنی نیست جز آنکه شاخه ای از شاخه های آن درخت در خانه ی اوست، و این همان قول خدای تعالی است که فرمود: «طُوبی لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ».

ص: 218

کد آیه: 5 / 14 اسم آیه: روزهای خاص خدا

{... وَ ذَکِّرْهُمْ بِأَیَّامِ اللَّهِ إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ}.

... و «ایّام اللَّه» را به آنان یاد آور! در این، نشانه هایی است برای هر صبر کننده شکرگزار! عَنْ مُثَنًّی الْحَنَّاطِ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام یَقُولُ: «أَیَّامُ اللَّهِ»، ثَلَاثَةٌ یَوْمُ، یَقُومُ الْقَائِمُ وَ یَوْمُ الْکَرَّةِ وَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ.(1)

از مثنی حناط روایت است که گفت: شنیدم امام باقر علیه السلام می فرمایند: روزهای خداوندعجل الله سه روزند، روزی که حضرت قائم علیه السلام قیام می کند و روز رجعت و روز قیامت.

ص: 219

کد آیه: 44 / 14 اسم آیه: تأخیر

{وَ أَنْذِرِ النَّاسَ یَوْمَ یَأْتیهِمُ الْعَذابُ فَیَقُولُ الَّذینَ ظَلَمُوا رَبَّنا أَخِّرْنا إِلی أَجَلٍ قَریبٍ نُجِبْ دَعْوَتَکَ وَ نَتَّبِعِ الرُّسُلَ أَ وَ لَمْ تَکُونُوا أَقْسَمْتُمْ مِنْ قَبْلُ ما لَکُمْ مِنْ زَوالٍ}.

و مردم را از روزی که عذاب الهی به سراغشان می آید، بترسان! آن روز که ظالمان می گویند: «پروردگارا! مدّت کوتاهی ما را مهلت ده، تا دعوت تو را بپذیریم و از پیامبران پیروی کنیم!» (امّا پاسخ می شنوند که:) مگر قبلًا سوگند یاد نکرده بودید که زوال و فنایی برای شما نیست؟!«لطفاً به آیه ی شماره ی 31، کد: 77 / 4 مراجعه فرمائید.»

ص: 220

کد آیه: 45 / 14 اسم آیه: خانه های حضرت مهدی علیه السلام

{وَ سَکَنْتُمْ فی مَساکِنِ الَّذینَ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ وَ تَبَیَّنَ لَکُمْ کَیْفَ فَعَلْنا بِهِمْ وَ ضَرَبْنا لَکُمُ الْأَمْثالَ}.

(آری شما بودید که) در منازل (و کاخهای) کسانی که به خویشتن ستم کردند، ساکن شدید و برای شما آشکار شد چگونه با آنان رفتار کردیم و برای شما، مثلها (از سرگذشت پیشینیان) زدیم! عَنْ سَعْدِ بْنِ عُمَر عَنْ غَیْرِ وَاحِدٍ مِمَّنْ حَضَرَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام وَ رَجُلٍ یَقُولُ: قَدْ ثَبَتَ دَارُ صَالِحٍ وَ دَارُ عِیسَی بْنِ عَلِیٍّ وَ ذَکَرَ دُورَ الْعَبَّاسِیِّینَ، فَقَالَ رَجُلٌ: أَرَانَاهَا اللَّهُ خَرَاباً أَوْ خَرَّبَهَا بِأَیْدِینَا.

فَقَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : لَا تَقُلْ هَکَذَا! بَلْ یَکُونُ مَسَاکِنَ الْقَائِمِ وَ أَصْحَابِهِ، أَمَا سَمِعْتَ اللَّهَ یَقُولُ: «وَ سَکَنْتُمْ فِی مَساکِنِ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ».(1)

از سعد بن عمر از چند نفر از کسانی که در محضر حضرت صادق علیه السلام شرفیاب بوده اند روایت کرده که: مردی در آن مجلس می گفت: خانه ی صالح و خانه ی عیسی بن علی ثابت مانده، و از خانه های عباسیان یاد کرد، مرد دیگری گفت:

ص: 221

کد آیه:2/15 اسم آیه:رجعت امیر المؤمنین علیه السلام و شیعیانشان

{رُبَما یَوَدُّ الَّذینَ کَفَرُوا لَوْ کانُوا مُسْلِمینَ}.

کافران (هنگامی که آثار شوم اعمال خود را ببینند،) چه بسا آرزو می کنند که ای کاش مسلمان بودند! عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِید عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام فِی خبرٍ طَویل ... اِلی اَن قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ علیه السلام : قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام فِی قَوْلِهِعجل الله : «رُبَما یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ کانُوا مُسْلِمِینَ»، قَالَ: هُوَ أَنَا، إِذَا خَرَجْتُ أَنَا وَ شِیعَتِی، وَ خَرَجَ عُثْمَانُ بْنُ عَفَّانَ وَ شِیعَتُهُ، وَ نَقْتُلُ بَنِی أُمَیَّةَ فَعِنْدَهَا «یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ کَانُوا مُسْلِمَیْنِ».(1)

جابر از امام باقر علیه السلام در روایتی طولانی نقل می کند که امام باقر علیه السلام از وجود مقدس امیرمؤمنان علیه السلام نقل می کند که حضرت در تفسیر آیه: «رُبَما یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ کانُوا مُسْلِمِینَ»، فرمودند: آن هنگامی است که من و شیعیانم خارج شویم، عثمان و پیروانش نیز خارج شوند و بنی امیه را از دم شمشیر بگذرانیم، آن روز کافران آرزو می کنند که ای کاش مسلمان بودند.

ص: 223

کد آیه: 17 / 15 اسم آیه: سنگسار کردن شیطان

{وَ حَفِظْناها مِنْ کُلِّ شَیْطانٍ رَجیمٍ}.

و آن را از هر شیطان رانده شده ای حفظ کردیم.

«لطفاً به آیه ی شماره ی 17، کد: 36 / 3 مراجعه فرمائید.»

ص: 224

کد آیه:38/ 15 اسم آیه:پایان مهلت شیطان و پایان تقیّه

{إِلی یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُوم}.

(امّا نه تا روز رستاخیز، بلکه) تا روز وقت معیّنی.

1- عَنْ وَهْبِ بْنِ جُمَیْعٍ مَوْلَی إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام عَنْ قَوْلِ إِبْلِیسَ: «رَبِّ فَأَنْظِرْنِی إِلی یَوْمِ یُبْعَثُونَ قالَ فَإِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرِینَ إِلی یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ» قَالَ لَهُ وَهْبٌ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! أَیُّ یَوْمٍ هُوَ؟ قَالَ: یَا وَهْبُ! أَ تَحْسَبُ أَنَّهُ یَوْمُ یَبْعَثُ اللَّهُ فِیهِ النَّاسَ؟ إِنَّ اللَّهَ أَنْظَرَهُ إِلَی یَوْمِ یَبْعَثُ فِیهِ قَائِمَنَا فَإِذَا بَعَثَ اللَّهُ قَائِمَنَا کَانَ فِی مَسْجِدِ الْکُوفَةِ، وَ جَاءَ إِبْلِیسُ حَتَّی یَجْثُوَ بَیْنَ یَدَیْهِ عَلَی رُکْبَتَیْهِ، فَیَقُولُ: یَا وَیْلَهُ مِنْ هَذَا الْیَوْمِ! فَیَأْخُذُ بِنَاصِیَتِهِ فَیَضْرِبُ عُنُقَهُ فَذَلِکَ یَوْمُ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ.(1)

وهب بن جمیع از بستگان اسحاق بن عمار گوید: پرسیدم از امام صادق علیه السلام از گفته ی ابلیس: «پروردگارا مهلتم ده تا روزی که مبعوث شوند، فرمود: تو مهلت داری تا روز وقت معلوم» وهب گفت: قربانت شوم! آن چه روزی است؟

ص: 225

کد آیه: 75 / 15 اسم آیه: مُتوسّمین

{إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْمُتَوَسِّمینَ}.

در این (سرگذشت عبرت انگیز)، نشانه هایی است برای هوشیاران! 1- عَنْ أَبِی بَکْرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْحَضْرَمِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ: إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ مَخْلُوقٍ إِلَّا بَیْنَ عَیْنَیْهِ مَکْتُوبٌ مُؤْمِنٌ أَوْ کَافِرٌ، ذَلِکَ مَحْجُوبٌ عَنْکُمْ وَ لَیْسَ بِمَحْجُوبٍ عَنِ الْأَئِمَّةِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و اله ثُمَّ لَیْسَ یَدْخُلُ عَلَیْهِمْ أَحَدٌ إِلَّا عَرَفُوهُ مُؤْمِنٌ أَوْ کَافِرٌ، ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَةَ: «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِینَ»، فَهُمُ الْمُتَوَسِّمُون.(1)

ابو بکر حضرمی از حضرت باقر علیه السلام نقل کرد که حضرت فرمودند: هر انسانی در پیشانیش نوشته است: مؤمن است یا کافر، این مطلب از دیدگان شما پنهان است، ولی ائمه از آل محمّد صلی الله علیه واله آن را می بینند، هر کس وارد بر آنها شود می شناسند مؤمن است یا کافر.

و بعد حضرت این آیه را خواندند: «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِینَ»، ائمه: متوسّمین هستند.

ص: 227

کد آیه: 87 / 15 اسم آیه: سبع مثانی

{وَ لَقَدْ آتَیْناکَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی وَ الْقُرْآنَ الْعَظِیمَ}.

ای محمّد صلی الله علیه واله ! به تحقیق ما هفت آیه ای را که دو مرتبه نازل شده و قرآن عظیم را به تو عطا کردیم.

1- عَنْ یُونُس بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ رَفَعَهُ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام عَنْ قَوْلِ اللَّهِ: «وَ لَقَدْ آتَیْناکَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی وَ الْقُرْآنَ الْعَظِیمَ»، قَالَ: إِنَّ ظَاهِرَهَا الْحَمْدُ وَ بَاطِنَهَا وُلْدُ الْوَلَدِ، وَ السَّابِعُ مِنْهَا الْقَائِمُ علیه السلام .(1)

از یونس بن عبد الرحمن، از کسیکه آن را مرفوع نموده، آورده است که گفت: از حضرت امام صادق علیه السلام در باره قول خداوند: «ای پیامبر، و ما هفت آیت مثانی و قرآن عظیم را بر تو فرستادیم»، پرسیدم، حضرت فرمودند: ظاهر آن سوره حمد است و باطن آن فرزندِ فرزند، و هفتمین آنها حضرت قائم علیه السلام است.

ص: 230

کد آیه:1/16 اسم آیه:نهی از عجله در امر خدا

{أَتی أَمْرُ اللَّهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحانَهُ وَ تَعالی عَمَّا یُشْرِکُونَ}.

فرمان خدا به زودی فرا می رسد پس برای آن عجله نکنید! منزّه و برتر است خداوند از آنچه همتای او قرار می دهند! 1- عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : أَوَّلُ مَنْ یُبَایِعُ الْقَائِمَ علیه السلام جَبْرَئِیلُ، یَنْزِلُ فِی صُورَةِ طَیْرٍ أَبْیَضَ فَیُبَایِعُهُ، ثُمَّ یَضَعُ رِجْلًا عَلَی بَیْتِ اللَّهِ الْحَرَامِ وَ رِجْلًا عَلَی بَیْتِ الْمَقْدِسِ، ثُمَّ یُنَادِی بِصَوْتٍ طَلِقٍ تَسْمَعُهُ الْخَلَائِقُ: «أَتی أَمْرُ اللَّهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ».(1)

از ابان بن تغلب از حضرت صادق علیه السلام روایت نموده که حضرت فرمودند: اول کسی که با قائم علیه السلام بیعت می کند جبرئیل است، که به صورت پرنده ی سفیدی از آسمان فرود می آید و با وی بیعت می کند، آنگاه یک پای خود را روی خانه خدا در مکه و پای دیگر روی بیت المقدس می گذارد، و با صدای رسا و فصیح به طوری که تمام مردم روی زمین بشنوند می گوید: «أَتی أَمْرُ اللَّهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ».

ص: 232

کد آیه: 22 / 16 اسم آیه: کفر منکران رجعت

{إِلهُکُمْ إِلهٌ واحِدٌ فَالَّذینَ لا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ قُلُوبُهُمْ مُنْکِرَةٌ وَ هُمْ مُسْتَکْبِرُونَ}.

معبود شما خداوند یگانه است امّا کسانی که به آخرت ایمان نمی آورند، دلهایشان (حق را) انکار می کند و مستکبرند.

عَنْ أَبِی حَمْزَة الثُّمَالِیِّ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام یَقُولُ فِی قَوْلِهِ: «فَالَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ»، یَعْنِی أَنَّهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ بِالرَّجْعَةِ أَنَّهَا حَقٌّ، قُلُوبُهُمْ مُنْکِرَةٌ، یَعْنِی أَنَّهَا کَافِرَةٌ ...(1)

ابو حمزه ثمالی از حضرت امام محمد باقر علیه السلام روایت کرده که حضرت در باره ی قول خداوند: «آنان که به آخرت ایمان نیاورند دلهاشان به انکار خو گرفته، و متکبّرند» فرمودند: یعنی آنان که به رجعت ایمان ندارند دلهاشان به انکار خو گرفته و کافرند.

ص: 234

کد آیه:38/16 اسم آیه:تکذیب رجعت از سوی کفّار

{وَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَیْمانِهِمْ لا یَبْعَثُ اللَّهُ مَنْ یَمُوتُ بَلی وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یَعْلَمُونَ}.

آنها سوگندهای شدید به خدا یاد کردند که: «هرگز خداوند کسی را که می میرد، برنمی انگیزد!» آری، این وعده قطعی خداست (که همه مردگان را برای جزا بازمی گرداند) ولی بیشتر مردم نمی دانند!عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فی قَوْلِه تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «وَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَیْمانِهِمْ لا یَبْعَثُ اللَّهُ مَنْ یَمُوتُ بَلی وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا» قَالَ: فَقَالَ لِی: یَا أَبَا بَصِیرٍ! مَا تَقُولُ فِی هَذِهِ الْآیَةُ؟ قَالَ: قُلْتُ: إِنَّ الْمُشْرِکِینَ یَزْعُمُونَ وَ یَحْلِفُونَ لِرَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه واله أَنَّ اللَّهَ لَا یَبْعَثُ الْمَوْتَی.

فَقَالَ: تَبّاً لِمَنْ قَالَ هَذَا، سَلْهُمْ هَلْ کَانَ الْمُشْرِکُونَ یَحْلِفُونَ بِاللَّهِ أَمْ بِاللَّاتِ وَ الْعُزَّی؟ قَالَ: قُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! فَأَوْجِدْنِیهِ.

فَقَالَ لِی: یَا أَبَا بَصِیرٍ! لَوْ قَدْ قَامَ قَائِمُنَا بَعَثَ اللَّهُ إِلَیْهِ قَوْماً مِنْ شِیعَتِنَا قَبَایِعُ سُیُوفِهِمْ عَلَی عَوَاتِقِهِمْ، فَیَبْلُغُ ذَلِکَ قَوْماً مِنْ شِیعَتِنَا لَمْ یَمُوتُوا، فَیَقُولُونَ: بُعِثَ فُلَانٌ وَ فُلَانٌ وَ فُلَانٌ مِنْ قُبُورِهِمْ فَهُمْ مَعَ الْقَائِمِ علیه السلام ، فَیَبْلُغُ ذَلِکَ قَوْماً مِنْ عَدُوِّنَا، فَیَقُولُونَ: یَا مَعْشَرَ الشِّیعَةِ! مَا أَکْذَبَکُمْ، هَذِهِ دَوْلَتُکُمْ فَأَنْتُمْ تَقُولُونَ فِیهِ الْکَذِبَ، لَا، وَ اللَّهِ! مَا عَاشَ

ص: 235

کد آیه: 45 / 16 اسم آیه: بیابان بیداء

{أَ فَأَمِنَ الَّذِینَ مَکَرُوا السَّیِّئاتِ أَنْ یَخْسِفَ اللَّهُ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ یَأْتِیَهُمُ الْعَذابُ مِنْ حَیْثُ لا یَشْعُرُون}.

آیا توطئه گران از این ایمن گشتند که ممکن است خدا آنها را در زمین فروبرد، و یا مجازات (الهی)، از آن جا که انتظارش را ندارند، به سراغشان آید؟! عن جابر الجعفی عن أبی جعفر علیه السلام ، فی حدیث طویل، قال له: ... وَ إِیَّاکَ وَ شُذَّاذاً مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و اله فَإِنَّ لِآلِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ رَایَةً وَ لِغَیْرِهِمْ رَایَاتٍ، فَالْزَمِ الْأَرْضَ وَ لَا تَتَبَّعْ مِنْهُمْ رَجُلًا أَبَداً، حَتَّی تَرَی رَجُلًا مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ مَعَهُ عَهْدُ نَبِیِّ اللَّهِ وَ رَایَتُهُ وَ سِلَاحُهُ فَإِنَّ عَهْدَ نَبِیِّ اللَّهِ صَارَ عِنْدَ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ، ثُمَّ صَارَ عِنْدَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ وَ یَفْعَلُ اللَّهُ ما یَشاءُ فَالْزَمْ هَؤُلَاءِ أَبَداً، وَ إِیَّاکَ وَ مَنْ ذَکَرْتُ لَکَ فَإِذَا خَرَجَ رَجُلٌ مِنْهُمْ مَعَهُ ثَلَاثُ مِائَةٍ وَ بِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلًا، وَ مَعَهُ رَایَةُ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه واله عَامِداً إِلَی الْمَدِینَةِ حَتَّی یَمُرَّ بِالْبَیْدَاءِ، حَتَّی یَقُولَ هَذَا مَکَانُ الْقَوْمِ الَّذِینَ یُخْسَفُ بِهِمْ وَ هِیَ الْآیَةُ الَّتِی قَالَ اللَّهُ: «أَفَأَمِنَ الَّذِینَ مَکَرُوا السَّیِّئاتِ أَنْ یَخْسِفَ اللَّهُ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ یَأْتِیَهُمُ الْعَذابُ مِنْ حَیْثُ لا یَشْعُرُونَ، أَوْ یَأْخُذَهُمْ فِی تَقَلُّبِهِمْ فَما هُمْ بِمُعْجِزِینَ».(1)

ص: 237

کد آیه:84/16 اسم آیه:با امام زمان علیه السلام تا قیامت

{وَ یَوْمَ نَبْعَثُ مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ شَهیداً ثُمَّ لا یُؤْذَنُ لِلَّذینَ کَفَرُوا وَ لا هُمْ یُسْتَعْتَبُونَ}.

(به خاطر بیاورید) روزی را که از هر امّتی گواهی بر آنان برمی انگیزیم سپس به آنان که کفر ورزیدند، اجازه (سخن گفتن) داده نمی شود و اجازه عذرخواهی و تقاضای عفو به آنان نمی دهند! علی بن ابراهیم فی تفسیر قوله تعالی: «وَ یَوْمَ نَبْعَثُ مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ شَهِیداً»، قال: قال الصادق علیه السلام : لِکُلِّ زَمانٍ وَ أُمَّةٍ إمامٌ، تَبعَثُ کُل أُمَّةٍ مَعَ إِمَامِها.(1)

علی بن ابراهیم در تفسیر قول خداوند تعالی: «وَ یَوْمَ نَبْعَثُ مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ شَهِیداً»، روایت می کند از امام صادق علیه السلام که فرمودند: برای هر زمانی و امتی، امامی هست که در قیامت هر امتی با امام خودشان برانگیخته می شوند.

ص: 239

کد آیه:6 تا4/17 اسم آیه:رجعت امام حسین علیه السلام

{وَ قَضَیْنا إِلی بَنی إِسْرائیلَ فِی الْکِتابِ لَتُفْسِدُنَّ فِی الْأَرْضِ مَرَّتَیْنِ وَ لَتَعْلُنَّ عُلُوًّا کَبیراً (4) فَإِذا جاءَ وَعْدُ أُولاهُما بَعَثْنا عَلَیْکُمْ عِباداً لَنا أُولی بَأْسٍ شَدیدٍ فَجاسُوا خِلالَ الدِّیارِ وَ کانَ وَعْداً مَفْعُولاً (5) ثُمَّ رَدَدْنا لَکُمُ الْکَرَّةَ عَلَیْهِمْ وَ أَمْدَدْناکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنینَ وَ جَعَلْناکُمْ أَکْثَرَ نَفیراً (6)}.

ما به بنی اسرائیل در کتاب (تورات) اعلام کردیم که دو بار در زمین فساد خواهید کرد، و برتری جویی بزرگی خواهید نمود. (4)هنگامی که نخستین وعده فرا رسد، گروهی از بندگان پیکارجوی خود را بر ضدّ شما می انگیزیم، خانه ها را جستجو می کنند و این وعده ای است قطعی! (5)سپس شما را بر آنها چیره می کنیم و شما را به وسیله داراییها و فرزندانی کمک خواهیم کرد و نفرات شما را بیشتر (از دشمن) قرار می دهیم. (6) 1- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقَاسِمِ الْبَطَلِ، عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فِی قَوْلِهِ: «وَ قَضَیْنا إِلی بَنِی إِسْرائِیلَ فِی الْکِتابِ لَتُفْسِدُنَّ فِی الْأَرْضِ مَرَّتَیْنِ»، قَالَ: قَتْلُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ علیه السلام ، وَ طَعْنُ الْحَسَنِ علیه السلام ، «وَ لَتَعْلُنَّ عُلُوًّا کَبِیراً»، قَالَ: قَتْلُ الْحُسَیْنِ علیه السلام ، «فَإِذا جاءَ وَعْدُ أُولاهُما»، فَإِذَا جَاءَ نَصْرُ دَمِ الْحُسَیْنِ علیه السلام ، «بَعَثْنا عَلَیْکُمْ عِباداً لَنا أُولِی بَأْسٍ شَدِیدٍ فَجاسُوا خِلالَ الدِّیارِ»، قَوْمٌ یَبْعَثُهُمُ اللَّهُ قَبْلَ خُرُوجِ الْقَائِمِ علیه السلام ، فَلَا یَدَعُونَ وَتْراً، لِآلِ

ص: 240

کد آیه:8و7/17 اسم آیه:وعده ی آخر

{إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها فَإِذا جاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُمْ وَ لِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ کَما دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبیراً (7) عَسی رَبُّکُمْ أَنْ یَرْحَمَکُمْ وَ إِنْ عُدْتُمْ عُدْنا وَ جَعَلْنا جَهَنَّمَ لِلْکافِرینَ حَصیراً (8)}.

اگر نیکی کنید، به خودتان نیکی می کنید و اگر بدی کنید باز هم به خود می کنید. و هنگامی که وعده دوم فرا رسد، آثار غم و اندوه در صورتهایتان ظاهر می شود و داخل مسجد (الاقصی) می شوند همان گونه که بار اول وارد شدند و آنچه را زیر سلطه خود می گیرند، در هم می کوبند. (7)امید است پروردگارتان به شما رحم کند! هر گاه برگردید، ما هم بازمی گردیم و جهنّم را برای کافران، زندان سختی قرار دادیم.(8)فی تفسیر علی بن إبراهیم، فی قوله تعالی: «إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها فَإِذا جاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ»، یَعْنِی الْقَائِمَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ أَصْحَابَهُ، «لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُمْ»، یَعْنِی تَسَوُّدَ وُجُوهِهِمْ، «وَ لِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ کَما دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ»، یَعْنِی رَسُولَ اللَّهِ وَ أَصْحَابَهُ، «وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبِیراً»، أَیْ یَعْلُو عَلَیْکُمْ فَیَقْتُلُوکُمْ ثُمَّ عَطَفَ عَلَی آلِ مُحَمَّدٍ:.

ص: 243

کد آیه:33/17 اسم آیه:منصور

{... وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً}.

... و آن کس که مظلوم کشته شده، برای ولیش سلطه (و حق قصاص) قرار دادیم اما در قتل اسراف نکند، چرا که او مورد حمایت است! 1- فی تفسیر فرات بن إبراهیم عَن جَعْفَر بْن مُحَمَّدٍ الْفَزَارِیّ مُعَنْعَناً عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً»، قَالَ: الْحُسَیْنُ، «فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً»، قَالَ: سَمَّی اللَّهُ الْمَهْدِیَّ الْمَنْصُورَ کَمَا سُمِیَّ أَحْمَدُ وَ مُحَمَّدٌ و محمود وَ کَمَا سُمِّیَ عِیسَی الْمَسِیحَ:.(1)

فرات بن ابراهیم کوفی در تفسیر خود از امام محمد باقر علیه السلام روایت کرده که آن حضرت در تفسیر آیه شریفه: «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً» فرمودند: او حسین بن علی علیهما السلام است و بقیّه ی آیه: «فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً»، مقصود امام زمان علیه السلام ? است که نامش در آیه «منصور» می باشد چنان که خداوند احمد و محمد را محمود و عیسی را مسیح خوانده است.

ص: 245

کد آیه: 71 / 17 اسم آیه: پشت سر امام زمان علیه السلام

{یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ فَمَنْ أُوتِیَ کِتابَهُ بِیَمینِهِ فَأُولئِکَ یَقْرَؤُنَ کِتابَهُمْ وَ لا یُظْلَمُونَ فَتیلاً}.

(به یاد آورید) روزی را که هر گروهی را با پیشوایشان می خوانیم! کسانی که نامه عملشان به دست راستشان داده شود، آن را (با شادی و سرور) می خوانند و بقدر رشته شکاف هسته خرمایی به آنان ستم نمی شود! 1- عَن دَاوُد بْن سُلَیْمَان قَالَ: حَدَّثَنِی الرِّضَا علیه السلام قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ»، قَالَ: یَدْعُونَ بِإِمَامِ زَمَانِهِمْ وَ کِتَابِ رَبِّهِمْ وَ سُنَّةِ نَبِیِّهِم.(1)

داود بن سلیمان از حضرت امام رضا علیه السلام نقل می کند که حضرت فرمودند: رسول خدا صلی الله علیه واله در باره ی سخن خدای عجل الله : «یوم ندعوا کل اناس بامامهم»، فرمودند: در روز قیامت هر گروهی به نام امام زمانشان و کتاب خدا و سنّت پیامبرشان فرا خوانده می شوند.

ص: 248

کد آیه:72/17 اسم آیه:رجعت کوردلان

{وَ مَنْ کانَ فی هذِهِ أَعْمی فَهُوَ فِی الْآخِرَةِ أَعْمی وَ أَضَلُّ سَبیلاً}.

اما کسی که در این جهان (از دیدن چهره حق) نابینا بوده است، در آخرت نیز نابینا و گمراهتر است! عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَحَدِهِمَا8، فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «وَ مَنْ کانَ فِی هذِهِ أَعْمی فَهُوَ فِی الْآخِرَةِ أَعْمی وَ أَضَلُّ سَبِیلًا»، قَالَ: فِی الرَّجْعَةِ.(1)

از ابو بصیر روایت است که امام صادق علیه السلام یا امام باقر علیه السلام درباره ی قول خداوندعجل الله : «کسی که در این جهان از دیدن چهره حق نابیناست، در آخرت نیز نابینا و گمراه تر است»، فرمودند: این مربوط به رجعت است.

ص: 251

کد آیه: 81 / 17 اسم آیه: نابودی دولتهای باطل

{وَ قُلْ جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً}.

و بگو: «حق آمد، و باطل نابود شد یقیناً باطل نابود شدنی است!» 1- عَن حَکیمة فِی خبرٍ طَویل وَ فِیه وَ لَما ولدَ القائمُ علیه السلام قَالَتْ: وَ لَمَّا وُلِدَ کَانَ نَظِیفاً مَفْرُوغاً مِنْهُ، وَ عَلَی ذِرَاعِهِ الْأَیْمَنِ مَکْتُوبٌ: «جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً».(1)

از حضرت حکیمه خاتون عمه ی امام عسکری علیه السلام در خبری طولانی نقل شده که: چون حضرت قائم علیه السلام متولد شدند پاک و مطهّر بودند و از هر آلودگی مفروغ، و بر بازوی راستشان نوشته بود: «جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً».

ص: 252

کد آیه: 37 / 19 اسم آیه: وقایع قبل از ظهور

{فَاخْتَلَفَ الْأَحْزابُ مِنْ بَیْنِهِمْ فَوَیْلٌ لِلَّذینَ کَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ یَوْمٍ عَظیمٍ}.

ولی (بعد از او) گروه هایی از میان پیروانش اختلاف کردند وای به حال کافران از مشاهده روز بزرگ (رستاخیز)! عَنْ جَابِر الْجُعْفِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام یَقُولُ: الْزَمِ الْأَرْضَ لَا تُحَرِّکَنَّ یَدَکَ وَ لَا رِجْلَکَ أَبَداً حَتَّی تَرَی عَلَامَاتٍ أَذْکُرُهَا لَکَ فِی سَنَةٍ، وَ تَرَی مُنَادِیاً یُنَادِی بِدِمَشْقَ وَ خُسِفَ بِقَرْیَةٍ مِنْ قُرَاهَا وَ یَسْقُطُ طَائِفَةٌ مِنْ مَسْجِدِهَا، فَإِذَا رَأَیْتَ التُّرْکَ جَازُوهَا فَأَقْبَلَتِ التُّرْکُ حَتَّی نَزَلَتِ الْجَزِیرَةَ، وَ أَقْبَلَتِ الرُّومُ حَتَّی نَزَلَتِ الرَّمْلَةَ، وَ هِیَ سَنَةُ اخْتِلَافٍ فِی کُلِّ أَرْضٍ مِنْ أَرْضِ الْعَرَبِ، وَ إِنَّ أَهْلَ الشَّامِ یَخْتَلِفُونَ عِنْدَ ذَلِکَ عَلَی ثَلَاثِ رَایَاتٍ، الْأَصْهَبِ وَ الْأَبْقَعِ وَ السُّفْیَانِیِّ، مَعَ بَنِی ذَنَبِ الْحِمَارِ مُضَرُ، وَ مَعَ السُّفْیَانِیِّ أَخْوَالُهُ مِنْ کَلْبٍ، فَیَظْهَرُ السُّفْیَانِیُّ وَ مَنْ مَعَهُ عَلَی بَنِی ذَنَبِ الْحِمَارِ، حَتَّی یَقْتُلُوا قَتْلًا لَمْ یَقْتُلْهُ شَیْ ءٌ قَطُّ، وَ یَحْضُرُ رَجُلٌ بِدِمَشْقَ فَیُقْتَلُ هُوَ وَ مَنْ مَعَهُ قَتْلًا لَمْ یَقْتُلْهُ شَیْ ءٌ قَطُّ، وَ هُوَ مِنْ بَنِی ذَنَبِ الْحِمَارِ وَ هِیَ الْآیَةُ الَّتِی یَقُولُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «فَاخْتَلَفَ الْأَحْزابُ مِنْ بَیْنِهِمْ فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ یَوْمٍ عَظِیمٍ» ...(1)

ص: 254

کد آیه: 54 / 19 اسم آیه: وعده ی رجعت به اسماعیل بن حزقیل8

{وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِسْماعیلَ إِنَّهُ کانَ صادِقَ الْوَعْدِ وَ کانَ رَسُولاً نَبِیًّا}.

و در این کتاب (آسمانی) از اسماعیل (نیز) یاد کن، که او در وعده هایش صادق، و رسول و پیامبری (بزرگ) بود! عَنْ بُرَیْدِ بْنِ مُعَاوِیَة الْعِجْلِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ! أَخْبِرْنِی عَنْ إِسْمَاعِیلَ الَّذِی ذَکَرَهُ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ حَیْثُ یَقُولُ: «وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِسْماعِیلَ إِنَّهُ کانَ صادِقَ الْوَعْدِ وَ کانَ رَسُولًا نَبِیًّا»، أَ کَانَ إِسْمَاعِیلَ بْنَ إِبْرَاهِیمَ علیه السلام فَإِنَّ النَّاسَ یَزْعُمُونَ أَنَّهُ إِسْمَاعِیلُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ؟ فَقَالَ علیه السلام : إِنَّ إِسْمَاعِیلَ مَاتَ قَبْلَ إِبْرَاهِیمَ وَ إِنَّ إِبْرَاهِیمَ کَانَ حُجَّةً لِلَّهِ کُلَّهَا قَائِماً صَاحِبَ شَرِیعَةٍ، فَإِلَی مَنْ أُرْسِلَ إِسْمَاعِیلُ إِذَنْ؟ فَقُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! فَمَنْ کَانَ؟ قَالَ علیه السلام : ذَاکَ إِسْمَاعِیلُ بْنُ حِزْقِیلَ النَّبِیُّ8، بَعَثَهُ اللَّهُ إِلَی قَوْمِهِ فَکَذَّبُوهُ فَقَتَلُوهُ وَ سَلَخُوا وَجْهَهُ، فَغَضِبَ اللَّهُ لَهُ عَلَیْهِمْ فَوَجَّهَ إِلَیْهِ أَسْطَاطَائِیلَ مَلَکَ الْعَذَابِ فَقَالَ لَهُ: یَا إِسْمَاعِیلُ! أَنَا أَسَطَاطَائِیلُ مَلَکُ الْعَذَابِ وَجَّهَنِی إِلَیْکَ رَبُّ الْعِزَّةِ لِأُعَذِّبَ قَوْمَکَ بِأَنْوَاعِ الْعَذَابِ إِنْ شِئْتَ.

فَقَالَ لَهُ إِسْمَاعِیلُ: لَا حَاجَةَ لِی فِی ذَلِکَ، فَأَوْحَی اللَّهُ إِلَیْهِ فَمَا حَاجَتُکَ یَا إِسْمَاعِیلُ!؟ فَقَالَ: یَا رَبِّ! إِنَّکَ أَخَذْتَ الْمِیثَاقَ لِنَفْسِکَ بِالرُّبُوبِیَّةِ وَ لِمُحَمَّدٍ بِالنُّبُوَّةِ وَ

ص: 256

کد آیه:75/19 اسم آیه:اهمیّت قیام حضرت مهدی علیه السلام

{قُلْ مَنْ کانَ فِی الضَّلالَةِ فَلْیَمْدُدْ لَهُ الرَّحْمنُ مَدًّا حَتَّی إِذا رَأَوْا ما یُوعَدُونَ إِمَّا الْعَذابَ وَ إِمَّا السَّاعَةَ فَسَیَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ شَرٌّ مَکاناً وَ أَضْعَفُ جُنْداً}.

بگو: «کسی که در گمراهی است، باید خداوند به او مهلت دهد تا زمانی که وعده الهی را با چشم خود ببینند: یا عذاب (این دنیا)، یا (عذاب) قیامت! (آن روز) خواهند دانست چه کسی جایش بدتر، و لشکرش ناتوانتر است!» عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فِی خَبَرٍ طویل...

قُلتُ: قَوْلِهِ تَعَالَی: «حَتَّی إِذا رَأَوْا ما یُوعَدُونَ إِمَّا الْعَذابَ وَ إِمَّا السَّاعَةَ فَسَیَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ شَرٌّ مَکاناً وَ أَضْعَفُ جُنْداً» قَالَ: أَمَّا قَوْلُهُ: «حَتَّی إِذا رَأَوْا ما یُوعَدُونَ»، فَهُوَ خُرُوجُ الْقَائِمِ علیه السلام وَ هُوَ السَّاعَةُ فَسَیَعْلَمُونَ ذَلِکَ الْیَوْمَ مَا نَزَلَ بِهِمْ مِنَ اللَّهِ عَلَی یَدَیْ قَائِمِهِ، فَذَلِکَ قَوْلُهُ: «مَنْ هُوَ شَرٌّ مَکاناً یَعْنِی عِنْدَ الْقَائِمِ وَ أَضْعَفُ جُنْداً» ...(1)

ص: 259

کد آیه: 110 / 20 اسم آیه: اخبار حضرت مهدی علیه السلام

{یَعْلَمُ ما بَیْنَ أَیْدیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا یُحیطُونَ بِهِ عِلْماً}.

آنچه را پیش رو دارند، و آنچه را (در دنیا) پشت سرگذاشته اند می داند ولی آنها به (علم) او احاطه ندارند! علی بن إبراهیم، فی قوله تعالی: «یَعْلَمُ ما بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا یُحِیطُونَ بِهِ عِلْماً»، قال: «ما بین أیدیهم»، ما مضی من أخبار الأنبیاء، «و ما خلفهم»، من أخبار القائم علیه السلام (1)

علی بن ابراهیم در باره ی قول خداوند تعالی: «یَعْلَمُ ما بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا یُحِیطُونَ بِهِ عِلْماً»، گفت: «آنچه بر آنان گذشته»، یعنی آنچه از اخبار و جریانات پیامبران گذشته است و «آنچه در آینده خواهد آمد»، یعنی آنچه از اخبار حضرت قائم علیه السلام خواهد آمد .

ص: 261

کد آیه:113/20 اسم آیه:یاد ظهور حضرت مهدی علیه السلام و خروج سفیانی

{وَ کَذلِکَ أَنْزَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا وَ صَرَّفْنا فیهِ مِنَ الْوَعیدِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ أَوْ یُحْدِثُ لَهُمْ ذِکْراً}.

و این گونه آن را قرآنی عربی (فصیح و گویا) نازل کردیم، و انواع وعیدها (و انذارها) را در آن بازگو نمودیم، شاید تقوا پیشه کنند یا برای آنان تذکّری پدید آورد! فی تفسیر القمی: «أَوْ یُحْدِثُ لَهُمْ ذِکْراً»، یَعْنِی: ما یُحدِث مِنْ أَمْرِ الْقَائِمِ علیه السلام وَ السُّفْیَانِیِّ.(1)

علی بن ابراهیم در تفسیرش آورده: یعنی آنچه از امر و ماجرای حضرت قائم علیه السلام و سفیانی اتفاق می افتد.

ص: 262

کد آیه:115/20 اسم آیه:عهد خداوند

{وَ لَقَدْ عَهِدْنا إِلی آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِیَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً}.

پیش از این، از آدم پیمان گرفته بودیم امّا او فراموش کرد و عزم استواری برای او نیافتیم! 1- عَنْ حُمْرَان عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ: ... ثُمَّ أَخَذَ الْمِیثَاقَ عَلَی النَّبِیِّینَ، فَقَالَ: أَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ وَ أَنَّ هَذَا مُحَمَّدٌ رَسُولِی وَ أَنَّ هَذَا عَلِیٌّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ، قَالُوا: بَلَی فَثَبَتَتْ لَهُمُ النُّبُوَّةُ وَ أَخَذَ الْمِیثَاقَ عَلَی أُولِی الْعَزْمِ أَنَّنِی رَبُّکُمْ وَ مُحَمَّدٌ رَسُولِی وَ عَلِیٌّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ أَوْصِیَاؤُهُ مِنْ بَعْدِهِ وُلَاةُ أَمْرِی وَ خُزَّانُ عِلْمِی وَ أَنَّ الْمَهْدِیَ أَنْتَصِرُ بِهِ لِدِینِی وَ أُظْهِرُ بِهِ دَوْلَتِی وَ أَنْتَقِمُ بِهِ مِنْ أَعْدَائِی وَ أُعْبَدُ بِهِ طَوْعاً وَ کَرْهاً، قَالُوا: أَقْرَرْنَا یَا رَبِّ! وَ شَهِدْنَا، وَ لَمْ یَجْحَدْ آدَمُ علیه السلام وَ لَمْ یُقِرَّ، فَثَبَتَتِ الْعَزِیمَةُ لِهَؤُلَاءِ الْخَمْسَةِ فِی الْمَهْدِیِّ علیه السلام وَ لَمْ یَکُنْ لِآدَمَ عَزْمٌ عَلَی الْإِقْرَارِ بِهِ وَ هُوَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَ: «وَ لَقَدْ عَهِدْنا إِلی آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِیَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً».(1)

ص: 263

کد آیه: 124 / 20 اسم آیه: خواری دشمنان در رجعت

{وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْری فَإِنَّ لَهُ مَعیشَةً ضَنْکاً وَ نَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ أَعْمی}.

و هر کس از یاد من روی گردان شود، زندگی (سخت و) تنگی خواهد داشت و روز قیامت، او را نابینا محشور می کنیم!» عَنْ مُعَاوِیَة بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام عَنْ قَوْلِ اللَّهِ: «فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنْکاً»، قَالَ: هِیَ وَ اللَّهِ النُّصَّابُ، قَالَ: جُعِلْتُ فِدَاکَ، قَدْ رَأَیْنَاهُمْ دَهْرَهُمُ الْأَطْوَلَ فِی کِفَایَةٍ حَتَّی مَاتُوا، قَالَ: ذَلِکَ وَ اللَّهِ فِی الرَّجْعَةِ یَأْکُلُونَ الْعَذَرَةَ.(1)

معاویة بن عمار روایت نموده که گفت: به حضرت صادق علیه السلام عرض کردم: معنی زندگی تنگ در آیه: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنْکاً»، هر کس از ذکر ما روی بگرداند، گذران تنگی برای او خواهد بود چیست؟ حضرت فرمودند: به خدا قسم! این آیه در باره نواصب (و دشمنان ما) است، عرض کردم: قربانت گردم! ما که آنها را همواره در ناز و نعمت دیده و می بینیم و بدین گونه هم می میرند. حضرت فرمودند: به خدا قسم این، در هنگام رجعت خواهد بود که در آن زمان آنها نجاست می خورند.

ص: 266

کد آیه:135/20 اسم آیه:راه صاف و هموار

{قُلْ کُلٌّ مُتَرَبِّصٌ فَتَرَبَّصُوا فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ أَصْحابُ الصِّراطِ السَّوِیِّ وَ مَنِ اهْتَدی}.

بگو: «همه (ما و شما) در انتظاریم! (ما در انتظار وعده پیروزی، و شما در انتظار شکست ما!) حال که چنین است، انتظار بکشید! امّا به زودی می دانید چه کسی از اصحاب صراط مستقیم، و چه کسی هدایت یافته است! عَنْ عِیسَی بْنِ دَاوُد النَّجَّارِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ8، قَالَ: سَأَلْتُ أَبِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله: «فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ أَصْحابُ الصِّراطِ السَّوِیِّ وَ مَنِ اهْتَدی»، قَالَ: «الصِّرَاطُ السَّوِیُّ» هُوَ الْقَائِمُ علیه السلام وَ الْمَهْدِیُّ مَنِ اهْتَدَی إِلَی طَاعَتِهِ وَ مِثْلُهَا فِی کِتَابِ اللَّهِ عجل الله: «وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی»، قَالَ: إِلَی وَلَایَتِنَا.(1)

از عیسی بن داود نجار از موسی بن جعفر علیهما السلام نقل نموده که حضرت فرمودند: از پدرم در باره ی آیه: «فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ أَصْحابُ الصِّراطِ السَّوِیِّ وَ مَنِ اهْتَدی»، سؤال نمودم: پدرم فرمودند: «صراط سوی» قائم آل محمّد? است، و مهدی کسی است که راه به اطاعت از او پیدا کند، و شبیه این در قرآن این آیه است: «وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی»، یعنی: به ولایت ما هدایت پیدا می کند.

ص: 267

کد آیه:15تا 12/21 اسم آیه:فرار و شکست دشمنان

{فَلَمَّا أَحَسُّوا بَأْسَنا إِذا هُمْ مِنْها یَرْکُضُونَ (12) لا تَرْکُضُوا وَ ارْجِعُوا إِلی ما أُتْرِفْتُمْ فیهِ وَ مَساکِنِکُمْ لَعَلَّکُمْ تُسْئَلُونَ (13) قالُوا یا وَیْلَنا إِنَّا کُنَّا ظالِمینَ (14) فَما زالَتْ تِلْکَ دَعْواهُمْ حَتَّی جَعَلْناهُمْ حَصیداً خامِدینَ (15)}.

هنگامی که عذاب ما را احساس کردند، ناگهان پا به فرار گذاشتند! (12) (گفتیم:) فرار نکنید و به زندگی پر ناز و نعمت، و به مسکنهای پر زرق و برقتان بازگردید! شاید (سائلان بیایند و) از شما تقاضا کنند (شما هم آنان را محروم بازگردانید)! (13)گفتند: «ای وای بر ما! به یقین ما ستمگر بودیم!» (14)و هم چنان این سخن را تکرار می کردند، تا آنها را درو کرده و خاموش ساختیم!(15) 1- عَنْ بَدْرِ بْنِ الْخَلِیلِ الْأَسَدِیِّ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام ، یَقُولُ فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «فَلَمَّا أَحَسُّوا بَأْسَنا إِذا هُمْ مِنْها یَرْکُضُونَ لا تَرْکُضُوا وَ ارْجِعُوا إِلی ما أُتْرِفْتُمْ فِیهِ وَ مَساکِنِکُمْ لَعَلَّکُمْ تُسْئَلُونَ»، قَالَ: إِذَا قَامَ الْقَائِمُ وَ بَعَثَ إِلَی بَنِی أُمَیَّةَ بِالشَّامِ، فَهَرَبُوا إِلَی الرُّومِ، فَیَقُولُ لَهُمُ الرُّومُ: لَا نُدْخِلَنَّکُمْ حَتَّی تَتَنَصَّرُوا، فَیُعَلِّقُونَ فِی أَعْنَاقِهِمُ الصُّلْبَانَ فَیُدْخِلُونَهُمْ، فَإِذَا نَزَلَ بِحَضْرَتِهِمْ أَصْحَابُ الْقَائِمِ طَلَبُوا الْأَمَانَ وَ الصُّلْحَ، فَیَقُولُ أَصْحَابُ الْقَائِمِ: لَا نَفْعَلُ حَتَّی تَدْفَعُوا إِلَیْنَا مَنْ قِبَلَکُمْ مِنَّا، قَالَ: فَیَدْفَعُونَهُمْ إِلَیْهِمْ، فَذَلِکَ قَوْلُهُ: «لا

ص: 268

کد آیه:73/21 اسم آیه:امام مهدی علیه السلام

{وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا وَ أَوْحَیْنا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْراتِ وَ إِقامَ الصَّلاةِ وَ إیتاءَ الزَّکاةِ وَ کانُوا لَنا عابِدینَ}.

و آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما، (مردم را) هدایت می کردند و انجام کارهای نیک و برپاداشتن نماز و ادای زکات را به آنها وحی کردیم و تنها ما را عبادت می کردند.

عَنْ زَیْدِ بْنِ عَلِیٍّ علیهما السلام قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ علیهما السلام ، إِذْ دَخَلَ عَلَیْهِ جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِیُّ فَبَیْنَمَا هُوَ یُحَدِّثُهُ إِذْ خَرَجَ أَخِی مُحَمَّدٌ مِنْ بَعْضِ الْحُجَرِ، فَأَشْخَصَ جَابِرٌ بِبَصَرِهِ نَحْوَهُ، ثُمَّ قَامَ إِلَیْهِ فَقَالَ: یَا غُلَامُ! أَقْبِلْ، فَأَقْبَلَ، ثُمَّ قَالَ: أَدْبِرْ، فَأَدْبَرَ، فَقَالَ: شَمَائِلُ کَشَمَائِلِ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه واله مَا اسْمُکَ یَا غُلَامُ؟ قَالَ: مُحَمَّدٌ، قَالَ: ابْنُ مَنْ؟ قَالَ: ابْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ، قَالَ: أَنْتَ إِذَا الْبَاقِرُ، قَالَ: فَانْکَبَّ عَلَیْهِ وَ قَبَّلَ رَأْسَهُ وَ یَدَیْهِ، ثُمَّ قَالَ: یَا مُحَمَّدُ! إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه واله یُقْرِئُکَ السَّلَامَ، قَالَ: عَلَی رَسُولِ اللَّهِ أَفْضَلُ السَّلَامِ وَ عَلَیْکَ یَا جَابِرُ! بِمَا أَبْلَغْتَ السَّلَامَ، ثُمَّ عَادَ إِلَی مُصَلَّاهُ.

فَأَقْبَلَ یُحَدِّثُ أَبِی وَ یَقُولُ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه واله قَالَ لِی یَوْماً: یَا جَابِرُ! إِذَا أَدْرَکْتَ وَلَدِیَ الْبَاقِرَ فَأَقْرِئْهُ مِنِّی السَّلَامَ، فَإِنَّهُ سَمِیِّی وَ أَشْبَهُ النَّاسِ بِی، عِلْمُهُ عِلْمِی وَ حُکْمُهُ حُکْمِی، سَبْعَةٌ مِنْ وُلْدِهِ أُمَنَاءُ مَعْصُومُونَ أَئِمَّةٌ أَبْرَارٌ، وَ السَّابِعُ مَهْدِیُّهُمْ الَّذِی یَمْلَأُ الدُّنْیَا قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً، ثُمَّ تَلَا رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله : «وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً

ص: 271

کد آیه: 95 / 21 اسم آیه: عدم عمومیّت رجعت

{وَ حَرامٌ عَلی قَرْیَةٍ أَهْلَکْناها أَنَّهُمْ لا یَرْجِعُونَ}.

و حرام است بر شهرها و آبادیهایی که (بر اثر گناه) نابودشان کردیم (که به دنیا بازگردند) آنها هرگز باز نخواهند گشت! قَالَ الصَّادِقُ علیه السلام : کُلُّ قَرْیَةٍ أَهْلَکَ اللَّهُ أَهْلَهَا بِالْعَذَابِ لَا یَرْجِعُونَ فِی الرَّجْعَةِ، وَ أَمَّا یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَیَرْجِعُونَ الَّذِینَ مَحَضُوا الْإِیمَانَ مَحْضاً، وَ غَیْرُهُمْ مِمَّنْ لَمْ یَهْلِکُوا بِالْعَذَابِ وَ مَحَضُوا الْکُفْرَ مَحْضاً یَرْجِعُونَ.(1)

حضرت صادق علیه السلام فرمودند: هر قریه ای که خداوند اهلش را به عذاب هلاک کرد در رجعت برنمی گردند، اما در قیامت برمی گردند، و در رجعت مؤمن خالص، و کافر خالص و آنان که به عذاب خدا نمرده اند برمی گردند.

نکته: پس این آیه بزرگترین دلیل بر اثبات رجعت است، چون هیچ مسلمانی منکر نیست که در قیامت همه زنده می شوند، چه هلاک شده باشند چه نشده باشند، پس اینکه می فرماید: «آنهائی که هلاک شده اند برنمی گردند»، یعنی در رجعت برنمی گردند، ولی هلاک شدگان قطعاً در قیامت برمی گردند تا وارد دوزخ شوند.

ص: 274

کد آیه: 105 / 21 اسم آیه: وارثان حقیقی زمین

{وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ}.

در «زبور» بعد از ذکر (تورات) نوشتیم: «بندگان شایسته ام وارث (حکومت) زمین خواهند شد!» 1- عَن أبی جَعفَر علیه السلام ، قالَ: قولُهعجل الله : «أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ»، هُم أصحابُ المَهدِی علیه السلام فِی آخرِ الزَّمان.(1)

از امام باقر علیه السلام روایت است که در باره ی قول خداوند: «البته بندگان شایسته من زمین را به ارث خواهند برد»، فرمودند: آنان اصحاب حضرت مهدی علیه السلام در آخر الزّمان هستند.

2- عَنْ عِیسَی بْنِ دَاوُد عَنْ أَبِی الْحَسَنِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ8، فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ»، قَالَ: آلُ مُحَمَّدٍ: وَ مَنْ تَابَعَهُمُ عَلَی مِنْهَاجِهِمْ، وَ الْأَرْضُ أَرْضُ الْجَنَّة.(2)

ص: 275

کد آیه:39/22 اسم آیه:انتقام

{أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللَّهَ عَلی نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ}.

به کسانی که جنگ بر آنان تحمیل گردیده، اجازه جهاد داده شده است چرا که مورد ستم قرار گرفته اند و خدا بر یاری آنها تواناست.

1- عَنِ ابْنِ مُسْکَان عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، فِی قَوْلِهِ تعالی: «أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقاتَلُونَ» الْآیَةَ، قَالَ: إِنَّ الْعَامَّةَ یَقُولُونَ نَزَلَتْ فِی رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه واله لَمَّا أَخْرَجَتْهُ قُرَیْشٌ مِنْ مَکَّةَ، وَ إِنَّمَا هُوَ الْقَائِمُ علیه السلام إِذَا خَرَجَ یَطْلُبُ بِدَمِ الْحُسَیْنِ علیه السلام ، وَ هُوَ قَوْلُهُ: نَحْنُ أَوْلِیَاءُ الدَّمِ وَ طُلَّابُ الدِّیَةِ.(1)

ابن مسکان از حضرت صادق علیه السلام در باره آیه: «أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقاتَلُونَ» نقل کرده که حضرت فرمودند: عامه (اهل سنت) می گویند آیه در باره ی پیامبر اکرم صلی الله علیه واله نازل شده، هنگامی که قریش آن جناب را از مکه خارج کردند، اما مربوط به حضرت قائم علیه السلام است زمانی که برای انتقام خون حسین علیه السلام ظهور کند و این است معنی فرمایش او که ما اولیای مقتول و خونبها گیرانیم.

ص: 277

کد آیه:41/22 اسم آیه:تسلّط حضرت مهدی علیه السلام بر تمام عالم

{الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لِلَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ}.

همان کسانی که هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم، نماز را برپا می دارند، و زکات می دهند، و امر به معروف و نهی از منکر می کنند، و پایان همه ی کارها از آنِ خداست! 1- عَنْ أَبِی الْجَارُودِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام ، فِی قَوْلِهِ عجل الله : «الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لِلَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ»، قَالَ: هَذِهِ لِآلِ مُحَمَّدٍ:، وَ الْمَهْدِیِّ وَ أَصْحَابِهِ یُمْلِکُهُمُ اللَّهُ تَعَالَی مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا، وَ یُظْهِرُ الدِّینَ وَ یُمِیتُ اللَّهُ عجل الله بِهِ وَ بِأَصْحَابِهِ الْبِدَعَ وَ الْبَاطِلَ، کَمَا أَمَاتَ السَّفَهَةُ الْحَقَّ، حَتَّی لَا یُرَی أَثَرٌ مِنَ الظُّلْمِ، وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ، «وَ لِلَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ».(1)

ابو جارود از حضرت باقر علیه السلام نقل کرده در مورد آیه: «الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ...»، که حضرت فرمودند: این آیه اختصاص به آل محمّد صلی الله علیه واله

ص: 279

کد آیه:45/22 اسم آیه:محرومیّت عصر غیبت از علم امام

{فَکَأَیِّنْ مِنْ قَرْیَةٍ أَهْلَکْناها وَ هِیَ ظالِمَةٌ فَهِیَ خاوِیَةٌ عَلی عُرُوشِها وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَ قَصْرٍ مَشیدٍ}.

چه بسیار شهرها و آبادیهایی که آنها را نابود و هلاک کردیم در حالی که (مردمش) ستمگر بودند، بگونه ای که بر سقفهای خود فروریخت! و چه بسیار چاه پر آب که بی صاحب ماند و چه بسیار قصرهای محکم و مرتفع! 1- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَ قَصْرٍ مَشِیدٍ»، فَقَالَ: «الْبِئْرُ الْمُعَطَّلَةُ»، الْإِمَامُ الصَّامِتُ، «وَ الْقَصْرُ الْمَشِیدُ»، الْإِمَامُ النَّاطِقُ.(1)

ابو بصیر گوید: امام صادق علیه السلام ، در تفسیر این آیه: «وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَ قَصْرٍ مَشِیدٍ»، فرمودند: مقصود از «بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ» امام خاموش، و مقصود از «قَصْرٍ مَشِیدٍ» امام ناطق است.

2- علی بن ابراهیم فی تفسیر قوله تعالی: «وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَ قَصْرٍ مَشِیدٍ»، قَالَ: هُوَ مَثَلٌ لِآلِ مُحَمَّدٍ:، قَوْلُهُ: «بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ»، هِیَ الَّتِی لَا یَسْتَسْقِی مِنْهَا، وَ هُوَ الْإِمَامُ الَّذِی قَدْ

ص: 281

کد آیه:60/22 اسم آیه:عقوبت

{ذلِکَ وَ مَنْ عاقَبَ بِمِثْلِ ما عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِیَ عَلَیْهِ لَیَنْصُرَنَّهُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ}.

(آری،) مطلب چنین است! و هر کس به همان مقدار که به او ستم شده مجازات کند، سپس مورد تعدّی قرار گیرد، خدا او را یاری خواهد کرد یقیناً خداوند بخشنده و آمرزنده است! قال علی بن ابراهیم القمی: «وَ مَنْ عاقَبَ بِمِثْلِ ما عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِیَ عَلَیْهِ لَیَنْصُرَنَّهُ»، یَعْنِی رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه واله ، «بِمِثْلِ ما عُوقِبَ بِهِ»، یَعْنِی حِینَ أَرَادُوا أَنْ یَقْتُلُوهُ «ثُمَّ بُغِیَ عَلَیْهِ، لَیَنْصُرَنَّهُ اللَّهُ»، بِالْقَائِمِ مِنْ وُلْدِهِ علیه السلام .(1)

علی بن ابراهیم قمی در تفسیر: «وَ مَنْ عاقَبَ بِمِثْلِ ما عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِیَ عَلَیْهِ لَیَنْصُرَنَّهُ اللَّهُ»، گوید: یعنی منظور خدا که می فرماید: «وَ مَنْ عاقَبَ»، حضرت محمّد صلی الله علیه واله است، و منظور از جمله: «بِمِثْلِ ما عُوقِبَ بِهِ»، آن موقعی است که کفار قریش می خواستند حضرت رسول را به قتل برسانند، و مقصود از جمله: «ثُمَّ بُغِیَ عَلَیْهِ لَیَنْصُرَنَّهُ اللَّهُ»، حضرت قائم علیه السلام میباشد که از فرزندان پیامبر است.

ص: 283

کد آیه:65/22 اسم آیه:حضرت مهدی علیه السلام امان اهل زمین

{أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَکُمْ ما فِی الْأَرْضِ وَ الْفُلْکَ تَجْری فِی الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَ یُمْسِکُ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَی الْأَرْضِ إِلاَّ بِإِذْنِهِ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحیمٌ}.

آیا ندیدی که خداوند آنچه را در زمین است مسخّر شما کرد و (نیز) کشتیهایی را که به فرمان او بر صفحه اقیانوسها حرکت می کنند و آسمان را نگه می دارد، تا جز به فرمان او، بر زمین فرو نیفتند؟ خداوند نسبت به مردم رحیم و مهربان است! 1- عَنْ سُلَیْمَان بْنِ مِهْرَان الْأَعْمَشِ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ علیهما السلام عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ علیهما السلام عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ علیهما السلام ، قَالَ: نَحْنُ أَئِمَّةُ الْمُسْلِمِینَ، وَ حُجَجُ اللَّهِ عَلَی الْعَالَمِینَ، وَ سَادَةُ الْمُؤْمِنِینَ، وَ قَادَةُ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِینَ، وَ مَوَالِی الْمُؤْمِنِینَ، وَ نَحْنُ أَمَانُ أَهْلِ الْأَرْضِ، کَمَا أَنَّ النُّجُومَ أَمَانٌ لِأَهْلِ السَّمَاءِ، وَ نَحْنُ الَّذِینَ بِنَا یُمْسِکُ اللَّهُ السَّماءَ، أَنْ تَقَعَ عَلَی الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ، وَ بِنَا یُمْسِکُ الْأَرْضَ أَنْ تَمِیدَ بِأَهْلِهَا، وَ بِنَا یُنَزِّلُ الْغَیْثَ، وَ بِنَا یَنْشُرُ الرَّحْمَةَ وَ یُخْرِجُ بَرَکَاتِ الْأَرْضِ، وَ لَوْ لَا مَا فِی الْأَرْضِ مِنَّا لَسَاخَتْ بِأَهْلِهَا.

قَالَ علیه السلام : وَ لَمْ تَخْلُ الْأَرْضُ مُنْذُ خَلَقَ اللَّهُ آدَمَ مِنْ حُجَّةِ اللَّهِ فِیهَا، ظَاهِرٌ مَشْهُورٌ، أَوْ غَائِبٌ مَسْتُورٌ، وَ لَا تَخْلُو إِلَی أَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ مِنْ حُجَّةٍ لِلَّهِ فِیهَا، وَ لَوْ لَا ذَلِکَ لَمْ یُعْبَدِ اللَّهُ.

ص: 284

کد آیه:77/23 اسم آیه:رجعت امیر المؤمنین علیه السلام

{حَتَّی إِذا فَتَحْنا عَلَیْهِمْ باباً ذا عَذابٍ شَدیدٍ إِذا هُمْ فیهِ مُبْلِسُونَ}.

تا زمانی که دری از عذاب شدید به روی آنان بگشاییم، (و چنان گرفتار می شوند که) ناگهان به کلّی مأیوس گردند.

عَن جاِبرِ بنِ یَزید، عَن أبِی جَعفَر علیه السلام ، فِی قولِه: «حَتَّی إِذا فَتَحْنا عَلَیْهِمْ باباً ذا عَذابٍ شَدِید»، هُوَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ علیه السلام إِذَا رَجَعَ فِی الرَّجْعَةِ.(1)

جابر بن یزید از امام باقر علیه السلام روایت کرده که حضرت در باره ی قول خداوند: «حَتَّی إِذا فَتَحْنا عَلَیْهِمْ باباً ذا عَذابٍ شَدِید»، فرمودند: او علی بن ابیطالب علیهما السلام است هنگامی که در زمان رجعت برمی گردد.

ص: 288

کد آیه:101/23 اسم آیه:انساب

{فَإِذا نُفِخَ فِی الصُّورِ فَلا أَنْسابَ بَیْنَهُمْ یَوْمَئِذٍ وَ لا یَتَساءَلُونَ}.

هنگامی که در «صور» دمیده شود، هیچ یک از پیوندهای خویشاوندی میان آنها در آن روز نخواهد بود و از یکدیگر تقاضای کمک نمی کنند (چون کاری از کسی ساخته نیست)! عَنْ جَهْمِ بْنِ أَبِی جَهْمَةَ (جَهنَة) قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ مُوسَی علیه السلام یَقُولُ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی خَلَقَ الْأَرْوَاحَ قَبْلَ الْأَبْدَانِ بِأَلْفَیْ عَامٍ، ثُمَّ خَلَقَ الْأَبْدَانَ بَعْدَ ذَلِکَ، فَمَا تَعَارَفَ مِنْهَا فِی السَّمَاءِ تَعَارَفَ فِی الْأَرْضِ، وَ مَا تَنَاکَرَ مِنْهَا فِی السَّمَاءِ تَنَاکَرَ فِی الْأَرْضِ، فَإِذَا قَامَ الْقَائِمُ علیه السلام وَرَّثَ الْأَخَ فِی الدِّینِ، وَ لَمْ یُوَرِّثِ الْأَخَ فِی الْوِلَادَةِ، وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عجل الله فِی کِتَابِهِ: «قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ»، «فَإِذا نُفِخَ فِی الصُّورِ فَلا أَنْسابَ بَیْنَهُمْ یَوْمَئِذٍ وَ لا یَتَساءَلُونَ».(1)

از جهم بن جهمه یا (جهنه) روایت است که گفت: از امام موسی بن جعفر علیهما السلام شنیدم، که می فرمودند: همانا خداوند تبارک و تعالی ارواح را دو هزار سال قبل از بدنها آفرید، سپس بعد از آن، بدنها را آفرید، پس هر کدام از آنها در آسمانها با هم

ص: 289

کد آیه:35/24 اسم آیه:نور خدا

{اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکاةٍ فیها مِصْباحٌ الْمِصْباحُ فی زُجاجَةٍ الزُّجاجَةُ کَأَنَّها کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ زَیْتُونَةٍ لا شَرْقِیَّةٍ وَ لا غَرْبِیَّةٍ یَکادُ زَیْتُها یُضی ءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ نُورٌ عَلی نُورٍ یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ وَ یَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ وَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْ ءٍ عَلیمٌ}.

خداوند نور آسمانها و زمین است مثل نور خداوند همانند چراغدانی است که در آن چراغی (پر فروغ) باشد، آن چراغ در حبابی قرار گیرد، حبابی شفاف و درخشنده همچون یک ستاره فروزان، این چراغ با روغنی افروخته می شود که از درخت پربرکت زیتونی گرفته شده که نه شرقی است و نه غربی (روغنش آن چنان صاف و خالص است که) نزدیک است بدون تماس با آتش شعله ور شود نوری است بر فراز نوری و خدا هر کس را بخواهد به نور خود هدایت می کند، و خداوند به هر چیزی داناست.

روی عن جابر بن عبد الله الأنصاری، قال: دخلتُ إلی مَسجد الکُوفة، و أمیر المؤمنین علیه السلام یَکتُبُ بإصبَعه وَ یَتَبسَّمُ، فقلت له: یا أمیرَ المؤمنین! ما الذی یضحکک؟ فقال: عَجِبت لِمَن یقرأ هذه الآیة و لم یعرفها حق معرفتها، فقُلت لَه: أیُّ آیة؟ یا أمیر المؤمنین! فَقال: قوله تَعالی: «اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکاةٍ»،

ص: 291

کد آیه:55/24 اسم آیه:وعده ی خدا

{وَعَدَ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنی لا یُشْرِکُونَ بی شَیْئاً وَ مَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ}.

خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند وعده می دهد که قطعاً آنان را حکمران روی زمین خواهد کرد، همان گونه که به پیشینیان آنها خلافت روی زمین را بخشید و دین و آیینی را که برای آنان پسندیده، پابرجا و ریشه دار خواهد ساخت و ترسشان را به امنیّت و آرامش مبدّل می کند، آن چنان که تنها مرا می پرستند و چیزی را شریک من نخواهند ساخت. و کسانی که پس از آن کافر شوند، آنها فاسقانند.

1- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَان قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ»، قَالَ: نَزَلَتْ فِی عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ:، «وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً»، قَالَ: عَنَی بِهِ ظُهُورَ الْقَائِمِ علیه السلام .(1)

ص: 294

کد آیه: 11 / 25 اسم آیه: ساعت 12

{بَلْ کَذَّبُوا بِالسَّاعَةِ وَ أَعْتَدْنا لِمَنْ کَذَّبَ بِالسَّاعَةِ سَعِیراً}.

بلکه آنان قیامت را تکذیب کرده اند و ما برای کسی که قیامت را تکذیب کند، آتشی شعله ور و سوزان فراهم کرده ایم! 1- قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ علیهما السلام : اللَّیْلُ اثْنَتَا عَشْرَةَ سَاعَةً، وَ النَّهَارُ اثْنَتَا عَشْرَةَ سَاعَةً، وَ الشُّهُورُ اثْنَا عَشَرَ شَهْراً، وَ الْأَئِمَّةُ اثْنَا عَشَرَ إِمَاماً، وَ النُّقَبَاءُ اثْنَا عَشَرَ نَقِیباً، وَ إِنَّ عَلِیّاً علیه السلام سَاعَةٌ مِنِ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ سَاعَةً، وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عجل الله : «بَلْ کَذَّبُوا بِالسَّاعَةِ وَ أَعْتَدْنا لِمَنْ کَذَّبَ بِالسَّاعَةِ سَعِیرا»ً.(1)

امام صادق علیه السلام فرمودند: شب دوازده ساعت است، روز هم دوازده ساعت است، و ماه ها هم دوازده ماهند، و امامان نیز دوازده امامند، و نقباء هم دوازده نقیب اند، و علیّ علیه السلام ساعتی از دوازده ساعت است، و او است که خداوند در باره اش می فرماید: «بَلْ کَذَّبُوا بِالسَّاعَةِ وَ أَعْتَدْنا لِمَنْ کَذَّبَ بِالسَّاعَةِ سَعِیراً».

ص: 296

کد آیه: 26 / 25 اسم آیه: عبادت خدا پس از ظهور

{الْمُلْکُ یَوْمَئِذٍ الْحَقُّ لِلرَّحْمنِ وَ کانَ یَوْماً عَلَی الْکافِرینَ عَسیراً}.

حکومت در آن روز از آن خداوند رحمان است و آن روز، روز سختی برای کافران خواهد بود! عَلِیِّ بْنِ أَسْبَاط قَالَ رَوَی أَصْحَابُنَا فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «الْمُلْکُ یَوْمَئِذٍ الْحَقُّ لِلرَّحْمنِ»، قَالَ: إِنَّ الْمُلْکَ لِلرَّحْمَنِ الْیَوْمَ وَ قَبْلَ الْیَوْمِ وَ بَعْدَ الْیَوْمِ وَ لَکِنْ إِذَا قَامَ الْقَائِمُ علیه السلام لَمْ یَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ عجل الله .(1)

علی بن اسباط می گوید: اصحاب ما روایت کرده اند درباره ی این آیه شریفه که معصوم علیه السلام فرمودند: همانا فرمانروای امروز (و پیش از امروز) و بعد از امروز، از آنِ خدای رحمان است، ولی چون قائم علیه السلام به پا خیزد جز خداوندعجل الله عبادت نخواهد شد.

ص: 298

کد آیه: 54 / 25 اسم آیه: قدرت خداوند

{وَ هُوَ الَّذی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کانَ رَبُّکَ قَدیراً}.

او کسی است که از آب، انسانی را آفرید سپس او را نسب و سبب قرار داد و پروردگار تو همواره توانا بوده است.

قالَ الْبَاقِرُ علیه السلام فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً»، قَالَ: هُوَ مُحَمَّدٌ وَ عَلِیٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ:، «وَ کانَ رَبُّکَ قَدِیراً»، الْقَائِمُ فِی آخِرِ الزَّمَانِ، لِأَنَّهُ لَمْ یَجْتَمِعْ نَسَبٌ وَ سَبَبٌ فِی الصَّحَابَةِ وَ الْقَرَابَةِ، إِلَّا لَهُ فَلِأَجْلِ ذَلِکَ اسْتَحَقَّ الْمِیرَاثَ بِالنَّسَبِ وَ السَّبَبِ ...(1)

امام محمّد باقر علیه السلام در باره ی آیه: «او کسی است که از آب، انسانی را آفرید سپس او را نسب و سبب قرار داد»، می فرمایند: منظور از این افراد، حضرت محمد و علی و حسن و حسین:، «و پروردگار تو همواره توانا بوده است»، حضرت قائم علیه السلام در آخر الزمان است، زیرا در میان صحابه نسب و سبب و قرابت جمع نشد مگر برای آن حضرت، بدین جهت است که میراث به وسیله نسب و سبب به افراد می رسد ...

ص: 299

کد آیه:63/25 اسم آیه:بنده ی خاص خدا

{وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذینَ یَمْشُونَ عَلَی الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً}.

بندگان (خاص خداوند) رحمان، کسانی هستند که با آرامش و بی تکبّر بر زمین راه می روند و هنگامی که جاهلان آنها را مخاطب سازند (و سخنان نابخردانه گویند)، به آنها سلام می گویند (و با بی اعتنایی و بزرگواری می گذرند.) عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : قَوْلُهُ تَعَالَی: «الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَی الْأَرْضِ هَوْناً»، إِلَی قَوْلِهِ، «حَسُنَتْ مُسْتَقَرًّا وَ مُقاماً»، ثَلَاثَ عَشْرَةَ آیَةً، قَالَ: هُمُ الْأَوْصِیَاءُ یَمْشُونَ عَلَی الْأَرْضِ هَوْناً، فَإِذَا قَامَ الْقَائِمُ عَرَضُوا کُلَّ نَاصِبٍ عَلَیْهِ، فَإِنْ أَقَرَّ بِالْإِسْلَامِ وَ هِیَ الْوَلَایَةُ، وَ إِلَّا ضُرِبَتْ عُنُقُهُ أَوْ أَقَرَّ بِالْجِزْیَةِ فَأَدَّاهَا کَمَا یُؤَدِّی أَهْلُ الذِّمَّةِ.(1)

امام صادق علیه السلام در باره ی قول خداوند تعالی: «الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَی الْأَرْضِ هَوْناً»، تا آنجا که می فرماید: «حَسُنَتْ مُسْتَقَرًّا وَ مُقاماً»، سیزده آیه، فرمودند: ایشان اوصیاء هستند که از ترس دشمنانشان بر روی زمین با تواضع راه می روند، پس زمانی که قائم علیه السلام قیام کند، همه ی ناصبیان بر آن حضرت عرضه می شوند، پس هر که به اسلام، یعنی ولایت اقرار کند، چه بهتر، وگرنه گردنش زده می شود یا این که به جزیه اقرار کند، چنان که اهل ذمّه می پردازند.

ص: 300

کد آیه: 4 / 26 اسم آیه: غُرّش آسمانی

{إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَیْهِمْ مِنَ السَّماءِ آیَةً فَظَلَّتْ أَعْناقُهُمْ لَها خاضِعِینَ}.

اگر ما اراده کنیم، از آسمان بر آنان آیه ای نازل می کنیم که گردنهایشان در برابر آن خاضع گردد! 1- عُمَر بْنِ حَنْظَلَة قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام یَقُولُ: خَمْسُ عَلَامَاتٍ قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ علیه السلام ، الصَّیْحَةُ، وَ السُّفْیَانِیُّ، وَ الْخَسْفُ، وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِیَّةِ، وَ الْیَمَانِیُّ، فَقُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! إِنْ خَرَجَ أَحَدٌ مِنْ أَهْلِ بَیْتِکَ قَبْلَ هَذِهِ الْعَلَامَاتِ أَ نَخْرُجُ مَعَهُ؟ قَالَ: لَا، فَلَمَّا کَانَ مِنَ الْغَدِ تَلَوْتُ هَذِهِ الْآیَةَ: «إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَیْهِمْ مِنَ السَّماءِ آیَةً فَظَلَّتْ أَعْناقُهُمْ لَها خاضِعِینَ»، فَقُلْتُ لَهُ: أَ هِیَ الصَّیْحَةُ؟ فَقَالَ: أَمَا لَوْ کَانَتْ خَضَعَتْ أَعْنَاقُ أَعْدَاءِ اللَّهِ عجل الله .(1)

عمر بن حنظله می گوید: شنیدم حضرت امام صادق علیه السلام می فرمایند: پنج علامت قبل از قیام قائم علیه السلام حتمی است: غرّش آسمانی، خروج سفیانی، فرو رفتن یک لشکر از سپاه سفیانی در شنزار بیداء، کشتن یک بی گناه در مسجد الحرام، قیام شخصی در یمن، گفتم: قربانت شوم! قبل از بروز این علامتها، اگر از خاندان شما کسی قیام کند با او قیام کنیم؟ حضرت فرمودند: نه. فردا که شرفیاب شدم این آیه را تلاوت کردم: «اگر بخواهیم نشانه ای از آسمان نازل کنیم تا گردن جباران خم شود»،

ص: 301

کد آیه:21/26 اسم آیه:گریز

{فَفَرَرْتُ مِنْکُمْ لَمَّا خِفْتُکُمْ فَوَهَبَ لِی رَبِّی حُکْماً وَ جَعَلَنِی مِنَ الْمُرْسَلِینَ}.

پس هنگامی که از شما ترسیدم فرار کردم و پروردگارم به من حکمت و دانش بخشید، و مرا از پیامبران قرار داد! 1- عَن مُفَضَّلِ بْنِ عُمَر عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، أَنَّهُ قَالَ: إِذَا قَامَ الْقَائِمُ علیه السلام تَلَا هَذِهِ الْآیَةَ مُخَاطِباً لِلنَّاسِ: «فَفَرَرْتُ مِنْکُمْ لَمَّا خِفْتُکُمْ فَوَهَبَ لِی رَبِّی حُکْماً وَ جَعَلَنِی مِنَ الْمُرْسَلِینَ».(1)

مفضّل بن عمر از امام صادق علیه السلام روایت کرده که آن حضرت فرمودند: هنگامی که قائم علیه السلام قیام کند، خطاب به مردم، این آیه را تلاوت می نماید: «فَفَرَرْتُ مِنْکُمْ لَمَّا خِفْتُکُمْ»، «چون از شما بیمناک بودم از نزدتان گریختم».

2- عَن مُفَضَّلِ بْنِ عُمَر عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، أَنَّهُ قَالَ: إِنَّ لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ غَیْبَةً یَقُولُ فِیهَا: «فَفَرَرْتُ مِنْکُمْ لَمَّا خِفْتُکُمْ فَوَهَبَ لِی رَبِّی حُکْماً وَ جَعَلَنِی مِنَ الْمُرْسَلِینَ».(2)

ص: 303

کد آیه:206/26 اسم آیه:وعده ی عذاب

{ثُمَّ جاءَهُمْ ما کانُوا یُوعَدُونَ}.

سپس عذابی که به آنها وعده داده شده به سراغشان بیاید.

عَنْ مُعَلَّی بْنِ خُنَیْسٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَ: «أَ فَرَأَیْتَ إِنْ مَتَّعْناهُمْ سِنِینَ»، «ثُمَّ جاءَهُمْ ما کانُوا یُوعَدُونَ»، قَالَ: خُرُوجُ الْقَائِمِ علیه السلام ، «ما أَغْنی عَنْهُمْ ما کانُوا یُمَتَّعُونَ»، قَالَ: هُمْ بَنُو أُمَیَّةَ الَّذِینَ مُتِّعُوا فِی دُنْیَاهُمْ.(1)

معلی بن خنیس از حضرت صادق علیه السلام در باره ی این آیه نقل کرد: «أَ فَرَأَیْتَ إِنْ مَتَّعْناهُمْ سِنِینَ»، «ثُمَّ جاءَهُمْ ما کانُوا یُوعَدُونَ»، حضرت فرمودند: منظور خروج قائم علیه السلام است، «ما أَغْنی عَنْهُمْ ما کانُوا یُمَتَّعُونَ»، فرمودند: اینها بنی امیه هستند که از نظر دنیا بهره مند شدند.

ص: 305

کد آیه:227/26 اسم آیه:پایان ظلم

{وَ سَیَعْلَمُ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَیَّ مُنْقَلَبٍ یَنْقَلِبُونَ}.

آنها که ستم کردند به زودی می دانند که بازگشتشان به کجاست! عَن حُسَیْنِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا8 عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ:، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله : مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَتَمَسَّکَ بِدِینِی وَ یَرْکَبَ سَفِینَةَ النَّجَاةِ بَعْدِی، فَلْیَقْتَدِ بِعَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ، وَ لْیُعَادِ عَدُوَّهُ، وَ لْیُوَالِ وَلِیَّهُ، فَإِنَّهُ وَصِیِّی وَ خَلِیفَتِی عَلَی أُمَّتِی فِی حَیَاتِی وَ بَعْدَ وَفَاتِی، وَ هُوَ إِمَامُ کُلِّ مُسْلِمٍ، وَ أَمِیرُ کُلِّ مُؤْمِنٍ بَعْدِی، قَوْلُهُ قَوْلِی وَ أَمْرُهُ أَمْرِی وَ نَهْیُهُ نَهْیِی وَ تَابِعُهُ تَابِعِی وَ نَاصِرُهُ نَاصِرِی وَ خَاذِلُهُ خَاذِلِی.

ثُمَّ قَالَ6: مَنْ فَارَقَ عَلِیّاً بَعْدِی لَمْ یَرَنِی، وَ لَمْ أَرَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ، وَ مَنْ خَالَفَ عَلِیّاً حَرَّمَ اللَّهُ عَلَیْهِ الْجَنَّةَ، وَ جَعَلَ مَأْوَاهُ النَّارَ وَ بِئْسَ الْمَصِیرُ، وَ مَنْ خَذَلَ عَلِیّاً خَذَلَهُ اللَّهُ یَوْمَ یُعْرَضُ عَلَیْهِ، وَ مَنْ نَصَرَ عَلِیّاً نَصَرَهُ اللَّهُ یَوْمَ یَلْقَاهُ، وَ لَقَّنَهُ حجّتهُ عِنْدَ الْمُسَاءَلَةِ.

ثُمَّ قَالَ6: الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ إِمَامَا أُمَّتِی بَعْدَ أَبِیهِمَا، وَ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ، وَ أُمُّهُمَا سَیِّدَةُ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ، وَ أَبُوهُمَا سَیِّدُ الْوَصِیِّینَ، وَ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ تِسْعَةُ أَئِمَّةٍ، تَاسِعُهُمُ الْقَائِمُ مِنْ وُلْدِی، طَاعَتُهُمْ طَاعَتِی وَ مَعْصِیَتُهُمْ مَعْصِیَتِی، إِلَی اللَّهِ أَشْکُو الْمُنْکِرِینَ

ص: 306

کد آیه: 59 / 27 اسم آیه: برگزیده ی خدا

{قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ سَلامٌ عَلی عِبادِهِ الَّذینَ اصْطَفی آللَّهُ خَیْرٌ أَمَّا یُشْرِکُونَ}.

بگو: «حمد مخصوص خداست و سلام بر بندگان برگزیده اش!» آیا خداوند بهتر است یا بتهایی که همتای او قرار می دهند؟! عَن ابْنِ عَبَّاسٍ فِی قَوْلِهِ: «الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ سَلامٌ عَلی عِبادِهِ الَّذِینَ اصْطَفی»، قَالَ: هُمْ أَهْلُ بَیْتِ رَسُولِ اللَّهِ: عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ: وَ أَوْلَادُهُمْ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ هُمْ صَفْوَةُ اللَّهِ وَ خِیَرَتُهُ مِنْ خَلْقِه.(1)

ابن عباس در باره ی قول خداوند تعالی که می فرماید: «بگو: حمد برای خدا است و سلام بر آن بندگانی که آنان را برگزیده است»، گوید: منظور از ایشان یعنی اهل بیت پیغمبر خدا: علی بن ابی طالب، فاطمه، حسن و حسین و اولاد ایشان: تا روز قیامت است، ایشانند که برگزیده و بهترین آفریده ی خدا می باشند.

ص: 309

کد آیه: 62 / 27 اسم آیه: مُضطر

{أَمَّنْ یُجیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ قَلیلاً ما تَذَکَّرُونَ}.

یا کسی که دعای مضطرّ را اجابت می کند و گرفتاری را برطرف می سازد، و شما را خلفای زمین قرار می دهد آیا معبودی با خداست؟! کمتر متذکّر می شوید! 1- عَنْ إِبْرَاهِیم بْنِ عَبْدِ الْحَمِیدِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: إِنَّ الْقَائِمَ علیه السلام إِذَا خَرَجَ دَخَلَ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ، فَیَسْتَقْبِلُ الْکَعْبَةَ وَ یَجْعَلُ ظَهْرَهُ إِلَی الْمَقَامِ ثُمَّ یُصَلِّی رَکْعَتَیْنِ، ثُمَّ یَقُومُ فَیَقُولُ: یَا أَیُّهَا النَّاسُ! أَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِآدَمَ، یَا أَیُّهَا النَّاسُ! أَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ، یَا أَیُّهَا النَّاسُ! أَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِإِسْمَاعِیلَ، یَا أَیُّهَا النَّاسُ! أَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و اله .

ثُمَّ یَرْفَعُ یَدَیْهِ إِلَی السَّمَاءِ، فَیَدْعُو وَ یَتَضَرَّعُ، حَتَّی یَقَعَ عَلَی وَجْهِهِ، وَ هُوَ قَوْلُهُ عجل الله : «أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ قَلِیلًا ما تَذَکَّرُونَ».(1)

ص: 310

کد آیه: 82 / 27 اسم آیه: بازگشت جنبده ی زمین

{وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَیْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ تُکَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ کانُوا بِآیاتِنا لا یُوقِنُونَ}.

و هنگامی که فرمان عذاب آنها رسد (و در آستانه رستاخیز قرار گیرند)، جنبنده ای را از زمین برای آنها خارج می کنیم که با آنان تکلّم می کند (و می گوید) که مردم به آیات ما ایمان نمی آوردند.

عَنْ أَبِی بَصِیرٍ، عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: انْتَهَی رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله إِلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام وَ هُوَ نَائِمٌ فِی الْمَسْجِدِ، قَدْ جَمَعَ رَمْلًا وَ وَضَعَ رَأْسَهُ عَلَیْهِ، فَحَرَّکَهُ بِرِجله، فَقَالَ: قُمْ، یَا دَابَّةَ اللَّهِ! فَقَالَ رَجُلٌ مِنْ أَصْحَابِهِ: یَا رَسُولَ اللَّهِ! أَ یُسَمِّی بَعْضُنَا بَعْضاً بِهَذَا الِاسْمِ؟ فَقَالَ: لَا، وَ اللَّهِ! مَا هُوَ إِلَّا لَهُ خَاصَّةً، وَ هُوَ الدَّابَّةُ الَّتِی ذَکَرَهَا اللَّهُ فِی کِتَابِهِ: «وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَیْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ تُکَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ کانُوا بِآیاتِنا لا یُوقِنُونَ» ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله : یَا عَلِیُّ! إِذَا کَانَ آخِرُ الزَّمَانِ أَخْرَجَکَ اللَّهُ فِی أَحْسَنِ صُورَةٍ وَ مَعَکَ مِیسَمٌ تَسِمُ بِهِ أَعْدَاءَکَ.(1)

ص: 314

کد آیه: 83 / 27 اسم آیه: بهترین دلیل رجعت

{وَ یَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً مِمَّنْ یُکَذِّبُ بِآیاتِنا فَهُمْ یُوزَعُونَ}.

آن روز از هر امتی جمعی را که منکر آیات ما بودند، محشور میسازیم و آنها باز داشته میشوند.

1- عَنْ حَمَّادٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: مَا یَقُولُ النَّاسُ فِی هَذِهِ الْآیَةِ: «وَ یَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً»؟ قُلْتُ: یَقُولُونَ إِنَّهَا فِی الْقِیَامَةِ، قَالَ: لَیْسَ کَمَا یَقُولُونَ، إِنَّ ذَلِکَ فِی الرَّجْعَةِ، أَ یَحْشُرُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ فَوْجاً وَ یَدَعُ الْبَاقِینَ، إِنَّمَا آیَةُ الْقِیَامَةِ قَوْلُهُ: «وَ حَشَرْناهُمْ فَلَمْ نُغادِرْ مِنْهُمْ أَحَداً».(1)

حمّاد روایت می کند که امام صادق علیه السلام فرمودند: مردم در معنای این آیه ی مبارکه چه می گویند؟ گفتم:می گویند این آیه درباره ی قیامت است، حضرت فرمودند: این گونه نیست، به راستی این آیه درباره ی رجعت است، آیا خداوند در روز قیامت گروهی از هر امّت را محشور می کند و بقیه را رها می نماید؟ آیه ای که به قیامت مربوط است این است که می فرماید: «و همه آنان (انسان ها) را برمی انگیزیم، و احدی از ایشان را فروگذار نخواهیم کرد!».

ص: 316

کد آیه: 93 / 27 اسم آیه: شناخت ائمّه: در رجعت

{وَ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ سَیُریکُمْ آیاتِهِ فَتَعْرِفُونَها وَ ما رَبُّکَ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ}.

بگو: «حمد و ستایش مخصوص ذات خداست به زودی آیاتش را به شما نشان می دهد تا آن را بشناسید و پروردگار تو از آنچه انجام می دهید غافل نیست! فی تفسیر القمی: «سَیُرِیکُمْ آیاتِهِ فَتَعْرِفُونَها، قَالَ: أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّةُ:، إِذَا رَجَعُوا یَعْرِفُهُمْ أَعْدَاؤُهُمْ إِذَا رَأَوْهُمْ، وَ الدَّلِیلُ عَلَی أَنَّ الْآیَاتِ هُمُ الْأَئِمَّةُ، قَوْلُ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ آلِه: وَ اللهِ! مَا لِلَّهِ آیَةٌ أَعْظَمَ مِنِّی، فَإِذَا رَجَعُوا إِلَی الدُّنْیَا یَعْرِفُهُمْ أَعْدَاؤُهُمْ إِذَا رَأَوْهُمْ فِی الدُّنْیَا.(1)

درتفسیر علی بن ابراهیم در باره ی این آیه: «سَیُرِیکُمْ آیاتِهِ فَتَعْرِفُونَها»، یعنی: خداوند آیات (و علامات) خود را به شما می نماید تا شما آن را بشناسید، می گوید: هنگامی که امیر المؤمنین و ائمه طاهرین: به دنیا رجعت نمودند، دشمنانی که آنها را می بینند آنان را می شناسند، و دلیل بر اینکه، این آیات، ائمه: می باشند، گفته ی امیر المؤمنین علیه السلام است که فرمودند: به خدا قسم! خدا را آیتی بزرگتر از من نیست، پس وقتی که آن ذوات مقدسّه ی ائمّه: به دنیا برگشتند دشمنان آنها، آنان را می شناسند.

شماره: 141

کد آیه:6/28 اسم آیه:رجعت فرعون و هامان قریش

{وَ نُمَکِّنَ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ وَ نُرِیَ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ جُنُودَهُما مِنْهُمْ ما کانُوا یَحْذَرُونَ}.

و حکومتشان را در زمین پابرجا سازیم و به فرعون و هامان و لشکریانشان، آنچه را از آنها [بنی اسرائیل] بیم داشتند نشان دهیم! رُوی عَن الباقِر و الصادِق8: أنَّ «فِرعَون وَ هامان» هُنا هُما شَخصان مِن جَبابِرَةِ قُرَیش، یُحییهِما الله تَعالی عِندَ قیامِ القائِم مِن آلِ مُحَمَّدٍ:، فِی آخِرِ الزَّمان، فَینتَقِمُ مِنهُما بِما أسلَفه.(1)

از امام محمد باقر علیه السلام و امام جعفر صادق علیه السلام در تأویل این آیه، روایت شده که: مراد از «فرعون و هامان» در این آیه، دو مرد جبّار و ظالم از قریش هستند، که خداوند آن دو را هنگام ظهور حضرت مهدی علیه السلام زنده می گرداند و حضرت از آن دو انتقام می گیرد.

ص: 325

کد آیه:85/28 اسم آیه:رجعت پیامبر صلی الله علیه واله

{إِنَّ الَّذِی فَرَضَ عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لَرادُّکَ إِلی مَعادٍ...}.

آن کس که قرآن را بر تو فرض کرد، تو را به جایگاهت بازمی گرداند!...

1- عَنْ أَبِی خَالِدٍ الْکَابُلِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ علیهما السلام ، فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ: «إِنَّ الَّذِی فَرَضَ عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لَرادُّکَ إِلی مَعادٍ».

قَالَ: یَرْجِعُ فِیهِ إِلَیْکُمْ نَبِیُّکُمْ6 وَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام وَ الْأَئِمَّةُ:. (1)

از ابو خالد کابلی روایت است که امام سجاد علیه السلام ، درباره قول خداوندعجل الله : «إِنَّ الَّذِی فَرَضَ عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لَرادُّکَ إِلی مَعادٍ»، فرمودند: اشاره به زمانی است که پیامبرتان6 و امیر المؤمنین علیه السلام و ائمه: در آن برمی گردند.

2- عَنْ حَمَّادٍ عَنْ حَرِیزٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام ، قَالَ: سُئِلَ عَنْ جَابِرٍ؟ فَقَالَ: رَحِمَ اللَّهُ جَابِراً! بَلَغَ مِنْ فِقْهِهِ أَنَّهُ کَانَ یَعْرِفُ تَأْوِیلَ هَذِهِ الْآیَةِ:

ص: 326

کد آیه:88/28 اسم آیه:وجه الله

{وَ لا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ کُلُّ شَیْ ءٍ هالِکٌ إِلاَّ وَجْهَهُ لَهُ الْحُکْمُ وَ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ}.

معبود دیگری را با خدا مخوان، که هیچ معبودی جز او نیست همه چیز جز ذات (پاک) او فانی می شود حاکمیت تنها از آن اوست و همه بسوی او بازگردانده می شوید! عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «کُلُّ شَیْ ءٍ هالِکٌ إِلَّا وَجْهَهُ»، قَالَ: نَحْنُ الْوَجْهُ الَّذِی یُؤْتَی اللَّهُ عجل الله مِنْهُ.(1)

از امام صادق علیه السلام در تفسیر قول خدای تعالی: «کُلُّ شَیْ ءٍ هالِکٌ إِلَّا وَجْهَهُ»، روایت است که فرمودند: ما آن وجهی هستیم که از جانب آن به نزد خدای تعالی درآیند.

ص: 328

کد آیه:10/29 اسم آیه:نصرت پروردگار

{وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ فَإِذا أُوذِیَ فِی اللَّهِ جَعَلَ فِتْنَةَ النَّاسِ کَعَذابِ اللَّهِ وَ لَئِنْ جاءَ نَصْرٌ مِنْ رَبِّکَ لَیَقُولُنَّ إِنَّا کُنَّا مَعَکُمْ أَ وَ لَیْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِما فی صُدُورِ الْعالَمینَ}.

و از مردم کسانی هستند که می گویند: «به خدا ایمان آورده ایم!» اما هنگامی که در راه خدا شکنجه و آزار می بینند، آزار مردم را همچون عذاب الهی می شمارند ولی هنگامی که پیروزی از سوی پروردگارت (برای شما) بیاید، می گویند: «ما هم با شما بودیم (و در این پیروزی شریکیم)»!! آیا خداوند به آنچه در سینه های جهانیان است آگاه تر نیست؟! قال علی بن إبراهیم فی تفسیر: «وَ لَئِنْ جاءَ نَصْرٌ مِنْ رَبِّکَ»، یعنی القائم علیه السلام .(1)

علی بن ابراهیم در تفسیر آیه: «وَ لَئِنْ جاءَ نَصْرٌ مِنْ رَبِّکَ»، روایت می کند از امام صادق علیه السلام که حضرت فرمودند: نصرت خداوند در این آیه حضرت قائم علیه السلام می باشد.

ص: 329

کد آیه:49/29 اسم آیه:اوتوا العلم

{بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَ ما یَجْحَدُ بِآیاتِنا إِلَّا الظَّالِمُونَ}.

ولی این آیات روشنی است که در سینه دانشوران جای دارد و آیات ما را جز ستمگران انکار نمی کنند! 1- عَنْ عَبْدِ الْعَزِیزِ الْعَبْدِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ»، قَالَ: هُمُ الْأَئِمَّةُ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ: .(1)

عبد العزیز عبدی می گوید: از امام صادق علیه السلام در باره ی آیه ی: «بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ»، سؤال کردم، حضرت فرمودند: ایشان ائمه از آل محمد: هستند.

2- عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَسْبَاطٍ قَالَ: سَأَلَ رَجُلٌ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، عَنْ قَوْلِهِ عجل الله : «بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ»، قَالَ: نَحْنُ هُمْ، فَقَالَ الرَّجُلُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ!

ص: 330

کد آیه:5و4/30 اسم آیه:شادی مؤمنین در پیروزی حضرت

{فی بِضْعِ سِنینَ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ (4) بِنَصْرِ اللَّهِ یَنْصُرُ مَنْ یَشاءُ وَ هُوَ الْعَزیزُ الرَّحیمُ (5)}.

در چند سال همه کارها از آن خداست چه قبل و چه بعد (از این شکست و پیروزی) و در آن روز، مؤمنان خوشحال خواهند شد(4)به سبب یاری خداوند و او هر کس را بخواهد یاری می دهد و او صاحب قدرت و رحیم است!(5) 1- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ، عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ تَفْسِیرِ: «الم، غُلِبَتِ الرُّومُ»، قَالَ: هُمْ بَنُو أُمَیَّةَ، وَ إِنَّمَا أَنْزَلَهَا اللَّهُ: «الم، غُلِبَتِ الرُّومُ»، بَنُو أُمَیَّةَ، «فِی أَدْنَی الْأَرْضِ وَ هُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَیَغْلِبُونَ»، «فِی بِضْعِ سِنِینَ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ»، «بِنَصْرِ اللَّهِ»، عِنْدَ قِیَامِ الْقَائِمِ علیه السلام .(1)

ابو بصیر گوید از امام صادق علیه السلام در باره ی آیه: «غلبت الروم ...» سؤال کردم، حضرت فرمودند: اینها بنی امیه هستند که خداوند در باره ی آنها آیه نازل نموده، که اول مغلوب شدند و به فاصله کمی غالب می گردند، بنی امیه بودند که با بعثت پیامبر

ص: 332

کد آیه: 12 / 31 اسم آیه: حکمت

{وَ لَقَدْ آتَیْنا لُقْمانَ الْحِکْمَةَ أَنِ اشْکُرْ لِلَّهِ وَ مَنْ یَشْکُرْ فَإِنَّما یَشْکُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ کَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِیٌّ حَمید}.

ما به لقمان حکمت دادیم (و به او گفتیم:) شکر خدا را به جای آور هر کس شکرگزاری کند، تنها به سود خویش شکر کرده و آن کس که کفران کند، پس خداوند بی نیاز و ستوده است.

عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْقَصِیرِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، قَالَ: قُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! قَوْلُهُ: «وَ لَقَدْ آتَیْنا لُقْمانَ الْحِکْمَةَ»، قَالَ: أُوتِیَ مَعْرِفَةَ إِمَامِ زَمَانِهِ.(1)

علی بن قصیر از حضرت صادق علیه السلام نقل می کند که عرض کردم: فدایت شوم! تفسیر این آیه چیست: «وَ لَقَدْ آتَیْنا لُقْمانَ الْحِکْمَةَ»، به لقمان حکمت آموختیم، حضرت فرمودند: یعنی به او شناخت و معرفت امام زمانش را عطا نمودیم.

ص: 334

کد آیه: 20 / 31 اسم آیه: نعمت پنهان

{أَ لَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَکُمْ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ أَسْبَغَ عَلَیْکُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَةً وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یُجادِلُ فِی اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ لا هُدیً وَ لا کِتابٍ مُنیرٍ}.

آیا ندیدید خداوند آنچه را در آسمانها و زمین است مسخّر شما کرده، و نعمتهای آشکار و پنهان خود را به طور فراوان بر شما ارزانی داشته است؟! ولی بعضی از مردم بدون هیچ دانش و هدایت و کتاب روشنگری درباره خدا مجادله می کنند!عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زِیَادٍ الْأَزْدِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ سَیِّدِی موسی بن جعفر8، عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «وَ أَسْبَغَ عَلَیْکُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَةً»، فَقَالَ: النِّعْمَةُ الظَّاهِرَةُ الْإِمَامُ الظَّاهِرُ، وَ الْبَاطِنَةُ الْإِمَامُ الْغَائِبُ، فَقُلْتُ لَهُ: وَ یَکُونُ فِی الْأَئِمَّةِ مَنْ یَغِیبُ؟ قَالَ: نَعَمْ، یَغِیبُ عَنْ أَبْصَارِ النَّاسِ شَخْصُهُ وَ لَا یَغِیبُ عَنْ قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ ذِکْرُهُ، وَ هُوَ الثَّانِی عَشَرَ مِنَّا، یُسَهِّلُ اللَّهُ لَهُ کُلَّ عَسِیرٍ، وَ یُذَلِّلُ لَهُ کُلَّ صَعْبٍ، وَ یُظْهِرُ لَهُ کُنُوزَ الْأَرْضِ، وَ یُقَرِّبُ لَهُ کُلَّ بَعِیدٍ، وَ یُبِیرُ بِهِ کُلَّ جَبَّارٍ عَنِیدٍ، وَ یُهْلِکُ عَلَی یَدِهِ کُلَّ شَیْطَانٍ مَرِیدٍ، ذَاکَ ابْنُ سَیِّدَةِ الْإِمَاءِ، الَّذِی یَخْفَی عَلَی النَّاسِ وِلَادَتُهُ، وَ لَا یَحِلُّ لَهُمْ تَسْمِیَتُهُ، حَتَّی یُظْهِرَهُ اللَّهُ عجل الله ، فَیَمْلَأَ بِهِ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْما.(1)

ص: 335

کد آیه: 21 / 32 اسم آیه: عذاب بزرگ

{وَ لَنُذِیقَنَّهُمْ مِنَ الْعَذابِ الْأَدْنی دُونَ الْعَذابِ الْأَکْبَرِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ}.

به آنان از عذاب نزدیک (عذاب این دنیا) پیش از عذاب بزرگ (آخرت) می چشانیم، شاید بازگردند! 1- عَن مُفضَّل بن عُمَر فِی خَبَرٍ طَویل وَ سُؤالاتٍ مُتعدِّده عَن الصّادِقِ علیه السلام ... قَالَ الْمُفَضَّلُ: یَا مَوْلَایَ! إِنَّ مِنْ شِیعَتِکُمْ مَنْ لَا یَقُولُ بِرَجْعَتِکُمْ، فَقَالَ علیه السلام : إِنَّمَا سَمِعُوا قَوْلَ جَدِّنَا رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه واله ، وَ نَحْنُ سَائِرَ الْأَئِمَّةِ نَقُولُ: «وَ لَنُذِیقَنَّهُمْ مِنَ الْعَذابِ الْأَدْنی دُونَ الْعَذابِ الْأَکْبَرِ»، قَالَ الصَّادِقُ علیه السلام : الْعَذَابُ الْأَدْنَی عَذَابُ الرَّجْعَةِ، وَ الْعَذَابُ الْأَکْبَرُ عَذَابُ یَوْمِ الْقِیَامَةِ، الَّذِی «تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَیْرَ الْأَرْضِ وَ السَّماواتُ وَ بَرَزُوا لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ»...(1)

در خبری طولانی مفضل بن عمر از امام صادق علیه السلام سوالاتی نموده ... مفضل گوید، عرض کرد: آقای من! بعضی از شیعیان شما عقیده به رجعت شما ندارند، حضرت فرمودند: آیا آنها سخن جدّ ما پیغمبر خدا صلی الله علیه واله و گفته ی ما ائمه را نشنیده اند که می گوئیم: «وَ لَنُذِیقَنَّهُمْ مِنَ الْعَذابِ الْأَدْنی دُونَ الْعَذابِ الْأَکْبَرِ لَعَلَّهُمْ

ص: 337

کد آیه: 29 / 32 اسم آیه: روز فتح و پیروزی

{قُلْ یَوْمَ الْفَتْحِ لا یَنْفَعُ الَّذِینَ کَفَرُوا إِیمانُهُمْ وَ لا هُمْ یُنْظَرُونَ}.

بگو: «روز پیروزی، ایمان آوردن، سودی به حال کافران نخواهد داشت و به آنها هیچ مهلت داده نمی شود!» عَنِ ابْنِ دَرَّاجٍ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، یَقُولُ: فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «قُلْ یَوْمَ الْفَتْحِ لا یَنْفَعُ الَّذِینَ کَفَرُوا إِیمانُهُمْ وَ لا هُمْ یُنْظَرُونَ»، قَالَ: یَوْمُ الْفَتْحِ یَوْمٌ تُفَتَّحُ الدُّنْیَا عَلَی الْقَائِمِ علیه السلام ، لَا یَنْفَعُ أَحَداً تَقَرَّبَ بِالْإِیمَانِ، مَا لَمْ یَکُنْ قَبْلَ ذَلِکَ مُؤْمِناً، وَ بِهَذَا الْفَتْحِ مُوقِناً، فَذَلِکَ الَّذِی یَنْفَعُهُ إِیمَانُهُ، وَ یَعْظُمُ عِنْدَ اللَّهِ قَدْرُهُ وَ شَأْنُهُ، وَ تُزَخْرَفُ لَهُ یَوْمَ الْبَعْثِ جِنَانُهُ وَ تَحْجُبُ عَنْهُ فِیهِ نِیرَانُهُ.(1)

از ابن درّاج روایت است که گوید: شنیدم امام صادق علیه السلام ، درباره ی قول خداوندعجل الله : «قُلْ یَوْمَ الْفَتْحِ لا یَنْفَعُ الَّذِینَ کَفَرُوا إِیمانُهُمْ وَ لا هُمْ یُنْظَرُونَ»، فرمودند: روز پیروزی، روزی است که دنیا بر روی حضرت قائم علیه السلام گشوده می شود، کسی که پیش از آن هنگام، مؤمن نبوده، و بعد از این فتح یقین کند و ایمان آورد، ایمانش نفعی به حالش نخواهد داشت، ولی هرکه پیش از آن، ایمان داشته و منتظر ظهورش بوده، ایمانش برایش سودمند خواهد بود، و خداوند مقام و شأنش را نزد امام قائم علیه السلام بزرگ خواهد ساخت، و روز قیامت و رستاخیز بهشتش را برایش زینت خواهد کرد، و آتشش را از وی محجوب خواهد فرمود.

ص: 339

کد آیه: 7 / 33 اسم آیه: میثاق

{وَ إِذْ أَخَذْنا مِنَ النَّبِیِّینَ مِیثاقَهُمْ وَ مِنْکَ وَ مِنْ نُوحٍ وَ...}.

(به خاطر آور) هنگامی را که از پیامبران پیمان گرفتیم، و (همچنین) از تو و از نوح و ابراهیم و موسی و عیسی بن مریم، و ما از همه آنان پیمان محکمی گرفتیم!عن الصَّادِق علیه السلام قَالَ النَّبِیُّ6: إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی أَخَذَ مِیثَاقِی، وَ مِیثَاقَ اثْنَیْ عَشَرَ إِمَاماً بَعْدِی، وَ هُمْ حُجَجُ اللَّهِ عَلَی خَلْقِهِ، الثَّانِی عَشَرَ مِنْهُمْ الْقَائِمُ، الَّذِی یَمْلَأُ بِهِ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْرا.(1)

از امام صادق علیه السلام حدیث است که پیغمبر اکرم صلی الله علیه واله فرمودند: خداوند متعال، برای من و دوازده امام بعد از من، پیمان گرفت، و آنها حجّتهای خدا بر خلق هستند، دوازدهمی ایشان، قائم علیه السلام است، که خداوند به وسیله ی او، زمین را سرشار از قسط و عدالت می سازد، چنانکه پر از ظلم و جور شده باشد.

ص: 340

کد آیه:11/33 اسم آیه:شدّت فتنه ها و امتحانات قبل از ظهور

{هُنالِکَ ابْتُلِیَ الْمُؤْمِنُونَ وَ زُلْزِلُوا زِلْزالاً شَدیداً}.

آنجا بود که مؤمنان آزمایش شدند و تکان سختی خوردند! فِی کِتاب الاحتِجاج للطَبَرسی; فی حدیثٍ ٍٍٍ طَویل عن أمیر المؤمنین علیه السلام یقول فیه: ... سَیَأْتِی عَلَی النَّاسِ زَمَانٌ یَکُونُ الْحَقُّ فِیهِ مَسْتُوراً، وَ الْبَاطِلُ ظَاهِراً مَشْهُوراً، وَ ذَلِکَ إِذَا کَانَ أَوْلَی النَّاسِ بِهِ أَعْدَاهُمْ لَهُ، وَ اقْتَرَبَ الْوَعْدُ الْحَقُّ، وَ عَظُمَ الْإِلْحَادُ وَ ظَهَرَ الْفَسَادُ: «هُنالِکَ ابْتُلِیَ الْمُؤْمِنُونَ وَ زُلْزِلُوا زِلْزالًا شَدِیداً»، وَ نَحَلَهُمُ الْکُفَّارُ أَسْمَاءَ الْأَشْرَارِ، فَیَکُونُ جُهْدَ الْمُؤْمِنِ أَنْ یَحْفَظَ مُهْجَتَهُ مِنْ أَقْرَبِ النَّاسِ إِلَیْهِ، ثُمَّ یُتِیحُ اللَّهُ الْفَرَجَ لِأَوْلِیَائِهِ فَیُظْهِرُ صَاحِبُ الْأَمْرِ عَلَی أَعْدَائِهِ، ...(1)

مرحوم طبرسی در کتاب احتجاج در حدیثی طولانی از حضرت امیر المؤمنین علیه السلام روایت نموده که حضرت فرمودند:

... به زودی زمانی برای مردم فرا می رسد که حق در آن زمان پوشیده و باطن آشکار و ظاهر شود، و آن زمانی است که سزاوارترین مردم به (زمامداری) دشمنان مردم باشند، و وعده ی حق نزدیک گردد، و الحاد بزرگ و فساد ظاهر گردد: «در این موقع گرفتاری مؤمنان فرا رسد و

ص: 341

کد آیه:33/33 اسم آیه:پاکیزگان

{... إِنَّما یُریدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیراً}.

... خداوند فقط می خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملًا شما را پاک سازد.

1- عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ علیهما السلام عَنْ أَبِیهِ عَلِیٍّ علیه السلام قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه واله فِی بَیْتِ أُمِّ سَلَمَةَ، وَ قَدْ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ: «إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً»، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله : یَا عَلِیُّ! هَذِهِ الْآیَةُ نَزَلَتْ فِیکَ وَ فِی سِبْطَیَّ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِکَ، فَقُلْتُ: یَا رَسُولَ اللَّهِ! وَ کَمِ الْأَئِمَّةُ بَعْدَکَ؟ قَالَ: أَنْتَ یَا عَلِیُّ، ثُمَّ ابْنَاکَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ، وَ بَعْدَ الْحُسَیْنِ عَلِیٌّ ابْنُهُ، وَ بَعْدَ عَلِیٍّ مُحَمَّدٌ ابْنُهُ، وَ بَعْدَ مُحَمَّدٍ جَعْفَرٌ ابْنُهُ، وَ بَعْدَ جَعْفَرٍ مُوسَی ابْنُهُ، وَ بَعْدَ مُوسَی عَلِیٌّ ابْنُهُ، وَ بَعْدَ عَلِیٍّ مُحَمَّدٌ ابْنُهُ، وَ بَعْدَ مُحَمَّدٍ عَلِیٌّ ابْنُهُ، وَ بَعْدَ عَلِیٍّ الْحَسَنُ ابْنُهُ، وَ الْحُجَّةُ مِنْ وُلْدِ الْحَسَنِ، هَکَذَا وَجَدْتُ أَسَامِیَهُمْ مَکْتُوبَةً عَلَی سَاقِ الْعَرْشِ، فَسَأَلْتُ اللَّهَ تَعَالَی عَنْ ذَلِکَ، فَقَالَ: یَا مُحَمَّدُ! هُمُ الْأَئِمَّةُ بَعْدَکَ، مُطَهَّرُونَ، مَعْصُومُونَ، وَ أَعْدَاؤُهُمْ مَلْعُونُونَ.(1)

ص: 343

کد آیه:18/34 اسم آیه:امنیّت یاران حضرت مهدی علیه السلام

{وَ جَعَلْنا بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ الْقُرَی الَّتی بارَکْنا فیها قُریً ظاهِرَةً وَ قَدَّرْنا فیهَا السَّیْرَ سیرُوا فیها لَیالِیَ وَ أَیَّاماً آمِنینَ}.

و ما به میان آنها و شهرهایی که پر از نعمت و برکت گردانیدیم باز قریه هایی نزدیک به هم قرار دادیم با فاصله کوتاه و سیر سفری معیّن (و آنها را گفتیم که) در این ده و شهرهای نزدیک به هم شبها و روزها با ایمنی کامل مسافرت کنید.

عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، قَالَ: دَخَلَ عَلَیْهِ أَبُو حَنِیفَةَ، فَقَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «سِیرُوا فِیها لَیالِیَ وَ أَیَّاماً آمِنِینَ»، أَیْنَ ذَلِکَ مِنَ الْأَرْضِ؟ قَالَ: أَحْسَبُهُ مَا بَیْنَ مَکَّةَ وَ الْمَدِینَةِ، فَالْتَفَتَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام إِلَی أَصْحَابِهِ، فَقَالَ: أَ تَعْلَمُونَ أَنَّ النَّاسَ یُقْطَعُ عَلَیْهِمْ بَیْنَ الْمَدِینَةِ وَ مَکَّةَ، فَتُؤْخَذُ أَمْوَالُهُمْ، وَ لَا یَأْمَنُونَ عَلَی أَنْفُسِهِمْ وَ یُقْتَلُونَ، قَالُوا: نَعَمْ، قَالَ: فَسَکَتَ أَبُو حَنِیفَةَ.

فَقَالَ: یَا اَبَا حَنِیفَةَ! أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً»، أَیْنَ ذَلِکَ مِنَ الْأَرْضِ؟ قَالَ: الْکَعْبَةُ، قَالَ: أَ فَتَعْلَمُ أَنَّ الْحَجَّاجَ بْنَ یُوسُفَ حِینَ وَضَعَ الْمَنْجَنِیقَ عَلَی ابْنِ الزُّبَیْرِ فِی الْکَعْبَةِ فَقَتَلَهُ کَانَ آمِناً فِیهَا!؟ قَالَ: فَسَکَتَ.

فَلَمَّا خَرَجَ، قَالَ أَبُو بَکْرٍ الْحَضْرَمِیُّ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! الْجَوَابُ فِی الْمَسْأَلَتَیْنِ؟

ص: 346

کد آیه:53تا51/34 اسم آیه:جنگ با سفیانی

{وَ لَوْ تَری إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ وَ أُخِذُوا مِنْ مَکانٍ قَریبٍ (51) وَ قالُوا آمَنَّا بِهِ وَ أَنَّی لَهُمُ التَّناوُشُ مِنْ مَکانٍ بَعیدٍ(52)وَ قَدْ کَفَرُوا بِهِ مِنْ قَبْلُ وَ یَقْذِفُونَ بِالْغَیْبِ مِنْ مَکانٍ بَعیدٍ (53)}.

و اگر ببینی هنگامی که فریادشان بلند می شود امّا نمی توانند (از عذاب الهی) بگریزند، و آنها را از جای نزدیکی (که حتّی انتظارش را ندارند) می گیرند (از درماندگی آنها تعجّب خواهی کرد)! (51) و (در آن حال) می گویند: «به حقّ ایمان آوردیم!»، ولی چگونه می توانند از فاصله ی دور به آن دسترسی پیدا کنند! (52) آنها پیش از این (که در نهایت آزادی بودند) به آن کافر شدند و دورادور، و غائبانه (و بدون آگاهی). نسبت های ناروا می دادند. (53)1- عَنْ أَبِی خَالِدٍ الْکَابُلِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام ، قَالَ: یَخْرُجُ الْقَائِمُ فَیَسِیرُ حَتَّی یَمُرَّ بِمُرِّ، فَیَبْلُغُهُ أَنَّ عَامِلَهُ قَدْ قُتِلَ، فَیَرْجِعُ إِلَیْهِمْ، فَیَقْتُلُ الْمُقَاتِلَةَ، وَ لَا یَزِیدُ عَلَی ذَلِکَ شَیْئاً، ثُمَّ یَنْطَلِقُ، فَیَدْعُو النَّاسَ، حَتَّی یَنْتَهِیَ إِلَی الْبَیْدَاءِ، فَیَخْرُجُ جَیْشَانِ لِلسُّفْیَانِیِّ، فَیَأْمُرُ اللَّهُ عجل الله الْأَرْضَ أَنْ تَأْخُذَ بِأَقْدَامِهِمْ، وَ هُوَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَ: «وَ لَوْ تَری إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ

ص: 349

کد آیه:41/35 اسم آیه:تمسّک

{إِنَّ اللَّهَ یُمْسِکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ أَنْ تَزُولا وَ لَئِنْ زالَتا إِنْ أَمْسَکَهُما مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ کانَ حَلیماً غَفُوراً}.

خداوند آسمانها و زمین را نگاه می دارد تا از نظام خود منحرف نشوند و هر گاه منحرف گردند، کسی جز او نمی تواند آنها را نگاه دارد، او بردبار و غفور است! عَنْ إِبْرَاهِیم بْنِ أَبِی مَحْمُودٍ قَالَ: قَالَ الرِّضَا علیه السلام : نَحْنُ حُجَجُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ، وَ خُلَفَاؤُهُ فِی عِبَادِهِ، وَ أُمَنَاؤُهُ عَلَی سِرِّهِ، وَ نَحْنُ کَلِمَةُ التَّقْوَی، وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَی، وَ نَحْنُ شُهَدَاءُ اللَّهِ، وَ أَعْلَامُهُ فِی بَرِیَّتِهِ، بِنَا یُمْسِکُ اللَّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ أَنْ تَزُولا، وَ بِنَا یُنْزِلُ الْغَیْثَ، وَ یَنْشُرُ الرَّحْمَةَ، لَا تَخْلُو الْأَرْضُ مِنْ قَائِمٍ مِنَّا، ظَاهِرٍ أَوْ خَافٍ، وَ لَوْ خَلَتْ یَوْماً بِغَیْرِ حُجَّةٍ، لَمَاجَتْ بِأَهْلِهَا کَمَا یَمُوجُ الْبَحْرُ بِأَهْلِهِ.(1)

ابراهیم بن ابی محمود گوید: امام رضا علیه السلام فرمودند: ما حجّتهای خداوند در میان خلایق، و جانشینان او در میان بندگانش، و امینان خداوند بر اسرارش هستیم، و ما کلمه تقوی، و عروة الوثقی، و گواهان خداوند، و نشانه های او در میان

ص: 352

کد آیه:30/36 اسم آیه:وجود حجّت خدا

{یا حَسْرَةً عَلَی الْعِبادِ ما یَأْتِیهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا کانُوا بِهِ یَسْتَهْزِؤُنَ}.

افسوس بر این بندگان که هیچ پیامبری برای هدایت آنان نیامد مگر اینکه او را استهزا می کردند! عَن مُفَضَّلِ بْنِ عُمَر قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : خَبَرٌ تَدْرِیهِ خَیْرٌ مِنْ عَشَرَةٍ تَرْوِیهِ، إِنَّ لِکُلِّ حَقٍّ حَقِیقَةً، وَ لِکُلِّ صَوَابٍ نُوراً، ثُمَّ قَالَ: إِنَّا وَ اللَّهِ! لَا نَعُدُّ الرَّجُلَ مِنْ شِیعَتِنَا فَقِیهاً، حَتَّی یُلْحَنَ لَهُ، فَیَعْرِفَ اللَّحْنَ، إِنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام قَالَ عَلَی مِنْبَرِ الْکُوفَةِ: وَ إِنَّ مِنْ وَرَائِکُمْ فِتَناً مُظْلِمَةً، عَمْیَاءَ مُنْکَسِفَةً، لَا یَنْجُو مِنْهَا إِلَّا النُّوَمَةُ، قِیلَ: یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ! وَ مَا النُّوَمَةُ؟ قَالَ: الَّذِی یَعْرِفُ النَّاسَ وَ لَا یَعْرِفُونَهُ، وَ اعْلَمُوا أَنَّ الْأَرْضَ لَا تَخْلُو مِنْ حُجَّةٍ لِلَّهِ، وَ لَکِنَّ اللَّهَ سَیُعْمِی خَلْقَهُ مِنْهَا بِظُلْمِهِمْ وَ جَوْرِهِمْ وَ إِسْرَافِهِمْ عَلَی أَنْفُسِهِمْ، وَ لَوْ خَلَتِ الْأَرْضُ سَاعَةً وَاحِدَةً مِنْ حُجَّةٍ لِلَّهِ لَسَاخَتْ بِأَهْلِهَا، وَ لَکِنَّ الْحُجَّةَ یَعْرِفُ النَّاسَ، وَ لَا یَعْرِفُونَهُ، کَمَا کَانَ یُوسُفُ علیه السلام ، یَعْرِفُ النَّاسَ وَ هُمْ لَهُ مُنْکِرُونَ، ثُمَّ تَلَا: «یا حَسْرَةً عَلَی الْعِبادِ ما یَأْتِیهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا کانُوا بِهِ یَسْتَهْزِؤُن».(1)

ص: 354

کد آیه:52/36 اسم آیه:سیّد خلائق

{قالُوا یا وَیْلَنا مَنْ بَعَثَنا مِنْ مَرْقَدِنا هذا ما وَعَدَ الرَّحْمنُ وَ صَدَقَ الْمُرْسَلُونَ}.

می گویند: «ای وای بر ما! چه کسی ما را از خوابگاهمان برانگیخت؟! (آری) این همان است که خداوند رحمان وعده داده، و فرستادگان (او) راست گفتند!» عَنِ الْحَسَنِ بْنِ شَاذَان الْوَاسِطِیِّ قَالَ: کَتَبْتُ إِلَی أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا علیه السلام أَشْکُو جَفَاءَ أَهْلِ وَاسِطٍ، وَ حَمْلَهُمْ عَلَیَّ وَ کَانَتْ عِصَابَةٌ مِنَ الْعُثْمَانِیَّةِ تُؤْذِینِی، فَوَقَّعَ بِخَطِّهِ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَخَذَ مِیثَاقَ أَوْلِیَائِنَا عَلَی الصَّبْرِ، فِی دَوْلَةِ الْبَاطِلِ، فَاصْبِرْ لِحُکْمِ رَبِّکَ، فَلَوْ قَدْ قَامَ سَیِّدُ الْخَلْقِ، لَقَالُوا: «یا وَیْلَنا مَنْ بَعَثَنا مِنْ مَرْقَدِنا هذا ما وَعَدَ الرَّحْمنُ وَ صَدَقَ الْمُرْسَلُونَ».(1)

از حسن بن شاذان واسطی روایت است که گفت: به حضرت رضا علیه السلام نامه ای نوشتم، و از ستم اهل واسط و هجومشان بر من شکایت کردم، زیرا جمعی از

ص: 356

کد آیه:83/37 اسم آیه:شیعه

{وَ إِنَّ مِنْ شِیعَتِهِ لَإِبْراهِیمَ}.

و از پیروان او ابراهیم بود.

سَأَلَ جَابِرُ بْنُ یَزِیدَ الْجُعْفِیُّ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ الصَّادِقَ8، عَنْ تَفْسِیرِ هَذِهِ الْآیَةِ: «وَ إِنَّ مِنْ شِیعَتِهِ لَإِبْراهِیمَ»، فَقَالَ علیه السلام : إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ لَمَّا خَلَقَ إِبْرَاهِیمَ کَشَفَ لَهُ عَنْ بَصَرِهِ، فَنَظَرَ فَرَأَی نُوراً إِلَی جَنْبِ الْعَرْشِ، فَقَالَ: إِلَهِی! مَا هَذَا النُّورُ؟ فَقِیلَ لَهُ: هَذَا نُورُ مُحَمَّدٍ صَفْوَتِی مِنْ خَلْقِی، وَ رَأَی نُوراً إِلَی جَنْبِهِ، فَقَالَ: إِلَهِی! وَ مَا هَذَا النُّورُ؟ فَقِیلَ لَهُ: هَذَا نُورُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ علیه السلام نَاصِرِ دِینِی، وَ رَأَی إِلَی جَنْبِهِمْ ثَلَاثَةَ أَنْوَارٍ، فَقَالَ: إِلَهِی! وَ مَا هَذِهِ الْأَنْوَارُ؟ فَقِیلَ لَهُ: هَذَا نُورُ فَاطِمَةَ فَطَمَتْ مُحِبِّیهَا مِنَ النَّارِ وَ نُورُ وَلَدَیْهَا الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ، فَقَالَ: إِلَهِی! وَ أَرَی تِسْعَةَ أَنْوَارٍ قَدْ أَحْدَقُوا بِهِمْ، قِیلَ: یَا إِبْرَاهِیمُ! هَؤُلَاءِ الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ.

فَقَالَ إِبْرَاهِیمُ: إِلَهِی! بِحَقِّ هَؤُلَاءِ الْخَمْسَةِ إِلَّا عَرَّفْتَنِی مِنَ التِّسْعَةِ، قِیلَ: یَا إِبْرَاهِیمُ! أَوَّلُهُمْ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ وَ ابْنُهُ مُحَمَّدٌ وَ ابْنُهُ جَعْفَرٌ وَ ابْنُهُ مُوسَی وَ ابْنُهُ عَلِیٌّ وَ ابْنُهُ مُحَمَّدٌ وَ ابْنُهُ عَلِیٌّ وَ ابْنُهُ الْحَسَنُ وَ الْحُجَّةُ الْقَائِمُ ابْنُهُ، فَقَالَ إِبْرَاهِیمُ: إِلَهِی وَ سَیِّدِی! أَرَی أَنْوَاراً قَدْ أَحْدَقُوا بِهِمْ لَا یُحْصِی عَدَدَهُمْ إِلَّا أَنْتَ، قِیلَ: یَا إِبْرَاهِیمُ! هَؤُلَاءِ شِیعَتُهُمْ، شِیعَةُ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ علیه السلام .

فَقَالَ إِبْرَاهِیمُ: وَ بِمَا تَعْرِفُ شِیعَتَهُ؟ قَالَ: بِصَلَاةِ إِحْدَی وَ خَمْسِینَ، وَ الْجَهْرِ بِبِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ، وَ الْقُنُوتِ قَبْلَ الرُّکُوعِ، وَ التَّخَتُّمِ فِی الْیَمِینِ، فَعِنْدَ ذَلِکَ قَالَ

ص: 358

کد آیه:17/38 اسم آیه:صبر کن

{اصْبِرْ عَلی ما یَقُولُونَ وَ اذْکُرْ عَبْدَنا داوُدَ ذَا الْأَیْدِ إِنَّهُ أَوَّابٌ}.

در برابر آنچه می گویند شکیبا باش، و به خاطر بیاور بنده ما داوود صاحب قدرت را، که او بسیار توبه کننده بود! عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «اصْبِرْ عَلی ما یَقُولُونَ»، یَا مُحَمَّدُ! مِنْ تَکْذِیبِهِمْ إِیَّاکَ فَإِنِّی مُنْتَقِمٌ مِنْهُمْ بِرَجُلٍ مِنْکَ وَ هُوَ قَائِمِی الَّذِی سَلَّطْتُهُ عَلَی دِمَاءِ الظَّلَمَةِ.(1)

ابو بصیر از حضرت صادق علیه السلام روایت نموده، که حضرت در باره ی آیه: «اصْبِرْ عَلی ما یَقُولُونَ»، فرمودند: یعنی ای محمّد! بر تکذیب آنها صبر کن، من انتقام خواهم گرفت به وسیله ی مردی از نژاد تو، و او همان قائم من است که مسلّط نموده ام او را بر خون ستمگران.

ص: 361

کد آیه: 39 / 38 اسم آیه: عطای الهی

{هذا عَطاؤُنا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِکْ بِغَیْرِ حِسابٍ}.

(و به او گفتیم:) این عطای ما است، به هر کس می خواهی ببخش، و از هر کس می خواهی امساک کن، و حسابی بر تو نیست (تو امین هستی)! عَنْ أَبِی عُبَیْدَة الْحَذَّاءِ قَالَ: کُنَّا زَمَانَ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام حِینَ مَضَی نردد [نَتَرَدَّدُ] کَالْغَنَمِ لَا رَاعِیَ لَهَا، فَلَقِینَا سَالِمَ بْنَ أَبِی حَفْصَةَ، فَقَالَ: یَا أَبَا عُبَیْدَةَ! مَنْ إِمَامُکَ؟ قَالَ: أَئِمَّتِی آلُ مُحَمَّدٍ:، فَقَالَ: هَلَکْتَ وَ أَهْلَکْتَ، أَ مَا سَمِعْتُ أَنَا وَ أَنْتَ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام فَهُوَ یَقُولُ: مَنْ مَاتَ لَیْسَ لَهُ إِمَامٌ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً؟! قُلْتُ: بَلَی لَعَمْرِی لَقَدْ کَانَ ذَلِکَ ثُمَّ بَعْدَ ذَلِکَ بِثَلَاثٍ أَوْ نَحْوِهَا، دَخَلْنَا عَلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، فَرَزَقَ اللَّهُ لَنَا الْمَعْرِفَةَ، فَدَخَلْتُ عَلَیْهِ، فَقُلْتُ لَهُ: لَقِیتُ سَالِماً، فَقَالَ لِی: کَذَا وَ کَذَا وَ قُلْتُ لَهُ کَذَا وَ کَذَا فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : یَا وَیْلٌ لِسَالِمٍ یَا وَیْلٌ لِسَالِمٍ، ثَلَاثَ مَرَّاتٍ، أَ مَا یَدْرِی سَالِمٌ مَا مَنْزِلَةُ الْإِمَامِ؟ الْإِمَامُ أَعْظَمُ مِمَّا یَذْهَبُ إِلَیْهِ سَالِمٌ وَ النَّاسُ أَجْمَعِینَ، یَا أَبَا عُبَیْدَةَ! إِنَّهُ لَمْ یَمُتْ مِنَّا مَیِّتٌ حَتَّی یُخَلِّفَ مِنْ بَعْدِهِ مَنْ یَعْمَلُ بِمِثْلِ عَمَلِهِ وَ یَسِیرُ بِمِثْلِ سِیرَتِهِ وَ یَدْعُو إِلَی مِثْلِ الَّذِی دَعَا إِلَیْهِ، یَا أَبَا عُبَیْدَةَ! إِنَّهُ لَمْ یَمْنَعِ اللَّهَ مَا أَعْطَی سُلَیْمَانَ أَفْضَلَ مَا أَعْطَی، ثُمَّ قَالَ: «هذا عَطاؤُنا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِکْ بِغَیْرِ حِسابٍ»،

ص: 362

کد آیه:77/38 اسم آیه: سنگسار کردن شیطان

{قالَ فَاخْرُجْ مِنْها فَإِنَّکَ رَجیمٌ}.

خداوند فرمود: «از آسمانها (و صفوف ملائکه) خارج شو، که تو رانده ی درگاه منی»!«لطفاً به آیه ی شماره ی 17، کد: 36 / 3 مراجعه فرمائید.»

ص: 364

کد آیه:81/38 اسم آیه:پایان مهلت شیطان و پایان تقیّه

{إِلی یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ}.

ولی تا روز و زمان معیّن!«لطفاً به آیه ی شماره ی 93، کد: 38 / 15 مراجعه فرمائید.»

ص: 365

کد آیه:88/38 اسم آیه:زمان

{وَ لَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِینٍ}.

و خبر آن را بعد از مدّتی می شنوید! عَن ابی حَمزِة عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام ، فِی قَوْلِهِعجل الله : «قُلْ ما أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُتَکَلِّفِینَ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِلْعالَمِینَ»، قَالَ: هُوَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام ، «وَ لَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِینٍ»، قَالَ: عِنْدَ خُرُوجِ الْقَائِمِ علیه السلام .(1)

ابو حمزه از حضرت باقر علیه السلام روایت نموده که حضرت در باره ی آیه: «قُلْ ما أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُتَکَلِّفِینَ. إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِلْعالَمِینَ»، فرمودند: مقصود از ذکر، امیر المؤمنین علیه السلام است، «وَ لَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِینٍ»، و خبر آن را بعد از گذشت زمانی خواهید دانست، این زمان، موقع خروج حضرت قائم علیه السلام است.

ص: 366

کد آیه:56/39 اسم آیه:جَنب الله

{أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ یا حَسْرَتی عَلی ما فَرَّطْتُ فی جَنْبِ اللَّهِ وَ إِنْ کُنْتُ لَمِنَ السَّاخِرینَ}.

تا مبادا کسی روز قیامت بگوید: «افسوس بر من از کوتاهیهایی که در اطاعت فرمان خدا کردم و از مسخره کنندگان (آیات او) بودم!» عَنْ عَلِیِّ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ8، فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «یا حَسْرَتی عَلی ما فَرَّطْتُ فِی جَنْبِ اللَّهِ»، قَالَ: جَنْبُ اللَّهِ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام ، وَ کَذَلِکَ مَا کَانَ بَعْدَهُ مِنَ الْأَوْصِیَاءِ بِالْمَکَانِ الرَّفِیعِ إِلَی أَنْ یَنْتَهِیَ الْأَمْرُ إِلَی آخِرِهِمْ.(1)

علی بن سُوید، از حضرت ابوالحسن موسی بن جعفر علیهما السلام روایت کرده است، که در باره ی قول خدای عجل الله : «یا حَسْرَتی عَلی ما فَرَّطْتُ فِی جَنْبِ اللَّهِ»، آن حضرت فرمودند: جَنب خدا، امیر المؤمنین علیه السلام است، و همچنین آنچه بعد از او بوده، از اوصیای پیغمبر در این مکان بلند و مرتبه ارجمندند تا آن که امر به آخر ایشان منتهی شود.

ص: 367

کد آیه:69/39 اسم آیه:ظهور نور

{وَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها...}.

و زمین (در آن روز) به نور پروردگارش روشن می شود...

1- عَن مُفَضَّل بْن عُمَر أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، یَقُولُ فِی قَوْلِهِ: «وَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها»، قَالَ: رَبُّ الْأَرْضِ، یُعْنَی إِمَامُ الْأَرْضِ، فَقُلْتُ: فَإِذَا خَرَجَ یَکُونُ مَا ذَا؟ قَالَ: إِذاً یَسْتَغْنِی النَّاسُ عَنْ ضَوْءِ الشَّمْسِ وَ نُورِ الْقَمَرِ وَ یَجْتَزُونَ بِنُورِ الْإِمَامِ.(1)

مفضل بن عمر می گوید: از امام صادق علیه السلام شنیدم، که ایشان در تفسیر آیه: «وَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها»، می فرمودند: رب الارض، یعنی امام زمین، عرض کردم: بعد از آنکه قیام کرد چه می شود؟ حضرت فرمودند: مردم از نور خورشید و ماه بی نیاز می شوند، و از نور امام بهره می برند.

2- قال مُفَضَّلُ بْنُ عُمَر: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام یَقُول: إِنَّ قَائِمَنَا إِذَا قَامَ، «أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها»، وَ اسْتَغْنَی الْعِبَادُ عَنْ ضَوْءِ الشَّمْسِ، وَ ذَهَبَتِ الظُّلْمَةُ، وَ یُعَمَّرُ الرَّجُلُ فِی مُلْکِهِ، حَتَّی یُولَدَ لَهُ أَلْفُ ذَکَرٍ، لَا یُولَدُ فِیهِمْ أُنْثَی، وَ تُظْهِرُ الْأَرْضُ کُنُوزَهَا حَتَّی یَرَاهَا

ص: 368

کد آیه:11/40 اسم آیه:حیات دو باره

{قالُوا رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَیْنِ وَ أَحْیَیْتَنَا اثْنَتَیْنِ فَاعْتَرَفْنا بِذُنُوبِنا فَهَلْ إِلی خُرُوجٍ مِنْ سَبیلٍ}.

آنها می گویند: «پروردگارا! ما را دو بار میراندی و دو بار زنده کردی اکنون به گناهان خود معترفیم آیا راهی برای خارج شدن (از دوزخ) وجود دارد؟» قَالَ عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیم: فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَیْنِ وَ أَحْیَیْتَنَا اثْنَتَیْنِ»، قَالَ الصَّادِقُ علیه السلام : ذَلِکَ فِی الرَّجْعَةِ.(1)

علی بن ابراهیم در تفسیر آیه: «رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَیْنِ وَ أَحْیَیْتَنَا اثْنَتَیْنِ»، یعنی: خداوندا! ما را دو بار می رانیدی و دو بار زنده کردی، حضرت صادق علیه السلام فرمودند: این آیه در باره ی رجعت است.

ص: 370

کد آیه:51/40 اسم آیه:نصرت انبیاء و ائمه علیه السلام در رجعت

{إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذینَ آمَنُوا فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ یَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهادُ}.

ما به یقین پیامبران خود و کسانی را که ایمان آورده اند، در زندگی دنیا و (در آخرت) روزی که گواهان به پا می خیزند یاری می دهیم! عَنْ جَمیل عَن أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، قَالَ: قُلْتُ: قَوْلُ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذِینَ آمَنُوا فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ یَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهادُ»، قَالَ: ذَلِکَ وَ اللَّهِ فِی الرَّجْعَةِ، أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ أَنْبِیَاءَ کَثِیرَةً لَمْ یُنْصَرُوا فِی الدُّنْیَا وَ قُتِلُوا، وَ الْأَئِمَّةَ مِنْ بَعْدِهِمْ قُتِلُوا وَ لَمْ یُنْصَرُوا، وَ ذَلِکَ فِی الرَّجْعَةِ.(1)

از جمیل روایت است که گفت: از حضرت صادق علیه السلام تفسیر آیه: «إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذِینَ آمَنُوا فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ یَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهادُ»، را پرسیدم، حضرت فرمودند: به خدا قسم! این در رجعت است، مگر نمی دانی که بسیاری از پیغمبران: در دنیا یاری نشدند بلکه کشته شدند، و ائمه: هم کشته شدند و کسی آنها را یاری نکرد؟ این نصرت و یاری در موقع رجعت است.

ص: 371

کد آیه:16/41 اسم آیه:مسخ بعضی از کفّار قبل از ظهور

{... لِنُذیقَهُمْ عَذابَ الْخِزْیِ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ لَعَذابُ الْآخِرَةِ أَخْزی وَ هُمْ لا یُنْصَرُونَ}.

... تا عذاب خوارکننده را در زندگی دنیا به آنها بچشانیم و عذاب آخرت از آن هم خوارکننده تر است، و (از هیچ طرف) یاری نمی شوند! «لطفاً به آیه ی شماره ی 76، کد: 98/10 مراجعه فرمائید.»

ص: 372

کد آیه:17/41 اسم آیه:عذاب خوار کننده و ذلّت بخش

{وَ أَمَّا ثَمُودُ فَهَدَیْناهُمْ فَاسْتَحَبُّوا الْعَمی عَلَی الْهُدی فَأَخَذَتْهُمْ صاعِقَةُ الْعَذابِ الْهُونِ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ}.

امّا ثمود را هدایت کردیم، ولی آنها نابینایی را بر هدایت ترجیح دادند به همین جهت صاعقه (آن عذاب خوارکننده) به خاطر اعمالی که انجام می دادند آنها را فروگرفت! عَن فَضْلِ بْنِ الْعَبَّاسِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، أَنَّهُ قَالَ: ... وَ قَوْلُهُ: «کَذَّبَتْ ثَمُودُ بِطَغْواها»، قَالَ: ثَمُودُ رَهْطٌ مِنَ الشِّیعَةِ، فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَ یَقُولُ: «وَ أَمَّا ثَمُودُ فَهَدَیْناهُمْ فَاسْتَحَبُّوا الْعَمی عَلَی الْهُدی فَأَخَذَتْهُمْ صاعِقَةُ الْعَذابِ الْهُونِ»، فَهُوَ السَّیْفُ إِذَا قَامَ الْقَائِمُ علیه السلام ...(1)

فضل بن عباس از حضرت صادق علیه السلام نقل می کند که حضرت فرمودند: ... معنی این آیه: «کَذَّبَتْ ثَمُودُ بِطَغْواها»، (ثمود) گروهی از شیعه هستند، پس خداوند در این آیه می فرماید: «ما ثمود را راهنمائی کردیم، ولی آنها گمراهی را اختیار کردند، و به کیفری دردناک و خوارکننده مبتلا شدند»، که منظور شمشیر است وقتی که حضرت قائم علیه السلام قیام کند...

ص: 373

کد آیه: 30 / 41 اسم آیه: استقامت

{إِنَّ الَّذینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ أَلاَّتَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ}.

به یقین کسانی که گفتند: «پروردگار ما خداوند یگانه است!» سپس استقامت کردند، فرشتگان بر آنان نازل می شوند که: «نترسید و غمگین مباشید، و بشارت باد بر شما به آن بهشتی که به شما وعده داده شده است»!عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ»، قَالَ: هُمُ الْأَئِمَّةُ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ:.(1)

ابو بصیر گوید: از حضرت صادق علیه السلام ، تفسیر آیه: «إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ»، را پرسیدم، حضرت فرمودند: آنها ائمه از آل محمّد: هستند.

ص: 374

کد آیه: 34 / 41 اسم آیه: پایان تقیّه

{وَ لا تَسْتَوِی الْحَسَنَةُ وَ لاَ السَّیِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتی هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذی بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُ عَداوَةٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمیمٌ}.

هرگز نیکی و بدی یکسان نیست، بدی را با نیکی دفع کن، ناگاه (خواهی دید) همان کسی که میان تو و او دشمنی است، گویی دوستی گرم و صمیمی است! عَنْ سَوْرَة بْنِ کُلَیْب عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، قَالَ: لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه واله : «ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُ عَداوَةٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمِیمٌ»، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله : أُمِرْتُ بِالتَّقِیَّةِ، فَسَارَ بِهَا عَشْراً حَتَّی أُمِرَ أَنْ یَصْدَعَ بِمَا أُمِرَ، وَ أُمِرَ بِهَا عَلِیٌ فَسَارَ بِهَا حَتَّی أُمِرَ أَنْ یَصْدَعَ بِهَا، ثُمَّ أَمَرَ الْأَئِمَّةُ بَعْضُهُمْ بَعْضاً فَسَارُوا بِهَا، فَإِذَا قَامَ قَائِمُنَا سَقَطَتْ التَّقِیَّةُ، وَ جَرَّدَ السَّیْفَ، وَ لَمْ یَأْخُذْ مِنَ النَّاسِ وَ لَمْ یُعْطِهِمْ إِلَّا بِالسَّیْفِ.(1)

سورة بن کلیب از حضرت صادق علیه السلام نقل کرده، که حضرت فرمودند: وقتی که این آیه بر پیغمبر اکرم صلی الله علیه واله نازل شد: «ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُ عَداوَةٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمِیمٌ»، پیامبر صلی الله علیه واله فرمودند: به من دستور تقیّه دادند، ده سال پنهانی

ص: 375

کد آیه:45/41 اسم آیه:عاقبت منکرین حضرت مهدی علیه السلام

{وَ لَقَدْ آتَیْنا مُوسَی الْکِتابَ فَاخْتُلِفَ فِیهِ وَ لَوْ لا کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّکَ لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ وَ إِنَّهُمْ لَفِی شَکٍّ مِنْهُ مُرِیبٍ}.

ما به موسی کتاب آسمانی دادیم سپس در آن اختلاف شد و اگر فرمانی از ناحیه ی پروردگارت در این باره صادر نشده بود، در میان آنها داوری می شد ولی آنها هنوز درباره آن شکّی تهمت انگیز دارند!«لطفاً به آیه ی شماره ی 82، کد: 110 / 11 مراجعه فرمائید.»

ص: 377

کد آیه: 53 / 41 اسم آیه: ظهور حق

{سَنُرِیهِمْ آیاتِنا فِی الْآفاقِ وَ فِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَ وَ لَمْ یَکْفِ بِرَبِّکَ أَنَّهُ عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ شَهِیدٌ}.

به زودی نشانه های خود را در اطراف جهان و در درون جانشان به آنها نشان می دهیم تا برای آنان آشکار گردد که او حق است آیا کافی نیست که پروردگارت بر همه چیز شاهد و گواه است.

1 - عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «سَنُرِیهِمْ آیاتِنا فِی الْآفاقِ وَ فِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُ»، قَالَ: یُرِیهِمْ فِی أَنْفُسِهِمُ الْمَسْخَ، وَ یُرِیهِمْ فِی الْآفَاقِ انْتِقَاضَ، الْآفَاقِ عَلَیْهِمْ فَیَرَوْنَ قُدْرَةَ اللَّهِ عجل الله فِی أَنْفُسِهِمْ وَ فِی الْآفَاقِ، قُلْتُ لَهُ: «حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ»، قَالَ: خُرُوجُ الْقَائِمِ هُوَ الْحَقُّ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ عجل الله ، یَرَاهُ الْخَلْقُ لَا بُدَّ مِنْه.(1)

ابو بصیر از امام صادق علیه السلام از تفسیر این آیه شریفه: «سَنُرِیهِمْ آیاتِنا فِی الْآفاقِ وَ فِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُ» (به زودی نشانه های خود را که در جهان هستی است و در جان آنها است به آنان نشان خواهیم داد تا برایشان روشن شود که او بر

ص: 378

کد آیه: 1 / 42 اسم آیه: رمزهای ح م ع س ق

{حم (1) عسق (2)}.

حاء، میم، عین، سین، قاف.

1 - عَنْ یَحْیَی بْنِ مسیرة الْخَثْعَمِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام ، قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ: «حم عسق»، أَعْدَادُ سِنِی الْقَائِمِ، وَ قَافٌ جَبَلٌ مُحِیطٌ بِالدُّنْیَا مِنْ زُمُرُّدٍ أَخْضَرَ، فَخُضْرَةُ السَّمَاءِ مِنْ ذَلِکَ الْجَبَلِ، وَ عِلْمُ کُلِّ شَیْ ءٍ فِی عسق.(1)

یحیی بن میسره خثعمی گوید: که شنیدم امام باقر علیه السلام می فرمودند: «ح ع س ق»، شماره ی سالهای امام قائم علیه السلام است، و «ق» کوهی است دور دنیا از زمرد سبز، و سبزی آسمان از آن است، و علم هر چیزی در «عسق» است.

2 - عَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام ، قَالَ: حم، حَمِیمٌ وَ عَیْنٌ، عَذَابٌ وَ سِینٌ، سِنُونٌ کَسِنِی یُوسُفَ، وَ قَافٌ، قَذْفٌ وَ خَسْفٌ وَ مَسْخٌ، یَکُونُ فِی آخِرِ الزَّمَانِ، بِالسُّفْیَانِیِّ

ص: 381

کد آیه:18/42 اسم آیه:تعجیل در ظهور

{یَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِها وَ الَّذِینَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها وَ یَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ...}.

کسانی که به قیامت ایمان ندارند درباره ی آن شتاب می کنند ولی آنها که ایمان آورده اند پیوسته از آن هراسانند، و می دانند آن حق است...

عَن مُفَضَّل بْن عُمَر، قَالَ: قَالَ الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ علیهما السلام : یَا مُفَضَّلُ! کَیْفَ یَقْرَأُ أَهْلُ الْعِرَاقِ هَذِهِ الْآیَةَ؟ قُلْتُ: یَا سَیِّدِی! وَ أَیُّ آیَةٍ؟ فَقَالَ: قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَی: «یَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِها وَ الَّذِینَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها»، فَقُلْتُ: یَا سَیِّدِی! لَیْسَ کَذَا نَقْرَأُ، فَقَالَ: کَیْفَ تَقْرَأُ؟ فَقُلْتُ: «یَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِها وَ الَّذِینَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها وَ یَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُ»، فَقَالَ لِی: وَیْحَکَ! أَ تَدْرِی مَا هِیَ؟ فَقُلْتُ: اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ ابْنُ رَسُولِهِ أَعْلَمُ، فَقَالَ: وَ اللَّهِ! مَا هِیَ إِلَّا قِیَامُ الْقَائِمِ، وَ کَیْفَ یَسْتَعْجِلُ بِهِ مَنْ لَا یُؤْمِنُ بِهِ؟! وَ اللَّهِ! مَا یَسْتَعْجِلُ بِهِ إِلَّا الْمُؤْمِنُونَ، وَ لَکِنَّهُمْ حَرَّفُوهَا حَسَداً لَکُمْ فَاعْلَمْ ذَلِکَ یَا مُفَضَّلُ!(1)

ص: 383

کد آیه:20/42 اسم آیه:محرومیّت دنیا پرستان در دولت حضرت مهدی علیه السلام

{مَنْ کانَ یُریدُ حَرْثَ الْآخِرَةِ نَزِدْ لَهُ فی حَرْثِهِ وَ مَنْ کانَ یُریدُ حَرْثَ الدُّنْیا نُؤْتِهِ مِنْها وَ ما لَهُ فِی الْآخِرَةِ مِنْ نَصیبٍ}.

کسی که زراعت آخرت را بخواهد، به کشت او برکت و افزایش می دهیم و بر محصولش می افزاییم و کسی که فقط کشت دنیا را بطلبد، کمی از آن به او می دهیم امّا در آخرت هیچ بهره ای ندارد! عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : ... «مَنْ کانَ یُرِیدُ حَرْثَ الْآخِرَةِ»، قَالَ: مَعْرِفَةُ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّةِ:، «نَزِدْ لَهُ فِی حَرْثِهِ»، قَالَ: نَزِیدُهُ مِنْهَا، قَالَ: یَسْتَوْفِی نَصِیبَهُ مِنْ دَوْلَتِهِمْ، «وَ مَنْ کانَ یُرِیدُ حَرْثَ الدُّنْیا نُؤْتِهِ مِنْها وَ ما لَهُ فِی الْآخِرَةِ مِنْ نَصِیبٍ»، قَالَ: لَیْسَ لَهُ فِی دَوْلَةِ الْحَقِّ مَعَ الْقَائِمِ علیه السلام نَصِیب.(1)

ابو بصیر از حضرت صادق علیه السلام روایت نموده،که در خبری طولانی، حضرت در باره ی آیه: «مَنْ کانَ یُرِیدُ حَرْثَ الْآخِرَةِ»، فرمودند: اندوخته آخرت، معرفت

ص: 385

کد آیه:21/42 اسم آیه:مهلت معیّن

{أَمْ لَهُمْ شُرَکاءُ شَرَعُوا لَهُمْ مِنَ الدِّینِ ما لَمْ یَأْذَنْ بِهِ اللَّهُ وَ لَوْ لا کَلِمَةُ الْفَصْلِ لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ وَ إِنَّ الظَّالِمینَ لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ}.

آیا معبودانی دارند که بی اذن خداوند آیینی برای آنها ساخته اند؟! اگر مهلت معیّنی برای آنها نبود، در میانشان داوری می شد و برای ظالمان عذاب دردناکی است! عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قال: ... وَ أَمَّا قَوْلُهُعجل الله : «وَ لَوْ لا کَلِمَةُ الْفَصْلِ لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ وَ إِنَّ الظَّالِمِینَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ»، قَالَ: لَوْ لَا مَا تَقَدَّمَ فِیهِمْ مِنَ اللَّهِ عجل الله مَا أَبْقَی الْقَائِمُ علیه السلام مِنْهُمْ وَاحِداً ...(1)

از امام باقر علیه السلام روایت شده که درباره ی آیه شریفه: «وَ لَوْ لا کَلِمَةُ الْفَصْلِ لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ وَ إِنَّ الظَّالِمِینَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ»، فرمودند: یعنی اگر نباشد آنچه از جانب خدا از قبل در باره ی آنها گذشته است، حضرت قائم علیه السلام یک نفر از ایشان را هم زنده رها نخواهد کرد.

ص: 387

کد آیه:24/42 اسم آیه:اثبات حقّ توسط حضرت مهدی علیه السلام

{أَمْ یَقُولُونَ افْتَری عَلَی اللَّهِ کَذِباً فَإِنْ یَشَإِ اللَّهُ یَخْتِمْ عَلی قَلْبِکَ وَ یَمْحُ اللَّهُ الْباطِلَ وَ یُحِقُّ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ إِنَّهُ عَلیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ}.

آیا می گویند: «او بر خدا دروغ بسته است»؟! در حالی که اگر خدا بخواهد بر قلب تو مُهر می نهد (و اگر خلاف بگویی قدرت اظهار این آیات را از تو می گیرد) و باطل را محو می کند و حقّ را به فرمانش پابرجا می سازد چرا که او از آنچه درون سینه هاست آگاه است.

عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام یَقُولُ: فِی قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی»، یَعْنِی فِی أَهْلِ بَیْتِهِ، قَالَ: جَاءَتِ الْأَنْصَارُ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه واله ، فَقَالُوا: إِنَّا قَدْ آوَیْنَا وَ نَصَرْنَا فَخُذْ طَائِفَةً مِنْ أَمْوَالِنَا فَاسْتَعِنْ بِهَا عَلَی مَا نَابَکَ، فَأَنْزَلَ اللَّهُ: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً»، یَعْنِی عَلَی النُّبُوَّةِ، «إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی»، یَعْنِی فِی أَهْلِ بَیْتِهِ.

ثُمَّ قَالَ: أَ لَا تَرَی أَنَّ الرَّجُلَ یَکُونُ لَهُ صَدِیقٌ وَ فِی نَفْسِ ذَلِکَ الرَّجُلِ شَیْ ءٌ عَلَی أَهْلِ بَیْتِهِ، فَلَا یَسْلَمُ صَدْرُهُ فَأَرَادَ اللَّهُ أَنْ لَا یَکُونَ فِی نَفْسِ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه واله شَیْ ءٌ عَلَی أُمَّتِهِ، فَفَرَضَ عَلَیْهِمُ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی، فَإِنْ أَخَذُوا أَخَذُوا مَفْرُوضاً وَ إِنْ تَرَکُوا تَرَکُوا مَفْرُوضاً، قَالَ: فَانْصَرَفُوا مِنْ عِنْدِهِ وَ بَعْضُهُمْ یَقُولُ: عَرَضْنَا عَلَیْهِ أَمْوَالَنَا، فَقَالَ: قَاتِلُوا عَنْ أَهْلِ بَیْتِی مِنْ بَعْدِی، وَ قَالَتْ طَائِفَةٌ، مَا قَالَ هَذَا رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله وَ جَحَدُوهُ، وَ قَالُوا:

ص: 388

کد آیه:41/42 اسم آیه:گرفتن انتقام

{وَ لَمَنِ انْتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُولئِکَ ما عَلَیْهِمْ مِنْ سَبِیلٍ}.

و کسی که بعد از مظلوم شدن یاری طلبد، ایرادی بر او نیست.

عَن جَابِر الْجُعْفِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَ: «وَ لَمَنِ انْتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُولئِکَ ما عَلَیْهِمْ مِنْ سَبِیلٍ»، قَالَ: ذَلِکَ الْقَائِمُ علیه السلام ، إِذَا قَامَ انْتَصَرَ مِنْ بَنِی أُمَیَّةَ وَ مِنَ الْمُکَذِّبِینَ وَ النُّصَّابِ.(1)

جابر جعفی از حضرت باقر علیه السلام روایت کرده است که این آیه در شأن حضرت قائم علیه السلام است، که وقتی قیام کند، انتقام خواهد گرفت از بنی امیّه و از آنها که تکذیب ائمّه: کردند و از آنها که دشمنی آنها را نمودند.

ص: 391

کد آیه:45/42 اسم آیه:زیر چشمی

{وَ تَراهُمْ یُعْرَضُونَ عَلَیْها خاشِعینَ مِنَ الذُّلِّ یَنْظُرُونَ مِنْ طَرْفٍ خَفِیٍّ...}.

و آنها را می بینی که بر آتش عرضه می شوند در حالی که از شدّت مذلّت خاشعند و زیر چشمی (به آن) نگاه می کنند ...

عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِید عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام ، قَالَ: قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَ: «خاشِعِینَ مِنَ الذُّلِّ یَنْظُرُونَ مِنْ طَرْفٍ خَفِیٍ»، یَعْنِی إِلَی الْقَائِمِ علیه السلام .(1)

جابر بن یزید از حضرت باقر علیه السلام نقل می کند در آیه: «خاشِعِینَ مِنَ الذُّلِّ یَنْظُرُونَ مِنْ طَرْفٍ خَفِیٍ»، از خواری آن چنان کوچک می شوند که زیر چشمی به آن نگاه می کنند، فرمودند: به سوی حضرت قائم علیه السلام .

ص: 392

کد آیه:28/43 اسم آیه:کلمه ی باقیه

{وَ جَعَلَها کَلِمَةً باقِیَةً فِی عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ}.

او کلمه توحید را کلمه پاینده ای در نسلهای بعد از خود قرار داد، شاید به سوی خدا باز گردند! 1 - عن جابر بن یزید عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ: قُلْتُ لَهُ: یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ! إِنَّ قَوْماً یَقُولُونَ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی جَعَلَ الْإِمَامَةَ فِی عَقِبِ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ، قَالَ: کَذَبُوا وَ اللَّهِ، أَ وَ لَمْ یَسْمَعُوا اللَّهَ تَعَالَی ذِکْرُهُ، یَقُولُ: «وَ جَعَلَها کَلِمَةً باقِیَةً فِی عَقِبِهِ»، فَهَلْ جَعَلَهَا إِلَّا فِی عَقِبِ الْحُسَیْنِ علیه السلام ؟ ثُمَّ قَالَ: یَا جَابِرُ! إِنَّ الْأَئِمَّةَ هُمُ الَّذِینَ نَصَّ عَلَیْهِمْ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله بِالْإِمَامَةِ، وَ هُمُ الَّذِینَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله ، لَمَّا أُسْرِیَ بِی إِلَی السَّمَاءِ وَجَدْتُ أَسَامِیَهُمْ مَکْتُوبَةً عَلَی سَاقِ الْعَرْشِ بِالنُّورِ اثْنَیْ عَشَرَ اسْماً، مِنْهُمْ عَلِیٌّ وَ سِبْطَاهُ وَ عَلِیٌّ وَ مُحَمَّدٌ وَ جَعْفَرٌ وَ مُوسَی وَ عَلِیٌّ وَ مُحَمَّدٌ وَ عَلِیٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُجَّةُ الْقَائِمُ، فَهَذِهِ الْأَئِمَّةُ مِنْ أَهْلِ بَیْتِ الصَّفْوَةِ وَ الطَّهَارَةِ، وَ اللَّهِ مَا یَدَّعِیهِ أَحَدٌ غَیْرُنَا إِلَّا حَشَرَهُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی مَعَ إِبْلِیسَ وَ جُنُودِه ...(1)

جابر بن یزید جعفی از حضرت باقر علیه السلام روایت کند که گفت: به آن حضرت عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! گروهی از مردم گویند: خدای تعالی امامان را در

ص: 393

کد آیه:65/43 اسم آیه:وقایع قبل از ظهور

{فَاخْتَلَفَ الْأَحْزابُ مِنْ بَیْنِهِمْ فَوَیْلٌ لِلَّذینَ ظَلَمُوا مِنْ عَذابِ یَوْمٍ أَلیمٍ}.

ولی گروه هایی از میان آنها اختلاف کردند، پس وای بر کسانی که ستم کردند از عذاب روزی دردناک!«لطفاً به آیه ی شماره ی 107، کد: 37 / 19مراجعه فرمائید.»

ص: 396

کد آیه:66/43 اسم آیه:ساعت ناگهانی

{هَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِیَهُمْ بَغْتَةً وَ هُمْ لا یَشْعُرُونَ}.

آیا جز این انتظار دارند که قیامت ناگهان به سراغشان آید در حالی که نمی فهمند؟ عَنْ زُرَارَة بْنِ أَعْیَن قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام ، عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «هَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِیَهُمْ بَغْتَةً»، قال: هِیَ سَاعَةُ الْقَائِمِ علیه السلام ، تَأْتِیهِمْ بَغْتَةً.(1)

زراره گوید: از حضرت باقر علیه السلام این آیه را پرسیدم: «هَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِیَهُمْ بَغْتَةً»، حضرت فرمودند: آن ساعت، قائم علیه السلام است که ناگهان برای آنها آشکار می شود.

ص: 397

کد آیه:4 تا 1/44 اسم آیه:مقدّرات

{حم (1) وَ الْکِتابِ الْمُبینِ (2) إِنَّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ إِنَّا کُنَّا مُنْذِرینَ (3) فیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکیمٍ (4)}.

حم (1) سوگند به این کتاب روشنگر، (2) که ما آن را در شبی پر برکت نازل کردیم ما همواره انذارکننده بوده ایم! (3) در آن شب هر امری بر اساس حکمت (الهی) تدبیر و جدا می گردد. (4) عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْکَان عَن أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الصادق علیه السلام وَ أَبِی الْحَسَنِ الکاظم علیه السلام : «حم، وَ الْکِتابِ الْمُبِینِ، إِنَّا أَنْزَلْناهُ»، یَعْنِی الْقُرْآنَ، «فِی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ إِنَّا کُنَّا مُنْذِرِینَ»، وَ هِیَ لَیْلَةُ الْقَدْرِ، أَنْزَلَ اللَّهُ الْقُرْآنَ فِیهَا إِلَی الْبَیْتِ الْمَعْمُورِ، جُمْلَةً وَاحِدَةً.

ثُمَّ نَزَلَ مِنَ الْبَیْتِ الْمَعْمُورِ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه واله ، فِی طُولِ عِشْرِینَ سَنَةً، «فِیها یُفْرَقُ»، فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ، «کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ» أَیْ یُقَدِّرُ اللَّهُ کُلَّ أَمْرٍ مِنَ الْحَقِّ وَ مِنَ الْبَاطِلِ، وَ مَا یَکُونُ فِی تِلْکَ السَّنَةِ وَ لَهُ فِیهِ الْبَدَاءُ وَ الْمَشِیئَةُ، یُقَدِّمُ مَا یَشَاءُ وَ یُؤَخِّرُ مَا یَشَاءُ، مِنَ الْآجَالِ وَ الْأَرْزَاقِ وَ الْبَلَایَا وَ الْأَعْرَاضِ وَ الْأَمْرَاضِ، وَ یَزِیدُ فِیهَا مَا یَشَاءُ وَ یَنْقُصُ مَا یَشَاءُ.

ص: 398

کد آیه: 14 / 45 اسم آیه: روز قیام روز خدا

{قُلْ لِلَّذینَ آمَنُوا یَغْفِرُوا لِلَّذینَ لا یَرْجُونَ أَیَّامَ اللَّهِ لِیَجْزِیَ قَوْماً بِما کانُوا یَکْسِبُونَ}.

به مؤمنان بگو: «کسانی را که امید به ایّام اللَّه ندارند مورد عفو قرار دهند تا خداوند هر قومی را به اعمالی که انجام می دادند جزا دهد»! عَن أبی عَبد اللّه علیه السلام : أیّامُ الله المَرجوّة ثلاثة ایّام: یَوم قیامِ القائِم وَ یَوم الکَرَّة وَ یَوم القیامَة.(1)

امام صادق علیه السلام می فرمایند: روزهایی که مورد امید و آرزو هستند، سه روز هستند: روز قیام حضرت قائم علیه السلام ، و روز رجعت، و روز قیامت.

ص: 400

کد آیه:13/46 اسم آیه: استقامت

{إِنَّ الَّذینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ}.

کسانی که گفتند: «پروردگار ما اللَّه است»، سپس استقامت کردند، نه ترسی برای آنان است و نه اندوهگین می شوند.

«لطفاً به آیه ی شماره ی 172، کد: 30 / 41 مراجعه فرمائید.»

ص: 401

کد آیه:18/47 اسم آیه: وقت ظهور

{فَهَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِیَهُمْ بَغْتَةً فَقَدْ جاءَ أَشْراطُها فَأَنَّی لَهُمْ إِذا جاءَتْهُمْ ذِکْراهُمْ}.

آیا آنها [کافران] جز این انتظاری دارند که قیامت ناگهان فرا رسد (آن گاه ایمان آورند)، در حالی که هم اکنون نشانه های آن آمده است اما هنگامی که بیاید، تذکّر (و ایمان) آنها سودی نخواهد داشت!«لطفاً به آیه ی شماره ی 56، کد: 187 / 7 مراجعه فرمائید.»

ص: 402

کد آیه:25/48 اسم آیه: غربال

{... لَوْ تَزَیَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْهُمْ عَذاباً أَلِیماً}.

... اگر مؤمنان و کفّار (در مکه) از هم جدا می شدند، کافران را عذاب دردناکی می کردیم! عَنْ إِبْرَاهِیم الْکَرْخِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، أَوْ قَالَ لَهُ رَجُلٌ: أَصْلَحَکَ اللَّهُ! أَ لَمْ یَکُنْ عَلِیٌّ علیه السلام قَوِیّاً فِی دِینِ اللَّهِ عجل الله ؟ قَالَ: بَلَی، قَالَ: فَکَیْفَ ظَهَرَ عَلَیْهِ الْقَوْمُ؟ وَ کَیْفَ لَمْ یَدْفَعْهُمْ؟ وَ مَا مَنَعَهُ مِنْ ذَلِکَ؟ قَالَ: آیَةٌ فِی کِتَابِ اللَّهِ عجل الله مَنَعَتْهُ، قَالَ: قُلْتُ: وَ أَیُّ آیَةٍ؟ قَالَ: قَوْلُهُ: «لَوْ تَزَیَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْهُمْ عَذاباً أَلِیماً»، إِنَّهُ کَانَ لِلَّهِعجل الله وَدَائِعُ مُؤْمِنِینَ فِی أَصْلَابِ قَوْمٍ کَافِرِینَ وَ مُنَافِقِینَ، فَلَمْ یَکُنْ عَلِیٌّ علیه السلام لِیَقْتُلَ الْآبَاءَ، حَتَّی تَخْرُجَ الْوَدَائِعُ، فَلَمَّا خَرَجَتِ الْوَدَائِعُ ظَهَرَ عَلَی مَنْ ظَهَرَ فَقَاتَلَهُ، وَ کَذَلِکَ قَائِمُنَا أَهْلَ الْبَیْتِ لَنْ یَظْهَرَ أَبَداً حَتَّی تَظْهَرَ وَدَائِعُ اللَّهِ عجل الله ، فَإِذَا ظَهَرَتْ ظَهَرَ عَلَی مَنْ ظَهَرَ فَقَتَلَهُ.(1)

ص: 403

کد آیه:28/48 اسم آیه: غلبه ی اسلام بر تمام ادیان

{هُوَ الَّذی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ کَفی بِاللَّهِ شَهیداً}.

او کسی است که رسولش را با هدایت و دین حق فرستاده تا آن را بر همه ی ادیان پیروز کند و کافی است که خدا گواه این موضوع باشد!«لطفاً به آیه ی شماره ی 60، کد: 33 / 9 مراجعه فرمائید.»

ص: 405

کد آیه:42تا41/50 اسم آیه: ندای آسمانی

{وَاسْتَمِعْ یَوْمَ یُنادِ الْمُنادِ مِنْ مَکانٍ قَریبٍ (41) یَوْمَ یَسْمَعُونَ الصَّیْحَةَ بِالْحَقِّ ذلِکَ یَوْمُ الْخُرُوجِ (42)}.

و گوش فرا ده و منتظر روزی باش که منادی از مکانی نزدیک ندا می دهد، (41) روزی که همگان صیحه ی رستاخیز را به حق می شنوند آن روز، روز خروج است! (42) علی بنِ إبراهیم عَن الصّادِق علیه السلام فی قولِه تَعالی: «وَ اسْتَمِعْ یَوْمَ یُنادِ الْمُنادِ مِنْ مَکانٍ قَرِیبٍ»، قال: یُنادی المُنادِی بِاسمِ القائِم وَ اسمِ أبِیه8، قولُه تعالی: «یَوْمَ یَسْمَعُونَ الصَّیْحَةَ بِالْحَقِّ»، قال: صیحةُ القائِم مِن السماء، «ذلِکَ یَوْمُ الْخُرُوجِ».(1)

علی بن ابراهیم در تفسیر آیه شریفه از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده که حضرت فرمودند: منادی به نام قائم و نام پدرش ندا می دهد و صیحه در این آیه صدای آسمانی است که در روز خروج حضرت قائم علیه السلام شنیده می شود.

ص: 406

کد آیه:22/51 اسم آیه: موعود

{وَ فِی السَّماءِ رِزْقُکُمْ وَ ما تُوعَدُونَ}.

و روزی شما و همه ی وعده هایی که به شما داده می شود، در آسمان است.

عَنْ أَبِی صَالِح عَن ابْنِ عَبَّاس فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «وَ فِی السَّماءِ رِزْقُکُمْ وَ ما تُوعَدُونَ»، قَالَ: هُوَ خُرُوجُ الْمَهْدِیِّ علیه السلام .(1)

ابی صالح از ابن عباس نقل می کند که گفت: مقصود از این آیه، خروج حضرت مهدی علیه السلام است.

ص: 407

کد آیه:23/51 اسم آیه: قیام بر حق

{فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ ما أَنَّکُمْ تَنْطِقُونَ}.

سوگند به پروردگار آسمان و زمین که این مطلب حقّ است همان گونه که شما سخن می گویید.

عَنْ إِسْحَاق بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ علیهما السلام فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ ما أَنَّکُمْ تَنْطِقُونَ»، قَالَ: قَوْلُهُ: إِنَّهُ لَحَقٌّ، هُوَ قِیَامُ الْقَائِمِ علیه السلام .(1)

اسحاق بن عبد الله از امام سجاد علیه السلام روایت کرده که حضرت در باره ی قول خداوندعجل الله : «فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ ما أَنَّکُمْ تَنْطِقُونَ»، فرمودند: همانا آن قیام قائم علیه السلام است که حقیقت دارد.

ص: 408

کد آیه:47/52 اسم آیه:عذاب در رجعت

{وَ إِنَّ لِلَّذینَ ظَلَمُوا عَذاباً دُونَ ذلِکَ وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَعْلَمُونَ}.

و برای ستمگران عذابی قبل از آن است (در همین جهان) ولی بیشترشان نمی دانند.

عَن سَعْدِ بنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ علیه السلام : نَزَلَ جَبْرَئِیلُ بِهَذِهِ الْآیَةِ هَکَذَا: فَإِنَّ لِلظَّالِمِینَ آلَ مُحَمَّدٍ حَقَّهُمْ، عَذَاباً دُونَ ذَلِکَ وَ لَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ، یَعْنِی عَذَاباً فِی الرَّجْعَةِ.(1)

سعد بن عبد اللّه از حضرت باقر علیه السلام نقل می کند که فرمودند: جبرئیل این آیه را چنین نازل کرد: آنها که حق آل محمد: را گرفتند، عذابی غیر از این دارند، و این عذاب در رجعت است.

ص: 409

کد آیه: 6 / 54 اسم آیه: دعوت از منکرین

{فَتَوَلَّ عَنْهُمْ یَوْمَ یَدْعُ الدَّاعِ إِلی شَیْ ءٍ نُکُرٍ}.

بنا بر این از آنها روی بگردان، و روزی را به یاد آور که دعوت کننده الهی مردم را به امر وحشتناکی دعوت می کند! فی تفسیر علی بن إبراهیم فی قولِه: «فَتَوَلَّ عَنْهُمْ یَوْمَ یَدْعُ الدَّاعِ إِلی شَیْ ءٍ نُکُرٍ»، قال: الامام إذا خَرج یَدعوهم الی ما ینکرون.(1)

علی بن ابراهیم در تفسیر قول خداوند: «فَتَوَلَّ عَنْهُمْ یَوْمَ یَدْعُ الدَّاعِ إِلی شَیْ ءٍ نُکُرٍ»،گفت: چون امام خروج کند، مردم را به سوی آنچه ایشان را ناخوش باشد، می خواند.

ص: 410

کد آیه: 41 / 55 اسم آیه: شناسایی و رسوایی کفّار

{یُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیماهُمْ فَیُؤْخَذُ بِالنَّواصِی وَ الْأَقْدامِ}.

مجرمان از چهره هایشان شناخته می شوند و آن گاه آنها را از موهای پیش سر، و پاهایشان می گیرند (و به دوزخ می افکنند)! 1- عَنْ أَبِی بَصِیر عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فِی قَوْلِهِعجل الله : «یُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیماهُمْ فَیُؤْخَذُ بِالنَّواصِی وَ الْأَقْدامِ»، قَالَ: اللَّهُ سُبْحَانَهُ یَعْرِفُهُمْ، وَ لَکِنْ هَذِهِ نَزَلَتْ فِی الْقَائِمِ علیه السلام ، هُوَ یَعْرِفُهُمْ بِسِیمَاهُمْ فَیَخْبِطُهُمْ بِالسَّیْفِ هُوَ وَ أَصْحَابُهُ خَبْطاً.(1)

ابو بصیر از امام صادق علیه السلام روایت کرده، که حضرت در بیان آیه ی شریفه: «یُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیماهُمْ»، گناهکاران از قیافه شان شناخته می شوند، فرمودند: آنان را خداوند می شناسد، ولی این آیه در باره ی قائم علیه السلام نازل شده است که او آنها را از قیافه شان می شناسد و او و یارانش آنان را از دم شمشیر می گذرانند.

2- عَنْ مُعَاوِیَة الدُّهْنِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «یُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیماهُمْ فَیُؤْخَذُ بِالنَّواصِی وَ الْأَقْدامِ»، فَقَالَ: یَا مُعَاوِیَةُ! مَا یَقُولُونَ فِی هَذَا؟ قَالَ: قُلْتُ:

ص: 411

کد آیه:16/57 اسم آیه: طولانی شدن روزگار غیبت

{... وَ لا یَکُونُوا کَالَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلُ فَطالَ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَ کَثِیرٌ مِنْهُمْ فاسِقُون}.

... و مانند کسانی نباشند که در گذشته به آنها کتاب آسمانی داده شد، سپس زمانی طولانی بر آنها گذشت و قلبهایشان قساوت پیدا کرد و بسیاری از آنها گنهکارند!عَن أَحْمَد بْن الْحَسَنِ الْمِیثَمِیّ عَنْ رَجُلٍ مِنْ أَصْحَابِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ، جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ علیهما السلام ، أَنَّهُ قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ: نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ الَّتِی فِی سُورَةِ الْحَدِیدِ: «وَ لَا یَکُونُوا کَالَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلُ فَطالَ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَ کَثِیرٌ مِنْهُمْ فاسِقُونَ»، فِی أَهْلِ زَمَانِ الْغِیبَةِ، ثُمَّ قَالَعجل الله : «أَنَّ اللَّهَ یُحْیِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها قَدْ بَیَّنَّا لَکُمُ الْآیاتِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ»، وَ قَالَ إِنَّمَا الْأَمَدُ أَمَدُ الْغِیبَةِ.(1)

احمد بن الحسن میثمیّ از مردی از اصحاب ابی عبد اللَّه، حضرت امام جعفر صادق علیه السلام ، که او گفت: شنیدم امام صادق علیه السلام می فرمودند: این آیه که در سوره ی حدید است: «وَ لا یَکُونُوا کَالَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلُ فَطالَ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ

ص: 413

کد آیه:17/57 اسم آیه: زنده شدن زمین

{اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یُحْیِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها قَدْ بَیَّنَّا لَکُمُ الْآیاتِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُون}.

بدانید خداوند زمین را بعد از مرگ آن زنده می کند! ما آیات (خود) را برای شما بیان کردیم، شاید اندیشه کنید! 1- عَنْ سَلامِ بْنِ الْمُسْتَنِیرِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام ، فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یُحْیِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها»، قَالَ: یُحْیِیهَا اللَّهُ عجل الله بِالْقَائِمِ علیه السلام بَعْدَ مَوْتِهَا یَعْنِی، بِمَوْتِهَا کُفْرَ أَهْلِهَا وَ الْکَافِرُ مَیِّتٌ.(1)

سلام بن مستنیر از امام باقر علیه السلام روایت می کند، که در تفسیر این کلام خدای تعالی: «اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یُحْیِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها»، فرمودند: خدای تعالی زمین را به واسطه قائم علیه السلام زنده می کند پس از آن که مرده باشد و مقصود از مردن آن، کفر اهل آن است و کافر همان مرده است.

ص: 415

کد آیه:19/57 اسم آیه: پاداش منتظران

{وَ الَّذینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ أُولئِکَ هُمُ الصِّدِّیقُونَ وَ الشُّهَداءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَ نُورُهُمْ وَ الَّذینَ کَفَرُوا وَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا أُولئِکَ أَصْحابُ الْجَحیمِ}.

کسانی که به خدا و رسولانش ایمان آوردند، آنها صدّیقین و شهدا نزد پروردگارشانند برای آنان است پاداش (اعمال) شان و نور (ایمان) شان و کسانی که کافر شدند و آیات ما را تکذیب کردند، آنها دوزخیانند.

1- عَن حَارِثِ بْنِ مُغِیرة قَالَ: کُنَّا عِنْدَ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام ، فَقَالَ: الْعَارِفُ مِنْکُمْ هَذَا الْأَمْرَ الْمُنْتَظِرُ لَهُ الْمُحْتَسِبُ فِیهِ الْخَیْرَ کَمَنْ جَاهَدَ وَ اللَّهِ مَعَ قَائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ? بِسَیْفِهِ، ثُمَّ قَالَ: بَلْ، وَ اللَّهِ! کَمَنْ جَاهَدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه واله بِسَیْفِهِ، ثُمَّ قَالَ: بَلْ، وَ اللَّهِ! کَمَنْ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه واله فِی فُسْطَاطِهِ، وَ فِیکُمْ آیَةٌ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ، قُلْتُ: وَ أَیُّ آیَةٍ، جُعِلْتُ فِدَاکَ!؟ قَالَ: قَوْلُ اللَّهِ عجل الله : «وَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ أُولئِکَ هُمُ الصِّدِّیقُونَ وَ الشُّهَداءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَ نُورُهُمْ»، ثُمَّ قَالَ: صِرْتُمْ وَ اللَّهِ صَادِقِینَ شُهَدَاءَ عِنْدَ رَبِّکُمْ.(1)

ص: 417

کد آیه:28/57 اسم آیه: چراغ راه

{یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ آمِنُوا بِرَسُ-ولِ-هِ یُ-ؤْتِکُمْ کِفْ-لَیْنِ مِ-نْ رَحْمَتِهِ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ نُوراً تَمْشُونَ بِهِ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحیمٌ}.

ای کسانی که ایمان آورده اید! تقوای الهی پیشه کنید و به رسولش ایمان بیاورید تا دو سهم از رحمتش به شما ببخشد و برای شما نوری قرار دهد که با آن راه بروید و گناهان شما را ببخشد و خداوند غفور و رحیم است.

عَنْ سَمَاعَة بنِ مِهْرَان عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «یُؤْتِکُمْ کِفْلَیْنِ مِنْ رَحْمَتِهِ»، قَالَ: الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ علیهما السلام ، «وَ یَجْعَلْ لَکُمْ نُوراً تَمْشُونَ بِهِ»، قَالَ: إِمَامٌ تَأْتَمُّونَ بِهِ.(1)

سماعة بن مهران، از امام جعفر صادق علیه السلام روایت نموده که حضرت در قول خدای عجل الله : «یُؤْتِکُمْ کِفْلَیْنِ مِنْ رَحْمَتِهِ»، فرمودند: امام حسن و امام حسین هستند، «وَ یَجْعَلْ لَکُمْ نُوراً تَمْشُونَ بِهِ»، فرمودند: نور، امامی است که به او اقتدا می کنید.

ص: 420

کد آیه:13/60 اسم آیه: یأس کفّار

{یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَتَوَلَّوْا قَوْماً غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ قَدْ یَئِسُوا مِنَ الْآخِرَةِ کَما یَئِسَ الْکُفَّارُ مِنْ أَصْحابِ الْقُبُورِ}.

ای کسانی که ایمان آورده اید! با قومی که خداوند آنان را مورد غضب قرار داده دوستی نکنید آنان از آخرت مأیوسند همان گونه که کفار مدفون در قبرها مأیوس می باشند! عَنْ أَبِی الْجَارُودِ عَمَّنْ سَمِعَ عَلِیّاً علیه السلام ، یَقُولُ: الْعَجَبُ کُلُّ الْعَجَبِ بَیْنَ جُمَادَی وَ رَجَبٍ.

فَقَامَ رَجُلٌ فَقَالَ: یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ! مَا هَذَا الْعَجَبُ الَّذِی لَا تَزَالُ تَعْجَبُ مِنْهُ؟ فَقَالَ: ثَکلَتْکَ أُمُّکَ! وَ أَیُّ عَجَبٍ أَعْجَبُ مِنْ أَمْوَاتٍ یَضْرِبُونَ کُلَّ عَدُوٍّ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِأَهْلِ بَیْتِهِ؟ وَ ذَلِکَ تَأْوِیلُ هَذِهِ الْآیَةِ: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَوَلَّوْا قَوْماً غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ قَدْ یَئِسُوا مِنَ الْآخِرَةِ کَما یَئِسَ الْکُفَّارُ مِنْ أَصْحابِ الْقُبُورِ»، فَإِذَا اشْتَدَّ الْقَتْلُ قُلْتُمْ مَاتَ أَوْ هَلَکَ أَوْ أَیَّ وَادٍ سَلَکَ، وَ ذَلِکَ تَأْوِیلُ هَذِهِ الْآیَةِ: «ثُمَّ رَدَدْنا لَکُمُ الْکَرَّةَ عَلَیْهِمْ وَ أَمْدَدْناکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ وَ جَعَلْناکُمْ أَکْثَرَ نَفِیراً».(1)

ص: 421

کد آیه:8/61 اسم آیه: اتمام نور خدا

{یُرِیدُونَ لِیُطْفِؤُا نُورَ اللَّهِ بِأَفْواهِهِمْ وَ اللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْکافِرُونَ}.

آنان می خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش سازند ولی خدا نور خود را کامل می کند هر چند کافران خوش نداشته باشند! 1- عَن مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الْمَاضِی علیه السلام قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «یُرِیدُونَ لِیُطْفِؤُا نُورَ اللَّهِ بِأَفْواهِهِمْ»، قَالَ: یُرِیدُونَ لِیُطْفِئُوا وَلَایَةَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام بِأَفْوَاهِهِمْ، قُلْتُ: «وَ اللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ».

قَالَ: وَ اللَّهُ مُتِمُّ الْإِمَامَةِ، لِقَوْلِهِعجل الله : «فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنا»، فَالنُّورُ هُوَ الْإِمَامُ، قُلْتُ: «هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دِینِ الْحَقِّ»، قَالَ: هُوَ الَّذِی أَمَرَ رَسُولَهُ بِالْوَلَایَةِ لِوَصِیِّهِ، وَ الْوَلَایَةُ هِیَ دِینُ الْحَقِّ.

قُلْتُ: «لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ»، قَالَ: یُظْهِرُهُ عَلَی جَمِیعِ الْأَدْیَانِ عِنْدَ قِیَامِ الْقَائِمِ علیه السلام ، قَالَ: یَقُولُ اللَّهُ: «وَ اللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ»، وَلَایَةِ الْقَائِمِ، «وَ لَوْ کَرِهَ الْکافِرُونَ»، بِوَلَایَةِ عَلِیٍّ، قُلْتُ، هَذَا تَنْزِیلٌ؟ قَالَ: نَعَمْ، أَمَّا هَذَا الْحَرْفُ فَتَنْزِیلٌ وَ أَمَّا غَیْرُهُ فَتَأْوِیل.(1)

ص: 423

کد آیه:9/61 اسم آیه: غلبه ی اسلام بر تمام ادیان

{هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ}.

او کسی است که رسول خود را با هدایت و دین حق فرستاد تا او را بر همه ادیان غالب سازد، هر چند مشرکان کراهت داشته باشند! «لطفاً به آیات شماره ی قبل و یا شماره ی 60، کد: 33 / 9 مراجعه فرمائید.»

ص: 426

کد آیه:13/61 اسم آیه: بشارت مؤمنین به فتح

{وَ أُخْری تُحِبُّونَها نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَ فَتْحٌ قَریبٌ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنینَ}.

و (نعمت) دیگری که آن را دوست دارید به شما می بخشد، و آن یاری خداوند و پیروزی نزدیک است و مؤمنان را بشارت ده! عن أبی جعفر علیه السلام فی قوله تعالی: ... «وَ أُخْری تُحِبُّونَها نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَ فَتْحٌ قَرِیبٌ»، یعنی فی الدنیا بِفَتحِ القائِم.(1)

حضرت امام باقر علیه السلام در باره ی قول خداوند تعالی: «وَ أُخْری تُحِبُّونَها نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَ فَتْحٌ قَرِیبٌ»، فرمودند: یعنی فتح قائم آل محمد: در دنیا.

ص: 427

کد آیه:8/64 اسم آیه: نور امام

{فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذی أَنْزَلْنا وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبیرٌ}.

حال که چنین است، به خدا و رسول او و نوری که نازل کرده ایم ایمان بیاورید و بدانید خدا به آنچه انجام می دهید آگاه است! عَن أَبِی خَالِد الْکَابُلِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام ، عَنْ قَوْلِهِ: «فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنا»، فَقَالَ: یَا أَبَا خَالِدٍ! النُّورُ، وَ اللَّهِ! الْأَئِمَّةُ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ: إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ، هُمْ وَ اللَّهِ! نُورُ اللَّهِ الَّذِی أَنْزَلَ، وَ هُمْ وَ اللَّهِ! نُورُ اللَّهِ فِی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ، وَ اللَّهِ! یَا أَبَا خَالِدٍ! لَنُورُ الْإِمَامِ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ أَنْوَرُ مِنَ الشَّمْسِ الْمُضِیئَةِ بِالنَّهَارِ، وَ هُمْ وَ اللَّهِ! یُنَوِّرُونَ قُلُوبَ الْمُؤْمِنِینَ، وَ یَحْجُبُ اللَّهُ نُورَهُمْ عَمَّنْ یَشَاءُ، فَتُظْلِمُ قُلُوبُهُمْ، وَ اللَّهِ! یَا أَبَا خَالِدٍ! لَا یُحِبُّنَا عَبْدٌ وَ یَتَوَلَّانَا حَتَّی یُطَهِّرَ اللَّهُ قَلْبَهُ، وَ لَا یُطَهِّرُ اللَّهُ قَلْبَ عَبْدٍ حَتَّی یُسَلِّمَ لَنَا، وَ یَکُونَ سِلْماً لَنَا فَإِذَا کَانَ سِلْماً لَنَا سَلَّمَهُ اللَّهُ مِنْ شَدِیدِ الْحِسَابِ، وَ آمَنَهُ مِنْ فَزَعِ یَوْمِ الْقِیَامَةِ الْأَکْبَرِ.(1)

ص: 428

کد آیه:30/67 اسم آیه: ماء معین

{قُلْ أَ رَأَیْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ ماؤُکُمْ غَوْراً فَمَنْ یَأْتِیکُمْ بِماءٍ مَعِینٍ}.

بگو: «به من خبر دهید اگر آبهای (سرزمین) شما در زمین فرو رود، چه کسی می تواند آب جاری و گوارا در دسترس شما قرار دهد؟!»1- عَنْ عَمَّار بن یاسِر قَالَ: کُنْتُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه واله فِی بَعْضِ غَزَوَاتِهِ، وَ قَتَلَ عَلِیٌّ علیه السلام أَصْحَابَ الْأَلْوِیَةِ، وَ فَرَّقَ جَمْعَهُمْ، وَ قَتَلَ عَمْرَو بْنَ عَبْدِ اللَّهِ الْجُمَحِیَّ، وَ قَتَلَ شَیْبَةَ بْنَ نَافِعٍ، أَتَیْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه واله فَقُلْتُ لَهُ: یَا رَسُولَ اللَّهِ! صَلَّی اللَّهُ عَلَیْکَ، إِنَّ عَلِیّاً قَدْ جَاهَدَ فِی اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ.

فَقَالَ: لِأَنَّهُ مِنِّی وَ أَنَا مِنْهُ، وَارِثُ عِلْمِی وَ قَاضِی دَیْنِی وَ مُنْجِزُ وَعْدِی وَ الْخَلِیفَةُ بَعْدِی، وَ لَوْلَاهُ لَمْ یُعْرَفِ الْمُؤْمِنُ الْمَحْضُ، حَرْبُهُ حَرْبِی وَ حَرْبِی حَرْبُ اللَّهِ، وَ سِلْمُهُ سِلْمِی وَ سِلْمِی سِلْمُ اللَّهِ، أَلَا! إِنَّهُ أَبُو سِبْطَیَّ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ صُلْبِهِ یُخْرِجُ اللَّهُ تَعَالَی الْأَئِمَّةَ الرَّاشِدِینَ وَ مِنْهُمْ مَهْدِیُّ هَذِهِ الْأُمَّةِ.

فَقُلْتُ: بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی! یَا رَسُولَ اللَّهِ! مَا هَذَا الْمَهْدِیُّ؟ قَالَ: یَا عَمَّارُ! إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی عَهِدَ إِلَیَّ أَنَّهُ یُخْرِجُ مِنْ صُلْبِ الْحُسَیْنِ تِسْعَةً، وَ التَّاسِعُ مِنْ وُلْدِهِ یَغِیبُ عَنْهُمْ، وَ ذَلِکَ قَوْلُهُعجل الله : «قُلْ أَ رَأَیْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ ماؤُکُمْ غَوْراً فَمَنْ یَأْتِیکُمْ بِماءٍ مَعِینٍ»، یَکُونُ لَهُ غَیْبَةٌ طَوِیلَةٌ، یَرْجِعُ عَنْهَا قَوْمٌ وَ یَثْبُتُ عَلَیْهَا

ص: 430

کد آیه:16و15/68 اسم آیه: پندار بی دینان

{إِذا تُتْلی عَلَیْهِ آیاتُنا قالَ أَساطیرُ الْأَوَّلینَ (15) سَنَسِمُهُ عَلَی الْخُرْطُومِ(16)}.

هنگامی که آیات ما بر او خوانده می شود می گوید: «اینها افسانه های خرافی پیشینیان است!» (15) (ولی) ما بزودی بر بینی او علامت و داغ ننگ می نهیم! (16) 1- عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فِی قَوْلِهِ: «إِذا تُتْلی عَلَیْهِ آیاتُنا قالَ أَساطِیرُ الْأَوَّلِینَ»، یَعْنِی: تَکْذِیبَهُ بِقَائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ? إِذْ یَقُولُ لَهُ لَسْنَا نَعْرِفُکَ وَ لَسْتَ مِنْ وُلْدِ فَاطِمَةَ، کَمَا قَالَ الْمُشْرِکُونَ لِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و اله .(1)

از امام صادق علیه السلام روایت است که حضرت فرمودند: بی دینان چون خبر ظهور قائم را بشنوند، آن را افسانه می پندارند و هنگامی که او را ببینند، می گویند ما تو را نمی شناسیم و تو از فرزندان فاطمه علیها السلام نیستی، چنان که مشرکین این گونه سخنان به پیغمبر صلی الله علیه واله می گفتند.

ص: 434

کد آیه:24/69 اسم آیه: بخورید و بیاشامید

{کُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنیئاً بِما أَسْلَفْتُمْ فِی الْأَیَّامِ الْخالِیَةِ}.

(و به آنان گفته می شود:) بخورید و بیاشامید گوارا در برابر اعمالی که در ایّام گذشته انجام دادید! خُطْبَةً لِمَوْلَانَا أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام تُسَمَّی الْمَخْزُون و هی: الْحَمْدُ لِلَّهِ الْأَحَدِ الْمَحْمُود... الی ان قال: وَ یُقْذَفُ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ الْعِلْمَ، فَلَا یَحْتَاجُ مُؤْمِنٌ إِلَی مَا عِنْدَ أَخِیهِ مِنَ الْعِلْمِ، فَیَوْمَئِذٍ تَأْوِیلُ هَذِهِ الْآیَةِ: «یُغْنِ اللَّهُ کُلًّا مِنْ سَعَتِهِ»، وَ تُخْرِجُ لَهُمُ الْأَرْضُ کُنُوزَهَا وَ یَقُولُ الْقَائِمُ علیه السلام : «کُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِیئاً بِما أَسْلَفْتُمْ فِی الْأَیَّامِ الْخالِیَةِ» ...(1)

در خطبه ای طولانی از حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام است که فرمودند: ... و علم در دل های مؤمنین واقع می شود، پس هیچ مؤمنی به علمی که نزد برادرش هست، احتیاج نخواهد داشت و تأویل این آیه: «یُغنِی اللهُ کُلّاً مِن سَعَتِهِ»، خداوند هر یک را به رحمت واسعه ی خویش بی نیاز فرماید، مراد آن روز است و زمین در آن روز، گنجینه های خود را برای آنان بیرون می آورد و قائم علیه السلام خطاب به آنان می فرماید: «کُلُوا وَ اشرَبُوا هَنِئاً بِما أَسلَفتُم فِی الأَیّامِ الخالِیَةِ»، بخورید و بیاشامید، گوارایتان باد پاداش آنچه در روزگار گذشته پیش فرستاده اید.

ص: 436

کد آیه:1/70 اسم آیه: آتش جنگ قبل از قیام

{سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ}.

تقاضاکننده ای تقاضای عذابی کرد که واقع شد! 1- فی تفسیر القمی، فی قوله تعالی: «سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ»، قَالَ: سُئِلَ أَبُو جَعْفَرٍ علیه السلام عَنْ مَعْنَی هَذَا؟ فَقَالَ: نَارٌ تَخْرُجُ مِنَ الْمَغْرِبِ، وَ مَلَکٌ یَسُوقُهَا مِنْ خَلْفِهَا، حَتَّی یَأْتِیَ مِنْ جِهَةِ دَارِ بَنِی سَعْدِ بْنِ هَمَّامٍ عِنْدَ مَسْجِدِهِمْ، فَلَا تَدَعُ دَاراً لِبَنِی أُمَیَّةَ إِلَّا أَحْرَقَتْهَا وَ أَهْلَهَا، وَ لَا تَدَعُ دَاراً فِیهَا وَتْرٌ لِآلِ مُحَمَّدٍ إِلَّا أَحْرَقَتْهَا، وَ ذَلِکَ الْمَهْدِیُّ علیه السلام .(1)

در تفسیر علی بن ابراهیم قمی است که از امام محمد باقر علیه السلام معنی آیه: «سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ»، را پرسیدند که آن عذاب چیست؟ حضرت فرمودند: مقصود آتشی است که از مغرب بیرون می آید و فرشته ای از عقب آن را می راند، تا به محله ی بنی سعد بن همام می رسد و پهلوی مسجد آنها می ایستد، و تمام خانه های بنی امیه با ساکنین آن را می سوزاند، و هیچ خانه ای را که دشمنی از آل محمد: در آن باشد، سالم نمی گذارد و همه را می سوزاند، و آن مهدی علیه السلام است.

ص: 437

کد آیه:4/70 اسم آیه: مدت حکومت پیامبر صلی الله علیه واله و حضرت علی علیه السلام

{تَعْرُجُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ إِلَیْهِ فی یَوْمٍ کانَ مِقْدارُهُ خَمْسینَ أَلْفَ سَنَةٍ}.

فرشتگان و روح [فرشته مقرّب خداوند] به سوی او عروج می کنند در آن روزی که مقدارش پنجاه هزار سال است! عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام أَنَّهُ قَالَ: حِینَ سُئِلَ عَنِ الْیَوْمِ الَّذِی ذَکَرَ اللَّهُ تَعَالَی مِقْدَارَهُ فِی الْقُرْآنِ: «فِی یَوْمٍ کانَ مِقْدارُهُ خَمْسِینَ أَلْفَ سَنَةٍ»، وَ هِیَ کَرَّةُ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه واله ، فَیَکُونُ مُلْکُهُ فِی کَرَّتِهِ خَمْسِینَ أَلْفَ سَنَةٍ، وَ یَمْلِکُ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام فِی کَرَّتِهِ أَرْبَعاً وَ أَرْبَعِینَ أَلْفَ سَنَةٍ.(1)

از حضرت صادق علیه السلام روایت است که، وقتی تفسیر آیه: «فِی یَوْمٍ کانَ مِقْدارُهُ خَمْسِینَ أَلْفَ سَنَةٍ»، را از آن حضرت پرسیدند، حضرت فرمودند: این در موقع بازگشت و رجعت پیغمبر اکرم صلی الله علیه واله به دنیا است، که مدّت سلطنتش پنجاه هزار سال خواهد بود، و امیر المؤمنین علیه السلام نیز چهل و چهار هزار سال سلطنت می کند.

ص: 439

کد آیه:26/70 اسم آیه: تصدیق قیام حضرت مهدی علیه السلام

{وَ الَّذِینَ یُصَدِّقُونَ بِیَوْمِ الدِّینِ}.

و آنها که به روز جزا ایمان دارند.

عَنْ أَبِی حَمْزَة عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام ... وَ فِی قَوْلِهِعجل الله : «وَ الَّذِینَ یُصَدِّقُونَ بِیَوْمِ الدِّینِ»، قَالَ: بِخُرُوجِ الْقَائِمِ علیه السلام ...(1)

ابو حمزه از امام باقر علیه السلام روایت می کند که حضرت در باره این سخن پروردگار: «وَ الَّذِینَ یُصَدِّقُونَ بِیَوْمِ الدِّینِ»، فرمودند: یعنی به خروج حضرت قائم علیه السلام .

ص: 440

کد آیه:44/70 اسم آیه: روز ذلّت کفّار

{خاشِعَةً أَبْصارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ذلِکَ الْیَوْمُ الَّذِی کانُوا یُوعَدُونَ}.

در حالی که چشمهایشان از شرم و وحشت به زیر افتاده، و پرده ای از ذلّت و خواری آنها را پوشانده است! این همان روزی است که به آنها وعده داده می شد! عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام فِی قَوْلِهِعجل الله : «خاشِعَةً أَبْصارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ذلِکَ الْیَوْمُ الَّذِی کانُوا یُوعَدُونَ»، قَالَ: یَعْنِی یَوْمَ خُرُوجِ الْقَائِمِ علیه السلام .(1)

از امام باقر علیه السلام روایت است که در تفسیر آیه: «خاشِعَةً أَبْصارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ذلِکَ الْیَوْمُ الَّذِی کانُوا یُوعَدُونَ»، چشمهایشان سرافکنده است، آنها را ذلت فرا گرفته است، این است روزی که وعده داده شده بودند، حضرت فرمودند: یعنی روز ظهور قائم علیه السلام .

ص: 441

کد آیه:16/72 اسم آیه: طریقت

{وَ أَنْ لَوِ اسْتَقامُوا عَلَی الطَّرِیقَةِ لَأَسْقَیْناهُمْ ماءً غَدَقاً}.

و اینکه اگر آنها [جنّ و انس] در راه (ایمان) استقامت ورزند، با آب فراوان سیرابشان می کنیم! عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «وَ أَنْ لَوِ اسْتَقامُوا عَلَی الطَّرِیقَةِ لَأَسْقَیْناهُمْ ماءً غَدَقاً»، قَالَ: یَعْنِی لَوِ اسْتَقَامُوا عَلَی وَلَایَةِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَوْصِیَاءِ مِنْ وُلْدِهِ: وَ قَبِلُوا طَاعَتَهُمْ فِی أَمْرِهِمْ وَ نَهْیِهِمْ، «لَأَسْقَیْنَاهُمْ مَاءً غَدَقاً»، یَقُولُ: لَأَشْرَبْنَا قُلُوبَهُمُ الْإِیمَانَ، «وَ الطَّرِیقَةُ»، هِیَ الْإِیمَانُ بِوَلَایَةِ عَلِیٍّ وَ الْأَوْصِیَاءِ:.(1)

از امام محمد باقر علیه السلام روایت است که در باره ی قول خدای عجل الله : «وَ أَنْ لَوِ اسْتَقامُوا عَلَی الطَّرِیقَةِ لَأَسْقَیْناهُمْ ماءً غَدَقاً»، یعنی: و اگر اسقامت داشتند و راست می ایستادند بر راه حق، هر آینه ایشان را آب می دادیم، آبی گوارا، حضرت فرمودند: یعنی اگر بر ولایت امیر المؤمنین علی بن ابی طالب علیهما السلام و اوصیای از فرزندان آن حضرت:، استقامت می داشتند، و فرمان برداری ایشان را در امر و نهی قبول می کردند، هر آینه ایشان را آب بسیاری می دادیم، فرمودند که می فرماید: هر آینه ایمان را به دل های ایشان می نوشانیدیم، بر وجهی که از آن بیرون نرود، و این طریقت، همان ایمان است به ولایت علی و اوصیای آن حضرت:.

ص: 442

کد آیه:24/72 اسم آیه: ضعف کفّار

{حَتَّی إِذا رَأَوْا ما یُوعَدُونَ فَسَیَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ ناصِراً وَ أَقَلُّ عَدَداً}.

(این کار شکنی کفّار هم چنان ادامه می یابد) تا آنچه را به آنها وعده داده شده ببینند آن گاه می دانند چه کسی یاورش ضعیفتر و جمعیّتش کمتر است!1- عن محمد بن الفضیل، عن أبی الحسن الماضی علیه السلام ، قالَ: قُلتُ: قولُهُ: «حَتَّی إِذا رَأَوْا ما یُوعَدُونَ فَسَیَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ ناصِراً وَ أَقَلُّ عَدَداً»، قالَ: یَعْنِی بِذَلِکَ الْقَائِمَ علیه السلام وَ أَنْصَارَه.(1)

محمد بن فضیل گوید از حضرت امام کاظم علیه السلام در باره قول خداوند تعالی: «حَتَّی إِذا رَأَوْا ما یُوعَدُونَ فَسَیَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ ناصِراً وَ أَقَلُّ عَدَداً»، پرسیدم، حضرت فرمودند: مقصود از این، حضرت قائم علیه السلام است و یاوران او.

2- علی بن إبراهیم: قوله تعالی: «حَتَّی إِذا رَأَوْا ما یُوعَدُونَ»، قَالَ: الْقَائِمُ وَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام فِی الرَّجْعَةِ، فَسَیَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ ناصِراً وَ أَقَلُّ عَدَداً، قَالَ: هُوَ قَوْلُ أَمِیرِ

ص: 443

کد آیه:26/72 اسم آیه: اخبار حضرت مهدی علیه السلام

{عالِمُ الْغَیْبِ فَلا یُظْهِرُ عَلی غَیْبِهِ أَحَداً (26) إِلاَّ مَنِ ارْتَضی مِنْ رَسُولٍ فَإِنَّهُ یَسْلُکُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ رَصَداً (27)}.

او دانای غیب عالم است و هیچ کس را بر غیب خود آگاه نمی کند. (26) مگر آن کس را که به پیامبری برگزیده است که فرشتگان را از پیش رو و پشت سر او می فرستد. (27) فی تفسیر القمی... وَ قَوْلُهُ تعالی: «عالِمُ الْغَیْبِ فَلا یُظْهِرُ عَلی غَیْبِهِ أَحَداً، إِلَّا مَنِ ارْتَضی مِنْ رَسُولٍ فَإِنَّهُ یَسْلُکُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ رَصَداً»، قَالَ: یُخْبِرُ اللَّهُ رَسُولَهُ الَّذِی یَرْتَضِیهِ بِمَا کَانَ قَبْلَهُ مِنَ الْأَخْبَارِ، وَ مَا یَکُونُ بَعْدَهُ مِنْ أَخْبَارِ الْقَائِمِ علیه السلام وَ الرَّجْعَةِ وَ الْقِیَامَةِ.(1)

در تفسیر قمی در باره ی قول خداوند: «عالم به غیب است، و کسی را از غیب خویش مطلع نکند، مگر فرستاده ای را که مورد رضای او باشد»، علی بن ابراهیم روایت می کند که: خداوند حوادثی را که پس از پیغمبر صلی الله علیه واله رخ می دهد، از جریان حضرت قائم علیه السلام ، و رجعت، و قیامت، همه را به آنجناب خبر داد.

ص: 445

کد آیه:10/73 اسم آیه: تسلّط حضرت مهدی علیه السلام بر ظالمین

{وَ اصْبِرْ عَلی ما یَقُولُونَ وَ اهْجُرْهُمْ هَجْراً جَمیلاً}.

و در برابر آنچه (دشمنان) می گویند شکیبا باش و به طرزی شایسته از آنان دوری گزین! عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «اصْبِرْ عَلی ما یَقُولُونَ»، یَا مُحَمَّدُ! مِنْ تَکْذِیبِهِمْ إِیَّاکَ فَإِنِّی مُنْتَقِمٌ مِنْهُمْ بِرَجُلٍ مِنْکَ وَ هُوَ قَائِمِی الَّذِی سَلَّطْتُهُ عَلَی دِمَاءِ الظَّلَمَةِ.(1)

ابو بصیر از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده که حضرت در باره ی آیه: «اصْبِرْ عَلی ما یَقُولُونَ»، فرمودند: یعنی صبر کن، ای محمّد! بر تکذیب نمودن آنها تو را، من انتقام خواهم گرفت به وسیله ی مردی از خاندان تو، و او همان قائم من است که مسلّط می کنم او را بر خون ستمگران.

ص: 446

کد آیه:2/74 اسم آیه: انذار پیامبر صلی الله علیه واله در رجعت

{قُمْ فَأَنْذِرْ}.

برخیز و انذار کن (و عالمیان را بیم ده).

فی تفسیر القمی فی قَوله تَعَالَی: «قُمْ فَأَنْذِرْ»، قَالَ: هُوَ قِیَامُهُ فِی الرَّجْعَةِ یُنْذِرُ فِیهَا، وَ فِی قَوْلِهِ: «إِنَّها لَإِحْدَی الْکُبَرِ، نَذِیراً لِلْبَشَرِ»، یعنی مُحَمَّدٌ صلی الله علیه و اله نَذِیراً لِلْبَشَرِ فِی الرَّجْعَةِ.(1)

علی بن ابراهیم در تفسیر این آیه: «ای جامه به خود پیچیده، برخیز و بترسان»، فرمود: مقصود حضرت محمد صلی الله علیه واله و آمدن آن حضرت در زمان رجعت است که مردم را از نافرمانی خدا برحذر می دارد.

نیز در قول خداوند: «إِنَّها لَإِحْدَی الْکُبَرِ، نَذِیراً لِلْبَشَرِ»، مقصود: پیغمبر صلی الله علیه واله است که در رجعت به دنیا بازگشته بشر را از معصیت خدا برحذر می دارد.

ص: 447

کد آیه:4/74 اسم آیه: لباس حضرت مهدی علیه السلام

{وَ ثِیابَکَ فَطَهِّر}.

و لباست را پاک کن.

عَنْ مُعَلَّی بْنِ خُنَیْس عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: إِنَّ عَلِیّاً علیه السلام کَانَ عِنْدَکُمْ، فَأَتَی بَنِی دِیوَانٍ، وَ اشْتَرَی ثَلَاثَةَ أَثْوَابٍ بِدِینَارٍ، الْقَمِیصَ إِلَی فَوْقِ الْکَعْبِ، وَ الْإِزَارَ إِلَی نِصْفِ السَّاقِ، وَ الرِّدَاءَ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ إِلَی ثَدْیَیْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ إِلَی أَلْیَتَیْهِ، ثُمَّ رَفَعَ یَدَهُ إِلَی السَّمَاءِ، فَلَمْ یَزَلْ یَحْمَدُ اللَّهَ عَلَی مَا کَسَاهُ، حَتَّی دَخَلَ مَنْزِلَهُ.

ثُمَّ قَالَ: هَذَا اللِّبَاسُ الَّذِی یَنْبَغِی لِلْمُسْلِمِینَ أَنْ یَلْبَسُوهُ، قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : وَ لَکِنْ لَا یَقْدِرُونَ أَنْ یَلْبَسُوا هَذَا الْیَوْمَ، وَ لَوْ فَعَلْنَاهُ، لَقَالُوا مَجْنُونٌ، وَ لَقَالُوا مُرَاءٍ، وَ اللَّهُ تَعَالَی یَقُولُ: «وَ ثِیابَکَ فَطَهِّرْ»، قَالَ: وَ ثِیَابَکَ ارْفَعْهَا وَ لَا تَجُرَّهَا، وَ إِذَا قَامَ قَائِمُنَا کَانَ هَذَا اللِّبَاسَ.(1)

معلی بن خنیس از امام صادق علیه السلام روایت کرده است که حضرت فرمودند: همانا علی علیه السلام از نزد شما، نزد بنی دیوان رفت، و سه عدد لباس را به یک دینار خرید، پیراهنی که بلندی آن تا قوزک پا (برآمدگی پا) بود، قسمت بالای احرام (إزار) که تا

ص: 448

کد آیه:8/74 اسم آیه: علامت ظهور

{فَإِذا نُقِرَ فِی النَّاقُورِ}.

هنگامی که در «صور» دمیده شود.

عَن مُفَضَّلِ بن عمر عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قال: أَنَّهُ سُئِلَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «فَإِذا نُقِرَ فِی النَّاقُورِ»، قَالَ: إِنَّ مِنَّا إِمَاماً مُسْتَتِراً، فَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ عجل الله إِظْهَارَ أَمْرِهِ، نَکَتَ فِی قَلْبِهِ نُکْتَةً فَظَهَرَ فَقَامَ بِأَمْرِ اللَّهِ عجل الله .(1)

مفضّل بن عمر از امام صادق علیه السلام روایت کرده که از آن حضرت در باره ی فرمایش خدای عجل الله سؤال شد: «فَإِذا نُقِرَ فِی النَّاقُورِ»، هنگامی که در صور دمیده شود، آن حضرت فرمودند: همانا از ما اهل بیت امامی غایب خواهد بود، و هنگامی که خداوند عزّ ذکره آشکار ساختن امر او را اراده نماید، به دل او نکته و پدیده ای می اندازد، پس او آشکار گشته و به امر خدای عجل الله قیام خواهد کرد.

ص: 450

کد آیه:31/74 اسم آیه: اراده ی خدا

{وَ ما جَعَلْنا أَصْحابَ النَّارِ إِلاَّ مَلائِکَةً وَ ما جَعَلْنا عِدَّتَهُمْ إِلاَّ فِتْنَةً لِلَّذینَ کَفَرُوا لِیَسْتَیْقِنَ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ وَ یَزْدادَ الَّذینَ آمَنُوا إیماناً وَ لا یَرْتابَ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ لِیَقُولَ الَّذینَ فی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَ الْکافِرُونَ ما ذا أَرادَ اللَّهُ بِهذا مَثَلاً کَذلِکَ یُضِلُّ اللَّهُ مَنْ یَشاءُ وَ یَهْدی مَنْ یَشاءُ وَ ما یَعْلَمُ جُنُودَ رَبِّکَ إِلاَّ هُوَ وَ ما هِیَ إِلاَّ ذِکْری لِلْبَشَرِ}.

مأموران دوزخ را فقط فرشتگان (عذاب) قرار دادیم، و تعداد آنها را جز برای آزمایش کافران معیّن نکردیم تا اهل کتاب [یهود و نصاری] یقین پیدا کنند و بر ایمان مؤمنان بیفزاید، و اهل کتاب و مؤمنان (در حقّانیّت این کتاب آسمانی) تردید به خود راه ندهند، و بیماردلان و کافران بگویند: «خدا از این توصیف چه منظوری دارد؟!» (آری) این گونه خداوند هر کس را بخواهد گمراه می سازد و هر کس را بخواهد هدایت می کند! و لشکریان پروردگارت را جز او کسی نمی داند، و این جز هشدار و تذکّری برای انسانها نیست!عَنْ جَابِر عَن أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام ... و فِی قَوْلِهِعجل الله : «وَ ما جَعَلْنا أَصْحابَ النَّارِ إِلَّا مَلائِکَةً»، قَالَ: فَالنَّارُ هُوَ الْقَائِمُ علیه السلام الَّذِی أَنَارَ ضَوْؤُهُ، وَ خُرُوجُهُ لِأَهْلِ الشَّرْقِ وَ الْغَرْبِ وَ

ص: 451

کد آیه:36و35/74 اسم آیه: انذار پیامبر صلی الله علیه واله در رجعت

{إِنَّها لَإِحْدَی الْکُبَرِ (35) نَذیراً لِلْبَشَرِ (36)}.

که آن (حوادث هولناک قیامت) از مسائل مهم است! (35) هشدار و انذاری است برای همه انسانها (36)«لطفاً به آیه ی شماره ی 218، کد: 2 / 74 مراجعه فرمائید.»

ص: 454

کد آیه:46/74 اسم آیه: روز حضرت مهدی علیه السلام

{وَ کُنَّا نُکَذِّبُ بِیَوْمِ الدِّینِ}.

و همواره روز جزا را انکار می کردیم.

عن أبی جعفر علیه السلام فی حدیث أنه قال: فِی قوله تعالی: «وَ کُنَّا نُکَذِّبُ بِیَوْمِ الدِّینِ»، قال: ذاک یوم القائِم، و هو یوم الدّین، «حَتَّی أَتانَا الْیَقِینُ»، أیام القائم علیه السلام .(1)

در روایتی طولانی از امام باقر علیه السلام در باره ی قول خداوند تعالی: «وَ کُنَّا نُکَذِّبُ بِیَوْمِ الدِّینِ»، فرمودند: منظور روز قائم علیه السلام است و آن روز جزا می باشد، «تا اینکه یقین به ما رسید» منظور از یقین، روزگار ظهور مهدی موعود علیه السلام است.

ص: 455

کد آیه:18/78 اسم آیه: اولین رجعت کننده

{یَوْمَ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْواجاً}.

روزی که در «صور» دمیده می شود و شما فوج فوج (به محشر) می آیید! عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام سُئِلَ عَنِ الرَّجْعَةِ أَحَقٌّ هِیَ؟ قَالَ: نَعَمْ، فَقِیلَ لَهُ: مَنْ أَوَّلُ مَنْ یَخْرُجُ؟ قَالَ: الْحُسَیْنُ علیه السلام ، یَخْرُجُ عَلَی أَثَرِ الْقَائِمِ علیه السلام ، قیلَ: وَ مَعَهُ النَّاسُ کُلُّهُمْ؟ قَالَ: لَا، بَلْ کَمَا ذَکَرَ اللَّهُ تَعَالَی فِی کِتَابِهِ: «یَوْمَ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْواجاً»، قَوْماً بَعْدَ قَوْمٍ.(1)

از حضرت صادق علیه السلام سوال شد: آیا رجعت حق است؟ حضرت فرمودند: آری، عرض شد: اوّل کسی که بیرون می آید کیست؟ حضرت فرمودند: حسین بن علی علیهما السلام است، که پس از قیام حضرت قائم علیه السلام خارج می شود، گفته شد: مردم هم همراه ایشان هستند؟ فرمودند: نه، چنانکه خداوند می فرماید: دسته دسته بیایند، به ترتیب خواهند آمد، قومی پس از قوم دیگر.

ص: 456

کد آیه:7و6/79 اسم آیه: رجعت امیر المؤمنین علیه السلام پس از امام حسین علیه السلام

{یَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ (6) تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ (7)}.

آن روز که زلزله های وحشتناک همه چیز را به لرزه درمی آورد (6) و بدنبال آن، حادثه دومین [صیحه عظیم محشر] رخ می دهد، (7) عَنْ سُلَیْمَان بْنِ خَالِد، قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «یَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ، تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ»، قَالَ: «الرَّاجِفَةُ»، الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ علیهما السلام ، وَ «الرَّادِفَةُ»، عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ علیه السلام ، وَ أَوَّلُ مَنْ یَنْفُضُ عَنْ رَأْسِهِ التُّرَابَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ علیه السلام فِی خَمْسَةٍ وَ سَبْعِینَ أَلْفاً.

وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ: «إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذِینَ آمَنُوا فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ یَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهادُ، یَوْمَ لا یَنْفَعُ الظَّالِمِینَ مَعْذِرَتُهُمْ وَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّار».(1)

از سلیمان بن خالد نقل می کند که حضرت صادق علیه السلام در تأویل این آیه: «روزی که لرزاننده بلرزاند، و لرزاننده دیگر از پس آن آید»، فرمودند: اوّلی حسین بن علی علیهما السلام است، و دوّمی امیر المؤمنین علیه السلام ، اوّل کسی که گرد و خاک از سر می فشاند حسین بن علی علیهما السلام است، که با هفتاد و پنج هزار نفر وارد می شود.

ص: 457

کد آیه:13و12/79 اسم آیه: بازگشت زیانکاران

{قالُوا تِلْکَ إِذاً کَرَّةٌ خاسِرَةٌ (12) فَإِنَّما هِیَ زَجْرَةٌ واحِدَةٌ (13)}.

می گویند: «اگر قیامتی در کار باشد، بازگشتی است زیانبار!» (12) ولی (بدانید) این بازگشت تنها با یک صیحه عظیم است! (13) عَن مُحَمَّد بْن عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحُسَیْنِ، قَالَ: دَخَلْتُ مَعَ أَبِی، عَلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، فَجَرَی بَیْنَهُمَا حَدِیثٌ، فَقَالَ أَبِی لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : مَا تَقُولُ فِی الْکَرَّةِ؟ قَالَ علیه السلام : أَقُولُ فِیهَا مَا قَالَ اللَّهُ عجل الله ، وَ ذَلِکَ أَنَّ تَفْسِیرَهَا صَارَ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه واله قَبْلَ أَنْ یَأْتِیَ هَذَا الْحَرْفُ بِخَمْسَةٍ وَ عِشْرِینَ لَیْلَةً، قَوْلُ اللَّهِ عجل الله : «تِلْکَ إِذاً کَرَّةٌ خاسِرَةٌ»، إِذَا رَجَعُوا إِلَی الدُّنْیَا وَ لَمْ یَقْضُوا ذُحُولَهُمْ.

فَقَالَ لَهُ أَبِی: یَقُولُ اللَّهُ عجل الله : «فَإِنَّما هِیَ زَجْرَةٌ واحِدَةٌ، فَإِذا هُمْ بِالسَّاهِرَةِ»، أَیَّ شَیْ ءٍ أَرَادَ بِهَذَا؟ فَقَالَ: إِذَا انْتَقَمَ مِنْهُمْ وَ بَاتَتْ بَقِیَّةُ الْأَرْوَاحِ سَاهِرَةً لَا تَنَامُ وَ لَا تَمُوتُ.(1)

محمد بن عبد اللَّه بن حسین روایت کرده که گفت: همراه پدرم بر حضرت صادق علیه السلام وارد شدیم، میان آن حضرت و پدرم سخنی گذشت، سپس پدرم به حضرت عرض کرد: در باره ی رجعت چه می فرمائید؟

ص: 459

کد آیه:16 و15/81 اسم آیه: ستاره ی درخشان

{فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ (15)الْجَوارِ الْکُنَّسِ (16)}.

سوگند به ستارگانی که بازمی گردند، (15) حرکت می کنند و از دیده ها پنهان می شوند، (16) عَنْ أُمِّ هَانِی قَالَتْ: لَقِیتُ أَبَا جَعْفَرٍمُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ علیهما السلام ، فَسَأَلْتُهُ عَنْ هَذِهِ الْآیَةِ: «فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ الْجَوارِ الْکُنَّسِ»، قَالَ: الْخُنَّسُ إِمَامٌ، یَخْنِسُ فِی زَمَانِهِ عِنْدَ انْقِطَاعٍ مِنْ عِلْمِهِ عِنْدَ النَّاسِ سَنَةَ سِتِّینَ وَ مِائَتَیْنِ، ثُمَّ یَبْدُو کَالشِّهَابِ الْوَاقِدِ فِی ظُلْمَةِ اللَّیْلِ، فَإِنْ أَدْرَکْتِ ذَلِک قَرَّتْ عَیْنُکِ.(1)

امّ هانی گوید: امام باقر علیه السلام را ملاقات کردم، و از تأویل این آیه پرسش نمودم: «فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ الْجَوارِ الْکُنَّسِ»، حضرت فرمودند: امامی است که در زمان خود پس از منقضی شدن کسانی که او را می شناسند، در سال دویست و شصت غایب می شود، سپس مانند شهاب نورانی در شبی ظلمانی پدیدار می گردد، و اگر او را دیدی چشمانت روشن باد.

ص: 461

کد آیه:13/83 اسم آیه: انکار حضرت مهدی علیه السلام

{إِذا تُتْلی عَلَیْهِ آیاتُنا قالَ أَساطیرُ الْأَوَّلینَ}.

(همان کسی که) وقتی آیات ما بر او خوانده می شود می گوید: «این افسانه های پیشینیان است!» عن أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ... فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «إِذا تُتْلی عَلَیْهِ آیاتُنا قالَ أَساطِیرُ الْأَوَّلِینَ»، قَالَ: یَعْنِی تَکْذِیبَهُمْ بِالْقَائِمِ علیه السلام ، إِذْ یَقُولُونَ لَهُ لَسْنَا نَعْرِفُکَ وَ لَسْتَ مِنْ وُلْدِ فَاطِمَةَ علیها السلام کَمَا قَالَ الْمُشْرِکُونَ لِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و اله .(1)

امام صادق علیه السلام در باره ی فرمایش خداوند: «إِذا تُتْلی عَلَیْهِ آیاتُنا قالَ أَساطِیرُ الْأَوَّلِینَ»، «وقتی آیات ما بر آنها خوانده می شود می گویند داستانهای پیشینیان است»، فرمودند: یعنی تکذیب آنها نسبت به حضرت قائم علیه السلام است، زیرا به او می گویند ما تو را نمی شناسیم و تو از اولاد فاطمه 3 نیستی، همان طوری که مشرکین به حضرت محمد صلی الله علیه واله می گفتند.

ص: 462

کد آیه:19/84 اسم آیه: یکی از سنتهای انبیاء

{لَتَرْکَبُنَّ طَبَقاً عَنْ طَبَقٍ}.

که همه ی شما پیوسته از حالی به حال دیگر منتقل می شوید.

عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِیرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ، قَالَ: إِنَّ لِلْقَائِمِ مِنَّا غَیْبَةً یَطُولُ أَمَدُهَا، فَقُلْتُ لَهُ: وَ لِمَ ذَاکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ؟ قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عجل الله أَبَی إِلَّا أَنْ یُجْرِیَ فِیهِ سُنَنَ الْأَنْبِیَاءِ: فِی غَیْبَاتِهِمْ، وَ إِنَّهُ لَا بُدَّ لَهُ، یَا سَدِیرُ! مِنِ اسْتِیفَاءِ مَدَدِ غَیْبَاتِهِمْ، قَالَ اللَّهُ عجل الله : «لَتَرْکَبُنَّ طَبَقاً عَنْ طَبَقٍ»، أَیْ سَنَناً عَلَی سَنَنِ مَنْ کَانَ قَبْلَکُمْ.(1)

از امام صادق علیه السلام روایت است که حضرت فرمودند: برای قائم ما غیبتی است که مدّت آن به طول می انجامد، گفتم: ای فرزند رسول خدا! آن برای چیست؟ حضرت فرمودند: زیرا خدای تعالی می خواهد در او سنّتهای پیامبران: را در غیبتهایشان جاری کند، ای سدیر! گریزی از آن نیست که مدّت غیبتهای آنها به سرآید، خدای تعالی می فرماید: «لَتَرْکَبُنَّ طَبَقاً عَنْ طَبَقٍ»، یعنی: سنّتهای پیشینیان در شما جاری خواهد شد.

ص: 463

کد آیه:1/85 اسم آیه: آخرین برج

{وَ السَّماءِ ذاتِ الْبُرُوجِ}.

سوگند به آسمان که دارای برجهای بسیار است.

عَن اَصبَغ ابْنِ نُبَاتَة عَنِ ابْنِ عَبَّاس قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله : ذِکْرُ اللَّهِ عجل الله عِبَادَةٌ، وَ ذِکْرِی عِبَادَةٌ، وَ ذِکْرُ عَلِیٍّ عِبَادَةٌ، وَ ذِکْرُ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ عِبَادَةٌ، وَ الَّذِی بَعَثَنِی بِالنُّبُوَّةِ وَ جَعَلَنِی خَیْرَ الْبَرِّیَّةِ، إِنَّ وَصِیِّی لَأَفْضَلُ الْأَوْصِیَاءِ، وَ إِنَّهُ لَحُجَّةُ اللَّهِ عَلَی عِبَادِهِ، وَ خَلِیفَتُهُ عَلَی خَلْقِهِ، وَ مِنْ وُلْدِهِ الْأَئِمَّةُ الْهُدَاةُ بَعْدِی، بِهِمْ یَحْبِسُ اللَّهُ الْعَذَابَ عَنْ أَهْلِ الْأَرْضِ، وَ بِهِمْ یُمْسِکُ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَی الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ، وَ بِهِمْ یُمْسِکُ الْجِبَالَ أَنْ تَمِیدَ بِهِمْ، وَ بِهِمْ یَسْقِی خَلْقَهُ الْغَیْثَ، وَ بِهِمْ یُخْرِجُ النَّبَاتَ، أُولَئِکَ أَوْلِیَاءُ اللَّهِ حَقّاً وَ خُلَفَائِی صِدْقاً، عِدَّتُهُمْ عِدَّةُ الشُّهُورِ وَ هِیَ اثْنا عَشَرَ شَهْراً، وَ عِدَّتُهُمْ عِدَّةُ نُقَبَاءِ مُوسَی بْنِ عِمْرَانَ، ثُمَّ تَلَا 6 هَذِهِ الْآیَةَ: «وَ السَّماءِ ذاتِ الْبُرُوجِ».

ثُمَّ قَالَ: أَ تُقَدِّرُ، یَا ابْنَ عَبَّاسٍ! أَنَّ اللَّهَ یُقْسِمُ بِالسَّمَاءِ ذَاتِ الْبُرُوجِ، وَ یَعْنِی بِهِ السَّمَاءَ وَ بُرُوجَهَا، قُلْتُ: یَا رَسُولَ اللَّهِ فَمَا ذَاکَ؟ قَالَ: أَمَّا السَّمَاءُ فَأَنَا، وَ أَمَّا الْبُرُوجُ فَالْأَئِمَّةُ بَعْدِی، أَوَّلُهُمْ عَلِیٌّ وَ آخِرُهُمُ الْمَهْدِیُّ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ.(1)

ص: 464

کد آیه:17 تا 15/86 اسم آیه: پایان مهلت کفّار

{إِنَّهُمْ یَکیدُونَ کَیْداً (15) وَ أَکیدُ کَیْداً (16) فَمَهِّلِ الْکافِرینَ أَمْهِلْهُمْ رُوَیْداً (17)}.

آنها پیوسته حیله می کنند، (15) و من هم در برابر آنها چاره می کنم! (16) حال که چنین است کافران را (فقط) اندکی مهلت ده (تا سزای اعمالشان را ببینند)! (17) عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ... فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «إِنَّهُمْ یَکِیدُونَ کَیْداً»، قَالَ: کَادُوا رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه واله وَ کَادُوا عَلِیّاً علیه السلام وَ کَادُوا فَاطِمَةَ علیها السلام ، وَ قَالَ اللَّهُ: یَا مُحَمَّدُ! «إِنَّهُمْ یَکِیدُونَ کَیْداً وَ أَکِیدُ کَیْداً فَمَهِّلِ الْکافِرِینَ أَمْهِلْهُمْ رُوَیْداً»، لِوَقْتِ بَعْثِ الْقَائِمِ علیه السلام ، فَیَنْتَقِمُ لِی مِنَ الْجَبَّارِینَ وَ الطَّوَاغِیتِ مِنْ قُرَیْشٍ وَ بَنِی أُمَیَّةَ وَ سَائِرِ النَّاسِ.(1)

ابو بصیر از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده که حضرت در باره ی آیه: «إِنَّهُمْ یَکِیدُونَ کَیْداً»، فرمودند: نیرنگ به پیامبر اکرم و علی بن ابی طالب و فاطمه زهرا: زدند، خداوند می فرماید: یا محمّد! «إِنَّهُمْ یَکِیدُونَ کَیْداً وَ أَکِیدُ کَیْداً فَمَهِّلِ الْکافِرِینَ أَمْهِلْهُمْ رُوَیْداً»، من نیز با آنها مقابله به مثل می کنم، ایشان را مهلت بده تا وقت ظهور حضرت قائم علیه السلام ، خداوند به وسیله او از ستمگران و جباران قریش و بنی امیّه و سایر مردم انتقام می گیرد.

ص: 466

کد آیه:4 تا 1/88 اسم آیه: شمشیر حضرت مهدی علیه السلام

{هَلْ أَتاکَ حَدیثُ الْغاشِیَةِ (1) وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ خاشِعَةٌ (2) عامِلَةٌ ناصِبَةٌ (3) تَصْلی ناراً حامِیَةً (4 )}.

آیا داستان غاشیه [روز قیامت که حوادث وحشتناکش همه را می پوشاند] به تو رسیده است؟! (1) چهره هایی در آن روز خاشع و ذلّت بارند، (2) آنها که پیوسته عمل کرده و خسته شده اند (و نتیجه ای عایدشان نشده است)، (3) و در آتش سوزان وارد می گردند (4) عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَان عَنْ أَبِیهِ قَال: عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: قُلْتُ: «هَلْ أَتاکَ حَدِیثُ الْغاشِیَةِ؟» قَالَ: یَغْشَاهُمُ الْقَائِمُ علیه السلام بِالسَّیْفِ، قَالَ: قُلْتُ: «وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ خاشِعَةٌ»، قَالَ: خَاضِعَةٌ لَا تُطِیقُ الِامْتِنَاعَ، قَالَ: قُلْتُ: «عامِلَةٌ» قَالَ: عَمِلَتْ بِغَیْرِ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ، قَالَ: قُلْتُ: «ناصِبَةٌ» قَالَ: نَصَبَتْ غَیْرَ وُلَاةِ الْأَمْرِ، قَالَ: قُلْتُ: «تَصْلی ناراً حامِیَةً»: قَالَ: تَصْلَی نَارَ الْحَرْبِ فِی الدُّنْیَا عَلَی عَهْدِ الْقَائِمِ علیه السلام وَ فِی الْآخِرَةِ نَارَ جَهَنَّمَ.(1)

محمّد بن سلیمان از پدر خود نقل کرده که گفت: این آیه را برای حضرت صادق علیه السلام خواندم: «هَلْ أَتاکَ حَدِیثُ الْغاشِیَةِ»، آیا داستان غاشیه را شنیده ای.

ص: 467

کد آیه:4 تا 1/89 اسم آیه: فجر

{وَ الْفَجْرِ(1) وَ لَیالٍ عَشْرٍ(2) وَ الشَّفْعِ وَ الْوَتْرِ(3) وَ اللَّیْلِ إِذا یَسْرِ(4)}.

به سپیده دم سوگند،(1) و به شبهای دهگانه،(2) و به زوج و فرد،(3) و به شب، هنگامی که (به سوی روشنایی روز) حرکت می کند سوگند.(4)عَنْ جَابِر عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: قَوْلُهُ تَعَالَی: «وَ الْفَجْرِ»، هُوَ الْقَائِمُ علیه السلام ، «وَ اللَّیَالِی الْعَشْرُ»، الْأَئِمَّةُ علیه السلام مِنَ الْحَسَنِ إِلَی الْحَسَنِ، «وَ الشَّفْعِ»، أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ فَاطِمَةُ3، «وَ الْوَتْرِ»، هُوَ اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ، «وَ اللَّیْلِ إِذا یَسْرِ»، هِیَ دَوْلَةُ حَبْتَرٍ فَهِیَ تَسْرِی إِلَی قِیَامِ الْقَائِمِ علیه السلام .(1)

جابر از حضرت صادق علیه السلام روایت نموده که حضرت در باره ی آیه: «وَ الْفَجْرِ»، فرمودند: منظور قائم علیه السلام است، «و شبهای ده گانه»، ائمه: هستند، از امام حسن علیه السلام تا امام حسن عسکری علیه السلام ، «وَ الشَّفْعِ»، امیر المؤمنین و فاطمه ی زهرا8 هستند، «وَ الْوَتْرِ»، خدای یکتا است که شریکی ندارد، «وَ اللَّیْلِ إِذا یَسْرِ»، حکومت حبتر (کنایه از ابا بکر است) که تا دامنه ی قیام قائم علیه السلام ادامه دارد.

ص: 469

کد آیه:3/91 اسم آیه: تجلّی حضرت مهدی علیه السلام

{وَ النَّهارِ إِذا جَلَّاها}.

و قسم به روز هنگامی که صفحه زمین را روشن سازد.

1- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ: «وَ الشَّمْسِ وَ ضُحاها»، قَالَ: «الشَّمْسُ» رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله ، أَوْضَحَ اللَّهُ بِهِ لِلنَّاسِ دِینَهُمْ، قُلْتُ: «وَ الْقَمَرِ إِذا تَلاها»، قَالَ: ذَاکَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام ، قُلْتُ: «وَ النَّهارِ إِذا جَلَّاها»، قَالَ: ذَاکَ الْإِمَامُ مِنْ ذُرِّیَّةِ فَاطِمَةَ علیها السلام ، یَسْأَلُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه واله فَیُجَلِّی لِمَنْ سَأَلَهُ، فَحَکَی اللَّهُ سُبْحَانَهُ عَنْهُ، فَقَالَ: «وَ النَّهارِ إِذا جَلَّاها»، قُلْتُ: «وَ اللَّیْلِ إِذا یَغْشاها»، قَالَ: ذَاکَ أَئِمَّةُ الْجَوْرِ، الَّذِینَ اسْتَبَدُّوا بِالْأَمْرِ دُونَ آلِ رَسُولِ اللَّهِ :، وَ جَلَسُوا مَجْلِساً کَانَ آلُ رَسُولِ اللَّهِ: أَوْلَی بِهِ مِنْهُمْ، فَغَشُوا دِینَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه واله بِالظُّلْمِ وَ الْجَوْر...(1)

ابو بصیر گفت: از حضرت صادق علیه السلام معنی این آیه را پرسیدم: «وَ الشَّمْسِ وَ ضُحاها»، حضرت فرمودند: «شمس» پیامبر اکرم صلی الله علیه واله است، که خداوند به وسیله ی او دینش را آشکار نموده، گفتم: «وَ الْقَمَرِ إِذا تَلاها»، فرمودند: امیر المؤمنین علیه السلام است، گفتم معنی: «وَ النَّهارِ إِذا جَلَّاها»، چیست؟ فرمودند: امام از فرزندان فاطمه علیها السلام هستند، که راجع به دین پیامبر صلی الله علیه واله ، که از آنها سؤال شود، آشکارا برای سئوال کننده

ص: 470

کد آیه:2/92 اسم آیه: روز درخشان

{وَ النَّهارِ إِذا تَجَلَّی}.

و قسم به روز هنگامی که تجلّی کند.

1- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِم قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام عَنْ قَوْلِ اللَّهِ: «وَ اللَّیْلِ إِذا یَغْشی»، قَالَ: «اللَّیْلُ» فِی هَذَا الْمَوْضِعِ الثَّانِی غَشَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام فِی دَوْلَتِهِ الَّتِی جَرَتْ عَلَیْهِ، وَ أُمِرَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام أَنْ یَصْبِرَ فِی دَوْلَتِهِمْ، حَتَّی تَنْقَضِیَ، قَالَ: «وَ النَّهارِ إِذا تَجَلَّی»، قَالَ: «النَّهَارُ» هُوَ الْقَائِمُ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ:، إِذَا قَامَ غَلَبَ دَوْلَةَ الْبَاطِلِ، وَ الْقُرْآنُ ضَرَبَ فِیهِ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَ خَاطَبَ نَبِیَّهُ6 بِهِ وَ نَحْنُ فَلَیْسَ یَعْلَمُهُ غَیْرُنَا.(1)

محمّد بن مسلم گفت از حضرت باقر علیه السلام پرسیدم معنی: «وَ اللَّیْلِ إِذا یَغْشی»، حضرت فرمودند: «شب» در این آیه، دوّمی است که ستم روا داشت بر امیر المؤمنین علیه السلام در مقامی که متعلق به او بود، و آن جناب دستور داشت که صبر کند تا دولت آنها منقضی گردد، سپس فرمودند: «وَ النَّهارِ إِذا تَجَلَّی»، منظور از «نهار»، قائم از ما خانواده است، که وقتی قیام کند بر دولتهای باطل پیروز می شود، قرآن برای

ص: 473

کد آیه:14/92 اسم آیه: قیام مقتدرانه

{فَأَنْذَرْتُکُمْ ناراً تَلَظَّی}.

و من شما را از آتشی که زبانه می کشد بیم می دهم.

عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِید عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فِی قَوْلِ اللَّهِ عجل الله ... «وَ کَذَّبَ بِالْحُسْنی»، بِوَلَایَةِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ وَ الْأَئِمَّةِ: مِنْ بَعْدِهِ، «فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْعُسْری»، یَعْنِی النَّارَ وَ أَمَّا قَوْلُهُ: «إِنَّ عَلَیْنا لَلْهُدی»، یَعْنِی أَنَّ عَلِیّاً هُوَ الْهُدَی، «وَ إِنَّ لَنا لَلْآخِرَةَ وَ الْأُولی»، «فَأَنْذَرْتُکُمْ ناراً تَلَظَّی»، قَالَ: هُوَ الْقَائِمُ إِذَا قَامَ بِالْغَضَبِ، وَ یَقْتُلُ مِنْ کُلِّ أَلْفٍ تِسْعَ مِائَةٍ وَ تِسْعَةً وَ تِسْعِینَ، «لا یَصْلاها إِلَّا الْأَشْقَی»، قَالَ: هُوَ عَدُوُّ آلِ مُحَمَّدٍ:، «وَ سَیُجَنَّبُهَا الْأَتْقَی»، قَالَ: ذَاکَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام وَ شِیعَتُه.(1)

جابر از امام صادق علیه السلام روایت کرده که حضرت در باره قول خدای عجل الله : «وَ کَذَّبَ بِالْحُسْنی»، فرمودند: ولایت علی بن ابی طالب علیهما السلام و أئمه: را تکذیب کند، «فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْعُسْری»، او را به جانب جهنم می بریم، «و إِنَّ عَلَیْنا لَلْهُدی»، یعنی علی علیه السلام همان هدایت است، «وَ إِنَّ لَنا لَلْآخِرَةَ وَ الْأُولی»، «فَأَنْذَرْتُکُمْ ناراً تَلَظَّی»، فرمودند: منظور حضرت قائم علیه السلام است که وقتی با خشم قیام کند از هر هزار نفر نهصد و نود و نه نفر را می کشد، «لا یَصْلاها إِلَّا الْأَشْقَی»، فرمودند: به این آتش دشمن آل محمّد: گرفتار می شود، «وَ سَیُجَنَّبُهَا الْأَتْقَی»، آن امیر المؤمنین علیه السلام و شیعه او هستند.

ص: 475

کد آیه:5/97 اسم آیه: صبح قیام

{سَلامٌ هِیَ حَتَّی مَطْلَعِ الْفَجْرِ}.

شبی است سرشار از سلامت (و برکت و رحمت) تا طلوع سپیده! 1- عَنْ أَبِی یَحْیَی الصَّنْعَانِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ: قَالَ لِی أَبِی مُحَمَّدٌ، قَرَأَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ علیه السلام : «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ»، وَ عِنْدَهُ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ علیهما السلام ، فَقَالَ لَهُ الْحُسَیْنُ علیه السلام : یَا أَبَتَاهْ! کَأَنَّ بِهَا مِنْ فِیکَ حَلَاوَةً، فَقَالَ لَهُ: یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ! وَ ابْنِی! إِنِّی أَعْلَمُ فِیهَا مَا لَا تَعْلَمُ، إِنَّهَا لَمَّا نَزَلَتْ بُعِثَ إِلَی جَدِّکَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه واله فَقَرَأَهَا عَلَیَّ، ثُمَّ ضَرَبَ عَلَی کَتِفِیَ الْأَیْمَنِ، وَ قَالَ: یَا أَخِی وَ وَصِیِّی وَ وَلِیَّ أُمَّتِی بَعْدِی! وَ حَرْبَ أَعْدَائِی إِلَی یَوْمِ یُبْعَثُونَ! هَذِهِ السُّورَةُ لَکَ مِنْ بَعْدِی، وَ لِوُلْدِکَ مِنْ بَعْدِکَ، أَنَّ جَبْرَئِیلَ أَخِی مِنَ الْمَلَائِکَةِ أَحْدَثَ إِلَیَّ أَحْدَاثَ أُمَّتِی فِی سُنَّتِهَا، وَ إِنَّهُ لَیَحْدُثُ ذَلِکَ إِلَیْکَ کَأَحْدَاثِ النُّبُوَّةِ، وَ لَهَا نُورٌ سَاطِعٌ فِی قَلْبِکَ وَ قُلُوبِ أَوْصِیَائِکَ، إِلَی مَطْلَعِ فَجْرِ الْقَائِمِ علیه السلام .(1)

ابو یحیی صنعانی از حضرت صادق علیه السلام نقل روایت کرده که حضرت فرمودند: پدرم حضرت باقر علیه السلام فرمودند: علی بن ابی طالب علیهما السلام این آیه را قرائت کردند: «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ»، و حضرت امام حسن و امام حسین علیهما السلام نیز حضور داشتند،

ص: 476

کد آیه:5/98 اسم آیه: دین قائم علیه السلام

{وَ ما أُمِرُوا إِلاَّ لِیَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصینَ لَهُ الدِّینَ حُنَفاءَ وَ یُقیمُوا الصَّلاةَ وَ یُؤْتُوا الزَّکاةَ وَ ذلِکَ دینُ الْقَیِّمَةِ}.

و به آنها دستوری داده نشده بود جز اینکه خدا را بپرستند در حالی که دین خود را برای او خالص کنند و از شرک به توحید بازگردند، نماز را برپا دارند و زکات را بپردازند و این است آیین مستقیم و پایدار! عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فِی قَوْلِهِعجل الله : «وَ ذلِکَ دِینُ الْقَیِّمَةِ»، قَالَ: إِنَّمَا هُوَ وَ ذَلِکَ دِینُ الْقَائِمِ علیه السلام .(1)

ابو بصیر از امام صادق علیه السلام روایت کرده که حضرت در باره ی قول خداوندعجل الله : «وَ ذلِکَ دِینُ الْقَیِّمَةِ»، فرمودند: آن همان دین قائم علیه السلام می باشد.

ص: 479

کد آیه:4و3/102 اسم آیه: دیدن حقیقت در رجعت

{کَلاَّ سَوْفَ تَعْلَمُونَ (3) ثُمَّ کَلاَّ سَوْفَ تَعْلَمُونَ (4) }.

چنین نیست که می پندارید، (آری) بزودی خواهید دانست! (3) باز چنان نیست که شما می پندارید بزودی خواهید دانست! (4)عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ نَجِیحٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام : قَوْلُهُعجل الله : «کَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ»، «ثُمَّ کَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ»، قَالَ: یَعْنِی مَرَّةً فِی الْکَرَّةِ وَ مَرَّةً أُخْرَی یَوْمَ الْقِیَامَةِ.(1)

از عبد اللّه بن نجیح نقل است که گفت: معنی این آیه را از حضرت صادق علیه السلام پرسیدم: «بس کنید به زودی خواهید دانست»، «باز هم بس کنید به زودی خواهید دانست»، حضرت فرمودند: یک مرتبه در رجعت است، و مرتبه ی دیگر در قیامت.

ص: 480

کد آیه:1/103 اسم آیه: زمان

{وَ الْعَصْرِ}.

قسم به عصر (نورانی دوران ظهور ولی عصر علیه السلام ).

عَن مُفَضَّلِ بْنِ عُمَر قَالَ: سَأَلْتُ الصَّادِقَ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ علیه السلام عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عجل الله : «وَ الْعَصْرِ، إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِی خُسْرٍ»، قَالَ علیه السلام : «الْعَصْرُ»، عَصْرُ خُرُوجِ الْقَائِمِ علیه السلام ، «إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِی خُسْرٍ»، یَعْنِی: أَعْدَاءَنَا، «إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا»، یَعْنِی: بِآیَاتِنَا، «وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ»، یَعْنِی: بِمُوَاسَاةِ الْإِخْوَانِ، «وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ»، یَعْنِی: بِالْإِمَامَةِ، «وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ»، یَعْنِی: فِی الْفَتْرَةِ.(1)

مفضل گوید که از حضرت صادق علیه السلام تفسیر آیه: «وَ الْعَصْرِ إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِی خُسْرٍ»، را پرسیدم، حضرت فرمودند: «عصر» خروج قائم علیه السلام است، «إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِی خُسْرٍ»، یعنی: دشمنان ما در زیانکاری هستند، «إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا»، یعنی: جز کسانی که ایمان به آیات ما دارند، «وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ»، یعنی: برابری با برادران، «وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ»، یعنی: یکدیگر را سفارش به امامت می کنند، «وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ»، یعنی: سفارش به فترت می نمایند.

ص: 481

پرسشنامه

1- کد آیه ی «آخرین مرد اعراف» کدام است؟

1- 158/6 2- 39/8 3- 172/7 4- 46/7

2- اسم و کد آیه ی {یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ} کدام است؟

1- ولی الله، 55/52-

2-فقط اسلام، 83/3

3- آخرین صادق، 119/94-

4-حجّت غایب، 20/10

3- کد گزینه در باره ی کد 86/11 صحیح می باشد؟

1- سوره ی 86 آیه ی 11 2- سوره هود آیه 11

3- سوره ی طارق آیه 11

4- سوره هود آیه ی 86

4- کد آیه ی «روزهای خدا» کدام است؟

1- 5/14

2- 14/53

3- 12/54

4- 5/12

5- اسم و کد آیه ی {... وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً} کدام است؟

1- مظلوم، 13/57 2- منصور، 33/17

3- سلطان، 17/33 4- هیچکدام

6- اسم آیه ی 105/21 چیست؟

1- وارثان حقیقی زمین

2- نور خدا

3- بقیت الله

4- امام مهدی علیه السلام

ص: 482