و جهل و نادانی زشت است؟ چرا از داشتن علم و معرفت، لذّت می بری و اگر به شما نادان بگویند، ناراحت می شوی؟انسان، عقل و شعور، معرفت و علم را کمال؛ و سفاهت و جهل و نادانی را نقص می بیند. در واقع آنچه برای انسان زیباست، کمال است و آنچه زشت است، نقص می باشد.لحظه ای، از آنچه در اطراف شما می گذرد، چشم فرو بندید، از افراد فاصله بگیرید، تمام حوادث موجود در ذهن را به فراموشی بسپارید و.. و لحظه ای با خود خلوت کنید. فقط خودتان باشید، تنهای تنها، شاید بد نباشد که یک چنین لحظه ای را داشته باشید. هیچ وحشت نکنید. شما در آن لحظه تنها نیستید، بلکه با خودتان هستید؛ با فطرت پاکتان، که زیبا و لطیف است. و در آن لحظه خواهید یافت که لذّت روح انسانی شما، از معرفت و علم؛ و رنج شما از جهل و نادانی است. آیا تا به حال اتفاق افتاده که مطلبی را مطابق با واقع بدانید و پس از مدّتی، پی ببرید که آنچه را علم می دانسته اید خطا بوده و در واقع، خطا، رنگ علم گرفته بوده است؟ راستی، آن هنگام که متوجه شدید که فلان مطلب خطاست، چه حالی به شما دست داد؟ حتماً ناراحت شدید. البته ناراحتی شما بجاست، زیرا فطرت انسانی خطا را نمی پذیرد؛ دوست ندارد و از آن پرهیز می کند. تا وقتی به خطای خود پی نبرده بودید، راحت بودید، بلکه از این که به فلان مسأله علم و آگاهی داشتید، لذّت می بردید. امّا تا متوجه خطای خود شدید، ناراحتی و رنج شما شروع می شود؛ تأسّف می خورید از این که چرا خطا کرده اید.

اگر علم به آن مطلب را خواه با اندیشه و فکر خود به دست آورده باشید. یا از مطالعه کتاب یا در ارتباط با دیگران، همیشه این احتمال وجود خواهد داشت که من خطا می کنم؛ در کتاب خطا وجود دارد؛ دیگران خطا می کنند. این جا دو حالت ممکن است برای شما پدید آید:1- به حقیقت نمی توان راه یافت -اگر حقیقتی وجود داشته باشد- پس نباید توقّع و انتظار شناخت حق را داشته باشیم، زیرا احتمال خطا در هر فکر و اندیشه و بیانی وجود دارد.پس، نگاه ما به هستی، جهان، انسان، نگاهی همراه با خطا و اشتباه است و حیات و زندگی را باید در میان تردیدها، احتمالات، اشتباهات و.. گذراند.2- درصدد بر می آیید تا جهت یافتن حقیقت، منبعی مطمئن و دور از اشتباه و خطا پیدا کنید و امیدوار و آرام به جستجو می پردازید.ان شاءالله که دچار حالت اول نشده اید و نمی شوید. و حتی حاضر به پذیرفتن چنان حالتی نیز نیستید. زندگی کردن در میان اشتباهات و خطاها دون شأن انسان و بدور از قضاوت عقل بوده و موجب رشد و معنویت نمی شود. کمال انسانی معلول علم و معرفت، شناخت صحیح از هستی، دنیا، خدا، قیامت، انسان و.. است. و آن گاه که ما در این مسائل، به منبعی مطمئن وابسته نباشیم و معرفت و علم صحیح را کسب نکنیم، نه تنها انتظاری در زمینه رشد انسانی و اصلاح اخلاقی و ظهور فعلی فضایل نباید داشته باشیم، بلکه باید انحطاط و افول انسانیت و اخلاق انسانی در جوامع بشری را نظاره گر باشیم. پس، شما که دوستدار کمال انسانی در پرتو معرفت صحیح و مطابق

با واقع هستید و از رسوخ خطا و اشتباه در شناخت مسائل -بخصوص مسائلی که با سرنوشت انسانی، الهی ما در ارتباط است- رنج می برید، به حکم فطرت به جستجوی منبعی می پردازید که معرفت صحیح از آنجا اخذ شده باشد.

ناتوانی می کند.عقل می گوید: باید درست عمل کنی تا به نتیجه صحیح برسی و در زندگی، عادل باشی؛ ولی این که درست عمل کردن چگونه است؟ و مصداق عدالت کدام است؟ و چگونه به جزئیات ظلم آشنا شویم تا ظلم و ستمی به دیگران روا نداریم، را نمی تواند پاسخگو باشد. به هر حال، عقل در مسائل نظری به درک کلیات نایل می شود، امّا در بیان جزئیات ناتوان است.مسائل عملی آنهایی هستند که در حیطه اراده و اختیار ما قرار می گیرند. و پس از آگاهی و شناخت می توان به آنها عمل کرد. و عقل، تا شناخت صحیح از مسائل نظری نداشته باشد، به شناخت صحیح در حیطه عمل نخواهد رسید. عقل، وقتی در بیان طرح صحیح زندگی عاجز می ماند، می گوید: باید از آشنای کامل به مسائل زندگی کمک گرفت؛ آشنایی که در گفتار و بیان مسائل خطا و اشتباه نداشته باشد. واین که آن آشنا و عالم کیست؟ آیا عقل قادربه معرّفی اوست؟ مادوستی راانتخاب می کنیم و سالهای طولانی بااو همراه می شویم؛ امّا هرگزاز ضمیر و باطن اوآگاه نمیگردیم. بعد از چندین سال می بینیم کسی را که دوست می پنداشته ایم در حقیقت دشمن ما بوده است.عقل، به باطن افراد راه ندارد، بنابراین، نمی تواند تشخیص دهد چه کسی دور از خطا و اشتباه است. آن گاه که عقل، خود را در تشخیص چنین فردی عاجز و ناتوان می بیند، به بیان مطلبی می پردازد و آن این که دانش صحیح -در مسائل نظری و عملی و طرح چگونه زیستن- را باید از مبدأ غیب و خدای بزرگ که علم مطلق است کسب کرد. و چون هر کسی قابلیت ندارد که پیام

را به طور مستقیم از خدا بگیرد، محتاج به پیام آوری از جانب خدا خواهیم بود.ما اعتقاد داریم که خداوند بر اساس حکمت خویش، انبیا و رسولانی را به سوی مردم فرستاد تا پیام او را -در مسائل نظری و بخصوص علمی- به مردم برسانند.و نیز اعتقاد داریم که رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم معصوم بوده و پیام الهی را بدون کم و زیاد به مردم رسانده است. و هم او منبع مورد اعتماد در مسائل نظری و عملی است. بعد از پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم منبع مورد اعتماد و بدور از خطا و اشتباه کیست؟ آیا عقل است؟ در صورتی که عقل به شناخت بسیاری از مسائل نایل نمی شود. آیا مردم هستند؟ در صورتی که اگر مردم از خطا و اشتباه بدور بودند و مسائل را درک می کردند و راه حق را می یافتند، محتاج به پیامبر نبودند؛ در حالی که مردم، محتاج به شناخت صحیح مسائلند، عقل، شخص خاصّی را هم نشان نمی دهد، زیرا که قادر به تعیین فرد معصوم نیست و فرد غیر معصوم هم با دیگران یکسان است؛ سخنش مورد اعمتاد نیست؛ احتمال خطا، اشتباه، دروغ و تزویر در او وجود دارد. اکنون که ما به باطن افراد راه نداریم، چه کسی باید اسلامی را آن گونه که حضرت محمدصلی الله علیه وآله وسلم آورده است معرفی کند، تا سخن او مورد اعتماد باشد؟ این جاست که عقل می گوید: چنین فردی باید کسی باشد که عالم به قرآن و سنت پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم بوده و در فهم و بیان مسائل اشتباه نکند و به تحریف اسلام نپردازد. خطای

در شناخت نداشته باشد، تا سخن او برای مردم حجّت باشد. او چه کسی است؟ عقل می گوید: من قادر به فهم او نیستم؛ خدا باید او را به وسیله رسولش -که اعتقاد به عصمت او داریم- معرّفی نماید. اگر کسی گفت: پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم شخصی را معرفی نکرده است، آیا عقل می پذیرد؟ این سؤالی است که به زودی آن را پاسخ خواهیم داد.فطرت انسانی ما خواهان معرفت صحیح و دور از خطا و اشتباه است؛ معرفتی که مطابق با واقع باشد. و ما، در شناخت دین -که طرح زندگی و چگونه زیستن را ارائه می دهد و به بیان مسائل نظری و عملی می پردازد- محتاج به شخصی هستیم که مورد اعتماد باشد؛ خطا نکند؛ اشتباه نکند؛ راستگو باشد؛ به همه معارف آشنا باشد. این شخص بعد از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم چه کسی می تواند باشد؟

فی السّموات و الأرض طوعاً و کرهاً و إلیه یرجعون [2] ؛ هر که در آسمانها و زمین است، خواه ناخواه منقاد فرمان خداست و همه به سوی او رجوع خواهند کرد.هر موجودی به مقتضای هستی اش خدا را تسبیح می گوید. یسبح لله ما فی السموات و ما فی الأرض.. [3] ؛ هر چه در آسمانها و آنچه در زمین است، همه به زبانِ تکوین و منطقِ فطرت به تسبیح و ستایش خدا مشغولند.بنابراین، نظام جهان، نظام وابستگی خالص و فرمانبری محض از خدای متعال است. به عبارت دیگر، قید عبودیت و بندگی در ذات هر وجودی نهاده شده و امری فطری است. و این است سنّت تغییر ناپذیر خدا در جهان و انسان نیز به عنوان پدیده ای در جهان هستی از سنتّ فوق جدا نیست؛ او نیز باید به مقتضای هستی خویش و از روی اختیار و اراده، مطیع و فرمانبردار خدا باشد. و اطاعتش را بر اساس معرفت و شناخت صحیح به منصه ظهور برساند.اصبغ بن نباته گفت: امیرالمؤمنین، علی علیه السلام فرمود: بالعلمِ یطاعُ اللَّهُ و یُعبَد [4] ؛ همانا خدا به سبب علم، اطاعت و عبادت می شود.حرف با در بالعلم نحوه رابطه و طریق اطاعت و بندگی را بیان می کند و بیانگر آنست که واسطه در اطاعت و عبادت، دانستن، علم و آگاهی است.وابستگی انسان به خدا در پدید آمدن و درماندن، یک حقیقت انکار ناپذیر است و قید عبودیّت و بندگی - که همان وابستگی می باشد - بر وجود این موجود نهاده شده است. بنابراین، اراده و اختیار موجود در انسان باید هماهنگ با اصل هستی انسان باشد و شرط در تحقق اصل

بندگی، علم و معرفت است. پس، به حکم بینش اسلامی، شکی در این نیست که بندگی ما که توأم با علم و معرفت است، باید مطابق خواست خدا بوده و حرکت و زندگی ما نیز در جهت رضای خدا باشد. در غیر این صورت، از عبودیت خارج شده، برخلاف سنّت حاکم بر نظام هستی عمل خواهیم کرد. رسیدن به مقصد انسانی و کمال معنوی در گرو شناخت خواسته خدا و بندگی کردن برای اوست. در این جا با یک سؤال روبر می شویم و آن این که: در شناخت و فهم خواسته خدا از چه کسی کمک بگیریم؟در این جهت، باید به منبع مورد اعتمادی مراجعه کنیم که هیچ گونه خطا و اشتباه در گفتار و عمل نداشته باشد، و چنین فردی است که می تواند الگو و سرمشق ما در مقام عبودیت و در تمام ابعاد زندگی باشد. و چنانچه احتمال خطا در گفتار و عملش بدهیم، کافی است که سخن و رفتارش برای ما حجت نباشد. و در چنین حالتی ما نمی توانیم به معرفت صحیح دست یابیم و نیز نمی توانیم روش درست عمل کردن را بیاموزیم. به عبارت دیگر، ما نمی توانیم به قرب خدای متعال نایل شویم.منبع مورد اعتماد برای ما، رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم است که از طریق وحی، خواسته و دستور خدا را به مردم می رساند، بعد از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم شخص مورد اعتماد کسی است که در مقام جانشینی آن حضرت باشد و سنت رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم را بیان کند؛ قرآن را برای مردم تفسیر نماید؛ احکام عبادی، سیاسی، معاملاتی، اخلاقی آن را

مطابق خواست الهی و به گونه ای که برای ما حجّت قرار بگیرد و ملزم به اطاعت باشیم، برای ما بیان کند.و امّا چه کسی تعیین کننده چنین خلیفه ای است؟ آیا عقل؟ یا شورا و آرای عمومی؟ یا خدا و رسولش صلی الله علیه وآله وسلم؟در پاسخ این سؤال باید گفت:1- عقل، که ما را به منبع مورد اعتماد و دور از خطا و اشتباه می خواند، قادر به تشخیص فرد و مصداق آن نیست.2- تعیین فردی به عنوان جانشین از طریق شورا و آرای عمومی، از سه حالت خارج نیست.الف یا آن فرد از نظر علمی و تقوایی در سطح مردم است.ب یا آن فرد از نظر علمی و تقوایی پایین تر از مردم است.ج یا آن فرد از نظر علمی و تقوایی بالاتر از مرد است.اگر فرد حالت اول و دوم را داشته باشد، انتخاب او لغو است، زیرا در حالت اوّل، 3قادر نیست بیش از آنچه مردم می دانند، به آنها بیاموزد و برای آنها الگو باشد، و در حالت دوّم، خود، محتاج به آموختن از مردم است. پس، در هر دو حالت، مورد اعتماد نیست و صلاحیت رهبری را ندارد.ودرحالت سوّم اگربالاتربودن از مردم فقط دریک یاچند رشته از علم وتخصص باشد ودربسیاری ازمسائل مهم مربوط به دین و حیات انسانی ناآگاه باشد، چنین فردی صلاحیت نداردبه عنوان جانشین و منبع مورداعتماد دربیان سنّت رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم واحکام سیاسی، عبادی، معاملاتی، اخلاقی باشد، وعملش نیزحجّت نیست.سؤال: قرآن مجید، ما را امربه مشورت کرده است [5] ؛ و اگر کسی را از طریق شورا و یا آرای عمومی برگزینیم، به حکم قرآن عمل کرده ایم.

و باید از او اطاعت کنیم. خواه عالم باشد یا نباشد؛ عادل باشد یا نباشد؛ در سطح مردم باشد یا پایین تر از مردم.پاسخ: در پاسخ به این سؤال، به چند مطلب اشاره می کنیم.اسلام، مکتبی است جامع که از جانب خدای حکیم و دانا بر نبی گرامی اش حضرت محمدصلی الله علیه وآله وسلم وحی شده است. پس، در این مکتب:الف احکام، باید درجهت تقویت وبقای آن باشدنه نفی وزوالش. ب احکام با هم تضاد نداشته باشند.ج غرض از فرستادن پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم و دین - که هدایت مردم و رساندن آنهابه قرب الهی است - حاصل شود.به عبارت دیگر، مردم درپرتو آن دین، به مقام عبودیّت نایل آیند؛ نه این که ازآن مقام خارج شوند.د پاسخگوی تمام مسائل فکری و عملی مردم در همه زمانها و مکانها - تا روز قیامت - باشد.ه محل اعتماد وتکیه گاه مظلومین و علیه ظالمین و ستمگران باشد.باتوجه به چند نکته فوق، اگرفرد منتخب شورا ویا آرای عمومی - که به عنوان مقام امامت و جانشینی برگزیده می شود فردی باشد که در علم و عمل مورد اعتماد نباشد، آیا نکات فوق تحقق خواهند یافت؟ و مردم هدایت خواهند شد؟ به مشکلات مردم در مسائل، پاسخ داده خواهد شد؟ و آیا تکلیف مردم در برابر خدای یکتا معین خواهد گشت؟ و مظلومین به حقوق خودشان دست خواهند یافت؟ وآیا حدود الهی جاری خواهد شد؟ و مردم به مقام عبودیت خدای متعال راه خواهند یافت؟!لحظه ای بیندیشید؛ پاسختان منفی خواهد بود. چون فردی که دور از علم و دانش و دور از تقوای الهی باشد، هرگز قادر نخواهد بود که بیان کننده

خواسته های الهی و سنت رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم باشد و الگوی فکری و عملی و تقوایی امت اسلام و جامعه الهی قرار بگیرد. اگر آیه و أمرُهم شوری بینهم می گوید: در امور اجتماعی خود به مشورت بنشینید، آیه دیگری می گوید: لا ینال عهدی الظالمین [6] ؛ عهد و پیمان من به ستمگران نمی رسد. و نیز می فرماید: و مَن یعص اللَّه و رسولَهُ و یتعدَّ حدودَهُ یُدخِلُه ناراً خالداً فیها و له عذابٌ مُهینٌ [7] ؛ کسی که خدا و رسولش را نافرمانی کند و از حدود و احکام الهی تجاوز نماید، خداوند او را به آتشی افکند که همیشه در آن معذب است و همواره در عذاب خوار کننده و ذلت خواهد بود.ونیز: و من لم یحکُم بماأنزل اللَّه فاولئک هم الفاسقون [8] ؛ هرکه به خلاف آنچه ازطرف خداوند نازل شده، حکم کند، همانااز فاسقان است.و نیز: و من لم یحکم بما أنزل الله فاولئک هم الکافرون [9] ؛ هر کس مطابق آنچه خدا نازل فرموده است حکم نکند، از کافران خواهد بود.و نیز: و من لم یحکم بما أنزل الله فاولئک هم الظالمون [10] . و آیات بسیاری که نهی از فحشا و منکرات می کند.اگر آیه و أمرهم شوری بینهم را مطلق گرفته و منتخب شورا را امام و جانشین رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم بدانیم، هر چند ناآگاه و تهی از تقوی الهی شد، نتیجه اش این خواهد بود که: تمام آیاتی که ما را از پیروی فاسق، جاهل، ظالم و از معصیت خدا و.. نهی کرده است، کنار بگذاریم. و این، نقض دین است به وسیله خودش و نقض غرض است از

آمدن پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم و دین. در صورتی که چنین مطلبی را بپذیریم، حکمت خدا را نادیده گرفته و یا عملاً منکر آن شده ایم. در حالی که علم داریم به این که خدای متعال، کمال مطلق بوده و از او فعلی خلاف حکمت صادر نمی شود.پس، باید آیه و أمرهم شوری بینهم را در کنار این آیات قرار داده و بگوییم: فرد دور از شرایط لازم جانشینی رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم از مصادیق این آیه نیست و انتخاب فرد دارای شرایط عالم، عادل و معصوم از توان شورا و آرای عمومی خارج است، زیرا شناخت چنین فردی از طریق تجربه و تعقل غیر ممکن است.پس، مأمور و مکلفیم که راه خدا و رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم را برویم. و بعد از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم به شخصی اقتدا کنیم که الگوی فکری و عملی ما در معارف الهی و سنت و سیره رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم باشد، تا غرض از دین که رسیدن به قرب الهی و ظهور فعلی انسانیت است تحقق یابد. قل أطیعواالله و الرسول فإن تولّوا فإنّ اللَّه لا یحب الکافرین [11] ؛ بگو ای پیامبر! : خدا و رسولش را پیروی کنید، پس، اگر از فرمان آنها سرپیچی کردند، به کفر گرویده اند، پس به راستی که خداوند کافران را دوست ندارد.اگر دین خدا به دست غیر اهلش رهبری شود، تبدیل به دینی غیر الهی خواهد شد و آن گاه مشمول این آیه قرار خواهیم گرفت: أفغیر دین اللَّه یبغون.. [12] ؛ آیا در جستجوی غیر دین خدا هستند؟ و مَن یبتغ

غیر الاسلام دیناً فلن یقبل منه و هو فی الاخره من الخاسرین [13] ؛ و کسی که جز اسلام، دینی را اختیار کند، هرگز از او پذیرفته نمی شود و در آخرت از زیانکاران خواهد بود.برای شناخت فرد معصوم - که در بیان مسائل نظری و عملی دین مورد اعتماد باشد - بعد از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم یک راه وجود دارد و آن، معرفی خدا به پیامبرش و ابلاغ آن حضرت صلی الله علیه وآله وسلم به مردم است.در فصل بعدی، به این مطلب خواهیم پرداخت که آیا خداوند چنین شخصی را توسط رسولش صلی الله علیه وآله وسلم به مردم معرفی فرموده یا نه؟

فوق، آیا نسبت سکوت دادن به پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم در مسأله خلافت، صحیح است؟2- نسبت سکوت دادن به پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم در امر خلافت، انکار حدیث ثقلین، حدیث منزلت، حدیث غدیر و احادیث بسیاری است که اهل سنت در کتب صحّاح و مسندهای خود آورده اند. و کسانی که نسبت سکوت به پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم می دهند، به بیان عمر در روز عید غدیر توجه ندارند که پس از آن که رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: من کنت مولاه فهذا علی مولاه پیش آمده و گفت: بَخّ بَخّ لک یابن ابی طالب أصبحت مولای و مولی کل مؤمن مسلم قال فأنزل الله الیوم اکملت لکم دینکم [17] . 3- حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم طبق احادیثی، بیان فرموده اند: زمین در هیچ زمانی از حجت خالی نیست [18] و دین اسلام تا قیامت برپاست و دوازده خلیفه - که همه از قریش اند - بر شما حاکم هستند [19] اگر حجت خدا و آن دوازده خلیفه رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم از سوی پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم تعیین نشده باشند، آیا بیان مزبور، جز ایجاد تحیرّ در میان امت اسلام نتیجه ای خواهد داشت؟! و آیا می توان به رسول رحمت صلی الله علیه وآله وسلم نسبت داد که او با بیانش ایجاد تحیّر کرده و خلفای بعد از خود را معرفی نفرموده و در این مورد سکوت کرده است؟!4- غرض عالی و هدف نهایی اسلام از حکومتداری، ایجاد جوّ معنوی و رساندن انسانها به مقام بلند انسانی و اتمام حجت الهی بر آنهاست و این غرض و هدف جز با

وجود امام معصوم تحقق نمی یابد و بر رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم لازم است برای تحقق آن هدف نهایی در امر خلافت سکوت نکنند.قبل ازاین که اشاره ای به احادیث پیرامون تعیین حجت داشته باشیم، این نکته را یادآور میشویم که رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم اهل بیت خویش رابه عنوان الگو واسوه درمعرفت وعبودیت - که تنهابا تمّسک به آنان می توان از گمراهی نجات یاف ت - معرفی فرموده است.حدیث ثقلین و آیه تطهیر و حدیث اهل بیت من، امانی برای اهل زمین هستند. شاهدی روشن بر نفی سکوت رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم در مسأله جانشینی است.

علیه وآله وسلم فرمود: إنّی تارک فیکم الثقلین کتاب الله عزّوجلّ و عترتی أهل بیتی ألا وهما الخلیفتان من بعدی و لن یفترقا حتی یردا علیّ الحوض [21] ؛ من در میان شما دو چیز پرارزش و گرانبها می گذارم: کتاب خدا قرآن ؛ و عتر ت و اهل بیت من. آگاه باشید که این دو، جانشین بعد از من هستند و هرگز از یکدیگر جدا نمی شوند تا این که در کنار حوض بر من وارد شوند.این حدیث، با صراحت تمام بیان می دارد که پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم هدایت و تعالی انسان را تنها در صورت حاکمیت قرآن و اهل بیت علیهم السلام تضمین می کند. گمراه نشدن و به انحراف نرفتن، مشروط به پناه بردن و رجوع کردن به قرآن و اهل بیت علیه السلام است. امت اسلام و همه انسانها، بعد از پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم با رجوع به اهل بیت می توانند به احکام الهی و معارف دینی و صراط مستقیم آشنا شده و با تمسّک به آنها راه هدایت را بپیمایند تا به مطلوب الهی برسند.

در مورد غیر آنها نداریم. و همین احتمال کافی است که در شناخت دین و چگونگی عبودیت خدا به غیر آنها روی نیاوریم.

بدور از عدالت و تقوی باشد لایق مقام رهبری نیست، زیرا حکومتداری عین دینداری، و دینداری عین حکومتداری است. برهان و دلیل بر این مطلب، اوّلاً: فطرت؛ ثانیاً: بیان قرآن و نیز احادیث رسیده از پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم می باشد.فطرت انسانی از پیروی فاسق و فاجر، منزجر و متنفر است؛ چنانکه از پیروی جاهل به احکام و معارف دوری می جوید، و عقل نیز چنین اطاعتی را زشت می شمارد. بدین جهت، عقل و طبع انسانی تمایل به جانب کسی دارد که جامع شرایط علم و تقوی و عدالت باشد. و با توجه به برهان معرفت و عبودیت، مصون از خطا، اشتباه و گناه باشد تا در تمام جهات و شؤون زندگی الگو قرار گیرد. آنچنانکه شخص رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم الگو قرار گرفت.قرآن در بسیاری از آیات، افرادی چون فرعون [26] و ابولهب [27] را که مصداق طاغوت و فاسق و.. هستند - مذمت کرده و رهبری آنها را باطل می داند و در آیاتی چند، افرادی را که به غیر آنچه خدا نازل فرموده، حکم می کنند، به عنوان فاسق [28] ، کافر [29] ، ظالم [30] قلمداد می کند. و حتی در آیه ای بیان می دارد که عهد و پیمان من - که خلافت الهی باشد - به ظالمین - به طور مطلق - نمی رسد [31] .چرا در اسلام، جاهل، فاسق، ظالم، کافر، طاغوت محکوم است و لیاقت رهبری ندارد؟پاسخ واضح است. و آن این که اینان در هواهای نفسانی فرو رفته اند و قادر نیستند انسان را به سمت اللَّه هدایت کنند و نمی توانند الگوی انسانی و معنوی در جهات فکری و عملی باشند. سیاست

اسلام اقتضا می کند که انسانها در جامعه به سمت اللَّه حرکت کنند تا به رشد انسانی رسیده و به غرض از آفرینش که عبودیت است، تحقق بخشند. و با رهبری چنان افرادی، تحقق این غرض غیر ممکن است.قرآن ما را به جانب کسانی دعوت می کند و رهبری کسانی را امضا می فرماید که چون نوح، ابراهیم، داود و محمدعلیهم السلام به سَمتِ اللَّه دعوت نمایند و در بین مردم به حق حکم کنند و جامعه را بر اساس معارف الهی تدبیر و سیاست کنند؛ و جلعنا منهم ائمه یهدون بأمرنا لمّا صبروا و کانوا بایاتنا یوقنون [32] ؛ و از آنان پیشوایانی قرار دادیم که به امر ما هدایت می کنند، چون که صبر کردند و به آیات ما یقین داشتند.در آیه فوق، سخن از امامان و رهبرانی است که از آزمایش الهی موفّق بیرون آمده اند و چون صبر کرده و به آیات الهی یقین دارند و به امر خدا هدایت می کنند، قادر هستند کاروان بشریت را به مطلوب برسانند، زیرا خود به غایت هستی قرب الهی رسیده اند؛ امّا کسانی که دور از شرایط رهبری الهی هستند، نه تنها کسی را به مطلوب نمی رسانند بلکه احتمال انحراف نیز در آنها وجود دارد و همین احتمال کافی است که عقل و طبع انسانی رهبری آنها را جایز نشمارد.علامه طباطبایی در ذیل آیه: واللَّهُ یؤتی ملکَهُ من یشاء [33] می فرماید: سلطنت در انحصار خداست و آن را بر اساس حکمت خویش به افراد مورد توجه اش که صالحان، عالمان و اولیا هستند و شرایط لازم الهی را جهت رهبری دارند، می بخشد. پس، کسی جز او حق تعیین خلیفه و سلطنت

را ندارد [34] . با توجه به مقدمه فوق، عقل و فطرت انسانی عمل و فکر کسانی را الگو قرار می دهد که از ویژگیهای خاص رهبری برخوردار باشند. و اهل بیت پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم، که عدل قرآن می باشند و تمسک به آنها سبب نجات از گمراهی است، و پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم آنان را به عنوان خلیفه و جانشین خویش در فکر و عمل معرفی فرموده است، باید شرایط خاصّ جانشینی را داشته باشند تا الگوی اندیشه و عمل قرار گیرند، و جمله إن تمسکتم بهما لن تضلوا شاهد روشنی است بر این که اهل بیت دارای ویژگیهای خاصی هستند و به هر کسی به صرف این که وابستگی خانوادگی با پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم دارد، نمی توان عنوان اهل بیت داد. و برای این که در مصداق اهل بیت اشتباه نکنیم، رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم در موارد بسیاری به تعیین افراد آن تصریح فرموده اند که به ذکر نمونه ای از احادیث رسیده از طریق اهل سنت اکتفا می کنیم [35] .انس بن مالک می گوید: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم شش ماه، هنگام صبح، بر در خانه فاطمه علیها السلام جهت انجام نماز صبح می گذشتند و می فرمودند: ای اهل بیت! وقت نماز است، نماز بپا دارید. آنگاه آیه شریفه انّما یرید اللَّه لیذهب عنکم الرجش أهل البیت و یطهرکم تطهیراً را تلاوت می فرمودند [36] .از جابربن عبداللَّه نقل شده که رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم امیرالمؤمنین، علی و امام حسن و امام حسین و فاطمه علیهم السلام را فرا خواند و از جامه اش بر آنها افکند پس آنگاه فرمود: اللهم هؤلاء اهلی،

هؤلاء اهلی ؛ خدایا! اینان اهل بیت من هستند؛ اینان اهل بیت من هستند [37] .از ابی سعید الخدری نقل شده است که: آیه إنما یریداللَّه.. درباره پنج نفر نازل شده: رسول خدا، علی، فاطمه، حسن و حسین علیهم السلام [38] . و نظیر این روایت از ابن عباس نیز نقل شده است [39] .عایشه، همسر رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم می گوید: در اوایل، روزی رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم در حالی که کسایی لباس بزرگ و رویی پشمین که منقوش از موی سیاه بود، بر دوش افکنده بودند از منزل خارج شدند. و در آن هنگام، حسن و حسین، فاطمه و علی علیهم السلام را یک یک فرا خواندند و آنها را در آن کسا وارد کرده سپس فرمودند: انّما یریداللَّه لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهر کم تطهیراً [40] . در توضیح این مطلب به چند نکته اشاره می کنیم:1- نکته بسیار ظریف در این احادیث اینست که حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم، کسایی را که بردوش داشتند برسر امیرالمؤمنین، فاطمه، حسن و حسین علیهم السلام افکندند وآنگاه فرمودند: اینان اهل بیت من هستند؛ وآیه انما یریداللَّه.. را تلاوت فرمودند. این عمل حضرت صلی الله علیه وآله وسلم برای این بود که هم برای افرادی که درآن جا حضور داشتند و هم برای آیندگان یقین حاصل شود که اهل بیت اختصاص به آن افراد داخل درکسا داشته و زنان آن حضرت را شامل نمی شود. و حضرت صلی الله علیه وآله وسلم با این عمل خویش، هرگونه شک وتردید درمورد اهل بیت را ازبین بردند. حتی وقتی که افرادی مثل ام سلمه، زینب ویا عایشه سؤال می کنندکه

آیا ما داخل دراهل بیت هستیم؟ حضرت پاسخ منفی میدهند وبراین جمله که شما برخیر هستید اکتفا می کنند.2- نقل این قضیه از اشخاص مختلف به صورتهای گوناگون، بیانگر و نشانه آنست که این عمل چندین مرتبه از پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم صادر شده تا آن را مهم و با اهمیت نشان دهد و به صورت خبری متواتر برای افراد آن عصر و آیندگان درآورد تا شبهه ای در این که اهل بیت کیستند به وجود نیاید.3- در برخی از احادیث، آمده است که رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم شصت روز هنگام طلوع فجر بر در خانه فاطمه علیها السلام می ایستاد و آنان را برای نماز صدا زده و آیه إنّما یرید اللَّه لیذهب عنکم الرجس.. را تلاوت می فرمود. و در خانه فاطمه جز علی و حسنین علیهم السلام نبودند. تکرار این عمل و تلاوت آن آیه، اولاً: به خاطر اهمیت مسأله اهل بیت علیهم السلام؛ و ثانیاً برای رفع هر گونه شبهه در مصداق اهل بیت؛ و ثالثاً اتمام حجت بر امت اسلام در مورد احترام و محبت به اهل بیت علیهم السلام است.4- نکته دیگر در معرفی اهل بیت و انحصار آنان در افرادی محدود از خاندان و خویشاوندان، حکمتی است که براهل عقل پوشیده نیست. و آن این که رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم برای غرض و هدف بزرگی، مسأله اهل بیت را مهم شمرده است و حدیث ثقلین، حدیث منزلت، حدیث غدیر و احادیث دیگر بیانگر آن هدف بزرگ هستند و آن طرح مسأله ولایت و خلافت بعد از خود اوست. بعد از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم تنها کسانی قادر هستند

الگو در بیان احکام، اداره امور مردم و جامعه، تقوا و انسانیت و الگوی در اندیشه و عمل قرار گیرند که افرادی خاص از خاندان حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم بوده باشند.اگر وجود این نکته رانادیده بگیریم، فایده قابل توجهی برآن همه اصرار وتأکید پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم وجود نخواهد داشت. وتا مصلحت عظیم و هدفی مهم بریک امرمترتب نباشد شخصیت بزرگی چون رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم برآن اصرار وتأکید نمی کند آنهم به حدّی که یک قضیه را شصت روزبه هنگام طلوع فجر تکرارکند؛ در غدیر، جمعیت عظیمی رادرآفتاب داغ و سوزان عربستان نگهدارد. و بارها به معرفی اهل بیت بپردازد و آنها رامنحصر دراشخاص محدود از خاندانش نماید.به هر حال، اصل یکی بودن حکومتداری و سیاست با عدالت و علم و تقوا در اسلام اقتضا می کند که پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم به معرفی اشخاص صاحب صلاحیت بپردازد. و آن اشخاص، اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام هستند که آیه: انّما یرید الله لیذهب عنکم الرجس أهل البیت و بسیاری از آیات دیگر درباره آنان نازل شده است. و حدیث ثقلین و بسیاری از احادیث دیگر در فضیلت و مقام ولایت و خلافت آنان از ناحیه رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم صادر شده است.رسول گرامی اسلام، حضرت محمدصلی الله علیه وآله وسلم به بیان حدیث غدیر و منزلت و ثقلین و تفسیر آیه إنّما یریداللَّه.. اکتفا نکردند؛ بلکه به طور صریح به بیان خلفای بعد از خود پرداختند و آنها را دوازده نفر شمردند، که به عنوان نمونه به ذکر چند حدیث اشاره می کنیم.

یا علی! تو وصی من هستی، جنگ با تو جنگ با من؛ و صلح با تو صلح با من است. و تو امام و پیشوا، و پدر امامان هستی، ائمه ای که بعد از تو یازده نفرند، آنان پاک و معصومند و از آنهاست کسی که زمین را پر از قسط و عدل می کند. پس، وای بر کسانی که آنان را دوست نداشته باشند. ای علی! اگر فردی تو و فرزندانت را به خاطر خدا دوست بدارد، خداوند او را با تو و با فرزندانت محشور می فرماید. و شما با من در درجات بلند هستید. و تو قسیم بهشت و جهنمی. دوستان خویش را به بهشت و دشمنات را به جهنم وارد می کنی [41] . در تفسیر آیه والسماء ذات البروج از اصبغ بن نباته روایت شده که گفت: از ابن عباس شنیدم که گفت: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: آسمان، من هستم و برجها، ائمه از اهل بیت و عترتم هستند. اوّل آنها علی علیه السلام و آخرشان مهدی علیه السلام است و هم آنها دوازده نفرند [42] .

تطبیق شده است و این تطبیق دو صورت دارد: یا انطباق به لحاظ اینست که آنها مصداق بارز و روشن آیه هستند و یا انطباق به لحاظ وجود یک ویژگی خاص در آنهاست. به عبارت دیگر، آیه منحصر به اهل بیت است و شامل غیر آنها نمی شود.از ابن مسعود روایت شده که رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: دعوت و رهبری مردم به من و به علی علیه السلام منتهی شد. هیچ کدام از ما بتی را نپرستیده و سجده نکرده است. به همین جهت، خداوند مرا پیامبر و علی علیه السلام را وصی قرار داد [44] . این که رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم دعوت ابراهیمی را منتهی به خود و علی علیه السلام دانستند گویای اینست که شرایط امامت همان گونه که در من جمع است در(امیرالمؤمنین )علی علیه السلام جمع است.رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم ازفضایلی که شرط امامت است برخوردار میباشند. فضایلی که از جمله آنها عصمت وخروج از ظلم وبت پرستی است. وجمله انتهای دعوت به علی واین که او هرگزبتی را سجده وپرستش نکرده است، این فضیلت رابرای علی علیه السلام به عنوان مصداق بارز اهل بیت علیهم السلام به اثبات می رساند.

قطب در توصیف امت می گوید: این امت، خود بر حق ثابت است و در هر زمان و فرصتی عامل به حق می باشد و نگهبان امانت خدا در زمین است [47] . مسلّم است که منظور مطلق امت نیست، زیرا تمام امت که شامل همه مردم مسلمان می شود، دارای ویژگی فوق که سید قطب بیان می کند نیستند. باید شخص یا گروهی خاص باشند که عامل به حق و پاسدار امانت الهی در زمین باشند. و مناسب بود که سید قطب مصداق چنین امتی را بیان می کرد.فخر رازی در تفسیرش این حدیث را بیان داشته که پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: إنَّ من أُمتی قوماً علی الحق حتّی ینزل عیسی ابن مریم [48] . ؛ براستی از امت من گروهی بر حق هستند و به حق هدایت می کنند تا آن گاه که عیسی بن مریم از آسمان فرود آید.این حدیث، امت را اختصاص به گروهی خاص داده که بر حق هستند. و آنها کسانی هستند که اگر مردم به آنان چنگ بزنند و به افکار و اعمالشان روی آورند هرگز گمراه نخواهند شد. چنانکه در حدیث ثقلین بیان شده است.

رجسی پاک و منزه هستند.از ابن بریده و ابن عباس روایت شده است که صراط مستقیم، محمّدصلی الله علیه وآله وسلم و اهل بیت آن حضرت هستند [49] . از جابربن عبدالله روایت شده که رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: خداوند علی و همسر و فرزندانش را حجت خود بر خلق قرار داد و اینان درهای علم، در میان امت من هستند. کسی که به وسیله اینها هدایت شود به صراط مستقیم هدایت شده است. [50] . امام باقرعلیه السلام فرمود: ..نحن الطریق الواضح و الصراط المستقیم الی اللَّه.. [51] . ؛ ما راه روشن و صراط مستقیم به سوی خدا هستیم..

وآله وسلم می باشند.در برخی از احادیث که راجع به ثقلین وارد شده، از قرآن به حبل الله تعبیر شده است. و اهل بیت علیهم السلام عدل قرآن می باشند و از این رو حبل اللَّه نیز هستند. چنانکه احادیث و روایاتی نیز بدان تصریح دارد.سعید بن جبیر از ابن عباس - رضی اللَّه عنهما نقل کرده که گفت: در محضر پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم بودیم. شخص اعرابی وارد شد و از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم سؤال کرد: حبل اللَّه در واعتصموا بحبل اللَّه که باید بدان چنگ بزنیم چیست؟ پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم دست مبارک خود را بر دست امیرالمؤمنین، علی علیه السلام زد و فرمود: به این چنگ بزنید که او ریسمان محکم خداست [59] .از امام باقرعلیه السلام روایت شده که در تفسیر آیه واعتصموا.. فرمود: ما ریسمان الهی هستیم [60] . ألم ترکیف ضرب الله مثلاً کلمهً طیبه کشجره طیبه أصلها ثابت و فرعها فی السّماء تؤتی أکلها کلَّ حین بإذن ربّها.. [61] . آیا نمی نگری که خداوند چگونه مثل زده و فرموده است که کلمه طیب و پاک مثل درخت طیب است که اصلش ثابت و فرع آن در آسمان است..عبدالرحمن بن عوف می گوید: از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم شنیدم که فرمود: درخت، من هستم و فاطمه علیها السلام فرع آن؛ و علی علیه السلام بارور کننده آن؛ و حسن و حسین علیهما السلام میوه آن و پیروان ما برگهای آن می باشند. و ریشه درخت در بهشت عدن و باقی مانده آن در بقیه بهشتهاست [62] . سلام الخثمعی می گوید: بر امام باقرعلیه السلام وارد شدم. و از آن حضرت، از اصلها ثابت

و فرعها فی السماء سؤال کردم، فرمود: ای سلام! شجره محمدصلی الله علیه وآله وسلم است و فرع، علی امیرالمؤمنین علیه السلام و میوه، حسن و حسین علیهما السلام و شاخه، فاطمه علیها السلام است و شعب این شاخه، ائمه از فرزندان فاطمه علیها السلام هستند و ورق و برگ آن، شیعیان ما و دوستداران ما اهل بیت می باشند. آن هنگام که فردی از پیروان ما می میرد، برگی از این درخت ساقط می شود و آن هنگام که از محبین ما فرزندی متولد می شود، مکان آن برگ، برگی سبز می شود.عرض کردم: ای پسر رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم! پس معنای تؤتی أکلها کل حین بإذن ربّها چیست؟فرمود: منظور، ائمه علیهم السلام هستند که شیعیان خویش را در هر حج و عمره به حلال و حرام آگاه می کنند [63] . اسلام بر بنیان توحید و خداپرستی گذاشته شده است. واین همان اصل ثابتی است که اساس دعوت پیامبران علیهم السلام و دعوت رسول گرامی اسلام، حضرت محمدصلی الله علیه وآله وسلم را تشکیل می دهد.اصل وحدانیت اصلی ثابت بوده و هرگز زایل نمی شود. رسالت پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم بر این اصل ثابت نهاده شده است و درختی که بر چنین ریشه ای ثابت و استوار باشد. محکوم زمان و مکان و تحولات نمی شود. آنانی که به رسالت پیامبر - که دارای عنوان شجره طیبه است، پناه می آورند وقتی خواهند توانست در پناه آن به مقام آرامش و اطمینان راه یابند و از این شجره پاک استفاده عالی بکنند که به شاخه های آن بیاویزند و خود برگی از آن شاخه ها شوند. و شاخه های رسالت، همان ولایت اهل بیت علیهم السلام است و برگ همیشه

بر شاخه و فرع قرار دارد و اگر ما فرع را از شجره جدا کنیم، درخت بدون فرع و شاخه، نه برگی خواهد داشت و نه میوه ای.آیه فوق، بر این نکته بسیار مهم تکیه دارد که ولایت از رسالت جدانیست و بدون ولایت به رسالت نمی توان راه پیدا کرد. و در واقع، جدا شدن از فرع، نه تنها جدا شدن از شجره است، که جدا شدن از ریشه و اصل ثابت یعنی توحید و وحدانیت می باشد. وإنی لغفارٌ لمن تاب و امَنَ و عملَ صالحاً ثم اهتدی [64] . به راستی که من بسیار آمرزنده کسی هستم که توبه کند و ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد و سپس هدایت یابد.از ابی ذر نقل شده است که درباره آیه إنی لغفار.. گفت: منظوراز لمن امنَ.. ایمان به آنچه پیامبر عظیم الشأن حضرت محمدصلی الله علیه وآله وسلم آورده و نیز انجام واجبات می باشد. و در مورد ثم اهتدی می فرماید: راه و هدایت به دوستی آل محمدصلی الله علیه وآله وسلم پیدا کند وارد شود [65] .امام باقرعلیه السلام راجع به آیه فوق فرمود: ثم اهتدی یعنی، به ولایت ما اهل بیت هدایت یابد [66] .امام باقرعلیه السلام همچنین می فرماید: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم روزی ازمنزل خارج شدند درحالی که آیه إنی لغفار.. ثم اهتدی راقرائت می کردند، سپس به علی بن ابی طالب علیه السلام فرمودند: هدایت با ولایت تواست [67] . علامه بزرگوار طباطبایی در تفسیر پر ارزش المیزان می فرماید: مراد از ولایت در حدیث، ولایت امر مردم در دین و دنیایشان است. و این ولایت همان مرجعیت در گرفتن معارف دین و قوانین دینی و

در اداره امور اجتماع می باشد. و بر اساس نص قرآن در امثال این آیه مبارکه: ألنبی أولی بالمؤمنین من أنفسهم این ولایت برای شخص رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم است؛ سپس برای اهل بیت و عترت آن حضرت صلی الله علیه وآله وسلم، قرار داده شده است مثل آیه ولایت، حدیث متواتر ثقلین، حدیث منزلت و نظائر این دو.و آیه هر چند در میان آیاتی واقع شده است که بنی اسرائیل را مخاطب قرار داده و ظاهر آیات چنین است، لکن آیه مقید به چیزی نیست که آن را اختصاص به بنی اسرائیل بدهد. و مانع جریانش در غیر آنها باشد. پس آیه در غیر اینها جاری است، آنچنانکه در مورد اینها جاری است.امّا جریان آیه در مورد بنی اسرائیل بدان جهت است که برای موسی علیه السلام امامتی از سنخ این ولایت که برای غیر او از انبیا وجود داشته، ثابت بوده است. پس، بر امت اوست که به او هدایت یابند وتحت ولایت او داخل شوند.و امّا جریان آیه در غیر بنی اسرائیل بدان جهت است که آیه عام بوده واختصاص به گروهی دون گروه دیگر ندارد. پس این آیه مردم را به ولایت حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم در زمان حیات آن حضرت دعوت می کند. وبعد از ایشان به ولایت ائمه از اهل بیت وعترت اوعلیهم السلام هدایت می کند.. [68] .

که مکرر در قرآن کریم، ذکر برخود قرآن نیز اطلاق شده است [71] بنابراین، مصداق اهل ذکر در این امت، اهل قرآن است. بخصوص با قرینه ذیل آیه شریفه در سوره نحل: و انزلنا إلیک الذکر لتبیّن للناس ما نزل الیهم.. و لذا، از این آیه ظاهر است که اهل ذکر، اهل قرآن هستند. و اهل قرآن همان افرادی می باشند که حدیث ثقلین آنها را عدل قرآن قرار داده است. و هم آنان اهل بیت پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم هستند. که در سوره طلاق آیه 10، ذکر بر آن بزرگوار علی الظاهر اطلاق شده است. و بعد از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم آنها مرجع سؤال مردمند. پاسخ مطمئن و تضمین شده را که مطابق با وحی باشد آنها به مردم می دهند.اهل ذکر در این آیه شامل تمام مسلمانان نمی شود، زیرا مسؤول عنه کسی است که عالم و عارف به قرآن و سنت باشد و تمام مسلمانان، عالم به معارف الهی و احکام دینی و آشنا به قرآن نیستند. به همین جهت، اهل ذکر در آیه کسانی هستند که در حدیث ثقلین از آنها به عترت و اهل بیت تعبیر شده و عدل قرآن می باشند و لذا اشخاص در گرفتن دین از اینها هدایت خواهند شد و هرگز گمراه نخواهند گشت.حرث گفت: از علی علیه السلام پیرامون این آیه سؤال کردم، فرمود: به خدا سوگند، به راستی ما اهل ذکر هستیم، ما اهل علم هستیم، ما معدن تأویل و تنزیل هستیم. به حقیقت از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم شنیدم که می فرمود: من شهر عِلمم و علی درِ آن است. پس، کسی که

خواهان علم است، باید از درِ آن وارد شود [72] .

براستی ترا بخشیدم. و این همان کلماتی است که بر اساس آن خدای تعالی فرمود: فتلقی ادم من ربه کلمات فتاب علیه.. [75] .

اقدام به مباهله کنم و اینان بهترین بندگان خدا هستند. پس، به واسطه اینها بر نصارای نجران غالب شدم [78] . ابن سعید خدری گفت: وقتی آیه ندع ابناءنا.. نازل شد، رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم با علی و فاطمه و حسن و حسین برای مباهله خارج شدند [79] .آیه فوق در مورد مباهله پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم با نصارای نجران به سرپرستی عاقب و سید نازل شد که پس از حضور حضرت با اهل بیت علیهم السلام قادر به مباهله نشدند.عامربن سعد از پدرش نقل کرده که گفت: وقتی که آیه ندع أبناءَنا نازل شد، رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم، امیرالمؤمنین، فاطمه، حسن و حسین علیهم السلام را به نزد خویش خوانده و فرمودند: خدایا اینها اهل من هستند [80] .

نزد خداوند برای امّت اسلام روشن ساخت.در این جا به بیان برخی احادیث وارده از اهل تسنن و مورد تأیید شیعه می پردازیم.این احادیث به طور تفصیل در کتاب احقاق الحق ج 9 با سندهای مختلف و به نقل از کتب مختلف اهل سنت جمع آوری شده است.

به زودی بعد از من فتنه ها ظاهر می شود. سلمان عرض کرد: در آن هنگام تکلیف چیست؟ فرمود: بر شما باد که به شیخ پناه ببرید. گفتیم: شیخ کیست؟ فرمود: علی بن ابی طالب عرض کردیم: اگر علی علیه السلام دار فانی را وداع کرد، چه کنیم؟ فرمود: بر شما باد به دو سبط من حسن و حسین علیهما السلام. - اگر این دو رحلت کردند؟- بر شما باد که به اهل بیت پیامبرتان پناه ببرید. براستی که اینان شما را در گمراهی داخل نمی کنند و از هدایت خارج نمی سازند؛ پس، با اینها باشید [85] .

نوشته شده از نور را مشاهده فرمود. من محمود و این محمد؛ من اعلی و این علی؛ من فاطر و این فاطمه؛ من محسن و این حسن. و احسان از من و این حسین می باشد.علیهم السلام. جبرئیل گفت: ای آدم! این اسماء را حفظ کن که همانا توبه آنها احتیاج پیدا خواهی کرد. وقتی که آدم فرود آمد، سیصد سال گریه کرد. سپس خدا را به این اسماء خواند و عرض کرد: ای پروردگار! به حق محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین؛ یا محمود، یا اعلی، یا فاطر، یا محسن، مرا ببخش و توبه ام را بپذیر. به آدم علیه السلام وحی شد: اگر آمرزش تمام فرزندانت را از من خواسته بودی همه آنها را می بخشیدم [91] .

به هیچ کس نخواهد بخشید: من خاتم پیامبران و گرامی ترین آنها نزد خدا و دوستدارترین مخلوق به خدای عزوجل هستم؛ من پدر تو، و وصی من بهترین اوصیا و دوستدارترین آنها به خدا می باشد و نیز او شوهر توست. و شهید ما، بهترین شهدا و دوستدارترین آنان به خداست، که آن عموی تو حمزه فرزند عبدالمطلب و عموی پدر تو عموی شوهر تو می باشد. و از ماست کسی که دارای دو بال سبز است و در بهشت هر کجا بخواهد با فرشتگان پرواز می کند و آن پسر عموی پدرت و برادر شوهرت هست. و دو سبط این امت از ماست و آن حسن و حسین علیهما السلام دو فرزندت هستند و آنها دو آقای جوانان اهل بهشت هستند. به خدایی که مرا به حق مبعوث به رسالت فرمود، پدرشان علی بهتر از آن دو هست.ای فاطمه! به خدایی که مرا به حق برانگیخت، مهدی امت از این دو می باشد. آن هنگام که نظم و نظام اجتماعی از هم بپاشد و فتنه ها آشکار گردد و راهها ناامن شود، و گروهی گروه دیگر را غارت کند؛ بزرگ به کوچک رحم نکند و کوچک احترام بزرگتر نگاه ندارد، خدای - عزوجل - کسی را برانگیزد که قلعه های گمراهی و قلبهای قفل شده را فتح نماید. مهدی، در آخر زمان قیام به دین می کند چنانکه در اول زمان، من به آن قیام کردم. و دنیا را پر از عدل می گرداند چنانکه پر از ستم گشته باشد.ای فاطمه! محزون مباش و گریه مکن که خدای - عزوجل - از من به تو مهربانتر و رؤوف تر است و این به خاطر مقام

و عظمتی است که تو در نزد من داری و جایگاه تو در قلب من است. و خدا تو را به علی علیه السلام تزویج کرد، زیرا او با شرافت ترین اهل بیت تو در حسب، گرامی ترین آنها در منصب ولایت ، مهربانترینشان با مردم، عادلترین آنها در مساوات و بیناترین آنها در قضایا و حوادث و احکام است. و از پروردگارم -عزوجل- خواستم تو اولین کسی باشی که از اهل بیت من و آل علی به من ملحق می شود. وقتی پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم قبض روح شد، فاطمه علیها السلام بعد از رحلت پدر بزرگوارش بیش از هفتاد و پنج روز زندگی نکرد و خدا او را به پدرش رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم محلق ساخت [92] .

علی بن ابی طالب علیه السلام؛ از محمد بن احمد العجمی، سال 10555- مناقب علی بن ابی طالب علیه السلام؛ از ابی الفرج عبدالرحمن بن الجوزی، متوفی سال 5976- مناقب علی بن ابی طالب علیه السلام؛ از فقیر عینی که در هند به طبع رسیده است.7- مناقب علی بن ابی طالب علیه السلام؛ از ترمذی [116] .8- شواهد التنزیل لقواعد التفضیل فی الایات النازله فی أهل البیت علیهم السلام؛ - تألیف الحافظ الکبیر عبیدالله بن عبداللَّه بن احمد المعروف بالحاکم الحسکانی الحداد الحنفی النیسابوری، از علمای قرن پنجم هجری.9- ترجمه الامام علی بن ابی طالب؛ تصنیف العالم الحافظ ابی القاسم علی بن الحسن بن هبه اللَّه الشافعی، المعروف بابن عساکر 3جلد 10- المناقب، تألیف الموفق بن احمد بن محمد المکی الخوارزمی، المتوفی سنه 568 ه11- فرائد السمطین فی فضائل المرتضی و البتول و السبطین و الأئمه من ذریّتهم علیهم السلام تألیف: شیخ الاسلام المحدث الکبیر ابراهیم بن محمد بن المؤید بن عبداللَّه بن علی بن محمد الجوینی الخراسانی؛ از غلمای قرن هفتم و هشتم هجری.12-احقاق الحق، تألیف القاضی السیدنورالله الحسینی المرعشی اتهستری الشهید، که احادیث منقول ازکتب اهل سنت رابه تفضیل بیان داشته است وج 3 الی 8 آن به فضائل امیرالمؤمنین علی علیه السلام اختصاص دارد.13- فضایل الخمسه، تألیف سیدمرتضی حسینی فیروزآبادی، این کتاب نیز احادیث نقل شده در کتابهای اهل سنت در فضائل اهل بیت را جمع آوری کرده است و ج 2 و 3 آن به فضائل حضرت علی علیه السلام اختصاص دارد.14- غایه المرام، تألیف علامه بحرانی، که احادیث نقل شده از اهل سنت و شیعه در فضائل اهل بیت علیهم السلام را جمع آوری نموده است.

حوشب گفت: نزد ام سلمه بودم که ابوثابت غلام آزاد شده امیرالمؤمنین علیه السلام از ام سلمه اجازه گرفت وداخل خانه شد. ام سلمه گفت: ای اباثابت! آن هنگام که قلبهابه جایگاهشان به پرواز درآیند، قلب تو به کجا پرواز می کند؟ گفت: از علی علیه السلام پیروی می کنم. ام سلمه گفت: به(اطاعت از )حق توفیق یافته ای؛ قسم به خدایی که جانم در دست اوست، از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم شنیدم که می فرمود: علی با قرآن است وقرآن با علی؛ این دوهرگز از یکدیگر جدا نمی شوند تا درکنار حوض برمن وارد شوند [117] .رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم در موارد متعددی از جمله در حال بیماری که به فوت منجر شد، فرمود: ای مردم! بزودی از میان شما می روم.. آگاه باشید؛ براستی، من در میان شما قرآن و عترت و اهل بیتم را جانشین قرار می دهم. سپس دست امیرالمؤمنین علیه السلام را گرفته، بلند کرده و فرمودند: این علی علیه السلام با قرآن است وقرآن با علی است. ازیکدیگر جدا نمی شوند تا در کنار حوض برمن وارد شوند. پس، مسائل و مشکلات را ازآن دو سؤال کنید و راه حل بخواهید [118] .

را به دشمنی گرفته؛ کسی که علی علیه السلام را محبوب خویش قرار دهد، مرابه دوستی گرفته وکسی که محبّت مرا داشته باشد، خدا رابه دوستی برگزیده است [129] . علی علیه السلام یاری کننده رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم استابی هریره و ابی صالح و ابن عباس گفته اند و نیز امام صادق علیه السلام فرمود که آیه أیّدک بنصره و بالمؤمنین [130] . درباره علی علیه السلام نازل شد و در این مورد، رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: نوشته ای را بر عرش دیدم که چنین بود: معبودی جز اللَّه نیست وبرای او شریک وجود ندارد. محمدصلی الله علیه وآله وسلم بنده و رسول من است، او رابه علی بن ابی طالب علیه السلام تأیید کردم و یاری نمودم [131] . ابی الحمراء گفت: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: در سفر معراج مشاهده کردم که بر عرش نوشته شده بود: معبودی جز من نیست. محمد رسول خداست و او رابه علی تایید و یاوری کردم [132] .

امروز دین شمارابرایتان کامل کردم ونعمت خود رابرشما به اتمام رساندم. پس رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: اللَّه اکبر براکمال دین واتمام نعمت وخشنودی پروردگار به رسالت من و ولایت علی علیه السلام .آن گاه به مردم فرمود: کسی راکه من مولا وسرپرست او هستم، علی مولا وسرپرست اوست [139] .

عزوجل -: قل کفی باللَّه شهیداً بینی وبینکم و من عنده علم الکتاب سؤال کردم؛ فرمود: کسی که تمام علم کتاب نزد اوست، برادرم علی بن ابی طالب علیه السلام است [145] . ابن عباس گفت: من عنده علم الکتاب علی علیه السلام است؛ براستی او عالم به تفسیر وتأویل وناسخ ومنسوخ بود [146] .قیس بن سعدبن عباده گفت: ومن عنده علم الکتاب ، علی علیه السلام است.معاویه بن ابی سفیان گفت: منظورعبداللَّه بن سلام است. سعددر پاسخ می گوید: درآیه جزاین نیست که توانذارکننده ای وبرای هر قومی هدایت کننده ای است وآیه آیا کسی که دارای بینه ازجانب پروردگارش هست وشاهدی ازخودش براو می آید ، هدایت کننده و شاهد امیرالمؤمنین علیه السلام است، زیراپیامبرصلی الله علیه وآله وسلم او رادر روزغدیربه مقام ولایت وجانشینی منصوب کرد وفرمود: کسی که من مولا وسرپرست او هستم، علی مولا وسرپرست اوست. وفرمود یا علی! نسبت تو به من، همچون نسبت هارون به موسی علیه السلام است؛ جزاین که بعد ازمن پیامبری نیست. تو پیامبرنیستی؛ ولی مقام ولایت وجانشینی ودیگرشروط امام را داری . معاویه باشنیدن سخن قیس ساکت شد وقدرت ردّ آن را نداشت [147] .قیس بن عباده در پاسخ معاویه که گفت: و من عنده علم الکتاب ، عبدالله بن سلام است، به آیه انما أنت منذر و لکل قومٍ هاد [148] . و آیه أفمن کان علی بینّه من ربه و یتلوه شاهدٌ منه [149] . که درباره امیرالمؤمنین علیه السلام نازل شده است، تمسک می جوید. بدان جهت که می خواهد به معاویه بفهماند، ای معاویه! آن کسی شایسته است مصداق روشن آیه و من عنده علم الکتاب باشد که شاهد و گواه بر رسالت پیامبرصلی الله

علیه وآله وسلم و هادی امت باشد. و آن کس که گواه نبوت و هادی امت پس از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم است، علی علیه السلام می باشد. علی که اهل بیت پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم و باب شهر علم و حکمت رسول خداست؛ نه عبداللَّه بن سلام که یکی از احبار و بزرگان یهود بود و با ورود رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم به مدینه، مسلمان شد.

محشر را خیره می کند. پس از جانب خدای -جل جلاله- ندا می رسد: وصی محمدصلی الله علیه وآله وسلم کجاست؟ پس تو می گویی: بلی، منم؛ این جا هستم. پس منادی صدا می زند: دوستانت را وارد بهشت و دشمنانت را وارد جهنم کن؛ پس تو تقسیم کننده بهشت و جهنمی [155] . ابن مسعود گفت: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: یا علی! براستی تو تقسیم کننده بهشت و جهنم هستی؛ تو در بهشت را می کوبی و دوستانت را بدون حساب وارد بهشت می کنی [156] . عامربن واثله - که آخرین شخص متوفی از صحابه است - از علی علیه السلام نقل کرده که فرمود: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: ای علی! تو وصی من هستی؛ جنگ با تو جنگ با من است؛ و صلح با تو، صلح با من. تو امام و پدر امامان هستی که یازده نفر بعد از تو هستند. امامانی که پاک ومعصومند واز آنها مهدی علیه السلام است که زمین را پر از قسط و داد می کند. پس، وای بر دشمنان اینها. ای علی! اگر کسی تو و فرزندانت را به خاطر خدا دوست بدارد، خداوند او را با تو و اولاد تو محشور می کند. و شما با من در درجات بلند بهشت رضوان هستید. تو تقسیم کننده بهشت و جهنمی، دوستانت را به بهشت و دشمنانت را به جهنم وارد می کنی [157] .

وآله وسلم فرمود: من واین(علی علیه السلام)حجت خدا بربندگانش در قیامت هستیم [159] . حجت بودن در قیامت، فرع بر حجت بودن در دنیاست. اگر کسی در دنیا اطاعتش لازم باشد و در اندیشه و عمل، حجت و دلیل قرار گرفته باشد، در قیامت نیز حجت در حساب، جزا و پاداش خواهد بود؛ والاّ حجت بودن در قیامت بدون حجت بودن در نیا معنا ندارد.

در شب جن، رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم مرا به دنبال خودش فرا خواند. و من با او راه افتادم و رفتیم تا به نقطه بلند مکّه رسیدیم.. گفتم: ای رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم! آیا ابابکر را به جانشینی خود بر نمی گزینید؟ حضرت صلی الله علیه وآله وسلم روی از من گرداند، فهمیدم که موافق نیستند. پس، گفتم: ای رسول خدا! آیا عمر را خلیفه خود قرار نمی دهید؟ آن حضرت صلی الله علیه وآله وسلم دوباره از من روی گرداندند، دیدم که موافق نیستند. سؤال کردم: ای رسول خدا! آیا علی علیه السلام را به جانشینی بر نمی گزینید؟ فرمود: او خلیفه من است؛ به خدایی که جز او معبودی نیست، اگر با او بیعت کنید و از وی اطاعت نمایید همه شما را به بهشت وارد می کند [163] .

از ظاهر من است و تو امام امت من و جانشین من بر امت پس از من هستی. کسی که تو را اطاعت کرد سعادتمند شد، و کسی که تو را نافرمانی کرد شقی و بدبخت شد. سود برد کسی که تو را به دوستی گرفت و زیانکار شد کسی که تو را به دشمنی گرفت و کسی که ملازم تو شد رستگار گشت و کسی که از تو جدا شد، هلاک گشت. مثل تو و مثل ائمه از فرزندانت بعد از من، مثل کشتی نوح است. کسی که سوار شد نجات یافت و کسی که از آن دوری گزید غرق شد. و مثل شما مثل ستارگان است. هرگاه ستاره ای غروب کند، ستاره ای طلوع می کند تا روز قیامت [167] . احادیث در مناقب و فضیلت امیرالمؤمنین، علی بن ابی طالب علیه السلام درکتب شیعه و سنی بسیار است و آنچه در این مقال آورده شد، نمونه ای بسیار کم و ناچیز بود.آیا می توان از کنار این همه حدیث، چشم بسته و بی تفاوت گذشت؟ و آیا این همه عناوین را که رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم به علی علیه السلام داده، می توان فقط حمل بر شدّت دوستی و محبتی کرد که آن حضرت صلی الله علیه وآله وسلم به امیرالمؤمنین علیه السلام داشت؟ آیا با وجود این احادیث می توان گفت: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم در امر خلافت بعد از خود سکوت اختیار کرده است؟!درپایان این مقال، به بیان احادیثی چند درفضیلت فاطمه زهراعلیها السلام می پردازیم [168] .

متعال او ودوستانش را از آتش جهنم بازداشته است جدا ساخته است [169] .

وآله وسلم فرمود: مرحبابه دخترم پس اورا درطرف راست یاچپ خویش می نشاند [180] .

و مسلم، آن کس که مورد خشم خدا قرار گیرد، از ارزش ساقط می شود.فاطمه علیها السلام معیار شناخت ولایت و خلافت است. او در هر جانبی که قرار بگیرد، حق در همان طرف خواهد بود، زیرا او به صراحت حدیث، برگزیده خدا و راستگوترین افراد بعد از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم است. و کسی است که دوستانش به جهنم نمی روند.

برتر در ابتدا آفریده می شود و موجودات دارای قابلیت بسیار ضعیف در آخرین مرتبه از هستی آفریده می شوند.انسان کنجکاو می خواهد بداند: زیباترین و عالی ترین موجود در مرتبه وجودی کیست؟ و می بیند که عقل در این رابطه سکوت کرده و قادر به شناخت نیست. این جاست که وحی، وسیله معرفت و شناخت نسبت به آن موجود می شود. و زبان پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم که زبان وحی است، آن را بیان و تعریف می کند. در این جا به احادیثی چند در این زمینه اشاره می شود.آفرینش نور رسول خدا و اهل بیت علیهم السلام در احادیث اهل سنت و شیعه، هر چند به بیانهای مختلفی وارد شده است، امّا در این نکته مشترکند که در خلقت پیشی گرفته اند.

این که در صلب عبدالمطلب ساکن نمود. سپس در عبدالمطلب نور را تقسیم کرد، به طوری که دو ثلث آن در عبداللَّه و یک ثلثش در ابی طالب قرار گرفت. سپس نوری از من و نوری از علی علیه السلام در وجود فاطمه ساکن گردید. پس حسن و حسین دو نور از نور پروردگار جهانیان هستند [190] . پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: ای سلمان! آیا می دانی نقبای من چه کسانی هستند؟ و دوازده نفری که خداوند آنها را بعد از من به امامت اختیار کرده، کیانند؟ سلمان عرض کرد: خدا و رسول او داناترند.فرمود: ای سلمان! خدا مرااز نورخالص خودش آفرید ومرا خواند واطاعت کرد واز نور من علی راآفرید واو راخواند، اونیز اطاعت کرد.وازنور من وعلی - صلوات اللَّه علیه فاطمه علیها السلام را آفرید. پس او را هم فرا خواند، او هم اطاعت کرد. و از من و علی و فاطمه علیهم السلام حسن وحسین علیهما السلام را آفرید وآن دو رانیز فرا خواند، اطاعت کردند. آن گاه ما رابه پنج اسم از اسماء حسنایش نامگذاری کرد. خدا محمود است و من محمّد؛ خدا علی است واین نیز علی است؛ خدا فاطراست واین فاطمه؛ خدا صاحب احسان است واین حسن؛ وخدا محسن است واین حسین همچنین خدااز صلب حسین، نه نفر از ائمه علیهم السلام را آفرید. پس اینان را فرا خواند وخدا را اطاعت کردند، واین همه قبل از این که خدا آسمان رابنانهد و زمین رابگستراند وحتی قبل از آفرینش هوا، آب، فرشته وبشر بود. ما به علم خدای متعال نوری بودیم که تسبیح می گفتیم ومی شنیدیم واطاعت می کردیم [191] . امام صادق علیه السلام فرمود: براستی خدای

تبارک وتعالی چهارده هزارسال قبل از آفرینش، چهارده نور آفریدکه اینهاارواح ما بودند. سؤال شد: ای پسررسول خدا! چهارده نفرکیانند؟ فرمود: محمّد، علی، فاطمه، حسن، حسین وامامان ازفرزندان حسین علیهم السلام که آخر اینها قائم علیه السلام است که بعد از غیبتش قیام می کند، و دجّال را می کشد، و زمین را از هر جور و ستمی پاک می سازد [192] .

مقدسه هستند. ابراهیم علیه السلام عرض کرد: خدایا! مرا از شیعیان و محبین اینها قرار ده.. [198] . این همه احادیث و روایات راجع به انوار اهل بیت علیهم السلام در کتب اهل تسنن و تشیع چه چیزی را گواهی می دهد؟ واز چه مطلبی خبر می دهد؟شکی نیست که احادیث نور، گواه روشن و آشکار بر فضیلت اهل بیت علیهم السلام است؛ فضیلت و برتری آنها بر تمام خلق بر عرش و کرسی، بر فرشتگان، برآسمان و زمین، بر آدم وانبیا و برتمام بشر ، امّا صرف این که بدانیم اهل بیت علیهم السلام دارای چنین فضیلتی هستند کافی نیست. باید راجع به این موضوع دقیقتر شد.دو نکتهنکته اوّلطبق احادیث مذکور از اهل سنّت وشیعه، انوار چهارده معصوم علیهم السلام، زیباترین، کاملترین و نورانی ترین انوار در جهان هستی هستند. این انوار در آفرینش، در تسبیح و تقدیس خدای متعال و در میثاق با خدابردیگر موجودات تقدم دارند، زیرا آنان در اطاعت خدای بزرگ برموجودات دیگر پیشی گرفته اند. و این، فضیلت و برتری آنان بردیگر موجودات است.امام باقر به جابر جعفی فرمود: ..خداوند درابتدا محمّدصلی الله علیه وآله وسلم را، وسپس ما اهل بیت را با او از نور عظمتش بیافرید.. [199] . امام صادق علیه السلام فرمود: وقتی خداوند اراده کرد که خلق را بیافریند، آنها راآفرید و در منظر خویش قرار داد. سپس فرمود: پروردگار شماکیست؟ پس، اوّل کسی که تکلّم کرد، رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم و امیرالمؤمنین علیه السلام وائمه علیهم السلام بودند. پس گفتند: تو پروردگار ما هستی. خداوند آنها را حامل علم و دین قرار داد و به فرشتگان فرمود: اینها حامل دین و علم من، و أمنای من

در میان خلق من هستند. و هم اینهایند که مسؤولند [200] . نکته دوّماز این حدیث: دوستان آنها از نورشان آفریده شده اند و سایر مردم در جهنم می باشند. استفاده می شود که احاطه نوری اهل بیت علیهم السلام بر دوستانشان، گویای ولایت و حاکمیت آنها بر مردم است. بنابراین، دوستان اهل بیت علیهم السلام کسانی هستند که در تحت ولایت آنان قرار گرفته ومطیع وفرمانبرشان هستند. به حکم چنین ولایت و حاکمیتی، بر هرکسی واجب است که از آنها اطاعت کند وفرمان برد. این گونه ولایت، امری نیست که به واسطه آرای عمومی ویا شورا، تصویب ودارای اعتبار شود؛بلکه این نوع حاکمیت و ولایت، لازمه احاطه نوری است که دربردارنده احاطه علمی وقدرت می باشد. این طورنیست که اطاعت مردم از آنها وقتی واجب باشد که با آنها بیعت کرده باشند واگر بیعت نکردند، اطاعت واجب نباشد. ولایت آنها در هرحال پا برجا و اطاعتشان واجب می باشد. به همین جهت است که در آن حدیث فرمود: ..اهل بیت من از نور من؛ و دوستان اینها از نورشان آفریده شده اند و سایر مردم در جهنم هستند. اگربیعت وپذیرش افراد، شرط وجوب اطاعت بود، لازم نبود بگویدکه سایرمردم درجهنم هستند. سایرمردم بدان جهت درجهنم هستندکه از ولایت اینان سرباززده وتحت ولایت دیگران قرارگرفتند و از غیرآنهااطاعت کردند. علاوه براین،معنای دوستی اهل بیت علیهم السلام نیز مشخص می شود. دوستی اهل بیت علیهم السلام توأم با اطاعت آنهاست؛ نه صرف اظهار دوستی واطاعت از غیر آنان، زیرا تحت ولایت بودن، دوستی ظاهری نیست؛ بلکه گردن نهادن برامرآنهانیز هست. مؤیّد این مطلب، احادیث زیر است که می گوید:

آن شود نجات یابد وکسی که تخلّف کند، غرق شود. کسی که به وسیله اینها هدایت رابجوید، نجات پیدامی کند، و کسی که ازهدایت آنان سرباز زند، گمراه شده ودر راه ضلالت افتاده است [201] . دوستی ظاهری سبب نجات نیست؛ بلکه شرط نجات، دوستی توأم با هدایت و اطاعت آن خاندان پاک است.به هر حال، احادیث نور در بردارنده این نکته لطیف و ظریف نیز هست که: اهل بیت علیهم السلام ولایت الهی بر مردم دارند. و این ولایت، مشروط به شرطی از جانب مردم و اجتماع نیست. هر چند إعمال ولایت، نیاز به پذیرش مردم دارد، زیرا مردم اگر به ولایت و خلافت و امارت شخصی رأی دادند و با او بیعت کردند، معمولاً از او اطاعت می کنند. پس، اگر با واقعیت وامرخدای متعال مطابق باشد، شکر او شده است و اگر مخالف باشد کفران نعمت هدایت او شده است.

خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: من و علی، چهارده هزار سال قبل از آفرینش عرش، نوری در پیشگاه خدای متعال بودیم.. سپس خدا، مردم را از نور ما آفرید. پس، ما صنع خدای متعال هستیم و صنع تمام خلق برای ماست [203] . نظر ابتدایی خداوند متعال در آفرینش به نور پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله وسلم بود. طبق برخی از احادیث نور، رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: من و علی علیه السلام نور واحدی هستیم که از نور خدا آفریده شدیم. و بر اساس برخی دیگر از احادیث نور، حضرت صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: نور فاطمه و دیگر ائمه علیهم السلام از نور ما آفریده شد؛ انوار اهل بیت در صدر انوار قرار دارد. و آنان نیز همچون رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم واسطه فیض در آفرینش هستند.احادیث زیادی در این مورد وارد شده است که برخی از آنها را بیان می کنیم.در حدیث آمده که رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: آسمانها و زمین از نور من، وعرش وکرسی از نور علی بن ابی طالب علیه السلام، ولوح و قلم از نور امام حسن علیه السلام، و بهشت و حور از نور امام حسین علیه السلام آفریده شده است [204] . این مطلب، با اندکی تفاوت در برخی دیگر از احادیث وارد شده است، و همه این احادیث در این حقیقت شریکند که رسول خدا و اهل بیت علیهم السلام واسطه فیض در آفرینش هستند. واز آن جا که همه آنها نور واحد هستند، اگر بگوییم آسمانها و زمین به خاطر نور رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم ویا علی علیه السلام، و یا فاطمه علیها

السلام ویا امامان دیگر از اهل بیت علیهم السلام آفریده شده تناقض گویی نکرده ایم و تفاوتی درمعنا وحقیقت مطلب به وجود نیامده است.ابی هریره گفت: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: .. وقتی خداوند، آدم را آفرید و از روحش در او دمید، آدم متوجه جانب راست عرش شد. در این وقت اشباح پنج نور را که در حال رکوع و سجده بودند مشاهده کرد. عرض کرد: ای پروردگار من! آیا قبل از من فردی رااز گل آفریده ای! خداوند فرمود: نه ای آدم.آدم عرض کرد: پس این پنج نوری که در هیئت و صورت خودم می بینم کیستند؟ فرمود: این پنج نفر از فرزندانت هستند که پنج اسم اینها را از اسم خودم مشتق ساختم. اگر اینها نبودند، بهشت، جهنم، عرش، کرسی، آسمان، زمین، فرشتگان، انسان و جن را نمی آفریدم [205] . اهل بیت علیهم السلام واسطه فیض در بقای اهل زمین هستند چنانکه واسطه فیض در نزول رحمت الهی اند.امام زین العابدین می فرماید: ما پیشوای مسلمانان، حجتهای خدا بر جهانیان، آقای مؤمنین وفرمانروا وپیشوای آشکار مسلمین می باشیم؟ نیز ما امان اهل زمینیم چنانکه ستارگان امان اهل آسمان هستند وما آنهایی هستیم که به واسطه ما آسمان براهل زمین فرود نمی آید. وبه خاطر ما باران نازل می شود و رحمت انتشار پیدا می کند وبرکات زمین خارج می گردد. اگر فردی از ما برروی زمین نبود، زمین اهلش را فرو می برد. سپس فرمود: زمین از زمانی که آدم علیه السلام آفریده شد، خالی از حجت خدا نبود. حجت خدا در زمین یا ظاهر ومشهور است یا غایب وپنهان شده وتا روز قیامت زمین از حجت خالی نخواهد بود، زیرااگر حجت خدا بر

روی زمین نبود، خدا عبادت نمی شد.. [206] . روایت فوق بیانگر اینست که اهل بیت علیهم السلام واسطه فیض در بقای اهل زمین ونزول رحمت، ونیز واسطه فیض در طاعت و عبادت خدا هستند.علاوه براین، اهل بیت علیهم السلام واسطه فیض درنزول دین وفهم وبیان آن و واسطه در طاعت خدا هستند، زیرا دین رحمت الهی است؛ چنانکه باران برای زمین واهل زمین رحمت است. خداوند به خاطر آنها باران را بر روی زمین نازل می کند ونیز به واسطه آنها قوانین وتکالیف الهی بر بندگان نازل می شود. دیگران همان گونه که به خاطر نور اینها آفریده شدند، به واسطه اطاعت از آنها، از گمراهی نجات یافته ومطیع خدا می شوند [207] . بنابراین، اینها ولی امردر جامعه اسلامی هستند. خلافت، امامت و ولایت، حق مسلّم اینهاست. حقّی است که خدابرای آنها قرار داده است.رسول گرامی صلی الله علیه وآله وسلم اسلام خطاب به امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: کسی که تو رااطاعت کرد، سعادتمند شد وکسی که تو رانافرمانی کرد، شقاوت پیدا کرد. سود برد کسی که ولایت تو رااختیار کرد وزیان کرد کسی که دشمنت گشت. کسی که ملازم تو شد و پیوستگی در ولایت تو پیدا کرد رستگار شد وکسی که از ولایت تو جدا شد، هلاک گشت. مثل تو ومثل ائمه از فرزندان تو بعد از من، مثل کشتی نوح است. کسی که آن را سوار شد، نجات یافت وکسی که از سوار شدن سرباز زد غرق شد ومثل شما، مثل ستارگان است؛ هر زمان که ستاره ای غروب کند ستاره دیگر طلوع نماید تا روز قیامت [208] . ابوهریره گفت: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود:..خداوند

متعال خطاب به آدم علیه السلام فرمود:..اسمهای آن پنج نور، از اسم من مشتق شده است. من محمودم واین محمدصلی الله علیه وآله وسلم؛ من عالی ام واین علی علیه السلام؛ من فاطر واین فاطمه علیها السلام؛ من احسان واین حسن ومن محسن واین حسین است. به عزتم سوگند، کسی که خردلی نسبت به اینها بغض وکینه داشته باشد به جهنم واردش می کنم و براین کار باکی ندارم. ای آدم! اینها منتخب من هستند؛ به خاطر اینها مردم نجات پیدا می کنند آن گاه که از اینها فرمان برند وتحت ولایت اینها داخل شوند . وبه واسطه اینها به هلاکت می رسند آن گاه که از ولایت آنها سرباز زنند . پس، هنگامی که به من حاجتی داشته باشی به اینها توسل بجو. سپس پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: ما کشتی نجات هستیم. کسی که به آن وابسته شد، نجات یافت وکسی که از آن فاصله گرفت به هلاکت رسید. پس کسی که به سوی خدا حاجتی دارد، ما اهل بیت را واسطه قرار دهد [209] . توسل به اینها و نجات به واسطه اطاعت از اینها همگام شدن با نظام آفرینش است، زیرا درنظام آفرینش، موجودی بدون واسطه با مبدأ هستی در ارتباط است که بدون واسطه آفریده شده باشد. وغیر آن موجود، چون با واسطه آفریده شده اند، ارتباطشان نیزبا واسطه است. بنابراین، کسانی که بدون واسطه بخواهند خدا را عبادت نمایند. وبدون پذیرش ولایت ائمه علیهم السلام به قرب الهی راه یابند، نه تنها به کمال انسانی و الهی نمی رسند وبه قرب الهی راه پیدا نمی کنند و اعمالشان مقبول واقع نمی شود؛ بلکه استحقاق عذاب وعقاب پیدا می کنند

وبه جهنم می روند.برخی از احادیث، در مطلب فوق ظاهر است و برخی دیگر صراحت دارد.رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: یا علی! آفریده نشدی مگر این که پروردگارت را بپرستی و برای این که به واسطه تو معالم و نشانه های دین ظاهر شود و به واسطه تو راههای خراب شده اصلاح شود. و براستی، کسی که از راه تو منحرف شد گمراه گشته و هرگز به سوی خدا هدایت نمی شود. و این قول پروردگارم -جل شأنه- است که: براستی من کسی را که توبه کند و عمل صالح انجام دهد و آن گاه هدایت شود، می آمرزم؛ یعنی، به ولایت تو هدایت شود [210] . ابن مسعود گفت: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: در روز قیامت، علی علیه السلام به فردوس می نشیند و فرمود کوهی است مشرف بر بهشت، و فوق آن عرش پروردگار جهانیان است. از دامنه آن کوه نهرهای بهشت جاری شده و در باغهای بهشت سرازیر می شود و علی علیه السلام بر کرسیی از نور نشسته است و در مقابل او نهر تسنیم جریان دارد. کسی از صراط نمی گذرد مگر این که سند ولایت علی و ولایت اهل بیت علی و امامان بعد از او علیهم السلام را همراه داشته باشد. پس، دوستانش را داخل بهشت و دشمنانش را داخل جهنم می کند [211] . رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: ویل برای ستم کنندگان به اهل بیت من است. عذابشان با منافقین در پایین ترین درک از جهنم است. لحظه ای عذاب از آنها برداشته نمی شود و از عذاب جهنم به آنها می چشانند. پس وای بر اینها از عذاب دردناک آخرت [212]

.روایات مذکور، ظهور در این مطلب دارند که راه اطاعت و عبادت خدا، اهل بیت علیهم السلام هستند که واسطه فیض در رسیدن به قرب الهی و بهشت برین هستند. و بدون ولایتشان محروم شدن از بهشت و عدم موفقیت در عبور از صراط حتمی است.و احادیث دیگری نیز وارد شده که به این مطلب تصریح نموده اند از جمله:جابربن عبداللَّه گفت: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم در خطبه ای فرمود: کسی که بغض و دشمنی ما اهل بیت را داشته باشد، روز قیامت یهودی محشور می شود، هر چند روزه بگیرد و نماز بگذارد.. [213] . در حدیث دیگر، از جابر آمده که حضرت صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: هر چند روزه بگیرد و نماز بگذارد و گمان برد که مسلمان است [214] . رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: ..به خدایی که جانم در دست اوست، هیچ بنده ای عملش برای او مفید واقع نمی شود؛ مگر این که به حقانیت ما معرفت داشته باشد [215] . حضرت علی علیه السلام به نقل از رسول گرامی صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: امامان از فرزندان من هستند. پس، کسی که از آنها اطاعت کند، خدا را اطاعت کرده است و کسی که اینها را معصیت نماید، خدا را معصیت کرده است. اینها دستگیره اطمینان بخش و وسیله ای به سوی خدایند [216] . حضرت علی به نقل از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: کسی که دوست دارد به کشتی نجات سوار شود و به دستگیره ای مطمئن تمسک بجوید و به ریسمان محکم خدا چنگ بزند، باید علی علیه السلام را به دوستی و دشمنش را به دشمنی بگیرد،

و پیشوایان از فرزندان او را به امامت قبول نماید. براستی که اینها خلفا و اوصیای من و حجج خدا بر خلق بعد از من هستند. اینان آقایان امتم و پیشروان متقین به سوی بهشتند، حزب اینها حزب من، و حزب من حزب خداست و حزب دشمنان اینها حزب شیطان است [217] . با توجه به احادیث بیان شده، اهل بیت علیهم السلام همان گونه که واسطه فیض در آفرینش و خلقت موجوداتند، واسطه فیض در تشریع و اطاعت ارادی و اختیاری خداوند نیز می باشند؛ لذا ولایت آنها سند عبور از صراط و ورود به بهشت است.دراین جالازم است برای تأیید بیشتر مطلب فوق، به بررسی احادیث حب بنشینیم. باید دانست که خداوند، هرموجودی را در راه محبت خود برانگیخته [218] . ونفس هستی هر موجودی باتوجه به ظرفیت وجودی اش محبت خدا را طالب است. و خداوند بعد از نظر به حب ذات خود، نظر حب ودوستی به اولین مخلوق دارد وآن مخلوق طبق احادیث نور، واحادیث واسطه فیض، نور رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم ونور امیرالمؤمنین علیه السلام ونور فاطمه علیها السلام و نور یازده نفر از امامان وحجتهای الهی علیهم السلام است. اینها محبوبترین موجودات در نزد خدای متعال هستند. چنانکه نزدیکترین موجودات به خدا می باشند. اهل بیت علیهم السلام جمال کامل و اسماء حسنای خداوند متعال هستند. البته در مرتبه وجودی و هستی خود که مخلوق اویند.انسان خواهان کمال و جمال حق است و وظیفه انسانی و عقلی انسان، تلاش و حرکت برای رسیدن به جمال حق و تجهیز شدن به صفات زیبای حق است. در جهان طبیعت به لحاظ محجوب بودن آن جمال مطلوب از

انسان و به لحاظ نداشتن معرفت صحیح و به جهت این که خداوند هر موجودی را در راه محبت خود بر انگیخته است. و رابطه موجودات با خدا، رابطه دوستی و محبت و رابطه محب و محبوب است. رابطه انسان با خدا در بعد اراده و اختیار نیز باید بر اساس محبت باشد؛ عقل ما را به راهی دعوت می کند که راه دوستی و جذب شدن به جمال و کمال الهی باشد. برای شناخت این راه، باید به الگویی متوسل شد که این راه را طی کرده و به جمال و کمال حق در حد استعداد و مرتبه وجودی اش رسیده باشد.انسان با توجه به وجود اراده و اختیار در حرکت برای تعالی روح، محکوم جبر نیست. بلکه با انتخاب خویش، جهت و کیفیت حرکت در آن جهت را مشخص و معین می کند. بنابراین، به مکتبی نیاز دارد که تناسب کامل با ساختمان وجودی او داشته باشد؛ مکتبی که پیام آور محبت بلکه تمامش محبت است و این، مکتب دین است؛ دین تمامش حب است. با این پیام که انسان از نظام حب خارج نشود. و دین، به کسانی که از نظام حب خارج شوند به دید بغض می نگرد. نگاه اسلام به منافق، ظالم، فاسق و افراد دور از عقل و اندیشه، نگاه توأم با بغض و کینه است، زیرا اینان جمال انسانی و الهی را که محور حب است - ندارند. این بغض، لازمه حب به جمال و کمال حق است. بنابراین، تمام دین، حب است و بغض امری فرعی است.امام صادق علیه السلام فرمود: دین جز دوستی نیست، براستی خدای عزوجل می فرماید: بگو ای پیامبر! :

اگر خدا را دوست می دارید، مرا پیروی کنید؛ خدا نیز شما را دوست می دارد [219] . با توجه به نکات فوق، انسان اگر بخواهد در بعد ارادی و اختیاری با نظام هستی و فعل خداوند متعال همگام باشد، چاره ای ندارد جز این که از راهی برود و پیروکسانی باشد که او را به حب خداوند متعال متصل کنند و به مقام حب الهی در بعد ارادی - در تمام ابعاد زندگی - برسانند.اسلام که دین حب و دوستی است راه محبت را رسالت و ولایت قرار داده است. به احادیثی در این زمینه از طریق اهل سنت اشاره می کنیم:جابر رض گفت: از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم شنیدم که فرمود: برای هرچیزی اساسی است و اساس دین، دوستی ما اهل بیت است [220] . رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم علی علیه السلام را مخاطب ساخته و فرمود: براستی اسلام عریان است؛ لباس آن تقوا؛ ولباس فاخر و پرارزش آن، هدایت؛ زینت آن حیا؛ ستون آن ورع؛ معیارش عمل صالح وبنیان واساس آن حب من و حب اهل بیت من است [221] . سلمان رض گفت: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: شخصی مؤمن نمی گردد، مگر این که اهل بیت مرا به واسطه محبت من دوست بدارد. عمر بن خطاب عرض کرد: علامت دوستی اهل بیت شما چیست؟ حضرت صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: این؛ و دست مبارک را بر علی علیه السلام زدند [222] . رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: کسی که اراده دارد بر خدا توکل نماید، باید اهل بیت مرا دوست داشته باشد؛ و کسی که اراده دارد از

عذاب قبر نجات پیدا کند، باید اهل بیت مرا دوست داشته باشد؛ و کسی که حکمت می خواهد، باید اهل بیتم را دوست داشته باشد؛ و هر کس خواسته اش ورود به بهشت - بدون حساب - است، باید اهل بیت مرا به دوستی بگیرد. به خدا سوگند، جز این نیست که هر کس محبت اهل بیت مرا داشته باشد، در دنیا وآخرت سود می برد [223] . رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: از راه محبت و دوستی ما به خدای متعال توسل بجویید؛ به واسطه ما طلب شفاعت کنید. پس براستی به سبب ما اکرام می شوید و به سبب ما روزی داده می شوید. پس، دوستداران ما امثال ما در فردای قیامت هستند و همه آنان در بهشتند [224] . ابن عباس گفت: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم روزی دست علی علیه السلام را گرفته بود، سپس فرمود: آگاه باشید؛ کسی که علی را دشمن بدارد خدا و رسولش را دشمن داشته است. کسی که او را دوست بدارد، خدا و رسولش را به دوستی گرفته است [225] . امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: دست آویز مطمئن و محکم الهی مودّت و دوستی ال محمدصلی الله علیه وآله وسلم است [226] . ابن عباس گفت: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم خطاب به علی علیه السلام فرمود: کسی که تو را به دوستی گرفت، مرا به دوستی گرفته ودوست تو دوست خداست [227] . ظهور کامل احادیث فوق در اینست که دوستی اهل بیت علیهم السلام واسطه در حب خدا و رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم است.توضیح:انسان علاوه برحب تکوینی که لازمه وابستگی وجود او به خداست، می تواند دارای

حب ارادی واختیاری نیزباشد، زیرا حرکت تکاملی انسان در جهت معنویت وقرب الهی درگرو همین حب ارادی واختیاری است. بنابراین، حب ارادی واختیاری به خدای متعالی وقتی تحقق می یابد که حب به رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم و امیرالمؤمنین ودیگر اهل بیت علیهم السلام وجود داشته باشد. نظام الهی حاکم برجهان وانسان، نظامی واحد است ونظام ارادی و اختیاری نباید بانظام تکوینی ناهماهنگ باشد.اگر درنظام تکوین، انوار پاک کاروان سالار حب وعشق وتسبیح وتقدیس خدای متعال هستند. درنظام تشریع وارادی نیزهم آنها پیشتاز حب وقرب خدای بزرگ می باشند.حب در این جا حب عاطفی صرف نیست؛ بلکه حب همراه و توأم با اعتقاد، اطاعت و عمل است.رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: شفاعت من برای امت من است. کسی که اهل بیت مرا دوست بدارد، شیعه و پیرو من است [228] . و نیز فرمود: پروردگارم با من عهد کرده که ایمان هیچ بنده ای را جز با محبت اهل بیت من قبول نکند [229] . عمار یاسر گفت: پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: کسی که به من ایمان آورد. و مراتصدیق کند، او راسفارش می کنم به ولایت علی بن ابی طالب علیه السلام؛ کسی که ولایت او را بپذیرد، ولایت مرا پذیرفته، و کسی که ولایت مرا بپذیرد، ولایت و سرپرستی خدا را پذیرفته است؛ و کسی که او را دوست بدارد مرا به دوستی برگزیده و کسی که مرا دوست بدارد براستی خدا را به دوستی گرفته است؛ و کسی که او را دشمن بدارد، دشمن من است؛ و دشمن من، دشمن خداست [230] . اگر محبت صرفاً محبت عاطفی بود، فرقی با محبت پدر یا مادر نسبت به

فرزند، یا محبت دو دوست با یکدیگر نداشت واحتیاج به آن همه سفارش نبود. به نکته ذیل توجه کنید:اگر رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم می فرماید: دوست داشتن من، به دوستی گرفتن خدای متعال است، آیا دوستی رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم بدون ولایت او معنا دارد؟! کسی بگوید: من رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم را دوست دارم ولی او را حجت خدا، خلیفه خدا نمی دانم. و تحت سرپرستی او در دو بعد فکری و عملی قرار نمی گیرم. به عقلتان مراجعه کنید؛ آیا چنین محبتی قابل قبول است؟! وآیا چنین محبتی به محبت خدا پیوند می خورد؟! عقل و وجدان چنین محبتی را نمی پذیرد. محبت اهل بیت و امیرالمؤمنین علیهم السلام که واسطه در محبت رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم و خدای متعال است، جدای از مسأله ولایت و خلافت پذیرفته نیست.در احادیث فوق، پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم شرط شفاعت وپیروی خودش را محبت امیرالمؤمنین قرار داد و در حدیث دیگر فرمود: ایمان، با محبت اینها مورد قبول است. و در حدیث بعدی محبت را در کنار ولایت آورد و فرمود: کسی که مؤمن به من است، باید مؤمن به ولایت امیرالمؤمنین علیهم السلام باشد.باز برای این که شبهه ای نماند، احادیث محبت را در کنار حدیث ثقلین، منزلت، غدیر و.. قرار دهید. یا درکنار احادیثی که قبولی ایمان وطاعات را مشروط به حب اهل بیت علیهم السلام کرده، بگذارید و سپس به قضاوت بنشینید.از مجموعه احادیث چنین استفاده می شود که محبت اهل بیت، توأم با ولایت و اطاعت آنها در تمام ابعاد و شؤون دینی، اجتماعی و فردی است.درپایان به بیان احادیث دیگری در مورد محبت اهل بیت علیهم

السلام می پردازیم.

برای خدا زیست و در راه خدا رحلت فرمود. کسی که چنین حیاتی را بخواهد، ناچار است تن به ولایت خاندان عصمت و طهارت دهد. این یک ضرورت در حیات هر مسلمان است.

طی کرده و به مقام بلند انسانی - که در نزد خدا مقرر شده - برسند.بنابراین، بر اساس دو برهان عبودیت و معرفت - که قبلاً مطرح شد - انسان به طور فطری برای انجام تکالیف الهی و بندگی خدا و کسب معرفت در معارف دینی در جستجوی منبعی مطمئن است. پس، همان برهانی که ما را دعوت به رهبری عالم و عادل از تمام جهات می کند وجود صفت عصمت را برای او به اثبات می رساند. و از آن جا که عصمت، امری باطنی است و مردم هیچ راهی به سوی او از طریق آرای عمومی و شورا ندارند، تنها راه شناخت امام معصوم، نصّ صریح است. این جاست که امام سجادعلیه السلام می فرماید: امام از خاندان مادارای عصمت است، وعصمت امری ظاهری درخلقت افرادنیست تابه آن شناخته شوند.به همین جهت، امری منصوص می باشد خدابه وسیله رسولش باید آنها را معرّفی نماید . (سؤال شد:ای پسر رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم، معنی معصوم چیست؟)فرمود: معصوم، همان کسی است که با ملازمت و چنگ زدن به ریسمان خدا، خود را از بدیها وخطاها نگه می دارد. وریسمان خدا قرآن است. این دو، تاقیامت از هم جدانمی شوند. امام به قرآن هدایت می کند وقرآن به امام هدایت می کند واین است گفته خدای عزّ و جل: براستی، این قرآن به مستقیم ترین راه هدایت می کند [239] . رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: ای علی! تو وصی من هستی؛ جنگ با تو، جنگ با من و صلح با تو، صلح با من است. وتو امام و پدر یازده امام هستی. همان کسانی که پاک و معصومند.. [240] . ابن

عباس گفت:از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم شنیدم که فرمود: من وعلی، حسن وحسین ونه نفراز فرزندان حسین علیهم السلام پاک و معصوم هستیم [241] . از سلمان - رضی اللَّه عنه نقل است که: پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم دست مبارک را بر کتف امام حسین علیه السلام گذاشتند و فرمودند: براستی او امام و فرزند امام است، ائمه از صلب او نه نفرند. آنان افرادی نیک، امین و معصوم می باشند و نهمین فرد، قائم ایشان است [242] . زید بن ثابت گفت: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: براستی از صلب حسین علیه السلام امامانی نیکوکار، امین و معصوم بیرون می آیند؛ امامانی که کارگزاران به عدل هستند [243] . عمران بن حصین گفت: از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم شنیدم که به علی علیه السلام فرمود: تو وارث علم من و امام و خلیفه بعد از من هستی؛ به مردم یاد می دهی چیزی را که نمی دانند. و تو پدر دو فرزند من و شوهر دخترم هستی و عترت پاک و امامان معصوم از ذریه و فرزندان تو هستند [244] . پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: کسی که خوشحال و مسرور می گردد که به شاخه یا قوت سرخ نظر نماید شاخه ای که خداوند عزوجل با دست خود آن را غرس کرده و نشانده است و به آن تمسّک بجوید، پس باید علی علیه السلام و امامان از فرزندان او را به ولایت و سرپرستی بگیرد. پس، براستی اینها مختار و برگزیده خدای عزوجل هستند و اینها معصوم از هر گناه و خطا می باشند [245] . از جمله فضایل اهل بیت علیهم السلام این بود

که خداوند، اطاعت آنها را بر مردم واجب کرده است. و امر به طاعت آنها برای این است که آنها معصومند و مردم با پیروی از آنها در اندیشه و عمل از خطا و گمراهی حفظ می شوند و به مقام انسانی نایل می گردند.سلیم بن قیس گفت: از امیرالمؤمنین علیه السلام شنیدم که فرمود: طاعت صرفاً برای خدای عزوجل و برای رسولش و اولیای امر است. و علت اطاعت از اولی الامر اینست که اینها معصوم و پاکند و امر به معصیت و گناه نمی کنند [246] .

برخی در اوج فضیلت، گروهی در نهایت رذالت و بعضی نیمی از رذیلت و نیمی از فضیلت را دارند. و عده ای هستند که جنبه رذیلت در آنها بر جنبه فضیلت برتری دارد و در بعضی دیگر به عکس است.مکارم اخلاق، عبارت از صفات عالی اخلاقی است که بیانگر رشد و کمال وجودی انسان است و هر قدر آن مکارم عالی تر و شدیدتر باشند، کشف از کمال وجودی بیشتر می کنند. و مکارم اخلاق مرتبه عالی اسلام است. بنابراین، در زبان پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله وسلم مکارم اخلاق، خاص انبیا و رسولان و آنانی قرار داده شده که پیروان صدیق و واقعی آنها هستند.باتوجه به احادیثی که درفضایل اهل بیت علیهم السلام بیان داشتیم، جای هیچ شبهه ای باقی نمی ماند که این بزرگواران از مکارم اخلاق و اخلاقی الهی و انسانی در حد اعلا برخوردارند.عالی ترین فضیلت در یک فرد اینست که در هرحال متوجه حفظ دینش باشد، زیراحفظ دین ودینداری پایه واساس تمام فضایل و مکارم اخلاق است. واین از صفات بارز اهل بیت علیهم السلام بوده است. بنگرید:حضرت علی علیه السلام فرمود: با رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم راه می رفتیم، به باغی رسیدیم. و مرا آزاد گذاشت و شروع به گریه کرد. از علت گریه آن حضرت صلی الله علیه وآله وسلم سؤال کردم و گفتم: یا رسول اللَّه! چرا گریه می کنید؟ فرمود: به سبب کینه هایی که در قلبهای گروهی هست اشک می ریزم؛ آنها این کینه ها را برای تو آشکار نمی کنند، مگر بعد از من. گفتم: آیا ظهور این کینه ها در هنگام سلامتی دین من است؟ دین من در این هنگام سالم و محفوظ است؟ فرمود: آری. ظهور کینه ها در

هنگام سلامتی دین توست [247] . امام رضاعلیه السلام فرمود: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم پس از آن که فضیلت ماه رمضان را بیان فرمود، گریه کرد؛ حضرت علی علیه السلام می فرماید: عرض کردم: یا رسول اللَّه، چه چیز شما را گریاند؟ فرمود: یا علی، گریه می کنم به آنچه در این ماه به تو می رسد. گویا من تو را می بینم در حالی که برای پروردگارت نماز می گذاری؛ و بدبخت ترین اولین و آخرین، برادر و رفیق پی کننده ناقه صالح برانگیخته شده و ضربتی برسرت می زند که محاسنت از آن ضربت رنگین می شود. امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: آیا این عمل در حال سلامتی دین من است؟ آن حضرت صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: در حال سلامتی دین توست [248] . و از جمله مکارم اخلاق، خدای را عظیم شمردن و هر چیزی را در مقابل او کوچک دیدن است؛ بخصوص دنیا که حب استقلالی آن ریشه هر فساد و نفاقی است.ضراربن ضمیر، ضبایی می گوید: سوگند به خدا، گواهی می دهم که علی علیه السلام را در برخی موقفهایش دیدم در حالی که شب پرده های تاریک خود را بر او انداخته و او در محرابش ایستاده بود.. محاسنش را به دست گرفته و مانند مارگزیده به خود می پیچید و همچون افراد اندوهگین گریه می کرد و می فرمود: ای دنیا! از من دور شو، آیا خودت را بر من عرضه می کنی و می نمایی و به سوی من شوق می ورزی و مرا خواهانی. نزدیک مباد هنگام فریب تو ، و چه دور است این آرزو و طمع تو درباره من ، غیر مرا مغرور ساز و فریب ده، مرا به تو احتیاجی نیست.

براستی تو را سه طلاقه کرده ام که دیگر برای من رجوعی در آن نیست. پس زندگانی تو کوتاه و بزرگی و اهمیت تو اندک؛ و آرزوی تو پست و ناچیز است. آه! از کمی توشه اطاعت و عبادت و طولانی بودن راه و دوری سفر آخرت و بزرگی مکان فرود سختی فرودگاه(قبر و برزخ و قیامت) و خشونت و ناراحتی خوابگاه قبر [249] . زهد ازجمله صفات عالی اخلاقی است. نفسی که به آن زینت یافته، آلوده به مادیات نمی شود. وخداوند متعال،امیرالمؤمنین علیه السلام را به این صفت مزیّن فرموده بود.عماربن یاسر گفت: از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم شنیدم که فرمود: یا علی! براستی خدای متعال تو را به زینتی زینت داده که نزد او از دنیا و آنچه در آن است، دوستدارتر است. و آن زینت، زهد تو در دنیا و محبت تو نسبت به فقرا می باشد [250] . امام صادق علیه السلام راجع به امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید: نشستن ایشان چون نشستن یک عبد بود، به تواضع یک عبد غذا می خورد، مردم را به نان گندم و گوشت اطعام می کرد و وقتی به خانه بر می گشت نان جو با زیتون سرکه مصرف می کرد.. عمل او عمل مردی بود که گویا به بهشت و جهنم نظر می کند. هزار بنده را از مالش آزاد کرد؛ مالی که در کسب آن دو دستش خشن شده و از دو جبینش عرق می ریخت و از عملش قرب خدا و خشنودی او را طالب بود. و امام زین العابدین علیه السلام به گونه ای عمل کرد که هیچ کس بعد از او همچون آن حضرت نبود. روزی فرزند گرامی اش امام باقرعلیه السلام

بر پدرش امام سجادعلیه السلام وارد شد، دید از بی خوابی و گرسنگی چهره پدر زرد شده و دو چشمشان از اشک تهی شده و پیشانی آن حضرت از زیادی سجود مانند زانوی شتر پینه بسته، بینی ایشان شکاف برداشته و از طول قیام در نماز، دو ساق و دو پایش ورم کرده است.امام باقرعلیه السلام می فرماید: هنگامی که پدرم رابااین حالت می دیدم بدون اختیاراشکم به جهت ترحم براو سرازیر می شد. دراین هنگام اوبه فکر فرومی رفت وبعد ازلحظاتی متوجه ورود من می شد سپس می فرمود: فرزندم! بعضی از آن ورقها را که عبادت جدم امیرالمؤمنین علیه السلام در آن ذکر شده، بیاور. من آن صحف را به ایشان می دادم. پس مقدارکمی ازآن رامی خواندند و سپس به جهت بیقراری که به ایشان دست می داد رهاکرده، می فرمودند: چه کسی طاقت وتحمل عبادت امیرالمؤمنین علیه السلام را دارد؟ ونیز امام صادق علیه السلام فرمود: هنگامی که امیرالمؤمنین علیه السلام به بیت المال وارد می شدند، مستحقین را گرد آورده، موجودی بیت المال را به دست گرفته و می فرمود: ای طلا ونقره! غیر مرا فریب دهید؛ غیر مرا فریب دهید. پس خارج نمی شد تااین که تمام آن را تقسیم می کرد و هرصاحب حقی را به حقش می رساند. سپس امر می فرمود تا در آن بیت المال آب بپاشند و آن را جاروب کنند. آن گاه در آن جا دو رکعت نماز بجا می آورد و می فرمود: ای دنیا! آیا خودت را به من عرضه می داری؟ و آیا به جانب من آرزو و شوق می ورزی؟ براستی که تو را سه طلاقه کرده ام که هرگز برای من رجوعی در آن نیست! [251] . دنیا در نظر امیرالمؤمنین علیه السلام که نمونه

بارز زهد و مکارم اخلاق در میان اهل بیت و امامان معصوم علیهم السلام است، کوچکتر از آن بود که به خاطر آن حتی کوچکترین ستمی را در نازلترین مرتبه مرتکب شوند. چنانکه فرمود: به خدا سوگند، اگر شب را بر روی خار سعدان به حالت بیدار به صبح رسانم، و دست و پایم را با زنجیر بسته و بکشند، برای من دوستدارتر است از این که خدا و رسولش را در روز قیامت در حالتی ملاقات کنم که به برخی از بندگان خدا ستم کرده و غاصب چیزی از مال دنیا باشم. به خدا سوگند، اگر هفت اقلیم زمین را با آنچه در زیر افلاک آن است به من بدهند که خدا را در حق مورچه ای نافرمانی کرده و پوست جوی را از آن مور بربایم، چنین کاری نمی کنم. براستی دنیای شما در نزد من خوارتر از یک برگی است که در دهان ملخی باشد که آن را به دندان گرفته و می خورد. علی را با نعمتهایی که فانی می شود و لذتی که باقی نمی ماند چه کار؟ پناه بر خدا از خواب و سستی عقل و زشتی لغزش، و تنها از او یاری می جوییم [252] . امام باقرعلیه السلام فرمود: علی علیه السلام وقتی نماز صبح را به جا می آورد، تا طلوع خورشید مشغول تعقیب نماز بود. وقتی خورشید طلوع می کرد فقرا و مساکین و غیر اینها از مردم نزد او اجتماع می کردند و به آنها فقه و قرآن می آموخت [253] . یکی از راههای شناخت امام معصوم علیه السلام وجود مکارم اخلاق است. و اهل بیت علیهم السلام در اندیشه و عمل دارای مکارم اخلاق صفات

عالی انسانی بوده اند. حارث بن مغیره نضری گفت: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: صاحب این امر ولایت به چه چیز شناخته می شود؟ فرمود: به داشتن سکینه، وقار، علم و وصیت به نص از جانب رسول اسلام صلی الله علیه وآله وسلم و امام قبل [254] . امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: .. صاحبان امر را از راه معروف، عدل و احسان بشناسید [255] . مکارم اخلاق دارای دو رویه است: یک رویه آن وجود صفات عالی انسانی، و رویه دیگر آن ترک معاصی و گناهان است. بنابراین، عصمت که ریشه مکارم اخلاق از تمام جهات است، از همین دو رویه تشکیل یافته:1. نداشتن خطا، اشتباه، گناه2. داشتن صفات مثبت اخلاقی در سطح بسیار عالی.حسین اشقر می گوید: به هشام بن حکم گفتم: معنای این گفته شما که امام جز معصوم نیست چه می باشد؟ گفت: از امام صادق علیه السلام از این موضوع سؤال کردم، فرمود: معصوم کسی است که به توفیق ویاری خدا تمام آنچه را که از جانب خدا حرام شده، ترک می گوید. و براستی خدای تبارک و تعالی فرمود: و کسی که به یاری خدا نگاهداشته شود، به راه مستقیم هدایت شده است [256] . صاحب مکارم اخلاق، دارای خضوع و خشوع خاصی در برابر معبود ورب وخالقش می باشد. چنانکه درباره امام سجادعلیه السلام بیان داشته اند که آن حضرت هنگامی که به نماز می ایستاد، رنگ چهره اش تغییر می کرد. هنگامی که به سجده می رفت سرش را بلند نمی کرد مگر این که عرق از آن سرازیر بود [257] . امام سجادعلیه السلام هنگامی که از وضوی نماز فارغ می شد، بین وضو و نماز، وحشت و لرزه بر اندام

او می افتاد. وقتی از علت آن سؤال شد، فرمود: وای بر شما، آیا می دانید به جانب چه کسی قیام کرده ام؟ و اراده دارم با چه کسی مناجات کنم؟ [258] . قندوزی در ینابیع الموده می نویسد: امام زین العابدین - رضی الله عنه بسیار اهل گذشت، عفو و بخشش بود تا جایی که مردی به ایشان ناسزا گفت. خود را به بی توجهی زد. آن مرد گفت: منظورم تو هستی. امام علیه السلام فرمود: از تو اعراض نمودم که اشاره به آیه خذ العفو و أمر بالعرف و أعرض عن الجاهلین [259] . است [260] .درباره امام باقرعلیه السلام می نویسد: او حقایق احکام، حکمتها و لطایف آن را از مکنونات و گنجهای معارف ظاهر نمود. و از این جهت گفته شده که او باقرالعلوم و جامع آن می باشد؛ او شهرت دهنده و درخشش دهنده عملش به صفای قلب و پاکی نفس و نسب و شرافت در صفات است؛ عمر و لحظات زندگی اش را در طاعت خدای متعال گذرانده و برای او در مقامهای عارفان اسراری است که زبان وصف کنندگان از بیان آن خسته می شود [261] . ونیز می نویسد: امام موسی کاظم علیه السلام وارث امام صادق علیه السلام در علم و معرفت و کمال و فضل بود و به جهت بسیاری گذشت و حلمش کاظم لقب گرفت. و نزد اهل عراق معروف به باب قضای حوایج و عابدترین اهل زمان و عالمترین و با سخاوت ترین آنان بود [262] . درباره امام علی النقی علیه السلام چنین نگاشته است: او وارث پدرش در علم و کمال و سخاوت بود و از این جاست که وقتی آن مرد بیابانی از

اطراف کوفه بر آن حضرت علیه السلام وارد شد و عرض کرد: من از متمسکین به ولایت شما و اجداد شما هستم و دارای قرضی هستم که در ادای آن غیر شما را قصد نکرده ام شما قادر به پرداخت آن هستید . حضرت فرمود: صبر کن. پس از آن بود که متوکل سی هزار برای آن بزرگوار فرستاد. امام علی النقی علیه السلام تمام آن را به اعرابی عطا فرمود. اعرابی عرض کرد: ای پسر رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم ده هزار برای ادای دین من کافی است. امام علیه السلام از گرفتن بقیه امتناع کردند. آن مرد بیابانی، بازگشت در حالی که می گفت: خدا داناتر است که رسالتش را در کجا قرار دهد [263] .

مرتبه وجودی اوست. و این اثر تصرف در عالم خلقت از موجودی صادر می شود که مرتبه وجودی او بالاتر از مرتبه وجودی هر موجود وابسته به خدا باشد.لازم به تذکر است که: اگرچه آنان طبق احادیث واسطه فیض و احادیث نور در آفرینش دارای اولین مرتبه وجودند، لکن ظهور این اثر در عالم طبیعت - که جهان استعداد و حرکت از استعداد به ظهور فعلی می باشد - وابسته به رابطه خاص آن موجود با خدای متعال است که این رابطه جز با ترک تعلق کامل از طبیعت و مادیت و وابستگی محض ارادی به خدای بزرگ حاصل نمی شود. محصول این ترک تعلّق کامل همان عصمت است که بیانگر تقرّب به خدا و رشد وجودی آن موجود می باشد. لذا ولایت تکوینی در عالم طبیعت ملازم با عصمت می باشد.این که اعجاز را از شروط امامت قرار داده اند، بدین معناست که دلیل ظاهر و روشن بر ولایت تکوینی و هر کمال وجودی و عصمت و کامل بودن صفات فضیلت است و شخصی که چنین خصوصیاتی دارد، به لحاظ رابطه خاص با خدای متعال اسوه و الگوی در اندیشه و عمل است و وجوب اطاعت از او در همین راستا می باشد، زیرا مکلّف وظیفه دارد رضایت خالق و رب خویش را به دست آورد. و رضایت او آن گاه به تحقق می رسد که علم به خواسته او و علم به امتثال آن حاصل نماید. و چنین علمی جز از طریق معصوم و انسان کامل حاصل نمی شود. و از آن جا که عصمت و کمال وجودی و رابطه خاص با خدا، از امور معنوی است و حواس و عقل -

به طور مستقل - از درک مصداق آن ناتوانند، تنها راه برای شناخت مصداق نصّ صریح و وجود اثر آن کمال و رابطه خاص است. که این اثر همان اعجاز می باشد.امام صادق علیه السلام اعجاز را از جمله شروط امامت قرار داده. آن جا که می فرماید: امام و مقام جانشینی رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم باید دارای ویژگیهای زیر باشند:1- عصمت2- نصوص به واسطه رسول صلی الله علیه وآله وسلم بر امامت و ولایت تصریح شده باشد. چنانکه در مورد دوازده امام علیهم السلام بیان شد.3- عالمترین مردم باشد.4- پرهیزکارترین مردم باشد.5- عالمترین آنها به کتاب خدا باشد.6- صاحب وصیت ظاهری باشد ظاهراً سفارش به وصی بودن شده باشد 7- دارای اعجاز و دلیل باشد.. [264] . امیرالمؤمنین، علی علیه السلام فرمود: آن گاه که ثابت شد قوام امت به امر و نهی وارده از جانب خداست، برای ما معلوم شد که مردم ناگزیر از پیغمبری هستند که از جانب خدای عزوجل مبعوث شده و دارای اوصافی باشد که به واسطه آنها از جمیع مردم ممتاز باشد. از آن اوصاف است: عصمت از تمام گناهان؛ اظهار نمودن معجزات؛ بیان ادله ای برای نابود کردن شبهات؛ طاهر، پاک و پاکیزه باشد. و با ملکوت خدای سبحان ارتباط داشته باشد و جدا نباشد، زیرا غیر از چنین کسی نمی تواند از جانب خدای عزوجل نسبت به مردم ادای رسالت کند. و باقی ماندن مردمی که دارای مقام عصمت نیستند، جز به وجود امام معصوم که حدود و اوامر خدا را در میان مردم به پا دارد امکان ندارد. تا این که فرمود: و ناگزیر است وجود کسی که چنین اوصافی دارد؛

در هر عصر و زمانی پس از زمان دیگر؛ و در هر مدت و وقتی بعد از مدّت دیگر و در هر امت و شریعتی پس از امّت دیگر. و تا زمانی که مردم هستند و تکلیف بر آنها هست، این امر در مردم جاری است و بدون او امنیت آنها راست نمی شود و زندگانی آنها دوام نمی یابد. و اگر امام هم مانند افراد رعیت باشد، احتیاج پیدا می کند به آنچه که مردم به آن محتاجند و از عدل و حکمت خدا به دور است که بر مردم احتجاج نماید به واسطه شخصی که خود او نیز محتاج امام و همانند سایر مردم است. بلی، امام را هم امامی است که آن وحی است که او را امر و نهی می نماید. پس، تمام این اوصاف پراکنده است و همه را خداوند برای پیامبر ما جمع نموده است. و لازم و واجب است که بعد از رحلت و درگذشت پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم در جانشینی او [265] . و سپس در باقی اوصیاعلیهم السلام باشد.

با حضور پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم بسیار محترم بودند، با عروج روح رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم به جوار حق تعالی، نادیده گرفت تا آن جا که حتی مورد بی حرمتی برخی از صحابه و مسلمانها قرار گرفتند. تا جایی که حق ولایت آن ابر مرد میدان رزم و عبادت و عدل و حق مالکیت آن بانوی بزرگ به هیچ انگاشته شد. و مردم احادیث نور، احادیث واسطه فیض در تکوین و تشریع، احادیث فضیلت اهل بیت علیهم السلام حدیث ثقلین، حدیث غدیر، حدیث منزلت و.. را به فراموشی سپرده و یا به وسیله مغزهای فروخته شده توجیه نمودند. به هر حال، جامعه با فراموشی حق، ظلمانی و تاریک شد؛ ولی نور ولایت و امامت و انسان کامل و معصوم در تمام صحنه ها و حوادث، روشن و آشکار بود. تا آن جا که مخالفین او در بسیاری از مشکلات علمی و غیره به او پناه هنده شده و اعتراف به عظمت انسانی و مقام علمی و عدل او کردند.در این بخش به بیان نمونه هایی از اعترافات آنها می پردازیم.

از خاندانش برادر و وزیر و وصی و خلیفه قرار داده است. پس، چه کسی از شما با من بیعت می کند تا برادرم و وزیر و وصی و خلیفه من در میان خاندانم باشد؟ هیچ کس از شما پاسخ نداد! سپس فرمود: ای فرزندان عبدالمطلب! در اسلام جلودار باشید نه دنباله رو؛ به خدا سوگند، هر آینه رهبری و مقام بلند خلافت به دست غیر شما می افتد. و آنگاه پشیمان می شوید! پس، در این هنگام علی علیه السلام ایستاد و به آن حضرت با توجه به شرطی که پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم کرده بود، بیعت کرد.(ای عباس)آیا این جریان را قبول داری؟ گفت: بلی [266] .عایشه گفت: به پدرم گفتم: من می بینم که نظرت به صورت علی علیه السلام طولانی است. در پاسخ گفت: دخترم! از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم شنیدم که می فرمود: نظر به چهره علی علیه السلام عبادت است [267] . انس بن مالک گفت: فردی یهودی در زمان خلافت ابوبکر وارد مدینه شد و سراغ خلیفه رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم را گرفت. او را به نزد ابوبکر آوردند. یهودی گفت: تو خلیفه رسول خدایی؟ ابوبکر گفت: بلی؛ آیا نمی بینی که در مقام و محراب او هستم؟ یهودی گفت: اگر چنین است به سؤالات من پاسخ بده. ابوبکر گفت: از آنچه برای تو ظاهر شده سؤال کن. گفت: مرا از چیزی که برای خدا نیست و از چیزی که نزد خدا نیست و از چیزی که خدا نمی داند خبر ده. ابوبکر گفت: این سؤالهایی است که زنادقه می کنند. در این هنگام، عده ای از مسلمانان تصمیم به قتل یهودی گرفتند و از آن

کسانی که در آنجا حضور داشتند، ابن عباس - رضی اللَّه عنه بود که به آن گروه نهیب زد و گفت: ای ابابکر! نسبت به این مرد با انصاف باشید. ابوبکر گفت: شنیدی که چه گفت؟ابن عباس گفت: اگر قادری پاسخ او را بده و الاّ رهایش کن هر جا که بخواهد برود. ابوبکر دستور داد مردی یهودی را خارج کردند، در حالی که می گفت: خدا لعنت کند گروهی را که در غیر جایگاهشان نشسته اند؛ اراده کشتن نفسی را بدون علم می کنند؛ قتل نفسی که خدا به غیر علم حرام کرده است. و نیز می گفت: ای مردم! اسلام رفت، تا آن جا که قادر به پاسخگویی یک مسأله نیستید. رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم کجاست؟ خلیفه رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم کجاست؟ ابن عباس به دنبالش رفت و به او گفت: وای بر تو، به منزل امیرالمؤمنین - رضی اللَّه عنه که محل نزول علم نبوت است برو. در این هنگام، ابوبکر و مسلمانان در طلب آن یهودی خارج شدند و او را در میانه راه یافتند و به محضر امیرالمؤمنین - رضی الله عنه آوردند و اجازه گرفته و بر آن حضرت وارد شدند. گروهی از مردم هم ازدحام کرده بودند که برخی می خندیدند و برخی هم می گریستند. ابوبکر گفت: ای اباالحسن. این یهودی پیرامون مسائل زنادقه و بی دینها از من سؤال کرد. امام - رضی الله عنه فرمود: ای یهودی! چه می گویی؟ یهودی گفت: آیا سؤال کنم از شما آنچه را که این قوم نسبت به من اراده داشتند؟ فرمود: نسبت به تو چه اراده ای داشتند؟ گفت: خواستند خون مرا

بریزند. حضرت فرمود: این را واگذار و از آنچه می خواهی سؤال کن. پس گفت: سؤال مرا جز پیامبر یا وصی پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم نمی داند. حضرت فرمود: از آنچه می خواهی سؤال کن. یهودی گفت: آیا به من خبر می دهی از آنچه برای خدانیست و نزد خدانیست و ازآنچه خدانمی داند؟ علی علیه السلام به او فرمود: ای برادر یهودی! با شرط پاسخ تو را می دهم. عرض کرد: آن شرط چیست؟ فرمود: با من گفتاری عادلانه بگویی آن هم با اخلاص که: لا إله إلاّ الله، محمّد رسول اللَّه. حضرت در پاسخ فرمود: امّا آنچه گفتی نزد خدا نیست، ظلم است. یهودی گفت: راست گفتی مولای من - اما آنچه برای خدا نیست، همسر و فرزند و شریک است. یهودی گفت: راست گفتی مولای من - امّا آنچه گفتی خدا نمی داند؛ خدا برای خودش همسر، فرزند، شریک و وزیری نمی داند. او خود قادر است بر هر چیزی که می خواهد و اراده می کند. در این وقت، یهودی گفت: دست مبارکت را بده. پس گفت: اشهد أن لا إله إلا اللَّه و أنَّ محمداًصلی الله علیه وآله وسلم عبده و رسوله و این که تو خلیفه برحق او هستی و وصی و وارث علم آن رسولی، خداوند به تو جزای خیر از اسلام بدهد.انس بن مالک گفت: مردم فریاد شادی کشیدند. ابوبکر گفت: ای علی، تو بر طرف کننده اندوها و زداینده غم و اندوه هستی.ابوبکر از نزد حضرت خارج شد و بالای منبر رفت و گفت: مرا واگذارید، من بهترین شما نیستم و حال آنکه علی علیه السلام در میان شماست [268] .

از صفحه 182 تا صحفه 244 راجع به مراجعات عمر، ابوبکر، عثمان و معاویه، احادیث از کتب مختلف اهل سنت ذکر شده است.سوید بن غفله گفت: عصر، مردی را دید که نسبت به علی بن ابی طالب علیه السلام دشمنی می ورزد. عمر به او گفت: گمان می برم که از منافقین باشی. از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم شنیدم که می فرمود: نسبت به علی به من، به منزله هارون به موسی علیه السلام است؛ جز این که پیامبر بعد از من نیست(یعنی، او برادرم و وزیر و خلیفه و وصی من است؛ فقط پیامبر نیست [269] .عبدالله بن عباس گفت: گروهی نزد عمر نشسته بودند و درباره آنان که به اسلام آوردن سبقت گرفته اند، گفتگو می کردند. شنیدم عمربن خطاب می گفت: اما در مورد علی علیه السلام از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم شنیدم که فرمود: در او سه ویژگی وجود دارد؛ اگر یکی از آن سه خصلت در من بود، دوست دار تر بود نزد من از آنچه خورشید بر آن می درخشید. من، ابو عبیده، ابوبکر و گروهی از صحابه در محضر پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم بودیم، حضرت صلی الله علیه وآله وسلم با دست بر شانه علی علیه السلام زد و درباره او فرمود: ای علی! تو اولین مؤمن از حیث ایمان هستی و اولین مسلمان در گرویدن به اسلام می باشی، و تو نسبت به من، به منزله هارون نسبت به موسی علیه السلام هستی [270] . بین عمر و شخصی، راجع به مسأله ای منازعه واقع شد. عمر گفت: این فرد نشسته بین من و تو حکم کننده باشد و اشاره به علی بن ابی طالب علیه السلام کرد. آن مرد گفت:

این مرد بزرگ شکم. عمر از جا برخاست و گریبان او را گرفت تا او را از زمین بلند کرد، سپس گفت: آیا می دانی چه کسی را کوچک شمردی؟ کسی که مولای من و مولای هر مسلمان است [271] . ابو هریره به نقل از عمربن خطاب گفت: رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: کسی که من مولای او هستم علی مولای اوست [272] . سعید بن مسیب گفت: عمربن خطاب گفت: از هر مشکلی که در آن دسترسی به اوبالحسن علی بن ابی طالب علیه السلام نداشته باشم به خدا پناه می برم. (و نیز گفت:) به خدا پناه می برم از این که در میان قومی زندگی کنم و تو ای ابوالحسن در آن قوم نباشی [273] . مردی را نزد عمر آوردند، وقتی گروهی از مردم از او سؤال کردند که چگونه صبح کردی؟ گفت: صبح کردم، در حالی که فتنه را دوست دارم؛ از حق کراهت دارم؛ یهود و نصارا را تصدیق می کنم؛ به چیزی که نمی بینم ایمان دارم و به چیزی که خلق نشده است، اقرار می کنم. عمر در پی علی علیه السلام فرستاد. وقتی آن حضرت آمد، او را از آنچه آن مرد گفته شد مطلع ساختند. امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: راست گفته است، او فتنه را دوست می دارد؛ خدای متعال فرمود: جز این نیست که اموال و اولادش فتنه هستند. از حق کراهت دارد. یعنی مرگ ؛ خدای متعال فرمود: لحظات مرگ و موقع احتضار به حق می آید. و او یهود و نصارا را تصدیق کرد؛ خداوند متعال فرمود: یهود گفت: نصارا، اساسی ندارند و نصارا گفتند: یهود، دینی بی اساس

است. و به چیزی که نمی بیند ایمان دارد؛ به خدای عزوجل ایمان دارد و به چیزی که خلق نشده است اقرار می کند؛ یعنی، قیامت [274] . دو مرد از قریش، صد دینار در نزد زنی به ودیعه گذاشتند و به او گفتند: این امانت را به فردی از ما بر نمی گردانی؛ مگر این که دیگری حاضر باشد هر دو با هم باشیم و مدتی آن دو، از یکدیگر دور بودند. چندی گذشت، یکی از آن دو(به نزد زن )آمد و گفت: رفیق و دوستم مرده و از بین رفته است. امانت را از تو می خواهم. آن زن مال ودیعه را به او رد کرد. سپس دیگری آمد و از آن زن طلب امانت کرد. زن گفت: دوستت آن را گرفته است. مرد گفت: شرط این بود که با حضور هر دو ودیعه را رد کنی. برای رفع این مشکل نزد عمر رفتند. عمر رو به مرد کرد و گفت: آیا گواه و شاهدی داری؟ گفت: آری؛ خود این زن گواه است. عمر زن را ضامن دانسته گفت: تو ضامن هستی. پس، آن زن تقاضا کرد که عصر شکایت و مرافعه آن دو را به امیرالمؤمنین علیه السلام برساند. عمر مطلب را به علی علیه السلام ارجاع داد. آن زن داستان را برای آن حضرت نقل کرد. پس حضرت فرمود: ای مرد! آیا تو به این مطلب اقرار داری که این مال تسلیم هیچ کدام شما نباید شود؛ مگر این که با هم باشید؟ گفت: بلی، یا امیرالمؤمنین، اقرار می کنم. حضرت فرمود: مال تو در نزد ما می باشد، رفیقت را احضار کن و مال را بگیر. پس آن

مرد حیله گر و حقه باز مچش باز شد و به ترس افتاد. خبر این قضاوت به عمر رسید، پس گفت: خدای متعال بعد از علی بن ابی طالب علیه السلام مرا باقی نگذارد [275] . عمر گفت: بارخدایا! سختی و مشکلی را بر من فرود نیاور مگر این که ابوالحسن علیه السلام در کنار من باشد [276] . عمر بن خطاب به نقل از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم گفت: اگر دریا مداد شود و درختها قلم شوند و تمام انسانها نویسنده باشند و جن حسابگر باشد، نخواهند توانست فضائل تو را(ای ابا الحسن علی علیه السلام)بشمارند [277] . دو نفر بیابانی برای حل خصومت نزد عمر آمدند. پس به علی علیه السلام گفت: بین این دو قضاوت فرما. امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام بین آن دو مرد حکم کرد. یکی از آن دو با لحنی تحقیر آمیز گفت: این بین ما قضاوت می کند. عمر به طرف او رفت و گریبانش را گرفت و گفت: وای بر تو، چه می دانی این شخص کیست؟ این مولای من و مولای هر مؤمنی است و کسی که او را به ولایت قبول نکند مؤمن نیست [278] . عمیربن بشر النخعی به نقل از عمر گفت: علی داناترین مردم است به آنچه خداوند متعال بر محمدصلی الله علیه وآله وسلم نازل فرموده است [279] . احمد بن حنبل در کتاب فضایل خود، حدیث 327 از باب خضایل علی علیه السلام گفت: و.. زنی را - که زنا کرده بود - نزد عمر آوردند؛ عمر دستور داد سنگسارش کنند. وقتی که آن زن را برای رجم می بردند، علی علیه السلام با آنها برخورد کرد، فرمود: جرم این

زن چیست؟ آن حضرت را از جریان مطلع ساختند. پس حضرت مانع از رجم شد. به نزد عمر آمدند. عمر گفت: چرا مانع اجرای حکم شدی؟ حضرت علیه السلام فرمود: این زن، کم عقل فلان طایفه است؛ براستی رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: قلم(تکلیف )از سه کس برداشته شد:1- فردی که خواب است، تا آنگاه که بیدار شود.2- کودک، تا آنگاه که محتلم شود.3- دیوانه، تا وقتی که بهبود یابد. پس عمر گفت: اگر علی علیه السلام نباشد، هر آینه عمر هلاک می شود [280] . ابن عباس گفت: عمر بر فراز منبر رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم برای ما خطبه ای ایراد کرد و گفت: علی علیه السلام با قضاوت ترین فرد در میان ماست [281] .به عمر گفته شد: اگر زیور کعبه را برگیری و با هزینه آن لشکر مسلمین را تجهزی نمایی این بزرگترین اجرا را دارد؛ کعبه را با زیور چه کار؟ کعبه زیور را می خواهد چه کند [282] . وقتی این مطلب را دانست از امیرالمؤمنین، علی علیه السلام راجع به آن سؤال کرد. حضرت علیه السلام فرمود: براستی قرآن بر پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم نازل شد و در آن اموال چهار قسم می شود:1- اموال مسلمانها. پس آنها را بین ورثه در فرایض ارث تقسیم می کرد.2- فئی، که بین افراد مستحق آن تقسیم می نمود.3- خمس، که آن را در جایی که خدا قرار داده بود، قرار داد.4- صدقات، که خداوند آنها را در مورد خودش قرار داده و باید در همان مورد به مصرف برسد و دو آن روز نیز زیور کعبه مورد نظر بود و خداوند آن را به همان حال باقی گذاشت

و آن را فراموش نفرمود و مکانش را پنهان و مخفی نساخت. پس زیور کعبه را در همان موردی قرار داده که خدا و رسولش قرار داده اند. پس عمر به آن حضرت رو کرده گفت: اگر تو نباشی هر آینه رسوا می شویم! این مطلب را گفت و آن حضرت علیه السلام را ترک کرد.در زمان حکومت عمر دو مرد به نزدش آمدند و از او راجع به طلاق کنیز سؤال کردند. پس در حالی که به وسیله ای بین آن دو تکیه داده بود، به نزد گروهی در مسجد آمد که در میان آنها مردی بود که جلوی سرش مو نداشت. عمر گفت: ای اصلع، نظرتان در طلاق کنیز چیست؟ آن مرد سرش را بلند کرده سپس با دو انگشت به او اشاره کردند! عمر به آن دو مرد گفت: طلاق کنیز دو طلاق است. یکی از آن دو گفت: سبحان الله، ما آمدیم تا پاسخ این مأله را از تو که امیرالمؤمنین عمر هستی بشنویم؛ ولی با ما به جانب این مرد آمدی و به اشاره ای که کرد، راضی شدی. عمر گفت: آیا می دانید این مرد کیست؟ گفتند؛ نه. گفت: این مرد، علی بن ابی طالب است. گواهی می دهم به رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم که از آن حضرت صلی الله علیه وآله وسلم شنیدم که فرمود: اگر آسمانهای هفتگانه را در یک کفه ترازو بگذارند و ایمان علی علیه السلام را در کفه دیگر آن، ایمان علی علیه السلام برتری پیدا می کند [283] .وقتی عمربن خطاب به خلافت رسید، گروهی از احبار یهود به نزد او آمدند و گفتند: ای عمر! تو بعد از محمدصلی الله علیه

وآله وسلم و صاحبش ابی بکر ولی امر مسلمین هستی؛ ما می خواهیم سؤالهایی از تو بکنیم؛ اگر به ما پاسخ دادی، علم به حقانیت اسلام و نبوت محمّدصلی الله علیه وآله وسلم پیدا خواهیم کرد. ولی اگر به ما پاسخ درست ندهی به باطل بودن اسلام و پیامبری محمدصلی الله علیه وآله وسلم پی خواهیم برد. عمر گفت: سؤال کنید از آنچه برایتان پیش آمده. گفتند: ما را از قفلهای آسمانها خبر ده؛ آنها چیستند؟ و نیز ما را از کلیدهای آسمانها مطلع کن. و از قبری که با صاحبش سیر کرد؛ و از کسی که قومش را انذار کرد و از جن و انس نبود؛ و از پنج چیزی که بر روی زمین راه رفته اند ولی در ارحام آفریده نشده اند؛ ما را آگاه نما. و نیز برای ما بگو: پرنده دراج در فریاد کردنش، اسب در شیهه کشیدنش، قورباغه در نقیقش صدا کردنش ، الاغ در عرعر کردنش و مرغ چکاوک در سوک کشیدنش چه می گویند؟عمر سر به زیر انداخت. سپس گفت: عیبی نیست برای عمر که وقتی از چیزی سؤالی شود و پاسخ آن را نداند، بگوید: نمی دانم. و این که سؤال کند از چیزی که نمی داند. آن گروه یهود از جا بلند شدند و گفتند: گواهی می دهیم به این که محمّد پیامبر خدا نیست و این که اسلام دینی باطل است. سلمان فارسی از جا بلند شد و به یهود گفت: لحظه ای توقف کنید. سپس متوجه خانه امیرالمؤمنین علیه السلام شد؛ تا این که بر آن حضرت علیه السلام وارد شد و گفت: ای اباالحسن! اسلام را دریاب.حضرت علیه السلام فرمود: چه شده؟ آن

حضرت را از جریان آگاه ساخت. علی علیه السلام که عبای پشمی رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم را بر تن داشت نزد یهود آمد. وقتی چشم عمر به امیرالمؤمنین علیه السلام افتاد از جا بلند شد و حضرت را در آغوش گرفت و گفت: یا اباالحسن! تو برای هر مشکلی دعوت می شوی. آنگاه علی علیه السلام یهود را متوجه خود ساخت و فرمود: سؤال کنید از آنچه برایتان مطرح است. همانا پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم هزار باب از علم را به من آموخت و از هر بابی هزار باب منشعب شد. یهود سؤالهای خود را مطرح کردند. امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: پاسخ سؤالهای شما را مطابق آنچه در تورات شماست می دهم؛ مشروط به اینکه ایمان بیاورید و در دین ما داخل شوید. یهود قبول کردند. فرمود: سؤالهای خود را جدا جدا بیان کنید.گفتند: ما را از قفلهای آسمانها خبر ده. فرمود: قفلهای آسمانها شرک به خداست، زیرا بندگان وقتی مشرک باشند، عملشان بالا نمی رود. - کلیدهای آسمانها کدامند؟- فرمود: شهادت و گواهی به یگانگی خدا و این که محمد بنده و رسول خداست. برخی به بعضی دیگر خیره می شدند و می گفتند: این جوان راست گفت. - ما را از قبری که با صاحبش سیر می کرد آگاه کن.فرمود: ماهی، آنگاه که یونس بن متی را بلعید و با او در دریای هفتگانه سیر نمود. - از کسی که قومش را انذار کرد و از جن و انس نبود ما را آگاه ساز.فرمود: این مورچه سلیمان بن داود بود. گفت: ای مورچه ها! وارد خانه هاتان شوید تا سلیمان و لشکریانش شما را لگدمال نکنند و اینها(از شما)آگاهی ندارند. - ما

را او پنج موجودی که روی زمین راه رفتند ولی در ارحام آفریده نشدند آگاه کن. فرمود: اینها عبارتند از: آدم، حوا، ناقه صالح علیه السلام، قوج ابراهیم علیه السلام و عصای موسی علیه السلام. مرغ دراج، هنگام فریاد کشیدن چه می گوید؟فرمود: او می گوید: خدا بر عرش مستولی است. خروس، هنگام آواز خواندن چه می گوید؟فرمود: او می گوید: ای غافلین! خدا را به یاد آورید. اسب در شیهه کشیدن چه می گوید؟فرمود: می گوید: خدایا بندگان مؤمن را بر کافرین یاری فرما. الاغ در وقت عرعر کردن چه می گوید؟فرمود: می گوید: خدا لعنت کند کسی را که ده یک می گیرد باجگیر ، و در چشمهای شیاطین عرعر می کند. - قورباغه در صدا کردنش چه می گوید؟فرمود: می گوید: منزه است پروردگارم که معبود و تسبیح شده در سختی های دریاست. - مرغ چکاوک در سوت کشیدنش چه می گوید؟فرمود: می گوید: خدایا! دشمنان محمد و آل محمدصلی الله علیه وآله وسلم را لعنت کن. پس از آن که یهود سؤالهای خود را مفصلاً طرح کرده و پاسخ درست شنیدند، امیرالمؤمنین علیه السلام به آنها فرمود: ای یهود! آیا آنچه گفتم مطابق با تورات شما هست؟ یهودی پاسخ داد: نه حرفی را واگذاشتی و نه حرفی را افزودی؛ ای اباالحسن! مرا یهودی نام مگذار و خطاب مکن؛ گواهی می دهم که خدایی جز خدای یگانه نیست و براستی محمّدصلی الله علیه وآله وسلم بنده او و رسولش می باشد و براستی تو داناترین این امت هستی [284] . مردی در نزد عمر نسبت به امیرالمؤمنین علیه السلام بدگویی نمود. عمر(به او متوجه شد و)گفت: آیا صاحب این قبر را می شناسی؟ صاحب این قبر، محمد بن عبداللَّه بن عبدالمطلب است و علی نیز

پسر ابی طالب بن عبدالمطلب علیهما السلام است؛ پس، علی علیه السلام را جز به خیر یاد مکن. براستی اگر تو او را دشمن بداری این شخص را در قبرش آزار داده ای اشاره به قبر پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم [285] ..با این بیان، عمر خواست نزدیک بودن نسبی و نیز مقام معنوی علی بن ابی طالب علیه السلام را برای آن مرد بیان کند. و در واقع از مقام بلند امیرالمؤمنین علیه السلام دفاع کرد. و آن مرد ناآگاه را متوجه شخصیت عظیم ایشان نمود.براءبن عاذب گفت: با رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم در سفر بودیم. در غدیر خم ما را فرود آورد و به نماز جماعت فرا خواند. رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم زیر دو درخت را تمیز کرد و نماز ظهر را خواند و دست علی - رضی الله عنه را گرفته، فرمود: آیا می دانید که من اولی و سزاوارتر به مؤمنین از خودشان هستم بد نفسشان ولاتی دارم ؟ گفتند: بلی می دانیم . فرمود: آیا می دانید من اولی و سزاوارتر به هر مؤمنی از نفسش هستم؟ گفتند: چنین است. حال که اقرار بر ولایت من بر خودتان و هر مؤمنی می کنید پس کسی که من مولای او و ولی او هستم، علی نیز مولای اوست [286] . بارخدایا! دوست بدار هر آن کس را که علی علیه السلام را دوست بدارد. و دشمن بدار کسی را که او را دشمن بدارد. براء بن عاذب گفت: عمر بعد از این قضیه با علی علیه السلام ملاقات کرد و گفت: ای پسر ابی طالب! گوارا باد بر تو این ولایت ؛ صبح کردی و شب کردی در حالی

که مولای هر مؤمن و مؤمنه ای هستی [287] .

به نزد عثمان آوردند و عثمان آن دو را به نزد علی بن ابی طالب علیه السلام فرستاد تا بین آنها حکم کند. پس علی علیه السلام فرمود: حکم می کنم بین این دو به حکم رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: فرزند مال فراش است؛ یعنی، مال کسی است که رختخواب مال اوست فرزند ما یحنس است و به هر یک از زانی و زانیه -چون غلام و کنیز بودند- پنجاه تازیانه زد نصب حد آزاد [290] .

است و از مردی که رسول خدا خطاب به او فرمود: تو نسبت به من به منزله هارون نسبت به موسی هستی؛ جز این که بعد از من پیامبری نیست. و عمر وقتی مشکلی داشت جواب را از علی می گرفت [292] .

این حدیث را کنار بگذاریم و به غیر اهل بیت عصمت و طهارت تمسّک بجوییم؟ آیا می توانیم هم به روش عمر باشیم که گفت: کتاب خدا ما را کافی است؛ و هم در روش پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم قرار بگیریم که فرمود: کتاب، با عترت سبب هدایت و نجات شماست؛ إن تسمکتم بهما لن تضلوا أبداً آیا نجات امت اسلام در روش و بیان رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم است که قرآن درباره او فرمود: و ما ینطق عن الهوی إنْ هو إلاّ وحیٌ یوحی.. [294] . یا در روش عمر که در بسیاری از موارد گفت: لو لا علی لهلک عمر و نیز گفت: أعوذ باللَّه من معظله لا علی بها و نیز گفت: علی أقضانا ؟ما به حکم عقل و برهان معرفت و عبودیت، و حدیث ثقلین و منزلت، و حدیث سفینه به کسی تمسک می جوییم و ولایت کسی را برگردن می نهیم که رسول صلی الله علیه وآله وسلم از طریق وحی او را عدل قرآن قرار داده و تمسک به او را نجات و هدایت دانسته، و عمر با نبود او خود را از اداره امور مملکت و قضاوت بین مسلمین و پاسخگویی در برابر دیگرالن عاجز می دانسته است. تمسک به آنانی که واسطه فیض به خدا در تکوین و تشریع، واسطه حبّ خدا در عقیده و عمل و واسطه در حب رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم هستند، و آنان اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام هستند که فضایل آنها را از کتاب و سنت و از طریق اهل سنت در چند قسمت نگاشتیم.خدایا! ما را از لغزش در

قلم و بیان نگهدار و در حفظ و صحت آن دو ما را کمک فرما.

اجمالی از شیعه به نقل از کتاب مذهب اهل بیت علیهم السلام اشاره کنیم.

هراسی ندارند؛ امر به معروف و نهی از منکر می کنند وبه جانب خیرات سرعت می گیرند وتمام واجبات را انجام می دهند واز تمام حرامها نهی می کنند.

مجرم شیخ نوح، به کفر و قتل شیعه و اسارت زنان و به تاراج بردن اموالشان و اسارت و بردگی فرزندانشان فتوا داده است...ای خواننده! می دانی گناهشان چیست؟گناهشان این است که به خلافت و امامت غیر پیشوایان خود هر گونه که باشند اعتراف نمی کنند. و می گویند: خلافت برای اهل بیت علیهم السلام است؛ از ابتدای بعثت پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم تا پایان دنیا.تو را به پروردگارت سوگند، آیا این گناهی است که کفر و ارتداد را به ارث بگذارد؟ ولا حول ولا قوت إلاّ باللّه...اینها دارای خدماتی بزرگ و موقعیتهایی اسلامی و مورد سپاس هستند و مسلمانان شیعه به اینها افتخار کرده اند و دنیا مملو از کتب اینهاست، به حدی که قابل شمارش نیست، و بر توست که به کتاب الذریعه فی تصانیف الشیعه تألیف مجتهد اکبر شیخ آغابزرگ تهرانی، مراجعه کنی. ایشان مؤلفات و کتابهایی را که به آنها دست یافته فهرست کرده است. ودر عین حال، این یک قسمت کوچک و اندکی از آن تألیفات است.در میان اینها، علما، فقها، حکما، فلاسفه، متفکرین، سلاطین، وزرا، ادبا، شعرا، نویسندگان، منجمین، ریاضی دانان وفلک شناسان، مهندسین، اطبا و ارباب صنایع ونابغه ها ومشاهیر وجود دارند. و براستی زمین پر وسعت خدای متعال را پراز علم وعمل کرده اند.وامام اکبر، فقیه اسلام، راحل عظیم، سید ابوالحسن موسوی اصفهانی ره براستی مساجد و مؤسسه هایی را در مناطق مختلف دنیا بنیان نهاد. نیز امام بروجردی رحمه الله علیه مبلّغین را به اقصی نقاط عالم فرستاد و مساجد بزرگ و معابد آباد شده ای رااز جمله در امریکا، آلمان، لندن، و پاریس بنا نهاد.علامه کبیر مجاهد، شیخ محمد مرعی امین انطاکی

در علّت پذیرش مذهب شیعه، در صفحه یازده کتابش می نویسد:اسباب و علتهایی که مرابه مذهب اهل بیت علیهم السلام کشاند زیاد است که برخی از آنها را ذکر می کنم.1. فهمیدم که عمل به مذهب شیعه مجزی و کفایت کننده است و بدون شک سبب برائت ذمه می شود. و بسیاری از علمای اهل سنّت از سابقین و لاحقین به این مطلب فتوا داده اند؛ از جمله آنها، همکار ما شیخ محمود شلتوت ره استاد دانشگاه الزهرا فتوا داد؛ فتوایی که در جهان اسلام منتشر شد.2. با دلیلهای قوی و قاطع و حجتهای حق و ثابت و روشن - چون خورشیدی که در اواسط روز ساطع و درخشنده است و فقط پرتو نور اوست که وجود دارد - حق بودن مذهب اهل بیت علیهم السلام نزد من ثابت شد. واین، تنها مذهبی است که شیعه آن را از اهل بیت و آنها از جدشان رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم و او از جبرئیل با عظمت گرفته است.3. وحی در خانه اهل بیت علیهم السلام بوده و اهل بیت آگاهتر و عارفتر از غیر خودشان به آنچه در خانه هست می باشند.4. بسیاری از آیات وارده در قرآن مجید، که بر مدعای ما دلالت دارد [296] .5. بسیاری از احادیث واخبار رسیده از پیامبر بزرگ صلی الله علیه وآله وسلم که برهان گویا و روشنی بر این مطلب است. و دو فرقه سنی و شیعه در کتابهایشان به بیان آنها پرداخته اند...و دلایل بسیاری از کتاب الشیعه و حجتهم فی التشیع آورده ایم، به آنچه در آنجاست مراجعه کن که تو را کفایت می کند. نیز به کتاب المراجعات رجوع نما، بخصوص به مراجعه چهارم. آنچه

که تو را قانع سازد خواهی یافت، اگر منصف باشی و الاّ عذر تو جهل توست.

با دلیلهای قاطع و حجتهای رسا دانستم که زبان خصم را می بندد و حجت را بر او تمام می کند. و دیدم که مولّف عظیم الشأن، در استدلالهای خود بر خصم، به کتابهای شیعه تکیه نکرده است؛ بلکه بر کتب سنت و جماعت تکیه نموده است. تا در پاسخ بر طرف مقابل رساتر باشد. به همین لحاظ، آنچه بر قلم شریفش جاری شده بود بیش از پیش مرا متعجب می ساخت. و شبی برمن نگذشت جزاین که کاملاً به حق وصواب بودن شیعه قانع شده بودم واین که اینهابرمذهب حق وثابت ازجانب رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم و از اهل بیت طاهرین علیهم السلام هستند و حتّی برای من کمترین شبهه ای باقی نماند. و اعتقاد پیدا کردم به این که شیعه، آن گونه نیست که مخالفین عنوان می کنند. از طعنها و بدنامی ها و گفته های باطلی که مطرح می کنند عرضه کردن مراجعات به برادر دانشمندسپس در صبح آن شب، کتاب شریف را به برادر مهربانم، دانشمند علامه و تنها حامی ام شیخ احمد امین انطاکی - حفظه اللّه - عرضه داشتم. به من گفت: این چیست؟ گفتم: کتابی است درباره تشیع از نویسندگان شیعه. سه مرتبه گفت: آن را از من دور کن؛ آن را از من دور کن؛ آن رااز من دور کن؛ آن از کتب ضلال وگمراهی است ونیازی به آن ندارم. من از شیعه وآنچه به آن اعتقاد دارند، متنفرم.گفتم: کتاب رابگیر وبخوان ولی به آن عمل نکن؛ قرائت ومطالعه آن که به تو ضرری نمی رساند. کتاب را گرفت وبا دقت وکوشش آن را مطالعه وبررسی کرد وآنچه برای من از حقانیت شیعه حاصل شده بود، برای او

حاصل شد و گفت: براستی شیعه بر حق و به راه صواب است و غیراینها خطاکارند.من و برادرم مذهب شافعی را ترک گفتیم و بر مذهب شیعه جعفری امامی گردن نهادیم. و به سبب تمسّک به مذهب جعفری که همان مذهب اهل بیت پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم است، آرامش خاطر پیدا کردم و دانستم که با پیوستن به مذهب عترت رسول صلی الله علیه وآله وسلم به نهایت مطلوب دست یافته ام. برهمین اساس، اعتقاد یقینی یافتم که در حقیقت، از عذاب الهی نجات یافته ام. ودر مرتبه دوم خدای متعال رابه جهت نجات تمام خانواده ام وبسیاری از نزدیکان و دوستانم و..سپاس می گویم. واین، فضل ونعمتی از جانب خدای متعال است که قدر و ارزش آن جز برای خدا معلوم نیست. وحدیثی که شیعه و سنی برآن اتفاق دارند، گفته رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم که فرمود: مثل أهل بیتی کسفینه نوح من رکبهانجی ومن تخلّف عنها غرق و هلک ؛ مثل اهل بیت من، همچون کشتی نوح است؛ کسی که برآن سوارشد نجات یافت وکسی که آن راترک کرد، غرق شده وهلاک گشت.از خدای جل وعلا درخواست می کنم که برای خشنودی اش ما را به ولایت و حّب اینها موفق گرداند. براستی خدا گرامی ترین مسؤول و صاحب اجابت است.

درلغت به معنای رفیق وپیرو است ودر عرف فقها ومتکلمین از گذشتگان وبعد آنهابر پیروان علی و فرزندان آن حضرت علیهم السلام اطلاق می شود.. واحادیثی که براین مطلب دلالت دارند از طریق بزرگان علمای سنت و جماعت، چه برسد از طرق شیعه، نزدیک به حدّ تواتر - بلکه متواتر وارد شده است. وما برای روشن شدن حجت وتمام شدن استدلال به نقل برخی از آنها از طرق اهل سنت می پردازیم.ابن حجر، در صواعق محرقه از ابن عباس روایت کرد که گفت: وقتی آیه إنّ الذین امنوا و عملو الصالحات اولئک هم خیرالبریه.. [298] . نازل شد، رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم به علی علیه السلام فرمود: اینان بهترین خلق تو وشیعیان تو هستند. تو و شیعیانت روز قیامت، در حالی که شما از خدا خشنود هستید و خدا از شما خشنود، می آیید ودشمنانت بسیار عصبانی بوده واز جهت سختی، سر به هوا و چشم بسته می آیند. امیرالمؤمنین علیه السلام عرض کرد: دشمنان من کیانند؟فرمود: کسی که از تو بیزاری جوید و تو را لعن نماید.. [299] . حموینی شافعی در فرائد السمطین به سندش از جابر روایت کرده که گفت: ما در محضر پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم بودیم که علی علیه السلام وارد شد. پس، رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: برادرم به نزد شما آمد. سپس فرمود: به خدایی که جانم دردست قدرت اوست، این مرد و شیعیانش در روزقیامت از سعادتمندان هستند.. [300] . خوارزمی در مناقبش از منصور دوانیقی طی حدیثی طولانی روایت کرده که پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: براستی علی و شیعیانش فردای قیامت با ورود به بهشت، به

مطلوب رسیده واز سعادتمندان هستند [301] . نیز وی در مناقبش اینگونه روایت کرده است:..در فتح خیبر، وقتی امیرالمؤمنین علیه السلام به محضر رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم برگشت، حضرت صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: اگر نبود به این که گروهی از امت من در باره تو بگویند آنچه نصارا درباره عیسی گفتند، راجع به عظمت تو مطلبی می گفتم که برهیچ جماعتی نمی گذشتی جز این که خاک زیر قدمهای تو را برمی گرفتند، واز زیادی آب وضو تو طلب شفا می کردند. لیکن همین قدر کافی است که تو نسبت به من به منزله هارون نسبت به موسی علیه السلام باشی. ومن از تو باشم وتو از من ارث ببری ومن از تو ارث ببرم؛ جز این که پیامبری بعد از من نیست وتو ذمه مرابری کرده و بدهی مرا می پردازی وبر سنت من مقاتله می کنی. وتو در آخرت نزدیکترین مردم نسبت به من هستی وتو اوّل کسی هستی که درکنار حوض بر من وارد می شوی و اول کسی از امت من هستی که داخل بهشت می شود.وبراستی شیعیان تو برمنبرهایی از نور هستند وحق در زبان وقلب و بین دو چشم توست.. [302] . ابن عباس نقل کرده که: براستی جبرئیل خبر آورد که علی و شیعیانش با شتاب تمام همراه با محمّد صلی الله علیه وآله وسلم به سوی بهشت می روند. [303] . ابن مغازلی شافعی در مناقبش به اسناد از پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم روایت کرده که فرمود: هفتاد هزار از امتم بدون حساب وارد بهشت می شوند. سپس متوجه علی علیه السلام شده و فرمود: اینها شیعیان تو هستند وتو امام اینها هستی. [304]

. ابن مغازلی مالکی در مناقبش از ابن عباس روایت کرده که گفت: از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم از قول خدای متعال: السابقون السابقون اولئک المقربون الایه سؤال کردم: فرمود: جبرئیل به من گفت: منظور علی علیه السلام و شیعیانش هستند. اینها سبقت گیرندگان به بهشت می باشند. نزدیک به خداوند هستند. واین به جهت کرامت ولطف خدادرباره آنهاست. [305] . رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم به علی علیه السلام فرمود: چهار نفری که پیش از دیگران وارد بهشت می شوند، من وتو وحسن وحسین علیهم السلام هستیم. وفرزندان ماپس از ما، و زنان ما بدنبال فرزندان ما، و شیعیان ما از چپ و راست وارد بهشت می شوند. [306] . احادیث در مدح شیعه علی علیه السلام بسیار است واحادیث نبوی که افاضل از علمای سنت و جماعت در تألیفات و مسانید و صحاح خودشان، در مدح شیعه علی واهل بیت اوعلیهم السلام آورده اند، فوق حدّ احصا وشمردن است..این مطلب را بااین سخن به پایان می بریم که شیعه فرقه وجماعتی مؤمن هستند که به تمام آنچه بر رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم نازل شده است، اعتقاد دارند و درتمام ادعاهایشان صاحب حق هستند؛ لکن اهل فساد عیوبی رابه آنها نسبت دادند در حالی که از این عیوب دورند؛ به مانند دور بودن گرگ یوسف از یوسف. به کتابها وآثار آنها مراجعه کن تا به درستی گفتار ما پی ببری..

هدایت کرده وموفق شد وارد فرقه ناجیه مذهب شیعه شود. دراین جا به برخی از آنچه درباره زندگی و چگونه شیعه شدنش نگاشته است، می پردازیم.

خداوند بواسطه او بین حق وباطل جدا می سازد. وپس از او عثمان بن عفّان ذوالنّورین است که فرشتگان الهی از او خجالت می کشیدند، آنگاه نوبت به علی می رسد که دروازه شهر علم است و پس از او شش نفر دیگر از عشره مبشّره هستند که پیامبر آنها را به بهشت بشارت داده و عبارتند از: طلحه، زبیر، سعد، سعید، عبدالرحمن و ابوعبیده، و پس از اینها نوبت به سایراصحاب می رسد، و غالباً به ما یاد می دادند که با این آیه شریفه استدلال کنیم که می فرماید: بین هیچ یک از رسولانش، فرق نمی گذاریم و به همه اصحاب با یک دید بنگریم وکوچکترین خدشه ای را در مورد هیچ یک روانداریم.واز این روی برخود ترسیدم وبسیار استغفار کردم و چندین بار تصمیم گرفتم، ازبررسی درمانند این امور خودداری ورزم چراکه مرا نسبت به اصحاب رسول خدابدبین می کند و درنتیجه دردینم تردید پیدا می کنم ولی درطول آن مدّت و درخلال بحث بابعضی از علما، تناقضهائی یافتم که عقل آنهارانمی پذیرد وآنها شروع کردند هشدار دادن به من که اگربحث خود را دراحوال اصحاب ادامه دهم حتماً خداوند نعمتش رااز من سلب کرده، هلاکم می سازد! وچون دشمنی آنان زیادتر شد و هرچه راگفتم تکذیب می کردند، کنجکاویم در رسیدن به حقیقت مرا واداشت که دگربار، خود را وارد میدان بحث سازم، خصوصاً که دردرونم نیروئی یافتم که مرابه شدّت، به این وادی سوق می داد.

واهل مدینه راقتل و عام کرد و مع ذلک، حکم به اجتهادش می کنید واینکه دراجتهادش ره اشتباه را پیموده ولذا او را نیز یک پاداش است، پس چرا من اجتهاد نکنم دربحث وبررسیم واینکه نسبت به برخی از اصحاب، تردید ودو دل باشم وبعضی را رسوا ومفتضح سازم واین بی گمان مقایسه نمی شود باکشتاری که معاویه وفرزندش یزید درمورد عترت پاک پیامبر روا داشتند، پس اگربه حق رسیدم دو اجر دارم و اگر اشتباه کردم تنها یک اجر دارم، در صورتی که اگر بر برخی از اصحاب خورده بگیرم، انگیزه ام دشنام وناسزا ولعن نیست بلکه میخواهم به حقیقت دست یابم وگروه نجات یافته رااز گروه های گمراه جدا ومشخّص سازم واین وظیفه من و وظیفه هر فرد مسلمان است وخدا گواه است برآنچه پنهان است و خود عالم وآگاه است به آنچه در درون سینه ها می باشد.آن مرد عالم پاسخ داد:- فرزندم! باب اجتهاد، مدتها است بسته شده!گفتم: کی آن رابسته است؟گفت: ائمه چهارده گانه.با خوشحالی گفتم: خدا را شکر، آن کس که آن را بسته است نه خداوند است و نه رسولش و نه خلفای راشدین که مأمور به پیروی از آنهائیم، پس هیچ گناهی بر من نیست اگر اجتهاد کنم همانطور که آنها اجتهاد کردند.گفت: تو نمی توانی اجتهاد کنی مگر اینکه هفده علم را بیاموزی، از جمله علم تفسیر، لغت، نحو، صرف، بلاغت، حدیث، تاریخ و و و.سخنش را قطع کرده گفتم: من اجتهاد نمی کنم که احکام قرآن و سنت را برای مردم بیان کنم یااینکه خود صاحب یک مذهب در اسلام باشم، نه خیر! بلکه برای این منظور اجتهاد می کنم که بدانم چه کسی بر حّق و

چه کسی بر باطل است و برای شناخت اینکه حقّ با امام علی یا مثلاً با معاویه بود و این مقدار از آگاهی، هیچ وقت نیاز به فرا گیری هفده علم ندارد و همینقدر کافی است که زندگی هر دوی آنها و رفتارشان را بررسی کنم تا به حقیقت دست یابم. گفت: چه ارزشی برای تو دارد اگر آن را فهمیدی، آنها امّتی بودند که گذشتند و خود مسئول کارهایشان هستند و شما هم مسئول کارهای خود هستید و هرگز از آنچه آنها می کردند سئوال نمی شوید .گفتم: دراین آیه کلمه لاتسألون رابا فتح تاء یابا ضم آن میخوانید؟گفت: تُسالون، با ضم تاء.گفتم: خدا را شکر، اگر با فتح تاء بود، بحث را خاتمه می دادم ولی حال که با ضمّه است، معنایش این است که خداوند ما را باز خواست نمی کند از آنچه آنها مرتکب شدند، و این مانند سخن الهی است که می فرماید: هر کس خود گرفتار کار خودش است و می فرماید: نیست برای انسان مگر آنچه خود تلاش کند . و همانا قرآن به ما اکیداً سفارش کرده است که از اخبار امّتهای گذشته با خبر شویم و از آنها عبرت بگیریم، و اینکه خداوند داستانهای فرعون، هامان، نمرود، قارون و دیگر امّتهای پیامبران گذشته را برای ما حکایت کرده، قطعاً برای سرگرمی نبوده است. بلکه برای این بوده که حق را از باطل به ما بشناساند، واما اینکه گفتی، این بحث چه اهمیّتی برای من دارد؟ این بحث اهمیّت زیادی برای من دارد:اولاً برای اینکه ولیّ خدا را بشناسم وپیروی از او کنم و دشمن خدا را بشناسم و با او دشمنی نمایم

واین چیزی است که قرآن از من خواسته بلکه بر من واجب کرده است.ثانیاً برای من مهمّ است که بدانم خدا را چگونه عبادت کنم و با فریضه ها و واجبات، به او تقرّب جویم و آن هم بگونه ای که خداوند واجب کرده است نه آنگونه که مالک و ابوحنیفه و دیگر مجتهدان می خواهند زیرا مالک را دیدم که معتقد به مکروه بودن بسم الله در نماز است در حالیکه ابوحنیفه آن را واجب می داند و دیگری نماز را بدون آن باطل می داند و چون نماز ستون دین است و اگر پذیرفته شد، دیگر اعمال پذیرفته می شود و اگر ردّ شد، سایر اعمال ردّ می شود، از این روی نمی خواهم که نمازم باطل باشد، و همچنین شیعیان معتقد به مسح پاها در وضو هستند در حالی که اهل سنّت معتقد به شستن آنها می باشند و این در صورتی است که در قرآن میخوانیم: سرها و پاهایتان را مسح کنید و این آیه صراحت در مسح پا دارد، پس چگونه می خواهی - ای آقای من - که مسلمان خردمندی این قول را بپذیرد و قول دیگری را ردّ کند، بدون اینکه با بحث و استدلال همراه باشد.گفت: می توانی از هر مذهبی، آنچه را خوشت می آید بگیری زیرا همه اینها مذهبهائی اسلامی هستند و همه استمداد از رسول خدا در رسیدن به احکام - می کنند.گفتم: می ترسم از جمله کسانی باشم که خداوند در باره شان می فرماید: افرایت من اتّخذ الهه هواه و اضله اللَّه علی علم و ختم علی سمعه و قلبه و جعل علی بصره غشاوه و من یهدیه من بعد اللَّه افلا تذکّرون . [308] .- آیا ندیدی

کسی راکه خدای خود را، هوی وهوس خویش قرار داده و خدایش وی رااز روی علم به گمراهی کشیده و برگوش و قلبش مهر نهاده و بر دیده اش پرده افکنده است؟ وبجز خداوند چه کسی او را هدایت و راهنمائی می کند؟ پس چراپند و عبرت نمی گیرید؟آقای من! من عقیده ندارم که تمام مذاهب بر حق اند در حالی که یکی از آنها چیزی را حلال و دیگری همان را حرام می داند، پس ممکن نیست چیزی درآن واحد، هم حلال باشد و هم حرام و پیامبر در احکامش مناقشه ای نیست زیرا وحی از قرآن است. و لوکان من عند غیر اللَّه لوجدوا فیه اختلافاً کثیرا . [309] .- واگر از سوی غیر خدا بود پس در او اختلافهای زیادی می دیدند.و از اینکه اختلافهای بسیاری در مذاهب چهار گانه وجود دارد، پس قطعاً از سوی خداوند نیست و از سوی پیامبرش هم نیست چرا که پیامبر مخالف قرآن سخن نمی گوید.هنگامی که آن شیخ دانشمند، سخن مرا منطقی وپذیرفته دید، گفت:ترامحض رضای خدانصیحت می کنم، اگردر هرچه تردید داشته باشی، درخلفای راشدین تردید نداشته باش زیراآنها ستونهای چهارگانه اسلام اند واگر هرکدام سقوط کند، ساختمان ویران می گردد.گفتم: استغفار کن سرور من! پس پیامبر کجا است، اگر اینان استوانه های اسلام اند؟پاسخ داد: رسول خدا، همان ساختمان است، او کلّ اسلام است.ازاین تحلیل تبسمی کردم وگفتم: یک باردیگر، ازخداطلب آمرزش کن آقای من! تو - ناخودآگاه - می گوئی که پیامبرنمی تواند پابرجاباشد تااین چهار نفر نباشند! در حالیکه خداوند می فرماید: هوالذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کلّه و کفی باللَّه شهیدا . [310] .- اوست خدائی که پیامبرش راباهدایت ودین حق

فرستاد تادین او رابرتمام ادیان برتری بخشد، وشهادت خداوندبه تنهائی کافی است.وهنگامی که محمّد رابرای رسالت وپیامبری فرستاد، هیچ یک از این چهارتن و کسانی دیگر را با او شریک قرار نداد. در این باره خود می فرماید: کما ارسلنا فیکم رسولاً منکم یتلوا علیکم آیاتنا و یزکیکم و یعلّمکم الکتاب و الحکمه و یعلّمکم مالم تکونوا تعلمون . [311] .- چنانکه برای شما پیامبری از خودتان فرستادیم که آیه های ما را بر شما می خواند و تربیتتان می کند و کتاب و حکمت را به شما می آموزد وآنچه نمی دانسته اید به شما تعلیم می دهد.گفت:این چیزی است که ما ازامامان وعلمایمان آموخته ایم وهرگز در دوران خودمان مانند شماهابا علما بحث و گفتگو نمی کردیم، شما نسل جدید در هرچیز شک وتردید می کنید وحتی در دین نیز شک می کنید واین از نشانه های آخرالزمان است که پیامبر ص فرمود: قیامت بر پا نمی شود مگر بربدسگالان وتبهکاران !گفتم: آقای من! برای چیست این همه گزافه گوئی؟ به خدا پناه می برم که در دین تردید داشته باشم یا تشکیک کنم، من که به خدای لاشریک له و فرشتگانش و کتابهایش و پیامبرانش ایمان دارم و به سرورمان حضرت محمّد، بنده و فرستاده خداوند که افضل از تمام انبیاء و مرسلین و خاتم آنها است ایمان دارم و همانا من از مسلمانانم، پس چرا مرا تهمت می زنید؟گفت: بیش از این ترا متهم می سازم زیرا تو درباره سرورمان ابوبکر وسرورمان عمر نیز تردید داری درحالی که پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم می فرماید: اگر ایمان امّتم راباایمان ابوبکر دردوکفّه ترازو قرار دهند،ایمان ابوبکر سنگین تر می شود ! ودرحقّ عمر گفته است: امّتم رابرمن عرضه داشتند، دیدم پیراهنی در بردارند

که تا سینه نمی رسد وعمر را برمن عرضه نمودند، دیدم پیراهنش برزمین کشیده میشود! گفتند: تأویل این سخن چیست ای رسول خدا؟ فرمود: دین ! وتو امروز درقرن چهاردهم می آئی ودر عدالت اصحاب بویژه ابوبکر وعمر، ایجاد شک وتردید می کنی؟ آیا نمی دانی که اهل عراق، اهل کفر ونفاق اند؟خدایا! من چه بگویم به این بظاهر عالمی که غرور، او را وادار به گناه ساخته است وبجای بحث آرام، به سوی فتنه وآشوب میل کرده ودرمقابل مردمی که به او ارادت دارند، شروع به تهمت زدن وافترا و شایعه پراکنی نموده است که آنها هم از شدّت خشم وعصبانیّت، دیدگانشان قرمز واخمهاشان درهم کشیده شد ودر چهره هاشان شرّ و کینه نمایان گشت.به سرعت به منزل رفتم وکتاب الموطّا امام مالک وکتاب صحیح بخاری را باخود برداشته وبه سوی او شتافتم وگفتم: آقای من! آنچه مرا به شک و تردید در باره ابوبکر واداشت، شخص پیامبر اسلام بود ودرحالی که کتاب الموطا را می گشودم، روبرویش گذاشتم که در آن مالک روایت کرده بود که پیامبر ص به شهدای احد فرمود: بر ایمان اینان گواهی می دهم ابوبکر صدیق عرض کرد: ای رسول خدامگر ما برادران آنان نیستیم؟ مگرما مانند آنها اسلام نیاوردیم وجهاد نکردیم؟ پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: آری! ولی نمی دانم پس از من چه بدعتها در دین می گذارید ؟.پس ابوبکر گریست وباز هم گریست وگفت: ماپس از تو خواهیم بود [312] .وآنگاه صحیح بخاری را گشودم که در آن آمده بود:عمربن خطاب بر حفصه وارد شد که اسماء بنت عمیس نزد او بود، وقتی اسماء را دید گفت: این کیست؟ حفصه گفت: اسماء بنت عمیس. عمر

گفت: این همان زن حبشی، زن دریائی است! اسماء گفت: آری! عمر گفت: در هجرت، بر شما سبقت جستیم، پس ما به رسول خدا از شما سزاوارتریم. اسماء خشمگین شده گفت: نه به خدا قسم، شما همراه پیامبر بودید و او گرسنه هایتان را اطعام و نادانانتان را پند می داد و ما در خانه ای در سرزمین دشمنان در حبشه بودیم ولی قلوبمان با خدا و پیامبرش بود، بخدا قسم هرگز غذائی را نخوردم و آبی را نیاشامیدم مگر اینکه پیامبر خدا ص را یاد می کردم یا اینکه همواره مورد اذیّت و آزار قرار میگرفتم و با ترس و وحشت می زیستم. و من این سخنان را برای پیامبر نقل خواهم کرد بدون اینکه کم و زیاد کنم و از او خواهم پرسید و هنگامی که نزد پیامبر ص آمد عرض کرد: ای رسول خدا! عمر چنین و چنان گفت.حضرت فرمود: چه پاسخش دادی؟عرض کرد: چنین و چنان گفتم.حضرت فرمود: اوبه من سزاوارتراز شما نیست وهمانااو واصحابش یک هجرت بیشترنداشتند ولی شمااهل کشتی دوهجرت داشتید.اسماء گوید:ابوموسی واصحاب کشتی رادیدم که همواره می آمدند و درباره این حدیث ازمن می پرسیدند وهیچ چیز دردنیا برای آنان جالب تر وارزنده تر ازاین سخن پیامبر ص درحقّ آنهانبود. [313] .پس از اینکه آن شیخ عالم و دیگر حاضران، احادیث را خواندند، چهره هاشان تغییر کرد وشروع کردند به یکدیگرنگریستن ومنتظر آن عالم شدند که خود او سخت شگفت زده شده بود وچاره ای نداشت جزاینکه ابروهایش را به علامت تعجّب بالا برده وگفت: پروردگارا، برعلمم بیفزای.سپس گفتم: حال اگر شخص پیامبر ص نخستین کسی باشد که در باره ابوبکر تردید دارد و به نفع او گواهی ندهد

زیرا نداند که پس از او چه کار خواهند کرد، و اگر رسول خدا ص اقرار به برتری عمربن خطاب نسبت به اسماء بنت عمیس ننماید بلکه اسماء را بر او برتری بخشد، پس من حقّ دارم شک کنم و هیچ کس را برتری ندهم تاآنکه حقّ را جستجو کرده و آن را بیابم، و معلوم است که این دو حدیث، تمام احادیثی را که در باره ابوبکر و عمر وارد شده، باطل می سازند زیرا این حدیثها نزدیکتر به واقعیّت و حقیقت است تا آن احادیث فضیلت که ادّعا می شود.حاضرین گفتند: چطور؟پاسخ دادم: زیرا پیامبر ص شهادت در باره ابوبکر نداد و فرمود: نمیدانم پس از من چه کارهائی می کنید! واین کاملاً منطقی است و قرآن و تاریخ نیز گواهی داده است که پس از او، تغییر و تبدیل کردند احکامش را و از این روی بود که ابوبکر گریه کرد زیرا سخن پیامبر را تبدیل نموده و حضرت زهرا دختر پیامبر را به خشم آورد و اینقدر در دین بدعت نهاد تا آنجا که قبل از وفاتش پشیمان شد و آرزو میکرد ای کاش انسان نمی بود. و اما آن حدیث که می گوید: اگر ایمان امّتم را با ایمان ابوبکر در ترازو قرار دهند، ایمان ابوبکر سنگین تر می شود، بدون شکّ باطل و غیر معقول است و هرگز ممکن نیست کسی که چهل سال از عمرش را در شرک و بت پرستی گذرانده، ایمانش سنگین تر باشد از تمام امّت محمّد صلی الله علیه وآله وسلم با اینکه در میان آنها اولیای شایسته خدا و شهیدان و امامانی که تمام عمرشان را در جهاد و پیکار در راه

خدا صرف کرده اند، وجود دارد، از آن گذشته ابوبکر کجا واین حدیث کجا؟ اگر واقعاً این حدیث درست بود هرگز در واپسین روزهای زندگیش آرزوی بشر نبودن نمی کرد. واگرایمانش برتر از ایمان امّت بود، هرگز فاطمه دختر پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم وسرور زنان جهان، بر او خشمگین نمی شد وپس از هرنمازش علیه او دعا نمی کرد.آن عالم هیچ پاسخی نمی داد ولی برخی از حاضرین گفتند: بخدا این آدم، ما را هم به تردید انداخت. آنجا بود که آن عالم لب به سخن گشوده، رو به من کرد و گفت: همین را می خواستی؟ همه اینها را در دینشان به شکّ و تردید انداختی! ولی ناگهان یکی از خود آنان به او پاسخ داد: حقّ با او است، ما در طول زندگیمان یک کتاب را به طور کامل نخوانده ایم و کورکورانه شما را پیروی کرده و از شما تبعیّت نمودیم و اکنون بر ما روشن شد که آنچه این حاجی می گوید، درست است، پس بر ما لازم شد که بخوانیم و بحث کنیم!! و برخی دیگر از حاضرین نیز با او همصدا شدند و این یک پیروزی برای حق و حقیقت بود، و این پیروزی با زور سر نیزه بدست نیامده بلکه با چیره شدن عقل و دلیل و برهان بدست آمده بود. و شما هم برهان و دلیل خود را بیاورید، اگر راست می گوئید .همین انگیزه شد ومراتشویق کرد که وارد چنین بحثهائی شوم وبه نام خدا ورسولش در رابرروی خود بگشایم به امید اینکه خداوند مرا توفیق دهد وراهنمائی ام نماید چرا که او خود وعده هدایت به کسانی داده است که درجستجوی حقّ اند و او هرگز

وعده اش را تخلّف نمی کند.بحث وبررسی ام بادقّت فراوان سه سال تمام بطول انجامید زیرا هر چه می خواندم دوباره آن را تکرار می کردم و گاهی ناچار می شدم، از اول صفحه تا آخرش را مطالعه نمایم.کتاب مراجعات امام شرف الدین را خواندم و چندین بار مراجعه کردم و به حقّ، این کتاب افقهای تازه ای را جلوی رویم باز کرد که سبب هدایتم شد و قلبم را برای محبّت و مودّت اهل بیت گشود.کتاب الغدیر نوشته شیخ امینی رامطالعه کردم وسه بارآن را تکرارنمودم زیرادرآن حقایق روشن وآشکار ومحکمی می دیدم. و کتاب فدک فی التاریخ تألیف سید محمد باقر صدر وکتاب سقیفه نوشته شیخ محمد رضا مظفّر را خواندم و از این دو نیز به اسراری پوشیده آگاه شدم، وکتاب نص و اجتهاد را خواندم که از آن، بر یقینم افزوده شد. سپس کتاب ابوهریره نوشته شرف الدین و شیخ المضیره نوشته شیخ محمود ابوریّه مصری خواندم وفهمیدم به اینکه اصحابی که پس از رسول خدا ص در دین تغییر دادند بردو قسم اند: یک گروه احکام رابا زور وقدرت وفرمانروائی تغییرداد و گروه دوم با وضع وجعل احادیث دروغ ونسبت دادن آنها به رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم.آنگاه کتاب الامام الصادق و المذاهب الاربعه تألیف اسد حیدر را مطالعه کردم و فرق بین علم موهب و علم اکتسابی را دانستم و همچنین فرق بین حکمت الهی که به هر که میخواهد عطا می کند و بین ادعای علم و دانش و اجتهاد به رأی که امّت را از روح اسلام دور ساخته، فراگرفتم.سپس کتابهای دیگری از آقایان: سید جعفر مرتضی عاملی، سید مرتضی عسگری، خوئی، طباطبائی، شیخ محمد امین

زین الدین، فیروز آبادی، ابن ابی الحدید معتزلی در شرح نهج البلاغه اش و کتاب الفتنه الکبری طه حسین را مطالعه کردم. و از کتابهای تاریخ: تاریخ طبری، تاریخ ابن اثیر، تاریخ مسعودی و تاریخ یعقوبی و کتابهای دیگری را خواندم و قانع شدم که شیعه امامیّه بر حقّ اند، پس شیعه شدم وبا لطف الهی، در کشتی اهل بیت سوار شدم و به ریسمان ولایتشان چنگ زدم زیرا با عنایت حضرت حق، بجای بعضی از اصحاب که ارتداد و به قهقرا بازگشتنشان برایم ثابت شده بود، و جز عده کمی از آنان، دیگران نجات نیافته بودند، اکنون به ائمه اهل بیت پیامبر که خداوند آنان را از هر رجس و ناپاکی بدور کرده و پاکشان نموده است و محبّت و ولایتشان را بر تمام مردم، فرض و واجب دانسته، رسیده بودم و به آنان پیوسته بودم.وشیعه آنطورکه برخی ازعلمای ماادعا می کنند، فارسیان و مجوسیانی نیستند که عمرمجد وعزّت وعظمتشان رادر جنگ قادسیه شکست وازاین روی آنان رادشمن داشته وکینه شان رابه دل می گیرند.و این نادانان و جاهلان را پاسخ دادم که تشیّع و پیروی از اهل بیت پیامبر، مخصوص فارس و ایرانیان نیست بلکه شیعیان در عراق، حجاز، سوریه و لبنان نیز وجود دارند و همه اینها عرب اند و همچنین شیعیان در پاکستان، هند، آفریقا و آمریکا هستند و همه اینها نه عرب اند و نه فارس.واگر شیعه رامنحصر درایرانیان بدانیم، حجّت علیه ما قاطع تر می شود زیرا درمی یابیم که ایرانیان معتقدبه ائمه دوازده گانه اند در حالی که این امامان همه از عرب واز قریش وبنی هاشم، خاندان پیامبر هستند، پس اگرایرانیان متعصّب وناسیونالیست بودند اعراب را دشمن می داشتند -

همانگونه که بعضی ادعامی کنند - وبی گمان سلمان فارسی راامام خود قرار می دادند چراکه او ایرانی است ویکی از بزرگان اصحاب نیز می باشد که شیعه وسنّی به قدر ومنزلتش اقرار واعتراف دارند.ولی ازآن سوی می بینیم که اهل سنّت، درامامت خود، پیروی از ایرانیان کرده اند چرا که بیشتر امامانشان از فارس است مانند ابوحنیفه، امام نسائی، ترمذی، بخاری، مسلم، ابن ماجه، رازی، امام غزالی، ابن سینا، فارابی وبسیاری دیگر که اکنون جای بحث آن نیست، پس اگر شیعیان از فارس بوده وعمربن خطاب را ردمی کنند که مجد وعظمتشان را درهم شکسته است، چگونه تفسیر می کنیم مخالفت شیعیان عرب و غیرایرانی را بااو، لذااین ادعا، مستند به هیچ دلیل درستی نیست، بلکه اینان که با عمرمخالفت می کنند به این دلیل است که او نقش مهمی رادر دور کردن امیرالمؤمنین حضرت علی بن ابی طالب از خلافت، پس از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم بازی کرد که در نتیجه چه فتنه ها و مصیبتها ومحنت ها براین امّت باریده وکافی است که پرده از دیدگان هر پژوهنده آزاده ای بالا رود تا حقیقت برای او روشن شده و آنگاه، بی آنکه هیچ دشمنی از پیش داشته، با او مخالف گردد.ولی شیعیان ثابت قدم مانده، صبر کردند واستقامت ورزیدند و به حق دست یازیدند و تا امروز تاوان این صبر و استقامت را پرداخته و در برابر سرزنشهای هیچ سرزنش کننده ای، ترس و واهمه به خود راه نمی دهند، و من قاطعانه می گویم اگر هر یک از علمای ما با علمای آنها بنشیند و بحث و مجادله کند، از بحث خارج نمی شود مگر اینکه به همان هدایتی که آنها از آن برخوردارند،

بهره مند خواهد شد.آری! من راه بهتر را یافته بودم و خدای را سپاس می گویم که به این راه، مرا رهنمون ساخت و بی گمان اگر هدایت الهی نبود، هرگز دراین مسیر هدایت نمی افتادم خدای را حمد و سپاس بی پایان که مرا بر گروه نجات یافته، راهنمائی کرد، همان گروه فرقه ناجیه که با شوق و شعف در جستجویش بودم و اکنون هیچ شک و دودلی برایم باقی نمانده که تمسّک به علی واهل بیت، دست زدن به عروه الوثقی و ریسمان محکم الهی است که هرگز گسسته نمی شود و روایتهای نبوی بسیاری براین دلالت دارد که مورداجماع واتفاق نظر مسلمانان است، و اصلاً عقل به تنهائی کفایت می کند برای کسی که واقعاً به حق و حقیقت گوش فرا داده و درپی رسیدن به آن است، زیرا علی علیه السلام داناتر و شجاع تر از همه اصحاب - به اجماع امّت - بود، وهمین ویژگی به تنهائی کافی است که دلالت بر شایستگی و احقیّت آن حضرت - نه دیگران - برای خلافت داشته باشد. خداوند می فرماید: و قال لهم نبیّهم انّ اللَّه قد بعث لکم طالوت ملکا، قالوا انّی یکون له الملک علینا و نحن احقّ بالملک منه ولم یؤت سعهً من المال، قال انّ اللَّه اصطفاه علیکم وزاده بسطهً فی العلم و الجسم، واللَّه یؤتی ملکه من یشاء واللَّه واسع علیم . [314] .- وپیامبرشان به آنها گفت: همانا خداوند طالوت رابه پادشاهی برای شما فرستاده است،گفتند: او ازکجابرماپادشاهی کند که ما شایسته تریم ازاو واو راچندان پولی نیست.گفت: خداوند او را برشما برگزیده وبه اودانش بیشتر ونیروی جسمی افزونتربخشیده وخداوند ملک خویش رابه هرکه بخواهدمیدهد واللَّه وسعت

بخش ودانااست.رسول خدا فرمود: علی از من است و من از اویم و او ولیّ هر مؤمنی پس از من است . [315] .و امام زمخشری در چکامه و خود چنین می سراید: شک و اختلاف بسیار شد، و هر کس ادعا می کند که خود بر صراط مستقیم استوار است، پس من به لا اله الاّ اللَّه دست یازیدم و محبّت و علاقه ام به احمدصلی الله علیه وآله وسلم و علی علیه السلام است، واگر سگی به محبّت و دوستی اصحاب کهف رستگار شد، چگونه من با داشتن محبّت اهل بیت پیامبر، تیره روز و بی نوا گردم .آری، من بحمد ولطف الهی، جایگزین رایافتم، وپس از پیامبر، پیروی نمودم از امیرمؤمنان و سرور و سالار اوصیا و رهبر پاک سیرتان، قهرمان میدانهای جهاد، امام علی بن ابی طالب و همچنین از دو سرور جوانان اهل بهشت و دو گل خوش بوی پیامبر امام ابو محمد حسن الزّکی و امام ابو عبداللّه الحسین و از پاره تن مصطفی، دودمان نبوّت و مام امامان و معدن رسالت و آن کس که پروردگار عزّ و جلّ، از خشمش به خشم می آید، سرور زنان جهان، حضرت فاطمه زهرا سلام اللَّه علیهم اجمعین.و امام مالک را با استاد امامانِ اهل سنّت و معلّم امّت، حضرت امام جعفر صادق، جایگزین نمودم.و به نه امام معصوم از ذریّه امام حسین، امامان و رهبران مسلمانان و اولیای شایسته پروردگار جهانیان، پیوستم.واصحابی که به قهقرا بازگشتند امثال معاویه و عمروبن - العاص و مغیرهبن شعبه وابوهریره وعکرمه وکعب الاحبار ودیگران رابا اصحاب سپاسگزاری که پیمان پیامبر را نشکستند، مانند عمّاربن یاسر و سلمان فارسی

و ابوذر غفاری و مقدادبن اسود و خزیمهبن ثابت ذوالشّهادتین و اُبّی بن کعب و و.. تبدیل نمودم. و خدای را بر این بیداری و تشیّع، حمد و سپاس فراوان.وعلمای قومم راکه اذهان ما راازحرکت و رشد متوقّف ساخته وما رابه غفلت فرو برده بودند وبسیاری ازآنان، تابع وپیرو سلاطین و حاکمان زورگوی زمان بودند، باعلمای پاک سرشت شیعه ای که هرگز روزی باب اجتهاد رابرروی خود نبسته ودربرابرفرمانروایان و پادشاهان ستمگر خم نشده وثابت قدم وپابرجای ماندند،تعویض نمودم.آری! اندیشه های خشک جاهلی را که ایمان به گفته های ضد یکدیگر داشت، با اندیشه های روشن و پیشرفته و آزاده ای که ایمان به دلیل و حجّت و برهان دارد، جایگزین کردم، و مغزم را از گمراهیهای بنی امیّه که در طول سی سال، آن را ناپاک کرده بود، با عقیده معصومین که خداوند آنها را از هر رجس و پلیدی به دور دانسته و آنان را پاک و منزّه کرده، در این مانده از زندگیم، شستشو داده و پاک کردم.بارالها! ما را بر عقیده آنان نگهدار و بر سنّت و شیوه زندگیشان بمیران و در روز رستاخیز همراه با آنان محشورمان بگردان چرا که پیامبر ص می فرماید: انسان با هر که دوست داشته باشد، محشور می شود .وبدینسان به اصل خود باز می گردم چرا که پدر و عموهایم از شجره نامه ما سخن میراندند و می گفتند که طبق شناختشان، از ساداتی بوده اند که تحت فشار و اختناق عبّاسیان از عراق فرار کرده و به شمال آفریقا پناه آورده و در تونس زیستند که آثارشان تا به امروز موجود است.و هم اکنون در شمال آفریقا بسیاری مانند ما هستند که به نام اشراف

معروف اند زیرا از تبار پاک پیامبرند هر چند در تاریکی های ضلالت امویان و عباسیان، سرگردان شده و ره گم کردند و چیزی از حقیقت برای آنان نمانده جز احترام و تقدیر مردم، به خاطر نسبت و انتسابشان.پس باز هم خدای را حمد و سپاس براین هدایتش، خدای را سپاس بر بیداریم و روشن شدن دیده ام و قلبم و دریافت حقیقت.

آیه 214.

[16] شواهد التنزیل ج 1 ص 424-420، ینابیع الموده ص 105، فضائل الخمسته، ج 1، ص 335-333، دلائل الصدق، ص 2 صص 364-359؛ از مسند احمد بن حنبل، ج 1، ص 111،؛ کنزالعمال، ج 6، صص397و392و401؛ شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 3، ص 263، تاریخ طبری، ج 2، ص 217؛ تاریخ الکامل، ص 28.

[17] شواهد التنزیل ج 1 ص 424-420، ینابیع الموده ص 105، فضائل الخمسته، ج 1، ص 335-333، دلائل الصدق، ص 2 صص 364-359؛ از مسند احمد بن حنبل، ج 1، ص 111،؛ کنزالعمال، ج 6، صص397و392و401؛ شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 3، ص 263، تاریخ طبری، ج 2، ص 217؛ تاریخ الکامل، ص 28.

[18] ینابیع الموده، ص 20؛ .. و لا تخلوا الارض منهم و لو خلت لاَنْساخَتْ بأهلها.. .

[19] و فی روایه مسلم، من روایه سعد بن ابی وقاص، عن جابربن سمره، قال: سمعت رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم یقول: لا یزال الدین قائماً حتی یقوم الساعه او یکون علیکم اثنا عشر خلیفه کلهم من قریش.. و فی حدیث سماک بن حرب، عن جابر بن سمره، عنه علیه السلام: لا یزال الاسلام عزیزاً الی اثنی عشر خلیفه.. اثبات الهداه، ج 3، ص 161.

[20] ینابیع الموده، ص 35.

[21] احقاق الحق، ج 9، ص 342؛ منابع حدیث ثقلین از اهل سنت در کتاب احقاق الحق از ص 309 تا 375 بیان شده است..

[22] سوره احزاب، آیه 33.

[23] در همین بخش، به بیان احادیث در این مورد اشاره شده است..

[24] ینابیع الموده، صص 19-20، باب 3 و فضائل الخمسه ج 2، ص 6 به نقل از ذخائر العقبی للمحب، الطبری ص17

عین همین حدیث را بنقل از ایاس بن سلمه، عن ابیه نقل نموده است.

[25] ینابیع الموده، صص 20-21: .. ولا تخلوا الارض منهم و لو خلت لانساخت بأهلها ؛ .. ولولا ما علی الارض منا لا نساخت باهلها.. .

[26] و إن فرعون لعال فی الارض و إنه لمن المسرفین ؛ سوره یونس، آیه 83.

[27] تبت یدا ابی لهب و تب ؛ سوره مسد، آیه 1.

[28] سوره مائده، آیه 47.

[29] سوره مائده، آیه 44.

[30] سوره مائده، آیه 45.

[31] لا ینال عهدی الظالمین ؛ سوره بقره، آیه 124.

[32] سوره سجده، آیه 24.

[33] سوره بقره، آیه 247.

[34] المیزان، ج 2، ص 301.

[35] روایت رسیده از اهل سنت در اختصاص داشتن اهل بیت به حضرت علی، فاطمه، امام حسن و امام حسین علیه السلام به حدی است که هر صاحب عقلی آنها را درست می شمارد. به عبارت دیگر، روایات در این مورد متواترند و صدقشان حتمی است. بسیاری از این روایات را حافظ عبیدالله بن احمد معروف به حاکم حسکانی حذّاء حنفی نیشابوری از بزرگان اهل سنت در قرن پنجم هجری در کتاب شواهد التنزیل خود آورده است. روایات فراوانی نیز از افرادی چون عایشه، زینب، ام سلمه زنان پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم ، واثله بن أسقع، ابی الحمراء، خادم رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم ، ابی سعید الخدری، انس بن مالک، براءبن عازب، جابربن عبداللَّه، امام حسن علیه السلام نقل شده است..

[36] شواهد التنزیل، ج 2، صص 10-15.

[37] مین صفحه در چند روایت: اللهم هؤلاء عترتی آمده است و در صفحه 17 عن الحسن بن علی علیه السلام..جمعنا رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم و ایّاه فی کساء.. ثم قال اللهم هؤلاء أهل

بیتی و عترتی فأذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا..

[38] شواهد التنزیل، صص 24-25، فضائل الخمسه، ج 1، صص 235 و243 به نقل از تفسیر طبری، و...

[39] شواهد التنزیل، ج2، ص 31.

[40] شواهد التنزیل، ج 2، ص 35؛ این روایت را شیخ حر عاملی در اثبات الهداه ، ج 3، ص 169، روایت 80، از صحیح بخاری نقل کرده است. در صحیح مسلم، در کتاب فضائل الصحابه در باب فضایل اهل بیت النبی صلی الله علیه وآله وسلم به سندش از صفیه دختر شیبه نقل کرده که گفت: قالت عایشه: خرج رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم غداه و علیه مرط مرحل من شعر اَسود فجاء الحسن بن علی فادخله ثم جاء الحسین فدخل معه ثم جاءت فاطمه فأدخلها ثم جاء علی فأدخله ثم قال: انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا اقول: و رواه الحاکم ایضاً فی مستدرک الصحیحین، ج 3، ص 147 و قال: هذا حدیث صحیح علی شرط الشیخین و رواه البیهقی ایضاً فی سننه، ج 2ص 149 و رواه ابن جریر ایضاً فی تفسیره ج 2، ص 5، عن عایشه و ذکره السیوطی ایضاً فی الدر المنثور فی تفسیر ایه التطهیر فی سوره الأحزاب و.. و ذکره الزمخشری فی الکشاف فی تفسیر آیه المباهله بمنا سبه و هکذا الفخر الرازی و قال: و اعلم ان هذه الروایه.؛ فضائل الخمسه، ج 1، ص 224.

[41] روی فی المناقب، عن أبی الطفیل، عامربن واثله و هو اخر من مات من الصحابه بالاتفاق، عن علی -رضی الله عنهما- قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: یا علی! أنت وصیّی، حربک حربی و سلمک سلمی و انت

الإمام و ابو الائمه الاحدی عشر الذین هم المطهرون المعصومون و منهم المهدی الذی یملأ الارض قسطاً و عدلاً، فویلٌ لمبغضیهم؛ یا علی! لو أنّ رجلاً احبّک و أولادک فی اللَّه لحشره اللَّه معک و مع اولادک و انتم معی فی الدرجات العُلی و انت قسیم الجنه و النار تدخل محبیک الجنه و مبغضیک النار ینابیع الموده، ص 85 ..

[42] ألشیخ هاشم بن سلیمان فی کتاب المحجه علی ما فی ینابیع الموده ص 430، ط اسلامبول، قال: روی فی تفسیر قوله تعالی و السماء ذات البروج عن الاصبغ بن نباته، قال: سمعت ابن عباس -رضی الله عنهما- یقول: قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم: انا السماء و أمّا البروج فالائمه من اهل بیتی و عترتی، اولهم علی و آخرهم المهدی و هم اثنا عشر. احقاق الحق، ج 13، ص 71 .

[43] سوره فصلت، آیه 42؛ لایأتیه الباطل من بین یدیه و لا من خلفه .

[44] روی الجمهور عن ابن مسعود قال: قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم: فإنتهت الدعوه إلیّ و الی علیّ لم یسجد أحدنا لصنم قطّ فاتخذنی نبیاً و اتخذ علیاً وصیاً ؛ مناقب علی بن ابی طالب، تألیف ابی الحسن علی بن محمد بن محمد الواسطی الجلابی الشافعی الشهیر بابن المغازلی، المتوفی 483، صص 276-277، روایت 322، طبع تهران؛ دلائل الصدق، ج 2، ص 139.

[45] سوره اعراف، آیه 181.

[46] شواهد التنزیل، ج 1، ص 204؛ عن ابن عباس فی قوله -عزوجل- و ممن خلقنا امه.. قال: یعنی من امه محّمد امه ، یعنی علی بن ابی طالب، یهدون بالحق یعنی یدعون بعدک یا محمد إلی الحق و به یعدلون فی الخلافه بعدک.. در

غایه المرام، صص 427-428، دو حدیث از اهل سنت، دوازده حدیث از شیعه در این مورد وارد شده است..

[47] تفسیر فی ظلال القرآن، ج3، ص120.

[48] تفسیر الرازی، ج 15، ص 72.

[49] شواهد التنزیل، ج 1، صص 57-58؛ عن بریده فی قول اللَّه: إهدناالصراط المستقیم قال: صراط محمد و اله. کتاب ارجح المطالب، الشیخ عبیداللَّه الحنفی، صص 58-319؛ غایه المرام درباره این که صراط مستقیم، محمدصلی الله علیه وآله وسلم و آلش علیهم السلام هستند، از طریق عامه، سه حدیث و از طریق شیعه 24 حدیث نقل کرده است. در ص 246 و 247.

[50] شواهد التنزیل، ج 1 ص 57 و 58.

[51] إحقاق الحق، ج 13، ص 83- به نقل از فرائد السمطین نوشته علامه الشیخ ابراهیم بن محمد بن ابی بکر بن حمویه الحموینی، متوفی سال 722 .

[52] سوره بقره، آیه 143.

[53] عن ابان بن عیاش عن سلیم بن قیس عن علی علیه السلام قال: إن اللَّه إیانا عنی بقوله تعالی: لتکونوا شهداء علی الناس فرسول الله شاهدٌ علینا و نحن شهداء علی الناس و حجته فی ارضه و نحن الذین قال اللَّه جل اسمه فیهم و کذلک جعلناکم اُمهً وسطاً.. ؛ شواهد التنزیل، ج 1، ص 92.

[54] سوره بقره، آیه 208.

[55] معجم الفاظ القرآن مجمع اللغه العربیه ج 1 ص 608 فی السلم ای فی طریق الامان و النجاه.

[56] المیزان، ج 2، ص 103.

[57] رواه القوم، منهم العلامه ابن المغازلی الشافعی فی المناقب، روی عن علی علیه السلام فی قوله تعالی: ادخلوا فی السلم کافه قال: ولایتنا أهل البیت. منهم العلامه الشیخ سلیمان البلخی القندوزی، المتوفی سنه 1293، فی ینابیع الموده ص 250، طبع ایران، قم؛ عن

ابی جعفر الباقر فی قوله تعالی یا ایهاالذین آمنوا ادخلوا فی السلم کافه یعنی ولایه علی علیه السلام و الاوصیاء بعده. احقاق الحق، ج 14، ص 382.

[58] سوره آل عمران، آیه 103.

[59] و اخرج صاحب کتاب المناقب عن سعید بن جبیر، عن ابن عباس رضی اللَّه عنهما قال: کنّا عند النبی صلی الله علیه وآله وسلم إذ جاء أعرابی فقال: یا رسول الله سمعتک تقول: و اعتصموا بحبل اللَّه فما حبل الله الذی نعتصم به؟ فضرب النبی صلی الله علیه وآله وسلم یده فی ید علیّ و قال تمسکوا بهذا هو حبل الله المتین ؛ احقاق الحق؛ ج 3، ص 540 این حدیث به طور مفصل از جمال الدین محمد بن احمد الحنفی الموصلی معروف به ابن حسنویه در بحر المناقب، ص 63 نقل شده است..

[60] شواهد التنزیل، ج 1، ص 131، روایت 180..عن جعفر بن محمدعلیه السلام فی قوله: واعتصموا بحبل الله.. قال: نحن حبل اللَّه. ینابیع الموده، ص 274، طبع ایران، قم؛ احقاق الحق، ج 14، صص 384-386 و ج 3، صص 539 و 540 و ج 18 صص 541 و 535. امام شافعی در تفسیر آیه واعتصموا شعری سروده است: و لمّا رأیت الناس قد ذهب بهم مذاهبهم فی أبحر الغیّ و الجهل رکبتُ علی اسم الله فی سفن النجا و هم اهل بیت المصطفی خاتم الرسل و أمسکت حبل الله و هو ولاء هم کما قد أمرنا بالتمسک بالحبل احقاق الحق، ج 3، ص 539..

[61] سوره ابراهیم، آیه 25 و 24.

[62] عن مینا مولی عبدالرحمن بن عوف، عن ابیه یقول: سمعت عبدالرحمن بن عوف یقول: خذوا منی حدیثاً قبل أن تشاب الاحادیث بالاباطیل. سمعت رسول اللَّه صلی الله

علیه وآله وسلم یقول: انا الشجره و فاطمه فرعها و علیّ لقاحها و حسن و حسین ثمرها و شیعتنا ورقها، و أصل الشجره فی جنه عدن و سائر ذلک فی سائر الجنه ؛ شواهد التنزل، ج1، ص 312.

[63] شواهد التنزیل، ج 1، صص 311 و 312.

[64] سوره طه، آیه 82.

[65] عن ابی ذر فی قوله تعالی: و إنی لغفار.. الایه، قال:(لمن)امن بما جاء به محمدصلی الله علیه وآله وسلم و أدّی الفرائض ثم اهتدی قال: إهتدی قال: إهتدی إلی حب ال محمدصلی الله علیه وآله وسلم. شواهد التنزیل، للحافظ الحسکانی، ج 1، ص 377. نیز در احقاق الحق، ج 14، ص 405، بیاناتی در این مورد از عون بن ابی جحیفه عن أبیه و ثابت البنانی ذکر شده است. جمال الدین محمد بن یوسف الزرندی الحنفی فی نظم درر السمطین ، ص 86، طبع مطبعه القضاء، روی عن ثابت بن البنانی فی قوله -عزوجل- و إنی لغفار لمن تاب.. ثم اهتدی الی ولایه اهل بیته صلی الله علیه وآله وسلم قال: و کذا جاء عن ابی جعفر إنه قال: ثم اهتدی إلی ولایتنا اهل البیت .

[66] عن جابر، عن ابی جعفرعلیه السلام فی قوله تعالی: و انی لغفار لمن تاب و امن و عمل صالحاً ثم اهتدی قال: إلی ولایتنا اهل البیت. .

[67] عن ابی جعفر محمد بن علی الباقرعلیه السلام، عن ابیه، عن جده قال: خرج رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم ذات یوم، فقال: إن اللَّه تعالی یقول: و انی لغفار لمن تاب و امن و عمل صالحاً ثم اهتدی ؛ ثم قال لعلی بن ابی طالب: إلی ولایتک ؛ شواهد التنزیل، ج 1،

صص 376-377.

[68] المیزان، ج 14، ص 215.

[69] سوره نحل، آیه 43.

[70] أخرج الثعلبی عن جابر بن عبداللَّه قال: قال علی بن ابی طالب علیه السلام: نحن اهل الذکر ینابیع الموده، ص 119.

[71] آل عمران، 58؛ حجر، 6 و 9؛ نحل، 44؛ انبیا، 50؛ یس، 11 و 69؛ ص، 8 و 87؛ فصلت، 41؛ زخرف، 5؛ قلم، 51 و...

[72] عَن الحرث: قال: سألت علیاً عن هذه الایه فاسئلوا أهل الذکر.. قال: واللَّه إنَّا لنحن أهل الذکر، نحن اهل العلم و نحن معدن التأویل و التنزیل. و لقد سمعت رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم یقول: انا مدینه العلم و علیّ بابها فمن اراد العلم فلیأته من بابه ؛ شواهد التنزیل، ج1، ص 334.

[73] سوره بقره آیه 37.

[74] عن سعید بن جبیر، عن عبداللَّه بن عباس، قال: سئل النبی صلی الله علیه وآله وسلم عن الکلمات الّتی تلقّی ادم من ربه فتاب علیه، قال: سأله بحق محمد و علی و فاطمه و الحسن والحسین الاَّتبت علیّ فتاب علیه. مناقب علی بن ابی طالب، لابن المغازلی، ص 63؛ ینابیع الموده، صص 97.

[75] عن ابن عباس رض عن النبی صلی الله علیه وآله وسلم: لما امراللَّه ادم بالخروج من الجنه رفع طرفه نحو السماء فرای خمسه أشباح علی یمین العرش فقال: الهی خلقت خلقاً من قبلی؟ فأوحی اللَّه إلیه أما تنظر إلی هذه الاشباح؟ قال: بلی قال: هؤلاء الصفوه من نوری اشتفقت اسماء هم من اسمی: فانااللَّه المحمود و هذا محمد و اناالعالی و هذا علی و اناالفاطر و هذه فاطمه؛ و انا المحسن و هذا حسن؛ ولی الاسماء الحسنی و هذا الحسین؛ فقال آدم: فبحقهم اغفرلی فأوحی اللَّه إلیه قد غفرت و

هی الکلمات التی قال اللَّه تعالی: فتلقی ادم من ربه کلمات فتاب علیه . احقاق الحق، ج 9، ص 104 و در ینابیع الموده، ص 97 شبیه به این حدیث وارد شده است..

[76] سوره آل عمران، آیه 61.

[77] احقاق الحق، ج 14، ص 134.

[78] احقاق الحق، ج 14، ص 145.

[79] عن ابی سعید الخدری، لما نزلت هذه الایه تعالوا.. قال: فخرج رسول اللَّه بعلی و فاطمه و الحسن و الحسین. احقاق الحق ج 14 ص 134 .

[80] عن عامر بن سعد، عن ابیه قال: لما نزلت هذه الایه، دعا رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم علیاً و فاطمه و حسناً و حسیناً، فقال: اللهم هؤلاء اهلی ؛ احقاق الحق، ج 14، صص 131 -148؛ شواهد التنزیل، ج 1، ص 124.

[81] سوره نجم، آیه 3 و 4: و ما ینطق عن الهوی إن هو إلا وحیٌ یوحی .

[82] رواه جماعه من اعلام القوم؛ منهم العلامه ابن المغازلی الواسطی فی مناقب امیرالمؤمنین المخطوط قال: عن القاضی ابی الفرج.. عن ابن عباس -رضی الله عنه- قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: لا تزول قدما عبد یوم القیامه حتی یسأل عن أربع: عن عمره فیها افناه، و عن جسده فیما أبلاه و عن ماله فیما انفقه و من این اکتسبه و عن حب اهل البیت ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 409.

[83] العلامه علی المتقی الهندی فی کنزالعمال ج 16، ص 252 و ج 13، ص 86 ط حیدرآباد الدکن روی من طریق الحاکم عن علی علیه السلام قال: أخبرنی رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم انّ اول من یدخل الجنه انا و فاطمه و الحسن و الحسین. فقلت: یا رسول اللَّه فمحبونا؟ قال: من

ورائکم ؛ احقاق الحق، ج 18، ص 407.

[84] العلامه المحدّث، الشیخ جمال الدین، محمد بن احمد الحنفی الموصلی الشهیر بابن حسنویه، فی بحرالمناقب ص116 المخطوط روی بسند رفعه الی ابن عباس -رضی الله عنه- قال؛ لمّا رجعنا من حجه الوداع جلسنا مع رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم فی مسجده، فقال: أتدرون ما أرید اقول لکم؟ قالوا: الله و رسوله اعلم. قال: اعلموا، ان الله - عزوجل مَّن علی اهل الدین إذ هداهم بی، و انا أمَنُّ علی اهل الدین إذ هدا هم بعلی بن ابی طالب ابن عمی و ابو ذریتی، ألا و من اهتدی بهم نجی و من تخلّف عنهم ضلَّ و غوی. ایها الناس! الله الله فی عترتی و أهل بیتی؛ فاطمه بضعه منی و ولدیها عضوای و انا و بعلها کالضوء من الضوء. أللَّهم و ارحم من رحمهم و لا تغفر لمن ظلمهم ثم دمعت عینه و قال: کأنّی أنظر الحال و الله اعلم ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 198.

[85] احمد بن عبدالعزیز الجوهری فی کتاب الزیارات علی ما فی مناقب عبدالله الشافعی ص 20، مخطوطه روی بسنده یرفعه الی جندب قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: یا سلمان! أنّها ستکون بعدی فتن. قال: فما تأمرنا؟ قال؛ علیکم بالشیخ؟ قال: من هو؟ قال: علی بن ابی طالب. قلنا: فان هلک؟ قال: علیکم بالسبطین قلنا: فان هلکا؟ قال: علیکم بأهل بیت نبیّکم فانهم لن یدخلوکم فی باب ضلاله و لن یخرجوکم من باب هدی فکونوا معهم. احقاق الحق، ج 9، ص 228.

[86] مجاهد عن ابن عباس قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: انا میزان العلم و علی کفّتاه و الحسن و

الحسین خیوطه و فاطمه علاقته و الائمه من أمتی عموده، یوزن فیه اعمال المحبین و المبغضین لنا ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 207. به نقل از علامه خوارزمی فی مقتل الحسین ص 107 و منابع دیگر..

[87] العلامه السید علی بن شهاب الدین الحسینی فی موده الْقربی ص 139، طبع لاهور قال: عن اللَّه الاعمش..عن علی بن ابی طالب - کرم اللَّه وجهه - قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: انا واردکم علی الحوض وانت یا علی الساقی.. احقاق الحق، ج 18، صص 416 417، حدیث 25..

[88] الحافظ الشهیر، ابوبکر احمد بن علی الشافعی - المتوفی سنه 463 - فی کتابه تاریخ البغداد ج 10، ص 230، ط القاهره قال:..عن زرّ بن حبیش، عن حذیفه، قال: رأینا فی وجه رسول اللَّه تباشیر السرور، فقلنا: یا رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم، لقد رأینا الیوم فی وجهک تباشیر السرور. فقال: و ما لی لاأسر وقد اتانی جبرئیل فبشرنی أنّ حسناً و حسیناً سیدا الشباب اهل الجنه و أبوهما افضل منهما ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 236..

[89] العلامه أخطب الخطباء فی المناقب ص 240، طبع تبریز روی بسنده عن ابن عباس، قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: لما عرج بی الی السماء رأیت علی باب الجنه مکتوباً، لا إلا إلا اللَّه، محمد رسول اللَّه، علی حبیب اللَّه، الحسن و الحسین صفوه اللَّه، فاطمه أمه اللَّه، علی مبغضهم لعنه اللَّه .

[90] عن سعید بن جبیر، عن جابربن عبداللَّه، قال؛ سمعت رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم یقول: مکتوب علی باب الجنه قبل أن یخلق اللَّه السموات و الأرض بألفی عام: محمد رسول الله و علی اخوه ؛

مناقب علی بن ابی طالب -ابی المغازلی، ص 91، روایت 134.

[91] قال جعفر الصادق علیه السلام فی قوله تعالی: فتلّقی آدم من ربّه کلمات کان آدم و حواء جالسین. فجاءهما جبرئیل و أتی بهما إلی قصر من ذهب و فضه، شرفاته من زمرد اخضر، فیه سریر من یاقوته حمراء و علی السریر قبه من نور فیه صوره علی رأسها تاج، و فی أذنیها قرطان من لؤلؤ و فی عنقها طوق من نور، فتعجبّوا من نورها حتی أنّ آدم نسی حسن حواء. فقال: ما هذه الصوره؟ قال: فاطمه و التاج أبوها و الطوق زوجها و القرطان الحسن و الحسین. فرفع آدم رأسه الی القبه، فوجد خمسه اسماء مکتوبه من نور: انا المحمود و هذا محمد و انا الا علی و هذا علی و انا الفاطر و هذه فاطمه و انا المحسن و هذا الحسن و منی الاحسان و هذا الحسین. فقال جبرئیل: یا آدم! احفظ هذه الاسماء فانک تحتاج إلیها. فلما هبط آدم بکی ثلاثمائه عام ثم دعا بهذه الاسماء و قال: یا رب! بحق محمد و علی و فاطمه و الحسن و الحسین، یا محمود یا اعلی یا فاطر یا محسن! اغفرلی و تقبَّل توبتی. فأوحی إلیه: یا آدم، لوسألتنی فی جمیع ذریتک لغفرت لهم ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 260، به نقل از نزهه المجالس، ج 2، ص 230، طبع قاهره..

[92] ...عن علی بن علی المکی الهلالی، عن ابیه قال: دخلت علی رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم فی شکایته الّتی قبض فیها فاذا فاطمه -رضی الله عنها- عند رأسه. قال: فبکت حتی ارتفع صوتها، فرفع رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم طرفه الیها، فقال: حبیبتی فاطمه!

ماالذی یبکیک؟ فقالت: أخشی الضیعه من بعدک. فقال: یا حبیبتی أما علمت أن اللَّه -عزوجل- إطّلع الی الارض اطّلاعه فاختار منها أباک فبعثه برسالته ثم اطلع اطلاعه فاختار منها بعلک و أوحی الیَّ أن انکحک ایاه. یا فاطمه! و نحن أهل بیت قد أعطانا اللَّه سبع خصال لم یعط أحداً قبلنا و لا یعطی أحداً بعدنا: أنا خاتم النبیین و اکرم النبیین علی الله و أحبّ المخلوقین الی الله -عزوجل و أنا أبوک و وصیی خیر الأوصیاء و أحبهم الی اللَّه و هو بعلک و شهیدنا خیر الشهدا و أحبّهم الی اللَّه و هو عمک حمزه بن عبدالمطلب و هم عم أبیک و عمّ بعلک. و منّا من له جناحان أخضران یطیر فی الجنه مع الملائکه حیث یشاء و هو ابن عم أبیک و اخو بعلک. و منا سبطا هذه الامه و هما ابناک الحسن و الحسین و هما سیدا شباب أهل الجنه و أبوهما و الذی بعثنی بالحق خیر منها. یا فاطمه! والذی بعثنی بالحق انّ منهما مهدی هذا الأمه إذا صارت الدنیا هرجاً و مرجاً و تظاهرت الفتن و تقطعت السبل و أغار بعضهم علی بعض، فلا کبیر یرحم صغیراً و لا صغیر یوقّر کبیراً فیبعث اللَّه -عزوجل- عند ذلک منهما من یفتتح حصون الضلاله و قلوباً غلفاً یقوم بالدین فی اخرالزّمان کما قمت به فی أول الزمان و یملاء الدنیا عدلاً کما ملئت جوراً. یا فاطمه، لا تحزنی و لا تبکی، فإن اللَّه -عزوجل- ارحم بک و أراف علیک منی و ذلک لمکانک منّی و موضعک من قلبی و زوّجک اللَّه زوجک و هو أشرف أهل بیتک حسباً و اکرمهم منصباً و

ارحمهم بالرعیه و أعدلهم بالسویه و أبصرهم بالقضیه. و قد سألت ربی - عزوجل - أن تکونی اول من یلحقنی من اهل بیتی و ال علی. فلما قبض النبی صلی الله علیه وآله وسلم لم یبق فاطمه -رضی الله عنها- بعده إلا خمسه و سبعین یوماً حتی ألحقها اللَّه به صلی الله علیه وآله وسلم ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 266، به نقل از المعجم الکبیر، ص 135طبع طهران؛ مناقب علی بن ابی طالب ابن المغازلی صص 148-150 و صص 101-102، روایت 144.

[93] عن ابی ذر -رحمه اللَّه- قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: مثل اهل بیتی مثل سفینه نوح من رکب فیها نجا و من تخلف عنها غرق ؛احقاق الحق، ج 9، ص 272. به نقل از مناقب امیرالمؤمنین، ابن المغازلی الواسطی، متوفی سال 483 هجری..

[94] عن سعید بن جبیر، عن ابن عباس -رضی الله عنهما- قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: نحن اهل البیت مفاتیح الرحمه و موضع الرساله و مختلف الملائکه و معدن العلم ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 376 به نقل از فرائد السمطین ، تألیف علامه الحموینی.

[95] ابن عمر رفعه الی النبی صلی الله علیه وآله وسلم قال: ان اللَّه تعالی جمع فیّ و فی اهل بیتی الفضل و الشرف و السخاء و الشجاعه و العلم و الحلم، و انّ لنا الاخره و لکم الدنیا ؛ ینابیع الموده، ص 254.

[96] روی عن ابن عباس، قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: ان اللَّه افترض طاعتی و طاعه أهل بیتی علی الناس خاصه و علی الخلق کافه ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 396، به نقل از ینابیع الموده، ص 251، طبع

استامبول..

[97] العلامه القندوزی فی ینابیع الموده ص 273، ط استامبول قال:..عن ابراهیم بن شبیه الانصاری قال: جلست عند أصبغ بن نباته، قال: ألا اقرئک ما املاه علی بن ابی طالب -رضی الله عنه-؟ فأخرج صحیفهً فیها مکتوب بسم الله الرحمن الرحیم، هذا ما أوصی به محمدصلی الله علیه وآله وسلم أهل بیته و أمته؛ و أوصی أهل بیته بتقوی اللَّه و لزوم طاعته؛ و أوصی امّته بلزوم اهل بیته و أهل بیته یأخذون بحجزه نبیّهم صلی الله علیه وآله وسلم و ان شیعتهم یأخذون بحجزهم یوم القیامه و أنّهم لن یدخلوکم باب الضلاله و لن یخرجوکم من باب هدی .

[98] قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: لکل شی ء أساس و اساس الدین حب اهل بیتی ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 408 به نقل از المناقب المرتضویه..

[99] عن علی علیه السلام انه قال: قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم یا علیّ، إن الاسلام عریان، لباسه التقوی، و ریاشه الهدی و زینته الحیاء و عماده الورع و ملاکه العمل الصالح و اساس الاسلام حبّی و حبّ اهل بیتی ؛ کنزالعمال، ج 12، شماره 34206؛ و ج 13، شماره 37631..

[100] رواه جماعه من اعلام القوم؛ منهم: الحافظ السیوطی فی الجامع الکبیر علی ما فی جامع الاحادیث، ج 7، ص 640، ط دمشق روی من طریق الطبرانی و الخطیب عن حذیفه ابن السید قال: قال النبی صلی الله علیه وآله وسلم: یا ایها الناس! انی فرط لکم و انکم واردون علی الحوض، حوض أعرض ما بین صنعاء و بصری فیه عدد النجوم قد حان من فضه و إنی سائلکم حین تردون علیّ عن الثقلین فانظروا کیف تخلفونی فیهما الثقل الاکبر کتاب اللَّه سبب طرفه

بیداللَّه عزوجل و طرفه بایدیکم فاستمسکوابه و لاتضلوا و لا تبدلوا؛ و عترتی اهل بیتی. فانّه قد نبأنی اللطیف الخبیر انهما لن یفترقا حتی یردا علّی الحوض ؛ احقاق الحق، ج 18، صص 276-277.

[101] رواه القوم، منهم: العلامه الخوارزمی فی مقتل الحسین : ..عن علی بن ابی طالب علیه السلام قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: والذی نفسی بیده لا تفارق روح جسد صاحبها حتی یأکل من ثمر الجنه أو من شجر الزّقوم و حتی یری ملک الموت و یرانی و یری علیاً و فاطمه و الحسن و الحسین فإن کان یحبّنا قلت یا ملک الموت إرفق به فإنّه کان یحبّنی و أهل بیتی؛ و إن کان یبغضنی و یبغض أهل بیتی قلت یا ملک الموت شدّد علیه فانه کان یبغضنی و یبغض اهل بیتی، لا یحبنا إلا مؤمن و لا یبغضنا إلا منافق شقی احقاق الحق، ج 9، ص 459..

[102] العلامه القندوزی فی ینابیع الموده ص 245، ط استامبول قال: عن علی رفعه: توضع یوم القیامه منابر حول العرش لشیعتی و شیعه أهل بیتی المخلصین فی ولایتنا و یقول اللَّه تعالی: هلّموا یا عبادی لأنشر علیکم کرامتی فقد اوذیتم فی الدنیا ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 459.

[103] العلامه الزمخشری فی الکشاف ج 3، ص 402، ط مصر قال: و عن النبی صلی الله علیه وآله وسلم: حرّمت الجنه علی من ظلم أهل بیتی و اذانی فی عترتی ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 459.

[104] الحاکم النیشابوری و المستدرک، ج 3، ص 150، ط حیدرآباد، قال: .. عن أبی نضره، عن أبی سعید الخدری -رضی اللَّه عنه- قال: قال رسواللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: والذی نفسی

بیده لا یبغضنا اهل البیت أحدٌ إلاّ أدخله اللَّه النّارَ ؛ احقاق الحق، ج 9، صص 460-461.

[105] العلامه الخوارزمی فی مقتل الحسین ج 2، ص 83، ط الغری قال: و بهذا الاسناد أی الأسناد المتقدم فی کتاب قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: ألویل لظالمی أهل بیتی، عذابهم مع المنافقین فی الدرک الأسفل من النار، لا یفتر عنهم ساعه و یسقون عن عذاب جهنم فالویل لهم من العذاب الالیم ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 464؛ مناقب علی بن ابی طالب ابن المغازلی ، ص 66، روایت 94.

[106] العلامه الذهبی فی میزان الاعتدال ، ج 1، ص 369، ط القاهره فقال: من أبغضنا أهل البیت حشره اللَّه یوم القیامه یهودیاً، و إن صام و صلی، إن اللَّه علّمنی اسماء أمتی کما علم ادم الاسماء کلها و مثل لی امتی فی الطین فمرّبی اصحاب الرایات فاستغفرت لعلی و شیعته ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 468.

[107] العلامه المحدث، الشیخ جمال الدین الحنفی الشهیر بابن حسنویه فی بحر المناقب مخطوط روی حدیثاً مسنداً ینتهی إلی جماعه من الصحابه و فیه قال: ایها الناس، عظموا أهل بیتی فی حیاتی و بعد مماتی و اکرمهم و فضّلوهم لا یحلّ لأحدٍ أن یقوم إلا لأهل بیتی ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 484.

[108] العلامه الشیخ سلیمان البلخی القندوزی فی ینابیع الموده ، ص 246، ط اسلامبول قال:..عن نافع، عن ام سلمه -رضی الله عنها- قالت: سمعت رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم یقول: ما من قوم اجتمعوا یذکرون فضائل محمد و آل محمد إلا هبطت ملائکه من السماء حتی لحقت بهم تحدّثهم فاذا تفرقوا عرجت الملائکه و قالت الملائکه الآخرلهم: انا

نشمّ رائحه منکم ما شممنا رائحه اطیب منها. فیقولون: اهبطوا بنا الیهم، فیقولون: انهم قد تفرقوا. فیقولون: اهبطوا بنا الی المکان الذی کانوا فیه ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 501.

[109] رواه جماعه من اعلام القوم؛ منهم: الحافظ نورالدین علی بن ابی بکر فی مجمع الزوائد ، ج 9، ص 172 ط مکتبه القدسی فی القاهره قال: و عن الحسن بن علی أن رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم قال: ألزموا مودتنا أهل البیت فانّه من لقی الله -عزوجل- و هو یودّنا دخل الجنه بشفاعتنا و الذی نفسی بیده لا ینفع عبداً عمله إلا بمعرفه حقنا رواه الطبرانی و الا وسطه ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 428.

[110] الحافظ بن العساکر فی ترجمه الامام الحسین بن علی من تاریخ دمشق ص 122، ط بیروت قال:.. قال النبی صلی الله علیه وآله وسلم: خیر رجالکم علی بن ابی طالب، و خیر شبابکم الحسن و الحسین و خیر نساءکم فاطمه بنت محمّد ؛ احقاق الحق، ج 18، ص 398.

[111] العلامه السید علی بن شهاب الدین الهمدانی الحسینی فی موده القربی ص 69، ط لاهور قال: روی عن جابر قال: قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم یوماً بمحضر المهاجرین و الانصار: یا علی! لو أن احداً عبداللَّه حق عبادته ثم شک فیک و أهل بیتک أنکم افضل الناس، کان فی النار ؛ احقاق الحق، ج 17، ص 283.

[112] مارواه القوم؛ منهم: العلامه ابن المغازلی فی المناقب ص 18، مخطوط قال: نحن أهل البیت شجره النبوه و معدن الرساله لیس احد من الخلایق یفضل اهل بیتی غیری ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 378.

[113] العلامه ابوبکر بن مؤمن الشیرازی فی رساله

الاعتقاد روی فی حدیث عن انس: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: أنا و اهل بیتی صفوه اللَّه و خیرته فی خلقه ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 483، حدیث 82.

[114] قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: ما من دعاء إلا بینه و بین السماء حجاب حتّی یصلّی علی محمد و آل محمد، فاذا فعل ذلک انخرق ذلک الحجاب و دخل الدعاء و اذا لم یفعل ذلک رجع ذلک الدعاء ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 626، به نقل از جمعی از اعلام اهل سنت..

[115] قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم: النجوم أمان لأهل السّماء و أهل بیتی أمان لأمّتی ؛ فرائد السمطین، ج 3، طبع بیروت، ص 252، تألیف شیخ الاسلام المحدث الکبیر ابراهیم بن محمد بن المؤید بن عبداللَّه بن علی بن محمد الجوینی الخراسانی از بزرگان قرن هفت و هشت .

[116] ینابیع الموده، ص 17..

[117] الحموینی بسنده عن شهربن حوشب، قال: کنت عند ام سلمه -رضی الله عنها- فباذنها دخل البیت ابو ثابت مولی علی. فقالت: یا ابا ثابت! این طار قلبک حین طارت القلوب مطائرها؟ قال: اتبعتُ علیاً. قال: وقفت بالحق والذی نفسی بیده لقد سمعت رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم یقول: علی مع القرءان و القرءان مع علی و لن یفترقا حتی یردا علیّ الحوض ؛ ینابیع الموده، ص 90 این روایت را با تفاوتی علی بن عیسی الاربلی در کشف الغمه ، ج 1، ص 199، از مناقب امام ابی المؤید الخوارزمی نقل کرده است. علاوه بر این، در غایه المرام صص 539-540 از طریق اهل سنت، 15 حدیث و از طریق شیعه یازده حدیث، به همین مضمون نقل شده

است.

[118] الصواعق المحرمه، ص 75 قال: و فی روایه أنه صلی الله علیه وآله وسلم قال فی مرض موته: ایها الناس، یوشک أن أقبض قبضاً سریعاً فینطلق بی و قد قدمت الیکم القول معذره الیکم؛ الا إنی مخلف فیکم کتاب ربی عزوجل و عترتی أهل بیتی. ثم أخذ بید علی علیه السلام فرفعها. فقال: هذا علی مع القرءان و القرءان مع علی لا یفترقان حتی یردا علّی الحوض فاسألوهما ما خلفت فیها ؛ فضائل الخمسه، ج 2، ص 113.

[119] فی جمع الفوائد، عن ابن مسعود، قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: النظر الی علّی عباده .

[120] و فی جمع الفوائد، عن طلق بن محمد، قال: رأیت عمران بن حصین یحدّ النظر الی علی. فقیل له، فقال: سمعت رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم یقول: النظر الی علیّ عباده ؛ ینابیع الموده، ص 90؛ فضائل الخمسه، ج 2، ص 114، به نقل از الهیثمی فی مجمعه، ج 9، ص 119؛ احقاق الحق، ج 7، از ص 89 تا 110؛ در فضائل الخمسه ج 2، ص 113 و احادیثی در این زمینه از صحیحین، کنزل العمال، تاریخ بغداد، الریاض النضره و.. نگاشته است، و در این رابطه، از طریق اهل سنت 23 حدیث و از طریق شیعه 100 حدیث در غایه المرام، صص 925-927 نقل شده است..

[121] الحافظ السمعانی فی الرساله القوامیه فی مناقب الصحابه مخلوط روی باسناده عن جابربن عبدالله انصاری -رضی الله عنهما- قال: کان رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم بعرفات، فقال: .. یا علی، لو أنّ أمّتی صاموا حتی یکونوا کالحنایا و صلوا حتی کانوا کالاوتار ثم ابغضوک لا کبّهم الله علی وجوههم فی النار ؛ احقاق

الحق، ج 7، صص 180-183.

[122] موفق بن أحمد، بسنده عن طاووس، عن ابن عباس، قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: لو اجتمع الناس علی حب علی بن ابی طالب، لما خلق الّله عزوجل الّنار ؛ ینابیع الموده، ص 91؛ کشف الغمه، ج 1. ص 132؛ احقاق الحق ج 7، ص 149 تا 152..

[123] و من کتاب ابن خالویه، عن ابی سعید قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم لعلی علیه السلام: حبّک إیمان و بغضک نفاق و أوّل من یدخل الجنه محبّک و اول من یدخل النار مبغضک و قد جعلک الله أهلاً لذلک، فأنت منی و انا منک و لا نبّی بعدی ؛ کشف الغمه، ج 1، ص 121.

[124] الریاض النضره، ج 2، ص 177 قال: عن قیس بن حازم، قال: التقی ابوبکر علی بن ابی طالب علیه السلام فتبسّم أبوبکر یقول: لا یجوز أحدٌ علی الصراط الا من کتب له علی علیه السلام الجواز قال: خرجه ابن السمان فی الموافقه. فضائل الخمسه، ج 3، ص 104؛ این حدیث در احقاق الحق، ج 7، ص 115 تا 121 و از طرق مختلف در کتب اهل سنت نقل شده است..

[125] ابن عباس -رضی الله عنه- رفعه: حّب علّی براءه من النار ؛ ینابیع الموده، ص 251..

[126] ابن عباس - رضی الله عنه - رفعه: حب علی یأکل الذنوب کما تأکل النار الحطب ؛ ینابع الموده، ص 251.

[127] عمربن خطاب رفعه: لو اجتمع الناس علی حبّ علی بن ابی طالب لما خلق اللَّه النار ؛ ینابیع الموده، ص 251.

[128] و فی مسند احمد، بسنده عن الزهری، عن ابن عباس رض قال: بعثنی رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم الی علی،

فجاء. فقال له: أنت سید فی الدنیا و سید فی الاخره، من أحبک فقد أحبّنی و حبیبک حبیبی و حبیبی حبیب اللَّه و عدوک عدوی و عدوی عدواللَّه، طوبی لمن أحبک و الویل لمن أبغضک ؛ ینابیع الموده، ص 91؛ کشف الغمه، ج 1، ص 126؛ فضائل الخمسه، ج 2، ص 200؛ به نقل از مستدرک الصحیحین، ج 3، ص 127.

[129] جمع الفوائد عن ابی رافع قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم فی شأن علی: علّی، من أبغضه فقد أبغضنی و من أبغضنی فقد أبغض اللَّه و من أحبّه فقد أحبّنی و من أحبنی فقد أحب اللَّه ؛ ینابیع الموده، ص 91؛ فضائل الخسمه، ج 2، ص 204؛ به نقل از الهیثمی فی مجمعه، ج 9، ص 131.

[130] سوره انفال، آیه 62.

[131] ابو نعیم الحافظ، بسنده عن ابی هریره، ایضاً عن ابی صالح، عن ابن عباس، ایضاً عن جعفرالصادق -رضی الله عنهم- فی قوله تعالی: هو الذی أیدک بنصره و بالمؤمنین قالوا نزلت فی علیّ؛ و ان رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم قال: رأیت مکتوباً علی العرش: لا إله إلاّ اللَّه وحده لا شریک له محمد عبدی و رسولی، ایدته و نصرته بعلی بن ابی طالب . و روی عن انس بن مالک نحوه. ینابیع الموده، صص 94 - 95؛ احقاق الحق، ج 6، صص 139 تا 152..

[132] و فی کتاب الشفاء روی ابن قانع القاضی، عن ابی الحمراء، قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: لما اُسری بی الی السماء اذا علی العرش مکتوب: لا إله إلا اللَّه محمد رسول اللَّه ایدته بعلی ؛ ینابیع الموده، صص 94 - 95، احقاق الحق، ج 6، صص

139 تا 152..

[133] منهم الفقیه، ابوالحسن، علی بن محمد الشافعی المعروف بابن المغازلی الواسطی، المتوفی سنه 483 فی مناقب امیرالمؤمنین علیه السلام قال:..عن انس بن مالک قال: اهدی الی رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم طیر کان یعجبه أکله، فقال: اللهم ایتنی بأحّب خلقک إلیک یأکل من هذا الطیر معی. فجاء علٌّی فاستأذن علی النبی صلی الله علیه وآله وسلم فقلت ما علیه اذن و کنت احب أن یکون رجلاً من الأنصار، فذهب ثم رجع. فقال: استأذن لی علی النبی صلی الله علیه وآله وسلم فسمع النبی صلی الله علیه وآله وسلم فقال: أدخل یا علیّ ثم قال: و الیّ ؛ احقاق الحق، ج 5، ص 339.

[134] و فی المناقب عن علی بن الحسین، عن أبیه، عن جده امیرالمؤمنین، علی علیه السلام قال: قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم اِن الله قدفرض علیکم طاعتی و نهاکم عن معصیتی و فرض علیکم طاعه علّی بعدی و نهاکم عن معصیته و هو وصیی و وارثی و هو منی و انامنه؛ حبّه ایمان و بغضه کفر، محبه محبی و مبغضه مبغضی و هو مولا من انا مولاه و انا مولا کل مسلم و مسلمه و انا و هو ابوا هذه الامه. ینابیع الموده،ص 123؛ در این مورد به فضائل الخمسه، ج 2، ص 95 نیز رجوع شود..

[135] أخرج موفق الخوارزمی، بثلثه طریق عن جابربن عبداللَّه، و عن عماربن یاسر و عن ابی ایوب الانصاری. قالوا: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: حقُّ علیّ علی المسلمین حق الوالد علی ولده ؛ ینابیع الموه، ص 123.

[136] أخرج ابو نعیم الحافظ، فی حلیه اولیاء بسنده عن ابی برزه الأسلمی -رضی الله عنه- قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه

وآله وسلم: إن اللَّه تعالی عهد الی فی علیّ عهداً إن علیاً رایه الهدی و امام اولیائی و نور من أطاعنی و هو الکلمه الّتی الزمتها المتقین.. ؛ ینابیع الموده، ص 134.(اشاره به آیه 26 سوره فتح است که می فرماید: فانزل اللَّه سکینه.. و الزمهم کلمه التقوی ).

[137] سوره مائده، آیه 3.

[138] عن ابی هریره، قال: من صام یوم ثمانیه عشر من ذی الحجه کتب له صیام ستین شهراً و هو یوم غدیر خم. لما أخذ النبی صلی الله علیه وآله وسلم بید علی، فقال: ألست ولی المؤمنین؟ قالوا: بلی، یا رسول اللَّه، فقال: من کنت مولاه فعلی مولاه فقال عمربن الخطاب: بخّ بخ لک یابن أبی طالب، أصبحت مولای و مولا کل مؤمن! و أنزل اللَّه: ألیوم أکملت لکم دینکم ؛ شواهد التنزیل للحافظ الحسکانی، ج 1، صص 156 تا 160.

[139] عن ابی سعید الخدری: انّ النبی صلی الله علیه وآله وسلم دعا الناس الی علی فأخذ بضبعیه فرفعها ثم لم یتفرقا حتی نزلت هذه الایه: الیوم اکملت لکم دینکم و أتممت علیکم نعمتی فقال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: اللَّه اکبر علی اکمال الدین و(إ)تمام النعمه و رضا الرب برسالتی و الولایه لعلی . ثم قال للقوم: من کنت مولاه فعلی مولاه ؛ شواهد التنزیل، ج 1، ص 158.

[140] سوره مائده، آیه 55.

[141] شواهد التنزیل، ج 1، صص 161-169.

[142] عن سعید بن جبیر، عن ابن عباس، فی قول الله تعالی: انّما ولیکم اللَّه و رسوله والذین امنوا.. .. والذین امنوا فخصّ من بین المؤمنین علی بن ابی طالب. فقال: الذین یقیمون الصلوه.. و ذلک انّ رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم صلّ یوماً بأصحابه صلاه الظهر وانصرف

هو و أصحابه فلم یبق فی المسجد غیر علی قائماً یصلی بین الظهر و العصر اذ دخل علیه فقیر من فقراء المسلمین فلم یرفی المسجد احداً خلا علیاً فاقبل نحوه. فقال: یا ولی اللَّه! بالذی یصلّی له ان تتصدَّق علی بما امکنک. و له خاتم عقیق یمانی احمر(کان)یلبسه فی الصلاه فی یمینه فمدّ یده فوضعها علی ظهره و أشارَ الی السائل ینزعه، فنزعه و دعاله و مضی. و هبط جبرئیل فقال النبی صلی الله علیه وآله وسلم لعلی علیه السلام: لقد باهی اللَّه بک ملائکته الیوم ؛ اقرأ: انّما ولیکم اللَّه و رسوله.. ؛ شواهد التنزیل، ج1، ص 164 روایات متعدد دیگر در همین مورد از انس، از محمد بن حنفیه، از ابن جریح، از امام باقرعلیه السلام وارد شده است. شواهد التنزیل، ج 1، صص 166-169 و در فضائل الخسمه ، ج 2، ص 13، احادیثی از کتب مختلف اهل سنت در این زمینه نگاشته شده است..

[143] سوره رعد، آیه 43.

[144] سوره نمل، آیه 40.

[145] عن عطیه العوفی، عن ابی سعید الخدری -رضی الله عنه- قال: سئلت رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم عن هذه الآیه: الذی عنده علم من الکتاب قال: ذاک وزیر أخی سلیمان بن داودعلیه السلام و سألته عن قول اللَّه -عزوجل-: قل کفی باللَّه شهیداً بینی و بینکم و من عنده علم الکتاب قال: ذاک أخی علی بن ابی طالب علیه السلام ؛ ینابیع، ص 103.

[146] و عن ابن عباس -رضی الله عنه- قال: و من عنده علم الکتاب انما هو علّی لقد کان عالماً بالتفسیر و التأویل و الناسخ و المنسوخ. ینابیع الموده، ص 104.

[147] سلیم بن قیس الهلالی فی کتابه، عن قیس بن سعد بن

عباده قال: و من عنده علم الکتاب، علی قال معاویه بن ابی سفیان: هو عبدالله بن سلام. قال سعد: انزل اللَّه: إنما أنت منذر و لکل قوم هادً و أنزل: أفمن کان علی بینه من ربه و یتلوه شاهد منه فالهادی من الایه الاولی و الشاهد من الثانیه، علّی. کأنه نصبه صلی الله علیه وآله وسلم یوم الغدیر و قال: من کنت مولاه فعلی مولاه و قال: أنت منی بمنزله هارون من موسی الاّ لابنی من بعدی ..

[148] سوره رعد، آیه 7.

[149] سوره هود، آیه 17.

[150] فی مناقب عبداللَّه الشافعی، ص 124.. عن مجاهد، عن ابن عباس، قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: أنا مدینه الحکمه و علی بابها فمن أراد الحکمه فلیأت من بابها ؛ تاریخ بغداد، ج 11، ص 204 به نقل از احقاق، ج 5، صص 520-502؛ در فضائل الخمسه ، ج 2، ص 249 احادیث متعددی از کتب اهل سنت در این زمینه وارد شده است..

[151] فی البدایه و النهایه ، ج 7، ص 358، عن ابن عباس قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: أنا مدینه العلم و علی بابها فمن أراد العلم فلیأت باب المدینه ؛ احقاق، ج 5، صص 501-468؛ فضائل الخمسه، ج 2، ص 250 به نقل از مستدرک الصحیحین، ج 3، ص 126 و دیگر کتب..

[152] الریاض النضره، ج 2، ص 198: عن معاذبن جبل قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم لعلّی علیه السلام: تخصم الناس بسبع و لا یحاجک احد من قریش: أنت أولهم ایماناً باللَّه، و أوفاهم بعهد اللَّه و أقومهم بأمراللَّه و أقسمهم بالسویه و أعدلهم فی الرعیه و أبصرهم بالقضیه، و أعظمهم

عنداللَّه مزیه قال أخرجه الحاکمی أقول و رواه أبو نعیم أیضاً فی حلیته ج 1، ص 66 ؛ فضائل الخمسه، ج 1، ص 189.

[153] الاصابه، ج 7، القسم الاول، ص 167 قال و أخرج ابوأحمد و ابن منده و غیرهما من طریق اسحاق بن بشرا لأسدی، عن خالدبن الحارث، عن عوف، عن الحسن، عن أبی لیلی الغفاری، قال: سمعت رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم یقول: سیکون من بعدی فتنهٌ فاذا کان ذلک فالزموا علی بن ابی طالب؛ فانّه اول من آمن بی و اوّل من یصافحنی یوم القیامه، و هو الصدیق الاکبر و هو فاروق هذه الامه و هو یعسوب المؤمنین، و المال یعسوب المنافقین ؛ فضائل الخمسه، ج1، ص 189.

[154] عن ابی سعید الخدری، قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: اذا کان یوم القیامه قال اللَّه تعالی لمحمد و علی: ادخلا الجنه من أحبکما و ادخلا النار من أبغضکما فیجلس علیّ(علی)شفیر فیقول(لها): هذا لی و هذا لک و هو قوله: ألقیا فی جهنم کل کفار عنید سوره ق، آیه 24 ؛ شواهد التنزیل، ج 2، صص 190-191.

[155] اخرج موفق بن احمد الخوارزمی الملکی بسنده عن نافع، عن ابن عمر، قال: قال رسواللَّه صلی الله علیه وآله وسلم لعلی علیه السلام: اذا کان یوم القیامه یؤتی بک یا علی سریر من نور و علی رأسک تاج قد أضاء نوره و کاد یخطف أبصار أهل الموقف فیأتی النداء من عند اللَّه جل جلاله: این وصی محمد رسول اللَّه؟ فتقول: ها أناذا. فینادی المنادی أدخل من أحبک الجنه و أدخل من عاداک فی النار فأنت قسیم الجنه و النار ؛ ینابیع الموده، صص 83-84 در فضائل الخمسه، ج 3،

ص 105 احادیثی در این مورد از اهل سنت ذکر شده است. همچنین ر.ک به: احقاق الحق، ج 14، صص 259..

[156] أخرج ابن المغازلی الشافعی بسنده عن ابن مسعود، قال: قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم: یا علی! إنک قسیم الجنه و النار و أنت تقرع باب الجنه و تدخلها أحبائک بغیر حساب ؛ ینابیع الموده، ص 84.

[157] فی المناقب عن ابی الطفیل، عامربن واثله و هو آخر من مات من الصحابه بالاتفاق، عن علی -رضی الله عنهما- قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: یا علی! أنت وصیّی، حربک حربی و سلمک سلمی و انت الإمام و ابو الأئمه الا حدی عشر الذین هم المطهرون المعصومون و منهم المهدی الذی یملأ الأرض قسطاً و عدلاً فویلٌ لمبغضیهم. یا علی. لو أن رجلاً أحبّک و اولادک فی اللَّه لحشره اللَّه معک و مع أولادک و أنت معی فی الدرجات العلی و أنت قسیم الجنه و النار تدخل محبیک الجنه و مبغضیک النار ؛ ینابیع الموده، ص 85.

[158] العلامه الشیخ زین الدین عبدالرؤوف المناوی، القاهری، الشافعی، متوفی 1031، فی کتابه کنوز الحقایق ص46 قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: انا و علی حجه اللَّه علی عباده ؛ احقاق الحق، ج 4، صص 219-223؛ فضائل الخمسه، ج 2، ص 96؛ به نقل از کنوز الحقایق للمناوی، ص 43.

[159] العلامه المحدث العارف الشیخ جمال الدین، محمد بن أحمد الحنفی، الموصلی، الشهیر بابن حسنویه، المتوفی سنه 680 فی کتابه بحر المناقب ص 57، مخطوط قال: و بالاسناد یرفعه الی أنس بن مالک قال: کنت عند رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم إذا أقبل علیّ علیه السلام فقال النبی صلی الله علیه وآله وسلم:

أنا و هذا حجه اللَّه علی عباده یوم القیامه ؛ احقاق الحق، ج 4، صص 219-220؛ فضائل الخمسه، ج 2، ص 96، به نقل از تاریخ بغداد..

[160] العلامه فخرالدین عمرالرازی، المتوفی سنه 606، فی نهایه العقول علی ما فی مناقب الکاشی، ص 195، مخطوط قال: قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم لعلی مشیراً إلیه و أخذ بیده: هذا خلیفتی فیکم من بعدی فاسمعوا له و أطیعوا .

[161] ألفقیه ابوالحسن علی بن محمد الشافعی، المعروف به ابن المغازلی الواسطی، المتوفی سنه483، فی مناقب امیرالمؤمنین مخطوط قال: روی باسناده عن الباقرعلیه السلام عن أبیه، عن جده الحسین بن علی بن ابی طالب، قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: علی بن ابی طالب خلیفه اللَّه و خلیفتی؛ و خلیل اللَّه و خلیلی؛ و حجه اللَّه و حجتی؛ و باب اللَّه و بابی؛ و صفی اللَّه و صفیّی؛ و حبیب اللَّه و حبیبی و سیف اللَّه و سیفی؛ و هو أخی و صاحبی و وزیری. و محبّه محبّی و مبغضه مبغضی؛ و ولیّه ولیّی؛ و عدوّه عدوی؛ و زوجته ابنتی؛ و ولده ولدی؛ و حزبه حزبی؛ و وقوله قولی؛ و أمره امری؛ و هو سید الوصیین و خیر أمتی ؛ احقاق الحق، ج 4، ص 297.

[162] عمر بن الخطاب: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم لمّا عقد المواخاه بین أصحابه، قال: هذا علی أخی فی الدنیا او الآخره؛ و خلیفتی فی أهلی؛ و وصیّی فی أمّتی؛ و وارث علمی؛ و قاضی دینی؛ ماله منی و مالی منه؛ نفعه نفعی و ضرّه ضری؛ من أحبّه فقد أحبّنی و من أبغضه فقد أبغضنی ؛ ینابیع الموده، ص 251.

[163] ما ذکره الهیتمی

فی مجمعه ج 8، ص 314 قال: و عن عبداللَّه بن مسعود، قال: استتبعنی رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم لیله الجن فانطلقت معه، حتّی بلغنا اعلی مکّه.. قلت: یا رسول اللَّه؛ ألا تستخلف ابابکر؟ فاعرض عنی، فرأیت أنه لم یوافقه. فقلت: یا رسول اللَّه! ألا تستخلف عمر؟ فاعرض عنی، فرأیت أنه لم یوافقه، فقلت: یا رسول اللَّه! ألا تستخلف علیاً؟ قال: ذاک والذی لا اله إلا هو إن بایعتموه و أطعتموه أدخلکم الجنه اکتعین ؛ فضائل الخمسه، ج 2، ص 21.

[164] ابو المؤید الموفق بن أحمد أخطب خوارزم المتوفی658، فی کتابه المناقب ص 49، ط تبریز ..عن عباد بن عبداللَّه، عن سلمان رض عن النبی صلی الله علیه وآله وسلم انه قال: أعلم أمّتی من بعدی علی بن ابی طالب علیه السلام ؛ احقاق الحق، ج 4، ص 319 این حدیث در المناقب المرتضویه ، کنوز الحقایق و در برخی دیگر از کتب آمده است..

[165] العلامه المولی محمد صالح الکشفی الحنفی الترمذی فی کتابه المناقب المرتضویه ص 102، ط بمبئی قال: قال النبی صلی الله علیه وآله وسلم: لو یعلم الناس متی سمّی علی امیرالمؤمنین ما أنکروا فضله سمی بذلک و آدم بین الروح و الجسد، قال اللَّه: ألستُ بربکم؟ قالوا: بلی، فقال تعالی: أنا ربکم و محمد نبیکم و علی أمیرکم ؛ عن فردوس الأخبار؛ احقاق الحق، ج 4، ص 275.

[166] عن ابی هریره قال: قیل: یا رسول اللَّه، متی وجبت لک النبوه؟ قال النبی صلی الله علیه وآله وسلم: قبل أن یخلق اللَّه آدم و نفخ الروح فیه و قال: و إذ أخذ ربک من بنی آدم من ظهورهم ذریتهم و أشهدهم علی أنفسهم ألست بربکم؟ قالوا: بلی، فقال: أنا ربکم الأعلی و

محمد نبیّکم و علّی أمیرکم. احقاق الحق، ج 4، ص 276.

[167] العلامه الشیخ ابراهیم بن محمد بن ابی بکر حمویه الحموینی، المتوفی 722، فی کتابه فرائد السمطین مخطوط باسناده عن سعید بن جبیر، عن ابن عباس،قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم لعلّی بن ابی طالب علیه السلام: یا علی! أنا مدینه الحکمه و أنت بابها و لن تؤتی المدینه إلاّ من قبل الباب و کذب من زعم أنه یحبنی و یبغضک، لأنک منی و أنا منک؛ لحمک من لحمی و دمک من دمی و روحک من روحی و سریرتک من سریرتی و علانیتک من علانیتی و أنت امام أمتی و خلیفتی علیها بعدی؛ سعد من أطاعک و شقی من عصاک و ربح من تولاّک و خسر من عاداک و فاز من لزمک و هلک من فارقک. مثلک و مثل الائمه من ولدک بعدی مثل سفینه نوح؛ من رکب فیها نجی و من تخلّف عنها غرق و مثلکم مثل النجوم کلما غاب نجم، طلع نجم إلی یوم القیامه ؛ احقاق الحق، ج 4، ص 482.

[168] احقاق الحق، ج 10، قسمت اعظم آن اختصاص به احادیثی راجع به فاطمه زهراعلیها السلام دارد..

[169] عن سلمان -رضی الله عنه- قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: انما سمیت ابنتی فاطمه لأن اللَّه -عزوجل- فطمها و فطم محبّیها من النار ؛ ینابیع الموده، ص 240؛ فضائل الخمسه، ج 3، ص 126؛ کنز العمال، ج 12، ص 109.

[170] عن رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: و إنما سمیت فاطمه البتول لأنها تبتّلت من الحیض و النفاس ؛ ینابیع الموده، ص 260.

[171] الحاکم ابو عبداللَّه النیسابوری فی المستدرک ج 3، ص 156 قال: زکریا بن

ابی زائد، عن فراس، عن الشعبی، عن مسروق، عن عایشه أن النبی صلی الله علیه وآله وسلم قال- و هو فی مرضه الذی توفّی فیه-: یا فاطمه! ألا ترضین أن تکونی سیده نساء العالمین و سیده نساء هذه الامه و سیده نساء المؤمنین؟ احقاق الحق، ج 10، ص 30؛ فضائل الخمسه، ج 3، ص 137، به نقل از صحیح البخاری.

[172] الحافظ ابوبکر، احمد بن حسین البیهقی، فی الاعتقاد ص 165 روی عن ابن عباس قوله صلی الله علیه وآله وسلم: أفضل نساء اهل الجنه فاطمه بنت محمد.. ؛ احقاق الحق، ج 10، ص 53.

[173] أتانی ملک فسلّم علیّ، نزل من السماء لم ینزل قبلها فبشَّرَنی أن الحسن و الحسین سیّدا شباب أهل الجنه و أنّ فاطمه سیده نساء اهل الجنه کنزالعمال، ج 12، صص 107-108، شماره 34217.

[174] الحاکم النیسابوری فی المستدرک ج 3، ص 155، طبع حیدرآباد الدکن قال:..عن عمر أنّه دخل علی فاطمه بنت رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم فقال: یا فاطمه! واللَّه ما رأیت احداً أحبُّ الی رسول اللّه صلی الله علیه وآله وسلم منک.. احقاق الحق، ج 10، ص 171.

[175] علامه ذهبی فی تاریخ الاسلام ج 2، ص 356، ط مصر قال: ابو عوانه، عن عمر بن ابی سلمه، عن أبیه، أخبرنی اسامه بن زید، أنّ علیاً قال: یا رسول اللَّه! أیّ أهلک احب إلیک؟ قال: فاطمهعلیها السلام ؛ احقاق الحق، ج 10، ص 179.

[176] العلامه الباقر مافی فی اخبار الاول ص 42، طبع بغداد قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم لفاطمهعلیها السلام: إنها بضعهٌ منی یریبنی ما یریبها و یؤذینی ما یؤذیها ؛ احقاق الحق، ج 10، ص 192؛ کنز العمال، ج 12، ص 112، شماره

34243.

[177] العلامه الهروی فی روضه الاحباب ص 655، مخطوط قال: و قد صحّ عن النبی صلی الله علیه وآله وسلم: فاطمه بضعه منّی من اذاها فقد اذانی و من أغضبها فقد أغضبنی ؛ احقاق الحق، ج 10؛ نیز فضائل الخمسه، ج 3، ص 151.

[178] نورالدین بن الصباغ المالکی فی الفصول المهمه قال: و روی عن مجاهد، قال: خرج النبی صلی الله علیه وآله وسلم و هو اخذ بید فاطمه، فقال: من عرف هذه فقد عرفها و من لم یعرفها فهی فاطمه بنت محمدصلی الله علیه وآله وسلم و هی بضعه منی و هی قلبی و روحی التی بین جنبی، فمن اذاها فقد اذانی و من اذانی فقد اذی الله ؛ احقاق، ج 10، صص 184-216.

[179] مستدرک الصحیحین، ج 3، ص 154، روی بسنده عن.. عائشه إنها قالت: ما رأیت احداً کان أشبه کلاماً و حدیثاً من فاطمه برسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم و کانت اذا دخلت علیه رحّب بها و قام الیها فأخذ بیدها فقبلّها و أجلسها فی مجلسه ؛ فضائل الخمسه، ج 3، ص 127.

[180] صحیح مسلم فی کتاب فضائل الصحابه فی باب فضائل فاطمهعلیها السلام روی بسنده عن عائشه، قالت: اجتمع نساء النبی صلی الله علیه وآله وسلم فلم یغدر منهنّ امرأه فجاءت فاطمه تمشی کأنّ مشیتها مشیه رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم، فقال: مرحباً بابنتی فأجلسها عن یمینه أو عن شماله؛ فضائل الخمسه، ج 3، ص 128.

[181] مستدرک الصحیحین، ج 3، ص 153 روی بسنده عن علی علیه السلام قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم لفاطمه: إنّ اللَّه یغضب لغضبک و یرضی لرضاک ؛ فضائل الخمسه، ج 3، ص 155؛ کنزالعمال، ج 12، ص 111.

[182]

فضائل الخمسه، ج 3، ص 148.

[183] سوره اسرا، آیه 26.

[184] السیوطی فی درالمنثور فی ذیل تفسیر قوله تعالی: وآت ذالقربی حقه فی سوره الاسری، قال: و أخرج البزار و أبویعلی و ابن ابی حاتم و ابی مردویه عن ابی سعید الخدری، قال: لما نزلت هذه الایه واتِ ذاالقربی حقه دعا رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم فاطمهعلیها السلام فاعطاها فدکاً. قال: و اخرج ابن مردویه عن ابن عباس قال: لما نزلت وات ذالقربی حقه أقطع رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم فاطمهعلیها السلام فدکاً. فضائل الخمسه، ج 2، ص 136.

[185] تاریخ بغداد، للخطیب البغدادی، ج 5، ص 87: روی بسنده عن عائشه، قالت: قلت: یا رسول اللَّه، مالک اذا جاءت فاطمه قبلتها حتی تجعل لسانک فی فیها کلّه کأنک ترید أن تلعقها عسلاً؟ قال: نعم، یا عایشه، إنی لما أسری بی إلی السماء أدخلنی جبرئیل الجنّه فناولنی منها تفاحه فأکلتها فصارت نطفه فی صلبی فلما نزلت واقعت خدیجه، ففاطمه من تلک النطفه و هی حوراء إنسیه کلما اشتقت الی الجنه قبلتها .

[186] تاریخ بغداد، ایض، ج 12، ص 331: روی بسنده عن ابن عباس، قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: ابنتی فاطمه حوراء آدمیّه.. ؛ فضائل الخمسه، ج 3، ص 124.

[187] ابنتی فاطمه حوراء آدمیّه لم تحض و لم تطمث.. ؛ کنز العمال، ج 12، ص 109، شماره 34226.

[188] العلامه المحدث العارف الشیخ جمال الدین، محمد بن احمد الحنفی الموصلی، ألشهیر بابن حسنویه، المتوفی سنه 680 فی بحر المناقب ص 69، المخطوط مما رواه ابن مسعود عبداللَّه -رضی الله عنه- قال:..قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم لی: اعلم؛ أن اللَّه خلقنی و علیاً من نور عظیم قبل خلق

الخلق بألفی عام اذ لا تسبیح و لا تقدیس.. ؛ احقاق الحق، ج 5، صص 249-250.

[189] کنایه از این که موجودی آفریده نشده بود تا تقدیس و تسبیح بگوید و اولین موجودی که حضرت حق راتسبیح و تقدیس کرد، نور من و علی علیه السلام بود..

[190] العلامه الشیخ عبدالرحمن بن عبدالسلام الصفوری الشافعی البغدادی، المتوفی سنه 884، فی نزهه المجالس ج 2، ص 230، ط القاهره عن جابربن عبداللَّه -رضی اللَّه عنهما- عن النبی صلی الله علیه وآله وسلم: إنّ اللَّه خلقنی و خلق علیاً نورین بین یدی العرش نسبح اللَّه و نقدّسه قبل أن یخلق آدم بألفی عام، فلمّا خلق اللَّه آدم اسکننا فی صلبه، ثم نقلنا من صلب طیب و بطن طاهر حتّی اسکننا فی صلب ابراهیم، ثم نقلنا من صلب ابراهیم إلی صلب طیب و بطن طاهر حتی أسکننا فی صلب عبدالمطلب، ثم افترق النور فی عبدالمطلب فصار ثلثاه فی عبداللَّه و ثلثه فی ابی طالب، ثم اجتمع النور منّی و من علی فی فاطمه، فالحسن و الحسین نوران من نور رب العالمین ؛ احقاق الحق، ج 5، ص 248. احادیثی نظیر این حدیث را احمد بن حنبل، علامه خوارزمی در المناقب ؛ الحافظ شمس الدین در میزان الاعمال و ابن المغازلی الواسطی در مناقب امیرالمؤمنین و گروهی دیگر نقل کرده اند. احقاق الحق، ج 5، صص 243-255.

[191] عن سلمان الفارسی رض فی حدیث طویل، قال: قال النبی صلی الله علیه وآله وسلم: یا سلمان! فهل علمت من نقبائی و من الاثنی عشر الذین اختار هم اللَّه للامامه بعدی؟ فقلت: اللَّه و رسوله أعلم. قال: یا سلمان! خلقنی اللَّه من صفوه نوره و دعانی فأطعت. و خلق

من نوری علیاً؛ فدعاه فأطاعه. و خلق من نوری و نور علی فاطمه، فدعاها فأطاعته. و خلق منّی و من علی وفاطمه، الحسن و الحسین فدعاهما فأطاعاه. فسمّانا بالخمسه الاسماء من أسمائه: اللَّه المحمود و أنا محمّد؛ و اللَّه العلی و هذا علیّ؛ و اللَّه فاطر و هذه فاطمه؛ و اللَّه ذوالاحسان و هذا الحسن؛ و اللَّه المحسن و هذا الحسین. ثم خلق منا و من صلب الحسین تسعه ائمه، فدعاهم فأطاعوه، قبل أن یخلق اللَّه سماء مبنیّه و أرضاً مدحیّه أوهواء أوماءً أو ملکاً أو بشراً و کنّا بعلمه نوراً نسبحّه و نسمع و نطیع. الخبر. بحار، ج 15، ص 9، طبع تهران.

[192] ابن ادریس، عن أبیه، عن محمد بن الحسین بن زید.. عن المفضّل، قال: قال الصادق علیه السلام: إن اللَّه تبارک و تعالی خلق أربعه عشر نوراً قبل خلق الخلق بأربعه عشر ألف عام، فهی ارواحنا. فقیل له: یابن رسول اللَّه! و من الأربعه عشر؟ قال: محمد و علی و فاطمه و الحسن و الحسین و الأئمه من ولد الحسین، آخرهم القائم الذی یقوم بعد غیبته، فیقتل الدجال و یطهر الأرض من کل جور و ظلم ؛ بحار، ج 15، ص 23، روایت 40، طبع تهران.

[193] علی بن الحسین قال: حدثنا عمّی الحسن، قال: سمعت جدّی صلی الله علیه وآله وسلم یقول: خلقت من نوراللَّه عزوجل و خلق أهل بیتی من نوری و خلق محبیهم من نورهم و سائر الناس فی النار ؛ ینابیع الموده، ص10.

[194] الکنجی الشافعی فی کفایه الطالب ص 406، ط الحیدریه فی النجف روی حدیثاً عن جابر، قال: سألت رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم عن میلاد علی بن ابی طالب، فقال:

سألتنی عن خیر مولود ولد فی شبه المسیح علیه السلام إن اللَّه تبارک و تعالی خلق علیاً من نوری و خلقنی من نوره و کلانا من نور واحد. احقاق الحق، ج 7، ص 488 و ج 16، ص 214.

[195] العلامه العینی الحیدر آبادی فی مناقب علی روی من طریق الخوارزمی عن ابی سلیمان الراعی مرفوعاً قال اللَّه تعالی: یا محمد! انی خلقتک و علیاً من نوری ؛ احقاق الحق، ج 16، ص 118 حدیث انا و علی من نور واحد در: ج 16 احقاق الحق از ص 105 تا ص 119 و در کتب مختلف اهل سنت بیان شده است..

[196] العلامه الشیخ عبداللَّه الحنفی الشهیر بالاخوانیات، المتوفی سنه 800 فی الرقائق ص 30 مخطوط قال: و عن ابی هریره، قال: کنا جلوساً عند النبی صلی الله علیه وآله وسلم اذا أقبل علیٌّ -رضی الله عنه- فقال رسول اللَّه: مرحباً بأخی و ابن عمی خلقت أنا و هو من نور واحد ؛ احقاق الحق، ج 5، ص 253.

[197] العلامه الشیخ ابراهیم بن محمد بن ابی بکربن حمویه الحموینی، المتوفی سنه 722، فی کتابه فرائد السمطین المخطوط قال:..عن سعید بن جبیر، عن ابن عباس قال: سمعت رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم یقول لعلی علیه السلام: خلقت أنا و أنت من نوراللَّه تعالی ؛ احقاق الحق، ج 5، ص 254.

[198] الحافظ ابو محمد بن ابی الخوارس فی الاربعین ص 38، المخطوط قال:..المفضل بن عمربن عبداللَّه عن رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم انّه قال: لمّا خلق اللَّه ابراهیم علیه السلام کشف اللَّه عن بصره فنظر الی جانب العرش نوراً، فقال: الهی و سیدی! ما هذا النور؟ قال: یا ابراهیم! هذا نور محمد صفوتی. قال: الهی و

سیدی! و أری نوراً إلی جانبه؟ قال: یا ابراهیم! هذا نور علی ناصر دینی. قال: الهی و سیدی! و أری نوراً ثالثاً یلی النورین؟ قال: یا ابراهیم! هذا نور فاطمه تلی أباها و بعلها فطمت بها محبیها من النار قال: الهی و سیدی! و أری نورین یلیان الثلاثه انوار. قال: یا ابراهیم! هذان الحسن و الحسین یلیان نور أبیهما و أمهما و جدهما. قال: یا الهی و سیدی! و أری تسعه أنوار قد أحدقوا بالخمسه أنوار؟ قال: یا ابراهیم! هؤلاء أئمه من ولدهم. قال: الهی و سیدی! و بماذا یعرفون؟ قال: یا ابراهیم! أوّلهم علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفربن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و الحسن العسکری و المهدی، محمد بن الحسن صاحب الزمان. قال: الهی و سیدی! و أری انواراً لا یحصی عددها إلا أنت؟ قال: یا ابراهیم! هؤلاء شیعتهم و محبیهم. قال: یا ابراهیم! یضلّون إحدی و خمسین و التفخیم فی الیمین و الجهر بسم اللَّه الرحمن الرحیم و القنوت قبل الرکوع و السجود و سجده الشکر. قال ابراهیم: الهی! إجعلنی من شیعتهم و محبیّهم. فأنزل اللَّه فی القرءان و إن من شیعته لإبراهیم إذ جاء ربّه بقلبٍ سلیم قال المفضل بن عمر، ان أبا حنیفه لمّا أحسن أحسّ بالموت، روی هذا الخبر؛ احقاق الحق، ج 13، صص 59 - 60.

[199] فأول ما ابتدأ من خلقه أن خلق محمّداًصلی الله علیه وآله وسلم و خلقنا أهل البیت معه من نور عظمته ؛ بحار، ج 15، ص 23، روایت 41، طبع تهران.

[200] عن داود الرّقّی، عن ابی عبداللَّه علیه السلام

قال: لمّا أراد اللَّه عزوجل أن یخلق الخلق خلقهم و نشر هم بین یدیه، ثم قال لهم: مَن ربّکم؟ فاول من نطق رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم و امیرالمؤمنین علیه السلام و الائمهعلیهم السلام فقالوا: أنت ربنا فحمّلهم العلم والدین. ثم قال للملائکه: هؤلاء حمله دینی و علمی و امنائی فی خلقی و هم المسؤلون ؛ بحار، ج 15، ص 16، روایت 22، طبع تهران.

[201] برای آشنایی بیشتر، به قسمت سیمای اهل بیت علیهم السلام در احادیث رجوع شود..

[202] قال جابربن عبدالله الانصاری -رضی الله عنهما- سئلت رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم عن اول شی ء خلقه الله تعالی؟ قال: هو نور نبیک یا جابر، خلقه الله ثم خلق فیه کل خیر و خلق بعده کل شی ء.. ؛ ینابیع الموده، ص 14.

[203] العلامه حسن بن مولوی امان اللَّه الدهلوی العظیم آبادی الهندی فی کتابه تجهیز الجیش ص 24 ، روی عن احمد بن حنبل فی الفضایل و المسند و الدیلمی فی فردوس الاخبار ، عن رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم قال: کنت و علیّ نورا بین یدی الرحمن قبل أن یخلق عرشه باربع عشر الف عام فلم یزل بتمخص فی النور حتی اذا وصلنا الی حفره العظیمه فی ثمانین الف سنه ثم خلق الله الخلایق من نورنا فنحن صنائع الله و الخلق کلهم صنائع لنا احقاق الحق، ج 5، ص 246.

[204] اعلم أن الله خلقنی و علیاً من نور عظیم قبل خلق الخلق بالفی عام اذ لا تسبیح و لا تقدیس، ففتق نوری فخلق منه السماوات و الارض و انا و اللَّه اجلُّ من السماوات و الارض و فتق نور علی بن ابی طالب فخلق منه العرش و

الکرسی، و علی بن ابی طالب أفضل من العرش و الکرسی. و فتق نور الحسن فخلق منه اللوح و القلم و الحسن و اللَّه اجل من اللوح و القلم و فتق نور الحسین و خلق منه الجنان و الحور و الحسین و الله أجلّ من الجنان و الحور، ثم اظلمت المشارق و المغارب فشکت الملائکه الی اللَّه تعالی أن یکشف عنهم تلک الظلمه فتکلّم اللَّه جلّ جلاله بکلمه فخلق روحاً ثم تکلّم بکلمه فخلق من تلک الکلمه الأخری نوراً فأضاف النور إلی تلک الرّوح و اقامها أمام العرش فأزهرت المشارق و المغارب فهی فاطمه الزهراء.. ؛ احقاق الحق، ج 5، ص 250، به نقل از در بحر المناقب ؛ تألیف العلامه المحدث العارف الشیخ جمال الدین محمدبن احمد الحنفی الموصلی الشهیر بان حسنویه، المتوفی سنه 680.

[205] العلامه الامر تسری فی ارجح المطالب،.. عن ابی هریره عن النبی صلی الله علیه وآله وسلم انه قال: لمّا خلق الله تعالی ابا البشر و نفخ فیه من روحه، التفت ادم یمینه العرش، فاذا نور خمسه اشباح سجَّداً و رکعاً، قال ادم: یا رب! هل خلقت احداً من طین قبلی؟ قال: لا یا ادم. قال: فمن هولاء الخمسه الذین أراهم فی هیئتی و صورتی؟ قال؛ هؤلاء خمسه من ولدک شققت لهم خسمه أسماء من أسمائی لولاهم ما خلقت الجنه و لا النار ولاالعرش و لا الکرسی و لاالسماء و لا الارض و لا الملائکه و لا الانس و لا الجن.؛ احقاق الحق، ج 9، ص 203.

[206] أخرج الحموینی بسنده عن الاعمش، عن جعفرالصادق علیه السلام عن ابیه عن جده علی بن الحسین -رضی الله عنهم- قال: نحن ائمه المسلمین و حجج الله

علی العالمین و ساده المؤمنین و قاده الغرّ المحجلین و موالی المسلمین. و نحن امان لأهل الارض کما أن النجوم امان لاهل السماء. و نحن الذین بنا تمسک السماء أن تقع علی الارض الا بإذن اللَّه و بنا ینزل الغیث و تنشر الرحمه و تخرج برکات الارض و لو لا ما علی الارض منا لا نساخت بأهلها. ثم قال: و لم تخل الارض منذ خلق الله ادم علیه السلام من حجه الله فیها ظاهر مشهود اؤ غایب مستور و لا تخلو الی ان تقوم الساعه من حجه فیها و لو لا ذلک لم یعبد الله و.. ؛ ینابیع الموده، ص 21، حدیث اهل بیتی امان لأمتی. احقاق الحق، ج 9، صص 308-294.

[207] فی مشکاه المصابیح، عن ابی ذر -رضی اللَّه عنه- انه قال: و هو أخذ بباب الکعبه سمعت النبی صلی الله علیه وآله وسلم یقول؛ إن مثل اهل بیتی فیکم مثل سفینه نوح من رکبها نجا و من تخلف عنها هلاک. ینابیع الموده، ص 77. حدیث ثقلین و بسیاری از احادیث، گواه روشن این مطلب است..

[208] سعد من اطاعک و شقی من عصاک و ربح من تولاّک و خسر من عاداک؛ فاز من لزمک و هلک من فارقک، مثلک و مثل الائمه من ولدک بعدی مثل سفینه نوح من رکبها نجا و من تخلّف عنها غرق و مثلکم کمثل النجوم کلما غاب نجم طلع نجم الی یوم القیامه ؛ ینابیع الموده ص 28.

[209] العلامه الشیخ ابراهیم الحموینی فی فرائد السمطین ؛..فانا المحمود و هذا محمد و أنا العالی و هذا علی و انا الفاط و هذه فاطمه و انا الإحسان و هذا الحسن و أنا المحسن و

هذا الحسین الیت. بعزتی انه لایأتینی احدٌ بمثقال حبه من خردل من بغض احدهم إلا أدخلته ناری و لا أبالی. یا ادم! هؤلاء صفوتی بهم أنجیهم و بهم أهلکهم فاذا کان لک الیَّ حاجهٌ فبهؤلاء توسل. فقال النبی: نحن سفینه النجاه، من تعلّق بها نجا و من حاد عنها هلک؛ فمن کان له الی اللَّه حاجه فلیسأل بنا اهل البیت ؛ احقاق الحق، ج 9، صص 253-254.

[210] عن محمد بن الغیض بن المختار، عن ابیه، عن محمد الباقر عن أبیه عن جدّه عن علی: قال: قال لی رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم: یا علی! ما خلقت الا لتعبد ربک و یشرف بک معالم الدین و یصلح بک دارس السبیل و لقد ضلّ عنک و لن یهتدی الی اللَّه من لم یهتد الی ولایتک و هو قول ربی -جل شأنه-: و انی لغفار لمن تاب و امن و عمل صالحاً ثم اهتدی ؛ یعنی، اهتدی الی ولایتک ؛ ینابیع الموده، ص 110.

[211] اخرج موفق بن احمد، عن الحسن البصری، عن ابن مسعود، قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: اذا کان یوم القیامه یقعد علی علی الفردوس و هو جبل قد علا الجنه و فوقه عرش رب العالمین و من سفحه یتفجر أنهار الجنه و یتفرق فی الجنان و علیّ جالس علی کرسی من نور یجری بین یدیه التسنیم، لا یجوز احد الصراط إلا و معه سند بولایه علی و ولایه اهل بیته، فیدخل محبیه الجنه و مبغضیه النار ؛ ینابیع الموده، ص 86.

[212] الخوارزمی فی مقتل الحسین ج 2، ص 83، طه الغری قال: فبهذا الاسناد ای الاسناد المتقدم فی کتابه قال: قال رسول اللَّه صلی

الله علیه وآله وسلم: الویل لظالمی اهل بیتی، عذابهم مع المنافقین فی الدرک الاسفل من النار، لا یفتر عنهم ساعه و یسقون من عذاب جهنم فالویل لهم من العذاب الالیم ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 464.

[213] العلامه الذهبی فی میزان الاعتدال ج 1، ص 369، طه القاهره ، قال:..حدثنا جابربن عبدالله، قال: خطبنا رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم فقال؛ من أبغضنا اهل البیت حشره الله یوم القیامه یهودیا، و ان صام وصلی.. ؛ احقاق الحق،ج 9، ص 468.

[214] الحافظ نور الدین علی بن ابی بکر الهیتمی فی مجمع الزوائد قال: قال صلی الله علیه وآله وسلم: و ان صام و صلی و زعم انه مسلم ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 468.

[215] الحافظ نورالدین علی بن ابی بکر فی مجمع الزوائد ج 9 قال؛ و عن الحسن بن علی علیهما السلام أن رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم قال: .. والذی نفسی بیده لا ینفع عبداً عمله الا بمعرفه حقنا ؛ احقاق الحق ج 9، ص 428.

[216] و عن علی -کرم الله وجهه- قال: قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم: الائمه من ولدی فمن اطاعهم فقد أطاع اللَّه و من عصاهم فقد عصی اللَّه هم العروه الوثقی و الوسیله الی الله جل و علا ؛ ینابیع الموده، صص 445-446.

[217] العلامه القندوزی، المتوفی سنه 1293، فی ینابیع الموده : عن علی -کرم الله وجهه- قال: قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم: من احب أن یرکب سفینه النجاه و یستمسک بالعروه الوثقی و یعتصم بحبل اللَّه المتین فلیوال علیاً و لیعاد عدوه و لیأتم بالأئمه الهداه من ولده فانهم خلفائی و أوصیائی و حجج اللَّه علی خلقه من بعدی و سادات

أمتی و قواد الأتقیاء الی الجنه، حزبهم حزبی و حزبی حزب اللَّه و حزب أعدائهم حزب الشیطان ؛ احقاق الحق، ج 5، ص 113، ینابیع الموده ص 445.

[218] و بعثهم فی سبیل محبته ؛ دعای اول صحیفه سجادیه.

[219] بحار، ج 69، ص 237، روایت 5، طبع تهران.

[220] العلامه العسقلانی فی لسان المیزان ج 5، ص 380، طه حیدرآباد دکن قال:..عن جابر -رضی الله عنه- سمعت رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم یقول؛ لکلّ شی ءٍ أساس و أساس الدین حبّنا أهل البیت ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 408 این حدیث از علامه مولی محمد صالح الکشفی الحنفی در المناقب المرتضویه ص 100، طبع بمبئی نقل شده است؛ لکل شی ء اساس و اساس الدین حب اهل بیتی ؛ احقاق الحق، ج9، ص 408.

[221] کنزالعمال، ج 12، ص 105، شماره 34206 و ج 13، ص 645، شماره 37631. عن علی علیه السلام انه قال؛ قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: یا علی! إن الاسلام عریان، لباسه التقوی؛ و ریاشه الهدی؛ و زینته الحیاء و عماده الورع و ملاکه العمل الصالح، و أساس الاسلام حبی و حب اهل بیتی .

[222] العلامه الزرندی الحنفی فی نظم دررالسمطین عن سلمان -رضی الله عنه- قال: قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم: لا یؤمن رجلٌ حتی یحب اهل بیتی لحبی فقال عمربن الخطاب: و ما علامه حب اهل بیتک؟ قال؛ هذا. و ضرب بیده علی علیّ ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 458؛ینابیع الموده، ص 372.

[223] علامه الخوارزمی فی متقل الحسین ص 59، ط الغری قال:..عن نافع، عن ابن عمر قال؛ قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم: من اراد التوکل علی الله فلیحب اهل بیتی و

من اراد أن ینجو من عذاب القبر فلیحب اهل بیتی و من اراد الحکمه فلیحب اهل بیتی و من اراد دخول الجنه بغیر حساب فلیحب اهل بیتی. .

[224] جابر رفعه الی رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم قال: توسلوا بمحبتنا الی الله تعالی و استشفعوا بنا فإنّ بنا تکرمون و بنا تحبّون و بنا ترزقون فمحبّونا امثالنا غدا، کلهم فی الجنه ؛ ینابیع الموده، ص 244، در احقاق الحق، ج 7، از ص 243 تا ص 237 احادیث گوناگونی از کتب اهل سنت در سؤال از حب اهل بیت در روز قیامت وارد شده است..

[225] عن ابن عباس قال: خرج رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم قابضاً علی ید علیّ ذات یوم، فقال: ألا! من أبغض هذا فقد ابغض اللَّه و رسوله و من أحبّ هذا فقد احب الله و رسوله ؛ کنزالعمال، ج 13، ص 109، شماره 36358.

[226] عن حصین بن مخارق، عن موسی بن جعفر، عن ابیه، عن ابائه، عن امیرالمؤمنین علیه السلام قال: العروه الوثقی الموده لال محمدصلی الله علیه وآله وسلم ؛ ینابیع الموده، ص 111.

[227] العلامه اخطب خوارزمی فی المناقب روی حدیثاً مسنداً ینتهی الی ابن عباس و فیه قول النبی صلی الله علیه وآله وسلم لعلی علیه السلام: من أحبک فقد أحبّنی و حبیبک حبیب اللَّه.. ؛ احقاق الحق، ج 6، ص 417.

[228] العلامه الخطیب البغدادی فی تاریخ البغداد ج 2، ص 146، ط القاهره قال:..قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم شفاعتی لأمتی من أحبّ اهل بیتی و هم شیعتی ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 423.

[229] العلامه المولی محمد صالح الکشفی الحنفی الترمذی فی کتابه المناقب المرتضویه ص 99، ط بمبئی قال النبی صلی

الله علیه وآله وسلم: عاهدنی ربّی أن لا یقبل ایمان عبد إلا بمحبته لأهل بیتی ؛ احقاق الحق، ج 9، ص 454.

[230] إن النبی صلی الله علیه وآله وسلم قال: اُوصّی منامن بی و صدّقنی من جمیع النّاس، بولایه علی بن ابی طالب؛ من تولاه فقد تولانی و من تولانی فقد تولّی اللَّه؛ و من أحبّه فقد أحبَّنی و مَن أحبَّنی فقد أحب اللَّه و من أبغضه نقد أبغضنی و من أبغضنی فقد أبغض اللَّه ؛ کنز العمال، ج11، ص 610، شماره 32953. و نظیر همین حدیث در ص 611، شماره 32958 میباشد..

[231] عن ابن عباس -رضی الله عنه- قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: لا تزول قدما عبد یوم القیامه حتی یسأل عن أربع: عن عمره فیما أفناه، و عن جسده فیما أبلاه و عن ماله فیما أنفقه و من أین اکتسبه و عن حب اهل البیت علیهم السلام احقاق الحق، ج 9، ص 409، به نقل از ابن المغازلی؛ در ینابیع الموده، ص 271؛ این حدیث از ابوهریره در آخر ص 270 نقل شده است..

[232] و عن ابن عباس مرفوعاً: ..و لو أن رجلا صُفَّ قدمیه بین الرکن و المقام و صلیّ و لقی اللَّه و هو مبغض لأهل بیتی دخل النار ؛ ینابیع الموده، ص 192.

[233] العلامه الگنجی الشافعی فی کفایه الطالب ص 178، ط الغری ..عن اماته الباهلی فی حدیث قال: قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم: و لو أن عبداً عبدالله بین الصفا و المروه ألف عام ثم ألف عام ثم ألف عام ثم لم یدرک محبتنا اکبّه اللَّه علی منخریه فی النار. ثم تلا: قل لا أسئلکم علیه أجراً إلا الموده فی القربی

قلت: هذا حدیث حسن عال، رواه الطهرانی فی معجمه .؛ احقاق الحق، ج 9، ص 491.

[234] و عن الامام جعفر الصادق عن ابائه علیهم السلام عن رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم قال: من أحبنا أهل البیت فلیحمد اللَّه علی اولی النعم. قیل: و ما اولی النعم؟ قال: طیب الولاده و لا یحبنا الا من طابت ولادته ؛ ینابیع الموده، ص 246.

[235] عن سعید بن جبیر، عن ابن عباس رضی الله عنه، قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: یا علی.. لا یحبک إلا طاهر الولاده و لا یبغضک إلا خبیث الولاده و ما عرجنی ربی عزوجل إلی السماء و کلّمنی ربی إلاّ قال: یا محمد! اقرا علیاً منی السلام و عرفه انه امام اولیائی و نور اهل طاعتی و هنیئاً لک هذه الکرامه ؛ ینابیع الموده، ص 133.

[236] و عن ابن عباس: لما نزلت قل لا أسئلکم علیه اجراً إلا الموده فی القربی قالوا: یا رسول اللَّه! من هولاء الذین وجبت علینا مودتهم؟ قال: علی و فاطمه و ابناهما و إن اللَّه تعالی جعل أجری علیکم الموده فی أهل بیتی و انی سائلکم غداً عنهم ؛ ینابیع الموده، ص 194.

[237] باسناد الشیخ مسعود السجستانی، أیضاً فی کتابه، عن ابن زیاد مطرف قال: سمعت النبی صلی الله علیه وآله وسلم یقول: من أحب أن یحیی حیاتی و یموت میتتی و یدخل الجنه التی و عدنی ربی بها و هی جنه الخلد فلیتوال علی بن ابی طالب و ذریته من بعده، فانهم لن یخرجوهم من باب هدی و لن یدخلوهم فی باب ضلاله ؛ بحار، ج 23، ص 110، روایت 17، طبع تهران. و نیز این حدیث در کنزالعمال، ج 11،

ص 611، شماره 32959 و 32960 نقل شده است..

[238] عن ابی ذر، قال: قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم: من سرّه أن یحیی حیاتی و یموت مماتی و یسکن جنه عدن التی غرسها الله ربی فلیتول علیاً بعدی ؛ ترجمه الامام علی بن ابی طالب علیه السلام، ج 2، ص 98.

[239] عن علی بن الحسین علیه السلام قال: ألإمام منّا لا یکون إلا معصوماً و لیست العصمه فی ظاهر الخلقه فیعرف بها، فلذلک لا یکون الا منصوصاً فقیل له: یابن رسول اللَّه! فما معنی المعصوم؟ فقال: هو المعتصم بحبل اللَّه. و حبل اللَّه هو القرآن لا یفترقان إلی یوم القیامه. و الإمام یهدی إلی القرءان و القرءان یهدی إلی الأمام، و ذلک قول اللَّه عزوجل: إنّ هذا القرءان یهدی للّتی هی أقوم ؛ بحار، ج 25، ص 194، روایت 5، طبع تهران..

[240] قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: یا علی! أنت وصیّی، حربک حربی و سلمک سلمی و أنت الإمام و ابو الأئمه الاحدی عشر الذین هم المطهرون المعصومون.. ؛ ینابیع الموده، ص 85.

[241] عن ابن عباس -رضی الله عنه- قال: سمعت رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم یقول: انا و علی و الحسن و الحسین و تسعه من ولد الحسین مطهرون معصومون ؛ ینابیع الموده، ص 445..

[242] عن عطاءبن ثابت، عن ابیه، عن سلمان فی حدیث: إن النبی صلی الله علیه وآله وسلم وضع یده علی کتف الحسین علیه السلام فقال: إنه الامام ابن الامام، تسعه من صلبه ائمه ابرار امناء معصومون و التاسع قائمهم ؛ اثبات الهداه، ج 2، ص 516، حدیث 490.

[243] و إنه لیخرج من صلب الحسین ائمه ابرار امناء معصومون، قوامون بالقسط ..

[244] أنت وارث

علمی و انت الامام و الخلیفه بعدی تعلم الناس ما لا یعلمون و أنت ابو سبطی و زوج ابنتی و من ذرّیتکم العتره الأئمه المعصومین ؛ شبهای پیشاور، صص 983-4، به نقل از فرائد السمطین، تألیف شیخ الاسلام حموینی.

[245] عن علی علیه السلام عن النبی صلی الله علیه وآله وسلم إنّه قال: من سره أن ینظر إلی القضیب الیاقوت الأحمر الذی غرسه اللّه عزوجل بیده و یکون متمسّکاً به فلیتولّ علیاً و الائمه من ولده فإنهم خیره اللّه عزوجل و صفوته و هم المعصومون من کل ذنب و خطیئه ؛ بحار، ج 25، ص 193، روایت 2، طبع تهران.

[246] عن ابان بن ابی عیاش، عن سلیم بن قیس، قال: سمعت امیرالمؤمنین علیه السلام یقول: إنّما الطاعه للَّه عزوجل و لرسوله و لولاه الامر و إنّما امر بطاعه اولی الامر کانهم معصومون مطهرون لا یأمرون بمعصیته ؛ بحار، ج 25، ص 200، روایت 11، طبع تهران.

[247] اخرج موفق بن احمد الخوارزمی و الحموینی بالاسناد عن ابی عثمان الهندی، عن علی -کرم الله وجهه- قال: کنت أمشی مع رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم فاتینا علی حدیقه فاعتقنی و اجهش باکیاً. فقلت: ما یبکیک یا رسول اللَّه؟ فقال: أبکی لضغائن فی صدور قوم لا یبدونها لک إلا بعدی. فقلت: فی سلامه من دینی؟ فقال: فی سلامه من دینک ؛ ینابیع الموده، ص 134.

[248] عن ابی الحسن علی بن موسی الرضا، عن ابائه علیهم السلام: عن رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم فی حدیث بعد ما ذکر فضل شهر رمضان ثم بکی. قال علی علیه السلام: فقلت: یا رسول اللَّه! ما یبکیک؟ فقال: یا علی أبکی لما یستحل منک فی هذا الشهر کأنّی بک و انت تصلّی ربّک

و قد انبعث اَشقی الأولین و الاخرین، شقیق عاقر ناقه صالح؛ فضربک ضربه علی قرنک، فخضب منها لحیتک. قال امیرالمؤمنین علیه السلام: و ذلک فی سلامه من دینی؟ فقال صلی الله علیه وآله وسلم: فی سلامه من دینک ؛ اثبات الهداه، ج 1، ص 494، روایت 94.

[249] و من خبر ضراربن ضمره الضبائی: فاشهد باللَّه لقد رأیتُ علیاً فی بعض مواقفه و قد ارخی اللیل سدوله و هو قائم فی محرابه، قابضٌ علی لحیته یتململ تململ السلیم و یبکی بکاء الحزین و یقول: یا دنیا، یا دنیا إلیک عنّی ابی تعرّضت أم إلیَّ تَشَوَّقتِ لاحان حینک هیهات غرّی غیری لاحاجه لی فیک قد طلقتک ثلاثاً لارجعه فیها فعیشک قصیر و خطرک یسیرو أملک حقیر، آه من قله الزاد و طول الطریق و بُعدِ السّفر و عظیم المورد و خشونه المضجع. ؛ ینابیع الموده، ص 144.

[250] اخرج موفق بن احمد الخوارزمی عن ابی مریم، قال: سمعت عماربن یاسر یقول:سمعتُ النبی صلی الله علیه وآله وسلم یقول: یا علی ان الله و إنّ زیّنک بزینهٍ هی أحبّ إلیه من الدنیا و ما فیها. زهدک فی الدنیا و حبّک الفقراء ؛ ینابیع الموده، ص 146.

[251] ینابیع الموده، صص 146-147.

[252] و من کلامه علیه السلام: واللَّه لان أبیت علی حسک السعدان مسهداً او اُجرَّ فی الاغلال مصغداً أحب الی أن القی اللَّه و رسوله یوم القیامه ظالماً لبعض العباد و غاصباً لشی ء من الحطام، واللَّه لو اعطیت الاقالیم السبعه بما تحت افلاکها علی أن اعصی اللَّه فی نمله أسلُبُها جلبَ شعیره ما فعلته و إن دنیا کم عندی لا هون من ورقه فی ضم جراده تقضمها ما لعلی و نعیم یفنی و لذه لا تبقی

نعوذ باللَّه من سبات العقل و قبح الزلل و به نستعین ؛ ینابیع الموده، ص145.

[253] روی زراره بن اعین عن ابیه عن ابی جعفر محمد بن علی علیهما السلام قال: کان علی علیه السلام اذا صلّی الفجر لم یزل معقباً الی أن تطلع الشمس فإذا طلعت اجتمع الیه الفقراء و المساکین و غیر هم من الناس، فیعلمهم الفقه و القرءان ؛ بحار، ج 41، ص 132، طبع تهران..

[254] الحارث بن المغیره النضری قال: قلت لابی عبداللَّه علیه السلام بما یعرف صاحب هذا الامر؟ قال: بالسکینه و الوقار و العلم و الوصیه ؛ بحار، ج 25، ص 138، روایت 9 طبع تهران.

[255] عن ابی عبداللَّه علیه السلام قال: قال امیرالمؤمنین علیه السلام: اعرفوا اللَّه و الرسول بالرساله و اولی الامر بالمعروف و العدل و الاحسان ؛ بحار، ج 25، ص 141، روایت 14، طبع تهران..

[256] عن محمد بن علی بن خلف، عن الحسین الأشقر قال: قلت لهشام بن الحکم: ما معنی قولکم: إن الامام لا یکون إلا معصوماً؟ قال: سألت ابا عبداللَّه علیه السلام عن ذلک، فقال: المعصوم هو الممتنع باللَّه من جمیع محارم اللَّه و قد قال اللَّه تبارک و تعالی: و من یعتصم باللَّه فقد هدی إلی صراط المستقیم . سوره آل عمران، آیه 101 ؛ بحار، ج 25، صص 194-195، روایت 6، طبع تهران.

[257] کان علی بن الحسین علیه السلام إذا قام الی الصلاه تغیر لونه، فاذا سجد لم یرفع رأسه حتّی یرفضَّ عزماً ؛ بحار، ج 46، ص 79، طبع تهران.

[258] کان علی بن الحسین علیه السلام اذا فرغ من وضوء الصلاه و صار بین وضوئه و صلاته أخذته رعشه و نقضه، فقیل له فی ذلک. فقال: و یحکم أتدرون الی من

أقوم؟ و من أرید اناجی؟ بحار، ج 46، ص 78، روایت 75، طبع تهران.

[259] سوره اعراف، آیه 199.

[260] و کان الامام زین العابدین -رضی اللَّه عنه- عظیم التجاوز و العفو و الصفح حتی أنّه سبَّه رجل فتغافل عنه فقال له: إیاک اعنی فقال الامام: و أعرض عنک. اشار إلی آیه: خذ العفو و أمر بالمعروف و أعرض عن الجاهلین ؛ ینابیع الموده، ص 359.

[261] هو اظهر من مکنونات، کنوز المعارف و حقایق الاحکام و الحکم و اللطائف و.. و من ثمه قیل فیه هو باقر العلوم و جامعه و شاهر علمه و رافعه بصفاء قلبه و زکاء نفسه و طهر نسبه و شرف خلقه و صرف عمره و اوقاته بطاعه الله تعالی، و له من الاسرار فی مقامات العارفین ما تکل عنه السنه الواصفین ؛ ینابیع الموده، ص 360.

[262] منهم موسی الکاظم علیه السلام و هو وارثه علماً و معرفهً و کمالاً و فضلاً سمّی الکاظم لکثره تجاوزه و حلمه و کان عند اهل العراق معروفاً بباب قضاء الحوایج و کان اعبد اهل زمانه و اعلمهم و اسخاهم ؛ ینابیع الموده، ص 362.

[263] علی النقی علیه السلام و هو وارث ابیه علماً و کمالاً و سخاءاً و من ثمه جاء اعرابی من حوالی الکوفه و قال: انی من المتمسکین بولائک و ولاء اجدادک فعلیَّ دین لم أقصد بقضائه سواک. فقال: قف هنا. ثم ارسل المتوکل إلیه ثلاثین ألفاً فاعطا کلها الاعرابی. فقال الاعرابی: یابن رسول اللَّه، إن عشره الاف تکفی لقضاء دینی. فأبی أن یسترد من ثلاثین الفاً شیئاً فانصرف الاعرابی و هو یقول اللَّه اعلم حیث یجعل رسالته ؛ ینابیع الموده، صص 365-366.

[264] عن ابی عبداللَّه علیه السلام قال:

عشر خصال من صفات الامام: العصمه و النصوص، و أن یکون أعلم الناس و أتقا هم لِلَّه و اعلمهم بکتاب اللَّه و أن یکون صاحب الوصیه الظاهره، و یکون له المعجز و الدلیل.. ؛ بحار، ج 25، ص 140، روایت 12، طبع تهران.

[265] اثبات الهداه، ج 1، صص 253-254، روایت 240.

[266] عن ابی رافع، قال: کنت قاعداً بعد ما بایع الناس ابابکر فسمعت ابابکر یقول للعباس: أنشدک اللَّه، هل تعلم أنَّ رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم جمع بنی عبدالمطلب و اولادهم و انت فیهم و جمعکم دون قریش، فقال: یا بنی عبدالمطلب! إنه لم یبعث اللَّه نبیاً إلاجعل له من أهله أخاً و وزیراً و وصیاً و خلیفهً فی أهله فمن منکم یبا یعنی علی ان یکون اخی و وزیری و وصیّی و خلیفتی فی أهلی؟ فلم یقم منکم احد! فقال: یا بنی عبدالمطلب! کونوا فی الاسلام روؤساً و لا تکونوا أذناباً و اللَّه لیقومن قائمکم او لتکونن فی غیرکم ثم لتند منّ !! فقام علی من بینکم فبایعه علی ما شرط له و دعاه الیه. أتعلم هذا من رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم؟ قال: نعم. ترجمه الامام علی بن ابی طالب علیه السلام، ج 1:، صص 89-90؛ تصنیف العالم الحافظ ابی القاسم علی بن الحسین بن هبه الله الشافعی المعروف بابن عساکر.

[267] عن عائشه.. قالت: قلت لأبی: إنّی أراک تطیل النظر إلی وجه علی بن ابی طالب! فقال لی: یا بُنَیَّهَ، سمعت رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم یقول: النظر الی وَجْهِ علّیٍ عباده ؛ غایه المرام، ص 626، حدیث 8 و 9 و 16 و 21 و 22.

[268] العلامه المحدث الشهیر بابن حسنویه الحنفی الموصلی

فی کتابه در بحر المناقب ص 76، مخطوط قال: و بالاسناد یرفعه إلی انس بن مالک، قال: دخل یهودی فی زمن خلافه أبی بکر، فقال: ارید خلیفه رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم فجاءُوا به الی ابی بکر. فقال له الیهودی: انت خلیفه رسول اللَّه؟ قال: نعم. اما تنظرنی فی مقامه و محرابه؟ قال له: انت کنت کما تقول یا ابابکر فأسئلک عن اشیاء. قال: اسْأل عما بذالک و ما ترید. فقال الیهودی: أخبرنی عما لیس اللَّه و عما لیس عند اللَّه و عما لا یعلمه اللَّه. قال ابوبکر عند ذلک: هذه مسائل الزنادقه یا یهودی. قال: فعندها هم المسلمون بقتل الیهودی و کان ممن حضر ذلک ابن عباس -رضی اللَّه عنه- فزعق بالناس و قال: یا ابابکر! ما أنصفتم الرجل. قال: سمعت ما تکلم به قال ابن عباس: فإن کان یرد جوابه و الا اخرجوه حیث شاء من الارض. قال: فأخرجوه و هو یقول: لعن الله قوماً جلسوا فی غیر مراتبهم یریدون قتل النفس التی حرم اللَّه بغیر علم. قال: فخرج و هو یتکلم و یقول: ایها الناس ذهب الاسلام حتّی لا یجیبوا عن مسأله، أین رسول اللَّه؟ و این خلیفه رسول اللَّه؟ فتبعه ابن عباس و قال له: و یلک اذهب الی عیبه علم النبوَّهَ، الی منزل علی بن ابیطالب -رضی الله عنه- قال: فعند ذلک خرج ابوبکر و المسلمون فی طلبه فلحقوه فی بعض الطریق فأخذوه و جاءوا به الی امیرالمؤمنین -رضی الله عنه- فاستأذنوا علیه ثم دخلوا إلیه و قد ازدحم الناس قوم یضحکون و قوم یبکون. قال: فقال ابوبکر: یا اباالحسن! إن هذا الیهودی سألنی عن مسائل الزنادقه. فقال الامام -رضی الله عنه-: ما تقول یا یهودی؟ قال الیهودی:

أسألک و تفعل بی ما أراد هؤلاء أن یفعلوا. بی؟ قال: و أی شی ء أرادوا أن یفعلوا بک؟ قال: ارادوا أن یذهبوا بدمی. قال رضی الله عنه -دع هذا و سل عما شئت. فقال: سؤالی لا یعلمه الا نبیٌّ اؤ وصیُّ نبیّ. قال: إسأل عما ترید. قال الیهودی: أنبئنی عما لیس اللَّه و عما لیس عنداللَّه و عما لا یعلمه اللَّه. قال له علی علیه السلام علی شرط یا اخا الیهود. قال: و ما هو الشرط؟ قال: تقول معی قولا عدلاً مخلصاً: لا اله الا اللَّه محمّدصلی الله علیه وآله وسلم رسول اللَّه قال: نعم یا مولای. قال: یا اخا الیهود! أما قولک ما لیس عند الله، فلیس عند الله ظلم. فقال: صدقت یا مولای. و اما قولک ما لیس للَّه، فلیس له صاحبه و لا ولد و لا شریک. قال: صدقت یا مولای. و اما قولک ما لیس یعلمه اللَّه ما یعلم اللَّه أن له صاحبه و لا ولداً و لا شریکاً و لا وزیراً و هو قادر علی ما یشاء و یرید فعند ذلک. قال: مدیدک فأنا أشهد أن لا إله إلااللَّه و أن محمداًصلی الله علیه وآله وسلم عبده و رسوله و أنک خلیفته حقاً و وصیه و وارث علمه فجزاک الله عن الاسلام خیراً. قال: فضج الناس عند ذلک. فقال أبوبکر: یا کاشف الکربات، انت یا علی، فارج الهم. قال: فعند ذلک خرج ابوبکر و رقا المنبر و قال: أقیلونی فلست بخیرکم و علیٌّ فیکم؟ قال: فخرج علیه عمر و قال: یا ابوبکر! ما هذا الکلام؟ قال: فقد ارتضیناک لأنفسنا ثم أنزله عن المنبر فاخبر امیرالمؤمنین علیه السلام بذلک. احقاق الحق، ج 8، صص

239-240-241.

[269] عن سوید بن غفله، قال: رأی عمر رجلاً یخاصم علیاً، فقال له عمر: انی لاظنّک من المنافقین. سمعت رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم یقول: علی منی بمنزله هارون من موسی إلا أنه لا بنیَ بعدی ؛ ترجمه الامام علی بن ابی طالب علیه السلام، ج1، ص 330، العالم الحافظ ابی القاسم.. ابن عساکر..

[270] عن عبدالله بن عباس، قال: سمعت عمربن الخطاب و عنده جماعه فتذاکروا السابقین إلی الاسلام، فقال عمر: أمّا علی فسمعت رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم یقول فیه ثلاث خصال لوددت أن لی واحده منهن فکان احب الیَّ مما طلعت علیه الشمس، کنت انا و ابو عبیده و ابوبکر و جماعه من الصحابه اذ ضرب النبی صلی الله علیه وآله وسلم بیده علی منکب علی فقال له: یا علی انت اول المؤمنین ایماناً و اول المسلمین اسلاماً و انت منی بمنزله هارون من موسی ؛ ترجمه الامامه علی ابن ابیطالب علیه السلام ج 1، صص331-332.

[271] عن عمر، و قد نازعه رجل فی مسأله فقال: بینی و بینک هذا الجالس - و أشار إلی علی بن ابی طالب علیه السلام فقال الرجل: هذا الأبطن، فنهض عمر من مجلسه و أخذ بتلبیبه حتی شاله من الارض ثم قال: أتدری من صغرت؟ مولای و مولی کل مسلم ؛ فضائل الخمسه من الصحاح السته، ج 2، ص 288.

[272] عن ابی هریره، عن عمربن الخطاب، قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: من کنت مولاه فعلی مولاه ؛ ترجمه الإمام علی بن ابی طالب علیه السلام، ج 2، ص 79.

[273] عن سعید بن المسیب، قال: قال عمربن الخطاب: أعوذباللَّه من معضله لیس لها أبوحسن علی بن ابی طالب علیه السلام و

قال أیضاً: اعوذباللَّه أن اعیش من قوم لست فیهم یا ابا الحسن ؛ فضائل الخمسه من الصحاح السته، ج 2، صص 276 و 290.

[274] و روی: أن رجلاً أتی به الی عمر بن الخطاب و کان صدر منه انه قال لجماعه من الناس و قد سألوه: کیف أصبحت؟ قال: أصبحت أحب الفتنه و اکره الحق و أصدق الیهود و النصاری و اؤ من بمالم اره و أقر بمالم یخلق. فأرسل عمر الی علی علیه السلام فلما جاءه اخبره بمقاله الرجل. فقال: صدق؛ یحب الفتنه، قال الله تعالی: انما اموالکم و اولادکم فتنه و یکره الحق؛ یعنی الموت، قال اللّه تعالی: و جاءت سکره الموت بالحق و یصدق الیهود و النصاری، قال الله تعالی: و قالت الیهود لیست النصاری علی شی و قالت النصاری لیست الیهود علی شی و یؤمن بمالم یره یؤمن باللَّه عزوجل و یقر بمالم یخلق، یعنی الساعه. فقال عمر: اعوذ باللَّه من معضله لا علیّ بها. فضائل الخمسه من الصحاح السته، ج 2، ص 290.

[275] و فی روایه: انّ رجلین من قریش أو دعا امراًه مائه دینار و قالا لها: لا تدفعیها الی احدنا حتی یحضر الاخر و غاباً مده ثم جاء احدهما، فقال: انّ صاحبی قد هلک و ارید المال فدفعته إلیه ثم جاء الاخر فطلبه فقالت: اخذه صاحبک. فقال: ما کان الشرط کذا. فارتفعا الی عمر، فقال: ألک بینه؟ قال؛ هی، فقال عمر: ما أراک إلا ضامنه. فقالت: أنشدّک الله ارفعنا الی علی بن ابی طالب، فرفعها الیه فقصت المرأه القصه علیه فقال للرجل: ألست القائل لا تسلیمها الی احدنا دون صاحبه؟ فقال: بلی. فقال: مالک عندنا: أحضر صاحبک و خذ

المال!!! فانقطع الرجل و کان محتالاً!!! فبلغ ذلک عمر، فقال: لا أبقانی اللَّه بعد ابن ابی طالب!؛ ترجمه الامام علی بن ابی طالب علیه السلام، ج 3، ص 42، به نقل از سبط ابن الجوزی فی تذکره الخواص، ص 157، ط الغری!.

[276] قال عمر: أللَّهم لا تنزلن شدیده إلاّ و ابوالحسن الی جنبی ترجمه الامام علی بن ابی طالب، ج 3، ص 43.

[277] لو أن البحر مداد و الریاض أقلام و الانس کتاب و الجن حساب ما احصوا فضائلک یا أباالحسن. ینابیع الموده، صص 249-250.

[278] عن عمر و قد جاءه أعرابیان یختصمان فقال لعلی علیه السلام: إقض بینهما یا اباالحسن. فقضی علی علیه السلام بینهما، فقال أحدهما: هذا یقضی بیننا فوثب الیه عمر و أخذ بتلبیبه و قال: و یحک ما تدری من هذا؟ هذا مولای و مولی کل مؤمن و من لم یکن مولاه فلیس بمؤمن ؛ فضائل الخمسه من الصحاح،ج1، صص 385-386.

[279] عن عمیربن بشر الخثعمی قال: قال عمر: علی أعلم الناس بما انزل اللَّه علی محمدصلی الله علیه وآله وسلم ؛ شواهد التنزیل للحافظ الحسکانی ج 1، ص 30.

[280] قال احمد بن حنبل فی حدیث 327 من باب فضائل علی علیه السلام من کتاب الفضائل:..أن عمربن الخطاب أتی بامرأه قد زنت فأمر برجمها، فذهبوا لیرجموها فرآهم علی فی الطریق فقال: ما شأن هذه؟ فأخبروه فخلی سبیلها ثم جاء الی عمر. فقال له(عمر): لم رددتها؟ فقال: لأنها معتوهه ال فلان و قد قال: رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم: رفع القلم عن ثلاث: عن النائم، حتی یستیقظ و الصبی حتی یحتلم و المجنون حتی یفیق فقال عمر: لو لا علی لهلک عمر ؛ ترجمه اَلاِْ مام علی بن

ابی طالب، ج 3، ص 43 پاورقی احقاق الحق، ج 8، ص 184نبقل ازکنز العمّال.

[281] عن ابن عباس، قال: خطبنا عمر علی منبر رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم فقال: علی أقضانا ؛ ترجمه الامام علی بن ابی طالب، ج 3، ص 28.

[282] قال الزمخشری فی ربیع الابرار ص 548، المخطوط : قیل لعمر: لو أخذت حلی الکعبه فجهزت به جیوش المسلمین کان اعظم للأجر و ما تصنع کعبه بالحلی! فهم بذلک فسال علیاًعلیه السلام فقال: إن القرءان انزل علی النبی صلی الله علیه وآله وسلم و الاموال اربعه: اموال المسلمین فقسمها بین الورثه فی الفرائض، و الفئ فقسمه علی مستحقیه و الخمس فوضعه اللَّه حیث وضعه، و الصدقات، فجلعها اللَّه حیث جعلها. و کان حلی الکعبه فیها یومئذ فترکه اللَّه علی حاله و لم یترکه نسیاناً و لم یخف علیه مکاناً، فاقره حیث أقره الله و رسوله. فقال له عمر: لولاک لأفتضحنا !!! و ترکه. ترجمه الامام علی بن ابی طالب علیه السلام ج 3، ص 42.

[283] عن رقبه مصقله العبدی، عن أبیه، عن جده، قال: أتی رجلان عمر بن الخطاب فی ولایته تسألان عن طلاق الامه، فقام معتمداً بشی ء بینهما حتی أتی حلقه فی المسجد و فیها رجل أصلع، فوقف علیه فقال: یا أصلع! ما قولک فی طلاق الامه؟ فرفع رأسه الیه ثم أومی إلیه باصبعیه!!! فقال عمر للرجلین: تطلیقتان. فقال، احدهما: سبحان الله جئنالنسألک و انت امیرالمؤالمنین فمشیت معنا حتی وقفت علی هذا الرجل فرضیت منه بأن اومی الیک؟! فقال: اؤ تدریان من هذا؟ قال؛ لا، قال: هذا علی بن ابی طالب، أشهد علی رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم لسمعته و هو یقول: لو أن

السماوات السبع و ضعن فی کفه میزان، و وضع ایمان علیّ فی کفه میزان لرجح بها ایمان علی! ؛ ترجمه الامام علی بن ابی طالب علیه السلام ج 2، ص 364.

[284] لما ولی.. عمربن الخطاب الخلافه أتاه قوم من أحبارالیهود. فقالوا له: یا عمر! أنت ولی الامر بعد محمد و صاحبه و انّا نرید أن نسألک عن خصال، ان اخبرتنا بها، علمنا ان الإسلام حق و أن محمداً کان نبیاً و ان لم تخبرنا بها علمنا ان الاسلام باطل و انّ محمداً لم یکن نبیاً. فقال عمر: سلوا عما بدأ لکم. قالوا: أخبرنا عن اقفال السماوات ماهی؟ و اخبرنا عن مفاتیح السماوات ماهی؟ و اخبرنا عن قبر سار بصاحبه ما هو؟ و اخبرنا عمن انذر قومه لاهو من الجن و لا هو من الانس؟ و اخبرنا عن خمسه أشیاء مشوا علی وجه الارض و لم یخلقوا فی الارحام؟ و اخبرنا ما یقول الدراج فی صیاحه؟ و ما یقول الدیک فی صراحه؟ و ما یقول الفرس فی صهیله؟ و ما یقول الضفدع فی نقیقه؟ و ما یقول الحمار فی نهیقه؟ و ما یقول القبر فی صفیره؟ فنکس عمر رأسه فی الأرض ثم قال: لا عیب بعمر اذا سئل عما لا یعلم أن یقول: لا أعلم و أن یسأل عما لا یعلم. فوثب الیهود و قالو: نشهد أن محمداً لم یکن نبیاً و أنّ الاسلام باطل. فوثب سلمان الفارسی و قال للیهود: قفوا قلیلاً؛ ثم توجّه نحو علی علیه السلام حتی دخل علیه فقال: یا ابا الحسن! أغث الإسلام. فقال: و ما ذلک؟ فاخبره الخبر فأقبل یرفل فی برده رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم فلما نظر الیه عمر و ثب

قائماً فاعتنقه و قال؛ یا ابالحسن انت لکل معضله و شده تدعی. فدعا علی علیه السلام الیهود، فقال: سلوا عما بذالکم فان النبی صلی الله علیه وآله وسلم علمنی الف باب من العلم فتشعب لی من کل باب الف باب. فسألوه عنها. فقال علی علیه السلام: انّ لی علیکم شرایطه اذا أخبرتکم کما فی توراتکم دخلتم فی دیننا و امنتم. فقالوا: نعم. فقال: سلوا عن خصله، خصله. یهود سؤالهای خود را مطرح ساختند. آن حضرت علیه السلام به آنها پاسخ فرمود سپس امیرالمؤمنین، علی علیه السلام به آنان فرمود: سألتک باللَّه یا یهودی أوافق هذا ما فی توارتکم؟ فقال الیهودی: ما زدت حرفاً و لا نقصت حرفاً یا اباالحسن؛ لا تسمنی یهودیاً؛ فأشهد ان لا إله إلا اللَّه و ان محمداً عبده و رسوله و أنک اعلم هذه الامه ؛ فضائل الخمسه فی الصحاح السته، ج 2، صص 290-300.

[285] عن ابی الاسود، عن عروه: ان رجلا وقع فی علی بن ابی طالب بمحضر من عمر. فقال له عمر: تعرف صاحب هذا القبر؟ هو محمد بن عبدالله بن عبدالمطلب. و علی بن ابی طالب بن عبدالمطلب، فلا تذکر علیاً إلا بخیر؛ فانک ان ابغضته، اذیت هذا فی قبره ؛ ترجمه الامام علی بن ابی طالب علیه السلام ج 3، ص 241.

[286] سیاق حدیث چنین اقتضا می کند که امیرالمؤمنین علیه السلام دارنده همان ولایتی باشد که رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم داشتند. و نسبت به آن ولایت اقرار گرفتند. ألستم أنّی اولی بالمؤمنین من انفسهم ..

[287] عن البراءبن عاذب قال: کنامع رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم فی سفر فنزلنا بغدیر خم فنودی فیناالصلاه جامعه و کسح رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم تحت شجرتین

فصلّی الظهر و أخذ بید علی -رضی الله عنه- فقال: ألستم تعلمون انی اولی بالمؤمنین من انفسهم. قالوا: بلی. قال: ألستم تعلمون انّی اولی بکل مؤمن من نفسه؟ قالوا: بلی. فأخذ بید علی فقال: من کنت مولاه فعلی مولاه. اللهم و ال من والاه و عاد من عاداه. قال: فلقیه عمر بعد ذلک فقال له: هنیأً یاعلی ابن ابی طالب، أصبحت مولی کل مؤمن و مؤمنه. ینابیع الموده، ص 249؛ مسند الامام احمد بن حنبل، ج 4، ص 281.

[288] ابن عباس یقول: رجع عثمان الی علی فسأله المصیر الیه، فصار الیه فجعل یحدّ النظر إلیه، فقال له علی علیه السلام: مالک یا عثمان، مالک تحد النظر الی؟ قال؛ سمعت رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم یقولُ النظر الی علیّ عباده ؛ ترجمه الامام علی بن ابی طالب علیه السلام ج 2، ص 393.

[289] موطأ الامام مالک بن انس فی کتاب الحدود، ص 176 قال: إن عثمان بن عفان أتی بامرأه قد ولدت فی سته أشهر فأمر بها أن ترجم. فقال له علی بن ابی طالب علیه السلام: لیس ذلک علیها؛ إن اللَّه تبارک و تعالی یقول فی کتابه: و حمله و فصاله ثلاثون شهراً و قال: والوالدات یرضعن اولاد هنّ حولین کاملین لمن اراد أن یتمّ الرّضاعه فالحمل یکون سته أشهر فلا رجم علیها. فبعث عثمان فی أثرها فوجدها قد رجمت. أقول: و رواه البیهقی ایضاً فی سننه ج 7، ص 442 عن مالک؛ فضائل الخمسه، من الصحاح السته، ج 2، ص 301.

[290] مسند الامام احمد بن حنبل، ج 1، ص 104: روی بسنده عن الحسن ابن سعد عن أبیه أن یحنس و صفیه کانا من سبی الخمس، فزنت صفیه

برجل من الخمس فولدت غلاماً فادعاه الزانی و یحنس. فاختصما إلی عثمان فرفعهما الی علی بن ابی طالب علیه السلام فقال علی علیه السلام: أقضی فیهما بقضاء رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم الولد للفراش و للعاهر الحجر و جلد هما خمسین خمسین ؛ فضائل الخمسه من الصحاح السته، ج 2، صص 303-304.

[291] أنّ رجلاً سأل معاویه عن مسأله فقال: سل علیاً هو أعلم منّی فقال: أرید جوابک. قال؛ و یحک کرهت رجلاً کان رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم یغرره بالعلم غراً و قد کان اکابر الصحابه یعترفون له بذلک. و کان عمر یسأله عما أشکل علیه. جاءه رجل فسأله فقال: هاهنا علی فقال: ارید أسمع منک یا امیرالمؤمنین. قال: قم لا اقام اللَّه رجلیک و محا اسمه من الدیوان. ؛ فضائل الخمسه من الصحاح السته، ج 2، ص 307.

[292] و عن ابی حازم، قال: جاء رجل إلی معاویه فسأله عن مسأله فقال: سل عنها علی بن ابی طالب، فهو اعلم. قال: یا امیرالمؤمنین! جوابک فیها احب إلی من جواب علیّ. قال: بئسما قلت، لقد کرهت رجلاً کان رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم یغرره بالعلم غرراً و لقد قال له: انت منی بمنزله هارون من موسی إلا انه لا بنیّ بعدی و کان عمر اذا اشکل علیه شی ءٌ أخذه منه ؛ فضائل الخمسه من الصحاح السته،ج 2، صص 306-307.

[293] عن حسن بن صالح، قال: تذاکروا الزهّاد عند عمربن عبدالعزیز، فقال قائلون: فلان. و قال قائلون: فلان، فقال عمر بن عبدالعزیز: أزهد الناس فی الدنیا علی بن ابی طالب ؛ ترجمه الامام علی بن ابی طالب علیه السلام، العالم الحافظ ابی القاسم ابن عساکر، ج 3، ص 202-203.

[294]

سوره نجم، آیات 4 و 3.

[295] مولف مذهب اهل بیت در ص 273 کتاب، به بیان احادیثی پرداخته که در مدح شیعه و پیروان علی و اهل بیت علیهم السلام وارد شده است. و بزودی برخی از آن احادیث را خواهیم نگاشت..

[296] آیاتی که به عنوان دلیل بر مدعای خود ذکر کرده اند در ص 44، ذیل عنوان الشیعه و القرءان آورده است و این بحث به آیه تبلیغ ختم می شود. و در آنجا حدیث غدیر را به طور مفصل مورد بحث و بررسی قرار داده است که تا صفحه 120 ادامه می یابد..

[297] لماذا اخترت مذهب الشیعه، ص 273..

[298] سوره بینه، آیه 7.

[299] روی ابن الحجر فی الصواعق المحرقه له عن ابن عباس، انّه قال: لمّا انزل اللّه تعالی: إن الذین امنوا و عملوا الصالحات اولئک هم خیرالبریه الخ قال رسول اللّه صلی الله علیه وآله وسلم لعلی علیه السلام: هم أنت و شیعتک، تأتی أنت و شیعتک یوم القیامه راضین مرضیین ویأتی عدوک غضاباً مقمحین. قال: من عدوی؟ قال: من تبرءَ منک و لعنک.. مذهب اهل البیت، ص 274..

[300] و روی الحموینی الشافعی فی فرائد السمطین بسنده عن جابر قال: کنا عندالنبی صلی الله علیه وآله وسلم فأقبل علی علیه السلام فقال صلی الله علیه وآله وسلم: قدأتاکم أخی ثم قال: و الذی نفسی بیده انّ هذا و شیعته هم الفائزون یوم القیامه.. ؛ مذهب اهل البیت، ص 275..

[301] و روی الخوارزمی أیضاً فی مناقبه عن المنصور الدوانیقی فی حدیث طویل عنه صلی الله علیه وآله وسلم منهِ: و إنّ علیاً و شیعته غداً هم الفائزون یوم القیامه بدخول الجنه ؛ مذهب اهل البیت، ص 276..

[302] و

روی ایضاً الخوارزمی فی مناقبه قال: روی الناصر للحق بأسناده فی حدیث انّه لما قدّم علی رض علی رسول اللّه صلی الله علیه وآله وسلم لفتح خیبر، قال: لولا ان تقول فیک طائفه من أمّتی ماقالت النصاری فی المسیح علیه السلام لقلت فیک الیوم مقالاً لاتمر بملأ إلا اخذوا التراب من تحت قدمیک و من فضل طهورک یستشفون به ولکن حسبک أن تکون منّی بمنزله هارون من موسی و أنامنک ترثنی و أرثک إلا أنه لانبی من بعدی وانّک تبرء ذمّتی و تقاتل علی سنّتی وانک فی الاخره اقرب الناس منّی وانک أوّل من یرد علّی الحوض و اوّل من یکسی معی و اوّل داخل فی الجنه من أمّتی و إن شیعتک علی منابر من نور و انّ الحق علی لسانک و فی قلبک و بین عینیک. مذهب اهل البیت، صص 277 و 276..

[303] و روی الخوارزمی ایضاً فی مناقبه فی حدیث طویل بسنده عن ابن عباس یرفعه: إن جبرئیل اخبر أن علیاً یزفُّ هو و شیعته الی الجنه زفاًمع محمد صلی الله علیه وآله وسلم مذهب اهل البیت، ص 277..

[304] و روی ابن المغازی الشافعی فی مناقبه بسنده عن النبی صلی الله علیه وآله وسلم قال: قال النبی صلی الله علیه وآله وسلم: یدخل من أمّتی الجنه سبعون ألفاً لا حساب علیهم. ثم التفت الی علی علیه السلام فقال: هم من شیعتک و أنت إما مهم ؛ مذهب اهل البیت، ص 281..

[305] و روی ابن المغازلی المالکی فی مناقبه عن ابن عباس، قال: سألت رسول اللّه صلی الله علیه وآله وسلم عن قوله تعالی: والسابقون السابقون اولئک المقربون - الایه فقال قال لی جبرئیل:

ذلک علی و شیعته هم السابقون إلی الجنه المقربون من اللّه لکرامته مذهب اهل البیت، ص 283..

[306] و روی ابن الحجر فی صواعقه المحرقه له قال: اخرج الطبرانی انه صلی الله علیه وآله وسلم قال لعلی علیه السلام: أوّل أربعه یدخلون الجنه انا و أنت و الحسن و الحسین و ذریاتنا خلف ظهورنا و ازواجنا خلف ذریاتنا و شیعتنا عن ایماننا و شمائلنا ؛ لماذا اخترت مذهب الشیعه مذهب اهل البیت، صص 284 -285..

[307] کتاب حیاه الحیوان الکبری نوشته دمیری، این داستان در بحث مار و عنوان الأسود السالخ دیده می شود..

[308] سوره جاثیه آیه 23..

[309] سوره نساء آیه 82..

[310] سوره فتح - آیه 28..

[311] سوره بقره آیه 151..

[312] موطّا امام مالک - ج 1- ص 307، مغازی واقدی - ص 310..

[313] صحیح بخاری - ج 3- ص 387 باب غزوه خیبر..

[314] سوره بقره - آیه 247..

[315] صحیح ترمذی - ج 5- ص 696، خصایص نسائی - ص 87، مستدرک حاکم - ج 3- ص 110..