(فاطمه سلام الله علیها معیار شناخت)

نویسنده:...غلام رضا کاردان

ناشر: مؤسسه در راه حق

تیراژ: 5000

نوبت و تاریخ چاپ: ... اول - تابستان 71

چاپ خانه: ...سلمان فارسی - قم

حروف چینی:...خدمات کامپیوتری پیام - تلفن 23811

قطع: ...رقعی

قیمت:...200 ریال

حق چاپ محفوظ و مخصوص ناشر است.

ص: 2

ص: 3

ص: 4

﴿ ان رسول الله صلى الله عليه و سلّم قال:

فاطِمَة بَضْعَةُ مِنّی فَمَنْ أَغْضَبَها أَغْضَبَنِی﴾

صحیح بخاری ج 5 ص 196 (1)

ترجمه: پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

فاطمه پاره ای از من است پس کسی که او را به خشم آورد مرا به خشم آورده است.

ص: 6

بسم الله الرحمن الرحيم

از جمله بحث هایی که برای تمام مسلمانان دارای اهمیت ویژه است چگونگی برخورد دستگاه خلافت پس از درگذشت پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله با دختر گرامی آن حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است.

بدین لحاظ که شخصیت آن بانوی بزرگوار از نظر همه مسلمانان مورد ستایش و احترام خاص است از این رو روشن شدن این مطلب می تواند در نتیجه گیری برای گرایش نسبت به مسئله خلافت تأثیر به سزائی داشته باشد.

در این بررسی کوتاه به دو نکته اساسی و مهم در این زمینه می پردازیم.

نکته اول: در صحیح بخاری ج 5 ص 96، این حدیث از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله روایت شده که آن حضرت فرمود:

«فاطمه سلام الله علیها سیّده زنان اهل بهشت است».

این تعبیر دلالت بر فضیلت و برتری آن بانوی گرامی بر تمام زنان

ص: 7

جهان دارد زیرا روشن است که زنان اهل بهشت برگزیده زنان جهان می باشند و فاطمه سلام الله علیها سیّدۀ آنان و برگزیدۀ آنان شمرده شده است.

و با توجه به این که این بیان عمومیت دارد و هیچ زنی استثنا نشده است دلالت می کند که آن حضرت حتی از آسیه و خدیجه و مریم نیز برتری دارد با این که می دانیم دربارۀ حضرت مریم خداوند می فرماید: ﴿ وَ إِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَ طَهَّرَكِ وَ اصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ﴾.

ترجمه: به یادآور، آن گاه که فرشتگان گفتند: ای مریم خدا تو را برگزیده و پاکیزه قرار داده و بر زنان جهانیان برتری داده است. (سورة آل عمران آیه 42)

و روشن است که سیادت بر زنی مانند مریم سلام الله علیها که برگزیده خدا و طاهره و صدیقه است مستلزم این است که فاطمه سلام الله علیها از مرتبه بالاتری از آن بانوان والا مقام برخوردار باشد.

و این که حضرت فاطمه سلام الله علیها از حضرت مریم سلام الله علیها افضل است از برخی احادیث دیگر که این مطلب به صراحت در آن ها آمده است نیز استفاده می شود و جمعی از محققین اهل سنّت مانند آلوسی صاحب تفسير روح المعانی در تفسیر خویش، ج 3، ص 155 (1) به آن قائل شدند

ص: 8

و این حدیث که در صحیح بخاری ذکر شده به عمومیّتی که دارد دالّ بر این مطلب است

و نیز در صحیح بخاری ج 5 ص 96 (1) در فضائل آن حضرت در روایتی آمده است که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: فاطمه سلام الله علیها پاره ای از من است پس کسی که وی را به خشم آورد مرا به خشم آورده است.

در این حدیث نخست وجود حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بخشی از وجود پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به حساب آمده آن گاه تلازم غضب وی با غضب پیامبر صلی الله علیه و آله بر آن تفریع شده است. و هر دو جمله این مطلب را افاده می کند که فاطمه زهرا - سلام الله علیها- اگر به خشم آید خشمی نیست که تنها از احساس سرچشمه گرفته باشد بلکه خشم وی خشمی است که با عقل و وحی ملازمه دارد معلوم است که با این وصف غضب او با غضب خدا نیز ملازمه خواهد داشت زیرا جایی که پیامبر به خشم آید خداوند نیز خشمناک خواهد بود و خشم خداوند هم فرجامی جز سقوط انسان به دنبال نخواهد داشت.

چنان که قرآن مجید می فرماید: ﴿ وَ مَنْ يَحْلِلْ عَلَيْهِ غَضَبِي فَقَدْ هَوَى﴾

ترجمه: کسی که خشم من بر او وارد شود محققاً سقوط کرده است. (سوره طه آیه 81 )

پس از بیان این مقدّمه توجه به عباراتی چند از صحیح بخاری و

ص: 9

صحیح مسلم و مسند احمد بن حنبل لازم است.

در صحیح بخاری ج 5 ص 252 (1) آمده است: ان فاطمة سلام الله علیها بنت النبي - صلى الله عليه و سلّم - ارسلت الى ابى بكر تساله ميراثها من رسول الله -صلى الله عليه و سلّم - مما أفاء الله عليه بالمدينه و فدک و ما بقی من خمس خیبر فقال ابوبكر ان رسول الله - صلى الله عليه و سلّم - قال لا نورث ما تركنا صدقة... فابي ابوبكر ان يدفع الى فاطمة منها شيئا فوجدت فاطمة على ابى بكر فى ذلك فهجرته فلم تكلمه حتى توفيت و عاشت بعد النبي - صلى الله عليه و سلّم - ستة اشهر فلمّا توفيت دفنها زوجها علّى ليلا و لم يؤذن بها ابابكر و صلى عليها... و لم يكن يبايع تلك الاشهرو

ترجمه: فاطمه سلام الله علیها دختر گرامی پیامبر صلی الله علیه و آله به سوی ابی بکر فرستاد تا میراثی را که از رسول خدا صلی الله علیه و آله مربوط به غنائم مدینه و فدک و باقیمانده خمس خیبر به وی می رسد دریافت نماید. ابوبکر در پاسخ آن حضرت گفت: پیامبر صلی الله علیه و آله فرموده است: ما ارث برده نمی شویم (ارثی برای کسی بجای نمی گذاریم) آن چه بجا گذاریم صدقه (مورد استفاده همگان) است... پس ابوبکر چیزی به فاطمه سلام الله علیها نداد از این رو فاطمه سلام الله علیها بر ابی بکر خشم نمود و از وی قهر کرد و تا زنده بود با او سخن نگفت و پس از پیامبر صلی الله علیه و آله شش ماه بیش

ص: 10

زندگی نکردي.

هنگامی هم که از دنیا رحلت نمود همسرش حضرت علی علیه السلام وی را شبانه دفن کرد و به ابی بکر اطلاع نداد و خودش بر جنازه همسرش فاطمه سلام الله علیها نماز گزارد و در این چند ماه با ابی بکر بیعت ننمود

این عبارات با اندک تفاوت در صحیح مسلم، ج 4، ص 29(1)، و مسند احمد، ج 1، ص 9 (2) و طبقات ابن سعد، ج 2، ص 315 (3) ، و تاریخ طبری، ج 2، ص 236 (4)، آمده است.

این بیانات به صراحت دلالت دارد که ابوبکر موجبات خشم حضرت فاطمه سلام الله علیها را فراهم آورد بدان جهت که سهم وی از میراث پیامبر صلی الله علیه و آله را به وی نداد به استناد حدیثی که از پیامبر صلی الله علیه و آله روایت کرد که آن حضرت فرمودند ما پیامبران ارث بجای نمی گذاریم.

اوّلاً آیا قابل تصوّر است پیامبر صلی الله علیه و آله چنین حدیثی را فرموده باشد در حالی که حضرت علی علیه السلام و فاطمه سلام الله علیها با آن نزدیک بودن و قرابتی که به آن حضرت داشتند از آن اطلاع نداشته باشند؟!!

مگر نه این است که به اتفاق شیعه و اهل سنّت حضرت علی علیه السلام در امور مربوط به پیامبر صلی الله علیه و آله وصی آن حضرت بوده است؟

ص: 11

آیا ممکن است آن حضرت وصی پیامبر صلی الله علیه و آله باشد و پیامبر صلی الله علیه و آله مسئله ارث نگذاشتن خود را از وی مخفی کرده باشد؟

و مگر نه این است که آن حضرت باب مدینه علم (دروازه شهر دانش) پیامبر صلی الله علیه و آله بود. (چنان که از منابع بسیاری از اهل سنّت از جمله ، اسدالغابه، ج 4، ص 22 (1) استفاده می شود)؟

و مگر نه این است که آن حضرت قرین و عدیل قرآن بود چنان که از حدیث ثقلین (2) که مورد اتفاق شیعه و اهل سنّت است استفاده می شود؟

و معنای آن این است که آن حضرت نسبت به آیات قرآن و عموم و خصوص آن از دیگران عالم تر بود؟!

ابن سعد در طبقات ج 2 ص 315 (3) می گوید: «قال: جاءت فاطمة الى ابى بكر تطلب ميراثها و جاء عباس بن عبدالمطلب يطلب ميراثه و جاء معهما على عليه السلام فقال ابوبكر قال رسول الله صلی الله علیه و آله لا نورث ما تركنا صدقة فقال علی: و ورث سليمان داود و قال زکریّا يرثنى و يرث من آل يعقوب قال ابوبكر هو هكذا فقال على هذا كتاب الله ينطق...»

ترجمه: حضرت فاطمه سلام الله علیها و عباس بن عبدالمطلّب نزد ابی بکر

ص: 12

آمدند تا میراث خویش را طلب نمایند علی علیه السلام نیز همراه آن ها آمد ابوبکر گفت رسول خدا صلی الله علیه و آله فرموده است ما ارث بجای نمی گذاریم آن چه می گذاریم صدقه است علی علیه السلام چند جمله از آیات قرآن را که دلالت بر ارث پیامبران بعد از خودشان داشت از جمله آیه 16 از سوره نمل خواند و فرمود: سلیمان از داود ارث برد (آیه دیگر را از گفتار زکریا که در سوره مریم آیه 6 آمده شاهد آورد که) زکریا گفت: خدایا فرزندی به من موهبت نما تا از من و از آل یعقوب ارث برد

پس علی علیه السلام فرمود این کتاب خداست که سخن می گوید.

این بر این اساس علی علیه السلام به جملات مذکور از آیات کریم قرآن استناد فرمود برای این که پیامبر بر خلاف قرآن مجید چیزی نمی فرماید و جملة ﴿ لا نُورَثُ ما تَرَكْنَا صَدَقَةٌ ﴾ ترجمه: ما ارث نمی گذاریم آن چه بجا گذاریم صدقه است بر خلاف جملات مذکور از آیات قرآن است.

ثانیاً چنان چه ابوبکر امام و خلیفه به حق پیامبر صلی الله علیه و آله بود آیا حضرت فاطمه سلام الله علیها که سیّده زنان اهل بهشت بود در برابر امام و خلیفه به حق پیامبر صلی الله علیه و آله این چنین برخورد می نمود و سرانجام بر او خشم نموده با او قهر می کرد؟!! و تا آخر با او سخن نمی گفت؟!! مخصوصاً در صورتی که ابوبکر بخاطر مراعات آن چه پیامبر عمل می کرده فدک را از آن حضرت منع کرده باشد؟!!

آیا با توجه به این که خشم حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها طبق حدیث

ص: 13

گذشته منقول از بخاری خشم پیامبر است، کسی را که مورد خشم پیامبر و خدا باشد می توان جانشین بر حق پیامبر صلی الله علیه و آله دانست؟

و آیا مسلمانی که حداقل شبانه روزی 10 نوبت در نماز ها می گوید﴿ اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ... ﴾ و هدایت به راه راست راه کسانی را که نعمت خدا به آنان ارزانی شده نه راه کسانی که خداوند بر آنان غضب کرده از خدا طلب می کند چگونه می تواند امامت کسی را که مورد غضب خدا و پیامبر است بپذیرد و راه او را دنبال کند

***

جریان دیگری که دانشمندان و مورخان اهل سنّت در رابطه با برخورد دستگاه خلافت با فاطمه زهرا سلام الله علیها یادآور شدند داستان بیعت گرفتن از امیرالمؤمنین علی علیه السلام است.

ابن قتیبه دینورى در كتاب الامامة و السياسة ج 1، ص 13 (1) چنین آورده است:

ابوبکر برای دست یابی به گروهی که از بیعت وی تخلف کرده و در خانه علی علیه السلام بودند، عمر را به سوی آنان فرستاد عمر آمد و در حالی که آنان در خانه علی علیه السلام گرد آمده بودند آنان را صدا زد آنان از بیرون آمدن امتناع ورزیدند. عمر هیزم طلبید و گفت: به خدایی که جان عمر

ص: 14

در دست او است بیرون آئید یا خانه را با کسانی که در آن می باشند آتش می زنم.

گفته شد ای ابا حفص: (ابا حفص كنية عمر بود) در میان خانه فاطمه سلام الله علیها است گفت: باشد

پس عمر به همراهی گروهی که درب خانه فاطمه سلام الله علیها آمده بودند در را کوبیدند هنگامی که فاطمه زهرا سلام الله علیها صدای آنان را شنید، با بلندترین صدا پیامبر را ندا کرد: یا ابتا یا رسول الله چه مصیبت ها که پس از تو از پسر خطاب و پسر ابی قحافه بر ما وارد شد.

وقتی مردم (مهاجمان) صدای فاطمه سلام الله علیها و گریه او را شنیدند با ناراحتی بسیار و گریه برگشتند و تنها عمر و گروهی باقی ماندند و علی علیه السلام را نزد ابی بکر بردند و به آن حضرت گفتند: بیعت کن فرمود: اگر بیعت نکنم چه خواهید کرد گفتند: به خدایی که خدایی جز او نیست گردنت را می زنیم فرمود در این صورت بنده خدا و برادر پیامبرش را کشته اید عمر گفت بنده خدا آری امّا برادر رسول خدا، خير

در این حال ابوبکر ساکت بود و سخنی نمی گفت

عمر گفت: چرا فرمانت را درباره علی صادر نمی کنی؟

ابوبکر گفت: تا وقتی فاطمه سلام الله علیها در کنار علی علیه السلام باشد او را بر چیزی اکراه نخواهم کرد

ص: 15

در این موقع علی علیه السلام به قبر رسول خدا صلی الله علیه و آله پناه برد و با گریه فریاد زد و آیه ای را که سخن هارون پیامبر علیه السلام را پس از بازگشت حضرت موسی علیه السلام و شرح ماجرای بنی اسرائیل و بت پرستی آنان بعد از رفتن حضرت موسی علیه السلام به کوه طور بیان داشته گفت: ﴿ یابْنَ أُمَّ إِنَّ الْقَوْمَ اسْتَضْعَفُونِي وَكَادُوا يَقْتُلُونَنِي ﴾

ترجمه: ای پسر مادرم این جمعیت مرا ضعیف شمرده نزدیک است مرا بکشند. (سوره اعراف آیه 150 )

سپس عمر به ابی بکر گفت بیا برای عذرخواهی نزد فاطمه سلام الله علیها برویم چه این که فاطمه را به خشم آوردیم پس به طرف خانه حضرت فاطمه سلام الله علیها رفتند و از وی اجازه خواستند امّا آن حضرت اجازه نداد علی علیه السلام را واسطه قرار دادند و سرانجام وارد خانه فاطمه سلام الله علیها شدند. هنگامی که نزد وی نشستند صورت خویش به دیوار برگردانید. سلام کردند جواب آنان را نداد ابوبکر به سخن آغاز کرد گفت: ای حبیبه رسول خدا صلی الله علیه و آله به خدا سوگند من خویشان پیامبر را از خویشان خود دوست تر می دارم و تو را از عایشه دخترم بیشتر دوست دارم و ای کاش روزی که پدرت از دنیا رفت من نیز مرده بودم و زنده نمی ماندم (آن گاه فاطمه سلام الله علیها آنان را شاهد و گواه گرفت و حدیثی را که پیامبر در حق وی بیان کرده بود به آنان گوش زد کرده) فرمود: شما را به خدا قسم آیا نشنیدید که پیامبر فرمود: خوشنودی فاطمه سلام الله علیها از

ص: 16

خوشنودی من است و خشم فاطمه از خشم من فاطمه از خشم من است آن که فاطمه دخترم را دوست بدارد مرا دوست داشته و آن که فاطمه سلام الله علیها را خوشنود کند مرا خوشنود ساخته و آن که او را به خشم آورد مرا به خشم آورده است؟ گفتند چرا این سخن را از پیامبر شنیدیم.

فرمود: خدا و ملائکه اش را گواه می گیرم که شما بر من خشم کردید و مرا خوشنود نساختید. چنان چه پیامبر صلی الله علیه و آله را ملاقات کنم شکایت شما را به او خواهم کرد

ابوبکر گفت: من از خشم خدا و خشم تو به خدای تعالی پناه می برم سپس ابوبکر با ناراحتی به شدت گریست در حالی که فاطمه سلام الله علیها می گفت: به خدا سوگند من بعد از هر نمازی که انجام دهم ترا نفرین می کنم.

ابوبکر با ناراحتی و گریه بیرون آمد و در حالی که مردم دور وی را گرفته بودند گفت: شما مردان هر کدامتان شب ها با همسر خویش با خوشی بسر می برید و مرا با آن چه در آن هستم واگذاشتید من نیازی به بیعت شما ندارم بیعت مرا به هم بزنید.

ماجرای فرستادن ابوبکر عمر را به خانه علی علیه السلام و آوردن آتش و تهدید اهل خانه از جمله حضرت فاطمه سلام الله علیها برای آتش زدن خانه در کتاب های دیگری از اهل سنّت نیز مانند تاريخ ابى الفداء، ج 1، ص

ص: 17

156 (1)، و العقد الفريد ج 5 ص 13 (2) و مسئله رفتن عمر به منزل علی علیه السلام و تهدید وی به سوزاندن خانه در تاریخ طبری، ج 2، ص 233 (3) ، نقل شده است.

ص: 18

قرآن کریم:

﴿ إِنَّ الَّذِينَ يُؤْذُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُهِينًا﴾ (سورة الاحزاب آیه 57 )

ترجمه: محققاً کسانی که خدا و رسولش را آزار می دهند خداوند آنان را در دنیا و آخرت از رحمت خویش دور ساخته و برای آنان عذابی خوار کننده مهیّا ساخته است.

ص: 19

المسور بن مخرمة عن رسول الله صلی الله علیه و آله يقول:

﴿ ... إِنَّمَا فَاطِمَةُ اِبْنَتِی بَضْعَهٌ مِنِّی یُرِیبُنِی مَا أَرَابَهَا وَ یُؤْذِینِی مَا آذَاهَا.﴾ ( حلية الأولياء ، ج 2، ص 40 )

ترجمه: همانا فاطمه دخترم پاره ای از من است آن چه وی را ناراحت کند مرا ناراحت می سازد و آن چه وی را آزار دهد مرا آزار می دهد.

ص: 20

نکته دوم: از آن چه نوشته شد معلوم گردید که صدیقه کبری فاطمه سلام الله علیها با ابی بکر بیعت نکرد و با حالت خشم نسبت به وی از دنیا رحلت فرمود و نیز در زمان حیات فاطمه سلام الله علیها طبق نقل بخاری علی علیه السلام هم بیعت نکرد و از نظر روایات شیعه و اهل سنت مسلّم است که اگر کسی بدون اعتقاد و بیعت نسبت به امامی از دنیا برود مردن او مردن جاهلیت است و این مضمون در منابع حدیثی آنان از پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله روایت شده است که چند روایت آن را از مدارک اهل سنت می آوریم:

1- ﴿ مَنْ مَاتَ بِغَیْرِ إِمَامٍ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّة﴾

ترجمه: کسی که بدون امامی بمیرد مرگ او مرگ جاهلیت است.

(مسند ابی داود، ص 259 (1) - مسند امام احمد، ج 4 ص 96 )(2)

2 - ﴿ مَن مَاتَ وَ لَيْسَ فِي عُنُقِهِ بيعةٌ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّة﴾

ترجمه: کسی که بمیرد در حالتی که در گردن او بیعتی نباشد مرگ او مرگ جاهلیت.

(صحیح مسلم، ج 4، ص 126 (3) - السنن الکبری، ج 8، ص 156) (4)

3- ﴿مَنْ خَرَجَ مِنَ اَلطَّاعَةِ وَ فَارَقَ اَلْجَمَاعَةَ فَمَاتَ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً﴾

ص: 21

ترجمه کسی که از طاعت (امام) بیرون رود و از جماعت جدا شود آن گاه بمیرد مرگ او همانند مرگ جاهلیت است.

( صحیح مسلم، ج 4، ص 124 )(1) السنن الكبرى، ج 8، ص 156) (2)

تا این جا روشن شد که لزوم بیعت با امام و عدم خروج از اطاعت امام امری است مسلم و تردید ناپذیر از سوی دیگر دانسته شد که فاطمه زهرا سلام الله علیها با ابوبکر بیعت نکرد و با همین حال از دنیا رفت با این که آن بانوی بزرگوار سیده زنان اهل بهشت و بضعه پیامبر بود. در این جا ناگزیر باید یکی از این سه امر را پذیرفت

1- این روایات که اعتقاد به امام و بیعت وی و عدم خروج از اطاعت امام را لازم می شمارد صحیح نباشد.

2- درگذشت حضرت صدیقه و مرگ بانوی بانوان اهل بهشت (نعوذ بالله) مرگ جاهلیت باشد.

3- خلافت ابی بکر غیر صحیح و امامت علی علیه السلام صحیح و بر حق باشد و فاطمه سلام الله علیها معتقد و ملتزم به امامت امیرالمؤمنین علی علیه السلام باشد.

روشن است برای هیچ مسلمانی امر اوّل و دوّم قابل پذیرش نیست

ص: 22

لزوم پذیرش یکی از این سه امر در مورد علی علیه السلام هم مطرح است زیرا گر چه مضمون روایات مذکور این است که اگر کسی بدون امام بمیرد مردن او به گونۀ مردن جاهلیت است ولی روشن است که اگر کسی نمیرد و بدون امام باشد بر اساس استفاده از این روایات زندگی وی زندگی جاهلیت خواهد بود و آیا در مورد علی علیه السلام که عدیل قرآن در حدیث ثقلین (1) شمرده شده است و از پیامبر صلی الله علیه و آله روایت شده که: ﴿ عَلِیٌّ مَعَ اَلْحَقِّ وَ اَلْحَقُّ مَعَ عَلِیٍّ وَ لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ اَلْحَوْضَ یَوْمَ اَلْقِیَامَهِ ﴾

ترجمه: علی با حق و حق با علی است و این دو از هم جدا نمی شوند تا روز قیامت کنار حوض کوثر بر من وارد شوند (تاریخ بغداد، ج 14، ص 322 ) (2)

و یا از آن حضرت روایت شده که: ﴿ عَلِیٌّ مَعَ القُرآنِ وَ القُرآنُ مَعَ علیّ ، لا یَفتَرِقانِ حَتّی یَرِدا عَلَیَّ الحَوضَ﴾

ترجمه: علی با قرآن و قرآن با علی است این دو از یک دیگر جدا نمی شوند تا بر من کنار حوض وارد شوند. ( الصواعق المحرقة ، ص 123) (3)

و یا از آن گرامی روایت شده که: ﴿ عَلِیٌّ مَعَ القُرآنِ وَ القُرآنُ وَ الحَقّ و

ص: 23

الْقُرْآنُ مَعَ عَلىَّ وَ لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَى الْحَوْضِ ﴾.

ترجمه: علی با حق و قرآن است و حق و قرآن با علی می باشند و از یک دیگر جدا نمی شوند تا کنار حوض بر من وارد شوند. ( ربيع الأبرار، ج 1، ص 828 ) (1)

و نیز روایت شده که:﴿ عَلی مِنّی بِمَنْزِلَةِ رأسي مِنْ بَدَنِى﴾

ترجمه: علی علیه السلام نسبت به من بمنزله سر من نسبت به بدن من است. (تاریخ بغداد، ج 7، ص 12 (2) الصواعق المحرقه ص 75 ) (3)

آیا می توان تصور کرد که زندگی آن حضرت در طول شش ماه که به قول صحیح بخاری با ابی بکر بیعت نکرده زندگی جاهلیت باشد؟!!

و آیا این روایات که هر کس بدون امام بمیرد... شامل اوّلین لحظات بعد از رحلت پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله تا موقعی که خلافت ابی بکر شکل گرفت نمی شود؟ و آیا این روایات مؤید نظر شیعه که پیامبر صلی الله علیه و آله در زمان حیاتش به فرمان خدا علی علیه السلام را برای مردم امام و جانشین خود قرار داد نمی باشد چه این که تنها در این صورت است که امت اسلامی بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله حتی یک لحظه هم بدون امام نبوده اند.

ص: 24