سرشناسه : صدری، مهدی، 1347 -
عنوان و نام پديدآور : غدیر عید برتر [کتاب]: فضیلت و آداب عید غدیر/ مهدی صدری.
مشخصات نشر : تهران: دلیل ما، 1390.
مشخصات ظاهری : 32 ص.
شابک : 5500 ریال: 978-964-397-762-7 ؛ 12000 ریال (چاپ دوم) ؛ 12000 ریال (چاپ پنجم)
وضعیت فهرست نویسی : فاپا
يادداشت : چاپ دوم : 1392 .
يادداشت : چاپ پنجم : تابستان 1395.
يادداشت : این کتاب در سال های 1392-1398 تجدید چاپ شده است .
يادداشت : عنوان روی جلد: غدیر عید برتر: فضیلت و آداب عید غدیر.
یادداشت : کتابنامه: ص. 29-32.
عنوان روی جلد : غدیر عید برتر: فضیلت و آداب عید غدیر.
عنوان دیگر : چهل حدیث در فضیلت و بزرگداشت عید غدیر.
موضوع : اربعینات -- قرن 14
موضوع : غدیر خم -- احادیث
رده بندی کنگره : BP143/9/ص37غ4 1390
رده بندی دیویی : 297/218
شماره کتابشناسی ملی : 2513455
ویراستار دیجیتالی:محمد منصوری
ص: 1
ص: 2
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ اَلْرَحیمْ
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّكِينَ بِوَلايَةِ أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ وَالْأَئِمَّةِ عليهم السلام.
غدير واقعه اى فراموش نشدنى و ماندگار در تاريخ است. ما از واقعه غدير و فضيلت و اهميت بزرگداشت آن آگاهيم ولى توجه به روايات اهل بيت عليهم السلام تأثير بسزايى در بهتر برگزار كردن اين عيد عظيم و احياء آن دارد.
نوشتار مختصرى كه پيش رو داريد به منظور نقل چهل گوهر ارزنده و قطعه هايى از كلمات نورانى معصومين عليهم السلام در ارزش ، اهميت و بزرگداشت عيد غدير است.
عَنِ مَوْلانَا الصَّادِقِ ، عَنْ آبَائِهِ عليهم السلام ، قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله وسلم : يَوْمُ غَدِيرِ خُمٍّ أَفْضَلُ أَعْيَادِ أُمَّتِي ، وَ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي أَمَرَنِيَ اللَّهُ تَعَالَى ذِكْرُهُ فِيهِ بِنَصْبِ أَخِي عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عليه السلام عَلَماً لأِمَّتِي ، يَهْتَدُونَ بِهِ مِنْ بَعْدِي ، وَ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي أَكْمَلَ اللَّهُ فِيهِ الدِّينَ، وَ أَتَمَّ عَلَى أُمَّتِي فِيهِ النِّعْمَةَ ، وَ رَضِيَ لَهُمُ الاْءِسْلامَ دِيناً .
ص: 3
امام صادق از پدران بزرگوارش عليهم السلام نقل مى كند كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم فرمود: برترين عيد امت من عيد غدير خم است، روزى كه خداوند تعالى دستور داد تا برادرم على بن ابى طالب عليهماالسلام را به عنوان پرچم براى امت نصب كنم تا پس از من به واسطه او هدايت شوند. روزى كه خدا دين را كامل و نعمتش را بر امت من تمام و اسلام را به عنوان دين آنها پسنديد.
قَالَ مَوْلانَا الصَّادِق عليه السلام : هُوَ عِيدُ اللَّهِ الْأَكْبَرُ ، وَ مَا بَعَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ نَبِيّاً قَطُّ إِلاّ وَ تَعَيَّدَ فِي هَذَا الْيَوْمِ ، وَ عَرَفَ حُرْمَتَهُ ، وَ اسْمُهُ فِي السَّمَاءِ : يَوْمُ الْعَهْدِ الْمَعْهُودِ ، وَ فِي الْأَرْضِ : يَوْمُ الْمِيثَاقِ الْمَأْخُوذِ وَ الْجَمْعِ الْمَشْهُودِ .
امام صادق عليه السلام در ضمن حديثى فرمود: عيد غدير، بزرگ ترين عيد خداست، خدا هيچ پيامبرى را مبعوث نكرده مگر آنكه اين روز را عيد قرار داده و احترام آن را نگه داشته است.
نام اين روز در آسمان «عهد معهود» و در زمين «روز پيمان گرفته شده و جمع مشهود» است .
قَالَ مَوْلانَا الرِّضَا عليه السلام - فِي ضِمْنِ حَديثٍ - : وَ اللَّهِ لَوْ عَرَفَ النَّاسُ فَضْلَ هَذَا الْيَوْمِ بِحَقِيقَتِهِ لَصَافَحَتْهُمُ الْمَلائِكَةُ فِي كُلِّ يَوْمٍ عَشْرَ مَرَّاتٍ .
ص: 4
حضرت ثامن الحجج عليه السلام فرمود : به خدا سوگند اگر مردم به فضيلت اين روز شناخت صحيح و كامل داشتند، فرشتگان هر روز ده مرتبه با آنان مصافحه مى كردند !
قَالَ مَوْلانَا الرِّضَا عليه السلام - فِي ضِمْنِ حَديثٍ - : وَلَوْلاَ أَنِّي أَكْرَهُ التَّطْوِيلَ ، لَذَكَرْتُ مِنْ فَضْلِ هَذَا الْيَوْمِ ، وَ مَا أَعْطَى اللَّهُ فِيهِ مَنْ عَرَفَهُ مَا لاَ يُحْصى بِعَدَدٍ .
حضرت ثامن الحجج عليه السلام در ضمن حديثى فرمود : اگر از طولانى شدن كلام كراهت نداشتم از فضيلت اين روز و عطاى الهى براى كسانى كه معرفت به آن دارند، آن قدر بيان مى كردم كه به شمارش نيايد.
عَنِ مَوْلانَا الصَّادِقِ ، عَنْ آبَائِهِ عليهم السلام ، قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله وسلم : مَعَاشِرَ النَّاسِ ! وَ الَّذِي بَعَثَنِي بِالنُّبُوَّةِ ، وَ اصْطَفَانِي عَلَى جَمِيعِ الْبَرِيَّةِ مَا نَصَبْتُ عَلِيّاً عَلَماً لأِمَّتِي
فِي الْأَرْضِ حَتَّى نَوَّهَ اللَّهُ بِاسْمِهِ فِي سَمَاوَاتِهِ ، وَ أَوْجَبَ وَلايَتَهُ عَلَى مَلائِكَتِهِ .
رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم فرمود: مردم! سوگند به خدايى كه مرا به پيامبرى مبعوث كرد و بر همه برگزيد، من على را به عنوان پرچم هدايت بر امتم در زمين نصب نكردم مگر پس از آنكه خداى تعالى او را در آسمان ها معرفى كرد، و ولايتش را بر فرشتگان واجب نمود .
ص: 5
فِي الدُّعاءِ الْمَرْوِيِّ عَنِ الشَّيْخِ الْمُفيدِ رضوان اللّه عليه : اللَّهُمَّ فَكَمَا جَعَلْتَهُ عِيدَكَ الْأَكْبَرَ ، وَسَمَّيْتَهُ فِي السَّمَاءِ : يَوْمَ الْعَهْدِ الْمَعْهُودِ ، وَفِي الْأَرْضِ : يَوْمَ الْمِيثَاقِ الْمَأْخُوذِ وَالْجَمْعِ الْمَسْؤُولِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ ، وَأَقْرِرْ بِهِ عُيُونَنَا ، وَاجْمَعْ بِهِ شَمْلَنَا ، وَلا تُضِلَّنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا ، وَاجْعَلْنَا لِأَنْعُمِكَ مِنَ الشَّاكِرِينَ ، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ .
در دعاى عيد غدير - به روايت شيخ مفيد قدس سره - مى گوييم : بارالها! همان گونه كه اين روز را بزرگ ترين عيد خويش قرار دادى، آن را در آسمان «عهد بسته شده» و در زمين «پيمان گرفته شده» و «اجتماع مورد سؤال»(1) ناميدى ، بر محمد و خاندانش درود فرست و چشم ما را به آن روشن نما، امور پراكنده ما را به آن سامان بخش، و ما را پس از هدايت گمراه مساز و ما را از سپاس گزاران بر نعمت هايت قرار ده ، اى مهربان ترين مهربان ها.
قَالَ مَوْلانَا الرِّضَا عليه السلام : حَدَّثَنِي أَبِي ، عَنْ أَبِيهِ عليهماالسلام ، قَالَ : إِنَّ يَوْمَ الْغَدِيرِ فِي السَّمَاءِ أَشْهَرُ مِنْهُ فِي الْأَرْض .
حضرت ثامن الحجج از پدرش از جدّ بزرگوارش عليهم السلام نقل فرمود كه : روز غدير در آسمان ها مشهورتر است تا زمين!
ص: 6
قَالَ مَوْلانَا الرِّضَا عليه السلام : أَيْنَمَا كُنْتَ فَاحْضُرْ يَوْمَ الْغَدِيرِ عِنْدَ أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ عليه السلام ؛ فَإِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ لِكُلِّ مُؤمِنٍ وَ مُؤمِنَةٍ وَ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَةٍ ذُنُوبَ سِتِّينَ سَنَةً ، وَ يُعْتِقُ مِنَ النَّارِ ضِعْفَ مَا أَعْتَقَ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ وَ لَيْلَةِ الْقَدْرِ .
حضرت ثامن الحجج عليه السلامفرمود : هر جا باشى روز غدير خود را به مرقد اميرمؤمنان عليه السلام برسان ؛ كه خداوند براى هر مرد و زن با ايمان و مسلمان گناه شصت سال را مى آمرزد ، و دو برابر آنچه در ماه مبارك رمضان، شب قدر و شب عيد فطر از آتش آزاد كرده، در عيد غدير آزاد مى كند.
عَنِ الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام ، قال : قُلْتُ : جُعِلْتُ فِدَاكَ ، وَ مَا يَنْبَغِي لَنَا أَنْ نَصْنَعَ فِيهِ ؟ قَالَ : تَصُومُهُ - يَا حَسَنُ - وَ تُكْثِرُ الصَّلاةَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ تَبَرَّأُ إِلَى اللَّهِ مِمَّنْ ظَلَمَهُمْ [وَجَحَدَهُمْ حَقَّهُمْ] ، فَإِنَّ الْأَنْبِيَاءَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ كَانَتْ تَأْمُرُ الْأَوْصِيَاءَ بِالْيَوْمِ الَّذِي كَانَ يُقَامُ فِيهِ الْوَصِيُّ أَنْ يُتَّخَذَ عِيداً .
راوى از امام صادق عليه السلام پرسيد: فدايت شوم! در روز عيد غدير چه بايد كرد؟ حضرت فرمود: روزه بگير، زياد صلوات بفرست، و از ستمگران و منكران حق اهل بيت بيزارى بجو.
پيامبران عليهم السلام به جانشينان خويش عليهم السلام دستور مى دادند كه روز نصب جانشين آنها را عيد بگيرند.
ص: 7
قَالَ مَوْلانَا الصَّادِق عليه السلام - فِي ضِمْنِ حَديثٍ - : وَ صِيَامُهُ يَعْدِلُ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ - فِي كُلِّ عَامٍ - مِائَةَ حِجَّةٍ وَ مِائَةَ عُمْرَةٍ مَبْرُورَاتٍ مُتَقَبَّلاتٍ .
امام صادق عليه السلام در ضمن حديثى فرمود: روزه روز غدير در هر سال نزد خداى عزّوجلّ برابر با صد حج و صد عمره پذيرفته شده است.
قَالَ مَوْلانَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِق عليه السلام - فِي ضِمْنِ حَديثٍ - : إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه و آله وسلم أَوْصى أَمِيرَ الْمُؤمِنِينَ عليه السلام أَنْ يَتَّخِذَ ذَلِكَ الْيَوْمَ عِيداً ، وَ كَذَلِكَ كَانَتِ الْأَنْبِيَاءُ عليهم السلام تَفْعَلُ، كَانُوا يُوصُونَ أَوْصِيَاءَهُمْ بِذَلِكَ فَيَتَّخِذُونَهُ عِيداً .
امام صادق عليه السلام در ضمن حديثى فرمود: پيامبر صلى الله عليه و آله وسلمبه اميرمؤمنان عليه السلامسفارش نمود اين روز را عيد قرار دهد، چنانكه پيامبران عليهم السلام به جانشينان خود سفارش مى كردند كه اين روز را عيد بگيرند.
عَنْ مَوْلانَا الصَّادِق ، عَنْ أَبِيهِ عليهماالسلام ، قَالَ : إِنَّ إِبْلِيسَ [عَدُوَّ اللَّهِ] رَنَّ أَرْبَعَ رَنَّاتٍ : يَوْمَ لُعِنَ، وَ يَوْمَ أُهْبِطَ إِلَى الْأَرْضِ ، وَ يَوْمَ بُعِثَ النَّبِيُّ صلى الله عليه و آله وسلم ، وَ يَوْمَ الْغَدِيرِ .
ص: 8
امام صادق به نقل از امام باقر عليهماالسلام فرمود: دشمن خدا ابليس چهار مرتبه (از فرط ناراحتى) ناله و فرياد كرد: روزى كه لعن (و از درگاه الهى رانده) شد، روزى كه به زمين فرستاده شد، روز مبعث كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم به رسالت برانگيخته شد، و روز عيد غدير (كه اميرمؤمنان عليه السلام بر خلافت نصب شد).
عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عليه السلام ، قَالَ : لَمَّا أَمَرَ اللَّهُ نَبِيَّهُ أَنْ يَنْصِبَ أَمِيرَ الْمُؤمِنِينَ عليه السلام لِلنَّاسِ ، وَ هُوَ قَوْلُهُ تَعَالَى : (يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ - فِي عَلِيٍّ - وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ) [المائدة (5) : 67] أَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله وسلم بِيَدِ عَلِيٍّ عليه السلام بِغَدِيرِ خُمٍّ، وَ قَالَ : «مَنْ كُنْتُ مَوْلاَهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاَهُ» حَثَتِ الْأَبَالِسَةُ التُّرَابَ عَلَى رُؤُوسِهَا ، فَقَالَ لَهُمْ إِبْلِيسُ الْأَكْبَرُ لَعَنَهُ اللّه ُ : مَا لَكُمْ ؟! قَالُوا : قَدْ عَقَدَ هَذَا الرَّجُلُ عُقْدَةً لاَ يَحُلُّهَا إِنْسِيٌّ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ ، فَقَالَ لَهُمْ إِبْلِيسُ : كَلاّ ! الَّذِينَ حَوْلَهُ قَدْ وَعَدُونِي فِيهِ عِدَةً ، وَ لَنْ يُخْلِفُونِي فِيهَا .
امام باقر عليه السلام در ضمن روايتى فرمود : هنگامى كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم دست اميرمؤمنان عليه السلام را در غدير گرفت و فرمود: «من كنت مولاه فعلي مولاه»، شياطين (از فرط ناراحتى) بر سر خود خاك مى ريختند.
شيطان از آنها پرسيد : چرا چنين مى كنيد ؟! گفتند : اين مرد پيمانى از مردم گرفت كه تا قيامت كسى آن را نخواهد شكست !
شيطان آنها را دلدارى داده و گفت : اطرافيان پيامبر به من قولى داده اند . آنها هرگز خلاف وعده نمى كنند !
ص: 9
عَنْ أَبِي الْحَسَنِ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا ، عَنْ آبَائِهِ ، عَن أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ عليهم السلام قَالَ - فِي ضِمْنِ حَديثٍ - : عُودُوا - رَحِمَكُمُ اللَّهُ - بَعْدَ انْقِضَاءِ مَجْمَعِكُمْ بِالتَّوْسِعَةِ عَلَى عِيَالِكُمْ،
وَ الْبِرِّ بِإِخْوَانِكُمْ ، وَ الشُّكْرِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى مَا مَنَحَكُمْ ، وَ اجْتَمِعُوا يَجْمَعِ اللَّهُ شَمْلَكُمْ ، وَ تَبَارُّوا يَصِلِ اللَّهُ أُلْفَتَكُمْ ، وَ تَهَانَؤُوا نِعْمَةَ اللَّهِ كَمَا هَنَأَكُمُ اللَّهُ بِالثَّوَابِ فِيهِ عَلَى أَضْعَافِ الْأَعْيَادِ قَبْلَهُ وَ بَعْدَهُ إِلاَّ فِي مِثْلِهِ .
حضرت ثامن الحجج از پدران بزرگوارش از اميرمؤمنان عليهم السلام نقل كرده كه فرمود: بر خانواده خويش توسعه دهيد، به برادران دينى احسان نماييد، شكر خدا را بر آنچه به شما ارزانى داشته به جاى آوريد، گرد يكديگر جمع شويد (از همديگر ديدار كرده و عيد بگيريد) تا خداوند امور پراكنده شما را سامان بخشد. به يكديگر نيكى كنيد تا خداوند بين شما اُنس و الفت برقرار سازد، از نعمت الهى كه به شما عنايت كرده يكديگر را بهره مند سازيد ، چنانكه خداوند شما را پاداشى چند برابر از اعياد قبل و بعد - (كه اين پاداش عظيم) جز در چنين روزى (به شما نرسد) - عطا مى نمايد .
قَالَ مَوْلانَا الصَّادِقُ عليه السلام : إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ زُفَّتْ أَرْبَعَةُ أَيَّامٍ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ كَمَا تُزَفُّ الْعَرُوسُ إِلَى خِدْرِهَا: يَوْمُ الْفِطْرِ ، وَ يَوْمُ الْأَضْحَى ، وَ يَوْمُ الْجُمُعَةِ ، وَ يَوْمُ غَدِيرِخُمٍّ، وَإِنَّ يَوْمَ غَدِيرِ خُمٍّ بَيْنَ الْفِطْرِ وَالْأَضْحَى وَالْجُمُعَةِ كَالْقَمَرِ بَيْنَ الْكَوَاكِبِ.
ص: 10
امام صادق عليه السلام فرمود: هنگامى كه قيامت برپا شود چهار روز را - مانند عروسى كه به سراپرده اش برده مى شود - نزد خدا مى برند : روز فطر، روز قربان، روز جمعه ، روز غدير خم . غدير خم بين آن سه روز مانند ماه است بين ستارگان .
قَالَ مَوْلانَا الصَّادِقُ عليه السلام : الثَّامِنُ عَشَرَ مِنْ ذِي الْحِجَّةِ عِيدُ اللَّهِ الْأَكْبَرُ ، ما طَلَعَتْ عَلَيْهِ شَمْسٌ فِي يَوْمٍ أَفْضَلَ عِنْدَ اللّه ِ مِنْهُ ، وَ هُوَ [الْيَوْمُ] الَّذِي أَكْمَلَ اللَّهُ فِيهِ دِينَهُ لِخَلْقِهِ، وَ أَتَمَّ عَلَيْهِمْ نِعَمَهُ ، وَ رَضِيَ لَهُمُ الاْءِسْلامَ دِيناً .
وَ مَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِيّاً إِلاّ أَقامَ وَصِيَّهُ فِي مِثْلِ هذَا الْيَوْمِ، وَنَصَبَهُ عَلَما لِأُمَّتِهِ ، فَلْيَذْكُرِ اللّه َ شيعَتُنا عَلَى ما مَنَّ عَلَيْهِمْ بِمَعْرِفَةِ هذَا الْيَوْمِ دُونَ سائِرِ النّاسِ .
امام صادق عليه السلام فرمود: هجدهم ذى الحجه بزرگ ترين عيد خداست، خورشيد بر روزى برتر از آن نتابيده، و آن روزى است كه خدا دينش را بر خلائق كامل و نعمتش را بر آنها تمام گردانيد و اسلام را به عنوان دين آنها پسنديد.
خدا هيچ پيامبرى را مبعوث نكرده مگر آنكه جانشين خويش را در چنين روزى نصب نموده است .
پس شيعيان ما بايستى به ياد خدا (و شكرگزار او) باشند كه بر آنان منّت نهاد و معرفت چنين روزى را به آنها اختصاص داد كه بقيه مردم از آن بى بهره اند.
ص: 11
رَوَى السَّيِّدُ ابْنُ طاوُوس عَنِ الشَّيْخِ الصَّدُوقِ وَالشَّيْخِ الْمُفيدِ وَالشَّيْخِ الطُّوسيِّ قدس سرهم - بإسنادهم جميعا - عَنْ مَوْلانَا الصَّادِق عليه السلام ، قَالَ : إنَّ الْعَمَلَ فِي يَوْمَ الْغَدِيرِ - ثَمَانِيَةَ عَشَرَ مِنْ ذِي الْحِجَّةِ - يَعْدِلُ الْعَمَلَ فِي ثَمَانِينَ شَهْرا.
سيد ابن طاووس فرموده : شيخ صدوق، شيخ مفيد، شيخ طوسى قدس سرهم هر سه با سند از امام صادق عليه السلام نقل كرده اند كه حضرت فرمود: عمل (كار نيك و عبادت) روز غدير - هجدهم ذى الحجه - برابر با عبادت هشتاد ماه است.
قَالَ مَوْلانَا الصَّادِق عليه السلام - فِي ضِمْنِ حَديثٍ - : إِنَّهُ الْيَوْمُ الَّذِي تَابَ اللَّهُ فِيهِ عَلَى آدَمَ عليه السلامفَصَامَه [فَصَامَ] شُكْراً لِلَّهِ تَعَالَى ذَلِكَ الْيَوْمَ .
وَ إِنَّهُ الْيَوْمُ الَّذِي نَجَّى اللَّهُ تَعَالَى فِيهِ إِبْرَاهِيمَ عليه السلام مِنَ النَّارِ فَصَامَ شُكْراً لِلَّهِ تَعَالَى عَلَى ذَلِكَ .
[وَ إِنَّهُ الْيَوْمُ الَّذِي أَقَامَ مُوسَى هَارُونَ عليهماالسلام عَلَماً فَصَامَ شُكْراً لِلَّهِ تَعَالَى ذَلِكَ الْيَوْمَ] .
وَ إِنَّهُ الْيَوْمُ الَّذِي أَظْهَرَ عِيسَى وَصِيَّهُ شَمْعُونَ الصَّفَا عليهماالسلام فَصَامَ شُكْراً لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ذَلِكَ الْيَوْمَ .
وَ إِنَّهُ الْيَوْمُ الَّذِي أَقَامَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه و آله وسلم عَلِيّاً عليه السلام لِلنَّاسِ عَلَماً ، وَ أَبَانَ فِيهِ فَضْلَهُ ، وَ وَصِيَّتَهُ فَصَامَ شُكْراً لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ذَلِكَ الْيَوْمَ .
ص: 12
امام صادق عليه السلام فرمود: غدير روزى است كه خدا توبه حضرت آدم عليه السلامرا پذيرفت و او به شكرانه اش آن روز را روزه گرفت.
غدير روزى است كه خدا حضرت ابراهيم عليه السلام را از آتش نجات داد و او به شكرانه اش آن روز را روزه گرفت .
- و بنابر نقلى : غدير روزى است كه حضرت موسى، هارون عليهماالسلام را به عنوان پرچم هدايت نصب كرد و او به شكرانه اش آن روز را روزه گرفت . -
غدير روزى است كه حضرت عيسى جانشينى وصيش شمعون الصفا را اعلام كرد و او به شكرانه اش آن روز را روزه گرفت .
غدير روزى است كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم على عليه السلام را به عنوان پرچم براى امت برافراشت و فضيلت و جانشينى او را آشكار ساخت و (اميرمؤمنان عليه السلام) به شكرانه اش آن روز را روزه گرفت.
عَنْ أَبِيالْحَسَنِ الرِّضَا، عَنْ آبَائِهِ، عَن أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ عليهم السلام قَالَ - فِي ضِمْنِ حَديثٍ - : وَالْبِرُّ فِيهِ يُثْمِرُ الْمَالَ، وَ يَزِيدُ فِي الْعُمُرِ، وَ التَّعَاطُفُ فِيهِ يَقْتَضِي رَحْمَةَ اللَّهِ وَعَطْفَهُ.
حضرت ثامن الحجج از پدران بزرگوارش از اميرمؤمنان عليهم السلام نقل كرده كه فرمود: نيكى كردن در روز عيد غدير باعث زياد شدن ثروت و طولانى شدن عمر است و مهربانى كردن به همديگر رحمت و رأفت خدا را به انسان جلب مى كند.
ص: 13
عَنْ أَبِيالْحَسَنِ الرِّضَا، عَنْ آبَائِهِ، عَن أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ عليهم السلام قَالَ : ... وَصَوْمُ هَذَا الْيَوْمِ مِمَّا نَدَبَ اللّه ُ إِلَيْهِ ، وَ جَعَلَ الْجَزَاءَ الْعَظِيمَ كَفَالَةً عَنْهُ حَتَّى لَوْ تَعَبَّدَ لَهُ عَبْدٌ مِنَ الْعَبِيدِ فِي الشَّيْبَةِ [التَّشبِيهِ - الشَّبِيبَةِ] مِنِ ابْتِدَاءِ الدُّنْيَا إِلَى انْقِضَائِهَا صَائِماً نَهَارُهَا قَائِماً لَيْلُهَا إِذَا أَخْلَصَ الْمُخْلِصُ فِي صَوْمِهِ لَقَصُرَتْ إِلَيْهِ أَيَّامُ الدُّنْيَا عَنْ كِفَايَتِهِ .
امام رضا از پدران بزرگوارش از اميرمؤمنان عليهم السلام نقل كرده كه فرمود: خدا مردم را به روزه اين روز دعوت كرده و پاداش عظيمى براى آن قرار داده به نحوى كه اگر براى بنده اى ممكن بود از اول دنيا تا انقراض آن روزها روزه بگيرد و شب ها نماز بگزارد پاداش آن به روزه با اخلاص غدير نمى رسيد !(1)
عَنْ أَبِيالْحَسَنِ الرِّضَا، عَنْ آبَائِهِ، عَن أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ عليهم السلام قَالَ - فِي ضِمْنِ حَديثٍ - : وَ مَنْ أَسْعَفَ أَخَاهُ مُبْتَدِئاً ، وَ بَرَّهُ رَاغِباً فَلَهُ كَأَجْرِ مَنْ صَامَ هَذَا الْيَوْمَ وَ قَامَ لَيْلَتَهُ .
حضرت ثامن الحجج از پدران بزرگوارش از اميرمؤمنان عليهم السلام نقل كرده كه فرمود: هر كس (روز عيد غدير) نياز برادر دينى اش را - قبل از اظهار و درخواست او - برآورده سازد و با ميل و رغبت به او احسان و نيكى نمايد، پاداش روزه روز غدير و شب زنده دارى شب آن را خواهد داشت.
ص: 14
عَنْ أَبِيالْحَسَنِ الرِّضَا، عَنْ آبَائِهِ، عَن أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ عليهم السلام قَالَ - فِي ضِمْنِ حَديثٍ - :
وَ مَنْ فَطَّرَ مُؤمِناً فِي لَيْلَتِهِ فَكَأَنَّمَا فَطَّرَ فِئَاماً وَ فِئَاماً بَعْدَهَا ]يَعُدُّهَا بِيَدِهِ] عَشَرَةً .
فَنَهَضَ نَاهِضٌ فَقَالَ : يَا أَمِيرَ الْمُؤمِنِينَ مَا الْفِئَامُ ؟ قَالَ : مِائَةُ أَلْفِ نَبِيٍّ وَ صِدِّيقٍ وَ شَهِيدٍ ، فَكَيْفَ بِمَنْ تَكَفَّلَ عَدَداً مِنَ الْمُؤمِنِينَ وَ الْمُؤمِنَاتِ ؟! فَأَنَا ضَمِينُهُ عَلَى اللَّهِ تَعَالَى الْأَمَانَ مِنَ الْكُفْرِ وَ الْفَقْرِ .
حضرت ثامن الحجج از پدران بزرگوارش از اميرمؤمنان عليهم السلام نقل كرده كه فرمود: هر كس شب آن (شام عيد غدير) مؤمنى را افطارى دهد مانند آن است كه ده «فئام» را افطارى داده است.
كسى پرسيد: يا اميرالمؤمنين! «فئام» يعنى چه؟ حضرت فرمود: فئام يعنى صدهزار پيغمبر و صدّيق و شهيد (يعنى افطارى يك نفر پاداش افطار يك ميليون پيغمبر و صدّيق و شهيد دارد) پس اگر كسى گروهى از زنان و مردان با ايمان را افطارى دهد چه پاداشى دارد؟! من ضامنم كه خداى تعالى او را از كفر و فقر امان دهد.
عَنْ أَبِيالْحَسَنِ الرِّضَا، عَنْ آبَائِهِ، عَن أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ عليهم السلام قَالَ - فِي ضِمْنِ حَديثٍ - : وَمَنِ اسْتَدَانَ لإِخْوَانِهِ وَ أَعَانَهُمْ فَأَنَا الضَّامِنُ عَلَى اللَّهِ إِنْ بَقَّاهُ قَضَاهُ ، وَ إِنْ قَبَضَهُ حَمَلَهُ عَنْه .
ص: 15
حضرت ثامن الحجج از پدران بزرگوارش از اميرمؤمنان عليهم السلام نقل كرده كه فرمود: من ضامنم كه هر كس روز عيد غدير قرض بگيرد و به برادران دينى كمك نمايد، اگر زنده بماند خدا قرضش را ادا كند و اگر بميرد از دوشش بردارد (يعنى خدا كارى كند كه بدهى او پرداخت شود) .
قَالَ مَوْلانَا الصَّادِق عليه السلام - فِي ضِمْنِ حَديثٍ - : ثُمَّ كُلْ ، وَ اشْرَبْ ، وَ أَظْهِرِ السُّرُورَ ، وَ أَطْعِمْ إِخْوَانَكَ ، وَ أَكْثِرْ بِرَّهُمْ ، وَ اقْضِ حَوَائِجَ إِخْوَانِكَ إِعْظَاماً لِيَوْمِكَ وَ خِلافاً عَلَى مَنْ أَظْهَرَ فِيهِ الاغْتِمَامَ وَ الْحُزْنَ ، ضَاعَفَ اللَّهُ حُزْنَهُ وَ غَمَّهُ .
امام صادق عليه السلام در ضمن آداب روز عيد غدير فرمود: پس از آن مشغول خوردن و آشاميدن گردد و برادران دينى را نيز اطعام نمايد، اظهار سرور و شادى كند، و به برادران مؤمن نيكى و احسان بسيار كرده و نيازهاى آنان را برآورد به قصد تعظيم و احترام عيد غدير و براى مخالفت با كسانى كه در غدير اظهار غم و اندوه مى كنند، خدا غم و اندوه آنان را مضاعف فرمايد .
قَالَ مَوْلانَا الصَّادِق عليه السلام - فِي ضِمْنِ حَديثٍ - : أَكْثِرْ مِنْ قَوْلِكَ فِي يَوْمِكَ وَ لَيْلَتِكَ أَنْ تَقُولَ: اللَّهُمَّ الْعَنِ الْجَاحِدِينَ وَالنَّاكِثِينَ وَالْمُغَيِّرِينَ وَالْمُكَذِّبِينَ [وَالْمُبَدِّلِينَ الَّذِينَ يُكَذِّبُونَ ]بِيَوْمِ الدِّينِ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَالاْخِرِينَ .
ص: 16
امام صادق عليه السلام درباره دعاى گذشته فرمود: اين دعا را روز غدير و شب آن بسيار بگو .
ترجمه دعا : خداوندا ! از رحمت خود دور نما منكران (غدير را) ، پيمان شكنان را، تغير دهندگان فرمان تو را ، تكذيب كنندگان را كه (در حقيقت) منكر روز قيامت هستند از گذشتگان و آيندگان .
عَنِ الْفَيَّاضِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَرَ الطُّوسِيِّ : أَنَّهُ شَهِدَ أَبَا الْحَسَنِ عَلِيَّ بْنَ مُوسَى الرِّضَا عليه السلامفِي يَوْمِ الْغَدِيرِ ، وَ بِحَضْرَتِهِ جَمَاعَةٌ مِنْ خَاصَّتِهِ قَدِ احْتَبَسَهُمْ لِلاْءِفْطَارِ ، وَ قَدْ قَدَّمَ إِلَى مَنَازِلِهِمْ الطَّعَامَ ، وَ الْبرَّ ، وَ الصِّلاتِ ، وَ الْكِسْوَةَ حَتَّى الْخَوَاتِيمَ وَ النِّعَالَ ، وَ قَدْ غَيَّرَ مِنْ أَحْوَالِهِمْ وَ أَحْوَالِ حَاشِيَتِهِ ، وَ جُدِّدَتْ لَهُ آلَةٌ غَيْرُ الاْلَةِ الَّتِي جَرَى الرَّسْمُ بِابْتِذَالِهَا قَبْلَ يَوْمِهِ ، وَ هُوَ يَذْكُرُ فَضْلَ الْيَوْمِ وَ قِدَمَه .
فياض طوسى گويد: روز عيد غدير محضر مبارك حضرت ثامن الحجج عليه السلام رسيدم، حضرت جمعى از خواص را براى افطار نگه داشته بود، براى خانواده آنها غذا، انواع هديه و صله، لباس، انگشتر و كفش فرستاده بود.
سر و وضع همه اطرافيان (به دستور حضرت) عوض شده بود و اسباب و آلات منزل نيز تغيير كرده بود (همه با لباس نو و فاخر و اشياء موجود در خانه نيز نو و جديد بود).
حضرت براى آنها فضيلت و سابقه عيد غدير را بيان مى فرمود.
ص: 17
قَالَ مَوْلانَا الصَّادِق عليه السلام - فِي ضِمْنِ حَديثٍ - : فَمَنْ صَلَّى رَكْعَتَيْن ... كَانَ كَمَنْ حَضَرَ ذَلِكَ الْيَوْمَ وَ بَايَعَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه و آله وسلم عَلَى ذَلِكَ ، وَ كَانَتْ دَرَجَتُهُ مَعَ دَرَجَةِ الصَّادِقِينَ الَّذِينَ صَدَقُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فِي مُوَالاَةِ مَوْلاَهُمْ ذَلِكَ الْيَوْمَ ، وَ كَانَ كَمَنْ شَهِدَ [اسْتُشْهِدَ] مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه و آله وسلم وَ أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ وَ مَعَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ عليهم السلام ، وَ كَمَنْ يَكُونُ تَحْتَ رَايَةِ الْقَائِمِ عليه السلام وَ فِي فُسْطَاطِهِ مِنَ النُّجَبَاءِ وَ النُّقَبَاءِ .
ابوهارون عبدى گويد: روز هجدهم ذى الحجه محضر مبارك امام صادق عليه السلامشرفياب شدم، حضرت فرمود: هر كس در اين روز دو ركعت نماز بگزارد (به كيفيتى كه در مفاتيح الجنان به عنوان پنجمين عمل از اعمال روز غدير آمده است) ، مانند كسى است كه در روز غدير حضور داشته و با پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم بر ولايت پيمان بسته باشد، و در درجه كسانى باشد كه صادقانه در موالات مولا در آن روز خدا و پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم را تصديق كردند، مانند كسى كه حضور پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم، اميرمؤمنان، امام حسن و امام حسين عليهم السلام را درك كرده است - و بنابر نقلى : در ركاب آنان شهيد شده باشد - و مانند نجبا و نقبايى كه زير پرچم قائم آل محمد عليهم السلام و در خيمه آن حضرت باشند.
قَالَ مَوْلانَا الصَّادِق عليه السلام - فِي ضِمْنِ حَديثٍ - : وَ الدِّرْهَمُ فِيهِ بِمِائةِ أَلْفِ [بِأَلْفِ أَلْفِ] دِرْهَمٍ .
ص: 18
امام صادق عليه السلام فرمود: يك درهم خرج كردن در روز غدير برابر با صدهزار درهم - و بنابر نقلى يك ميليون درهم - در بقيه اوقات است .
قَالَ مَوْلانَا الصَّادِق عليه السلام - فِي ضِمْنِ حَديثٍ - : وَ مَنْ صَلَّى فِيهِ رَكْعَتَيْنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَزُولَ الشَّمْسُ بِنِصْفِ سَاعَةٍ شُكْراً لِلَّهِ عَزَّ وَ جَل يَقْرَأُ فِي كُلِّ رَكْعَةٍ سُورَةَ الْحَمْدِ مَرَّةً [عَشْرا] ، وَ عَشْرَ مَرَّاتٍ (قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ) ، وَ عَشْرَ مَرَّاتٍ آيَةَ الْكُرْسِيِّ ، وَ عَشْرَ مَرَّاتٍ (إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ) عَدَلَتْ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِائَةَ أَلْفِ حَجَّةٍ وَ مِائَةَ أَلْفِ عُمْرَةٍ ، وَ مَا سَأَلَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ حَاجَةً مِنْ حَوَائِجِ الدُّنْيَا وَ حَوَائِجِ الاْخِرَةِ إِلاَّ قُضِيَتْ كَائِنَةً مَا كَانَتِ الْحَاجَةُ [في يسر وعافية] .
[ وَ إِنْ فَاتَتْكَ الرَّكْعَتَانِ وَ الدُّعَاءُ قَضَيْتَهُمَا بَعْدَ ذَلِكَ] . ثُمَّ ذَكَرَ عليه السلام دُعاءً يُقْرَءُ بَعْدَ الرَّكْعَتَيْنِ .
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كس روز عيد غدير نيم ساعت قبل از ظهر به قصد شكرگزارى خداوند دو ركعت نماز بگزارد(1) كه در هر ركعت بعد از حمد(2) هر يك از توحيد و آيه الكرسى و قدر را ده مرتبه بخواند، نزد خدا برابر با صدهزار حج و صدهزار عمره است و هر حاجتى از حوائج دنيا و آخرت را از
ص: 19
خدا درخواست كند - هر چه باشد - به آسانى و با عافيت به او عنايت نمايد. و بنابر نقلى اگر اين نماز و دعا از او فوت شد قضاى آن را به جاى آورد.
پس از نماز دعاى (رَبَّنا إِنَّنا سَمِعْنا مُنادِياً يُنادِي لِلإِيمانِ... ) را بخواند (براى قرائت دعا رجوع شود به مصادر روايت) .
قَالَ مَوْلانَا الصَّادِق عليه السلام - فِي ضِمْنِ حَديثٍ - : مَنْ فَطَّرَ فِيهِ مُؤمِناً كَانَ كَمَنْ أَطْعَمَ فِئَاماً وَ فِئَاماً وَ فِئَاماً فَلَمْ يَزَلْ يَعُدُّ إِلَى أَنْ عَقَدَ بِيَدِهِ عَشْراً .
ثُمَّ قَالَ : أَ تَدْرِي كَمِ الْفِئَامُ ؟ قُلْتُ : لاَ ، قَالَ : مِائَةُ أَلْفٍ ، وَكَانَ لَهُ ثَوَابُ مَنْ أَطْعَمَ بِعَدَدِهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَ الصِّدِّيقِينَ وَ الشُّهَدَاءِ وَالصّالِحِينَ فِي حَرَمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ سَقَاهُمْ فِي يَوْمٍ ذِي مَسْغَبَةٍ .
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كس مؤمنى را در عيد غدير افطارى دهد پاداش اطعام يك ميليون نفر را دارد و پاداش كسى را دارد كه به همين عدد پيامبران، صديقان، شهدا و صالحان را در حرم خداوند هنگام گرسنگى و سختى (و قحطى) اطعام كرده و سيراب نموده باشد.
قَالَ مَوْلانَا الصَّادِق عليه السلام - فِي ضِمْنِ حَديثٍ - : لَعَلَّكَ تَرَى أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ يَوْماً أَعْظَمَ حُرْمَةً مِنْهُ ؟! لاَ وَ اللَّهِ ، لاَ وَ اللَّهِ ، لاَ وَ اللَّهِ .
ص: 20
امام صادق عليه السلام در ضمن حديثى فرمود: شايد فكر كنى خدا روزى محترم تر از عيد غدير دارد ؟! نه به خدا، نه به خدا، نه به خدا .
قَالَ مَوْلانَا الصَّادِق عليه السلام : وَلْيَكُنْ مِنْ قَوْلِكَ إِذَا لَقِيتَ أخاكَ الْمُؤْمِنَ :
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَكْرَمَنَا بِهَذَا الْيَوْمِ ، وَجَعَلَنَا مِنَ الْمُؤمِنِينَ ، وَجَعَلَنَا مِنَ الْمُوفِينَ بِعَهْدِهِ الَّذِي عَهِدَ إِلَيْنَا ، وَمِيثَاقِهِ الَّذِي وَاثَقَنَا بِهِ مِنْ وَلايَةِ وُلاةِ أَمْرِهِ وَالْقُوَّامِ بِقِسْطِهِ ، وَلَمْ يَجْعَلْنَا مِنَ الْجَاحِدِينَ وَالْمُكَذِّبِينَ بِيَوْمِ الدِّينِ .
امام صادق عليه السلام درباره ذكر گذشته فرمود: هنگام ديدار برادر مؤمن آن را بگو.
ترجمه ذكر : ستايش (و سپاس) خداى را كه ما را به اين روز احترام و اكرام نمود و گرامى داشت و ما را از مؤمنان (و معتقدان به غدير) قرار داد. ما را از كسانى قرار داد كه به عهد و پيمانى كه با ما بسته - از ولايت واليانى كه به عدل و داد رفتار مى كنند (امامان معصوم عليهم السلام) - وفاداريم و ما را از منكران و تكذيب كنندگان روز قيامت قرار نداد.
عَنْ مَوْلانَا أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا عليه السلام قالَ : هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي يَأْمُرُ (اللّه ُ تعالى) جَبْرَئيلَ عليه السلام أَنْ يَنْصِبَ كُرْسِيَّ كَرامَةِ اللّه ِ بِإِزاءِ بَيْتِ [الْبَيْتِ] الْمَعْمُورِ ، وَيَصْعَدُهُ جَبْرَئيلُ عليه السلام ، وَتَجْتَمِعُ إِلَيْهِ الْمَلائِكَةُ مِنْ جَميعِ السَّماواتِ ، وَيَثْنُونَ عَلَى مُحَمَّدٍ صلى الله عليه و آله وسلم ، وَيَسْتَغْفِرُونَ لِشيعَةِ أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ وَالْأَئِمَّةِ عليهم السلام ، وَمُحِبّيهِمْ مِنْ وُلْدِ آدَمَ عليه السلام .
ص: 21
حضرت ثامن الائمه عليه السلام فرمود : غدير روزى است كه جبرئيل عليه السلام به امر خدا كرسى كرامت الهى را برابر بيت المعمور نصب كرده و بر آن بالا مى رود، فرشتگانِ همه آسمان ها گرد او جمع مى شوند و او مدح و ثناى پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم گفته و براى شيعيان و دوستان اميرمؤمنان و ائمه عليهم السلامطلب آمرزش نمايد.
عَنْ مَوْلانَا أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا عليه السلام قالَ : هُوَ يَوْمُ التَّهْنِئَةِ - يَعْني بَعْضُكُمْ بَعْضا - فإِذا لَقِيَ المُؤمِنُ أَخاهُ يَقُولُ :
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّكِينَ بِوَلايَةِ أَمِيرِالْمُؤمِنِينَ وَالْأَئِمَّةِ عليهم السلام.
حضرت ثامن الائمه عليه السلام فرمود : غدير روز تبريك و تهنيت است، هنگام ديدار برادر مؤمن ذكر گذشته را بگو.
ترجمه ذكر : ستايش (و سپاس) خداى را كه ما را از تمسّك كنندگان به ولايت اميرمؤمنان عليه السلام قرار داد.
عَنْ مَوْلانَا أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا عليه السلام قالَ : هُوَ يَوْمُ التَّبَسُّمِ فِي وُجُوهِ النّاسِ مِنْ أَهْلِ الاْءيمانِ ، فَمَنْ تَبَسَّمَ فِي وَجْهِ أَخيهِ يَوْمَ الْغَدِيرِ نَظَرَ اللّه ُ إِلَيْهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ بِالرَّحْمَةِ ، وَقَضى لَهُ أَلْفَ حاجَةٍ ، وَبَنى لَهُ قَصْرا فِي الْجَنَّةِ مِنْ دُرَّةٍ بَيْضاء ، وَنضَّرَ وَجْهَهُ .
ص: 22
حضرت ثامن الائمه عليه السلام فرمود : غدير روز تبسّم هنگام ملاقات اهل ايمان است، هر كس روز عيد غدير به روى برادر دينى اش تبسّم نمايد، خداوند در قيامت با مهربانى به او نظر، و هزار حاجت او را روا و در بهشت براى او قصرى از درّ سفيد بنا نمايد، و چهره اش را زيبا و درخشنده و خرم گرداند.
عَنْ مَوْلانَا أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا عليه السلام قالَ : هُوَ يَوْمُ الزِّينَةِ ، فَمَنْ تَزَيَّنَ لِيَوْمَ الْغَدِيرِ غَفَرَ اللّه ُ لَهُ كُلَّ خَطِيئَةٍ عَمِلَها ، صَغِيرَةً أَوْ كَبِيرَةً ، وَبَعَثَ اللّه ُ إِلَيْهِ مَلائِكَةً يَكْتُبُونَ لَهُ الْحَسَناتِ ، وَيَرْفَعُونَ لَهُ الدَّرَجاتِ إِلى قابِل مِثْلِ ذلِكَ الْيَوْمِ ، فَإِنْ ماتَ ماتَ شَهِيدا وَإِنْ عاشَ عاشَ سَعِيدا .
حضرت ثامن الائمه عليه السلام فرمود : غدير روز تزيين و آراستن است، هر كس براى روز غدير خويش را بيارايد و زينت نمايد، خدا همه گناهانش را - از كوچك و بزرگ - بيامرزد، و فرشتگانى را برانگيزد كه كارهاى نيك او را ثبت نمايند، و درجات او را بالا برند تا غدير سال آينده، پس اگر بميرد شهيد از دنيا رفته و اگر زنده بماند زندگى سعادتمندانه و همراه با خوشبختى داشته باشد.
عَنْ مَوْلانَا أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا عليه السلام قالَ : مَنْ زارَ فِيهِ مُؤْمِنا أَدْخَلَ اللّه ُ قَبْرَهُ سَبْعِينَ
نُورا، وَوَسَّعَ فِي قَبْرِهِ، وَيَزُورُ قَبْرَهُ كُلَّ يَوْمٍ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ وَيُبَشِّرُونَهُ بِالْجَنَّةِ.
ص: 23
حضرت ثامن الائمه عليه السلام فرمود : هر كس روز عيد غدير به ديدار مؤمنى رود، خدا هفتاد نور در قبرش وارد نمايد، و قبر او را توسعه دهد و هر روز هفتاد هزار فرشته به زيارت قبرش روند و او را به بهشت بشارت دهند.
عَنْ مَوْلانَا أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا عليه السلام قالَ : مَثَلُ المُؤمِنِينَ فِي قَبُولِهِمْ وَلاءَ أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ عليه السلام فِي يَوْمَ غَدِيرِ خُم كَمَثَلِ الْمَلائِكَةِ فِي سُجُودِهِمْ لاِدَمِ ، وَمَثَلُ مَنْ أَبى وَلايَةَ أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ عليه السلام فِي يَوْمَ الْغَدِيرِ مَثَلُ إِبْلِيس .
حضرت ثامن الائمه عليه السلام فرمود : مؤمنين در پذيرفتن ولايت اميرمؤمنان عليه السلام در غدير خم مانند فرشتگان هستند كه بر آدم سجده نمودند و هر كس ولايت اميرمؤمنان عليه السلام را در غدير انكار كرد شبيه ابليس است !
رُوِيَ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله وسلم : أَنَّ مِنَ السُّنَنِ أَنْ يَقُولَ الْمُؤمِنُ فِي يَوْمِ الْغَدِيرِ - مِائَةَ مَرَّةٍ - : الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَ كَمَالَ دِينِهِ ، وَتَمَامَ نِعْمَتِهِ بِوَلايَةِ أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عليه السلام .
پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم فرمود: از آداب غدير آن است كه صدبار ذكر گذشته را بگويد .
ترجمه ذكر : ستايش (و سپاس) خداى را كه كامل شدن دين و تمامى نعمتش را به ولايت اميرمؤمنان على بن ابى طالب عليهماالسلام قرار داد.
ص: 24
قَالَ مَوْلانَا الصَّادِق عليه السلام : إِذَا كُنْتَ فِي يَوْمِ الْغَدِيرِ فِي مَشْهَدِ مَوْلاَنَا أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فَادْنُ مِنْ قَبْرِهِ بَعْدَ الصَّلاةِ وَ الدُّعَاءِ ، وَ إِنْ كُنْتَ فِي بُعْدٍ مِنْهُ فَأَوْمِ إِلَيْهِ بَعْدَ الصَّلاةِ وَ هَذَا الدُّعَاء :
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى وَلِيِّكَ ، وَأَخِي نَبِيِّكَ ، وَوَزِيرِهِ ، وَحَبِيبِهِ ، وَخَلِيلِهِ ، وَمَوْضِعِ سِرِّهِ ، وَخِيَرَتِهِ مِنْ أُسْرَتِهِ ، وَوَصِيِّهِ ، وَصَفْوَتِهِ ، وَخَالِصَتِهِ ، وَأَمِينِهِ ، وَوَلِيِّهِ ، وَأَشْرَفِ عِتْرَتِهِ الَّذِينَ آمَنُوا بِهِ ، وَأَبِي ذُرِّيَّتِهِ ، وَبَابِ حِكْمَتِهِ ، وَالنَّاطِقِ بِحُجَّتِهِ ، وَالدَّاعِي إِلَى شَرِيعَتِهِ ، وَالْمَاضِي عَلَى سُنَّتِهِ ، وَخَلِيفَتِهِ عَلَى أُمَّتِهِ ، سَيِّدِ الْمُسْلِمِينَ ، وَأَمِيرِالْمُؤمِنِينَ ، وَقَائِدِ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِينَ ، أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ وَأَصْفِيَائِكَ وَأَوْصِيَاءِ أَنْبِيَائِكَ .
اللَّهُمَّ إِنِّي أَشْهَدُ أَنَّهُ قَدْ بَلَّغَ عَنْ نَبِيِّكَ صلى الله عليه و آله وسلم مَا حُمِّلَ ، وَرَعَى مَا اسْتُحْفِظَ، وَحَفِظَ مَا اسْتُودِعَ، وَحَلَّلَ حَلالَكَ، وَحَرَّمَ حَرَامَكَ، وَأَقَامَ أَحْكَامَكَ، وَدَعَا إِلَى سَبِيلِكَ، وَوَالَى أَوْلِيَاءَكَ، وَعَادَى أَعْدَاءَكَ، وَجَاهَدَ النَّاكِثِينَ عَنْ سَبِيلِكَ ، وَالْقَاسِطِينَ، وَالْمَارِقِينَ عَنْ أَمْرِكَ صَابِرا مُحْتَسِبا ، مُقْبِلاً غَيْرَ مُدْبِرٍ ، لا تَأْخُذُهُ فِي اللَّهِ لَوْمَةُ لائِمٍ حَتَّى بَلَغَ فِي ذَلِكَ الرِّضَا ، وَسَلَّمَ إِلَيْكَ الْقَضَاءَ ، وَعَبَدَكَ مُخْلِصا ، وَنَصَحَ لَكَ مُجْتَهِدا حَتَّى أَتَاهُ الْيَقِينُ، فَقَبَضْتَهُ إِلَيْكَ شَهِيدا سَعِيدا وَلِيّا تَقِيّا رَضِيّا زَكِيّا هَادِيا مَهْدِيّا . اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَيْهِ أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَنْبِيَائِكَ وَأَصْفِيَائِكَ ، يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ .
امام صادق عليه السلام فرمود: اگر روز عيد غدير نجف باشى پس از نماز زيارت و دعا نزديك قبر مطهر مى روى و در غير اين صورت اشاره به آن سمت نموده
ص: 25
و دعا كرده ، عبارت گذشته را مى خوانى .
ترجمه : بار الها ! بر ولى خود، برادر پيامبرت ، وزيرش، حبيبش، خليلش ، معدن اسرارش ، منتخب از خاندانش، وصيش، برگزيده اش، مخلصش، امين و معتمدش، وليّش، برترين نزديكانش كه به او ايمان آوردند ، پدر فرزندانش، دروازه دانش و حكمتش، زبان گوياى حجت و برهانش ، دعوت كننده به دين و آيينش ، پايدار بر سنّت و روشش ، جانشين او بر امتش ، سرور مسلمانان، اميرمؤمنان و پيشواى روسفيدان رحمت فرست برترين رحمتى كه بر هر آفريده اى و برگزيدگان و جانشينان پيامبرانت فرستاده اى .
بار الها ! من گواهى مى دهم كه بارى كه بر دوش او نهاده شد به سر منزل مقصود رساند ، آنچه بدو سپرده شد رعايت و امانتدارى نمود، حلال تو را حلال و حرام تو را حرام دانست، و احكام تو را برپا داشت. مردم را به راه تو فراخواند. دوستانت را دوست و دشمنانت را دشمن داشت. با پيمان شكنانى كه از راه تو برگشته بودند، و جفاكارانى كه از حق جدا شده بودند ، و كسانى كه از دين و فرمان تو سرپيچيده بودند، مبارزه و براى رضاى تو صبر و پايدارى نمود. او هيچ گاه پشت به جنگ نكرد، و سرزنش كسى او را تحت تأثير قرار نداد تا به مقام رضا دست يافت و تسليم قضاى تو گرديد. تو را مخلصانه عبادت نمود و در خيرخواهى در راه تو كوشش نمود تا اجل او فرا رسيد پس او را نزد خويش بردى در حالى كه او شهيد، سعادتمند، ولىّ ، پرهيزگار ، پسنديده، پاك، هدايتگر و هدايت شده بود .
بار الها ! بر پيامبر و على رحمت فرست برترين رحمتى كه بر هريك از پيامبران و برگزيدگانت فرستاده اى اى پرودگار جهانيان .
ص: 26
1 . نيت تقرّب به خدا با همه آداب و سنن آن ، قصد سپاسگزارى بر نعمت ولايت ، قصد تعظيم روز غدير و قصد مخالفت با كسانى كه آن روز ناراحت هستند.
2 . سعى در شناخت صحيح روز غدير و فضائل آن
3 . عيد گرفتن روز غدير
4 . ترك گناهان به ويژه كبائر، كوشش در تزكيه نفس و اهتمام در جلب رحمت خدا
5 . غنيمت شمردن تجارت اخروى و افزون طلبىِ پاداش الهى
6 . اشتغال به عبادات، به ياد خدا بودن ، ذكر گفتن وكثرت آن
7 . سپاس و ستايش خداوند بر نعمت ولايت
8 . غسل كردن
9 . نماز گزاردن به ويژه نمازهاى مخصوص روز غدير
10 . روزه گرفتن و چيزى را جايگزين آن نكردن
11 . دعا كردن و به خصوص خواندن دعاهاى مخصوص روز غدير
12 . به ياد پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم و اهل بيت عليهم السلام بودن و از آنها ياد كردن
13 . زياد صلوات فرستادن
14 . زيارت اميرمؤمنان عليه السلام از نزديك و دور
15 . تبرّى از دشمنان اهل بيت عليهم السلام
16 . بيان فضائل روز عيد غدير
17 . كندن جامه سياه و پوشيدن تميزترين و فاخرترين لباس
18 . دورى از غم و غصه، شادى بر نعمت ولايت و اظهار سرور و خوشحالى
19 . آراستن و آرايش كردن خويشتن و استعمال بوى خوش به اندازه توان
20 . توسعه دادن در مخارج شخصى و معيشت خانواده
21 . هديه دادن به آنها به اندازه توان
22 . تغيير چهره زندگى
ص: 27
23 . صله رحم نمودن
24 . مساوات با ناتوان ها در خوراك به اندازه توان
25 . قرض گرفتن و كمك كردن به برادران دينى
26 . سركشى اغنيا و توانمندان به فقرا و بيچارگان و رساندن خير بيشتر به كسانى كه چشم اميد به انسان دوخته اند.
27 . تشكيل اجتماعات در روز غدير
28 . ديدار اهل ايمان
29 . نشر علوم (و معارف ولايت)
30 . تبسم كردن به روى مؤمنين
31 . مصافحه كردن
32 . تبريك و تهنيت گفتن نعمت ولايت
33 . محبت و مهربانى كردن به يكديگر
34 . ادخال سرور بر اهل ايمان
35 . شتاب در كارهاى خير كه روز غدير روز مسابقه است .
36 . بخشش، احسان، نيكى، هديه دادن به مؤمنين به اندازه توان مانند: جامه نيكو، بوى خوش، انگشتر، كفش و نيكى بسيار به آنها
37 . اطعام مؤمنين و فرستادن غذا براى آنها
38 . افطارى دادن به روزه داران
39 . برآوردن حوائج اهل ايمان و يارى و كمك به برادر مؤمن - قبل از درخواست او - با ميل و رغبت
40 . عقد برادرى بستن(1)
ص: 28
1 . امالى شيخ صدوق 188، التحصين ابن طاووس 550 ، بشارة المصطفى صلى الله عليه و آله وسلم 49 - 50 روضة الواعظین 102 - 103 بحار 109/37.
2 . رجوع شود به مزار شيخ مفيد 90 - 95 ، تهذيب 3/143 - 147 ، مزار ابن مشهدى 286 - 291 ، اقبال 2/282 - 289 (چاپ سنگى : 476 - 481) ، مصباح الزائر 167 ، العدد القوية 166 - 167 ، مصباح شيخ كفعمى 412 ، 681، البلد الامين 165 - 166، 259 - 261 ، 263 ، بحار 95/302 - 307، 321، وسائل 3/238 و 8/89 - 90، مستدرك 6/274 - 275 (با قدرى اختلاف و زياده و نقصان) .
3 - 4 . تهذيب 6/24 ، اقبال 2/269 - 270 (چاپ سنگى : 468) ، فرحة الغرى 132 - 133 ، بحار 94/118 - 119 و رجوع شود به مصباح المتهجد 737 ، مناقب 2/243، مصباح الزائر 153 ، وسائل 14/388 - 389، بحار 8/182 - 183 و 37/163 - 164 .
5 . امالى شيخ صدوق 188، بشارة المصطفى صلى الله عليه و آله وسلم
6 . رجوع شود به المقنعة 285 ، اقبال 2/ 304 - 306 (چاپ سنگى : 492 - 493)، مصباح شيخ كفعمى 686 - 687 ، البلد الامين 261 - 262 ، بحار 95 / 319 .
7 - 8 . رجوع شود به آدرس شماره 3 - 4.
9 . مصباح المتهجد 736 - 737، كافى 4/148 - 149 ، ثواب الاعمال 74 ، فقيه 2/90، تهذيب 4/305،
بشاره المصطفى صلى الله عليه و آله وسلم 363 - 364، بحار 37/172 و 94/111، وسائل 10/440 - 441 ، و رجوع شود به العدد القوية 168، بحار 95/322 .
10 . رجوع شود به آدرس شماره 2 .
11 . كافى 4 / 149 ، اقبال 2 / 263 (چاپ سنگى : 465) ، بحار 37 / 172 ، وسائل 10/440 ، جامع احاديث الشيعة 9 / 419 .
12 . قرب الاسناد 10 / 9 ، بحار 37 / 121 و 60/241 .
ص: 29
13 . رجوع شود به تفسير قمى 2 / 201 ، تأويل الآيات 2/474 ، بحار 37 /120، 169 و 60 / 185 ، عوالم 15 / 125 - 126 .
14 . مصباح المتهجد 752 - 758، مصباح الزائر 156 - 160 ، اقبال 2/254 - 260 (چاپ سنگى : 461 - 464) ، مصباح شيخ كفعمى 695 - 701، بحار 94 / 112 - 118 و رجوع شود به مناقب 2/243 ، وسائل 10/444 - 445 ، بحار 37 / 164 ، عوالم 15/221 .
15 . اقبال 2/264 - 265 (چاپ سنگى : 466) و رجوع شود به العدد القوية 168 - 169 ، بحار 95/323، وسائل 10/445 - 446. قريب همين روايت با قدرى اختلاف و نقص در ضمن روايتى طولانى از امام رضا عليه السلام نقل شده رجوع شود به آدرس شماره 33 - 38 .
16 . امالى شجرى زيدى (قرن پنجم) 1/146 چاپ عالم الكتب ، بيروت .
17 . اقبال 2 / 264 (چاپ سنگى : 465) .
18 . رجوع شود به آدرس شماره 15 .
19 - 23 . رجوع شود به آدرس شماره 14 .
24 . اقبال 2/279 (چاپ سنگى : 474) ، بحار 95 / 300 - 301 و رجوع شود به مستدرك 6/276 .
25 . رجوع شود به آدرس شماره 2 .
26 . رجوع شود به آدرس شماره 14 .
27 . اقبال 2/276 - 279 (چاپ سنگى: 472 - 474)، بحار 95 / 298 - 300 و رجوع شود به مصباح
المتهجد 737، مصباح الزائر 167، وسائل 8/90 و 10/444، مستدرك 6/275 و 7/517 - 518 .
28 - 32 . رجوع شود به آدرس شماره 2 .
33 - 38 . اقبال 2 / 260 - 263 (چاپ سنگى : 464 - 465) ، كشف المهم 65 - 69 و رجوع شود به عوالم 15/222 - 225.
39 . اقبال 2 / 306 - 307 (چاپ سنگى : 493 - 494) ، بحار 97 / 372، مستدرك 10/220 و رجوع شود به مصباح شيخ كفعمى 485 .
40 . بحار 95 / 321 .
ص: 30
1 . برترين عيد امت··· 3
2 . عيد پيامبران عليهم السلام··· 4
3 . ارزش شناخت غدير··· 4
4 . فضائل بيشمار··· 5
5 . معرفى در آسمان ها··· 5
6 . چشم روشنى به عيد غدير··· 6
7 . شهرت آسمانى عيد غدير··· 6
8 . آزادى از آتش با زيارت غدير··· 7
9 . بيزارى از ستمگران در روز غدير··· 7
10 . صد حج و صد عمره مقبول با روزه غدير··· 8
11 . عيد گرفتن روز غدير··· 8
12 . خشم ابليس از غدير··· 8
13 . شيون شياطين در روز غدير··· 9
14 . پاداش ويژه عيد غدير··· 10
15 . عيد غدير در قيامت··· 10
16 . سپاسگزارى بر معرفت روز غدير··· 11
17 . پاداش هشتاد ماه عبادت در روز غدير··· 12
18 . غدير و پيامبران عليهم السلام··· 12
19 . خير دنيا و آخرت با نيكى در روز غدير··· 13
20 . روزه غدير برتر از روزه روزگار··· 14
ص: 31
21 . جايگزين روزه غدير··· 14
22 . فرجام نيك با افطارى دادن در عيد غدير··· 15
23 . قرض كردن براى كمك به نيازمندان در روز غدير··· 15
24 . مخالفت با مخالفان غدير··· 16
25 . نفرين بر منكران روز قيامت و غدير··· 16
26 . تغيير چهره زندگى در روز غدير··· 17
27 . حضور در غدير با نماز غدير··· 18
28 . پاداش خرج كردن در عيد غدير··· 18
29 . دعاى مستجاب بعد از نماز غدير··· 19
30 . اطعام اوليا با افطارى دادن در عيد غدير··· 20
31 . عيد غدير گرامى ترين روز سال··· 20
32 . شكرگزارى هنگام ديدار اهل ايمان روز عيد غدير··· 21
33 . طلب آمرزش جبرئيل عليه السلام براى شيعيان در روز غدير··· 21
34 . تبريك و تهنيت روز عيد غدير··· 22
35 . غدير روز تبسم··· 22
36 . آراستن در عيد غدير··· 23
37 . پاداش ديدار اهل ايمان در عيد غدير··· 23
38 . مثل فرشته ها يا ابليس با پذيرفتن و انكار غدير !··· 24
39 . شكر نعمت ولايت··· 24
40 . زيارت اميرمؤمنان عليه السلام در عيد غدير··· 25
گزيده آداب غدير برگرفته از روايات··· 27
آدرس روايات كتاب به ترتيب شماره··· 29
ص: 32