غدیر عید برتر : چهل حدیث در فضیلت و بزرگداشت عید غدیر

مشخصات کتاب

سرشناسه : صدری، مهدی، 1347 -

عنوان و نام پديدآور : غدیر عید برتر [کتاب]: چهل حدیث در فضیلت و بزرگداشت عید غدیر/ مهدی صدری.

مشخصات نشر : تهران: دلیل ما، 1390.

مشخصات ظاهری : 32 ص.

شابک : 5500 ریال: 978-964-397-762-7 ؛ 12000 ریال (چاپ دوم) ؛ 12000 ریال (چاپ پنجم)

وضعیت فهرست نویسی : فاپا

يادداشت : چاپ دوم : 1392 .

يادداشت : چاپ پنجم : تابستان 1395.

يادداشت : این کتاب در سال های 1392-1398 تجدید چاپ شده است .

يادداشت : عنوان روی جلد: غدیر عید برتر: فضیلت و آداب عید غدیر.

یادداشت : کتابنامه: ص. 29-32.

عنوان روی جلد : غدیر عید برتر: فضیلت و آداب عید غدیر.

عنوان دیگر : چهل حدیث در فضیلت و بزرگداشت عید غدیر.

موضوع : اربعینات -- قرن 14

موضوع : غدیر خم -- احادیث

رده بندی کنگره : BP143/9/ص37غ4 1390

رده بندی دیویی : 297/218

شماره کتابشناسی ملی : 2513455

ویراستار دیجیتالی:محمد منصوری

ص: 1

اشاره

ص: 2

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ اَلْرَحیمْ

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّكِينَ بِوَلايَةِ أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ وَالأَئِمَّةِ عَلَيْهِمُ السَلام .

اساس دين اسلام مبتنى بر حبّ و بغض و تجلّى آن در شعائر مذهبى نمودار گشته است. عيد غدير و عزاى عاشورا از برترين و ارزشمندترين نمادهاى ولايت و برائت بوده و اهتمام در بزرگداشت و برپاداشتن آن وظيفه همگان است.

غدير واقعه اى فراموش نشدنى و ماندگار در تاريخ است. در چهارده قرن پيش، روز عيد غدير واقعه عظيمى رُخ داد و به گونه اى در تاريخ ثبت شد كه راه انكار و اعتراض و شك و ترديد بر همه مخالفان مسدود شد.

از جمله نكات مهم و قابل توجه، بزرگداشت عيد غدير و زنده نگه داشتن خاطره آن در جوامع بشرى است.

هر چند حق پويان و حق جويان بنابر سفارش پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم هميشه حديث غدير را گفتند و نوشتند و نسل به نسل بر آن محافظت كردند ، ولى - جز در

ص: 3

خلافت ظاهرى اميرمؤمنان عليه السلام - تا اوائل حكومت بنى عباس براى جوامع شيعى در مورد عيد گرفتن آن زمينه مناسبى پيش نيامده بود.

لذا راويان حديث بارها از امام صادق عليه السلام مى پرسيدند كه مگر غير از عيد فطر و قربان و... عيد ديگرى هم داريم؟!(1)

و گاهى خود حضرت با طرح پرسشى ذهن دوستان و شيعيان را به اين مطلب متوجه مى ساخت.(2)

براى زنده نگه داشتن عيد غدير توجه به گوشه اى از بيكران فضيلت هاى آن كه در روايات وارد شده لازم است كه معصومين عليهم السلام بارها فضايل آن روز را بيان كرده و با ذكر پاداش آداب آن ما را به نكوداشت آن تشويق نموده اند.

ص: 4


1- . رجوع شود به روايات شماره 4 تا 9 در همين كتاب .
2- . رجوع شود به روايت شماره 20 . جايى كه حاكمان با نقل احاديث نبوى عموما و به ويژه نقل فضائل اهل بيت عليهم السلام به شدّت مخالفت مى كنند، چگونه ممكن است زمينه اى براى عيد گرفتن غدير باقى بماند؟! جامعه اى كه با تمام قوا مى كوشد تا حديث غدير به دست فراموشى سپرده شود و از بازگو كردن آن امتناع مى ورزد و از نقل ديگران نيز جلوگيرى مى كند، چگونه حاضر مى شود كه براى غدير بزرگداشتى داشته باشد؟! چنانكه حسن بصرى از نقل و بيان شأن نزول آيه شريفه يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِن رَبِّكَ امتناع مى كرد. (رجوع شود به عوالم 15 / 123) . و ابوحنيفه به صراحت مى گفت : من به پيروان خويش و اصحابم گفته ام كه به حديث غدير اعتراف نكنيد تا با آن بر شما احتجاج كنند ! يكى از شيعيان با ناراحتى به او گفت : مگر اين حديث را مشايخ تو روايت نكرده اند ؟! ابوحنيفه گفت : آرى ... ولى مى دانى كه بعضى غلو كرده اند !! (رجوع شود به عوالم 15 / 239) .

نوشتارى كه پيش رو داريد، جمع آورى، تنظيم و ترجمه رواياتى است كه در اين زمينه وارد شده است و در دو بخش تقديم مى شود:

بخش اول: بزرگداشت عيد غدير و بيان فضيلت هاى آن

بخش دوم: آداب و سنن عيد غدير

به اميد آنكه مورد توجه و قبول وارث غدير واقع شود، خاضعانه به درگاه حضرتش عرض مى كنيم:

يا أَيُّهَا الْعَزِيزُ مَسَّنَا وَأَهْلَنَا الضُّرُّ وَجِئْنَا بِبِضَاعَةٍ مُّزْجَاةٍ

فَأَوْفِ لَنَا الْكَيْلَ وَتَصَدَّقْ عَلَيْنَا إِنَّ اللّه َ يَجْزِي الْمُتَصَدِّقِينَ .

عيد غدير 1432، آبان 1390

قم ، مهدى صدرى

ص: 5

ص: 6

بخش اول: بزرگداشت غدير

اشاره

شروع بزرگداشت عيد غدير از جانب خداى تعالى بوده، حق تعالى با نازل كردن آيات متعدد كه ناظر به زواياى گوناگون قضيه غدير است(1) و به ويژه آيه

شريفه (الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الاْءِسْلاَمَ دِيناً) . [المائدة (5) : 3] ، اهميت و ارزش فوق العاده روز غدير را به ما فهمانده و به تعظيم اين عيد عظيم پرداخته است.

بزرگ ترين عيد قرار دادن غدير، پاداش فوق العاده و بى حساب بر انجام آداب و اعمال روز غدير، آمرزش گناهان شيعيان و دوستان اميرالمؤمنين عليه السلام و پذيرفتن اعمال و عبادات آنها، بلكه تشكر از آنان گوشه اى از نكوداشت غدير توسط خداوند تعالى است.

حضور فرشتگان در مجلس جشن فردوس اعلى و همچنين منبر رفتن جبرئيل مقابل بيت المعمور براى فرشتگان و استغفار براى شيعيان جلوه اى ديگر از بزرگداشت غدير به شمار مى رود.

ص: 7


1- . مانند آيه 67 سوره المائدة و اول سوره المعارج .

تعظيم و احترام پيامبران عليهم السلام و روزه گرفتن روز عيد غدير و سفارش امت ها به عيد گرفتن آن نمونه اى از عنايت آنها به غدير است.

پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم نيز سفارش به عيد گرفتن آن روز نموده و آن را عظيم ترين عيدها شمرده است.

گفتار و رفتار امامان معصوم عليهم السلام حاكى از احترام و تعظيم فوق العاده عيد

غدير است كه روايات اين نوشتار - قطره اى از اقيانوس بيكران فضائل غدير - شاهد اين مدعاست و سيره عملى آن بزرگواران نيز مؤيد همين معناست.(1)

مطلب به آنچه گذشت ختم نمى شود ، بلكه در قيامت نيز برترين انبيا و اوصيا و فرشتگان و بندگان صالح - كه درود خدا بر همه آنان باد - عيد غدير را مانند عروسى كه به حجله برده مى شود وارد بهشت مى نمايند !

ارزش شناخت غدير

1 . امام رضا عليه السلام فرمود: به خدا سوگند اگر مردم به فضيلت روز عيد غدير شناخت صحيح و كامل داشتند، فرشتگان هر روز ده مرتبه با آنان مصافحه مى كردند !(2)

ص: 8


1- . شايان ذكر است كه مذاكره فضائل عيد غدير نزد راويان حديث نيز از اهميت ويژه اى برخودار بوده است تا جايى كه محمد بن عبداللّه - كه روايات شماره : 1 ، 12 ، 18 ، 72 ، 76 را از بزنطى نقل كرده - مى گويد : من با دو نفر از راويان حديث بيش از پنجاه بار نزد احمد بن ابى نصر بزنطى رفتيم و اين مطالب را كه از امام رضا عليه السلام نقل نمود از او شنيديم .
2- . تهذيب 6/24 ، اقبال 2/269 - 270 چاپ سنگى : 468 ، فرحة الغرى 132 - 133 ، بحار 94/118 - 119 و رجوع شود به مصباح المتهجد 737 ، مناقب 2/243، مصباح الزائر 153 ، وسائل 14/388 - 389، بحار 8/182 - 183 و 37/163 - 164 .

برترين عيد امت

2 . امام صادق به نقل از پدران بزرگوارش عليهم السلام از رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلمفرمود: برترين عيد امت من عيد غدير خم است، روزى كه خداوند دستور داد تا برادرم على بن ابى طالب عليهماالسلام را به عنوان پرچم براى امت نصب كنم تا پس از من به واسطه او هدايت شوند. روزى كه خدا دين را كامل و نعمتش را بر امت من تمام و اسلام را به عنوان دين آنها پسنديد.

سپس پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم فرمود: مردم! على از من است و من از اويم، آفرينش او از گِل و طينت من بوده است، او پس از من امام و پيشواى خلايق است، هر گاه در تشخيص سنّت من اختلافى پيش آيد او بيانگر حقيقت است.

او اميرمؤمنان، پيشواى روسفيدان، سرور مؤمنان، بهترين اوصيا، همسر بانوى بانوان جهانيان و پدر امامان هدايت است.

مردم! كسى كه على را دوست بدارد من او را دوست دارم و هر كس كينه على را داشته باشد مبغوض من است.

هر كس با على پيوند داشته باشد من با او پيوند دارم و هر كس از او بريده باشد من نيز از او بريده ام.

هر كس به على جفا كند من جفاى او را پاسخ دهم و هر كس موالات او را داشته باشد من با او دوستى و رفاقت دارم.

ص: 9

هر كس با على دشمنى نمايد من با او دشمنى مى نمايم.

مردم! من شهر حكمتم و على بن ابى طالب دروازه آن و نمى شود وارد شهر شد مگر از دروازه.

دروغ مى گويد كسى كه خيال كند مرا دوست دارد و كينه على را داشته باشد.

مردم! سوگند به خدايى كه مرا به پيامبرى مبعوث كرد و بر همه برگزيد، من على را به عنوان پرچم هدايت بر امتم در زمين نصب نكردم مگر پس از آنكه خداى تعالى او را در آسمان ها معرفى كرد، و ولايتش را بر فرشتگان واجب نمود.(1)

3 . راويان متعدّد از امام صادق عليه السلام نقل كرده اند كه فرمود: روز غدير بهترين و برترين عيدهاست.(2)

4 . از امام صادق عليه السلام پرسيدند : آيا مسلمانان غير از فطر و قربان و جمعه عيد ديگرى هم دارند؟ حضرت فرمود: آرى، عيدى كه از همه اينها عظيم تر است . روزى كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم ولايت اميرمؤمنان عليه السلام را بر همه مردم از زن و مرد لازم گردانيد.

ص: 10


1- . امالى شيخ صدوق 188، التحصين ابن طاووس 550 ، بشارة المصطفى صلى الله عليه و آله وسلم 49 - 50 ، روضة الواعظين 102 - 103 ، بحار 37/109. بخش نخست روايت در اقبال 2/264 چاپ سنگى : 466 و بحار 94/110 نيز نقل شده است .
2- . خصال 394 ، روضة الواعظين 392 ، بحار 56/27 و 86/268 و 94 / 110، وسائل 7/381 .

راوى پرسيد: چه روزى بود؟... حضرت فرمود: روز هجدهم ذى الحجه.(1)

5 . حسن بن راشد به امام صادق عليه السلام عرض كرد: فدايت شوم: آيا مسلمانان غير از عيد فطر و قربان عيد ديگرى هم دارند؟ حضرت فرمود: آرى، عظيم ترين و شريف ترين عيدها.

راوى پرسيد: آن كدام عيد است؟ حضرت فرمود: روزى كه اميرمؤمنان عليه السلام به عنوان پرچم (هدايت) براى مردم نصب شد.

باز پرسيد: فدايت شوم! چه روزى بود؟... حضرت فرمود: روز هجدهم ذى الحجه.(2)

6 . مفضل از امام صادق عليه السلام پرسيد: مسلمانان چند عيد دارند؟ حضرت فرمود: چهار عيد.

او گفت: عيد فطر و عيد قربان و جمعه را مى دانم [ولى چهارمى كدام است؟] حضرت فرمود: چهارمى از همه عظمتش بيشتر و در شرافت از آنها برتر است، روز هجدهم ذى الحجه كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلماميرمؤمنان عليه السلام را به عنوان پرچم هدايت براى مردم نصب كرد.(3)

ص: 11


1- . ثواب الاعمال 74 - 75 ، بشاره المصطفى صلى الله عليه و آله وسلم 371 ، بحار 94 / 112 ، وسائل 10 / 442 - 443 .
2- . مصباح المتهجد 736 - 737، كافى 4/148 - 149 ، ثواب الاعمال 74 ، فقيه 2/90، تهذيب 4/305، بشاره المصطفى صلى الله عليه و آله وسلم 363 - 364، بحار 37/172 و 94/111، وسائل 10/440 - 441 ، و رجوع شود به العدد القوية 168، بحار 95/322 .
3- . خصال 264 ، بحار 94 / 111، وسائل 10/443 .

7 . زياد بن محمد از امام صادق عليه السلام پرسيد: آيا مسلمانان غير از جمعه و فطر و قربان عيدى دارند؟ حضرت پاسخ داد: آرى، روزى كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم اميرمؤمنان عليه السلام را بر جانشينى خويش نصب فرمود.

او پرسيد: آن روز چه روزى است؟ حضرت فرمود: هجدهم ذى الحجة.(1)

8 . فرات به امام صادق عليه السلام گفت: فدايت شوم ؛ آيا مسلمانان را عيدى جز فطر و قربان و جمعه و عرفه هست؟ حضرت فرمود: آرى، عيدى كه نزد خداوند مقام و منزلتش از همه برتر، عظيم تر و شريف تر است.

روزى كه خدا دين را كامل كرده و بر پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم آيه شريفه : (الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الاْءِسْلاَمَ دِيناً) . [المائدة (5) : 3] را نازل فرمود.

فرات پرسيد: آن روز كدامين روز است؟ حضرت فرمود: پيامبران بنى اسرائيل هنگامى كه وصى و جانشين خويش را تعيين مى كردند، آن روز را عيد قرار مى دادند. عيدى كه گفتم روزى است كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم على عليه السلامرا به عنوان پرچم هدايت براى مردم نصب فرمود و آن روز درباره على عليه السلامنازل شد آنچه نازل شد، آن روز دين كامل و نعمت بر مؤمنان تمام گرديد ... .(2)

ص: 12


1- . مصباح المتهجد 736، مصباح كفعمى 688، البلد الامين 263 ، وسائل 10 / 443، جامع احاديث الشيعة 9 / 419 .
2- . تفسير فرات كوفى 117 - 118 ، بحار 37 / 169 - 170 ، عوالم 15/ 210، و رجوع شود به مستدرك 6/278.

9 . عبدالرحمن بن سالم گويد: پدرم از امام صادق عليه السلام پرسيد: آيا مسلمانان غير از جمعه و قربان و فطر عيد ديگرى هم دارند؟ حضرت فرمود: آرى، عيدى كه از همه اينها حرمتش بيشتر است.

پدرم پرسيد: فدايت گردم! كدامين عيد؟ حضرت فرمود: روزى كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم اميرمؤمنان را بر جانشينى خويش نصب كرد و فرمود: «هر كس من مولاى او هستم، على مولاى اوست».

باز پرسيد: كدامين روز [از ايام هفته] بوده؟ حضرت فرمود: به آن چه كار دارى؟! روزهاى هفته با تغيير سال تغيير مى كند، روز هجدهم ذى الحجه.(1)

10 . در دعاى روز عيد غدير - به روايت شيخ مفيد قدس سره - مى گوييم : بارالها! همان گونه كه اين روز را بزرگ ترين عيد خويش قرار دادى، آن را در آسمان «عهد بسته شده» و در زمين «پيمان گرفته شده» و «اجتماع مورد سؤال»(2) ناميدى ، بر محمد و خاندانش درود فرست و چشم ما را به آن روشن نما، امور پراكنده ما را به آن سامان بخش، و ما را پس از هدايت گمراه مساز ، و ما را از سپاس گزاران بر نعمت هايت قرار ده ، اى مهربان ترين مهربان ها.(3)

ص: 13


1- . كافى 4 / 149 ، اقبال 2 / 263 چاپ سنگى : 465 ، بحار 37 / 172 ، وسائل 10/440 ، جامع احاديث الشيعة 9 / 419 .
2- . اشاره به اجتماع مردم نزد پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم در غدير است كه در قيامت مورد بازخواست قرار مى گيرد .
3- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 79 .

11 . امام صادق عليه السلام در ضمن روايتى فرمود: فرمود: شايد فكر كنى خدا روزى را محترم تر از عيد غدير قرار داده ؟! نه به خدا، نه به خدا، نه به خدا.(1)

شهرت آسمانى يا عيد فرشتگان

12 . احمد بن ابى نصر بزنطى گويد: نزد امام رضا عليه السلام بوديم، مجلس پر از جمعيت بود، صحبت از فضيلت روز عيد غدير پيش آمد و بعضى از مردم آن را انكار كردند. حضرت ثامن الحجج از پدرش از جدّ بزرگوارش عليهم السلام نقل فرمود كه : روز غدير در آسمان ها مشهورتر است تا زمين! در فردوس اعلى قصرى است ساختارش خشتى از نقره و خشتى از طلا. در آن صدهزار گنبد ياقوت سرخ و صدهزار خيمه ياقوت سبز وجود دارد. كف پوش آن كاخ مشك و عنبر است. در آن چهار نهر جارى است: شراب (طهور)، آب، شير و عسل. اطراف آن را درختان ميوه دار از همه انواعش پر كرده است. پرندگانى بر آن هستند كه بدنشان از لؤلؤ و بالشان از ياقوت است و به نغمه ها و صوت هاى گوناگون مترنّم هستند.

روز عيد غدير آسمانيان وارد آن قصر شده و به تسبيح و تقديس و تهليل پروردگار مى پردازند. پرندگان مزبور به پرواز درآيند و در آن آب ها رفته سپس خود را به آن مشك و عنبر آغشته و آن را بر فرشتگان بيفشانند.

ص: 14


1- . رجوع شود به مزار شيخ مفيد 90 - 95 ، تهذيب 3/143 - 147 ، مزار ابن مشهدى 286 - 291 ، اقبال 2/282 - 289 چاپ سنگى : 476 - 481 ، مصباح الزائر 167 ، العدد القوية 166 - 167 ، مصباح شيخ كفعمى 412 ، 681، البلد الامين 165 - 166، 259 - 261 ، 263 ، بحار 95/302 - 307 ، 321، وسائل 3/238 و 8/89 - 90، مستدرك 6/274 - 275 (با قدرى اختلاف و زياده و نقصان) .

فرشتگان در آن روز نثار حضرت فاطمه عليهاالسلام(1) را به يكديگر هديه مى دهند.

پايان آن روز ندا آيد : به جايگاه و رتبه خويش باز گرديد كه به احترام پيامبر و اميرمؤمنان صلوات اللّه عليهماوآلهما تا چنين روزى در سال آينده از خطا و لغزش محفوظ خواهيد بود.(2)

احترام پيامبران عليهم السلام به عيد غدير

13 . امام صادق عليه السلام فرمود: عيد غدير، بزرگ ترين عيد خداست، خدا هيچ پيامبرى را مبعوث نكرده مگر آنكه اين روز را عيد قرار داده و احترام آن را نگه داشته است.

نام اين روز در آسمان «عهد معهود» و در زمين «روز پيمان گرفته شده و جمع مشهود» است .(3)

14 . صفوان بن يحيى(4) گويد: امام صادق عليه السلام فرمود: هجدهم ذى الحجه بزرگ ترين عيد خداست، خورشيد بر روزى برتر از آن نتابيده است . و آن روز روزى است كه خدا دينش را بر خلائق كامل و نعمتش را بر آنها تمام گردانيد و اسلام را به عنوان دين آنها پسنديد. خدا هيچ پيامبرى را مبعوث

ص: 15


1- . يعنى درّ و ياقوت و لؤلؤ و گوهرهايى كه هنگام تزويج آن حضرت در آسمان از درخت طوبى باريد . رجوع شود به عوالم 11 / 1 / 463 - 466.
2- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 1 .
3- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 11 .
4- . ظاهرا در سند سقطى رخ داده است ؛ چون صفوان بدون واسطه از امام صادق عليه السلام نقل نمى كند .

نكرد مگر آنكه جانشين خويش را در چنين روزى نصب نمود .(1)

15 . امام رضا عليه السلام فرمود : در روز عيد غدير آيه شريفه : (الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الاْءِسْلاَمَ دِيناً). [المائدة (5) : 3 ]نازل گشت.

خداوند هيچ پيامبرى را مبعوث نكرد مگر آنكه روز مبعثش را مانند روز غدير قرار داد، و حرمت غدير را شناخت به اينكه وصى و جانشين خويش را در آن روز نصب نمود.(2)

عرضه ولايت بر جميع اشيا

16 . امام رضا عليه السلام فرمود : خداوند تعالى روز عيد غدير ولايت را بر اهل آسمان ها عرضه داشت، اهل آسمان هفتم به آن سبقت گرفتند؛ لذا آن را به عرش زينت داد. سپس اهل آسمان چهارم به آن سبقت گرفتند، آن را به بيت المعمور آراست و پس از آن آسمان دنيا ولايت را پذيرفت لذا آن را به ستارگان تزيين نمود.

پس از آن خداوند ولايت را بر زمين ها عرضه داشت، مكه گوى سبقت را در پذيرفتن ربود؛ لذا آن را به كعبه آراست، سپس مدينه، پس آن را به پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم مزيّن نمود، و پس از آن كوفه، لذا آن را به اميرمؤمنان عليه السلام مفتخر كرد.

ص: 16


1- . امالى شجرى زيدى قرن پنجم 1/146 چاپ عالم الكتب ، بيروت .
2- . اقبال 2 / 260 - 263 چاپ سنگى : 464 - 465 ، كشف المهم 65 - 69 و رجوع شود به عوالم 15/222 - 225 .

خداوند ولايت را بر كوه ها [نيز] عرضه داشت، اولين كوه هايى كه به ولايت اعتراف نمود عقيق، فيروزه و ياقوت بود، لذا آن كوه ها معدن اين سنگ هاى قيمتى شده و از بقيه جواهرات برتر گرديدند. سپس كوه هاى ديگر به ولايت سبقت گرفتند و معدن طلا و نقره شدند و هر كدام كه آن را نپذيرفت چيز با ارزش و قابل عرضه ندارد.

روز غدير ولايت بر آب ها عرضه شد، هر يك پذيرفت گوارا ؛ و هر كدام انكار نمود شور و تلخ گرديد.

روز غدير ولايت بر گياهان و روييدنى ها عرضه شد، هر كدام پذيرفت شيرين و خوشمزه ؛ و هر كدام نپذيرفت تلخ گرديد.

سپس ولايت را بر پرندگان عرضه داشت، هر كدام پذيرفت نغمه خوان شد؛ و هر كدام انكار كرد گنگ شد مانند كسى كه لكنت زبان دارد.(1)

تجديد پيمان عالم ذرّ

17 . ابوهارون عبدى گويد: روز هجدهم ذى الحجه محضر مبارك امام صادق عليه السلامشرفياب شدم، حضرت روزه بود، [و درباره عظمت عيد غدير] فرمود: روز غدير روزى است كه خدا بر مؤمنان لازم دانسته كه به آن احترام عظيمى داشته باشند ؛ زيرا دين خود را كامل و نعمت را بر آنان تمام كرده است، عهد و پيمانى را كه در آفرينش اول [و عالم ذرّ] از آنان گرفته و آن موقف را از خاطرشان برده بود ؛ تجديد و آنها را موفق به پذيرفتن آن كرد و آنان را از اهل

ص: 17


1- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 15 .

جحود - كه ولايت را انكار كردند - قرار نداد.(1)

فضائل بيشمار

18 . امام رضا عليه السلام - در ضمن روايتى - فرمود: اگر از طولانى شدن كلام كراهت نداشتم ، از فضيلت روز عيد غدير و عطاى الهى براى كسانى كه به آن معرفت دارند، آن قدر بيان مى كردم كه به شمارش نيايد.(2)

ترفيع درجات

19 . حضرت ثامن الحجج از پدران بزرگوارش از اميرمؤمنان عليهم السلام نقل كرده كه در ضمن خطبه اى فرمود: روز غدير مقامى بس عظيم دارد، فرج و گشايش در

آن واقع شد، درجات و مراتب بالا رفت و حجت ها (و برهان ها) آشكار گشت .

غدير روز بيان و روشن شدن مقام خالص و ناب (ولايت) است . روز كامل شدن دين، روز پيمان معهود، روز شاهد و مشهود، روز معلوم شدن [وفاى به] پيمان از نفاق و انكار، روز بيان حقايق ايمان، روز دور شدن شيطان، روز برهان، روز جدايى (حق از باطل) كه آن را تكذيب مى كرديد. و روز ملأ اعلى است كه از آن روى گردان بوديد.

ص: 18


1- . اقبال 2/276 - 279 چاپ سنگى : 472 - 474 ، بحار 95 / 298 - 300 و رجوع شود به مصباح المتهجد 737 ، مصباح الزائر 167 ، وسائل 8/90 و 10/444، مستدرك 6/275 - 276 و 7/517 - 518 .
2- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 1 .

غدير روز ارشاد، روز آزمايش بندگان، روز راهنمايى به راهنمايان، روز كشف اسرار سينه ها و امور پنهان و روز نص و تصريح به نام خاصّان پروردگار است . غدير روز شيث، ادريس، يوشع و شمعون است .

غدير روز امن و امان، روز اظهار سرّ مصون و روز امتحان باطن افراد است. سپس حضرت مكرّر مى فرمود: امروز روز ... امروز روز ... (و اوصاف روز عيد غدير را بيان مى نمود) .(1)

روز مناره دين

20 . امام صادق عليه السلام خطاب به شيعيان و مواليان خويش فرمود: آيا مى دانيد چه روزى است كه خدا بدان بناى اسلام را مرتفع، مناره دين را آشكار و آن را عيد ما و مواليان و شيعيان ما قرار داده است؟

عرض كردند: خدا و پيامبر و فرزند پيامبر بهتر مى دانند، اى سرور ما آيا روز عيد فطر است؟ فرمود: نه. گفتند: آيا روز عيد قربان است؟ فرمود: نه، گرچه اين دو روز جليل و شريف است ولى روز مناره دين - روز هجدهم ذى الحجه - از هر دو در شرافت برتر است .

پس از آن حضرت به نقل واقعه غدير پرداختند .(2)

ص: 19


1- . مصباح المتهجد 752 - 758، مصباح الزائر 156 - 160 ، اقبال 2/254 - 260 چاپ سنگى : 461 - 464 ، مصباح شيخ كفعمى 695 - 701، بحار 94 / 112 - 118 و رجوع شود به مناقب 2/243 ، وسائل 10/444 - 445 ، بحار 37 / 164 ، عوالم 15/221 .
2- . اقبال 2/279 چاپ سنگى : 474 ، بحار 95 / 300 - 301 و رجوع شود به مستدرك 6/276 .

تأكيد بر ولايت غدير

21 . امام باقر عليه السلام فرمود: اسلام بر پنج پايه استوار است: نماز، زكات، روزه، حج و ولايت . به اندازه اى كه بر ولايت روز غدير تأكيد شده بر هيچ چيزى تأكيد نشده است.(1)

نوروز، عيد غدير شمسى!

22 . امام صادق عليه السلام فرمود: نوروز روزى است كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم در غدير خم از مردم بر ولايت اميرمؤمنان عليه السلام پيمان گرفت و مردم بدان اقرار نمودند، پس خوشا به حال كسى كه بر ولايت ثابت ماند و واى بر كسى كه پيمان شكست!

نوروز روزى است كه قائم ما در آن ظهور نمايد... هيچ نوروزى نمى رسد مگر آنكه ما انتظار فرج را داريم. نوروز از ايام ما و شيعيان ماست، ايرانيان بر آن محافظت نمود و شما آن را فراموش كرديد!(2)

23 . بنابر روايتى ديگر به معلّى بن خنيس فرمود: نوروز روزى است كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلمبه اصحاب خويش دستور داد كه با على عليه السلام به عنوان «اميرالمؤمنين»

بيعت نمايند ... .

ص: 20


1- . كافى 2 / 21 ، بحار 65 / 332 - 331 .
2- . رجوع شود به المهذب البارع 1 / 194، عوالي اللآلي 3 / 41 ، وسائل 8/173 ، بحار 37 / 108 و 56/119 ، حدائق 4 / 215 .

نوروز روز ظفر قائم ماست ... هيچ نوروزى نيست مگر آنكه ما منتظر وقوع فرج در آن هستيم ، آن روز از ايام ما و شيعيان ماست ، عجم آن را حفظ نمود و شما آن را ضايع نموديد !(1)

پنج عيد در غدير

24 . بنابر نقل ابن عباس واقعه غدير با پنج عيد مصادف شده بود: عيد جمعه، عيد غدير، عيد يهود، عيد نصارى و عيد مجوس. تا آن زمان شنيده نشده بود كه چنين اتفاقى رُخ داده باشد.(2)

آخرين فريضه

25 . امام باقر عليه السلام فرمود: فرائض و دستورات الهى يكى پس از ديگرى نازل مى شد، ولايت آخرين فريضه بود، خداوند آيه شريفه (الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ

وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الاْءِسْلاَمَ دِيناً) . [المائدة (5) : 3] را نازل نمود،

يعنى من پس از ولايت فريضه ديگرى ندارم كه بر شما نازل نمايم.(3)

ص: 21


1- . رجوع شود به بحار 56 /92 ، مستدرك 6 / 353 ، جامع احاديث الشيعة 7 / 423 .
2- . مناقب 2 / 227 ، بحار 37 / 156 .
3- . رجوع شود به كافى 1/289 ، تفسير عياشى 1 / 293 ، دعائم الإسلام 1/15 ، بحار 37 / 138. سيوطى از ابن عباس و سدى در تفسير آيه : الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الاْءِسْلاَمَ دِيناً . [المائدة (5) : 3] نقل كرده كه پس از نزول اين آيه ديگر هيچ حلال و حرامى از جانب خدا نازل نشد . رجوع شود به : الدر المنثور 2 / 257، 259.

روز پذيرفته شدن اعمال

26 . حضرت ثامن الائمه عليه السلام فرمود: عيد غدير روز پذيرفته شدن اعمال شيعيان و دوستان اهل بيت عليهم السلام است و روزى است كه خدا اعمال مخالفين را (مانند) گرد و غبار پراكنده و نابود مى سازد.(1)

طلب آمرزش جبرئيل عليه السلام براى محبّين و شيعيان

27 . امام رضا عليه السلام فرمود : عيد غدير روزى است كه جبرئيل عليه السلام به امر خدا كرسى كرامت الهى را برابر بيت المعمور نصب كرده و بر آن بالا مى رود، فرشتگانِ همه آسمان ها گرد او جمع مى شوند و او مدح و ثناى پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم گفته و براى شيعيان و دوستان اميرمؤمنان و ائمه عليهم السلام طلب آمرزش مى نمايد.(2)

گذشت از لغزش شيعيان

28 . امام رضا عليه السلام فرمود : عيد غدير روزى است كه خداوند فرمان دهد به فرشتگانى كه مأمور نوشتن اعمال هستند كه به احترام پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم، اميرمؤمنان

و ائمه عليهم السلام تا سه روز قلم از دوستان و شيعيان اهل بيت عليهم السلام برداشته و از خطا و

لغزش آنان چشم پوشى شود.(3)

ص: 22


1- . اشاره به آيه شريفه : (وَقَدِمْنَا إِلَى مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاءً مَّنثُوراً) الفرقان (25) : 23. رجوع شود به مصادر روايت شماره 15 .
2- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 15 .
3- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 15 .

غدير عيد اهل بيت عليهم السلام

29 . امام رضا عليه السلام فرمود : عيد غدير روزى است كه خدا براى پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم و خاندانش و كسانى كه مورد رحمت او واقع شده اند،(1) قرار داده است .(2)

مثل فرشته ها

30 . امام رضا عليه السلام فرمود : مؤمنين در پذيرفتن ولايت اميرمؤمنان عليه السلام در غدير خم مانند فرشتگان هستند كه بر آدم سجده نمودند و هر كس ولايت اميرمؤمنان عليه السلام را در غدير انكار كرد شبيه ابليس است !(3)

شيون ابليس و خشم شياطين

شيون، ناله و فرياد ابليس و خشم شياطين در روز غدير حاكى از عظمت، اهميت و ارزش آن است؛ آن روز آن قدر مهم بوده كه شيطان را به ستوه آورده، و تاب و توانش را برده است.

31 . امام صادق به نقل از امام باقر عليهماالسلام فرمود: دشمن خدا ابليس چهار مرتبه (از فرط ناراحتى) ناله و فرياد كرد: روزى كه لعن (و از درگاه الهى رانده) شد، روزى كه به زمين فرستاده شد، روز مبعث كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم به رسالت برانگيخته

شد، و روز عيد غدير (كه اميرمؤمنان صلى الله عليه و آله وسلم بر خلافت نصب شد).(4)

ص: 23


1- . و بنابر نسخه ديگر : ارحام و بستگانش .
2- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 15 .
3- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 15 .
4- . قرب الاسناد 10 / 9 ، بحار 37 / 121 و 60/241 .

32 . امام صادق عليه السلام - پس از اشاره به قضيه غدير و نصب اميرمؤمنان بر خلافت و كلمات نورانى پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم در آن روز - فرمود: آن گاه ابليس فريادى كشيد، شياطين گرد او جمع شدند و گفتند: سرور ما! چرا داد و فرياد مى كنى؟! گفت: واى بر شما! امروز مثل روز عيسى است! به خدا سوگند مردم را از ولايت على گمراه خواهم كرد.

سپس امام صادق عليه السلام فرمود: آيه شريفه نازل شد كه (وَلَقَدْ صَدَّقَ عَلَيْهِمْ إِبْلِيسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلاَّ فَرِيقاً مِنَ الْمُؤْمِنينَ) [سبأ (34) : 20] . اين آيه حاكى از آن است كه جز گروهى (اندك) از مؤمنان همگى از شيطان پيروى نمودند.

حضرت فرمود : بار ديگر ابليس فريادى كشيد، شياطين باز گشته و پرسيدند: سرور ما! اين فرياد دوم براى چه بود؟! گفت: واى بر شما، خدا كلام مرا در قرآن بازگو كرد. سپس سر به سوى آسمان بلند نمود و خطاب به خداوند گفت: به عزّت و جلالت سوگند آن گروه را نيز به بقيه (گمراهان) ملحق كنم. پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم فرمود: به نام خداى رحمان و رحيم، تو بر بندگان من سلطه اى ندارى.

ديگر بار ابليس فريادى كشيد و باز شياطين نزد او باز گشته و پرسيدند: اى سرور ما! اين فرياد سوم ديگر چيست؟! گفت: (از شدّت ناراحتى) از اصحاب على. (سپس گفت:) پروردگارا! به عزّت و جلالت سوگند گناهان را برايشان جلوه دهم تا آنان را نزد تو مبغوض گردانم.

امام صادق عليه السلام پس از نقل اين مطلب سوگند ياد نمود كه: تعداد شياطين و ابليس ها بر مؤمنين بيش از تعداد زنبورهايى است كه بر گوشت جمع

ص: 24

مى شوند ولى مؤمن از كوه سخت تر و محكم تر است، با تيشه مى شود از كوه تراشيد و سنگ جدا كرد ولى از دين مؤمن با هيچ وسيله اى نمى شود كاست.(1)

33 . امام باقر عليه السلام در ضمن روايتى فرمود : هنگامى كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم دست اميرمؤمنان عليه السلام را در غدير گرفت و فرمود: «من كنت مولاه فعلي مولاه»، شياطين (از فرط ناراحتى) بر سر خود خاك مى ريختند.

سپس حضرت نقل كرد كه شيطان آنها را دلدارى داده و گفت : اطرافيان پيامبر به من قولى داده اند و هرگز خلاف وعده نمى كنند !(2)

34 . آن حضرت در روايتى ديگر فرمود : هنگامى كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم دست مبارك اميرمؤمنان عليه السلام را در غدير گرفت، ابليس بين لشكريانش فريادى كشيد كه همه آنها از خشكى و دريا جمع شده، نزد او آمده، او را سرور خطاب كرده و از او پرسيدند: ما فريادى وحشتناك تر از اين فريادت نشنيده بوديم! چه بلايى بر سرت آمده؟! گفت: اين پيغمبر كارى كرد كه اگر تمام شود ديگر كسى معصيت خدا نخواهد كرد.

شياطين او را سرور خطاب كرده، به او گفتند: تو كسى هستى كه با آدم آن رفتار را داشتى (و باعث اخراج او از بهشت شدى)!

ص: 25


1- . تفسير عياشى 2 / 301 ، بحار 37 / 165 - 164 و 60 / 256 ، نورالثقلين 3/185 .
2- . رجوع شود به تفسير قمى 2 / 201 ، تأويل الآيات 2/474 ، بحار 37 /120، 169 و 60 / 185 ، عوالم 15 / 125 - 126 .

پس از آن هنگامى كه منافقين گفتند: پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم از روى هوا و هوس على را به جانشينى انتخاب كرده و در گفت وگوى اولى و دومى يكى به ديگرى گفت: نمى بينى كه چشمانش مانند ديوانگان در چرخش است؟! ابليس از خوشحالى فريادى كشيد، دوستانش جمع شدند، به آنها گفت: مى دانيد كه من با آدم چه كردم ؟! آدم پيمان شكست ولى به خدا كافر نشد، ولى اينها پيمان شكستند و به پيامبر كافر شدند.(1)

غدير در قيامت

35 . امام صادق عليه السلام فرمود: هنگامى كه قيامت بر پا شود چهار روز را - مانند عروسى كه به سراپرده اش برده مى شود - نزد خدا مى برند : روز فطر، روز قربان،

روز جمعه ، روز غدير خم . غدير خم بين آن سه روز مانند ماه است بين ستارگان .

خداى عزّوجلّ فرشتگان مقرّب را با بزرگشان جبرئيل عليه السلام، پيامبران مرسل

را با سيّدشان (سيد المرسلين) حضرت محمّد صلى الله عليه و آله وسلم، جانشينان منتجب

(و برگزيده) را با سرورشان (سيد الاوصياء) اميرمؤمنان عليه السلام و بندگان صالح و شايسته را با آقايان آنان سلمان و ابوذر و مقداد و عمّار موكّل نمايد تا روز غدير را وارد بهشت نمايند .(2)

ص: 26


1- . كافى 8/344 - 345، تأويل الآيات 2/474 - 476 ، بحار 28/256 - 257، نورالثقلين 4/333 - 334.
2- . اقبال 2/264 - 265 چاپ سنگى : 466 و رجوع شود به العدد القوية 168 - 169 ، بحار 95 / 323، وسائل 10/445 - 446. قريب همين روايت با قدرى اختلاف و نقص در ضمن روايتى طولانى از امام رضا عليه السلام نقل شده رجوع شود به مصادر روايت 15 .

سرافرازى شيعه به كرامت الهى در غدير

يكى از نكاتى كه در دعاهاى روز عيد غدير مكرر به چشم مى خورد و توجه انسان را جلب مى نمايد، عباراتى است حاكى از لطف، جود، كرم، احسان، منت و تفضّل خداوند تعالى بر شيعيان و دوستان اهل بيت عليهم السلام كه با معرفت و پذيرفتن ولايت غدير آنان را سرافراز و مفتخر نموده و به آنان شرافت بخشيده است و لذا بايد بر آن نعمت بزرگ خداى را شكرگزار باشند .

توجه شمارا به چند فراز از ادعيه روز غدير جلب مى نماييم :

36 . الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي عَرَّفَنَا فَضْلَ هَذَا الْيَوْمِ ، وَبَصَّرَنَا حُرْمَتَهُ ، وَكَرَّمَنَا بِهِ ، وَشَرَّفَنَا بِمَعْرِفَتِهِ ، وَهَدَانَا بِنُورِهِ .(1)

يعنى : سپاس خداى را كه معرفت اين روز را به ما عنايت فرمود و حرمت آن را به ما شناساند، و ما را به آن تكريم و احترام و به معرفت و شناخت آن سرافراز فرمود ، و به نور خويش هدايت فرمود .

37 . اللَّهُمَّ ... كَمَا كَانَ مِنْ شَأْنِكَ أَنْ تَفَضَّلْتَ عَلَيَّ بِأَنْ جَعَلْتَنِي مِنْ أَهْلِ إِجَابَتِكَ وَأَهْلِ دِينِكَ وَأَهْلِ دَعْوَتِكَ ، وَوَفَّقْتَنِي لِذَلِكَ فِي مُبْتَدَإِ خَلْقِي تَفَضُّلاً مِنْكَ وَكَرَما وَجُودا ، ثُمَّ أَرْدَفْتَ الْفَضْلَ فَضْلاً ، وَالْجُودَ جُودا ، وَالْكَرْمَ كَرَما رَأْفَةً مِنْكَ وَرَحْمَةً إِلَى أَنْ جَدَّدْتَ ذَلِكَ الْعَهْدَ لِي تَجْدِيدا بَعْدَ تَجْدِيدِكَ خَلْقِي ، وَكُنْتُ نَسْيا مَنْسِيّا نَاسِيا سَاهِيا غَافِلاً ، فَأَتْمَمْتَ نِعْمَتَكَ بِأَنْ ذَكَّرْتَنِي ذَلِكَ ، وَمَنَنْتَ بِهِ عَلَيَّ ، وَهَدَيْتَنِي لَهُ ... .

ص: 27


1- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 79 .

اللَّهُمَّ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَأَجَبْنَا دَاعِيَكَ بِمَنِّكَ فَلَكَ الْحَمْدُ ... .(1)

يعنى : خدايا به من احسان كردى كه مرا از اهل اجابت و پذيرفتن دعوت خويش و اهل دين و دعوتت قرار دادى، از روى احسان و جود و كرم در ابتداى آفرينش مرا چنين توفيقى دادى، سپس از روى مهربانى و محبت بر آن احسان، نيكى افزودى، و در كنار جود باز بخشش ديگر نمودى، و به آن كرم، سخاوت و بزرگوارى اضافه كردى تا آن پيمان را برايم تجديد نمودى ... پس نعمتت را بر من تمام كردى كه به من يادآورى نمودى و بر من منت گذاشتى كه مرا به آن هدايت كردى ... .

پروردگارا به لطف و احسان و منت تو داعى تو را لبيك گفتيم، پس تو راسپاس مى گوييم ... .

38 . اللَّهُمَّ إِنَّ هَذَا الْيَوْمَ شَرَّفْتَنَا فِيهِ بِوَلايَةِ وَلِيِّكَ عَلِيٍّ صلوات اللّه عليه .(2)

يعنى : خدايا اين روزى است كه ما را سرافراز كردى به ولايت ولىّ خودت على صلوات اللّه عليه .

39 . اللَّهُمَّ إِنَّا إِلَيْكَ نُوَجِّهُ وُجُوهَنَا فِي يَوْمِ عِيدِنَا الَّذِي شَرَّفْتَنَا فِيهِ بِوَلايَةِ مَوْلانَا أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ صلى اللّه عليه .(3)

ص: 28


1- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 53 .
2- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 8 .
3- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 8 .

يعنى : خدايا ما رو به سوى تو آورديم در اين روز عيدى كه ما را سرافراز كردى به ولايت مولاى ما اميرمؤمنان على صلى اللّه عليه .

40 . الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ كَمَا فَضَّلَنَا فِي دِينِهِ عَلَى مَنْ جَحَدَ وَعَنَدَ ، وَفِي نَعِيمِ الدُّنْيَا عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ عَمَدَ ، وَهَدَانَا بِمُحَمَّدٍ نَبِيِّهِ صلى اللّه عليه وآله ، وَشَرَّفَنَا بِوَصِيِّهِ وَخَلِيفَتِهِ فِي حَيَاتِهِ وَبَعْدَ مَمَاتِهِ أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ صلى اللّه عليه .(1)

يعنى : خداى عالميان را سپاس كه ... ما را سرافراز نمود و شرافت بخشيد به واسطه وصىّ و جانشين هميشگى پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم - در حياتش و پس از آن - اميرمؤمنان عليه السلام.

ص: 29


1- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 8 .

ص: 30

بخش دوم: سنن و آداب عيد غدير

اشاره

پيشوايان معصوم عليهم السلام اهتمام بر زنده نگه داشتن اين عيد عظيم داشته و در اين راستا تأكيد بر رعايت آداب، سنن، عبادات، رسوم و مراسم روز غدير كرده اند و با بيان پاداش و ثواب فراوان بر هر يك از آن اعمال ارزش و اهميت آن را به ما فهمانده اند.

مواردى از سيره عملى آن بزرگواران نيز جلوه اى از بزرگداشت و نكوداشت عيد غدير است، مانند: زيارت اميرمؤمنان عليه السلام در روز غدير، روزه گرفتن، اطعام ظهر غدير، افطارى دادن شام غدير، هديه دادن و يا هديه فرستادن براى اهل ايمان، تغيير اوضاع منزل و اطرافيان .

آداب روز عيد غدير در كلام صاحب غدير

41 . حضرت ثامن الحجج از پدران بزرگوارش از اميرمؤمنان عليهم السلام نقل كرده كه آن حضرت - در بيان آداب روز عيد غدير - فرمود: بر خانواده خويش توسعه دهيد، به برادران دينى احسان نماييد، شكر خدا را بر آنچه به شما ارزانى داشته به جاى آوريد، گِرد يكديگر جمع شويد (از همديگر ديدار كرده و عيد بگيريد) تا خداوند امور پراكنده شما را سامان بخشد.

ص: 31

به يكديگر نيكى كنيد تا خداوند بين شما اُنس و الفت برقرار سازد، از نعمت الهى كه به شما عنايت كرده يكديگر را بهره مند سازيد ، چنانكه خداوند شما را پاداشى چند برابر از اعياد قبل و بعد - (كه اين پاداش عظيم) جز در چنين روزى (به شما نرسد) - عطا مى نمايد .

نيكى كردن در اين روز باعث زياد شدن ثروت و طولانى شدن عمر است. مهربانى كردن به همديگر رحمت و رأفت خدا را به انسان جلب مى كند. تا آنجا كه مى توانيد از فضل الهى بر برادران دينى و خانواده خويش جود و بخشش داشته باشيد.

هنگام ملاقات و برخورد با يكديگر اظهار سرور و خوشحالى نماييد، و خدا را شكر كنيد بر نعمتى كه به شما ارزانى داشته (از ولايت اهل بيت عليهم السلام) .

به كسانى كه چشم اميد به شما دوخته اند خير بيشترى مبذول داريد، در خوراك با ضعيفان - به قدر امكان و توان - مساوات داشته باشيد .

(بدانيد كه) يك درهم خرج كردن روز عيد غدير برابر با دويست هزار درهم در اوقات ديگر است و خداوند بيشتر از آن را هم عنايت مى كند.

خدا مردم را به روزه اين روز دعوت كرده و پاداش عظيمى براى آن قرار داده به نحوى كه اگر براى بنده اى ممكن بود از اول دنيا تا انقراض آن روزها روزه بگيرد و شب ها نماز بگزارد پاداش آن به روزه با اخلاص عيد غدير نمى رسيد !

ص: 32

هر كس نياز برادر دينى اش را - قبل از اظهار و درخواست او - برآورده سازد و با ميل و رغبت به او احسان و نيكى نمايد، پاداش روزه روز غدير و شب زنده دارى شب آن را خواهد داشت.

هر كس شب آن (شام عيد غدير) مؤمنى را افطارى دهد مانند آن است كه ده «فئام» را افطارى داده است. كسى پرسيد: يا اميرالمؤمنين! «فئام» يعنى چه؟ حضرت فرمود: فئام يعنى صدهزار پيغمبر و صدّيق و شهيد (يعنى براى افطارى يك نفر پاداش افطار يك ميليون پيغمبر و صدّيق و شهيد دارد) پس اگر كسى گروهى از زنان و مردان با ايمان را افطارى دهد چه پاداشى دارد؟! من ضامنم كه خداى تعالى او را از كفر و فقر امان دهد.

اگر كسى در آن روز و شب يا پس از آن تا عيد غدير سال آينده بميرد - بدون آنكه مرتكب گناه كبيره اى شده باشد - پاداش او بر خداست.

من ضامنم كه هر كس قرض بگيرد و به برادران دينى كمك نمايد، اگر زنده بماند خدا قرضش را ادا كند و اگر بميرد از دوشش بردارد (يعنى خدا كارى كند كه بدهى او پرداخت شود) .

هنگامى كه به يكديگر مى رسيد سلام و مصافحه نماييد، و يكديگر را در اين روز از نعمت ها بهره مند سازيد .(1)

ص: 33


1- . تعبير روايت (وتهانوؤ النعمة [بالنعمة] في هذا اليوم) است گرچه به قرينه سلام و مصافحه احتمال دارد كه مراد آن باشد : (نعمت اين روز - يعنى ولايت - را به يكديگر تبريك گوييد) ولى در كتب لغت براى ماده «هنأ» در باب تفاعل چنين معنايى پيدا نكرديم .

آنچه گفتم حاضرين به غايبين برسانند (و باز تأكيد مى كنم كه) ثروتمندان از نيازمندان و توانگران از ناتوانان دستگيرى نمايند. دستور پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم به من اين چنين بود.

سپس حضرت نماز جمعه را به جاى آورده و با فرزندان و شيعيان براى صرف نهار به منزل امام مجتبى عليه السلام رفتند. پس از صرف غذا هر كدام از آنان با هديه اى (از حضرت) نزد خانواده خود باز گشتند.(1)

تعظيم عيد غدير براى مخالفت با مخالفين

42 . امام صادق عليه السلام فرمود: مؤمن بايد صبح روز عيد غدير اول روز غسل كرده، سپس نظيف ترين و فاخرترين لباس را پوشيده، در حدّ توان (بهترين) عطر و بوى خوش را استعمال نمايد و اين دعا را بخواند:

اللَّهُمَّ إِنَّ هَذَا الْيَوْمَ شَرَّفْتَنَا فِيهِ بِوَلايَةِ وَلِيِّكَ عَلِيٍّ صلوات اللّه عليه ، وَجَعَلْتَهُ أَمِيرَالْمُؤمِنِينَ ، وَأَمَرْتَنَا بِمُوَالاتِهِ وَطَاعَتِهِ ، وَأَنْ نَتَمَسَّكَ بِمَا يُقَرِّبُنَا إِلَيْكَ وَيُزْلِفُنَا لَدَيْكَ أَمْرُهُ وَنَهْيُهُ .

اللَّهُمَّ قَدْ قَبِلْنَا أَمْرَكَ وَنَهْيَكَ ، وَسَمِعْنَا وَأَطَعْنَا لِنَبِيِّكَ ، وَسَلَّمْنَا ، وَرَضِينَا ، فَنَحْنُ مَوَالِي عَلِيٍّ صلى اللّه عليه وَأَوْلِيَاؤهُ ، كَمَا أَمَرْتَ نُوَالِيهِ وَنُعَادِي مَنْ يُعَادِيهِ ، وَنَبْرَأُ مِمَّنْ تَبَرَّأَ مِنْهُ ، وَنُبْغِضُ مَنْ أَبْغَضَهُ ، وَنُحِبُّ مَنْ أَحَبَّهُ ، وَعَلِيٌّ صلى اللّه عليه مَوْلانَا كَمَا قُلْتَ ، وَإِمَامُنَا بَعْدَ نَبِيِّنَا صلى اللّه عليه وآله كَمَا أَمَرْتَ .

ص: 34


1- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 19 .

هنگام ظهر با آرامش، وقار، محترمانه و در عين حال با تواضع در مجلس خويش نشسته و مى گويد:

الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ كَمَا فَضَّلَنَا فِي دِينِهِ عَلَى مَنْ جَحَدَ وَعَنَدَ ، وَفِي نَعِيمِ الدُّنْيَا عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ عَمَدَ ، وَهَدَانَا بِمُحَمَّدٍ نَبِيِّهِ صلى اللّه عليه وآله ، وَشَرَّفَنَا بِوَصِيِّهِ وَخَلِيفَتِهِ فِي حَيَاتِهِ وَبَعْدَ مَمَاتِهِ أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ صلى اللّه عليه .

اللَّهُمَّ إِنَّ مُحَمَّدا صلى اللّه عليه وآله نَبِيُّنَا كَمَا أَمَرْتَ ، وَعَلِيّا صلى اللّه عليه مَوْلانَا كَمَا أَقَمْتَ ، وَنَحْنُ مَوَالِيهِ وَأَوْلِيَاؤهُ .

سپس براى سپاسگزارى و شكرگزارى خداوند دو ركعت نماز به جاى مى آورد كه در ركعت اول پس از حمد سوره قدر و توحيد را قرائت نموده و پس از نماز به سجده رفته و در سجده مى گويد:

اللَّهُمَّ إِنَّا إِلَيْكَ نُوَجِّهُ وُجُوهَنَا فِي يَوْمِ عِيدِنَا الَّذِي شَرَّفْتَنَا فِيهِ بِوَلايَةِ مَوْلانَا أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ صلى اللّه عليه ، عَلَيْكَ نَتَوَكَّلُ ، وَبِكَ نَسْتَعِينُ فِي أُمُورِنَا .

اللَّهُمَّ لَكَ سَجَدَتْ وُجُوهُنَا وَأَشْعَارُنَا وَأَبْشَارُنَا وَجُلُودُنَا وَعُرُوقُنَا وَأَعْظُمُنَا وَأَعْصَابُنَا وَلُحُومُنَا وَدِمَاؤنَا .

اللَّهُمَّ إِيَّاكَ نَعْبُدُ ، وَلَكَ نَخْضَعُ ، وَلَكَ نَسْجُدُ عَلَى مِلَّةِ إِبْرَاهِيمَ ، وَدِينِ مُحَمَّدٍ ، وَوَلايَةِ عَلِيٍّ صلواتك عليهم أجمعين ، حُنَفَاءَ مُسْلِمِينَ ، وَمَا نَحْنُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ، وَلا مِنَ الْجَاحِدِينَ.

اللَّهُمَّ الْعَنِ الْجَاحِدِينَ الْمُعَانِدِينَ الْمُخَالِفِينَ لأَمْرِكَ وَأَمْرِ رَسُولِكَ صلى اللّه عليه وآله .

اللَّهُمَّ الْعَنِ الْمُبْغِضِينَ لَهُمْ لَعْنا كَثِيرا لا يَنْقَطِعُ أَوَّلُهُ وَلا يَنْفَدُ آخِرُهُ .

ص: 35

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ ، وَثَبِّتْنَا عَلَى مُوَالاتِكَ وَمُوَالاةِ رَسُولِكَ وَآلِ رَسُولِكَ وَمُوَالاةِ أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ صلوات اللّه عليهم .

اللَّهُمَّ آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً ، وَفِي الاْخِرَةِ حَسَنَةً ، وَأَحْسِنْ مُنْقَلَبَنَا يَا سَيِّدَنَا وَمَوْلانَا .

پس از آن مشغول خوردن و آشاميدن گردد و برادران دينى را نيز اطعام نمايد، اظهار سرور و شادى كند، و به برادران مؤمن نيكى و احسان بسيار كرده و نيازهاى آنان را برآورد به قصد تعظيم و احترام روز عيد غدير و براى مخالفت

با كسانى كه در روز عيد غدير اظهار غم و اندوه مى كنند، خدا غم و اندوه آنان را مضاعف فرمايد .(1)

هشتاد ماه عبادت در يك روز

43 . امام صادق عليه السلام فرمود: اعمال نيك (عبادت و احسان به برادران مؤمن) در روز عيد غدير برابر با عمل هشتاد ماه است! سزاوار است كه بسيار خدا را ياد نموده، ذكر خدا بگويى و صلوات بفرستى و بر خانواده ات توسعه دهى.(2)

44 . سيد ابن طاووس فرموده : شيخ صدوق، شيخ مفيد، شيخ طوسى قدس سرهم هر سه با سند از امام صادق عليه السلام نقل كرده اند كه حضرت فرمود: عمل (كار نيك و

عبادت) روز عيد غدير - هجدهم ذى الحجه - برابر با عبادت هشتاد ماه است.(3)

ص: 36


1- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 20 .
2- . ثواب الاعمال 74 - 75 ، بحار 94 / 112 ، وسائل 10 / 442 - 443 .
3- . اقبال 2 / 264 چاپ سنگى : 465 .

روز عبادت و نيكوكارى

45 . امام صادق عليه السلام فرمود: سزاوار است كه در هجدهم ذى الحجة تقرّب به خدا داشته باشيد به نيكى نمودن به ديگران، روزه گرفتن، نمازگزاردن، صله رحم، احسان به برادران مؤمن و پيوند با آنان.

پيامبران گذشته هنگام تعيين جانشين خويش همين روش را داشتند و به ديگران نيز دستور مى دادند كه آن روز چنين برنامه اى داشته باشند.(1)

شادى بر نعمت ولايت

46 . فرات از امام صادق عليه السلام پرسيد: روز عيد غدير چه بايد كرد ؟ حضرت فرمود: عيد غدير روز عبادت، نماز، سپاسگزارى و شكرگزارى خدا، و روز سرور و شادى بر نعمت ولايت است كه خدا بر شما منّت گذاشته و به شما عنايت فرموده. من دوست دارم كه آن روز را روزه بگيريد.(2)

سپاسگزارى بر معرفت غدير

47 . امام صادق عليه السلام فرمود: شيعيان ما بايستى به ياد خدا (و شكرگزار او) باشند كه بر آنان منّت نهاد و معرفت روز غدير را به آنها اختصاص داد كه بقيه مردم از آن بى بهره اند.

ص: 37


1- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 7 .
2- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 8 .

راوى پرسيد: اى زاده پيامبر! در آن روز چه كارى بايد انجام داد؟

حضرت فرمود: روزه مى گيرى كه روزه اش برابر با شصت ماه است، در آن روز به خويش و خانواده و نوكران (و زيردستانت) به اندازه اى كه مى توانى نيكى و احسان داشته باش .(1)

شكر نعمت ولايت

48 . از پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم روايت است كه از سنن و آداب روز عيد غدير آن است كه مؤمن صدبار بگويد:

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَ كَمَالَ دِينِهِ ، وَتَمَامَ نِعْمَتِهِ بِوَلايَةِ أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عليه السلام .(2)

يعنى : سپاس خداى را كه كامل شدن دين و تمامى نعمتش را به ولايت اميرمؤمنان على بن ابى طالب عليهماالسلام قرار داد.

49 . ابوسعيد خدرى گويد : رسول خدا روز غدير خم فرمود :

الحمد لله على إكمال الدين ، وإتمام النعمة، ورضى الربّ برسالتي ، وبالولاية لعلي من بعدي .(3)

ص: 38


1- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 14 .
2- . بحار 95 / 321 .
3- . مناقب الإمام أميرالمؤنين عليه السلام كوفى 1 / 409 رجوع شود به بحار 37 / 134 .

يعنى : سپاس خداى را بر كامل نمودن دين، و تمام كردن نعمت، وخشنودى پرودگار به رسالت من و به ولايت على پس از من .

در برخى مصادر به جاى «الحمد للّه» ذكر «اللّه أكبر» آمده به اين عبارت :

اللّه أكبر على إكمال الدين ، وإتمام النعمة ، ورضى الربّ ، والولاية لعلي بن أبي طالب عليه السلام .(1)

سفارش به عيد گرفتن غدير

50 . عبدالرحمن بن سالم گويد: پدرم از امام صادق عليه السلام پرسيد: در روز عيد غدير چه بايد كرد؟ حضرت فرمود: به ياد خدا باشيد به روزه گرفتن و عبادت و به ياد نمودن از محمّد و آل محمّد صلى الله عليه و آله وسلم . پيامبر صلى الله عليه و آله وسلمبه اميرمؤمنان عليه السلامسفارش نمود اين روز را عيد قرار دهد، چنانكه پيامبران عليهم السلام به جانشينان خود سفارش مى كردند كه اين روز را عيد بگيرند.(2)

خوارى شيطان

51 . امام صادق عليه السلام فرمود : غدير روز روزه ، نماز ، اطعام و نيكى به برادران مؤمن است و در آن سبب خشنودى خدا و خشم و خوارى و به خاك ماليدن شيطان است.(3)

ص: 39


1- . به عنوان نمونه رجوع شود به بحار 37 / 178 .
2- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 9 .
3- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 35 .

بيزارى از ستمگران

52 . حسن بن راشد از امام صادق عليه السلام پرسيد: فدايت شوم! روز عيد غدير چه بايد كرد؟ فرمود: روزه بگير، زياد صلوات بفرست، و از ستمگران و منكران حق اهل بيت بيزارى بجو.

پيامبران عليهم السلام به جانشينان خويش عليهم السلام دستور مى دادند كه روز نصب جانشين آنها را عيد بگيرند.

پرسيد: پاداش روزه عيد غدير چيست؟ فرمود: پاداش شصت ماه روزه.(1)

غسل كردن

روايات متعدد در استحباب غسل كردن روز عيد غدير وارد شده است.(2) شيخ طوسى - در شرح كلام شيخ مفيد قدّس سرّهما (و غسل يوم الغدير سنّةٌ) - فرموده: استحباب غسل روز عيد غدير نزد (علماى) فرقه حقه (شيعه اثناعشرى) اجماعى و مورد اتفاق همه آنهاست.(3)

ص: 40


1- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 5 .
2- . مانند روايات 42 و 53 بنابر نقل ابن مشهدى ، و پاورقى روايت 56 .
3- . تهذيب 1 / 114.

حضور در غدير با نماز عيد غدير

53 . ابوهارون عبدى گويد: روز هجدهم ذى الحجه محضر مبارك امام صادق عليه السلامشرفياب شدم، حضرت فرمود: هر كس در اين روز دو ركعت نماز - به كيفيتى كه خواهد آمد - بگزارد ، مانند كسى است كه در روز غدير حضور داشته و با پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم بر ولايت پيمان بسته باشد، و در درجه كسانى باشد كه صادقانه در موالات مولا در آن روز خدا و پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم را تصديق كردند، مانند كسى كه حضور پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم، اميرمؤمنان، امام حسن و امام حسين عليهم السلام را درك كرده ، و مانند نجبا و نقبايى كه زير پرچم قائم آل محمد عليه السلام و در خيمه آن

حضرت باشند.

در تمام روز غدير مى تواند اين نماز را بخواند گرچه بهتر است نزديك ظهر باشد كه (مصادف با) ساعت نصب اميرمؤمنان عليه السلام است.

دو ركعت نماز بخواند سپس به سجده رود و صد بار شكر خداى عزّوجلّ به جا آورد ، يعنى بگويد : «شُكْرا لِلَّهِ» .

سپس سر از سجده بردارد و اين دعا را بخواند :

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِأَنَّ لَكَ الْحَمْدَ وَحْدَكَ لا شَرِيكَ لَكَ ، وَأَنَّكَ وَاحِدٌ أَحَدٌ صَمَدٌ ، لَمْ تَلِدْ ، وَلَمْ تُولَدْ ، وَلَمْ يَكُنْ لَكَ كُفُوا أَحَدٌ ، وَأَنَّ مُحَمَّدا عَبْدُكَ وَرَسُولُكَ صلواتك عليه وآله ، يَا

مَنْ هُوَ كُلَّ يَوْمٍ فِي شَأْنٍ ، كَمَا كَانَ مِنْ شَأْنِكَ أَنْ تَفَضَّلْتَ عَلَيَّ بِأَنْ جَعَلْتَنِي مِنْ أَهْلِ إِجَابَتِكَ وَأَهْلِ دِينِكَ وَأَهْلِ دَعْوَتِكَ ، وَوَفَّقْتَنِي لِذَلِكَ فِي مُبْتَدَإِ خَلْقِي تَفَضُّلاً مِنْكَ وَكَرَما وَجُودا ، ثُمَّ أَرْدَفْتَ الْفَضْلَ فَضْلاً ، وَالْجُودَ جُودا ، وَالْكَرْمَ كَرَما رَأْفَةً مِنْكَ وَرَحْمَةً إِلَى أَنْ جَدَّدْتَ ذَلِكَ الْعَهْدَ لِي تَجْدِيدا بَعْدَ

ص: 41

تَجْدِيدِكَ خَلْقِي ، وَكُنْتُ نَسْيا مَنْسِيّا نَاسِيا سَاهِيا غَافِلاً ، فَأَتْمَمْتَ نِعْمَتَكَ بِأَنْ ذَكَّرْتَنِي ذَلِكَ ، وَمَنَنْتَ بِهِ عَلَيَّ ، وَهَدَيْتَنِي لَهُ فَلْيَكُنْ مِنْ شَأْنِكَ - يَا إِلَهِي وَسَيِّدِي وَمَوْلايَ - أَنْ تُتِمَّ لِي ذَلِكَ ، وَلا تَسْلُبَنِيهِ حَتَّى تَتَوَفَّانِي عَلَى ذَلِكَ وَأَنْتَ عَنِّي رَاضٍ فَإِنَّكَ أَحَقُّ الْمُنْعِمِينَ أَنْ تُتِمَّ نِعْمَتَكَ عَلَيَّ .

اللَّهُمَّ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَأَجَبْنَا دَاعِيَكَ بِمَنِّكَ فَلَكَ الْحَمْدُ غُفْرانَكَ رَبَّنا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ ، آمَنَّا بِاللَّهِ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ ، وَبِرَسُولِهِ مُحَمَّدٍ صلى اللّه عليه وآله ، وَصَدَّقْنَا وَأَجَبْنَا دَاعِيَ اللَّهِ ، وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فِي مُوَالاةِ مَوْلانَا وَمَوْلَى الْمُؤمِنِينَ أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ، عَبْدِ اللَّهِ ، وَأَخِي رَسُولِهِ ، وَالصِّدِّيقِ الْأَكْبَرِ ، وَالْحُجَّةِ عَلَى بَرِيَّتِهِ ، الْمُؤيَّدِ بِهِ نَبِيُّهُ وَدِينُهُ الْحَقُّ الْمُبِينُ عَلَما لِدِينِ اللَّهِ ، وَخَازِنا لِعِلْمِهِ ، وَعَيْبَةِ غَيْبِ اللَّهِ ، وَمَوْضِعِ سِرِّ اللَّهِ ، وَأَمِينِ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ ، وَشَاهِدِهِ فِي بَرِيَّتِهِ .

اللَّهُمَّ إِنَّنا سَمِعْنا مُنادِيا يُنادِي لِلاْءِيمانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا ، رَبَّنا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا ، وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئاتِنا ، وَتَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرارِ ، رَبَّنا وَآتِنا ما وَعَدْتَنا عَلى رُسُلِكَ ، وَلا تُخْزِنا يَوْمَ الْقِيامَةِ إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعادَ ، فَإِنَّا يَا رَبَّنَا - بِمَنِّكَ وَلُطْفِكَ - أَجَبْنَا دَاعِيَكَ ، وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ وَصَدَّقْنَاهُ ، وَصَدَّقْنَا مَوْلَى الْمُؤمِنِينَ ، وَكَفَرْنَا بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ فَوَلِّنَا مَا تَوَلَّيْنَا ، وَاحْشُرْنَا مَعَ أَئِمَّتِنَا فَإِنَّا بِهِمْ مُؤمِنُونَ مُوقِنُونَ ، وَلَهُمْ مُسَلِّمُونَ ، آمَنَّا بِسِرِّهِمْ وَعَلانِيَتِهِمْ وَشَاهِدِهِمْ وَغَائِبِهِمْ وَحَيِّهِمْ وَمَيِّتِهِمْ ، وَرَضِينَا بِهِمْ أَئِمَّةً وَقَادَةً وَسَادَةً ، وَحَسْبُنَا بِهِمْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ اللَّهِ دُونَ خَلْقِهِ ، لا نَبْتَغِي بِهِمْ بَدَلاً ، وَلا نَتَّخِذُ مِنْ دُونِهِمْ وَلِيجَةً ، وَبَرِئْتُ إِلَى اللَّهِ مِنْ كُلِّ مَنْ نَصَبَ لَهُمْ حَرْبا مِنَ الْجِنِّ وَالاْءِنْسِ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَالآخِرِينَ ، وَكَفَرْنَا بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَالْأَوْثَانِ الْأَرْبَعَةِ

ص: 42

وَأَشْيَاعِهِمْ وَأَتْبَاعِهِمْ وَكُلِّ مَنْ وَالاهُمْ مِنَ الْجِنِّ وَالاْءِنْسِ مِنْ أَوَّلِ الدَّهْرِ إِلَى آخِرِهِ.

اللَّهُمَّ إِنَّا نُشْهِدُكَ أَنَّا نَدِينُ بِمَا دَانَ بِهِ مُحَمَّدٌ وَآلُ مُحَمَّدٍ صلى اللّه عليه وعليهم ، وَقَوْلُنَا مَا قَالُوا ، وَدِينُنَا مَا دَانُوا بِهِ ، مَا قَالُوا بِهِ قُلْنَا ، وَمَا دَانُوا بِهِ دِنَّا ، وَمَا أَنْكَرُوا أَنْكَرْنَا ، وَمَنْ وَالَوْا وَالَيْنَا ، وَمَنْ عَادَوْا عَادَيْنَا ، وَمَنْ لَعَنُوا لَعَنَّا ، وَمَنْ تَبَرَّءُوا مِنْهُ تَبَرَّأْنَا مِنْهُ ، وَمَنْ تَرَحَّمُوا عَلَيْهِ تَرَحَّمْنَا عَلَيْهِ ، آمَنَّا ، وَسَلَّمْنَا ، وَرَضِينَا ، وَاتَّبَعْنَا مَوَالِيَنَا صلوات اللّه عليهم .

اللَّهُمَّ فَتَمِّمْ لَنَا ذَلِكَ وَلا تَسْلُبْنَاهُ ، وَاجْعَلْهُ مُسْتَقَرّا ثَابِتا عِنْدَنَا ، وَلا تَجْعَلْهُ مُسْتَعَارا ، وَأَحْيِنَا مَا أَحْيَيْتَنَا عَلَيْهِ ، وَأَمِتْنَا إِذَا أَمَتَّنَا عَلَيْهِ .

آلُ مُحَمَّدٍ أَئِمَّتُنَا فَبِهِمْ نَأْتَمُّ ، وَإِيَّاهُمْ نُوَالِي ، وَعَدُوَّهُمْ عَدُوَّ اللَّهِ نُعَادِي ، فَاجْعَلْنَا مَعَهُمْ فِي الدُّنْيا وَالآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ فَإِنَّا بِذَلِكَ رَاضُونَ ، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ .

پس از آن باز به سجده رفته و صد مرتبه حمد خدا و صد مرتبه شكر خدا را به جاى آورد، (يعنى هر كدام از «الَحْمَدُ للّه» و «شُكْرا للّه» را صد مرتبه بگويد).(1)

عالم جليل مرحوم ابن مشهدى قدس سره همين دعا را با كمى اختلاف نقل كرده(2) ولى در كيفيت نماز آنچه را كه در روايت شماره : 56 خواهد آمد ، اينجا نقل كرده و فرموده است :

ص: 43


1- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 17 .
2- . فرموده : اللَّهُمَّ إِنِّي أَشْهَدُ بِأَنَّ لَكَ الْحَمْدَ وَحْدَكَ لا شَرِيكَ لَكَ ... إلى آخر ، و به جاى أسألك لفظ: (أشهد) آورده است .

يك ساعت قبل از ظهر غسل مى كنى ، ونيم ساعت به ظهر دو ركعت نماز براى سپاسگزارى خداى تعالى به جاى مى آورى ، در هر ركعت بعد از حمد هر يك از توحيد، قدر، آيه الكرسى را ده مرتبه مى خوانى.

ايشان سجده بعد از نماز و دعاى بعد از آن و سجده ديگر بعد از دعا را - چنانكه گذشت - نقل و پس از آن فرموده : صد بار بگو :

الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى إكْمَالِ الدِينِ ، وَإتْمَامِ النِعْمَة ، وَرِضَى الرَبِّ الْكَرِيمِ ، وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ ، وصَلَّى اللّه ُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ .(1)

نماز در مسجد غدير

54 . امام صادق عليه السلام فرمود: نماز گزاردن در مسجد غدير مستحب است ؛ زيرا پيامبر صلى الله عليه و آله وسلمآنجا اميرمؤمنان عليه السلام را (براى نصب بر خلافت سر دست) بلند كرد . آنجا مكانى است كه خدا حق را ظاهر ساخت.(2)

55 . راوى از امام كاظم عليه السلام پرسيد: من مسافرم و در اثناء روز به مسجد غدير

خم مى رسم، نماز در آنجا چه حكمى دارد؟ حضرت فرمود: آنجا نماز بگزار ؛ آن مكان با فضيلتى است ؛ پدرم (امام صادق عليه السلام) چنين دستور مى داد.(3)

ص: 44


1- . مزار ابن مشهدى 320 - 322 .
2- . كافى 4 / 567 ، فقيه 2 / 559 ، تهذيب 6 / 19 ، بحار 37 / 173 - 172، وسائل 5/287 .
3- . كافى 4/566 ، فقيه 2 / 559 ، تهذيب 6 / 18 ، وسائل 5 / 287 و 14 - 374.

دعاى مستجاب پس از نماز غدير

56 . امام صادق عليه السلام فرمود: هر كس روز عيد غدير نيم ساعت قبل از ظهر به قصد شكرگزارى خدا دو ركعت نماز بگزارد(1) كه در هر ركعت بعد از حمد(2) هر يك از توحيد و قدر و آيه الكرسى را ده مرتبه بخواند، نزد خدا برابر با صدهزار حج و صدهزار عمره است و هر حاجتى از حوائج دنيا و آخرت را درخواست كند - هر چه باشد - خدا به آسانى و با عافيت به او عنايت نمايد. حضرت در پايان روايت سه مرتبه بر اين مطلب سوگند ياد كردند .

بنابر نقلى اگر اين نماز و دعا از او فوت شد قضاى آن را به جاى آورد.

پس از نماز دعاى ذيل را بخواند (و سپس حاجت خويش را ذكر نمايد) :

رَبَّنا إِنَّنا سَمِعْنا مُنادِياً يُنادِي للاِْءِيمانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنّا ، رَبَّنا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَكَفِّرْ عَنّا سَيِّئاتِنا وَتَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرارِ .

رَبَّنا وَآتِنا ما وَعَدْتَنا عَلى رُسُلِكَ ، وَلا تُخْزِنا يَوْمَ الْقِيامَةِ إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعادَ .

اللَّهُمَّ إِنِّي أُشْهِدُكَ وَكَفَى بِكَ شَهِيداً ، وَأُشْهِدُ مَلائِكَتَكَ وَحَمَلَةَ عَرْشِكَ وَسُكَّانَ سَمَاوَاتِكَ وَأَرْضِكَ بِأَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ الَّذِي لا إِلَهَ إلاّ أَنْتَ، الْمَعْبُودُ الَّذِي لَيْسَ مِنْ لَدُنْ

ص: 45


1- . همين روايت به نقل برادر علامه حلى قدّس سرّهما چنين است كه: نيم ساعت قبل از ظهر غسل كند و اين دو ركعت نماز را همراه با نماز ظهر [مثل نوافل ظهر] به جاى آورد .(العُددالقوية 166، بحار 95/321، مستدرك 2/520). شيخ طوسى قدس سره نيز در اول اين روايت غسل كردن نيم ساعت قبل از زوال را نقل فرموده است . (تهذيب 3/143، وسائل 3/338) .
2- . بنابر روايت عده اى از علما حمد را يك مرتبه قرائت نمايد چنانكه در تهذيب ، العُدد القوية و وسائل نقل شده ، و بنابر روايت ديگر حمد را ده مرتبه بخواند ، چنانكه در اقبال نقل شده است .

عَرْشِكَ إِلَى قَرَارِ أَرْضِكَ مَعْبُودٌ يُعْبَدُ سِوَاكَ إلاّ بَاطِلٌ مُضْمَحِلٌّ غَيْرُ وَجْهِكَ الْكَرِيمِ ، لا إِلَهَ إلاّ أَنْتَ الْمَعْبُودُ ، فَلا مَعْبُودَ سِوَاكَ ، تَعَالَيْتَ عَمَّا يَقُولُ الظَّالِمُونَ عُلُوّاً كَبِيراً .

وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً صلى اللّه عليه وآله عَبْدُكَ وَرَسُولُكَ ، وَأَشْهَدُ أَنَّ عَلِيّاً صلوات اللّه عليه أَمِيرُ الْمُؤمِنِينَ وَوَلِيُّهُمْ وَمَوْلاهُمْ.

رَبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا بِالنِّدَاءِ ، وَصَدَّقْنَا الْمُنَادِيَ رَسُولَ اللَّهِ صلى اللّه عليه وآله إِذَا [إذ] نَادَى بِنِدَاءٍ عَنْكَ بِالَّذِي أَمَرْتَهُ بِهِ أَنْ يُبَلِّغَ مَا أَنْزَلْتَ إِلَيْهِ مِنْ وَلايَةِ وَلِيِّ أَمْرِكَ ، فَحَذَّرْتَهُ ، وَأَنْذَرْتَهُ إِنْ لَمْ يُبَلِّغْ أَنْ تَسْخَطَ عَلَيْهِ ، وَأَنَّهُ إِنْ بَلَّغَ رِسَالاتِكَ عَصَمْتَهُ مِنَ النَّاسِ ، فَنَادَى مُبَلِّغاً وَحْيَكَ وَرِسَالاتِكَ : «أَلا مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاهُ ، وَمَنْ كُنْتُ وَلِيَّهُ فَعَلِيٌّ وَلِيُّهُ ، وَمَنْ كُنْتُ نَبِيَّهُ فَعَلِيٌّ أَمِيرُهُ» .

رَبَّنَا فَقَدْ أَجَبْنَا دَاعِيَكَ النَّذِيرَ الْمُنْذِرَ مُحَمَّداً صلى اللّه عليه وآله عَبْدَكَ وَرَسُولَكَ إِلَى عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عليه السلام الَّذِي أَنْعَمْتَ عَلَيْهِ وَجَعَلْتَهُ مَثَلاً لِبَنِي إِسْرَائِيلَ إِنَّهُ أَمِيرُ الْمُؤمِنِينَ وَمَوْلاهُمْ وَوَلِيُّهُمْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ ، يَوْمِ الدِّينِ ، فَإِنَّكَ قُلْتَ : (إِنْ هُوَ إِلاّ عَبْدٌ أَنْعَمْنا عَلَيْهِ وَجَعَلْناهُ مَثَلاً لِبَنِي إِسْرائِيلَ) [الزخرف (43) : 59] .

رَبَّنَا آمَنَّا ، وَاتَّبَعْنَا مَوْلانَا وَوَلِيَّنَا وَهَادِيَنَا وَدَاعِيَنَا ، وَدَاعِيَ الْأَنَامِ ، وَصِرَاطَكَ الْمُسْتَقِيمَ السَّوِيَّ ، وَحُجَّتَكَ وَسَبِيلَكَ الدَّاعِيَ إِلَيْكَ ، عَلَى بَصِيرَةٍ هُوَ وَ مَنِ اتَّبَعَهُ ، وَسُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ بِوَلايَتِهِ ، وَبِمَا يُلْحِدُونَ بِاتِّخَاذِ الْوَلائِجِ دُونَهُ ، فَأَشْهَدُ - يَا إِلَهِي - أَنَّهُ الاْءِمَامُ الْهَادِي الْمُرْشِدُ الرَّشِيدُ عَلِيٌّ أَمِيرُ الْمُؤمِنِينَ الَّذِي ذَكَرْتَهُ فِي كِتَابِكَ فَقُلْتَ : (وَإِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتابِ لَدَيْنا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ) [الزخرف (43) : 4] لا أُشْرِكُ مَعَهُ إِمَاماً ، وَلا أَتَّخِذُ مِنْ دُونِهِ وَلِيجَةً .

ص: 46

اللَّهُمَّ فَإِنَّا نَشْهَدُ أَنَّهُ عَبْدُكَ الْهَادِي مِنْ بَعْدِ نَبِيِّكَ النَّذِيرُ الْمُنْذِرُ ، وَصِرَاطُكَ الْمُسْتَقِيمُ ، وَأَمِيرُ الْمُؤمِنِينَ ، وَقَائِدُ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِينَ ، وَحُجَّتُكَ الْبَالِغَةُ ، وَلِسَانُكَ الْمُعَبِّرُ عَنْكَ فِي خَلْقِكَ ، وَالْقَائِمُ بِالْقِسْطِ مِنْ بَعْدِ نَبِيِّكَ ، وَدَيَّانُ دِينِكَ ، وَخَازِنُ عِلْمِكَ ، وَمَوْضِعُ سِرِّكَ ، وَعَيْبَةُ عِلْمِكَ ، وَأَمِينُكَ الْمَأْمُونُ الْمَأْخُوذُ مِيثَاقُهُ مَعَ مِيثَاقِ رَسُولِكَ صلى اللّه عليه وآله مِنْ جَمِيعِ خَلْقِكَ وَبَرِيَّتِكَ شَهَادَةً بِالاْءِخْلاصِ لَكَ بِالْوَحْدَانِيَّةِ بِأَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ الَّذِي لا إِلَهَ إلاّ أَنْتَ ، وَأَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُكَ وَرَسُولُكَ ، وَعَلِيّاً أَمِيرُ الْمُؤمِنِينَ ، وَأَنَّ الاْءِقْرَارَ بِوَلايَتِهِ تَمَامُ تَوْحِيدِكَ ، وَالاْءِخْلاصُ بِوَحْدَانِيَّتِكَ، وَكَمَالُ دِينِكَ ، وَتَمَامُ نِعْمَتِكَ وَفَضْلِكَ عَلَى جَمِيعِ خَلْقِكَ وَبَرِيَّتِكَ، فَإِنَّكَ قُلْتَ - وَقَوْلُكَ الْحَقُّ - : (الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الاْءِسْلامَ دِيناً) [المائدة (5): 3].

اللَّهُمَّ فَلَكَ الْحَمْدُ عَلَى مَا مَنَنْتَ بِهِ عَلَيْنَا مِنَ الاْءِخْلاصِ لَكَ بِوَحْدَانِيَّتِكَ ؛ إِذْ هَدَيْتَنَا لِمُوَالاةِ وَلِيِّكَ الْهَادِي مِنْ بَعْدِ نَبِيِّكَ الْمُنْذِرِ، وَرَضِيتَ لَنَا الاْءِسْلامَ دِيناً بِمُوَالاتِهِ ، وَأَتْمَمْتَ عَلَيْنَا نِعْمَتَكَ الَّتِي جَدَّدْتَ لَنَا عَهْدَكَ وَمِيثَاقَكَ ، وَذَكَّرْتَنَا ذَلِكَ ، وَجَعَلْتَنَا مِنْ أَهْلِ الاْءِخْلاصِ وَالتَّصْدِيقِ بِعَهْدِكَ وَمِيثَاقِكَ ، وَمِنْ أَهْلِ الْوَفَاءِ بِذَلِكَ ، وَلَمْ تَجْعَلْنَا مِنَ النَّاكِثِينَ وَالْجَاحِدِينَ وَالْمُكَذِّبِينَ بِيَوْمِ الدِّينِ ، وَلَمْ تَجْعَلْنَا مِنْ أَتْبَاعِ الْمُغَيِّرِينَ وَالْمُبَدِّلِينَ وَالْمُنْحَرِفِينَ وَالْمُبَتِّكِينَ آذَانَ الْأَنْعَامِ ، وَالْمُغَيِّرِينَ خَلْقَ اللَّهِ ، وَمِنَ الَّذِينَ اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطَانُ فَأَنْسَاهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ، وَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ وَعَنِ الصِّرَاطِ الْمُسْتَقِيمِ .

و در آن روز و شب بسيار مى گويى :

ص: 47

اللَّهُمَّ الْعَنِ الْجَاحِدِينَ وَالنَّاكِثِينَ وَالْمُغَيِّرِينَ وَالْمُكَذِّبِينَ [وَالْمُبَدِّلِينَ الَّذِينَ يُكَذِّبُونَ] بِيَوْمِ الدِّينِ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَالآْخِرِينَ .

[سپس بگو :] اللَّهُمَّ فَلَكَ الْحَمْدُ عَلَى إِنْعَامِكَ عَلَيْنَا بِالَّذِي هَدَيْتَنَا إِلَى وَلايَةِ وُلاةِ أَمْرِكَ مِنْ بَعْدِ نَبِيِّكَ الْأَئِمَّةِ الْهُدَاةِ الرَّاشِدِينَ الَّذِينَ جَعَلْتَهُمْ أَرْكَاناً لِتَوْحِيدِكَ ، وَأَعْلامَ الْهُدَى ، وَمَنَارَ التَّقْوَى ، وَالْعُرْوَةَ الْوُثْقَى ، وَكَمَالَ دِينِكَ ، وَتَمَامَ نِعْمَتِكَ ، فَلَكَ الْحَمْدُ ، آمَنَّا بِكَ ، وَصَدَّقْنَا بِنَبِيِّكَ ، وَاتَّبَعْنَا مِنْ بَعْدِهِ النَّذِيرَ الْمُنْذِرَ ، وَوَالَيْنَا وَلِيَّهُمْ ، وَعَادَيْنَا عَدُوَّهُمْ ، وَبَرِئْنَا مِنَ الْجَاحِدِينَ وَالنَّاكِثِينَ وَالْمُكَذِّبِينَ إِلَى يَوْمِ الدِّينِ .

اللَّهُمَّ فَكَمَا كَانَ مِنْ شَأْنِكَ - يَا صَادِقَ الْوَعْدِ ، يَا مَنْ لا يُخْلِفُ الْمِيعَادَ ، يَا مَنْ هُوَ كُلَّ يَوْمٍ فِي شَأْنٍ - أَنْ أَنْعَمْتَ عَلَيْنَا بِمُوَالاةِ أَوْلِيَائِكَ ، الْمَسْؤُولِ عَنْهَا عِبَادُكَ ، فَإِنَّكَ قُلْتَ - وَقَوْلُكَ الْحَقُّ - : (ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ) [التكاثر (102) : 8] ، وَقُلْتَ : (وَقِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤلُونَ) [الصافات (37) : 24] ، وَمَنَنْتَ عَلَيْنَا بِشَهَادَةِ الاْءِخْلاصِ لَكَ بِمُوَالاةِ أَوْلِيَائِكَ الْهُدَاةِ مِنْ بَعْدِ النَّذِيرِ الْمُنْذِرِ وَالسِّرَاجِ الْمُنِيرِ ، وَأَكْمَلْتَ الدِّينَ بِمُوَالاتِهِمْ ، وَالْبَرَاءَةِ مِنْ عَدُوِّهِمْ ، وَأَتْمَمْتَ عَلَيْنَا النِّعْمَةَ الَّتِي جَدَّدْتَ لَنَا عَهْدَكَ ، وَذَكَّرْتَنَا مِيثَاقَكَ الْمَأْخُوذَ مِنَّا فِي مُبْتَدَإِ خَلْقِكَ إِيَّانَا، وَجَعَلْتَنَا مِنْ أَهْلِ الاْءِجَابَةِ ، وَذَكَّرْتَنَا الْعَهْدَ وَالْمِيثَاقَ ، وَلَمْ تُنْسِنَا ذِكْرَكَ ، فَإِنَّكَ قُلْتَ : (وَإِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِي آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَأَشْهَدَهُمْ عَلى أَنْفُسِهِمْ أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ قالُوا بَلى) [الأعراف (7) : 172] . اللَّهُمَّ بَلَى ، شَهِدْنَا بِمَنِّكَ وَلُطْفِكَ بِأَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إلاّ أَنْتَ رَبُّنَا، وَمُحَمَّدٌ عَبْدُكَ وَرَسُولُكَ نَبِيُّنَا ، وَعَلِيٌّ أَمِيرُ الْمُؤمِنِينَ ، وَالْحُجَّةُ الْعُظْمَى ، وَآيَتُكَ الْكُبْرَى ، وَالنَّبَأُ الْعَظِيمُ الَّذِي هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ .

ص: 48

اللَّهُمَّ فَكَمَا كَانَ مِنْ شَأْنِكَ أَنْ أَنْعَمْتَ عَلَيْنَا بِالْهِدَايَةِ إِلَى مَعْرِفَتِهِمْ فَلْيَكُنْ مِنْ شَأْنِكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ ، وَأَنْ تُبَارِكَ لَنَا فِي يَوْمِنَا هَذَا الَّذِي ذَكَّرْتَنَا فِيهِ عَهْدَكَ وَمِيثَاقَكَ، وَأَكْمَلْتَ دِينَنَا ، وَأَتْمَمْتَ عَلَيْنَا نِعْمَتَكَ ، وَجَعَلْتَنَا مِنْ أَهْلِ الاْءِجَابَةِ وَالاْءِخْلاصِ بِوَحْدَانِيَّتِكَ، وَمِنْ أَهْلِ الاْءِيمَانِ وَالتَّصْدِيقِ بِوَلايَةِ أَوْلِيَائِكَ ، وَالْبَرَاءَةِ مِنْ أَعْدَائِكَ وَأَعْدَاءِ أَوْلِيَائِكَ الْجَاحِدِينَ الْمُكَذِّبِينَ بِيَوْمِ الدِّينِ ، وَأَنْ لا تَجْعَلَنَا مِنَ الْغَاوِينَ ، وَلا تُلْحِقَنَا بِالْمُكَذِّبِينَ بِيَوْمِ الدِّينِ ، وَاجْعَلْ لَنَا قَدَمَ صِدْقٍ مَعَ النَّبِيِّينَ ، وَتَجْعَلُ لَنَا مَعَ الْمُتَّقِينَ إِمَاماً إِلَى يَوْمِ الدِّينِ ، يَوْمَ يُدْعَى كُلُّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ ، وَاحْشُرْنَا فِي زُمْرَةِ الْهُدَاةِ الْمَهْدِيِّينَ ، وَأَحْيِنَا مَا أَحْيَيْتَنَا عَلَى الْوَفَاءِ بِعَهْدِكَ وَمِيثَاقِكَ الْمَأْخُوذِ مِنَّا وَعَلَيْنَا لَكَ ، وَاجْعَلْ لَنَا مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلاً ، وَثَبِّتْ لَنَا قَدَمَ صِدْقٍ فِي الْهِجْرَةِ .

اللَّهُمَّ وَاجْعَلْ مَحْيَانَا خَيْرَ الْمَحْيَا ، وَمَمَاتَنَا خَيْرَ الْمَمَاتِ ، وَمُنْقَلَبَنَا خَيْرَ الْمُنْقَلَبِ حَتَّى تَوَفَّانَا وَأَنْتَ عَنَّا رَاضٍ ، قَدْ أَوْجَبْتَ لَنَا حُلُولَ جَنَّتِكَ بِرَحْمَتِكَ ، وَالْمَثْوَى فِي دَارِكَ ، وَالاْءِنَابَةَ إِلَى دَارِ الْمُقَامَةِ مِنْ فَضْلِكَ ، لا يَمَسُّنَا فِيهَا نَصَبٌ ، وَلا يَمَسُّنَا فِيهَا لُغُوبٌ .

رَبَّنَا إِنَّكَ أَمَرْتَنَا بِطَاعَةِ وُلاةِ أَمْرِكَ ، وَأَمَرْتَنَا أَنْ نَكُونَ مَعَ الصَّادِقِينَ ، فَقُلْتَ : (أَطِيعُوا اللّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ) [النساء (4) : 59]، وَقُلْتَ : (اتَّقُوا اللّهَ وَكُونُوا مَعَ الصّادِقِينَ) [التوبة (9) : 119] ، فَسَمِعْنَا ، وَأَطَعْنَا ، رَبَّنَا فَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا ، وَتَوَفَّنَا مُسْلِمِينَ مُصَدِّقِينَ لأَوْلِيَائِكَ ، وَلا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا ، وَهَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ .

ص: 49

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِالْحَقِّ الَّذِي جَعَلْتَهُ عِنْدَهُمْ ، وَبِالَّذِي فَضَّلْتَهُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ جَمِيعاً أَنْ تُبَارِكَ لَنَا فِي يَوْمِنَا هَذَا الَّذِي أَكْرَمْتَنَا فِيهِ ، وَأَنْ تُتِمَّ عَلَيْنَا نِعْمَتَكَ ، وَتَجْعَلَهُ عِنْدَنَا مُسْتَقَرّاً ، وَلا تَسْلُبَنَاهُ أَبَداً ، وَلا تَجْعَلَهُ مُسْتَوْدَعاً فَإِنَّكَ قُلْتَ : (فَمُسْتَقَرٌّ وَمُسْتَوْدَعٌ) [الأنعام (6) : 98] ، فَاجْعَلْهُ مُسْتَقَرّاً وَلا تَجْعَلْهُ مُسْتَوْدَعاً ، وَارْزُقْنَا نَصْرَ دِينِكَ مَعَ وَلِيٍّ هَادٍ مَنْصُورٍ مِنْ أَهْلِ بَيْتِ نَبِيِّكَ ، وَاجْعَلْنَا مَعَهُ وَتَحْتَ رَايَتِهِ شُهَدَاءَ صِدِّيقِينَ فِي سَبِيلِكَ وَعَلَى نُصْرَةِ دِينِكَ .(1)

صيام انبيا عليهم السلام

57 . مفضل از امام صادق عليه السلام پرسيد: سرورم آيا به روزه روز عيد غدير دستور مى فرمايى؟ حضرت سه مرتبه فرمود: آرى به خدا.

سپس فرمود : غدير روزى است كه خدا توبه حضرت آدم عليه السلامرا پذيرفت و او به شكرانه اش آن روز را روزه گرفت.

غدير روزى است كه خدا حضرت ابراهيم عليه السلام را از آتش نجات داد و او به شكرانه اش آن روز را روزه گرفت .

غدير روزى است كه حضرت موسى، هارون عليهماالسلام را به عنوان پرچم هدايت نصب كرد و او به شكرانه اش آن روز را روزه گرفت .(2)

غدير روزى است كه حضرت عيسى جانشينى وصيش شمعون الصفا را اعلام كرد و او به شكرانه اش آن روز را روزه گرفت .

ص: 50


1- . با توجه به اختلاف مصادر، دعا از تهذيب نقل شد ، رجوع شود به مصادر روايت شماره 11 .
2- . بنابر نقل شيخ مفيد: غلبه حضرت موسى عليه السلام بر جادوگران و تعيين جانشينش يوشع ، و تعيين جانشينى آصف بن برخيا توسط حضرت سليمان عليهماالسلام روز غدير بوده است. مسارّالشيعة 22.

غدير روزى است كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم على عليه السلام را به عنوان پرچم براى امت برافراشت و فضيلت و جانشينى او را آشكار ساخت و (اميرمؤمنان عليه السلام) به شكرانه اش آن روز را روزه گرفت.(1)

روزه عيد غدير نزد مخالفان

58 . شيعه و سنى از ابوهريره روايت كرده اند كه او [به نقل از پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم] گفت: هر كس روز هجدهم ذى الحجه را روزه بگيرد خدا براى او پاداش شصت ماه روزه مى نويسد.

آن روز، روز غدير خم است كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم دست على بن ابى طالب عليهماالسلامرا گرفت و فرمود: «من كنت مولاه فعليٌّ مولاه» و عمر بن خطاب به آن حضرت گفت: آفرين، آفرين، مولاى من و مولاى هر مرد و زن با ايمان گشتى.(2)

پاداش روزه شصت ماه حرام !

59 . ابوهارون عبدى گويد: به امام صادق عليه السلام عرض كردم : فدايت گردم! پاداش روزه روز عيد غدير چيست؟ حضرت فرمود: روز عيد غدير روز عيد، شادى، سرور و روزه به قصد سپاسگزارى خداوند (بر نعمت ولايت)

ص: 51


1- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 35 .
2- . امالى شيخ صدوق قدس سره 50 ، بشارة المصطفى صلى الله عليه و آله وسلم 158، 402، بحار 37/108 و 94 / 110 و 95/321 ، عوالم 15/42 . و مصادر اهل تسنن : شواهد التنزيل 1/200 - 203 ، تاريخ مدينة دمشق 42/233 - 234 ، تاريخ بغداد 8/284 - 285 ، ملحقات احقاق 4/290 - 291 و 20/197 و 21/61 به نقل از عامه .

است، روزه اين روز برابر با روزه شصت ماه از ماه هاى حرام است.(1)

برتر از شصت سال بندگى

60 . مفضل از امام صادق عليه السلام پرسيد: در روز غدير چه بايد كرد؟ حضرت فرمود: لازم است براى شكرگزارى و سپاس خداوند روزه بگيريد - گرچه سزاوار است كه هر لحظه انسان شكرگزار خدا باشد - پيامبران عليهم السلام نيز به جانشينان عليهم السلام خويش دستور مى دادند كه روز نصب وصى و جانشين را روزه بگيرند و عيد قرار دهند. روزه عيد غدير از شصت سال عبادت برتر است.(2)

كفاره شصت سال گناه

61 . امام صادق عليه السلام فرمود: روزه عيد غدير كفاره شصت سال (گناه) است.(3)

پاداش صد حج و صد عمره با روزه غدير

62 . امام صادق عليه السلام فرمود: روزه گرفتن روز عيد غدير برابر با روزه عمر دنياست. اگر كسى به اندازه عمر دنيا زندگى مى كرد و هميشه روزه بود، پاداش روزه روز غدير را داشت.

ص: 52


1- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 17 .
2- . خصال 264 ، بحار 94 / 111، وسائل 10/443 .
3- . فقيه 2/90 ، ثواب الاعمال 75 ، بشارة المصطفى صلى الله عليه و آله وسلم 377 ، مصباح المتهجد 736، اقبال 2/264 چاپ سنگى : 466 ، وسائل 10 / 442 - 443 ، بحار 94/112 .

روزه روز غدير نزد خداى عزّوجلّ برابر با صد حج و صد عمره است.(1)

پاداش روزه روزگار !

63 . از امامان معصوم عليهم السلام روايت شده : هر كس روز عيد غدير خم را روزه بدارد و چيزى را جايگزين آن نكند، خدا براى او پاداش روزه (همه) روزگار را ثبت نمايد.(2)

تذكر

1 . روايات در پاداش روزه يا احسان و بخشش مالى يا ديگر اعمال روز عيد غدير مختلف است ، مثلاً پاداش روزه آن برابر با 60 ماه روزه، 60 ماه از ماه هاى حرام، افضل از 60 سال عبادت، برابر با صد حج و صد عمره، كفاره 60 سال گناه، برابر با روزه تمام روزگار (عمر دنيا)، برتر از روزه عمر دنيا.

گرچه اين روايات در برخى از موارد منافاتى با يكديگر ندارد ولى در مجموع مى توان گفت: با توجه به مراتب و درجات ايمان، معرفت، تقوى و اخلاص پاداش اعمال نيز كم و زياد مى شود .

2 . كسى كه روزه واجب ديگرى مثل روزه قضا دارد مى تواند نيت روزه واجب و نيت روزه عيد غدير هر دو را داشته باشد .(3)

ص: 53


1- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 11 .
2- . روضة الواعظين 350 ، وسائل 10 / 446 ، جامع احاديث الشيعة 9/422، و رجوع شود به المقنعة 371 .
3- . رجوع شود به : العروه الوثقى ، كتاب الصوم ، فصل 1 ، مسئله 11 .

خير دنيا و آخرت

64 . حضرت ثامن الائمه عليه السلام فرمود: غدير روزى است كه هركس آن را عيد قرار داده، بر خود، خانواده وبرادران دينى توسعه دهد، خدا بر ثروتش افزوده و او را از آتش جهنم آزاد نمايد.

عيد غدير روزى است كه خدا از سعى و تلاش شيعه تشكر نمايد، گناهانشان را بيامرزد و كار نيك آنها را بپذيرد.

عيد غدير روز زدودن و برطرف ساختن اندوه، روز محو گناه، روز بخشش و عطا، روز انتشار دانش، روز بشارت، بزرگ ترين عيد، روز استجابت دعا و نيايش، روز موقف عظيم، روز پوشيدن لباس (نو و فاخر) و كنار گذاشتن لباس سياه، روز شرط مشروط ،(1) روز دورى از غم و غصه، روز عفو و گذشت از گنهكاران شيعه ، روز گرفتن جايزه مسابقه، روز بسيار صلوات فرستادن بر محمّد و آل محمّد صلى الله عليه و آله وسلم، روز خشنودى، روز عيد خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم، روز پذيرفته شدن اعمال، روز درخواست افزونى، روز آسودگى اهل ايمان، روز بازرگانى و تجارت (آخرت)، روز محبت كردن و مهر ورزيدن، روز رسيدن به رحمت خدا، روز تزكيه (و تحصيل طهارت و پاكيزگى)، روز كنار گذاشتن كبائر و گناهان و روز عبادت است .(2)

ص: 54


1- . شايد اشاره باشد به اينكه ولايت شرط توحيد و قبولى همه اعمال است .
2- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 15 .

تغيير چهره زندگى

65 . فياض طوسى گويد: روز عيد غدير محضر مبارك حضرت ثامن الحجج عليه السلام رسيدم، حضرت جمعى از خواص را براى افطار نگه داشته بود، براى خانواده آنها غذا، انواع هديه و صله، لباس، انگشتر و كفش فرستاده بود. سر و وضع همه اطرافيان (به دستور حضرت) عوض شده بود و اسباب و آلات منزل نيز تغيير كرده بود (همه با لباس نو و فاخر و اشياء موجود در خانه نيز نو و جديد بود).

حضرت براى آنها فضيلت و سابقه عيد غدير را بيان مى فرمود.(1)

آراستن در عيد غدير

66 . امام رضا عليه السلام فرمود : عيد غدير روز تزيين و آراستن است.

هر كس براى روز غدير خويش را بيارايد و زينت نمايد، خدا همه گناهانش را - از كوچك و بزرگ - بيامرزد، و فرشتگانى را برانگيزد كه كارهاى نيك او را ثبت نمايند، و درجات او را بالا برند تا عيد غدير سال آينده، پس اگر بميرد شهيد از دنيا رفته و اگر زنده بماند زندگى سعادتمندانه و همراه با خوشبختى داشته باشد.(2)

ص: 55


1- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 19 .
2- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 15 .

ديدار اهل ايمان

67 . امام رضا عليه السلام فرمود : هر كس روز عيد غدير به ديدار مؤمنى رود، خدا هفتاد نور در قبرش وارد نمايد، و قبر او را توسعه دهد و هر روز هفتاد هزار فرشته به زيارت قبرش روند و او را به بهشت بشارت دهند.(1)

روز تبسم

68 . امام رضا عليه السلام فرمود : عيد غدير روز تبسّم هنگام ملاقات اهل ايمان است، هر كس روز عيد غدير به روى برادر دينى اش تبسّم نمايد، خداوند در قيامت با مهربانى به او نظر، و هزار حاجت او را روا و در بهشت براى او قصرى از درّ سفيد بنا نمايد، و چهره اش را زيبا و درخشنده و خرم گرداند.(2)

تبريك و تهنيت

69 . امام رضا عليه السلام فرمود : عيد غدير روز تبريك و تهنيت است، هنگام ديدار برادر مؤمن مى گويد:

الْحَمْدُ للّه ِالَّذِي جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّكِينَ بِوَلايَةِ أَمِيرِالْمُؤمِنِينَ وَالأْئِمَّةِ عَلَيْهِم السَلام.

يعنى: سپاس خداى را كه ما را از تمسّك كنندگان به ولايت اميرمؤمنان عليه السلام قرار داد.(3)

ص: 56


1- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 15 .
2- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 15 .
3- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 15 .

شكرگزارى هنگام ديدار اهل ايمان

70 . امام صادق عليه السلام فرمود: هنگام ديدار برادر مؤمن مى گويى:

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَكْرَمَنَا بِهَذَا الْيَوْمِ ، وَجَعَلَنَا مِنَ الْمُؤمِنِينَ ، وَجَعَلَنَا مِنَ الْمُوفِينَ بِعَهْدِهِ الَّذِي عَهِدَ إِلَيْنَا ، وَمِيثَاقِهِ الَّذِي وَاثَقَنَا بِهِ مِنْ وَلايَةِ وُلاةِ أَمْرِهِ وَالْقُوَّامِ بِقِسْطِهِ ، وَلَمْ يَجْعَلْنَا مِنَ الْجَاحِدِينَ وَالْمُكَذِّبِينَ بِيَوْمِ الدِّينِ .(1)

يعنى سپاس خداى را كه ما را به اين روز احترام و اكرام نمود و گرامى داشت و ما را از مؤمنان (و معتقدان به غدير) قرار داد. ما را از كسانى قرار داد كه به عهد و پيمانى كه با ما بسته - از ولايت واليانى كه به عدل و داد رفتار مى كنند (امامان معصوم عليهم السلام) - وفاداريم و ما را از منكران و تكذيب كنندگان روز قيامت قرار نداد.

پيمان برادرى

71 . يكى از آداب روز عيد غدير پيمان برادرى بستن با مؤمنين است به اين كيفيت كه دست راست را بر دست راست برادر مؤمن گذاشته و مى گويد:

وَاخَيْتُكَ فِي اللَّهِ ، وَصَافَيْتُكَ فِي اللَّهِ ، وَصَافَحْتُكَ فِي اللَّهِ ، وَعَاهَدْتُ اللَّهَ وَمَلائِكَتَهُ وَكُتُبَهُ وَرُسُلَهُ وَأَنْبِيَاءَهُ وَالْأَئِمَّةَ الْمَعْصُومِينَ عليهم السلام عَلَى أَنِّي إِنْ كُنْتُ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَالشَّفَاعَةِ ، وَأُذِنَ لِي بِأَنْ أَدْخُلَ الْجَنَّةَ لا أَدْخُلُهَا إلاّ وَأَنْتَ مَعِي .

ص: 57


1- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 11 .

يعنى : با تو برادرى كرده ، دوست صميمى مى شوم و دست مى دهم در راه خدا. پيمان مى بندم با خدا، فرشتگانش ، كتب آسمانى ، پيامبران، رسولان و امامان معصوم عليهم السلام كه اگر من اهل بهشت بودم و اذن شفاعت داشتم ، و به من اجازه ورود به بهشت داده شد ، بدون تو وارد بهشت نشوم.

پس از آن ديگرى مى گويد: «قَبِلْتُ» يعنى پذيرفتم. و اگر از جانب ديگرى وكيل است از طرف موكلش مى پذيرد.

سپس (مؤمن اول) گويد:

أَسْقَطْتُ عَنْكَ جَمِيعَ حُقُوقِ الْأُخُوَّةِ مَا خَلا الشَّفَاعَةَ وَالدُّعَاءَ وَالزِّيَارَةَ .

يعنى : همه حقوق برادرى را از تو ساقط كردم جز شفاعت و دعا و زيارت.(1)

شيخ كفعمى قدس سره فرموده : رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم روز غدير بين اصحابش پيمان برادرى بست .(2)

احسان به مؤمنان

72 . امام رضا عليه السلام فرمود: هر درهمى كه روز عيد غدير براى برادران مؤمن خرج شود پاداش هزار درهم دارد. پس برادران مؤمن را از فضل و احسان

ص: 58


1- . مستدرك 278 - 279 به نقل از زاد الفردوس ، جامع احاديث الشيعة 7/413 - 414 به نقل از مستدرك از خلاصة الأذكار.
2- . مصباح شيخ كفعمى 515 .

خويش بهره مند ساز و هر مرد و زن با ايمان را شاد و مسرور نما .(1)

اطعام مؤمنان

73 . امام رضا عليه السلام فرمود : هر كس روز عيد غدير مؤمنى را اطعام نمايد مانند آن است كه همه پيامبران و صدّيقان را اطعام كرده باشد.(2)

پاداش عظيم افطارى دادن و خرج كردن

74 . امام صادق عليه السلام فرمود: هر كس مؤمنى را در عيد غدير افطارى دهد پاداش اطعام يك ميليون نفر را دارد و پاداش كسى را دارد كه به همين عدد پيامبران، صديقان، شهدا و صالحان را در حرم خداوند هنگام گرسنگى و سختى (و قحطى) اطعام كرده و سيراب نموده باشد.

يك درهم خرج كردن در روز عيد غدير برابر با صدهزار درهم - و بنابر روايتى يك ميليون درهم - در بقيه اوقات است .

حضرت در پايان فرمود: از انجام كار خير در اين روز غافل مباش بلكه با سرعت و شتاب دنبال انجام آن باش.(3)

ص: 59


1- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 1 .
2- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 15 .
3- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 11 .

75 . امام رضا عليه السلام فرمود : عيد غدير روز افطارى دادن به روزه داران است . هر كس مؤمن روزه دارى را افطار دهد مانند آن است كه يك ميليون نفر را اطعام كرده باشد.(1)

زيارت اميرمؤمنان عليه السلام از نزديك و دور

76 . امام رضا عليه السلام به بزنطى فرمود : هر جا باشى روز عيد غدير خود را به مرقد اميرمؤمنان عليه السلام برسان ؛ كه خداوند براى هر مرد و زن با ايمان و مسلمان گناه شصت سال را مى آمرزد ، و دو برابر آنچه در ماه مبارك رمضان، شب قدر و شب عيد فطر از آتش آزاد كرده، در عيد غدير آزاد مى كند.(2)

براى روز عيد غدير چند زيارت روايت شده است :

زيارت «امين اللّه» كه بعضى آن را مخصوص روز عيد غدير دانسته اند.(3)

دو زيارت ديگر براى آن حضرت نقل شده كه اختصاص به حرم مطهر ندارد و از راه دور هم مى شود آن را قرائت نمود :

يكى زيارتى طولانى كه امام حسن عسكرى از امام هادى عليهماالسلام نقل فرموده ،(4)

ص: 60


1- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 15 .
2- . رجوع شود به مصادر روايت شماره 1 .
3- . قرائت آن در روز عيد غدير يا اختصاص به آن در مصادر ذيل آمده است: مصباح المتهجد 738، مزار ابن مشهدى 282، مزار شهيد اول 114، اقبال 2 / 272 چاپ سنگى : 470 - 471 ، بحار 97/359، مفاتيح بخش زيارات مخصوصه اميرمؤمنان عليه السلام .
4- . مزار ابن مشهدى 263 - 282 ، مزار شهيد اول 66 - 89، بحار 359 - 368، سيد عبدالكريم بن طاووس در الفرحة الغري 136 نيز به آن اشاره كرده است .

و

بنابر روايتى هر روز از نزديك و دور مى شود آن را قرائت نمود.(1)

77 . ديگرى زيارتى است مختصر از امام صادق عليه السلام كه پس از نماز زيارت - اگر نجف باشد نزديك ضريح و اگر دور باشد اشاره به آن نموده و - مى گويد:

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى وَلِيِّكَ ، وَأَخِي نَبِيِّكَ ، وَوَزِيرِهِ ، وَحَبِيبِهِ ، وَخَلِيلِهِ ، وَمَوْضِعِ سِرِّهِ ، وَخِيَرَتِهِ مِنْ أُسْرَتِهِ ، وَوَصِيِّهِ ، وَصَفْوَتِهِ ، وَخَالِصَتِهِ ، وَأَمِينِهِ ، وَوَلِيِّهِ ، وَأَشْرَفِ عِتْرَتِهِ الَّذِينَ آمَنُوا بِهِ ، وَأَبِي ذُرِّيَّتِهِ ، وَبَابِ حِكْمَتِهِ ، وَالنَّاطِقِ بِحُجَّتِهِ ، وَالدَّاعِي إِلَى شَرِيعَتِهِ ، وَالْمَاضِي عَلَى سُنَّتِهِ ، وَخَلِيفَتِهِ عَلَى أُمَّتِهِ ، سَيِّدِ الْمُسْلِمِينَ ، وَأَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ ، وَقَائِدِ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِينَ ، أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ وَأَصْفِيَائِكَ وَأَوْصِيَاءِ أَنْبِيَائِكَ .

اللَّهُمَّ إِنِّي أَشْهَدُ أَنَّهُ قَدْ بَلَّغَ عَنْ نَبِيِّكَ صلى اللّه عليه وآله مَا حُمِّلَ ، وَرَعَى مَا اسْتُحْفِظَ ، وَحَفِظَ مَا اسْتُودِعَ ، وَحَلَّلَ حَلالَكَ ، وَحَرَّمَ حَرَامَكَ ، وَأَقَامَ أَحْكَامَكَ ، وَدَعَا إِلَى سَبِيلِكَ ، وَوَالَى أَوْلِيَاءَكَ ، وَعَادَى أَعْدَاءَكَ ، وَجَاهَدَ النَّاكِثِينَ عَنْ سَبِيلِكَ ، وَالْقَاسِطِينَ ، وَالْمَارِقِينَ عَنْ أَمْرِكَ صَابِرا مُحْتَسِبا ، مُقْبِلاً غَيْرَ مُدْبِرٍ ، لا تَأْخُذُهُ فِي اللَّهِ لَوْمَةُ لائِمٍ حَتَّى بَلَغَ فِي ذَلِكَ الرِّضَا ، وَسَلَّمَ إِلَيْكَ الْقَضَاءَ ، وَعَبَدَكَ مُخْلِصا ، وَنَصَحَ لَكَ مُجْتَهِدا حَتَّى أَتَاهُ الْيَقِينُ ، فَقَبَضْتَهُ إِلَيْكَ شَهِيدا سَعِيدا وَلِيّا تَقِيّا رَضِيّا زَكِيّا هَادِيا مَهْدِيّا .

ص: 61


1- . چنانكه محدّث خبير شيخ عباس قمى قدس سره از كتاب مزار قديم روايت نموده است . ايشان فرموده : در تمام زيارات مأثوره زيارتى به اين درجه از صحت و اعتبار و قوت سند پيدا نمى شود ! هدية الزائر 241 - 242 .

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَيْهِ أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَنْبِيَائِكَ وَأَصْفِيَائِكَ ، يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ .(1)

زيارت ديگرى براى اين روز نقل شده كه شروع آن با: (السلام على رسول اللّه، أمين اللّه على وحيه وعزائم امره) است ،(2) ولى علامه مجلسى فرموده: دليلى بر اختصاص اين زيارت - و همچنين زيارت «امين اللّه» - به روز غدير وجود ندارد .(3)

دعا و نيايش

از مهم ترين آداب روز عيد غدير دعاهايى است كه سفارش به خواندن آن در اين روز شريف شده است.

شايان ذكر است كه بخش مهمّى از معارف و نكات مهمّ اعتقادى در ضمن زيارات و ادعيه بيان شده كه اين مطلب در دعاها و زيارات مربوط به عيد غدير كاملاً مشهود است.

دعاهاى روز عيد غدير عبارت است از :

ص: 62


1- . اقبال 2 / 306 - 307 چاپ سنگى : 493 - 494 ، بحار 97 / 372، مستدرك 10/220 و رجوع شود به مصباح شيخ كفعمى 485 .
2- . مصباح المتهجد 739 ، مصباح الزائر 160 - 166 ، مزار شهيد اول 66 ، مصباح شيخ كفعمى 476 ، البلد الأمين 292 .
3- . بحار 97 / 372 .

دعاى ندبه ، اين دعا از دعاهايى است كه خواندن آن در چهار عيد - فطر، قربان، جمعه و روز عيد غدير - سفارش شده است.(1)

دعاى شريف ندبه زمزمه و گفت وگو با وارث غدير حضرت حجة بن الحسن عجل اللّه تعالى فرجه الشريف است.

دعايى طولانى كه سيد ابن طاووس از نسخه اى عتيقه نقل كرده است.(2)

78 . دعاى ديگرى كه آن را هم سيد ابن طاووس نقل كرده كه مى گويى:

اللَّهُمَّ بِنُورِكَ اهْتَدَيْتُ ، وَبِفَضْلِكَ اسْتَغْنَيْتُ ، وَقُلْتَ - وَقَوْلُكَ الْحَقُّ - : (وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابا رَحِيما ) [النساء (4) : 64] ، وَقُلْتَ : (ما يَعْبَؤا بِكُمْ رَبِّي لَوْلا دُعاؤكُمْ) [الفرقان (25) : 77] ، وَقُلْتَ : (وَإِذا سَأَلَكَ عِبادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ) [البقرة (2) : 186] .

اللَّهُمَّ فَإِنِّي أَسْأَلُكَ ، وَأُشْهِدُكَ ، وَأُشْهِدُ مَلائِكَتَكَ أَنَّكَ رَبِّي ، لا إِلَهَ إلاّ أَنْتَ ، عَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ ، وَأَنَّ مُحَمَّدا عَبْدُكَ وَرَسُولُكَ ، نَبِيُ اللَّهِ صلى اللّه عليه وآله نَبِيِّي ، وَأَنَّ عَلِيّا أَمِيرَ الْمُؤمِنِينَ مَوْلايَ وَوَلِيِّي عليه وآله السلام ، أَسْأَلُكَ أَنْ تَغْفِرَ لِي فِي هَذَا الْيَوْمِ وَفِي هَذَا الْوَقْتِ مَا سَلَفَ مِنْ ذُنُوبِي ، وَتُصْلِحَنِي فِيمَا بَقِيَ مِنْ عُمُرِي - اللَّهُمَّ إِيمَانا بِكَ ،

ص: 63


1- . مزار ابن مشهدى 573 ، مصباح الزائر 446 ، اقبال 1/504 چاپ سنگى : 295 ، بحار 88/28 و 99 / 104 .
2- . مراجعه شود به : اقبال 2/289 - 303 چاپ سنگى : 481 - 491 ، بحار 95 / 308 - 318 .

وَتَصْدِيقا بِوَعْدِكَ - حَتَّى أَكُونَ عَلَى النَّهْجِ الَّذِي تَرْضَاهُ ، وَالطَّرِيقِ الَّذِي تُحِبُّهُ فَإِنَّكَ عُدَّتِي عِنْدَ شِدَّتِي وَوَلِيُّ نِعْمَتِي .

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ نَفْحَةً مِنْ نَفَحَاتِكَ كَرِيمَةً تُلِمُّ بِهَا شَعَثِي ، وَتُصْلِحُ بِهَا شَأْنِي ، وَتُوَسِّعُ بِهَا رِزْقِي ، وَتَقْضِي بِهَا دَيْنِي ، وَتُعِينُنِي بِهَا عَلَى جَمِيعِ أُمُورِي ، فَإِنَّكَ عِنْدَ شِدَّتِي ، فَأَسْأَلُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ ، وَأَنْ تُصْلِحَ لِي أَحْوَالَ الدُّنْيَا وَالاْخِرَةِ .

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ ، وَلَمْ يَسْأَلِ السَّائِلُونَ أَكْرَمَ مِنْكَ ، وَأَطْلُبُ إِلَيْكَ ، وَلَمْ يَطْلُبِ الطَّالِبُونَ إِلَى أَحَدٍ أَجْوَدَ مِنْكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ ، وَأَنْ تُبْلِغَنِي فِي هَذَا الْيَوْمِ أُمْنِيَّةَ الدُّنْيَا وَالاْخِرَةِ .

اللَّهُمَّ فَارِجَ الْغَمِّ ، وَمُجِيبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّينَ ، اللَّهُمَّ فَارِجَ الْغَمِّ ، إِنِّي مَغْمُومٌ فَفَرِّجْ عَنِّي ، اللَّهُمَّ إِنِّي مَهْمُومٌ فَاكْشِفْ هَمِّي ، اللَّهُمَّ إِنِّي مُضْطَرٌّ فَسَهِّلْ لِي ، اللَّهُمَّ إِنِّي مَدْيُونٌ فَاقْضِ دَيْنِي ، اللَّهُمَّ إِنِّي ضَعِيفٌ فَقَوِّ ضَعْفِي .

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ رِزْقِكَ رِزْقا وَاسِعا حَلالاً طَيِّبا أَسْتَعِينُ بِهِ، وَأَعِيشُ بِهِ بَيْنَ خَلْقِكَ رِزْقا مِنْ عِنْدِكَ، لا أَبْذُلُ فِيهِ وَجْهِي لأَحَدٍ مِنْ عِبَادِكَ، أَنْتَ حَسْبِي وَنِعْمَ الْوَكِيلُ .

اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَمَا وَلَدَا وَأَهْلِ قَرَابَتِي وَإِخْوَانِي ، مَنْ عَرَفْتُ وَمَنْ لَمْ أَعْرِفْ ، اللَّهُمَّ اجْزِهِمْ بِأَحْسَنِ أَعْمَالِهِمْ ، وَأَوْصِلْ إِلَيْهِمُ الرَّحْمَةَ وَالسُّرُورَ ، وَاحْشُرْهُمْ مَعَ رَسُولِكَ وَأَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ وَأَوْلِيَائِهِمْ ، إِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ .

ص: 64

(اللَّهُمَّ مالِكَ الْمُلْكِ تُؤتِي الْمُلْكَ مَنْ تَشاءُ وَتَنْزِعُ الْمُلْكَ مِمَّنْ تَشاءُ وَتُعِزُّ مَنْ تَشاءُ وَتُذِلُّ مَنْ تَشاءُ بِيَدِكَ الْخَيْرُ إِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ)[آل عمران (3) : 26] ، وَصَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَيْتِهِ وَسَلَّمَ .(1)

79 . دعاى چهارمى كه آن را نيز سيد ابن طاووس از شيخ مفيد نقل كرده و آميخته با توسل و زيارت پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم و اميرمؤمنان عليه السلام است :

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ نَبِيِّكَ، وَعَلِيٍّ وَلِيِّكَ ، وَالشَّأْنِ وَالْقَدْرِ الَّذِي خَصَصْتَهُمَا بِهِ دُونَ خَلْقِكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلِيٍّ ، وَأَنْ تَبْدَأَ بِهِمَا فِي كُلِّ خَيْرٍ عَاجِلٍ .

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ ، الْأَئِمَّةِ الْقَادَةِ ، وَالدُّعَاةِ السَّادَةِ ، وَالنُّجُومِ الزَّاهِرَةِ ، وَالْأَعْلامِ الْبَاهِرَةِ ، وَسَاسَةِ الْعِبَادِ ، وَأَرْكَانِ الْبِلادِ ، وَالنَّاقَةِ الْمُرْسَلَةِ ،(2) وَالسَّفِينَةِ النَّاجِيَةِ الْجَارِيَةِ فِي اللُّجَجِ الْغَامِرَةِ.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ ، خُزَّانِ عِلْمِكَ ، وَأَرْكَانِ تَوْحِيدِكَ ، وَدَعَائِمِ دِينِكَ ، وَمَعَادِنِ كَرَامَتِكَ ، وَصَفْوَتِكَ مِنْ بَرِيَّتِكَ ، وَخِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ ، الْأَتْقِيَاءِ النُّجَبَاءِ الْأَبْرَارِ ، وَالْبَابِ الْمُبْتَلَى بِهِ النَّاسُ ، مَنْ أَتَاهُ نَجَا ، وَمَنْ أَبَاهُ هَوَى .

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ ، أَهْلِ الذِّكْرِ الَّذِينَ أَمَرْتَ بِمَسْأَلَتِهِمْ ، وَذَوِي الْقُرْبَى الَّذِينَ أَمَرْتَ بِمَوَدَّتِهِمْ ، وَفَرَضْتَ حَقَّهُمْ ، وَجَعَلْتَ الْجَنَّةَ مَعَادَ مَنِ اقْتَصَّ آثَارَهُمْ .

ص: 65


1- . اقبال 2/ 303 - 304 چاپ سنگى : 491 - 492 ، بحار 95 / 318 - 319 .
2- . أي ينتقم اللّه ممّن آذاهم كما انتقم من الذين آذوا ناقة اللّه التي أرسلها إلى قوم صالح عليه السلام .

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ ، كَمَا أَمَرُوا بِطَاعَتِكَ ، وَنَهَوْا عَنْ مَعْصِيَتِكَ ، وَدَلُّوا عِبَادَكَ عَلَى وَحْدَانِيَّتِكَ .

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ نَبِيِّكَ وَنَجِيبِكَ وَصِفْوَتِكَ وَأَمِينِكَ وَرَسُولِكَ إِلَى خَلْقِكَ ، وَبِحَقِّ أَمِيرِ الْمُؤمِنِينَ ، وَيَعْسُوبِ الدِّينِ ، وَقَائِدِ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِينَ ، الْوَصِيِّ الْوَفِيِّ ، وَالصِّدِّيقِ الْأَكْبَرِ ، وَالْفَارُوقِ بَيْنَ الْحَقِّ وَالْبَاطِلِ ، وَالشَّاهِدِ لَكَ ، وَالدَّالِّ عَلَيْكَ ، وَالصَّادِعِ بِأَمْرِكَ ، وَالْمُجَاهِدِ فِي سَبِيلِكَ ، لَمْ تَأْخُذْهُ فِيكَ لَوْمَةُ لائِمٍ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ ، وَأَنْ تَجْعَلَنِي فِي هَذَا الْيَوْمِ - الَّذِي عَقَدْتَ فِيهِ لِوَلِيِّكَ الْعَهْدَ فِي أَعْنَاقِ خَلْقِكَ ، وَأَكْمَلْتَ لَهُمُ الدِّينَ - مِنَ الْعَارِفِينَ بِحُرْمَتِهِ ، وَالْمُقِرِّينَ بِفَضْلِهِ ، مِنْ عُتَقَائِكَ وَطُلَقَائِكَ مِنَ النَّارِ ، وَلا تُشْمِتَ بِي حَاسِدِي النِّعَمِ .

اللَّهُمَّ فَكَمَا جَعَلْتَهُ عِيدَكَ الْأَكْبَرَ ، وَسَمَّيْتَهُ فِي السَّمَاءِ : «يَوْمَ الْعَهْدِ الْمَعْهُودِ» ، وَفِي الْأَرْضِ : «يَوْمَ الْمِيثَاقِ الْمَأْخُوذِ وَالْجَمْعِ الْمَسْؤُولِ» صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ ، وَأَقْرِرْ بِهِ عُيُونَنَا ، وَاجْمَعْ بِهِ شَمْلَنَا ، وَلا تُضِلَّنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا ، وَاجْعَلْنَا لأَنْعُمِكَ مِنَ الشَّاكِرِينَ ، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ .

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي عَرَّفَنَا فَضْلَ هَذَا الْيَوْمِ ، وَبَصَّرَنَا حُرْمَتَهُ ، وَكَرَّمَنَا بِهِ ، وَشَرَّفَنَا بِمَعْرِفَتِهِ ، وَهَدَانَا بِنُورِهِ .

يَا رَسُولَ اللَّهِ ! يَا أَمِيرَ الْمُؤمِنِينَ ! عَلَيْكُمَا وَعَلَى عِتْرَتِكُمَا وَعَلَى مُحِبِّيكُمَا مِنِّي أَفْضَلُ السَّلامِ مَا بَقِيَ اللَّيْلُ وَالنَّهَارُ ، وَبِكُمَا أَتَوَجَّهُ إِلَى اللَّهِ رَبِّي وَرَبِّكُمَا فِي نَجَاحِ طَلِبَتِي ، وَقَضَاءِ حَوَائِجِي ، وَتَيْسِيرِ أُمُورِي .

ص: 66

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ ، وَأَنْ تَلْعَنَ مَنْ جَحَدَ حَقَّ هَذَا الْيَوْمِ ، وَأَنْكَرَ حُرْمَتَهُ ، فَصَدَّ عَنْ سَبِيلِكَ لإِطْفَاءِ نُورِكَ ، فَأَبَى اللَّهُ إلاّ أَنْ يُتِمَّ نُورَهُ .

اللَّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ أَهْلِ بَيْتِ نَبِيِّكَ ، وَاكْشِفْ عَنْهُمْ وَبِهِمْ عَنِ الْمُؤمِنِينَ الْكُرُبَاتِ ، اللَّهُمَّ امْلاءِ الْأَرْضَ بِهِمْ عَدْلاً كَمَا مُلِئَتْ ظُلْما وَجَوْرا ، وَأَنْجِزْ لَهُمْ مَا وَعَدْتَهُمْ إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعاد .(1)

شيخ كفعمى قدس سره - بعد از

دعا افزوده : سپس به سجده رفته و صد مرتبه مى گويى : «شكرا»، و صد مرتبه : «الحمد للّه» ، و صد مرتبه:

الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى إكْمَالِ الدِينِ ، وَإتْمَامِ النِعْمَة ، وَرِضَى الرَبِّ الْكَرِيمِ ، وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ ، وَالصَلاَةُ عَلَى خَيْرِ خَلْقِهِ مُحَمَّدٍ وَعِتْرَتِهِ الطَاهِرِينَ .(2)

80 . دعاى پنجم تعويذى است كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم روز عيد غدير با آن خود را در پناه خدا قرار داد و حرزى است براى محفوظ ماندن از حوادث ناگوار :

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ، بِسْمِ اللَّهِ خَيْرِ الْأَسْماءِ، بِسْمِ اللَّهِ رَبِّ الاْخِرَةِ وَالأُولى، وَرَبِّ الْأرْضِ وَالسَّماءِ، الَّذِي لا يَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ كَيْدُ الْأعْداءِ ، وَبِها تُدْفَعُ كُلُّ الْأسْواءِ، وَبِالْقِسَمِ بِها يَكْفِي مَنِ اسْتَكْفى .

ص: 67


1- . رجوع شود به المقنعة 285 ، اقبال 2/ 304 - 306 چاپ سنگى : 492 - 493 ، المهذب البارع 1/147 - 148 ، مصباح شيخ كفعمى 686 - 687 ، البلد الامين 261 - 262 ، بحار 95 / 319 .
2- . مصباح شيخ كفعمى 687 .

اللّهُمَّ انْتَ رَبُّ كُلِّ شَيْءٍ وَخالِقُهُ، وَبارِئُ كُلِّ مَخْلُوقٍ وَرازِقُهُ، وَمُحْصِي كُلِّ شَيْءٍ وَعالِمُهُ، وَكافِي كُلِّ جَبَّارٍ وَقاصِمُهُ، وَمُعِينُ كُلِّ مُتَوَكِّلٍ عَلَيْهِ وَعاصِمُهُ، وَبِرُّ كُلِّ مَخْلُوقٍ وَراحِمُهُ، لَيْسَ لَكَ ضِدٌّ فَيُعانِدُكَ، وَلا نِدٌّ فَيُقاوِمُكَ، وَلا شَبِيهٌ فَيُعادِلُكَ، تَعالَيْتَ عَنْ ذلِكَ عُلُوّا كَبِيرا .

اللّهُمَّ بِكَ اعْتَصَمْتُ ، وَاسْتَقَمْتُ ، وَإلَيْكَ تَوَجَّهْتُ ، وَعَلَيْكَ اعْتَمَدْتُ، يا خَيْرَ عاصِمٍ، وَاكْرَمَ راحِمٍ ، وَأحْكَمَ حاكِمٍ ، وَأعْلَمَ عالِمٍ، مَنِ اعْتَصَمَ بِكَ عَصَمْتَهُ، وَمَنِ اسْتَرْحَمَكَ رَحِمْتَهُ، وَمَنِ اسْتَكْفاكَ كَفَيْتَهُ ، وَمَنْ تَوَكَّلَ عَلَيْكَ امِنْتَهُ وَهَدَيْتَهُ، سَمْعا لِقَوْلِكَ يا رَبِّ وَطاعَةً لأمْرِكَ .

اللّهُمَّ أَقُولُ ، وَبِتَوْفِيقِكَ أقُولُ، وَعَلى كِفايَتِكَ أُعَوِّلُ، وَبِقُدْرَتِكَ أطُولُ، وَبِكَ أسْتَكْفِي وَأصُولُ، فَاكْفِنِي اللّهُمَّ وَانْقِذْنِي ، وَتَوَلَّنِي وَاعْصِمْنِي وَعافِنِي، وَامْنَعْ مِنِّي ، وَخُذْ لِي ، وَكُنْ لِي بِعَيْنِكَ ، وَلا تَكُنْ عَلَيَّ .

اللّهُمَّ أنْتَ رَبِّي عَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ ، وَإلَيْكَ أنَبْتُ ، وَإلَيْكَ الْمَصِيرُ ، وَأنْتَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ.(1)

ص: 68


1- . اقبال 2 / 276 - 275 چاپ سنگى : 471 - 472 .

گزيده آداب عيد غدير

اشاره

در آخر اين بخش گزيده اى از آداب عيد غدير - كه در روايات گذشته به صورت پراكنده آمده بود - ارائه مى شود تا معلوم گردد مقصود ما از انجام آن اعمال چيست، و اقسام آن اعمال - از عبادى و شخصى و اجتماعى - مشخص شود . در مجموع مى توان آداب عيد غدير را به چهار بخش تقسيم نمود:

الف) قصد و نيت

1 . تقرّب به خدا با همه آداب و سنن آينده

2 . قصد تعظيم روز عيد غدير و بزرگداشت آن

3 . قصد سپاسگزارى بر نعمت ولايت

4 . قصد مخالفت با كسانى كه در آن روز اظهار اندوه دارند.

ب) امور عبادى

5 . سعى در شناخت صحيح روز عيد غدير و فضائل آن

6 . عيد گرفتن روز غدير

7 . ترك گناهان به ويژه كبائر

8 . كوشش در تزكيه نفس

9 . غنيمت شمردن تجارت اخروى و افزون طلبىِ پاداش الهى

10 . اهتمام در جلب رحمت خداوند

11 . اشتغال به عبادات

12 . سپاسگزارى و شكر خدا بر نعمت ولايت

13 . غسل كردن

14 . نماز گزاردن به ويژه نمازهاى مخصوص روز عيد غدير

15 . به ياد خدا بودن و ذكر گفتن وكثرت آن

ص: 69

16 . روزه گرفتن و چيزى را جايگزين آن نكردن

17 . دعا كردن

18 . خواندن دعاهاى مخصوص روز عيد غدير

19 . به ياد پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم و اهل بيت عليهم السلام بودن و از آنها ياد كردن

20 . زياد صلوات فرستادن

21 . زيارت اميرمؤمنان عليه السلام از نزديك و دور

22 . تبرّى از دشمنان اهل بيت عليهم السلام

23 . بيان فضائل روز عيد غدير

ج) امور شخصى

24 . كندن جامه سياه و پوشيدن تميزترين و فاخرترين لباس

25 . دورى از غم و غصه

26 . شاد بودن بر نعمت ولايت

27 . توسعه دادن در مخارج شخصى

28 . آراستن و آرايش كردن خويشتن

29 . استعمال بوى خوش به اندازه توان

د) امور اجتماعى

اول: مربوط به خانواده و بستگان

30 . توسعه دادن در معيشت خانواده

31 . هديه دادن به آنها به اندازه توان

32 . تغيير چهره زندگى

33 . صله رحم نمودن

ص: 70

دوم: خصوص فقرا و مساكين

34 . مساوات با ناتوان ها در خوراك به اندازه توان

35 . قرض گرفتن و كمك كردن به برادران دينى

36 . سركشى توانمندان به بينوايان

37 . رساندن خير بيشتر به كسانى كه چشم اميد به انسان دوخته اند.

سوم: عموم برادران دينى

38 . تشكيل گِردهمايى واجتماعات در روز عيد غدير

39 . ديدار اهل ايمان

40 . نشر علوم (و معارف مربوط به ولايت)

41 . اظهار شادى و سرور و خوشحالى

42 . تبسم كردن به روى مؤمنين

43 . مصافحه كردن

44 . تبريك و تهنيت گفتن به يكديگر بر نعمت ولايت

45 . محبت و مهربانى كردن به يكديگر

46 . ادخال سرور بر اهل ايمان

47 . شتاب در كارهاى خير كه روز عيد غدير روز مسابقه است .

48 . بخشش، احسان، نيكى، هديه دادن به مؤمنين به اندازه توان مانند: جامه نيكو، بوى خوش، انگشتر، كفش و نيكى بسيار به آنها

49 . اطعام مؤمنين

50 . فرستادن غذا براى آنها

51 . نگه داشتن صائمين براى افطار

52 . افطارى دادن به روزه داران

53 . برآوردن حوائج اهل ايمان

54 . يارى و كمك به برادر مؤمن - قبل از درخواست او - با ميل و رغبت

55 . عقد برادرى بستن

ص: 71

فهرست

بخش اول : بزرگداشت عيد غدير

ارزش شناخت غدير··· 8

برترين عيد امت··· 9

شهرت آسمانى يا عيد فرشتگان··· 14

احترام پيامبران عليهم السلام به عيد غدير··· 15

عرضه ولايت بر جميع اشيا··· 16

تجديد پيمان عالم ذرّ··· 17

فضائل بيشمار··· 18

ترفيع درجات··· 18

روز مناره دين··· 19

تأكيد بر ولايت غدير··· 20

نوروز، عيد غدير شمسى!··· 20

پنج عيد در غدير··· 21

آخرين فريضه··· 21

روز پذيرفته شدن اعمال··· 22

طلب آمرزش جبرئيل عليه السلام براى شيعيان··· 22

گذشت از لغزش شيعيان··· 22

غدير عيد اهل بيت عليهم السلام··· 23

مثل فرشته ها··· 23

شيون ابليس و خشم شياطين··· 23

غدير در قيامت··· 26

سرافرازى شيعه به كرامت الهى در غدير··· 27

بخش دوم : آداب عيد غدير

آداب عيد غدير در كلام صاحب غدير··· 31

تعظيم غدير براى مخالفت با مخالفين··· 34

هشتاد ماه عبادت در يك روز··· 36

روز عبادت و نيكوكارى··· 37

شادى بر نعمت ولايت··· 37

سپاسگزارى بر معرفت غدير··· 37

شكر نعمت ولايت··· 38

سفارش به عيد گرفتن غدير··· 39

خوارى شيطان··· 39

بيزارى از ستمگران··· 40

غسل كردن··· 40

حضور در غدير با نماز عيد غدير··· 41

نماز در مسجد غدير··· 44

دعاى مستجاب پس از نماز غدير··· 45

صيام انبيا عليهم السلام··· 50

روزه عيد غدير نزد مخالفان··· 51

پاداش روزه شصت ماه حرام !··· 51

برتر از شصت سال بندگى··· 52

كفاره شصت سال گناه··· 52

پاداش صد حج و صد عمره با روزه غدير··· 52

پاداش روزه روزگار !··· 53

خير دنيا و آخرت··· 54

تغيير چهره زندگى··· 55

آراستن در عيد غدير··· 55

ديدار اهل ايمان··· 56

روز تبسم··· 56

تبريك و تهنيت··· 56

شكرگزارى هنگام ديدار اهل ايمان··· 57

پيمان برادرى··· 57

احسان به مؤمنان··· 58

اطعام مؤمنان··· 59

پاداش عظيم افطارى دادن و خرج كردن··· 59

زيارت اميرمؤمنان عليه السلام از نزديك و دور··· 60

دعا و نيايش··· 62

گزيده آداب عيد غدير··· 69

ص: 72

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109