ص: 2

بسم اللّه الرحمن الرحيم

الحمد للّه ربّ العالمين ، وصلى اللّه على سيدنا محمد وآله الطاهرين ، لا سيما بقية اللّه في الأرضين ، واللعن على اعدائهم اجمعين.

بدون شك انسان دوست دارد كه افراد مورد علاقه خويش را از نزديك ببيند و اگر از دنيا رفته باشند به زيارت تربت و مزارشان شتافته و بدين سان محبّت و وفادارى اش را به آنان اظهار نمايد.

در مكتب و آيين ما اين مطلب مورد تأكيد فراوان قرار گرفته و زيارت مرقدهاى مطهّر معصومين عليهم السلام به عنوان تجديد عهد و پيمان با آن بزرگواران لازم دانسته شده است.

در اين ميان زيارت سيّدالشّهدا عليه السلام جلوه خاصّى داشته و از توجه ويژه خداوند تبارك و تعالى، پيامبران، امامان، فرشتگان و ... برخوردار بوده و هست .

ص: 3

نوشتارى كه تقديم حضورتان مى گردد، قطره اى از بيكران اقيانوس فضيلتِ زيارت كربلاست كه پس از مطالعه و مراجعه مكرر به كتب مزار - مانند : كامل الزّيارات، بحارالانوار ، وسائل الشّيعة، مستدرك الوسائل، جامع أحاديث الشّيعة و موسوعة زيارات المعصومين عليهم السلام - و انتخاب روايات از آن منابع ، تنظيم و ترجمه شده ولى به لحاظ اختصار غالبا به يك مصدر اكتفا نموده ايم. در اين ميان، بيش از همه از كتاب شريف كامل الزيارات تأليف ابوالقاسم جعفر بن محمد قولويه قدس سره استاد شيخ مفيد رحمه الله كه در قرن چهارم مى زيسته، استفاده و عمده مطالب به آن آدرس داده شده است. وثاقت و جلالت ايشان مورد اتفاق علماى شيعه است و او خود در مقدمه كتاب مى گويد: «من تنها رواياتى را كه از افراد مورد اطمينان و ثقه باشد، نقل مى كنم».

مطالب كتاب در سه بخش تقديم مى شود :

بخش اول : ضرورت اهتمام به زيارت امام حسين عليه السلام

بخش دوم : شرائط و آداب زيارت آن حضرت

بخش سوم : فضيلت و پاداش زيارت ايشان

ان شاءاللّه خدا ما وشما را از زائران با معرفت آن حضرت قرار دهد . به اميد آن كه هر چه زودتر سرور و مولايمان حضرت مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه الشّريف را در كربلا زيارت كنيم.

محرم الحرام 1437، آبان 1394

قم، مهدى صدرى

ص: 4

او در قيامت هيچ عذرى نزد خدا و پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم ندارد،(1) عاقّ پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم و عاقّ اهل بيت عليهم السلام گرديده و استخفاف (و بى اعتنايى) به امرى كرده كه اگر انجام مى داد به سود خودش بود.(2) و بالاخره در قيامت نصيب او حسرت خواهد بود.(3)

اگر گفته شود: ظاهر برخى از اين روايات قطعا مراد نيست، چگونه مى شود گفت كسى كه به امامت دوازده امام عليهم السلام معتقد است و آنها را دوست دارد از تشيع خارج و جهنمى است براى آن كه به كربلا نرفته است؟

در پاسخ مى گوييم : ممكن است مراد آن باشد كه شيعه كامل نيست و ايمانش خيلى ضعيف است، و به جهت ترك زيارت ، شفاعت از او به تأخير مى افتد و به گناهانش مؤاخذه مى شود تا آن كه در نهايت از او دستگيرى كنند . آنچه مهم است آن است كه مراد از اين روايات هر چه باشد قطعا توبيخ شديد كسانى است كه با آن كه مى توانند به زيارت بروند تساهل ورزيده و خود را از اين فيض عظيم محروم مى نمايند .

ص: 7

2 . ولايت آن حضرت را گردن نهد و از دشمنان ايشان بيزار باشد.(1)

3 . تكبّر نورزد.(2)

4 . فقط به قصد زيارت مسافرت نمايد ، بدون اين كه در كربلا كارى (مثل تجارت و ...) داشته باشد.(3)

5 . نيت خالص داشته باشد و مقصودش از زيارت :

رضاى خداوند ،(4)

صله پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم و تقرّب به آن حضرت(5) و خوشحال كردن ايشان ،(6)

امتثال فرمان معصومين عليهم السلام ،

كوشش در نيكى به اهل بيت عليهم السلام ،

به جهت محبّت و اشتياق به سيّدالشّهدا، اميرالمؤمنين و حضرت زهرا عليهم السلام ،

به جهت ترحّم و دلسوزى از رفتارى كه دشمن با امام حسين عليه السلام داشت ، و براى ايجاد خشم و ناراحتى در قلب و جان دشمنان باشد .(7)

براى ريا، خودنمايى، سمعه ، يا از روى طغيان و سركشى ، يا براى خوشگذرانى و... به زيارت نرود .(8)

ص: 10

زيارت امام حسين عليه السلام با سفره ها(ى رنگين) !! هرگز (اين كار صحيح نيست) مگر آن كه ژوليده و گردآلود باشيد .(1)

5 . با حالت حزن ، اندوه ، پريشان حالى ، ژوليدگى، و گرسنه و تشنه باشد، كه امام حسين عليه السلام در چنين حالى به شهادت رسيد.(2)

6 . غسل زيارت كند. اگر در فرات غسل نمايد فضيلت بيشمار،(3) پاداش حجّ و عمره(4) و يا صد حجّ مقبول، صد عمره مبرور، و صد غزوه به همراهى پيامبران عليهم السلام دارد.(5) (البته هرگاه در روز غسل كند براى آن روز و اگر در شب غسل نمايد براى آن شب كافى است).(6)

7 . اگر نتوانست غسل كند، وضو بگيرد .(7)

8 . پا برهنه باشد كه در حرمى از حرم هاى خدا و پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم است.(8)

9 . زبانش به (ذكر خدا) تكبير، تهليل، تمجيد، و تعظيم (و ثناى الهى) گويا باشد.(9)

10 . بر پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم و اهل بيت عليهم السلام به ويژه بر امام حسين عليه السلام بسيار درود

و صلوات بفرستد .

11 . بر قاتلان آن حضرت لعن و نفرين كرده و از بنيان گذاران اين ستم ، اظهار برائت نمايد .(10)

ص: 12

12 . با آرامش و وقار و تواضع راه برود .(1)

13 . قدم ها را كوتاه بردارد كه هر قدمى پاداش حج و عمره دارد.

14 . با دلى خاشع و چشمى گريان باشد.(2)

15 . با همراهانش خوش رفتار باشد.

16 . كم حرف بزند ، مگر آن كه سخن نيك بگويد.

17 . لباس هايش تميز و پاكيزه باشد.

18 . بسيار نماز بگزارد .

19 . چشمش را (از نگاه نادرست) حفظ كند.

20 . به زائران نيازمند رسيدگى و آنان را در مال خويش شريك كند.

21 . تقيه را - كه قوام دينش به آن وابسته است - رعايت نمايد .

22 . از آنچه خداوند نهى نموده، از خصومت و ستيز، قسم بسيار و (بگو مگو و) جدالى كه در آن سوگند ياد شود پرهيز نمايد .(3)

23 . مسافرى كه نمازش شكسته است، بهتر است در حرم سيدالشهدا عليه السلام نمازش را تمام بخواند (نظر فقها در تعيين محدوده آن متفاوت است) .(4)

ص: 13

شما در اوقات شريفه واقع شود كه ارزش عبادات چند برابر است ، و آن زمان هايى است كه فرشتگان براى زيارت حضرتش فرود مى آيند .(1)

برخى از اوقات شريفه كه در روايات آمده عبارت است از :

شب هاى جمعه به همراهى پيامبران و فرشتگان عليهم السلام ،(2)

روز اول ماه رجب كه موجب آمرزش گناهان است .(3)

نيمه رجب كه حضرت ثامن الحجج عليه السلام سفارش فرموده اند .(4)

نيمه شعبان كه صد و بيست و چهار هزار پيامبر عليهم السلام با او مصافحه كنند و ندا آيد : آمرزيده باز گرديد ، پاداش شما بر خدا و پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم است.(5)

شب نيمه شعبان كه گناهان مقدّم و مؤخّر او آمرزيده شود.(6)

ماه رمضان كه اگر در راه بميرد از محاسبه روز محشر معاف است .(7)

شب اول ، شب نيمه و شب آخر ماه رمضان ، كه گناهانش بريزد و پاك گردد مانند رورى كه از مادر متولد شده، و پاداش حج و عمره دارد ، فرشته اى به او گويد: پاك شدى ، عمل خويش را از سر گير . فرشته اى ديگر مى گويد : احسنت، بشارت باد تو را به آمرزش و فضل خداوند.(8)

شب قدر كه حاجاتش روا شده و به او مقام شفاعت واگذار گردد.(9)

خصوص شب بيست وسوم ماه رمضان كه بيست و چهار هزار فرشته

ص: 15

و پيامبر عليهم السلام با او مصافحه كنند و امام رضا عليه السلام بر آن تأكيد فرموده اند.(1)

اعتكاف دهه آخر ماه رمضان كه از حجّ و عمره هم برتر است.(2)

شب عيد فطر كه گناهان مقدّم و مؤخّر او بخشيده و آمرزيده شود.(3)

روز عيد (فطر، قربان...) ، كه پاداش صد حجّ ، صد عمره و صد جنگ و مبارزه به همراهى پيامبران و امامان عليهم السلام دارد.(4)

شب عرفه ، اگر در يك سال زيارتِ شب نيمه شعبان، شب عيد فطر و شب عرفه را درك نمايد پاداش هزار حجّ مبرور، هزار عمره مقبول دارد و هزار حاجت دنيا و آخرتش برآورده مى گردد .(5)

روز عرفه كه مانند كسى باشد كه خدا را در عرش زيارت كرده ، پاداش حج و عمره بيشمار دارد ، با دلى شاد برگردد ، خدا او را صدّيق ناميده و در زمين از كروبيين (فرشتگان مقرّب) بشمار آيد .(6)

شب عيد قربان كه گناهان مقدّم و مؤخّر او بخشيده و آمرزيده شود.(7)

شب عاشورا كه اگر در حرم بيتوته كند پاداش شهداى كربلا را دارد.(8)

روز عاشورا كه پاداش شهداى كربلا را دارد و مانند آن است كه خدا را در عرش زيارت كرده باشد.(9)

روز اربعين كه زيارتش از علامات مؤمن شمرده شده است .(10)

ص: 16

بى ظرفيّتى مردم به نحوى است كه معصومين عليهم السلام احساس مى كردند اگر فضائل زيارت كربلا بازگو شود، آنها حجّ را كنار گذاشته و به زيارت سيّدالشّهدا عليه السلام اكتفا كنند .(1) اگر زائر مى دانست خدا چه پاداشى براى او مهيّا كرده خوشحالى و سرورش از بى تابى و اندوهش بيشتر مى شد(2) و آرزو مى كرد كه اصلاً تا آخر عمرش در كربلا زندگى مى كرد.(3)

كسى كه سيّدالشّهدا عليه السلام را زيارت كند گويا خدا را در عرش زيارت كرده است.(4)

توضيح: معلوم است كه خدا جسم و جسمانى نيست كه قابل ديدن باشد، حضرت ثامن الحجج عليه السلام در ضمن روايتى مى فرمايند: خدا ديدار پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم را زيارت خودش قرار داده ، چنان كه اطاعت و پيروى از ايشان را اطاعت و پيروى خودش مى داند . كسى كه خدا را به «وجه و صورت» - به هر نحوى كه باشد - وصف كند كافر است ، مراد از «وجه اللّه» پيامبران و حجّت هاى معصوم عليهم السلام هستند .(5)

ص: 18

به تعبير محدّث و فقيه بزرگوار شيخ يوسف بحرانى رحمه الله ، «زيارت خدا» كنايه از برترى رتبه و پاداش فراوان زائر (و قرب معنوى او به خداى تبارك و تعالى) است كه گويا او را به آسمان بالا برده و به عرش خود - كه جايگاه عظمت اوست - نزديك كرده است.(1)

را جاى دهم».(1) چنان بر درجات او افزوده شود تا جايى كه شهيدى كه در راه خدا در خون خودش غوطه ور بوده نيز بدان مقام دست نيابد.(2)

كسى كه خدا خيرش را بخواهد محبّت امام حسين عليه السلام و زيارت آن حضرت را به دلش مى اندازد(3) و فقط كسى كه در آزمون الهى موفّق بوده و خدا دلش را امتحان كرده ، و او را توفيق شناخت و معرفت اهل بيت عليهم السلام داده ، موفّق به زيارت مى شود.(4)

زيارت توفيقى است از جانب خدا كه از روى مهربانى و رحمت و رأفت نصيب زائر كرده است بدون آن كه خودش در اين كار پيش دستى كرده باشد [ و استحقاق آن را داشته باشد ] .(5)

كثرت زيارت بيان گر محبّت زائر به اهل بيت عليهم السلام است.(6)

هيچ چيز نيست مگر آن كه به حال زائر غبطه مى خورد، و به او تبرّك مى جويد و به اميد خير و نيكى به او نظر مى نمايد.(7)

خدا از عَرَق زائران فرشته هايى خلق مى كند كه تسبيح الهى نموده و براى زوّار تا قيامت طلب آمرزش مى نمايند.(8)

در قيامت ندايى بلند شود كه: «أين زوّار الحسين عليه السلام» يعنى: كجايند زائران امام حسين عليه السلام؟ و به آنها مقام شفاعت واگذار شود و گويند: دست

ص: 20

هر كس را كه مى خواهيد بگيريد و وارد بهشت نماييد.(1)

بلكه اگر زائر ، شقى هم باشد پس از زيارت شقاوتش زائل شده و سعادتمند و خوشبخت خواهد گرديد.(2)

ايجاد خشم در دل دشمنان ما تا رضايت و خوشنودى تو حاصل گردد .

خدايا از جانب ما رضوان [بهشت يا خوشنوديت] را به آنان پاداش ده، شب و روز نگهدارشان باش، براى خانواده و فرزندانشان بهترين جانشين باش، آنان را از شرّ هر جبّار عنيد و هر مخلوق ناتوان يا نيرومند و شياطين انس و جن محافظت فرما ، و برترين آرزوى آنان را - در تحمل دورى از وطن و ترجيح دادن ما بر فرزندان و نزديكان و خانواده هايشان - به آنها عطا فرما.

خدايا دشمنان ما بر آنان در اين سفر عيب و ايراد گرفتند ، ولى در آنان هيچ تأثيرى نگذاشت. خدايا آن چهره هايى كه خورشيد دگرگون نموده (و سوزانده)، گونه هايى كه بر مرقد مطهرش گذاشته شده، چشمانى كه از روى دلسوزى براى ما اشكش جارى گشته ، دل هايى كه در عزاى ما بى تاب و سوزان گرديده و آن فرياد و شيونى كه براى ما برپا شده (همه) را مورد رحمت خويش قرار ده . خدايا من آنها را به تو سپردم تا در روز عطش از حوض كوثر سيرابشان سازى .

راوى مى گويد : حضرت پيوسته چنين دعا مى فرمود، پس از آن كه تمام شد، عرض كردم: اين دعايى كه شما فرمودى اگر براى كسى بود كه خدا را نمى شناخت، گمانم هيچ گاه آتش به او آسيبى نمى رساند ! به خدا سوگند آرزو كردم حجّ نرفته بودم و به زيارت كربلا مشرف شده بودم .

حضرت فرمود: تو كه به كربلا نزديك هستى ، چرا به زيارت سيدالشهدا عليه السلام نمى روى؟! عرض كردم: نمى دانستم اين قدر ارزش دارد!

ص: 22

حضرت فرمود : در آسمان براى زائران امام حسين عليه السلام بيشتر دعا مى كنند تا زمين ... .

آيا دوست ندارى كه در بين كسانى باشى كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم ، اميرالمؤمنين و حضرت زهرا و امامان عليهم السلام براى آنان دعا مى فرمايند؟!

آيا دوست ندارى كه فرداى قيامت از كسانى باشى كه فرشتگان با آنها مصافحه مى كنند؟!

آيا دوست ندارى كه فرداى قيامت از كسانى باشى كه هيچ گناهى بر آنها نيست و مورد مؤاخذه قرار نمى گيرند؟!

آيا دوست ندارى كه فرداى قيامت از كسانى باشى كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم با آنان مصافحه مى فرمايد؟!(1)

فرشتگان هنگام ورودش به كربلا به استقبال او آمده ، هنگام بازگشتش او را مشايعت ، هنگام بيمارى اش از او عيادت نموده و بر دعاهايش آمين مى گويند.(1)

خدا با او مناجات نموده و مى فرمايد: «اى بنده من ! هر چه مى خواهى درخواست كن كه تو را اجابت و به تو عطا مى نمايم و نيازهايت را برآورده مى سازم».(2) و هر حاجتى از امور دنيا و آخرت را كه بخواهد به او مى دهد(3) يا به سرعت و يا آن كه برايش ذخيره مى كند.(4)

روايات فراوان دلالت دارد كه اجابت دعا در كنار قبر سيّدالشّهدا عليه السلام قطعى است. از عطيه هاى خدا به آن حضرت، در برابر شهادت، آن بود كه قبر حضرت را محل استجابت دعا قرار داد.(5) هر گرفتار، غمناك، گنهكار، بيمار و .... نزد آن حضرت دعا كند، خدا به بركت آن حضرت مشكلش را برطرف مى كند،(6) و براى او فرجى سريع مى رساند.(7)

زيارت باعث زيادتى و وسعت رزق و طولانى شدن عمر است(8) بلكه باب روزى را به روى زائر مى گشايد،(9) و بلاها را از او برطرف و دور مى كند .(10)

ص: 24

اميرمؤمنان عليه السلام به آنان خطاب مى فرمايد: «من ضمانت مى كنم كه در دنيا و آخرت حوائج شما برآورده و بلاها از شما دور گردد».(1)

امام باقر عليه السلام فرمود: امام حسين عليه السلام مظلومانه ، اندوهناك ، با لب تشنه و دلى پر حسرت در كربلا به شهادت رسيد. پس از آن خداى عزوجل قسم ياد نمود كه هركس حسرتى به دل داشته ، محزون، گنهكار، غمناك يا عطشان و يا داراى آفت و مرضى باشد و به زيارت آن حضرت مشرف شود و به واسطه آن بزرگوار به درگاه خداوند تقّرب بجويد، خداوند غم و اندوه او را برطرف و حاجتش را روا كند ، گناهانش را ببخشد ، عمر او را طولانى كند و رزق و روزى او را وسعت دهد.(2)

حضرت فرمود: واى بر تو، واى بر تو! چرا از او خوشم نيايد و او را دوست ندارم ؟! او ميوه دل و روشنى ديده من است.

بدان كه امّتم در آينده او را خواهند كشت. هر كس پس از شهادت او به زيارتش برود خدا پاداش يك حجّ از حج هاى مرا براى او بنويسد.

او با تعجّب پرسيد: يك حج از حج هاى شما؟ حضرت فرمود: آرى! دو حج. باز پرسيد: دو حج از حج هاى شما؟ حضرت فرمود: آرى! چهار حج و ... او هم چنان مى پرسيد و حضرت زياد مى فرمود تا به هفتاد - و بنابر نقلى نَوَد - حجّ و عمره پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم رسيد.(1)

در خصوص زيارت عاشورا - به صورت كامل ، با 100 لعن و 100 سلام - پاداش دو ميليون حج، دو ميليون عمره، دو ميليون جنگ به همراهى پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم و بقيه امامان معصوم عليهم السلام روايت شده است.(2)

زيارت ، پاداش اعتكاف و روزه گرفتن دو ماه در مسجد الحرام،(3) آزادى هزار برده در راه خدا، هزار صدقه مقبوله، هزار روزه دار، هزار شهيد بدرى(4) - يا صدهزار شهيد از شهداى بدر(5) - را دارد.

هر روز اقامت نزد قبر سيدالشهدا عليه السلام ثواب هزار ماه (عبادت) دارد.(6)

بلكه در روايات ثواب هاى فوق العاده براى هر قدمى كه زائر

ص: 26

برمى دارد وارد شده است :

با اوّلين قدم گناهان گذشته اش پاك مى شود.(1) و با قدم هاى بعدى آن قدر بر حسناتش افزوده مى گردد تا بهشت بر او واجب گردد.(2)

با هر قدم يك حسنه برايش نوشته و يك سيّئه از او محو شود .(3) و بنابر روايات ديگر هزار حسنه برايش نوشته ، هزار سيّئه از او محو و هزار درجه بر درجاتش افزوده شود.(4) و در خصوص زيارت وارث ، ثبت صد هزار حسنه، محو صد هزار سيّئه، افزايش صد هزار درجه ذكر شده و فرموده اند: صد هزار حاجت او نيز برآورده مى شود.(5)

اگر زيارت با پاى پياده باشد براى هر قدم ، پاداش آزادى برده اى از فرزندان حضرت اسماعيل عليه السلام به زائر داده مى شود.(6)

اگر در فرات غسل كند و به زيارت برود براى هر قدمى كه برمى دارد و بر زمين مى گذارد پاداش حجّ و عمره(7) و بنابر روايتى : پاداش صد حجّ مقبول، صد عمره مبرور، و صد غزوه - به همراهى پيامبران عليهم السلام - دارد.(8)

هر چه زائر در راه زيارت يا هنگام اقامت در كربلا خرج كند پاداش آن را هزار برابر(9) - يا ده هزار برابر(10) - دريافت نموده و خداوند متعال آن پاداش را برايش ذخيره مى كند.

ص: 27

و بنابر روايتى در برابر هر درهم ، ده هزار شهر در لوح محفوظ براى او [در بهشت] ثبت مى گردد.(1)

اگر انسان خودش به زيارت برود اجرش بيشتر است،(2) ولى اگر نتواند خودش برود و كسى را به زيارت بفرستد در برابر هر درهمى كه آن زائر خرج مى كند به اندازه كوه اُحُد براى فرستنده حسنه و پاداش نوشته مى شود ، و خداوند چندين برابر آنچه خرج كرده جايگزين كرده (و در مالش بركت قرار مى دهد) و بلاهايى را كه براى او مقدّر شده بود برطرف ، و مالش را نيز حفظ مى فرمايد.(3)

پاداش زيارت او بهشت(1) و بدنش بر آتش جهنّم حرام است.(2)

مرگ زائر شهادت است، او در زمره شهيدان(3) - يا شهداى كربلا ! - محسوب (و محشور) مى گردد.(4)

از زمانى كه زائر از منزلش به قصد زيارت بيرون بيايد تا هنگام بازگشت ، هفت صد فرشته از بالا و پايين و چپ و راست و پيش رو و پشت سر او را احاطه و مشايعت مى كنند. پس از آن نيز تا آخر عمر هر روز به زيارت و ديدن او مى آيند. اين فرشتگان هر روز زيارت كربلا رفته و ثوابش براى آن زائر خواهد بود.(5)

بنابر روايت ديگر: خداوند به فرشتگان امر فرمايد كه : «دربِ خانه اين بنده زائر - تا آخر عمرش - به تسبيح و تهليل و تقديس من مشغول باشيد و پاداش آن را در حسنات او ثبت نماييد».

پس از وفاتش آن فرشتگان در مراسم غسل دادن ، كفن كردن ، نماز ميت و دفن او شركت مى كنند، پس از آن از جانب خدا ندا مى آيد: «در كنار قبر اين بنده من تا قيامت به تسبيح و تقديس من بپردازيد و پاداش آن را در نامه حسنات او ثبت نماييد».(6)

ص: 29

خداوند خودش قبض روح زائر را به عهده مى گيرد !(1) زائر از سختى جان دادن و سختى هاى پس از آن(2) و از فشار قبر در امان است، و منكر و نكير او را نمى ترسانند، قبرش تا جايى كه چشم مى بيند وسيع مى گردد و درى از بهشت به قبر او گشوده مى شود.(3)

فرشتگان، اسامى زائران را ثبت مى كنند، و علامتى نورانى در پيشانى آنان قرار مى دهند كه در قيامت نورافشانى مى كند.(4) نور زائر ، شرق و غرب را فرا مى گيرد(5) و چشم همه را مى پوشاند.(6)

زائران مورد احترام و اكرام و اعزاز الهى قرار گرفته ،(7) پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم، اميرالمؤمنين عليه السلام ، جبرئيل و ميكائيل عليهماالسلام آنها را از بقيه مردم جدا مى كنند.(8) پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم و اهل بيت عليهم السلام با آنان مصافحه مى كنند.(9)

فرشتگان زائر را بشارت مى دهند كه : «هيچ ترس و حزنى به خود راه مده كه امروز روز كاميابى و موفقيّت توست».(10)

پيش از همه بر حوض كوثر وارد و از دست اميرمؤمنان عليه السلام سيراب

مى شود - و بنابر روايتى هر كه را خواهد از حوض كوثر بنوشاند(11) -

سپس اميرمؤمنان عليه السلام به فرشته اى مى فرمايد كه او را همراهى نمايد . به فرمان آن فرشته، پل صراط براى او رام مى گردد، و اذيتى از آتش به او

ص: 30

نمى رسد . آن فرشته تا هنگام ورود بهشت همراه او خواهد بود.(1)

زائر مشمول آيه شريفه: «فَأُولئِكَ يُبَدِّلُ اللّه ُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ»(2) است(3) و خداوند او را مؤاخذه نمى فرمايد.(4)

امام حسين عليه السلام در سايه عرش الهى جلوس مى فرمايد و خدا زوّار و شيعيان آن حضرت را (گِرد آن حضرت) جمع نموده تا آنان را به عزّت و كرامت، شادابى، خوشحالى و سرورى نائل گرداند كه هيچ كس جز خدا وصفش را نمى داند . حورالعين بهشتى براى آنان پيغام مى فرستند كه ما مشتاق ديدار شما هستيم (چرا) دير كرده ايد؟! آنان در سرور و كرامتى هستند كه در پاسخ مى گويند: بعدا خواهيم آمد!(5)

زائران امام حسين عليه السلامبا آن حضرت محشور مى شوند(6) و زير پرچم

ايشان و پرچم پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم قرار گرفته(7) و وارد بهشت شده و به اهل بيت عليهم السلام ملحق گردد ،(8) و در جوار آنان خواهند بود.(9)

آنان چهل سال پيش از بقيّه مردم وارد بهشت مى شوند، در حالى كه بقيه مردم در محشر مشغول حساب هستند.

هيچ كسى در صحراى محشر نيست مگر آن كه آرزو مى كند: «اى كاش من هم از زوار امام حسين عليه السلام بودم» .(10)

ص: 31

حساب مى كند و در برابر آن به او پاداش مى دهد يا به لحاظ مقام خويش - حاكم، والى، استاندار، پادشاه و غيره - به او صله مى دهد؟

مگر امام معصوم عليه السلام در برابر يك گل برده اى را آزاد نفرمود؟(1)

مگر در برابر يك گوسفند به صاحب آن هر يك از امام حسن و امام حسين عليهماالسلام و عبداللّه بن جعفر رحمه الله هزار گوسفند و هزار درهم - جمعا سه هزار گوسفند و سه هزار درهم - عطا نفرمودند؟(2)

د) گاه كارى از نظر حجم فيزيكى چندان زياد نيست ولى ارزش بالايى دارد. همين نماز كه در واجبات مهم ترين واجب محسوب مى شود، مگر چند قيام و قعود و چند ذكر و دعا و سوره بيشتر است؟! يا گناه ابليس مگر تنها يك سجده نكردن بيشتر بود ؟! بنابر اين تنها حجم فيزيكى عمل مورد نظر نيست. ملاكِ ارزش ، روح و حقيقتى است كه در آن عمل وجود دارد و اثرى كه بر آن مترتّب مى گردد.

ه-) گذشته از همه آنچه گذشت ، يك دنيا ارادت قلبى پشتوانه اين زيارت است كه يك دنيا سخن از وصفش عاجز است .

يك دنيا فهم و درك پشت اين زيارت نهفته است كه بسيارى از مردم از تصور آن هم عاجز مى مانند .

يك دنيا اثر و بركت بر اين زيارت مترتّب است كه گاه هيچ چيز

ص: 33

ديگر جايگزين آن - در پديد آوردن آن آثار و بركات - نيست !

زيارتى است كه تو را به انبيا، اوليا، پاكان و نيكان پيوند مى زند و خود نيز نتيجه تلاش هاى پيامبران، پاكان و نيكان است .

و) اين پاداش هاى فراوان كه در روايات آمده است ، بايد با توجّه به وسعت لطف و رحمت و عطيّه الهى و عنايتى كه خداى تعالى به حضرت سيدالشهدا عليه السلام دارد و قدردانى اش از فداكارى آن حضرت ، سنجيده و لحاظ شود .(1)

مطلب دوم :

با توجّه به تفاوت درجات زائران در معرفت، محبّت، اخلاص، عبادت و ... پاداش آنان نيز مختلف است لذا:

الف) تصوّر نشود كه همه آنچه نقل شد براى همه است .

ب) همين نكته ، وجه جمعى است براى روايت هاى مختلف در ثواب ها و پاداش هاى متفاوت .

مطلب سوم :

خداوند متعال به جهت محبّتى كه به امام حسين عليه السلام دارد چنين الطافى را در حقّ زائران روا داشته است، و اين ربطى به ما ندارد كه خداى ناكرده عُجب و غرور ما را از پاى درآورد .

ص: 34

مطلب چهارم :

برخى از پاداش ها و ارزش هاى ياد شده در جايى است كه زائر آداب زيارت را رعايت نمايد ، با غسل وارد حرم شود و ... يا در زمان هاى خاص يا زيارت مخصوصى را بخواند كه غالبا در متن يا پاورقى بدان اشاره كرده ايم .

مطلب پنجم :

بعضى شبهه پراكنى نموده اند كه : آيا ممكن است زيارت باعث آمرزش گناهان انسان شود؟ آيا نقل اين مطالب باعث جرأت مردم بر ارتكاب گناه نيست؟!

پاسخ مى دهيم : آرى زيارت موجب آمرزش است، نظير توبه كه در كتاب و سنّت وارد شده بدون اين كه باعث جرأت مردم بر گناه شود .

با توجه به اينكه مخاطب ما كسانى هستند كه به قرآن و روايات اعتقاد دارند، ما از آنها سؤال مى كنيم: آيات و رواياتى كه در مورد عفو و رحمت خدا و آمرزش گناهان به صورت مطلق وارد شده مانند آيات : «(قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لاَ تَقْنَطُوا مِن رَحْمَةِ اللّه ِ إِنَّ اللّه َ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيم»(1) و «إِنَّ اللّه َ لاَ يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذلِكَ لِمَن يَشَاءُ»(2) و امثال آن چه توجيهى دارد؟!

ص: 35

آيات و رواياتى كه به گنهكار گويد در صورت توبه و استغفار و بازگشت به سوى خدا، گذشته تاريك او ناديده انگاشته مى شود و با بى گناه برابر مى شود ، چگونه قابل قبول است؟

بسيارى از اعمال كه سبب مغفرت و آمرزش دانسته شده، بلكه آيه مباركه : «إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ»(1) را چگونه تحليل مى كنيد؟

آيا اين آيات مردم را به اشتباه مى اندازد كه : اى بندگان هر چه مى خواهيد گناه كنيد ، خداوند شما را مى بخشد؟

يا هر چه مى خواهيد گناه كنيد خداوند در صورت توبه شما را مى بخشد؟

يا هر كارى مى خواهيد بكنيد ؛ زيرا مى شود با اعمال صالح آن را جبران كرد ؟

هيچ انسان فهميده و عاقلى از آيات و روايات چنين برداشتى را ندارد، بلكه مى داند كه خداوند عزّوجلّ از باب رحمت واسعه اى كه دارد براى جلوگيرى از يأس و نااميدى و به جهت ايجاد رجا و اميد در قلوب بندگان، آنها را به رحمت و مغفرت خويش وعده داده و اميدوار مى سازد، پس در صورت صدور گناه نبايد نااميد شد، بلكه بايد با آب توبه آلودگى گناه را شست .

از ابواب رحمت الهى - بلكه وسيع ترين آنها - حضرت سيدالشهدا عليه السلام است.

ص: 36

زيارت آن حضرت ، از حسناتى كه گناه را محو مى كند و مشمول عموم: «إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ» است.

گذشته از اينكه عمومات شامل آن مى شود ، روايات بسيارى در خصوص آن از پيامبر صلى الله عليه و آله و ديگر معصومان عليهم السلام به ما رسيده است كه از جهت حجيت و دلالت تمام است.

چگونه ممكن است ما بر كلام آنها خُرده بگيريم و اعتراض نماييم، مگر ما آنها را معصوم و حجت پروردگار نمى دانيم؟!

چرا در بقيه اعمالى كه باعث مغفرت و آمرزش است هيچ گاه اشكالى نمى شود؟ آيا تا به حال شنيده ايد كسى در مورد پاداش صدقه، صله رحم، نماز شب و اينكه اين اعمال باعث آمرزش گناهان است اشكال كند؟ آرى همان گونه كه شيطان بسيارى از مردم را با اغواى از اصل ولايت به هلاكت مى كشاند،(1) به همان كيفيت عده اى را با تشكيك در ديگر امورِ مربوط به معصومان عليهم السلام و ولايت آنها - مانند تعظيم شعائر مذهبى : زيارت، عزادارى و ... - گمراه مى سازد !

ص: 37

مطلب ششم :

مؤمن بايد بين خوف و رجا باشد ، ترس از تبعات گناه و فرجام و عاقبت بد و اميد به فضل و كرم خداوند.

اميرالمؤمنين عليه السلام - به يكى از فرزندانش - فرمود: پسرم، چنان از خدا بترس كه اگر كارهاى نيك اهل زمين از آن تو باشد و به درگاهش عرضه دارى از تو نپذيرد ؛ و چنان به خدا اميدوار باش كه اگر گناهان اهل زمين از تو باشد باز هم تو را بيامرزد .(1)

امام صادق عليه السلام پس از روايتى نظير مطلب فوق از لقمان ، از پدر بزرگوارشان - كه درود خدا بر او باد - نقل فرمود كه : در مؤمن دو نور وجود دارد: يكى نور خوف و ديگرى نور رجا ، هيچ يك از اين دو بر ديگرى فزونى و برترى ندارد .(2)

جايى كه خود پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم و اهل بيت عليهم السلام از خوف خدا گريان و نالان بوده ، بر خويش مى لرزيدند و يا غش مى كردند ،(3) چگونه بر ديگران

رواست كه با اتكاى به محبت و زيارت آن بزرگواران خوفى نداشته باشند؟!

كسى كه با ايمان و محبت اهل بيت عليهم السلام از دنيا برود - به بركت

شفاعتشان - قطعا اهل بهشت است ولى آيا توجه داريم كه :

ص: 38

الف) گاهى گناه ، باعث ابتلا و گرفتارى انسان مى شود و خداوند با فقر و بيچارگى، بيمارى ، داغ عزيزان، انواع و اقسام غم و اندوه و مشكل يا حتى با سختى جان دادن و... او را پاك مى كند .(1)

ب) گاهى گناه ، مانع استجابت دعا شده و انسان را از رسيدن به اهداف و مقاصد مادى و معنوى باز مى دارد .(2)

ج) گاهى گناه ، تضييع حقوق و ستم در حق ديگران است و موجب انتقال حسنات و كارهاى نيك بنده به نامه عمل كسى مى شود كه حقش را ضايع كرده است .(3)

د) ممكن است ارتكاب گناهى ، ايمان را از انسان سلب نمايد،(4) بلكه گاهى تراكم و كثرت معصيت چنان تأثير نامطلوبى بر شخص گنهكار مى گذارد كه - العياذ باللّه - بغض و كينه اهل بيت عليهم السلام را به دل مى گيرد .(5)

خلاصه آن كه آثار و عواقب شوم گناه آن قدر خطرناك است كه مؤمن از ترس ابتلاى به آن، هيچ گاه به خود اجازه نمى دهد كه - از روى علم و عمد - گرد آن بگردد، و جرأت بر گناه با تكيه بر زيارت و محبت و هر عبادت ديگرى، با آموزه هاى مكتب اهل بيت عليهم السلام تنافى روشن دارد.

ص: 39