بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ اَلْرَحیمْ

ص: 2

نام کتاب: دانستنی های حسینی (علیه السلام)

مولف: محمد رضا منصوری

انتشارات: ویرایش ذهن

تیراژ: 500 نسخه

چاپخانه: ...

نوبت چاپ: اول 1402

شابک: 5-3-93585-622-978

ویراستار دیجیتالی:محمد منصوری

ص: 4

برخورد رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) با امام حسین (علیه السلام) در کودکی..................................................................... 55

مفاخره امیرالمؤمنین (علیه السلام) با فرزندش سیدالشهداء (علیه السلام)...................................................................... 56

دو قصر سبز و سرخ در بهشت................................................................................................ 63

ماجرای سیب بهشتی............................................................................................................... 64

داوری حضرت زهرا (علیها السلام) میان امام حسن و امام حسین (علیهما السلام)............................................................. 66

بخش دوم : معجزات سید الشهداء علیه السلام

توضیح نکاتی پیرامون معجزه.................................................................................................. 72

پاسخ امام حسین (علیه السلام) به سوالی که عمر از جواب آن عاجز بود................................................... 75

عاقبت عمل نکردن به امر امام و معرفی قاتل.......................................................................... 76

رطب دادن درخت خشکیده به دعای حضرت......................................................................... 78

شفای بیمار پیسی به دست امام حسین (علیه السلام).................................................................................. 79

بارش باران با دعای امام حسین (علیه السلام)............................................................................................. 80

اطاعت امراض از امام حسین (علیه السلام) و شفای بیمار........................................................................... 81

نشان دادن رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) را به جابر........................................................................................... 82

نشان دادن رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) را به اصبغ بن نباته.............................................................................. 83

به سخن آمدن طفل شیر خوار به فرمان امام حسین (علیه السلام).............................................................. 89

اعجاز امام حسین (علیه السلام) در مکه.................................................................................................... 90

زنده شدن مرده توسط امام حسین (علیه السلام)......................................................................................... 91

خشک شدن دست دشمنی که تصمیم به جسارت به حضرت داشت............................................ 92

فرا آوردن انار و زنده کردن آهو برای اصحاب....................................................................... 94

آرد و خمیر شدن سنگ ریزه در دستان مبارک امام حسین (علیه السلام).............................................. 96

تکلم حیوان درنده با امام حسین (علیه السلام)........................................................................................... 98

خون مطهر امام حسین (علیه السلام) و شفای دختر یهودی......................................................................... 99

قرائت قرآن از سر مطهر امام حسین (علیه السلام).................................................................................. 102

تکلم سر مطهر سیدالشهداء (علیه السلام) با راهب نصرانی...................................................................... 103

ص: 6

بخش سوم : سیره سیدالشهداء علیه السّلام

خُلق و خو و سیره سیدالشهداء (علیه السلام)........................................................................................... 108

شیوة برخورد با بزرگ تر..................................................................................................... 109

همنشینی امام حسین (علیه السلام) با مستمندان...................................................................................... 109

عکس العمل امام حسین (علیه السلام) مقابل احسان کنیز....................................................................... 110

پاداش خوردن لقمه نانی که دور افکنده شده بود.................................................................. 111

لطف امام حسین (علیه السلام) مقابل رفتار زیبای غلام........................................................................... 111

سبب عطای فراوان به معلم سورة حمد................................................................................. 112

بخشش به میزان معرفت...................................................................................................... 113

ادای قرض بدهکار................................................................................................................. 115

برخورد امام حسین (علیه السلام) با مرد شامی که دشنام می داد.............................................................. 115

بخشش دو چندان امام حسین (علیه السلام) به نیازمند............................................................................ 117

سختکوشی امام حسین (علیه السلام) برای مستمندان.............................................................................. 118

دعای امام حسین (علیه السلام) لحظات آخر شهادت................................................................................ 119

بخش چهارم: احادیث سیدالشهداء علیه السّلام

سر سفرة احادیث امام حسین (علیه السلام)............................................................................................. 122

معرفت به حجت خدا، علت خلقت بندگان......................................................................... 123

معرفت به حجت خدا، علت خلقت بندگان......................................................................... 123

نام امیرالمؤمنین (علیه السلام) در قرآن..................................................................................................... 123

اهل بیت (علیهم السلام) منظور از آیة مودت............................................................................................. 124

صدیق و شهید بودن شیعیان.................................................................................................. 124

شیعیان بر فطرت یکتاپرستی............................................................................................... 125

شناخت دو پدر حقیقی......................................................................................................... 125

ائمه اطهار (علیهم السلام) قبل از خلقت حضرت آدم (علیه السلام)............................................................................... 126

ص: 7

ثواب کفالت یتیمِ دینی.......................................................................................................... 126

اثر دوستی اهل بیت (علیهم السلام)............................................................................................................ 126

سه نوع عبادت....................................................................................................................... 127

چند سوال از محضر امام حسین (علیه السلام)......................................................................................... 127

پرسش از امام حسین (علیه السلام)پیرامون ادب...................................................................................... 129

خیر دنیا و آخرت................................................................................................................. 129

زمینه ساز نعمت آینده......................................................................................................... 129

پشت سر برادر مؤمن چه بگویم و چه نگویم...................................................................... 130

زیانِ درخواست کمک و اثر پاسخ دادن به او...................................................................... 130

علاج ترک گناه.................................................................................................................... 130

پاداش بر آورده نمودن حاجت مؤمن.................................................................................... 131

بخش

پنجمم : مناظرات سید الشهداء علیه السّلام

حکمت مناظره..................................................................................................................... 134

مناظره امام حسین (علیه السلام) با عمر بن خطاب................................................................................... 136

مناظرة امام حسین (علیه السلام) با معاویه............................................................................................... 139

احساس خطر معاویه از خطابة امام حسین (علیه السلام)........................................................................ 145

مناظره امام حسین (علیه السلام) با عمرو بن عاص................................................................................... 147

مناظره دیگری از امام حسین (علیه السلام) با عمرو بن عاص................................................................... 149

بی ادبی مروان و تأدیب وی................................................................................................... 149

بخش ششم: سوگواری انبیاء علیهم السّلام در مصائب سیدالشهداء علیه السّلام

حزن و اندوه و عزاداری انبیاء (علیه السلام)............................................................................................. 152

حضرت آدم (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام)................................................................................................. 153

حضرت آدم (علیه السلام) و پذیرش توبه................................................................................................. 153

حضرت نوح (علیه السلام) و ساخت کشتی............................................................................................. 154

ص: 8

حضرت نوح (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام)................................................................................................ 157

حضرت ابراهیم (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام)........................................................................................... 157

حضرت ابراهیم (علیه السلام) و ذبح فرزند.............................................................................................. 158

حضرت اسماعیل (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام)......................................................................................... 159

حضرت اسماعیل فرزند حزقیل (علیهم السلام) و امام حسین (علیه السلام).................................................................. 159

حضرت موسی (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام)............................................................................................. 161

حضرت موسی (علیه السلام) به همراه وصیش یوشع بن نون (علیه السلام).................................................................. 162

عدم تحمل حضرت موسی (علیه السلام) از مصائب آل الله (علیهم السلام)..................................................................... 163

حضرت سلیمان (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام)........................................................................................... 163

حضرت زکریا (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام)............................................................................................ 164

حضرت عیسی (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام)............................................................................................. 166

حضرت عیسی (علیه السلام) و ماجرای آهوان......................................................................................... 167

انبیاء (علیهم السلام) و لعن بر قاتل سیدالشهدا (علیه السلام).......................................................................................... 167

بخش هفتم : سوگواری رسول خدا صلّ اللّه علیه و آله و سلم در مصائب سید الشهدا علیه السّلام

حزن و بی تابی و عزاداری پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)............................................................................... 170

خبر شهادت امام حسین (علیه السلام) در شب معراج.............................................................................. 171

خبر شهادت هنگام ولادت سیدالشهدا (علیه السلام)................................................................................ 173

خبر شهادت امام حسین (علیه السلام) هنگام تحویل نوزاد به جبرئیل.................................................... 173

اشک و بی تابی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در لحظات اولیة ولادت........................................................... 174

روزهای پس از ولادت.......................................................................................................... 175

یک سال پس از ولادت........................................................................................................ 175

دو سال پس از ولادت........................................................................................................... 176

سه سال پس از ولادت.......................................................................................................... 176

پنج سال پس از ولادت.......................................................................................................... 177

حزن و بی تابی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در مناسبت های مختلف........................................................... 177

ص: 9

گریه شدید رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در سجده....................................................................................... 177

باران اشک پس از سجده ای طولانی..................................................................................... 178

گریستن رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در جمع اصحاب................................................................................. 179

نشان دادن تربت سرخ کربلا به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)....................................................................... 182

تعبیر خواب هند................................................................................................................... 183

سیدالشهداء (علیه السلام) در دامان پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)..................................................................................... 184

تربت کربلا نزد ام سلمه...................................................................................................... 184

بوسه رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بر جای شمشیرها!................................................................................... 185

حزن و اندوه رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در حال احتضار........................................................................... 186

بخش هشتم : سوگواری ائمه اطهار علیهم السلام در مصائب سید الشهداءعلیه السّلام

حزن و بی تابی معصومین (علیهم السلام) قبل از شهادت سیدالشهدا (علیه السلام)......................................................... 190

اشک و بی تابی حضرت زهرا (علیها السلام)............................................................................................. 191

گریستن و بیان مصائب توسط امیرالمؤمنین (علیه السلام)....................................................................... 191

حزن و اشک امام حسن مجتبی (علیه السلام)......................................................................................... 192

اندوه و بی تابی معصومین (علیهم السلام) پس از شهادت امام حسین (علیه السلام)........................................................ 193

گریه امام زین العابدین (علیه السلام)........................................................................................................ 193

اشک و اندوه و دعای امام باقر (علیه السلام)........................................................................................... 195

اشک و حزن و دعای امام صادق (علیه السلام)......................................................................................... 195

سوز و گداز امام کاظم و امام رضا (علیهما السلام)...................................................................................... 197

عزاداری بی پایان امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)................................................................................................. 198

عزاداری معصومین (علیهم السلام) در رجعت............................................................................................. 199

بخش نهم: سوگواری فرشتگان

سوگواری فرشتگان.............................................................................................................. 202

تقرب فرشتگان با سوگواری پیوسته.................................................................................... 203

ص: 10

بخش دهم: سوگواری طبیعت

سوگواری حیوانات، نباتات، جمادات.................................................................................... 208

سوگواری تمامی اشیاء........................................................................................................... 209

بخش یازدهم: پاداش سوگواری

فضیلت گریه و عزاداری سیدالشهدا (علیه السلام) در احادیث................................................................. 218

شیعیانِ برگزیده.................................................................................................................... 219

مؤمن واقعی........................................................................................................................... 219

شهید اشک........................................................................................................................... 219

پاداش بی حساب................................................................................................................... 220

سوز و گداز همیشگی مؤمنان.............................................................................................. 220

رحمت خدا بر اشک ریزان حسینی (علیه السلام).................................................................................. 220

شادی عزاداران در حال احتضار و پس از آن......................................................................... 221

زنده داشتن یاد اهل بیت (علیهم السلام) و عزاداری.................................................................................... 222

پاداش نَفَس و اندوه عزادار.................................................................................................... 223

طلب غفران برای عزادار........................................................................................................ 223

همراه و هم درجه اهل بیت (علیهم السلام) در قیامت................................................................................ 224

بهشت پاداش عزادار.............................................................................................................. 224

وجوب بهشت بر عزادار....................................................................................................... 225

پاداش گریستن و گریاندن.................................................................................................... 225

ای ابو عماره! هرکس... ....................................................................................................... 226

کرامت الهی........................................................................................................................... 227

اشک عزادار مانع آتش جهنم................................................................................................ 227

عزادار و جهنم، هرگز!.......................................................................................................... 228

آمرزش گناه و نوازش فرشتگان.......................................................................................... 228

ص: 11

یاری نمودن حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام)......................................................................................... 229

یاری نمودن پیامبران (علیهم السلام)........................................................................................................... 230

دعای امام صادق (علیه السلام) بر عزاداران................................................................................................ 230

پیوند و یاری و اداء حق معصومین (علیهم السلام)....................................................................................... 231

حضور فرشتگان در مجالس عزاداری................................................................................... 232

خوشا به روح ها و نسیم های شما.......................................................................................... 233

مژگانی مجروح..................................................................................................................... 233

ای پسر شبیب!....................................................................................................................... 234

شفاعت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) و حضرت زهرا (علیها السلام)................................................................................. 236

رحمت خدا بر معرفت عزادار.............................................................................................. 236

شیون بانوان در محضر امام صادق (علیه السلام)....................................................................................... 237

سفارش به گریه، شیون، فریاد و............................................................................................ 238

عزاداری فاطمیات (علیها السلام) و سفارش به عزاداری............................................................................. 238

علت عظیم تر بودن مصیبت سیدالشهدا (علیه السلام)................................................................................ 238

روز عاشورا روز حزن شدید آل الله (علیهم السلام).................................................................................. 240

سفارش به عزاداری از گلوی بریده....................................................................................... 241

عاشورا روز عزاست نه کار!................................................................................................. 241

از اعمال مهم روز عاشورا...................................................................................................... 242

بخش دوازدهم: پاداش زیارت سیدالشهدا علیه السّلام

حکمت زیارت..................................................................................................................... 244

ضرورت اهتمام به زیارت امام حسین (علیه السلام)................................................................................ 245

نکوهش ترک زیارت........................................................................................................... 245

زیارت با ترس...................................................................................................................... 247

اهمیت زیارت امام حسین (علیه السلام).................................................................................................. 248

عظمت زائر........................................................................................................................... 249

ص: 12

توجه اهل بیت (علیهم السلام) به زوّار....................................................................................................... 250

پاداش زائر در دنیا................................................................................................................. 252

سنجش زیارت با سایر عبادات............................................................................................. 254

پاداش های اخروی زیارت..................................................................................................... 258

پاداش زیارت در عاشورا، نیمه شعبان، عرفه......................................................................... 261

بخش سیزدهم: تربت حسینی علیه السّلام

احترام به خاک حسینی (علیه السلام) و تبرک به آن............................................................................. 264

عظمت و فضیلت تربت سیدالشهداء (علیه السلام)................................................................................... 266

ابتدای آفرینش تربت............................................................................................................ 266

برتری زمین کربلا بر همة زمین ها حتی کعبه..................................................................... 268

زمین کربلا، قطعه ای از بهشت.............................................................................................. 271

تربت کربلا، خمیر مایه و طینت بدن شریف سیدالشهدا (علیه السلام).................................................. 272

تبرک فرشتگان و حوریان بهشتی به تربت حسینی (علیه السلام).......................................................... 274

فضیلت استشفا به تربت کربلا............................................................................................ 274

سجده بر تربت حسینی (علیه السلام)...................................................................................................... 276

فضیلت تسبیح تربت............................................................................................................. 279

تحصیل امنیت با تربت حسینی.......................................................................................... 282

گذاشتن تربت کربلا همراه میّت.......................................................................................... 284

بخش چهاردهم: پاسخ به شبهات

پاسخ به پنج پرسش و شبهه به مخاطبِ خاص..................................................................... 287

چرا گریه و عزاداری می کنیم؟.............................................................................................. 288

تحقق این دوستی و محبت به چیست؟................................................................................. 289

2. آیا این همه ثواب و پاداش برای زیارت و گریه بعید نیست؟!.......................................... 292

پاسخ: استبعاد دلیل نیست..................................................................................................... 292

ص: 13

3. آیا زیارت و عزاداری می تواند باعث آمرزش باشد؟!........................................................ 294

پاسخ: آری، نظیر توبه که در آیات و روایات وارد شده........................................................ 294

4. هزینه جهت عزاداری و زیارت و یا کمک به فقرا؟!........................................................ 297

پاسخ: هر چیزی به جای خویش نیکوست!.......................................................................... 297

5 . آیا خوردن خاک کربلا باعث بهبودی است................................................................... 300

پاسخ: آری، منوط به شرایط و رفع موانع.............................................................................. 300

نبود شرایط تأثیر.................................................................................................................. 300

شرایط تأثیر تربت............................................................................................................... 301

1. از شیعیان و دوستان اهل بیت (علیهم السلام) باشد............................................................................... 301

2 . اعتقاد به شفا بخشی تربت داشته باشد............................................................................ 302

3. قصد استشفا داشته باشد، نه میل نفسانی.......................................................................... 302

4. احترام به تربت................................................................................................................ 303

بیشتر از اندازة یک نخود استفاده نکند............................................................................... 305

آداب و دعاهای استفاده از تربت........................................................................................... 305

کتاب نامه............................................................................................................................. 311

ص: 14

نهاد و خود باخته ای است که راه هموار و مستقیمِ رسیدن به چشمة حقیقت را به هر پوینده ای نشان می دهد، و زندگی بدون ارتباط با برنامه های سازندة آنان چیزی جز گمراهی و تاریکی نیست.

یکی از حجت های الهی جگر گوشة رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) حضرت سیدالشهداء (علیه السلام) است که الحمدلله مِهر او در دل ماست؛ مِهری که با شیر اندرون شده، با خون عجین شده و با جان به در رَود إن شاء الله.

کرد که پلیدی را از ایشان دور ساخته، همواره آنان را پاکیزه نگه دارد، که در پی آن آیة تطهیر نازل شد.(1)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) از شهادت فرزندش سیدالشهدا (علیه السلام) به دست امت آگاه بود و به برخی از یاران این حادثه سوزناک را خبر داد.

امام حسین (علیه السلام) در سن هفت سالگی در سوگ جد عزیز خود (صلی الله علیه و آله و سلم) نشست.

و در همان سال و در مدت بسیار کمی سوگ مندانه شاهد شهادت جانسوز مادرِ جوان خود (علیها السلام) بود.

سیدالشهدا (علیه السلام) زندگی خود را - پس از مادر - با تنهایی، خانه نشینی و مظلومیت پدر پیوند داد؛ دوره ای که امیرالمؤمنین و مولای مظلومان (علیه السلام) نه یاری داشت و نه مدافعی جز عده افراد انگشت شمار.(2)

سال های سال گذشت تا اینکه امیرالمؤمنین (علیه السلام) بر مسند خلافتِ ظاهری نشست. از همان روزهای نخستِ خلافت پدر، برخی پیمان شکستند، و گروهی ستمکار شورش کردند. امام (علیه السلام) با آنان به مبارزه برخاست، و امام حسین (علیه السلام) به همراه برادرش امام مجتبی (علیه السلام)، در سه پیکار جمل، صفین و نهروان در رکاب پدر بود.

سرانجام امیرالمؤمنین (علیه السلام) را مظلومانه به شهادت رساندند که سیدالشهداء (علیه السلام) هنگام شهادتِ پدر بر بالینش بود و باران اشک از چشمان مبارکش سرازیر بود.

به فاصلة دو روز پس از شهادت امیرالمؤمنین (علیه السلام) چهل هزار نفر با امام حسن مجتبی (علیه السلام) بیعت کردند؛ خلافتی هفت ماهه با انبوهی از بی مهری های دوستانِ ظاهری،و فتنه های پیمان شکنانی که امیرالمومنین (علیه السلام) از قبل آن ها را مرد نمایانی

ص: 17

نامرد می خواند.(1)

سیدالشهداء (علیه السلام) یگانه حامی و پشتیبان برادر در این دورة تنهایی بود، و در جنگ با معاویه همدوش برادر قرار داشت.

کاهلی، ترس، بد دلی، دنیا دادگی، خیانت فرماندهان و گریزِ فوج فوج چهره های نامدار و بی نام، سپاه را به گونه ای ناکار آمد ساخته بود که فرجامی جز صلح را بر نمی تابید.

سیدالشهداء (علیه السلام) در دورة پس از صلح که می توان آن را دورة غربت و تنهایی نامید در کنار برادر بود؛ روزگاری سخت که ملامت ها و شماتت های دوستان با دشمنی های معاویه و خاندان اموی همراه بود.

این روزها می گذشت تا اینکه امام مجتبی (علیه السلام) را جانسوزانه با سَم به شهادت رساندند و سیدالشهدا (علیه السلام) را در سوگ این ماتم نشاندند، سوگی که فرمود:

غارت زده آن نیست که به اموالش آسیبی رسد، بلکه غارت زده کسی است که برادر خود را در دل خاک پنهان سازد.(2)

سیدالشهدا (علیه السلام) پس از شهادت امام مجتبی (علیه السلام) منصب الهی امامت را عهده دار شد. ده سالِ نخستِ امامت حضرت با زمامداری معاویه تلاقی داشت.

در این مقطع، معاویه که از شهادت امام مجتبی (علیه السلام) بسیار خرسند بود و حتی سجده شکر به جای آورده بود،(3) در تثبیت سلطة امویان کوشید و دایرة اهل بیت ستیزی را گسترش داد.

معاویه در همین دوره، دوست داران امیرالمؤمنین (علیه السلام) را به جرم پیروی از آنحضرت به شهادت رساند، و آنگاه زمینة ولایت عهدی یزید را فراهم آورد.

ص: 18

سیدالشهدا (علیه السلام)، بر پیمان صلحی که برادر امضا کرده بود وفادار ماند، و قیام بر ضد معاویه را غیر ممکن و خلاف مصلحت می دانست.

البته این رویکرد سیدالشهدا (علیه السلام) - همچون برادرش امام مجتبی (علیه السلام) - به معنای سکوت در برابر رفتارهای زشت معاویه نبود. اگر در تاریخ، به موضع های این دو امام بزرگوار (علیهما السلام) مقابل ظلم و ستم معاویه ملاحظه شود به وضوح این مطلب ثابت است.(1)

یزید پس از مرگ پدرش معاویه در سال شصت هجری بر مسند خلافت نشست و بی درنگ نامه ای به والی مدینه - ولید بن عقبه - نوشت و از او خواست تا برایش از امام حسین (علیه السلام) بیعت ستاند.

سیدالشهدا (علیه السلام) پیش تر و در دوران خلافت معاویه نظر خویش را دربارة ولایت عهدی یزید اعلام داشته بود و چنین فردی را هرگز سزاوار خلافت نمی دانست. لذا در پاسخ «ولید» فرمود:

تو نمی دانی که ما اهل بیت رسالتیم و خانة ما محل رحمت و جایِ آمد و شد فرشتگان بود؟!

یزید کیست که با او بیعت کنم؟! مردی است شراب خوار و فاسق!(2)

یزید چون از عدم بیعت امام (علیه السلام) آگاهی یافت، با ارسال نامه ای به ولید نوشت: «با جواب این نامه، سر حسین را نزد من بفرست.»(3)

او خلافت خود را با تلاش برای کشتن امام حسین (علیه السلام)آغاز کرد. حضرت نیز دوشب پی در پی در کنار مزار نورانی جدش رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شب را به صبح رسانید.

ص: 19

در طول این دو شب در نماز ایستاد و مدام در رکوع و سجود بود، و شکایت خود را از این امت به محضر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) ابلاغ نمود و با ایشان وداع کرد.

سیدالشهداء (علیه السلام) خود را مهیای حرکت به سمت مکه نمود و سرانجام در شب 28 رجب سال شصت هجری مدینه را به سمت مکه ترک نمود، و در این سفر فرزندان، برادران، خواهران، برادر زادگان و بسیاری از خاندان و جمعی از یاران، ایشان را همراهی کردند.

حضرت سوم شعبان وارد مکه شد. امام (علیه السلام) ماه های شعبان، رمضان، شوال، ذی القعده و روزهای نخست ذی الحجه را در مکه ماند.

کوفیان که از فشار امویان به تنگ آمده بودند در پی پیشوایی مقبول برای خیزش بودند، لذا به امام حسین (علیه السلام) رو آوردند و در مدت اقامت حضرت در مکه نامه های بسیاری به سوی حضرت ارسال داشتند.

امام (علیه السلام) پاسخی به آن ها نداد و برای سنجش اوضاع کوفه «مسلم بن عقیل» را با نامه ای به کوفه فرستاد.

یزید در یک اقدامی زشت به «عمرو بن سعید بن عاص» مأموریت داد تا با همراه عده ای در مکه به صورت مخفی امام (علیه السلام) را بربایند و در صورت ناکامی، آن حضرت را به قتل رسانند.(1)

خطر کشتن امام (علیه السلام) در مکه جدّی بود؛ مأموران یزید با لباس احرام در موسم حج حضور یافته، در پی فرصتی برای قتل امام (علیه السلام) بودند. لذا حضرت به منظور حفظ جان و حرمت حرم خدا آماده حرکت به سمت عراق شد.

سیدالشهدا (علیه السلام) پس از انجام طواف و سعیِ میان صفا و مروه و انجام عمره از احرامبیرون آمد و روز سه شنبه هشتم ذی الحجة سال شصت - روز ترویه- از

ص: 20

مکه به سمت کوفه خارج و به استقبال سختی ها و محنت ها رفت و در آغاز حرکت چنین فرمود:

من به دیدار نیاکانم آنچنان اشتیاق دارم مانند اشتیاق یعقوب به دیدن یوسف، برای من قتلگاهی معین شده است که در آنجا فرود خواهم آمد.(1)

امام حسین (علیه السلام) روز پنج شنبه دوم محرم سال شصت و یک هجری وارد کربلا شد و دستور فرمود که خیمه ها را بر پا کنند و سرانجام ظهر عاشورا حضرت را با جراحات فراوان با وضع فجیعی به شهادت رساندند.

﴿وَ سَيَعْلَمُ الَّذينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنْقَلَبٍ يَنْقَلِبُونَ﴾(2)؛ و ستم کاران به زودی خواهند دانست که به چه مکانی باز می گردند.

بخش اول: فضائل سیدالشهداء (علیه السلام)، که شامل بیست فضیلت و منقبت - قطره ای از اقیانوس فضائل حضرت - است.

بخش دوم: معجزات سیدالشهداء (علیه السلام)، که شامل هجده معجزه - نمی از یم - می باشد.

بخش سوم: سیرة سیدالشهداء (علیه السلام)، که مشتمل بر دوازده حدیث پیرامون خُلق و خو، سخاوت، بخشش، منش و مکارم اخلاق امام حسین (علیه السلام) است.

بخش چهارم: احادیث سیدالشهداء (علیه السلام)، که مشتمل بر هجده حدیث از احادیث گهربار حضرت می باشد.

بخش پنجم: مناظرات سیدالشهداء (علیه السلام)؛ شامل شش مناظره و احتجاج میان حضرت با دشمنانی همچون عمر بن خطاب، معاویه، عمرو بن عاص و مروان است.

بخش ششم: سوگواری انبیاء (علیهم السلام) در مصائب سیدالشهداء (علیه السلام)؛ این بخش به حزن و اندوه و گریستن حضرات انبیاء (علیهم السلام) در مصائب امام حسین (علیه السلام) که توسط جبرئیل برای آن ها بازگو شده بود، اختصاص دارد.

بخش هفتم: سوگواری رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در مصائب سیدالشهدا (علیه السلام)؛ رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در مصائب امام حسین (علیه السلام) - که در مجالس متعدد توسط جبرئیل بیان می شد - به شدت بی تاب شده و به سوگواری می پرداخت. این بخش به برخی احادیث در این زمینه اشاره دارد.

بخش هشتم: سوگواری ائمه اطهار (علیهم السلام) در مصائب سیدالشهدا (علیه السلام)؛ این بخش به گزیده ای از احادیثِ سوگواری ائمه اطهار (علیهم السلام) در مصائب سیدالشهدا (علیه السلام) - چه قبل و چه بعد از شهادت حضرت- می پردازد.

بخش نهم: سوگواری فرشتگان؛ علاوه بر سوگواری حضرات پیامبران و جانشینانِ ایشان (علیهم السلام) و خوبان روزگار، فرشتگانِ آسمان و زمین نیز به سوگواری در

ص: 22

این مصیبتِ سخت پرداخته اند. این بخش به قطره ای از احادیث در این زمینه اشاره دارد.

بخش

دهم: سوگواری طبیعت؛ عزاداری برای سیدالشهدا (علیه السلام) اختصاص به ذوی العقول ندارد، بلکه جمادات، نباتات، حیوانات و به تعبیر کلی «طبیعت» نیز برای امام حسین (علیه السلام) گریسته و سوگواری نموده است. این بخش به گزیده ای از احادیث در این زمینه می پردازد.

بخش

یازدهم: پاداش سوگواری؛ در این بخش قطره ای از احادیث پیرامون پاداش گریه و عزاداری بر مظلوم کربلا (علیه السلام) ذکر شده است.

بخش

دوازدهم: پاداش زیارت سیدالشهداء (علیه السلام)؛ این بخش به فرمایشات معصومین (علیهم السلام) به صورت چکیده در مورد پاداش زیارت امام حسین (علیه السلام) اختصاص دارد.

بخش

سیزدهم: تربت حسینی (علیه السلام)؛ كه مشتمل بر احادیثی در راستای عظمت، فضیلت و اثر تربت سیدالشهداء (علیه السلام) است.

بخش

چهاردهم: پاسخ به شبهات؛ این بخش به پاسخ پنج شبهه پیرامون عزاداری، زیارت و تربت سیدالشهداء (علیه السلام) می پرازد.

نکته: در ذکر صلوات و تحیات پس از اسامی مقدسة معصومین (علیهم السلام) تابع مصادر و منابع نبوده ایم.

با نگاهی ملتمسانه به بارگاه ملکوتی سیدالشهداء (علیه السلام) اشکی نثار آن بدنِ پاره پاره می نماییم، و امید داریم باران رحمت خداوند از ابر آسمان محبت حسینی (علیه السلام) بر دل های زنگ زده تاریک ما ببارد، تا از باب واسعة رحمت الهی بهره مند گردیم.

بارالها! به درگاه تو شکایت می کنیم از فقدان پیامبرمان، و غیبت اماممان، و سختی دوران بر ما، و وقوع آشوب ها و یکپارچگی دشمنان بر ضد ما، و بسیاریِ دشمن و کمی عددِ ما.

ص: 23

بارالها! این غم و اندوه را با فتح سریع و یاری با عزت از جانب خودت، و باظهور امام و پیشوای عدالت حضرت بقیة الله الاعظم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) زائل فرما.

در پایان ثواب این اثر را به صدیقة

طاهره فاطمه زهرا و ام البنین و نرجس خاتون و فاطمه معصومه علیهن السّلام اهداء می نمایم.

محمدرضا منصوری

دوم ربیع الاول 1440

مصادف با ایام محسنیه

ص: 24

عکس

ص: 25

عکس

ص: 26

عکس

ص: 27

عکس

ص: 28

میوه اش از آن خوش مزه تر و خوش بو تر است. من از میوه آن درخت خوردم و از خوردن آن سیر نشدم، گفتم: ای جبرائیل امین! در بهشت درختی خوش بو تر از این درخت ندیدم.

فرمود: یا محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)! اسم یکی از آن ها «حسن» و دیگری «حسین» است.

یا محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)! اگر به زمین رفتی با خدیجه نزدیکی کن که ثمره آن، «فاطمه (علیها السلام)» است و بوی این دو درخت در وجود او خواهد بود، سپس وی را به ازدواج پسر عمویت درآور؛ زیرا خداوند آن ها را در آسمان به عقد یکدیگر در آورده است و ثمره این ازدواج، دو پسر خواهد بود، پس نام اولی «حسن» و دومی را «حسین» بگذار.

راوی می گوید: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

آنچه جبرئیل به من گفت عمل کردم. وقتی امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) به دنیا آمدند، جبرئیل نزد من آمد، به او گفتم: ای جبرئیل! خیلی مشتاق بوییدن آن دو درخت در بهشت هستم.

جبرئیل امین فرمود: ای محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)! هرگاه مشتاق بوییدن آن دو درخت شدی، حسنین (علیهما السلام) را بو کن.

راوی می گوید: حضرت فرمود:

ای مردم! هرگاه مشتاق بوییدن آن دو درخت در بهشت می شوم، این دو بزرگوار را می بویم.(1)

میان هربال وی تا بال دیگرش هوائی وجود دارد و آن هواء به اندازه ما بین آسمان و زمین است.

در یکی از روزها آن فرشته با خویش می گفت: آیا بالاتر از پروردگارِ ما چیزی هست؟

خدای علیم آنچه را که وی گفت دریافت. آنگاه به تعداد بال هایی که داشت، به بال های او اضافه نمود و او دارای سی و دو هزار بال شد.

سپس خدای توانا به وی دستور داد که پرواز کن! وی مدت پانصد سال پرواز کرد ولی هنوز سرش به یکی از قائمه های عرش نرسیده بود [که خسته شد].

هنگامی که خدای عزیز خستگی وی را مشاهده نمود به او وحی کرد که به جای خویش باز گرد! زیرا من خدای عظیمی می باشم که بالاتر از هر عظیم و بزرگی هستم و برتر از من چیزی نیست، و در هیچ مکانی وصف کرده نخواهم شد.

پس از این جریان خدای توانا بال های او را گرفت و از صف ملائکه اخراجش نمود.

هنگامی که امام حسین (علیه السلام) عصر پنجشنبه و شب جمعه متولد شد خدای مهربان به خازن آتش وحی کرد:

آتش ها را به خاطر ولادت مولودی که برای حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) در دنیا متولد شده است خاموش کن.

نیز به خازن بهشت وحی کرد:

بهشت را برای خاطر مولودی که در دنیا برای پیغمبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) متولد شده زینت و معطر نما.

نیز به حور العین وحی کرد:

به خاطر نوزادی که در دنیا به حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) عطا شده خویشتن را زینت و یک دیگر را زیارت و ملاقات نمایید.

ص: 33

همچنین خدای مهربان به ملائکه وحی نمود:

صف بکشید و مشغول تسبیح و تمجید و تکبیر شوید، زیرا مولود مسعودی در دنیا برای پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) متولد شده است.

نیز به جبرئیل وحی نمود:

با هزار قبیله از ملائکه - که هر قبیله ای هزار هزار فرشته باشند و هر کدام بر اسبی سوار شوند که «ابلق» و زین و لگام کرده باشند و قبه های دُر و یاقوت بر پشت آن ها و با آن ها ملائکه ای باشند که به آن ها روحانیون گویند و حربه هایی از نور در دست داشته باشند - به طرف زمین بروید و به حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) به خاطر مولودی که به وی عطا شده تهنیت و تبریک بگویید.

ای جبرئیل! به رسول ما بگو: ما نام او را «حسین» نهاده ایم. و پس از عرض تسلیت به او، به وی بگو: اشرار امت تو که بر بدترین اسب ها سوارند فرزندت را خواهند کشت.

وای بر قاتل او! وای بر آن افرادی که اسبان را می رانند! وای بر آن اشخاصی که راهنمای آنان می شوند!

من از قاتل حسین (علیه السلام) بیزار و قاتل حضرت نیز از من بیزار است، زیرا فردای قیامت هیچ گناهکاری نیست مگر اینکه جرم قاتل حسین (علیه السلام) از وی بزرگتر خواهد بود.

کشنده حسین (علیه السلام) با آن افرادی که برای خدا شریک قرار دادند فردای قیامت داخل جهنم خواهند شد.

آتش به قاتل حسین (علیه السلام) شوق بیشتری دارد از آن افرادی که اطاعت خدا را کردند و به بهشت مشتاق هستند.

راوی می گوید: در آن هنگام که جبرئیل به جانب زمین می آمد به ملکی برخورد

ص: 34

که وی را «دردائیل» می گفتند. او به جبرئیل گفت: این چه شبی است که در آسمان می بینم! آیا قیامت برای اهل دنیا قیام کرده است؟!

گفت: نه، ولی یک نوزادی در دنیا برای حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) متولد شده، خدا مرا به سوی او فرستاده که به او تبریک بگویم.

دردائیل گفت: ای جبرئیل! تو را به حق آن خدایی که تو و مرا آفریده وقتی نزد پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) رفتی سلام مرا به آن حضرت برسان و بگو:

تو را به حق این مولود قسم می دهم از خدا بخواه که از من راضی شود و پَر و بال و مقام مرا که در میان ملائکه داشتم به من باز گرداند.

هنگامی که جبرئیل به زمین آمد و به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) تبریک و تسلیت گفت، حضرت (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:

آیا حسین مرا امتم خواهند کشت؟!

گفت: آری.

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:

آنان از امت من نیستند، من از ایشان بیزارم و خدا هم از آنان بیزار

است.

جبرئیل گفت: یا محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)! من نیز از آنان بیزارم.

پس از این جریان، پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نزد فاطمه اطهر ( (علیها السلام)) آمد و به وی تبریک و تسلیت گفت.

حضرت زهرا (علیها السلام) پس از اینکه گریان شد فرمود:

کاش من این حسین (علیه السلام) را نزائیده بودم، خدا قائل حسین (علیه السلام) را داخل جهنم نماید!!

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به فاطمه اطهر (علیها السلام) فرمود:

من هم به این موضوع شهادت می دهم، ولی حسینم شهید نخواهد شد

ص: 35

تااینکه یک امام از او به وجود بیاید که امامان هدایت کننده بعد از او خواهند بود.

سپس پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: امامان بعد از من عبارتند از:

1. علی (علیه السلام) که هدایت کننده است.

2. حسن (علیه السلام) که هدایت کننده می باشد.

3. حسین (علیه السلام) که یاری کننده است.

4. علی بن الحسین (علیه السلام) که یاری شده می باشد.

5. محمّد بن علی (علیه السلام) که شفیع است.

6. جعفر بن محمد (علیه السلام) که وجودش نافع است.

7. موسی بن جعفر (علیه السلام) که امین می باشد.

8. علی بن موسی (علیه السلام) که پسندیده است.

9. محمد بن علی (علیه السلام) که فعال می باشد.

10. علی بن محمد (علیه السلام) که موتمن است.

11. حسن بن علی که بسیار عالم است.

12. آن کسی که عیسی بن مریم (علیها السلام) پشت سرش نماز خواهد خواند.

در این هنگام بود که حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) از گریه آرام شد.

جبرئیل بعد از این جریان، داستان آن فرشته [دردائیل] را به عرض رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) رسانید.

ابن عباس می گوید: رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) امام حسین (علیه السلام) را - که در میان یک پارچه پشمی قنداق شده بود - به جانب آسمان بلند کرد و فرمود:

پروردگارا! به حقی که این نوزاد بر تو دارد، نه بلکه آن حقی که تو نسبت به این نوزاد و جدش حضرت محمّد، و ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب (علیهم السلام) داری اگر این حسین بن علی (علیهما السلام) که پسر فاطمه (علیها السلام)

ص: 36

است نزد تو قدر و منزلتی دارد از «دردائیل» درگذر و پر و بال و مقام وی را که در میان ملائکه داشته به او بازگردان!!

خدای مهربان دعای رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) را مستجاب نمود و آن فرشته را آمرزید.

«دردائیل» در بهشت به آزاد شده حسین بن علی (علیهما السلام) که پسر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) است معروف می باشد.(1)

شده،و او حسین (علیه السلام) است، ما از خداوند اجازه خواستیم تا در تهنیت حبیبش محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) برای فرزندش شرکت جوییم، و خدای متعال برای ما اجازه داد.

صلصائیل گفت: ای فرشتگان خدا! من شما را به حقّ خدا، پروردگار ما و شما، و به حق حبیبش محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) و به حق این مولود سوگند می دهم! مرا نیز به همراه خود نزد حبیب خدا محمّد مصطفی (صلی الله علیه و آله و سلم) ببرید، که شما و من از او تقاضا کنیم، تا از خدا بخواهد به حق این مولودی که خداوند به او بخشیده خطای مرا بیامرزد و پر و بال شکستة مرا عطا کرده و مرا به مقامی که با فرشتگان مقرّب داشتم، بازگرداند.

فرشتگان، صلصائیل را به همراه خود نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) آوردند، ولادت فرزندش امام حسین (علیه السلام) را به آن حضرت تهنیت گفته و قصّة آن فرشته را تعریف کردند، و از آن حضرت خواستند و قسم یاد کردند تا خداوند را به حق امام حسین (علیه السلام) قسم دهد تا خدا خطای او را بیامرزد و پر و بال شکستة او جبران کرده و او را به مقامی که با فرشتگان مقرّب داشت، باز گرداند.

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) برخاست و نزد دخترش فاطمة زهرا (علیها السلام) آمد و به او فرمود: فرزندم حسین را بیاور.

فاطمه زهرا (علیها السلام) امام حسین (علیه السلام) را در حالی که قنداق شده بود، آورد.

جدّش رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در حالی که با ملاطفت و مهربانی با فرزندش سخن می گفت او را گرفت و در میان کف دست خود نزد فرشتگان آورد. وقتی فرشتگان او را دیدند زبان به تهلیل و تکبیر باز کرده و خدای را حمد و ثنا گفتند.

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به سوی قبله متوجّه شد و امام حسین (علیه السلام) را به طرف آسمان گرفت و عرض کرد:

خداوندا! من تو را به حق این فرزندم حسین سوگند می دهم! که از خطای صلصائیل درگذری و بال او را عطا کنی و او را به مقامی که با فرشتگان مقرّب داشت، بازگردانی!

ص: 38

خداوند مهربان دعای پیامبر رحمت خود را به خاطر سوگندی که داد پذیرفت و خطای صلصائیل را بخشید و بال او را عطا کرد و او را به مقامی که با فرشتگان مقرّب داشت، بازگردانید.(1)

و اوبرادری برقرار بوده، از من درخواست کرده شما نزد خدا شفیع او باشید تا خدای تبارک و تعالی بال هایش را به او بازگرداند.

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به فطرس فرمودند:

ای فطرس! آیا ملتزم به ولایت امیرالمؤمنین (علیه السلام) می شوی؟

فطرس گفت: بله.

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) ولایت امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (علیه السلام) را بر او عرضه کرد، پس او پذیرفت.

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به او فرمودند:

پس نزد گهوارة امام حسین (علیه السلام) برو، خدای تبارک و تعالی تو را خواهد بخشید.

فطرس نیز کنار آن گهواره رفت و رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)برای او دعا کرد، در همان لحظه به اذن خدای تبارک و تعالی بال های او بازگشتند و خوشحال شد، سپس به همراه جبرئیل امین (علیه السلام) به آسمان برگشت.(1)

در روایت دیگر ادامه جریان فوق آمده است که فطرس به حضرت فرمود:

یا رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم)! این حتمی است که امت شما این مولود را خواهند کشت. و در مقابل، حقی که این مولود به گردن من دارد به آن ملتزم هستم؛ هر زائری که او را زیارت کند زیارتش را به آن حضرت می رسانم، و هر سلام کننده ای که به حضرت سلام کند، سلامش را به محضر حضرت می رسانم، و هر کس به جنابش تهنیت گوید آن را به حضورش عرضه می نمایم.(2)

ص: 40

فرمودند:

این طفل بر پشتم سوار بود بلند نشدم تا مبادا حسین (علیه السلام) بیفتد.(1)

پس از این جریان رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) وارد شد و دید که حسنین (علیهما السلام) آن لباس ها راپوشیده اند. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) ایشان را در برگرفت و بوسید، آنگاه به حضرت زهرا (علیها السلام) فرمود: آیا آن خیاط را شناختی؟

عرض کرد: آری، وی همان خیاطی است که تو آن لباس ها را به وسیله او برای ما فرستاده بودی.

فرمود:

نه، دختر جان! او خیاط نبود، بلکه رضوان خازن بهشت بود.

حضرت زهرا گفت: یا رسول الله! چه کسی شما را از این موضوع آگاه کرد!؟

فرمود: آن فرشته قبل از اینکه بالا رود آمد و مرا خبر نمود.(1)

در همان لحظه جبرئیل امین نازل شد، در حالی که دو لباس سفید با خود ازبهشت آورده بود.

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) با دیدن آن دو لباس خیلی خوشحال شدند و لباس ها را از جبرئیل گرفتند و به حسن و حسین (علیهما السلام) داده و فرمودند: لباس هایتان را بگیرید.

وقتی آن دو بزرگوار لباس های خود را پوشیدند به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) عرض کردند:

یا رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) رنگ این لباس ها سفید است در حالی که لباس پسران اعراب رنگارنگ است، ما نیز لباسی رنگی می خواهیم.

پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) لحظاتی در مورد حرف های آن دو بزرگوار فکر کرد؛ امّا نمی دانست چکار کند.

جبرئیل عرض کرد: یا رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) ناراحت نباش، کسی که این لباس ها را فرستاده می تواند آن ها را به هر رنگی که این دو بزرگوار می خواهند درآورد.

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) دستور داد یک تشت و یک گلاب پاش پُر از آب بیاورند، آنگاه جبرئیل امین به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) عرض کرد: یا رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم)! من آب می ریزم و شما چنگ بزنید، آنگاه این لباس ها به هر رنگی که این دو بزرگوار می خواهند در می آید.

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) لباس امام حسن (علیه السلام) را داخل تشت گذاشت و به او فرمود: ای حسنم (علیه السلام)! تو چه رنگی دوست داری؟

امام حسن (علیه السلام) عرض کرد: من رنگ سبز دوست دارم.

آنگاه جبرئیل آب ریخت و پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) لباس را چنگ زد و به اذن خدای تبارک و تعالی لباس سفیدِ امام حسن (علیه السلام) مانند زبرجد به رنگ سبز تبدیل شد.

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) آن پیراهن را به امام حسن (علیه السلام) دادند و فرمودند: ای نور چشمم! لباست را بگیر. امام حسن (علیه السلام) نیز لباس را از جد بزرگوارش گرفت و بر تن کرد.

ص: 44

سپس لباس امام حسین (علیه السلام) را داخل تشت گذاشتند و به حضرت در حالی که پنج سال داشت فرمودند: ای حسینم! چه رنگی دوست داری؟

امام حسین (علیه السلام) عرض کرد: یا رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم)! من رنگ قرمز دوست دارم.پس جبرئیل آب ریخت و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) چنگ می زد که به اذن خدای تبارک و تعالی، آن لباسِ سفید مانند یاقوت به رنگ قرمز تبدیل شد. آنگاه رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) لباس را به امام حسین (علیه السلام) دادند و فرمودند: ای نور چشمم! لباست را بگیر و بپوش.

امام حسین (علیه السلام) نیز لباس را از جد بزرگوارش گرفت و تشکر کرد و پوشید و خیلی خوشحال شد.

آن دو بزرگوار با خوشحالی نزد مادرشان برگشتند. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) از جبرئیل پرسید: ای برادرم! چرا گریه می کنی در حالی که دو ریحانم مسرور هستند؟

جبرئیل امین عرض کرد:

یا رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم)! همانا امام حسن (علیه السلام) مسموم می شود و بدنش از شدت سمّ، سبز می شود و حسین (علیه السلام) نیز به شهادت می رسد و سر مبارکش از تن جدا می شود و محاسنش از خونش رنگین می شود و بدنش از خونش، قرمز خواهد شد.

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) گریستند و حزنشان به این سبب زیاد گردید.(1)

من برای جستجوی ایشان متوجه منزل حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) شدم ولی آنان را نیافتم. به منزل خواهرشان ام کلثوم رفتم باز نیز ایشان را نیافتم. برگشتم و پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) را آگاه نمودم. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) ناراحت شد و از جای برخاست و فرمود:وا ولداه! وا قرة عیناه! هر کس مرا به سوی ایشان راهنمایی کند جزای او بهشت خواهد بود.

جبرئیل از آسمان نازل شد و گفت: یا محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم)! به چه جهت چنین جَزَع و فَزَع می کنی؟

فرمود:

برای دو فرزندم حسن و حسین (علیهما السلام)؛ زیرا از مکر و حیله یهود درباره ایشان ترسانم.

جبرئیل عرض کرد: یا محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم)! از مکر و حیله منافقین نسبت به حسنین (علیهما السلام) هوشیار باش! زیرا مکر و حیله منافقین از یهود بیشتر و شدیدتر است.

یا محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم)! بدان که حسن و حسین (علیهما السلام) در باغ «ابو دحداح» به خواب رفته اند.

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به سرعت متوجه آن باغ شد و من با آن حضرت بودم. هنگامی که وارد آن باغ شدیم دیدیم حضرت امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) دست به گردن یکدیگر انداخته و به خواب رفته اند و یک اژدها با طاقه ریحانی که در دهان داشت مشغول باد زدن ایشان بود.

هنگامی که آن اژدها رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) را دید ریحان را از دهان خویش انداخت و گفت:

السلام علیک یا رسول الله! من اژدها نیستم، من یکی از ملائکه کروبین خدا می باشم که به قدر چشم برهم زدنی از ذکر خدای خود غفلت کردم، بدین جهت خدای توانا مرا مسخ کرد و به صورت اژدها درآورد، و مرا همچنان که می بینی از آسمان به زمین فرستاد.

ص: 46

من چندین سال است در نظر دارم شخصی که نزد خدا آبرومند باشد نزد پروردگار از برایم شفاعت کند، شاید خدای مهربان مرا به صورت اول در آورد؛ چرا که خداوند بر هر چیزی توانا است.سلمان می گوید: رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) زانوهای خود را به زمین زد و امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) را حرکت داد تا این که بیدار شدند و روی زانوی آن حضرت نشستند. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به حسنین (علیهما السلام) فرمود:

بنگرید، این ملکی از ملائکه کروبین پروردگار است که به قدر یک چشم بر هم زدنی از ذکر خدای خود غافل شده و خداوند او را به این شکل در آورده. من شما را برای او نزد خدا واسطه قرار می دهم، شما هم این شفاعت را بپذیرید.

امام حسن و حسین (علیهما السلام) برخاسته و وضو گرفتند و پس از این که دو رکعت نماز خواندند فرمودند:

پروردگارا! تو را به حق جدّ بزرگوارمان محمد مصطفی (صلی الله علیه و آله و سلم) که حبیب تو است و به حق پدرمان علی مرتضی (علیه السلام) و به حق مادرمان فاطمه زهرا (علیها السلام) قسم می دهیم که این مَلَک را به صورت اول برگردانی.

سلمان می گوید: هنوز دعای ایشان تمام نشده بود که جبرئیل با گروهی از ملائکه از آسمان نازل شد و به آن ملک مژده داد که خدا از تو درگذشت و تو را به مقام خویش بازگرداند، آنگاه با آن ملک در حالی که مشغول تسبیح پروردگار بود به طرف آسمان رفتند.

سپس جبرئیل در حالی که خندان بود به سوی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) مراجعت نمود و عرض کرد:

یا رسول الله! این فرشته بر ملائکه هفت آسمان فخر کرده می گوید:

ص: 47

کیست مثل من، در صورتی که دو سید و دو سبط یعنی حسن و حسین (علیهما السلام) برایم شفاعت کردند.(1)

دیدیم یک آهو با بچه خود آمده و یک گرگ بدنبالش بود که آن را به جانب پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) میرانید تا اینکه به حضور آن حضرت رسیدند. آن آهو با زبان فصیح گفت:

یا

رسول الله! من دو بچه داشتم که یکی از آن ها را شکارچی شکار کرد و به حضور شما آورد. این یکی از برایم باقی ماند و من به وی دل خوشکرده بودم. در همین ساعت مشغول شیر دادن وی بودم که شنیدم گوینده ای می گفت:

ای آهو! بچه خود را به سرعت نزد حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) برسان، زیرا حسین (علیه السلام) در حضور جدش ایستاده و نزدیک است که گریان شود و ملائکه عموماً سر از صومعه عبادت برداشته اند. اگر حسین (علیه السلام) گریان شود ملائکه مقرب خدا برای گریه او گریان خواهند شد.

نیز شنیدم گوینده ای می گفت: ای آهو! قبل از اینکه اشک حسین (علیه السلام) جاری شود خود را به وی برسان و گرنه این گرگ را بر تو مسلط می کنم تا تو را با بچه ات بخورد.

یا رسول الله! من با اینکه زمین برایم در هم پیچیده شده مسافت دوری را طی کرده ام و با بچه ام به حضور تو مشرف شده ام، من پروردگار خود را ستایش می کنم و قبل از اینکه اشک حسین (علیه السلام) به صورتش بچکد خود را به شما رساندم.

در همین هنگام بود که صدای اصحاب به تهلیل [گفتن لا اله الا الله] و تکبیر بلند شد و رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) دعای خیر و برکت در حق آن آهو نمود.

امام حسین (علیه السلام) هم آن بچه آهو را نزد مادرش حضرت زهرا (علیها السلام) آورد و آن بانو بی نهایت مسرور و خوشحال شد.(1)

ص: 49

امام جعفر صادق (علیه السلام) می فرماید:

این شش تکبیر [به احترام امام حسین (علیه السلام)] سنّت شد که با تکبیرة الاحرامهفت تکبیر می شود.(1)

سنّت بودن این شش تکبیر، بر بزرگواری امام حسین (علیه السلام) دلالت می کند که قرب و منزلتش در نزد خدا بزرگ و عظیم است.

ضمناً افعالی که از حضرت صادر شده، مانند دیر سخن گفتن و تکبیر را مانند رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نگفتن، تا به دفعه هفتم، خالی از حکمت نیست؛ چنانکه بر همه مردم ظاهر شد که خاطر آن جناب در نزد خدا و رسول او چه مقدار عزیز بود که به جهت آن بزرگوار چنین سنّتی تا روز قیامت جاری گردید.

چون حضرت زهرا (علیها السلام) از خواب بیدار گردید صدای کسی را شنید که با امام حسین (علیه السلام) سخن می گوید. به هر طرف نگاه نمود کسی را ندید و این حکایت را بهرسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) عرض کرد.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: آن شخص جبرئیل بود.(1)

فرمود:

ای ابودرداء بگذار اشک چشم حسنین (علیهم السلام) را خشک کنم.

قسم به حق آن کسی که مرا به پیغمبری فرستاد! اگر یک قطره از اشک ایشانروی زمین بریزد گرسنگی تا روز قیامت در میان امت من خواهد بود.

سپس پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) حسنین (علیهما السلام) را در حالی که خود آن حضرت و ایشان گریان بودند برداشت و حرکت کردند.

پس از این جریان جبرئیل نازل شد و گفت: السلام علیک یا محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم)! خدا تو را سلام می رساند و می فرماید: این جَزَع و فَزَع برای چیست؟!

پیغمبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: جبرئیل! گریه من به علت جزع و فزع نیست، بلکه برای خواری دنیا است.

جبرئیل گفت: خدا می فرماید: آیا دوست داری که کوه اُحد را برای تو طلا کنم و از جلال و مقامی که نزد من داری چیزی کم و کسر نشود؟

فرمود: نه.

گفت: چرا؟

فرمود: برای اینکه خدای علیم دنیا را دوست ندارد، اگر خدا دنیا را دوست می داشت آن را برای شخص کافر تکمیل نمی کرد.

جبرئیل گفت: یا محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم)! آن کاسه را که در گوشه خانه است بخواه. وقتی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) آن کاسه را خواست و آن را آوردند دید مملو از ترید و گوشت فراوانی است.

جبرئیل گفت: یا محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم)! خودت از این غذا بخور و به این دو فرزند و اهل بیت خویش نیز بده.

همه از آن غذا می خوردند و سیر شدند. آنگاه آن غذا را نزد من فرستاد. همه خوردند و سیر شدند و آن غذا همچنان به حال خود بود.

ص: 54

راوی می گوید: من کاسه ای پر برکت تر از آن کاسه ندیدم. سپس آن کاسه بالا رفت.

پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:قسم به حق آن خدائی که مرا بر حق به پیامبری مبعوث نمود! اگر این کاسه می ماند فقراء امتم آن را تا روز قیامت دست به دست می گردانیدند.(1)

من پیشینیان را به طرف بهشت رهبری می کنم، من پرداخت کنندة وام و بدهی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) هستم.

عموی من حمزة سیّدالشهداء است که بهشت برین جایگاه او است، برادرم جعفر طیّار است که با فرشتگان در بهشت پرواز می کند.من از طرف رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) منصب قضاوت دارم، من پرچمدار او هستم، من از طرف خداوند مأموریّت یافتم آیات سورة برائت را برای اهل مکّه قرائت کنم، من کسی هستم که خداوند تبارک و تعالی او را از میان آفریدگانش برگزیده است.

من ریسمان محکم الهی هستم که خداوند بندگانش را در قرآنش دستور داده به آن چنگ بزنند، و فرموده:

﴿وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَميعاً﴾(1)؛ «همگی به ریسمان الهی چنگ بزنید».

من ستارة درخشان خداوندم، من کسی هستم که فرشتگان آسمان او را زیارت می کنند، من زبان گویای پروردگارم و حجّت او بر بندگانش می باشم، من دست توانای خداوندم، من وجه باری تعالی در آسمان ها و جَنب آشکار خداوندم.

من کسی هستم که خداوند دربارة من و در حقّ من فرموده است:

﴿بَلْ عِبادٌ مُكْرَمُونَ *لا يَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِأَمْرِهِ يَعْمَلُون﴾(2)؛

«بلکه بندگان مقرّب خداوند هستند که هرگز او را به گفتار پیشی نمی گیرند، و به فرمان او عمل می کنند».

من دستاویز مطمئن از طرف خداوندم که شکستی برایش نیست و گسسته نمی گردد، و خداوند شنوا و دانا است.

ص: 57

من درِ رحمت الهی هستم که باید از آن وارد شوند، من نشان خداوندی بر روی صراط هستم، من آن خانة خدایم که هر که در آن وارد شود در امان است، پس هر کس به ولایت و محبّت من دستاویز شود از آتش دوزخ ایمن است.من قاتل پیمان شکنانِ اهل جمل، و ستمگرانِ اهل صفّین، و خارج شدگان از دین یعنی خوارجم، و من کشندة کافرانم، من پدر یتیمان و پناه بیوه زنان هستم.

من آن کسی هستم که فردای قیامت از ولایتم سؤال می شود، و در آیة شریفة: ﴿ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعيم﴾(1) ؛ «هر آینه از نعمت ها در آن روز سؤال می شوید»، من آن نعمت خداوند تبارک و تعالی هستم که بر بندگانش ارزانی داشته است.

من کسی هستم که پروردگار عالم دربارة من و در شأن من فرموده است:

﴿الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتي وَ رَضيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دينا﴾(2)؛

«امروز دین شما را کامل کردم و نعمت را بر شما تمام نمودم، و خشنود گشتم که اسلام دین شما باشد».

پس کسی که مرا دوست داشته باشد مسلمان واقعی است و مؤمنی است که دین او کامل است.

من کسی هستم که به سبب من هدایت شدید، و دربارة من و دشمن من خداوند تبارک و تعالی فرموده است: ﴿وَقِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُون﴾(3)؛ «ایشان را

ص: 58

نگهدارید تا از آن ها پرسش شود»، یعنی از ولایت من فردای قیامت از آن ها سؤال می کنند، من آن خبر بزرگ هستم.

من کسی هستم که خداوند تبارک و تعالی دین خود را به سبب من در غدیر خم و در معرکة خیبر کامل کرد.من کسی هستم که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) درباره ام فرمود:

«مَن کُنتُ مَولاَهُ، فَعَلیٌّ مَولاَهُ؛ هر که من مولای او هستم علی مولای او است».

من روح نماز مؤمن هستم و مقصود از «حَىَّ عَلَى الصَّلَاةَ؛ بشتابید به سوی نماز»، و «حَىَّ عَلَى الفَلاح؛ به رستگاری روی آورید»، و «حَىَّ عَلَى خَيْرِ الْعَمَل؛ برای بهترین عمل شتاب کنید» می باشم.

من کسی هستم که بر دشمنانم این آیه نازل گشته است:

﴿سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ * لِلْكافِرينَ لَيْسَ لَهُ دافِعٌ﴾.(1)

«سائلی از عذاب دردناک که برای کافران وقوعش حتمی است و منع کننده ای برایش نیست درخواست نمود».

من مردمان را به سوی حوض می خوانم، و غیر من کسی مؤمنان را به طرف حوض نمی خواند.

من پدر پیشوایان پاک و معصوم هستم، من میزان عدالت و وسیلة سنجش اعمال در قیامتم، من رئیس و بزرگ اهل دین و پیشوای مؤمنان به طرف خوبی ها و آمرزش پروردگارم.

اصحاب و همراهان من فردای قیامت دوستان من هستند که از دشمنانم دوری کرده و اظهار بیزاری نموده اند، هنگام مرگ آن ها نمی ترسند و غم

ص: 59

و اندوهی ندارند، و در میان قبر هیچ گونه عذاب نمی شوند. آن ها در مرتبة شهداء و صدّیقین می باشند که در پیشگاه الهی خوشحال و شادمان به سر می برند.

من کسی هستم که شیعیان من پیمان بسته اند با دشمنان خدا و رسول او (صلی الله علیه و آله و سلم)دوستی نکنند و روابط دوستانه نداشته باشند، گرچه پدران آن ها و یا فرزندانشان باشند.(1)

من کسی هستم که شیعیانم بدون اینکه به حساب آن ها رسیدگی شود وارد بهشت می شوند.

من کسی هستم که پروندة شیعیانم - که نام های ایشان در آن است - نزد من می باشد.

من یاور اهل ایمانم و برای آن ها نزد پروردگار جهانیان شفاعت می کنم.

من با دو شمشیر ضربه و با دو نیزه زخم می زنم، من کافران را در روز بدر و حُنین کشتم، من شجاعانِ غرق سلاح و زره را روز اُحد به هلاکت رساندم، من «عمرو بن عبدود» را روز احزاب، «مرحب» را در روز خیبر به قتل رساندم.

من کسی هستم که جبرئیل امین دربارة او ندا داد:

«لَا سَیْف اِلّا ذُوالفَقَار وَ لَا فَتَی ألّا عَلیٌ؛ شمشیری جز ذوالفقار نیست، و جوانمردی جز علی نمی باشد».

من در پیروزی و فتح مکّه مدال افتخار داشته ام، من دو بت «لات و عُزّی» را بر زمین کوبیدم و شوکت آن ها را شکستم، «هُبَل اعلی» و «مناة ثالثه» را من ویران کرده ام.

ص: 60

من آن کسی هستم که بر شانة پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) بالا رفتم و بت ها را فرو ریختم.

من کسی هستم که بت «یغوث» و «یعوق» و «نسر» را شکستم، من کسی هستم که در راه خدا با کافران نبرد کردم.من کسی هستم که انگشتر خود را به فقیری بخشیدم، من کسی هستم که در بستر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) آرمیدم و خود را به خطر انداختم تا او را از مشرکین حفظ کنم.

من کسی هستم که جنیّان از خشم و غضب من هراسناکند، من کسی هستم که خدا به سبب من عبادت می شود، من مترجم وحی الهی و مظهر علم خداوندم.

من کشندة جنگجویان جمل و صفّین بعد از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) هستم، و من قسمت کنندة بهشت و دوزخ می باشم.

در این هنگام حضرت علی (علیه السلام) ساکت شد و رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به امام حسین (علیه السلام) فرمود:

ای ابوعبدالله! آیا آنچه را پدرت گفت شنیدی؟ و آنچه او برشمرد یک دهم از یک دهم از ده ها فضائل او بلکه از هزار هزار فضیلتی است که او دارد و بلکه او بالاتر از همة این فضائل است.

امام حسین (علیه السلام) عرض کرد:

سپاس و ستایش مخصوص خداوندی است که ما را بر بیشتر بندگان مؤمن خود و بر همة جهانیان برتری داد، جدّ ما را برای نزول قرآن و علوم قرآن یعنی تفسیر و تأویل آن، و راستی و صداقت، و محلّ راز امین وحی اختصاص داد، و ما را بهترین برگزیدگانش قرار داد، و بر تمامی خلق خود رفعت و برتری بخشید.

ص: 61

سپس امام حسین (علیه السلام) عرض کرد:

امّا شما ای امیرمؤمنان نسبت به آنچه فرمودی راستگو و امین هستی.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:

اکنون تو ای فرزندم فضائل خود را یادآوری کن.

امام حسین (علیه السلام) عرض کرد:ای پدرجان! من حسین فرزند علیّ بن ابی طالب (علیه السلام) هستم، مادرم فاطمة زهرا (علیها السلام) سرور تمامی زنان عالم، و جدّم محمّد مصطفی (صلی الله علیه و آله و سلم) آقا و سرور همة فرزندان آدم است.

ای علی! مادر من مقامی برتر از مادر شما نزد خدا و همة مردمان دارد، جدّ من بهتر و والاتر از جدّ شما نزد خدا و همة مردم است.

من در گهواره بودم که جبرئیل با سخنان خوشایند خود مرا نوازش می داد، و اسرافیل به دیدار من می آمد.

یا علی! أنت عند الله أفضل منّی و أنا أفخر منک بالآباء و الأمّهات و الأجداد.

ای علی! تو نزد خدا برتر از من و والاتر هستی، و من به حسب و نسبت و به داشتن پدران و مادران و اجدادی که دارم بر تو افتخار می کنم.

و بعد از این گفتگو امام حسین (علیه السلام) برخاست و دست به گردن پدرش انداخت و او را بوسید، امیرالمؤمنین (علیه السلام) نیز فرزندش حسین (علیه السلام) را دربرگرفت و بوسید و به او فرمود:

خداوند فخر و شرف و دانش و بردباری تو را زیادتر گرداند و آن هایی را که به تو ای ابوعبدالله ستم کنند لعنت کند.

و بعد از آن امام حسین (علیه السلام) به سوی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) بازگشت.(1)

ص: 62

به من عرض کرد: ای محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)! از شما خجالت می کشم.

به او گفتم: تو را به خدا قسم می دهم آنچه می دانی به من بگو.

جبرئیل (علیه السلام) عرض کرد: قصر

سبز رنگ برای امام حسن مجتبی (علیه السلام) است؛ زیراپس از مسموم شدن بدنش سبز خواهد شد، و قصر قرمز برای امام حسین (علیه السلام) است؛ زیرا ایشان به شهادت می رسد و سر مبارکش را از تن جدا می کنند و محاسنش آغشته به خون خواهد شد.

راوی می گوید: وقتی جمع حاضر این سخن را از امام حسن (علیه السلام) شنیدند، به خاطر از دست دادن دو حبیب خدا (علیهما السلام) گریستند.(1)

همچنان برقرار بود و کم نمی شد تا آن موقعی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) از دنیا رحلت کرد.

امام حسین (علیه السلام) فرمود:

تا فاطمه زهرا (علیها السلام) زنده بود آن میوه جات دچار هیچ گونه تغییر و نقصانینشدند.

هنگامی که حضرت زهرا (علیها السلام) از دنیا رفت انار مفقود شد ولی سیب و گلابی در زمان حیات حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) باقی ماندند.

هنگامی که حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) را شهید کردند گلابی مفقود شد ولی سیب به همان حالت برای امام حسن (علیه السلام) باقی بود تا هنگامی که آن حضرت را به وسیله زهر کشتند.

آنگاه آن سیب همچنان باقی بود تا آن موقعی که آب را در کربلا به روی من بستند. من هرگاه تشنه می شدم آن سیب را می بوییدم و عطشم تخفیف می یافت. هنگامی که تشنگی من به نهایت رسید آن سیب را گاز زدم و یقین به موت کردم.

حضرت علی بن الحسین (علیهما السلام) می فرماید:

پدرم یک ساعت قبل از اینکه شهید شود این مطلب را می فرمود.

هنگامی که پدرم شهید شد بوی آن سیب از قتلگاه آن حضرت یافت می شد. من به جستجوی آن پرداختم ولی اثری از آن نیافتم. اما بوی آن سیب بعد از شهادت امام حسین (علیه السلام) باقی بود، من قبر مقدس آن حضرت را زیارت کردم و بوی آن سیب از قبر مبارکش می وزید.

شیعیانی که به زیارت قبر مطهر امام حسین (علیه السلام) می روند اگر با اخلاص باشند هنگام سحر بوی آن سیب را خواهند یافت.(1)

ص: 65

وی همان پیغمبری است که حضرت عیسی (علیه السلام) از او خبر داده و فرموده: «من درباره رسولی که بعد از من می آید به شما بشارت می دهم.»من به سخن آن حضرت معتقد شدم و در همان ساعت به دست مبارک او اسلام اختیار نمودم و به سوی روم مراجعت کردم، ولی اسلام خود را پنهان می نمودم.

چند سال بود که من با پنج پسر و چهار دخترِ خود مسلمان بودیم. من فعلاً وزیر پادشاه روم می باشم و احدی از نصاری از حال ما اطلاعی ندارد.

ای یزید! بدان آن روزی که من در حضور پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) بودم و او در حجره «ام سلمه» بود این حسینِ عزیزی را که سر مقدسش این طور خوار و حقیر در مقابل تو قرار دارد دیدم از درِ حجره وارد شد. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) بغل گشود و حسین (علیه السلام) را در بغل گرفت و فرمود: «خوش آمدی ای حبیب من».

سپس او را در کنار خود نشانید، لب و دندان های وی را می بوسید و می مکید و می فرمود: «از رحمت خدا دور باد آن کسی که تو را می کشد. ای حسین! خدا لعنت کند آن شخصی را که تو را شهید و بر قتل تو اعانت می نماید.» رسول اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) هنگامی که این سخنان را می فرمود گریه هم می کرد.

وقتی روز دوم فرا رسید من با پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در مسجد آن حضرت بودم که دیدم حسین (علیه السلام) با برادرش آمد و گفت: یا جدّا! من با برادرم حسن (علیه السلام) کُشتی گرفتم، هیچ یک از ما بر دیگری غالب نشد. منظور ما از این عمل این بود که بدانیم کدامیک از ما قوت و قدرت بیشتری داریم.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به آنان فرمود: ای دو محبوب و قوّت قلب من! کشتی

ص: 67

گرفتن لایق شما نیست، بروید و در نوشتن خط مسابقه بگذارید، هر یک از شما که خطش نیکوتر باشد قوت او بیشتر خواهد بود.حضرت امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) رفتند و هر کدام خطی نوشتند و نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) آمدند و لوح خط خود را به آن حضرت دادند تا آن بزرگوار داوری نماید.

پیامبر معظّم اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) ساعتی به آنان نظر کرد، چون راضی نبود که دل یکی از ایشان را بشکند لذا به آن دو فرمود:

ای دو محبوب من! من پیامبری هستم اُمّی و در شناختن خط تخصص ندارم. نزد پدرتان بروید تا بین شما داوری نماید و بنگرد خط کدام یک از شما نیکوتر است.

وقتی آنان متوجه حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) شدند پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز با ایشان برخاست و جمیعاً وارد خانه فاطمه زهراء (علیها السلام) شدند.

بیش از یک ساعت نشد که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) با سلمان فارسی آمدند. چون بین من و سلمان صداقت و دوستی بود لذا از او جویا شدم: پدر حسنین (علیهم السلام) چگونه داوری کرد و خط کدام یک از آنان نیکوتر بود؟

سلمان گفت: رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) جوابی به ایشان نداد؛ زیرا آن حضرت درباره امر حسنین (علیهما السلام) تأمّلی نمود و فرمود:

اگر بگویم خط حسن (علیه السلام) زیباتر است حسین (علیه السلام) اندوهگین می شود و اگر بگویم خط حسین (علیه السلام) نیکوتر است حسن (علیه السلام) مغموم خواهد شد. لذا آنان را متوجه پدرشان نمود.

من به سلمان گفتم: تو را به حق آن صداقت و برادری که بین من و تو می باشد و به حق دین اسلام قسمت می دهم که مرا از اینکه پدرشان چگونه ما بین ایشان قضاوت کرد آگاه نمائی؟

ص: 68

سلمان گفت: وقتی حسنین (علیهما السلام) نزد پدرشان آمدند و آن حضرت درباره ایشان تأمل کرد نسبت به آنان مهربانی نمود. حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام)راضی نشد قلب هیچ یک از آن دو را بشکند لذا به ایشان فرمود: نزد مادرتان بروید تا وی بین شما داوری نماید.

امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) نزد مادرشان آمدند و آن لوحی را که خط بر آن نوشته بودند به آن بانو عرضه کردند.

سپس حسنین (علیهما السلام) به مادر خود گفتند: جدمان به ما دستور داده خط بنویسید هر کسی که خطش نیکوتر باشد قوت او بیشتر خواهد بود. ما مکاتبه کردیم و به حضور پیغمبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) رفتیم، آن حضرت ما را نزد پدرمان فرستاد، پدرِ ما بین ما داوری ننمود و ما را نزد تو روانه کرده است.

حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) با خود اندیشید که جد و پدر حسنین (علیهم السلام) نخواسته اند دل ایشان را بشکنند، پس من چه کنم؟ و چگونه بین ایشان داوری نمایم؟ لذا به آنان فرمود:

ای نور دو چشمانم! من نخِ گردنبند خود را بالای سر شما قطع می کنم هر کدام از شما دانة بیشتری از مروارید های آن بردارد خط وی نیکوتر و قوت او بیشتر است.

حضرت فاطمه (علیها السلام) برخاست و نخ گردن بند خود را که دارای هفت عدد مروارید بود بر سر آنان قطع کرد. امام حسن (علیه السلام) سه عدد و امام حسین (علیه السلام) نیز سه عدد مروارید برگرفتند. یکی از مرواریدها باقی مانده بود که هر یک از آنان برای ربودن آن فعالیت می کردند.

خدای مهربان به جبرئیل دستور داد تا به زمین آمد و آن مروارید را به وسیله بال خود دو نصف نمود و هر یک از ایشان یک نصف آن را برگرفتند.

ص: 69

ای یزید! ببین رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) چگونه راضی نشد دل یکی از آنان را به وسیله ترجیح خط نوشتن دردناک کند و بشکند، نیز حضرتامیرالمؤمنین (علیه السلام) و فاطمه زهرا (علیها السلام) این عمل را انجام ندادند، نیز خدای سبحان راضی نشد که قلب یکی از ایشان بشکند، بلکه دستور داد آن مروارید را دو نصف کردند تا قلب آن دو آرام باشد، آیا جا دارد تو این گونه با پسرِ دختر پیغمبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) رفتار نمائی؟!

اُف به تو و دین تو، ای یزید!

سپس آن نصرانی برخاست و سر مبارک امام حسین (علیه السلام) را برگرفت و در حالی که گریان بود آن سر را می بوسید و می گفت:

یا حسین (علیه السلام) نزد جدت محمّد مصطفی (صلی الله علیه و آله و سلم) و پدرت علی مرتضی (علیه السلام) و مادرت فاطمه زهراء (علیها السلام) برای من شهادت بده.(1)

ص: 70

عصای حضرت موسی (علیه السلام) (1)، سخن گفتن و تسخیر موجودات توسط حضرت سلیمان (علیه السلام) (2)، حضرت عیسی (علیه السلام) و تکلم در گهواره، خلقت پرنده به اذن خدا، شفایِ کورِ مادرزاد و زنده کردن مردگان(3)، معراج رسول خدا (علیه السلام) (4)، معجزه جاویدان قرآن(5)، شق القمر(6) و...

4. میان معجزه و سحر و جادو و چشم بندی و امثال آن تفاوت اساسی وجود دارد، از جمله:

معجزه به هر عملی که تعلق گیرد آن عمل به صورت واقعی در خارج وقوع می یابد، برخلاف سحر و جادو که حقیقت و واقعیت خارجی ندارد، بلکه در نظر بیننده صورت می یابد.

به عنوان مثال: در داستان حضرت موسی (علیه السلام) و ساحران آنچه موسی (علیه السلام) انجام داد حقیقت داشت و عصا به صورت اژدهایی بزرگ و حیوانی درنده در آمد، اما مارهای ساحران در واقع جاندار نبود بلکه ریسمان ها و طناب هایی بودند که به وسیلة داروهای شیمیایی به جست و خیز در آمده و به نظر مردم مارهایی جاندار شده بودند.

با توجه به این 4 نکته، مخاطبِ ما در این نوشتار کسانی هستند که به یگانگی پروردگار، علم و قدرت او، رسالت رسولان الهی، حقانیت قرآن و امامت ائمه اطهار (علیهم السلام) اعتقاد دارند.

بر این اساس به صدور معجزه از پیامبران الهی و ائمه معصومین (علیهم السلام) - که نشان

ص: 73

صدق ادعای نبوت و امامت آن هاست - نیز اعتقاد و اذعان دارند.لذا اگر کسی در صدور معجزه از پیامبران یا ائمه اطهار (علیهم السلام) شک و تردید دارد بایستی با او به ترتیب در مباحث توحید، نبوت، امامت و صدور معجزه از نبی و امام وارد بحث شد تا این مقوله برای او ثابت گردد.

ص: 74

آن جناب فرمود: آیا شتری داری؟

عرض کرد: بلی!

حضرت فرمود:

به عدد آن چند تخمی که خورده ای شتر ماده از شترهای خود جدا نما، آن ها را با شتر نر جفت کن هر قدر از آن ها متولد شود آن را برای قربانی خانه خدا بفرست.

عمر چون این را از آن حضرت شنید گفت: یا حسین! بلکه شترها بچه نیاوردند، یا سقط کردند!

حضرت فرمود:

یا عمر! شاید آن تخم ها هم ضایع و لق می شدند!

عمر گفت: یا حسین! راست گفتی و نیکو کاری نمودی.

پس جناب امیرمؤمنان (علیه السلام) برخواست آن حضرت را به سینه خود چسبانید فرمود:

﴿ذُرِّيَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ﴾(1)

«فرزندانی که بعضی از آنان از [نسل] بعضی دیگرند، و خداوند شنوای داناست.»(2)

از دزدان به سر ایشان ریختند، همه را به قتل رساندند و مالی که داشتند بردند.

چون این خبر به حضرت رسید فرمود: من ایشان را ترسانیده بودم، از من قبول نکردند، به این بلا دچار شدند.

پس حضرت برخاست به نزد والی مدینه تشریف برد، چون والی آن حضرت را دید عرض کرد: خبر کشته شدن غلامان تو به من رسید، خدا تو را به عوض ایشان جزا کرامت فرماید.

حضرت فرمود: من تو را به کشندگان ایشان دلالت می نمایم! دستِ شدّت بر ایشان بند نما و از گریبان ایشان دست برندار.

والی عرض نمود: یابن رسول الله! تو مگر ایشان را می شناسی؟

حضرت فرمود:

بلی! ایشان را می شناسم! مانند شناختن تو، و این یکی از ایشان است

و اشاره نمود با دست خود به سوی مردی که در پیش روی والی ایستاده بود.

آن مرد عرض کرد: از کجا مرا قصد کردی و از کجا دانستی که من یکی از قاتلان غلامان تو هستم؟

حضرت فرمود:

اگر من راست و درستِ امر را به تو بگویم مرا تصدیق می کنی؟

آن مرد عرض نمود: بلی! به خدا سوگند البته تو را تصدیق خواهم نمود.

حضرت فرمود:

بیرون رفتی در حالی که فلان و فلان با تو همراه بودند.

حضرت نام همه را ذکر نمود سپس فرمود:

چهار نفر ایشان از دوستانِ والی مدینه بودند و باقی ایشان از لشكرهای والی بودند.

والی به آن مرد گفت: قسم به پروردگارِ این قبر منوّر و صاحب این منبر، باید به

ص: 77

من راست بگویی و اگر راست نگویی همه گوشت بدن تو را با تازیانه فرو می ریزم.

آن مرد گفت: به خدا سوگند حسین (علیه السلام) دروغ نفرمود، هر آینه راست و صدق قضیّه را بیان فرمود، گویا با ما همراه بوده است و همه کار ما را مشاهده کرده است.

پس والی همه ایشان را حاضر نمود و حقیقت امر را از ایشان پرسید، ایشان به کرده خود اقرار و اعتراف کردند، پس والی گردن ایشان را زد.(1)

چون مقنعه را برداشتم آب دهان مبارک خود را به آن موضع افکند و فرمود: ای حبابه! شکر خدا کن که مرض تو را دفع نمود!!

پس سر خود را به سجده گذاشتم و شکر خدا را بجا آوردم.

فرمود: سرت را از سجده بردار و به آینه نظر نما، چون به آینه نظر کردم اثری از آن ناخوشی نیافتم و حمد خدا را بجا آوردم.(1)

عالمیان بی مهلت باران بسیار شدیدی کرامت فرمود، و مردی از اعراب از نواحی کوفه وارد کوفه گردید و گفت: گذشتم از رودخانه ها و تلّها، که بعضی از آن ها به بعضی دیگر موج می زد.(1)

سپس رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به من فرمودند: سرت را بالا بیاور.من نیز سرم را بالا آوردم و به آسمان نگاه کردم، یکباره دیدم تمام درهای آسمان باز شدند و بهشت را دیدم. در همان حال پیامبر، امیرالمؤمنین، امام حسن، حمزه سیدالشهداء، جعفر طیار (علیهم السلام) به آسمان رفتند.

سپس پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) امام حسین (علیه السلام) را صدا زدند و فرمودند: ای پسرم! به ما ملحق شو. امام حسین (علیه السلام) نیز به آسمان رفت و به ایشان ملحق شد و ایشان را دیدم که وارد بهشت شدند.

سپس رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) از بهشت به من نگاه کردند و در حالی که دست امام حسین (علیه السلام) را گرفته بودند فرمودند:

ای جابر! به کاری که امامت انجام می دهد شک نکن و به ایشان ایمان بیاور تا مؤمن شوی.

جابر می گوید:

چشمانم کور باد اگر آنچه را که از رسول خد ا (صلی الله علیه و آله و سلم) می گویم با چشمانم ندیده باشم.(1)

اصبغ عرض کرد: این است مراد و مقصود من!

حضرت فرمود: برخیز!

اصبغ می گوید:

در آن وقت من و آن حضرت در کوفه بودیم، ناگاه خود را پیش از یک چشم بر هم زدن در مسجد قبا دیدم، پس آن حضرت به سوی من نگاه کرد، تبسّم نمود و فرمود:

ای اصبغ! خداوند عالمیان باد را به حضرت سلیمان (علیه السلام) مسخّر نمود که در چاشت یک ماه راه می پیمود و در پسین یک ماه؛ به ما زیاده از آن عطا فرموده است [یعنی به یک چشم بر هم زدن زیاده از او راه رفتیم، و به طرفة العینی از کوفه به مسجد قبا که در مدینه است رسیدیم.]

اصبغ می گوید: عرض کردم: راست فرمودی ای فرزند رسول خدا!

حضرت فرمود:

ماییم کسانی که علم کتاب پیش ماست و بیان آنچه در کتاب است و نزد کسی از خلق خدا نیست، زیرا که ماییم محلّ رازهای پنهان خدا.

سپس تبسّم نمود و فرمود:

ماییم آل الله و ماییم وارثان رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم).

اصبغ می گوید: عرض کردم خدا را در مقابل این نعمت ها حمد می کنم.

حضرت فرمود: داخل شو! چون داخل مسجد قُبا شدم ناگاه نظر من به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) افتاد که عبا دور خود پیچیده است و دیدم امیرمؤمنان (علیه السلام) از گریبان اعسر(1) گرفته است، دیدم رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) انگشت مبارک خود را به دندان خویش گرفته، به اولی خطاب فرمود:

ص: 84

تو و اصحاب تو اهل بیت مرا بعد از من بسیار بد حفظ و مراعات کردید!، ...(1) و(2)

ص: 85

ص: 86

ص: 87

ص: 88

آن طفل همان ساعت به قدرت خدا به سخن آمد!! عرض کرد:

پدر من این مرد نیست که نشسته است! بلکه پدر من فلان شبان از فلان قبیله است.

آن حضرت حکم فرمود که زن را سنگسار نمودند و دیگر آن پسر با کسی سخن نگفت.(1)

آن بزرگوار روی مبارک خود را به سوی خانه کعبه برگردانید ودست های معجز نمای خود را به درگاه خداوند عالمیان برداشت، زمان طویلی دعا نمود(1)، سپس به سوی ایشان بازگشت دست مرد را از بازوی زن جدا فرمود!

امیر مکّه عرض کرد: آیا آن مرد را عقاب نمایم یا نه؟

حضرت فرمود: خیر.(2)

عرض کرد: یا بن رسول الله! فلان قدر مالی در فلان مکان دارم، ثلث وی تعلّقبه تو دارد، به هر که می خواهی از دوستان خود بده و دو ثلث وی برای فرزند من می باشد، اگر می دانی که از دوستان و شیعیان توست، و اگر از مخالفان است همه آن مال برای توست و مخالفان را در مال مؤمنان حقّی نیست.

سپس از آن حضرت خواهش نمود که بر او نماز بخواند و مباشر تجهیز و دفن او گردد. این ها را گفت و جان خود را تسلیم جهان آفرین نمود.(1)

بدعت هایی که در دین اسلام نهادی و از راه راست منحرف شدی!حضرت امام حسین (علیه السلام) به وی پرخاش و اعتراض کرد. او دست راست خود را بلند کرد که به صورت امام حسین (علیه السلام) بزند. ناگاه خدای توانا دست وی را تا شانه اش خشک نمود.

تصمیم گرفت که با دست چپ حضرت را بزند، ولی خدای متعال همان عمل را با وی انجام داد. او حضرت امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) را به حق پدر و جدشان قسم داد که از خدا بخواهند تا وی را شفا دهد.

امام حسین دعا کرد و فرمود:

پروردگارا! او را شفا بده و این موضوع را برایش عبرت و حجت قرار بده!

او در جلو ایشان به راه افتاد تا نزد حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) آمدند. آن مرد با حضرت علی (علیه السلام) مشغول خصومت شد و گفت: حسنین (علیهما السلام) را کجا فرستاده بودی که برای تو خبر بیاورند؟! و این داستان چند روز بعد از جریان سقیفه رخ داد.

امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: ایشان به منظور قضاء حاجت خارج شدند.

مردی از ایشان لباس امیرالمؤمنین (علیه السلام) را به نحوی گرفت که پاره شد. امام حسین (علیه السلام) به آن مرد فرمود:

خدا تو را از دنیا خارج نکند تا اینکه نسبت به اهل و فرزندانت مبتلا به مرض دیاثت شوی!

پس از دعای حضرت بود که آن مرد دختر خود را برای زنا تحویل یک نفر از اهل عراق داد.

هنگامی که امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) به سوی منزل خویش مراجعت نمودند امام حسن (علیه السلام) به امام حسین (علیه السلام) فرمود: از جدم رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شنیدم می فرمود:

مَثَل شما مَثَل حضرت یونس (علیه السلام) است که خدا او را از شکم ماهی خارج کرد و روی زمین آورد، آنگاه درختی از کدو بالای سرش آفرید و چشمة

ص: 93

آبی نزد پایش جاری نمود، حضرت یونس (علیه السلام) از درخت کدو می خورد واز آن چشمه آب می آشامید.

از جدم (صلی الله علیه و آله و سلم) شنیدم می فرمود:

آن چشمه برای شما است، شما از آن درخت کدو بی نیاز می باشید.

خدای سبحان راجع به حضرت یونس (علیه السلام) می فرماید:

﴿وَ أَرْسَلْناهُ إِلى مِائَةِ أَلْفٍ أَوْ يَزيدُونَ *فَآمَنُوا فَمَتَّعْناهُمْ إِلى حينٍ﴾؛

«ما یونس را به جانب صد هزار نفر یا بیشتر فرستادیم. آنان به یونس ایمان آوردند و ما هم ایشان را تا یک مدتی بهره مند و برخوردار نمودیم.»

ما احتیاجی به کدو نداریم. ولی خدا می دانست که ما به آن چشمه محتاجیم، لذا آن را برای ما خارج نمود.

به زودی ما به سوی بیشتر از این مبعوث می شویم، آنان کافر می شوند و تا یک مدت معلومی برخوردار خواهند شد.

امام حسن (علیه السلام) فرمود: من این مطلب را از جدّم شنیدم.(1)

این در حالی است که از قبل در آنجا اصلاً باغ و آب و درخت نبود.اهل قافله باغی مشاهده کردند، داخل باغ شده و هر کسی از هر میوه ای که می خواست تناول نمود.

چون از باغ بیرون آمدند، باغ از نظرشان ناپدید شد. پس در آن میان آهویی پیدا شد. حضرت به آهو اشاره فرمود، آمد.

حضرت به اهل قافله فرمود: یکی آن را ذبح کند و استخوانش را نشکند.

آهو ذبح شد و گوشت آن را خوردند. سپس

حضرت دعا نمود آهو زنده شد. به اصحاب فرمود:

هر کدام به شیر آهو مایل می باشید از آن شیر بدوشید.

همه از شیر آهو دوشیدند و به برکت دعای حضرت همه را کفایت کرد.

سپس حضرت به آهو فرمود:

تو را چند طفل است که انتظار تو را می کشند، برو و ایشان را شیر بده.

آهو نیز روانه شد.

در همین سفر فردی اعرابی خدمت حضرت آمد و دلیل امامت را خواست. امام (علیه السلام) چند سنگ ریزه برداشتند. در دست حضرت سنگ ها تبدیل به مروارید و لؤلؤ و مرجان شد.

امام (علیه السلام) از سنگ ریزه ها سوال نمود: من کیستم؟

سنگ ریزه ها به سخن آمده و گفتند:

تو حجت خدا هستی؛ با دوستان تو دوست و با دشمنان تو دشمن هستیم.

چون حضرت وارد مکه شدند «حجر الاسود» به حضرت تعظیم نموده و به زبان فصیح گفت:

سلام بر تو ای پسر رسول خدا! شهادت می دهم که خدایی جز الله نیست

ص: 95

و شهادت می دهم که محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) رسول خداست و شهادت می دهم کهعلی (علیه السلام) امیرالمؤمنین است و فاطمه زهرا (علیها السلام) سیدة نساء عالمیان است، و حسن و حسین (علیهما السلام) آقای جوانان بهشت هستند، و همانا علی و محمد و جعفر و موسی و علی و محمد و حسن و حجة بن الحسن (علیهم السلام) پیشوایان مسلمین و شفیعان روز جزا هستند.

شهادت می دهم که ای پسر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) تنها و مظلوم و غریب شهید خواهی شد. لعنت خدا بر ظالمین و قاتلین تو باد.(1)

سپس فرمود:

ای اُمّ اسلم! هر که این کار مرا کند، او وصی من است.حضرت با دست مبارک به سنگ ریزه هایی که در روی زمین بود زد و آن را با انگشت مبارک مالید تا مانند آرد کرد، سپس خمیرش نمود و با انگشترِ مبارک آن را مُهر کرد و فرمود:

هر که این کار من انجام دهد، او جانشین من در زمان حیات و پس از وفاتم خواهد بود.

من از نزد حضرت بیرون شدم و خدمت امیرالمؤمنین (علیه السلام) رسیده و عرض کردم: پدر و مادرم به فدایت! جانشین رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شما هستید؟

فرمود: آری، ای اُمّ اسلم.

سپس حضرت با دستان مبارک به سنگ ریزه ای زد و فرمود:

ای ام اسلم! هر که این کار من را انجام دهد او وصی من است.

من نزد امام مجتبی (علیه السلام) آمدم در حالی که وی هنوز کودکی نابالغ بود. عرض کردم: ای آقای من! تو وصی پدرت هستی؟

فرمود: آری، ای اُمّ اسلم! و با دست مبارک سنگ ریزه هایی را برداشت و مانند کار آن حضرت انجام داد.

من از پیش حضرت بیرون آمدم و نزد امام حسین (علیه السلام) رسیدم و سنش به نظرم کوچک می رسید، به او عرض کردم: پدر و مادرم به فدایت! آیا تو وصی برادرت هستی؟

فرمود: آری ای اُمّ اسلم! سنگ ریزه هایی به من بده، آنگاه مانند کار آن بزرگواران (علیهم السلام) انجام داد.

اُمّ اسلم زنده بود تا بعد از شهادت امام حسین (علیه السلام) و هنگامی که امام سجاد (علیه السلام) از کربلا به مدینه بازگشت خدمت وی رسید و پرسید: شما وصی پدرت هستی؟

ص: 97

فرمود: آری، سپس همانند کار آن حضرات (علیهم السلام) انجام داد.(1)

آمد که خون از پر و بالش می چکید. پرنده در اطراف قبر مطهر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) گردش می کرد و این سخن را می گفت:

ألا قُتلَ الحسین (علیه السلام) بکربلاء، ألا ذُبح الحسین بکربلاء؛

آگاه باشید که حسین (علیه السلام) در کربلا کشته شد، آگاه باشید که حسین (علیه السلام) در کربلاء ذبح گردید.

پرندگان در اطراف آن پرنده اجتماع نمودند و برای امام حسین (علیه السلام) گریه و نوحه کردند.

اهل مدینه ناله و ندبه آن پرندگان را شنیدند و آن خون هایی را که از پر و بال آن ها می چکید دیدند، اما نمی دانستند چه خبر است تا اینکه مدتی از این جریان گذشت و خبر شهادت امام حسین (علیه السلام) آمد، لذا دریافتند که آن پرنده پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) را از قتل حضرت سیدالشهداء (علیه السلام) آگاه می کرده است!

نقل شده است: در آن روزی که آن پرنده وارد مدینه شد یک یهودی در مدینه بود. او دارای یک دختر بود که: کور، زمین گیر، شل و بدنش دچار مرض جذام - خوره - بود.

پرنده آمد و در حالی که خون از پر و بالش می چکید بر فراز درختی نشست و آن شب را همچنان تا صبح گریان بود.

یهودی دختر مریضة خود را خارج از مدینه در میان همان باغی برده بود که آن پرنده جای گرفته بود. از قضا یهودی در مدینه کاری داشت و به دنبال کار خود رفت.

وی نتوانست آن شب به سراغ دختر علیلِ خود برود. وقتی آن دختر متوجه شد که پدرش نیامده به خواب نرفت؛ زیرا پدرش برایش سخن می گفت تا خواب می رفت.

هنگامی که دختر در وقت سحر گریه و ناله پرنده را شنید خود را روی زمین کشید تا آمد زیر درختی که آن پرنده بر فراز آن بود.

ص: 100

دختر همچنان با آن پرنده هم آه و ناله شد. در همان حالی که دختر ناله می کرد یک قطره از خون امام حسین (علیه السلام) - که به پر و بال آن پرنده بود - به چشمش چکید و چشمش شفا یافت! سپس قطره دیگری به چشم دیگرش چکید و آن نیز شفا گرفت.

سپس یک قطره به دست هایش چکید و شفا یافتند. بعد از آن یک قطره به پاهایش چکید آن ها نیز شفا گرفتند. سپس هر قطره خونی که به بدن آن دختر می چکید آن را به بدن خود می مالید تا اینکه تمام بدنش به برکت خون مقدس امام حسین (علیه السلام) شفا یافت.

هنگامی که صبح شد و پدرِ دختر به باغش آمد دختری را دید که گردش می کند ولی ندانست که او دختر خودش می باشد. لذا از او جویا شد: من دختر علیلی در این باغ داشتم که قادر بر حرکت نبود او را ندیدی؟

دختر گفت: به خدا قسم من همان دختر هستم! وقتی وی این سخن را شنید افتاد و غش کرد. هنگامی که به هوش آمد و برخاست دخترش او را نزدیک همان پرنده آورد.

یهودی دید پرنده برفراز درخت با قلبی حزین و دلی سوخته به خاطر مصیبت و شهادت امام حسین (علیه السلام) ناله و ندبه می کند.

یهودی به پرنده گفت: تو را به حق آن کسی که تو را آفریده قسم می دهم با من به قدرت خدا سخن بگوئی!

ناگاه پرنده با حالت گریه گفت:

من هنگام ظهر با گروهی از پرندگان بر فراز بعضی از درختان بودم. ناگاه دیدم پرنده ای بر ما وارد شد و گفت:

ای پرندگان! آیا جا دارد شما از نعمت های خدا بخورید و امام حسین (علیه السلام) در زمین کربلا با شدت گرما لب تشنه روی خاک های داغ افتاده باشد؟

ص: 101

سر مقدسش بریده و بر فراز نیزه و زنانش اسیر و لباسشان به تاراج رفته باشد!

هنگامی که پرندگان این گفتار را شنیدند به سوی کربلا پرواز کردند و ما امام حسین (علیه السلام) را دیدیم که در آن وادی افتاده است. آبِِ غسل حضرت خون بدنش، و کفنش آن ریگ هائی بود که باد روی جنازه اش ریخته بود!

ما روی جسد شریفش افتادیم و شروع به نوحه و زاری نمودیم. بدن های خود را به خون شریف حسین (علیه السلام) رنگین کردیم، سپس هر یک به طرفی پرواز نمودیم و من در این مکان آمده ام.

هنگامی که یهودی این سخن را شنید تعجب کرد و گفت:

اگر حسین (علیه السلام) نزد خدا مقام عالی نمی داشت خون مقدسش شفای هر دردی نمی بود.

سپس یهودی و دخترش به همراه پانصد نفر از خویشانش به دین مقدس اسلام مشرف شدند.(1)

با خود گفتم: آیا رواست [چنین سر مطهری] به بردگی گرفته [و تحقیر] شود؟!

سر مطهر پاسخ داد:

ای پسر وکیده! چنین کاری برای تو شایسته نبود، اما ریخته شدن خونم نزد خدا از پیشرانی و ارسال سرم عظیم تر است، ولیکن رها کن آن ها را که «به زودی خواهند دانست، آن هنگامی که غُل ها را به گردنشان اندازند و با زنجیرها آن ها را بکِشند.»(1) و(2)

شمر گفت: شخصی علیه «یزید بن معاویه» قیام کرد و یزید چند لشکر برای مقابله با او فرستاد و وی را شکست داد و این سرهای بریدة آن ها است و اینان نیز زن و بچه های آن ها هستند که اسیر شده اند.

راوی می گوید: راهبِ بزرگ به سر مبارک امام حسین (علیه السلام) خیره شد و یکباره نوری از آن سرِ مبارک به سوی آسمان رفت، و هیبتی از آن بر او واقع شد.

راهب به شمر گفت: معبد ما جایی برای لشکر شما ندارد. این سرها را به همراه اسیران داخل بفرستید و خود بیرون معبد مراقب آن ها باشید.

شمر قبول کرد و سر مبارک حضرت را در صندوقچه ای گذاشت و آن را قفل کرد و به راهب داد و سرهای دیگر را به همراه اسیران وارد معبد کرد و خود اطراف معبد خوابیدند.

راوی می گوید: راهب به صندوقچه خیره شده بود، یکباره دید سقف اتاقی که صندوقچه در آن قرار داشت شکافت و از آن تخت بزرگی که از اطرافش نور می درخشید پایین آمد، و در همان لحظه بانوی بزرگواری که زیباتر از حورالعین بود از تخت پایین آمد و گفت: چشم هایتان را ببندید و نگاه نکنید.

سپس زنانی از آن اتاق خارج شدند، یکی می گفت: ایشان حواء - همسر گرامی حضرت آدم - صفیه، هاجر و راحیل - مادر حضرت یوسف - هستند. دیگری می گفت: ایشان مادر موسی، آسیه، مریم و خدیجة کبری علیهن السلام هستند.

آنگاه آن بزرگواران نزد صندوق رفتند و سر مبارک را خارج نمودند و هر کدام سر مبارک را بغل کردند و بوسیدند.

وقتی نوبت به سرور زنان جهانیان حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) رسید راهب بی هوش بر زمین افتاد در حالی که فقط گوش هایش می شنید که آن بزرگوار می فرمود:

سلام بر تو ای شهید مادر، سلام بر تو ای مظلوم مادر، سلام بر تو ای

ص: 104

جانِ مادر، سلام بر تو ای کشته شدة مادر!

خدای تبارک و تعالی انتقام مرا از کسانی که تو را به شهادت رسانده اند خواهد گرفت.

وقتی راهب صدای گریة زنان بزرگوار را شنید کاملاً بی هوش شد و چیزی نشنید. وقتی به هوش آمد، بلند شد و قفل را شکست و سر مبارک را از صندوقچه در آورد و غسل داد و بر آن مُشک و عنبر و کافور مالید، سپس آن را بالای صندوقچه قرار داد و به آن سر مبارک خیره شد و با گریه عرض کرد:

ای سر سروران آدم! ای بزرگ! ای کریم جمیع عالم! می خواهم تو را بشناسم، گمان دارم تو از کسانی هستی که خداوند در تورات و انجیل ستایشت نموده و تو کسی هستی که خدا به او فضیلتِ تأویل داده؛ چرا که دیدم سادات دنیا و آخرت بر تو می گریستند و برای تو عزاداری می کردند. خودت را برایم معرفی کن.

راوی می گوید: یکباره آن سر مبارک به اذن خدای تبارک و تعالی چنین فرمود:

من مظلومم، من شهیدم، من ستمدیده ام، من همان کسی هستم که به شمشیرِ دشمنی و ظلم شهید شدم.

من فرزند محمد مصطفی (صلی الله علیه و آله و سلم)، فرزند علی مرتضی (علیه السلام)، فرزند فاطمة زهرا (علیها السلام)، فرزند خدیجة کبری (علیها السلام)، فرزند عروة الوثقی، شهید کربلا، مظلوم کربلا و تشنة کربلایم.

من همان کسی هستم که حقش را پایمال کردند.

راوی می گوید: وقتی راهب حرف های آن سر مبارک را شنید شاگردانش را جمع کرد و آن چیزهایی را که دیده بود برای آن ها بازگو کرد، سپس آن ها که هفتاد نفر بودند زنگ معبد را بر زمین انداختند و اعمال یهود و مسیح را کنار زدند و نزد

ص: 105

امام سجاد (علیه السلام)آمدند و به دست ایشان اسلام آوردند و از حضرت اجازه خواستند تا بهآن ها حمله کنند.

امام سجاد (علیه السلام) به آن ها فرمود:

این کار را نکنید؛ زیرا به زودی خدای تبارک و تعالی انتقام ما را از این قوم کافر خواهد گرفت.(1)

ص: 106

امام (علیه السلام) نشست و با ایشان مشغول غذا خوردن شد و این آیه را تلاوت کرد:

﴿إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْتَكْبِرينَ﴾(1) ؛ «خدا افراد متکبر را دوست ندارد.»

سپس به آنان فرمود:

من دعوت شما را پذیرفتم، شما هم دعوت مرا اجابت نمائید!

گفتند: اطاعت می کنیم یابن رسول الله. آنگاه برخاستند و با آن حضرت وارد منزل وی شدند.

آن بزرگوار به کنیز خود فرمود: آنچه را که ذخیره نموده ای بیاور. [او نیز آورد و حضرت با آن ها هم غذا شد.](2)

من یک روز غلامی را دیدم با سگی غذا می خورد، به وی گفتم: چرا این عمل را انجام می دهی؟

گفت: یابن رسول الله! من مغموم می باشم می خواهم این سگ را مسرور کنم شاید من هم مسرور گردم، غم و اندوه من این است که مالک من شخصی است یهودی و من نظر دارم از او نجات یافته و از وی مفارقت نمایم.

امام حسین (علیه السلام) مبلغ دویست اشرفی نزد مالک آن غلام برد.

یهودی گفت: این غلامِ من فدای قدم تو باد و این باغ و بستان را نیز به آن غلام بخشیدم، و این مبلغ پول را هم که دادی به شما تقدیم نمودم.

امام حسین (علیه السلام) فرمود: من نیز این پول را به تو بخشیدم.

یهودی گفت: من هم قبول کردم و این پول را به آن غلام بخشیدم.

امام حسین (علیه السلام) فرمود: من نیز آن غلام را آزاد نمودم و این ها را به او بخشیدم.

زن آن یهودی گفت: من الساعه اسلام اختیار نمودم و مهریه ام را به شوهرم بخشیدم.

شوهرش گفت: من نیز مسلمان شدم و این خانه ام را به همسرم بخشیدم.(1)

این عطاء در مقابل آن سوره حمدی که وی به فرزند من تعلیم داد ناچیز است.

آنگاه این شعر را خواند:

اذا جادت الدنیا علیک فجد بها *** علی الناس طرا قبل أن تتفلت

فلا الجود یفنیها اذا هی قبلت *** ولا البخل یبقیها اذا ما تولت

«هرگاه دنیا به تو جود و بخشش نمود تو نیز قبل از اینکه دنیا را از دست داده باشی به عموم مردم بخشش کن.

هر وقت مال دنیا به تو رو آور شود بذل و بخشش آن را فانی نخواهد کرد، و هرگاه دنیا از تو اعراض نماید بخل کردن آن را باقی نمی گذارد.»(1)

امام (علیه السلام) فرمود:

آری از جدم پیغمبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شنیدم می فرمود: باید به هر کسی به قدر معرفتش عطا کرد.

اعرابی گفت: از آنچه که در نظر داری پرسش نما! اگر توانستم که جواب می گویم و گرنه از شما یاد می گیرم و لا قوة الا بالله!

امام حسین (علیه السلام) فرمود: کدام اعمال افضل است؟

- ایمان به خدا.

- راه نجات از هلاکت چیست؟

- اعتماد به خدا.

- چه صفتی باعث زینت مرد می شود؟

- علم و دانشی که با حلم باشد.

- اگر این صفت را نداشته باشد؟

- ثروتی که با جوانمردی توأم باشد.

- اگر این هم نباشد؟

- فقر و تنگدستی که با صبر همراه باشد.

- اگر این را نیز نداشته باشد؟

- صاعقه ای از آسمان نازل شود و او را بسوزاند، زیرا که وی اهلیت این بلا را خواهد داشت.

امام حسین (علیه السلام) لبخند زدند و یک کیسه پولی که حاوی هزار اشرفی بود به وی عطا فرمود و انگشتر خویش را که نگین آن دویست درهم قیمت داشت نیز به او بخشید و فرمود:

ای اعرابی! این اشرفی ها را در عوض دیه بپرداز و این انگشتر را به مصرف مخارجات خود برسان!

ص: 114

اعرابی پس از اینکه این بخشش را گرفت گفت: خدا بهتر می داند که مقام پیامبری را در چه خاندانی قرار دهد!!(1)

سینه داشتم ظاهر کنم، نزدیک آمده گفتم: تویی پسر ابوتراب؟!

آن حضرت فرمود: آری.

من هر چه توانستم دشنام و ناسزا به حضرت و پدرش گفتم.

حضرت از روی مهربانی به من نظر کرد و فرمود:

﴿خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلينَ *وَ إِمَّا يَنْزَغَنَّكَ مِنَ الشَّيْطانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ سَميعٌ عَليمٌ *إِنَّ الَّذينَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّيْطانِ تَذَكَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ*وَ إِخْوانُهُمْ يَمُدُّونَهُمْ في الغَيِّ ثُمَّ لا يُقْصِرُون﴾(1)

«عفو را پیشه کن و به نیکی فرمان ده و از جاهلان اعراض کن، و اگر از جانب شیطان در تو وسوسه ای پدید آمد به خدا پناه ببر؛ زیرا او شنوا و داناست.

کسانی که پرهیزگاری می کنند چون از شیطان وسوسه ای به آن ها برسد خدا را یاد می کنند و هماندم بصیرت یابند؛ و برادرانشان ایشان را به ضلالت می کشند و از عمل خویش باز نمی ایستند.»

آنگاه حضرت به من فرمود:

کار را بر خود سبک و آسان کن و از خداوند برای من و خود طلب آمرزش نما. به راستی اگر از ما طلب یاری کنی ما تو را یاری می نماییم، و اگر درخواست بخشش کنی به تو ببخشیم، و اگر طلب ارشاد نمایی تو را راهنمایی کنیم.

عصام گوید: من از گفته و تقصیر خود پشیمان شدم. آن حضرت به فراست دریافت و فرمود:

﴿لا تَثْريبَ عَلَيْكُمُ الْيَوْمَ يَغْفِرُ اللَّهُ لَكُمْ وَ هُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمين﴾(2)

ص: 116

؛«ملامتی بر شما نیست، خداوند شما را بیامرزد و او ارحم الرحمین است.»

[آیه شریفه را حضرت یوسف به برادران خود فرمود، آن هنگام که از او درخواست عفو نمودند.]

پس حضرت به من فرمود: اهل شام هستی؟

گفتم: آری.

فرمود:

شئشئة اعرفها من اخزم؛ سوء رفتاری است که آن را از اخزم می شناسم

[این مَثَلی است که عرب بکار می برد، و مقصود اینکه دشنام به ما عادت و خوی اهل شام می باشد، و آن را معاویه در میان آنان رواج داده است.]

سپس حضرت فرمود:

هر حاجتی داری با گشاده رویی از ما بخواه تا برآوریم.

عصام می گوید: از این اخلاق شریفة حضرت در مقابل آن همه جسارت ها که از من سر زد چنان زمین بر من تنگ شد که دوست داشتم به زمین فرو می رفتم، لذا آهسته از نزد حضرت بیرون آمدم در حالی که به مردم پناه می بردم تا آن جناب ملتفت نشود، و بعد از آن کسی نزد من از آن حضرت و پدرش محبوب تر نبود.(1)

ای برادر انصار! آبروی خود را از زشتیِ اظهار حفظ کن. حاجت خود را در پاره ای کاغذ بنویس و آن را نزد من بیاور و اگر خدا بخواهد تو را خشنود خواهم کرد.

آن مرد نوشت: یا ابا عبدالله! به فلانی پانصد دینار بدهکارم و او اصرار و پافشاری در مطالبة آن دارد، از شما تقاضا دارم به او سفارش کنید به من مهلت دهد تا بتوانم به آسانی بپردازم.

وقتی امام حسین (علیه السلام) نوشتة او را قرائت فرمود فوراً به منزل رفت و کیسه ای را که در آن هزار دینار بود برداشت و برای او آورد و فرمود:

پانصد دینار آن را به طلبکار خود بده، و بقیه اش را سرمایه کن تا تو را در مشکلات روزگار کمک کند، و حاجت خود را جز به یکی از این سه نفری که بر می شمارم اظهار مکن:

یا متدین و دیندار باشد، یا جوانمرد و با فتوت باشد، و یا شرافت خانوادگی داشته باشد.(1)

ص: 120

برده است، اما نامی از «علی» [ (علیه السلام)] در قرآن نیست!

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به او فرمودند:

ای خشن! ای اعرابیِ جاهل! آیا سخن خداوند در قرآن را نشنیده ای که می فرماید:

﴿هذا صِراط عَلَیٍّ مُسْتَقِيمٌ ﴾؛(1) «این راهِ علی مستقیم است.»(2)

﴿وَ الَّذينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ أُولئِكَ هُمُ الصِّدِّيقُونَ وَ الشُّهَداءُ عِنْدَ رَبِّهِم﴾(1)؛

«کسانی که به خدا و رسولانش ایمان آوردند، آن ها صدیقین و شهداء نزد پروردگارشان هستند.»

زید می گوید: گویا من تاکنون هیچ گاه این آیه از کتاب خدا را نخوانده بودم.

حضرت فرمودند:

اگر شهید چنانکه شما می گویید فقط یک عده ای خاص [که در رکاب رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شهید شده اند] باشند تعداد شهداء خیلی کم خواهد بود.(2)

بد دوست دارند، و هر کس ما را به خاطر خدا دوست دارد ما و او در روز قیامت مانند این دو خواهیم بود. و حضرت انگشت میانه و اشارة خود را نشان دادند.(1)

- چهار انگشت.

- چطور؟

- ایمان چیزی است که ما بشنویم و یقین چیزی است که ببینیم، و میان گوش و چشم چهار انگشت فاصله است.

- میان آسمان و زمین چقدر فاصله است؟

- دعای مستجاب

- ما بین مشرق و مغرب چه مقدار فاصله است؟

- مسیرِ یک روز خورشید.

- ثروت مرد چیست؟

- بی نیازی او از مردم.

- زشت ترین و زننده ترین چیزها چیست؟

- گناه کردن فردی که پیر شده، غضب و تندخویی در پادشاه، دروغ از فرد با شخصیت، بخل ورزیدن فرد صاحب ثروت و همچنین حریص بودن فرد دانشمند.

- راست گفتی ای پسر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)! مرا از عدد پیشوایان بعد از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) خبر ده.

- دوازده نفر به عدد نقباء بنی اسرائیل.

- برایم نام ببر.

حضرت مدتی سر مبارک پایین نمودند، سپس بالا آورد و فرمود:

آری ای برادر عرب! همانا امام و خلیفه پس از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)،امیرالمؤمنین (علیه السلام) علی بن ابی طالب و حسن و من و نُه نفر از فرزندانم است؛ یکی از آن ها فرزندم علی، و بعد از او محمد فرزندش، و پس از او جعفر، و سپس موسی، و بعد از او علی، سپس محمد، سپس علی و

ص: 128

پس از او حسن و بعد از او حضرت مهدی از فرزندانم (علیهم السلام) که دین را در آخر الزمان اقامه می کند.

اعرابی در حالی که ایستاده بود گفت:

«پیامبر پیشانی او را مسح کرد، برای اوست گونه ای درخشان.

پدر و مادر او از برترین قریش، و جد او بهترین اجداد.»(1)

5. هرگاه «مالک» فرشتة مأمورِ آتش جهنم نزد تو آمد تا تو را رهسپار آتش نماید، در آن داخل مشو، و هر چه خواهی گناه کن!(1)

ص: 132

در این بخش به جهت رعایت اختصار به شش نمونه از مناظرات امام حسین (علیه السلام) با دشمنانی همچون عمر بن خطاب، عمرو بن عاص، معاویه و مروان اشاره شده است.

طالبین جهت اطلاعِ بیشتر از مناظرات حضرت، به کتب مربوطه بخصوص دو کتاب گرانسنگ «احتجاج» مرحوم طبرسی و «المناظرات فی العقائد و الاحکام» تألیف عبدالله الحسن رجوع نمایید.

ص: 135

امام حسین (علیه السلام) به او فرمود:

ای پسر خطاب! کدام مردم پیش از ابوبکر تو را به حکومت رساندند؛ بدون هیچ حجّتی از جانب رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) و رضایتی از آل محمّد (علیهم السلام)؟!

آیا رضایت شما همان رضایت محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) است؟! یا اینکه رضایت اهل بیت او موجب سخط و غضب وی است؟

به خدا سوگند! اگر برای زبان گفتاری بود که تصدیقش به درازا کشد و کرداری که اهل ایمان یاریش کنند هرگز به خطا بر دوش آل محمد (علیهم السلام) سوار نمی شدی، که از منبرشان بالا رفته و با قرآنی که بر ایشان نازل شده حکم کنی؛ کتابی که نه از مشکلاتش باخبری و نه از تأویلش جز شنیدن آگاهی داری! و نزد تو خطا کار و محق یکسانند.

پس خدای تعالی تو را سزا دهد به آنچه سزای توست. و از این بدعتی که به بار آورده ای از تو پرسش خوبی کند!.

راوی گوید: پس از این کلام، عمر در نهایتِ غضب از منبر فرود آمده و با گروهی از یارانش رهسپار منزل حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) شد. او با اجازه حضرت وارد منزل گشت و گفت:

ای ابوالحسن! چه چیزها که امروز از پسرت به من رسید؛ در مسجد رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) صدایش را بر من بلند کرده و توده مردم و اهل مدینه را بر من شوراند!

حضرت امام حسن مجتبی (علیه السلام) به او فرمود:

آیا فردی چون حسین، فرزند نبیّ مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) حکم ناروایی را جاری کرده، یا طبقات پست از اهل مدینه را شورانده؟! به خدا که جز با حمایت همین گروه پست به این مقام دست نیافتی، پس لعنت خدا بر کسی که این گروه را فریب داد!!.

حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) به فرزندش فرمود: آرام گیر ای ابا محمد! تو نه زود

ص: 137

خشمی و نه نژادی بی قدر، و نه در جسمت رگی از نااهلان است، پس سخنانم را گوش داده و عجله نکن!(1)

عمر به آن حضرت گفت: أبا الحسن! این دو در سرشان فقط هوای خلافت دارند!.

حضرت فرمود:

این دو بزرگوار از لحاظ نَسَب نزدیک تر از دیگران به رسول خدایند که ادعای خلافت کنند.

ای پسر خطّاب! به حقی که این دو دارند رضایتشان را به دست آور تا دیگران که پس از این دو آیند از تو راضی باشند.

عمر گفت: منظورت از این جلب رضایت چیست؟

فرمود:

جلب رضایت این دو بازگشت از خطا و پرهیز از معصیت با توبه است.

عمر گفت: ای ابوالحسن! پسرت را به گونه ای تربیت کن که به پای سلاطین نپیچد؛ همان ها که حاکمان زمینند!.

امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود:

من باید اهل معصیت را تربیت کنم که ترس از خطا و لغزششان دارم، امّا کسی که پدر و مؤدّبش رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بوده دیگر کسی در تربیت به مقام او نخواهد رسید.

ای پسر خطاب! رضایت این دو را به دست آور!

راوی گوید: عمر خارج شده و در مسیر با «عثمان بن عفّان» و «عبدالرحمن بن عوف» روبرو شد، عبدالرحمن گفت: ای ابا حفص [کُنیه عمر] چه کردی، که بحث میان شما به طول انجامید؟!

ص: 138

عمر گفت: مگر می شود اعتراض و احتجاجی با پسر ابوطالب و دو فرزندش داشت؟!

عثمان گفت: ای عمر! ایشان فرزندان عبد مناف اند که در همه موارد فربه اند و سایرین لاغر و نحیفند. [کنایه از قوت استدلال و صلابت در گفتار اهل بیت (علیهم السلام) و سست و ضعیف بودن دیگران است.]

عمر گفت: من نمی توانم این حماقتی که بدان می بالی را به شماره آرم!

عثمان در جواب، گریبان عمر را محکم گرفت و پیش کشیده و رها کرد و گفت: ای پسر خطاب! مثل اینکه تو حرف هایم را قبول نداری.

پس عبدالرحمن بن عوف واسطه شده و آن دو را جدا نمود، و مردم نیز پراکنده شدند.(1)

مبادادرباره هیچ موضوعی متعرض حسین[ (علیه السلام)] شوی!

مادامی که حسین[ (علیه السلام)] کاری با تو نداشته باشد تو نیز او را واگذار! زیرا ما تا هنگامی که حسین[ (علیه السلام)] به بیعت ما وفا کند و با پادشاهی ما مخالفت نکند متعرض وی نخواهیم شد. مادامی که حسین[ (علیه السلام)] مزاحم تو نشود تو خویشتن را از او پنهان بدار. والسلام.

سپس معاویه نامه ای برای امام حسین (علیه السلام) نوشت که مضمون آن این بود:

اموری از تو به من ابلاغ شده، اگر سخنانی که درباره تو گفته شده حق باشد گمان می کنم برای تو صلاح باشد که از آن ها خودداری نمائی.

به خدا قسم آن کسی که با خدا عهد و پیمان بسته باشد سزاوارتر است که به عهد خود وفا کند.

اگر این سخنانی که از تو به گوش من رسیده باطل باشد - باید هم باطل باشد، زیرا تو از این گونه سخنان برکناری - نفس خویش را موعظه کن! متوجه خود باش! به عهد و پیمان خود وفا کن!

زیرا اگر تو منکر من شوی من نیز منکر تو خواهم شد. اگر تو نسبت به من مکر و حیله کنی من هم درباره تو همان خواهم کرد.

بترس از اینکه ما بین این امت اختلاف ایجاد کنی و ایشان را بدست خود دچار فتنه و آشوب نمائی!!

تو که بی وفائی این مردم را می دانی و آنان را امتحان کرده ای، پس نظر به خویشتن و دینِ خود و امت محمّد[ (صلی الله علیه و آله و سلم)] بکن! مبادا افراد سفیه و نادان تو را آلت دست قرار دهند!

هنگامی که نامه معاویه به امام حسین (علیه السلام) رسید در جوابش نوشت:

نامه تو به من رسید. نوشته بودی: اموری از من به تو رسیده که از آن ها بیزاری و من به نظر تو برای غیر آن امور سزاوارترم. کارهای نیکو را

ص: 140

نمی توان جز با راهنمایی و توفیق خدا انجام داد.

اما اینکه نوشته بودی: «اموری از من به تو رسیده» این گونه سخنان را افراد سخن چین و متملق و فتنه انگیز برای تو گفته اند، زیرا من با تو تصمیم جنگ و مخالفت ندارم.

ولی به خدا قسم! در عین حال من از اینکه با تو مبارزه نکنم خائف می باشم و گمان نمی کنم خدا راضی باشد که من از جنگیدن با تو دست بردارم و عذر مرا درباره مبارزه با تو و این گروه ملحد - که حزبی ستم کش و دوستان شیاطین می باشند - بپذیرد.

آیا تو همان معاویه ای نیستی که «حُجر بن عدی» را با آن افرادی که اهل نماز و عبادت بوده، و با ظلم و بدعت مخالف بودند، و در راه خدا از هیچ گونه ملامتی باک نداشتند شهید نمودی؟!

تو آنان را به وسیله ظلم و دشمنی در صورتی کشتی که قسم های غلیظ برای آن ها خورده بودی و امان های کامل به آنان داده بودی که ایشان را نسبت به حوادث قبلی - که بین تو و آنان رخ داده بود، و بغض و کینه ای که از ایشان در دل داری - مؤاخذه ننمایی!!

آیا تو همان معاویه ای نیستی که «عمرو بن حَمِق» را شهید کردی؟! در صورتی که وی از اصحاب پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به شمار می رفت و رنگش از کثرت عبادت زرد شده بود؟!

تو این جنایت را موقعی انجام دادی که به وی امان داده بودی. تو یک عهد و پیمان و اطمینانی از طرف خدا به او داده بودی که اگر آن ها را به یک پرنده می دادی از سر کوه به نزد تو فرود می آمد، سپس او را ناجوانمردانه شهید نمودی، و جرات پیدا کردی و با عهد و پیمان خدای تعالی مخالفت نمودی و آن تعهد را ناچیز و نادیده گرفتی!!

ص: 141

آیا تو همان معاویه ای نیستی که «زیاد بن سمیه» را - که در رختخواب ثقیف متولد شده بود - به پدرت ملحق نمودی؟ در صورتی که پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «فرزند از صاحب رختخواب است و زناکار را باید سنگباران نمود.»

تو سنت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) را عمداً پایمال و بدون هدایتِ خدائی از هوا و هوس خود متابعت نمودی!! سپس یک چنین زنازاده ای - یعنی زیاد - را بر عراق و بصره مسلط کردی تا دست و پاهای مردم را قطع نماید، چشم های آنان را از کاسه درآورد، ایشان را بر فراز شاخه های درخت خرما به دار بزند! گویا، تو از این امت نباشی و آنان هم از تو نباشند!!

آیا تو همان معاویه ای نیستی که یار قبیله حضرمی ها بودی؟ و «زیاد بن سمیه» برای تو نوشت: قبیله حضرمی ها متدین به دین حضرت علی بن ابی طالب[ (علیه السلام)] می باشند و تو در جوابش نوشتی: هر کسی را که به دین علی[ (علیه السلام)] باشد به قتل برسان!

زیاد به دستور تو آنان را شهید و مُثله نمود!! و حال آنکه به خدا قسم دین علی (علیه السلام) همان دینی است که تو و پدرت به وسیله شمشیرِ آن مسلمان شدید! به وسیله دین علی (علیه السلام) است که تو در مقام خلافت جلوس کرده ای.

اگر دین علی (علیه السلام) نبود شرافت و شخصیت تو و پدرت همان مسافرت زمستانی و تابستانی بود که از مکه به شام می کردید و بدین وسیله خویشتن را از گرسنگی و بی نوائی نجات می دادید!!

اما اینکه نوشته بودی: «من به خودم و دین حضرت محمّد[ (صلی الله علیه و آله و سلم)] و امت آن بزرگوار نظری کنم و از تفرقه این امت و اینکه به وسیله من دچار فتنه گردند بپرهیزم» من فتنه ای برای این امت بزرگ تر از اینکه تو خلیفه

ص: 142

آنان باشی نمی بینم! من نظریه ای را برای خودم و دینم و امت حضرتمحمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) افضل و بهتر از این نمی بینم که با تو جهاد نمایم، اگر من با تو جهاد کنم، قُربتاً الی الله جهاد می کنم و اگر جهاد با تو را ترک کنم باید برای این گناه از پروردگارم طلب مغفرت نمایم و از او بخواهم که مرا ارشاد نماید.

اما اینکه نوشته بودی: «اگر من منکر تو گردم تو نیز منکر من خواهی شد» تو هر مکر و حیله ای که به نظرت می رسد درباره من بکن.

من امیدوارم که مکر و حیله تو به من ضرری نخواهد رسانید، و ضرر آن برای تو از همه بیشتر خواهد بود؛ زیرا تو بر اسب جهالت خویش سوار و بر شکستن عهد و پیمان خویش حریص شده ای!

به جان خودم قسم! تو به هیچ شرطی وفا و عمل ننموده ای! زیرا عهد و پیمان خود را شکستی و آن افرادی را که با آنان صلح نمودی بعد از آن همه قسم هایی که خوردی و تعهدهایی که کردی و اطمینان هایی که دادی شهید نمودی!

تو آنان را بدون اینکه با کسی قتال نمایند شهید کردی.

تو ایشان را بدین علت کشتی که فضائل و مناقب ما را نقل می کردند و حق ما را بزرگ می داشتند.

تو آن ها را برای این شهید نمودی که مبادا بمیری و آنان را نکشته باشی، یا اینکه ایشان قبلاً از اینکه شهادت را درک کنند بمیرند.

ای معاویه! مواظب باش که از تو قصاص خواهد شد و یقین داشته باش که حساب تو را خواهند رسید!

بدان خدای توانا برایت نامه اعمالی ترتیب داده که هیچ گناه کبیره و صغیره ای نیست مگر اینکه آن را به حساب خواهد آورد!

ص: 143

خدا این جنایات تو را فراموش نخواهد کرد. جنایاتی که بر مردم مرتکبمی شوی؛ دوستان خدا را تهمت می زنی و می کُشی! دوستان خدا را از خانه هایشان به دیار غربت تبعید می نمایی! مردم را مجبور می کنی با پسرت - که کودکی است نو رسیده، و شراب خوار و سگ باز - بیعت کنند.

من تو را این طور می دانم که خود را دچار زیان خواهی کرد، و دین خود را از دست خواهی داد.

با رعیت خویش حقه بازی خواهی نمود، امانت خود را خیانت می نمایی، گوش به سخن شخص سفیه و نادان می دهی، و افراد پرهیزکار را به خاطر این گونه تبه کاران دچار خوف می کنی!! والسّلام.

هنگامی که معاویه نامه امام حسین (علیه السلام) را خواند گفت: حقاً که در سینه حسین[ (علیه السلام)] بغض و کینه ای است که من آن را نمی دانم!

یزید به معاویه گفت: جوابی برای حسین[ (علیه السلام)] بنویس که خود را کوچک حساب کند و در این نامه او را از کارهای شرّی که پدرش انجام داده آگاه کن!

در همین هنگام بود که «عبدالله

بن عمرو بن عاص» وارد شد. معاویه به او گفت: نامه ای را که حسین[ (علیه السلام)] نوشته دیدی؟

گفت: مگر چه نوشته؟

وقتی معاویه آن نامه را برایش تلاوت کرد عبدالله به معاویه گفت: چه مانعی دارد تو یک جوابی برای حسین[ (علیه السلام)] بنویسی که با چشم حقارت به خود بنگرد؟

عبدالله این سخن را برای خوش آمد معاویه گفت.

یزید به معاویه گفت: اکنون نظریه من چگونه است؟

معاویه خندید و به عبدالله گفت: یزید هم همین عقیده تو را دارد.

عبدالله گفت: عقیده یزید صحیح است.

ص: 144

معاویه گفت: نظریه شما هر دو خطا است. به نظر شما اگر من بخواهم عیوبعلی[ (علیه السلام)] را بگویم مثلاً می توانم چه بگویم؟

شخصی مثل من نباید عیبی را بگوید که در وجود کسی نباشد، یا اینکه نداند چه عیبی در وجود او است.

اگر من عیب شخصی را بگویم که مردم آن را نمی دانند باکی برای صاحب آن نخواهد بود و مردم آن عیب را اهمیتی نمی دهند، بلکه آن را تکذیب می نمایند.

من چگونه عیب حسین[ (علیه السلام)] را بگویم، در صورتی که به خدا قسم عیبی در وجود او نیست!!

نظر من این بود که نامه ای به حسین[ (علیه السلام)] بنویسم و او را تهدید نمایم، پس از این نظرم برگشتم و صلاح دیدم که با وی لجاجت نکنم.(1)

جا آورد و درود به حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) فرستاد شنید مردی می گوید: این کیست کهسخنرانی می کند!!

امام حسین فرمود:

ما همان حزب خدائیم که غالب خواهیم شد. ما عترت نزدیک پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می باشیم. مائیم که اهل بیت پاک و پاکیزه پیغمبر اسلام هستیم.

ما یکی از آن دو امانت گرانبها هستیم که پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) ما را در ردیف قرآن مجید قرار داده؛ همان قرآنی که شرح و بسط هر چیزی در آن می باشد و قبل از این و بعد از این باطل نخواهد بود؛ همان قرآنی که درباره تفسیر آن به سخن ما اعتماد می شود و ما راجع به تأویل آن بیگانه نیستیم، بلکه از حقایق آن تبعیت می نماییم.

ای گروه مردم! از ما اطاعت کنید؛ زیرا اطاعت از ما واجب است، چه آنکه اطاعت ما به اطاعت خدا و رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) مقرون می باشد. خدای سبحان پیرامون وجوب اطاعت ما می فرماید:

﴿أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنازَعْتُمْ في شَيْ ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَ الرَّسُول﴾(1)

«از خدا و رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) و صاحبان امر [یعنی امامان (علیهم السلام)] فرمانبرداری نمائید، و اگر درباره موضوعی اختلاف پیدا کردید قضاوت آن را به عهده خدا و رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) بگذارید.»

و می فرماید:

﴿وَ لَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَ إِلى أُولِي الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ وَ لَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ لاَتَّبَعْتُمُ الشَّيْطانَ إِلاَّ قَليلاً﴾ ؛

«اگر داوریِ اختلافات خود را به عهده رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) و صاحبان امر [یعنی امامان (علیهم السلام)]

ص: 146

بگذارند آن افرادی که احکام را استنباط می کنند حکم آن را خواهند دانست. اگر فضل و رحمت خدا شامل حال شما نمی شد شما جز عده اندکی تبعیت از شیطان می کردید.»من شما را از اینکه گوش به دعوت های شیطانی بدهید بر حذر می دارم! زیرا شیطان برای شما دشمنی است آشکار، اگر شما از شیطان تبعیت نمائید نظیر دوستان وی می شوید که خدا راجع به آنان می فرماید:

﴿وَ إِذْ زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ أَعْمالَهُمْ وَ قالَ لا غالِبَ لَكُمُ الْيَوْمَ مِنَ النَّاسِ وَ إِنِّي جارٌ لَكُمْ فَلَمَّا تَراءَتِ الْفِئَتانِ نَكَصَ عَلى عَقِبَيْهِ وَ قالَ إِنِّي بَري ءٌ مِنْكُم﴾(1)

«شیطان به دوستانش می گوید: امروز کسی از مردم بر شما غالب نخواهد شد و من شما را پناه خواهم داد. اما هنگامی که دو لشکر یکدیگر را دیدند شیطان به عقب برگشت و گفت: من از شما بیزارم.»

اگر شما فریب شیطان را بخورید دچار ضربت شمشیر و نیزه ها و شکستن استخوان ها و هدف نیزه ها خواهید شد. سپس ایمان آوردنِ این گونه افراد که قبلاً ایمان نیاورده باشند یا عمل خیری انجام نداده باشند قبول نخواهد شد.

معاویه [چون قوت، اقتدار، صلابت و شیوایی کلام حضرت را دید] به وی گفت: یا ابا عبدالله! تا این اندازه کافی است، حقّاً که تبلیغ خود را کردی!!(2)

امام (علیه السلام) در جوابش فرمود:

بغاث الطیر اکثرها فراخا *** وام الصقر مقلات نزور

«مرغان لاشخور و پرندگان شرور جوجه های فراوانی دارند. ولی بازِ شکاری چندان فرزندی نخواهد داشت.»!

عمرو عاص گفت: چه علت دارد که سبیل های ما زودتر از سبیل های شما سفید می شوند؟!

امام حسین فرمود:

برای اینکه دهان زنان شما بد بو می باشد، هنگامی که یکی از زنان شما نزدیک شوهرش می رود و بوی دهانش به سبیل وی می خورد سفید می شود!

عمرو بن عاص گفت: برای چیست که ریش شما خاندان بنی هاشم از ریش ما بنی امیه پُر پشت تر است؟!

امام حسین (علیه السلام) فرمود:

﴿وَ الْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذي خَبُثَ لا يَخْرُجُ إِلاَّ نَكِدا﴾(1)

«گیاه شهر و زمین پاک و پاکیزه به اجازه خدا می روید. ولی آن مکانی که خبیث باشد جز خار و خسک چیزی خارج نمی کند!»(2)

معاویه متوجه عمرو عاص شد و گفت: تو را به آن حقی که من به گردن تو دارم ساکت شو زیرا این حسین پسر علی بن ابی طالب[ (علیهم السلام)] است!!

امام حسین (علیه السلام) این دو شعر را در جواب معاویه خواند:

ان عادت العقرب عدنا لها *** و کانت النعل لها حاضرة

قد علم العقرب و استیقنت *** ان لا لها دنیا و لا آخرة

ص: 148

«اگر عقرب عود کند و باز گردد ما هم در مقابل او استقامت خواهیمکرد؛ زیرا لنگه کفش برای مجاب کردن آن حاضر است.

حتما عقرب می داند و یقین دارد که نه دنیایی دارد و نه آخرتی خواهد داشت.»(1)

راوی می گوید: در همان لحظه امام حسین (علیه السلام) گردن مروان بن حَکَم لعین راگرفت و عمامه را دور گردنش تابید و خواست او را خفه کند، و آن قدر فشار داد که او بی هوش بر زمین افتاد، سپس به قریش رو کرد و فرمود:

ای قریش! خدا را بر شما شاهد قرار می دهم که به من بگویید: آیا کسی جدی همچون رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) دارد که بهتر و عزیزتر از من و برادرم داشته باشد، در حالی که همانند من و برادرم روی زمین نیست؟ و آیا کسی غیر از من و برادرم هست که فرزند دختر گرامی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) باشد؟

قریش با هم گفتند: خیر، به خدا قسم کسی غیر از شما نیست!

سپس امام حسین (علیه السلام) فرمودند:

من نیز در زمین، معلون تر از فرزند ملعون [مروان] و پدرش [حَکَم] - رانده و تبعید شده رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) - نمی شناسم.

به خدا سوگند ما بین «جابُرس» و «جابُلق» که یکی از آن ها در مشرق و دیگری در مغرب می باشد مردی نیست که خود را به اسلام منسوب بداند و از تو و پدرت برای خدا و رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل بیتش (علیهم السلام) خصومت بیشتری داشته باشد.

از این پس نشانه صدق گفتار من دربارة تو این است که هرگاه عصبانی شوی، عبا از دوشت می افتد.

راوی می گوید: به خدا سوگند! مروان از فرمودة حضرت غضب کرد و هنوز از جای بر نخاسته بود که عبا از دوشش افتاد!(1)

ص: 150

یا حمید بحقّ محمد، یا عالی بحق علی، یا فاطر بحق فاطمة، یا محسن بحق الحسن والحسین ومنک الإحسان.(1)

هنگامی که حضرت آدم (علیه السلام) نام امام حسین (علیه السلام) را بر زبان جاری کرد، دلش شکست و اشکش جاری شد. گفت: برادر، جبرئیل! [به چه علت] هنگام یاد از پنجمین آن ها دلم شکسته و اشکم جاری می شود؟!

جبرئیل گفت:

این فرزندت دچار مصائبی می شود که مصائب دیگر نزد آن هیچ است!

حضرت آدم (علیه السلام) توضیح بیشتری خواست، جبرئیل چنین شرح داد:

او را لب تشنه و غریبانه، یکه و تنها در حالی که هیچ یار و یاوری ندارد می کشند.

ای آدم! اگر او را می دیدی که می گوید: وای از عطش! وای از بی یاوری!

تشنگی چنان بر او فشار می آورد که زمین وآسمان در نظرش تیره و تار گردد، کسی او را پاسخ ندهد مگر با شمشیر و پاسخی مرگبار و هلاک کننده.

او را مانند گوسفند از پشتِ سر ذبح کنند، دشمنان خیام او را غارت نمایند، سر او و یارانش را همراه با زنان [خاندان رسالت] در شهرها بگردانند.

خداوند منان می داند - به علم سابقش - که چنین خواهد شد.

سپس حضرت آدم و جبرئیل (علیهما السلام) هر دو مانند زن جوانمرده گریستند.(2)

چون حضرت نوح (علیه السلام) آن ها را شق نمود نمی دانست با آن ها چه چیز بسازد.

جبرئیل نازل شد، صورت کشتی را به نوح (علیه السلام) نشان داد. جبرئیل به همراه خود از آسمان تابوتی آورده بود که صد و بیست و نه هزار میخ درون آن بود. اطراف کشتی را با آن میخ ها محکم نمود.

پنج میخ از آن ها باقی ماند. حضرت نوح (علیه السلام) دست خویش را بلند نمود که یکی از آن پنج میخ را بردارد، پس آن میخ مانند ستارة درخشنده ای در دستش (علیه السلام) درخشید و روشن گردید.

حضرت نوح (علیه السلام) از مشاهده این حالت بسیار تعجب نمود و نمی دانست که حکمت این میخ چیست.

خداوند متعال به قدرت خود آن میخ را در دست نوح (علیه السلام) به سخن در آورد، به زبان فصیح و کلام بلیغ تکلم نمود و گفت:

من به نام نامی بهترین پیامبران «محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم)» هستم.

جبرئیل دو مرتبه از آسمان فرود آمد. نوح (علیه السلام) پرسید:

ای جبرئیل! این میخ چگونه است که از آن حالتی مشاهده نمودم که هرگز مانند آن ندیده بودم؟!

جبرئیل گفت:

این به نام مبارک سید پیامبران «محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله و سلم)» است، آن را از جانب راست کشتی از اول میخ ها به کشتی بزن.

حضرت نوح (علیه السلام) میخ دوم را برداشت، آن نیز مانند میخ اولی درخشنده و نورانی گردید. نوح (علیه السلام) از جبرئیل از حال میخ دوم سوال کرد.

جبرئیل گفت:

این میخ به نام نامی برادر و پسر عموی او سید اوصیاء «علی بن ابی طالب (علیه السلام)» است. آن را از جانب چپ اول میخ ها به کشتی بزن.

ص: 155

حضرت نوح (علیه السلام) انجام داد و دست خود را برده و میخ سوم را برداشت، آن نیز مانند میخ اول و دوم درخشنده و نورانی گردید.

جبرئیل گفت:

این میخ به نام مبارک «فاطمه زهرا (علیها السلام)» است، آن را نزد میخ پدر بزرگوارش حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) به کشتی بزن.

حضرت نوح (علیه السلام) همانطور که جبرئیل گفته بود از جانب راست به کشتی زد و سپس میخ چهارمی را برداشت، مانند آن میخ درخشنده و نورانی گردید.

جبرئیل عرض کرد:

این میخ به نام نامی «امام حسن مجتبی (علیه السلام)» است آن را نزد میخ پدرش علی بن ابی طالب (علیه السلام) به کشتی بزن.

حضرت نوح (علیه السلام) به گفته جبرئیل عمل نمود سپس دست خود را به میخ پنجم زد و آن را برداشت، مانند ستارة بسیار درخشنده نور از آن به جانب آسمان بلند شد و مانند برق درخشنده نورانی گردید و روشنی می بخشید و رطوبتی از آن به زمین می چکید!

جبرئیل عرض کرد:

این میخ به نام «امام حسین (علیه السلام)» است آن را در جانب میخ پدر بزرگوارش به کشتی بزن.

حضرت نوح (علیه السلام) آن را چنانکه جبرئیل گفته بود به کشتی زد و از جبرئیل پرسید:

این رطوبتی که در آن مشاهده کردم چیست؟

جبرئیل عرض کرد:

این رطوبت خون بود.

سپس ماجرای شهادت امام حسین (علیه السلام) را به نوح (علیه السلام) حکایت نمود، و آنچه طاغیان بنی امیه بعد از وفات جد بزرگوارش (صلی الله علیه و آله و سلم) بر سر آن

ص: 156

حضرتمی آورند به نوح (علیه السلام) خبر داد.

پس حضرت نوح (علیه السلام) بر قاتل و ستم کار و خوار کننده آن حضرت لعنت نمود.(1)

بر او وحی آمد:

برای همراهی با خونی که از امام حسین (علیه السلام) در این جا ریخته می شود، این قضیه پی آمد.(1)

حضرت ابراهیم (علیه السلام) از شنیدن این خبر بی تاب شد، قلبش به درد آمد و شروع به گریه نمود.

خدای عزّوجّل به او وحی فرمود:

بی تابی و جزع تو را در عزای امام حسین (علیه السلام) به جای بی تابی در کشته شدن فرزندت اسماعیل - اگر او را با دست خود قربانی می کردی - پذیرفتم و بالاترین درجات پاداش مصیبت زدگان را بر تو واجب نمودم.(1)

﴿وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِسْماعيلَ إِنَّهُ كانَ صادِقَ الْوَعْدِ وَ كانَ رَسُولاً نَبِيًّا﴾؛(1)

«در قرآن اسماعیل را یاد نما، به درستی که او در وعده خود راستگو بود و رسول و پیغمبر بود.»

آیا این اسماعیل فرزند حضرت ابراهیم (علیه السلام) است؟ چرا که گمان مردم این است که او فرزند حضرت ابراهیم (علیه السلام) است.

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

اسماعیل (علیه السلام) پیش از پدرش ابراهیم (علیه السلام) وفات نمود و حضرت ابراهیم (علیه السلام) حجت خدا و قائم به امر و صاحب شریعت بود و فرزند خود اسماعیل (علیه السلام) را به سوی هدایت کدام گروهی از امت خود فرستاد تا اینکه خدا او را به رسالت وصف نماید؟

راوی می گوید: فدایت شوم! پس این اسماعیل چه کسی بود؟

فرمود:

اسماعیلی که در این آیه مذکور است «اسماعیل بن حزقیل» پیغمبر است، خداوند او را جهت هدایت گروهی فرستاد. او را تکذیب نمودند و کشتند و پوست رویش را کندند، پس خدا بر ایشان غضب نمود و سطاطائیل را که فرشته عذاب است به سوی اسماعیل (علیه السلام) فرستاد،

آن فرشته عرض کرد: ای اسماعیل! من سطاطائیل فرشته عذاب هستم، پروردگار مرا به نزد تو فرستاده است که قوم تو را به انواع عذاب معذب سازم، اگر رخصت دهی!

اسماعیل فرمود: ای سطاطائیل مرا به عذاب ایشان حاجتی نیست.خداوند وحی نمود: پس چه حاجت داری؟

ص: 160

عرض کرد: خداوندا! از مردم عهد و پیمان گرفته ای که خداوندی تو را قبول نمایند و تصدیق کنند و بر پیغمبری حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) و به ولایت اوصیای آن حضرت از ایشان عهد و پیمان گرفته ای.

و خبر داده ای به خلق خود، به اینکه امت حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) فرزندش حسین (علیه السلام) را بعد از وفات پیامبرشان خواهند کشت و برای حسین (علیه السلام) وعده فرموده ای که او را به دنیا برگردانی، تا از ستمکاران خود انتقام بگیرد.

پس حاجت من این است که مرا نیز در آن زمان به دنیا برگردانی تا از کسانی که این ظلم را بر من روا داشتند انتقام کشم.

پس خداوند وعده نمود که اسماعیل (علیه السلام) را با امام حسین (علیه السلام) به دنیا بازگرداند.(1)

و به روایت دیگر: اسماعیل (علیه السلام) به فرشته عذاب فرمود:

مرا به عذاب ایشان حاجتی نیست، می خواهم به این بلا و ستم ایشان صبر نمایم تا تأسی و پیروی از امام حسین (علیه السلام) نموده باشم.(2)

- همان حسینی که در وادی طور از او صحبت شد.

- چه کسی او را می کشد؟

خطاب آمد:

امت تجاوزگر و طغیانگر جدّش در سرزمین کربلا او را خواهند کشت، اسب او رمیده، فریاد می کشد و در شیهه اش دادخواهی نموده گوید: ای داد! ای داد از دست امت ستمگری که فرزند دختر پیامبرش را به قتل رساندند!

بدن او بر خاک بیابان بی غسل و کفن بماند، خیمه های وی غارت شود، حرمش اسیر و در شهرها گردانده شوند، یارانش به قتل رسند، و سرهایشان را با سرِ او بر نیزه زده و در شهرها بگردانند.

ای موسی! کودکانشان از تشنگی هلاک شوند، بزرگانشان [از شدّت عطش] پوست آن ها منقبض و به هم جمع شود.

هر چه استغاثه کنند کسی آن ها را یاری نکند، و پناه جویند و کسی پناهشان ندهد.

ای موسی! هر کس از حسین (علیه السلام) پیروی نماید، رحمتم بر او لازم شود.

بدان هر کس بر او بگرید یا دیگران را بگریاند یا حالت گریه به خود بگیرد بدنش را بر آتش جهنم حرام گردانم.(1)

عرض کرد: خدایا! چه خطایی از من سر زد [که مبتلا شدم].به او وحی شد: [در این مکان حسین (علیه السلام) شهید و خون او ریخته می شود،

لذا خون تو به موافقت خون وی جاری گشت...

عرض کرد: قاتل او کیست؟

گفته شد:

ملعون ماهیان دریا و وحشیان صحرا و پرندگان هواست.

حضرت موسی (علیه السلام) دست به دعا برداشت و بر یزید لعن و نفرین کرد و یوشع آمین گفت: آنگاه به سیر خود ادامه داد.(1)

باد سه مرتبه به شدت آن فرش را به دور خود چرخانید و نزدیک بود سقوط کند.سپس آرام شده و در کربلا فرود آمد و خبر شهادت امام حسین (علیه السلام) را در آن سرزمین به آن حضرت اعلام نمود.

حضرت سلیمان به باد گفت: برای چه [این کار را کردی و] فرود آمدی؟

گفت:

در این مکان حضرت امام حسین (علیه السلام) کشته می شود.

پرسید: حسین (علیه السلام) کیست؟

باد گفت: حسین فرزند زادة محمدِ مختار (صلی الله علیه و آله و سلم) و فرزند امیرالمؤمنین (علیه السلام) می باشد.

سوال کرد: قاتل او کیست؟

گفت: ملعونِ اهل آسمان ها و زمین، یزید.

حضرت سلیمان (علیه السلام) دست به دعا برداشت و یزید را لعن و نفرین نمود که جن و انس آمین گفتند.(1)

محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) بازگو نمود.

قضیه از این قرار بود که حضرت زکریا (علیه السلام) از خدای عزوجل درخواست کرد که اسامی مبارک پنج وجود مقدس (علیه السلام) را به او تعلیم نماید، خداوند جبرئیل را فرستاد و آن اسامی را به وی یاد داد.

از آن پس وقتی نام های حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله و سلم) و امیرالمؤمنین و حضرت فاطمه و امام حسن (علیهم السلام) را بر زبان جاری می کرد، اندوه و ناراحتی او زایل می شد، ولی هرگاه نام مبارک امام حسین (علیه السلام) را بر لب می آورد گریه اش می گرفت و [از فرط غم و غصه] نفس او به شماره می افتاد.

روزی به درگاه حق تعالی عرض کرد:

بارالها! چرا با نام آن چهار نفر اندوهم تسکین می یابد، ولی هنگامی که نام حسین (علیه السلام) را بر زبان می آورم اشکم جاری شده و آه از نهادم بر می آید؟

خدای تبارک و تعالی او را از ماجرای امام حسین (علیه السلام) باخبر کرد و فرمود: ﴿کهیعص﴾ که «کاف» اسم کربلا، «هاء» هلاک شدن(1) و شهادت عترت طاهره (علیهم السلام)، «یاء» یزید که به امام حسین (علیه السلام) ستم می کند، «عین» عطش امام حسین (علیه السلام) و «ص» صبر آن حضرت است.

حضرت زکریا (علیه السلام) از شنیدن این مطلب تا سه روز ملازم مسجد و عبادتگاه خویش شده و کسی را به آنجا راه نداد و مشغول گریه و ناله با صدای بلند و مرثیه سرایی برای امام حسین (علیه السلام) شد.

حضرت زکریا (علیه السلام) در گریه و ندبه اش می گفت:

بارالها! آیا بهترین همة خلائق را داغدار فرزندش می کنی؟!

ص: 165

آیا چنین بلا و مصیبتی را بر او وارد می سازی؟!پروردگارا! آیا جامة چنین مصیبتی را بر اندام علی و فاطمه (علیهما السلام) می پوشانی؟!

خدایا! آیا اندوه چنین داغی بر آن دو وارد می شود؟!

سپس می گفت: خدایا! در پیری به من فرزندی عنایت کن، تا چشمم به او روشن شود و مرا مفتونِ محبت او ساز، سپس مرا به داغ او مبتلا کن همان گونه که حبیبت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) را به فرزندش داغدار می کنی.

خدا حضرت یحیی (علیه السلام) را به او عنایت فرموده، او را در عزایش داغدار گردانید، و مدت حمل او نیز مانند امام حسین (علیه السلام) شش ماه بود.(1)

گفت: قاتل او ملعونِ تمام حیوانات وحشی و گرگان و درندگان خصوصاً در ایام عاشورا است.

حضرت عیسی (علیه السلام) دست به دعا برداشت و بر یزید لعنت و نفرین کرد، وحواریون آمین گفتند. پس شیر از راه دور شد و ایشان عبور کردند.(1)

امر نمود فرزندان خود را که پیوسته بر قاتلان آن حضرت لعنت نمایند، و از ایشان بر این امر عهد و پیمان گرفت.

پس از حضرت ابراهیم (علیه السلام)، حضرت موسی (علیه السلام) بر قاتلان آن جناب لعنت نمود وامت خود را بر آن مأمور نمود.

بعد از او حضرت داود (علیه السلام) لعنت بر قاتل آن جناب نمود و بنی اسرائیل را بر آن امر فرمود، و بعد از حضرت داود (علیه السلام) حضرت عیسی (علیه السلام) لعنت بر قاتل امام حسین (علیه السلام) نمود، و مطلبی که بسیار ذکر می فرمود این بود:

ای بنی اسرائیل! بر قاتل آن حضرت لعنت کنید، و اگر زمان شهادت او را درک نمودید، و هنگام قتال او را با دشمنان یافتید از کشته شدن در راه موّدت او و جهاد کردن در خدمتش سستی نورزید، و کسی که در خدمت آن بزرگوار به درجه شهادت فایض گردد همانند کسی است که در خدمت پیامبران (علیهم السلام) شهید و به خون خود آغشته شده باشد.

امام حسین (علیه السلام) رو آورنده و اقبال کننده بر جهاد است، و از نبرد با کافران روی گردان نمی شود.

گویا می بینم آن زمینی را که در آن کشته خواهد شد، و هیچ پیامبری نیست مگر اینکه کربلا را زیارت کرده، و در آنجا ایستاده و گفته است که بقعة مبارک و صاحبِ خیر بسیاری هستی که در تو ماه درخشنده ای مدفون خواهد گردید.(1)

ص: 168

برای دخترت از برادرت دو پسر می باشد، یکی از آن دو را امتت با حیله و نیرنگ می کشند، لباسش را از او سلب نموده و مورد طعن و سرزنش ها قرار می دهند.

حضرت عرض کرد: پروردگارا! پذیرفتم و تسلیم آن شده و «إِنَّا للهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ» از تو توفیق برای صبر می خواهم.

در ادامه به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) خطاب شد:

و اما فرزند دیگرش را امتت به جهاد دعوت کرده سپس او را با طرز بد و ناهنجاری می کُشند.

فرزندانش و آنچه از اهل بیتش با او باشند را می کشند و سپس اهل حرمش را اسیر می کنند. پس از من کمک می جوید ولی حکم از من صادر شده که وی و تمام آنان که با او هستند شهید شوند.

قتل او حجت است بر کسانی که بین دو طرف زمین می باشند. اهل آسمان ها و ساکنین زمین بر او گریسته و جزع و بی تابی می کنند، و فرشتگانی که نتوانستند او را یاری کنند بر این امر می گریند.

سپس از صلب او فرزندی خارج می کنم که به واسطه اش تو را یاری می نمایم. شَبَح و تمثال آن فرزند نزد من بوده و تحت عرش می باشد.

به واسطة او زمین را پر از عدل و داد کرده و رعب با او حرکت می کند. آن قدر از مردم [ظالم] بکشد که در او شک کنند آیا حجت خداست یا نه.

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) کلمة استرجاع ﴿إِنَّا للهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ﴾ به زبان جاری نمود.(1)

ص: 172

و در آن حال به امام حسین (علیه السلام) می نگریست و می گریست. فرشتگان و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز به گریه افتادند.

حضرت از جبرئیل پرسید: آیا تبریک می گویی و گریه می کنی؟

او پاسخ داد: آری، خدایت در شهادت این نوزاد اجر دهد.

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز با گریه به حضرت فاطمه (علیها السلام) تبریک گفت.

حضرت فاطمه (علیها السلام) پرسید: تبریک گفته و می گریی؟

فرمود: آری، خدایت در شهادت این نوزاد اجر دهد.

حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) فریادی کشید و شروع به گریه نمود.

لعیا - از حوریان بهشتی - همراه با بانوان بهشتیِ خدمتگزارش همگی با حضرت فاطمه (علیها السلام) هم ناله شده و او را در گریه یاری کردند.(1)

مدت طولانی گریست و پس از آرام شدن فرمود:

خدا بکشد کسانی که تو را به شهادت می رسانند!

صفیه پرسید: ای حبیب من! چه کسی خاندان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را می کشد؟!

فرمود:

گروه تجاوزگر بنی امیه او را خواهند کشت.(1)

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می گریست و خاذلین و قاتلین سیدالشهدا (علیه السلام) را نفرین می نمود.(1)

من از اینکه حضرت را بلافاصله بعد از خوشحالی و خنده، گریان دیدم تعجب کردم، سبب آن را پرسیدم.

حضرت فرمود: چه می بینی؟

دیدم قدری خاک در دست داشت، پرسیدم این چیست؟

فرمود:

همین الآن جبرئیل آن را نزد من آورد و گفت: از گِلِ کربلاست، از طینت فرزندت حسین (علیه السلام) و تربتی که در آن به خاک سپرده می شود.(1)

زمان خردسال بود] در دامان جدش نشست و پرسید:

پدر جان! به خانة ما آمدی بسیار خوشحال شدیم، ولی چنان گریستی که ما غمناک شدیم، چرا؟

حضرت در ضمن پاسخ فرمودند:

به شما نظر کردم و بسیار مسرور شدم، و تا حال از دیدن شما چنین خوشحال نشده بودم، جبرئیل نزد من آمده گفت: شما کشته می شوید، هر یک در سرزمین جداگانه...(1)

گفت: دخترت اولین کسی است که به تو ملحق شود. پس از آنکه به او ستم شده، حقش را از او بگیرند و غصب نمایند، او را از میراثش منع کرده، به شوهرش ستم روا دارند و پهلویش را بشکنند.

پسر عمویت مظلوم و از حق خویش محروم گردد تا آنکه او را به قتل رسانند.

به حسن (علیه السلام) [نیز] ستم شود و حق او را از او دریغ دارند و با زهر جفا او را به قتل رسانند.

حسین (علیه السلام) [نیز] مورد ظلم و ستم واقع شده، او را از حقش منع نموده، خاندانش را به شهادت رسانده، بر بدنش اسب رانده، خیامش را غارت نموده، بانوان و نسل و ذریه اش را به اسارت گرفته و با بدنی آغشته به خون، غریبانه او را به خاک سپارند.

سپس پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: من از شنیدن این خبرها به گریه افتادم.(1)

من و اینان عزیزترین خلق نزد خداییم، هیچ کس نزد من از آن ها محبوب تر نیست.

امّا علی بن ابیطالب (علیه السلام)، او برادر من است... هنگامی که او را دیدم به گریه افتادم، زیرا به یاد آوردم که امت من با او تزویر کرده و او را از جایگاه من - که خدا به وی اختصاص داده - کنار زنند، مظلومیت او تا آنجا است که در بهترین ماه ضربتی بر فرق او زنند که محاسنش از خون سرش خضاب شود...

اما دخترم فاطمه (علیها السلام)... هنگامی که چشمم به او افتاد، بد رفتاری ها که پس از من با او خواهد شد، در نظرم آمد؛ گویی می بینم ذلّت و خواری در خانه اش راه یافته، مردم حرمت او را نگاه نداشته، حقش را برده اند.

او را از میراثش محروم نموده، پهلویش را شکسته، طفلی را که در شکم دارد می کشند و او فریاد می کند: «یا محمّداه!» لیکن کسی او را اجابت نمی کند و هر چند یاری طلبد، به فریادش نرسند.

او پس از من پیوسته غمناک و گریان خواهد بود. گاه بر قطع شدن وحی الهی از خانه خود می گرید و گاه از فراق من می نالد. چون شب فرا رسد، وحشت سراپای وجودش را فراگیرد، زیرا زمزمه قرآن در عبادت شبهایم را نمی شنود.

او پس از آن همه عزت و سربلندی در زمان پدر، خود را خوار و ذلیل می یابد... پس از آن گوید: پروردگارا! از زندگانی به ستوه آمده و از مردم دنیا ملول گردیدم، مرا به پدرم ملحق ساز.

خدای عزّوجّل او را به من ملحق خواهد نمود. از خاندان من او اولین کسی است که نزد من خواهد آمد؛ در حالی که اندوهگین و غمناک از حق غصب شدة خویش است و او در حالی که وی را به شهادت رسانده اند، بر من وارد خواهد شد.

ص: 180

من هنگام مشاهده این حالت به درگاه خداوند عرض خواهم نمود: خدایا! لعنت نما کسی را که بر فاطمه ستم نمود، مجازات کن کسی که حقش را ربود، خوار و ذلیل ساز کسی که او را خوار کرد و در دوزخ جاوید گردان کسی که بر پهلویش زد و فرزندش را کشت. آنگاه فرشتگان آمین خواهند گفت.

اما حسن (علیه السلام)، او فرزند من است... هنگامی که او را دیدم به یاد آوردم که پس از من او را خوار نمایند تا جایی که از روی ستم و دشمنی او را مسموم نمایند، در مصیبت او فرشتگان هفت آسمان خواهند گریست.

هر چیزی بر او گریان شود حتی پرندگان آسمان و ماهیان دریا.

کسی که برای او بگرید، در قیامت روزی که چشم ها نابینا باشد، نابینا نگردد.

هر کس بر او اندوهناک شود در قیامت روزی که دل ها مملو از حزن و اندوه است، محزون نباشد.

اما حسین (علیه السلام)، او از من است، پسر من، فرزند من و بهترین خلائق پس از برادرش [حسن (علیه السلام)]، او پیشوای مسلمانان، سرپرست مؤمنان و خلیفة پروردگار عالمیان، فریاد رس بیچارگان، پناه درماندگان و حجت خدا بر همة آفریدگان است.

او سرور جوانان بهشتی و باب نجات امت است. دستور او دستور من و اطاعت او اطاعت من است.

هر کس از او پیروی نماید از من است و کسی که نافرمانی او کند با من هیچ حسابی ندارد.

هنگامی که چشمم به او افتاد، بدرفتاری که پس از من با او شود را به خاطر آوردم، گویا می بینم که به حرم و قرب من پناه آورد ولی در امان

ص: 181

نباشد. در عالم رؤیا او را در آغوش گرفته، فرمانش دهم که از محل هجرت من - یعنی مدینه - کوچ نماید و او را به شهادت بشارت دهم.

او از مدینه کوچ کند و به سرزمینی که محل کشته شدن و شهادت اوست سرزمین کرب و بلا و قتل و فنا روی آورد.

گروهی از مسلمانان او را یاری نمایند آن ها در قیامت سرور و آقای شهدای امت من خواهند بود.

گویا می بینم که تیری به سوی او پرتاب شود، او از اسب سرنگون گردد، سپس او را مانند گوسفند مظلومانه سر ببرند.

پس از آن پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به گریه افتاد و اطرافیان حضرت نیز گریستند و نالة آن ها بلند شد. حضرت از جا برخاست و می فرمود:

خدایا! به تو شکایت می کنم از بلاهایی که پس از من بر سر خاندانم آید.(1)

پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) شروع به گریه نمود، جبرئیل عرض كرد: گریه نکن، خدا به واسطة قائم شما از آن ها انتقام می گیرد.(1)

شد، تعبیرش آن است که پسر معاویه، پسرم «حسین (علیه السلام)» را می کشد، پس از آن خورشید سیاه و افق تاریک گردد. و آن ستاره های سیاه که بر زمین احاطه کرده اند، بنی امیه هستند.(1)

حضرت خبر شهادت امام حسین (علیه السلام) در کربلا را از جبرئیل نقل کرد، سپس مشتی از تربت کربلا را که جبرئیل نزد حضرت آورده بود به من داد و فرمود:

مواظب آن باش، هرگاه دیدی تبدیل به خون تیره شد بدان فرزندم حسین کشته شده است.

ام سلمه می گوید: فرمان حضرت را امتثال کردم. هنگامی که امام حسین (علیه السلام) می خواست از مدینه به عراق رود، برای وداع نزد او رفتم، او نیز سفارش همان شیشه تربت را به من نمود.

من دائماً مراقب بودم، گاهی در روز دو یا سه بار به آن سر می زدم. نزدیک ظهر روز دهم محرم خوابم گرفت. در عالم رؤیا رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) را دیدم که گردآلود و آغشته به غبار است. سبب را پرسیدم، فرمود:

از شب گذشته مشغول تهیه قبر برای فرزندم حسین (علیه السلام) و یارانش بوده ام.

پس از بیدار شدن به شیشه ای که تربت را در آن گذاشته بودم نگاه کردم، دیدم به خون تبدیل شده، فهمیدم که امام حسین (علیه السلام) کشته شده است.

ام سلمه می گوید: شروع کردم به فریاد زدن: وای پسرم! وای نور دیده ام! وای عزیزم! وای حسینم! وای از بیچارگی پس از تو یا ابا عبدالله!...(1)

امام حسین (علیه السلام) می پرسید: پدر! چرا گریه می کنی؟! می فرمود:

پسرم! جای شمشیرها را بر بدنت می بوسم و می گریم.

حضرت می پرسید: پدر! من کشته می شوم؟! پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمود:

آری به خدا سوگند پدرت، برادرت و تو همگی کشته خواهید شد.(1)

چسبانده بود و عرق آن حضرت بر سیدالشهدا (علیه السلام) می ریخت، در حال جان دادن فرمود:

مرا با یزید چکار؟! خداوند [خلافت را] بر او مبارک نگرداند. خدایا لعنت کن یزید را!

آنگاه تا زمانی طولانی غشوه بر آن حضرت عارض شد، باز به هوش آمد و حسین (علیه السلام) را می بوسید و از هر دو دیده اشک می ریخت و می فرمود:

البته من نزد خدای عزوجل با قاتل تو [برای محاکمه] به یکدیگر می رسیم [و شکایت او را نزد خدای منتقم خواهم نمود.](1)

ص: 187

ص: 188

در جنگ صفین آن هنگام که شریعه را بسته و مسلمین از تشنگی به حضرت شکایت کردند، امام حسین (علیه السلام) از پدر اذن گرفت با صد نفر سواره راهی شریعه شد. حضرت شریعه را فتح کرده، نزد پدر بازگشت و مطلب را گزارش داد.

امیرالمؤمنین (علیه السلام) پس از شنیدن این پیروزی به گریه افتاد. پرسیدند: برای چه گریان شدی یا امیرالمؤمنین؟

فرمود:

به یاد آوردم که حسینم با لب تشنه در کربلا شهید می شود، اسبش رم کرده، همهمه نماید و گوید: فریاد از ظلم و ستمِ امتی که پسرِ دختر پیامبرشان را کشتند!(1)

در روایت دیگر آمده:

فردی از حضرت پرسید: آیا زمان آن نرسیده که اندوه شما پایان پذیرد؟!

حضرت در پاسخ فرمود:

وای بر تو! یعقوب پیامبر (علیه السلام) یکی از دوازده فرزندش غایب شد چنان گریست که چشمانش سفید شد و پشت او از شدت غم و اندوه خم گشت، با اینکه فرزندش زنده بود. ولی من پدر، برادر، عمو، و هفده نفر از خاندانم را کشته در کنار خود دیده ام، حال چگونه اندوهم پایان پذیرد؟!(1)

آن حضرت هنگام آب نوشیدن چنان اشک می ریخت که ظرف پر از اشک می شد. از حضرت علت آن را جویا می شدند می فرمود:

چگونه گریه نکنم در حالی که پدرم را از آبی که برای درندگان و حیوانات وحشی مباح بود، منع کردند؟!(2)

در حدیث دیگری امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

حضرت امام زین العابدین (علیه السلام) چهل سال روزها روزه می گرفت و شب ها به نماز و عبادت مشغول بود و همواره در عزای پدر می گریست. هنگام افطار غلام حضرت آب و غذا فراهم نموده عرض می کرد: بفرمایید.

حضرت می فرمود: پسر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را در حالی که گرسنه بود شهید کردند. پسر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را در حالی که تشنه بود کشتند.

این کلام را تکرار می کرد و اشک می ریخت تا آب و غذای حضرت با اشک دیدگانش آمیخته می شد و این برنامه حضرت تا آخر عمر ادامه داشت.(3)

ص: 194

خدایا! گناهان گذشته و آینده، مخفی و آشکار کمیت را بیامرز، آن قدر بهاو عطا کن تا راضی و خشنود گردد.(1)

«سفیان عبدی» می گوید:

نزد امام صادق (علیه السلام) رفتم، حضرت فرمود: به «ام فروه» بگویید بیاید تا بشنود چه بر سر جدش آمده است.

او آمد و پشت پرده نشست، حضرت به من فرمود: بخوان. اشعارم را خواندم. نالة ام فروه بلند شد و فریادی کشید، صیحة بانوان دیگر نیز به گوش می رسید.

مردم مدینه از شنیدن صدای شیون و ناله [متعجبانه] درب خانه حضرت اجتماع کردند. حضرت بلافاصله دستور داد به آن ها گفته شود: کودکی از ما غش کرد، زنان بر او شیون نمودند.(2)

لازم به ذکر است منظور حضرت از «کودک» احتمالاً کودکی بوده که در آغوش سیدالشهدا (علیه السلام) و با تیر دشمن به شهادت رسید و حضرت به جهت تقیه چنین فرمودند.(3)

پدر تمیمی می گوید:

نزد امام صادق (علیه السلام) بودم «اسماعیل حمیری» رخصت یافته نزد حضرت آمد. حضرت فرمود تا بانوان پشت پرده بنشینند و از او خواست تا اشعارش را بخواند. او شروع به خواندن کرد.

اشک حضرت بر صورت مبارکش جاری بود و صدای شیون و گریه از خانه حضرت بلند شد.(4)

ص: 196

جریان مرثیه سرایی و شعر خوانی شاعرانی همچون «ابوعماره»، «جعفر بنعفان»، «ابوهارون مکفوف» حضور امام صادق (علیه السلام) و عزاداری حضرت و دعای او در حق ایشان در بخش بعدی خواهد آمد.(1)

«داود رقی» می گوید:

نزد امام صادق (علیه السلام) بودم، آب طلب نمود و نوشید و شروع به گریه نمود. چشمان حضرت پر از اشک شده بود سپس فرمود:

ای داود! لعنت خدا بر قاتل امام حسین (علیه السلام) .

یاد امام حسین (علیه السلام) عیش انسان را مکدّر می کند. نمی شود من آب سردی بنوشم و امام حسین (علیه السلام) را یاد نکنم.(2)

ابو عماره می گوید:

هر روزی که نام امام حسین (علیه السلام) نزد امام صادق (علیه السلام) برده می شد تا شب حضرت خندان دیده نمی شد.(3)

قدری از خاک سرخ رنگ بالای سر مطهر امام حسین (علیه السلام) برداشته و هنگامی کهشرفیاب حضور حضرت امام رضا (علیه السلام) شدم خدمت آن گرامی عرضه کردم.

حضرت آن را در دست گرفته و می بویید و می گریست، سپس فرمود:

آری این تربت جد من است.(1)

مابقی روایات این زمینه در بخش یازدهم خواهد آمد.(2)

امام حسین (علیه السلام) به سوی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) آید، حضرت او را در بر گرفته فرماید: حسین! فدایت شوم، چشمانت روشن و دیدگان من نیز به تو روشن شود.

جناب حمزه شیر خدا در طرف راست سیدالشهداء (علیه السلام) و جناب جعفر طیار در جانب چپ آن حضرت قرار گیرند.

پس از آن حضرت خدیجه (علیها السلام) محسن (علیه السلام) را در آغوش گرفته به همراه فاطمه بنت اسد (علیها السلام) - مادر امیرمؤمنان (علیه السلام) - با شیون و ناله و فریاد بیاورند.

مادرش فاطمه زهرا (علیها السلام) با قرائت آیاتی از قرآن به آن ها فرماید که امروز سزای ظلم و ستمی که به ما نمودید، خواهید دید.

مفضّل گوید:

امام صادق (علیه السلام) آنقدر گریست که محاسن مبارکش از اشک پُر شده بود. سپس فرمود:

روشن مباد دیده ای که هنگام ذکر این مطلب نگرید.(1)

ص: 200

حضرت نازل شدند، پریشان و گردآلود گریه و نوحه سرایی می نمایند تا روز قیامت.(1)

و به «سدیر» ضمن روایتی فرمود:

یا سدیر! مگر نمی دانی که خداوند هزار هزار فرشته پریشان و غبار آلود دارد که گریه کنان به زیارت امام حسین (علیه السلام) مشرف می شوند و هیچ گاه خسته و سست نمی شوند؟!(2)

علاوه بر آن هفتاد هزار فرشته و جدای از این هزار هزار فرشته، در روایات دیگری امام صادق (علیه السلام) که فرمودند:

چهار هزار فرشته ژولیده، گردآلود و پریشان حال همیشه نزد قبر امام حسین (علیه السلام) هستند که تا روز قیامت برای آن حضرت می گریند.(3)

«صفوان جمال» می گوید:

از مکه به مدینه می رفتیم، به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: ای پسر رسول خدا! چرا افسرده، محزون و دلشکسته هستی؟!

فرمود:

اگر آنچه من می شنوم می شنیدی چنین سوالی نمی کردی!

عرض کردم: مگر چه می شنوی؟!

فرمود:

تضرع فرشتگان به درگاه خداوند در لعنت و نفرین بر قاتلین امیرالمؤمنین (علیه السلام) و قاتلان امام حسین (علیه السلام)، نوحه سرایی جنیان بر آن دو،

ص: 204

گریه و شدت حزن و اندوه فرشتگانی که در اطراف آن ها هستند. با این حال چگونه آب و غذا و خواب بر انسان گوارا باشد؟!(1)

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

هنگام زیارت سیدالشهداء (علیه السلام) ساکت باشید و جز سخن نیک نگویید. فرشتگانِ حفظه نزد فرشتگان حرم سیدالشهدا (علیه السلام) حاضر می شوند و با آن ها مصافحه می نمایند، ولی آن ها از شدت گریه و زاری پاسخ نمی دهند و به عزاداری مشغول هستند. فقط هنگام ظهر و طلوع فجر آرام می گیرند... اما در مابقی اوقات اصلاً حرف نمی زنند و از گریه و دعا باز نمی ایستند...(2)

روایات در این زمینه فراوان است که ما به همین بسنده می کنیم.

ص: 205

ص: 206

زیارت حضرت کوتاهی نمایید.](1)

امام صادق (علیه السلام) فرمودند: در زیارت امام حسین (علیه السلام) می گویی:

... پدر و مادرم فدایت ای آقای من!

برایت گریستم... و سزاوار است که برایت اشک ریزم؛

آسمان ها، زمین ها، کوه ها و دریاها برایت گریستند. من چه عذری دارم اگر برایت اشک نریزم؟!

حبیب خدا [رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم)] امامان معصوم (علیهم السلام) و همه از [افلاکیان] سدرة المنتهی گرفته تا خاکیان برای تو بی تاب گشته، گریسته و اشک ریختند.(2)

حضرت امام محمد باقر (علیه السلام) فرمود:

حضرت یحیی و امام حسین (علیه السلام) قبلاً همنامی نداشتند، آسمان بر هر دوی آن ها تا چهل صبح گریست و خورشید بر آن دو گریه کرد.(3)

در روایتی به نقل از «ابوذر» آمده است:

هیچ ابری نیست که صدای رعد و برق آن شنیده شود مگر اینکه قاتل امام حسین (علیه السلام) را لعنت می کند.(4)

پس از شهادت امام حسین (علیه السلام) اُسراء هنگامی که به مدینه بازگشتند شروع به سوگواری نمودند.

امام سجاد (علیه السلام) با پارچه ای اشک خود را پاک می کرد. خادم حضرت چهار پایه ای گذاشت، حضرت بر آن نشست و بی اختیار می گریست، صدای گریه و شیون زنان

ص: 210

و دختران بلند شده بود. مردم از هر سو به حضرت تسلیت می گفتند. آنجا یکپارچه تبدیل به ضجه و ناله و عزا شده بود.

امام زین العابدین (علیه السلام) به مردم اشاره کرد که ساکت شوند، همین که آرام شدند فرمود:

... ای مردم! کدام یک از شما پس از این مصیبت شاد خواهد بود؟

کدام چشمی است که از ریختن اشک خودداری نماید؟ در حالی که هفت آسمان در شهادت او گریستند.

دریاها با امواجش، آسمان ها با ارکانش، زمین با اطرافش، درختان با شاخه هایش، ماهیان، آب های دریا، فرشتگان مقرب و همه اهل آسمان گریستند...(1)

همچنین حضرت ضمن خطبه ای در مسجد جامع دمشق فرمودند:

«... أَنَا ابْنُ مَنْ نَاحَ عَلَيْهِ الطَّيورُ فِي الْهَوَاءِ ؛ منم پسر آن کسی که نوحه کردند بر او پرندگان هوا»(2)

هنگام شهادت سیدالشهدا (علیه السلام)، اسبِ حضرت [ذوالجناح] از دست لشکر فرار کرد، به سوی جسد حضرت آمده، پیشانی خودش را به خون حضرت آغشته نمود، و به سرعت به سوی خیمه مخدرات روان شد. شیهه می کشید و سرش را کنار خیمه بر زمین زد تا جان سپرد.(3)

امام صادق (علیه السلام) از پدر بزرگوارش از امام زین العابدین (علیه السلام) روایت می کند:

ص: 211

هنگامی که سیدالشهدا (علیه السلام) شهید شد کلاغی خود را به خون حضرتآغشته نمود و به سوی مدینة طیبه پرواز کرد و بر سر دیوار خانة فاطمه صغری دختر امام حسین (علیه السلام) نشست، وقتی او سرش را بلند کرد و چشمش به کلاغ افتاد، گریة شدیدی نمود و شروع به سرودن اشعاری بدین مضمون نمود:

«کلاغ برایم خبر مرگ آورد. گفتم: ای کلاغ، وای بر تو! خبر مرگ چه کسی را آورده ای؟!

گفت: خبر مرگ امام را آورده ام. گفتم: کدام امام؟ گفت: آن امامی که در رفتار صحیح از جانب خدا موفق بود.

حسین (علیه السلام) در کربلا بین نیزه و شمشیر شهید شد.

بر حسین (علیه السلام) گریه کن، به نحوی اشک بریز که امید ثواب از خدا داشته باشی.

گفتم: حسین؟ گفت: آری حقاً که او در خاک جای گرفت. سپس آن کلاغ از جای برخاست. او دیگر طاقت جواب نداشت. پس من از این مصیبت بعد از دعای مستجاب به گریه افتادم.(1)»

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

آیا تا به حال کسی جغد را در روز دیده است؟!

گفتند: خیر، فقط شب ها بیرون می آید.

حضرت فرمود:

جغد در آبادی زندگی می کرد ولی پس از شهادت امام حسین (علیه السلام) قسم یاد کرد که خرابه نشین گردد.

ص: 212

روزها روزه دار و محزون است و چون شب رسد تا صبح برسیدالشهداء (علیه السلام) مرثیه سرایی می نماید.(1)

و فرمودند:

«کبوتر راعبی» را در منازلتان نگه دارید؛ چرا که این کبوتر قاتلین سیدالشهدا (علیه السلام) را لعنت می کند، و خدا قاتل حضرت را لعنت کند!(2)

ماجرای پرندگانی که پس از شهادت سیدالشهدا (علیه السلام) خود را به خون حضرت آغشته نموده و شفای دختر یهودی به توسط آن، در بخش معجزات، گذشت.(3)

علاوه بر روایات شیعه، مخالفین مکتب تشیع نیز از سوگواری طبیعت در کتب خود نقل کرده اند. به عنوان نمونه: از «ام

سلمه» روایت کرده اند که او خودش نوحه گری جنیان بر سیدالشهداء (علیه السلام) را شنیده است.(4)

حتی متعصبین از عامه نیز چنین نقل کرده اند:

اهالی کربلا همیشه صدای نوحه سرایی جنیان را در عزای امام حسین (علیه السلام) می شنیده اند.(5)

بلکه گفته اند:

این امری عادی به شمار می رفته که همگان به آن اعتراف داشته اند.(6)

«کعب الاحبار» گوید:

ص: 213

روز شهادت امام حسین (علیه السلام) خورشید گرفتگی و شب هنگام، ماه گرفتگیپیش آید. تاریکی و ظلمت تا سه روز بر مردم ادامه خواهد داشت. آسمان خون بارد، کوه ها به لرزه درآید و دریاها متلاطم گردد...(1)

در مصادر کثیری از مخالفین مکتب تشیع ماجرای خون گریه کردن آسمان و پُر شدن ظروف آن ها از خون آسمان و ... به عبارات زیر آمده است:

«نضرة ازدیه» گوید:

هنگامی که حسین بن علی[ (علیهما السلام)] کشته شد آسمان خون بارید، و ما صبح کردیم در حالی که ظروف ما پر از خون آسمان شده بود.(2)

«سلیم قاصّ» می گوید:

روز شهادت امام حسین (علیه السلام) - یا تا چند روز پس از آن - از آسمان خون می بارید.(3)

«ابن شهاب زهری» می گوید:

روز شهادت امام حسین (علیه السلام) در بیت المقدس و یا شام هیچ سنگی یا ریگی برداشته نشد مگر آنکه زیر آن خون تیره دیده می شد.(4)

«ابن سعد» مطلب وسیع تری نقل کرده و می گوید:

پس از شهادت امام حسین (علیه السلام) در همه دنیا هیچ سنگی برداشته نشد مگر آنکه زیر آن خون تیره دیده می شد.

ص: 214

و آسمان خون بارید به نحوی که اثر آن بر لباس مردم باقی ماند تاآنکه [بارانِ خون] بند آمد.(1)

«برزنجی شافعی» می نویسد:

روز عاشورا آسمان خون بارید، ظروف آن ها پر از خون شد، خورشید گرفت و آسمان تاریک شد تا جایی که ستاره ها به خوبی دیده می شد.

چنان ظلمتی شد که مردم گمان کردند قیامت بر پا شده است، و ستارگان به یکدیگر اصابت می کردند.

سنگی از زمین برداشته نشد مگر آنکه زیر آن خون سیاه دیده شد. دنیا تا سه روز ظلماتی و تاریک بود.(2)

ص: 215

ص: 216

اشک هایی که در شهادت امام حسین (علیه السلام) جاری شود، توسط فرشتگان مقرّب به خازنان بهشت منتقل گردد. آن را با «آب حَیَوان بهشت» مخلوط کنند تا گوارایی و خوشبویی آن هزار برابر شود!(1)

ای مسمع! از هنگام شهادت امیرالمؤمنین (علیه السلام) زمین و آسمان از ترحم بر ما گریان است گرچه گریة فرشتگان بیشتر است. از هنگامی که شهادت برای خاندان ما آغاز شده گریة فرشتگان قطع نشده است.

هر کس از روی دلسوزی در مصائب ما گریه کند، قبل از آنکه اشک از چشم او بیرون آید مورد رحمت خدا واقع شود.

هنگامی که اشک بر رخسارش جاری شود خدا همة گناهان او را بیامرزد حتی اگر به اندازة کف روی آب دریا باشد.

اگر قطره ای از آن اشک ها در آتش جهنم واقع شود تمام حرارت آن را برطرف نماید.

کسی که برای ما قلبش داغدار شود، هنگام جان دادن شاد می گردد

و این خوشحالی تا کنار حوض کوثر - که نزد ما می آید - ادامه خواهد داشت...

هر چشمی که برای ما گریان شود از نعمت نظر به کوثر بهره مند شده و از آن خواهد نوشید. هر چه محبتش به ما بیشتر، لذت او از آب کوثر بیشتر خواهد بود.(1)

ای فضیل! کسی که ما را یاد کند، یا نزد او یادی از ما شود و به اندازة بال مگسی اشک از دیدگانش خارج شود خدا گناهانش را می آمرزد حتی اگر به اندازة کف روی آب دریا باشد.(1)

ای گریه کن! اگر می دانستی خدا چه پاداشی برایت مهیا کرده بیش از اندوهت، خوشحال می شدی.

حضرت برای او طلب آمرزش نماید و درخواست کند که خدا از همة گناهان و خطاهای او درگذرد.(1)

پشت آن قرار گیرند و بگریند.

سپس فرمود:

ای دعبل! برای امام حسین (علیه السلام) مرثیه سرایی کن - که تو یاور و مادح ما هستی - تا جان در تن داری، تا می توانی در یاری ما از هیچ کوششی دریغ مدار و کوتاهی مکن.

دعبل می گوید: گریه ام گرفت و اشکم جاری شد و شروع به خواندن کردم:

أَفَآطِمُ لَوْ خِلْتِ الْحُسَیْنَ مُجَدَّلاً *** وَ قَدْ مَاتَ عَطْشَاناً بِشَطِّ فُرَاتٍ

إِذاً لَلَطَمْتِ الْخَدَّ فَاطِمُ عِنْدَهُ *** وَ إجرَیْتِ دَمْعَ الْعَیْنِ فِی الْوَجَنَاتِ

أَفَاطِمُ قُومِی یَا ابْنَةَ الْخَیْرِ وَ انْدُبی *** نُجُومَ سَمَاوَاتٍ بِأرْضِ فَلَاة

«ای فاطمه! آیا هیچ فکر می کردی کشتة حسینت به روی زمین افتاده باشد و با لب تشنه در کنار نهر فرات جان سپارد؟!

اگر آن حالت را می دیدی به صورت خویش لطمه می زدی و اشک بر رخسارت جاری می ساختی!

ای فاطمه! بر پا خیز، ای دختر خیر البشر، نوحه سرایی کن و اشک بریز که ستارگان آسمان همه در بیابان بر زمین ریخته اند.(1)»

سپس حضرت فرمود:

ای ابو عماره! هرکس شعری برای امام حسین (علیه السلام) بخواند و پنجاه نفر را بگریاند پاداش او بهشت است.

هر کس سی نفر، بیست نفر، ده نفر، یا حتی یک نفر را بگریاند پاداش او بهشت است.

هر کس شعری برای آن حضرت بخواند و گریه کند پاداش او بهشت است.

[حتی] هر کس شعری بخواند و حالت گریه و عزا به خود بگیرد پاداش او بهشت است.(1)

گفتم: اختصاص به شما دارد.

فرمود: بخوان.

خواندم. امام باقر و امام صادق (علیهما السلام) هر دو به گریه افتادند و صدای گریة بانویی از پشت پرده بلند شد. هنگامی که قسمت دوم اشعارم را خواندم، باز امام باقر (علیه السلام) گریست و فرمود:

هر کس که ما را یاد کند، یا نزد او از ما یادی شود و از دیدگانش اشکی - حتی به اندازة بال مگس - خارج شود، خدا برای او خانه ای در بهشت بنا می نماید، و آن اشک مانع بین او و آتش است.(1)

به آن ها گویند وارد بهشت شوید، ولی نمی پذیرند و ترجیح می دهند نزد حضرت باشند و کلامش را بشنوند.

حوریان بهشتی برای آن ها پیغام می فرستند که ما با وِلدان مخلّدین مشتاق دیدار شماییم ولی آنان حتی سرشان را هم بالا نمی کنند [و به پیام حوریان توجهی ندارند] به جهت سرور و شادی و عزت و کرامتی که در مجلس سیدالشهدا (علیه السلام) مشاهده می کنند.

بالاخره آن ها را با مرکب هایی [بهشتی با عزت تمام] با حمد و ثنای الهی و صلوات بر محمد و آل محمّد (علیهم السلام) به منازلشان می رسانند.(1)

تو را دربارة امام حسین (علیه السلام) شنیدند و مانند ما بلکه بیشتر اشک ریختند.

خدای تعالی الان بهشت را به تمامی بر تو واجب گردانید و تو را آمرزید... هر کس در [رثای] امام حسین (علیه السلام) شعری بگوید و گریه کند و دیگران را با آن گریاند خدا بهشت را بر او واجب می نماید و او را می آمرزد.(1)

در این ماه حرمت ما را هتک نموده، فرزندان و زنان خاندان رسالت را بهاسارت گرفتند، خیمه های ما را به آتش کشیده، و اموالی را که در آن بود به یغما بردند، و احترام پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را نسبت به ما خاندن رعایت نکردند.

روز امام حسین (علیه السلام) [و مصیبت حضرت] پلک چشم ما را زخم نمود، اشک ما را جاری ساخت، عزیزان ما را در سرزمین کرب و بلا خوار نمود و برای ما گرفتاری و مصیبت ابدی به جای گذاشت.

اهل گریه باید برای مثل حسین (علیه السلام) بگریند که گناهان بزرگ را محو می کند...(1)

آسمان های هفت گانه و تمام زمین ها در عزای آن حضرت گریستند.چهار هزار فرشته برای یاری آن حضرت نازل شدند، ولی هنگامی رسیدند که حضرت به شهادت رسیده بود. آن ها نزد قبر آن حضرت پریشان و گرد آلود هستند تا قیام حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف). آن ها از یاران حضرت خواهند بود با شعار خونخواهی سیدالشهدا (علیه السلام) «یا لَثَارَاتِ الْحُسَین».

پسر شبیب! پدرم از پدرش از جدش (علیه السلام) نقل فرمود: «پس از شهادت جدّم امام حسین (علیه السلام) آسمان خون و خاک قرمز بارید!»

پسر شبیب! اگر بر امام حسین (علیه السلام) گریه کردی تا اشک بر گونه هایت جاری شد خدا همه گناهانت را - از کوچک، بزرگ، کم و زیاد - می آمرزد...

پسر شبیب! اگر دوست داری همراه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در غرفه های بهشتی ساکن باشی، بر قاتلین سیدالشهداء (علیه السلام) لعن و نفرین نما.

پسر شبیب! اگر دوست داری ثوابی مانند شهدای کربلا داشته باشی، هرگاه از آن حضرت یاد نمودی بگو: «یا لَیتَنِی کُنْتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزاً عَظِیماً؛ ای کاش من هم با آنان بودم تا به فوزی عظیم نائل می گردیدم.»

پسر شبیب! اگر دوست داری در درجات عالی بهشتی با ما باشی به جهت حزن ما محزون و اندوهناک باش و برای شادی ما شاد، و ملازم ولایت ما باش؛ زیرا اگر کسی به سنگی محبت داشته باشد خدا او را با همان سنگ محشور می نماید.(1)

ص: 235

قسم یاد نموده، می گوید: نه، به حق کسی که وقتی از او یاد می کنید اشک می ریزید.

حضرت فرمود: رحمت خدا بر شما خانواده!(1)

کساء که کریم ترین مخلوقات و شریف ترین آن ها نزد خدا بوده پنج تن می باشند.

سپس هنگامی که نبی مکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) از بین ایشان رحلت کردند، امیرالمؤمنین وفاطمه و حسن و حسین (علیهم السلام) باقی بودند و مردم ایشان را تسلیت می دادند.

هنگامی که حضرت زهرا (علیها السلام) از بینشان رفت، مردم امیرالمؤمنین و حسن و حسین (علیهم السلام) را تسلیت می گفتند.

هنگامی که امیرالمؤمنین (علیه السلام) از دنیا رفت، مردم امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) را تسلیت می دادند.

هنگامی که امام حسن (علیه السلام) از دنیا رفت مردم امام حسین (علیه السلام) را تسلیت می گفتند.

اما هنگامی که ایشان شهید شدند از اصحاب کساء کسی باقی نمانده بود که مردم به او تسلیت بگویند.

پس رفتن امام حسین (علیه السلام) به منزلة این بود که تمام اصحاب کساء از دنیا رفته اند، همانگونه که بقاء حضرت همچون بقاء جمیع آن ها بود. لذا روز شهادت حضرت از نظر مصیبت از تمام ایام بزرگ تر می باشد.

راوی می گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرضه داشتم:

یابن رسول الله! چرا مردم به امام زین العابدین (علیه السلام) تسلیت نمی گفتند همانطور که به آباء و پدرانش (علیهم السلام) تسلیت می گفتند، مگر ایشان امام و حجت خدا نبودند؟

فرمود:

آری، امام سجاد (علیه السلام) سرور عبادت کنندگان و بعد از پدرانش (علیهم السلام) حجت خدا بر مردم بود، ولی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) را ملاقات نکرده و از [زبان مبارک] آن حضرت حدیثی نشنیده و علم او به وراثت می باشد؛ یعنی از پدر بزرگوارش و پدر از جد بزرگوارش و جد او از نبی مکرم اسلام (علیهم السلام)

ص: 239

اخذ نموده در حالی که امیرالمؤمنین و حضرت زهرا و حسنین (علیهم السلام) را مردم بالعیان در آنات متوالی با رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) مشاهده کرده بودند، لذا هرگاه یکی از حضرات را می دیدند یاد حال او با رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) افتاده و سخنحضرتش را با او و درباره او به یاد می آوردند.

اما هنگامی که آن ذوات مقدسه (علیهم السلام) از دنیا رفتند مردم از مشاهده عزیزان خدا محروم شدند، و در فقدان هیچ یک فقدان جمیع نبود مگر در مورد حضرت امام حسین (علیه السلام)؛ زیرا بعد از آن بزرگواران از دنیا رفت.

به همین جهت روز شهادت آن حضرت از حیث مصیبت بزرگ ترین روزها است...(1)

سپس آن قدر گریست که محاسن مبارکش از اشک چشمانش پر شد.(1)

هر کس روز عاشورا را مبارک دانسته و در خانه اش چیزی ذخیره نماید، برکت از آن برطرف شده و در قیامت با یزید و ابن زیاد و عمر بن سعد کهلعنت خدا بر آن ها باد محشور، و در پست ترین درکات جهنم عذاب شود.(1)

و با عبارت های گوناگون و جملات کوبنده تارکین زیارت کربلا را مذمّت کرده و فرموده اند:

کسی که یک سال بگذرد و زیارت نرود یک سال از عمرش کم می شود.(1)

چقدر شما جفا کار هستید که امام حسین (علیه السلام) را زیارت نمی کنید!

تعجّب است که عدّه ای خود را شیعة ما می دانند ولی از روی جفا، کوتاهی، سستی و تنبلی به زیارت قبر امام حسین (علیه السلام) نمی روند.(2)

کسی که بمیرد و کربلا نرفته باشد شیعة ما نیست.(3)

هر کس بی جهت زیارت آن حضرت را ترک کند اهل آتش است.(4)

اگر کسی هزار حج بجا آورده - و بنابر نقلی تمام عمر، حج گزارده - باشد ولی کربلا نرفته باشد حقّ خدا و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را ترک نموده است.(5)

او در قیامت هیچ عذری نزد خدا و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) ندارد.(6)

عاقّ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و عاقّ اهل بیت (علیه السلام) گردیده و استخفاف و بی اعتنایی به امری کرده که اگر انجام می داد به سود خودش بود.(7)

و بالاخره در قیامت نصیب او حسرت خواهد بود.(8)

ص: 246

توفیق شناخت و معرفت اهل بیت (علیهم السلام) داده، موفق به زیارت می شود.

هیچ چیز نیست مگر آن که به حال زائر غبطه می خورد، و به او تبرّک می جوید و به امید خیر و نیکی به او نظر می نماید.(1)

رغبت به زیارت بیان گر محبت زائر به اهل بیت (علیهم السلام) است.(2)

خدا از عرق زائران فرشته هایی خلق می کند که تسبیح الهی نموده و برای زوّار تا قیامت طلب آمرزش می نمایند.(3)

در قیامت ندایی بلند شود: «أین زوّار قبر الحسین (علیه السلام)؛ کجایند زائران امام حسین (علیه السلام)»؟ و به آن ها مقام شفاعت واگذار شود و گویند: دست هر کس را که می خواهید بگیرید و وارد بهشت نمایید.(4)

بلکه اگر زائر، شقی هم باشد پس از زیارت شقاوتش زائل شده و سعادتمند و خوشبخت خواهد گردید.(5)

راوی گوید: محضر مبارک امام صادق (علیه السلام) مشرف شدم، حضرت مشغول نماز بود و در سجده با خدای تعالی چنین مناجات می نمود:

ای خدایی که ما را به کرامت اختصاص داده، به ما وعدة شفاعت داده... و دل هایی از مردم را به سوی ما مایل نموده ای، مرا و برادرانم و زائران قبر امام حسین (علیه السلام) را بیامرز، آنان که اموالشان را خرج کرده و خود را به زحمت انداخته اند تا به ما نیکی کنند، به امید پاداشی که در پیوند با ما قرار داده ای، برای شادی پیامبرت (صلی الله علیه و آله و سلم)، برای امتثال فرمان ما، و برای ایجاد خشم در دل دشمنان ما تا رضایت و خوشنودی تو حاصل گردد.

خدایا! از جانب ما رضوان [بهشت] را به آنان پاداش ده، شب و روز نگهدارشان باش، برای خانواده و فرزندانشان بهترین جانشین باش، آنان را از شرّ هر جبّار عنید و هر مخلوق ناتوان یا نیرومند و شیاطین انس و جن محافظت فرما، و برترین آرزوی آنان را - در تحمل دوری از وطن و ترجیح دادن ما بر فرزندان و نزدیکان و خانواده هایشان - به آن ها عطا فرما.

خدایا! دشمنانِ ما بر آنان در این سفر عیب و ایراد گرفتند، ولی در آنان هیچ تأثیری نگذاشت.

خدایا! آن چهره هایی که خورشید دگرگون نموده [و سوزانده]، گونه هایی که بر مرقد مطهرش گذاشته شده، چشمانی که اشکش از روی دلسوزی برای ما جاری گشته، دل هایی که در عزای ما بی تاب و سوزان گردیده و آن فریاد و شیونی که برای ما بر پا شده [همه] را مورد رحمت خویش قرار ده.

خدایا! من آن ها را به تو سپردم تا در روز عطش از حوض کوثر سیرابشان سازی.

ص: 251

راوی می گوید: حضرت پیوسته چنین دعا می فرمود، پس از آن که تمام شد، عرض کردم: این دعایی که شما فرمودی اگر برای کسی بود که خدا را نمی شناخت، گمانم هیچ گاه آتش به او آسیبی نمی رساند! به خدا سوگند آرزو کردم حجّ نرفته بودم و به زیارت کربلا مشرف شده بودم.

حضرت فرمود:

تو که به کربلا نزدیک هستی، چرا به زیارت سیدالشهداء (علیه السلام) نمی روی؟!

عرض کردم: نمی دانستم این قدر ارزش دارد!

حضرت فرمود:

در آسمان برای زائران سیدالشهداء (علیه السلام) بیشتر دعا می کنند تا زمین...

آیا دوست نداری در بین کسانی باشی که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، امیرالمؤمنین (علیه السلام)، حضرت زهرا (علیها السلام) و امامان (علیهم السلام) برای آنان دعا می فرمایند؟!

آیا دوست نداری فردای قیامت از کسانی باشی که فرشتگان با آن ها مصافحه می کنند؟!

آیا دوست نداری فردای قیامت از کسانی باشی که هیچ گناهی بر آن ها نیست و مورد مؤاخذه قرار نمی گیرند؟!

آیا دوست نداری فردای قیامت از کسانی باشی که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) با آنان مصافحه می فرماید؟!(1)

امور مهم دنیوی او کفایت می شود.(1) فرشتگان او را احاطه و با او همراهی می نمایند(2)، از هنگام حرکت تا زمان برگشت از عمرش حساب نمی شود.(3)

فرشتگان هنگام ورودش به کربلا به استقبال او آمده، هنگام بازگشتش او را مشایعت، هنگام بیماری اش از او عیادت نموده و بر دعاهایش آمین می گویند.(4)

خدا با او مناجات نموده و می فرماید:

ای بندة من! هر چه می خواهی درخواست کن که تو را اجابت و به تو عطا می نمایم و نیازهایت را برآورده می سازم.(5)

و هر حاجتی از امور دنیا و آخرت را که بخواهد به او می دهد(6)یا به سرعت و یا آن که برایش ذخیره می کند.(7)

روایات فراوان دلالت دارد که اجابت دعا در کنار قبر سیّدالشهداء (علیه السلام) قطعی است. از عطیه های خدا به آن حضرت، در برابر شهادت، آن بود که قبر مطهر حضرت را محل استجابت دعا قرار داد.(8)

هر گرفتار، غمناک، گنهکار، بیمار و... نزد آن حضرت دعا کند، خدا به برکت آن حضرت مشکلش را برطرف می کند(9)، و برای او فرجی سریع می رساند.

زیارت باعث زیادتی وسعت رزق و طولانی شدن عمر است(10) بلکه باب روزی

ص: 253

را به روی زائر می گشاید(1)، و بلاها را از او برطرف و دور می کند.(2)

امیرمؤمنان (علیه السلام) به آنان خطاب می فرماید:

من ضمانت می کنم که در دنیا و آخرت حوائج شما برآورده و بلاها از شما دور گردد.(3)

امام باقر (علیه السلام) فرمود:

امام حسین (علیه السلام) مظلومانه، اندوهناک، با لب تشنه و دلی پر حسرت در کربلا به شهادت رسید. پس از آن خدای عزوجل قسم یاد نمود که هر کس حسرتی به دل داشته، محزون، گنهکار، غمناک یا عطشان و یا دارای آفت و مرضی باشد و به زیارت آن حضرت مشرف شود و به واسطة آن بزرگوار به درگاه خداوند تقّرب بجوید، خداوند غم و اندوه او را برطرف و حاجتش را روا کند، گناهانش را ببخشد، عمر او را طولانی کند و رزق و روزی او را وسعت دهد.(4)

4. زیارت در ایام زیارتیِ مخصوص و غیر آن.

5. مراعات نمودن آداب زیارت و عدم آن.

با توجه به این نکته به گزیده و چکیده روایات در این زمینه می پردازیم:

برابر با هزار حج و هزار عمره قبول شده(1) - و بنابر روایتی: برابر هزار حج و هزار عمره به همراهی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)(2) دانسته شده است.

بلکه گاهی در یک روایت پاداش های مختلف آمده است. بنابر نقل عالم جلیل القدیر «ابن قولویه» و «شیخ طوسی»، امام صادق (علیه السلام) در ضمن روایتی فرمود:

امام حسین (علیه السلام) در دامان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بود، عایشه [از روی انکار] به آن حضرت گفت: چقدر از این بچه خوشت می آید؟!

حضرت فرمود: وای بر تو، وای بر تو! چرا از او خوشم نیاید و او را دوست نداشته باشم؟! او میوة دلِ من و روشنی دیدة من است.

بدان که امّتم در آینده او را خواهند کشت.

هر کس پس از شهادت او به زیارتش برود خدا پاداش یک حجّ از حج های مرا برای او بنویسد.

او با تعجّب پرسید: یک حج از حج های شما؟!

حضرت فرمود: آری! دو حج.

باز پرسید: دو حج از حج های شما؟!

حضرت فرمود: آری! چهار حج و...

او هم چنان می پرسید و حضرت زیاد می فرمود تا به هفتاد - و بنابر نقلی نَوَد - حجّ و عمره از حج ها و عمره های پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) رسید.(3)

ص: 255

در خصوص زیارت عاشورا - به صورت کامل، با 100 لعن و 100 سلام - پاداش دو میلیون حج، دو میلیون عمره، دو میلیون جنگ به همراهی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و بقیة امامان معصوم (علیهم السلام) روایت شده است.(1)

زیارت، پاداش اعتکاف و روزه گرفتن دو ماه در مسجد الحرام،(2) آزادی هزار برده در راه خدا، هزار صدقه مقبول، هزار روزه دار، هزار شهید بدری(3) - یا صد هزار شهید از شهدای بدر(4) - را دارد.

هر روز اقامت نزد قبر سیدالشهدا (علیه السلام) ثواب هزار ماه عبادت دارد.(5)

بلکه در روایات ثواب های فوق العاده برای هر قدمی که زائر برمی دارد وارد شده است به عنوان نمونه:

با اوّلین قدم گناهان گذشته اش پاک می شود.(6) و با قدم های بعدی آن قدر بر حسناتش افزوده می گردد تا بهشت بر او واجب گردد.(7)

با هر قدم یک حسنه برایش نوشته و یک سیّئه از او محو شود.(8) و در روایات دیگر: هزار حسنه برایش نوشته، هزار سیّئه از او محو و هزار درجه بر درجاتش افزوده شود.(9)

و در خصوص زیارت وارث، ثبت صد هزار حسنه، محو صد هزار سیّئه، افزایش صد هزار درجه ذکر شده و فرموده اند: صد هزار حاجت او نیز برآورده می شود.(10)

ص: 256

اگر با پای پیاده باشد برای هر قدم، پاداش آزادی برده ای از فرزندان حضرت اسماعیل (علیه السلام) به او داده می شود.(1)

اگر در فرات غسل کند و به زیارت برود برای هر قدمی که برمی دارد و بر زمین می گذارد پاداش حجّ و عمره(2) و بنابر روایتی: پاداش صد حجّ مقبول، صد عمرة مبرور، و صد غزوه - به همراهی پیامبران (علیهم السلام) - دارد.(3)

هر چه زائر در راه زیارت یا هنگام اقامت در کربلا خرج کند پاداش آن را هزار برابر(4) - یا ده هزار برابر - دریافت نموده و خداوند متعال آن پاداش را برایش ذخیره می کند.(5)

و بنابر روایتی: در برابر هر درهم، ده هزار شهر در لوح محفوظ برای او [در بهشت] ثبت می گردد.(6)

اگر انسان خودش به زیارت برود اجرش بیشتر است،(7) ولی اگر نتواند خودش برود و کسی را به زیارت بفرستد در برابر هر درهمی که آن زائر خرج می کند به اندازة کوه اُحُد برای فرستندة حسنه پاداش نوشته می شود، و خداوند چندین برابر آنچه خرج کرده جایگزین کرده، و بلاهایی را که برای او مقدّر شده بود برطرف، و مالش را نیز حفظ می فرماید.(8)

ص: 257

پس از وفاتش آن فرشتگان در مراسم غسل دادن، کفن کردن، نماز میت و دفن او شرکت می کنند، پس از آن از جانب خدا ندا می آید:

در کنار قبر این بندة من تا قیامت به تسبیح و تقدیس من بپردازید و پاداش آن را در نامة حسنات او ثبت نمایید.(1)

خداوند خودش قبض روح زائر را به عهده می گیرد!(2) زائر از سختی جان دادن و سختی های پس از آن(3) و از فشار قبر در امان است، و منکر و نکیر او را نمی ترسانند، قبرش تا جایی که چشم می بیند وسیع می گردد و دری از بهشت به قبر او گشوده می شود.(4)

فرشتگان، اسامی زائران را ثبت می کنند، و علامتی نورانی در پیشانی آنان قرار می دهند که در قیامت نور افشانی می کند.(5) نور زائر، شرق و غرب را فرا می گیرد(6) و چشم همه را می پوشاند.(7)

زائران، مورد احترام و اکرام و اعزاز الهی قرار گرفته(8). پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، امیرالمؤمنین (علیه السلام)، جبرئیل و میکائیل (علیهما السلام) آن ها را از بقیه مردم جدا می کنند.(9) پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل بیت (علیهم السلام) با آنان مصافحه می کنند.(10)

فرشتگان زائر را بشارت می دهند که:

ص: 259

«هیچ ترس و حزنی به خود راه مده که امروز روز کامیابی و موفقیّت توست.»(1)

پیش از همه بر حوض کوثر وارد و از دست امیرمؤمنان (علیه السلام) سیراب می شود - و بنابر روایتی هر که را خواهد از حوض کوثر بنوشاند(2) - سپس امیرالمؤمنین (علیه السلام) به فرشته ای می فرماید که او را همراهی نماید.

به فرمان آن فرشته، پل صراط برای او رام می گردد، و اذیتی از آتش به او نمی رسد. آن فرشته تا هنگام ورود بهشت همراه او خواهد بود.(3)

زائر مشمول آیه شریفه: ﴿فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَنات﴾؛(4) «خدا گناهانشان را به نیکی ها تبدیل می کند.» است.(5) خداوند او را مؤاخذه نمی فرماید.(6)

سیدالشهداء (علیه السلام) در سایة عرش الهی جلوس می فرماید و خدا زوّار و شیعیان آن حضرت را گِرد آن حضرت جمع نموده تا آنان را به عزّت و کرامت، شادابی، خوشحالی و سروری نائل گرداند که هیچ کس جز خدا وصفش را نمی داند.

حورالعین بهشتی برای آنان پیغام می فرستند که ما مشتاق دیدار شما هستیم، چرا دیر کرده اید؟! آنان در سرور و کرامتی هستند که در پاسخ می گویند: «بعداً خواهیم آمد!.(7)»

زائران امام حسین (علیه السلام) با آن حضرت محشور می شوند(8) و زیر پرچم ایشان و

ص: 260

پرچم پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) قرار گرفته(1) و به اهل بیت (علیهم السلام) ملحق و وارد بهشت شده،(2) و در جوار آنان خواهند بود.(3)

آنان چهل سال پیش از بقیّه مردم وارد بهشت می شوند، در حالی که بقیة مردم در محشر مشغول حساب هستند.

هیچ کسی در صحرای محشر نیست مگر آن که آرزو می کند: «ای کاش من هم از زوار امام حسین (علیه السلام) بودم».(4)

زیارت در نیمه شعبان جدای از آمرزش گناهانِ گذشته و آینده(1)، ثواب حج و عمره های فراوان،(2) باعث می شود که در آن سال گناه و لغزش های او ثبت نشود تا اینکه سال تمام شود.(3)

امام زین العابدین (علیه السلام) فرمودند:

کسی که دوست دارد صد و بیست و چهار هزار پیامبر با او مصافحه کنند بایست قبر مطهر سیدالشهداء (علیه السلام) را نیمه شعبان زیارت نماید؛ زیرا ارواح انبیاء (علیهم السلام) از خدا اذن گرفته تا به زیارت حضرت [در این روز] مشرف شوند.(4)

هر کس روز عرفه به زیارت حرم مطهر سیدالشهداء (علیه السلام) مشرف شود خداوند او را «مطمئن القلب» گرداند.(5) او ابتدا به زوار امام حسین (علیه السلام) نظر می کند سپس به حاجیانش در صحرای عرفات.(6) و گویا او را در عرش زیارت نموده است.(7)

ثواب یک میلیون حج با حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و یک میلیون عمره با رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) و پاداش یک میلیون بنده آزاد نمودن به او عطا می فرماید.(8)

راوی می گوید از امام صادق (علیه السلام) شنیدم فرمودند:

هنگامی که روز عرفه می رسد خداوند متعال به زوار قبر سیدالشهداء (علیه السلام) نظر نموده می فرماید: «برگردید! آنچه از افعال و گناهان گذشته شما است آمرزیدم» و از روزی که مراجعت می کنند تا هفتاد روز هیچ گناهی از ایشان ثبت و ضبط نمی شود.(9)

ص: 262

مانند تبرک به قرآن، اشیای متعلق به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) از قبیل: زیادی آب وضو و غسل، باقی ماندة آب و غذا، چاهی که از آن آب خورده و یا وضو و غسل به جا آورده اند، موهای سر مبارک ایشان، عرق، آب دهان، ناخن، ظرف آب، منبر، سکه هایی که به دست مبارکشان عطا شده است، قبر آن حضرت، عصا، انگشتر، لباس، محل هایی که نماز خوانده و یا تشریف برده اند.

در پاره ای از موارد دستور به تبرک داده اند از قبیل: آب زمزم، آب ناودان کعبه، پارچه های کعبه، خاک و غبار و گیاه مدینه، آب فرات، نیم خوردة مؤمن، تبرک به حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام).(1)

اما تبرک و احترام به تربت قبر سیدالشهداء (علیه السلام) یکی از اعتقادات راسخ و از مطالب بسیار روشن در مکتب اهل بیت (علیهم السلام) به شمار می رود.

روایت هایی که دلالت بر این مطلب دارد، متواتر و از حد شمارش افزون(2) است. چرا چنین نباشد، تربت شریفی که:

پیش از آفرینش همة زمین ها و خاک ها - حتی کعبه - آفریده شده است.

در فضیلت از همة آن ها، حتی از کعبه، بالاتر است.

بخشی از بهشت و باغی از باغ های بهشتی است.

طینت بدن امام حسین (علیه السلام) از همین زمین بوده است.

فرشتگان و حوریان بهشتی به آن تبرک می جویند.

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل بیت (علیهم السلام) به آن احترام گذارده اند.

این خاک، شفای هر درد و امان از هر ترسی است.

سجده بر آن ثواب بیشمار و تسبیح با آن فضیلت بسیار دارد.

ص: 265

زمین کربلا نیست، و زمین کربلا از آن برتر و حرمتش بیشتر است، بلکه اگر کربلا نبود خدای تعالی کعبه را هم نمی آفرید.

کربلا گر چه به ظاهر مانند سایر زمین هاست ولی در واقع قسمتی از زمین بهشت و بلکه برترین و بهترین مکان بهشت و مخصوص اولیای خاص خداوند است که در میان منازل بهشتی با جلوه خاصّی می درخشد.

امام سجاد (علیه السلام) فرمود:

خدای عزوجل پیش از آفریدن زمین کعبه، زمین کربلا را حرم امن و مبارک قرار داد، و بیست و چهار هزار سال [پیش از آفریدن کعبه] کربلا را به عنوان حرم [خاصّ خویش] برگزید.(1)

امام باقر (علیه السلام) فرمود:

خدای تبارک و تعالی بیست و چهار هزار سال پیش از آن که زمین کعبه را خلق کند، زمین کربلا را آفرید و آن را مقدس و مبارک قرار داد.

پیش از این که خداوند خلق را بیافریند این زمین همیشه مقدس و مبارک بوده و برای همیشه چنین خواهد بود، تا آن را برترین و والاترین زمین بهشت گرداند.

آن جا بهترین منزل و مسکنی خواهد بود که خداوند اولیای خویش را در آن جای خواهد داد.(2)

امام صادق (علیه السلام) فرمود:

خداوند کربلا را حرم امن و مبارک قرار داد، پیش از این که مکه را به عنوان حرم برگزیند.(3)

ص: 267

امام حسین (علیه السلام) فرمود:

روزی که خداوند عزوجل زمین را گسترانید این محل را در کربلا برای من برگزید، و آن را پناهگاه شیعیان ما قرار داد. آن جا امان است برای شیعه در دنیا و آخرت.(1)

کردند. هیچ آب یا زمینی نبود مگر این که خداوند آن را عقاب کرد، چون در برابر خداوند تواضع نکردند تا جایی که خداوند بر زمین کعبه مشرکان را مسلط کرد و بر آب زمزم آب شوری فرستاد که طعم و مزة آن را فاسد کرد.

اما زمین کربلا اولین زمین و آب فرات اولین آبی بود که خداوند آن را تقدیس کرد و مبارک گردانید.

پس از آن خطاب آمد: الآن که زمین ها و آب ها بر یکدیگر فخر کردند، [تو نیز] تکلم نما و بیان کن آن فضیلتی که خدای تعالی به تو اختصاص داده است.

پس زمین کربلا به قدرت خداوند عزوجل چنین گفت:

من زمین مقدس و مبارک خداوندم، شفا در تربت و آب من است.

البته مقصود من فخر فروشی نیست، بلکه من در مقابل خدایی که این عنایت را به من عطا کرده، خضوع و فروتنی می کنم.

من نمی خواهم بر زمین هایی که پست تر از خودم هستند فخر فروشی کنم، بلکه مقصودم از این گفتار شکرگزاری خداوند عزوجل است.

خدای تعالی به خاطر فروتنی و شکرگزاری اش، او را به حضرت ابی عبدالله الحسین (علیه السلام) و اصحاب او اکرام کرد.

سپس امام صادق (علیه السلام) فرمود:

هر کس برای خدا تواضع کند، خدای تعالی رتبة او را بلند کند و هر کس تکبّر ورزد، خدای عزوجل او را پست کند.(1)

در ضمن روایت مفصلی آمده است:

ص: 269

هنگامی که زمین کعبه فخر فروشی کرد و خود را بی نظیر خواند و گفت: من با فضیلت ترین مکان ها بر روی زمینم، چرا که همه مأمورند هنگام نماز به سوی من متوجه شوند و هر کس استطاعت داشت باید به طواف من بیاید. ذبح حیوانات و دفن اموات نیز باید به طرف من باشد.

خدای تعالی به او فرمود: بیت المعمور از تو بهتر و بالاتر، و فضیلت عرش از بیت المعمور افزون تر است.

ولی بیست و چهار هزار سال پیش از آفرینش تو و بقیة زمین ها، زمین پاک و پاکیزه ای آفریده ام که شرافت و عظمت آن را صد هزار مرتبه از تو و بیت المعمور و عرش بیشتر و بالاتر قرار داده ام، و اگر به واسطة حرمت آن نبود تو و آسمان ها و زمین ها را نیز نمی آفریدم.

پس از آن، خداوند خصوصیاتی از زمین کربلا را این گونه بیان کرد:

آن زمینی است که تربتش را شفای هر دردی قرار داده ام.

به فرشتگان عرش دستور داده ام هر روز به زیارت آن رفته و تربتش را برای تبرک به عرش آورند.

قسم یاد کرده ام هر که در آن جا دفن شود عذابش نکنم و در قیامت از او حساب نکشم.

سپس فضیلت سجده بر آن خاک را بیان کرده و پس از آن فرمود:

آن زمینی است که در آن سبطِ پیامبر برگزیده ام سرور جوانان اهل بهشت ابی عبدالله الحسین (علیه السلام) همراه با خاندان پاک و یاران خوب در آن کشته و دفن شوند.

هنگامی که زمین مکه این خبر را شنید به شدت گریست.(1)

ص: 270

و فرمود:

محل دفن امام حسین (علیه السلام) یکی از باغ های بهشت است.(1)

و نیز فرمایش ایشان است:

بیست ذراع در بیست ذراع از اطراف قبر امام حسین (علیه السلام) یکی از باغ های بهشت است.(2)

هنگامی که خداوند متعال آدم را آفرید زمین نزد خداوند شکوه و گلایه کرد که از خاک او برداشته [وکم] شد!

خدای عزوجل وعده کرد که آنچه از زمین گرفته شده به او برگردانده شود. پس هر که بمیرد حتماً در خاکی که از او آفریده شده دفن خواهد شد.(1)

روایت هایی که در ذیل آیة شریفه: ﴿مِنْها خَلَقْناكُمْ وَ فيها نُعيدُكُمْ وَ مِنْها نُخْرِجُكُمْ تارَةً أُخْرى ﴾(2) وارد شده نیز دلالت بر این مطلب دارد.(3)

از امام محمد باقر (علیه السلام) سؤال شد چرا انسان جایی به دنیا آمده و در جای دیگر از دنیا می رود؟

حضرت فرمودند:

زیرا خداوند تبارک و تعالی مردم را از خاکِ روی زمین آفریده است. از این رو هر کس به تربت خودش بازگشت می کند.(4)

از این اصل کلی استفاده می شود که بدن مبارک سیدالشهداء (علیه السلام) نیز از خاک سر زمین مقدس کربلا آفریده شده است، گر چه خلقت نور آن حضرت سال ها قبل از خلق بدن مبارک ایشان بوده است.

امام صادق (علیه السلام) می فرماید:

«مَنْ باعَ طینَ قَبْرِ الحُسَین (علیه السلام)، فإنَّه یَبیعُ لَحْمَ الحُسین (علیه السلام) وَیَشْتَریه؛ هر کس که خاک قبر امام حسین (علیه السلام) را بفروشد در حقیقت گوشت بدن آن حضرت را خرید و فروش کرده است.»(5)

ص: 273

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

خوردن هر خاکی بر فرزندان آدم حرام است مگر تربت قبر مطهر امام حسین (علیه السلام) که اگر کسی آن را به جهت استشفا تناول کند خدای عزوجل او را شفا عنایت نماید.(1)

و فرمود:

خاک قبر مطهر امام حسین (علیه السلام) شفای هر دردی است. آن خاک بالاترین داروهاست.(2)

یکی از اصحابِ آن حضرت خدمت ایشان عرض کرد: من ناراحتی و بیماری بسیار دارم، هیچ دارویی نبوده مگر این که از آن استفاده کرده ام [ولی نتیجه ای نگرفته ام.]

حضرت فرمود:

چرا از تربت استفاده نمی کنی که شفای هر دردی و باعث امان از هر ترسی است.(3)

در یکی از زیارت های حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) که از ناحیة مقدسه امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) نقل شده، چنین می گوییم:

«السلامُ عَلی مَنْ جَعَلَ اللهُ الشِفاءَ فی تُربَتِة؛ سلام بر آن بزرگواری که خدای عزوجل شفا را در خاک قبرش قرار داده است.»(4)

در روایت مفصلی آمده است:

محمد بن مسلم به مدینه رفت و بیمار شد. خبر آن به امام باقر (علیه السلام) رسید. حضرت برای او شربتی فرستاد که به مجرد نوشیدن حال او عوض شد. خدمت

ص: 275

حضرترسید و حضرت به او فرمود:

در این شربت تربت قبر امام حسین (علیه السلام) بود که بهترین و برترین چیزی است که به آن استشفا می شود و هیچ چیزی مانند آن نیست.

ما به خردسالان و زن هایمان می دهیم [و از آن نتیجه می گیریم] و تمام خیر و برکت در آن است.(1)

شیعه هیچگاه تربت را معبود خویش قرار نداده است و غیر خدا را سزاوار پرستش نمی داند، و همچنان که همة مسلمانان عالَم به سوی کعبه نماز می گزارند، بی آن که کعبه را پرستیده باشند، همچنین ما برای اطاعت این فرمانِ استحبابی بر خاک کربلا نماز می گزاریم.

امام صادق (علیه السلام) فرمود:

سجده کردن بر خاک قبر امام حسین (علیه السلام) باعث می شود که تا زمین هفتم نورانی شود.(1)

و فرمود:

سجده بر تربت حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) حجاب های هفتگانه را دریده و پاره می کند.(2)

معاویة بن عمار نقل کرده می گوید:

امام صادق (علیه السلام) کیسه ای از دیبای زرد رنگ داشت، که در آن تربت امام حسین (علیه السلام) گذاشته بود. هنگام نماز آن خاک را بر سجاده ریخته و بر آن سجده می کرد و می فرمود: «سجده بر تربت ابی عبدالله الحسین (علیه السلام) حجاب های(3) هفتگانه را پاره کرده و از بین می برد.»(4)

مرحوم دیلمی می فرماید:

امام صادق (علیه السلام) برای اظهار خشوع و خضوع نزد خدای تعالی بر غیر

ص: 277

تربت امام حسین (علیه السلام) سجده نمی کرد.(1)

فقیهان ما بدون استثناء سجده بر تربت را عملی راجح می دانند و فتاوای بسیاری از آن ها بر استحباب، در کتب فقهی مذکور است. از باب نمونه فقیه متبحر «مرحوم سید یزدی» می فرماید:

«وَ أفضلُ مِن الجَمِیع التُربةُ الحُسَینیةُ، فإنّها تَخْرِقُ الحُجُبَ السَبْعَ وَ تَسْتَنِیرُ إلی الأرضین السبع؛ در بین چیزهایی که سجده بر آن صحیح است، سجده بر تربت امام حسین (علیه السلام) فضیلتش از همه بیشتر است، زیرا حجاب های هفت گانه را دریده و تا زمین هفتم را نورانی و روشن می کند.»(2)

همة فقیهانی که بر كتاب شریف «عروة

الوثقی» تعلیقه زده اند، مطلب فوق را از ایشان تلقّی به قبول نموده اند.

مرحوم «محدث نوری» از مرحوم «شهید اول» - که از فقهای بزرگ شیعه به شمار می رود - نقل کرده است:

اگر نماز انسان به نحوی باشد که قابلیت پذیرش در درگاه خدای عزوجل را نداشته باشد، چنانچه بر تربت سیدالشهداء (علیه السلام) نمازش را به جا آورد آن نماز مورد قبول درگاه خداوند تعالی واقع می شود.(3)