بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ اَلْرَحیمْ

ص: 2

ص: 3

پانصد حديث پيرامون نماز

از معصومين عليهم السلام

تأليف و تحقيق:

ص: 4

ص: 6

6. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: دو ركت نماز در دل شب پيش من از دنيا و آن چه در آن است محبوب تر است. وسايل الشّيعه، ج 1، ص 516.

7. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: كسى كه از نماز اطاعت نكند، نماز او پذيرفته نيست و اطاعت از نماز اين است كه نماز او را از فحشا و منكر، نگه دارد. بحارالانوار، ج 79، ص 198.

8. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: فاصله كفر و بندگى ترك نماز است. بحارالانوار، ج 82، ص 202.

9. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: براى نماز يك بنده، تنها به آن اندازه كه مى فهمد ثواب مى نويسند. مستدرك الوسايل، ج 1، ص 264.

10. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هر كه دو ركعت نماز كند و در آن دو ركعت، چيزى از دنيا را به خاطر خود نگذراند، گناهان گذشته اش آمرزيده مى شود. بحارالانوار، ج 81، ص 249.

11. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: اى اباذر! تا هنگامى كه در حال نماز به سر مى برى، درِ خانه پادشاه جهان را مى كوبى و آن كه درب خانه فرمانرواى هستى را زياد بكوبد، مطمئنّاً، در به رويش گشوده خواهد شد. بحارالانوار، ج 82، ص 233.

12. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: تا زمانى كه فرزندان آدم، بر نمازهاى پنج گانه،

ص: 8

مواظبت دارند، شيطان پيوسته از آنان دور مى شود. پس آن گاه كه نماز را تباه گردانند، جرأت و جسارتش بر آنان زياد مى گردد و آنان را به گناهان بزرگ، مى اندازد. بحارالانوار، ج 80، ص 14.

13. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نخستين چيزى كه خدا بر امّتم واجب كرد، پنج نماز است و نخستين چيزى كه از اعمالشان بالا برده شود، پنج نماز است و نخستين چيزى كه از آن سئوال شوند، پنج نماز است. كنزالعمّال، ج 7، حديث 1885.

14. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز، عمل برگزيده خداى تعالى، محبوب فرشتگان، روش پيغمبران،روشنايى شناخت، ريشه ايمان، پاسخ دعا، پذيرش اعمال، بركت در روزى، راحت در بدن، سلاحى عليه دشمنان، ناخوشايند شيطان، ميانجى ميان نمازگزار و فرشته مرگ، چراغ روشن كننده گور، بسترى زير پهلوهاى مّيت، پاسخى براى پرسش هاى نكير و مُنكر، همدمى در شادى و گرفتارى و باران رحمتى در گور است تا روز رستاخيز. نماز، توشه مؤمنان در سفر از دنيا به آخرت است و نمازگزار را نزد فرشته مرگ شفاعت مى كند. نماز در روز رستاخيز تاجى بر تارك نمازگزار است و موجبى براى آسان گذشتن از صراط و كليدى براى بهشت و كابينى براى سيه چشمان بهشتى. المنتخب الحسنى، ص 73 و 74.

15. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: پيامبران خدا، هرگاه دچار نگرانى مى شدند، به نماز پناه مى آوردند. درّالمنثور، ج 1، ص 67.

ص: 9

16. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: براى هر چيزى زيورى است و زيور اسلام، پنج نماز است و براى هر چيزى پايه و تكيه گاهى است و تكيه گاه مؤمن، نماز است و براى هر چيزى روشن كننده اى است و روشن كننده قلب مؤمن، نماز است و براى هر چيزى رهايى است و وارهيدن مؤمن از گناه و آتش دوزخ به پنج نماز است و نيكويى دنيا و آخرت در نماز است و بدان مؤمن از كافر و مخلص از منافق جدا گردد. المنتخب الحسنى، ص 74 و 75.

17. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم، شخصى را مشاهده كردند كه در ضمن نماز با دست هاى خود بازى مى كرد. فرمودند: اگر قلب او خاشع شده بود، اندام هايش نيز خاشع مى شدند. مستدرك سفينه البحار، ج 3، ص 57.

18. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: مژده دهيد! كسى را كه نمازهاى پنج گانه را بگزارد و از گناهان بزرگ هفت گانه اجتناب كند، به اين كه از هر درى كه بخواهد به بهشت درآيد. هفت گناه بزرگ عبارت است از: 1- نافرمانى از امر والدين. 2- شرك به خدا. 3- قتل نفس. 4- متّهم كردن زنان شوهردار، به زنا. 5 - خوردن مال يتيم. 6- گريز از ميدان جهاد با دشمنان خدا. 7- رباخوارى. جامع الاحاديث سيوطى، چاپ مصر، ج 1، ص 47.

19. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: استغفار را در نماز فراموش نكن، كه به فرمان خدا گناهان را محو مى كند. آثارالصّادقين، ج 24، ص 128.

20. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هرگاه يكى از شما در نماز دچار خميازه شد، تا

ص: 10

آن جا كه مى تواند، آن را فرو خورَد. الصلاة فى الكتاب والسنة، ص 97.

21. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز سفره ميهمانى خدا در روى زمين است، كه آن را روزى پنج بار، براى مستحقّان رحمت خود آماده و گوارا ساخته است. آثارالصّادقين، ج 11، ص 97.

22. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم:

براى هر چيزى چهره اى است و چهره دينتان نماز است، مبادا كه كسى چهره دين خود را زشت و نازيبا كند و براى هر چيزى بينى اى است و بينى نماز، تكبيره الاحرام است. وسايل الشّيعه، ج 3، ص 16.

23. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز، پايه و نگهبان دين است پس هر كس نماز را از روى اراده، رها سازد، دين خود را نابود كرده است و كسى كه ترك اوقات نماز خود گويد و آن را در زمان ويژه آن نگزارد، به وَيل «نام چاهى در جهنم» در آيد. بحارالانوار، ج 82، ص 202.

24. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز، بهترين موضوع و بهترين حكم و بهترين كارى است كه مقرّر شده است. مستدرك سفينه الحبار، ج 6، ص 311.

25. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نخستين چيزى كه بنده به آن محاسبه مى شود، طهارت است. اگر طهارتش صحيح و نيكو باشد، نماز او همانند پاكى اوست و اگر نماز وى صحيح و نكوست، اعمال ديگرش چون نماز خواندن اوست. جامع الاحاديث سيوطى، ج 2، ص 283.

ص: 11

26. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نخستين پرستشى كه بر بندگان واجب شد، نماز است، آخرين عملى كه به هنگام مردن بماند، نماز است و اوّلين چيزى كه روز قيامت از آن بپرسند، نماز است پس هركس به خوبى جواب گويد و پاسخش را بپذيرند، در حسابرسى هاى پس از نمازش آسان گيرند و آن كه پاسخ نيكو ندهد، در اعمال ديگرش به سختى حساب كشند. سنن ترمذى، صلاة، 188.

27. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز شب بخوانيد كه آن دافع بيمارى از بدن است. بحارالانوار، ج 87، ص 123.

28. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز را از روى عمد وامگذار، زيرا آن كه نماز را از روى قصد رها كند، آيين مسلمانى از او برطرف شود. وسايل الشّيعه، ج 3، ص 29.

29. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم، در پاسخ به كسى كه گفت فلان شخص روزها نماز مى خواند و شب ها دزدى مى كند فرمود: همانا نمازش او را از آن عمل باز خواهد داشت. بحارالانوار، ج 79، ص 198.

30. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: آن را كه از نماز اطاعت نكند، نمازى نيست و فرمانبردن از نماز اين است كه از فحشا و منكر باز ايستى و خويشتن نگه دارى. درّالمنثور، ج 5، ص 279.

31. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: دوستم؛ جبرئيل گفت: همانا مَثل اين دين؛ مثَل

ص: 12

درخت ثابتى است كهايمان، ريشه آن است، نماز، رگ هاى آن، زكات، آب آن، روزه، شاخه آن، خلق و خوى نيكو، برگ آن و نگهدارى از آن چه حرام است، ميوه آن. و هيچ درختى بدون ميوه، كامل نيست. ايمان نيز چنين است و بدون بازداشتن از گناهان، كمال نمى يابد. بحارالانوار، ج 79، ص 213.

32. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: اى ابوذر! هيچ بامداد و شام گاهى نيست مگر آن كه برخى از قطعه هاى زمين، برخى ديگر را صدا مى زنند و مى گويند: اى همجوار من! آيا امروز بنده اى كه جهت سجده حقّ، پيشانى اش را بر تو بگذارد، بوده است؟ بعضى گويند: «خير» و برخى گويند: «آرى»، هنگامى كه قطعه زمينى، جواب مثبت دهد، از آن كه بر آن نماز خوانده اند، به وجد مى آيد و گشاده مى گردد و مى بينى كه آن زمين بر زمين هاى مجاورش برترى دارد. بحارالانوار، ج 77، ص 86.

33. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: بهترين شما كسى است كه خوش سخن باشد، گرسنگان را سير كند و شبانگاه هنگامى كه مردمان در خوابند، نماز كند. بحارالانوار، ج 84، ص 142.

34. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: خطاب به عبداللّه بن مسعود، كه از ايشان پرسيد: كدام كار نزد خداى عزّوجلّ، محبوب تر است؟ فرمود: گزاردن نماز در اوّل وقت آن. بحارالانوار، ج 80، ص 13.

35. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم، در وصيت به امام على عليه السلام: تو را به خصالى

ص: 13

سفارش مى كنم. آن را رعايت كن. آن گاه سه بار فرمود: بر تو باد به نماز شب. وسايل الشّيعه، ج 3، ص 268.

36. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز كسى كه در آن بر من و اهل بيتم صلوات نفرستد، پذيرفته نمى شود. كنزالعرفان فى فقه القرآن، ج 1، ص 141.

37. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز وسيله آبادى مساجد و زينت شهر است. مصباح الفلاح، ص 173.

38. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز بدون پرداختن زكات قبول نيست. منهج الصادقين، ج 6، ص 203.

39. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: دو ركعت نماز انسان پرهيزگار بهتر است از هزار ركعت نماز شخص لاابالى. نهج الفصاحه، ش 1672.

40. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز حرامخواران، مثل بناى ساختمان بر ريگ است. رساله امام خمينى(ره)، مسأله 946.

41. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز زنى كه از درآمد شوهر بهره مند مى شود ولى به مسئوليت خود عملنمى كند، پذيرفته نيست. نهج الفصاحه، حديث 54.

42. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: شيطان پيوسته از مؤمنى كه مراقب نمازهاى پنج گانه خويش است، نگران است. بحارالانوار، ج 82، ص 227.

ص: 14

43. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هنگامى كه يكى از شما در حال نماز است و شيطان در آن حال به سراغش آمده و بگويد كه تو ريا كار هستى، او بايد نمازش را طولانى نمايد. بحارالانوار، ج 72، 295.

44. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز وسيله نزديكى مؤمن به خداوند است. كنزالعمّال، حديث 18907.

45. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: خداوند متعال به من وحى نمود: اى برادر پيامبران، اى برادر بيم دهندگان، به قوم خويش ابلاغ كن، درحالى كه مظلمه اى از يكى از بندگانم برگردن آنان است به هيچ خانه اى از خانه هاى من داخل نشوند. من چنين شخصى را درحالى كه به نماز در مقابل من مشغول است لعن مى كنم، مگر اين كه آن مظلمه را به صاحبش برگرداند. اگر اين كار را كرد، آن گاه من گوش او خواهم بود كه با آن مى شنود و چشم اويم كه با آن مى بيند و چنين شخصى از دوستان و برگزيدگان من و همسايه من در بهشت، در كنار پيامبران و صدّيقين و شهدا و صالحان است. مستدرك الوسايل، ج 3، ص 446.

46. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: كرامت و عزت مؤمن در دو چيز است نيايش در دل شب، و خوددارى از عرض و ناموس مردم. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 268.

47. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هميشه جبرئيل مرا به خواندن نماز شب سفارش مى كرد؛ تا آنجا كه گمان كردم خوبان اُمّتم شب را مگر اندكى نمى خوابند. بحارالانوار، ج 87، ص 139.

ص: 15

48. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نور مؤمن در روز قيامت، نمازِ در دل شب مى باشد. تفسير علىّ بن ابراهيم قمى، ج 2، ص 25.

49. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هنگامى كه بنده از خواب گاه خود براى اقامه نماز شب به خاطر جلب خشنودى خدايش برخيزد درحالى كه بقاياى خواب در چشمانش مى باشد، خداوند بر فرشتگان مباهات مى كند و درباره او مى فرمايد: آيا نمى نگريد اين بنده ام را كه از خواب شيرين خود دست برداشته و به نمازى كه بر او واجب نكرده ام برخاسته است؟! گواه باشيد كه من او را آمرزيدم. بحارالانوار، ج 87، ص 156.

50. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: خدا رحمت كند مردى را كه شب از خواب برخيزد و نماز شب بخواند و همسرش را نيز بر اين عمل تشويق كند و اگر بيدار نشد (با اجازه قبلى) به صورت وى آب بپاشد و او رابيدار كند و خدا بيامرزد زنى را كه در شب برخيزد و نماز شب بخواند و شوهرش را نيز بدين عمل وادار كند و اگر از جاى برنخواست (با اذن قبلى) آب به صورتش بپاشد تا او را بيدار كند. ميزان الحكمه، ج 5، ص 418.

51. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: كسى كه به نيّت بيدار شدن براى نماز شب بخوابد خواب او نوعى صدقه به شمار مى آيد و خداوند متعال براى او پاداش نماز شب را مقرّر مى دارد. ميزان الحكمه، ج 5، ص 423.

52. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: در بهشت غرفه هائى است كه داخل آن از بيرون پيدا است و نيز بيرون آن از درون نمايان است و در آن افرادى از امّت

ص: 16

من اسكان مى يابند كه در دنيا سخن شايسته بر زبان مى آورند، به اطعام طعام مى پردازند، و بر ديگران آشكارا سلام مى كنند، هميشه روزه دارند و در شب هنگام، آن گاه كه همگان بخوابند به نماز شب برمى خيزند. نورالثقلين، ج 3، ص 263.

53. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم، به أميرالمؤمنين صلى الله عليه و آله وسلم فرمود: سه چيز باعث شادى مؤمن است: 1 - ديدار دوستان، 2 - افطار كردن روزه، 3 - عبادت و شب زنده دارى در پايان شب. بحارالانوار، ج 74، ص 352.

54. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هنگامى كه آخر شب فرا مى رسد خداوند فرمايد: آيا دعا كننده اى هست تا اجابتش كنم؟ آيا درخواست كننده اى هست تا حاجاتش را عطا كنم؟ آيا استغفاركننده اى هست تا او را بيامرزم؟ آيا توبه كننده اى هست تا توبه اش را بپذيرم؟ بحارالانوار، ج 87، ص 167.

55. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نمازى وقتش نمى رسد؛ مگر آن كه فرشته اى نداى عمومى سر مى دهد: مردم! بپاخيزيد و آتش هايى را كه خود بر پشت خويش برافروخته ايد، با نماز خاموش كنيد. ثواب الاعمال، ص 83 و 84.

56. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هرگاه به ركوع مى رويد خداى متعال را بزرگ بشماريد و چون سجده مى كنيد، در دعا كردن تلاش نماييد؛ زيرا خداوند دعاى شما را استجابت مى كند. وسايل الشّيعه، ج 6، ص 309.

57. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هيچ مؤمنى نيست كه در ساعت زوال آفتاب به

ص: 17

ركوع يا سجود و يا قيام مشغول باشد؛ مگر اين كه خداوند جسدش را بر آتش دوزخ حرام گرداند. من لايحضره الفقيه، ج 1، ص 212.

58. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز همانند نهرى جارى است كه باعث پاكيزگى انسان از آلودگى ها مى گردد. التهذيب، ج 2، ص 237.

59. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم، در پاسخ به شخصى كه از ايشان درخواست كرد تا با آن حضرت محشور شود فرمود: مرا با سجده طولانى كمك كن تا در قيامت با من محشور شوى. بحارالانوار، ج 85، ص 164.

60. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: كسى كه از مسلمانى غيبت كند، تا چهل روز نماز و روزه اش در درگاه الهى پذيرفته نخواهد شد مگر اين كه آن طرف اين شخص غيبت كننده را حلال كند. جامع الاخبار، ص 412.

61. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: اولين حكمى كه تعليم و يادگيرى آن واجب است نماز است. درّالمنثور، ج 1، ص 710.

62. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز همانند ستون خيمه است، كه قوام خيمه به آن ستون هايى است كه در آن به كار رفته است. وسايل الشّيعه، ج 3، ص 21.

63. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هر كس نماز را نخواند، خداوند را مى بيند كه بر او خشمناك است. المعجم الكبير، ج 11، ص 234.

ص: 18

64. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم، همواره مى گفت: هر نماز خطاهاى پيش از خود را مى زدايد. مسند ابن حنبل، ج 9، ص 132.

65. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نمازها آن چه در ميان آن هاست، مى پوشانند؛ چون خداوند گفته است: همانا خوبى ها، بدى ها را از ميان مى برند. المعجم الكبير، ج 3، ص 298.

66. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: همواره امتم در خير و خوبى هستند تا آن گاه كه با يكديگر دوست باشند و نماز را بر پا دارند. پس اگر چنين نكنند به قحطى و خشك سالى گرفتار مى شوند. امالى شيخ طوسى، ص 647.

67. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم، خداى فرمود: براى بنده ام تعهد كرده ام، اگر نماز را در وقتش برپا دارد، كيفرش ندهم و او را بى محاسبه وارد بهشت كنم. كنزالعمّال، ج 7، ص 312.

68. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هر كس نماز را عمدا ترك كند، آشكارا كفر ورزيده است. المعجم الاوسط، ج 3، ص 343.

69. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: اولين چيزى كه از بنده وقتى كه در نزد خداى عزّوجلّ مى ايستد سئوالمى شود، نماز است. پس اگر نمازش پاك باشد بقيه عملش نيز پاك خواهد بود و اگر نمازش تزكيه شده نباشد، عملش تزكيه نمى شود. ثواب الاعمال، ص 229.

ص: 19

70. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: انسان به وسيله نماز، به بالاترين درجه مى رسد؛ زيرا نماز تسبيح و تهليل و تكبير و تمجيد و تقديس و دعا و سخن است. جامع احاديث الشّيعه، ج 4، ص 22.

71. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: بيشترين توجّه تو بايد به نماز باشد؛ زيرا نماز بعد از اقرار به دين، به منزله سر اسلام است. بحارالانوار، ج 77، ص 127.

72. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز پرچم اسلام است. كنزالعمّال، ج 7، حديث 279.

73. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: خداوند نور چشم مرا در نماز قرار داده است. بحارالانوار، ج 77، ص 77.

74. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز، همدم و مونس انسان در قبر است. جامع احاديث الشّيعه، ج 4، ص 22.

75. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز پاسخى براى نكير و منكر است. جامع احاديث الشّيعه، ج 4 ص 22.

76. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز پوشش بدن انسان در محشر است. جامع احاديث الشّيعه، ج 4 ص 22.

77. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز وسيله عبور از صراط است. جامع احاديث الشّيعه، ج 4، ص 22.

ص: 20

78. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز زاد و توشه مؤمن دردنيا براى آخرت مى باشد. بحارالانوار، ج 82، ص 232.

79. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز بهاى بهشت است. جامع احاديث الشّيعه، ج 4، ص 22.

80. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز كليد بهشت است. نهج الفصاحه، حديث 1588.

81. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز موجب جلب محبت فرشتگان به انسان مى شود. الحكم الزاهره، ص 276.

82. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: كسى كه نماز خود را ضايع سازد، در قيامت در كنار قارون و فرعون و هامان خواهد بود. بحارالانوار، ج 79، ص 203.

83. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز موجب بركت و فراوانى روزى انسان مى شود. الحكم الزاهره، ص 276.

84. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: كسى كه مى خواهد، دعايش اجابت شود، بايد غذا، محل كسب و درآمد خود را پاك سازد. سفينه البحار، ج 1، ص 448.

85. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم، به مردى كه پيشانى اش به علّت سجده ظاهراً رياكارانه، زخمى شده بود، فرمود: هركس با خدا از در نيرنگ درآيد، خداوند به او مى فرمايد: چرا پيشانى ات را از زمين جدا نمى كنى تا اين چنين چهره ات را زشت نكنى؟ بحارالانوار، ج 71، ص 344.

ص: 21

86. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: اى على عليه السلام، در تعقيب هر نمازى آيه الكرسى بخوان زيرا تنها پيغمبر يا صدّيق يا شهيد آن رامحافظت مى كند. دعائم الاسلام، ج 1، ص 168.

87. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: اگر بر امت من سخت و دشوار نبود، به آن ها دستور مى دادم كه براى هر نماز مسواك بزنند. ميزان الحكمه، ج 4، ص 597.

88. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: برترين مردم كسى است كه به عبادت عشق بورزد. آن را در آغوش كشد و به دل دوست بدارد. اصول كافى، ج 3، ص 131

89. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: ما هم چنان كه فرزندانمان را به نماز خواندن سفارش مى كنيم، به خواندن تسبيحات حضرت زهرا عليهاالسلام نيز آنان را وادار مى نمائيم. بنابراين بر انجام اين تسبيحات تأكيد داشته باشيد چرا كه پس از آن دچار شقاوت نمى شوى. فروع كافى، ج 3، ص 343.

90. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: آن كس كه نماز را سبك شمارد، روز قيامت در كنار حوض كوثر، با من ملاقات نخواهد كرد. بحارالانوار، ج 83، ص 9.

91. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: اگر بدانى نماز چيست و با چه كسى نجوا و گفت وگو مى كنى خسته نمى شوى و نماز را به اتمام نمى برى. بحارالانوار، ج 82، ص 234.

92. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: سبك شمردن نماز موجب فقر و تهيدستى

ص: 22

مى شود. بحارالانوار، ج 80، ص 21.

93. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: اگر مى خواهيد نمازى پاك و پاكيزه داشته باشيد، برگزيدگان خود را مقدّم داريد.وسايل الشّيعه، ج 8، روايت 10770.

94. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: كسى كه نماز بخواند و در آن بر من و اهل بيتم صلوات نفرستد نمازش پذيرفته نمى شود. كنزالعرفان، ج 1، ص 141.

95. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: كسى كه نماز را ترك كند، بوى بهشت به مشامش نخواهد رسيد. اسرارالصّلوة، ص 34.

96. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز اسلحه مؤمن در برابر كافر است. مستدرك الوسايل، ج 1، ص 180.

97. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز اظهار فقر و فروتنى در پيشگاه الهى است. اسرارالصّلوة و مهمّاتها، ص 148.

98. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هيچ روزى نيست مگر اين كه فرشته اى در قبرستان ها حضور مى يابد و بين قبرها، خطاب به مردگان مى گويد: شما به حال چه كسى غبطه مى خوريد؟ مى گويند: بر حال اهل مساجد زيرا كه آنان نماز مى گزارند و روزه مى گيرند و ما چنين قدرتى ندايم و فرصت را از دست داده ايم. مستدرك الوسايل، ج1، ص 277.

ص: 23

99. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: فضيلت نماز شب بر نماز مستحب، مانند فضيلت انفاق پنهانى است بر انفاق آشكار. كنزالعمّال، ج 7، ص 788.

100. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم، درخصوص كسى كه فقير باشد و نتواند در روز عيد قربانى كند، و خواستار ثواب قربانى كردن است، فرمود: چهار ركعت نماز بخواند (دو نماز دو ركعتى) و در هر ركعت يك بار سوره حمد و يازده بار سوره كوثر را بخواند تا خداوند ثواب شصت قربانى را در نامه اعمالش ثبت كند. كشف الاسرار، ج 10، ص 641.

101. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: اگر عبادتى برتر از نماز بود، خداوند فرشتگانش را به آن فرمان مى داد. تفسير عاملى، ج1، ص 73.

102. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: كسانى در بهشت همسران بهشتىِ بيشترى خواهند داشت كه در دنيا نماز بيشترى بخوانند. مستدرك الوسايل، ج 1، ص 180.

103. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: دينى كه در آن ركوع و سجود نباشد، خيرى در آن نيست. منهج الصادقين، ج 10، ص 123.

104. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هنگام ظهر، همه موجودات در آسمان و زمين خدا را تسبيح مى گويند، درهاى آسمان گشوده و دعا به اجابت مى رسد؛ چون خداوند خواست كه امّت من در اين كارهاى خير شريك باشند، نماز ظهر را بر آن ها واجب كرد. تفسير ابوالفتح رازى، ج 1، ص 161.

ص: 24

105. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم، در وصيتّ به امام على عليه السلام مى فرمايد: بر تو باد مسواك زدن، زيرا هر نمازى كه مسواك زده بخوانى، برتر است از نماز چهل روز كه بدون مسواك زدن بخوانى. بحارالانوار، ج 80، ص 344.

106. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هر چيزى را آفتى است و آفت دين ترك نماز است. اسرارالصّلوة، ص 34.

107. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هر چيزى را قيمتى است و قيمت بهشت، نمازهاى پنج گانه است. مصباح الفلاح، ص 173.

108. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هر كس كه در حضور مردم نمازش را نيكو بخواند و در خلوت و تنهايى، آن را بد به جا آورد، اين اهانتى است كه به پروردگارش كرده است. نهج الفصاحه، شماره 2835.

109. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: كسى كه لباسى را به ده درهم خريده، ولى يك درهم آن از مال حرام باشد، خداوند در آن لباس، نماز را نخواهد پذيرفت. عرفان اسلامى، ج 5، ص 130.

110. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: بهترين نماز مستحبى، نماز نيمه شب است، هرچند اقامه كنندگان آن كم هستند. كنزالعمّال، ج 7، ص 780.

111. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: كسى كه به تارك نماز، با دادن لباس و طعام كمك كند، گويى هفتاد پيامبر را به قتل رسانده. جامع الاخبار، ص 71.

ص: 25

112. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: خداوند حضرت ابراهيم عليه السلام را دوست خود انتخاب نكرد، مگر براى دو كارش: 1- اطعام به مستمندان، 2- نماز شب، هنگامى كه مردم در خواب بودند. ميزان الحكمة، ج 5، ص 417.

113. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم، زمانى كه به معراج رفت، گروهى را مشاهده كرد كه با سنگ به سرهاى آن ها مى كوبيدند، درباره آن ها از جبرئيل سئوال كرد؛ جبرئيل در پاسخ گفت: اين ها كسانى بودند كه در نماز سرسنگين بودند. دلايل النبوة، ج 2، ص 104.

114. امام على عليه السلام: خدا به آن نماز كه دل مرد با بدنش حاضر نباشد، نظر نكند. محجّه البيضاء، ج 1،ص 351.

115. امام على عليه السلام: هنگامى كه بخواهى نماز واجبت را به جاى آورى؛ مانند كسى نماز كن كه با آن وداع مى كند و ترس دارد از آن كه ديگربار نتواند به نماز برگردد. محجّه البيضاء، ج 1، ص 350.

116. امام على عليه السلام: هرگاه انسان، به نماز مى ايستد، شيطان، از روى حسد، به او نگاه مى كند، به سبب آن چه از رحمت خدا نسبت به او مشاهده مى كند؛ رحمتى كه نمازگزار را پوشانيده و در برگرفته است. بحارالانوار، ج 82، ص 202.

117. امام على عليه السلام: اگر نمازگزار بداند كه تا چه اندازه، جلال و عظمت پروردگارش او را فرا مى گيرد، حاضر نيست سر از سجده كه بهترين

ص: 26

حالت نماز است، بردارد. بحارالانوار، ج 82، ص 207.

118. امام على عليه السلام، در پاسخ به جابر بن عبداللّه، كه از ايشان پرسيد: آخرين سخن رسول اكرم صلى الله عليه و آله وسلم چه بوده؟ فرمود: آن حضرت در آخرين لحظات عمر، درحالى كه به سينه ام تكيه داده بود، سر مباركش را روى شانه ام قرار داد و فرمود: نماز! نماز!. المراجعات، ص 251.

119. امام على عليه السلام: در جنگ صفّين در پاسخ به ابن عبّاس كه از ايشان سئوال كرد: «آيا در اين گيرودار و اشتغال به جنگ، وقت نماز است؟» فرمود: «ما براى چه بااين قوم مى جنگيم؟ آيا جز براى اين است كه نماز بر پا شود؟!» بحارالانوار، ج 83، ص 23.

120. امام على عليه السلام: پيامبر خدا صلى الله عليه و آله وسلم، شام و يا چيز ديگرى را بر نماز مقدّم نمى داشت، و هنگامى كه وقت نماز مى رسيد، گويا خانواده و دوست را نمى شناخت. تنبيه الخواطر، ج 2، ص 78.

121. امام على عليه السلام، خطاب به فرزند ارشد خود امام حسين عليه السلام: فرزند عزيزم! تو را به گزاردن نماز در اوّل وقت آن و پرداخت زكات در جاى آن و به اهل آن سفارش مى كنم. بحارالانوار، ج 80، ص 14.

122. امام على عليه السلام: شما را به نماز سفارش مى كنم. نمازى كه استوانه دين و مايه برپايى اسلام است پس از آن غافل نشويد. المنتخب الحسنى، ص 73.

ص: 27

123. امام على عليه السلام: دوست داشتنى ترين كارها نزد خداى عزّوجلّ، نماز است و آن آخرين سفارش پيغمبران است. المنتخب الحسنى، ص 73.

124. امام على عليه السلام: كسى كه ساز و برگ سفر روحانى نماز را پيش از رسيدن هنگامش آماده نسازد،نماز را بزرگ نشمرده است. نهج البلاغه ابن ابى الحديد، كلمات قصار.

125. امام على عليه السلام: هيچ كارى نزد خداى عزّوجلّ، دوست داشتنى تر از نماز نيست پس چيزى از امور دنيا شما را از رعايت اوقات آن باز ندارد، زيرا كه خداى عزّوجلّ، گروه هايى از مردم را نكوهيده و فرموده است: «... همانان كه كاهل نمازند و در به جاى آوردن نماز خود بى توجّه اند.»؛ آن چه خداى تعالى، از اين سخن اراده فرموده است، اين است كه آنان غفلت زدگانى هستند كه اوقات نماز را سبك مى شمرند و رعايت آن را مهمّ نمى دانند. فلاح السّائل،ص 127.

126. امام على عليه السلام: نزديك ترين حالت بنده، به معبودش، موقعى است كه برايش به خاك مى افتد. بحارالانوار، ج 82، ص 161.

127. امام على عليه السلام، به اصحابشان مى فرمايند: اى ياران من، نسبت به فريضه نماز تعهد داشته، در برپايى آن مراقبت نماييد؛ زيرا نماز يك واجب، با وقت مشخص است كه بر مؤمنان واجب شده است. وسايل الشّيعه، ج 4، روايت 4432.

ص: 28

128. امام على عليه السلام: عبادتى كه در آن تفكر نباشد، خيرى ندارد. اصول كافى، ج 1، ص 36.

129. امام على عليه السلام: امر نماز را مراعات كنيد و آن را محافظت نمائيد و بسيار به جاى آوريد و با آن به خدا تقّرب جوييد، زيرا نماز بر مؤمنين واجب بوده، و وقت آن تعيين گرديده است. نهج البلاغه، خطبه 199.

130. امام على عليه السلام: نماز سنگرى رويين در برابر حمله هاى شيطان است. شرح غررالحكم و دررالكلم، ج 2، ص 166.

131. امام على عليه السلام: محبوب ترين اعمال نزد خداى عزّوجلّ نماز است و آن آخرين سفارش پيامبران است. المنتخب الحسنى، ص 73.

132. امام على عليه السلام: گناهى كه پس از آن مهلت دو ركعت نمازگزاردن داشته باشم، مرا اندوهگين نمى سازد. نهج البلاغه، حكمت 299.

133. امام على عليه السلام: مردمى خدا را به اميد بخشش مى پرستند، اين پرستش بازرگانان است، و گروهى او را روى ترس عبادت مى كنند و اين عبادت بردگان است و گروهى وى را براى سپاس مى پرستند و اين پرستش آزادگان است. نهج البلاغه، حكمت 237.

134. امام على عليه السلام: اگر نمازگزار بداند كه تا چه اندازه رحمت خدا او را گرفته، البته سر از سجده برنخواهد داشت. بحارالانوار، ج 82، ص 207.

ص: 29

135. امام على عليه السلام: نزديك ترين حالت بنده به خدايش، آن هنگامى است كه برايش به سجده مى رود. بحارالانوار، ج 82، ص 161.

136. امام على عليه السلام: هر كه نماز را با معرفت به حق آن به پا دارد آمرزيده است. خصال شيخ صدوق، ص 628.

137. امام على عليه السلام: به كودكانتان نماز بياموزيد و آنان را به هنگام بلوغ بر ترك آن بازخواست نماييد. شرح غررالحكم و دررالكلم، ج 4، ص 363.

138. امام على عليه السلام: نماز، صابون و وسيله پاكيزه شدن از گناهان است. شرح نهج البلاغه، ج 2، ص 313.

139. امام على عليه السلام، همه مسلمانان دوست دارند بهترين عمل را انجام دهند؛ بهترين عمل نماز است. بحارالانوار، ج 82، ص 209.

140. امام على عليه السلام: زكات به همراه نماز به عنوان وسيله تقرّب اهل اسلام به سوى خداوند قرار داده شده است. وسايل الشّيعه، ج 6، ص 7.

141. امام على عليه السلام: نماز قلعه و دژ محكمى است كه نمازگزار را از حملات شيطان حفظ مى كند. غررالحكم، ص 56.

142. امام على عليه السلام: چون انسان در معرض آفات اخلاقى و بيمارى هاى روانى مثل ظلم و كبر مى باشد، خداوند به وسيله نمازها، زكات ها و

ص: 30

روزه ها، بندگان مؤمن خود را از اين آفات حفظ مى نمايد. اين عبادات دست ها و پاها را از گناه باز مى دارند؛ چشم ها را از خيرگى باز داشته و به آن ها خشوع مى بخشد، نفوس را رام مى گردانند، دل ها را متواضع و باد دماغ را زايل مى سازند. نهج البلاغه، خطبه 192.

143. امام على عليه السلام: نماز موجب نزول رحمت الهى مى شود. غررالحكم، ص 52.

144. امام على عليه السلام: نمازهاى پنج گانه كفّاره گناهانى است كه ميان آن ها انجام گرفته است؛ به شرط آن كه از گناهان كبيره اجتناب شده باشد. بحارالانوار، ج 82، ص 237.145. امام على عليه السلام: كسى كه نمازش را ضايع كند، اعمال ديگرش را بيشتر ضايع خواهد كرد. مستدرك الوسايل، ج1، ص 172.

146. امام على عليه السلام: زن بدون زينت نماز نخواند. وسايل الشّيعه، ج 3 ص 325.

147. امام على عليه السلام: لباس تميز، غم و ناراحتى را برطرف كرده و مناسب نماز است. وسايل الشّيعه، ج 3، ص 346.

148. امام على عليه السلام: ميان دو نماز جمع كردن موجب افزونى روزى است، سفينه البحار، ج 2، ص 43.

149. امام على عليه السلام: پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله وسلم، هنگام بازگشت از سفر، دو ركعت

ص: 31

نماز مى خواند. ميزان الحكمه، ج 9، ص 474.

150. امام على عليه السلام: خوابيدن با علم و يقين بهتر از نماز و نيايش خدا با شكّ و ترديد است. نهج البلاغه، حكمت 93.

151. امام على عليه السلام: نماز را در وقت معين آن بخوان و به خاطر اين كه بيكارى، پيش از وقت آن را بجا نياور و به بهانه كار داشتن آن را به تأخير نينداز؛ و بدان كه همه اعمال تو تابع به نماز توست. نهج البلاغه، نامه 27.

152. امام على عليه السلام: هنگامى كه وقت نماز فرا برسد، وقت امانتى است كه خدا بر آسمان ها و زمين و كوه ها عرضه كرد. اما آن ها از قبول آن دورى كردند و ترسيدند. تفسير صافى، ج 2، ص 370.

153. امام على عليه السلام: شيعيان ما مراعات كننده خورشيد و ماه و ستارگانند. يعنى اوقات نماز را مراعات مى كنند. مستدرك الوسايل، ج 1، ص 193.

154. امام على عليه السلام، خطاب به كميل: اى كميل، شأن و مقام تو به خواندن نماز و روزه گرفتن و صدقه دادن نيست. همانا شأن و قدر آدمى آن است كه نماز با قلبى پاك انجام پذيرد و مورد قبول خداوند باشد. و با خشوع و خاكسارى اداء شود. بحارالانوار، ج 84، ص 266.

155. امام على عليه السلام: بايد در نماز خاشع بود، پس وقتى قلب براى خدا خاشع شد، اعضاء و جوارح نيز خاشع خواهد شد. بحارالانوار، ج 84، ص 239.

ص: 32

156. امام على عليه السلام: در حال كسالت و چرت زدن نماز نخوانيد و در حال نماز به فكر خودتاننباشيد؛ زيرا در محضر خدا ايستاده ايد. به درستى كه آن مقدار از نماز بنده قبول مى شود كه قلبا به خدا توجّه داشته باشد. بحارالانوار، ج 84، ص 239.

157. امام على عليه السلام: نماز نشستن و برخاستن نيست، بلكه نماز اخلاص توست كه در آن جز خدا، اراده ديگرى نكنى. شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحديد، خطبه 23.

158. امام على عليه السلام: هر شخصى كه به آن چه نزد خداست علاقمند است، پس سجود و ركوعش را افزايش دهد. تصنيف غررالحكم، ص 175.

159. امام على عليه السلام: هنگام نماز خواندن، ساييدن گونه ها به خاك نشانه تواضع، و گذاردن اعضاء شريف بر زمين، دليل كوچكى و حقارت است. نهج البلاغه، خطبه 234.

160. امام على عليه السلام: دزدترين مردم كسى است كه از نمازش كم بگذارد. بحارالانوار، ج 82 ص 222

161. امام على عليه السلام: اگر چشمت در حال نماز سنگين و در خواب شد، نماز را قطع كن و بخواب، زيرا نمى دانى كه به سود يا زيان خود دعا مى كنى. خصال شيخ صدوق، ج 2، ص 256.

ص: 33

162. امام على عليه السلام، از قول پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم فرمود: درحالى كه بول و غائط به شما فشار مى آورد نبايد نماز بخوانيد. محاسن برقى، ص 82.

163. امام على عليه السلام: آيا به پاسخ اهل دوزخ گوش فرا نمى دهيد كه وقتى از آن ها سئوال مى شود: چه چيز شما را گرفتار دوزخ ساخت؟ گويند: ما از نمازگزاران نبوديم. نهج البلاغه، خطبه 190.

164. امام على عليه السلام: خدايا لعنت كن كسى را كه عمدا نماز را ترك كند. جامع احاديث الشّيعه، ج 4، ص 76.

165. امام على عليه السلام، خطاب به كميل فرمود: اى كميل نگاه كن ببين كه در چه چيز نماز مى گزارى و بر روى چه چيز به نماز ايستاده اى، اگر آن چيزى را كه براى نمازت استفاده مى كنى حلال و مباح نباشد، نمازت قبول نيست. تحف العقول، ص 187.

166. امام على عليه السلام: اى حسن و حسين! همانا من از جدّتان رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلمشنيدم كه مى فرمود: سازش را بين مردم برقرار كردن از هر نماز و روزه اى برتر است. نهج البلاغه، وصيت 47.167. امام على عليه السلام: از پرخوردى دورى كنيد كه موجب قساوت قلب و باعث كسالت در اقامه نماز و سبب تباهى بدن است. غررالحكم، ص 80.

168. امام على عليه السلام: نماز مستحبى را در وقت نماز واجب به جا نياور، اوّل

ص: 34

نماز واجب را شروع كن سپس نماز مستحبى را انجام بده. تصنيف غررالحكم، ص 175.

169. امام على عليه السلام: عملى نزد خداوند محبوب تر از نماز نيست، پس امور دنيا شما را از خواندن نماز در اوّل وقت بازندارد؛ زيرا خداوند اقوامى را مذّمت كرده و فرموده است: واى بر نمازگزارانى كه از نمازشان غفلت ورزيدند؛ يعنى واى بر نمازگزارانى كه در وقت نماز غفلت كنند و در حفظ اوقات آن سهل انگارى نمايند. وسايل الشّيعه، ج 3، ص 82.

170. امام على عليه السلام: بهترين شما كسانى هستند كه چون سفر كردند، نماز خود را كوتاه مى كنند و روزه را افطار مى نمايند. ثواب الاعمال، ص 77.

171. امام على عليه السلام: نماز بر كودك، زمانى كه عقلش رسيد واجب است. جامع احاديث الشّيعه، ج 4، ص 43.

172. امام على عليه السلام: تأخير در اقامه نماز اوّل وقت بدون دليل، موجب غضب خداوند متعال مى گردد. سفينه البحار، ج 2، ص 44.

173. امام على عليه السلام: وقتى بنده اى نماز خود را با عجله و شتاب به پايان مى برد و آن را كوتاه مى كند، خداوند به ملائكه اش مى فرمايد: آيا نمى بينيد بنده من چگونه نماز خود را كوتاه مى كند. گويا مى پندارد كه برآوردن حوائجش به دست كسى غير از من است كه اين گونه عجله مى كند. محجّه البيضاء، ج 1، ص 341.

ص: 35

174. امام على عليه السلام: هيچ صاحب قربى، به مقام نزديكى خدا نرسيده است، مگر با عبادت. منتخب الغرر، ص 48.

175. امام على عليه السلام: نماز گناهان را مانند برگ درخت مى ريزد و گردن ها را از ريسمان گناه آزاد مى سازد، پيامبر خدا صلى الله عليه و آله وسلم، نماز را به چشمه آب گرمى كه بر در خانه شخص باشد و روزى پنج نوبت خود را در آن شستشو دهد تشبيه فرمود. سيرى در نهج البلاغه، ص 96.

176. امام على عليه السلام: هنگامى كه انسان مشغول نماز است، بدن و لباسش و آن چه در اطراف اوست تسبيح خدا مى گويد. ميزان الحكمه، ج 5، ص 377.177. امام على عليه السلام: شبى كه رسول اكرم صلى الله عليه و آله وسلم به معراج رفت، خداوند به او فرمود: يا احمد! مى دانى چه وقت بنده اى مقرّب درگاه من مى شود؟ رسول اكرم صلى الله عليه و آله وسلم عرض كرد: خير. خداوند فرمود: زمانى كه گرسنه و در حال روزه، و يا در سجده باشد. ارشادالقلوب ديلمى، ج 2، ص 86.

178. امام على عليه السلام: اى خداى من! من نماز خود را در پيش گاه تو انجام دادم، امّا اين را مى دانم كه نه نيازى به آن دارى و نه چشم اميد به آن دوخته اى، بلكه من نماز را براى اطاعت و احترام به فرمان تو انجام مى دهم. بحارالانوار، ج 80، ص 38.

179. امام على عليه السلام، در وصيّت به امام حسن و امام حسن( عليهماالسلام) فرمود: من از جدّ شما پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم شنيدم كه مى فرمود: آشتى دادن ميان مردمان

ص: 36

از سال ها نماز و روزه بهتر است. نهج البلاغه، نامه 47.

180. حضرت فاطمه عليهاالسلام : خداى بزرگ ايمان را براى پاك شدن از شرك، و نماز را براى زدودن كبر و غرور قرار داده است. غررالحكم، ص 773.

181. حضرت فاطمه عليهاالسلام : خداوند نماز را جهت دورى شما از كبر و خودپسندى مقدر فرمود. اعيان الشّيعه، ج 1، ص 316.

182. حضرت فاطمه عليهاالسلام ، از پدر بزرگوارشان سئوال كردند: «يا رسول الله، مردان و زنانى كه نماز را سبك شمارند چه عواقبى در پيش دارند؟» رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم فرمودند: فاطمه جان! هر كس نمازش را سبك شمارد، خداوند او را به 15 بلا مبتلا مى سازد؛ 6 بلا در دنيا، 3 بلا در وقت مرگ، 3 بلا در قبر و 3 بلا در قيامت.

شش بلايى كه در دنيا دامن گير او مى شود عبارتند از:

1- خداوند بركت را از عمرش بر مى دارد.

2- خداوند بركت را از رزقش برمى دارد.

3- هر عملى كه انجام مى دهد پاداش داده نمى شود.

4- دعايش به آسمان نمى رود.

5- خداوند سيماى صالحين را از چهره اش محو مى كند.

6- و بهره اى از دعاى افراد صالح براى او نيست.

سه بلايى كه او در هنگام مرگ گرفتار آن ها مى شود:

1- در حال تشنگى از دنيا خواهد رفت.

2- در حال گرسنگى از دنيا خواهد رفت.

ص: 37

3- با ذلت و خوارى از دنيا مى رود.

سه بلايى كه در قبر دامن گير او مى شود عبارتند از:

1- خداوند ملكى را در قبر براى او مى گمارد تا او را زجر دهد.

2- قبرش براى او تنگ خواهد بود.

3- گرفتار ظلمت و تاريكى قبر خواهد شد.

سه بلايى كه در قيامت دامنگير او مى شوند عبارتند از:

1- خداوند ملكى را موكل مى سازد او را با صورت به زمين بكشد درحالى كه خلايق تماشا مى كنند.

2- محاسبه اعمال او به سختى انجام مى شود.

3- خداوند به نظر لطف به او نمى نگرد و براى اوست عذاب هميشگى.

بحارالانوار، ج 83، ص 21.

183. امام حسن مجتبى عليه السلام: هنگامى كه مرگ پدرم نزديك گرديد، به من رو كرد و وصيت خود را اين چنين شروع نمود: تو را سفارش مى كنم كه نماز را به موقع بخوانى و زكات را به اهلش بپردازى و در مواردى كه مطلب براى تو روشن نيست، سكوت نمايى. بحارالانوار، ج 2، ص 258.

184. امام حسن مجتبى عليه السلام، بهترين جامه هاى خود را در موقع نماز مى پوشيدند، وقتى علّت را از حضرت جويا مى شدند در جواب مى فرمودند: «اَنّ اللّه جَميلٌ وَ يُحِبُّ اَلْجَمال» و خداوند فرموده است: «خُذُوا زَنيتَكَمُ عِندَ كُلِّ مَسْجِدٍ». وسايل الشّيعه، ج 3، ص 331.

185. امام حسن مجتبى عليه السلام: شبى تا سحر مادرم فاطمه عليهاالسلام در محراب

ص: 38

عبادت به نماز شب ايستاده و پيوسته در ركوع و سجود و قيام و دعا بود و براى مؤمنين و مؤمنات دعاى بسيار فرمود؛ درحالى كه از خود يادى نكرد. پس گفتم مادر جان چرا همان گونه كه در حق ديگران دعا كردى، براى خويشتن نفرمودى؟ فرمود: فرزندم اوّل همسايه بعد خانه منتهى الامال، ص 178.

186. امام حسن مجتبى عليه السلام، از رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم شنيدم كه مى فرمود: هركس نماز صبح بگزارد، آن نماز بين او و آتش دوزخ ديوارى ايجاد مى كند. زندگانى حسن بن على عليه السلام، ج 1، ص 61.

187. امام حسين عليه السلام، به برادرش، حضرت عباس عليه السلام مى فرمايد: خدا مى داند كه من نماز را براى او، تلاوت آيات قرآن، دعا كردن بسيار و استغفار دوست دارم. بحارالانوار، ج 44، ص 392.

188. امام زين العابدين عليه السلام، در پاسخ به كسى كه از ايشان پرسيد، چه چيز سبب قبول شدن نماز است؟ فرمود: ولايت ما و بيزارى از دشمنان ما. بحارالانوار، ج 84، ص 245.

189. امام زين العابدين عليه السلام: حقّ نماز اين است كه بدانى نماز، درآمدن به پيشگاه معبود يگانهاست و تو در نماز پيش روى وى ايستاده اى پس آن گاه كه بر اين حقيقت آگاه گرديدى، سزاوار آنى كه در نماز بايستى، ايستادن كسى كه خواهنده و ترسنده، بيمناك و اميدوار و مستمند و زارى كننده است و خداى را بزرگ مى دارد، و قيام كسى كه با آرامش،

ص: 39

چشم فروهشتن، سربزير افكندن، فروتنى اندام ها، نرمى بال ها - فروهشتن شانه ها - و نيكويى راز گفتن با او در دل، در محضرش ايستاده است و نيز شايستگى دارى كه از خداى بخواهى تا گردنت را از زير بار لغزش هايى كه بر آن حلقه گشته است و آن را به پرتگاه هلاك و نابودى افكنده است، آزادگرداند و هيچ نيرويى جز آن كه خدا عطا كند، وجود ندارد. تحف العقول، ص 258.

190. امام زين العابدين عليه السلام: پذيرش نمازِ بنده نمازگزار، به همان مقدارى است كه به نمازش توجّه و عنايت داشته است. مستدرك الوسايل، ج 3، روايت 3013.

191. امام زين العابدين عليه السلام: در پاسخ به شخصى كه از ايشان سئوال كرد، چرا صورت أهل نماز شب از طراوت و زيبايى ويژه اى برخوردار است؟ فرمود: آن ها با خداى خود خلوت كرده اند و خدا هم آنان را با نور خود مزيّن ساخته است. نورالثقلين، ج 3، ص 204.

192. امام زين العابدين عليه السلام: اگر كسى عمر حضرت نوح عليه السلام را داشته باشد، و در اين مدت شب ها عبادت كند و روزها روزه دار باشد، درحالى كه ولايت و محبت ما را نداشته باشد و مطيع امر و دستورات اهل بيت عليهم السلام نباشد، روز قيامت كه خداوند سبحان را ملاقات مى كند، اين عبادات براى او هيچ فايده اى ندارد. وسايل الشّيعه، ج 1، ص 93.

193. امام محمد باقر عليه السلام: ما اهل بيت، كودكانمان را از پنج سالگى دستور

ص: 40

مى دهيم نماز بخوانند و شما فرزندانتان را از هفت سالگى به نماز واداريد. وسايل الشّيعه، ج 4، روايت 4401.

194. امام محمد باقر عليه السلام: بازى و سرگرمى مؤمن در سه چيز است: 1 - كامجويى از همسر 2- شيرين كارى در جلسه دوستان 3 - خواندن نماز شب. نورالثقلين، ج 3، ص 205.

195. امام محمد باقر عليه السلام: هر كه ركوع نمازش را كامل به جا آورد، از وحشت قبر در امان خواهد بود. اصول كافى، ج 3، 321.

196. امام محمد باقر عليه السلام: مبادا نماز را با حالت كسالت و حالت چرت و سنگينى بخوانى، كه اين طور نمازى از روزنه هاى نفاق است. تفسير عياشى، ج 1، ص 137.

197. امام محمد باقر عليه السلام: اوّل چيزى كه انسان براى آن مورد محاسبه الهى قرار مى گيرد، نمازاست كه با قبولى نماز ساير اعمال پذيرفته مى شود و هرگاه نماز در وقتش به جا آورده شود، نماز در عالم معنا به صورت نورى مجسم مى شود و خطاب به انسان مى گويد: مرا حفظ كردى، خداوند تو را حفظ كند. اما اگر نماز در غير وقتش خوانده شود، اين نماز به صورت يك سياهى مجسم مى شود و مى گويد: مرا ضايع كردى، خداوند تو را ضايع كند. بحارالانوار، ج 83، ص 9.

198. امام محمد باقر عليه السلام: هيچ بنده اى از پيروان ما نيست كه به نماز بايستد

ص: 41

مگر آن كه به اندازه مخالفانش، ملائكه پشت سر او نماز مى خوانند و در پيشگاه خداوند متعال براى او دعا مى كنند تا از نمازش فارغ شود. بحارالانوار، ج 82، ص 205.

199. امام محمد باقر عليه السلام: كسى كه نماز و آداب و شرايط آن را نشناسد، حقّ ما را انكار كرده است. بحارالانوار، ج 82، ص 199.

200. امام محمد باقر عليه السلام: هر مؤمنى كه مواظب نمازهاى واجب باشد و آن ها را در اوّل وقت بخواند، از گروه غافلان محسوب نخواهد شد. بحارالانوار، ج 85، ص 41.

201. امام محمد باقر عليه السلام: نماز، خانه اخلاص است. بحارالانوار، ج 82، ص 209.

202. امام محمد باقر عليه السلام: يادكردن خدا از نمازگزاران، بزرگ تر و بالاتر از ياد كردن نمازگزاران از اوست. آيا نمى نگرى كه خداى تعالى، مى فرمايد: مرا ياد كنيد تا شما را يادكنم؟ بحارالانوار، ج 82، ص 206.

203. امام محمد باقر عليه السلام: هرگاه نمازگزار، رو به قبله بايستد و معبودى به غير حضرت حقّ نشناسد، خداى رحمان نيز، به او روى آورَد و توجّهى تمام كند. بحارالانوار، ج، 82، ص 219.

204. امام محمد باقر عليه السلام: اوّل چيزى كه بنده را به آن محاسبه مى كنند، نماز است. اگر نمازش قبول شود، اعمال ديگرش را بپذيرند و اگر ردّ شود،

ص: 42

كارهاى ديگرش را نپذيرند. مستدرك سفينه البحار، ج 6، ص 323 و 324.

205. امام محمد باقر عليه السلام: از قول پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم فرمودند: ميان مسلمان و كافر شدنش فاصله اى جز ترك عمدى نماز يا سُستى اى كه به ترك آن منتهى شود، وجود ندارد. وسايل الشّيعه، ج 3، ص 29.

206. امام محمد باقر عليه السلام: هر مؤمنى كه بر نماز واجب خود نگاه بانى كند و آن را به وقت خودبگزارد، از غفلت زدگان نمى باشد پس اگر در آن صد آيه برخواند، در شمار ذاكران خواهد بود. محاسن برقى، ص 51.

207. امام محمد باقر عليه السلام: اسلام بر پنج چيز استوار است: نماز، زكات، روزه، حجّ و ولايت. اصول كافى، ج 2، ص 18.

208. امام محمد باقر عليه السلام: اگر نماز، به وقت خود بالا رود، با حالتى سفيد و پرتو افكن به صاحبش باز گردد و گويد: مرا حفظ كردى، خدا تو را نگه دارد و چون احكام و آداب آن رعايت نشود و در غير وقت خود بالا رود، به سوى صاحب خود برگردد و گويد: مرا تباه كردى، خدا تو را تباه گرداند. بحارالانوار، ج 80، ص 25.

209. امام صادق عليه السلام: شخصى نزد پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله وسلم آمد و عرض كرد: يا رسول اللّه، مرا نصيحتى فرماييد. پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم فرمود: نماز را عمداً رها نكن، زيرا ملّت اسلام از كسى كه نماز را عمداً ترك كند، بيزار است. وسايل الشّيعه، ج 3، ص 29.

ص: 43

210. امام صادق عليه السلام: هنگامى كه در حال نماز هستى، بر تو باد خشوع و توجّه كامل به نماز. اصول كافى، ج 3، ص 300.

211. امام صادق عليه السلام: دو ركعت نمازى كه متأهّل به جاى آورد، برتر از هفتاد ركعت نمازى است كه عَزَب بگزارد. محجه البيضاء، ج 3، ص 55.

212. امام صادق عليه السلام: به راستى كه، بندگى خدا، خدمت به او در زمين است. هيچ عبادت و خدمتى با نماز برابر نيست. به اين دليل، فرشتگان، زكريّا را زمانى مخاطب خود قرار دادند كه در محراب عبادت ايستاده بود و نماز مى كرد. من لا يحضره الفقيه، ج 1، حديث 623.

213. امام صادق عليه السلام: پس از شناخت خدا، چيزى را برتر از نماز نمى دانم. آيا به بنده شايسته خدا عيسى بن مريم، نگرش ندارى كه گفت: «خدا مرا تا زنده ام به نماز و زكات سفارش كرد.» احياءالاحياء، ج 1، ص 339.

214. امام صادق عليه السلام: به جاى آوردن نماز واجب بهتر از گزاردن بيست حجّ است و يك حجّ بهتر است از بيست خانه انباشته از زر، كه از آن اندك اندك در راه خدا دهند تا تمام شود. وسايل الشيّعه، ج 2، ص 26.

215. امام صادق عليه السلام: هيچ چيزى از فريضه حجّ برتر نيست، به جز نماز كه برتر از حجّ است. وسايل الشيّعه، ج 2، ص 26.

216. امام صادق عليه السلام: آن گاه كه براى خدا به درگاه خدا بايستى، بدقّت بنگر!

ص: 44

كه شيطان هيچ گاه از انسان دورتر از زمانى نيست كه به نماز مى ايستد. بحارالانوار، ج 91، ص 243.

217. امام صادق عليه السلام: پيروان ما را به چگونگى محافظت آنان بر نماز، به هنگام فرارسيدن اوقات نماز امتحان كنيد. بحارالانوار، ج 80، ص 23.

218. امام صادق عليه السلام: نماز، ستون دين است و صفت آن؛ چون صفت ستون چادر است. هر گاه كه عمود، پابرجاست، ميخ ها و طناب ها نيز، پابرجاست و آن گاه كه ستون كج شود و در هم بشكند. ميخ و طنابى بر جاى نمى ماند و خيمه فرو مى افتد. محجّه البيضاء، ج 1، ص 339.

219. امام صادق عليه السلام: آن كه نماز را بدون دليل رها كند، كفر ورزيده است. وسايل الشّيعه، ج 3، ص 29.

220. امام صادق عليه السلام: محبوب ترين بندگان در نزد خداى عزّوجلّ، كسى است كه در گفتار راستگو و بر نمازهاى خويش و دستورات الهى، نگهبان باشد و اداى امانت كند. بحارالانوار، ج 80، ص 11.

221. امام صادق عليه السلام: برترى نماز اوّل وقت بر نمازى كه به تأخير خوانده شود؛ همانند برترى آخرت بر دنياست. بحارالانوار، ج 80، ص 12.

222. امام صادق عليه السلام: كسى كه بخواهد بداند آيا نمازش قبول شده است يا نه؟ بايد بنگرد كه آيا نمازش او را از فحشا و منكر باز داشته است يا

ص: 45

خير؟ پس بداند: خدا، نمازش را به اندازه اى كه او را از گناه منع كرده باشد، از او قبول كرده است. بحارالانوار، ج 79، ص 198.

223. امام صادق عليه السلام: سه چيز از عنايات مخصوص خداوند است: نماز و نيايش شبانگاهى، بازكردن روزه روزه دار، و ديدار برادران. بحارالانوار، ج 84، ص 143.

224. امام صادق عليه السلام: هنگامى كه مشكل طاقت فرسايى براى على عليه السلام پيش مى آمد، به نماز پناه مى برد. تفسير نمونه، ج 1، ص 19.

225. امام صادق عليه السلام: هنگامى كه بخواهى نماز واجبى بگزارى، آن را در اوّل وقت آن به جاى آور؛ همانند نمازكننده اى كه با آن وداع مى گويد و مى ترسد كه ديگر هيچ گاه نتواند به نماز برگردد سپس نگاه خود را به جاى سجده برگردان پس اگر ندانستى كه چه كسى بر راست و چپت نماز مى خواند، نمازت را نيكو كرده اى و بدان كه در پيشگاه كسى قرار دارى كه تو را مى بيند اما تو او را نمى بينى.بحارالانوار، ج 80، ص 10.

226. امام صادق عليه السلام: از سنين بين 7 - 6 كودك را بايد به نماز واداشت و در ترك آن مؤاخذه اش بايد كرد. وسايل الشّيعه، ج 2، ص 5.

227. امام صادق عليه السلام: نماز كسانى كه نسبت به برهنگان و آوارگان جامعه بى تفاوتند، قبول نيست. بحارالانوار، ج 84، ص 242.

ص: 46

228. امام صادق عليه السلام: نماز كسانى كه نسبت به برهنگان و آوارگان جامعه بى تفاوتند، قبول نيست. بحارالانوار، ج 86، ص 242.

229. امام صادق عليه السلام: كسى كه دو ركعت نماز به جاى آورد و بداند كه در آن دو ركعت چه مى گويد، در حالى نمازش را به پايان مى برد كه بين او و خدا گناهى نبوده، مگر آن كه بخشيده شده است. وسايل الشّيعه، ج 5، روايت 7102.

230. امام صادق عليه السلام: كسى كه در حال نماز، دلش به غير از خدا تعلق داشته باشد، او به آن چيز نزديك است و از حقيقت آن چه خداوند در حال نماز از او خواسته است، دور است. بحارالانوار، ج 85، ص 136.

231. امام صادق عليه السلام: همانا ترك كننده نماز واجب، كافر است. وسايل الشّيعه، ج 3، ص 28.

232. امام صادق عليه السلام: خداوند متعال فرمود: ثروت و فرزندان زينت دنيا است، ولى هشت ركعت نمازى كه آدمى در آخر شب مى خواند زينت آخرت است. بحارالانوار، ج 83، ص 126.

233. امام صادق عليه السلام: شرف مؤمن، نماز شب اوست و عزّت او خوددارى از آزار مردم. بحارالانوار، ج 87، ص 141.

234. امام صادق عليه السلام: پاداش همه اعمال نيك در قرآن آمده است، جز نماز

ص: 47

شب و ثواب نماز شب را خدا به جهت عظمت آن بيان نكرده است، و تنها در مدح اهل نماز شب فرمود: «آنان در نيمه هاى شب از خواب گاه خود برمى خيزند...» پس هيچ كس نمى داند چه نوع پاداش ارزشمندى براى او به جهت اين كردارهاى نيكى كه انجام داده، در نظر گرفته شده است. بحارالانوار، ج 8، ص 126.

235. امام صادق عليه السلام: بر شما باد به خواندن نماز شب، زيرا اين عمل، سنّت پيامبر شما و سيره صالحان و راستان است و بدن شما را از كسالت دور مى سازد. ثواب الاعمال، ص 96.236. امام صادق عليه السلام: نماز شب گناهان را از بين مى برد. ثواب الاعمال، ص 99.

237. امام صادق عليه السلام: نماز شب، باعث زيبايى سيما، نيكويى اخلاق، خوشبويى بدن، فراوانى رزق، مايه أداى قرض ها، موجب از بين رفتن غم و باعث تقويت نور چشم است. ثواب الاعمال، ص 99.

238. امام صادق عليه السلام: خانه اى كه در آن نماز شب خوانده مى شود و تلاوت قرآن مى گردد در نظر أهل آسمان نورانى است چنانكه أهل زمين، نورانيّت ستارگان را مى بينند. بحارالانوار، ج 87، ص 154.

239. امام صادق عليه السلام: در قيامت همه چشم ها گريان است مگر سه چشم: 1- چشمى كه از ديدن و نظر به آن چه خداوند حرام كرده بر هم نهاده شده 2 - چشمى كه در راه طاعت خداوند بيدارى كشيده 3 - چشمى

ص: 48

كه در دل شب از ترس خدا گريسته است. اصول كافى، ج 4، ص 234.

240. امام صادق عليه السلام: نماز شب موجب رضايت پروردگار و محبت ملائكه، و سنت انبياء، و نور معرفت و اصل ايمان، و راحتى بدن، و ناخشنودى شيطان، و سلاح عليه دشمنان، و باعث اجابت دعا، و قبولى اعمال، و بركت در رزق، و شفيع بين انسان و ملك الموت، و چراغِ گور انسان، و فرش زير پهلوى انسان در قبر، و جواب نكير و منكر، و مونس و زائر انسان در قبر تا روز قيامت است، و چون روز قيامت شود، سايه اى بر بالاى سر او، و تاجى بر سر او، و لباسى بر بدن او، و نورى كه پيشاپيش او در حركت است، و پوششى بين او و آتش، و حجتى بين او و بين خداوند متعال، و مايه سنگينى ميزان او، و جواز و گذرنامه عبور از صراط، و كليد بهشت است. اسرارالصلوة، ملكى تبريزى، ص 454.

241. امام صادق عليه السلام: هنگامى كه خواستى به نماز شب بايستى بگو:

خدايا من به وسيله پيامبرت كه نبىّ رحمت است و به وساطت خاندان پيامبر، رو به سوى تو مى آورم و آنان را پيشاپيش حوائجم مقدّم مى دارم. خداوندا مرا به حرمت آن پاكان آبرومند در دنيا و آخرت، از مقرّبين درگاهات قرار بده.

پروردگارا، به عظمت آنان بر من ترحّم فرما، و به احترام آنان عذابم مفرما، و به سبب آنان هدايتم كن و گمراهم نفرما، و به بركت آنان رزقم داده و محرومم مگردان، و حوايج دنيا و آخرتم را برآور، تو بر هر چيز توانايى و به هر چيز دانا. من لايحضره الفقيه، ج 1، ص 483.

ص: 49

242. امام صادق عليه السلام: كسى كه نمازهاى واجب را در اوّل وقت ادا كند و حدود آن ها را حفظ نمايد؛ فرشته اى آن را سپيد و پاكيزه به آسمان برد. آن وقت نماز (به نمازگزار) گويد: خدا تو را نگاه دارد، همان گونه كه مرا نگاه داشتى و مرا به ملكى بزرگوار سپردى. آداب الصلاة، ص 3.243. امام صادق عليه السلام: هيچ بنده اى نيست كه ركوع كند و حق آن را ادا نمايد؛ جز اين كه خداى تبارك و تعالى او را با نور درخشانش مزين كند و با سايه كبريايى اش، بر او سايه افكند و با لباس برگزيدگانش او را بپوشاند. بحارالانوار، ج 82، ص 108.

244. امام صادق عليه السلام: نزديك ترين حالت بنده به خداوند زمانى است كه در سجده خداوند را مى خواند. اصول كافى، ج 3، ص 323.

245. امام صادق عليه السلام: من ضامن مى شوم هر انسانى كه به اوقات نمازش اهميت بدهد، اولاً: به هنگام مرگ شادمان و خوشحال و مسرور باشد. ثانيا: غم و غصه در زندگى براى او پيش نيايد. ثالثا: از عذاب الهى نجات پيدا كند. سفينه البحار، ج 1، ص 150.

246. امام صادق عليه السلام: خداوند از هر كس يك نماز را بپذيرد، عذابش نمى كند. و از هر كس يك كار نيك بپذيرد، كيفرش نمى دهد. اصول كافى، ج 3، ص 266.

247. امام صادق عليه السلام، به كسى كه از گناهان بزرگ پرسيده بود، فرمود: ترك

ص: 50

كردن نماز از روى قصد يا هر آن چه خداوند واجب كرده است، از جمله گناهان كبيره مى باشند، زيرا پيامبر خدا صلى الله عليه و آله وسلم فرمود: هر كس نماز را از روى قصد و عمل ترك كند، از پيمان خداوند و پيمان پيامبرش بيرون رفته است.» عيون اخبارالّرضا، ج 1، ص 287.

248. امام صادق عليه السلام: نماز شب، گناهانى را كه مؤمن در روز مرتكب شده از بين مى برد. ميزان الحكمه، ج 7، ص 3154.

249. امام صادق عليه السلام: انسان در حال نماز، در پيشگاه خدا و در ياد خداست و همين حالت او را از گناهان بازمى دارد و از انواع تباهى ها جلوگيرى مى كند. بحارالانوار، ج 82، ص 261.

250. امام صادق عليه السلام: هنگامى كه مشكل مهمى براى على عليه السلام پيش مى آمد، به نماز برمى خاست، سپس اين آيه را تلاوت مى فرمود:

«واستعينوا بالصّبر والصّلوة» تفسير نمونه، ج 1، ص 219.

251. امام صادق عليه السلام: هر نمازى دو وقت اوّل و آخر دارد. اوّل وقت أفضل است و كسى نبايد آخر وقت نماز بخواند، مگر به خاطر علتى. خداوند متعال آخر وقت را براى مريض و عليل و آن كه عذرى دارد قرار داده است. اوّل وقت، رضوان و خشنودى خداوند است و آخر وقت عفو و مغفرت الهى است. ميزان الحكمة، ج 4، حديث 10690.

252. امام صادق عليه السلام: شيعيان ما را به سه مسئله امتحان كن: 1- اهميت به

ص: 51

اوقات نماز. 2- حفظ اسرار. 3- مساوات با برادران دينى در مال خود. خصال شيخ صدوق، ج 1، ص 103.

253. امام صادق عليه السلام: مؤمنى نيست كه در نمازش با حضور قلب به خداوند توجّه كند، مگر اين كه خداوند به او رو مى كند و بعد از ايجاد محبت خداوند عزّوجلّ در دل او، قلوب مؤمنين را به سوى او متوجه مى كند. مستدرك الوسايل، ج 1، ص 265.

254. امام صادق عليه السلام: همانا خداوند به وسيله شيعيان نمازگزار، بلا را از شيعيان بى نماز دفع مى كند، ولى اگر همه تارك نماز بودند هر آينه همه هلاك مى شدند. مستدرك الوسايل، ج 1، ص 184.

255. امام صادق عليه السلام: تأخير نماز از اوّل وقت آن به عنوان مصداق بارز سبك شمردن نماز معرفى شده است. بحارالانوار، ج 83، ص 6.

256. امام صادق عليه السلام: همانا شفاعت ما به كسى كه نمازش را سبك شمارد نمى رسد. بحارالانوار، ج 82، ص 227.

257. امام صادق عليه السلام: انسان بر اثر ارتكاب گناه، از نماز شب محروم مى گردد. اصول كافى، ج 2، ص 272.

258. امام صادق عليه السلام: نماز كسى كه بول و غائط خود را نگه مى دارد و به اين وسيله به خود فشار آورده و دچار ضررهاى جسمى مى شود، مورد

ص: 52

قبول واقع نمى شود. محجّه البيضاء، ج 1، ص 354.

259. امام صادق عليه السلام: اميرالمؤمنين عليه السلام در خانه خود اتاق متوسطى براى نماز خود اختصاص داده بود؛ شب ها براى نماز خواندن طفل كوچكى را كه نمى خوابيد با خود به آن اتاق برده، نماز مى خواند. وسايل الشّيعه، ج 3، ص 555.

260. امام صادق عليه السلام: هنگامى كه فاتحه را خواندى و قرائتش را به اتمام رساندى و در حال نماز بودى، بگو: «اَلْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعالَمين.». بحارالانوار، ج 85، ص 45.

261. امام صادق عليه السلام: به يكى از ياران خود فرمود: سفارش مى كنم تو را به سجده طولانى، كه اين شيوه پيشينيان است. وسايل الشّيعه، ج 4، ص 981.262. امام صادق عليه السلام: گاهى يك دروغ موجب مى شود كسى كه اهل نماز شب است، از خواندن آن محروم گردد. بحارالانوار، ج 87، ص 146.

263. امام صادق عليه السلام، در پاسخ به سئوال: چرا به افرادى كه مبتلا به فساد اخلاقى در جامعه هستند كافر گفته نمى شود، لكن به تارك نماز كافر مى گويند فرمود: به اين دليل كه بدكاران به جهت غلبه شهوت، آلوده شده اند و با خدا سَرِ جنگ ندارند، اما تارك نماز، نماز را از روى بى اعتنايى به فرمان خدا ترك مى كند. وسايل الشّيعه، ج 3، ص 28.

ص: 53

264. امام صادق عليه السلام: هر كس به نمازش بى توجّه باشد، دعايش به آسمان راه نمى يابد و در برابر اعمالش اجرى نمى گيرد. بحارالانوار، ج80، ص22.

265. امام صادق عليه السلام: آن كه به نمازش بى اعتناء باشد مشمول دعاء خير صالحين نخواهد بود. بحارالانوار، ج 80، ص 21.

266. امام صادق عليه السلام: هر كس به نمازش بى اعتناء باشد به تنگى و تاريكى قبر مبتلا خواهد شد. بحارالانوار، ج 80، ص 21.

267. امام صادق عليه السلام: نمازگزارى كه نمازش را سبك بشمارد، وقتى كه از قبر خارج شود، خداوند ملكى را موكّل مى گرداند كه او را بر عرصه قيامت وارونه بر زمين مى كشد و مردم به او نگاه مى كنند و با شدّت و سخت گيرى مورد محاسبه قرار مى گيرد. بحارالانوار، ج 80، ص 22.

268. امام صادق عليه السلام: هر گاه يك نفر از شما، به نماز ايستاد، اعتدال و ميانه روى را مراعات كند. وسايل الشّيعه، ج 4، روايت 4446.

269. امام صادق عليه السلام: هنگامى كه مشكل مهمى براى على عليه السلام پيش مى آمد، به نماز برمى خاست، سپس اين آيه را تلاوت مى فرمود: وَاسْتَعينُوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلوةِ تفسير نمونه، ج 1، ص 219.

270. امام صادق عليه السلام: نماز فرزندى كه با خشم به پدر و مادر خود نگاه كند قبول نمى شود، گرچه والدين نسبت به او كوتاهى كرده باشند. اصول

ص: 54

كافى، ج 2، ص 349.

271. امام صادق عليه السلام، در پاسخ به سئوال گريستن در نماز چگونه است؟ فرمود: به خدا سوگند كه نور چشم است؛ و اگر براى شما چنين حالى پيش آمد من را هم به ياد آوريد و دعا كنيد. من لا يحضره الفقيه،ج 1،ص 317.272. امام صادق عليه السلام: اصل و ريشه اسلام، نماز است. بحارالانوار، ج 100، ص 49.

273. امام صادق عليه السلام: مواظبت و توجّه به اوقات نماز را از خروس بياموزيد، كه هنگام نماز بانگ برمى آورد و شما را به وقت نماز آگاه مى سازد. قبله الافاق، ص 31.

274. امام صادق عليه السلام: كسى كه در نيايش خويش چهل مؤمن را بر خود مقدّم كند، خواسته اش اجابت مى شود. محجّه البيضاء، ج 7، ص 176.

275. امام صادق عليه السلام: اگر بيم آن دارى كه پايان شب برنخيزى، يا سرما و مشكل ديگرى مانع نماز شبت شود، نماز شب و «وتر» را در اوّل شب بخوان. وسايل الشّيعه، ج 3، ص 183.

276. امام صادق عليه السلام، جان ايمان سه چيز است: نماز شب خواندن، روزه دار را افطار دادن و به ملاقات برادران رفتن. رساله لقاءاللّه، ص 168.

277. امام كاظم عليه السلام: از نماز شب دست برمدار، زيرا كسى كه از نماز شب

ص: 55

باز ماند زيانكار است، و بسا انسان در زندگى مبتلا به دروغ گفتن مى شود و از خواندن نماز شب محروم مى ماند و از رزق و روزى حلال او كاسته مى شود. قصارالجمل، ج 1، ص 392.

278. امام كاظم عليه السلام: در مقام پاسخ به سؤالى فرمودند: اگر انسان گرفتار حيوان درنده اى شد و نتوانست كوچك ترين حركتى از خود نشان دهد و وقت نماز هم تنگ شده، انسان مى تواند با همان وضعى كه دارد نماز بخواند گرچه پشت به قبله باشد و اين نماز همان نماز خوف است. تفسير نمونه، ج 2، ص 147.

279. امام كاظم عليه السلام: بهترين چيزى كه بنده بعد از شناخت خدا به وسيله آن به درگاه الهى تقرب پيدا مى كند، نماز است. تحف العقول، ص 455.

280. امام رضا عليه السلام: شخصى كه در فراخى وقت، نماز مى گزارد، بايد بداند كه آن چه از فضيلت و پاداش نماز اوّل وقت از كف داده است، برايش بهتر از تمامى دارايى و فرزندان اوست. بحارالانوار، ج 80، ص 21.

281. امام رضا عليه السلام، وقتى با خبر شد كه پسرى هشت ساله، گاهى يك يا دو روز نماز نمى خواند، با تعجّب فرمود: سبحان اللّه! او هشت ساله است و نماز را ترك مى كند. وسايل الشّيعه، ج 3، ص 13.

282. امام رضا عليه السلام: هر كس نماز بگزارد و زكات را ندهد، نماز او قبول نخواهد گرديد. عيون اخبارالرّضا، ص 258.

ص: 56

283. امام رضا عليه السلام: نمازهاى واجب شده اى كه در اوّل وقت خود خوانده شود، چنان چه با رعايت حدودش اقامه شود، خيلى خوشبوتر از گل ياس و ريحان است به هنگامى كه با تمام زيبايى، خوشايندى، خوشبويى و تازگيش از گلبنى برگرفته شود پس برشما باد كه نماز را در اوّل وقت آن بگزاريد. ثواب الاعمال، ص 33 و 34.

284. امام رضا عليه السلام: نگاه بان اوقات پنج نماز باشيد و آن را از وقت ويژه اش به واپس نياندازيد زيرا بنده از پيش آمدهاى ناگوار در امان نيست و ممكن است توفيق نيابد كه آن را در فراخى وقت بگزارَد و اداى دين كند، و كسى كه در انجام فريضه اى، آگاهانه و از روى قصد، كوتاهى كند، به هشدار خداى تعالى، كه فرمود: «واى بر نمازگزارانى كه در نماز خويش غافلند»، آگاه نشده و از امر ضمنى او به نماز اوّل وقت، سر تابيده و خطاكار است. خداى تعالى، با اين سخن: «... آنان كه در نماز خود بى توّجه اند»، در حقيقت مى گويد: آنان كه خود را به فراموشى و بى خبرى مى زنند، به اوقات نماز خود بى توجّهى نشان مى دهند و آن را مهم نمى دانند. فقه الرضّا، ص 16.

285. امام رضا عليه السلام، از قول پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: آنان كه نماز واجب خود را پس از وقت آن بخوانند و به تأخير بياندازند، روز قيامت شايستگى شفاعتم را نخواهند داشت. فلاح السّائل، ص 27.

286. امام رضا عليه السلام: نماز واجب گرديد كه بنده، آقا و مدبر و خالقش را فراموش نكند. بحارالانوار، ج 82، ص 261.

ص: 57

287. امام رضا عليه السلام: حداقل پنج بار در شبانه روز در برابر خدا قرار گرفتن و ياد او، باعث دست برداشتن از گناه و عدم ارتكاب آن مى گردد. و اين ياد، مانع پديدآمدن و گسترش فساد است. بحارالانوار، ج 82، ص 261.

288. امام رضا عليه السلام: بدان كه هر نماز دو وقت دارد: اوّل وقت و آخر وقت. اوّل وقت خشنودى پروردگار و آخر آن بخشش و عفو الهى است. بحارالانوار، ج 82، ص 345.

289. امام رضا عليه السلام: همانا نماز بهترين عبادت براى خداوند است. جامع احاديث الشّيعه، ج 4، ص 50.

290. امام رضا عليه السلام: نماز عطيّه و احسانى است از طرف خداوند براى بنده، كه از روى رحمت و عنايت بخشيده است. بحارالانوار، ج 84، ص 246.

291. امام رضا عليه السلام، در جواب مأمون كه پرسيد چرا وقت هاى نماز پنج نوبت است، فرمودند: اوقات نماز چنان وضع شده كه كارها با نماز شروع شود و با نماز ختم شود، به طورى كه انسان روز را با ياد خداوند شروع كند و كار نيم روز خود را با ياد خداوند تعطيل كند، و كار عصر خود را نيز با ياد خداوند شروع كرده و با ياد او تمام نمايد و هم چنين كل روز را با ياد خدا تمام نمايد (نماز عشاء)، و اگر اين چنين نباشد، قلب انسان قساوت پيدا مى كند. پيوند خلق و خالق، ص 108.

ص: 58

292. امام رضا عليه السلام: نماز، پشت سر انسان فاجر، نماز نيست. وسايل الشّيعه، ج 8، روايت 10768.

293. امام حسن عسگرى عليه السلام: زمانى كه بنده به طرف جايگاه نمازش مى رود تا نماز بخواند، خداى بزرگ به ملائكه مى فرمايد: آيا بنده مرا نمى بينيد كه چگونه از همه خلايق بريده و به سوى من آمده است، و به رحمت و رأفت من اميدوار است؟ شما را شاهد مى گيرم كه رحمت و كرامت خود را مخصوص او گردانم. جامع احاديث الشّيعه، ج 4، ص 22.

294. امام حسن عسگرى عليه السلام: اقامه نماز، به رعايت حد و مرزهاى نماز است. مستدرك الوسايل، ج 3، ص 35.

295. امام حسن عسگرى عليه السلام: رسيدن به قرب و لقاء پروردگار عزّوجلّ، سفرى است كه جز با مركب «تهجّد شب» پيمودن راه به مقصد ممكن نيست. بحارالانوار، ج 78، ص 380.

296. امام حسن عسگرى عليه السلام: حضرت موسى عليه السلام به خدا عرض كرد: پاداش كسى كه نماز را اوّل وقت به جاى آورد، چيست؟ خداوند در پاسخ فرمود: خواسته اش را مى دهم و بهشت را بر او مباح مى كنم. بحارالانوار، ج 82، ص 204.

297. امام حسن عسگرى عليه السلام: زمانى كه بنده نمازش را سلام داد، خداى متعال و ملائكه بر او سلام مى فرستند. بحارالانوار، ج 82، ص 221.

ص: 59

298. حضرت مهدى(عج): سجده شكر از ضرورى ترين و واجب ترين دستورات دينى است. جامع احاديث شيعه، ص 453.

299. حضرت مهدى(عج): هيچ چيزى مانند نماز بينى شيطان را به خاك نمى سايد؛ پس نماز بخوان و بينى ابليس را به خاك بمال. صحيفه المهدى، ص 355.

300. حضرت مهدى(عج)، به يكى از مشتاقان ديدارش به نام «زُهَرى» كه به زيارت آن حضرت موفقشده بود، دو بار فرمود: از رحمت خدا دور است كسى كه نماز صبح را چندان به تأخير بياندازد كه ستاره ها ناپديد شوند، و نماز مغرب را قدرى به تأخير بياندازد تا ستاره ها ظاهر شوند. داستان هاى صاحبدلان، ج 1، ص 131.

ص: 60

6. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: اى ابوذر! هرگاه بنده اى در بيابانى تنها باشد و وضو بسازد يا تيمّم كند، سپس اذان و اقامه بگويد و نماز بخواند، خدا فرشتگان را امر كند پشت سر او صفى تشكيل دهند كه دو طرف آن ديده نشود و به نماز او اقتدا نمايند و به دعاى او آمين گويند. وسايل الشيّعه، ج 4، ص 621.

7. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: شش خصلت است كه اگر مسلمان يكى از آن ها را داشته باشد، نمى ميرد مگر آن كه خدا ضمانت مى كند كه او را داخل بهشت كند. يكى از آن ها اين است كه وضو بگيرد، بهترين وضو؛ آن گاه براى نماز جماعت به سوى مسجد حركت كند پس اگر در اين حال بميرد خدا ضامن به بهشت رفتن اوست. مستدرك الوسايل، ج 1، ص 227.

8. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هنگامى كه مسلمانى به خوبى وضو سازد و آن گاه نمازهاى روزانه را به جاى آرد، گناهانش فرو مى ريزد همان گونه كه برگ از درخت فرو مى ريزد. بحارالانوار، ج 82، ص 319.

9. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هرگاه يكى از شما خشمگين شد وضو بگيرد تا خشم او فرونشيند. بحارالانوار، ج80، ص 312.10. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: اگر كسى با وضو از دنيا برود، شهيد از دنيا رفته است. وسايل الشّيعه، ج 1، ص 269.

11. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: كسى كه وضو، ركوع، سجود و خشوعش كامل

ص: 62

نباشد، نمازش ناقص است. بحارالانوار، ج80، ص 311.

12. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: همانا مسلمان، هنگامى كه وضو مى گيرد و نماز پنج گانه را مى خواند گناهانش مى ريزد، مثل برگ كه از شاخه درخت مى ريزد. بحارالانوار، ج 82، ص 235.

13. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هر كس وضو بگيرد، آن گونه كه فرمان داده شده و نماز بخواند آن گونه كه فرمان يافته، هر چه پيش تر كرده، آمرزيده مى شود. سنن ابن ماجة، ج 1، ص 447.

14. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم، در پاسخ به شخصى كه از ايشان پرسيد: روز قيامت از بين جمعيت انبوهى كه از زمان حضرت نوح تا عهد شما اجتماع كرده اند چگونه امت خود را شناسائى مى كنيد؟ فرمود: امت من چهره هاى تابنده و درخشانى دارند كه بر اثر وضو اين زيبائى در سيماى آنان ديده مى شود و هيچ كس ديگر چنين ويژگى و نشانى ندارد. وسايل الشّيعه، ج 1، حديث 2678.

15. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هر چه مى توانى بيشتر با وضو باش تا خداوند عمرت را زيادتر كند. بحارالانوار، ج 80، ص 305.

16. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: اگر مى توانى هميشه با وضو باشى اين عمل را ترك نكن چرا كه ملك الموت آن گاه كه روح بنده اى را كه با وضو باشد، قبض كند او را شهيد محسوب خواهد نمود. كنزالعمّال، ج 9، ص 293.

ص: 63

17. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: با آبى كه توسّط نور خورشيد گرم شده است، وضو نكنيد، غسل نكنيد و خمير نگيريد كه بيمارى پيسى را به ارث مى گذارد. بحارالانوار، ج 80، ص 335.

18. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: وضو نيمى از ايمان است.بحارالانوار، ج 80، ص 238.

19. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: اگر براى امّتم سخت نبود، آنان را به مسواك زدن با وضوى هر نماز، دستور مى دادم. اصول كافى، ج 3، ص 22.

20. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هر بنده اى كه توفيق نماز شب را پيدا كرد، از روى اخلاص وضو بگيرد و با نيت پاك و قلب سليم و بدن خاشع و چشم گريان پروردگار را بخواند، خداوند نُه صف از ملائكهبى شمار را پشت سر او قرار مى دهد و به تعداد آن ها درجات معنوى او را بالا مى برد. امالى شيخ صدوق، ص 42.

21. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: خداوند وعده داده است كه سه نفر را بدون حساب وارد بهشت مى كند و هر يك از آنان، هشتاد هزار نفر را شفاعت مى كند: مؤذّن، امام جماعت و مردى كه وضو مى گيرد و به مسجد مى رود و نمازش را به جماعت مى خواند. مستدرك الوسايل، ج 1، ص 488.

22. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم، خطاب به يكى از يارانش فرمود: اى اَنَس، وضوى كامل بگير تا همچون ابرِ زودگذر از پل صراط عبور كنى. بحارالانوار، ج 80، ص 303.

ص: 64

23. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: دعا كليد رحمت، وضو كليد نماز و نماز كليد بهشت است. نهج الفصاحه، شماره 1588.

24. امام على عليه السلام: محبوب ترين عمل عبادى، نماز است. چيزى بهتر از اين نيست كه شخص، غسل كند يا وضو بگيرد و نماز بخواند و براى پروردگار خود جبين بر زمين نهد. بحارالانوار، ج 82، ص 233، س 6.

25. امام على عليه السلام: بنده هنگامى كه وضو ندارد قرآن نخواند تا اين كه وضو بگيرد. خصال شيخ صدوق، ج 2، ص 164.

26. امام على عليه السلام: به هنگام وضو، آب به دهان و بينى بردن سنت و موجب پاكيزگى دهان و بينى است. بحارالانوار، ج 77، ص 334.

27. امام على عليه السلام: هر مسلمانى كه به هنگام وضو گرفتن بگويد: خدايا تو را به پاكى مى ستايم؛ گواهى مى دهم كه خدائى جز تو نيست؛ از تو آمرزش مى خواهم و به سوى تو توبه مى كنم. بار خدايا مرا از توبه كنندگان و پاكان قرار بده؛ اين شهادتش در ورقه اى نوشته و ممهور مى گردد و در زير عرش الهى گذارده مى شود تا در روز قيامت با همان مهر به وى داده مى شود . دعائم الاسلام، ج 1، ص 106.

28. امام على عليه السلام: نمازگزار جايز نيست نماز بخواند مگر اين كه پنج عضو بدنش را پاك كند: صورت، دو دست، سر و دو پا را با آب، و قلب را با توبه. بحارالانوار، ج 84، ص 249.

ص: 65

29. امام على عليه السلام: كسى كه صداى اذان را در مسجد بشنود و بدون خواندن نماز جماعت از مسجد خارج شود منافق است، مگر اين كه قصد برگشت براى نماز خواندن دارد يا وضو ندارد و براى گرفتن وضو از مسجد خارج شود. بحارالانوار، ج 84، ص 161.

30. امام على عليه السلام، از رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم شنيدم كه مى فرمود: آيا شما را به چيزى كه گناهان را مى پوشاند دلالت مى كنم، به هنگام سختى ها وضو گرفتن و بعد از هر نماز انتظار نماز ديگر داشتن؛ اين عمل همانند مراقبت در امر جهاد است. دعائم الاسلام، ج 1، ص 100.

31. امام على عليه السلام، ما در حضور پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم بوديم، ايشان مى خواستند وضو بگيرند؛ در اين هنگام گربه اى به خانه آن حضرت پناه آورد، پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم فهميد كه گربه تشنه است، ظرفى را كه آب داشت و با آن وضو مى گرفت، جلو گربه گذارد، گربه از آب آن آشاميد، سپس پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم از بقيه آب وضو گرفت. داستان صاحب دلان، ج 2، ص 177.

32. امام على عليه السلام: بر تو باد مسواك زدن پيش از وضوى هر نماز. بحارالانوار، ج 80، ص 344.

33. امام صادق عليه السلام: چه مانعى دارد كه وقتى يكى از شما غم و اندوهى از غم هاى دنيا بر او درآمد، وضو بگيرد و به مسجد برود و دو ركعت نماز بخواند و براى رفع اندوه خود، خدا را بخواند؛ مگر نشنيده اى كه خداوند مى فرمايد: از صبر و نماز در مشكلات خود كمك بگيريد.

ص: 66

وسايل الشّيعه، ج 5، ص 263.

34. امام صادق عليه السلام: تجديد وضو بدون آن كه وضوى قبلى باطل شده باشد موجب تجديد توبه انسان قبل از استغفار و درخواست او مى گردد. وسايل الشّيعه، ج 1، ص 264.

35. امام صادق عليه السلام: هركس وضو بگيرد و با دستمال خود را خشك كند، يك حسنه براى او نوشته مى شود و هركس وضو بگيرد و خود را با دستمال خشك نكند تا آن كه آب وضويش خشك شود، براى او سى حسنه نوشته مى شود. ثواب الاعمال، ص 44.

36. امام صادق عليه السلام: هركس نام خدا را در زمان وضو گرفتن بر زبان جارى كند، گويى غسل كرده است. ثواب الاعمال، ص 35.

37. امام صادق عليه السلام: وضو گرفتن براى كسى كه وضودار است نورى است افزون بر نورانيت قبلى. وسايل الشّيعه، ج 1، ص 265.

38. امام صادق عليه السلام: هنگامى كه با غمى از غم هاى دنيا روبه رو مى شويد، وضو گرفته، به سجده برويد، نماز بخوانيد و دعا كنيد، زيرا خداوند دستور داده است: وَاسْتَعينُوا بِالصَّبرِ وَالصَّلوةِ. تفسير نمونه، ج 1، ص 219.

39. امام كاظم عليه السلام: هركس براى نماز مغرب وضو بگيرد، وضويش كفّاره گناهان روز گشته اوست، به جز گناهان كبيره؛ و هركس باى نماز صبح

ص: 67

وضو بگيرد، وضويش كفّاره گناهان شب گذشته اوست، به جز گناهان كبيره. ثواب الاعمال، ص 37.

40. امام رضا عليه السلام: فرمان وضو براى اين صادر شده است كه بندگان هنگامى كه در پيشگاه خداوند مى ايستند و با او مناجات مى كنند، پاك باشند و دستورات او را به كار بندند، از آلودگى ها و ناپاكى ها بركنار شوند، علاوه بر اين ها، وضو خواب و كسالت را از انسان دور مى كند، و براى حضور در پيش گاه خدا، قلب آدمى از آن نور و صفا مى يابد. تفسير نمونه، ج 2، ص 292.

ص: 68

كه قرآن را ياد گيرد، حفظ كند و به آن عمل كند. 2- مؤذّنى كه هفت سال بدون هيچ طمع مادّى، اذان گويد. 3- بنده و برده اى كه هم از خدا، و هم از مولاى خود اطاعت كند. مستدرك الوسايل، ج 4، ص 21.

6. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: خداى عزّوجلّ، چهار چيز به من ارزانى داشت: سوره حمد، اذان، نماز جماعت در مسجد و روز جمعه را. خصال شيخ صدوق، ج 2، ص 9.

7. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: زمانى خواهد آمد كه مردم اذان را به افراد ناتوان مى سپارند. كنزالعمّال، ج 7، ص 690.8. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هركس براى نماز، اقامه بگويد و اذان نگويد، به او جز آن دو ملك كه با وى هستند اقتدا ننمايند. مكارم الاخلاق، ص 466.

9. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: اهل آسمان از اهل زمين چيزى جز اذان نمى شنوند. ميزان الحكمة، ج 1، ص 82.

10. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: وقتى براى نماز اذان مى گويى، صدايت را بلند كن، زيرا صداى مؤذّن را هيچ جن و انس و موجود ديگرى نمى شنود، مگر اين كه روز قيامت براى او شهادت مى دهد. مستدرك الوسايل، ج 4، ص 37.

11. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: كسى كه سوره حمد را بخواند، به تعداد همه آياتى كه از آسمان نازل شده، اجر دارد و ثواب تلاوت همه آيات به او عطا خواهد

ص: 70

شد؛ ولى ثواب اذان اين است كه مؤذّنين امّت من، با انبياء، صدّيقين، شهدا و صالحين محشور خواهند شد. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 377.

12. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: براى مؤذّن در بين اذان و اقامه پاداشى مثل پاداش شهيد است كه در راه خدا در خون خود مى غلطد. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 372.

13. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هنگامى كه مؤذّن اذان مى گويد، شيطان ملعون روى برگردانده و درحالى كه فرار مى كند، از روى ناراحتى از خود صداى زشتى خارج مى كند. مستدرك الوسايل، ج 4، ص 73.

14. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: خدايا! بيامرز كسانى را كه اذان مى گويند، سپس فرمود: گوشت بدن مؤذّنان بر آتش دوزخ حرام است. منهج الصّادقين، ج 3، ص 266.

15. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هرگاه مؤذن بگويد: «الله اكبر» خداوند مى فرمايد: اى امّت محمد، مهيّاى نماز شويد و شغل دنيا را ترك كنيد. مناهج الشّارعين، ص 180.

16. امام على عليه السلام، هر كس صداى اذان را بشنود و بدون علت به آن پاسخ ندهد پس نمازى براى او نيست. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 375.

17. امام على عليه السلام: اشكالى ندارد به مؤذن از بيت المال مزدى بدهند. بحارالانوار، ج 81، ص 161.

ص: 71

18. امام على عليه السلام، هرگاه كه مؤذّن خود، ابن نبّاح را مى ديد، او را تحسين مى كرد و مى فرمود: مرحبا! به گويندگان عدل و قسط و دعوت كنندگان به نماز، درود و آفرين بر آنان باد. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 418.19. امام على عليه السلام: اجابت دعوت مؤذّن، سبب افزايش روزى مى شود. بحارالانوار، ج 84، ص 177.

20. امام على عليه السلام: فصيح ترين شما اذان بگويد و فقيه ترين شما امامت كند. بحارالانوار، ج 84، ص 161.

21. امام على عليه السلام: اذان گو هنگام اذان گفتن به سمت قبل باشد. بحارالانوار، ج 84، ص 157.

22. امام على عليه السلام: در چهار زمان دعا را غنيمت شماريد: 1 - هنگام قرائت قرآن، 2 - هنگام اذان، 3 - هنگام نزول باران، 4 - هنگام روبرو شدن دو لشگر مؤمنين و كفّار براى جنگ. وسايل الشّيعه، ج 4، ص 114.

23. امام محمد باقر عليه السلام: در حال نشسته كسى اذان نگويد، مگر مريض يا كسى كه سوار بر مركب باشد. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 404.

24. امام محمد باقر عليه السلام: هرگاه رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم اذان مؤذّن را مى شنيد، جمله هايش را تكرار مى كرد. جامع آيات و احاديث نماز، ج 2، ص 64.

ص: 72

25. امام صادق عليه السلام، به نقل از رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم مى فرمايد: هركس يك سال اذان گوى شهرى از شهرهاى مسلمانان باشد، بهشت بر او واجب مى گردد. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 371.

26. امام صادق عليه السلام: اذان گويان در روز رستاخيز، يك سر و گردن از ديگران بلندتر هستند. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 373.

27. امام صادق عليه السلام: هنگامى كه وقت نماز مى شد، رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم به بلال مى فرمود: بالاى ديوار برو و با صداى بلند، اذان بگو. سنن النّبى، حديث 636.

28. امام صادق عليه السلام: مؤذن بايد هم وقت شناس باشد، هم خوش صدا. فروغ كافى، ج 3، ص 307.

29. امام صادق عليه السلام: انسان در حال اقامه بايد مانند در حال نماز، آرام باشد، زيرا وقتى كه اقامه را شروع كرد، در حال نماز است. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 404.

30. امام صادق عليه السلام: صدايت را در اذان مخفى نكن، زيرا خداوند به اندازه گسترش صدايت پاداش مى دهد. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 410.

31. امام صادق عليه السلام: همانا فرشتگاه هرگاه اذان را از زمينيان مى شنوند، مى گويند: اين نداهاى امّت محمّد صلى الله عليه و آله وسلم به توحيد الهى است؛ و براى

ص: 73

امّت محمّد صلى الله عليه و آله وسلم استغفار و طلب آمرزش مى كنند تا آن هنگام كه از نماز فارغ گردند. فروع كافى، ج 3، ص 307.

32. امام صادق عليه السلام: در اذان مستحب است كه دو انگشت خود را به دو گوش خود بگذارى. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 412.

33. امام صادق عليه السلام: در هر نماز، تنها اقامه گفتن كافى است، جز نماز صبح و مغرب كه در آنها بايد اذان هم گفته شود. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 444.

34. امام صادق عليه السلام: وقتى مؤذّن «قَد قامتِ الصَّلاة» را گفت، سخن گفتن بر حاضرين در مسجد حرام مى شود. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 395.

35. امام صادق عليه السلام: هركس كه چهل روز گوشت خوردن را ترك كند، بداخلاق مى شود، و هر كس كه بداخلاق شد، در گوشش اذان بگوييد. وسايل الشّيعه، ج 25، ص 40.

36. امام صادق عليه السلام، به نقل از پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم، فرمود: كسى كه نوزادى برايش متولّد شود، بايد در گوش راست او اذان بگويد، مثل اذان نماز، و در گوش چپش اقامه بگويد؛ زيرا اين كار باعث محفوظ ماندن او از شرّ شيطان مى شود. وسايل الشّيعه، ج 21، ص 406.

37. امام صادق عليه السلام: اگر اذان و اقامه را بگويى، دو صفّ از ملائكه با تو نماز مى خوانند، و اگر اقامه را بدون اذان بگويى، فقط يك صفّ از

ص: 74

ملائكه با تو نماز خواهند خواند. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 381.

38. امام صادق عليه السلام: براى گفتن اذان و اقامه، جز دخول وقت نماز، منتظر چيز ديگرى مباش. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 398.

39. امام صادق عليه السلام، در پاسخ به شخصى كه از فقر و تنگدستى شكايت كرد، فرمود: هر وقت صداى اذان را شنيدى مانند مؤذن اذان بگو. بحارالانوار، ج 84، ص 174.

40. امام رضا عليه السلام: به خاطر حكمت هاى بسيارى به مردم دستور داده شده است اذان بگويند؛ از جمله آن حكمت ها اين است كه: اذان عامل تذكّر مردم فراموش كار و باعث بيدارى غافلان مى باشد؛ و اذان، وقت نماز را به كسانى كه در اثر مشغول بودن به كارهاى روزانه از وقت آن آگاه نمى شوند،يادآورى مى كند. مؤذّن به وسيله اذان، دعوت كننده مردم به سوى عبادت آفريدگار مى باشد. او با اذان گفتن، به توحيد و يگانگى خداوند اقرار مى كند و آشكاركننده ايمان و اعلان كننده اسلام مى باشد، و اعلام كننده است بر كسانى كه موارد فوق را فراموش كرده اند. و اين كه به اذان گو، مؤذّن گفته مى شود، به اين دليل است كه او به وسيله اذان، اعلام به نماز مى كند. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 418.

ص: 75

ص: 76

ميل دارد آن را زياد كند. بحارالانوار، ج 81، ص 19.

3. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هركس به احترام مسجد، آب دهان خود را فرو برد، خداوند آب دهان او را باعث سلامتى بدنش قرار مى دهد، و از بيمارى هاى جسمى مصون خواهد ماند. ثواب الاعمال، ص 41.

4. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: مسجد خانه هر پرهيزگار است. نهج الفصاحه، شماره 3083.

5. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: در خصوص كسانى كه براى اداى نماز صبح يا جماعت وارد مسجد نمى شدند فرمود: آگاه باشيد، براى افراد منافق نمازى سخت تر از نماز عشا و نماز صبح نيست. اگر آن ها پاداش بسيار نماز صبح و عشا را با جماعت مى دانستند، چهار دست و پا، مانند راه رفتن كودكان شيرخوار، خود را به جماعت مى رساندند. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 378.

6. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: اگر در مورد كسى كه اهل نماز جماعت و مسجد نيست از شما سئوال كردند، بگوئيد: او را نمى شناسم. بحارالانوار، ج 88، ص 5.

7. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هر كه نماز مغرب و عشا و صبح را در مسجد به جماعت بخواند، گويى تمامى شب را به عبادت زنده نگاه داشته است. امالى شيخ صدوق، ص 270.

ص: 78

8. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هركس به قصد شركت در نماز جماعت به سوى مسجد حركت نمايد، خداوند براى هر گامى كه برمى دارد هفتاد هزار حسنه به او عطا مى فرمايد و به همان اندازه بر درجات او مى افزايد و چنانچه در مسير رفت و برگشت از دنيا برود، خداوند هفتادهزار فرشته را مأمور مى نمايد تا در روز قيامت مونس او باشند. وسايل الشّيعه، ج 8، روايت 10681.

9. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: بهترين مردم از جهت پاداش در نماز كسى است كه پياده روى او تا مسجد بيشتر است. مجمع البيان، ج8، ص 418.

10. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: كسى كه به سوى مسجد پياده حركت كند، خداوند در مقابل هر قدمى كه در رفت و آمد به آن برمى دارد به او ده حسنه مى دهد و ده بدى را از او دور مى نمايد و وى را ده درجه بالا مى برد. وسايل الشّيعه، ج 3، ص 483.

11. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هرگاه ديديد مردى عادت بر رفت و آمد به مسجد دارد، بر ايمان وى شهادت دهيد، زيرا خداوند در قرآن مى فرمايد: تنها آنان كه به خدا ايمان دارند مساجد خدا را آباد مى كنند. مستدرك الوسايل، ج3، ص 362.

12. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: چون عمل گروهى بد شود مساجد خويش را زينت كنند.. نهج الفصاحه، ص 546.

ص: 79

13. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: مساجد، بازارى از بازارهاى آخرت است كه كالاى آن مغفرت و ارمغان آن بهشت است. بحارالانوار، ج 84، ص 4.

14. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: بشارت بده به افرادى كه زياد در تاريكى شب به سوى مسجد مى روند به اين كه در قيامت با نور تمام محشور مى گردند. نهج الفصاحه، ص 109.

15. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هرگاه همسر يكى از شما جهت رفتن به مسجد اذن خواست، او را مانع نشويد. صحيح بخارى، ج 1، ص 262.

16. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هنگامى كه شما زنان، در مسجد حاضر مى شويد، از عطر استفاده نكنيد. صحيح مسلم، ج 2، ص 33.17. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: كسى كه فرشى در مسجد پهن كند خداوند هفتاد هزار فرشته را كه براى وى تسبيح مى كنند بر مى انگيزد تا مادامى كه اين فرش در مسجد باقى باشد، براى او استغفار نمايند. بحارالانوار، ج 83، ص 377.

18. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: يا على پنج چيز دل را نورانى مى كند: 1 - كثرت تلاوت سوره قُلْ هُوَاللّهُ أَحد، 2 - كم گويى، 3 - مجالست با علماء 4- نماز شب، 5 - گام نهادن در راه مسجد. المواعظ العدديّه مشكينى، ص 258.

19. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هر كس مسجدى بسازد، اگر چه به اندازه ى لانۀ

ص: 80

مرغى باشد، خداوند در بهشت خانه اى براى او بنا مى كند. بحارالانوار، ج 77، ص 121.

20. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هرگاه زنِ يكى از شما اجازه خواست كه به مسجد برود، مانع او نشويد. مجموعه رسائل فارسى، ج 1، ص 99.

21. امام على عليه السلام: حريم مسجد چهل ذراع است، و همسايه مسجد چهل خانه از چهار طرف. بحارالانوار، ج84، ص 3.

22. امام على عليه السلام: شخص عربى نزد پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم و از حضرتش از بدترين و بهترين جاهاى زمين سئوال كرد. پس حضرت فرمودند: بدترين مكان هاى روى زمين بازارهاست چون اكثراً در آن ها از خداوند غفلت شده و انسان ها گول شيطان را مى خورند؛ و بهترين مكان هاى روى زمين مساجد است. و از همه مردم مجبوب تر نزد خدا، كسى است كه از همه زودتر وارد مسجد شده و از همه ديرتر خارج گردد. وسايل الشّيعه، ج 3، ص 554.

23. امام على عليه السلام: در قسمت هاى مختلف مساجد نماز بخوانيد، زيرا هر قطعه زمين در قيامت براى كسى كه روى آن نماز خوانده گواهى مى دهد. تفسير نمونه، ج 27، ص 225.

24. امام على عليه السلام: از سنت رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم آن است كه وقتى در مسجد مى نشينى رو به قبله بنشينى. بحارالانوار، ج 83، ص 380.

ص: 81

25. امام على عليه السلام: چون خداوند ببيند كه مردمى در گناهان زياده روى كردند و در ميان آن ها، سه نفر از مؤمنين هستند؛ خطاب به آن ها ندا مى كند: اى گناه كاران! اگر در ميان شما نبودند كسانى كه براى من با هم دوستى مى كنند، با نماز خواندنشان زمين و مسجدهاى مرا آباد مى كنند و شب ها هنگام سحر از ترس من، آمرزش مى خواهند، عذابم را بر شما نازل كرده و درنگ نمى كردم. بحارالانوار، ج 87، ص 140.

26. امام على عليه السلام: نماز همسايه مسجد كامل نيست، جز در مسجد، مگر آن كه عذر و يا مانعى داشته باشد. از حضرت سئوال شد: همسايه مسجد كيست؟ فرمود: كسى كه صداى اذان مسجد را بشنود. سفينه البحار، ج 1، ص 101.

27. امام حسن مجتبى عليه السلام، در پاسخ به امام على عليه السلام كه از ايشان پرسيد، غفلت چيست؟ پاسخ داد: به مسجد نرفتن و از تبهكاران پيروى كردن.

28. امام محمد باقر عليه السلام: كسى كه همسايه مسجد است و به نماز جماعت حاضر نمى شود، نماز وى كامل نيست. مگر بيمار باشد يا عذر موجّه ديگرى داشته باشد. وسايل الشيّعه، ج 3، ص 375.

29. امام محمد باقر عليه السلام: همسايگان مسجد كه بيمار و يا درگير كارى نيستند، چنانچه در نماز جماعت حاضر نشوند، نمازشان كامل نيست!. وسايل الشّيعه، ج 8، روايت 10696.

ص: 82

30. امام صادق عليه السلام: در پاسخ به كسى كه به ايشان عرض كرد، مسجدى بر در خانه ام هست. كدام كار برتر است؛ در منزلم نماز بخوانم و آن را دراز گزارم؟ يا با مسجديان و در پس امام نماز كنم؟ فرمود: با آنان نماز بگزار و نماز نيكو كن و گران و دراز مكن. وسايل الشيّعه، ج 5، ص 477.

31. امام صادق( عليه السلام): بر شما باد آمدن به مساجد، زيرا مساجد خانه هاى خداوند در زمين هستند. امالى شيخ صدوق، ص 293.

32. امام صادق عليه السلام: كسى كه بدون عذر موجّهى در مسجد و با مسلمانان نماز نخواند، نماز وى كامل نيست و آن كه در منزلش نماز مى خواند و از نماز جماعت مسلمانان روى مى تابد، عدالتش ساقط مى شود، دورى از او واجب است. وسايل الشيّعه، ج 5، ص 394.

33. امام صادق عليه السلام: كسى كه از موادّ غذايى بودار بخورد نبايد به مسجد نزديك شود. وسايل الشّيعه، ج 3، ص 503.

34. امام صادق عليه السلام: هر كس به طرف مسجدى برود، پايش را روى هيچ تَر و خشكى نمى گذارد مگر آن كه تا اعماق زمين، براى او استغفار مى كند. بحارالانوار، ج 83، ص 13.

35. امام صادق عليه السلام: بهترين مساجد براى زنان شما خانه ها مى باشد. وسايل الشّيعه، ج3، ص 510.

ص: 83

36. امام صادق عليه السلام: نقل شده كه رسول خدا فرمود: نشستن در مسجد براى انتظار نماز، عبادت است مادامى كه حدثى سرنزند. سئوال شد: مراد از حدث چيست؟ فرمود: غيبت كردن (شايد غيبت كردن بيان نمونه اى باشد از هر خلافى در مسجد). بحارالانوار، ج 83، ص 382.

37. امام صادق عليه السلام: مورد لعن و نفرين است كسى كه مسجد را تعظيم نكند. مستدرك الوسايل، ج3، ص 435.

38. امام صادق عليه السلام: كسى كه قرآن سخنش و مسجد خانه اش باشد، خداوند در بهشت خانه اى برايش بنا خواهد كرد. منهج الصّادقين، ج 6، ص 323.

39. امام كاظم عليه السلام: محل تطهير خود را در كنار مساجد، نزديك درب هاى آن، قرار دهيد. وسايل الشّيعه، ج 3، ص 505.

40. امام رضا عليه السلام: هر كه از روى بى ميلى به مساجد، در خانه اش نماز جماعت كند، براى او نمازى نخواهد بود حتّى براى كسى كه با او نماز خوانده است مگر آن كه حقيقتاً علّتى مانع از حضورش در مسجد شده باشد. امالى شيخ طوسى، ج 2، ص 307.

ص: 84

4. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: به يهود و نصارى سلام كنيد، امّا به يهود و نصارى امّت من سلام نكنيد، آن ها كسانى هستند كه اذان را بشنوند و به نماز جماعت نروند. لئالى الاخبار، ج 4، ص 204.5. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم، در وصيّت به امام على صلى الله عليه و آله وسلم: سه چيز موجب درجه و تقرّب به خداست؛ يكى از آن سه چيز قدم بر داشتن در روز و شب به سوى نمازهاى جماعت است. وسايل الشيّعه، ج 5، ص 372.

6. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: كسى كه هميشه در صفّ اوّل نماز جماعت و در تكبيره الاحرام امام جماعت، حاضر شود و به مسلمانى آزار نرساند، خداى متعال در دنيا و آخرت همان پاداشى را به وى عطا نمايد كه به مؤذّن ها عطا مى شود. وسايل الشّيعه، ج 8، ص 307.

7. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: شيطان، گرگ انسان است؛ همانند گرگ گوسفندان كه هميشه ميش هاى دورافتاده و كناره گير را مى گيرد. پس از دسته بندى ها و گروه گرايى ها بپرهيزيد و بر شما باد كه در نماز جماعت و جماعت هاى عمومى اسلامى و مساجد حاضر شويد. كنزالعمّال، ج 7، ص 581.

8. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: چون بنده خدا نماز را به جماعت گزارد و پس از آن حاجتى را از خدا خواهد، خداى عزّوجل حيا مى كند از وى كه پيش از روگرداندن، حاجتش را برآورده نسازد. بحارالانوار، ج 88، ص 4.

ص: 86

9. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هركس بر نماز جماعت مداومت كند، مانند برق سريع و درخشان همراه نخستين گروه بهشتيان، از روى صراط مى گذرد. بحارالانوار، ج 88، ص 3.

10. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: نماز جماعت پيروان من تبلور و نمايشى است از صفوف فرشتگان. وسايل الشّيعه، ج 8، روايت 10684.

11. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: شركت در نماز جماعت انسان را از نفاق حفظ مى كند. مستدرك الوسايل، ج 1، ص 488.

12. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هركس نمازهاى يوميه اش را با جماعت اقامه نمايد، نسبت به او خوش گمان باشيد. وسايل الشّيعه، ج 8، روايت 10678.

13. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: اگر در مورد شخصى كه در نماز جماعت حاضر نمى شود از شما سئوال نمودند، بگوييد او را نمى شناسم. مستدرك الوسايل، ج 6، روايت 7208.

14. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: آن قدر جبرئيل مرا درباره نماز جماعت سفارش كرد كه گمان كردم، نماز بدون جماعت صحيح و مورد قبول نخواهد بود. مناهج الشّارعين، ص 212.

15. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: سه گروهند كه خداوند از آنان خوشنود است: 1 - كسى كه نماز شب مى خواند. 2 - جمعى كه نماز جماعت تشكيل

ص: 87

مى دهند 3 - دسته اى كه در برابر دشمن، در راه خدا صف آرايى كرده اند. المواعظ العدديّه مشكينى، ص 72.

16. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: در روز قيامت خداوند، همه انسان ها را براى حساب گرد مى آورد. پس هر مؤمنى كه در نماز جماعت شركت كند، خداوند سختى ها و دشوارى هاى روز قيامت را برايش آسان مى سازد؛ آن گاه فرمان مى دهد كه او را روانه بهشت سازند. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 372.

17. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: چون بنده خدا نماز را به جماعت گزارد و پس از آن حاجتى را از خدا بخواهد، خداى عزّوجلّ از وى حيا مى كند كه پيش از روگرداندن او، حاجتش را برآورده نسازد. بحارالانوار، ج 77، ص 4.

18. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: پيامبر اگر نماز صبح را به جماعت بخوانم در نظرم محبوب تر از عبادت و شب زنده دارى تا صبح است. كنزالعمّال، ج 8، حديث 22792.

19. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: كسى كه به قدر يك وجب از جماعت مسلمين جدا شود، به تحقيق از مرام اسلام جدا شده است. جامع الاحاديث سيوطى، چاپ مصر، ج 9، ص 341.

20. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: غيبت كردن در مورد هيچ شخص مسلمانى جايز نيست، مگر مسلمانى كه در خانه اش نماز بخواند و از جماعت ما

ص: 88

روگردان باشد. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 394.

21. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: اگر مى دانستيد فضيلت و ثواب صف اوّل نماز جماعت چقدر است، براى حضور در آن قرعه كشى مى كرديد و همه خواهان صف اوّل بوديد. سنن ابن ماجه، ج 1، ص321.

22. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: امام جماعت هر گروه، سفير آن هاست به سوى خدا، پس فاضل ترين افرادتان را مقدم داريد. وسايل الشّيعه، ج 8، روايت 10766.

23. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: به خاطر انجام دادن هفت كار، جبرئيل آرزو داشت، كاش از فرزندان آدم عليه السلام بود؛ يكى از آن كارها خواندن نماز با جماعت است. المواعظ العدديه، ص 195.

24. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: جبرئيل، نزد من آمن و گفت: اى محمد صلى الله عليه و آله وسلم، يك تكبير را كه مؤمن در نماز جماعت درك كند، برايش بهتر است از هفتاد حجّ و هزار عمره مستحب. تذكره الاولياء، ص101.

25. امام على عليه السلام: آن كه بامدادان به جماعت نماز بگزارد، نمازش با نماز ابرار بالا روَد و نامش آن روز در گروه متّقين نوشته شود. دعائم الاسلام، ج 1، ص 153.

26. امام على عليه السلام، در نامه خويش به مالك اشتر نخعى: اى مالك!

ص: 89

هنگامى كه امام جماعت مردم مى شوى، بايد دقت نمايى كه نماز تو نه مردم را فرارى دهد و نه اين كه حق نماز را ضايع گرداند. خورشيد بى غروب نهج البلاغه، ص 351.

27. امام محمد باقر عليه السلام: كسى كه نماز جماعت را بر اساس بى ميلى نسبت به آن و نسبت به اجتماع مسلمانان و بدون دليلى ترك كند، نمازش نماز نيست. وسايل الشّيعه، ج 8، روايت 10700.

28. امام صادق عليه السلام: چهار كس نمازشان پذيرفته نمى شود: 1 - پيشواى ستمكار. 2 - مردى كه امامت نماز جماعت را به عهده بگيرد و جماعت از امامت او ناخرسند باشند. 3 - بنده اى كه بدون ضرورت از مولاى خود فرار كند. 4 - زنى كه بدون اجازه شوهرش از خانه بيرون برود. جامع احاديث الشّيعه، ج 5، ص 52.

29. امام صادق عليه السلام: امام جماعت بايد مراعات ضعيف ترين مردم را نمايد، و نماز را طولانى نكند. يكصدوچهارده نكته درباره نماز، ص 72 و 73.

30. امام صادق عليه السلام: روز قيامت سه چيز به نزد خداى تعالى، شِكوه مى كند: 1 - مساجد ويرانى كه اهل محلّه آن در آن نماز نگزارند.

2 - دانشمندى كه در ميان نادان هاست و آنان مسائل شرعى خود را از او نمى پرسند. 3 - قرآنى كه بلااستفاده مانده است و آيات خدا را در آن نمى خوانند. خصال شيخ صدوق، ج 1، ص 69.

ص: 90

31. امام صادق عليه السلام: هر كه نماز صبح و عشا را به جماعت بخواند، در پناه خداى عزّوجلّ است. هر كه به او ستم كند، جز اين نيست كه به خدا ستم كرده است. المحاسن، ص 52.

32. امام صادق عليه السلام، از پدر بزرگوارش امام باقر عليه السلام نقل مى كند كه رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم در شب هاى بارانى نماز جماعت مغرب را مختصر مى خواند و نماز عشاء را نيز زودتر از وقتش آغاز مى كرد و هر دو نماز را در يك نوبت مى خواند و مى فرمود: كسى كه به مردم رحم نكند، به او رحم نمى شود. تفسير الميزان، ج 6، ص 333.

33. امام صادق عليه السلام: هر كس كه نماز صبح و عشا را به جماعت بخواند، او در پناه خداى عزّوجلّاست. المحاسن، ص 52.

34. امام صادق عليه السلام، از قول امام على عليه السلام، در خصوص نماز جماعت: گروهى هستند كه در مساجد ما با ما حاضر نمى شوند! پس با ما نخورند، نياشامند، رايزنى و وصلت نكنند، و از غنائم ما چيزى نگيرند يا اين كه با ما در نماز جماعت ما حاضر شوند. بحارالانوار، ج 85، ص 14.

35. امام صادق عليه السلام، از قول پبامبر اكرم عليه السلام: كسى كه نماز بامداد و خفتن را به جماعت بخواند، در پناه و زينهار خداوند است و كسى كه به آن ستم روا دارد، به خدا ستم كرده است و آن كه كوچكش بشمارد و توهين به آن روا دارد، به خدا اهانت كرده است و او را كوچك شمرده

ص: 91

است. بحارالانوار، ج 85، ص 12 و 13.

36. امام صادق عليه السلام، از قول امام على صلى الله عليه و آله وسلم: جوانمردى و انصاف، در خواندن قرآن و همنشينى با دانشمندان، در نگريستن به تكاليف شرعى و نگاهبانى نماز در جماعت است. بحارالانوار، ج 85، ص 10.

37. امام صادق عليه السلام: نمازى كه به جماعت خوانند، فضيلتش بيش از بيست و چهار نماز است كه فرادا خوانند. بحارالانوار، ج 85، ص 17.

38. امام رضا عليه السلام: هر ركعت نماز جماعت بر دو هزار ركعت نماز فرادا برترى دارد، امّا پشت سر هيچ تبهكارى نماز مگزار و جز به اهل ولايت اقتدا مكن. بحارالانوار، ج 85، ص 4.

39. امام رضا عليه السلام: كسى كه بر نماز جماعت، مداومت ورزد، غيبتش بر مسلمانان حرام است و عدالتش ثابت شده است. وسايل الشيّعه، ج 5، ص 394.

40. امام رضا عليه السلام: نماز جماعت قرار داده شده است، تا اخلاص و يگانگى و اسلام و عبادت براى خداوند آشكار، باز و ظاهر باشد. بحارالانوار، ج 88، ص 12.

ص: 92

پيوسته در نماز جمعه حضور يابى كه آن حجّ مستمندان است. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 5.

4. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هركس از روى ايمان و به خاطر رضاى خدا، به نماز جمعه رود، برنامه عملش را از سر گرفته است. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 4.

5. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: آمدن به نماز جمعه هم ديدار است و هم زينت و زيبايى. بحارالانوار، ج 89، ص 197.

6. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: بايد گروه هايى نهى نمايند كسانى را كه نماز جمعه را ترك مى كنند؛ يا بايد بر دل هاى ترك كنندگان نماز جمعه مهر بزنند. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 6.

7. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هيچ مؤمنى به سوى نماز جمعه حركت نكرد، مگر اين كه خداوند دلهره هاى روز قيامت را براى او كاهش داد و به سوى بهشت رهنمون گرديد. وسايل الشّيعه، ج 7، روايت 9390.

8. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: باشيد براى كسى كه نماز جمعه را ترك نموده است، نه نمازى است و نه روزه اى و نه زكاتى و نه حجى و نه عمل صالح ديگرى، مگر آن كه توبه نمايد و دست از اين عمل خود بر دارد. بحارالانوار، ج 89، ص 165.

9. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هيچ مؤمنى نيست كه در روز جمعه، به سوى نماز

ص: 94

جمعه گام بردارد، مگر آن كه خدا اوضاع سخت روز رستاخيز را بر او سبك و آسان سازد و سپس مى فرمايد كه او را به سوى بهشت راهنمايى كنند. وسايل الشّيعه، ج 5، حديث 9393.

10. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: كسى كه سه بار نماز جمعه را از روى اهميّت ندادن به آن رها كند، خدا بر دلش مهر مى نهد. كنزالعمّال، حديث 21123.

11. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: پيش از آن كه از دنيا برويد، از خداوند طلب بخشش كنيد، قبل از اين كه گرفتار شويد، در انجام كارهاى نيك سبقت بگيريد و با ذكر خدا و دادن صدقه به طور آشكار و پنهان، ميان خود و پروردگارتان پيوند برقرار كنيد و بدانيد كه خداوند نماز جمعه را تا قيامت بر شما واجب كرده است. جواهرالكلام، ج 11، ص 158.

12. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: سه كار است كه اگر امت من پاداش عظيم آن را درك مى كردند، براى به دست آوردن آن، ازدحام و قرعه كشى مى نمودند: 1. اذان 2. شتاب در رفتن براى نماز جمعه 3. در صف اوّل نماز جمعه و جماعت قرار گرفتن. بحارالانوار، ج 84، ص 156.

13. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: مى خواهيد بدانيد از اهل بهشت؟ آن ها كسانى هستند كه گرما و سرماى شديد، مانع حضورشان در نماز جمعه نشد. كنزالعمّال، ج 7، حديث 21085.

14. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هركس در روز جمعه غسل كند و پياده به سوى

ص: 95

نماز جمعه قدم بردارد، و به امام نزديك شده و به خطبه ها گوش كند، براى هر قدمش، پاداش يك سال عبادت كه روزش را روزه بوده و شبش را عبادت كرده، به او داده مى شود. مستدرك الوسايل، ج 2، ص 504.

15. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: هركس بعد از نماز جمعه، يك مرتبه سوره حمد، هفت مرتبه سوره فلق و هفت مرتبه سوره ناس را بخواند، تا جمعه ديگر بلا و فتنه اى به او نمى رسد. ثواب الاعمال، ص 455.

16. پبامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلم: جمعه روزى است كه خداوند، اولين و آخرين را در آن جمع مى كند؛ پس هيچ مؤمنى نيست كه در آن روز به سوى نماز جمعه رود، مگر اين كه خداوند روز قيامت بر او آسان گرفته و دستور مى دهد كه او را به بهشت ببرند. من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 427.

17. امام على عليه السلام، در يكى از خطبه هاى نماز جمعه فرمود: آگاه باشيد! جمعه روزى است كه خدا آن را براى شما عيد قرار داده است. جمعه سرور روزها و برترين عيدهاى شماست. هر آينه خدا شما را در كتابش مأمور كرده است به اين كه در آن به سوى ذكرش (نماز و خطبه جمعه) بشتابيد. پس بايد رغبت شما به عبادت و نماز جمعه بزرگ باشد كه نيّت شما در آن خالص باشد. در اين روز بسيار زارى و نيايش كنيد. نيازهاى خود را از او بخواهيد و رحمت و آمرزشش را طلب كنيد. زيرا خداى عزّوجلّ دعاى هركس كه او را به حقيقت بخواند، اجابت مى كند و هركس را كه استكبار ورزد و از بندگى و فرمان برداريش امتناع كند، وارد دوزخ مى كند... و در ادامۀ همين خطبه

ص: 96

مى فرمايد: نماز جمعه بر هر مؤمنى، به جز: كودك، بيمار، ديوانه، پير فرتوت و ناتوان، نابينا، مسافر، زن، بنده مملوك و كسى كه در فاصله دو فرسخى باشد، واجب است. من لا يحضره الفقيه، ج 2، ص 104.18. امام على عليه السلام: نماز جمعه به صورت جماعت بر هر مسلمانى واجب است. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 6.

19. امام على عليه السلام: كسى كه سه هفته متوالى، بدون عذر نماز جمعه را ترك كند از جمله منافقان به حساب مى آيد. مستدرك الوسايل، ج 8، ص 6291.

20. امام على عليه السلام: من براى شش نفر نزد خداوند ضمانت بهشت مى نمايم، يكى از آنان مردى است كه به سوى نماز جمعه خارج گردد، پس بميرد، آن گاه بهشت براى اوست. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 11.

21. امام على عليه السلام: نماز عيد قربان را ده مرتبه ترك كردن، نزد من محبوب تر از اين است كه نماز جمعه را يك مرتبه بدون دليل و عذر موجه ترك نمايم. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 5.

22. امام على عليه السلام: اگر در سه چيز با رهبران و پيشوايان خود مخالفت ورزيد، هلاك خواهيد شد: نماز جمعه، جهاد با دشمن و مناسك حجّ. مستدرك الوسايل، ج 6، ص 7.

23. امام على عليه السلام: چون زن و غلام در نماز جمعه حاضر شوند. نماز جمعه

ص: 97

به جاى نماز ظهر آنها محسوب خواهد شد. مستدرك الوسايل، ج 6 ص 26.

24. امام على عليه السلام: در روز جمع سفر مكن تا نماز جمعه را بگزارى، مگر سفرى باشد كه در آن روى به خدا دارى، يا چاره اى ديگر جز رفتن به آن سفر را ندارى. نهج البلاغه، نامه 70.

25. امام على عليه السلام: صدور حكم، اجراى حدود و اقامه نماز جمعه، بر كسى جايز نيست، مگر اين كه امام و يا منصوب از نزد امام باشد. مستدرك الوسايل، ج 6، ص 13.

26. امام على عليه السلام: مردم شركت كننده در نماز جمعه، سه دسته هستند: دسته اى قبل از امام در نماز جمعه شركت مى كنند، درحالى كه سكوت كرده و به خطبه ها گوش مى دهند، شركت آن ها در نماز جمعه، كفّاره گناهان آن ها از اين جمعه تا جمعه آينده است، به اضافه سه روز. دسته ديگر، كسانى هستند كه در نماز جمعه شركت مى كنند، درحالى كه مشغول صحبت، چاپلوسى و تحرّك هستند؛ بهره آن ها از نماز جمعه، صحبت با دوستان و نشستن با آن هاست. دسته سوم، هنگامى كه خطيب به خطبه مشغول مى شود، به نماز مشغول مى شوند، آن ها نيز برخلاف سنت عمل كرده اند؛ آن ها از كسانى هستند كه اگر چيزى از خداوند بخواهند، اگر بخواهد عطا كرده و اگر بخواهد محرومشان سازد. بحارالانوار، ج 86، ص 198.

27. امام على عليه السلام: سه چيز موجب رفعت درجات است: وضوى كامل در

ص: 98

هواى سرد، انتظار نماز بعد از نماز و رفتن در روز و شب به سوى نمازهاى جماعت و جمعه. بحارالانوار، ج 88، ص 10.

28. امام محمد باقر عليه السلام: نماز جمعه، فريضه است و اجتماع براى آن به امامت امام معصوم، فريضه است. هرگاه مردى بدون عذر، سه جمعه را ترك گويد، فريضه را ترك گفته و كسى سه فريضه را بدون دليل ترك نمى كند مگر آن كه منافق باشد. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 4.

29. امام محمد باقر عليه السلام: نماز جمعه سنتى است از پيامبر اسلام، بشارتى است براى مؤمنان و توبيخى است براى منافقان. وسايل الشّيعه، ج 6، روايت 7602.

30. امام محمد باقر عليه السلام: به خدا سوگند، به من خبر رسيده است كه اصحاب پيامبر6، روز پنج شنبه براى نماز جمعه آماده مى شدند، چون روز جمعه براى مسلمانان كوتاه است. من لايحضره الفقيه، ج 1، ص 416.

31. امام صادق عليه السلام: هر مسافرى كه نماز جمعه را از روى شوق، محبت و عشق اقامه نمايد، خداوند عزيز و بزرگ پاداش صد نماز جمعه كسانى كه در وطن خود هستند را به او عطا مى كند. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 35.

32. امام صادق عليه السلام: كسى گامى به سوى نمازجمعه برندارد، مگر اين كه خدا جسدش را بر آتش دوزخ حرام گرداند. من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 247.

ص: 99

33. امام صادق عليه السلام: ساعتى كه در روز جمعه دعا مستجاب مى گردد، مابين وقتى است كه امام از خطبه ها فارغ شود تا صف هاى نماز جمعه مرتب گردد. و ساعت ديگر، آخر روز جمعه تا غروب خورشيد مى باشد. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 45.

34. امام صادق عليه السلام: خداوند روز جمعه را بر ساير روزها برترى داده، و همانا روز جمعه بهشت براى كسى كه به سوى نماز جمعه بشتابد، به زيورها آراسته و زينت مى يابد؛ و همانا شما به سوى بهشت به اندازه سبقتتان به سوى نماز جمعه پيشى مى گيريد و همانا درهاى آسمان براى بالا رفتن كارهاى بندگان باز مى گردد. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 70.

35. امام صادق عليه السلام: هر يك از شما، روز جمعه خود را آراسته ساخته، غسل كرده و عطر بزند، ريش خود را شانه كرده و بهترين لباسش را بپوشد و براى رفتن به نماز جمعه آماده شود؛ و بايد در روز جمعه با وقار بوده و خوب عبادت كرده و تا مى تواند، كارهاى خير انجام دهد، خداوند نيز از كارهايى كه در روى زمين انجام مى گيرد باخبر است و پاداش نيكى هاى آن را دوبرابر مى كند. اصول كافى، ج 3، ص 417.

36. امام صادق عليه السلام، همانا روش على عليه السلام چنين بود: زندانيانى را كه به دليل تهمت و يا ناتوانى در پرداخت قرض زندانى بودند، در روز جمعه با ضمانت اولياء آنان از زندان خارج مى ساخت تا در نماز جمعه حاضر شوند. مستدرك الوسايل، ج 6، ص 27.

ص: 100

37. امام صادق عليه السلام: آن كه كارگرى را در روز جمعه به كار گيرد و او را از شركت در نماز جمعه بازدارد، به گناه كارى خود اعتراف كرده است و عقوبتش را گردن نهاده است؛ و چنان چه او را از نماز جمعه بازندارد، در پاداش او شريك است. وسايل الشّيعه، ج 13، ص 245.

38. امام رضا عليه السلام: نماز جمعه، بر كسانى كه تا دو فرسخى محل آن مى باشند، واجب است. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 11.

39. امام رضا عليه السلام: مسافرى كه روز جمعه قبل از نماز جمعه مسافرت نمايد، در امنيت نمى باشد؛ خداوند او را در سفر محافظت نمى كند، او را در ميان خانواده اش جانشين قرار نمى دهد و از فضل خود به او روزى نمى دهد. وسايل الشّيعه، ج 5، ص 86.

40. امام رضا عليه السلام: خطبه به اين دليل در روز جمعه تشريع شده است كه نماز جمعه، يك برنامه عمومى است. خداوند به امير مسلمين امكان مى دهد مردم را موعظه كرده و به اطاعت خدا ترغيب كند؛ از معصيت الهى بترساند و آنها را به مصلحت دين و دنيايشان آگاه ساخته و اخبار و حوادث مهمى كه از نقاط مختلف به او مى رسد و براى سرنوشت آن ها مؤثر است، به اطلاعشان برساند. و دو خطبه قرار داده شد، تا در يكى حمد و تقديس الهى باشد و در ديگرى نيازها، هشدارها و دعاها و اوامر و دستوراتى را كه با صلاح و فساد جامعه اسلامى، در ارتباط است، به آن ها اعلام نمايد. وسايل الشّيعه، ج 7، ص 344.

ص: 101