شناسنامه کتاب:

نام کتاب: نگرشی نوین بر حقانیّت قرآن

نویسنده: علی اسماعیلی زهرانی

انتشارات : نورالحیات

چاپ : اول ، تابستان 1401

قطع: رقعی / 48 صفحه

صفحه آرایی و حروف چینی: مهدی آقابابایی

شمارگان: 500 نسخه

شابک: 3-06-5985-622-978

قیمت: 25000 تومان

ص: 2

عکس

ص: 3

وجود عدل در حوزه جهان آفرینش... 23

5. معاد... 24

حکیم بودن... 24

عادل بودن... 26

6. مکتب اسلام... 28

جامعیّت قرآن به چه معناست؟... 32

نبود تناقض در قرآن به چه معناست؟... 32

7. نبوّت و امامت... 36

بررسی شبهات در مورد قرآن... 39

ضرورت اعتقاد به قرآن و پیروی از آن... 42

نتیجه گیری... 47

منابع... 48

ص: 6

ص: 8

ص: 10

وجود آن باور پیدا کرد؟ در مثالی ساده، هوا را نیز نمی توان دید ولی با نشانه های آن همچون وزن، به وجودش پی می بریم. عقل وجود خدا را نیز با نشانه های او ثابت می کند.

اثبات وجود خالق امری بسیار آسان است و نیاز به تحقیق زیاد نیز ندارد. با اندکی تامّل در مورد نظم بسیار زیاد و متحیّر کننده در نظام خلقت و موجودات (انسان، گیاه، حیوانات، کهکشان ها و...) می توان به وجود ناظم پی برد. توجه به این نکته نیز ضروری است که مباحث مطرح شده از سوی خداناباوران در مورد عدم وجود خداوند در چارچوب مبانی عقلی نیست و بر مبنای "اگر و شاید" و به عبارتی تخیّل است. فرضیه تکامل که نیز ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده، جدای از اینکه هنوز در حد یک فرضیّه است، امّا اگر ثابت هم بشود، همچنان ضرورت وجود طرّاح و مدبّر برای پیدایش موجودات امری است غیر قابل انکار. هیچ عقل سلیمی نمی تواند بپذیرد سیستم پیشرفته ای همچون بدن انسان طی یک فرایندی هر چند طولانی مدّت خود به خود طرّاحی و به وجود آماده باشد!!! سیستم بدن انسان در نهایت نظم است و هر نظمی ناظمی ذی شعور را می طلبد.

توجه به این نکته نیز ضروری است که اولاً صاحبان این فرضیه که ادعا می کنند موجودات پیشرفته از موجودات ساده حاصل شده اند در مورد منشاء موجودات ساده چیزی بیان نمی کنند! و ثانیاً، موجودات زنده ممکن است سیر تکامل را طی کرده باشند امّا موجودات غیر زنده همچون سیّارات و کهکشان ها که بسیار عظیم و دارای نظم بسیار دقیق

ص: 12

هستند چه گونه تکامل یافته اند!؟ جهان بر اثر اتّفاقات گوناگون شکل گرفته است؛ بنابر قرآن، آسمان ها و زمین در شش دوره آفریده شده اند (آیه 7 سوره هود، آیه 54 سوره اعراف)، امّا خداناباوران وقتی با پیشرفت علم به این اتّفاقات آگاه می شوند این موضوع را به عدم وجود خدا ارتباط می دهند! برای تشریح فرایند تولید یک فیلم سینمایی ساده مستند می سازند و نویسنده، کارگردان و دیگر عوامل فیلم را معرفی می کنند امّا برنامه خلقت را می خواهند بدون وجود عامل و مدبّر توجیه کنند! خداناباوران هر احتمالی را در مورد نحوه پیدایش جهان و موجودات با دقت بررسی می کنند جز احتمال وجود خدا! برای هر معلولی به جستجوی علّت می پردازند امّا اگر آن علّت نامش خدا باشد آن را تکذیب می کنند!

( فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزَادَهُمُ اللَّهُ مَرَضًا وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ ) ؛ «در دل های ایشان بیماری (جهل و عناد) است، خدا بر بیماری آنها بیفزاید، و برای ایشان است عذابی دردناک، به سبب آنکه پیوسته دروغ می گفتند.»(1)

(إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْكِ الَّتِي تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِمَا يَنْفَعُ النَّاسَ وَمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ مَاءٍ فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِيهَا مِنْ كُلِّ دَابَّةٍ وَتَصْرِيفِ الرِّيَاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَيْنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ ) ؛ «در

ص: 13

آفرینش آسمان ها و زمین، و آمد و شد شب و روز، و کشتی هایی که در دریا به سود مردم در حرکتند، و آبی که خداوند از آسمان نازل کرده، و با آن، زمین را پس از مرگ، زنده نموده، و انواع جنبندگان را در آن گسترده، و (همچنین) در تغییر مسیر بادها و ابرهایی که میان زمین و آسمان مسخرند، نشانه هایی است (از ذات پاک خدا و یگانگی او) برای مردمی که عقل دارند و می اندیشند!»(1)

خداناباوران با تبلیغات گسترده در مود تخیّلات خود، مخاطب را دچار سردرگمی و آشفتگی ذهنی می کنند تا اینکه مهمترین حقیقت عالَم، وجود خداوند، را که ایمان انسان به این موضوع مانع بزرگی بر سر راه دنیاطلبی آنها است، دروغ جلوه بدهند. وقتی با اندکی اندیشیدن از این سردرگمی خارج بشوید و سعی کنید هوای نفس را نیز مهار کنید، از تردید خود درباره این موضوع که آیا خدا وجود دارد یا خیر (که موضوعی بسیار آشکار است) تعجّب خواهید کرد!

نکته دیگر که برای خداناباوران خوشایند نیست این است که اثبات وجود خدا فقط وابسته به برهان نظم نیست و با برهان های دیگر (همچون حدوث، حرکت، وجوب و امکان، صدیقین) نیز وجود خداوند ثابت می گردد.

موضوع قابل توجه دیگری که اشاره به آن خالی از لطف نیست، موضوع رؤیاهای صادقه است که تقریباً برای همه انسان ها روی می دهد.

ص: 14

وقتی شخصی بدون هیچ زمینه، پیش فرض و اطلاعات قبلی خوابی ببیند که بدون کم و کاست در آینده محقّق شود، به هیچ وجه نمی توان آن را با سیستم مادی مرتبط دانست و این موضوع نیز در تضاد با اعتقاد خداناباوران ماده گرا است.

کاملاً یک دست است و این موضوع حاکی از این است که این کتاب توسّط یک نویسنده تألیف شده است. وقتی با دقت به جهان می نگریم متوجه می شویم که اجزای عالَم به طوری هماهنگ عمل می کنند که امکان زندگی برای انسان فراهم شود. آسمان همچون سقف، خورشید همچون چراغ، زمین همچون فرش می باشد. آب از آسمان نازل می شود، هوا برای تنفس جود دارد،گیاهان و حیوانات نیاز انسان به تغذیه را رفع می کنند. بنابراین، جهان یک مجموعه هماهنگ است که از سر حکمت، علم و تدبیر آراسته شده است و هماهنگ کننده و نظم دهنده این مجموعه کسی نیست جز خدای یگانه و اگر خدایی دیگر نیز وجود داشت عالَم این چنین هماهنگ نبود زیرا هر یک از خدایان میخواست تدبیر و روش خود را در جهان اِعمال کند و در نتیجه برقراری نظم ممکن نبود.

«اگر در آنها [=زمین و آسمان« جز خدا، خدایانى »دیگر« وجود داشت قطعاً »زمین و آسمان] تباه مى شد پس منزه است خدا پروردگار عرش از آنچه وصف مى كنند».(1)

«همان كسی كه هفت آسمان را بر روی يكديگر آفريد، در آفرينش خداوند رحمان هيچ تضاد و عيبی نمی بينی، بار ديگر نگاه كن، آيا هيچ شكاف و خللی مشاهده می كنی ؟»(2)

ص: 16

جهان آفرینش اثر خداوند است؛ همانطور که ما از اثر یک نقاش به توانایی و صفات آن نقاش پی می بریم، از اثر خداوند نیز به صفات او پی می بریم. در واقع هدف خداوند از خلقت انواع مخلوقات نیز همین است؛ از آنجایی که خداوند نامحدود می باشد و امکان دیدن او وجود ندارد، خداوند خود را از طریق مخلوقاتش به نمایش می گذارد؛ به تعبیری دیگر، انسان با اندیشیدن در مورد مخلوقات، به وجود خالق و صفات او (دانایی، توانایی، حکیم بودن، عادل بودن و...) پی می برد. وجود عدل و نبود ظلم در حوزه آفرینش دلیل محکمی بر عدالت خداوندی است و عقل را به این موضوع رهنمون می سازد که خالق هر که باشد در نهایت عدل عمل می کند و ظالم نیست.

قرار دادن چیزی در غیر جای ویژه آن یا کمتر و یا بیشتر (خارج شدن از حد میانه روی)، و یا آن را در وقت و مکان خود انجام ندادن.

بنا براین، ظالم کسی است که جایگاه و حد واقعی کارهای خود را رعایت نمی کند.

در همه مخلوقات، حركت سیاّره ها و ستارگان، گیاهان، موجودات دریایی و صحرایی، بدن انسان، گردش خون و... وجود دارد، همه و همه نشان از عدالت بی انتهای خالق است.

موجودی است که به علت برخورداری از قدرت اندیشیدن، توانایی درک نظام خلقت و بهره برداری از آن را در راستای منافع خود دارد!

(وَسَخَّرَ لَكُمْ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مِنْهُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ )؛ «او آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است همه را از سوی خودش مسخّر شما ساخته؛ در این نشانه های (مهمّی) است برای کسانی که اندیشه می کنند!»(1)

همانطور که در در قسمت صفات خداوندی بیان شد، وجود حکمت در نظام آفرینش و مخلوقات همچون بدن انسان نشانه ای از حکیم بودن خالق است. حکیم هیچ کاری را بدون هدف انجام نمی دهد. بنابراین با توجه به وجود حکمت بی حد و مرز خالق در حوزه آفرینش و توجه به این نکته که جهان برای انسان خلق شده است، نمی توان پذیرفت که خداوند برای خلقت انسان در این دنیا با این همه عظمت و پیچیدگی هدفی نداشته باشد و با مرگ، همه چیز برای انسان تمام می شود! بنابراین، عقل انتظار دارد پس از مرگ حقایقی دیگر وجود داشته باشد، هر چند برای ما بدرستی محسوس نباشد!.

(وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاءَ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا بَاطِلًا ذَلِكَ ظَنُّ الَّذِينَ كَفَرُوا فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنَ النَّارِ) ؛ «ما آسمان و زمین و

ص: 25

آنچه را میان آنهاست بیهوده نیافریدیم؛ این گمان کافران است؛ وای بر کافران از آتش (دوزخ)!»(1)

خداوند در آيه 115 سوره مومنون نیز می فرمايد:

(أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثاً وَأَنَّكُمْ إِلَیْنَا لاَ تُرْجَعُونَ )؛ «آيا گمان برده ايد كه ما شما را بيهوده آفريده ايم و به سوى ما بازگشت نخواهيد كرد!»

«به خدا قسم! قبر یا باغى از باغ هاى بهشت است یا چاهى از چاه هاى آتش».(1)

( وَبَشِّرِ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ... ) ؛ «به کسانی که ایمان آورده، و کارهای شایسته انجام داده اند، بشارت ده که باغ هایی از بهشت برای آنهاست که نهرها از زیر درختانش جاریست.»(2)

( لِيَمِيزَ اللَّهُ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَيَجْعَلَ الْخَبِيثَ بَعْضَهُ عَلَى بَعْضٍ فَيَرْكُمَهُ جَمِيعًا فَيَجْعَلَهُ فِي جَهَنَّمَ أُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ ) ؛ «(اینها همه) بخاطر آن است که خداوند (می خواهد) ناپاک را از پاک جدا سازد، و ناپاکها را روی هم بگذارد، و همه را متراکم سازد، و یکجا در دوزخ قرار دهد؛ و اینها هستند زیانکاران!»(3)

( وَنَضَعُ الْمَوَازِينَ الْقِسْطَ لِيَوْمِ الْقِيَامَةِ فَلَا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَيْئًا وَإِنْ كَانَ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ أَتَيْنَا بِهَا وَكَفَى بِنَا حَاسِبِينَ ) ؛ «ما ترازوهای عدل را در روز قیامت برپا می کنیم؛ پس به هیچ کس کمترین ستمی نمی شود؛ و اگر بمقدار سنگینی یک دانه

ص: 27

خردل (کار نیک و بدی) باشد، ما آن را حاضر می کنیم؛ و کافی است که ما حساب کننده باشیم!»(1)

آن را هر چند مشرکان خوش ندارند بر همه ادیان عالَم غالب گرداند.»(1)

همانطور که در بالا بیان شد، خالق این دنیا هدایتگر است و امر هدایتگری او شامل موجودات زنده و حتی موجودات غیر زنده نیز می شود و از طریق این امر، مخلوقات را به کمال مختص ظرفیتشان می رساند. خداوند انسان را از طریق عقل هدایت می کند، اما همین عقل به انسان می فهماند که انسان از درک امور غیر تجربی عاجز است و برای آگاهی یافتن از آغاز، سرانجام، و هدف خلقت، به ویژه خلقت انسان، و چیستی دقیق کمال مختص ظرفیت انسان و نیز نحوه دستیابی به آن نیاز به هدایت شدن از طریقی دیگر دارد.

حال، باتوجه به صفات حکیم بودن و هدایتگری خالق، به جستجوی نشانه ای از مکتبی الهی (مکتب: اصول، طریقت، برنامه جامع) می پردازیم تا اینکه از طریق آن مکتب، هدف، سرآغاز و سرانجام خلقت، به ویژه خلقت انسان، مشخص گردد، کمال مختص ظرفیت انسان به طور دقیق تعریف شود و نحوه دستیابی به آن با ارائه برنامه جامع، کامل و کاربردی ممکن گردد.

با جستجو در زمینه نشانه ای از مکتب الهی درمی یابیم که مبانی ادیان و مکاتب کفرآمیز همچون بت پرستی و بودایی با مبانی عقلی همخوانی ندارند. با بررسی بیشتر به ادیان و مکاتب توحیدی (همچون اسلام، مسیحیت و یهودیت) می رسیم؛ محتویات کتاب های ادیان

ص: 29

توحیدی همچون تورات و انجیل (به دلیل تحریفات صورت گرفته در آنها) به طور کامل با مبانی عقلی همخوانی ندارند و علاوه بر این، برنامه ای مناسب و قابل قبولی برای تضمین سعادتمندی بشر امروز ارائه نمی دهند. در این میان، فقط کتاب مکتب اسلام، قرآن، است که محتوایش به طور کامل در چارچوب مبانی عقلی است؛ توصیفش از خالق به گونه ای است که عقل می پذیرد؛ دیدگاهش در مورد هدف، سرآغاز و سرانجام آفرینش، به ویژه آفرینش انسان و کمال مختص ظرفیّت او با مبانی عقلی همخوانی دارد؛ برنامه ای کامل و جامع بر مبنای اصول عقلانی و فطرت برای دستیابی انسان به کمال مختص ظرفیّت خویش ارائه می دهد؛ به رعایت اصول اخلاقی سفارش می کند(1) ؛ افراط و تفریط را نمی پسندد و مسیر اعتدال (میانه روی) را بر می گزیند(2)​​​​​​؛ از تصمیم گیری بر مبنای "حدس" و "گمان" بر حذر می دارد و به پیروی از "علم" و "یقین" سفارش می کند(3) ؛ در آن تناقض یافت نمی شود؛ تبعیض قائل نمی گردد و معیار برتری را تقوا اعلام می کند(4)؛ نشانه ای از رهبانیّت (گوشه نشینی و ترک دنیا) در آن یافت نمی شود، و هر کس را نیز به اندازه توانائی اش مکلّف می داند.(5)

ص: 30

قرآن تنها مکتبی است که می توان آن را در این عصر از سوی خدا برای هدایت بشر امروز در نظر گرفت، مکتب دیگری که قابل مقایسه با مکتب قرآن باشد وجود ندارد؛ از سویی نیز صفات حکیم بودن و هدایتگری خالق اقتضاء می کند که بشر را به طریقی هدایت کند و معیاری برای او در راستای تشخیص حق از باطل و تشخیص خوب از بد تعیین نماید؛ بنابراین، نتیجه می گیریم که مکتب اسلام (که قرآن، آیین نامه این مکتب است) همان مکتب هدایتگری است که از سوی خالق این دنیا برای هدایت بشر امروز اختصاص داده شده است.

(بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ تَبَارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِيَكُونَ لِلْعَالَمِينَ نَذِيراً )؛ همیشه سودمند و با برکت است آنکه فرقان را [که قرآن، قانون و معیار الهی برای تشخیص حق از باطل، است] به تدریج بر بنده اش نازل کرد، تا برای جهانیان بیم دهنده باشد.(1)

( أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا )؛ «آیا در قرآن نمی اندیشند [تاحقایق را بفهمند] یا بر دل هایشان قفل هایی قرار دارد؟»(2)

( كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَلِيَتَذَكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ )؛ «( این قرآن بزرگ) کتابی مبارک و عظیم الشّأن است که به تو نازل کردیم تا امت در آیاتش تفکر کنند و صاحبان مقام عقل متذکر (حقایق آن) شوند.»(3)

ص: 31

معمولاً پیرامون یک موضوع می باشند، در مدت زمان کوتاه و نیز در شرایط آرامش نویسنده ای تحصیل کرده تألیف آنها انجام می شود و قبل از انتشار بارها ویرایش می شوند، در نهایت ممکن است در همان آغاز یا پس از گذشت اندک زمانی، اشتباهات و تناقضات آن ها آشکار گردد؛ ولی قرآن پس از گذشت قرن ها بدون اثبات هیچ گونه اشتباه، اختلاف و تناقض در آن خودنمایی می کند!

( أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَلَوْ كَانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلَافًا كَثِيراٌ ) ؛ «آيا در [معانىِ] قرآن نمى انديشند؟ اگر از جانب غير خدا بود قطعاً در آن اختلاف بسيارى مى يافتند.»(1)

این نکته نیز قابل ذکر است که همانطور که عقل انتظار دارد و قرآن نیز حاکی از آن است، خداوند حکیم و هادی برای بشر در هر عصری، مکتبی که متناسب با رشد فکری بشر آن عصر بوده است را نازل فرموده است (آیه 36 سوره نساء، آیه 78 سوره غافر، آیه 25 سوره حدید). بنابر آیات قرآن، مکتب اسلام (که آیین نامه آن، قرآن است) به عنوان آخرین مکتب و کامل شده مکتب های قبلی است و این پیام قرآن حاکی از اصیل بودن مکتب قرآن است. این موضوع نیز مورد تأیید عقل است؛ زیرا مکتبی که از سوی خدای حکیم و هادی است علاوه بر اینکه باید دارای ویژگی هایی همچون بر مبنای عقل و فطرت باشد، اصیل و ریشه دار نیز باید باشد؛ زیرا صفات هدایتگری و حکیم بودن خالق اقتضاء می کند که از هر زمانی بشر می زیسته است مکتبی الهی

ص: 33

نیز برای هدایت او موجود و در دسترس بوده باشد و همانطور که عقل انتظار دارد و قرآن نیز حاکی از آن است مکتب خدای حکیم فقط یک مکتب است و این پیام قرآن که اسلام محمد a مکتبی کامل شده از مکتب های

قبلی است مورد تأیید عقل است زیرا مکتب الهی باید متناسب با رشد فکری بشر باشد و متناسب با رشد فکری او نیز کامل گردد.

( مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِكُمْ وَلَكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيماً )؛ «محمّد a (که قرآن کتاب این پیامبر است) پدر هیچ یک از مردان شما نبوده و نیست؛ ولی رسول خدا و ختم کننده و آخرینِ پیامبران است؛ و خداوند به همه چیز آگاه است!»(1)

از آنجایی که بنابر قرآن، مکتب اسلام آخرین مکتب الهی برای بشر میباشد، عقل انتظار دارد که خداوند حکیم از قرآن به عنوان آیین نامه این مکتب محافظت بکند، موضوعی که در آیات قرآن نیز شاهد آن هستیم:

( إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ) ؛ «همانا ما قرآن را نازل کردیم، و یقیناً ما نگهبان آن [از تحریف و زوال] هستیم.»(2)

بنابراین به طور خلاصه مکتبی که از سوی خدای رئوف، حکیم و هادی برای هدایت انسان به سوی سعادت دنیا و آخرت اختصاص داده می شود بنابر اقتضاء صفات خدا می بایست حداقل دارای ویژگی های زیر باشد:

ص: 34

1. دارای پیام آسمانی بودن (از طرف خدا بودن) به منظور متقاعد سازی انسان برای پیروی؛

2. همخوانی با اصول عقلانی؛

3. همخوانی با اصول فطرت انسان؛

4. فاقد هر گونه عیب، کاستی؛

5. رفع کنجکاوی های انسان در مورد چگونگی پیدایش جهان و موجودات، هدف از خلقت به ویژه خلقت انسان و سرانجام خلقت؛

6.تعریف دقیق کمال مختص ظرفیّت انسان و ارائه برنامه کامل و جامع متناسب با رشد فکری انسان برای دستیابی به آن؛

7. اصیل و ریشه دار بودن؛

8. تبلیغ و علنی شدن به طور مقتضی؛

9. ارائه کننده راهکاری مطمئن برای مدیریت و رهبری جامعه و نیز ارائه کننده راه کاری مطمئن برای چگونگی تعمیم اصول و قوانین مکتب به همه موارد و رویدادهای ممکن در زندگی بشر.

در این عصر فقط مکتب قرآن، که بنابر آیات آن آخرین مکتب است و مکتبی بعد از آن نخواهد بود، دارای همه این ویژگی هاست و هیچ مکتبی قابل مقایسه با مکتب قرآن وجود ندارد؛ در تبیین بیشتر، اگر مکتب های قبلی همچون مکتب مسیحیّت مکتب نهایی از سوی خالق برای هدایت انسان بود، صفت حکیم بودن خالق اقتضاء می کرد که از آیین نامه این مکتب محافظت کند و مانع تحریف آن بگردد؛ بنابراین نتیجه می گیریم که مکتب قرآن بدون تردید از سوی خدای حکیم و هدایتگر برای هدایت بشر امروز اختصاص داده شده است.

ص: 35

( قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ) ؛ خدا فرمود: «من تو را امام و پیشوای مردم قرار دادم!» عرض کرد: «از دودمان من (نیز امامانی قرار بده!)» خداوند فرمود: «پیمان من، به ستمکاران نمی رسد! (و تنها آن دسته از فرزندان تو که پاک و معصوم باشند، شایسته این مقامند)».(1)

(اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ ) ؛«خداوند آگاهتر است که رسالت خویش را کجا قرار دهد!»(2)

موضوع نبوّت و امامت یکی از پیام های کلیدی قرآن می باشد. انسان موجودی اجتماعی است و همانطور که هر جامعه کوچک و بزرگی نیاز به رهبر دارد، پیامبر و جانشینان او نیز رهبرانی برای مدیریت جامعه دینی هستند.

همچنین، این امکان نیز از نظر عقلی وجود ندارد که همه دستورات مورد نیاز برای سعادتمندی بشر در یک کتاب جای بگیرد! به عنوان نمونه خداوند در قرآن دستور به اقامه نماز میدهد ولی نحوه اقامه نماز بیان نمی گردد. بنابراین،

همانطور که عقل انتظار دارد و آیات قرآن حاکی از آن است، قرآن شامل چارچوب و کلیات مکتب اسلام می باشد و این دستورات به وسیله پیامبر و جانشینان او تکمیل و تعمیم می گردد. علاوه بر این، جهت فراگیری کامل و دقیق ساده ترین کتاب ها وجود معلّم امری ضروری

ص: 37

است. قرآن نیز به علت اینکه دربرگیرنده دستورات هدایت و سعادتمندی بشر در ابعاد مختلف است از اهمیّت ویژه ای برخورد دار است و برای جلوگیری از سوء برداشت های سهوی و عمدی از دستورات آن نیاز به معلّمی حاذق و مطمئن دارد که با توضیح و الگوسازی دقیق دستورات این کتاب مانع سوء برداشت ها و گمراهی انسان بشود؛ وظیفه ای که بنابر آیات قرآن به پیامبر و جانشینان او محوّل گردیده است. همچنین

بنابر قرآن، انتصاب پیامبر و جانشینان او بر عهده خداست و خداوند انساهای شایسته را انتخاب می کند و نیز دستور اطاعت از ایشان را می دهد.

این موضوع نیز خردمندانه است و از خدای حکیم و هادی نیز چنین انتظار می رود زیرا فقط در این صورت است که انسان می تواند با خیال آسوده به آنها اعتماد کامل کند و ایشان را سرمشق خود قرار بدهد.

بنابراین، صفت حکیم بودن خداوند، بویژه در دنیایی که شرایط آن روز به روز در حال تغییر است، اقتضاء می کند تا زمانی که انسان وجود دارد فردی حاذق و مطمئن از سوی خدا نیز وجود داشته باشد که بتواند جامعه دینی را رهبری و پیام ها و دستورات قرآن را با توجه به شرایط روز به طور دقیق و بدون هیچ گونه خطا تفسیر و تفهیم کند و در صورت از میان برداشته شدن او به هر دلیل، شخص حاذق دیگری همچون او جایگزین گردد که آیات قرآن نیز حاکی از همین موضوع است.

این نکته نیز قابل توجه است که به جهت الگو برداری هر چه بهتر و آسانتر انسان از پیامبر، عقل انتظار دارد که او نیز انسان باشد (و برای نمونه فرشته نباشد) که آیات متعدد قرآن نیز حاکی از این موضوع است (آیه 2 سوره جمعه، آیه 128 سوره توبه، آیه 164 سوره آل عمران).

ص: 38

وجود خدا، توحید و معاد نیست؛ زیرا مبانی قرآن به سادگی با براهین عقلی قابل اثبات است. شبهاتی که معمولا شبهه سازان قصد دارند از طریق آنها مخاطب را دچار سردرگمی و گمراهی سازند، شبهاتی است در زمینه هایی همچون یافتن اشتباه در اشارات علمی، یافتن اشتباه در زمینه ادبیات و دستور زبان عربی، یافتن اشتباه در زمینه مطالب تاریخی قرآن، یافتن تناقض و یا دستوراتی خلاف شرافت انسان در قرآن. این شبهات با این هدف ارائه می شود که بتوان در نتیجه ثابت کرد که قرآن از سوی خدا نیست.

شبهه سازان از سبک بیان قرآن نیز برای ایجاد شبهه استفاده می کنند.

قرآن سبک ادبی دارد و از روش هایی همچون تمثیل، تشبیه و ایجاز استفاده می کند.

برای برداشت صحیح از آیات قرآن نیاز به تدبّر (اندیشیدن در مورد آیات)، بررسی و کنار هم قرار دادن آیات مرتبط و در نظر گرفتن آموزه های مربوطه معلّمین قرآن (پیامبر گرامی a و جانشینان ایشان) در مورد آیات می باشد (آیه 29 سوره "ص"، آیه 151 سوره بقره، آیه 59 سوره نساء، آیه 55 سوره مائده و...)، امّا، شبهه سازان با برداشت های سطحی و اشتباه از آیات قرآن که گاه حتی توسط مترجمان قرآن نیز به طور ناخواسته به چشم می خورد، استفاده کرده و ایجاد شبهه می کنند.

در مورد شبهات قرآنی که هدف از ایجاد آنها اثبات وجود اشتباهات در قرآن در زمینه ادبیات و دستور زبان عربی است باید به این نکات توجه داشت که اولاً صِرف ادعا کافی نیست و موضوع باید ثابت گردد؛ ثانیاً، قرآن قبل از پیدایش دستور زبان عربی؛ یعنی دانش «نحو» وجود

ص: 40

داشته است. عرف علمی در همه زبان های دنیا آن است که کتاب های قدیمی که شاهکار ادبیات به شمار می آید اصل قرار می گیرد و دستور زبان بر اساس آن تنظیم می شود. در عصر حاضر هم هنوز قرآن به عنوان قله ادبیّات عرب و شاهکار ادبی شمرده می شود؛ بنابراین اگر در مورد صحّت ادبی جمله یا قواعد دستوری ادبیات عرب اختلاف شد مرجع و ضابطه قرآن است نه بالعکس؛ و ثالثاً، اگر قرآن بر خلاف ادبیات رایج عرب صدر اسلام سخن گفته بود حتماً مخالفان اسلام (به ویژه مشرکان عرب که سر جنگ، با پیامبرa و قرآن داشتند) اعتراض می کردند و غلط بودن آیات را به رخ می کشیدند در حالی که چنین مخالفت های علمی در تاریخ ثبت نشده است.

همچنین، مبنای برخی از شبهات نیز اطلاعات تاریخی ناقص برخی از مسلمانان است! برای مثال، شبهه سازان از دانش ناقص برخی از افراد به ویژه جوانان، در زمینه تاریخ استفاده کرده و برخی از مؤلفه های فرهنگی که در تضاد با شرافت انسانی به نظر می رسد را به گونه ای مطرح میکنند که مخاطب، مکتب قرآن را ابداع کننده آن مؤلفه فرهنگی بداند و یا حداقل اینکه مکتب قرآن که خود را مکتب اخلاق معرفی میکند در مورد آن مؤلفه بی تفاوت بوده و یا حتّی آن مؤلفه را ترویج نیز داده است!

بنابراین، بطلان بسیاری از شبهات با یک بررسی ساده قابل اثبات میباشد امّا در مورد شبهاتی که مربوط به آیاتی معدود می باشند که نمیتوان برداشت مطمئن و قطعی از آن آیات داشت و شبهه سازان نیز برای گمراه سازی بر روی همین دسته از آیات تمرکز بیشتری می کنند

ص: 41

باید گفت که این دسته از شبهات از نظر عقلی ضرورت بررسی ندارند زیرا در نهایت نمی توان در مورد مفاهیم آن آیات نتیجه گیری قطعی کرد و نتیجه گیری بر مبنای حدس و گمان نیز خلاف خردمندی است، و برای نتیجه گیری نهایی در مورد حقانیت قرآن مبنا قرار دادن مبانی قرآن و آیات صریح قرآن از نظر عقلی کافی است.

همچنین، همانطور که در قسمت های قبلی بیان شد، بنابر یافته های عقل، خدای این جهان حکیم و هدایتگر است و عقل نیز با بررسی مکاتب، مکتبی برتر و حتی قابل مقایسه با مکتب قرآن نمی یابد که بتواند آن را در این عصر از سوی خدا برای هدایت انسان در نظر بگیرد و از سویی دیگر عقل نیز نمی تواند بپذیرد که خدای حکیم و هدایتگر برای انسان مکتب هدایتگری در نظر نگیرد و او را در سردرگمی و گمراهی رها سازد.

بنابراین نتیجه می گیریم که قرآن بدون تردید از سوی خداست و در امر خدا امکان وجود هر گونه نقص، تناقض یا اشتباه نیست!

در نتیجه، اگر شبهه ای در مورد قرآن مطرح بگردد، یقیناً آن شبهه بنابر کمبود دانش انسان و یا برداشت اشتباه از آیات قرآن می باشد.

که برای دستیابی به اهداف خویش از هیچ اقدامی، چه اقدام انسانی و چه اقدام غیر انسانی، فروگذاری نمی کند. در واقع، علّت اصلی مشکلات بشر و عدم دستیابی او به سعادت از اول خلقت تا کنون عدم اعتقاد به مکتب الهی می باشد؛ البته اعتقاد باید کامل باشد و در عمل نیز پدیدار گردد.

(إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ* إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ ) ؛«بی تردید انسان در زیان کاری بزرگی است؛ مگر آنان که ایمان آورده و نیکوکار شدند و به درستی و راستی و پایداری (در دین) یکدیگر را سفارش کردند.»(1)

نکته مهم دیگر این است که انسان موجودی اجتماعی است و تضاد منافع انسانها تشکیل حکومت را عقلاً ضروری میسازد؛ بهترین و مؤفّق ترین حکومت یقیناً حکومتی می باشد که قوانین آن بر مبنای قرآن تعیین بگردد زیرا قرآن آخرین و کاملترین مکتب الهی است و همه ابعاد وجودی بشر (مادی، معنوی، فردی و اجتماعی) را به نحو احسن در نظر گرفته است.

متأسّفانه در صفحات تاریخ شاهد رویدادهای تأسّفبار بسیاری هستیم که منشاء رخداد این رویدادها عدم تعیین قوانین و اهداف حکومت ها بر مبنای مکتب الهی می باشد (توضیح بیشتر: وقتی قوانین یک حکومت بر مبنای مکتب الهی تعیین نمی گردد نه تنها

ص: 43

موجب می شود مردم آن حکومت سعادتمند نشوند، بلکه آن حکومت تبدیل به یک خطر جدی برای دیگر حکومت ها می شود، زیرا آن حکومت برای پیشبرد اهداف خود در جهان ممکن است به هر اقدامی، انسانی و غیر انسانی، روی بیاورد؛ همچنین، به علت تاثیرگذاری فرهنگ ملت ها بر یکدیگر، فرهنگ مردم حکومت های غیر الهی تأثیری منفی بر دیگر ملت ها می گذارد بویژه از طریق رسانه ها).

این نکته نیز قابل توجّه است که تعیین قوانین بر مبنای قرآن مقدّمه فرایند دستیابی یک حکومت به مؤفّقیت است و پیروی کامل از قوانین توسط مجریان قانون و مردم نیز قاعدتاً ضروری است.

همچنین، آگاهی و مقابله با نیرنگ ها و اقدامات ظالمانه کافران نیز امری اجتناب ناپذیر است.

متاسّفانه وقتی یک حکومت بر مبنای قرآن تأسیس می گردد کافران معمولاً تمام تلاش خود را می کنند و به هر نیرنگی متوسّل می شوند که این حکومت به اهداف خود دست نیابد تا اینکه انسان را فریب و به او القا کنند که امر حکومت بر مبنای مکتب الهی جوابگو نمی باشد! دلیل کافران از این اقدام نیز این است که ایمان انسان به قرآن و اجرایی شدن قوانین آن در تضاد با قوانین و اقدامات شیطانی آنها برای دستیابی به اهداف خود، قدرت، ثروت و سلطه گری نامشروع است. در اینجا برخی از نیرنگ ها و اقدامات شیطانی کافران معاصر را یادآوری می کنیم:

1. انتشار قرآن با ترجمه های اشتباه به زبان های مختلف به ویژه زبان انگلیسی و توهين و تحريف رسالت پیامبران به ویژه پیامبر گرامی اسلام a و ایجاد تردید در زمینه اعتقادات مسلمانان و سوء استفاده

ص: 44

از اطلاعات ناقص برخی از مسلمانان در زمینه علوم دینی و تاریخ اسلام با طرّاحی و ایجاد شبهات و انتشار آنها به طور گسترده به ویژه از طریق فضای مجازی؛

2. پنهان سازی حقایق زیر خروارها دروغ و وارونه جلوه دادن حقایق از طریق تسلط بر اکثر رسانه های جهان؛

3. ایجاد و حمایت از گروه های تروریستی ظاهراً اسلامی برای تخریب وجهه مکتب اسلام؛

4. سوء استفاده از عِرق ملی و مطرح سازی موضوعاتی همچون پیامبر ایرانی، کوروش، و "تحریک نابجای" احساسات ملّی گرایانه "با هدف نهایی اسلام زدایی"؛

5. خود را متمدّن و رعایت کننده حق و حقوق دانستن و در عین حال عدم اعتقاد به بزرگترین حقیقت عالَم، خداوند، و عدم رعایت حقوق او (پرستش و اطاعت)، عدم دفاع از حقوق مظلومین جهان و اقدام به هر نوع عمل غیر انسانی همچون مستعمره سازی کشورها و استثمار ملّت ها، تأسیس و حمایت از گروهک های تروریستی، تولید و استفاده از سلاح های شیمیایی و کشتار جمعی، تحمیل جنگ بر کشورها، ایجاد تفرقه (بین ملّتها، مذاهب، قوم ها و فرقه ها)، اِعمال شدیدترین و ظالمانه ترین تحریم ها حتی تحریم دارو علیه مخالفین خود، ترویج کفر، شرابخواری، خشونت (از طرق مختلف همچون: بازی های رایانه ای و مسابقات کشتی کج)، نژادپرستی و فحشا (زنا، همجنس گرایی، شیطان پرستی، ازدواج با محارم و حتی ازدواج با حیوانات)؛

ص: 45

6. سوق دادن افکار به به امر مقایسه کردن جمهوری اسلامی ایران با کشورهای خود به طور غیر منصفانه و عدم بررسی پیشرفت های چشمگیر و غیر قابل انکار نظام جمهوری اسلامی ایران در حوزه های مختلف و عدم بررسی موانع جمهوری اسلامی ایران برای دستیابی به پیشرفت مورد نظر همچون توطئه های متعدّد و همیشگی نظام های کفر و استکبار خود علیه جمهوری اسلامی ایران

7. مخفی نگهداشتن حتّی المقدور بحران ها و مشکلات جدّی ملّت های خود همچون فقر، جرم و جنایات، عدم امنیت زنان و کودکان، نژاد پرستی، خودکشی، اعتیاد، و نیز فساد اقتصادی در دولت های خود و "بزرگ تر جلوه دادن مشکلات جمهوری اسلامی ایران که خود عامل بسیاری از این مشکلات هستند" (لطفاً در مورد مشکلات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشورهای دیگر، به ویژه کشورهای غربی تحقیق شود)؛

8. قدیمی جلوه دادن دستورات دین اسلام همچون نماز و حجاب که بر مبنای "فطرت تغییر ناپذیر" انسان است و سوق دادن جوانان به سمت جذابیت های پوچ و بی هدف دنیوی.

9. عدم اعتراف به تأثیر بسیار برجسته اسلام در شکل گیری تمدّن فعلی جهان علی رغم وجود اسناد مربوطه آن و اعترافات برخی از صاحبنظران خود به این موضوع.

10. ایجاد فرقه ها، ادیان، مذاهب و عرفان های دروغین همچون بهائیت و وهّابیت که دارای توصیفاتی نامعقول از خدا ( تجسد و تجسم خدا) و احکامی غیر معقول و خلاف فطرت هستند!؛

ص: 46

11. به استثمار کشیدن ذهن ها و افکار از طریق تبلیغات رسانه ای و سوق دادن مردم کشورهای کمتر توسعه یافته به سوی تجمل گرایی و مصرف گرایی به جهت توسعه دادن اقتصاد کشورهای خود (تجمل گرایی موجب القای حس فقر (فقر کاذب) و ایجاد موانع اقتصادی در مسیر ازدواج نیز می شود!).