ص: 2

بسم الله الرحمن الرحیم

ص: 3

ص: 4

هجرت به مدینه و جانبازی امیرالمؤمنین... 36

بالاتر رفتن مقام امیرالمؤمنین از ملائک... 38

امیرالمؤمنین در بستر رسول خدا صلی الله علیه و آله و بی تاب شهادت...40

امانتداری امیرالمؤمنین در هجرت به مدینه...41

استقبال نبی اکرم صلی الله علیه و آله از امیرالمؤمنین و مهاجرین...46

آغاز زندگی جدید فاطمه زهرا علیها السلام... 48

منتظر امر الهی برای ازدواج فاطمه زهرا علیها السلام...50

خواستگاری عبدالرحمان از دخت پیامبر صلی الله علیه و آله...52

به دنبال امیرمؤمنان برای تزویج با فاطمه علیها السلام...54

مهیا شدن امیرمؤمنان برای خواستگاری از گوهر نبی اکرم صلی الله علیه و آله...56

ای پیامبر صلی الله علیه و آله برخیز به دنبال امیرالمؤمنین برو... 58

رضایت حوریه بهشت از جوانمرد ترین مردان...61

ندای تکبیر و تهلیل رسول خدا صلی الله علیه و آله و شادمانی او از این پیوند... 63

فاطمه علیها السلام سپر امیرالمؤمنین... 65

مهریه بی نظیر دخت نبی...67

مهریه ای که خداوند در آسمان ها برای حبیبه اش مقرر فرمود... 69

و اما در آسمان ها چه گذشت؟...71

خطبه خوانی فرشته شیرینزبان، راحیل، به امر الهی... 73

خبر از خطبه خوانی فرشتگان در آسمان...75

آماده کردن وسایل زندگی عروس و داماد...77

تأخیر بین عقد و عروسی...79

ص: 6

اجاره کردن منزل داماد...83

داماد شروع به چیدن وسایل می کند... 85

دعوت همگانی داماد برای جشن عروسی...86

خوردن همه مردم شهر از ولیمه عروسی... 89

عروس لباس مجلسش را بخشید...91

هدیه باریتعالی برای دست عطاکننده...93

نمایان شدن خورشید جمال فاطمه علیها السلام بر آسمان دل امیرمؤمنان...95

بدرقه دخت نبی همراه ملائک آسمان...98

افتخار گرفتن افسار شهباء از آن کیست؟... 99

زیباترین عروسی عالم...101

تکبیرگویی در مراسم عروسی... 102

نزول قدر بر قلب مشتاق علی علیه السلام... 105

کتابنامه از مصادر شیعه و غیر شیعی...107

ص: 7

ص: 8

چه کسی بانو را شناخت که با پرتوی از معرفت او، آدم ابوالبشر به مقام عالی او افتخار کرد و نوح نبی بر بلندای شأن او مباهات کرد و ابراهیم خلیل با انتخاب نور مقدس در نسلش، نسلش را رفعت بخشید و اسماعیل نبی بر برادرانش برتری یافت که او شاخه ای از ریشه او بود. او حبیبه حبیب خدا و ریحانه رسول و روح بین قلب او بود.

او نخستین پرتوی سپیده خورشید آسمان، شمع روشنایی بخش مشکات انوار قدس، برگزیده شرف و سخاوت، شاهکار خلقت و آفرینش و واسطه حلقه وجود عالم هستی و نجم هدایت است که برای در راه ماندگان پرتو افشانی می کند.

او سلالۀ نبوت و کام گرفته از علم و کرم وجود است. او لیله القدر مصطفی، دخت خدیجة الکبری، همسر علی مرتضی علیه السلام ، ام الائمة النجباء است.

و خداوند برقرار کرد پیوند آسمانی و پر برکت و مبارک او را با امیرالمؤمنین، خاتم الوصیین، امام المتقین، زینت عابدان و صدیقان و نجیبان، پیشوای نیکان و پارسایان و امام روسپیدان و نیکوکاران، نخستین کس از ایمان آوردندگان، نخستین کس از تصدیق کنندگان نبوت، نخستین کس از عبادت کنندگان و نمازگزاران نخستین کس از واردشوندگان بهشت. صاحب پرچم حمد الهی در قیامت، باب علم و حکمت، بحر جوشان و لبریز دانش و نفس رسول خدا.

ص: 12

پیوند این دو گوهر آسمانی و دو دریای بیکران از جمال و جلال الهی است که نسل خلیفة الله را بر زمین باقی گذارد.

فاطمه علیها السلام مادر صالحان و صادقان و خلفای الهی بر روی زمین شد و امیرمؤمنان، پدر پیشوایان هدایت و خورشيدهای تابان.

و ایشان اند که به انتظار فرزندشان شب تاریک را به فجر صادق برسانند و منتظر موعود الهی، برپاکننده عدل الهی بر زمین و حکومت صالحان باشند،که اوست آخرین باقی مانده خدا و ذخیره الهی، از نسل ابراهیم خلیل. اوست احياگر آیات دين و درهم شكننده شوكت متجاوزان، ويران كننده بناهای شرک و دورويی و از بین برنده شاخه های گمراهی و نفاق، اوست قطع كننده دام های دروغ و بهتان، اوست نابودكننده سركشان و متکبران.

و اینک لحظه شماری ماست برای ظهور منجی بشریت و آخرین حلقه از این پیوند نورانی.

پیوند با شکوه و مبارکی که حکومت صالحان را در زمین رقم می زند.

پیوند پر برکتی که سبب خلقت زمین و زمان می شود.

جشن آسمانی و پیوند مبارکی که در آن روز حضور نداشتیم، تا بهره بریم و شادباش گوییم و برای زندگی خود الگو گیریم و راه سعادت را بپیماییم.

پس بر آن شدیم تا با ورق زدن در صفحات تاریخ به یادماندنی و

ص: 13

پیاده کردن آن سنت و سیره اولیای الهی، راه تقرب پیش گیریم تا در منزل آخرت قرین ایشان باشیم.

با خواندن این داستان -که برداشت آزادی از روایات و مستندات تاریخی و حقیقی می باشد - همگی را به جشن با شکوه و به یادماندنی و تاریخی پیوند آسمانی دو گوهر عالم هستی، صدیقه طاهره، دخت نبی اعظم و علی بن ابی طالب، شاه داماد عالم، به عروسی نور با نور دعوت می کنیم. باشد که دعوت ما را اجابت نمایید و مجلسمان را با نور وجود خود -که از طینت ایشان گرفته شده است_ منورتر فرمایید.

همگی دعوتید.

یا علی گفتیم و عشق آغاز شد

زمان: 6 ذیحجه، سال دوم هجری

مکان: مدینة النبی، مسجد النّبی

فاطمه سادات درچه ای

تابستان 1400

ص: 14

امیرمؤمنان قرار نمی داد و فدایی او نمی شد، امامی باقی نمی ماند و نسلی از امام بر زمین قرار نمی گرفت. پس دنیایی پدیدار نمی شد. آری...

ص: 16

پاشیده و حضرت را ابتر و بی فرزند معرفی کرد(1) تا اتهام قتل پسران پیامبرموعود صلی الله علیه و آله را از گردن هم دستان بزداید.

نبی رحمت با اندوه فراوان و دشواری های سال های اول بعثتش، امر شد تا از تنها همسر دلبندش، تنها آرامش بخش روزهای سخت رسالت، خدیجۀ طاهره علیها السلام ، چهل شبانه روز جدا شود و هریک، به تنهایی خدا را عبادت کنند و روزها روزه گیرند و شب ها برای مناجات به پا خیزند. از دنیا نخورند حتی لقمه ای و ننوشند جرعه ای، مگر از رطب یا انجیر یا سیب بهشتی تا سزاوار آن گوهر یکتای هستی، هدیۀ بزرگ الهی، مادر انوار مقدسه بر روی زمین، فاطمه زکیه علیها السلام شوند.(2)

ص: 18

داناترند. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «فاطمه علیها السلام فقط به صورت يك انسيه(انسان) خلق نشده؛ بلكه مركب از حورا و انسيه است. فاطمه از اصل و ریشه جبرائیل آفریده شده است (با همان لطافت فرشتگان)». سپس فرمود: «خداي تبارك و تعالی سيبی را از بهشت به من اهدا فرمود. جبرئيل اين سيب را به صدر (سينه) خودش چسباند و برای من آورد و با عرض سلام و درخواست رحمت و بركات خداوند بر رسول خدا صلی الله علیه و آله گفت: خدای تبارك و تعالي سيبي را از بهشت برای شما اهدا كرده است. آن را گرفتم، بوسيدم و روى چشم خود نهادم و بر سينه ام فشردم».

پیامبر صلی الله علیه و آله ادامه دادند: «جبرئيل گفت: اى محمّد! اين سيب را بخور! گفتم: آيا هديه پروردگارم را بخورم؟ جبرئيل گفت: آرى، به تو امر شده كه آن را بخورى. و من وقتى آن سيب را دو قسمت كردم تا بخورم نورى از آن ساطع گرديد كه مرا به وحشت افكند. جبرئيل گفت: نترس و آن را بخور، اين نور به منصوره تعلق دارد. گفتم: منصوره كيست؟ گفت: دخترى است كه از صلب تو به وجود خواهد آمد و نام او در آسمان منصوره است و در زمين فاطمه. در زمين فاطمه ناميده شد براى اينكه شيعيان وى از آتش جهنّم باز نگاه داشته شده اند و دشمنانش از دوستى و محبت وى كه نجات بخش است، محروم مى مانند و اين است معنى كلام خداوند كه مي فرمايد: (وَ يَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ

ص: 20

الْمُؤْمِنُونَ * بِنَصْرِ اللَّهِ يَنْصُرُ مَنْ يَشَاءُ)(1)؛ «و در اين روز- يعنى قيامت- مؤمنين به سبب نصرت و يارى خداوند که یاری می کند هر که را می خواهد، شادمان مى گردند»؛ یعنی یاری کردن فاطمه علیها السلام برای دوستانش.(2)

ص: 21

از آن به بعد آن نور پاک، به ام المؤمنین خدیجه کبری سپرده شد(1).(2)

ص: 23

(بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ * اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَ انْشَقَّ الْقَمَرُ* وَ إِنْ يَرَوْا آيَةً يُعْرِضُوا وَ يَقُولُوا سِحْرٌ مُسْتَمِرٌّ * وَ کَذَّبُوا وَ اتَّبَعُوا أَهْوَاءَهُمْ وَ کُلُّ أَمْرٍ مُسْتَقِرٌّ).(1)

«نزدیک شد ساعت و بشکافت ماه و اگر ببینند آیتی را، روی برتابند و گویند سحری است گذران و تکذیب کردند و پیروی کردند هوای نفس خویش را.»

حضرت خدیجه نگران جان رسول خدا صلی الله علیه و آله در بام خانه شاهد بر ماجرا بود و او را دعا می کرد که به ناگاه فاطمۀ زهرا علیها السلام از درون بطن مادر، او را ندا داد که:

یا اماه! لا تخشی علی أبی، و معه رب المشارق و المغارب؛ «مادرم! در مورد پدرم، نگران مباش، چراکه پروردگار مشرق ها و مغرب ها با اوست.»

ص: 25

دختری است پاکیزه و پر برکت که خداوند تعالی نسل مرا از او قرار داده است. آنان امامانی هستند که پس از من، و برادرم علی بن ابی طالب علیه السلام ، خلیفۀ خدا بر روی زمین اند.(1)

ص: 27

خواهران تو در بهشت هستیم. ساره سخن آغاز کرد و گفت: من ساره همسر ابراهیم هستم به همراه، آسیه همسر فرعون و مریم دختر عمران و ام کلثوم خواهر موسی.خداوند ما را برای یاری تو فرستاده است.(1)

آری، فاطمه کبری علیها السلام در غروب بیستم جمادی، در سال پنجم بعثت، پاک و پاکیزه دیده به جهان گشود و زمین را با قدومش مزین نمود، در آن هنگام چنان نوری از او ساطع گشت که در تمام خانه ها جا گرفت و همه را متعجب کرد. در مشرق و مغرب زمین جایی نماند مگر اینکه همه را روشن کرد و در آن حال ده نفر حورالعین وارد شدند که در دست هر یک از آنها طشت و ابریق بهشتی بود که در آن ابریق ها آب کوثر بود و بر او از آب کوثر بهشتی ریختند و دو لباس سفیدی که چون تکه ای از نور بود را از روی طبق برداشتند که بسیار خوش بو و معطر بود. حضرت زهرا علیها السلام را به یکی از آن جامه ها پیچیدند و دیگری را برای او مقنعه ای قرار دادند و سر او را پوشاندند.

ص: 29

سپس بر هریک از آن زن ها سلام داد و نام هریک از آنها را بر زبان جاری کرد و زنان به روی او تبسم کردند و او را در آغوش کشیدند و فشردند و بر او سلام دادند و حورالعین نیز یکدیگر را شادباش گفتند و بعد از آن اهل آسمان ها یکدیگر را به ولادت آن بانوی دو عالم بشارت دادند.

ص: 31

فدای حضرت کرد و اولین بانوی شهیده اسلام شد.(1)و فاطمۀ پاک و مطهر در کودکی مادر مهربان و دوست فداکار خود را از دست داد و گرد یتیمی بر چهره اش نشست.(2)

ص: 35

بیارامد تا او بتواند شبانه مکه را ترک کند و در غار ثور مخفی شود و بعد به طرف مدینه هجرت نماید. امیرالمؤمنین به محض شنیدن این موضوع و به شکرانۀ این مأموریت الهی سر بر سجده نهاد و شکر الهی به جای آورد و سر برداشت و چون اسماعیل نبی عرضه داشت: إفْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ (1)؛ «آنچه را مأمور شده ای انجام ده ولی مرا نه تنها از صابران بلکه از شکرگزاران خواهی یافت.»

چشم و گوش و قلبم فدای شما باد! به هرچه خواهی فرمان ده که مطیع شما هستم. همانگونه که مقصود شماست در آن وارد می شوم و موفقیتم تنها از آنِ خداست.(2) سپس رسول خدا صلی الله علیه و آله ، امیرالمؤمنین را در آغوش گرفت و هر دو گریستند و از هم جدا شدند.(3)

مشرکان از ابتدای شب، خانه حضرت را محاصره کردند و قرار بود حمله در نیمه شب صورت گیرد، اما ابولهب گفت در این وقت زنان و فرزندان در داخل خانه هستند و این برای ما ننگ است و بعد ها عرب درباره ما می گویند حرمت فرزندان عموی خویش را شکستند.(4) خاندان رسول خدا صلی الله علیه و آله در خانه بودند و فاطمۀ کوچک علیها السلام مبارزه با مشرکین و حمایت از رسالت را همچنان تجربه می کرد.

ص: 37

فرود آیید و او را در برابر دشمنانش محافظت کنید، که او وصی و خلیفه و جانشین بعد از اوست.

آنگاه جبرئیل به زمین فرود آمد و بالای سر امیرالمؤمنین ایستاد و میکائیل پائین پای او مستقر شد و جبرئیل پیوسته می گفت: بَخٍّ بَخٍّ مِنْ مِثْلِكَ یابْنَ اَبی طالب؟ یباهِی اللّهُ بِكَ الْمَلائِكَةَ؛ به به! آفرین به تو! خوشا به حال تو ای پسر ابوطالب. چه کسی مثل توست؟ که خداوند به وجود تو در میان فرشتگان افتخار و مباهات می کنند!(1)

سپس خداوند بر رسولش صلی الله علیه و آله که در راه هجرت بود نازل کرد:

(وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاةِ اللَّهِ)(2)؛ «از مردم کسانی هستند که جانشان را برای رضایت پروردگار می فروشند.»(3)

ص: 39

مشرکین از خروج ایشان، به دنبال کاروان به راه افتادند، امیرمؤمنان با شدت تمام از امانت رسول خدا صلی الله علیه و آله دفاع کردند. امیرالمؤمنین در میان راه، هفت سوار نقاب دار را دیدند که از دور به سرعت، اسب های خود را به سوی کاروان می راندند.

به ایمن و واقد فرمودند تا به سرعت شتران را بخوابانند و پاهای آنها را ببندند و زنان را پیاده کنند تا آسیبی به ایشان نرسد. در این حین سواران سر رسیدند و درحالی که خشم گلوی آنان را می فشرد شروع به بدگویی کردند که تو تصور می کنی با این زنان می توانی از دست ما فرار کنی؟! حتماً باید از این راه برگردی. امیرالمؤمنین فرمود: اگر برنگردم چه می شود؟ گفتند به زور تو را باز می گردانیم ویا با سر تو بازمی گردیم. این را گفتند و رو به شتران آوردند تا شتر ها را رم دهند. فاطمه کوچک علیها السلام که جانبازی های امیرالمؤمنین را تماشا می کرد، از خداوند برای او یاری می طلبید. در این هنگام علی علیه السلام شمشیر کشید و به سوی آنان هجوم برد. یکی از نقاب داران شمشیرش را به طرف شیرزاده ابوطالب رها کرد که امیرمؤمنان ضربه اش را به خودش بازگرداند و با خشم به طرف آنها هجوم برد و ضربه ای حیرت انگیز بر ایشان وارد کرد و غرید که من عازم مدینه هستم و هدفی جز این ندارم که این امانات را به رسول خدا صلی الله علیه و آله برسانم. هرکس می خواهد که او را قطعه قطعه کنم و خون او را بریزم در پی من بیاید و به من نزدیک شود. این را گفت و به ایمن و واقد دستور داد تا پای شتران را باز کنند و راه

ص: 42

خود را در پیش گیرند. مشرکان که دیدند پسر ابوطالب تا پای جان حاضر است با آنان بجنگد و مهارت و دلاوری او را دیدند، جان خود را برداشتند و راه مکه را در پیش گرفتند. امیرمؤمنان نیز راه خود را به سوی مدینه ادامه دادند. ولی باز هجوم ابوسفیان و جنگ با او آسایش را از بین برده بود و علی بن ابی طالب علیه السلام به همراه مهاجرین تا پای جان ایستادگی کردند که این آیات بر نبی اکرم صلی الله علیه و آله نازل شد.

(الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَٰذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّار* رَبَّنَا إِنَّكَ مَن تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنصَارٍ* رَّبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ* رَبَّنَا وَآتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَىٰ رُسُلِكَ وَلَا تُخْزِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّكَ لَا تُخْلِفُ الْمِيعَادَ* فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّي لَا أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِّنكُم مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَىٰ بَعْضُكُم مِّن بَعْضٍ فَالَّذِينَ هَاجَرُوا وَأُخْرِجُوا مِن دِيَارِهِمْ وَأُوذُوا فِي سَبِيلِي وَقَاتَلُوا وَقُتِلُوا لَأُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلَأُدْخِلَنَّهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ثَوَابًا مِّنْ عِندِ اللَّهِ وَاللَّهُ عِندَهُ حُسْنُالثَّوَابِ)(1)؛

«آنان که همواره خدا را ایستاده و

ص: 43

نشسته و به پهلو آرمیده یاد می کنند، و پیوسته در آفرینش آسمان ها و زمین می اندیشند، [و از عمق قلب همراه با زبان می گویند:] پروردگارا! این [جهان باعظمت] را بیهوده نیافریدی، تو از هر عیب و نقصی منزّه و پاکی؛ پس ما را از عذاب آتش نگاهدار. پروردگارا! بی تردید هرکه را تو در آتش درآوری، قطعاً خوار و رسوایش کرده ای، و برای ستمکاران هیج یاری وجود ندارد. پروردگارا! بی تردید ما [صدای] ندادهنده ای را شنیدیم [که مردم را] به ایمان فرامی خواند که به پروردگارتان ایمان آورید. پس ما ایمان آوردیم. پروردگارا! گناهان ما را بیامرز، و بدی هایمان را از ما محو کن، و ما را در زمره نیکوکاران بمیران. پس پروردگارشان دعایشان را اجابت کرد [که] یقیناً من عمل هیچ عمل کننده ای از شما را از مرد یا زن که همه از یکدیگرند تباه نمی کنم؛ پس کسانی که [برای خدا] هجرت کردند و از خانه هایشان رانده شدند و در راه من آزار دیدند و جنگیدند و کشته شدند، قطعاً بدی هایشان را محو خواهم کرد و آنان را به بهشت هاییکه از زیرِ [درختانِ] آن نهرها جاری است، وارد می کنم [که] پاداشی است ازسوی خدا و خداست که پاداش نیکو نزد اوست.»

امیرالمؤمنین تمامی راه را پیاده طی کرد و در تمام منازل یاد خدا از لبان مبارک او و مهاجرین نیفتاد و در همه منازل نماز را با همسفران خود به جای آورد که این آیات نازل شد.(1)

ص: 44

به سلامت به حضرت برگرداندند و رسول خدا صلی الله علیه و آله صدیقه اش را در آغوش فشرد و اشک شوق و شکر جاری کرد.

خاندان حضرت، با تمامی مشکلات ولی با شجاعت ها و دلاوری های بی نظیر امیرمؤمنان و به هر زحمت که بود، به مدینه رسیدند و فاطمۀ زهرا علیها السلام به همراه امیرمؤمنان و فواطم به مدینه الرسول پا نهادند.(1)

و قسمت دیگری از زندگی حضرت زهرا علیها السلام و امیرمؤمنان آغاز شد.

ص: 46

چون خورشید جمال فاطمه علیها السلام ، در آسمان کمال درخشیدن گرفت و در افق جلالت و عظمت ماه جمالش، بدر تمام شد، بزرگان مهاجرین و انصار از هر سوی روان شدند تا از نگین عالم هستی،

ص: 48

خواستگاری کنند و این پس از پیروزی بزرگ حضرت و دلاوری های امیرمؤمنان در جنگ بدر بود و استقرار حکومت نبی اکرم صلی الله علیه و آله در مدینه.

ص: 49

من در آورید. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از او روی برگرداند و فرمود: امر او با پروردگار است و منتظر امر الهی هستم و ابوبکر برگشت و به دوست و یار دیرین خود عمر بن خطاب گفت: هلاک شدم. عمر گفت: مگر چه شده است؟ گفت: فاطمه علیها السلام را خواستم، ولی پیامبر صلی الله علیه و آله از من روی برگرداند. عمر گفت: حال من می روم و آنچه تو خواستی می خواهم که گفتۀ من را رد نمی کند.

عمر به نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله رفت و در حال ناباوری همان جواب را شنید و رسول خدا صلی الله علیه و آله از او نیز روی برگرداند.(1)

روز دیگر عبدالرحمان بن عوف زهری که صاحب مال فراوان بود و به آن می بالید و به واسطه ثروتش بر دیگران فخر می فروخت، همراه عثمان بن عفان بر پیامبر صلی الله علیه و آله وارد شد.

ص: 51

طرف او پاشید و فرمود: تو بر کثرت مالت بر من می بالی.

در این حال هر دو دیدند همۀ سنگریزه هایی که به طرفشان ریخته شد، تبدیل به در گرانبهایی شد که تنها یک دانه از آنها قیمت تمامی دارایی عبدالرحمان و عثمان است.(1)

ص: 53

اکرم صلی الله علیه و آله گرفت.

او فاطمه علیها السلام را گوهر عصمت و فرشته پاکی ها یافته بود و به دنبال فرصتی بود تا با رسول خدا صلی الله علیه و آله مطرح کند.

ص: 55

حیا نشست. علی علیه السلام حرف خود را برگرداند و از اوضاع و احوال گفت وگو کرد و بدون آنکه اندیشه خود را فاش سازد، خداحافظی کرد و بیرون رفت.

سعد بن معاذ که منتظر او بود، از او پرسید: علی جان چه شد؟ او پاسخ داد: نتوانستم بیان کنم. سعد گفت: من خود به تو می آموزم که چه گویی؟ حال به تو می گویم.

آنچه را که من می گویم بیان کن. چون بر رسول خدا صلی الله علیه و آله وارد شدی، بگو آمده ام به سوی فرستاده خدا تا شریک زندگی خود را از او بخواهم. علی علیه السلام فرمود: این بار رفتنم دشوارتر از گذشته خواهد بود.

روز دیگر سعد بن معاذ به همراه علی بن ابی طالب علیه السلام به راه افتادند تا محضر رسول خدا صلی الله علیه و آله شرفیاب شوند.(1)

ص: 57

رسول خدا صلی الله علیه و آله خود شتابان و شادمان به سمت در برخاستند و امیرالمؤمنین را در آغوش کشیدند و همراه سعد وارد خانه شدند.

امیرالمؤمنین سر به زیر انداخته بود که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود علی جان تو لب به کلام می گشایی یا من آغاز کنم.

همچنان علی علیه السلام سر به زیر انداخته بود که سعد گفت: ای فرستاده خدا، علی حاجتی دارد که شرم مانع می شود تا بیان کند. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: ای علی جان! تو را مژده دهم که جبرئیل امین مرا بشارت داد که خداوند بلندمرتبه برخلاف سایر انسان ها، خود، تو را به عقد فاطمه علیها السلام درآورده است.

سعد اشارتی به حیدر کرار کرد، حضرت امیر به او نگاه کرد و تبسمی نمود.

فاتح خیبر، دل را به دریا زد و قفل از دهان گشود که: ای پیامبر خدا صلی الله علیه و آله ! شما بودید که مرا به آداب الهی تأدیب فرمودید و در نیکی و مهربانی از پدر و مادرم مهربان تر بودید.

خداوند عزّوجل مرا به سبب پیامبرش صلی الله علیه و آله راهنمایی کرد و به دست رسولش راه هدایت را گشود و مرا به سعادت رساند.

سعد همچنان نگاهی با تعجب و رضایتمندی بر علی مرتضی علیه السلام دوخته بودکه امیرمؤمنان ادامه داد: به ذات خداوند سوگند که ای فرستاده خدا! شما ذخیره و همه دارایی من در دنیا و آخرت هستید و اکنون دوست دارم تا خداوند بازویم را به شما محکم کند و همسری

ص: 59

باشد که مرا آرام جان باشد.

اکنون با کمال رغبت آمده ام تا صدیقه طاهره، فاطمه زهرا علیها السلام ، دخت رسول خدا صلی الله علیه و آله را خواستگاری کنم.

علی علیه السلام سر به زیر انداخت و عرضه داشت:

ای رسول خدا صلی الله علیه و آله آیا اکنون او را به عقد من درمیاوری؟

رسول خدا صلی الله علیه و آله که گفتار و کردار او الگو و اسوه همه انسان هاست و همچنین مقام و شأن یگانه دخترش در این مواقف شناخته می شود، فرمود:

به من فرصت بده تا نظر دخترم را نیز در این باره جویا شوم، چراکه پیش از این، مردان زیادی از او خواستگاری کرده اند و گاه من مطلب را با فاطمه علیها السلام در میان گذاشته ام و در چهره اش آثار تمایل ندیده ام، پس بگذار خواست و تمایل تو را نیز به وی برسانم.

ص: 60

متعال دنیا را بیافریند.(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله شادمان گشت و منتظر جواب یگانه گوهرش بود. فاطمه زهرا علیها السلام که چیزی از علی مرتضی علیه السلام بر او مخفی نبود و از تمام زحمات و جان فشانی های او در راه پدر بزرگوارش باخبر بود. دلاوری ها و شجاعت هایش را در شعب ابی طالب و در لیله المبیت، در بستر پدرش و در راه هجرت به مدینه شاهد بود. شجاعت های ایشان در جنگ بدر، از زبان همگان به گوشش رسیده بود: شنیده بود که اسیران به دست شیرزاده ابی طالب اسیر شدند و در شب پیش از جنگ که مسلمانان نیازمند آب بودند، او داوطلب تهیه آب شد و در تاریکی بیابان به تنهایی و از میان مشرکین به طرف چاه بدر حرکت کرد و در مسیر بازگشت، فرشتگان مقرب الهی، جبرئیل و میکائیل و اسرافیل، همراه تعدادی دیگر از فرشتگان نزد علی علیه السلام آمدند و درود و سلام نثارش کردند. او مایه فخر انسان بر ملائک شده است و می تواند بهترین یاور برای پدر و بهترین پدر برای فرزندانش باشد و همچنین فاطمۀ زهرا علیها السلام که رضایت خدا را، بر این امر مهم در چهرۀ فرستاده اش مشاهده نمود با سکوتی که توأم با رضایتمندی بود، سر به زیر انداخت و تبسم کرد و اینگونه رضایت خود را ابراز فرمود.

ص: 62

به هم پیوند خورده، یا دو نور الهی بر هم تابیده اند. آری چونان دو بحر زلال و عمیق، تلاقی یافتند و خداوند را بر این مهم شکر گزاردند.

در این هنگام پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در حضور جبرئیل و میکائیل و صرصائیل و هفتاد ملک مقرّب الهی که به خانه وحی سرازیر می شدند فاطمه علیها السلام را به علی علیه السلام تزویج کرد و ایشان را مبارک باد گفت، درحالی که ملائک همگی آیه نور می خواندند و هلهله می کردند.(1)

پس از آن نبی اکرم صلی الله علیه و آله ، به رسم سنت، درخصوص صداق (مهریه) با امیرمؤمنان گفت و گو فرمود.

ص: 64

فاطمه علیها السلام زره و سپر توست، با فاطمه علیها السلام نیازی به زره نداری و او جان تو را چون جان خود حفظ می کند، گرچه به قیمت جان خود تمام شود امیر مؤمنان که پس از مجاهدت در بدر، آن زره را از پهلوانان مشرکین به غنیمت گرفته بود و پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله آن را بدو بخشیده بود، در بازار فروخته و بهای آن را که پانصد درهم بود نزد رسول اکرم صلی الله علیه و آله آورد.(1) پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به درهم ها نگاه انداخت و فرمود: آیا می دانی چه کسی آن را از تو خرید؟

عرض کرد: دحیه بود و او بعد از خرید زره از من خواهش کرد تا آن را به عنوان هدیه از او قبول کنم.(2)

پیغمبر تبسم نمود و فرمود: او دحیه نبود، لیکن جبرئیل بود و درهم ها هم ازجانب خداوند بود تا شرافت و برکتی باشد برای دختر من فاطمه علیها السلام و برادرم علی بن ابی طالب علیه السلام .(3)

ص: 66

ارمغان آورد. به همین علت زمانی که آن بانو در حال احتضار بود وصیت فرمود که آن کاغذ را روی سینه و در زیر کفنش قرار دهند تا در روز محشر از گنهکاران امت شفاعت کند.(1)

و مهریۀ ام ابیها اینچنین تعیین شد.

ص: 68

آری! خواست خداوند این بود که علاوه بر پانصد درهم که علی بن ابی طالب علیه السلام از پول زره آورده بود، صداق معنوی هم قرار دهد.

ص: 70

یاسین نمود. پس همه خواندند:

(بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ* يس وَالْقُرْآنِ الْحَكِيمِ إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِين* عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ تَنزِيلَ الْعَزِيزِ الرَّحِيمِ)

که در این میان نداکننده ای ندا داد: امروز روز عقد فاطمه علیها السلام ، بضعه رسول، دختر محمد مصطفی صلی الله علیه و آله ، سید رسولان و علی مرتضی علیه السلام ، سید اوصیاست درحالی که از این پیوند خوشنودم.

پس خدای متعال ابر سفیدی را برانگیخت تا بر اهل بهشت مروارید و زبرجد و یاقوت ببارد و حوریان و خادمان را بر آن داشت تا آنها را برچینند، هرچندکه ملائک در برچیدن آن، از هم گوی سبقت می ربودند.(1)

ص: 72

خدایی که الحاد مشرکان و عصیان گنهکاران او را زیانی نرساند و بر دامن پاک کبریائی اش گردی ننشیند»

و راحیل با ندایی رساتر توأم با شادمانی بیشتر، چنین ادامه داد:

«پادشاه صاحب جبروت، برگزیده کرمش و بنده عظمتش امام متقین، علی بن ابی طالب را برای سیدۀ زنان، دختر بهترین انبیا و سید مرسلین اختیار فرمود.

ریسمان آن نبی را به ریسمان مردی از خاندان او پیوند داد که نخستین تصدیق کننده دعوتش و یاری کننده رسولش باشد.

و کابین بست علی ابن ابی طالب علیه السلام ، حامی همیشگی رسول خدا صلی الله علیه و آله را، به فاطمۀ بتول، دخت رسول رب العالمین.»

با شنیدن این پیام، تمام آسمانیان و افلاکیان را شور و شعفی وصف ناپذیر فراگرفت.

پس از راحیل، جبرئیل امین، پیام پروردگار را چنین قرائت کرد:

«حمد ردای من، ستایش مخصوص من، کبریایی خاص من و مخلوقات همگی بندگان من اند،

به تزویج درآوردم فاطمه بنده ام را برای برگزیده ام علی

«إشهدو یا ملائکتی»؛ای فرشتگان من، شما شاهد باشید.»(1)

ص: 74

شوهر داد. در مراسم ازدواج، بر سر دخترش بادام و شکر افشاند. من به یاد فاطمه زهرا علیها السلام افتادم که مراسم او چیزی افشانده نشد. رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

قسم به آن کس که مرا به پیامبری برانگیخت و رسالت را خاص من گردانید، پروردگار متعال آن هنگام که فاطمه علیها السلام را به علی علیه السلام تزویج فرمود، ملائکه مقرب خود را امر کرد تا در عرش او جمع شوند؛ آنگاه بر پرندگان امر فرمود نغمه سرایی کنند، سپس درخت طوبی را فرمان داد تا بر آنان لؤلؤ شفاف و درخشنده همراه با درّ و مروارید سفید و زبرجد سبز و یاقوت سرخ بیافشانند.(1)

ص: 76

قیمت هفت درهم، یک روبنده به ارزش چهار درهم، حوله ای سیاه رنگ، حصیری بحرینی، یک دستاس، وسیله و ظرف خضابی از مس، ظرفی سفالین برای شیر، مَشکی کهنه برای آب.

وقتی رسول خدا صلی الله علیه و آله این وسایل را نگریست، سر به آسمان بلند کرد و عرضه داشت: «پروردگارا! برکت ده قومی را که بیشتر ظرف هایشان گِلین است».(1)

ص: 78

همسران رسول خدا صلی الله علیه و آله را با فاطمه علیها السلام می دید.(1)

ام ایمن به سراغ ام سلمه همسر رسول خدا صلی الله علیه و آله رفت و مطلب را با او در میان گذاشت و با هم به خدمت رسول اکرم صلی الله علیه و آله رسیدند، ام سلمه عرض کرد:

پدر و مادرم فدای شما، ما برای مسئله ای نزد شما آمده ایم که اگر خدیجه کبری زنده بود، چشمش روشن می شد.

نبی اکرم صلی الله علیه و آله با شنیدن نام خدیجه و جای خالی کسی که هم

ص: 80

فاطمه علیها السلام را مادر بود و هم امیرمؤمنان را در دامانش پرورش داد، گریست و فرمود: «خدیجه! کجا مانند خدیجه پیدا می شود؟ او همان کسی بود که در هنگامی که همه مردم مرا تکذیب نمودند او مرا تصدیق کرد. و امروز چقدر جای او خالی است.»

ام سلمه گفت: ای رسول خدا صلی الله علیه و آله افسوس که او، عمری کوتاه داشت و حمایت بی دریغ او از شما، جانش را ستاند و به سوی خدا رفت، ولی علی برادر شما و پسر عموی شما، درخواست دارد تا همسرش فاطمه علیها السلام را به منزل برد.

ام ایمن نیز به دنبال سخن او عرض کرد: ای رسول خدا صلی الله علیه و آله امیرمؤمنان همسر خویش را خواسته است، پس چشم فاطمه علیها السلام را به شویش روشن کنید و پراکندگی این دو را به جمع مبدل سازید و چشم همه را نیز به این موضوع روشن فرمایید.

رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: پس چرا علی بن ابی طالب خود این مطلب را با من در میان نمی گذارد؟ گفتند: زیرا از شما شرم دارد.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: به سراغ برادرم علی ابن ابی طالب بروید و او را پیش من بیاورید.

ام ایمن بیرون رفت. با باز شدن در، امیرمؤمنان را دید که پشت در منتظر و بی تاب پاسخ رسول اکرم صلی الله علیه و آله است.

ام ایمن گفت: رسول گرامی صلی الله علیه و آله شما را می خواند.

علی علیه السلام با اجازۀ رسول خدا صلی الله علیه و آله داخل حجره شد. رسول خدا صلی الله علیه و آله قیام

ص: 81

کرد و او را در آغوش گرفت و امیرمؤمنان در حالی کهسرش از فرط حیا پایین بود، برابر آن حضرت نشست.

رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: آیا دوست داری که همسرت را به خانه ببری؟

علی علیه السلام پاسخ داد: پدر و مادرم فدای شما. بله! چشمانم را به نور فاطمه علیها السلام روشن کنید.

پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: پس امشب یا فردا شب بیا و همسر خود را ببر، منزلی را آماده کن و فاطمه علیها السلام را در آن سکنی ده.

ص: 82

از من بگیرید، برایم دوست داشتنی تر و محبوب تر است از آنچه برایم باقی گذارید. حارثه یکی از منازلش را به امیرمؤمنان، نفس و جان رسول خدا صلی الله علیه و آله ، تقدیم کرد.

ص: 84

میان آنان اهل صفه و مهاجرانی بودند که آه در بساط نداشتند. همراه آنان انصار از مدینه و مردمانی دیگر که ثروتی نداشتند، حاضر بودند.

مولای متقیان اندیشید که با این غذای کم چگونه می تواند از این جمعیت پذیرایی کند. درعین حال طبع شریف وی نمی پذیرفت که گروهی را دعوت کند و گروهی را دعوت ننماید، به خصوص که او فقیران را دوست می داشت و به آنها عشق می ورزید. ازسوی دیگر، همگی دوست داشتند در میهمانی ولیمه کوثر رسول، زهرای بتول علیها السلام و حیدر کرار علیه السلام شرکت داشته باشند و از آن سفره پربرکت بهره برند.

ایمان مولی الموحدین امیرالمؤمنین و اعتماد به خداوند متعال و اعتقاد به برکات وجود مسعود رسول الله صلی الله علیه و آله ، پذیرش و انجام هر عمل را بر او سهل و آسان می کرد. شاه داماد از جای برخاست و بربلندایی ایستاد تا همه صدای او را بشنوند، داماد رسول خدا صلی الله علیه و آله با صدای بلند که گویی طنین اش آسمان و زمین را پر کرده بود، ندا داد:

«ای مردم! مرحبا به شما، بشارت باد شما را که همۀ شما به مجلس ولیمۀ عروسی دخت نبی خدا صلی الله علیه و آله ، ام ابیها، فاطمه زهرا علیها السلام ، بضعه رسول، کوثر بتول دعوتید. باشد که همگی دعوتم را اجابت نمایید و در شامگاه حضور یابید.»

صدای دعوت علی به مرد و زن رسید و در سراسر شهر پیچید.گویا آسمانیان شادمان تر از زمینیان، لحظه شماری می کردند تا در

ص: 87

جشن ولیمه یگانه گوهر هستی و جوانمردترین جوانان بعد از رسول خدا صلی الله علیه و آله شرکت کنند و از این جشن محروم نمانند.

ص: 88

همچنین رسول خدا صلی الله علیه و آله از بازار، برای فاطمه زهرا علیها السلام پیراهنی نو برای شب عروسی او خریداری کردند و به دست عروس رساندند. تا فاطمه علیها السلام جای خالی مادر را کمتر حس کند و از این هدیه شادمان شود.

ص: 90

خود را که برای شب عروسی وی بود، به سائل عطا کرد و لباس کهنه خود را برتن کرد.

این خبر به گوش رسول خدا صلی الله علیه و آله رسید. رسول خدا صلی الله علیه و آله گریست و فرمود:

«فداها ابوها، پدرش به فدایش. فاطمه علیها السلام روح بین سینۀ من است. هرکس او را شادمان کند مرا شاد کرده و هر کس او را بیازارد مرا آزرده است».

و اینگونه یک بار دیگر سیدۀ زنان بر همگان شناسانده شد.

ص: 92

و زیور را به وجود او زینت بخشیدند.

یکی مویش را شانه می زد و دیگری آن حوریه بهشتی را می آراست و برایش شعر می سرود.

لباسی را که جبرئیل از بهشت آورده بود، بر قامت رعنایش پوشاندند. لباسی که نمی شد برایش قیمتی تعیین کرد و بهایی بر آن نهاد.

ص: 94

هنگامی که خدمت آن حضرت رسید از شدت حیا زانویش خم شد. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: حبیب من! میوه قلبم! خداوند تو را در دنیا و آخرت محفوظ دارد.

زهرای مرضیه علیها السلام جلوتر رفت و پیش روی آن حضرت قرار گرفت، ولی از فرط حیا همچنان سر به زیر داشت. فاطمه علیها السلام خم شد و از کنار نقابش دست پدر را بوسید.

حضرت خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله داماد و وصی خود علی بن ابی طالب علیه السلام را پیش خود خواند. (تپش های قلب فاطمه علیها السلام که آکنده از حیا توأم با شور و شعف بود بیشتر شد) و حضرت امیرمؤمنان درحالی که از شوق، جان بر سینه اش آرام نمی گرفت، وارد شد و روبه روی پیامبر صلی الله علیه و آله ، در کنار فاطمه علیها السلام قرار گرفت.

در آن هنگام نبی اکرم صلی الله علیه و آله ، به آرامی چادر و روبنده از صورت چون ماه فاطمه علیها السلام کنار زد تا شویش ماه رخسارش را به تماشا بنشیند. در این هنگام خورشید روی فاطمه علیها السلام متلألیٔ شد و در آسمان دل بیکران علی علیه السلام درخشیدن گرفت. داماد با دنیایی از شرم و حیا سربلند کرد تا ماه رخسارش را در آیینه جمال الهی بنگرد.

با مشاهده جمال و آیینه جلال الهی، علی علیه السلام خم شد و بر دستان رسول خدا صلی الله علیه و آله بوسه زد.

ص: 96

رسول خدا صلی الله علیه و آله با دلی سرشار از سرور، و درعین حال با کمال افتخار دست حبیبه اش را در دست علی علیه السلام نهاد و فرمود: خداوند دختر رسولش را بر تو مبارک گرداند.

در این هنگام از هر سوی خانه، صدای هلهله بلند شد و زنان بر گرد فاطمه علیها السلام حلقه زدند و او را مبارک باد گفتند و بدرقه کردند.(1)

ص: 97

گوهر عالم هستی را چونان صدفی برگرفتند. بر جانب راست و چپ او به حرکت در آمدند و زنان به دور او حلقه زدند. در پی مشایعت او، به راه افتادند تا به منزل علی بن ابی طالب علیه السلام وارد شوند.

زنان و همسران رسول خدا صلی الله علیه و آله همراه ایشان و سلمان درحالی که افتخار گرفتن افسار مرکب را پیدا کرده بود، پیش می رفت.

عقیل و حمزه و جعفر و اهل بیت از پشت سر روانه شدند.(1)

ص: 100

خدا صلی الله علیه و آله ایشان را امر فرمودند که عمه هایشان، دختران عبدالمطلب و زنان مهاجر و انصار در این حرکت همراه کوثرش باشند. همسران پیامبر صلی الله علیه و آله نیز پیشاپیش قافله می رفتند و اشعاری می خواندند.

همگی همسران رسول خدا صلی الله علیه و آله بر این شایستگی اذعان کردند.

ام سلمه اشعاری سرود و بعد از او عایشه همراه دیگران شعر سرود و گفت:

«سپاس خدای را بر نعمت های پروردگار با عزت و توانا، راه روید با فاطمه ای که خدای تعالی یاد او را بلند نمود و وی را به شوهر مطهر طاهره تخصیص داد».(1)

زنان همراه نیز شعر می سرودند و شادمانیشان را اظهار می کردند، تا اینکه فاطمه علیها السلام ، حلقۀ اتصال نبوت و امامت وارد خانه علی علیه السلام شد.

ص: 103

ص: 104

نگهبانانی بگمار و من آن دو را به تو می سپارم. فرزندان آنان را نیز از شر شیاطین رانده شده در پناه تو قرار می دهم.

سپس به طرف درب خروجی رفت و آنگاه به گونه ای که همگان صدای او را بشنود، ندا سر داد: من برای همیشه با دوستان شما دوست و با دشمنان شما دشمن خواهم بود.(1)

ص: 106

12. بحارالانوار، العلامه محمدباقر المجلسی، مؤسسه الوفاء، بیروت.

13. البدء و التاریخ، ابونصر مقدسی، مکتب الثقافه الدینیة، بیروت.

14. تاریخ مدینه دمشق، ابن عساکر، دارالفکر، بیروت.

15. تاریخ الیعقوبی، احمد بن اسحاق بن ابی یعقوب، دار الصادر، بیروت.

16. تاریخ کبیر، محمد بن اسماعیل بخاری، دارالکتب العلمیه، بیروت.

17. تفسیر فرات الکوفی، فرات بن ابراهیم الکوفی، الثقافه الارشاد الاسلامی، تهران.

18. تفسیر مجمع البیان، فضل بن حسن الطبرسی، مؤسسه الاعلمی، بیروت.

19. تفسیر البرهان، السید هاشم البحرانی، مؤسسه البعثه، بیروت.

20. تذکرة الخواص، سبط بن جوزی الشریف الرضی، قم.

21. الثاقب فی المناقب، ابن حمزه الطوسی، مؤسسه انصاریان، قم.

22. جواهر المطالب، الدمشقی باعونی شافعی، احیاء الثقافة الاسلامی، قم.

23. جواهر السنیه، الحر عاملی، مکتبه المفید، قم.

24. جامع احادیث الشیعه، السید البروجردی، المطبعه العلمیه، قم.

25.

26. حلیة الابرار، السید هاشم البحرانی، مؤسسه المعارف الاسلامیة، قم.

27. حواریات فقهیة، سید محمد تقی الحکیم، مؤسسه المنار، بیروت.

ص: 108

28. الخصال، الشیخ الصدوق، جماعة المدرسین حوزه العلمیة، قم.

29. الخصائص الفاطمیه، محمد باقر الکجوری، انتشارات الشریف الرضی.

30. الخرائج و الجرائح، قطب الدین الراوندی، مؤسسه الامام المهدی علیه السلام ، قم.

31. الدر النظیم ابن حاتم العاملی، مؤسسه النشر الاسلامی، قم.

32. الدر المنثور، جلال الدین السیوطی، مکتبة المرعشی، قم.

33. دلائل الامامة، محمد بن جریر الطبری، مؤسسه بعثة، قم.

34. ریاحین الشریعة، ذبیح الله المحلاتی، دارالکتب الاسلامیه، تهران.

35. روضة الواعظین، محمد بن فتال نیسابوری، منشورات الرضی، قم.

36. الریاض النضره، احمدبن عبدالله الطبری، دارالتالیف، تهران.

37. السیرة النبویة، ابن هشام الحمیری المدنی، القاهره.

38. السیره الحلبیه، الحلبی، دارالمعرفه، بیروت.

39. شرح احقاق الحق، المرعشی نجفی، منشورات آیت الله المرعشی، قم.

40. شجره طوبی، محمدمهدی الحائری، المکتبة الحیدریة، النجف.

41. الصحیح من سیرة نبی الاعظم، سید جعفر مرتضی عاملی، دفتر تبلیغات اسلامی، قم.

42. الصحیح، ابن حبان، موسسه الرساله، بیروت.

43. الطبقات الکبری، ابن سعد، دارالصادر، بیروت.

44. العقدالفرید و الدر النضید، محمد بن حسن القمی، دارالحدیث،

ص: 109

قم.

45. العدد القویة، علی بن یوسف حلی، مکتبة المرعشی، قم.

46. فاطمه الزهرا علیها السلام از ولادت تا شهادت، سید محمد کاظم قزوینی، نشر محمد، قم.

47. الفتاوی المیسره، السیدعلی السیستانی، مطبعه فائق، نجف.

48. فضائل الخمسه من صحاح الستة الفیروزآبادی، مؤسسه الاعلمی، بیروت.

49. کشف الیقین فی فضائل امیرالمومنین، علامه الحلی، تهران.

50. الکامل فی التاریخ، ابن الاثیر، دار الصادر، بیروت.

51. الکافی، الشیخ الکلینی، المطبعة الحیدریة، النجف.

52. کنز العمال، متقی الهندی، مؤسسه الرساله بیروت.

53. کشف الغمة، علی بن عیسی اربلی، دار الاضواء، بیروت.

54. منهاج البراعه، میرزا حبیب الله الهاشمی، بنیاد فرهنگ امام مهدی علیه السلام ، قم.

55. اللمعه البیضاء، التبریزی الانصاری، مؤسسه الهادی، قم.

56. المحتضر، حسن بن سلیمان الحلی، المطبعه الحیدریه، النجف.

57. المناقب الموفق، بن احمد المکی الخوارزمی، مؤسسه النشر الاسلامی، قم.

58. مناقب ابن شهر آشوب، سروی، المطبعه امیر، قم.

59. مائة منقبت، محمد بن احمد بن شاذان القمی، المطبعه امیر، قم.

60. مجمع النورین، ابوالحسن المرندی، طبع حجری، مجهول.

ص: 110

61. مسند امام علی علیه السلام ، سید حسن قبانچی، انتشارات اسوه، قم.

62. مختصر البصائر، حسن بن سلیمان الحلی، المطبعه الحیدریه، النجف.

63. المعجم الکبیر، سلیمان بن احمد الطبرانی، دار احیاء التراث، بیروت.

64. مدینة المعاجز، السید هاشم البحرانی، مؤسسه معارف الاسلامیة، قم.

65. مناقب ابن مغازلی، ابن المغازلی الشافعی، مکتبة الاسلامی، تهران.

66. من لایحضره الفقیه، الشیخ الصدوق، مؤسسه النشر الاسلامی، قم.

67. مکارم الاخلاق، الطبرسی، منشورات الشریف الرضی، قم.

68. نوادر المعجزات، محمد بن الجریر الطبری، مؤسسه امام مهدی علیه السلام ، قم.

69. نور الابصار، محمد مؤمن، دار القلم دار الشامیه، بیروت.

70. نزهة المجالس، الصفوری الشافعی، دارالکتب العلمیة، بیروت.

71. وسائل الشیعه، شیخ الحر العاملی، دار احیاء التراث العربی، بیروت.

72. هدایة الکبری، حسین بن حمدان خضیبی، مؤسسه بلاغت، بیروت.

73. هفتمین زیارت، فاطمه سادات درچه ای، انتشارات اسلامی، تهران.

74. ینابیع الموده لذی القربی، القندوزی الحنفی، المطبعة اسوه، قم.

ص: 111