بسم الله الرحمن الرحیم

ص: 2

ص: 3

پیام های قرآنی

حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی مدظله شریف

ص: 4

تصویر

ص: 6

تصویر

ص: 7

تصویر

ص: 8

تصویر

ص: 9

تصویر

ص: 10

تصویر

ص: 11

تصویر

ص: 12

تصویر

ص: 13

تصویر

ص: 14

ص: 16

او بیمناكیم و صلاح و خیر تو در این است كه نه با او سخن بگویی و نه سخنش را بشنوی».اما طفیل روزی به كعبه رفت. او حضرت رسالت پناه، خاتم النبیین را درحال قرائت قرآن دید و صدای ملكوتی حضرتش را به گوش جان شنید و از جام وصل قرآن، جرعه ای از آب حيات نوشید و چنان پسندید و دلدادة آن شد كه به خود گفت: «مادرم به عزایم بنشیند! من شخصی آگاه و سخن شناسم و كلام نیك را از بد تشخیص می دهم؛ چرا سخن چنین مردی را نشنوم؟ اگر نیك است می پذیرم و اگر بد باشد آن را ترك می كنم». كوتاه سخن آنكه این مرد با شخصیت پس از شنیدن آیات قرآن كریم و دعوت آن حضرت، بی درنگ ایمان آورد و به سوی قوم خویش بازگشت؛ آنها را به اسلام دعوت نمود و جمعی از آنان به شرف اسلام، مشرّف شدند.(1)

از سخت ترین دشمنان حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم)، اخنس بن شریق، ابوسفیان بن حرب، ابوجهل بن هشام بودند. این سه نفر، هر یك شبانه به تنهایی و پنهانی برای شنیدن تلاوت قرآن محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) به اطراف و نزدیك مكانی می رفتند كه آن حضرت، قرآن می خواند و بیشتر شب را به قیام و عبادت و تلاوت قرآن، به ترتیل و تأمل و حال خاصِ توجه خویش می گذراند و باآن صدای خوش و دلنواز، آیات الهی را با حضور قلبی كه مخصوص به خود آن حضرت بود قرائت می نمود. این سه نفر كه هر یك برای شنیدن آیات قرآن با صوت روح انگیز محمدی (صلی الله علیه و آله و سلم) رفته بودند اتفاقاً در بازگشت به هم برخوردند؛ رازشان برای هم آشكار شد و یكدیگر را ملامت كردند كه اگر جوانان قریش از مثل این ماجرا آگاه شوند همه به محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) می گروند؛ و لیكن شب بعد هم هر كدام از آنان را، شوق شنیدن آیات قرآن از نای جان فزای محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) چنان برمی انگیخت كه گویی پاهایشان آنها را بدون اراده و اختیار به سوی آن حضرت می برد.

در این شب نیز در بازگشت به هم رسیدند و ملامتشان بر كاری كه كرده بودند بیشتر شد و شب سوم هم این واقعه تكرار شد و پس از این، دیگر عهد و پیمان بر ترك آن بستند.(1)

ص: 28

این داستان های معتبر تاریخی نشان می دهد كه در گرویدن مردم به اسلام، نقش مركزی و اساسی از آنِ قرآن و اثر این زیبایی الهی است كه البته در كنارش، سیرة یگانه و بی مانند رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، خُلق عظیم آن حضرت، معجزات و دیگر اسباب تأییدات الهی نیز در ادای آن رسالت بزرگ و سنگین، حضرتش را یاری نمود و خلاصه آنكه سرّ بزرگ و اصلی موفقیت دعوت قرآن، توجه به خود قرآن و جمال قرآن بود كه متأسفانه امروز بسیاری حتی مسلمانان از این همه جمال وجلال غافل مانده اند! این جمال و جلوة عام قرآن بود كه یك زن اعرابی به آن توصیف مشهور ادبی گوشه ای از جمال آیة كریمة:

﴿وَأَوْحَيْنَا إِلَى أُمِّ مُوسَى أَنْ أَرْضِعِيهِ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ وَلَا تَخَافِي وَلَا تَحْزَنِي إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِينَ﴾،(1) را بیان نمود.(2)

سور آن هركدام جمال و بلكه جمال های بخصوصی دارند و اشخاص و افراد و علما و دانشمندان هم هركدام از جمال خاصی برحسب قریحه و ذوق و فن و معرفت و بصیرت خود بهره می برند و نور و هدایت می گیرند؛ مثلاً از متفكران در عالم ملك و ملكوت و آیات آفاقیه و انفسیه، جمال آیاتی مثل:

﴿إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لآيَاتٍ لِّأُوْلِي الألْبَابِ * الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىَ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِيخَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ﴾(1)

و مانند:

﴿سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ يَكْفِ بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ

ص: 30

شَهِيدٌ﴾(1)

و مانند:

﴿وَفِي الْأَرْضِ آيَاتٌ لِّلْمُوقِنِينَ * وَفِي أَنفُسِكُمْ أَفَلَا تُبْصِرُونَ﴾(2)

و نیز:

﴿إِنَّ اللّهَ فَالِقُ الْحَبِّ وَالنَّوَى يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِوَمُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَيِّ ذَلِكُمُ اللّهُ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ * فَالِقُ الإِصْبَاحِ وَجَعَلَ اللَّيْلَ سَكَنًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ حُسْبَانًا ذَلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ﴾(3)

و همچنین:

﴿هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمُ الْغَيْبِ

ص: 31

وَالشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ﴾(1)

دلربایی می نماید و جمال بی مانندی كه این آیات و امثال آن دارند آنها را به حسب مراتب درك و معرفت، جذب و به عوالم بالا و بالاتر سیر می دهد و همچنین مؤمنان و موقنان از جمال مثل این آیه:

﴿اللّهُ يَعْلَمُ مَا تَحْمِلُ كُلُّ أُنثَى وَمَا تَغِيضُ الأَرْحَامُ وَمَا تَزْدَادُ وَكُلُّ شَيْءٍ عِندَهُ بِمِقْدَارٍ * عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ الْكَبِيرُ الْمُتَعَالِ * سَوَاء مِّنكُم مَّنْ أَسَرَّ الْقَوْلَ وَمَن جَهَرَ بِهِ وَمَنْ هُوَ مُسْتَخْفٍ بِاللَّيْلِوَسَارِبٌ بِالنَّهَارِ ﴾(2)

و آیات دیگر بر یقین و نور قلب خويش می افزایند.

آیاتي مانند:

﴿اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ...﴾؛(3)

ص: 32

﴿إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ وَإِيتَاء ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ...﴾؛(1)

﴿وَلَا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَلَا السَّيِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ﴾؛(2)

﴿وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِهَوْنًا...﴾؛(3)

﴿إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ... ﴾؛(4)

﴿وَعَسَى أَن تَكْرَهُواْ شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ ﴾؛(5)

﴿فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ * وَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ

ص: 33

ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ ﴾؛(1)

﴿إِنَّمَا مَثَلُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا كَمَاء أَنزَلْنَاهُ مِنَ السَّمَاء...﴾؛(2)

﴿أَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاءً فَسَالَتْ... ﴾(3)

و مثل:

﴿ وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالأُنثَى... ﴾(4)و مثل:

﴿ وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا... ﴾؛(5)

﴿ وَلاَ يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ... ﴾(6)

ص: 34

و صدها آیات دیگر و همة آیاتي كه هریك با جلوه یا جلوه های خاصی، قشرها و اصناف مختلف و اندیشمندان جهان را غرق تفكر و تأمل و شوق و انس می نمایند و او را به آفاق و عوالم بالا پرواز می دهند.

است تقدیر و تشكر نموده و توفیق همگان را در نشر و ترویج معارف نورانی قرآن از خداوند متعال مسئلت دارم.

لطف الله صافی

24 جمادی الاولی 1427

31 خردادماه 1385

ص: 36

همه را به تحقیق و کاوش ترغیب و تشویق کرد و با ابلاغ هایتوحیدی مثل: ﴿أَنَّمَا إِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ﴾(1) برابری همة نژادها را اعلان نمود و رسم بشرپرستی و شرک و کفر را محکوم کرد و اصولی را که هرچه بشر به سوی تمدّن حقیقی پیشتاز شود، نیازمندی های او را مرتفع می سازد، مقرّر نمود. دین واحد و حکومت واحد و نظام واحد، جامعه واحد و عدالت و برابرى و صلح و امانت و صداقت و طهارت و رحم و احسان و رفاه وآسايش و امنيّت و قانون براى همه و همه دعوت قرآن است و در يك كلمه، قرآن جهان را از ظلمات و تاريكى ها به نور و روشنايى وارد كرد و با نداى دلنواز ﴿اِنّ اللّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْاِحْسانِ﴾؛(2) و ﴿إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ﴾؛(3) و صدها نواها و نداهاى نجات بخش، مقام انسانيّت تمام افراد را گرامى داشت و پایان دوره هاى سياه استبداد و استكبار و استعمار را اعلام نمود. اين كتاب كريم، همان گونه كه چهارده قرن پيش معجزه كامله و دليل باهر و برهان ظاهر به حق بودن اسلام بوده، امروز و هميشه و تاابد معجزه و برهان است و هر مسلمان در هر عصر و زمان مى تواند با تلاوت آيه ﴿وَ اِنْ كُنْتُمْ فى رَيْبٍ مِمّا

ص: 19

نَزّلْنا عَلى عَبْدِنا فَاْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ﴾؛(1) اعجاز آن را به دنيا اعلام كند وتأييد خبر غيبى ﴿فَاِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ لَنْ تَفْعَلُوا﴾؛(2) را كه چهارده قرن است تأييد شده، از نو مشاهده كند.

بیمارستان ها، در بازار، در شهر، در روستا، در دولت، در مراکز مختلف، همه جا باید قرآن را ببریم و همه را با قرآن آشنا سازیم، همه باید به قرآن استشهاد کنند و از قرآن الهام بگیرند، در سخنان و مطالب و مقاصدشان قرآن را شعار خود قرار دهند.

باید همه مبلّغ قرآن باشیم و حقایق آن را به دنیای معاصر که سخت تشنة آن است برسانیم و مؤسسات تحفیظ قرآن و تدریس قرائت قرآن و تفسیرو بیان علوم قرآن را هرچه ممکن باشد گسترش دهیم و با این مؤسسات همکاری و معاضدت تنگاتنگ داشته باشیم که خوشبختانه گرایش جامعه به خصوص جوانان مؤمن و آگاه به قرآن بسیار موجب امیدواری و علامت رشد و آگاهی و بیداری است، مراکز تعلیم قرآن و دارالقرآن ها رو به ازدیاد و حفظ و تعلیم و تعلّم قرآن موجب فخر و مباهات است.

قرآن و تجوید خواندن آن بدون تمسّک به هدایت های ائمه طاهرین (علیهم السلام) و ولایت آنها و معرفت مقامشان میسّر نمی شود و الا امثال حجّاج ها در قرائت صحیح قرآن و درک فصاحت و بلاغت آن مهارت داشتند ولی مصداق: «رُبَّ تٰالِ الْقُراٰنَ وَ الْقُرْاٰنُ يَلْعَنُهُ»(1) بودند. حاصل این است که در این مسیر و حرکت نورانی باید از هدایت اهل بیت (علیهم السلام) کمک بگیریم. نباید در تمسّک به قرآن، تمسّک به اهل بیت (علیهم السلام) را را از نظر دور بداریمکه خدای ناخواسته در تمسّک به هر یک از این دو امانت عزیز پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) تمسّک به دیگری کمتر و کمرنگ تر باشد. امید است که مؤسّسان این مراکز قرآنی با آگاهی و هوشیاری این نکته را نیز که بسیار مهم است در برنامه ها و اساس نامه های خود منظور فرمایند.

می نمایم و به عموم برادران و خواهران ایمانی که شیفتة بسط و نشر حقایق قرآن کریم می باشند به طور مؤکّد توصیه می نمایم که در همکاری مادّی و معنوی با این مؤسسه مقدّسه قرآنیّه مسابقت و مبادرت گسترده داشته باشند و در این اجر و ثواب عظیم خود را شریک و سهیم نموده و از این خوانِ گسترده و نادبة الله مستفیض و بهره مند گردند.

ضمناً علاوه بر تبرّعات و هدایایی که تقدیم می نمایند مجازند تا حدود ثلث از سهم مبارک امام × را برای ادامة کار و توسعه این بنیاد مبارک بپردازند.

اقل المتمسکین بالثقلین

لطف الله صافیعید سعید غدیرخم 1416 هجری قمری

مطابق با 18 اردیبهشت ماه 1375

ص: 23

براین اساس این برنامه قرآنی و اقدام به گسترش فرهنگ قرآن بین معلولین مؤمن و عزیز، بسیار قابل تقدیر و اقدامی قرآنی است.

اینجانب به سهم خود از همه عزیزانی كه در خدمت این برنامه، توفیق كسب ثواب دارند به ویژه سازمان بهزیستی

كشور و مسئولان محترم آن تشكر می نمایم.

امید است در پرتو تمسّك به ثقلین (قرآن و عترت) ملّت و جامعه اسلامی همواره به جایگاه رفیع تر علم و عمل و رشد و معرفت نائلگردد و با الهام از این دو سرمایه نفیس ، فرهنگ قرآنی در جامعه ما و كشورهای اسلامی حاكم گردد.

والسلام علیكم و رحمة اللّه.

لطف اللّه صافی

27 شعبان المعظم 1429

ص: 39

علوم قرآني علماي بزرگ و دانشمندان عالي مقام و مفسران نامدار و متفكر آن همواره روبه جلو بوده اند ولي بايد گفت: هنوز هم در كلاس هاي نخستو آغاز كارند و نورافشاني قرآن به مرور اعصار بيشتروبيشتر مي شود.

تفاسيري كه براي قرآن مجيد نوشته شده، هم از جهت محتوا و هم از جهت حجم بسيار بااهميت و باعظمت است؛ تنها يك دوره تفسيري كه به دستور خلف بن احمد ساماني و توسط گروهي از علماي عصر او نوشته شد، حجم آن به قدري بزرگ بود كه كتابخانه وسيعي را شامل مي شد. حتي بيگانگان منصف در برابر اين كتاب آسماني سرِ خضوع و احترام بر زمين گزارده اند و قرآن بيش از اينكه كتاب چهارده قرن گذشته باشد كتاب اين عصر و عصر هاي آينده است.

گرايش دانشگاهیان عزيز به قرآن پژوهي و آشنايي بيشتر با كتاب جداً در زمان ما در خور كمال تقدير و تحسين است. اميد است كه اين برنامه روزبه روز مورد استقبال بيشتر قرار گيرد و يگانه عِدل قرآن حضرت بقيةالله مولانا المهدي - ارواحنا له الفداء - كه به موجب حديث متواتر ثقلين عِدل حاضر قرآن مجيد هستند از آن مسرور و خشنود شوند.

بنده اين توفيق بزرگ را به اعضاي علمي و اساتيد والامقام و دانشجويان عزيز دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي بالخصوص تبريك مي گويم و دوام اين افتخار بزرگ را براي آنان از خداوند متعال مسئلت دارم.

ص: 41

لطف الله صافي

26 ذي القعده 1430

مطابق با 23 آبا ن ماه 1388

ص: 42

علاوه بر حركتي سودمند به سوي قرآن كريم و معارف وحياني و احياي علم تفسير و قرآن پژوهي، اين است كه اين برنامة مقدس در آستان ملائك پاسبانِ عِدل ناطق قرآن حضرت امام علي بن موسي الرضا - عليه آلاف التحية و الثناء - و به همت فضلاي اين خطة ولايي علم و ادب برگزار مي شود.

مي كنم؛ بديهي است اگرچه هردو مورد تصديق هستند، اما تصديق طبيب بودنِ آن كس كه بيماران را درمان كرده، از تصديق كسي كه روي آب رفته، قوي تر است. خلاصه اعجازِ قرآن، معجزه مناسب با نبوت است، و دليل بر صحت ادعا، مناسب با مدّعاست. به خلاف ابراءِ اَكمَه و اَبرَص و احيايِ موتي و قلبِ عصا به ثُعبان؛ كه گرچه به واسطه آنها هم نبوتِ مدّعيِ نبوت، تصديق مي شود اما هيچ يك از آنها كار رسول و نبي نيست؛ مثل اينكه روي آب راه رفتن هم كار طبيب نيست.

پيغمبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) اعلامِ نبوت و رسالت فرمود و كارش را كه رسالت و رساندن پيام است، معجزه و دليل بر نبوت اعلام نمود. خودِ نبوت و رسالت، امري خارق العاده و معجزه و دليل است و به آن تحدّي نمود كه: ﴿وَإِن كُنتُمْ فِي رَيْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُواْ بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِهِ﴾(1) «اگر در دعوت و رسالت و آنچه بر بنده خود نازل كرده ايم شك داريد يك سوره همانند آن را بياوريد». يعني مثل همان كه بر او نازل كرده و او را به رسالت و رساندن آن به شما مبعوث كرده ايم بياوريد؛ معجزه او همان خود آن است و دليل بر صدق دعوت، خود آن دعوت است. برهان بر حقانيت قرآن و وحياني بودن آن، خود آن است كه إلی الأبد و در هر

ص: 46

عصر اگر انس و جن اجتماع كنند و با هم همكاري نمايند كه مثل آن را بياورند، نخواهند توانست».

الحق اين تفسير از جهاتي كه بايد مدّنظر مفسر باشد، جايگاهي رفيع است. اين تفسير و تفسير ناتمام علامه بلاغي از حسنات بزرگ روزگار ما هستند؛ و با ويژگي هاي بالايي كه دارند، از اعتبار خاصي برخوردارند و نور تمسك به ثقلين، از آنها درتلألؤ و نمايان است. به ويژه طرائف چهل گانه تفسير نفحات الرحمن كه در كمال استحكام و اتقان است بر ارزش آن افزوده است؛ خداوند متعال بر علو درجات اين مفسر عالي قدر و موفق بيفزايد.

در خاتمه از همه حضرات شركت كننده در اين همايش منور قرآني و خدمتگزاران و برگزاركنندگان آن كه خدمت به قرآن را براي خود افتخار بزرگ مي دانند و نشست حاضر را در تجليل از خدمت و سيرت قرآنيِ يك مفسر گران قدر، ترتيب داده اند، تشكر كرده، مزيد توفيقات همگان را از خداوند متعال مسئلت دارم.

و آخر دعوانا ان الحمدلله ربّ العالمين

لطف الله صافي

ربيع الثاني 1431

ص: 48

انتخاب عنوان «قرآن و باورهاي ديني» براي برنامه حاضر عالية المضامين و كثيرة الجوانب است.اين موضوع در هر حد در جامعه و نسل حاضر و دانش پژوهان و دانشگاهيان و سایر اصناف مطرح شود موجب رشد معرفت و شعور ديني و درك مقاصد وحياني و قرآن مي شود.

باشد مورد استفاده قرار مي گيرد و به اين نتيجه مي رسد كه بالاتر و مؤثرتر از روش قرآني كه بتواند در اين گستردگي جهاني، جوامع اسلامي را به ايمان و اعتقاد به الهيات و معاد و ساير عقايد حقه برساند، نيست.

بني اميه آغاز گرديد و در عصر بني عباس رايج شد و در برابر مكتب قرآن، وارد مكتب و مدرسه اسلام و قرآن گرديد كمترين اثري نداشتند؛ فقط اسلام را تاحدي از سير به سوي جلو باز داشتند و معارف قرآني و نوراني قرآن بود كه اسلام را به اين وسعت خارق العاده رساند.

﴿أَوَلَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاء كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ أَفَلَا يُؤْمِنُونَ﴾؛(1)

﴿ان إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ...﴾(2) (الآيات)؛

﴿أَمَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَأَنزَلَ لَكُم مِّنَ السَّمَاء مَاء فَأَنبَتْنَا بِهِ حَدَائِقَ ذَاتَ بَهْجَةٍ﴾(3) (الآيات)؛﴿مِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَكُم مِّن تُرَابٍ﴾(4) (الآيات)؛

﴿أَمْ خُلِقُوا مِنْ غَيْرِ شَيْءٍ أَمْ هُمُ الْخَالِقُونَ﴾؛(5)

﴿أَفَرَأَيْتُمُ الْمَاء الَّذِي تَشْرَبُونَ * أَأَنتُمْ أَنزَلْتُمُوهُ

ص: 54

مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنزِلُونَ﴾.(1)

و آيات بسيار ديگر در الهيات كه همه در معرفت و تبليغ و دعوت به خداپرستي است و باورآفرين و ايمان بخش است.

در بخش نبوات آيات قرآن كريم همه معجزه است و در معرفي انبيا بليغ تر از آن نيست.

در موضوع معاد و مسائل مربوط به روح و غيب وجود انسان و سؤال و محاسبه قيامت، هشدارهاي آيات قرآن همه رسا و مؤثر است.

در توصيف سختي هاي روز قيامت و وعد و وعيد همه مسائل تربيتي را بايد از قرآن فرا گرفت:

﴿يَوْمَ يَكُونُ النَّاسُ كَالْفَرَاشِ الْمَبْثُوثِ * وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ الْمَنفُوشِ﴾؛(2)﴿يَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَمَا تُخْفِي الصُّدُورُ﴾؛(3)

﴿وَأَنذِرْهُمْ يَوْمَ الْحَسْرَةِ إِذْ قُضِيَ الْأَمْرُ﴾؛(4)

ص: 55

و

﴿وَكُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَآئِرَهُ فِي عُنُقِهِ﴾(1)

آيات قرآن در تهديد چنان است كه راستي انسان را تكان مي دهد و در ترغيب و تشويق، موعظه و انواع مقاصدي كه بشر بايد به آن آگاه شود همه باوربخش است.

﴿مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللّهُ عَلَيْهِم مِّنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاء وَالصَّالِحِينَ وَحَسُنَ أُولَ-ئِكَ رَفِيقًا﴾(1)

اين جلوه ها همه جلوه قرآن و هدايت است؛ اينها نه كتاب الشفا و النجاة و نه صغري و كبري خوانده بودند؛ قرآن را شنيده بودند و معاني و هدايت ها و بشارت ها و هشدارهاي آن را به گوش جان شنيده و فهميده بودند؛ آنان ﴿قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ * الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ﴾(2) و ﴿وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ... ﴾(3) (الآيات) را خوانده بودند. پيرامون اين موضوع و خطرات جدايي از روش هاي قرآن، سخن بسيار است. لذا تمام شئون معرفت و سيرو سلوك حقيقي و شرعي و آموزش و پرورش و وعظ و تبليغ بايد به قرآن اعتماد و اتكا داشته باشند.

در خاتمه با عرض تشكر و تقدير مجدّد، اشعاري از دو قصيده سنايي غزنوي را پايان بخش اين متن، قرار مي دهيم:

قايد و سايق صراط الله***به ز قرآن مدان و به ز اخبار

جز به دست و دل محمد نيست***حل و عقد خزانه اسرار

ص: 57

چنگ در گفته ي يزدان زن و رو***كه آنچه قرآن و خبر نيست فسانه است و هوس

اول و آخر قرآن ز چه «با» آمد و «سين»***يعني اندر ره دين راهبرت قرآن، بس

لطف الله صافی

13 رجب المرجب 1431

تيرماه 1389

ص: 58

بايد جامعه قرآني، حكومت قرآني و نظام قرآني، مساجد و مدارس و مجامع و كتابخانه ها، بازار و اقتصاد و خانه و خيابان، تعليم و تربيت و فرهنگ و روابط زن و مرد، مواضع بانوان و برنامه ها همه قرآني باشد و اين مدل قرآني هرگز محقق نخواهد شد مگر آنكه به انسان كامل و معصوم × كه قرآن مجسم است رجوع نمود و تمسك به قرآن مجيد بايد با تمسك به عترت (علیهم السلام) همراه باشد تا شخص از گمراهي و ضلالتدر امان قرار بگيرد كه برحسب حديث متواتر ثقلين فقط امان از گمراهي، به تمسك قرآن و عترت حاصل مي شود و تفسير قرآن مجيد تنها با تفسير اهل البيت (علیهم السلام) حجت و معتبر است.

اميد است طرح جامع فرهنگي - اجتماعي نسيم رحمت، مبناي خير و بركت براي مردم سرافراز ايلام باشد و براي ترويج معارف اسلامي و مفاهيم قرآني و تقويت مباني اعتقادي و اشاعه نشاط ديني و توسعه رهاوردهاي عيني قرآن در زندگي مؤثر بوده و منشأ شبهه زدايي ديني در كل جامعه شود.

اجراي اين طرح در استان ايلام كه به همت مسئولين متعهد و محترم استان دنبال شده است و نگاه پيشگيرانه از آسيب ها را به دنبال دارد اقدامي قابل تحسين و تكريم است.

خوشبختانه هم اكنون نيز مردم غيور استان ايلام همچون اسلاف متدين خويش زمينه پذيرش معارف قرآن و استعداد نيل به كمالات

ص: 61

حقيقي را دارند كه با مساعدت دانشمندان ديني و علمای محترم استان، اجراي اين طرح را محقق خواهند ساخت. توفيقات روزافزون و دوام خدمت به قرآن را براي همگان در ظل عنايات حضرت بقيةالله الاعظم - ارواح العالمين له الفداء - از خداوند متعال خواستارم.

لطف اللّه صافي

28 شوال المکرم 1431

ص: 62

با تقدير فراوان از عزيزان برگزار كننده سلسله همايش هاي علم و قرآن، توفيق بزرگ علمي و فرهنگي و معرفت افزایي برگزاري همايش ها را در آن مركز علم و معرفت (دانشگاه علوم پزشكي شيراز) تبريك عرض مي نمايم و توفيقاتي را كه نصيب اين دانشگاه و اساتيد و دانشجويان آن شده گرامي مي دارم. اميد است دانشجويان فعال و تلاشگر، در پرتو سعي و جديت و به بركت دروس اساتيد محترم، بيش از پيش در نيل به مقامات علم و عمل نايل گردند و قله هاي شامخ فلك فرساي معرفت را فتح نمايند.

جهانيان را در همه اعصار به تفكر و تدبر در خود مي خواند. انديشه و تفكر در آفرينش آسمان ها و زمين و اجزای عالم از ذره تا بزرگترين مخلوقات را از صفات خردمندان مي داند. انسان سازي قرآن همواره سازنده و برقرار است و شعب اعجاز آن متعدد است. تنها اعجاز آن در فصاحت و بلاغت آن نيست، از جهات ديگر نيز معجزه است؛ متضمن معاني و حقايق و تعاليمي است كه بيان آنها در بالاترين حد كمال و استحكام فقط از خداوند خالق زمين و آسمان و منظومه ها و كهكشان ها قابل صدور است.

علمي نيز متضمن مطالبي است كه اكنون پس از چهارده قرن كم وبيش بشر بر آنها دست مي يابد.

به علوم مختلف در اين كتاب نگاه شده و به جهان با اجزای آن كه كلمة الله از آن تعبير مي نمايد نظر دارد و به تفكر در آن تأكيدات بليغ نموده است و كلمات خدا را در مثل اين آيه بي حدّ و بي شمار معرفي مي فرمايد:

﴿قُلْ لَوْ كَانَ الْبَحْرُ مِدَاداً لِكَلِمَاتِ رَبِّي لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ كَلِمَاتُ رَبِّي وَلَوْ جِئْنَا بِمِثْلِهِ مَدَداً(1).

در آيات متعدد دعوت به پژوهش و نظر در آيات آفاقيه و انفسيه مي نمايد، مثل:

﴿وَفِي الْأَرْضِ آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ *وَفِي أَنْفُسِكُمْ أَفَلَا تُبْصِرُونَ (2).﴾

را به پيشتازي و تفكر در عالم آفرينش و اكتشاف اسرار و خواص بي شمار نهفته در كاينات تشويق مي نمايد و وجود قرآن و عظمت قرآن در جوامع علمي كه در علم پيشرفته ترند، ظاهرتر است. قرآن براي دنياي معاصر بيشتر از آنكه براي دنياي عصر جاهليت كتاب و قرآن بود، كتاب و هدايت است.

اين حركت قرآن پژوهشي و قرآن شناسي در دانشگاه ها در اين عصر كه خلأ معنويت، بشر را در تنگناهاي تاريك و بن بست ها قرار داده و از استراحت و اطمينان قلب محروم نموده است، خدمت بزرگ به عالم انسانيت است. دانشگاه هاي كشور و دانشجويان و اساتيد متعهد، پيشاهنگ اين نهضت علمي شده اند. اميد است براي عالم اسلام و همه مردم جهان ثمرات بزرگ داشته باشد و روزبه روز در سايه توجهات عِدل عزيز قرآن مجيد حضرت بقية الله مولانا المهدي - ارواح العالمين له الفداء -، انوار ايمان به قرآن همواره در تجلي بيشتر باشد و ظلمات جهالت ها را از قلوب برطرف سازد.

و آخر دعوانا ان الحمدلله رب العالمين.

12 جمادي الاولي 1432

ص: 67

إِلَى النُّورِ﴾.(1)قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم):

«إِذَا الْتَبَسَتْ عَلَيْكُمْ الْفِتَنُ كَقَطْعِ اللَّيْلِ الْمُظْلَمِ فَعَلَيْكُمْ بِالْقُرآنِ».(2)

شفاي همه امراض روحي ما و همه بشريت، آشنايي با هدايت هاي قرآن مجيد است كه بشر را از تاريكي ها به نور و روشنايي و از سقوط در منجلاب هاي فساد، نجات مي دهد.

قرآن، نور مبين و حبل متين و عروةالوثقی و دستور رستگاري و خلاصي از اوهام و خرافات و هدايت به انديشه هاي تابناك و معارف عاليه حقيقيه است. براي ترويج و دعوت قرآن، هيچ وسيله اي بهتر ازخود قرآن و نشر هدايت هاي آن نيست. هرچه بيشتر با قرآن آشنا شويم و به سايه قرآن پناه ببريم به مراتب بصيرت و آگاهي بيشتري نائل مي شويم.

حضرت رسول اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) امت خود را با قرآن، از مهالك و سقوط در پرتگاه ها بيمه فرموده است كه تا دنيا، دنياست و جهان پايدار است هر زمان ديديد فتنه هاي گوناگون به شما روي آورده و جهات عقلاني و انساني شما در خطر افتاده به قرآن بازگشت كنيد كه همه بلاها و تاريكي ها مرتفع مي شود و جامعه شما نو و جديد مي شود.

حقير اين حركت بزرگ قرآني را كه در كشور با تأسيس دانشگاه علوم و معارف قرآن كريم انجام شده و المپياد قرآني را بسيار اميد بخش و موجب كمال رشد و شعور اسلامي و خدمت بزرگ به دنيا ي معاصر مي دانم و به سهم خود از همه عزيزاني كه افتخار اين خدمت بسيار نوراني را دارند تشكر و تقدير مي كنم.

ص: 70

اميدوارم با كوشش هايي كه در اين راه انجام مي شود تحت عنايات عِدل عزيز قرآن حضرت بقية الله - ارواح العالمين له الفداء - سرافراز باشيد.

لطف الله صافي

21 جمادي الاولي 1432

5 اردیبهشت ماه 1390

ص: 71

با تبريك به شما شيفتگان و قرآن پژوهان، حافظان و قاريان قرآن كه افتخار حضور در مكتب علم و هدايت قرآن را داريد اينجانب، اين مقامرا - كه شما حائز آن مي باشيد - گرامي مي دارم و آن را با افتخار مي ستايم.

شخص قرآن پژوه، آن را درك مي كند و مي يابد كه به چه آفاق وسيعي هدايت شده و به چه مسير ملكوتي راه يافته است كه هرچند آن آفاق را درك مي كند، اما زبان و بيان خود را از توصيف آن ناتوان مي يابد؛ و چه رستگارند كساني كه از درياهاي علم و هدايت و قرآن و كتاب هايي كه برگرفته از قرآن است، مثل نهج البلاغه، صحيفه شريفه سجاديه،صحيفه كامله، صحيفه ثانيه و ثالثه و رابعه و خامسه و خزائن علوم اهل بيت (علیهم السلام) كه همه قرآني و شرح و بيان ما في القرآن است استفاده مي نمايند.

اينجانب با تكريم تمام از اين مسابقات قرآني كه با مشاركت دانشجويان عزيز و اميدهاي آينده اسلام برگزار مي شود، از خداوند متعال براي آنان توفيق بيشتر طلب مي نمايم.

اين برنامه ها و هر اقدامي كه موجب ارتقاي معرفت و علم و بينش و بصيرت و شعور اسلامي و جهل زدايي و ارتقاي روح دانش جويي گردد سبب خوشنودي و رضايت حضرت بقية الله مولانا المهدي - ارواح العالمين له الفداء - مي باشد.

السلام عليكم و رحمة الله و بركاته

لطف الله صافي

24 ذى الحجة 1432

30 آبان ماه 1390

ص: 74

ص: 75

با عرض ادب و احترام به حضور اساتيد معظم و دانشجويان عزيز دانشكده هاي علوم قرآني سراسر كشور.

ص: 77

در كمال ابتهاج، مسرت و ذوق و اشتياق مفرط به حضور در آن جلسات نوراني و كسب فيض از نسيم هاي رحمت الهي، به عرض مي رسانم:

است كه فقط به اين كتاب مبين اطلاق مي شود.پيام هاي قرآني همه نجات بخش، انسان ساز، سعادت آفرين و اعلام آزادي حقيقي و اعلان جايگاه رفيع انسانيت است. اين پيام را بخوانيم و به گوش جان بشنويم: ﴿تَعالَوْا إِلى كَلِمَةٍ سَواءٍ بَيْنَنا وَ بَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَ لا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئاً وَ لا يَتَّخِذَ بَعْضُنا بَعْضاً أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّه ﴾(1)، ﴿إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ﴾(2)، ﴿وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَميعاً وَ لا تَفَرَّقُوا﴾(3) و صدها از اين فرازهاي انسان ساز، عدالت پرور، ستم ستيز و استعباد و استحقار و استعمار برانداز است.

اگر اقبال گفته است:

گ-ر ه-مي خواهي مسلمان زيستن***نيست ممكن جز به قرآن زيستن

بنده عرض مي كنم:

ه-ركه خواهان است انسان زيستن***نيست ممكن جز به قرآن زيستن

ص: 79

إِلَّا ما سَعى ﴾، (1) ﴿وَ ما يَسْتَوِي الْأَعْمى وَ الْبَصيرُ * وَ لَا الظُّلُماتُ وَ لَا النُّورُ * وَ لَا الظِّلُّ وَ لَا الْحَرُورُ * وَ ما يَسْتَوِي الْأَحْياءُ وَ لَا الْأَمْوات ﴾.(2)در پايان از خداوند متعال مسئلت دارم شما عزيزاني كه زندگي خود را با قرآن و آيات نوراني آن پيوند داده ايد و به دنياي متمدن امروز - كه از معنويّت و اخلاق دور است - اعلام مي داريد كه تنها راه رسيدن به كمالات انساني و حقيقت انسانيت در عمل به دستورات آسماني قرآن كريم است، در اين راه مستقيم بيش ازپيش موفق بدارد و همه را مشمول دعاي خير حضرت بقية الله الاعظم - ارواح العالمين له الفدا ء - (عِدل قرآن كريم) قرار دهد.

و السلام عليكم و رحمة الله و بركاته.

لطف الله صافي

20 شعبان المعظم 1433

ص: 81

قرآن، آنها را برتر و صاحب امتياز نموده است اشرف و افضل از ديگر مراكز و همايش ها مي باشد.

در پايان از خداوند متعال مسئلت دارم كه همگان را در ظلّ عنايات حضرت ولي الله الاعظم - ارواح العالمين له الفداء - در پيروي و عمل به قرآن كريم و عترت (علیهم السلام) بيش ازپيش موفق بدارد.

و السلام عليكم و رحمة الله و بركاته.

لطف الله صافي

26 محرّم الحرام 1434

ص: 85

فضاي شهر و منطقه پرديسان را معطّر نموده و همگان از بركات و آثار مفيد آن بهره مند گردند و تأسيس اين چنين مراكز آموزشي قرآني -كه به سبك بسيار بديع و جديد ساخته مي شود - مبناي خير و بركت براي مردم سرافراز ما باشد و براي ترويج معارف اسلامي و مفاهيم قرآني و نيز تقويت مباني اعتقادي و اشاعه نشاط ديني اثر فراوان داشته باشد.

امروز بيش از هر زمان ديگر، به قرآن و هدايت هاي ائمه معصومين (علیهم السلام) احتياج داريم. هرچه از قرآن و احكام اسلام فاصله بگيريم مشكلات و نابساماني ها در جامعه بيشتر مي شود.

اينجانب به طور يقين مي گويم اگر مي خواهيم جامعه و كشورمان از اين همه مشكلات اقتصادي، اجتماعي و در رأس آنها بداخلاقي ها نجات پيدا كند بايد همه در مقابل قرآن كريم تواضع نموده و با عذرخواهي به درگاه آورنده اين كتاب نوراني آسماني توبه نموده و از اينكه بعضي از احكام مسلّم آن مهجور شده است استغفار نماييم.

بايد جامعه و حكومت و نظام، قرآني باشد. بازار و اقتصاد و بانك ها و مؤسسات و ادارات همه قرآني باشد. سبك زندگي بايد قرآني باشد و اين مدل قرآني هرگز محقق نخواهد شد مگر آن كه حقيقتاً به انسان كامل و معصوم (علیه السلام)كه عِدل قرآن است رجوع نمود.

ص: 87

به دنيا اعلام كند و تأييد خبر غيبى را كه چهارده قرن است تأييد شده، از نو مشاهده كند.

آنچه بر حسب اين حديث قطعى و مسلّم، امان از ضلالت و گمراهى است، تمسّك به ثقلين (قرآن و عترت) است.

پرواز به سوى مدارج و معارج قرب الهى با اين دو بال صورت مى گيرد و با ترك هركدام، پرواز تنها با ديگرى امكان پذير نيست. صرف يادگرفتن قرآن و تجويد خواندن آن، بدون تمسّك به هدايت هاى ائمه طاهرين (علیهم السلام) و ولايت آنها و معرفت مقاماتشان ميسر نمى شود و اِلّاامثال حجّاج ها در قرائت صحيح قرآن و درك فصاحت و بلاغت آن مهارت داشتند، ولى مصداق «رُبّ تالِ الْقُرْآنِ وَ الْقُرآنُ يَلْعَنُهُ»(1)بودند.

لطف الله صافی

16 جمادي الثانية 1434

ص: 90

ص: 91

ص: 93

سرمايه اي را كه در اختيار داريم بدانيم. ملتي كه قرآن و نهج البلاغه دارد اگر به آنها عمل كند حيات پيدا خواهد كرد. هرچه با قرآن بيشترارتباط داشته باشيم امور دنيا و آخرت ما منظم تر خواهد شد. تمام كاستي هاي جامعه ما ثمره توجه نكردن به قرآن است».

استاد دروس خارج حوزه علميه قم ضمن سفارش طلاب به فراگيري معارف قرآن ادامه دادند: «طلاب كه مدافع اسلام هستند و از مرزهاي آن دفاع مي كنند بايد مجهز و مسلح به علم و عمل باشند».

معظم له ويژگي هاي بي پايان قرآن و نهج البلاغه و كتاب هاي اسلامي را مدنظر قرار دادند و تصريح كردند: «بايد به اسلام خودمان افتخار كنيم؛ به هويت اسلامي خود افتخار مي كنيم. هويت هاي نويني كه مطرح مي شود باعث افتخار نيست. ما به پيروي از اميرمؤمنان امام علي (علیه السلام)و سيد شهيدان امام حسين × افتخار مي كنيم. نكند اين هويت خدشه دار شود و تغيير كند. مسلمانان مي بايست به قرآن متمسك و متوسل شوند و از اين خط خارج نشوند. همگان ابتذالات و اختلاط هايي را كه وجود دارد از بين ببريم و به قرآن عمل كنيم».

پنج شنبه 10 آذرماه 1384

ص: 95

این مرجع تقلید، نتيجه فراگيري قرآن را ايجاد جامعه اي قرآني دانستند و تأكيد كردند: «اگر مي خواهيم يك جامعه قرآني داشتهباشيم بايد مربياني متعهد و مخلص وجود داشته باشند كه تنها براي رضاي خدا تلاش كنند».

معظم له با تأكيد بر اجرا كردن اوامر و آموزه هاي نوراني قرآن گفتند: «بايد معارف نوراني قرآن و هدايت هاي آن در جامعه زنده بماند و مردم متعهد به اجراي آن باشند و در تمام كارها از قرآن الهام بگيرند».

سه شنبه 23 اسفندماه 1384

ص: 99

گسترش يابد و جامعه به سمت تربيت قرآني پيش رود، كمبودها و كاستي ها كاهش مي يابد.

جامعه سرمایه گذاری شود و حفظ قرآن را در جامعه توسعه دهیم، بهترین انفاق فی سبیل الله است».معظم له ادامه دادند: «هر كمبودی در جامعه داشته باشیم به خاطر این است كه در این جهات كمبود داریم و تا جامعه قرآنی نباشد و هدایت های قرآن و نهج البلاغه در جامعه وجود نداشته باشد، جامعه ساخته نمی شود و ما به مقاصدمان نمی رسیم».

هستيم بايد آن را از قرآن استخراج كرد؛ زيرا همه آموزه ها را مي توان در اين كتاب آسماني پيدا كرد».ايشان آيه هاي قرآن كريم را همچون اعلاميه هايي دانستند كه براي بشريت تا روز قيامت نورافشاني مي كنند.

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف تاكيد كردند: «آنچه در قرآن آمده است در هيچ كتابی نمي توان آن را يافت. قرآن مجيد، وحي الهي و كتاب دين و عقيده و توحيد و نسخه كامله درمان دردهاي اجتماعي وكتاب حكمت، بشارت، موعظه و هدايت است».

ايشان ادامه دادند: «قرآن كتاب حيات و زندگي و راهنماي راه كمال دنيا و آخرت و عروج به معارج بلند انساني و روحاني است».

مرجع تقليد شيعيان جهان افزودند: «قرآن كريم نسخه اي بي بديل و شفابخش براي نجات جوامع بشري و اصلاح روش هاي زندگي است و بشر را به استوارترين راه رهنمون مي شود».

معظم له بيان قرآن را مطابق فطرت انسان خواندند و اظهار داشتند: «كساني كه در قلوب شان مرضي وجود نداشه باشد، با شنيدن يك آيه از قرآن به خداوند ايمان مي آورند».

ص: 106

مي كنند، آنها سعي مي كنند نور قرآن را خاموش كنند؛ اما روزبه روز بر عظمت و شوكت اسلام و قرآن افزوده شده است و افزوده مي شود».مرجع تقليد شيعيان بيان داشتند: «تمام افتخار ما به دين اسلام، پيامبر گرامي (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه اطهار (علیهم السلام) و قرآن كريم است و ما خدا را شاكريم كه در زمره امت محمد و شيعيان علي (علیه السلام)هستيم».

ايشان تاكيد كردند: «بايد التزامات عملي ما در ساير رشته ها بيشتر باشد و مورد مراقبت قرار گيرد و جامعه ما قرآني باشد و اين كتاب آسماني اسلام در همه مسائل حضور داشته باشد».

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف از حضور نسل جوان در مقابله با جريان اهانت به ساحت مقدس قرآن كريم، قدرداني كردند و با قابل تحسين خواندن اين حضور تاكيد كردند: «وفاداري مسلمانان را در تمام جهان نسبت به قرآن كريم بسيار باارزش دانسته و ارج مي نهيم».

معظم له در پايان با اشاره به روايتي خاطرنشان كردند: «براساس آموزه هاي ديني و روايات، اسلام بر جهان تسلط خواهد يافت و اميدواريم خداوند كريم روزبه روز بر وفاداري ملت ما به قرآن و آموزه هاي ديني بيفزايد».

پنج شنبه 25 شهریور 1389

ص: 110

ص: 111

يك جامعه قرآني مسائلي چون بدحجابي زنان، اختلاط زن و مرد، بي عدالتي و ... وجود ندارد».مرجع تقليد شيعيان جهان افزودند: «جامعه شيعي بايد ولايتي و پيرو قرآن و عترت باشد و تمام جامعه به ويژه شيعيان بايد فضيلت تمسك به قرآن و معارف قرآن را داشته باشند».

معظم له با اشاره به اينكه عمل به قرآن نبايد سليقه اي باشد، تصريح كردند: «ما بايد امور مهمي چون توحيد و عرفان و معاد را از قرآن و كلام حضرات معصومين (علیهم السلام) فرا بگيريم و نبايد به عرفان هاي دروغين و ساختگي دراين باره توجه كنيم».

ايشان همچنين يادآور شدند: «شيعه سرمايه هاي عظيمي همچون قرآن، نهج البلاغه، صحيفه سجاديه و ادعيه معتبر را در اختيار دارد كه هيچ امت و ملت ديگري آن را ندارد».

مرجع تقليد شيعيان اضافه كردند: «ما بايد اصول خود را در امور معنوي ، اخلاقي ، اجتماعي و سياسي و ... از قرآن فرا بگيريم و شرح و تفصيل آنها را در معارف اهل بيت (علیهم السلام) جستجو كنيم».

ايشان ادامه دادند: «هر شخصي بايد در حد خودش با علوم مختلف قرآن و تفاسير قرآن آشنا باشد و امروز در جامعه توجه به موضوعات و

ص: 113

مسائل مختلف قرآن به خوبي ترويج و تبليغ مي شود و اين امر نعمتي الهي است».

ايشان با اشاره به اينكه در قرآن مطلبي وجود ندارد كه براي سعادت دنيا و آخرت نباشد، تصريح كردند: «ورود به رشته ها و علوم مختلفقرآني نعمت الهي است و افتخاري بالاتر از خدمت به قرآن و اهل بيت (علیهم السلام) وجود ندارد».

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف با بيان اينكه قرآن دليل خاتميت پيامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) مي باشد، ابراز داشتند: «به لطف الهي روزبه روز حقانيت قرآن در دنيا بيشتر به اثبات مي رسد و ما هم بايد قدردان اين نعمت بزرگ الهي باشيم».

معظم له با اشاره به برگزاري مسابقات قرآني سازمان استاندارد در سطح كشور بيان داشتند: «فوايد اجراي چنين مسابقاتي بسيار زياد و بااهميت است و اميدوارم در دستگاه هاي دولتي ديگر نيز چنين كارهايي انجام شود».

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف در پايان اظهار داشتند: «در جامعه بايد همه جنبه هاي قرآني زنده باشد و تأمل و تفكر بر قرآن صورت گيرد و قرآن هيچ زمان كهنه نمي شود و هميشه زنده است».

جمعه 5 آذرماه 1389

ص: 114

اين مرجع تقليد با تأكيد بر اينكه هيچ جن و انسي نمي توانند كتابي مانند قرآن و اعلاميه هاي آن بياورند، افزودند: «دانشمندان وانديشمندان هرچه در مورد قرآن جلوتر مي روند خود را در برابر آن عاجزتر مي بينند و اين حاكي از معجزه بودن قرآن است».

مرجع تقليد شيعيان جهان ادامه دادند: «قرآن معجزه باقيه است، اما تنها معجزه پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نيست؛ بلكه بنابر شواهد و اسناد معتبر تاريخي پيامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) بيش از چهارهزار معجزه داشته است».

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف با اشاره به تأليفات ابن رشد اندلسی در مورد قرآن كريم اظهار داشتند: «اين دانشمند بزرگ در كتاب خود راجع به قرآن كريم مي نويسد: معجزه محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) با معجزات انبياي ديگر متفاوت است؛ چون معجزه او با دعوت همراه بود درصورتي كه معجزه انبياي ديگر به دعوت آنها ارتباطي ندارد».

مرجع تقليد شيعيان جهان بر حفظ و نگهداري هويت اسلامي و ولايي ملت ايران تأكيد كردند و بيان داشتند: «مردم ولايي ايران بايد مراقب حرف هايي كه بدخواهان زده و درصدد تحت تأثير قرار دادن هويت اسلامي ما هستند، باشند».معظم له با اشاره به ولايي بودن نظام جمهوري اسلامي ايران تصريح كردند: «ملت ايران بايد قداست انتساب به قرآن و اهل بيت (علیهم السلام) را بزرگ دانسته و به هويت ولايي و اسلامي خود افتخار كند».

مرجع تقليد شيعيان جهان ضمن قدرداني از برگزاري برنامه های قرآني در كشور، فرمودند: «بهتر است كه در اين برنامه ها بيشتر به احكام قرآن توجه شود چراكه خداوند عالي ترين هدايت هايي كه براي سعادت جوامع بشري لازم است، در قرآن آورده است».

يكشنبه 26 دی ماه 1389

ص: 117

اهميت مي دادند و خود اهل بيت (علیهم السلام) نيز از واقفان بزرگ بودند و شخص حضرت پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و اميرالمومنين (علیه السلام)نيز واقف بزرگي بودند.معظم له ادامه دادند: «آنچه جوامع علمي و دانشگاه هاي بزرگ دنيا دارد و همه موفقيت هاي علمي از پيامبر بزرگ اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) مي باشد».

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف با بيان اينكه وقف در اسلام مورد توجه ويژه اي قرار گرفته است و اشخاصي كه مي خواستند براي خود ذخيره اي باقي بگذارند در مقام همين وقف بوده اند، خاطرنشان كردند: «براساس همين تشويقات و ترويجات كه از سوي گذشتگان و سيره اهل بيت (علیهم السلام) صورت گرفته، تاكنون وقف باقي مانده است».

معظم له خاطر نشان كردند: «امروز موقوفاتي وجود دارند كه تاريخ هزار ساله دارند و هنوزهم باقي مانده و هم اينك مورد استفاده عموم مردم قرار مي گيرند».

مرجع تقليد جهان تشيع فرمودند: «عمل به نيات واقفان بسيار مهم است و بايد نيات آنها كاملاً رعايت شود و اين يك اصل ثابت است و سبب اميدواري بيشتر مردم مي شود، همچنين رعايت مسائل شرعي ازجمله اصول مهم در موقوفات است كه دست اندركاران سازمان اوقاف بايد به آن توجه كنند».حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف، استفاده درست و صحيح از موقوفات را بسيار بااهميت دانستند و يادآور شدند: «با توجه به خلأهايي كه در جامعه ما است، امروز وجود موقوفات در كشور بسيار بااهميت است و بركات فراواني خواهد داشت».

مرجع تقليد شيعيان جهان در ادامه فرمودند: «اميدواريم خداوند به همه ما توفيق بدهد كه در مسير ترويج دين، اعتلاي كلمةالله و نشر معارف اهل بيت (علیهم السلام) و آنچه سبب حفظ موقوفات است گام برداريم».

مرجع تقليد شيعيان جهان چاپ قرآن و انتشار آن در شمارگان گسترده را بسيار ارزنده دانستند و بر اين مهم تاكيد كردند.

در ابتداي اين ديدار حجت الاسلام و المسلمين محمدي رئيس سازمان اوقاف و امور خیریه كشور گزارشي از موقوفات كشور و برنامه هاي دردست اجرا خدمت معظم له ارائه كرد.

همچنين در پايان مراسم تمبر يادبود امامزادگان استان قم توسط حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف رونمايي شد و معظم له اين تمبر را به دست خط مبارك خويش مزيّن نمودند.

سه شنبه 12 بهمن ماه 1389

ص: 121

زشتي را كه كشيش آمريكايي انجام داد، امروز از سوي مسلمان نماها صورت مي گيرد كه در هيچ زماني از تاريخ سابقه نداشته است».ايشان ادامه دادند: «طغيان و وحشي گري كه امروز از سوي برخي مسلمان نماها در ممالك اسلامي رخ مي دهد، نشان از قساوت دل آنهاست كه چنين اهانت هايي را به قرآن شريف انجام مي دهند كه هرگز نمي توان آنها را به زبان آورد».

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف افزودند: «آل خليفه و آل سعود افرادي خودفروخته هستند كه فطرت حيواني آنها امروز در بحرين نمايان شده است و متاسفانه صداي حقيقت را نمي شنوند و گوش های آنها از شنيدن آيات قرآن ناشنوا شده است و در آينده نزديك در باطل خود گرفتار و مصيبت هاي عظيم آنها را فرا خواهد گرفت».

ايشان نور قرآن را خاموش نشدني خواندند و فرمودند: «در طول تاريخ فراوان بوده اند افرادي كه مي خواستند نور قرآن را خاموش كنند؛ اما غافل از اينكه نور الهي هرگز خاموش شدني نيست و هرگز به اين عقيده پليد خود نخواهند رسيد؛ بلكه روزبه روز بر روشنايي و عظمت قرآن در جهان افزوده خواهد شد و اين حاميان و نوكران آمريكا هستند كه رو به نابودي مي روند».

ص: 123

معظم له اظهار داشتند: «امروز حتي كساني كه نسبت به قرآن بيگانه هستند نيز با مطالعه اندكي از قرآن كريم به عظمت آن پي برده و در برابر آن خاضع و خاشع مي شوند؛ اما حكام خود فروخته و ظالم به دليل اين جسارت ها و ظلم ها روزي بر خاك مذلت خواهند افتاد».

و غني است كه هرچه درباره آن تفسير نوشته شود باز هم اندك است. معاني و معارف قرآن به قدري فراوان است كه علوم بشري نمي تواند به همه آنها دست بيابد».

ايشان ادامه دادند: «هراندازه كه بخواهيم در خصوص قرآن تفكر كنيم باز هم مطالب جديدي براي كشف شدن از اين معارف والا وجود دارد».

معظم له باتوجه به گسترش دانشگاه علوم و معارف قرآن در سراسر كشور اظهار داشتند: «ايجاد اين تعداد دانشگاه در كشور، وظيفه ما راسنگين تر مي كند. البته در اين زمينه هرچه تلاش كنيم باز هم جاي كار بيشتري وجود دارد و آثار و بركات فراواني در جامعه خواهد داشت».

جهان به خوبي ارائه نمي شود. اگر بتوانيم اين حقايق را به خوبي انتقال دهيم، همه جهانيان آن را خواهند پذيرفت و اسلام مي آورند».

معظم له ادامه دادند: «قرآن، كتاب نور و شفاست، هيچ جهل و ناداني وجود ندارد كه به وسيله قرآن و معارف آن برطرف نشود و اين گفتار در خصوص قرآن مبالغه نيست، بلكه حقيقت است و همه جهالت ها تنها با قرآن برطرف مي شود».

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني مدظله الوارف در پايان ضمن تقدير و تشكر از فعاليت هاي صورت گرفته در دانشگاه علوم و معارف قرآن، براي موفقيت كليه فعالان قرآني دعا كردند.در ابتداي اين ديدار حجت الاسلام و المسلمين راغبي گزارشي از فعاليت ها و برنامه هاي دانشگاه علوم و معارف قرآن خدمت معظم له ارائه نمود.

پنجشنبه 14 مهرماه 1390

ص: 129

صَلَاةً كَثِيرَةً نَامِيَةً زَاكِيَةً مُتَوَاصِلَةً مُتَوَاتِرَةً مُتَرَادِفَةً».قال الله تعالي:

﴿وَإِنْ كُنْتُمْ فِي رَيبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَكُمْ مِنْ دُونِ اللهِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ *فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَلَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ﴾؛(1)

﴿قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَنْ يأْتُوا بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لَا يأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيراً﴾(2)

بنده از زحماتي كه شما عزيزان براي نشر فرهنگ قرآني و آشنايي بيشتر مردم و جامعه با معارف قرآن و وجوهي كه براي پيشرفت و ترقي كمال واقعي انسان مؤثر است متحمل مي شويد تقدير و تشكر

ص: 131

مي كنم و اميدوارم كه همه اينها مورد قبول آقا حضرت ولي عصر(عجل الله تعالی فرجه شریف) كه عِدل قرآن مجيد هستند، باشد.

اگر مي خواهيد گمراه نشويد مستمسك به قرآن و عترت باشيد؛ اگر جلو بيفتيد گمراه مي شويد، اگر عقب بيفتيد گمراه مي شويد. اگر با اين دو باشيد، جامعه شما، جامعه ديني و الهي خواهد بود.

حال يكي از اين دو يادگار هدايتگر پيغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، آيات قرآن مجيد است. آيات قرآن مجيد همه اش نور و روشنايي است؛ ﴿قَدْ جَاءَكُمْ مِنَ اللهِنُورٌ وَكِتَابٌ مُبِينٌ * يهْدِي بِهِ اللهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ﴾(1)

پيام ها و اعلاميه هاي قرآن به تمام دنيا، پيام هاي زنده و والايي است:

﴿يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللّٰهِ أَتْقاكُم ﴾(1)

همه برنامه هايي كه در قرآن است؛ راجع به سياست، اقتصاد، اجتماع و اخوت و برادري، برنامه هايي انسان ساز است كه بايد هميشه در زندگي مسلمانان ظهور داشته باشد.قرآن پر است از آياتي كه راجع به دنيا، معيشت مردم، روابط آنها با يكديگر، روابط زن و مرد و روابط حاكم و محكوم پيام دارد.

شما آياتي، مثل ﴿إِنَّ اللهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ﴾(2) را بخوانيد و در آن تأمل كنيد.

دنيا، آيه شريفه ﴿الَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَ اللّٰهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ﴾(3) را ببيند.

ص: 135

﴿وَلَاتَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَلَا السَّيِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ﴾(1) را بخوانيد و ببينيد قرآن به چه افكار بلندي دستور مي دهد.

از آيات اخلاقي قرآن، آيه ﴿وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّاتَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَ بِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَاناً إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَلَاتَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًا كَرِيماً﴾(2) را ملاحظه كنيد و ببينيد در مقام احترام به پدر و مادر چه دستوراتي داده است.

ضعف هايي كه الان در جامعه ماست؛ ضعف هاي اقتصادي، فرهنگي، سياسي و اجتماعي همه به خاطر دوري از قرآن است.

اگر به آيات حجاب و عفاف، مثل ﴿قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يدْنِينَ عَلَيهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ يعْرَفْنَ فَلَا يؤْذَينَ وَكَانَ الله غَفُوراً رَحِيماً﴾(1) اعتنا نكنيم، جامعه رو به فساد مي رود.

لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَن يَأْتُوا بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لَا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيراً﴾(1) اينها همه از وجوه اعجاز قرآن كريم است.

قرآن، اعجاز خالد و هميشگي رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) است كه نبوت انبيای گذشته هم در قرآن ثابت مي شود، يعني يگانه كتابي است كه الآن مي شود براي اثبات مكتب انبيا به دنيا عرضه داشت.

ايشان قلوب جوانان امروز را تشنه دريافت معارف قرآن دانستند و فرمودند: «امروز بايد تمام تلاش برنامه سازان در تلويزيون و به خصوص در شبكه قرآن سيما به ساخت برنامه هايي متمركز شود كه مفاهيمقرآن را به شكل هاي گوناگون اعم از برگزاري مسابقات يا جلسات پرسش و پاسخ با بهره گيري از برترين كارشناسان به جوانان انتقال دهند و اين برنامه بايد در اولويت برنامه سازي رسانه ملي باشد، تا اين قشر آينده ساز، جامعه را براساس قرآن و با بهره گيري از اين كتاب انسان ساز اداره و هدايت نمايد.

آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف توجه به كلام ائمه (علیهم السلام) را در تفسير آيات قرآن لازم دانستند و فرمودند: «كلام خدا با بيان ائمه (علیهم السلام) تفسير مي شود و بهره گيري از هر راهي غير از راه و روش ائمه (علیهم السلام) در تفسير قرآن باطل و موجب گمراهي است».ايشان در پايان سخنان خود اجراي طرح بزرگ قرآني تابستان امسال را در شبكه قرآن سيما، مثبت ارزيابي كردند و از تلاش ها و فعاليت هاي مدير اين شبكه و همكاران وي در راه نشر معارف قرآن و اهل بيت (علیهم السلام) تقدير نمودند.

ص: 144

ص: 146

معظم له بر توجه به خطبه ها و نامه هاي مهمي همچون نامه امام علی (علیه السلام)به مالك اشتر كه موضوع اصلی آن برقراري عدالت و حفظ حرمت افراد در جامعه است، تاكيد فرمودند.

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف همچنين رواج بي بندوباري و اختلاط زن و مرد را براي جامعه اسلامي تأسف انگيز خواندند و خواستار اجراي فريضه امر به معروف، جهت حفظ هويت ديني و اسلامي شدند.قبل از سخنان مرجع عالي قدر حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف، جمعي از حافظان نهج البلاغه به سؤالات شفاهي معظم له پاسخ گفتند كه موجب خرسندی و تحسين ايشان شد.

27 مردادماه 1384

ص: 149

تكاليف شرعي و ديني خود احساس مسئوليت داشته باشد و گرنه قرآن را منافقين هم مي خواندند و حفظ مي كردند».مرجع تقليد شيعيان، علمايي را نام بردند كه در عين اينكه به دين پيامبر گرامي اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) كافر بودند ولي در مقابل حقيقت و حقانيت قرآن سرتعظيم فرود آورده و به آن اقرار كرده بودند، و بيان داشتند: «اين كتابي است كه مردم را از تاريكي ها نجات مي دهد و در روشنايي وسيع قرار مي دهد. مگر مي شود به آيات قرآن كافر شد؟ مگر مي شود به اين هدايت هاي قرآني، به اين معاني و دستورات كه در رشته هاي حيات بشري در قرآن آمده است، كافر شد؟ مگر مي شود اين مطالب و معاني بلندي كه در قرآن مجيد آمده است را قبول نداشت؟»

قرآن و اهل بيت (علیهم السلام) را پيشوا و الگوي خودمان قرار بدهيم فرمودند: «بايد در همه جهات زندگي از كار و اجتماع و سياست گرفته تا امور مالي از قرآن و اهل بيت (علیهم السلام) الهام بگيريم چون همه چيزي كه محتاج اليه بشر است، قرآن و روايات بيان كرده اند و فروگذار نشده است».

معارف قرآن انتها ندارد و هرچه در معاني آن بيشتر تفكر و تأمل كنيد باز هم مجال گفتن و تفسير و بهره مندي از آيات قرآن فراهم است».

خدا نزديكتر مي شوند. بسياري از بانوان هستند كه از بسياري از مردان به خداوند متعال نزديكتر هستند».

معظم له ادامه دادند: «هيچ كسي نمي گويد كه زن نمي تواند مديريت داشته باشد. خيلي بانوان هستند كه عقل و شعور و تدبيرشان از مرداني كه مديريت دارند بيشتر است. اما مسئله چيز ديگري است و بالاتر از اين مطلب است؛ مسئله اين است كه خداوند متعال كرامت و عزت زن را خواسته است و نخواسته است كه زن در يك ابتذال هايي كه كه بدترين نوع آن در غرب است و پستي و حيوانيت است، باشد».

ايشان با اشاره به مثالي از مناسك حج كه بانوان بايد شعار لبيك را آهسته تر از مردان بگويند، افزودند: «اينكه بانوان آهسته بگويند ومردان بلند بگويند؛ به لايق تر بودن مردان ربطي ندارد و بايد جامعه را نيز آن طوري كه خداوند متعال نقشه داده است اداره كرد و هركدامشان در جاي خودشان باشند».

مرجع تقليد شيعيان با بيان اينكه خدايي كه بشر و مرد و زن را آفريده مصلحت بشر را بهتر مي داند فرمودند: «همه اين هدايت ها براي این است كه جامعه به كمال برسد. يعني جامعه اي كه متشكل از زن و مرد است، همه به طرف خدا و به طرف مدارج عالي و بلند صعود داشته باشند و راهي غير از دين و قرآن و ائمه (علیهم السلام) وجود ندارد».

حضرت آيت الله العظمي صافي گلپایگانی مدظله الوارف با ابراز تأسف از اصرار مسئولين تربيت بدني مبني بر شركت بانوان در مسابقات خارج از كشور فرمودند: «ما عزت و كرامت زن را مي خواهيم و آن در سايه دستورات انسان ساز اسلام به دست مي آيد».

ايشان با بيان اينكه بايد قدر اين دستورات متعالي دين را بدانيم افزودند: «مرد بايد خودش را فداي حفظ زن كند و فداكار باشد و ما بايد اينها را زنده كنيم و اميدوارم كه در جامعه ما جمعيتي از خواهراندر سايه اين هدايت هاي قرآني ثابت قدم بمانند و به عزت اسلامي و كرامت خودشان اهميت بدهند».

یكشنبه 5 اردیبهشت ماه 1389کتاب نامه

ص: 156

1.قرآن!کریم.

2.اقبال الاعمال، ابن طاووس، سید علی بن موسی (م. 664ق.)، تحقیق جواد قیومی، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1414ق.

3.الامالی، صدوق، محمد بن علی (م. 381ق.)، قم، مؤسسة البعثة، 1417ق.

4.امتاع الاسماع بما للنبی من الاحوال و الاموال و الحفدة و المتاع، مقریزی، احمد بن علی (م. 845ق.)، تحقیق محمد نمیسی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1420ق.

5.بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الأئمة الاطهار (علیهم السلام)، مجلسی، محمدباقر (م. 1111ق.)،تحقیق محمدباقر بهبودی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1403ق.

6.البدایة و النهایه، ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (م. 774ق.)، تحقیق علی شیری، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1408ق.

7.تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، احمد بن علی (م. 463ق.)، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة،1417ق.

8.تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، علی بن حسن (م. 571ق.)، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالفکر، 1415ق.

9.تحف العقول عن آل الرسول (صلی الله علیه و آله و سلم)، ابن شعبه حرانی، حسن بن علی (م. قرن4)، تحقیق علی اکبر غفاری، قم، نشر اسلامی، 1404ق.

ص: 157

10.تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، حرعاملی، محمد بن حسن (م.1104ق.)، قم، مؤسسة آل البیت (علیهم السلام) لاحیاء التراث، 1414ق.

11.الجامع الصغیر فی الاحادیث البشیرالنذیر، سیوطی، جلاالدین (م.911ق.)، بیروت، دارالفکر، 1401ق.

12.الجامع لاحکام القرآن (تفسیر قرطبی)، قرطبی، محمد بن احمد (م. 671ق.)، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1405ق.

13.الجهاد،ابن مبارک، عبدالله (م.181ق.)، تحقيق نزيه حماد، جدة، دارالمطبوعات الحديثة، 1403ق.

14.الدرالمنثورفی التفسیر بالماثور، سیوطی، جلال الدین (م. 911ق.)،بیروت،دارالمعرفه.

15.دعائم الاسلام، مغربی، قاضی نعمان بن محمد تمیمی (م. 363ق.)، تحقیق آصف فیضی، القاهرة،دارالمعارف، 1383ق.

16.زادالمسیر فی علم التفسیر، ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی (م. 597ق.)، تحقیق عبدالرزاق مهدی، بیروت، دار الکتاب العربی، 1422ق.

17.السیر و المغازی (سیرة ابن اسحاق)، ابن اسحاق،محمد بن اسحاق (م. 151ق.)، تحقیق محمد حمید الله، معهد الدراسات و الابحاث للتعریف.

18.السیرةالنبویه، ابن کثیر،اسماعیل بن عمر (م. 774ق.)، تحقیق مصطفی عبدالواحد، بیروت، دارالمعرفة، 1396ق.

19.السیرة النبویه، ابن هشام،عبدالملک حمیری (م. 8 - 213ق.)، تحقیق محمد عبدالحمید، القاهرة، مکتبة محمدعلی صبیح و اولاده،1383ق.

20.الصراط المستقیمالی مستحقی التقدیم، عاملی نباطی، علی بن یونس (م. 877ق.)، تحقیق محمدباقر بهبودی، المکتبة المرتضویة، 1384ق.

21.العثمانیه، جاحظ،عمرو بن بحر (م. 255ق.)، تحقیق عبدالسلام محمد

ص: 158

هارون، مصر، دار الکتاب العربی،1374ق.

22.عیون اخبارالرضا ×، صدوق،محمد بن علی (م. 381ق.)، تحقیق حسین اعلمی، بیروت، مؤسسة الاعلمی، 1404ق.1.عیون اخبارالرضا ×، صدوق،محمد بن علی (م. 381ق.)، تحقیق حسین اعلمی، بیروت، مؤسسة الاعلمی، 1404ق.

23.الکافی، کلینی،محمد بن یعقوب (م. 329ق.)، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیة، 1363ش

24.کمال الدین و تمام النعمه، صدوق، محمد بن علی (م. 381ق.)، تحقیق علی اکبر غفاری، قم، نشر اسلامی، 1405ق.

25.کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، متقی هندی، علی (م. 975ق.)، تحقیق بکری حیانی، صفوة السقا، بیروت، مؤسسة الرسالة، 1409ق.

26.المحجة البیضاءفی تهذیب الاحیاء، فیض کاشانی، محسن بن مرتضی (م.1091ق.)، تحقیق علی اکبر غفاری، قم، نشر اسلامی 1417ق.

27.مستدرک الوسائل ومستنبط المسائل، محدث نوری، میرزا حسین (م. 1320ق.)،بیروت، مؤسسة آل البیت (علیهم السلام) لاحیاء التراث، 1408ق.

28.مسنداحمد بن حنبل، احمد بن حنبل، شیبانی (م. 241ق.)، بیروت، دار صادر.

29.المصباح، کفعمی،ابراهیم بن علی (م. 905 ق.)، بیروت، مؤسسةالاعلمی، 1418ق.

30.مصباح المتهجد، طوسی،محمد بن حسن (م. 460ق.)، بیروت، مؤسسة فقه الشیعة، 1411ق.

31.المصنف فى الاحاديث والآثار، ابن ابي شيبه کوفي، عبدالله بن محمد(م.235ق.)، تحقيق سعيد لحام، بيروت، دارالفکر، 1409ق.

32.المعجم الاوسط، طبرانی،سلیمان بن احمد (م. 360ق.)، دارالحرمین، 1415ق.

ص: 159

33.المعجم الکبیر، طبرانی،سلیمان بن احمد (م. 360ق.)، تحقیق حمدی سلفی، بیروت، داراحیاء التراث العربی،1404ق.

34.نزهة الناظروتنبیه الخاطر، حلوانی، حسین بن محمد(م. قرن5.)،قم، مدرسة الامام المهدی × 1408ق.1.

35.الوافی، فیض کاشانی، محسن بن مرتضی (م. 1091ق.)، تحقیق سید ضیاء الدین حسینی، اصفهان،کتابخانه امام امیرالمؤمنین علی ×،1406ق.

ص: 160

تصویر

ص: 162

تصویر

ص: 163

تصویر

ص: 164

تصویر

ص: 165