داستان های شهید - جلد 4 - اخلاق و احکام

برگرفته از آثار شهید آیت الله سید عبدالحسین دستغیب

بازنویسی: واحد کودکان و نوجوانان بنیاد بعثت

ناشر: واحد کودکان و نوجوانان بنیاد بعثت

چاپ اول: 1399

تیراژ: 5000 نسخه

مرکز پخش: واحد کتاب بنیاد بعثت

تهران - خیابان سمیه، بین شهید مفتح و فرصت

تلفن: 821159

ص: 2

بسم الله الرحمن الرحیم

ص: 3

تصویر

ص: 5

تصویر

ص: 6

تصویر

ص: 7

تصویر

ص: 8

تصویر

ص: 9

تصویر

ص: 10

تصویر

ص: 11

تصویر

ص: 13

تصویر

ص: 13

تصویر

ص: 14

تصویر

ص: 15

تصویر

ص: 16

کردند،به گمان آنکه به ملت رزمنده ایران آسیب رسانند و آنان را در راه هدف به سستی بکشند.

این کوردلان نمی بینند که در هر شهادتی و درهر جنایتی،ملت متعهد به اسلام و کشور،مصمم ترو در صحنه حاضرترند...اینجانب،این ضایعه اسفناک را بر حضرت مهدی«ارواحنا الفداء»وملت شجاع ایران و اهالی معظم استان فارس وخانواده آن شهید تسلیت میدهم...)

«قسمتی از پیام امام خمینی به مناسبت شهادت مظلومانه شهید سید عبدالحسین دستغیب»

کتاب ها و نوشته های شهید محراب حضرت آیة الله دستغیب،مشحون از داستان ها و روایات آموزنده ای است که بازخوانی آنها می تواند بیدارساز و حرکت آفرین باشد.

سال های سال، پدران ما به این داستان ها گوش فراداده اند.شرح قهرمانی های بزرگان صدر اسلام و علمای بزرگوار تشیع-آنان که جز خداوند را نپرستیده و جز در برابر اراده اوسر

سجده فرود نیاورده اند.ایشان را به وجد آورده و شرح ستم ها وبیدادها و خونریزی ها و ظلم هایی که بر آل محمد«صلوات الله علیهم اجمعین»رفته است،اشک از چشمان آنها جاری

ساخته است.

ص: 18

و اینک نوبت ماست که از این داستان ها بهره گیریم.

داستان هایی که روح ولایت و دوستی و مهر معصومین«علیهمالسلام»در سطرسطرآنها موج می زند.داستان هایی که جامعه ای را به حرکت وا می دارد و انسان را تکان می دهد و به یادآخرت و روز قیامت و حسابرسی الهی می اندازد.

داستان هایی که روح تعلیمات اسلامی در آن ها جلوه گرشده است و تعالیم انسان ساز اسلامی را به دور از لفافه های فلسفی و علمی و کلامی و صوفیانه، آموزش میدهد.

به ما می آموزد که چگونه میتوان با سلاح ایمان و عمل صالح در مسیر الهی گام نهاد و چگونه می توان از دام شیاطین انسانی و غیر انسانی گریخت و به مرحله قرب الهی و ورود در

بهشت رضوان رسید.

و به ما یاد میدهد که چگونه با عشق به اهلبیت«علیهم السلام»که فرستادگان برگزیده الهی هستند می توان ازمواقف برزخی گذشت و از مهلکه های قیامت گریخت.

را به ما می آموزد که چگونه با خون و اشک می توان به جنگ یزید و یزیدیان زمانه رفت و چگونه می توان«حسین علیه السلام»و«حسین منتظر»زمانه را یاری داد.

به ما یاد می دهد که چگونه باید زیست،چه بایدگفت، چه کار باید کرد و چگونه می توان خدایی مرد.

داستان های شهید دستغیب،معیاری است که خودوجامعه و افراد جامعه مان را می توانیم با آن بسنجیم تا دریابیم که

ص: 19

در چه مرحله ای هستیم و به کدام سو،رَه میسپریم و تا چه حد به حقیقت زلال اسلام پی برده ایم.

داستان های شهید به ما می گوید که مردان خدا از چه کسانی بودند،گفتار و کردارشان چه بود،چگونه با کفر و نفاق وظلم به ستیز برخاستند و چگونه به قله های رفیع توحید دست

یافتند و ما چگونه می توانیم درراه آنان گام برداریم. و در یک کلام، داستان های شهید،داستان زندگی و راه سعادت برای بنده جستجوگر خداست.

بدین امید که داستان های شهید،ما را در گام زدن درمسیر الهی فایده بخشد،توجه شما را به چند نکته جلب مینمائیم:

١. نام کتاب را به اعتبار اینکه داستان ها را ازکتاب های شهید بزرگوار آیت الله دستغیب وام گرفته ایم،«داستان های شهید» نام گذاری کردیم.

2. چون منظور ما استفاده هر چه بیشتر نوجوانان و جوانان از این داستان ها بوده و به علت اینکه اکثر کتاب های این شهیدبزرگوار در سال های دور به چاپ رسیده اند،داستان ها

ساده نویسی شده اندتامورد استفاده بیشتر نوجوانان قرار بگیرد.

قابل توجه است که در چاپ های مختلف کتب ایشان،اختلافات زیادی در الفاظ و جمله ها وجود دارد که شاید عامل اصلی،این باشد که آنها سخنرانی هایی بوده اند که بعد از نوار

پیاده شده و به چاپ رسیده اند.

ص: 20

٣.این داستان ها از میان تمام کتب ایشان انتخاب شده اند و برای استفاده هرچه بیشتر،تقسیم بندی موضوعی شده اند،که اینک جلد چهارم آن در مورد اخلاق و احکام به حضورتان تقدیم می شود و لازم به تذکر است که جلدهای دیگردرباره توحید و نبوت،امامت و ولایت و معاد میباشد.

4.در این مجلد روایات و حکایاتی در مورد اخلاق واحکام آورده شده است.و دو موضوع مهم اخلاق و احکام ازجهات گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است.باشد که به فضل خداوند، باعث بیداری و هدایت خوانندگان گردد.

5.مآخذ و مدارک داستان ها با قید صفحه در پاورقی ذکر گردیده اند و در انتهای کتاب نیز مشخصات کتب مورد استفاده به ثبت رسیده است.

مفاهیمی که گمان به مشکل بودن آن ها میرفته است،در پاورقی شرح و معنی شده اند تا درک داستان ها برای خوانندگان آسان باشد.

7.در نگارش و ساده نویسی داستان ها،سعی شده است که مفهومی به مفاهیم اصلی کتاب افزوده نگردد و وفاداری به مفاهیم متن،به هر صورت حفظ گردد.

8.به منظور استفاده هرچه بیشتر از مطالب کتاب،فهرست اعلام به آخر کتاب ضمیمه شده است که امید است مفید واقع گردد.

و آخرین کلام اینکه،امیدواریم خداوند مهربان ما را از

ص: 21

لغزش ها و خطاها مصون بدارد و در دنیا و آخرت هدایتمان فرمایدو توفیق عمل به معارف عالیه اسلام را نصیب مان گرداند،و ازعزیزان خواستاریم که از راه لطف، نظرات خود را از ما دریغ نفرمایند تا خطاهایمان اصلاح گردد و فایدت این کتاب افزون.

وما توفیقی الا بالله، علیه توکلت والیه أنیب

واحد کودکان و نوجوانان بنیاد بعثت

ص: 22

ص: 24

او که متوجه کار زشت خود بود، قسم یاد کرد که فقط دو عددنان در اختیار داشته است.

پس از ساعتی حضرت مسیح و دوستش به راه افتادند.دربین راه حضرت مسیح«علیه السلام»آیاتی از خداوند را به مرد همراهش نشان داد،تا او را متنبه وهوشیار کند.

آندو همانطور که می رفتند کم کم گرسنگی آنها را به زحمت انداخت تا اینکه حضرت مسیح به آهویی که در بیابان می چرید،اشاره کرد و آهو نزد ایشان رفت ایشان هم آهو را ذبح کرده با دوستش خوردند.

و پس از اینکه دست از غذا کشیدند،حضرت مسیح«علیه السلام»بازاشاره ای به آهو نمود و او را زنده کرد و آهو از آنجا دور شد.سپس رو کرد به همراهش و فرمود:«تو را قسم می دهم به خدایی که این معجزه را آشکار کرد،بگو یک عدد نان دیگر اکنون کجاست؟»

او گفت: «ای پیامبر خدا،به همین خدایی که این معجزه راآشکار کرد، قسم یاد می کنم که من نمی دانم!»

در جای دیگر حضرت مسیح به سه عدد خشت گلی نگاه کردند و آن آجرها تبدیل به طلا شدند،سپس به همراهش فرمود:«یک ازآجرهای طلا مال من ودوعدد دیگر متعلق به کسی که یک عددنان نزد اوست.»

تا این جمله از دهان پیامبر خدا خارج گشت،ناگهان او گفت:

« آن نان نزد من است.» بعد نان را از کیسه ای که همراهش بود،خارج کرد و در برابر حضرت مسیح«علیه السلام»قرار دادوبدین وسیله باطن خودراظاهرکرد(1).»

ص: 26

کمتری بهره دارند و طناب های کلفت برای به دام انداختن علماء وبزرگان دین می باشد.از جمله این طناب بزرگ که می بینی پاره شده است،برای به دام انداختن شیخ مرتضی انصاری است.دیروز با هرمشقتی که بود،او را به دنبال خود در بازار کشانیدم،اما ناگهان او طناب را پاره کرد و از دست من گریخت.»

شیخ انصاری تبسمی کرد و فرمود:« آن ملعون راست گفته است.دیروز چند مهمان به منزل ما آمدند.اهل منزل از من خواستند که مقداری میوه برای میهمانان بگیرم.اما پولی در اختیار نداشتم،به ناچارمقداری پول ایرانی که نزد من امانت گذاشته شده بود رابرداشتم و به طرف بازار رفتم تا آن را نزد مغازه دار گرو بگذارم تاهنگامی که پول تهیه کردم،بدهم و پول ایرانی راپس بگیرم.

در راه همانطور که می رفتم،ناگهان به این فکر افتادم وگفتم:

« مرتضی!شاید چندلحظه دیگر از دنیا رفتی،آنوقت چگونه قرض خود راادا می کنی؟»

دیگر به راه خود ادامه ندادم و به خانه بازگشتم و پول را به جای اولش قرار دادم. »

آن فاضل محترم گفت:«من از شیطان پرسیدم که طنابی که مرا با آن می کشی کدام است؟»

شیطان نگاهی به من افکند و گفت:«تو نیازی به طناب نداری،زیرا با یک اشاره به دنبال من می آیی !»(1)

ص: 28

گناهی نداشت.

اتفاقا در همان ایام حضرت امام حسین«علیه السلام»در«مکه»اقامت داشتند.مردم آن دو نفر را خدمت حضرت بردند و ایشان ابتدا ازمرد تعهد گرفت که دیگر به انجام چنین کارهایی نپردازد.سپس دعافرمودند و با دست های مبارک خویش دستهای آنان را از هم جداکردند(1).

قلب قرآن-234

ص: 30

به ناچار زن را خدمت امام موسی بن جعفر«علیهما السلام»بردند.امام«علیه السلام»به زن دستور دادند که از عمل خود توبه کند.چون او براستی از کار خود به درگاه خداوند توبه کرد،حضرت سرزن را به حالت اول بر گرانیدند(1).

ص: 32

ویکی از دوستان مؤمنش او را دید و پرسید که تو را چه می شود؟

گفت:«حال کسی که مرگ خود را به چشم می بیند می خواهی چگونه باشد؟»و قضیه را برای دوستش شرح داد.آنگاه دوستش گفت:«چرافرمایش«علی علیه السلام»را به یاد نمی آوری که فرمودند:

«خداوند متعال را چه بسا الطاف پنهانی وجود دارد که پنهانی بودن آن از فهم تیزهوش هم نیز مخفی می ماند.)

خزانه دار در این فکر بود که خبر رسید سلطان مبتلا به درد سختی شده است و اطباء جمع شده اند و بالاخره اینطور اظهارنظر کرده اند که دوان این مرض معجونی است که باید از چند چیز ترکیب شود،منجمله یک قسمت از آن گوهر کذائی در میان معجون باشد.

لذا به خزانه دار گفتند که گوهر را بشکن و فورا یک قسمت آن رابیاور.بدین ترتیب خزانه دار از مرگ نجات یافت.

«آری اگر از صمیم قلب دعا شود و مصلحت باشد،دعا فورااجابت می گردد(1).»

ص: 34

انداخت که حاجت آن پیرزن را برآورده سازد. لذا از او پرسید:« حاصل زراعت تو در سال قبل چقدر بوده است؟»

پیرزن پاسخ گفت:« دویست و پنجاه دینار.»

آن مرد گفت:« آیا دو برابر این مبلغ برای معیشت تو کافی است؟

پیرزن پاسخ داد:«آری.»

مردفورا پانصد دینار از جیب خود بیرون آورد و به او داد و رفت.

«غرض این است که اگر صلاح باشد،دعا فورا اجابت می شود وو برای خدا هم معطلی ندارد(1).»

ص: 36

خبرفوت جوان چون به پدرش رسید، پدر از شرکت در امور کفن ودفن و تشییع جنازه پسرش خودداری کرد.

شب هنگام،جوان درعالم رؤیا به دیدن پدر رفت.پدر چون فرزندش را خوشحال و محل زندگی او را عالی دید،تعجب کرد و پرسید :

«آیا تو واقع پسر من هستی؟» پسر تصدیق کرد.آن مرد چون فهمید که اوفرزندش است،از احوالش جویا شد.

جوان گفت:«من تا آخرین لحظات زندگی،در دنیادچارعذاب بودم،اما چون مرگ خود را پیش چشم دیدم و تنهایی خود راحساس کردم،با دلی شکسته رو به درگاه خداوند آوردم و گفتم:«ای خدایی که تو از هر رحم کننده ای مهربان تر هستی، من رو به درگاه توآورده ام، مرا بپذیر.» خداوند هم مرا بخشید و مورد عنایت و لطف خویش قرار داد(1).»

ص: 38

طوری که به طرف خانه یعقوب«علیه السلام»رفت و درب خانه را به صدا درآورد وتقاضای کمک کرد.

اما خانواده یعقوب«علیه السلام»درکمک رساندن به او کوتاهی کردند وآن مؤمن بزرگوار در حال گرسنگی از آنجا دور شد و هنوز چند قدمی راه نرفته بود که از شدت ضعف نقش بر زمین گشت.

از همان شب به یعقوب«علیه السلام»وحی رسیدکه منتظر بلای الهی باش،زیرامؤمنی را که دوست خدا بود،از خانه ات دور کردی.

روز بعد ماجرای به چاه انداختن یوسف«علیه السلام»پیش آمد و خلاصه یعقوب«علیه السلام»بیست سال در فراق فرزندش یوسف،گریه کرد(1).

ص: 40

عابد به پیامبر خدا«علیه السلام»عرض کرد:«برای تو مقدور نیست به خانه من بیایی،زیرا که خانه من آن طرف دریاست،تونمی توانی از دریابدون هیچ وسیله ای عبور کنی!»

ابراهیم«علیه السلام»به او فرمود:« پس تو چگونه از دریامیگذری؟»

عابد گفت:«من از روی آب بدون هیچ وسیله ای عبورمیکنم.»

ابراهیم علیه السلام فرمود:« آن خدایی که تو را از آب عبور می دهدمرا هم عبور خواهد داد.حال برخیز تا به منزل تو برویم تا امشب نزد توباشم.»

چون به دریا رسیدند،عابد«بسم الله»بر زبان راند و از آب گذشت.ابراهیم«علیه السلام»هم پس از او«بسم الله» گفت وبه دنبال اوحرکت کرد.عابد از این امر تعجب کرد تا اینکه هر دو به منزل رسیدند.

حضرت ابراهیم«علیه السلام»از او پرسید:«کدام روز از روزهای دیگرسخت تر است؟»

عابد عرض کرد:«روزی که خداوند بندگانش را به سبب کردارشان جزا می دهد.»

حضرت ابراهیم«علیه السلام»فرمود:«پس بیا برای خودمان و برای مؤمنین دعا کنیم تا از شر چنین روزی در امان باشیم.»

عابد گفت:«من دیگر دعا نمیکنم،زیرا سه سال است که ازخداوند حاجتی خواسته ام که هنوز برآورده نشده است،وتا هنگامی که أن حاجتم برآورده نشود،دیگر از خداوند حاجتی نخواهم خواست.»

ابراهیم«علیه السلام»فرمود:«ای عابد،هرگاه خدا بنده ای را

ص: 42

دوست داشته باشد،دعایش را مستجاب نمی کندتا او بیشتر مناجات کندو چون بنده ای را دوست نداشته باشد،دعایش را زود به اجابت می رساندیا در دلش نا امیدی می افکند تا او دیگر دعا نکند.»

آنگاه حضرت ابراهیم«علیه السلام»،حاجت مرد عابدراپرسید واو گفت:«روزی در اطراف معبد خود کودکی زیبا و نورانی را دیدم که در حال چرانیدن گله ای بود.از کودک نامش را پرسیدم،او گفت:«من اسماعیل،پسر خلیل خدا حضرت ابراهیم هستم.»

در آن وقت من از خداوند خواستم که خلیل خود را به من نشان دهد،اما دعای من هنوز مستجاب نشده است.»

ابراهیم علیه السلام فرمود:«ای عابد،اینک خداوند دعایت رامستجاب کرده است،ومن خلیل خدا هستم.»

عابد چون این سخن را شنید،بسیار شاد شد و حضرت ابراهیم«علیه السلام»را درآغوش گرفت و بوسید و خدا را شکر کرد.

پس از آن،هر دو برای مؤمنین دعا کردند(1).

ص: 43

که خداوند آن را برای من مقدر کرده باشد. پ»

«مرگ برای بشر نعمت است،اگر این نعمت گرفته شود،زندگی دچار نکبت و بلا خواهد گردید.»

ص: 45

گفت:«به جای آنکه به شما قول بدهم که بعد پول را بپردازم،به شکم خود وعده می دهم که بعدا گوشت برایش تهیه کنم!»

«تحمل کردن مشکلات و سختی ها،ارزشمندتر و بهتر از آن است که انسان از دیگران قرض کرده،و مشکلات خود را برطرف نماید(1).»

ص: 47

برایش باقی نمانده بود.

احمد برقی نزدپیرمردرفت و احوال او را پرسید.پیرمرد در حالی که ناله می کرد،گفت:«ای احمد،من همانند تو دوستدار اهل بیت«علیهم السلام»هستم،به داد من برس که سخت گرفتار گشته ام.»

برقی جریان واقعه را از او پرسید.در جواب گفت:« من مردی ثروتمند بودم،جاسوسان در بار به نزد کوکتین شکایت بردند که من توطئه کرده ام تا حکومت او را براندازم.

از طرف کوکتین به خانه من آمدند و تمام اموالم را مصادره کردند و مرا به اینجا آوردند.سپس مرا کتک مفصلی زدند و بعد نیمه جان رها کردند.»

و برقی به فکر فرو رفت تا چگونه این موضوع را با ابوالحسن مادرانی در میان نهد،در صورتی که کار خویش را هم می خواست به اوبگوید.ممکن بود ابوالحسن خواسته دوستش را بپذیرد و خواسته دیگرش را رد کند و یا هر دو خواسته اش را اجابت نکند.

و در این افکار بود که کتابی را برداشت تا مطالعه کند.اولین صفحه ای که باز شد،این فرمایش امام صادق«علیه السلام»در آن ذکر شده بود:«هرکس حاجت مؤمنی را برآورد،خدا هم حاجتش را روامی فرماید.»

با دیدن این جمله،بسیار خوشحال شد و فهمید که امام صادق«علیه السلام»تکلیفش را روشن کرده است.احمد برقی برخاست و به دنبال کار آن پیرمرد نزد ابوالحسن رفت.

و وقتی به خدمت ابوالحسن رسید،این آیه را تلاوت کرد:«ازآنچه به تو داده است،آخرتت را تأمین کن و بهره ات را از دنیا فراموش

ص: 49

مکن.نیکی کن،همچنان که خدا به تو نیکی کرده است(1).»

و مادرانی که از شیعیان فاضل و علاقمند به آل محمد«صلی الله علیه وآله وسلم»بود؛با شنیدن این آیه به احمد برقی احسنت گفت و از اوخواست حاجتش را مطرح کند.

احمد ماجرایی را که برای آن پیرمرد رخ داده بود،به عرض ابوالحسن رساند.

ابوالحسن پرسید:«یقین داری او شیعه است وبیگناه؟»

احمد پاسخ داد:«بلی،او از دوستان اهل بیت«علیهم السلام»است.»

ابوالحسن فوراغلامش را صدا زد ودستور داد پرونده پیرمردرابیاورند؛سپس نامش را از دفتر پاک کرد.آنگاه اموال او را همراه یک دست لباس به عنوان خلعت و یک مرکب سواری از اموال شخصی اش برای پیرمرد فرستاد.و بعد بدون اینکه احمد سخنی بگوید،کاغذی برداشت و نوشت: «ده هزار درهم به حساب احمد برقی ریخته شودوحساب بدهی مالیاتی او تصفیه گردد.»

سپس برات سفیدی برداشت و ده هزار درهم به عنوان هدیه به احمد داد و گفت:«این هدیه در مقابل خدمتی است که شما به من کردید و باعث شدید، دوستی از دوستان اهلبیت«علیهم السلام»راازگرفتاری نجات دهم.»

احمدبرقی چون برات را گرفت،خواست دستش را ببوسد،اما او گفت:«آیا می خواهی ثواب این عمل خیر را باطل کنی؛اگر دست مرا ببوسی،من پای تو را خواهم بوسید.»

ببینید محبت اهلبیت«علیهم السلام»چه می کند،این همه

ص: 50

خدمت کرده است،باز خود را شرمنده می یابد(1).»

ص: 51

درهمان هنگام،فردی به نام «عکرمه» حاکم جزیره بود.

روزی وی در مجلسش احوال خزیمه را پرسید.به وی گفتندکه او مدتی است به علت بی پولی،خانه نشین شده و دستش از دنیا کوتاه گردیده است.

و این نکته بر عکرمه بسیار سخت گذشت که چرا مردی که اهل آن بخشش ها و گذشت ها بوده،اکنون باید با خواری عمر خود را سپری کند.لذا در همان شب از بیت المال چهار هزار اشرفی طلا برداشت و به غلامش داد و همراه او به طرف منزل خزیمه به راه افتاد.

وقتی نزدیک خانه خزیمه رسید،برای اینکه کارش بدون ریا وبا اخلاص همراه باشد به غلام گفت:«اکنون کیسه پول را به من بده وبه قصر بازگرد.»

جناب حاکم کیسه پول را بردوش گرفت و در تاریکی شب،باسرو صورت پوشیده به خانه خزیمه رسید و درب را به صدا درآورد.

خزیمه درب را گشود و گفت:«کیست؟»

حاکم پاسخ داد:«یک نفر عرب هستم و هدیه ای برای توآورده ام.»

خزیمه پرسید:«این هدیه چیست؟»

گفت:«چهار هزار اشرفی است. البته قابل شما را ندارد؛شنیده بودم که گرفتار شده ای،این پول را آورده ام تا شاید مشکلات توحل گردد.»

خزیمه با ناباوری گفت:«تا تو خود را معرفی نکنی،محال است از تو این هدیه را بگیرم.»

عکرمه پاسخ داد:«نیازی به معرفی خود ندارم،این پول را

ص: 53

بگیر.»

و اما خزیمه اصرار ورزیدکه عکرمه خود را معرفی کند.ناچارعکرمه،با چنین لقبی خود را معرفی کرد:« من جبران کننده مشکلات بزرگان هستم.»سپس پول را نزد خزیمه گذاشت و فورا از آنجا دور شد.

خزیمه پول را به خانه برد و به همسرش گفت:«چراغ را روشن کن که پول بسیاری بر ایمان هدیه آورده اند.»همسرش اظهار داشت:

روغنی برای روشن کردن چراغ نداریم.اما چه کسی در این نیمه شب،این پول را آورده است؟»

خزیمه گفت:«هر چه اصرار کردم،نامش را نگفت فقط خودرا جبران کننده مشکلات بزرگان معرفی نمود.»

اما از طرف دیگر،وقتی عکرمه به خانه اش رسید،همسرش اعتراض کنان از او پرسید:« این وقت شب کجا رفته بودی؟»

عکرمه پاسخ داد:«برای انجام کاری بیرون رفته بودم.»زن حرف شوهرش را قبول نکرد و گفت:«حتما همسر دیگری اختیار کرده و نزد او رفته ای.»

هر چه عکرمه این موضوع را انکار کرد، سوری نبخشید وبالاخره گفت:«رفتم به دیدن خزیمه که دچار فقر و مشکلاتی شده بود،و به او چهار هزار سکه اشرفی بخشیدم،البته خود را جبران کننده مشکلات بزرگان معرفی کردم.»

آنگاه زن آرام گرفت و دست از دامن عکرمه برداشت.

خزیمه با پولی که به دستش رسیده بود، کارهای خود را سامان بخشید و بدهکاری های خود را پرداخت نمود.و به وسیله همان پول به شام سفر کرد و نزد خلیفه اموی رفت.

ص: 54

خلیفه از او پرسید:«چند سال بود که اینجا نمی آمدی،آیا برای تو مشکلی روی داده بود؟»

خزیمه پاسخ داد:«بلی،مدتی روزگار بر من سخت گرفته بود و تهیدست شده بودم.)

خلیفه گفت: «به نزد من می آمدی تا مشکل تو را جبران کنم. »

خزیمه گفت: «حقیقت امر این است که من حتی پول کرایه آمدن تا به اینجا را نداشتم.»

خلیفه پرسید:«پس اکنون چطور توانستی نزد من بیایی؟»

خزیمه در پاسخ گفت: «گشایشی در کار من صورت گرفت؛

بدین صورت که یک شب فردی که خود را جبران کننده مشکلات بزرگان معرفی کرد،چهار هزار اشرفی برای من هدیه آورد،و بدون اینکه خود را بشناساند،رفت.»

خلیفه گفت: «ای کاش من او را می شناختم و از او تقدیرمیکردم.راستی چرا عکرمه حاکم جزیره به گرفتاری تو رسیدگی نکرد؟

خزیمه از این مسئله اظهار بی اطلاعی کرددرنتیجه خلیفه تصمیم گرفت به خاطر جبران گرفتاری های خزیمه و توبیخ عکرمه،حکومت جزیره را به وی بسپرد.به همین خاطر نامه ای برای عکرمه نوشت و او را از مقام خود عزل نمود و خزیمه را به حکومت آن منطقه منصوب کرد.

و همچنین از خزیمه خواست به حساب های عکرمه در زمان حکومتش رسیدگی کند و اگر اشتباهی در کار او مشاهده کرد،وی رادست بسته به شام بفرستد.

ص: 55

خزیمه،حکم حکومت جزیره را گرفت و حرکت کرد.طبق رسوم آن زمان،مردم شهر همراه عکرمه به استقبال حاکم جدید رفتند.

بعد از رفتن خزیمه به مرکز خلافت،عکرمه او را به جای خویش نشاندوبدون اینکه لطفی را که در حقش کرده بود،یادآوری نماید،از وی خداحافظی نمود.

پس از آن که خزیمه در مقام خود مستقر گردید،دستور دادبه حساب های حاکم قبل عکرمه-رسیدگی شود.

پس از حسابرسی،چهار هزار دینار در حساب عکرمه کسری پیداشد.خزیمه عکرمه را احضار کرد و به او گفت:«باید این چهار هزاردینار را هر چه زودتر به بیت المال بازگردانی .»

عکرمه در پاسخ گفت:«من این پول را برای خود برنداشته ام.بلکه صرف کارهای عمومی نموده ام و به بیچارگان رسیدگی کرده ام واکنون پولی برای پرداخت این مبلغ ندارم.»

خزیمه که متوجه نبود عکرمه این پول را برای نجات وی خرج کرده است و از بازگو کردن کارش هم خودداری می کند،با تندی به اوپرخاش کرد و گفت:«این بهانه ها سودی ندارد، یا باید این پول رابازگردانی و یا به زندان بروی.»

اما عکرمه همان حرفش را تکرار نمود،و خزیمه هم دستور دادعکرمه را به زندان بیاندازند واو را شلاق بزنند.

وقتی همسر عکرمه شوهرش را در زیر شلاق مأموران خزیمه دید،دیگر طاقت نیاورد و برای خزیمه پیغام فرستاد:«ای خزیمه،آیا پاداش و قدردانی از«جبران کننده مشکلات بزرگان این است؟»

وقتی خزیمه این پیغام را شنید،بسیار ناراحت گردید و فورا به

ص: 56

طرف زندان شهر به راه افتاد و خود را به عکرمه رسانید و روی پاهای اوافتاد و از او معذرت خواهی نمود.سپس زنجیر را از پای عکرمه گشود به او گفت:«این زنجیر را به پای من ببند.»

از عکرمه با خونسردی و لحنی مهربان گفت: «مگر چه شده است،من که کاری برای تو نکرده ام.»

خزیمه پرسید:«آیا تو در آن شب به من کمک نکردی و مرانجات ندادی؟»

عکرمه پاسخ گفت:« بلی،اما من برای تو این کار را نکردم،بلکه این کار برای خداوند بود.»

و بالاخره خزیمه، عکرمه را در کمال عزت و احترام نزد خلیفه بردو گفت: «این همان جوانمردی است که به من کمک نمود و چون شمااو را از حکومت عزل کرده اید، اینک از شما خواهشی دارم، و آن این است که حکومت را دوباره به عکرمه باز گردانید و مرا هم به حال خودواگذارید.»

عکرمه هم پاسخ داد:«من دیگر حکومت جزیره را نمی خواهم بهتر است خزیمه در مقامش باقی بماند.»

عاقبت خلیفه به عکرمه هدیه ای داد و او را منصوب به حکومت مکانی دیگر کرد(1).

ص: 57

اما او که شباهتی بین این دو نخل قائل نبود،و ایمانی هم به دنیای واپسین نداشت،قبول نکرد.

و بار دیگر پیامبر«صلی الله علیه وآله وسلم»فرمود:« این درخت را در برابر یک باغچه دربهشت که چندین نخل.دارد به من بفروش.»

باز هم آن مرد قبول نکرد.تا اینکه مردی به نام «ابودحداح»ازماجرا مطلع شدونزد صاحب نخل رفت و گفت:«شنیده ام که پیامبرقصد خرید نخل تود را دارد،و تو از فروختن آن خودداری کرده ای.»

او گفت:«بلی،زیرا که پیامبر«صلی الله علیه وآله وسلم»آن نخل را نسیه می خواست بخرد.»

ابودحداح گفت:«آیا حاضری این نخل را در مقابل یک باغچه من که درخت های مرغوبی دارد،بفروشی؟»

صاحب نخل قبول کردو آن درخت را فروخت.وابو دحداح هم خرید.

جناب ابو دحداح نزد رسول خدا«صلی الله علیه وآله وسلم»رفت وعرض کرد:«من درخت خرمایی را که می خواستید از فلان شخص بخرید،از او خریدم،اکنون می خواهم آن درخت را به شما در مقابل همان باغچه بهشتی بفروشم.»

حضرت هم درخت را با سه بوستان بهشتی با وی معامله کرد(1)

ص: 59

کارهایش را می پرسید تا انجام دهد.یک روز وقتی از همسر سعیدکارهایش را سؤال کرد،ناخود آگاه چشمش به صورت او افتادونتوانست خود را حفظ کند.لذا به سوی او دست دراز کرد.همسر سعیدکه زنی پاکدامن و عفیف بود.ناگهان بر او فریاد زد:« آیا از خدانمی ترسی که به خیال خیانت افتاده ای؟وای برتو،برادرت به جنگ رفته است تا جانش را در راه خدا نثار کند،و مرا به تو سپرده است،ولی تو چشم طمع و خیانت به من دوخته ای؟»

ثعلبه که ذاتا فردی مؤمن بود،سخن زن،چون تیری بر قلبش فرونشست و او را دگرگون کرد و از روی ناراحتی،سر به کوه وبیابان گذاشت و در آنجا به توبه و طلب آمرزش از خدا پرداخت.

چند روز بعد،پیامبر و یارانش از جنگ برگشتند.سعید هم که در بین آنان بود به خانه خود رفت. وقتی به خانه رسید،از همسرش احوال ثعلبه را جویا شد و او ماجرا را برایش شرح داد.

سعید به دنبال ثعلبه به اطراف مدینه رفت. در آنجا ثعلبه را دیدکه در زیر آفتاب سوزان و روی سنگ های داغ گریان و نالان است و ازخدا مغفرت می طلبد.

نزدیک رفت و او را دلداری داد.اما ثعلبه گفت:«منروسیاهم و گناه بزرگی مرتکب شده ام.»

سعید از او خواست به خدمت پیامبر بروندتاحضرت برای وی ازخداوند طلب آمرزش نماید.

ثعلبه نپذیرفت و گفت:«من گنهکار هستم و باید همچون فردمجرمی بر دست هایم طناب ببندی و برگردنم ریسمان بیاندازی ومراهمچون آنان کشان کشان به شهر ببری.»

ص: 61

سعید او را به همان وضع به شهر برد.در بین راه هرکس اورامی دید،از او روی برمی گرداند.از جمله حضرت علی«علیه السلام»او رادید و او را به علت کاری که کرده بود،ملامت کرد. تا اینکه به منزل پیامبر«صلی الله علیه وآله»رسیدند.سعید خدمت حضرت عرض کرد:«ثعلبه گناهی انجام داده است و اکنون نزد شما آمده است تا از خداوند بخواهید او راببخشد.»

از رسول خدا«صلی الله علیه وآله»از ثعلبه گناهش را سؤال فرمود و او ماجرا را باز گفت.

حضرت با شنیدن سخنان او چهره شان درهم فرو رفت و بسیار ناراحت شدو فقط به او فرمود:«برو،منتظر وحی الهی هستم تا خدا چه فرماید.»

ثعلبه دوباره به بیابان برگشت و زیر گرمای آفتاب به گریه وزاری مشغول شد و پیاپی میگفت:«خدایا،اگر مرا آمرزیدی،به پیامبرت«صلی الله علیه وآله»خبر ده که مرا بشارت آمرزش دهد و اگر نمی بخشی،آتشی برمن فرو فرست تا مرا بسوزاند.»

مدتی نگذشت که آیه ای در پذیرفتن تو به وی نازل شد.

پیامبر اکرم«صلی الله علیه وآله»،حضرت علی«علیه السلام»راطلبید و به او فرمود:«به ثعلبه بشارت بده که خدا او آمرزیده است.حضرت علی هم به نزد ثعلبه رفت واو را به شهر برد.

و وقتی حضرت علی علیه السلام و ثعلبه به شهر بازگشتند،هنگام نماز عشاء بود و پیامبر اکرم«صلی الله علیه وآله»در مسجد نماز جماعت به پا داشته بود.لذا حضرت علی«علیه السلام»به مسجدرفتند.

رسول اکرم«صلی الله علیه وآله»در نماز پس از تلاوت سوره حمد،سوره ای درموردروز قیامت و عذاب الهی تلاوت فرمود.ثعلبه که قلبش از گناه پاک شده بود،این آیات بر او اثر گذارد و پس از شنیدن آن دیگر تحمل نیاوردو

ص: 62

فریادی زد و بر روی زمین افتاد.

پس از نماز،اطراف او جمع شدند و او را تکان دادند،اما دیدندکه جان به جان آفرین تسلیم کرده است(1).

ص: 63

ماجرا آگاه شود.به همین دلیل ظرف ماست را پر کرد و روی طاقچه قرارداد و خود پشت در پنهان شد.

پس از چند لحظه دید که میمون با سرو دست به شکم بز زد واورا به طرف طاقچه راند،آنگاه به پشت بز رفت و ماست را خورد و برای اینکه بز را مقصر نشان دهد، مقداری از ماست را به ریش بز مالید!وبه این وسیله ظاهرة بز را گناهکار جلوه داد(1).

ص: 65

ص: 67

گذشت،تا اینکه امروز که روز عید قربان است،آمده ام به منزل شماتااگر گوسفندی قربانی کرده اید،پوست آن را ببرم به خانه ام تا زیر پایم بیاندازم.حال اگر مایل هستید،پوست گوسفند را به من بدهید.»

«این عبرتی است تا ما تکلیف خود را در دنیا بدانیم(1).»

ص: 69

ابوالبشر است، و معتقد به بهترین دین ها، یعنی اسلام می باشد، و سزاوارنیست که بر او تکبر ورزیم،زیرا که ممکن است روزگار ما را به اومحتاج کند،آنگاه او بر ما تکتبر خواهد ورزید(1).»

ص: 71

عرض کردم:«آقا اجازه بدهید من این کیسه را بر دوش گیرم وهمراهتان بیایم.»

حضرت فرمود: «خودم برای انجام این کار اولی هستم.»

سپس کیسه را برداشت و به بیابانی که در آن فقرا خوابیده بودند،تشریف برد،آنگاه مرتبا از کیسه مقداری نان بیرون آورده و در کنار هرفقیر گذاشته و عبور می فرمود(1).

ص: 73

کرده ام تا مبادا کبر و تکبر در خانه نفس من لانه کند. اکنون تا خرمایی که در ظرف دارم تمام نشود،به خانه باز نمی گردم.»

بستگان محمد به او پیشنهاد کردند که اگر می خواهد خرید وفروش کند، بهتر است به محلی برود که گندم آرد می کنند.او هم پذیرفت و یک شتر و سنگ آسیایی تهیه کرد و مشغول آرد کردن گندم شد(1).»

ص: 75

مصرفشان بردند.

چندی بعد که موسم برداشت محصولات رسید به خدمتگزاران خودگفتم به آن زمین سرکشی کنند و اگر محصولی باقیمانده بود،درو کنند.

آنها رفتند،اما با خود گفتم که حتما تمام محصولات از بین رفته و دیگرمحصولی در آن زمین موجود نیست.

خدمتگزاران به طرف زمین رفتند،ولی در نهایت تعجب دیدندکه مقدار محصول زمین بسیار زیادتر شده و چون آنها را وزن کردند،متوجه شدند که مقدار محصول دو برابر سال قبل گردیده است.فهمیدیم که استفاده مردم فقیر از زمین نه تنها محصول را کم نکرده،بلکه باعث برکت محصول شده و به مقدار آن افزوده است.

و چون فصل پاییز رسید،طبق عادت مرسوم،زمین را رها کردیم وبذری در آن نپاشیدیم. تا اینکه فصل بهار رسید و برف و یخ آب شد.امادیدم بدون آن که بذری در زمین پاشیده شود، زمین سبز گردید و حتی اززمین های مجاور هم بیشتر محصول داد(1).

ص: 77

حضرت صادق«علیه السلام»ادعای طلب پول نموده است.به همین خاطرتصمیم گرفت نزد حضرت برود و پول ایشان را پس بدهد.

فورا به مسجد الحرام رفت و حضرت را در آنجا یافت واز ایشان عذرخواهی کرد و خواست که پول را به حضرت باز گرداند. اما امام فرمود:« من همان روز گذشته تو را عفو کردم و کینه ای از تو به به دل ندارم.پول را هم پس نمی گیرم،زیرا هر معامله که با خدا انجام گرفته باشد،قابل فسخ نیست و چیزی را که در راه خدا داده شد،نمی توان پس گرفت(1).»

ص: 79

واضح شده بود(1).»

ص: 81

ندارد،مگر اینکه از خداوند کمک بطلبند،شایدخداوند لطفی کند و ازاین مهلکه خلاص یابند.

یکی از آنان گفت:«پرورگارا،مدتی قبل،از پدر و مادرم که پیرو ناتوان شده بودند،پرستاری می کردم،ابتدا به آنان غذا می دادم و بعدخودم می خوردم،تا اینکه یک شب به خانه رفتم و دیدم پدرم خوابیده است،ناگزیر بالای سرش نشستم و تا صبح منتظر ماندم،اما بیدار نشد.

خدایا!اگر این کار برای تو بوده است راه نجاتی برای ما بگشا.»

چند لحظه بعد،سنگ به اندازه یک سوم درب غار کنار رفت.

دومی گفت:خداوندا،من هم چند نفر کارگر داشتم که از صبح تا عصر برایم کار می کردند،یک روز هنگام ظهر کارگری آمد و تقاضای کار کرد.او را به کار گماردم هنگام عصر به تمام کارگران حقوق مساوی دادم.اما یکی از کارگران اعتراض کرد و پولش را روی زمین انداخت و رفت.

مدتی پول را نگهداشتم تا به او بدهم،ولی او دیگر مراجعه نکرد.

به ناچار از آن پول، گوسفندی خریدم. اتفاقا از آن گوسفند،گوسفندان بسیار تکثیر شدند و من هم شیرو پشم گوسفندان را می فروختم و به گله گوسفندان اضافه می کردم.

و روزی پیرمردی نزد من آمد که بسیار رنجور و فقیر بود.او گفت:

« آیا مرا می شناسی؟من همان کارگری هستم که برای تو کار می کردم ویک روز پول خود را روی زمین انداختم و رفتم.اکنون بسیار نیازمند هستم،اگر ممکن است،آن پول را به من بده.»

به او گفتم مدت زیادی است که دنبال تو میگردم،حال بسیارخوشحالم که تو را می بینم،این گله گوسفند از همان پول تو است.» و

ص: 83

بعد گله گوسفند را به او سپردم.

خدایا ،اگر این رفتار من مورد پسند تو قرار گرفته است،راه نجاتی برای ما قرار بده.»

ناگهان سنگ بزرگ،حرکتی کرد و یک سوم دیگر از در بازشد.

سومی هم عمل خالصانه ای داشت که عرض کرد:« خدایا ،

روزی یک زن گرسنه به همراه بچه هایش پیش من آمد و از من غذایی درخواست کرد.ولی شیطان مرا فریفت و من از او تقاضای کار حرامی کردم،زن هم چون در حال اضطرار بود، پذیرفت.ناگهان زن بدنش به شدت به لرزه افتاد.و خلاصه متوجه حضور خداوند شد.من هم به اشتباه خود پی بردم و توبه کردم.سپس مقداری غذا به او دادم.

ای خدا،اگر در این کار من خلوص وجود داشت،ما را نجات بده.»

سپس سنگ کنار رفت و درب غار باز شد و آنان نجات یافتند(1).

ص: 84

ناتوان و فرسوده،اگر به من کمک کنی و این اجناس را به منزل من برسانی بسیار به من لطف کردی.»

مغازه دار قبول کرد و با پیرزن به راه افتاد.چون به منزل پیرزن رسید، داخل شد و پیرزن هم بدون اینکه جوان متوجه شود،در را از پشت قفل کرد و به او گفت:« لطفا این اجناس را به طبقه بالا ببر.جوان بالارفت و داخل یک اطاق شد در آنجا زنی را دید و زن از او تقاضای زناکرد.و به او گفت:« غرض ازآوردن تو به اینجا همین است.»

جوان با دیدن این وضع برای فراز از گناه از زن خواست که اجازه دهد به مستراح رفته و بازگردد. وقتی به آنجا رفت، سرتا پای خود را آغشته به کثافات کرد و بازگشت.

وقتی وارد اطاق شد زن که از دیدن او بسیار متنفر شده بود،اورااز خود دور کرد و به خدمتکارش دستور داد جوان را از خانه اش بیرون کند.

جوان به خانه اش رفت و خود را شستشو داد.

شب چون خوابید،در عالم رؤیا فرشته ای به دیدار او رفت وگفت:«خداوند از کار امروز تو راضی و خشنود گشت.» بعد با دست تمام بدنش را مسح کرد و آن را معطر گردانید.

«در برابر یک ساعت که خود را متعفن کرد خداوند به او عزتی داد که همیشه معطر شد(1).»

معارفی از قرآن-صفحه91

ص: 86

چون به وطن بازگشتم،دچار ناراحتی های زیادی شدم،وبتدریج اموال خود را از دست دادم و روزگار عزت من به ذلت مبدل گردید.

دیگر زندگی در شهر خود برایم مقدور نبود، لذا به همراه خانواده ام، آنجا را ترک کرده رهسپار بیابان و شهر دیگر شدیم.

چون به شهری رسیدیم در کاروان سرایی برای استراحت ماندگارشدیم. هوا بسیار سرد و بارانی و تاریک بود. از قضا همسرم در آنجاوضع حمل کرد.او احتیاج به غذا داشت در غیر اینصورت از گرسنگی تلف می شد.

و از اموال بسیارم،فقط مقداری نقره همراه داشتم،آن را فروختم ومقداری غذا تهیه کردم.اما قبل از اینکه به مقصد برسم پایم لغزید و به زمین افتادم و ظرف گلی شکسته،غذا روی زمین ریخت.ایستادم و از روی ناراحتی مشغول گریه و زاری شدم.از سروصدایی که بلند شده بود،یک نفر سرش رااز خانه اش بیرون کردوگفت:« چرا در این هنگام شب،خواب را از مردم گرفته ای و گریه وزاری میکنی...؟»

من با ناراحتی شروع کردم به شرح ماجرایی که برایم اتفاق افتاده بود.

وقتی فهمید که من به چه علت گریه می کنم، گفت:«سزاوارنیست به خاطر چند سکه نقره ای که گم کرده ای این همه ناراحت بشوی...»

وقتی ادامه ماجرا را برای او باز گفتم،از من خواست که نشانه کیسه پولی را که گم کرده بودم، بگویم.

ص: 88

حرف او باعث شد تا باز به گریه بیافتم که پس از چند لحظه گفتم:«اکنون دیگر پاسخ به این سؤال موردی ندارد و امیدی به پیداشدن آن نیست.»

و او اصرار زیادی کرد که من نشانه کیسه را بگویم،وقتی شنیدگفت:«اکنون با خانواده خود باید به خانه ما بیایی و شب رادر اینجاسپری کنی.»

وقتی به خانه او رفتیم به خدمتگذارانش سفا رش زیادی کردتاما ناراحتی نداشته باشیم.آن گاه دستور داد لباسهای تمیز برای همه ماآوردند و به حمام رفتیم.

آن شب به بهترین وجه بر ما گذشت.صبح روز بعد اوگفت:

«بهتر است در اینجا بمانیدتا حال همسرتان بهتر شود.»

حدود ده روز از ما پذیرایی کرد و هر روز ده دینار برای مخارج مان می داد.

من از سرزنشی که اولین شب کرده بود و از لطفی که بعد از آن داشت، متحیر شده بودم،تا اینکه یک روز به من گفت:«شغل تودرشهری که زندگی می کردی چه بود؟»

گفتم:« به تجارت و بازرگانی مشغول بودم.»

گفت:«اگر مایل باشی من سرمایه ای به تو می دهم تا به کارت ادامه دهی.»

از آن روز به بعد به تجارت پرداختم و هر چند وقتی که سودی حاصل می شد به نزد او می بردم.

یک روزوقتی به خانه او رفتم،کیسه ای آورد و نزد من گذاشت.با خود گفتم چقدر شبیه کیسه ای که در راه سفر به مکه گم

ص: 89

کرده بودم،که با سخن او میخکوب شدم:« این همان کیسه ای که شماگم کرده بودید!»

و تا این کلام را شنیدم از شدت خوشحالی منقلب شدم و بیهوش گردیدم.»

چون به هوش آمدم، گفت:«چند سال است که به خاطرنگهداری این کیسه زحمت بسیاری کشیده ام، همان شبی که نشانی این کیسه را گفتی،خواستم که به تو بدهم،اما ترسیدم که از خوشحالی جان بدهی، به همین علت تا امروز صبر کردم.»

کیسه پول را گرفتم و آنچه قرض کرده بودم،پس دادم خداوندرابه خاطر این نعمت شکر نمودم و پس از تشکر از آن مرد به شهر خودبازگشتم و زندگی خود را از ابتدا شروع کردم.

بلی با هر سختی،آسایشی هست(1).»

ص:90

سرپرستی خانواده اش شود و برادرش هم با این شرط خواسته پادشاه راپذیرفت.

و برادر قاضی از شهر رفت،اما همسر او از تنهایی بسیار ناراحت بود.گاه گاهی،قاضی به خانه برادرش رفت و از همسرش می پرسید آیاکاری دارد یا خیر.

روزی قاضی برای انجام کارهای برادرش به خانه او رفت.چون چشمش به همسر برادر افتاد،از حسن جمال او شگفت زده شد و او را به طرف خود خواند.اما زن که بسیار متقی و با ایمان بود از وسوسه های شیطانی به خداوند پناه برد.قاضی به او گفت:«اگر از خواسته من اجتناب ورزی،به پادشاه خبر می دهم که تو زنا کرده ای».ولی زن گفت:« آنچه می توانی انجام ده،زیرا که از گناه بدور خواهم بود.»

قاضی به نزد پادشاه رفت و گفت:« همسر برادرم زنا کرده است و پس از تحقیق،این عمل برای من ثابت گشته است.» پادشاه دستور داد که حد شرعی را در مورد زن جاری نمایند. قاضی بار دیگر به نزد همسربرادرش رفت و گفت:« پادشاه امر کرده است تو را سنگسار کنم،حال چه می گویی،آیا دعوت مرا اجابت میکنی یا خیر؟ اگر نپذیری مجبورمی شوم تو را از بین ببرم.»

زن باز گفت:« هر چه می خواهی انجام ده،گناه نکردن برای من بسیار نیکوتر از عذاب دوزخ است.»

«قاضی زن را به میدان شهر آورد و در گودالی انداخت و به مردم گفت:این زن مرتکب عمل خلافی گردیده است که طبق فرمان پادشاه باید سنگسار گردد.»سپس دستور داد او را سنگسارکنند.

شب هنگام که همگان از میدان شهر دور شدند،زن به زحمت

ص: 92

خود را از گودال بالاکشید و راهی بیابانها شد.

در راه به دیر و عبادتگاهی رسید،و از خستگی نزدیک درب آن به روی زمین افتاد و به خواب رفت.

در آن دیرراهبی زندگی میکرد؛چون صبح شد،از دیر بیرون آمد،چون زن را دید،از او احوالش را پرسید.زن هم او را از ماجرا با خبرکرد.

عابد به زن اجازه داد تا در عبادتگاهش استراحت نماید.او هم با خوشحالی وارد دیر شد.

عابد فرزندی داشت که بسیار مورد علاقه اش بود،پسرش را به زن سپرد تا او را به خوبی تربیت کند.

عابدیک نفر را به عنوان وکیل دردیر گماشته بود تا کارهایش را انجام دهد.وکیل چون آن زن را دید،توجه اش به او جلب شد، و خواسته اش را با او در میان نهاد. اما زن از این کار به خدا پناه برد.

هر چه وکیل اصرار نمود،سوی نبخشید تا اینکه وکیل گردن پسر عابد راشکست و نزد عابد رفت و گفت:« این زن بدکار به من نظر سوء داشت،اما چون من خواسته اش را اجابت نکردم، تهدید کردکه فرزندت را مجروح نماید و این کار را هم کرد.»

عابد زن را احضار کرد و از او خواست که دیر را ترک کند.هر چه زن گفت که مرتکب گناهی نشده است،سودی نبخشید و بالاخره عابد به به او بیست درهم دادوگفت:«این پول را توشه راه خود بنما و به خدا پناه ببر.»

زن در حالی که هوا بسیار تاریک بود از دیر خارج شد ودربیابان سرگردان گردید.صبح روز بعد به دهکده ای رسید که شخصی را

ص: 93

در آنجا بردار کرده بودند، اما هنوز رمقی در او یافت می شد.

ماجرا را از اهالی پرسید،آنان گفتند:« این شخص بدهکاراست و در آبادی ما قانونی است که اگر کسی بدهی خود را نپردازد،بردار کشیده خواهد شد.»

زن از آنان پرسید که او چه مقدار بدهکار است.گفتند بیست درهم.زن بیست درهمی را که از عابد گرفته بود،از جیب خود بیرون آورد و به آنان داد و با این کار باعث نجات مرد از مرگ شد.

وقتی آن مرد را از بالای دار به پایین آوردند،به زن گفت:

«هیچکس بیش از تو بر من لطف و مرحمت نکرده است.من زندگی خود را مدیون تو هستم.و اینک جز تو به هیچکس دیگر نمی توانم پناه ببرم؛ هرجا می روی مرا هم به عنوان غلام، با خود ببر.

هردو به راه افتادند.تا اینکه به دریایی رسیدند.« دوکشتی رادیدند که کنار دریا لنگر انداخته اند.مرد به زن گفت:«تو اینجا بنشین تا من به نزد دریانوردان بروم و از آنان غذایی بگیرم.»

وقتی به نزد آنان رفت، پرسید:« در کشتی های شما چه چیزی یافت می شود؟»

گفتند:«در یک کشتی کالاهای تجارتی و جواهرات وعطریات است.این کشتی متعلق به ماست و به وسیله آن امرار معاش میکنیم و بسیار ارزشمند است و یک کشتی دیگر هم وسیله

سفر ماست.»

مرد گفت:«ارزش کشتی تجارتی شما چقدر است؟آیا به اندازه چیزی که همراه من است ارزش دارد؟»

آنان گفتند:«مگر نزد تو چه چیزی می باشد؟»

ص: 94

گفت:« همراه من کنیزی است که به زیبایی آن تا به حال شما ندیده اید. حال من حاضرم این کنیز را به شما بفروشم.اگر خواهان این کنیز هستید،یکی از شما برود و او را از نزدیک ببیند.اگر خواستید،آنگاه معامله را انجام خواهیم داد.»

یکی از ملوانان به محلی که زن در آنجا بود رفت و او را مشاهده کرد.سپس به کشتی بازگشت و به دوستانش گفت:« من هرگز ماننداین کنیز ندیده ام.اگر می پذیرید،او را به قیمت هزار درهم از این مردبخریم.»

مرد هم پذیرفت و هزار درهم گرفت و از آنجا دور شد.

ملوانان به نزد زن رفتند و از او خواستند سوار کشتی شود.زن ازانجام خواسته آنان خوددای کرد.آنها گفتند که او را به هزار درهم خریده اند و او باید به همراه ایشان برود.زن به آنان گفت که کنیز نیست و کسی حق فروختن او را نداشته است.اما آنان گفتند که این حرفهاسودی ندارد و یا باید به همراهشان برود و یا به زور او را خواهند برد.»

زن به ناچار برخاست و به کشتی رفت.آنان زن را سوار برکشتی ای که پرازکالا و طلا وجواهرات بود،کردن و خود به کشتی دیگر رفتند.

همانطور که دو کشتی در حال حرکت بود، خداوند باد شدیدی را در دریا ایجاد کرد و به این وسیله کشتی ای که ملوانان در آن بودند،در دریا غرق شد و زن با کشتی پر از جواهر نجات یافت و کشتی او کنارجزیره ای در گل نشست.

زن وارد آن جزیره شد،پس از مدتی جستجو درخت میوه ای وچشمه آبی را پیدا کرد و با خود گفت:«از این چشمه آب می نوشم و از

ص: 95

این درخت هم غذا می خورم ودر همین جا به عبادت می پردازم.»

خداوند تعالی به یکی از پیامبران بنی اسرائیل وحی فرستاد که نزد پادشاه برود.و بگوید در فلان جزیره،زنی زندگی میکند که اگرکسی نزد او از اعمال خود توبه کند،گناهانش به وسیله او بخشیده خواهد شد.همچنین از او بخواهد با اطرافیان زن و کسانی که گناهکارهستند به آن جزیره بروند.پادشاه با عده ای به آن جزیره رفت و زن را پیدا کرد و به او گفت: «به نزد تو آمده ایم تا از گناهان خویش توبه کنیم،زیرا شنیده ایم که اگر نزد تو اعتراف کنیم، آمرزیده خواهیم شد(1).»

و سپس گفت:«این مرد قاضی شهر من است،یک روز نزد من آمد و گفت زن برادرش مبادرت به عمل زنا کرده ولی هیچ مدرک ودلیلی برای حرفش نیاورد.من هم دستور دادم که او را سنگسار کنند.

حال می ترسم که این حکم را به ناحق داده باشم ومن در بارگاه الهی گناهکار باشم.از تو می خواهم که برای من از خداند طلب عفو و بخشش کنی.»

زن به او گفت:«از خداوند می خواهم که تو را بیامرزد.حال برجای خویش بنشین.»

سپس مردی برخاست وگفت:«من همسری داشتم که بسیارفاضل و نیکوکار و عابد بود.روزی از طرف حکومت برای انجام کاری به خارج از شهر فرستاده شدم؛در حالی که همسرم از دوری من ناراحت وغمگین بود.مدتی بعد که بازگشتم، برادرم به من خبر داد که همسرم رابه علت اینکه عمل زشتی انجام داده است،سنگسار کرده اند.حال هراس آن دارم که حق او را ضایع کرده باشم و او از من راضی نباشد.ازتو می خواهم که برای من طلب مغفرت کنی.»

ص: 96

زن گفت:« خداوند از گناهان تو درگذرد.اینک برو کنارپادشاه بنشین.»

و بعد از این مرد،قاضی آمد و گفت:« برادری داشتم که بسیار به همسرش علاقمند شدم،تا اینکه شیطان مرا فریفت و به دنبال او رفتم،چون او از من دوری گزید به پادشاه اعلام کردم که وی گناهکار است وباید کشته شود؛پس از تأیید پادشاه او را سنگسار کردم.حال آنکه به پادشاه دروغ گفته بودم.اکنون از تو درخواست می کنم که غفران مرا ازخداوند مسئلت کنی.»

زن برای او طلب مغفرت کرد و از او خواست به سوی پادشاه وآن مرد برود و نزد آنان بنشیند.

لحظه ای بعد مردی آمد که صورت راهب و عابد را داشت.اوداستان خود را برای زن، بیان کرد و بعد گفت:«من آن زن را در هنگام شب از معبد خود بیرون راندم؛می ترسم که وی گرفتار درندگان شده،هلاک گردیده باشد.برای من آمرزش بخواه.»

زن برای او آمرزش خواست و به او گفت به سوی پادشاه و آن مرد و قاضی برود و کنار آنان بنشیند.

سپس وکیل عابد آمد و ماجرای خود را باز گفت و طلب آمرزش خواست.

زن هم برای او طلب مغفرت کرد و بسوی آنان او راروانه کرد.

بعد از او مردی که بر دارکشیده شده بود،آمد و ماجرا تعریف کرد.زن هم برای او آمرزش خواست.

پس از لحظه ای زن رو کرد به مردی که گفته بود زنش را ازدست داده و گفت:« من همسر تو هستم، هر آنچه را که شنیدی ماجرای

ص: 97

من است.اینک من این کشتی و بارش را که پر از طلا و جواهرات وکالاهای قیمتی می باشد، به تو می بخشم و در مقابل می خواهم که مراآزاد بگذاری تا در این جزیره به عبادت خداوند مشغول باشم.حال من به هیچ کدام از شما احتیاجی ندارم و از همه می خواهم که مرا به حال خودبگذارید.»

شوهر خواسته او را پذیرفت و کشتی را در اختیار گرفت و سپس با پادشاه و همراهانش از جزیره خارج شدند(1).

ص: 98

ص: 100

که ناچار بود دستمالی روی آن غده ببندد و چیزی نخورد.اما حال می بینم که آن غده،برطرف شده است.علت این امر چیست؟»

وزیراین سؤال رااز خادم پرسید.او گفت:«آن غده به دست شاه ولایت،حضرت علی بن ابیطالب«علیه السلام»، اصلاح شده جریان به این ترتیب است که روزی دو نفر از سُنی ها مرا دیدند و با شماتت وزخم زبان خود،دل مرا آزردند،آنان گفتند که اگر به جای مدتی که به مسجد می رفتم،نزدیک پزشک رفته بودم.اکنون این غده صورتم خوب شده بود.»

از این حرف بسیار ناراحت شدم،شب را به سختی گذراندم تا به خواب رفتم.در خواب حضرت علی«علیه السلام»را زیارت کردم و اززخم صورتم به ایشان شکایت کردم و گفتم:«آقا، مردم مرا شماتت میکنند.» ولی حضرت از من رو برگرداند. مدتی التماس کردم،آنگاه حضرت فرمود:«تو از کسانی هستی که دنیا را می خواهی.»

با اینکه حضرت از من روی برگرداند و به من فهماندکه برای دنیا شفاءمی خواهم، ولی با این حال آقا مرا شفاء داد(1).»

ص: 102

خواست به وسیله نردبان بالا برود و زنجیر چهل چراغ را پاره کند.وقتی چهل چراغ به زمین افتاد و خرد شد،پرونده مختومه اعلام گردید و به دعوا هم خاتمه داده شد(1).

ص: 104

من شده است،در حالی این مرد،سهم مرا برداشته و به من نمی دهد.»

و مفضّل از دیگری ماجرا را سؤال کرد؛او هم همین ادعا را تکرارکرد.

مفضّل از جای خویش برخاست و صد درهم آورد و به آنان داد وگفت:«این پول، برای شماست،بروید و با هم صلح کنید و سهم خودرا بردارید.ضمنا این مبلغ را امام صادق«علیه السلام»در اختیار من نهاده است تا بین مؤمنین صلح برقرار کنم(1).»

ص: 106

برهمین منوال حالش میگذشت

نامدی از کوه هرگز سوی دشت

از قضا یک شب نیامد آن رغیف(1)

شد رجوع آن پارسا زار و نحیف

کرد مغرب را ادا آنگاه عشاء

و دل پراز وسواس درفکر غنا

بس که بود از بهر قوتش اضطراب

انه عبادت کرد عابد شب نه خواب

صبح چون شد زان مقام دلپذیر

از بهر قسوتی آمد آن عابد بزیر

بود یک قریه بقرب آن جبل

و اهل آن قریه همه گیر و دغل

عابد آمد بردر گبری ستاد

. گسبر او را یک دونسان جوبداد

عابد آن نان بستد وشکرش بگفت

ر وز وصول طعمه اش خاطر شگفت

کرد آهنگ مقام خود دلیر

تا کند افطار بر خبز شعیر(2)

در سرای گبربد گرگین سگی

مانده از جوع استخوانی ورگی

پیش او گر خط پرکاری کشی

و شکل نان بید بمیرد از خوشی

بر زبان گربگذرد لفظ خبر

خبز پندارد رود هوشش زسر

ص: 108

کلب در دنبال عابد پر گرفت

از پی او رفت و رخت او گرفت

زان دونان عابد یکی پیشش فکند

پس روان شد تا نیابد زوگزند

سگ بخورد آن نان و از پی آمدش

تا مگر بار دگر کازاردش

عابد آن نان دگر دادش روان

تا که باشد از عذابش درامان

کلب آن نان دگر را نیز خورد

پس روان گردید از دنبال مرد

همچوسایه از پی او میدوید

عف وعف میکرد رختش میدرید

گفت عابد چون بدید این ماجرا

و من سگی چون تو ندیدم بی حیا

صاحبت غیر از دونان چیزی نداد

وأن دونان را بستدی ای کج نهاد

دیگرم از پی دویدن بهر چیست

وین همه رختم دریدن بهر چیست

سگ بنطق آمد که ای صاحب کمال

بیحیا من نیستم چشمی بمال

هست از وقتی که من بودم صغیر

مسکنم ویرانه این گبر پیر

ص: 109

گوسفندش را شبانی می کنم

خانه اش را پاسبانی میکنم

گه بمن از لطف نانی میدهد

گاه مشت استخوانی میدهد

گاه از یادش رود اطعام من

وز مجاعت(1) تلخ گردد کام من

روزگاری بگذرد کاین ناتوان

نه زنان باید نشان نه استخوان

گاه هم باشد که این گبر کهن

و نان نیابد بهرخود نه بهرمن

چون بر درگاه او پرورده ام

ا رو

بدرگاه دگر نیاورده ام

هست کارم بردر این پیر گبر

و گاه شکر نعمت او گاه صبر

توکه نامد یک شبی نانت بدست

در بنای صبر تو آمد شکست

از در رزاق روبرتافتی

و بردر گبری روان بشتافتی

بهرنانی دوست را بگذاشتی

کرده ئی با دشمن او آشتی

خود بده انصاف ای مرد گزین

بحیاتر کیست من یا تو ببین

ص: 110

مرد عابد زین سخن مدهوش شد

از دست خود بر سر زد و بیهوش شد

ای سگ نفس «بهائی» یادگیر

این قناعت از سگ آن گبر پیر

برتوگر از صبر نگشاید دریا

از سگ گرگین گیری کمتری(1)

ص: 111

مسئول خزانه از شخص بدهکار خواست که رسید را بیاورد.

او به خانه اش رفت ولی هر چه جستجو کرد، رسید را پیدا ننمود .

بنا بر این از مأموران خزانه خواست که یک هفته به او فرصت دهند.

در این مدت تمام محل هایی را که احتمال می داد رسید را درآنجا گذاشته باشدجستجو کرد، اما سند را نیافت.

و بعد از یک هفته مأموران خزانه به دنبال او آمدند و رسید را طلب کردند،اما باز او یک هفته فرصت خواست.

در هفته دوم باز به گشتن خانه و حتی خانه های همسایه،همت گمارد.اما اثری از رسید نیافت.

هفته سوم هم سپری شد و بالاخره مأموران او را دستگیر کرده وبرای اعدام به بازار بردند.

در بین راه او به پنج تن آل عبا متوسل شد و بسیار گریه و زاری نمود.

و از طرف دیگر چون او به افیون معتاد بود،بسیار بی حال وبی رمق بود. بنابراین از مأموران خواست که اجازه دهند مقداری افیون ازمغازه عطاری خریداری کند.

چون به مغازه عطاری رسیدند،عطار قدری افیون در میان کاغذریخت و به او داد.

در بین راه افیونی را که خریده بود،خورد و کاغذ آن را روی زمین رها کرد.اما کاغذ روی لباس او چسبید.دوباره کاغذ را از روی لباس برداشت و انداخت.ولی باز به لباسش چسبید.

و به ناچار کاغذ را به دست می گرفت و به راه ادامه داد.در راه بی اختیار چشمش به کاغذ افتاد و مهری در آن دید.چون دقیق شد.

ص: 114

115

متوجه گردید.همان رسیدی است که برای پرداخت پنج هزار تومان به خزانه گرفته است.

از شدت روی زمین افتاد و سجده شکر بجا آورد و خداوند را به پس این نعمت شکر گردید.

سپس قبض را به مأموران داده،به خانه خود بازگشت(1).

ص: 115

سه روز بعد از فوت مرحوم سید،زلزله شدیدی در قیر واقع شد وخسارت های مالی وجانی زیاد وارد گردید.

«سید در آن حالت،بلا را مشاهده کرده و خبر داده بود.زیرا درحال مرگ بود،و پرده های غفلت از پیش چشمانش کنار رفته بودند،به همین دلیل مردم را دعوت به صدقه دادن نموده بود(1).»

ص: 117

مشغول استراحت بودم،جا گذاشته ام،خیلی ناراحت شدم،زیرا علاوه برپول،مقدار زیادی از اسناد مهم دولتی در کیف قرار داشت.

و دانستم که سگ بیچاره فهمیده است من کیف را جا گذاشته ام و به همین دلیل جلوی مرا گرفته است.با این حال به سرعت به همان محل بازگشتم،چون به زیر درخت رسیدم، کیف را نیافتم.بیشترناراحت شدم،به فکر افتادم که سراغ سگ بروم و ببینم در چه حال است.

به محلی که به او تیر زده بودم،رفتم، اما سگ هم در آنجا نبود،فقط اثر خونی که از بدن او رفته بود، را روی زمین دیدم،آن را گرفتم وپس از طی مسافتی به سگ رسیدم که به داخل یک گودال کنار جاده رفته و کیف را هم به دندان گرفته و مرده بود،و به این وسیله کیف را از دستبرد دزدان دور داشته بود.»

« اینجاست که باید اهل ایمان بکوشند در وفاداری،کمتر ازسگی نباشند(1).»

ص: 119

چون داخل منزل رفتم،سگ پشت در ایستاد و هر چه اصرارکردم،داخل منزل نیامد.

صبح روز بعد،وقتی از خانه خارج شدم،دیدم که سگ مرده است.دانستم که از شدت حیاء جان داده است.

«اینجاست که باید هر یک از ما،به سگ نفس خود خطاب کنیم:«راستی چقدر بی حیایی که از پروردگارت حیاء نمیکنی(1)!»

ص: 121

سلطنت و ریاست بلاست وفریب می دهد(1).»

ص: 123

باقی ماند.برای بار دوم نامه را به میان آب انداخت،اما بازهم نامه حرکت نکرد و ایستاد.تا اینکه یقین کرد برآورده شدن حاجت صلاح نیست و نامه را ازآب برداشت.

پس از چند سال فهمیدم که در آن وقت برآورده شدن حاجت مناسب نبوده است و بعد از چند سال خداوند خودش خواسته مرا برآورده ساخت(1).

ص: 125

بفهمند و او را زود به بیمارستان برسانند.بالاخره صلاح را در این دید که هم سم بخورد و هم خودش را از بالای ساختمان به پائین پرت کند.تا حتما به مقصودش برسد!

و از پله های ساختمان بالا رفت تا به پشت بام رسید.ابتدا مقداری سم خورد و بعد با چشمان بسته.خودش را به پایین پرت کرد.

در آن هنگام.کارگران در طبقات پایین ترداربست هایی بر پاکرده،مشغول کار بودند.اما او در راه افتادن به پایین به داربست هابرخورد کرد و در لابلای چوب بست ها،در حالی که پاهایش در هواوسرش به زیر بود،گیر کرد و در نتیجه آنچه را که خورده بود،استفراغ کردو چند لحظه بعد،اطرافیانش سر رسیدند و او را نجات دادند(1).

ص: 127

129

حضرت فرمودند:«به خداوند باری تعالی بسپارید یک سوم اموال خود را در راه خدا انفاق کنید.تا خداوند آن را برای شما حفظ کندو به آن برکت دهد،خداوند بیشتر از آنچه داده اید به شما برمی گرداند.»

گفتند:«اما اینجا که کسی نیست تا انفاق کنیم.»

حضرت فرمودند:«با خود عهد کنید که یک سوم مالتان را درراه خدا بپردازید.»

همه مسافران به توصیه امام«علیه السلام»عمل کردند و با خودپیمان بستند که یک سوم مالشان را انفاق کنند،حضرت صادق«علیه السلام»هم ضمانت نمود تا اموالشان حفظ شود.

کاروان به راه خود ادامه داد و از برابر دزدان عبور نمود،در حالی که دزدان به قافله را دیدند و نه صدای زنگ شتران را شنیدند(1).

ص: 129

مدتی بعد وی دارای فرزندی شد وفرزندش را به عابد نسبت داد.

به تدریج در میان مردم شایع شد که عابد مشهور،مرتکب عمل گناه شده است.روزی مردم در اطراف منزل او جمع شدند و به او دشنام دادند.

و پس از آن،مردم در حالی که بسیار عصبانی بودندبه خانه عابدهجوم آوردند و او را بیرون کشیده،به باد کتک گرفتند.سپس وی را به محکمه بردند.

حاکم شهر چون جمعیت را دید،برایش مسلم شد که حرف آنان صحت دارد و دستور داد که وی را به محکمه داربزنند.

این خبر به مادر جریح رسیدبه پای چوبه داررفت و ناله بسیار کرد.آن گاه که جریح مادرش را کنار داردید،فریاد برآورد که ای مادر،چرا ناله میکنی؟این گرفتاری من به خاطر نفرین تو بود که گفتی خدا مرا یاری نکندومرا به خودم واگذارد،و حال این بلا بر سرم آمده است.

از این سخن جریح باعث تعجب همگان شد تا اینکه درصددبرآمدند در این باره تحقیق کنند.

و مردم از پای دار به جریح گفتند:«اگر طفل چند روزه ای که میگویند تو پدرش هستی،به پاکدامنی تو گواهی دهد، مامی پذیریم و تورا آزاد می کنیم.»

بچه شیرخوار را به پای چوبه دار آوردند و جریح به او گفت:

«ای آفریده خدا، اینکه به اذن خداوند به همگان بگو که فرزندکیستی؟»کودک به سخن آمد و گفت:«من از نطفه فلان چوپان که

ص: 131

در فلان محل زندگی می کند،«هستم.»خبر به حاکم رسید،وی به پای چوبه دار آمد و دستور داد عابد را آزاد کنندو جریح با احترام به خانه اش بازگشت.

«خداوند او را به خاطر بی اعتنایی به مادرش در همین دنیا تنبیه کرد تا باعث تنبه و بیداری او گردد،سپس به وی کمک فرمود و وی رااز مرگ نجات داد تا باعث غفران وی گردد(1).»

ص: 132

خوارج و نواصب(1)بودم؛و با اهل بیت پیامبر«صلی الله علیه وآله وسلم»دشمنی و کینه توزی داشتم،تا اینکه با چند نفر از کسانی که هم عقیده بودیم،به طرف عراق حرکت کردیم،در راه،قافله ای از انسان ها را دیدیم که به سوی کربلا،می رفتند.به همین خاطر آماده شدیم آنان را اذیت کنیم.تا این تصمیم را گرفتیم،از سمت بالا،فرشتگان آسمان با اسلحه به ما حمله کردند،فرشتگان زمین نیز انسان ها را احاطه نمودند.وقتی با این صحنه روبرو شدم، فهمیدم کسانی که فرشتگان آسمان و زمین به یاری شان برخیزند،حتما نزد خداوند دارای مقام و آبرویی هستند و یقین کردم که هر فضیلتی هست،مربوط به صاحب قبر در کربلاست.

فهمیدم امام حسین«علیه السلام»نزد خداوند محترم است و اهمیت دارد.

لذا همانجا، استغفار کردم و همراه زائرین به کربلا رفته و امام حسین«علیه السلام»را زیارت کردم.

پس از مدتی کاروان به طرف مکه حرکت کرد و من هم آنان راهمراهی کردم.سپس با آنان به مدینه بازگشتم.

درمدینه اهل کاروان به خدمت حضرت امام موسی بن جعفر

«علیهما السلام»رسیدند.من امام علیه السلام را شناختم و عرض کردم:

«آقا من پشیمان شده ام و از گذشته های خود ناراحتم.» امام«علیه السلام»فرمودند:«خداوند توبه تو را پذیرفت.(2)»

ص: 134

بالاخره مادرموش به داخل لانه اش رفت و کیسه خالی اشرفی ها را آورد و به این وسیله به او فهماند که دیگر چیزی ندارد.

مدتی بعد،طلبه بچه موش را رها کرد.

جمع کردن مال در شأن حیوان است نه انسان،چه بساانباشتن مال در آخرت وسیله عذاب خواهد گردید(1).»

ص: 136

ذلیل کرد.(1)»

ص: 138

گفت:«امروز صبح امیر لشکر به من شکایت کرد که سیصد اسب،لوازم آشپزخانه مرا به زحمت حمل می کنند و اکنون یک سگ به راحتی آن را از کف من می رباید و می برد(1)!»

ص: 140

کاری که انجام داده بود،به میان نیاورد(1).

ص: 142

تعلق داشت.دهها نفر مأمور نگهداری و جمع آوری دامهای من بودند.

روزی نوه ام را که بیشتر از همه فرزندانم دوست داشتم،برای گردش به همراه خود بردم،در حالی که سوار بر اسب و مشغول سیاحت بودیم و از میان گله های گوسفند و گاو در حال عبور بودیم،به نوه ام گفتم،همه این گله ها متعلق به پدر بزرگ تو است،و این ثروت برای همیشه نزد من است،اگر هم قرار شود که خداوند این ثروت را از من بگیرد،سالها طول میکشد!

مدتی بعد به دامنه کوهی رسیدیم،ناگهان ابرسیاهی از سمت قبله آمد و محوطه را پر کرد، سپس تگرگ شدیدی به اندازه یک گردوشروع به باریدن کرد.با خود گفتم اگر مدتی اینجا بمانیم،حتما تلف خواهیم شد.به ناچار اسب را رها کرده،و به یک غار که در آن نزدیکی بود، پناه بردیم و داخل آن شدیم.

پس از ساعتی از غار بیرون آمدم، دیدم تمام مزارع و گله ها راسیل برده و هیچ چیز باقی نمانده است.بدین ترتیب به فاصله یک ساعت تمام ثروت خود را از دست دادم و فقیر گردیدم.

بر سرو روی خود زدم و ناله سردادم.با خود گفتم بهتر است درمحل بگردم،شاید چیزی از اموالم باقی مانده باشد.

نوه ام را در گوشه از غار گذاشتم و براه افتادم،هنوز چند قدم برنداشته بودم،که صدایی توجه مرا به طرف خود جلب کرد. ناگهان سرم را به عقب برگرداندم،گرگی را دیدم که می خواهد نوه ام را بدرد،با تفنگ به طرف او نشانه گرفتم،و یک تیر شلیک کردم، اما تیر به جای آن که به گرگ اصابت کند، بر سینه نوه ام نشست و او در خاک و خون غلطید.

از ناراحتی تفنگ را بر سرم کوفتم و از هوش رفتم.

ص: 144

مدتی بعد مرا به خانه آوردند. اما دیگر چشمانم را از دست داده بودم.»

« این میلیونری بود که ادعای استقلال برای خودش کردومتوجه نبود که خودش و همه چیز از خداست.(1)»

ص: 145

شب هنگام،مأمور خزانه به پشت بام منزلش رفت تا بخوابد.ازقضا نیمه شب برای قضای حاجت خواست از بام پایین بیاید،ولی چون خواب آلود بوده،از بالا به پائین پرت شد.اتفاقا همان جایی افتادکه یک چاه مستراح بود و او با سر به داخل چاه فرو رفت.

صبح وقتی می آیند او را از چاه بیرون بیاورند،می بینند که ازبس در چاه دست و پاه زده است، دهان و شکمش پر از نجاست شده ومرده است.

«این سزای کسی است که به خاندان رسالت توهین وبی احترامی میکند.»

گناهان کبیره،جلد اول-97

ص: 147

کردودر ضمن گفتگو از وی پرسید:«آیا ازدواج کرده ای؟»

جوان گفت: خیر

داود با خود گفت:«یک هفته بیشتر به آخر عمرجوان نمانده است و او هنوز مجرد است. به همین خاطر، به فکر افتاد همسری برای او پیدا نماید.

حضرت داود،مردی از بنی اسرائیل را که فردی با ایمان وبااخلاص بود،طلبید و موضوع را با وی در میان نهاد و از دخترش برای جوان خواستگاری نمود.

او هم فورا اطاعت کرد و پس از رضایت دختر،همان شب عروسی آنان بر پا شد و حضرت داود«علی نبینا وآله و علیه السلام»دختر را به عقد آن جوان درآورد.

جوان روزهای بعد هم به خدمت حضرت داود«علی نبینا وآله و علیه السلام»رفت و ازمحضرایشان استفاده می کرد.تا اینکه هفت روز گذشت.روز هفتم هم جوان به خدمتش رفت. ولی از مرگ وی خبری نشد.پس از گذشت یک هفته،ملک الموت به دیدن حضرت داودرفت. داود از وی پرسید:«چرا طبق وعده ای که داده بودی،جوان ازدنیا نرفت؟»

عرض کرد:«موعد مرگ جوان رسیده بود.لیکن شما و آن پدرودخترباکارتان رحم خداوند را متوجه او کردید و از جانب خداوند ندارسیدکه:«ما از شما برای محبت به این جوان سزاوارتریم.لذا بر عمرش افزوده گشت(1).»

ص: 149

پول بیشتری برای پرداخت به شما ندارم.»

سید حسین هم گفت:«من هم از شما پولی نمی خواهم .»

دختر یهودی به خاطر این گذشت،سر به آسمان بلند کرد ودرحق او دعا نمود.سید حسین یک گاری کرایه کرد. اجناس را در یک گاری گذارد و او رفت.

یک روز سید حسین با خود گفت:« خوب است که احوال خودرا به رفیقم«حاج علی آقا علاقه بند» که از ثروتمندان شهر است،بگویم و مقداری پول از او بگیرم.»

صبح روز بعد او به طرف منزل حاج علاقه بند براه افتاد و درراه مقداری سیب بعنوان هدیه خرید.وقتی به منزل حاجی رسید در زد،یکی از اطرافیان آمد و در را باز کرد.ورشوچی گفت:« به حاج آقا بگوییدکه حسین ورشوچی آمده است.»

چون وارد خانه شد،تکان شدیدی خورد و با خود گفت:« چراازخداوند قطع امید کرده ایو به بنده او پناه آورده ای؟و چرا به امید غیر اوحرکت کرده ای؟»

ورشوچی، زود از در منزل خارج گردید و از آنجا دور شد و سر به بیابان گذاشت و در آنجا به گریه و زاری مشغول شد و از خداوند معذرت

خواست و توبه کرد.

در راه بازگشت مراقب بود تا مبادا فرستادگان حاج علاقه بند اورا نبینند.

چون به مغازه اش رسید،شاگردانش گفتند تا بحال چند مرتبه فرستادگان حاجی دنبال شما آمده اند.

چند لحظه بعد،خدمتگذار حاجی آمد و گفت:«شما چرا صبح

ص: 151

آمدید و زود برگشتید؟اکنون حاجی منتظر شما است.»

سید گفت:« اشتباه شده است وموضوع مهمی در میان نبوده است.»

مدتی بعد پسر حاجی آمدو گفت:«پدرم منتظر شما است،بیائید به نزد ایشان برویم.»

سید گفت:« من با ایشان کاری ندارم.»

بالاخره پس از ساعتی خود حاج علاقه بند،در حالی که بیماربود،عصا زنان به مغازه آمد و گفت:« چرا صبح برگشتی؟حتما با من کاری داشتی،حاجت خود را بگو چیست.»

اما بازهم سید منکر شدوگفت:« مسئله مهمی نبوده است.»

و به همین دلیل،حاجی هم با ناراحتی و قهر از مغازه خارج شد.

چند روز بعد یکی از دوستان سید که از تجار بازار بود به منزل اورفت و به سید گفت:«جنسی دارم که مورد احتیاج مردم است و مدتی است که انبار مرا اشغال کرده و آن خشت لعاب است،قیمتی را هم که من خریده ام،از قرار هر خشتی 17 تومان است.سید ابتدا از خریدن خودداری کرد.ولی چون دوستش قبول کرد که به طور نسیه بفروشد،از او خرید.انبار مغازه سید پر از جنس شد و بعد از مدتی خشت های لعاب را به یک کارخانه به مبلغ بیشتری فروخت و کارش به رونق افتاد.

«این داستان به ما می فهماند که شخص موحد،هنگام گرفتاری به غیر خدا نباید امیدی داشته باشد(1).»

ص: 152

چون آن چاه بسیار عمیق و پر آب بود،زن یقین کرد که فرزندش جان سالم بدر نبرده است.از طرفی نمی خواست میهمانان از رده خاطر شوند؛لذا از چوپان خواست که آرام باشد و نزد میهمانان از این ماجرا سخنی نگوید.

وقتی زن وارد خیمه شد،زائران که از قضیه مطلع شده بودند،به اوگفتند:«ما خیلی متأسف هستیم که چنین جریانی رخ داده است و مامزاحم شما شده ایم.»

زن در جواب آنان گفت:«من نمی خواستم شما از ماجرا مطلع شوید، اما حالا که فهمیدید،اجازه بدهید من دو رکعت نماز بگذارم و ازخداوند کمک و صبر بطلبم،آنگاه غذایی آماده نمایم.»

پس از مدتی زن با آسودگی خاطر به انجام کارهای خودپرداخت.

«این زن به وسیله نماز از خداوند طلب صبر کرد و به گفته قرآن عمل نمود؛«صبر را به وسیله نماز کمک بگیرید(1).

سوره بقره،آیه45«قلب قرآن-193»

ص: 154

ص: 157

وقتی زن وارد منزل شد،مالک دینار پشت در رفت و فهمید آن زن، از نسل سادات می باشد.او را صدا زد و گفت:«من برداشتن آن مرغ مرده را در بیابان دیدم،مگر نمی دانی که خوردن مردار حرام است،چرا چنین کردی؟»

زن گفت:«حقیقت موضوع این است که ما در خانه چیزی برای خوردن نداشتیم،از طرفی همسایه ما، در خانه اش گوشت پخته بود ووقتی بچه ها بوی این گوشت را استشمام کردند ناراحت شدند و از من خواستند چیزی برایشان تهیه کنم.»

مالک با دیدن این وضع،دست در جیب کرد و تمام پولی را که برای خرج سفر به مکه حدود ده هزار درهم-کنار گذاشته بود به زن تقدیم کرد و از آنجا دور شد.

مالک با پرداخت این پول مجبور شد برای گذران زندگی به فروش آب اقدام کند.

و چون ایام حج به پایان رسید،مالک به استقبال قافله ای که ازمکه به کوفه بازمی گشت،رفت. وقتی حاجیان او را دیدند،گفتند:«مگرتو از ما زودتر حرکت کردی که اکنون در اینجا هستی ؟!»

مالک با تعجب جواب داد:«اما من به مکه نرفته بودم.»

حجاج گفتند:«ولی ما تو را در«منی»و«عرفات»دیدیم.»

درهمین حین فردی با عجله خود را به مالک رسانید وگفت:

«ای مالک،بیا پولت را از من بگیر و مرا خلاص کن. مدتی است که به دنبال تو میگردم تا این امانت را به تو بدهم.»

مالک ماجرا را پرسید.او گفت:«روزهایی که در سر برمی بردیم،فردی به خیمه ما آمد و پرسید:آیا این خیمه مدعلی ده.اجمل

ص: 159

کوفه است.»وقتی پاسخ ما را دریافت،گفت:« مبلغ ده هزار درهم نزدمن است که متعلق به مالک دینار می باشد.هنگامی که به کوفه رسیدیداین پول را به او بدهید.»

آن شب،مالک در خواب فهمیدکه آن پول پاداش دنیوی عمل خیرش است و پاداش اخروی او هم داده خواهد شد(1).

ص: 160

در حال دست و پا زدن می باشد.از ناراحتی بیدار شد و به طرف شترش رفت،با تعجب دید که شترش روی زمین افتاده و در حال مرگ است.با دیدن این صحنه،شروع کرد به داد و فریاد زدن.دوستانش که از خواب بیدار شده بودند ماجرا را پرسیدند،وی گفت:در خواب حاتم را دیدم که مشغول کشتن شترم بود.

دوستانش گفتند که چون خودش اینجا نیست،خواسته است مانند همیشه از ما پذیرایی کند،لذا شتر تو را کشته تا از گرسنگی ماجلوگیری کند.

ابوالخیبری به ناچار گوشت شتر را بین دوستانش تقسیم کرد.

صبح روز بعد، چون خواستند حرکت کنند،سواری از دورنزدیک شد و بطرف آنان رفت.وقتی نزدیک شد،ابوالخیبری راخواست.ابوالخیبری نامش را پرسید،وی خود را فرزند حاتم طایی معرفی کرد و گفت:«آیا دیشب شترت پی شده است؟»

ابوالخیبری پاسخ داد:آری

سوار گفت:« من فرزند حاتم طایی هستم، شب گذشته پدرم رادر خواب دیدم که به من گفت به نزد تو بیایم و این اسب را که متعلق به اوست در مقابل آن شتر که دیشب پدرم آن را ذبح کرده،به تو بدهم واز اینکه دیشب از میهمانان پذیرایی کردی از تو تشکر کنم(1).»

ص: 162

کرد:«شما را سوگند می دهم که این لقمه را در دهان مبارکتان بگذاریدو بعد به من بدهید.»

پیامبر اکرم«صلی الله علیه وآله وسلم»لقمه را در دهان مبارکشان گذاشت و بعد به او داد.

از قول حضرت علی«علیه السلام»نقل شده است که این زن تاآخرعمرش،به برکت همان لقمه مریض نشد(1).

ص: 164

ماجرا را دید،به حضرت عرض کرد:«ای پسر رسول خدا،این کار شماباعث غرامت و خسارت است.»ولی حضرت در پاسخ او فرمود:«خیز، این غنیمت است.»

و یکی از دانشمندان شهر مدینه به نام «زهری» نقل می کند که درتاریکی شب،در کوچه های مدینه حرکت می کردم،چشمم به آقا امام سجاد«علیه السلام افتاد»، دیدم باری همراهشان است.سلام عرض کردم و گفتم:«ای پسر رسول خدا،به کجا تشریف می برید؟»

حضرت فرمود:«زهری،ما خیال سفر داریم،و این آذوقه راه است،محل امنی درنظر گرفته ام که می خواهم این بار را آنجا بگذارم تادر سفر مورد استفاده قرار گیرد.»

پس از چند روز،حضرت زین العابدین«علیه السلام»را دیدم وعرض کردم:«مگر شما مسافر نبودید؟»

فرمود:«بلی،اکنون هم مسافر هستم، مسافر سفر آخرت!»

نقل شده است که حضرت امام حسن مجتبی«علیه السلام»،که عین ایمان و ایمان حقیقی بود،ایمان او را واداشت که در عمرش سه مرتبه هر چه داشت،بین فقرا و مستمندان تقسیم کندوحتی کفش خودش را هم ببخشد.

از جمله،روزی عربی خدمت حضرت رفت و اظهار ناراحتی وگرفتاری نمود و عرض کرد:«آقا، من دشمنی دارم که ملاحظه پیری مرانمیکند.»

حضرت فرمود:«آن دشمن کیست؟»

عرض کرد:فقرحضرت فرمود:«الان مشکل تو را حل میکنم.»سپس دستور

ص: 166

داد هر چه در خانه بود،به او بدهند.و بعد پنجاه هزار درهم و پانصد دیناربه او عطا فرمود.

چون حمل آن همه اموال برای آن مرد به تنهایی امکان نداشت،حضرت حمالی را خواست و چون دیگر پولی در خانه نبود،عبای خویش را به عنوان اجرت به حتمال داد تا اجناس را ببرد.

بار دیگر فقیری به خانه امام حسن مجبتی«علیه السلام»رفت وحضرت، بیست هزار درهم به او داد و چون پول بیشتری در خانه نبود،ازاو عذرخواهی کرد.

روزی امام حسن و امام حسین«علیهم و السلام»و عبدالله بن جعفر»(شوهر حضرت زینب«علیها سلام»)در سفر بودند.این سه بزرگواردر بین راه از قافله باز ماندند و برای رفع گرسنگی و تشنگی به خیمه ای رفتند که در آنجا،پیرزنی زندگی می کرد،از پیرزن چیزی برای خوردن خواستند.پیرزن هم بزغاله ای داشت که شیر آن را دوشید و به آنبزرگواران داد.

چون شیر را میل فرمودند،باز از او چیزی برای خوردن طلب کردند.

پیرزن گفت:«من بیش از یک بزغاله ندارم،شما او را ذبح کنید تا آن را برایتان کباب کنم.»

امام حسن«علیه السلام»و همراهان یک روز در آن خیمه بودند،تااینکه روز بعد،امام حسن«علیه السلام»هنگام خداحافظی به پیرزن فرمود:

هر وقت مدینه آمدی و کاری داشتی،ما این خدمت تو را جبران خواهیم کرد.»

چون شوهر پیرزن به خیمه آمد و بزغاله را خواست،پیرزن گفت:

ص: 167

سه نفر از بزرگان قریش به خیمه ما آمدند و چون چیزی برای خوردن نبود،بزغاله را کشتم و غذا تهیه کردم.»

پس از مدتی، روزگار پیرزن و شوهرش تنگ شد و آن دو رهسپارمدینه شدند تا به زندگی خود ادامه دهند.

امام حسن«علیه السلام»که در شهر مدینه بود،تا پیرزن را دید به طرف او رفت و فرمود:«آیا مرا می شناسی؟»

و چون پیرزن اظهار بی اطلاعی کرد،حضرت فرمود:« من همان کسی هستم که با دو نفر از بزرگان قریش یک روز به خیمه تو آمدم.»

ان حضرت،پیرزن و شوهرش را به خانه اش دعوت کرد و هزارگوسفند و هزار دینار به پیرزن عطا فرمود و بعد دستور داد آن دو را نزدبرادرش،امام حسین«علیه السلام»و حضرت عبدالله بن جعفر بردند.

امام حسین«علیه السلام»و جعفر بن عبدالله هم هر کدام هزارگوسفند و هزار دینار به پیرزن عطا کردند.

«عطا در راه بزرگان،نتیجه اش این است.»

معارفی از قرآن-صفحات198تا201

ص: 168

رضاخان در آن بود به جزیره رفت و کشتی دیگر به طرف انگلیس(1)!

ص: 170

سپس جوان از او خواست پدرش را حاضر کند.

و طولی نکشید که سگ مهیبی در برابرش حاضر شد.جوان سگ را شناخت و فهمید که پدرش است.با تعجب احوال پدر را پرسید.اوگفتک0در اثر عداوت و دشمنی با اهلبیت«علیهم السلام»)به این حالت مبتلا شده ام.اما تو ای پسرم،دست از دامن اهلبیت برندار.در باره آن پول هم لازم است به تو بگویم که صد هزار درهم در کنار باغچه منزل،کنار درخت زیتون زیر زمین دفن شده است،اکنون به آنجا برو و نصف مال را به امام صادق«علیه السلام»بده و نصف دیگر را برای خود بردار.

و جوان به همان محلی که پدرش گفته بود،رفت و پول را اززیر زمین بیرون آورد.سپس نصف آن مبلغ را نزد امام صادق«علیه السلام»برد و خدمت ایشان تقدیم کرد.

حضرت صادق«علیه السلام»هم پنجاه هزار درهم را جهت بدهکاری های عده ای از سادات که از بضاعت مالی برخوردار نبودند،پرداخت فرمود.

شخصی از حضرت«علیه السلام»در باره آن پول ها سؤال کرد.

حضرت فرمودند:« باعث تخفیف در عذاب صاحب مال خواهد شد(1).»

ص: 172

می خواندم،در اختیارشان نهادم تا مدتی در آنجا استراحت کنند.شایدامورشان سرو سامان پیدا کند.همچنین از آن عالم اصفهانی خواستم تانماز جماعت را اقامه کند و شبها به وعظ و سخنرانی بپردازد.

عالم اصفهانی،شب ها به منبر می رفت و با دلی سوخته خدا را می خواند و رفقایش حال عجیبی داشتند و از خداوند درخواست می کردندکه سفرشان به مکه میسر شود.این کار چند شب ادامه داشت و آنها باخود عهد کردند به اصفهان برنگردند مگر اینکه به زیارت خانه خدابروند.

یک روز از طرف سفارت انگلیس،به دنبال کاروان اصفهانی ها آمدند و گفتند که بروند به سفارتخانه تا اجازه خروج به آنهاداده شود.همگی با خوشحالی رفتند و اجازه گرفته،حرکت کردند.

پس از چند ماه،روزی از کنار دریا عبور می کردم که یک نفر رادر حالت پریشانی و ناراحتی دیدم،پس از آن که خوب به چهره او نگاه کردم،او را آشنا یافتم،فهمیدم که از اعضاء کاروان اصفهانی هاست.ازاو پرسیدم که آیا تو از اهالی اصفهان هستی که چندی قبل برای سفر حج به بوشهر آمده بودند؟

وقتی پاسخ مثبت او را دریافتم،از احوال عالم اصفهانی و دیگراهل کار وان جویا شدم که گریه زیادی کرد و گفت:« متأسفانه در راه گرفتار دزدان شدیم و تمام اموالمان به سرقت رفت و بعد همه گرفتارمرض گردیدندوتلف شدند وفقط من جان سالم بدر بردم.»

دانستم که سر اینکه حاجت آنها برآورده نمی شد،چه بودوچون آنها بیش از حد اصرار کردند حاجتشان روا شد ولی عاقبت به

ص: 174

ضررشان تمام شد(1).

ص: 175

جارچی های حکومت در شهر به راه افتادند و به مردم خبر دادندکه برای امر مهمی همگان فردا صبح در مسجد الحرام حضور یابند.

صبح روز بعد چون مردم در خانه خدا جمع شدند،درهای مسجدرا بستند،سپس دستور دادندمردم یک به یک از درب خارج شوند.

محمد بن هشام فهمیدکه همه این کارهای نقشه ای برای دستگیری اش است.لذا بسیار غمگین و ناراحت شد.

در همین حال، جناب محمد بن زید او را دید و فرمود:«توکیستی و چرا چنین پریشان و نگران هستی؟»

محمد بن هشام گفت:«اگر خود را معرفی کنم، تأمین جانی خواهم داشت؟»

فرمود:«آری،متعهد می شوم که تو را از خطر برهانم.»

اوگفت:«من پسر«هشام بن عبدالملک»خلیفه برکنار شده اموی هستم.حال شما خود را معرفی کنید.»

فرمود:« من محمد پسر زید هستم،پدر من فرزند حضرت زین العابدین«علیه السلام»است.هر چند که پدر تو،پدر مرا شهید کرده است،اکنون تو در امان هستی،زیرا تو قاتل پدر من نیستی و کشتن تو،خون به ناحق ریخته پدر مرا جبران نخواهد کرد.اکنون باید به هر ترتیبی شده،تو راازاین خطر برهانم.برای انجام این منظور فکری به نظرم رسیده است.اگر خواهان این تدبیر هستی،باید به خود ترس راه ندهی و طبق دستور عمل نمایی.»

پس از اینکه محمد بن هشام انجام دستورات محمد بن زیدراپذیرفت، محمد بن زید،عبای خود را از تن بیرون آورد و محمد بن هشام راداخل آن مخفی کرد،سپس در حالی که او را روی زمین می کشیدوبی

ص: 177

در پی برسر و روی او سیلی می زد،وی را به طرف در برد.چون به درب مسجد رسید،خطاب به دربان فریاد برآوردوگفت:«این مرد خبیث،شتربانی از اهل کوفه است وشتری به من کرایه داده است،ولی پس ازآنکه پول مرا گرفته،شتر را در اختیار دیگری قرار داده و بعد خودش هم گریخته است.

اگر سخن مرا قبول نداری،دو نفر را به عنوان شاهدبه همراه بفرست تا به نزد قاضی برویم.»دربان مسجد دو نفر را به محمد بن زیدسپرد و آنها به اتفاق از مسجد خارج شدند.

در راه محمد بن زید برای اینکه مأموران را از خود دور کند،خطاب به فرزند هشام فرمود:«ای مرد خبیث ! اگر حق مرا بدهی،باعث زحمت این مأموران نمی شویم و از رفتن نزد قاضی خودداری می کنیم.»

محمدبن هشام که کاملا از موضوع با خبر بود گفت:«اطاعت میکنم ای پسر رسول خدا«صلی الله علیه وآله وسلم.»

محمد بن زیدبه مأمورین فرمود:«این مرد متعهد شده است که حق مرا بدهد،اکنون نیازی به زحمت شما نیست.»

چون مأمورین رفتند،محمد بن هشام سرو روی محمد بن زیدرابوسید و عرض کرد:«پدر و مادرم فدای شما باد.خداوند بهتر می داند که رسالت را در خانواده شما قرار داده است. سپس گوهری به عنوان هدیه به محمد بن زید تقدیم کرد.ولی محمد بن زید فرمود:«ما خانواده ای هستیم که در برابر انجام کار نیک چیزی نمی گیریم،من درباره تو ازخون پدرم گذشتم،حال گوهر که ارزشی ندارد(1).»

ص: 178

خدای یگانه هراسان نیستم، برای من بسیار ارزشمند خواهد بود که در راه چنین عقیده ای جان خویش را فدا نمایم.»

چون خبر پایداری و استقامت آسیه در عقیده اش،به فرعون رسید، بسیار ناراحت شد.برای او خفت بزرگی بود که همسرش درخانه اش و بر علیه اش سخن بگوید وخدائیش را انکار کند.به همین دلیل،تصمیم خود را گرفت و دستور داد آسیه را بر تخته ای که پر از میخ بود،بیندازد و او را روی زمین میان آفتاب نگهدارند

فرعون به خیال خود خواست تا با این کار آسیه را وادار به توبه کند،اما آسیه دست از عقیده خود برنداشت.

آفتاب همچنان بر آسیه در حال تابیدن بود،تا اینکه خداوندلطفی نمود و ابر سیاهی بالای سر وی قرار گرفت تا از درد ورنج اوبکاهد.

چون درد و فشار بر آسیه بسیار گشت،از خدا خواست:«خدایادر برابر بیرون رانده شدن از کاخ فرعون،به من خانه ای در بهشت عنایت فرما و دیگر مرا از دست فرعون و کارگزارانش نجات بده(1).»

خداوند هم دعایش را مستجاب کرد و پیش از آن که توسط فرعونیان کشته شود،جانش را گرفت و نجاتش داد.

فاتحة الکتاب-177

ص: 180

که دیگر امید از همه جا قطع شده است(1).

ص: 182

بکشد،صدایی به گوشش رسید که فرمود: «بنده ما را رها کن(1).»

ص: 184

عظیمی برای خود فراهم نمود.

چند سال پس از آن ماجرا،یک روز این شاعر به حمام رفت.درآنجا کارگری مشغول کیسه کشیدن او گردید.شاعر در همان حال،مشغول خواندن اشعاری گردید-همان اشعاری که در حضور فضل بن یحیی خوانده بود که در این بین ناگهان کیسه کش فریادی زد وازحال رفت.

و پس از دقایقی کارگربه هوش آمد،شاعر علت فریاد زدنش راپرسید.او گریه زیادی کرد و بعد گفت:« این شعرها را که می خواندی،برای چه کسی گفته بودی؟»

و شاعر گفت:«هنگامی که فضل بن یحیی برمکی صاحب پسری شده بود،من این اشعار را برایش خواندم و به همین خاطر هم پاداش زیادی از او گرفتم،اکنون این اشعار به یادم آمد و مشغول خواندن آنها شدم،آیا ایرادی دارد؟»

کارگر حمام گفت:«من همان پسری هستم که به خاطرش آنقدر به تو هدیه دادند،و اکنون روزگارم به جایی رسیده است که بایدبرای به دست آوردن لقمه نانی،کیسه کشی تورانمایم(1).

ص: 186

باشد.از این گذشته،حتی حیوان تشنه هم باید سیراب گردد،تا چه رسدبه انسان(1).»

ص: 188

دوست دارم.»

حضرت رسول«صلی الله علیه وآله وسلم»وی را تشویق کردندوازاو خواستند که باغستان را برای فرزندانش وقف کند.

شخص دیگری خدمت حضرت رسید و عرض کرد:«یارسول الله«صلی الله علیه وآله وسلم»،من کنیزی دارم که از همه چیز نزد من عزیزتر است،او را درراه خدا آزاد کردم.»

(«زید بن حارثه»چون از نزول آیه فوق مطلع شد به پیامبر«صلی الله علیه وآله وسلم»عرض کرد،یا رسول الله،من اسب زیبایی دارم که بسیار ارزشمند است،آن راتقدیم شما کردم تا در هر راهی که صلاح می دانید،استفاده شود.)

حضرت رسول اکرم«صلی الله علیه وآله وسلم»اسب را به فرزندزید«اسامة بن زید»بخشیدندتا در مصارف خیر و در میادین جنگ به نفع اسلام مورد استفاده قرار گیرد(1).

ص: 190

احضار کرد و به او دستور داد که برود و شیخ کرکی را پیدا کند وحاجتش را برطرف نماید.

خادم با زحمت بسیار شیخ کرکی را یافته پرسید:«آیا شمامی خواهید کتابهای خود را حراج کنید؟»

شیخ فرمود:«شما از کجا باخبر شدید؟»

خادم جریان را به اطلاع شیخ رساند.آنگاه گفت:«خانم پیغام داده است که شما کتابها را نفروشید،او خرج سفر را هر چه قدر باشد،خواهد پرداخت.»

بدین ترتیب،مخارج سفر حج تهیه گردیدوشیخ به مکه سفرکرد(1).

ص: 192

ارزشمند است که برای خدا باشد نه برای انتقام.«من»باید کنار رودو«نیت خدایی» باید جایگزین آن شود(1).

ص: 194

«علیه السلام»فرستاد.(حضرت«علیه السلام»)در پاسخش نوشتند:

« به نام خداوند بخشنده مهربان.خداوند در هر روزسیصد نظره«نظره یعنی درنگ در امور(فرهنگ جامع)»داردونیست نظره ای مگر اینکه گروهی را به آن زنده و گروهی رامی میراند،عده ای را عزیز و عده ای راخوار می فرماید،ومن امیدوارم که با یکی از این نظره ها تو را کفایت کند.(یعنی مرا از شر توبرهاند.)»

حجاج ملعون عین پاسخ حضرت را برای عبدالملک فرستاد واوهم برای سلطان روم،همان را نگاشت.

وقتی سلطان روم نامه خلیفه راخواند،گفت که این مردک دروغ می گوید!این کلام ازاونیست،این سخن ازاهل بیت«محمّدصلی الله علیه وآله است(1).»

ص: 196

پرستار گفت:«مثل اینکه چند روز پیش دو نفر آمدند و از اواحوال پرسی کردند.»

پرسیدم:«آن دو نفر چه کسانی بودند؟»

گفت:« آنان پسرانش بودند.»

من که سخت تعجب زده شده بودم،گفتم:«اما آنان چند دقیقه بیشتر بالای سر او نبودند،پس چرا دیگر به سراغش نیامدند؟»

پرستار گفت:« آنان وقتی به بیمارستان آمدند،از ما پرسیدندکه پدرشان خوب شدنی است یا خیر،چون جواب منفی ما را شنیدند،جنازه پدرشان را به قیمت صد دلار برای آزمایشات پزشکی فروختندورفتند.»

«علم و مادیاتی که بدون معنویات باشد،چنین نتایجی دارد(1).»

ص: 198

کنید،در کارشان شرکت کردید؟شما جگر مرا سوراخ کردید،دل مراآتش زدید.بدانید اگر من از این غصه بمیرم،مرگ من به عهده شماخواهد بود.»

سپس از منبر پائین آمده،به سوی منزل رهسپار گردید.

شب همان روز، میرزا در نماز جماعت حاضر نشد،به همین علت برای جویا شدن از احوال او به منزلش رفتیم.وقتی به منزل رسیدیم،گفتند که میرزا در بستر افتاده و تب شدیدی عارضش شده است.

روز به روز تب میرزا شدید تر می شد،بطوری که اطباء ازمعالجه اش اظهار عجز نمودند وگفتند:« باید میرزا محل سکونتش راعوض کند و به یک جای خوش آب و هوا منتقل شود، شاید حالش بهترگردد.

مرحوم میرزا را طبق راهنمایی پزشکان به باغ خوش آب و هوایی بردند.

در همان ایام،یک نفر هندی،به شیراز آمده بود ومشهور بود که او هر چه از آینده خبر دهد واقع می شود.به همین خاطر پدرم او را به مغازه اش آورد تا از حالات مرحوم میرزا با خبر شود.

پدرم برای اینکه امر مرحوم میرزا مخفی بماند به مرد هندی گفت:«من اموالی در کاروان تجاری دارم که به کشور دیگری می رود،اگر می توانی به وسیله علومی که می دانی به من خبر بده که آیا به سلامت به مقصد می رسد یا نه؟»

پدرم ظاهر این خواسته را بیان کرد و در باطن خویش،نیت کردکه آیا مرحوم میرزا حالش بهبود می یابد یا نه.

ص: 200

مرد هندی،شروع کرد به حساب نمودن،اما گاهگاهی درحالت حیرت و تعجب ساکت می ماند،تا اینکه به پدرم گفت:«شمامرا متحیر ساخته اید! جوابی که می خواهید بدست نمی آید، زیرا شما دردل،مطلبی را نیت کرده ای که با آنچه گفته ای تفاوت دارد!»

پدرم گفت:« مگر من چه نیتی کرده ام؟»

مرد هندی پاسخ داد:«نیت شما این است که الآن یکی اززاهد ترین و نیکوکارترین افراد روی زمین بیمار است،ومی خواهی بدانی که عاقبت امر او چیست؟اما بدان که این فردتا شش ماه دیگر ازدنیا خواهد رفت.»

پدرم برای اینکه مطلب.فاش نشود،زود به مرد هندی مبلغی دادواورا از مغازه خارج کرد.پس از شش ماه هم مرحوم میرزا بجوار رحمت حق رفت(1).

ص: 201

شیطان دست بردار نبود و مرا مرتب وسوسه می کرد؛بار دیگرچشمم به همان چیز افتاد که درنظرم خیلی براق بود.ولی این بار از جای خود حرکت نکردم و نشستم.ناگاه یک نفر سید را دیدم که اطراف مغازه را جستجو می کند،گویا چیزی گم کرده است او به طرف همان جسم رفت و سکه ای از روی زمین برداشت!

بسیار تعجب کردم،با خود گفتم شاید رمزی درکار است،به دنبال سید دویدم و ماجرا را از او سؤال کردم.

او گفت:« امروز خداوند به ما مولود تازه ای عنایت کرده است و من جهت مخارج منزل پولی نداشتم،به همین خاطر نزد یکی ازدوستان رفتم و این سکه را بعنوان قرض گرفتم و برای خرید اجناس موردنیاز خود،به مغازه ای رفتم،موقع پرداخت پول،هر چه جستجو کردم،سکه را در جیبم نیافتم،عاقبت به دنبال آن آمده،در اینجا پیدا کردم.»

«شخص موحد، همیشه و در همه حال، باید به خداوند توکل واعتماد داشته باشد(1).»

ص: 203

زین العابدین علیه السلام بوده است.

ایمان،جلد دوم-صفحه68

ص: 205

او گفتم:«با اینکه شلاق خورده ای و بدنت هم درد میکند و حوصله ای نداری،ولی می خواهم از تو پرسشی کنم.«چرا مانند دیگران بر اثرضربات شلاق ناله نمیکردی؟مگر احساس درد نداشتی؟!»

او گفت: «چرا خیلی هم احساس درد می کردم،اما نکته ای باعث شد تا من آه و ناله نکنم وضربات شلاق را تحمل نمایم.نکته اش این است،هنگامی که مرا روی تخت خواباندند،مولا و ارباب خویش رادیدم که در لابلای جمعیت ایستاده و مرا نگاه می کند و اشک می ریزدوبرای من ناراحت است،و چون به او علاقمند هستم،نخواستم بیشتر آزرده شود.بنابراین ساکت ماندم و درد را تحمل کردم(1).»

ص: 207

که بنده شکر گزارش را فراموش نمی فرماید(1).»

ص: 209

انجام دهد،من سلامتی او را توسط حضرت حجة بن الحسن العسکری«عجل الله تعالی فرجه الشریف»از خداوند مسئلت می کنم وسلامتی او را هم تضمین می نمایم.

من برای خودم140تومان به عنوان صدقه پرداخت کردم،همچنین عده ای از حجاج این کار را انجام دادند و چون این مبلغ در آن زمان سنگین بود،عده ای از پرداخت آن صدقه خودداری کردند.

مرحوم بید آبادی،صدقات جمع شده رابین کسانی که اموالشان به سرقت رفته بود،تقسیم کرد.

بعد از مدتی،هرکس که پولی برای صدقه داده بود،جان سالم به در برد و به وطن خویش بازگشت و هرکس که از پرداخت صدقه خودداری ورزیده بود به مرض و با گرفتار و عاقبت هلاک شد(1).

ص: 211

خداوند با من است؟»

چون توجهی نکرد،از خداوند خواستم که لطف خویش را برای من ظاهر فرماید و روی این شیطان ملعون را سیاه کند.

و در این موقع به قلبم الهام شدکه تسبیح را بردارم.وقتی آن رابرداشتم،متوجه شدم که تسبیح مانند اول،درست شده و گره هایش بازگردیده است.

چون تسبیح را از روی سجاده برداشتم،دیگر اثری از شیطان نبود(1).»

ص: 213

عین ایمان است(1).

ص: 216

کشش آنها مساوی است،بت در وسط هوا ایستاده است.حال برای این که صحت حرف ما را بیابی:یکی از چهار قسمت ساختمان را خراب کن.اگر بت به زمین افتاد،حرف ما ثابت می شود واگر بت سرجایش ماند، معلوم می شود این بت،وجهه الهی دارد!»

سلطان دستور دادیکی از چهار گوشه ساختمان را خراب کنند.

وقتی چنین شد،بت سقوط کرد و نقش بر زمین شد.

مسئولین بتکده وقتی این موضوع را شنیدند،به سلطان پیشنهادکردند که مقدار زیادی طلا و جواهرات و پول دریافت نمایدودر عوض از شکستن بت منصرف شود.

سلطان قبول نکرد و فرمان داد تا به هر ترتیبی شده،بت را منهدم کنند.وقتی بت را شکستند:چندین برابر جواهرات و پولی که بت پرست ها پیشنهاد کرده بودند،از درون بت بیرون ریخته شد.

بدینوسیله عده زیادی به پوچ بودن بت ها و بت پرستی پی بردند(1).

ص: 218

مگر رضای خداوند درکار نبود.»

امام علیه السلام فرمود:«می دانم،ولی فکر نکردی که بین افرادی که در قافله شما بودند،ممکن است کسی باشد که توان انجام دادن آن کار را نداشته باشد و بخاطر همین،خجالت زده و شرمگین شده باشد؟»

حسین بن ابوالعلاءکه متوجه اشتباه خود شده بود،توبه کرد واز خدمت حضرت مرخص شد(1).

ص: 220

ندیدند و دست خالی بازگشتند(1).

ص: 222

بیرون رفت(1).

ص: 224

ازجواب دادن خودداری کردم.اما در اینجا،جز خداوندکس دیگری نیست که شاهدبحث و گفتگوی ما باشد.بنابراین بحث ما خالی از ریامی باشد(1).»

ص: 226

از غلام پرسید:«ای غلام.این چه جواب هایی است که می دهی؟»

پاسخ داد:«غلام را با درخواست چکار؟»

آن شخص متنبه شدو برسر خود زدوگفت:«ای کاش درعمرم یک روز با مولای حقیقی خود،خداوند باری تعالی این چنین بودم.»و بدینوسیله حرفهای غلام سبب بیداری او از خواب غفلت وکوشش در تحصیل معرفت و بندگی بارگاه الهی شد(1).

ص: 228

دست داده و ورشکست شده بود.پس به ناچار به گدایی افتاد(1).

ص: 230

سرزنش او کرد:«در این ایام که قحطی همه جا را گرفته،چرا به فکر زن و بچه ات نیستی؟شاید قحطی طولانی شده وگرسنگی همه ما را تهدیدبه مرگ کندو ...)

از این وسوسه ها اثر کرد و او دست خالی به مسجد،نزد رفقایش بازگشت.

دوستانش از اوپرسیدند:«آیا حرف واعظ را تصدیق میکنی؟»

مرد پاسخ داد:«من شیطان ها را ندیدم ولی ما در آنها را دیدم که مانع از انجام کار خیر شد(1)!»

ص: 232

بقای آن به این دو مطلب بستگی دارد،ارزش آن را دارد که انسان به آن مغرور شده و از یاد خدا غافل شود؟»

معراج-صفحه259

ص:234

آنگاه حضرت فرمود:«پس راحت باش که اینها برای تو واقعانعمت است...(1)»

ص: 236

وقتی به دیدار او رفت،ابن ابی عمیر گفت:«شنیده ام دارایی ات را از دست داده ای و فقیر شده ای،اما این سؤال برای من بوجود آمده است که این پول را از کجا آورده ای؟»

مرد بدهکار گفت:«درست است،ولی خانه مسکونی ام رافروخته ام و پولش را برای شما آورده ام.»

ابن ابی عمیر با شنیدن این سخن گفت:از«ذریح محاربی»شنیدم که امام صادق«علیه السلام»فرموده است:«اگر کسی بدهکار شد،به خاطر بدهی او را از خانه اش بیرون نمیکنند.»به جان مولایم یک درهم از این پول را برنمی دارم،با آنکه امروز محتاج بدان هستم(1).»

ص: 238

گفت:«خجالت بکش مردک بیکار،چرا مردم را از کار کردن بازمی داری،بگذار تا به کارم بپردازم.»

و بالاخره در اثر این کشمکش،دعوای لفظی آن دو به دعوای رسمی مبدل گشت و کفاش با وسیله ای که در دست داشت،بر سر مرد زد و خون از سرش جاری شد.

مرد بیکار پس از آن گفت:« کافی است، فهمیدم چطور دعواشروع می شود.شخصی چیزی می گوید و دیگری سخن او را رد می کندوخلاصه در برابر حرف یکدیگر مقاومت می کنند تا دعوا سر می گیرد(1)!»

ص: 240

کار شیطان همین به تأخیر انداختن توبه است.اگر مرگ رانزدیک بدانیم،نباید از توبه غفلت کنیم(1).»

ص: 242

چندی بعد ابوبکر و عمر لشکری مشتمل بر چهار هزار نفرگرد آوری نمودندوبه قبیله مالک بن نویره حمله بردند.

هنگام حمله آنان،اول مغرب و صدای اذان از قبیله مالک بلندبود.با این حال لشکریان خلیفه به افراد قبیله شبیخون زدند و بعد به

خانه مالک وارد شدند و او راگردن زدند.و همان شب بودکه«خالدبن ولید»با همسر مالک زنا کرد و به لشکریانش گفت تمام زنان قبیله برایشان حلال است(1).

ص: 244

درهمی از اموالم تلف شود،همه آن را در راه خدا خرج می کنم.به این وسیله پولم را به خدا می سپارم و خدا هم آن را نگه می دارد.با این کار،مانع می شوم که پولم بعد از مردنم بیهوده مصرف گردد(1).»

ص: 246

پرداخت.

این شیر زن مشک آبی را که به دست داشت،به کنار انداخت وخود را سپر تیرهایی که به سوی پیامبر پرتاب می شد،قرار داد.نسیبه درهمان حال سیزده زخم به بدنش اصابت کرد که یکی از آن زخم ها پس از یک سال مداوا بهبود یافت.

هنگامی که نسیبه مشغول فداکاری بود،پیامبر اکرم«صلی الله علیه وآله»یکی از مسلمانان را در حال فرار مشاهده فرمود.با صدای بلند اورا مخاطب قرار داد و فرمود،«اکنون که فرار میکنی،لااقل سپرت را به این زن بسپار.»

او هم سپر را انداخت و به فرار خود ادامه داد.

و در بین فراریان،پسر نسیبه دیده شد.اما مادرش او را فراخواندوبرگردانید و گفت:«آیا از خدا و رسول او«صلی الله علیه وآله»می گریزی؟»

پسر در برابر رسول خدا«صلی الله علیه وآله»مشغول جهاد بود که مشرکی به مادرش حمله برد.او به یاری مادرش شتافت و آن کافر را از پای درآورد.

لحظه ای بعد مشرکی بر پسر حمله بر دو زخمی بر او واردساخت.مادر به یاری او دوید و زخمش را مداوا نمود و بعد به او گفت:

برخیز ای پسرم،ودر یاری رسول خدا«صلی الله علیه وآله»سستی مکن.»

سپس خودبه آن مشرکی که زخمی اش ساخته بود.حمله برد واو را از پای درآورد.

عاقبت یکی از فرزندان نسیبه در جنگ به شهادت رسید و فرزنددیگرش هم در نبرد با«مسیلمه کذاب»شهید گشت.

خود نسیبه هم در جنگ با مسیلمه شرکت کردوهنگام مداوای

ص: 248

مجروحین،دوازده زخم بر وی وارد گشت و یک دستش قطع شد(1).

ص: 249

ابتدا سلطان می خواست از انجام این کار سر باز زند،اما رازی،نامه ای را که نوشته بود یاد آوری کرد و سلطان آرام گرفت.

رازی چند ساعت سلطان را در آن هوای گرم تنها گذاشت تااستخوان هایش داغ و نرم گردد.

ناگهان رازی شمشیر به دست وارد حمام شدونهیب رسایی بر سلطان کشید و با فحش و ناسزا به او گفت:«من این نقشه را کشیده ام تا تو را یکه و تنها گیر بیاورم و بکشم.این سزای کسی است که عمری ظلم و ستم کرده است.اکنون با این شمشیر تو را قطعه قطعه میکنم.»

سپس به او حمله کرد.

خوارزم شاه از ترس کشته شدن، ناخود آگاه بدون اینکه بداندفلج است،از جای برخاست و به طرف خزینه فرار کرد تا بلکه از دست رازی جان سالم بدر برد.

و از طرف دیگر رازی که دید بیماری فلج شاه بهبود یافته و ممکن است به او حمله کند،فورا از حمام بیرون رفت و گریخت.

خوارزم شاه مدت کوتاهی بعد،از حمام بیرون رفت و سراغ رازی را گرفت. وقتی شنید که از ترس فرار کرده است،گفت:« او را پیداکنید و به اینجا بیاورید تا او را به خاطر معالجه بیماری ام پاداش دهم.»

و وقتی پیغام شاه را به رازی رساندند،گفت:«از خلعت اوگذشتم،زیرا می ترسم با آن فحش ها و ناسزاهایی که از من شنیده،هنوزناراحت باشد(1)!»

ص: 251

سه روز بعد،شخصی یک بارآرد به منزل مرحوم اردبیلی در نجف برد و گفت متعلق به جناب اردبیلی است.اهل خانه خوشحال شده و بار آرد را به انبار منتقل کردند.

و پس از چند روز که محقق اردبیلی به منزل مراجعت نمود،اهل خانه ماجرا را برای او باز گفتند.ابتدا ایشان انکار کرد ولی بعد فهمیدکه خداوند به وعده اش عمل نموده است،آنجا که می فرماید:«آنچه درراه خدا انفاق شود، همان باز می گردد(1).»

ص:253

من با تعجب عرض کردم:« استاد،آخر شما حتی چیزی برای خوردن ندارید،چرا این پول را تقسیم می کنید؟»

فرمود:« آیا مگر این آیه از قرآن را نخوانده ای؟آنجا که می فرماید:«کسی که معیشتش تنگ شد،از آنچه خدا به او داد،انفاق کند(1).»با این حالت،خداوند هم بر او گشایشی انجام خواهد داد.

پس از پایان درس،فردی نزد ایشان رفت و مبلغی را به عنوان وجودهات تسلیم نمود.بعد از رفتن او،استاد رو به من کرد و فرمود:

«دیدی خداوند گشایشی در امرما ایجاد کرد(2).»

ص: 256

«من فلان روز به تو فحش دادم،اکنون اگر می خواهی با این تازیانه بربدن من بزن و مرا مؤاخذه کن و یا مرا عفو نما.»

کنیز به او احترام گذارد و عفوش کرد.زن هم احسان نمود واورا آزاد ساخت(1).

ص: 258

به حرم رفت و خود را روی زمین انداخت و عرض کرد:«یا ابا عبدالله،یا امشب مرا شفا بده یا مرگم را از خدا بخواه...»

پس از لحظاتی به خواب رفت.در خواب دید که می خواهد واردحرم شود،اما پیرمرد محترمی که نزدیک درب ایستاده بود،به او فرمود:

هم اکنون امکان ورود به حرم نیست،زیراپیامبر اکرم«صلی الله علیه وآله وسلم»و فاطمه زهرا«صلوات الله علیها»درحرم هستند.»

وی گفت:«من با آقا کار دارم و می خواهم از خدا مرگم راطلب کند.»

پیرمرد فرمود:«ای مرد،صبر کن.»

گفت:«من نمی توانم صبر کنم،آخر شما چه کسی هستید؟»

فرمود: «من «حبیب بن مظاهر» هستم.اگر صبر کنی برایت بهتر است.»

عرض کرد:«اگر برایم هم بهتر باشد،نمی خواهم صبر کنم.»

بالاخره حبیب بن مظاهر دستش را به محل درد کشید.ناگهان به طور شگفت انگیزی،درد آرام گرفت. وقتی مرد بیدار شد،دیگر اثری ازدرد در خود نیافت(1).

ص: 260

حضرت زهرا«علیها السلام»مقامی ندارد.چرا در توسل خود سست شدی ؟»

وی از کار خود بسیار متأسف شدوبه توسل خود ادامه داد تااینکه به مقصود خویش رسید(1).

ص: 262

آن مرد از این جمله بسیار وحشت کرد و ترسید که مبادا مالک بخواهد از او انتقام گیرد.به همین خاطر فورا به دنبال ایشان دوید تامعذرت خواهی نماید.

وقتی سراغ مالک را گرفت،گفتند به مسجد رفته است.او واردمسجد شد ولی مالک را در حال نماز یافت. وقتی مالک از نماز فارغ شد،آن مرد خود را بر روی پای مالک انداخت و از او معذرت خواهی نمود و خواست که پای مالک را ببوسد.

مالک او را بازداشت و علت را پرسید.

او گفت:«از جسارتی که مرتکب شده ام،عذر می خواهم .»

اما مالک با لحنی آرام به او فرمود:« هیچ نترس،که من به توآسیبی نخواهم رساند.به خدا سوگندبه این خاطر به مسجد آمده ام تا ازدرگاه الهی برای تو طلب مغفرت و آمرزش نمایم.»

مرد بسیار شرمنده شد و از کار خود پشیمان گردید(1)

ص: 264

زیادی از خود برجای نهاد(1).

ص: 266

جوان پاسخ داد:«من مأمور حفظ گوسفندان هستم و نمی توانم در اینجا بمانم.»

حجاج گفت:« پس بنشین غذایی بخور و بعد اگر می خواهی برو.»

چوپان در جواب گفت:«غذا هم نمی توانم بخورم،زیرا جای دیگری وعده دارم.»

حجاج پرسید:«جای دیگر؟مگر بهتر از اینجا هم جایی هست؟»

چوپان پاسخ داد:«آری»

حجاج سؤال کرد:«آیا بهتر از طعام سلطنتی هم یافت می شود؟»

چوپان گفت:« بلی، بهتر از آن هم هست.»

حجاج که سخت آشفته خاطر شده بود،صدایش را بلند کردوگفت:« مگر کجا می خواهی بروی؟»

چوپان پاسخ داد:« من امروز مهمان خداوند جهانیان هستم.روزه دار مهمان خداوند است.»

چوپان با این سخن حجاج را بهت زده و ساکت کردوحجاج که سخت در برابر سخنان او درمانده شده بود،مأیوسانه به چوپان گفت:

«بسیار خوب،اگر می توانی امروز نزد ما بمان و روزه ات را افطار کن و فردا به سراغ کار خود برو.»

چوپان به سرعت پاسخ داد:«می پذیرم، به شرطی که سندی بنویسی و زنده بودن مرا در روز بعد،امضاء نمایی.»

حجاج که دید از این راه حرفش به جایی نمی رسد،گفت:« این

ص: 268

حرف ها را کنار بگذار،چنین خوراک پاک و لذیذی که در آشپزخانه سلطنتی من طبخ می شود،هیچ جای دیگری یافت نمی شود.چرا اینقدرنادانی و از روزی خود چشم می پوشی.»

چوپان با یک سخن دیگر حجاج را مغلوب کرد و از خیمه اوبیرون رفت:«ای حجاج، آیا تو این غذاها را پاک گردانیده و لذیذ قرارداده ای(1)؟»

ص: 269

جاسوسان من از سرزمین شما نزد من آمد و گزارش داد که خداوندعزوجل،محمد«صلی الله علیه وآله»را یاری فرموده و دشمنان او را نابودساخته است.اوخود این پیروزی را دیده است.وی می گفت مسلمانان عده زیادی را در جنگ به اسارت گرفته اند.»

جعفر بن ابیطالب در پاسخ او گفت:«شاها، با این وصف چرادیگر روی زمین نشسته ای و جامه مندرس برتن نموده ای؟آیا مگر نه این است که این مژده مایه شادی و جشن است؟»

نجاشی گفت:«ای جعفر،یکی از دستورات خداوند به حضرت عیسی«علیهم والسلام»این است که چون نعمتی به شما رسید،باید فروتنی نمائید.

و اکنون توسط پیامبر شما،نعمت بزرگی بر ما عنایت شده است،لذا بایددر برابر این نعمت برای خدا تواضع و فروتنی کنیم(1).»

ص: 271

خود گفت:«ای بدبخت،از اول شب چقدر برای سگ ناله و فریادکرده ای(1)؟!»

ص: 273

کردم تا در آنجا به استراحت بپردازد.

نیمه شبی از خواب برخاستم،تصمیم گرفتم که سری به اطاق غلام بزنم و احوال او را جویا شوم.وقتی چشمم به اطاقش افتاد،دیدم که نوری از اطاق او به آسمان رفته وفضای آنجا را پر کرده است.غلام را دیدم که سرگرم مناجات بدرگاه خداوند واظهار عجز و نیاز است.

او می گفت:«خدایا،هر کس از تو دنیا را می خواهد؛اما من آخرت را برگزیده ام.خدایا،هر کس از تو مال می خواهد،اما من می خواهم فردای قیامت،پیش روی پیغمبرت شرمنده نباشم...»

همانطور مات و مبهوت پشت درب اطاق ایستادم،تا اینکه صبح شد و غلام بیرون آمد.روی دست و پای او افتادم و به او گفتم که«من تو را نمی شناختم.از امروز مرا ببخش و برمن منت بگذار و مرابه غلامی خود بپذیر.»

غلام در جواب گفت:« حال که چنین است،مرا برای خداآزاد نما.»

گفتم:«تو آزادی،اما مرا به غلامی خود قبول کن.»

غلام حالش دگرگون شدوسر به سجده گذاشت و عرض کرد:

«خدایا،این مولای کوچک من، مرا آزاد کرد؛ توهم که مولای بزرگ من هستی، مرا آزاد کن و به جوار خود ببر...»

هنوز در سجده بود و راز و نیاز می کرد که جان به جان آفرین تسلیم نمود(1).

ص: 275

رفت ودر خواب حضرت زهرا«سلام الله علیها»را زیارت نمود.حضرت زهرا«علیهم وسلام»به او فرمو:«دخترم،چرا اینقدر خودت رابه زحمت می اندازی؟»

عرض کرد:«کاری نکرده ام،فقط طعام خود را به سائل داده ام.»

فرمود:«تو پیر شده ای و دیگر نمی توانی بدون سحری روزه بگیری.»سپس دو کیسه که در آن مقداری نبات بود،به او مرحمت فرمود و از نظر دور شد.

زن وقتی از خواب برخاست،دو کیسه را در کنار خود دید و بعدماجرا با سید در میان نهاد،سید به او گفت:«قدر این دو کیسه رابدان.»

از آن روز به بعد،هر مریضی به همسر سید مراجعه می کرد،مقداری نبات از او می گرفت و شفا می یافت.حتی از دیگر کشورها هم به منزل سید مراجعه می کردند و از آن نبات برای شفا می گرفتند.

تا اینکه روزی همسر سیدبه شوهرش گفت:«عجیب است،نمی دانم که چرا هر چه از این دو کیسه به مردم نبات می دهم،از آن کم نمی شود؟»

و از آن هنگام به بعد،نبات دو کیسه کم شد،تا اینکه بعد ازمدتی کیسه ها هم ناپدید شدند(1).

ص: 277

گفتم:«می خواستم از تو سؤالی کنم،آیا پاسخ مرا می دهی؟»

در جواب گفت:«تو بر من حقوق زیادی داری،البته که پاسخ تو را خواهم داد.»

پرسیدم:«چطور شدکه از یک کشور مسیحی به کشور اسلامی آمدید و مسلمان شدید؟»

گفت:«ما هر دو از زاهدان ورهبانان نصاری بودیم ومنزلمان در کلیسا بود.مدتی مسئول کلیسا یکی از مسلمانان را که در جنگ اسیرشده بود،خادم ما قرار داد.

اسیر مسلمان خیلی قرآن می خواند ومن و دوستم که می خواستیم بفهمیم قرآن چه می گوید،با او قرار گذاشتیم که زبان عربی را به ما درس بدهد.تا ما بتوانیم عبارات عربی و مخصوصا معنی آیات قرآن رامتوجه شویم.

روزها اسیر مسلمان برای ما قرآن می خواندوما گوش میکردیم.

روزی این آیه را تلاوت نمود:« از خداوند فضلش را بخواهید؛بدرستی که خداوند به شما مهربانست(1).»

من به دوستم گفتم:«می بینی صاحب قرآن چه ادعایی می کند؛«هر چه می خواهید از فضلش درخواست کنید.به نظر من این ادعای بزرگ و بعیدی است.» اما دوستم که فرد دانایی بود،گفت:«خدابزرگ و دستگاهش وسیع است.برای او انجام این کار مشکلی نیست.»

پس از چندی این آیه را تلاوت کرد:«مرا بخوانید تا خواسته شما را اجابت نمایم(2).»

با شنیدن این آیه به دوستم گفتم:« این ادعا،از ادعای قبلی بزرگتر است.»اما دوستم در پاسخ گفت:« من مطمئن هستم که این

ص: 279

قرآنازهمان پیغمبر موعودی است که مسیح به آمدنش بشارت داده است.»

از مدتی گذشت؛روزی مشغول خوردن غذا بودیم که لقمه غذادرگلویم گیر کردوحالم دگرگون شد.هر چه کردیم نتوانستیم لقمه رابیرون آوریم.حتی مقداری شراب به گلویم ریختند ولی اثری نبخشید.

با اینکه هر چه خورده بودم.برگرداندم،باز حالم مساعد نشد.

در همان حال که مرگ رادر مقابل چشم خود می دیدم،یکمرتبه آن دو آیه در نظرم آمد،در دل گفتم.«خدایا،اگر براستی سخن تو برحق است،و این قرآن کتاب پیامبر تو می باشد،به من رحم کن و مشکل مرا حل نما.»

هنوز در این فکر بودم که سنگی که کنارمان بود،شکافته شد واز میان آن آب ریزش کرد.من به خادم اشاره کردم که از آن آب مقداری به من بدهد.وقتی آب را خوردم،لقمه از گلویم پایین رفت وراحت شدم و آبی هم که از سنگ بیرون آمده بود،قطع شد.»

اسیر مسلمان که شاهد ماجرا بود،بسیار شگفت زده شد وگفت که می خواهد مسیحی شود!من که از حماقت او سخت تعجب زده شده بودم، گفتم:«این کرامت در اثر آیه قرآن شما بود وربطی به دین ماندارد.»

و اما او برخاسته خود پافشاری کرد و عاقبت نزدمسئول کلیسارفت و مسیحی شد.

به دوستم گفتم:«معجزه از این بالاتر نمی شود. حالا چه بایدکرد؟»دوستم در پاسخ گفت:چرا از آن آیات غافل هستی؟باید به همان آیه متمسک شویم تاخدا راه نجات ما را فراهم سازد.»

ص:28

با تمسک به این آیه گفتیم:«خدایا،ای صاحب قران،به حقانیت پیامبر موعودت ما را نجات بخش.»

همان شب وقتی به خواب رفتیم،در عالم رؤیا یک فرد نورانی را دیدم که دو ملک تختی برای او قرار دادند وآن آقا پس از نشستن برروی تخت،اشاره ای کرد وتمام تصاویری که بر در و دیوار کلیسا بود،محو گردید.

جلو رفته و عرض کردم:«شما مسیح هستید؟»

فرمود:«نه،بلکه من محمد«صلی الله علیه وآله وسلم»هستم:

همان کسی که به حقانیت او قسم یاد کردید.اینک آمده ام تا راه نجات را به شما بنمایانم.

شما باید از کشورخود هجرت کرده،نزد مسلمانان بروید.»

عرض کردم:«ای پیامبر خدا،ما با آنجا آشنا نیستیم،چگونه باید برویم؟»

حضرت به آن ملک که تخت را بر زمین گذارده بودند، فرمود:

«نزد سلطان این کشور بروید واز قول من به او امر کنیدکه شما دو نفر راباید به کشور مسلمین برساند.آن مسلمان هم که نصرانی شده،به اسلام دعوت کند و اگر او نپذیرفت،او را بکشد.»

از خواب بیدار شدم و موضوع را با دوستم در میان نهادم.معلوم شد که او هم عینا همان خواب رادیده است.

دوستم گفت:«برخیز،به نزد سلطان برویم و کارراآغازکنیم.»

هر دو به مجلس سلطان وارد شدیم.وقتی ما را دید،ترس عجیبی در او پیدا شد و احترام زیادی به ما نمود.

ص: 281

دوستم پس از شرح ماجرا به او گفت:« آنچه در خواب درباره ما به تو گفته شده است.انجام بده.»

سلطان در حالی که می لرزید،گفت:«مأموریتی است که توان مخالفت با آن ندارم.هر جا می خواهید بروید.وسائل سفر شما آماده است. اما تقاضا دارم تا در مملکت ما هستید از این جریان کسی را آگاه نکنید.»

سپس شخصی را مأمور ترتیب دادن سفرما نمود.لحظه ای بعدقاصدی را فرستاد و اسیررا به مجلس آورد.

سلطان به او گفت: « هرچه زودتر باید دست ازدین مسیحیت بشویی و به دین سابق خود برگردی.»

اسیر گفت:«من معجزه ای دیده ام که حقانیت دین شما برایم مسلم و محقق گشته است و هرگز به دین اسلام برنمیگردم.»

با این حال، سلطان دستور داد جلادی آمد و فرمان قتل مرد مرتد(1)راصادرنمود.آنگاه ما را با احترام به کشور شما منتقل کرد.ما هم به منزل شما آمدیم و بقیه ماجرا را هم که خود می دانید(2).»

ص: 282

با منقارش کفش را بالا بردومار از آن بیرون افتاد،سپس کفش راجلوی پای حضرت برگرداند.»

سید فرمود:« آفرین،من در این باره تاکنون قصیده وشعری نگفته ام»،سپس از اسب به زیر آمد و آن را به دوستش هدیه کرد.آنگاه درباره آن موضوع پانزده بیت شعر سرود(1)

ص: 284

باقی نگذاردی!»

او گفت: «کار مهمی انجام نداده ام.قبل از اینکه با تو برخوردکنم، ازخدا خواستم که دوستانم را بیامرزد و به بهشت ببرد.آیامی خواهی از این مال بی ارزش دنیا به آنان سودی نرسانم(1).»

ص: 286

همان حال که از کنار مغازه ای عبور می کردند،شخصی را دیدندکه ازنورچراغ مغازه برای مطالعه استفاده می کند.اما چون مشتری به داخل مغازه می رود از مطالعه کردن باز می ماندتا اینکه مشتری از مغازه خارج شودتا باز به کار خود ادامه دهد.

محمود غزنوی چون این صحنه را دید تعجب کرد و از خود پرسید:

«چرا او به منزل نمی رود و در کوچه درس می خواند؟»

محمود،طلبه راصدازد وعلت این کار را پرسید.

طلبه در پاسخ گفت:«در منزل چراغی برای مطالعه ندارم.»

محمود،به غلامش دستور داد شمعدان طلا را به طلبه بدهد.

طلبه هم با خوشحالی به منزل رفت و صبح روز بعد شمعدان طلارا فروخت و یک چراغ مناسب به همراه وسائل مورد نیازش راخریداری

و پس از این واقعه،یک شب،محمود غزنوی در عالم خواب،حضرت رسول اکرم«صلی الله علیه وآله وسلم»را دید.حضرت محمد«صلی الله علیه وآله وسلم»به او فرمودند:«ای پسر سبکتکین،خداوند تو رادر دو عالم گرامی دارد،همانطور که تو وارث مرا گرامی داشتی.»

با این جمله که رسول خدا به او فرمود،هر سه مشکل محمودغزنوی حل شد.نخست اینکه یقین کرد پدرش سبکتکین بوده است،دوم آن که یقین کردروزقیامت ومعادوجودداردوسوم آنکه،به صحت حدیث علماوارثان پیامبرند،پی برد(1)

ص: 289

خدایا من هیچ کاری نمی توانم انجام دهم،اما تو می توانی و قادرهستی...»

در همان شب،همسایه به مرض شدیدی گرفتار شد و تاصبح طول نکشید که به درک واصل شد(1).

ص: 291

منصور گفت:«اما چنین نیست،نیکوکاران از من فاصله گرفته اند،من تقصیری ندارم.»

او پاسخ گفت:«علت امر این است که تو،خود از جمله بدکاران بد هستی.»

آنگاه با کمال جرأت و شهامت درحضور منصور سخنانش راادامه داد:«من مسافرتی به کشور«هند»کردم،تقریبا تمامی مردم آنجا بت پرست هستند؛روزی در بازاری میگذشتم که به مغازه قصابی رسیدم،قصاب همانطور که در حال وزن کردن گوشت بود،به بالای سرش نگاه می کرد؛او این کار را چند بار تکرار کرد،تا اینکه کنجکاوی من برانگیخته شد.من صبر کردم تا مغازه خلوت شد،آنگاه نزد اور فتم وعلت امر را پرسیدم.

از ابتدا او انکارکرد و خواست از پاسخ دادن به سؤال من طفره رودولی چون با اصرار بیش از حد من مواجه شد،چنین گفت:«این چیز که بالای سر من است،بت من و خدای من می باشد،من او را می پرستم وهمیشه و در همه احوال او را مراقب خود می دانم،و آن را برای این بالای سر خود نصب کرده ام تا به مردم ظلم نکنم،وقتی می خواهم گوشت را در ترازو قرار دهم نگاهی هم به او می کنم تا او را به یاد داشته باشم وتوجه کنم که او مراقب احوال من است.»

و من چون ایمان راسخ او را به بتش دیدم،بسیار ناراحت شدم که چرا بعضی از مسلمانان چنین ایمانی به خداوند عالم ندارند.

راستی ای منصور،تو که خود را مسلمان می دانی و به خداوندایمان داری،چرا ملاحظه خداوند را نمی کنی و به مردم ظلم میکنی؟آیاخداوند را حاضر و ناظر نمی یابی؟»

ص: 293

و مردکه منصور را با سخنانش در منگنه قرار داده بود ادامه داد:

«ای منصور، روزگاری به «چین» سفر کردم و به پایتخت آن کشور رفتم و خواستم پادشاه کشور را ملاقات کنم؛از اطرافیان چگونگی ملاقات راپرسیدم، گفتند:«سلطان چین،مدتی است شنوایی خود رااز دست داده است و به سختی چیزی می شنود.ولی او اعلام کرده است،هرکسی ظلمی دیده است و شکایتی دارد،لباس زرد بپوشد ودرروز معین به بارگاه بیاید تا من او را ببینم و به دادش برسم.»

ای منصور،من در این فکر هستم که چگونه سلطان کافر به دادمردم می رسد،اما توکه ادعای مسلمان بودن داری و میگویی که پسرعموی پیامبر اکرم«صلی الله علیه وآله وسلم» هستی،و می بینی که در مملکت اسلام چنین ظلم و ستم بر مردم می شود چرا درصدد چاره جویی برنمی آیی؟»

مرد،با این سخنان در حضور دیگران منصور را محکوم کردومنصور،در حالی که سرشکسته و خوار شده بود از آنجا دور شد(1)

ص: 294

آن مردپس از شنیدن پیام حضرت،سخت متأثر شد وخدمت ایشان رسید و روی پای امام افتاد و توبه نمود(1)

ص: 297

داده شده ام.کار تو ای دنیا با من نیست.بلکه با بدی ها و زشتی هاست.

من ازروز قیامت ترسانم و از عذاب همیشگی هراسان(1)».

ص: 300

در آن نبود و همچنین عذاب آخرت را به دنبال نداشت،واقع بینان و روشن ضمیران روزگار که در رأس ایشان پیامبر اکرم«صلی الله وآله وسلم»وبعد حیدر کرار قراردارند،دنیا خواه می شدند(1).»

ص: 302

پیامبران،راستگویان،گواهی دهندگان و نیکوکاران هستند.همانا ایشان خوب دوستانی هستند(1).»

ص: 304

آنها به جهت زیاد خواندن دعا،همواره خشکیده است.این است صفات شیعیان اهل بیت«علیهم السلام.(1)»

ص: 308

که مار از آنجا دور شده بود،آن شخص ظرفی را که روی بچه های مارگذاشته بود برداشت و آنان را آزاد نمود.

چون مار فهمید بچه هایش آزاد شده اند،به سراغ همان ظرف شیررفت و قسمتی از بدن خود را درون آن نمود و بیرون آورد و آنقدر سعی کرد تا شیر را کثیف و آلوده سازد تا کسی نتواند آن را بخورد(1).

ص: 311

فارغ شد، علت سخنش را پرسیدم.

گفت:«صبر کن تا مدتی بگذرد تا بعد موضوع را به تو خواهم گفت.»

پس ازگذشت مدتی روزی خدمت او رسیدم و سؤال خویش را تکرار کردم.گفت:(رسول خدا«صلی الله علیه وآله»فرمود:« این شهادت و گواهی روز قیامت آورده می شود و خداوند می فرماید:« عهدی ازاین بنده نزد من است و من از هرکس به وفای عهد، سزاوارترم،پس این بنده مرا داخل بهشت نمائید(1).)

ص: 313

می ترسم مرا مورد تشویق و مدح وثنا قرار دهید و نام مرا بر سرزبان هاجاری سازید.من برای خدا این کار را انجام داده ام و از دیگران انتظاری ندارم(1).»

ص: 315

امام صادق«علیه السلام»که حالات وی را مشاهده فرموده بود،اورا فراخواند و ماجرا را سؤال نمود.مرد ابتدا از امام«علیه السلام»خواست خود را معرفی فرماید.

امام«علیه السلام»فرمود:«بنده ای از بندگان خدا.»

پرسید:«از چه خانواده ای؟»

فرمود:بنی هاشم

سوال کرد:«ساکن چه شهری هستی؟»

فرمود:مدینه

مرد گفت:«شایدجعفر بن محمد«علیه السلام»هستی؟»

فرمود:آری

وقتی حضرت را شناخت،با بی شرمی هر چه بیشتر گفت:«باآن خانواده اصیلی که داری،چرا از قرآن بی اطلاعی؟!»

امام«علیه السلام»با لحنی آرام فرمود:«از کدام آیه قرآن بدون اطلاع هستم؟»

گفت:« آیا مگر نخوانده ای که «من جاء بالحسنة فله عشرامثالها(1)»کسی که یک کار نیک انجام دهد،خداوند ده برابر او پاداش می دهد.وهمچنین«من جاء بالشیئة فلایجزی الآ مثلها(2)»کسی که یک کار زشت انجام دهد،جز همان یک گناه،جزائی نمی بیند.

اکنون من دو عدد انار و دو عدد نان را به فقیری دادم وچهل ثواب بردم.حال اگر گناهانم را از حسناتم کسر کنند،سی و شش ثواب برای من محسوب می شود!»

امام«علیه السلام»که وی را در ضلالت و گمراهی می دید،پاسخ فرمود:« آیا این آیه از قرآن را خوانده ای؟»« انما یتقبل الله من

ص: 317

المتقین(1)»خداوند اعمال را فقط از بندگان صالح و با تقوی می پذیرد.

اگر تقوی نباشد،حسنه ای هم وجود نخواهد داشت.کاری که تو انجام داده ای،هرگز با تقوی موافقت ندارد.خطایی که تو در آن کار مرتکب شده ای،فقط با پس دادن آنها به صاحبانش جبران شود.نه با انفاق آن به فقیران.»

مرد که همچنان در اشتباه خود غوطه ور بود،بدون اینکه فرمایش حضرت را بپذیرد،با بیشرمی نگاه تندی به امام کرد و از آنجا دور شد(2).

ص: 318

نماید،خدا او را عزیز می کندوهرکس که تکبر ورزد،او را پست میکنند.

و هر که در زندگی میانه روی کند،روزیش می دهدو هر که زیاده روی کند،خدا او را محروم می نماید.خداوند کسی را که از مرگ زیادیادکند،دوست دارد(1).»

ص: 321

زیر آب رفت.ناگهان فریادزدو از حضرت عیسی«علیه السلام»کمک طلبید.

حضرت دست او را گرفت و بالا آورد.سپس به او فرمود:«ای مرد،چه گفتی که به زیر آب فرو رفتی؟»

مرد کوتاه قد،ماجرا را برای ایشان تعریف کرد.آنگاه حضرت به او فرمود:« خود را در مقامی قرار دادی که خداوند تو را در آنجا قرارنداده است.به این جهت مورد خشم الهی واقع شدی.اکنون از آنچه گفتی به درگاه خداوند توبه نما.»

آن مرد ازگناهی که مرتکب شده بود،توبه نمود و خداوندمقامی را که داشت،به او بازگردانید(1).

ص:323

عنایت کند.»

پس ازآن سه فردغمگین دیگر را دیدواحوال آنان را جویا شد.

گفتند:«دوستی خداوند ما را چنین غمزده و پژمرده ساخته است.»

فرمود:«به راستی که شمانزدیکان درگاه الهی هستید(1).»

ص: 325

بی اثر نمود(1).

ص: 328

شخص عاقل و دیندار نباید به خیال اینکه مردم او راصالح می دانند،خود را در موقعیت هایی قرار دهد که احتمال تهمت زدن به اوهست(1).»

ص: 330

خداوند متعال راه وروش همین غلام است(1).

ص: 332

من گم شدنی نیست،من مالم را به خدای حی و قیوم سپرده ام.بالاخره او بر مرکبی سوار شد تا برود و عصا را پیدا کند.

و هنوز از انتهای قافله دور نشده بود که دید عصا را به چوبی آویزان کرده اند،تا صاحبش آن را ببیندوبرداردبراستی که«من توکل علیه کفی»هرکس که به خدا توکل کند،خدا او را کفایت می نماید(1).»

ص: 334

نقل شده است که پس از حکومت این مرد،فرزندش نیز به سلطنت رسید(1).

ص: 336

پلک و چشمانم روی گونه هایم بیافتد و...نتوانسته ام شکر یک دهم ازنعمت هایی که پروردگارم برمن عنایت کرده است،به جای آورم(1).»

ص: 339

مأمورین دستور سلطان را اجرا کردند و درب اتاق را شکسته،وارد آنجا شدند.اما در آنجا جز یک دست لباس و کفش و پوستین کهنه چیزی پیدا نکردند.سپس کف اتاق را کندند شاید چیزی پیدا کنند،اماباز موفق نشدند.

ماجرا را با سلطان در میان نهادند،سلطان ایاز را احضار کرد و ازاو توضیح خواست. ایاز گفت:« حقیقت مطلب این است که من قبل ازرسیدن به مقام ملازمت با شما،یک خارکن بیش نبودم.اکنون کارم به جایی رسیده است که همنشین سلطان شده ام.و برای اینکه یادم نرود قبلا چه کاره بودم، لباس خارکنی را در اتاق گذاشته و به آنجا می روم و لباس را بر تن میکنم و بر خودم بانگ می زنم تا مغرور نشوم و فریفته مقام تازه نگردم(1).»

ص: 341

پس از تحقیق پرسید معلوم شد که آن فرد،«شیخ مرتضی انصاری»است که به تازگی از سفر چهارساله اش از ایران بازگشته بود.

روز بعد سید قبل از شروع درس به شاگردانش گفت:«برای من مسلم گشته است که شیخ انصاری مرد فاضلی است و درسش برای شما مفیدتر است.به همین خاطر از امروز به بعد من و همه شما به پای درس ایشان می رویم.»

از آن روز به بعد،شهرت شیخ انصاری زیاد شدوپس از مدتی به مقام مرجعیت رسید.

پس از وفات شیخ انصاری در سال 1281، تدریس دروسی که شیخ می فرمود، به عهده مرحوم سید حسن ترک گذاشته شد(1).

ص: 343

فرمان من چگونه خواهی بود؟»

غلام گفت:«به خدا سوگند اگر بدانم رضای تو در این است که خودم را به آتش اندازم،این کار را خواهم کرد و اگر بدانم فرمان تو بر این است که خود را در دریا غرق کنم، البته چنین خواهم کرد.»

و مردحسود غلام را به سینه خود چسبانید و سرش را بوسیدوگفت:«قصد دارم کار مهمی انجام دهم،امیدوارم که آن را برایم انجام دهی.»

غلام پرسید:«کار تو چیستمن آماده هستم تا انجام دهم.»

حسود گفت:« هنوز وقت آن نرسیده است،چون وقت آن رسید،تو را خبر خواهم کرد.»

یک سال گذشت.روزی مرد حسود غلام را صدا زد وگفت:

«اینک وقت انجام کاری است که به تو گفته بودم.»

غلام گفت:«فرمان بده تا اطاعت کنم.»

حسود گفت:«دوست دارم همسایه توانگرم کشته شود.»

غلام گفت:«اکنون می روم تا او را بکشم.»

مرد حسود با شنیدن این سخن غلام خوشحال شدو پاسخ داد:

می ترسم نتوانی این کار را انجام دهی و اگر هم موفق شوی،این کار را ممکن است تقصیر من بگذارند.به این دلیل تدبیری اندیشیده ام که تو مرابکشی و جسد مرا بر پشت بام همسایه بیندازی تا او را به جرم کشتن من قصاص نمایند.»

غلام با تعجب گفت:«چگونه به کشته شدن خود راضی می شوی،در حالی که پس از مردن تو هیچ فایده و سودی به تو نمی رسد.

ازجهت دیگر من یک عمرریزه خوار نعمت تو بودم،چگونه به خود اجازه

ص: 345

399

دهم این نعمت ها را نادیده بگیرم و تو را بکشم.»

و مرد حسود گفت:«این حرف ها را رها کن.من تو را برای انجام همین کار بزرگ و تربیت کرده ام.از این کار سر پیچی مکن که راحتی من در همین است.»

غلام گفت:«تو را به خدا به خودت رحم کن و از کاری که معلوم نیست قابل انجام باشد،پرهیز کن.»

حسود گفت:« معلوم می شود که تو از من اطاعت نمیکنی وبدان که من از تو راضی نمی شوم تا اینکه آنچه دلخواه من است،به انجام رسانی.»

غلام وقتی دید رضایت اربابش در کشتن وی می باشدپذیرفت و او را به قتل برساند.

مرد حسود خوشحال شد و به غلام مژده داد که پس از انجام کارش، آزاد خواهد بود و همچنین سه هزار درهم از اموال خود را به او بخشید.

چون شب آخر فرا رسید،مرد حسود غلام را از خواب بیدار کردوهر دو به پشت بام همسایه رفتند.مرد حسود چاقویی را که قبلا تیز کرده بود.از جیبش بیرون آورد و رو به قبله خوابید و به غلام گفت:«زود باش سرم را به تندی از بدنم جدا کن و به سرعت از شهر فرار نما.»

و غلام بیچاره با ناراحتی کاردرا از دست مرد حسود گرفت و به گلوی او گذاشت و به تندی کشید.آنگاه به سرعت از پشت بام به زیر رفت و فرار کرد.مرد حسود هم مدتی دست و پا زد تا جان داد.

روز بعد خانواده مرد حسود مدتی به دنبال او گشتند تااینکه او را در پشت بام همسایه اش یافتند.با دیدن آن صحنه،چند نفر از مأمورین

ص: 346

دربار را با خبر ساختند و در محل حاضر کردند و صورتجلسه ای نوشته به امضای بزرگان محل رساندند.

خلیفه همسایه را طلبید و در مورد قتل از او توضیح خواست.

همسایه،قتل مرد حسود را انکار کرد.بالاخره او را به زندان انداختند اماچون مردی صالح و با ایمان بود،حکم اعدام را در مورد وی اجرا نکردند.

از طرف دیگر، غلام مرد حسود به شهر«اصفهان»گریخت و درآنجا به خانه یکی از بستگان اربابش رفت و پس از مدتی ماجرا را برای وی شرح داد.آن مرد هم چند نفر را نزد غلام برد و در حضور آنان از غلام اقرار گرفت و غلام شرح ماجرا راباز گفت.

از آنها نزد خلیفه عباسی رفتند و همگی شهادت دادند که مردتوانگر بی گناه است.خلیفه دستور داد وی را آزاد کنند و غلام را نیز به حال خود واگذاشت(1).

ص: 347

فرا گرفت و معلوم شد که قربانی او پذیرفته شده است.

اما قابیل به این ترتیب قانع نشدو به برادرش حسد ورزید.تااینکه به همین خاطر زمینه کشته شدن هابیل را آماده کرد.

شیطان هم او را وسوسه کردتا کار خود را به انجام رساند.

بالاخره روزی سنگی برداشت و بر سر برادرش کوفت و اوراکشت.پس از کشتن او سرگردان ماند که با جسد او چه کند.تا اینکه دو کلاغ را در حال نزاع دید که یکی دیگری را کشت و با چنگال خود زمین را گود کرد و جسد کلاغ را داخل آن انداخت، و بعد روی آن را پرکرد.

با دیدن این منظره تصمیم گرفت برادرش را به همان ترتیب خاک کند(1).

ص: 349

یک میمون درآمده و به گردنش زنجیری آویزان است.

حضرت موسی«علیه السلام»بسیار ناراحت و آشفته خاطر گردید.به نمازایستاد و از خداوند درخواست کرد که دوستش را به حالت اول برگرداند.

خداوند وحی فرستاد که هر چه اصرار ورزی،چنین نخواهد شد.

زیرا که از علمی که به او دادیم،استفاده صحیح نبرد و به دنیا و دنیادوستان پیوست(1).»

ص: 351

کار دخالت کنی.»

عابد سخن او را نپذیرفت،در نتیجه شیطان با او درآویخت و پس از زد و خورد،عابد ابلیس را بر زمین کوفت.

ابلیس گفت:«مرا رها کن،تا با تو سخنی گویم که به نفع توباشد.» سپس ادامه داد:«از قطع کردن این درخت دست بردار،زیرامعلوم نیست در این کار برای تو ثوابی درنظر گرفته شود. اگر حرف مرابپذیری،من هر شب،دو درهم به تو می رسانم،تا تو آن را بین فقرا تقسیم کنی و یقین بدان این کار برای تو حتما پاداش خواهد داشت.»

عابد پاسخ داد:« بسیار خوب، چون صلاح من و نفع فقرا در این امر است،از تو می پذیرم.»

سپس به خانه اش برگشت،آن شب ابلیس دو درهم به اورساند وعابد در حالی که بسیار خوشحال بود،آن را بین فقرا تقسیم کرد.

شب دیگر هر چه انتظار کشید از پول خبری نشد به این خاطرروز دیگر در حالی که بسیار غضبناک بود، تبری به همراه برداشت و به طرف آن درخت براه افتاد.

وقتی به آنجا رسید، ابلیس را در کنار درخت مشاهده کرد.

ابلیس به صورت همان پیرمرد علت آمدن عابد را پرسید.

عابد گفت:«می خواهم درخت را قطع کنم.»

ابلیس پاسخ داد:«تو توانایی انجام چنین کای را نداری.»

پس از گفتگوی کوتاهی،هر دو با هم گلاویز شدند واین بارشیطان عابد را بر زمین زد.

عابد از این امر درتعجب ماند تا اینکه ازابلیس سؤال کرد:دیروزتو مانند گنجشکی در دست من بودی و امروز برمن غالب گشتی،راز این

ص: 354

ماجرا چیست؟»

ابلیس پاسخ داد: «علت امر، این است که قصد تو دیروز برای خدا بود، بنابراین نیروی زیادی برای انجام این کار داشتی؛اما امروزکار تو برای خودت و غیر خداست،در نتیجه دیگر توان غلبه بر من را نداری(1).»

ص: 355

وقتی عبدالله را به طرف دیگ روغن بردند،شروع به گریه کردو اشک از صورتش جاری شد.رئیس مسیحیان پنداشت که عبدالله ازسماجت خود دست برداشته و توبه کرده است و قصد دارد مسیحی شود.

لذا دستور داد او را باز گردانند.سپس از عبدالله پرسید:«چرا گریه میکنی،آیا می خواهی تو را عفو نمایم؟»

عبدالله پاسخ داد:«گریه من برای شکنجه شدن و کشته شدن نیست، بلکه برای این است که چرا من یک جان در بدن دارم تا در راه خدا کشته شوم و بیشتر از این توفیق ندارم.من آرزو دارم که به شماره موهای بدنم جان داشتم و کشته می شدم و باز زنده می گردیدم و دوباره درراه خدا جان می سپردم.»

رئیس مسیحیان که از این سخنان سخت شگفت زده شده بود،تصمیم گرفت عبدالله را آزاد نماید. به این خاطر به او پیشنهاد کرد که مسیحی شود و در عوض افتخار همسری با دختر وی را بدست آورده و درنصف دارایی او شریک شود.

اما پایمردی عبدالله مانع از آن شد که پیشنهاد او را بپذیرد.تااینکه وی به عبدالله گفت:«من از تمام شرایط و پیشنهادات خودگذشتم اما برای اینکه شما را آزاد کنم فقط یک شرط را با تو در میان میگذارم و اگر بپذیری، تو و هشتاد نفر از دوستانت را رها خواهم ساخت و آن شرط اینست که سر مرا ببوسی!»

عبدالله وقتی دید رئیس مسیحیان به این مسئله راضی شده است،آن کار را انجام داد و با هشتاد نفر از مسلمانان به«مدینه»بازگشت(1).

ص: 357

عمار را از خواب بیدار نمود.

عماردید که تیرهایی بر بدن عباد نشسته و خون زیادی ازبدنش رفته است.به او گفت:« چرا در همان وقتی که تیر اول به بدن تو نشست،مرا بیدار نساختی؟»

عباد گفت:«ای عمار،در نماز سوره کهف را می خواندم،به همین خاطر راضی نشدم این سوره را ناتمام بگذارم.و اگر نمی ترسیدم که دشمن مرا از پای درآورد و به رسول خدا حمله برد و من در وظیفه ام کوتاهی کرده باشم، هیچگاه از تمام کردن نماز و از خواندن سوره کهف دست برنمی داشتم،هر چند به قیمت جانم تمام می شد.»

و سپس هر دو حرکت کردند و دشمن را از لشکر اسلام دورساختند(1).

ص: 360

مردم برای دور بودن از اذیت و آزارش به او احترام گذاشته و نیکی کنند(1).»

ص: 362

معن بن زائده چون در دستگاه بنی امیه دارای مقامی بود،پس ازاطلاع از حکم منصور،کلیه جواهرات خود را به شکل گردنبندی درآورد وشب هنگام وقتی که هوا کاملا تاریک شده بود،با صورتی پوشیده نزدقبایلی از عرب که در صحرا زندگی می کردند،فرار کرد.

از وقتی که از دروازه شهر خارج شد،سواری شمشیر بدست جلوی معن را گرفت و او را با اسم صدا کرد.معن که ترسیده بود،گفت:« من معن نیستم.»

سوار گفت:«من از جاسوس های منصور هستم و ازهنگامی که تو از خانه خارج شدی،به دنبال تو حرکت کردم.»

معن از سوار خواست که او را نزد منصور نبرد.اما سوار اعتنایی نکرد و گفت:« من دستور گرفته ام که تو را دستگیر کنم.»

معن به سوار گفت:«ای مرد، من تو را نمی شناسم،اما می دانم که تو به طمع پاداش و پول می خواهی مرا نزد منصور ببری.مگر خلیفه به تو چقدر پول می دهد؟آیا بیش از ده هزار درهم سود خواهی برد؟»

سوار در پاسخ گفت:«من باید تو را به نزد منصور ببرم و چاره ای هم جز این نیست.»

معن وقتی ایستادگی سوار را دید،دست در جیب کرد و جواهراتی را که همراهش بود بیرون آورد و به سوار گفت:«اینها را بگیرو مرا از بردن نزد منصور معاف نما.»

اما سوار از پذیرفتن جواهرات خودداری کرد و سخن خود را تکرارنمود.او چون دید معن التماس میکند، به او گفت:«من از تو چندسؤال می نمایم.اگر به این سؤالات پاسخ دادی تو را رها میکنم.»

وقتی معن شرط سوار را پذیرفت، او ادامه داد:«ای معن،تو

ص: 364

یک عمر مشهور به سخاوت بودی،آیا در تمام زندگی ات یک بار شده است که تمام مال خود را در راه خدا بدهی؟»

معن پاسخ داد:خیر

سوار پرسید: «آیا شده است یک بار نصف دارائی ات را در راه خدا انفاق نمایی؟»

معن باز پاسخ منفی داد.سوار پرسید:«آیا تا به حال یک سوم مال خود را بخشیده ای؟»

معن پاسخ داد:خیر

سوار چند بار دیگر سوال خود را همین طور تکرار کرد تا اینکه پرسید:«آیا تاکنون شده ای که یک دهم مال خود را انفاق نمایی؟»

و باز من پاسخ های قبلی اش را تکرار کرد تا اینکه سوار به او گفت :« من امشب حتی شام برای خوردن ندارم، اما تو را در راه خدا آزادمیکنم!»

معن جواهراتش را برابر سوار قرار داد و گفت:«لااقل این جواهرات را از من بگیر و بیش از این مرا خجالت زده مکن.»

سوار پاسخ گفت: «من در مقابل کار نیک مزد نمیگیرم.»

سپس معن را رها نمود و از آنجا دور شد.

و از آن به بعد،هرگاه شخصی معن را سخی خطاب می کرد، او یادماجرای آن روز می افتاد و نزد خود خجالت می کشید(1).

ص: 365

خودش هم کشته شد.

«مشهور است که حکومت مروان به واسطه چنان عملی از بین رفت:«ذهبت الدولة ببولة»،یک حکومتی که هزار ماه پابرجا بود،بواسطة ادرار کردن امیر لشکر از هم پاشیده شد(1).»

ص: 367

و به احمد جوان بسیار محبت نمود.همچنین از او عهد و پیمان گرفت که همیشه در کنارش باشد و خیانت نَوَرزَد.سپس یکی از پست های حساس مملکتی را به وی سپرد.

از قضای ایام،یک روز ابوالجیش در جیبش دست کرد تا تسبیح مروارید را بیرون آورد.اما تسبیح در جیبش نبود،یادش آمد که تسبیح رادر اطاقش،کنار بستر خواب جا گذاشته است. فورا به احمد یتیم که دیگر بزرگ شده بود،گفت برود به اطاقش و تسبیح را بیاورد.

احمد به طرف اطاق سلطان رفت.تا در را باز کرد،کنیز سلطان را با جوان فراشی دید.جوان بدون لحظه ای درنگ از اطاق فرار کرد وکنیز که جان خود را در خطر دید،به پای احمد افتاد و از او خواست که ماجرا را نزد سلطان بازگو نکند.

احمد تسبیح را برداشت و نزد سلطان بازگشت و از آنچه دیده بود،صحبتی نکرد.

پس از مدتی کنیز دید سلطان به او بی اعتنا شده است.با خودپنداشت که حتمأ احمد نزد سلطان رسوایش کرده،لذا پیش سلطان رفت و ادعا کرد احمد قصد خیانت به او را داشته است.

ابوالجیش ابتدا باور نمی کرد از آن جوان صالح خطایی سر بزند.

اما بالاخره تصمیم گرفت او را مجازات کند. به این خاطر، نامه ای به یکی از خدمتکاران خود نوشت که در آن نامه از او خواسته بود:« هرکسی را که با نامه ای به همراه یک ظرف به نزد تو فرستادم و او از تو خواست درون آن را پر از مشک کنی ، سرش را از تنش جدا کن و در آن ظرف بگذار و نزد من بفرست.»

مدتی بعد،احمد برای گزارش امور به خدمت سلطان رسید.پس

ص: 369

از دادن گزارش،سلطان به احمد گفت:«امروز می خواهم به تو هدیه ای بدهم. تو باید نامه ای که من به همین جهت برای یکی از خدمتکاران می نویسم،به نزد او ببری و همراه با ظرفی پر از مشک به اینجابازگردی.»

احمد نامه و ظرف را از سلطان گرفت و از قصر خارج شد.دربین راه چند نفر از دوستانش را دید که مشغول تفریح هستند.آنان ازاحمد خواستند که نزدشان بنشیند.اما او گفت:«من کار دارم،سلطان فرمان داده است تا این نامه را نزد فلان خدمتکار ببرم.»

دوستان احمد با اصرار از او خواستند که کارش را به شخص دیگری محول کند و خود نزدشان بماند.او قبول کرد و در همان حال چشمش به همان غلامی افتاد که در اطاق خواب سلطان دیده بود.

کارش را به او سپرد و از او خواست که پس از انجام وظیفه،به همان جاباز گردد تا وی ظرف و هدیه را نزد سلطان ببرد.

غلام نامه و ظرف را گرفت و نزد خدمتکار رفت.خدمتکار هم طبق دستور سلطان تأمل نکرد و سر از بدن غلام جدا نموده،درون ظرف نهاد و به شخصی سپرد تا به قصر ببرد.

و در بین راه، احمد قاصد را دید و ظرف را از او گرفت. اما به داخل ظرف نگاه نکرد و به طرف قصر رفت.

سلطان وقتی احمد را دید که ظرف را به همراه آورده است،سخت در حیرت فرو رفت و به او گفت: «ظرف را بازکن.»

وقتی احمد ظرف را باز کرد، دید یک سر بریده در داخل آن است.

سلطان از او ماجرا را پرسید،او گفت که هیچ دستی در آن قتل

ص: 370

نداشته است. وسپس ماجرایش را برای سلطان شرح داد.

سلطان به فکر فرو رفت و گفت:« آیا تو با این جوان سابقه ای داشتی؟»

احمد گفت:«بلی،و بعد اتفاقی را که در اطاق خواب سلطان مشاهده کرده بود،برای وی بازگو کرد.سلطان که فهمید اوهیچ گناهی نداشته است،از احمد معذرت خواست و اشتباهش را با دادن منصب های دیگر به احمد جبران نمود.از آن به بعد سلطان علاقه اش به احمد چندین برابر شد(1).»

ص: 371

373

ازمن روسیاه تر؟ خدایا،آیا آخر مرا به آتش می سوزانی؟پس امید به توچه می شود؟خوف من چه می شود؟تو خودت وعده دادی هرکس امیدی به تو دارد،نا امیدش نمیکنی.من امیدوارم تو مرا بیامرزی.آمرزش تومورد رجاء من است.»

پس از آخرین جمله، دیگر صدایی نیامد.جلو رفتم دیدم مولایم امام سجاد«علیه السلام»است.سر حضرت را به دامن گرفتم،با دیدن حال حضرت،اشک از چشمانم جاری شد.اشکم بر رخسار نورانی حضرت ریخت و ایشان چشم باز کرد و فرمود:«کیستی؟»

گفتم:«اصمعی،غلام شما هستم.آقا جان،شما چرا با این پاکی و عصمت و طهارت چنین ناله سر می دهید.آقا،شفاعت ازآن جدشما پیامبراکرم«صلی الله علیه وآله»و از آن خاندان شما است.مگر نه این است که آیه تطهیردر شأن شما نازل شده است،دیگر چرا چنین اظهار ندامت می نمائید؟»

امام«علیه السلام»فرمود:«آیا مگر نمی دانی خدا بهشت را آفریده است برای هرکس که بندگی کند.هر که تقوی داشته باشد،رستگاراست؛هر چند غلام سیاهی باشد.و جهنم را آفریده است برای هر کس که گناه کند،هر چند سید قریشی و از شریفترین مردم روی زمین باشد.»

حضرت بدینوسیله به غلامش گوشزدکرد که هرکس متقی ترباشد،خود را در برابر خداوند کوچکتر می پندارد.همچنین سرمشقی برای غلامش تعیین فرمود که نباید به خانواده و قبیله و منصب متکی بود(1).

ص: 373

ص: 374

شب را تا به صبح با بچه هایش گرسنه سپری کرده است.آیا تو وظیفه نداری به همسایه ات رسیدگی کنی؟»

مرحوم عاملی گفت:«اما استاد،من از این ماجرا هیچ اطلاعی نداشتم.»

بحرالعلوم فرمود:«اگر می دانستی و بدادش نمی رسیدی،ازاسلام و مسلمان بودن بیرون بودی و باید به زمین فرو می رفتی.اعتراض من به تو این است که چرا از احوال همسایه ات غافل هستی.»

سپس به ظرف غذایی که کنارش بود،اشاره کرد وگفت:«اکنون این ظرف طعام را بردار و به منزل همسایه ات برو و با اوهم خوراک شو و سپس این کیسه پول را به او بده و به اینجا باز گرد.درضمن بدان تا بازنگردی من غذا نخواهم خورد.»

مرحوم عاملی به منزل همسایه اش رفت و ظرف غذا را به او داد.

وقتی همسایه ظرف غذا را دید حدس زد که غذا متعلق به مهمانش نیست.به همین دلیل به او گفت:«تا نگویی چه کسی این غذا رافرستاده است،دست به آن نخواهم زد.»مهمان هم ماجرا را برای همسایه شرح داد.

وقتی همسایه فهمید علامه بحرالعلوم چنین لطفی در حقش کرده است، گفت:«به خدا قسم که هیچکس بجز خداوند از حال من آگاه نبود(1).»

ص: 376

«مسلمان برادر مسلمان است.نباید او را رها کند و نباید به او خیانت ورزد.»من چون دیدم شما که برادران من هستید وگرفتار شده اید،برایتان آب آوردم.

لحظه ای بعد جن مسلمان از نظر آنان دور شد(1).

ص: 378

بگذارد،دهانش را محکم بست و با دست اشاره کرد به مجروحی که نزدیکش افتاده بود.

هشام برخاست و به طرف آن مجروح رفت و آب را نزدیک دهانش برد ولی او اشاره کرد به مجروح دیگری که پهلویش بود.هشام نزد سومین نفر رفت.اما او به شهادت رسیده بود،به ناچار نزد نفر دوم بازگشت،او هم شهید شده بود.در نهایت غم و اندوه به طرف پسرعمویش برگشت،ولی او هم از دنیا رفته بود(1).

ص: 380

خواهد رسید،به سراغ حجاج می روم و دخترش را خواستگاری میکنم.

حجاج هم به من منصبی می دهد. البته دیگر دختر حجاج نمی تواند بر من فخر بفروشد،زیرا که من پینه دوز سابق نیستم،بلکه فرد مهمی به شمارمی روم.اگر هم بر کار خود اصرار ورزید،با این مشت بر سرش میکوبم.»

صحبت که به اینجا رسید،حجاج به مأمورین دستور داد او را ازمغازه بیرون بکشند،آنگاه حجاج پس از دشنام بسیار به او گفت:

«مردک!در این نیمه شب چکار به دختر من داری؟»سپس دستور دادپنجاه تازیانه به او بزنند.

پینه دوز تازیانه را خورد،ولی دیگر معلوم نیست که باز از آن آرزوها کرد یا نه(1)؟!

ص: 382

مغزی، اختلال حواس پیداکرد.

از طرف دیگر وقتی خواستند او را مرخص کنند و به خانه ببرند،از شهربانی آمدند و او را به زندان بردند اکنون آن جوان بی هیچ گناهی در زندان به سر می برد.

همه جا نباید برای اصلاح وارد شد،اگر دو گرگ دعوا کردند،یک گوسفند نمی تواند بین آنها صلح ایجاد کند(1).»

ص: 384

پاسخ دادن معاف بدارد.ولی حضرت اصرار کرد که ناراحتی اش رابگوید.

و با این حال،مقداد عرض کرد:«صدای ناله و گریه همسرم ازشدت گرسنگی دیگر توان ماندن در منزل را از من گرفت و دیگر نتوانستم درخانه بمانم وراهی کوچه گردیدم.»حضرت علی«علیه السلام»با شنیدن این جمله،اشک درچشمانش حلقه زد.آنگاه فرمود:«من هم مانند تو به این گرفتاری مبتلاهستم.به همین خاطر یک دینار وام گرفته ام،ولی اکنون تو را بر خودمقدم میدارم.اینک یک دینار را بگیر و خرج کن.»

سپس حضرت برای نماز ظهر به مسجد رفت و تا هنگام مغرب درمسجد ماند.

پس از نماز مغرب،حضرت رسول«اکرم صلی الله علیه وآله»که توسط وحی از ماجرا مطلع شده بود،به حضرت علی«علیه السلام»فرمود:

چطور است امشب شام را در خانه شما صرف کنیم؟»

امام علی«علیه السلام»خجالت کشید که پاسخ منفی دهد،لذا باحضرت رسول«صلی الله علیه وآله»به منزل تشریف بردند.

چون به خانه رسیدند،حضرت زهرا«سلام الله علیها»از نماز فارغ شده بود و پشت سر ایشان ظرف سربسته ای پر از غذا قرار داشت.

حضرت زهرا علیها السلام درب ظرف را برداشتند و در حالی که بخار از غذا بلند میشد،در برابر پدر و همسرشان قرار دادند.

حضرت رسول اکرم«صلی الله علیه وآله»خطاب به حضرت فاطمه فرمود:«این خوراک را از کجا آورده ای؟درحالی که چنین غذایی به رنگش رادیده ام و نه بویش را استشمام کرده و نه پاکیزه تر از آن خورده ام.»

ص: 386

آنگاه دست مبارکش را روی شانه علی«علیه السلام»قرار داد وفرمود:«ای علی این خوراک به جای دیناری است که به مقداد دادی...(1)»

ص:387

سادات را از زندان بیرون آوری و نیمی از آنان را سر بریده و نیمی دیگررا به رودخانه بیاندازی.همچنین پس از انجام این کار،خودت را به«کوفه»می رسانی و در شهر اعلام میکنی هرکس پیرو خلیفه است ازشهرخارج شود.آنگاه شهر و آنان را که مانده اند آتش می زنی و برای محافظت و دستگیری فراریان عده ای از مأمورین را خارج از شهر قرارمیدهی.سپس کوفه را با خاک یکسان می نمایی.»

هرثمه گفت:«ای موسی،مگر این شیعیان چه کرده اند که بایدچنین کشته شوند.آخر اینها مسلمان هستند وریختن خون آنها حرام است.»

موسی با تکبر و غروری که سراسر وجودش را فرا گرفته بود،پاسخ داد:«مسلمان کسی است که تابع من باشد و الآخیر!»

وزیر موسی چون وضع را چنین دید،به موسی گفت که می خواهد استعفاء نماید.

خلیفه پاسخ داد:«تو باید فرمان مرا عمل نمایی،در غیراینصورت خودت هم کشته می شوی.»

پس از لحظه ای هرثمه اجازه خروج گرفت و به اطاق خودبازگشت.

از طرفی مادر موسی چون از اوضاع با خبر شد،نزد پسرش رفت و او را از انجام تصمیماتش منع کرد.ولی موسی بی شرمانه با لگد به مادرش زد و او را از خود دور نمود.

مادر موسی در آن حال،فرزند خود را نفرین کرد واز خدادرخواست کرد که فرزندش را نابود کند.چند ساعت بعد،مادر موسی شتابان نزد هرثمه رفت و بشارت مرگ موسی را به او داد و گفت:«خلیفه

ص: 389

وقتی میخواست غذا بخورد،غدا در گلویش گیر کرد.سر و صورتش سیاه شد و مرد.»

روز بعد،هارون برادر موسی بر تخت نشست وآرزوهای دور ودراز موسی نقش برآب گشت(1).

ص: 390

اس قسم میخورم که من یک مسیحی واقعی شده ام!»

شیش از این جراب خنده اش گرفت و به او گفت:«هنوز هم اس را رها نکرده ای؟»

ایرانی با حب اهلبیت«علیهم السلام»خو گرفته است حتی اگر کنند،باز ناخود آگاه به یاد آن بزرگواران است(1).»

ص: 392

394

سراسیمه به طرف حضرت دوید و سلام عرض کرد.

حضرت به او فرمود:«روغنی همراه تو است که برای معالجه زخم پای من مناسب است.»

او هم روغن را به حضرت داد و ایشان به پای خود مالیدند وبلافاصله زخم خوب شد.

آنگاه حضرت به اعرابی رو کرد و فرمود:«هر خواسته ای داری،بگو تا آن را از خدا بخواهم.»

گفت: «آقا جان، همسر من حامله است،لطفأ دعایی بفرماییدکه خداوند پسری به من عطا نماید.»

امام«علیه السلام»به او بشارت داد:«خداوند تعالی پسری به توعطا خواهد فرمود که از دوستان ما اهل بیت خواهد شد.»

پس ازمدتی همانطور که امام«علیه السلام»فرموده بود،اعرابی صاحب پسری شد که از محبین اهلبیت گردید(1).

ص: 394

او که مادرش پس از ظهور اسلام،مسلمان شده بود،با توهین ثابت نزد پیامبر«صلی الله علیه واله»ومسلمانان بسیار شرمگین شد.اما بلافاصله ازسوی خداوند آیه ای نازل شدو مؤمنین را از نام بردن یکدیگر با القاب زشت نهی فرمود(1).

ص: 396

نمود و بعد مشکل او را پرسید.

او گفت:«نزد منصور تهمتی به من زده اند که جان مرا به خطرانداخته است.»سپس قول گرفت که مشکلش را برطرف نماید.

آن شخص نزد منصور رفت و گفت فلانی تقصیری نداردواشتباها مسئله را به عرض رسانیده اند.منصور هم از او ابراز رضایت نمود.

فرستاده حضرت وقتی کارش اصلاح شد،خدمت امام جعفرصادق«علیه السلام»شرفیاب شد و عرض کرد:«فلان شخص خیلی به شما ارادت دارد.اما حیف که در دربار منصور بسر می برد.»

امام فرمود:«من خودم به او گفته ام که در این دستگاه باشدتابه داد مظلومان برسد(1).»

ص: 399

دستور داد استادی که آن قرآن را درست کرده،بیاید و طلاهایی را که در قرآن بکار رفته است در آورد سپس آنها را در راه خدا انفاق کرد(1).

ص: 401

خاطر نیت پاکش پاداش می گیرد.

هذیلی در حالی که از فرمایش پیامبر«صلی الله علیه وآله»بسیار شاد شده بود،عرض کرد:«ای رسول خدا«صلی الله علیه وآله»،ازشما میخواهم که دستور عمل نیکی که انجام

آن در توان من باشد،بفرمایید.»

حضرت فرمود:«پس از انجام هر نماز واجب،سه مرتبه بگو:

«خدایا، مرا به جانب خودت هدایت کن و برمن بزرگواری نما و رحمت خودت را بر من بگستران(1).»

پس از فرمایش پیامبر«صلی الله علیه وآله»،یکی از اصحاب عرض کرد:«ای رسول خدا«صلی الله علیه وآله»،این دستور شما بسیار مختصر و کم است.»

حضرت فرمود:«اگر او با این تضرع و بندگی این دعا را بخواند،بعد از مرگ،هشت درب بهشت بر او باز می گردد.»

پیرمرد تشکر کرد و گفت:«آقا،این دستور برای آخرت بود،دستوری هم برای دنیای من بفرمائید.»

حضرت فرمود:«هر روز صبح پس از نماز صبح این دعا را بخوان که تا وقتی زنده ای، نابینا و دیوانه و فقیر نخواهی شد:«منزه است خدای بزرگ و ستایش برای اوست.آمرزش می طلبم از خدای خود و به سوی اوباز می گردم(2).(3)»

ص: 404

بعد از حضرت یوسف، نبوت به نسل برادرش«لاوی»منتقل شدزیرا او ادب خاصی نسبت به پدرش حضرت یعقوب داشت(1).

ص: 406

4.8

جبرئیل«علیه السلام»از سوی خداوند تبارک و تعالی بر پیامبر اکرم«صلی الله علیه و آله»نازل شد و ماجرا را خبر داد.رسول خدا هم آنان را احضار کرد و آنچه هریک از آنان درباره بلال گفته بودند،برملاساخت.

سپس این آیه از قرآن را تلاوت فرمود:«ای مردم،ما همه شما رانخست از مرد و زنی آفریدیم و آنگاه شما را به شعبه های بسیار وفرق گوناگون تقسیم کردیم تا یکدیگر را بشناسید. براستی بزرگوارترین شما نزدخدا با تقواترین شما است و خدا کاملا آگاه است(1).(2)»

ص: 408

خلیفه را در بین نمد قرار دادند و آنقدر نمد را مالیدند تا جان داد و سقف آسمان هم شکافی برنداشت(1).

ص: 410

نیاورده اند.»

به او گفتم:«آیا من می توانم برای تو کاری انجام دهم؟»

گفت:«شوهر همسرم اکنون در فلان جای بازار مغازه آهنگری دارد،به سراغ او برو و آدرس خانه اش را بگیر و سپس پیغام مرا به همسرم برسان و بگو که مرا فراموش نکند.»

صبح روز بعد،وقتی از خواب بیدار شدم،به همان آدرس مراجعه کردم و نشانی منزل آهنگر را گرفتم. وقتی به در خانه او رفتم،همسر آن مرد آمد و ماجرا را به او باز گفتم.وی بسیار ناراحت شد و حرف مراتصدیق کرد.آنگاه گردنبند طلایی را آورد و از من خواست درراه خیرمصرف کنم.تا ثواب آن به روح آن مرحوم برسد.من آن را فروختم و به وسیله پول آن،چند گرسنه را سیر کردم و چند نفر برهنه را پوشانیده.

شب جمعه بعد،دوباره آن مرد را در خواب دیدم که از سایرمردگان شادتر و هدایای بیشتری دارد. تا مرا دید.دعا کرد و گفت:

«خدا تو را جزای خیر دهدکه مرا میان ارواح سرافراز نمودی.»

غرض این است که شب های جمعه خیرات را برای اموات فراموش نکنید،تا خداوند هم به وسیله آن خیرات،آنان را سرافرازنماید(1).

ص: 413

قربانی نموده،گوشتش راتقسیم کند(1).

ص: 415

پیامبر«صلی الله علیه وآله»در زمانی که اعراب ارزشی برای غلام قائل نبودند،به عیادت غلام سیاه رفت و از او دلجویی فرمود.

چند روز بعد به حضرت خبر دادند که غلام در حال مرگ است.

پیامبر«صلی الله علیه وآله»بر بالین غلام تشریف برد.غلام پس از زیارت رسول خدا«صلی الله علیه وآله»چشم از جهان فرو بست و به سرای جاوید شتافت.

حضرت رسول«صلی الله علیه وآله»جنازه را به کسی ندادوخود شخصا امور غسل وتجهیز و کفن و دفن غلام را به عهده گرفت و انجام داد.

این رفتار پیامبر اکرم«صلی الله علیه وآله»با غلام،باعث شد که عده ای از مهاجرین و انصار به حضرت اعتراض نمایند که چرا بیش از اندازه به غلام توجه

فرموده است.

پیامبر اکرم«صلی الله علیه وآله»در پاسخ آنان این آیه را تلاوت فرمود:«... هماناگرامی ترین شما نزد خداوند،پرهیزگارترین شماست(1).(2)»

ص: 417

صبح روز بعد،وقتی کنار رودخانه رسید،قایقی برای رفتن به آن طرف رودخانه نبود.او هم«بسم الله »گفت و از روی آب گذشت.

بعد از چند روزی به فکر افتاد که به خاطر سپاسگزاری از واعظی او را در خانه اش مهمان کند.واعظ دعوت را پذیرفت و با هم به طرف رودخانه حرکت کردند.اما باز قایقی حاضر نبود. به همین خاطر او ازواعظ خواست با هم«بسم الله»بگویند و از روی آب عبور کنند.

مرد روستایی«بسم الله»گفت و به طرف دیگر رودخانه رفت و از آن طرف فریاد زد و از واعظ خواست بیاید.اما واعظ گفت:«من نمی توانم از روی آب بیایم.»

مرد روستایی با تعجب گفت:«همان مطلبی را که به من آموختی،به آن عمل کن.»

واعظ گفت:«آن چیزی که همراه توست،با من نیست؛و آن ایمان به«بسم الله»است.»

صداقت،اخلاص و ایمان وسایلی هستند که انسان را به سرمنزل مقصود می رسانند و دانش تنها برای رسیدن به مقصود کفایت نمیکند(1).

ص: 419

خود را روی پای شیخ انداخت.

بهرام تصور کرد حال که شیخ به منزلش رفته،توقع پذیرایی دارد،لذا در فکر فرو رفت تا وسایل پذیرایی را آماده نماید.شیخ چون جنب وجوش او را برای این کار دید،گفت:«ما آمده ایم تا تو را به خاطرمصیبتی که دیده ای تسلیت دهیم.»

بهرام در میان ناباوری حاضران گفت:«کدام مصیبت؟من دراین واقعه مصیبتی برای خود نمی بینم،در این حادثه سه نعمت به من داده شد،که شما باید به خاطر آن به من تبریک بگوئید؟

اول آن که به من عفت نفس داده شدتا دزدی نکنم و اموال کسی را به سرقت نبرم و این سارقین بودند که دارایی مرا به سرقت بردند.مظلوم شدن ناراحتی ندارد،بلکه این ظالم شدن است که عذاب وناله دارد.نعمت دوم آن که،تمام آنچه که به من داده شده بود،از کفم نرفت و هنوز خانه ای برایم باقی مانده است تا در زیر سایه آن بسر برم.»

بهرام سومین نعمتی را که از آن برخوردار شده بود چنین بیان داشت:«نعمت سوم،آن است که مصیبت به مال و دارایی من خورد نه به دینم.و از این بابت خدای خویش راسپاسگزارم.»

شیخ فرمود:«ای مرد،این حرفهایی که تو بر زبان می رانی،حقیقت اسلام است.واسلام همین نعمات را برما می شمرد،آیا حیف نیست که تو آتش را بپرستی و خدای واقعی را پرستش ننمایی؟»

بهرام گفت:«ما به آتش به این دلیل اظهار ارادت می نمائیم که فردا به آن نسوزیم همچنین آتش را عنصر مهمی برای رفع احتیاجات زندگی می دانیم.»

شیخ پاسخ داد:«اما شما باید بدانی که آتش فاقد هر نوع شعور و

ص: 421

آگاهی است،آتش به قدری ضعیف و بی اراده است که با مشتی خاک خاموش می گردد.همچنین من که تا کنون هرگز آتش را پرستش نکرده ام،با تو که عمری را به پرستش آن سپری کرده ای،در برابر حرارت وسوزندگی آتش برابر هستیم.آتش شعوری در تشخیص این موضوع ندارد.»

بهرام چندین سؤال دیگر از شیخ پرسید وپس از مدتی در همان مجلس شهادتین را بر زبان آورد و مسلمان شد(1).

ص: 422

من پشت سر حضرت ایستاده بودم.ترسیدم که بعد از شهادت حضرت قاسم،از من بخواهد که به میدان بروم.به همین خاطر به تدریج خودم را عقب کشیدم تا مبادا نگاه حضرت به من بیفتد.عاقبت از پشت خیمه به طرف بیابان فرار کردم.

آنقدر دویدم که از شدت ترس و التهاب از خواب بیدار شدم وبالاخره فهمیدم آن همه که میگفتم:«یا لیتنی کنت معکم» ای امام حسین«علیه السلام»کاش در صحرای کربلا با تو بودم.ادعا بوده است ونه حقیقت(1).»

ص: 424

«علیه السلام»چه نوشته است.»

پسر زیاد گفت: «نامه برای چه کسی نوشته شده بود؟»

قیس فرمود:«برای مردمی که نام آنان را نمیدانم.»

پسر زیاد گفت:«یا باید مرا از آنچه میدانی،آگاه کنی و یاباید به مسجد بروی و به امام خود دشنام دهی.»

قیس به مسجد رفت و در بالای منبر،خطاب به مردم فرمود:«ای مردم!امام حسین«علیه السلام»،بهترین خلق خدا و فرزند فاطمه زهرا«علیه السلام»،دختر رسول«صلی الله علیه وآله»گرامی می باشد.من از حاجز به نمایندگی ایشان آمده ام تاشما را برای یاری او دعوت کنم،اینک بسوی او بشتابید.پس درود خدابر امیرالمؤمنین«علیه السلام»و پسرش،ولعنت خدا بر پسر زیاد و پدرش باد.»

و پسر زیاد، فرمان داد قیس بن مسهر را از پشت بام قصر به پایین پرت کنند.

وقتی او را به زیر انداختند،هنوز حرکتی در بدنش بود که«عبدالملک بن عمیر»سر از تنش جدا کرد.

و چون خبر شهادت قیس بن مسهر به امام حسین«علیه السلام»رسید،چشمانشان پر از اشک شد و این آیه از قرآن را تلاوت کردند:«از ایشان کسانی هستند که قتلشان رسیده و از ایشان کسانی هستند که قتلشان می رسد(1).»

سپس دست به دعا برداشتند:«پروردگارا بهشت را جایگاه آنان قرارده و ایشان را در جایگاه رحمت و ثواب خود،که ذخیره فرموده ای گرد آور(2).»

ص: 426

یعنی لقمه نانی که به آن فقیر دادی باعث شدکه بچه ات نجات پیدا کند(1).»

ص: 429

غلام من معنی این آیه را می داند.و مایل است شخصا پاسخ را به سمع شما برساند.»

و سرانجام غلام به حضور سلطان پذیرفته شدوگفت:«تولج اللیل فی النهار وتولج النهار فی اللیل و تخرج الحی من المیت وتخرج المیت من الحی(1)»و«یشفی سقیمة ویعز ذلیلا ویذل عزیزأ»و«یفعل ما یشاء(2)،ویحکم ما یرید(3).»و«لا حول ولا قوة الا بالله العلی العظیم».

خداوند شب را در روز وارد می کند،یعنی از روز می کاهد و به شب می افزاید و همچنین روز را در شب وارد می کند،یعنی از شب می کاهد و به روز می افزاید.و مریض را شفا،ذلیل را عزت و عزیز را ذلت میدهد.و انجام میدهد آنچه می خواهد و حکم می کند آنچه اراده می کند.

وحول و قوه ای بجز بوسیله خدای بلندمرتبه نیست(4).

ص: 431

ص: 434

خوردن نان خشکی هستند.آنان به حضرت تعارف کردند،ایشان هم ازمرکب پیاده شد و به جمع آنان پیوست و روی زمین نشست و با آنان هم خوراک شد.سپس از فقرا دعوت فرمود تا به خانه اش بروند(1).

ص: 437

بر خود نادیده نمی گیریم و به کافران کمک نمی نمائیم.»

امپراطور دستور داد مسلمانان را به کلیسا ببرند و دختران زیبا وتارک دنیا را در برابر آنان قرار دهند تا شاید تسلیم شوند.

وقتی مؤمنین به کلیسا برده شدند و چشمانشان به آنان افتاد،سربه زیر انداختند و به خداوند پناه بردند.یکی از مسلمانان خطاب به کشیش ها گفت:«آیا اینجا خانه عبادت است یا خانه شهوت؟»

و به این ترتیب امید باطل امپراطور را نقش بر آب نمودند(1).

ص: 439

غسیل الملائکه

«حنظلة بن ابی عامر»جوانی تازه مسلمان ولی با ایمان بود که شب عروسی اش با جنگ احد مصادف گشته بود.وقتی خبردار شد که پیامبر با لشکریانش به محل«احد»تشریف برده اند،تصمیم گرفت ازحجله عروسی اش برخیزد و به احد برود.

اما تا خواست حرکت کند،همسرش مانع رفتن او شد و از حنظله تقاضا کرد شاهدهایی برای عروسی شان پیدا کند.حنظله دو نفر شاهد راپیدا کرد و با لباس رزم به میدان جنگ شتافت.

وقتی حنظله از منزل خارج شد،علت گواه گرفتن را از همسرش پرسیدند،وی گفت:«دیشب در خواب دیدم که حنظله به آسمان رفت.

دریافتم که شوهرم در راه خدا کشته می شود،به همین خاطر خواستم اطلاع دهم تا اگر صاحب فرزندی شدم،همگان بدانند که این فرزند از

ص: 441

حنظله است.»

حنظله به میان لشکریان رفت و از پیامبر اجازه نبرد گرفت و به میدان رفت،اتفاقا با ابوسفیان روبرو شد وبه او حمله کرد.اما ضربه اش برمرکب ابوسفیان خورد و ابوسفیان بر زمین افتاد.

ناگهان عده ای از مشرکان براو حمله کردند و او را شهید کردند.

پس از شهادت حنظله رسول خدا«صلی الله علیه وآله وسلم»فرمود:

می بینم ملائکه دور حنظله را گرفته اند و او را غسل میدهند.»

به همین خاطر او معروف شد به «غسیل الملائکه»،یعنی کسی که او را ملائکه غسل داده اند.

ایمان،جلد دوم-صفحه91

ص:442

از آنها چون باور نداشتند،قبول کردند که جناب میر در کلیسا نماز بگذارد.

جناب میر رو به قبله ایستاد و در نهایت خشوع و تذلل به پیشگاه الهی،نماز را شروع کرد و تکبیر گفت.همین که کلمه در«الله اکبر»برزبان میر جاری شد،طاق کلیسا فرو ریخت و قسمتی از کلیسا منهدم شد.

آنگاه کشیش ها سخن جناب میر را باور کردند(1).

ص: 444

می گذاشت.»

چون ابن خصیم اهل تجسس و چشم چرانی نبود بیهوده به اطراف نمی نگریست(1).»

ص: 446

فرمود:«ملائکه در تشییع سعد شرکت کرده اند.» و خود حضرت هم او رادر قبر گذاشت و سنگ قبر را روی او چید.پس از آن،مادر سعد خطاب به او گفت:«ای سعد،بهشت برتو گوارا باشد.پس از این سخن اصحاب دیدند که بدن پیامبر«صلی الله علیه و آله»لرزید.از حضرت علت را پرسیدند،فرمود:

«الان سعد در فشار قبر قرار گرفت.»

از یکی از ائمه علیهم السلام پرسیدند:«چرا سعد با آنکه اهل ایمان و انجام واجبات و ترک محرمات بود،در قبر مورد فشار قرارگرفت.»

حضرت فرمود:«او با اهل خانه اش بدخلق و بدرفتاربوده است.»

«هر که میخواهی باش، عادل روزگار،مجتهد زمان،بالاخره بعد از این دنیا،حسابی در کار است(1).»

ص: 450

نجات داد(1).

ص:452

این است که گناه نکنی و چشمت را از حرام دور بداری(1).»

ص: 454

زنا داده ام؟»

امام«علیه السلام»فرمود:«هرقومی،سنت هایی برای ازدواج داردکه نزد آنها محترم است و همه افراد قوم ،آنرا مراعات می کنند.به همین دلیل فرزندانی که از آنان متولد می شوند، طبق سنت و قانونی خودشان حلال زاده هستند.اینک آن زنی کافر،حق دارد در مورد این تهمت به تواعتراض کند.از این لحظه به بعد،از تو جدا می شوم و دوست ندارم دیگر تورا ببینم.»

به همین دلیل امام«علیه السلام»تا آخر زندگی اش با او سخن نفرمود و او را طرد کرد(1).

ص: 457

خودش از همه عزیزتر و محبوب تر است.به جان خودت ظلم و دشمنی نکن(1).»

ص: 460

می بینم کشتن حسین«علیه السلام»لازم است،زیرا که وی می خواهدفساد کند!»

کشتن امام حسین«علیه السلام»آسان نبود،ابن زیاد می دانست که چطور مردم را تهییج کند تا بر روی حسین«علیه السلام»شمشیر بکشند.

پس از فتوای شریح قاضی،دستور داده شد مردم در مسجد گردآیند.

و بدین ترتیب همه پذیرفتند که در مقابل امام حسین«علیه السلام»بایستند(1).

ص: 462

خود واگذار نمی کنید.من حاضرم مبلغ زیادی که زندگی شما را اداره کند،از خزانه بپردازم و شما هم در مقابل به سرزمین خود بازگردید.

سردار عرب پاسخ گفت:«آنچه در باره ما گفتی درست بود،امادر زمان جاهلیت.اکنون چند سالی است که نور الهی برما تابیده است وپیامبری از طرف خدا برای ما فرستاده شده است. حضرت محمد«صلی الله علیه وآله»با دستورات الهی،روحیات ما را دگرگون نموده است.آن زمان ممکن بود ما برای مال دنیا جنگ کنیم ولی اکنون دیگر چنین نیست.

اکنون یک مسلمان به دنیا نظری ندارد...»

رستم از سخنان سردار مسلمان بسیار شگفت زده شد و پرسید:

عجیب است،شما که مال دنیا را نمی خواهید،پس چرا با ما می جنگید؟»

عبدالله پاسخ داد:«ما آماده ایم تا شما را دعوت به اسلام کنیم وپرچم اسلام را در این مرز و بوم به اهتزاز در آوریم،ما آمده ایم تا مردمان را از پرستش بندگان به پرستش آفریننده بندگان دعوت کنیم.آمده ایم تاتقوی را در میان همه رایج کنیم و هر امتیاز دیگری را به غیر از آن بر چینیم.»

رستم تختی با خود اندیشید و بعد گفت:«این حرفها خوب است،ولی در کشور ما عملی نمی شود،پس تا صبح به ما مهلت دهیدتانظر خود را به اطلاع شما برسانیم.»

سردار ایرانی به مشورت با بزرگان حکومت خویش نشست.

عده ای معتقد بودند که با اعراب باید جنگید و آنها را تار و مار کرد.

عده ای هم بر این عقیده بودند که باید با اعراب صلح نمود.عاقبت تصمیم بر این شد تا با نماینده مسلمانان به گفتگو بنشینند.

رستم،از لشکر عرب خواست نماینده ای برای گفتگو بفرستند.

مسلمانان هم پس از مشورت،«ربعی بن اکرمه» را برگزیدند تا با ایرانیان

ص: 464

گفتگو کند.

پیش از آن که اکرمه نزد رستم برود،رستم به اطرافیانش گفت:

ما باید قدرت خود را به نماینده سپاه عرب نشان دهیم تامرعوب حکومت ما بشود ودر تصمیماتش تحت تاثیر قرار گیرد.»

اکرمه سوار بر اسب به طرف جایگاه رستم به راه افتاد.وقتی ازدور منظرۀ جایگاه و تشریفات مفصل رستم را دید،برای اینکه به اوبفهماند اعتنایی به زرق و برق دنیا ندارد،با همان مرکب از روی فرش های زربفت گذشت تا به مقابل رستم رسید.در برابر او از اسب.

پیاده شد و لجام اسبش را در همانجا فرو کرد ومحلی را که برای نشستن وی در نظر گرفته شده بود،کنار زد و روی زمین خاکی نشست.

رستم در عین تعجب از رفتار اکرمه،از او سؤال کرد که برای چه به ایران حمله کرده اند؟

اکرمه همان سخنان زهرة بن عبدالله را تکرار کرد.سپس رستم تصمیم نهایی مسلمانان را پرسید،اکرمه گفت:«ما مسلمانان شما را به یکی از این سه مسئله دعوت می کنیم: نخست اینکه مسلمان شوید ودست از پرستش غیر خدا بردارید.در این صورت ما هم دست از جنگ برخواهیم داشت.دوم اینکه اگر اسلام را نمی پذیرید،باید جزیه بدهید.وحالت سوم این که اگر دو شرط فوق را قبول ندارید،آماده جنگ باشید.»

رستم سه روز مهلت خواست تا نتیجه را اعلام کند.پس از سه روز در حالی که موافق جنگ نبود،فرمان جنگ را صادر کرد وبالاخره هم شکست خورد(1).

ص: 465

ص: 466

حضرت به جوان فرمود:«اکنون چه می بینی و در چه حال هستی؟»

گفت:«مردی سیاه رو و بد بو را می بینم که مرا رها نمی کند.»

حضرت در آن هنگام دعایی را به او آموخت تا بگوید(1).چون جوان بر زبان آورد،حضرت باز از او سؤال فرمود:«اکنون چه می بینی؟»

عرض کرد:«مردی سفید رنگ و خوشرو و خوشبو و زیبا صورتی به من رو آورد و مرد اولی از نزد من گریخت.

حضرت به او فرمود که همان دعا را تکرار نماید.سپس جوان عرض کرد:«آن شخص اول بکلی محو شد.»آنگاه حضرت شاد شد وفرمود:«خدا او را آمرزید.لحظه ای بعد جوان فوت نمود(2).

ص: 469

و تصمیم گرفت خود را از آن ستون جدا نکند،مگر آنکه خداوند او رابیامرزد و یا اینکه مرگ به سراغش آید.

این خبر به سمع مبارک حضرت رسول اکرم«صلی الله علیه وآله وسلم»رسید.حضرت درباره وی فرمود:

«اگر نزد من می آمد،من از خداوند،برایش طلب آمرزش می نمودم.اما اکنون که به خانه خدا پناهنده شده است،خداوندسزاوارتر است که او را ببخشد(1).»

ابولبا به روزها روزه بودو فقط شب ها دخترش مقداری خوراکی برایش می برد تا از گرسنگی جان ندهد.پس از چندی،هنگامی که پیامبر اکرم«صلی الله علیه وآله وسلم»درخانه بود، از طرف خداوند وحی نازل شد که توبه ابولبابه پذیرفته شده است.پیامبر«ام سلمه»را از این مطلب آگاه نمود.و او ازحضرت اجازه خواست تا این خبر را به اطلاع ابولبا به برساند.چون پیامبر«صلی الله علیه وآله وسلم»قبول فرمود،ام سلمه نزد ابولبابه رفت و او را به قبول توبه اش بشارت داد.

ابولبابه خدا را شکر کرد و چون عده ای از مسلمانان خواستندبندهایش را باز کنند،گفت اجازه نمیدهد کسی به جز رسول خدا«صلی الله علیه وآله»بندها را باز نماید.

پس از آن،حضرت به مسجد رفت و فرمود:«خداوند تو را آمرزیداینک مانند روزی که از مادر متولد شدی بی گناه و پاک هستی.»

ابولبابه عرض کرد:«ای رسول خدا«صلی الله علیه وآله وسلم»،اجازه دهید به شکرانه قبولی توبه ام،تمام دارایی ام را صدقه بدهم.»

پیامبر فرمود:خیر

ابولبابه از حضرت درخواست کرد دو سوم دارایی اش را صدقه بدهد اما باز پیامبر نپذیرفت.تا اینکه اجازه صدقه دادن یک سوم از

ص: 471

اموالش را مطرح کرد و پیامبر قبول فرمود.در این هنگام،آیه ای درباره این مطلب نازل گردید(1).

ص: 472

فروشنده داد و لجام را خرید و به منزل حضرت بازگشت.

و چون غلام این مطلب را به حضرت عرض کرد،امام«علیه السلام»فرمود:«جز این نیست که آن بنده،روزی حلال را به علت صبر نکردن وشتاب،برخورد حرام کرد.در حالی که بیش از آنچه مقدرش بود،بدست نیاورد(1).

ص: 474

مراقبت نما.قسم به خدایی که جان من در دست اوست، هرآینه،اُنس پدر و مادر در یک شبانه روز،از جهاد کردن در یک سال بهتر است(1).»

ص: 478

سیراب بودم و به زور در گلویم آب می ریختند.همچنین بسیار مواقعی بودکه گرسنه بودم وکسی طعامی به من نمی رسانید.و بسا ایامی بود که سیر بودم و به جبر غذا می خوردم.

چند سالی بدین منوال گذشت.تا اینکه روزی زنی نزد همسره آمد و احوال مرا پرسید.همسرم گفت:«احوال بسیار بدی دارد.نه خوب می شود که راحت گردد ونه می میردکه ما از دست او راحت شویم.»

سپس سخنانی گفت که دانستم از زندگی با من به تنگ آمده است وراحتی خود را در مرگ من می یابد.

با آگاهی از این ماجرا بی نهایت دلشکسته شدم و با اخلاص تمام و بیچارگی و درماندگی و با خضوع و خشوع زیادی در اندرون دل باخدای خود به مناجات پرداختم و نجات خود را به موت و یا حیات ازاو خواستم.پس در آن لحظه فورأ ضرباتی به تمام اعضای من وارد آمد ودرد شدیدی عارض من گردید و مدتی بعد به خواب رفتم.

چون شب سپری شد و از خواب بیدار شدم، دستم را روی سینه ام دیدم.در حالی که یک سال دستم روی زمین افتاده بود و اص حرکتی نداشت.بسیار تعجب کردم که چه شده است.در دلم خطور کرد که دستم را حرکت دهم.دستم را بلند کرده و دوباره روی سینه ام گذاشتم.

دست دیگرم را حرکت دادم و همینطور پاهایم را امتحان نمودم.بالاخره از جای خود بلند شدم و از تخت به زیر آمدم و داخل حیاط شدم.

پس از یک سال ستاره های آسمان را مشاهده کردم.نزدیک بودکه از شادی قالب تهی کنم و بی اختیار زبانم به این کلمه گویا گشت که:«یا قدیم الإحسان، لک الحمد»ای کسی که احسان تو دیرینه

ص: 480

است،ستایش برای تو است(1).»

ص: 481

براستی که تو زینت عبادت کنندگان هستی(1).»

ص: 483

با این حال،هرکس که از کنار او رد می شد،باخودمی گفت:

«مالک چه خیال دارد و چه می خواهد بکند؟!»

مدتی بدین منوال گذشت،تا اینکه شبی به این فکر افتاد که:

من در چه حالم؟ و به چه خیال واهی خودم را به این روز انداخته ام،اموالم را در راه هوی و هوس خرج کردم ولی مردم به راز من پی برده و آن را آشکار کردند.»

آن شب،حقیقت با دلی شکسته استغفار کرده و از کارهاوظاهرسازی هایش توبه نمود.

روز بعد هرکس به مسجد می رفت،به او احترام می گذارد و از اومیخواست برایش دعا نماید.

به تدریج در شام مشهور شد که مالک دینار با تقواترین مردم روی زمین است.پس نزد او رفتند و پیشنهاد تولیت موقوفات مسجد جامع را با او در میان نهادند،ولی او به واسطه اینکه ترسید مبادا اخلاص عباداتش از بین برود،از پذیرفتن آن مقام خودداری ورزید(1).

ص: 487

خودداری نمودید؟»

ملاعبدالله در پاسخ گفت:«وقتی ایشان از من خواست امام جماعت شوم،با خود فکر کردم که اگر شیخ بهایی در نماز به من اقتداکند،مرا خشنود می سازد،چون این نشانه مقام بزرگی است که ایشان پشت سرم به نماز ایستاد.پس من از اقامه نماز خودداری کردم تا نفس اماره ام را سرکوب کرده باشم(1).»

ص: 489

دست نخورده بود،حتی یک خوشه هم خراب نشده بود.وجالب تر این بود که دور تا دور این قطعه زمین،محصولاتش به کلی از بین رفته بود.

قوام پرسید:«اینجا متعلق به کیست و چه کسی بذر پاشیده است؟

گفتند: «متعلق به فلان شخص است که در بازار فسا پاره دوزی میکند.»

قوام گفت:«می خواهم او را ببینم.»

چون به دنبال او رفتند و موضوع را با او در میان نهادند.گفت:

من با قوام کاری ندارم،اگر او با من کاری دارد،به اینجا بیاید،اماهرطور بود،با خواهش و التماس او را نزد قوام بردند.

قوام از او پرسید:«آیا فلان مزرعه بذرش متعلق به تو است و تو آنجا را کاشته ای؟»

گفت:بلی.

قوام پرسید:«آیا میدانی چرا ملخ ها به همه مزارع به جز مزرعه توحمله کرده اند.»

گفت: «بلی، چون من مال کسی را نخورده ام،تا ملخ ها مال مرا بخورند،دیگر آنکه من همیشه زکات گندم را پرداخت می کنم و به مستحقین می رسانم و بقیه آن را استفاده میکنم.»

و قوام الملک از حال او سخت شگفت زده شد و به او آفرین گفت(1).

ص: 491

ساعتی بعد چون از جلوی خانه او عبور کردم،صدای ناله و شیون بلند بود،معلوم شد که او مرده است.

پس از اینکه در احوال او تحقیق کردم، متوجه شدم که وی چند

سال واجب الحج بود. اما از انجام این عمل واجب خودداری کرد، تا

اینکه به دین یهود از دنیا رفت.

داستانهای شگفت صفحه116

ص: 493

فکر کردیم که مرده اند.عده ای از ما ناراحت و غمگین، در گوشه و کناراطاق نشسته بودیم و گریه می کردیم.عده ای هم سرگرم آماده کردن وسائل برای کفن و دفن مجلس ترحیم بودند.تا اینکه هنگام سحر فرارسید،ناگاه پدرم،من و برادرم را صدا زد. نزد او رفتیم.عرق بسیاری روی بدنش نشسته بود،پدرم با لحن ملایمی به ما گفت:«آسوده باشید وبدانید که من نمیمیرم و حالم خوب می شود،اکنون شما برویدبخوابید.»

صبح روز بعد،بستر پدرم را جمع کرده و ایشان را به حمام بردیم زیرا دیگر اثری از مرض دیده نمی شد.از طرفی حیا و شرم مانع شد تاماعلت نمردن و شفای ایشان را بپرسیم.

مدتی گذشت و ایام حج فرا رسید.پدرم با سعی و کوشش بسیار،لوازم سفر را فراهم کرد و با اولین قافله از شهر به طرف سرزمین حجازحرکت نمود.

ما هم تا یک فرسخی،او را بدرقه کردیم و شب را درکنارش بسر بردیم.

آن شب، همانطور که با هم صحبت می کردیم،او گفت:«شماعلت شفا یافتن مرا نپرسیدید،ولی اکنون ماجرا را برای شما می گویم:

آن شب در حال سکرات،خود را در محله یهودی ها دیدم،از دیدن آن محیط کثیف و بدبو،بسیار ناراحت شدم و دانستم اگر بمیرم،در میان آنان خواهم بود.در همان حال، به پرودگار خود شکایت کردم و گفتم که اینجا محل ترک کنندگان حج است،پس توسلات و خدمات من نسبت به حضرت سید الشهداء«علیه السلام»چه نتیجه ای داشت؟

ناگاه آن منظره هول انگیز به یک صحنه ای فرح بخش مبدل شد،

ص: 495

و به من گفته شد:«خدمات تو پذیرفته شد و به شفاعت آن حضرت ده سال،بر عمر تو افزوده گشت و مرگ توتا به انجام دادن حج واجب به تاخیر افتاد.»

ده سال بعد از آن واقعه،پدرم همه را جمع کرد و گفت که اینک موعد مرگ او است و همان شب از دنیا رفت(1).

ص: 496

به شب،در صحن مطهر حضرت«علی علیه السلام»مشغول خواندن نمازمیّت بود،وعده ای را هم مأمور کرده بود تا جنازه ها را جمع آوری کنند وامور غسل و کفن و دفن را انجام دهند.

در یکی از همان روزها،یک پیرمرد ایرانی که از آشنایان ساکنین نجف بود،در حالی که اشک می ریخت و به سید نگاه می کرد به طرف سید رفت و ظاهرا با سید کاری داشت.

چون جناب سید او را دید،فرمود:«او را بیاورید تاحاجتش رابگوید.»

پیرمرد آمد و گفت:«اگر این روزها مرگ من فرا رسد،آرزودارم که جناب سید منفردا بر جنازه ام نماز بگذارد.»(چون جنازه ها زیادبودند،لذا سید بر چند جنازه یک نماز می خواند.)

وقتی سید از حاجت پیرمرد مطلع شد،قبول کرد که اگر او فوت کرد،تنها بر او نماز بخواند.

روز بعد جوانی نزد سید رفت و گریه کنان گفت:«من پسرهمان پیرمردی هستم که دیروز خدمت شما رسید و حاجتی از شماداشت؛او اکنون مریض شده و در بستر افتاده است،او از من خواسته که خدمت شما برسم و بخواهم که به بالین او بروید.»

سید هم قبول کرد و شخصی را برای خواندن نماز میت به جای خویش نهاد و با جوان به طرف منزل پیرمرد به راه افتاد.

در راه شخص صالحی از خانه اش بیرون آمد و سید را باچندین نفر دید،وقتی از جریان مطلع شد از سید خواست که او هم به فیض عیادت از بیمار نائل شود و سید هم پذیرفت.

وقتی پیرمرد،سید را دید که به ملاقاتش آمد.بسیار خوشحال

ص: 498

شد.بعد با هریک از مومنین که برای عیادت آمده بودند،مصافحه کرد.

اما چون آن شخص را که در راه به جمعیت پیوسته بود دید،ناگهان حالش تغییر کرد و با دست و سر به او اشاره کرد که از منزل خارج شود.

این امر تمام حاضرین را متعجب کرد،زیرا هیچ سابقه آشنایی بین او و پیرمرد از قبل وجود نداشت.

مدتی گذشت و همان مرد،که به اشاره پیرمرد بیرون رفته بود،بازگشت،اما این بار پیرمرد با خوشرویی او را پذیرفت و مصافحه کرد.

چون جمعیت از خانه پیرمرد خارج شدند،فردی علت امر را از آن شخص سؤال کرد و او در پاسخ گفت:«من وقتی که بر بالین پیرمردحاضر شدم،محتلم شده،حمام نرفته بودم،لذا باعث ناراحتی او شدم،فهمیدم که باید به حمام بروم.وقتی که بازگشتم پیرمرد دید دیگر اثرجنابت در من نیست،لذا با خوشحالی مرا پذیرفت(1).»

ص: 499

پس از مدتی به محل اقامت مرحوم بیدآبادی رسیدیم،ابتدامرحوم شیخ الاسلام نزد آقای بیدآبادی رفت و مصافحه کرده،بازگشت.

بعد من خدمت مرحوم رسیدم و سلام عرض کردم.آنگاه مرحوم آهسته درگوش من فرمود:«حمام رفتن لازم تر از دیدار ما بود.»

من از اطلاع ایشان از ماجرا برخود لرزیدم و با خجالت وشرمساری برگشتم،مرحوم شیخ الاسلام گفت:«آقای رضوی کجامی روید؟» مرحوم بیدآبادی به جای من به او پاسخ داد و فرمود: «اجازه بدهید ایشان بروند که کار لازم تری دارند(1).»

ص: 501

چون به مجلس وارد شدم،در گوشه ای نشستم و منتظر آمدن مرحوم و شروع درس شدم.

پس از مدتی آقا تشریف آورد و با کمال شادمانی و سرور به اطراف مجلس نگاه کرد،اما یک باره آثار غم و اندوه در چهره اش ظاهرشده، فرمود:«امروز درس گفته نمی شود!»و بعد در گوشه ای نشست.

پس از اینکه عده ای از شاگردان کلاس را ترک گفتند،خواستم بلند شوم و بروم که آقا به من فرمود:«مدتی صبر کن و بنشین.

چون همه شاگردان رفتند و دیگر کسی در مجلس نماند،آقافرمود:«همان جایی که نشسته ای،زیر فرش مقداری پول است، آن را بردارو به حمام برو و غسل کن،از این به بعد هم در حالی که محتلم هستی،در مجالس حاضر مشو(1).»

ص: 503

قیامت،خدا به او با نظر لطف نمی نگردو برایش عذابی دردناک خواهدبود.»

چون حضرت چنین فرمود،آن مرد سخت ترسید و تصدیق کردکه زمین از آن امرؤالقیس است(1).

ص: 505

نظرنگرفتی،آنجا که فرمود:«پس هنگامی که داخل خانه ای شدیدسلام کنید«حتی اگر کسی در خانه نبود بر خودتان سلام کنید(1).(2)»

ص: 507

جندل گفت:«اما ای مسلمانان،من دیگر مشرک نیستم و یک مسلمان چگونه به میان مشرکین برود.»

حضرت رسول خدا«صلی الله علیه وآله وسلم»به او فرمودند:ای جندل،به میان قریش باز گرد و صبر کن،و از خداوند بخواه که گشایشی در کار تو ایجاد نماید.

ما چون پیمان بسته ایم،ناچاریم که تو را بازگردانیم.

گناهان کبیره-جلد اول،صفحه434

ص: 509