پیک افتخار 20 - مادر خورشید: خاطراتی از زبان مادران شهدا

اشاره

«پیک افتخار» عنوانی است برای خاطراتی آموزنده از بزرگ مردان و شیر زنان این مرز و بوم در زمانه ای که تاریکی و ظلمت می رفت تا یک بار دیگر آسمان آبی اش را دلگیر کند؛ مردانی که شرف و غیرت ایرانی مسلمان را برای همیشه معنی کردند.

بی شک آنان کسانی هستند که فرزندان این آب و خاک، همواره به بالای بلندشان خواهند بالید!

کیست که نام آنان را با افتخار و غرور بر زبان نراند!

«پیک افتخار»، تجدید خاطره ای است برای آنان که بودند و دیدند؛ و آیینه ای است برای آنان که نبودند اما تشنه ی رؤیت خورشید وجودشان هستند.

ستاد آیه های ایثار و تلاش

ص: 3

خاطرات: به روایت مادران شهدا

بلاگردان عشق

درست در 14 مهر سال 1359، دختر 13 ساله­ام درحالی که درمسجد محل مشغول فعالیت بود، مورد اصابت گلوله­ی توپ قرار گرفت و به شدت مجروح شد.

چیزی نگذشت که خبر مجروح شدن اسماعیل را هم از خرمشهر برایم آوردند. او را به شیراز منتقل کرده بودند. همسر و پسرم ابراهیم در جبهه­ بودند، دخترم در بیمارستان

ص: 5

لحظه شهادت

وقتی جنازه فرشاد را بعد از 38 روز از منطقه عملیاتی بستان آوردند، بالای سرش رفتم. با دیدن گلوله هایی که به گلویش خورده بود، غصه ای جانکاه همه وجودم را فرا گرفت.

روزها گذشت و با قاب عکس فرشاد درد دل می کردم که «بمیرم برایت. چطور تاب آوردی؟چقدر زجر کشیدی وقتی گلوله ها به گلوی تو خورد و شهید شدی؟»

ص: 6

اسماعیل

ابتدای جنگ هر از گاهی از بیمارستان تماس می گرفتند و خبر مجروح شدن اسماعیل را می­دادند.

هشت بار مجروح شد. در سقوط خرمشهر حس دست چپش را از دست داد. در مدتی هم که آبادان در محاصره بود، او و دوستانش نیز در محاصره قرار گرفته و مجبور شدند که از شدت گرسنگی به مدت 9 روز از سبزیجات خودرو بخورند، به همین خاطر دور ناخن­هایشان سبز شده بود.

در عملیات محرم، حس بویایی­اش را از دست داد. در عملیات خیبر هم که صدام از سلاح شیمیایی استفاده کرد، تا 40 روز به کلی نابینا شد. در عملیات رمضان بخشی از ساق و قوزک پای راستش را از دست داد و بالاخره در عملیات کربلای چهار آسمانی شد.(1)

ص: 8

دنیایی در عقب ماشین

یک بار که آمده بود «شهرضا» گفتم: «بیا این جا یک خانه برایت بخریم و همین جا زندگی ات را سر و سامان بده!»

گفت: «حرف این چیزها را نزن مادر، دنیا هیچ ارزشی ندارد!»

گفتم: «آخر این کار درستی است که دایم زن و بچه ات را این طرف و آن طرف می کشی؟»

گفت: «مادر جان! شما غصه ی مرا نخور! خانه من، عقب ماشینم است.»

پرسیدم: «یعنی چه خانه ات عقب ماشینت است؟»

گفت: «جدی می گویم؛ اگر باور نمی کنی بیا ببین!»

همراهش رفتم. در عقب ماشین را باز کرد. وسایل مختصری را توی صندوق عقب ماشین

ص: 9

بنیاد شهید

برایمان شده بود یک معما. نمی دانستیم منظورش چیست. یک روز سوالم را از خودش پرسیدم: «ابوالفضل جان! مگر تو در دانشگاه افسری قبول نشدی؟»

سرش را به علامت تایید تکان داد. گفتم: «پس چرا می گویی می خواهم بروم بنیاد شهید؟ یعنی نمی خواهی دانشگاه درس بخونی؟»

ص: 10

آخرین شهید

برای اعزام به جبهه، شناسنامه اش را برد. اما به او گفته بودند که سن تو برای رفتن به جبهه کم است.

او با ناراحتی به خانه آمد. چند ساعت بعد دیدم در شناسنامه اش دست برد و حدود یک سال اضافه کرد، همه به او گفتند که این کار

ص: 11

توشه راه

یک روز که به مرخصی آمده بود، به او گفتم: «مادر جان! من یک بار داغ دیده ام، بس است.

ص: 12

شال سبز

از حدود 20 سال پیش در یک اتفاق پام ضربه شدیدی خورد، طوری که قدرت حرکت نداشتم. پایم را آتل بسته بودند. ناراحت بودم

ص: 13

آماده ای؟

حسین در عملیات خیبر با اصابت یک خمپاره در کنارش، دست راستش قطع و بدنش به شدت مجروح شده بود. هنگامی که در

ص: 16

صبر کن!

عملیات «کربلای 4» که آغاز شد، برای آخرین بار حسین راهی جبهه شد. قبل از رفتن پیش من آمد و گفت: «مادر! اجازه بده به جبهه بروم.»

گفتم: «حسین جان، الان وضعیت من مناسب نیست، صبر کن!»

گفت: «نه مادر! نمی شود. جنگ به همین

ص: 17

فانوس

آخرین ماه رمضانی که «سید مرتضی» در جمع ما بود، احساس کردم نیمه شب از بستر خواب برخاست، به گونه ای که کسی متوجه راز و نیاز و سوز و گداز او نشود.

نماز شب او به راستی دیدنی بود. طنین و لحن جذابش هر شنونده ای را از خود بی خود می کرد. به یاد دارم آخرین سجده نماز شب

ص: 18

جبران

اسماعیل صاحب فرزندی شد و همسرش مریض شده بود. به او گفتم: «مادر! بیشتر به ما سر بزن!»

گفت: «مادر! جنگ است، خواهش می کنم از من نخواهید بیایم، شما خودتان گرفتاری ها را حل کنید. زحمت مرا هم تا به حال کشیده اید، ان شاءالله که بتوانم جبران کنم.»

در آن چند سالی که در جبهه بود خیلی کم

ص: 19

لیاقت شهادت

از روزی که دلش هوای جبهه کرد حالاتش تغییر کرد. یک شب حوالی ساعت یک بامداد دیدم هنوز چراغ اتاقش روشن است. رفتم که بگویم بخوابد تا صبح برای رفتن به مدرسه زود بیدار شود.

در را که باز کردم، دیدم در حال خواندن نماز شب است. در قنوت نمازش در حالی که اشک می ریخت، می گفت: «خدایا توفیق خدمت به اسلام را نصیبم کن. خدایا لیاقت شهادت را به من ارزانی کن...»

با دیدن این صحنه گریه ام گرفت. از آن لحظه یقین پیدا کردم که به آرزویش - شهادت

ص: 20

نماز

سید هبت الله همیشه نمازش را اول وقت می خواند. بیشتر اوقات لباس هایش را خودش می شست و کارهای شخصی اش را خودش انجام می داد. یک روز دیدم کفش پاره اش را می دوزد. به او گفتم: «عزیزم! مگر ما نمی توانیم برایت کفشی بخریم که نشسته ای و داری آن را وصله می زنی؟»با لحنی مهربان گفت: «مادر! جد تو هم همین کار را می کرد، این که ناراحتی ندارد.» هم رزمانش می گفتند مشغول وضو گرفتن بود که گلوله توپی در کنارش منفجر شد و به شهادت رسید.(2)

ص: 21

خدا رسان

مجید در همه جا یار مستمندان بود. او که قبل از پیروزی انقلاب در سپاه دانش خدمت می کرد، در روستاهای دور افتاده به کودکان خواندن و نوشتن می آموخت.

در همان حال همواره به مردم نیازمند آن روستا هم کمک می کرد و برای آنها غذا و لباس و کفش می برد.

معمولا شب ها این کار را انجام می داد و وقتی از او می پرسیدند: «اسم شما چیست؟»

می گفت: «خدا رسان.»

او غذا و وسایل دیگر را پشت در منزل فقرا می گذاشت و بر می گشت تا او را نبینند و نشناسند.گاهی مجید تمام حقوق خود را به فقرا می بخشید و این کار او ادامه داشت تا بعد از انقلاب و زمان شهادتش در روزهای آغازین جنگ تحمیلی.(1)

ص: 22

پشت بام

منصور از پنج سالگی نماز می خواند و از هفت سالگی شروع به روزه گرفتن کرد. هر چه به او اصرار می کردیم که روزه اش را بشکند، قبول نمی کرد.

یک بار نیمه شب در حالی که همه خوابیده بودیم، سراسیمه، خواهرش آمد و مرا از خواب بیدار کرد و گفت: «مادر ! بلند شو!»

علت را سوال کردم، گفت: «نمی دانم منصور برای چه از خواب برخاسته و به پشت بام رفته است.»

با تعجب برخاستم و به پشت بام رفتم.

با کمال ناباوری دیدم در آن نیمه شب سجاده را روی زمین پهن کرده، پیراهنش را از تنش در آورده و در آن سرمای نیمه شب رو به قبله ایستاده و با گریه می گوید: «الهی العفو..»

گریه ام گرفت و دلم شکست، آرام برگشتم و از آن شب پی بردم که دیر یا زود منصور به

ص: 23

اگر جنگ تمام شود!

نوجوانی بیش نبود که برای کمک به پدرش سر کار رفت. اولین حقوق خود را که گرفت، آن را به آستانه متبرکه «سبز قبا» هدیه کرد. با شروع جنگ، شبانه روز در بسیج و جبهه بود.

یک شب خواب دیدم که می خواهم به زیارت امام رضا(ع) بروم ولی به جبهه رفتم. صبح که بیدار شدم، حتم داشتم که او شهید شده است و چند ساعت بعد، خبر شهادتش را به ما دادند.

علی عاشق شهادت بود و می گفت: «تا به آرزویم نرسم دست از جبهه و جنگ بر نمی دارم. اگر روزی جنگ تمام شود و من

ص: 24

ملاقاتی

خبر آوردند عده ای در زندان ساواک چاقو کشیده اند و چند نفر زخمی شده اند. من و چند تا از مادران زندانیان راه افتادیم، ببینیم چه بلایی سر بچه ها آمده، ولی راهمان ندادند. ما هم کوتاه نیامدیم و چند روز پشت سر هم رفتیم جلوی در زندان. بالاخره یکی از مأمورها من را شناخت و گفت: «میثمی زخمی نشده. چند روز دیگه که آب ها از آسیاب افتاد، بیا خودم می برمت ملاقاتش!» چند روز بعد که رفتم، همان مأمور گفت: «پسرت نمی آید! می گوید اگه بناست ملاقاتی در کار باشد، باید برای همه باشد. مگر من فقط مادر دارم؟»(2)

ص: 25

افطاری

یکی از شب های ماه مبارک رمضان، علیرضا به منزل آمد و از من پرسید: «مادر! افطاری چی داریم؟»

گفتم: «برنج و خورش بادمجان»

پرسید: «چه مقدار سهم من است؟» با خنده به او گفتم: «هرقدر که بتوانی بخوری! اصلا همه غذاها مال تو!... حالا منظورت از این حرفا چیه؟»

خندید و گفت: «شوخی کردم.»

به او گفتم: «تو هیچ وقت از این شوخی ها نکرده ای. بگو منظورت چه بود؟»

تسلیم شد و گفت: «می خواهم افطارم را برای کسی ببرم . » غذا را آماده کردم و با خوشحالی آن را برد. بعدها معلوم شد خادم مسجد محل، آن شب افطاری نداشته وعلیرضا افطاری را برای او برده است.(1)

ص: 26

پالتو

روزی مهدی از مدرسه به خانه آمد.گونه ها و دست های سرخ و کبودش، حکایت از عمق سرمایی داشت که در جانش رسوخ کرده بود.

پدرش همان شب تصمیم گرفت که برایش پالتویی تهیه کند. دو روز بعد با پالتویی نو و زیبا به مدرسه رفت. غروب که از مدرسه برگشت با شدت ناراحتی، پالتو را به گوشه اتاق انداخت.

همه اعضای خانواده متعجب به او نگاه کردند و مهدی در حالی که اشک از دیدگانش جاری بود، گفت: «چگونه راضی می شوید من پالتو بپوشم در حالیکه دوست بغل دستی من از سرما بلرزد؟»(1)

ص: 27

معامله با خدا

در نوزده سالگی قطع نخاع شد. هفده سال درد و رنج داشت ولی هرگز شکایت نکرد و همیشه شکرگزار بود. گاهی آن چنان صبر و رضایت از خود نشان می داد که گویی از درد کشیدن لذت می برد.

یکی از اقوام که برای عیادت آمده بود، از سر دلسوزی گفت: «نذر کنید! بلکه خدا شفا عنایت کند. شاید حسین از این درد و رنج راحت شود.» بعد از این که خداحافظی کرد و رفت، حسین با تعجّب پرسید: «مادر! اینها چه می گویند؟ من با خدا معامله کرده ام و هیچ وقت حاضر نیستم این معامله را به هم بزنم.»

حسین به مقام رضا رسیده بود و جز خدا کسی را نمی دید.(1)

ص: 28

خواب مهدی

یک شب در خواب دیدم فرزندانم حسین و ابوالفضل – که شهید شده اند - داخل اتاق هستند؛ درست به همان حالتی که شهید شده بودند. پیکر فرزند دیگرم مهدی نیز با لباس رزم در کنار آنهاست. در خواب با خود گفتم: «مهدی که زنده است، پس چرا جنازه اش اینجاست؟» بعد سراسیمه از خواب پریدم و تا صبح گریه کردم.

هنگام صبحانه بچه ها متوجه شدند و سوال کردند: «مادر چرا بازم گریه کردی؟ آیا دوباره خواب بچه ها را دیده ای؟» که ناگهان مهدی به آنها گفت: «نه ! خواب آنها را ندیده، خواب دیده من شهید شده ام.» (1)

ص: 29

تلاش بی دریغ

خبر دادند که امیر را دستگیر کردند. نگران شدیم. به هر کجا زنگ زدیم خبر دقیقی نشنیدیم.

هنوز تا افطار ساعتی مانده بود. به طرف زندان شهربانی رفتیم. آنجا هم نبود. حالا دیگر کمی خوشحال شدیم. به خانه برگشتیم. داشتیم افطار می کردیم. گمان کردیم شاید جایی قایم شده و یا از شهر بیرون رفته. در این فکر بودیم که دیدی کسی ناگهان یاالله گفت و واردشد.

گفتم: «مادر! تو که ما را نصف جان کردی، کجا بودی؟» گفت: «داشتیم اعلامیه پخش می کردیم که پلیس دنبال مان کرد. رفتیم خانه آقای دهرویه و توی حوضش قایم شدیم. ساواکی ها فکر می کنن خیلی زرنگن، اما به این راحتی نیست که بتونن بچه ها رو دستگیر کنن!»

ص: 30

حجله من سنگر من است!

بعد از چند بار که به جبهه اعزام شد، یک بار مجروح گردید و پس از چند روز که در بیمارستان بستری بود، او را به منزل آوردیم تا استراحت کند.

یک روز ناگهان، هواپیماهای دشمن به دزفول حمله کردند. هر چه سعی کردیم احمد را

ص: 31

رضایت نامه

توی آشپزخانه، سرگرم پختن غذا بودم که پرویز آمد. در قابلمه خورش را برداشت و گفت:«آخ جون! قورمه سبزی!»

بعد قاشقی را آورد و از برنجی که در حال دم کردن بود، مقداری خورد. گفتم:«دل درد می گیری. برنج خام که خوردن نداره».

گفت:«مامان جان! لطف کن این برگه رو امضا کن.»

گفتم:«دیر اومدی. بارون اومد و سوادم نم برداشت. آخه پسرجون! سوادم کجا بود که برات امضا کنم؟»

گفت: «یادم نبود. بیا انگشت بزن.»

ص: 33

کنار پنجره اتوبوس

دوستان همرزمش برای عرض تسلیت به خانه ما آمدند؛ برای آنها تعریف کردم: «وقتی پسرم می خواست سوار ماشین شود، او را بوسیدم وگفتم: سوار ماشین که شدی، کنار پنجره بنشین تا خوب تو را ببینم. اما وقتی رفت، حدود نیم ساعت به اتوبوس هایی که رزمندگان را به جبهه می بردند، نگاه کردم اما او را ندیدم. این موضوع تا مدت ها مرا می رنجاند.»

یکی از دوستانش با چشمانی اشک آلود گفت: «مادرجان! جعفر یک ماه قبل از اعزام خواب دیده بود این بار که جبهه برود، دیگر برنمی گردد. او خوابش را برای من تعریف کرد و گفت که تا لحظه شهادت آن را برای کسی

ص: 35

راه علی اکبر

در مسجد روستایمان تعزیه حضرت علی اکبر(ع) برگزار می شد. آرام ارام اشک می ریختم. رمضان علی مرا که به این حالت دید گفت: «چی شده اینقدر اشک می ریزی؟»

گفتم: «برای علی اکبر حسین (ع) اشک می ریزم.» گفت: «مادر جان! تو برای حضرت علی اکبر گریه می کنی. آن وقت به من اجازه نمی دهی که به جبهه بروم و راه علی اکبر را ادامه بدهم؟» از این حرفش منقلب شدم و گفتم: «پدرت

ص: 36

دیدار

در محضر امام خمینی (ره) به ایشان عرض کردم: حضرت امام! من، به همراه بقیه مادران شهدا تصمیم گرفته ایم که اگر اجازه فرمایید به جبهه برویم و لااقل یک سنگی به قلب دشمن کافر که حتی اجساد عزیزانمان را به ما ندادند، پرتاب کنیم و ما نیز مانند فرزندانمان

ص: 37

ماهی

آخرین باری که غلامحسین به ما سر زد، همراه با یکی از دوستانش بود. من در آن شب، برنج وماهی سرخ شده را آماده کرده بودم. سفره را چ-یدم و آن دو سر سفره نشستند. هنگامی که غلامحسین نگاهش به ماهی ها افتاد، انگار که دلش از فردایی پرحادثه خبردار شده باشد، با حالتی خاص و

ص: 38

در بیمارستان

تلفن نداشتیم. محمدرضا به خانه همسایه زنگ می زد. یک روز عید تماس گرفت، وقتی رفتم پای تلفن دیدم صدایش خیلی نزدیک است.

وقتی علت را پرسیدم، گفت: «قم هستم» و از من خواست گوشی را به خواهرش بدهم. وقتی خواهرش تلفن را گرفت، به خواهرش گفته بود من زخمی شده ام و در بیمارستان گلپایگانی هستم، مادر را با احتیاط برای دیدنم بیاورید.

وقتی وارد بیمارستان و بخش مجروحین شدم،

ص: 39

جاذبه

خیلی جاذبه داشت. همه اهل محل او را دوست داشتند. یک بار که مجروح شده بود وقتی بقال سرکوچه متوجه شد، غلامعلی در بیمارستان 503 ارتش است، از شدت ناراحتی همین طور مغازه اش را ول کرد به امان خدا و رفت عیادت غلامعلی.

یک بار هم پسر یکی از همسایه ها سر ماجرایی با غلامعلی حرفش شده بود و او هم حسابی زده بودش. همین فرد بعد از آن رفته بود مسجد محل و گفته بود؛ من افتخار می کنم که غلامعلی در گوش من سیلی زده! روزهایی که وقت بیشتری داشت، می رفت بنایی می کرد. پولش را می داد بچه ها تا برای کلاس های قرآن، کمبود بودجه نداشته باشند.(1)

ص: 41

توجه به فقرا

محمدآقا خیلی مهربان، بامحبت و فقیر دوست بود. یادم می آید سال آخر دبیرستان، یک روز آمد مقداری گوشت و مواد غذایی برداشت و برای خادم مدرسه شان برد. می گفت:

«او همیشه به ما خدمت می کند، اگر یک بار هم ما به او خدمت کنیم، چه می شود؟» در خانواده هم جایگاه خاصی داشت؛ خیلی دوست داشتنی بود.

یک روز رفت شلوار دست دوم و کهنه ای خرید و آمد رو به روی من ایستاد و گفت: «مامان!خوبه؟» گفتم: «آره پسرم خوبه!»

خیلی دوست داشت با فقرا نشست و برخاست کند، یعنی همیشه به فکر فقرا بود. و از هر طریقی می توانست، به آنها کمک می کرد.(1)

ص: 42

واهیک

وقتی جواب آزمون آمد، اسم «واهیک» نبود. خیلی ناراحت شدم. چون واقعا زحمت کشیده بود و احتمال قبول نشدن را نمی دادیم. بعد از 2-3 روز یکی از همسایه ها آمد و گفت: «خبر خوبی دارم، از دانشگاه تلفن کردند و گفتند واهیک یسائیان قبول شده و نبودن اسمش هم به خاطر اشتباهی بوده که انجام شده.»

وقتی جنگ شروع شد، واهیک می گفت: «من نمی توانم بنشینم و ببینم دشمن بیاید وارد کشورم شود و امنیت را از ما بگیرد.»

به همین دلیل دانشگاه را رها کرد و رفت. (1)

اگر خدا بخواهد

یک بار که منزل آمد، خون بالا آورد. با اصرار او را به بیمارستان امام حسین(ع) بردم. دکتر بعد از معاینه و شستشو گفت: «شیمیایی شده، خانه شما در منطقه جنگی قرار داشته؟»

از آن جایی که عباس نمی خواست کسی متوجه شود او در جبهه خدمت می کند به همین خاطر آهسته به دکتر گفتم: «ایشان در جبهه بوده است.»

دکتر کنار عباس آمد و گفت: «برای درمان به بیمارستان سپاه برو»

او قبول نکرد، و گفت: من، بیمارستان برو، نیستم اگر دارو و درمانی دارید، بدهید وگرنه... بالاخره چند روز بعد خوب شد و دوباره راهی جبهه گشت.

یکبار که لباس هایش را از جبهه آورد وقتی آن ها را می شستم، دیدم پیراهنش سوراخ سوراخ و پایین شلوارش هم پاره شده، در فکر و

ص: 45

منابع

1. کتاب بالابلندان . نوشته حمیدرضا بی تقصیر. ناشرمشهد، دبیرخانه کنگره شهدا، 1385 .

2. کتاب کرامات شهدا، نوشته غلامعلی رجایی نشر شاهد

3. کتاب لحظه های آسمانی، نوشته غلامعلی رجایی. نشر شاهد

4. کتاب زخمهای خورشید نوشته عبدالرحیم سعیدی راد. نشر کنگره سرداره شهید خوزستان

5. کتاب خداحافظ سردار. بازنویسی: سید قاسم ناظمی. نشر: ستاد کنگره شهدا و سرداران شهید آذربایجان شرقی (25 اردیبهشت، 1384)

کتاب "هان شماها نامتان جاوید" نوشته مهدی دادجو. نشر شاهد

ص: 47