عنوان و نام پدیدآور:هفتاد سخن درباره ی همت و کار/ مولف موسسه امام هادی علیه السلام.
مشخصات نشر:قم: موسسه پیام امام هادی (ع)، 1389.
مشخصات ظاهری:80 ص.؛ 10/5×14 س م.
شابک:9000 ریال: 964-8837-25-2
وضعیت فهرست نویسی:فاپا
یادداشت:عنوان روی جلد: هفتاد سخن درباره همت و کار.
یادداشت:کتابنامه: ص. 80.
عنوان روی جلد: هفتاد سخن درباره همت و کار.
موضوع:تلاش و تقلا -- احادیث
موضوع:اسلام و کار
شناسه افزوده:موسسه امام هادی (ع)
رده بندی کنگره:BP141/5 /ت8 ھ7 1389
رده بندی دیویی:297/218
شماره کتابشناسی ملی:2078008
ص :1
ص :2
ص :3
ص :4
ص :5
ص :6
*بخش اوّل :سفارش به همّت در امور زندگی
همّت اگر سلسله جنبان شود
مور تواند که سلیمان شود
ص:7
امام علی علیه السلام:
1 ألشَّرَفُ بِالْهِمَمِ الْعالِیَةِ.
شرافت به همّت های والاست.
عیون الحکم والمواعظ ، ص 60.
ص:8
امام علی علیه السلام:
2 أَبْعَدُ الْهِمَمِ أَقْرَبُها مِنَ الْکَرَمِ.
عالی ترین همّت ها، نزدیک ترین آنها به کر م است.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 118).
ص:9
امام علی علیه السلام:
3 خَیْرُ الْهِمَمِ أعْلاها.
بهترین همّت ها، بلندترین آن هاست.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 237).
ص:10
امام علی علیه السلام:
4 أَحْسَنُ الْهِمَمِ إِنْجازُ الْوَعْدِ.
بهترین همّت ها، وفا کردن به وعده است.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 114).
ص:11
امام علی علیه السلام:
5 أَشْرَفُ الْهِمَمِ رِعایَةُ الذِمامِ.
والاترین همّت ها، پای بند بودن به پیمان ها است.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 124).
ص:12
امام علی علیه السلام:
6 أَحْسَنُ الشِیَمِ شَرَفُ الْهِمَمِ.
نیکوترین خصلت ها، ارجمندی همّت هاست.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 118).
ص:13
امام علی علیه السلام:
7 مَنْ شَرُفَتْ هِمَّتُهُ عَظُمَتْ قیمَتُهُ.
هرکه همّتش والا باشد، ارزشش عظیم شود.
(میزان الحکمه: ج14، ص6678).
ص:14
امام علی علیه السلام:
8 مَنْ کَبُرَتْ هِمَّتُهُ کَثُرَ اهْتِمامُهُ.
هرکه همّتش بزرگ باشد، کوشش و تلاش او زیاد است.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 453).
ص:15
امام علی علیه السلام:
9 مَنْ کَبُرَتْ هِمَّتُهُ عَزَّ مَرامُه.
هر کس همّتش بلند باشد، مقصدش والا است.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 448).
ص:16
امام علی علیه السلام:
10 مَن صَغُرَتْ هِمَّتُهُ قَلَّتْ فَضیلَتُهُ.
هر که همّتش حقیر باشد، فضیلتش کاهش می یابد.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 431).
ص:17
امام علی علیه السلام:
11 مِنْ شَرَفِ الْهِمَّةِ بَذْلُ الإحْسانِ.
احسان کردن، از والایی همّت است.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 468).
ص:18
امام علی علیه السلام:
12 مِنْ شَرَفِ الْهِمَّةِ لُزُومُ الْقَناعَةِ.
پایبندی به قناعت، از والایی همّت است.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 471).
ص:19
امام علی علیه السلام:
13 شَجاعَةُ الرَّجُلِ عَلی قَدْرِ هِمَّتِهِ.
شجاعت مرد، به اندازه ی همّت اوست.
(عیون الحکم والمواعظ: ص298).
ص:20
امام علی علیه السلام:
14 قَدْرُ الرَّجُلِ عَلی قَدْرِ هِمَّتِه.
ارزش مرد، به اندازه ی همّت اوست.
( شرح نهج البلاغه، محمّد عبده: ج 4، ص 13).
ص:21
امام علی علیه السلام:
15 عَلی قَدْرِ الْهِمَّةِ تَکُونُ الحَمِیَّةُ.
غیرت و مردانگی ، به اندازه ی همّت است.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 327).
ص:22
امام علی علیه السلام:
16 بِقَدرِ الْهِمَمِ تَکُونُ الْهُمُومُ.
اندوه ها، به اندازه ی همّت ها و خواسته هاست.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 185).
ص:23
امام علی علیه السلام:
17 ألمَرْءُ بِهِمَّتِه لابِِقُنْیَتِه.
ارزش انسان به همّت اوست نه به ثروتش.
(میزان الحکمه: ج14، ص6676).
ص:24
امام علی علیه السلام:
18 لا هِمَّةَ لِمَهین.
انسان حقیر، همّت ندارد.
(بحارالانوار: ج 78، ص 10).
ص:25
امام محمّد باقرعلیه السلام:
19 لا شَرَفَ کَبُعْدِ الْهِمَّةِ.
هیچ شرافت و افتخاری چون بلندهمّتی نیست.
(تحف العقول: ص 286).
ص:26
امام علی علیه السلام:
20 إجْعَلْ هَمَّکَ وجِدَّکَ لِآخِرَتِکَ.
همّت و تلاش خود را به آخرتت اختصاص ده.
(میزان الحکمه: ج14، ص6678).
ص:27
امام علی علیه السلام:
21 ولْیَکُنْ هَمُّکَ لِما بَعْدَ الْمَوْت.
و باید همّ و غمّ تو برای (جهان) پس از مرگ باشد.
(عیون الحکم والمواعظ: ص155).
ص:28
امام علی علیه السلام:
22 کُنْ بَعیدَ الْهِمَمِ إِذا طَلَبْتَ.
هرگاه در طلب چیزی بر می آیی، بلند همّت باش.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 391).
ص:29
امام محمّد باقرعلیه السلام:
23 إسْتَجْلِبْ عِزَّ الْیَأسِ بِبُعْدِ الْهِمَّةِ.
عزّت طمع نداشتن را با بلندی همّت به دست آر.
(تحف العقول: ص 286).
ص:30
امام علی علیه السلام:
24 إظْهارُ الْفاقَةِ مِنْ خُمُولِ الهِمَّةِ.
اظهار نیازمندی ،از سستی در همّت است.
(شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید: ج 20، ص 317).
ص:31
امام علی علیه السلام:
25 أَلکَرَمُ نَتیجَةُ عُلُوِّ الهِمَّة.
کرَم داشتن، زائیده ی بلندی همّت است.
(عیون الحکم و المواعظ: ص 28).
ص:32
برو کار می کن مگو چیست کار
که سرمایه ی جاودانی است کار
ص:33
امام علی علیه السلام:
26 أَفْضَلُ الأَعْمالِ لُزُومُ الحَقِ ّ.
برترین کارها، پایبندی به حق است.
(عیون الحکم والمواعظ: ص125).
ص:34
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله:
27 أَفضَلُ الأعْمالِ أَحْمَزُها.
برترین کارها، سخت ترین و استوارترین آنهاست.
(میزان الحکمه: ج9، ص4064).
ص:35
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله:
28 أَزْکَی الأَعمالِ کَسْبُ المَرْءِ بِیَدِهِ.
پاکیزه ترین کارها، درآمدی است که انسان با دست رنج خودکسب کند.
(میزان الحکمه: ج 11، ص 5176).
ص:36
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله:
29 أَفْضَلُ العَمَلِ أدْوَمُهُ و إنْ قَلَّ.
برترین کارها، بادوام ترین آن هاست، هرچند اندک باشد.
(میزان الحکمه: ج 9، ص 4064).
ص:37
امام علی علیه السلام:
30 أَلْعَمَلُ رَفیقُ الْمُؤْمِنِ.
کار (شایسته)، همدم و همراه مؤمن است.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 51).
ص:38
امام علی علیه السلام:
31 أَلعَمَلُ شِعارُ الْمُؤْمِنِ.
کار، شعار مؤمن است.
(میزان الحکمه: ج9، ص4050).
ص:39
امام علی علیه السلام:
32 بِالعَمَلِ یَحْصُلُ الثَّوابُ لا بِالْکَسَلِ.
با کار است که پاداش به دست می آید، نه با تنبلی.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 186).
ص:40
امام علی علیه السلام:
33 مَنْ یَعْمَلْ یَزْدَدْ قُوَّةً.
هرکه کار کند نیرومندتر شود.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 454).
ص:41
امام کاظم علیه السلام:
34 قَلیلُ العَمَلِ مِنَ العاقِلِ مَقْبُولٌ مُضاعَفٌ.
کار اندک خردمند، پذیرفته و دو چندان می شود.
(تحف العقول: ص 387).
ص:42
امام کاظم علیه السلام:
35 کَثیرُ العَمَلِ مِنْ الهَوی والجَهْلِ مَردُودٌ.
کار از روی هوس و نادانی هرچند بسیار باشد ، پذیرفته نیست.
(تحف العقول، ص 387).
ص:43
امام علی علیه السلام:
36 ثَمَرةُ العَمَلِ الصّالِحِ کَأَصْلِهِ.
نتیجه ی کار نیک، همانند ریشه ی آن است.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 207).
ص:44
امام علی علیه السلام:
37 ثَمَرَةُ العَمَلِ السَّیِئ ِ کَأَصْلِهِ.
میوه ی کار بد، همانند ریشه ی آن است.
( عیون الحکم والمواعظ، ص 207).
ص:45
امام صادق علیه السلام:
38 إِعمَلوا قلیلاً تَتَنَعّموا کَثیراً.
اندکی کار کنید تا بسیار متنعّم شوید.
(توحید، ص19).
ص:46
امام علی علیه السلام:
39 اوصیکَ...بِالْعَمَلِ فی النَشاطِ والکَسِل.
تو را سفارش می کنم به کار، (هم) در حالت سرزندگی و(هم)سستی.
(بحارالانوار: ج 77، ص 236).
ص:47
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله:
40 إِنّ اللّهَ تعالی یُحِبُّ مِنَ الْعامِلِ إذاعَمِلَ أنْ یُحْسِنَ.
خداوند متعال دوست می دارد که انجام دهنده ی کار، وقتی کاری می کند، آن را به خوبی انجام دهد.
(میزان الحکمه: ج 9، ص 4076).
ص:48
امام علی علیه السلام:
41 أَلقَرینُ النّاصِحُ هُوَ العَمَلُ الصّالح.
همنشین خیرخواه، همان عمل شایسته است.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 68).
ص:49
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله:
42 إِنَّ داوودَعلیه السلام کانَ لایَأکُلُ الّا مِنْ عَمَلِ یَدِهِ.
همانا داوود نبی(علیه السلام) جز از دست رنج خود نمی خورد.
(میزان الحکمه: ج11، ص5176).
ص:50
امام صادق علیه السلام:
43 أَلکادُّ عَلی عِیالِهِ کَالْمُجاهِدِ فی سَبِیلِ اللَّهِ.
کوشش کننده برای تأمین معاش خانواده، مانند مجاهد درراه خداست.
(کافی: ج5، ص88).
ص:51
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله:
44 أَلعِبادَةُ سَبْعُونَ جُزْءاً، أَفْضَلُهاطَلَبُ الحَلالِ.
عبادت هفتاد بخش است که برترین آن، جستجوی (مال)حلال است.
(کافی: ج5، ص78).
ص:52
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله:
45 طَلَبُ الکَسْبِ فَریضَةٌ بَعْدَ الفَریضَةِ.
پس از ادای نماز واجب، کسب روزی واجب است.
(بحارالانوار: ج 103، ص 17).
ص:53
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله:
46 طَلَبُ الحَلالِ جِهادٌ.
دنبال روزی حلال رفتن، همانند جهاد (در راه خدا) است.
(میزان الحکمه: ج 5، ص 2058).
ص:54
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله:
47 طَلَبُ الْحَلالِ فَریضَةٌ عَلی کُلّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَةٍ.
جستجوی حلال،بر هر زن و مرد مسلمان، واجب است.
(بحارالانوار: ج 103، ص 9).
ص:55
امام علی علیه السلام:
48 أَلله یُحِّبُ المُحْتَرِفَ الأمینَ.
خداوند پیشه ور درستکار را دوست می دارد.
(تحف العقول: ص111).
ص:56
ز نیرو بود مرد را راستی
زسستی کژی آید و کاستی
ص:57
امام محمّد باقرعلیه السلام:
49 أَلکَسَلُ یُضِّرُ بِالدّینِ والدُّنیا.
تنبلی به دین و دنیا زیان می رساند.
(بحارالانوار: ج 78، ص 180).
ص:58
امام علی علیه السلام:
50 أَلْکَسَلُ یُفْسِدُ الآخِرَةَ.
تنبلی، آخرت را تباه می کند.
(میزان الحکمه: ج 11، ص 5184).
ص:59
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله:
51 إیّاکَ وخَصْلَتَینْ، أَلضَّجَرُ والکَسَلُ.
از دو خصلت بپرهیز، بی حوصلگی و تنبلی.
(بحارالانوار: ج73، ص159)
ص:60
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله:
52 أَکْسَلُ النّاسِ ِ فَعَبْدٌ صَحیحٌ فارِغٌ لایَذْکُرُاللَّهَ بِشَفَتِهِ وَلابِلِسانٍ.
کسل ترین(و تنبل ترین) مردم ،شخص سالم و بیکاری است که خدا را یاد نمی کند نه با لب و نه با زبان.
(بحارالانوار: ج 84، ص 257).
ص:61
امام صادق علیه السلام:
53 عَدُوُّ الْعَمَلِ أَلکَسَلُ.
دشمن کار، سستی و تنبلی است.
(کافی: ج5، ص85).
ص:62
امام علی علیه السلام:
54 آفَةُ النُجْحِ أَلکَسَلُ.
آفت رستگاری، تنبلی است.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 181).
ص:63
امام صادق علیه السلام:
55 لا تَکْسِلوُا فی طَلَبِ مَعایِشِکُمْ.
برای رفتن به دنبال تأمین معاش خود، کاهلی نورزید.
(من لایحضره الفقیه: ج3، ص157).
ص:64
امام صادق علیه السلام:
56 انْ کانَ الثَّوابُ مِنَ اللَّهِ فَالْکَسَلُ لِماذا؟
اگر خداوند (در برابر کار) پاداش می دهد، دیگر تنبلی چرا؟
(بحارالانوار: ج 73، ص 159).
ص:65
امام علی علیه السلام:
57 تَأْخیرُ العَمَلِ عُنْوانُ الکَسَلِ.
به تأخیر انداختن کار، نشانه ی تنبلی است.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 201).
ص:66
امام علی علیه السلام:
58 مِنَ التَّوانی یَتَوَلَّدُ الکَسَلُ.
از سستی است که تنبلی زائیده می شود.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 472).
ص:67
امام علی علیه السلام:
59 أَلتَّوانی إِضاعَةٌ.
سستی و اهمال (در کار)، ضایع کننده ی (عمر و فرصت) است.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 36)
ص:68
امام علی علیه السلام:
60 أَلتَّوانی فَوْتٌ.
سستی و کوتاهی، موجب از دست دادن (کار) است.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 36).
ص:69
امام علی علیه السلام:
61 أَلتَّوانی سَجِیَّةُ النَّوْکی.
سستی و اهمال، خصلت سبک سران است.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 39).
ص:70
امام علی علیه السلام:
62 مِنْ سَبَبِ الحِرمانِ التَّوانی.
یکی از عوامل محرومیت، سستی (درکار) است.
(تحف العقول: ص 80).
ص:71
امام علی علیه السلام:
63 مَنْ یُقَصِّر فی العَمَلِ یَزدَدْ فَتْرَةً.
هرکه در کار خود کوتاهی ورزد، بر ضعف و سستی اوافزوده شود.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 454).
ص:72
امام علی علیه السلام:
64 مَنْ قَصَّرَ العَمَلَ أُبْتُلِیَ بِالْهَمِّ.
هرکه در کار خود کوتاهی کند، به اندوه گرفتار آید.
(بحارالانوار: ج 81 ، ص 191).
ص:73
امام علی علیه السلام:
65 مَنْ دامَ کَسَلُهُ خابَ عَمَلُهُ.
کسی که پیوسته تنبلی کند ،در رسیدن به آرزویش ناکام ماند.
(جامع احادیث الشیعه: ج17، ص56).
ص:74
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله:
66 إِنَّ اللَّهَ یُبْغِضُ الصَّحیحَ الفارِغَ لا فی شُغْلِ الدُّنیا وَ لا فی شُغلِ الاخِرَةِ.
خداوند از شخص تندرست بیکار که نه در کار دنیاست و نه سرگرم آخرت، نفرت دارد.
(شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید: ج 17، ص 146).
ص:75
امام کاظم علیه السلام:
67 إنَّ اللَّهَ تعالی لَیُبْغِضُ الْعَبْدَالفارِغَ.
همانا خداوند از بنده ی بیکار، بیزاری می جوید.
(من لا یحضره الفقیه: ج 3، ص 169).
ص:76
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله:
68 مَلْعُونٌ مَلْعُونٌ مَنْ ضَیَّعَ مَنْ یَعُولُ.
ملعون است ملعون، آن که خانواده ی خود را تباه کند.
(بحارالانوار: ج 103، ص 13).
ص:77
امام علی علیه السلام:
69 إن یَکُنِ الشُغلُ مَجْهَدةً فاتِّصالُ الفِراغِ مَفْسَدَةً.
اگر کار کردن مایه ی رنج و زحمت است، پیوسته بیکار بودن نیزموجب فساد و تباهی است.
(بحارالانوار: ج77، ص419).
ص:78
امام علی علیه السلام:
70 مِنَ الْفِراغِ تَکُونُ الصَّبْوَةُ.
هوا و هوس(های جاهلانه) ناشی از بیکاری و فراغت است.
(عیون الحکم والمواعظ: ص 471).
ص:79
- بحارالانوار، علامه مجلسی، نشر مؤسسه وفا، چاپ دوم، بیروت، 1403ق.
- تحف العقول، ابن شعبه حرّانی، نشر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ چهارم، قم، 1416ق.
- توحید، شیخ صدوق، نشر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- جامع احادیث الشیعه، آیت الله بروجردی، نشر مدینه العلم.
- شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، نشر دار احیاء الکتب العربی، چاپ دوّم ،، بیروت، 1387ق.
- شرح نهج البلاغه، محمد عبده، نشر مؤسسه اعلمی، بیروت.
- عیون الحکم والمواعظ، علی بن محمد لیثی، نشر دارالحدیث، چاپ اول، قم، 1376ش.
- کافی، شیخ کلینی، نشر دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، تهران، 1367ش.
- من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق، نشر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ سوم، قم، 1414ق.
- میزان الحکمه، محمدی ری شهری، نشر دارالحدیث، چاپ اول، قم، 1377 ش.
ص:80