کتاب شناسی توصیفی امام حسین علیه السلام
کد: 701
نویسنده: سلمان حبیبی
ناشر و تهیه کننده: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما
لیتوگرافی: سروش مهر
چاپ و صحافی: نگارش
نوبت چاپ: اول / 1381
شمارگان: 1200
بها: 1800 تومان
حق چاپ برای ناشر محفوظ است
نشانی: قم، بلوار امین، مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما
پست الکترونیکی: Email: IRC@IRIB.COM
تلفن: 2935803 و 2910602 نمابر: 2933892
شابک:1-29-7808 -964ISBN: 964-7808-29-1\
ص:1
ص:2
ص:3
دیباچه••• 1
پیش گفتار••• 3
بخش اوّل: آثار تحلیلی _ سیاسی و حماسی نهضت عاشورا••• 7
بخش دوّم: فضایل، مناقب و تاریخ زندگانی اباعبداللّه الحسین علیه السلام 69
بخش سوم: مقاتل، مراثی و آثار منظوم و...••• 125
بخش چهارم: موضوعات گوناگون••• 157
سخنان و خطبه های امام حسین علیه السلام (فرهنگ ها و دائره المعارف ها...)••• 159
قرآن و امام حسین علیه السلام 167
امام حسین علیه السلام و حضرت مهدی(عج)••• 168
دعاهای امام حسین علیه السلام 170
عزاداری امام حسین علیه السلام 172
زیارت امام حسین علیه السلام 176
زیارت عاشورا••• 178
تربت امام حسین علیه السلام 181
اربعین امام حسین علیه السلام 182
چند موضوع دیگر••• 183
بخش پنجم: فرزندان، خویشاوندان، اصحاب و یاران••• 189
امام سجاد علیه السلام 191
حضرت ابوالفضل علیه السلام 196
حضرت زینب علیهاالسلام 204
حضرت مسلم علیه السلام 216
حضرت علی اکبر علیه السلام و علی اصغر علیه السلام 218
حضرت قاسم علیه السلام 220
حضرت رقیه علیهاالسلام، سکینه علیهاالسلام و فاطمه علیهاالسلام 221
اصحاب و یاران امام حسین علیه السلام 223
ص:4
بخش ششم: فهرست مقالات پیرامون شخصیت، فضیلت و سیره اباعبداللّه الحسین علیه السلام 229
نمایه اشخاص••• 333
فهرستواره عناوین••• 339
ص:5
کمال خواهی و الگویابی، بشر را به کنکاش در زندگی بزرگ مردان میدان علم و عمل واداشته است. در این میان، هیچ شخصیتی به اندازه حسین بن علی علیه السلام توجه نویسندگان و دانشوران را به خود جلب نکرده و هرکس متناسب با ذوق و سلیقه و آگاهی خود از سیما و سیرت و قیام او، تصویری سا خته است. البته گروهی از حقیقت جویان نیز سالیان دور و درازی است که به بازشناسی واقعیت های تاریخی در این باره همت گماشته و به قدر توان خود تلاش کرده اند با زدودن غبار تحریف، جلوه هایی از آن حقیقت بزرگ را متجلی سازند.
ناگفته پیداست جریانی که از زلال وحی سرچشمه گرفته باشد، در مسیر تاریخ درخششی چشم گیر خواهد داشت. قیام حسین بن علی علیه السلام نیز چنین بوده و عبرت آموز امروز و فرداها گردیده است. به همین دلیل، امامان شیعه و دلدادگان کوی دوست به احیای این نهضت ربانی عنایتی ویژه داشته و در این راه کوشیده اند. این قیام تاریخ آفرین در طول تاریخ نویسندگان بسیاری را وا داشته است تا هزاران اثر نفیس درباره امام حسین علیه السلام به زبان های گوناگون، به جامعه اسلامی _ انسانی عرضه کنند و در گسترش آموزه های ناب امامت قدمی بردارند.
اینک که کالبد زمان به نام و یاد سالار شهیدان، جانی تازه یافته و ناخدای سبز سیادت؛ رهبر فرزانه انقلاب، جامعه انسانی را به پیروی از مکتب الهام بخش و عبرت آموز عاشورا فرا خوانده و این سال را سال عزّت و افتخار حسینی نام نهاده است، امید داریم که امّت بزرگ اسلامی با الهام از آموزه های عزّت آفرین عاشورا، فراراه خویش را منوّر و ژرفنای جامعه را از زلال اندیشه ناب حسینی معطّر سازد.
باری، روزی که آوای نینوا از نای ستم دیدگان در عصر جاهلیت نوین بردمد، گلبانگ عدالت حسینی در گیتی طنین انداز و طومار حیات یزیدیان تاراج گر برچیده خواهدشد. بدین گونه همگان خواهند توانست حیاتی عزت مند را در کنار یگانه دادگر تجربه کنند و
ص:6
آن هنگام است که جان ها از زمزم حضورش، سیراب و تن ها از فیض ظهورش، سبکبال می گردد.
از آن جا که هر تلاشی در راه تحقق این هدف مقدس که ادامه راه نهضت سرخ حسینی است، بایسته و شایسته خواهدبود، پژوهشگر ارجمند جناب آقای سلمان حبیبی، ناچیزترین خدمت خود را در سال امام حسین علیه السلام، در کتاب شناسی توصیفی امام حسین علیه السلام یافته و با تلاشی فراگیر و اخلاصی بی نظیر این ره توشه را فراهم آورده است.
اصولاً یکی از سودمندی های کتاب شناسی توصیفی و موضوعی این است که دریابیم در چه زمینه هایی، پژوهش لازم انجام گرفته و در چه عرصه ای، پژوهش ها به تکرار و یکنواختی دچار گردیده یا در چه موضوع هایی، پژوهش های بایسته ای صورت نگرفته است. با در دسترس بودن مأخذشناسی توصیفی و تخصصی، از هدر رفتن زمان و انجام کارهای موازی پیش گیری خواهد شد و می توان در کوتاه ترین زمان ممکن به همه مأخذهای مرتبط با موضوع دست یافت و به سامان دهی پژوهش های خویش همت گماشت.
مجموعه ای که در اختیار دارید، تلاشی است برای برآوردن این نیاز پژوهشگران که با همه کاستی ها، آن را به ساحت دانشوران ارجمند تقدیم می داریم و پنجره دیدگان مان را به سوی رهنمودهای سودمند می گشاییم.
«انّه ولیّ التوفیق»
«اداره کل پژوهش مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما»
ص:7
ان الحسین مصباح الهدی و سفینة النجاة.
هم زمانی بهار طبیعت با عاشورای حسینی، زمینه ساز درخشش نام عزت و افتخار حسینی بر تارک این سال به پیشنهاد رهبر معظم انقلاب و توجه هر چه بیشتر مسلمانان به این چراغ هدایت و کشتی نجات گردید.
بر همه دل باختگان کوی یار آشکاراست که زندگی حسین بن علی علیه السلام چشمه زلالی است که فطرت پاک انسان ها را مجذوب خویش می گرداند تا با نوشیدن از آن، راه و رسم زندگی افتخارآفرین را که همان شهادت در راه حق و عدالت است، فرا گیرند
امام حسین علیه السلام انسانی کامل و شخصیتی استثنایی است که اندیشمندان بی شماری با مشرب های گوناگون به بررسی جنبه های متفاوت وجودی آن حضرت پرداخته و هرکس به اندازه توان خویش از این دریای رحمت و هدایت، بهره برده اند.
این نوشتار با هدف آشنایی هر چه بیشتر خوانندگان با سیره این بزرگ مرد حماسه و ایثار در تاریخ بشریت، به معرفی و توصیف اجمالی برگزیده ای از کتاب ها و مقاله هایی می پردازد که درباره آن حضرت نگاشته شده است.
این کتاب شناسی بخش نخست به کتاب هایی اختصاص می یابد که در سده های اخیر و عصر حاضر به تحلیل زندگی امام حسین علیه السلام به ویژه قیام عاشورا پرداخته اند. نویسندگان این آثار به تناسب تحولات زمانه و انتظارات جامعه کوشیده اند تا این رخداد عظیم تاریخ بشری را کنکاش کنند از این رو، برخی از آنان برای پاسخ گویی به شبهه ها و گروهی دیگر با هدف الگوسازی برای جامعه بدین کار همت گمارده اند.
در بخش دوم به آثاری پرداخته خواهد شد که دربردارنده فضایل و مناقب و
ص:8
زندگانی آن حضرت است. باید گفت ائمه اطهار علیهماالسلام و شخص امام حسین علیه السلام در همه جنبه های زندگی از جامعیت برخوردار بودند. به همین دلیل آن حضرت را نمی توان تنها شخصیتی حماسی دانست، بلکه ایشان در همه فضایل انسانی هم چون: فتوّت، انفاق، نوع دوستی، فروتنی غیرت مندی و ... سرآمد روزگار و آموزگار راستین بشریت به شمار می آید.
بخش سوم این نوشتار نیز به معرفی مقاتل، مراثی، آثار منظوم و مانند آن می پردازد. بخش بزرگی از آثار نویسندگان به گزارش زندگانی حضرت امام حسین علیه السلام اختصاص دارد که در قالب واقعه نگاری، به توصیف زندگانی آن حضرت به ویژه واقعه خونین کربلا پرداخته اند. این کتاب ها که «مقتل» نامیده می شوند، در ادبیات مذهبی ما پیشینه ای دور و دراز دارند.
بخش چهارم با نام «موضوعات گوناگون» در بر دارنده مطالبی مانند: سخنان و خطبه های امام حسین علیه السلام، فرهنگ ها، دائرة المعارف، قرآن و امام حسین علیه السلام، امام حسین علیه السلام و حضرت مهدی(عج) دعاهای امام حسین علیه السلام، عزاداری و زیارت امام حسین علیه السلام زیارت عاشورا، تربت سیدالشهداء علیه السلام، اربعین حسینی است.
هم چنین از آن جا که زندگانی ایثارگرانه و شهادت فرزندان، خویشاوندان، اصحاب و یاران امام حسین علیه السلام چراغ هدایت انسان ها در فراز و نشیب زندگی به شمار می رود، بخش پنجم کتاب به معرفی برگزیده ای از آثار منتشر شده درباره پیروان و مریدان راستین آن حضرت اختصاص یافته است.
در پایان نیز برای استفاده بهینه خوانندگان، پژوهشگران و عاشقان امام حسین علیه السلام، فهرست 1000 مقاله منتشر شده درباره شخصیت، فضیلت و سیره امام حسین علیه السلام آمده است که از زاویه های گوناگون به بررسی زندگی و شهادت این الگوی کم نظیر تاریخ بشریت پرداخته اند.
گفتنی است مشتاقان برای استفاده بیشتر می توانند به کتاب های زیر (1) مراجعه کنند
ص:9
که این اثر نیز از آن ها بی بهره نبوده است.
در پایان از همه کسانی که در پدید آمدن این اثر به گونه ای مؤثر بوده اند، سپاسگزاری می شود و از همه پژوهشگران محترم درخواست می شود در صورت دیدن کاستی ها، با یادآوری مشفقانه و عالمانه خود، ما را در اصلاح و تکمیل آن یاری نمایند.
ص:10
مصباح یزدی، محمدتقی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمه الله چاپ سوم، 1379، 239 ص.
مجموعه چند سخنرانی در تحلیل قیام عاشورا و بیان اهداف امام حسین علیه السلام از اقدام علیه یزید است. نویسنده به منظور زدودن برخی شبهات موجود راجع به بزرگداشت عاشورا و علل و زمینه های بروز آن و گریه و عزاداری بر امام حسین، مجموعه حاضر را تدوین کرده است. وی به روش تحلیلی و با استناد به آیات و احادیث، هدف امام حسین را اجرای حدود الهی و عمل به وظیفه امر به معروف و نهی از منکر دانسته و با اشاره به مندرجات برخی روزنامه ها، از مروّجان تساهل و تسامح دینی و مردم سالاری که اعمال خشونت را مطلقا نفی می کنند، به شدت انتقاد کرده است. برخی سرفصل های کتاب چنین است: شبهاتی پیرامون عاشورا و بزرگداشت آن، نقش عاشورا در بقای اسلام، زمینه های قیام عاشورا، پیشینه تاریخی واقعه عاشورا، زمینه های اجتماعی انحراف جامعه، عوامل انحراف جامعه، تشابه جامعه ما با زمان امام حسین علیه السلام روش های به کارگیری عوامل انحراف جامعه از سوی معاویه، علل و انفعال جامعه در برابر فعالیت های معاویه، راه های مقابله با عوامل انحراف از جامعه، هدف قیام عاشورا، اصلاح مفاسد هدف اصلی قیام امام حسین علیه السلام، امر به معروف و نهی از منکر، مصادیق
ص:11
امر به معروف و نهی از منکر به معنی عام، وظایف حکومت و مردم در شرایط حاضر و...
مهاجرانی، سیدعطاءاللّه، تهران، اطلاعات، چاپ پنجم، 1378، 229 ص.
این کتاب مبانی اعتقادی و زمینه اجتماعی و سیاسی فاجعه عاشورا و نیز مبانی سلطنت و مشروعیت حکومت معاویه و یزید را جستجو می کند. به اعتقاد نویسنده، عاشورا چهره اسلام و جامعه اسلامی و ساختار حکومت بنی امیه را عمیقا دگرگون کرد. وی می افزاید: هیچ کس مثل امام حسین علیه السلام عمق جانها و جامعه را تکان و تغییر نداده است. بر همین مبنا نویسنده، فاجعه کربلا را انقلاب می داند و عنوان کتاب خود را انقلاب عاشورا می نامد. کتاب پس از یک مقدمه کوتاه، در هشت فصل و به این ترتیب تنظیم شده است: 1 _ ریشه ها؛ 2 _ دگرگونی باورها و ارزشها؛ 3 _ ماهیت و مبانی ساختار سلطنت معاویه، 4 _ سلطنت معاویه و سب علی علیه السلام ؛ 5 _ ولایتعهدی یزید؛ 6 _ مرگ معاویه؛ 7 _ طلایه انقلاب؛ 8 _ انقلاب عاشورا، کتاب با توجه به منابع تاریخی، نشان می دهد که بنی امیه _ بویژه معاویه و یزید _ نه تنها با علی و آل علی بلکه با پیامبر اسلام و قرآن سر ستیز داشتند و به شخص پیامبر اسلام عناد می ورزیدند و گاهگاهی که فرصت می یافتند این عناد را بروز می دادند. در عین حال، آنان همواره از اسلام و قرآن مانند یک ابزار بیشترین استفاده را می کردند و تا آنجا که می توانستند از اسلام چهره ای غبارآلود و وارونه به مردم نشان می دادند و همیشه در تحریف مفاهیم و اصول اسلامی می کوشیدند. در چنین شرایطی همه تلاش معاویه و سپس یزید این بود که حضرت حسین علیه السلام با بیعت کردن اسلام اموی را به جای اسلام نبوی به رسمیت بشناسند و به آن مشروعیت ببخشد ولی از آنجا که امام حسین علیه السلام این کار را مساوی با نابودی اسلام می دید، هرگز به آن تن نداد تا به شهادت رسید.
ضیائی بیگدلی، محمدحسین، قم، انتشارات دارالعلم، چاپ اول، 1374، 213ص.
این اثر مجموعه ای است که به بررسی انگیزه های قیام امام حسین علیه السلام می پردازد. برخی عناوین کتاب عبارت اند از: وظایف اولیّه پیشوایان مذهب اسلام، خلافت امام حسین علیه السلام، جریان بیعت با یزید، نگاهی به شخصیت والای امام حسین علیه السلام، مرگ معاویه و جانشینی یزید، کردار و گفتار یزید...، وظیفه امام حسین علیه السلام و قیام در برابر
ص:12
یزید، رشحاتی از انگیزه این قیام، تصمیم امام علیه السلام به خروج از مدینه، اعزام مسلم بن عقیل به کوفه از سوی امام حسین علیه السلام، عزیمت امام حسین علیه السلام از مکه به عراق، توقف امام علیه السلام در کربلا، جریان شب عاشورا، روز عاشورای حسینی، فشرده ای از وقایع بعد از شهادت امام حسین علیه السلام، قیام امام حسین علیه السلام از دیدگاه مورّخ مسیحی و...
کتانی، سلیمان، ترجمه پرویز لولاور، قم، نصر، چاپ اوّل، 1378. 216 ص
این اثر ترجمه کتاب «الحسین فی حلّة البرفیر» نویسنده مسیحی لبنانی، سلیمان کتانی است که برگردان فارسی آن با عنوان امام حسین علیه السلام در جامعه ارغوانی سامان یافته است. شیوه نگارش کتاب، تحلیلی و نثر آن توصیفی است. کتاب به تحلیل عوامل و منشأ تاریخی نهضت عاشورا پرداخته است. نویسنده در این راستا وقایع تاریخی را از زمان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم تا پدید آمدن حادثه عاشورا مورد بررسی قرار داده است. وی تلاشهای منافقان و تعصبات جاهلی و قبیله ای از جمله علل محروم شدن اهل بیت علیهم السلام از حقوقشان به شمار رفته است. عناوین مطرح شده در این کتاب عبارتند از: توطئه های مخالفان رسالت و امامت در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و حجه الوداع و سرپیچی از لشکر اسامه، انحراف در مسئله گزینش رهبری و خلافت بعد از وفات پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم، چگونگی انتخاب خلفای اول و دوم، شورای شش نفره عمر در محروم کردن اهل بیت علیهم السلام از خلافت، خلافت عثمان و تلاش گسترده تر امویان در مقاصد غیر اسلامی، کارشکنی ها علیه استقرار حکومت عادلانه علی علیه السلام، تحمیل صلح به امام حسن علیه السلام، جنایات معاویه و یزید و سرانجام پدید آمدن نهضت خونین کربلا.
عزیزی، عباس، قم، انتشارات صلاة، چاپ اول، 1381، 415 ص.
نویسنده کتاب با الهام از این سخن فقیه فرزانه حضرت امام خمینی رحمه الله که آثار استاد شهید مطهری را از مهمترین آثار اسلامی دانسته، استخراج نظرات آن استاد شهید و تدوین و تبویب مجموعه آثار ایشان درباره امام حسین علیه السلام را سرلوحه کار خویش قرار داده است. این اثر از بیست و پنج فصل تشکیل شده که عناوین آن
ص:13
عبارت اند از:
فضایل امام حسین علیه السلام، فلسفه قیام امام حسین علیه السلام، آگاهی و اشتیاق امام حسین علیه السلام به جهاد و شهادت، شخصیت حماسی حسین علیه السلام، کربلا تجلی گاه فضائل اخلاقی، نماز و عبادت امام حسین علیه السلام، خصایص و فضایل اصحاب و یاران امام حسین علیه السلام، فضایل و مصایب خاندان ابی عبدالله الحسین علیه السلام، ویژگی های پیام و شعارهای نهضت حسینی، مقایسه شرایط زمانی امام حسن علیه السلام با امام حسین علیه السلام، مقایسه مقتضیات و شرایط زمان امام حسین علیه السلام با سایر ائمه، مقایسه نهضت امام حسین علیه السلام با سایر نهضت ها، تحلیل ماهیت نهضت و حادثه عاشورا، ویژگی های مکتب حسینی، درس های نهضت عاشورا، رمز جاودانگی نهضت حسینی، فلسفه گریستن بر مصایب حسین علیه السلام، تأثیر خون در اشاعه نهضت حسین علیه السلام، تاثیر و نقش زنان در حادثه کربلا، نقش امام سجاد در تبلیغ نهضت عاشورا، جنبه های گوناگون تبلیغ در نهضت حسین، بررسی شخصیت پلید قاتلین حسین بن علی علیه السلام، آثار و نتایج نهضت حسین علیه السلام، تحریفات عاشورا و فلسفه احیاء فرهنگ عاشورا و اقامه سنّت عزاداری.
شمس الدین، محمدمهدی؛ مترجم: مهدی پیشوایی، تهران، مؤسسه فرهنگی هنری الست فردا، چاپ اول، 1379، 285 ص.
نویسنده در این اثر طی سه بخش اصلی به ارزیابی و تبیین نهضت عاشورا برآمده است. در بخشی از کتاب آمده است: اگر مبدأ انقلاب امام حسین علیه السلام را سال 60 یا 61 هجری بگیریم، سخت اشتباه کردیم. مبدأ انقلاب امام حسین علیه السلام سال 60 هجری نبوده، بلکه سال های پس از وفات پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم بود... انقلاب خونین امام حسین علیه السلام حلقه ای از زنجیر حوادث بود که یک سر آن به فاجعه کربلا و سر دیگر آن به ماجرای سقیفه منتهی می شد و این حلقه در کربلا نیز خاتمه نیافت، بلکه سرچشمه انقلاب و قیام های خونین دیگری گردید، نگارنده در بخش نخست «شرایط سیاسی و اجتماعی انقلاب امام حسین علیه السلام » را ذیل این مقولات بررسی می کند: سرچشمه انحراف، منطق سقیفه، روش عمر در تقسیم بیت المال، مسئله شوری، نتایج زیان بار شورا، سیاست مالی و اداری عثمان، تسلط بنی امیه، سیاست های معاویه، و حکومت معاویه و... در بخش دوم «موجبات و انگیزه های انقلاب» با مباحثی از این دست ارزیابی
ص:14
می شود:
روش امام حسین در برابر سیاست بنی امیه، عواملی که امام حسین را وادار به صلح با معاویه کرد، ویژگی های یزید، عکس العمل امام حسین علیه السلام در برابر ولیعهدی و بیعت با یزید، انگیزه های انقلاب حسین از نظر افکار عمومی، و راز مخالفت حسین با حکومت یزید و....
بخش سوم به تبیین «آثار و نتایج انقلاب امام حسین علیه السلام در حیات جامعه اسلامی» اختصاص یافته است. برخی مباحث این بخش عبارت اند از: قطع نفوذ دینی امویان، بیداری مسلمانان، رسوایی یزید، شروع انقلاب های زید بن علی، ابی السریا، عبدالرحمن ابن اشعث، و قیام مختار و...
دشتی، محمد، قم، مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین علیه السلام، چاپ اول، 1376،250 ص.
در زندگی فردی و اجتماعی انسانها همواره تحولات و دگرگونیهای فراوانی رخ می دهد که بسیاری از آنها قابل ارزیابی و دقّت است و برای آیندگان بهترین آموزگار و معلم ارزش هاست، و برای پندآموزان و انسان های تشنه حقیقت، عبرت آموز است که نباید از کنار حوادث و رویدادهای تاریخی گذشتگان به سادگی عبور کرد. حادثه عظیم عاشورای حسینی نیز یکی از تحوّلات مهم سیاسی تاریخی بشریت، و یکی از رویدادهای بی نظیر در تداوم خط رسالت پیامبران آسمانی است که باید بدرستی تجزیه و تحلیل گردد و به خوبی مورد ارزیابی قرار گیرد و علل و انگیزه های آن، با روشهای صحیح تحقیق، کشف و شناسایی شود تا همواره بهترین الگو و عالیترین سمبل آزادگی و روشن ترین راه آزادی باقی بماند و بشریّت را به راه نجات و امیدواری، به تکامل و رستگاری رهنمون گردد.
با بررسی صحیح تحولات بشری و قیام ها و نهضت های سیاسی، عوامل گوناگونی را می توان کشف و شناسایی کرد مانند: علل و عوامل سیاسی، علل و عوامل حکومتی، علل و عوامل جغرافیایی، علل و عوامل روانی و اخلاقی، علل و عوامل نظامی و توسعه طلبی های میلیتاریستی، علل و عوامل اقتصادی، علل و عوامل علمی و فرهنگی.
از این رو ارزیابی قیام عاشورا، از یک هدفداری خاصّی برخوردار است و انواع پیام های ارزنده سیاسی، معنوی، عقیدتی را به همراه می آورد. عبرت آموز و سرنوشت ساز است،
ص:15
الگوی آزادگان و سمبل آزادی است، محرومان را به مبارزه و تلاش وا میدارد و روح ظلم ستیزی و شهادت طلبی را تقویت می کند .
در آن روزگاران حساس، یزید با اراده و اختیار برای استحکام حکومت خود، و تداوم هواپرستی و سلطه گری امویان، خود را از انجام آن همه جنایات ناگزیر می شمارد تا منافع امویان را با تهاجم به عترت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و نابودی ارکان دین تامین کند و امام حسین علیه السلام نیز در آن مقطع زمانی خاص، با اراده و آگاهی، با انتخاب و آزادی، دفاع از دین و امت اسلامی را برمی گزیند، و آگاهانه شهادت را می طلبد، و به همه دین خواهان و تشنگان آزادی نامه می نویسد، پیام می دهد که راه حفظ دین و سلامت قرآن، امروز در سایه قیام و شهادت است. عناوین مطرح شده عبارت اند از: مسئله تحلیل تاریخ، تحقق سیستم حکومت اسلامی...، تحقق شرائط رهبری، مبارزه با روش های دروغین انتخاب رهبری، حاکمیت دوباره جاهلیت، مبارزه با حاکمیت باطل، دفاع از سلامت دین، دفاع خونین و حل بن بست ها، مبارزه با خودپرستی ها، مبارزه با مفاسد اخلاقی، مبارزه با روح ذلّت پذیری، زنده نگهداشتن سنت و احکام الهی.
محمدتقی جعفری تبریزی، تهیه و تنظیم: علی جعفری، تهران: مؤسسه تدوین ونشر آثار علامه جعفری، چاپ اول، سال 1381، 638 ص.
مطالب کتاب در اصل، دست نوشته ها و متن سخنرانی های استاد محمدتقی جعفری درباره امام حسین علیه السلام است که مباحثی از این دست را شامل می شود: امام حسین علیه السلام شهید فرهنگ پیشرو انسانیت، شهادت و ابعاد آن، اصول پنجگانه مربوط به قدرت و حق و باطل، دو رکن اساسی شخصیت های سازنده فرهنگ پیشرو انسانیت، معاویه کیست و کارنامه او چیست؟ اهداف و انگیزه های قیام حسین بن علی علیه السلام، آیا امام حسین علیه السلام می دانست که در این قیام شهید می شود؟ و قانون حسینی.
سلیمانی، جواد، قم، یمین، چاپ اول 1377، 224 ص.
در این کتاب، مولف با استناد به یافته های گذشتگان، ضمن بررسی مبانی و ریشه های نهضت سیدالشهدا علیه السلام از تجدید حیات جاهلیت در عصر آن بزرگوار و نحوه
ص:16
برخوررد آن حضرت با این پدیده شوم سخن به میان آورده است. کتاب متشکل از دو بخش اصلی است. در بخش اول، مولف سیمای جامعه را در چهار مقطع: تاریخ جاهلیت، عصر بعثت، دوران حکومت سه خلیفه اول و دوران حکومت فرزندان ابوسفیان بررسی نموده و در بخش دوم موضع امام حسین علیه السلام در برابر جهل آن دوره شرح داده است.
مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی (پژوهشگاه) دفتر تبلیغات اسلامی قم، [بی تا]، 48 ص.
کتابچه حاضر _ همان طور که از عنوان آن پیداست _ فهرست راهنمای موضوعاتی درباره امام حسین علیه السلام و واقعه کربلا از مجموعه آثار شهید انقلاب اسلامی آیة اللّه مرتضی مطهری رحمه الله است. سخن گفتن و یا نوشتن درباره امام حسین علیه السلام از همه کس نه میسر است و نه روا، مگر کسانی که شناخت کافی از ابعاد وجودی آن حضرت پیدا کرده و در مقام عمل نیز زوایایی از سیره حضرت را لمس کرده و درد عدالت خواهی و حق جویی را احساس کرده باشند و در این راه ثابت قدم مانده باشند. علامه شهید مطهری از جمله کسانی است که دارای این ویژگی است و وظیفه خویش را در مدت کوتاه عمر پربرکتش به نحو احسن انجام داده است. ایشان هم علما و هم عملاً امام خویش را شناخت و در معرفی شخصیت واقعی آن حضرت به جامعه و زدودن پیرایه های جاهلان و رد غرض ورزیهای معاندان نسبت به اهل بیت علیهم السلام نقش اساسی ایفا نمود و سرانجام جان خویش را در این راه گذاشت.
مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی _ پژوهشگاه _ (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم) آثار گفتاری و نوشتاری آن مرحوم را از طریق نمایه سازی، طبقه بندی و تنظیم نموده و به صورت نرم افزاری با عنوان «مطهر» در اختیار دانش پژوهان قرار داده که این کتابچه برگرفته از همان برنامه کامپیوتری است با این توضیح که از بین موضوعات فراوان آثار شهید مطهری در نرم افزار «مطهر» تنها موضوع «امام حسین و واقعه کربلا» انتخاب شده است و دیگر اینکه این اثر فهرست الفبایی موضوعات مربوطه به آن حضرت و نهضت کربلا است که برای استفاده تفصیلی از موضوعات مطرح شده باید به متن اسناد مربوط ارجاع گردد.
ص:17
برخی عناوین مطرح شده عبارت اند از: اربعین حسینی، ارزشهای واقعه کربلا، امام حسین علیه السلام در قرآن، اصحاب امام حسین علیه السلام، امام سجاد علیه السلام و واقعه کربلا، سیره امام حسین علیه السلام، شخصیت و زندگینامه امام حسین علیه السلام، شعارهای حماسی در واقعه کربلا، علل و عوامل قیام امام حسین علیه السلام، مردم در واقعه کربلا و مقتضیات زمان امام حسین علیه السلام و....
علایلی مصری، عبدالله، ترجمه: محمد مهدی جعفری، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، 1371.
مؤلف این کتاب شیخ عبدالله علایلی از نویسندگان لبنانی است وی در نویسندگی تا حد زیادی تحت تأثیر نهج البلاغه است که آن را «اجازه عبور از پل» می نامید. وی تحت تأثیر عزاداری شیعیان ایرانی مقیم مصر و وابستگی نسبی و معنوی به امام علی علیه السلام و خاندان پیامبر کتاب «سموّ المعنی فی سمّو الذات او اشعة من حیاة الحسین» را نوشت که توسط آقای سیدمحمدمهدی جعفری با عنوان برترین هدف در برترین نماد (پرتوی از زندگانی امام حسین علیه السلام ) به فارسی برگردانده شده است. نویسنده در ابتدای کتاب که به داستان خلافت بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم می پردازد به طور ملایم و استدلالی از عثمان انتقاد می کند و روش امام علی علیه السلام را می ستاید و علل شکست حکومت آن حضرت را بی توجهی خلفای گذشته در ترویج فرهنگ اصیل اسلامی، پایبندی ایشان به قوانین شرع (بر خلاف معاویه که به هیچ قانونی پایبندی نداشت) و... معرفی می کند. نویسنده در ادامه جلد اول کتاب به معرفی شخصیت یزید می پردازد و آنگاه علل قیام امام حسین را بررسی می کند و تحت عنوان پرورده دامان نبوت به برخی فضایل امام علیه السلام اشاره می نماید و ایشان را یک مسلمان کامل و رجلی قرآنی می داند که حاضر نیست زیر بار خفت و خواری برود و سخت به اصول دینی پایبند است.
نویسنده در جلد دوم کتاب با پیش کشیدن چند مقدمه ساختار قبیله، جامعه شناسی آن و گرایشهای افراد وابسته به قبیله را در طول تاریخ قبایل صحراگرد عرب مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد و هجرت پیامبر را برای تبدیل این قبایل به یک
ص:18
امت معرفی می کند. برنامه ای که تا حد زیادی موفق نیز بود ولی جانشینان او آگاهانه یا ناآگاهانه با فتوحات گسترده بار دیگر مهاجران را پراکنده کردند و قبیله گرایی که نتیجه آن حکومت سلطنتی شد را رواج دادند. امام علی علیه السلام می خواست قافله جامعه اسلامی را به عهد رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم بازگرداند و امام حسین علیه السلام با هجرت به کوفه و تبدیل حج به جهاد برنامه های جد و پدرش را استمرار بخشید. ذهن جوّال و انصاف قابل توجه نویسنده به نوشته او رنگ و جلای خاصی بخشیده و به سبکی جدید به واقعه عاشورا نگاه کرده است.
شیرکش، هیثم، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده، الهیات و معارف اسلامی، 1379، 178 ص.
هدف نویسنده بررسی برخی از ابعاد نهضت امام حسین علیه السلام در فقه سیاسی شیعه و گشودن راهی برای علاقمندان به مباحث اجتماعی فقهی بوده است. وی با بهره گیری از منابع فقهی، تاریخی و تفسیری و با استناد به نظر فقها، به دست آوردهای این نهضت عظیم در فقه سیاسی پرداخته و مسئله قیام امام حسین علیه السلام را در فقه مورد بررسی قرار داده است. برخی از عناوین مورد بحث چنین است: تعریف فقه سیاسی و برخی از مصادیق آن، اوضاع معاصر قیام امام حسین علیه السلام، علل قیام امام حسین علیه السلام از دیدگاه امام خمینی، فقه عاشورایی امام خمینی، ادله مشروعیت قیام علیه حکام جور، چرا امام حسین علیه السلام راه تقیه را در پیش نگرفت؟ تقیه در احکام، مهادنه (متارکه جنگ)، هدنه در متون فقهی.
فرحی، سیدعلی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1375، 536 ص.
این اثر تحلیلی است درباره قیام امام حسین علیه السلام که در آن به وقایع قیام آن حضرت سخنی نرفته، بلکه فقط به تحلیل آن پرداخته شده است. نویسنده در مقدمه کتاب آورده است: «کتابهای بسیاری درباره این نهضت خونین نگاشته شده، ولی بدبختانه بیشتر آنها از مرز واقعه نگاری یا حماسه سازی یا عرفان گویی یا حاشیه پردازی فراتر نمی رود و علل واقعی و نتایج اساسی آن را به بوته تحقیق نمی گذارد.... در این کتاب تقریبا کلیّه جوانب قیام و قتل حسین علیه السلام ... روشن شده و... و ظاهرا مطلبِ
ص:19
مهمّی را ناگفته نگذارده است.
مطالب کتاب در پنج بخش تنظیم شده است: بنی امیّه و مسأله خلافت اسلامی، دو سازمان متضاد در محیط اسلام، تشریح علل قیام حسین علیه السلام، چگونه قیام حسین علیه السلام پیروز شد؟ و مکتب حسین علیه السلام، در بخش اول از وضع خلافت در صدر اسلام و در بخش دوم از وضع جامعه اسلامی و کارنامه بنی امیّه و بنی هاشم سخن رفته است. بخش سوم موضوع اصلی کتاب است و در آن به تحلیل قیام امام و هدف آن پرداخته شده است و سرانجام بخش چهارم و پنجم به نتایج قیام امام اختصاص دارد.
نجفی، محمدصادق، قم، حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول 1377، 136 ص.
در این مجموعه بخشی از پیام های حسین بن علی علیه السلام که بیانگر اهداف قیام آن حضرت بوده، از آثار گوناگون از جمله اشعار و مراثی استخراج گردیده است. این پیام ها ذیل بیست و سه موضوع گرد آمده که برخی از آن عبارتند از: پیام مقاومت، دعوت به صبر، امر به معروف و نهی از منکر، استمداد، شهادت، پیروزی، اتمام حجت، شجاعت و نماز.
محدثی، جواد، قم، پژوهشکده تحقیقات اسلامی نمایندگی ولی فقیه در سپاه _ مدیریت تحقیقات عاشورا، چاپ اول، 1377، 255 ص.
شناخت عمیق زندگانی امام حسین علیه السلام و نهضت عاشورا و تجزیه و تحلیل ابعاد گوناگون آن از نیازهای قطعی جامعه اسلامی است. در این راستا مقرر گردید یک سلسله تحقیقات گسترده و عمیق پیرامون ابعاد زندگانی و قیام امام حسین علیه السلام زمینه ها و پیامدهای آن صورت پذیرد. مدیریّت تحقیقات عاشورا در پژوهشکده تحقیقات اسلامی سپاه بر آن شد تا در این میان گام نخست را بردارد و آنچه را از گنجینه معارف عاشورا در این جهت برداشت می شود به نسل پویای انقلاب اسلامی عرضه کند. این اثر یکی از کارهای جنبی تدوین «دائرة المعارف امام حسین علیه السلام » است که با همکاری جمعی از پژوهشگران در مرکز تحقیقات اسلامی سپاه پاسداران
ص:20
انقلاب اسلامی در دستِ اجراست و امید می رود آن کار عظیم، هرچه زودتر به سامان برسد. نویسنده در این مجموعه جهت استخراج این درسها و پیامها از مطمئن ترین راهها از جمله سخنان و خطبه های امام حسین علیه السلام و یاران شهید و بازماندگان شهداء، عملکرد، رفتار و شیوه عملی سیدالشهدا و اصحاب و خاندان او با متون و منابع معتبر تاریخی و دینی مربوط به عاشورا استفاده کرده است. عناوین کلی موضوعات از این قرارند. پیامهای اعتقادی، پیامهای اخلاقی، پیامهای زندگی بخش، پیامهای عرفانی، پیامهای تاریخی، پیامهای سیاسی، پیامهای احیاگری و پیام های بانوان.
اسدی، محمد، تهران، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی، تبیان، چاپ اول، 1379، 250 ص.
علل و زمینه های پیدایش واقعه کربلا را مورد تحلیل قرار می دهد. نویسنده به روش توصیفی و تاریخی و با استفاده از کتب معتبر تاریخی و جغرافیایی، تحولات اجتماعی و سیاسی جاری عراق به ویژه کوفه و بصره طی بیست سال (از 41 _ 61 هجری) را عرضه می دارد. در ادامه از حوادثی نظیر مرگ معاویه، نامه های کوفیان به امام حسین علیه السلام و عوامل رویگردانی مردم کوفه از همکاری با امام حسین بحث می کند. در پایان، موافقان و مخالفان قیام عاشورا و اسامی شهیدان کربلا ذکر شده است.
شفیعی، سیدمحمد، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، مرکز چاپ و نشر، چاپ اوّل، 1374، 260 ص.
این اثر دارای یک مقدمه به قلم حضرت آیة اللّه فاضل لنکرانی پیرامون «آگاهی امام حسین علیه السلام از شهادت خود در سفر به سوی کربلا» است که با استفاده از منابع مهم و معتبر به اثبات این قضیه می پردازد. نویسنده در پیشگفتار با توجه به فرمایشات حضرت امام رحمه الله مطالبی پیرامون اهمیّت زنده نگهداشتن حماسه عاشورا بیان می کند. این اثر در یازده فصل مطالبی را پیرامون قیام امام حسین علیه السلام اختصاص داده است. که اهم عناوین آن چنین است: قیام امام حسین علیه السلام، زمینه ها و مسائل مربوط به قبل از قیام
ص:21
و فساد و فتنه انگیزی حکومت بنی امیه، اسوه های بیداری و یاران باوفای امام، تاریخ سازان و چهره های برتر عاشورا، پیمان شکنان منافق و نقابدار، وضعیت اسرا در شام و مدینه، اربعین حسینی، موضع گیریهای یزید و کارگزارانش، در ادامه دستاوردهای قیام امام حسین علیه السلام و برخی قیامهای پس از آن را مورد اشاره قرار می دهد.
اردکانی، سیدابوالفضل، قم، مرکز تحقیقات اسلامی نمایندگی ولی فقیه در سپاه، انتشارات منبع، چاپ اول، 1380، 366 ص.
این کتاب عمدتا به وقایع و حوادث پس از شهادت امام حسین علیه السلام و یارانش اختصاص دارد. نگارنده، ضمن شرح کوتاهی از قیام خونین عاشورای حسینی، پیامدهای بعدی آن: یعنی ظهور نهضت ها، شورش ها و قیام های مختلف را بررسی کرده است، از جمله: شورش حجاز، قیام عراق، قیام مختار بن ابی عبیده ثقفی، قیام زید بن علی علیه السلام، قیام در ایران (خراسان) و سقوط امویان.
دشتی، محمد، قم، مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین علیه السلام، چاپ دوم، 1376، 181 ص
حادثه بزرگ عاشورا در شرایطی تحقق پذیرفت، که مصلحان اجتماعی از درمان و اصلاح جامعه اسلامی ناامید شده و فکر می کردند راه چاره ای وجود ندارد. حماسه عظیم عاشورا به بشریّت سرگردان و درمانده که در برابر قدرتهای بزرگ سلطه گر افسون شده بودند، راهی را نشان داد که حرکت آفرین و نورانی و جاودانه بود و پیام داد که:
«مرگ سرخ به از زندگی ننگین است» خونی را در عروق بی رمق بشریّت تزریق کرد که هرگز از حرکت باز نایستاد. شوری در دلهای آزادگان و تشنگان حقیقت نهاد که هرگز به سردی نگرایید. شعوری به مغزها داد که همواره راه خونین شهادت را پررهرو نگهدارند. نوری را در قلبها تاباند که هرگز به خاموشی نگرائید. عواطفی رادر بشریت خسته از انواع ستم برانگیخت که همواره در تکاپوست و هراسی را در عمق وجود سلطه گران تاریخ ایجاد کرد که همواره در وحشت و اضطرابند.
پس باید به ارزیابی هماره این حقیقت پرداخت. باید ابعاد ژرف آن را به ارزیابی مدام گذاشت. باید لحظه ای از حماسه خونین عاشورا غفلت نکرد. باید انگیزه های سامان
ص:22
دهنده آن را دانست. باید پدیدآورندگان ایثارگر آن را شناخت. باید امام عشق را در جاذبه های جاودانه عاشورا پیدا کرد که یکی از آن نگاه ها و نگریستن ها ارزیابی پیام های حماسه عاشوراست. اگر پیام های عاشورا را بشناسیم و در زندگی خود بکار گیریم همواره در اردوی حضرت اباعبدالله علیه السلام می توانیم وارد شویم و در برابر هر ستمکاری بخروشیم و با دیگر آزادگان شهادت طلب بجوشیم و همواره از کاسه عشق حسینی در کربلائی به دست همه تاریخ، زلال حقیقت بنوشیم و تا تجلی دوست حضرت یار(عج) در نفی بردگی ها، ذلّت و خواری ها بکوشیم. عناوین و موضوعات کتاب بدین قرارند: پاسداری از دین، زنده نگهداشتن سنّت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم، زنده نگهداشتن امر به معروف و نهی از منکر، تحقق مراحل نظارت ملّی، انجام روشهای امر به معروف، اصلاح جامعه اسلامی، آینده نگری (زنده نگهداشتن فرهنگ انتظار و رجعت)، زنده نگهداشتن احکام قرآن، حفظ جایگاه رهبری در اسلام (دفاع از ولایت عترت)، شهادت طلبی.
صافی گلپایگانی، لطف الله، قم، حضرت معصومه علیه السلام، چاپ اول، 1379، 472 ص.
این اثر پژوهشی است توصیفی و تحلیلی درباره شخصیت و قیام امام حسین علیه السلام، نویسنده در آغاز به کتابهایی که درباره قیام امام نوشته شده، اشاره و گفته است: امروزه بیشتر از تحلیل حوادث و علل و نتایج آن سخن می رود، حال آن که در گذشته بیشتر به توصیف حوادث پرداخته می شد. آن گاه نویسنده افزوده است: کتابهایی که شامل تحلیل تاریخی حوادث کربلا می باشد، نسبت به کتابهایی که متن حوادث را نگه داری کرده، بسیار کم است. در عین حال اهمیت کتابهایی که متن حوادث را نگه داشته اند در نزد ما محفوظ است. مطالب کتاب در چهار بخش تنظیم شده است: شخصیت و فضایل حسین علیه السلام، بنی هاشم و بنی امیه، علل قیام حسین علیه السلام، نتایج و فواید قیام حضرت ابی عبدالله الحسین علیه السلام . در بخش اول پاره ای از احادیث پیامبر درباره امام حسین آورده و سپس به برخی از ویژگی های او (مکارم اخلاق، علم، عدالتخواهی، شجاعت و..) اشاره شده است. بخش دوم درباره کارنامه بنی امیّه است و در آن از رذایل معاویه و یزید سخن رفته است. بخش سوم به علل قیام امام حسین اختصاص داده شده و استقبال از شهادت، امر به معروف و... در شمار علل قیام شمرده شده است.
ص:23
نویسنده در این بخش کوشیده است ثابت کند که تشکیل حکومت اسلامی، با همه اهمیت آن، در آن دوره ممکن نبود و امام برای آن قیام نکرد و سرانجام در بخش چهارم کتاب از نتایج و فواید قیام امام حسین سخن رفته است؛ از جمله: نجات اسلام، بیداری شعور دینی، محبوبیت اهل بیت و عزّت بازماندگان، محکومیت بنی امیّه در افکار عمومی.
شهیدی، سیدجعفر، تهران، دفتر نشرفرهنگ اسلامی، چاپ بیست وسوم، 1378، 216 ص.
این اثر با شیوه ای تحلیلی نگارش یافته است و هدف از آن، کاوش در علل و عوامل پیدایش حادثه عاشورا در لابه لای گزارش های تاریخی است. اهم عناوین آن عبارت اند از: بررسی اوضاع سیاسی و اقتصادی و بافت قومی نژاد عرب و تضادهای دو تیره بزرگ عدنانی و قحطانی و شعبات آن از قبل از اسلام تا سال 61 ق و ادامه تنش های قومی پس از سال 61، اثرات ظهور اسلام در جزیرة العرب و خا رج آن، رواج شبهات کلامی، بر اثر نفوذ فرهنگ های فلسفی و کلامی بلاد مفتوحه، رقابت مراکز قدرت در پنج شهر مهم آن روز مکه، مدینه، بصره، کوفه و دمشق، آثار فرهنگی بجامانده از تضادهای لحمیان و غسانیان در عراق و شام، تحلیل قیام حسینی از آغاز بیعت خواستن یزید در مدینه و تا پایان و شهادت آن حضرت و اسارت خاندان عترت علیه السلام، رسوایی ستمگران و انتقام الهی از آنان، روند تحول سیاسی و اثرات درازمدت قیام عاشورا در جهان اسلام، از جمله در دوره بنی امیه و بنی عباس و گستره تاریخ.
رستم نژاد، مهدی، قم، یاقوت، چاپ اول، 1380، 136 ص.
در این کتاب نخست با استناد به آیاتی از قرآن کریم درباره آزمایش الهی و انواع آن سخن به میان آمده، سپس طی سه فصل، «ولایت ستیزی» «دین ستیزی» و «تقدس زدایی» به بیان توطئه های منافقان در صدر اسلام علیه امام علی علیه السلام و تقدس زدایی از اصل «ولایت» می پردازد و سیر انحراف جامعه را از اسلام اصیل تا رویارویی با امام علیه السلام مورد کنکاش قرار می دهد. آن گاه با مقایسه زمان حال با عصر امام حسین علیه السلام، موضوع «تکرارپذیری حادثه کربلا» را در عصر حاضر بررسی می کند و در پایان نتیجه می گیرد
ص:24
که با بررسی تاریخ صدر اسلام، خصوصا حوادث پس از ارتحال پیامبر عظیم الشأن صلی الله علیه و آله وسلم تا رویداد عاشور نشان می دهد، چگونه اِعمال سیاست های چهارگانه (ولی ستیزی، ولایت ستیزی، دین ستیزی و تقدس زدایی) جامعه آن روز را به سراشیبی سقوط و انحطاط کشاند، به گونه ای که تنها پس از گذشت نیم قرن از ارتحال پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم، از اسلام جز پوسته ای نازک باقی نمانده بود. در واقع، مطالعه در تاریخ همه ملل و نحل، نشانگر همین واقعیّت است. استمرار ستیز با ارزش های اخلاقی و معنوی در یک جامعه، به سرعت ریشه های فضیلت و معنویت را می خشکاند و جامعه در دامن بحران معنویت و فروپاشی ارزش ها می لغزد. متأسفانه امت اسلام نیز، پس از رحلت پیامبر بزرگوار صلی الله علیه و آله وسلم به این سرنوشت دچار شد.
جعفریان، رسول، قم، انصاریان، چاپ اول، 1381، 384 ص.
این اثر ارزشمند که به روش تحلیلی و تاریخی نگارش یافته است تلاشی است در شناساندن نهضت عاشورا و آثار ارزشمند آن و از ده بخش تشکیل شده است که عناوین آن بدین قرار است:
درباره منابع تاریخ عاشورا، زمینه های قیام کربلا، گزارش نامه واقعه کربلا، گزارشی دیگر از رویدادهای کربلا، اربعین امام حسین علیه السلام، حکمت شهادت امام حسین علیه السلام، آثار نهضت امام حسین علیه السلام، مروری بر کتاب کامل الزیارات ابن قولویه، ابعاد شعاری و شکلی نهضت امام حسین علیه السلام بستر تاریخی عزاداری اهل سنت برای امام حسین علیه السلام تحریفات عاشورا، بررسی و نقد کتاب روضة الشهداء ملاحسین کاشفی.
الهامی، داود، قم مکتب اسلام، چاپ اول، 1378، 192 ص.
مباحث کتاب با تعریفی از مقوله «تحریف» آغاز می شود؛ سپس مؤلف بر اساس روش های تاریخی جامعه شناسی و فقهی، تحلیلی از حادثه عاشورا به دست می دهد که طی آن، به تحریفات وارد بر این واقعه اشاره می گردد. مباحث کتاب عبارت اند از: تحریف شناسی عاشورا، شیوه تاریخی، روش جامعه شناسی، بینش مسیحانه، شیوه صوفیه و اهل عرفان، روش فقهی، کارامدترین شیوه برای شناخت نهضت عاشورا، امام از شهادت
ص:25
خودآگاه بود، شهادت اصلی برتر از جهاد، عاشورا و جلوه های معنوی، بعد عرفانی و حماسی عاشورا، انواع گریه، نام امام حسین علیه السلام با گریه همراه است و چرا امام حسین علیه السلام فراموش نمی شود؟
نوری، حسین بن محمدتقی؛ با تحقیقِ مصطفی درایتی، قم، انتشارات احمد مطهری، چاپ اول، 1379، 363 ص.
هدف این کتاب، پژوهش در زمینه راهیابی مطالب خلاف واقع و دروغ در تبلیغات مذهبی شیعیان، بویژه در واقعه عاشورا است. مؤلف ضمن بیان ثواب و فایده گریاندن مؤمنان برای مصائب امامان معصوم، شرایط خطابه مذهبی را بر می شمارد و مضرات دروغگویی در این موردو عواقب دنیایی و آخرتی آن را بیان می کند. نویسنده، تلفیقی از دو روش توصیفی و تحلیلی را در نگارش خود به کار گرفته است.
محقق در این اثر، ضمن شرح بعضی از سخنان مؤلف و با استناد به منابع شیعی، آرای وی را تبیین و اثبات می کند. اخلاص، صدق، دروغ و اقسام آن، دروغ ها و تحریفات عاشورا از فصلهای مهم این کتاب است.
تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی رحمه الله، چاپ اول، 1375، 324 ص.
دومین کنگره امام خمینی رحمه الله و فرهنگ عاشورا در آستانه هفتمین سالگرد رحلت حضرت امام خمینی رحمه الله مصادف با 12 و 13 خردادماه 1375 همزمان با ماه محرم 1417 ه . با هدف تبیین ابعاد گوناگون فرهنگ عاشورا و تعالیم عاشورایی حضرت امام خمینی رحمه الله و رسالت و مسؤولیت جامعه امروز و نسل معاصر در برابر این فرهنگ، برگزار گردید. کتاب حاضر دربردارنده مجموعه چکیده های مقالات برگزیده دریافتی از سوی کمیته علمی است که در سه بخش به ترتیب الفبایی نام نویسندگان مقالات، سامان یافته اند. بخش اول: فرهنگ عاشورا و اندیشه امام خمینی رحمه الله، بخش دوم: جهاد و سیاست در فرهنگ عاشورا و اندیشه امام خمینی رحمه الله، بخش سوم: شهید و شهادت در فرهنگ عاشورا و انقلاب اسلامی.
ص:26
باقی، عمادالدین، تهران، نشر نی، چاپ اول، 1379، 96 ص.
کتاب حاضر، مجموعه سه مقاله در باب قیام امام حسین علیه السلام است که مقاله اول به تبیین جامعه شناسی قیام آن حضرت اختصاص دارد. در مقاله دوم، نویسنده کوشیده است، پیامدها و کارکردهای این قیام را بررسی و ارزیابی کند، مقاله سوم نیز در تکریم و بزرگداشت اربعین حسینی نوشته شده است. این مقالات به ترتیب در سال های 1374، 1375 و 1376 به رشته تحریر درآمده و بخش هایی از آن، پیش از این در روزنامه نشاط به چاپ رسیده است.
اسحاقی، سیدحسین، قم، بوستان کتاب قم، چاپ اول، 1380، 240 ص.
مقام معظم رهبری در تحلیلی جامعه شناختی از حادثه عاشورا، به نقش دو گروه خواص و عوام در این رویداد جان گداز اشاره کرده اند. خواص، گروه پیش رو، اندیشه گرا و تحلیل گراست و عوام، گروه پیرو، احساس گرا و تقلیدگر که از رویدادها اثر می پذیرد. در این میان، می بینیم که دنیاگرایی، پیروی از شهوت ها و دوری از یاد خدا سبب می شود خواص هوادار حق به گروه باطل بپیوندند و با توجیه دینی کردار خویش، عوام زودباور را به جنگ با فرزند پیامبر اسلام بکشانند. بررسی نقش و رفتار خواص و عوام در حادثه کربلا، روشن گر بسیاری از حوادث واقعه و جام عبرتی برای همگان خواهدبود. این اثر در چهار بخش تنظیم شده است. بخش اول و دوم کتاب مربوط به طرح و بررسی عملکرد و وظایف خواص و عوام در صحنه عاشوراست که طی آن از ریشه های انحراف و خشکاندن کژروی ها سخن به میان آمده است. بخش سوم، شامل توضیح آموزه ها و عبرت های عاشورا بوده و در بخش پایانی از رسالت آگاهان و خواص و اتخاذ الگوی صحیح در تبلیغ، نکاتی مطرح گردیده است.
رحیم پور ازغدی، حسن، تهران، سروش، چاپ اول، 1381، 128 ص
«حسین علیه السلام عقل سرخ» متن سه گفت وگو با حسن رحیم پور (ازغدی) است که
ص:27
در ماه محرم سال 1380، درباره فلسفه قیام حسین بن علی علیه السلام، و نیز مصایب عاشورای حسینی صورت گرفته است. در بخشی از کتاب آمده است: جنبش کربلا، یک عملیات استشهادی و عاشقانه بود اما صرفا محد ود به عشق نبود، باطنا یک سلوک عارفانه الی الله بود اما امام علیه السلام به همه آثار اجتماعی و تاریخی آن، همه آثار تربیتی، سیاسی و فرهنگی آن کاملاً توجه داشتند و این سلوک عاشقانه، در عین حال یک رفتار عاقلانه بود و اصولاً عشق و عقل در منطق عاشورا، هووی یکدیگر و پشت به یکدیگر نیستند. عشق عاشورایی، عاقلانه است و عقل عاشورایی، عارفانه است: یک پدیده است با دو بعد، یکی بعد سلوکی و رو به خدایی، و دیگری، بعد اجتماعی و رو به خلقی، و هر دو سهم و هر دو به یکدیگر مربوط. محاسبه و عقلانیت در عاشورا، ترک نشد بلکه رو به اهداف الهی هدف گیری شد.
یزدی، محمد، قم، مؤلف، 1360، 224 ص.
نویسنده در ابتدای کتاب تذکرات مفیدی برای اهل منبر مطرح نموده است آنگاه به اوضاع سیاسی اجتماعی عصر معاویه و شگردهای تبلیغاتی آن می پردازد و علل قیام امام حسین علیه السلام را از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار می دهد و نقش بسیار مهم اسرای کربلا در تغییر وضعیت علیه حکومت یزید را یادآور می شوند. عناوین مطالب مطرح شده عبارت اند از:
هدف روضه خوانی، یزید و معاویه، پاسداران عدالت، چرا حسین قیام کرد؟، حسین و امت گنه کار جدش، دلیل اصلی قیام حسین، کوفه در فکر آزادی، بزرگترین قیام علیه استبداد، قیافه کربلا، دختر علی مجلس شاهانه را تسخیر می کند، سیاست عوض می شود و....
صافی گلپایگانی، لطف الله، [تهران]، بی نا، (مرکز پخش: کتابخانه صدر)، 1391 ق، 498 ص.
کتاب حاضر که به «شهید آگاه» نام گذاری شده است، نقدی است بر کتاب «شهید
ص:28
جاوید» تالیف نعمت الله صالحی نجف آبادی، به نظر نویسنده هدف از قیام امام حسین علیه السلام شهادت بود و نه تأسیس حکومت اسلامی از این رو کتاب شهید جاوید، که هدف امام را تأسیس حکومت اسلامی دانسته و نه شهادت باطل است. نویسنده در آغاز کتاب مرقوم داشته است: آنچه از اخبار صحیح متواتر استفاده می شود این است که امام علیه السلام متعبّد به قیام و شهادت بوده و شهادت آن حضرت محبوب و مطلوب خداوند بوده است و تعبّد به شهادت امری بی سابقه نیست. به عبارت دیگر امام مأمور بود علیه یزید قیام کند و ابطال حکومت او را اعلان نماید و امتناع خود را از این بیعت شوم، علنی و آشکار سازد. همچنین نویسنده در بحث مستقلّی با عنوان «امام علیه السلام آگاه بود» با سی و سه دلیل اثبات نموده است که امام از شهادت خود در کربلا آگاه بوده و هدفش تأسیس حکومت اسلامی نبود و می دانست که پیروزی نظامی به دست نمی آید. کتاب «شهید آگاه» مانند کتاب شهید جاوید، در پنج بخش تنظیم شده و در هر بخش به ردّ یک بخش از آن کتاب پرداخته شده است. مهم ترین انتقاد نویسنده به کتاب شهید جاوید این است که تحلیل آن با علم امام منافات دارد و از این رو عنوان کتاب خود را شهید آگاه گذاشته است.
حجتی کرمانی، محمدجواد، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، مرکز چاپ و نشر، چاپ اول، 1377، 260 ص.
مطالب کتاب حاضر در سه بخش تنظیم یافته است: در بخش اول، از تکوین شخصیت، ارگانیزم روحی، افکار، ایده ها، زندگی خصوصی و موقعیت اجتماعی امام حسین علیه السلام سخن به میان آمده است. در بخش دوم، عوامل اساسی انحرافات جامعه اسلامی طی چند دوره از مرگ پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم تا زمامداری علی علیه السلام و از شهادت علی علیه السلام تا مرگ معاویه بررسی شده است. بخش سوم، به تبیین استراتژی انقلاب امام حسین علیه السلام و تاثیرات و پیامدهای آن اختصاص دارد.
اعتماد السلطنة، محمدحسن بن علی، به کوشش مصطفی فریدپور، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، 1379، 186 ص.
این کتاب در پاسخ به این پرسش که هنگام شهادت امام حسین علیه السلام _ به سال 61
ص:29
هجری قمری _ در دنیا و ممالک جهان چه می گذشت، نوشته شده است. نویسنده کتاب، که با زبانهای گوناگون آشنا بوده و درباره تاریخ جهان منابع و مآخذ بسیاری را در اختیار داشته است، سعی کرده تا اثری ابتکاری و پربار در مورد عاشورا تهیه کند. وی پس از مقدمه، واقعه عاشورا را به اختصار و با دقتی در خور، گزارش می کند. سپس در سه فصل از حوادث و وقایع هم زمان با عاشورا سخن می گوید. فصل نخست کتاب به بیان حوادث ممالک آسیا و کشورهای مسلمان نشین اختصاص دارد که شامل جزیرة العرب، عراقین، ایران، گرجستان، ارمنستان، ترکستان شرقی و غربی، خوارزم، افغانستان، هندوستان، سند و ژاپن است. در فصل دوم به رخدادهای آفریقا می پردازد که شامل مصر نیز می گردد. در فصل سوم به وقایع مربوط به ممالک اروپایی پرداخته و از انگلیس، فرانسه، آلمان، روس، جزایر اسکاندیناوی، مجارستان و خرواتستان (کرواسی)، بلغارستان، رومانیا، پرتغال، رم، اسپانیا و ایتالیا یاد کرده است.
تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی رحمه الله، چاپ اول، 1375، 274 ص.
تردید نیست که نهضت اسلامی ما نشأت گرفته از نهضت حسینی و قیام عاشورا است و فرهنگ کربلا در تمام زوایای جامعه ما ریشه دوانیده است، هدف از تهیه این مجموعه ارائه دیدگاه های شهیدان برجسته انقلاب از حادثه کربلاست؛ که نه تنها با زبان و قلم بلکه در عمل هم دنباله رو قیام کربلا بوده اند. این مجموعه در چهار بخش تاریخ حماسه کربلا، عاشورا، قیام جاوید، کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا و تماشای آئینگی در وصیت نامه شهدا تنظیم یافته است. لازم به تذکر است که سه بخش اول عمدتا برگرفته از آثار شهید دکتر بهشتی و شهید آوینی می باشد.
مطهری، مرتضی، تهران، صدرا، چاپ سی و دوم، 1378، 365+294+420 ص.
این اثر از مجموعه سخنرانی ها و یادداشت های آیت الله مرتضی مطهری پیرامون نهضت حسینی علیه السلام است که در سه جلد تدوین یافته است. محتوای آن کلامی _ تاریخی است و با شیوه تحلیلی ارائه شده است. این کتاب در موضوع خود بی نظیر و
ص:30
راه گشاست. شاخصه مهمی که در هر سه جلد دیده می شود مبارزه با تحریفات و ستیز با غلط اندازی هایی است که درباره حماسه عاشورا بافته شده است. این اثر ارزشمند از همان روزهای نخست انتشارش مورد استقبال عالمان آگاه و جوانان بیدار واقع شده و ده ها بار تجدید چاپ و به برخی از زبان های زنده دنیا ترجمه و انتشار یافته است.
جلد اول این مجموعه متشکل از سه بخش است. در بخش اول چهار سخنرانی درباره «تحریفات در واقعه تاریخی کربلا» ایراد شده است. بخش دوم، متشکل از سه سخنرانی تحت عنوان «حماسه حسینی» است. از آن جا که این عنوان، دربرگیرنده مطالب سایر بخشها نیز می شود، این مجموعه به همین اسم نامیده شد. بخش سوم نیز شامل هفت سخنرانی درباره «عنصر تبلیغ در نهضت حسینی» است. جلد دوم مشتمل بر چهار بخش است: در بخش اول هفت سخنرانی استاد شهید مرتضی مطهری به عنوان «عنصر امر به معروف و نهی از منکر در نهضت حسینی» گردآمده است. عناوین برخی از موضوعاتی که در این سخنرانی ها مطرح شده بدین قرار است: عوامل مؤثر در نهضت حسینی، شرایط، مراحل و اقسام امر به معروف و نهی از منکر و تأثیر امر به معروف امام حسین علیه السلام پس از حادثه کربلا، بخش های دیگر کتاب عبارت اند از:شعارهای عاشورا، تحلیل واقعه عاشورا و ماهیت قیام حسینی.
جلد سوم از مجموعه «حماسه حسینی» شامل نوشته ها و یادداشت هایی از استاد شهید آیة اللّه مرتضی مطهری است که در ده بخش تنظیم شده است در بخش های مختلف کتاب، خوانندگان می توانند با مباحث همچون: ریشه های تاریخی حادثه کربلا، ماهیت قیام حسینی، عنصر امر به معروف در نهضت حسینی و تحریفات واقعه عاشورا آشنا شوند. در بخش های دیگری از آن نقدهای گوناگونی بر کتابهای «حسین وارث آدم»، «شهید جاوید» و مقایسه بین امام حسین علیه السلام و عیسی مسیح علیه السلام صورت گرفته است.
جوادی آملی، عبدالله، قم، اسراء، چاپ دوم، 1378. 422 ص.
محور موضوعات اثر حاضر، تبیین جایگاه عرفان و حماسه و جهاد در راه خدا و نیز هماهنگی و ارتباط اساسی این دو نسبت به یکدیگر است. به نظر مؤلف، جهاد حقیقی بدون عرفان، ناب نخواهد بود و عرفان خالص هم بدون ایثار مال و جاه و نثار جان
ص:31
حاصل نخواهد شد. عناوین ذیل، مباحث اصلی کتاب را تشکیل می دهند: هماهنگی آیین اسلام با فطرت و نکاتی پیرامون آیه میثاق، (آیه 172 سوره اعراف)، معنا و فضیلت حماسه و عرفان، ویژگیهای عارفان، علی علیه السلام امیر عارفان و سرآمد حماسه سازان، حسین علیه السلام سید مظلومان و پیشاهنگ شهیدان، مراتب عرفان در کلمات امام حسین علیه السلام، خصایص کربلا، مظاهر عرفان در حادثه عاشورا، جلوه های حماسی عاشورا، حماسه امام حسین علیه السلام، حماسه های اصحاب، ریشه های تاریخی نهضت کربلا، رمز جاودانگی حماسه حسینی، فلسفه زیارت و عزاداری، شهادت آگاهانه، حماسه امام سجاد علیه السلام سید ساجدان و زینت عابدان.
تهران، دانشگاه امام حسین علیه السلام، مؤسسه چاپ و انتشارات، چاپ اول، 1378، 580 ص.
این کتاب مشتمل است بر مجموعه مقالات چهارمین سمینار بررسی ابعاد زندگی امام حسین علیه السلام که از سوی پژوهشکده علوم انسانی دانشگاه امام حسین علیه السلام در سال 1376 برگزار گردید. از میان 70 مقاله ارسالی به سمینار، 29 مقاله انتخاب و در قالب کتاب به چاپ رسیده است. در ابتدای کتاب مقدمه ای از «هاشم ندایی» و متن سخنرانی علامه محمدتقی جعفری با عنوان «قیام عاشورا در نگاه خواص» به چاپ رسیده است. عناوین برخی مقالات کتاب به این قرار است: تعریف و نقش اجتماعی خواص از دیدگاه جامعه شناسی (مسعود اخوان کاظمی)، بررسی مصادیق عملکرد منفی خواص و تاثیر آن بر رکود و انحراف مسلمین (احمد حسین انزابی)، مطالعه تطبیقی مکتب نخبه گرایی و بحث خواص (حجت اللّه ایزدی)، تعریف خواص، ویژگی ها و طیف بندی آنها (ابوالقاسم بخشیان)، عوامل انحراف خواص و راه های پیش گیری آن از دیدگاه مقام رهبری (محمدعلی برزنونی)، تعریف و نقش خواص از دیدگاه جامعه شناسی (بهرام بیات).
ص:32
ایمانی یامچی، حسین، قم، عصر ظهور، چاپ اول، 1377، 288 ص.
احیای فریضه امر به معروف، احیای فرهنگ نماز، نفی نژادپرستی، تبیین مفهوم و جایگاه امامت در اسلام، وفاداری، عشق به شهادت، صبر و استقامت، مبارزه با تروریسم، ادب اسلامی و آزادی از جمله نکاتی است که در ارتباط با نهضت عاشورا بدان اشاره شده است. افزون بر آن، مولف سعی کرده است مقایسه ای میان دنیای امروز و زمان قیام امام حسین علیه السلام صورت دهد.
هاشمی نژاد، سیدعبدالکریم، تهران، فراهانی، چاپ پنجم، 1347، 464 ص.
این اثر، درباره نهضت مقدس حسین علیه السلام است که علل و زمینه های پیدایش نهضت کربلا را مورد تحلیل قرار می دهد. نویسنده به روش توصیفی و تا ریخی و با استفاده از کتب معتبر تاریخی به بررسی موجبات اصلی نهضت حسینی می پردازد. مباحث کتاب در سه بخش تنظیم شده، در بخش اول، عواملی که ضرورت نهضت حسین علیه السلام را ایجاب می نمود _ از هنگام انعقاد نطفه آن _ قدم به قدم مورد تعقیب قرار گرفته و به خوبی نشان داده شد که چگونه در آن عصر سرنوشت اسلام و قرآن، عدالت و آزادی، انسانیت و فضیلت، به آن قیام آسمانی بطور مستقیم بستگی داشت.
در بخش دوم: روش و سیاست خاصی که فرزند پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم در آن شرایط خفقان آور و دردناک در پیش گرفت تا توانست با رهبری صحیح و همه جانبه خود جنبش خونین و انسانی خویش را به ثمر برساند و آنرا از دستبرد تحریف حکومتهای فاسد و دیکتاتور محافظت نماید به طور کامل مورد توجه قرار داده شده است. در سومین بخش، نقش حیاتی و بزرگ کاروان اسیران در به ثمر رساندن نهضت و کوششهایی که آن دودمان فضیلت به صورت های گوناگون برای رسیدن به این آرمان مقدس انجام داده اند دقیقا بررسی گردیده و در ادامه طرح های مفیدی به منظور بهره برداری صحیح از نهضت در شرایط حاضر ارائه داده است، نهضت حسین علیه السلام از نظر رهبران مذهبی،
ص:33
علمی و سیاسی جهان مبحث پایانی کتاب را تشکیل می دهد. که اسامی این اندیشمندان عبارت اند از: مسیوماربین آلمانی، مهاتما گاندی، محمدعلی جناح، لیاقت علیخان، پورشو تامداس توندون، گیبون مورخ مشهور، چارلز ویکنس، توماس کارلایل، پروفسور ادوارد براون، فردریک جمس، ل.م.بوید و ژوزف فرانسوی.
تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ چاپ اول، 1374 _ 1375، 278 + 296 ص.
حادثه عاشورا، یکی از ژرف ترین و نیرومندترین عناصر در فرهنگ دینی ماست که به گونه ای گسست ناپذیر با عاطفه و احساس فرد فرد ما پیوند خورده است و چون خون در رگ حیات فرهنگی ما جاری است. با وجود این پیوند عاطفی عمیق و ناگسستنی با عاشورا، کمتر به این رویداد از منظر عقلانی روشمند نگریسته شده است و شناختهای ما از این حماسه خونین، گاه از حد شعارها و مطالب رایج و متعارف فراتر نرفته است. در این اثر با طرح پرسشهایی، کوشش شده است که از دیدگاهی تحلیلی به نهضت عاشورا نگریسته شده و ابعاد گوناگون آن مورد بررسی قرار گیرد «زمینه ها و بستر وقوع نهضت عاشورا»، «فلسفه و اهداف نهضت عاشور»، «مراحل و سیر وقوع حوادث نهضت عاشورا» و «درسها و دستاوردهای عاشورا» ابعاد و زمینه های اصلی مورد توجه این رویکرد تحلیلی به نهضت عاشورا می باشد. اسامی شرکت کنندگان در مصاحبه عبارت اند از: حسین رزمجو، زهرا رهنورد، غلام حسین زرگرنژاد، جعفر سبحانی، سیدجعفر شهیدی، نعمت الله صالحی نجف آبادی، سیدمرتضی عسکری، محمدهادی معرفت، سیدعطاءالله مهاجرانی، محمد واعظ زاده خراسانی، هاشم زاده هریسی، علی نظری منفرد، بیات، رضا استادی، اعوانی، ابرا هیم امینی، حائری، قائدان، قادری، محمودی، معادیخواه، ناصر مکارم شیرازی، ابراهیمی دینانی، عبدالکریم سروش، ابوالقاسم گرجی، محمدتقی جعفری، توسلی، سعید حجاریان و علوی تبار.
ص:34
محمدی نیا، اسدالله، جلد اول، قم، سبط اکبر علیه السلام، چاپ اول، 1380، 416 ص.
کتاب حاضر شامل مجموعه درس ها و سخنرانی های نگارنده است که به منا سبت های گوناگون برگزار شده است. در این کتاب، وی، ضمن بیان حوادث و وقایع نهضت کربلا آن را با قیام و انقلاب اسلامی مقایسه کرده است. علاوه بر آن، نگارنده به برخی اشکالات و شبهاتی که در نهضت امام حسین علیه السلام، همچنین انقلاب اسلامی وارد شده، پاسخ گفته است. یکی از بخش های کتاب که با عنوان «درس ها و عبرت ها» آمده، حاوی مطالبی درباره: ولایت فقیه، ویژگی های کارگزاران، جنگ قدرت و اختلاف، تبعیض و بی عدالتی، دنیاطلبی و تجملات و آثار گناه در جامعه اسلامی است. در بخش های دیگر کتاب این موضوعات مطرح شده است: مقام و منزلت امام حسین علیه السلام، پاداش شهادت امام حسین علیه السلام، فواید تربت امام حسین علیه السلام، درس ها و عبرت ها از قرآن و کربلا، هدف بعثت انبیاء، خطر نفوذی ها در اسلام، و سلاح های مستکبران بر علیه اسلام.
بازرگان، عبدالعلی، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ اول، 1378، 301 ص.
این کتاب شامل مقالات و سلسله سخنرانی هایی درباره امام حسین علیه السلام و نهضت عاشوراست که در سال های 1365 تا 1377 در انجمن اسلامی مهندسان و مراسم عزاداری در دفتر مرکزی نهضت آزادی و... به بررسی قیام امام حسین علیه السلام و پیام های عاشورا می پردازد. عناوین مقالات و سخنرانی ها عبارت اند از: حسین علیه السلام آمر و عامل به عدالت، حسین علیه السلام وارث و پوینده راه انبیاء (عرضه قیام حسینی به قرآن)، زمینه های مردم شناسی در نهضت کربلا، شاکله حسین علیه السلام، شعارها و شعورهای عاشورا، کلام حسین علیه السلام، مسخ تاریخی میراثهای مذهبی، من و او در چشم و دل حسین علیه السلام و قیام حسینی در قالب سوره عنکبوت.
ص:35
خاتمی، سیداحمد، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ پنجم، 1377، 344 ص.
نوشتار حاضر به انگیزه تبیین، توضیح و تحلیل بدیع و ارزشمند مقام معظم رهبری آیة الله العظمی خامنه ای (مدظلّه العاللی) درباره حادثه عاشورا تدوین شده است. ایشان در رهنمودها یی که در تاریخ 20/3/1375 در جمع فرماندهان لشکر 27 حضرت رسول صلی الله علیه و آله وسلم بیان کردند، کوتاهی خواصّ و دیر به میدان آمدن آن ها را از عوامل اصلی حادثه عاشورا برشمردند، و این در حقیقت هشداری است برای همه عاشوراییان و خواصّ جامعه، نویسنده محترم در این کتاب همین سخنان مقام معظم رهبری را دستمایه خویش قرار داده و با استفاده از قرآن و نهج البلاغه و نقل های تاریخی به شرح و تفصیل آن پرداخته است. کتاب از هشت فصل تشکیل شده است که برخی عناوین آن چنین است: عبرت آموزی در قرآن و روایات، ارتجاع، خطر بزرگ، عوامل زمینه ساز حادثه عاشورا «کنار گذاشتن وصایای نبی اکرم صلی الله علیه و آله وسلم، رنگ باختن معنویت، افول غیرت دینی، کوتاهی خواصّ از ادای وظیفه، عوامل چرخش از موضع حق»، در پایان کتاب متن سه سخنرانی مقام معظم رهبری در دیدار با نیروهای مقاومت، بسیج، در جمع فرماندهان لشکر 27 و نمازجمعه تهران آمده است.
منصورنژاد، محمد، به اهتمام حجت الله محمدشاهی، تهران، راستی نو، چاپ اول، 1377، 88 ص.
این مجموعه دربرگیرنده چهار مقاله است: در مقاله اول با عنوان «عقل مانع تحریف و عامل تعمیم نهضت حسینی» نگارنده به برخی تحریفات درباره قیام کربلا اشاره کرد. سپس هریک را ارزیابی می کند. در مقاله «عوامل بنیادین احیاء» نقش سه عامل «اندیشه» «نخبگان» و «جامعه» در نهضت کربلا بررسی شده است. در مقاله «نخبه گرایی و حادثه کربلا» عمل و عکس العمل نیروهای حاضر در صحنه کربلا بر اساس موضع گیری های نخبگان و خواص آنها تحلیل می شود. و در مقاله آخر «شناخت خواص و عوام [درباره] حق از باطل با ملاک های برون دینی» ارزیابی می شود.
ص:36
ابراهیم پور، ابراهیم، قم، مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، 1378، 66 ص
عاشورا مدرسه عشق و ایثار و جان فشانی است. تجسّم کمال عبودیت و عرفان، سلم محض و اطاعت از معبود است. کعبه آمال و مجمع اسوه های کمال است. صحنه ای از جان گذشتگی نور رویان و افشای ماهیتِ پلیدِ ناررویان است. این نوشتار، پژوهشی است درباره واقعه عظیم کربلا و نظری است کوتاه به زندگی سراسر ایمان و شجاعت سرور و سالار شهیدان حضرت ابا عبداللّه الحسین علیه السلام . در این مجموعه سیره عملی آن بزرگوار و دیدگاه حضرت امام خمینی رحمه الله، مقام معظم رهبری و اهل سنت درباره قیام عاشورا به بحث گذارده شده است. عناوین این پژوهش عبارت اند از: سیمای حضرت ابا عبداللّه الحسین علیه السلام در تاریخ، خصوصیات و ویژگی های فردی و اجتماعی، سیری کوتاه در نهضت سرخ حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام، عملکرد عوام و خواص در حادثه کربلا، اخبار و آثار شهادت امام حسین علیه السلام، قیام امام حسین علیه السلام از دیدگاه امام خمینی و مقام معظم رهبری، امام حسین علیه السلام از نظر اهل سنت و سایر ادیان و شخصیت ها و نمونه ای از معجزات و عنایات حضرت امام حسین علیه السلام .
پیر علیلو، حیدرعلی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اوّل، 1378، 80 ص.
نویسنده در این کتاب از یک سو به شرح حال کسانی چون زهیر بن قین بجلی، حر بن یزید ریاحی و فرزدق اشاره می کند که با جانبداری از ولایت، به حد کمال رسیده اند و از طرف دیگر احوال کسانی را بر می شمارد که با دشمنی با ولایت از نیک بختی و سعادت به دور مانده اند. از جمله این افراد عبارت اند از: عبید الله بن عباس، عبیدالله بن حر جعفی و عمربن سعد.
مظلومی، رجبعلی، تهران، کتابخانه بزرگ اسلامی، 1352، 116 ص.
عناوین مطرح شده عبارت اند از: فصل اول: حسین کیست؟ بهشت کجاست؟.... چه وقت آدمی داستان می گوید: چه وقت آدمی می خواهد شبیه واقعه های قبلی را از نو پدید آورد و بدیده ها بکشاند؟ حاصل این درس چه بود؟ واقعه حسینی چگونه پیش آمد؟
ص:37
داستان حسینی در چند جمله، سخنی چند باختصار، حال باید گفت (آخرین سخن). فصل دوم: آنچه دیگران درباره نهضت امام و نتایج آن گفته اند: الف، دانشمندان غیر مسلمان. ب) داستان حسینی، داستانی جهانی و انسانی است. ج) نظر پیشوایان ملل. د) نظر پیشوایان مذهبی (غیر شیعه). ه) نظر دانشمندان اسلامی (غیر شیعه). خلاصه مباحث گذشته. سخنی دیگر: در پایان، ایرادها و پرسشها. نویسنده در نوشتن این کتاب از مآخذ معتبر یاری جسته است.
عبدالمحمدی، حسین، تهیه و تنظیم مرکزِ تحقیقات اسلامی تحقیقات عاشورا نمایندگی ولی فقه در سپاه، قم، منبع، چاپ اول، 1379، 344 ص.
تحقیق و بررسی در عوامل و زمینه های فرهنگی و اجتماعی است که منجر به قیام عاشورا شد. انگیزه مؤلف، کشف حقایق پیرامون این قیام و حذف تحریف ها از دامان این نهضت الهی است. روش تحقیق، تاریخی است و در ان از هر دو شیوه توصیفی و تحلیلی بهره گیری شده است. منابع مورد استفاده نویسنده، کتابهای قدیمی دست اول می باشد. مطالب کتاب در نه فصل تنظیم گردیده و برخی از سرفصل های آن چنین است: باورها، سنت ها و هنجارهای عصر جاهلیت، نقش اسلام در زندگی فردی و اجتماعی، عوامل و پیامدهای کودتای سقیفه، خلفا و بدعتها، ارزش های اسلامی در خلافت یزید بن معاویه.
محدثی، جواد، تهران، سروش، چاپ اول، 1379، 56 ص.
این کتاب، نگاهی است گذرا به حماسه عاشورا که با نثری ادبی _ توصیفی نگاشته شده است.
نویسنده در این اثر بخشهایی از واقعه عاشورا را به تصویر می کشد و در برخی از قسمتها به ارائه تحلیلهای اخلاقی در این زمینه می پردازد. برخی از عناوین کتاب چنین است: نگاهی نو به حماسه ای کهن در کربلا، مسلم بن عقیل، پیشاهنگ شهادت، در رکاب حسین علیه السلام، به سوی عراق، وفای یاران امام، در سایه پیام امامت.
ص:38
ربیعی، عبدالعظیم، تحقیق: هادی هلال، جلد اول و دوم، قم، المکتبة الحیدریة، چاپ اول، 1378، 180 + 176 ص.
کتاب حاضر در دو جلد، کاوشی است در تاریخ زندگانی و قیام امام حسین علیه السلام که به صورتی تحلیلی نگارش یافته است و در برگیرنده حوادث قیام عاشورا، از هنگام خودداری امام حسین از بیعت با یزید تا وقایع پس از شهادت آن حضرت می باشد. نویسنده، کوشیده است تا با بهره گیری فراوان از آیات، روایات و متون تاریخی و نیز اشعار عربی، به شبهات و پرسش های برخی افراد همانند آنچه به ابن عربی نسبت داده می شود پاسخ گوید و به بررسی ابعاد و ماهیت و علل و اهداف نهضت امام حسین بپردازد. نویسنده با گزینش فرازهایی از تاریخ قیام آن حضرت، دیدگاه های خود را در این زمینه ارائه نموده است و به تجزیه و تحلیل این فرازها و برخی کلمات منتسب به امام حسین پرداخته است. بیشتر عناوین کتاب در قالب پرسش مطرح گردیده و سپس پیرامون آن پرسش و یا شبهه و یا موضوع، تحلیل و تحقیق صورت پذیرفته است و در این ضمن، نظرات مؤلف عرضه گردیده است.
غفاری، محسن، تهران، انتشارات پیام آزادی، چاپ اول، 1374، 296 ص.
این اثر در قالب «سیره امام حسین علیه السلام » نگارش یافته است. بدین جهت که به دور از شعائر و مراثی و مداحی ها، به معنای واقعی دریابیم که حسین سلام الله علیه در این دو مقطع خاص قبل از قیام و بویژه در حین قیام، از آغاز حرکت به سوی کربلا تا به هنگام شهادت، از نظر ابعاد مختلف (انسانی و اخلاقی و اجتماعی و خانوادگی و نظامی و سیاسی...) چه درسی به آدمیان آموخت، تا یک راهنمای عملی، برای سالکان طریق حق تعالی و پیروان و عاملین راه ائمه معصومین علیهم السلام و عاشقان سیره امام حسین علیه السلام باشد.
کتاب از دو بخش تشکیل شده است: بخش اول: سیره امام حسین علیه السلام در سیر زندگی عادی قبل از قیام عاشورا است که شامل افعال و اعمال و بعضی مواعظ و حِکَم و پند و اندرزها و مناظرات و دستورات عملی آن حضرت می باشد. بخش دوم: سیره امام حسین علیه السلام پیش از قیام (طبق آثاری که نشانگر مخالفت و خصومت آن حضرت با حکومت معاویه و یزید بوده، دلیل اختفاء شعله آتشین قیام امام حسین علیه السلام است) و از
ص:39
آغاز قیام و حرکت به سوی کربلا تا به هنگام شهادت خونین آن حضرت بر علیه جنود شیطان و سلطه جویی طاغوت، حکومت یزیدیان را در بر می گیرد.
احمدی، حسین، قم، یاقوت، چاپ اول، 1381، 102 ص.
این کتاب مجموعه ای از اندیشه های ناب حسینی است که با الهام از پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب اسلامی در طلیعه سال 1381 هجری شمسی و با استفاده از آثار ارزشمند و مطالب عمیق استاد شهید مرتضی مطهری رحمه الله پیرامون زندگی پربار سیدالشهدا تنظیم شده و می تواند الگوی ارزنده برای شیفتگان مکتب حسینی باشد. به همین جهت نویسنده در سالی که نام مقدس سیدالشهدا زینت بخش آن است کتاب حاضر را به نام «سیره حسینی» نام گذاری نموده است. مباحث کتاب مشتمل است بر پنج فصل که عناوین آن چنین است: شخصیت امام حسین، فلسفه قیام امام حسین علیه السلام، عاشورا و شعارهای آن، یاران باوفای سیدالشهدا و فلسفه عزاداری امام حسین علیه السلام .
مغنیه، محمدجواد، ترجمه: فیروز حریرچی، تهران، پدیده، 1344، 197 ص.
نویسنده واقعه عاشورا و علل پیدایش و نتیجه آن را بررسی نموده و در بیان مطالب به آیات و احادیث و اخباری که صحت وقوع آنها از نظر نویسنده مسلم است استناد کرده است. وی از فلسفه نهضت حسینی و جانبازی و فداکاری حسین و یارانش و علل سقوط بنی امیه و تأثیری که قربانگاه کربلا و خطبه های فصیح و آتشین زینب در رسوائی یزید و دژخیمان او داشته سخن گفته است.
علوی، سیدرسول، قم، مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما، چاپ اول 1380، 254 ص.
مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در تحلیلی جامعه شناختی از حادثه عاشورا، به نقش دو گروه عمده خواص و عوام در آن حادثه جانسوز اشاره کردند که خواصّ، گروه
ص:40
پیشرو، خط دهنده و اهل فکر و تحلیل بودند و عوام، گروه دنباله رو متأثر از رویدادهای جامعه، در تجربه عاشورا می بینیم که دنیاگرایی، پیروی از شهوات و غفلت از یاد خدا در خواصّ طرفدار حق سبب شد آنان به طرفداری از باطل برخیزند و بر این عمل خود، توجیهی دینی هم بسازند تا عوامِ زود باور نیز به طیف باطل بگروند و به جنگ با حسین بن علی علیه السلام ترغیب شوند. بنابراین بررسی نقش و عملکرد خواص می تواند روشنگر بسیاری از حوادث واقعه باشد. نویسنده، در شرایط حساس کنونی، روزگار پر فتنه رهزنان ایمان کوشیده است تا چهره و عملکرد بعضی از خواص را که منشاء بسیاری از انحراف و فتنه ها گردیده اند را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. که عبارت اند از: عبیدالله بن زیاد، عمر بن سعد ابی وقاص، شمر بن ذی الجوشن، شریح قاضی، حرملة بن کاهل اسدی، خولی بن یزید اصبحی، نسان بن انس نخعی، حصین بن نمیر تمیمی، شبث بن ربعی
یدائی، حیدرعلی، تهران، برهان، چاپ اول، 1379، 84 ص.
چه عواملی باعث شد که این شگفت انگیزترین واقعه تاریخ به وقوع بپیوندد؟ در این زمینه کارهای زیادی شده است و علماء و محققین موضوع را از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار داده اند و جا دارد که همچنان این بررسی ها را ادامه دهند. این نوشته به یکی از جوانب واقعه عاشورا یعنی به معرفی هیئت حاکمه و مجریان شهادت حسین علیه السلام و یارانش می پردازد. پر واضح است که عده زیادی در طراحی و به شهادت رساندن حضرت اباعبداللّه الحسین علیه السلام و اصحابش نقش داشته اند لکن نویسنده به معرفی کسانی می پردازد که نقش کلیدی را در این امر داشته اند. هیئت حاکمه دوران واقعه عاشورا از «بنی امیه» هستند که تقریبا تمامی پستهای کلیدی اداره حکومت را به عهده دارند. از میان آنها دو نفر نقش ممتاز بسیار برجسته ای را در وا قعه عاشورا ایفاء نموده اند. یزید بن معاویه و مروان بن حکم که ابتدا به معرفی آنها می پردازد. سپس شش نفر از مؤثرترین و فعالترین کارگزاران بنی امیه در واقعه عاشورا یعنی عبیداللّه بن زیاد، عمر بن سعد، شمر بن ذی الجوشن، محمد بن اَشعث، شبث بن ربعی و حُصین بن نُمیر را معرفی می نماید. این اثر از دو فصل تشکیل شده است که عناوین آن عبارت اند
ص:41
از: سران بنی امیه در واقعه عاشورا...، کارگزاران بنی امیه در واقعه عاشورا...».
صالحی نجف آبادی، نعمت الله، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ دوازدهم، 1360، 536 ص.
«شهید جاوید» مشتمل بر مطالبی است درباره علل و عوامل قیام امام حسین علیه السلام، ماهیت قیام، مراحل قیام، هدف قیام و نتایج و آثار آن، که طی آن نگارنده قصد دارد طرحی جدید از فلسفه این قیام به دست دهد. و این سبب بحث و مناقشه شدیدی درباره این کتاب شده است. شهید جاوید از معدود کتابهای تحلیلی و استدلالی درباره قیام امام حسین علیه السلام است. نویسنده کتاب گفته است: در مسأله قیام امام حسین علیه السلام که هم جنبه تعقّلی دارد و هم جنبه عاطفی، اگر کسی بخواهد به تحقیق و کنجکاوی و جنبه تعقّلی آن بپردازد باید فقط از نیروی فکر و تعقّل استمداد کند، نه از نیروی عاطفه، کتاب چون بر مبنای تحقیق و کنجکاوی تالیف شده طبعا بیشتر به جنبه فکری و تعقّلی مسأله پرداخته و بحث و استدلال را تعقیب کرده و جنبه عاطفی مسأله را دنبال نکرده است. مهمترین نظریه کتاب حاضر این است که قیام امام حسین به هدف شهادت نبود، بلکه برای تشکیل حکومت اسلامی بود و از آن جا که امام موفّق به تشکیل حکومت نشد، بلکه به شهادت رسید، به نظریه نویسنده انتقاد گردیده و منافی با علم امام، بویژه با علم آن حضرت به شهادت خود شمرده شده است...، کتاب «شهید جاوید» بحث انگیزترین کتاب دینی در تاریخ معاصر ایران و مناقشه انگیزترین کتاب درباره امام حسین است و در ردّ این اثر سیزده کتاب مستقل نوشته شده و افزون بر این در ضمن چند کتاب به ردّ این کتاب پرداخته شده است (1) که برخی از آنها عبارت اند از: رضا استادی «بررسی قسمتی از کتاب شهید جاوید» [قم]، بی نا چاپ پیروز، بی تا، 107 ص؛ علی پناه اشتهاردی «کتاب هفت ساله چرا صدا درآورد» قم، انتشارات علامه، چاپ اول، 1391 ق. 432 ص؛ محمدعلی انصاری «دفاع از حسین شهید: ردّ بر کتاب شهید
ص:42
جاوید» [قم]، بی نا، [1350]، 508 ص؛ محمدحسین اشعری و حسین کریمی و سیدحسن آل طه (یک بررسی مختصر در پیرامون قیام مقدس شهید جاوید حسین بن علی علیها السلام از نظر روایات) تهران، بی نا، چاپ دوّم، 1350، 123 ص؛ محمدتقی جعفری «سخنی کوتاه در علم امام علیه السلام » [تهران]، بی نا، 1351، 14 ص و...
فروغی جهرمی، محمدقاسم، تهران، بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس، چاپ اوّل، 1377، 68 ص.
در این مجموعه ابتدا رمز پیروزی مسلمانان صدر اسلام و رسالت جامعه اسلامی بیان شده، سپس سخنانی از رهبر کبیر انقلاب امام خمینی رحمه الله ارائه شده است. در بخش پایانی با عنوان «عبرت های عاشورا» سخنان فرماندهی کل قوا آیت اللّه خامنه ای درج شده که در آن ویژگی های عاشورا تشریح گردیده است.
تدوین: مؤسسه فرهنگی قدر ولایت، تهران، قدر ولایت، چاپ اوّل، 1377، 64 ص.
در کتاب حاضر، ویژگی های واقعه عاشورا و نتایج و پیامدهای آن، از جنبه های مختلف تحلیل و ارزیابی شده است. مباحث کتاب بدین قرارند: عاشورا، تقابل اندیشه های ناب با دلهای چراگاه بیگانه، عاشورا، جلوه تقابل دو تفکر از دین، عاشورا تلاقی دو نگاه به رهبری، نگاه اسلام ناب و نگاه اسلام اموی، عاشورا نتیجه تعلل و کناره جویی و ترس خواص، عاشورا، مقابله سقوط کنندگان از قلّه رفیع جهاد با آنان که بر بلندای قلّه استوار ایستادند، عاشورا، ثمره به بار نشستن شبهه هایی که دیندارانِ دین ناشناس، در سرزمین ایمانی مردم کاشتند، عاشورا، صف آرایی مجذوبان چرب و شیرین دنیا در برابر آخرت طلبان، عاشورا، مصافِ مجاهدان امتیازطلب با مجاهدانِ فی سبیل اللّه، عاشورا، محصول جدایی دین از سیاست، عاشورا، تجلّی بازگشت قاعدین دیروز و بی هنران امروز به صحنه حکومت، عاشورا، آوردگاه بیعت شکنان با امامی که به سوی
ص:43
خود خوانده بودند!!، و عاشورا، صحنه آزمون خواصّ و عوام. کتاب با متن سخنان امام حسین علیه السلام در روز عاشورا خاتمه می پذیرد.
تدوین: مؤسسه فرهنگی قدر ولایت، تهران، قدر ولایت، چاپ اول، 1378، 104 ص.
جلد دوم از کتاب «عاشورا و عبرتها» مجموعه ای از بیانات مقام معظم رهبری در باب واقعه عاشورا است که با مقولاتی چون: عاشورا، صدای قداست زدایی و حریم شکنی، عاشورا؛ نتیجه سست شدن تبعیت و پیروی از رهبری برگزیده خدا، عاشورا؛ نمادِ توسعه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بدون محوریت ولایت و عدالت، عاشورا؛ محصولِ ضعف در دشمن شناسی و غفلت از آنها، عاشورا؛ محصولِ نداشتن تحلیل صحیح و غفلت از مسایل جامعه اسلامی، عاشورا؛ محصولِ فضای مسموم و تبلیغات مذموم، عاشورا محصولِ گفتمان با بددلان و معاندان و دشمنان و فرصت خواستن از آنان برای انتخاب!!، عاشورا؛ محصولِ تعطیلی فریضه امر به معروف و نهی از منکر، عاشورا؛ محصولِ رواج فساد و گناه و بی بندوباری در جامعه و سستی ایمان، عاشورا؛ نتیجه ظهور و بارور شدن انگیزه های مختلف در صفِ مسلمانان به طبع رسیده است.
بی آزار شیرازی، سیدعبدالکریم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اوّل، 1377، 48 + 40 + 36 ص.
مجموعه سه جلدی «عاشورا در سرزمین ها» به معرفی و بررسی وضع اسلام و برگزاری مراسم عزاداری عاشورا در کشورهای ایران، پاکستان، هند، خاورمیانه (عربستان، بحرین و ترکیه)، اروپا (آلمان، بلژیک، رومانی، انگلستان، دانمارک، پرتغال و یونان) اختصاص دارد. جوانان در این کتاب با فعالیت های مذهبی، به ویژه اهتمام مسلمانان این کشورها به مراسم عاشورا آشنا خواهند شد. مطالب کتاب با عکس هایی از مراکز فرهنگی، نقشه و اطلاعات مختصری از کشورهای مورد نظر همراه است.
ص:44
خاتمی، سیداحمد، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اوّل، 1379، 196 ص.
کتاب با تأثیرپذیری از مباحث جاری سیاسی نگاشته شده است. مؤلف بر این باور است که حادثه عاشورا پنج عامل داشت که از این پنج عامل سه عامل در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است: کنار گذاردن وصایای پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم، رنگ باختن معنویات پس از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و افول غیرت دینی. بر این اساس نویسنده به عبرت آموزی از حادثه کربلا توصیه می کند. در پایان کتاب، متن دو سخنرانی از مقام معظم رهبری ضمیمه شده است.
شمس الدین، مهدی، قم، مؤسسه توسعه فرهنگ قرآنی، چاپ اوّل، 1378، 64 ص.
بخش نخست کتاب به سخنان رهبر انقلاب آیة اللّه خامنه ای درباره مسئولیت خواص و سرنوشت عوام و علل تغییر مسیر تاریخ و مظلومیت ائمه معصومین علیهم السلام اختصاص دارد. در بخش دوم، مخاطبان، شرح اجمالی واقعه عاشورا و عبرت های ناشی از آن مانند: رفاه طلبی، ارزش گریزی، دین بیگانگی، سیاست زدایی و جهل گرایی.
نوری، یحیی، ترجمه: وحید دامغانی و م، دشتیانه، تهران، فراهانی، 1346، 271 ص
عناوین مطرح شده عبارت اند از: مقدمه. 1 _ چرا خاطره حسین را تجدید می نماییم: از نظر فلسفی، از نظر فقهی، 2 _ مقام خاندان پیامبر و نهضت های آنان. فضائل اهل بیت، 3 _ برخی از مناقب حسین، 4 _ معاویه و یزید، سیاست فامیل بازی، معاویه و پیراهن عثمان، ابزار اساسی حکومت وی: الف _ اسراف بیت المال. ب، پیروی از سیاست تفرقه بیانداز و حکومت کن. ج، استخدام حدیث سازان و عالم نمایان. د، نقشه معاویه علیه علی و سب آن حضرت، 5 _ یزید مست و پیشوائی مسلمانان، 6 _ حسین با یزید بیعت نمی کند. 7 _ آیا جز مرگ چیز دیگری است، پس آفرین بر مرگ. 8 _ حسین فرمود: صبر، صبر، ای بزرگواران که مرگ پلی بیش نیست. روز عاشورا، 9 _ دو قصیده.
ص:45
این کتاب به فارسی و عربی نوشته شده است.
آوینی، مرتضی، تهران، ساقی، چاپ اوّل، 1379، 132 ص.
«فتح خون» هشتمین کتاب از مجموعه آثار شهید سیدمرتضی آوینی است. کتاب درباره نهضت کربلا، وقایع روز عاشورا و شهادت حسین علیه السلام و یاران آن حضرت است. نویسنده وقایع عاشورا من حیث المجموع از ابتدا تا انتها (البته با گزینش برخی حوادث مهم) توصیف کرده است. هدف نویسنده ارایه گزارش تاریخی از واقعه عاشورا نیست بلکه در صدد شرح ادبی و عرفانی آن واقعه بزرگ است در عین حال در برخی موارد تحلیلهایی نیز از برخی حوادث ارائه کرده است.
شهید آوینی امام حسین علیه السلام را انسان کاملی می داند (همچنان که چنین است) که بی حضور و وجود او حج و اعمال دیگر معنای واقعی پیدا نمی کند. او حسین علیه السلام را کعبه باطنی در مقابل کعبه ظاهری که متشکل از سنگ و آجر است قرار می دهد و زیارت خانه خدا را بدون حضور امام علیه السلام ناقص می داند. همچنین امام حسین علیه السلام را مظهر عشق الهی دانسته که مصلحت اندیشی های عقل را کنار گذاشته و به مسلخ دیدار یار رو آ ورده است گویی حسین علیه السلام در این سیاره زندانی است و بایست خود را از طریق شهادت آزاد سازد و عاشورا مسیری است که حسین علیه السلام می تواند به آزادی دست یابد و دیگران را نیز به این آزادی دعوت می کند. زیباترین بخش کتاب را می توان «مناظره عقل و عشق» دانست که نویسنده به خوبی از عهده آن برآمده است. از آنجا که احساسات و عواطف مؤمنین و مؤمنات باید نسبت به این حادثه برای همیشه پویا بماند. این کتاب متن خوبی برای رسیدن به این هدف مهم است در عین حال از تحلیلهای قابل توجهی نیز بهره مند است. برخی دیگر از عناوین کتاب عبارت اند از: آغاز هجرت عظیم، کوفه، قافله عشق، در سفر تاریخ، کربلا و تماشاگر راز و....
سنگری، محمدرضا، عبداللهی، مهدی، قم، مرکزتحقیقات اسلامی سپاه، چاپ اوّل، 1380، 343 ص.
محور بحث در جلد سوم از مجموعه هفت جلدی «عوامل معنوی و فرهنگی دفاع
ص:46
مقدس» دو عامل معنوی و فرهنگی دفاع مقدس یعنی فرهنگ عاشورا و شباهت جویی به جنگ های صدر اسلام است. در بخش نخست کتاب، بررسی و تطبیق جلوه های فرهنگ عا شورا در دوران دفاع مقدس _ که در گفته ها، نوشته ها و رفتارهای رزمندگان اسلام تجلّی یافت _ مورد نظر بوده است. در فصل نخست این بخش، ویژگی های فرهنگ عاشورا که راز و رمز فروغ جاودانه نهضت امام حسین علیه السلام است تبیین شده است. در فصل دوم، برخی از جلوه های فرهنگ عاشورا در دفاع مقدس آمده است. نگارنده در فصل سوم به تأثیر و حیات فرهنگ عاشورا در میان اسیران ایرانی در دوران اسارت می پردازد و نشان می دهد که آزادگان سرافراز چگونه با الهام گرفتن از این فرهنگ، سال های سخت اسارت را با صلابت سپری کردند. موضوع بحث در فصل چهارم، بازتاب فرهنگ عاشورا در وصیّت نامه های شهیدان دفاع مقدس است. نویسنده تبیین می کند که این وصیت نامه ها به لحاظ محتوا و ساختار، با فرهنگ عاشورا پیوندی وثیق و استوار دارند. فصل پنجم به سروده های دفاع مقدّس و فرهنگ عاشورا اختصاص دارد. نگارنده چهار عنصر نهضت عاشورا یعنی حماسه، پیام سوگ و عرفان را در سروده های دفاع مقدّس می کاود. در این فصل افزون بر اشعار، نوحه ها و مراثی و رجزها و شعارهای ملهم از فرهنگ عاشورا نیز مورد توجه قرار گرفته است. در فصل ششم، یکی دیگر از نمودها و جلوه های فرهنگ عاشورا در دفاع مقدس یعنی نام ها و نوشته ها آمده است. نویسنده نشان می دهد که نیمی از نام های لشکرها و تیپ ها و بسیاری از رمزهای عملیات ها و نیز بسیاری از نوشته ها در پیشانی بندها، لباس نوشته ها، تابلو نوشته ها و مزار نوشته ها از فرهنگ عاشورا متأثر بوده است. سرانجام در آخرین فصل این بخش نگارنده نقش امام خمینی(قدس سره) را در پیوند دفاع مقدس با فرهنگ عاشورا مورد بررسی قرار داده است.
در بخش دوم، برخی شباهت های دفاع مقدس و جنگ های صدر اسلام که نشانگر تأثیرپذیری رزمندگان از مجاهدان صدر اسلام است، مورد بحث قرار گرفته است. فصل نخست این بخش به شعار تکبیر که از نظر روحی و روانی بر رزمندگان تأثیر مثبت و بر دشمن تأثیر منفی داشت، اختصاص دارد، در فصل دوم، حضور پیرمردان و نوجوانان و در فصل سوم حضور زنان در دفاع به طور تطبیقی در جنگ های صدر اسلام و دفاع
ص:47
مقدس نشان داده شده است. در فصل چهارم، ایثارگری مجروحان و در فصل پنجم، استفاده از پرچم و سربند از جمله مشابهت های دفاع مقدس با جنگ های صدر اسلام تلقی شده است.
قنبری، بخشعلی، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، شرکت چاپ و نشر بین الملل، چاپ اوّل، 1379، 228 ص.
در این کتاب دیدگاه ها و نظریات جمعی از اندیشمندان شیعه و سنی در خصوص قیام عاشورای حسینی گردآمده است. نگارنده سعی کرده دیدگاه های مذکور را بر اساس پنج رویکرد اصلی یعنی رهیافت سیاسی _ حکومتی، رهیافت جامعه شناسی، رهیافت تاریخی _ قومی، رهیافت عرفانی و رهیافت اسطوره ای بررسی کرده، سپس مطابق ملاک عقل و منطق بر آن است کاربرد دنیوی دین و رویکردهای یاد شده را ارزیابی و تحلیل نماید. مخاطبان در این کتاب با دیدگاه های سید مرتضی علم الهدی، علامه محسن امین، ابن خلدون، هبه الدین شهرستانی، طه حسین، شیخ عبدالله علایلی، امام خمینی، سیدهادی مدرسی، مرتضی عسگری، دکتر سیدحسین محمدجعفر هندی، شهید مطهری، دکتر شریعتی، شیخ شمس الدین، محمود عقاد، دکتر شهیدی، اقبال لاهوری، سید بن طاووس و... آشنا می شوند.
جعفری بافقی، حسن، قم، نشر روح، باب اول، 1377، 144 ص.
این اثر با تقریض [مرحوم] حضرت آیة اللّه صالحی مازندرانی آغاز شده است. کوششی است که با استفاده از آیات قرآن و تفسیر، بیانات انبیاء و اوصیاء، فقها، محدثان، عرفا و نیز دیدگاه دانشمندان و مورخان و... به بررسی ابعاد مختلف قیام حضرت ابا عبداللّه الحسین علیه السلام و دیدگاه گوناگون درباره آن پرداخته است. کتاب در قالب چهارده درس تنظیم گشته که برخی عناوین آن عبارت اند از: تفسیر قیام، ویژگی های قیام حسینی، انبیا و قیام، قیام در بیان پیشوایان معصوم علیه السلام، عرفان و قیام، فقه و قیام، مبانی فقهی قیام، احکام فقهی قیام، احادیث و روایات درباره قیام، مبانی قیام حضرت سیدالشهدا علیه السلام، قیام و دیدگاه دانشمندان جهان «شهاب الدین
ص:48
سیدمحمد آلوسی، محمدعلی جناح، مهاتما گاندی، لیاقت علیخان، بورشو تامداس توندون، چارلز دیکنس، توماس کارلایل، پروفسور ادوارد براوان، فردریک جمس، ل.م. بوید، ماربین فیلسوف آلمانی، جرجی زیدان»، قیام و مبانی عقلایی، سیاست قیام، تاریخ نگاری قیام و فتاوا و دیدگاه های مختلف اهل سنت.
تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی رحمه الله، چاپ پنجم، 1376، 111 ص.
«قیام عاشورا در کلام و پیام امام خمینی» عنوان دفتر سوم از مجموعه تبیان می باشد و دربرگیرنده سخنان بزرگ مردی است که در اقتدا به سالار شهیدان، خود اسوه ای کامل بود. مردی که در شب سیاه ستم، مشعل فروزان شهادت برگرفت، بیرقهای قیام برافراشت، ننگ سکوت و ذلت از دامن مطهر طلایه داران تشیع سرخ حسینی زدود و دگرباره شعار «احدی الحسنیین» و «پیروزی خون بر شمشیر» را در عصر حاکیمت آهن و فولاد، به مستضعفان و پابرهنگان زمین آموخت و سرانجام نیز به همت دستانی که زنجیرهای عزا را قرن ها بر زمین ننهاده و عشق عاشورا و یاد حادثه خونین کربلا را نسل اندر نسل با اشک و خون و صداقت در سینه ها نگهداشته بودند، حکومت یزیدی زمانه را سرنگون ساخت. یادش همیشه در خاطره ها زنده باد که همواره بر این حقیقت گواهی می داد که: ماهرچه داریم از محرم و عاشورا داریم.
عناوین ذیل، مباحث اصلی کتاب را تشکیل می دهند. بخش اول: سه سخنرانی در باب محرم و عاشورا، بخش دوم: (مجموعه موضوعی)، محرم دیباچه سرخ شهادت، علل و عوامل قیام عاشورا، اهداف قیام عاشورا، انتخاب آگاهانه شهدای کربلا، نتایج و آثار قیام ابا عبدالله علیه السلام، قیام عاشورا اسوه آزادگان، فلسفه عزاداری و روضه خوانی، اهمیت و نقش عزاداری در احیای اسلام و مکتب سیدالشهدا، نقش عزاداری در حفظ ملّت و کشور، بزرگداشت قیام عاشورا از شعائر الهی است، توصیه به خطبا و نوحه سرایان و عزاداران.
ص:49
حکیمی، محمدرضا، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، 1377، 232 ص.
«قیام جاودانه» مروری است بر جنبه های گوناگون قیام سیدالشهدا. تاثیرات عمیق عاشورا بر نگرش های انسانی و مقوله عدالت، از عمده ترین رهیافت های این قیام به شمار می آید که مولف با تکیه بر ان به تجزیه و تحلیل «عاشورا و حکومت ها»، «دین مردمی» (اسلام و مردم) و «طاغوت زدایی» می پردازد.
مطالب کتاب از هشت بخش تشکیل شده است که عناوین آن عبارت اند از:
عاشورا و جهان اسلام، عاشورا و انسان نو، عاشورا و عدالت سه، عاشورا، انقلاب ها و حکومت ها، اسلام و مردم (دین مردمی)، طاغوت زدایی، تنها راه رهایی و عدالت تا محو سیمای فقر و....
باهنر، محمد جواد، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اوّل، 1377، 152 ص.
مباحث این کتاب برگرفته از پنج جلسه سخنرانی دکتر باهنر در ایام محرم و صفر سال های 1349 و 1350 هجری شمسی است که طی آن علل و چگونگی گسترش نهضت امام حسین علیه السلام در تاریخ اسلام به اجمال بررسی و تبیین شده است. از جمله موضوعات کتاب عبارت اند از: گسترش قیام های برگرفته از نهضت امام حسین علیه السلام، موج حماسی و عاطفی نهضت حسینی در طول تاریخ، نقش امام سجاد علیه السلام در گسترش نهضت حسینی، اصل تعمیم و گسترش در اسلام و عناصر نهضت حسینی در زندگی امام حسن علیه السلام و امام کاظم علیه السلام .
سعیدی، علی، تهران، امیرکبیر، چاپ دوم، 1380، 220 ص.
نوشتار حاضر شرحی است از علل شکل گیری حماسه عاشورا و تبیین اهداف و آرمان های آن که بر اساس سخنان امام حسین علیه السلام و در قالب «درس و پیام» تدوین یافته است. مباحث کتاب به این قرار است: تبیین مرز بین نظام الهی با حکومت خلافتی، توجه دادن جامعه به نقش رهبری دینی و ویژگی های آن، تبیین نقش و
ص:50
رسالت مردم در نظام دینی، احیاء و تحقق فریضه امر به معروف و نهی از منکر، آزمون انسان ها و تفکیک مومنان از مسلمان نمایان، تقدم دین و حفظ اصول بر مال و جان، جریان شناسی انحراف، حفظ حریم ها و قداست ها، تبیین راه و الگوی حق گرایی، الگودهی احیاء و اقامه نماز، هدف گیری ارزشی و تکاملی اصلاحات، ترسیم الگوی رسالت زن مسلمان، ترسیم چهره وفاداران به دین و رهبری، تعیین معیارهای خواص غیر متعهد و ترسیم چهره زیباترین نوع مرگ.
دلشاد تهرانی، مصطفی، تهران، خانه اندیشه جوان، چاپ اوّل، 1378، 296 ص.
«مدرسه حسینی» کتابی است که طی آن مباحثی در باب تربیت اسلامی با عنایت به احادیث و سیره عملی امام حسین علیه السلام فراهم می آید. در بخشی از مقدمه آمده است: «مدرسه حسینی» عنوانی است برای رویکرد تربیتی به بزرگ ترین حماسه انسانی؛ حماسه ای فراتاریخی و فراجغرافیایی برای دمیدن روح حقیقت انسانی در همگان، مدرسه حسینی، مدرسه احیای اسلام نبوی و اسلام علوی است؛ مدرسه ای که اسلام حقیقی در آن جلوه دارد. حسین علیه السلام با بنیاد گذاشتن چنین مدرسه ای اسلام را زنده کرد. مدرسه حسینی برخاسته از مدرسه تربیتی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم و امیرالمؤمنین علیه السلام بود، مدرسه ای که به انحراف و اضمحلال رفته بود و حسین علیه السلام آن را برپا کرد. کتاب در دو بخش تدوین شده است. ساختار مدرسه حسینی با این مباحث: خاستگاه و شاکله مدرسه حسینی، فهم درست اسلام، جامعیت اسلام و هندسه صحیح اسلام، در بخش دوم، نوزده اصل تربیتی مدرسه حسینی به طبع رسیده که عناوین برخی از آنها بدین قرار است: اصل حریت و آزادگی، اصل پارسایی و وارستگی، اصل عدالت خواهی و ظلم ستیزی، اصل خداپرستی و ترس ناپذیری، اصل حمیت و سازش ناپذیری، و اصل غیرت دینی. هر اصل، با استناد به احادیث و حکایتی از امام حسین علیه السلام بررسی و تشریح شده است.
ص:51
تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی رحمه الله، چاپ اوّل، 1374 _ 1375، 433+433+413 ص.
کتاب حاضر شامل مجموعه مقالات اولین کنگره بین المللی امام خمینی رحمه الله و فرهنگ عاشورا است که به اهتمام مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی در سال 1374 برگزار شد. نویسندگان مقالات از دانشوران و نخبگان حوزه و دانشگاه و با گرایشهای فکری متفاوت هستند. که با نگرشی جدید به قیام امام حسین علیه السلام و علل و زمینه ها، دستاوردها، آثار و ارزش های عاشورا از دیدگاه امام خمینی و... پرداخته شده است. عناوین و نویسندگان مقالات دفتر اوّل عبارت اند از:
اصول تحلیل حادثه بزرگ قیام امام حسین علیه السلام (علامه محمدتقی جعفری)، حماسه حسینی و ظهور حقیقت آدمی (مصطفی دلشاد تهرانی)، پژوهشی درباره یک شعار معروف «ان الحیاة عقیدة و جهاد» (عنایت الله مجیدی)، تأثیر فرهنگ عاشورا و نمودهای عینی آن اندیشه و زندگانی امام خمینی رحمه الله (حسین رزمجو)، ادبیات عاشورا در دوره حضور امامان علیه السلام (260 _ 61 ه) (افتخارزاده)، سنت احیاگری، روشهای پاسداری از حماسه عاشورا و فرهنگ آن در تاریخ فرهنگ اسلامی (جواد محدثی)، انقلاب اسلامی و نهضت حسینی (محمد واعظ زاده خراسانی)، قرآن و حماسه خونین کربلا (محمدباقر بهبودی)، مقایسه بین مفهوم شهادت در مسیحیت و اسلام (ابوالفضل عزتی)، تربیت یافتگان فرهنگ عاشورا (مهتاب رضاپور)، تأثیر فرهنگ عاشورا بر هنرهای نمایشی ایران (یعقوبعلی برجی)، عاشورا قبل از اسلام و حادثه کربلا (رضا استادی)، بررسی دیدگاه اجتماعی امام خمینی رحمه الله درباره نهضت عاشورا و جایگاه آن در اندیشه ایشان درباره تغییر جامعه (غلامرضا صدیق اورعی)، بازتاب فرهنگ عاشورا در اندیشه و رفتار سیاسی امام خمینی رحمه الله با تکیه بر بررسی مردم و نخبگان در دو حرکت (زهرا رهنورد)، با عاشورا (احمد آکوچکیان)، قیام جاودانه (محمدرضا حکیمی)، امام خمینی رحمه الله و احیاء نگرش سیاسی به عاشورا (محمد سروش)، عاشورا، رهگشای تشیع (سیدجعفر شهیدی)، تطبیق قیام امام حسین علیه السلام با موازین فقهی (نعمت الله صالحی نجف آبادی) و پویایی جامعه و دگرگونی در گفتمان عاشورا (سیدهاشم آقاجری).
ص:52
دفتر دوم: عاشورا در فقه، ارزیابی دیدگاه فقهی امام خمینی و دیگر فقیهان درباره قیام سیدالشهدا (سیدضیاء مرتضوی)، پیامها و دستاوردهای عاشورا و جنبشهای حق طلبانه و اصلاحی الهام گرفته از آن در تاریخ اسلام (سیدمحمد مهدی جعفری)، عدالت میراث متروک انبیاء در حکومت اموی (غلامحسین زرگرنژاد)، عرفان متعالی امام خمینی رحمه الله، پرتوی از عرفان حسینی (عباس ایزدپناه)، کربلا، از برداشت معنوی تا برداشت سیاسی (رسول جعفریان)، حسین بن علی علیه السلام در آیینه شعر (سیدعلی رضا حجازی)، حسین وارث و پوینده راه انبیاء، عرضه قیام حسینی به قرآن (عبدالعلی بازرگان)، تعبیر ایدئولوژیک از عاشورا (علیرضا علوی تبار)، فلسفه تکرار مراسم عزاداری عاشورا (محمدابراهیم جناتی)، تکلیف گرایی در نهضت حسینی و نهضت خمینی (کاظم قاضی زاده)، نقش نهضت عاشورا در شکل گیری و تداوم انقلاب اسلامی ایران (جمیله کدیور)، امام خمینی میراث دار فتوت حسین (همایون همتی)، سیر مقتل نگاری (محمدجواد صاحبی)، اسلام ناب در صحرای سرخ کربلا (پرویز خرسند)، پیامها و دستاوردهای نهضت عاشورا (محمدمحمدی اشتهاردی)، ریشه های تاریخی و زمینه های اعتقادی نهضت عاشورا (مهدی پیشوائی)، تأثیر فرهنگ و هنر عاشورا بر هنر و ادبیات فارسی (احمد احمدی بیرجندی)، نقش عاشورا در شکل گیری انقلاب اسلامی (عبدالمجید معادیخواه)، نهضت عاشورا و دفاع مقدس (محمدرضا سنگری)، تأثیر فرهنگ عاشورا و نمودهای عینی آن در اندیشه و زندگانی امام خمینی رحمه الله (لطف علی لطیفی پاکده)، اصول فرهنگ و تعالیم عاشورا (هاشم هاشم زاده هریسی).
دفتر سوم، نهضت عاشورا از نگاه اهل سنت (عبدالکریم عبداللهی)، فرهنگ عاشورا (رجبعلی مظلومی)، نگاهی به عزاداریهای حسینی (سیدمحمد علی ایازی)، تاملی چند پیرامون گزارش حادثه کربلا در منابع مورخان اهل سنت (اصغر قائدان)، امام حسین به روایت ابن عساکر (علیرضا ذکاوتی قراگزلو)، ملاحظاتی پیرامون تفهیم و انتقال پیام عاشورا (حاتم قادری)، مقتل نگاری در آیینه تاریخ (محمود یزدی مطلق)، فرهنگ عاشورا، سیاست عملی و سیاست بین الملل (مرتضی اسعدی)، فرهنگ عاشورا در سیره و آثار اهل بیت معصومین علیهم السلام (علی نظری منفرد)، نهضت عاشورا در نگاه نوگرایان شیعه و سنی (محمد حکیم پور) عاشورا، مثل اعلای ابتلا، انتخاب و ایثار در فلسفه
ص:53
وجودی انسان (مهدی دهباشی)، امامان شیعه و نهضت عاشورا (سیداحمد خاتمی)، نگاهی و نقدی گذرا بر مدایح و مراثی اهل بیت و اشعار عاشورائی و تأثیر اندیشه های امام خمینی رحمه الله در هنر و ادبیات انقلاب اسلامی (ابوالفضل فیروزی)، نقش حضرت زینب علیهاالسلام در بقای نهضت کربلا (زهرا اباذری)، مبانی اعتقادی و زمینه های اجتماعی _ سیاسی نهضت عاشورا (سید عطاءاللّه مهاجرانی)، نسبت عاشورا با بعثت (مقصود فراستخواه)، تحلیلی تطبیقی از قیام امام حسین علیه السلام و قیام امام خمینی رحمه الله (غلام حیدر ابراهیمبای سلامی)، بررسی سیر تکوینی مضمون و اندیشه تشبیه در تعزیه (سید مصطفی مختاباد)، نهضت و رهبری امام و جایگاه عاشورا در این میان (علی رضائیان)، انگیزه و دستاوردهای قیام امام حسین علیه السلام از دیدگاه امام خمینی رحمه الله (علی ربانی گلپایگانی)، مدیریت عاشورائی برترین الگوی مدیریت توسعه (سلیمان خاکبان)، زمینه های اعتقادی، سیاسی و اجتماعی در نهضت عاشورا (محمدصادق نجمی)، نقش نهضت عاشورا و تعالیم عاشورائی امام خمینی رحمه الله (محمد اسماعیل خدادادی)، بررسی جلوه های فرهنگ عاشورا در متون زیارات شیعی (هادی وکیلی) و نهضت عاشورا و ایرانیان (نادیا ناظری و شهریار یاسینی).
علیزاده سورکی، مهدی، قم، پارسایان، چاپ اوّل، 1378، 63 ص.
این کتاب به بیان علت قیام امام حسین علیه السلام پرداخته و شامل شش پاسخ است. هر یک از این پاسخ ها به عنوان یک نظریه مطرح شده اند و برخی آنها با یکدیگر قابل جمع هستند. 1 _ نظریه تعبد: چون خدا به امام حسین علیه السلام دستور داده بود، آن حضرت قیام کرد؛ 2 _ نظریه انقلاب: هدف امام حسین علیه السلام براندازی حکومت اموی بود؛ 3 _ نظریه دفاعی: موضع امام حسین علیه السلام در همه حال موضعی تدافعی بود؛ 4 _ نظریه اصلاح: قیام امام حسین علیه السلام در هر حال اقدامی اصلاحی بود؛ 5 _ نظریه مدیریت: قیام امام حسین علیه السلام به منظور ارائه الگویی پایدار از جامعه ولائی به رهبری معصوم و برای مقابله با یهودیان بود؛ 6 _ نظریه تاریخی: حق و باطل همیشه در طول تاریخ رویاروی هم بوده اند و امام حسین علیه السلام نیز نماد و سمبلی از حق بود که چاره ای جز رویارویی با جبهه باطل نداشت. مؤلف از این میان نظریات مطرح شده، به نظریه انقلاب گرایش دارد.
ص:54
دلشاد تهرانی، مصطفی، تهران، ذکر، چاپ دوّم، 1377، 72 ص.
در این کتاب نگارنده بر آن است با استناد به احادیث، آیات و اشعار گوناگون، جلوه های تربیتی را از دیدگاه امام حسین علیه السلام تبیین نماید. وی در این نوشتار، ضمن بیان جایگاه عزت در تربیت و نیز ارائه مفاهیمی از این واژه، به بررسی عزت در نهضت حسینی پرداخته است.
پاشا، ابراهیم، تهران، آتیه، چاپ اوّل، 1379، 182 ص.
کتاب، پژوهشی است درباره حرکت مسلم علیه السلام و پیامدهای آن. در این پژوهش، پژوهنده، این بخش از نهضت امام حسین علیه السلام را از منظر روان شناسی اجتماعی بررسی و ارزیابی می کند. عناوین مباحث کتاب _ پس از مقدمه ای در باب روش شناسی و موضوع تحقیق _ بدین قرار است:
معاویه و شخصیت او، سازمان سیاسی حکومت معاویه، گردآوری بیعت برای یزید و صحنه مرگ معاویه، شخصیت یزید و مقدمه حکومت او، شهر کوفه و زمان خلافت یزید، حرکت مسلم ابن عقیل به طرف کوفه، حرکت کوفه و انتشار خبر آن در دمشق و تصمیمات بعدی، بصره و حکومت عبیدالله بن زیاد، حرکت و ورود ابن زیاد به کوفه، شرایط اجتماعی کوفه در زمان حکومت عبیداللّه بن زیاد.
چوبینه، سجاد، قم، ابرار، چاپ اوّل، 1377، 144 ص.
مولف این کتاب بر آن است با نگرشی فلسفی، تحلیلی از واقعه عاشورا به دست دهد. مؤلف، نفاق، دنیاطلبی، جهالت و نادانی را علل بروز این واقعه بر می شمارد؛ سپس به تفصیل، دلایل ماندگاری جریان عاشورا، و منزلت و جایگاه واقعی شهادت امام حسین علیه السلام را در طول تاریخ ذکر می کند.
این اثر از چهار بخش تشکیل شده است که عناوین آن عبارت اند از: علل محدثه جریان عاشورا، علل مبقیه جریان عاشورا، جایگاه واقعی شهادت امام حسین علیه السلام در تاریخ و زیبایی ها و زشتی ها در تابلوی نمایان عاشورا.
ص:55
صالحی نجف آبادی، نعمت اللّه، تهران، کویر، چاپ اوّل، 1379، 460 ص.
این کتاب در نقد کتاب حماسه حسینی نوشته مرتضی مطهری و پاسخ به نسبت های وارد از سوی ایشان به کتاب شهید جاوید نگاشته شده است. موضوع حماسه حسینی، تحلیل قیام امام حسین علیه السلام و واقعه عاشورا می باشد. نویسنده با استناد به منابع معتبر و دست اول تاریخی، به دفاع از کتاب خود و پاسخگویی ایرادات مطهری ذیل چهار عنوان زیر پرداخته است: برداشتهای ابتدایی، تناقضات، اشتباهات تاریخی و اعتماد بر منابع بی اعتبار، وی استوار ساختن نظرات و تحلیل های علمی و تاریخی بر تحقیق و استدلال و دوری گزیدن از تقلید و عدم اعتماد بر نوشته های بی اعتبار را پیام اصلی کتاب خود دانسته و بر ضرورت مبارزه با فرهنگ افسانه سازی و پرستش موهومات بویژه در مسائل دینی تأکید ورزیده است.
عسکری، سیدمرتضی، قم، دانشکده اصول دین، چاپ اوّل 1379، 198 ص.
این کتاب به صورت توصیفی، ابعاد نهضت و انگیزه های قیام امام حسین علیه السلام را مورد بررسی قرار داده است. ابتدا اوضاع اجتماعی عرب پیش از اسلام و نیز اوضاع اجتماعی مسلمانان پیش از قیام شرح داده شده است. سپس روش ابوبکر و عمر پس از وفات پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و ماجراهایی از قبیل فدک، سکوت انصار، آغاز نظام طبقاتی در اسلام، چگونگی مقابله معاویه با اسلام و مسئله اطاعت از خلیفه مورد بررسی قرار گرفته است.
همچنین علت قیام امام حسین علیه السلام، عزیمت به کربلا، چگونگی شهادت یاران امام حسین علیه السلام، اسارت اهل بیت امام حسین علیه السلام و برخی از حوادث پس از شهادت آن حضرت از جمله سخنرانی امام سجاد علیه السلام و سخنرانی حضرت زینب علیهاالسلام بررسی شده است.
ص:56
صفائی حائری، علی، قم، لیلة القدر، چاپ اوّل 1380، 266 ص.
در این کتاب خلاصه ای از سخنرانی های علی صفائی درباره عاشورا و ایام محرم جمع آمده است. «اهداف امام حسین علیه السلام »، «خصوصیات رهبری»، «دستاورردهای حق»، «عوامل احیاء تعلیم و تربیت» از مباحث کتاب به شمار می روند.
عباس محمود عقاد؛ مترجم: مسعود انصاری، تهران، پردیس، چاپ اوّل، 1380، 176 ص.
در کتاب حاضر، تحلیلی از وقایع کربلا روز عاشورا و اطلاعاتی درباره طبایع مردم عرب به دست می دهد، سپس برخی انگیزه های دشمنی و رقابت معاویه و یزید با امام حسین علیه السلام را ذکر می کند. در پی آن، ضمن تشریح نوع تربیت و آموزش اموی و هاشمی، مقایسه ای میان این دو صورت داده، پیامدهای هر یک را بر شمارده است. در بخشی از کتاب نیز، عوامل مهم شکل گیری نهضت عاشورا و خروج امام حسین علیه السلام از مدینه به مکه و کربلا تحلیل شده است. بررسی و تحلیل وقایع شب تاسوعا و روز عاشورا و حوادث پس از آن، مباحث پایانی کتاب است.
تقدسی نیا، خسرو، قم، مؤسسه آموزش عالی باقرالعلوم7، چاپ اوّل، 1376، 208 ص.
اثر حاضر در صدد پاسخگویی به شبهاتی است که در را بطه با قیام کربلا بوجود آمده است. لذا آن را «72 پرسش پیرامون حماسه کربلا» نامیده است. نویسنده تلاش نموده است پاسخهای فشرده و مختصر ولی در عین حال مفیدی ارائه دهد تا قابل استفاده برای خوانندگان باشد.
برخی از پرسش ها عبارت اند از:
عوامل و زمینه های قیام امام حسین علیه السلام، جنایتهای معاویه و یزید، تفاوت معاویه و یزید، فلسفه قیام امام حسین علیه السلام، فلسفه دستور زنده نگه داشتن عاشورا از جانب ائمه علیهماالسلام، فلسفه عدم صلح امام حسین علیه السلام، مبنای قیام امام حسین علیه السلام، فلسفه پذیرش دعوت مردم کوفه از جانب امام حسین علیه السلام، چرا امام حسین علیه السلام از طریق اعجاز حکومت یزید را سرنگون نکرد؟، رفع شبهه از «انّ اللّه شاء اَن یراک قتیلاً»، آگاهی
ص:57
امام حسین علیه السلام از شهادت، آیا هدف امام حسین علیه السلام تشکیل حکومت بود؟، فلسفه خروج امام حسین علیه السلام از مکه در ایام حجّ، فلسفه درخواست مهلت از جانب امام حسین علیه السلام در شب عاشورا، فلسفه ترخیص یاران از جانب امام حسین علیه السلام، نقش زنان در حماسه کربلا و قیام های بعد از شهادت امام حسین علیه السلام و....
حمیدی هشترودی، اکبر، تهران، عابد، چاپ اوّل، 1381، 112 ص.
در کتاب حاضر هفتاد و دو پرسش درباره قیام امام حسین علیه السلام با پاسخ آن گرد آمده است. پرسش ها با مضامین مختلف تدوین شده طی آن وا قعه کربلا از ابعاد گوناگون بررسی و تبیین می گردد. برخی از پرسش ها عبارت اند از: درس ها و عبرت های کربلا چیست؟ بزرگترین پیام کربلا چیست؟، آیا محیط اجتماعی و سیاسی آن روز برای قیام امام حسین علیه السلام آماده بود؟، آیا در واقعه کربلا تحریفاتی صورت گرفته است؟ وظایف ما در رابطه با تحریفات قیام کربلا چیست؟، علل جاودانگی کربلا و عاشورا چیست؟، تعزیه و شبیه خوانی چه حکمی دارد؟، و شعر و ادبیات در ترویج فرهنگ کربلا چه نقشی داشته است؟
ص:58
رجالی تهرانی، علیرضا، قم، نبوغ، چاپ اول، 1375، 128 ص.
اثر فوق بدان جهت نگارش یافت تا عاشقان و دوستداران سیدالشهدا علیه السلام از آثار، برکات و فوایدی که آن امام شهید در دنیا و آخرت، برای دوستدارانش دارد آگاهی بیشتری حاصل کرده در جهت معرفت و ازدیاد عشق و محبت به آن حضرت، تلاش جدی تر از خود نشان دهند.
از آنجایی که شناسایی و بررسی موقعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دوران حسین بن علی علیه السلام می تواند در بیان و اهمیت آثار و برکات آن حضرت و حماسه کربلا، نقش مهمی را ایفا کند این مسئله نیز از نظر مؤلف دور نبوده و به آن پرداخته شده است. اگرچه به نظر می رسد که باید طبق نام کتاب، مطالب، در دو بخش: دنیا و آخرت تدوین می شد ولی به خاطر پرهیز از عناوین تکراری و جلوگیری از پراکندگی، مؤلف دو مقوله فوق را در هر یک از عناوین کلی فراهم نموده است.
آثار و برکات فردی سیدالشهدا علیه السلام، آثار و برکات اخلاقی _ تربیتی سیدالشهدا علیه السلام، آثار و برکات سیاسی _ اجتماعی سیدالشهدا علیه السلام، آثار و برکات زیارت سیدالشهدا علیه السلام، آثار و برکات مرقد شریف سیدالشهدا علیه السلام، آثار و برکات تربت پاک سیدالشهدا علیه السلام و آثار و برکات عزاداری و گریه بر سیدالشهدا علیه السلام عناوین فصول هفتگانه کتاب را تشکیل می دهند.
ص:59
موسوی جزائری، سیدهاشم ناجی، قم، مؤلف، چاپ اوّل، 1416، 176 ص.
مجموعه روایات درباره امام حسین علیه السلام است که در شش عنوان تنظیم یافته است و آثار و برکات آن حضرت از ولادت تا شهادت، بعد از شهادت، برکات حرم، برکات تربت مقدس، کربلای مقدس و آثار و برکات زیارت آن بزرگوار را بر پایه روایات نشان داده است.
باقی اصفهانی، محمدرضا، قم، نصایح، چاپ اول 1380، 636 ص.
در این کتاب، شرح کوتاهی از زندگی امام حسین علیه السلام با اشاره به کرامات و فضایل آن حضرت درج شده است. بخشی از کتاب به مطالبی درباره فضیلت عزاداری بر امام حسین علیه السلام، پاداش اطعام دادن در مجالس امام حسین علیه السلام و مواردی از شفا یافتن افراد با تمسک و توسل به حضرت امام حسین علیه السلام و حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام اختصاص دارد.
محسن زاده، احمد، قم، روحانی، چاپ اول، 1379، 192 ص.
این کتاب در بردارنده زندگی نامه امام حسین علیه السلام و پاره ای از سخنان اوست. نویسنده از روش تاریخی و تحلیلی استفاده کرده و به منابع شیعی و سنی استناد دارد. وی چهل حدیث در فضیلت و تکریم آن حضرت آورده است. همچنین دیدگاه های چند تن از علمای اهل سنت و برخی از شخصیت های غیرمسلمان را درباره حسین علیه السلام ارایه کرده است. چهل حدیث حاوی نکات عملی از زندگانی امام حسین علیه السلام در پایان آمده است.
ص:60
محمد نصر اصفهانی، اصفهان، فرهنگ مردم، چاپ اول، سال 1381، 68 ص
نوشتار حاضر حاوی دو بخش است. در بخش نخستین با استناد به متون کهن تاریخی شرحی از وقایع و رخدادهای مربوط به قیام خونین کربلا ذکر می گردد. این کتاب ها عبارتند از: تاریخ یعقوبی، اخبار الطوال، تاریخ طبری و ارشاد شیخ مفید. در بخش دوم تحلیل و تفسیرهایی از علما و اندیشمندانی چون شهید مطهری، دکتر شهیدی، علامه طباطبایی، دکتر علی شریعتی، ابراهیم آیتی و محمدتقی بروجردی از حادثه عاشورا فراهم آمده است.
طبسی، نجم الدین، جلد 1، عربی، قم، اولین کنگره فرهنگی عاشورا، چاپ اول، 1379.
نویسنده در این کتاب به طرح برخی از نکات درباره نهضت امام حسین علیه السلام پرداخته و 23 موضوع مهم و قابل بحث در واقعه کربلا را یادآور شده است. وی سپس به دوران درنگ امام حسین علیه السلام در مکه اشاره و سؤالاتی را پیرامون آنچه در آن ایام برای ایشان روی داده، مطرح نموده است. نویسنده در بخش پایانی مقاله مسئله تبدیل حج به عمره توسط امام حسین علیه السلام را مورد بحث قرار داده و با استناد به احادیث و فتاوای برخی از فقها احتمال داده است که این امر از غلط های مشهور باشد.
محمدی همدانی، اصغر، تهران، زعیم، چاپ اول 1380، 752 ص.
این کتاب شامل هزار و یک نکته درباره واقعه عاشورا و شهادت امام حسین علیه السلام و یارانش است که از منابع مختلفی نظیر: ارشاد، تاریخ طبری، سفینه النجاة، سوگنامه اباعبدالله الحسین، اسرار عاشورا، و سیره معصومان علیه السلام استخراج شده است. نکات مذکور به اختصار و با عناوینی از این دست فراهم آمده است: عصر تاسوعا، آخرین گفتار دو برادر، شهادت ابوالفضل علیه السلام، زینب علیهاالسلام و خبر شهادت، خطبه حضرت زینب علیهاالسلام، کنیه های عباس علیه السلام، تعداد اسیران، تعداد کشته ها، دفن اجساد مطهر، سخن امام با شمر و وصایای امام علیه السلام .
ص:61
جباران، محمدرضا، قم، مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، 1377، 96 ص.
این اثر در راستای تبیین اصولی موازین دین مبین اسلام برای مخاطبانی تهیه شده است که در آن سوی مرزها به منابع مطمئن اسلامی دسترسی ندارند.
شبهه های بی شماری به روح و جان مسلمانان جهان هجوم آورده است و می کوشد پیوندهای وحدت آفرین میان آنان را از هم بگسلد. این مجموعه با عنوان «امام حسین علیه السلام و عاشورا از دیدگاه اهل سنت گامی است در راه تبیین درست یکی از رویدادهای مهم جهان اسلام؛ یعنی واقعه محرم سال 60 هجری، عناوین این نوشتار عبارت اند از: شخصیت و خصایص امام حسین علیه السلام، آغاز نهضت عاشورا، وقایع بعد از شهادت آن امام بزرگوار.
بیاتی، جعفر، قم، انوارالهدی، چاپ اول 1377، 344 ص.
مجموعه حاضر، در 9 فصل به زبان عربی به طبع رسیده است که در هر فصل به اخلاق و خصایص امام حسین علیه السلام از قبیل: اخلاق، مواعظ، سخاوت، غیرت و صلابت اشاره می شود. مباحث یاد شده با استفاده از منابع مختلف شیعه و سنی و با اسناد به آیات قرآن کریم تدوین شده است.
اشراقی، محمد، تهران، اسوه، چاپ دوم، 1379، 350 ص.
کتاب حاضر، چهل حدیث در مورد امام حسین علیه السلام و حوادث عاشورا و شرح این احادیث را در بردارد. نویسنده نخست متن حدیث و سپس ترجمه فارسی و آنگاه شرح خود را آورده است. فهرست تفصیلی احادیث همراه مطالب مورد بحث در پایان ذکر شده است. برخی از مطالب کتاب چنین است:
ماه محرم؛ فضیلت چشمی که بر سیدالشهدا بگرید؛ خطبه امام حسین در شب عاشورا؛ در فضیلت عباس؛ درباره آب نوشیدن امام حسین هنگام مرگ، وداع امام حسین، مهدی علیه السلام منتقم خون امام حسین.
ص:62
صاحبی، محمدجواد، تهران، رشد همگان، چاپ اول 1376، 80 ص.
مجموعه «اسلام برای همه» شامل چهار بخش است: اعتقادات، اخلاق، احکام و تاریخ. کتاب حاضر یکی از آثاری است که در موضوعات مذکور نگاشته شده است. این کتاب با شرح مختصری از ولادت و سیرت امام حسین علیه السلام به بررسی واقعه عاشورا می پردازد. استفاده از منابع معتبر اسلامی از ویژگی های کتاب است.
تقی زاده انصاری، بدر، تهران، علوم روز، چاپ اول 1380، 804 ص.
در این کتاب بخش هایی از زندگی امام حسین علیه السلام با اشاره به سیره عملی، خصوصیات شخصیتی، و سخنان آن حضرت بازگو می شود. کتاب با تأکید بر چگونگی شکل گیری نهضت حسینی و سرانجام آن تدوین شده است. این مطالب با نقدی بر کتاب «روضه الشهداء» به پایان می رسد.
صبا، رضی الدین، قم، سلسله، چاپ اول، 1379، 224 ص.
شرح مظلومیت و غربت اهل بیت علیهم السلام و ذکر ماجرای شهادت امام حسین علیه السلام از آغاز تا انجام به زبانی ساده و روان، انگیزه مؤلف از تدوین کتاب بوده است. وی با روش تاریخی _ مقطعی، به گزارش این برهه حساس از تاریخ اسلام می پردازد. فصل نخست کتاب با سخنی در ثواب گریستن بر امام حسین آغاز می شود. شرح هجرت آن حضرت از مدینه، توقف در مکه، مسافرت غریبانه ایشان به سمت کوفه، وقوف در کربلا و حوادث غمبار روزهای تاسوعا و عاشورا و شهادت غریبانه یاران و خاندان آن حضرت تا عروج ملکوتی و مظلومانه امام حسین، دیگر عناوین کتاب را تشکیل می دهد. مؤلف در تدوین این اثر از منابع تاریخی و عمدتا کتابهای مقتل بهره جسته است.
ص:63
معزی، سعید، تهران، نذیر، چاپ اول 1380، 80 ص.
مؤلف در این کتاب نخست طی سه دوره شرحی از وقایع و رخدادهای تاریخی به دست داده که عبارت اند از: از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم تا خلافت امام علی علیه السلام، از خلافت امام علی علیه السلام تا صلح امام حسن علیه السلام، از صلح امام حسن علیه السلام تا شهادت امام حسین علیه السلام ؛ سپس وقایع روز عاشورا و پی آمدهای آن بررسی شده است.
قهرمانی نژاد شائق، بهاءالدین، قم، شکوری، چاپ اول، 1378، 256 ص.
مؤلف در هفت فصل کتاب، سیر تاریخی واقعه کربلا را بررسی و تحلیل می کند. فصل نخست، شرح و تفسیر نامه یزید بن معاویه به ولید بن عقبه است که طی آن خبر مرگ معاویه اعلام و بر اخذ بیعت از سه تن از جمله حسین بن علی علیه السلام تأکید شده است. در فصل های دیگر، به ترتیب این مباحث بررسی و ارزیابی می شود. آغاز نهضت حسین علیه السلام از مکه تا کربلا، حوادث قبل از شروع جنگ، آغاز جنگ نابرابر، شرح مبارزه های یاران سیدالشهدا و حوادث پس از شهادت امام.
موسوی کاشانی، محمدحسن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول 1379، 240 ص.
نگارنده در این کتاب، ضمن شرح زندگانی امام حسن علیه السلام به زمینه های بروز جنگ امام حسن علیه السلام با معاویه و علل شکست و پذیرش صلح از جانب آن امام، اشاره نموده است. وی همچنین ریشه های نهضت حسینی و قیام حسین بن علی علیه یزید بن معاویه را تحلیل و بررسی کرده است. بخش انتهایی کتاب به اختصار شامل وقایع پس از شهادت امام حسین علیه السلام خصوصا خطبه های آتشین زینب کبری علیهاالسلام و امام سجاد علیه السلام است.
ص:64
رضا داد، عبدالله، تهران، تاسوعا، چاپ اول، 1380، 48 ص.
کتاب حاضر شامل چهل حدیث و روایت است که درباره شخصیت «سالار شهیدان» حسین بن علی علیه السلام نقل شده است. این احادیث از منابع مختلفی استخراج شده که نشانی و ترجمه آنها ذیل هر حدیث آمده است.
آیتی، محمدابراهیم، با مقدمه علی اکبر غفاری، تهران، صدوق، چاپ دوم، 1347، 268 ص.
کتاب فوق دربردارنده پانزده سخنرانی مرحوم دکتر آیتی در رادیو ایران در سال 1342 _ 1343 است. موضوع این سخنرانی ها تاریخ عاشورا است و در آن ضمن توصیف قیام امام حسین علیه السلام به تحلیل آن پرداخته شده است. در سخنرانی اول تا چهارم گزارشی از قیام آن حضرت تا عاشورا ارایه شده و در سخنرانی پنجم تا پانزدهم از رخدادهای بعد از قیام سخن رفته است. در چند جای کتاب گفته شده که قیام امام حسین برای بدست آوردن حکومت نبوده، بلکه برای شهادت بود تا بدین وسیله دین پایدار بماند، همچنین توضیح داده شده که استقبال امام از شهادت به این معنی نیست که راهی به زنده ماندن نداشت و اگر تسلیم هم می شد. باز او را می کشتند (ص 77 _ 80 و 89) و نیز توضیح داده شده که شهادت آن حضرت برای شفاعت گنهکاران و کفّاره گناهان این امت نیست و این پندار، نادرست است (ص 123 _ 126) بخش زیادی از مباحث کتاب به رخدادهای پس از شهادت امام علیه السلام یعنی خطبه ها و برخوردهای اسیران اهل بیت اختصاص دارد. نویسنده خطبه های اسیران را از منابع مهم تاریخ کربلا و از عوامل بقای قیام امام دانسته و توجه زیادی به آن کرده است. از این رو بخشی از کتاب در شرح خطبه امام سجاد علیه السلام و حضرت زینب علیهاالسلام است.
ص:65
حکیمی، محمود، قم، نسل جوان، 1354، 111 ص.
مطالب مطرح شده عبارتند از: فلسفه شهادت، پیشگفتار، خانه فاطمه، تجلی گاه فضیلت و تقوی، ریشه های انقلاب، خلافت عثمان، حکومت علی، خطوط اصلی حکومت علی، توطئه های معاویه، مظهر پلیدی و شقاوت، آغاز حادثه بزرگ، نخستین شهیدان، قیام برای رهائی مردم، چه کسی بهتر از ابن سعد، خودفریبی، عاشورا، آغاز نبرد، اگر دین ندارید لااقل آزادمرد باشید، گوشه ای از کلمات قصار و مواعظ حضرت.
رادی دهنوی، پرویز، تهران، هنر سبز، چاپ اول 1380، 88 ص.
در این کتاب مطالب کوتاهی درباره واقعه کربلا در قالب فیلم نامه و داستان فراهم آمده است. این مطالب با اشاره به فوت معاویة بن ابوسفیان آغاز می شود و با شهادت حسین بن علی علیه السلام به پایان می رسد. مراحل بیعت گرفتن یزید از امام حسین علیه السلام و امتناع امام علیه السلام از بیعت، هجرت آن حضرت به مکه و سپس کربلا، نیز نحوه شهادت امام علیه السلام و یارانش موضوعات اصلی کتاب را تشکیل می دهد.
کمال سید؛ مترجم: ابوالحسن عمرانی، قم، حبیب، چاپ اول، 1378، 116 ص.
بزمگاه خون ترجمه ای است از متن عربی کتاب «الم ذلک الحسین» که در آن مولف، ضمن ریشه یابی تاریخی قیام عاشورا، چگونگی شکل گیری این قیام را از ابتدا تا انتها شرح می دهد. برخی عناوین عبارتند از: سروش کوچ، ریزش کوهسار، با کاروان دل شدگان، سرزمین زر و زور و تزویر، پگاه لاله گون، رویش لاله ها، گل واژه های عشق، و بزمگاه خون، در قسمتی از کتاب می خوانیم: چشم انداز خون ها و پیکرهای پاره پاره در این سو و آن سو... و شمشیرهای شکسته و تیرهای در شن فرو رفته بازگو کننده نبرد سختی است که «مردان» آن را رقم زده اند. مردانی که «مرگ» را به شکست واداشته، در دل او چشمه های زندگانی جاری ساخته و پرده از راز جاودانی برانداخته اند.
ص:66
عابدی، محمد، قم، نصر، چاپ اول 1377، 112 ص
این اثر شامل حکایت هایی از زندگی امام حسین علیه السلام از دوره ولادت تا امامت است. نگارنده بر آن است که سیمای واقعی امام حسین بن علی علیه السلام را قبل از امامت به مشتاقانش معرفی کند.
صدر، رضا، قم، بوستان کتاب قم، چاپ اول، 1380، 440 ص.
«پیشوای شهیدان» در سه بخش به مباحثی در باب قیام و نهضت عاشورای حسینی علیه السلام و شهادت حسین علیه السلام و یارانش اختصاص دارد. در بخش نخست که با عنوان «کلیات» تدوین شده، نگارنده با مروری کوتاه بر موقعیت فرهنگی قوم عرب پیش از اسلام، شرایط ظهور دین اسلام را بیان می کند، سپس انواع مقاومت ها و مناقشات پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم با منافقان و یهودیان را توضیح می دهد. در ادامه مسئله خلافت پس از وفات پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و روی کار آمدن معاویه و پسرش به اختصار بررسی می شود. در بخش دوم علل خروج امام حسین علیه السلام از مدینه و ورود آن حضرت به مکه و مجموعه وقایعی که باعث شهادت امام و یارانش گردید از دیگر مباحث بخش دوم است. در بخش سوم، به اسیری رفتن خاندان عصمت و طهارت علیه السلام، همچنین خطبه هایی که حضرت زینب کبری علیهاالسلام و امام سجاد علیه السلام در مقاطع مختلف ایراد نمودند، درج شده است. در انتهای کتاب هفت فهرست با این عناوین به چاپ رسیده است. فهرست آیات قرآن کریم، فهرست اشعار، فهرست برخی رویدادهای تاریخی، فهرست افراد، فهرست اصحاب امام حسین علیه السلام، فهرست قبایل، طوایف، فرقه ها و... و فهرست مکان ها.
تهران، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، انتشارات مدرسه، چاپ اول، 1378، 922 ص.
در این کتاب، تاریخ زندگانی امام حسین علیه السلام اصحاب و یاران آن حضرت بر اساس
ص:67
سه محور اصلی بازگو شده است. نوشتار حاضر از سوی «سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی» به زبان عربی نگارش یافته است. محور اول کتاب، بررسی تاریخ عاشورا و علل حوادث و پیامدهای آن است که این مطالب را در بردارد: دوره امامت امام حسین علیه السلام تا هلاکت معاویه، خلافت یزید و خودداری امام از بیعت با وی و خروج از مدینه، هجرت از مکه به کربلا و حادثه عاشورا، مقتل سادات و سیدالشهدا، حوادث پس از عاشورا تا بازگشت اهل بیت به مدینه و عقوبت قاتلان و خون خواهی مختار از آنان. محور دوم کتاب گردآوری اطلاعاتی است درباره احوال شخصیت ها از جمله: اهل بیت علیهم السلام اصحاب سیدالشهدا و زنانی که در واقعه عاشورا با ایشان همراه بودند. محور سوم مشتمل است بر حیات امام حسین علیه السلام از ولادت تا زمان حادثه عاشورا، فضایل و سیره سیدالشهدا، همچنین آیات و احادیثی درباره آن حضرت. فهرست منابع و مآخذ کتاب در هر صفحه ذکر گردیده است.
تهران، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، دفتر انتشارات کمک درسی، چاپ اول 1378، 866 ص
مجموعه حاضر، دومین جلد از تاریخ امام حسین علیه السلام یا موسوعة الامام الحسین علیه السلام است که از سوی «سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، وزارت آموزش و پرورش» به زبان عربی به طبع رسیده است. این مجموعه شامل مباحثی در زمینه تاریخ وقایع کربلاست که از زمان خروج امام حسین علیه السلام از بغداد به سوی مکه آغاز می گردد و تا وقایع آخرین روز تاسوعا ادامه می یابد. کتاب حاضر به صورت مجموعه روایات و سخنانی است که از کتاب های مختلف گردآوری شده و ذیل گفتار نیز فهرست منابع و مأخذ ذکر شده است.
تهران، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، دفتر انتشارات کمک آموزشی، جلد چهارم، چاپ اول 1380، 910 ص.
کتاب حاضر جلد چهارم از «موسوعة الامام الحسین علیه السلام » است که طی آن،
ص:68
بخش هایی از زندگی امام حسین علیه السلام به زبان عربی بازگو می شود. تأکید نگارنده در این جلد بر وقایع شب تاسوعا و روز عاشورا است. نبردهای تن به تن و رجز خوان ها، نحوه شهادت یاران امام حسین علیه السلام، اسامی شهدای کربلا، وضعیت سپاه دو طرف، و نحوه شهادت امام حسین علیه السلام، موضوعات اصلی کتاب را تشکیل می دهد. این مطالب از منابع متعددی چون: مقتل الحسین، تهذیب التهذیب، الحسین علیه السلام ابن عساکر، الحسین بن علی ابن العدیم، و تهذیب اکمال، اقتباس شده است. کتاب با فهرست تفصیلی موضوعات و فهرست منابع به پایان می رسد.
صفائی حائری، عباس، با تحقیق و ویرایش واحد تحقیقات مسجد مقدس جمکران، قم، مسجد مقدس جمکران، چاپ اول، 1379، 669 ص.
زندگی امام حسین علیه السلام از بدو تولد تا لحظه شهادت در این کتاب تحلیل و بررسی شده است. مؤلف با استفاده از منابع متعددی مانند تاریخ طبری و مروج الذهب و وقعة الصفین، ضمن ریشه یابی واقعه کربلا، وقایع سالهای پیش از شهادت امام حسین علیه السلام یعنی از زمان مقابله معاویه با امام علی و امام حسن علیه السلام را مورد کند و کاو قرار می دهد. وی راز پنهان ماندن فضایل امام حسین و کم بودن احادیث منقول از وی را در سیاست خصمانه دستگاه اموی جستجو می کند. به نظر مؤلف، امام حسین از شهادت خود و یارانش و از اسارت اهل بیت خویش با خبر بوده است. مؤلف در میان نقل های مختلف تاریخی، حدیث منسوب به امام سجاد علیه السلام را ترجیح می دهد که در آن، شمار سپاه مقابل امام حسین، سی هزار نفر ذکر شده است. در این کتاب همچنین مطالبی در مورد مختار ثقفی بیان گردیده و مذمت وی در تاریخ، معلول تبلیغات امویان و آل زبیر دانسته شده است.
کلیددار، عبدالجواد، قم، منشورات الشریف الرضی، چاپ اول، [بی تا]، 300 ص.
گزارشی است تاریخی از کربلا و حائر اباعبدالله الحسین علیه السلام، حائر در لغت و تاریخ، در فقه و حدیث، حائر و وجه تسمیه آن و سیر تاریخی آن، کتاب در دو باب تدوین شده است. در باب اول از حائر و مفهوم دقیق آن در تاریخ و لغت بحث شده و در باب دوم از
ص:69
جایگاه آن در میان مردم و سیر تاریخی آن سخن به میان آمده است.
اخلاقی، محمد اسحاق، قم، ثقلین، چاپ اول، 1378، 972 ص.
نگارنده در این پژوهش زندگی امام حسین علیه السلام و قیام او را با نگاهی به تاریخ شبه جزیره عربستان آغاز کرده سپس ریشه های تاریخی اختلاف بنی امیه و بنی هاشم را با عنوان «همزادان دیروز، دشمنان خونی امروز» بررسی می کند. فصول بعدی کتاب به ترتیب عبارت اند از: بنی امیه سردمدار بت پرستی، زمینه های شکل گیری نهضت امام حسین علیه السلام کوفه در کام طوفان شورش و انقلاب، کاروان امام حسین علیه السلام در حرکت به سوی عراق آخرین تلاش ها برای جلوگیری از جنگ، در روز عاشورا چه گذشت؟ آغاز رسالت زمینی، عزاداری امام حسین علیه السلام، فلسفه زیارت امام حسین علیه السلام و تحولات مزار و حرم حسینی.
شافعی، ابوالقاسم علی بن حسن (معروف به ابن عساکر) تحقیق محمدباقر محمودی، قم، مجمع احیاء الثقافة الاسلامیة، 1414 ه .ق، 704 ص.
قسمتی را که ابن عساکر در تاریخ مفصّل شهر دمشق، به زندگانی امام حسین علیه السلام اختصاص داده بود در این کتاب به صورت جداگانه و مستقل چاپ شده است.
احادیث بسیاری راجع به امام حسین علیه السلام تاریخ تولد آن حضرت، علت نام گذاری او، کنیه، شباهت به پیامبر، فضایل و مناقب بی شمار حضرتش، نزول آیه تطهیر درباره اهل بیت، محبت به او، زندگانی و سیرت عملی آن امام با مردم و مساکین و خلفای زمانش، پیشگوییهای شهادت آن حضرت از زبان پیامبر و امیرالمؤمنین، تاریخ عاشورا و... از مطالب این کتاب است.
عندلیب همدانی، حسین، قم، انتشارات در راه حق، چاپ اول، 1376، 335 ص.
نویسنده در چهار فصل نکاتی را درباره امام حسین علیه السلام و یارانش برگزیده و درباره هریک به تحقیق پرداخته است. در فصل اول کتاب از شخصیت امام حسین علیه السلام سخن رفته و در فصل دوم گزارشی از کتابهای مقتل ارایه نموده است. فصل سوم درباره قیام
ص:70
عاشورا و شهادت امام حسین علیه السلام و یاران اوست و سرانجام در فصل چهارم به رثا و سوگواری پرداخته شده است.
برخی مطالب کتاب عبارت اند از: معنی جمله کّل یوم عاشورا و کلّ ارض کربلا وجه تسمیه امام حسین به ابوعبدالله، جامعیت امام و جمع همه ارزشها در وجود او، امام و فتوحات خلفا، دفاع از کتاب لهوف ابن طاووس در برابر خرده گیری محدّث نوری بر آن، علت خودداری مسلم بن عقیل از ترور ابن زیاد، شهدای کوفه، علل مهلت خواستن امام حسین علیه السلام در روز تاسوعا، امام و اجازه بازگشت به اصحاب، محلّ دفن سر امام علیه السلام و چگونگی بیان زبان حال.
محمدی اهوازی، مصطفی، قم، حضرت معصومه علیهاالسلام، چاپ اول، 1376، 124 ص.
این کتاب شامل چهل داستان و حکایت درباره کرامات امام حسین علیه السلام است. عناوین برخی حکایات چنین است: پاداش پذیرایی از عزاداران امام حسین علیه السلام و دست و سینه زائرانش، اثر تربت بر منکر ولایت، علی علیه السلام و زائر حسینی، حسین علیه السلام چاره بلا، زائر بسیجی امام حسین علیه السلام، حسین علیه السلام و مداح اهل بیت، عزاداری اهل بیت در ایام عاشورا، حضرت آدم علیه السلام و کربلا، چگونگی شفا یافتن از تربت کربلا، زیارت عاشورا و دفع عذاب از قبرستان، حضرت نوح علیه السلام و مدد از امام حسین علیه السلام و نتیجه بی احترامی به تربت کربلا و...
حیدری، غلامعلی، قم، مؤلف، چاپ اول، 1378، 408 ص.
چگونگی برگزاری مجالس سیدالشهدا علیه السلام و سخنرانی در این مراسم طی چهل مجلس در کتاب تشریح شده است. هر مجلس در برگیرنده موضوعات متنوعی اعم از مسائل فقهی، توضیح احکام و نیز خلاصه ای از وقایع عاشوراست. از جمله عناوین مجلس ها عبارت اند از: رحمت الهی، دعا و راز و نیاز با خدا، اهمیت نماز، مؤمن و مسجد، آیین دوستی در اسلام، نیکی به والدین، حقوق فرزندان و ازدواج و دین داری.
ص:71
ربانی خلخالی، علی، قم، کانون نشر اندیشه های اسلامی، چاپ اول، 1369، 418 ص.
بدیهی است که موضوع شهادت حضرت سیدالشهدا علیه السلام یکی از مهم ترین حوادث تاریخ جهان بشریت می باشد. علاوه بر مقامات عالیه آن بزرگ شخصیت جهانی در پیشگاه مقدس ربوبی و اعترافات صریح تمام انبیا و اولیا به مقام شامخ آن سرور سالار شهیدان و روایات متواتره ای که از خاتم انبیا حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله وسلم و ائمه طاهرین علیه السلام درباره عظمت رهبر نجات بخش اسلام وارد شده است و نیز دانشمندان اسلامی و غیراسلامی در موضوع و حادثه پرافتخار کربلا بررسی های لازم را نموده اند که آن انسان ملکوتی چهره شناخته شده تاریخ است حتی بیگانگان هم با نام و فداکاری آن شهید جاویدان آشنایی دارند. این اثر به تبیین عظمت و نهضت مقدس چهره عالمتاب سرور آزادگان حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام می پردازد و در بردارنده بحث های جالب در چگونگی فداکاری و قیام و انقلاب خونین آن سرور عزیز از نظر قرآن و روایات اهل بیت علیهم السلام است. مطالب کتاب از مقدمه و پنج بخش تشکیل شده است. بخش اول: تولد امام علیه السلام و معرفی سیدالشهدا از نظر قرآن و روایات به طور عموم و توضیح درباره حدیث سفینه و حدیث ثقلین و لوح کشتی نوح علیه السلام و لوح سلیمان علیه السلام بخش دوم: ارزیابی مسئله شهادت از نظر آیات قرآن و روایات و تاریخ و سخنان دانشمندان اسلامی و غیراسلامی، بخش سوم: خبرهای غیبی از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم و علی بن ابیطالب علیه السلام به ضمیمه سؤال و جوابی راجع به علم امام علیه السلام از علامه عالیقدر آقای سیدمحمدحسین طباطبائی صاحب تفسیر المیزان، بخش چهارم: ذکر اخبار غیبیه از دیدگاه پیامبران اولوالعزم قبل از حادثه کربلا و عظمت تربت و ثواب سوگواری بر امام شهید و بحثی کوتاه درباره شجره نفرین شده بنی امیه از نظر قرآن و از دیدگاه پیامبر عالیقدر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم و معرفی چند تن از ظالمین که به امام علیه السلام ظلم کرده اند، بخش پنجم: علل قیام و دعوت کوفیان، حرکت امام از مدینه... و حوادث ایام عاشورا و سیر اجمالی اسرا پس از شهادت و واقعه جانسوز کربلا. در پایان بخش پنجم کلماتی آموزنده از امام علیه السلام آمده است.
ص:72
حسینجانی، ابوالقاسم، تهران، سروش، چاپ اول 1377، 80 ص.
مجموعه حاضر، متضمن 22 مقاله کوتاه است که در آن از مصایب، فداکاری، شهادت و سایر ویژگی های اخلاقی امام حسین علیه السلام و رزمندگان اسلام سخن به میان آمده است.
احمدوند، محسن، قم، میثم تمار، چاپ اول 1380، 240 ص.
حدیث بوی سیب گزیده ای از کتاب «خصائص الحسینیه» شیخ جعفر شوشتری است که طی آن به برخی ویژگی های شخصیتی، فضایل و مصایب امام حسین علیه السلام اشاره شده است. این کتاب با عناوینی از این دست به طبع رسیده است. خصوصیات امام حسین علیه السلام در عوالم وجود، خصوصیات حمیده و اخلاق پسندیده امام حسین علیه السلام، خصوصیات عبادات امام حسین علیه السلام در روز عاشورا، در خصوص الطاف الهیه نسبت به امام حسین علیه السلام، خصوصیات خشوع دل برای آن حضرت و جاری شدن اشک با یاد او، و ذکر مصایب امام حسین علیه السلام .
علامه، ضیاءالدین، تهران، میمند، چاپ اول، 1378، 216 ص.
مخاطبان این کتاب با اجداد طاهر حضرت «اباعبدالله الحسین علیه السلام » آشنا می شوند. کتاب با معرفی اجمالی 18 جد امام حسین علیه السلام _ از عدنان تا عبد مناف _ آغاز شده و در پی آن شرح حال هاشم بن عبدالمناف، عبدالمطلب، و عبدالله آمده است. افزون بر آن، کتاب متضمن داستانهای تاریخی است؛ از جمله داستان اصحاب فیل، حفر زمزم به دست عبدالمطلب و حارث، مکر یهود در اندیشه هلاک حضرت عبدالله، ظهور اصحاب اخدود، ظهور بزرگمهر و قتل بوذرجمهر.
ص:73
پیشوا، محمود، تهران، میقات، چاپ اول، 1377، 324 ص.
بحث های اصلی این کتاب در سه بخش تنظیم شده که عبارت اند از:
تولد و فضایل امام حسین علیه السلام، بررسی وضع خاندان ابی سفیان و علل خروج امام حسین علیه السلام از مدینه تا کربلا و چگونگی شهادت امام حسین علیه السلام، قیام او فضیلت زمین کربلا و زیارت عاشورا، مباحث اصلی کتاب برگرفته از این آثار است: امالی شیخ صدوق، ارشاد شیخ مفید، مناقب شهرآشوب مازندرانی و مروج الذهب مسعودی. بخش پایانی کتاب به متن کامل زیارت عاشورا اختصاص یافته است.
حجتی کرمانی، محمدجواد، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، مرکز چاپ و نشر، چاپ اول 1377، 260 ص.
مطالب کتاب حاضر در 3 بخش تنظیم یافته است. در بخش اول، از تکوین شخصیت، ارگانیزم روحی، افکار، ایده ها، زندگی خصوصی و موقعیت اجتماعی امام حسین علیه السلام سخن به میان آمده است. در بخش دوم، عوامل اساسی انحرافات جامعه اسلامی طی چند دوره از مرگ پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم تا زمامداری علی علیه السلام و از شهادت علی علیه السلام تا مرگ معاویه بررسی شده است. بخش سوم به تبیین استراتژی انقلاب امام حسین علیه السلام و تأثیرات و پیامدهای آن اختصاص دارد.
الطباطبایی، السید عبدالعزیز، تهران، کتابخانه مدرسه چهل ستون مسجد جامع، چاپ اول، 1356، 148 ص.
این مجموعه گرانبار توسط کتاب شناس بزرگ معاصر، مرحوم استاد علامه سیدعبدالعزیز طباطبایی یزدی از سه کتاب مرجع و معتبر در نزد اهل تسنّن و از منابع اوّلیه در تاریخ اسلام، انتخاب و تنظیم شده است و آن سه کتاب عبارت اند از:
1 _ کتاب الفضائل، نوشته ابوعبدالله احمد بن محمد بن حنبل شیبانی وائلی (164 _ 241 ق) یکی از امامان چهارگانه اهل سنت و معروف به «امام احمد بن حنبل»
2 _ انساب الاشراف، احمد بن یحیی بن جابر بلاذری (متوفای 279 ق) نویسنده فتوح البلدان
3 _ المعجم الکبیر، ابوالقاسم سلیمان بن احمد بن ایّوب لخمی طبرانی (م360 ق)
ص:74
معروف به حافظ طبرانی
امتیاز مهمی که این مجموعه دارد این است که احادیث و روایتهای آن از راویان و محدّثان قرن اول نقل شده است.
اسرار، مصطفی، تهران، قادر، چاپ اول، 1376، 200 ص
حکایت و داستانهای مفید چنان مؤثر است که گاهی یک داستان و یک حکایت کوتاه تغییرات شگرف تربیتی و اخلاقی را در زمینه های گوناگون ایجاد می نماید. این کتاب مجموعه ای از حکایت و داستان ها و سخنان امام حسن علیه السلام و فرزندان و یاران فداکار ایشان است که به ترتیب عناوین و بر اساس حروف الفبا تنظیم شده است و از آن جا که هر حکایت و داستان پیام ویژه ای را در بردارد، ترتیب متنوع و گوناگونی را جهت بهره گیری از وقایع انسان ساز عاشورا و حوادث قبل و بعد از آن بوجود می آورد و خوانندگان هرلحظه با پرده متنوعی از موضوعات و حوادث کربلا روبرو می شوند و از دانشگاه نینوا بهره می گیرند، بدون آن که ارتباط معنوی داستان های قیام خونین عاشورا و وقایع آن گسسته شود. زیرا آنچه در حکایت واقعه کربلا از ابتدا تا انتها جریان دارد، فداکاری و ایثار و جانفشانی در راه خدا و پیروی از امام معصوم و دفاع از ارزشهای الهی و مبارزه با ستم گری و فساد است که در محتوای تمام حکایات و داستان ها موج می زند.
فاخر، محمد شعاع، عربی، قم، شریف الرضی، چاپ اول، 1378، 128 ص.
شرح و تفسیر آیه پانزدهم سوره احقاف در قرآن و انطباق آن بر زندگی امام حسین علیه السلام است. نویسنده در این اثر، دو تفسیر عام و خاص از آیه مذکور ارایه می دهد. در تفسیر عام، ضمن شرح واژه های آیه، تفسیر کوتاهی راجع به هریک از آنها ذکر می کند و سپس از موضوع تربیت فرزند سخن به میان می آورد. در تفسیر خاص آیه، ابتدا اقوال پنج گانه در شأن نزول آن را مطرح می کند و سپس آنها را مورد نقد و تفسیر قرار می دهد. وی نظری را می پذیرد که نزول این آیه را در شأن امام حسین می داند. او با
ص:75
استفاده از ادله عقلی و نیز احادیث فراوان نقل شده در این مورد، به شرح و تفسیر آیه می پردازد.
ولادت امام حسین در شش ماهگی، تغذیه او از انگشت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم، شدت علاقه پیامبر به حسین علیه السلام و بیان احادیث مربوط به این موضوع و شرافت سلاله امام حسین از جمله مطالب کتاب است. نویسنده در پایان به استناد برخی از احادیث، نزول هشت آیه از قرآن را در شأن امام حسین علیه السلام می داند.
کمپانی، فضل الله، تهران، فروغی، چاپ ششم، 1378، 397 ص.
این اثر در شرح احوال و تاریخ زندگانی امام حسین علیه السلام است که به شیوه گزارشی نگارش یافته است. مؤلف در این کتاب، ابتدا به تاریخ ولادت، نسب، صفات عالیه، و نقش امام حسین علیه السلام در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و علی علیه السلام و امام حسن علیه السلام تا زمان حرکت به مکه در سال 60 هجری می پردازد. سپس با اشاره به مرگ معاویه و عدم بیعت امام حسین علیه السلام با یزید، چگونگی ورود امام علیه السلام به مکه و دعوت اهل کوفه از آن حضرت، فرستادن مسلم بن عقیل علیه السلام به کوفه، شهادت مسلم و هانی علیه السلام حرکت امام به سمت کوفه، حضور امام علیه السلام در کربلا، وقایع عاشورا و شهادت امام حسین علیه السلام یاران و خاندانش، اسارت اهل بیت علیهم السلام و نقش آفرینی آنها در کوفه و شام را روایت می کند. آنگاه به تجزیه و تحلیل شهادت امام حسین علیه السلام و رمز قیام آن حضرت همت می گمارد. در پایان وقایع قیام مختار و انتقام او از قاتلان امام حسین علیه السلام و یاران ایشان در کربلا و نیز نهضت توابین را به تصویر می کشد. مؤلف در این کتاب، از آیات، روایات و اشعار عربی و فارسی بهره برده است.
الهاشمی، علی بن الحسین، قم، انتشارات الشریف الرضی، چاپ اول، 1371، 256 ص.
این اثر گزارش دقیق و گام به گام مسیر اباعبدالله الحسین علیه السلام است در حماسه عظیم کربلا، مؤلف، منازل، جایها و آبادیهای این مسیر را بر مبنای شعری بلند از مکه آغاز می کند و تا کوفه ادامه می دهد. مطالب کتاب دقیقا مستند است و اثری است ادبی، تاریخی و جغرافیایی و سودمند و کارآمد.
ص:76
حسین خانی، نورالله، تهران، مسعی، چاپ اول 1379، 516 ص.
در این کتاب گوشه هایی از واقعه کربلا و حوادث روز تاسوعا و عاشورای حسینی علیه السلام به تصویر کشیده شده است. نگارنده، مطالب خود را از بازگشت قافله و ورود آن به مکه معظمه شروع کرده و با مباحثی چون: اعزام مسلم بن عقیل به کوفه، پیمان شکنی مردم کوفه، حکومت نظامی، شهادت مسلم و فرزندانش، حرکت قافله به سوی کوفه و جلوگیری سپاه حر بن یزید ریاحی ادامه داده است. در قسمت های پایانی کتاب، رشادت های اصحاب و یاران امام حسین علیه السلام همچنین برخی خطبه های زینب کبری علیهاالسلام _ همراه با روایت شورش های مردم مدینه و مکه در شهادت امام حسین علیه السلام _ بازگو می شود.
افشار، اسدالله، تهران، مؤسسه تحقیقاتی و انتشاراتی نور، چاپ اول 1380، 128 ص.
در مجموعه حاضر 110 داستان و حکایت کوتاه درباره فضایل و کرامات امام حسین علیه السلام و آثار توسل به آن حضرت فراهم آمده که عناوین برخی از آنها بدین شرح است. شفای هفت مریض در یک لحظه به برکت امام حسین علیه السلام، دعا در حرم حسین علیه السلام و شفای نابینا، زیارت ارواح از قبر حسین علیه السلام در شب قدر، آماده شدن مقدمات زیارت کربلای حسینی علیه السلام، گریه جبرئیل بر شهادت حسن علیه السلام و حسین علیه السلام، درآمد معدن نمک و عزای حسین علیه السلام و اخلاق اجتماعی امام حسین علیه السلام .
حسینی مراکشی، ادریس، مترجم: مالک محمودی، قم، امام المنتظر(عج)، چاپ اول، 1380، 528 ص.
کتاب حاضر ترجمه «الانتقال الصعب فی المذهب و المعتقد» تألیف ادریس حسینی مراکشی است که طی آن نگارنده زندگی، کرامات، فضایل و مناقب حضرت امام حسین علیه السلام را ذکر می کند. افزون بر آن، ماجرای ثقیفه، حکومت امام حسن علیه السلام، و نحوه به قدرت رسیدن یزید را شرح می دهد. بخش عمده کتاب به مجموعه واکنش های امام
ص:77
حسین علیه السلام در دوره های مذکور، همچنین واقعه خونین کربلا اختصاص دارد.
ظهیری، علی اصغر، قم، انصاری، چاپ اول 1380، 160 ص.
نوشتار حاضر مشتمل بر ده مجلس سخنرانی درباره قیام امام حسین علیه السلام است که با این عناوین تدوین شده است. امام حسین علیه السلام و معرفت، گریه بر امام حسین علیه السلام و شادی در آخرت، سعادت و شقاوت در کربلا، غربال ناپاکان در کربلا، شرح کوتاهی بر وصیت نامه امام حسین علیه السلام، اثر معجزه آسای نماز، امام حسین علیه السلام و اطاعت از امام زمان خود، عامل عدم پذیرش حق در کربلا.
سیف اللهی، محمدحسن، قم، مسجد مقدس صاحب الزمان(جمکران)، چاپ اول 1380، 208 ص.
در صفحات نخست این کتاب شرح مختصری از زندگی و ماجرای توبه «رسول داد خواه خیابانی» (1284 تا 1339 ه .ش) به طبع رسیده است. وی فردی بود که به زورگویی و لاابالی شهرت داشت، اما پس از ماجرایی، تحول عمیقی در وی رخ می دهد و به یکی از مریدان امام حسین علیه السلام بدل می شود. در ادامه کتاب چهل خاطره از دوستان و آشنایان نامبرده درباره اعمال و رفتار وی آورده شده است.
رمزی واحدی، محمدرضا، قم، سعید نوین، چاپ اول 1380، 200 ص.
در بخش نخست کتاب، صد و ده داستان و حکایت پندآموز با مضامینی از زندگانی، فضائل و کرامات امام حسین علیه السلام به طبع رسیده، در بخش دوم نیز توقف گاه های امام حسن علیه السلام از کعبه تا کربلا معرفی شده است. کتاب با ذکر برخی حضایل آن حضرت به پایان می رسد.
رسولی محلاتی، سیدهاشم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ سوم، 1378، 592 ص.
این کتاب پژوهشی است مستند با شیوه ای گزارشی و تحلیلی که به تفصیل در
ص:78
تاریخ زندگانی امام حسین علیه السلام از تولد تا شهادت نگاشته شده است. این اثر مشتمل بر 17 فصل با عناوین فرعی گسترده است. در بخش آغازین کتاب خلاصه ای از شرح مؤلف و آثار علمی او ارائه شده است. اهم عناوین کتاب عبارت اند از: تاریخ ولادت و نامگذاری و خبر دادن از شهادت امام حسین علیه السلام توسط پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم، پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم و امام حسین علیه السلام، امام حسین علیه السلام در دوران خلفای نخستین و حکومت علی علیه السلام و امامت امام حسن علیه السلام، امام حسین علیه السلام پس از شهادت برادر و سالهای پایانی خلافت معاویه، ولایتعهدی یزید، بحث و تحقیق در علل نهضت امام حسین علیه السلام، نقد نظریه تشکیل حکومت اسلامی به عنوان هدف قیام امام حسین علیه السلام با ارائه مستندات دینی و تاریخی، نقل آراء عبده و محمد عبدالباقی و علائلی در مورد قیام حسینی، دوران حکومت ننگین یزید تا قیام امام حسین علیه السلام گزارش تفصیلی نهضت امام حسین علیه السلام _ به شیوه مقتل نگاری _ امام حسین علیه السلام در مدینه و حرکت به سوی مکه و گسیل مسلم بن عقیل علیه السلام به کوفه و حرکت امام علیه السلام از مکه به سوی عراق و حادثه خونبار کربلا و شهادت امام حسین علیه السلام و یاران و اهل بیت و فرزندان آن حضرت و شرح احوال فرزندان و همسران آن حضرت، فضایل و مکارم اخلاق و کرامات و مواعظ آن حضرت.
رهنما، زین العابدین، دو جلد در یک مجلد، تهران، زوار، چاپ هجدهم، 1378، 294 + 464 ص.
این کتاب با ساختاری شبیه کتابهای رمان، گاهی با تفصیل و زمانی به صورت خلاصه و گاهی همراه با تعابیری احساسی و حماسی و ادبی، به تحلیل و توصیف زندگانی امام حسین علیه السلام و قیام عاشورا پرداخته است. کتاب با مقدمه ای مفصل که بیشتر از شرح زندگی امام حسین علیه السلام به نظر می رسد، به بررسی حوادث تاریخی صدر اسلام و خلفای نخستین و فتوحات اسلامی و دوران خلفای سفیانیان پرداخته است. این کتاب دو جلدی در یک جلد طبع گردیده است. جلد اول آن دارای 38 فصل و جلد دوم دارای 68 فصل است. برخی عناوین مهم جلد اول عبارت اند از: تحلیل و گزارش فتوحات اسلامی و حمله مسلمانان به ایران و علل و عوامل شکست ساسانیان و قوّت مسلمانان، تحلیل اوصاف یزید، شهادت حجر بن عدی و یارانش، سیاست ها و
ص:79
شیطنت های معاویه و اوصاف شامات، شرح تفصیلی ماجرای عشق یزید به ارینب و دسیسه طلاق او از شوهرش عبدالله، داستان شهربانو، داستان تولد و نوجوانی امام حسین علیه السلام ادامه گزارش جنگهای مسلمانان و ایران در زمان یزدگرد سوم. عناوین مهم جلد دوم بدین قرار است: خلافت عمر و ماجرای قتل او، خلافت عثمان و شیوه حکومت و داستان کشته شدن او، تشریح ابعاد مختلف سیاسی و نظامی و فرهنگی دوران و خلافت علی علیه السلام، تاریخ سلطه معاویه و تشریح ابعاد دوران خلافت معاویه و نیرنگ ها و جنایات او تا مرگش، حکومت یزید، تاریخ قیام امام حسین علیه السلام از ابتدا و مدینه و فرستادن قاصد به سوی کوفه، حوادث عاشورا و اسارت خاندان عصمت و وقایع پس از عاشورا تا مجلس یزید در شام. نویسنده در پایان کتاب نتیجه گیری عبرت آمیزی آورده است درباره سرانجام پیروزی حق و زندگی جاودانی امام حسین علیه السلام و لعنت و بدنامی جاودانی یزید و باطل.
عمادزاده، حسین، تهران، سازمان اوقات و امور خیریه، اسوه، جلد اول و دوم، چاپ اول، 1377، 664 + 704 ص.
شرح تحولات تاریخی و جنبه های والای شخصیت حضرت امام حسین علیه السلام مقوله اصلی این کتاب است که با موضوعاتی از این دست به طبع رسیده است. زندگانی امام حسین علیه السلام از حسب و نسب، شخصیت و خصوصیات زندگی و...، شش ماه آخر عمر امام حسین و اوضاع ممالک اسلامی، مردن معاویه، سلطنت یزید، قیام حسین علیه السلام و...، حرکت از مکه تا ورود به کربلا، از ورود به کربلا تا صبح عاشورا، و روز تاریخی عاشورا، شهادت و فداکاری حضرت امام حسین علیه السلام .
باقرزاده، عبدالرحمن، قم، انتشارات حضرت معصومه علیهاالسلام، چاپ اول، 1418 ق، 243 ص.
بی تردید برای کسی که بخواهد راه درست زندگی را طی کند و سرافرازی در جامعه و سعادت در آخرت را جلب کند، آشنایی با زندگی مردان بزرگ و سخنان و سیره عملی و خصوصیات فردی و اجتماعی آنان، بسیار با اهمیت و آثار تربیتی آن بر کسی پوشیده
ص:80
نیست. از طرف دیگر، آشنایی با معجزات و اهمیت و آثار عزاداری و توسل به ساحت مقدس ائمه اطهار علیهماالسلام خصوصا امام حسین علیه السلام ما را در تحکیم عقاید دینی و توجه بیشتر به آن بزرگوار و ارادت عملی و عزاداری سنتی که همواره مورد تأکید بزرگان دین بوده است، کمک خواهد نمود.
اثر فوق از شش بخش تشکیل شده است که عناوین آن بدین قرار است: نگاهی گذرا به زندگانی امام حسین علیه السلام، حسین علیه السلام در زمان پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم، سیره امام حسین علیه السلام، معجزات و عذاب دنیوی ظالمین، اهمیت و آثار توسل و عزاداری و زیارت و تربت امام حسین علیه السلام .
کریمیان، منصور، تهران، اشرفی، چاپ اول 1379، 244 ص.
جلد پنجم از مجموعه «زندگانی چهارده معصوم» به شرح زندگانی امام حسین علیه السلام اختصاص دارد که بر اساس کتاب منتهی الامال فی تواریخ النبی والال نوشته شیخ عباس قمی تدوین شده است. در این کتاب ضمن مروری کوتاه بر زندگی امام حسن علیه السلام، تاریخ پیش از وقایع نهضت کربلا، خروج امام حسن علیه السلام از مکه، ورود به نینوا، رویدادهای روز تاسوعا و عاشورا. و در پایان کتاب، وقایع پس از شهادت امام حسین و فضیلت گریه کردن و مرثیه خوانی بر او آمده است.
علی بن موسی ابن طاووس؛ مترجم: محمد صحفی، قم، اهل بیت علیهم السلام، چاپ چهارم 1377، 256 ص.
این اثر مشتمل است بر ترجمه و شرح کتاب «لهوف» در شرح زندگانی پیشوای شهیدان حسین بن علی علیه السلام . مطالب کتاب در سه قسمت با این عناوین فراهم آمده است: «شرح زندگانی حسین علیه السلام از روز ولادت تا بامداد عاشورا»، «وقایع روز عاشورا و شهادت شهدا» و «جزئیات وقایع بعد از شهادت حسین علیه السلام تا بازگشت اهل بیت علیهم السلام به مدینه».
ص:81
فاضل، جواد، تهران، افراسیاب، چاپ اول 1380، 420 ص.
در کتاب حاضر گوشه هایی از زندگی حضرت امام حسین علیه السلام از زمان طفولیت تا شهادت به منابع متنوع بازگو شود. بخشی از کتاب نیز به مطالبی در باب شخصیت امام حسین علیه السلام، ویژگی های اخلاقی، کرامات، فضایل و سخنان و احادیثی از آن حضرت اختصاص دارد. واقعه کربلا، روزهای تاسوعا و عاشورا و مجموعه رویدادهای این دو روز، عمده ترین مباحث کتاب را تشکیل می دهد.
استادی، رضا، قم، دفتر نشر برگزیده، چاپ اول 1380، 272 ص.
نوشتار حاضر برگزیده و متن ساده شده ای از کتاب «منتهی الامال فی تواریخ النبی والال» تألیف شیخ عباس قمی درباره فضایل و کرامات امام حسین علیه السلام، همچنین وقایع و رخدادهای تاریخی مربوط به آن حضرت است که با عناوینی از این دست تدوین شده است. فضایل و مناقب و مکارم اخلاقی آن حضرت، ثواب گریه کردن و گفتن و خواندن مرثیه و اقامه مجلس عزا، آمدن جناب مسلم به کوفه، ملاقات آن حضرت با حر بن یزید ریاحی، وقایع روز تاسوعا، وقایع روز عاشورا، وقایعی که بعد از شهادت واقع شده، دفن اجساد مطهّر شهدا، ورود اهل بیت علیهم السلام به دارالعماره، نامه ابن زیاد به یزید، ورود اسرا و سرهای شهدا به شام، ورود اهل بیت علیهم السلام به مدینه طیبه.
بی آزار شیرازی، عبدالکریم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1376، 32 ص.
این اثر مجلد اول از مجموعه چهارجلدی سبط نبی بر آن است تا گوشه ای از ولایت و کارگردانی امام حسین علیه السلام را با سیاست و تدبیرات الهیه در پشت صحنه به تماشا بگذارد تا خواننده ببیند که چگونه این ابرمرد تاریخ توانست با هفتاد و دو تن یاران خود تمامی زمین را به کربلا و تمامی زمانها را به عاشورا تبدیل کند و بنیان طاغوت و ظلم و استبداد را در بسیاری از مکانها و زمانها بر کند و اسلام و استقلال و آزادی را جایگزین
ص:82
آن سازد. کتاب مصور و رنگی است و استناد آن به آیات قرآن و کتب معتبر شیعی است. عناوین برخی از مباحث کتاب بدین قرار است: حسین علیه السلام پاداش پاکدامنی زهرا علیهاالسلام، امام حسین علیه السلام، نمونه اخلاق قرآن، تفسیر شهید و شهداء، امام حسین علیه السلام تفسیر رموز کلمات نمایشی حج ابراهیم و اسماعیل، امام حسین و تفسیر آیه قرآن.
بی آزار شیرازی، عبدالکریم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1376، 48 ص.
این کتاب مجلد دوم از مجموعه چهار جلدی سبط نبی حسین بن علی علیه السلام است که به جریان خون کربلا در سایر زمین ها پرداخته. از آن جا که اهل بیت علیهم السلام از جریان حادثه دلخراش کربلا برای بیداری و آگاهی مردم نسبت به ظلم و بیداد بنی امیه بهره گرفتند و به هر سرزمینی که رسیدند خون حسینی را به مردم آنجا تزریق کردند، دیری نپایید که انقلاب کربلا از عراق به سایر نقاط جهان جریان یافت. به شام، مدینه، مکه، یمن، خراسان، سمرقند، افغانستان، سواحل چین، هند و پاکستان و... مباحث کتاب عبارت اند از: امام حسین علیه السلام و تفسیر آیه من قتل نفسا، احیای سرزمینهای اسلامی با تزریق خون حسینی، تزریق خون کربلا توسط کاروان اسرا به مردم شهرهای عراق، شام و حجاز، عراق در تسخیر خاندان حسینی، سر امام حسین علیه السلام و حضرت یحیی، دو سند جنایت تاریخ در شام، تزریق خون زینب علیهاالسلام در سرزمین شام و تجاوز به حرم.
بی آزار شیرازی، عبدالکریم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1376، 48 ص.
این اثر مجلد سوم از مجموعه «سبط نبی حسین بن علی علیه السلام » است که «زمان گسترده عاشورا» عنوان گرفته. در این مجلد به حرکتهای انقلابی مسلمانان متأثر از حادثه دردناک کربلا پرداخته شده، جماعتی که از نقاط مختلف زمین گرد آمدند و به طور پنهانی نهضت عاشورا را تداوم دادند. مباحث ارائه شده در این مجلد عبارت اند از: قیام مختار، قیام ابومسلم خراسانی، ولایت ائمه علیهماالسلام بعد از حادثه کربلا، امام سجاد
ص:83
علیه السلام پاسدار نهضت اصلاحی سیدالشهدا علیه السلام، پاسداری امام سجاد علیه السلام از سنگر اتحاد، پاسداری امام سجاد علیه السلام از ادب سیدالشهدا علیه السلام، پاسداری امام سجاد علیه السلام از مرزها در برابر حملات نظامی و تهاجمات فرهنگی و ... .
دهلوی، عبدالعزیز بن احمد، تهران، موسسه الحسین علیه السلام، چاپ اول 1378، 40 ص.
در این نوشتار که به زبان عربی به طبع رسیده، مقوله شهادت از منظر پیامبر اسلام تبیین شده است. عمده مطالب کتاب به شرح فلسفه شهادت امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام در روایات پیامبر بدین قرار است. شهادة السروالعلانیه، الحسن علیه السلام و الحسین علیه السلام ابنا رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم، فضائل الحسن علیه السلام، الشهاده السریه، الشهاده الجهریه و اخبار النبی به مقتل الحسین علیه السلام .
شایان تبریزی، علی، جلد 3، قم، دارالکتاب، چاپ اول، 1378، 260 ص.
در این کتاب «وقایع ماه محرم و شخصیت امام حسین علیه السلام » در آینه احادیث و روایات بررسی و تبیین می شود. مؤلف، کتاب را با عناوینی از این دست به رشته تحریر درآورده است: وقایع اول محرم، در فضیلت مجلس موعظه و ثواب آن، در مناقب اباعبدالله علیه السلام و مکارم اخلاق ایشان، در فضایل امام حسین علیه السلام خبر دادن جبرئیل از شهادت، خبر دادن پیغمبر اسلام از شهادت اباعبدالله علیه السلام مصیبت آن حضرت اعظم مصائب است و ستم هایی که به آن حضرت وارد شده.
نوری، یحیی؛ تهران، فیض کاشانی، چاپ اول 1379، 232 ص
در این مجموعه 114 داستان کوتاه از زندگانی امام حسین علیه السلام از ولادت تا شهادت، ذیل این عناوین سامان یافته است. امام حسین علیه السلام قبل از ولادت، ولادت تا ازدواج، روش های اخلاقی امام حسین علیه السلام، معجزات امام حسین علیه السلام، خروج امام حسین علیه السلام و یارانش از مدینه، سفیران شهید، صحرای کربلا، عصر تاسوعا، سخنان
ص:84
امام حسین علیه السلام به سپاه دشمن در صبح عاشورا، حمله دشمن قبل از ظهر عاشورا و اسامی شهدا، از نماز ظهر عاشورا تا شهادت امام حسین علیه السلام، آخرین مبارزه تقسیم غنایم و تقسیم سرها و نوحه سرایان امام حسین علیه السلام .
محمودی، محمدباقر؛ ترجمه عبدالحسین بینش و غلامرضا جمشیدنژاد، به کوشش مرکز پژوهش های اسلامی نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران، قم، افق فردا، چاپ اول، 1379، 312 ص.
واقعه کربلا و شخصیت حسین بن علی علیه السلام را از منظر تاریخ بررسی می کند. مؤلف بعد از ارائه تحقیقی درباره جایگاه امام حسین علیه السلام در نزد خداوند و بیان فضیلت سوگواری و گریستن بر او، مراحل نهضت آن حضرت را شرح و تحلیل کرده است. او ابتدا علل حرکت حسین علیه السلام از مدینه به مکه و ورود مسلم به کوفه را شرح کرده و سپس حرکت به طرف کوفه و ورود به کربلا و رخدادهای خونین آن را بیان داشته است. رفتار یزید و نیروهای او با سر حسین علیه السلام و اسیران از کربلا تا شام و خطابه های آنان در کوفه و شام و بازگشت آنان به مدینه، از دیگر عناوین کتاب است. فرجام قاتلان حسین علیه السلام نیز بررسی شده است. عنوان متن ترجمه شده: «عبرات المصطفین فی مقتل الحسین علیه السلام » می باشد.
میرشفیعی خوانساری، علی؛ تهران، مؤلف، چاپ اول 1380، 64 ص.
در کتابچه حاضر، گوشه هایی از زندگی حضرت حسین بن علی علیه السلام با اشاره به ماجرای بیعت خواستن از آن حضرت تشریح می شود. واکنش های خاندان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم، عبدالله بن زبیر و عبدالله بن عمر بن خطاب پس از شهادت حسین بن علی علیه السلام مطالبی است که در پی می آید. بخش پایانی کتاب به شرح رنج های فاطمه زهرا علیهاالسلام پس از وفات پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم اختصاص دارد.
ص:85
عظیمی زاده، احمد، تهران، کوثر، چاپ اول 1379، 360 ص.
در کتاب حاضر، شرحی از زندگانی امام حسین علیه السلام _ از ولادت تا شهادت _ به طبع رسیده است. افزون بر آن، علل و چگونگی شکل گیری نهضت عاشورای حسینی، نیز حوادث و پیامدهای آن بازگو شده است. عناوین برخی فصل های کتاب بدین قرار است: امام حسین علیه السلام در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم، امام حسین علیه السلام در زمان معاویه، ورود امام حسین علیه السلام به مکه و جریانات مکه، منازل مسیر مکه تا کربلا، اتفاقات شب عاشورا، آغاز جنگ و شهادت اصحاب، حوادث بعد از شهادت تا ورود اسیران اهل بیت علیهم السلام به شام و سرنوشت قاتلان سیدالشهدا علیه السلام .
سنجری اراکی، علی رضا، قم، بی نا، چاپ اول 1380، 24 ص.
«سفن النجاه» جزوه ای است در باب فضایل و کرامات اهل بیت علیهم السلام _ به ویژه حضرت علی علیه السلام و امام حسین علیه السلام _ که این عناوین را در بر می گیرد: فضایل امیرالمؤمنین، تشبیه علی علیه السلام به سوره مبارکه توحید، بالاترین عبادات، حضور اهل بیت علیهم السلام هنگام مرگ مؤمن، یاد و گریه برای اهل بیت علیهم السلام، زیارت قبر امام حسین علیه السلام، زیارت مختصر امام حسین علیه السلام از راه دور، زیارت عاشورا، سلام بر حسین علیه السلام بعد از نوشیدن آب، زیارت امام رضا علیه السلام و صلوات بر محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله وسلم .
مبارکه، ابن رضا ابراهیم، قم، عطر عترت، چاپ اول 1380، 224 ص.
مجموعه حاضر شامل احادیث و روایاتی است درباره حضرت امام حسین علیه السلام که ذیل چهارده فصل نظام یافته است. متن عربی، ترجمه فارسی و نشانی احادیث در کتاب موجود است. این احادیث عمدتا در باب این موضوعات نقل شده است: امام حسین علیه السلام، کیفیت رفتن به زیارت امام حسین علیه السلام و آداب زیارت او، فواید زیارت امام حسین علیه السلام، اجابت دعا سر قبر امام حسین علیه السلام، مجموعه دعاهایی که برای قرائت در
ص:86
کنار قبر امام حسین علیه السلام نقل شده است، آثار ترک زیارت امام حسین علیه السلام، مراتب زائرین امام حسین علیه السلام، و آثار تربت امام حسین علیه السلام .
صحّتی سردرودی، محمد، تهران، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ دوم، 1373، 237 ص.
این کتاب تاریخ کربلاست؛ تاریخ شهر عشق و حماسه و حریم حریت در فصول آغازین کتاب از پیشینه تاریخی کربلا، حدوث حادثه شگفت و عظیم عاشورا و پیروزمندانه بر خون نشستن گلگون چهرگان حسینی تدفین معلم شهادت اباعبدالله الحسین علیه السلام و یارانش در آن دیار، چگونگی شکل گیری آستان حسینی سخن رفته است. در دیگر فصل ها از آثار تاریخی و زیارتگاه های کربلا، قیام و خیزشهایی که از آبشخور زلال کربلا سیراب شدند، فضیلت زیارت کربلا و عظمت تربت پاک اباعبدالله علیه السلام و خاندان علم و ... بحث شده است.
کریمی جهرمی، علی، قم، راسخون، چاپ اول، 1379، 199 ص.
این کتاب، شخصیت حضرت امام حسین علیه السلام را از زبان دیگران معرفی می کند. نویسنده، امام حسین را از شخصیت های نادری می داند که دوست و دشمن، زبان به ستایش او گشوده اند. این ستایشگران عبارت اند از: خدا و رسولان او، پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم، فاطمه زهرا علیهاالسلام، امامان شیعه، یاران و خویشاوندان حضرت حسین علیه السلام، دشمنان و قاتلان او، گروهی از شاعران و متفکران و مصلحان غیرمسلمان، بخشی از کتاب به معرفی امام حسین از خلال سخنان خود او اختصاص دارد که در آن به اصل و نسب و مقام علمی و معنوی خود و خاندانش در نزد پروردگار اشاره کرده است.
ارفع، کاظم، تهران، فیض کاشانی، چاپ اول 1380، 94 ص.
پنجمین شماره از مجموعه «سیره عملی اهل بیت» شامل شرح کوتاهی از زندگی و سیره عملی حسین بن علی علیه السلام است که طی آن نکاتی درباره قیام حسینی، واقعه
ص:87
عاشورا و احادیثی از وی فراهم آمده است.
مدرس بستان آبادی، محمدباقر، تهران، دارالکتب اسلامیه، چاپ اول، 1380، 518 ص.
در این کتاب، سخنانی از حضرت امام خمینی رحمه الله همراه با شرح مفصلی از زندگی، سیره عملی، شخصیت و کرامات آن حضرت فراهم آمده است. ولادت حسین علیه السلام سیمای حسین علیه السلام در آیات قرآن، نام حسین علیه السلام در احادیث رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم، شجاعت حسین علیه السلام، حسین علیه السلام در عصر عثمان، شخصیت امام حسین علیه السلام در نظر معاویه، روایات و احادیثی از امام حسین علیه السلام، حسین علیه السلام در مقام تواضع، عظمت حسین علیه السلام در نظر عمروعاص و سخاوت حسین علیه السلام عناوین اصلی کتاب را تشکیل می دهد.
محسن امین جبل عاملی؛ مترجم: محمدرضا، جبّاران، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، شرکت چاپ و نشر بین الملل، چاپ اول 1380، 288 ص.
نوشتار حاضر ترجمه جزء اول از کتاب «المجالس السنیه» است که طی آن، در قالب مجالس روضه شرحی از زندگانی امام حسین علیه السلام از هنگام تولد تا شهادت به دست داده شده است. در پایان هر مجلس به تناسب، اشعاری در رثای اهل بیت علیهم السلام آورده شده است.
غفاری، حسن، قم، مؤلف، چاپ اول 1377، 168 ص.
این اثر مشتمل بر 8 فصل و یک خاتمه است که در آن شگفتی های دوران زندگی امام حسین علیه السلام از بدو تولد تا شهادت ذکر شده است. برخی از مباحث کتاب بدین قرار است: شگفتی های دوران تولد، شگفتی های فضایل امام حسین علیه السلام، خبرهای شهادت و شگفتی های آن و فلسفه و نحوه عزاداری بر امام حسین علیه السلام، عاشورا و سرانجام قیام مختار برای انتقام قاتلان امام علیه السلام .
ص:88
شفیع، محمد؛ مترجم: محمدامین حسین بر، تهران، محمد امین حسین بر، چاپ اول 1380، 128 ص.
شهید کربلا شامل مجموعه مطالبی درباره روند شکل گیری و پیامدهای قیام کربلاست. نگارنده با مروری بر نحوه انتخاب یزید با عنوان حاکم اسلامی و تلاش او برای بیعت گرفتن وی از امام حسین علیه السلام را ذکر می کند. پس از آن چگونگی حرکت امام حسین علیه السلام به سوی مکه و کوفه را پی می گیرد و در پایان نحوه شهادت امام حسین علیه السلام و یارانش را در صحرای کربلا، توصیف می کند. در انتهای کتاب برخی خطبه های زینب کبری علیهاالسلام، همچنین سخنرانی های امام سجاد علیه السلام در کوفه و شام آمده است.
کاشی، عبدالوهاب (عربی)، قم، شریف الرضی، چاپ اول، [1379 ]280 ص.
این کتاب به بیان شیوه خطابه و روضه خوانی برای حسین علیه السلام می پردازد. مؤلف ابتدا با استناد به احادیث معصومین علیهم السلام درباره گریه و روضه خوانی و زیارت حسین علیه السلام بحث کرده است. آنگاه اهمیت خطابه و صفات خطیب و لزوم آگاهی علمی او را بیان نموده است. وی برخی از کتابهای مورد نیاز خطیب در زمینه های اعتقادی، اخلاقی، تفسیری، فقهی، تاریخی، حدیثی و کتب متفرقه مفید برای او را یادآور شده و سپس 40 مجلس عزای حسینی را به عنوان نمونه آورده است. در هر مجلس، نخست قصیده ای را ذکر کرده و آنگاه با استناد به آیات و احادیث و اقوال علما به توضیح موضوع اعتقادی و اخلاقی و اجتماعی یا شرعی مورد بحث پرداخته است. پایان هر مجلس با ذکر اشعاری در مصیبت اهل بیت همراه است.
تابنده، علی، تهران، حقیقت، چاپ اول 1380، 142 ص.
کتاب مشتمل بر چهار فصل است. فصل نخست، مقدمه ای کوتاه از «نور علی تابنده» است. درباره کتاب و علل نگارش آن، فصل دوم کتاب با عنوان «ظهور العشق الاعلی» اشاره به عبارتی است که در «خطبه الاولیاء جزو القاب حضرت اباعبدالله
ص:89
الحسین علیه السلام ذکر شده است. عشق اعلی اشاره به عشق الهی است که به مناسبت علو هدف و اعلاء بودن معشوق صفت «اعلی» گرفته است». این فصل عمدتا در باب واقعه کربلا و نحوه شهادت امام حسین علیه السلام و یارانش است. فصل سوم با عنوان «عدل الهی» اشاره به آیه 111 سوره برائت (توبه) دارد. ترجمه آیه مذکور چنین است: «خدا از مؤمنان جان ها و مال هایشان را خرید، تا بهشت از آنان باشد». این فصل در اصل تفسیر عرفانی این آیه از قرآن کریم است. در فصل چهارم شرح مختصری از زندگی نگارنده (حاج علی تابنده محبوب علیشاه) به چاپ رسیده است.
شمس الدین، سیدمهدی، قم، مؤسسه توسعه فرهنگ قرآنی، چاپ اول، 1379، 127 ص.
گفتاری است راجع به علل قیام امام حسین علیه السلام خصوصیات این قیام و چگونگی آن، مؤلف حادثه عاشورا را از زمان مرگ معاویه ریشه یابی کرده و علل رویارویی امام حسین علیه السلام با لشکر یزید را مورد کند و کاو قرار داده است. کتاب به روش توصیفی و تاریخی و با استفاده از منابع شیعی و سنی نگارش یافته است. جنبش کوفه، شهادت امام حسین و یارانش، اسرا، قیامهای توابین و قیام مختار از فصلهای آن است.
طباطبائی، محمد، قم، مکتب اهل بیت علیهم السلام، چاپ اول 1378، 176 ص.
در این مجموعه 50 داستان و حکایت از فضایل و کرامات امام حسین علیه السلام گرد آمده است. عناوین برخی از حکایت ها به این قرار است: میوه بهشتی، هدیه خداوند متعال به امام حسین علیه السلام، زنده کردن مرده ای توسط امام حسین علیه السلام، داستان شگفت انگیز عبور حضرت علی علیه السلام از کربلا، حضرت ابراهیم علیه السلام و مصیبت امام حسین علیه السلام، پیش بینی امام حسین علیه السلام در مورد قاتل خویش، و داستان شگفت انگیز راهب مسیحی در مورد فاجعه کربلا و سرنوشت ظالمان و قاتلان امام حسین علیه السلام .
ص:90
گابریل انکری؛ مترجم: فروغ شهاب، تهران، ارمغان، چاپ اول 1378، 322 ص.
گابریل انکری در این کتاب، نخست تصویری از زندگی اعراب، ظهور پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و وقایع صدر اسلام به دست می دهد؛ سپس با استناد به مدارک تاریخی، حضرت علی علیه السلام و امام حسین علیه السلام و نقش سازنده آنها را در جهان اسلام باز می نماید.
احمد بن محمد ابن حنبل، تهران، بنیاد بعثت؛ مؤسسه الحسین علیه السلام چاپ اول، 1377، 68 ص.
کتاب حاضر که شامل احادیث و فضایل امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام است که توسط علمای اهل سنت نقل شده، سپس «احمد بن محمد ابن حنبل» _ یکی از امامان اهل سنت _ آن را تدوین نموده است. این اثر به زبان عربی نگارش شده و فصل پایانی آن به فهرست آیات، احادیث و نمایه متن اختصاص دارد.
حسین خانی، نورالله، تهران، مسمعا، چاپ دوم، 1376، 88 ص.
حادثه پر اندوه کربلا و مصیبت عظمای تاریخ بشریت به روایات مختلف بیان شده و این بار این حدیث پر اندوه به زبان قصه بازسازی می شود. داستان از زمانی آغاز می شود که حسین علیه السلام و خانواده و یاران اندک خویش راهی کربلا است و فرزدق شاعر بزرگ عرب از کوفه راهی مدینه است و طبیعتا آن دو با یکدیگر دیداری دارند و در این دیدار است که اسوه شرافت و شجاعت و مردانگی از شهادت مسلم بن عقیل آگاهی می یابد لکن امام علیه السلام با عزمی جزم به سوی کوفه حرکت می کنند و آن گاه باقی ماجرا و پیوستن حر بن ریاحی به سپاه امام و خطبه حضرتش در صحرای کربلا و سرانجام شهادت ایشان است. داستان با زبانی ساده وروان و پرجاذبه بازگفته شده است.
ص:91
ستاد برگزاری شب شعر عاشورا، شیراز، ستاد برگزاری شب شعر عاشورا، چاپ اول 1380، 96 ص.
«قصه غروب» به شرح گوشه هایی از زندگی امام حسین علیه السلام به ویژه واقعه کربلا شهادت آن حضرت اختصاص دارد. کتاب در قالب داستان با این موضوعات تدوین شده است. شام غریبان، جواد غفورزاده، پرتو دوازدهم، سیدمهدی شجاعی؛ قصه های غروب، محمدرضا سنگری، سه شعله در صحرا، محمدرضا سنگری، مردی از پس غبار، سیدابوالقاسم حسینی، خدایا کار زینب مشکل افتاد، احد ده بزرگی، پرستوهای مهاجر، جواد غفورزاده، این مطالب با اشعار کوتاهی در رثای امام حسین علیه السلام به پایان می رسد.
نظری منفرد، علی، قم، سرور، چاپ ششم، 1379، 704 ص.
واقعه عاشورای حسینی یکی از بزرگترین و جامع ترین رویدادهای تاریخی است که هنوز با گذشت قرنها تازگی و طراوت و جذّابیت و آموزندگی خود را از دست نداده و همچنان باقی مانده که نویسندگان و محققان با متدها و شیوه های گوناگون و متفاوت _ که آن هم نتیجه نگرش به این حادثه عظیم از زوایای مختلفی است _ آن را ترسیم کرده اند که به برخی از این شیوه ها و آثار مربوط به زندگی و قیام امام حسین علیه السلام اشاره می شود.
1 _ جمع آوری و نگارش حادثه کربلا فقط بعنوان یک رویداد تاریخی همانند دیگر رویدادها که در جای و زمان مناسب خود ثبت کرده اند. البته بعضی به صورت مفصّل نقل کرده اند مثل «تاریخ طبری» و «الکامل فی التاریخ» و گروهی در نهایت ایجاز و اختصار همانند «تاریخ یعقوبی» و «مروج الذهب» و برخی راه میانه را برگزیده اند، چون «ارشاد» شیخ مفید و «منیرالاحزان» ابن نما و «اللهوف» سیدابن طاوس
2 _ دسته دیگر به طور مستقیم به نوشتن مقتل نپرداخته اند بلکه زندگانی و سیره امام حسین علیه السلام و فضائل و مناقب او را ذکر کرده اند و در ضمن آن از واقعه کربلا نیز سخن گفته اند، که می توان «بحارالانوار» علامه مجلسی و «عوالم» بحرانی و «جلاءالعیون» شبّر و «کشف الغمّه» اربلی و «مناقب» ابن شهر آشوب را می توان نام برد.
ص:92
3 _ گروهی از نویسندگان هم با نگاهی تحلیلی به نهضت عاشورا نگریسته اند و از این جنبه که مکتب عاشورا به انسان ها درس شجاعت، صبر، ایثار، وفا، ایمان، اخلاص و عشق به خدا را می آموزد، رخدادهای مربوط به عاشورا را گرد آورده اند، همانند «سمو الذات» علائلی و «حیاه الحسین» قرشی.
4 _ جمعی دیگر انقلاب کربلا را حرکتی حماسی قلمداد کرده و از این زاویه واقعه کربلا را مورد بررسی قرار داده اند.
5 _ برخی دیگر به کاوش و یافتن علل و اسباب قیام حسین علیه السلام پرداخته اند و انگیزه و یا انگیزه های قیام و نهضت آن بزرگوار را برشمرده اند.
این ها چند نمونه از شیوه های گوناگونی است که در زمینه گزارش و تحلیل حادثه عاشورا از طرف نویسندگان عرضه شده است. آنچه که در نگارش این کتاب از نظر ترتیب واقعه کربلا مورد توجه بوده این است که نویسنده با اسلوب تاریخ نگاری، ولی از زاویه ای دیگر به طف نگریسته است. مهمترین ویژگی این اثر «سفرنامه بودن» آن است. سفرنامه ای که خود امام، اصحاب و خانواده او و دیگر حاضران، راویان آن هستند. سفر امام در پنج مرحله گزارش شده است: سفر اول، حرکت از مدینه به سوی مکه با هدف امتناع و سرباز زدن از بیعت با یزید و روی آوردن به جایگاهی مناسب برای رساندن پیام خود به مسلمانان جهان در عدم بیعت با یزید و ردّ صلاحیت او برای خلافت به مسلمانان، در قالب ملاقاتها، سخنرانیها، و مکاتبات همچون نامه ای که به اهل کوفه و یا بصره ارسال فرموده اند، سفر دوم: حرکت از مکه به سوی عراق که به صورت ظاهر برای اجابت دعوت مردم کوفه که نامه های زیادی به حضرت نوشته، و نیز کسانی را که برای دعوت از حضرت فرستاده بودند؛ در واقع حرکت برای انجام رسالت عظیمی که بر عهده داشت و آن قیام عظیم بود در راه سعادت و آگاهی و بیداری انسانها و رفع فساد.
سفر سوم: حرکت اهل بیت به سوی شام همراه با رسالت تبلیغ و رسانیدن پیام امام علیه السلام، سفر چهارم: حرکت از شام به سوی کربلا و اقامه ماتم و عزاداری سفر پنجم: بازگشت به سوی مدینه، مؤلف حوادث این سفرنامه را از لابه لای متون پرشمار قدیم و جدید استخراج و تنظیم کرده است که فهرست بلند این منابع در پایان کتاب دیده می شود.
ص:93
میرخلف زاده، احمد و قاسم، قم، روحانی، چاپ اول 1380، 208 ص.
در این مجموعه، هشتاد داستان از فضایل و کرامات امام حسین علیه السلام نیز رشادت های آن حضرت و دیگر یارانش جمع آمده است. عناوین برخی داستان ها بدین قرار است: عطاء امام حسین علیه السلام به آموزگار، علم امام حسین علیه السلام از حال و آینده، شجاعت حضرت اباعبدالله علیه السلام، ذبح اسماعیل و امام حسین علیه السلام، منازل چهارده گانه قرآن و امام حسین علیه السلام، و صفاتی که از اباعبدالله علیه السلام در کربلا ظهور کرد.
کریمی، رضا، قم، نسیم حیات، چاپ اول 1379، 176 ص.
«قطره اشک» شرحی است از زندگی و سیره امام حسین علیه السلام، همچنین مروری کوتاه بر نهضت عاشورا. نگارنده در پایان کتاب برخی مصایب اهل بیت، نیز سروده های شاعرانی چون: شیخ مفید، حسان، حجه الاسلام امینی و ژولیده نیشابوری را در رثای حضرت حسین علیه السلام گرد آورده است.
عبداللهی، علی و حاج قربانی، علی، تهران، مهربان، چاپ اول 1380، 134 ص.
کتاب شامل مجموعه احادیث و روایاتی است که در مناقب و فضایل حسین بن علی علیه السلام طی چهار بخش فراهم آمده است. این احادیث از کتاب 110 جلدی بحارالانوار مرحوم محمدباقر مجلسی استخراج شده است. ذیل بخش های کتاب متن عربی حدیث همراه با ترجمه آن آمده است. عناوین بخش ها عبارتند از: فضایل الحسین علیه السلام، زائر الحسین علیه السلام، کربلا و تربه الحسین علیه السلام .
الحسینی القزوینی، عبدالکریم، ترجمه: علی علوی، تهران، دفتر تحقیقات و انتشارات بدر، چاپ دوم، 1373، 240 ص.
این اثر نوشته ای است که تاریخ آن به سالهای پیش باز می گردد. نویسنده محترم نخستین چاپ این کتاب را در عراق و چاپ دوم آن را در لبنان انجام دادند و چاپ سوم
ص:94
آن نیز به طریق افست در قم انجام شد. کتاب به طور مختصر، اسناد پراکنده تاریخی شامل خطبه ها، نامه ها، اشعار و سخنان کوتاه را _ از هر دو طریق _ گرد آورده و سعی کرده است آنها را به ترتیب زمانی از آغاز تصمیم سالار آزادگان علیه السلام از حرکت به مدینه تا روز عاشورا _ مرتب سازد. موضوعات کلی مطرح شده عبارت اند از: امام حسین علیه السلام در مدینه، امام حسین علیه السلام در مکه، یزید و کارگزارانش در عراق، خروج امام حسین علیه السلام از مکه، امام حسین علیه السلام در راه کربلا، امام حسین علیه السلام در کربلا، روز دهم محرم، و لحظات حساس آخر.
ابو محمد احمد بن علی کوفی (معروف به ابن اعثم) ترجمه محمد بن احمد مستوفی هروی، تصحیح و تحقیق ازغلامرضا طباطبایی مجد، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، 1373، 109 ص.
این کتاب، حماسه جاوید عاشورا را از اوّل آن (بیعت خواستن یزید از امام حسین علیه السلام ) تا نهایت آن (وقایع بعد از شهادت) در یازده فصل تبیین نموده و به روایت آن پرداخته است. از آن جا که مؤلف خود گرایشهای شیعی داشته است تنها به روایت های اهل سنت قناعت نکرده است و همین است که به این کتاب اعتبار بیشتری بخشیده است و به عبارت دیگر می توان گفت ابن اعثم از ابن عساکر و ابن سعد منصفانه تر و عادلانه تر نوشته است.
محمدی اشتهاردی، محمد، قم، نصایح، چاپ اول 1380، 192 ص.
مجموعه حاضر مشتمل بر صد داستان از فضایل و کرامات امام حسن علیه السلام است. داستان ها طی سه فصل بدین شرح سامان یافته اند: کرامات امام حسین علیه السلام قبل از ماجرای کربلا، کرامات امام حسین علیه السلام در رابطه با ماجرای کربلا، و کرامات امام حسین علیه السلام پس از شهادت آن حضرت.
میرخلف زاده، علی، قم، نصایح، جلد اول، چاپ دوم 1377، 288 ص.
ص:95
در این مجموعه معجزات منسوب به حضرت سیدالشهدا علیه السلام گرد آمده است. این معجزات پس از شهادت آن حضرت در زمان ها و مکان های مختلف به وقوع پیوسته و از زبان اشخاص گوناگون بیان شده است. دری که به روی عزادارن گشوده می شود، خونین شدن تربت در روز عاشورا، گریه کردن شیر سنگی، عزاداری اجنه، مرثیه خوانی برای امام حسین علیه السلام و شفای چشم، نتیجه بی احترامی به تربت امام حسین علیه السلام از جمله این معجزات است.
شمس الدین، مهدی، قم، نورنگار، چاپ اول 1377، 48 ص.
کتاب حاضر، پنجمین شماره از مجموعه «راویان وحی» است که با عنوان «کشتی نجات» به شرح زندگانی حضرت امام حسین علیه السلام اختصاص دارد. در این نوشته عمده ترین مراحل زندگانی آن حضرت یعنی مبارزه با ظلم و قیام کربلا به اختصار بیان شده است. در بخش پایانی کتاب، برخی کلمات قصار آن حضرت، گرد آمده است.
شیخ جعفر شوشتری، قم، شریف الرضی، 1374، 181 ص، تهران، شرکت نشر و تبلیغ نیک معارف، 1371، 175 ص.
این کتاب نیز نوشته عالم ربانی، مرحوم شیخ جعفر شوشتری می باشد. نکته ای که در این مقام شایسته ذکر است آن است که آن مرحوم خود نقل کرده: «بعد از فراغت از تحصیل در نجف و نیل به درجه اجتهاد، به وطنم بازگشتم و مشغول به تبلیغ احکام گردیدم و چون در وعظ و منبر مهارتی نداشتم، ماه مبارک رمضان از روی تفسیر صافی و در ایام عاشورا از روی کتاب روضه الشهدای ملاحسین کاشفی در منبر می خواندم. یک سال بدین منوال گذشت و محرم رسید. شبی فکر کردم که تا کی باید از روی کتاب بخوانم؟ در این خیال رفتم که دیگر از کتاب در منبر مستغنی شوم و با این فکر، از ناتوانی خود ملول شدم. همان شب در خواب دیدم که در صحرای کربلا هستم و درست همان موقعی که کاروان حسینی به کربلا رحل اقامت افکنده است، من در خیمه رفته به حضرت سلام کردم آن حضرت مرا در نزد خویش نشانید و به حبیب ابن مظاهر فرمود: فلانی مهمان ماست ولی آب که نزد ما نیست با آرد و روغن برای ایشان غذایی
ص:96
درست کنید. در آن دم حبیب برخاسته طعامی درست نموده آورد و جلوی من گذاشت. من چند لقمه کوچک از آن خوردم و از خواب بیدار شدم. اینک از برکت آن طعام به دقایق و لطائف آثار ائمه آشنا شده ام».
آن مرحوم به برکت این ذوق و فهم کتابهایی را درباره حضرت سیدالشهدا علیه السلام به رشته تحریر درآورد، علاوه بر این آن مرحوم در منبر و وعظ نیز بسیار مشهور و خبره بود. کتابی که با عنوان مواعظ یا مجالس المواعظ و البکاء از ایشان باقی مانده، منبرهای ایشان در سیزده شب اول محرم و اربعین سال 1297 قمری است که فردی آنها را پای منبر ایشان نوشته و سپس به صورت کتاب درآورده است. این کتاب علاوه بر مطالب موعظه که بسیار زیبا و متین ایراد شده است، مقتل و ذکر مصیبت آن حضرت نیز به سبکی خاص ارائه شده است. زیرا آنچه که در این کتاب مشهور است، آن مرحوم به ندرت مقتل صریح می خوانده اند و اکثرا مطالب ایشان، دریافتهایی از متن مقتل بوده است و البته چون این سخنان از دلی سوخته و پاک و مخلص برآمده در دلها بسیار اثر می کرد تا آنجا که اینک نیز خواننده کتاب بسیار تحت تأثیر قرار می گیرد.
تاج لنگرودی، محمد مهدی، تهران، ممتاز، جلد سوم، چاپ اول 1380، 442 ص.
«مجموعه وعظ و خطابه» در سه جلد مشتمل بر سخنرانی هایی است که «محمدمهدی تاج لنگرودی» به مناسبت ماه محرم ایراد کرده است. هرجلد شامل سی سخنرانی است که مجموعا 90 سخنرانی را شامل می گردد. موضوع اصلی سخنرانی ها درباره زندگی، سیره، فضایل و کرامات و نیز، رشادت های سیدالشهدا در روز عاشورا است. مضامین برخی از سخنرانی ها از این قرار است: اسیری و اسارت، دختران علی علیه السلام، زینب وارث صفات علی علیه السلام، صبر و شکیبایی، حسین علیه السلام و یارانش، شهادت حسین علیه السلام و یاران، و کرامات و فضایل حسین علیه السلام .
قرشی، سیدعلی اکبر، قم، دارالتبلیغ، 1355، 304 ص.
نویسنده در این کتاب ضمن بررسی تاریخ اسلام در زمان پیامبر، علی، جنگ صفین،
ص:97
صلح امام حسن... و بیعت تحمیلی به موقعیت خاص امام حسین در زمان یزید می پردازد. آن گاه چگونگی قیام امام را تشریح و ثابت می کند که اقدام امام قیام بوده است نه دفاع. در ضمن بخشی از کتاب را به تقیه و روایات آن اختصاص داده و به نقش حضرت زینب و امام سجاد علیه السلام در به ثمر رساندن اهداف امام حسین علیه السلام و اثراتی که قیام امام حسین علیه السلام در پی داشت از جمله قیام مختار پرداخته است. در خاتمه نیز منتخبی از سخنان، خطبه ها و نامه های امام را بیان می کند.
عطاردی، عزیزالله [تهران] انتشارات عطارد با همکاری رابطة الثقافة واعلاقات الاسلامیة و بنیاد شهید انقلاب اسلامی، چاپ اول، 1376، 531 + 571+ 504 ص.
مطالب کتاب از سه بخش تشکیل شده است: 1 _ زندگی و قیام و شهادت امام و کسانی که با او شهید شدند 2 _ احادیث امام 3 _ معجم روایت کنندگان از امام. از این رو کتاب حاضر در شمار کتابهای تاریخی _ روایی و رجالی به شمار می رود.
جلد اول کتاب درباره فضایل آن حضرت و قیام اوست و برخی از عناوین آن چنین است: نامها و القاب آن حضرت، امامت آن حضرت، «سیدالشهدا» بودن آن حضرت، امتناع آن حضرت از بیعت، فرستادن مسلم بن عقیل به کوفه، رخدادهایی در مسیر مکه و قادسیه، وارد شدن آن حضرت به کربلا، و محاصره آن حضرت.
جلد دوم با بحث از رخدادهای شب و روز عاشورا آغاز می شود و در ادامه از شهادت آن حضرت و اصحاب و خانواده اش سخن رفته است. آن گاه روایات درباره رخدادهای بعد از شهادت و اسارت اهل بیت آمده و سپس روایات در باب زیارت آن حضرت و متن چند زیارت و پاداش گریستن نقل شده است.
جلد سوم با روایاتی درباره پاداش یاد کردن امام حسین، فضیلت کربلا، دست اندازی هایی به قبر امام و تعداد فرزندان و مدت حیات او آغاز می شود. آن گاه ذیل عنوان «باب النوادر فی قیام الحسین علیه السلام » نظر چند تن از اعلام (عبدالله بن جعفر، ربیع بن خثیم، سلیمان بن صرد، میثم تمّار و...) درباره آن حضرت و قیام او آمده است.
ص:98
سپس احادیث آن حضرت، به صورت موضوعی ارائه شده است و در ادامه، مختصری از شرح حال روایت کنندگان از امام، پایان بخش کتاب مرثیه های شاعران در سوگ آن حضرت است.
حائری، محمدمهدی، جلد اول، قم، شریف الرضی، چاپ اول، 1377، 464 ص.
کتاب حاضر در خصوص زندگانی امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام طی دو بخش به زبان عربی تدوین شده است. قسمتی از بخش اول شامل شرح زندگانی، مناقب، جنگ ها، صلح و نحوه شهادت امام حسن علیه السلام است و دنباله بخش اول و کلیه مباحث بخش دوم به این موضوعات اختصاص یافته است. زندگانی امام حسین علیه السلام، احادیث، منزلت، حرکت به سوی کربلا، دشت نینوا، شهادت یاران، شهادت امام حسین علیه السلام، گریه بر امام علیه السلام، زیارت امام حسین علیه السلام و سرگذشت اسیران.
زهیری نجفی، محمدعلی، عربی، قم، شریف الرضی، چاپ اول 1379، 280 ص.
مجموعه ای از عقاید کلامی و فلسفی شیعی به همراه ذکر تاریخچه پیدایش شیعه است. مؤلف ابتدا به حوادث سیاسی بعد از شهادت علی علیه السلام پرداخته و چگونگی اقدامات معاویه به منظور گرفتن بیعت از خواص مسلمین برای یزید را مورد تحلیل قرار می دهد. علاوه بر ذکر حوادث کربلا و مقایسه شرافت خاندان پیامبر با فرزندان بنی امیه، به طرح مباحث عقیدتی شیعه مانند توحید و صفات خداوند می پردازد. کتاب به روش تاریخی نگارش یافته و در آن بیشتر از منابع شیعی استفاده شده است. فصلهای مهم کتاب عبارتند از: عدل الهی، اسماءالله، معرفت خدا، محبت خدا، اسباب پیدایش دین، اثبات واجب الوجود و فضیلت شهدای کربلا بر دیگر شهیدان.
شوشتری، جعفر بن حسین، به اهتمام صادق حسن زاده، قم، مؤمنین، چاپ اول، 1377، 164 ص.
اثر حاضر مجموعه ای است از چند سخنرانی که در ماه محرم ایراد شده است.
ص:99
مضامین برخی سخنرانی ها عبارت اند از: زندگانی امام حسین علیه السلام واقعه کربلا، شب تاسوعا، روز عاشورا، شهادت یاران و به اسیری رفتن کاروانیان، منابع و مآخذ سخنرانی ها در پاورقی ها آمده است.
قرشی، حاج سیدعلی اکبر، قم، نشر بخشایش، چاپ اول، 1378، 117ص.
کتاب بررسی تاریخ عاشورا بدون اغراق و در شکل طبیعی و بر پایه روزشمار حوادث است. نویسنده حادثه را در چند قسمت مورد بررسی قرار داده است. بخش نخست صف آرایی دو گروه گفتگوهای بین آن دو، بخش دوم شروع ماجرا با تیراندازی عمر سعد، بخش سوم جنگ های تن به تن، بخش چهارم به میدان رفتن جوانان بنی هاشم، بخش پنجم وداع امام حسین علیه السلام با اهل بیت علیهم السلام قسمت ششم غارت خیام و قسمت پایانی دفن کشته های لشکر باطل و دفن شهدای کربلا توسط بنی اسد.
عالمی دامغانی، ابوالقاسم، قم، بنیاد معارف اسلامی، چاپ اول، 1376، 406 ص.
این کتاب گزارش تفصیلی نامه ها و ملاقات های حضرت امام حسین علیه السلام است که بر اساس تاریخ تنظیم شده است. نامه های امام علیه السلام در حیات امام حسن علیه السلام، نامه های قبل از حادثه کربلا و نامه هایی که در جریان حادثه کربلا نگاشته شده است. ملاقات ها نیز به لحاظ زمانی پس از مرگ معاویه است تا روز دهم محرم 61 هجری، افزون بر متن نامه ها چگونگی نگاشته شدن آنها و زمینه های تاریخی آنها بحث شده است. محتوای کتاب را آقای نظری منفرد در خطابه های خود القا کرده است و آقای عالمی به تحریر آنها پرداخته و بحث ها را مستند کرده است.
قنبری همدانی، حشمت الله، تهران، امیرکبیر، چاپ اول، 1379، 158ص.
کتاب، شرح وقایعی است که پیش از قیام امام حسین علیه السلام و پس از آن رخ داده است. نگارنده پس از مروری بر حماسه کربلا در بیانات حضرت امام خمینی رحمه الله و رهبر
ص:100
معظم انقلاب اسلامی، این مطالب را آورده است: آماده باش سپاه اموی، مشعر الحرام حسین علیه السلام، گفتگوی حسین علیه السلام و زینب علیهاالسلام خطبه امام و توبیخ کوفیان، اتمام حجت و نفرین سپاه کوفه، ملاقات با عمر بن سعد، آغاز جنگ، حماسه علی اصغر، وداع امام حسین علیه السلام، پرواز تا ملکوت، دفن بدن های مطهر شهدا، افشاگری خاندان رسالت، از کوفه تا شام، در مجلس یزید، امام باقر علیه السلام در مجلس یزید، درخواست امام زین العابدین، حرکت از شام و اربعین.
مدرسی، محمدتقی، تهران، بقیع، چاپ دوم 1377، 60 ص.
این اثر، کتاب پنجم از مجموعه «هدایتگران راه نور» است. هدف از تهیه این مجموعه ذکر شیوه زندگی بزرگترین اسوه های انسانیت و نمونه های تقوا و فضیلت یعنی معصومین علیهم السلام به جامعه مسلمانان است. در کتاب حاضر زندگی امام حسین علیه السلام پس از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم، مواضع امام حسین علیه السلام و ویژگیهای اخلاقی این امام بزرگوار و قیام عاشورا تشریح شده است.
کفاش، حمیدرضا، تهران، عابد، چاپ اول 1380، 64 ص.
در این کتاب 72 حدیث و روایت از ائمه معصوم علیه السلام درباره امام حسین علیه السلام به طبع رسیده است. شهادت، شهامت، ریشه های گناهان، عزت نفس، شعار آزادی، خوف از خدا، کرامت و بزرگواری و عشق در سیره حسین بن علی علیه السلام مضامین این احادیث را تشکیل می دهد.
ص:101
جویباری، محمود، قم، ام ابیها علیهاالسلام، چاپ اول، 1378، 80 ص.
مؤلف با طرح 72 سؤال درباره امام حسین علیه السلام و پاسخ به آن، کوشیده است زوایای گوناگون زندگی آن بزرگوار را باز نماید. سؤال های کتاب با مضامینی از این قبیل مطرح شده است: میلاد و شخصیت امام حسین علیه السلام، امام حسین علیه السلام در قرآن، اولین، آخرین،...ترین ها، اصحاب و یاران امام حسین علیه السلام، کودکان و نوجوانان در کربلا، زنان و دختران در کربلا، زیارت های امام حسین علیه السلام توابین و فرماندهان دشمن در کربلا، در صفحات پایانی کتاب، داستانهایی از کودکی آن حضرت و نیز اشعاری درباره واقعه کربلا به طبع رسیده است.
حسینی ارزی، رضا، مشهد، هاتف، چاپ اوّل 1379، 144 ص.
کتاب متشکل از دو بخش است. بخش نخست حاوی مطالبی است در باب اهمیت و آثار سوگواری بر امام حسین علیه السلام . در این بخش همچنین به سوگواری های ائمه معصوم علیه السلام و برخی پیامبران بر امام حسین علیه السلام اشاره شده است. در بخش دوم، 72 داستان و خاطره از معجزات و کرامات امام حسین علیه السلام برگرفته از منابع مختلف فراهم آمده است.
مشنچی اصل، امیر و محمودی، علیرضا، تهران، امیر مشنچی اصل، چاپ اول 1379، 232 ص.
در واقعه کربلا ابتدا مؤلف شرح مختصری از زندگانی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم، حضرت علی علیه السلام، و امام حسن علیه السلام بدست می دهد؛ سپس زمینه های بروز واقعه کربلا را شرح و بررسی می کند. در فصل پایانی حوادثی که در روز عاشورا و پس از آن به وقوع پیوست، بررسی و ارزیابی می شود.
ص:102
انصاری قمی، محمدعلی، قم، خرم، 1377، چاپ اوّل، 144 ص.
این مجموعه مراثی که نام دیگرش «خزائن المراثی» است، شعله هایی است برکشیده از سینه سوزان شاعری دردمند و دیندار، که خوانندگانش را در نفس المهموم خود شریک می سازد. مرحوم ادیب انصاری این 2500 بیت را به سال 1363 ه . ق. آنگاه که در بستر بیماری، از شرکت در مجالس حسینی محروم بوده اند، سروده است. وقایع جانسوز طف در این مجموعه بی هیچ تکلّف و تصنّعی به رشته نظم کشیده شده و آن تأثیر را دارد که گوهر اشک خواننده را بر دامن بیفشاند.
ده بزرگی، احد، تهران، پیام آزادی، چاپ اوّل، 256 ص.
مجموعه ای از مدیحه ها و نوحه ها در مورد حادثه کربلا و مصیبت هایی که بر بزرگواران مذهب شیعه علی علیه السلام فاطمه زهرا علیه السلام، امام حسن مجتبی علیه السلام و امام
ص:103
حسین علیه السلام واقع شده است. همچنین پیامهایی درباره حوادث بعد از کربلا و رسالت حضرت زینب علیهاالسلام در این کتاب آمده است.
کریمیان، منصور، تهران، فارابی، چاپ اوّل، 1379، 280 ص.
این اثر، سوگنامه ای است بر مصایب جانسوز امام حسین علیه السلام و فرزندان و یاران وی. نویسنده با هدف ارائه تصاویر ملموس از لحظه های جانگداز حماسه عاشورا و فراهم نمودن منبعی مختصر، جامع و مفید برای روضه خوانان، به تدوین کتاب دست زده است. وی در این راه صرفا به نقل روایات و سرگذشت ها از کتب تاریخ و مقاتل، با اشاره به مشخصات مأخذ آن در انتهای هر مطلب، بسنده کرده است. مطالب جمع آوری شده در ذیل شش عنوان اسامی طبقه بندی شده اند: از ولادت تا کربلا، ورود به کربلا و رویدادهای شب عاشورا، روز عاشورا، شهادت امام حسین، غارت خیمه ها و سوزاندن آنها، اسیران آل محمد علیه السلام از کربلا به کوفه تا شام و مدینه.
عالمی، محمدعلی، تهران، هاد، چاپ چهارم 1378، 465 ص.
این کتاب حاوی اطلاعات تفصیلی پیرامون تاریخ زندگانی امام حسین علیه السلام است که از تولد تا شهادت امام حسین علیه السلام و قیام عاشورا و حوادث پس از آن را در بر گرفته است. بخش آغازین کتاب، شامل زیست نامه مؤلف و پیشگفتار است که در آن، به برخی از ویژگی های کتاب از جمله نگارش آن به زبان ساده فارسی اشاره شده است. آنگاه متن کتاب ارائه گردیده است که اهم عناوین آن چنین است: علل قیام امام حسین علیه السلام، ولادت، فضایل و خصایص اخلاقی آن حضرت، خبر دادن ملائکه و انبیا از شهادت امام حسین علیه السلام رؤیای ام الفضل و ام سلمه، فضیلت و ثواب گریه و زیارت و برپاداشتن مراسم عزاداری امام حسین علیه السلام، علل عدم قیام آن حضرت در زمان معاویه، ارائه مشروح حوادث مربوط به شهادت امام حسین علیه السلام و قیام عاشورا و مراحل مختلف آن به سبک مقاتل، از آغاز در مدینه _ با اقدام یزید برای اخذ بیعت از آن حضرت _ تا هنگام شهادت در کربلا و اسارت خاندان عترت علیه السلام در کوفه و شام، و شرح احوال یاران و خاندان آن حضرت و بحث مفصلی پیرامون قیام مختار و سرانجام شوم قتله کربلا. نویسنده
ص:104
همچنین راجع به جنایات یزید در دوران حکومتش از جمله در مکه و مدینه، تاریخ بقعه امام حسین و حوادث مربوط به آن، و ثواب گریه بر امام حسین و زیارت آن حضرت مطالبی را ذکر نموده است.
گلمردی، شیرینعلی، تهران، سروش، چاپ اول، 1379، 220 ص.
در سال 61 ه . ق . امام حسین و یاران باوفایش در کربلا به شهادت رسیدند و حماسه حسینی به صورت خاطره ای باشکوه و جانگداز در ذهن شیعه باقی ماند و شیعیان کوشیدند با قلم و قدم خود حسین وار زندگی کنند. در این میان شاعران شیعه نیز رسالت خود را در پیشگاه سالار شهیدان به نحو احسن انجام داده اند و در سال های اخیر ادبیات عاشورایی بیشتر رشد کرده است. این کتاب گلچین سروده های شاعرانی است که در سال های اخیر درباره امام حسین علیه السلام و عاشورای حسینی زبان به سخن گشوده اند. قالب اشعار این مجموعه متفاوت و به سبک سروده های ساده و روان است.
تاج لنگرودی، محمدمهدی، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری، چاپ اول، 1377، 368 ص.
در این کتاب، حرکت امام حسین علیه السلام و یارانش از شهر مدینه، همچنین بازگشت بازماندگان این قافله به مدینه بازگو شده است. برخی مطالب کتاب عبارت اند: از مقدمات حرکت امام حسین علیه السلام از مدینه به مکه، مأموریت حضرت مسلم بن عقیل، ورود امام حسین علیه السلام به کربلا، وقایع شب عاشورا، شهادت یاران، دفن اجساد، ورود اهل بیت علیهم السلام به کوفه و شام و ورود اهل بیت به مدینه. این مطالب به زبان عربی و فارسی فراهم آمده است.
احمدی بیرجندی، احمد، تهران، انتشارات اسوه وابسته به سازمان حج و اوقاف و امور خیریه، 1369، 240 ص.
کتاب با مقدمه ای آغاز می شود درباره حادثه کربلا و جایگاه بلند قیام شکوهمند اباعبداللّه الحسین در تاریخ تشیع، آنگاه عرضه شعر شاعران است با اشارتی کوتاه به
ص:105
زندگانی شاعر و چگونگی های شعرش، استاداحمدی که از استادان مسلّم ادبیّات فارسی و از شیفتگان اهل البیت هستند اکنون سومین کتاب را درباره رثا و منقبت آل علی نشر می دهند. استاد تأکید کرده اند که «در این کتاب تنها به نمونه هایی اکتفا کرده و در سیر زمان نحوه احساس و اندیشه شاعران را بازنموده است»، نویسنده در پایان اشعار واژه دشوار آن را توضیح می دهد.
شوشتری، جعفربن حسین، ترجمه سیدمحمدحسین شهرستانی، قم، دارالکتاب(جزایری)، چاپ پنجم 1378، 524 ص.
این اثر، ترجمه فارسی کتاب الخصائص الحسینیه، تألیف فقیه و واعظ شهیر، مرحوم حاج شیخ جعفر شوشتری می باشد که در شرح خصائص امام حسین علیه السلام و به شیوه گزارشی نگارش یافته است. در ابتدای کتاب، چند ویژگی از خصوصیات کتاب الخصائص الحسینیه و نیز شرحی درباره زندگانی، خاندان، اساتید، تألیفات، عظمت مقام، فرزندان و وفات مؤلف کتاب(حاج شیخ جعفر شوشتری) و مترجم آن، مرحوم آیت اللّه حاج سیدحسین شهرستانی ارائه شده است. و در مقدمه ای به بیان عظمت شأن امام حسین علیه السلام و حادثه عاشورا، ذکر کتابنامه، شروح و ترجمه ها، سابقه نگارش کتاب پیرامون خصائص امام حسین علیه السلام پرداخته شده است. اهم عناوین کتاب عبارت اند از: اسباب خوف و رجا، مقام زائر و صفات مجالس عزاداری امام حسین علیه السلام، ویژگیهای امام حسین علیه السلام بعد از ولادت و شهادت، و در عالم برزخ و محشر، اخلاق حمیده امام حسین علیه السلام، سیدالشهدا علیه السلام در منطق وحی، ویژگیهای اخلاقی امام حسین علیه السلام در روز عاشورا، ویژگیهای عبادت امام حسین علیه السلام، گریه پیامبران بر مصائب آن حضرت، الطاف خاص الهی بر امام حسین علیه السلام، آثار زیارت امام حسین علیه السلام و ویژگیهای مناجات آن حضرت، عالم در عزای امام حسین علیه السلام، معصومین علیهم السلام در عزای حسین علیه السلام، خواص گریه و مجالس و عزاداری برای امام حسین علیه السلام، خصائص و کیفیت و ایام زیارت و فضیلت زائران آن حضرت، امام حسین و قرآن، امام حسین علیه السلام و خانه خدا، فضیلت کربلا، پیوند امام حسین علیه السلام و فرشتگان، پیوند امام حسین علیه السلام و پیامبران، امام حسین علیه السلام آیینه تمام نمای رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم، امام حسین علیه السلام در ادب
ص:106
فارسی.
مستقیمی، مهدی، قم، ارم، چاپ پنجم، 1379، 224 ص.
مجموعه ای از گفتارهای تاریخی، روضه، مرثیه و نوحه در رثای امام حسین علیه السلام و نهضت کربلا است. انگیزه نویسنده، جمع آوری روایات تاریخی متقن پیرامون حوادث کربلا و روضه ها و مرثیه هایی است که شعرا با استناد به روایات تاریخی و به تکیه بر هدف مقدس امام حسین نوشته و یا خوانده اند. روش تحقیق، تاریخی و موردی است و نویسنده به شیوه نقلی به این موضوع خاص پرداخته است
عاملی، سیدمحسن امین، تحقیق: محمود البدری، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیة، چاپ اول، 1376، 418 ص.
علامه سیدمحسن امین عاملی از فقیهان، مؤلفان و مصلحان بزرگ شیعی است. او برای رهاندن مجالس و محافل حسینی از خرافه گویی و دروغ پردازی به اصطلاح «مجلس آفرینان» کتاب «المجالس الحسینیه» را پرداخت تا ذاکران متنی دقیق و استوار در اختیار داشته باشند و سخن به درستی بگویند، و این کتاب را چونان مقدمه و یا مؤخره ای برای آن کتاب نگاشته است تا برای کسانی که با سامان دهی مجالس عزا برای آن امام بزرگوار مخالفند، قانع شوند. کتاب آکنده است از شواهد تاریخی، حدیثی و تحلیل های علمی برای اثبات لزوم ایجاد مجلس یاد و عزا برای حادثه کربلا و اباعبداللّه الحسین علیه السلام محقق منابع نقل ها را نشان داده و گاه توضیحاتی در پانوشت ها اَفزوده است.
خزعلی، انسیه، رساله دکتری، دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 1378، 266 ص.
موضوع این رساله کاوش پیرامون نوآوری ها و موضوعات جدید اشعارعربی مربوط به امام حسین علیه السلام است. نویسنده در این اثر نمادهای مشهور، نوع غالب، موضوعات، خصایص بارز شعر شاعران معاصر و تفاوتهای آن با اشعار دوره های پیشین و شناخت نقاط ضعف و قوت شعر معاصر پیرامون امام حسین علیه السلام و نقد و مقایسه آثار شعری
ص:107
معاصر در این زمینه را با یکدیگر مورد بررسی قرار داده است. برخی از عناوین اصلی دو بخش این رساله به قرار زیر است: امام حسین از نگاه تحلیل گران و اندیشمندان تاریخ، ساختار بیرونی و حکومتی جامعه در عصر امام حسین علیه السلام، ساختار درونی جامعه در عصر امام حسین علیه السلام، قیام حسین علیه السلام، و انگیزه ها و اهداف آن، قیام حسین از نگاه علمای اهل سنت، شعرحسینی از عاشورا تا قرن سیزدهم. نویسنده نمونه هایی از شعر این شاعران معاصر پیرامون امام حسین علیه السلام را آورده است: الجواهری، العلائلی، فرحات، السیاب، رشدی العامل، عبدالمجید و جمیل.
حسینی، محمدبن ابی طالب، تحقیق؛ فارس حسون، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیة، چاپ اول، 1376، 567 + 592 ص.
این کتاب با عنوان فرعی «مقتل الحسین علیه السلام » از مفصل ترین مقاتل اباعبداللّه الحسین علیه السلام است. در مقدمه کتاب از پاداش برگزاری محافل عزا و یاد اباعبداللّه الحسین علیه السلام و یارانش و در جلد اول از زندگانی، فضایل و مناقب علی علیه السلام و فاطمه زهرا علیهاالسلام به تفصیل سخن رفته است. و در جلد دوم زندگانی امام حسین علیه السلام را گزارش کرده است و آنچه در کربلا به وقوع پیوسته است و حوادث پس از کربلا را و در پایان فصلی است در فضیلت زیارت امام علیه السلام و کرامات اباعبداللّه الحسین علیه السلام . محقق تمام نقل ها را استخراج کرده و متون منقول را با مصادر سنجیده و اختلاف های مهم را ضبط و ثبت کرده است.
عرفان، حیدر، شیراز، نوید، چاپ اول، 1379، 440 ص.
در کتاب ابتدا به سابقه تعزیه خوانی در بوشهر _ که به زعم نگارنده پیشینه ای هفت صد ساله دارد _ اشاره می شود، سپس چگونگی و نحوه اجرای این مراسم بازگو می گردد و در پی آن اشعار متعددی که مربوط به شهدای کربلا و حماسه عاشورا است از شاعران مختلف، درج می شود.
ص:108
زایری، محمدرضا، تهران، سروش، چاپ اول، 1380، 58 ص.
کتاب مجموعه ای از قطعات ادبی است که در آن نویسنده تألم و اندوه خود از واقعه کربلا را با تعابیری شاعرانه بیان می کند. قطعات کتاب ساده و روان و انباشته از تعابیر و استعارات دلنشین است. کتاب حاوی ده قطعه ادبی است و بعضی از عناوین آن عبارتند از: بهار می آید، شام تاریک، معراج عشق، برپاترین افتاده، و ...
قمی، عباس؛ ترجمه محمدباقر کمره ای، قم، مسجدمقدس جمکران، چاپ هفتم، 1378، 920 ص.
این اثر ترجمه فارسی کتاب نفس المهموم تألیف محدث قمی است که یکی از کتاب های مشهور و معتبر شیعه در تاریخ شهادت امام حسین علیه السلام و موضوع مقتل محسوب می شود. در پایان نیز ترجمه ای از کتاب نفثة المصدور ارائه شده که بنا بر نظر محدث قمی، تتمه ای است بر کتاب نفس المهموم که در چند فصل پیرامون فضایل و مناقب امام حسین علیه السلام، برخی وقایع تاریخی مرتبط با قیام عاشورا، قصایدی در رثای امام حسین علیه السلام، فضیلت گریه بر آن حضرت و نیز خاتمه ای در ذکر مواعظ و نصایح برای اهل منبر، نگارش یافته است. مؤلف در ابتدای کتاب نفس المهموم، مناقب امام حسین علیه السلام و ثواب گریه بر آن حضرت، لعن بر قاتلان او و پیشگوئی شهادت امام حسین علیه السلام را برمی شمارد. سپس به شرح تفصیلی قیام و شهادت امام حسین علیه السلام به سبک کتب مقتل می پردازد، که مهم ترین عناوین آن عبارت اند از: مرگ معاویه و جانشینی یزید، بیعت گرفتن از امام حسین علیه السلام و امتناع آن حضرت، حرکت امام حسین علیه السلام به مکه، گسیل سفیر به سوی عراق، تسلط ابن زیاد بر کوفه، شهادت مسلم بن عقیل علیه السلام و هانی بن عروه، حرکت امام حسین علیه السلام از مکه به سوی عراق، شرح حادثه عاشورا، اسارت اهل بیت امام حسین علیهم السلام، ورود آنها به کوفه و شام، خطبه حضرت زینب علیهاالسلام و امام سجاد علیه السلام، در کوفه و شام، بازگشت اهل بیت علیهم السلام به مدینه، ذکر اولاد و همسران سیدالشهدا علیه السلام، قیام توابین، حکومت مختار در کوفه، انتقام از قتله کربلا.
ص:109
ربیعی، عبدالعظیم، عربی، قم، انوارالهدی، چاپ اول، 1379، 536 ص.
مجموعه اشعار مؤلف در رثای اهل بیت علیهم السلام، شهیدان کربلا و امام حسین علیه السلام است. اشعار این مجموعه دوجلدی به زبان عربی فصیح و عامیانه و در سبکهای مختلف رکبانیات، هجریات، فائزیات و موشحات سروده شده است. کتاب حاضر، جلددوم آن و حاوی اشعار به زبان عامیانه است و در آن علاوه بر مراثی، حوادث تاریخی مربوط به معصومین و اهل بیت ذکر می شود.
محمدخانی، مجتبی، تهران، نسل نو، چاپ اول، 1379، 294 ص.
مجموعه اشعار و نوحه هایی در مدح امام علی علیه السلام و امام حسین علیه السلام و فرزندانش، حضرت ابوالفضل علیه السلام و حضرت زینب علیهاالسلام است. برخی از عناوین اشعار و نوحه های این مجموعه عبارت است از: ولادت و شهادت امام علی علیه السلام، شهادت حضرت مسلم، شهادت علی اکبر علیه السلام و علی اصغر علیه السلام . شجاعت و حضرت ابوالفضل علیه السلام، شجاعت و شهادت حضرت امام حسین علیه السلام، مصیبت های حضرت زینب و احوالات حضرت رقیه.
بهتاش، یداللّه، تهران، سبحان، چاپ دوم 1377، 360 ص.
در این کتاب، مؤلف ذیل مباحث مختلفی به واقعه کربلا پرداخته است. عناوین برخی از مباحث کتاب بدین قرار است: پیامبران الهی و حضرت امام حسین علیه السلام، ائمه معصومین و حضرت امام حسین علیهم السلام، عزاداری امام حسین علیه السلام از دیدگاه مرجعیت و علمای شیعه، تاریخچه ای از زمان ولادت امام حسین علیه السلام تا شهادت، وقایع بعد از شهادت تا حرکت از کربلا، ورود به کوفه و رفتن به شام. نویسنده مطالب این کتاب را با استناد به منابع متعدد تاریخی فراهم آورده است.
ص:110
ابن طاووس، سیدعلی بن موسی؛ ترجمه محمدجواد مولوی نیا، قم، سرور، چاپ دوم، 1379، 271 ص.
شرح ماجرای شهادت امام حسین علیه السلام و یاران آن حضرت است. مترجم ضمن ترجمه متن به فارسی، اماکن و اعلام مذکور در کتاب را شرح داده است. این کتاب به روش توصیفی _ تشریحی و با استفاده از منابع روایی و تاریخی شیعی نگارش یافته است. با توجه به شخصیت ممتاز مؤلف در بین علمای شیعه، کتاب حاضر اعتبار ویژه ای دارد. مطالب مهم آن عبارت است از: وقایع پیش از نبرد کربلا، حوادث عاشورا، شهادت امام حسین و یارانش، حوادث بعد از عاشورا.
محمودی، محمدباقر، مترجم: دکتر غلامرضا جمشیدنژاد و عبدالحسین بینش، قم، افق فردا، چاپ اول، 1379، 312 ص.
کتاب «سرشک خوبان در سوگ سالار شهیدان» ترجمه روان و سلیسی است از کتاب ارزشمند «عبرات المصطفین فی مقتل الحسین علیه السلام » برای آن که فارسی زبانان نیز بتوانند از مطالب این کتاب بهره گیرند، مرکز تحقیقات اسلامی سپاه عهده دار ترجمه این اثر گران سنگ از زبان عربی به فارسی شد. نویسنده برای آن که به کتاب خود اعتبار بیشتری ببخشد، از منابع دست اول و کهن مانند «مقتل الحسین»، «انساب الاشراف»، «الطبقات الکبری»، «اخبار الطوال» برای تألیف خود استفاده برده و کوشیده است تا ضمن معرفی کاملی از شخصیت امام حسین علیه السلام، و یاران باوفایش، ماجرای حرکت امام حسین علیه السلام از مدینه تا مکه و سپس از مکه تا کربلا و سرانجام حوادث روز عاشورا و وقایع بعد از آن را به طور همه جانبه به تصویر بکشد. از مزایای این کتاب بررسی جامع شخصیت امام حسین علیه السلام، بیان فلسفه گریه بر امام حسین علیه السلام . بیان جزئیات حوادث پیش آمده در مسیر مکه تا کربلا، و نیز نحوه شهادت یکایک یاران امام در عاشورا و نیز حوادث مهم پس از عاشورا است که برای خاندان آن حضرت واقع شده است. نثر روان و نیز چاپ خوب کتاب از دیگر مزایای آن است.
ص:111
ده بزرگی، احد، تهران، پیام آزادی، چاپ اول، 1379، 112 ص.
همچنانکه از نام این کتاب پیداست. بیشتر دوبیتی های آن پیرامون وقایع کربلا و عاشورا است که با نظم زیبای شاعر متعهد آقای احد ده بزرگی به رشته تحریر درآمده است.
مجاهدی، محمدعلی، قم، مرکزتحقیقات اسلامی سپاه، چاپ اول، 1379، 560 ص.
اثر حاضر جهت پاسداشت، احیا و گسترش فرهنگ فنی و پویای عاشورا است. که مرکز تحقیقات اسلامی نمایندگی ولی فقیه در سپاه زمینه تهیه این اثر تحقیقی عاشورایی را فراهم آورده است.
در «شکوه شعر عاشورا در زبان فارسی» ابعاد گوناگون تجلی فرهنگ عاشورا در شعر فارسی و تاریخ پدیداری و تطور محتوایی و ساختاری شعر اصیل و الهی عاشورایی به وسیله شاعر و ادیب توانا ... محمدعلی مجاهدی(پروانه) با ظرافت، تیزبینی، دقت و موشکافی قابل تحسینی مورد بررسی قرار گرفته است. مطالب کتاب از شش فصل تشکیل شده است که برخی عناوین آن عبارت اند از: شعر از نظر قرآن و سنّت، تعریف شعر و نظم، رفتار پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم با شعر ارزشی و ضدّ ارزشی، جانبداری معصومین علیهم السلام از شعر ارزشی، رجزهای عاشورایی امام حسین علیه السلام و اصحاب آن حضرت، تعریف «شعر عاشورا» و «شعر عاشورایی» قلمرو «شعر آئیینی» در گستره زبان فارس، چهره های شاخص «شعر آئینی» تا سده نهم، پیشینه شعر عاشورا در زبان فارسی، آغاز عزاداری عمومی برای شهدای کربلا در ایران، نخستین شعر عاشورایی مکتوب در زبان فارسی، محتشم، قافله سالار شعر عاشورا، دامنه تأثیر شعر محتشم در قلمرو و شعر عاشورا، سیر تطور تدریجی شعر عاشورا، عوامل دخیل در تطوّر بیرونی و ساختاری شعر عاشورا، عوامل دخیل در تطوّر درونی و محتوایی شعر عاشورا، علل رویکرد شاعران به مفاهیم ارزشی عاشورا، در دو دهه اخیر، بایدها و نبایدها در شعر عاشورایی، و بررسی نوحه ها و شعارهای عاشورایی.
ص:112
عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم، قم، نوید اسلام، چاپ اول، 1379،319 ص.
مجموعه چند رساله در معرفی شخصیت امام حسین علیه السلام و شهدای کربلا است. هدف نویسندگان، ثبت کامل اسامی و مشخصات شهیدان کربلا بوده است. روش تحقیق، توصیفی موردی و شیوه آن تاریخی و نقلی است. رساله اول «تسمیة من قتل مع الحسین علیه السلام فضیل بن عمر رسانی» اثری از قرن دوم هجری است. رساله دوم «ابصارالعین فی انصارالحسین علیه السلام محمد سماوی»، قبیله ها و یاران امام حسین را مورد بررسی قرار می دهد و تقریبا به صورت موضوعی است. در پایان، نام اصحاب به ترتیب حروف الفبا ذکر شده است. رساله سوم با متن عربی و به همراه ترجمه فارسی آن آمده است. این رساله به عنوان تتمه کتاب نفس المهموم است و حاوی بخشی از احوال و خصوصیات زندگی امام حسین و یاران و اصحاب آن حضرت می باشد.
سنگری، محمدرضا، شیراز، قو، چاپ دوم، 1376، 104 ص.
«سوگ سرخ» مجموعه ای است از قطعات ادبی در خصوص سرور شهیدان حسین علیه السلام . مقدمه کتاب که خود یک قطعه ادبی است به تلمیح ظهور پیامبران را از نوح گرفته، تا محمد صلی الله علیه و آله وسلم بازمی نویسد و سپس به گودالی می رسد که حنجری خشک بوسه گاه خنجری آبگون می شود. آن گاه با همان نثر شاعرانه به معرفی کربلا، اشک، محرم، حسین، تاسوعا، عاشورا، عباس، علی اکبر، قاسم، زینب، اربعین و چون آن می پردازد. این شیوه بیان برای آن غمنامه بزرگ تاریخ بشریت بس زیبا و دلنشین است و فرصتی بدست می دهد تا از منظری دیگر، منظری پر از سرخی «کلمات آتشین» به تماشای این صحنه از آثار تاریخ بنشینیم.
ظهیری، علی اصغر، قم، نهاوندی، چاپ دوم، 1378، 160 ص.
کتاب حاضر در چهار فصل با این مطالب تدوین شده است: بیست و هشت آیه از
ص:113
قرآن، چهل حدیث از ائمه معصومین علیهم السلام، چهل حکایت تاریخی، و چهل مرثیه و مصیبت درباره امام حسین علیه السلام است. در پایان کتاب اشعاری از مداحان اهل بیت علیهم السلام، همچنین نوشته ای با عنوان «اشکواره امام زمان(عج) بر امام حسین علیه السلام » به چاپ رسیده است.
ابن طاووس؛ علی بن موسی، مترجم: محمدطاهر، موسوی دزفولی، قم، مؤمنین، چاپ اول 1378، 424 ص.
«سوگ نامه کربلا» ترجمه فارسی کتاب «لهوف علی قتل الطفوف سیدرضی الدین علی بن موسی بن جعفر علوی حسنی(سیدبن طاووس)» است که درباره واقعه کربلا و شهادت امام حسین علیه السلام تدوین شده است. کتاب متشکل از سه قسمت است. در بخش نخست کتاب این عناوین به طبع رسیده است: تولد امام حسین علیه السلام، سخنرانی امام علیه السلام در مکه، شهادت قیس بن مسهر، سخنرانی امام علیه السلام بعد از گفت وگو با حر و سخنرانی زهیر و جمعی از اصحاب امام. مطالب قسمت دوم به وقایع روزهای اول تا دهم عاشورا و شهادت امام و یاران اختصاص یافته و قسمت سوم نیز شامل این موضوعات است: وقایع پس از خاک سپاری شهدای کربلا، سخنرانی های زینب کبری و امام سجاد علیه السلام و همچنین اشعاری از محتشم کاشانی.
توکل، محمدحسن، قم، حضرت معصومه علیهاالسلام، چاپ اول 1379، 56 ص.
«سوگنامه امام حسین علیه السلام » مشتمل بر مطالبی درباره مظلومیت امام حسین علیه السلام و برخی وقایع عاشورا است. که با این مطالب به اختصار بیان شده است: اعمال روز عاشورا، پاداش گریستن بر امام حسین علیه السلام، ارزش و والائی مقام یاران امام حسین علیه السلام، ارزش زیارت امام حسین علیه السلام در روز عاشورا، و جانبازی حضرت ابوالفضل العباس در صحرای کربلا.
ص:114
ابن طاووس، سیدعلی بن موسی، ترجمه سیدمحمدطاهر موسوی دزفولی، قم، مؤمنین، چاپ اول، 1378، 424 ص.
لهوف یکی از کتب معتبر و موجز در زمینه مقتل در جهان تشیع است و کتاب حاضر ترجمه فارسی آن است که در حدود یک قرن پیش توسط آقای محمدطاهر دزفولی انجام یافته است. ویراستار در آغاز کتاب، شرح حال سیدبن طاووس و اهمیت کتاب او و معرفی برخی ترجمه های آن را آورده است. سپس متن کامل کتاب همراه با ترجمه و اعراب گذاری متن عربی آن توسط مترجم ارائه گردیده است. این کتاب در سه فصل قیام امام حسین علیه السلام را بررسی می کند که شامل حوادث عاشورا و وقایع قبل و بعد از آن است. بخشی از فصل نخست شامل شرح تولد امام حسین علیه السلام و اخبار شهادت آن حضرت توسط جبرئیل به پیامبراسلام صلی الله علیه و آله وسلم و نیز ارزش گریه بر امام حسین علیه السلام است. بقیه مطالب کتاب بدین قرار است: گزارش قیام امام حسین علیه السلام از مدینه تا کربلا و قیام عاشورا و وقایع پس از آن تا هنگام برگشت اسرای اهل بیت علیهم السلام به مدینه. اشعار محتشم کاشانی و متن زیارت عاشورا هم به ضمیمه این کتاب چاپ شده است.
صاحبکاری، ذبیح اللّه، مشهد، تاسوعا، چاپ اول، 1379، 376 ص.
کتاب، مشتمل بر مجموعه سروده ها و مرثیه هایی است که درباره واقعه عاشورای حسینی طی سه بخش به طبع رسیده است. نگارنده پس از مقدمه ای درباره نقش مرثیه در تحولات اجتماعی این مطالب را فراهم می آورد: عاشورا در ادب فارسی، مرثیه سرایی و تأثیر فردی و اجتماعی آن، اثر اجتماعی و فرهنگی شعر، و مرثیه عاشورایی در دوران ائمه طاهرین علیه السلام . در بخش نخست که با عنوان نمونه هایی از سروده های شاعران به چاپ رسیده، نگارنده ضمن معرفی شاعران عرب و ذکر سبک آنان، نمونه ای از شعر آنها را آورده است که از آن جمله اند: ابوالاسود دوئلی، یحیی بن حکم، عقبة بن عمرو، بشیر بن جذلم، کمیت، و جعفربن عفان، بخش دوم با همان ترتیب به شاعران فارسی زبان کسائی مروزی، امیر معزی، حکیم سنایی، مولوی،ابن یمین، خواجوی کرمانی، صائب تبریزی و دیگران اختصاص یافته است. در بخش پایانی نمونه هایی از سروده های شاعران
ص:115
معاصر گرد آمده است.
محتشم، علی بن احمد؛ تصحیح حمید اجتماعی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی، چاپ دوم 1378، 207 ص.
شامل گزارش کوتاهی است از زندگی محتشم کاشانی و ترکیب بند او در سوگ امام حسین علیه السلام . پس از آن متن بیست و یک ترکیب بند دیگر، که در استقبال از ترکیب بند محتشم درباره امام حسین علیه السلام سروده شده، به ترتیب تاریخی آمده است. از جمله می توان به ترکیب بند وحشی بافقی، حزین لاهیجی، عاشق اصفهانی، وصال شیرازی، نیرتبریزی، مدرس اصفهانی و جلال الدین همائی اشاره کرد این ترکیب بندها بدون شرح و توضیح آورده شده اند، اما گزارش مختصری از زندگی شاعران آنها ارائه گردیده است.
وافی، مرتضی، قم، شفق، جلداول، چاپ اول، 1380، 96 ص.
در نخستین شماره از مجموع جزوات آموزشی «آداب مرثیه خوانی و ذکر مصیبت» نخست به نکاتی در باب روضه خوانی و مداحی اهل بیت علیهم السلام اشاره می شود، سپس دوازده مجلس روضه و توسل مربوط به ایام محرم الحرام به طبع می رسد.
وافی، مرتضی، قم، شفق، جلددوم، چاپ اول، 1380، 120 ص.
در جزوه دوم از مجموعه چهارجلدی آموزش آداب مرثیه خوانی و ذکر مصیبت نخست از شیوه های ذکر مصیبت و مرثیه خوانی و نحوه تقویت صوت و لحن سخن به میان آمده، در پی آن ده مجلس در رثای امام حسین علیه السلام و اصحاب باوفایش به طبع رسیده است.
ص:116
وافی، مرتضی، قم، شفق، جلدسوم، چاپ اول، 1380، 96 ص.
در صفحات نخست این جزوه به نکاتی در خصوص درست خواندن مراثی و مصایب اشاره شده، سپس دوازده مجلس در رثای امام حسین علیه السلام و اصحاب آن حضرت به طبع رسیده است.
وافی، مرتضی، قم، شفق، جلدچهارم، چاپ 1380، 96 ص.
جزوه چهارم از مجموعه جزوات آموزشی آداب مرثیه خوانی و ذکر مصیبت حاوی نکاتی آموزشی در باب مرثیه خوانی و ذکر مصیبت است این مطالب بر اساس سخنان و جلسات اساتید و پیش کسوتان مرثیه خوانی تدوین شده است. در بخشی از کتاب ده مجلس در ذکر مصایب امام حسین علیه السلام با اشاره به منابع و ماخذ اشعار به طبع رسیده است.
تهیه و تنظیم، مدرسه علمیه معصومیه، قم، مدرسه علمیه معصومیه، چاپ اول، 1377، 96 ص.
نکاتی در باب روضه خوانی و مدح مراثی اهل بیت علیهم السلام، توجه به جنبه های ظاهری صوت و لحن، روش خواندن شعر و نوحه، مطالبی است که مخاطبان این کتاب با آن آشنا می شوند. افزون بر آن، در بخشی از کتاب دوازده مجلس روضه و توسل برای ایام محرم الحرام و مجالس سوگواری و عزاداری به طبع رسیده است.
ص:117
صنقور، محمد، تهران، غفور، چاپ اول، 1379، 176 ص.
در این کتاب برخی مسائل و مباحث واقعه عاشورا و قیام امام حسین علیه السلام نقد و بررسی می شود. این مباحث به زبان عربی و در سه بخش سامان یافته است. در بخش اول نگارنده، ضمن برشمردن دلایل یزید مبنی بر کشتن امام حسین علیه السلام و مباح دانستن خون آن حضرت، برخی فتاوی شیوخ آن زمان را ذکر می کند. در بخش دوم دلایل شخصی و سیاسی یزید برای کشتن امام حسین علیه السلام بیان می شود. در بخش سوم مؤلف ضمن پاسخ گویی به دو بخش اول و دوّم به رفع برخی شبهات موجود در قیام امام حسین علیه السلام همت گمارده است.
ترجمه و تصحیح: حجت اللّه رودکی، تهران، مؤسّسه فرهنگی انتشاراتی تبیان، چاپ اول، 1377.
درباره واقعه کربلا، نگارشهای بسیاری شده و آثار بسیاری به زیور طبع آراسته شده است، اما عظمت قیام امام حسین علیه السلام آن چنان اثر عمیقی بر ارکان جامعه به ویژه تشیع گذاشته است که عارف و عامی، شاعر و نویسنده و دانشمند وامی، هر یک به فراخور حال و معرفت، درباره این حادثه تاریخی، مطالبی را عرضه داشته و آن را به اشکال گوناگون به تصویر کشیده اند. بسیاری از مقتل نویسان، حماسه کربلا را گزارش کرده اند، به ویژه آن که جریان کربلا و شهادت مظلومانه امام حسین علیه السلام برای همه مسلمانان جاذبه داشته است و حتی غیر مسلمانان خواستار اطلاع یافتن از جوانب این حادثه و علل سیاسی و اجتماعی این فاجعه تاریخی بوده اند. متأسفانه در این میان دوستان جاهل و دشمنان مغرض بیکار ننشسته، هر یک با پیرایه های خرافی و گزافه ها و داستان سرایی های غیر واقعی، آن چنان صحنه های این ماجرا را مشوب و مغشوش جلوه داده اند که در باور شماری از اهل خرد، نسبت به اهداف این حماسه جاوید، خلل وارد کرده و اعتقاد گروه کثیری از عامه مردم را از مسیر اصلی و آنان را در ایام عاشورا، به کارهای خلاف شرع، از قبیل تیغ و قمه زنی واداشته اند. دو علت عمده بروز این مشکل در روایت تاریخی حادثه عاشورا، نخست و از همه بیشتر، آمیختگی آن با عقیده و ایمان مذهبی، و دوم؛ کسب مایه ای برای برانگیختن توده، علیه حاکمان جور و فرمانروایان
ص:118
ستمگر، به شکل مبارزه منفی یا مثبت بوده است. البته گذشت زمان، وجود خفقان و عوامل دیگر نیز مؤثر بوده اند که برخی از آنان در کتابهای مختلف، از جمله حماسه حسینی استاد شهید مطهری برشمرده شده اند. یکی از گزارشگران جریان کربلا و شهادت امام حسین و یاران او در عاشورای سال 61 هجری، ابومخنف لوط بن یحیی ازدی غامدی(متوفی 157 ه)است. وی شیعه و تاریخدان و سیره نویس پرکار و از مردم کوفه بود. سیره نویسان، 32 کتاب به وی نسبت می دهند. از جمله: فتوح الشام، فتوح العراق، جمل، صفین، نهروان، مقتل علی، الشوراء، مقتل عثمان، مقتل الحسین و اخبارالمختار که بدان اخذالثار نیز می گویند. بیشتر این آثار در تاریخ طبری ثبت شده است، گزارش ابومخنف از حماسه کربلا، به علت نزدیکی او به زمان واقعه و نیز امامی وثقه بودن او، در مجموع اطمینان ما را بدین مقتل استوار می کند، ولی بادرنگ در برخی از مطالب کتاب، به تردید دچار می شویم که با قاطعیت باید اظهار کنیم نوشته های کنونی وی _ که به ما رسیده _ از ساخته های متأخران است. برای آن که واقعیت تاریخی این حماسه جاودانی را به نحوی بایسته و سزاوار، از دریای مواج و متلاطم تاریخ بیرون آورده و زنگار مبالغه گویی ها و خیالبافی های جاهلانه و متعصبانه از آن زدوده شود، نیاز بود که از مکتوبات آن دسته از وقایع نگاران سده های آغازین هجرت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم که به دور از هرگونه حب و بغض، عاشورای حسینی را شرح کرده اند، کمک گرفته شود. از جمله این منابع، کتاب تاریخ الرسل و الملوک ابوجعفر محمدبن جریر طبری(متوفی 310 ه) است که گرچه با ابی مخنف، سه یا چهار نسل فاصله دارد، اما روایات تاریخی وی را با واسطه هایی نقل کرده است که می توان تا اندازه ای به آنها اطمینان کرد. انجام این مهم را آقای حجت اللّه جودکی _ پژوهشگر در رشته تاریخ و محقق در کتاب شناسی مقتلها _ برعهده گرفتند. وی با روشی نقادانه و علمی به استخراج گنجینه پرارزش مقتل ابی مخنف از تاریخ طبری همت گماشت و 113 روایت را که از طریق راویان مختلف درباره جریان کربلا به وسیله ابی مخنف گزارش شده بود، به ترتیب حوادث تاریخی مدون کرد. ایشان با رعایت اصل رجحان حقیقت بر عقیدت به مراجع مختلفی مراجعه کرده و برای تشخیص و تعیین صحت این گزارش ها تحقیق و پژوهش دامنه داری کردند. آن گاه پس از احراز یقین، به ترجمه مطالب پرداخت. وی در مقدمه، توضیح روشنگری
ص:119
درباره روایات و راویان داده و با جدول باارزشی که تنظیم کرده، بر روشنی کتاب افزوده است. ایشان در چند روایت از باب تنزیه، پاره ای از اعمال خلاف را که قتله ظالم در این واقعه مرتکب شده بودند، به صورت کلی متذکر شده اند، تا هم رعایت حفظ امانت در ترجمه شده و هم موجب نزول شأن و کاستی مقام امام و اهل بیت گرامیشان نشده باشد. اکنون می تون گفت که این کتاب، همان مقتل ابی مخنف است، اما شاید همه آن نباشد، و با بررسی و پژوهش در گنجینه های میراث گرانبهای اسلامی، چه بسا این کتاب کامل شود و کتابهای از دست رفته دیگری به دست آید. امید است این گام باارزش با گامهای ارجمند دیگری دنبال شود و راه پژوهشهای تاریخی به روش علمی تا رسیدن به هدف _ که تدوین تاریخی کامل و روشن و بدون ابهام از اسلام است _ پیموده شود.
گلی زواره، غلامرضا [بی جا] مهراس، چاپ اوّل، 1379، 148 ص.
پژوهشی در تاریخ پیدایش تعزیه خوانی در ایران و اهمیت و فضایل آن است. مؤلف، به منظور زنده نگاه داشتن این هنر و تلاش در جهت اصلاح آن از نقصان ها و تحریفات، این کتاب را نوشته است. وی، ابتدا به بیان فلسفه، انگیزه و فواید سوگواری بر خاندان عصمت و طهارت می پردازد. سپس شرح مختصری از اهمیت و انگیزه تعزیه خوانی به دست می دهد. در بخشی از کتاب چگونگی پیدایش تعزیه و شبیه خوانی کربلا، همراه با معرفی بعضی از تعزیه خوانان آمده است. در انتهای کتاب تصاویری از اجرای برخی از تعزیه ها به چاپ رسیده است.
احمدی گورجی، ذبیح اللّه، قم، مشهور، چاپ اول، 1379، 286 ص.
این اثر از نوع شعر مذهبی معاصر به زبان فارسی در زمینه مناجات، مدایح و مراثی چهارده معصوم علیه السلام بخش کتاب بدین قرار است: مناجات، مدایح و مراثی چهارده معصوم علیه السلام سوگنامه محرم، مصائب امام حسین علیه السلام و برخی از یاران آن
ص:120
حضرت.
عمان سامانی،نوراللّه بن عبداللّه، با تصحیح محمد بهشتی، به کوشش حسین بدرالدین، تهران، سنائی، چاپ اول، 1379، 464 ص.
منظومه ادبی و عرفانی گنجینه اسرار که در رثای امام حسین علیه السلام سروده شده است، تفسیری عرفانی از حادثه کربلا و قیام آن حضرت به دست می دهد. شاعر در این منظومه، امام حسین و شهیدان عاشورا را عاشقان پاکباخته ای توصیف می کند که به پیمان ازلی خود با خدا وفا کردند و خشنود از فداکاری خود، به حق پیوستند. در این مجموعه علاوه بر منظومه گنجینه اسرار، قصاید شاعر و مثنوی معراج نامه نیز به دنبال آمده است. مصحح در تصحیح این مثنوی از نسخه های متعددی بهره جسته است. وی با تطبیق و مقایسه آنها و اضافه کردن پاورقی هایی سودمند در شرح و توضیح لغات و استعارات و ابیات مشکل، سعی فراوانی در ارائه یک نسخه کامل و بی نقص داشته است. او در مقدمه ای مبسوط به معرفی دودمان شاعر و زادگاه و نیز شرح وقایع دوران حیاتش پرداخته است. همچنین اهمیت سوگواری و برپایی مجالس عزاداری و پیشنیه تاریخی آن و نیز مرثیه سرایی بر اهل بیت علیهم السلام را مورد اشاره قرار داده است.
صالحی راد، حسن، تهران، سروش، چاپ اول، 1380، 518 + 465 ص.
بستر رشد و تکامل تعزیه بطن جامعه است و صدایی که از آن شنیده می شود، صدای یک نفر یا دونفر نیست، بلکه نجوایی است عمیق که از درون جامعه در طی قرون و اعصار برخاسته و اوج گرفته تا مگر فریادی را بازگو کند. تعزیه در حالی که جنبه فنی نمایشی حیرت انگیزی دارد، جنبه خاص خود را که تعزیت بر مرگ بزرگان دینی است، کاملاً حفظ می کند. کتاب دو جلد است. جلد اول آن از تعزیه ذبح اسماعیل شروع و با ذکر تعزیه شهادت غلام ترک در صحرای کربلا پایان می پذیرد و جلددوم از تعزیه طفلان حضرت زینب علیهاالسلام شروع و به تعزیه زوار غریب ختم می شود.
ص:121
هلالی، جعفر، تهران، ام القری، چاپ اول، 1379، 620 ص.
کتاب حاضر شامل معرفی شاعرانی است که به نوعی زندگی و قیام امام علیه السلام را به زبان عربی به وصف کشیده اند، همچنان که نمونه ای از اشعار آنان نیز درج گردیده است. عناوین برخی فصل های کتاب عبارت اند از: عوامل نظم شعر حسینی، مدایح و اشعاری که درباره امام حسین علیه السلام سروده شده است، منزلت امام حسین علیه السلام از منظر قرآن کریم و احادیث، شعر در عصر جاهلی، نظر اسلام و اهل بیت درباره شعر و شاعری، سیرت و شخصیت امام حسین علیه السلام، و شعرای شیعی، در عصر حدیث.
ابن اعثم کوفی، احمدبن محمد، عربی، قم، انوارالهدی، چاپ اول، [1379]، 352 ص.
مؤلف به تشریح واقعه عاشورا، شهادت امام حسین علیه السلام و حوادث بعد از شهادت آن حضرت پرداخته است. وی وقایع کربلا را از زمان فوت معاویه و خلافت یزید تا شهادت مختار و قتل مصعب بن زبیر به دست اهالی شام بیان می دارد. روش کتاب، روایی _ تاریخی است و بیشتر با استفاده از تاریخ طبری نگارش یافته است. مرگ یزید، طلب بیعت از امام حسین، نامه نگاری اهالی کوفه برای دعوت از امام حسین، شهادت امام حسین و یارانش در کربلا، تحرکات مختار و قیام توابین و مختار از فصلهای اصلی کتاب است.
آل کاشف الغطاء، محمد حسین؛ گردآورنده، هادی هلالی، قم، شریف الرضی، چاپ اول، 1377، ص 76 ص.
«مقتل الحسین علیه السلام » شرحی است از زندگانی و شهادت امام حسین علیه السلام و یاران باوفای وی در کربلا که توسط «محمد حسین آل کاشف الغطاء» به زبان عربی نگاشته شده است. برخی قسمت های کتاب عبارت اند از: مقتل سیدالشهدا، لیلة العاشر من المحرم، یوم العاشر من المحرم، عدد اصحاب الامام، کندن خندق به دور خیمه ها، کرامت امام حسین علیه السلام و خطبه سوم امام حسین علیه السلام .
موسوی مقرم، عبدالرزاق، قم، شریف الرضی، چاپ اول، 1377، 412 ص.
اثر حاضر که به زبان عربی نگارش یافته، شرح و تفسیری از واقعه کربلا و شهادت
ص:122
امام حسین علیه السلام که مطالب آن طی چهار فصل تدوین شده است. مباحث فصل نخست بدین قرار است: آرایی در لعن یزید، گریه بر امام حسین علیه السلام، بررسی آیه تهلکه، آگاهی امام حسین علیه السلام از شهادتش و مباحثی دیگر. در فصل دوم واقعه کربلا از آغاز حکومت یزید تا روز عاشورا بررسی می شود. فصل سوم که امام حسین علیه السلام در روز عاشورا عنوان گرفته با دعا و خطبه امام آغاز شده و در پی آن شرح شهادت آن حضرت و یارانش آمده است. فصل پایانی مشتمل است بر: حوادث بعد از شهادت امام حسین علیه السلام مانند سفر به شام، خطبه حضرت زینب علیهاالسلام و مباحثی دیگر.
خوارزمی، موفق بن احمد موفق مکی؛ تدوین: محمد، سماوی، قم، انوارالهدی، چاپ اول 1377، 670 ص.
مجموعه دوجلدی «مقتل الحسین» که اینک در یک مجلد به چاپ رسیده است. در جلد اول ذیل دوازده فصل فضایل و کرامات پیامبران، فاطمه بنت اسد، علی علیه السلام، پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم، امام حسین و حسن علیه السلام و ماجرای خروج امام حسین از مکه و هجرت او به سوی کوفه و واقعه عاشورا تشریح شده است. جلددوم ذیل چهار فصل اصلی به عقوبت قاتلان، فضایل زیارت قبر امام حسین علیه السلام و نحوه انتقام مختار از قاتلان آن حضرت اختصاص دارد. این اثر به زبان عربی تحریر شده است.
ابومخنف، لوط بن یحیی، عربی، قم، شریف رضی، چاپ سوم 1378، 231 ص.
این اثر تألیف ابی مخنف لوط بن یحیی ازدی(م 157) از مورخان و مقتل نگاران مشهور شیعی است که در موضوع مقتل و تاریخ شهادت امام حسین علیه السلام و شیوه روایی و گزارشی نگارش یافته است. در مقدمه کتاب، برفراز حوادث دوران امامت امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام و حکومت معاویه آمده است و آنگاه به تفصیل وقایع قیام حسینی علیه السلام پرداخته است که اهم عناوین آن عبارت اند از: ماجرای درخواست بیعت یزید از متنفذین عرب و امام حسین علیه السلام و عدم بیعت آن حضرت، خروج امام حسین علیه السلام از مدینه به سوی مکه، نامه های کوفیان به امام حسین علیه السلام و گسیل مسلم بن عقیل علیه السلام به کوفه، وارد شدن ابن زیاد به کوفه، شهادت مسلم و هانی علیه السلام، حرکت امام حسین علیه السلام به سوی عراق و نزول در کربلا، وقایع روز عاشورا و شهادت
ص:123
امام حسین علیه السلام و اصحاب و خاندانش، اسارت اهل بیت علیهم السلام و حرکت دادن آنها به سوی کوفه و شام، اقدامات و خطبه امام سجاد علیه السلام و زینب کبری علیهاالسلام در کوفه و شام، بازگشت کاروان اسرا به مدینه، مرگ یزید.
نجفی یزدی، جلیل، قم، نصایح، چاپ اول، 1380، 272 ص.
«مقتل الحسین علیه السلام » شامل مجموعه مباحثی است که در بیان شرح وقایع کربلا از ابتدای شروع نهضت امام حسین علیه السلام تا کوفه و شام یافته است. نگارنده ضمن روایتی از نحوه شهادت امام حسین علیه السلام و یارانش، پیامدهای نهضت کربلا، همچنین اشعاری در مدح و ثنا و سوگواری شهدای عاشورا درج کرده است.
کربلائی، نادعلی، تهران، خزر، چاپ اول، 1377، 468 ص.
نویسنده در هشت قسمت کتاب حاضر، این موضوعات را درباره «سالار شهیدان» بازگو می کند: ولادت و فضیلت امام حسین علیه السلام شهادت حضرت مسلم و طفلان، ورود به کربلا و عاشورا و شهادت انصار، شهادت بنی هاشم حضرت علی اکبر تا شهادت امام حسین علیه السلام، غارت کردن خیمه ها تا اسارت در کوفه و خطبه زینب، شهرشام مجلس یزید و حضرت رقیه و بازگشت به کربلا، اربعین و دفن راس شهیدان، در قسمت پایانی نیز روایات و خاطرات، کرامات و معجزات امام حسین علیه السلام و سرزمین کربلا ذکر شده است.
شریفی، حسین، قم، سیدالشهدا علیه السلام، چاپ اول،1379، 156 ص.
در کتاب حاضر وقایع روز عاشورا و چگونگی شهادت امام حسین علیه السلام و یارانش توصیف شده است. مطالب کتاب به زبان عربی تدوین یافته و با اشعاری نیز همراه گشته است.
تدوین: صالحان، جعفر، تهران، سلطان، چاپ اول 1379، 347 ص.
ص:124
مجموع حاضر که با استفاده از آثار شهید مطهری تدوین یافته حاوی خطابه ها و سخنرانی های ایشان درباره مصایب و شدایدی است که امامان علیه السلام در مقابله با ظلم و جور و تبلیغ دین اسلام متحمل شده اند. قسمت عمده ای از مطالب کتاب به شرح وقایع کربلا اختصاص دارد.
طریحی نجفی، فخرالدین، عربی، جلد 1 و 2، شریف رضی، چاپ دوم 1378، 496 ص.
کتاب المنتخب که به کتاب الفخری نیز شناخته شده است، برگزیده ای از مراثی و خطبه های عربی است که در مجالس عزاداری امام حسین علیه السلام خوانده می شود. کتاب از متون به جای مانده از سده یازدهم هجری است که اخبار غیر مستند و ضعیف و مجعول در آن فراوان دیده می شود. بسیاری از تحریفات پیرامون قیام عاشورا برای نخستین بار در این کتاب آمده است و متأخران بیشتر از آن أخذ و اقتباس کرده اند.
یوسفی غروی، محمدهادی، ترجمه محمدجواد سلیمانی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمه الله، 1377، 216 ص.
یکی از ارزشمندترین آثار أبی مخنف کتاب [مقتل الحسین] می باشد که به فرموده علامه تستری صحیح ترین مقتل ابی عبداللّه علیه السلام به حساب می آید (1) وی این کتاب را تقریبا هفتادسال پس از واقعه عاشورا یعنی در دهه یکصد و سی هجری نوشته است (2). و از آن رو که خود جزو اهالی کوفه مرکز اخبار فاجعه عاشورا بوده است، غالبا حوادث را با یک و یا حداکثر دو واسطه نقل نموده است، اما متأسفانه این کتاب درگذر زمان مفقود گردیده و اکنون هیچ نسخه ای از آن در دست نیست و اهمیت و اعتبار آن موجب گردید که مورخین متأخرین که به مقتل أبی مخنف دست رسی داشته اند بسیاری از
ص:125
روایات این مقتل را در آثار خویش نقل کنند.
طبری بیش از سایرین و سپس شیخ مفید بیش از ابوالفرج و ابوالفجرج بیشتر از ابن جوزی اخبار أبی مخنف را نقل نموده اند، بعلاوه تنها طبری و ابوالفرج به ذکر دقیق اسناد و واسطه های أبی مخنف در نقل حوادث اهتمام ورزیده و شیخ مفید و ابن جوزی غالبا اخبار را بدون ذکر اسناد و تنها با درج یک نفر از اعضاء سلسله سند نقل نموده اند. پس از مفقود شدن نسخه اصلی مقتل أبی مخنف هراز چندگاهی بعضی از فضلا و نویسندگان تلاشهایی را در جهت جمع آوری روایات مقتل ابی مخنف انجام داده و پاره ای از اخبار مقتل أبی مخنف از آثار مورخین پس از او، گزینش کرده و به صورت نیز مستند و ناقص و گاه تحریف شده و یا آمیخته با گزارشهای روایات دیگر منتشر می کردند، ولی کاستیهایی چون عدم ذکر اسناد، آمیختن گزارشهای أبی مخنف با اخبار سایر روایات و یا حتی تحریف و تغییر از اعتبار علمی آنها کاست، تا اینکه استاد محترم و محقق ارجمند جناب آقای حجه الاسلام و المسلمین محمدهادی یوسفی غروی پس از کوشش فراوان و با روش علمی، ابتدا روایات مقتل أبی مخنف را از تاریخ طبری استخراج نموده و سپس منقولات طبری را با آنچه را که شیخ مفید و ابوالفرج و سبط ابن جوزی از مقتل أبی مخنف نقل کرده بودند تطبیق نموده و پس از یک مقایسه تطبیقی بین این چهار منبع آنرا با مقدمه ای محققانه پیرامون معرفی أبی مخنف و واسطه هایش در نقل حوادث و با پاورقی های ارزشمند و راهگشا تحت عنوان «وقعة الطف لأبی مخنف» به چاپ رسانده و بدین وسیله منبع معتبر و گراف سنگی از منابع زندگی امام حسین علیه السلام را احیاء نموده اند، ترجمه حاضر برگردان فارسی متن آن کتاب می باشد. که با رعایت امانت و استفاده از نزدیکترین واژه های معادل زیر نظر محقق ممتاز کتاب به پایان رسیده و تا آنجا که رعایت امانت در ترجمه اجازه می داد مطالب آن به فارسی روان برگردانیده شده است.
الهی قمشه ای، مهدی، تهران، روزنه، چاپ اوّل، 1379، 177 ص.
قیام امام حسین را به صورت منظوم از آغاز نهضت تا شهادت امام حسین و قافله اسیران کربلا شرح داده است. در آغاز، قطعه شعری در تاریخ ولادت امام حسین علیه السلام
ص:126
آمده است. برخی عناوین عبارتند از: سیر نهضت و قیام، فرستادن حضرت مسلم به کوفه، حرکت امام حسین در روز هشتم ذی الحجة، وقایع روز عاشورا، مناجات امام حسین علیه السلام در قتلگاه، ورود کاروان اسیران به شام، در پایان، بخش چهارم دیوان الهی قمشه ای با عنوان نغمه عاشق ضمیمه شده است.
تبریزی خیابانی، علی، تهران، اسلامیه، چاپ اوّل، 1381، 500 ص.
کتاب در فضیلت عزاداری و بکا بر حسین علیه السلام تدوین شده است.
برخورد حر با امام حسین علیه السلام و اشاراتی به فضایل مکه، مدینه، کوفه، نجف، و بیت المقدس مباحث آغازین کتاب را تشکیل می دهد که در پی آن، از مواجهه انبیا با زمین کربلا سخن می رود. بخش عمده ای از مطالب کتاب نیز به شرح مظالم ابن سعد، واقعه تاسوعا و عاشورا اختصاص می یابد که طی آن، مولف به شهادت وهب، مسلم، زهیر، جیب بن مظاهر. علی اکبر، قاسم و ابوالفضل علیه السلام نیز اشاره می کند. این مطالب با توصیف شهادت امام حسین علیه السلام و ذکر کراماتی از ابوالفضل علیه السلام خاتمه می یابد.
رجبی، حسین، تهران، مرسا، چاپ اوّل، 1379، 60 ص.
«یا قتیل العبراه» کتابی است به عربی در باب سوگواری و مدیحه سرایی برای اهل بیت علیهم السلام، علاوه بر آن بخش کوچکی از این نوشتار به ویژگی های مداح اهل بیت علیهم السلام اختصاص یافته است.
ص:127
سخنان و خطبه های امام حسین علیه السلام (فرهنگ ها و دائره المعارف ها...)
قرآن و امام حسین علیه السلام
امام حسین علیه السلام و حضرت مهدی(عج)
دعاهای امام حسین علیه السلام
عزاداری امام حسین علیه السلام
زیارت امام حسین علیه السلام
زیارت عاشورا
تربت امام حسین علیه السلام
اربعین امام حسین علیه السلام
چند موضوع دیگر
حسینیان، سعید؛ با مقدمه: مهدی حائری طهرانی، تهران، امام مهدی(عج)، چاپ اول، 1379، ص 180.
کتاب حاضر، گزیده ای از خطبه های امام حسین علیه السلام، و اهل بیت آن حضرت است. که طی آن اهداف نهضت حسینی تبیین می شود. کتاب با این عناوین تدوین شده است:
ص:128
سخنان امام حسین علیه السلام در منی، خطبه امام حسین علیه السلام در امربه معروف و نهی از منکر، بیان امام حسین علیه السلام با مروان، سخنان امام حسین علیه السلام بر قبر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم، سخنان امام علیه السلام در برخورد با حر، و سخنان امام حسین علیه السلام در صبح عاشورا.
آل اعتماد، سیدمصطفی، ترجمه از علی کاظمی، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، محرم 1406 ق 345 ص.
این کتاب به سبک و ترتیب نهج البلاغه تنظیم شده است و در سه بخش شامل خطبه ها و نامه ها و کلمات قصار امام حسین علیه السلام است.
شریفی، محمود، قم، معروف، چاپ اول، 1376، 80 ص.
کتاب مشتمل بر چهل حدیث از امام حسین علیه السلام است، که با استفاده از منابع مختلف و معتبر اسلامی تدوین و ترجمه و به شکل جیبی نشر یافته است. موضوعات این احادیث عمدتا حول شش موضوع: اهل بیت، شعارها، اخلاق، عبادت و مبارزه با گناه است.
رهبر، محمدتقی، تهران، بنیادبعثت، موسسه الحسین علیه السلام، چاپ اول 1376، 40 ص.
مجموعه حاضر، مشتمل است بر چهل حدیث برگزیده از سخنان گهربار حضرت حسین بن علی علیه السلام از منابع مختلف اسلامی، که به مناسبت سوم شعبان، سالروز ولادت آن حضرت، گلچین شده است. صفات مؤمن، پاداش کارنیک، پرهیز از ظلم، حفظ آبرو، کرامت نفس، حقیقت مرگ، سعادت شهادت و ... از جمله موضوعاتی است که پیرامون آن حدیث نقل گردیده است. منبع و ماخذ هر حدیث با متن عربی و ترجمه فارسی آن در کتاب قابل بازیابی است.
ص:129
نجمی، محمدصادق، مشهد، بنیادپژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، چاپ اول، 1371، 128 ص.
ترجمه و شرح و تحقیق خطبه پرشور و عظیم اباعبداللّه الحسین علیه السلام در اجتماع حاجیان در مکّه است. این خطبه از غَرر خطب امام است و نویسنده با دقت تمام آن را ترجمه کرده و افزون بر برگردان فارسی آن در ضمن چند فصل، از محتوی خطبه، سند آن، انگیزه و چگونگی ایراد خطبه، و حاضران در خطبه سخن گفته و بر روی هم اثر خواندنی و سودمندی ارائه کرده است.
نجمی، محمدصادق، قم، دفتر انتشارات اسلامی(جامعه مدرسین)، 1373، 360 ص
این اثر در بردارنده سخنان امام حسین علیه السلام از مدینه تا کربلا است. از عنوان کتاب پیدا است که مولف درصدد نبوده تا همه سخنان امام علیه السلام را گردآوری کند بلکه آن بخش از سخنانی را نقل کرده که در برهه خاص از زندگانی ایشان نقل شده است. این بخش همان آغاز قیام از مدینه است که در کربلا خاتمه پیدا می کند. بنا به گفته مولف در مقدمه، این بخش از سخنان امام تنها شامل آن آن روایات و احادیث و خطبه ها و نامه ها و اشعاری است که در منابع معتبر و موثق آمده ولی بصورت منسجم گردآوری نشده بود.
نویسنده کتاب را در سه بخش «از مدینه تا مکه»، «از مکه تا کربلا» و «کربلا» تدوین نموده و به مناسبت هر خطبه یا سخنی به شرح و توضیح آن پرداخته و نیز لغات مشکله را به فارسی برگردانده و ریشه یابی کرده است. در واقع می توان گفت که این کتاب یک دور تاریخ عاشورا از زبان امام حسین علیه السلام است و با توجه به اینکه محل ایراد خطبه ها نامه ها و موقعیت آنها را آورده منبع مناسبی برای مبلغین به حساب می آید. از جمله خطبه های این کتاب می توان به خطبه امام حسین علیه السلام در شب عاشورا اشاره کرد.
ص:130
کرباسی، محمدصادق، لندن. للمرکز الحسینی للدراسات، چاپ اول، 1414 ه _ 1994 م.
کتاب حاضر نخستین دایره المعارف درباره امام حسین علیه السلام است. این دائره المعارف نه به مفهوم مصطلح و نه به ترتیب حروف الفبا، بلکه به صورت موضوعی است و تا کنون بیست جلد آن به ایران رسیده است (1). تاریخ انتشار جلد بیستم 1421 ق / 2000 م است. و مسئول و مؤلف آن محمدصادق کرباسی و مقیم لندن است. وی برای این کار مؤسسه ای اختصاصی با نام «المرکزالحسینی للدراسات» تأسیس کرده است. پیش بینی مؤلف این است که تعداد جلدهای آن به 500 برسد.
موضوعات اصلی مجلدات آن عبارت اند از: 1 _ درآمدی بر اشعار حسینی، در این مبحث به تحلیل و بررسی کل شعرهای سرورده شده در رثا یا مدح و ویژگی ها و تاریخ و تطور آن اشعار می پردازد، 2 _ حسین در شعر فصیح، دیوان های شعر از سده اول تا پانزدهم قمری به ترتیب آمده است، 3 _ حسین علیه السلام در شعر شرقی و غربی. برای این موضوع بیست جلد پیش بینی کرده است و اشعار مهم انگلیسی، فرانسوی، ایتالیایی، آلبانیایی، فارسی، ترکی و دیگر زبان ها را در این جلدها تبویب می کند، 4 _ زندگی نامه شاعران حسینی، 5 _ فرهنگنامه سخنوران حسینی، 6 _ کتاب شناسی آثار درباره امام حسین علیه السلام، 7 _ فرهنگنامه مقالات و گفتارهایی درباره امام، 8 _ فرهنگنامه کسانی که درباره امام نوشته دارند، 9 _ یک جلد به لغزش ها و خطاهای عاشورانگاران پرداخته شده است، 10 _ حسین علیه السلام از دیدگاه قرآن، 11 _ حسین علیه السلام از دیدگاه سنت، 12 _ سیره امام حسین علیه السلام، 13 _ نسب شناسی امام، 14 _ مجموعه احادیث امام، 15 _ مجموعه ادعیه و مناجات حسین، 16 _ گفتگوها و احتجاج های امام، 17 _ دیوان اشعار امام، 18 _ داستان های امام، 19 _ امام حسین علیه السلام در فقه اسلامی، 20 _ مکتب امام، 21 _ ابعاد و پیامدهای نهضت حسینی، 22 _ زمینه های سیاسی نهضت امام، 23 _ زیارت های امام، 24 _ اسناد و عهدنامه های نهضت امام، 25 _ زندگی نامه یاران و راویان، 26 _ فرهنگامه راویان و نقل کنندگان حادثه کربلا، 27 _ جداشدگان از کاروان امام، 28
ص:131
_ دوستان و دشمنان، 29 _ فرهنگنامه سپاهیان جنگنده با امام، 30 _ یزید و خاندان اموی، 31 _ ابن زیاد و روش تاریک او، 32 _ فرهنگنامه کسانی که نامشان حسین است، 33 _ نظریات و گفته های بزرگان درباره امام، 34 _ نقش نهضت امام در پیدایش قیام های دیگر، 35 _ الهام ها و پیام های نهضت امام، 36 _ حسین علیه السلام در آداب و رسوم محلی، 37 _ یادداشت های حسینی، 38 _ روزشمار حادثه ها و پیشامدهای کربلا، 39 _ داستان ها و لطیف های الهام گرفته از کربلا، 40 _ فرهنگنامه اماکن و شهرها، 41 _ شعائرحسینی، 42 _ تحقیقات تاریخی، 43 _ معجزات و کرامات او، 44 _ رؤیاها و خواب هایی درباره امام، 45 _ فرهنگنامه مؤسسات حسینی، 46 _ فرهنگنامه موقوفات حسینی، 47 _ حسین در نوآوری های هنری، 48 _ پژوهشی درباره شهر کربلا، 49 _ آرامگاه های امام و اهل بیت و یاران او، 50 _ شبهه ها و نقد آنها، 51 _ مطالب گوناگون دیگر.
با انتشار همه جلدهای این دایره المعارف، بزرگترین دایره المعارف جهان، یا یکی از بزرگترین دایره المعارفها، به جهان عرضه می شود. مضافا این که اغلب اطلاعات درباره امام حسین علیه السلام در یک کتاب گردمی آید و راه را برای شناخت بیشتر آن حضرت فراهم می کند.
ده بزرگی، احد، تهران، پیام آزادی، چاپ اول، 1379، 120 ص.
این کتاب به منظور ترویج خطبه خوانی در کنار نوحه سرایی و انجام تحقیقات تاریخی پیرامون حادثه کربلا فراهم آمده است و مشتمل برگزیده ای از خطبه های امام حسین علیه السلام حضرت سجاد علیه السلام و زینب و ام کلثوم در کربلا و کوفه و شام است. نویسنده پس از نقل متن عربی و فارسی این خطبه ها، آنها را در قالب شعر نیز ارائه کرده است.
ص:132
دشتی، محمد، قم، مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین علیه السلام، چاپ اول، 1379، ص 751 ص.
مجموعه حاضر، حاوی متن سخنان امام حسین علیه السلام و ترجمه آنها به زبان فارسی است. مؤلف، احادیث امام حسین علیه السلام را در زمینه موضوعات اخلاقی و معارف فقهی و موضوعات دینی دسته بندی کرده و طبق حروف الفبا فهرست نموده است. این کتاب به شیوه کتب حدیثی تدوین یافته است. منابع آن نیز کتب حدیثی و تاریخی و کتب شیعه و بعضی از منابع تاریخ اهل سنت است. برخی از موضوعات مطرح شده در آن چنین است: آزادی؛ آزاد گذاشتن یاران و همراهان، آگاهی؛ آگاهی از شهادت خویش و ...، آداب، اخلاق، خداشناسی، ازدواج، بخشندگی، بیعت کردن، پیوند خویشاوندی، امامت، توکل و ساده زیستی، ترس از خدا، تفسیرقرآن، جهاد، دشمن شناسی، دعا و نیایش، دفاع از حق، شیعه و شیعیان و ... .
محدثی، جواد، قم، معروف، چاپ چهارم، 1387. 512 ص.
کتاب حاضر، فرهنگنامه مختصر عاشورا و امام حسین علیه السلام است و در آن به ترتیب الفبا، اطلاعاتی درباره اشخاص، گروهها، مکانها، حوادث، سنتها، شعائر، آموزشها و کتابها ارائه شده است. اغلب مدخل های کتاب مربوط به اشخاص است و در آن شرح حال مختصر شهیدان، قاتلان و دیگر افراد مرتبط با واقعه عاشورا آمده است. برخی از مدخل های کتاب، اصلی و برخی دیگر ارجاعی است. بعضی از مدخل های کتاب بدین قرار است: حسین بن علی علیه السلام، زینب علیهاالسلام، ثاراللّه، سیدالشهدا علیه السلام، علی اصغر، علی اکبر، معاویه، یزیدبن معاویه، اربعین، اسارت، بیعت، تاسوعا، عاشورا، عزاداری، کربلا، قبر امام حسین علیه السلام، پرچم، تسبیح تربت، خروج مختار، ذوالجناح، روضه، مداحی، نوحه خوان، کوفیان و هفتادودوتن
حسینی طهرانی، سیدمحمدحسین، تهران، صدرا، 1366، 79 ص.
کتاب لمعات الحسین یکی از تألیفهای این عالم ربانی می باشد و در آن نویسنده به
ص:133
شرح و توضیح برخی از سخنان، مواعظ و خطبه های حضرت سیدالشهدا پرداخته و همچنین این کتاب حاوی سخنان آن حضرت در شب و صبح و ظهرها عاشورا بوده و به همراه آنها مقتل خود حضرت نیز آورده شده است. این قسمت که شرح پیکار آن حضرت تا لحظه شهادت می باشد، از مقاتل و کتب گوناگون جمع آوری گردیده است. بنابراین می توان آن را یک مجموعه کامل مقاتل در این زمینه به حساب آورد در پایان کتاب نیز شعری از سرورده مؤلف در مدح امام حسین علیه السلام با این مطلع نوشته شده است:
نور خدا آیینه حق نما
نور هدا نورحسین است و بس
تدوین: گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی؛ محمود شریفی، سیدحسین زینالی، محمود احمدیان وسیدمحمودمدنی، قم، معروف، 1373، 878 ص.
امام حسین علیه السلام در میان تمام فرق اسلامی دارای جایگاهی ویژه و مقام و منزلتی بس بلند است. سخنان و راه و روش او برای همگان حجّت و معتبر است و می تواند زندگی و الگوی خوبی برای آن باشد و در برخوردها و مبارزات مود توجه قرار گیرد. «موسوعه کلمات الامام الحسین» از جمله جامع ترین مجموعه ای است که تا کنون از سخنان امام حسین علیه السلام گردآوری شده و به چاپ رسیده است. و از همان روز انتشار مورد توجه پژوهشگران و محققان بوده و بارها تجدید چاپ شده است. این مجموعه می تواند مادّه اولیّه برای تفسیر و تحلیل حوادث صدر اسلام، زیرا عصر زندگی حضرت اباعبداللّه علیه السلام از مهمترین و شگفت انگیزترین دورانهای پرفرازونشیب عصر رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم است. آن حضرت در دوران پرتلاطم پس از پیامبر با همه فتنه هایی که فضای جامعه اسلامی را همچون شب ظلمانی تیره وتار نموده بود حضوری چشمگیر داشت و پس از آن در دوران خلافت کوتاه امیرالمؤمنین و امام حسن مجتبی علیه السلام هم در کنار پدرومادر و برادر بزرگوارش بود و در دوران امامت خویش هم بزرگترینِ حماسه اسلامی را آفرید و سخنان او بهترینِ آئینه برای انعکاس آن حوادث تلخ
ص:134
و شیرین است. و برای محققان بهترین منبع تبیین و تحلیل این دوران را فراهم می آورد. «موسوعه کلمات الامام الحسین» حاوی کلیه روایاتی است که در منابع حدیثی از امام حسین علیه السلام روایت شده است. در نخستین بخش،سخنان حضر بر اساس زمان مرتب شده یعنی سخنان امام حسین علیه السلام در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم، سخنان امام حسین علیه السلام در زمان امام علی علیه السلام، سخنان امام حسین علیه السلام در زمان امام حسن علیه السلام و در نهایت سخنان امام حسین علیه السلام در زمان امامت خود. در بخش دوم، سخنان امام حسین علیه السلام بر اساس موضوع تنظیم گردیده است. موضوعات کلی عبارت اند از: عقاید، احکام، اخلاق، دعاها و اشعار. این موضوعات خود به موضوعات فرعی تقسیم می شوند. این اثر ارزشمند با قلم روان و دقیق(با حذف موارد مشابه) از کتاب توسط آقای علی مؤیدی با این مشخصات ترجمه و منتشر شده است. فرهنگ جامع سخنان امام حسین علیه السلام : ترجمه کتاب موسوعه کلمات الامام الحسین علیه السلام، قم، معروف، چاپ دوم، 1378، 960 صفحه.
ترجمه و نگارش از احمد فرزانه و تنقیح و اسناد از مرتضی رضوی، قم، مؤسسه نشر فرهنگ اهل بیت علیهم السلام، چاپ اول، 1403 ق. 504 ص.
این مجموعه به سبک و سیاق نهج البلاغه نوشته شده و شامل خطبه ها، نامه ها، دعاها و کلمات قصار امام حسین علیه السلام است.
واحدی، سیدمحمد، مشهد، انتشارات لاهیجی، چاپ اول، 1418 ق، 259 صفحه.
در این نوشتار آن دسته از آیات قرآن که درباره حضرت امام حسین علیه السلام نازل شده و یا تأویل به آن حضرت گردیده است را بررسی نموده و نخست آیات قرآن را به ترتیب نقل کرده و در ذیل آن روایات که درباره آن آیه آمده توضیح داده است. مجموع آیاتی
ص:135
که تفسیر یا تأویل به امام حسین علیه السلام شده به 128 عدد و روایات نیز به 250 عدد می رسد. برخی از عناوین کتاب بدین قرار است: خلقت امام حسین علیه السلام، فضایل امام حسین علیه السلام، کلمات امام حسین علیه السلام، انبیاء و امام حسین علیه السلام، ملائکه و امام حسین علیه السلام، گریه بر امام حسین علیه السلام، گریه بر امام حسین علیه السلام، توسل بر امام حسین علیه السلام، مصائب امام حسین علیه السلام، دشمنان امام حسین علیه السلام، رجعت امام حسین علیه السلام و شیعیان امام حسین علیه السلام .
در پایان کتاب فهرست موضوعی، فهرست آیات، فهرست منابع و فهرست لغات مشکله یا توضیح آن آمده است.
دهشیری، حسن؛ جعفری، رحمت، اصفهان، مؤلف، چاپ اول، 1377، 188 ص.
این کتاب، شرح و تفسیری است از عبارت «السلام علیک یا شریک القرآن» که در زیارت امام حسین علیه السلام آمده است. مؤلف، ابتدا با استناد به روایات و آیات قرآنی اطلاعاتی درباره خصوصیات امام حسین علیه السلام و قرآن به دست می دهد. در پی آن، به هماهنگی و هم سویی ویژگی های آن حضرت با قرآن اشاره شده به گونه ای که به کارگیری و عمل به آن شرایط جسمانی و روحانی را برای نیل به سعادت فراهم می سازد.
حسینی، مجتبی، تهران، کتاب نیستان، چاپ اوّل، 1378، 60 ص.
کتاب حاضر، حاوی دو جلسه سخنرانی از مولف است که با مضمون حرکت و انقلاب امام حسین علیه السلام در کربلا، ایراد شده است. در این سخنرانی ها، با استناد به منابع فقهی و دینی، حرکت امام حسین علیه السلام و ارتباط آن با قیام امام زمان(عج) بررسی و تبیین می گردد.
ص:136
موسوی مطلق، عباس، قم، نجبا، چاپ اول 1380، 176 ص.
مجموعه حاضر مشتمل بر داستان ها و حکایت های واقعی از توجهات امام زمان(عج) به امام حسین علیه السلام و شیفتگان آن حضرت است که با عناوینی از این دست به طبع رسیده است: چگونگی بازشدن راه ملاقات سیدعبدالکریم کفاش، امام زمان(عج) و کمک به زوار امام حسین علیه السلام، سفارش حضرت به زیارت عاشورا، کمک حضرت به زائر امام حسین علیه السلام، امام زمان(عج) حامل پیام امام حسین علیه السلام، و امام زمان(عج) در حرم امام حسین علیه السلام .
برنجیان، جلال، تهران، مؤسسه تحقیقات و انتشارات طور، چاپ پنجم، 1378، 232 ص.
درباره شخصیت والای حسین بن علی علیه السلام و یاران جان باخته اش کتابهای فراوانی نگاشته شده. و هر نویسنده به فراخور توان و گستردگی تحقیقاتش بر آن شده است که گوشه ای از سیمای سیدشهیدان حضرت اباعبداللّه علیه السلام را ترسیم نماید. و جمعی نیز از این کار سربلند بیرون آمده اند. لیکن در میان تمامی این آثار جای کتابی که به بیان فرزند برومند حضرت اباعبداللّه حسین علیه السلام حجت خدا در زمین حضرت حجه بن الحسن علیه السلام خالی بود از این رو نویسنده تلاش خویش را بر آن داشت که از میان مواریث اسلامی، سخنان حضرتش را درباره امام حسین علیه السلام استخراج نماید که در دو بخش: زیارات و توقیعات، دیدارها و رؤیاها، ... .
نویسنده، به روایاتی پرداخته که مشایخ بزرگ شیعه و محدثان و الا تبار امامیّه آنها را در آثار خویش نقل کرده اند. و در نقل مطالب، مؤلف تلاش نموده که حتی المقدور تمامی متون احادیث نقل شود.
کربلائی لو، مرتضی، قم، موسسه فرهنگی طه، چاپ اول، 1380، 24 ص.
این جزوه مشتمل بر ده کوتاه نوشت خطاب به امام زمان(عج)، امام حسین علیه السلام و
ص:137
عاشوراییان است، که ضمن آن به مصایب و فضایل امام حسین علیه السلام اشاره شده است. محتوای کلی این کوتاه نوشت ها بر اساس آیات و روایاتی است که در صفحات پایانی جزوه درج شده است.
دخیل، محمدعلی، عربی، بیروت، دارالمرتضی، چاپ اول، [1379]، 199 ص
مجموعه ای از دعاهای امام حسین علیه السلام در مناسبتهای مختلف و آداب و احکام زیارت آن حضرت است. که از کتب دعا و حدیث شیعه نقل شده است. برخی از سرفصل های آن چنین است: گوشه ای از سیره امام حسین، دعا در قرآن و احادیث؛ شیعه و آداب دعا کردن؛ دعاهای منقول از امام حسین؛ فضیلت زیارت امام حسین در ایام عاشورا و اربعین.
عزیزی، عباس، قم، سلسله، چاپ اول 1379، 96 ص.
در این کتاب دعای امام حسین علیه السلام در روزعرفه با ترجمه آن به چاپ رسیده است. قبل از متن اصلی دعا، مخاطبان این مطالب را مطالعه می کنند: فضیلت ماه ذی حجه، عرافات، کیفیت دعای عرفه امام حسین علیه السلام، اعمال روزعرفه و روایاتی از حضرت ابراهیم علیه السلام و پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم درباره عرفه.
فاضل، محمدعلی؛ مقدمه: جلال الدین آشتیانی، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی، چاپ اول 1378، 296 ص.
در نوشتار حاضر _ به زبان عربی _ نخست از موضوعاتی چون: ماهیت و حقیقت دعا، انواع و اقسام دعا، و اجابت دعا سخن به میان آمده، سپس شرحی از دعای عرفه _
ص:138
منسوب به امام حسین علیه السلام _ فراهم آمده است. از جمله نکاتی که در این شرح به آنها اشاره شده عبارت اند از: اصول عقاید اسلامی، معنی حمد، جبر و تفویض، مشیت و اراده خداوند، رضا به قضاء حق، عصیان در برابر کفر، توحید و مراحل کمال. مولف در این شرح از آیات قرآن، احادیث و سخنان اندیشمندانی چون غزالی و فخررازی بهره جسته است.
شهرستانی، محمدحسین، تهران، موسسة البعثه؛ موسسة الحسین علیه السلام، چاپ اول 1377، 180 ص.
در این مجموعه، اغلب دعاهایی از امام حسین علیه السلام با متن اصل(عربی) فراهم آمده است. این دعاها درباره موضوعات مختلفی چون دعای در قنوت، بعد از نمازهای واجب، دعای باران، نفرین دشمنان در روزعاشورا، سجده شکر، دعای صبح و عصر است.
جعفری، محمدتقی، مشهد، به نشر، چاپ اول 1380؛ 168 ص.
علامه «محمدتقی جعفری» در کتاب، علاوه بر ترجمه دعای عرفه، شرح مختصری از آن را همراه با متن عربی آن فراهم آورده است.
دلیر، محسن، تهران، پیام معلّم، چاپ اوّل، 1379، 14 ص.
در این جزوه 27 پرسش مربوط به احکام عزاداری ائمه اطهار به ویژه عزاداری امام حسین علیه السلام با پاسخ و فتوای مراجع تقلید گرد آمده است.
استادولی، حسین، تهران، شبر، چاپ اول، 1380، ص 96 ص.
ص:139
«احیای خاطره عاشورا» مشتمل بر مطالبی درباره واقعه عاشورا، همچنین تشویق های امامان معصوم علیه السلام برای احیای خاطره این حادثه جانگداز است. عناوین برخی مطالب کتاب بدین قرار است: حرمت ماه محرم، گریستن و گریاندن مردم، شعر و نوحه خوانی، زیارت، فلسفه عزاداری بر امام حسین علیه السلام، و انواع آیین های عزاداری امام حسین علیه السلام .
محدثی، جواد، قم، وثوق، چاپ اول، 1378، 40 ص.
فلسفه و انگیزه عزاداری بر امام حسین علیه السلام همراه با آثار و برکات آن مباحث عمده کتاب است. مولف، نخست به زمینه های تاریخی عزاداری، و نقش احیاگرانه آن اشاره می کند. سپس از تشویق و تاکید ائمه معصومین علیهم السلام بر عزاداری سخن به میان می آورد. آن گاه آثار و نتایج اجتماعی و سیاسی عزاداری را شرح می دهد. در پایان کتاب با مقایسه ای میان عزاداری سنتی و جدید، نقش عزاداری در احیای جامعه تبیین شده است.
نجابت شیرازی، حسینعلی؛ به کوشش حسین قطمیری، شیراز، حوزه علمیه شهیدمحمدحسین نجابت، چاپ دوم 1378، 64 ص.
نویسنده در کتاب حاضر سعی کرده است تا فضیلت گریه و عزاداری بر حضرت اباعبداللّه الحسین علیه السلام را بازگو کند. وی با ذکر 34 حدیث در موضوع عزاداری نتیجه می گیرد کسانی که بر امام حسین علیه السلام عزاداری و گریه کنند گناهانشان بخشیده می شود و جایگاه آنها بهشت جاویدان خواهد بود. در پایان قصیده ای از مصنّف در همین موضوع ضمیمه شده است.
ص:140
موسوی مطلق، عباس، قم، سماء، چاپ اول، 1380، 156 ص.
در این مجموعه، داستان ها و حکایات پندآموزی درباره فضیلت عزاداری امام حسین علیه السلام گردآمده است. همچنین به نمونه هایی اشاره می شود که افراد غیرمسلمان، تحت تأثیر شخصیت امام حسین علیه السلام به مذهب شیعه گرویده اند. در پایان شانزده بند در رثای حضرت سیدالشهدا به طبع رسیده است.
شرف الدین، سیدعبدالحسین، بازنویسی و تحقیق محمود بدری، عربی، قم، موسسه معارف اسلام، چاپ اول 1379، 383 ص.
فلسفه عزاداری و مشروعیت آن بر مردگان و مشرعیت و استحباب عزاداری برای معصومان علیه السلام، به همراه شرح زندگانی رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم، علی علیه السلام و حسین علیه السلام است.نویسنده، به اثبات مشروعیت عزاداری بر اموات و نقد دیدگاه مخالفان آن، به روش تاریخی و شیوه حدیثی پرداخته و از منابع حدیثی، تاریخی، و کلامی شیعه امامیه و اهل سنت استفاده نموده است. مقدمه کتاب، شامل سرفصل های زیر است: گریه بر مردگان مومنان، جواز عزاداری بر آنان، بیان مناقب و فضایل آنان، برپا کردن مجالس عزا و اندوه و خیرات کردن برای آنان. از جمله سرفصل ها است: سیره و صفات پیامبراسلام صلی الله علیه و آله وسلم، امیرالمؤمنین علیه السلام و سیره حسین علیه السلام از ولادت تا شهادت.
[پس از احتراق کتابخانه مؤلف این کتاب توسط «محمود البدری» با نظارت مولف گردآوری و بازنویسی شده است. مقدمه کتاب در سال 1368 به صورت مستقل تحت عنوان «مقدمة المجالس الفاخرة فی مآتم عترة الطاهره» توسط انتشارات ذکر، منتشر شده است].
ص:141
قاسمی ندوشن، حمیدرضا، یزد، مصباح، چاپ اول 1380، 88 ص.
در این کتاب آداب عزاداری مردم ندوشن یزد در ایام محرم، تشریح می شود. عناوین برخی از این مراسم عبارت اند از: فانوس بردن، شام بابا، هیئت حر، نخل بستن، گوشت نذر، شام غریبان، هیات بنی اسد، چاووشی، و سقایی.
بردآبادی، احمد، شعیبی، غلامحسین، تهران، قلم آشنا، چاپ اول، 1381، 192 ص.
کتاب حاضر، پژوهشی است درباره مراسم عزاداری ماه محرم در شهرستان بیرجند. در این پژوهش، برخی آداب و رسوم عزاداری حسینی از قبیل: سینه زنی، زنجیرزنی، روضه خوانی، علم گردانی، نخل بندی، مشعل گردانی، سنگ زنی و تعزیه از منظر مردم شناسی بررسی می شود، سپس مکان های برگزاری این مراسم _ در شهرستان بیرجند _ معرفی می گردد. کتاب با اطلاعاتی در باب علامت ها و نشان های عزاداری، دسته ها و هیات های عزاداری، ابزارهای موسیقی در عزاداری و اشعار و نوحه های مراسم عزاداری همراه است.
هادی منش، ابوالفضل، قم، مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، 1380، 246 ص.
عاشورا، در کتاب کهن تاریخ، تنها یک نام نیست، بلکه خورشیدی است که در آسمان بشریت می تابد و زندگی را برای همه آفریده های خداوند به ارمغان می آورد. حادثه ای نیست که غبار فراموشی بر آن بنشیند و یاد خاطره اش را از دل ها بزداید کربلا عرصه ای دارد به نام هودج خون که «هودج» نماد اسارت است و «خون» نگارینه شهادت و این دو فصل های مهم عاشورا است. حماسه همیشه جاوید حسینی در خون، ظهور و در اسارت، بروز و تجلی یافت. کربلا اسوه دارد. اسوه سالخوردگان عارفی چون حبیب بن مظاهر، الگوی جوانان عاشقی همچون قاسم بن الحسین علیه السلام اسوه جوانان کاملی
ص:142
چون علی اکبر، اسوه مادران ایثارگر، خواهران دلسوز، الگوهای ادب و وفا، شجاعت و غیرت، ولایت پذیری و توبه، و در یک کلام عاشورا مظهر تمام نمای اسلام ناب محمدی صلی الله علیه و آله وسلم است. این اثر از سه بخش تشکیل شده است که دارای هشت فصل می باشد. در بخش های نخستین این اثر، با تعریف، پیشینه عزاداری سالارشهیدان، به آداب و رسوم و آموزه های آن پرداخته شده است. و سپس به نمونه سازی و ارایه راه کارهایی جهت اشاعه فرهنگ عزاداری، آسیب شناسی این موضوع و ارایه دیدگاه های گوناگون درباره آن ارایه شده است و در پایان نیز افزون بر انتقادها و پیشنهادهایی درباره این بحث، به نقش رسانه در این راستا توجه شده است.
نیشابوری، عبدالحسین، قم، دلیل ماه، چاپ اول 1380، 168 ص.
در کتابچه حاضر پس از بیان مفهوم زائر و زیارت، آداب سفر زیارت، آداب ورود به کربلا و تشرف به حرم حسینی توضیح داده شده، همچنین به آداب بعد از زیارت حرم حسینی و بازگشت از کربلا اشاره می شود. در بخشی از کتاب زیارت نامه کربلا با ترجمه فارسی به طبع رسیده است.
حسینی، مرتضی، قم، طلیعه نور، چاپ اول 1380، 176 ص.
مجموعه حاضر شامل چهل حدیث و داستان در اهمیت زیارت حضرت حسین بن علی علیه السلام همچنین عنایات آن حضرت به زائران است که با متن عربی زیارت عاشورا به چاپ رسیده است.
ص:143
مجلسی، محمدباقربن محمدتقی؛ مصحح؛ محمدحسین صفاخواه، عبدالحسین طالعی، تهران، ابرون، چاپ اول، 1378. 156 ص.
نوشتار حاضر متن کامل باب پنجم کتاب «تحفه الزائر» تالیف «علامه محمدباقر مجلسی» است که در آن، احادیث مربوط به فضیلت زیارت حضرت سیدالشهدا علیه السلام با تحقیق و ذکر مصادر آن گردآمده است. احادیث، ذیل این عناوین سامان یافته است: اخباری که دلالت بر وجوب زیارت آن حضرت می کند، در ثواب خالص گردانیدن نیت در زیارت آن حضرت، در بیان آن که زیارت آن حضرت معادل حج و عمره و جهاد است و ...، در بیان آن که زیارت آن حضرت موجب طول عمر و حفظ بدن و مال و زیادتی روزی و برآمدن حاجات است ...، در بیان آن که پیغمبران و اوصیای ایشان و ائمه معصومین علیهم السلام به زیارت آن حضرت می آیند، در بیان انواع مختلفه ثواب که در فضیلت زیارت حضرت امام حسین علیه السلام وارد شده است، و در فضیلت نمازکردن در روضه مقدسه حضرت امام حسین علیه السلام .
درخشنده، محمد، ایلام، شرکت سیاحتی، زیارتی راه کربلا، چاپ اول 1377، 68 ص.
کتاب حاضر، راهنمایی است برای زائرانی که قصد دارند به عراق یا سایر عتبات عالیات مسافرت کنند. درباره زیارتگاه های شهر کربلا و قبور شهیدانی چون حضرت امام حسین علیه السلام، حضرت ابوالفضل علیه السلام، حبیب بن مظاهر، حربن یزید ریاحی، حضرت قاسم و شهدای دیگر توضیحات مختصری آمده است. همچنین درباره زیارتگاه ها و قبور شهدا در شهرهای نجف اشرف، کوفه، بغداد، کاظمین و شهر سامرا مطالبی در کتاب بیان گردیده است. در صفحات پایانی کتاب استانهای عراق و برخی شهرها و محلات آن معرفی شده است.
ص:144
شیخ زاده، محمدرضا، قم، مولود کعبه، چاپ اول، 1377، 96 ص.
در این مجموعه چهل حدیث در باب فضایل زیارت قبر امام حسین علیه السلام به عربی و فارسی گردآمده است. برای هر یک از احادیث عنوانی خاص انتخاب شده است. این احادیث با منابع و مآخذ آن همراه است.
عزیزی، عباس، قم، سلسله، چاپ اول، 1378، 64 ص.
در این کتاب، آثار و برکات دنیوی و اخروی خواندن زیارت عاشورا از زبان برخی ائمه معصومین علیهم السلام و علمای اسلامی همچون: علامه امینی، میرزای قمی، شهیدقدوسی، میرزای محلاتی و محمدحسین شیرازی نقل شده است. در پایان کتاب متن کامل زیارت عاشورا همراه با ترجمه فارسی آن به چاپ رسیده است.
قنبری، حیدر، قم، مهدی یار، چاپ اوّل، 1380، 160 ص.
در این مجموعه 50 داستان درباره فضیلت زیارت عاشورا و تربت سیدالشهدابازگو می شود. عناوین برخی از آنها بدین قرار است: شفای چشم با تربت حسین، علی علیه السلام و تربت کربلا، شرکت حضرت زهرا علیهاالسلام در مجالس زیارت عاشورا، احترام امام زمان(عج) به تربت سیدالشهدا و توسعه رزق و روزی با زیارت عاشورا.
محدثی، جواد، قم، محبت، چاپ اوّل، 1377، 78 ص.
در این اثر، مؤلف ذیل موضوعات گوناگون درس هایی از «زیارت عاشورا» فراهم
ص:145
آورده است. برخی از این موضوعات عبارت اند از:
صبر و رضا، تجدید پیمان موالات وسیله تقرب به حق، ولایت خون و شمشیر، بخش پایانی کتاب به ترجمه و متن اصلی زیارت عاشورا اختصاص دارد.
رستمی لاهیجانی، ناصر، قم، مجمع ذخائر اسلامی، چاپ اوّل 1377، 368 ص.
کتاب حاضر، متضمن شرح جامعی است از زیارت عاشورا که به منظور آشنا ساختن خوانندگان با جلوه های گوناگون آن فراهم آمده است. علل و اسباب وقوع نهضت عاشورا، همچنین دیدگاه های علمای بزرگ شیعه پیرامون اثرات معجزه آسای قرائت این زیارت نامه از دیگر مباحث کتاب است.
تهران، اورست، چاپ اول، 1376، 48 ص.
کتاب با فضیلت قرائت زیارت امام حسین علیه السلام در روز عاشورا آغاز شده است. آن گاه متن زیارت نامه همراه با ترجمه واژه به واژه آن آورده شده، پس از آن «زیارت وارث» و «زیارت علی بن الحسین علیه السلام » و «زیارت امین اللّه آمده و در پی آن «دعای عهد» حضرت امام عصر(عج) و سه سوره عصر، همزه، و فیل از قرآن کریم و نیز «آیه الکرسی» و «ان یکاد» ذکر شده است. ادعیه و زیارت نامه ها ترجمه فارسی دارد.
خسروی، موسی، مشهد، الف، چاپ اوّل، 1379، 336 ص.
در نوشتار حاضر با استناد به آیات قرآن، احادیث و روایات، شرحی از زیارت عاشورا به طبع رسیده است. مطالب کتاب با حکایتها و داستان های متعددی از ثمرات حاصل از قرائت و توسل به دعای زیارت عاشورا همراه است.
ص:146
حیدری، اسماعیل، تهران، میعاد، چاپ اوّل، 1380، 136 ص.
در نوشتار حاضر با استناد به آیات، احادیث و روایات، دعای «زیارت عاشورا» شرح و تفسیر شده است. بخشی از کتاب به شرح ویژگی های امام حسین علیه السلام و قیام خونین آن حضرت، مفهوم امامت، کمال نهایی انسان، راه های تقرب به خداو تسامح در اسلام اختصاص دارد.
امامت، فضل اللّه؛ محقق، ناصر باقری بیدهندی، قم، نورالاصفیاء، چاپ اوّل، 1380، 64 ص.
در این کتاب، مطالب کوتاهی درباره فضیلت و چگونگی شفا گرفتن از تربت مطهر امام حسین علیه السلام به طبع رسیده است. برای این منظور، مولف با اشاره به احادیث و روایات، وقایعی را ذکر می کند که حاجت مندان با تاسی به تربت آن بزرگوار شفا یافته اند. روایات و احادیث کتاب اغلب از کتاب های وسائل الشیعه، بحارالانوار، کامل الزیارات و ثواب الاعمال اقتباس گردیده است.
به کوششِ مرکز الرسالة، عربی، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، چاپ اوّل، 1378، 113 ص.
نویسنده نخست از مفهوم و آثار سجود سخن گفته، جایگاه عبادی و برتر آن را از دیدگاه قرآن و سنت نشان داده، و از سجده های پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم و امامان معصوم شیعه گزارشی به دست داده است. در فصل دوم از انواع سجود: سجده های واجب و مندوب، و از واجبات و مستحبات سجده و نیز از مکروهات سجده سخن به میان آورده است. در فصل سوم از اختصاص سجده به خدا بحث کرده، سجده فرشتگان به آدم و سجده آل یعقوب به یوسف را تأویل و تفسیر کرده است. در فصل چهارم (فصل
ص:147
پایانی) از چیزهایی که به آنها سجده صحیح است یا نیست و علت سجده بر زمین، و مواضع سجود صحبت کرده و سپس با تفصیل بیشتری از سجده کردن با تربت حسین بن علی علیه السلام سخن به میان آورده و تاریخ آن را در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم و با استشهاد به تسبیح سازی از تربت سیدالشهدا حمزة بن عبدالمطلب، جستجو کرده است. اهمیت سجده بر تربت امام حسین علیه السلام و راز بوسیدن آن را در میان شیعیان نشان داده است و فتاوای فقهای شیعه را در این باره نقل کرده و فوائد و آثار سجده بر تربت امام حسین علیه السلام را با نقل روایات یادآوری کرده است.
قاضی طباطبایی، سیدمحمدعلی، قم، بنیاد علمی و فرهنگی شهید آیت اللّه قاضی طباطبایی، چاپ دوّم، 1369، 963 ص.
شهید آیة اللّه سیدمحمد علی قاضی طباطبایی رحمه الله _ مؤلف در مقدمه چاپ دوم می نویسند در تحقیق پیرامون اربعین اول امام حسین علیه السلام از منابع معتبر شیعه و سنی استفاده کرده است و به طور مطلق از منابع غیر معتبر استفاده نکرده است. مطلب مهمی که نگارنده در پیشگفتار به آن اشاره کرده نقد سخن علامه محدث نوری استکه معتقد است اربعین اول صورت نگرفته و اسراء در سال 61 ه در اربعین شهدا به کربلا باز نگشته اند بلکه اربعین سال های بعد به زیارت شهدا آمده اند. نگارنده معتقد است که اسرا در اربعین اول با عنایت به دلایل یقینی و معتبر به زیارت شهدا نایل شده اند لذا نظریه علامه نوری را شبهه نامیده است. نگارنده پس از نقد نظریه محدث نوری به اثبات نظر خود پرداخته و از دلایل عقلی عرفی و نقلی استفاده کرده تانظر خود را ثابت کند. علاوه بر این به نقل آرا مختلفی پیرامون اربعین اول و وقایع بعد از عاشورا پرداخته و به طور عالمانه به نقد و بررسی آنها پرداخته است. این کتاب در نقد نظریات مربوط به اربعین ارزش درخوری دارد. علاوه بر مطلب فوق نویسنده به جریانات بعد از اربعین اول از قبیل سفر حضرت زینب به مصر، دفن سرهای مبارک شهدا در نجف اشرف و... پرداخته است.
ص:148
حسینی، داوود، قم، مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، 1379، 54 ص.
اربعین حسینی در تداوم راه سرخ عاشورا، افشاگر دَدمنشی های فرمانروایان اموی و حقانیّت خط گلگون علوی است. مجموعه حاضر، ویژه نامه ای است که اربعین حسینی را از جنبه های گوناگون مورد بحث و بررسی قرار میدهد و گوشه ای از پی آمدهای حادثه عاشورا را بیان می دارد. در این نوشتار به بخش هایی همچون: اربعین در اسلام، زیارت در اسلام، اولین زایران امام حسین علیه السلام، زیارت امام حسین علیه السلام در تاریخ شیعه، تأثیر اربعین حسینی بر انقلاب اسلامی ایران، عزاداری امام حسین علیه السلام بر می خوریم، در پایان نیز برگزیده ای از ادبیات فارسی درباره اربعین حسینی و پیشنهادهایی برای برنامه سازان ارایه گردیده است.
ناجی جزایری، سیدهاشم، قم، دارالکتاب الاسلامی، چاپ دوّم، 1379، 471 ص.
موضوع کتاب بیان فرجام دشمنان و کشندگان امام حسین علیه السلام در دنیا است. نویسنده نام این افراد را به ترتیب حروف الفبا ذکر کرده و با استنادبه 452 مورد از احادیث معصومان علیه السلام و اقوال مورخان و صاحبان مقاتل، ابتلای آنان به انواع کیفرها را نشان داده است.
صبوری، حسین، قم، لاهیجی، چاپ اوّل، 1378، 112 ص.
در این کتاب جزئیات وقایع روز عاشورا و چگونگی شهادت امام حسین علیه السلام و یارانش از زبان ابوخلیق نقل شده است. گفتنی است ابو خلیق از طرف عبیداللّه بن زیاد ماموریت داشت وقایع کربلا را به شکلی حماسی منظوم سازد. قصه شهادت حر، فرجام
ص:149
کار قاتل علی اکبر علیه السلام فرجام کار قاتل قاسم بن الحسن علیه السلام، قصه شهادت امام حسین علیه السلام، و مجازات عمر سعد از جمله عناوین کتاب است.
رجبی، فاطمه، تهران، مطهر، چاپ اول، 1378، 120 ص.
این نوشته در دو بخش تنظیم گردیده است: بخش اوّل درباره نقش حضرت زینب کبری علیهاالسلام در نهضت عاشورا است که از حضور فعال و نقش تعیین کننده ایشان در این نهضت سخن به میان آمده است. بخش دوم درباره نقش سایر زنان حماسه کربلا است که از آن جمله اند: عاریه، طوعه، الهم، ام عبداللّه، ام کلثوم علیهاالسلام، و رباب....
مرتضوی، سیدضیاء، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اوّل، 1377، 123 ص.
عظمت عاشورا و نقش گسترده ای که نهضت سیدالشهدا در حوزه دین و جامعه داشته، همواره از مهم ترین مباحث تاریخی و کلامی به شمار رفته و تا کنون فرهنگ عاشورا از زوایای بسیاری مورد ارزیابی و کنکاش صاحبان اندیشه و تحقیق قرار گرفته است. ولی آنچه می توان به عنوان یک موضوع مفید و قابل پی گیری مورد توجه قرار گیرد و در قالب یک بحث مستقل عمومی که تاکنون مورد عنایت لازم قرار نگرفته است، طرح قیام عاشورا و موضع سیدالشهدا در فقه به عنوان یک مستند فقهی می باشد. پرداختن به تحلیلی فقهی درباره موضع قاطع آن حضرت علیه السلام و دیدگاه های آن دسته از فقیهان که در مباحث اجتهادی خویش به این مهم پرداخته اند می تواند برای بسیاری از علاقمندان به مباحث اجتهادی، فقهی تازگی داشته و راهگشا باشد. «عاشورا در فقه» پژوهشی نو و ابتکاری است که به بررسی قیام عاشورا به عنوان یک مستند فقهی می پردازد و با طرح و تحلیل دیدگاه فقهای بزرگی چون: امین الاسلام طبرسی، علامه حلی، شهید ثانی، سیدعلی طباطبایی و شیخ محمدحسن نجفی و مقایسه آن با نگرش فقیه فرزانه امام خمینی رحمه الله برجستگی تحلیلی این قیام را در نگاه ایشان نشان می دهد.
ص:150
حبیبی، نجقلی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛، چاپ دوّم، 1375، 260 ص.
این کتاب معرفی آثار مکتوبی است که به صورت مستقل در یکی از موضوعات مربوط به حضرت امام حسین علیه السلام نوشته شده است کتاب موجود حاوی لیست نمایه سازی 879 جلد کتاب در خصوص عاشورا و فرهنگ آن است به انضمام فهرست الفبایی اشخاص شامل مؤلفان، مترجمان و مصححان و فهرست الفبایی کتب که به مناسبت برگزاری اولین کنگره بین المللی امام خمینی و فرهنگ عاشورا در خردادماه 1374 تهیه و منتشر شده است.
اسفندیاری، محمد، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، چاپ اوّل 1380، 520 ص.
در کتاب با اشاره به ضرورت کتاب شناسی امام حسین علیه السلام، محتوای این کتاب شناسی، و چگونگی تدوین آن آغاز می شود، سپس 100 کتاب درباره امام حسین علیه السلام با این اطلاعات معرفی می گردد: 1 _ عنوان کتاب 2 _ نام و نام خانوادگی پدید آورنده 3 _ نام کمک پدید آورنده 4 _ مشخصات نشر کتاب (شامل نوبت چاپ، نوبت ویرایش، محل نشر، ناشر و تاریخ نشر) 5 _ مشخصات ویژه کتاب (شامل تعداد جلد، تعداد صفحه، قطع، تصویر، سند و کتاب شناسی) 6 _ توصیف محتوای کتاب 7 _ معرفی ترجمه ها، تصحیح ها، تلخیص ها و نقدهایی که بر آن نوشته شده است. در بخش پایانی کتاب، اطلاعات کتاب شناختی 900 کتاب درباره امام حسین علیه السلام برگرفته از کتاب «الذریعه الی تصانیف الشیعه» درج می گردد.
حیدری قاسمی، محمد، تهران، اطلاعات، چاپ اوّل، 1378، 447 ص.
این اثر، کتاب شناسی کتابهایی با زبان های مختلف مربوط به قیام امام حسین علیه السلام و عاشورا می باشد که به شیوه گزارشی نگارش یافته است. مولف، در ابتدا، علت و هدف نگارش کتاب را بیان می دارد و سپس مشخصات و فهرست اسامی الفبایی آثار و کتابهای
ص:151
نگاشته شده پیرامون امام حسین علیه السلام، قیام عاشورا، زینب کبری علیهاالسلام، اصحاب امام علیه السلام، حضرت عباس علیه السلام، علی اکبر علیه السلام، علی اصغر علیه السلام، مسلم بن عقیل علیه السلام، حضرت قاسم علیه السلام، کتب مقاتل، قیام کوفیان و نهضت مختار، انتقام از قتله کربلا، زیارت نامه ها و دعاهای مربوط به عاشورا، مراثی سیدالشهدا علیه السلام و جنایات بنی امیه را ارائه داده است.
صفر علی پور، حشمت اللّه، قم، پژوهشکده تحقیقات اسلامی نمایندگی ولی فقیه در سپاه، جلد اوّل، چاپ اوّل، 1377، 592 ص.
در این مجموعه، مخاطبان با 3101 عنوان کتاب که درباره امام حسین علیه السلام به رشته تحریر درآمده، آشنا می شوند. اطلاعات مربوط به هر کتاب ذیل پنج بخش با این عناوین تنظیم شده است: «مقدمه» «متن کتاب»، «فهرست اسامی»، «اشخاص» و «فهرست کتاب ها» و «منابع». ذیل هر مدخل اطلاعات مختصری درباره نویسنده، محل نشر، ناشر، صفحه و محل نگهداری کتاب آمده است.
آل طعمه، سلمان هادی؛ ترجمه حسین صابری، تهران، مشعر، چاپ اوّل، 1378، 360 ص.
این کتاب در دو بخش جداگانه اما با ساختاری همسان در وصف دو مرقد شکوهمند امام حسین علیه السلام و حضرت عباس علیه السلام تدوین یافته ودر آن مسائل تاریخی و جلوه های هنری این دو بنای مقدس بررسی گردیده است. همچنین شرح احوال این دو بزرگوار به اجمال آمده است. مباحث عمده بخش اول کتاب عبارت اند از: جغرافیای تاریخی کربلا و نام های این شهر، شخصیت امام حسین علیه السلام، فضایل آن حضرت در قرآن و حدیث، سفر امام حسین علیه السلام به عراق، سخنانی از آن حضرت، مسلم بن عقیل در کوفه و نامه امام حسین علیه السلام به مردم بصره، اولاد آن حضرت، شهیدان کربلا، سجده بر تربت امام حسین علیه السلام، سیر تاریخی بناهایی که بر مزار سالار شهیدان ساخته شده است، وصف عمومی حرم مطهر و گنجینه ها و آثار موجود در آنها، رواق ها، درها، صحن ها، ایوان ها،
ص:152
سقاخانه، گنبد و گلدسته های آن، نقیبان کربلا و متولیان حرم و ناموران مدفون در این مکان، زیارت مطلقه حضرت، زیارت وارث، زیارت علی اکبر علیه السلام و دیگر شهیدان کربلا، در دومین بخش، این مطالب مشاهده می شود: تاریخ مرقد حضرت عباس علیه السلام، سیما و نسب آن حضرت، چگونگی شهادت آن حضرت، فرزندان و نوادگان و برادران و خواهران آن حضرت، مشخصات بارگاه، ضریح، رواق ها، درها و گنجینه حرم مطهر، صحن ها، سقاخانه ها، مدفون شدگان در این جایگاه، گلدسته ها، متولیان، حرم حضرت ابوالفضل علیه السلام، زیارت نامه آن حضرت، حضرت ابوالفضل علیه السلام در آیینه اشعار.
آل شبیب موسوی، سیدتحسین، قم، دارالفقه، چاپ اوّل، 1379، 191 ص.
موضوع کتاب، تاریخچه کربلا و حوادث مربوط به حرم حسینی و مرقد او از آغاز تا عصر قاجاریه است. نویسنده به شیوه عقلی و تحلیلی و با استناد به منابع حدیثی شیعه امامیه و متون تاریخی از دو دیدگاه تاریخ و حدیث به تبیین برخی از روایات و رفع برخی از شبهات مربوط به حادثه کربلا پرداخته است. سرفصل های کتاب عبارتند از: مفهوم کربلا و تاریخچه آن از آغاز خلقت، علل نام گذاری های متعدد کربلا، احادیث پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم در مورد کربلا، علم حسین علیه السلام، به شهادت خود در کربلا، فضیلت کربلا و حرم حسینی و تربت قبر حسین علیه السلام، تاریخچه زیارت قبر حسین علیه السلام، حوادث مربوط به حرم حسینی علیه السلام، در زمان های بنی امیه، بنی عباس، مغول، صفویه، وهابیان و قاجاریه، بحثی درباره رأس الحسین و محل دفن سر حسین علیه السلام و نقد نظریات ابن تیمیه در این باره.
عزیزی، عباس، قم، انتشارات صلاة، چاپ اوّل، 1380، 128 ص.
کتاب حاضر، مجموعه ای از احادیث و حکایات است که طی آن، مقوله «نماز از منظر امام حسین علیه السلام » تبیین می شود. کتاب متشکل از نه فصل است. در فصل اول با عنوان «جلوه های نماز از ولادت تا کربلا» این مباحث به چشم می خورد. وضوی امام حسین علیه السلام، نماز تقیه ای، سفارش اهل بیت به نماز، انفاق امام علیه السلام بعد از نماز،
ص:153
عبادت امام حسین علیه السلام از زبان دشمن، فصل دوم، به «جلوه هایی از نماز در کربلا» اختصاص دارد. فصل های بعدی کتاب عبارت اند از: آثار و پیام نماز عاشورا، مناجات و دعا، سخنان امام حسین علیه السلام درباره نماز، عشق امام حسین به قرآن، آثار تربت امام حسین علیه السلام و نماز و زیارت. آثار و برکات زیارت عاشورا.
ص:154
امام سجاد علیه السلام
حضرت ابوالفضل علیه السلام
حضرت زینب علیهاالسلام
حضرت مسلم علیه السلام
حضرت علی اکبر علیه السلام و علی اصغر علیه السلام
حضرت قاسم علیه السلام و ...
حضرت رقیه علیهاالسلام، سکینه علیهاالسلام و فاطمه علیهاالسلام
اصحاب و یاران امام حسین علیه السلام
ترابی، احمد، مشهد، بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی، چاپ اول، 1373، 325 ص.
مواد و بحث های این کتاب را گروه تاریخ اسلام بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی تحقیق کرده و آقای ترابی با نثری استوار و دلنشین مباحث را نگاشته است. کتاب در پنج فصل سامان یافته است. فصل اول نگاهی است گذرا به زندگانی امام علیه السلام و چگونگی روزگار آن حضرت. در فصل دوّم از شخصیت معنوی و اجتماعی امام علیه السلام سخن رفته است، فصل سوم عهده دار تبیین زندگانی سیاسی حضرت زین العابدین
ص:155
است که با گزارش هیجان بار مواضع پُرصلابت و شکوهمند امام بعد از عاشورا آغاز می شود و با تبیین چگونگی روشنگریها و بیداری آفرینیها در روزگار امامت ادامه می یابد. این فصل از فصول برجسته کتاب و بسی خواندنی است. در فصل چهارم از شخصیت علمی امام علیه السلام بحث کرده و در فصل پنجم از میراث آفتاب گون امام علیه السلام درسهایی زندگی ساز و سپیدی آفرین برای مشتاقان عرضه کرده است.
موسوی کاشانی، محمّدحسن، تهران، دارالکتب اسلامیه، چاب اول 1379، 216 ص.
کتاب حاضر در هفده بخش، شامل گوشه هایی از زندگی امام سجاد علیه السلام و امام باقر علیه السلام است. مولف در فصل های ابتدایی ضمن مروری کوتاه بر زندگی امام سجاد علیه السلام، قیام های ابن زبیر، توابین و مختار را بررسی و ارزیابی می کند، سپس شخصیت محمّدحنفیه (پسر علی علیه السلام ) و دیدگاه های وی را تشریح می نماید. فصل های بعدی کتاب به زندگی امام باقر علیه السلام، وضعیت اجتماعی و سیاسی عصر وی، قیام زید و دیدگاه های امام باقر علیه السلام در مورد این قیام اختصاص یافته است.
بابائی آملی، ابراهیم، قم، نجبا، چاپ اول 1380، 64 ص
در کتاب، چهار خطبه درباره کربلا با ترجمه و شرح مختصر آن به طبع رسیده است. خطبه ها عبارت اند از: خطبه امام سجاد علیه السلام در کوفه، شام و نزدیکی مدینه، خطبه زینب کبری علیهاالسلام در کوفه و شام، خطبه ام کلثوم در کوفه و خطبه فاطمه صغری در کوفه.
صادقی، اکبر، قم، سلسبیل، چاپ اول، 1379، 159 ص
شرح زندگانی امام سجاد علیه السلام و شمه ای از سیره و فضایل اخلاقی اوست. کتاب با
ص:156
توضیحی پیرامون چگونگی خلقت ائمه علیهماالسلام و نظارت آنان بر اعمال انسانها آغاز می شود. سپس تاریخ ولادت، مدت زندگانی، کنیه ها و القاب حضرت سجاد و نیز وجه تسمیه ایشان به زین العابدین و سجاد بیان می گردد. آنگاه از مقام امامت، فضایل اخلاقی و برخی از حوادث زندگی او در سفر و حضر و بویژه حادثه عاشورا و سخنرانی هایش در مساجد شام و کوفه گفتگو می شود. کتاب با ترجمه فارسی و توضیح رساله حقوق و معرفی برخی از اصحاب و یاران آن حضرت و با اشاره به قیام زید پایان یافته است.
موسوی مقرم، عبدالرزّاق، ترجمه حبیب روحانی، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، چاپ اول، 1374، 630 ص.
عبدالرزاق از فقیهان و عالمان بزرگ عراقی است که آثار ارجمند و شایسته ای در تنقیح و تبیین فرهنگ اسلامی و تاریخ اسلام بر جای نهاده است. مجموعه نگاشته های وی در شرح حال چهره های والای خاندان رسول اللّه صلی الله علیه و آله وسلم از بهترین نوشته ها در این زمینه است، و این کتاب یکی از آن آثار است در گزارش و تحلیل روزگار و زندگانی علی بن الحسین علیه السلام . در این کتاب از شخصیت امام علیه السلام، معجزات و کرامات آن بزرگوار، اقوال و سیره حضرت سجاد سخن گفته و جایگاه آن بزرگوار را در نشر و ابلاغ دین و تفسیر قرآن نشان داده است. بحث درباره صحیفه سجادیّه، و شرح های آن چگونگی برخورد امام علیه السلام با خلفاء و حاکمان روزگارش، قصیده فرزدق و چگونگی آن از دیگر مباحث این کتاب است.
مدرسی، محمّدتقی، تهران، محبان الحسین علیه السلام، چاپ اوّل، 1379، 104ص
کتاب حاضر، ششمین کتاب از مجموعه «هدایت گران راه نور» است که با عنوان زندگی زین العابدین امام سجّاد علیه السلام تدوین شده است. در این جلد مختصری از زندگی، ولادت و دوران امامت آن حضرت، نقش ایشان در تبلیغات مکتبی بعد از وقایع
ص:157
عاشورا بازگو شده، همچنین برخی دعاهای امام سجّاد علیه السلام رساله حقوق امام علیه السلام، برخی کرامت ها و نحوه شهادت حضرت سجّاد علیه السلام در کتاب آمده است.
شهیدی، جعفر، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ هفتم، 1377، 230 ص
کتاب حاضر، چهارمین مجلد از مجموعه کتاب های سیره پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم و فرزندان معصوم اوست که در آن شخصیت امام زین العابدین علیه السلام معرفی شده است. موضوعات کتاب بدین قرار است: القاب امام علیه السلام و مادرش، تحلیلی از روحیه مردم شام، انعکاس حادثه کربلا در کوفه، انحطاط اخلاق در مدینه، چگونگی برخورد امام علیه السلام با مردم، غلامان، کنیزان و افراد نادان، خصوصیات اخلاقی و گفتارهای آن حضرت همچنین معرفی صحیفه سجادیه.
رنجبر، محسن، پایان نامه، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمه الله، قم.
دوران امامت امام سجّاد علیه السلام یکی از پر اختناق ترین دوره های تاریخ ائمه علیهم اسلام است. وقوع حادثه جانگداز کربلا امام حسین علیه السلام و خاندانش این امر را به اثبات رساند که حاکمان اموی برای استمرار و استقرار پایه های حکومت ننگین خویش از هیچ عملی فروگذار نیستند. تشکلهای شیعی در انزوا و در آستانه انقراض بودند و هر قیام و حرکتی علیه دستگاه اموی فرجامی جز شکست در پی نداشت.
در این اوضاع و شرایط امام سجّاد علیه السلام در پوششی از تقیه مشغول ترسیم و تحکیم مبانی دینی و معرفی فرهنگ اصیل اسلامی و اصول امامت در قالب موعظه، دعا، تفسیر قرآن مسائل فقهی و... بودند.
علاوه بر این حضرت با تربیت نیروهای مؤمن و عالم، مبارزه با دستگاه جبار اموی به شکلهای مختلف، برخورد و مبارزه با افکار انحرافی و عالمان درباری، تربیت اخلاقی و دینی جامعه به روشهای گوناگون و بالاخره با تعلیم و نشر فقه شیعه یعنی شرع رسول اللّه صلی الله علیه و آله وسلم و فقه امیرالمؤمنین علیه السلام جامعه شیعی را از فرو پاشیدن نجات داد
ص:158
و رسالت هدایت و رهبری شیعیان را به بهترین وجه انجام داده و زمینه را برای فعالیتهای علمی دو امام بعدی فراهم آوردند.
البغدادی، محمود، تهران، المعاونة الثقافیه للمجمع العالمی لأهل البیت علیهم السلام، 1415 ه، 454 ص.
روزگار امامت امام چهارم علیه السلام از دشوارترین، سیاه ترین و ستم بارترین روزگار تشیع است و مآلا به لحاظ نوع برخورد با فضای فرهنگی و سیاسی روزگار و چگونگی ابلاغ رسالت بیداری مردم از سوی حضرت سجّاد علیه السلام و با راهنمایی آن بزرگوار و یارانش از درس آموزترین و تنبه آفرین ترین فصلهای تاریخ تشیع، و این کتاب نگاهی است هوشمندانه به آنچه گفته شد. مؤلف از شخصیت والای امام علیه السلام سخن گفته و چگونگی هدایت افکار و مردمان آن روزگار را در محیطی آکنده از ستم و شیوه هایی را که امام علیه السلام برای ابلاغ حق به کار می گرفت به خوبی نمایانده است. چگونگی برخورد امام علیه السلام با حاکمان روزگارش و نیز حرکت های سیاسی وانقلابی از جمله فصول مهم کتاب است.
ایمانی یامچی، حسین، قم، عصر ظهور، چاپ اوّل 1377، 256 ص.
در این کتاب ذیل موضوعات گوناگون شرح زندگانی امام سجّاد علیه السلام به رشته تحریر در آمده است. برخی از این موضوعات بدین قرار است: مشخصات فردی، معجزات، علم غیب، جهاد فرهنگی، یاران، خطبه ها و سخنان آن حضرت. این مباحث با اشعار متعددی همراه است.
زجاجی مجرد، مجید، تهران، سبحان، چاپ اوّل 1377، 216 ص.
ص:159
این کتاب در 7 فصل تنظیم شده و در آن منزلت عباس ابن علی علیه السلام و صفات، خصوصیات اخلاقی، شهادت او و نیز دیدگاه های علما و بزرگان درباره او فراهم آمده است. مباحث این کتاب بر اساس کتاب های معتبر تاریخی همراه با ذکر مأخذ اسناد تدوین شده است. در پایان کتاب 3 قصیده در مدح حضرت ابوالفضل علیه السلام به چاپ رسیده است.
المظفر، عبدالواحد، قم، انتشارات الشریف الرضی، 1413 ه.، 1478 ص.
این اثر پژوهشی است دقیق و گسترده درباره زندگانی، شخصیت و خاندان مادری حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام و پدر و نیاکان پدری و خلق و خود عظمتهای شخصیت قهرمان عالیقدر حماسه بزرگ عاشورا.
مؤلف به گونه استطرادی، دهها موضوع تاریخی، عقیدتی، ادبی و تبارشناسی را در این کتاب مطرح کرده و به گستردگی در ابعاد شخصیت ابوالفضل العباس سخن رانده است. مثلاً برای توضیح کلام بلند علی بن الحسین علیه السلام که فرمود: رحم اللّه عمّی العباس فلقد آثر و أبلی، و قد أخاه بنفسه... و کلام عظیم حضرت صادق علیه السلام که فرمود: کان عمّی العباس... نافذ البصیره، صلب الایمان و یا کلمات دیگر که آن بزرگوار بدآنهاستوده شده است، به تفصیل تمام سخن گفته شده است. عملاً کتاب به همانگونه که مؤلف توضیح داده است. تاریخ زندگانی عباس بن امیرالمؤمنین، و تفصیل صفات و خلق و خوی آن بزرگوار و به گونه استطرادی، گزارش اخلاق آن بزرگوار و اخلاق پسندیده عرب. بدین سان کتاب، اثری است تاریخی، ادبی، اخلاقی و اجتماعی.
تهران، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، دفتر انتشارات کمک آموزشی، جلد نهم، چاپ اوّل 1379
در نهمین شماره از مجموعه 20 جلدی «موسوعه الامام الحسین علیه السلام » به شرح زندگی و سیره برخی امام زادگان به زبان عربی بازگو می شود. این مجلد با شرح زندگی حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام که بخش عمده ای از کتاب را به خود اختصاص داده آغاز
ص:160
می شود؛ سپس مطالبی درباره زندگی برخی امام زادگان به طبع می رسد که از آن جمله عبارت اند از: عثمان بن امیرالمؤمنین، جعفر بن امیرالمؤمنین، ابوبکر بن امیرالمؤمنین، محمّدالاوسط بن امیرالمؤمنین و عون بن امیرالمؤمنین.
اعدادی، مرتضی، تهران، عصر ظهور، چاپ اوّل 1378، 160 ص
کتاب حاضر شامل چهل داستان و روایات درباره کرامات حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام است که از منابع مختلف استخراج شده است. عناوین برخی از داستان ها بدین شرح است: قبول فدیه، مرد سنی، مسیحی مسلمان می شود، رفع گرفتاری، شفای مسلول، نتیجه اهانت و پول شامی.
ربانی خلخالی، علی، قم، انتشارات مکتب الحسین، چاپ سوم، 1375، 630 ص
تاکنون پیرامون شخصیت و زندگی باب الحوائج حضرت اباالفضل العباس به عربی، فارسی و اردو و کتابهای فراوانی نگاشته شده است، اما کتابی که علاوه بر شرح زندگی آنجناب، از کرامات و معجزات او سخن گفته باشد در دسترس نداشتیم اما کتاب حاضر که در دو جلد تدوین شده است _ به شرح زندگی، فضائل جهاد و شهادت حضرت اباالفضل پرداخته و پس از آن به 240 کرامت حضرت به شیعیان، اهل سنت، کلیمیان، مسیحیان و زرتشتیان اشاره شده است. مؤلف محترم در بخش اوّل آن به شرح مختصری از زندگی پدر، مادر، برادران و خواهران، خاندان و اعقاب و نسل آن حضرت پرداخته و در دومین بخش کتاب به شرح مفصّل زندگی عباس بن علی _ علیهما السلام _ در 11 فصل شامل: ولادت، نامها و القاب، فضائل نفسانی، سقایت و آب آوری، علمداری در روز عاشورا، جانبازی برادران عباس در روز عاشورا، صعود به اوج قلّه شهادت، مصیبت بزرگ، دست انتقام حق (از قاتلین عباس)، اسامی شهدای کربلا و مدفن سرهای آنان،
ص:161
مرقد مطهر قمر بنی هاشم در طول تاریخ، زیارتنامه حضرت اباالفضل و شرح آن و در سومین بخش به ثبت کرامات و خوارق عادات حضرت عباس به نقل از مصادر تاریخی و حدیثی و افراد موثق (که اکثر آنان در قید حیات هستند) پرداخته و آنها را با قلمی شیوا به رشته تحریر در آورده است.
موحد ابطحی، علی، قم، مؤلف، جلد دوّم، چاپ اوّل 1377، 508 ص.
کتاب حاضر جلد دوّم از مجموعه «حضرت ابوالفضل» است که به کرامات و کمالات آن حضرت اختصاص دارد، در این اثر نحوه دستگیری قاتل ابوالفضل علیه السلام و ماجراهای دیگر نیز تشریح شده است. بخش انتهایی کتاب شامل فهرست موضوعی و تصاویری از مرقد مطهر حضرت ابوالفضل و نوادگانش است.
کلباسی، محمّدابراهیم، قم، مکتبه الحیدریه، چاپ اوّل 1378، 368 ص.
در این کتاب برخی خصوصیات اخلاقی، کرامات و فضایل حضرت العباس علیه السلام بازگو می شود. ولادت عباس علیه السلام، حدیث حب و بغض، القاب ابوالفضل العباس، شجاعت و عبادت، عباس علیه السلام در کربلا، عباس برادر حسین ابن علی علیه السلام، شهادت در کربلا، از جمله مطالب این کتاب هستند.
میرخلف زاده، قاسم، تهران، روحانی، چاپ اوّل 1380، 160 ص.
در این مجموعه 40 حکایت و داستان کوتاه درباره زندگی و فضایل حضرت ابوالفضل العباس _ برگرفته از منابع مختلف _ گرد آمده است. این حکایات عمدتاً از قول شفایافتگان آن حضرت نقل شده است. کتاب با اشعاری در مدح و رثای آن بزرگوار به پایان می رسد.
ص:162
محمودی، محمّدحسین، قم، نصایح، چاپ اوّل 1380، 298 ص.
در نوشتار حاضر، هفتاد و دو کرامت از حضرت اباالفضل العباس (علم دار کربلا) بازگو می شود. این مطالب از منابع مختلف استخراج شده و ذیل هر مبحث، منبع و ماخذ آن ذکر گردیده است. پیش از مباحث اصلی، شرح مختصری از زندگی و فداکاری های حضرت عباس علیه السلام در کربلا به طبع رسیده است.
صادقی اردستانی، احمد، قم، نشر مطهّر، چاپ اوّل، 1374، 192 ص.
در این کتاب ضمن ده فصل، از زندگانی، فضایل، مناقب، شهامت ها، ارجمندی ها، کرامات، قهرمان بزرگ ایثار، راوی فضیلت و شرف انسانیت حضرت ابوالفضل العباس سخن رفته است. عناوین برخی از فصول چنین است: ولادت، قهرمانیهای قبل از کربلا، صفای تشنگان، امتحان بزرگ، جنگ و شهادت و.... مؤلف محترم، کتاب را بر اساس نگاشته ای از نویسنده نیک نگار و قصّه پرداز توانمند عرب استاد و محمّدکامل حسن محامی، بازنویسی کرده و مطالب آن را در موارد لازم مستند کرده است.
عمادزاده، حسین، تهران، کتابچی، چاپ دوّم، 1379، 446 ص.
این کتاب، تاریخ زندگانی ابوالفضل العباس، علی اکبر و علی اصغر علیه السلام برادر و فرزندان حسین علیه السلام است. نویسنده مطالب کتاب را با اشعاری به زبان عربی و فارسی در مدایح و مراثی آنان همراه کرده است. برخی از مهم ترین عناوین کتاب عبارت است از: صفات و ویژگیهای علی علیه السلام، همسران و فرزندان او به ویژه ام البنین و عباس، شرح زندگانی و احوال و اخلاق عباس، علی اکبر و علی اصغر از تولد تا شهادت.
ص:163
فاضل، جواد، تهیه و تنظیم: علی اصغر عبدالهی، تهران، افسون، چاپ اوّل 1380، 164 ص.
در این کتاب گوشه هایی از زندگی حضرت ابوالفضل علیه السلام بازگو می شود. نگارنده پس از مروری کوتاه بر تولد و دوران کودکی آن حضرت، بیشترین حجم مطالب را به واقعه کربلا و نهضت عاشورای حسینی علیه السلام، همچنین فداکاری های حضرت ابوالفضل علیه السلام اختصاص می دهد. کتاب با ذکر برخی سخنان، فضایل و مکارم آن حضرت به پایان می رسد.
موسوی مقرّم، سید عبدالرزاق، ترجمه: گروه مترجمان، تهران، انتشارات الغدیر، 1369، 440 ص.
این کتاب نوشته سید عبدالرزاق موسوی المقرّم با ترجمه ناصر پاک پرور می باشد. ویراستار کتاب در ابتدای این نوشته 20 منبع و مأخذ در زندگی و حالات حضرت عباس را معرفی کرده است. این کتاب دارای 13 فصل است. در چند فصل اوّل اجداد، عموها، برادران، خواهران و مادر آنحضرت را معرفی نموده سپس به زندگینامه و مناقب آن سردار باوفا پرداخته، سخنان ائمه علیهماالسلام را در فضایل ایشان آورده است. ابا الفضل العباس علاوه بر دلاوری و وفاداری، شخصیتی، عالم و با فضیلت بود بطوریکه در وصف او گفته اند: «انّ العباس بن علی زُق العلم زقا» از این رو معاونت لشکر امام را بعهده داشت و همه مورخان او را شخصیت دوّم کربلا معرفی کرده اند. بخش های پایانی کتاب به فضیلت زیارت آن حضرت اختصاص یافته، از بازماندگان او یاد شده و سرانجام با نقل اشعاری از شعرای معاصر در وصف ابا الفضل العباس کتاب پایان می یابد. این کتاب گرچه دارای اضافاتی است که غالباً در گفتار معمول است تا نوشتار، ولی در نوع خود کم نظیر است. زیرا تاکنون کتابی مدون و مضبوط تر از این نوشته در زندگی حضرت اباالفضل علیه السلام سراغ نداریم. از آنجا که بسیاری از شنوندگان و مخاطبین، آن حضرت را تنها در یکی دو روز پایان عمر در کربلا می شناسند، پرداختن به آن جالب خواهد بود.
ص:164
کمال سید؛ مترجم، نثار احمد، زین پوری، قم، انصاریان، جلد پنجم، چاپ اوّل 1377، 40 ص.
کتاب حاضر پنجمین اثر از مجموعه «راه کربلا» است که به زندگی «عباس ابن علی» اختصاص دارد. این کتاب به زبان «اردو» و به صورت دست نویس، همراه با تصاویری چند، برای کودکان و نوجوانان تألیف شده است.
محدثی، جواد، قم، حوزه علمیه قم، دفتر تبلیغات اسلامی، مرکزانتشارات، چاپ اوّل 1379، 88 ص.
«عباس بن علی علیه السلام » نهمین کتاب از مجموعه «آشنائی با اسوه ها»ست که به شرح زندگی حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام (26 _ 61 ه. ق) اختصاص دارد. در این کتاب همچنین از سیره عملی، القاب، شجاعت و نحوه شهادت آن حضرت سخن به میان آمده است.
مدرسی، هادی، تهران، دارالبقیع، چاپ اوّل 1377، 144 ص.
در این اثر، شرح حال و مجاهدات حضرت عباس علیه السلام به زبان عربی به رشته تحریر در آمده است. مباحث اصلی کتاب به حماسه عاشورا و نقش آن حضرت در واقعه مذکور اختصاص دارد.
یزدی، حسین، مؤسسه فرهنگی ولی عصر (عج)، چاپ اوّل، 1379، 113 ص.
این اثر گزارشی است مفصل از تاریخ زندگانی حضرت عباس بن علی علیه السلام که به شیوه تحلیلی تدوین یافته است. مهم ترین عناوین کتاب عبارت اند از: شرح احوال مختصر علی علیه السلام، ام البنین، ازدواج امام علی علیه السلام با ام البنین، معیارها و ملاک های انتخاب همسر، تولد حضرت عباس علیه السلام شرح زندگانی آن حضرت در دوران امام علی و امام حسن و امام حسین علیه السلام، ازدواج آن حضرت و فرزندان ایشان، نقش حضرت عباس در نهضت حسینی، شرح شهادت آن حضرت، فضایل آن حضرت از دیدگاه اهل بیت
ص:165
علیهم السلام، القاب و کرامات آن حضرت.
حسینی الارزی، رضا، مشهد، مؤلف، چاپ اوّل، 1378، 136 ص
در این کتاب، حکایات و داستان هایی از مراحل مختلف زندگی امام حسین علیه السلام به همراه خاطراتی از شفا یافته گان متوسل به حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام ذکر شده است.
موسوی، عبدالرسول، تهران، امام صادق علیه السلام، چاپ اوّل، 1373، 64 ص.
در این کتاب، گوشه هایی از زندگانی حضرت ابوالفضل علیه السلام به زبان عربی نقل شده است. شخصیت ابوالفضل العباس علیه السلام، صفات ذاتی وی، تولد، کنیه و القاب، تربیت، شهادت در کربلا، مرثیه ها و اشعاری درباره عباس علیه السلام عناوین برخی از فصل های کتاب است.
بنت الشاطی، عایشه، ترجمه: سید رضا صدر؛ به اهتمام سید باقر خسروشاهی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ سوم، 1378، 176 ص.
این کتاب که با نثری شیوا به فارسی ترجمه شده است، با سبکی جالب زندگانی حضرت زینب علیهاالسلام را در 15 عنوان بدین شرح بازگو می کند: پدران و نیاکان، سایه هایی بر گهواره، کودکی اندوهناک، خردمند بانوی بنی هاشم، پیش درآمدهای شوم طوفان، هجرت، دلیل راه، تقاضا و اصرار، به سوی دره مرگ، بانوی کربلا، کاروان اسیر،
ص:166
بازگشت کاروان، آخرین سفر، در پی خونخواهی، ندای جاوید. در پایان کتاب مصادر آن که بالغ بر 23 کتاب است، ذکر شده است. مترجم دانشمند کتاب در مقدمه می گوید. «ستاره درخشانی در آسمان تقوا طلوع کرد؛ گوهر گران بهایی در معدن فضیلت و انسانیت تکون یافت و در اصلاب شامخه وارحام مطهره نگهداری شد؛ نوگلی پویا در گلستان شرافت و بزرگواری نمو یافت؛ نوزادی از مقدس ترین پستان ها شیر خورد و در آغوش پاکیزه ترین مادران چشم گشود. کودکی در دامان با فضیلت ترین بانوی عالم پرورش یافت. دختری که دانشمندترین اساتید به تربیتش همت گمارد. دوشیزه ای که در ساده ترین و بی آلایش ترین زندگی ها رشد کرد و در تمام شؤون زندگی، پیوسته با واقعیت و حقیقت سروکار داشت و هرگز با زندگی خیالی و پنداری ارتباطی حاصل نکرده در مکتب مقدسی که در جهان بشری نظیر نداشت، عالی ترین تعلیمات را فرا گرفت و مورد عنایت مخصوص موجد مکتب و استادان بزرگ آن که بزرگترین مربیان بشر بوده اند قرار داشت و هر روز درس جدیدی از دانش و بینش و تقوا و فضیلت می آموخت و با هوش سرشار و استعداد فوق العاده، همه آن تعلیمات مقدس را در خزینه دل می اندوخت و پیاپی، خود را برای گرفتن درس های بالاتر آماده می نمود، شاگردی که در محیط تحصیلی خود هیچ گونه رادع و مانعی نداشت و هر روز بهتر از دی، بر نردبان ترقی و تعالی صعودی کرد، خردمند بانویی که از آغاز عمر در مرکز حوادث بزرگ و پیش آمدهایی که در تحولات زندگی بشر، دارای بزرگ ترین تأثیر بوده، جای داشت و از نزدیک، با هوشی سرشار و نظری دقیق به حقیقت آن حوادث پی می برد و موقعیت شخصیتهای رحمانی و شیطانی را که در برابر یکدیگر قرار گرفته بود، تشخیص می داد و تأثیر هر کدام را به خوبی درک می کرد و از راز پیروزی این و رمز شکست آن آگاه بود و موفقیت های ابدی را که در آغاز با شکست صوری جلوه گر می شد، از شکست قطعی، که در ابتدا با موفقیت پنداری همراه بود، تمیز می داد. یکتا زنی که نه تنها در زنان، بلکه در مردان عالم، کمتر نظیرش را می توان دید توانا بانویی که عالی ترین نمونه ای از شجاعت و دلیری، دانش و بینش، کفایت و خردمندی، قدرت روحی و تشخیص موقعیت بوده و هر وظیفه ای از وظایف گوناگون اجتماعی را که به عهده گرفت، به خوبی انجام داد. دانشمند بانویی که باید مردان جهان از خوان
ص:167
تعلیماتش بهره برگیرند و از خرمن کمالاتش خوشه ها بچینند. او بانوی بانوان زینب، دختر امیرالمؤمنین، بود. «بانوی بانوان در دوره زندگی، وظایف گوناگونی بر عهده گرفته است. هنگام کودکی، اداره خانه پدر را به عهده داشته و از برادران ارجمندش پرستاری می کرده و بار فراق مادر را برابر دوش آن ها سبکی کرده است. آن دم که به خانه شوهر رفته، همسری گرانبها برای شوهر و مادری بی نظیر برای فرزندانش بوده است. زمانی به تعلیم و تربیت بانوان مسلمان می پرداخته است. در کربلا نیز، وظایف بزرگ و گوناگونی را انجام داده است، از برادر نگه داری می کرده، بیوه زنان و داغ دیدگان را غمگسار بوده، آن دم که وظیفه ایجاب کرد که از خیمه بیرون آید و سپاه و پیروزمند کوفه را سرزنش کند و سپس کاروان دل شکسته و مصیبت کشیده را قافله سالار باشد. این وظیفه را نیز به خوبی انجام داد. دختر زهرا _ علیهاالسلام _ معنای زیر بار ظلم نرفتن و در برابر ظالم استقامت ورزیدن را نشان داد و با قدرت روحی خود، کاخ ستمگران را ویران ساخت و به جهانیان اعلام کرد که با از خود گذشتن می توان قدرتمندترین ستمکاران را کوبید. خواهر حسین _ علیهاالسلام _ در این جهاد مقدس، ترس و بیمی به خود راه نداد و با نهایت دلیری ابن زیاد شوم و سرکش بی رحم و یزید پلید مقتدر بی عرضه را مفتضح ساخت، آری، یزید مقتدری بود؛ زیرا او وارث قدرتی بود که دگران ایجاد کرده بودند، بی عرضه بود؛ زیرا خود لیاقت ایجاد قدرتی نداشت، و بر سر خوان قدرتی گسترده نشسته بود. بانوی خردمند بنی هاشم، کوفیان را که دوستان دغل باز بودند، رسوا کرد، دوستانی که هنگام خوشی و سیادت یارند، و موقع سختی خار، و با دشمن هم گام. روز به روز بدنامی کوفیان و رسوایی آنها افزوده می شود و تا دنیا باقی است، جهان خرد و انسانیت، بر آنها لعنت می فرستد.» «... در سال 31 شمسی به کشورهای عربی مسافرت کردم و در روز یازدهم محرم سال 71 یکی از دوستان لبنانی این کتاب را به من عنایت کرد، پس از مطالعه، آن را بسیار شایسته و شیوا یافتم و به مضمون: «خوش تر آن باشد که ذکر دلبران / گفته آید در حدیث دیگران» تصمیم به ترجمه آن گرفتم و در همان لبنان ترجمه اش را پایان دادم و از برکات وجود مقدس زینب در آن دیار، از خطراتی بزرگ مصون ماندم. پس از مراجعت به ایران، یکی دو بار در آن تجدید نظر کرده، اینک تقدیم خوانندگان عزیز می شود. نویسنده کتاب، بانو دکتر عایشه بنت الشاطی، از نویسندگان
ص:168
درجه اوّل عرب و فرزند یکی از روحانیون مصر است. نویسنده هر چند اطلاعات بسیار عمیقی نداشته و اشتباهات تاریخی نیز دارد، که بعضی از آنها در پاورقی اشاره شد ولی حقایق تاریخی را با قلم بسیار شیرین و سبکی دلپذیر بیان می کند. آثار دیگر نویسنده که پس از نوشتن این کتاب تألیف کرده است: آمنه دخت وهب، مادر رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم، زنان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و دیگر دختران پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم است، که در هر یک، ناحیه ای از زندگی رسول صلی الله علیه و آله وسلم را بیان می کند، به نظر این جانب، هیچ یک از آنها، در شیرینی عبادت و زیبایی سبک، مانند کتاب ما نیست».
سیف، رسول، تهران، سازمان نهضت سواد آموزی، سازمان پژوهش و برنامه ریزی _ آموزشی،...، چاپ اوّل 1377، 44 ص.
کتاب حاضر، شرح حال حضرت زینب کبری علیهاالسلام است. در این کتاب، زندگی و مبارزات بانوی عاشورا برای کودکان و نوجوانان، خاصه دانش آموزان نهضت سواد آموزی همراه با تصاویر رنگی تدوین شده است.
مهاجرانی، عطاءاللّه، تهران، اطلاعات، چاپ دوّم، 1374، 358 ص.
مؤلف با بررسی فصول مختلفی از زندگانی حضرت زینب علیهاالسلام، اندیشه ها، خطابه ها و مبارزات آن حضرت را تشریح نموده است. بخش اصلی کتاب به کربلا، عاشورا، مصائب و سخنرانی های زینب کبری اختصاص دارد که ذیل نه فصل همراه با نمایه مفصلی از کتاب ها، اشخاص و مکان ها ارائه شده است. عناوین کلی موضوعات عبارت اند از: در خانه فاطمه علیهاالسلام، دو جریان؛ پیامبری و پادشاهی، امواج مصیبت و ساحل شکیبایی، مرگ معاویه و پادشاهی یزید، مکه، کاروان عاشقان، عاشورا، کاروان آزادگان، و بازگشت به مدینه.
ص:169
ارفع، کاظم، تهران، قادر، چاپ اوّل، 1377، 104 ص.
در این کتاب مراحل مختلف زندگانی حضرت زینب علیهاالسلام تشریع گردیده است. مطالب عمده کتاب به وقایع ظهر عاشورا و پی آمدهای آن اختصاص دارد. در این کتاب همچنین خطبه های آن حضرت در مجلس یزید آمده است.
مدرسی، محمّدتقی؛ مترجم: محمّدصادق شریعت، تهران، محبان الحسین علیه السلام، چاپ اوّل، 1377، 80 ص.
کتاب حاضر دومین مجلد از مجموعه «نمونه های ایثار» است. در این کتاب، بخشی از زندگانی، تاریخی حضرت زینب علیهاالسلام پس از حماسه عاشورا به تصویر کشیده شده است. مطالب کتاب را با این عناوین می خوانیم: خواهر هم سرشت حسین علیه السلام ؛ صدیقه صغری، زینب... شاهد شهادت، صفات زینب، زینب این چنین پیام عاشورا را رساند، خطابه های زینب کبری و مباحثی از این دست.
جزائری، سید نورالدین، تحقیق: ناصر باقری بیدهندی، قم، انتشارات مسجد مقدس جمکران، 1377، چاپ اوّل، 347 ص.
در این کتاب ویژگی های شخصیت پیام آور خون شهیدان و حماسه سرای قیام خونین کربلا زینب کبری علیهاالسلام بر اساس روایات، گزارش های تاریخی و توجه و تَدبّر در حادثه کربلا گزارش شده است. مؤلف پس از مقدمه ای که در آن از شرافت و کرامت فرزندان فاطمه علیهاالسلام سخن گفته است، ویژگی های قهرمان کربلا را در ضمن 39 عنوان رقم زده است. امینه الهی، راضی بودن به قضاء الهی، محبوبه رسول خدا، نائب مادر و شریک برادر زاهد و عاقله، فصاحت و بلاغت، شجاعت و عبادت، جهاد با نفس، تعیین محافل، مقام خوف، مقام رضا و تسلیم و... از جمله ویژگی هایی هستند که به تفصیل درباره آنها در این کتاب ارجمند بحث شده است. این کتاب نخستین بار به سال 1341 نشر یافته و مورد توجه عالمان و فقیهان و مبلغان قرار گرفته است. آقای باقری به لحاظ اهمیت کتاب در تصحیح و تعلیق آن کوشیده، منابع و مصادر نقل ها و روایات و
ص:170
گزارش های تاریخی را نشان داده، و برخی از توضیحات را برای روشن شدن متن بدان افزوده است.
میر خلف زاده، احمد و قاسم، قم، مهدی یار، چاپ اوّل، 1380، 160 ص.
کتاب حاضر شامل 55 داستان و حکایات کوتاه درباره شیوه عملی و نظری حضرت زینب علیهاالسلام و شرحی از وقاع زندگانی وی، فضایل و کرامات آن حضرت به دست داده است. همچنین شرح برخی معجزات حضرت زینب علیهاالسلام است که از منابع مختلف گردآوری شده است. هدف اصلی مؤلف در این کتاب، آشنا نمودن خوانندگان با مقام و منزلت، همچنین مصایب و رنج هایی است که آن حضرت در واقعه کربلا و پس از آن متحمل گشته است. سه شبانه روز گرسنگی، شجاعت حضرت زینب علیهاالسلام، در مجلس یزید، گریه حضرت ولی عصر (عج) بر حضرت زینب علیهاالسلام، خطبه حضرت زینب علیهاالسلام در آسمان ها خوانده می شود، با حاجت روا شده از حرم بیرون آمدم، دو فرزند زینب علیهاالسلام، دیگر مدینه را به چشم خود ندید، از عناوین کتاب است.
کمال سید؛ بازنویسی: صادق رحمانی، قم، نبوغ، چاپ دوّم 1376، 80 ص.
مؤلف با سبکی روان و نثری نزدیک به نظم واقعه عاشورا را تا قتل ابن زیاد به تصویر می کشد. نثر زیبا و موزون مؤلف، خواننده را تا پایان کتاب به همراه می برد.
یوسفی، حسین، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اوّل 1377، 96 ص.
در این اثر زندگی پر افتخار حضرت زینب علیهاالسلام همراه با مصائب آن حضرت در ارتباط با واقعه عاشورا بازگو شده است. خصوصیات همسر، پدر، مادر، محیط خانه و مراحل اولیه زندگی از موضوعات کتاب است.
ص:171
نقدی، جعفر، قم، مکتب الحیدریه، چاپ اوّل 1378، 148 ص.
کتاب حاضر به زبان عربی نگارش یافته و در آن با استناد به احادیث و روایات متعدد، زندگانی زینب کبری علیهاالسلام _ با این مختصات _ بازگو می شود فضایل و مناقب حضرت زینب علیهاالسلام، علم، فضیلت و معرفت حضرت زینب علیهاالسلام عبادت و نیایش حضرت زینب علیهاالسلام، صبر و تحمل مشقات، زینب علیهاالسلام و مصائب کربلا، حرکت از کوفه به سوی شام، رجعت از شام به مدینه، و وفات حضرت زینب علیهاالسلام .
محمدی همدانی، اصغر، تهران، زعیم، چاپ اوّل 1380، 80 ص.
در جزوه حاضر، نخست اطلاعاتی درباره موقعیت سیاسی، اجتماعی، و جغرافیایی کشور سوریه فراهم می آید؛ سپس زندگی حضرت زینب علیهاالسلام بازگو می شود. بخشی از کتاب نیز به زیارت نامه حضرت زینب کبری علیهاالسلام و حضرت رقیه علیهاالسلام اختصاص دارد.
محمدی اشتهاردی، محمّد، تهران، برهان، چاپ سوم، 1379، 312 ص.
گوشه ای از شخصیت والای حضرت زینب علیهاالسلام را بیان می کند. روش نویسنده توصیفی و موردی و شیوه نگارش کتاب، تاریخی و نقلی به همراه تحلیل است، کتاب در چهار بخش و با این عناوین تنظیم شده است: 1 _ زینب از آغاز تا ماجرای کربلا؛ 2 _ زینب در ماجرای کربلا؛ 3 _ زینب پس از عاشورا تا پایان عمر؛ 4 _ تاریخ وفات حضرت زینب و مرقد او.
موسسه البلاغ، تهران، البلاغ، چاپ اوّل 1380، 96 ص.
کتاب حاضر، دومین نوشتار از مجموعه «عالم المراة» است که با عنوان «زینب و
ص:172
فاجعه کربلا» به زبان عربی انتشار یافته است در این کتاب ضمن شرح کوتاهی از زندگی و سیره حضرت زینب علیهاالسلام، رشادت ها، مجاهدت ها و خطبه های وی در مجلس یزید و جمع کوفیان به چاپ رسیده است. در بخش از کتاب، واقعه کربلا، نحوه وفات و محل دفن حضرت زینب علیهاالسلام بازگو می شود.
تاج خواه حکم آبادی، قاسم، تبریز، مؤلف، چاپ اوّل 1380، 170 ص.
در کتاب حاضر، زندگانی حضرت زینب علیهاالسلام از ولادت تا وفات با موضوعاتی از این قبیل بیان می شود: زینب علیهاالسلام در شهادت جدش صلی الله علیه و آله وسلم، زینب علیهاالسلام و شهادت مادر، دوران شهادت مادر تا شهادت پدر، دوران شهادت پدر تا شهادت امام حسن علیه السلام، ازدواج زینب علیهاالسلام با عبداللّه بن جعفر، شهادت امام حسن علیه السلام تا ظهر عاشورا و شهادت امام حسین علیه السلام، سفرهای زینب علیهاالسلام، خطبه زینب علیهاالسلام در کوفه، زینب علیهاالسلام و راه شام، و خطبه زینب علیهاالسلام در مجلس یزید.
منصوری لاریجانی، اسماعیل، تهران، آیه، چاپ اوّل، 1378، 198 ص.
در این کتاب گوشه هایی از زندگی و مصایب حضرت زینب کبری علیهاالسلام در دوران امامت امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام تشریح شده است. فصل اوّل به شرح اجمالی زندگی حضرت زینب و فصل دوّم به شرایط، ویژگی ها و تفاوت های صلح امام حسن علیه السلام و نهضت امام حسین علیه السلام اختصاص دارد. در فصل سوّم _ اسارت _ از مصایب و مشقاتی سخن به میان آمده که زینب علیهاالسلام پس از شهادت امام حسین علیه السلام متحمل شده اند. خطبه حضرت زینب در کوفه، صفات مردم کوفه از زبان حضرت زینب، و خطبه حضرت زینب در مجلس یزید از موضوعات این فصل است. کتاب با شعری در وصف زینب کبری به پایان می رسد.
ص:173
صادقی اردستانی، احمد، تهران، نثر مطهر، چاپ اوّل 1372، 424 ص.
مؤلف کتاب، در هیجده فصل از زندگانی، اندیشه، جهاد و هجرت قهرمان بزرگ کربلا و پیامبر خون و شهادت، زینب کبری _ س _ سخن گفته است. ریشه های خانوادگی _ ازدواج و تشکیل خانواده، اوج فضایل و کرامات، زینب در کربلا، روز عاشورا آغاز رسالت، زینب در کوفه، در شهر شام، خطابه زینب در کاخ سبز، آرامگاه زینب، عناوین برخی از فصول کتاب است مؤلف کوشیده است با تکیه بر متون کهن تاریخی و پژوهشها و تحقیقات نو و با دقت تمام ابعاد زندگانی آن بزرگوار را بر نمایاند. کتاب با نثری روان نگاشته شده است و نظم و چینش مطالب آن دقیق و مطالبش سهل الوصل است در پایان کتاب، کتابنامه زندگانی حضرت زینب آمده است.
اسدی، اکبر؛ رضایی، مهدی، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اوّل، 1374، 184 ص.
کتاب گزارشی است خواندنی با نثری روان درباره زندگانی، شخصیت و جهاد زینب کبری، پیام آور خون شهید کربلا _ سلام اللّه علیها _ در بخش اوّل زندگانی آن بزرگوار گزارش شده است از آغاز تا حادثه کربلا. در بخش دوّم با عنوان «با کاروان شهادت» سخن از همراهی شکوهمند آن بانوی ارجمند است با برادر بزرگوارش ابا عبداللّه الحسین علیه السلام در مسیر قیام و در بخش سوّم در هنگامه خون آتش و روز عاشورا بخش چهارم رسالت گذاری والای آن فریادگر راستین و پاکیزه خوی تاریخ گزارش شده است پس از کربلا و در رویارویی با فضای ستم و خفقان و جهل آلود روزگار بنی امیّه. و بالاخره در بخش پایان سخن از شخصیت، عبادت و شکیبایی حضرت زینب است و همه خواندنی و آموزنده.
شرف الدین، عبدالحسین؛ مترجم: محمّدرضا مهری، تهران، سناء، چاپ اوّل، 1380، 56 ص.
در نوشتار حاضر، ضمن شرح گوشه هایی از زندگی حضرت زینب علیهاالسلام، صفات
ص:174
اخلاقی و سیره آن حضرت، همچنین مصائب وی بازگو شده است. در پایان کتاب، متن سه خطبه از او که در کوفه، شام و مجلس یزید خوانده شده، درج گردیده است.
رجالی تهرانی، علیرضا، قم، نبوغ، چاپ اوّل، 1378، 128 ص.
در این اثر، گوشه هایی از زندگانی زینب کبری با این مشخصات به نگارش در آمده است: مصائب حضرت زینب، خطابه های حضرت زینب، حکایات و کرامات آن حضرت و اشعاری به سبک قدیم و جدید که از شاعران نظیر احمد صالح، محمّدحسین صغیر اصفهانی، حبیب چایچیان، حسین علی رکن منتظر و دیگران در رثای حضرت زینب سروده شده است.
ربانی، محمّدرضا، تهران، چاپ اوّل 1376، 240 ص.
نویسنده، ضمن توضیحات خود با استفاده از اشعار متعدد کوشیده است حضرت زینب علیهاالسلام را معرفی کند. به همین منظور این مباحث را مطرح کرده است: پیشینه آن حضرت، مهد تربیت، علم و معرفت، عصمت و عفت، اعجاز و کرامت، زهد و عبادت، قیام و نهضت، شهامت و شجاعت، فصاحت و بلاغت، وقار و متانت، صبر و استقامت و تحمل در مصائب، بخش پایانی کتاب شامل زیارة الزینبیه با ترجمه فارسی و زیارت سیده رقیه بدون ترجمه فارسی است. چند خطبه از حضرت زینب نیز در این اثر گرد آوری شده است.
شهرستانی، عبدالهادی، قم، عبدالهادی شهرستانی، چاپ اوّل 1377، 64 ص.
در این اثر پس از شرح مختصری درباره زندگانی زینب کبری، این مباحث مطرح شده است: سخنان زینب در کربلا، سخنان زینب در کوفه، سخنان زینب در شام، برگشت کاروان به مدینه، تحویل گرفتن سر امام حسین علیه السلام و دفن آن و بازگویی
ص:175
مشکلات سفر از کربلا به مدینه. این کتاب به زبان عربی تحریر شده است.
رسولی محلاتی، سید هاشم، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات، چاپ دوّم، 1376، 127 ص
کتاب شرح زندگی حضرت زینب علیهاالسلام است و در آن دوران کودکی، ازدواج و سپس فضایل حضرت زینب بررسی شده است. آنگاه نقش وی در جریان کربلا توضیح داده شده و در ادامه مسیر حرکت کاروان اُسراء کربلا و نقش حضرت زینب در این جریان و بویژه خطبه های آن حضرت آورده شده است.
عزیزی، عباس، تهران، سلسله، چاپ اوّل، 1378، 208 ص.
در این کتاب دویست داستان از فضایل، مصایب و کرامات حضرت زینب کبری علیهاالسلام ذیل عناوین مختلف گرد آمده است: «خصایص و فضایل حضرت زینب علیهاالسلام » با موضوعاتی چون: فصاحت و بلاغت؛ حضرت زینب علیهاالسلام در سوگ پیامبر، علی، فاطمه و حسن علیه السلام مصایب زینب علیهاالسلام در سرزمین کربلا، مصایب زینب علیهاالسلام در شب و روز عاشورا، مصایب گل های کربلا و مصایب بعد از شهادت امام حسین علیه السلام از موضوعات این بخش به شمار می آید. مصایب حضرت زینب علیهاالسلام در اسارت و کرامات حضرت زینب علیهاالسلام در شفای بیماران و رفع حاجت نیازمندان، صفحات پایانی کتاب به اشعاری در منقبت زینب کبری علیهاالسلام اختصاص دارد.
مدرسی، محمّدتقی؛ مترجم؛ حسن خاکرند، تهران، محبان الحسین علیه السلام، چاپ دوّم، 1380، ص 46.
چهارمین شماره از مجموعه کتاب های «نمونه های ایثار» به شرح زندگی و فداکاری
ص:176
«مسلم بن عقیل» اختصاص یافته است. شرح فعالیت ها، مبارزات مسلم بن عقیل از زمان ورود به کوفه به نمایندگی از امام حسین علیه السلام تا دستگیری و شهادت، مطالب کتاب را تشکیل می دهد. در پایان کتاب زیارت نامه حضرت مسلم بن عقیل به همراه ترجمه آن به چاپ رسیده است.
عابدین، محمّدعلی؛ ترجمه:سیدحسن اسلامی، قم، دفترانتشارات اسلامی چاپ اوّل، 1372، 298 ص.
عملکرد مردم کوفه در جریان قیام امام حسین علیه السلام برای هر خواننده یا شنونده ای جای تعجب و سؤال دارد چگونه مردمی که بیعت و جان نثاری خود را با مسلم بن عقیل بیان داشتند بزودی آماده جنگ با او شدند؟ فرستادن نماینده از سوی حضرت امام حسین به کوفه یکی از جلوه های فرزانگی رهبر قیام عاشورا را نشان می دهد و معلوم می شود که این قیام یک حرکت بی مقدمه و خود بخودی نبوده است. و بسیاری از مؤلفان از این مرحله قیام به آسانی گذشته اند.
این کتاب به بررسی دقیق و تحلیل عمیق و گسترده مسائل کوفه و تغییر رأی مردم آن و واقعیت قضایای مربوط به حضرت مسلم می پردازد. مؤلف پس از بیان ساختار اجتماعی کوفه و ماهیت سیاسی آن شهر، عکس العمل امام حسین علیه السلام را بیان کرده و بسیج عمومی مردم، موضعگیریهای حکومت اموی و رویارویی نظامی و تصفیه های خونین آن شهر را بیان کرده است. در تاریخ حضرت مسلم و مسائل شهر کوفه که بخشی از قیام امام حسین علیه السلام است کتاب این چنین جامع و عمیق و تحلیلی کمتر یافت می شود.
مقرّم، عبدالرزّاق، قم، منشورات الشریف الرضی، 1372، 324 ص.
این کتاب شرح تفصیلی و گزارش جامع زندگانی، اندیشه و جهاد مسلم بن عقیل. سفیر گران قدر و ارجمند اباعبداللّه الحسین علیه السلام است. مرحوم مقرّم که از فقیهان و مورخان بزرگ قرن اخیر بود، به مناسبت شرح حال مسلم، مطالب ارجمندی درباره آل
ص:177
ابی طالب آورده است. در این کتاب چگونگی ورود مسلم بن عقیل به کوفه و ماجراهای پس از آن با دقت گزارش و تحلیل شده است.
محدثی، جواد، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ دوّم، 1376، 80 ص.
«مسلم بن عقیل» از چهره های برجسته اهل بیت است. وی در نهضت عاشورا نقش ویژه ای دارد. امام حسین علیه السلام او را به عنوان نماینده خاصّ خود به کوفه فرستاد. شیعیان با او به نفع امام بیعت کردند. ولی پس از دگرگونی اوضاع کوفه، پیش از رسیدن امام به کوفه دستگیر و مظلومانه شهید شد.
این نگاشته گزارشی کوتاه با قلمی روان از زندگی جهاد و شهادت آن بزرگوار است. از جمله عناوین کتاب عبارت اند از: مسلم بن عقیل کیست، خانواده شهید پرور، سفیر انقلاب کربلا، مسلم در کوفه، نهضت در خطر، غربت مظلومانه مسلم، اسیر آزاد، مرگ سرخ، فرزندان مسلم...
کمال سید، مترجم: «نثار احمد، زین پوری، قم، انصاریان، جلد اوّل، چاپ اوّل 1377، 48 ص.
این کتاب، اولین مجلد از مجموعه «راه کربلا» است که در آن شرح حال «مسلم بن عقیل» برای کودکان و نوجوانان بازگو شده است. این مجموعه مصور به صورت دست نویس و به زبان اردو منتشر شده است.
حسینی، محمّد، قم، سماء، چاپ اوّل 1380، 206 ص.
مخاطبان در این کتاب با زندگی و فضایل حضرت علی اکبر علیه السلام آشنا می شوند.
ص:178
مباحث کتاب بدین قرار است: مناقب و امتیازات حضرت علی اکبر علیه السلام، مقام علمی و فقهی حضرت علی اکبر علیه السلام، علی اکبر علیه السلام از دیدگاه دشمنان، مقام علی اکبر علیه السلام در زیارت عاشورا، تحلیل امام صادق علیه السلام از حضرت علی اکبر علیه السلام، عشق و علاقه علمای شیعه به علی اکبر علیه السلام، و چگونگی شهادت آن حضرت به نقل از کتاب منتهی الآمال.
زجاجی مجرد، مجید، کاشان، مرسل، چاپ اوّل 1379، 176 ص.
در بخش نخست این کتاب شرح مختصری از خصوصیات، ویژگی ها، فضایل و کرامات حضرت علی اکبر علیه السلام به دست داده شده، سپس از چگونگی حضور و شهادت وی در واقعه کربلا سخن رفته است.
کمال سید؛ مترجم: نثار احمد، زین پوری، قم، انصاریان، جلد سوّم، چاپ اوّل 1377، 32 ص.
کتاب حاضر، سوّمین مجلد از مجموعه «راه کربلا» است که به زندگانی علی اکبر علیه السلام (فرزند امام حسین) اختصاص یافته است. این مجموعه مصور به زبان «اردو» و به صورت دست نویس، برای گروه سنی نوجوانان تألیف شده است.
مدرسی، محمّدتقی، تهران، بقیع، چاپ اوّل 1377، 64 ص.
در این کتاب نگارنده بر آن است نقش علی اکبر علیه السلام در قیام عاشورا و نیز شباهت های اخلاقی آن حضرت به پیامبر گرامی اسلام را تبیین نماید. این کتاب به زبان عربی منتشر شده و با زیارت علی اکبر علیه السلام همراه است.
پهلوانیان، احمد، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اوّل، 1378، 63 ص.
این کتاب، روایت ایثار قهرمانی کوچک در نینواست که با دست های کودکانه به
ص:179
دفاع از حریم امامت می پردازد.
عبداللّه با قدم هایی کوچک، ولی استوار و با شجاعت علوی، پای در میدان سرخ مبارزه می نهد تا صلای عمویش امام حسین علیه السلام را لبیک گوید و با حنجره سوخته و عطشانش بر سر دشمن فریاد زند و...
زجاجی مجرد، مجید، کاشان، مرسل، چاپ اوّل، 1378، 128 ص.
این کتاب، اولین شماره از مجموعه «تحلیلی از زندگانی اهل بیت عصمت و طهارت علیه السلام » است که با عنوان «غنچه خونین» به شرح زندگانی حضرت علی اصغر علیه السلام اختصاص یافته است. مطالب کتاب در صفحات رنگی طی سه باب تنظیم شده است. باب اوّل؛ به زندگی نامه ها در حضرت علی اصغر اختصاص دارد. باب دوّم شامل شرح زندگی و شهادت حضرت علی اصغر است و در باب سوّم مطالبی درباره شهادت حضرت علی اصغر به طبع رسیده است.
گلی زواره، غلامرضا، تهران، ام ابیها، چاپ اوّل، 1378، 176 ص.
در این کتاب ابتدا به وقایع تاریخی قبل از تولد قاسم بن الحسن علیه السلام اشاره شده و طی آن مؤلف، واقعه به شهادت رسیدن، پدرش امام حسن علیه السلام را بازگو می کند؛ سپس نشان می دهد که چگونه مکارم اخلاقی و فضایل قاسم ابن الحسن علیه السلام تحت نظارت امام حسین علیه السلام شکوفا شده است. مباحث بعدی کتاب مربوط به واقعه عاشورا و نقش حضرت قاسم علیه السلام در این قیام است. در صفحات پایانی کتاب اشعاری در رثای قاسم بن حسن علیه السلام به طبع رسیده است.
ص:180
کمال سید؛ مترجم نثار احمد، زین پوری، قم، انصاریان، چاپ اوّل 1377، 24 ص.
کتاب حاضر، چهارمین مجلد از مجموعه «راه کربلا» است، که در آن زندگانی حضرت قاسم ابن حسن علیه السلام برای کودکان و نوجوانان بازگو شده است. این مجموعه مصور به زبان اردو منتشر شده است.
کمال سید؛ مترجم، نثار احمد، زین پوری، قم، انصاریان، جلد ششم، چاپ اوّل 1377، 32 ص.
کتاب حاضر ششمین اثر از مجموعه «راه کربلا» است که به شرح زندگانی «عبداللّه ابن حسن» اختصاص یافته است. این کتاب دست نویس به همراه تصاویری چند، به زبان اردو، برای کودکان و نوجوانان تألیف شده است.
حائری تبار (قحطانی)، محمّد، تهران، عاشورا، چاپ اوّل 1380، 306 ص.
اشعار و حکایاتی در مدح و رثای حضرت رقیعه علیهاالسلام، محتوای کتاب را تشکیل می دهد. کتاب با عناوینی از این قبیل تدوین شده است: شفای دختر مسیحی، سه ساله دختری در شام ویران، شبی در شام، نوازش پدرانه، عطش، سوی شامم می برند این کوفیان شورشی، از کربلا می گوید، و پیامی از قتلگاه.
شیرازی، علی، قم، خرم، چاپ اوّل 1377، 88 ص.
در این کتاب شرح حال «رقیه» دختر امام حسین علیه السلام و نیز مصائب و مشکلات آن حضرت در واقعه کربلا همراه با اشعاری در عزای او گرد آمده است.
ص:181
میر خلف زاده، احمد و قاسم، قم، روحانی، چاپ اوّل 1380، 96 ص.
مجموعه حاضر مشتمل بر 30 داستان و حکایت کوتاه درباره فضایل و کرامات حضرت رقیه علیهاالسلام است که با عناوین از این دست به طبع رسیده است، سجاده امام حسین علیه السلام با دست های کوچک رقیه علیهاالسلام باز می شد، غسل دادن رقیه علیهاالسلام حضرت زینب علیهاالسلام سفارش رقیه علیهاالسلام را به مردم شام کرد، بابا به وعده ات عمل کن، سخن رقیه با سر پدر.
ربانی خلخالی، علی، قم، مکتب الحسین، چاپ اوّل 1377، 372 ص.
کتاب حاضر، شرح زندگانی حضرت رقیه دختر امام حسین علیه السلام است. مؤلف ضمن بیان مصیبت های واقعه عاشورا و نحوه وفات او، اشعار مختلفی که در مدح آن حضرت سروده شده ذکر می کند. بخش پایانی کتاب به کرامات حضرت رقیه علیهاالسلام و آثار و ابنیه تاریخ شام اختصاص یافته است.
مقرّم، عبدالرزاق، قم، انتشارات الشریف الرضی، 1371، 156 ص.
این اثر گزارشی است دقیق از زندگانی سکینه، دختبر بزرگوار حضرت ابا عبداللّه الحسین علیه السلام، مؤلف که از محققان و مجتهدان عراقی است، در پرتو آگاهیهای هوشمندانه تاریخی، آرا و گزارشهای تاریخی مورخّان را درباره آن بانوی بزرگوار به نقد کشیده و حقیقت را نمایانده است. در این کتاب به مناسبت از جریان جعل و وضع در تاریخ اسلام و غناء سخن رفته که سودمند است.
صادقی اردستانی، احمد، تهران، نشر مطهر، چاپ اوّل 1379، 204 ص.
این کتاب مشتمل بر چهارده فصل است که در فصل اوّل تحت عنوان «اشک
ص:182
خورشید» وضع کلی عاشورا و لزوم سوگواری در آن مطرح شده و در فصل های دیگر این مطالب آورده شده است: مراحل مختلف زندگی فاطمه کبری دختر امام حسین علیه السلام از سفر به کربلا و حضور در صحنه های آن، اسارت فاطمه علیهاالسلام و سایر اهل بیت علیهم السلام در کوفه و شام، شخصیت علمی و معنوی دختر امام حسین علیه السلام، ازدواج مجدد آن بانو پس از شهادت همسر بزرگوارش و سرانجام نحوه وفات و محل آرامگاه این بانوی گرامی.
اسعدی، حسین، قم، ائمه8، چاپ اوّل 1380، 288 ص.
«اسوه هایی از قیام عاشورا» به شرح حال، فضایل و مناقب برخی قهرمانان واقعه کربلا اختصاص دارد. این افراد عبارتند از: 1 _ مسلم بن عقیل، اسوه شهامت و جوانمردی، 2 _ حر بن یزید ریاحی، اسوه توبه و بازگشت، 3 _ حبیب ابن مظاهر، اسوه وفاداری، 4 _ زهیر ابن قین، اسوه اراده و تصمیم، 5 _ علی اکبر علیه السلام، اسوه جوانان، 6 _ حضرت قاسم علیه السلام، اسوه نوجوانان، 7 _ ابوالفضل العباس علیه السلام، اسوه شجاعت و ایثار، 8 _ زینب کبری علیهاالسلام، اسوه صبر و استقامت.
طبسی، محمّدجواد، قم، انوارالمهدی، چاپ اوّل، 1380، 136 ص.
در این کتاب، شرحی از زندگی و رشادتهای تعدادی از یاران امام حسین علیه السلام به اختصار بازگو شده است. این اشخاص عبارت اند از: عابس بن ابی شبیب شاکری، حجاج بن مسروق جعفی، نافع بن هلال جملی، موقع بن ثمامه اسدی صیداوی، عبداللّه بن عمیر کلبی، اسلم بن عمرو، واضح ترکی، سعید بن عبداللّه حنفی، عمرو بن خالد صیداوی، مجمع بن عبداللّه عائذی، مسلم بن عوسجه اسدی، عبداللّه بن مجمع، جناده بن حرث سلمانی، عمرو بن قرظه انصاری، سوید بن عمرو، غلام نافع بن هلال، وهب بن عبداللّه بن حباب کلبی، سوار بن أبی عمیر نهمی، عمرو بن عبداللّه جُندعی و...
ص:183
محدثی، جواد، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اوّل، 1375 56 ص.
وه! چه شکوهمند است چهره نورانی مردی با محاسن سپید، قامتی استوار و سینه ای ستبر، و هفتاد و پنج سالگی که با عظمتی به بلندای تاریخ می ایستد و در راه حراست از جان فرزند رسول اللّه صلی الله علیه و آله وسلم به خون می غلتد، چنین است حبیب بن مظاهر صحابی جلیل رسول اللّه و همگام رشید علی علیه السلام و همبر و یاورال اللّه، که بهشت برین جایگاهش باد «حبیب بن مظاهر» از بزرگان شیعه از طایفه «بنی اسد» بود. در زمان پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلم و امیرمؤمنان علیه السلام از یاران وفادار آنان به شمار می رفت. و در نهضت کربلا در رکاب امام حسین علیه السلام جنگید و به شهادت رسید. این نگاشته ترسیمی است گویا، دلپذیر و خواندنی از زندگی، اندیشه مواضع، دانش و شهادت، این چهره منورّ و پرشکوه و خونین و نگاهی است به حیات سراسر اقدام و تعهد این عابد مسلّم.
موسوی، محمّدصالح، قم، دارالکتاب، چاپ اوّل، 1377، 296 ص.
کتاب حاضر تحقیقی است درباره یک صدو چهل و پنج شهید کربلا که بر این اساس تدوین شده است: 1 _ بررسی شناسنامه ای شهید، 2 _ بررسی سوابق و فضایل؛ 3 _ نحوه حضور در کربلا، شهادت و ترجمه اشعار و رجزها، در بخش نخست کتاب تحت عنوان «شهدای بنی هاشم در کربلا» این اشخاص معرفی شده اند: فرزندان امام حسین علیه السلام، فرزندان علی علیه السلام، فرزندان امام حسن علیه السلام، فرزندان جعفر طیار و فرزندان حضرت عقیل. در بخش دوّم با عنوان «شهدای غیر بنی هاشم» این عناوین آمده است: شهدای بنی اسد، شهدای انصار در کربلا، شهدای قبیله مذحج، شهدای قبیله ازد، شهدای قبیله عبوی، شهدای بنی تغلب و شهدای دیگر.
ص:184
فوزی، محمّد؛ مترجم: مهدی علیزاده، قم، دفتر نشر برگزیده، چاپ اوّل، 1377، 80 ص.
کتاب حاضر یکی دیگر از مجموعه چهارده جلدی «شیفتگان مکتب اهل بیت علیهم السلام » است که در آن پنج تن از یاران برجسته امام حسین علیه السلام معرفی شده است. این افراد عبارت اند از: حر بن یزید ریاحی، جون بن حوی (غلام ابوذر غفاری)، مسلم بن عقیل بن ابی طالب، عباس بن علی بن ابی طالب علیه السلام و ابوالقاسم حبیب بن مظاهر اسدی. این اثر به گونه داستانی برای جوانان بازگو شده است.
کمره ای، میرزا خلیل، 6 جلد، تهران، اسلامیه، 1381 ص.
جلد اوّل حاوی شرح حال 20 تن از شهداء عظیم است که قبل از دیگران رهسپار کوی حسین شدند و یا به استقبال امام به مکه رفتند و یا تا قبل از پیاده شدن امام در کربلا به وی پیوستند. جلد دوّم، شهدائی که بعد ازنزول امام به کربلا از عراق (کوفه و بصره) به امام پیوستند و آنها 20 نفرند، در جلد سوّم، شرح حال آن دسته از شهدائی است که از لشکر عمر سعد در کربلا جدا شده و به حسین پیوستند، در این جلد جدول دول اسلامی از آغاز ظهور اسلام تاکنون با ذکر نام دولت، پایتخت، عدد شاهان، سال پیدایش و انقضاء آن آمده، جلد چهارم تحت عنوان: مسلم بن عقیل و اسرار پایتخت طوفانی کوفه به قیام مسلم و اوضاع و احوال کوفه اختصاص دارد. جلدهای پنج و شش به زندگانی امام و قیام وی و پیشگوئی های پیامبر درباره قتل امام حسین اختصاص دارد.
شجاعی، مهدی، تهران، منادی تربیت، چاپ اوّل 1380، 104 ص.
در صفحات نخست این کتاب به نقش اهمیت رجز خوانی در تاریخ جنگ ها و مبارزات عرب اشاره می شود. در پی آن، رجزهایی از یاران امام حسین علیه السلام نقل می گردد. این رجزها که به زبان عربی و فارسی گرد آمده را توضیحاتی چند همراه است. عناوین برخی از آن ها بدین قرار است: آیین دلدادگی، جوهر جوانمردی، تندیش
ص:185
وفاداری، اسوه عاشقی، حماسه ادب، و مأذنه ولایت.
دفتر مطالعات اسلامی، بنیاد بعثت؛ مترجم: علیرضا میرزا محمّد، تهران، بنیاد بعثت، مرکز چاپ و نشر، چاپ اوّل، 1381، 176 ص.
در این کتاب، مجموعه رجزهای یاران امام حسین علیه السلام، نیز رجزهای سپاهیان ابن زیاد، در روز عاشورا _ برگرفته از منابع مختلف _ به طبع رسیده است ذیل هر رجز، توضیحات مختصری همراه با ترجمه فارسی آن درج شده است.
دُخَیِّل، علی محمّدعلی، ترجمه: عدنان طهماسبی؛ شهید صادق ترکشاوند، تهران، کانون فرهنگ و هنر اسلامی، چاپ اوّل، بی تا، 77 ص.
«یاران امام حسین علیه السلام » مجموعه چند جلدی است که شرح حال و زندگی تعدادی از یاران امام حسین علیه السلام را بازگو می کند که نخستین جلد آن به یار باوفای اباعبداللّه «حبیب بن مظاهر» اختصاص دارد.
نویسنده معتقد است که یاران امام حسین علیه السلام بزرگترین شهدای اسلام _ بعد از شهدای خاندان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم و عده کمی از صحابه بزرگوار آن حضرت _ هستند، تاریخ اسلام از همان آغاز و از عصر بعثت تاکنون، شهدای بیشماری به خود دیده است، اما میان این شهدا و یاران امام حسین علیه السلام تفاوت زیاد است. به عنوان مثال: صحابه رسول اللّه صلی الله علیه و آله وسلم _ که در راه مبارزه با سردمداران شرک و گمراهی، از جان و مال خویش گذشتند _ با صحابه امام حسین علیه السلام این تفاوت را دارند که آنان بین شهادت و پیروزی قرار داشتند لیکن برای یاران سیدالشهدا علیه السلام راهی جز شهادت وجود نداشت و دلیل این مدّعا در سخنان امام حسین علیه السلام که در صبح عاشورا خطاب به یارانشان ایراد فرمودند: نمایان است که «ان اللّه قد اَذن فی قتلکم فعلیکم بالصبر» یعنی همانا خداوند رخصت شهادت را به شما عطا نموده است پس بر شماست که شکیبا باشید. تفاوت دوّم: میان اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم و یاران امام حسین علیه السلام این است که صحابه رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم مورد پشتیبانی جبرئیل و ملائکه خدا بودند
ص:186
اما یاران امام حسین علیه السلام از چنین پشتوانه ای برخوردار نبودند. فرق سوّمی که بین یاران پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و شهدای کربلا است این است که خداوند در قرآن مجید کسانی را که از میدان جنگ فرار می کردند به سختی مورد توبیخ و سرزنش قرار داده (آل عمران / 155)، لیکن امام حسین علیه السلام در شب عاشورا، یاران خود را اجازه بازگشت دادند و فرمودند: همانا به شما رخصت دادم که همگی آسوده و سالم به خانه های خود شوید، مرا بر گردنِ شما دِیْنْ و تعهدی نیست، پرده شب، شما را از چشم دشمن پوشانیده است، شب را از برای خود مَرکب راهوار گیرید و باز گردید...
عناوین کتاب عبارت اند از:
معرفی حبیب در چند سطر، با حضرت علی علیه السلام، عبادت او، تعلیم و تربیت او، رسالت امام حسین علیه السلام در مسیر اصلاح، شهادت، آرامگاه او، سخنان علماء و بزرگان.
ص:187
1 - آب در کنارفرات
کیهان (29 تیر 1370)، صفحه 6.
2 - آثار نهضت نور
رسول جعفریان، بهار حماسه؛ ویژه نامه عاشورای حسینی (ضمیمه ماهنامه بصائر)، (فروردین 1381)، صفحه 16 _ 18.
3 - آخرین خطبه های امام حسین علیه السلام
جعفر شهیدی، همشهری (16 و 17 خرداد 1374)، صفحه 6.
4 - آزمایش یاران
[بی نام]، کیهان (19 شهریور 1367)، صفحه 2.
5 - آسمان چهل روز گریست: اربعین در احادیث و فرهنگ عاشورا
علی اصغر صرفه جو، جام جم (14 و 16 اردیبهشت 1381).
6 - آسیب شناسی فرهنگ و سنت عاشورا در آرای مطهری
حسن محدثی، ایران فردا، سال هشتم، شماره 72 (24 فروردین 1379).
7 - آسیب شناسی قیام کوفه و چهره شناسی قیام عاشورا
غلامرضا رحمدل، جمهوری اسلامی (1 و 4 و 11 اردیبهشت 1379).
ص:188
8 - آغشته به گل در عزای حسین علیه السلام
محرم در لرستان، داود پنهانی، همشهری (23 فروردین 1381).
9 - آفتاب افتخار حسینی
مسعود علوی، رسالت (14 فروردین 1381).
10 - آفرینندگان نهضت عاشورا چه کسانی بودند؟
جعفر شهیدی، همشهری (31 تیر 1374).
11 - آگاهی از شهادت
سیدمهدی شمس الدین، صفحه 52 _ 53.
12 - آموزگار مکتب وفا: به مناسبت چهارم شعبان المعظم سالروز ولادت خجسته ابالفضل العباس علیه السلام : گفت وگو با حجت الاسلام و المسلمین جواد محدثی
کیهان (22 آبان 1378).
13 - آموزه های عاشورایی در فرهنگ و ادب فارسی
سیداحمد حسینی کازرونی، صفحه 56 _ 60 _.
14 - آموزه هایی از نهضت حسینی در سال عزت و افتخار حسینی
فریبا مسعود پورشیرازی، سیاست روز (19 فروردین 1381).
15 - آیا براستی ستمگران پشیمان می شوند؟!
[به مناسبت اربعین سالار شهیدان]، مصطفی قنبرپور، ابرار (13 خرداد 1378).
16 - آیا کسی هست مرا یاری کند؟
هدف، سال ششم، شماره 294 (27 تیر 1370)، صفحه 1، 3.
17 - آینه حیدرنما: به بهانه چهارم شعبان سالروز ولادت مسرت بخش ابوالفضل العباس علیه السلام
محمدناصر حسینی علایی، کیهان (10 آبان 1379).
18 - آینه دار خورشید
[حضرت زینب علیهاالسلام ]، عزت اللّه واعظی، جمهوری اسلامی (27 تیر 1381).
19 - آیین جاودانه و نگرشهای نوین
مهری حقانی، ایران (14 اردیبهشت 1378).
20 - آیین سوگواری در سرزمین دوستداران اهل بیت
[بی نام]، آریا (5 اردیبهشت 1378).
ص:189
21 - آیین عاشورا در سوریه و لبنان در گفت وگو با استاد حسن الامینی
[و محمدمهدی تسخیری و محمدرضا]
22 - آیینهای محرم و نقش تاریخی شیعه در اندونزی
محمدعلی ربانی، کیهان فرهنگی، سال شانزدهم، شماره 151 (اردیبهشت 1378)، صفحه 57 _ 59.
23 - آیینهای محرم و نقش تاریخی شیعه در اندونزی
محمدعلی ربانی، کیهان فرهنگی، شماره 151.
24 - آیینه عاشورا
حجت اللّه بیات، مبلغان، سال اول، شماره3 (محرم1421)، صفحه 25_36؛ شماره 4، صفحه 18 _ 30.
25 _ اباالفضل العباس، اسوه ایثار
جمهوری اسلامی (11 شهریور 1366)، صفحه 7.
26 - ابلاغ پیام کربلا؛ خطبه حضرت زینب علیهاالسلام در مجلس یزید، مصطفی قنبرپور
ابرار (18 اردیبهشت 1379).
27 - احسان در سیره سیدالشهدا علیه السلام
مهدی غفاری، وام، شماره 23 (بهار 1381).
28 - احیای اخلاق پیامبری؛ به مناسبت تولد امام حسین علیه السلام و حضرت عباس علیه السلام
همشهری (20 آبان 1378).
29 - احیای سنت و مضمون آن در پرتو نهضت حسینی
محسن آرینی، عصر ما شماره 165.
30 - احیاء عاشورا
جواد محدثی، جمهوری اسلامی (31 خرداد 1379).
31 - ادبیات عاشورایی
مهدی الماسی، رودکی، شماره 2.
32 - ادبیات عاشورایی
[بی نام]، شما، شماره 253 (ضمیمه) 23 اسفند 1380).
33 - اربعین آغاز نهضت تشیع حسینی: پژوهشی پیرامون اربعین و علت بزرگداشت آن
اسداللّه بادامچیان، شما، شماره 26 (ضمیمه).
34 - اربعین با آموزگار آزادی
ص:190
[بی نام]، کاروکارگر، (9 مهر 1367)، صفحه 7.
35 - اربعین، تجدید خاطره شهیدان
کریمی جهرمی، آیت اللّه، رسالت (1 مرداد 1374)، صفحه 4.
36 - اربعین، تجدید کننده خاطره حماسه عاشورا
[بی نام]، جمهوری اسلامی (21 مهر 1366)، صفحه 2.
37 - اربعین، تداوم ابلاغ پیام عاشورا
[در سوگ اربعین سالار شهیدان]، ابرار (24 خرداد 1377).
38 _ اربعین، تداوم قیام جاودانه
م، رضوی نیشابوری، سروش، سال هفدهم، شماره 746(24 تیر 1374)، صفحه 38 _ 39.
39 - اربعین، تداوم منطق عاشورا
علی اکبر کیوانفر، بیان (4 خرداد 1379).
40 - اربعین، جاودانگی ندای حق طلبی
علی اصغر شعردوست، حیات نو (17 اردیبهشت 1381).
41 - اربعین جاویدان
حسین امین نژاد، قدس (23 خرداد 1377).
42 - اربعین حسینی
جوادی آملی، انتخاب (12 اردیبهشت 1381).
43 - اربعین حسینی چگونه گذشت
[بی نام]، پیام هاجر، سال هشتم، شماره 145 (10 مهر 1366)، صفحه 2.
44 - اربعین حسینی درسها و عبرتها
[بی نام]، پیام دانشجو، سال اول، شماره 45 (27 تیر 1374)، صفحه 1.
45 - اربعین حسینی
عزیز شرقی، هوشیار، سال نهم، شماره 17(6 مهر 1367)، صفحه 1.
46 - اربعین حسینی و راهی که می رویم
[بی نام]، جمهوری اسلامی (23 اردیبهشت 1380).
47 - اربعین حسینی
ص:191
[بی نام] اولیاء اصفهان، شماره 1715 (23 مهر 1366)، صفحه 1، 2.
48 - اربعین در جهان
گلستان قرآن، سال چهارم، شماره، 108 (خرداد 1380).
49 - اربعین دیگر
[بی نام]، ابرار (21 مهر 1366)، صفحه 1.
50 _ اربعین شهیدان کربلا
احمد صادقی اردستانی، اطلاعات (27 تیر 1374)، صفحه 7.
51 - اربعین و نگاهی نو به یک حقیقت همیشه زنده
غلامرضا بنی اسدی، خراسان (4 خرداد 1379).
52 - اربعین یعنی چهل روز وقوف در مدرسه عاشورا
احمدرضا مهرپرور، خراسان (4 خرداد 1379).
53 - ارزش های حسینی و هنجارهای عاشورایی از دیدگاه شهید مطهری
علی باقی نصرآبادی، بهار حماسه؛ ویژه نامه عاشورای حسینی (ضمیمه ماهنامه بصائر)، (فروردین 1381)، صفحه 20 _ 23.
54 - از دنیاطلبی تا دین فروشی: انحراف خواص و واقعه عاشورا
احمد مؤمنی راد، ابرار (25 اردیبهشت 1380).
55 - از شام بلا، تا کربلا
حجت وحیدی رسالت، (6 مرداد 1373) صفحه 6.
56 - از عاشورا است که اسلام را زنده است
دنیای ورزش، سال بیستم، شماره 969 (6 مرداد 1369)، صفحه 2 _ 3.
57 - از عاشورا باید آموخت
صفر خواجوی راد، نهضت شمال، سال هفتم، شماره 395 (21 شهریور 1366)، صفحه 1، 4.
58 - از عاشورا باید آموخت
منشور برادری، سال سی و پنجم، دوره 3، شماره 55 (21 شهریور 1366)، صفحه 1، 4.
59 - از عاشورا تا اربعین
سعید محبوبی نژاد، امید انقلاب، سال یازدهم، شماره 239 (2 شهریور 1370)، صفحه 10 _ 11.
60 _ از عاشورا تا اربعین
شاهد، شماره 242(خرداد 1374) 18 _ 21.
ص:192
61 - از عاشورا تا اربعین
[بی نام]، پاسداراسلام، شماره 82(مهر 1367)، صفحه 8 _ 9، 45.
62 - از عصر پیامبر تا قتل حسین علیه السلام جامعه اسلامی چگونه بی هویت شد؟
[عبرتهای عاشورا از دیدگاه رهبر معظم انقلاب در طولانی ترین خطبه نمازجمعه تهران]، رسالت (19 اردیبهشت 1377).
63 - از قیام تا قیام
[بی نام]، زن روز، شماره 1138(18 مهر 1366)، صفحه 24 _ 25، 41، 42 _ 43.
64 - از کربلای خرمشهر تا کربلای حسین علیه السلام ؛ به مناسبت اربعین سالار و سرور شهیدان عالم امام حسین علیه السلام
[بی نام]، جمهوری اسلامی (31 خرداد 1379).
65 - از مدینه تا کربلا
سیدعبدالکریم هاشمی نژاد، جمهوری اسلامی، (22 و 23 و 24 و 25 و 26 و 27 و 29 تیر 1370)، صفحه 14، 12، 11، 10؛(1 مرداد 1370)، صفحه 12.
66 - از معاویه تا مختار، عاشورا به روایت تاریخ
محمود اکبرزاده، گلستان قران، سال چهارم، شماره 104 (اردیبهشت 1380).
67 - از نگارش شهید جاوید تا نقد حماسه حسینی: گفتگو با نعمت اللّه صالحی
کتاب هفته، شماره 438 (اردیبهشت 1381).
68 - از نهضت مقدس حسینی چگونه باید بهره برداشت
ابرار (22 تیر 1370)، صفحه 1، 2.
69 - از نینوا تا دمشق
ابرار (6 مرداد 1373)، صفحه 1 _ 2.
70 - استاد مطهری و تحلیل نهضت حسینی: گفتگو با آقای دکتر سیدجعفر شهیدی
جمهوری اسلامی (12 اردیبهشت 1378).
71 - اسرار واقعه خونین کربلا
[بی نام]، خراسان (21 مهر 1366)، صفحه 3.
72 - اسلام به برکت عاشورا در جهان مطرح شد امروز همه ما باید عاشورایی باشیم
جمهوری اسلامی (4 خرداد 1374)، صفحه 3، 11.
ص:193
73 - اسلام علوی و تشیع حسینی، نهضت و شهادت حضرت امام حسین علیه السلام
احمد مشکوه کرمانی، گلستان قرآن، سال چهارم، شماره 107 (اردیبهشت 1380).
74 - اسوه های بشریت، امام حسین علیه السلام
رسول جعفریان، نور علم، دوره 3، شماره 3 (مرداد 1367)، صفحه 46 _ 77.
75 - اسوه های تربیتی و اخلاقی در نهضت حسینی
حسن مدرسی، مشکوة، شماره 60 و 61.
76 - اشعار حماسی امام علیه السلام در میدان شهادت
[بی نام]، کیهان (21 شهریور 1367)، صفحه 2.
77 - اشک، بدرقه راه عشق
ناصر مکارم شیرازی، رسالت (29 تیر 1370)، صفحه 4.
78 - اشک شیعه؛ ترجمان عشق، عباس ایزدپناه
رسالت (17 فروردین 1380).
79 - اشک شیعه؛ ترجمان عشق
عباس سالک، بهار حماسه؛ ویژه نامه عاشورای حسینی [ضمیمه ماهنامه بصائر]، (فروردین 1381)، صفحه 30 _ 31.
80 - اصلاحات به قرائت حسین علیه السلام
تقی دژاکام، کیهان (7 فروردین 1380).
81 - اصلاحات در حماسه عاشورا
شاهین خلج، جام جم (17 فروردین 1381).
82 - اصلاح جامعه بالنده ترین یادگار امام حسین علیه السلام
صدقی، پاسدار اسلام، سالِ بیست و یکم، شماره 245.
83 - اصلاح و احیاء، اساسی ترین هدف نهضت عاشورا
کیهان هوایی، شماره 1135 (31 خرداد 1374)، صفحه 9، 21.
84 - افشاگری های امام سجاد علیه السلام در قیام کربلا
علی ربانی گلپایگانی، نور علم، دوره چهارم، شماره 4 (شهریور 1370)، صفحه 24 _ 37، 59.
85 - اقامه عاشورا
کاظم حسینی، اطلاعات (11 شهریور 1366)، صفحه 15.
86 - اگر همه عاشورایی باشیم زمینه ظهور ولی مطلق حق فراهم می شود
ص:194
،رسالت (4 خرداد 1374)، صفحه 4، 2.
87 - الگوی ماندگار
[حضرت زینب]، صادق سیدنژاد، کیهان (4 مرداد 1380).
88 - امام اصلاح طلب
[امام حسین علیه السلام ]، علی اکبر رحمتی، قدس (12 اردیبهشت 1381).
89 - امامان شیعه و نهضت عاشورا
احمد خاتمی، کیهان (3 و 6 و 8 تیر 1372)، صفحه 16، 18.
90 - امام پنجم تدوین مبانی عقیدتی قیام کربلا
اطلاعات، (5 مهر 1366)، صفحه 2.
91 - امام چهارم علیه السلام، پاسدار انقلاب حسینی
[بی نام]، خراسان (15 فروردین 1366)، صفحه 1، 7.
92 - امام حسین علیه السلام از دیدگاه اهل سنت
جلال جلالی زاده، همبستگی (12 آبان 1379).
93 - امام حسین علیه السلام از منظر علما و مذاهب اهل سنت
محمدابراهیم حسنی، اطلاعات (11 اردیبهشت 1378).
94 - امام حسین علیه السلام اسوه ایثار و آزادگی، پاسدار اسلام
سال هشتم، شماره 78 (اسفند 1367)، صفحه 12.
95 - امام حسین علیه السلام، اسوه یا اسطوره؟ به انگیزه زادروز میلاد امام حسین علیه السلام
احمد اسلامی، همبستگی (10 آبان 1379).
96 - امام حسین علیه السلام، الگوی آزادگی و تعهد
رضا اکرمی، اطلاعات( 5 دی 1374).
97 - امام حسین علیه السلام باطن تمام ادیان است
گفتگو با آنتوان بارا، نویسنده مسیحی کتاب الحسین علیه السلام فی الفکر المسیحی، ترجمه: مرتضی حسینی فاضل، ابرار (21 آبان 1380).
98 - امام حسین بر علیه کدام جریان قیام کرد؟
[بی نام]، زن روز، شماره 1181 (5 شهریور 1367)، صفحه 12 _ 13، 52.
99 - امام حسین بن علی علیه السلام
ص:195
عادل ادیب، یاد ایام، سال دوم، شماره 9 (آذر 1374)، صفحه 62 _ 92.
100 - امام حسین بن علی علیه السلام
عادل ادیب، یادایام، سال دوم، شماره 9 (آذر 1374)، صفحه 62 _ 92.
101 - امام حسین علیه السلام بنیانگذار استراتژی خون
شاهد، شماره 191 (1 آبان 1368)، صفحه 40 _ 41.
102 - امام حسین علیه السلام پاسدار بزرگ دین
جمهوری اسلامی (26 دی 1372)، صفحه 14.
103 - امام حسین علیه السلام، پاسدار بزرگ دین
کاروکارگر (6 بهمن 1371)، صفحه 2.
104 - امام حسین علیه السلام پاسدار بزرگ دین
[بی نام]، کاروکارگر (20 آبان 1378).
105 - امام حسین علیه السلام پاسدار حریم اسلام
خراسان (17 بهمن 1370)، صفحه 1، 11.
106 - امام حسین علیه السلام پیشرو فرهنگ انسانیت: مطلب منتشر نشده ای از علامه محمدتقی جعفری
جام جم (9 آبان 1379).
107 - امام حسین علیه السلام : تا مرا نکشند دست از من برنخواهند داشت
[بی نام]، کیهان (3 شهریور 1367)، صفحه 2.
108 - امام حسین علیه السلام، حکومت و شهادت
[بی نام]، اطلاعات(16 مرداد 1368)، صفحه 1، 4.
109 - امام حسین علیه السلام، حکومت و شهادت
[بی نام]، اطلاعات (16 مرداد 1368)، صفحه 1 و 4.
110 - امام حسین علیه السلام : خطاب به یاران، هر که بخواهد در برگشتن آزاداست
کیهان (13 شهریور 1367)، صفحه 2.
111 - امام حسین علیه السلام خورشید هدایت امت
جعفر سبحانی، اطلاعات (15 دی 1373).
ص:196
112 - امام حسین علیه السلام خورشید هدایت امت
جعفر سبحانی، اطلاعات (15 دی 1373)، صفحه 7.
113 - امام حسین علیه السلام در برابر معاویه
عباس کوثری، فرهنگ کوثر، سال چهارم، شماره 38 (اردیبهشت 1379)، صفحه 67 _ 70.
114 - امام حسین علیه السلام در تاریخ و فرهنگ ایران اسلامی
احمدرضا مهرپرور، خراسان (10 آبان 1379).
115 - امام حسین علیه السلام سفینه نجات امّت
ابرار (10 اسفند 68)، صفحه 1، 2.
116 - امام حسین علیه السلام شهید فرهنگ انسانیت
محمدتقی جعفری، همشهری (17 و 19 فروردین 1381).
117 - امام حسین علیه السلام : عقلانیت، حکومت
عطاءاللّه مهاجرانی، روزنامه مشارکت (1 اردیبهشت 1379).
118 - امام حسین علیه السلام منظومه ایی از عشق و جهاد
عبداللّه نصیری، ایران (5 دی 1374)، صفحه 12 علمدار کربلا، زینت جانبازان، ایران (6 دی 1374)، صفحه 1.
119 - امام حسین علیه السلام و «آزادگی»
بهرام شیخ نژاد، خراسان (4 خرداد 1379).
120 - امام حسین علیه السلام و اصلاح طلبی
به مناسبت سوم شعبان زادروز خجسته زاد سرور آزادگان حضرت اباعبداللّه الحسین علیه السلام موسی محمدعلی؛ ترجمه: م، آزاد اردبیلی، کیهان (26 مهر 1380).
121 - امام حسین علیه السلام و اصلاح طلبی
به مناسبت سوم شعبان سالروز میلاد مبارک اباعبداللّه الحسین علیه السلام، محسن قنبریان، کیهان (10 آبان 1379).
122 - امام حسین علیه السلام، والاترین پاسدار ارزشهای الهی
[بی نام]، اطلاعات (2 آذر 1377)، صفحه 2 ضمیمه.
123 - امام حسین علیه السلام و ایران
رضا اکرمی، ابرار (1 آذر 1377)، صفحه 2.
124 - امام حسین علیه السلام و تربیت فرزند
علی همت بناری، فرهنگ کوثر، سال چهارم، شماره 39 (خرداد 1379)، صفحه 6 _ 10.
ص:197
125 - امام حسین علیه السلام و تلاش برای تبدیل دشمنان به موافقان
مهدی عزیزی، بیان (12 اردیبهشت 1379).
126 - امام حسین علیه السلام و عاشورا از دیدگاه برخی نویسندگان معاصر (2 _ 1)
حسین رجبی، اسوه، سال چهارم، شماره 51 (اسفند 1380)؛ ش 52 (فروردین 1381).
127 - امام حسین علیه السلام و مبارزه با تحریف
احمد بهشتی، سلام (10 _ 24 اردیبهشت 1377).
128 - امام حسین علیه السلام هنوز هم مظلوم است؛
[بی نام]، پیام دانشجو، سال اول، شماره 39 (16 خرداد 1374)، صفحه 6.
129 - امام خامنه ای: اسلام به برکت عاشورا در جهان مطرح شد، امروز همه ما باید عاشورایی باشیم
پیام دانشجو، سال اول، شماره 38 (9 خرداد 1374)، صفحه 1، 2.
130 _ امام خمینی، احیاگر فرهنگ عاشورا
محمدتقی رهبر، شاهد، شماره 242 (خرداد 1374)، صفحه 4 _ 7.
131 - امام خمینی علیهاالسلام و احیای نگرش سیاسی به عاشورا
محمد سروش، کیهان (9 اردیبهشت 1378).
132 - امام خمینی و احیاء نگرش سیاسی به عاشورا
جمهوری اسلامی (10 و 11 و 13 و 16 خرداد 1373)، صفحه 15.
133 - امام خمینی و احیاء و اصلاح شعائر حسینی
جواد ورعی، جمهوری اسلامی( 22 و 23 و 24 خرداد 1374)، صفحه 15.
134 - امام خیمنی رحمه الله انقلاب اسلامی
و عاشورا، سروش، سال شانزدهم، شماره 695. (14 خرداد 1373)، صفحه 5 _ 15.
135 - امام رضا علیه السلام در سوگ سیدالشهدا علیه السلام
رسالت (26 تیر 1370)، صفحه 1، 8.
136 - امام زین العابدین علیه السلام، پیام رسان نهضت خونین حسینی
کاروکارگر (20 بهمن 1370)، صفحه 4.
137 - امام سجاد علیه السلام ابلاغ گر پیام عاشورا
[بی نام]، جمهوری اسلامی (24 مرداد 1368)، صفحه 2.
ص:198
138 - امام سجاد علیه السلام ابلاغ گر حماسه عاشورا
جمهوری اسلامی (12 تیر 1372) صفحه 15.
139 - امام سجاد علیه السلام ادامه دهنده نهضت عاشورا
پاسدار اسلام، سال هشتم، شماره 93 (شهریور 1368)، صفحه 4 _ 5.
140 - امام سجاد علیه السلام الگوی بردباری و بخشایندگی
محمدجواد مهری، پاسدار اسلام، سال نوزدهم، شماره 221 (اردیبهشت 1379).
141 - امام سجاد علیه السلام پاسدار ارزشهای عاشورا
سلام (11 بهمن 1371)، صفحه 5.
142 - امام سجاد علیه السلام پرچمدار عزت حسینی
زهرا حاجیان، خراسان (20 فروردین 1381).
143 - امام سجاد علیه السلام پیام آور قیام کربلا
علی رضا رجایی، رسالت (17 دی 1373)، صفحه 12.
144 - امام سجاد علیه السلام پیام آور کربلا
[بی نام]، رسالت( 17 دی 1373).
145 - امام سجاد علیه السلام پیام رسان عاشورا
جمهوری اسلامی (2 مرداد 1370)، ص 15.
146 - امام سجاد علیه السلام پیام رسان عاشورا و تبیین گر معارف الهی
جمهوری اسلامی( 28 مهر 1373)، صفحه 14.
147 - امام سجاد علیه السلام پیام رسان عاشورا
[بی نام]، جمهوری اسلامی(25 مرداد 1369)، صفحه 2.
148 - امام سجاد علیه السلام پیام رسان نهضت عاشورا
[بی نام] جمهوری اسلامی(3 شهریور 1367)، صفحه 9.
149 - امام سجاد علیه السلام پیام رسان واقعه کربلا
جمهوری اسلامی (1 تیر 1373)، صفحه 12.
150 - امام سجاد، پیام عاشورا در قالب نیایش
[بی نام]، جمهوری اسلامی (3 تیر 1374)، صفحه 14.
ص:199
151 - امام سجاد علیه السلام پیشوای مبارزه فرهنگی
خراسان (26 تیر 1372)، صفحه 1، 11.
152 - امام سجاد علیه السلام تداوم بخش نهضت کربلا
ابرار (15 شهریور 1366)، صفحه 1، 2.
153 - امام سجاد، شاهد شهیدان و زینت عابدان
زن روز، شماره 917 (31 اردیبهشت 1362)، صفحه 56، 57، 58.
154 - امام سجاد، شاهد شهیدان و زینت عابدان
زن روز، شماره 917 (31 اردیبهشت 1362)، صفحه 56 _ 57 _ 58، حسین علیه السلام اسوه رضا و تسلیم، پیام انقلاب، سال نهم، شماره 234 (20 اسفند 1367)، صفحه 4 _ 5.
155 - امام سجاد علیه السلام قافله سالار قبیله عشق
عباسعلی کامرانیان، کیهان (12 تیر 1372)، صفحه 7.
156 - امام سجاد علیه السلام کامل کننده نهضت عاشورا
جمهوری اسلامی(15 شهریور 1366)، صفحه 10.
157 - امام سجاد علیه السلام وارث عاشورا
ر. علیزاده، کیهان (20 بهمن 1370)، صفحه 3.
158 - امربه معروف و نقد قدرت
[قرائتی تازه از حادثه عظیم عاشورا] هاشم آغاجری، بهار (27 اردیبهشت 1379).
159 - امروز به برکت خون امام حسین علیه السلام در ایران مکتب تشیع تجلی کرد و در مقابل دنیای کفر ایستاده است
[بی نام]، خراسان (14 شهریور 1366)، صفحه 8.
160 - امیر کربلا
اردشیر منظمی، رسالت (23 اردیبهشت 1380).
161 - ان الحسین مصباح الهدی و سفینة النجاة
جوانان امروز، شماره 1196 (1 مرداد 1369)، صفحه 3.
162 - ان الحسین مصباح الهدی و سفینة النجاة
[بی نام]. سروش، سال بیست، شماره 884 (12 اردیبهشت 1377)، صفحه 5 _ 6.
163 - انتخاب بزرگ، بزرگ انتخابگر
ص:200
محمدرضا سنگری، [بی نام]، تربیت، شماره 8.
164 - انتخابی بزرگ
آینده سازان، شماره 211 (مرداد 1369)، صفحه 3.
165 - اندیشه اصلاح در قیام عاشورا: گفت وگو با دکتر محمد ثقفی درباره علل و پیامدهای قیام عاشورا
صبح امروز (4 اردیبهشت 1378).
166 - اندیشه حسین هدایت کننده عاشقان راه او
حسین مهدوی، کیهان (23 مرداد 1368)، صفحه 14.
167 - اندیشه حسین هدایت کننده عاشقان راه او
حسین مهدوی، کیهان (23 مهرماه 1368)، صفحه 14.
168 - انقلاب اسلامی زاییده فرهنگ عاشورای حسینی است
[بی نام]، حرم، سال یازدهم و دوازدهم، شماره 80 و 79.
169 - انقلاب اسلامی گل معطری از گلستان انقلاب عاشورا است
رسالت (17 خرداد 1374)، صفحه 2.
170 - انقلاب اسلامی و نهضت حسینی
محمد واعظ زاده خراسانی، اطلاعات( 13 خرداد 1374)، صفحه 14 _ 15 ویژه نامه.
171 - انقلاب اسلامی و نهضت حسینی
محمد واعظ زاده خراسانی، کیهان (1 اردیبهشت 1379).
172 - انقلاب اسلامی و نهضت حسینی
محمد واعظ زاده خراسانی، مشکوة، شماره 42 (بهار 1373)، صفحه 4 _ 20.
173 - انقلاب حسینی با یک نهضت بزرگ
[بی نام]، ندای اکباتان، سال سی و هشتم، شماره 385(1 شهریور 1367)، صفحه 1، 4.
174 - انقلاب حسینی
[بی نام]، ندای اکباتان، سال سی و ششم، شماره 345 (8 مرداد 1366)، صفحه 1.
175 - انقلاب دائمی و کارآمدی تجربه عاشورا
عباس ایزدپناه، رسالت (5 اردیبهشت 1378).
176 - انقلاب عاشورا
ص:201
عطاءاللّه مهاجرانی، اطلاعات (10 و 11 و 16 و 17 و 20 و 21 و 22 و 23 و 24 و 25 و 27 و 28 و 29 و 30 خرداد 1374)، صفحه 2.
177 - انگیزه قیام امام حسین علیه السلام
[بی نام]، کیهان (15 شهریور 1367)، صفحه 2.
178 - انگیزه ها و اهداف نهضت عاشورا
مهدی شمس الدین، اطلاعات (17 مرداد 1372)، صفحه 6، 13.
179 - اوج حماسه در کجاست
کیومرث ملکی، سروش، سال دوازدهم، شماره 522 (6 مرداد 1369)، صفحه 6 _ 7.
180 - او چرا قیام کرد
[امام حسین علیه السلام ]، علیرضا اسماعیل آبادی، قدس (24 اردیبهشت 1377).
181 - اهداف عالیه قیام عاشورا
هاشم هاشم زاده هریسی، صدای عدالت (25 و 29 فروردین 1380) و (1 و 8 و 15 و 18 و 22 و 25 و 29 اردیبهشت 1380).
182 - اهداف قیام عاشورا به روایت امام حسین علیه السلام
محمد محمدی اشتهاردی، کیهان (29 تیر 1370)، صفحه 6.
183 - اهل بیت امام حسین علیه السلام در جاودانه عاشورا
[بی نام]، کیهان (2 اردیبهشت 1378).
184 - ای آنکه در عزای تو هفت آسمان گریست
رسالت (16 شهریور 1370)، صفحه 4، 11.
185 - ایرانیان و قیام عاشورا؛ گفتگو با دکتر سیدمحمد ثقفی
حیات نو، (12 اردیبهشت 1381).
186 - این حسین کیست که ...
رسالت( 9 مرداد 1369)، صفحه 1، 12.
187 - این همه شور حسینی از چیست
جواد محدثی، ایران (26 اسفند 1380).
188 - با حسین علیه السلام از مدینه تا شهادت
علی باقری، کیهان (9 مرداد 1369)، صفحه 14.
189 - بار دیگر حماسه عاشورا
ص:202
ک، فاتحی، جهان اسلام (7 شهریور 1370)، صفحه 11.
190 - باز این چه شورش است که در خلق عالم است
اطلاعات هفتگی، شماره 2488 (3 _ 17 مرداد 1369)، صفحه 4 _ 5.
191 - باز این چه شورش است که در خلق عالم است
[عزاداری و سوگواری امام حسین علیه السلام ]علی ولی زاده، ابرار (9 اردیبهشت 1377).
192 - با زدودن مفاهیم تحریف آمیز و غلط، اجازه ندهیم حادثه عاشورا مغشوش جلوه داده شود
کاروکارگر (4 خرداد 1374)، صفحه 1، 2.
193 - بازشناسی زمینه ها در انقلاب عاشورا خراسان
(2 و 3 و 5 و 6 تیر 1379) صفحه 3.
194 - بازشناسی عناصر ایرانی فرهنگ عاشورا
[بی نام]، صبح امروز (4 اردیبهشت 1378).
195 - بازگوی حکایت حسین علیه السلام
یاسین هرسینی، همشهری(6 مرداد 1373)، صفحه 6.
196 - با عاشورا در دو عرصه: سلوک انسانی و مناسبات اجتماعی
محمد آکوچکیان، کیهان، (17 خرداد 1374)، صفحه 6.
197 - بحثی پیرامون نخستین اربعین حسینی
محمدجواد شمس، رسالت (4 خرداد 1379).
198 - بحثی در قدر و اصالت سوگ حسینی
محمدجواد محدثین، جام جم، (16 و 18 اردیبهشت 1381).
199 - برپائی مراسم عزاداری اهداف حسین علیه السلام را زنده نگهداریم
رسالت (30 مرداد 1367)، صفحه 10.
200 - ...بر خشک چوب نیزه ها گل کرد خورشید
همشهری (21 خرداد 1373)، صفحه 1.
ص:203
201 - بررسی ابعاد اجتماعی، سیاسی و عرفانی نهضت سیدالشهدا علیه السلام
محمود تقی زاده داوری و محسن غرویان و محمد لگنهاوزن (میزگرد)، معرفت، سال نهم، شماره 34(خرداد _ تیر 1379)، صفحه 7 _18.
202 - بررسی تاریخچه عاشورای حسینی علیه السلام
[بی نام]، جمهوری اسلامی (7 و 14 شهریور 1366)، صفحه 8؛ (9 و 10 شهریور)، صفحه 9.
203 - بررسی جامع واقعه کربلا
سیدجعفر شهیدی، التوحید، سال 16، شماره 3، صفحه 44 _ 71 (انگلیسی).
204 - بررسی جامعه شناختی قیام کربلا
محمدعلی زکی، کیهان فرهنگی، سال هجدهم، شماره 174 (فروردین 1380).
205 - بررسی شیوه روایت وقایع عاشورا در روضة الشهداء
مرتضی نیک پایان، فرهنگ اصفهان، سال چهارم، شماره 11 (فروردین و اردیبهشت 1378)، صفحه 28 _ 39.
206 - بررسی علل قیام امام حسین علیه السلام
محمدابراهیم آیتی، جمهوری اسلامی (23 و 24 مرداد 1367)، صفحه 8 و 9.
207 - بررسی علل وقوع و پیامدهای واقعه عاشورا: گفت وگو با علیرضا پناهیار
عباسعلی کامرانیان، کیهان (3 و 8 خرداد 1379).
208 - بررسی فرهنگ عزاداری در ایران
روانشناسی امروز، سال اول، شماره 6 (اردیبهشت 1380).
209 - بررسی قیامهائی که در پرتو انقلاب اباعبداللّه الحسین علیه السلام جوشیدند
حسین شفیعی دارابی، جمهوری اسلامی (10 و 13 و 20 مهر 1368)، صفحه 9، 10، 11(4 و 8 آبان 1368)، صفحه 8 و 9.
210 - بررسی مهمترین انگیزه نهضت امام حسین علیه السلام
[بی نام]، جمهوری اسلامی( 2 و 6 و 7 مرداد 1370)، صفحه 11، 9، 12.
211 - برزیگران دشت خون (به مناسبت عاشورای حسینی)
[بی نام ]همگامان، شماره 12 و 13 (فروردین 1380).
212 - برکات حماسه و پیام و سوگ در نهضت مقدس حسین
ص:204
ابرار( 2 و 3 و 4 و 6 و 7 و 8 و 9 و 13 و 14 و 15 مرداد 1369)، صفحه 1، 2.
213 - بر کشته کربلا بگریید؛ به مناسبت اربعین حسینی
مریم صباغ زاده ایرانی، کیهان (24 خرداد 1377).
214 - برگزاری مراسم سوگواری سیدالشهدا امام حسین علیه السلام در جهان
فریده مجیدی خامنه، گلستان، قرآن، سال چهارم، شماره 103 (اردیبهشت 1380).
215 - بزرگ سردار کربلا حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام
حسین اسعدی، شاهد، شماره 233 (خرداد 1373)، صفحه 8 _ 10.
216 - بستر تاریخی عاشورا
محمدحیدری قاسمی، اطلاعات (14 اردیبهشت 1377.)
217 - بستر تاریخی عزاداری امام حسین علیه السلام در اهل سنت
رسول جعفریان، فصلنامه کتابهای اسلامی، سال اول، شماره 3 (دی _ بهمن و اسفند 1379)، صفحه 7 _ 23.
218 - بستر تاریخی عزاداری اهل سنت برای امام حسین علیه السلام
رسول جعفریان، اسوه، سال سوم، شماره 30 (خرداد 1379).
219 - بگذار تا بگریم چون ابر در بهاران ... یادی دیگر از عاشورا
علی کهن نسب، خرداد (9 اردیبهشت 1378).
220 - بن مایه ها و درون مایه های رخداد عاشورا (بررسی تاریخی)
حسن حضرتی، تاریخ اسلام، سال اول، شماره 1 (بهار 1379)، صفحه 91 _ 116.
221 - بن مایه ها و درون مایه های رخداد عاشورا (بررسی تاریخی) حسن حضرتی
تاریخ اسلام، سال اول، شماره 1 (پاییز 1379).
222 - به آموزه های عاشورا بیندیشیم
فضل اللّه فرخ، رسالت (25 اسفند 1380).
223 - به بهانه محرم
دولت آبادی، رسالت (1 تیر 1372)، صفحه 1، 16.
224 - بهترین راه نجات ملتها تمسک به فرهنگ عاشورا است
رسالت (28 خرداد 1373)، صفحه 4.
225 - بهترین عزیزان و همراهان امام
سعداللّه زارعی، جمهوری اسلامی (15 دی 1373).
226 - به مناسبت اربعین حسینی
ص:205
[بی نام]، افتخارات ملی، شماره 210 (19 مهر 1366)، صفحه 1، 3.
227 - به مناسبت ایام محرم و شهادت سردار رشید سپاه حسین علیه السلام حضرت ابوالفضل علیه السلام
احمد صادقی اردستانی، زن روز، شماره 1468، 1469، 1470 (مرداد 1373).
228 - پاسدار پیام شهدای کربلا
[بی نام]، جمهوری اسلامی(19 اردیبهشت 1377)، صفحه 12.
229 - پاسدار نهضت حسینی
[بی نام]، قدس (16 شهریور 1367)، صفحه 1، 6.
230 - پاسداری از فرهنگ عاشورا به ارزیابی نمادها و اشکال عزاداری در ایران
[بی نام]، گلستان قرآن، سال چهارم، شماره 107 (اردیبهشت 1380).
231 - پرتوی از آفتاب در حجاب
سیدمهدی شجاعی، موعود جوان، سال دوم، شماره 3، (فروردین و اردیبهشت 1378)، صفحه 16 _ 18.
232 - پرتوی از کلام امام حسین علیه السلام
محسن غرویان، اطلاعات( 1 و 4 تیر 1373)، صفحه 7.
233 - پرتوی از کلام سیدالشهدا علیه السلام
محمدی سلمانی کیاسری، رسالت (2 و 3 و 7 و 8 تیر 1372)، صفحه 5، 4، 13.
234 - پرتویی از کلام امام حسین علیه السلام
محسن غرویان، اطلاعات (28 خرداد 1373) صفحه 7.
235 - پرچمدار کربلا
رسالت (17 بهمن 1370)، صفحه 5.
236 - پرچمدار کربلا و مظهر غیرت وفا؛ به مناسبت سالروز ولادت پرچمدار حماسه کربلا حضرت باب الحوائج
جمهوری اسلامی (22 آبان 1378).
237 - پسران دلاور امام حسین علیه السلام در کربلا
[بی نام] گلستان قرآن سال چهارم، شماره 105، (اردیبهشت 1380).
238 - پیام آور عاشورا
کاروکارگر (29 مهر 1372)، صفحه 5.
ص:206
239 - پیام اربعین
[گزارشی از گفتگو با حجت الاسلام احمدی]، خراسان (12 اردیبهشت 1381).
240 - پیام جاودانه شیرزن کربلا
پروانه محبی، سلام (20 خرداد 1374)، صفحه 2.
241 - پیام حسین علیه السلام از فراز برج بلند عاشورا
محمد یاسین زرتشتیان، کیهان (23 خرداد 1374) صفحه 6.
242 - پیامدهای عاشورا
محمدتقی معینیان، سلام (10 شهریور 1370)، صفحه 6.
243 - پیامدهای نهضت حسینی
علی دوانی، کیهان هوایی، شماره 1043 (20 مرداد 1372)، صفحه 12، 25.
244 - پیام رسانان نهضت عاشورا
[بی نام]، جمهوری اسلامی (9 مهر 1367)، صفحه 2.
245 - پیام رسان حماسه جاودانه حسین علیه السلام
عابد عباسی، جمهوری اسلامی(9 مرداد 1369)، صفحه 9.
246 - پیام رسان عاشورا
علی غفوری، زن روز، شماره 1480 (23 مهر 1373)، صفحه 12 _ 13، 153.
247 - پیام رسان نهضت عاشورا
کاروکارگر، (6 بهمن 1371)، صفحه 2.
248 - پیام رسانی؛ تکلیفی که عاشورا بر عهده زنان گذاشت
فاطمه توانا علمی، خراسان (19 فروردین 1380).
249 - پیام عاشورا از کلام اسرای عاشورا
ح. خندق آبادی، سلام (31 اردیبهشت 1377).
250 - پیام عاشورا
جهان اسلام (23 و 24 و 25 خرداد 1373)، صفحه 2.
251 - پیام عاشورا
حسین اکبریان، کارشناس، شماره 22
252 - پیام عاشورا: گفتگو با حجت الاسلام دکتر سیدمحمد شفیعی
خراسان (14 فروردین 1381).
ص:207
253 - پیام عاشورا
محمدحسین مستعانی تعاون، شماره 45 [پیاپی 134]، (خرداد 1374)، صفحه 6 _ 10.
254 - پیام محرم
جمهوری اسلامی (2 مرداد 1369)، صفحه 1، 2.
255 - پیام نهضت حسینی از زبان امام خمینی
محمد سروش، جمهوری اسلامی(14 مرداد 1368)، صفحه 8، (15 مرداد 1368)، صفحه 10، (16 مرداد 1368)، صفحه 5 (17 مرداد 1368)، صفحه 7، (18 مرداد 1368)، صفحه 10، (19 مرداد 1368)، صفحه 9.
256 - پیام ها و دستاوردهای نهضت عاشورا
محمدعلی اشتهاردی، گلستان قرآن، سال چهارم، شماره 103 (اردیبهشت 1380).
257 - پیروان مکتب عاشورا
[بی نام]، جمهوری اسلامی (14 شهریور 1366)، صفحه 1، 8.
258 - پیروزی خون بر شمشیر
[بی نام]، اولیاء اصفهان، شماره 1708(5 شهریور 1366)، صفحه 1، 8.
259 - پیروزی یا شکست حسین علیه السلام از نگاه سیدقطب
ترجمه: م، آزاد اردبیلی، کیهان (6 مرداد 1381).
260 - پیش بینی خواری مردم کوفه
کیهان(9 شهریور 1367)، صفحه 3، 14.
261 - پیشوای پیروان
رضا بیات، انتخاب (4 مرداد 1380).
262 - پیشینه تاریخ نگاری عاشورا: گفت وگو با هادی عالم زاده
صبح امروز (6 اردیبهشت 1379).
263 - پیشینه شناسی شعائر عزاداری در عزادارری سنتی شیعیان
علیرضا ذکاوتی قراگزلو، آینه پژوهش، سال یازدهم، شماره 63، (مرداد و شهریور 1379)، صفحه 39 _ 42.
264 - پیشینه عاشورا
رضا استادی، پیام حوزه، سال دوم، شماره 1 (بهار 1374)، صفحه 41 _ 45.
265 - پیشینه عاشورا(2)
ص:208
رضا استادی، پیام حوزه، سال دوم، شماره 6 (تابستان 1374)، صفحه 69 _ 84.
266 - پیشینه و فلسفه عزاداری و مرثیه سرایی؛ به مناسبت اربعین شهادت حضرت اباعبداللّه الحسین علیه السلام
جمهوری اسلامی (12 اردیبهشت 1381).
267 - پیکار با منکر
پیام عاشورا، مصطفی غلامحسینی، فرهنگ کوثر، سال سوم، شماره 26 (اردیبهشت 1378)، صفحه 12 _ 16.
268 _ پیکار کربلا
احمد صادقی اردستانی، زن روز، شماره 1512، 1513، 1514، 1515، 1516 (تیر 1374).
269 - پیوند ادبیات با حماسه بزرگ عاشورا
کامران شرفشاهی، کاروکارگر (17 خرداد 1377).
270 - پیوند جامعه انقلابی ها و حماسه خونین کربلا
عباسعلی عمیدزنجانی، پلیس انقلاب، سال هفتم، شماره 78، (مرداد 1367) صفحه 22، 23.
271 - پیوند فرهنگ انقلاب با فرهنگ عاشورا
کاروکارگر (24 تیر 1370)، صفحه 3.
272 - تئوری تشکیل حکومت در قیام عاشورا
هاشم هاشم زاده هریسی، صدای عدالت (15 اردیبهشت 1380).
273 - تابلوهای زرین حماسه
[حماسه کربلا و امام حسین علیه السلام ]، محمدجواد مهری، پاسدار اسلام، شماره 197.
274 - تا تاریخ زنده است عا شورا زنده است
[پرسش و پاسخ]، صباغ زاده، حرم، سال یازدهم و دوازدهم، شماره 80 و 79.
275 - تاثیرات متقابل نوحه و موسیقی؛ سیری در نوحه سرایی در اسلام و ایران، محسن افتاده
جام جم (22 اردیبهشت 1381).
276 - تاریخ در پیشگاه حسین علیه السلام
[بی نام]، کایر، سال هشتم، شماره 368 (21 شهریور 1366) صفحه 1، 4.
277 - تاریخ نهضت حسینی
ص:209
محمدجواد صاحبی، کیهان (20 و 22 و 23 و 24 و 27 و 29 تیر 1370)، صفحه 18، 26، 22؛ (1 و 2 و 3 و 5 و 6 و 7 و 8 و 9 و 10 و 20 و 21 و 22 و 23 و 26 و 28 و 29 و 31 مرداد 1370)، صفحه 22، 26، 18؛ (2 و 3 و 4 و 6 و 10 شهریور 1370)، صفحه 18، 22، 26.
278 - تاسوعا و عاشورا، تجلی ایثار و استقامت
کاروکارگر (17 خرداد 1374) صفحه 1، 2.
279 - تاسوعا، یادآور ایثار ابوالفضل العباس علیه السلام
هاشم هوشی سادات، اطلاعات هفتگی، شماره 2353(11 _ 18 شهریور 1366)، صفحه 5.
280 - تأثیر شناخت حادثه عاشورا در هدایت انسان ها
فخر روحانی، عصر آزادگان (2 و 4 و 5 اردیبهشت 1378).
281 - تأثیر فرهنگ عاشورا در اندیشه و مبارزات امام خمینی رحمه الله برای مقابله با صهیونیسم
[بی نام]، جمهوری اسلامی (13 و 14 و 16 و 21 اردیبهشت 1378).
282 - تأملی تاریخی _ تحقیقی در نخستین اربعین امام حسین علیه السلام
محمدجواد شمس، انتخاب (12 اردیبهشت 1381).
283 - تبلیغ تاریخی یا عاطفی؟
محمد باغستانی، نگاه حوزه، شماره 38 و 39 و 40 (1377).
284 - تبیین هدف امام حسین علیه السلام و حادثه عاشورا باید پیوسته مورد توجه قرارگیرد
سلام (4 خرداد 1374)، صفحه 1، 4.
285 - تجلی اسلام ناب در حماسه حسینی و نهضت امام خمینی رحمه الله : ششمین همایش بررسی ابعاد زندگی امام حسین علیه السلام
جوان (25 آبان 1378).
286 - تجلی ایثار و وفا در سیمای درخشان حضرت ابوالفضل علیه السلام
رسالت (13 دی 1373)، صفحه 4.
287 - تجلی توحید در نهضت عاشورا
الیاس کلانتری، اطلاعات (8 اردیبهشت 1379).
288 - تجلی حماسه عاشورا در عرصه کتاب و ادبیات
جمهوری اسلامی (22 و 27 اسفند 1380).
ص:210
289 - تجلی شور و شعور در ادبیات عاشورایی؛ گزارش شانزدهمین شب شعر عاشورا در شهر شیراز
اطلاعات (12 اردیبهشت 1381).
290 - تجلی عشق در حادثه عاشورا
کیهان (19 مرداد 1368)، صفحه 2.
291 - تجلی هنر و عرفان در حماسه عاشورا
زکریا هدایتی، کیهان (24 و 25 خرداد 1373)، صفحه 6.
292 - تحریفات در واقعه تاریخی عاشورا: گزیده ای از حماسه حسینی اثر شهیدمطهری
حرم، سال دهم، شماره 67 (خرداد 1379).
293 - تحریفات عاشورا
رسول جعفریان، کتاب هفته (ویژه کتاب عاشورا)، شماره 435 (فروردین 1381).
294 - تحریفات عاشورا
مرتضی مطهری، اطلاعات (20 خرداد 1374)، صفحه 6، 4.
295 - تحریفات عاشورا
مرتضی مطهری، کیهان (9 مرداد 1369)، صفحه 6.
296 - تحریفات عاشورا
مرتضی مطهری، همشهری (9 اردیبهشت 1378).
297 - تحریفات معنوی حادثه کربلا
مرتضی مطهری، گلستان قرآن، سال هجدهم، شماره 102 (فروردین 1380).
298 - تحریف حقیقت عزاداری در پرده آداب و رسوم
[بی نام]، جمهوری اسلامی (9 خرداد 1379).
299 - تحریفها و انحرافها در تاریخ نگاری عاشورا
محمدجواد صاحبی، کوثر، سال دوم، شماره 14 (اردیبهشت 1377)، صفحه 11 _ 14.
300 - تحریف های حماسه عاشورا باید زدوده شود
محمدمهدی موحدی، اطلاعات (27 خرداد 1374)، صفحه 11.
301 - تحریف های عاشورا: با نگاهی به کتاب حماسه حسینی
[تالیف مرتضی مطهری]، [بی نام]، صف، سال بیست و سوم، شماره 251 (فروردین و اردیبهشت 1380).
302 - تحریف های معنوی حادثه کربلا
ص:211
مرتضی مطهری، کیهان (17 اردیبهشت 1381).
303 - تحقیق درباره اولین اربعین
مصطفی محمدی، موعود، شماره 8 (خرداد و تیر 1377) صفحه 24 _ 27.
304 - تحلیل بر واقعه عاشورا
مرتضی مطهری، همشهری (12 _ 14 اردیبهشت 1377).
305 - تحلیل جامعه شناختی از سنّت عزاداری امام حسین علیه السلام
اکبر میرسپاه، معرفت، سال پنجم، شماره 20 (بهار 1376)، صفحه 85 _ 87.
306 - تحلیل سیاسی روز از قیام عاشورا؛ در سخنرانی های فعال سیاسی در ایام محرم عنوان شد
همبستگی، (18 فروردین 1380).
307 - تحلیل عرفانی بر واقعه عاشورا: به انگیزه اربعین شهادت سالار شهیدان و یاران او،
مریم صانع پور، همشهری (13 خرداد 1378).
308 - تحلیل فرهنگی هیأتهای عزاداری در فرخشهر
مجید خرسندی، فرهنگ بام ایران، شماره 11 و 10 (تابستان و پاییز 1380).
309 - تحلیل واقعه عاشورا و حرکت امام حسین علیه السلام در گفت وگو با دکتر عبدالکریم سروش
صبح امروز (8 و 9 اردیبهشت 1378).
310 - تحلیل واقعه عاشورا
[بی نام]، جمهوری اسلامی (6 و 7 و 8 مرداد 1370)، صفحه 11، 9، 13.
311 - تحلیل وجوه تشابه قیام جاویدان حسینی و نهضت جهانی حضرت مهدی(عج)
اسماعیل شفیعی سروستانی، بهار حماسه؛ ویژه نامه عاشورای حسینی (ضمیمه ماهنامه بصائر)، (فروردین 1381)، صفحه 24 _ 25.
312 - تحلیل ولی امر مسلمین از قیام امام حسین علیه السلام و انقلاب اسلامی ایران
،ابرار (20 خرداد 1374)، صفحه 2.
313 - تحلیلی از حادثه عاشورا
حاجی آبادی، حرم، سال یازدهم و دوازدهم، شماره 80 و 79.
314 - تحلیلی از قیام حسین علیه السلام
وحید سلامی، سلام (22 و 23 و 24 و 25 و 26 و 27 و 29 تیر 1370)، صفحه 2 و 4؛(1 و 2 و 3 و 5 مرداد 1370)، صفحه 2، 3، 4.
ص:212
315 - تحلیلی از واقعه کربلا؛ گفتگو با استاد رضا نکونام
خراسان (7 فروردین 1380).
316 - تحلیلی پیرامون نهضت حسینی
علی فرجی، هنر دینی، شماره 7، (بهار 1380).
317 _ تدبر در مصائب عاشورا به ما می فهماند که چقدر باید در راه خدا استوار باشیم
[بی نام]، جمهوری اسلامی(11 شهریور 1366)، صفحه 12.
318 - تراژدی کربلا یادگار اسلام و خاندان علی علیه السلام
[متن سخنرانی مهدی بازرگان در ایام محرم سال 41 شمسی در تبیین هدف امام حسین علیه السلام ]، توسعه (25 اسفند 1380).
319 - تشریفات در مجالس تعزیه
[مجالس سوگواری]، مجید فکری، بهرام پیوندی زاده، خراسان، (31 شهریور 1379).
320 - تقوای عزاداری باید رعایت شود
رئیس جمهور، کیهان (28 خرداد 1373)، صفحه 3.
321 - تکرار تاریخ؛ منع آبرسانی به امام حسین علیه السلام و یارانش
[بی نام]، کیهان هوایی، شماره، 1476، 1477، 1478، 1479 و 1480.
322 - تو را بر می گزینم ای بانوی شهر ایمان :امام حسین علیه السلام و حکایت دامادی ایرانیان
محمدرضا قرابی، انتخاب (20 آبان 1378).
323 - ثاراللّه یا خون خدا؟
[بی نام]، ابرار (8 اردیبهشت 1377)، صفحه 20.
324 - جاذبه عاشورا برخورداری از نیروهای جوان در این حادثه عظیم است: گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین سعیدی قائم مقام سازمان تبلیغات الاسلامی
جمهوری اسلامی (1 و 8 اردیبهشت 1378).
325 - جاری چون فرات، جاوید چون عاشورا
جواد محدثی، موعود، سال سوم، شماره 14 (خرداد و تیر 1378)، صفحه 62 _ 67.
326 - جامعه شناسی قیام حسین علیه السلام و مردم کوفه
عمادالدین باقی، نشاط (1 و 4 و 8 و 11 و 13 و 27 و 28 اردیبهشت 1378).
ص:213
327 - جامی از اقیانوس
محمود شاهرخی، سیاست روز (15 و 19 و 26 و 30 اردیبهشت 1380).
328 - جانباز کربلا سپهسالار عاشورا: به مناسبت سالروز میلاد حضرت ابوالفضل علیه السلام
عبداللّه نصیری، ایران (22 آبان 1378).
329 - جانمایه عشق در عاشوراهای مکرر تاریخ
محمدجواد حجتی کرمانی، اطلاعات (17 خرداد 1374)، صفحه 2.
330 - جایگاه شعر در تبیین فرهنگ عاشورا
عباس ایزدپناه، رسالت (18 فروردین 1381).
331 - جایگاه عزاداری در جامعه اسلامی
محمد عابدی میانجی، مبلغان، سال اول، شماره 15، صفحه 19 _ 31.
332 - جایگاه عنصر تبلیغ در نهضت حسینی؛ با مروری در آثار شهید آیت اللّه مطهری
عباس چگینی، شما، شماره 260.
333 - جایگاه نماز در نهضت اباعبداللّه علیه السلام
ابوالفضل علیدوست ابرقوئی، کیهان (14 اردیبهشت 1377).
334 - جایگاه و پایگاه امام حسین علیه السلام در تاریخ بشری
حمید مغفورمغربی، اسوه «ویژه نامه»، (اردیبهشت 1377)، صفحه 5 _ 9.؛ زائر، سال پنجم، شماره 45 (اردیبهشت 1377)، صفحه 25 _ 27.
335 - جستارگشایی اصلاحات در حماسه کربلا
، شاهین خلج، بهار حماسه: ویژه نامه عاشورای حسینی [ضمیمه ماهنامه بصائر]، (فروردین1381) صفحه 42 _44.
336 - جلوگیری از تحریفهای عاشورا
کاظم فاطمی، سلام( 6 مرداد 1373)، صفحه 9.
337 - جلوه های زاینده از واقعه عاشورا
علیرضا رزازی فر، صبح امروز (5 اردیبهشت 1378).
338 - جلوه های قیام حسینی در ادب فارسی و عربی
کریم زمانی، اطلاعات (19 مرداد 1368)، صفحه 6، 15.
339 - جلوه های وفاداری، آزادگی و فداکاری در کربلا
[بی نام]، انتخاب (20 آبان 1378).
ص:214
340 - جلوه های هنر بارنگ و بوی محرم: گزارشی از چهارمین برنامه یک هفته با کودکان ویژه محرم
ه، عاصمی، جمهوری اسلامی (14 اردیبهشت 1377).
341 - جلوه هایی از عاشورا
ج. سنا برق، فرهنگ کوثر، سال سوم، شماره 26 (اردیبهشت 1378)، صفحه 34 _ 37.
342 - جلوه هایی از عظمت نهضت حسینی
مرتضی جعفری، جمهوری اسلامی( 19 شهریور 1369)، صفحه 10.
343 - جنایت بی مکافات نمی ماند
محمدحسن جاهدنیا، زائر، سال پنجم، شماره 45 (اردیبهشت 1377)، صفحه 28 _ 29.
344 _ جنبه های تربیتی قیام عاشورا
محمدرضا شرفی، تربیت، سال دهم، شماره 9(خرداد 1374)، صفحه 18.
345 - جوشش ایمان در عزاداری سالار شهیدان
قدس (2 مهر 1368)، صفحه 4.
346 - چرا امام حسین علیه السلام به روزگار حکومت معاویه قیام نکرد
اصغر فروغی ابری، نشریه دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 53 و 54 (پاییز و زمستان 1380).
347 - چرا امام حسین علیه السلام قیام کرد؟
پیوند، شماره 141 _ 143 (تابستان 1370)، صفحه 78 _ 85.
348 - چرا حسین علیه السلام قیام کرد
[بی نام]، کیهان (30 مرداد 1367)، صفحه 2.
349 - چرا 50 سال پس از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم امام حسین علیه السلام شهید شد، مشروح سخنان مقام معظم رهبری در مورد عبرتهای عاشورا
قدس (19 اردیبهشت 1377).
350 - چراغ هدایت
، هدف، سال پنجم، شماره 230 (10 اسفند 1368)، صفحه 1، 2.
351 - چراغی که امام حسین علیه السلام برافروخت تا قیامت روشن است، گفتگو با دکتر نجف قلی حبیبی
گلستان قرآن، سال چهارم، شماره 104 (اردیبهشت 1380).
ص:215
352 - چرا کوفه؟
محمدجواد ابوالقاسمی، ایران( 7 خرداد 1377).
353 - چشم انداز زیبایی و جبروت در پیکار یاران حسین علیه السلام ...
محسن امین، ترجمه: حسین وجدانی، کیهان هوایی، شماره 1483 (تیر 1381).
354 - چشم اندازی بر نهضت عظیم امام حسین علیه السلام
محمد محمدی اشتهاردی، کیهان(12 و 14 و 15 و 16 و 17 و 18 و 19 مرداد 1368)، صفحه 3.
355 - چکامه ای که تا ابد سروده می شود
ابوالفضل علیدوست ابرقوئی، کیهان (15 اردیبهشت 1377)، صفحه 6.
356 - چکامه ای که تا ابد سروده می شود
[حسین بن علی علیه السلام امام سوم و شهادت او ]ابوالفضل علیدوست ابرقویی. کیهان، (15 اردیبهشت 1377).
357 - چله عشق: به مناسبت فرا رسیدن اربعین حسین علیه السلام
زین العابدین صفوی، کیهان، (1 خرداد 1379).
358 - چهار ویژگی انقلاب حسین علیه السلام
آنتوان بارا؛ ترجمه: م، آزاد اردبیلی، موعود، شماره 14.
359 - چهار ویژگی انقلاب حسین
بارا، آنتوان، ترجمه: م آزاد اردبیلی، موعود، سال سوم، پیاپی 14 (خرداد و تیر 1378)، صفحه 46 _ 47.
360 - چهره حقیقی انقلاب کربلا
امیدانقلاب، سال یازدهم، شماره 237 (29 تیر 1370)، صفحه 10 _ 11.
361 - چهره هایی که می توانستند بر تاریخ کربلا تاثیر بگذارد؛ تحلیل 5 شخصیت در قیام عاشورا
احمد مومنی راد، جام جم (31 فروردین 1381).
362 - چهل روز اشک و آه مهر و سپهر؛ نوشتاری به مناسبت اربعین شهادت سالار شهیدان علیه السلام
رسول جعفریان، رسالت (23 اردیبهشت 1380).
363 - حادثه کربلا، تجسم عملی اسلام؛
[مقاله ای برگرفته از کتاب حماسه حسینی شهید مرتضی مطهری]، کیهان هوایی، شماره 1276.
364 - حادثه کربلا، تجسم عملی اسلام
[بی نام]، جمهوری اسلامی (29 و 30 مرداد 1367) 7، صفحه 9؛ (2 شهریور 1367)، صفحه 9.
365 - حاکمیت جریان عاشورا
ص:216
محمدمحمدی اشتهاردی، رسالت (24 فروردین 1366)، صفحه 5
366 - حدیث سرور آزادگان
رسالت (11 شهریور 1366)، صفحه 1، 12.
367 - حسین علیه السلام آموزگار آزادگی
تقی فرجی، رسالت (6 بهمن 1371)، صفحه 6.
368 - حسین، آموزگار بزرگ انسان
غلامعلی رجایی، اطلاعات (5 اردیبهشت 1378).
369 - حسین علیه السلام آموزگار قیام حماسه ساز عاشورا
[بی نام]، جهادروستا، سال هشتم، شماره 225 (نیمه اول شهریور 1366)، صفحه 6 _ 7، 39.
370 - حسین احیاکننده مکتب
پاسدار اسلام، سال دهم، شماره 115( تیر 1370)، صفحه 26 _ 28.
371 - حسین علیه السلام احیاگر سنت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم
محمدجواد صاحبی، کیهان( 28 خرداد 1373)، صفحه 16.
372 - حسین از من است و من از حسین
رضا مهیار، فاراد، سال هفتم، شماره 1 (مرداد و شهریور 1370)، صفحه 9، 59.
373 - حسین علیه السلام، اسطوره عشق و جهاد
علیرضاخانی، اطلاعات (14 مرداد 1369)، صفحه 6 و 14.
374 - حسین علیه السلام اسوه رضا و تسلیم
پیام انقلاب، سال نهم، شماره 234 (20 اسفند 1367)، صفحه 4 _ 5.
375 - حسین علیه السلام، اندوهگین امت
، جهان اسلام (29 تیر 1370)، صفحه 2.
376 - حسین علیه السلام بر ملکوت بلندای هستی
پیام انقلاب، سال دوازدهم، شماره 280 (16 شهریور 1370)، صفحه 18، 19، 33.
377 - حسین علیه السلام، بزرگترین آزاده تاریخ
غلامعباس حیدری، اطلاعات (16 بهمن 1370)، صفحه 10.
378 - حسین بن علی علیه السلام ؛ احیاگر شریعت محمدی صلی الله علیه و آله وسلم ؛ به مناسبت سوم شعبان میلاد فرخنده حضرت سیدالشهدا
صدای عدالت (29 مهر 1380).
ص:217
379 - حسین بن علی علیه السلام از نگاه لورا واکسیا والگیری
ترجمه: عباس غنی زاده، زائر، سال هشتم، شماره 77 (فروردین 1380).
380 - حسین بن علی علیه السلام حماسه تاریخ
محمدجواد حجتی کرمانی، اطلاعات (16 و 27 اردیبهشت 1378).
381 - حسین بن علی علیه السلام ؛ قدیس و قهرمان اخلاقی؛
مشروح سخنان مصطفی ملکیان در همایش تلقی های نو از عاشورا، بنیان (27 فروردین 1381).
382 - حسین بن علی علیه السلام مشعل همیشه فروزان تاریخ (2)
حسن عبدی پور، تبیان، شماره 27 (فروردین، اردیبهشت 1377)، صفحه 24 _ 30.
383 - حسین بن علی علیه السلام
مظهر عزت، محمد حسینی مهوری، فرهنگ کوثر، سال چهارم، شماره 38 (اردیبهشت 1379)، صفحه 24 _ 26.
384 - حسین بن علی علیه السلام و جلال الدین رومی (3)عبدالکریم سروش
نشاط (1 اردیبهشت 1378)
385 - حسین بن علی علیه السلام و جلال الدین رومی
عبدالکریم سروش، نشاط (28 و 30 فروردین 1378).
386 - حسین علیه السلام پاسداری حریم حرم
اکبر پرورش، رسالت(4 شهریور 1366)، صفحه 1، 12.
387 - حسین، تاریخ زنده اسلام
محمد مهاجری، کیهان (20 آبان 1378).
388 - حسین علیه السلام، تفسیر آیه های بلاغت
[بی نام]، قدس (10 آبان 1379).
389 - حسین علیه السلام جذبه جانها و کعبه دلها
مرتضی مهدوی یگانه، پیام انقلاب، سال دوازدهم، شماره 279 (26 مرداد 1370)، صفحه 6 _ 7.
390 - حسین علیه السلام چشمه خورشید
حجت وحیدی، رسالت (14 دی 1373)، صفحه 1، 16.
391 - حسین علیه السلام در آینه افکار
کیهان (16 خرداد 1374)، صفحه 7.
392 - حسین علیه السلام در نگاه محمد صلی الله علیه و آله وسلم
ص:218
پرویز عباسی، کیهان (11 فروردین 1366)، صفحه 2.
393 - حسین علیه السلام راز بزرگ محرم
جوانان امروز، شماره 1328 (31 خرداد 1372)، صفحه 3.
394 - حسین علیه السلام روح مجسم اسلام بود
بهار آذربایجان، شماره 178 (1 شهریور 1366)، صفحه 1، 7.
395 - حسین علیه السلام سیمای راستین عدالت
عبدالعلی بازرگان، پیام هاجر، سال 18، شماره 235 (مرداد 1377)، صفحه 34 _ 38.
396 - حسین علیه السلام، سیمای راستین عدالت
عبدالعلی بازرگان، پیام هاجر، سال هجدهم، شماره 234، (خرداد و تیر 1377)، صفحه 13 _ 16 و شماره 235 (مرداد 1377)، صفحه 34 _ 38.
397 - حسین علیه السلام شهید امربه معروف و نهی ازمنکر
[بی نام]، پیام دانشجو، سال اول،شماره 39( 16 خرداد 1374) صفحه 1 و 5.
398 - حسین علیه السلام عاشورایی ترین سردار اسلام
میثم نمکی (آرانی)، ایران (12 اردیبهشت 1379).
399 - حسین علیه السلام، عاشورایی ترین سردار اسلام
میثم نمکی (آرانی)، قدس (28 مهر 1380).
400 - حسین علیه السلام، فجر انسان در دهر
فرزانه مدحت، فردا (13 اردیبهشت 1377).
ص:219
401 - حسین علیه السلام قلبی که در پیکر تاریخ پیوسته می تپد
عباس پرورده، جهان اسلام (28 تیر 1372)، صفحه 9.
402 - حسین علیه السلام، معیار اصلاح طلبی
محمدهادی زاهدی، قدس (10 آبان 1379).
403 - حسین علیه السلام، مفسر معنی مرگ
اسماعیل شفیعی سروستانی، کیهان (24 خرداد 1374)، صفحه 6.
404 - حسین منجی بشریت
سیدعلی شهباز، ندای اسلام، سال نوزدهم، شماره 186 (آوریل 2000) صفحه 4 _ 5 (انگلیسی).
405 - حسین علیه السلام وارث آدم
علی بختیاری، قدس (5 اردیبهشت 1377)، صفحه 8؛ (15 اردیبهشت 1377)، صفحه 4؛ (19 اردیبهشت 1377)، صفحه 8.
406 - حسین وارث آدم
علی شریعتی، فرهنگ توسعه، سال هفتم، شماره 33 و 34 (خرداد 1377)، صفحه 2 _ 3.
407 - حسین علیه السلام وارث پیامبران و شکوفه زندگی محمد صلی الله علیه و آله وسلم
[بی نام]، کیهان هوایی، شماره 1163 (13 دی 1374)، صفحه 16.
408 - حسین وارث پیامبر و خمینی وارث حسین
صدیقه چشمه، ورزش دانشگاه انقلاب، شماره 44 (شهریور 1368)، صفحه 4، 28.
409 - حضرت ابوالفضل علیه السلام پرچمدار نهضت عاشورا
جمهوری اسلامی (27 دی 1372)، صفحه 4.
410 - حضرت ابوالفضل علیه السلام مظهر ایثار و جانبازی
جمهوری اسلامی (15 دی 1373)، صفحه 15.
411 - حضرت ابوالفضل علیه السلام مظهر ایثار و جانبازی
[بی نام] جمهوری اسلامی (15 دی 1373).
412 - حضرت امام حسین علیه السلام بزرگ آموزگار درس شرف
بهاران، جوانان امروز، شماره 1181 (14 اسفند 1368)، صفحه 10 _ 11، 12.
ص:220
413 - حضرت امام حسین بن علی علیه السلام سیدالشهدا
غلام رضا شریفی اقدس، کهکشان، سال 3، شماره 18 (اردیبهشت 1371)، صفحه 74 _ 76.
414 - حضرت امام حسین بن علی علیه السلام سیدالشهدا
[بی نام]، کهکشان، سال دهم، شماره 63 (اردیبهشت 1379).
415 - حضرت زین العابدین، پیام آور قیام خونین عاشورا
[بی نام]،اطلاعات (4 آذر 1377)، صفحه 2 ضمیمه.
416 - حضرت زینب علیهاالسلام افشاگر چهره یزیدیان
علی توکلی، کیهان (7 شهریورر 1370)، صفحه 18.
417 - حضرت زینب علیهاالسلام، پیام آور انقلاب خونین نینوا
محمود رئوفی، همبستگی (21 مهر 1379)
418 - حضرت زینب علیهاالسلام و نهضت عاشورا
گلستان قرآن، سال چهارم، شماره 103 (اردیبهشت 1380).
419 - حضرت سجاد علیه السلام و رسالت او در نهضت حسینی علیه السلام
محمود کاویانی، نگهبان انقلاب اسلامی، سال سوم، شماره 31(تیر 1373)، صفحه 62 _ 64.
420 - حضرت سیدالشهدا علیه السلام در منظر امام خمینی رحمه الله
[بی نام]، رسالت (31 فروردین 1378).
421 - حضوری اینچنین باید: نقش زینب علیهاالسلام در عاشورا
[بی نام]، زن روز، شماره 1793 (اسفند 1379).
422 - حقوق مردم از دیدگاه سیدالشهدا علیه السلام
محمد بسته نگار، خرداد (30 اردیبهشت 1378).
423 - حقوق مردم از دیدگاه سیدالشهدا علیه السلام (2)
محمد بسته نگار، خرداد (1 خرداد 1378).
424 - حقیقت بر سر نیزه، نوید فضیلت
سال دوم، شماره 13 (تیر 1372)، صفحه 6.
425 - حل بیعت امام حسین علیه السلام در شب عاشورا و سه خط مش پیروز
راه مجاهد، سال دوازدهم، شماره 72 (فروردین 1372)، صفحه 6 _ 7، 14.
426 - حل بیعت در سه مشی پیروز
ص:221
[سه خط مشی پیروز اشاره به رفتن امام حسین علیه السلام به کوفه بازگشت به مدینه و رفتن به سوی کربلا برای تشکیل حکومت اسلامی]، لطف اللّه میثمی، صبح امروز (4 اردیبهشت 1378).
427 - حماسه ادب
مهدی شجاعی، تربیت، سال پانزدهم، شماره 8 و 9 (خرداد و اردیبهشت 1379).
428 - حماسه جاودان: پیرامون حماسه جاودان عاشورا و جانبازیهای سرور و سالار شهیدان حسین بن علی علیه السلام
سیدعلی تحققی، کیهان هوایی، شماره 1278 (23 اردیبهشت 1377)، صفحه 9.
429 - حماسه جاودان عاشورا؛ به مناسبت اربعین شهادت حضرت امام حسین علیه السلام
مرتضی مطهری، جمهوری اسلامی (23 اردیبهشت 1380).
430 - حماسه جاودانه کربلا
حماسه پیروزی خون بر شمشیر، سرباز، شماره 147 (مرداد 1369)، صفحه 4 _ 7.
431 - حماسه جاودان
[جاودانگی نهضت امام حسین علیه السلام ]، علی تحققی، رسالت (18 اردیبهشت 1377).
432 - حماسه جوانمردی و دلیری عباس ابن علی علیه السلام : درسی بزرگ برای جوانان
مدیران، سرداران و داعیان عدالت، البرز چلبی، کشاورز، شماره 222 (1377).
433 - حماسه حسینی در آینه اندیشه شهیدمطهری
محمدجواد صاحبی، فرهنگ کوثر، سال سوم، شماره 26 (اردیبهشت 1378)، صفحه 7 _11.
434 - حماسه حسینی در آینه اندیشه شهیدمطهری
محمدجواد صاحبی، کوثر، شماره 26.
435 - حماسه حسینی و ظهور حقیقت آدمی
مصطفی دلشاد تهرانی، کیهان (25 و 27 خرداد 1378).
436 - حماسه حسینی و مسأله تحریفات
غلامرضا گلی زواره، مبلغان، سال اول، شماره 4، صفحه 43 _ 55.
437 - حماسه حسینی و نوع تربیت انسانهای عصر واقعه
حسین خنیفر، تربیت، سال شانزدهم، شماره 2 (اردیبهشت 1380).
438 - حماسه حسینی و وظایف مداحان و ذاکرین اهل بیت علیهم السلام
محمدحسن حفیظی، جمهوری اسلامی (7 خرداد 1374)، صفحه 2.
ص:222
439 - حماسه خاندان عقیل در قیام حسینی
محمدجواد طبسی، پاسداراسلام، سال بیستم، شماره 231 (اسفند 1379).
440 - حماسه شب یازدهم
مجتبی محدث، پیام زن، سال 2، شماره 5 (مرداد 1372)، صفحه 6 _ 9.
441 - حماسه عاشورا تنها با منطق عشق فهمیده می شود
[سخنان رهبر انقلاب در نمازجمعه تهران]، اخبار (19 اردیبهشت 1377).
442 - حماسه عاشورا در کلام شهیدان
پاسدار اسلام، شماره 197.
443 - حماسه عاشورا
عبدالحمید کشک؛ ترجمه: حسن خامه یار، جمهوری اسلامی (12 مرداد 1370)، صفحه 9.
444 - حماسه عاشورا، فریاد قهرمانانه ملتها
علی باقری، کیهان (1 و 2 و 3 و 4 مرداد 1369)، صفحه 18، 14.
445 - حماسه عاشورا
محمد نیکو سیر، اطلاعات (31 خرداد 1373)، صفحه 7، 14.
446 - حماسه عاشورای حسینی در آبیک فردوس
جواد حاطمی، قدس( 18 مهر 1368)، صفحه 3.
447 - حماسه عباس علیه السلام، سقای دشت کربلا
جانباز، شماره 42 (تیر 1372)، صفحه 26 _ 27.
448 - حماسه قاسم بن حسن علیه السلام، شهیدکربلا
یحیی طالبیان، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، شماره 2.
449 - حماسه و عرفان امام حسین علیه السلام
جوادی آملی، جمهوری اسلامی(8 _ 9 اردیبهشت 1377).
450 - حماسه ولایت و ولی حماسه وران؛ حسین علیه السلام
مسعود علوی، رسالت (20 آبان 1378).
451 - حیات سیاسی و فکری امام حسین علیه السلام
رسول جعفریان، اطلاعات (17 و 20 خرداد 1374)، صفحه 7.
452 - حیات عاشورا در مرگ ایدئولوژیها
علیرضا علوی تبار، ایران (28 اسفند 1380).
ص:223
453 - خداجویی و مردم دوستی؛ سیره سالار شهیدان
سیدعلی شفیعی، بهار حماسه: ویژه نامه عاشورای حسینی [ضمیمه ماهنامه بصائر]، (فروردین1381) صفحه 36 _ 39.
454 - خداجویی و مردم دوستی؛ سیره سالار شهیدان
[بی نام] رسالت (20 فروردین 1380).
455 - خداوند خون بهای شهیدان عاشورایی است
جوادی آملی، بهار حماسه؛ ویژه نامه عاشورای حسینی (ضمیمه ماهنامه بصائر)، (فروردین 1381)، صفحه 5 _ 9.
456 - خرداد فرزند عاشورا است
محمدرضا سنگری، تربیت، سال نهم، شماره 9 (خرداد 1373)، صفحه 4 _ 5.
457 - خطابه ها در مجالس عزاداری
تبیین دیدگاه حضرات آیات و شخصیتها و نظر مخالفین، رضا اسماعیلی و مرتضی پدریان، فرهنگ اصفهان، سال چهارم، شماره 11 (فروردین و اردیبهشت و خرداد 1378)، صفحه 12 _ 27.
458 - خورشید بر نیزه
محمدرضا هفت تنانیان، فرهنگ کوثر، سال چهارم، شماره 38 (اردیبهشت 1379)، صفحه 58 _ 61.
459 - خورشید کاروان
پس از هشت سال، مریم بصیری، پیام زن، سال نهم، شماره 101، (مرداد 1379)، صفحه 52 _ 53.
460 - خون حسین علیه السلام را در راه خدا صرف کنید تا خیر دنیا و آخرت ببینید
[بی نام]، خرداد (2 اردیبهشت 1378).
461 - خیزش توابین به خونخواهی امام حسین علیه السلام
خراسان (10 شهریور 1370)، صفحه 3.
462 - دانشگاه عاشورا علیه السلام
ع . ح. ب، جمهوری اسلامی(30 مرداد 1367)، صفحه 9.
463 - در آینه عاشورا
زهره یزدان پناه، زن روز، سال سی وهفتم، شماره 1794، (اردیبهشت 1380).
464 - درباره منابع تاریخ عاشورا
رسول جعفریان، آینه پژوهش، سال دوازدهم، شماره 72 _ 71 (آذر _ اسفند 1380).
465 - در پاسخ نامه های مردم کوفه
ص:224
[بی نام]، کیهان (5 شهریور 1367)، صفحه 2.
466 - در پیشگاه حضرت ثاراللّه
عبداللّه نصیری، ایران( 2 آذر 1377)، صفحه 10.
467 _ در چشمه سار زلال عاشورا
محمد بهشتی، آیت اللّه، کیهان هوایی، شماره 1137 (14 تیر 1374) صفحه 9.
468 - در رابطه با شناخت امام حسین؛
علی زمانی قمشه ای، مکتب اسلام، سال سی وپنجم، شماره (شهریور 1374)، صفحه 39 _ 45.
469 - در رثای حسین علیه السلام می گرییم، اما....
زن روز، شماره 1181 (5 شهریور 1367، صفحه 3.
470 - 36 درس از قیام خونین و ملکوتی حسین علیه السلام
محمد محمدی اشتهاردی، اطلاعات هفتگی، شماره 2359 (22 _ 29 مهر 1366)، صفحه 3، 61.
471 - در سایه عاشورا
احمد زمانی، فرهنگ کوثر، سال سوم، شماره 26 (اردیبهشت 1378)، صفحه 52 _ 55.
472 - درسها و پیامهای عاشورا
جواد محدثی، جمهوری اسلامی (15 اردیبهشت 1377).
473 - درسها و پیام های عاشورا
[بی نام]، اسوه، شماره 17.
474 - درسهای پس از عاشورا
همشهری (20 خرداد 1374)، صفحه 1، 15.
475 - درسهای محرم
اطلاعات (3 مرداد 1369)، صفحه 1، 2.
476 - درسی از عاشورای حسینی علیه السلام
پاسدار اسلام، سال نهم، شماره 104 (مرداد 1369)، صفحه 6 _ 7.
477 - درسی از مکتب امام حسین علیه السلام
[بی نام] کاروکارگر(7 شهریور 1370)، صفحه 2.
478 - درسی برای همیشه تاریخ
فرامرز سیدآقایی، رسالت (24 تیر 1370)، صفحه 4.
ص:225
479 - درسی که باید از حسین علیه السلام آموخت
جوانان امروز، شماره 1238 (24 تیر 1370)، صفحه 2.
480 - در شعر عاشورایی زبان باید ساده و صمیمی باشد
محمدعلی مجاهدی، جمهوری اسلامی (23 اسفند 1380).
481 - در کرانه عاشورا
محمدحسین پورامینی، قدس (4 اردیبهشت 1378).
482 - در مسلخ عشق؛ نگاهی به انقلاب کربلا در ادب فارسی
محمود یارویسی، اطلاعات (22 فروردین 1381).
483 - در مورد عزای حسینی و بویژه عاشورا
رجبعلی مظلومی، جمهوری اسلامی (4 مرداد 1369)، صفحه 11.
484 - در یاد عاشورا
سعید سام کن، موعود جوان، سال دوم، شماره 90 (فروردین و اردیبهشت 1379)، صفحه 43 _ 45.
485 - دستاورد عاشورا: نتایج و آثار انقلاب امام حسین علیه السلام
عادل ادیب، انتخاب (5 اردیبهشت 1378).
486 - دلیل ترغیب ائمه علیهماالسلام به اقامه عزای حسینی
مرتضی مطهری، حرم، سال یازدهم و دوازدهم، شماره 80 و 79.
487 - دو تصور از امام حسین علیه السلام
(همنوایی و انقلاب در یک روستای ایران) ماری هگلاند ترجمه: محمد عابدی اردکانی، حضور، سال هفتم، پیاپی 27 (فروردین و اردیبهشت 1378)، صفحه 136 _ 162.
488 - دو تصویر از یک واقعه
غلامعلی حدادعادل، هنر دینی، سال دوم، شماره 3 (بهار 1379)، صفحه 53 _ 60.
489 - دو چهره حادثه کربلا
داودالهامی، درسهایی از مکتب اسلام، سال بیست ونهم، شماره 4 (مرداد 1368)، صفحه 24 _ 30.
490 - دو فصل انقلاب سیدالشهدا علیه السلام ؛ حجت الاسلام علم الهدی در جمع عزاداران حسینی در مؤسسه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی تشریح کرد
شما، شماره 261.
491 - ده سال با کتاب عاشورا
کتاب هفته، شماره 279.
ص:226
492 - دیدگاه های مختلف درباره اربعین: به مناسبت فرا رسیدن اربعین حسینی
عباسعلی کامرانیان، کیهان (23 اردیبهشت 1380).
493 - دیده بیدار کربلا
رسالت (1 مرداد 1370)صفحه 4.
494 - ذکر مصیبت و عرفان عاشورا
گفتگو با حاج سعید حدادیان ذاکر اهل بیت، کیهان (15 اردیبهشت 1377).
495 - رابطه قیام امام حسین علیه السلام با قیام جهانی حضرت مهدی (عج)
سجاد جدیدی راز لیقی، دانشجو، پیش شماره 4.
496 - راز بقاء حسین علیه السلام و عاشورا
احمد صادق اردستانی، اطلاعات (7 شهریور 1370)، صفحه 6.
497 - راز خون
[درباره عاشورا]، مرتضی آوینی، هنر دینی، شماره 7 (بهار 1380).
498 - راز سوگواری
ع. و، نگاه حوزه، شماره 38 و 39 و 40 (1377).
499 - راز محبت
احمد محیطی اردکانی، مبلغان، سال اول، شماره 10، صفحه 5 _ 13.
500 - راه امام حسین علیه السلام را بهتر بشناسیم
صلاح، الف، جمهوری اسلامی (18 مرداد 1368)، صفحه 10.
501 - راهبردهای یزیدی در برابر حق
مهدی طباطبایی، کیهان (12 بهمن 1379).
502 - راه حسین، استراتژی پیروز
لطف اللّه میثمی، پیام هاجر، سال نوزدهم، شماره 311 (اسفند 1378).
503 - راه حسین علیه السلام
اطلاعات (21 اسفند 1367)، صفحه 1، 2.
504 - راه حسین علیه السلام
اطلاعات (20 اسفند 1367)، صفحه 1، 2.
505 - راه حسین علیه السلام، الگوی جاودانه عاشورا برای همه عصرها و نسلها
[بی نام]، کاروکارگر (13 خرداد 1378).
ص:227
506 - رسالت امام سجاد علیه السلام، پس از نهضت حسینی
جمهوری اسلامی (17 دی 1373).
507 - رسالت امام سجاد علیه السلام، پس از نهضت حسینی
علی رضا سیدکباری، جمهوری اسلامی، (17 دی 1373) صفحه 15.
508 - رسالت حسین علیه السلام
همشهری (28 خرداد 1373)، صفحه 1.
509 - رسالت خواص: نگاهی به بیانات مقام معظم رهبری درباره عبرت های عاشورا
احمد خاتمی، اطلاعات (29 _ 30 تیر 1377).
510 - رسالتی که امام حسین علیه السلام به انجام رسانید
محمد اقبال، ترجمه؛ فرشته ناصری، مشکوة، شماره 25 (زمستان 1368)، صفحه 169 _ 181.
511 - رفتار علوی و رسالت خواص از منظر عاشورا
محسن غرویان، بهار حماسه: ویژه نامه عاشورای حسینی [ضمیمه ماهنامه بصائر]، (فروردین1381) صفحه 40 _ 41.
512 - رمز گریه های محرم، حمایت از مظلومان است
رسالت (21 خرداد 1374)، صفحه 4.
513 - روایت سفر شهادت از مدینه تا کربلا
علی حجتی کرمانی، سروش، سال دهم، شماره 441 (29 مرداد 1367)، صفحه 21 _ 48.
514 - روایتی دیگر از شکل گیری واقعه کربلا: وجدان شامیان و کوفیان
محمد قراگزلو، همشهری (9 و 12 اردیبهشت 1378).
515 - روایتی ماندگار و نمادهای سرشار
[پیرامون عزاداری برای سالار شهیدان]، ایران (2 اردیبهشت 1378).
516 - روح حماسه در واقعه کربلا
هوشیار، سال هفتم، شماره 30 (10 دی 1365)، صفحه 4.
517 - روح عاشورا در کالبد اربعین
حسین ترکش دوز، ایران (12 اردیبهشت 1381).
518 - روزی به پهنای تاریخ؛ گفتاری در تحلیل قیام کربلا به مناسبت فرارسیدن اربعین حسینی
محمدجواد مغنیه؛ ترجمه: س. فقیه، بهار (4 خرداد 1379).
519 - روشنگریهای امام حسین علیه السلام در نهضت عاشورا
ص:228
رضا میرزاپور، جمهوری اسلامی (20 فروردین 1380).
520 - رویکرد اخلاقی به حادثه عاشورا و شهادت امام حسین علیه السلام
[بی نام]، همشهری (4 اردیبهشت 1378).
521 - رهبر انقلاب: قیام امام حسین علیه السلام درس عملی برای مسلمانان در طول تاریخ بشریت است
جمهوری اسلامی (20 خرداد 1374)، صفحه 14، 15.
522 - رهبر انقلاب: همه عاشورایی باشیم تا زمینه اصلاح دنیا و ظهور حضرت مهدی(عج) فراهم شود
کیهان (4 خرداد 1374)، صفحه 14.
523 - رهبرمعظم انقلاب در خطبه های نمازجمعه دیروز تهران: عاشورا، درسی عملی برای مسلمانان در طول تاریخ است.
اطلاعات (20 خرداد 1374)، صفحه 1، 3.
524 - رهبری و عاشورا
محمدعلی شرعی، رسالت( 22 و 23 و 24 و 25 و 26 خرداد 1373)، صفحه 1، 16، 20.
525 - ره یافت های تحلیل عاشورا
عباس ایزدپناه، بهار حماسه: ویژه نامه عاشورای حسینی [ضمیمه ماهنامه بصائر]، (فروردین 1381)، صفحه 32 _ 35.
526 - رهیافت های تحلیل عاشورا
عباس ایزدپناه، رسالت (19 فروردین 1380).
527 - ریشه در جان _ سه روز با سوگواران حسینی در حاشیه کویر
مریم مقبلی، زن روز، شماره 1658 (23 خرداد 1377)، صفحه 28 _ 30
528 - ریشه ها و تاریخ تحول دسته های عزاداری
صمد پوررنگ، سروش، شماره 934.
529 - ریشه های تاریخی قیام امام حسین علیه السلام
[بخشی از مقاله بلند دکتر محمد حسینی مشایخ فریدنی و دکتر عبدالحسین زرین کوب که در دایرة المعارف تشیع به چاپ رسیده است.]، همشهری (13 _ 14 اردیبهشت 1377).
530 - ریشه های عاشورا و درسهای آن، مصطفی میرسلیم
ص:229
شما، شماره 214 (10 خرداد 1380) و شماره 215 و 217. (خرداد 1380).
531 - ریشه های قیام
رسالت (28 خرداد 1373)، صفحه 6.
532 - زمینه سازان فاجعه کربلا
[بی نام]، رسالت (2 و 4 و 6 شهریور 1367)، صفحه 4.
533 - زمینه ها و پیامدهای قیام عاشورا
[بی نام] سلام، (14 مرداد 1372) صفحه 6.
534 - زمینه های اجتماعی واقعه عاشورا
تاریخ اسلام، سال اول، شماره 1 (پاییز 1379).
535 - زمینه های اجتماعی واقعه عاشورا
علی محمد ولوی، تاریخ اسلام، شماره 1، صفحه 196 _ 206.
536 - زمینه های اجتماعی وقوع فاجعه کربلا
[بی نام]، نگهبان، سال هفتم شماره 52 (مرداد 1378).
537 - زمینه های اعتقادی نهضت عاشورا
عبدالکریم حسینی قزوینی، جمهوری اسلامی (25 مرداد 1367)، صفحه 10.
538 - زمینه های مردم شناسی در نهضت کربلا
عبدالعلی بازرگان، خرداد (14 و 15 اردیبهشت 1378).
539 - زنان در نهضت سیدالشهدا
زهرا آیت اللّهی، پیام زن، شماره 74.
540 - زنان کربلا
[بی نام]، گلستان قرآن، شماره 104 (اردیبهشت 1380).
541 - زنان و نهضت حسینی
مرضیه شکوری، کوثر، سال دوم، شماره 14 (اردیبهشت 1377)، صفحه 58 _ 60.
542 - زندگی امام حسین علیه السلام در یک نگاه
علی رضا مهاجر، کیهان (6 بهمن 1371)، صفحه 6.
543 - زیارت پیام آور شور و شوق
[اثر زیارت امام حسین علیه السلام در روح انسان]، [بی نام ]کوثر، سال دوم، شماره 14 (اردیبهشت 1377)، صفحه
ص:230
38 _ 40 و 55.
544 - زیباترین مدیریت
مدیریت عاشورایی است، محمد باشتنی، کارمند، سال دوم، شماره 13 (خرداد 1377)، صفحه 20 _ 21 و 51.
545 - زینب علیهاالسلام ام المصائب مظهر استقامت
[بی نام]، ابرار (6 دی 1366)، صفحه 1، و 8.
546 - زینب بانوی حماسه ساز
جمهوری اسلامی (13 آذر 1368)، صفحه 5.
547 - زینب بزرگ بانوی افتخارآفرین تاریخ اسلام
[بی نام]، قدس (6 دی 1366)، صفحه 4.
548 - زینب علیهاالسلام ؛ بلندترین فریاد زمان
مهدیه طاهری، زن روز، شماره 1150 (12 دی 1366)، صفحه 16، 17، 44، 45.
549 - زینب پرستار نهضت عاشورا
محمدجواد مهری، پاسدار اسلام، شماره 212.
550 - زینب علیهاالسلام ؛ پیام آور انقلاب کربلا
[بی نام]، اطلاعات،(6 دی 1365) صفحه 1 و 2.
551 - زینب، پیام آور خون شهیدان
[بی نام]، جمهوری اسلامی (16 دی 1365)، صفحه 11.
552 - زینب علیهاالسلام پیام آور عاشورا
کار و کارگر (22 آبان 1370)، صفحه 1 و 12.
553 - زینب، پیام آور عاشورا، نگاهی به زندگی زینب علیهاالسلام و نقش ایشان در احیای حماسه حسینی
جمشید معظمی، ابرار (23 اردیبهشت 1380).
554 - زینب علیهاالسلام، پیام آور ...
کاروکارگر(19 مهر 1373)، صفحه 1.
555 - زینب علیهاالسلام پیامبر انقلاب حسین
احمد صادقی اردستانی، اطلاعات (19 دی 1371)، صفحه 6.
ص:231
556 - زینب علیهاالسلام تداوم بخش انقلاب کربلا
اطلاعات (3 آذر 1369)، صفحه 2.
557 - زینب علیهاالسلام تداوم بخش انقلاب کربلا
[بی نام]، اطلاعات (16 دی 1365)، صفحه 2.
558 - زینب علیهاالسلام تعیین دستاورهای قیام کربلا
[بی نام]، اطلاعات( 24 آذر 1367) صفحه 2.
559 - زینب را باید به درستی شناخت
[نقد مقاله زینب را از نو باید شناخت منتشره در 29/1/1379]، جواد محدثین، فتح (3 اردیبهشت 1379).
560 - زینب علیهاالسلام، زنی آن گونه که باید
جعفر شهیدی، اطلاعات (25 تیر 1381).
561 - زینب علیهاالسلام زینت تاریخ
ابرار (22 آبان 1370)، صفحه 1، 2.
562 - زینب علیهاالسلام فریادگر مظلومیت عاشورا
ابرار (3 آذر 1369)، صفحه 1، 2.
563 - زینب علیهاالسلام قافله دار اسیران آزادی آفرین کربلا
[بی نام]، اطلاعات هفتگی، شماره 2369 (2 _ 9 دی 1366)، صفحه 3.
564 - زینب علیهاالسلام قافله سالار عشق
سلام (22 آبان 1370)، صفحه 2.
565 - زینب علیهاالسلام قهرمان کربلا
س، رحیمی، جهان اسلام (23 آبان 1370)، صفحه 4.
566 - زینب کبری علیهاالسلام، آینه دار عزت عاشورایی
مهدی خلیلیان، رسالت (25 تیر 1381).
567 - زینب علیهاالسلام کربلای جاری
سخنرانی محمدحسین فضل اللّه، ترجمه؛ مجیدمرادی، پیام زن، سال دهم، شماره 113 (مرداد 1380).
568 - زینب علیهاالسلام و استمرار حماسه کربلا
جمهوری اسلامی (19 مهر 1373)، صفحه 14.
ص:232
569 - ساجد وادی عشق: به مناسبت تولد فخر عاشقان و سرور آزادگان جهان حضرت حسین بن علی علیه السلام : گفت وگو با محی الدین بهرام محمدیان
کیهان (20 آبان 1378).
570 - سازگار بودن علم به شهادت با تلاش برای زندگی قانونی
[اصول تحلیل حادثه قیام امام حسین علیه السلام ]، محمدتقی جعفری، کیهان (2 اردیبهشت 1378).
571 - سالروز اربعین حسینی
هاشم هوشی سادات، اطلاعات هفتگی، شماره 2359 (22 _ 29 مهر 1366)، صفحه 4.
572 - سپهسالار عشق: جرعه ای از فرات فضایل حضرت ابوالفضل علیه السلام
احمد لقمانی، رسالت (5 اردیبهشت 1378).
573 - سپهسالار کربلا _ جانباز عاشورا: به مناسبت میلاد حضرت ابوالفضل علیه السلام
عبداللّه نصیری، ایران (11 آبان 1379).
574 - سخنان امام حسین علیه السلام پس از ورود به کربلا
[بی نام]، کیهان (17 شهریور 1367)، صفحه 2.
575 - سخنان امام حسین علیه السلام خطاب به استاندار مدینه
کیهان (23 و 24 مرداد 1367)، صفحه 2.
576 - سخنرانی زینب کبری در کوفه
جهان اسلام (1 مرداد 1370)، صفحه 3.
577 - سرالاسرار آن پرچم سرخ
غلامعلی رجایی، اطلاعات (1 خرداد 1379).
578 - سرنوشت قاتلان کربلا
جلال موسوی متقی، زن روز، شماره 1706.
579 - سرهای قدسیان همه بر زانوی غم است
[عزاداری و سوگواری امام حسین]، گزارش از مجید رزازی، کیهان (15 اردیبهشت 1377).
580 - سفر خون
ابوالقاسم حسینخانی، جام، سال چهارم، شماره 36( خرداد 1374)، صفحه 4 _ 7.
581 - سفر شهادت
[درباره امام حسین علیه السلام ]، موسی صدر، آزاد، (12 اردیبهشت 1381).
ص:233
582 - سفرنامه کربلا
احمد زمانی، فرهنگ کوثر، سال چهارم، شماره 43 (مهر 1379، صفحه 59 _ 61.
583 - سلام بر تو ای شهید بیدارگر
رحیم نوبهار، بیان (4 خرداد 1379).
584 - سلام بر حسین
امید انقلاب، سال نهم، شماره 206 (28 مرداد 1368)، صفحه 12 _ 13.
585 - سلام بر حسین علیه السلام، خبر جنوب
(20 اسفند 1367)، صفحه 1، 7.
586 - سلام بر حسین علیه السلام
خبر جنوب (20 اسفند 1367)، صفحه 1، 7.
587 - سلام بر حسین علیه السلام
قدس (2 مرداد 1369)، صفحه 1، 7.
588 - سلام بر عاشورا
قدس (9 مرداد 1369)، صفحه 1، 8.
589 - سماع عارفان در کربلا
مسعودرضا مدرسی چهاردهی، تبیان، سال هشتم، شماره 39 (فروردین و اردیبهشت 1379)، صفحه 20 _22.
590 - سوار بر کشتی نجات حسین علیه السلام : تحلیل قیام عاشورا
محمدتقی جعفری، کیهان فرهنگی، سال هجدهم، شماره 174 (فروردین 1380).
591 - سوگ سروده های عاشورایی در ادب فارسی
منصور رستگار فسائی، کیهان (6 و 8 اردیبهشت 1379).
592 - سوگ سروده های عاشورایی: نگاهی به اشعار شاعران کرد متاثر از قیام کربلا
کیهان فرهنگی، سال هجدهم، شماره 184 (بهمن 1380).
593 - سوگواری سیدالشهدا در تهران قدیم
حسن بیگی، گلستان قرآن، سال چهارم، شماره 104 (اردیبهشت 1380).
594 _ سوگواری و ارزشهای شیعه
غلام رضا گلی زواره، بصائر، سال دوم، شماره 9 (تیر 1374)، صفحه 42 _ 46.
595 - سوم شعبان روز پاسداری از خون حسین علیه السلام، پاسدار اسلام
ص:234
سال ششم، شماره 64(فروردین 1366)، صفحه 7.
596 - سوم شعبان، ولادت امام حسین
پاسدار اسلام، سال دوازدهم، شماره 34 (بهمن 1371) صفحه 6 و 7.
597 - سه عنصر اساسی در ساختمان نهضت حسینی
مرتضی مطهری، جمهوری اسلامی(27 مرداد 1367)، صفحه 10.
598 - سهم نخبگان و عوام در حادثه عاشورا
عباس رضوی، انتخاب (2 _ 5 اردیبهشت 1378).
599 - سیاست امام حسین علیه السلام در واقعه عاشورا
فریبرز درجزی، کیهان (29 اردیبهشت 1381).
600 - سیدالساجدین، پیام آور انقلاب حسینی
جوادی، کاروکارگر،(5 دی 1374)، صفحه 2، (6 دی 1374)، صفحه 2.
601 - سیدالساجدین، پیام آور بزرگ انقلاب حسینی
اطلاعات (20 بهمن 1370)، صفحه 9.
602 - سیدالساجدین، حافظ میراث عاشورا: به مناسبت سالروز شهادت امام زین العابدین
اطلاعات (18 فروردین 1380).
603 - سیدالشهدا علیه السلام اسوه عزت
محمدحسین مهوری، رسالت (14 فروردین 1381).
604 - سیدالشهدا علیه السلام چهره واقعی اسلام را نشان داد: گفتگو با اکبر ایرانی مدیر مرکز نشر میراث مکتوب
گلستان قرآن، سال چهارم، شماره 107 (اردیبهشت 1380).
605 - سیر تاریخی عزاداری
محب نجفی، کوثر، سال دوم، شماره 14 (اردیبهشت 1377)، صفحه 20 _ 32 و 27.
606 - سیره سفیران عرش در عزای سیدالشهدا علیه السلام
سیدحسن فاطمی، بهار حماسه، ویژه نامه عاشوراحسینی [ضمیمه ماهنامه بصائر]، (فروردین 1381)، صفحه 50 _ 51.
607 - سیره و روش تبلیغ و تبیین حادثه عاشورا
هاشم هاشم زاده هریسی، صدای عدالت (5 خرداد 1380).
ص:235
608 - سیری در سیره اخلاقی امام حسین علیه السلام
ابوالقاسم یعقوبی، فرهنگ کوثر، سال چهارم، شماره 44 (آبان 1379)، صفحه 37 _ 38.
609 - سیری در علل پیدایش حماسه عاشورا
مصطفی قنبرپور، ابرار (12 _ 13 اردیبهشت 1377).
610 - سیمای حسین علیه السلام در احادیث پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم
علی اصغر صرفه جو، جام جام،(17 مهر 1381)، صفحه 8.
611 - سیمای حسین علیه السلام در همیشه تاریخ
علی شریعتی مزینانی، همشهری، (28 خرداد 1373) صفحه 6.
612 - سیمای خون فام حسین در صحنه حق و باطل همیشه تاریخ
مسعود محمدی اصفهانی، اطلاعات(8 شهریور 1367)، صفحه 6.
613 - سیمای زن در نهضت حسینی
[بی نام]، شاهد بانوان، شماره 151 (15 شهریور 1367)، صفحه 32 _ 33.
614 - سیمای عاشورا در دیدگاه امام خمینی رحمه الله
[بی نام] رسالت (19 اردیبهشت 1377).
615 - سیمای عاشورای حسینی علیه السلام
رضا اکرمی، رسالت (4 اردیبهشت 1378).
616 - سیمای کربلا در آیینه آمار
محمدرضا هادی زاده، بهار حماسه؛ ویژه نامه عاشورای حسینی (ضمیمه ماهنامه بصائر)، (فروردین 1381)، صفحه 19.
617 - شریک حماسه سیدالشهدا علیه السلام
ابوالفضل علیدوست ابرقوئی، کیهان( 24 خرداد 1377)، صفحه 6.
618 - شریک حماسه سیدالشهدا علیه السلام : به بهانه بیستم صفر سالروز اربعین حسینی
ابوالفضل علیدوست ابرقوئی، کیهان (24 خرداد 1377).
619 - شط تشنه
[واقعه کربلا]، روح اللّه مهدی پور عمرانی، سلام (15 اردیبهشت 1377).
620 - شکوه شورانگیز آزادی و انتخاب
اطلاعات (9 مرداد 1369)، صفحه 1، 2.
ص:236
621 - شگفتیهای تولد حسین علیه السلام آشنای بهشت و آسمان
سیاست روز (28 مهر 1380).
622 - شناخت حادثه کربلا درس زندگی
احمداحمدی، عصر آزادگان (4 و 5 اردیبهشت 1378).
623 - شورانگیزترین حماسه انسانی؛
فضایل امام حسین علیه السلام، محمدحسین مردانی نوکنده، جام جم، (26 و 31 فروردین 1381).
624 - شهادت امام حسین علیه السلام آگاهی بخش قرنها؛ تحلیلی بر علل وقوع واقعه کربلا
[بی نام]، شما، شماره 255 (9 اسفند 1380).
625 - «شهادت» با کدامین پیام جاودانه شد؟
عزت اللّه دهقان، ایران (21 _ 22 تیر 1374).
626 - شهادت، برای تجدید حیات اسلام
کیهان،(7 شهریور 1367)، صفحه 2، 17.
627 - شهادت شاهد کربلا
رسالت (28 شهریور 1366)، صفحه 1، 12.
628 - شهادت مظلومانه سیدالشهدا علیه السلام بیدارگر و حرکت آفرین بود
[پرسش و پاسخ]، زیری قاینی، حرم، سال یازدهم و دوازدهم، شماره 80 و 79.
629 - شهدایی از شمایل سیدالشهدا
مسعود علوی، رسالت (17 فروردین 1381).
630 - شیرزن کربلا اسوه پرستاری
منصور دهدار، جمهوری اسلامی(6 دی 1366)، صفحه 9.
631 - شیوه های تحریف شناسی در نهضت عاشورا
عباس ایزدپناه، جمهوری اسلامی (12 اردیبهشت 1377).
632 - صبر، درسی از تاریخ کربلا
م کلهر، کیهان( 8 مرداد 1369)، صفحه 6.
633 - طبل عزا را بنواز ای فلک ...
[درباره عزاداریهای مردم در ماههای محرم و صفر ]کاروکارگر (14 اردیبهشت 1377)
634 - طلوع خورشید در افقی مه آلود(2): تاریخ تشیع پس از شهادت امام حسین علیه السلام
ص:237
حجت اللّه ایزدی، فصلنامه مصباح، شماره 26.
635 - طنین عاشورا در فرهنگ عامه، مرزداران
سال هفتم، شماره 84( شهریور 1368)، صفحه 48 _ 50.
636 - طنین فریاد حسین علیه السلام در فردای تاریخ
[بی نام]، مرزداران، سال ششم، شماره 60 (شهریور 1366)، صفحه 10 _ 11، 17.
637 - عاشورا، آئینه تمام نمای حق
[بی نام]، رسالت (8 مرداد 1369)، صفحه 4.
638 - عاشورا از منظر فقاهت امام خمینی
ضیاء مرتضوی، جمهوری اسلامی (12 _ 19 اردیبهشت 1377).
639 - عاشورا، اسطوره تحقق یافته امت اسلامی
محمد خاتمی، همشهری (26 خرداد 1377).
640 - عاشورا، الگوی همیشگی تاریخ
جمهوری اسلامی (17 خرداد 1374)، صفحه 1، 14.
641 - عاشورا، انفجار نور در ظلمت
جوانان امروز، شماره 1197 (8 مرداد 1369)، صفحه 3.
642 - عاشورا؛ بزرگترین معجزه ایمان
حمید تجریشی، کیهان (30 _ 31 اردیبهشت 1377).
643 - عاشورا پیامد تغییر ارزش ها
شمس اللّه مریجی، معرفت، سال یازدهم، ش 56 (مرداد 1381)، صفحه 16 _ 24.
644 - عاشورا، پیامی برای همه عصرها و نسل ها
صبح، سال اول، شماره 8 (16 خرداد 1374)، صفحه 7.
645 - «عاشورا» پیش زمینه برداشتهای مختلف
محمدحیدری قاسمی، اطلاعات (14 اردیبهشت 1377).
646 - عاشورا، تبلور حقیقت طلبی انسان
مرتضی مطهری، کیهان هوایی، شماره 1277.
647 - عاشورا، تجلی آئین محمدی
محمدرضا شفیعی، کیهان (16 خرداد 1374)، صفحه 7.
648 - عاشورا، تداوم بخش اسلام محمدی
ص:238
[بی نام]، پاسدار اسلام، سال هفتم، شماره 81 (شهریور 1367)، صفحه 6 _ 7، 46.
649 - عاشورا تقابل دو فلسفه سیاسی
هاشم آغاجری، عصرما، شماره 214 (خرداد 1380).
650 _ عاشورا تماشاگه اسرار خدا
حکمت اللّه ملاصالحی، کیهان هوایی، شماره 1137 (14 تیر 1374)، صفحه 5.
651 - عاشورا؛ جنگ برای صلح: گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین محمدجواد حجتی کرمانی
صبح امروز (4 اردیبهشت 1378).
652 - عاشورا چکیده تاریخ
[بی نام]، رسالت (30 مرداد 1367)، صفحه 1، 12.
653 - عاشورا، ... حدیث جاودانه عشق
رسالت(11 شهریور 1366)، صفحه 4.
654 _ عاشورا، ... حدیث نامکرر عاشقی
رسالت (10 شهریور 1366)، صفحه 4.
655 - عاشورا، حماسه جاویدان تاریخ
حیدر قاسمی، اطلاعات (15 اردیبهشت 1377).
656 _ عاشورا حماسه خون و قیام
[بی نام]، نقش قلم، سال هشتم، شماره 396(8 شهریور 1366)، صفحه 1، 4.
657 - عاشورا، حماسه عشق و ایثار
م، توکل، جمهوری اسلامی (8 اردیبهشت 1378).
658 - عاشورا خاستگاه ایثار مردم ما
[بی نام]، خراسان(13 مهر 1366)، صفحه 2، 7.
659 _ عاشورا در آینه زمان
موسی میرمدرس، پاسدار اسلام، شماره 162 (خرداد 1374)، صفحه 4 _ 5.
660 - عاشورا در تاریخ
محمود فرشیدی، رسالت (19 فروردین 1380).
661 - عاشورا در ترازوی خرد و اسطوره
عباس ایزدپناه، رسالت (19 اردیبهشت 1378).
ص:239
662 - عاشورا در دو جبهه جبهه امام و جبهه متحجرین
علی محمد بیرجندی، اطلاعات هفتگی، شماره 2532 (26 تیر _ 9 مرداد 1370)، صفحه 8 _ 9، 36.
663 - عاشورا؛ درس جانبازی در مکتب امام حسین علیه السلام
[بی نام]، کایر، سال هشتم، شماره 367(14 شهریور 1366)، صفحه 1، 4.
664 - عاشورا درسی دیگر
پلیس انقلاب، سال نهم، شماره 102( مرداد 1369)، صفحه 4 _ 6.
665 - عاشورا در فقه: ارزیابی دیدگاه فقهی امام خمینی رحمه الله و دیگر فقیهان درباره قیام سیدالشهدا علیه السلام
ضیاء مرتضوی، اطلاعات (12 اردیبهشت 1378).
666 - عاشورا در فقه
ضیاءالدین مرتضوی، جمهوری اسلامی (10 _ 30 تیر 1374).
667 - عاشورا در کلام امام خمینی رحمه الله ؛ قیام عاشورا اسوه آزادگان
بهارحماسه: ویژه نامه عاشورای حسینی (ضمیمه ماهنامه بصائر)، (فروردین 1381)، ص 2.
668 - عاشورا در کلام مقام معظم رهبری؛ امام حسین علیه السلام الگوی انسان ها؛ بهار حماسه؛ ویژه نامه عاشورای حسینی
(ضمیمه ماهنامه بصائر)، (فروردین 1381)، صفحه 3.
669 - عاشورا در مکه
[بی نام]، کار و کارگر، سال سوم، شماره 130(4 مهر 1366)، صفحه 6.
670 - عاشورا، رستاخیز بزرگ
گودرز گودرزی، کیهان (25 تیر 1370)، صفحه 22.
671 - عاشورا، رمز جاودانگی
محمود فرشیدی، رسالت (8 تیر 1372)، صفحه 1، 16.
672 - عاشورا: رمز راز جاودانگی
همشهری (8 تیر 1372)، صفحه 1.
673 - عاشورا، رهگشای تشیع
جعفر شهیدی، اطلاعات ویژه نامه. (13 خرداد 1374)، صفحه 13.
674 - عاشورا، سمبل حج حسین
سلام (28 خرداد 1373)، صفحه 2.
ص:240
675 - عاشورا صحنه برخورد فرهنگ آزادی خواهی و خودکامگی
محمد بسته نگار، خرداد (2 خرداد 1378).
676 - عاشورا، عرفان و عشق: نگاهی به قیام امام حسین علیه السلام در آثار عارفان
محمد باری، سروش سال هفدهم، شماره 741 (13 خرداد 1374)، صفحه 12 _ 16).
677 - عاشورا، عرفان و هنر
اطلاعات (18 مرداد 1368)، صفحه 1، 4.
678 - عاشورا عظیم ترین حماسه تاریخ آفرینش
هاشم هوشی سادات، اطلاعات هفتگی، شماره 2445 (11 _ 25 مرداد 1368)، صفحه 8 _ 9.
679 - عاشورا؛ عقل و عشق: تحلیل واقعه عاشورا و حرکت امام حسین علیه السلام در گفت وگو با عبدالکریم سروش
صبح امروز (4 اردیبهشت 1378).
680 - عاشورا، عید خون شیعه
اطلاعات هفتگی، شماره 2353(11 _ 18 شهریور 1366)، صفحه 3، 61.
681 - عاشورا، ماندن یا حرکت
حسینعلی نجارپور، اطلاعات (24 خرداد 1377).
682 - عاشورا ...
محمدرضا حکیمی، مجد، سال سوم، شماره 14 (خرداد _ تیر 1373)، صفحه 12 _ 37.
683 - عاشورا، مشعل فروزان تاریخ
صفی اللّه لشینی، صف، شماره 160 (تیر 1372)، صفحه 6 _ 9.
684 - عاشورا، مظلومیتی مضاعف
محمدرضا حکیمی، ایران، (22 اردیبهشت 1381).
685 _ عاشورا، مکتب همیشه زنده حسین علیه السلام
مرتضی مطهری، زن روز، شماره 1132 (7 شهریور 1366)، صفحه 11، 44، 45.
686 - عاشورا، نماد توسعه بدون محوریت ولایت و عدالت
ابوالفضل عبادی، صبح، سال ششم، شماره 117 (14 اردیبهشت 1379).
687 - عاشورا نمودار احیای اسلام
هاشم هوشی سادات، اطلاعات هفتگی، شماره 2489. (17 _ 24 مرداد 1369) صفحه 17، 38.
688 - عاشورا، نیاز فکری نسل امروز
ص:241
محمدجواد حیدری کاشانی، پاسدار اسلام، شماره 197.
689 - عاشورا و آرمان های بعثت: گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین معادیخواه
صبح امروز (4 اردیبهشت 1378).
690 - عاشورا و آزادی
محسن کدیور، صدای عدالت، 26 و 27 و 28 اسفند 1380).
691 - عاشورا و ادب کهن فارسی
محمدکاظم کاظمی، قدس (15 اردیبهشت 1377).
692 - عاشورا و ادبیات
م. ب. محمدیان، اطلاعات( 21 و 22 و 23 و 24 و 27 و 28 و 29 و 30 و 31 مرداد 1369)، صفحه 6، (4 شهریور 1369)، صفحه 6.
693 - عاشورا و اقبال
پرویز عباسی داکانی، بعثت، سال هشتم، شماره 34 (2 آبان 1366)، صفحه 1، 4.
694 - عاشورا والاترین حماسه بر بلندای تاریخ
مرتضی مهدوی یگانه، پیام انقلاب، سال شانزدهم، شماره 339 (15 خرداد تا اول تیر 1374)، صفحه 24 _ 27.
695 - عاشورا و انتظار در معرض هجوم دین ستیزان
علیرضا سربخش، صبح، شماره 101.
696 - عاشورا و تحریف: بازنویسی شش سخنرانی در ایام عاشورای سال 1356
احمد بهشتی، اطلاعات (4 و 8 و 11 و 12 و 13 اردیبهشت 1378).
697 - عاشورا و تحلیل های مختلف کلامی و اجتماعی
[گزارشی از گفتگو با حجت الاسلام پارسانیا]، یحیی عظیمی، خراسان (18 فروردین 1380).
698 - عاشورا و جلوه های معنوی
[بخشهایی از کتاب «ره توشه راهیان نور» ]جواد محدثی، کاروکارگر (15 اردیبهشت 1377).
699 _ عاشورا و حکومت
محمدتقی رهبر، مسجد، سال چهارم، شماره 19 (فروردین، اردیبهشت 1374)، صفحه 20 _ 26.
700 - عاشورا و ساختار جامعه
محمدرضا حکیمی، ایران، (26 اردیبهشت 1381).
701 - عاشورا و عدالت
ص:242
محمدرضا حکیمی، جام جم (18 و 20 فروردین 1380).
702 - عاشورا و عظمت یک فاجعه
[بی نام]، اولیاء اصفهان، شماره 1758 (2 شهریورماه 1367)، صفحه 1، 8.
703 - عاشورا و فرهنگ خودباختگی و خودباختگی فرهنگی
حسن پوشنگر، رسالت (21 خرداد 1374)، صفحه 2.
704 - عاشورا و موقعیت های ایمانی
[بی نام]، بنیان (26 و 27 و 28 اسفند 1380).
705 - عاشورا، هدف و بسترها
محمدحیدری قاسمی، اطلاعات (28 _ 31) فروردین 1378).
706 - عاشورای حسینی بیعت مجدد مردم اردبیل با ولایت و رهبری
سبلان، سال دوم، شماره 4 (1373)، صفحه 5.
707 - عاشورای حسینی، چراغ جاودانه فروزان راه بشریت
[بی نام]، اطلاعات (29 تیر 1370)، صفحه 8.
708 - عاشورای حسینی
[بی نام]، اولیاء اصفهان، شماره 1709 (12 شهریور 1366)، صفحه 1، 8.
709 - عاشورای عشق
ایرج تبریزی، سروش، سال هفدهم، شماره 742 (27 خرداد 1374)، صفحه 5 _ 6.
710 - عاشورا یک ایست بزرگ
محمدرضا حکیمی، ایران (26 اسفند 1380).
711 - عاشورایی باشیم
محمود فرشیدی، رسالت (4 خرداد 1374)، صفحه 1، 12.
712 - عاشور در راه است
کیهان ورزشی، سال سی و چهار، شماره 1806 (21 مرداد 1368)، صفحه 3.
713 - عباس بن علی علیه السلام ؛ آن شبه پدر:در گرامیداشت چهارم شعبان سالروز ولادت سرورانگیز حضرت عباس علیه السلام
باقر شریف القرشی، کیهان (29 مهر1380).
714 _ عبرت عاشورا
ص:243
مهدی حیدری کبیر، کیهان(25 تیر 1374)، صفحه 6.
715 - عبرتهای عاشورا؛ به مناسبت اربعین شهادت حضرت اباعبداللّه الحسین علیه السلام
علی شیرازی، جمهوری اسلامی (13 خرداد 1378).
716 - عبرت های عاشورا
عطاءاللّه مهاجرانی، اطلاعات (29 _ 31 فروردین 1378).
717 - عبرت های عاشورا
عطاءاللّه مهاجرانی، اطلاعات (2 و 5 اردیبهشت 1378).
718 - عبرت های عاشورا
متن کامل سخنان مقام معظم رهبری حضرت آیت اللّه خامنه ای (مدظلّه العالی).در سال 1375 هنر دینی شماره 7 (بهار 1380).
719 - عزاداری برای سیدالشهدا علیه السلام
محمد کریم عبداللهی، اسوه، سال پنجم، شماره 52 (فروردین 1381).
720 - عزاداری در سیره ائمه علیهماالسلام و رهبران مذهبی
گودرز نجفی، همشهری (1 اردیبهشت 1378).
721 - عزاداری در لکهنو
خان محمد عامر، کیهان فرهنگی، سال هجدهم، شماره 174 (فروردین 1380).
722 - عزاداری سنتی را احیا کنیم
رسالت (26 مرداد 1367)، صفحه 10.
723 - عزاداری محرم در سفرنامه ها
[بی نام]، حرم، سال دهم، شماره 67 (خرداد 1379).
724 - عزای پویا
کیهان (29 تیر 1370)، صفحه 6.
725 - عشق روی تو سرشته است به آب و گل من
[بی نام]، رسالت (15 دی 1373).
726 - عظمت فاجعه کربلا
ندای جمعه، سال اول، شماره 1( تیر 1373)، صفحه 8 _ 10.
727 - عظمت وجودی امام حسین علیه السلام
اطلاعات (13 خرداد 1374)، صفحه 7.
ص:244
728 - علل کج اندیشی در مورد نهضت حسینی
عبداللّه فاطمی نیا، رسالت (29 فروردین 1378).
729 - علل ماندگاری نهضت امام حسین علیه السلام
[گزارشی از گفتگو با حجت الاسلام و المسلمین مبلغی]، خراسان، (8 فروردین 1380).
730 - علل و انگیزه های قیام امام حسین علیه السلام
[بی نام]، آزادگان، شماره 1 (مرداد 1370)، صفحه 52 و 54.
731 - علمدار عشق، آبروی آب: ابوالفضائل، عباس علیه السلام
ایرج تبریزی، سروش، سال هفدهم، شماره 741 (13 خرداد 1374)، صفحه 10 _ 11.
732 - علمدار عشق: پیشکش به فدایی حسین علیه السلام ابوالفضل عباس بن علی علیه السلام
بهروز ساقی، کیهان (22 آبان 1378).
733 - علمدار کربلا: نگاهی به فضایل عباس بن علی علیه السلام
محمدرضا جواهری، قدس (7 و 20 خرداد 1377).
734 - عمان سامانی و عاشورا
دیدگاه عرفانی، محمدهادی زاده، انتخاب (12 آبان 1379).
735 - عمیق ترین درس عاشورا
عباس لطفی، رسالت (31 خرداد 1372)،صفحه 4.
736 - عنایت امام حسین علیه السلام به آیت اللّه مرعشی نجفی
محمدباقر بدوی، کیهان (21 اردیبهشت 1381).
737 - عنصر اصلاح در حماسه حسینی
[بی نام]، بیان (8 خرداد 1379).
738 - عنصر تبلیغ در نهضت حسینی
جهان اسلام (20 فروردین 1371)، صفحه 7.
739 - عنصر تبلیغ در نهضت حسینی
مطهری، کیهان هوایی، شماره 1325 _ 1326.
740 - عوامل و زمینه های شهادت امام حسین علیه السلام
روح اللّه حسینیان، کیهان (25 اردیبهشت 1378).
741 - فداکاری در راه عالی ترین ارزشهای انسانی
ص:245
محمدتقی جعفری، کیهان (29 و 31 فروردین 1378).
742 - فرجام تبهکاران
سیدعلی نقی میرحسینی، فرهنگ کوثر، سال چهارم، شماره 38 (اردیبهشت 1379)، صفحه 56 _ 57؛ شماره 39، صفحه 54 _ 56.
743 - فرهنگ عاشورا، الهام بخش قیام امام خمینی رحمه الله
محمد موسوی، ابرار (4 خرداد 1377).
744 - فرهنگ عاشورا
امام خمینی و ادبیات انقلاب، [بی نام]، جمهوری اسلامی (4 اردیبهشت 1378).
745 - فرهنگ عاشورا (بررسی علل حرکت امام حسین علیه السلام به سوی کوفه)
سیامک مختاری، کیهان (27 فروردین 1381).
746 - فرهنگ عاشورا تصحیح اندیشمندانه عادت ها
عباس صالحی، انتخاب (30 فروردین 1378).
747 - فرهنگ عاشورا در عصر سکولار
مجید محمدی، خرداد (4 و 5 اردیبهشت 1378).
748 - فرهنگ عاشورا در گفتمان بقا
سعید حجاریان، ایران (31 فروردین 1378).
749 - فرهنگ عاشورا
سعید حجاریان، بازتاب اندیشه، سال اول، شماره 1 و 2 (فروردین 1379)، صفحه 95 _ 100 آفتاب امروز (24 فروردین 1379).
750 - فرهنگ عاشورایی امام خمینی رحمه الله : به مناسبت اربعین سالار شهیدان امام حسین علیه السلام
علی اصغر عین القضاة، انتخاب (4 خرداد 1379).
751 - فرهنگ و تعالیم عاشورا
هاشم زاده هریسی، جمهوری اسلامی (29 و 30 و 31 فروردین 1378).
752 - فرهنگ و تعالیم عاشورا
هاشم زاده هریسی، جمهوری اسلامی (1 و 2 و 4 و 5 و 8 و 9 اردیبهشت 1378).
753 - فضیلت عزاداری سیدالشهدا علیه السلام
[بی نام]، پاسداراسلام، سال دهم، شماره115. (تیر1370)، صفحه5؛ شماره116 (مرداد1370)، صفحه 5.
ص:246
754 - فضیلت گریه برای امام حسین علیه السلام
علی باقری، کیهان (8 مرداد 1369)، صفحه 18.
755 - فقه عاشورا
احمد مبلغی، فرهنگ کوثر، سال سوم، شماره 26 (اردیبهشت 1378)، صفحه 22 _ 27.
756 - فقه عاشورا
احمد مبلغی، کوثر، شماره 26.
757 - فلسفه اشک
احمد لقمانی، فرهنگ کوثر، سال سوم، شماره 27 (خرداد 1378)، صفحه 16 _ 20.
758 - فلسفه اشک (2)
احمد لقمانی، کوثر، شماره 27.
759 - فلسفه اشک
[پژوهشی نو درباره گریه _ آثار و انواع آن و تحلیلی بر روایت گریه بر امام حسین علیه السلام، احمد لقمانی، کوثر، سال دوم، شماره 14 (اردیبهشت 1377)، صفحه 32 _ 37.
760 - فلسفه تکرار مراسم عزاداری امام حسین علیه السلام
محمدابراهیم جناتی، رسالت (25 اسفند 1380).
761 - فلسفه سیاسی عاشورا
محمد نصر، همشهری (14 اردیبهشت 1377).
762 - فلسفه عاشورا و تحلیل دیدگاه های اندیشمندان
بخشعلی قنبری، رسالت (24 و 27 و 28 و 29 فروردین 1381).
763 - فلسفه عاشورا و مراسم نخل گردانی در منطقه گیلان
داود لاسمی، اطلاعات (27 خرداد 1377).
764 - فلسفه عزاداری بر امام حسین علیه السلام
فهیمه مخبر دزفولی، همشهری (28 فروردین 1380).
765 - فلسفه عزاداری برای اباعبداللّه الحسین علیه السلام چیست؟
رسالت (19 فروردین 1380).
766 - فلسفه عزاداری و گریستن بر سیدالشهدا علیه السلام
گودرز نجفی، اطلاعات (7 شهریور 1370)، صفحه 7.
767 - فلسفه عزای حسینی در اندیشه امام خمینی
ص:247
جواد حسینی طباطبایی، جمهوری اسلامی (27 و 28 و 29 خرداد 1374)، صفحه 12 و 14.
768 - فلسفه قیام امام حسین
علی فاضل همدانی، اطلاعات (17 بهمن 1370)، صفحه 8 _ 9.
769 - فلسفه قیام عاشورا
مسیح مهاجری، جمهوری اسلامی (10 اردیبهشت 1377).
770 _ فلسفه نهضت اباعبداللّه الحسین علیه السلام
آیت اللّه ]بی نام]، جمهوری اسلامی(11 شهریور 1366)، صفحه 7.
771 - فلسفه نهضت عاشورا: به مناسبت فرارسیدن ماه محرم و ایام شهادت سالار کربلا حضرت امام حسین علیه السلام
، محمد اسحاقی اخلاقی، اخوت، سال اول، شماره 2 (بهار 1378).
772 - فهم عاشورا در گرو شناخت بنی امیه است: گفتگو با حجت الاسلام ... معادیخواه
خراسان (15 فروردین 1381).
773 - فیض الدموع:
[شرح زندگانی و شهادت امام حسین7]، محمدابراهیم نواب تهرانی، اهل قلم، شماره 41.
774 - قاصدان شهادت نوحه می سرایند
زن روز، شمار 1183 (18 مهر 1366)، صفحه 10، 11.
775 - قاصدان شهادت نوحه می سرایند
زن روز، شماره 1183 (18 مهر 1369)، صفحه 10 و 11.
776 - قدیمی ترین منبع تاریخی در مورد واقعه کربلا
گلستان قرآن، سال چهارم، شماره 106 (اردیبهشت 1380)و
777 - قرآن یعنی حسین علیه السلام ... گفت وگو با استاد حسن زاده آملی به مناسبت...
رسالت (2 اردیبهشت 1381).
778 - قرائت ایدئولوژیک از نهضت عاشورا
[بی نام]، ایران (26 اسفند 1380).
779 - قرة العین سیدالشهداء
به نقل از دایرة المعارف شیعه، اطلاعات (25 اردیبهشت 78).
ص:248
780 - قصد امام حسین علیه السلام ریشه کن کردن جرثومه فساد (یزید) از جهان اسلام بود: گفتگو با آیت اللّه سیدمحمدحسن مرعشی شوشتری
گلستان قرآن، سال چهارم، شماره 105 (اردیبهشت 1380).
781 - قهرمانان میدان دفاع از ارزش های کربلا
محسن محمدپور طلایی، اطلاعات (13 خرداد 1378).
782 - قهرمان علقمه
[حضرت ابوالفضل علیه السلام ]، احمد بهشتی، اطلاعات (15 دی 1373)
783 - قیام اباعبداللّه
غلام حیدر ابراهیم بای، قدس (22 و 23 و 25 و 27 و 29 تیر 1370)، صفحه 4.
784 - قیام امام حسین علیه السلام حماسه پیروزی خون بر شمشیر
[بی نام]، جهاد روستا، سال هشتم، شماره246 (نیمه دوم مرداد 1367)، صفحه 8 _ 9، 27.
785 _ قیام امام حسین علیه السلام درسی برای مسلمانان است
زن روز، شماره 1511 (27 خرداد 1374)، صفحه 5.
786 - قیام امام حسین علیه السلام نهضت اصلاحی اسلامی
سلام (28 خرداد 1373) صفحه 4.
787 - قیام امام حسین علیه السلام و قرآن
محمد جعفر خوشنویس، اطلاعات (26 خرداد 1373)، صفحه 11.
788 - قیام امام حسین علیه السلام
[پرسش و پاسخ]، صاحبی، حرم، سال یازدهم و دوازدهم، شماره 80 و 79.
789 - قیام حسینی، ظلم ستیزی، و جاذبه مظلومیت
اطلاعات (22 خرداد 1373)، صفحه 2.
790 - قیام حسینی و امام خمینی عوامل گرایش من به اسلام بودند: گفت وگو با هاجر حسینی
مسلمان آمریکایی، صدیقه توانا علمی، کیهان (14 تیر 1379).
791 - قیام حسینی و مسئولیت حکومت ها
کیهان (27 تیر 1370)، صفحه 18.
792 - قیام حسینی
[بی نام]، شاهد، شماره 163(1 شهریور 1367)، صفحه 6.
ص:249
793 - قیام خونین حضرت حسین علیه السلام و یاران او
غلامحسین مجابی، ولایت سال سوم، شماره 27 (3 شهریور 1366)، صفحه 3.
794 - قیام سالار عشق، در عطشان کویر ظلمت
علی اصغر مؤذنی، اطلاعات (2 مرداد 1369)، صفحه 7.
795 - قیام سیدالشهدا، قیام برای اصلاح جامعه
محمد جواد مهری، پاسدار اسلام، شماره 209.
796 - قیام عاشورا، اسوه آزادگان
[بی نام]، جمهوری اسلامی (27 تیر 1374).
797 - قیام عاشورا، اهداف و دستاوردها
احمدعلی افتخاری، اطلاعات (8 تیر 1372)، صفحه 7 (12 تیر 1372)، صفحه 7.
798 - قیام عاشورا در نگاه خواص
سخنرانی از محمدتقی جعفری، کیهان هوایی، شماره 1278، (23 اردیبهشت 1377).
799 - کاروان پیام، کیهان
(24 مرداد 1368)، صفحه 14.
800 - کاروان پیروز، در راه
رسالت (7 شهریور 1370)، صفحه 11.
قسمت پنجم
801 - کتاب کربلا
[درسهایی از مکتب عاشورا]، محمدعلی اخگری، قدس (23 _ 30 خرداد 1377).
802 - کجاست آن منتقم خون حسین علیه السلام
محمد صدیقی، رسالت (7 تیر 1372)، صفحه 4، 11.
803 - کربلا از نگاهی دیگر
فصلنامه کتابهای اسلامی، سال اول، شماره 3 (زمستان 1379)، صفحه 79 _ 80.
804 - کربلا بزرگترین مدرسه تاریخ
فاطمه همایون مقدم، کیهان (23 خرداد 1374)، صفحه 6.
805 - کربلا؛ دانشگاه تاریخ:
احمد لقمانی، کیهان، 16 اردیبهشت اردیبهشت 1378).
ص:250
806 - کربلا در منابع تاریخی کردستان
[بی نام] کیهان فرهنگی، سال نوزدهم، شماره 186 و 185 (اسفند 80 و فروردین 1381).
807 - کربلا سرآغاز نهضتی خونین
علیرضا بیرانوند، نگهبان انقلاب اسلامی، سال دوم، شماره 22 (تیر 1372)، صفحه 3.
808 - کربلا؛ شاهد پیروزی حق
علی شیرازی، اطلاعات (14 مرداد 1368)، صفحه 6.
809 - کربلا فرازین قله کرامت
[بی نام]، پیام انقلاب، سال نهم، شماره 219(22 مرداد 1367)، صفحه 4 _ 5.
810 - کربلا فرصت تماشایی زیبایی است
محمدرضا سنگری، کتاب هفته (ویژه کتاب عاشورا) شماره 435 (اسفند 1380).
811 - کربلا، کعبه عشق
امید انقلاب، سال هشتم، شماره 185 (29 مرداد 1367)، صفحه 4 _ 5.
812 - کربلا و الگوهای رفتاری
حجت اللّه بیات، مبلغان، سال اول، شماره 15 (محرم 1421)، صفحه 32 _ 44.
813 - کربلا و ...کربلائیان
محمدعلی مهدوی، صبح ساحل، سال دوم، شماره 79(8 شهریور 1366)، صفحه 2.
814 - کربلایی آید از عشق شهید کربلا
اطلاعات (27 مرداد 1367)، صفحه 2.
815 - کوثر اشک
عبدالرحیم حجتی، کوثر، سال اول، شماره 4 (تیر 1376) صفحه 60 _ 61 و 59.
816 - که هنوز من نبودم که تو در دلم نشستی
بهروز ساقی، کیهان (20 آبان 1378).
817 - کیفیت اقامه عزای حسینی
مجتبی قائمی مهر، جمهوری اسلامی (14 اردیبهشت 1377).
818 - گامی به سوی شناخت امام حسین علیه السلام
محمدابراهیم ایزدخواه، فرهنگ کوثر، سال سوم، شماره 32 (آبان 1378)، صفحه 51 _ 54.
819 - گر تو بخواهی که شوی رستگار راه تولای حسین است و بس
کیهان (12 مرداد 1368)، صفحه 18.
ص:251
820 - گریه آسمان بر حسین علیه السلام، ادعا یا واقعیت؛ با تاکید بر روایات اهل سنت
حسن سعید؛ ترجمه و نگارش: م، آزاد اردبیلی، کیهان (28 اسفند 1380).
821 - گریه آسمان و زمین
[بر شهادت امام حسین علیه السلام ]، محمدرضا مهدی، پاسدار اسلام، سال بیست و یکم، شماره 244 _ 243 (اسفند 80 و فروردین 1381).
822 - گریه برای چیست؟: به مناسبت ماه محرم الحرام
داود الهامی، مکتب اسلام، سال سی و نهم، شماره 2.
823 - گریه برای چیست؟
داود الهامی، مکتب اسلام، شماره 458 (اردیبهشت 1378)، صفحه 20 _ 34.
824 - گریه بر حسین علیه السلام چرا و تا کی؟
عبدالرزاق الموسوی المقرم؛ ترجمه: مهرداد آزاد اردبیلی، کیهان (8 اردیبهشت 1378).
825 - گفتاری فشرده در باب قیام امام حسین علیه السلام
اسداللّه افشار، اطلاعات (18 اردیبهشت 1381).
826 - گفتاری کوتاه و فشرده در قیام حسین بن علی علیه السلام
اسداللّه افشار، همسر، سال اول شماره 2 (خرداد 1377 صفحه 6 _ 9.
827 - گلبانگ قیام عاشورا
مهدی شمس الدین، رسالت (29 فروردین 1378).
828 - گلبانگ قیام عاشورا
مهدی شمس الدین، رسالت (5 و 19 اردیبهشت 1378).
829 - گوشه هایی از حالات امام حسین علیه السلام : سخنرانی مرحوم راشد در ایام محرم سال 1321
صبح امروز (4 اردیبهشت 1378).
830 - ماه بنی هاشم و جانباز کربلا
رسالت (15 دی 1373) صفحه 4، 12.
831 - ماه بنی هاشم و جانباز کربلا
[بی نام]، رسالت (15 دی 1373).
832 - ماه پیروزی خون بر شمشیر
ص:252
[بی نام]، فروغ آزادی (23 مرداد 1367)، صفحه 1، 4.
833 - ماهیت قیام امام حسین علیه السلام مبارزه با استبداد بود: گفتگو با دکتر سیدمحمد ثقفی، پژوهشگر و استاد جامعه شناسی
گلستان قرآن، سال چهارم، شماره 105 (اردیبهشت 1380).
834 - ماهیت قیام حسینی
مرتضی مطهری، تعاون، شماره 180.
835 - ماهیت قیام حسینی
[بی نام]، جمهوری اسلامی (2 و 3 و 5 مرداد 1370)، صفحه 12 و 9.
836 - ماهیت نهضت امام حسین علیه السلام
مرتضی مطهری، پیام جهاد سازندگی، سال دوم، شماره 21،(خرداد 1373) صفحه 25 _ 29.
837 - مباحث عاشورای حسینی علیه السلام
رضا اکرمی، اطلاعات (28 اسفند 1380)؛ (17 و 19 فروردین 1381)؛ (10 اردیبهشت 1381).
838 - مبانی تحلیل نهضت عاشورا: سیری در بررسی عوامل شناخت حوادث تاریخی برآمده از ارزشها
محمدتقی جعفری، شما، شماره 253 (ضمیمه)، (23 اسفند 1380).
839 - مبانی مشروعیت حکومت؛
با نگاه ویژه به سه فاز حرکت حسینی، هاشم آغاجری، نوروز (18 اردیبهشت 1381).
840 - مبلغین باید در عرصه رویارویی با تحریفات عاشورا گام بگذارند
محمد صحتی سردرودی، صفحه 64 _ 65.
841 - مجالس حسینی همواره کانون کفرستیزی بوده است
کریمی جهرمی، بهار حماسه، ویژه نامه عاشورای حسینی [ضمیمه ماهنامه بصائر]، (فروردین 1381)، صفحه 10 _ 11.
842 - محرم، آموزشها و درسها
اطلاعات (4 مرداد 1369)، صفحه 1، 3.
843 - محرم از راه می رسد...
پیام انقلاب، سال نهم، شماره 219، (22 مرداد 1367)، صفحه 6 _ 7، 31.
844 - محرم برای ما یک فرهنگ است
ص:253
محمدرضا عرفانی، رسالت( 12 مرداد 1368)، صفحه 5.
845 - محرم، ترجمان جاوید میثاق خون بر سر آرمانها
سروش، سال یازدهم، شماره 479 (7 مرداد 1368)، صفحه 4.
846 - محرم، ترجمان جاوید میثاق خون بر سر آرمانها
سروش، سال یازدهم، شماره 479 (7 مرداد 1368)، صفحه 4.
847 - محرم
جهادروستا، سال دهم، شماره 261 (نیمه دوم مرداد 1368)، صفحه 4 _ 5.
848 - محرم، حریم ایمان و قرآن
محمد فیضی، رسالت (2 تیر 1372)، صفحه 5.
849 - محرم در جامعه ایرانیان مقیم ترکیه (قرن نوزدهم) گلستان قرآن
سال چهارم، شماره 106 (اردیبهشت 1380).
850 - محرم در سرزمینهای دیگر
قربانعلی سولقانی، کتاب ماه (هنر)، شماره 7.
851 - محرم، سیدالشهدا و برترین یاران عالم؛ به مناسبت فرا رسیدن ایام سوگناک و عبرت آموز محرم، حسینعلی راشد
همشهری (18 و 20 و 21 فروردین 1380).
852 - محرم عاشورا، ابراهیم ایرانپور
نوید اصفهان، سال چهارم، شماره 150 (9 مرداد 1370)، صفحه 2؛ شماره 153 (2 شهریور 1370)، صفحه 14 _ 15.
853 - محرم فرارسید، رسالت
[بی نام]، (23 مرداد 1367)، صفحه 4.
854 - محرم فصل ابلاغ پیام خون
[بی نام]، جمهوری اسلامی(31 مرداد 1366)، صفحه 1، 11؛ (1 شهریور 1366)، صفحه 1، 7؛ (2 شهریور 1366)، صفحه 1، صفحه 12،(3 شهریور 1366)، صفحه 1، 11؛ (4 شهریور 1366)، صفحه 1، 8.
855 - محرم
قدس (23 مرداد 1367)، صفحه 1، 8.
856 - محرم ماه پاس داری از حرمت انسان و حریم ایمان
ص:254
جواد محدثی، بهار حماسه: ویژه نامه عاشورای حسینی [ضمیمه ماهنامه بصائر]، (فروردین1381) صفحه 54 _ 55.
857 - محرم ماه پیروزی خون بر شمشیر
اولیاء اصفهان، شماره 1806 (12 مرداد 1368)، صفحه 5.
858 - محرم ماه پیروزی خون بر شمشیر
جمهوری اسلامی (22 تیر 1370)، صفحه 2.
859 - محرم ماه پیروزی خون بر شمشیر
فصلنامه آشتیان، سال اول، شماره 1 (1373)، صفحه 63.
860 - محرم، ماه حزن و مصیبت اهل بیت علیهم السلام
حسین شفیعی دارابی، جمهوری اسلامی( 2 مرداد 1369)، صفحه 9.
861 - محرم ماه حماسه مقاومت و ایثار
نهضت شمال، سال هفتم، شماره 396 (28 شهریور 1366)، صفحه 2.
862 - محرم، ماه حماسه مقاومت و ایثار
[بی نام]، جمهوری اسلامی،(4 شهریور 1366)، صفحه 7.
863 - محرم ماه حماسه های همیشه جاودانه
[بی نام]، ندای اکباتان، سال سی و هشتم، شماره 346 (15 شهریور 1366)، صفحه 1، 4.
864 _ محرم، ماه حماسه های همیشه جاوید
[بی نام]، اطلاعات هفتگی، شماره 2352 (4 _ 11 شهریور 1366)، صفحه 3.
865 - محرم ماه خون
اولیاء اصفهان، شماره 1807 (19 مرداد 1368)، صفحه 1.
866 - محرم ماه خون، ماه شهادت
اولیاء اصفهان، شماره 1757 (27 مرداد 1367)، صفحه 1، 8.
867 - محرم، ماه زنده نگهداشتن حماسه خونین کربلا
جهادروستا، سال دهم، شماره 261 (نیمه دوم مرداد 1368)، صفحه 6، 7.
868 - محرم ماه قیام خونین
[بی نام]، نقش قلم، سال هشتم، شماره 395(1 شهریور 1366) صفحه 1، 4.
869 - محرم و فلسفه شهادت حضرت حسین علیه السلام
ص:255
[بی نام]، ندای یزد، سال سوم، شماره 107 (9 شهریور 1396)، صفحه 1، 2.
870 - محرم و مردم
احمد وکیلیان، جهانگردان، شماره 15.
871 - محرم 61 هجری؛ درسها و عبرت ها
حمیدرضا زاهدی، اطلاعات(4 شهریور 1366)، صفحه 1، 16.
872 - محرم، یادآور یادهای بزرگ
زن روز، شماره 1180 (29 مرداد 1367)، صفحه 3، 54.
873 - مخالفان امام حسین علیه السلام
رضا صابری خوروزوقی، همشهری (28 اسفند 1380)؛ (14 فروردین 1381).
874 - مدرسه حسینی
[بخشهایی کوتاه از کتاب] مصطفی دلشاد تهرانی، گلستان قرآن، سال چهارم، شماره 105، (اردیبهشت 1380).
875 - مرثیه سرایی در ایران
امیر اسماعیل آذر، اطلاعات (15 اردیبهشت 1379).
876 - مرثیه سرایی صحیح، مبنای فهم عاشورا
ابرار (23 تیر 1373)، صفحه 8.
877 - مرگ آگاهی و زندگی ناآگاهانه
[بی نام]، انتخاب (13 خرداد 1378).
878 - مرگ را جز سعادت نمی بینم: به مناسبت اربعین حسینی
مصطفی قنبرپور، ابرار (25 اردیبهشت 1380).
879 - مروری بر پیامدهای قیام عاشورا و علل پیروزی آن
پروین دارایان، زن روز، شماره 1327 (9 شهریور 1370)، صفحه 12 _ 13.
880 - مروری بر مسأله آمار و ارقام در حادثه کربلا
عباس جعفری، اطلاعات (17 و 19 مرداد 1372)، صفحه 7
881 - مسئولیت حسین بودن
اکبر اعلمی، سلام (16 خرداد 1374)، صفحه 4.
882 - مسلم سفیر انقلاب کربلا
زن روز، شماره 1658 (23 خرداد 1377).
ص:256
883 - مشعلدار قیام جاوید کربلا
سعید محبوبی نژاد، امید انقلاب، سال یازدهم، شماره 238 (12 مرداد 1370)، صفحه 4 _ 5.
884 - معراج عاشورا
محمدحسین مردانی، کیهان (25 فروردین 1381).
885 - معنای محرم و فائده آن: سخنرانی استاد راشد درباره سیره اخلاقی امام حسین علیه السلام
همشهری، (26 فروردین 1378).
886 - مقدمه ای بر خرافه زدایی از نهضت عاشورا
[بی نام]، فرهنگ اصفهان، سال چهارم، شماره 11 (فروردین و اردیبهشت و خرداد 1378)، صفحه 6 _ 11.
887 - مکان ها، آداب و مراسم عزاداری محرم در ایران: آیین های سوگ بزرگ در شهادت حسین بن علی علیه السلام
فریده مجیدی خامنه، همشهری (14 اردیبهشت 1377).
888 - مکتب حسین تجلی گاه عشق و حماسه
مرتضی مهدوی یگانه، پیام انقلاب، سال دوازدهم، شماره 278 (5 مرداد 1370)، صفحه 6، 7، 48.
889 - مکتب و مصلحت: دوره امامت: واقع نگری و مصلحت بینی در زندگانی امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام
عباس صالحی، حوزه، سال یازدهم، شماره 62 (خرداد و تیر 1373)، صفحه 128 _ 162.
890 - مکه پایگاه فعالیت سیاسی امام حسین علیه السلام
[بی نام]، جمهوری اسلامی(24 شهریور 1366)، صفحه 7.
891 - منابع اولیه تاریخی درباره امام حسین علیه السلام و عاشورا
محمدنوری، فصلنامه کتابهای اسلامی، سال اول، شماره سوم، (زمستان 1379)، صفحه 25 _ 39.
892 - مناظره عقل و عشق، مرتضی آوینی، ره آورد دانشگاه
شماره 13 (فروردین 1374)، صفحه 38 _ 39.
893 - من فرد هستم
عاشورا و موقعیت تراژیک محمد سعید حنایی کاشانی؛ کیان، سال نهم، شماره 46 (خرداد و تیر 1378)، صفحه 58 _ 68.
894 - مواضع امام حسین علیه السلام در برابر حکومت معاویه
محسن زنجبر، معرفت، سال یازدهم، شماره 52 (فروردین 1381).
ص:257
895 - مواضع سیاسی امام سجاد علیه السلام پس از واقعه کربلا
محسن رنجبر، معرفت، سال دهم، شماره 40 (فروردین 1380).
896 - موجبات نهضت امام حسین علیه السلام
مصطفی قنبرپور، ابرار (5 اردیبهشت 1378).
897 - موجبات و عوامل نهضت مقدس حسینی
ابرار (24 و 25 و 26 و 27 و 28 تیر 1370)، صفحه 2، 1.
898 - موضع امام حسین علیه السلام در برابر صلح امام حسن علیه السلام
اصغر حیدری، کیهان (25 مرداد 1372)، صفحه 6.
899 - میراث جهانشمول عاشورا
حکمت اللّه ملاصالحی، کیهان هوایی، شماره 1091 (5 مرداد 1373)، صفحه 12.
900 - میراث دار عاشورا
ر. علیزاده، کیهان (1 تیر 1373)، صفحه 6.
901 - میزگرد بررسی ابعاد اجتماعی سیاسی و عرفانی نهضت سیدالشهدا علیه السلام
معرفت، سال نهم، شماره 34 (خرداد و تیر 1379).
902 - میلاد بزرگ پاسدار اسلام
خراسان، (6 بهمن 1371) صفحه 1، 11.
903 - نامه کوفیان به امام حسین علیه السلام
جام جم (16 آذر 1379).
904 - نانوشته های حماسه عاشورا
سیدمحمدعلی مدرس مطلق، حوزه اصفهان، سال اول، شماره 1 (بهار 1379)، صفحه 125 _ 144.
905 - نتایج و پیامدهای هجرت امام حسین علیه السلام از مدینه به کوفه
[بی نام]، قدس (10 آبان 1379).
906 - نتیجه گیری از نهضت عاشورا
[بی نام] پاسدار اسلام، سال دوازدهم شماره 140 (مرداد 1372) صفحه 10 _ 13.
907 - نجوا با ابوالفضل علیه السلام
مسعود علوی، رسالت (22 آبان 1378).
908 - نخستین اربعین
رسول جعفریان، رسالت (24 خرداد 1377).
ص:258
909 - نسبت آزادی و قدرت: خطابه محسن کدیور درباره عاشورا و آزادی
،صبح امروز (1 اردیبهشت 1378).
910 - نسل سوم انقلاب تشنه شناخت واقعی زینب کبری علیهاالسلام است؛ استادان حوزه و دانشگاه در گفت وگو با قدس
قدس (25 اردیبهشت 1380).
911 - نشان سرخ دلیری
[واقعه عاشورا]، مرتضی الهی قمشه ای، کیهان فرهنگی، سال نوزدهم، شماره 188 (خرداد 1381).
912 - نظرات دانشمندان بزرگ شیعی، مرحوم سیدمرتضی، شیخ طوسی، شیخ مفید و ابن شهر آشوب درباره قیام امام حسین علیه السلام .
[بی نام]، پیام دانشجو، سال اول، شماره 39 (16 خرداد 1374)، صفحه 6.
913 - نظرات علما و مراجع پیرامون عزاداری امام حسین علیه السلام
علی اکبر سرشار، مبلغان، سال اول، شماره 3 (محرم 1421)، صفحه 37 _ 45.
914 - نقد نگرش اسطوره ای به نهضت حسینی (2 _ 1)
احمد میراحسان، پگاه حوزه، شماره 44، 45 (فروردین 1381).
915 - نقش امامان معصوم در احیای نهضت حسینی
محمدصادق غلام جمشیدی، جمهوری اسلامی (21 اسفند 1380).
916 - نقش امام خمینی علیه السلام در پاسداری و صیانت از دین
جمهوری اسلامی (24 _ 27 اردیبهشت 1377).
917 - نقش امام خمینی رحمه الله در تبیین و بازسازی فرهنگ عاشورا
حسن رهبری، خرداد (9 و 11 و 13 اردیبهشت 1378).
918 - نقش امام سجاد علیه السلام در ابلاغ پیام نهضت امام حسین علیه السلام
کار و کارگر (2 مرداد 1370)، صفحه 1، 8.
919 - نقش تبلیغات در حادثه کربلا
ذوالفقار مالکی سونکی، سیاست، سال دوم، شماره 87 (27 فروردین 1379).
920 - نقش تبلیغات در نهضت و قیام امام حسین علیه السلام
موسی الرضا عبداللّهی، قدس (4 اردیبهشت 1378).
921 - نقش زنان در حماسه جاوید کربلا
ص:259
[بی نام]، همسر، سال چهارم، شماره 23 (فروردین 1380).
922 - نقش زنان در نهضت حسینی
یوسف محفوظی موسوی، اطلاعات (15 _ 21 اردیبهشت 1377).
923 - نقش زنان در نهضت عاشورا
[بی نام]، جمهوری اسلامی (9 و 16 شهریور 1366)، صفحه 8؛
924 - نقش زینب علیهاالسلام در تداوم نهضت حسینی
زن روز، شماره 1321 (29 تیر 1370)، صفحه 3.
925 _ نقش عاشورا در شکل گیری و تداوم انقلاب اسلامی ایران
بصائر، سال دوم، شماره 9 (تیر 1374)، صفحه 28 _ 34.
926 - نقش عنصر جهل در فاجعه کربلا
صبح مهاجری، جمهوری اسلامی، ( 13 اردیبهشت 1377).
927 - نقش نهضت عاشورا در شکل گیری و تداوم انقلاب
جمیله کدیور، اطلاعات (20 خرداد 1374)، صفحه 3، 2.
928 - نکاتی درباره مجالس عزاداری
باقری، جمهوری اسلامی (15 مرداد 1369)، صفحه 9.
929 - نگاهی بر مهمترین انگیزه های نهضت امام حسین علیه السلام
[بی نام]، شاهد، شماره 162 (15 مرداد 1367)، صفحه 54 _ 56.
930 - نگاهی به ترجمه کتاب «قصه کربلا»
محمد ساوجی، فصلنامه کتابهای اسلامی، سال اول، شماره 3 (زمستان 1379)، صفحه 61 _ 67.
931 - نگاهی به سیر مرثیه های عاشورایی، گفتگو با استاد ذبیح اللّه صاحبکاری محقق و شاعر معاصر، گفتگو از مصطفی موسوی گرمارودی
گلستان قرآن، سال چهارم، شماره 105 (اردیبهشت 1380).
932 - نگاهی به سیره امام حسین علیه السلام
پاسدار اسلام، شماره 99 (اسفند 1368)، صفحه 7، 8.
933 - نگاهی به عاشورا پژوهی در غرب
عبدالحسین حاجی ابوالحسنی و محمد نوری، فصلنامه کتابهای اسلامی، سال اوّل شماره 3 (زمستان 1379)، صفحه 51 _ 60.
ص:260
934 - نگاهی به فضایل عباس بن علی: علمدارکربلا
[بی نام]، قدس (15 اردیبهشت 1377).
935 - نگاهی به واقعه عاشورا
جعفر شوشتری؛ ترجمه خلیل الله فاضلی، جام جم (17 و 19 فروردین 1381).
936 - نگاهی به وقایع بعد از عاشورا: خروج مختار
صف، سال بیست و سوم، شماره 252، (فروردین و اردیبهشت 1380).
937 - نگاهی دیگر به: فلسفه قیام امام حسین علیه السلام
یداللّه شریفی، امید انقلاب، سال دهم، شماره 226 (مرداد 1396)، صفحه 10 _ 11.
938 - نگاهی کلامی _ فقهی به قیام امام حسین علیه السلام
عابدین مؤمنی، مسجد، سال هشتم، شماره 43 (فروردین و اردیبهشت 1378)، صفحه 42 _ 51.
939 - نگاهی کوتاه به علل و انگیزه های قیام امام حسین علیه السلام
کاروکارگر (26 تیر 1370)، صفحه 5.
940 - نگاهی گذرا بر وقایع محرم
قدس (29 تیر 1370)، صفحه 3.
941 - نگاهی گذرا به تحولات تاریخی کربلا و بارگاه ملکوتی حضرت سیدالشهدا علیه السلام
شاهد، شماره 233 (خرداد 1373)، صفحه 36 _ 37.
942 - نگرشی بر آثار سیاسی اجتماعی نهضت عاشورا
علی رضا رجالی تهرانی، بهار حماسه؛ ویژه نامه عاشورای حسینی (ضمیمه ماهنامه بصائر)، (فروردین 1381)، صفحه 26 _ 29.
943 - نگرشی بر آثار سیاسی اجتماعی نهضت عاشورا
علیرضا رجالی تهرانی، رسالت (18 فروردین 1381).
944 - نگرشی بر خیزش خونین کربلا
احمد صادقی اردستانی، اطلاعات (27و29 و 30 مرداد1367)، صفحه 6، 14؛(2 و 6 و 8 و 9 شهریور 1367)، صفحه 6.
945 - نگرشی بر قیام امام حسین علیه السلام
حامد گروه ای، اطلاعات (31 خرداد 1373) صفحه 6، 7.
946 - نگرشی به واپسین لحظات عاشورا
حسین اسعدی، شاهد، شماره 223 (تیر 1372)، صفحه 8 _ 12.
ص:261
947 - نگرشی دوباره به جلوه های تربیتی حماسه عاشورا
غلامعلی افروز، پیوند، شماره 188 (خرداد 1374)، صفحه 4 _ 5.
948 - نگرشی عرفانی و معنوی حضرت امام خمینی به نهضت حسینی
محمدمهدی حسینی، جمهوری اسلامی (23 و 25 خرداد 1374)، صفحه 15 و 12.
949 - نماد عاشورا استراتژی ملی، سینا واحد
کیهان (30 شهریور 1372)، صفحه 3.
950 - نماد عاشورا و عشق ملی
سینا واحد، کیهان (2 شهریور 1372) صفحه 3.
951 - نماد عاشورا و نفرت فرا تاریخی
سینا واحد، کیهان (16 شهریور 1372)، صفحه 3.
952 - نماز ظهور عاشورا، تزکیه نفس عزاداران حسینی
مجید زندی، جمهوری اسلامی (5 اردیبهشت 1378).
953 - نورافکندن بر آفتاب؛ به مناسبت اربعین سوگ سالار شهیدان
جواد محدثین، ایران (12 اردیبهشت 1381).
954 - نهضت امام حسین علیه السلام از دیدگاه استاد مطهری
[بی نام]، فرداد (10 اردیبهشت 1377)
955 - نهضت حسینی انقلابی در انقلاب اوّل و برای احیای اصول و ارزشهای آن
سلام (5 مرداد 1370) صفحه 4.
956 - نهضت حسینی
حماسه ای مقدس، مرتضی مطهری، کیهان(29 مرداد 1367)، صفحه 16، 2؛ (30 مرداد 1367)، صفحه 14.
957 - نهضت حسینی حماسه پاسداری از حریم
ولایت، ابرار (16 و 17 و 18 19 و 23 و 24 و 25 و 26 و 28 و 29 و 30 مرداد 1368)، صفحه 1، 2؛(1 و 2 شهریور 1368)، صفحه 1، 2.
958 - نهضت حسینی حماسه پاسداری از حریم ولایت
[بی نام]، ابرار (12 مرداد 1368)، صفحه 1، 3 (14 و 15 مرداد 1368)، صفحه 1، 2.
959 - نهضت حسینی: عامل شخصیت یافتن جامعه اسلامی
مرتضی مطهری، بصائر، سال اول، شماره 1 (تیر 1373)، صفحه 7 _ 9.
ص:262
960 - نهضت حسینی عامل شخصیت یافتن جامعه اسلامی
[بی نام]،ارزشها، شماره 115.
961 - نهضت حسینی و تداوم انقلاب دینی
محمدرضا جمالی، سلام (2 اردیبهشت 1378).
962 - نهضت حیات بخش امام حسین علیه السلام
مصطفی ملکی، اطلاعات (28 خرداد 1373)، صفحه 11.
963 - نهضت سالار شهیدان الهام بخش شاعران
محمود شاهرخی (جذبه) جام جم (28 و 30 خرداد 1380).
964 - نهضت عاشورا از نگاه اهل سنت
مرتضی ذکایی ساوجی، کیهان فرهنگی، سال هفدهم، شماره 163 (اردیبهشت 1379)، صفحه 36 _ 40.
965 - نهضت عاشورا از نگاه بزرگان
گودرز نجفی، اطلاعات( 15 مرداد 1370)، صفحه 6.
966 - نهضت عاشورا، الگوی جاودانه برای ملت ها
جمهوری اسلامی (16 و 20 و 21 خرداد 1374)، صفحه 12، 14.
967 - نهضت عاشورا، الگوی نسل جوان
علی شیرازی، جمهوری اسلامی (24 خرداد 1377).
968 - نهضت عاشورا باید با شیوه های متناسب به جوانان معرفی شود: گفتگو با حجه الاسلام جعفریان
گلستان قرآن، سال چهارم، شماره 106 (اردیبهشت 1380).
969 - نهضت عاشورا در کلام امام خمینی
سروش، سال یازدهم، شماره 481 (21 مرداد 1368) صفحه 8 _ 9.
970 - نهضت عاشورا، نقطه عطف تاریخ شکوهمند شیعه
[بی نام]، ابرار(11 شهریور 1366) صفحه 3.
971 - نهضت عاشورا و آزادی
، محسن کدیور، صبح امروز (31 فروردین 1378).
ص:263
972 - نهضت عاشورا و جنبش های حق طلبانه در جهان معاصر _ پیامها و دستاوردهای نهضت عاشورا
محمد محمدی اشتهاردی، کیهان هوایی، شماره 1283 (27 خرداد 1377)، صفحه 9.
973 - نهضت عاشورای حسینی
[پرسش و پاسخ]، معلمی، حرم، سال یازدهم و دوازدهم، شماره 80 و 79.
974 - نهضتی برای رسوایی ستمکاران
محمد ابراهیم حسنی، کیهان فرهنگی، سال هجدهم، شماره 174 (فروردین 1380).
975 - نیایش حسین علیه السلام
[بی نام]، پیام انقلاب، سال هشتم، شماره 193 (10 مرداد 1366)، صفحه 40 _ 41.
976 - نیم نگاهی به نهضت کربلا از دیدگاه اهل سنت
شمس اللّه صفرلکی، فرهنگ کوثر، سال چهارم، شماره 38 (اردیبهشت 1379)، صفحه 71 _ و 70.
977 - وارث عاشورا ابوالقاسم لاله زاری
کیهان (9 اردیبهشت 1378).
978 - واقعه عاشورا از دیدگاه امام خمینی
کیهان (29 فروردین 1378).
979 _ واقعه کربلا از دیدگاه مولوی
علیرضا فولادی، کیهان (9 شهریور 1366)، صفحه 16.
980 - واقعه کربلا، خاستگاه نهضت های اسلامی
[بی نام]، رسالت (15 اردیبهشت 1377)
981 - واقعه کربلا، زاویه و شاخصه
مصباح عاملی، اندیشه حوزه، سال پنجم، شماره 16. (فروردین و اردیبهشت و خرداد 1378)، صفحه 4 _ 12.
982 - واقعه کربلا، زاویه و شاخصه
مصباح عاملی، اندیشه حوزه، شماره 16.
983 - واکنش شورای نظارت بر نشر آثار استادمطهری نسبت به معرفی کتاب صالحی نجفی
[کتاب «نگاهی به حماسه حسینی استادمطهری» منتشره در 11/ 8/79]، ایران (30 آبان 1379).
984 - وقف و عاشورا
ص:264
محمدعلی خسروی، وقف میراث جاویدان، سال دوم، شماره 5 (بهار 1373)، صفحه 4 _ 5.
985 - ولادت امام حسین علیه السلام امیر شهر عشق
خراسان (6 بهمن 1371)، صفحه 1، 11.
986 - و ما همچنان تشنه حسینیم
ع، رضایی نیا، اطلاعات (29 تیر 1370)، صفحه 9.
987 - ویژگی های فرهنگ عاشورا
محمدرضا سنگری، بهار حماسه؛ ویژه نامه عاشورای حسینی (ضمیمه ماهنامه بصائر)، (فروردین 1381)، صفحه 12 _ 15.
988 - هجرت امام حسین علیه السلام از مدینه به مکه
[از کتاب سیره معصومان علیهماالسلام نوشته سیدمحسن امینی؛ ترجمه: حسین وجدانی]، کیهان هوایی، سال پنجاه و یکم، شماره 1470 (27 اسفند 1380).
989 - هدف امام حسین علیه السلام از قیام علیه حکومت فاسد یزید عمل به یک واجب عظیم الهی بود
همشهری (20 خرداد 1374)، صفحه 2.
990 - هدف عالی قیام امام حسین علیه السلام از زبان خود امام علیه السلام
مهدی پیشوایی، مکتب اسلام، سال چهلم، شماره 470 (اردیبهشت 1379)، صفحه 5 _ 9.
991 - هدف قیام حسین علیه السلام و خمینی رحمه الله نجات جامعه اسلامی از انحراف بود
رسالت (20 خرداد 1374)، صفحه 3، 4.
992 - هدف قیام سیدالشهدا علیه السلام برپایی حکومت اسلامی بود
رسالت (7 تیر 1372)، صفحه 4.
993 - هرجا باشم، حکومت یزید از من دست بردار نیست
کیهان (6 شهریور 1367)، صفحه 2، 14.
994 - هرگز با یزید بیعت نمی کنم
[بی نام]، کیهان (29 مرداد 1367)، صفحه 2.
995 - هرمنوتیک عاشورا: نگاهی به ده قرائت عاشورا
مقصود فراستخواه، ایران( 20 و 26 و 27 خرداد 1377)؛ (3 تیر 1377).
996 - همراهی با حماسه عاشورا
غلامرضا گلی زواره، کاروکارگر (29 اردیبهشت 1377)
ص:265
997 - همگونی های نبرد امروز با نبرد عاشورا
امید انقلاب، سال هفتم، شماره 149 (16 اسفند 1365)، صفحه 30، 31.
998 - هوشیاری در عزاداری
علیرضا واسعی، نگاه حوزه، شماره 38 و 39 و 40 (1377).
999 - هویت عاشورا
محمود مهدوی پور، مبلغان، شماره 15، صفحه 2 _ 8.
1000 - هیهات منا الذله
نوید اصفهان سال چهارم، شماره 148 (26 تیر 1370) صفحه 1، 8.
1001 - یار وفادار امام و جانباز انقلاب حسینی؛ به مناسبت سالگرد ولادت حضرت ابوالفضل علیه السلام
قدس (22 آبان 1378).
1002 - یا لیتنا کنا معک
مهدی شجاعی، شاهد، شماره 186 (15 مرداد 1368)، صفحه 49 _ 51.
1003 - یک نگاه در یک مقاله
سیدمحمد ابراهیم آیتی، تلخیص سیدمحمد خردمند، فرهنگ کوثر، سال سوم، شماره 26 (اردیبهشت 1378)، صفحه 47 _ 51.
ص:266
آل اعتماد، سیدمصطفی / 159
آل شبیب موسوی، سیدتحسین / 188
آل طعمه، سلمان هادی / 187
آل کاشف الغطاء، محمد حسین / 149
آوینی، مرتضی / 52
آیتی، محمدابراهیم / 78
ابراهیم پور، ابراهیم / 41
ابن اعثم کوفی، احمدبن محمد / 149
ابن طاووس، سیدعلی بن موسی / 136، 141، 140
ابومحمد احمد بن علی کوفی
(معروف به ابن اعثم) / 115
ابومخنف، لوط بن یحیی / 151
احمد بن محمد ابن حنبل / 110
احمدوند، محسن / 87
احمدی بیرجندی، احمد / 130
احمدی، حسین / 44
ص:267
احمدی گورجی، ذبیح اللّه / 147
اخلاقی، محمد اسحاق / 84
اردکانی، سیدابوالفضل / 22
ارفع، کاظم / 106، 208
استادولی، حسین / 173
استادی، رضا / 98
اسحاقی، سیدحسین / 29
اسدی، اکبر / 213
اسدی، محمد / 21
اسرار، مصطفی / 90
اسعدی، حسین / 223
اسفندیاری، محم / 185
اشراقی، محمد / 75
اعتماد السلطنة، محمدحسن بن علی / 32
اعدادی، مرتضی / 198
افشار، اسدالله / 92
الهامی، داود / 27
الهی قمشه ای، مهدی / 155
امامت، فضل اللّه / 181
انصاری قمی، محمدعلی / 127
ایمانی یامچی، حسین / 36، 196
بابائی آملی، ابراهیم / 192
بازرگان، عبدالعلی / 39
باقرزاده، عبدالرحمن / 97
باقی اصفهانی، محمدرضا / 72
ص:268
باقی، عمادالدین / 29
باهنر، محمد جواد / 57
بردآبادی، احمد / 175
برنجیان، جلال / 170
بغدادی، محمود / 195
بنت الشاطی، عایشه / 204
بهتاش، یداللّه / 136
بی آزارشیرازی، سیدعبدالکریم / 50، 99، 100
بیاتی، جعفر / 75
پاشا، ابراهیم / 63
پهلوانیان، احمد / 219
پیر علیلو، حیدرعلی / 41
پیشوا، محمود / 88
تابنده، علی / 108
تاج خواه حکم آبادی، قاسم / 212
تاج لنگرودی، محمدمهدی / 117، 129
تبریزی خیابانی، علی / 155
ترابی، احمد / 191
تقدسی نیا، خسر / 66
تقی زاده انصاری / 76
توکل، محمدحسن / 140
جباران، محمدرضا / 74
جزائری، سید نورالدین / 208
جعفریان، رسول / 27
جعفری بافقی / 55
ص:269
جعفری علامه / 15
جعفری، محمدتقی / 172
جوادی آملی، عبدالله / 35
جویباری، محمود / 122
چوبینه، سجاد / 63
حائری تبار (قحطانی)، محمّد / 221
حائری، محمدمهدی / 119
حبیبی، نجقلی / 185
حجتی کرمانی، محمدجواد / 32، 89
حسینجانی، ابوالقاسم / 87
حسین خانی، نورالله / 92، 110
حسینی ارزی، رضا / 123، 203
حسینی القزوینی، عبدالکریم / 114
حسینیان، سعید / 159
حسینی، داوود / 183
حسینی طهرانی / 165
حسینی، مجتبی / 169
حسینی، محمّد / 218
حسینی، محمدبن ابی طالب / 133
حسینی مراکشی، ادریس / 93
حسینی، مرتضی / 177
حکیمی، محمدرضا / 56
حکیمی، محمود / 79
حمیدی هشترودی، اکبر / 67
حیدری، اسماعیل / 180
ص:270
حیدری، غلامعلی / 86
حیدری قاسمی، محمد / 186
خاتمی، سیداحمد / 39، 50
خزعلی، انسیه / 132
خسروی، موسی / 180
خوارزمی، موفق بن احمد موفق مکی / 151
دُخَیِّل، علی محمّدعلی / 227
دخیل، محمدعلی / 171
درخشنده، محمد / 178
دشتی، محمد / 14، 23، 164
دلشاد تهرانی، مصطفی / 58، 63
دلیر، محسن / 173
ده بزرگی، احد / 127، 137، 164
دهشیری، حسن / 168
دهلوی، عبدالعزیز بن احمد / 101
رادی دهنوی، پرویز / 79
ربانی خلخالی، علی / 86، 198، 222
ربانی، محمّدرضا / 214
ربیعی، عبدالعظیم / 43، 135
رجالی تهرانی، علیرضا / 71، 214
رجبی، حسین / 156
رجبی، فاطمه / 184
رحیم پور ازغدی / 30
رستم نژاد، مهدی / 26
رستمی لاهیجانی / 179
ص:271
رسولی محلاتی، سیدهاشم / 94، 215
رضا داد، عبدالله / 78
رمزی واحدی، محمدرضا / 94
رنجبر، محسن / 194
رهبر، محمدتقی / 160
رهنما، زین العابدین / 95
زایری، محمدرضا / 134
زجاجی مجرد، مجید / 196، 219،220
زهیری نجفی، محمدعلی / 120
سعیدی، علی / 57
سلیمانی، جواد / 16
سنجری اراکی، علی رضا / 104
سنگری، محمدرضا / 53، 139
سیف اللهی، محمدحسن / 94
سیف، رسول / 207
شافعی، ابوالقاسم علی بن حسن / 84
شایان تبریزی، علی / 101
شجاعی، مهدی / 226
شرف الدین،سیدعبدالحسین / 174،214
شریفی، حسین / 152
شریفی، سیدحسین زینالی / 166
شریفی، محمود / 160
شفیع، محمد / 107
شفیعی، سیدمحمد / 22
شمس الدین، سیدمهدی / 109
ص:272
شمس الدین، محمدمهدی / 13
شمس الدین، مهدی / 51، 116
شوشتری، جعفربن حسین / 120، 130
شهرستانی، عبدالهادی / 215
شهرستانی، محمدحسین / 172
شهیدمحمدحسین نجابت / 174
شهیدی، سیدجعفر / 194، 25
شیخ جعفر شوشتری / 116
شیخ زاده، محمدرضا / 178
شیرازی، علی / 222
شیرکش، هیثم / 19
صاحبکاری، ذبیح اللّه / 141
صاحبی، محمدجواد / 75
صادقی اردستانی احمد / 200، 213، 223
صادقی، اکبر / 192
صافی گلپایگانی، لطف الله / 24، 31
صالحان، جعفر / 152
صالحی راد، حسن / 148
صالحی، عبداللّه / 160
صالحی نجف آبادی، نعمت اللّه / 47، 67
صبا، رضی الدین / 76
صبوری، حسین / 184
صدر، رضا / 80
صفائی حائری، عباس / 65، 83
صفر علی پور، حشمت اللّه / 186
ص:273
صنقور، محمد / 144
ضیائی بیگدلی / 11
طباطبائی، محمد / 109
طباطبایی، السید عبدالعزیز / 89
طبسی، محمّدجواد / 224
طبسی، نجم الدین / 73
طریحی نجفی، فخرالدین / 153
ظهیری، علی اصغر / 93، 139
عابدی، محمد / 80
عابدین، محمّدعلی / 216
عالمی دامغانی، ابوالقاسم / 121
عالمی، محمدعلی / 128
عاملی، سیدمحسن امین / 132
عباس محمود عقا / 65
عبداللهی، علی و حاج قربانی، علی / 114
عبدالمحمدی، حسین / 42
عرفان، حیدر / 133
عزیزی، عباس / 12، 171، 179، 188، 215
عسکری، سیدمرتضی / 64
عطاردی، عزیزالله / 118
عظیمی زاده، احمد / 103
عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم / 138
علامه، ضیاءالدین / 88
علایلی مصری، عبدالله / 17
علوی، سیدرسول / 45
ص:274
علی بن موسی ابن طاووس / 98
علیزاده سورکی، مهدی / 62
عمادزاده، حسین / 96، 200
عمان سامانی، نوراللّه بن عبداللّه / 148
عندلیب همدانی، حسین / 85
غفاری، حسن / 107
غفاری، محسن / 44
فاخر، محمد شعاع / 90
فاضل، جواد / 98، 201
فاضل، محمدعلی / 172
فرحی، سیدعلی / 19
فروغی جهرمی / 48
فوزی، محمّد / 225
قاسمی ندوشن، حمیدرضا / 175
قاضی طباطبایی، سیدمحمدعلی / 182
قرشی، حاج سیدعلی اکبر / 118، 120
قمی، عباس / 134
قنبری، بخشعلی / 54
قنبری، حیدر / 179
قنبری همدانی، حشمت الله / 121
قهرمانی نژاد شائق / 77
کاشی، عبدالوهاب / 107
کتانی، سلیمان / 11
کرباسی، محمدصادق / 162
کربلائی لو، مرتضی / 170
ص:275
کربلائی، نادعلی / 152
کریمیان، منصور / 97، 128
کریمی جهرمی، علی / 105
کریمی، رضا / 113
کفاش، حمیدرضا / 122
کلباسی، محمّدابراهیم / 199
کلیددار، عبدالجوا / 83
کمال سید / 79، 202، 210، 218، 219، 221
کمپانی، فضل الله / 91
کمره ای، میرزا خلیل / 225
گابریل انکری / 109
گلمردی، شیرینعلی / 129
گلی زواره، غلامرضا /، 147، 220
مبارکه، ابن رضا ابراهیم / 104
مجاهدی، محمدعلی / 137
مجلسی، محمدباقربن تقی / 177
محتشم، علی بن احمد / 142
محدثی، جواد / 20، 43، 165، 173، 202، 217، 224
محسن امین جبل عاملی / 106
محسن زاده، احمد / 72
محمدتقی جعفری تبریزی / 15
محمدخانی، مجتبی / 135
محمد نصر اصفهانی / 73
محمدی اشتهاردی / 115، 211
محمدی اهوازی، مصطفی / 85
ص:276
محمدی نیا، اسدالله / 38
محمدی همدانی، اصغر / 74، 211
محمودی، محمدباقر / 102، 136
محمودی، محمّدحسین / 200
مدرس بستان آبادی، محمدباقر / 106
مدرسی، محمدتقی / 122، 193، 208، 216، 219
مدرسی، هادی / 203
مرتضوی، سیدضیاء / 184
مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی / 16
مستقیمی، مهدی / 131
مستوفی هروی / 115
مشنچی اصل، امیر و محمودی / 123
مصباح یزدی، محمدتقی / 9
مطهری، مرتضی / 33
مظفر، عبدالواحد / 196
مظلومی، رجبعلی / 42
معزی، سعید / 76
مغنیه، محمدجواد / 45
مقرّم، عبدالرزّاق / 217، 222
منصورنژاد، محمد / 40
منصوری لاریجانی، اسماعیل / 212
موحد ابطحی، علی / 199
موسوی جزائری، سیدهاشم ناجی / 72
موسوی، عبدالرسول / 204
موسوی کاشانی، محمدحسن / 77، 192
ص:277
موسوی، محمّدصالح / 225
موسوی مطلق، عباس / 174، 169
موسوی مقرّم، سیدعبدالرزاق / 150، 193، 201
مهاجرانی، سیدعطاءاللّه / 10، 207
میرخلف زاده، احمد و قاسم / 113، 209، 222
میرخلف زاده، علی / 115
میرخلف زاده، قاسم / 199
میرشفیعی خوانساری، علی / 103
ناجی جزایری / 183
نجابت شیرازی، حسینعلی / 174
نجفی، محمدصادق / 20
نجفی یزدی، جلیل / 152
نجمی، محمدصادق / 161
نظری منفرد، علی / 111
نقدی، جعفر / 210
نوری، حسین بن محمدتقی / 28
نوری، یحیی / 51، 102
نیشابوری، عبدالحسین / 177
واحدی، سیدمحمد / 168
وافی، مرتضی / 142، 143
هادی منش، ابوالفضل / 176
هاشمی، علی بن الحسین / 92
هاشمی نژاد، سیدعبدالکریم / 36
هلالی، جعفر / 149
یدائی، حیدرعلی / 46
ص:278
یزدی، حسین / 203
یزدی، محمد / 30
یوسفی، حسین / 210
یوسفی غروی، محمدهادی / 153
ص:279
آثار و برکات حضرت امام حسین علیه السلام، عزاداری، زیارت، توسل، حاجات، شفا، غفران••• 72
آثار و برکات زیارت عاشورا••• 178
آثار و برکات سیدالشهدا••• 72
آثار و برکات سیدالشهدا علیه السلام در دنیا و آخرت••• 71
آذرخشی دیگر از آسمان کربلا••• 9
آذرستان (در مصائب سرور کونین اباعبداللّه الحسین علیه السلام )••• 127
آرزوی کربلا (مجموعه نوحه و مدایح اهل بیت علیهم السلام )••• 127
آغازی بی پایان، تاریخ و تحلیل های واقعه عاشورا••• 73
آفتاب کربلا، منزلت امام حسین علیه السلام در چهل سخن نور...••• 72
آفتابی بر سریر نیزه ها: مصیبت نامه امام حسین علیه السلام 128
آنچه در کربلا گذشت: حسین علیه السلام نفس مطمئنه••• 128
آینه در کربلاست••• 129
ابوالقربه: شرح زندگانی حضرت ابوالفضل علیه السلام 196
إثارات حول النهضة الحسینیة••• 73
احکام عزاداری: احکام مبتلا به بخش اول••• 172
احیای خاطره عاشورا••• 172
ادب زیارت، معرفت زائر: آداب زیارت بامعرفت کربلا و حرم های مقدس اهل بیت علیهماالسلام 176
ارزیابی انقلاب امام حسین علیه السلام از دیدگاه جدید••• 13
از مدینه تا مدینه••• 74
از مدینه تا مدینه: مقتل عاشورا••• 129
اسوه هایی از قیام عاشورا••• 223
ص:280
اشک خون(مناقب و مراثی حضرت سیدالشهدا علیه السلام )••• 130
اشک روان بر امیر کاروان: (مع العین علی خصائص الحسین علیه السلام )••• 130
اشکهای همیشه جاری در مقتل حضرت اباعبداللّه الحسین علیه السلام 131
اشکی بر سه ساله••• 221
اقناع اللائم علی اقامة الأتم••• 132
الاخلاق الحسینیه••• 75
الأربعین الحسینیة••• 75
الحجة السعادة فی حجة الشهادة••• 32
الحسین علیه السلام فی القرآن (تاویل آیات قرآن درباره سیدالشهدا علیه السلام )••• 167
الحسین فی طریقه الی الشهاده••• 92
الحسین علیه السلام مأتم الاسلام••• 90
الحسین و السنّة••• 89
الخصائص العباسیه••• 199
السجود مفهومه و آدابه و التربة الحسینیة••• 181
السیدة سکینة••• 222
الشهید مسلم بن عقیل••• 217
الصحیفة الحسینیه و مستدرکاتها••• 171
الطریق الی منبر الحسین علیه السلام لنیل سعادة الدارین••• 107
العباس علیه السلام بطوله الروح و شجاعه السیف••• 203
المجالس الفاخرة فی مآتم العترة الطاهره، و بضمنه «المقدمة الزاهرة لکتاب المجالس الفاخرة»:••• 174
المعارف الاسلامیه فی المجالس الحسینیة••• 120
المنتخب فی جمع المراثی و الخطب: الفخری••• 153
النظرة السیاسی لدی الامام زین العابدین علیه السلام 195
امام اصلاحگر••• 76
امام حسین علیه السلام 75
ص:281
امام حسین علیه السلام از زبان استاد شهید مرتضی مطهری؛••• 12
امام حسین علیه السلام از قبله گاه تا قتلگاه••• 76
امام حسین علیه السلام در آیینه تاریخ••• 76
امام حسین علیه السلام در جامعه ارغوانی••• 11
امام حسین علیه السلام در شعر معاصر عربی••• 132
امام حسین علیه السلام شهید فرهنگ پیشرو انسانیت••• 15
امام حسین و جاهلیت نو••• 16
امام حسین علیه السلام و عاشورا از دیدگاه اهل سنت••• 74
امام حسین علیه السلام و واقعه کربلا در آثار علامه شهید مطهری••• 16
امام خمینی؛ و فرهنگ عاشورا «دفتر اول و دوم»••• 37
امام سجاد علیه السلام جمال نیایشگر••• 191
انقلاب عاشورا••• 10
انگیزه قیام امام حسین صلوات الله و سلام علیه••• 11
انگیزه های قیام عاشورا••• 14
این زوارالحسین علیه السلام ؟••• 177
أدعیة الامام الحسین علیه السلام : الصحیفة الحسینیة••• 170
با حسین علیه السلام تا مهدی(عج)••• 168
بازتاب وحی: سخنان امام حسین علیه السلام 159
با کاروان حسین علیه السلام از مدینه تا کربلا «بررسی نقلی و تحلیلی واقعه کربلا»••• 77
بانوی عاشورا حضرت زینب علیهاالسلام 207
بانوی کربلا حضرت زینب علیهاالسلام 204
بر امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام چه گذشت؟••• 77
بر امام سجاد علیه السلام و امام باقر علیه السلام چه گذشت؟••• 192
برای سرخ ترین شقایق!: توصیف شخصیت امام اباعبدالله حسین بن علی علیه السلام در بیانات وحیانی همراه با ...••• 78
ص:282
برترین هدف در برترین نماد یا پرتوی از زندگانی امام حسین علیه السلام 17
بررسی اثرات قیام امام حسین علیه السلام در فقه سیاسی شیعه••• 19
بررسی تاریخ عاشورا••• 78
بررسی کوتاهی در زندگی رهبر آزادگان حسین علیه السلام 79
بررسی و تحقیق پیرامون نهضت حُسینی••• 19
برکات دعای عرفه: دعای امام حسین علیه السلام در روز عرفه••• 170
بزرگ نهضت تاریخ••• 79
بزمگاه خون••• 79
بطل العلقمی (3 جلد)••• 196
بگذار تا ببویم حکایتهایی از زندگی امام حسین علیه السلام از ولادت تا امامت••• 80
بلاغه الحسین علیه السلام 159
پرتوی از عظمت امام حسین علیه السلام 24
72 پرسش پیرامون حماسه کربلا••• 66
پس از پنجاه سال پژوهشی تازه پیرامون قیام حسین علیه السلام 25
پیام آوران کربلاءِ خطبه های امام سجاد علیه السلام (در کوفه، شام و نزدیکی مدینه) زینب کبری علیهاالسلام (کوفه و شام)...••• 192
پیام آور عاشورا: بررسی سیر زندگی، اندیشه و جهاد زینب کبری علیهاالسلام 207
پیامدهای عاشورا••• 22
پیام عاشورا (حاوی بیش از 160 پیام از حسین بن علی علیه السلام )••• 20
پیام های عاشورا••• 20
پیام های عاشورا (و جایگاه آن در نهج البلاغه)••• 23
پیرامون حماسه عاشورا••• 22
پیشوای شهیدان••• 80
پیشینه عاشورا (از خون محراب تا محراب خون): رویکردی تحلیلی به تحولات اجتماعی _سیاسی عراق و حجاز از سال چهل تا شصت هجری••• 21
ص:283
تاریخ امام حسین علیه السلام 197
تاریخ امام حسین علیه السلام (موسوعة الامام الحسین علیه السلام ) (جلد اول)••• 81
تاریخ امام حسین علیه السلام (موسوعه الامام الحسین علیه السلام ) (جلد چهارم)••• 82
تاریخ امام حسین علیه السلام (موسوعه الامام الحسین علیه السلام ) (جلد دوم)••• 82
تاریخ سیدالشهدا علیه السلام 83
تاریخ کربلا••• 83
تأملی در نهضت عاشورا••• 27
تحریف شناسی عاشورا در پرتو امام شناسی••• 27
تحقیق و پژوهش در تاریخ زندگانی امام حسین علیه السلام 84
تحقیقی درباره اول ا ربعین حضرت سیدالشهدا••• 182
ترجمه الامام الحسین علیه السلام من تاریخ مدینة دمشق••• 84
تسلیه المجالس و زینه المجالس(جلد 2 _ 1)••• 133
تعزیه در استان بوشهر••• 133
تکرارپذیری حادثه کربلا••• 26
ثارالله خون حسین علیه السلام در رگهای اسلام••• 85
جام عبرت: بررسی عملکرد عوام و خواص در حادثه عاشورا با تکیه بر بیانات مقام معظم رهبری(مدظله العالی)••• 29
جامعه شناسی قیام امام حسین علیه السلام و مردم کوفه••• 29
جانبازان حماسه عاشورا••• 224
جزاء أعداء و قتله سیدالشهدا علیه السلام فی دار الدنیا••• 183
چشم اندازی به تحریفات عاشورا: لؤلؤ و مرجان••• 28
چکیده مقالات دومین کنگره بین المللی امام خمینی و فرهنگ عاشورا••• 28
چلچراغ حسینی: چهل حدیث برگزیده از سخنان گهربار حضرت حسین بن علی علیه السلام 160
چهره درخشان حسین بن علی علیه السلام 86
ص:284
چهره درخشان قمر بنی هاشم ابوالفضل العباس علیه السلام شامل: 240 کرامت از آن حضرت نسبت به شیعیان، اهل سنت، مسیحیان، کلیمیان و زرتشتیان••• 198
چهل حدیث از امام حسین علیه السلام : گوهرهای حسینی••• 160
چهل داستان از کرامات امام حسین علیه السلام 85
چهل داستان از کرامات حضرت اباالفضل العباس علیه السلام 198
چهل سخن برای عاشقان عاشورا••• 86
حبیب بن مظاهر••• 224
حدیث بوی سیب (گزیده ای از خصائص الحسینیه) بیان ویژگی ها و ذکر مصایب امام حسین علیه السلام 87
حسین احیاگر آدم••• 87
حسین بن علی علیه السلام حماسه تاریخ••• 32
حسین بن علی علیه السلام حماسه تاریخ••• 89
حسین بن علی را بهتر بشناسیم••• 30
حسین علیه السلام شهید آگاه و رهبر نجات بخش اسلام••• 31
حسین علیه السلام، عقل سرخ••• 30
حسین کیست؟••• 91
حضرت اباالفضل علیه السلام مظهر کمالات و کرامات••• 199
حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام 88
حضرت امام سجاد علیه السلام پاسدار خون شهیدان••• 192
حضرت زینب علیهاالسلام 208
حضرت زینب علیهاالسلام : سیره عملی اهل بیت علیهم السلام 208
حضرت قاسم بن حسن علیه السلام شکوفه خونین کربلا••• 220
حضرت مسلم علیه السلام 216
حماسه حسینی، جلد 3 _ 1••• 33
ص:285
حماسه سازان عاشورا: سخنان، داستان ها و حکایت هایی از زندگانی امام حسین علیه السلام و فرزندان ویاران فداکارش••• 90
حماسه عاشورا به بیان حضرت مهدی علیه السلام 169
حماسه عاشورا در کلام شهدا••• 33
حماسه کربلا: زندگانی حضرت امام حسین علیه السلام 88
حماسه و عرفان••• 35
حنانه: ده کوتاه نوشت خطاب به امام زمان(عج) درباره خود ایشان، امام حسین علیه السلام وعاشوراییان••• 170
خاک آسمانی: تحفه الطالبین: در فضیلت و چگونگی استشفاء به تربت عبیرآسای حسینی علیه السلام 181
خصائص زینبیّه••• 208
خطبه حسین بن علی علیه السلام در منی••• 160
خورشید بر نیزه••• 92
خورشید جوانان: شرح زندگانی و کرامات حضرت علی اکبر علیه السلام 218
خورشید شهادت: نقش خواص در تحولات جامعه اسلامی مجموعه مقالات چهارمین سمیناربررسی ابعاد زندگی امام حسین علیه السلام 35
خیمه گاه••• 134
دائره المعارف الحسینیّة••• 162
72 داستان از شفاعت امام حسین علیه السلام 123
72 داستان از شفاعت امام حسین علیه السلام : به انضمام داستانهایی از شفاعت حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام 203
200 داستان از فضایل، مصایب، کرامات حضرت زینب علیهاالسلام 215
داستان های شگفت انگیز از زیارت عاشورا و تربت سیدالشهدا علیه السلام 179
داستانهایی از آثار تمسک به امام حسین علیه السلام 92
داستانهایی از حضرت رقیه علیهاالسلام 222
ص:286
داستانهایی از حضرت زینب علیهاالسلام 209
داستانهایی از قمر بنی هاشم علیه السلام قهرمان کربلا••• 199
داستانی غم انگیز حضرت رقیه «سلام اللّه علیها»••• 222
دربارگاه نور: در فضیلت زیارت امام حسین علیه السلام : منتخب تحفه الزائر••• 177
در سایه سرو آزادی••• 39
درس ها و عبرت ها از قرآن و کربلا••• 38
درس ها و عبرتهای عاشورا••• 36
درسهایی از زیارت عاشورا••• 179
درسی که حسین علیه السلام به انسانها آموخت (یک بررسی تحقیقی و جامع درباره اصیل ترین انقلاب های خونین جهان)••• 36
در کربلا چه گذشت؟ ترجمه نفس المهموم••• 134
در کنار علقمه (کرامات العباسیه) مجموعه ای از کرامات حضرت ابالفضل العباس علیه السلام 200
در مکتب حسین علیه السلام شیعه شدم••• 93
دست انتقام: داستان جنایت و مجازات جنایتکاران کربلا••• 184
دستهای تنهای من••• 219
ده مجلس••• 93
دیدگاهها (مجموعه مصاحبه ها) به مناسبت [اولین] کنگره بین المللی••• 37
دیوان الربیعی فی رثاء أهل البیت(باللغة الدارجة)••• 135
رابطه و توجّهات امام زمان(عج) با امام حسین علیه السلام و شیفتگانش••• 169
رازعاشورا••• 135
رجعت خونین••• 41
ردپای عقل در کربلا (مجموعه مقالات)••• 40
رسالت خواص و عبرت های عاشورا: نگاهی به بیانات مقام معظم رهبری(مدظلّه) به ضمیمه متن سه سخنرانی معظّم له••• 39
رسول ترک «آزاد شده امام حسین علیه السلام »••• 94
ص:287
روایت کربلا: سوگنامه امام حسین علیه السلام و یارانش••• 136
رهبر آزادگان••• 42
ریزش ها و رویش ها در مسیر دفاع از حریم ولایت••• 41
زبور عشق، 110 داستان از زندگی امام حسین و...••• 94
زمینه های قیام امام حسین علیه السلام 42
زن در حماسه کربلا••• 184
زندگانی اباعبدالله الحسین علیه السلام 98
زندگانی امام حسین علیه السلام 94
زندگانی امام حسین علیه السلام 95
زندگانی امام حسین علیه السلام 96
زندگانی امام حسین علیه السلام، داستان هایی از زندگانی، سیره، معجزات، توسل و تربیت••• 97
زندگانی امام زین العابدین علیه السلام 193
زندگانی حضرت ابوالفضل علیه السلام 200
زندگانی حضرت امام حسین بن علی علیه السلام 98
زندگانی حضرت امام حسین علیه السلام و داستان کربلا و عاشورا گزیده ای از منتهی الامال محدث قمی؛••• 98
زندگانی حضرت زینب علیهاالسلام 210
زندگانی سفیر حسین علیه السلام مسلم بن عقیل علیه السلام 216
زندگانی علی بن الحسین علیه السلام 194
زندگانی قمر بنی هاشم علیهاالسلام 200
زندگی امام حسین علیه السلام 97
زندگی سیدالساجدین علی بن الحسین علیه السلام 193
زندگی نامه سفیر کربلا حضرت زینب کبری علیهاالسلام به همراه زیارتنامه حضرت زینب علیهاالسلام وحضرت رقیه علیهاالسلام 211
زندگینامه قمر بنی هاشم علیه السلام 201
ص:288
زنی بنام زینب••• 210
زیارت عاشورا به انضمام آیه الکرسی••• 180
زیارت عاشورا و آثار معجزه آسای آن••• 179
زیارت عتبات عالیات از کربلا تا کربلای معلا••• 178
زیباترین شکیب••• 213
زینب علیهاالسلام فروغ تابان کوثر••• 211
زینب قهرمان دختر علی علیه السلام 213
زینب کبری علیهاالسلام بنت الامام امیر المؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام 210
زینب کبری علیهاالسلام فریادی بر اعصار••• 212
زینب علیهاالسلام وصی الحسین علیه السلام و مشتمل بر زندگانی بزرگ بانو اسلام زینب کبری علیهاالسلام از ولادت تاوفات••• 212
زینب و فاجعه کربلا••• 211
ساحل خونین: ترجمه «لهوف» سیدابن طاووس••• 136
سبط نبی حسین بن علی علیه السلام : رمز قرآن از حسین آموختیم••• 99
سبط نبی، حسین بن علی علیه السلام : زمان، گسترده عاشورا••• 100
سبط نبی، حسین بن علی علیه السلام زمین گسترده کربلا در سرزمین عراق، شام و عربستان••• 100
ستاره درخشان شام، حضرت رقیه دختر امام حسین علیه السلام 222
سجاده خونین: مجموعه اشعار و 114 داستان از ولادت تا شهادت امام حسین علیه السلام 102
سخنان حسین بن علی علیه السلام از مدینه تا کربلا••• 161
سراج الایمان در وقایع محرم الحرام و ماه صفر••• 101
سرالشهادتین: الشهادة السریه و الجهریه لرسول الله صلی الله علیه و آله وسلم 101
سرچشمه اشک و غم••• 103
سردار کربلا حضرت ابوالفضل العباس••• 201
سرشک خوبان در سوگ سالار شهیدان••• 102
ص:289
سرشک خوبان در سوگ سالار شهیدان••• 136
سفر خون: نگاهی به حماسه عاشورا••• 43
سفرنامه عشق، سیری در تاریخ عاشورا••• 103
سفن النجاه••• 104
سلام و صلوات بر امام حسین علیه السلام 104
سوگ سرخ••• 139
سوگنامه اباعبدللّه علیه السلام : یکصد و پنجاه آیه، حدیث، حکایت تاریخی و مرثیه و مصیبت در موردامام حسین علیه السلام 139
سوگنامه امام حسین علیه السلام 140
سوگنامه کربلا به ضمیمه: اشعار محتشم کاشانی و زیارت عاشورا••• 140
سوگنامه کربلا(لهوف ابن طاووس)••• 141
سه مقتل در حماسه عاشورا••• 138
سیاسة الحسین••• 43
سیره امام حسین علیه السلام از طلوع اشکبار تا عروج خونین••• 44
سیره حسینی در آثار شهید مطهری••• 44
سیره عملی اهل بیت علیهم السلام امام حسین علیه السلام 106
سیری در مرثیه عاشورایی••• 141
سیمای حسین علیه السلام 105
سیمای کربلا••• 105
شبه المصطفی صلی الله علیه و آله وسلم : شرح زندگانی حضرت علی اکبر علیه السلام 219
شخصیت حسین علیه السلام قبل از عاشورا، کتابی تاریخی، روائی، قرآنی، ادبی، فنی و اجتماعی••• 106
شخصیت شناسی عاشورا••• 45
شرح دعای عرفه••• 171
شرح زیارت عاشورا و داستان های شگفت آن••• 180
ص:290
شرح وصال: ترجمه المجالس السنیه••• 106
شروه های عاشورا••• 137
شکوه شعر عاشورا در زبان فارسی••• 137
شگفتیهای شقایق خونین امامت••• 107
شناخت عوامل بنی امیه در واقعه عاشورا••• 46
شورش در خلق عالم (سیری در ترکیب بند محتشم کاشانی و استقبالهای آن در رثای سیدالشهدا علیه السلام )••• 142
شهدای انقلاب کربلا «تحقیقی پیرامون 145 شهید کربلا»••• 225
شهید جاوید حسین بن علی علیه السلام 47
شهید کربلا••• 107
شیعه و عاشورا••• 45
شیفتگان مکتب اهل بیت علیهم السلام (یاران امام حسین علیه السلام )••• 225
طنین عشق: جزوه آموزشی حاوی آداب روضه خوانی به ضمیمه دوازده مجلس روضه و ذکرمصائب امام حسین علیه السلام و یارانش علیه السلام 144
طنین عشق: جزوه آموزشی حاوی آداب مرثیه خوانی به ضمیمه دوازده مجلس••• 142
طنین عشق: جزوه آموزشی مرثیه خوانی و ذکر مصیبت به ضمیمه دوازده مجلس••• 143
طنین عشق: جزوه آموزشی مرثیه خوانی و ذکر مصیبت به ضمیمه دوازده مجلس••• 143
طنین عشق: جزوه آموزشی مرثیه خوانی و ذکر مصیبت به ضمیمه دوازده مجلس••• 143
طوفان خطبه ها (خطبه امام حسین علیه السلام، خطبه امام سجاد علیه السلام خطبه حضرت زینب علیهاالسلام، خطبه حضرت ام کلثوم علیه السلام )••• 164
ظهور العشق الاعلی و عهد الهی••• 108
عاشورا در سرزمین ها: ایران و شبه قاره هند (جلد 1)، خاورمیانه (جلد 2)، اروپا (جلد 3)••• 50
عاشورا در فقه••• 184
عاشورا و عبرتها: نگاهی به عاشورا از روزن زمان و مکان (جلد 1)••• 49
عاشورا و عبرتها: نگاهی به عاشورا از روزن زمان و مکان (جلد 2)••• 49
ص:291
عباس ابن علی علیه السلام 202
عباس بن علی علیه السلام 202
عبداللّه ابن حسن علیه السلام، محمّد، عبداللّه ••• 221
عبرت های عاشورا••• 50
عبرت های عاشورا••• 51
عبرتهای عاشورا در زیارت عاشورا••• 180
عبرتهای عاشورا: نگاهی دیگر به «خواص عاشورایی» بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی وفرماندهی کل قوا...••• 48
عبور از غروب: تاریخ تحلیلی قیام امام حسین علیه السلام از آغاز تا پایان اسارت اهل بیت••• 109
عجایب و معجزات شگفت انگیزی از امام حسین علیه السلام 109
عقیله خاندان وحی: الصدیقه الصغری، الحوراء الکبری زینب بنت امیرالمؤمنین علیه السلام 214
علی اکبر علیه السلام 219
علی الاکبر سلیل الحسین علیه السلام 219
علی علیه السلام و حسین علیه السلام : دو قهرمان اسلام••• 109
عنصر شجاعت یا هفتاد و دو تن و یک تن••• 225
غنچه خونین: شرح زندگانی و شهادت حضرت علی اصغر علیه السلام 220
فاطمه علیهاالسلام دختر امام حسین علیه السلام 223
فتح خون، روایت محرم••• 52
فرهنگ سخنان امام حسین علیه السلام 164
فرهنگ عاشورا••• 165
فرهنگ عاشورا _ شباهت جویی به جنگ های صدر اسلام (عوامل معنوی و فرهنگی دفاع مقدس3)••• 53
فضائل الحسن و الحسین علیه السلام 110
فلسفه انقلاب حسین علیه السلام 51
فلسفه عاشورا: از دیدگاه اندیشمندان مسلمان••• 54
ص:292
فلسفه عزاداری••• 173
قاسم ابن حسن علیه السلام 221
قافله عشق••• 110
قراءه فی مقاتل الحسین علیه السلام 144
قصص الحسینیه، یا داستانهایی از امام حسین علیه السلام 113
قصه غروب••• 110
قصه کربلا، بضمیمه قصه انتقام••• 111
قطره اشک: سیری در نهضت عاشورا••• 113
قطره ای از دریای فضائل امام حسین علیه السلام 114
قیام امام حسین[ علیه السلام ] (برگزیده از کتاب الفتوح)••• 115
قیام جاودانه (سخنی چند پیرامون «عاشورا» و آفاق آن)••• 56
قیام جاوید(مقتل الحسین ابی مخنف)••• 144
قیام حسین••• 55
قیام حسینی در آیینه اسناد تاریخی••• 114
قیام عاشورا در کلام و پیام امام خمینی••• 55
کتاب شناسی امام حسین علیه السلام 185
کتاب شناسی امام حسین علیه السلام : کتابنامه••• 186
کتاب شناسی تاریخی امام حسین علیه السلام به ضمیمه امام حسین علیه السلام در الذریعه••• 185
کتاب شناسی عاشورا••• 186
کرامات الحسینیه علیه السلام : معجزات سیدالشهدا علیه السلام بعد از شهادت••• 115
کرامات امام حسین علیه السلام [شامل 100 داستان شگفت]••• 115
کربلا عرش خدا در بیان چهل حدیث از فضایل زیارت قبر امام حسین علیه السلام 178
کربلا و حرم های مطهر••• 187
کشتی نجات: زندگانی حضرت امام حسین علیه السلام 116
ص:293
کلمه طیّبه••• 173
کندوکاوی در تعزیه و تعزیه خوانی••• 147
کیمیانظر: در عنایات حضرت سیدالشهدا علیه السلام به ضمیمه شانزده بند مرحوم آیت اللّه غروی اصفهانی ••• 173
گسترش نهضت حسینی••• 57
گلچین احمدی: مدایح و مراثی ائمه اطهار علیهماالسلام به ضمیمه سوگنامه محرم••• 147
گنجینه اسرار به انضمام قصائد و معراج نامه••• 147
لمعات الحسین علیه السلام (برخی از کلمات و مواعظ امام حسین علیه السلام )••• 165
مادر مصیبتها: سوگنامه حضرت زینب علیهاالسلام 214
ماه بنی هاشم: ابوالفضل العباس علیه السلام 203
مجالس المواعظ و البکاء فی ایام عاشورا••• 116
مجالس تعزیه(دوره دوجلدی)••• 148
مجموعه مقالات [اوّلین] کنگره بین المللی امام خمینی؛ و فرهنگ عاشورا (دفتر اوّل _ سوم)••• 59
مجموعه وعظ و خطابه: سخنرانی های ماه صفر••• 117
محرم ندوشن: پژوهشی پیرامون برگزاری مراسم محرم در ندوشن یزد••• 175
مدرسه حسینی••• 58
مردان و رجزهایشان••• 226
مرد مافوق انسان، سیدالشهدا علیه السلام 118
مردم نگاری مراسم عزاداری ماه محرم در شهرستان بیرجند••• 175
مرقد الامام الحسین عبرالتاریخ••• 188
مسلم بن عقیل علیه السلام 218
مسلم بن عقیل (آشنایی با اسوه ها / 4)••• 217
مسند الامام الشهید ابی عبدالله الحسین بن علی علیه السلام (جلد 3 _ 1)••• 118
معارف عاشورا (درسها و پیامها)••• 57
معالی السبطین: فی احوال الحسن و الحسین علیه السلام 119
ص:294
معجم شعراءالحسین علیه السلام 149
72 معمای کربلا به ضمیمه: داستانهایی از کودکی امام حسین علیه السلام 122
مقتل الحسین علیه السلام 149
مقتل الحسین علیه السلام 150
مقتل الحسین الخوارزمی••• 151
مقتل الحسین علیه السلام و مصرع أهل بیته و أصحابه فی کربلاء••• 151
مقتل الحسین علیه السلام، یا سوگنامه سیدالشهدا علیه السلام 152
مقتل السبط الشهید علیه السلام 152
مقتل سالار شهیدان و گزارش کربلا••• 152
مقتل مطهر: روضه های شهید مطهری رحمه الله ••• 153
ملیکه نشاتین حضرت زینب کبری اخت الحسین علیهما السلام 214
منظومه عشق ارغوانی (رجزهای واقعه کربلا)••• 226
مواعظ شوشتری: سخنرانی های مرحوم جعفر شوشتری رحمه الله در ماه محرم الحرام شامل چهارده مجلس••• 120
مواقف زینب ابنه علی علیه السلام 215
موسوعة کلمات الامام الحسین علیه السلام 166
میدان کربلا••• 120
میقات نور••• 183
نامه ها و ملاقات های امام حسین علیه السلام 121
نخستین گزارش مستند از عاشورا••• 153
نظریه های عاشورا••• 62
نغمه حسینی••• 155
نقش ائمه در احیای دین: امام حسین علیه السلام وصی پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و شهید احیای دین (جلد 16)••• 64
نقش امام سجّاد در رهبری شیعه بعد از واقعه کربلا••• 194
ص:295
نگاهی به حماسه حسینی استاد مطهری••• 64
نگاهی فلسفی به جریان عاشورا••• 63
نگاهی کوتاه به زندگی زینب کبری••• 215
نماز و عبادت امام حسین علیه السلام 188
نهج الشهادة••• 167
نهضت حسینی، عزت حسینی••• 63
نهضت کوفه از دیدگاه روانشناسی اجتماعی••• 63
نیایش امام حسین علیه السلام در صحرای عرفات••• 172
وارثان عاشورا••• 65
واقعه کربلا در گذرگاه اسلام••• 123
واقعه کربلا: نگرشی تحلیلی به زندگانی امام حسین علیه السلام 65
وقایع الایام در احوال محرم الحرام مشتمل بر اخبار صحیحه و ذکر مصائب امام الهادی حضرت سیدالشهدا علیه السلام 155
هدایتگران راه نور(5): زندگانی سیدالشهدا حضرت امام حسین علیه السلام 122
هفتاد و دو پرسش و پاسخ پیرامون قیام امام حسین علیه السلام 67
هفتاد و دو درس زندگی از سیره عملی حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام 122
هل اتاک حدیث العباس علیه السلام صفحات مشرقة من حیاة بطل العلقمی قمر بنی هاشم ابی الفضل... ••• 204
همراه با آل علی علیه السلام (از عاشورا تا اربعین)••• 121
همگامی امام حسین علیه السلام با قرآن••• 168
هودج خون: گذری بر عزاداری و نامگذاری شب های محرم.••• 175
یادگار عاشورا حضرت سجّاد علیه السلام 196
یاران امام حسین علیه السلام (1) حبیب بن مظاهر••• 227
یا قتیل العبراة••• 156