عنوان و نام پدیدآور : چهل حدیث موفقیت/ نویسنده مهدی عبدی.
مشخصات نشر : قم: آستانه مقدسه قم،انتشارات زائر، 1387.
مشخصات ظاهری : 57 ص.؛ 15×15 س م.
وضعیت فهرست نویسی : فیپا
موضوع : علی بن ابی طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق -- احادیث
موضوع : اربعینات -- قرن 14
موضوع : موفقیت -- احادیث
رده بندی کنگره : BP37/35/ر73چ9 1395
رده بندی دیویی : 297/951
ص: 1
ص: 2
مقدمه ... 5
طلب موفقیت ... 13
1. موفقیت چیست؟ ... 14
2. درخواست موفقیت ... 15
3. شکر بر توفیق ... 16
4. نقش مهر الهی در توفیق ... 17
5. نشان موفقیت ... 18
6. نشان بی توفیقی ... 19
7. اندیشه و موفقیت ... 20
8. یاد خدا موجب موفقیت ... 21
9. ارکان موفقیت ... 22
10. لوازم موفقیت ... 23
11. راهنمای موفقیت ... 24
12. کلید موفقیت ... 25
13. چراغ موفقیت ... 26
14. از وسایل موفقیت ... 27
15. آفت موفقیت ... 28
16. دو شرط موفقیت ... 29
17. موفقیت در سایه کوشش ... 30
18. موانع موفقیت ... 31
19. دورترین افراد از موفقیت ... 32
ص: 3
20. بزرگترین موفقیت ... 33
21. نقش امیدواری در موفقیت ... 34
22. نقش نیّت در موفقیت ... 35
23. نقش اصلاح امور در موفقیت ... 36
24. نقش زهد در موفقیت ... 37
25. نقش رازداری در موفقیت ... 38
26. نقش اخلاق در موفقیت ... 39
27. نقش تجربه در موفقیت ... 40
28. نقش پایداری در موفقیت ... 41
29. نقش اخلاص در موفقیت ... 42
30. نقش مشورت در موفقیت ... 43
31. خوش گفتاری و موفقیت ... 44
32. نرم خویی و موفقیت ... 45
33. راستگویی و موفقیت ... 46
34. موفقیت های دروغین ... 47
35. دوستی و موفقیت ... 48
36. موفقیت در همسریابی ... 49
37. دنیاطلبی و بی توفیقی ... 50
38. موفقیت و روزی حلال ... 51
39. موفقیت و توقف ... 52
40. بخل و توفیق ... 53
کتابنامه ... 54
ص: 4
کَلامُکُمْ نُورٌ
سخن شما اهل بیت، نور است.
زیارت جامعه کبیره
بر آستان احادیث اهل بیت ، عقل خضوع می کند دل خشوع می یابد و روح سیراب می شود . احادیث نورانی ائمه اطهار ، منشوری است که حکمت های قدسی و معارف ناب الهی را بر دل ها و عقل ها می تاباند . گلشنی روح پرور و گنجینه ای گرانبها و سرمایه ای پایان ناپذیر است .
ص: 5
امام باقر علیه السلام فرمود :
شَرِّقا أوْ غَرِّبا ، فَلا تَجِدانِ علما صحیحا اِلاّ شیئا خَرَجَ مِنْ عِندنِا اهلِ البیت؛(1)
به شرق و غرب جهان بروید ، هیچ دانش صحیحی نخواهید یافت ، مگر آن که از ما خاندان پیامبر صادر شده است .
همواره مدیون راویان ، محدّثان و عالمان گذشته شیعه ایم که با دقّت و درایت و مسئولیت شناسی ، سخنان نورانی پیشوایان معصوم را ثبت و ضبط کرده و به عنوان «میراث اهل بیت» به نسل های بعدی سپرده اند .
احادیث اهل بیت علیهم السلام آنگونه که خودشان فرموده اند ، «نور» است .
مجموعه های حدیثی ، دانشکده های صامت امّا جاویدان امامان شیعه است که بشریّت را آموزش غیر
ص: 6
حضوری می دهد و خرسندیم که ما میراث دار این
علوم و معارفیم . برای پیمودن راه صحیح زندگی و رهایی از حیرت ها و ضلالت ها و کج راهه ها ، نیازمند این احادیثیم که «چراغ راه» و هدایت گر اندیشه ها و صفابخش دل ها و جان ها است .
روایات پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و اهل بیت او ، هم در عرصه مباحث اعتقادی برای ما «حجّت» است ، هم در قلمرو فقه و تبیین احکام شرع و حلال و حرام الهی سند و پشتوانه است ، هم در موضوعات اخلاقی ، تربیتی ، تهذیب نفس ، پند و موعظه ، سرشار از حکمت و بینش و هدایت است و اگر مردم با احادیث نورانی خاندان عصمت و طهارت آشنا شوند ، دل در گرو محبت و اطاعت آنان می نهند، همانگونه که حضرت رضا علیه السلام فرمود : اِنَّ النّاسَ لو عَلِموا مَحاسِنَ کلامِنا
ص: 7
لاَتّبعونا؛(1)
اگر مردم خوبی ها و زیبایی های سخن ما را بدانند ، از ما پیروی می کنند .
بر این اساس ، آموختن ، نوشتن ، بیان ، نشر ، شرح و تبیین، حفظ و تعلّم احادیث اهل بیت ، کاری است ارزشمند و در راستای حفظ و گسترش فرهنگ اهل بیت علیهم السلام .
کتب حدیثی شیعه ، همچون دریایی عمیق و موّاج پر از گهرهای نفیس است . برای بهره گیری از ذخایر این اقیانوس ژرف و پرگهر ، باید به غوّاصی در دل آن پرداخت و لؤلؤ و مرجان هایی به دست آورد و به نسل امروز و مشتاقان عرضه کرد .
«چهل حدیث نویسی» ، یکی از گام های ارزشمند در نشر و تشریح احادیث عترت پاک نبوی است که
ص: 8
عالمان از دیرباز به آن مبادرت می ورزیدند و جامعه را از معنویّت آثار اهل بیت بهره مند می ساختند . اینکه
امامان فرموده اند : هر کس چهل حدیث از احادیث ما را حفظ کند ، در روز قیامت فقیه و دین شناس برانگیخته می شود ، هم پشتوانه چنین حرکت علمی و فرهنگی است ، هم ما را به ضرورت حفظ احادیث آنان آگاه می کند . چه حفظ به معنای به حافظه سپردن باشد ، چه ثبت و ضبط و جلوگیری از فراموش شدن و از بین رفتن باشد و چه به معنای حفظ در عمل . به هر حال ، تشویقی است برای رویکرد به معارف اهل بیت که در کلمات نورانی آنان نهفته است .
امروز ، نیاز جامعه به آشنایی با فرهنگ ناب اهل بیت ، بیش از هر زمان احساس می شود . عطش و استقبال هم که مردم از خود نشان می دهند ، ضرورت ارائه و عرضه کلمات خاندان عصمت را در قالبی روان ،
ص: 9
سهل الوصول و متناسب با اقشار مختلف علاقه مند ، روشن تر نشان می دهد و به همین دلیل ، مراکز و مؤسّسات و اشخاصی به نشر «چهل حدیث»
می پردازند .
آستانه مقدسه حضرت معصومه علیهاالسلام نیز به عنوان یک حرکت فرهنگی در راه نشر احادیث پیشوایان دین و ترویج معارف عترت ، اقدام به چاپ این سلسله از چهل حدیث های موضوعی کرده است . موضوعات ، ابتدا در کمیته ای تعیین ، سپس به محققان و مؤلفان سفارش داده شده تا به گردآوری و تدوین چهل حدیث پیرامون موضوعات برگزیده بپردازند . سعی شده است اغلب موضوعات ، اخلاقی ، تربیتی ، کاربردی و معارفی باشد . تا چه قبول افتد و چه در نظر آید .
* * *
ص: 10
امّا جزوه حاضر...
عوامل مختلف، دست به دست هم می دهند، تا شرایط را برای تحقق یک «هدف» یا رسیدن انسان به
خواسته ها و مقاصدش را فراهم سازند. نام این بسترسازی و جور شدن شرایط، «توفیق» است.
خیلی ها در پی اهداف خود می روند، ولی هرگز نمی رسند. بسیاری در زندگی، به «موفقیت»های شایانی دست می یابند و از عمر و زندگی خویش، بیشترین بهره مندی ها را دارند.
موفقیت چیست و در چیست؟ چه خصلت ها و اعمالی انسان را موفق می سازد؟ برای موفقیت در امور فردی و خانوادگی و اجتماعی چه باید کرد؟ انسان های موفق از چه ویژگی هایی برخوردارند؟ این سؤال ها و
ص: 11
سؤالات دیگر، در روایات نورانی اهل بیت علیهم السلام پاسخ داده شده است.
جزوه حاضر که گزیده چهل حدیث از گلستان خرّم معارف اهل بیت علیهم السلام درباره این موضوع است، به همّت برادر ارجمند، حجة الاسلام جناب آقای مهدی عبدی وندرینی فراهم آمده است که به جاست از
زحمات ایشان تقدیر شود.
امید است «رمز و راز موفقیت» که در سایه رهنمودهای اولیای الهی در این احادیث به دست می آید، چراغ راه ما گردد و به توفیقات برتر که همان کامیابی و فوز و رستگاری در سایه بندگی خداست، دست یابیم.
انتشارات زائر / آستانه مقدّسه
1388ش
ص: 12
طلب موفقیت
«وَما تَوْفیقی إِلاَّ بِاللّه ِ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَإِلَیْهِ أُنیبُ»؛(1)
و توفیق(2) (موفقیت) من جز به یاری خداوند نیست بر او تکیه می کنم و به سوی او باز می گردم.
ص: 13
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
التَّوفیقُ عِنایَةُ الرَّحْمنِ؛(1)
توفیق (موفقیت)، عنایت خدای مهربان است.
ص: 14
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
وَارْغَبُوا إِلَیْهِ فی التَّوفیقِ؛ فَإِنَّهُ أُسٌّ وَثیقٌ؛(1)
و از او (خداوند) توفیق طلب کنید؛ زیرا که توفیق بنیادی استوار است.
ص: 15
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
نَحْمَدُهُ عَلی ما وَفَّقَ لَهُ مِنَ الطّاعَةِ، وَذَادَ عَنْهُ مِنَ الْمَعْصِیَةِ؛(1)
خداوند را برای موفقیتی که به انجام دستورات و ترک گناهان به ما داده است می ستاییم.
ص: 16
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
إِذا أَحَبَّ اللّه ُ عَبْدا أَلْهَمَهُ رُشْدَهُ وَوَفَّقَهُ لِطاعَتِهِ؛(1)
هنگامی که خدا بنده ای را دوست بدارد رشدش را به او الهام کند و به طاعت خویش او را موفق بدارد.
ص: 17
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
مَنْ وُفِّقَ لِرَشادِهِ تَزَوَّدَ لِمَعادِهِ؛(1)
هرکس موفق به یافتن راه راست گردد برای آخرتش توشه گردآورد.
ص: 18
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
لَیْسَ مِنَ التَّوْفیقِ کُفْرانُ نِعَمِ اللّه ِ؛(1)
ناسپاسی نسبت به نعمت های خداوند، از توفیق نیست.
ص: 19
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
مَنْ تَفَکَّرَ فی آلاءِ اللّه ِ وُفِّقَ؛(1)
هرکس در نعمت های خدا بیندیشد (به هدایت) موفق گردد.
ص: 20
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
ذِکْرُ اللّه ِ تُسْتَنْجَحُ بِهِ الاْءُمُورُ وَتَسْتَنیرُ بِهِ السَّرائِرُ؛(1)
یاد خدا موجب موفقیت در کارها و روشنایی درون ها می شود.
ص: 21
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
أَرْبَعُ خِصالٍ تُعینُ الْمَرْءَ عَلَی الْعَمَلِ: الصِّحَّةُ وَالْغِنی وَالْعِلْمُ وَالتَّوْفیقُ؛(1)
چهار چیز انسان را در کارها کمک می کند صحّت، ثروت، علم و توفیق.
ص: 22
امام جواد علیه السلام :
الْمُؤْمِنُ یَحْتاجُ إِلَی تَوْفیقٍ مِنَ اللّه ِ وَواعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ وَقَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ؛(1)
مؤمن نیاز دارد به توفیقی از جانب خدا و به پندگویی از جانب خودش و به پذیرش از کسی که او را نصیحت کند.
ص: 23
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
لا دَلیلَ أَنْجَحُ مِنَ الْعِلْمِ؛(1)
هیچ راهنمایی برای موفقیت بهتر از دانش نیست.
ص: 24
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
مِفْتاحُ الظَّفَرِ لُزُومُ الصَّبْرِ؛(1)
کلید موفقیت تداوم شکیبایی است.
ص: 25
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
الدُّعاءُ مَقالیدُ الْفَلاحِ وَمَصابیحُ النَّجاحِ؛(1)
دعا، کلید رستگاری و چراغ موفقیت است.
ص: 26
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
لا وَسیلَةَ أَنْجَحُ مِنَ الاْءِیمانِ؛(1)
هیچ وسیله ای فیروزی یابنده تر (و موفقیت آمیزتر) از ایمان نیست.
ص: 27
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
آفَةُ النُّجْحِ الْکَسَلُ؛(1)
آفت موفقیت، تنبلی است.
ص: 28
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
الظَّفَرُ بالحَزْمِ والجَزْمِ؛(1)
پیروزی (موفقیت) با دوراندیشی و اراده پایدار به دست می آید.
ص: 29
امام رضا علیه السلام :
مَنْ سَأَلَ اللّه َ التَّوفیقَ وَلَمْ یَجْتَهِدْ فَقَدِ اسْتَهْزَأَ بِنَفْسِهِ؛(1)
هرکس از خدا درخواست موفقیت کند امّا تلاش و کوشش نکند، در واقع خود را مسخره کرده است.
ص: 30
امام صادق علیه السلام :
ثَلاثٌ یَحْجُزْنَ الْمَرْءَ عَنْ طَلَبِ الْمَعالی: قَصْرُ الْهِمَّةِ وَقِلَّةُ الْحیلَةِ وَضَعْفُ الرَّأْیِ؛(1)
سه چیز انسان را از دست یابی به موفقیت بازمی دارد: همّت کوتاه، چاره اندیشی کم، رأی و نظر سُست.
ص: 31
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
أَبْعَدُ النّاسِ مِنَ النَّجاحِ الْمُسْتَهْتِرُ بِاللَّهْوِ وَالْمِزاحِ؛(1)
دورترین مردم از موفقیت، کسی است که شیفته سرگرمی و شوخی است.
ص: 32
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
مِنْ أَکْبَرِ التَّوْفیقِ الاْءَخْذُ بِالنَّصیحَةِ؛(1)
یکی از بزرگترین موفقیت ها، به گوش گرفتن نصیحت است.
ص: 33
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
الرَّجاءُ لِرَحْمَةِ اللّه ِ أَنْجَحُ؛(1)
امید به رحمت خدا فیروزی دهنده تر (از هر چیز غیر از او) است.
ص: 34
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
مَنْ حَسُنَتْ نِیَّتُهُ أَمَدَّهُ التَّوْفیقُ؛(1)
هر که نیّتش خوب باشد، توفیق یار او شود.
ص: 35
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
فازَ مَنْ أَصْلَحَ عَمَلَ یَوْمِهِ وَاسْتَدْرَکَ فَوارِطَ أَمْسِهِ؛(1)
پیروزی و موفقیت یافت کسی که عمل امروزش را درست کرد و کوتاهی های دیروزش را جبران نمود.
ص: 36
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
فی الْعُزُوفِ عَنِ الدُّنْیا دَرْکُ النَّجاحِ؛(1)
زهد و ساده زیستی (بازداشتن و دل نبستن به دنیا) مایه موفقیت است.
ص: 37
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
أَنْجَحُ الاْءُمُورِ ما أَحاطَ بِهِ الْکِتْمانُ؛(1)
موفقیت آمیزترین کارها آن است که پنهان داشتن، آن را فراگیرد.
ص: 38
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
یَنْبَغی لَنا أَنْ نَطْلُبَ مَکارِمَ الاْءَخْلاقِ فَإِنَّها مِمّا تَدُلُّ عَلَی سَبیلِ النَّجاحِ؛(1)
شایسته است در طلب مکارم اخلاق برآییم؛ زیرا که راه موفقیت و پیروزی، در تحصیل مکارم اخلاق است.
ص: 39
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
وَمِنَ التَّوْفیقِ حِفْظُ التَّجْرِبَةِ؛(1)
نگهداری تجربه (و به کار بستن آن در جای خود) از موفقیت است.
ص: 40
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
مَنْ جاهَدَ عَلی اِقامَةِ الْحَقِّ وُفِّقَ؛(1)
کسی که در راه برپا داشتن حقّ تلاش و پایداری کند موفق می گردد.
ص: 41
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
فی إِخْلاصِ النِّیَّاتِ نَجاحُ الاْءُمُورِ؛(1)
موفقیت در کارها به خالص کردن نیّت هاست.
ص: 42
رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم :
مَنْ أَرادَ أَمرا فَشاوَرَ فیهِ إِمْرَءا مُسْلِما وَفَّقَهُ اللّه ُ لاِءَرْشَدِ أُمُورِهِ؛(1)
هرکس اراده کاری کند و با مرد مسلمانی مشورت کند خداوند او را به بهترین (معقول ترین) کارها موفق می دارد.
ص: 43
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
مَنْ حَسُنَ کَلامُهُ کانَ النُّجْحُ أَمامَهُ؛(1)
کسی که سخنش نیک و پسندیده باشد، موفقیت پیش رویش خواهد بود.
ص: 44
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
مَنْ عامَلَ بِالرِّفْقِ وُفِّقَ؛(1)
کسی که با مردم با نرم خویی رفتار کند موفق گردد.
ص: 45
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
الصِّدْقُ نَجاحٌ، الْکَذِبُ فَضّاحٌ؛(1)
راستگویی موفقیت آمیز و دروغ گویی مایه رسوایی است.
ص: 46
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
ما ظَفِرَ مَنْ ظَفِرَ الاْءِثْمُ بِهِ وَالْغالِبُ بِالشَّرِّ مَغْلُوبٌ؛(1)
پیروز و موفق نشد آن کس که گناه بر او چیرگی یافت، و آن کس که با بدی موفق شد شکست خورده است.
ص: 47
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
إِسْتِفْسادُ [استفاد] الصَّدیقِ مِنْ عَدَمِ التَّوْفیقِ؛(1)
از دست دادن دوست از نبود موفقیت است.
ص: 48
امام صادق علیه السلام :
مَنْ نَکَحَ إِمْرَأَةً لِمالِها حُرِمَ مالُها وَجَمالُها وَمَنْ نَکَحَ لِلدّینِ وَفَّقَ اللّه ُ لَهُ الْخَیْرَ وَالْجَمالَ وَالْمالَ؛(1)
کسی که به خاطر ثروت زنی با او ازدواج کند از ثروت و زیبایی آن زن بی بهره می شود و اگر به خاطر دینداری آن زن با او ازدواج کند خداوند او را موفق می کند که از خیر، زیبایی و کمال آن زن بهره مند شود.
ص: 49
رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم :
الْمُنْفِقُ عُمُرَهُ فی طَلَبِ الدُّنْیا خاسِرُ الصَّفْقَةِ، عادِمُ التَّوفیقِ؛(1)
کسی که عمر خود را در طلب دنیا صرف کند در این معامله زیان کرده و موفقیت را از دست داده است.
ص: 50
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
مِنْ تَوْفیقِ الْمَرْءِ اکْتِسابُهُ الْمالَ مِنْ حِلِّهِ؛(1)
از موفقیت های آدمی، به دست آوردن مال از راه حلال است.
ص: 51
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
وَمِنَ التَّوْفیقِ الْوُقُوفُ عِنْدَ الْحَیْرَةِ؛(1)
توقف به هنگام حیرت (سرگردانی) یکی از موفقیت هاست.
ص: 52
امام امیرمؤمنان علی علیه السلام :
لَمْ یُوَفَّقْ مَنْ بَخِلَ عَلی نَفْسِهِ بِخَیْرِهِ وَخَلَّفَ مالَهُ لِغَیْرِهِ؛(1)
کسی که بر خود بخل ورزد، و مال خود را برای دیگران به جای نهد به کار خیر موفق نشود.
ص: 53
قرآن کریم.
1. تحف العقول عن آل الرسول صلی الله علیه و آله وسلم : حسن بن شعبه حرانی، انتشارات جامعه مدرسین، قم، 1404 هجری قمری.
2. دستور معالم الحکم: محمد بن سلامة، الناشر مکتبة المفید، قم.
3. شرح نهج البلاغه: عبدالحمید بن ابی الحدید معتزلی، 20 جلد در 10 مجلد، چاپ کتابخانه آیت اللّه مرعشی نجفی رحمه الله ، قم، 1404 هجری قمری.
4. عوالی اللآلی: ابن ابی جمهور احسائی، 4 جلد، انتشارات سید الشهداء علیه السلام ، قم، 1405 هجری قمری.
5. عیون الحکم و المواعظ: علی بن محمد اللیثی الواسطی، تحقیق الشیخ حسین الحسینی البیرجندی، چاپ اوّل،
انتشارات دار الحدیث، بی تا.
6. غرر الحکم و درر الکلم: عبدالواحد بن محمد تمیمی
ص: 54
آمدی، 1 جلد، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، 1366 خورشیدی.
7. فرهنگ فارسی: محمد معین، چاپ هشتم، امیر کبیر، تهران، 1371 خورشیدی.
8. کشف الغمّة: علی بن عیسی إربلی، 2 جلد، مکتبة بنی هاشمی، تبریز، 1381 هجری قمری.
9. کنز العمّال: علی المتقی هندی، نشر مؤسسة الرسالة، بیروت، 1413 هجری قمری.
10. کنز الفوائد: ابوالفتح کراجکی، 2 جلد، انتشارات دار الذخائر، قم، 1410 هجری قمری.
11. مجموعه ورّام: ورام بن ابی فراس، 2 جلد در یک جلد، انتشارات مکتبة الفقیه، قم، بی تا.
12. مستدرک الوسائل: محدث نوری، 18 جلد، مؤسسة آل البیت علیهم السلام ، قم، 1408 هجری قمری.
13. المقنعة: شیخ مفید، یک جلد، چاپ کنگره شیخ مفید، قم، 1413 هجری قمری.
14. نظم درر السمطین: الزرندی الحنفی، چاپ اوّل، 1377هجری، 1959 میلادی.
ص: 55
15. نهج البلاغه: امام علی بن ابی طالب علیه السلام ، صبحی صالح، انتشارات دار الهجره، قم، بی تا.
16. نهج السعادة فی مستدرک نهج البلاغه: الشیخ محمدباقر المحمودی، دار التعاریف للمطبوعات، بیروت، 8 مجلد، الطبعة الاولی، 1396 هجری قمری.
ص: 56