سرشناسه : حیدری عزیزالله 1337 - عنوان و نام پديدآور : رشوه/ مولف عزیزالله حیدری. مشخصات نشر : قم: مسجد مقدس جمکران 1389. مشخصات ظاهری : 24 ص 5/11×5/16 س م. فروست : سلسه مباحث راه کارهای دوری از گناه شابک : 2500ریال 978-964-973-245-9 ؛ 2500 ریال (چاپ اول) وضعیت فهرست نویسی : فاپا(چاپ دوم) يادداشت : چاپ دوم. يادداشت : چاپ اول : 1388. یادداشت : کتابنامه به صورت زیرنویس. موضوع : رشوه (فقه) موضوع : فقه جعفری -- رساله عملیه -- پرسش ها و پاسخ ها شناسه افزوده : مسجد جمکران (قم) رده بندی کنگره : BP190/6 /ح9ر5 1389 رده بندی دیویی : 297/372 شماره کتابشناسی ملی : 1875535
گرچه رشوه يك تباهي و فساد اجتماعي است، امّا در هر صورت يك گناه است و بسيار مناسب مي بينم كه مقدمه اي درباره گناه و ماهيت آن داشته باشيم. اگر پليدي و زشتي و تأثير تخريبي گناه را احساس كنيم در بازدارندگي ما تأثير زيادي خواهد داشت. از جمله اين شناخت ها درك بوي گند گناه است!
آري! همه چيز مي تواند بو داشته باشد چنان كه حضرت يعقوب عليه السلام گفت: «اني لاجد ريح يوسف»؛(1) من بوي يوسف را (از راه دور) احساس مي كنم.
و چنين است كه علي عليه السلام مي فرمايد:
تعطّروا بالاستغفار لا يفضحنّكم روائح الذنوب؛(2)
با استغفار خودتان را معطر كنيد تا بوي گناه شما را رسوا نكند.
پس گناه خيلي بدبوست امّا گويي مشام ما آن را درك نمي كند. بايد مشامّ انسان تيز بشود. اين بدبويي او آبرو را مي برد.
آنچه مطلب را روشن تر مي كند، حديثي است كه شخصي از امام سجادعليه السلام پرسيد. فرشته ها اعمال انسان را مي بينند و مي نويسند ولي چگونه از نيت ها خبردار مي شوند تا آنها را ثبت كنند؟
امام عليه السلام با طرح پرسشي چنين پاسخ داد: آيا بوي باغ و لجن زار يكسان است؟(3) يعني نيت خير بوي عطر دارد و نيت بد بوي تعفّن. پس فرشتگان با نيت خوب بوي عطر را مي شنوند و با نيت زشت بوي گند را. بوي باغ و چاه معلوم است.(4)
در نهج البلاغه علي عليه السلام بعد از آنكه داستان برادرش عقيل را كه فقير شده بود و نزد امام عليه السلام آمده تا چيزي بگيرد، را نقل نموده مي فرمايد:
عقيل خيال كرد كه من دينم را به او مي فروشم و به دلخواه او قدم بر مي دارم و راه و رسم خوش را كنار مي گذارم. پس
وقتي اصرار كرد آهن گداخته را به بدنش نزديك كردم تا با حرارت آن عبرت بگيرد و سپس مي فرمايد: از اين شگفت آورتر داستان كسي است كه نيمه شب ظرفي سرپوشيده پر از حلواي خوش طعم و لذيذ به درب خانه ما آورد ولي اين حلوا معجوني بود كه من از آن متنفر شدم گويا آن را با آب دهان مار يا استفراغش خمير كرده بودند. به او گفتم هديه است يا زكات يا صدقه؟ چون اين هر دو بر ما حرام است. گفت نه اين است و نه آن بلكه هديه است. به او گفتم زنان بچه مرده بر تو گريه كنند، آيا از طريق دين خدا وارد شده اي كه مرا بفريبي؟ ادراكت به هم ريخته يا ديوانه شده اي و يا هذيان مي گويي؟ به خدا سوگند اگر اقليم هاي هفتگانه با آنچه در زير آسمان هاست به من دهند كه خدا را با گرفتن پوست جوي از دهان مورچه اي نافرماني كنم هرگز نخواهم كرد و اين دنياي شما از برگ جويده اي در دهان ملخي، نزد من خوارتر است. علي را با نعمت هاي فاني چه كار؟(5)
مرحوم سيد محمّد كاظم طباطبايي رحمه الله اين مسأله را طرح كرده كه اگر كسي به مقامي رسيد و افراد طمعكار از او تحليل و تكريم زيادي كنند و لقب هاي اضافي به او دادند؛ در صورتي كه قبلاً چنين احترامي نمي كردند، آيا اين هم رشوه حساب مي شود؟
سپس خودش جواب مي دهد: احتمال قوي تر اين است كه رشوه شامل اينجا هم مي شود.(6) يعني تمجيد و تملّق كننده راشي و تحويل گيرنده مرتشي است. اين است همان معني صراط مستقيم از مو باريك تر و از لبه شمشير
تيزتر است. البته گاهي پوشيده مي شود گاهي افراد متوسط در خواب مي بينند و كسي روشن تر باشد در بيداري برايش معلوم مي شود.(7)
معني رشوه در بين مردم روشن است امّا با تأمّل در آن مي توان به آگاهي ها و دقت هايي رسيد كه مراقبت هاي بيشتري بياورد.
رَشوه، رِشوه يا رُشوه به هر سه صورت در لغت استفاده شده است. و در مجموع به كار يا چيزي گفته مي شود كه به حاكم يا فردي ديگر داده مي شود تا به نفع او قلم كند يا حقي را ضايع كند يا با تباني به حاجت خود برسد.(8)
با آگاهي از اين مطلب در بسياري از موارد خود را فريب مي دهيم و نام هاي ديگر مثل بخشش يا هديه بر آن مي گذاريم.
بنابراين بايد حكم صريح مسأله را ببينيم: امام خميني رحمه الله در كتاب تحرير الوسيله مي نويسد:
گرفتن و دادن رشوه اگر براي اين باشد كه به خاطر آن براي رشوه دهنده به باطل حكم كند حرام است ولي اگر رسيدن به حقش متوقف بر آن باشد براي رشوه دهنده جايز است امّا براي گيرنده اش حرام است. امّا اگر رسيدن به حقّ متوقف بر دادن رشوه نباشد چطور؟ اينجا احتياط ترك است و برگرداندن آن مال به رشوه دهنده واجب است و در بين تمام اينها، رشوه به هر عنوان باشد فرق نمي كند چه هديه يا هبه يا بيع محاباتي و مانند اينها فرقي نمي كند.(9)
بله! چهار آيه قرآن دليل بر حرمت رشوه است:
بقره، 188 - مائده، 42 - مائده، 62 - توبه، 33.
آيه اوّل:
«و لاتأكلوا اموالكم بينكم بالباطل»؛
مال يكديگر را بين خود به ناحقّ نخوريد و كار را به محاكم قضايي نيندازيد تا به وسيله رشوه و
زور پاره مال مردم را بخوريد با اينكه شما كار باطل خود را مي دانيد.
إدلآء در آيه «و تُدْلُوا بها إِلي الحُكّام»به معناي رساندن دلو يا سطل به چاه براي كشيدن آب است كه به همان رشوه تفسير شده است.
در آيه دوم (مائده، 42) مي فرمايد:
«سمّاعون للكذب اكّالون للسّحت»؛
به دروغ گوش فرا مي دهند و حرام مي خورند.
سُحت در اين آيه همان كسب از راه غير حلال و يا رشوه است.(10)
در آيه سوم (مائده، 62) همان تعبير سُحت آمده است.
در آيه چهارم همان تعبير خوردن مال مردم به باطل كه در آيه اوّل بود آمده است.
1- پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله:
اياكم و الرشوه فانها محض الكفر و لا يشمّ صاحب الرشوه ريح الجنّة؛
بايد از رشوه گرفتن دوري كنيد؛ زيرا كه در واقع كفر است و صاحب رشوه، بوي بهشت را نخواهد شنيد.(11)
مقصود از كفر در اين حديث كفر در عمل است نه در اعتقاد مثل آنجا كه پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله درباره ترك عمدي نماز را كفر شمرده است.
به بيان ديگر رشوه آنقدر گناه بزرگي است كه در حدّ كفر قرار گرفته است چنان كه در معناي كفر آمده است معني الكفر كل معصية عصي اللَّه بها فاعله كافر؛ كفر به هر معصيتي گفته مي شود كه خداوند را مورد نافرماني قرار دهد و انجام دهنده آن كافر است.(12)
2- لعن اللَّه الراشي و المرتشي و الرائش بينهما؛(13)
خداوند رشوه دهنده و رشوه گيرنده و واسطه بين آنها را، لعنت كرده است.
3- امام صادق عليه السلام:
الرُشي في الحكم هو الكفر باللَّه؛(14)
رشوه در حكم (قضاوت و حكومت) همان كفر به خداست.
4- علي عليه السلام در تفسير آيه «اكالون للسُحت؛ يعني خورندگان حرام» فرمود:
اين درباره
مردي است كه حاجتي براي برادر من روا كند و سپس هديه بگيرد.(15)
سؤال اگر كسي چيزي به قاضي و كارمند حكومت هديه بدهد حرام است؟ آيا مصداق رشوه است؟
جواب هديه در حديث به سه نوع تقسيم شده است:
هديه مكافاة يا پاداش همان طور كه بين مردم جاريست كه باعث تحكيم پيوندهاست.
هديه مصانعه (ساختگي) يا تباني و رشوه كه به قاضي يا كارمند دولت داده شود تا كاري انجام دهد.
هديه للَّه كه به خاطر خداوند و جلب نظر اوست مثل قرباني.(16)
امّا آنچه مسلّم است حرام بودن هديه به كارگزاران حكومت است و همان رشوه است كه در حديث پيامبرصلي الله عليه وآله آمده است:
هدايا العمّال حرامٌ كلها؛(17)
هديه به كارگزاران به كلّ حرام است.
در اين باره حكايتي بسيار گويا از رسول اكرم صلي الله عليه وآله نقل شده است:
پيامبرصلي الله عليه وآله شخصي از قوم بني اسد را كه «ابن الاتبيه» نام داشت براي جمع آوري زكات فرستاد. او هنگامي كه نزد پيامبرصلي الله عليه وآله بازگشت مال جمع آوري را به دو قسمت نزد پيامبرصلي الله عليه وآله گذاشت و گفت اين قسمت مال شماست و اين قسمت را به من هديه داده اند.
پيامبرصلي الله عليه وآله به منبر رفت و بعد از ستايش و ثناي خداوند فرمود:
چه شده است كه فردي براي كار (جمع آوري زكات) مي فرستم و او (بازگشته) مي گويد اين مال تو و اين مال من (هديه). آيا اگر اين شخص در خانه اش پدر و مادرش بود كسي براي او هديه مي فرستاد؟ پس قسم به كسي كه جانم در دست اوست هر كس چيزي بگيرد روز قيامت همان را بر گردنش مي آويزند. اگر آن
چيز شتر يا گاو يا گوساله يا گوسفندي باشد.(18)
سؤال آيا رشوه مطلقاً حرام است يا استثناء دارد؟
جواب رشوه در بعضي صورت ها استثناء شده است و اين در جايي است كه كسي بخواهد حقّي را بگيرد و راهي جز اين نداشته باشد. در اين باره سه نظر مطرح شده است كه نتيجه آن اين است: دادن رشوه براي به دست آوردن حقّ، كه راهي جز آن نباشد، جايز است، ولي اگر بتوان از طريق ديگري غير از رشوه دادن به حقّ برسيم، دادن رشوه جايز است.(19)
فتواي امام خميني رحمه الله نيز همين است كه دادن رشوه تنها در صورتي جايز است كه راهي براي رسيدن به حقّ جز رشوه نباشد.(20)
سؤال مالي كه از راه رشوه به دست آمده مالكيت مي آورد؟
جواب خير، بر مرتشي (گيرنده رشوه) واجب است كه آن را به صاحبش برگرداند و هيچ فرقي در اين نيست كه رشوه به عنوان رشوه داده شود يا عناويني مثل هبه و هديه.(21)
1تأمين كارگزاراني كه در معرض رشوه هستند مثل قاضي؛
علي عليه السلام در نامه اي به مالك اشتر در حقوق قاضي مي فرمايد:
و آنقدر به او ببخش كه نيازهاي او برطرف گردد و به مردم نيازمند نباشد.(22)
2-نظارت حاكميت؛
بايد فسادها با سه مرحله برچيده شود؛ شناسايي، محاصره و كنترل.(23)
3-نشر و پخش آيات و روايات كه زشتي و آثار مخرّب را توضيح دهد (از طريق تلويزيون، نصب احاديث در مرئي و منظر)
4-تأثير بازدارندگي اعتقاد به معاد و ادامه انسان و مواجهه با اعمال بي نظير است پس مي توان از قرآن آياتي كه تصويري حسرت بار از زندگي دنيا و حكايتي هول انگيز و رسواگر در قيامت دارند بياوريم مثل آنكه مي فرمايد:
«يوم تشهد عليهم السنتهم
و ايديهم و ارجلهم...»؛(24)
روزي كه زبان ها و دست ها و پاها شهادت مي دهند... .
اين روش به اين دليل است كه امام علي عليه السلام درباره اثر بي بديل ايمان به قيامت در پايان نامه به مالك اشتر مي فرمايد: تو هرگز مالك بر خويشتن نخواهي بود جز اينكه فراوان به ياد قيامت و بازگشت به سوي پروردگار باشي: و لن تحكم ذلك من نفسك حتي تكثر همومك بذكر المعاد الي ربك.(25)
سوگمندانه ذكر معاد را فراموش كرده ايم در حالي كه معاد در تفسير صحيح ادامه انسان و ادامه اعمال است و انسان، دوستدار آينده نيك و برخورد آبرومند از اعمال خويش است تا حسرت نخورد چنان كه يكي از نام هاي قيامت يوم الحسرة يا يوم التغابن مي باشد. روز غبن و باختن!
و جالب است بدانيم قرآن رهنمودي شفاف داده است كه وسوسه هاي شيطاني در دل كساني اثر مي كند كه به آخرت و ادامه زندگي ايمان ندارند گوش دل آنان كه به قيامت ايمان ندارند به آن سخنان (شيطاني) سپرده مي شود و آن را مي پسندند و دست به همان كارهاي خلافي مي زنند كه قبلاً مرتكب مي شدند: «و لتصغي اليه افئدة الذين لا يؤمنون بالاخرة و ليرضوه و ليقترفوا ما هم مقترفون».(26)
5 -راه ديگر يادآوري رواياتي است كه نشان مي دهد بار كج به منزل نمي رسد و مال حرام فاني مي شود و به شكلي وبال گردن خواهد شد امام حسين عليه السلام مي فرمايد: من حاول امراً بمعصية اللَّه كان افوت لما يرجوا و اسرع لما يحذر؛ كسي كه هدفي را از راه معصيت خداوند دنبال كند پيوسته از آنچه اميد دارد دورتر و به سرعت آنچه هراس دارد و فرار مي كرد، نزديك مي شود.(27) يعني در دام
مي افتد.
6-نشان دادن نمونه و اسوه هاي پاك و موفق؛
نگارنده از يكي از قضات پاكدامن اطّلاع موثق دارم كه وقتي قاچاقچي بزرگي را اعدام كردند، طبق قانون جسد را تحويل نمي دادند كه مراسم بگيرند؛ همسر اين قاچاقچي كه بسيار زيبا بود به دادگاه آمد كه جسد همسر را به نحوي تحويل بگيرد. اين زن آنقدر زيبا بود كه در همان برخورد اوّل دل برخي را كه مريض بودند برد. او به نزد قاضي رفت و با زبان ويژه گفت كه شما جسد را بدهيد من همه جوره در خدمتم! امّا قاضي گفت من اين رااز شما نمي خواهم. زن پرسيد: پس چه چيز مي خواهيد؟
مي خواهم رفتار خودتان را عوض كنيد. حجاب و عفت پيشه كنيد. زن گفته بود بايد فكر كنم.
روز بعد با حجابي مناسب آمد و گفت قبول و قاضي با همه مسؤوليت ها كه متوجه او بود دستور ترخيص جسد را داد.
و زن رفت و به قولش وفا نمود.
در نمونه اي ديگر كه حكايت نيست و مشاهده نگارنده بوده است نيز خانمي به شدت زيبا نزد قاضي مي آيد و با رفتارهايي كه زيبايي را عرضه مي كرده تقاضايي غير قانوني مي كند.
قاضي مي گويد شما بايد از راه قانوني وارد شويد زن مي رود و دقايقي بعد با لباسي جذاب تر با قاضي وارد گفتگو مي شود. جواب همان بود.
براي بار سوم زن وارد مي شود و كيف خود را نزد قاضي مي گشايد و محتواي كيف را كه تعداد قابل توجّه تراول چك بوده نشان مي دهد. قاضي مي پرسد صد ميليون هست؟ زن پاسخ مي دهد: نه! امّا پول خوبي است.
قاضي مي گويد: قيمت من را نياورده ايد. راه همانست كه گفتم، زن با عجز مي پرسد، من با كمتر از
اين (يعني عرضه خودم) خيلي ها را تسليم كرده ام و قاضي مي گويد: امّا اينجا اشتباه كرده ايد. من قيمت خودم را بيش از اين مي دانم.
اين مطلب حكايت همان كلام علي عليه السلام است:
كفي بالمرء جهلاً ان لا يعرف قدره؛
براي ناداني مرد همين بس كه ارزش خويش را نشناسد.
در اين فتاوي شكل هاي گوناگون فريب هاي نفس را با قاطعيت احكام در مي يابيد. و البته موارد ظريف استثناء هم شناخته مي شود.
پرسش بعضي از مشتريان بانك براي اينكه كارشان سريع تر انجام شود و خدمات بيشتري دريافت كنند اموالي را به كارمندان مي بخشند، با توجّه به اينكه اگر كارمندان بانك آن كارها را براي آنان انجام ندهند چيزي به آنان نمي دهند، آيا در اين حال، گرفتن آن مال جايز است؟
پاسخ جايز نيست كارمندان در برابر انجام كار مشتريان كه براي آن استخدام شده اند و در برابر آن هر ماه حقوق دريافت مي كنند، از مشتريان چيزي بگيرند و همچنين مشتريان نبايد كارمندان را در برابر انجام كارهايشان با پول نقد يا غير آن تطميع كنند زيرا اين كار مستلزم فساد است.
پرسش چنانچه فردي از باب تشكّر و قدرداني از كارمند، هديه اي به او اهداء كند حكمش چيست؟ هرچند آن كارمند بدون هيچ گونه چشم داشتي كاري انجام داده باشد؟
پاسخ هديه در محيط كار و از جانب ارباب رجوع يكي از خطرناك ترين چيزهاست و هرچه بيشتر از آن اجتناب كنيد به صرفه دنيا و آخرت شماست. فقط در يك صورت دريافت آن جايز است، و آن اين است كه هديه دهنده با اصرار زياد و با امتناع مأمور از قبول، بالاخره به نحوي آن را اهداء كند. آن هم بعد از انجام كار و بدون
مذاكره و حتي توقع قبلي.
پرسش گاهي مشاهده مي شود كه بعضي از اشخاص از مراجعه كنندگان در برابر انجام كارشان تقاضاي رشوه مي كنند، آيا پرداخت رشوه به آنان جايز است؟
پاسخ هيچيك از مراجعه كنندگان، حقّ ندارند براي انجام كار خود پول يا خدمتي را به كارمند ارائه دهند و همچنين كارمندان هم حقّ ندارند هيچ گونه مبلغي را به طور غير قانوني در برابر انجام كار درخواست كنند و جايز نيست در اين مال تصرّف نمايند بلكه بايد آن را به صاحبانش بازگردانند.
پرسش اگر شخصي براي انجام كار قانوني خود مجبور به پرداخت مبلغي به كارمندان يكي از ادارات شود تا كار قانوني و شرعي او را به راحتي انجام دهند؛ زيرا اعتقاد دارد كه اگر اين مبلغ را بپردازد كارمندان آن اداره كار او را انجام نخواهند داد، آيا عنوان رشوه بر اين مبلغ صدق مي كند؟ آيا اينجا مصداق اضطرار نيست؟
پاسخ پرداخت پول يا اموال ديگر از طرف فرد مراجعه كننده حتماً منجرّ به فساد ادارات خواهد شد، عملي است كه حرام محسوب و توهّم اضطرار مجوّز او در انجام كار نيست.(28)
پرسش اموالي كه بعضي از فروشندگان به مأموران خريد ادارات يا شركت ها بدون آنكه آنها را به قيمت تثبيت شده اضافه كنند به خاطر ارتباط مي پردازند، نسبت به فروشنده و نسبت به مأمور خريد چه حكمي دارند؟
پاسخ پرداخت اين اموال توسط فروشنده به مأمور خريد مجاز نيست و آنچه دريافت مي كند بايد به اداره يا شركتي كه مأمور خريد آن است، تسليم كند.
پرسش آيا كارمند يا كارگر شركت دولتي يا خصوصي كه وظيفه اش وكالت در تأمين نيازهاي اداره يا شركت از مكان هاي فروش است مي تواند
بر كسي كه كالاهاي مورد نياز را مي فروشد شرط كند كه درصدي از سود حاصل خريد از آن او باشد، در صورتي كه مسؤول مافوق چنين شرطي را اجازه دهد چه حكمي دارد؟
پاسخ اين شرط از طرف كارمند صحيح نبوده و او نمي تواند سودي را كه به نفع خود شرط كرده، دريافت كند و مسؤول بالاتر هم حقّ اجازه چنين شرطي را نداشته و اجازه او در اين باره اثري ندارد.
پرسش اگر (مأمور خريد) كه از طرف اداره يا شركت، وكيل خريد مايحتاج است، كالايي را در بازار قيمت معين دارد، به طمع دريافت كمك مالي از فروشنده به قيمت بالاتري بخرد آيا اين خريد صحيح است و آيا جايز است كه از فروشنده، به علّت اين كار، كمك دريافت كند؟
پاسخ اگر كالا را به قيمتي بيشتر از قيمت عادلانه بخرد و يا خريداري و تهيه آن از بازار به قيمت كمتر امكان داشته باشد، اصل عقدي كه به قيمت بالاتر انجام داده، فضولي است و بايد از مسؤول قانوني خود اجازه بگيرد. و به هر حال حقّ ندارد از فروشنده به خاطر خريد از او چيزي براي خودش بگيرد.
پرسش اگر مأمور خريد با وجود مراكز مختلف به آشنا مراجعه و شرط كند كه اگر كالا را از تو خريداري كنم، درصدي از سود حاصله را شريك خواهم بود. اين شرط چه حكمي دارد؟
پاسخ صورت شرعي ندارد و باطل است.(29)
تاريخ مسجد مقدّس جمكران نام كتاب نويسنده / مترجم آئينه اسرار
حسين كريمي قمي تاريخچه مسجد مقدس جمكران (فارسي)
واحد تحقيقات تاريخچه مسجد مقدس جمكران (فارسي)
واحد تحقيقات سخنراني مراجع در مسجد جمكران واحد پژوهش مسجد مقدس جمكران
تجلّيگاه صاحب الزمان عليه السلام سيد جعفر ميرعظيمي پيامبرصلي الله عليه وآله الگوي رستگاران حسين احمدي اوصاف الرسول (اسامي و القاب)
احمد سعيدي پيامبراعظم صلي الله عليه وآله و تروريسم و خشنونت طلبي علي اصغر رضواني پيامبراعظم صلي الله عليه وآله و جهاد و برده داري علي اصغر رضواني پيامبراعظم صلي الله عليه وآله و حقوق اقليت ها و ارتداد
علي اصغر رضواني پيامبراعظم صلي الله عليه وآله و حقوق زن علي اصغر رضواني پيامبراعظم صلي الله عليه وآله و صلح طلبي علي اصغر رضواني پيامبر رحمت سعيد منصوري تاريخ پيامبر اسلام صلي الله عليه وآله وسلم (دو جلد)
عباس صفايي حائري چهل حديث برگزيده از پيامبر اعظم صلي الله عليه وآله احمد سعيدي حكومت بر دل ها
شفيعي مازندراني راه و رسم زندگي در كلام پيامبر اعظم صلي الله عليه وآله خيراللَّه سليم زاده روزشمار تاريخ پيامبر اعظم صلي الله عليه وآله احمد سعيدي محمد رسول اللَّه واحد پژوهش اهل بيت عليهم السلام آخرين خورشيد پيدا
واحد تحقيقات امام رضاعليه السلام در رزمگاه اديان سهراب علوي پرچمدار نينوا
محمد محمدي اشتهاردي پيشوايان معصوم آيت اللَّه سيد محسن خرازي دفاع از حريم امامت و ولايت كريم شني شرح زيارت جامعه كبيره محمد حسين نائيجي عمه سادات سيد ابوالقاسم حميدي كهكشان راه نيلي حسن بياتاني ماه مدينه واحد پژوهش ويژگي هاي حضرت زينب عليها السلام سيد نورالدين جزائري امام مهدي عليه السلام آخرين پناه محمود ترحمي آن آشنا آمد
مسلم پور وهاب آيين انتظار
واحد پژوهش انتشارات ارتباط معنوي با حضرت مهدي عليه السلام حسين گنجي از تولد تا بعد از ظهور
كاظم قزويني موسوي از غروب عاشوراي حسيني ...
حسين احمدي قمي امامت، غيبت، ظهور
واحد پژوهش انتشارات امامت و غيبت از ديدگاه علم كلام علم الهدي / واحد تحقيقات امام مهدي دركلام امام علي عليهما السلام سيد صادق
سيد نژاد
اميد آخر
حسن محمودي انتظار از ديدگاه روايات اهل بيت عليهم السلام سكينه طاووسي انتظار بهار و باران واحد تحقيقات انتظار چيست؟ منتظر كيست؟
واحد پژوهش انتظار و انسان معاصر
عزيز اللَّه حيدري اوصاف المهدي (اسامي و القاب)
احمد سعيدي اولين هاي مهدويت محمد خامه يار
او هرجا كه هست مرا دوست دارد
مرتضي محيطي بامداد بشريت محمد جواد مروّجي طبسي پايان انتظار
مسلم پور وهاب پرچم هدايت محمد رضا اكبري تذكره انجمن قدس(دو جلدي)
محمّد علي عبرت نائيني تشرف يافتگان (دفتر اوّل)
ميرزا حسين طبرسي نوري تشرف يافتگان (دفتر دوم)
ميرزا حسين طبرسي نوري تشرف يافتگان (دفتر سوم)
ميرزا حسين طبرسي نوري تشرف يافتگان (دفتر چهارم)
ميرزا حسين طبرسي نوري تكاليف بندگان نسبت به امام زمان عليه السلام موسوي اصفهاني/حائري قزويني تمناي وصال سيد غلام رضا حسيني جزيره خوشبختي مسلم پور وهاب جلوه هاي پنهاني امام عصرعليه السلام حسين علي پور
حكايت عطش عزيز اللَّه حيدري چگونگي دعابراي تعجيل فرج امام عصرعليه السلام موسوي اصفهاني/حائري قزويني چگونه امام زمان عليه السلام را ياري كنيم؟
سيد مهدي حائري قزويني حضرت مهدي عليه السلام فروغ تابان ولايت محمد محمدي اشتهاردي خورشيد غايب رضا استادي خوشه هاي طلايي محمد علي مجاهدي (پروانه)
دارالسلام شيخ محمود عراقي ميثمي داستان هايي از امام زمان عليه السلام حسن ارشاد
داغ شقايق علي مهدوي در آسمان عشق مسلم پور وهاب در جستجوي نور
صافي، سبحاني، كوراني ذخيره خدا
اسماء خواجه زاده ذكر نور در حضور مشتاقان ظهور
مفيد فياضي زمان و مكان دعابراي حضرت...
موسوي اصفهاني سرود سرخ انار
الهه بهشتي سقا خود تشنه ديدار
طهورا حيدري سيماي امام مهدي عليه السلام در شعر عربي دكتر عبد اللهي سيماي جهان در عصر امام زمان عليه السلام محمّد اميني گلستاني سيماي مهدي موعود در آئينه شعر فارسي محمد علي مجاهدي (پروانه)
شرح چهل حديث حضرت مهدي عليه السلام علي اصغر رضواني شناخت حقوق و مراحم ...
موسوي اصفهاني صبح
فرا مي رسد
مؤسسه فرهنگي توحيد
صفاي دل زهرا برقي ظهور حضرت مهدي عليه السلام از ديدگاه اديان سيد اسد اللَّه هاشمي شهيدي العبقري الحسان ...
علي اكبر نهاوندي عريضه نويسي سيد صادق سيد نژاد
عطر سيب حامد حجتي عطر ياس مسلم پور وهاب علي عليه السلام و پايان تاريخ سيد مجيد فلسفيان غيبت شيخ طوسي شيخ طوسي/ مجتبي عزيزي فريادرس حسن محمودي فوز اكبر
محمد باقر فقيه ايماني كرامات المهدي عليه السلام واحد تحقيقات كرامت هاي حضرت مهدي عليه السلام واحد تحقيقات كلمات قصار امام زمان عليه السلام محمّد تقي اكبر نژاد
كمال الدين و تمام النعمة
شيخ صدوق گردي از رهگذر دوست علي اصغر يونسيان گفتمان مهدويت آيت اللَّه صافي گلپايگاني گوهرهاي ناب در كلام امام زمان عليه السلام حسين احمدي مباحثي پيرامون حضرت مهدي عليه السلام آيت اللَّه سيد محمّد باقر صدر
مسافر گمشده مسلم پور وهاب مجموعه كامل نامه ها و فرمايشات ...
محمّد تقي اكبر نژاد
مكيال المكارم موسوي اصفهاني منجي موعود از منظر نهج البلاغه حسين ايراني مهدي عليه السلام تجسم اميد و نجات عزيز اللَّه حيدري مهدي منتظرعليه السلام در انديشه اسلامي العميدي / محبوب القلوب مهدي موعوددركلام پيامبرمحمودصلي الله عليه وآله احمد سعيدي مهدي موعودعليه السلام علامه مجلسي / اروميه اي مهربان تر از مادر
حسن محمودي مهر بيكران محمد حسن شاه آبادي ميثاق منتظران «1»
حائري قزويني ميثاق منتظران«2»
حائري قزويني ناپيدا ولي با ما (فارسي)
واحد تحقيقات نامه هاي جوانان به امام زمان عليه السلام محمّد تقي اكبر نژاد
نامه هاي دختران به امام زمان عليه السلام محمّد تقي اكبر نژاد
نامه هاي نوجوانان به امام زمان عليه السلام محمّد تقي اكبر نژاد
نتيجه دعا براي فرج حضرت مهدي عليه السلام موسوي اصفهاني نجم الثاقب (دو جلدي)
ميرزا حسين نوري نشانه هاي ظهور او
محمد خادمي شيرازي نشانه هاي يار و چكامه انتظار
مهدي عليزاده نشانه هايي از مهدي عليه السلام احمد سعيدي
نياز جهان به امام زمان عليه السلام محمّد مولوي و آن كه ديرتر آمد
الهه بهشتي وظايف منتظران واحد تحقيقات وعده ديدار
محمود ترحّمي ويژگي هاي امام زمان عليه السلام موسوي اصفهاني هزار و يك نكته پيرامون امام زمان عليه السلام محمد رحمتي شهرضا
همراه با مهدي منتظر
مهدي فتلاوي / بيژن كرمي يا اباصالح مسلم پور وهاب ياد مهدي عليه السلام محمد خادمي شيرازي يار غائب از نظر
محمد حجّتي اخلاقي، تربيتي آثار گناه در زندگي و راه جبران علي اكبر صمدي اخلاق عملي آيت اللَّه مهدوي كني اقتصاد خانواده شفيعي مازندراني حلية المتقين محمد باقر مجلسي راه كارهاي دوري از گناه (اعتياد مدرن)
عزيز اللَّه حيدري راه كارهاي دوري از گناه(چشم چراني و ...)
عزيز اللَّه حيدري راه كارهاي دوري از گناه(قمار و شراب)
عزيز اللَّه حيدري راه كارهاي دوري از گناه(موسيقي)
عزيز اللَّه حيدري خانواده و تحول در تربيت رضا فرهاديان درس هايي از طبيعت محمّد رضا اكبري صفات شيعه شيخ صدوق عبرت هاي ماندگار
محمد رضا اكبري فرهنگ اخلاق عباس اسماعيلي يزدي فرهنگ تربيت عباس اسماعيلي يزدي فرهنگ صفات عباس اسماعيلي يزدي فضايل شيعه شيخ صدوق قصه هاي تربيتي محمّد رضا اكبري مباني تربيت و ...
رضا فرهاديان معلم محبوب ...
رضا فرهاديان هدف از زندگي رضا فرهاديان شرح حال آقا شيخ مرتضاي زاهد
محمد حسن سيف اللهي بدر مشعشع در احوال موسي مبرقع محدث نوري تولدي نو (نقد مسيحيت)
علي الشيخ/سيد مسلم مدني خورشيد شرق محمّد رضا اكبري روزنه هايي از عالم غيب آيت اللَّه سيد محسن خرّازي سياحت غرب آقانجفي قوچاني نور علي نور
حسين احمدي قم - مسجد مقدس جمكران:
صندوق پستي: 617 تلفن: 7253700 نمابر: 7253340 - 0251
شماره حساب: بانك ملت، قم شعبه جمكران، كد 5/8785، جاري 3/500
بانك رفاه كارگران، قم شعبه آذر، كد 822، جاري 300939
1) سوره
يوسف، آيه 94.
2) بحارالانوار، ج 6، ص 22.
3) ارشاد القلوب، باب 5.
4) استاد جوادي آملي.
5) نهج البلاغه، خطبه 224.
6) بنيان مرصوص، استاد جوادي آملي، ص 87.
7) همان، ص 87.
8) رشوه و احكام آن در فقه، حميدرضا دادويي.
9) تحرير الوسيله، ج 4، ص 83.
10) جلد دوم الميزان، ص 52، به نقل از رشوه و احكام آن، ص 70 - 71.
11) ميزان الحكمه، (منتخب)، ص 219.
12) تحف العقول، ص 344.
13) ميزان الحكمه، ص 219.
14) منتخب ميزان الحكمه، ص 219.
15) همان.
16) تهذيب الاحكام، ج 6، ص 378، به نقل از رشوه و احكام آن، ص 186.
17) منتخب ميزان الحكمه، ص 524.
18) منتخب ميزان الحكمه، ص 524.
19) رشوه و احكام آن در فقه اسلامي، ص 141.
20) تحرير الوسيله، ج 2، ص 406.
21) همان، ص 406.
22) نهج البلاغه، نامه به مالك اشتر، محمّد دشتي، ص 411.
23) درس هايي از انقلاب، كتاب قيام، استاد صفايي حايري.
24) سوره نور، آيه 24.
25) نامه 53 به مالك اشتر.
26) سوره انعام، آيه 113.
27) شرح كلمات امام حسين عليه السلام، استاد صفايي حايري.
28) توضيح المسائل، 13 مرجع، جلد 2، ص 982 - 983.
29) توضيح المسائل مراجع، (13 مرجع)، جلد 2، ص 984 - 985.