سرشناسه: مركز غديرستان كوثر نبي (ص)،1390
عنوان و نام پديدآور: تقارن تاريخي غدير خم با نوروز/واحد تحقيقات مركز غديرستان كوثر نبي (ص).محمدرضا شريفي
مشخصات نشر ديجيتالي: اصفهان: مركز غديرستان كوثر نبي (ص)، 1390.
مشخصات ظاهري: نرم افزار تلفن همراه و رايانه
موضوع: غدير - تاريخ
از نكته هاي شگفت تاريخ اينكه روز هيجدهم ذي الحجه سال دهم هجري يعني روز غديرخم، انتصاب علي عليه السلام به جانشيني پيامبر صلي الله عليه وآله با نوروز يكي گشت و عيد باستاني عجم با عيد غدير پيوند يافت و اهتمام عظيم ايرانيان به نوروز مي تواند يك انگيزه بزرگ مذهبي نيز داشته باشد.
عيد غديرخم ظرفي است كه، مظروف آن معرفي و تبليغ ولايت علي عليه السلام به امر الهي است، و همه موظفند در هر مناسبي از جمله نوروز، با توجه به تقارن تاريخي آن با غدير، متذكر اين موضوع الهي گردند. لازم به ذكر است بيان موضوع غدير شمسي و ارتباط آن با مناسبت هائي از جمله فاطميه، مهدويت و عاشورا، دليل بر تضعيف غدير قمري نيست، بلكه اذهان و معرفت عمومي را نسبت به غدير و برگزاري جشن هاي دهه غدير در آن ايام آماده تر مي نمايد.
حال در اين لحظات تحويل سال قلوب خود را متوجه امير عالم علي عليه السلام مي نمائيم و با گفتن: «الحمدلله الذي جعلنا من المتمسكين بولاية امير المؤمنين علي عليه السلام» با ولايت آن حضرت احسن حال را از خدا خواستاريم:
«يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ، يَا مُدَبِّرَ اللَّيْلِ وَ النَّهَارِ، يَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ، حَوِّلْ حَالَنَا إِلَي أَحْسَنِ الْحَالِ»
اي تغيير دهنده دلها و ديده ها، اي مدبر شب و روز، اي گرداننده سال و حالت¬ها، حال
ما را به نيكوترين حال بگردان.
واژه عيد در اصل از ماده عود به معني بازگشت است و هر ملتي براي خود روزهايي از سال را جشن گرفته و عيد مي داند و با توجه به اين موضوع و محتواي آن و همچنين مراسماتي كه براي برگزاري آن انجام مي دهند، داراي اهميت و قداست مي شود.
واژه عيد در قرآن فقط يك مرتبه آمده است:
«قَالَ عِيسَي ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنزِلْ عَلَيْنَا مَآئِدَةً مِّنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِّأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآيَةً مِّنكَ وَارْزُقْنَا وَ أَنتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ» (1)
حضرت عيسي عليه السلام عرض كرد: خداوندا، پروردگارا! مائده اي از آسمان بر ما بفرست تا عيدي براي اول و آخر ما باشد و نشانه اي از تو، و به ما روزي ده، تو بهترين روزي دهندگاني.
با دقت و تأمل در اين آيه پي مي بريم كه:
اولاً: اصل عيد، يعني بازگشت به روزي كه مشكلات از قوم و جمعيتي برداشته شود و از آنجا كه روز نزول مائده روز بازگشت به پيروزي و پاكي و ايمان به خدا بوده است، حضرت مسيح عليه¬السلام آن را عيد ناميده است و ثانياً: نزول مائده آيتي است از طرف خدا و ثالثاً: اينكه از اول و آخر براي همه عيد مي باشد.
عيد غديرخم، روز يادآوري انتصاب علي عليه السلام و جانشينان آن حضرت به جاي پيامبر صلي الله عليه و آله.
عيد فطر، روز ياد آوري اطاعت يك ماهه مؤمنين و مؤمنات از خداوند در روزه داري ماه مبارك رمضان.
عيد قربان، روز ياد آوري اطاعت خداوند باري تعالي در انجام مناسك حج و موفقيت در آن.
عيد جمعه، روز يادآوري بعضي از وقايع گذشته مثل پيمان گرفتن خداوند از مؤمنين و مؤمنات براي اطاعت خدا و اوليا خدا و اهل بيت عليهم السلام و همچنين يادآوري وقايع آينده، يعني ظهور امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف.
اولاً: همه اين روزها را خدا به واسطه پيامبرش صلي الله عليه و آله عيد خوانده است؛
ثانياً: علت عيد خواندن آنها برگشت و تذكر به موضوع يا موضوعات مهم الهي است؛
ثالثاً: براي همه ي اين روزها طبق آداب اسلامي وظايفي تعيين شده است.
اگر دقت و تأمل نماييم در اين چهار عيد اسلامي متوجه مي شويم اهميّت هر كدام بسته به موضوعي است كه بايد مسلمانان به آن متذكر شوند و بنابراين از بين اين چهار موضوع براي اين چهار عيد اسلامي كاملاً واضح است كه موضوعي كه سه موضوع ديگر را در بر دارد و به واسطه ي آن همه ي اعمال انسان پذيرفته مي شود، موضوع ولايت حضرت اميرالمؤمنين علي عليه السلام و جانشينان آن حضرت مي باشد.
لذا اگر در اعمال وارده در اين چهار عيد دقت كنيم گستردگي اعمال وارده در عيد غدير خود شاهد اين مطلب بوده و اگر در عيد فطر به خاطر يك اطاعت يعني روزه و در جمعه نيز به واسطه ي ظهور امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف خوشحال و خرسنديم،ولي در عيد غدير خوشحال از اطاعتي هستيم كه به واسطه ي اين اطاعت يعني قبول ولايت علي عليه السلام ديگر اطاعت هاي ما نيز پذيرفته خواهد شد و پيامبر صلي الله عليه و آله در مورد اهمييت عيد غدير مي فرمايند:
«يَوْمَ غَدِيرِ خُمٍّ أَفْضَلُ أَعْيَادِ أُمَّتِي وَ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي أَمَرَنِي اللَّهُ تَعَالَي ذِكْرُهُ فِيهِ بِنَصْبِ أَخِي عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عليه السلام عَلَماً لِأُمَّتِي يَهْتَدُونَ بِهِ مِنْ بَعْدِي وَ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي أَكْمَلَ اللَّهُ فِيهِ الدِّينَ وَ أَتَمَّ عَلَي أُمَّتِي فِيهِ النِّعْمَةَ وَ رَضِيَ لَهُمُ الْإِسْلَامَ دِيناً» (2)
«روز
غدير خم برترين عيدهاي امت من است و آن روزي است كه خداوند بزرگ دستور داد، آن روز برادرم علي بن ابيطالب عليه السلام را به عنوان پرچمدار (و فرمانده) امتم منصوب كنم، تا بعد از من مردم توسط او هدايت شوند، و آن روزي است كه خداوند در آن روز دين را تكميل و نعمت را بر امت من تمام كرد و اسلام را به عنوان دين براي آنان پسنديد».
طبق روايات معصومين عليهم السلام روز خلقت آدم عليه السلام،آغاز نوردهي خورشيد، خلقت بادهاي بارور كننده گياهان و درختان و اتمام نعمت الهي همزمان با تقارن نوروز ايرانيان و غديرخم بوده است و خداوند مي¬فرمايد: « … الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي … » در روز غدير نعمت الهي بر مردم كامل گشت.
توضيح: در كتاب السماء و العالم علامه بزرگوار مجلسي رحمة الله عليه روايات متعدد آمده،از جمله اينكه:
آغاز آفرينش در اين روز بوده و اين روز آغاز نعمت است و مردم اين روز را جشن مي گرفتند و سپاسگذاري خدا را مي-نمودند و در اين ظرف نوروز نيز خداوند اتمام نعمت را قرار داد و در غديرخم آيه: « … الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلاَمَ دِينًا؛امروز دين شما را برايتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانيدم و اسلام را براي شما [به عنوان] دين برگزيدم.» (3)
را نازل فرمود، پس به اين نعمت بزرگ جشن مي گيريم و سپاس گذاريم و آداب و اعمال آن را نيز انجام مي¬دهيم.
«الْمُعَلَّي بْنِ خُنَيْسٍ عَنِ الصَّادِقِ عليه¬السلام: أَنَّ يَوْمَ النَّيْرُوزِ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي أَخَذَ فِيهِ النَّبِيُّ صلي الله عليه و آله لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عليه السلام الْعَهْدَ بِغَدِيرِ خُمٍّ فَأَقَرُّوا لَهُ بِالْوَلَايَةِ فَطُوبَي لِمَنْ ثَبَتَ عَلَيْهَا وَ الْوَيْلُ لِمَنْ نَكَثَهَا» (4)
معلّي بن خنيس از امام صادق عليه السّلام نقل مي كند: به درستي كه روز نوروز همان روزي است كه پيامبر صلي الله عليه و آله در عيد غديرخم براي اميرالمؤمنين علي عليه السلام بيعت گرفت و مسلمانان به ولايت وي اقرار كردند، خوشا به حال آنان كه به
اين بيعت، استوار ماندند و واي بر آنان كه آن بيعت را شكستند …
همچنين فرموده اند: «مَا مِنْ يَوْمِ نَوْرُوزٍ إِلَّا نَحْنُ نَتَوَقَّعُ فِيهِ الْفَرَج …؛هيچ نوروزي نيايد، جز آنكه ما در آن توقع فرج داريم … » (5)
اعمالي از جمله: پوشيدن لباس نيكو و تميز، تبريك گفتن، صله رحم، ديد و بازديد، هديه دادن، عطر زدن، دل جوئي و مهرورزي، ابراز شادماني، شادمان ساختن، كارگشايي، صلوات فرستادن، دعا و نيايش كه در ايام نوروز انجام مي دهيم همان اعمال وارد شده از طرف اهل بيت عليهم ا لسلام در عيد غديرخم مي باشد.
در غدير: امام رضا عليه السلام فرمود: « … من زار فيه مؤمناً أدخل اللّه قبره سبعين نورا و وسع في قبره و يزور قبره كلّ يوم سبعون ألف ملك و يبشّرونه بالجنة …؛ كسي كه در روز غدير به ديدار مؤمني برود خداوند هفتاد نور بر قبر او وارد و قبرش را وسيع مي سازد؛ هر روز هفتاد هزار فرشته قبرش را زيارت كرده، به او بشارت بهشت مي دهند.» (6)
در غدير: حضرت علي عليه السلام فرمودند: «[در اين روز] شاد باشيد و برادرانتان را با لباس نيكو، بوي خوش و طعام، شاد كنيد».
امام صادق عليه السلام فرموده اند: «يكي از وظايف روز غدير اين است كه مؤمن، تميزترين و گران قدرترين جامه هاي خويش را بپوشد»؛
امام رضا عليه السلام فرموده اند: «روز غدير، روز پوشيدن لباس نو و درآوردن جامه سياه است».
امام رضا عليه السلام در عيد غدير لباس و كشف نو به اصحابشان هديه داده و وضع ظاهري خود و اطرافيانشان را متناسب با عظمت عيد غدير تغيير مي دادند و مي فرمودند: «غدير روز زينت كردن است هر كس خود را در اين روز زينت كند خداوند درجات او را بالا خواهد برد … ». (7)
در نوروز: «عن الصادق عليه السلام: إِذَا كَانَ يَوْمُ النَّيْرُوزِ فَاغْتَسِلْ وَ الْبَسْ أَنْظَفَ ثِيَابِكَ وَ تَطَيَّبْ بِأَطْيَبِ طِيبِكَ وَ تَكُونُ ذَلِكَ الْيَوْمَ صَائِماً …؛ نوروز غسل كن و پاكيزه ترين جامه هايت را بپوش و بهترين عطرها را استعمال كن و خود را با آن خوشبو نما و روزه بگير … » (8)
در غدير: حضرت علي عليه السلام مي فرمايند: «[در روز غدير] گشاده رويي را در ميان خويش و شادماني را در ملاقات هايتان ابراز كنيد.» (9)
امام رضا عليه السلام نيز در اين باره فرموده اند: «[در روز غدير] هر مرد و زن مؤمني را شادمان سازيد».
در غدير: اميرمؤمنان عليه السلام دراين باره مي فرمايند: «[در اين روز] با خير فراوان، به ديدار كساني برويد كه به كمك شما دل بسته اند و تا آنجا كه توان داريد و از دستتان بر مي آيد، در خوردني ها، با ناتوانان مساوات پيشه كنيد»؛ و در ادامه فرمودند: «مهرباني متقابل در روز غدير، رحمت و نگاه عطوفت آميز خداوند را جلب مي كند».
امام رضا عليه السلام نيز روز غدير را «روز مهرورزيدن» خوانده اند.
در غدير: امام رضا عليه السلام در فضيلت اين روز فرمودند:
«فافضل علي اخوانك في هذا اليوم؛ در اين روز (عيد غدير) بر برادرانت ببخش» (10)
حضرت علي عليه السلام فرموده اند: «در اين روز از نعمتهاي خداوند، كه به شما ارزاني داشته است به يكديگر هديه دهيد، همانگونه كه خداوند بر شما منت نهاد و نعمت هدايت را به شما عنايت فرمود.» (11)
در نوروز: از معلي بن خنيس نيز روايت شده كه روز نوروز بر امام صادق عليه السلام وارد شدم. فرمود: «آيا مي داني امروز چه روزي است؟» عرض كردم: اين همان روزي است كه عجم آن را بزرگ مي شمارند و بر همديگر هديه مي فرستند.و حضرت پس از بيان وقايعي كه در اين روز در طول تاريخ اتفاق افتاده فرمودند: « … حَفِظَتْهُ الْعَجَمُ وَ ضَيَّعْتُمُوهُ أَنْتُم …؛فارسيان آن را گرامي داشتند و شما آن را ضايع كرديد» (12)
در غدير: امام صادق عليه السلام نيز فرموده اند: «بر شما لازم است كه در روز عيد غدير، براي سپاس گزاري از خداوند و ستودن او، روزه بگيريد».
نوروز: فقهاي اماميه نيز فتوا به استحباب روزه اين روز داده اند، از اين رو شيخ حرّ عاملي در كتاب وسائل الشيعه بابي را به روزه اين روز اختصاص داده است.
امام رضا عليه السلام مي فرمايند: «و من اطعم مومناً كان كمن اطعم جميع الانبياء و الصديقين» (13)
كسي كه مؤمني را (روز غدير) اطعام دهد، مثل كسي است كه همه پيامبران و صديقان را اطعام داده باشد.
در هنگام صله رحم و ديد و بازديد همراه با تبريك سال نو با گفتن: «الحمد لله الذي جعلنا من المتمسكين بولاية مولانا امير المؤمنين علي عليه السلام و الأئمة المعصومين عليهم السلام؛ غدير را تبليغ نموده ايم و طبق فرمايش پيامبر صلي الله عليه و آله مورد دعاي آن حضرت قرار گرفته ايم.
علامه بزرگوار محمد تقي مجلسي رحمة الله عليه در روضة المتقين و علامه محمد باقر مجلسي رحمة الله عليه در كتاب السّماء و العالم در جلد سوم مفصل اين مطلب را بررسي نموده اند و همچنين مرحوم صاحب جواهر الكلام و فاضل هندي و علامه شعراني در قرن معاصر با استفاده از قوائد نجومي و تاريخ اين مطلب را ثابت نموده اند.
توضيح: 1- علامه محمد تقي مجلسي رحمة الله عليه با استفاده از روايت مُعَلَّي بْنِ خُنَيْس در روضة المتقين مي فرمايند: «و كفي به شرفا و فضلاً انه كان جلوسه عليه السلام للخلافة.» (14)
2- صاحب جواهر الكلام و همچنين فاضل هندي در كشف اللثام مي فرمايند:
اول فروردين به حساب تقويم در سال دهم هجري مطابق با نوزدهم ذي الحجة مي شود و چون ماه در شب سي ام ديده نشد اول فروردين مطابق با هجدهم ذي الحجة سال دهم يعني روز غديرخم گرديد.
3- علامه محمد باقر مجلسي رحمة الله عليه در كتاب السماء و العالم مفصل اين موضوع را بررسي نموده اند. در جلد سوم كتاب السماء و العالم اين مطلب تحقيق و بررسي كامل گرديده و حالات مختلف آن بررسي گرديد و نتيجه اينكه 18 ذي الحجه سال دهم هجري قمري مطابق با اول فروردين سال 11 هجري شمسي مي باشد.
تقارن عيد غدير سال دهم هجري با نوروز در گاهنامه سه هزار ساله و طبق قواعد و جداول نجومي درست مي باشد و نرم افزار مبدل تاريخ نيز اين مطلب را اثبات كرده است.
در زمانهاي گذشته چون مبدل تاريخ مثل امروز نبوده و امكان تبديل تاريخ به شكل نرم افزاري وجود نداشته،بوسيله زيج اين كار را مي كردند.
زيج كتابي است كه حاصل ثمره دانشمندان فلكي-رياضي بوده كه شامل يك سلسله قوانين و قواعد و جداول مي باشد.
1- علامه شعراني از زيج محمد شاه هندي حدود يك صد سال قبل؛ و همچنين شخص ديگري از زيج بهادرخاني اين تطبيق نوروز با عيد غدير سال دهم هجري را ثابت نمود
2- در گاهنامه تطبيقي سه هزار ساله از احمد بيرشك در صفحه 60 آمده:
اول محرم يازدهم هجري مطابق با دوازدهم فروردين سال يازدهم هجري شمسي، بنابراين هجدهم ذيحجه سال دهم برابر اول فروردين سال يازدهم هجري شمسي.
هاتف اصفهاني مي گويد:
همايون روز نوروز است امروز، به فيروزي بر او رنگ خلافت كرده شاه لافتي مأوا
و همچنين ميرزا حبيب قاآني شيرازي مي گويد:
رسد به گوش دل اين مژده ز هاتف غيبي كه گشت شير خداوند، شهريار امروز
به جاي خاتم پيغمبران به استحقاق گرفت خواجه كروبيان قرار امروز
مرحوم صغير اصفهاني چه زيبا سروده است:
داني ز چه عيد باستان مي خندد بر روي جهانيان جهان مي خندد
بنشست علي جاي نبي در نوروز زين مژده زمين و آسمان مي خندد
نازل شدن جبرئيل بر پيامبر صلي الله عليه وآله. (15)
واقعه غديرخم بزرگترين سند اثبات ولايت اميرالمؤمنين علي عليه السلام. (16)
سلام كردن مردم در غدير خم با لفظ اميرالمؤمنين به علي عليه السلام به امرخدا. (17)
شكستن بتهاي روي كعبه به دست علي عليه السلام (18)
ظفر پيدا كردن امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف در ايام ظهور بر دجال (19)
پيمان گرفتن خداوند از مردم كه او را بپرستند و هيچ گونه شركي نورزند و به راهنمايان و ائمه طاهرين عليهم السلام ايمان بياورند.(20)
زنده شدن تعداد زيادي از مردگان كه در اقوام گذشته مرده بودند به امر خدا (21)
نشستن كشتي طوفان زده حضرت نوح عليه السلام به كوه جودي(22)
شكستن بتها توسط حضرت ابراهيم عليه السلام(23)
خلقت حضرت آدم عليه السلام.(24)
آغاز نور دهي خورشيد و خلقت بادهاي بارور كننده درختان و گياهان (25)
رفتن علي عليه السلام به وادي جنيان به امر پيامبر صلي الله عليه وآله براي بيعت گرفتن. (26)
پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله بعد از سپري شدن 3524 روز از آغاز هجرت، در عيد قربان سال دهم هجري برابر با 19/12/10 شمسي و مطابق با10 مارس 632 ميلادي، مشغول مناسك حج بودند. ايشان به هنگام بازگشت از حجه الوداع در روز 18 ذي حجه،در حالي كه 3532 روز از آغاز هجرت گذشته بود، برابر با 27/12/10 شمسي و مطابق با 19 مارس 632 ميلادي، وقتي به نزديك محل جحفه كه «غديرخم» در آن قرار دارد، رسيد، فرشته وحي از جانب پروردگار با اين پيام نازل شد:
«يا ايُّها الرّسول بَلِّغ ما اُنزِلَ إليكَ مِن رَبِّكَ وَ إن لَم تَفعَل فَما بَلَّغتَ رسالته» (27)
مضمون آيه اين است
كه اي رسول محترم! علي عليه¬السلام را بايد رسماً جانشين خود سازي، پيامبر صلي الله عليه و آله كه در وسط قافله حجاج حركت مي كرد، طبق همين فرمان دستور فرمود كه مردم فرود آيند، جلو رفتگان را فراخواندند، عقب ماندگان نيز رسيدند. آن حضرت، مراسم خلافت را در محل مزبور، مقابل ديدگان و حضور قريب به صد هزار - طبق مشهور - از حجاجي كه همراه او اعمال حج را به جا آورده بودند به انجام رسانيدند، سپس فرمان دادند تا مردم با علي عليه السلام به عنوان «اميرالمؤمنين» بيعت كنند. (علامه شعراني نوشته است: من از زيج هندي استخراج كردم كه تحويل آفتاب به برج حمل در سال دهم هجري، چهارشنبه 21 ذي حجه، سه روز پس از غدير خم بود و جشن گرفتن پس از سه روز هم مناسب است).
بنابراين، عيد سعيد غدير با ايام نوروز كاملاً انطباق دارد، به ويژه كه با «حركت تقديمي» نقطه اعتدال بهاري به پيشواز اين عيد سعيد، وارد برج حوت شده است.
شنبه 5 اسفند سال دهم شمسي مطابق با 26 ذي القعده سال دهم قمري
يكشنبه6اسفند سال دهم شمسي مطابق با 27 ذي القعده سال دهم قمري
دوشنبه7اسفند سال دهم شمسي مطابق با28 ذي القعده سال دهم قمري
سه شنبه8اسفند سال دهم شمسي مطابق با29ذي القعده سال دهم قمري
چهارشنبه9اسفند سال دهم شمسي مطابق با 30ذي القعده سال دهم قمري
پنج شنبه10اسفند سال دهم شمسي مطابق با 1 الحجة سال دهم قمري
جمعه11اسفند سال دهم شمسي مطابق با2ذي الحجة سال دهم قمري
شنبه12اسفند سال دهم شمسي مطابق با 3 ذي الحجة سال دهم قمري
يكشنبه13اسفند سال دهم شمسي مطابق با 4 ذي الحجة سال دهم قمري
دوشنبه14اسفند سال دهم شمسي مطابق با 5 ذي الحجة سال دهم قمري
سه شنبه15اسفند سال دهم شمسي مطابق با 6 ذي الحجة سال دهم قمري
چهارشنبه16اسفند سال دهم شمسي مطابق با 7 ذي الحجة سال دهم قمري
پنجشنبه17اسفند سال دهم شمسي مطابق با 8 ذي الحجة سال دهم قمري
جمعه18اسفند سال دهم شمسي مطابق با 9 ذي الحجة سال دهم قمري
شنبه19اسفند سال دهم شمسي مطابق با 10 ذي الحجة سال دهم قمري
يكشنبه20اسفند سال دهم شمسي مطابق با11ذي الحجة سال دهم قمري
دوشنبه 21اسفند سال دهم شمسي مطابق با12ذي الحجة سال دهم قمري
سه شنبه22اسفند سال دهم شمسي مطابق با13ذي الحجة سال دهم قمري
چهارشنبه23اسفند سال دهم شمسي مطابق با14ذي الحجة سال دهم قمري
پنجشنبه24اسفند سال دهم شمسي مطابق با15ذي الحجة سال دهم قمري
جمعه25اسفند سال دهم شمسي مطابق با16ذي الحجة سال دهم قمري
شنبه26اسفند سال دهم شمسي مطابق با17ذي الحجة سال دهم قمري
يكشنبه27اسفند سال دهم شمسي مطابق با18ذي الحجة سال دهم قمري
دوشنبه28اسفند سال دهم شمسي مطابق با19ذي الحجة سال دهم قمري
سه شنبه29اسفند سال دهم شمسي مطابق با20ذي الحجة
سال دهم قمري
چهارشنبه30اسفند سال دهم شمسي مطابق با21ذي الحجة سال دهم قمري
پنجشنبه 1 فروردين سال يازدهم شمسي مطابق با 22 ذي الحجة دهم قمري
جمعه 2 فروردين سال يازدهم شمسي مطابق با 23 ذي الحجة دهم قمري
شنبه 3 فروردين سال يازدهم شمسي مطابق با 24 ذي الحجة دهم قمري
يكشنبه 4 فروردين سال يازدهم شمسي مطابق با 25 ذي الحجة دهم قمري
دوشنبه 5 فروردين سال يازدهم شمسي مطابق با 26 ذي الحجة دهم قمري
سه شنبه 6 فروردين سال يازدهم شمسي مطابق با 27 ذي الحجة دهم قمري
چهارشنبه 7 فروردين سال يازدهم شمسي مطابق با 28ذي الحجة دهم قمري
پنجشنبه 8 فروردين سال يازدهم شمسي مطابق با 29ذي الحجة دهم قمري
جمعه 9 فروردين سال يازدهم شمسي مطابق با 30 ذي الحجة دهم قمري
شنبه 10 فروردين سال يازدهم شمسي مطابق با 1 محرم يازدهم قمري
يكشنبه 11 فروردين سال يازدهم شمسي مطابق با 2 محرم يازدهم قمري
دوشنبه 12 فروردين سال يازدهم شمسي مطابق با 3 محرم يازدهم قمري
سه شنبه 13 فروردين سال يازدهم شمسي مطابق با 4 محرم يازدهم قمري
چهارشنبه 14 فروردين سال يازدهم شمسي مطابق با 5 محرم يازدهم قمري
پنجشنبه 15 فروردين سال يازدهم شمسي مطابق با 6 محرم يازدهم قمري
جمعه 16 فروردين سال يازدهم شمسي مطابق با 7 محرم يازدهم قمري
1- روز خروج پيامبر صلي الله عليه و آله از مدينه به جانب مكه، شنبه بوده.
2- روز پنج شنبه، اول ذيحجه بوده است.
3- روز عرفه (نهم ذي حجه) جمعه بوده است.
4- روز عيد حجه الوداع،شنبه بوده است.
5- بنابراين، روز عيد غدير به امر وسط روز يكشنبه مي باشد.
6- چنان كه روز اول محرم سال 11 نيز شنبه بوده است.
نتايجي كه تاكنون به دست آمد،همه از راه محاسبات رياضي صورت گرفت. علاوه بر اين، شواهد نجومي و تاريخي نيز مي تواند محاسبات فوق را تأييد نمايد.
در فن نجوم، يك سلسله قوانين، قواعد، جداول و فرمول هايي وجود دارد كه هر يك در جاي خود بسيار سودمند است و به عنوان مرجع و منبع از آن ها استفاده مي شود و همه در كتابي به نام «زيج» گردآوري شده است. زيج، بيانگر تلاش هزاران دانشمند فلكي، نجومي و رياضي است.
در اين فن شريف، داده هاي جدولي، همه بر اساس امر وسط مي باشند و منجم هنگام استفاده از آن ها ناچار است ريزه كاري هايي را نيز مورد دقت قرار دهد و به كار گيرد و به تعبير فني، منجم ناگزير است «تعديلاتي» را استخراج كند تا محاسبه، دقيق و كارآمد گردد.
بر اين اساس،در متن فوق مثلاً اول محرم سال 11 هجري قمري روز شنبه است. اين كار، بر پايه رياضي انجام گرفته است و اگر از زيج استفاده كنيم خواهيم ديد در زيج بهادري نيز كه يكي از معتبرترين و دقيق ترين زيج هاي جهان به شمار مي رود، اول محرم سال يازدهم شنبه است. يعني موافق بودن محاسبات رياضي با زيج يكي از دلايل دقت محاسبه ماست و زيج مي تواند تأييد
خوبي بر آن باشد.
گفتني است با توجه به بحث تعديلات، هيچ مانعي وجود ندارد كه چند ماه پي در پي هر كدام 29 يا 30 روز واقع شوند، مثلاً سه ماه پشت سر هم سي روز باشند يا 29 روز، اما محاسبه با جدول يا محاسبات رياضي و امر وسط در برخي از ماه ها با محاسبه تعديلات و رؤيت، يك روز اختلاف دارند و در بسياري از ماه ها با هم موافق اند، با اين همه، شواهد فراواني در تاريخ وجود دارد كه دلالت مي كند ماه ذي القعده و ذي الحجة در حجة الوداع با محاسبه به امر وسط هيچ اختلاف ندارند. از جمله:
1-در پژوهشي ارزشمند كه در «فصلنامه تاريخ اسلام» به عمل آمده مي خوانيم: مشهورترين قول نزد اهل سنت آن است كه پيامبر صلي الله عليه و آله 5 روز مانده به آخر ذي القعده(پنج روز قبل از آغاز ذي الحجة) از مدينه خارج شد، كه اين روز را نيز بيشتر مورخان، روز «شنبه» دانسته اند. از دانشمندان شيعه، شيخ مفيد نيز تاريخ خارج شدن پيامبر صلي الله عليه و آله را 5 روز مانده از ذيقعده ذكر كرده است كه از اين جهت، موافق قول مشهور اهل سنت است ولي هيچ اشاره اي به اين كه دقيقاً در چه روزي از هفته بوده نكرده است.
بنابراين چنان كه جدول محاسبه نشان داد، روز خروج پيامبر صلي الله عليه و آله از مدينه، شنبه، 5 روز مانده به ذي الحجة بوده است.
2-نظر مشهور و معروف اهل سنت، بلكه اجماع آنان بر اين است كه عرفه روز جمعه بوده است. از طريق شيعه نيز رواياتي از امامان
نقل شده است كه عرفه را روز جمعه دانسته اند.
اين دو تاريخ نيز محاسبه وقوع عرفه در روز جمعه را تأييد مي كنند. در نتيجه، روز عيد قربان سال حجه الوداع، روز شنبه مطابق با 19/12/10 شمسي است.
3- ابن كثير در البدايه و النهايه معتقد است كه واقعه غدير خم در 18 ذي حجه و در روز يكشنبه بوده است.
(فخطب) يعني رسول الله صلي الله عليه و آله [خطبة عظيمةً في اليوم الثامن عشر من ذي الحجة عامئذٍ و كان يوم الاحد بغدير خم تحت شجرة هناك … ].
بنابراين با توجه به توافق زيج و تعديلات و رياضيات مي توان به طور قطع گفت: روز عيد غدير خم سال دهم هجري قمري دقيقاً با روز يكشنبه بيست و هفتم اسفند سال دهم 27/12/10 شمسي و مطابق با 18 مارس 632 پس از سپري شدن 3532 روز از مبدأ هجرت، رخ داده است.
(1)- مائده/114.
(2)- أمالي الصدوق، ص: 125؛ روضة الواعظين و بصيرة المتعظين، ج 1، ص: 102.
(3)- مائده/ 3.
(4)- بحارالأنوار/ ج 56/ ص 113.
(5)- بحارالأنوار/ ج 56/ ص 119؛ مستدرك الوسائل، ج 6، ص 352؛ «ما مِن يَومِ نَيروزٍ إلاّ و نَحنُ نَتَوقَّعُ فِيهِ الفَرَجَ لأِنَّهُ مِن أيّامِنا و أيّامِ شِيعَتِنا؛ هيچ نوروزي نيست مگر آن كه ما در آن روز منتظر فرج [ظهور قائم آل محمّد صلي الله عليه وآله] هستيم؛ چرا كه نوروز از روزهاي ما و شيعيان ما است.»
(6)- مسند الإمام الرضا عليه السلام/ ج 2/ ص: 19؛ الإقبال بالأعمال الحسنه/ ج 2/ ص 262.
(7)- عوالم العلوم ج 15/3 ص 224.
(8)- بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار/ ج 56/ ص 101.
(9)- نهج الخطابه - سخنان پيامبر صلي الله عليه و آله و
اميرالمؤمنين عليه السلام/ج 2/ ص 277.
(10)- وسايل الشيعه/ ج 10/ ص 302.
(11)- عوالم العلوم ج 15/3 ص 209.
(12)- بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار/ ج 56/ ص 92.
(13)- اقبال/ ص 465.
(14)- روضة المتقين في شرح من لا يحضره الفقيه/ ج 7/ ص349.
(15)- بحارالأنوار/ ج 56/ ص113 و همچنين طبق حديث غدير در واقعه غدير خم جبرئيل بر پيامبر نازل شد و آيه 3 سوره مائده را به پيامبر ابلاغ كرد.
(16)- بحارالأنوار/ ج 56/ ص 113.
(17)- «هُوَ الْيوْمُ الَّذِي حَمَلَ فِيهِ رَسُولُ اللَّهِ ص أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ص عَلَي مَنْكبِهِ حَتَّي رَمَي أَصْنَامَ قُرَيشٍ مِنْ فَوْقِ الْبَيتِ الْحَرَامِ» (مستدرك الوسائل ج6 ص353).
(18)- «وَ هُوَ الْيوْمُ الَّذِي يظْهَرُ فِيهِ قَائِمُنَا وَ وُلَاةُ الْأَمْرِ وَ هُوَ الْيوْمُ الَّذِي يظْفَرُ فِيهِ قَائِمُنَا ع بِالدَّجَّالِ» (مستدرك الوسائل/ ج6/ ص353)
(19)- « … فَقَالَ يَا مُعَلَّي إِنَّ يَوْمَ النَّيْرُوزِ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي أَخَذَ اللَّهُ فِيهِ مَوَاثِيقَ الْعِبَادِ أَنْ يَعْبُدُوهُ وَ لَا يُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً وَ أَنْ يُؤْمِنُوا بِرُسُلِهِ وَ حُجَجِهِ وَ أَنْ يُؤْمِنُوا بِالْأَئِمَّةِ … » بحار الأنوار/ ج 56/ ص 91
(20)- «قَالَ إِنَّ نَبِياً مِنَ الْأَنْبِياءِ سَأَلَ رَبَّهُ كيفَ يحْيي هَؤُلَاءِ الْقَوْمَ الَّذِينَ خَرَجُوا فَأَوْحَي اللَّهُ إِلَيهِ أَنْ يصُبَّ الْمَاءَ عَلَيهِمْ فِي مَضَاجِعِهِمْ فِي هَذَا الْيوْمِ وَ هُوَ أَوَّلُ يوْمٍ مِنْ سَنَةِ الْفُرْسِ فَعَاشُوا وَ هُمْ ثَلَاثُونَ أَلْفاً فَصَارَ صَبُّ الْمَاءِ فِي النَّيرُوزِ سُنَّةً الْخَبَرَ» (مستدرك الوسائل/ ج6 /ص353، بَابُ اسْتِحْبَابِ صَلَاةِ يوْمِ النَّيرُوزِ وَ الْغُسْلِ فِيهِ وَ الصَّوْمِ وَ لُبْسِ أَنْظَفِ الثِّيابِ وَ الطِّيبِ وَ تَعْظِيمِهِ وَ صَبِّ الْمَاءِ فِيهِ).
(21)- « … هُوَ الْيوْمُ الَّذِي اسْتَوَتْ فِيهِ سَفِينَةُ نُوحٍ عَلَي الْجُودِي … » (مستدرك الوسائل ج: 6 ص: 353، بَابُ اسْتِحْبَابِ صَلَاةِ يوْمِ النَّيرُوزِ وَ الْغُسْلِ
فِيهِ وَ الصَّوْمِ وَ لُبْسِ أَنْظَفِ الثِّيابِ وَ الطِّيبِ وَ تَعْظِيمِهِ وَ صَبِّ الْمَاءِ فِيهِ).
(22)- « … هُوَ الْيوْمُ الَّذِي اسْتَوَتْ فِيهِ سَفِينَةُ نُوحٍ عَلَي الْجُودِي … » (مستدرك الوسائل/ ج6/ ص353، بَابُ اسْتِحْبَابِ صَلَاةِ يوْمِ النَّيرُوزِ وَ الْغُسْلِ فِيهِ وَ الصَّوْمِ وَ لُبْسِ أَنْظَفِ الثِّيابِ وَ الطِّيبِ وَ تَعْظِيمِهِ وَ صَبِّ الْمَاءِ فِيهِ).
(23)- مستدرك الوسائل/ ج 6 /ص 353.
(24)- مستدرك الوسائل/ ج 6/ ص353.
(25)- مستدرك الوسائل/ ج6 /ص 353.
(26)- « … وَ هُوَ أَوَّلُ يوْمٍ طَلَعَتْ فِيهِ الشَّمْسُ وَ هَبَّتْ فِيهِ الرِّياحُ وَ خُلِقَتْ فِيهِ زَهْرَةُ الْأَرْضِ … » مستدرك الوسائل/ ج6/ ص 353، بَابُ اسْتِحْبَابِ صَلَاةِ يوْمِ النَّيرُوزِ وَ الْغُسْلِ فِيهِ وَ الصَّوْمِ وَ لُبْسِ أَنْظَفِ الثِّيابِ وَ الطِّيبِ وَ تَعْظِيمِهِ وَ صَبِّ الْمَاءِ فِيهِ.
(27)- مائده/ 67.