برگرفته از كتاب:
(عجز علي محمد شيرازي از پاسخگويي به سؤ‌ال علماي اصفهان)
مؤلف: محمد محيط طباطبايي

زنده‌ياد استاد محيط طباطبائي، شخصيتي است كه به «وسعت اطلاع»، و «دقت نظر» و «امانت در نقل»، شهره مجامع علمي است. وي داستان جالبي را به نقل از مرحوم ابوالحسن جلوه (حكيم مشهور پايتخت در عصر قاجار) درباره مناظره علماي اصفهان با باب نقل مي‌كند كه شنيدني است. استاد محيط داستان را از سيد محمد علي فتوحي «ضياءالحكما»، طبيب سالخورده و مورد اعتماد مردم تهران، شنيده كه مدتي در جواني، انيس جلوه بوده است. جلوه همراه استادش: حكيم ميرزا حسن نوري، در مجلس مناظره علماي اصفهان با باب حضور داشت و استادش وارد بحث با باب شده بود. ضياء الحكماء براي محيط نقل مي‌كند كه: من در دوران جواني مدتي در مدرسه دارالشفاي تهران نزد حكيم جلوه بوده و در اين مدت شاهد بودم كه آن حكيم، راجع به فرقه‌هاي مذهبي قديم و جديد كه در ميان مردم به تبليغ و ترويج عقايد خود مشغول بودند چيزي به زبان نمي‌آورد. طول مدت سكوت او از اين بابت حتي در مواردي كه اشاره‌اي از جلوه را ضروري مي‌ديدم، در دل من عقده‌اي شده بود. روزي مجالي مناسب يافتم و از جلوه پرسيدم شما درباره حضرات جديدي هيچ حرف نمي‌زنيد، در صورتي كه هنگام اقامت در اصفهان براي تحصيل، با آغاز اين امر معاصر و شاهد و ناظر بوده‌ايد. مرحوم جلوه گويي در دل خود احساس سنگيني از اين بار سكوت ممتد مي‌كرد و همين كه پرسش از اين طرف آغاز شد، پاسخ را در ضمن نقل حكايتي افاده كرد و چنين فرمود: «وقتي سيد علي محمد باب... در اثر بروز وباي شديد شيراز، مجال خروج از شهر را پيدا كرد و به اصفهان آمد و در عمارت منوچهر خان گرجي معتمدالدوله [حاكم اصفهان] دور از انظار اقامت گزيد، معتمد الدوله حمايت خود را از سيد باب دريغ نمي‌كرد و به نگهداري جانب او مي‌پرداخت. روزي كه استاد من (جلوه)، مرحوم ميرزا حسن نوري، بنا به اشاره يا درخواست و يا دعوت معتمدالدوله با سيد باب قرار ملاقات داشت، من هم يكي از چند تن شاگردي بودم كه از استاد خواستيم اجازه بدهد در خدمت او باشيم و به همراه او رفتيم و باب را در آنجا ديديم و شاهد مذاكراتي بوديم كه ميان استاد ما با سيد علي محمد صورت مي‌گرفت. استاد از غوامض مسائل حكمت الهي و فلسفه اعلي سخن مي‌گفت و سيد، بنا به شيوه شيخيه، سخناني مناسب با ميزان اطلاع و دريافت خود جواب مي‌داد. حكيم نوري بدون آن كه جنبه مكابره و مناقشه به مناظره يا گفتگو بدهد، بعد از موضوعي به موضوعي ديگر مي‌رفت ولي سيد در جواب، مكث و سكوت خود را آن قدر امتداد مي‌داد كه استاد از تعقيب مطلب خود صرف نظر كند و به موضوع ديگري بپردازد. از صورت كلي گفتگوها، چنين مفهوم ما شاگردان حكيم نوري شد كه سيد باب با مطالب و مسائل معلوم و معروف حكماي اسلام انس خاطري ندارد و استاد ما هم نمي‌خواست با ذكر چنين نتيجه‌گيري او را آزرده خاطر سازد و مجلس را خاتمه داده بيرون آمد. شاگردان در راه مراجعت، از استاد خود پرسيدند او را چگونه ديديد؟ استاد به انديشه فرو رفت و سر انگشت سبابه خود را روي كاسه سر نهاد و گفت: " چه كار به او داريد؟ سيد اولاد پيغمبر است؛ او را به جدش ببخشيد" و ديگر چيزي بر آن نيفزود. شاگردان، به اعتبار وضعي كه استادشان در اين پاسخ كوتاه به خود گرفت، چنين دريافتند كه ميرزا حسن در او خستگي اعصاب شديد و تشويش حواس يافته است. اما من كه جلوه بودم، بعد از اين مجلس ديدار، در نظر مريدان دلباخته سيد در اصفهان حرمتي كسب كردم. زيرا شكل ريش و سر و صورت باب، به قيافه من شباهت داشت و بدين نظر، آنان كه براي ايشان امكان ملاقات سيد در سراي معتمد ميسر نمي‌شد يا در نتيجه تغيير وضع سيد پس از مرگ معتمد، راه وصول به مطلوب به روي ايشان بسته شده بود، از مشاهده سر و صورت من در راه عبور و مرور يا حياط مدرسه كاسه‌گران ـ بي آن كه خود بدانم ـ لذت مي‌بردند. اين موضوع را بعد از مدتي كه گذشت در اصفهان شنيدم. سالها بعد وقتي از اصفهان به تهران منتقل شدم، برخي از رجال عصر كه بر اين ديدار ميرزا حسن نوري، استاد من، با سيد باب در عمارت سرپوشيده سراي معتمدالدوله آگاهي داشتند، روزي در مجلسي كه چند تن از شاهزادگان دانش‌دوست قاجاريه حاضر بودند، عليقلي ميرزا اعتضاد السلطنه كيفيت ملاقات مرحوم ميرزا حسن را با سيد باب از من پرسيد، من هم بدون كم و زياد، قضيه را نقل كردم. اين سخن از آن مجلس به خارج راه يافت و روزي ديگر يكي از رجال نامدار عصر از من قضيه را پرسيد و بر همان زمينه، جواب شنيد. مدتي از اين اتفاق گذشت. روزي در ايوان حجره خود درون مدرسه دارالشفا نشسته بودم. شيخي كه هنگام تحصيل در اصفهان يكي از طلاب علوم دينيه بود و مدتي مي‌گذشت كه از حال او خبري نداشتم، از راه رسيد و سلام كرد. احساس كردم او گويي تقاضايي دارد. او را به درون حجره بردم. وقتي داخل حجره آمد گفت: مطلبي كه بايد به عرض شما برسانم مفصل است و من اكنون در وضعي هستم كه بايد دور از انظار سخن خود را بگويم. پيش خود پنداشتم ممكن است گرفتاري خاصي داشته باشد. از مدرسه به اتفاق شيخ گلپايگاني داخل مسجد شاه شدم. او به سوي رواق شبستان روبرو رفت. من هم بي‌دغدغه و هراسي به دنبال او رفتم. شيخ پاي يكي از ستونهاي ميان رواق نشست. از اين اصراري كه درباره تغيير محل كرده بود عذر خواست. (مرحوم ضياءالحكما نام اين شيخ را كه اصلا گلپايگاني بود بر زبان آورد، كه غير از ميرزا ابوالفضل بود. من آن را درست به ياد نمي‌آورم؛ گويا محمد علي بود).

سپهر در تاريخ قاجاريه (ج 2، ص 431) گفتگوي علماي اصفهان با علي محمد باب را به‌تفصيل نقل كرده و نوشته است كه در اين جلسه مير سيد محمد امام جمعه اصفهان و محمد مهدي كلباسي فقيه و ميرزا حسن نوري حكيم با جمعي از علما به ناهار دعوت شده بودند. كلباسي، درباره نحوه استنباط احكام شرعي، از او سؤ‌الي كرد. باب پاسخ مي‌دهد: تو در مرتبه شاگردي و دانشجويي هستي، و من در مقام ذكر و فؤ‌اد، و حق نداري از من چنين سؤ‌الي بكني. آنگاه ميرزا حسن نوري گفته بود: اگر شما به مقام ذكر و فؤ‌اد رسيده‌اي، به اعتقاد حكما بايد هيچ چيز بر شما پنهان نباشد؟ باب گفت: چنين است، و هرچه مي‌خواهي بپرس! ميرزا حسن درباره موضوع طي الارض كه به چشم برهم‌زدني، صاحب كرامت مي‌تواند از نقطه‌اي در شرق يا غرب جهان، خود را به نقطه دور ديگر برساند، و اشكالي كه از نظر طبيعي در كار زمين و سكنه روي زمين ممكن است پيش آيد، سؤ‌ال كرد. سيد به ميرزا گفت: جواب را بگويم يا بنويسم؟ ميرزا حسن گفت: به هر نحوي كه دلخواه شما باشد. او قلم برگرفت، خطبه‌اي مشتمل بر حمد و نعت خدا و پيغمبر و مناجات نوشت كه ربطي به موضوع سؤ‌ال نوري نداشت. ميرزا حسن با تذكر اين معني، لب از گفتار بربست و حضار مجلس پس از صرف ناهار متفرق شدند. صورت منقول از اين گفتگو كه در ناسخ محفوظ است مانند صورت «مذاكره علماي تبريز دو سال بعد در مجلس وليعهد با سيد» كه در همين كتاب ضبط شده است گويا مبتني بر گزارش رسمي بوده كه مانند نامه وليعهد منضم به توبه‌نامه باب، نسخه آن در دفترخانه دولتي وجود داشته و مورد استفاده سپهر تاريخ نويس قرار گرفته است. انتقال اين دو سند موجود از دربار به كتابخانه مجلس و كوشش در نگهداري آنها دور از چشم و دست تجاوزكار و بدانديش، نامه و توبه نامه را حفظ كرده، ولي گزارش مربوط به ديدار و گفتگوي اصفهان شايد روزي در ضمن رسيدگي كامل به اسناد دولتي محفوظ در مخزن اسناد قصر گلستان، به دست آيد. به هر صورت، از مقايسه اين دو مجلس در ناسخ مي‌توان به كشف گزارش مجلس سؤ‌ال و جواب اصفهان مانند سؤ‌ال و جواب تبريز در آينده اميدوار بود. [1] . شيخ گفت: «از آن زمان كه شما را در اصفهان ديدم و بعد غائب شدم، به فرقه بابي پيوسته و با آنها همواره همكاري داشته‌ام. هم اينك با دسته [اي] از بابيان همكارم. چند شب پيش در محفل ما سخن از شما و اظهارات شما در مجلس شاهزادگان راجع به ملاقات استاد شما با نقطه اولي (باب) در پيش آمد. عقيده غالب حاضران محفل بر اين بود كه انتشار چنين مطلبي از ناحيه شما و به نام شما در پيش مردم عادي موجب ضرر براي پيشرفت اين امر خواهد بود. قرار بر اين شد كه شما را قهرا ساكت كنند. كسي از ميان جمع، داوطلب اجراي اين امر شد. من به حكم سابقه شناسايي و محبتي كه از دوران طلبگي از شما ديده بودم، به رفقاي خود گفتم به من مجال بدهيد تا با آقاي جلوه ملاقاتي بكنم و موضوع را به استحضار او برسانم تا از يك طرف حق دوستي را به جا آورده باشم و از طرف ديگر بسا كه با سكوت بي‌سر و صداي او كليد اين قفل به دست افتد. حال ميل جناب عالي به سكوت ابدي و مرگ، و يا قفل خاموشي بر زبان نهادن است؟ خود دانيد». شيخ، وضع سلوك و لحن گفتار خود را ناگهان در پاي ستون مسجد عوض كرد و با تحكم گفت: «خواهش دارم تا وقتي من از شبستان و حياط مسجد به خارج نروم، خود از اين محلي كه نشسته‌ايد برنخيزيد». او رفت و من هم بعد از او بيرون آمدم. از حسن اتفاق، ديگر كسي تا كنون از من سؤ‌الي نكرده، تا خود را به محك امتحان بزنم. مرحوم جلوه بعد از نقل اين سرگذشت براي ميرزا محمد علي، پسر حاجي ميرزا رفيعاي عمه زاده‌اش، گفته بود: در ضمن درس عبرتي از سرگذشت فخر رازي در اين زمينه آموختم. ضياء الحكماء كه بر آن سرگذشت [ماجراي عبرت‌انگيز فخر رازي] آگاهي نداشت كيفيت را از جلوه مي‌پرسد و او چنانكه معلوم اهل‌اطلاع است بدو مي‌گويد: «امام فخر رازي مردي حكيم و متكلم و خطيب و مناظر نيرومندي بود. به روزگار جواني، همواره در مجلس وعظ و خطابه خود از اسماعيليه بد مي‌گفت و آنچه را پيش از او غزالي و ديگران در اين باره رشته و بافته بودند مي‌بريد و مي‌دوخت. حسن تأثير مجلس وعظ او، برخي از متعصبان فرقه فاطمي را بر ضد او برانگيخت. روزي كه در مسجد نماز فرادا (تنها) مي‌گذارد، يكي از فدائيان اسماعيلي همين كه امام به سجده رفت پيش آمد و بر پشت كمرش نشست و دم حربه تيزي را كه در آستين داشت بر گردن امام فخر آشنا كرد و گفت: «اگر بعد از اين، يك بار ديگر اين حرفها را تكرار كني با همين حربه كار تو را مي‌سازم و تمام مي‌كنم و اگر سكوت اختيار كني بسا كه هدايا و صلات گرانبهايي از موارد مختلف، ساليانه به تو برسد». امام فخر بعد از آن خاموش شد و هر وقت مريدي از او باعث بر اين كه درباره اسماعيليه خاموش است را مي‌پرسيد جواب مي‌گفت: اينان برهان قاطع دارند! و منظورش از برهان قاطع، حربه برنده بود و مي‌افزود كه: «من همواره احساس قاطعيت برهان ايشان را مي‌كنم (كه آن تيزي دَمِ حربه باشد»). مرحوم جلوه گفته بود: اين فرقه هم با چنين تمهيد مقدمه‌اي، داستان برهان قاطع اسماعيليه را خواستند به روي من بكشند، ولي من هرگز اين عمل ماجراجويي را برهان قاطع به حساب، بلكه بر زبان هم نياورده‌ام. [2] .

[1] مجله گوهر، سال 5، ش 7، مهر 1356، صص 506 ـ 507، مقاله استاد محيط طباطبايي.
[2] مجله گوهر، سال 5، ش 7، مهر 1356، ص 501 به بعد، مقاله استاد محيط طباطبايي.

بسم الله الرحمن الرحیم
جاهِدُوا بِأَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ في سَبيلِ اللَّهِ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (سوره توبه آیه 41)
با اموال و جانهاى خود، در راه خدا جهاد نماييد؛ اين براى شما بهتر است اگر بدانيد حضرت رضا (عليه السّلام): خدا رحم نماید بنده‌اى كه امر ما را زنده (و برپا) دارد ... علوم و دانشهاى ما را ياد گيرد و به مردم ياد دهد، زيرا مردم اگر سخنان نيكوى ما را (بى آنكه چيزى از آن كاسته و يا بر آن بيافزايند) بدانند هر آينه از ما پيروى (و طبق آن عمل) مى كنند
بنادر البحار-ترجمه و شرح خلاصه دو جلد بحار الانوار ص 159
بنیانگذار مجتمع فرهنگی مذهبی قائمیه اصفهان شهید آیت الله شمس آبادی (ره) یکی از علمای برجسته شهر اصفهان بودند که در دلدادگی به اهلبیت (علیهم السلام) بخصوص حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السلام) و امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) شهره بوده و لذا با نظر و درایت خود در سال 1340 هجری شمسی بنیانگذار مرکز و راهی شد که هیچ وقت چراغ آن خاموش نشد و هر روز قوی تر و بهتر راهش را ادامه می دهند.
مرکز تحقیقات قائمیه اصفهان از سال 1385 هجری شمسی تحت اشراف حضرت آیت الله حاج سید حسن امامی (قدس سره الشریف ) و با فعالیت خالصانه و شبانه روزی تیمی مرکب از فرهیختگان حوزه و دانشگاه، فعالیت خود را در زمینه های مختلف مذهبی، فرهنگی و علمی آغاز نموده است.
اهداف :دفاع از حریم شیعه و بسط فرهنگ و معارف ناب ثقلین (کتاب الله و اهل البیت علیهم السلام) تقویت انگیزه جوانان و عامه مردم نسبت به بررسی دقیق تر مسائل دینی، جایگزین کردن مطالب سودمند به جای بلوتوث های بی محتوا در تلفن های همراه و رایانه ها ایجاد بستر جامع مطالعاتی بر اساس معارف قرآن کریم و اهل بیت علیهم السّلام با انگیزه نشر معارف، سرویس دهی به محققین و طلاب، گسترش فرهنگ مطالعه و غنی کردن اوقات فراغت علاقمندان به نرم افزار های علوم اسلامی، در دسترس بودن منابع لازم جهت سهولت رفع ابهام و شبهات منتشره در جامعه عدالت اجتماعی: با استفاده از ابزار نو می توان بصورت تصاعدی در نشر و پخش آن همت گمارد و از طرفی عدالت اجتماعی در تزریق امکانات را در سطح کشور و باز از جهتی نشر فرهنگ اسلامی ایرانی را در سطح جهان سرعت بخشید.
از جمله فعالیتهای گسترده مرکز :
الف)چاپ و نشر ده ها عنوان کتاب، جزوه و ماهنامه همراه با برگزاری مسابقه کتابخوانی
ب)تولید صدها نرم افزار تحقیقاتی و کتابخانه ای قابل اجرا در رایانه و گوشی تلفن سهمراه
ج)تولید نمایشگاه های سه بعدی، پانوراما ، انیمیشن ، بازيهاي رايانه اي و ... اماکن مذهبی، گردشگری و...
د)ایجاد سایت اینترنتی قائمیه www.ghaemiyeh.com جهت دانلود رايگان نرم افزار هاي تلفن همراه و چندین سایت مذهبی دیگر
ه)تولید محصولات نمایشی، سخنرانی و ... جهت نمایش در شبکه های ماهواره ای
و)راه اندازی و پشتیبانی علمی سامانه پاسخ گویی به سوالات شرعی، اخلاقی و اعتقادی (خط 2350524)
ز)طراحی سيستم هاي حسابداري ، رسانه ساز ، موبايل ساز ، سامانه خودکار و دستی بلوتوث، وب کیوسک ، SMS و...
ح)همکاری افتخاری با دهها مرکز حقیقی و حقوقی از جمله بیوت آیات عظام، حوزه های علمیه، دانشگاهها، اماکن مذهبی مانند مسجد جمکران و ...
ط)برگزاری همایش ها، و اجرای طرح مهد، ویژه کودکان و نوجوانان شرکت کننده در جلسه
ی)برگزاری دوره های آموزشی ویژه عموم و دوره های تربیت مربی (حضوری و مجازی) در طول سال
دفتر مرکزی: اصفهان/خ مسجد سید/ حد فاصل خیابان پنج رمضان و چهارراه وفائی / مجتمع فرهنگي مذهبي قائميه اصفهان
تاریخ تأسیس: 1385 شماره ثبت : 2373 شناسه ملی : 10860152026
وب سایت: www.ghaemiyeh.com ایمیل: Info@ghaemiyeh.com فروشگاه اینترنتی: www.eslamshop.com
تلفن 25-2357023- (0311) فکس 2357022 (0311) دفتر تهران 88318722 (021) بازرگانی و فروش 09132000109 امور کاربران 2333045(0311)
نکته قابل توجه اینکه بودجه این مرکز؛ مردمی ، غیر دولتی و غیر انتفاعی با همت عده ای خیر اندیش اداره و تامین گردیده و لی جوابگوی حجم رو به رشد و وسیع فعالیت مذهبی و علمی حاضر و طرح های توسعه ای فرهنگی نیست، از اینرو این مرکز به فضل و کرم صاحب اصلی این خانه (قائمیه) امید داشته و امیدواریم حضرت بقیه الله الاعظم عجل الله تعالی فرجه الشریف توفیق روزافزونی را شامل همگان بنماید تا در صورت امکان در این امر مهم ما را یاری نمایندانشاالله.
شماره حساب 621060953 ، شماره کارت :6273-5331-3045-1973و شماره حساب شبا : IR90-0180-0000-0000-0621-0609-53به نام مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان نزد بانک تجارت شعبه اصفهان – خيابان مسجد سید
ارزش کار فکری و عقیدتی
الاحتجاج - به سندش، از امام حسین علیه السلام -: هر کس عهده دار یتیمی از ما شود که محنتِ غیبت ما، او را از ما جدا کرده است و از علوم ما که به دستش رسیده، به او سهمی دهد تا ارشاد و هدایتش کند، خداوند به او می‌فرماید: «ای بنده بزرگوار شریک کننده برادرش! من در کَرَم کردن، از تو سزاوارترم. فرشتگان من! برای او در بهشت، به عدد هر حرفی که یاد داده است، هزار هزار، کاخ قرار دهید و از دیگر نعمت‌ها، آنچه را که لایق اوست، به آنها ضمیمه کنید».
التفسیر المنسوب إلی الإمام العسکری علیه السلام: امام حسین علیه السلام به مردی فرمود: «کدام یک را دوست‌تر می‌داری: مردی اراده کشتن بینوایی ضعیف را دارد و تو او را از دستش می‌رَهانی، یا مردی ناصبی اراده گمراه کردن مؤمنی بینوا و ضعیف از پیروان ما را دارد، امّا تو دریچه‌ای [از علم] را بر او می‌گشایی که آن بینوا، خود را بِدان، نگاه می‌دارد و با حجّت‌های خدای متعال، خصم خویش را ساکت می‌سازد و او را می‌شکند؟».
[سپس] فرمود: «حتماً رهاندن این مؤمن بینوا از دست آن ناصبی. بی‌گمان، خدای متعال می‌فرماید: «و هر که او را زنده کند، گویی همه مردم را زنده کرده است»؛ یعنی هر که او را زنده کند و از کفر به ایمان، ارشاد کند، گویی همه مردم را زنده کرده است، پیش از آن که آنان را با شمشیرهای تیز بکشد».
مسند زید: امام حسین علیه السلام فرمود: «هر کس انسانی را از گمراهی به معرفت حق، فرا بخواند و او اجابت کند، اجری مانند آزاد کردن بنده دارد».