عاشورا و الگوگيري

مشخصات كتاب

نويسنده : جواد محدثي

ناشر : جواد محدثي

عاشورا و الگوگيري

انسان ها بيش از حرف ها و نوشته ها، از اشخاص و عملكردها الگو مي گيرند. تأثيرگذاري يك حادثه يا الگوي رفتاري بر انديشه ها و عمل هاي مردم، بيشتر از گفتار است. از اين رو در قرآن كريم، كساني به عنوان «اسوه» معرفي شده اند تا مردم در ايمان و عمل از آنان سرمشق بگيرند. حادثه هاي هم كه از پيشينيان در قرآن آمده است، بويژه بخش هايي كه به نيكي ها، ايمان ها، صبرها، مجاهدت ها و اطاعت ها و ايثارهاي فرزانگان اشاره شده، همه براي معرفي الگوست.تاريخ اسلام و شخصيّت هاي برجسته اسلامي نيز براي مسلمانان در همه دوره ها الگو بوده است و تعاليم دين ما و اولياء مكتب نيز توصيه كرده اند كه از نمونه هاي متعالي و برجسته در زمينه هاي اخلاق و كمال، سرمشق بگيريم.در ميان حوادث تاريخ، «عاشورا» و «شهداي كربلا» از ويژگي خاصّي برخوردارند و صحنه صحنه اين حماسه ماندگار و تك تك حماسه آفرينان عاشورا، الگوي انسان هاي حق طلب و ظلم ستيز بوده و خواهد بود، همچنان كه «اهل بيت» بصورت عام تر، در زندگي و مرگ، در اخلاق و جهاد، در كمالات انساني و چگونه زيستن و چگونه مردن، براي ما سرمشق اند. از خواسته هاي ماست كه حيات و ممات ما چون زندگي و مرگ محمد و آل محمّد باشد: «اَللهُمَّ اجْعَلْ مَحْيايَ مَحْيا مُحَمّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مَماتي مَماتَ محمّدٍ وَ آلِ مَحَمَّدٍ». [1] .امام حسين _ عليه السّلام _ حركت خويش را در مبارزه با طاغوت عصر خودش، براي مردم ديگر سرمشق مي داند و مي فرمايد: «فَلَكُمْ فيَّ اُسوَةٌ» [2] .نهضت عاشورا، الهام گرفته از راه انبيا و مبارزات حقجويان تاريخ و در همان راستاست. استشهادي كه امام حسين

_ عليه السّلام _ به كار پيشينيان مي كند، نشان دهنده اين الگوگيري است. هنگامي كه مي خواست از مدينه خارج شود، اين آيه [3] را مي خواند: «فَخَرَجَ مِنْها خائِفاً يَتَرَقَّبُ قالَ رَبِّ نَجِّني مِنَ الْقَوْمِ الظّالِمينَ»، [4] كه اشاره به خروج خائفانه حضرت موسي از شهر و گريز از سلطه طاغوتيِ فرعون و ظلم اوست و نشان مي دهد كه آن اقدام موساي كليم، مي تواند الگو به حساب آيد كه حضرت، آيه مربوط به او را خواند.قبل از حركت نيز در وصيتنامه اي كه به برادرش محمد حنفيّه نوشت و مبنا و هدف و انگيزه خروج را بيان كرد، از جمله تكيه آن حضرت بر عمل به سيره جدّ و پدرش و پيمودن همان راه بود و نهضت خود را در همان خطّ سير معرفي كرد: «وَ اَسيرَ بِسيرَةِ جَدّي و اَبي عَلِيِّ بْنِ اَبي طالِبٍ» [5] و سيره پيامبر و علي _ عليه السّلام _ را الگوي خويش در اين مبارزه با ظلم و منكر دانست. اين شيوه، تضميني بر درستي راه و انتخاب است كه انسان مبارز، از اوليائ دين و معصومين الگو بگيرد و براي كار خود حجّت شرعي داشته باشد. در سخني ديگر، آن حضرت فرموده است: «وَلي وَ لَهُمْ و لِكُلِّ مُسلمٍ بِرَسُولِ اللهِ اُسْوَةٌ» [6] و پيامبر اكرم _ صلي الله عليه و آله _ را اسوه خود و هر مسلمان ديگر قلمداد كرده است.پيامبر اكرم، دو فرزندش امام حسن و امام حسين _ عليهم السّلام _ را «امام» معرفي كرده است، چه قيام كنند، چه بنشينند: «اِبْنايَ هذا اِمامانِ، قاما اَوْ قَعَدا». [7] .پس از قيام عاشورا نيز در همان خطّ امام و

اسوه و الگو بودن امام حسين _ عليه السّلام _ بود و عمل آن حضرت براي امّت مي توانست سرمشق و سرخط باشد و مبناي مشاركت پيروان امامت در مبارزه با حكومت يزيدي باشد، مبارزه اي كه ريشه در جهاد همه پيامبران ربّاني و همه جهادهاي مقدّس مسلمانان صدر اسلام در ركاب حضرت رسالت داشت.در زيارت مسلم بن عقيل، مي خوانيم كه: گواهي مي دهم كه تو بر همان راهي رفتي كه مجاهدانِ بدر، در راه خدا رفتند و با دشمنان خدا پيكار كردند. [8] اين جمله نشان مي دهد كه «شهداي بدر» به عنوان الگويند و شهيدان نهضت امام حسين _ عليه السّلام _ نيز در تأسي به آنان در خون خويش غلتيده اند.در زيارت شهداي كربلا مي خوانيم: سلام بر شما ربّانيان، شما براي ما پيشتاز و پيشاهنگ هستيد و ما هم پيرو و ياور شماييم: «اَنْتُمْ لَنا فَرَطٌ وَ نَحْنُ لَكُمْ تَبَعٌ وَ اَنْصارٌ». [9] .هم خطي و هم سويي جهاد رزمندگان با اسوه هاي خداپسند كه از سوي مكتب، معرّفي شده است، به آن جهاد، مشروعيّت و قداست مي بخشد.چون عاشورا «الگو» بود، هم كساني كه به هر دليلي در آن شركت نكردند، بعدها حسرت و افسوس مي خوردند، و هم كوتاهي كنندگان نسبت به ياري امام، جزو توّابين شدند و در فكر جبران گذشته برآمدند. اين حاكي از شاخص بودن حركت امام است.در تاريخ اسلام نيز، بسياري از قيام هاي ضد ستم و نهضت هاي آزادي بخش، با الهام از حركت عزّت آفرين عاشورا شكل گرفت و به ثمر رسيد. حتّي مبارزات استقلال طلبانه هند به رهبري مهاتما گاندي، ثمره اين الگوگيري بود؛ همچنانكه خود گاندي گفته است:«من زندگي امام حسين _ عليه السّلام _،

آن شهيد بزرگ اسلام را به دقت خوانده ام و توجّه كافي به صفحات كربلا نموده ام و بر من روشن شده است كه اگر هندوستان بخواهد يك كشور پيروز گردد، بايستي از سرمشق امام حسين _ عليه السّلام _ پيروي كند». [10] .قائد اعظم پاكستان، محمدعلي جناح نيز گفته است:«هيچ نمونه اي از شجاعت، بهتر از آن كه امام حسين _ عليه السّلام _ از لحاظ فداكاري و تهوّر نشان داد، در عالم پيدا نمي شود. به عقيده من تمام مسلمين بايد از سرمشق اين شهيدي كه خود را در سرزمين عراق قربان كرد، پيروي نمايند.» [11] .عاشورا، هم اين پيام را مي دهد كه بايد از اين «الگو» كه در زمينه هايي همچون: شجاعت، ايثار، اخلاص، مقاومت، بصيرت، ظلم ستيزي، دشمن شناسي، فداكاري، اطاعت از پيشوا، عشق به شهادت و زندگي ابدي، سرمشق است، پيروي كرد، هم ماهيّت خود نهضت عاشورا، الهام گرفته از سيره اولياء خدا و عمل پيامبر و علي _ عليه السّلام _ است، هم به شهادت تاريخ، خود اين حادثه الگوي مبارزات حق طلبانه بوده است.بارزترين نمونه آن، انقلاب اسلامي ايران بود كه درس ها و الگوهاي عاشورا، قوي ترين دستمايه جهاد مردم بر ضدّ طاغوت و دفاع رزمندگان در جبهه نبرد هشت ساله به شمار مي رفت. نبرد و شهادت مظلومانه براي رسوا ساختن ظالم، عمل به تكليف در شديدترين حالاتِ تنهايي و بي ياوري، رها نكردن هدف حتّي با كمبود نفرات و شهادت ياران، همه و همه از ثمرات الگوگيري از عاشورا بود.امام امّت، در اسوه بودن عاشورا براي نهضت پانزده خرداد مي فرمايد:«ملّت عظيم الشأن، در سالروز شوم اين فاجعه انفجارآميزي كه مصادف با پانزده خرداد 42 بود، با الهام از عاشورا

آن قيام كوبنده را به بار آورد. اگر عاشورا و گرمي و شور انفجاري آن نبود، معلوم نبود چنين قيامي بدون سابقه و سازماندهي واقع مي شد. واقعه عظيم عاشورا از 61 هجري تا خرداد 42 و از آن تا قيام عالمي بقية الله اروحنا لمقدمه الفداء در هر مقطع انقلاب ساز است.» [12] .از عاشورا، حتي در زمينه تاكتيك ها و كيفيّت مبارزه و سازماندهي نيروها و خط مشي مبارزه و بسياري از موضوعات ديگر هم مي توان الهام گرفت. در اين زمينه هم رهنمود امام خميني (ره) چنين است:«حضرت سيدالشهداء _ عليه السّلام _ از كار خودش به ما تعليم كرد كه در ميدان وضع بايد چه جور باشد و در خارجِ ميدان وضع چه جور باشد و بايد آنهايي كه اهل مبارزه مسلّحانه هستند چه جور مبارزه كنند و بايد آنهايي كه در پشت جبهه هستند چطور تبليغ كنند. كيفيّت مبارزه را، كيفيّت اين كه مبارزه بين يك جمعيت كم با جمعيت زياد بايد چطور باشد، كيفيّت اين كه قيام در مقابل يك حكومت قلدري كه همه جا را در دست دارد با يك عدّه معدود بايد چطور باشد، اينها چيزهايي است كه حضرت سيدالشهدا به ملّت ما آموخته است...» [13] .سزاوار است كه نهضت عاشورا از ابعاد مختلف، مورد بازنگري دقيق قرار گيرد و شيوه هاي مبارزه، خطوط اصلي تبليغ، عوامل ماندگاري يك حركت انقلابي و ثمربخشي آن در طول ساليان متمادي، و درس هايي كه براي به حركت درآوردن ملّت هاي خفته و خمود در آن نهفته است، تبيين گردد و عاشورا به يك «مكتب» و «دانشگاه» تبديل گردد.

پاورقي

[1] مفاتيح الجنان، زيارت عاشورا، ص 457.

[2] موسوعة كلمات

الامام الحسين، ص 361.

[3] قصص، آيه 21.

[4] اعيان الشيعه، ج 1، ص 588.

[5] بحارالانوار، ج 44، ص 329.

[6] وقعة الطّف، ص 201.

[7] ارشاد، شيخ مفيد، ج 2، ص 30.

[8] مفاتيح الجنان، زيارت مسلم بن عقيل، ص 402.

[9] التهذيب، شيخ طوسي، ج 6، ص 76. [

[10] فرهنگ عاشورا، ص 279.

[11] فرهنگ عاشورا، ص 279.

[12] صحيفه نور، ج 16، ص 219.

[13] صحيفه نور، ج 17، ص 60.

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109