رمز جاودانگي حماسه عاشورا

مشخصات كتاب

نويسنده : محمد اسحاق فياض

ناشر : محمد اسحاق فياض

چكيده

اكثر مكاتب فكري از سه ويژگي تولد، اوج و فرود بيرون نبوده اند، روزگاري حرفي براي گفتن داشته اند و به مرور روزها با چالش هاي فكري مواجه شده اند، دليل آن اين است كه اين گونه مكاتب به كمال نرسيده اند و طرح نو آنها به حقيقت نپيوسته است.حماسه عاشورا، يك مكتب فكري است كه تقريباً 1400 سال هم چنان زنده و جاويد مانده و در هر زمان حرفي نو و طرحي نو براي جامعه بشري دارد. بر مظلوميت حسين (ع) و شهيدان كربلا تاكنون ده ها ميليارد انسان در طول 1400 سال اشك ريخته اند.با آن كه در جهان حوادث دهشتناك تر از حادثه عاشورا رخ داده است، كسي براي آن اشك نمي ريزد و در سينه تاريخ دفن است. اگر به حوادث عاشورا با ديد كمّي نگاه كنيم، حوادث آن اندك است، ولي اگر به آن از نظر كيفي و معنوي بنگريم؛ يعني هدف پاك باختگي، عملكرد و... تاكنون در جامعه بشري فاجعه هولناك تر از حادثه عاشورا رخ نداده است.جاودانگي حماسه عاشورا در يك چيز نهفته است و آن «هدف متعالي» است.

مقدمه

اكثر حوادث و حوزه هاي فكري و مكتب هاي انساني از سه ويژگي تولد، اوج و فرود بيرون نيست و اين حكايت از ناماندگاري اين ديدگاه ها مي كند، به عنوان نمونه،ديدگاه هاي كنفوسيوس، ماني، مزدك، اومانيسم، اگزيستانسياليسم، كمونيسم و... وقتي ظهور خود را آغاز كرده اند، موج تازه اي در ميان انسان ها پديد آورده اند و تحوّل در انديشة انسان ايجاد كرده اند. طرح نو در انداخته و حرفي براي گفتن داشته اند، اما اين موج و طوفان كه سنگرها و قله هاي فكري و عقيدتي انسان ها را فتح مي كرد، براي هميشه ماندگار نمانده و به مرور ايام با چالش هاي

فكري و انتقادهاي شديد مواجه گرديده است.اگر مكتبي و طرز فكري در برابر چالش هاي به وجود آمده زمان خود پاسخ گو باشد، دوام مي يابد و نشان مي دهد كه در اين برهه از زمان نيز حرفي براي گفتن دارد. اما اگر از پاسخ به چالش هاي فكري خود عاجز ماند، مرگ چنين مكتب و طرز فكري آغازشده است، حرف نو براي زمان خود ندارد، تكرار دلايل گذشته جز ملال دستاوردي ندارد و تاريخ مصرف اين انديشه به پايان رسيده و بايد در سينه تاريخ مدفون گردد.ويروس مرگ آور اين طرز نگرش ها در اين است كه از رسيدن به حقيقت عاجز مانده اند، به كمال نرسيده اند و طرح نو آنان به حقيقت نپيوسته، زيرا طرز فكري ماندگار است كه به حقيقت برسد و به حقيقت جاودانه تبديل گردد. وقتي چنين شد، در جمود تكرار مكررها گرفتار نمي شود، بلكه پنجره سبزي است كه مستقيماً به حقيقت گشوده مي شود، چشمه زلالي مي شود كه عطش كمال جويي انسان را سيراب مي كند و چنين ويژگي جز در اديان و مكاتب توحيدي يافت نمي شود.حماسه عاشورا خود يك مكتب فكري است كه در سال 61 (ه.ق) امام حسين ويارانش و اهل بيتش در كربلا آفريدند، اينك كه تقريباً يك 1400 سال از آن مي گذرد،هنوز هم جديد است و در هر زمان حرف و طرحي نو دارد. طبع نوگرا و تكثر طلب انسان،هيچ گاه تاكنون از درس ها، عبرت ها، پيام ها و طرز نگرش مكتب ِ حماسي عاشورا خسته نشده است. و راستي اين مكتب چه حرفي در هر زمان براي گفتن دارد و سرّ اين جاودانگي در چيست؟ و عاشورا چند چهره دارد؟ به قول استاد مطهري:«حادثه عاشورا دو

چهره دارد: يكي سياه و ديگري سفيد. يك نوع پستي و لئامت در صفحه سياه دارد، اما آيا تاريخچه عاشورا فقط رثا است؟ نه، صفحه اي ديگر دارد كه همه اش افتخار و حماسه است... حسين يك تن نيست كه سرش را جدا كردند، حسين يك مكتب است و بعد از مرگش زنده تر مي شود».و نيز حادثه عاشورا با آن كه نفس حادثه ويژگي هاي يك طرز تفكر را ندارد،جاودانگي خود را حفظ كرده است. ده ها ميليارد انسان شيفته و شيدا در طول تاريخ اين حادثه هر سال، بر مظلوميت حسين و شهيدان كربلا اشك ريخته اند، اگر قطره هاي اين اشك ها در يك زمان جمع گردد، طوفاني عظيم و سيلاب سهمگين به پا خواهد كرد كه جهان را به غرقاب مي كشاند. حال آن كه در جهان حوادث بسيار هولناك تر و دهشتناك تر از حادثه عاشورا رخ داده است، اما چرا قطره اشكي بر ماتم اين حوادث از چشم انسان نمي ريزد؟ اسكندر كبير، در حمله به مشرق زمين و چنگيزخان مغول در حمله به آسياي ميانه و ايران چه جنايت هايي را كه مرتكب نشدند، اما كدام چشمي بر ويرانه هاي تمدن بين النهرين در حمله اسكندر و قتل عام هاي شهرهاي سمرقند، باميان، بلخ، كابل،نيشابور و... در فتنه مغول، اشك ريخته اند؟مگر، جنگ هاي صليبي فراموش شده است كه در يك حادثه از اين جنگ ها قساوت و بي رحمي انسان چنان به اوج خود رسيد كه سيلاب خون از كوچه هاي شهر بيت المقدس جاري گرديد. از فجايع جنگ هاي جهاني اول و دوم چندان فاصله نگرفته ايم. در جنگ جهاني اول و دوم ده ها ميليون نفر كشته شدند، جهان به ويرانه اي تبديل گرديد. قساوت انسان بالاتر از آن مي شود كه

در بمباران اتمي «ناكازاكي» و «هيروشيما» صدها هزار نفر انسان بي گناه در يك لحظه به كام مرگ فرستاده شد.در حالي كه در حادثه عاشورا 72 تن به شهادت رسيدند، از جمله پنج كودك و نوجوان و يك زن. بر پيكر شهيدان كربلا اسب تاختند، خيمه گاه را تاراج كردند و آتش زدند و زنان و كودكان را به اسارت بردند، ولي چرا اين حادثه در طول تقريباً 1400 سال قلب جامعه بشري را به رقت آورده و بر شهيدان كربلا و اسارت اهل بيت اشك ريخته اند؟قطعاً جهان و انسان ها فجايع هولناك تر از حادثه كربلا از نظر كمّي ديده اند، ولي اگر به جنبه كيفي و معنوي حادثه عاشورا بنگريم؛ يعني هدف، پاك باختگي، عملكرد و... بايد اعتراف كرد كه تا كنون در تاريخ بشر فاجعه اي هولناك تر از حادثه عاشورا رخ نداده است و رمز جاودانگي حماسه عاشورا نيز در بعد معنوي آن نهفته است. به همين جهت شخصيت امام حسين (ع) نيز غير از شخصيت هايي است كه در تاريخ حادثه آفريده اند.به قول استاد شهيد مطهري:«حسين (ع) يك شخصيت حماسي است، اما نه آن طوري كه جلال الدين خوارزمشاهي يك شخصيت حماسي است و نه آن طوركه رستم افسانه اي يك شخصيت حماسي است. حسين (ع) شخصيت حماسي است، اما حماسه انسانيت، حماسه بشريت،... حادثه حسين، روح حسين، همه چيز حسين هيجان است، تحريك است،درسي است.»در بسياري از حوادث و رويدادهايي كه در جهان رخ مي دهد، اتفاق هايي است كه در اصل برنامه و طرح نيست، بلكه در روند حوادث رخ مي دهد، اما حوادث عاشورا برمبناي اتفاق نيست، امام حسين(ع) وقتي با اهل بيتش از مدينه به سوي مكه حركت

مي كند، علاوه بر چهارچوبه كلي هدف، برنامه هاي حوادث آينده را نيز در نظر دارد. شبي قبل از حركت كنار مرقد جدّش در مدينه به راز و نياز مشغول بود، پيامبر گرامي اسلام (ص) را در خواب ديد: فرمود:«يا حسين اُخرج الي العراق فان ّ اللّه قد شاء ان يراك قتيلا؛ اي حسين بسوي عراق حركت كن كه خداوند مي خواهد تو را كشته ببيند».اين خود، نوعي الهام حادثه خونين كربلا براي او بود و اسارت اهل بيت هم تكميل كننده همين نقش خونين است. آغاز اين حركت از يك «نه» شروع مي شود و به اسارت و خرابه نشيني اهل بيت امام حسين (ع) پايان مي پذيرد. مجموع اين حوادث، تفكر جاودانه اي را به وجود آورده كه بشر براي هميشه از آن درس مي آموزد.جاودانگي حماسه عاشورا در يك چيز نهفته است و آن «هدف متعالي در حماسه عاشورا» است.

هدف متعالي در حماسه عاشورا

بعضي وقت ها به انگيزه نيز «هدف» اطلاق مي شود، ولي مراد از «هدف» در اين جا «مرام» و «مقصود»ي است كه در نهايت، نهضتي و يا مكتبي بدان نائل مي آيد. از اين جهت «نفس هدف» و «شيوه هدف» نقش اساسي را در جاودانگي جريان و عملكرد دارد.بسياري از اهداف سرشت نيك و انساني دارند، شعارهايي را كه برمي گزينند نيز انساني است و رهايي انسان را از يوغ اسارت و استبداد نويد مي دهد، ولي شيوه هاي عملكردشان خود فاجعه هاي بزرگ را براي انسان آفريده است؛ مثلاً ماركسيسم كه به حمايت از قشر مظلوم و زحمتكش دهقان و كارگر برخاست و ايدئولوژي مكتب خود را در حمايت از پرولتاريا قرار داد، اهداف انساني و شعارهاي انساني داشت.اما، آيا تصفيه هاي خونين و قتل عام هاي اوايل پيروزي انقلاب اكتبر

1917 و جنايات هولناك استالين، با چنين اهداف سازگاري و هم خواني داشت؟ ايجاد ديكتاتوري هاي سرخ در كشورهاي بلوك شرق با زور نيزه و چكمه و اشغال افغانستان و كشتن نزديك به يك ميليون نفر، با كدام اهداف انساني و شعارهاي انساني مطابقت دارد؟نهضت فمنيسم، كه از حقوق زنان و آزادي آنان دفاع مي كرد، شعارهاي نويد بخش را براي به دست آوردن حقوق زنان در محل كارشان و نيز در خانواده و حضور و سهم گيري مساوي آنان با مردان در جامعه و مقام هاي اجتماعي را سر مي داد، امروز چه دستاوردي براي زنان دنيا به ارمغان آورده است؟ نتيجه اين همه تلاش در طول اين مدت، اين شد كه زن غربي، زن فمنيستي تبديل به كالاي بازاري شده است كه هويت و شرافت و عفت انساني خود را به دست تندبادهاي هوس سپرده. خود تبديل به كالا و متاع بازار گرديده و فقط وسيله لذت و استفاده جويي مردان در بازار مكاره شده است.بدين جهت در بسياري از نهضت ها، قيام ها و مكتب ها ممكن است، شعارها انساني باشد، اما عملكردها غير انساني. نيز ممكن است هدف ها انساني باشد، اما در مسير مبارزه به مسيري منتهي شود كه نتيجه و دستاورد مصيبت بار و غمبار داشته باشد.بنابراين، سلامت هدف در گرو استراتژي صحيح، و استراتژي صحيح، در گرو عملكرد صحيح تا رسيدن به مقصود است و در پيچ و خم همين خط سير است كه هدف ها و مكتب هاي انساني انگشت شمار مي گردد.در كنار اينها مكتب هايي هستند كه به تعالي انسان بالاتر از جهان مادي مي انديشد، چنين مكاتبي توحيدي و الهي است كه مكتب و هدف حسين (ع) جزء

مكاتب و اهداف توحيدي و الهي به شمار مي رود. امام حسين (ع) براي رسيدن به هدف، دو شعار و يا دو روش را انتخاب كرد كه عبارت بود از: مبارزه با طاغوت و اصلاح امت جدش.

شيوه مبارزه در حماسه حسيني

مبارزه با طاغوت

اشاره

امام حسين (ع) مبارزه با طاغوت را با امتناع از بيعت و «نه» گفتن آغاز كرد، چهره يزيد را افشا نمود، دعوت مردم كوفه را با فرستادن مسلم پاسخ داد و با حركت از مكه به سوي كربلا به ميعادگاه عشق رسيد.

امتناع از بيعت

نهضت و قيام امام حسين (ع) با «نه» آغاز مي شود، درست مانند جدش رسول الله (ص) و ديگر انبياي الهي كه رسالت و مبارزه خود را با «نه» آغاز كردند. همه انبياي الهي در برابر بت هاي بي جان كه مظهر جاهليت و شرك بود «نه» گفته اند و انسان هايي را كه سر در برابر بت ها مي ساييدند، آنان را از جمود جاهليت رهانيده اند.(قولوا لا اله الّا اللّه تفلحوا) اولين ندايي كه جزيرة العرب را از شرك و بت پرستي و جاهليت نجات بخشيد و نور توحيد در سراسر دنيا عالم گير شد. زمان امام حسين (ع) ديگر زمان جاهليت و بت پرستي نيست. انسان ها علناً در برابر بت ها سر به سجده نمي سايند، ولي بت هاي ديگري در جامعه اسلامي قد برافراشته است. اين بت هابي جان نيست، بت هاي جان دارند و در رأس اين بت ها و بتچه ها طاغوت است كه دربتكده سبز شام لانه دارد.يزيد، بزرگ ترين طاغوت عصر امام حسين (ع) است، اين طاغوت هيچ تفاوتي بافرعون زمان حضرت موسي (ع) ندارد (اذهب الي فرعون انّه طغي) يزيد هم سر به طغيان نهاده است.اينك خليفه اسلام غرق در لهو و لعب است، شراب شربت سكرآور زندگي اوست،از سياست چيزي نمي داند، با بوزينگان و رقاصان و زنان مغنّيه دمساز است.معاوية بن ابي سفيان هرچند كه بر اريكه قدرت اسلام تكيه زده و از پيروزي ظاهري در صفين در برابر علي

(ع) سرمست است و از صلح با امام حسن (ع) دلشاد، ولي خداوند عذاب خود را در همين دنيا نيز در خانه او نازل كرده است. يزيد سوهان روح معاويه شده است، نابخردي ها و هرزه گردي هاي او، كاخ آمال و آرزوهاي معاويه را فرو مي ريزند.حكومت موروثي بني اميه طمع سيرنشدني معاويه است. او توصيه هاي پدرش ابي سفيان را هر صبح و شام با خود زمزمه مي كند كه در خلوت جمع امويان گفت:«اكنون كه قدرت و حكومت در دست شما افتاده است، آن را همچون گويي به يك ديگر پاس دهيد و كوشش كنيد كه از دودمان بني اميه بيرون نرود، من سوگند ياد مي كنم به آنچه به آن عقيده دارم كه نه عذابي در كار است و نه حسابي و نه بهشتي و نه جهنّمي و نه قيامتي».اينك كه غير از يزيد، كس ِ ديگري ندارد، با كمال وقاحت و بي شرمي با زير پاگذاشتن صلح نامه امام حسن (ع) زمينه را براي جانشيني يزيد ابن معاويه فراهم ساخت.و امام حسين (ع) بزرگ ترين مانع تحقق آمال و آرزوهاي معاويه است. به همين منظور معاويه سفري به مدينه كرد، تا رضايت مخالفان يزيد را جلب كند. معاويه با امام حسين (ع) نيز ملاقات كرد و معاويه چه اوصافي را كه براي يزيد نتراشيد، خيال مي كردامام حسين (ع) نمي داند كه در زندگي خانوادگي معاويه چه مي گذرد، امام حسين (ع)پرخاش كنان در جواب معاويه گفت:«يزيد را آن چنان كه هست معرفي كن، يزيد جوان سگ باز، كبوتر باز و بوالهوس است كه عمرش با ساز و آواز و خوش گذراني مي گذرد، يزيد را آن گونه كه هست معرفي كن، و اين گونه تلاش هاي

بي ثمر را كنار بگذار».سرانجام اين گوي قدرت به يزيد پاس داده شد و معاويه كه در واپسين روزها عليل و افليج شده بود، نگران هرزگي يزيد بود. اگر معاويه پوستيني از اسلام را در كاخ سبزش برافراشته بود، اينك همين پوستين نيز زير پاي بوزينه و رقاصان يزيد تكه تكه شده است. و همه چيز را با معيارهاي جاهلي قبيله و ميراث خوني مي نگرد. وقتي سر امام حسين (ع) را بعد از حادثه عاشورا نزد او آوردند، از پيروزي قبيله بني اميه بر بني هاشم سرمست شد و سرود:«لعبت هاشم بالملك فلاخبر جاء و لا وحي نزل».- بني هاشم با حكومت بازي كرد، در حالي كه نه وحي نازل شده و نه خبري از وحي است.اينك چنين شخصي بر خلافت اسلام تكيه زده و مي خواهد بر دستي كه از مستي شراب مرتعش است، امام حسين (ع) دست بيعت بگذارد!يزيد بدون كوچك ترين ترديدي مي خواهد «حق» پنجه تسليم در پنجه «باطل» بگذارد. شعور يزيد به اندازه معاويه نيست، تا دريابد كه چنين كاري شدني نيست، امام حسين (ع) با بد بيعت كند!«... اكنون حسين در برابر دو نتوانستن قرار گرفته، نه مي تواند خاموش بماند ومسئوليت جنگيدن باظلم را دارد، و نه مي تواند فرياد كند، تنها مانده و با دست خالي بار مسئوليت ها بر دوش اوست، بايد بجنگد اما نمي تواند. شگفتا بايستن و نتوانستن!»نتوانستن نيز او را از اين بايستن معاف نمي كند، چه مسئوليت بر دوش آگاهي انساني اوست. زاده حسين بودن اوست، پس چه كند؟ متوليان عقل و دين مي گويند: «نه» و حسين مي گويد: «آري».امام حسين (ع) به والي مدينه كه مأمور بيعت گرفتن از امام براي يزيد بود، پاسخ

«نه» مي دهد و اين آغازي مي شود براي يك حركت و حماسه خونين و جاودانه در تاريخ و خود فرياد مي زند:«الا و ان ّ الدعي بن الدعي قد ركزني بين اثنتين. بين الذّلة و السلّة، هيهات منّاالذّله؛ هان! حرام زاده، فرزند حرام زاده [عمرسعد] مرا بين مرگ و ذلت قرار داده است، اما از ما ذلت و خواري به دور است.»در آخرين لحظه و آخرين اتمام حجّت نيز بر پيمان و تصميم خود استوار است و جواب دندان شكني به عمر سعد فرمانده سپاه يزيد در كربلا مي دهد:«لا واللّه لا اعطيهم بيدي اعطا الذليل و لا افر فرار العبيد».نه به خدا سوگند! مانند دست دادن ذليل دست بيعت به شما نمي دهم و چون بندگان فراري، پا به فرار نمي گذارم.

هشدار به امت به خواب رفته

امام حسين (ع) در دوره اي بار امامت را بر دوش كشيد كه انحراف ها، كژي ها و بدعت ها كمر اسلام را شكسته بود، عصري كه انديشه ها فلج شده و سلول هاي سرطاني القائات «مرجئه» و «جبريه» در پيكر اسلام در حال رشد بود. اسلام از درون به تهي شدن پيش مي رفت. اسلام ظاهري و اسلام حكومتي ملعبه دست معاويه بود.ياران نخستين پيامبر كه حكومت توحيدي ده ساله پيامبر را در مدينه تجربه كرده بودند، به سه گروه تقسيم شده بودند: گروهي انحراف را تحمّل نتوانستند، فرياد كشيدند و كشته شدند؛ مثل ابوذر، عمار، عبداللّه بن مسعود، ميثم و حجر بن عدي.گروهي كه بهشت را به جاي آن كه در جبهه جهاد به دست آورند، در كنج امن رياضت و خلوت مي خواستند به دست آورند و گوشه مسجد خزيدند.دسته سوم، از جهاد و هجرت و بدر و اُحد و حنين و مدينه و... كه

در كنار پيامبر افتخارهايي كسب كرده بودند، همه را در كاخ سبز معاويه به فروش رساندند.با شهادت حجر بن عدي نيروي انقلابي و مبارزي كه عليه حاكميت اموي مبارزه مي كردند، به تحليل رفت. سايه دهشت معاويه در سراسر سرزمين هاي اسلامي حكم فرما گشت. كوفه كه روزگاري مركز قدرت اسلام و خلافت علي بن ابي طالب (ع) بود،روحيه، شخصيت، هويّت انقلابي و مبارزاتي دوران علي (ع) را از دست داده بود.فرهنگ همكاري و تعاون ميان امت اسلامي وجود نداشت، ديگر آن روزگاران گذشته بود كه پيامبر اسلام (ص) همه افراد امت را مسئول هم ديگر مي دانست: «كلكم راع و كلكم مسئول عن رعيته؛ تمام شما مسلمانان به منزله نگهبان يك ديگريد و همه شما نسبت به خودتان مسئوليد».و دكتر جعفر شهيدي در كتاب تحقيقي قيام حسين (ع) مي نويسد:«هر اندازه مسلمانان از عصر پيامبر دور مي شدند، خوي ها و خصلت هاي مسلماني را بيشتر فراموش مي كردند و سيرت هاي عصر جاهلي به تدريج بين آنان زنده مي شد، برتري فروشي نژادي، گذشته خود را فراياد رقيبان خود آوردن، روي در روي ايستادن تيره ها و قبيله ها به خاطر تعصب هاي نژادي و كينه كشي از ديگري».در چنين شرايطي، امام حسين زنگ خطر را به صدا درآورد. وقتي آگاه شد كه يزيد بن معاويه خليفه مسلمانان شده است، با تأسف اظهار كرد:«انّا للّه و انّا اليه راجعون و علي الاسلام السلام، اذ قد بُليت الامّة براع مثل يزيد؛فاتحه اسلام را بايد خواند، زماني كه امت اسلام خليفه اي مثل يزيد داشته باشد».و نيز در مسير راه در خطابه اي ديگر فرمود:«الا ترون ان ّ الحق لا يُعمل به و ان ّ الباطل لا يتنهي عنه».هدف از هشدارها و بيدارگري هاي

امام حسين نه آن بود كه مردم را به قيام سراسري فرا خواند. زيرا جامعه اي كه به خواب رفته، گوش ها كر و چشم ها كور است و تفكر و انديشه به انجماد رسيده، چگونه مي تواند به قيام سراسري و عمومي عليه حاكميت سياه يزيد دست براند.امام به دليل تكليف امامت، به مردم هشدارهاي لازم را داد، تا تلنگري باشد بر پيكر چنين جامعه جامد و خموش. او هدف بزرگ تر، جاودانه تر براي زنده كردن دين جدّش دارد و چنين هشدارها، جز تلنگر نسبت به هدف مقدس و الهي او نيست.

امام و حركت به سوي مكه

حركت امام به سوي مكه، در راستاي تبيين هدف و آرمان بزرگي كه دارد، تبلور پيدا مي كند. «امت بايد بداند كه چرا حسين (ع) قيام مي كند و هدف آن بزرگوار از نهضت چيست... اطلاع امت از هدف مقدس حسين (ع) از يك طرف، خود به منزله اعلام خطر جدّي است به آنان كه وضع فوق العاده و غير عادي اجتماع را بدين وسيله دريابند؛ آن چنان وضعي كه فرزند اميرالمؤمنين (ع) هستي اسلام و موجوديت قرآن را در معرض سقوط مي بيند و براي نجات آن ناچار دست به آن نهضت مقدس و خونين مي زند».آن روز كه وسايل ارتباط جمعي نبود، امام (ع) براي تبليغ و تبيين هدفش، بهترين زمان و مكان را انتخاب كرد، موسمي كه حاجيان از سراسر عالم اسلام به مكه مي آيند و ناگهان در روز عرفه حج را ناتمام مي گذارد و به سوي كربلا حركت مي كند، تا به امت بفهماند كه زنده كردن روح اسلام و دميدن خون در شريان هاي اسلام و زنده كردن عدالت و سيره توحيدي رسول الله (ص) بزرگ ترين تكليف الهي است كه

از همه تكاليف بزرگ تر و مهم تر است. تكليفي كه علي (ع) پنج سال به خاطر آن سخت ترين شرايط را متحمّل شد و خونش در محراب مسجد ريخته گرديد. اينك زمان قرباني شدن فرد ديگري است،تا خون در رگ هاي جامعه اسلامي به جريان افتد و پاسخي باشد براي كساني كه مي خواستند دين شان را به دور از نبرد حق و باطل و خطر مبارزه سياسي و اجتماعي، در حرم امن الهي حفظ كنند.عبداللّه زبير در ملاقاتي كه با امام حسين دارد، مي خواهد كه چون خودش در حرم امن الهي پناهنده شود، امام حسين (ع) در جواب مي گويد:«كشته شدنم در كربلا، پيش من از كشته شدنم در حرم محبوب تر است».

امام و دعوت مردم كوفه

امام مي دانست كه اين مردم با پدرش امام علي (ع) و برادرش امام حسن (ع) چه كرده است و اين شهر شهرت بي وفايي را با خود همراه دارد؛ با آن همه بنابر وظيفه اي كه بر دوش دارد، مسلم بن عقيل را مي فرستد، تا پاسخي باشد براي دعوت هاي آن مردم، كه با سفيرش چه مي كنند.«زماني كوفه مركز ارتش اسلام بود و اگر امام حسين به كوفه نمي رفت امروز تمام مورخين دنيا او را ملامت مي كردند، چرا به آن جا نرفتي؟... از كوفي ها و مردم عراق شجاع تر و سلحشورتر وجود نداشت، در عين حال همين مردمي كه 18 هزار بيعت كننده داشت... چون زياد بن ابيه سال ها در كوفه حكومت كرده بود، آن قدر چشم در آورده بود... به كلي احساس شخصيت خود را از دست داده بود».

اصلاح امت جد

اشاره

دومين شعار يا استراتژي اساسي امام حسين (ع) «اصلاح امت جدش» بود. دروصيت نامه اي كه به برادرش محمد حنفيه نوشته است، انگيزه قيام خود را اصلاح امت جدّش معرفي مي كند:«انّي لم أخرُج اشراً و لا بَطِراً و لا مفسداً و لا ظالماً و انّما خرجت لطلب الاصلاح في امة جدّي؛ من نه از روي خودخواهي و سركشي و هوسراني و نه براي ايجاد فساد و ستمگري به پا خاستم، بلكه هدف من از اين حركت اصلاح امت جدم بوده است».امام حسين (ع) اصلاح گري را در دو شيوه انجام داد: يكي امر به معروف و نهي ازمنكر و ديگري عمل و زنده كردن سيره پيامبر (ص) و علي (ع) بود.

امر به معروف و نهي از منكر

اين كه امام حسين (ع) اساس نهضت خود را امر به معروف و نهي از منكر قرار داد،نشان دهنده اين مطلب است كه امر به معروف و نهي از منكر تا چه اندازه در اصلاح،بيداري، روشنگري، سلامت و بهداشت روحي و رواني و فيزيكي، جامعه اسلامي نقش و اهميّت دارد.اهميت امر به معروف و نهي از منكر از نظر قرآن تا آن حد است كه مسلمانان را بهترين امت مي داند، چون امر به معروف و نهي از منكر مي كنند:(كُنتم خير امة اخرجت للناس، تأمرون بالمعروف و تنهون عن المنكر)؛ شما مسلمانان بهترين امت هستيد كه به نفع بشريت ظهور كرده ايد كه امر به معروف و نهي ازمنكر مي كنيد.»و قرآن امت هاي پيشين را نكوهش مي كند كه چرا امر به معروف و نهي از منكر نكردند:(فلولا كان من القرون من قبلكم اولوا بقية ينهون عن الفساد في الارض الّا قليلاً ممن انجينا منهم و اتّبع الذين ظلموا

و ما اُترفوا فيه و كانوا مُجرمين و ما كان ربّك ليُهلِك َ القُري بظلم و اهلها مُصلحون).پس چرا در ميان امت هاي پيشين از شما مردمي دين دار پيدا نشدند كه از فساد در زمين جلوگيري كنند، جز دسته اي اندك كه ما نجاتشان داديم و ستمگران نعمت ها و رفاهي را كه بديشان داده بوديم در راه فساد به كار گرفتند و گناه كار بودند و خدا هيچ قومي و اهل دياري را در صورتي كه نيكوكار و مصلح باشند، هلاك نمي كند».بنابراين امام حسين (ع) در انگيزه قيامش، انگشت روي اساسي ترين اصلي گذاشت كه تداوم آن ضامن بقاي اجتماع اسلامي بود و در راه زنده ماندن همين اصل حماسه خونين كربلا را آفريد.در كلمات كوتاهي كه از امام حسين (ع) باقي مانده و در آن هدف و انگيزه هاي قيام و حماسه عاشورا بيان كرده، تأكيد روي همين اصل و زنده كردن سيره جدش رسول الله (ص) دارد و از پاسخ به دعوت مردم كوفه، هيچ سخني به ميان نياورده و در ادامه همان وصيت نامه آمده است: «اُريد أن آمر بالمعروف و انهي عن المنكر.»بدين ترتيب امر به معروف و نهي از منكر، يكي از اساسي ترين انگيزه هاي حماسه حسيني به شمار مي رود؛ به خصوص در دوره اي كه سنت و فرهنگ امر به معروف و نهي از منكر از ميان رفته و در جامعه اسلامي، افراد ناشايست تسلط يافته اند.جهان اسلام، حاكمي مانند يزيد را تاكنون تجربه نكرده بود، او در حقيقت تاوان بي تفاوتي و تساهل و تسامح امت اسلامي در برابر امر به معروف و نهي از منكر بود و چه زيبا گفته است رسول اكرم (ص):«لتأمُرن بالمعروف

و لتنهُن ّ عن المنكراً و يُسلّطُن ّ اللّه عليكم شراركم. فيدعواخياركم فلا يستجاب لهم؛ امر به معروف و نهي از منكر كنيد وگرنه بدان شما، بر شما مسلط مي شوند و وقتي خوبان شما، شما را مي خوانند به آنها جوابي داده نمي شود».اينك كه تنها امام حسين (ع) امر به معروف و نهي از منكر را فرياد مي كند، بدان (طاغوت) فرصت را از مردم گرفته اند، تا خوبان خود را انتخاب كنند. به همين دليل است كه در آن زمان هم فرياد حسين بن علي (ع) ناشناخته ماند و هم قيامش. چنان كه علي (ع) نيز در زمان خودش ناشناخته ماند و فقط چاه بود كه صدايش را مي شنيد: «غداًترون ايّامي و يُكشف لكم عن سرايري؛ [امروز مرا نمي شناسيد] فردا روزي خواهد آمد كه مرا خواهيد شناخت».

زنده كردن سيره جدش

در سال 61 هجري قمري، پنجاه سال از حكومت اسلامي و توحيدي پيامبر اسلام (ص) در مدينه گذشته بود. مشكلاتي كه از «سقيفه» آغاز شد، بدعت هاي فراواني را در پي داشت، بعد از 25 سال سكوت، علي بن ابي طالب (ع) كمتر از پنج سال كوشيد تا ناهنجاري ها و بدعت ها را از چهره اسلام بزدايد، اما فتنه هاي جمل و صفين و نهروان،فرصت ها را با خود برد.سر منشأ اين بدعت ها و كجي ها نيز، تشكيلات ضد اسلامي اموي بود كه با والي شدن معاوية بن ابي سفيان در زمان خليفه دوم، نفوذ خود را در جامعه اسلامي گسترش داد.با عمّال ستمگري چون زياد بن ابيه، عمرو بن العاص، سمرة بن جُندب و... حكومت سلطنتي تشكيل داد و چهره اسلام را وارونه ساخت. غارت بيت المال، قتل و غارتگري، شكنجه و تبعيض نژادي، رقابت هاي قبيله اي، جعل حديث، تفسير

و تأويل آيات قرآن به نفع خود، تخدير افكار عمومي، سب و دشنام علي (ع)، ترويج نظرات جبريه و مرجئه در ميان مردم و... از جمله روش ها و بدعت ها و سنت هاي شومي بود كه پس ازرحلت رسول اكرم (ص) و دوران معاويه، در جامعه اسلامي رواج يافت.علي (ع) كه عمق فتنه را درك كرده بود، در همان زمان فرياد كشيد. ولي گوش شنوايي پيدا نشد!«هان! بيمناك ترين فتنه ها بر شما از نظر من فتنه بني اميه است، آن فتنه كور و تاريكي است كه دامنه آن فراگير و همگاني است و گرفتاري آن براي خواص [پيروان علي (ع)] است، بلاي آن به كسي رسد كه بينا و آگاه باشد و به هر كوري كه بي تفاوت باشد،راه پيدا نكند.به خدا سوگند! پس از من بني اميه را زمامداران بدي خواهيد يافت، مانند شتر پيرو چموشي كه با دهانش گاز مي گيرد».امام حسين (ع) با شعار زنده كردن سيره رسول اللّه (ص) خط بطلان بر بدعت ها و كجي هايي كه فتنه بني اميه در جامعه اسلامي به وجود آورده بود، كشيد. براي مردم يادآور شد كه اسلام محمد(ص) آن نيست كه معاويه در كاخ سبز شام، ردايش را وارونه به تن كرده و خلافت ملك موروثي نيست، تا به يزيد ميراث برسد. بلكه سيره رسول خدا (ص) و علي بن ابي طالب (ع) همان سيره حكومت ده ساله توحيدي در مدينه است.

استراتژي عملي حماسه عاشورا

اشاره

گفتيم كه جاودانگي حماسه حسيني در هدف متعالي آن است و راهي را كه براي رسيدن به هدف برگزيد، نقش اساسي در جاودانگي حماسه عاشورا دارد. روش عملي امام عبارت بود از تربيت ياران و پاك باختگي در راه

هدف.

تربيت ياران

هر نهضت و قيامي توسط افراد سازمان يافته به وجود مي آيد، كادر تشكيلاتي يك نهضت، نقش كليدي در موفقيت ها و شكست ها دارد. به همين دليل در نهضت هاي توحيدي پيامبران الهي در ابتدا سراغ كادرسازي و تربيت نيرو رفته اند، سپس مردم را به سوي توحيد فرا خوانده اند. در حماسه عاشورا نيز امام حسين (ع) توانست نيروهايي را تربيت كند و افرادي را با خود همراه سازد كه از جهت روحي، رواني، عقيدتي و جسمي براي انجام چنين حماسه اي آماده بودند.معمولاً افراد يك نهضت از ميان افراد فعّال و جوان و از نخبگان جامعه انتخاب مي گردد، ولي در حماسه عاشورا افراد گوناگون حضور دارند: زن، مرد، پير، جوان و كودك.ولي همين نيروها طوري تربيت شده اند كه به مرحله «يقين» رسيده اند، به راهي كه برگزيده اند، باور دارند و به رهبر حماسه، به تمام معنا ايمان دارند.به قول ع.ص؛«هر قدر هدف ها عالي تر و عميق تر و وسيع تر باشد، رهبر بايد در تهيه نيرو و ساختن نفرات، رنج ها و صدمه هاي زيادتري ببيند و تمام كار را خود به عهده بگيرد...براي هدف هاي بزرگ، رهبر بايد، انگيزه هاي بزرگ را به وجود بياورد و مانع هايي را كه در روحيه سربازانش خانه گرفته اند، بيرون بريزد.»واقعاً تربيت افرادي كه براي هدف، شهادت و مرگ را انتخاب كنند دشوار است،زيرا مانع هاي دنيوي هركدام سد بزرگي است كه انسان ها را در خود گرفتار مي كند، عشق به زندگي، عشق به جلوه هاي دنيا، عشق به فرزند و زن، عشق به اموال و ثروت، ضعف ها،ترس ها، منفعت ها و... هر كدام دام هايي اند كه انسان را در خود اسير مي كند، به همين دليل امام حسين (ع) مي گويد:«الناس عبيد الدنيا و الدين لعق علي السنتهم

يحطونه ما درّت معايشهم فاذا محصّوا بالبلاء قل ّ الديّانون؛ مردم بندگان دنيايند و دين لق لقه زبانشان در زندگي است،زماني كه با پيشامدي امتحان شوند، دين داران كم اند».حقا كه گذر از اين همه موانع نياز به تربيت سخت و دشوار دارد، تنها حسين بن علي (ع) بود كه توانست ياران همدل، هم ايمان، هم هدف، آگاه، مؤمن، مطيع و آماده شهادت تربيت كند. مي گويند در كربلا نوجواني كه پدرش به شهادت رسيده بود، خدمت امام حسين (ع) آمد و اجازه ميدان خواست، امام اجازه نداد و گفت: همينكه پدرت شهيدشده بس است، برو مواظب مادرت باش، جوان عرض مي كند: يا اباعبداللّه، اصلاً اين شمشير را مادرم به كمرم بسته است».آيا چنين آمادگي براي شهادت، آن هم براي يك نوجوان جز اين است كه امام حسين (ع) براي شهادت و قرباني شدن در راه هدف، براي يارانش يك بينش و درك قوي و فوق العاده داده است كه اكثر مردم چنين آگاهي و بينشي ندارند؟يك محقق آلماني از پيوستن و شهادت حربن يزيد رياحي شگفت زده شده،مي نويسد: «فداكاري حربن يزيد در راه حسين (ع) پاك ترين نوع فداكاري به شمار مي آيد،چون از آن نه منظور مادي داشت و نه معنوي. و كامل ترين فداكاري است، زيرا حر بازماندگان خود را هم فدا كرد؛ به طور كلي فداكردن بازماندگان دشوارتر از اين است كه شخص خود را فدا كند... تصور نمي كنم كه در مغرب زمين بتوان واقعه اي نظير الحاق حربن يزيد به حسين (ع) يافت... در مغرب زمين فداكاري متعدد هست، اما به نظرمي رسد كمتر كساني داوطلبانه بدون اين كه مجبور باشند، براي ابراز ارادت به ديگري ازمرگ استقبال كنند.»همين محقق معتقد

است كه تصميم حر يك تصميم ناگهاني نبوده، بلكه مثل نهالي بوده كه سال ها جوانه زده و رشد كرده و درخت تنومندي شده و اين در حالي است كه خود او هم متوجه نبوده كه فكر گسستن از يزيد و پيوستن به حسين (ع) در خاطرش قوّت گيرد.اين كه حر ناگهان پيش وجدانش شرمنده مي شود، حكايت از وجدان و ضمير پاك و حقيقت طلب حر مي كند و چنين وجداني بايد در طول زندگي به رشد و شكوفايي برسد.ياران و انصار حسين (ع) از كساني تشكيل شده بودند كه وجدان و ضمير حقيقت طلب خود را به رشد و كمال نهايي رسانده بودند. تا آمادگي كامل را براي شهادت و پاك بازي پيدا كرده بودند. بسيار كساني بودند كه بر حقانيت قيام حسين (ع) باور داشتند و كوفيان هزاران نامه براي او نوشتند، ولي چرا با امام شان يك جا قيام نكردند و تنها عده اي معدود خط سرخ شهادت را پيمودند؟ چون وجدان حقيقت طلبشان به كمال لازم نرسيده بود.امام حسين (ع) حتي تا شب عاشورا هم از امتحان يارانش دست برنداشت. در شب عاشورا به ياران خود خطاب مي كند:«من اصحابي، از اصحاب خودم بهتر و اهل بيتي، از اهل بيت خودم فاضل تر سراغ ندارم، از همه شما متشكرم، اينها جز با من، با شما كاري ندارند، شما مي توانيد برويد، اگر آنها بدانند كه شما خودتان را از معركه خارج مي كنيد، احدي به شما كاري ندارد».در آن شب هيچ يك از ياران، حسين (ع) را تنها نگذاشتند. آنان وجدانشان به كمال نهايي رسيده بود و آن شب غسل شهادت كردند. زيرا:هركه پيمان با هو الموجود بست گردنش

از قيد هر معبود رست ما سوي اللّه را مسلمان بنده نيست نزد فرعوني سرش افكنده نيست عقل گويد شاد شود، آباد شو عشق گويد بنده شو، آزاد شو

پاك باختگي در راه هدف

به راستي كه مرگ از ديدگاه امام حسين (ع) و يارانش با نگرش كساني كه دنيا طلبند، چقدر تفاوت دارد:«انّي لا اري الموت الّا السعادة و الحياة مع الظالمين الاّ بَرَما؛ من مرگ را، جز سعادت و زندگي با ستمگران را، جز رنج و آزار و ملال نمي بينم».شايد امام حسين (ع) مرگ با عزّت و شرافت مندانه را براي انسان ها تفسير مي كند كه اين گونه مي گويد:«خط الموت علي ولد آدم مخط القلادة علي جيد الفتاة و أولهني الي اسلافي اشتياق يعقوب الي يوسف؛ مرگ براي فرزند آدم، چون گردن بند در گردن دختر جوان،زينت بخش است و من چون يعقوب كه اشتياق ديدار يوسف را داشت، اشتياق ديدار گذشتگانم را دارم».شعار امام حسين (ع) هنگام رزم نيز شعاري است كه به بشر درس آزادگي مي دهد:الموت اولي من ركوب العار والعار اولي من دخول النار- مرگ بهتر از زير بار ذلت رفتن است و ننگ از داخل شدن به آتش بهتر است.وقتي مرگ براي قاسم (ع) از عسل شيرين تر باشد، وقتي عباس بگويد:«وللّه ان قطعتموا يميني انّي احامي ابداً عن ديني»و گلوي پاره علي اصغر در اين قرباني سهم گيرد. وقتي تك تك ياران حسين (ع) تا نزديكي غروب عاشورا در ميان خون، رقص شهادت كنند. وقتي زينب و اهل بيت حسين (ع) گوياترين پيام رسانان و سفيران حماسه كربلا باشند، بايد اين حماسه براي هميشه تاريخ جاودانه بماند. زيرا به قول شريعتي: «شهادت دعوتي است به همه عصرها و

به همه نسل ها كه اگر مي تواني بميران و اگر نمي تواني بمير.».اكنون كه قريب 1400 سال است كه بشر هر سال از مكتب عاشورا درسي مي آموزد و هميشه زنده و جاويد است، زيرا «امام حسين (ع) با حركات قهرمانانه خود روح مردم مسلمان را زنده كرد، احساسات بردگي و اسارتي را كه از اواخر زمان عثمان و تمام دوره معاويه بر روح جامعه اسلامي حكم فرما بود، تضعيف كرد و ترس را ريخت، احساس عبوديت را زايل كرد و به اجتماع اسلامي شخصيت داد...معروف است كه آلمان ها گفته اند: ما در جنگ دوم همه چيز را از دست داديم، مگر يك چيز را كه همان شخصيت خودمان بود و چون شخصيت خود را از دست نداده بوديم،همه چيز را دوباره به دست آورديم و راست هم گفته اند».و به قول پروفسور براون مستشرق انگليسي:«آيا قلبي پيدا مي شود كه وقتي درباره كربلا سخني شنيده مي شود، آغشته با حزن و الم نگردد، حتي غير مسلمانان نيز نمي توانند پاكي روحي را كه اين جنگ اسلامي در تحت لواي آن انجام گرفت، انكار كنند».و گاندي معتقد است:«من چيز تازه اي براي مردم هند نياورده ام، آنچه آورده ام محصولي است از مطالعات و تحقيقاتي كه درباره تاريخ زندگي قهرمانان كربلا انجام داده ام، اگر بخواهيم هند را از چنگال استعمار نجات دهيم لازم است همان راهي را بپيماييم كه اباعبداللّه الحسين (ع) پيمود».و امروز پس از آن كه انتفاضه فلسطين به عمليات شهادت طلبانه دست مي زنند،پيروز خواهند شد، زيرا اين ملّت تازه از حماسه خونين عاشورا درس گرفته اند. روح و شهامت ملت فلسطين تا آن حد بزرگ شده كه به شهادت ايمان آورده اند و خود را

براي شهادت آماده مي كنند و اين همان درسي است كه انتفاضه فلسطين از كربلا آموخته است. زيرا:خون او تفسير اين اسرار كرد ملت خوابيده را بيداركردتيغ لا چون از ميان بيرون كشيد از رگ خويش در باب باطل خون كشيد

هدف متعالي در حماسه عاشورا

اهداف بسياري از مكتب هاي انساني، سرشت نيك دارند. شعار رهايي انسان را ازيوغ اسارت و استبداد نويد مي دهد، ولي شيوه هاي عملكرد شان گاهي فاجعه هاي بزرگ رابراي انسان آفريده اند. ماركسيسم و فمنيسم، مثلاً دو تفكري است كه شعارهاي انساني داده اند، ولي عملكرد ماركسيسم به ديكتاتوري و قتل عام انسان ها منجر شدو دستاورد فمنيسم سبب شد كه زن هويت، شرافت و عفت انساني خود را از دست بدهد. اما در مكاتب و انديشه هاي توحيدي، عملكرد و دستاورد و نتيجه، مطابق هدف بوده و در كربلا هماهنگي هدف، عملكرد و دستاورد، حماسه جاودانه عاشورا را آفريد.

شيوه هاي مبارزه در حماسه حسيني

مبارزه با طاغوت

امتناع از بيعت

نهضت امام حسين (ع) با «نه» آغاز شده «نه» در برابر طاغوت زمان يزيد كه برخلافت اسلام تكيه زده بود. يزيدي كه غرق در لهو و لعب است و شراب، شربت سكر آور زندگي اوست، از سياست چيزي نمي داند. با بوزينگان و رقاصان و زنان مغنيّه دمساز است. هرزگي يزيد، حتي سوهان روح معاويه نيز هست، ولي معاويه با كمال، وقاحت و بي شرمي طبق توصيه ابي سفيان، مفاد صلح با امام حسن (ع) را زيرپا گذاشت و يزيد را جانشين خود ساخت.يزيد مي خواهد «حق» پنجه تسليم در پنجه «باطل» بگذارد و شعور يزيد به اندازه معاويه نيست، تا دريابد كه چنين كاري شدني نيست.

هشدار به امت به خواب رفته

امام حسين (ع) در عصري به امامت رسيد كه انديشه ها فلج شده بود و سلول هاي سرطاني مرجئه و جبريه در پيكر اسلام در حال رشد بود. هرقدر مسلمانان از عصر پيامبردور مي شدند، خوي و خصلت هاي مسلماني را فراموش مي كردند و خصلت هاي جاهلي در ميان آنان زنده مي شد. در چنين شرايطي امام حسين (ع) زنگ خطر را به صدا درآوردكه: «و علي الاسلام السلام اذا قد بليت الامة براع مثل يزيد».

حركت به سوي مكه

حركت به سوي مكه در راستاي هدف بزرگ امام (ع) بود، در موسمي كه حاجيان ازسراسر عالم اسلام به مكه مي آيند. ناگهان حج را ناتمام گذاشت. تا به امت بفهماند كه زنده كردن روح اسلام و سيره توحيدي رسول الله (ص) بزرگ ترين تكليف الهي است.

امام و دعوت مردم كوفه

امام (ع) بنا به وظيفه امامت، حضرت مسلم را به كوفه فرستاد. اگر امام دعوت كوفه را اجابت نمي كرد، مورخان، امام (ع) را ملامت مي كردند.

اصلاح امت جد

امر به معروف و نهي از منكر

در عصري كه فرهنگ امر به معروف و نهي از منكر از ميان رفته، در حالي كه قرآن مسلمانان را بهترين امت مي داند، چون امر به معروف و نهي از منكر مي كنند. امام مي خواهد با خون اين سنت را در جامعه زنده كند.

زنده كردن سيره جدش

مشكلاتي كه از سقيفه آغاز شد، بدعت هاي زيادي را به دنبال داشت، و تشكيلات ضد اسلامي اموي، نقش زيادي را در ترويج اين بدعت ها داشت و امام علي (ع) كه بني اميه را مي شناخت فرمود: بدترين فتنه براي شما، فتنه بني اميه است.

استراتژي عملي حماسه عاشورا

تربيت ياران

معمولاً افراد يك نهضت از ميان فعالان و جوانان انتخاب مي شوند، اما در حماسه عاشورا افراد گوناگون نقش داشتند: زن، مرد، پير، جوان و كودك، اما همه آنان به مرحله يقين رسيده بودند و راهي را كه انتخاب كرده بودند باور داشتند. تربيت تا اين مرحله از يقين سخت است، زيرا موانعي چون عشق به زندگي، به خانواده، به دين، و نيز ترس ها،ضعف ها و... هميشه بر سر راه آدمي است.

پاك باختگي

مرگ از ديد امام حسين (ع) سعادت و از ديد يارانش شيرين تر از عسل است و اين ديدگاه با كساني كه دنيا را مي خواهند، چقدر تفاوت دارد. چنين انسان هايي حماسه عاشورا را آفريدند و به همين دليل است كه جاودانه باقي مانده اند و امروز ملت فلسطين با درس گرفتن از حماسه عاشورا، به عمليات هاي شهادت طلبانه دست مي زنند و به شهادت ايمان آورده اند. انتخاب چنين خط سرخي آنان را به پيروزي خواهند رساند.

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109