عنوان : راز ناشناختگي امام جواد (ع)
پديدآورندگان : امام نهم محمد بن علي (ع) (توصيف گر)
احمد عابديني(پديدآور)
وضعيت نشر : قم: موسسه فرهنگي و اطلاع رساني تبيان، 1387
نوع : متن
جنس : مقاله
الكترونيكي
زبان : فارسي
توصيفگر : امام شناسي
شهادت پيشواي نهم حضرت جودالائمه(ع) در روز آخر ماه ذيقعده در شهر بغداد، سال 220 اتفاق افتاد. آن بزرگوار در سن 25 سالگي توسط طاغوت زمان خويش مسموم گرديد. شهادت آن امام بزرگوار بر امت اسلامي تسليت باد. گوهر وجودي امام جواد(ع) و عسكريين(عليهماالسلام)، در بين مردم كمتر شناخته شده و آنگونه كه از ساير ائمه(ع) و پيامبر اكرم(ص) و فاطمه زهرا(س) و حتي بعضي از اولاد ائمه شناخت دارند، نسبت به اين سه بزرگوار معرفت ندارند، به اين خاطر تمسك و توسل كمتري به آنان دارند. با اينكه ما شيعيان معتقديم ائمه(عليهمالسلام)، نور واحدند، كلامشان نور است و همه از چشمهي فياض حق استفاده ميكنند به نظر ميرسد نماياندن چهرهي واقعي اين سه امام بزرگوار ميتواند خدمتي شايان به شمار آيد. علت مطرح نبودن اين سه امام(ع)، وجود شرايط سخت اجتماعي و خفقان موجود در آن عصر بود. خفقان حاكم تا حدي بود كه ابناثير در تاريخ خود، جزئيات دورترين بلاد اسلامي و حتي فلسفهي اجتماعي زيادي از حوادث را بيان ميكند، تنها در سه مورد از اين امام بزرگوار اسم برده و مجموع كلماتش از پنج الي شش خط فراتر نميرود. اين فرازها عبارتند از: 1 ـ جلد 10؛ آنجا كه زندگي همسر امام رضا(ع) را توضيح ميدهد و ميگويد: همسر حضرت رضا(ع) ام حبيبه نام داشت و دختر مأمون بود. دختر ديگر مأمون را محمد بن علي بن موسي گرفته بود. پس پدر و پسر هر دو با دختران مأمون ازدواج كردند. 2 ـ در ضمن حوادث سال 211 مينويسد: مأمون در، تكريت، با محمد بن علي بن موسي برخورد و دختر خود را به او تزويج كرد. 3 ـ در حوادث سال 220؛ وفات آن حضرت را مينويسد. ابن جرير طبري نيز در «تاريخ طبري» تنها يك سطر راجع به ازدواج حضرت رضا(ع) و حضرت جواد(ع) با دختران مأمون مينويسد: حتي از رحلت حضرت جواد(ع) چيزي نمينگارد. خفقان موجود به اندازهاي بود كه حضرت هميشه خلفاي عصر را با «اميرالمؤمنين» خطاب ميكرد در حالي كه اين لقب مخصوص حضرت علي بود. [1] . از طرف ديگر برخي امامان به خاطر موقعيتهاي ويژهي خويش توانستند دست به اقداماتي بزنند كه مورد توجه عموم واقع شود و تا اندازهاي اسمي از آنان بر لوح تاريخ بماند. فاطمه زهرا(س) خبرهاي متواتري از پيامبر اكرم(ص) راجع به فاطمه زهرا(س) وجود داشت از جمله، او پاره تن من است، حوريه انسيه است؛ گذشته از آن شرف دختر پيامبر بودن فاطمه او را در دلها جاي داد و باعث شد تا دشمن هم نتواند ويژگيهاي درخشان زندگي او را در پرده نگه دارد. اميرالمؤمنين به اين دليل كه اولين صحابي، اولين مسلمان بود و كلمات متواتر پيامبر در غدير خم و امثال آن دربارهاش در سطح جامعهي اسلامي منتشر شده بود و مهمتر از همه اين نكته كه حكومت پنج سالهاش او را بر اريكهي تاريخ نشاند و باعث شد فرازهاي درخشان زندگيش در تاريخ ثبت گردد. حضرت امام حسن و امام حسين (عليهما السلام)؛ بايد گفت آن دو، تا اندازهاي توسط پيامبر اكرم معرفي شدند و جملاتي مانند «سيّد الشباب اهل الجنة» «انّهما امامان قاما او قعداً»، از پيامبر دربارهي آنان مشهور شد. وقايع مربوط به صلح و جنگ آنان خصوصاً واقعهي كربلا، عامل ديگري شد بر اينكه آن دو امام بزرگوار يادشان در دلها جاودانه ماند. امام سجاد (سلامالله عليه)؛ در پرتو حوادث كربلا و صحيفهي سجاديهاش معرفي شد. امام باقر و صادق(عليهما السلام)؛ شرايط خاص زمان امام باقر و صادق (عليهما السلام)، از جمله حوزهي فعاليت علمي آنان و شاگردان پركارشان در رشتههاي مختلف، جمع احاديث، تدوين فقه و انتشار احاديثشان در اقصي نقاط، چهرهاي جهاني به آنان داد. به طوري كه مكتب شيعه به مكتب جعفري معروف شد. بنابراين هر چند حضور جنبش شيعي از زمان حضرت علي(ع) و حتي از زمان پيامبر اكرم(ص)، مشهود بود [2] ، اما عصر «امام باقر و صادق» (عليهما السلام)، فقه مدوني نداشت. زراره از بزرگترين شاگردان امام صادق و باقر (عليهماالسلام)، ميگويد: روزي خدمت امام باقر(ع) رفتم. از مسألهي ارث بحث شد. حضرت امام باقر(ع) به فرزندش امام صادق(ع) فرمود: آن كتاب را بياور و او براي من ميخواند. در ذهن خود گفتم (ليس بشيء زخرف باطل) چيزي نيست، باطل است. وقتي حضرت امام باقر(ع) پرسيد؛ چگونه بود؟ گفتم: باطل، چيزي نبود. فرمود: «والله يا زرارة، هو الحقّ، الّذي رأيت املاء رسول اللّه(ص) و خطّ علي» [3] به خدا اي زراره اين مطالب را پيامبر اكرم(ص) املاء فرمود و علي(ع) نوشت. بنابراين زراره كه يكي از اصحاب خاص و شيعيان مخلص بود، نيز آراء و اقوال ائمه(عليهمالسلام) و پيامبر اكرم(ص) را به خوبي نميدانست. امام هفتم موسي بن جعفر(ع) آن حضرت در حالي به امامت رسيد كه فقه جعفري در سراسر عالم اسلام پخش شده بود. در اين دوره هر چند خفقان بنيالعباس زياد بود و شيعيان و آن امام عظيمالشأن گاه در زندانهاي مخوف گرفتار ميشدند، ولي كثرت شيعيان و معاصر بودنشان با عصر ابناثير در تاريخ خود، جزئيات در دورترين بلاد اسلامي و حتي فلسفه اجتماعي زيادي از حوادث را بيان ميكند، تنها در سه مورد از اين امام بزرگوار اسم برده و مجموع كلماتش از پنج الي شش خط فراتر نميرود. صادقين، (عليهما السلام)، باعث شد هر گاه امام از زندان آزاد ميشد، يا ملاقاتي صورت ميگرفت، مردم مسايل و نيازهاي خود را بپرسند. از اين روي مسألهي تشكيل حكومت اسلامي نيز از اذهان مردم به صحنهي سؤالات مورد بحث روز آمد به همين جهت، در مرسلهي حماد و... دقيقترين مسائل حكومت و مسائل اقتصادي پرسيده شده و امام نيز جواب داده است. همچنين شكنجه شدن و غل و زنجير و زندان رفتن اين امام بزرگوار خود زمينهاي براي مجالس عزا بود، پيوسته نام اين امام(ع) بر زبانها جاري ميشد. امام رضا(ع)؛ در زمان ايشان مسألهي امامت و ظهور امام، شكل ديگري به خود گرفت. مأمون عباسي امام را به وليعهدي خويش منسوب كرد. امام در طول مسير و در هر شهر و روستا كه وارد ميشد براي مردم سخن ميگفت و به اين ترتيب آنان از نزديك با چهرهي پر فروغ مولاي خويش آشنا ميشوند. مأمون عباسي نيز به انگيزههاي مختلف مجالس علمي تشكيل ميداد و از دانشمندان اسلامي و غير اسلامي براي برگزاري مناظرات علمي با حضور امام دعوت به عمل ميآورد. در آن محافل سخنان امام پخش ميشد و به اقصي نقاط جهان ميرسيد. امام رضا(ع) هدايايي را كه به مناسبتهاي مختلف دريافت ميكرد، به محرومان و مستضعفان ميبخشيد و به هر حال جايگاه مردمي مناسبي يافت. اما چهار امام ديگر؛ چهارمين آنها كه امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) است و اخبار نقل شده از پيامبر اكرم و ائمه معصومين دربارهي وجود، خصوصيات و قيامش وجود شريفش را براي همه مسلم ساخته است. از اين روي در طول تاريخ بارها اشخاصي از معروف بودن نام و نهضت حضرت استفاده كرده، خود را امام موعود ناميدند. از جمله اسماعيليه يا واقفيه كه وجودشان بر اين اساس شكل گرفت؛ چه اسماعيليه معتقد بودند كه امام موعود همان اسماعيل است و او زنده و از انظار غايب است. واقفيه نيز همين اعتقاد را نسبت به امام موسي بن جعفر(ع) داشتند. بعضي از افراد ديگر نيز كه داعيهي رهبري جامعه يا مبارزه با فساد را داشتند، ادعاي مهدويّت ميكردند و چون اسم آن امام در روايات هم اسم پيامبر اكرم(ص) بود بعضي افراد محمد نام، مثل محمد بنعبدالله محض ادعاي مهدويت ميكردند. همچنين در دعاهاي نقل شده از ائمه روي مسألهي وجود امام زمان(ع) تأكيد زياد شده است. علاوه بر آن، احتياج فطري انسانها به نجاتدهندهي واقعي، دست در دست عوامل فوق، انتظار ظهور آن حضرت را براي غير مسلمانان نيز امري بديهي ساخته است. علت اساسي ديگر بر مطرح بودن حضرت حجت(عج) در جوامع بشري نظريههايي است كه در پي غيبت طولاني حضرت به طور گستردهاي مطرح شده و اذهان را به خود مشغول كرده است، در طول تاريخ افرادي نظريههايي ارائه كردهاند. و گروهي به نقد و بررسي پرداختهاند و دستهاي ادعاي مهدويت كرده، دستهاي ديگر به ابطال آن روي آوردهاند. امام جواد و عسكريين(عليهمالسلام) هيچ يك از جهات ياد شده در زندگي ساير ائمه در حيات اين سه امام بزرگوار، وجود نداشت به همين جهت چهرهي والاي آنها ناشناخته ماند و بعد از هزار و دويست سال همچنان هالهاي از غربت بر چهرهي آنان سايه افكنده است و تنها كلياتي كه از آيات قرآن و احاديث و برخي زيارات مانند زيارت جامعه كبيره، استفاده ميشود مبين گوشهاي از شرايط زندگي آنان است. گروهي در اين باره معتقدند دليل وضعيت موجود اين است كه وجود آن ائمه فقط براي وجود يافتن امام موعود بوده است تا آن حضرت جهان را پر از عدل و داد كند. از اين سوي عمر امام جواد(ع) مدت طولاني دوام نيافت. [4] . آن حضرت در سن 9 سالگي بعد از شهادت پدر بزرگوارش به امامت رسيد. به نظر ميرسد همين عامل سبب شد مردم آن عصر دربارهي امامت و خصوصيات و ويژگيهايش خيلي علاقه نشان ندهند. چه همان مردم به علي(ع) كه سي و سه سال داشت، گفتند جوان است و رهبري جامعه فردي مسنتر و كارآمدتر ميطلبد. زماني كه نص صريح پيامبر اكرم(ص) كنار رود و آن همه احاديث و شأن نزول آيات و واقعهي غدير به فراموشي سپرده شود و كهولت جاي تمام آنها را بگيرد انتظاري از مردم عصر حضرت امام جواد(ع) نميتوان داشت. در روايت است هنگامي كه حضرت امام جواد(ع) وارد مسجد شد، علي بن جعفر، عموي پدر او، به احترام حضرت از جاي بلند شد و او را به جاي خود نشاند. مردم اعتراض كردند كه تو پيري و محاسنت سفيد شده است، چطور به جوان كمسن و سالي اين چنين احترام ميكني؟ از طرف ديگر نصوص متواترهاي نبود كه مقام حضرت جواد را به مردم آن طور كه بود معرفي كند. اين موضوع آنگاه واضح ميشود كه كلمات رسول خدا (ص) در مورد حسنين(عليهماالسلام) يا فاطمه زهرا(س) و يا علي(ع) با كلمات و روايات وارده درباره امام جواد(ع) مقايسه شود. علت عمدهي عدم معرفي يكسان ائمه اين بود كه حضرت علي و زهرا و حسنين (عليهمالسلام)، در زمان آن حضرت بودند و مناسبتهاي مختلفي براي معرفي آنان بود. اين موضوع درباره امام زمان(عج) فرق ميكند چون رهبر پيوسته بايد در جامعه روح اميد بدمد و دميدن روح اميد با معرفي منجي عالم بشريت امكان داشت. جدا از اينكه بيشتر معرفيها توسط ائمهي بعدي صورت پذيرفت و آن هم به خاطر سؤال بيش از حدّ مردم و اشتياق آنان به دانستن حضرت امام زمان(ع) و خصوصيات و صفات او بود. حتي وجود احاديث فراوان درباره امام حسن و حسين(ع) وقتي شخصي در محضر ابنعباس سؤالي ميپرسد و يكي از حسنين (عليهما السلام)، جواب ميدهند، آن شخص قبول نميكند و ميخواهد جواب را از ابنعباس بشنود، تا مطمئن شود. مراجعه به كتب فقهي بر اين حقيقت اشاره دارد كه در طول تاريخ بيست سالهي حضور امام حسن و حسين(ع) در مدينه مسئلهي فقهي چنداني از آنان پرسيده نشد و مردم آنان را دو فقيه اسلامشناس عالم حساب نميكردند تا چه رسد به امام جوادي كه سن كمتري داشتند و از پشتيباني عظيم و تأييدات مكرر پيامبر اكرم(ص) نيز برخوردار نبودند. دسيسههاي خلفاي عباسي كه پيوسته ميخواستند او در بين مردم ناشناخته بماند و خفقان حاكم آن زمان تا اندازهاي كه آن امام يا پدر بزرگوارش و فرزندانش مجبور ميبودند خلفاي ظالم عباسي را اميرالمؤمنين خطاب كنند به عميقتر شدن جهل موجود دامن ميزد.
[1] همه لايق اين مقامند ولي چون حضرت علي(ع) بالفعل به آن مقام رسيد او را مخاطب اين مقام ميدانند.
[2] آن طوري كه در روايات است. «يا علي انت و شيعتك هم الفائزون» و رجوع شود به احاديث ذيل آيات سورهي بينه (اُولئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرّية).
[3] فروع كافي، ج 7، ص 94.
[4] عمر او را از 25 سال تا 35 سال گفتهاند.
بسم الله الرحمن الرحیم
جاهِدُوا بِأَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ في سَبيلِ اللَّهِ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (سوره توبه آیه 41)
با اموال و جانهاى خود، در راه خدا جهاد نماييد؛ اين براى شما بهتر است اگر بدانيد حضرت رضا (عليه السّلام): خدا رحم نماید بندهاى كه امر ما را زنده (و برپا) دارد ... علوم و دانشهاى ما را ياد گيرد و به مردم ياد دهد، زيرا مردم اگر سخنان نيكوى ما را (بى آنكه چيزى از آن كاسته و يا بر آن بيافزايند) بدانند هر آينه از ما پيروى (و طبق آن عمل) مى كنند
بنادر البحار-ترجمه و شرح خلاصه دو جلد بحار الانوار ص 159
بنیانگذار مجتمع فرهنگی مذهبی قائمیه اصفهان شهید آیت الله شمس آبادی (ره) یکی از علمای برجسته شهر اصفهان بودند که در دلدادگی به اهلبیت (علیهم السلام) بخصوص حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السلام) و امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) شهره بوده و لذا با نظر و درایت خود در سال 1340 هجری شمسی بنیانگذار مرکز و راهی شد که هیچ وقت چراغ آن خاموش نشد و هر روز قوی تر و بهتر راهش را ادامه می دهند.
مرکز تحقیقات قائمیه اصفهان از سال 1385 هجری شمسی تحت اشراف حضرت آیت الله حاج سید حسن امامی (قدس سره الشریف ) و با فعالیت خالصانه و شبانه روزی تیمی مرکب از فرهیختگان حوزه و دانشگاه، فعالیت خود را در زمینه های مختلف مذهبی، فرهنگی و علمی آغاز نموده است.
اهداف :دفاع از حریم شیعه و بسط فرهنگ و معارف ناب ثقلین (کتاب الله و اهل البیت علیهم السلام) تقویت انگیزه جوانان و عامه مردم نسبت به بررسی دقیق تر مسائل دینی، جایگزین کردن مطالب سودمند به جای بلوتوث های بی محتوا در تلفن های همراه و رایانه ها ایجاد بستر جامع مطالعاتی بر اساس معارف قرآن کریم و اهل بیت علیهم السّلام با انگیزه نشر معارف، سرویس دهی به محققین و طلاب، گسترش فرهنگ مطالعه و غنی کردن اوقات فراغت علاقمندان به نرم افزار های علوم اسلامی، در دسترس بودن منابع لازم جهت سهولت رفع ابهام و شبهات منتشره در جامعه عدالت اجتماعی: با استفاده از ابزار نو می توان بصورت تصاعدی در نشر و پخش آن همت گمارد و از طرفی عدالت اجتماعی در تزریق امکانات را در سطح کشور و باز از جهتی نشر فرهنگ اسلامی ایرانی را در سطح جهان سرعت بخشید.
از جمله فعالیتهای گسترده مرکز :
الف)چاپ و نشر ده ها عنوان کتاب، جزوه و ماهنامه همراه با برگزاری مسابقه کتابخوانی
ب)تولید صدها نرم افزار تحقیقاتی و کتابخانه ای قابل اجرا در رایانه و گوشی تلفن سهمراه
ج)تولید نمایشگاه های سه بعدی، پانوراما ، انیمیشن ، بازيهاي رايانه اي و ... اماکن مذهبی، گردشگری و...
د)ایجاد سایت اینترنتی قائمیه www.ghaemiyeh.com جهت دانلود رايگان نرم افزار هاي تلفن همراه و چندین سایت مذهبی دیگر
ه)تولید محصولات نمایشی، سخنرانی و ... جهت نمایش در شبکه های ماهواره ای
و)راه اندازی و پشتیبانی علمی سامانه پاسخ گویی به سوالات شرعی، اخلاقی و اعتقادی (خط 2350524)
ز)طراحی سيستم هاي حسابداري ، رسانه ساز ، موبايل ساز ، سامانه خودکار و دستی بلوتوث، وب کیوسک ، SMS و...
ح)همکاری افتخاری با دهها مرکز حقیقی و حقوقی از جمله بیوت آیات عظام، حوزه های علمیه، دانشگاهها، اماکن مذهبی مانند مسجد جمکران و ...
ط)برگزاری همایش ها، و اجرای طرح مهد، ویژه کودکان و نوجوانان شرکت کننده در جلسه
ی)برگزاری دوره های آموزشی ویژه عموم و دوره های تربیت مربی (حضوری و مجازی) در طول سال
دفتر مرکزی: اصفهان/خ مسجد سید/ حد فاصل خیابان پنج رمضان و چهارراه وفائی / مجتمع فرهنگي مذهبي قائميه اصفهان
تاریخ تأسیس: 1385 شماره ثبت : 2373 شناسه ملی : 10860152026
وب سایت: www.ghaemiyeh.com ایمیل: Info@ghaemiyeh.com فروشگاه اینترنتی: www.eslamshop.com
تلفن 25-2357023- (0311) فکس 2357022 (0311) دفتر تهران 88318722 (021) بازرگانی و فروش 09132000109 امور کاربران 2333045(0311)
نکته قابل توجه اینکه بودجه این مرکز؛ مردمی ، غیر دولتی و غیر انتفاعی با همت عده ای خیر اندیش اداره و تامین گردیده و لی جوابگوی حجم رو به رشد و وسیع فعالیت مذهبی و علمی حاضر و طرح های توسعه ای فرهنگی نیست، از اینرو این مرکز به فضل و کرم صاحب اصلی این خانه (قائمیه) امید داشته و امیدواریم حضرت بقیه الله الاعظم عجل الله تعالی فرجه الشریف توفیق روزافزونی را شامل همگان بنماید تا در صورت امکان در این امر مهم ما را یاری نمایندانشاالله.
شماره حساب 621060953 ، شماره کارت :6273-5331-3045-1973و شماره حساب شبا : IR90-0180-0000-0000-0621-0609-53به نام مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان نزد بانک تجارت شعبه اصفهان – خيابان مسجد سید
ارزش کار فکری و عقیدتی
الاحتجاج - به سندش، از امام حسین علیه السلام -: هر کس عهده دار یتیمی از ما شود که محنتِ غیبت ما، او را از ما جدا کرده است و از علوم ما که به دستش رسیده، به او سهمی دهد تا ارشاد و هدایتش کند، خداوند به او میفرماید: «ای بنده بزرگوار شریک کننده برادرش! من در کَرَم کردن، از تو سزاوارترم. فرشتگان من! برای او در بهشت، به عدد هر حرفی که یاد داده است، هزار هزار، کاخ قرار دهید و از دیگر نعمتها، آنچه را که لایق اوست، به آنها ضمیمه کنید».
التفسیر المنسوب إلی الإمام العسکری علیه السلام: امام حسین علیه السلام به مردی فرمود: «کدام یک را دوستتر میداری: مردی اراده کشتن بینوایی ضعیف را دارد و تو او را از دستش میرَهانی، یا مردی ناصبی اراده گمراه کردن مؤمنی بینوا و ضعیف از پیروان ما را دارد، امّا تو دریچهای [از علم] را بر او میگشایی که آن بینوا، خود را بِدان، نگاه میدارد و با حجّتهای خدای متعال، خصم خویش را ساکت میسازد و او را میشکند؟».
[سپس] فرمود: «حتماً رهاندن این مؤمن بینوا از دست آن ناصبی. بیگمان، خدای متعال میفرماید: «و هر که او را زنده کند، گویی همه مردم را زنده کرده است»؛ یعنی هر که او را زنده کند و از کفر به ایمان، ارشاد کند، گویی همه مردم را زنده کرده است، پیش از آن که آنان را با شمشیرهای تیز بکشد».
مسند زید: امام حسین علیه السلام فرمود: «هر کس انسانی را از گمراهی به معرفت حق، فرا بخواند و او اجابت کند، اجری مانند آزاد کردن بنده دارد».