آمنه(س) مادر خورشید

مشخصات کتاب

عنوان : آمنه (س) مادر خورشید
پدیدآورندگان : ن طیبی(پدیدآور)
-48ق . ه-آمنه بنت وهب(توصیف گر)
وضعیت نشر : قم: مؤسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان، 1387
نوع : متن
جنس : مقاله
الکترونیکی
زبان : فارسی توصیفگر : سرگذشت نامه های فردی

سرآغاز سخن

بسم الله الرحمن الرحیماطلاعات تاریخی از آرمانها و اخلاق و رفتار مادر پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله اندک است. آنچه در این نوشتار آمده بر اساس اسناد محدودی است که از مادر نور سخن می گوید.زندگانی حضرت آمنه سلام الله علیها را می‌توان در چهار زمینه بررسی کرد: 1- ویژگیهای خاندان وی 2- صفات والای آمنه علیهاالسلام 3- ازدواج 4- درسهای معرفت افروز آن.

تبار آمنه

آمنه علیهاالسلام دختر وهب بن عبد مناف است و مادر بزرگوارش «بره دختر عبدالعزی [1] به شمار می‌آمد. این دو بزرگوار در نسب شریف به کلاب بن مره بن کعب بن لوی می رسند و در واقع پدر و مادر آمنه دخترعمو و پسرعمو بوده، از خصلت های مشابه بهره می بردند.خاندان «بنوزهره همواره در افتخارهای بزرگ قریش و حوادث پر شکوه مکه شریک بوده و برگهای زرینی از تاریخ مکه به نام افتخارآفرین آنها مزین شده است.عبد مناف، نیای سوم پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله، مغیره نام داشت و «قمر البطحاء» [2] خوانده می‌شد. او در قلب مردم موقعیتی ویژه داشت. تاریخ نگاران در باره اش چنین می نویسند: «شعار او پرهیزگاری، دعوت به تقوا، خوش‌رفتاری با مردم و صله رحم بود. سقایت و میهمانداری حجاج بیت الله الحرام با فرزندان عبد مناف بود، و این منصب با شکوه تا زمان پیامبر صلی الله علیه وآله به قوت خود باقی بود.» آمنه دختر «قمرالبطحاء» (ماه مکه) نه تنها زیبایی چهره بلکه ویژگیهایی چون پرهیزکاری، مردم داری و... را نیز از پدر به ارث برده بود.«بره ، مادر آمنه، نیز از خاندان شریف و بزرگوار «بنی کلاب بوده. در نسب با وهب بن عبدمناف اشتراک دارد. مادر بره، ام حبیبه نیز از همین نسب است. و از زیباترین جلوه «ارحام‌مطهره به شمار می‌آید.

ویژگیهای والای آمنه

اشاره

آنچه بیش از هر چیز آدمی را جاودانه می سازد، صفات نیک‌و اخلاق شایسته اوست. ویژگیهای اخلاقی افراد نشان دهنده عظمت شخصیت آنان است. برجسته ترین این صفات از زبان عبدالمطلب، پیر بطحاء بیان می شود.عبدالمطلب، قبل از خواستگاری آمنه، نزد عبدالله، جوان برومند و زیبای بنی‌هاشم، آمد و چنین گفت: «پسرم، آمنه دختری است از خویشان تو و در مکه مانند او دختری نیست.» و سپس فرمود: «فوالله ما فی بنات اهل مکه مثلها لانها محتشمه فی نفسها طاهره مطهره عاقله دینه; [3] سوگند به عزت و جلال خداوند، که در مکه دختری مثل او (آمنه) نیست.زیرا او با حیا و ادب است و نفسی پاکیزه دارد و عاقل و فهیم و دین باوراست.» بینش عمیق و عفت و پاکی این بانو چنان بود که تاریخ چنین می‌نویسد:«او (آمنه) در آن روز، از نظر نسب و ازدواج، با فضیلت ترین دختران قریش بود.» [4] .از صفات برجسته دیگر این بانو ساده زیستی و دوری از جلوه های مادی است.به گونه‌ای که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله می فرماید:«انما انا ابن امراءه من قریش تاکل القدید» [5] همانا من فرزند زنی از قریشم که گوشت خشکیده می خورد.بخشی از صفات برجسته این جاودانه مادر چنین است:

دین‌باوری (دینه)

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله را «سید الناس ودیان العرب می خواندند. حضرت علی بن ابی طالب صلوات الله علیه را نیز با این وصف ستوده اند: «کان برخی دین را به معنای طاعت و گروهی به معنای هر آنچه با آن بندگی خدا می شود [6] ، می دانند. برخی از کوتاه نظران که با نگرش مادی به مسایل پیرامون خود می نگرند، معتقدند که: «چون آمنه قبل از ظهور اسلام می زیسته نمی تواند مؤمن باشد و از زنان مشرک به شمار می آید.» اما مورخان و پژوهشگران شیعه بر این باورند که پدران و مادران پیامبر ایمان داشتند.آنها برای اثبات این مطلب به سخن پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله استناد کرده اند که می فرماید: «لم یزل ینقلنی الله من اصلاب الشامخه الی الارحام المطهرات حتی اخرجنی الی عالمکم هذا و لم یدسننی دنس الجاهلیه; [7] خداوند همواره مرا از پشتهای پاک به رحم های پاک منتقل می ساخت تا اینکه به این دنیای شما آمدم و هرگز به افکار و ناپاکیهای جاهلیت آلوده نشدم.»از این حدیث شریف، که با عبارات مختلف بیان شده است، پاکی وجود آمنه و طهارت فکری او ثابت می شود. بسیاری از دانشمندان اهل سنت ایمان آمنه را بیان کرده، برای‌اثبات این امر از روایت زیر استفاده کرده اند:«کعب الاحبار به معاویه گفت: من در هفتاد و دو کتاب خوانده ام که فرشتگان، جز برای مریم و آمنه بنت وهب برای ولادت هیچ پیامبری به زمین نیامدند و جز برای مریم و آمنه، برای هیچ زنی حجابهای بهشتی را برپا نساختند.» [8] «واقدی و گروهی از دانشمندان اهل سنت، پس از ذکر حدیث فوق، می گویند: خداوند متعال هرگز زن کافره را در برابر زن با ایمانی مانند مریم علیهاالسلام قرار نمی دهد. اگرآمنه ایمان نداشت، هرگز مقامات مریم علیهاالسلام برای او به وجود نمی آمد. زیرا بین ایمان و کفر فاصله بسیار است و هرگز این دو جمع نمی شوند. [9] شیخ صدوق نیز در «اعتقادات خود می فرماید: «اعتقادنا فی آباء النبی انهم مسلمون من آدم‌الی ابیه و اباطالب و کذا آمنه بنت وهب ام رسول الله صلی الله علیه وآله [10] اعتقاد ما این است که پدران پیامبر صلی الله علیه وآله از آدم تا عبدالله و ابوطالب و همچنین آمنه، مادر پیامبر، مسلم بوده اند.امام جعفر صادق علیه السلام نیز می فرماید:جبرئیل بر پیامبر نازل شد و گفت: «یا محمد ان الله جل جلاله یقرئک السلام و یقول انی قد حرمت النار علی صلب‌انزلک و بطن حملک و حجر کفلک...» [11] ای محمد (صلی الله علیه وآله)، خداوند تعالی بر تو سلام فرستاد و گفت: من آتش را بر صلب و پشتی که تو را فرود آورد و بطنی که حامل تو بود و دامنی که تو را تربیت کرد، حرام کردم.مرحوم مجلسی(ره) می نویسد: این خبر دلالت بر ایمان عبدالله و آمنه و ابوطالب دارد; زیرا خداوند آتش را بر جمیع مشرکان و کفار واجب کرده است و اگر اینان مؤمن نبودند، آتش بر آنان حرام نمی شد.

محجوب و با حیا (محتشمه)

ویژگی دیگر این بانوی بزرگوار حیا و ادب اوست که با واژه «محتشمه در میان عرب شناخته شده بود. در کتب لغت این واژه را اینگونه تعریف کرده اند:«احتشام و هو افتعال من الحشمه بمعنی الانقباض و الاستحیاء و الحشمه الحیاء والادب [12] احتشام از حشمت گرفته شده است و به معنای گرفته بودن و حیا داشتن است. حشمت به معنای ادب و حیا است و زیباترین صفتی است که بانوان کریمه می توانند داشته باشند و در سایه آن آسودگی جسمی و روانی یابند.جریان خواستگاری «فاطمه ، همسر عبدالمطلب، از آمنه و آنچه در این مجلس به وقوع پیوست حیا و ادب این دختر برگزیده عرب را نشان می دهد: زمانی که همسر عبدالمطلب به منزل وهب بن عبد مناف آمد، آمنه در مقابل اوایستاد. خوش آمد گفت و مقدمش را گرامی داشت. وقتی فاطمه نیکی های آمنه را دید، به مادرش گفت:«من پیشتر آمنه را دیده بودم، فکر نمی کردم چنین با حسن و کمال باشد.» [13] سپس با آمنه گفتگو کرد و او را فصیح ترین زن مکه یافت. آنگاه از جای برخاست، نزد عبدالله شتافت و گفت: فرزندم، در میان دختران عرب مانند او ندیدم. من او را می پسندم....

فرزانگی و فرهیختگی (عاقله)

فهیم بودن از صفات و ویژگیهای اولیای الهی‌است. عبدالمطلب آمنه را با کلمه عاقله ستوده است. آمنه عقیله عرب، در فهم و کمال بی‌نظیر بود. سخن این بانوی بزرگ در هنگام مرگ، نشان دهنده میزان خرد و درک اوست. او به فرزندش حضرت محمد صلی الله علیه وآله می‌گوید: هر زنده ای می میرد، هر تازه ای کهنه می شود، هر گروهی فانی می شود و من می میرم;اما یاد من همیشه هست. من خیر به جای گذاشتم و مولود مطهری (چون تو) زادم. [14] .

فصاحت و بلاغت (ادیبه)

از دیگر صفات دختر شایسته مکه شیرینی بیان و گویایی کلام اوست.اشعار زیبایی که از او به جای مانده، گواه درستی این سخن است. او خطاب به فرزندش حضرت محمد صلی الله علیه وآله چنین سرود: «ان صح ما ابصرت فی المنام فانت مبعوث علی الانام من عند ذی الجلال و الاکرام تبعث فی الحل و فی الحرام تبعث بالتحقیق و الاسلام دین ابیک البر ابراهام فالله انهاک عن الاصنام ان لا تو الیها مع الاقوام» [15] .معنای شعر به اختصار چنین است:اگر خوابی که دیدم درست باشد، تو بر مردم مبعوث خواهی شد. از طرف خداوندی که دارای جلال و اکرام است. برای بیان حلال و حرام مبعوث می شوی. برای حق‌گویی و اسلام که دین پدرت ابراهیم است، برانگیخته می شوی. پس خداوند تو را از پرستش بتها و پیروی خویشان بازداشت.

پاک و طهارت (طاهره، مطهره، عفیفه)

پاکی و طهارت آمنه بر اهل مکه پوشید نبود. این طهارت به مناسبتهای مختلف در سخنان و اشعار عرب مطرح شده است. در توصیف این بانوی کریمه چنین نوشته اند:«انها کان وجهها کفلقه القمر المضیئه و کانت من احسن النساء جمالا و کمالا وافضلهن حسبا و نسبا» [16] به درستی که چهره اش (آمنه) مثل ماه نورانی بود، در زیبایی و کمال از بهترین زنان به شمار می‌آمد; و از نظر صفات و دودمان نیز ازبهترین ها بود. او هم پاکیزگی ظاهری داشت و هم پاکی معنوی.(عفت)

ازدواج آمنه

در این ازدواج آسمانی چند مساله مهم باید مورد توجه قرار گیرد:1. انتخاب و معیارهای انتخاب از سوی خانواده «عبدالله به نظر می‌رسد معیارهای عبدالمطلب و همسرش در انتخاب همسری شایسته برای «ماه مکه عبدالله در دو بعد خلاصه می‌شد:1- اصالت خاندان و ویژگیهای فردی، معیارهای خانواده آمنه نیز بر اساس مادیات نبود، بلکه به کمال وعظمت روحی ومعنوی خانواده عبدالله توجه داشتند.2. میزان مهریه به گواهی تاریخ پدر آمنه، پس از مراسم خواستگاری، به عبدالمطلب گفت: «دخترم هدیه ای است به فرزند شما; هیچ مهری نمی خواهیم.»عبدالمطلب گفت: «خداوند تو را جزای خیر دهد، دختر باید مهر داشته باشد وکسانی از بستگان ما نیز باید میان ما گواه باشند.» [17] .«مهریه یک ارزش معنوی نیست و بسیاری آن نمی تواند نشان دهنده جایگاه معنوی و اجتماعی فرد باشد. در فرهنگ اهل بیت عصمت وطهارت علیهم السلام کمی مهریه نشان دهنده برتری دختر است. به هر حال‌این ازدواج، بی‌آنکه با مشکلاتی چون مهریه و جهیزیه روب‌رو شود، تحقق یافت. ومقدمات میلاد حضرت محمد صلی الله علیه وآله فراهم شد.

آمنه در آینه مادری

هنوز نخستین فرزند آمنه پای به گیتی ننهاده بود که خبرفوت همسر مهربانش او را در اندوه فرو برد. لطف الهی، بردباری، اشعاری که درسوگ همسر می سراید و رویاهای دوران بارداری و فرزندی که پیش از تولد با اوسخن می گوید، تنها سرمایه های این زن پاکدامن به شمار می‌آید; سرمایه هایی که درسایه آن فرزندش را به دنیا می‌آورد. شاید از این جهت است که پیامبر صلی الله علیه وآله را نیز مانند حضرت مسیح علیه السلام به نام مادر بزرگوارش می خواندند.«جارود» هنگامی که از نزد رسول خدا برمی گردد، خطاب به قبیله اش چنین می‌سراید: «اتیتک یابن آمنه الرسولا لکی بک اهتدی النهج السبیلا» [18] ای پسر آمنه، ای رسول، آمدم سوی تو تا به وسیله تو به راه راست هدایت شوم.و اینک پس از گذشت قرنها، مسلمانان با نام این بشر آسمانی در کره زمین به پاخاسته، نماز عشق می خوانند.بر ماذنه های جاودانه تاریخ بانگ «اشهد ان محمدا رسول الله گوش زمان را نوازش می‌دهد و یاد و خاطره جاودانه مادر خورشید را در سینای دلها زنده می‌سازد. آری، تا پایان آفرینش، هر مسلمانی در هر کجای تاریخ و هر سرزمینی بشکفد، رویش او وامدار بارش لطف الهی از دامان این مادر مهربان است.

پاورقی

[1] ریاحین الشریعه، ذبیح‌الله محلاتی، ج 2، ص‌386.
[2] فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، جعفر سبحانی، ص 38.
[3] بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 15، ص‌99.
[4] مادر پیامبر، دکتر بنت الشاطی، ترجمه دکتر احمد بهشتی، ص‌99.
[5] همان، ص 18.
[6] منجد الطلاب، ص 231.
[7] ریاحین الشریعه، ج 2، ص 388.
[8] بحارالانوار، ج 15، ص‌117.
[9] بحارالانوار، ج 15، ص‌117. [
[10] بحارالانوار، ج 15، ص‌117.
[11] بحارالانوار، ج 15، ص‌117.
[12] بحارالانوار، ج 15، ص‌117.
[13] همان، ص 100 و99.
[14] ریاحین الشریعه، ج 2، ص‌387.
[15] همان.
[16] خصایص فاطمیه، ملاباقر واعظ کجوری، ص 292.
[17] زنان نامدار، دکتر احمد بهشتی، ص‌19.
[18] بحارالانوار، ج 15، ص‌247.

درباره مركز تحقيقات رايانه‌اي قائميه اصفهان

بسم الله الرحمن الرحیم
جاهِدُوا بِأَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ في سَبيلِ اللَّهِ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (سوره توبه آیه 41)
با اموال و جانهاى خود، در راه خدا جهاد نماييد؛ اين براى شما بهتر است اگر بدانيد حضرت رضا (عليه السّلام): خدا رحم نماید بنده‌اى كه امر ما را زنده (و برپا) دارد ... علوم و دانشهاى ما را ياد گيرد و به مردم ياد دهد، زيرا مردم اگر سخنان نيكوى ما را (بى آنكه چيزى از آن كاسته و يا بر آن بيافزايند) بدانند هر آينه از ما پيروى (و طبق آن عمل) مى كنند
بنادر البحار-ترجمه و شرح خلاصه دو جلد بحار الانوار ص 159
بنیانگذار مجتمع فرهنگی مذهبی قائمیه اصفهان شهید آیت الله شمس آبادی (ره) یکی از علمای برجسته شهر اصفهان بودند که در دلدادگی به اهلبیت (علیهم السلام) بخصوص حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السلام) و امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) شهره بوده و لذا با نظر و درایت خود در سال 1340 هجری شمسی بنیانگذار مرکز و راهی شد که هیچ وقت چراغ آن خاموش نشد و هر روز قوی تر و بهتر راهش را ادامه می دهند.
مرکز تحقیقات قائمیه اصفهان از سال 1385 هجری شمسی تحت اشراف حضرت آیت الله حاج سید حسن امامی (قدس سره الشریف ) و با فعالیت خالصانه و شبانه روزی تیمی مرکب از فرهیختگان حوزه و دانشگاه، فعالیت خود را در زمینه های مختلف مذهبی، فرهنگی و علمی آغاز نموده است.
اهداف :دفاع از حریم شیعه و بسط فرهنگ و معارف ناب ثقلین (کتاب الله و اهل البیت علیهم السلام) تقویت انگیزه جوانان و عامه مردم نسبت به بررسی دقیق تر مسائل دینی، جایگزین کردن مطالب سودمند به جای بلوتوث های بی محتوا در تلفن های همراه و رایانه ها ایجاد بستر جامع مطالعاتی بر اساس معارف قرآن کریم و اهل بیت علیهم السّلام با انگیزه نشر معارف، سرویس دهی به محققین و طلاب، گسترش فرهنگ مطالعه و غنی کردن اوقات فراغت علاقمندان به نرم افزار های علوم اسلامی، در دسترس بودن منابع لازم جهت سهولت رفع ابهام و شبهات منتشره در جامعه عدالت اجتماعی: با استفاده از ابزار نو می توان بصورت تصاعدی در نشر و پخش آن همت گمارد و از طرفی عدالت اجتماعی در تزریق امکانات را در سطح کشور و باز از جهتی نشر فرهنگ اسلامی ایرانی را در سطح جهان سرعت بخشید.
از جمله فعالیتهای گسترده مرکز :
الف)چاپ و نشر ده ها عنوان کتاب، جزوه و ماهنامه همراه با برگزاری مسابقه کتابخوانی
ب)تولید صدها نرم افزار تحقیقاتی و کتابخانه ای قابل اجرا در رایانه و گوشی تلفن سهمراه
ج)تولید نمایشگاه های سه بعدی، پانوراما ، انیمیشن ، بازيهاي رايانه اي و ... اماکن مذهبی، گردشگری و...
د)ایجاد سایت اینترنتی قائمیه www.ghaemiyeh.com جهت دانلود رايگان نرم افزار هاي تلفن همراه و چندین سایت مذهبی دیگر
ه)تولید محصولات نمایشی، سخنرانی و ... جهت نمایش در شبکه های ماهواره ای
و)راه اندازی و پشتیبانی علمی سامانه پاسخ گویی به سوالات شرعی، اخلاقی و اعتقادی (خط 2350524)
ز)طراحی سيستم هاي حسابداري ، رسانه ساز ، موبايل ساز ، سامانه خودکار و دستی بلوتوث، وب کیوسک ، SMS و...
ح)همکاری افتخاری با دهها مرکز حقیقی و حقوقی از جمله بیوت آیات عظام، حوزه های علمیه، دانشگاهها، اماکن مذهبی مانند مسجد جمکران و ...
ط)برگزاری همایش ها، و اجرای طرح مهد، ویژه کودکان و نوجوانان شرکت کننده در جلسه
ی)برگزاری دوره های آموزشی ویژه عموم و دوره های تربیت مربی (حضوری و مجازی) در طول سال
دفتر مرکزی: اصفهان/خ مسجد سید/ حد فاصل خیابان پنج رمضان و چهارراه وفائی / مجتمع فرهنگي مذهبي قائميه اصفهان
تاریخ تأسیس: 1385 شماره ثبت : 2373 شناسه ملی : 10860152026
وب سایت: www.ghaemiyeh.com ایمیل: Info@ghaemiyeh.com فروشگاه اینترنتی: www.eslamshop.com
تلفن 25-2357023- (0311) فکس 2357022 (0311) دفتر تهران 88318722 (021) بازرگانی و فروش 09132000109 امور کاربران 2333045(0311)
نکته قابل توجه اینکه بودجه این مرکز؛ مردمی ، غیر دولتی و غیر انتفاعی با همت عده ای خیر اندیش اداره و تامین گردیده و لی جوابگوی حجم رو به رشد و وسیع فعالیت مذهبی و علمی حاضر و طرح های توسعه ای فرهنگی نیست، از اینرو این مرکز به فضل و کرم صاحب اصلی این خانه (قائمیه) امید داشته و امیدواریم حضرت بقیه الله الاعظم عجل الله تعالی فرجه الشریف توفیق روزافزونی را شامل همگان بنماید تا در صورت امکان در این امر مهم ما را یاری نمایندانشاالله.
شماره حساب 621060953 ، شماره کارت :6273-5331-3045-1973و شماره حساب شبا : IR90-0180-0000-0000-0621-0609-53به نام مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان نزد بانک تجارت شعبه اصفهان – خيابان مسجد سید
ارزش کار فکری و عقیدتی
الاحتجاج - به سندش، از امام حسین علیه السلام -: هر کس عهده دار یتیمی از ما شود که محنتِ غیبت ما، او را از ما جدا کرده است و از علوم ما که به دستش رسیده، به او سهمی دهد تا ارشاد و هدایتش کند، خداوند به او می‌فرماید: «ای بنده بزرگوار شریک کننده برادرش! من در کَرَم کردن، از تو سزاوارترم. فرشتگان من! برای او در بهشت، به عدد هر حرفی که یاد داده است، هزار هزار، کاخ قرار دهید و از دیگر نعمت‌ها، آنچه را که لایق اوست، به آنها ضمیمه کنید».
التفسیر المنسوب إلی الإمام العسکری علیه السلام: امام حسین علیه السلام به مردی فرمود: «کدام یک را دوست‌تر می‌داری: مردی اراده کشتن بینوایی ضعیف را دارد و تو او را از دستش می‌رَهانی، یا مردی ناصبی اراده گمراه کردن مؤمنی بینوا و ضعیف از پیروان ما را دارد، امّا تو دریچه‌ای [از علم] را بر او می‌گشایی که آن بینوا، خود را بِدان، نگاه می‌دارد و با حجّت‌های خدای متعال، خصم خویش را ساکت می‌سازد و او را می‌شکند؟».
[سپس] فرمود: «حتماً رهاندن این مؤمن بینوا از دست آن ناصبی. بی‌گمان، خدای متعال می‌فرماید: «و هر که او را زنده کند، گویی همه مردم را زنده کرده است»؛ یعنی هر که او را زنده کند و از کفر به ایمان، ارشاد کند، گویی همه مردم را زنده کرده است، پیش از آن که آنان را با شمشیرهای تیز بکشد».
مسند زید: امام حسین علیه السلام فرمود: «هر کس انسانی را از گمراهی به معرفت حق، فرا بخواند و او اجابت کند، اجری مانند آزاد کردن بنده دارد».