که حجاب از جلو چشم انسان کنار رود .

مردم تقاضای معجزات جسمانی می کنند ، در حالی که قرآن برترین معجزه معنوی است .

عنایات و معجزاتی که در حرم مطهر ائمه اطهار - علیه السلام به وقوع می پیوندد ، کرامات نامیده می شود .

تفاوت میان معجزه و کرامت این است که در معجزه تحدی یعنی دعوت به مبارزه و معارضه و هدایت خلق مطرح است ، ولی در دعاهای اولیای الهی و کرامت های صادره از آن ها صحبت تحدی در کار نیست .

کرامات ، برگهای افتخار برای انسان هاست .

کرامات سبب می شود که علاقه مردم به اهل بیت بیشتر شود .

کرامات ، رابطه بین عاشق و معشوق است .

کرامات ، با خواسته خداوند تحقق می یابد .

کرامات از چشمه الهی منشا می گیرد و تمام شدنی نیست .

کرامات اهل بیت با توسل و دعا و مناجات و اشک چشم و دل سوخته به دست می آید .

کرامات ، هدیه از خداوند به انسان ها است .

کرامات سبب می شود انسان به عظمت ، قداست و حقانیت اهل بیت پی ببرد .

کرامات امری است خارق العاده که به وسیله تقرب به پیشگاه خداوند و لطافت روح و صفای باطن از انسان صادر می شود .

اعتقاد به معجزات انبیا و ائمه اطهار - علیهم السلام - لازم و ضروری و انکار آن گناه است .

امام کاظم ( ع ) می فرماید : ( گناهکارترین مردم کسی است که بر آل محمد ( ص ) طعنه بزند و سخن آنها را تکذیب و معجزاتشان را انکار کند ) .

هر کسی که معجزه را انکار کند

جاهل است ، چون اولا صاحب اعجاز دارای عصمت می باشد ، ثانیا اعجاز برای تقویت ایمان صورت می گیرد ، ثالثا به اذن خداوند تحقق پیدا می کند .

اگر می خواهیم معجزات و کرامات ائمه را بپذیریم ، باید پرده حجاب و غفلت کنار رود .

کرامات امام علی ( ع ) بسیار است ، اما جای تعجب است که مردم با وجود دیدن این همه کرامات ، باز هم به عنادورزی خویش با آن حضرت ادامه دادند .

اگر می خواهیم کرامات و عنایات امام علی ( ع ) نصیب ما بشود ، باید قلب آماده و دل سوخته داشته باشیم ، از امام علی ( ع ) خواسته های کوچک طلب نکنیم و چیزی بخواهیم که تا ابد بماند ، شفای جسم و رفع فقر خواسته های اندکی است . از امام علی ( ع ) بخواهیم که هنگام مرگ و موقع جان دادن و در تاریکی و تنهایی عالم برزخ و در پل صراط و میزان و حساب او را ببینیم و به فریاد ما برسد .

از امام علی ( ع ) با تمام وجود می خواهم که بهترین کرامات را که شفای قلب و زیارت قبرش و شفاعت در روز قیامت می باشد ، نصیب همه شیعیان که با نام و یاد او زنده هستند بگرداند ، به خصوص برای برادران و خواهران ، از جمله کادر ویراستاری ، حروفچینی ، طراحی و مدیریت انتشارات سلسله که در تدوین و چاپ و نشر این نسخه و داروخانه معنوی نقش به سزایی داشتند .

عباس عزیزی - قم

رمضان 1420/ آذر ماه 1378 .

از کمی باران به حضرت علی ( ع ) شکایت کردند ، و حضرت ( از خدا ) طلب باران کرد و فورا باران نازل شد ، به طوری که از زیادی آن به او شکایت کردند ، و باز دعا کرد تا از میزان باران کم شد . ( 1 )

و نادرستی به من نسبت ندهید ، چون که به خدا قسم به شما چیزی نشان نمی دهم جز آنچه پیغمبر ( ص ) به من یاد داده و عهد و پیمانی محکم تر از آنچه خدا از پیغمبرانش گرفته ، از آنها گرفت ، و فرمود : رو از من بگردانید ، تا دعایی که می خواهم ، بخوانم ، و شنیدند دعاهایی که مانندش را نشنیده بودند خواند و فرمود : رو بگردانید ، و چون روگرداندند ، دیدند از یک طرف باغ ها و نهرهایی است و از طرفی آتش فروزانی زبانه می کشد ، به طوری که در معاینه بهشت و دوزخ هیچ شک نکردند ، و آن که از همه خوش گفتارتر بود گفت : این سحر بزرگی است ، و به جز دو نفر همه کافر برگشتند ، و چون با آن دو نفر برگشت فرمود : گفتار اینها را شنیدند ؟

تا آن جا که فرمود : و چون به مسجد کوفه رسیدند دعاهایی خواند که سنگریزه های مسجد در و یاقوت شد ، و به آن دو نفر فرمود : چه می بینید ؟

گفتند : در و یاقوت است ، فرمود : اگر درباره امری بزرگتر از این هم خدا را قسم بدهم ، خواسته ام را انجام می دهد ، و یکی از آن دو هم کافر شد ، ولی دیگری ثابت ماند ، و حضرت به او فرمود : اگر از این در و یاقوت ها برداری پشیمان شوی و اگر هم برنداری پشیمان می شوی ، و حرص او را رها نکرد تا دری برداشت

و در آستین گذاشت ، و چون صبح شد دید در سفیدی است که کسی مثلش را ندیده ، گفت : یا امیرالمؤ منین من یکی از آن درها را برداشتم .

فرمود : برای چه ؟

گفت : می خواستم بدانم حق است یا باطل ؟

فرمود : اگر آن را به جای خود برگردانی خدا عوض آن بهشت را به تو می دهد ، اگر برنگردانی خدا جهنم را در عوض به تو می دهد ، و آن مرد برخاست و دُر را به جایی که برداشته بود برگرداند ، و حضرت آن را به سنگریزه مبدل کرد ، مانند سابق ، و بعضی گفتند : آن مرد میثم تمار بود ، و بعضی گفتند : عمرو بن حمق خزاعی . ( 2 )

. عمار یاسر می گوید : دیدم به دست علی ( ع ) چوب دستی ، وقتی مرد خیانتکار مقابل علی ( ع ) قرار گرفت ، آن حضرت فرمود : یا لعین بن العین الزنیم آیا ندانسته ای که من آگاه هستم به چشم خیانتکار و چیزهائی که در سینه پنهان است و نمی دانی که من حجت خدا در زمین هستم . به حرم مؤ منین تجاوز می کنی ؟ آیا از عقوبت من و از عقوبت خداوند ایمن شده ای ؟

سپس فرمود : ای عمار لباسهایش را بیرون آور عمار می گوید : لباسهایش را بیرون آرودم .

بعد فرمود : قسم به آن کسی که حبه را می شکافد و خلقت نموده خلق را ، قصاص مؤ من را غیر از من نمی گیرد .

پس با چوب دستی که در دست آن جناب بود به پهلوی آن مرد زد و فرمود : بنشین خدای تو را لعنت کند ، عمار یاسر گفت : به ذات حضرت حق قسم است که دیدم آن لعین را که خداوند به صورت لاک پشت او را مسخ کرده بود .

سپس آن حضرت فرمود : خداوند روزی کرد تو را در هر چهل روز یک آب آشامیدن و مسکن تو صحرای خشک و بی آب و علف است .

پس آن حضرت این آیه را تلاوت فرمود : ( و لقد علمتم الذین اعتدوا فی السبت و قلنا لهم کونوا قرده خاسئین ) این آیه راجع به مسخ شدن یهود به صورت میمون است . ( 3 )

مردی از شام برای او نوشت که : من بار عیال به دوش دارم ، و اگر از وطنم دور شوم بر آنها می ترسم ( که معاویه آزارشان کند ) و به اموالم هم علاقه مندم و دوست دارم که خدمت شما برسم ، حضرت پیغام داد : اهل و عیالت را جمع کن ، و مالت را نزد آنها بگذار ، و صلوات بر پیغمبر و آلش بفرست و بگو : خدایا همه اینها به امر بنده ات علی بن ابی طالب امانت من اند نزد تو ، پس برخیز به سوی من بیا . آن مرد چنین کرد ، و خبر به معاویه رسید که او به سوی علی ( ع ) فرار کرده ، معاویه دستور داد عیالش را اسیر کرده به غلامی و کنیزی برگیرند و اموالش را غارت کنند ، پس خداوند عیال او را شبیه عیال معاویه قرار داد و آن شر را از آنها دور کرد ، و ترسیدند که دزدان اموالشان را ببرند ، خدا آن مال را به صورت مار و عقرب قرار داد ، و هر وقت دزدان خیال بردنش را می کردند آنها را می گزیدند ، تا آن جا که علی ( ع ) به آن مرد فرمود : می خواهی مال و عیالت نزد تو بیاید ؟

گفت : آری .

حضرت گفت : خدایا آنها را بیاور ، ناگاه همه ، نزد آن مرد حاضر شدند ! و چیزی از مال و عیالش مفقود نبود . ( 4 )

حدیثی روایت کرده که : آن جناب با تازیانه اش خطی بر زمین کشید و یک دینار بیرون آورد و سپس خط دیگری کشید و دینار دیگری درآورد تا سه دینار ، و آنها را در دستش زیر و رو کرد تا مردم دیدند ، آن گاه آنها را برگرداند و با شستش دفن کرد ، و فرمود : بعد از من مرد نیکوکار یابد عملی صاحب اختیار تو شود ، و رفت ، و ما آن جا نشانه را گرفتیم ، و زمین را حفر کردیم تا به نم رسیدیم و چیزی نیافتیم . ( 5 )

و می میرد . میله آهنین در گردن خالد بود و مردم با دیدن آن می خندیدند تا این که حضرت از سفر بازگشتند ، مردم شفاعت خالد را نمودند ، آن حضرت قبول کرده و حلقه آهنین را مثل خمیر قطعه قطعه کرد و بر زمین ریخت . ( 8 )

، در مقابل پنج درهمی بود که به مقداد دادی . ( من یتق الله یجعل له من امره یسرا . ) . ( 10 ) ( 11 )

آمدند و چیزی را می خواستند و علی ( ع ) جا نماز پیامبر را بلند می کرد و همان مقدار در آن جا می یافت و به شخص طلبکار می داد .

خلیفه اول به خلیفه دوم گفت : علی با این کار آبروی ما را برد ! چاره چیست ؟

عمر گفت : تو نیز مثل او ندا کن ، شاید مانند او بتوانی بدهی های رسول خدا ( ص ) را ادا کنی .

ابوبکر ندا کرد : هر کس از رسول خدا ( ص ) طلبی دارد بیاید . این قضیه به گوش علی ( ع ) رسید ، فرمود : ( او به زودی پشیمان می شود ) .

فردای آن روز ، ابوبکر در جمع مهاجر و انصار نشسته بود ، عربی بیابانی آمد و پرسید :

کدام یک از شما جانشین رسول خدا است . به ابوبکر اشاره کردند .

گفت : تو وصی و جانشین پیامبر هستی ؟

ابوبکر گفت : بلی ؟ چه می خواهی ؟

گفت : پیامبر اکرم ( ص ) قول داده بود که هشتاد شتر به من بدهد ، اکنون که او نیست ، پس آنها را تو باید بدهی .

ابوبکر گفت : شترها باید چگونه باشند ؟

عرب گفت : هشتاد شتر سرخ موی و سیه چشم .

ابوبکر به عمر گفت : چه کار کنیم ؟

عمر گفت : عرب ها چیزی نمی دانند ، از او بپرس آیا شاهدی بر گفته خود دارد ؟ ابوبکر از او شاهد خواست .

عرب گفت : مگر بر چنین چیزی شاهد می خواهند ؟ به خدا سوگند تو جانشین پیامبر نیستی .

سلمان برخاست و

گفت : ای عرب ! دنبال من بیا تا جانشین پیامبر را به تو نشان دهم .

عرب به دنبال او به راه افتاد تا این که به علی ( ع ) رسیدند .

عرب گفت : تو وصی پیامبر ( ص ) هستی ؟

حضرت فرمود : بلی ، چه می خواهی ؟

عرب گفت : رسول خدا ( ص ) هشتاد شتر سرخ موی و سیه چشم برای من تعهد کرده بود ، اکنون از تو می خواهم .

حضرت فرمود : آیا تو و خانواده ات مسلمان شده اید ؟

در این هنگام عرب دست علی ( ع ) را بوسید و گفت : تو وصی به حق پیغمبر خدا ( ص ) هستی . چون بین من و پیامبر شرط همین بود ، ما همه مسلمان شده ایم .

علی ( ع ) فرمود : ( ای حسن ، تو و سلمان ، با این عرب به فلان صحرا بروید و بگویید :

( یا صالح ، یا صالح ! ) وقتی که جوابتان را داد ، بگو : امیرالمؤ منین به تو سلام می رساند و می گوید : هشتاد شتری که رسول خدا ( ص ) برای این عرب تعهد کرده بود بیاور )

سلمان می گوید : به جایی که علی ( ع ) فرموده بود ، رفتیم ، اما حسن ( ع ) همان گونه که علی ( ع ) فرموده بود ، ندا سر داد . پس جواب دادند : لبیک یابن رسول الله .

امام حسن ( ع ) پیام امیرالمؤ منین علی ( ع ) را رساند ، گفت : روی چشم اطاعت می

کنم .

چیزی نگذشت که افسار شترها از زمین خارج شد و امام حسن ( ع ) آن را گرفت و به عرب داد و فرمود : بگیر . شترها پیوسته خارج می شدند تا این که هشتاد شتر با همان اوصاف تکمیل شد . ( 13 )

در قلب او نقش بست و حافظ کل قرآن شد . ( 15 )

کردیم ؛ ولی هنگامی که ما را از آن منع کردند ، مؤ من شدیم و زمانی که خداوند تو را به پیامبری مبعوث کرد ، به تو ایمان آوردیم و تو را تصدیق نمودیم . اما گروهی از این قوم با ما مخالفت کردند و بر اعمال گذشته خویش پایدار ماندند و بین ما و آنها اختلاف افتاد . آنها از نظر تعداد از ما بیشتر و از نظر قدرت از ما نیرومندترند و بر آب و چراگاه دست یافته اند و به ما و حیوانات مان ضرر وارد می کنند؛ پس کسی را با من به سوی آنها بفرست که بین ما به حق حکم کند .

پیامبر فرمود : پوشش صورتت را بردار و خودت را به ما نشان بده تا تو را با آن صورت حقیقی ات که هستی ببینیم .

آن شخص صورتش را برای ما گشود . دیدیم پیرمردی است که بر او موی فراوان بود و سری دراز داشت و چشم هایش نیز دراز و در طول سر او قرار داشت . حدقه چشمش کوچک بود و در دهانش دندان هایی مانند دندان های درندگان بود . سپس پیامبر از او پیمان گرفت کسی را که همراهش می فرستد ، فردا صبح برگرداند .

چون کلامش پایان یافت ، پیامبر به ابی بکر ( و عمر و عثمان ) رو کرد و فرمود : کدام یک از شما با برادر ما عطرفه می رود تا ببیند آنها در چه حالند و بین آنان به حق حکم کند ؟

گفت : آنها کجا هستند ؟

حضرت فرمود : آنها زیر زمین هستند .

ابوبکر گفت

: چگونه ما طاقت داخل شدن در زیر زمین را خواهیم داشت و چگونه بین قضاوت کنیم ، در حالی که زبان آنها را نمی دانیم ؟ پیامبر جواب او را نداد .

سپس رو به عمر بن خطاب کرد و همان سخنانی را که ابوبکر فرموده بود ، به عمر گفت و عمر نیز جوابی مثل جواب ابوبکر داد . سپس رسول خدا ( ص ) روبه عثمان کرد و همان حرف ها را که به آن دو ؟ ( ابوبکر و عمر ) فرموده بود ، به عثمان گفت و عثمان نیز همانند ابوبکر و عمر پاسخ داد .

سپس رسول خدا ( ص ) علی ( ع ) را خواست و به او فرمود : یا علی ، با برادرما عطرفه برو و بر قومش اشراف پیدا کن و ببین آنها در چه حالند و در بین آنها به حق حکم کن .

امیرالمؤ منین برخاست و عرضه داشت : گوش می سپارم و اطاعت می کنم ، آنگاه شمشیرش را حمایل نمود . سلمان گفت : من به دنبال علی ( ع ) حرکت کردم تا این که به وادی معهود رسیدند . وقتی امیرالمؤ منین ( ع ) وسط آن قرار گرفت ، و به من نگاه کرد و فرمود : ای اباعبدالله ، خداوند جزای کوشش تو را عطا فرماید؛ برگرد . من برگشتم ( ولی در عین حال ) ایستادم و به آن حضرت نگاه می کردم که چه کاری انجام می دهد . دیدم زمین شکافته شد و حضرت در آن فرو رفت و زمین به حال اول برگشت .

اندوه

و حسرت فراوانی به من دست داد که خدا به آن داناتر است و همه آن به خاطر شفقت نسبت به امیرالمؤ منین ( ع ) بود .

به هر حال ، پیامبر ( ص ) صبح کرد و نماز صبح را با مردم خواند سپس بر کوه صفا نشست در حالی که اصحابش دور آن جناب را گرفته بودند . امیرالمؤ منین از مؤ عد مقرر دیرتر کرده بود . تا این که خورشید کاملا بالا آمد و مردم در مورد ( تاخیر ) آن حضرت زیاد حرف می زدند تا این که ظهر شد . از جمله می گفتند : جن ها ، پیامبر ( ص ) را فریب دادند و خداوند ما را از دست ابوتراب راحت کرد و افتخار کردن او به پسر عمویش تمام شد .

سرزنش دشمنان و منافقین آشکار گردید و حرفهای بسیار زدند تا این که پیامبر ( ص ) نماز ظهر و عصر را نیز خواند و به جای خود بازگشت و مردم آشکارا سخن می گفتند و از امیرالمؤ منین ( ع ) مایوس گشتند . نزدیک بود که خورشید غروب کند و مردم مطمئن شدند که علی ( ع ) هلاک شده است ، و نفاقشان هویدا گشت .

ناگهان کوه صفا شکافته شد و امیرالمؤ منین ( ع ) در حالی که از شمشیرش خون می چکید و عطرفه همراه او بود ، هویدا گشت . پیامبر ( ص ) برخاست و میان دو چشم و پیشانی علی ( ع ) را بوسید و به او فرمود : چه چیز تو را تا بحال از من

دور داشت ؟

علی ( ع ) فرمود : به جانب خلق کثیری که به عطرفه و قومش ظلم کرده بودند رفتم و آنها را به سه چیز دعوت کردم ، ولی نپذیرفتند . آنها را به توحید و نبوت شما فرا خواندم ؛ از من نپذییرفتند . از آنها خواستم که جزیه بپردازند؛ قبول نکردند . ( در مرتبه سوم ) از آنها خواستم که با عطرفه و قومش صلح کنند؛ به طوری که جوی های آب و چراگاه ها ، یک روز از آن عطرفه و یک روز از آن آنها باشد اما سرباز زدند و قبول نکردند . پس شمشیر کشیدم و از آنان بیش از هشتاد هزار جنگجو را کشتم و چون آن چه را که برسرشان آمد مشاهده کردند ، فریاد زدند : الامان ، الامان .

گفتم : امانی برای شما نیست ، مگر به وسیله ایمان به خدا . پس ایمان به خدا و به شما آوردند . سپس میانه آنان و عطرفه و قومشان صلح برقرار نمودم و برادر شدند و اختلاف از میان آنها برداشته شد و تاکنون با آنها بودم . پس عطرفه گفت : ای رسول خدا ، خداوند از جانب اسلام به شما جزای خیر دهد و به پسر عموی شما ، علی ( ع ) از جانب ما پاداش خیر دهد . و عطرفه به سوی آن جا که می خواست بازگشت . ( 16 )

من ، امام حسن ، امام حسین ( ع ) ، محمد بن حنیفه ، محمد بن ابی بکر ، عمار بن یاسر و مقداد بن اسود کندی - رضی الله عنهم - امام حسن ( ع ) عرض کرد : یا امیرالمؤ منین ، سلیمان بن داوود از پروردگارش ملکی درخواست کرد که برای احدی بعد از خودش شایسته نباشد و خداوند شایسته نباشد و خداوند خواسته اش را به او عطا فرمود . آیا شما قدرت و سیطره دارید بر آن چه سلیمان بر آن حکومت داشت ؟

فرمود : به خدایی که دانه را شکافت و مخلوقات را آفرید ، گرچه سلیمان بن داوود از پروردگارش ملک و پادشاهی را مسالت کرد و خداوند به او مرحمت فرمود ، ولی پدر تو تملک یافت بر ملکی که بعد از جدت رسول خدا ( ص ) احدی نه قبل از ایشان و نه بعد از آن جناب بر آن تملک نیافت و نمی یابد .

امام حسن ( ع ) عرض کرد : ما می خواهیم بعضی از کراماتی را که خداوند به شما تفضل کرده ، به ما نشان دهید .

امیرالمؤ منین ( ع ) فرمود : ان شا الله چنین خواهم کرد . سپس برخاست و وضو گرفت و دو رکعت نماز خواند و مقداری دعا کرد که احدی آن را نفهمید . بعد با دست به سمت مغرب اشاره کرد و فورا تکه ابری آمد و بر بالای خانه ایستاد ، در حالی که قطعه ابر دیگری در کنار آن بود . امیرالمؤ منین ( ع ) فرمود : ای ابر ،

به اذن خدای تعالی پایین بیا . ابر پایین آمد در حالی که می گفت : شهادت می دهم خدایی جز الله نیست و محمد رسول اوست و تو خلیفه و وصی رسول خدا هستی . هر کس در تو شک کند ، حتما هلاک می شود و هر کس به تو تمسک جوید ، راه نجات و رستگاری داخل می گردد . سپس قطعه ابر بر زمین گسترده شد؛ به طوری که گویی فرشی مبسوط در آن جا بود . امیرالمؤ منین ( ع ) فرمود : بر روی ابر بنشینید . همگی نشستیم و جا گرفتیم . بعد به تکه ابر اشاره کرد و او نیز همانند اولی سخن گفت و امیرالمؤ منین ( ع ) تنهایی بر آن نشست . سپس به کلامی تکلم فرمود و به ابر اشاره کرد که به طرف مغرب حرکت کند . ناگاه بادی به زیر دو ابر در آمد و آنها را به آرامی از زمین بلند کرد . من به طرف امیرالمؤ منین ( ع ) متمایل شدم . علی ( ع ) بر مسندی قرار داشت و نور از چهره مبارکش می درخشید؛ به طوری که چشم ها تاب دیدن آن را نداشت .

امام حسن ( ع ) عرض کرد : یا امیرالمؤ منین ، سلیمان بن داوود به واسطه انگشتریش اطاعت می شد ، امیرالمؤ منین به چه وسیله ای فرمانبرداری می شود ؟ فرمود : من چشم خدا در زمین و زبان گویای او در میان خلقش هستم . من آن نور خدایی هستم که هرگز خاموش نمی شود . من آن

در ( رحمتی ) هستم . که خداوند از طریق آن ، به سایر مخلوقات نعمت می دهد و من حجت خدا در میان بندگانش هستم . سپس فرمود : آیا دوست دارید انگشتری سلیمان بن داوود را به شما نشان دهم ؟ عرضه داشتیم : آری . دست در گریبان نمود و انگشتری از طلا بیرون آورد که نگین آن از یاقوت سرخ بود و بر آن نوشته شده بود : محمد و علی . سلمان گفت : ما تعجب کردیم . فرمود : از چه چیزی تعجب می کنبد ؟ ( چنین کاری ) از مثل من عجیب نیست . من امروز به شما چیزی نشان خواهم داد که هرگز ندیده اید .

امام حسن ( ع ) عرض کرد : میل دارم یاجوج و ماجوج و سدی که بین ما و آن هاست ، را به من نشان دهی . بادی از پایین ، تکه ابر را به حرکت درآورد و در هوا بالا برد . ما صدای آن باد را که همانند رعد بود می شنیدیم . امیرالمؤ منین ( ع ) در جلوی ما حرکت می کردتا این که به کوه بلندی رسیدیم که در آن درختی بود که برگ هایش ریخته و شاخه هایش خشک شده بود .

امام حسن ( ع ) عرض کرد : چرا این درخت خشک شده ؟

فرمود : از آن بپرس ؛ به تو پاسخ خواهد داد .

امام حسن ( ع ) فرمود : ای درخت ، چرا آثار خشکی بر تو می بینم ؟ درخت پاسخ نداد .

امیرالمؤ منین ( ع ) فرمود : به

حقی که من بر تو دارم ، او را پاسخ بده .

سلمان می گوید : سوگند به خدا شنیدم درخت می گفت : لبیک ، لبیک ای وصی و جانشین رسول خدا ( ص ) ، سپس عرض کرد : ای ابا محمد ، همانا امیرالمؤ منین ( ع ) در هر شب ، وقت سحر نزد من می آید و دو رکعت نماز در کنار من می خواند و بسیار تسبیح می گوید . وقتی از دعا فراغت می یابد ، تکه ابری سفید که از آن بوی مشک به مشام می رسد می آید؛ در حالی که بر روی آن ، تختی و حضرت بر آن می نشیند و حرکت می نماید و به سبب اقامتی که نزد من می فرماید و به برکت آن جناب ، من زندگی می کنم . چهل روز نزد من نیامده و این ، سبب خشکی من است . سپس امیرالمؤ منین برخاست و دو رکعت نماز خواند و دست مبارکش را بر آن درخت کشید ، درخت سبز شد و به حال اولش بازگشت و سپس امیرالمؤ منین ( ع ) به باد دستور داد تا ما را به حرکت در آورد . ناگهان ملکی را دیدیم که یک دستش در مغرب و دست دیگرش در مشرق بود . وقتی امیرالمؤ منین ( ع ) را دید ، گفت : شهادت می دهم جز ( الله ) خدایی نیست ، شریک و همتایی ندارد و گواهی می دهم که محمد بنده و رسول خداست که او را با هدایت و دین حق ارسال فرمود تا آن

دین را بر سایر ادیان برتری دهد؛ اگر چه مشرکان را خوش نیاید و شهادت می دهم که تو به حقیقت و به راستی وصی و جانشین رسول خدایی .

سلمان گفت : عرض کردم : یا امیرالمؤ منین ، این کیست که یک دستش در مغرب و دست دیگرش در مشرق است ؟

حضرت فرمود : این ملکی است که خداوند او را مامور ظلمت شب و روشنایی روز ساخته و از این ماموریت تا روز قیامت ، کنار می رود . به درستی که خداوند ، امر دنیا را به من واگذارده و اعمال بندگان در هر روز ، به من عرضه می شود و بعد به جانب حق تعالی بالا می رود . سپس به سیر خودمان ادامه دادیم تا این که به سد یاجوج و ماجوج رسیدیم ، امیرالمؤ منین ( ع ) به باد فرمود : ما را در دامنه این کوه پایین آورد و با دست به کوه بلندی اشاره کرد که کوه خضر بود . ما به سد نگاه کردیم . ارتفاعش به اندازه ای که چشم کار می کرد بود . رنگش سیاه بود که گویی پاره ای از شب ظلمانی است . از اطرافش دود بیرون می آمد . امیرالمؤ منین ( ع ) فرمود : ای ابا محمد ، من صاحب اختیار بر این بندگان هستم .

سلمان گفت : من سه دسته را دیدم که طول یک دسته از آن ها به اندازه صد و بیست ذراع بود و بلندی دسته دوم به اندازه شصت ذراع و دسته سوم ؛ یکی از گوش هایش را زیرش پهن

می کرد و با گوش دیگر ، خودش را می پوشاند .

سپس امیرالمؤ منین ( ع ) به باد فرمان حرکت داد و او ما را به طرف کوه قاف برد . به آن که رسیدیم ، دیدیم از زمرد سبز است و ملکی به صورت شاهین بر فراز آن بود . وقتی با امیرالمؤ منین ( ع ) را دید ، عرضه داشت : سلام بر تو ای وصی و جانشین رسول خدا ، آیا به من اجازه سخن گفتن می دهید ؟

امام پاسخ سلام او را داد و به او فرمود : اگر می خواهی صحبت کن و اگر بخواهی ، به آن چه از من بپرسی تو را خبر می دهم .

ملک گفت : یا امیرالمؤ منین ، شما بفرمایید .

حضرت فرمود : به تو اجازه دهم تا به زیارت خضر بروی .

گفت : آری .

حضرت فرمود : به تو اجازه می دهم ، ملک بعد از آن گفت : به نام خداوند بخشنده مهربان ، به سرعت حرکت کرد .

سلمان گفت : مدت کم بر فراز کوه راه رفتیم . ناگهان همان ملک را دیدیم که به مکان خودش بعد از زیارت خضر بازگشت . به امیرالمؤ منین ( ع ) عرض کردم : آن ملک را دیدیم به زیارت خضر نرفت ، مگر وقتی که از شما اجازه گرفت .

حضرت فرمود : ای سلمان ، به آن کسی که آسمان را بدون ستون برافراشت ، اگر هر کدام از ( ملایکه ) اراده کند به اندازه یک نفس از مکانی که در آن هست جا به جا شود ، چنین

نخواهد کرد ، مگر اینکه من به او اجازه دهم و حال و وضع پسرم حسن نیز این گونه می شود ، و بعد از او حسین و نه نفر از فرزندان حسین که نهمین آنها حضرت قائم است .

گفتیم : اسم ملک موکل به کوه قاف چیست ؟

فرمود : ترحابیل .

گفتیم : امیرالمؤ منین ، چگونه هر روز به این مکان می آیید و باز می گردید ؟

فرمود : همان گونه که شما را آوردم . سوگند به آن کسی که دانه را شکافت و مخلوقات را آفرید ، به درستی که من بر ملکوت آسمان و زمین ، تملکی دارم که اگر بعضی از آن را بدانید قلوب شما تاب تحمل آن را ندارد . همانا اسم اعظم ( که نزد ما سوی الله است ) هفتاد و دو حرف است که یک حرف آن نزد آصف بن برخیا بود که بدان تکلم نمود و خداوند ، زمین بین او و بین تخت بلقیس را فرو برد؛ به طوری که دست او به تخت رسید .

سپس زمین در کمتر از یک چشم به هم زدن به حالت اولیه اش بازگشت . و نزد ما ( اهل بیت ) ، هفتاد و دو حرف اسم اعظم است و یک حرف از آن نزد خداوند است که در علم غیبش ، آن را به خودش اختصاص داده است . هیچ توانایی و نیرویی نیست ، مگر به سبب خدای بلند مرتبه عظیم الشان . شناخت ما را هر آن کس که شناخت و انکار کرد هر آن کس که انکار کرد .

سپس حضرت برخاست و

ما نیز برخاستیم . ناگاه با جوانی در کوه مواجه شدیم که بین دو قبر نماز می خواند . عرضه داشتیم یا امیرالمؤ منین ، این جوان کیست ؟

فرمود : صالح پیغمبر خداست و این دو قبر ، قبر پدر و مادر است که ما بین آنها خداوند را عبادت می کند . وقتی که جوان به امیرالمؤ منین ( ع ) نگاه کرد نتوانست خودش را نگه دارد و به گریه افتاد و با دست به امیرالمؤ منین ( ع ) اشاره کرد و دستش را به طرف سینه اش بازگرداند و گریه می کرد . امیرالمؤ منین ( ع ) نزد او ایستاد تا این که از نماز فراغت یافت . به او گفتیم : گریه تو برای چیست ؟

صالح ( ع ) گفت : امیرالمؤ منین ( ع ) در هر صبح که از کنار من عبور می کند ، نزد من می نشیند و وقتی که به او می نگرم قوتم افزونی می یابد و اکنون ده روز است که از دیدار او محروم هستم و این امر مرا مضطرب و بی تاب ساخته .

سلمان گفت : ما از این موضوع تعجب کردیم . آری ، حضرت برخاست و ما نیز همراه آن جناب برخاستیم . سپس ما را وارد بستانی کرد که زیباتر از آن را ندیده بودیم . در میان آن ، انواع میوه ها و انگورها بود . نهرهای آب جاری و پرندگان بر فراز درختان نغمه سرایی می کردند . هنگامی که پرندگان آن حضرت را دیدند ، آمدند و بر دور سر آن جناب شروع به

چرخیدن کردند تا این که به وسط بستان رسیدیم ، تختی را مشاهده کردیم که بر آن جوانی دراز کشیده بود و دستش را بر سینه اش گذاشته بود . امیرالمؤ منین ( ع ) انگشترش را بیرون آورد و آن را در انگشت سلیمان ( ع ) کرد . سلیمان برخاست و گفت : سلام بر تو ای امیرالمؤ منین ( ع ) و ای وصی رسول خدا . به خدا سوگند تو صدیق اکبر و فاروق اعظم هستی . به راستی هر کس به تو متمسک شد رستگار گردید ، و ناامید و زیانکار شد هر کس از تو تخلف نمود ، و من به حرمت شما از خداوند مسالت کردم و خدای تعالی ، این ملک را به من عطا فرمود . سلمان گفت : وقتی که سخن سلیمان بن داود را شنیدم ، بی اختیار شدم و بر پاهای امیرالمؤ منین ( ع ) افتادم و آنها را بوسیدم و حمد خدا را به خاطر نعمت بزرگش که همان هدایت و راهنمایی به ولایت اهل بیت است ، به جا آوردم . ( اهل بیت ) کسانی هستند که خداوند آنها را از هر گونه پلیدی پاک و منزه فرموده است . همراهان من نیز همانند من بر قدم مولا افتادند .

پس از امیرالمؤ منین ( ع ) پرسیدم : پشت کوه قاف چیست ؟

فرمود : ورای آن چیزی است که علم شما به آن نمی رسد .

عرضه داشتیم : آیا شما آن را می دانید ؟

فرمود : علم من به ورای کوه قاف مثل علم و آگاهی من است به

احوال این دنیا و هر آن چه در آن است . همانا من بعد از رسول خدا ( ص ) محافظ و گواه بر آنم ، اوصیای بعد از من رسول خدا ( ص ) محافظ و گواه بر آنم ، اوصیای بعد از من نیز همین طور هستند . بعد فرمود : به راستی ، من به راه های آسمان داناتر از زمینم . ما آن اسم مخزون و پوشیده ایم . ما اسما حسنایی هستیم که هرگاه خدا را به حرمت آن ( اسما ) بخوانند ، اجابت می فرماید . ما نام های نوشته شده بر عرشیم و به سبب ما ، خداوند آسمان و زمین و عرش و کرسی و بهشت و جهنم را آفرید و ملایکه ، از ما تسبیح و تقدیس و توحید و تهلیل و تکبیر را آموختند . و ما کلماتی هستیم که حضرت آدم آن را از پروردگارش فرا گرفت و خداوند توبه او را ( به برکت آن کلمات ) پذیرفت .

سپس حضرت فرمود : آیا می خواهید ، چیز عجیبی به شما نشان دهم ؟

عرض کردم : آری .

فرمود : چشم هایتان را ببندید . چنین کردیم . بعد فرمود : چشم هایتان را باز کنید ، وقتی چشم گشودیم ، شهری را دیدیم که بزرگتر از آن را ندیده بودیم . بازارهایش برقرار و در میان آن ها ، مردمانی بودند به بلندی درخت خرما که به بزرگی آنها ندیده بودیم ، عرضه داشتیم : ای امیرالمؤ منین ( ع ) ، این ها چه کسانی هستند ؟

فرمود : باقیمانده های قوم عاد

. کافرانی که ایمان به خداوند نمی آورند . دوست داشتم آن ها را به شما نشان دهم . می خواهم این شهر و اهل آن را هلاک نمایم ، در حالی که آن ها نمی فهمند ( و بی خبرند ) .

عرض کردیم : یا امیرالمؤ منین ( ع ) ، آیا آنها را بدون دلیل هلاک می نماید ؟

فرمود : نه ، بلکه با دلیل و برهانی که به ضرر آن هاست . سپس حضرت به آن ها نزدیک شد و برای آن ها نمایان شد . آن ها قصد کشتن آن جناب را کردند و این در حالی بود که ما آنها را می دیدیم ، ولی آن ها ما را نمی دیدند . حضرت از آن ها دور و به ما نزدیک شد و دست بر سینه ها و بدنهای ما کشید و کلماتی را بیان فرمود که آن را نفهمیدیم و برای بار دوم به سوی آن ها بازگشت تا این که برابر آن ها رفت و فریادی در میان آن ها کشید . سلمان گفت : گمان کردیم که زمین زیر و رو شد و آسمان فرو ریخت و صاعقه ها از دهان حضرت بیرون می آمد و احدی از آنها باقی نماند . عرض کردیم : یا امیر المؤ منین ، خداوند با آنها چه کار کرد ؟

فرمود : هلاک شدند و همگی به طرف آتش جهنم رفتند .

گفتیم : این معجزه ای است که ما نه مثل آن را دیده ایم و نه شنیده ایم .

حضرت فرمود : می خواهید چیز عجیب تری از این ( قضیه

) را به شما نشان دهم ؟ گفتیم : تحمل چیز دیگری را نداریم . پس بر هر کس که تو را دوست نمی دارد و ایمان به فضل و بزرگی قدر و منزلت تو نمی آورد ، لعنت لعنت کنندگان و لعنت مردم همه ملایکه تا روز قیامت بر او باد . پس از آن حضرت خواهش کردیم ما را به سرزمین خودمان بازگرداند .

فرمود : اگر خدا بخواهد ، چنین خواهم کرد و به دو ابر اشاره فرمود و هر دو به ما نزدیک شدند . حضرت فرمود : بر سر جای خودتان بنشینید و ما بر روی ابر نشستیم و خود آن جناب بر ابر دیگری سوار شد و به باد فرمان داد تا این که به آسمان پرواز کردیم و زمین را همانند درهمی مشاهده می کردیم . سپس در کمتر از یک چشم به هم زدن ، ما را در خانه امیرالمؤ منین ( ع ) پیاده کرد .

زمان رسیدن ما به مدینه ظهر بود و مؤ ذن اذان می گفت و این در حالی بود که وقتی از مدینه بیرون رفتیم ، هنگام بالا آمدن خورشید بود . گفتیم عجبا ! ما در کوه قاف بودیم که در فاصله 5 سال راه بود و در طی پنج ساعت از روز ، به مدینه بازگشتیم . امیرالمؤ منین ( ع ) فرمود : به راستی ، اگر من اراده نمایم که تمام دنیا و آسمان های هفت گانه را در کمتر از یک چشم به هم زدن زیر پا بگذارم به سبب آنچه که از اسم اعظم نزد من است

، چنین خواهیم کرد . عرضه داشتیم : به خدا قسم ، شما آیه بزرگ خدا و معجزه روشن او بعد از برادر و پسر عمویت هستی . ( 17 )

) اثبات نماید ؟ پس امیر المؤ منین ( ع ) را دیدیم که دست بر صورت عمر کشید و عمر را دیدیم که از ترس بر خود می لرزید و می گفت : ( لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم ) . سپس با صدای بلند فریاد زد : ای ( ساریه ) به کوه پناه ببر ، به کوه پناه ببر . بعد بی درنگ ، سینه امیرالمؤ منین ( ع ) را بوسید و در حالی که می خندید ، از منبر پایین آمدند . علی ( ع ) به او فرمود : ای عمر هر طور که گمان می کنی انجام می دهی . عمل کن گرچه به هیچ وجه به عهد و پیمان وفادار نیستی . عمر گفت : یا اباالحسن ، به من مهلت بده تا ببینم از ساریه چه خبر می رسد و آیا آن چه من دیدم صحیح است یا خیر ؟

امیرالمؤ منین ( ع ) به عمر فرمود : وای بر تو ، وقتی صحیح است ( آن چه را که دیدی ) و اخباری مبنی بر تصدیق آن چه را دیده ای به تو رسید که لشکریان خدای تو را شنیده اند و به کوه پناهنده شده اند ، همان گونه که دیدی ، آیا آن چه را ضمانت نمودی تسلیم می داری ؟

گفت : نه یا اباالحسن ، بلکه این ( موضوع ) را نیز ، به آنچه از تو رسول خدا ( ص ) ( از معجزات ) دیده ام ( و سحر پنداشته ام ) ضمیمه می کنم و

خداوند هر آن چه بخواهد انجام می دهد ( او برمی گزیند ) .

امیرالمؤ منین ( ع ) فرمود : ای عمر ، آن چه را که تو و حزب ستمکارت می گویید که این ( معجزات ) سحر و جادوگری است ، چنین نیست . عمر گفت : ای اباالحسن ، این سخن کسی است که زمان آن گذشته و امر ( خلافت ) در این وقت در میان ماست و ما سزاوارتریم به تصدیق شما در اعمالتان . این اعمال را جز از عجایب امور شما تلقی نمی کنیم ، ولی ( چه کنم ) به راستی که ملک عقیم است .

آنگاه امیرالمؤ منین ( ع ) بیرون رفت و ما او را ملاقات کرده و عرضه داشتیم : یا امیرالمؤ منین ( ع ) این نشانه بزرگ و این امر عظیم که شنیدیم چیست ؟

امیرالمؤ منین ( ع ) فرمود : آیا اول آن را دانستید ؟

گفتیم : ندانستیم و جز از شما ، آن را فرا نمی گیریم .

فرمود : همانا این پسر خطاب به من گفت : قلبش اندوهناک و چشمش گریان بر لشکری است که برای فتح منطقه ای در نواحی نهاوند گسیل داشته ، و دوست داشت از احوال آنها باخبر شود ، زیرا اخباری درباره کثرت لشکریان دشمن به او رسیده بود . ( همچنین باخبر شده بود که ) عمرو بن مدی کرب کشته شده و در نهاوند مدفون گشته و با کشته شدن او ، لشکرش روبه ضعف نهاده و از هم پاشیده است . به او گفتم : ای عمر ، وای بر تو

. گمان می کنی خلیفه ( خدا ) بر روی زمینی و قائم مقام رسول خدایی ، در حالی که از پشت گوشت و زیر پایت خبر نداری . به درستی که امام ، زمین و هر کس که در آن است را می بیند و چیزی از اعمالش بر او مخفی نمی ماند . گفت : ای اباالحسن ( اگر ) شما این گونه هستید ، پس اکنون از ساریه چه خبر داری ؟ او کجاست و چه کسی با اوست و وضعش چگونه است ؟

به او گفتم : ای پسر خطاب ، اگر برایت بگویم ، مرا تصدیق نخواهی کرد . با وجود این لشکریان و اصحابت و ساریه را به تو نشان خواهم داد . همچنین لشکر دشمن را به تو می نمایانم که در دره ای خشک و پهناور که اطراف آن را درخت فرا گرفته ، در کمین لشکریان تو هستند . پس اگر سپاهیان تو اندکی به جانب سپاه دشمن حرکت نمایند ، لشکر دشمن بر آنها احاطه خواهد کرد و تمام افراد سپاهت ، از اول تا به آخر کشته می شوند .

عمر به من گفت : ای اباالحسن ، آیا برای آنها پناهگاهی از شر دشمن و راه فراری از آن دره نیست ؟ گفتم : آری ، اگر به جانب کوهی که مشرف بر آن دره است بروند سالم می مانند و بر دشمن مسلط می شوند . پس بی تابی کرد و دست مرا گرفت و گفت : بترس از خدا ، بترس از خدا در رعایت لشکر مسلمین . یا به آنها آن گونه

که بیان داشتی ، راه را بنما و یا اگر می توانی ( از دشمن ) برحذرشان بدار . ( اگر چنین کنی ) هر چه خواهی از آن توست ، هر چند ، این کار ( کمک به لشکر مسلمین ) مرا از خلافت خلع نماید و ( باعث شود که ) زمام امر را به تو واگذار نمایم .

عهد و پیمان الهی از او گرفتم که اگر او را بر فراز منبر ببرم و کشف حجاب از چشمش نمایم و سپاهش را در دره به او نشان دهم و او بر آنها فریاد زند و آنها صدای او را بشنوند و به کوه پناه ببرند و از شر دشمن سالم بمانند و پیروز شوند ، خودش را از خلافت خلع نماید و حق مرا به من تسلیم نماید .

به او گفتم : ای شقی ، برخیز . به خدا سوگند به این عهد و پیمان وفا نمی کنی همان گونه که به خدا و رسولش ( ص ) و من ، نسبت به عهد و پیمان و بیعتی که از تو گرفتیم ، در هیچ موردی وفا نکردی .

عمر ( در قبال عهدی که از او گرفتم ) به من گفت : آری به خدا سوگند ( امر خلافت را به تو بازمی گردانم ) . به او گفتم : به زودی خواهی فهمید که تو از دروغگویان هستی . بعد ، از منبر بالا رفتم و مقداری دعا کردم و از خدا خواستم آنچه را برایش گفتم به او نشان دهد . و سپس با دستم هر دو چشمش را مسح کردم

و به او گفتم : ( ببین ) پرده ها از جلوی چشمش کنار رفت و ساریه و سایر سپاه و لشکر دشمن را مشاهده کرد و چیزی به شکست سپاهش باقی نمانده بود . به او گفتم : ای عمر ، اگر می خواهی فریاد بزن .

گفت : آیا می توانم سخنم را به گوش آنان برسانم ؟

گفتم : می توانی سخنت را به آنها برسانی و با صدایت آنها را ندا دهی . پس فریادی برآورد که شما آن را شنیدید ( و گفت ) ای ساریه به طرف کوه بروید . صدایش را شنیدند و به کوه پناهنده شدند و سالم ماندند و پیروز شدند و در حالی که می خندید ، همان طوری که دیدید ، از منبر پایین آمد و با من صحبت کرد و من نیز با او به سخنانی که شنیدید صحبت کردم .

جابر گفت : ایمان آوردیم و تصدیق کردیم و دیگران شک کردند تا این که فرستاده ای خبر آن چه را که امیرالمؤ منین ( ع ) فرموده بود و عمر دیده بود و فریاد برآورده بود آورد . اکثر عامه متمرد و سرکش ، این قضیه را برای عمر منقبتی به شمار می آوردند ، خود عمر نیز چنین بود در حالی که به خدا سوگند ، جز عیب و عار برای او چیز دیگری نبود . ( 18 )

یافت ، پسر جوان برخاست و گفت : ای ابوتراب من فرستاده ای هستم به جانب تو با رسالتی که کوه ها را به شدت می لرزاند ، از سوی مردی که کتاب خدا را از اول تا آخر حفظ کرده است و علم قضاوت ها و احکام را می داند و او از تو در کلام سخنورتر و برای این مقام سزاوارتر است .

پس برای جواب آماده شو و با کلام ناروا سخنت را آرایش نده . غضب در چهره امیرالمؤ منین ( ع ) آشکار شد و به عمار فرمود : سوار شترت شو و در میان قبایل کوفه بگرد و بگو دعوت علی ( ع ) را اجابت کنید تا حق را از باطل و حلال را از حرام و درست را از نادرست بشناسید .

عمار بر شتر سوار شد . طولی نکشید که سیل جمعیت به راه افتاد ( گویی صحنه قیامت برپا شده است ) ، همان طور که خداوند در قرآن می فرماید : ( ما ینظرون الا صیحه واحده - الی قوله - فاذا هم من الاجداث الی ربهم ینسلون ) ( یس ، 51 - 49 ) . پس مسجد مملو از جمعیت شد و مردم به آن جا هجوم آوردند ، مانند هجوم ملخ ها به علف های تازه در ایام سرسبزیش ، پس عالم صاحب حسن و جمال و شیر بیشه شجاعت که منزه از هر گونه شرکی است برخاست و بر فراز منبر رفت ، و با سرفه ای سینه را صاف کرد . تمامی مردم که در مسجد جامع کوفه بودند ، ساکت

شدند . آن گاه فرمود : خدا بیامرزد کسی را که بشنود و حفظ کند . ای مردم چه کسی گمان می کند که امیرالمؤ منین ( ع ) است ؟ به خدا قسم امام ، امام نخواهد بود ، مگر این که مرده را زنده بکند یا از آسمان باران بفرستد یا چیزی مانند اینها ، که دیگران از انجام آن عاجز باشند . در میان شما کسانی هستند که می دانند من نشانه پاینده و کلمه تامه و حجت بالغه هستم . همانا معاویه ، جاهلی از جاهلان عرب را به سوی من فرستاده است که با گستاخی سخنش را گفت و شما می دانید اگر من بخواهم استخوان هایش را خرد می کنم و زمین را در زیر پایش می شکافم و او را در آن فرو می برم لکن ( تحمل می کنم ، زیرا ) تحمل جاهل ، صدقه است .

سپس خدای را حمد کرد و ثنای او را گفت و بر پیامبر درود فرستاد و با دستش به آسمان اشاره فرمود . پس پاره ابری جلو آمد و پاره ابر دیگری اوج گرفت و از آن صدایی شنیدیم که می گفت : ( سلام بر تو ای امیرالمؤ منین و ای سید اوصیا و ای پیشوای متقین و ای فریادرس فریاد خواهان و ای گنج مساکین و ای ملجا و ماوای راغبان ) . حضرت به تکه ابر اشاره فرمود ، نزدیک شد . میثم گفت : ( مردم را دیدم که ( از مشاهده این واقعه ) از خود بی خود شده بودند . پس پا فرا نهاده

و سوار آن ابر گردید و به عمار فرمود : با من سوار شو و بگو : ( به نام خدا هنگام راه افتادنش و هنگام لنگر انداختنش ) . عمار سوار شد و هر دو از دیدگان ما پنهان شدند . مدتی گذشت ، پاره ابر برگشت ، به طوری که بر مسجد جامع کوفه سایه انداخت . من نگاه کردم ، دیدم که مولایم بر مسند قضاوت نشسته و عمار مقابل روی اوست و مردمی دور او حلقه زده اند . سپس حضرت بر فراز منبر تشریف فرما شد و به ایراد خطبه معروف شقشقیه پرداخت .

چون خطبه را به پایان رساند ، مردم مضطرب شدند و سخنان گوناگونی در مورد آن جناب گفتند : بعضی از آنها را ، خداوند ایمان و یقین افزود و بعضی را کفر و طغیان . عمار گفت : ابر ، ما را در هوا به پرواز در آورد تا این که پس از مدت اندکی بر شهر بزرگی مشرف شدیم ، شهر بزرگی که اطراف آن را درختان و رودخانه ها احاطه کرده بود . ابر در آن جا پایین آمد و ما ( خودمان را ) در شهر بزرگی یافتیم که مردم آن به زبان غیر عربی سخن می گفتند . پس اطراف امیرالمؤ منین ( ع ) جمع شدند و به او پناه آوردند . حضرت آنان را پند داد و به زبان و لغت خود آنان اندرزشان داد . سپس فرمود : ای عمار سوار شو . آن چه فرمود ، اطاعت کردم و به مسجد جامع کوفه رسیدیم . سپس فرمود :

ای عمار آیا شهری را که در آن بودی می شناسی ؟ گفتم : خدا و رسولش و ولی او داناترند . فرمود : ما در جزیره هفتم چین بودیم . همان طور که دیدی ، خطبه خواندم . همانا خداوند و رسولش را به سوی همه مردم فرستاد و بر پیامبر است که مردم را دعوت کند و مؤ منان آن ها را به صراط مستقیم راهنمایی نماید . به خاطر آن ( نعمتی ) که تو را به آن سزاور نمودم ، شکرگزاری کن و از نااهلان پنهان دار . به راستی که برای خداوند ، در میان خلقش الطاف پنهانی دارد که آن را جز او و پیامبر برگزیده اش کس دیگری نمی داند .

بعضی گفتند : ای امیرالمؤ منین ، خداوند به تو این قدرت آشکار را عطا کرده است ؛ با این حال ، چرا برای جنگ با معاویه مردم را به قیام وا می داری ؟

فرمود : خداوند آنها را در اثر جهاد با کفار و منافقین و ناکثین و قاسطین و مارقین به بندگی فراخوانده . به خدا قسم اگر بخواهم ، این دست کوتاهم را در این سرزمین پهناور شما دراز می کنم و با آن در شام بر سینه معاویه می کوبم و از ریشش خواهم کند . پس دستش را دراز کرد و برگرداند و در آن موهای زیادی بود . مردم تعجب کردند ، ولی بعد از این واقعه ، خبر رسید که معاویه در همان روز که امیرالمؤ منین ( ع ) دست دراز کرده بود ، از تختش افتاده و غش کرده

و سپس به هوش آمده در حالی که مقداری از موهای شارب و ریشش کنده شده است . ( 19 )

سفیدتر بود ، خورد و خوردیم ، و حیواناتمان را سیر کردیم ، و روی آن را صاف کرد ، و ساعتی رفتیم ، پس ایستاد و فرمود : شما را قسم می دهم که برگردید آن چشمه را پیدا کنید ، مردم هر چه گشتند نیافتند ، برگشتند نزد او ، و گفتند : ما نتوانستیم چیزی بیابیم . ( 25 )

اطاعت کردی . علی ( ع ) حسب الامر از خدا چنان درخواستی کرد دعای او مستجاب شد و خورشید به محلی آمد که بشود نماز عصر را خواند ، علی ( ع ) نماز عصر را در وقت خود به جای آورد ، آن گاه خورشید غروب نمود . اسما گوید : سوگند به خدا هنگامی که خواست غروب کند صدایی اره مانند که بر چوب کشیده می شود از آن به گوش ما رسید . ( 27 )

شنیدند و بی هوش شدند و پس از مدتی به هوش آمدند . در حالی که امیرالمؤ منین ( ع ) از آن جا بازگشته بود و آنان نیز برخاستند و به سوی رسول خدا ( ص ) آمدند و گفتند : یا رسول الله ، ما درباره علی ( ع ) می گوییم انسانی است مثل ما ، ولی خورشید او را خطاب کرد آن طور که خداوند خودش را خطاب کرده .

پیامبر فرمود : چه شنیدید از او ؟

گفتند : شنیدیم که خورشید گفت : سلام بر تو ای اول .

فرمود : راست گفت : او اول کسی است که به من ایمان آورد .

گفتند خورشید گفت : ای آخر .

فرمود : راست گفت ، او آخرین کسی است که متعهد امر من می شود و مرا غسل می دهد و کفن می کند و در قبرم می گذارد .

گفتند : شنیدیم خورشید گفت : ای ظاهر .

فرمود : راست گفت ، او آن کسی است که علم مرا ظاهر می کند .

گفتند : شنیدیم می گفت : ای باطن .

فرمود : راست گفت ، همه سر مرا پنهان می سازد .

گفتند : شنیدیم می گفت : ای کسی که به همه چیز دانایی .

فرمود : راست گفت ، او داناترین فرد است نسبت به حلال و حرام و سنن و واجبات و آن چه شبیه آن است .

پس برخاستند و گفتند : محمد ما را در تاریکی شدیدی انداخته است و از در مسجد خارج شدند . ( 28 )

به حضرت صادق ( ع ) گفتم : به چه علت امیرالمؤ منین نماز عصر را ( در وقت ظهر ) ترک کرد ؟ و با این که برای او واجب بود که نماز ظهر و عصر را باهم بخواند ( چون می دانست که وقت نماز عصر موفق به ادای آن نمی شود ، شاید هم جهت دیگری در نظر داشته ) که به تاخیر انداخت ؟

فرمود : وقتی که آن جناب ، نماز ظهر را خواند ، متوجه جمجمه ای شد که روی زمین افتاده بود ، با او تکلم کرده فرمود : ای جمجمه تو از کیستی ؟

عرض کرد : من فلان بن فلان پادشاه آل فلانم ، امیرالمؤ منین ( ع ) به او فرمود : حکایت خود ، و هویت و زمانت را برای من بیان کن که چه بوده ؟

پس جمجمه شروع کرد به بیان خبر خود ، و آنچه از خیر و شر در زمانش اتفاق افتاده و مشغول صحبت با او شد تا آفتاب غروب کرد ، و به سه حرف از انجیل با او سخن گفت که عرب کلام او را نفهمید ، و چون از حکایت جمجمه فارغ شد به خورشید فرمود : برگرد ، خورشید گفت : بعد از آنکه غروب کردم برنمی گردم ، حضرت خداوند عزوجل را خواند ، و خدا هفتاد هزار ملک که هفتاد هزار زنجیر آهنین با آنها بود را به سوی خورشید فرستاد ، و زنجیرها را به گردنش گذاشته آن را به رو کشیدند تا سفید و روشن برگشت ، و امیرالمؤ منین ( ع ) نماز

خواند ، آن گاه مانند ستاره سقوط کرد ( و پایین افتاد ) . و علت تاخیر در نماز عصر این بود . ( 29 )

چون ستاره ای که سقوط کند غروب نمود و بار دیگر در بابل نیز همین قضیه اتفاق افتاد با این که چنین پیشامدی برای هیچ گوینده فصیحی پیش نیامده مگر برای یوشع بن نون و پس از آن برای علی ( ع ) و آری رد شمس از امر عجیبی حکایت می کند . ( 30 )

! خداوند به ما دستور داده که مطیع امر تو باشیم اگر می خواهی از ما برای پیشبرد کارت انفاق دهی هر زمان که بخواهی ما حاضریم و تو می دانی حکم و دستور خود را درباره ما جاری سازی .

پس از آن مبدل به مشک و عنبر و یاقوت و سایر چیزهای قیمتی شده به همین نحو به آن حضرت آمادگی خود را جهت فرمان آن بزرگوار اعلام داشتند . پس از آن رسول خدا ( ص ) فرمود : خدا را به محمد و آل پاکش - که بعد از محمد ( ص ) تو بزرگ آنهایی - بخوان که درخت های آن جا را به صورت مردانی مسلح و سنگ ها را به صورت شیران و پلنگ ها و افعی ها در آورد ، علی ( ع ) به همان قسم خدا را خواند ، تمامی کوه ها از مردان مسلح و شیران و پلنگ ها و افعی ها پر شده و هر کدام گفتند : یا علی ای وصی رسول خدا ( ص ) ، ما را خداوند مسخر فرمان تو قرار داده است . ( 32 )

)

چشمه افتاد . ( 35 )

اند .

پس از آن فرمود : اگر این همان زمین لرزه هایی بود که خداوند در سوره زلزله می فرماید زمین به من اخبار خود را خبر می داد ، ولی آن نیست . ( 36 )

و در حدیث آمده است که پیغمبر ( ص ) فرمود : آیا می دانید که اخبار آن چیست ؟

گفتند : خدا و پیامبرش داناتر است .

فرمود : اخبار آن این است که شهادت می دهد بر هر بنده و کنیز و هر مرد و زن به آن چه در روی آن انجام داده می گوید : فلانی ، فلان کار را در فلان روز از فلان ماه انجام داده .

این خبر دادن زمین است . ( 37 )

بود که شکاری به دستم نیفتاد و گرسنگی بی طاقتم کرده است ، از دور شبح شما را دیدم خجل که خدای تعالی بر من گوشت دوستان و عترت شما را حرام گردانیده و بر دشمنان شما حلال نموده است . امام دست بر پشت شیر کشید و با او حرف زد تا آن که عرض کرد : یا ولی الله ! گرسنگی ، گرسنگی ؛ امام دست برآورد و فرمود : خداوندا ! به حق محمد و آل محمد ( ص ) او را روزی ده ؛ همان حال ، چیزی نزد شیر آمد و به خوردن مشغول شد .

بعد امام پرسید : مسکن تو کجاست ؟

گفت : کنار رود نیل .

فرمود : این جا چه می کنی ؟

عرض کرد : به قصد زیارت شما به حجاز آمدم ، در آن جا کوفه را نشان دادند و نزد شما آمدم ، حال اجازه رفتن می خواهم که دو پسر و جفتی دارم که از من بی خبرند .

چون اجازه گرفت ، عرض کرد : یا امیرالمؤ منین ( ع ) ! در این سفر به قادسیه می روم و از گوشت سنان بن و اهل شامی که از دشمنان شماست ، و در جنگ صفین گریخته ، توشه راه کنم . امام دعا کرد و شیر رفت ) .

منقذبن اصبغ گوید : ( متعجب و حیران شدم که امام فرمود : ای منقذ ! از این واقعه تعجب نمودی ؟ ! بدان خدایی که دانه را می رویاند و خلق را می آفریند ، اگر از معجزاتی که رسول خدا به من تعلیم داده

، ظاهر کنم مردم به گمراهی می افتند؛ و بعد امام متوجه نماز شد و پس از آن نمازش تمام شد در خدمتش بودم تابه قادسیه رسیدیم که هنگام اذان صبح بود؛ و در میان مردم غوغایی بود که می گفتند : سنان بن و اهل شامی را شیری خورد و استخوان های بدنش را نشان دادند؛ من واقعه سخن گفتن شیر را با امام را برای مردم نقل کردم ، مردم دویدند و به خدمت امام رسیدند و از وجودش تبرک می جستند . ) ( 40 )

و می خواستند او با مرکبش در آن جا بیفتند ، و آن را عمیق کرده بودند ، و اطرافش زمین سنگلاخی بود ، نقشه ریخته بودند که وقتی او با مرکبش در آن چاه رسید اسبش گردنش را برگرداند و خدا آن را طولانی کرد تا لبانش به گوش او رسید و گفت : یا امیرالمؤ منین ( ع ) این جا چاهی برای تو کنده شده ، و نقشه مرگ برای تو کشیده شده ، و تو بهتر می دانی پس از آن عبور نکن .

فرمود : خداوند تو را که نصیحت کننده ای برای من جزای خیر دهد ، همچنان که برای من تدبیر می کنی و همانا خدا تو را از پاداش نیک خود محروم نمی کند ، و رفت تا به آن مکان مشرف شد و اسب از ترس عبور از آن جا ایستاد ، و علی ( ع ) فرمود : به اذن خدا به سلامت و اعتدال برو ، در حالی که کار تو عجیب و عمل تو بی سابقه است . اسب پیش رفت و خداوند زمین را سخت و محکم کرد و چاه را پر کرد ، و آن جا را مثل جاهای دیگر قرار داد ، و چون علی ( ع ) از آن جا گذشت آن اسب گردنش را برگرداند و لبانش را بر گوش او گذاشت و گفت : ای مولای من چقدر تو نزد پروردگار جهان کرامت داری ، تو را از این چاه به سلامت عبور داد .

فرمود : خداوند تو را در عوض آن نصیحتی که به من کردی این

چنین سالم گرداند ، ( حضرت عسگری ) فرمود : سپس صورت اسب را به نزدیک کفلش برگرداند و مردم با او بودند ، بعضی جلو و بعضی عقب ، و به آنها گفت : خاک این جا را عقب بزنید ، عقب زدند ، دیدند آن جا طوری است که هر کس از آن جا بگذرد در آن چاه می افتد ، فرمود : پس همه از آنچه دیدند اظهار وحشت و تعجب کردند ، فرمود : می دانید چه کسی این کار را کرده ؟

گفتند : نه ، فرمود : لکن این اسب من می داند ، ای اسب ، آن چگونه بوده و که این تدبیر را کرده ؟

اسب گفت : یا امیرالمؤ منین وقتی خدای عزوجل بخواهد ، آنچه را مردم نادان می خواهند محکم کنند ، نقض کنند ، محکم کنند . نقض کند ، یا آن چه را مردم نادان می خواهند نقض کنند ، محکم کند . پس خدا غالب است و مردم مغلوب اند ، ای امیرالمؤ منین فلان و فلان و ده نفر را شمرد ، با همدستی و توطئه بیست و چهار نفر که در راه با پیغمبر ( ص ) بودند و نقشه قتل او را در عقبه ریختند این کار را کردند و خداوند در حفظ پیغمبر و ولی خود غالب است و کفار بر او غالب نمی شوند ، پس بعضی از اصحاب از امیرالمؤ منین ( ع ) خواستند که قضیه را برای پیغمبر ( ص ) بنویسد و قاصد تندرویی نزد او بفرستد علی ( ع ) فرمود : قاصد

خدا سریع تر نزد پیغمبر ( ص ) می رود و نامه او جلوتر می رسد ( یعنی خدا به او خبر می دهد ) . ( 42 )

چیزی را که در شکم شتر است برطرف کند ، و خدا شر را از او گرداند ، و اسلام آن مرد نیکو شد .

راوندی فرموده : عادت این شتر این است که از مرد آبستن نمی شود ، ولی خداوند این عادت را در این جا برای معرفی پیغمبرش ایجاد کرد ، با این که ممکن است نطفه مرد تا آن وقت به همان هیئت در شکم شتر مانده و هنوز علقه ( : خون بسته ) نشده بود ، و خدا شتر را به سخن آورد تا صدق سخن پیغمبرش معلوم شود . ( 43 )

و بعضی در دریا ، اما اهل دریا پس ما جری هاییم ، و اما اهل خشکی سوسمار و موش صحرایی است ، آن گاه امیرالمؤ منین ( ع ) به ما نگاه کرد و فرمود : گفتار او را شنیدند ؟

گفتیم : آری .

فرمود : به آن کسی که محمد را به پیغمبری برانگیخت اینها مانند زنان شما حیض می شوند . ( 44 )

ها گذشت و از منبر بالا رفت ، دهانش را بر گوش امیرالمؤ منین ( ع ) نهاد و در گوش آن حضرت صدایی کرد و امیرالمؤ منین ( ع ) گردن خود را کشیده و سرش را تکان می داد . سپس امیرالمؤ منین ( ع ) مانند صدای او صدایی برآورد و مار از منبر به پایین آمد و در میان جمعیت فرو رفت . مردم هر چه توجه کردند ، دیگر او را ندیدند . عرض کردند : یا امیرالمؤ منین ، این مار بزرگ که بود ؟

حضرت فرمود : این ، درجان بن مالک ، جانشین من در میان جن های مسلمان است ، آنها در موضوعاتی اختلاف کرده بودند؛ لذا او را به نزد من فرستادند و او نزد من آمد و از مسایلی پرسش نمود و من جواب مسایلش را دادم ، سپس بازگشت . ( 46 )

( ع ) به آن مار عتاب کرد چرا مانع این مرد از وضو گرفتن شدی ؟ جواب داد : این مرد شما را چهارمین خلیفه می داند یعنی شیعه شما نیست . آن گاه امیرالمؤ منین ( ع ) به آن مرد فرمود : تو مرا خلیفه چهارم می دانستی ؟

پس آن مرد بر سر خود زد و اسلام خود را کامل نمود . ( 47 )

مردم فرمود : ( آیا شنیدید ؟ )

گفتند : بلی .

پس فرمود : ( این معجزه من برای شماست و شما را بر آن شاهد می گیرم ) . ( 48 )

عده بسیاری را با غذای اندک می باشد و کسی که بخواهد به چنین معجزه ای اعتراض کرده و طعنه بزند مساوی با آن است که معجزات پیغمبر را قبول ننموده و اعتراض نماید . ( 49 )

خشک که هیچ سبزی نمی روید و آبی نیست ؟

گفت : ای مولای من زمانی که گرسنه شوم ولایت شما اهل بیت را به خاطر می آورم . پس سیر می گردم و زمانی که تشنه شوم از دشمنان شما ، بیزاری می جویم پس سیراب می شوم . علی ( ع ) فرمود : بارک الله فیک پس آن مرغ پرواز کرد . ( 51 )

شهادت می دهد که این شتر از آن زن است ؟

علی ( ع ) فرمود : شاهدی شهادت بدهد که احدی از اهل کوفه تکذیب آن ننماید .

پس علی ( ع ) فرمود : ای شتر صاحب تو کیست ؟

آنگاه شتر به زبان فصیح گفت : یا امیرالمؤ منین و یا سید الوصیین من از آن این زن هستم .

و در بعضی از روایات آمده است که گفت : نوزده سال است که من از آن این زن هستم .

پس به آن زن فرمود : بگیر شتر خود را آنگاه علی ( ع ) پیش آمد و آن شخص را ذوالفقار به دو نیم کرد . ( چون حکم ناصبی قتل است ) . ( 52 )

: آن کبوتر ماده به کبوتر می گوید : آیا زن دیگری اختیار نموده ای و مرا ترک گفته ای ؟ آن کبوتر نر قسم می خورد که چنین کاری نکرده ام .

پس آن پرنده ماده می گوید : من تو را تصدیق نمی کنم . پس کبوتر نر گفت : قسم به حق این شخص که در مقابل ماست من زن دیگری نگرفتم . خواست آن ماده او را تکذیب کند ، گفتم : تصدیق کن او را ، تصدیق کن او را .

عمار گفت : عرض کردم : یا امیرالمؤ منین من نمی دانستم که احدی غیراز سلیمان بن داود زبان منطق پرندگان را بداند . آن جناب فرمود : ای عمار البته سلیمان بن داود سؤ ال کرد خدا را به احترام ما اهل بیت تا این که دانست منطق طیر را و در روایت دیگر حضرت صادق ( ع ) فرمود : که علی ( ع ) فرموده است : ما می دانیم زبان حیوانات را هم چنان که می دانست سلیمان بن داود و ما نیز نطق هر جنبنده در آب یا خشکی را می دانیم . ( 53 )

( ع ) برپا شد ، کعب قرآنی بر گردن خود حمایل نمود و با تمام فرزندان و اهل خود برای جنگ با آن حضرت خارج شد ، و همگی آنها کشته شدند . )

وقتی حضرت از کنار جنازه کعب عبور فرمود ، در آنجا درنگ کرد و فرمود : و فرمود : کعب را بنشانید ، کعب را بین دو مرد نشاندند .

حضرت فرمود : ای کعب بن سوره ! ( قد وجدت ما وعدنی ربی حقا فهل وجدت ما وعد ربک حقا ) ؟ آن چه را که پروردگار من به من وعده داد یافتم که تمامش حق بود ، آیا تو هم وعده های پروردگارت را به حق یافتی ؟ و سپس فرمود : کعب را بخوابانید . حضرت کمی حرکت کرد تا به طلحه بن عبدالله رسید که او هم در میان کشتگان افتاده بود ، حضرت فرمود : او را بنشانید ، نشاندند و همان خطاب را عینا به طلحه فرمود و سپس فرمود : طلحه را بخوابانید .

یکی از اصحاب به آن حضرت گفت : ای امیرالمؤ منین ! در سخن گفتن شما با این دو مرد کشته که کلامی را نمی شنوند چه فایده ای داشت ؟

حضرت فرمود : ای مرد ! سوگند به خدا آنها کلام مرا شنیدید ، همان طوری که اهل قلیب ( چاه بدر ) کلام رسول خدا ( ص ) را شنیدند . ( 54 )

بود به نام دلف که پسر منجم کسرا بود چون ظهر شد فرمود : ای دلف بلند شو و همراه من باش . پس آن حضرت در غرفه های اطراف ایوان کسری تشریف می برد و می فرمود : دلف این مکان برای چنین چیز و آن غرفه دیگر برای چیز دیگر بوده است . دلف جواب می داد : به خدا قسم واقع همین است که می فرمایید گویا شما در زمان کسری بوده اید و مشاهده نموده اید که از آنها خبر می دهید .

سپس به یک جمجمه ای نگاه کردند ( یعنی سر مرده ای کهنه که گوشت های آن ریخته و استخوان آن مانده باشد ) سپس به بعضی از حضار دستور داد که این جمجمه را بردارید و خود در ایوان کسری تشریف آورد و در آن مکان نشست ، سپس دستور فرمود طشتی آوردند آب ریخت و در آن طشت و فرمود : جمجمه را بگذارید در طشت و گفت : قسم می دهم تو را ای جمجمه که مرا و خودت را معرفی بنمایی . پس آن جمجمه به زبان فصیح گفت :

شما امیرالمؤ منین و سید الوصیین و من بنده خدا پسر کنیز خدا کسری انوشیروان هستم . پس آن اشخاصی که با آن حضرت بودند از اهل ساباط به خانه هایشان رفتند و آنها را به چیزی که واقع شده بود و شنیده بودند از جمجمه خبر دادند پس اختلاف کردند در این که امیرالمؤ منین چه کسی است .

( مؤ لف گوید یعنی بعضی به خدایی علی ( ع ) قایل شدند و گفتند :

با جمجمه حرف نمی زند مگر خالق او ) بعضی از اهل ساباط به حضور علی ( ع ) آمدند ، در فردای آن روز عرض کردند : بعضی از مردمان به خدایی شما قایل شده اند و قلوب ما را نیز فاسد کرده اند به واسطه چیزی که خبر می دهند از شما .

پس علی ( ع ) آنها را احضار کرد و فرمود ، چه چیز باعث شد که شما این حرف را بگویید ؟

گفتند : شنیدیم کلام جمجمه و سخن گفتن آن را با شما و این کار شخصی نیست غیر از خدا از این جهت گفتیم چیزی را که گفتیم .

آن حضرت فرمود : از این کلام به سوی پروردگارتان برگردید .

گفتند : ما از گفته خود برنمی گردیم ، هر چه می خواهی کن . دستور داد که آتشی مهیا ساختند و آنها را سوزانیدند و دستور فرمود استخوان هایی که از آنها باقی مانده بود کوبیده بر باد دهند ، پس چنین کردند .

سه روز از این قضیه گذشت بعضی از اهل ساباط به نزد آن حضرت آمدند و گفتند : الله الله دریاب دین محمد ( ص ) را به درستی که آنها را که سوزاندی برگشتند به منزلهای خود از اول سالمتر و نیکوتر . حضرت فرمود : آیا چنین نیست که شما آنها را سوزانیدید با آتش و استخوان های آنها را کوبیدید و بر باد دادید ؟ عرض کردند : بلی چنین است . فرمود : خداوند آنها را زنده کرده است . در این هنگام اهل ساباط از مقام شامخ علی ( ع )

متحیر شدند . ( 55 )

سپس حضرت این آیه را خواند : ( و لورد و العادوا لمانهوا و انهم لکاذبون . یعنی : اگر برگردانیده شوند بر همان طریقه ای که بودند برمی گردند و ایشان دروغگویانند ) .

ای جابر هیچ کس نیست که مخالفت وصی پیغمبر نماید مگر آن که به صورت انسان کوری به صورت افتاده است محشور می شود . ( 56 )

نیز پرسید باز هم حرف نزدند ، به حضرت گفتند : ای اباالحسن ! تو سؤ ال کن .

حضرت فرمود : رفقای من می گویند : چرا جواب آنها را ندادید ، ولی جواب مرا دادید ؟

گفتند : ( ما فقط با پیامبر و وصی او سخن می گوییم ) . ( 58 )

مؤ من ، و در وادی برهوت ( 60 ) روح هر کافری است . ( 61 )

به او سپرد . و خاندانش همچنان بر دین او ثابت ماندند و به آیین او پایدار بودند و کافر نشدند و تبدیل و تغییری ندادند . ( 64 )

مرحله ای وارد شد شما هم وارد شوید ) که بعد از پیغمبر ( ص ) او اشرف خلق است ، پس نزد آن حضرت آمدند و مخاض را به آنها معرفی کرد . ( 65 )

گفته می شود که به وادی السلام ملحق شود و وادی السلام بقعه ای از بهشت عدن است . ( 66 )

این مرد ، دودی بلند می شود و در همان جا از دنیا خواهد رفت . آن مرد در روز پنجم به آن بلا مبتلا شد و فوت کرد . او را نزد قبرش آوردند و دفن کردند . هنگامی که دفن شد ، امیرالمؤ منین ( ع ) با جماعتی به سوی آن قبر تشریف آوردند و حضرت خدا را خواند و سپس با پا به قبر او زد . بلافاصله آن مرد در مقابل آن جناب ایستاد در حالی که می گفت : رد کننده علی ( ع ) ، مانند رد کننده خدا و رسول اوست .

حضرت به او فرمود : به قبرت برگرد و او به درون قبر رفت و دهانه قبر به رویش بسته شد . ( 68 )

تمام گاو بنی اسرائیل بهتر است در این حالت میت را به پای مبارک آن حضرت مالیدند و یا این که پای مبارک را به او زد و فرمود : ای مدرکه بن حنظله به اذن خداوند بلند شو همانا خدای متعال او را با دست علی بن ابی طالب زنده گردانید ، ناگهان آن جوان در حالی که صورتش از آفتاب و ماه روشن تر بود برخاست و عرض کرد : لبیک لبیک ای حجت خدا بر جن و انس و آن مرد برای همیشه در رکاب امیرالمؤ منین علی ( ع ) بود تا در غزوه صفین به درجه رفیع شهادت رسید . ( 70 )

خواند و پای خود را به زمین زد در آن هنگام زمین شکافته شد و لحد و تابوتی ظاهر شد ، سپس بلند شد و ایستاد از تابوت پیرمردی که صورت او مثل ماه شب چهارده می درخشید و خاک از سر خود می افشاند ، صلوات فرستاد بر علی ( ع ) و گفت : شهادت می دهم که معبودی جز ذات پروردگار نیست .

و این که محمد ( ص ) سید پیغمبران است و به درستی که تو وصی محمد و سید اوصیا هستی .

منم سام بن نوح ، پس آن جماعت باز کردند صحیفه های خود را چنان که وصف شده بود دیدند ، سپس آن قوم گفتند : می خواهیم که سوره ای از صحف را بخوانی . پس شروع کرد به خواندن ، تا آن که سوره را تمام کرد ، سپس سلام کرد بر علی ( ع ) و به همان حالت که بود خوابید و شکاف زمین به هم آمد و آن جماعت تماما گفتند : ان الذین عندالله الاسلام و مسلمان شدند . ( 71 )

آرامی دعا کرد . پرده طبیعت از برابر چشمان آنها کنار رفت ، در یک طرف ، باغهای بهشت را دیدند و در طرف دیگر ، آتش دوزخ را .

عده ای گفتند : ( این ) سحر است ! سحر است ! عده ای نیز در تصدیق خود ، پایدار ماندند و عده ای نیز این معجزات را انکار نکردند و گفتند : پیامبر اکرم فرموده است : ( قبر یا باغی است از باغهای بهشت و یا دخمه ای است از دخمه های جهنم ) . ( 72 )

و به این خاطر هم در آنجا جمع شده بودند .

پیامبر ( ص ) علی ( ع ) را طلب کرد ، و به او فرمود : ( اینها را به قبرستان ببر ) سپس به آنها گفت : ( دنبال علی ( ع ) بروید ) . وقتی به وسط قبرستان رسیدند ، حضرت سخنانی گفت که زمین لرزید و دگرگون شد . قلبهای آنها را وحشت گرفت و ترسیدند و نتوانستند آن را تحمل کنند .

گفتند : یا علی ! خدا از تقصیرات تو بگذرد از تقصیر ما بگذر .

حضرت فرمود : پس به سوی خدا برگشتید .

پیامبر اکرم ( ص ) کسی را فرستاد و علی ( ع ) را برگرداند . ( 73 )

گرفته است و رحمت را بر خودم لازم گردانیده ام ، پس من رحم کننده و مهربانم و دوست برترم . من منان بزرگم و عزیز کریمم . هنگامی که رسولی بفرستم ، به او برهانی عطا کنم و بر او کتابی نازل نمایم ، پس هر کس به من و رسولم ایمان آورد ، آنان کامیاب و رستگارند و هر کس به من و رسولم کفر ورزد ، آنان زیانکارانند که مستحق عذاب من هستند ) .

گفتند : ای امیرالمؤ منین ، ما به خدا و رسولش ایمان آوردیم و به خداوند توکل کردیم . علی ( ع ) فرمود : پروردگارا شاهد باش بر آن چه که می گویند و من دانا و خبیرم به آن چه که می کنند . سپس فرمود : به نام خدا و برکاتش برخیزید . راوی گوید : همراه آن جناب برخاستیم تا این که ما را به جبانه ( صحرا ) آورد و در آن جا ( سابقا ) آبی نبود . نگاه کردیم ناگاه باغی سرسبز دارای آب دیدیم . آن گاه در میان باغ برکه های آب و در درون برکه ها ماهی های ( زیادی ) دیدیم ، گفتیم : به خدا قسم این دلایل امامتند ، پس یا امیرالمؤ منین ، معجزات دیگری به ما بنما و الا ما قسمتی از آن چه که خواستیم دریافتیم . فرمود : خدا برای من کافی است و او کفایت کننده خوبی است . آن گاه با دست دیگر خود به طرف صحرا اشاره فرمود : ناگاه کاخ های زیادی که با در و یاقوت

و جواهر مزین شده بودند و درهایشان از زمرد سبز رنگ بود و در میان قصرها دختران سیاه چشم و پسران زیباروی و درختان و پرندگان و گیاهان فراوانی وجود داشت ، نمایان شد و ما در تحیر و تعجب فرو ماندیم . کنیزان و پسران زیبارویی که مانند درّ در صدف بودند می گفتند : یا امیرالمؤ منین ، شوق ما به شما و شیعیان و دوستان شما فراوان گشت و حضرت با دست ایشان را اشاره به سکوت فرمود .

سپس پای بر زمین زد ، زمین گشوده شد و منبری از یاقوت سرخ ظاهر گردید . آن گاه بر فراز آن رفته ، حمد و ثنای خدا نموده و بر پیامبرش درود فرستاده و سپس فرمود : چشم هایتان را بر هم نهید . ما چشم بر هم نهادیم و در آن زمان صدای بال های فرشتگان را همراه با گفتن تسبیح و تهلیل و تحمید و تعظیم و تقدیس می شنیدیم . سپس در مقابل حضرتش ایستاده و گفتند : امر کن ما را به هر چه فرمان توست ای امیرالمؤ منین و ای خلیفه رب العالمین ، صلوات خدا بر تو باد . فرمود : ای فرشتگان پروردگارم ، هم اکنون ابلیس ابلیسان و فرعون فراعنه را برایم بیاورید . راوی گوید : به خدا قسم کمتر از یک چشم به هم زدن او را نزد آن جناب حاضر کردند ، پس فرمود : چشم هایتان را بگشایید . چشم گشودیم در حالی که نمی توانستیم از شدت شعاع نور ملایکه نگاه کنیم . گفتیم : یا امیرالمؤ منین از خدا

بترس در مورد چشمهای ما ( مبادا به آنها آسیبی برسد ) زیرا ما از شدت نور ، چیزی را نمی بینیم . صدای زنجیرها و به هم خوردن غل ها را شنیدیم . در این حال ، بادی سخت وزید و ملایکه گفتند : ای خلیفه خدا لعنت این ملعون را زیاد و عذابش را دو برابر فرما . گفتیم : یا امیرالمؤ منین ، از خدا در مورد چشم ها و گوش های ما بترس ( که آسیبی به آنها نرسد ) . به خدا قسم نمی توانیم این سرّ و این قدر ( بار ) را تحمل کنیم .

راوی گفت : هنگامی که او را به سختی در مقابل آن حضرت کشیدند ، برخاست . و گفت : واویلا از ظلم به آل محمد ، واویلا از گستاخی من بر ایشان . سپس گفت : ای سرور من به من رحم فرما ، من نمی توانم این عذاب را تحمل کنم . حضرت ( ع ) فرمود : خداوند به تو رحم نکند و تو را نیامرزد ای پلید نجس خبیث ناپاک شیطان . آن گاه متوجه ما گردیده فرمود : شما این شخص را با نام و قیافه می شناسید ؟

گفتم : بله ای امیرالمؤ منین .

فرمود : از او بپرسید تا به شما خبر دهد کیست .

گفتند : تو کیستی ؟

گفت : ( من ابلیس ابلیسان و فرعون این امت هستم . من کسی هستم که با سرور و مولایم ، امیرالمؤ منین ( ع ) و خلیفه پروردگار جهانیان جحد ورزیدم و نشانه ها و معجزات او را انکار

کردم ) . سپس امیرالمؤ منین ( ع ) فرمود : چشم هایتان را به زیر اندازید و ما چشم به زیر انداختیم . آن گاه تکلم فرمود به کلامی آهسته تر و به ناگاه خود را در جای قلبی که در آن بودیم یافتیم که نه قصری و نه آبی و نه برکه ای و نه درختی در آن جا بود .

اصبغ بن نباته ( رضی الله عنه ) گفت : به خدایی که مرا به دیدن این دلایل و معجزات گرامی داشت ، این قوم متفرق نشدند ، مگر این که دچار شک و تردید شدند و بعضی از آنها گفتند : سحر و کهانت و دروغ بود . پس امیرالمؤ منین ( ع ) فرمود : همانا بنی اسراییل دچار عقوبت و مسخ نشدند ، مگر بعد از این که درخواست آیات و دلایل نمودند و آن گاه عقاب خدا بر آنان فرود آمد و الان لعنت خدا بر شما فرود آمد و عقاب او بر شما خواهد بود .

اصبغ بن نباته گوید : من یقین کردم که عقوبت بر آنان به خاطر تکذیب آنها نسبت به دلالت ها و معجزاتی ( که مشاهده نمودند ) نازل شد . ( 74 )

آیا دوست داری او را ببینی ؟

گفت : بلی .

حضرت فرمود : ما را بر سر قبر او ببر . سپس امام ( ع ) خدا خواند ( دعا کرد ) و فرمود : ای فلانی ، به اذن خدای تعالی به پاخیز . در این هنگام میت بر بالای قبر نشست ، در حالی که می گفت : ( ونیه ، ونیه ، شالا ) یعنی لبیک ، لبیک ، ای آقای ما .

امیرالمؤ منین ( ع ) فرمود : این چه زبانی است ؟ آیا تو از دنیا نرفتی در حالی که یک فرد عرب ( زبان ) بودی ؟

گفت : بلی ، ولی من در حالی که بر ولایت فلانی و فلانی بودم از دنیا رفتم و زبانم به زبان اهل آتش مبدل گشت . ( 75 )

کشته شدنش تا به حال سال های زیادی گذشته است .

امیرالمؤ منین ( ع ) فرمود : اکنون چه می خواهی ؟

گفت : می خواهم او را برای من زنده کنی . علی ( ع ) فرمود : زنده بودنش برای تو فایده ای ندارد .

گفت : یا امیرالمؤ منین ، ناچار باید این کار بشود . حضرت فرمود : اکنون که غیر از این را نمی پذیری ، پس قبر و محل کشته شدنش را به من نشان بده ، آن مرد قبر برادرش را به آن جناب نشان داد ، حضرت در حالی که سوار استر شهبا بود ، با ته نیزه اش بر قبر زد . مردی گندمگون و بلند قد از قبر خارج شد که به زبان عجمی سخن می گفت ، امیرالمؤ منین ( ع ) به او فرمود : چرا به زبان غیر عربی سخن می گویی در حالی که تو مردی از عرب بودی ؟ گفت : من دشمن تو بوده ام و دوستدار دشمنانت ؛ پس زبان من در آتش دگرگون شد .

آن گاه مرد شیعی گفت : یا امیرالمؤ منین ، او را به همان جا که از آن آمده است بازگردان ؛ زیرا ما به او احتیاج نداریم . امیرالمؤ منین فرمود : برگرد . وی به درون قبر بازگشت و مدفون گردید . خداوند ما را از چنین حالی محفوظ بدارد و سپاس خداوند را سزاست که ولایت امیرالمؤ منین ( ع ) و اهل بیت آن حضرت ( ع ) را به ما مرحمت فرمود . ( 76 )

حضور پیامبر اکرم ( ص ) آمدند و گفتند : می رویم و تمام خویشان و قوم خود را می آوریم ، اگر صد شتر بچه دار برای ما بیاوری به تو ایمان می آوریم ! پیامبر اکرم ( ص ) نیز برای آنها صد شتر تعهد کرد ، آنان به وطن خود برگشتند .

گفتند : ما در کتاب های خود خوانده ایم که هر پیامبری جانشین و وصی دارد . جانشین پیامبر شما کیست ؟

مردم ابوبکر را به او نشان دادند ! بر ابوبکر وارد شدند و گفتند : تعهد محمد ( ص ) را ادا کن . ابوبکر گفت : چه تعهدی کرده است ؟

گفتند : صد شتر بچه دار که تمامش سیاه باشد .

ابوبکر گفت : ارثیه رسول خدا ( ص ) به اندازه طلب شما نیست . آنان به زبان خود به یکدیگر گفتند : دین محمد ( ص ) باطل است !

سلمان حاضر بود و زبان آنها را می فهمید ، به آنها گفت : بیایید تا وصی رسول خدا ( ص ) را به شما نشان دهم . در این هنگام علی ( ع ) وارد مسجد شد . آنها با سلمان به طرف او رفتند و مقابل حضرت نشستند و گفتند : پیامبر شما صد شتر با این صفات برای ما تعهد کرده بود .

علی ( ع ) فرمود : ( در این صورت ایمان می آورید ) .

گفتند : بلی . حضرت فردای آن روز آنها را به جبانه برد و منافقین خیال می کردند که حضرت مفتضح خواهد شد . وقتی که به آن جا رسیدند

حضرت دو رکعت نماز خواند و به آرامی دعا کرد و با چوب دستی رسول خدا ( ص ) به سنگی زد و از آن صدایی مثل ناله شتر حامله شنیده شد . آن گاه سنگ شکافه شد و سر شتر در حالی که با افسار بود ، از آن بیرون آمد . به امام حسن ( ع ) فرمود : ( افسارش را بگیر ) تا این که صد شتر سیاه موی بچه دار از آن بیرون آمد .

با مشاهده این صحنه تمام نصارا ایمان آوردند . سپس گفتند : ( ناقه صالح یکی بود و به خاطر آن تمام قومش هلاک شدند . یا امیرالمؤ منین دعا کن این ها به جای خود برگردند ، تا این که سبب هلاکت امت محمد ( ص ) نشوند .

حضرت دعا نمود ، سپس شترها از جایی که بیرون آمده بودند ، وارد شدند و ناپدید گشتند . ( 77 )

گرفت و تمام آن ریگ ها را به اطراف پراکنده ساخت و در نتیجه ، سنگ نمایان شد و علی ( ع ) به یهودیان فرمود : آن نام ها در آن جانب سنگ که روی زمین قرار گرفته ، ثبت شده است .

آن ها با بیل و کلنگی که همراه داشتند ، هر چه در توانشان بود کوشیدند ، تا سنگ را به آن سو برگردانند ، ولی از عهده این کار برنیامدند .

در این وقت امیر مؤ منان علی ( ع ) پیش آمد و با دست پرتوان خود ، آن سنگ را به جانب دیگر انداخت ، در نتیجه آن سوی سنگ که نام هفت پیامبر ، در آن نوشته شده بود ، آشکار شد .

یهودیان دیدند در آن ، نام این پیامبران نوشته شده : نوح و ابراهیم و موسی و داود و سلیمان و عیسی و محمد ( علیهم السلام جمیعا ) .

همان جا و همان دم نور حقانیت اسلام بر قلبشان تابید و شهادتین را به زبان جاری کرده و قبول اسلام نمودند . ( 78 )

بی آن که غرق شود ، خود را به آن سوی رودخانه رساند .

سپس رو به علی ( ع ) کرد و گفت : لو عرفت کما عرفت لجزت کما جزت : ( اگر آن چه را من می دانم تو می دانستی ( آن را می گفتی ) و همانند من از روی آب به این طرف می آمدی ، بی آن که غرق شوی ) .

علی ( ع ) فرمود : ای یهودی همان جا توقف کن ، تا من نیز بیایم .

حضرت علی ( ع ) متوجه خدا شد ، و به اذن پروردگار از روی آب قدم برداشت ، و خود را به آن سوی رودخانه رساند .

یهودی تعجب کرد و به دست و پای علی ( ع ) ( که آن حضرت را نمی شناخت ) افتاد و عرض کرد : ( ای جوان ! چه گفتی که آب در زیر پای تو مانند سنگ سخت شد و از روی آن به این طرف آمدی ؟ ! )

امام علی ( ع ) به او فرمود : ( تو چه گفتی که بر آب قدم نهادی و رد شدی ؟ )

یهودی گفت : ( من خدا را به وصی اعظم محمد ( ص ) خواندم ، خداوند به من لطف کرد ، و از روی آب گذشتم ) .

حضرت علی ( ع ) فرمود : ( آن وصی محمد ( ص ) من هستم ) .

یهودی گفت : ( به راستی که حق می گویی ، آن گاه قبول اسلام کرد و در حضور علی ( ع ) به افتخار اسلام

نایل آمد . ( 79 )

شده که کلنگ در آن اثر نمی کند ، همه یاران جمع شدند ، هرچه نیرو مصرف کردند ، نتوانستند کاری از پیش ببرند ، و آن سنگ همچنان استوار ، در زمین برقرار بود .

امیر مؤ منان علی ( ع ) خود وارد کار شد ، انگشتانش را زیر سنگ برد ، و آن را حرکت داد و سپس از جا کند و به چند متری انداخت ، ناگهان دیدند در زیر آن سنگ ، آب سفیدی پیدا شد ، کنار آن آمدند و از آن آشامیدند ، که بسیار گوارا و خنک و زلال بود ، سپس علی ( ع ) آن سنگ بزرگ را برداشت و به جای خود نهاد ، و دستور داد ، با خاک آن را بپوشانند و اثری از آن دیده نشود .

راهب در عبادتگاه خود ، همه این جریان را دید ، فریاد زد : ای مسافران بفرمایید و نزد من بیایید .

علی ( ع ) همراه یارانش نزد راهب رفتند ، حضرت علی ( ع ) در پیشاپیش یاران نزدیک راهب شد .

راهب به حضرت علی ( ع ) رو کرد و گفت : آیا تو پیامبر مرسل هستی ؟

فرمود : نه .

پرسید : آیا فرشته مقرب هستی ؟

فرمود : نه .

عرض کرد : ( پس تو کیستی ؟ ) .

علی ( ع ) فرمود : ( من وصی رسول خدا محمد بن عبدالله ( ص ) خاتم پیامبران هستم ) .

راهب گفت : دستت را بگشا ، تا برای خدا به دست تو ، اسلام را قبول کنم ، علی ( ع ) دستش را

گشود و فرمود : گواهی بده به یکتایی خدا و رسالت پیامبر اسلام ( ص ) .

راهب گواهی به یکتایی خدا و رسالت پیامبر ( ص ) داد و بعد عرض کرد : گواهی می دهم که تو وصی رسول خدا ( ص ) هستی ، و شایسته مردم بعد از رسول خدا ( ص ) به امر وصایت او می باشی .

سپس عرض کرد : این عبادتگاهی را که من در آن هستم فقط به منظور شناختن مردی بنا شده است که این سنگ بزرگ را از جا می کند ، و آب از زیر آن در می آورد ، قبل از من ، راهب های بسیار در این جا بودند ، و آن شخص را نیافتند ولی خداوند این موهبت را نصیب من کرد ، که شما را یافتم ، ما در یکی از کتاب های خود ، و از آثار علمای خویش ، یافته ایم که در این بیابان ، چشمه ای وجود دارد که سنگ بزرگی روی آن قرار دارد ، و به مکان آن ، کسی آگاه نیست . جز پیامبر مرسل یا وصی پیامبر ، و این که خداوند ( ولی الله ) دارد که مردم را به سوی حق دعوت می نماید و نشانه اش ، شناختن مکان این سنگ و قدرت او بر از جا کندن این سنگ می باشد ، و من وقتی دیدم ، تو این سنگ بزرگ را از جا کندی ، آن موضوع مهمی را که مدت ها در انتظارش بودم برایم تحقق یافت .

قطرات اشک از دیدگان امیر مؤ منان علی (

ع ) سرازیر شد و گفت :

حمد و سپاس خداوندی را که در کتاب هایش نام مرا ذکر نموده است ، سپس علی ( ع ) به یاران فرمود : جلو بیایید تا گفتار این راهب را بشنوید ، آن ها پیش آمدند و گفتار راهب را شنیدند ، و خدا را شکر و سپاس گفتند : سپس به سوی میدان جنگ صفین رهسپار شدند ، راهب نیز با آنها به راه افتاد ، و در جنگ صفین به شهادت رسید ، علی ( ع ) بر پیکر مقدس او نماز خواند و او را دفن کرد ، و برای او بسیار طلب آمرزش نمود . ( 80 )

، آب در ظرف جمع شد . اسیر با دیدن این صحنه مسلمان شد . حضرت نیز او را آزاد کرد و او همیشه ملازم مسجد بود و عبادت می کرد و او همان هرمزان بود .

وقتی که ابولؤ لؤ عمر را ضربت زد ، عبیدالله بن عمر خیال کرد هرمزان او را کشته است .

از این رو وارد مسجد شد و او را کشت و جریان را به عمر گفتند .

عمر گفت : اشتباه کردی . ابولؤ لؤ به من ضربت زد و هرمزان غلام علی ( ع ) است .

سپس وصیت کرد ، عبیدالله را قصاص کنند . اما وقتی عمر از دنیا رفت و عثمان خلیفه شد ، عبیدالله را قصاص نکرد .

علی ( ع ) فرمود : اگر من خلیفه می شدم ، او را می کشتم . وقتی که عثمان کشته شد ، عبیدالله به سوی معاویه فرار کرد . و در جنگ صفین در حالی که دو شمشیر حمایل داشت ، علی ( ع ) او را کشت . ( 81 )

امر مرا رد نکرده ای ، و من اختیار تو را گرفته ام بدون این که جایی از تو را گرفته باشم که جایی از تو را بگیرد ، یا کسی بدون گفته من جایی از تو را گرفته باشد و بی اختیار تو را کشیده باشد ، و فقط به قدرت قاهر خداوند بوده ، و ممکن است ( بعدا ) تو یا دیگری ادعا کند که ما باهم توطئه کرده ایم ، پس اگر می خواهی نشانه طلب کنی چیزی بطلب که برای همه اهل عالم نشانه باشد .

یونانی گفت : اگر اختیار طلب را به دست من بدهی من می خواهم که اجزای این درخت خرما را جدا و متفرق کنی ، و آنها را از هم دور کنی ، و سپس آنها را جمع کنی و به حالت اول برگردانی .

فرمود : این ( خوب ) نشانه ای است ، تو قاصد منی به سوی این درخت ، پس به او بگو : وصی محمد پیغمبر خدا اجزای تو را امر می کند که از هم جدا شوند ، یونانی رفت و سخن را به درخت گفت ، و اجزای آن جدا و ریز ریز پراکنده و ذره ذره شد به طوری که هیچ اثری از آن دیده نشد تا این که گویا هرگز درخت خرمایی آن جا نبوده و یونانی بدنش لرزید و گفت : ای وصی محمد ( ص ) خواهش اول مرا بر آوردی ، پس خواهش دیگرم را هم برآور ، و آن را امر کن که اجزایش مجتمع شود و به حالت اول برگردد .

حضرت به

یونانی فرمود : تو قاصد منی به سوی درخت پس برگرد و به آن بگو : ای اجزای درخت خرما ! وصی محمد رسول الله تو را امر می کند که مجتمع شوی چنانکه قبلا بودی و به حالت اول خود برگردی ، یونانی فریاد برآورد و این سخن را گفت و آن اجزا مانند ذره های پراکنده در هوا بالا رفت ، و شروع کرد یک یک جمع شد تا شاخه ها و برگ ها و سرخوشه ها مصور شد و به هم پیوست و مجتمع شد و طول و عرض پیدا کرد ، و بیخش در جای خود قرار گرفت ، و ساقش بر آن جا گرفت ، و شاخه ها بر ساق ، و برگ ها بر شاخه ها سوار شد و خوشه ها در جای خود قرار گرفت ، و اول چون از فصل رطب ( : خرمای رسیده ) و بسر ( خرمای نیمرس ) و خلال ( : خرمای نارس و غوره ) دور بود خوشه هایش برهنه بود پس یونانی گفت : خواهش دیگرم این است که دوست می دارم که خوشه هایش خلال درآورد ، و آنها را از سبزی به زردی و قرمزی بگردانی ، و رطب شود و وقت چیدنش برسد تا تو بخوری و به من و حاضرین هم بخورانی ، فرمود : تو قاصد منی به سوی آن ، پس آن را به آنچه گفتی امر کن ، پس یونانی آنچه علی ( ع ) دستور داده بود به آن درخت گفت و خلال برآورد و بعد بسر شد ، و زرد شد

، و قرمز شد ، و رطب شد و خوشه هایش از رطب سنگین شد ، و یونانی گفت : خواهش دیگرم این است که دوست دارم خوشه هایش به من نزدیک شود ، یا دست من به قدری دراز شود که به آنها برسد ، و محبوبترین چیز نزد من آن است که یکی از خوشه ها به جانب من پایین آید ، و دست من به خوشه دیگری که پهلوی آن است دراز شود ، امیرالمؤ منین ( ع ) فرمود : آن دستی را که می خواهی به درخت برسد دراز کن و بگو : ای نزدیک کننده دور ، دست مرا به این خوشه نزدیک کن ، و آن دست دیگر را از این خوشه به من دور است برای من آسان فرما ، پس یونانی چنین کرد و این کلام را گفت ، و دست راستش دراز شد و به خوشه رسید ، و خوشه های دیگر پایین آمد و روی زمین ریخت ، و بیخ خوشه ها دراز شد ، سپس راوی ذکر کرده که یونانی مسلمان شد . ( 82 )

و کمتر راه بروی ، و باری که به دوش یا به سینه می کشی را کمتر کنی ، و اما زردی رنگ پس دوایش نزد من است ، و آن این است ، و دوایی بیرون آورد ، حضرت فرمود : نفع این دوای زردی را ذکر کردی ، آیا برای زیاد شدن زردی و ضرر زدن به آن هم چیزی می شناسی ؟

گفت : آری یک دانه از این و به دوایی اشاره کرد ، و گفت : اگر کسی که رنگش زرد است آن را بخورد فورا می میرد ، علی ( ع ) فرمود : آن را به من بنما ، پس آن را به حضرت داد ، فرمود : مقدار و وزن این چقدر است ؟

گفت : به اندازه دو مثقال است ، و سم کشنده ای که مقدار یک حبه اش یک نفر را می کشد ، پس علی ( ع ) آن را گرفت و در دهان ریخت و عرق مختصری کرد ، و آن مرد شروع به لرزیدن کرد و با خود گفت : الان مرا به قتل علی بن ابی طالب می گیرند ، و می گویند : او را کشته است و کسی از من نمی پذیرد که بگویم : او خودش بر نفس خود جنایت کرد ، پس علی ( ع ) خندید و فرمود : ای یونانی سالم ترین وقت بدن من الآن است ، و آنچه تو گمان کردی سم کشنده است به من ضرری نرساند ، فرمود : پس چشمانت را بپوشان ، پوشاند ، فرمود : باز کن ، باز

کرد و به صورت علی ( ع ) نگاه کرد دید سرخ و سفید است ، و با قرمزی مخلوط شده ، و آن مرد چون او را دید لرزید ، حضرت خندید و فرمود : آن زردی که گمان می کردی در من است ، کجا است ؟

گفت : به خدا ! گویا تو آن نیستی که من قبلا دیدم ، آن وقت بسیار زرد بودی و اکنون گلگونی !

فرمود : پس زردی من به آن سمی که خیال می کردی کشنده من است بر طرف شد؛ و پاهایش را کشید ، و ساق هایش را برهنه کرد و فرمود : اما این ساق های من پس تو گمان کردی من در حمل بار بر آنها باید نسبت به بدنم مدارا کنم تا ساق هایم نشکند و من به تو می گویم که طب خدا بر خلاف طب تو است ، و دستش را به ستون چوبی بزرگی زد که زیر سقف آن مجلس بود و دو اطاق روی هم بالای آن بود ، و آن را حرکت داده از جا کند و سطح و دیوارها و دو بالاخانه همه بلند شد و یونانی غش کرد . ( 83 )

ای نشان می دهم که مثل مائده در میان بنی اسرائیل باشد ) . آن گاه فرمود : ( به درخت نگاه کنید ) . درخت خشکی بود که ناگهان آب بر شاخه هایش جریان پیدا کرد و سبز شد و برگ آورد و میوه هایش تا بالای سر ما آمد .

سپس رو کرد به ما که ما از دوستدارانش بودیم ، گفت : دستتان را دراز کنید و از میوه ها بچینید و بخورید . و ما نیز دست های خود را دراز کردیم و از انارها چیدیم و خوردیم . تا آن زمان میوه ای به خوشمزگی آن نخورده بودیم . سپس به کسانی که او را دشمن می داشتند رو کردند و فرمود : ( بچینید و بخورید ) .

اما آنان وقتی که دستشان را بالا بردند ، انار بالا رفت و هیچ یک از آنها نتوانستند حتی یک انار بچیند ! گفتند : یا امیرالمؤ منین ! چرا دست آنها رسید ولی دست ما نرسید ؟

فرمود : ( بهشت نیز همین طور است ، فقط دست دوستان ما به نعمت های بهشتی می رسد ، نه دست دشمنان ما ) .

آنان وقتی از منزل خارج شدند ، گفتند : این از سحر علی بن ابی طالب ، کم است .

سلمان گفت : چه می گویید ؟ سحر است یا شما نمی بینید ؟ ( 84 )

چیزی که قابل خوردن باشد نمی یافت ، پس آن حضرت فرمودند : فردا چیزی که شما را کفایت کند می رسد . چون صبح فردا شد آمدند و تقاضا نمودند که چه شد وعده شما ؟

آن حضرت بالای تلّی که در آنجا بود رفت و دعا نمود و از خداوند تعالی خواست که طعام دهد آنها را و علف دهد حیوانات آنها را .

پس پایین آمد از تل و برگشت به مکان خود . هنوز آن حضرت به جای خود آرام نگرفته بود که آمدند قافله ای بعد از قافله ، بار آنها بود دو قسم گوشت و آرد و خرما بقدری که صحرا پر شد و صاحب شتران خالی کردند هر چه با آنها بود از طعام و هر چه با آنها بود از علف چهارپایان و لباس و پشگل گوسفند و سرگین خشک که محتاج بودند به آنها برای طبخ سپس رفتند و معلوم نشد که از کدام قریه آمده اند از انس بودند یا از جن و مردم تعجب نمودند از این قضیه . ( 85 )

در میان آن کاسه نهاد و فرمود : بخور ، مهمان آن را بیرون آورد ، دید قطعه حلوا است ، به علی ( ع ) عرض کرد : ( ای مولای من ! نان خشک به کاسه می نهی ، ولی من آن را به صورت غذاهای متنوع می یابم ) .

امیر مؤ منان ( ع ) فرمود :

آری این نان خشک در ظاهر است ، و آن غذاهای متنوع در باطن است ، سوگند به خدا کار ما همین گونه است . ( 86 )

ع ) سر مبارک به زیر انداخت و تامل فرمود ، بعدا سر بلند کرد و فرمود : ای برادر یهودی به خدا قسم از برای خداوند بندگانی است که اگر از خدا تقاضا کنند که این دیوار را برای آنها طلا کند البته خواهد کرد ، ناگاه دیوار به تلالو درآمد و می درخشید و طلای خالص شد .

در این هنگام علی ( ع ) اشاره کرد به دیوار و فرمود : قصد نداشتم تو را ، خواستم مثلی زده باشم .

چون مرد یهودی این بزرگی و بزرگواری را از مولای متقیان امیرالمؤ منین ( ع ) مشاهده نمود نور اسلام در قلب او تابید و مسلمان شد . ( 88 )

حضرت را اجرا کردند .

وقتی که امام به فرات رسید ، دعا کرد و ضربه ای به آب زد ، آب یک ذراع پایین رفت ، اناری را از آب گرفتند و به حضرت دادند و گفتند : آب از پل ، بالا رفته و این انار را آورده است .

حضرت فرمود : ( این اناری است از انارهای بهشت . و میوه های بهشت را در این دنیا فقط پیامبر و وصی او باید بخورند نه کس دیگر . اگر این گونه نبود آن را بین شما تقسیم می کردم ) . ( 90 )

تسبیحشان را از زیر عرش می شنیدم . سپس از ساحل دریایی خروشان و مواج عبور کردیم . امام ( ع ) با گوشه چشم ، نگاه غضب آلودی به آن کرد و دریا آرام شد .

گفتم : ای سرور من ، دریا با نظر شما از غلیان افتاد .

فرمود : ای سلمان ترسید که در مورد آن فرمانی صادر نمایم . سپس دست مرا گرفت و بر روی آب حرکت کرد و هر دو اسب به دنبال ما می آمدند ، بدون آنکه کسی زمام آنها را گرفته باشد . به خدا قسم قدم های ما و سم اسب هاتر نشد . پس ، از آن دریا گذشتیم و به جزیره ای رسیدیم که دارای درختها و میوه ها و پرندگان و رودخانه های فراوانی بود . در آن جا درخت بزرگی را دیدم که میوه و گل و شکوفه نداشت . حضرت علی ( ع ) آن را با چوبی که در دست داشت لرزاند . درخت شکافته شد و از آن ناقه ای بیرون آمد که طولش هشتاد ذراع بود و به دنبالش بچه شتری بود . به من فرمود : به آن نزدیک شو و از شیر آن بنوش .

سلمان گفت : نزدیک رفتم و از شیرش نوشیدم به اندازه ای که سیراب شدم . شیرین تر از شهد و نرم تر از کره بود و من ( به همان مقدار ) کفایت کردم . فرمود : این خوب است ؟ گفتم : ای سرور من خوب است . فرمود : از این بهتر را می خواهی به تو نشان دهم

؟ گفتم : بلی ای سرور . فرمود : فریاد کن ای حسنا بیرون بیا . پس بانک زدم ؛ ناقه ای بیرون آمد که طولش صد و بیست و عرضش شصت ذراع بود ، سرش از یاقوت سرخ و سینه اش از عنبر معطر و پاهایش از زمرد سبز و زمامش از یاقوت زرد و پهلوی راستش از طلا و پهلوی چپش از نقره و پستانش از مروارید تازه بود . فرمود : ای سلمان از شیرش بنوش . پستانش را به دهان نهادم ؛ ناگاه دیدم عسل دوشیده می شود ، عسلی صاف و خالص . گفتم : ای سرور من ، این برای کیست ؟ فرمود : این برای تو و برای سایر مؤ منین از دوستان من است . سپس امام ( ع ) به آن شتر فرمود : به سوی همان درخت بازگرد . فورا بازگشت و حضرت مرا در آن جزیره سیر داد تا این که به درختی بزرگ رسیدیم که در زیر آن درخت ، سفره ای گسترده شده و غذایی در میان آن بود که بوی مشک می داد . ناگاه پرنده ای مانند کرکس بزرگ دیدم . سلمان گفت : آن پرنده جهید و بر حضرت سلام کرد و به جای خودش برگشت . گفتم : ای سرور من ، این مائده چیست ؟

فرمود : این برای شیعیان و دوستان من تا روز قیامت در این جا بر پا شده است . گفتم : این پرنده چیست ؟ فرمود : ملک موکل بر آن است تا روز قیامت . گفتم : ای سرور من به تنهائی

؟ فرمود : خضر ( ع ) هر روز یک بار از کنار آن می گذرد .

سپس دست مرا گرفته و به دریای دیگری برد . ما از آن عبور کردیم و من جزیره بزرگی را دیدم که در آن قصری بود که یک خشت آن از طلا و یکی از نقره سفید و کنگره های آن از عقیق زردرنگ بود و بر هر رکنی از قصر ، هفتاد صف از ملایکه بودند . پس امام ( ع ) بر یکی از ارکان نشست و ملایکه به آن حضرت روی آوردند و سلام کردند . سپس به آنها اجازه داد و به جای خودشان برگشتند . سلمان گفت : علی ( ع ) داخل قصر شد که در آن ، درختان و میوه ها و نهرها و پرندگان و گیاهان رنگارنگ بود . امام ( ع ) شروع به راه رفتن در آن قصر کرد تا این که به آخر آن رسید و بر کنار برکه ای که در بستان بود ایستاد سپس بر بالای قصر آمد . در آن جا تختی از طلای سرخ بود که بر آن نشست و از آن جا بر قصر اشراف پیدا کردیم .

ناگاه دریای سیاهی که موج های بلندی مانند کوه های مرتفع داشت ( هویدا گشت ) و امام ( ع ) با گوشه چشم ، نگاهی غضب آلود به آن انداخت ؛ و دریا از غلیان ایستاد گویی همانند کسی بود که گناه کرده است ، گفتم : ای سرور من ، وقتی به دریا نگاه کردی ، از غلیان باز ایستاد . فرمود : ترسید

مبادا در مورد آن فرمانی صادر نمایم . ای سلمان ، آیا می دانی این کدام دریا است ؟ گفتم : نه ای سرور من . فرمود : این دریایی است که فرعون و قومش در آن غرق شدند . همان شهری که ( مورد عذاب الهی واقع شد ) بر بال جبرییل حمل شد سپس جبرییل آن را به دریا انداخت و به قعر آن فرو رفت که تا روز قیامت به انتهای آن نخواهد رسید . گفتم : ای سرور من ، آیا ما دو فرسخ سیر کرده ایم ؟ فرمود : ای سلمان ، همانا من پنجاه هزار فرسخ سیر کرده ام و دور دنیا را بیست مرتبه گشته ام .

گفتم : ای سرور من ، چگونه چنین ( چیزی ممکن ) است ؟

فرمود : ای سلمان ، وقتی که ذوالقرنین شرق و غرب عالم را گردید و به سد یاجوج و ماجوج رسید ، پس چگونه این کار را بر من سخت و دشوار است ، در حالی که من امیرالمؤ منین و خلیفه رسول خدا هستم . ای سلمان آیا قول خدای عزوجل را نخوانده ای آن جا که می فرماید : ( دانای بر پنهانی که بر غیبش احدی را آگاه نمی کند ، مگر آن کس را که از فرستاده خود برگزیده باشد . )

گفتم : بله ای سرور من . فرمود : من مرتضای از رسولم که خداوند عزوجل او ( محمد ( ص ) را بر غیبش آگاه ساخت ، من عالم ربانی هستم ، من کسی هستم که خداوند ، شداید را برایم آسان ساخت

و فاصله های دور را برایم در هم پیچید ( نزدیک ساخت ) .

سلمان گفت : شنیدم صیحه زننده ای در آسمان فریاد می کرد - در حالی که صدا را می شنیدم ولی شخص صدا کننده را نمی دیدم - و می گفت : درود خدا بر تو؛ راست گفتی ، راست گفتی ، تو راستگوی تصدیق شده ای . سپس ( علی ( ع ) به سرعت برخاست و بر اسبش سوار شد و من نیز همراه او سوار شدم و حضرت بر آن دو اسب صیحه ای زد که در هوا اوج گرفتند و بی درنگ به دروازه کوفه رسیدیم در حالی که از شب حدود سه ساعت گذشته بود . حضرت به من فرمود : ای سلمان ، وای و تمام وای بر کسی که آن طور که حق معرفت ما است ، ما را نشناسد ، و ولایت ما را انکار نماید .

ای سلمان ، کدام یکی افضلند ، محمد ( ص ) یا سلیمان بن داوود ؟ گفتم : البته محمد ( ص ) . فرمود : ای سلمان ، آصف بن برخیا توانست تخت بلقیس را در یک چشم به هم زدن ( از یمن به بیت المقدس ) نزد سلیمان بیاورد و حال آنکه در نزد او پاره ای از علم کتاب بود؛ پس چگونه من نتوانم ! در حالی که نزد من علم صد و بیست و چهار هزار کتاب است و خداوند بر شیث بن آدم ( ع ) پنجاه صحیفه نازل کرد ، و بر ادریس سی صحیفه ، بر ابراهیم بیست صحیفه و

تورات و انجیل و زبور ( را نازل فرمود ) ؟

گفتم راست می گویی ای سرور من ؛ امام این گونه است .

حضرت ( ع ) فرمود : ای سلمان ، بدان همانا شک کننده در امور و علوم ما ، همانند شک کننده در معرفت و حقوق ما است و همانا خداوند عزوجل ولایت ما را در جای جای کتابش واجب فرموده و در آن ( قرآن ) عمل به آن چه واجب است را بیان کرده ولی این امر بر مردم مکشوف نیست . ( 91 )

مگر آن که چند دانه انار برای شمعون آوردند .

حضرت خود را به در خانه شمعون رسانید و دق الباب نمود .

شمعون بیرون آمد ، دید اسدالله الغالب بر در است ، عرض کرد : چه باعث شد که خانه مرا روشن نمودی ؟ حضرت فرمود : شنیده ام که از طایف برای تو اناری آورده اند ، اگر چیزی از آن باقی مانده یک دانه به من بفروش که می خواهم برای بیمار عزیزی ببرم . عرض کرد : فدای تو شوم ، آن چه بود مدتی است فروخته ام . آن حضرت به فراست علم امامت می دانست که یکی باقی مانده ، فرمود : جویا شو ، شاید دانه ای باقی باشد و تو بی خبر باشی . عرض کرد : از خانه خود باخبرم . همسرش پشت در ایستاده بود و گفت و گو را می شنید ، گفت : شمعون ! یک انار در زیر برگ ها ذخیره و پنهان کرده ام . آن انار را خدمت حضرت آورد .

حضرت چهار درهم داد . شمعون گفت : یا علی ! قیمت این انار نیم درهم است .

حضرت فرمود : همسرت آن را برای خود ذخیره کرده بود و اضافه پول برای او باشد .

آن را گرفت و به شتاب روانه خانه شد ، اما در راه صدای ضعیف و ناله غریبی شنید . از پی آن رفت تا داخل خرابه شد ، دید شخصی کور و بیمار غریب و تنها به خاک افتاده ، از شدت ضعف و مرض می نالد . امام بر بالین او نشست و سر او

را در کنار گرفت و پرسید : ای مرد ! چند روز است ، بیمار شده ای ؟

عرض کرد : ای جوان صالح ! من از اهل مداین هستم ، قرض زیادی داشتم مدتی است به کشتی سوار و به این دیار آمده ام که شاید خدمت امیر مؤ منان برسم تا علاجی در قرض من نماید ، در این حال مریض شدم و ناچار گردیدم .

آن جناب فرمود : یک انار در این شهر بود که برای بیمار عزیزی آن را به دست آوردم ، اما نمی توانم تو را محروم کنم . نصف آن را به تو می دهم و نصف دیگر آن را برای او نگه می دارم . آن گاه انار را دو قسمت کرد و به دهان آن مریض گذاشت تا نصف تمام شد ، آن گاه فرمود : دیگر میل داری ؟ عرض کرد : بسیار دلم بی قرار است ، هر گاه نصف دیگر را احسان نمایی ، کمال امتنان است .

آن جناب سر خود را به زیر افکند به نفس خود خطاب نمود : یا علی ! این مریض در این خرابه غریب افتاده ، از این جهت به رعایت سزاوار است . شاید برای فاطمه وسیله دیگر فراهم شود . پس نیم دیگر انار را نیز به او دادند . چون تمام شد ، آن بیمار کور دعا کرد .

حضرت با دست تهی ، متفکر و متحیر ، که آیا چه جوابی به زهرا ( س ) بگوید ، زیرا به او وعده انار داده بود ، از خرابه بیرون آمد ، اما آهسته آهسته به

عرق خجلت آمد تا به در خانه رسید و از داخل شدن خانه شرم داشت و سر مبارک را از در خانه پیش برد تا بنگرد آن مخدره در خواب است یا بیدار . دید آن بانوی معظمه عرق کرده و نشسته ، و طبقی از انار نزد آن بانو است که از جنس انار دنیا نیست و تناول می فرماید . خوشحال شده و داخل خانه شد و از واقعه جویا شد .

فاطمه ( س ) عرض کرد : پسر عمو ! زمانی که رفتید ، چیزی نگذشت که بهبودی در من پیدا شد و ناگاه دق الباب شد ، فضه رفت و دید شخصی طبقی انار آورده که آن را جناب امیرالمؤ منین داده که برای سیده زنان ، فاطمه بیاورم . ( 93 )

بوده و سهم تو در جهاد با کفار ، از همه بیشتر است .

بنابراین اگر فرمان دهی تا کوه را از جای برکنیم ، و دریا را از آب تهی سازیم تا جان بر تن داریم سر از فرمان تو برنتابیم و دوستانت را یاری نموده و با دشمنانت ، دشمن می باشیم ) .

امیر مؤ منان ( ع ) برای این دوست مخلص خود چنین دعا کرد :

( اللهم نور قلبه بالتقوی و اهده الی صراط مستقیم : )

( خداوندا ! قلب او را به تقوی و پاکی منور گردان و به راه راست هدایتش کن ) .

سپس فرمود : ( ای ( عمرو ! ) کاش صد تن در لشکر من مانند تو وجود داشت . ) . ( 94 )

عمرو بن حمق سرانجام به دستور معاویه به شهادت رسید و سرش را از بدن جدا کردند و به نیزه زدند و برای همسرش آمنه که در زندان بود فرستادند .

امیر مؤ منان علی ( ع ) روزی به او فرمود : ( تو را بعد از من می کشند ، و سرت را از تن جدا کرده و می گردانند و این سر ، نخستین سری است که در تاریخ اسلام ، از جایی به جای دیگر منتقل می شود ، وای بر قاتل تو ) . ( 95 )

همان گونه که علی ( ع ) خبر داده بود ، واقع شد ، و ( عمرو ) با این که می دانست به دشواری های بسیار گرفتار می شود ، با کمال قدرت و صلابت به راه خود ادامه داد و لحظه

ای از خط علی ( ع ) خارج نشد ، و دعای علی ( ع ) در وجود او دیده می شد ، او هم دلی پاک و نورانی داشت و هم تا دم مرگ ، در راه راست گام برداشت .

را به شما نشان نمی دهم ، مگر این که از غذای من بخورید .

سپس برای آنها گوسفندی ذبح نمود و آنها از طعامش خوردند و او برخاست و راه را به آنها نشان داد و گفت : آیا رسول خدا ( ص ) در مدینه ظهور کرده است ؟ گفتند : بلی و سلام رسول خدا ( ص ) را به او رساندند . آن شخص ، قیمی برای کارهای خود قرار داد و به سوی رسول خدا ( ص ) رفت : او عمرو بن حمق خزاعی . . . بود . مدتی نزد آن جناب ماند و رسول خدا ( ص ) به او فرمود : برگرد به آن محلی که از آن جا به سوی من هجرت کردی تا زمانی که برادرم امیرالمؤ منین ( ع ) به کوفه نزول اجلال فرماید و آن جا را دار هجرتش قرار دهد ، آن گاه خدمت او ( امیرالمؤ منین ( ع ) ) بیا .

عمرو بن حمق به دنبال کار خود رفت تا این که امیرالمؤ منین ( ع ) به کوفه تشریف آورد و او نزد امیرالمؤ منین ( ع ) آمد و با آن حضرت در کوفه اقامت جست . روزی امیرالمؤ منین ( ع ) نشسته بود و عمرو در مقابلش . حضرت به او فرمود : ای عمرو آیا خانه داری ؟

گفت : بلی .

فرمود : آن را بفروش و پولش را صرف ازدیان ( قبیله ازد ) کن . در آینده اگر من از دنیا بروم ، به دنبال تو می گردند و ازدیان از پی تو

می آیند تا این که از کوفه به طرف موصل خارج شوی . در مسیرت به مرد نصرانی فلجی برخورد می کنی و نزدش می نشینی و از او آب می طلبی و او تو را سیراب می کند . از وضعت می پرسد و تو به او خبر می دهی . پس او را به اسلام دعوت کن و او احتمالا اسلام می آورد . وقتی اسلام آورد ، دستت را بر روی زانوهایش بکش و او در حالی که سلامت خود را بازیافته و مسلمان شده ، از جا برمی خیزد و از تو پیروی می کند . در ادامه راه به مردی نابینا که در کنار جاده نشسته برخورد می کنی و از او آب می طلبی . او هم تو را سقایت می کند . به او بگو که معاویه به خاطر ایمانت به خدا و رسولش و اطاعتت از من و اخلاصت در ولایت من و خیر خواهی از برای خدا در دینت ، به دنبال توست تا تو را به قتل برساند و مثله کند . پس او را به اسلام دعوت کن که حتما اسلام می آورد . پس دستت را بر چشمان او بکش که به اذن خدا ، نابینا می گردد . پس آن دو به دنبال تو می آیند و با تو خواهند بود و آن دو نفر ، جسدت را در زمین دفن خواهند کرد . سپس به دیری در کنار نهری که به آن دجله گفته می شود می روی . در آن جا صدیقی است که پاره ای از علوم مسیح (

ع ) را می داند . او را یار و یاور بر سر خود نمی یابی ، تا این که خداوند او را بر اعانت تو هدایت کند . وقتی لشکریان ابن ام الحکم ، که او خلیفه معاویه در جزیره است و ساکن در موصل می باشد ، تو را بیابد نزد همان صدیق که در دیر واقع در بلندی های موصل است برو و او را صدا بزن . او امتناع می کند ، پس اسم اعظم خدای تعالی را که به تو یاد دادم ، به او بگو ( که در اثر ذکر این اسم ) دیر برای تو پایین می آید تا این که به بالای آن می رسی و هنگامی که آن راهب صدیق تو را ببیند ، به شاگردی که همراه اوست می گوید : اکنون زمان حضرت مسیح نیست . محمد ( ص ) هم که رحلت فرموده و وصی اش هم در کوفه به شهادت رسیده ، پس این ، شخص کریمی از حواریین آن جناب است .

سپس راهب با خشوع و فروتنی به نزد تو می آید و می گوید : ای شخص بزرگ ، تو مرا در منزلتی قرار دادی که استحقاق آن را ندارم . اکنون مرا به چه امر می کنی ؟ و به او می گویی این دو شاگرد مرا ، نزد خودت پنهان کن و از فراز دیر ، نظر کن که چه می بینی . وقتی که به تو بگوید : همانا اسب سواران بسیاری را می بینم که به جانب ما می آیند ، شاگردانت را نزد او بگذار

و از دیر پایین بیا و اسبت را سوار شو و به طرف غاری در کنار ساحل دجله برو و پنهان شو . آن غار تو را پنهان می دارد در حالی که در میان آن جن و انس های فاسقی هستند . هنگامی که در آن جا پنهان شدی ، یکی از جن های فاسق و سرکش ، تو را می شناسد و به صورت ماهی سیاهی در نزد تو ظاهر می شود و تو را می گزد که باعث ضعف شدید تو می شود و اسب تو فرار می کند و آن لشکریان به طرف تو می شتابند و می گویند : این اسب عمرو است و به دنبال رد پای اسب می آیند . وقتی که آنها را در پایین غار مشاهده کردی ، به طرف آنها بیرون بیا و در حالی که بین جاده و دجله قرار می گیری ، در آن قسمت از زمین ، منتظر آنها بایست . همانا خدای تعالی ، آن جا را قبر و حرم تو قرار داده . پس با شمشیرت ، هر چه قدرت داری از آنها بکش تا این که مرگ تو فرا رسد . وقتی که بر تو غلبه نمایند ، سرت را بریده و بر نیزه می کنند ، به نزد معاویه می برند و سر تو ، اولین سری است در اسلام که از این شهر به آن شهر برده می شود .

سپس امیرالمؤ منین ( ع ) گریه کرد و فرمود : جانم فدای ریحانه رسول خدا ( ص )

و میوه دل و نور چشم آن حضرت ، فرزندم

حسین ( ص ) . به درستی که بعد از تو ای عمرو ، او را همراه فرزندانش می بینم که از کربلا ، در کنار فرات ، به طرف یزید بن معاویه علیهما لعنه الله حرکت می کنند ( منظور سرهای شهدای کربلا است که به طرف شام برده می شود ) . سپس در همراه تو ( که قبلا ) نابینا و فلج بودند ، از دیر پایین آمده و جسد تو را در محلی که کشته شدی ، دفن می کنند و فاصله مقبره تو با دیر و موصل ، صد و پنجاه قدم است . پس آن گونه شد که امیرالمؤ منین ( ع ) از قول رسول خدا ( ص ) نقل کرد و این یکی از دلایل امامت آن جناب است . ( 96 )

، او را دستگیر کرده نزد ابن زیاد آوردند .

ابن زیاد ستمگر و مغرور که دژخیمی ، بی رحم و خونریز بود ، به رشید رو کرد و گفت : ( مولای تو علی ( ع ) قتل تو را چگونه بیان کرده است ؟ )

رشید با کمال قاطعیت گفت :

روزی در نخلستانی همراه جمعی در محضر امیر مؤ منان علی ( ع ) بودم ، از خرمای یکی از نخله های آن نخلستان خواست ، عرض کردم : آیا خرمای این درخت ، از خرمای سایر درخت ها بهتر است که می فرمایی از خرمای این درخت بیاورند ؟

فرمودند : ( نه منظور چیز دیگر است ) عبیدالله بن زیاد ناپاک به زودی تو را به بیزاری از من وارد می کند ، و اگر بیزاری نجویی ، دو دست و دو پایت را قطع می نماید و هم چنین زبانت را می برد ، و سپس پیکرت را بر شاخه ای از همین نخله ( درخت خرما ) که خرمای آن را طلب کردم ، آویزان می نماید تا کشته شوی .

عرض کردم : ( آیا پایان این کار ، بهشت است ؟ )

فرمود : ( تو در دنیا و آخرت با من هستی ) .

عرض کردم : اذا و الله لا اتبر منک : ( در این صورت سوگند به خدا از تو بیزاری نمی جویم ) .

( رشید هجری بعد از این خبری که از مولایش شنید روزها مکرر کنار آن نخله خرما می رفت و به آن آب می داد ، و می گفت : ای درخت من برای تو

بزرگ شده ام و تو برای من روییده شده ای ) .

ابن زیاد گفت : ( به گونه دیگری تو را بکشم تا سخن مولایت علی ( ع ) در مورد چگونگی قتل تو ، دروغ گردد ؟ )

سپس دستور داد ، دو دست و دو پای آن دلاور مرد مخلص را قطع نمودند ولی زبانش را قطع نکرده ، و با همان وضع او را به دار آویزان نمودند .

مردم از هر سو ، اطراف چوبه دار جمع شدند ، او با این که دست و پایش قطع شده بود ، در شان خاندان عصمت و طهارت ( علیهم السلام ) سخن می گفت ، و از علوم و اسراری که مولایش حضرت علی ( ع ) به او آموخته بود ، برای مردم بیان می کرد .

سپس گفت : ( ای مردم هنوز وقت باقی است و مسایل خود را از من بپرسید . شخصی با شتاب ، خود را به ابن زیاد رساند و گفت : ای امیر ! با این که دست و پای این مرد ( رشید ) را قطع نموده ای ، بر فراز چوبه دار از امور بسیار مهم خبر می دهد و بر ضد بنی امیه افشاگری می نماید . . .

ابن زیاد دستور داد که جلادش برود و زبان رشید را قطع کند ، او نیز همین دستور را اجرا کرد ، و شب آن روز ، رشید بالای دار به درجه رفیع شهادت نایل گشت ( 98 ) و به این ترتیب در سخت ترین شرایط ، نسبت به علی ( ع ) مخلصانه وفاداری

نمود .

بدین طریق جریان قتلش مطابق فرمایش علی ( ع ) اجرا گردید و راستی سخن مولایش علی ( ع ) آشکار گردید .

گفت : به خدا سوگند رفیق تو را دروغگو می کنم . او را جلو آورید و دست ها و پاهایش را قطع کنید و زبانش را نبرید . ( دختر رشید گفت ) : سپس دستها و پاهایش را بریدند و او را به خانه ما آوردند . به او گفتم : ای پدر ، فدایت شوم . آیا از آن چه که به تو رسیده ، احساس درد می کنی ؟ گفت : دخترم ، به خدا سوگند خیر ، مگر به اندازه فشاری که به انسان در میان ازدحام جمعیت می آید . سپس همسایگان و آشنایانش نزد او می آمدند و گریه می کردند و او را ستایش می نمودند . رشید می گفت : برایم کاغذ و قلم بیاورید تا از آن چه واقع خواهد شد ، به شما خبر دهم ( از اخباری که ) مولایم امیرالمؤ منین ( ع ) مرا از آنها آگاه فرمود . برای او کاغذ و قلم آوردند و او شروع کرد به بیان فتنه ها و سختی ها و آن چه که در آینده اتفاق می افتد ، و همه آنها را به امیرالمؤ منین ( ع ) اسناد می داد . و مطالب و اخبار او را می نوشتند تا این که موضوع به اطلاع ابن زیاد رسید و دلاکی را فرستاد تا زبان او را قطع نماید و در آن شب فوت کرد . رحمت خداوند بر او باد . امیرالمؤ منین ( ع ) او را رشید مبتلا می نامید و علم بلایا و منایا را به او تعلیم فرمود

( که در اثر آگاهی از آن علم ) وقتی با کسی ملاقات می کرد ، به او می گفت : فلانی پسر فلانی ، تو به فلان مرگ فوت می کنی و تو ای فلانی ، به فلان نحو کشته می شوی و همان گونه که رشید می گفت ، اتفاق می افتاد . رحمت خداوند بر او باد . ( 99 )

) دست یابم و خونش را بریزم ) .

اطرافیان گفتند : ما کسی را جز قنبر که قدیمی ترین رفیق و خادم علی ( ع ) است و همیشه چون سایه علی ( ع ) دنبال او بود ، سراغ نداریم .

حجاج مامورین مخفی خود را فرستاد ، و قنبر را دستگیر کرده نزد حجاج آوردند بین حجاج و قنبر این گونه گفتگو شد :

حجاج - تو قنبر هستی ، و کنیه تو ( ابو همدان ) است ؟

قنبر - آری .

حجاج - تو بنده علی هستی ؟

قنبر - من بنده خدا هستم - ولی علی ( ع ) ولی نعمت من است .

حجاج - ای قنبر ! از دین و مرام علی ( ع ) بیزاری بجوی ، تا در امان باشی .

قنبر - اگر دین و مرام علی ( ع ) به گونه ای است که باید از آن بیزاری جست ، تو بهتر از آن را برای من پیدا کن تا از دین علی بیزاری بجویم .

حجاج - اکنون که از دین علی ( ع ) بیزاری نمی جویی ، قتل تو واجب است ، و هر نوع کشتن را خودت اختیار می کنی بگو همان گونه تو را بکشیم .

قنبر - هر گونه که مرا به قتل رسانی ، همان گونه در قیامت قصاص می کنم ، ولی مولایم علی ( ع ) به من فرموده که در راه محبت او ، مثل گوسفند مرا ذبح می کنند .

حجاج - علی ( ع ) برای تو نوع کشتن خوبی خبر داده است ، همان گونه تو را خواهم کشت .

آن گاه

حجاج دستور داد ، جلادان خون آشامش ، قنبر را مثل گوسفند ، ذبح کرده و سرش را از بدنش جدا نمودند .

بعضی می نویسند : از جمله سؤ الات حجاج به قنبر این بود ، پرسید : تو در خدمت علی ( ع ) چه می کردی ؟

قنبر : از خدمات من این بود که آب وضویش را آماده می کردم .

حجاج - پس از آن که علی ( ع ) از وضو فارغ می شد چه می گفت ؟

قنبر - مولایم علی ( ع ) در این موقع این دو آیه ( 44 و 45 سوره انعام ) را می خواند :

فلما نسوا ما ذکروا به فتحنا علیهم ابواب کل شیی حتی اذا فرحوا بما اوتوا ، اخذناهم بغته فاذا هم مبلسون فقطع دابر القوم الذین ظلموا و الحمد لله رب العالمین .

( وقتی که پیروان شیطان تمام تذکرات ما را فراموش کردند ، درهای هر نعمتی را به روی گشودیم ، تا ( کاملا ) خوشحال شدند . ( و دل به آنها بستند ) ناگهان آنها را گرفتیم ( و سخت مجازات کردیم ) ، در این هنگام ، همه مایوس شدند ( و درهای امید به روی آنها بسته شد ) - و به این ترتیب دنباله ( زندگی ) جمعیتی که ستم کرده بودند قطع شد و ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است ) .

حجاج - گمان می کنم این آیه را بر ما تاویل می کرد ، و منظور از مضمون آیه ما بودیم ؟ !

قنبر - آری همین طور است .

حجاج خشمگین شد و دیگر

به قنبر مهلت نداد تا با سخنان آتشین و کوبنده اش ، او را خوار و سرکوب کند . به دستور او ، میرغضب ها به سر قنبر ریختند ، و آن غلام عاشق و شیفته علی ( ع ) را مثل گوسفند ذبح کردند ، و او این چنین قهرمانانه ، شربت گوارای شهادت را نوشید و مرغ روحش به بهشت جاودان پرواز کرد .

کشنده منی .

حجاج گفت : اکنون حجت بر تو تمام است . کمیل گفت : در صورتی حجت بر من تمام خواهد شد که قاضی تو باشی با آن که امر قضا به دست دیگری است . حجاج گفت : آری حجت بر او تمام است زیرا تو هم قدم با آنها بودی که گردن عثمان را زدند .

این پیشامد نیز از اخباری است که سنی ها از ثقات خود روایت کرده و خاصه نیز با آنها همکاری نموده و مضمون آن از جمله معجزات و بینات است . ( 102 )

باشد . و بعد از این تو را دستگیر می کنند و به دار می آویزند ) . همانطور هم شد . ( 104 )

- خریداری نمایی .

میثم در سالی که به فیض شهادت نایل شد به حج بیت الله مشرف گردید . بر ام سلمه وارد شد پرسید : تو کیستی ؟ گفت : من میثمم . گفت : سوگند به خدا نیمه شبی از رسول خدا ( ص ) شنیدم از تو یاد می کرد و سفارش تو را به علی ( ع ) می نمود .

میثم پرسید : حسین ( ع ) کجاست ؟

گفت : در بستان خودش می باشد . گفت : آن جناب را از آمدن من اطلاع بده که می خواهم عرض سلام نمایم و ملاقات ما حضور حضرت پروردگار خواهد بود . ام سلمه عطری حاضر کرده و محاسن او را خوشبو ساخت و گفت : به زودی همین محاسن خون آلود خواهد شد ، میثم از آن جا به کوفه آمد ، عبیدالله فرمان داد او را دستگیر کنند چون وارد دارالکفر پسر زیاد شد گفتند : این مرد از همه کس موقعیتش نزد علی ( ع ) زیادتر بوده پسر زیاد تعجب کرد و گفت : وای بر شما همین مرد عجمی اهمیت بسزایی نزد علی ( ع ) داشته ؟ گفتند : آری ، پسر زیاد از او پرسید : پروردگار تو در کجاست ؟ پاسخ داد : در کمین ستمکاران است و تو یکی از آنهایی . پسر زیاد برآشفت و گفت : تو با آن که مردی عجمی هستی کارت به جایی رسیده که با من این گونه درشتی می نمایی بگو بدانم آقای تو در خصوص عملی که من با تو انجام می دهم چه فرموده

؟ گفت : آقای من فرموده : من دهمین نفری هستم که به دست تو به دار آویخته می شوم و دار من از همه کوتاه تر و جایگاه دار من نزدیک به بیت الطهاره است . ابن زیاد گفت : اکنون من خلاف فرموده او انجام خواهم داد . میثم گفت : چگونه ممکن است بر خلاف فرموده او رفتار کنی با آنکه آن حضرت آن چه فرموده از گفته رسول خدا ( ص ) بوده و او هم از جبرییل از خدای متعال استفاده می کرده . بنابراین چگونه می توانی با این وعده مخالفت نمایی و من می دانم در چه محلی از کوفه به دار آویخته می شوم و من نخستین آفریده ای هستم که در سرزمین اسلامی لجام زده می شوم .

ابن زیاد پس از استماع این سخن دستور داد او را حبس کرده و همراه او مختار بن ابی عبیده ثقفی را نیز محبوس داشت میثم در حبس به او خبر داد تو از حبس نجات پیدا خواهی کرد و خونخواهی حسین ( ع ) می کنی و این بدبخت را خواهی کشت .

هنگامی که پسر زیاد مختار را طلبید تا بکشد بلافاصله نامه ای از یزید رسید که مختار را آزاد کن و آسیبی به او مرسان . عبیدالله طبق دستور ، مختار را آزاد کرد و فرمان داد تا میثم را به دار بیاویزید ، در راه مردی با میثم ملاقات کرده گفت : بی جهت به قتل تو حکم کرده زیرا از کشتن تو فایده ای حاصل نمی شود .

میثم لبخندی زده گفت : من برای

این درخت خرما آفریده شده و او را برای من پروریده اند . چون او را به چوب دار آویختند و مردم در کنار خانه عمرو بن حریث اطراف او گرد آمدند ، عمرو گفت : سوگند به خدا او همواره می گفت : مجاور تو خواهم شد ، آن گاه به کنیزش دستور داد زیر آن درخت را جاروب کرده آب بپاشد و مجمره عودی حاضر نماید .

میثم در همان حال ، فضایل بنی هاشم را نشر می داد ، به ابن زیاد اطلاع دادند که این جوان شما را رسوا کرد ، وی برآشفته فرمان داد تا دهنه به دهان او بزنند و او نخستین آفریده مسلمان بود که بر دهان او لجام زدند .

کشتن میثم ده روز پیش از ورود حضرت امام حسین ( ع ) به عراق بود . روز سوم که از دار کشیدن وی گذشت او را با نیزه زدند میثم تکبیر گفت و در آخر روز دهان و دماغ او خون آلود شد . ( 105 )

مثل این که می بینم ابن زیاد مرا از تو می خواهد و تو می گویی او در مکه است . او می گوید : هر جا باشد باید بیاوری ، و تو به قادسیه می روی و آنجا می مانی تا این که من به تو می رسم و مرا پیش ابن زیاد می آوری و او به من می گوید : از ابوتراب تبری بجوی . ولی من قبول نمی کنم . و او مرا در دروازه عمرو بن حریث به دار می کشد . وقتی که روز چهارشنبه می شود ، خون از گلویم سرازیر می شود و همینطور هم شد .

و هنگامی که میثم به دار آویخته می شد ، به مردم گفت : ( از من بپرسید تا از فتنه های بنی امیه شما را آگاه کنم ) . و چون اندکی با آنها سخن گفت . ابن زیاد دستور داد به او لجام بزنند . و میثم اولین شخصی بود که در بالای دار به او لجام زدند . ( 106 )

به چهار قسمت درآورد .

قبلا علی ( ع ) به ( میثم تمار ) خبر داده بود ، که آن نخله ، چهار قسمت می شود ، و در قسمت چهارم آن تو را به دار می کشند .

صالح پسر میثم می گوید : پس از آن که ابن زیاد پدرم را به دار آویزان کرد و به شهادت رساند ، پس از چند روز ، از آن چوبه دار دیدن کردم ، دیدم آن چوبه ، یکی از چهار قسمت آن نخله است ، که من به دستور پدرم ، با میخ اسم پدرم را در آن نوشته بودم ، دیدم همان اسم در آن وجود دارد . ( 107 )

: کسی که رسول خدا ( ص ) را غسل داد .

گفتم : تو در مداین هستی و حال آنکه علی ( ع ) در مدینه است . گفت : ای زاذان ، هنگامی که چانه مرا بستی ، صدای افتادن چیزی را خواهی شنید .

زاذان گفت : هنگامی که چانه او را بستم ، صدای افتادن چیزی را شنیدم . به طرف در رفتم که با امیرالمؤ منین ( ع ) مواجه شدم .

فرمود : ای زاذان ، ابوعبدالله سلمان در گذشت ؟

گفتم : آری ای آقای من .

سپس حضرت داخل شد و ردا را از روی صورت سلمان کنار زد . سلمان به امیرالمؤ منین ( ع ) تبسم کرد . حضرت فرمود : آفرین بر تو ، ای ابا عبدالله ، وقتی که خدمت رسول خدا ( ص ) رسیدی ، برای آن حضرت آن چه را که از امتش به برادرش رسید ، بازگو کن . سپس علی ( ع ) تغسیل و کفن سلمان را شروع کرد و وقتی که بر او نماز می گزارد ، از امیرالمؤ منین ( ع ) تکبیر بلندی می شنیدیم . من نیز همراه با آن جناب ، دو مرد را دیدم که ( بعدا ) حضرت فرمود : یکی از آنها جعفر ، برادرم بود و دیگر خضر؛ در حالی که با هر کدام از آن ها ، هفتاد صف از ملایکه و در هر صف نیز ، هزار هزار ملک همراه بود . ( 108 )

سپاه معاویه ، خارج شده و با خبر شدند که عده ای از بیعت شکنان به سرکردگی طلحه و زبیر ، به بصره رفته و آن جا را اشغال کرده اند ، و اعلام جنگ نموده اند ، آن حضرت فرمان داد که نخست متوجه بصره شوند ، و جلو آشوب فتنه انگیزان داخلی را بگیرند .

از سوی دیگر برای مردم کوفه پیام فرستاد که برای کمک به سپاه علی ( ع ) بپیوندند .

امام علی ( ع ) و سپاهیانش به ( ذی قار ) ( محلی نزدیک بصره ) رسیدند ، و در آن جا توقف کردند و منتظر پیوستن مردم کوفه به سپاه شدند .

ابن عباس می گوید : ( امام علی ( ع ) در ( ذی قار ) برای گرفتن بیعت ( و پیمان از مردم ) توقف کرده بود ، و فرمود : ( هم اکنون از کوفه ، هزار نفر نه یک نفر کمتر و نه یک نفر زیادتر به سوی ما حرکت کرده اند ، و به این جا می آیند و با من تا سر حد شهادت بیعت می نمایند ) .

ابن عباس می گوید : پس از این پیش بینی ، من نگران شدم که مبادا از این تعداد ( هزار نفر ) یک عدد کم و زیاد شود ، و همین موضوع دستاویز دشمنان گردد ، و به علی ( ع ) و ما که پیروانش هستیم ، خرده بگیرند ، همچنان در اضطراب و دلهره به سر می بردم که جمعیت کوفه ، فرا رسیدند ، آنها را شمردیم ، 999 نفر بودند

، و دیگر کسی نیامد .

پریشان شدم و غرق در فکر گشتم ، و گفتم : انا لله و انا الیه راجعون پس چرا هزار نفر نشدند ، امام علی ( ع ) که فرمود : ( هزار نفر ) می آیند ؟ !

در این بحران فکری ، ناگهان دیدم شخصی از راه با پای پیاده می آید ، و لباس زبر بر تن دارد ، و شمشیر در سپری نیز به همراه خود آورده است ، به حضور علی ( ع ) آمد و عرض کرد : ( دستت را به سوی من دراز کن تا با تو بیعت کنم ) .

علی ( ع ) فرمود : ( بیعت بر چه ؟ )

او عرض کرد : ( پیمان فرمانبری و اطاعت از تو ، و پیکار در رکاب تو تا سر حد مرگ یا پیروزی ) .

علی ( ع ) فرمود : نام تو چیست ؟

او عرض کرد : من ( اویس ) هستم .

حضرت فرمود : ( تو اویس قرنی هستی ؟ ) .

او عرض کرد : آری .

امام علی ( ع ) فرمود : ( الله اکبر ، حبیب من رسول خدا ( ص ) به من خبر داد که من مردی از اهالی قرن ( یمن ) را که از امت اوست ، و به او ( اویس قرنی ) ، می گویند ، ملاقات می کنم ، که او از حزب خدا و از حزب رسول خدا ( ص ) است ، او به شهادت می رسد ، و در روز قیامت به اندازه تعداد دو طایفه ( پر جمعیت

) ربیعه و مضر ، زیر پوشش شفاعت او قرار می گیرند ) . ( 109 )

به این ترتیب ، با آمدن ( اویس قرنی ) ، 999 نفر ، به هزار نفر که علی ( ع ) فرموده بود ، تکمیل شدند اویس از ( زهاد ثمانیه ) ( پارسایان هشتگانه ) است ، و در جنگ صفین در رکاب علی ( ع ) به شهادت رسید . ( 110 )

با پرچم های سفید و شمشیرهای درخشان به کمر و گرد این زمین خطی کشیدند و دیدم گویا این نخل ها شاخه های خود را با خون تازه به زمین زدند و دیدم گویا حسین فرزندم و جگر گوشه ام در آن غرق است و فریاد می زند و کسی به دǘϘǘԠنمی رسد و آن مردان آسمانی می گویند صبر کنید ای آل رسول شما به دست بدترین مردم کشته می شوید و این بهشت است ای حسین که مشتاق تو است و سپس مرا تسلیت گویند و گویند ای ابوالحسن مژده گیر که چشمت در روز قیامت روشن گردد و سپس به این وضع بیدار شدم و بدان که جانم به دست اوست ؛ صادق مصدق ابوالقاسم احمد برایم بازگفت که من آن را در خروج برای شورشیان بر ما خواهم دید ، این زمین کرب و بلا است که حسین با هفده مرد از فرزندان من و فاطمه در آن به خاک می روند و آن در آسمان ها معروف است و به نام زمین کرب و بلا شناخته شده است چنان چه زمین حرمین ( مکه و مدینه ) و زمین بیت المقدس یاد شوند پس از آن فرمود : یابن عباس برایم در اطراف آن پشک آهو جستجو کن که به خدا دروغ نگویم و دروغ نشنوم آن ها زرد رنگند و چون زعفرانند .

ابن عباس گوید : آن را جستم و گرد هم یافتم و فریاد کردم : یا امیرالمؤ منین آن ها را یافتم به همان وضعی که علی فرموده بود .

فرمود : خدا و رسولش راست گفتند و

برخاست و به سوی آنها دوید و آنها را برداشت و بویید و فرمود : همان خود آنها است . ابن عباس می دانی این پشک ها چیست ؟ اینها را عیسی بن مریم ( ع ) بوییده و این برای آن است که به آنها گذر کرده با حواریون و دیده آهوها این جا گردهم می گریند عیسی با حواریون خود نشستند و گریستند و ندانستند برای چه گریه می کنند و چرا نشستند . حواریون گفتند : ای روح خدا و کلمه او ، چرا گریه می کنید ؟

فرمود : شما می دانید این چه زمینی است ؟

گفتند : نه ، گفت : این زمینی است که در آن جگر گوشه رسول احمد و جگر گوشه حره طاهره بتول همانند مادرم را می کشند ، و در آن به خاکی سپرده شود که خوشبوتر از مشک است چون خاک سلیل شهید است و خساک پیغمبران و پیغمبر زادگان چنین است ، این آهوان با من سخن گویند و می گویند در این زمین می چرخد به اشتیاق تربت نژاد با برکت و معتقدند که در این زمین در امانند . سپس دست به آنها زد و آنها را بویید و فرمود : این پشک همان آهوان است که چنین خوشبو است به خاک گیاهش . خدایا آنها را نگهدار تا پدرش ببوید و تسلی جوید فرمود تا امروز مانده اند به طول زمان زرد شدند این زمین کرب و بلا است و فریاد کشید : ای پروردگار عیسی بن مریم برکت به کشندگان حسین مده و به یاری کنندگان آنان و خاذلان او

. و با آن حضرت گریستم تا به رود درافتاد و مدتی از هوش رفت و به هوش آمد و آن پشک ها را در ردای خود بست و به من گفت : تو هم در ردایت بینداز و فرمود : یابن عباس هرگاه دیدی خون تازه از آنها روان شد بدان که ابوعبدالله در آن زمین کشته شده و دفن شده .

ابن عباس گوید : من آنها را بیشتر از یک فریضه محافظت می کردم و از گوشه آستینم نمی گشودم تا در این میان که در خانه خوابیده بودم به ناگاه بیدار شدم دیدم خون تازه از آن ها روان است و آستینم پر از خون تازه است من گریان نشستم و گفتم : به خدا حسین کشته شد علی در هیچ حدیث و خبری که به من داده دروغ نگفته و همان طور بوده چون رسول خدا به او خبرها داده که به دیگران نداده من در هراس شدم و سپیده دم بیرون آمدم و دیدم که شهر مدینه یکپارچه مه است و چشم جایی را نبیند و آفتاب برآمد و گویا پرده ای نداشت و گویا دیوارهای مدینه خون تازه بود من گریان نشستم و گفتم : به خدا حسین کشته شد و از گوشه خانه آوازی شنیدم که می گوید صبر کنید خاندان رسول کشته شد فرخ نحول روح الامین فرود شد با گریه و زاری .

سپس به فریاد بلند گریست و من هم گریستیم در آن ساعت که دهم ماه محرم بود بر من ثابت شد که حسین را کشتند و چون خبر او به ما رسید چنین بود

و من حدیث را به آنها که با آن حضرت بودند گفتم و گفتند : ما در جبهه آن چه شنیدی شنیدیم و ندانستیم چه خبر است و گمان کردیم که او خضر است . ( 112 )

: قسم به کسی که جانم در دست اوست همین قدر مرا کافی است به آن چه خدا نازل فرموده اقرار داشته و گفتار پیامبر خدا تصدیق داشته و کلام پدرم را تکذیب نمی کنم .

امیرالمؤ منین ( ع ) بیرون آمده و در مسجد نزول اجلال فرموده و اصحاب و یاران دور آن حضرت حلقه زدند در این هنگام حضرت حسین ( ع ) تشریف آوردند تا رسیدند مقابل امیرالمؤ منین ( ع ) و آن جا ایستادند ، امیرالمؤ منین ( ع ) دست مبارک بر سر ایشان نهاده و فرمودند : پسرم ، خداوند متعال ، اقوام و طوایفی را به وسیله قرآن تقبیح نموده و مورد سرزنش و ملامت قرار داده و فرموده است :

فما بکت علیهم السما والارض و ما کانوا منظرین .

به خدا قسم حتما پس از من تو را خواهند کشت سپس آسمان و زمین بر تو گریه خواهند نمود . ( 114 )

ریخت و ما نیز گریه کردیم با آن حضرت و او می فرمود : آه آه چه می خواهند از من آل ابی سفیان که حزب شیطان و اولیای کفرند .

سپس آب طلبید برای نماز و وضو گرفت و بعد از نماز مختصری چشمانش به خواب رفت چون بیدار شد فرمود : ابن عباس برای تو چیزی را بگوبم که الآن در خواب دیده ام .

فرمود : دیدم مردهایی از آسمان نازل شدند که با آنها علم های سفید بود و در شمشیرهای سفید حمایل داشتند که می درخشید و کشیدند اطراف این زمین خطی را ، و گویا درختانی بود در این زمین که شاخه های آنها به زمین آمد و خونی تازه در این زمین پیدا شد مانند دریا و گویا حسین من که پاره تن من است غرق بود در آن دریای خون ، استغاثه و طلب یاری می کرد و کسی به داد او نمی رسید .

و آن مردمان سفید که از آسمان آمدند ندا می کردند او را و می گفتند : ای آل رسول صبر کنید البته شما کشته می شوید به دست بدترین مردم و اینک بهشت به شما مشتاق است .

پس مرا تعزیت گفتند و گفتند : یا اباالحسن بشارت باد تو را خداوند چشم تو را روشن گرداند در روزی که مردم بلند می شوند برای حساب .

سپس فرمود : قسم به آن کسی که جانم به دست اوست خبر داد مرا صادق مصدق ابوالقاسم ( ص ) ( یعنی حضرت محمد ( ص ) ) به اینکه عبور می کنم به این زمین در وقت

رفتن به سوی اهل طغیان و این که این زمین زمین کرب و بلا است .

دفن می شود در این زمین حسین و هفده نفر از اولاد من و فاطمه ( ع ) و این زمین در آسمان ها معروف است به زمین کرب و بلای حسین هم چنان که ذکر می شود بقعه مکه و مدینه و بیت المقدس . ( 115 )

پاسخ پرسش تو دشوار نبود از حقیقت آن تو را باخبر می ساختم ، باز هم نشانه همان است که گفتم : فرشته و شیطان تو را لعنت می کنند .

پسر او در آن روزگار خردسال بود و تازه می توانست بنشیند و در هنگام پیشامد کربلا او قاتل حسین شد و قضیه چنان بود که علی خبر داد . ( 116 )

سوگند به خدا من شیعه و دوست توام ، علی ( ع ) پرسید : تو کیستی ؟

گفت : من حبیب بن جمازم .

علی ( ع ) فرمود : ای پسر جماز از چنان پرچمی خودداری کن با این که می دانم آن را به دوش خواهی کشید و از باب الفیل وارد خواهی شد .

پس از آن که علی و حسن علیهماالسلام شربت شهادت نوشیدند و نوبت امامت به به امام حسین ( ع ) رسید و پیشامد کربلای او اتفاق افتاد ابن زیاد ، عمر بن سعد را ریاست لشکر داد و خالد نامبرده را پیش آهنگ و حبیب را پرچم دار آن قرار داد . او با همان پرچم از باب الفیل وارد مسجد کوفه شد و این قضیه از جمله اخباری است که دانشمندان و ناقلین آثار به صحت پذیرفته اند و در میان کوفی ها مشهور و مخالفی ندارد و از معجزات است . ( 118 )

، من شما را بشارت آوردم شما گریه می کنید ، سبب چیست و این گریه بر کیست ؟ )

علی ( ع ) حسینش را در بر گرفت و نوازش نمود و فرمود : ( نور دیده ! زود باشد که سرّ این گریه آشکار و اثرش نمودار شود . ) که اشاره به واقعه کربلا می کند . همین بشارت را سلمان به پیغمبر داد و آن حضرت هم منقلب گردید .

چنان که در بعضی کتب است که حضرت رسالت در مسجد تشریف داشت که آن وقت سلمان شرفیاب شد و آن سرور را به ولادت آن مظلومه بشارت داد و تهنیت گفت . آن حضرت گریست و فرمود : ( ای سلمان ! جبرییل از جانب خداوند جلیل خبر آورد که این مولود گرامی مصیبتش غیر معدود باشد تا به آلام کربلا مبتلا شود ) . ( 120 )

)

، همه اندوهناک شدند ، و من نیز از حزن ایشان محزون گردیدم و جرات نمی کردم که از سبب این گریه از آن حضرت سؤ ال کنم .

چون این حالت بسیار به طول انجامید ، علی و فاطمه ( ع ) گفتند : سبب گریه تو چیست ؟ یا رسول الله خدا هرگز دیده های تو را گریان نگرداند ، بدرستی که این حالت که در تو مشاهده کردیم دل های ما را مجروح کرد . پس حضرت رسول ( ص ) رو به حضرت امیرالمؤ منین ( ع ) آورد گفت : ای برادر و حبیب من ! چون شماها را نزد خود مجتمع دیدم ، از مشاهده شما مرا سروری حاصل شد که هرگز چنین شادی در خود نیافته بودم ، و من در شما نظر می کردم و خدا را شکر می کردم که چنین نعمت ها به من کرامت کرده که ناگاه جبرییل ( ع ) بر من نازل شد گفت : یا محمد بدرستی مه خدای تعالی مطلع شد بر آنچه در نفس تو حادث گردید ، و دانست شادی که تو را عارض شد به دیدن برادر و دختر و دو فرزندزاده خود ، پس تمام کرد برای تو نعمت و گوارا گردانید برای تو این عطیه را با آنکه گردانید ایشان را و فرزندان ایشان را و شیعیان ایشان را با تو در بهشت ، و جدایی نخواهد افکند میان تو و ایشان ، چنانچه به تو عطا می کند در آن روز خوبی به ایشان عطا خواهد کرد ، چنانچه به تو بخشش می نماید به

ایشان خواهد بخشید ، تا آنکه تو خشنود گردی ، و زیاده از مرتبه خشنودی تو به ایشان کرامت خواهد کرد با بلیه بسیاری که به ایشان خواهد رسید در دنیا ، و مکروه بسیاری که ایشان را در خواهد یافت بر دست های گروهی از منافقان که ملت تو را بر خود بندند و دعوی کنند که از امت تواند ، و حال آنکه بری اند از خدا و ایشان را به شمشیر آبدار و انواع زجرها و ستم ها بکشند ، و هر یک را در ناحیه ای از زمین به قتل رسانند ، و قبرهای ایشان از یکدیگر دور باشد ، و حق تعالی این حالت را از برای ایشان پسندیده است و ایشان را اهل این سعادت گردانیده است ، پس حمد کن خدا را بر آنچه از برای شما پسندیده و راضی شو به قضای الهی ، پس خدا را حمد کردم و راضی شدم به قضای او بر آنچه برای شما اختیار نموده است .

پس جبرئیل گفت : یا محمد به درستی که برادر تو علی مقهور و مظلوم خواهد شد بعد از تو ، منافقان امت بر او غالب خواهند شد و غضب خلافت او خواهند کرد و از دشمنان تو تعب ها به او خواهد رسید ، و در آخر کشته خواهد شد به دست بدترین خلایق و بدبخت ترین اولین و آخرین ، نظیر پی کننده ناقه صالح ، در شهری که به سوی آن شهر هجرت خواهد نمود ، و آن شهر محل شیعیان او و شیعیان فرزندان او خواهد بود . به سبب این

حال بلای اهل بیت رسالت بسیار خواهد شد و مصیبت عظیم تر خواهد شد ، این فرزندزاده تو - و اشاره کرد به سوی حسین ( ع ) شهید خواهد شد با گروهی از اهل بیت و ذریت تو و نیکان امت تو ، در کنار فرات ، در زمینی که آن کربلا گویند ، به سبب آن کرب و بلا بر دشمنان تو و دشمنان ذریه تو بسیار خواهد شد در روزی که کرب آن روز منقضی نشود و حسرت آن روز به آخر نرسد ، آن بهترین بقعه های زمین است و حرمت آن از همه زمین ها عظیم تر ، و آن قطعه ای است از بهشت .

پس زینب گفت : چون ابن ملجم پدرم را ضربت زد ، اثر مرگ در او مشاهده کردم گفتم : ای پدر بزرگوار ، ام ایمن چنین حدیثی به من روایت کرد ، می خواهم آن را از تو بشنوم ، فرمود : ای دختر حدیث چنان است که ام ایمن به تو روایت کرده ، گویا می بینم تو را و زنان دیگر از اهل بیت مرا در این شهر اسیر کرده باشند ، و به ذلت و خواری شما را برند و از دشمنان خود خائف و ترسان باشید ، پس در آن وقت صبر کنید و شکیبایی نمایید ، به حق آن خداوندی که حبه ها را شکافته و خلایق را آفریده است ، در آن وقت در روی زمین خدا را دوستی به غیر از شما و دوستان و شیعیان شما نباشد .

چون حضرت رسول ( ص ) این حدیث را

نقل کرد برای ما ، فرمود : در آن روز شیطان از روی شادی پرواز خواهد کرد و بر دور زمین با یاوران خود جولان خواهد نمود ، خواهد گفت : ای گروه شیاطین آنچه مطلب ما بود از فرزند آدم به آن رسیدیم و در هلاک ایشان منتهای آرزوی خود را یافتیم ، و همه را مستحق جهنم نمودیم مگر جماعت قلیلی که چنگ در دامان اهل بیت رسالت زده اند ، پس تا توانید سعی کنید که مردم را به شک اندازید در حق ایشان و بدارید مردم را بر عداوت ایشان و تحریص کنید مردم را بر ضرر رسانیدن به ایشان و دوستان ایشان ، تا کفر و ضلالت خلق مستحکم گردد و از ایشان هیچ کس نجات نیابد ، آن ملعون گمان خود را در حق اکثر مردم راست کرد زیرا که با عداوت شما هیچ عمل صالح فایده نمی بخشد ، و با محبت و موالات شما هیچ گناهی جز کبایر ضرر نمی رساند .

: می توان دست فرزند را ، از سر عطوفت و شفقت ، بوسید . چنان که وارد است رسول خدا ( ص ) دست دخترش ، حضرت فاطمه زهرا ( س ) را می بوسید و وی را به جای خود می نشانید . و از این جا کثرت عطوفت شاه ولایت ، امیرالمؤ منین علی بن ابی طالب ( ع ) مظلوم تاریخ ، نسبت به این مولود بزرگوار معلوم می شود .

نامیدم . پس دست های او را بوسیده و اشک به صورت نازنینش جاری شد و فرمود : گویا می بینم این دست ها در یوم الطف در کنار شریعه فرات در راه یاری دین خدا قطع خواهد شد . ( 123 )

فرزندش در راه یاری اسلام از برادرش ، حافظ شریعت الهی و ریحانه رسول الله ( ص ) ، قطع خواهد شد .

ام البنین ( س ) گریه کرد و زنان همراه او نیز در غم و رنج و اندوهش شریک شدند .

سپس ام البنین ( س ) به دامن صبر و بردباری چنگ زد و خدای را سپاس گفت که فرزندش فدای سبط گرامی رسول خدا ( ص ) و ریحانه او خواهد گردید . ( 125 )

امیرالمؤ منین علی ( ع ) فرمود : ام البنین ، فرزندت عباس ( ع ) نزد خدای تبارک و تعالی منزلتی عظیم دارد و خدای متعال در عوض دو دستش ، دو بال به او مرحمت خواهد کرد که با آنها با ملایکه در بهشت پرواز کند ، همان گونه که قبلا این عنایت را به جعفر بن ابی طالب ( ع ) نموده است . و ام البنین ( س ) با شنیدن این بشارت ابدی و سعادت جاودانه مسرور شد . ( 126 )

پسرم حسین ( ع ) است ، که او هم بعد از برادرش مظلوم می شود ، و در زمین کرب و بلا کشته می شود ، آگاه باشید همانا او و اصحابش روز قیامت از مهتران شهیدانند . ( 127 )

فرمود : پس به جایی برو که کشتن ما را نبینی و ناله ما را نشنوی ، سوگند بدان که جان حسین به دست او است هر کس امروز فریاد ما را بشنود و ما را یاری نکند جز آن که خدایش او را در دوزخ افکند . ( 128 )

را خواست و گفت : تا یک منزلی کوفه بروید ، و آن جا با هم توطئه و قرارداد کنید که در کوفه خبر مرگ مرا منتشر کنید ، و باید سخن تان درباره شب و روز و وقت مرگ ، و جای قبر ، و کسی که بر جنازه من نماز خوانده و سایر خصوصیات متفق باشد ، تا در چیزی باهم مختلف نشوید ، آن گاه اول یکی وارد شود و خبر مرگ مرا بدهد ، و بعد دومی وارد شود و همان طور نقل کند ، و سپس سومی و باز مثل آنها خبر دهد ، و ببینید علی ( ع ) چه می گوید ؟ سپس طبق دستور رفتند و یکی از آنها چاشتگاه با رنگ متغیر سواره وارد شد ، مردم گفتند : از کجا می آیی ؟

گفت : از شام .

گفتند : چه خبر داری ؟

گفت : معاویه مرد ، خدمت علی ( ع ) آمدند و گفتند : شتر سواری از شام آمده از مرگ معاویه خبر می دهد ، حضرت اعتنایی نکرد ، آن گاه فردا صبح ، دیگری وارد شد و مردم گفتند : چه خبر ؟

گفت : معاویه مرد و همان طور که رفیقش خبر داده بود خبر داد ، و باز نزد علی ( ع ) آمدند و گفتند : شترسواری از مرگ معاویه خبر می دهد همان طور که رفیقش خبر داد ، بدون اختلاف ، علی ( ع ) باز اظهاری نکرد ، و روز سوم ، دیگری وارد شد و مردم گفتند : پشت سر چه داری ؟ ( یعنی شام

چه خبر بود ؟ ) گفت : معاویه مرد ، و از آنچه مشاهده کرده پرسیدند ، و با گفتار آن دو نفر مخالف درنیامد ، و نزد علی ( ع ) آمده گفتند : یا امیرالمؤ منین ! خبرصحیح است ، این شتر سوار سوم است و مثل آن دو نفر خبر داد ، و چون زیاد دنبال کردند فرمود : هرگز چنین نمی شود ، تا اینکه این از این رنگین شود ، یعنی محاسن مبارکش از سر مقدسش ، و پسر آن زنی که جگرها را می جوید ( یعنی هند که جگر حمزه را جوید ) با خلافت بازی کند ، و این خبر را برای معاویه بردند . ( 132 )

بود که با خود آن حضرت چه می کنند ، و چگونه حضرت زهرا ( س ) شهید می شود ، و چگونه پسرش امام حسن ( ع ) به شهادت می رسد و چگونه امت به او حیله می کنند . وقتی کیفیت قتل امام حسین ( ع ) را خواند بسیار گریست ، و سپس آن کتاب را بست ، و بقیه آنچه تا روز قیامت واقع می شود باقی ماند . ( 133 )

( ع ) نگاهی به آنها کرد و فرمود : ایهاالناس ، همانا پیغمبر ( ص ) هزار حدیث سری به من فرمود که در هر حدیثی هزار در است ، و هر دری را هزار کلید است ، و من شنیدم خدای عزوجل می فرماید : ( روزی که هر عده ای را به امامشان می خوانیم ، سوره اسرا آیه 69 ) و من برای شما به خدا قسم یاد می کنم که هشت نفر روز قیامت مبعوث می شوند که به امامشان که سوسماری است خوانده می شوند ، و اگر می خواستم نامشان را می بردم .

( اصبغ ) گفت : عمرو بن حریث را دیدم که چون شاخه درخت خرما ، از شرم و از ملامت امیرالمؤ منین ( ع ) بر زمین افتاد . ( 134 )

. ( 135 )

کوفه که بعد از او با معاویه رو به رو می شوند ، از آینده چنین خبر می دهد :

( آگاه باشید که به زودی بعد از من ، مردی گشاده گلو و شکم برآمده ( یعنی معاویه بر شما غالب می شود . می خورد آنچه بیابد و می خواهد آنچه نیابد . )

گویند : معاویه هر چه می خورد ، سیر نمی گشت تا این که می گفت : سفره را برچینید ، خسته شدم و سیر نگشتم . علت پرخوری معاویه بر اثر نفرین پیامبر بود ، وقتی پیامبر کسی را به طلب معاویه فرستاد ، دید مشغول خوردن است و نمی آید ، برگشت و گفت : طعام می خورد ، دیگر بار فرستاد باز به خوردن مشغول بود ، پس فرمود : ( خدایا ! شکم او را سیر مگردان ) . او را بکشید اگر چه او را نخواهید کشت .

آگاه باشید ! به زودی او شما را به ناسزا گفتن و بیزاری جستن از من امر می کند ، اگر شما را به ناسزا گفتن مجبور نمود ، مرا دشنام دهید زیرا ناسزا گفتن برای من سبب علو مقام می شود و برای شما باعث نجات و رهایی ( از شر او ) می شود ، اما در بیزاری جستن ، پس از من بیزاری نجویید ، زیرا من به فطرت اسلام تولد یافته ام ، و در ایمان و هجرت سبقت و پیشی گرفته ام . ( 137 )

ع ) بالای منبر است و عجم ها ، اطراف منبر را گرفته اند ، از روی توهین به عجم گفت : ( این عجم ها کیستند که تو آنها را در اطراف خود جمع کرده ای ؟ )

حضرت علی ( ع ) شدیدا پاسخ او را داد و حتی سخنی فرمود که از آن استفاده می شود که ( اشعث ) شکم گنده بود ، آنگاه فرمود : ( همین عجم ها هستند که روزی شما را به انگیزه برگرداندن شما به اسلام خواهند زد ، همان گونه که شما ( عرب ها ) در آغاز اسلام آنها را برای دعوت به اسلام زدید ) . ( 138 )

به راستی امروز مصداق سخن علی ( ع ) در ایران آشکار شده ، که عجم ها ( ایرانیان ) به عنوان دفاع از اسلام ، با حکومت های مزدور عرب و مزدوران آنها در جنگند و رو در روی آنها تا سر حد شهادت ، ایستاده اند که از اسلام عزیز حمایت نمایند ، آیا این پیشگویی یک معجزه نیست ؟ !

قضاوت ها ، قضاوت خلاف شرع کرد ، امام علی ( ع ) او را مورد انتقاد قرار داد و به او فرمود : ( سوگند به خدا تو را به ( بانقیا ) ( روستایی در نواحی فرات کوفه ) دو ماه تبعید می کنم تا در آن جا بین یهود قضاوت کنی ) .

ولی در همان ایام ، امام علی ( ع ) به شهادت رسید .

وقتی که مختار در سال 67 هجری روی کار آمد ، شریح را طلبید و به او گفت : امام علی ( ع ) در فلان روز به تو چه گفت ؟

شریح جریان تبعید را بازگو کرد .

مختار گفت : سوگند به خدا نباید در کوفه بمانی به روستای ( بانقیا ) برو و در آن جا بین یهودیان قضاوت کن ، او به آن جا تبعید شد و دو ماه بین یهود قضاوت کرد و سپس بازگشت . ( 140 )

، حضرت دستش را کشید و فرمود : آن دست یهودی است اگر بیست بار هم بیعت کند ، بیعتش را می شکند .

سپس فرمود : ای پسر حکم ! ترسیدی که سرت را در این جنگ از دست بدهی ؟ نه به خدا سوگند تو نمی میری تا از صلب تو فلان و فلان در آیند و چندین سال بر این ملت ، ظلم کنند ) . ( 141 )

داند .

عاقبت ، جوان یهودی در مسجد پیامبر پیش علی ( ع ) رفت و گفت : السلام علیک یا امیرالمؤ منین ! و این سخن را به گونه ای گفت که ابوبکر و عمر نیز شنیدند .

مردم او را زدند و گفتند : ای خبیث ! چرا بر علی ، همچون ابوبکر سلام نمی کنی ، مگر نمی دانی که ابوبکر خلیفه است .

یهودی گفت : به خدا سوگند از طرف خود این گونه نگفتم ، بلکه در تورات اسم او را این گونه دیدم .

حضرت فرمود : چه می خواهی ؟

جوان گفت : پدرم بر دین یهود مرد و اموال زیادی را باقی گذاشت ولی جای آن را به ما نگفت . اگر آنها را بیرون بیاوری به دست تو ایمان می آورم .

حضرت فرمود : به آن چه می گویی پایبند هستی ؟

جوان گفت : بلی خدا و ملایکه و تمام حاضران را شاهد می گیرم .

حضرت برگ سفیدی خواست و چیزی در آن نوشت . سپس فرمود : ( آیا می توانی خوب بنویسی ؟ ) .

جوان یهودی گفت : بلی .

فرمود : لوحه هایی را با خودت بردار و به طرف یمن برو ، وقتی آنجا رسیدی صحرای برهوت را بپرس . وقتی که آنجا رفتی ، هنگام غروب خورشید ، بنشین . کلاغ هایی می آیند که منقارشان سیاه و سروصدا می کنند و دنبال آب می روند . وقتی که آنها را دیدی اسم پدرت را ببر و بگو : ای فلانی ! من فرستاده وصی محمد ( ص ) هستم ، با من سخن بگو ! پدرت

جوابت را می دهد از گنجینه ها سؤ ال کن ، جایش را می گوید و هر چه گفت بنویس . وقتی که به خیبر برگشتی ، هر آنچه در آنها نوشته ای عمل کن ) .

یهودی رفت تا این که به یمن رسید و در جایی که علی ( ع ) فرموده بود نشست و کلاغ های سیاهی آمدند و صدا کردند . جوان یهودی نام پدرش را برد . پدرش جواب داد و گفت : وای بر تو چه چیزی تو را به اینجا آورده ؟ چون اینجا یکی از جاهای اهل جهنم است .

پسرش گفت : آمدم جای گنج ها را از تو بپرسم که کجا مخفی کرده ای .

گفت : در فلان باغ در فلان مکان در فلان دیوار . جوان همه را نوشت . آن گاه پدرش گفت : وای بر تو ! از محمد ( ص ) پیروی کن . کلاغ ها برگشتند . و جوان یهودی به سوی خیبر روانه شد و غلامان و نوکران و شتر و جوال ها را برداشت و دنبال آنچه نوشته بود رفت و گنج هایی که در ظرف های نقره و ظرف های طلا بود را بیرون آوردند ، سپس آنها را بر دراز گوش بار کردند و خدمت علی ( ع ) آوردند .

جوان نزد علی ( ع ) شهادتین را گفت و مسلمان شد و گفت : براستی که تو وصی محمد ( ص ) هستی و به حق امیرالمؤ منین هستی ، چنانچه این گونه نامیده شده ای . این کاروان و درهم ها و دینارها را در جایی

که خدا به تو دستور داده مصرف کن .

مردم جمع شدند و گفتند : این را چگونه دانستی ؟

حضرت فرمود : ( از رسول خدا ( ص ) شنیده ام . اگر می خواهید بالاتر از این را نیز به شما خبر دهم ) .

گفتند : بلی .

فرمود : ( روزی با رسول خدا ( ص ) زیر یک سقف نشسته بودیم ، و من شصت و شش جای پا شمردم که همه آنها مال ملایکه بودند و تمام جای پای آنها را می شناختم و اسم و خصوصیات و زبان یک یک آنها را هم می دانستم ) . ( 142 )

مگر آن که ذلت و خواری و پستی را در آن وارد می سازد .

راوی در این خبر می گوید : مراد از غلام ثقیف ، حجاج بن یوسف ثقفی است که در سنه هفتاد و پنج به ولایت کوفه رسید و بیست سال حکومت کرد و در سنه نود و پنج از دنیا رفت . ( 146 )

. ( 147 )

ابوحمزه می گوید : به امام باقر ( ع ) گفتم : علی ( ع ) فرموده بود که تا سال هفتاد مردم در بلا خواهند بود و مثل این که گفته بود بعد از سال هفتاد ، دوران نعمت و فراوانی خواهد رسید . ولی سال هفتاد و ما فراوانی ندیدیم .

امام فرمود : خداوند متعال تا سال هفتاد بلا را تعیین کرده بود ولی وقتی که امام حسین ( ع ) شهید شد ، خشم خدا بر اهل زمین شدت گرفت و بلا را تا سال صد و چهل به تاخیر انداخته و زمانی برای آن تعیین نکرد . ( یمحوا الله ما یشا و یثبت و عنده ام الکتاب ) .

ابوحمزه می گوید : از امام صادق ( ع ) نیز پرسیدم او نیز همین جواب را داد . ( 148 )

مالک کجاست ؟

مالک گفت : لبیک یا امیرالمؤ منین !

حضرت فرمود : سمت چپ لشکر معاویه را می بینی ؟

گفت : بلی .

فرمود : ( آن شخص سوار بر اسب تربیت شده را می بینی ؟ ) .

گفت : بلی .

فرمود : ( برو و سر او را بیاور ) .

مالک اشتر به آن شخص نزدیک شد و گردنش را زد و سرش را آورد و جلو امیرالمؤ منین ( ع ) انداخت .

حضرت رو کرد به آن مرد و فرمود : تو را به خدا قسم ! آیا این شخص را دیدی و ترس او در قلبت افتاد و آشوبی در میان یاران خود دیدی ؟

گفت : بلی .

حضرت فرمود : رسول خدا ( ص ) از این واقعه خبر داده بود . آن گاه به آن مرد فرمود : ( برگرد به جای خود ) . ( 149 )

من زودتر به ملاقات آن حضرت برود ، و هر کس با رضایت و خوشحالی مرا لعن کند حجابی میان او و ( عذاب ) خداوند ( یا حجتی میان او و خداوند ) نخواهد بود ، و حجت و دلیلی بر پیشگاه محمد ( ص ) ندارد .

هان بدانید که محمد ( ص ) روزی دست مرا گرفت و فرمود : هر کس با این پنج ( انگشت ) بیعت کند ، و در حالی که تو را دوست می دارد بمیرد ، حقا به عهد و به تکلیف خود عمل نموده ، و هر کس در حالی که تو را دشمن می دارد بمیرد همانا به مرگ دوران جاهلیت مرده است ، و به تمام آن چه که در اسلام عمل نموده ، و هر کس در حالی که تو را دشمن می دارد بمیرد همانا به مرگ دوران جاهلیت مرده است ، و به تمام آن چه که در اسلام عمل نموده ( اعم از عبادات و غیره ) مورد محاسبه قرار گیرد ، و اگر در حالی که تو را دوست می دارد پس از تو زنده بماند ، تا آن گاه که خورشید طلوع و غروب می کند خداوند کارهای او را به امن و ایمان پایان خواهد داد . ( 150 )

( ع ) فرمود : شانزدهمی آنها معتضد بالله است .

در خواب دید مردی را که آمد نزدیک دجله پس دست خود را به سوی دجله دراز کرد تمام آب های دجله در دست او جمع شد ، سپس کف دست خود را باز کرد پس آب جوشیدن گرفت از کف دست او و سؤ ال نمود از معتضد آیا مرا می شناسی ؟ گفت : نه ، فرمود : منم علی بن ابی طالب چون خلافت به تو رسید با اولاد من نیکی کن .

چون به خلافت رسید دوستی کرد با علویین و سادات و لذا وصف فرمود علی ( ع ) را به صله رحم . ( 151 )

کس که خدا برایش مشیت و اراده ( خیر ) دارد . همانا امر من ، بدین گونه است که بر یقین و روشنی و حقیقت هستم . با شما ملاقات می کنم در حالی که شما هر آن چه را قصد می دارم می دانید .

علی ( ع ) دست راستش را به سوی او دراز کرد و از دست او سنگ ریزه سفیدی را که می درخشید و جلا و شفافیتش مشهود بود ، گرفت و انگشترش را از دستش درآورد و سنگ ریزه را مهر کرد و فرمود : ای حبابه ، این خواسته تو از من است . حبابه گفت : آری به خدا سوگند یا امیرالمؤ منین ( ع ) ، این همان چیزی است که از شما می خواستم ؛ زیرا شنیده ام شیعیان بعد از شما متفرق می شوند و با یکدیگر اختلاف می کنند . پس دلیلی خواستم تا اگر بعد از شما زندگی نمایم - که خدا به من عمر ندهد و ای کاش من و اهل و خویشانم فدایت شوم - هر گاه آن مطلبی را که اشاره نمودم ( اختلاف شیعه ) واقع شود یا شیعه شک نماید در کسی که قائم مقام شماست ، این سنگ ریزه را نزد او بیاورم . پس اگر مانند کار شما را انجام داد ، پقین پیدا می کنم که او جانشین شماست . البته امید دارم تا آن زمان ، خدا مرا مهلت ندهد .

حضرت فرمود : آری ، به خدا سوگند ای حبابه . با این سنگ ریزه دو فرزندم حسن ( ع ) و

حسین ( ع ) و ( بعد از آن ها ) علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی ( ع ) را ملاقات می کنی و همگی آن ها ، وقتی به نزدشان بروی ، این سنگ ریزه را از تو طلب می کنند و با همین انگشتر آن را برای تو مهر می کنند . اما در زمان علی بن موسی ، در خودت دلیل و برهان بزرگی از آن جناب مشاهده می کنی و مرگ را بر می گزینی و از دنیا رحلت می کنی و آن حضرت ، متولی امور تو خواهد شد و بر کنار قبر تو می ایستد و بر تو نماز می گزارد . من به تو بشارت می دهم که از جمله زنان مؤ منی هستی که با حضرت مهدی که از فرزندان من است ، آن گاه که ظهور فرماید ، به دنیا رجعت می نمایی .

حبابه گریست و گفت : ای امیرالمؤ منین ( ع ) ، ( اگر فضل خدا و رسولش و فضل شما نبود ) از کجا به کنیز ضعیف الیقین و قلیل العمل شما چنین منزلتی کرامت می شد ؟ منزلتی که به خدا سوگند به آنچه که به من فرمودید یقین دارم ؛ زیرا یقین دارم که شما امیرالمؤ منین ( ع ) به حق هستید ، نه شخص دیگری . یا امیرالمؤ منین ( ع ) ، برایم دعا کن تا ثابت باشم بر آن چه خداوند مرا به جانب شما هدایت فرموده و این نعمت را از

من سلب نفرماید و مرا به فتنه نیندازد و مرا از این طریق گمراه نفرماید . امیرالمؤ منین ( ع ) ، برای او دعا فرمود و عاقبت به خیرش گرداند .

حبابه گفت : وقتی امیرالمؤ منین ( ع ) با ضربت عبدالرحمن بن ملجم - لعنه الله علیم - در مسجد کوفه به شهادت رسید ، نزد مولایم امام حسن ( ع ) آمدم . وقتی مرا دید ، به من خوش آمد گفت و فرمود : آن سنگ ریزه را بیاور . پس دستش را دراز کرد ، همان گونه که امیرالمؤ منین ( ع ) دستش را دراز نمود و سنگ ریزه را گرفت و آن را همان طور که امیرالمؤ منین ( ع ) مهر کرده بود ، مهر کرد و همان انگشتری را از دستش بیرون آورد . ( حبابه می گوید : ) وقتی که امام حسن با سم از دنیا رفت ، خدمت امام حسین ( ع ) رسیدم . هنگامی که مرا دید ، خوش آمد گفت و فرمود : ای حبابه سنگ ریزه را بیاور . آن را گرفت و با همان انگشتری مهر کرد .

زمانی که امام حسین ( ع ) به شهادت رسید ، نزد علی بن الحسین ( ع ) رفتم و این در حالی بود که مردم در مورد آن حضرت در شک بودند و شیعیان حجاز به محمد بن حنیفه متمایل شده بودند و بزرگان آن ها ، همگی نزد من آمدند و گفتند : ای حبابه ، درباره ما از خدا بترس ، از خدا بترس . برو نزد علی

بن الحسین ( ع ) با آن سنگ ریزه تا حق را روشن فرماید .

خدمت آن حضرت رفتم ، هنگامی که مرا دید ، خوش آمد گفت و دستش را دراز کرد و فرمود : سنگ ریزه را بیاور . سپس آن را گرفت و با همان انگشتری مهر کرد . بعد با همان سنگ ریزه ، پیش محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی ( ع ) رفتم . همگی همان کاری را که امیرالمؤ منین ( ع ) و امام حسن و امام حسین و علی بن الحسین ( ع ) انجام دادند به عمل آوردند . سن من ( در آن زمان ) زیاد و استخوانم باریک و پوستم نازک و سیاهی مویم دگرگون شده بود؛ ولی در اثر نگاه زیاد اهل بیت ( ع ) ، چشم و عقل و فهم و گوشم صحیح و سالم بود .

وقتی خدمت حضرت رضا ( ع ) رفتم و وجود کریمش را مشاهده کردم ، خندیدم . خنده ای که شدت تبسم را بیان می کرد؛ به طوری که بعضی از افرادی که در محضر آن جناب بودند خنده مرا زشت پنداشتند و گفتند : ای حبابه ، پیر و خرفت شده ای و عقلت ناقص گشته ، مولایم به آنها فرمود : به شما می گویم که حبابه خرفت نشده و عقلش ناقص نگشته ، بلکه جدم امیرالمؤ منین ( ع ) به او خبر داده که هنگام ملاقات من با او ، زمان مرگش می باشد و همانا او از زنان مؤ منه ای

است که با مهدی ( ع ) از فرزندان من رجعت می کند .

حبابه به خاطر شوق و به این موضوع خندید و شاد شد از این که به زمان مرگش نزدیک شده . گروه حاضر در مجلس گفتند : ای آقای ما ، از آن چه گفتیم استغفار می کنیم و این موضوع را نمی دانستیم .

حضرت رضا ( ع ) به حبابه فرمود : جدم امیرالمؤ منین ( ع ) به تو خبر داد آن گاه که مرا ببینی ، چه چیزی از من مشاهده می کنی . عرضه داشت : امیرالمؤ منین ( ع ) به من فرمود : به خدا سوگند که شما دلیل بزرگی به من خواهی نمود .

حضرت فرمود : ای حبابه ، آیا سفیدی مویت را نمی بینی ؟ گفت : به حضرت عرض کردم : آری ای مولای من . فرمود : آیا دوست داری آن را سیاه و مشکی مانند زمان جوانیت ببینی ؟ عرض کردم : آری ای مولای من .

به من فرمود : ای حبابه ، این ( کار ) تو را ناراحت می کند با این که برای تو اضافه می کنم ؟

عرضه داشتم : ای مولای من ، از فضلی که خدا به شما مرحمت کرده ، به من افزونی دهید . فرمود : آیا دوست داری با سیاهی مو جوان شوی ؟ گفتم : آری ای مولای من ، این دلیلی بزرگ است .

حضرت فرمود : بزرگ تر از این ، آن چیزی است که در تو به وجود آوردم که مردم به آن آگاهی ندارند ؟

عرض کردم : مولای من

، مرا به فضل و کرمت اهلیت ببخش . حضرت قدری دعای آهسته کرد و لب هایش را به آن دعاها حرکت داد . پس به خدا سوگند ، به جوانی و تر و تازگی برگشتم ؛ در حالی که موهایم سیاه شد ، در نهایت سیاهی .

سپس در گوشه ای از خانه وارد مکان خلوتی شدم و دیدم به خدا سوگند ، باکره شده بودم . نزد حضرت آمدم و در مقابلش بر روی زمین به سجده افتادم و عرضه داشتم . ای مولای من ( می خواهم ) به پیشگاه خدای عزوجل بروم و به زندگی در دنیا نیازی ندارم .

حضرت فرمود : ای حبابه ، نزد امهات الاولاد برو که وسایل ( کفن و . . . ) تو آن جاست . ( 153 )

شده بود ، وارد شدند و بر جماعت سلام کردند . امیرالمؤ منین ( ع ) بعد از احوالپرسی از آنها پرسید : شما کی هستید و از کجا می آیید و این جنازه کیست و برای چه آمده اید ؟

عرضه داشتند : ما از اهل یمن هستیم . اما این میت پدر ماست و هنگام مرگ به ما وصیت کرد و گفت : وقتی که مرا غسل دادید و کفن نمودید و بر من نماز خواندید ، مرا به این شترم سوار کنید و به جانب عراق ببرید و در بلندی های کوفه دفن نمایید .

امیرالمؤ منین ( ع ) فرمود : آیا از او سؤ ال کردید برای چه ، چنین کنیم ؟

گفتند : آری از او پرسیدیم و او پاسخ داد که در آن جا مردی دفن می شود که اگر در روز قیامت تمام اهل محشر را شفاعت نماید ، شفاعتش پذیرفته می شود .

امیرالمؤ منین ( ع ) برخاست و فرمود : راست گفته . به خدا سوگند آن مرد من هستم ( من به خدا سوگند آن مرد هستم ) . ( 154 )

ای شیر بدرستی که امیرالمؤ منین علی بن ابیطالب ( ع ) مرا امان داده است از تو . جویریه گفت : چون کلام امیر ( ع ) را رساندم آن حیوان برگشت در حالی که سرش را به زیر انداخته بود و همهمه می کرد تا آنکه در نی زار غایب شد .

و جویریه به دنبال حاجت خود رفت چون برگشت به محضر علی ( ع ) و قضیه را نقل کرد حضرت فرمود : چه گفتی با آن شیر و چه گفت به تو .

جویریه عرض کرد : هر چه دستور داده بودی به او گفتم و به برکت فرمایش شما از من منصرف شد و اما آن چیزی که آن حیوان گفت ، پس خدا و رسول و وصی او به آن داناترند . امیر ( ع ) فرمود : پشت کرد آن حیوان از تو در حالتی که همهمه می کرد . جویریه عرض کرد : درست فرمودی یا امیرالمؤ منین ( ع ) جریان همین است که فرمودی . پس علی ( ع ) فرمود : آن حیوان به تو گفت : وصی محمد ( ص ) را از من برسان . ( 155 )

رفت و خطبه ای خواند و مردم را قسم داد که هر کس در این مورد چیزی می داند بگوید .

علی ( ع ) فرمود : طرف راست و چپ قبله را حفر نمایید ، دو قبر پیدا می شود که روی آنها سنگی است و در آن نوشته شده : ( من رضوی خواهر حیا ، دختران تبع پادشاه یمن ، ما در حالی مردیم که به خدا شک نورزیدیم ) . پس آنها را دریابید و غسل دهید و کفن نمایید و بر آنها نماز بخوانید و دفن کنید ، سپس مسجد را بنا کنید تا خراب نشود . همین کار را کردند و از آن پس دیگر مسجد خراب نشد . ( 156 ) ( 157 )

فلان ستاره خبر ده ؟ عرض کرد : اسمش را نشنیدم ؟ !

امام سئوال از ستاره دیگری کردند ، باز ندانست ؛ فرمود : تو از آسمانها علم نداری ، از احوال زمین می پرسم ؛ آن جا که ایستاده ای ، می دانی در زیر پای تو چه چیزی مدفون است ؟ عرض کرد : نمی دانم .

فرمود : ظروفی است و فلان عدد ، دینارهای سکه دار و نقش دار در آن می باشد .

عرض کرد : از کجا می فرمایی ؟

فرمود : رسول خدا مرا خبر داده است . حتی فرموده : تو با این قوم نهروانیان می جنگی از لشکر توده نفر کشته و از لشکر دشمن ، کمتر از ده نفر فرار کنند .

راهب ، متحیر شد و تعجب کرد؛ امام فرمود : زیر قدم او را حفر کنید؛ پس از کندن آن ظروف و دینارها که نشانی هایش را امام فرمود یافتند؛ پس از مشاهده صدق کلام امام ، راهب به دست و پای حضرت افتاد و مسلمان شد و سپس حضرت متوجه نهروان گردید . ( 159 )

شکست خورد ، و حاکم یهود در ابله ( جایی است در بصره ) ناپدید شد ، و مورچگان در وادی النمل ( : رودی است در شام یا طائف که مورچه زیادی دارد ) به هیجان آمدند ، و پادشاه آفریقا مرد ، آیا تو اینها را می دانستی ؟

گفت : نه یا امیرالمؤ منین .

فرمود : دیشب هفتاد هزار عالم سعادتمند شد و در هر عالمی هفتاد هزار نفر به دنیا آمدند ، و امشب هم به همان مقدار می میرند و این هم از آنهاست و با دست به سعد بن مسعده حارثی که در لشکر علی ( ع ) جاسوس خوارج بود ، اشاره کرد ، و آن ملعون گمان کرد که حضرت می فرماید : او را بگیرید ، پس نفسش گرفته شد و مرد ، و آن دهقان به سجده افتاد . ( 160 )

به رفیقت بنویس : آن جا را بشکافد و او را تر و تازه خواهد یافت ، پس بر او نماز بخواند ، و در فلان جا دفنش کند و آن گاه مسجد را بنا کند که سرپا می ایستد و چنین کرد و مسجد را ساخت و خراب نشد . ( 161 )

مشرق نزد او آورده اند و احدی از آن خبردار نیست ، و می خواهد حبسش کند ، به او بگو : علی می فرماید : آن مالی که از مشرق آورده اند بیرون آور و در بین صاحبانش ( یعنی فقرا و مستحقین ) تقسیم کن ، و حبسش نکن که رسوایت می کنم ، سلمان فرمود : نزد او رفتم ، و پیغام را رساندم ، گفت : مرا از کار رفیقت خبر بده که از کجا این موضوع را مطلع شده ؟ ( 163 )

فرمود : من به تو نگفتم ؟ و آن مرد رو کرد و فرمود : وقتی به محل شتران برگشتی بگو ، و دعایی تعلیمش کرد ، ( ابن عباس ) گفت : آن مرد برگشت و سال آینده با مقداری مال از قیمت شترها بود نزد امیرالمؤ منین ( ع ) آمد ، و با هم نزد علی ( ع ) رفتیم ، و فرمود : تو به من خبر می دهی یا من به تو خبر دهم ؟

مرد گفت : شما خبر دهید .

فرمود : دیدم وقتی که رفتی شترها خاضع و رام نزد تو آمده به تو پناه بردند ، موی پیش سر یک یک راگرفتی ؟

گفت : راست گفتی ای امیرالمؤ منین . ( 164 )

این میان ، عثمان و عبدالرحمان اختلاف شد ، و با یکدیگر سخن نگفتند تا عبدالرحمان مرد . ( 165 )

او هم تصدیق کرد ، سپس دختر گفت : آن نشانه ای که میان من و مادرم هست چیست ؟

فرمود : هنگامی که تو را زائید سخن تو را با آن خواب در لوحی از مس نوشت و آن را در آستانه در پنهان کرد ، بعد از دو سال آن را برای تو بازگو نمود ، سپس آن را به تو سپرد و گفت : ای دخترک هنگامی که کسی که خون شما را بریزد ، و اموال شما را غارت کند ، و فرزندانتان را اسیر کند بر سر شما تاخت ، و تو هم با دیگران اسیر شدی ، این لوح را با خود بردار ، و بکوش که از آن جماعت مالک تو نشود مگر کسی که تو را از آن خواب و از آنچه در این لوح است خبر دهد .

دختر گفت : راست گفتی یا امیرالمؤ منین ( ع ) ، اکنون آن لوح کجاست ؟

فرمود : در کاسه تو ، پس در این وقت لوح را به امیرالمؤ منین ( ع ) داد ، و حضرت به جهت آن که دلیلش روشن شد ، و شاهدش ثابت ، مالک آن دختر شد . ( 166 )

هزار باب باز می شد ) .

ابن عباس گفت : در ( ذی قار ) در خیمه علی ( ع ) نشسته بودم ، و این در حالی بود که آن حضرت ، امام حسن ( ع ) و عمار را به کوفه فرستاده بود تا مردم را برای شرکت در جنگ دعوت کنند . در این حال حضرت رو به من کرد و فرمود : ای پسر عباس ، حسن بر تو وارد می شود در حالی که یازده هزار نفر همراه او هستند به استثنای یک یا دو نفر .

ابن عباس ( ع ) می گوید : پیش خود گفتم : اگر طبق گفته حضرت شود این از همان هزار باب علم است .

هنگامی که امام حسن ( ع ) با لشکریان خود از دور پیدا شدند به استقبال آنان رفتم و به نویسنده لشکر - که نامهایشان همراه او بود - گفتم : چند نفر همراه شما هستند ؟

گفت : یازده هزار نفر به استثنای یک یا دو نفر ! ( 167 )

ای پیامبر خدا ، این نوشته چیست ؟

فرمود : نوشته ای است که خدا نوشته ، و در آن اهل سعادت و اهل شقاوت از امتم تا روز قیامت برده شده است . پروردگارم به من دستور داده که آن را به تو بسپارم . ( 168 )

زنانه ) ندیده است ) .

وقتی که او دید هوا پس است از آن جا گریخت در حالی که سر در گریبان خود فرو برده بود تا کسی او را نشناسد .

عمرو بن حریث ، او را تعقیب کرد وقتی که به میدان رحبه رسیدند ( عمرو بن حریث از منافقین بود ، با این کار خود می خواست بداند که آیا علی ( ع ) این نسبت ها را که به آن زن داد راست است یا نه ؟ ) عمرو بن حریث فریاد زد : ای زن سوگند به خدا آن چه امروز به این مرد ( علی ( ع ) گفتی خوشم آمد ، به خانه من بیا تا به تو جایزه ای بدهم و لباسی هدیه کنم . زن وارد خانه او شد ، عمرو بن حریث به کنیزان خود دستور داد تا آن زن را تفتیش کنند .

او گریه کرد و التماس نمود که مرا برهنه نکنید ، من حقیقت را می گویم ، آن گاه گفت : ( سوگند به خدا من همان اوصاف را دارم که علی ( ع ) گفت : من در عین این که زن هستم ، نشانه های مردی در من هست ، و هرگز خون عادت ماهیانه زنانگی ندیده ام ) .

عمرو بن حریث او را از خانه بیرون کرد ، و سپس به محضر علی ( ع ) آمد و جریان را به عرض امام علی ( ع ) رسانید ، امام علی ( ع ) فرمود : ( خلیلم رسول خدا ( ص ) ، دشمنان سرکش من از مرد و

زن را تا روز قیامت به من خبر داده که چه کسانی هستند ) . ( 170 )

و فرمود : یا حسن ! او را به خانه خود ببر و به او نیکی کن . فردای آن روز ، علی ( ع ) او را صدا کرد و فرمود : در زمان رجعت او از طرف کوه اهواز با چهار هزار سواره مسلح می آید و کنار قائم اهل بیت ( ع ) می جنگند . ( 172 )

حضور تو فرستاده است تا پاسخ چند سؤ ال را از شما بگیرم ، این سؤ ال ها را ابن الاصفر ( یکی از رجال مسیحی ) از معاویه پرسیده و گفته اگر معاویه پاسخ این سؤ الها را بدهد ، از معاویه پیروی می کند و هدایایی می فرستد و تسلیم می شود . معاویه در پاسخ این سؤ الات ، درمانده و مرا به حضور شما فرستاده تا پاسخ آنها را از شما دریافت کنم .

امیر مؤ منان علی ( ع ) فرمود : خداوند فرزند هند جگر خوار را بکشد چه چیز او و پیروانش را گمراه و کور کرد ، با این که حکم خداوند بین من و امت ، نزد من است ، معاویه و پیروانش ، پیوند خویشاوندی را گسستند و روزهای عمر مرا تباه ساختند ، و حق مرا پامال نموده ، و مقام ارجمند مرا کوچک شمردند و برای جنگ با من اجتماع نمودند .

سپس امام ( ع ) فرزندش حسن را خواند تا به سؤ الات آن مرد پاسخ دهد . ( 173 ) ( 174 )

( 175 )

درگاه خدا از هر خطایی که بر زبان جاری می شود ، طلب آمرزش می کنم .

علی ( ع ) فرمود : خواب کسی که بر یقین است ، بهتر از نمازگزار در حال شک می باشد . ( 177 )

علی ( ع ) فرمود : راست گفتی . ( 179 )

پایم زد . پس مضطرب شدم ، فرمود : ( دور شو ، دور شو ، تو با اکراه به اینجا آمده ای نه با رضایت دل . تو میسره هستی ) .

وقتی که رفت به او گفتند : امیرالمؤ منین با تو کاری کرد که با هیچ کسی نکرده بود .

گفت : من غلام خانواده فلان بودم و اسم من میسره بود ، از آنها جدا شدم و ادعا کردم که من آن نیستم ، ولی علی ( ع ) مرا به اسم خودم صدا کرد . ( 181 )

اصحابش مانند مرغان صف کشیده پشت سرش هستند .

( قاصد ) گفت : پس او را سواره با همان حالت که عایشه گفته بود استقبال کردم ، و نامه را به او دادم ، و مهرش را شکست و خواند و فرمود : به منزل می آیی و از غذا و آب ما می خوری و جواب نامه ات می نویسم . گفتم : به خدا ! این کارها عملی نمی شود . ( راوی ) گفت : پس آن مرد پشت سر حضرت حرکت کرد و اصحاب آن جناب اطرافش را گرفته بودند ، سپس به او فرمود : از تو سؤ ال کنم ؟

عرض کرد : آری .

فرمود : جوابم را می دهی ؟

عرض کرد : آری .

فرمود : تو را به خدا قسم می دهم آیا عایشه نگفت : مردی را که دشمن سرسخت این مرد ( علی ) باشد برای من پیدا کنید و تو را نزد او بردند ، و به تو نگفت : دشمنی تو با این مرد به چه پایه رسیده ؟ و تو نگفتی : بسیاری از اوقات از خدای خود تمنا می کنم که او با یارانش در چنگال من باشند ، و با شمشیر ضربتی ( بر سر آنها ) بزنم که خون از شمشیر بچکد ؟

( قاصد ) گفت : خدایا ( تو می دانی ) ، آری .

فرمود : پس تو را به خدا قسم می دهم آیا به تو نگفت که : نامه مرا ببر و به او بده خواه در حال حرکت باشد یا اقامت کرده باشد ، و آگاه باش

که اگر او را در حال حرکت ببینی خواهی دید که بر استر پیغمبر ( ص ) سوار است ، و کمانش را به شاخه انداخته ، و تیردانش را به قربوس زینش آویخته ؟

گفت : خدایا ( تو می دانی ) بلی .

فرمود : پس تو را به خدا قسم می دهم آیا به تو نگفت : اگر غذا و آبش را بر تو عرضه داشت هرگز چیزی از آن مخور که در آن سحر است ؟

گفت : خدایا ( تو می دانی ) آری .

فرمود : پس از من هم پیغام می بری ؟

گفت : خدایا ( تو می دانی ) آری ، زمانی که من نزد تو آمدم روی زمین مخلوقی از تو مبغوض تر نزد من نبود ، و اکنون مخلوقی در زمین از تو محبوب تر نزد من نیست ، پس هر امری که می خواهی بفرما .

فرمود : پس نامه مرا به او برسان و بگو : اطاعت خدا و رسولش را نکردی چون که خدا تو را به ماندن در خانه امر کرد ، و تو از خانه بیرون آمده در لشکرها رفت و آمد کردی ، و به طلحه و زبیر و یارانش بگو : شما درباره خدا و رسولش به انصاف رفتار نکردید ، چون زنان خود را در خانه هایتان گذاشتید ، و زن پیغمبر را بیرون آوردید .

( راوی ) گفت : پس ( مرد ) نامه او را آورد و نزد عایشه انداخت و پیغام حضرت را به او داد و برگشت نزد او و در صف جنگ صفین کشته شد ، عایشه

گفت : هیچ کس را نزد او نمی فرستیم مگر این که او را بر ما فاسد کند ( و به ما می شوراند . ) ( 182 )

آمد و گفت : من شما اهل بیت پیامبر را دوست دارم .

حضرت فرمود : ( دروغ می گویی ، ما را نه مخنثی دوست می دارد و نه دیوثی و نه ولد الزنایی و نه کسی که در حیض نطفه اش بسته شده است ) .

آن مرد رفت و وقتی که غالبا جنگ برپا شد در لشکر معاویه قرار گرفت . ( 186 )

درباره کسی که با آنان می جنگد و کاملا از احوال ایشان باخبر است به شما اطلاع می دادم و ثابت می کردم که آنان بدترین افرادند و کسی که با آنها پیکار کند هر چه بیشتر و بهتر به خدا نزدیک است .

هنگامی که علی ( ع ) از کارزار با خوارج آسوده شد در صدد یافتن مرد کوتاه دست که نامش حرقوص ابن زهیر بود برآمد و در میان کشتگان می گشت و می فرمود سوگند به خدا دروغ نگفته ام و کسی هم که مرا از وجود چنین آدمی اطلاع دروغ نگفته و بالاخره نامبرده را در میان کشتگان یافته پیراهنش را دریده و بر شانه اش گوشت زیادی به شکل پستان زنان بود که چون آن را می کشیدند دست و شانه اش به دنبال آن کشیده می شد و چون رها می کردند به جای اول بازمی گشت و چون حال او را بدان کیفیت ملاحظه کرد تکبیر گفته و فرمود : پیش آمد این موجود ، عبرت برای بینایان است . ( 187 )

را بلند کرد و فرمود : ( از من دور شو ، تو راه شام را در پیش می گیری و به معاویه ملحق می شوی ) ( 188 ) ( 189 )

حیوانات با بار پیدا شدند و یهودی مسلمان شد . ( 191 )

کتمان می کردی همان دم ، جان می سپردی ، تو را به خدا قسم می دهم آیا به تو نگفت که هنگام ملاقات با من ، آیه سحر را بخوان ؟

گفت : آری .

فرمود : آن را بخوان ، او می خواند و حضرت آیه را تکرار می کرد و از سرمی گرفت و هر جا او اشتباه می کرد تعلیمش می داد .

خداش عرض کرد : یا امیرالمؤ منین ( ع ) ! در امر به تکرار آیه ، چه منظوری داری ؟

فرمود : برای این که قلبت مطمئن شود .

گفت : درست است .

فرمود : آن دو نفر به تو چه گفتند ؟ او پیغام آنان را نقل کرد ، و حضرت فرمود : جواب پیغام را برسان و بعد فرمود : خداوند ! زبیر را به بدترین وضع بکش و خونش را در حال گمراهی بریز و طلحه را خوار و ذلیل فرما و در آخرت ، بدتر از این برای آنان ذخیره کن که مرا ستم کردند و افترا بر من بستند و شهادت خود را کتمان کردند و درباره من و تو و پیامبرت نافرمانی کردند ، بگو آمین !

خداش گفت : آمین ! و از آنان بیزاری می جویم و به خدا پناه می برم .

فرمود : برگرد به سوی آنها و به آنچه گفتم خبر ده .

عرض کرد : نه به خدا قسم ، از خدا بخواه مرا به زودی به سوی تو برگرداند و توفیقم دهد و خوشنودی او را درباره تو فراهم کند .

حضرت دعا کرد ، و طولی نکشید که خداش برگشت و در

جنگ جمل شهید شد . ( 192 )

، و سزاوارترین مردمی به مقام او . ( 193 )

: سبع عشره یا امیرالمؤ منین : ای ابا عبدالله چقدر از این ماه مانده است ؟

امام حسین گفت : 17 روز باقی مانده است یا امیرالمؤ منین .

سپس حضرت مضرب بیده علی لحیته و هی یومئذ بیضا فقال و الله لیخضبها بدمها اذا انبعث اشقها سپس دست خود را به ریش خود که در آن روز سفید شده بود زد و فرمود : این ریش با خون سرم رنگین خواهد شد هنگامی که آن شقی بیاید . و این شعر را قرائت فرمود :

ارید حیاته و یرید قتلی

عذیرک من خلیلک من مراد

در این مجلس ابن ملجم حاضر بود و این کلمات را می شنید و تا امیرالمؤ منین علی ( ع ) از منبر فرود آمد ابن ملجم برخاست و با عجله خود را نزد علی ( ع ) رسانید و عرض کرد : یا امیرالمؤ منین ( ع ) من حاضرم و دست چپ و راست من با من است دستور بده تا دست های مرا از تن جدا کنند و اگر می خواهی دستور فرمایید سر از بدن من جدا کنند .

فقال علی و کیف اقتلک و لاذنب لک و لو اعلم انک قاتلی لم اقتلک و لکن هل کانت لک حاضنه یهودیه فقالت لک یوما من الایام یا شقیق عاقر ناقه ثمود .

علی ( ع ) فرمود : چگونه ترا بکشم در حالی که جرمی نداری و اگر چنان چه هم می دانستم که قاتل من هستی تو را نمی کشتم لکن بگو ببینم آیا از یهودان ، زنی خاضنه نزد تو بود و روزی از روزها تو را ( ای

برادر کشنده شتر ) خطاب نمود ؟

در این جا ابن ملجم عرض کرد : آری چنین بود .

علی ( ع ) بعد از این ، سخنی نگفت و بر مرکب خویش سوار شده و به طرف منزل خود رفت . ( 196 )

فرمود : اسب اشقری را به او بده . چون ابن ملجم سوار بر آن شد و دهانه اش را به دست گرفت ، حضرت این شعر را خواند . . . یعنی من می خواهم که به او عطا و بخشش کنم و او عزم کشتن مرا دارد ، با این تفاوت در مرام و مسلک هیچ کس او را معذور و بی گناه نخواهد شناخت .

او گفت : زمانی که ابن ملجم با شمشیر بر فرق علی ( ع ) زد ، او را دستگیر نموده حضور حضرت امیر ( ع ) آوردند حضرت به او توجه کرده فرمود : سوگند به خدا آن همه احسان هایی را که نسبت به تو انجام می دادم با توجه به این بود که می دانستم کشنده منی و با تو این گونه معامله می کردم تا موقعیت خود و بیچارگی تو را در پیشگاه خدا ثابت نمایم . ( 198 )

بلکه قاتل من ، مردی بی نام و نشان ، و بی ارزش و نکوهیده نسب است ، بی آنکه به میدان دلیران آید ، از روی غافل گیری ، خواهد کشت ( یعنی او تروریست است ) ) .

وای بر او که بدترین مردم این جهان است ، دوست دارد که مادرش در سوگواریش بنشیند ، او همانند ( احمر ) پی کننده ناقه حضرت ثمود است ، که این دو در یک خط هستند . ( 199 )

منظور حضرت ، ابن ملجم ملعون بود ، و آن حضرت در این گفتار خبر از شهادت خود داد .

رسیدی از جلوی راهبی گذشتی به تو نگاه تندی کرد و گفت : ای شقی تر از پی کننده ناقه صالح .

گفت : بلی چنان بود .

باز حضرت فرمود : مادر تو ، تو را خبر نداد که در حیض به تو حامله شده بود ؟

چون آن ملعون آن را شنید اضطرابی در سخنش به هم رسید و آخر گفت : مادرم مرا چنین خبر داد .

پس حضرت فرمود : شنیدم از رسول خدا ( ص ) که کشنده تو شبیه است به یهود بلکه از یهود است . ( 200 ) ( 201 )

نیکوئی به او داد . چون او بر اسب سوار شد ، باز حضرت شعری خواند که مضمونش همان بود ، چون او پشت کرد ، فرمود : به خدا سوگند این ملعون کشنده من خواهد بود ، گفتند : یا امیرالمؤ منین ما را دستوری ده که او را بکشیم ، حضرت دستوری نداد . ( 202 )

موافقت و محبت دارند؛ و آنها که در آن عالم با یکدیگر الفت نداشته اند ، در این عالم با یکدیگر الفت ندارند؛ روح من روح تو را نمی شناسد و در عالم ارواح با تو الفت نداشته است .

چون آن ملعون پشت کرد ، حضرت فرمود : اگر کسی خواهد که نظر کند به قاتل من ، نظر کند به این مرد .

بعضی از حاضران گفتند : یا امیرالمؤ منین چرا او را نمی کشی ؟

فرمود : بسیار عجیب است می گویید که من کسی را بکشم که هنوز مرا نکشته است . ( 203 )

بخش ، و ایشان را مبتلا کن به کسی که مرا یاد کنند . ( 204 )

نمود فرمود : بلیه آخر آن است که این ریش از خون این موضع تر خواهد شد ، و اشاره بر سر مبارک خود نمود .

چون خضرت این خبر وحشت آور را فرمود ، صداهای مردم در مسجد به گریه بلند شد ، شیون مردم به حدی رسید که در کوفه هیچ خانه نماند مگر آنکه اهلش از ترس آن صدا بیرون دویدند . آن یهودی در همان ساعت بر دست آن حضرت مسلمان شد ، پیوسته در خدمت آن حضرت بود تا آن که آن حضرت به درجه شهادت فایز گردید ، و ابن ملجم را گرفتند و به خدمت امام حسن ( ع ) آوردند در آن وقت آن یهودی حاضر بود و مردم بر دور امام حسن ( ع ) جمع شده بودند ، و آن ملعون را در پیش آن حضرت بازداشته بودند ، پس آن یهودی به آن حضرت گفت : ای ابومحمد بکش این لعین را خدا او را بکشد ، به درستی که من خوانده ام در کتابی که بر حضرت موسی نازل شده است که این بدبخت گناهش بزرگتر است از پسر آدم که برادر خود را کشت ، و از قدار پی کننده ناقه صالح . ( 210 )

خود را با ایستادن به عقب می افکندند ، و گاه پیشانی های خود را بر زمین برای خدا می گذاشتند ، چنان عبادت خدا می کردند که گویا صدای آتش جهنم در گوش های ایشان بود ، چون نزد ایشان خدا را یاد می کردند ، مانند درخت از ترس حق تعالی می لرزیدند . با این احوال گمان می کردند که شب را غفلت بر سر آورده اند ، بعد از این سخن کسی آن حضرت را خندان ندید تا به درجه شهادت رسید . ( 211 )

فرا می رسد و آسیای سلطنت در آن ماه به چرخ در می آید و همه شما با یک طریقه و مرام به حج بیت الله خواهید رفت و نشانه آن است که من در میان شما نمی باشم .

و غبار را از چهره من پاک می کرد و می فرمود گرفتاری های دنیا از تو برداشته شد و تیر قضا به هدف مقصود رسید .

نامبرده گوید : سه شبانه روز نگذشته بود که حادثه ضربت خوردن امیرالمؤ منین ( ع ) واقع گردید . ام کلثوم از این پیشآمد ناراحت شده داد می زد و فریاد می کرد ، امیرالمؤ منین ( ع ) او را ساکت کرده می فرمود : دختر من گریه مکن آرام باش هم اکنون پیغمبر خدا را می بینم با دست به جانب من اشاره می کند و می فرماید : یا علی به جانب ما بیا که آن چه در نزد ماست برای تو بهتر از ماندن در دنیا . ( 215 )

: مردم ! این پیر دروغ می گوید ، تصدیقش نکنید ، زیرا علی ( ع ) فرموده : مردم از مراد در این کوفه مرا می کشد . ( 218 )

روزی مرا در حال گناه دید باز مرا نهی کرد ، سرانجام من ناراحت شدم چوبی برداشتم طوری به او زدم که بر زمین افتاد و با دلی شکسته برخاست و گفت : ( اکنون کنار کعبه می روم و برای تو نفرین می کنم ) ، کنار کعبه رفت و نفرین کرد .

نفرین او باعث شد ، نصف بدنم فلج گردید - در این هنگام آن قسمت از بدنش را به امام نشان داد - بسیار پشیمان شدم نزد پدرم آمدم و با خواهش و زاری از او معذرت خواهی کردم ، و گفتم : مرا ببخش برایم دعا کن .

پدرم مرا بخشید و حتی حاضر شد که با هم به کنار کعبه بیاییم و در همان نقطه ای که نفرین کرده بود ، دعا کند تا سلامتی خود را باز یابم .

با هم به طرف مکه رهسپار شدیم ، پدرم سوار بر شتر بود ، در بیابان ناگاه مرغی از پشت سر ، سنگی پراند ، شترم رم کرد و پدرم از بالای شتر به زمین افتاد بر بالینش رفتم دیدم از دنیا رفته است ، همان جا او را دفن کردم و اکنون خودم با حالی جگر سوز به این جا برای دعا آمده ام .

امام علی ( ع ) فرمود : از این که پدرت با تو به طرف کعبه برای دعا در حق تو می آمد ، معلوم می شود که پدرت از تو راضی است ، اکنون من در حق تو دعا می کنم .

امام بزرگوار ، در حق او دعا کرد ، سپس دست های مبارکش را به

بدن آن جوان مالید ، همان دم جوان سلامتی خود را باز یافت .

سپس امام علی ( ع ) نزد پسرانش آمد و به آنها فرمود : علیکم ببر الوالدین : ( بر شما باد ، نیکی به پدر و مادر ) . ( 219 ) ( 220 )

این هرگز آن را ترک نمی کنم .

امام فرمود : ( در این بهره مند و سعادتمند خواهی شد ) . ( 221 )

، آیا دزدی کرده ای ؟

گفت : آری ای مولای من . در این جا حضرت فرمود : دستش را ببرید که بریدن دست او واجب گشت .

دست راستش را بریدند ( 224 ) و آن را در حالی که خون از آن می چکید به دست چپ گرفت و به راه افتاد . در راه با مردی به نام ابن کوا ( که از خوارج بود ) روبرو شد ، وی گفت : ای مرد سیاه ، چه کسی دستت را برید ؟

گفت : دستم را سرور اوصیا و پیشوای سپید چهرگان و شایسته ترین کس به ( ولایت بر ) مردمان علی بن ابی طالب ( ع ) برید ، همان کسی که پیشوای هدایت ، همسر فاطمه زهرا دختر محمد مصطفی و پدر امام حسن مجتبی و حسین مرتضی است ، همان پیشی گیرنده به بهشت های پرنعمت ، کشنده دلاوران ، انتقام گیرنده از نابخردان ، دهنده زکات ، پناه دهنده والامقام از اولاد هاشم بزرگ ، عموزاده رسول ، رهنما به راه راست ، گوینده درست گفتار ، دلاور مکی ، آقای باوفا ، سرشار از علم و برکنده از شرک ، امین ال حم و یس و طه و میامین ، آزاد در حرمین ، و نماز گزارنده به دو قبله ، خاتم اوصیا و صی برگزیده انبیا ، شاه شیران و دلاور شیر دل ، همو که جبرییل امین یاور اوست و میکاییل مبین ناصرش ، وصی رسول پروردگار جهانیان ، خاموش کننده آتش آتش افروزان ، و بهترین بالنده از میان همه قریش ، همو که سپاهی

از آسمان پیرامون اویند یعنی علی بن ابی طالب امیرمؤ منان علی رغم ناکسان ، و مولای همه مردم زمان !

به این جا که رسید ابن کوا گفت : وای بر تو ای مرد سیاه ، علی دست تو را بریده و تو این گونه او را می ستایی ؟ !

گفت : چرا او را نستایم در حالی که عشق او با گوشت و خونم آمیخته است ؟ ! به خدا سوگند او دست مرا نبرید جز به خاطر حقی که خداوند بر من واجب ساخته بود .

من خدمت امیرمؤ منان ( ع ) رسیده گفتم : سرورم ، چیز عجیبی دیدم ، فرمود : چه دیدی ؟

گفتم : با مرد سیاهی روبرو شدم که دست راستش بریده بود و آن را در حالی که خون می چکید به دست چپ گرفته بود و می رفت ، به او گفتم : ای مرد سیاه ، چه کسی دستت را بریده ؟ گفت : سرور مؤ منان . . . و سخنان او را بر آن حضرت باز گفتم ، من نیز عین سخن ابن کوا را به او گفتم و او همان پاسخ داد .

امیرمؤ منان ( ع ) رو کرد به فرزندش حسن و فرمود : برخیز عمویت را بیاور . امام حسن ( ع ) در طلب وی رفت ، او را در جایی به نام ( کِنده ) یافت و نزد امیرمؤ منان ( ع ) آورد .

حضرت به او فرمود : ای مرد سیاه ، من دست تو را بریدم و تو مرا می ستایی ؟ ! گفت : ای امیرمؤ

منان ، چرا تو را نستایم در حالی که عشق تو با خون و گوشتم آمیخته است ؟ ! به خدا سوگند دست مرا نبریدی جز به حقی که بر من روا شده بود و مایه نجات من از عذاب آخرت گردید .

حضرت فرمود : دستت را به من بده . دست او را گرفت و در جایی که بریده شده بود نهاد و با عبای خود پوشاند و برخاست و نمازگزارد و دعایی خواند که شنیدیم در آخرش گفت : آمین . آن گاه عبا را برداشت و فرمود : ای رگ ها در جای خود به صورتی که بودید بچسبید و پیوند خورید . سپس آن مرد سیاه برخاسته و می گفت : به خدا و محمد رسول او و علی که دست بریده را پس از جدایی آن پیوند داد ایمان آوردم . سپس بر قدم های علی ( ع ) افتاد و گفت : پدر و مادرم فدایت باد ای وارث علم نبوت .

و در روایت دیگری است که فرمود : ای پسر کوا ، دوستانمان را اگر قطعه قطعه کنیم جز بر دوستیشان نیفزاید ، و در میان دشمنانمان کسانی هستند که اگر روغن و عسل هم به کامشان ریزیم باز هم جز بر دشمنی آنان نیفزاید . ( 225 ) ( 226 )

مرد حمله کرده بود کشتم و این سر اوست ، پس فلج آن مرد بر طرف شد ، و زبانش باز شد . ( 227 )

ای نگذشت ، ناگاه حضرت علی ( ع ) وارد خانه شد ، دیدند زنبیلی در دست دارد و زیر عبا گرفته است ، پیامبر ( ص ) به او فرمود : چه همراه داری ؟

علی : انگور است که برای فاطمه ( س ) آورده ام .

پیامبر ( ص ) دوباره فرمود : الله اکبر ، الله اکبر همان گونه که دعای مرا ( بهترین فرد امت ) به علی ( ع ) اختصاص دادی ، شفای دختر مرا در این انگور قرار بده ) .

فاطمه ( س ) از آن انگور خورد ، و هنوز پیامبر ( ص ) از خانه حضرت زهرا ( س ) بیرون نیامده بود که آن بانوی بزرگوار شفا یافت . ( 229 ) ( 230 )

: ( اکنون که مرا سوگند دادی ، اگر اناری برایم فراهم کنی خوب است ) .

حضرت علی ( ع ) برخاست و برای فراهم نمودن انار ، از خانه بیرون رفت ، و با بعضی از مسلمانان روبرو شد و از آنها پرسید : ( انار در کجا پیدا می شود ؟ ) .

آنها عرض کردند : فصل انار گذشته ، ولی چند روز قبل ، شمعون یهودی ، چند عدد انار از طایف آورده است .

حضرت علی ( ع ) به در خانه شمعون رفت و در خانه را زد ، شمعون از خانه بیرون آمد ، وقتی که چشمش به چهره علی ( ع ) افتاد ، از علت آمدن آن حضرت به آنجا پرسید .

حضرت علی ( ع ) ماجرا را گفت و افزود که برای خرید انار آمده ام .

شمعون : چیزی از آن انارها باقی نمانده است ، همه را فروختم .

امام علی ( ع ) که از راه علم امامت دریافته بود که یک انار ، باقی مانده ، به شمعون فرمود : ( شاید یک انار باقی مانده و تو اطلاع نداری ) .

شمعون : من از خانه خود اطلاع دارم ، و می دانم که اکنون هیچ اناری در خانه ام نیست .

همسر شمعون که پشت در بود ، سخن آنها را شنید و به شوهرش شمعون گفت : ( من یک عدد انار را برای خود ذخیره و در زیر برگها پنهان نموده ام که تو اطلاع نداری ) .

آن گاه رفت و انار را آورد و به دست حضرت علی ( ع ) داد

، آن حضرت چهار درهم به شمعون داد ، شمعون گفت : قیمتش نیم درهم است .

امام علی : این زن این انار را برای خود ذخیره کرده تا روزی نفع بیشتری به او برسد ، نیم درهم مال تو باشد و سه درهم و نیم مال همسرت باشد .

به این ترتیب حضرت علی ( ع ) چهار درهم را داد ، انار را گرفت و به سوی خانه رهسپار گردید ، در مسیر راه صدای ناله درمانده ای را شنید ، به دنبال صدا رفت دید مرد غریب و بیمار و نابینایی در خرابه ای بدون سرپرست و غذا ، در زمین خوابیده است .

حضرت علی ( ع ) در بالین او نشست و سر او را به دامن گرفت و از او پرسید : ( تو کیستی و از کدام قبیله ای و چند روز است در اینجا بیمار می باشی ؟ ) .

او گفت : ( ای جوان صالح من از اهالی مداین ( ایران ) می باشم ، در مداین به بدهکاری بسیار مبتلا گشتم ، ناگزیر سوار بر کشتی شدم و با خود گفتم : خود را به مولایم امیرمؤ منان ( ع ) می رسانم ، شاید آن حضرت ، چاره کار مرا بنماید ، و قرض هایم را ادا کند ) ( و این سخن را به آن جوان صالح گفت ، ولی نمی شناخت که آن جوان صالح ، خود علی ( ع ) است ) .

حضرت علی ( ع ) فرمود : من یک عدد انار برای بیمار عزیزم ، به دست آورده ام ، ولی

تو را محروم نمی کنم ، نصفش را به تو می دهم .

آن حضرت ، آن انار را دو نصف کرد و نصف آن را کم کم در دهان آن بیمار می گذاشت تا تمام شد .

بیمار گفت : ( اگر مرحمت بفرمایی ، نصف دیگرش را نیز به من بخوران که چه بسا حال من خوب شود ! ) .

حضرت علی ( ع ) که معدن کرم و حیا و بزرگواری بود به خود خطاب کرد : ( امید این بیمار غریب در این خرابه از همه جا بریده شده ، بنابراین بر دیگران مقدم تر است ، شاید خداوند برای فاطمه ( س ) وسیله دیگری فراهم سازد ) .

نیم دیگر انار را نیز کم کم به دهان بیمار گذاشت تا تمام شد .

آن گاه حضرت علی ( ع ) با دست خالی به خانه بازگشت ، در حالی که از شدت حیا غرق در فکر بود که چگونه با دست خالی به خانه بازگردد ، آهسته آهسته تا نزدیک خانه اش آمد ، حیا کرد که وارد خانه شود ، از شکاف در به درون خانه نگاه کرد تا ببیند آیا فاطمه ( س ) در خواب است یا بیدار ؟ ! .

دید فاطمه ( س ) تکیه کرده و طبقی از انار در پیش روی او است و میل می فرماید .

حضرت علی ( ع ) بسیار خشنود شد ، سپس وارد خانه گردید ، ملاحظه کرد که آن طبق انار مربوط به این عالم نیست ( بلکه از بهشت آمده ) پرسید : ( این انار را چه کسی این

جا آورد ؟ ) .

فاطمه ( س ) گفت : ( ای پسر عمو ! وقتی که تشریف بردی ، چندان طول نکشید که نشانه سلامتی را در خود یافتم ، ناگاه صدای در به گوشم رسید ، فضه خادمه رفت و در را گشود ، مردی را پشت در دید که طبق انار را داد و گفت : ( این طبق انار را امیرمؤ منان علی ( ع ) برای فاطمه ( س ) فرستاده است . ( 231 )

در این داستان چندین درس بزرگ دیده می شود ، مانند :

1- فاطمه ( س ) در شدت بیماری ، نمی خواست شوهرش را با تقاضای چیزی به زحمت اندازد .

2- علی ( ع ) شوهر مهربانی بود که حتی برای یافتن انار ، به در خانه شمعون یهودی رفت .

3- علی ( ع ) با علم امامت دریافت که یک عدد انار در خانه شمعون ، باقی مانده است .

4- با این که قیمت انار نیم درهم بود ، علی ( ع ) سه درهم و نیم زیادتر به همسر شمعون داد تا او را راضی کند ( بنازم به کرم و بزرگواریت ای علی مرتضی ! )

5- بیمار ایرانی که دستش از همه جا بریده شده ، سراغ علی ( ع ) را می گیرد و از مداین تا مدینه می آید تا امام علی ( ع ) بر زخم های او مرهم نهد ، و دردهای او را درمان بخشد .

6- علی ( ع ) آن انار را به زحمت به دست آورده بود ، به بیمار غریب داد ، و او

را بر بیمار خودش ، مقدم داشت .

7- علی ( ع ) از این که با دست خالی به خانه باز می گردد ، شرمنده است ، و پاهایش توان رفتن به سوی خانه را ندارد .

8- نیت و عمل پاک و نیک علی ( ع ) ، باطن خود را نشان داد ، خداوند به جای آن انار دنیایی ، یک ظرف از انارهای بهشتی را برای فاطمه ( س ) فرستاد چرا که فرستاده خدا گفت : این طبق انار را ، علی ( ع ) فرستاده است ( تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل ) . ( 232 ) ( 233 )

بلند کردی و او را بر ما برتری دادی و گفتی : ( هر کسی که من رهبر او هستم ، پس این علی ( ع ) رهبر او است ) ، آیا این کار را از پیش خود کردی یا از طرف خدا انجام دادی ؟

پیامبر ( ص ) فرمود : و الله الذی لا اله الا هو ان هذا من الله : ( سوگند به خداوندی که معبودی جز او نیست این کار را به دستور خدا انجام دادم ) .

حارث ( از شدت ناراحتی ) روی خود را از پیامبر ( ص ) برگردانید ، در حالی که می گفت : خدایا اگر آن چه محمد ( ص ) می گوید ، حق است سنگی از آسمان بر ما فرو فرست ، یا عذاب دردناکی بر ما نازل کن ، هنوز به مرکب سورای خود نرسیده بود که سنگی از آسمان آمد و بر وسط سرش رسید و از محل مدفوعش خارج گردید ، و همان دم کشته شد .

آیات اول سوره معارج در این مورد بر پیامبر ( ص ) نازل گردید که در آیه اول و دوم آن می خوانیم : سال سائل بعذاب واقع - للکافرین لیس له دافع : ( تقاضا کننده ای تقاضای عذابی کرد که واقع شد - این عذاب مخصوص کافران است و هیچ کس نمی تواند آن را دفع کند ) . ( 237 )

فعلی مولاه . . . ) برخیزد و شهادت دهد . دوازده نفر از کسانی که در جنگ بدر حاضر بودند ، شش نفر از جانب راست و شش نفر از جانب چپ ، برخاستند و شهادت دادند .

زید می گوید : من نیز از کسانی بودم که این قضیه را شنیده بودم ولی آن را کتمان کردم و خدا چشمم را کور کرد ، به خاطر این که شهادت نداده بودم . لذا پشیمان شده و استغفار می کرد . ( 238 )

بن ابی طالب ( ع ) نیز بود ، آن گاه علی ( ع ) به باد امر کرد ، آن فرش از زمین برخاست و به پرواز درآمد و همه ما را کنار غار اصحاب کهف پیاده نمود .

علی ( ع ) به ما فرمود : برخیزید و بر اصحاب کهف سلام کنید ، اصحاب از جمله ابوبکر و عمر یکی یکی سلام کردند ولی جواب سلام را نشنیدند .

ناگهان امام علی ( ع ) برخاست و کنار غار ایستاد و گفت :

السلام علیکم یا اصحاب الکهف و الرقیم .

( سلام بر شما ای اصحاب کهف و رقیم ) .

از درون غار ، صدا برخاست :

و علیک السلام یا وصی رسول الله .

( سلام بر تو باد ای وصی پیامبر خدا ( ص ) ) .

علی ( ع ) فرمود : ( چرا جواب سلام یاران پیامبر ( ص ) را ندادید ؟

آنها گفتند : ( ما ماذون نیستیم که به غیر پیامبران یا اوصیای آن ها ، جواب بگوییم ، و چون شما خاتم اوصیا هستید ، جواب سلام شما را دادیم ) .

سپس روی آن فرش نشستیم و آن فرش برخاست و به پرواز درآمد و ما را در مسجد در حضور پیامبر ( ص ) پیاده کرد ، پیامبر ( ص ) جریان را از آغاز تا آخر بیان کرد ، مثل اینکه خودش همراه ما بوده است .

انس ادامه داد : در این هنگام پیامبر ( ص ) به من فرمود : ( هر وقت پسر عمویم - علی ( ع ) - گواهی خواست ، گواهی بده ) ،

گفتم : اطاعت می کنم .

بعد از رحلت پیامبر ( ص ) ، وقتی که ابوبکر متصدی خلافت شد ، ساعتی پیش آمد که علی ( ع ) در مقام احتجاج بود و به من گفت : ( برخیز و جریان پرواز فرش را شهادت بده ) من با این که آن را در خاطر داشتم ( به خاطر شرایط ) کتمان کردم و گفتم : ( پیر شده ام و فراموش کرده ام ) . علی ( ع ) فرمود : ( اگر دروغ بگویی خدا تو را به بیماری برص ( پیسی ) و نابینایی و تشنگی دایمی دچار کند ) از نفرین آن بنده صالح به این سه بیماری گرفتار شده ام ، و همین تشنگی باعث شده که نمی توانم در ماه رمضان روزه بگیرم . ( 239 )

توانند با وجود امارت علی ( ع ) دنیای خود را آباد سازند ، از این رو بیعت خود را شکستند و جلودار ناکثین ( بیعت شکنان ) شدند .

حضرت علی ( ع ) از این دو نفر ، دلی پر رنج داشت ، چرا که ضربه ای که از ناحیه این دو نفر ( که نفوذ کاذب در میان مسلمانان داشتند ) در آن زمان به اسلام می خورد جبران ناپذیر بود ، آن حضرت دست به دعا برداشت و در مورد این دو نفر نفرین کرد و عرض کرد : ( خدایا طلحه را مهلت نده و به عذابت بگیر ، و شر زبیر را آن گونه که می خواهی از سر من کوتاه کن ) .

اینک ببینید چگونه طلحه و زبیر کشته شدند :

در جنگ جمل هنگامی که سپاه جمل متلاشی شد ، مروان که از سرشناسان آن سپاه گفت : بعد از امروز دیگر ممکن نیست خون عثمان را از طلحه مطالبه کنیم ، همان دم او را هدف تیرش قرار داد ، تیر به رگ اکحل ( رگ چهار اندام ) ساق پای طلحه خورد و آن رگ قطع شد ، خون مثل فواره از آن بیرون می آمد ، از غلامش کمک خواست ، غلامش او را سوار قاطری کرد ، به غلام گفت : این خونریزی مرا می کشد ، جای مناسبی یافتی مرا پیاده کن ، سرانجام غلام او را به خانه ای از خانه های بصره برد و او همان جا جان سپرد .

به این ترتیب ، خود او که به عنوان خونخواهی عثمان با سپاه

علی ( ع ) می جنگید ، توسط مروان از سران لشکرش بود ، به خاطر همین عنوان ، ترور شد و به هلاکت رسید .

اما در مورد زبیر ، نصایح علی ( ع ) باعث شد که زبیر از صف دشمن خارج گردد ، ( با این که وظیفه او این بود که از امام وقت ، حضرت علی ( ع ) حمایت کند ) ولی به طور کلی از جنگ ، خود را کنار کشید و رفت به سوی بیابانی که معروف به ( وادی السباع ) بود در آن جا مشغول نماز بود که شخصی به نام عمروبن جرموز به طور ناگهانی بر او حمله کرد و او را کشت ، و او نیز که آتش افروز جنگ جمل بود در 75 سالگی این گونه به هلاکت رسید .

ابن جرموز ، شمشیر و انگشتر زبیر را به حضور علی ( ع ) آورد ، وقتی چشم علی ( ع ) به شمشیر زبیر افتاد فرمود : سیف طال ما جلی الکرب عن وجه رسول الله : ( این شمشیر ، چه بسیار اندوه را از چهره رسول خدا ( ص ) برطرف ساخت ؟ ! ) . ( 241 )

تاسف علی ( ع ) از این بود که چنین شخصی با آن سابقه سلحشوری و دفاع از اسلام ، با این که پسر عمه پیامبر و علی ( ع ) بود ( زیرا مادرش صفیه ، عمه پیامبر ( ص ) و علی ( ع ) بود ) چرا این گونه منحرف شد و به هلاکت رسید و با آن آغاز نیک

، عاقبت به شر شد ؟ ! - خدایا ما را عاقبت به خیر فرما .

دعوت می کردم . عرض کرد : یا رسول الله من بار سوم است که آمدم و انس مرا برگردانده و می گفت : رسول خدا از پذیرش تو معذور است و به کاری مشغول است . رسول خدا فرمود : ای انس چه چیز تو را بر این کار واداشت ؟

عرض کرد : من دعوت تو را شنیدم و خواستم شامل یکی از قوم خودم شود ، چون روز احتجاج برای خلافت شد ، علی مرا گواه خواست و کتمان کردم و گفتم : فراموش کردم . علی دست به آسمان برداشت و گفت : خدایا انس را به پیسی مبتلا کن که نتواند آن را از مردم پنهان کند . سپس دستمال از سر برداشت و گفت این است نفرین علی ( ع ) . ( 242 )

کرده بودی . عرض کرد : یا علی ( ع ) من اکنون پیر شده ام و سخنی که می گویی و از من گواهی می طلبی را از خاطر برده ام .

علی ( ع ) از سخن آن پیر شریر متاثر شده او را نفرین کرد : پروردگارا اگر این بیچاره دروغ می گوید وی را به پیسی مبتلا کن که هیچ گاه عمامه آن را مستور نکند ( پروردگارا ما را به نفرین علی و اولاد علی علیهم السلام گرفتار مفرما ) طلحه گفته : خدا گواه است پس از این ، میان دو چشم او را دیدم که لکه پیسی فراگرفته بود . ( 243 )

مبتلا می کند که لکه های سفید آن ، سر و صورت را فرا می گیرد و عمامه ات آن را نمی پوشاند .

سپس به اشعث رو کرد و فرمود : اما تو ای اشعث ! اگر شنیده ای که پیامبر ( ص ) در حق من چنین گفت ، ولی اکنون گواهی ندهی آخر عمر ، از هر دو چشم کور می شوی و اما تو ای خالد بن یزید ! ، اگر در حق من چنین شنیده ای و امروز کتمان کنی و گواهی ندهی ، خداوند تو را به مرگ جاهلیت بمیراند . و اما تو ای برا بن عازب ! اگر شنیده ای که پیامبر ( ص ) در حق من چنین فرمود : و اینک گواهی به ولایت من ندهی ، در همان جا می میری که از آن جا به سوی مدینه ) هجرت کردی .

( این چهار نفر ، آن چه در روز غدیر از پیامبر ( ص ) شنیده بودند که آن حضرت ، علی ( ع ) را رهبر بعد از خود قرار داد ، کتمان کردند ) جابر بن عبدالله انصاری می گوید : ( سوگند به خدا بعد از مدتی من انس بن مالک را دیدم که بیماری برص گرفته به طوری که عمامه اش نمی تواند لکه های سفید این بیماری را از سر و رویش بپوشاند .

و اشعث را دیدم که از هر دو چشم کور شد ، و می گفت : ( سپاس خداوندی را که نفرین علی ( ع ) در مورد کوری دو چشم در دنیا بود ، و

مرا به عذاب آخرت نفرین نکرد که در این صورت برای همیشه در آخرت ، عذاب می شدم ) .

خالد بن یزید را دیدم که در منزلش مرد ، خانواده اش خواستند او را در منزل دفن کنند ، قبیله کِنده با خبر شدند ، و هجوم آوردند و او را به رسم جاهلیت کنار در خانه ، دفن کردند ، و به مرگ جاهلیت مرد .

و اما برا بن عازب ، معاویه او را حاکم یمن کرد ، و او در یمن از دنیا رفت ، همان جا که از آن جا هجرت کرده بود ( آن هم در حالی که حاکم از ناحیه ظالم بود ) . ( 244 )

دار آویخت . ( 246 )

دیدند همان آتش آمد؛ او را سوزانید و فریاد می زد : وای از کینه و مخالفت علی ( ع ) . ( 250 )

را باز کن ، چشمش را باز کرد . خودش را در شهری بزرگ دید که مردم آن بعضی مسلمان و برخی کافر بودند ، امام فرمودند : با من بیا تا دوست قلبی و زبانی را به تو معرفی کنم ، رفتند تا به دکان قصابی رسیدند ، امام درهمی به آن مرد داده و فرمودند : از این قصاب گوشت خریداری کن .

مرد کوفی درهم را گرفت و به سوی قصاب رفت و گفت : این درهم را بگیر و به گوشت بده ، قصاب او را غریب دیده ، لذا از او پرسید : اهل کجایی ؟

گفت : اهل کوفه هستم .

قصاب گفت : تو از شهر مولای من علی بن ابی طالب هستی ؟

گفت : بله .

قصاب گفت : باید امشب مهمان من باشی به خاطر محبت علی مرتضی ( ع ) .

کوفی گفت : رفیقی دارم .

قصاب گفت : او را نیز بیاور .

کوفی به خدمت امام ( ع ) آمده و جریان را به عرض آن حضرت رسانید و باهم بر در دکان قصاب رفتند . قصاب با خوشحالی پرسید : شما از کوفه شهر مولای من امیر مؤ منان هستید ؟

جواب دادند : بله ، قصاب دکانش را بست و باهم به خانه آمدند . قصاب به همسرش گفت : دو مرد غریب از شهر مولایم علی ابن ابی طالب نزد من آمدند ، آنها را گرامی بدار . همسر قصاب با شادی برخاست و برای آنها مکان لایقی را فرش کرده و مشغول خدمت شد .

امام ( ع ) نگاهی به داخل خانه کرد ، دو طفل

کوچک دوست داشتنی مثل دو ستاره درخشان مشاهده کرد . شبانگاه قصاب به خانه آمد به همسر خود گفت : چه کردی ؟ گفت : آنچه دستور دادی انجام دادم . مغرب شد امام به نماز مشغول گردید ، قصاب به آن بزرگوار اقتدا کرد ، بعد از نماز مغرب شخصی در خانه قصاب را کوبید و قصاب بیرون آمد . جلادی را دید ، گفت : چه کار داری ؟ گفت : پادشاه دستور داده تو را به قتل برسانم و خونت را برای او ببرم ، چرا که او بیمار شده و برای صحتش اطبا خون محب علی ( ع ) را تجویز کرده اند . قصاب گفت : من مهمان دارم ، اجازه بده سفارش آنها را به همسرم بکنم . داخل خانه شد و به همسرش گفت : ای یار وفادار و بانوی نیکوکار ، مهمانان را گرامی بدار که شنیده ام مولای من مهمان را زیاد دوست دارد ، من بیرون منزل کاری دارم ، این را گفت و از خانه بیرون رفت ، بلافاصله کودکانش از پی پدر بیرون رفتند و پدر متوجه نشد ! جلاد قصاب را زیر تیغ خوابانید ، ناگاه پسر بزرگتر پیش رفت و گفت : ای جلاد پدرم را رها کن و مرا به جای او به قتل برسان ، جلاد طفل را زیر تیغ خوابانید ، خواست سر از بدنش جدا کند برادر کوچک خود را روی برادر بزرگتر افکند ، جلاد هر دو را کشت و خون آنها را گرفته به نزد پادشاه برد و تمام ماجرا را نقل کرد .

قصاب با

چشم پرآب و جگر کباب سر و تن فرزندان خود را برداشته و مخفی از همسرش در زاویه خانه اش گذاشت و نزد همسرش رفت و گفت : غذا را حاضر کن . به خدمت امام آمد دید نمازشان تمام شده ، سفره را گسترده و غذا را آورد و گفت : بفرمایید به نام خدا و محبت مولایم غذا میل کنید .

امام فرمودند : تا بچه ها نیایند غذا نمی خوریم !

قصاب گفت : ای برادر غذا بخورید ، بچه ها جای دیگری رفته اند !

امام فرمودند : ما غذا نمی خوریم تا آنها بیایند . هر چه قصاب اصرار به غذا خوردن کرد ، امام قبول نکردند تا این که فرمودند : آیا مرا نمی شناسی ؟ من مولای تو علی بن ابی طالب هستم .

قصاب گفت : ای مولای من فرزندان ، مال و همسرم فدای تو باد !

سپس نزد همسرش رفت ، زن گفت : بچه هایم کو ؟ قصاب گفت : خاموش باش که به خاطر محبت مولایم ذبح شدند ، همسرش گریان شد . قصاب گفت : ساکت باش که مهمان مهربان کودکانمان را زنده خواهد کرد .

زن گفت : چه طور زنده می کند ؟ !

قصاب گفت : این مهمان امیر مؤ منان است .

همسر قصاب با شنیدن این کلمات خودش را روی قدم های امام انداخت . امام فرمودند : ناراحت نباش ! الآن به اذن خدا فرزندانت را زنده می کنم !

امام به قصاب فرمودند : نعش طفلانت را بیاور ، قصاب نعش کودکان را آورد ، امام برخاست دو رکعت نماز به جای آورد و

دعا کرد . مرد کوفی می گوید : دیدم آن دو طفل نشستند و گفتند : ( لبیک ، لبیک ، یا مولانا یا اباالحسن ) و بر قدم های آن حضرت افتادند و دست و پای آن بزرگوار را بوسیدند ، قصاب و همسرش بسیار مسرور شدند .

امام به آن مرد کوفی فرمودند : آیا شما هم مثل این قصاب با زبان و قلب مرا دوست دارید ؟ گفت : نه ، امام فرمودند : این ها محب قلبی و زبانی من هستند ، آن وقت نشستند و غذا خوردند .

قصاب دامن امام را گرفت و گفت : ای آقای من اگر این راز در شهر فاش شود و پادشاه از این جریان باخبر گردد همه ما را خواهد کشت !

امام فرمودند : نترس ، هرگاه مشکلی برایت پیش آمد مرا صدا بزن ! سپس خداحافظی کرده و رفتند و به مرد کوفی فرمودند : چشم را روی هم بگذار ، کوفی چشم را روی هم گذاشت و پس از سه قدم خود را در کوفه دید .

طولی نکشید که جریان مرد قصاب در شهر منتشر گردید و پادشاه در جریان قرار گرفت ، اراده کرد آنها را بکشد وقتی که مامورین به آنان حمله کردند ، قصاب شاه ولایت را خواند ، همان ساعت امام حاضر شده و مهاجمین را به قتل رسانید و سپس رفتند که پادشاه را به سزای عملش برسانند ، پادشاه به وحشت افتاد و با سر و پای برهنه به حضور آن حضرت شرفیاب شد و فریاد الامان برداشت و ایمان آورد و از هلاکت نجات یافت و

عاقبتش به خیر گردید . ( 252 )

درهم خرید و به راه افتاد ، ناگهان شخصی را دید ، او گفت : یا علی این شتر را به من بفروش .

علی ( ع ) گفت : فروختم ، به چند می خواهی ؟

گفت : به 120 درهم می خرم .

علی ( ع ) راضی شد و پول را گرفت ، نیمی از آن به برگشت وام داد و نیم دیگر را به خانه برد و وقتی حضرت محمد ( ص ) ، قصه را از علی ( ع ) شنید ، به او فرمود : فروشنده جبرییل و خریدار میکاییل بوده و این آن وامی بود که به آن سائل دادی . ( 253 ) ( 254 )

حالا بچه خیال کرده که آن دعا نویس همین آقاست ) . بعد همراه بچه ، شخصی آمد و به من گفت : آقا ، شما دعا می نویسی ؟ گفتم : آری می نویسم .

آن گاه کاغذی برداشتم و در آغاز آن ( بسم الله الرحمن الرحیم ) و سپس آیه ای از قرآن را نوشتم و کاغذ را پیچیدم و به او دادم و گفتم : ان شاالله خوب می شود . بعد که رفت ، گوشه عبایم را به صورتم انداختم و متوسل به مولی علی ( ع ) شدم و با گریه عرض کردم : السلام علیک یا مولای یا امیرالمؤ منین . در این جلسه آبروی مرا حفظ کن ( در میان این افرادی که حتی اجازه نشستن روی صندلی را به من ندادند ) . یا علی ، دستم به دامنت ! ناگهان دیدم بچه پرید به داخل سالن و گفت : مادرم خوب شد . آن گاه مجلسیان به نظر احترام به من نگریستند و مرا سلام و صلوات در بهترین جایگاه آن سالن نشاندند ) .

این یک نمونه از توسل حقیقی شیفته واقعی علی ( ع ) است که این چنین نتیجه بخش بوده و موجب سرافرازی عالم بزرگ تشیع در مجلس کذایی گردید . آری ، چنان که در اواخر زیارت جامعه ( که از حضرت رضا ( ع ) نقل شده ) می خوانیم :

و من اعتصم بهم فقد اعتصم بالله و من تخلی من الله عزوجل .

هر کس به امامان ( ع ) توسل جست به خدا دست آویخته است ، و هر کس

از آنها بر کنار شد از خدا بر کنار شده است .

بنابر این ، پیامبر اسلام ( ص ) و اوصیای بر حقش درهای رحمت خدا هستند و خداوند آنها را شایسته این مقام دانسته است و توسل و اعتصام به آنها گویی توسل و اعتصام به خداوند است . در فراز دیگری از این زیارت نامه می خوانیم :

کسی که آن ها را دوست بدارد خدا را دوست داشته و کسی که با آنها دشمنی کند با خدا دشمنی نموده است . کسی که آنها را بشناسد خدا را شناخته ، و کسی که آنها را نشناسد خدا را شناخته است . ( 255 )

) صادق است ) بیناییش را به او برگردان ) .

سوگند به خدا ، بعد از این دعا بینا شدم و خداوند نعمت بینایی را به من بازگردانید .

به آنمرد گفتم : تو کیستی ؟

گفت :

انا الخضر و انا من شیعه علی بن ابیطالب :

( من خضر هستم ، من شیعه علی ( ع ) می باشم ) . ( 256 )

و التجا متوسل شدم .

سپس به اطاق عیالم آمدم دیدم نشسته و مشغول گریه کردن است . تا چشمش به من افتاد گفت : چرا مانع شدی ، چرا نگذاشتی ؟ من نفهمیدم چه می گوید و تصور کردم که حالش سخت است .

بعد که قدری به او آب دادیم و غذا به دهانش گذاردیم قضیه خود را برای من نقل کرد و گفت عزراییل برای قبض روح من با لباس سفید آمد و بسیار متجمل و زیبا و آراسته بود ، به من لبخندی زده و گفت : حاضر به آمدن هستی ؟ گفتم : آری .

بعدا امیرالمؤ منین ( ع ) تشریف آوردند و با من بسیار ملاطفت و مهربانی کردند و به من گفتند : من می خواهم بروم نجف ، می خواهی با هم به نجف برویم ؟ گفتم : بلی خیلی دوست دارم با شما به نجف بیایم . من برخاستم لباس خود را پوشیدم و آماده شدم که با آن حضرت به نجف اشرف برویم ؛ همین که خواستم از اطاق با آن حضرت خارج شوم دیدم که حضرت امام زمان آمدند و تو هم دامان امام زمان را گرفته ای .

حضرت امام زمان به امیرالمؤ منین ( ع ) عرض کردند : این بنده به ما متوسل شده حاجتش را برآورید . حضرت امیرالمؤ منین ( ع ) سر خود را پایین انداخته و به عزراییل فرمودند : به تقاضای مرد مؤ من که متوسل به فرزند ما شده است برو ، تا موقع معین ، و امیرالمؤ منین ( ع ) از من خداحافظی کردند و رفتند

. چرا نگذاشتی من بروم ؟ . ( 257 )

داد : امیرالمؤ منین علی بن ابیطالب است که قسمت کننده بهشت و دوزخ خواهد بود . گفتم : از کجا معرفت به حال او پیدا کردی ؟ جواب داد : چطور نشناسم او را و حال آن که پدر من کشته شده است در رکاب او در صفین ( یعنی در جنگ با معاویه ) و آن حضرت آمد به خانه مادرم زمانی که از صفین برگشت و به مادرم گفت : ای مادر یتیم ها حال تو چطور است ؟ جواب داد : به خیر و خوبی .

سپس مادرم من و خواهرم را خدمت آن سرور آورد و من در آن وقت به واسطه آبله ای که مبتلا شده بودم نور چشمم رفته بود پس چون نظر آن حضرت به من افتاد آهی کشید و شعری چند خواند که مضمون آن اشعار این است دل علی را هیچ چیز نمی سوزاند مثل دیدن اطفال یتیم که در حال کوچکی پدرشان از دنیا رفته که متکفل آنها بود و در حوادث ایام و روزگار ، سپس دست مبارک کشید بر صورت من پس چشمم باز شد و در همان وقت و ساعت .

پس به خدا قسم به برکت آن حضرت می بینم شتری که فرار کرده است در شب تاریک . ( 259 )

: پس به حال او رقت نمودم و دلم سوخت بیرون آوردم هفت دینار و دادم به او و گفتم : ای بنده خدا این پول را صرف معاش خود گردان . گفت : تو چه کسی هستی ؟ خدای تو را رحمت کند . گفتم : من مردی هستم که قصد حج دارم . گفت : ای برادر احتیاج تو بیشتر است به این پول چون سفر تو بعید است من امیدوارم حسن کفایت خدای تعالی را در همین مکان . راوی گفت : به آن زن گفتم : بگیر این مقدار را که من از مخارج سفر خود زیادتر دارم . گفت : خداوند زیاد کند نفقه تو را و جزای خیر به تو دهد و آن پول را قبول نکرد .

پس رفتم و حج را تمام کردم در مراجعت چون به قادسیه رسیدم یادم آمد از آن زن که نابینا بود ، به آن موضع آمدم ناگاه دیدم او را در همان موضع نشسته با زن های دیگر و همانا خداوند چشم او را شفا داده است به او گفتم : خدای تو را رحمت کند ، چه کرد به تو محبت علی بن ابیطالب ؟ جواب داد : چه سؤ الی است که می کنی ؟ گفتم : آیا مرا می شناسی ؟ گفت : نه . گفتم : من آن صاحب دینارها هستم که خواستم به تو دهم قبول نکردی . گفت : مرحبا به تو ای مرد .

خدا حج تو را قبول کند بنشین تا به تو خبر دهم .

خدای عزوجل را خواندم هفت شبانه روز چون شب هفتم

شد شب جمعه ای بود بسیار در دعا مبالغه کردم چون اواخر شب شد ناگاه نزدیک من آمد مردی که بوی او از همه مردم بهتر بود و به من گفت : آیا علی ( ع ) را دوست می داری ؟ گفتم : بلی به خدا قسم دوست می دارم او را دوستی شدید .

پس آن مرد برای من دعا نمود .

سپس گفت : سرت را بلند کن به سوی آسمان و چشمت را باز کن . چون سر بلند بلند کردم ستارگان را دیدم ، گفتم : به حق آن کسی که برگردانید چشم مرا به وسیله دعای تو خودت را معرفی کن چه کسی هستی ؟ جواب داد : من خضر دوست علی ( ع ) و رفیق او هستم .

پس محبت علی ( ع ) را در قلبت حفظ نما و پایدار باش بر آن البته خداوند نفع می دهد تو را به برکت آن در دنیا و آخرت می دهد . ( 260 )

) می خواهد مدتی از این قضیه گذشت ناگاه ضجه عظیمی را شنیدم .

پس به حرم شریف رفتم تا تفحص کنم که این صدا از چیست گفته شد به من در این جا کوری شفا داده شد ، با خود گفتم : باید همان کور باشد که با کلمات خشن با جناب علی ( ع ) صحبت می کرد و شفا می خواست چون به حرم رسیدم ، دیدم که آن شخص شفا یافته همان مردی بود که من با او سابقه داشتم چون به چشمانش نظر کردم یافتم که بهبود یافت کاملا شکر خدای به جای آوردم که این کرامت از ضریح مقدس حضرت امیر ( ع ) مشاهده کردم . ( 261 )

ام چشم است . )

گریه ام گرفت ، دو رباعی به ذهنم آمد و در آن حال زمزمه کردم :

ای بارگهت قبله گه اهل نیاز

وی روضه حضرت تو خلوتگه راز

در خانه کعبه زادی و زادگهت

شد قبله مسلمین به هنگام نماز

ای ذات خدای را تو مرآت جلی

وی نور مبین کاشف سر ازلی

در مدح تو این بس که نبودی دوزخ

لو اجتمع الناس علی حب علی

در همین حال بودم که یکی از آشنایان که نامش را فراموش کرده ام به صحن درآمد . مرا دید و حالم را پرسید . گفتم : ( از چشم درد رنج می برم . ) گفت : فردا بیا با هم به کوفه برویم سید احمد ربیعی چشمت را ببیند . )

فردا به همراهی او به کوفه رفتم به خانه سید در آمدیم . پیرمردی بود نورانی در زیر زمین خانه نشسته ، تنی چند گرد او . نوبت به من رسید با ذره بینی درشت چشمم را نگاه کرد . پاره ای کاغذ برداشت و چیزی بر آن نوشت و چون دستم داد ، نوشته بود آرْجِدُل .

گفت : ( روزی سه بار در چشم بریز . ) دو بار ریختم و نمی دانم به نوبت سوم نیازی افتاد یا نه ، همان روز درد چشم آرام گرفت . ( 262 )

ص ) باید ذکر شود . در حال وفاتش کرامت عظیمه ای برای آن بزرگوار پیش آمد که در کتب شیعه و سنی ذکر شده چنانچه در جلد سوم الغدیر ، کتابی الاغانی و مناقب سروی و کشف الغمه و امالی شیخ و بشاره المصطفی و رجال کشی نقل فرموده و خلاصه آن این است :

در حال وفات سید ، جماعتی از همسایگانش ، که مخالف مذهب شیعه بودند ، نزدش حاضر شدند . سید خوش منظر بود؛ در آن حال اظهار حسرت زیادی می کرد ، ناگاه در صورتش نقطه سیاهی مانند مرکب نمودار گردید ، پس زیاد شد ، به قسمتی که تمام صورتش مثل قیر سیاه گردید و تمام دشمنانش شاد شدند و او را شماتت می نمودند . سید حرف نمی زد ، تا این که به هوش آمد و چشمان خود را باز نمود ، رو را به نجف اشرف کرده ، گفت : یا امیرالمؤ منین ! آیا با دوست تو این طور معامله می شود ؟ و سه مرتبه این جمله را تکرار نمود . پس به خدا قسم نوری سفید در پیشانی او ظاهر شد و زیاد گردید . سید شاد و خندان شده ، اشعاری را بدین مضمون انشاد فرمود : ( دروغ گفت کسی که گمان کرد علی ( ع ) دوستش را از سختی ها نجات نمی دهد ، به خدا قسم که به بهشت داخل شدم و خدا مرا از گناهانم بخشید ، پس بشارت باد شما را ای دوستان علی ( ع ) ، و دوست بدارید علی ( ع ) را

تا هنگام مرگ ، از بعد اولادش را یکی پس از دیگری دوست بدارید که دارای صفات امامت اند ) .

پس از آن اقرار به وحدانیت خدا و رسالت خاتم الانبیا و ولایت امیرالمؤ منین ( ع ) کرد و چشم بر هم گذاشت و از دنیا رفت . ( 263 )

بتواند لقمه غذایی بخورد این غده چطور شده است که نیست گوشت عظیمی که تمام صورتش را گرفته بود کجا است ؟ !

وزیر رو کرد به خادم گفت : خلیفه چنین می فرماید؛ گفت : آن غده به دست شاه ولایت ، ماه هدایت اسدالله الغالب علی بن ابی طالب ( ع ) اصلاح شد .

پرسید : جریانش چیست ؟

گفت : روزی در انبار بودم روزها می آمدم ، شب برمی گشتم روزی آمدم دو نفر از این ناصبی ها مرا شماتت کردند ، زخم زبان ها زدند گفتند : در این مدتی که می رفتی مسجد علی ( ع ) اگر در انبار نزد دکتری می رفتی علاج می شدی . این زخم زبان ها دلم را به درد آورد که هیچ مصیبتی این طور به سرم نمی آورد تا شب از ناراحتی خوابم نمی برد تا آخر شب که خواب به چشمم آمد ، جمال علی ( ع ) را دیدم در همین مسجد . رفتم نزدیک شکایت کرده از این غده ای که ناراحتم کرده صورتم را پوشانده و مورد طعن واقع شده ام تا گفتم : آقا روی از من برگرداند برگشتم از آن طرف و گفتم : آقا مردم مزاحمت می کنند که چرا در این مدت علی ( ع ) به داد تو نرسیده است ، آقا فرمود : انت ممن ترید العاجله ، فرمود : تو از کسانی هستی که دنیا را می خواهی ، اشاره ای فرمود به صورتم ، وقتی از خواب بیدار شدم ، اثری از آن غده در صورتم نبود . ( 264 )

ای ؟ من به حرم می روم و برمی گردم ، اگر هنوز چشمت را نگرفته باشی تو را می کشم .

این کور ، بیچاره وار به علی ( ع ) متمسک شد و همان ساعت چشمش را گرفت . ( 266 )

عزیز زهرا ( ع ) ) از خدا خواستم .

وقتی که به منزل رسیدیم ، دیدم بچه ها اطراف منقل آتش نشسته و مختصر نانی را که از روز قبل باقی مانده بود ، روی آتش گرم کرده و با اشتهای کامل می خوردند . با دیدن این منظره عصبانی شدم ، زیرا خوردن نان را ( آن هم نانی که از روز گذشته باقی مانده ) برای بیمار مبتلا به حصبه زیان آور می دانستم ، دختر بزرگم که متوجه ناراحتی من شد ، گفت : ما همه خوب شده ایم ! از خواب بیدار شدیم ، گرسنه بودیم نان و چای می خوریم !

گفتم : خوردن نان برای بیمار مبتلا حصبه خوب نیست !

گفت : پدر بنشین تا خواب خودم را برای شما تعریف کنم ، ما همه خوب شده ایم !

گفتم : بگو !

گفت : خواب دیدم اتاقمان خیلی روشن شد ، مردی آمد فرش سیاهی در این قسمت اتاق پهن کرد و کنار در اتاق با ادب ایستاد ، آن وقت پنج نفر با نهایت جلالت و بزرگواری وارد اتاق شدند ، یک نفر ایشان بانوی مجلله ای بود ، اول با دقت به کتیبه های اطراف اتاق که اسامی چهارده معصوم ( ع ) روی آن نوشته شده نگاه کردند ، سپس روی آن فرش سیاه نشسته و قرآن های کوچکی از جیب بغل خود در آورده و قدری تلاوت کردند ، سپس یکی از آنها شروع کرد به عربی روضه حضرت قاسم ( ع ) خواندن ، مکرر نام قاسم را به زبان می آورد و همه به شدت

گریه می کردند ، مخصوصا آن بانوی محترمه خیلی جانسوز گریه می کرد ، بعد از آن مردی که اول وارد شده بود ، ظرف های کوچکی که گویا در آن قهوه بود آورد و جلوی آنها گذاشت ، من تعجب کرده بودم که اشخاص با این جلالت چرا پاهاشان برهنه است !

جلو رفتم و گفتم : شما را به خدا کدام یک از شما حضرت علی ( ع ) هستید ؟

یکی از آنها که خیلی با مهابت بود ، گفت : من هستم !

گفتم : شما را به خدا ، چرا پاهای شما برهنه است ؟

آن بزرگوار با چشم گریان فرمود : ما در این ایام عزاداریم لذا پاهای ما برهنه است ( فقط پاهای آن بانو پوشیده بود ) گفتم : ما بچه ها همه بیماریم ، مادرمان هم بیمار است ، خاله مان هم بیمار است ! !

آن گاه حضرت علی ( ع ) ، از جای برخاسته و دست مبارکشان را بر سر و صورت یک یک ما کشیدند و نشستند ، فرمودند : همه شما خوب شدید ، مگر مادرتان .

گفتم : مادرم نیز بیمار است ؟ !

فرمودند : مادرت باید برود ! با شنیدن این حرف گریان شدم و التماس کردم ، پس به خاطر عجز و لابه من ، برخاستند و دستی روی روانداز مادرم کشیدند . وقتی می خواستند از اتاق بیرون بروند روی به من کرده فرمودند : بر شما باد به نماز که تا شخصی مژگانش به هم می خورد باید نماز بخواند .

تا سر کوچه از عقب آن ها رفتم ، دیدم مرکب هایی

که روپوش های سیاه روی آنها انداخته اند آماده است ، سوار مرکب ها شده و رفتند و من برگشتم .

در این وقت از خواب بیدار شدم ، صدای اذان صبح را شنیدم دست روی دست خودم و برادرانم و خاله ام و مادرم گذاشتم ، دیدم هیچ کدام تب نداریم ، همه برخاستیم و نماز صبح را خواندیم ، چون خیلی احساس کردیم گرسنه ایم لذا چای دم کرده با نانی که موجود بود مشغول خوردن شدیم ، تا شما بیایید و صبحانه تهیه کنید و دیگر آن هفت نفر به دوا و دکتر احتیاجی پیدا نکردند . ( 267 )

و مسجد مزبور را تعمیرات کامل نموده ، حقیر به اتفاق یکی از آشنایان به مغازه وی رفتیم ، همین که مقصود را مطلع شدند و دانستند که برای تحقیق از چگونگی شفای دخترش آمدیم ، ما را به منزل بردند و راجع به قضیه مزبور چنین اظهار داشتند .

دختر من که الساعه در همین منزل است در چهارده سالگی با پسر خواهرم که در حجره ام کار می کند تزویج کرد و قرار بود که چند ماه بعد از عقد مراسم عروسی صورت گیرد ، به همین منظور هم ، مادر دختر مشغول تهیه جهیزیه شدند ولی بعد از مدت کوتاهی دختر مریض شد و کم کم مرض طولانی شد و من از هیچ گونه خرجی خودداری نکردم و اطبا حاذق و درجه اول را برای معالجه او آوردم ولی متاسفانه مؤ ثر نشد .

هر روز بر ضعف و ناتوانی وی اضافه می شد تا چهار سال مریضی او طول کشید ، او یک پوست و استخوان فقط بود . کم ترین قدرت حرکت را نداشت حتی قدرت آن که چشم باز کند و کسی را ببیند نداشت ولی مادرش پلک چشم او را بلند می کرد تا بتواند ببیند . خوراک دختر فقط یک زرده تخم مرغ بود که مادر تدریجا در گلوی او می ریخت و گاه گاهی مادرش او را مثل یک طفل بغل می کرد و نقل و انتقال می داد ، پیوسته از شدت علاقه با حالت تاثرآمیز غیر قابل وصفی کنار دختر نشسته بود ، و نیز برای آخرین دفعه طبیب مخصوص خانواده فیصل ( خانواده سلطنتی )

را با ویزیت زیادی آوردم ولی متاسفانه او با دیدن دختر بدون کمترین تامل و معاینه بیرون رفت و اصلا نسخه ای هم ننوشت .

همه قطع امید از حیات او نمودند ولی با تمام این احوال مادر دختر به هیچ وجه نمی تواند و حاضر نیست از دختر تازه عروس خود قطع امید کند ، روزهای 23 و 24 شعبان المعظم بود که مادر دختر مصمم شد که برای شفا ، او را به حرم مطهر امیرالمؤ منین علی ( ع ) ببرد .

این تصمیم و تقاضای مادر اسباب تعجب من بود ، زیرا دختر را چگونه می شود برد ولی در مقابل اراده و تصمیم و تقاضای مادر که با یک دنیا عشق و علاقه و امید می خواهد این عمل را انجام دهد تسلیم شدم و یک اتومبیل سواری تهیه کردم به در منزل آوردم ، مادر دختر و شوهر دختر را در اتومبیل گذاشتند و از راه کربلا حرکت کردند و شب در کربلا توقف نمودند و روز بعد عازم نجف شدند ، وقتی که وارد شدند معلوم شد که نوری سعید نخست وزیر عراق در حرم مشرف است و کسی حق تشریف ندارد ، لهذا مستقیما به مسجد کوفه رفتند و شب را به نجف مراجعت کرده ، دختر را بغل کرده و آوردند در حرم شاه ولایت کنار ضریح خواباندند ، مادر هم با حال توسل پهلوی دختر نشسته بود و متصل عرض حاجت می کرد .

ناگهان دید که دختر چشم باز کرده ، مادری که می دانست دختر قدرت چشم باز کردن ندارد و باید پلک چشم را با

دست بالا ببرد ولی الآن بدون کمک دیگری چشم باز کرده ، روح امید بیشتری در وی ایجاد و با حضور قلب بیشتری توجه پیدا کرد و متوسل بود ، تا این که تدریجا حرکات بدن دختر زیاد می شود و در همان شب آن قدر مشمول عنایت حق و توجه حضرت امیرالمؤ منین ( ع ) می شود که دختر با معاضدت مادر اطراف ضریح مقدس طواف می کند .

مادر با یک دنیا مسرت می خواهد که داد کند و مردم را از این عنایت خبردار سازد ولی به شدت خود را کنترل می کند ، که اگر زوار متوجه شوند ممکن است هجوم زوار طفل را هلاک کند ، شب را در نجف توقف می کند فردا صبح دختر با پای خود به حرم مطهر مشرف می شود و از حرم بیرون آمده مستقیما عازم بغداد می شوند .

تا این جا شرح مطلب به زبان پدر دختر بود ، آن روز که در منزل حاج جواد بودم ، سیزدهم ماه رمضان بود دختر با کمال سلامت تمام روزه های ماه رمضان را گرفته و تا امروز یک ختم قرآن خوانده بود ! ! این خلاصه تحقیقات و اظهارات آقای حاج جواد بود که نوشتم و به امضا ایشان رساندم و جمعی از محترمین که آقای حاج جواد را می شناختند و کسالت دختر و عافیت او را می دانستند شهادت خود را در ورقه ای نوشتند . و آقای آشیخ هادی شطیطه که یکی از علما مورد احترام و اعتماد کاظمین است و در مسجد صحن مطهر جماعت دارد در ورقه نوشتند که

خودم صیغه عقد دختر را خواندم و در موقع کسالت مکرر عیادت کردم و تمام جریان را مطلعم و شهادت می دهم بر صدق و راستی مطلب .

عین ورقه امضا شده را مرحوم آیه الله آقای بروجردی ( ره ) برای ثبت در کتابی خواستند و تقدیم کردم ، در این تاریخ پدر و مادر و شوهر دختر و خود دختر و بسیاری از شهود زنده اند و فقط آقای شیخ هادی شطیطه به رحمت ایزدی پیوسته رحمه الله علیه . ( 268 )

من سزاوار آن نیستم . وزیر به عرض رسانید : والله من از خودم نگفته ام ، بلکه امیرالمؤ منین ( ع ) این لقب را برایتان برگزیده است . بعد از آنکه وزیر به دعای سید شفا یافت ، صورت قضیه را به خلیفه وقت عباسی که ( قادر ) نام داشت هم یادآور شد . قادر به سید عرض کرد : آنچه را جدت برایت تعیین فرموده قبول کن و حکم نمود منشیان آن را در القاب سید وارد سازند و از آن پس به لقب ( علم الهدی ) اشتهار یافت ، یکی دیگر از القابش ( ثمانینی ) است . چون بعد از وفاتش هشتاد هزار جلد کتاب از وی باقی ماند و نیز گویند : کتابی نوشت به نام ( ثمانین ) و همچنین هشتاد و یک سال عمر کرد . ( 270 )

گردید . همین طور که آهسته آهسته می رفتم ، خود را محکم گرفته بودم که نیفتم . رنگ آتش که شعله اش بالا می زد ، سیاه بود ، و مردم مثل برگ خزان از این طرف و آن طرف به گودال جهنم می افتادند . یک مرتبه دیدم که زیر پایم به اندازه مویی باریک شده است ، و ناگهان آتش مرا به طرف خود کشانید و به گودال افتادم .

هر چه دست و پا می زدم ، پایین تر می رفتم ، همین که دیدم کار از کار گذشته ، به قلبم گذشت : مگر نه این که هر وقت به زمین می افتادم می گفتم ( یا علی ( ع ) ) ، پس چرا حالا نگویم ، گفتم : ( ای مولای من ، ای امیرالمؤ منین ( ع ) کمکم کن . )

در این موقع به من الهام شد که به بالا بنگرم ، آقایی را دیدم که کنار صراط ایستاده ، دست دراز کرد و کمر مرا گرفت و بالا کشید . گفتم : آقا سوختم ، به فریادم برسید .

حضرت دست مبارک خود را از زانو تا منتهای ران من کشید . از خواب پریدم ، دیدم جای دست امیرالمؤ منین ( ع ) ، اصلا سوزشی ندارد و خوب شده ، لکن تمام بدنم می سوزد .

محمد ، سه ماه در بستر افتاده بود و ناله می کرد . مرهم ها آوردند و طبیب ها عوض کردند ، تا پس از سه ماه رو به بهبودی گذاشت و گوشت تازه بر بدنش رویید اما بعدا هر

وقت این قضیه را نقل می کرد ، مدتی تب و لرز می کرد .

بلی ، راه چاره ، تمسک به ولایت اهل بیت ( ع ) است . حضرت امام رضا ( ع ) وعده فرموده که زایرین قبرش را در پل صراط دستگیری فرماید . نسبت به متمسکین حضرت امام حسین ( ع ) نیز بشاراتی در این مورد رسیده است . ( 273 )

؟ ( شیخ در نزد مردم عادی عرب ، بزرگ و رییس قبیله را گویند ) و سید جواد می خواست با این سؤ ال کم کم راه مذاکره را با او باز کند تا به تدریج ایمان در دل او پیدا شده و او را شیعه نماید .

پیر مرد در پاسخ گفت : شیخ ما یک مرد قدرتمندی است که چندین خان ( 274 ) ضیافت دارد ، چقدر گوسفند دارد چقدر شتر دارد ، چهار هزار نفر تیرانداز دارد ، چقدر عشیره و قبیله دارد .

سید جواد گفت : به به از شیخ شما چقدر مرد متمکن و قدرتمندی است ! بعد از این مذاکرات ، پیرمرد رو کرد به سید جواد و گفت : شیخ شما کیست ؟

گفت : شیخ ما یک آقایی است که هر کس هر حاجتی داشته باشد برآورده می کند ، اگر در مشرق عالم باشی و او در مغرب عالم ، و یا در مغرب عالم باشی و او در مشرق عالم ، اگر گرفتاری و پریشانی برای تو پیش آید اسم او را ببری و او را صدا کنی فورا به سراغ تو می آید و رفع مشکل تو را می کند .

پیرمرد گفت : به به عجب شیخی است ، شیخ خوب است که این طور باشد ، اسمش چیست ؟

سید جواد گفت : شیخ علی .

دیگر در این باره سخنی به میان نرفت مجلس متفرق شد و از هم جدا شدند و سید جواد هم به کربلا آمد . اما آن پیرمرد از شیخ علی خیلی خوشش آمده بود و بسیار در اندیشه او

بود . تا پس از مدت زمانی که سید جواد به آن قریه آمد با عشق و علاقه فراوانی که مذاکره را به پایان برساند و شیخ را شیعه کند و با خود می گفت : ما در آن روز سنگ زیربنا را گذاشتیم و حالا بنا را تمام می کنیم ، ما در آن روز نامی از شیخ علی بردیم و امروز شیخ علی را معرفی می کنیم و پیرمرد روشن دل را به مقام مقدس ولایت امیرالمؤ منین ( ع ) رهبری می نمایم .

چون وارد قریه شد و از آن پیرمرد پرسش کرد ، گفتند ، از دار دنیا رفته است . خیلی متاثر شد با خود گفت : عجب پیرمردی ، ما به او دل بسته بودیم که او را به ولایت آشنا کنیم . حیف که بدون ولایت از دنیا رفت ، ما می خواستیم کاری انجام دهیم و پیرمرد را دستگیری کنیم ، چون معلوم بود که اهل عناد و دشمنی نیست ، القاآت و تبلیغات سو ، پیرمرد را از گرایش به ولایت محروم نموده است .

بسیار فوت او در من اثر کرد و به شدت متاثر شدم . به دیدن فرزندانش رفتم و به آنها تسلیت گفتم و تقاضا کردم مرا سر قبر او ببرند . فرزندانش مرا بر سر تربت او بردند و گفتم : خدایا ما در این پیرمرد امید داشتیم چرا او را از این دنیا بردی ؟ خیلی به آستانه تشیع نزدیک بود ، افسوس که ناقص و محروم از دنیا رفت .

از سر تربت پیرمرد بازگشتیم و با فرزندان به منزل پیرمرد

آمدیم . من شب را در همان جا استراحت کردم ، چون خوابیدم ، در عالم رؤ یا دیدم : دری است وارد شدم ، دیدم دالان طویلی است و در یک طرف این دالان نیمکتی است بلند ، و در روی آن دو نفر نشسته اند و آن پیرمرد سنی نیز در مقابل آن ها است . پس از ورود سلام کردم و احوال پرسی کردم ، دیدم در انتهای دالان دری است شیشه ای و از پشت آن باغی بزرگ دیده می شد .

من از پیرمرد پرسیدم : این جا کجا است ؟ گفت : این جا عالم قبر و عالم برزخ من است و این باغی که در انتهای دالان است متعلق به من و قیامت من است . گفتم چرا در آن باغ نرفتی ؟ گفت : هنوز موقعش نرسیده است ، اول باید این دالان طی شود و سپس در آن باغ رفت .

گفتم : چرا طی نمی کنی و نمی روی ؟ گفت : این دو نفر معلم من هستند این دو فرشته آسمانی اند آمده اند مرا تعلیم ولایت کنند ، وقتی ولایتم کامل شد می روم ، آقا سید جواد ؟ گفتنی و نگفتنی ( یعنی گفتنی که شیخ ما که اگر از مشرق یا مغرب عالم او را صدا زنند جواب می دهد و به فریاد می رسد اسمش شیخ علی است اما نگفتنی این شیخ علی ، علی بن ابی طالب ( ع ) است ) به خدا قسم همین که صدا زدم : شیخ علی به فریادم رس ، همین جا حاضر شد .

گفتم

داستان چیست ؟

گفت : چون من از دنیا رفتم مرا آوردند در قبر گذاردند و نکیر و منکر به سراغ من آمدند و از من سؤ ال کردند : من ربک و من نبیک و من امامک ؟

من دچار وحشت و اضطرابی سخت شدم و هر چه می خواستم پاسخ دهم به زیانم چیزی نمی آمد ، با آن که من اهل اسلامم ، هر چه خواستم خدای خود را بگویم و پیغمبر خود را بگویم به زبانم جاری نمی شد . نکیر و منکر آمدند که اطراف مرا بگیرند و مرا در حیطه غلبه و سیطره خود درآورده و عذاب کنند ، من بیچاره شدم ، بیچاره به تمام معنی ، و دیدم هیچ راه گریز و فراری نیست ، گرفتار شده ام .

ناگهان به ذهنم آمد که تو گفتی : ما یک شیخی داریم که اگر کسی گرفتار باشد و او را صدا زند اگر او در مشرق عالم باشد یا در مغرب آن فورا حاضر می شود و رفع گرفتاری از او می کند . من صدا زدم : ای علی به فریادم رس !

فورا علی بن ابی طالب امیرالمؤ منین ( ع ) حاضر شدند و به آن دو نکیر و منکر گفتند : دست از این مرد بردارید ، معاند نیست ، او از دشمنان ما نیست ، این طور تربیت شده ، عقایدش کامل نیست چون سعه نداشته است و استضعاف فکری داشته است .

حضرت آن دو ملک را رد کردند و دستور دادند دو فرشته دیگر بیایند و عقاید مرا کامل کنند این دو نفری که روی نیمکت

نشسته اند دو فرشته ای هستند که به امر آن حضرت آمده اند و مرا تعلیم عقاید می کنند .

وقتی عقاید من صحیح شد من اجازه دارم این دالان را طی کنم و از آن وارد آن باغ گردم . ( 275 )

پیرمرد چیزی از امر ولایت نمی دانست مگر ساعت آخر . حضرت فرمود : از او چه می خواهید به خدا قسم او داخل بهشت شد . ( 276 )

کردند که فاطمه زهرا ( س ) در میان آن بود و عده ای به آن پناهنده شده بودند ، فرصت را غنیمت شمرده از دست آن دو متواری شده و به دختر پیامبر روی آوردم .

ناگاه پیامی از رسول خدا ( ص ) به فاطمه زهرا ( س ) رسید که ما را برای حساب بفرستید ، آن مخدره امر فرمودند که برویم ، چون به موقف حساب رسیدیم ، منبری را دیدم که چند پله داشت ، در پله بالای آن رسول خدا ( ص ) و در پله پایین تر آن حضرت علی نشسته و به امور مردم می رسیدند ، نوبت به من رسید حضرت امیر مؤ منان ( ع ) به حالت عتاب به من فرمود : چرا آن طور از ذلت فرزندم ( حسین ) یاد می کردی و روی منبر نسبت های ناروا به آن مظلوم می دادی ، برای آن که مردم را به گریستن واداری و خود را معروف نمایی ، متحیر ماندم که چه بگویم ، جوابی نیافتم جز آنکه انکار کنم و بگویم من نگفته ام .

در این میان ، درد شدیدی در بازوان خود احساس کردم و دیدم در کنار شخصی ایستاده و طومار بلندی در دست دارد که آن را به من نشان داد و گفت : بخوان با شگفتی ملاحظه کردم آنچه را که در روضه های خود گفته ام بدون آن که سخنی را جا بگذارند ، ضبط کرده اند ، چون اوضاع را این گونه دیدم ، چاره ای ندیدم جز آن که بگویم : این مطلب را مرحوم

مجلسی در جلد دهم ( بحارالانوار ) آورده است ، پس آن جناب به یکی از خدام امر فرمود تا کتاب حاضر را بیاورد .

دیدم در طرف راست منبری که حضرت علی ( ع ) بر روی آن نشسته بود ، افراد زیادی در صفوفی طولانی نشسته اند و هر عالمی کتابهای خود را مقابل خویش گذاشته است . در صف اول ، نخستین شخص ملا محمد باقر مجلسی بود که کتاب هایش در برابرش دیده می شد ، وقتی پیام حضرت به او رسید ، جلد دهم بحار را از میان آثارش بیرون آورده به او داد ، آورد به نزد حضرت ، امام اشاره فرمود تا کتاب را به دست من بدهند و آن مطلبی را که ادعا کرده بودم در کتاب بیابم و نشان دهم ، چون می دانستم حرفهایی که گفته ام در این ماخذ نیست ، بی هدف آن را ورق می زدم ، این بار به نظرم آمد که بگویم : این حرف را در کتاب ( حاج ملا صالح برغانی ) دیدم که ظاهرا ( منبع البکا ) باشد ، آن کتاب نیز همچون بحارالانوار آورده شد و به دستم دادند تا موضوع مورد ادعا را در این بیابم ، در حالی که هراس داشتم و از خجالت عرق کرده و هوش از سرم پریده بود ، کتاب مزبور را ورق می زدم که ناگاه از سوی رسول خدا ( ص ) به حضرت علی ( ع ) اشاره شد که از در ملایمت وارد شوند ، با روش جدید ترس از وجودم زایل شد و به حال

عادی بازگشتم .

از خواب بیدار شدم و ماجرایی را که در رؤ یا دیده بودم برای اهل منبر نقل نمودم و از آن زمان دیگر به منبر نرفته و روضه نخواندم ، در صورتی که از این راه استفاده زیادی داشتم . ( 279 )

وسیله زنجیر ، کشان کشان ، به سوی آن بزرگوار بود . من آن شخص راقسم دادم و گفتم : تو را به حق آن کسی که این ماموریت را به تو داده بگو بدانم تو کیستی ؟ !

گفت : من یکی از ملایکه می باشم .

گفتم : آن شهسوار کیست ؟

گفت : علی بن ابی طالب ( ع ) .

گفتم : آن مرد نورانی کیست ؟

گفت : حضرت محمد ( ص ) .

پس از این منظره ، عمر بن سعد و نیز گروه دیگری را که برایم ناشناخته بودند ، مشاهده کردم که غل و زنجیرهایی به گردن داشتند و از چشم و گوشهای آنان آتش خارج می شد . نیز پیامبران و صدیقین را دیدم که در اطراف حضرت محمد ( ص ) حلقه زده بودند .

باری ، در همین حال بودم که شنیدم حضرت رسول ( ص ) به علی بن ابی طالب ( ع ) فرمود : چه کار کردی ؟

علی ( ع ) به عرض رساند : احدی از کشتگان حسین ( ع ) را رها ننمودم ، بلکه همه را حاضر کردم . سپس تمامی قاتلین امام حسین ( ع ) را به حضور پیامبر خدا ( ص ) آوردند و پیغمبر اعظم ، راجع به داستان کربلا و جنایاتی که آنان مرتکب شده بودند از ایشان جویا می شد .

یکی از گروه ستمگر گفت : من آب را به روی امام حسین ( ع ) بستم . دیگری گفت : من امام حسین ( ع ) را تیر باران کردم . سومی می گفت : من سینه آن

حضرت را پایمال نمودم .

چهارمین نفر گفت : من فرزند حسین ( ع ) را کشتم . پیغمبر خدا پس از شنیدن این اعترافات به قدری گریه کرد که افرادی که در حضورش بودند از گریه آن بزرگوار به گریه افتادند .

سپس رسول خدا ( ص ) دستور داد تا عموم آنان را به سوی جهنم بردند .

در همین گیر و دار بود که شخص دیگری را آوردند . پیامبر خدا ( ص ) به وی فرمود : تو نسبت به حسین من چه کردی ؟

او گفت : من فقط نجار بودم ، و جنگ و جدالی نکردم . پیغمبر اکرم ( ص ) فرمود : جرم تو این بوده که بر علیه حسین من سیاهی لشکر تشکیل داده ای ، سپس دستور داد تا وی را هم به سوی دوزخ بردند .

پس از این کیفرها بود که به سراغ من آمدند و مرا نیز به حضور پیغمبر ( ص ) بردند . من هم جریان رفتن خود به کربلا را برای آن حضرت شرح دادم و آن بزرگوار امر کرد که مرا نیز به جانب دوزخ ببرند .

هنگامی که این شخص از نقل خواب خویشتن فراقت یافت ، زبانش در حضور عموم حاضرین خشک شد و با بدترین وضع به درک اسفل نازل گردید و کلیه آن افرادی که این خواب را از زبان آن مرد شنیدند از وی بیزار شدند . ( 281 )

نام ( انوار المضیئه فی حکمه الشرعیه ) در پنج جلد که در آن به فضایل حضرت امیرالمؤ منین ( ع ) اشاره کرده و حکایتی را از مرحوم پدرش به این شرح نقل کرده است :

در قریه نیله که وطن خودشان می باشد ، فردی بود که تولیت مسجد را به عهده داشت ، روزی از خانه بیرون نیامد ، او را طلبیدند عذر آورد که نمی توانم . چون تحقیق کردند دیدند بدنش به وسیله آتش سوخته و درد او را بی قرار نموده است .

علت را از وی پرسیدند ، گفت : در عالم رؤ یا دیدم قیامت برپا شده و مردم در اضطرابند عده زیادی به جهنم رفته و اندکی روانه بهشت می شوند .

من از کسانی بودم که باید به بهشت می رفتم ، در مسیر منتهی به بهشت به پلی رسیدیم ، که گفتند : صراط است ، از روی آن عبور می نمودیم هر چه از آن را طی می کردیم عرضش کم و طولش زیاد می شد تا به حدی رسید که چون تیغه شمشیر گشت ، پایین آن را نگاه کردیم ، وادی بسیار مهیبی را دیدیم که آتش از آن می جهید و بعضی مردم در آن شعله های آتش افتاده و گروهی رهایی می یابند و من می کوشم از طرفی به طرف دیگر بروم ، همچون کسی که می خواهد سقوط کند .

به انتهای صراط که رسیدم از این حالت لرزش نتوانستم خودداری کنم که ناگاه در آتش افتادم ، هر چه دست انداختم که جایی را بگیرم موفق نمی شدم و آتش

با نیروهای زیاد مرا به سوی خود می کشید ، شدت نگرانی عقل را از من زایل کرده بود ناگهان به من الهام شد به ذکر یا علی بن ابی طالب ( ع ) متوسل شدم ناگاه نظر افکندم دیدم انسانی به کنار آن وادی مهیب ایستاده بر دلم خطور کرد که او مولای متقیان ( ع ) است . عرض کردم : ای آقایم ! یا امیرالمؤ منین ( ع ) .

فرمود : دست خود را نزدیک من بیاور . پس چنین کردم و آن حضرت دستم را گرفت و از آن وادی نجات داد . پس آتش قسمتی از بدنم را سوزانده بود . وحشت زده از خواب بیدار شدم و به این حال افتادم که مشاهده می کنید و آن قسمتی از بدنم که از گزند آتش مصون ماند ، جایی است که امام دست مالید ، وی مدت سه ماه بر سوختگی ها مرهم می نهاد تا آن سوختگی رو به بهبودی رفت و بیماریش التیام یافت . ( 282 )

، تقاضای خود را اظهار کردم عذرهایی آورد ، من گفتم : اگر می خواهی ، به من امانت ده و اگر نمی شود ، بیرونی منزلت می آیم و همان جا مطالعه می کنم و اگر این را هم قبول ندارید ، در دالان منزلت می نشینم و مطالعه می کنم .

گفتند : خیر ، نمی شود . در نهایت آن شخص گفت : شما هیچ گاه این کتاب را نخواهید دید . علامه امینی فرمودند : مثل آن که آسمان را بر سر من زدند ( نه از آن جهت که او قبول نکرد بلکه از مظلومیت آقا امیرالمؤ منین ( ع ) به حرم مشرف شدم و خطاب به آن حضرت عرض کردم : چقدر شما مظلومید ؟ یکی از ارادتمندان و شیعیان شما کتابی را در فضایل و حقانیت شما نوشته است و یکی از ارادتمندان و خدمتگزاران شما هم می خواهد بخواند و به دیگران برساند . این کتاب پیش یکی از شیعیان و ارادتمندان شما و در محیط شیعیان شماست و در کنار قبر مطهرت ، اما باز هم از این کار ابا دارد . به راستی که مظلوم تاریخ و قرن هایی !

آن مرحوم فرمودند : حال گریه عجیبی داشتم ، به طوری که تمام بدنم تکان می خورد .

ناگهان در قلبم افتاد که : ( فردا صبح به کربلا برو ) . به مجرد این خطاب در قلبم ، دیدم حال بکا از میان رفته و یک شادابی مرا گرفته است . هر چه به خودم فشار آوردم که به آن حال خوش و گریه و درد

دل ادامه دهم ، دیدم هیچ نمی توانم و به کلی آن حال رفته و تنها یک مطلب در دل من جایگزین شده است : ( به کربلا برو ) .

از حرم مطهر به منزل آمدم . صبح به اهل منزل گفتم : قدری صبحانه به من بدهید ، می خواهم به کربلا بروم . گفتند : چرا وسط هفته می روید و شب جمعه نمی روید ؟

گفتم : کاری دارم . به کربلا آمدم و یکسره به حرم مطهر حسینی مشرف شدم . در حرم مطهر به یکی از آقایان محترم اهل علم برخوردم . خیلی محبت و احوالپرسی کردند ، گفتند : آقای امینی ، چه عجب وسط هفته به کربلا آمده اید ؟ زیرا رسم علما آن بود که پنجشنبه ها مشرف شوند تا زیارت شب جمعه را درک کنند .

گفتم : کاری داشتم . گفت : آقای امینی ، ممکن است از شما خواهشی کنم ؟ گفتم : بفرمایید .

گفت : تعدادی کتاب نفیس از مرحوم والد باقی است که بدون استفاده مانده و تقریبا محبوس است ، بیایید ببینید ، اگر چیزی به درد شما می خورد به صورت امانت ببرید و بعد برگردانید . گفتم : کی بیایم ؟

گفت : من امروز کتاب ها را بیرون می آورم و آماده می کنم . جناب عالی فردا صبح برای صرف صبحانه به منزل ما تشریف بیاورید ، هم صبحانه صرف کنید و هم کتاب ها را ملاحظه بفرمایید .

قبول کردم و رفتم . مقدار بیست و چند جلد کتاب روی هم گذاشته بود . من تا نشستم ، دست دراز

کردم و اولین کتاب را که برداشتم ، دیدم نسخه ای بسیار پاکیزه نفیس و مجدول از کتاب الصراط المستقیم است . حالت گریه شدیدی به من دست داد . صاحب خانه علت را جویا شد ، من قضیه کتاب را در نجف نقل کردم . ایشان هم از لطف الهی به گریه افتادند ، کتاب مذکور و چند جلد کتاب نفیس دیگر را به امانت دادند و مدت سه سال نزد من بود تا بعد از انجام رسیدن کارم به شخص مذکور بازگردانم . ( 284 )

جاج شیخ علی مشکات اصفهانی که هم حجره ای معظم له بودند ، در جمعی اظهار داشتند : زمانی که ماجرای این رؤ یا را از زبان آیه الله گلپایگانی شنیدم ، به حرم مطهر مولای متقیان علی ( ع ) مشرف گشته و ضریح را گرفتم و گفتم : آقا به میهمان من دادید ، سهمی هم به من بدهید . شبی در عالم رؤ یا دیدم ، قندیلی از سقف جدا شد و جلو پایم افتاد ، به من گفتند : آن را بردار . هر چه سعی کردم موفق نشدم آن را از جایش تکان بدهم . از خواب دریافتم که لیاقت و صلاحیت مرجعیت شیعیان از جانب خداوند به ایشان عطا شده است . ( 285 )

شب را در آن جا گذراند . شیخ دید این مرد فقط نماز عادی می خواند ، دائم الذکر هم نیست به قدر متعارف عبادت می کند ، شیخ نزد قهوه چی آمد و گفت :

ای مرد توجه کن که مولای من امیرالمؤ منین ( ع ) تو را وسیله استجابت دعا قرار داده است ، علت این ارزش را بگو .

قهوه چی گفت : من شاگرد قهوه چی بودم ، مادرم می گفت : آرزو دارم تو را داماد کنم .

پولی جمع کردم به مادرم دادم دختری برایم خواستگاری کرد ، مقدمات عروسی من مهیا شد ، شب زفاف دیدم عروس خیلی متوحش است ، به عروس گفتم : چرا ناراحتی ؟

گفت : داستانم را نقل می کنم ، می خواهی مرا بکش ، می خواهی ببخش ، من سرمایه بکارت را از دست داده ام و حالا حامله هستم و هیچ کس جز خدا نمی داند .

من گفتم : خداوندا ! حالا بهترین وقت است که من برای رضای تو از موضوع صرف نظر کنم ، و پرده آبروی این زن را ندرم ، هیچ نگفتم مگر این که قول به زنم دادم که چنانچه تا به حال کس ندانسته از حال به بعد هم کس نخواهد دانست . فردا صبح هم اظهار رضایت کردم تا به حال هم با آن زن زندگی می کنم ، احدی جز خدا ماجرا را نمی داند ، شیخ می گوید : گفتم ای مرد به حق خدا ، عملی بزرگ نموده و تسلیم خدا کردی حالا بیا دعا کن .

قهوه چی دست به طرف آسمان بلند

کرد و گفت : خدایا مردم محتاج رحمت تو هستد ، علی ( ع ) پیغام داده من دعا کنم ، از پیشگاه تو برای خود و مردم طلب عفو می کنم . باران رحمت خویش را نازل فرما ، دستهای این مرد بلند بود که ابرها در آسمان ظاهر شد و باران شدید بارید . ( 287 )

زیادتر از این ها است ، کاری نکرده ام که شما این چنین جوش و خروش می کنید ) .

این مرد بزرگ از دنیا رفت . پس از مدتی ، یکی از مجتهدین وارسته او را در عالم خواب دید که با لباس زیبایی که در تن دارد ، با سیمای جذاب از حرم امیر مؤ منان علی ( ع ) بیرون می آید ، از او پرسید : ( چه عملی باعث شده که شما دارای آن همه مقام شدید که در سیمایتان پیدا است ؟ ) .

محقق اردبیلی ( ره ) در پاسخ گفت : ( بازار اعمال کساد است ، و نفع نبخشید ما را غیر از ولایت و محبت صاحب این قبر ) . ( 288 )

بی آنکه او از حرکت من آگاه باشد ، او به سوی کوفه رفت و به مسجد کوفه وارد گردید و کنار محراب رفت ، و در آن جا مدتی توقف نمود و سپس بازگشت و از مسجد بیرون آمد و به سوی نجف اشرف روانه شد ، من در تاریکی به دنبال او حرکت می کردم ، وقتی که نزدیک ستون حنانه رسید ، سرفه مرا گرفت ، نتوانستم سرفه ام را کنترل کنم ، او به من متوجه شد و مرا شناخت و فرمود : تو امیر علام هستی ؟

گفتم : آری .

فرمود : در این جا چه می کنی ؟

عرض کردم : من از آن وقتی که وارد حرم مطهر علی ( ع ) شدی تاکنون همراه تو هستم ، تو را به صاحب این قبر ( اشاره به قبر حضرت علی ( ع ) سوگند می دهم که آنچه امشب برای تو اتفاق افتاده از آغاز تا انجام برای من بگویی !

فرمود : با این شرط که تا زنده ام به کسی نگویی ، به تو خبر می دهم . من به او اطمینان دادم که تا زنده است به کسی نگویم ، وقتی که اطمینان یافت ، چنین توضیح داد : من در بعضی از مسایل در بن بست قرار می گیرم و هر چه فکر می کنم ، نمی توانم مشکل آن مساله را حل کنم ، به قلبم خطور می کند که کنار قبر مطهر علی ( ع ) بروم و جواب آن مساله از آن حضرت بپرسم ، امشب به حرم مشرف شدم ، و به مناجات

با خدا پرداختم و از درگاهش خواستم که مولایم علی ( ع ) پاسخ سؤ ال مرا بدهد ، ناگاه صدایی از جانب قبر شنیدم ، به من فرمود : ( به مسجد کوفه برو و سؤ ال خود را از قائم ( عج ) بپرس ، زیرا امام زمان تو او است ) .

به مسجد کوفه کنار محراب رفتم و مساله ای را از امام قائم ( عج ) پرسیدم ، آن حضرت پاسخ مرا داد ، اینک به خانه خود باز می گردم . ( 289 )

، پس از آن که کتاب را مطالعه و بررسی کردم ( دیدم کتاب غررالحکم است ) دریافتم که تقاضای من از آن حضرت مورد قبول واقع شده است ) . ( 290 )

هنگام بازگشت از نجف ، حقوق شرعیه و وجوهات از کسی نگرفتم . ( 291 )

نمایند تا تعیین شود در خواب ها اختلافی وجود دارد یا نه . پس از نوشتن و مطابقه کردن معلوم شد هیچ اختلافی بین خواب ها نیست . برای عرض تهنیت همگی خدمت شیخ رسیدند ، همین که چشم شیخ طوسی رضوان الله علیه به آن ها افتاد . فرمود : آن چه من راجع به نهایه گفتم قبول نکردید تا از زبان امیرالمؤ منین ( ع ) در خواب شنیدید شیخ خواب خود را برای آنها نقل کرد .

همین موضوع باعث شد که علمای شیعه مدت مدیدی عمل به فتاوی نهایه می کردند . به طوری که عده ای علما گفته اند در میان شیعه پس از شیخ طوسی هشتاد سال گذشت و مجتهدی پیدا نشد . در این مدت علما عمل به نهایه او می کردند . ( 292 )

بسیار صحبت می نمودم و اشکال می گرفتم . آن روز پس از ختم درس خدمت شیخ رسیدم وی آهسته در گوش من فرمود : آن کسی که بسم الله را در گوش تو خوانده است تا ( ولا الظالین ) در گوش من خوانده است این را گفت و رفت . ( 293 )

مطالب علمی و دروس و مباحث روزمره خود می اندیشیدم ، بر این باور بودم که چنین حالات معنوی و استمداد و روحانیت این روضه منور در کشف معضلات و دشواری های علمی تاثیر به سزایی دارد و احساس می کردم از صفای حرم و روح پاک آن امام الهام می گیرم .

پس از مدتی این سنت حسنه و رفتار بابرکت و مفید را ترک کردم و کسی غیر از خداوند تبارک و تعالی از این کارم آگاهی نداشت . روزی یکی از بانوان که پیوند نسبی با ما داشت ، در عالم رؤ یا حضرت علی ( ع ) را مشاهده کرد که فرموده بود : به سید باقر بگو هر شب نزد من می آمد و به درس خواندن و اندیشیدن در مطلب علمی مشغول می شد ، دلیل ترک این کارش چیست و چرا آن را رها نموده است ؟ ( 295 )

را درباره آل مصطفی و فرزندش به آخر نرسانم ، غروب مکن . عنان خود را از رفتن ، وقتی می خواهم مدحشان را بگویم ، بازگردان . مگر فراموشت شده است که به این منظور توقف کردی ؟

اگر ایستادنت به امر مولی بوده است ، برای خیل و حشم او نیز باید بایستی .

گویند : در این موقع پرده ابر از چهره خورشید به یک سو رفت و خورشید ظاهر شد . ( 296 )

، جریان را گفتم . قاسم خان که این ماجرا را شنید گفت : چه می گویی ؟ شیخ رجبعلی را در بازار دیدم که صد تا بلیط چلوکباب میان مردم تقسیم می کند ! چراغی که به خانه رواست ، مسجد حرام است ، این مرد کی می خواهد . . . ، درست است که عابد و زاهد است ، ولی کارش درست نیست !

با شنیدن این حرف ها ناراحتی من بیشتر شد . شب که شیخ به خانه آمد ، با او برخورد کردم که چرا . . . و با ناراحتی خوابیدم . نیمه های شب ناگاه متوجه شدم که مرا صدا می زنند که بلند شو . بلند شدم ، دیدم مولا امیرالمؤ منین ( ع ) است که ضمن معرفی خود فرمود : ( او بچه های مردم را نگه داشته ، ما هم بچه های تو را ! هر وقت بچه هایت از گرسنگی مردند ، حرف بزن ! ) ( 299 )

بر پیامبر نازل شد ! پیرمرد وقتی این سخن را شنید ، فرصت یافته و به ملا حسین گفت : جبرییل بر امیر مؤ منان علی ( ع ) چند بار نازل شد ؟ ملا حسین چون می دانست مردم سبزوار به او شک دارند ، لذا متحیر ماند که چه جوابی دهد ؟ اگر بگوید که اصلا جبرییل بر علی ( ع ) نازل نشد که سبزواریان نسبت سنی بودن به او خواهند بست ، و اگر بگوید جبرییل بر علی ( ع ) نازل شده است که به ظاهر دروغ گفته است ! ناگهان به ذهنش آمد و گفت : جبرییل بیست و چهار هزار مرتبه بر علی ( ع ) نازل شده ! پیرمرد سبزواری گفت : آیا بر این حرفت دلیل داری و یا برای خوشامد من این مطلب را می گویی ؟ ملاحسین گفت : دلیل آن این است که پیامبر ( ص ) فرمود : ( من شهر علمم و علی دروازه آن است ) . در این دوازده هزار بار که جبرییل بر پیامبر نازل شد ، مجبور بود که از دروازه وارد شود و بر علی هم نازل شود و موقع خروج هم مجبور بود از دروازه خارج شود و باز بر علی نازل شود ، که جمیعا بیست و چهار هزار مرتبه می شود ! مردم با این سخن با او گمان خیر بردند . ( 300 )

رفتم و برای پرداخت قرض هایم ، دعا می کردم ، ولی فرجی نشد .

روزی به همسرم گفتم : شما بروید حرم و برای ادای قرض هایمان دعا کنید ، شاید خداوند می خواهد دعای شما را اجابت کند .

ایشان به حرم رفتند . پس از مدتی برگشتند با پای برهنه و خیلی ناراحت گفت : کفش هایم را هم از دست دادم !

خیلی ناراحت شدم ، بلند شدم و عبا را بر سر کشیدم و به حرم مشرف شدم . مختصری زیارت نامه خواندم و شروع به عرض حال کردم به حضرت ، از حرم آمدم بیرون . در حرم ، شخص ناشناسی ، پول زیادی به من داد ، این پول به حدی بود که قرض هایم را پرداخت کردم تا مدتی هم برای مخارج روزانه ، از آن استفاده کرم . ( 301 )

عرض می کند : آقا من هر شب دو ساعت سعادت تشریف در حرم شریف را دارم . می فرماید : نه ، ما الآن شما را می بینیم . با این حال مسئله ای نیست مطلب را حواله دادیم !

سید از خواب بیدار می شود و با تعجب از خود می پرسد این چه حواله ای بود و حضرت مرا به که حواله دادند . به منزل باز می گردد . سحرگاه درب خانه اش به صدا درمی آید . پس در را باز می کند و خود را در مقابل آیه الله ابوالحسن اصفهانی می بیند . چون انتظار وی را نداشت ، و دست و پای خود را گم کرده و شتاب زده می گوید : آقا بفرمایید . آیه الله اصفهانی می فرمایند : ماموریت ما تا همین جا بود و پاکتب بدست او داده و دور می شوند . وقتی پاکت را باز می کند ، با کمال تعجب می بیند داخل پاکت درست همان مبلغی که وی به صاحب خانه بدهکار بود ، پول قرار داده شده است . ( 302 )

. متحیر بودم که خدایا چه کنم !

گفتم : خدایا ! اینان زوار حضرت امیر ( ع ) هستند و از بستگان من . در این حال که این حرف ها را با خود زمزمه می کردم ، دیدم مغازه ای در آن طرف ، باز است . حال آن که من چنین مغازه ای را قبلا ندیده بودم . چند گام به طرف مغازه رفتم . یک وقت متوجه شدم که مغازه دار سلام کرد . گفت : چه می خواهی ؟ آنچه احتیاج داشتم به او گفتم . تمامی آنچه را که خواستم ، به من داد . قرار شد پولش را بعد ، پرداخت کنم . چند قدمی که آمدم ، برگشتم و به عقب نگاه کردم . نه مغازه ای بود و نه کسی ! ( 303 )

، دیدم یکی از صوفی های بکتاشی در حرم ، حجره ای گرفته و در بالای کفشداری مشغول مناجات است . من بعد از نماز شب به حضرت امیر ( ع ) متوسل شدم که : یا علی ! تو نزد خدا واسطه شو ، شاید ماهی یک بار گوشت نصیب ما بشود . در همین موقع شنیدم که آن صوفی در مناجات خود می گفت : خدایا ! مرا با ذوالنورین ( عثمان ) محشور کن ! من ناخودآگاه گفتم : آمین !

در این موقع یکی از خدمه حرم به من گفت : فرار کن که اگر این مرد تو را بگیرد ، پدرت را در می آورد .

من اول خواستم فرار کنم ، ولی بعد گفتم : کجا از حرم حضرت امیر ( ع ) مطمئن تر ، و با خود گفتم : همین جا می مانم تا ببینم چه می شود . در این هنگام آن صوفی به من رسید و گفت : تو بودی آمین گفتی ! گفتم : آری ! گفت : به راستی مؤ من هستی که در غیاب برادر دینی به او دعا کردی . بعد در ضمن دست دادن ، یک لیره به من داد . بدین ترتیب ، حضرت امیر ( ع ) به دست آن صوفی حاجت مرا روا ساخت . ( 304 )

زیر را در آن نوشت :

اعد لله یوم یلقاه

دعبل ان لا اله الا هو

یقولها مخلصا عساه بها

یرحمه فی القیامه الله

الله مولاه و النبی و من

بعد هما فالوصی مولاه

یعنی : ( دعبل ، برای روز قیامت و ملاقات با خدا ، برای خدا آماده نموده است ، این عقیده را که خدایی جز او نیست ، دعبل این عقیده را از روی اخلاص به زبان می آورد ، و امید آن دارد که در پرتو آن ، خداوند او را مشمول رحمتش قرار دهد .

خدا و پیامبر ( ص ) و بعد از آن ها ، وصی پیامبر ( ص ) ( علی علیه السلام ) مولای او است ) .

وصیت کرد تا این اشعار را در کاغذ نوشته همراه او دفن کنند و ، به این وصیت عمل شد ، بعد از چند روز شخصی او را در خواب دید و از حال او پرسید ، او در پاسخ گفت :

رحمنی بتلک الابیات : ( خداوند به خاطر این اشعار ، مرا مشمول رحمت خود قرار داد . ) ( 305 )

معامله حشر با علی است

شرم از رخ علی کن و کمتر گناه کن ( 306 )

در نتیجه شفاعت موجب سرکشی گناهکار نیست و جامعه را به فساد نمی برد بلکه موجب آرامش و تکامل وی می گردد .

رضا : آن چه خدا بخواهد ، انجام خواهد شد .

سپس فرمود : هنگامی که بر بالای نردبان قرار گرفتم ، خود را گویی چنین یافتم که در میان بارگاه سبز هستم ، بارگاهی که ظاهرش از باطنش دیده می شد ، جدم رسول خدا ( ص ) را در میان آن بارگاه دیدم و در دو جانبش حسن و حسین ( علیهما السلام ) بودند که چهره آنها می درخشید ، و بانویی باشکوه و مردی شکوهمند را نیز دیدم که نشسته بودند و در کنار آنها شخصی را دیدم که ایستاده و این قصیده را می خواند :

لام عمر و باللوی مربع طامسه اعلامها بلقع

هنگامی که جدم پیامبر ( ص ) مرا دید ، فرمود : خوش آمدی پسرم علی بن موسی الرضا ( ع ) بر پدرت علی ( ع ) سلام کن ، سلام کردم ، سپس فرمود : بر مادرت فاطمه ( س ) سلام کن ، سلام کردم ، سپس فرمود : بر دو پدرت حسن و حسین ( علیهما السلام ) سلام کن ، سلام کردم .

سپس فرمود : بر شاعر ما ، و مدیحه سرای ما در دنیا ، سید اسماعیل حمیری سلام کن ، بر او نیز سلام کرد ، و در کنار پنج تن ( ع ) نشستم ، پیامبر ( ص ) به سید حمیری ( مرد ایستاده ) متوجه شد و به او فرمود : آن قصیده ای را که می خواندی تکرار کن .

سید حمیری آن قصیده را خواند ( که مطلعش این است ) :

لام عمرو باللوی مربع

طامسه اعلامها بلقع

دیدم پیامبر

( ص ) گریه کرد . وقتی که شاعر ، به این شعر رسید :

و رایه یقدمها حیدر

و وجهه کالشمس اذا تطلع

( و پرچمی نیز هست که حضرت علی ( ع ) جلودار آن است ، آن که چهره اش مانند خورشید هنگام طلوع ، می درخشید ) .

در این هنگام ، پیامبر ( ص ) و فاطمه ( س ) و حسن و حسین ( علیهما السلام ) گریه کردند .

هنگامی که سید حمیری به این شعر رسید :

قالوا له لو شئت اعلمتنا

الی من الغایه و المفرع

( مردم به او ( پیامبر ) گفتند : اگر بخواهی به ما اعلام کن که ( دنباله نبوت و مقام رهبری ) ، به چه شخصی منتهی می شود ، و پناه می گیرد ) .

در این هنگام پیامبر ( ص ) دست های خود را به طرف آسمان بلند کرد و گفت : ( خدایا ! تو بر من و مردم گواه هستی ، که من به آنها اعلام کردم که : ( همانا آن شخصی که ( مقام رهبری ) به او منتهی می شود و او پناهگاه مردم است ، علی بن ابی طالب ( ع ) می باشد ) .

در این لحظه پیامبر ( ص ) با دست اشاره با علی ( ع ) کرد ، که در محضرش نشسته بود . امام رضا ( ع ) در پایان فرمود : هنگامی که سید حمیری ، قصیده خود را به پایان رسانید ، پیامبر ( ص ) به من متوجه شد و فرمود : ( ای علی بن موسی ، این قصیده را

حفظ کن و به شیعیان ما بگو آن را حفظ کنند ، و به آنها اعلام کن که هر کس آن را حفظ کند و به خواندن آن ادامه دهد ، بهشت را در پیشگاه خدا برای او ضمانت می کنم ) .

پیامبر ( ص ) همواره آن قصیده را برای من تکرار کرد ، تا آن را حفظ کردم . ( 308 )

برسانیم ، اکنون از عهده نذر بیرون آی و از خواجه بازرگان به حواله ما زر بستان .

کاشی به بصره آمد و با آن خواجه ملاقات نمود و پیغام امیرالمؤ منین ( ع ) را به او رسانید ، بازرگان از شادی شکفته شد و سوگند یاد کرد که من این حال را با هیچ آفریده ای نگفته ام و در آن حال مبلغ مورد اشاره را تسلیم مولانا حسن کاشی آملی نمود و خلعتی لایق به آن افزود و به شکرانه آن که حضرت علی ( ع ) او را یاد کرده ، دعوتی مفصل از صلحا و فقرای بصره نمود و آنان را اطعام کرد .

مولانا حسن کاشی از عهد جوانی نیکوسیرت ، خداترس و پرهیزگار بود ، از مدح پادشاهان احتراز می کرد و جز مناقب خاندان عصمت و طهارت شعری نمی سرود ، چنان که در قصیده ای که مطلع آن ذکر گردید ، چنین سروده است :

من غلام حیدر و آن گاه مداحی غیر

خواجگان حشر کی معذور دارندم در این

آن ( حسن نامم ، که مدح داماد نبی

می کند بر طبع پاکم روح ( حسان ) آفرین

قاضی نورالله شوشتری بسیاری از اشعار وی را که در مدح اهل بیت می باشد آورده است . ( 309 )

اهل بیت ما را بیاورید ، دیدم چند تن از شعرای عرب را آوردند ، افزود : شعرای فارسی زبان را هم بیاورید ، آن گاه ( محتشم کاشانی ) و چند تن از شعرای فارسی زبان آمدند ، فرمودند : ( محمد حسین شهریار ) را بیاورید ! وی آمد ، حضرت خطاب به شهریار گفتند : شعرت را بخوان ، او این سروده را خواند :

علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را

که به ما سوا فکندی همه سایه هما را

دل اگر خداشناسی همه در رخ علی بین

به علی شناختم من به خدا قسم خدا را

به خدا که در دو عالم اثر از فنا نماند

چو علی گرفته باشد سر چشمه بقا را

مگر ای سحاب رحمت تو بباری ارنه دوزخ

به شرار قهر سوزد همه جان ما سوا را

برو ای گدای مسکین در خانه علی زن

که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را

به جز از علی که آرد پسری ابوالعجائب

که علم کند به عالم شهدای کربلا را

چو به دوست عهد بندد ز میان پاکبازان

چو علی که می تواند که به سر برد وفا را

نه خدا توانمش خواند ، نه بشر توانمش گفت

متحیرم چه نامم شه ملک لافتی را

به دو چشم خون فشانم هله ای نسیم رحمت

که زکوی او غباری به من آر ، توتیا را

به امید آن که شاید برسد به خاک پایت

چه پیام ها سپردم همه سوز دل صبا را

چو تویی قضای گردان ، به دعای مستمندان

که زجان ما بگردان ره آفت قضا را

چه زنم چو نای هر دم ز نوای شوق او دم

که لسان غیب خوش تر بنوازد این نوا را

همه شب

در این امیدم که نسیم صبحگاهی

به پیام آشنایی بنوازد آشنا را

ز نوای مرغ یا حق بشنو که در دل شب

غم دل به دوست گفتن چه خوش است ( شهریارا )

حضرت آیه الله مرعشی نجفی فرمودند : وقتی شعر شهریار به پایان رسید ، از خواب بیدار شدم ، چون این شاعر را ندیده بودم ، فردای آن روز پرسیدم که شهریار شاعر ، چه کسی است ؟ پاسخ دادند : در تبریز زندگی می کند . گفتم از جانب من او را دعوت کنید که به قم بیاید . چند روز بعد شهریار آمد ، دیدم همان کسی است که او را در عالم رؤ یا آن هم در حضور حضرت علی ( ع ) دیده ام . از او پرسیدم : این شعر ( علی ای همای رحمت ) را کی ساخته ای ؟ شهریار با شگفتی گفت : شما از کجا خبر دارید که من این شعر را ساخته ام ، چون آن را نه به کسی داده ام و نه در موردش با کسی صحبت کرده ام و هیچ کس از مضمون آن آگاهی ندارد .

بعد حضرت آیه الله مرعشی ماجرای رؤ یای راستین خویش را برای وی باز گفت . در این حال شهریار منقلب می شود و می گوید : در فلان شبی این شعر را سروده ام و همان گونه که عرض کردم کسی از آن باخبر نمی باشد .

مرحوم آیه الله مرعشی افزوده بودند : وقتی شهریار تاریخ و ساعت سرودن شعر را گفت ، مشخص شد درست مقارن ساعتی که وی آخرین مصرع شعر خود را به

پایان رسانیده ، من آن رؤ یا را دیده ام .

آقای شجاعی خاطرنشان نموده اند : آنهایی که تا سال 1357 ه -ق به نجف مشرف شده اند ، این شعر را که با خطی خوش در داخل قابی بالای ضریح مطهر حضرت علی ( ع ) قرار دارد ، مشاهده کرده اند و من آن را دیده ام ، ولی نمی دانم چه کسی این شعر را به آن جا انتقال داده و کی بالای ضریح نهاده است ؟ !

روزی در محضر آیه الله بهاالدینی از شعر و شاعری سخن به میان آمد ، ایشان با جمله ای کوتاه فرمود : بنده اشعار زیادی درباره اهل بیت ، خصوصا حضرت علی ( ع ) شنیده ام ، ولی هیچ کدام برایم چون شعر شهریار جذابیت نداشته است ، به همین جهت او را دعا کردم . بعدا برزخ را از او برداشتند ! ( 310 )

( ع ) را در این اشعار جمع کرده بود ، هر شعرش اسباب روشنایی چشم دوستان و کوری چشم دشمنان علی ( ع ) بود . همین طور که می خواند رسید به جایی که طعن بر خلفا ، ابی حنیفه تقیه بود ، لذا سید مرتضی به ملاحظه تقیه نهیب کرد گفت : کافی است .

حسین شاعر ، با ناراحتی مجلس را ترک کرد به جای احسنت و آفرین و صله و خلعت او را نهیب دادند ، محزون و غمگین به خانه رفت . شب در عالم رؤ یا علی ( ع ) را دید فرمود : یابن الحجاج ، ناراحت نباش . من برای جبرانش دستور دادم ، فردا سید نزد تو بیاید و سر جایت بنشین تا احترامت نگه داشته شود .

سید مرتضی خیلی جلیل القدر است به حسب ظاهر هم نقیب سادات و بزرگ علوی ها است . شب در خواب ، جدش علی ( ع ) را دید در حالی که بر او خشمناک است ، گفت : یا مولای ، من فرزند مخلص شمایم ، چه شده مورد غضب شما شده ام ؟

فرمود : چرا دل شاعر ما را شکستی ؟ ( شاعرهای اهل بیت جان شان را به کف دست شان گرفته بودند ، راستی جانشان در خطر بود لذا سخت مورد علاقه اهل بیت بودند ) فردا می روی از او عذر می خواهی و به علاوه سفارش او را به ابن بویه می کنی ( تا جایزه فراوانی به او بدهد ) .

سید هم با آن جلالت قدرش ، خودش برخاست به در خانه

ابن حجاج رفت . ابن حجاج از داخل خانه صدا زد : آن آقایی که شما را فرستاده است ، به من هم امروز فرموده است از جایم برنخیزم ، سید هم پاسخ داد سمعا و طاعه . بر او وارد شد و معذرت خواست و او را با خود نزد آل بویه برد و معرفی اش کرد که مورد نظر آقا علی ( ع ) است ، خلعت و انعام مستمر برایش مقرر داشت . ( 311 )

و بر کمر او زد و او را دو نیمه کرد ، وحشت در لشکرش افتاد و پراکنده شدند ، و چون آمدند او را بردارند ، دیدند سنگ سیاهی شده ، پس او را آوردند در پشت دروازه نجف انداختند ، و پیوسته آنجا بود که هر که به زیارت نجف می آمد پایی بر آن می زد ، و از خواص این سنگ آن بود که هر حیوانی که از آنجا رد می شد بر آن بول می کرد ، سپس یکی از جهال آمد و تکه سنگ را برداشت به مسجد کوفه برای سرمایه و دخل برد کاسبی کند مردم به تماشا می آمدند ، و بهره می برد تا مرور زمان سنگ از هم پاشیده و متلاشی گشت ، و از شیخ کاظم کاظمی نجفی صاحب شرح استبصار نقل شده که او بسیار نفرین می کرد در حق کسی که آن سنگ را از نجف بیرون برد . ( 313 )

دفنش نمودند . می گوید : از حوض پیامبر ( ص ) عبور کردم حضرت بر لب حوض نشسته و امام حسن و امام حسین به امت آن حضرت آب می دهند . من نیز آب خواستم ولی به من ندادند .

گفتم : یا رسول الله ! من از امت تو هستم ! فرمود : علی ( ع ) هم تو را سیراب نمی کند .

گریه گردم و گفتم : من از شیعیان او هستم .

فرمود : ( تو همسایه ای داری که علی ( ع ) را لعن می کند ولی تو او را نهی نمی کنی ! ) .

گفتم : من مرد ضعیفی هستم و او از نزدیکان سلطان است .

در این حال حضرت ، خنجز تیزی بیرون آورد و به من داد و فرمود : برو سر او را ببر .

خنجر را گرفتم و به خانه او آمدم و در را باز دیدم ، وارد شدم ، دیدم خوابیده است . سرش را بریدم و پیش پیامبر برگشتم . گفتم : او را کشتم و این خنجر به خون او آلوده شده است .

فرمود : ( آن را به من بده ) .

سپس به امام حسین فرمود : ( او را سیراب کن ) .

وقتی که صبح شد و من بیدار شدم بعد از چند ساعت ، امیر شهر دستور داد همسایه های او را گرفتند . پیش او گفتم : ای امیر ! از خدا بترس ، این مردمی را که دستگیر نموده ای این ها بیگناه هستند و داستان خواب خویش را برایش نقل نمودم او نیز آنها را آزاد

کرد . ( 314 )

آمد سرش مثل سر سگ بود . در مورد آن پرسیدم ؟

گفتند : این مرد ، علی ( ع ) را تخطئه می کرد . از آن به بعد فهمیدم باید برای من و امثال من عبرتی باشد . از این رو توبه کردم . ( 316 )

این جهت کینه او در دل من است و از این کار دست برنمی دارم .

پس برای هارون ، یوسف بن حجاج نوشت که خطیب را در غل و زنجیر کشیده ام و از من هارون درباره او دستوری می خواست .

امر کردم او را در همان حال نزد من بفرست . خطیب دمشق را به بغداد آوردند ، چون او را به حضور من آوردند بر او صیحه زدم و به او گفتم : تویی که به علی بن ابی طالب ( ع ) بد می گویی ؟ جواب داد : بلی . گفتم : وای بر تو هر کس را کشته و یا اسیر کرده است به امر خدا و امر پیغمبر ( ص ) بوده . گفت : من از بدگویی دست برنمی دارم .

پس جلاد را به حضور طلبیدم و یک صد تازیانه به او زدند صدا را به ناله و استغاثه بلند نمود و به خود شاشید .

امر کردم او را در این اطاق محبوس داشتند و دستور دادم درب آن را قفل کنند چون شب شد و نماز عشا را خواندم فکر می کردم که او را چطور بکشم ، مختصری به خواب رفتم در خواب دیدم که درب آسمان باز شد و پیغمبر ( ص ) پایین آمد در حالتی که پنج حله پوشیده بود .

پس علی بن ابی طالب ( ع ) پایین آمد در حالتی که سه حله پوشیده بود ، حسن ( ع ) آمد در حالتی که سه حله در بر داشت پس حسین ( ع ) پایین آمد در حالتی که دو حله

پوشیده بود .

سپس جبرییل آمد در حالتی که یک حله پوشیده بود و بسیار خوش منظر و به دستش بود جامی از آب که بسیار صاف و پاکیزه بود .

پس پیغمبر ( ص ) به او امر فرمود : جام را به من بده و چون جام را گرفت به صدای بلند ندا فرمود : یا شیعه محمد و آل محمد !

آنگاه جواب دادند : از اطرافیان من چهل نفر که می شناسم ایشان را همگی و در آن حال در خانه من بودند زیادتر از پنج هزار نفر که رسول الله ( ص ) آنها را سیراب کرد .

سپس فرمود : کجاست دمشقی ؟ پس درب باز شد و دمشقی را بیرون آوردند چون چشم علی ( ع ) به او افتاد گریبان او را گرفت و گفت : یا رسول الله ( ص ) این شخص به من ظلم می کند و به من دشنام می دهد .

پیغمبر ( ص ) فرمود : تو به علی بن ابی طالب دشنام می دهی ، گفت : بلی ، حضرت رسول ( ص ) گفتند : خداوندا صورت انسانیت را از او بگیر و او را مسخ گردان . ناگهان به صورت سگی درآمد و به همان اطاق برگشت . چون از خواب بیدار شدم امر کردم به احضار دمشقی او را آوردند مشاهده کردم که سگ شده بود به او گفتم چگونه دیدی عقوبت پروردگار را ؟ چون حضار نگاه کردند او را سگی مشاهده نمودند که فقط گوشهای او گوش انسان بود در این هنگام شافعی از خلیفه تقاضا نمود که او را

از آنها دور کند از خوف عقوبت خدایی و طولی نکشید که آتش آسمانی او را سوزانید .

واقدی گفت : در این هنگام به هارون الرشید گفتم : یا امیرالمؤ منین این معجزه ای بود و موعظه خدا را پرهیز کن در ذریه این مرد ( یعنی علی بن ابی طالب ) . هارون الرشید گفت : من توبه کردم به سوی خدا از عملی که نسبت به ذریه او انجام داده ام . ( 318 )

فقیر کاملا دلجوئی می کند که فسادی واقع نشود . قاضی به اتاقش می رود ، پس از لحظه ای زن صدای ناله عجیبی از او می شنود ، وقتی که می آید می بیند ، قاضی حالت فلج پیدا کرده و لال هم شده است .

بستگانش را خبر می کند از او می پرسند : چه شده ؟ آن چه از اشاره خودش فهمیده شد این بود که تا به خواب رفتم مرا به آسمان هفتم بردند ، شخص بزرگی سیلی به صورتم زد و مرا پرت نمود که به زمین افتادم . بالجمله او را به مریض خانه بحرین می برند و قریب دو ماه تحت معالجه واقع می شود و هیچ فایده نمی بخشد . او را به کویت می برند ، مرحوم حاج شیخ مزبور فرمود : تصادفا در همان کشتی که من بودم او را آوردند و به اتفاق هم وارد کویت شدیم .

به من متوسل شد و التماس دعا می کرد ، من به او فهماندم که از دست همان کسی که سیلی خورده ای باید شفا بیابی و این حرف به آن بدبخت اثری نکرد و بالجمله چندی هم به بیمارستان کویت مراجعه کرد فایده نبخشید و فرمود : سال گذشته او را در بحرین دیدم به همان حال با فقر و فلاکت دردناکی زندگی می کرد و گدایی می نمود . ( 319 )

پروردگار من گناه من بزرگ است و نمی آمرزد گناه عظیم را مگر تو ای خدای بزرگ .

بعد خودش را انداخت بر زمین استغفار و گریه می کرد به صدای بلند منتظر شدم تا سجودش را تمام کند تا با او صحبت کنم و از او بپرسم که گناه بزرگش چسیت . وقتی سر برداشت ، به صورت او نگاه کردم ، ناگاه متوجه شدم که صورت او مانند صورت سگ پشم آلود است و بدن او بدن انسان بود به او گفتم : ای بنده خدا گناه تو چه چیز است که خدا خلقت تو را تغییر داده ؟ جواب داد : گناه من بزرگ است و دوست ندارم کسی به آن اطلاع یابد . من اصرار کردم تا آن که گفت : من مردی ناصبی بودم و دشمن علی بن ابیطالب ( ع ) و این عداوت را اظهار می کردم و کتمان نمی کردم .

روزی شخصی از کنار من عبور نمود در حالی که علی ( ع ) را دشنام می دادم . آن شخص به من گفت : چه می شود تو را ؟ خدا بیرون نبرد تو را از دنیا تا آن که خلقت تو را برگرداند . و مشهور باشی به آن در دنیا قبل از آخرت . پس شب را خوابیدم سلامت ، چون صبح شد صورت من تبدیل به صورت سگ شد و پشیمان شدم بر گناه گذشته خود و توبه نمودم نزد خدا از حالتی که در آن بودم و خدای را می خوانم که مرا بیامرزد . راوی گفت از کلام او مات و حیرت

زده شدم . ( 320 )

خواب بیدار شد ، مضمون صورت خواب را یاران او تاریخ گذاشتند و نوشتند .

حاکم موصل از خواب بیدار شد و برای رسیدگی به قضیه همسایگان احمد بن حمدون و پاره ای اشخاص دیگر را به حبس انداخت و از این مطلب اهل موصل تعجب نمودند و سلطان نیز متحیر مانده بود و همسایگان تا ورود قافله حاجیان از مکه در حبس دیدند ، از سبب حبس آنها سؤ ال کردند گفته شد : که در فلان شب احمد بن حمدون در خانه خود کشته شده و قاتل معلوم نشده است .

حاجی موصل به یاران خود گفت : صورت خواب را که در مدینه نوشته بودند بیرون آوردند چون تاریخ را ملاحظه کردند شب قتل را با تاریخ خواب نامه موافق دیدند .

پس حاجی موصلی با یاران همگی به سوی خانه مقتول راه افتادند و پارچه خونین را در همان مکان با کارد مشاهده کردند بر همه آن ها صدق خواب معلوم شد و محبوسین رها شدند و اهل مقتول ایمان به ولایت پیدا کردند از الطاف خدا بر بندگانش . ( 321 )

حالت غضب به حضور سلطان آمد و گفت : تو سلطان زنده هستی و علی بن ابی طالب مرده است تو چگونه از جهت درک زیارت او پیاده رفتن را عزم نموده ای ؟

( قاضی ناصبی بود و نسبت به حضرت شاه ولایت عناد و عداوت داشت ) در این خصوص قاضی با سلطان مکالماتی نمود تا این که گفت : اگر سلطان در گفته من که پیاده رفتن تا قبه منوره موجب کسر شان و جلال سلطان است تردیدی دارد به قرآن شریف تفال جوید تا حقیقت امر مکشوف گردد ، سلطان سخن او را پذیرفت و قرآن مجید را در دست گرفته و تفالا آنرا باز نمود و این آیه در اول صفحه ظاهر بود : فاخلع نعلیک انک بالواد المقدس طوی . سلطان رو به قاضی نمود و گفت : سخن تو برهنگی پای ما را مزید بر پیاده رفتن نمود پس کفش های خود را هم درآورده با پای برهنه از نجف تا به روضه منوره راه را طی نمود به طوری که پایش در اثر ریگ ها زخم شده بود . پس از فراغت از زیارت ، آن قاضی عنود نمود پیش سلطان آمد و گفت : در این شهر قبر یکی از مروجین رافضی ها است ، خوب است که قبر او را نبش نموده و به سوختن استخوان های پوسیده او حکم فرمایی ! سلطان گفت : نام آن عالم چیست ؟

قاضی پاسخ داد : نامش محمد بن حسن طوس است .

سلطان گفت : این مرد مرده است و خداوند هر چه را که آن عالم مستحق باشد

از ثواب و عقاب به او میرساند ، قاضی در نبش قبر مرحوم شیخ طوسی مکالمه زیادی با سلطان نمود ، بالاخره سلطان دستور داد هیزم زیادی در خارج نجف جمع کردند و آنها را آتش زدند آنگاه فرمان داد خود قاضی را در میان آتش انداختند و خداوند تبارک و تعالی آن ملعون را در آتش دنیوی قبل از آتش اخروی معذب گردانید . ( 322 )

. بالاخره در مرتبه سوم با کمال نیرو پیش آمد و تمام شمشیر را از نیام کشید ، سخنان خود را برای آخرین بار گفت ، وزیر در حالی که غرق در خنده بود ناگاه متوجه شد شمشیری بران بر فرقش فرود آمد . با همان ضربت به زندگیش خاتمه داد .

جریان به پادشاه رسید . مقلد فراری شد دستور داد او را پیدا کنند وقتی حاضر شد واقع جریان را مشروحا نقل کرده پادشاه از عمل به جایش خندید و او را بخشید . ( 323 ) ( 324 )

قبر را با خاک نپوشانند ، بلکه با تخته بپوشانند ، و دریچه ای بگذارند تا دختر نمیرد ، و هر وقت خواست از آن دریچه بیرون آید .

دختر در شب اول قبر ، کنار مادر خوابید ، فردای آن شب آمدند و سرپوش را برداشتند ، تا ببینند بر سر دختر چه آمده است ؟

دیدند تمام موهای سر او ، سفید است .

پرسیدند : چرا این طوری شده ای ؟

در پاسخ گفت : شب کنار جنازه مادرم در قبر خوابیدم ناگاه دیدم دو نفر از فرشتگان آمدند و در دو طرف ایستادند و یک شخص محترمی هم آمد و در وسط ایستاد ، آن دو فرشته مشغول سؤ ال از عقاید مادرم شدند ، و او جواب می داد ، سؤ ال از توحید نمودند ، جواب درست داد ، سؤ ال از نبوت نمودند ، جواب درست داد که پیامبر من ، محمد بن عبدالله ( ص ) است تا این که پرسیدند : ( امام تو کیست ؟ ) .

آن مرد محترم که در وسط ایستاده بود ، گفت : لست لها بامام : ( من امام او نیستم ) ( آن مرد محترم ، امام علی ( ع ) بود ) .

در این هنگام ، آن دو فرشته ، چنان گرزی بر سر مادرم زدند که آتش آن به سوی آسمان زبانه کشید ، من بر اثر وحشت و ترس زیاد ، به این وضع که می بینید ( که موهای سرم سفید شده ) درآمدم .

مرحوم قاضی می فرمود : ( تمام افراد طایفه آن دختر در مذهب اهل تسنن

بودند ، تحت تاثیر این واقعه قرار گرفته و شیعه شدند ( زیرا این واقعه با مذب تشیع ، تطبیق می کرد ) و خود آن دختر ، جلوتر از آنها به مذهب تشیع گروید . ( 325 )

شیخ فرمود : مگر من با تو چه کردم ؟ ( مثلی می زنند - دوستی بی جا می شود - دشمنی بی جا نمی شود ) آیا نمی ترسی خدا کورت کند .

تا این را فرمود ، اشاره به چشم راست شیخ کرد در خواب دیدم ، چشم راستش کور شد از خواب بیدار شدم .

صبح که شد گفتم : با رفیقم برویم پیش شیخ خواب دیشب را بگویم و او را قهر علی بن ابی طالب ( ع ) بترسانم از خانه که بیرون دیدم رفیقم رو به خانه من می آید گفتم : رفیق کجا ؟ گفت : دیشب خوابی دیده ام آمده ام برایت بگویم . گفتم : چه دیدی ؟ عین خوابی که من دیده بودم او هم دیده بود ، گفت : بله ، در خواب دیدم امیرالمؤ منین ( ع ) اشاره فرمود چشم راست شیخ کور شد و من آمدم با تو برویم پیش این شیخک نصیحتش کنیم بگوییم دست بردارد .

گفتم : من هم همین خواب را دیده ام هر دو یک خواب را دیده ایم دو نفری آمدیم درب منزل ، در زدیم زن تو خانه آمد پشت در گفت : امروز درس نیست .

گفتیم : چرا درس نیست ، کار داریم ما می خواهیم شیخ را ببینیم .

گفت : امروز شیخ حال ندارد - ناله می کند گرفتاری دارد بالاخره ما اصرار کردیم گفتیم : ما باید او را حتما ملاقات کنیم . زن گفت : امروز حالش خراب است از وقتی که بیدار شده است ، روی چشم راستش دست گذاشته فریاد می

زند ، علی کورم کرد . ما دو تا گفتیم : در را باز کن ما برای همین آمده ایم . در را باز کرد دو نفری آمدیم دیدیم این بدبخت افتاده از درد چشمش ناله و استغاثه می کند .

همین که وارد شدیم ، گفت : علی ( ع ) آخر مرا کور کرد .

ما دو نفر گفتیم : ما دیشب خودمان در خواب این جریان را دیدیم که امیرالمؤ منین ( ع ) اشاره بر چشم تو کرد و کور شدی . بیا و دست بردار تا شاید خدا تو را شفا بدهد چشمت هم به لطف آقا خوب شود .

یک دفعه گفت : اگر علی چشم دیگرم را هم کور کند ، من دست از دشمنی او بر نمی دارم ( چه قدر شقاوت است ؟ ! ) بالاخره ما بلند شدیم آمدیم . باز در خواب همان جریان را دیدیم . آقا چشم چپش را هم کور کرد . بعد آمدیم برای ملاقتش دو تا چشمش کور شده ، اما دشمنی اش بیشتر شده ( 326 ) آخرش با کفر و زندقه از دار دنیا رفت . ( 327 )

حرم امام اول نقل نمود ، همه بیرون رفتند و در انتظار ورود جنازه ای با آن اوصاف گشتند ، ناگاه جسدی با همان علایم را مشاهده کردند و مانع از دخول آن به حرم شدند .

کلیددار بار دیگر حضرت علی ( ع ) را در خواب دید که فرمودند : مگر مانع نکردم تو را از این برنامه ! پس چرا خلاف آن عمل شد ؟ و فرمودند : فلان شخص چندین درهم رشوه گرفت و به دفن جنازه مزبور مبادرت نمود .

گویند : صبح آن روز وقتی قبر وی را شکافتند دیدند در گردنش زنجیر محکمی است . ( 328 )

و سخن خطاب را ، برای امام صادق ( ع ) بیان کردم .

آن حضرت ، دوباره فرمود : رآه ورب الکعبه : ( به خدای کعبه ، او علی ( ع ) را دید ) ( یعنی خطاب ، هنگام مرگ ، علی ( ع ) را دید ، و فهمید که دشمنی با آن حضرت ، چه باطن پرعذابی دارد . ) ( 329 )

و روز هفتم مرد ( با آل علی ( ع ) هر که در افتاد ور افتاد ) ( 330 ) ( 331 )

هر سو ، آن گله را در محاصره خود قرار دهند ، ولی وقتی آن گله احساس خطر بیشتر کردند به سرعت بالای بلندی رفتند و همان جا دست ها و پاهای خود را در زمین افراشتند ، عجیب این که آهوها کاملا احساس آرامش می کردند ، و سگ ها و بازها وقتی به دنبال آنها بالای تل می رفتند در نیمه راه سقوط می نمودند .

هارون و همراهان از مشاهده این وضع اسرارآمیز ، حیران و بهت زده شدند ، به راستی این چه رازی است که آهوها در آن جا بست نشسته اند ؟ ! و با این که وحشی هستند ، رام شده اند و سگ ها و بازها نمی توانند به سوی آنها بروند و در نیمه راه سقوط می کنند ؟ ! !

هارون دستور داد ، افرادی به کوفه بروند و پیر سالخورده ای را که به آن محل آشنایی دارد ، بیاورند ، تا بلکه راز مطلب ، کشف گردد .

آن ها به کوفه رفتند ، و پیر سالخورده ای را یافتند و آوردند ، هارون از او پرسید ( آیا تو درباره این محل ، از گذشتگان چیزی نشنیده ای ؟ )

او گفت : ( آیا من در امان هستم تا خبری را بگویم )

هارون به او امان داد و گفت : ( خاطرت آسوده باشد ، هرگز کوچک ترین صدمه ای به تو نمی زنیم ) .

پیر گفت : پدرم از پدر خود نقل می کرد : ( شیعیان علی ( ع ) عقیده داشتند که قبر علی ( ع ) در همین جا است و

خداوند این محل را حرم امن خود قرار داده است ! ) .

همان دم هارون به راز آگاهی یافت از اسب پیاده شد و در همان نقطه خود را به زمین افکند و تا سه روز ، گریه می کرد و دستور داد در همان نقطه بارگاهی ساختند ، و از آن پس ، هر کس به کوفه می آمد به زیارت قبر شریف علی ( ع ) می رفت . ( 332 )

به این ترتیب ، این راز عجیب ، کشف شد ، آن هم به وسیله یکی از دانشمندان سرسخت اهل بیت ( ع ) هارون ، که ظاهری خوش نما داشت ولی طاغوتی خون خوار بود ، و فرزند برومند علی ( ع ) یعنی امام موسی بن جعفر ( ع ) را پس از زندانی کردن طولانی ، به شهادت رساند ، و دستش تا مرفق به خون عزیزان و آل علی ( ع ) آغشته بود .

، و مورد خشم او واقع شد ، عضدالدوله دستور شدید دستگیری او را صادر کرد ، او با پای برهنه به نجف اشرف فرار کرد و مخفیانه به قبر شریف امام علی ( ع ) پناهنده گردید . مدتی که در آن جا بود در عالم خواب ، علی ( ع ) را دید که به او فرمود : فردا ( فنا خسرو ) ( عضدالدوله ) به این جا می آید و از این مکان ( اشاره به مکانی مخصوص ) بیرون می رود ، تو در فلان زاویه حرم باش ، کسی تو را نخواهد دید ، عضدالدوله می آید و نماز می خواند و زیارت می کند و با گریه و زاری دعا می نماید ، و خدا را قسم به محمد و آلش می دهد که بر تو دست یابد ، تو در این وقت نزد او برو و بگو ای شاه ! این کیست که آن همه اصرار در دست یابی بر او داری ، حتی خدا را به محمد و آلش قسم می دهی که تو را بر او مسلط سازد .

او در جواب تو می گوید : مردی است که تفرقه ایجاد کرده و با من در مورد حکومت و سلطنت ، نزاع و کشمکش می کند .

به او بگو : اگر کسی تو را به عمران شاهین راهنمایی کند و بر او دست یابی ، چه جایزه ای به آن کس می دهی ؟

او ( عضدالدوله ) در پاسخ گوید : ( اگر آن کس طلب عفو عمران شاهین کند ، من حتما او را می

بخشم ، آن گاه خود را به او ( عضدالدوله ) معرفی کن و آن چه را بخواهی ، برآورده خواهد کرد ) .

عمران شاهین ، از خواب بیدار شد و منتظر فردا شد ، فردای آن روز فرا رسید ، همان گونه که امیرمؤ منان علی ( ع ) در عالم خواب به او فرموده بود ، بی کم و کاست ، واقع گردید ، عضدالدوله وارد حرم شد و به نماز و زیارت پرداخت ، و خدا را به محمد و آلش قسم داد که او را بر عمران شاهین ، مسلط کند و . . .

عمران نزد او رفت و گفت : اگر کسی عمران را به تو معرفی کند ، چه جایزه ای به او خواهی داد ؟

عضدالدوله گفت : اگر او از من بخواهد که عمران را عفو کنم ، حتما عفو می کنم .

عمران شاهین ( که تا آن وقت ناشناس بود ) خود را معرفی نمود و گفت : ( من عمران شاهین ) هستم .

عضدالدوله گفت : چه کسی تو را واداشت که خودت را ( با این که فراری بودی ) به من معرفی نمایی ؟

عمران گفت : این مولای ما ( امیرمؤ منان علی علیه السلام ) در عالم خواب به من فرمود : فردا ( فنا خسرو ) به این جا می آید . . .

عضدالدوله به عمران گفت : تو را به حق علی ( ع ) سوگند ، به تو فرمود : ( فنا خسرو ) به این جا می آید ؟

عمران گفت : آری به حق علی ( ع ) سوگند

.

عضدالدوله در حالی که در تعجب فرو رفته بود گفت : هیچ کس جز مادرم و خودم و قابله ام نمی دانست که نام اصلی من ( فنا خسرو ) است .

سپس به عمران محبت کرد و خلعت وزارت به او پوشاند ، همراه او به کوفه رفت ، و بدین ترتیب هر دو از نگرانی بیرون آمدند و دوست صمیمی همدیگر شدند .

باید توجه داشت که عمران شاهین از مردان نیک بود و علاقه خاصی به ائمه و اهل بیت ( ع ) داشت ، و در کنار مرقد شریف امام علی ( ع ) و امام حسین ( ع ) رواقی بنا کرد که هنوز به ( رواق عمران ) معروف است . ( 334 )

به این ترتیب امام علی ( ع ) به پناهنده اش ، لطف کرد ، و او را علاوه بر آزادی ، به مکنت رساند .

و هنگامی که دوستم عمران شاهین آمد ، در را به روی او باز کن ، او از خواب بیدار شد و مطابق دستور حضرت علی ( ع ) کنار در حرم نشست ، و در را باز کرد ، ناگهان دید عمران شاهین سر رسید .

علی بن طحال از او استقبال کرد و گفت : ( بسم الله ای مولای ما ) .

عمران به او گفت : من کیستم ؟

او گفت : ( شما عمران بن شاهین هستید ) .

عمران در ظاهر گفت : من عمران نیستم .

علی بن طحال گفت : تو عمران شاهین هستی و امیرمؤ منان ( ع ) در عالم خواب به من فرمود : کنار در ، بنشین و در را به روی دوستم ( عمران شاهین ) بگشا .

عمران گفت : تو را به حق علی ( ع ) آن حضرت چنین دستور داد .

عمران که غرق در عشق و محبت مولای متقیان علی ( ع ) شده بود ، خود را به آستانه حرم مقدس آن حضرت افکند و عتبه حرم را بوسید ( و به شکرانه این نعمت ) مبلغ شصت دینار ، حواله کرد که سرپرست ماهی ها به علی بن طحال بدهد ( با توجه به این که عمران شاهین دارای چند قایق صید ماهی در دریا بود ) ( 335 )

آری امیرمؤ منان مولای پرهیزگاران ، این گونه به دوستان خود محبت می فرماید ، و آنان که در این خانه ، آشنایند ، این مطالب را به خوبی درک می نمایند که حافظ گوید :

تا نگردی آشنا ، زین پرده رمزی نشنوی

گوش

نامحرم نباشد ، پیغام سروش

بختان کور دل از آن جا رد شد و از روی طعنه و سرزنش به او گفت : ( آن کس علی ( ع ) که قرض دار تو بود و به سادات علوی به حساب او قرض دادی ، و اکنون که درمانده شده ای ، آیا به تو توجهی کرد ؟ آیا سراغی از تو گرفت ؟ ) .

تاجر ورشکسته وقتی که این سرزنش ناجوانمردانه را از آن منافق سیه دل شنید ، فوق العاده رنجیده خاطر گردید ، چرا که می دید او از این فرصت سو استفاده کرده و به ساحت مقدس علی ( ع ) دهن کجی می کند .

تاجر در حالی که غمگین بود ، خوابید ، در عالم خواب دید پیامبر ( ص ) همراه حسن و حسین ( ع ) در راهی عبور می کنند ، پیامبر ( ص ) از حسن و حسین ( ع ) پرسید : ( پدر شما کجاست ؟ ) .

همان دم امیرمؤ منان علی ( ع ) حاضر شد و گفت : ( ای رسول الله خدا همین جا هستم ) .

پیامبر ( ص ) به علی ( ع ) فرمود : ( چرا حق این تاجر را نمی دهی ؟ ) .

علی ( ع ) گفت : هم اکنون حق او را آورده ام که به او بپردازم .

پیامبر ( ص ) فرمود : بنابراین حقش را بده .

امام علی ( ع ) کیسه ای پر از طلای ناب به او داد و فرمود : ( این کیسه را بگیر ، و هر گاه از اولاد من کسی برای درخواست

وام نزد تو آمد ، آنها را محروم نکن ، و از این پس ، دیگر فقیر نمی شوی ) .

تاجر کوفی ، بیدار شد ، ناگاه دید کیسه پر از دینارهای طلا و در دستش می باشد ، همسرش را بیدار کرد و گفت :

( ای سست عقیده و ضعیف الایمان ، این کیسه را بگیر که در آن هزار دینار ( هزار اشرفی ) وجود دارد ) .

زن که باور قبلی نداشت ، شوهرش گفت : ( از خدا بترس ، فقیر و تهیدستی تو باعث نگردد که مال کسی را برداری ، و اگر با حیله و تزویر ، مال کسی از تاجران را برداشته ای آن را به صاحبش رد کن ، و با فقر بساز و صبر کن که خداوند بهترین رازق است و به صبر کنندگان کمک می کند ) .

تاجر داستان خواب خود را برای همسرش نقل کرد : زن که هنوز باور نمی کرد ، به شوهر گفت : اگر راست می گوئی وام هایی که به حساب علی ( ع ) به سادات دادی و آنها را نوشته ای ، به من نشان بده تا مقدار آن وام ها را بدانم .

تاجر ، آن دفتر مخصوص را حاضر کرد ، ولی وام هایی که قبلا به حساب علی ( ع ) در آن نوشته شده بود ، به طور کلی پاک شده بود ، زیرا همه آن وام ها به قدرت الهی ، وصول شده بود ( 336 ) که به اندازه هزار دینار بود و تاجر از آن پس هیچ گونه طلب از علی (

ع ) نداشت .

عمر داشت و از خدمه آستانه مقدسه علوی غیر از او باقی نمانده بود .

پس چون سختی و تنگدستی به نهایت رسید زوجه و دختران او گفتند : ما به هلاکت رسیده ایم از شدت فقر و ناقه تو هم برو به اطراف شهرستان ها شاید خداوند روزی کند ما را تا از آن سخنی نجات یابیم ، همان طور که بقیه رفتند .

در این حال ابوالبقا ( کلید دار آستانه مقدس علوی ) عازم رفتن شد پس وارد حرم حضرت امیر ( ع ) شد و زیارت نمود و نماز خواند و نشست طرف بالای سر و گفت : یا امیرالمؤ منین در خدمت شما بوده ام و به مدت صد سال از حرم شریف شما دور نشده ام ولی الحال به اضطرار به جهت کسب معاش برای خود و اطفالم از شما جدا می شوم و بسیار سخت است بر من دوری شما .

سپس از حرم شریف خارج شد و با قافله روانه گردید . تا آن که رسید به مکانی که نام آن وقف بود جماعت مکاریه که از نجف بیرون آمده بودند در آن مکان پیاده شدند ابوالبقا نیز پیاده شد و خوابید .

در خواب دید حضرت امیر ( ع ) را به او فرمود : ای ابوالبقا بعد از مدت زیادی که با ما بودی از ما جدا شدی . برگرد به مکانی که بودی .

پس بیدار شد در حالی که گریان بود از او سؤ ال کردند : علت گریه شما چیست ؟ خواب خود را نقل کرد و به سوی نجف برگشت . چون دختران او دیدند که

با دست خالی برگشته است پریشان شدند و از علت بازگشت سؤ ال کردند قصه خواب و دستور علی ( ع ) را نقل نمود و کلید حرم را برداشته درب را باز کرد و نشست برجای خود و از این مطلب سه شبانه روز گذشت .

در روز سوم مردی پیدا شد که خورجین کوچکی بر دوش انداخته بود مانند پیاده روها بسوی مکه کیسه را باز کرد و لباس از آن بیرون آورده پوشیده و داخل حرم مطهر شد زیارت کرد و نماز خواند و مبلغ یک دینار به ابوالبقا داد و گفت : این طعام را تهیه کن تا غذا بخوریم .

ابوالبقا دینار را برداشته به بازار رفت ، مقداری نان و مقداری ماست و خرما خرید چون سفره مهیا شد مرد مسافر به ابوالبقا گفت : این غذا موافق مزاج من نیست ، باشد این غذا را اولاد تو بخورند .

دینار دیگری به ابوالبقا داد و گفت : این را نان و مرغ بگیر .

پس چنین کرد چون ظهر شد نماز رابجای آورد و آمد به خانه ابوالبقا پس غذا خوردند چون آن مرد دست خود را شست روی به ابوالبقا کرده گفت : سنگ هایی که با آن ها طلا را وزن می کنند بیاور .

پس ابوالبقا از خانه بیرون شد درب دکان زرگری رفت که در آن نزدیکی مغازه داشت و از او گرفت ظرفی که در آن بود اوزان طلا و نقره و آورد به منزل .

آن شخص مسافر تمام آن اوزان را گذاشت در یک کفه تراز و بیرون آورد کیسه ای را که مملو از طلا بود

و در کفه مقابل به اندازه ای که مساوی هم شد ریخت و طلاها را در دامن ابوالبقا ریخت و بلند شد که برود ابوالبقا به آن مرد گفت : با این طلاها چه کنم . گفت : از برای تو است . سؤ ال کرد : از ناحیه چه کس قبول کنم ؟ این را گفت : از ناحیه کسی که به تو گفت : برگرد آن جا که بودی و به من دستور داده است که عطا کنم به تو آن چه وزن آوردی و اگر چنانچه بیشتر می آوردی ، بیشتر به تو می دادم .

پس ابوالبقا را حالتی دست داد از شوق لطف حضرت امیرالمؤ منین ( ع ) و دخترهای خود را شوهر داد و خانه اش را تعمیر کرد و حال او نیکو شد . ( 338 )

او می فرمایند : فردا برو نزد حاج قوام حرف بزنم در حالی که نشانه ای ندارم شاید مرا تکذیب کند .

بالاخره در حسینیه می آید و گوشه ای با هم و غم می نشیند و ناگاه می بیند حاج قوام با فراش ها و ملازمانش آمدند در حالی که آمدنش در چنان موقعی غیر منتظره بود . همین طور نزدیک می آید تا برابر سید حجار می رسد ، می گوید : مرا به تو کاری است بیا منزل . وقتی که حاج قوام به منزلش برمی گردد سید می آید و ملازمان با کمال احترام او را نزد حاج قوام حاضر می کنند .

چون وارد می شود و سلام می کند جاج قوام بدون پرسش از حالش بلافاصله سه کیسه که در هر یکصد اشرفی یک تومانی بود تقدیمش می کند و می گوید : بدهی خودت را بپرداز و دیگر حرفی نمی زند .

از این داستان فهمیده می شود که متمکنین سابق در کارهای خیر تا چه حد دارای صدق و اخلاص بودند تا اندازه ای که مورد عنایت و التفات بزرگان دین قرار می گرفتند و در این دوره اولاد ثروتمندان غالبا در فکر زیاد کردن ثروت خود هستند و توفیق صرف کردن در امور خیریه نصیب نیست . و ثانیا هر گاه مختصری از دارایی خود را صرف خیری کنند نوعا از صدق و اخلاص محرومند و به خیال مدح خلق و ستایش دیگران ، کار خیری انجام می دهند و چون برای خدا خالص نیست نتیجه باقی هم برای آنها نخواهد داشت و بحث در اطراف ریا کردن و

در اعمال خیر که سبب بطلان عمل می شود خداوند ثروتمندان ما را موفق بدارد که از اندوخته خود نتیجه بگیرند و از آن نتیجه بگیرند و از آن جمع آوری کرده اند بهره های باقی ببرند :

ما را کز بهر حق باشی حمول

نعم مال صالح گفتش رسول ( 339 )

خود برساند . به عطار می گوید : چقدر طلب داری ؟ می گوید : زیاد است ، شیخ گفت : هر چه باشد می خواهم ادا کنم ، پس عطار دفتر حساب را آورده و جمع آوری می کند و می گوید فلان مقدار ( مرحوم میرزا مبلغ را ذکر نمود و بنده فراموش کرده ام ) . پس کیسه پول را می دهد و می گوید : این مبلغ را بردار و بقیه را بده .

عطار در حضور شیخ ، پول ها را می شمارد ، می بیند مطابق است با آن چه طلب داشته بدون یک فلس کم یا زیاد . شیخ با دست خالی با کمال ناراحتی به حرم مطهر می آید و عرض می کند : یا مولای ! مفهوم که حجت نیست ( یعنی این که عرض کردم قرض مرا ادا کنید ، مفهوم آن که چیز دیگری نمی خواهم مراد من نبوده ) یا مولای من ! فلان و فلان حاجت دارم و بالجمله چون از حرم مطهر خارج می شود ، وجهی به او می رسد مطابق آن چه می خواسته و رفع احتیاجش می گردد . ( 340 )

درب را بستم ، چون به خواب رفتم امیرالمؤ منین ( ع ) را در خواب دیدم که به من فرمود : این نصرانی را از حرم من بیرون کن .

پس وقتی از خواب بلند شدم طنابی با خود برداشته و انداختم برگردن آن مرد نصرانی و به او گفتم : از حرم حضرت امیر ( ع ) تو با من به دو دینار خدعه کردی و حال اینکه تو نصرانی هستی . آن مرد گفت : من نصرانی نیستم . گفتم : بله تو نصرانی هستی ، همانا امیرالمؤ منین را در خواب دیدم که دستور فرمود ترا از حرم بیرون کنم که نصرانی هستی . در این هنگام ( از برکات انوار ضریح مطهر شاه ولایت علی بن ابیطالب ( ع ) نور اسلام در قلب آن نصرانی تابش کرد ) آن مرد نصرانی به کلید دار گفت : دست خود را بگشا تا بر دست تو مسلمان شوم .

اشهد ان لااله الاالله و ان محمدا رسول الله ( ص ) و ان علیا ولی الله .

آن گاه گفت : به خدا قسم احدی در خروج من از شام آگاه نبود و احدی از اهل عراق و اسلام مرا نمی شناخت و اسلام او نیکو شد . ( 341 )

: آرام باش که می خواهم از شادی بمیرم . دیشب از جهت برهنگی بچه هایم و نزدیکی ایام عید و پریشانی و فلاکت خودم گریه زیادی کردم و به مولا امیرالمؤ منین ( ع ) خطاب کردم : آقا ! تو شاه مردانی و سخی روزگاری ، گرفتاری های مرا می بینی ، چون خوابیدم دیدم که از دروازه عیدگاه قندهار بیرون رفتم ، باغی بزرگ دیدم که قلعه اش از طلا و نقره بود ، دری داشت که چندین نفر نزد آن ایستاده بودند نزدیک آنها رفتم پرسیدم : این باغ کیست ؟

گفتند : از حضرت امیرالمؤ منین ( ع ) است . التماس کردم که بگذارند داخل شده و به حضور آن حضرت برسم .

گفتند : فعلا رسول خدا ( ص ) تشریف دارند بعد اجازه دادند . به خود گفتم : اول خدمت رسول خدا ( ص ) می رسم و از ایشان سفارشی می گیرم . چون به خدمتش رسیدم از پریشانی خود شکایت کردم .

فرمود : پیش آقای خود اباالحسن ( ع ) برو ، عرض کردم : حواله ای مرحمت فرمایید .

حضرت خطی به من دادند ، دو نفر را هم همراهم فرستادند ، چون خدمت حضرت اباالحسن ( ع ) رسیدم فرمود : سلطان محمد کجا بودی ؟

گفتم : از پریشانی روزگار به شما پناه آورده ام و حواله از رسول خدا دارم ، پس آن حضرت حواله را گرفت و خواند و به من نظر تندی فرمود و بازویم را به فشار گرفت و نزد دیوار باغ آورد . اشاره فرمود شکافته شد ، دالانی تاریک

و طولانی نمایان شد . و مرا همراه برد و سخت ترسناک شدم . اشاره دیگری کرد روشنایی ظاهر شد ، پس دری نمایان شد و بوی گندمی به مشامم رسید و به من فرمود : داخل شو و هر چه می خواهی بردار ، ( لاشه خورهای زیادی آن جا بود ) از ترس مولا دست دراز کردم پای قورباغه مرده ای به دستم آمد ، برداشتم . فرمود : برداشتی ؟

عرض کردم : بلی .

فرمود : بیا ، در برگشتن دالان روشن بود در وسط دالان دو دیگ پر آب روی اجاق خاموش مانده بود ، فرمود : سلطان محمد ! چیزی که به دست داری در آب بزن و بیرون آور ، چون آن را که در آب زدم دیدم طلا شده است .

حضرت به من نگریست لکن خشمش اندک بود ، فرمود : سلطان محمد ! برای تو صلاح نیست محبت مرا می خواهی یا این طلا را ؟ عرض کردم : محبت شما را ، فرمود : پس آن را در خرابه انداز ، به مجرد انداختن از خواب بیدار شدم ، بوی خوشی به مشامم رسید تا صبح از خوشحالی گریه می کردم و شکر خدای را نمودم که محبت آقا را پذیرفتم .

آقا سید رضا فرمود : پس از این واقعه ، اضطرار دنیوی سلطان محمد برطرف شد و وضع فرزندانش مرتب گردید . ( 342 )

فوق ایدیهم . فردای آن روز وزیر نادر میرزا مهدی خان گفت : نادر سواد ندارد و این کلام به دلش الهام شده است اگر قبول ندارید بروید مجددا سؤ ال کنید . لذا آمدند و پرسیدند : در بالای قبه مقدسه چه فرمودید نقش کنیم ؟ گفت : همان سخن که دیروز گفتم . ( 343 ) ( 344 )

برود ، می گوید : نه شما بنشینید من با شما کاری دارم . به فراش می گوید : این را برای چه نوشتی ؟

می گوید : چون شما صدراعظم هستید فکر کردم که اگر بخواهم به شما خدمتی بکنم ، هیچ چیز بهتر از این نمی شود که فرمان امیرالمؤ منین ( ع ) را که دستور حکومت است و موازین اسلامی حکومت است برای شما بنویسم . صدر اعظم می گوید بیا جلو و یواشکی از او می پرسد : آیا خود علی به این عمل کرد یا نه ؟ عالم می گوید : بله ، عمل کرد .

می گوید : خودش که عمل کرد جز شکست چه نتیجه ای گرفت ؟ چه چیزی نصیبش شد که حالا تو این را آورده ای که من عمل کنم ؟

آن مرد عالم گفت : تو چرا این سؤ ال را جلوی مردم از من نپرسیدی و صبر کردی همه مردم رفتند ؟ حتی نوکرها را بیرون کردی و من را آوردی نزدیک و یواشکی پرسیدی ؟ از چه کسی می ترسی ؟ از این مردم می ترسی . تو از چه چیز مردم می ترسی ؟ غیر از همین علی است که در فکر مردم تاثیر کرده ؟ الآن معاویه کجاست ؟ معاویه را لعنت می کنی . پس علی شکست نخورده ، باز هم امروز منطق علی است که طرفدار دارد ، باز هم حق پیروز است .

این یک مثل بود ولی بیانگر واقعیت است . ( 345 )

از تحصیل داران مالیات ، یکی از زوار امیرالمؤ منین ( ع ) را در نجف به شدت مضروب ساخت به طوری که آن مرد از زندگی خود ناامید شد ، به تحصیل دار گفت : شکایتت را به امیرالمؤ منین ( ع ) می کنم ، جواب داد : هر چه می خواهی بکن من از این حرف ها نمی ترسم . صبحگاه هنگام تشرف با اشک جاری عرض کرد : یا علی من زایر تو هستم سزاوار است زایرین خود را حفظ فرمایی ، عرض نیاز به پیشگاه تو آورده ام و پناهنده به آستان مقدست شده ام ، یا علی فلانی به من این چنین ستم کرده ، داد مرا از او بگیر . هنگام ظهر برای بار دوم مشرف شد و حاجت خود را تکرار نموده ، شامگاه نیز همین کار را کرد .

در این سه وقت کسانی که از زوار شاهد بیدادگری تحصیل دار بودند ، همراه او آمین می گفتند . همان شب در خواب مردی را سوار بر اسب سفیدی دید که با تمام مشخصات او را صدا می زند . پرسید : شما کیستید ؟

جواب داد : تو به زیارت من آمده ای ؟ من علی بن ابی طالب ( ع ) خواستم دست و پای مبارکش را ببوسم . فرمود : همان جا بایست ، دیگر مرا قدرتی نماند که از جا حرکت کنم فرمود : از فلانی شکایت داری ؟

عرض کردم : بلی مرا برای ارادت به شما آزار کرده ، فرمود : به واسطه خاطر ما از او بگذر .

عرض کردم : نمی گذرم

تا سه مرتبه تکرار نمود من قبول نکردم .

در این هنگام از خواب بیدار شدم . داستان خواب را برای زایرین شرح دادم و همه گفتند : خوب است فرمان مولا را اطاعت کنی سه روز متوالی من شکایت می کردم و شامگاه همان خواب را می دیدم که حضرت می فرمود : از او به واسطه خاطر ما بگذر .

شب سوم فرمود : من مایلم از او بگذری تا پاداش یک کار خوبی که آن مرد کرده داده باشم .

پرسیدم : چه کار کرده ؟

فرمود : در فلان تاریخ با عده ای به طرف بغداد می رفت عبورشان از محلی افتاد که قبه مرا مشاهده کردند ، در میان این عده تا چشم او به دور نمای بارگاه من افتاد تواضع نموده از اسب پیاده شد ، اینک می خواهم جبران این کارش را بکنم او از دوستان ما خواهد شد در ضمن برای تو پاداشی در قیامت ضمانت می کنم .

از خواب بیدار شدم فردا صبح او را دیدم گفت : به آقایت شکایت کردی ، جوابت را نداد ؟

گفتم : مولایم ، جواب داد ولی فرمود : به واسطه یک کار خوبی که انجام داده ای من از تو بگذرم ، آن کار این بود که تو با عده ای از دهکده سموات به طرف بغداد می رفتی ، همین که چشمت به قبه منوره علی ( ع ) افتاد از اسب پیاده شدی و مقدار زیادی از نظر احترام و تواضع پیاده راه پیمودی تا محلی که قبله را دیگر نمی دیدی در ضمن آن جناب اجداد تو را به این

نام و نشان یک به یک به من فرمود .

تحصیل دار پیش آمد که دست و پای مرا ببوسد ، گفت : به خدا هر چه فرموده درست است از من عذر خواست و به میمنت این سعادت که او را نصیب شده بود هزار دینار بین زوار تقسیم نموده ، آن ها را ضیافت شایانی کرد . ( 346 )

اسب فرود آمد و دست روی زخم سرم کشید ، در آن حال بهبودی یافت و فرمود : همین جا بمان و بعد اندکی ناپدید شد و سپس در حالی که سر بریده همسفرم را که با من جنگ می کرد در دست داشت با چهار پایان او برگشت و به من گفت : این سر دشمن توست تو به یاری ما برخاستی ما هم تو را یاری کردیم چنان که خداوند هر کس او را یاری کند نصرت می دهد .

پرسیدم : شما کیستید ؟

فرمود : منم صاحب الامر ( ع ) سپس فرمود : هر کس از تو پرسید این زخم چه بوده بگو ضربتی است که در صفین برداشته ام . ( 347 ) ( 348 )

و با قلبی محزون با دیده ای گریان و حالتی منقلب در کناری ایستادم ، آن گاه به امام خطاب نموده و عرضه داشتم :

ای مولای من ، از فشار مشکلات زندگی ناچار شده ام که به دیار عجم کوچ کنم و در این سفر ناگزیرم با برخی حاکمان و وزیران و کارگزاران ملاقات کنم و شرح این مهاجرت را به آنان بگویم و اگر زبان قال آنان با من سخن نگوید ، لسان حالشان این است که ای شیخ دست از دامن مولای خود برداشتی و به دیگران پناه آوردی ، در صورتی که اهل عالم محتاج آن مقامند . پس از زیارت آن حضرت با او وداع کرده و در بستر خواب قرار گرفتم ، در عالم خواب مردی را مشاهده کردم که نامش حاج علی بود و همیشه نسبت به من لطف داشت و احترام می کرد ، اما دیدم این بار با حالتی پرخاش گونه و عصبانی مرا مورد خطاب قرار داد و عتاب گونه گفت : ای حاجی تو که با من چنین نبودی ، چرا که این همه کم لطفی می کنی ، چه گناهی از من صادر شده ؟ در همین حال سروشی از مناره صحن مطهر شنیدم که ندا می دهد : ای غافل این مکان ، جایی است که حاکمان و نامداران آستانه آن را می بوسند و تو قصد داری این جا را ترک گویی .

پس از خواب بیدار شدم ، تصمیم گرفتم که مجاورت این مکان مقدس را ترک نگویم ، توکل به خدا نموده و خانواده را به نجف اشرف فرا خواندم ،

سالی نگذشت که قرض هایم ادا گردید و زندگیم رو به رونق گذاشت .

مؤ لف ( ریاض العلما ) گفته است : این جانب در نجف اشرف به خدمت عالم مزبور رسیده ام ، از سیمایش نور معنویت و ایمان ساطع بود و رخسارش آیه شریفه سیما هم فی وجوههم من اثر السجود ( 349 ) را در اذهان تداعی می کرد . ( 350 )

حالت فریاد و خشم گفت : وای بر تو ای دوست ، شاهد این ماجرا حضرت علی ( ع ) است و داستان رؤ یا را برایش باز گفت ، او وقتی حکایت خواب را شنید دگرگون گشت و توبه نموده و قرض خود را ادا کرد و مال را به صاحبش برگردانید . ( 351 )

) مشرف گشت و از آن یاور محرومان استمداد طلبید ، در همان حال که مشغول راز و نیاز و توسل بود ، به خواب رفت و در عالم رؤ یا خود را در محضر علی ( ع ) دید .

امام از وی پرسید : چرا این قدر ناراحتی ؟ آن مرد محترم ماجرای به تاخیر افتادن کرایه منزل را به عرض حضرت می رساند ، امام می فرمایند : ما وضع شما را می دانیم و مطلب تان را حواله دادیم . به محض اختتام این کلام ، آن مرد از خواب بیدار می شود و با نهایت شگفتی از خود می پرسد : این چه حواله ای بود و حضرت مرا به چه کسی حواله دادند ؟ بهت و حیرت سراپای وجودش را فرا می گیرد و به منزل مراجعت می نماید .

سحرگاه متوجه می شود در خانه اش را می کوبند ، وقتی در را باز می کند آیه الله سید ابوالحسن اصفهانی را مقابل خویش مشاهده می کند ، با هیجان خاصی می گوید : آقا بفرمایید ! مرحوم اصفهانی می گوید : ماموریت ما تا همین جا بود ، آن گاه پاکتی به دست وی می دهد و از آن جا دور می شود ، وقتی پاکت را می گشاید ، با کمال تعجب می بیند مبلغی معادل پولی که باید اجاره به موجر بدهد ، در آن قرار دارد . ( 354 ) ( 355 )

قمه زدن و سینه زدن و بیرون آمدن دسته جات منع شده بود ، شب عاشورا برای این که در حرم مطهر و صحن شریف سینه زنی نشود از طرف حکومت ، اول شب درهای حرم و رواق را قفل کردند و هم چنین درهای صحن را و آخرین دری که مشغول بستن آن شدند در قبله بود و یک لنگه آن را بسته بودند که ناگاه جمعیت دسته دسته سینه زن هجوم آورده وارد صحن شده و رو به حرم آوردند درها را بسته دیدند در همان ایوان مشغول عزاداری و سینه زنی شدند . ناگاه عده ای شرطی با رییس آنها آمده و آن رییس با چکمه ای که به پا داشت در ایوان آمده و بعضی را می زد و امر می کرد آنها را بگیرند ، سینه زن ها بر او هجوم آوردند و او را بلند کرده و در صحن انداختند و سخت او را مجروح و ناتوان ساختند و چون دیدند ممکن است قوای دولتی تلافی کنند و بالاخره مزاحمشان شود ، با کمال التجا و شکستگی خاطر همگی متوجه در بسته حرم شده و به سینه می زدند و می گفتند : ( یا علی فک الباب ) ما عزادار فرزندت هستیم .

پس در یک لحظه ، تمام درهای حرم و رواق و صحن گشوده گردید و بعضی موثقین که مشاهده کرده بودند برای حقیر نقل کردند که میل های آهنین که بین درها و دیوارها بود وسط آنها بریده شده بود .

و بالجمله سینه زنان وارد حرم مطهر می شوند سایر نجفی ها که با خبر می

شوند همه در صحن و حرم جمع می شوند و شرطی ها پنهان می گردند . موضوع را به بغداد گزارش می دهند دستور داده می شود که مزاحم آنها نشوید . در آن سال در نجف و کربلا بیش از سال های گذشته اقامه عزا شد و این معجزه ها باهره را شعرا در اشعار خود نقل نموده و منتشر ساختند .

از آن جمله یکی از فضلای عرب اشعار یکی از ایشان را بر لوحی نوشته و به دیوار حرم مطهر چسبانده بود و بنده هم چند شعر آن را همان وقت یادداشت کردم بدین قرار :

من لم یقر بمعجزات المرتضی

صنو النبی ( ص ) فلیس بمسلم

متحت لنا الابواب راحه کفه

اکرم بتلک الراحتین و انعم

اذا قد ارادوا منع ارباب العزا

بوقوع ما یجری الدم بمحرم

فاذا الوصی براحیته ارحوا

او ماففک الباب حفظا للدم

و چنان چه در شعر آخر اشاره شد ، راستی اگر این عنایت از طرف آن حضرت نشده بود ، قتنه عظیمی بر پا می شد و خون ها ریخته می گردید ، صلوات الله و سلامه علیه . ( 356 )

به قصد زیارت بیت الحرام و زیارت قبور ائمه اَنام از شهر خود حرکت نمودم و بعد از فراغت از حج و زیارت قبور مدینه منوره به قصد زیارت عتبات به کشتی نشستم ، در حین سوار شدن بر کشتی همیان پول من به دریا افتاد و امیدم قطع گردید ، حیران ماندم که چه کنم ، بخشی از اثاثیه خود را فروختم و گذران زندگی کردم تا خود را به نجف اشرف رسانیدم و رفتم حرم مطهر حضرت علی ( ع ) و متوسل به آن بزرگوار شدم .

در عالم رؤ یا دیدم آن بزرگوار به من فرمود : محزون مباش و غم به دل خویش راه مده و کیسه چرمی محتوی اموالت را از عالم جلیل القدر میرزای قمی مطالبه کن ، بیدار شدم و شگفت زده با خود گفتم : همیان من به دریای عمان افتاده ، چگونه به من می رسد ؟ به قم رفتم و با پی گیری ، خانه میرزای قمی ( ره ) را یافتم . از خادمش حال ایشان را جویا شدم ، گفت : آقا در خواب است ، صبر کن تا از خواب بیدار شود . گفتم : مرد غریبی هستم و اراده حرکت دارم ، خادم با حالت تغیر و تعرض گفت : خودت درب خانه را بزن . چون دق الباب نمودم ، صدای میرزا از داخل منزل بلند شد که : ای شخص مسافر ! صبر کن الآن می آیم و مرا با اسم خواند ، این برخورد تحیر و تعجب مرا افزون ساخت . ناگاه جنابش در را باز کرد و

عین همیان سربسته مرا از زیر عبا بیرون آورد و تحویلم داد و فرمود : برو به ولایت خود و تا زنده هستم به احدی خبر ندهی ، پس کیسه حاوی دارایی ام را گرفتم و دستش را بوسیدم و به شیروان بازگشتم . یک روز حکایت خود را برای همسرم بازگو کردم ، گفت : اگر چنین شخص بزرگواری را دیدی ، باید در هنگامی که در قید حیات بود ، ملازم خدمتش می شدی .

به قم برگشتم ، شنیدم که از دنیا رحلت فرموده است ، پس قصد کردم ملازم و خادم مرقد شریفش در شیخان قم باشم . ( 358 )

مشغول جستجو کردن شد .

جناب سید فهمید که اگر این عقد را از جیب او بیرون بیاورند ، اهل کشتی ناخدا راتصدیق می کند و می گویند : سید دزدی کرده ، در این بین سید عقد را میان دریا انداخت و عرض کرد :

یا امیرالمؤ منین این امانت من است نزد شما . احدی متوجه نشد که سید چه کاری انجام داد .

ناخدا همه را تفتیش کرد و نوبت به سید که رسید ، مشغول بازرسی او شد ، چیزی نیافت پس مایوسانه مراجعت کرد .

وقتی کشتی به جزیره رسید ، اهل کشتی پایین آمدند ، سید به خادمش گفت : من خیلی به ماهی علاقه دارم ، می گوید : من رفتم یک ماهی بزرگ را که در دست کسی دیده بودم بخرم ، به سید عرض کردم : چنین ماهی در دریا هست بخرم .

فرمود : همان را بخر . پس او را خریدم و چون شکمش را چاک زدم دیدم آن عقد به همان علامت ها از شکم ماهی خارج شد آن را نزد سید آوردم ، او نیز شکر و سپاس خدا را به جای آورد . ( 359 )

در رسیدن به این آرزو استمداد نمودم و از حیث اسباب ، عادتا محال به نظر می آمد

همان شب در عالم رؤ یا جمال مبارک حضرت امیرالمؤ منین ( ع ) و حضرت سید الشهدا را زیارت کردم حضرت امیر ( ع ) به فرزند خود فرمود : چرا حواله محمد شفیع را نمی دهی ؟

فرمود : همراه آورده ام پس ورقه ای به من مرحمت فرمود که در آن دو سطر از نور نوشته بود و از هر دو طرف هم مساوی بود . چون نظر کردم دیدم دو شعر است که نوشته شده و با این که اهل شعر نبودم به یک نظر از حفظ شد :

از مخلصان درگه شاه لوکشف

اسمش محمد است و شفیع ازره شرف

توفیق شد رفیق رود سوی کربلا

با آنکه اندکی است که برگشته از نجف

فرمود : چون بیدار شدم با کمال بهجت و یقین به روا شدن حاجت بودم و بحمدالله در همان روز وسایل حرکت میسر شد و به سمت کربلا حرکت کرده و به آن آستان قدس مشرف شدم .

مرحوم حاج شیخ محمد شفیع ، قریب سی سال با بنده رفاقت داشت و چند مرتبه حج و زیارت عتبات با مصاحبت ایشان نصیب شد . عالمی عامل و مروجی مخلص و مردی خلیق و محبی صادق بود . در هر شهری که می رسید . با نیکان آن شهر آمیزش داشت و در هر مجلسی که بود اهل آن مجلس را به یاد خدا و آل محمد ( ص ) می انداخت و از ذکر مناقب آن بزرگواران و ذکر شقاوت اعدای آن ها خودداری نداشت و

در ملکات فاظله خصوصا تواضع و حیا و ادب و محبت به بندگان خدا و سخاوت و خیر خواهی خلق به راستی کم نظیر بود ، اعلی الله مقامه و حشره الله مع محمد و آله الطاهرین صلوات الله اجمعین . ( 360 )

نماز بخوانند ( به خیال بچگی گفتم حضرت نماز جماعت می خوانند ) پس گوشه ای از حرم نشستیم و منتظر تمام شدن نماز شدیم ، کمتر از ساعتی که گذشت شخصی مقابل ما ایستاد و کیسه پولی به من داد و فرمود : به مادرت بده و بگو تا پدر شما از مسافرت بیاید هر چه لازم داشتید به فلان محل ( بنده فراموش کرده ام نام محلی را که حواله فرمودند ) مراجعه کن . و بالجمله فرمود : مسافرت پدرم چند ماه طول کشید و در این مدت به بهترین وجهی مانند اعیان و اشراف زادگان نجف معیشت ما اداره می شد تا پدرم از مسافرت برگشت . ( 361 )

.

آقای شیخ می رود ترشی می خرد و برمی گردد چون به دروازه می رسد ، این دفعه عده زواری که پشت در بودند شدیدتر ناله کرده و عرض می کنند : یا علی ! در را باز کن و پاها را سخت به زمین می کوبند . آقای شیخ پشت خود را به دیوار می زند که از طرف راست چشمش به سمت مرقد مبارک و از طرف چپ دروازه را می بیند ، ناگاه می بیند از طرف قبر مبارک ، نوری به اندازه نارنج آبی رنگ خارج شد و دارای دو حرکت بود ، یکی به دور خود و دیگری رو به صحن و بازار بزرگ و باکمال آرامی می آید . آقای شیخ نیز کاملا چشم به آن دوخته است با نهایت آرامش از جلو روی شیخ می گذرد و به دروازه می خورد ناگاه در و چهارچوب آن از دیوار کنده می شود و به زمین می افتد .

عرب ها با نهایت مسرت و بهجت ، به شهر وارد می شوند . و هنوز بعضی از رجال علم که مرحوم محمد حسین را دیده و این مطالب را بلاواسطه از او شنیده اند ، در قید حیاتند .

نگرفت به نجف اشرف رفت ) و به حضرت امیر ( ع ) پناه برد ( شاید از خستگی راه ) به خواب رفت ، در خواب حضرت را دید به او فرمود : به خاطر من از آن مرد غاصب بگذر و او را ببخش ، آن مرد عرض کرد : چرا از او بگذرم ؟ !

حضرت فرمود : او هر سال به عزاداران حسین خدمت می کند و این کار را همیشه انجام می دهد ، مرد بحرینی عرض کرد : از او گذشتم ، آن گاه از خواب بیدار شد .

به بحرین آمد همین که به بندر رسید ، دید که آن غاصب جهت دیدار او آمد و همراه خود گاو و بهای شیر مصرف شده را برگرداند و علت کار خود را چنین بیان نمود در خواب امیرالمؤ منین ( ع ) را دیدم که به من فرمود : چرا به فلان شخص ستم کردی ؟ برو نزد او و حلالیت بخواه .

اما آن بحرینی از پس گرفتن گاو و پول شیر آن امتناع می نمود و غاصب اصرار می کرد و مرد بحرینی همچنان امتناع می کرد ، تا این که توافق نمودند آن را در عزاداری امام حسین ( ع ) مصرف کنند . ( 362 )

گذشته بود ، نوری پیدا شد که ماه را فرا گرفت و اثری از آن باقی نماند ، یکی از لشکری ها هم در کنار من بود و او هم آن نور را دید ، در علت این امر دقت کردم ، دیدم عمودی از نور که عرضش قریب به یک ذراع و طولش حدود بیست ذراع به نظر می رسید از آسمان پایین آمده و تا قبر امیرالمؤ منین ( ع ) کشیده شده ، و قریب دو ساعت ادامه داشت و کم کم بر قبه علی ( ع ) متلاشی و متفرق شد تا از چشم من پنهان شد ، و نور ماه به حالت اول برگشت با آن مرد لشکری که در کنارم بود صحبت کردم ، دیدم زبانش سنگین شده می لرزد با او ملاطفت کردم تا به حال خود برگشت و خبر داد که او هم آن موضوع را دیده است . ( 363 )

ایشان چای و قهوه می آورد . وقتی می بیند که عالم مزبور چای و قهوه صرف نمی کند ، یقین می کند که وی نه از روی دوستی ، بلکه از راه مخامصه و دشمنی وارد شده است ، زیرا در عرب رسم است که اگر کسی به منزل شخصی برود ، ولی چیزی نخورد ، این خود دلیل دشمنی است . لذا عرض می کند : آقا تا این زمان از جانب من به شما اسائه ادب نشده است . پس دلیل دشمنی شما چیست ؟

عالم مزبور جواب می دهد : من با شما خصومتی ندارم ، بلکه سؤ الی دارم که اگر جواب بدهید ، چای و قهوه شما را می خورم .

ایشان خواب خود را نقل و تاکید می کند که من یقین دارم خواب من صحیح است و تو با این سابقه و شهرت بدی که داری ، چه کرده ای که با امیرالمؤ منین ( ع ) در بهشت همسایه شده ای ؟

عرض می کند : این سری بود بین من و حضرتش ، معلوم بود حضرت اراده فرموده اند این سر فاش شود . سپس دختر بچه نه ساله اش را نشان می دهد و می گوید : مادر این کودک دختر شیخ حله بود و من عاشق او شدم ، ولی چون بدنام بودم می دانستم که شیخ دختر خود را به من نخواهد داد . در عین حال از من واهمه داشتند . به خواستگاری رفتم . پدرش گفت : این دختر نامزد پسرعمویش می باشد ، اگر تو بتوانی پسر عمویش را راضی کنی ،

من مخالفتی ندارم . نزد پسر عمویش رفتم و علاقه خود را به دختر ابراز کردم . گفت : اگر تو مادیان خود را به من ببخشی ، من به این ازدواج رضایت می دهم ( باید دانست که در عرب مادیان حکم زن را دارد و معمولا کسی آن را به دیگری نمی بخشد ) . ولی چون من عاشق بودم ، مادیان را به او بخشیدم و از او رضایت گرفتم و نزد پدر دختر رفتم و جریان را گفتم . گفت : برادر دختر را نیز باید راضی کنی . نزد برادر دختر رفتم و مطلب را گفتم . در آن زمان باغی زیبا و مصفا در خارج شهر داشتم . برادرش گفت : اگر آن باغ خارج شهر را به من ببخشی ، من رضایت می دهم . باغ را هم به او بخشیدم و پیش پدر دختر رفتم . این بار گفت : باید مادر دختر را هم راضی کنی و علت این همه اشکال تراشی آن بود که نمی خواستند دخترشان را به من تزویج کنند و در ضمن از من هم می ترسیدند . لذا نزد مادر دختر رفتم و او برای موافقت خود خانه خوبی را که در حله داشتم ، از من مطالبه کرد . دادم و موافقت او را نیز گرفتم و باز پیش پدر دختر رفتم . این بار نوبت راضی کردن پدر بود که رضایت او با بخشیدن یک پارچه ملک آباد تحصیل شد . دیگر بهانه ای نداشتند . با این وجود ، با اکراه دختر را عقد کردند و به زنی

به من دادند . شب عروسی ، هنگامی که به حجله رفتیم ، عروس به من گفت : این بار منم که از تو چیزی می خواهم .

گفتم : من هرچه داشتم در راه تو دادم و اکنون هم هر چه از ثروت من باقی مانده است از آن تو باشد .

گفت : من حاجت دیگری دارم .

گفتم : هر حاجتی داری بخواه .

گفت : حاجت من بسیار مهم است و قبل از آن که حاجت خود را بگویم ، شفیعی دارم که باید او را به تو معرفی کنم : شفیع من فرق شکافته حضرت امیرالمؤ منین ( ع ) است . اما حاجت من این است که من با پسر عمویم قبل از عقد به موجب صیغه ، محرم و هم بستر شده ام و از او باردارم و هیچ کس از این موضوع آگاه نیست . اگر این راز فاش شود ، برای قبیله ما ننگی بزرگ است و تو به خاطر حضرت مرا امشب خفه کن و بگو مرده است و این ننگ را از خانواده ما بردار ، زیرا تا وضع حمل نکنم بر تو حرام و بعدا نیز صدمه زیادی به ما می خورد .

گفتم : آن شفیعی را که تو آورده ای ، بزرگتر از آن است که من مرتکب چنین جنایتی شوم . از اکنون تو به منزله خواهر من هستی و از حجله بیرون آمدم . تا امروز کسی از این راز ما اطلاع نداشت و معلوم می شود حضرت می خواستند شما مطلع شوید . این دختر بچه نه ساله همان طفل است که در

رحم او بود . همه بستگان این بچه را از آن من می دانند و این زن هم تا امروز حکم خواهر مرا داشته است . ( 365 )

اضطرارا شروع کردم به خواندن مدح مولا ( ع ) . بازار بغداد طویل است . پس از چند قدم شخصی درشت اندام ، که ظاهرش پیدا بود فرد باشخصیتی است ، از روی مسندی که نشسته بود برخاست و نزد من آمد و پولی در کشکول من انداخت . کسبه بازار هم ظاهرا به تبعیت او از دکان های خود بیرون آمدند و نیازی به کشکول انداختند . آن شخص دستور داد گماشتگان او ، چهارپایه ای را که رویش نشسته بود ، دورتر از محل اول ( سر راه من ) گذاشتند . مجددا که به او رسیدم ، از جای برخاست و سکه ای در کشکول انداختند . این عمل مکررا انجام شد تا آن که بازار بغداد را طی کردم ، در حالی که کشکول من از سکه پر شده بود . همین که بازار بغداد به انتها رسید ، شخص مزبور نزد من آمد و دست مرا گرفت و به طرف پشت بازار کشید و به گماشتگان خود امر کرد که نزدیک نشوند . یقین کردم که می خواهد پول را از من بگیرد و شاید خود مرا هم در شط بیندازد . قدرت دفاع نداشتم ، لذا تسلیم شدم و دنبالش رفتم . قدری که دور شدیم ، در خلوت از من پرسید : پسر ! می دانی اینجا کجاست ؟ گفتم : اینجا بغداد است . گفت : می دانی که دوستداران علی ( ع ) در اینجا بسیار اندک اند ؟ گفتم : بلی می دانم . گفت : پس چرا مدح علی ( ع ) را

می خوانی ؟ گفتم : مرشدم نیز به من توصیه کرده بود که فقط غزل حافظ و سعدی را بخوانم ، ولی به بازار که رسیدم ، هر چه غزل به یاد داشتم از خاطرم محو شد . اجبارا مداحی شاه مردان را شروع کردم .

گفت : پس بدان که من نیز سنی هستم ، ولی سال گذشته قضیه ای برای من اتفاق افتاد . مادیانی دارم که بسیار مورد علاقه من است و هر روز صبح خودم به لب شط می آورم و آبش می دهم . روزی در ایام عید ، مادیان را بر لب شط آوردم . داخل شط شد ، قدری که جلو رفت ، ناگاه موجی آمد و مادیان را ربود و به داخل شط برد ، به طوری که از چشم من پنهان شد . من از شدت علاقه به مادیان با جریان آب به طول شط می دویدم و خلیفه اول را صدا می کردم و از او استعانت می طلبیدم ، نتیجه نگرفتم . به دومی متوسل شدم ، باز نتیجه نگرفتم . به سومی متوسل شدم ، این بار هم نتیجه نگرفتم . اضطرارا فریاد کردم : یا امام علی ! یا امام علی ! . . . چند مرتبه که تکرار کردم ، ناگاه از دور دیدم شخصی از میان آب سر بیرون آورد و در حالی که افسار مادیان در دست او بود ، از شط خارج شد و به سوی من آمد . پیش خود گفتم : او یا ملک است یا جن ، و الا اگر بشر باشد وسط شط و زیر

آب چه می کند ؟ تا این که به هم رسیدیم . گفت : مادیان خود را بگیر . عرض کردم : شما ملک هستید یا جن ؟ فرمود : ای کورباطن ! که را صدا کردی ؟ گفتم امام علی ( ع ) را . فرمود : من امام علی هستم . بعد فرمود : تو به ما ایمان نمی آوردی ، ولی هر جا دوستان مرا دیدی ، به آن ها محبت کن . آن گاه آن شخص پس از نقل سرگذشت دست در جیب کرد و چند سکه طلا به من داد و گفت : این برای اطاعت از امر حضرت امام علی ( ع ) است ، ولی از حالا به بعد در بغداد مدح مخوان که ممکن است برای تو اسباب زحمت شود . بله ، حضرت به آن شخص فرمودند : ( ای کور باطن ! تو به ما ایمان نمی آوری ) . اشاره به آن است که ولایت حضرت اکتسابی نیست ، بلکه اعطایی است ، همانند بینایی چشم ، اگر کسی کور به دنیا آمد ، نباید او را سرزنش کرد .

در کتاب ( بشاره المصطفی ) از عقبه بن عامر نقل شده که گفت : از رسول خدا ( ص ) شنیدم که به علی ( ع ) فرمود : هیچ کس را در مورد محبت خودت نباید ملامت کنی ، زیرا محبت تو مخزون تحت عرش است . چنین نیست که هر کس بخواهد ، بتواند به آن دست یابد . این محبت ، از آسمان و به اندازه نازل می گردد و در

حقیقت ، فضل خداوند است که به هر که خواهد ، مرحمت کند .

از ابن ناجیه ، آزاد شده ام هانی ، نقل است که گفت : نزد علی ( ع ) بودم ، ناگهان مردی از سفر به خدمتش آمد و عرض کرد : یا امیرالمؤ منین ! من از شهری نزد تو آمده ام که در آن هیچ دوستداری از تو دیده نمی شد . حضرت فرمود : از کجا آمده ای ؟ گفت : از بصره .

امام علی ( ع ) فرمود : آنها هم اگر می توانستند ، دوست داشتند که دوستدار من باشند . امام من و شیعیان من تا روز قیامت در میثاق خداییم ، نه یک نفر به ما افزوده می شود و نه یک نفر کم خواهد شد . ) ( 366 )

بود به نام ( درویش کافی ) از اهل الله و بزرگان اهل دل . شب در خانقاه او را از خانقاه بیرون کرد و مطرودش نمود . گفت به نام حضرت بی احترامی نمودی ، ریرا به خاطر یک کبریت نام حضرت را بردی . اگر قرار باشد برای بردن نام بت بزرگ یک سال نباید حرف دنیا زده شود با بتوان نام او را ببرند ، ولی خدا امیرالمؤ منین ( ع ) که آیه بزرگ خداوند است ، که فرمود علیه الاسلام : ( مالله نبا اعظم منی و ما لله ایه اکبر منی ) یعنی : نیست از برای خدا خبری بزرگ تر از من ، و نیست از برای خدا آیتی بزرگ تر از من ، چگونه باید اسم او را برد .

در حدیث است که هر روز پیغمبر خدا ( ص ) تشریف می آوردند در خانه علی ( ع ) و حضرتش را به اسم صدا می فرمودند . یک روز تشریف آوردند و حضرت را به کنیه صدا فرمودند : یا اباالحسن ! حضرت امیر ( ع ) علتش را پرسیدند ، فرمودند : امروز وضو نداشتم ، نخواستم نام تو را بدون وضو ببرم . در جایی که رسول خدا ( ص ) چنین فرمودند ، تکلیف سایر مردم روشن است . ( 367 )

از اهالی آمریکا با هم قرار گذاشتند هر کدام زودتر مردند ، به خواب یکدیگر بیایند و از آن عالم خبر دهند . یکی از آنها مرد و بعد از یک سال به خواب دوستش آمد . گفت : به محض خروج روح از بدن ، دو نفر آمدند با پرونده ای ، و مرا بردند برای رسیدگی در اطاقی . داخل اطاقی که شدیم ، شخصی وارد اطاق شد که همه به او احترام خاصی گذاشتند . خطاب به آنها فرمود : با این شخص در کارهایش مسامحه نمایید . . . و از اطاق خارج شد . بعد ، آن افراد پرونده مرا باز نموده ، گفتند : چون تو در دنیا به دین مسیح بودی و مشرف به دین اسلام نشده بودی ، عمل صالحی نداری که ما به تو ارفاق نماییم ، معاصی هم بسیار داری . بعد پرونده مرا به دستم داده ، آن دو نفر مرا بردند خدمت آن شخص بزرگ و عرض کردند : آقا این مرد چون مسیحی بوده ، عمل صالحی نداشته و مرتکب معاصی هم بوده قابل تسامح نیست ، با او چه کار کنیم ؟ آقا فرمودند : او را بگذارید و بروید . و به من فرمودند : داخل این باغ شو . من در آن حال به خودم آمدم که من باید معذب می شدم و اگر این آقا نبود ، حتما گرفتار بودم . یک سال است که می گذرد و دلم می خواست که بدانم که این آقایی که مرا نجات داد ، چه کسی بود . تا روز گذشته

به یکی از خدمه باغ راز دل خود را گفتم : در جواب گفت : آقا همیشه مقابل تو است ، ولی تو او را نمی بینی . نگاه کردم آقا را دیدم . با عرض سلام ، سؤ ال کردم : آقا ، شما چه کسی هستید که مرا نجات دادید . آقا فرمودند : در دنیا که بودی ، تاریخ اسلام را می خواندی ؛ در جنگ علی ( ع ) و معاویه که می رسیدی ، هر کجا فتح با علی ( ع ) بود ، خوشحال می شدی و هر کجا فتح با معاویه بود ، اندوهگین می شدی . عرض کردم : همین طور بود . فرمودند : من همان علی هستم که از فتوحات من خوشحال می شدی . به خاطر آن محبت که از من در دل تو بود ، تو را در این عالم از جهنم نجات دادم . ( 368 )

) و المناقب ، ص 190 .

13- بحار : 41/192 ، حدیث 4 .

14- بحار 41/195 ، حدیث 6 .

15- بحار : 42/17 ، حدیث 1 .

16- علی ( ع ) والمناقب ، ص 171 - 167

17- علی ( ع ) و المناقب ، ص 146 - 135 .

18- علی ( ع ) و المناقب . ص 115 - 110 .

19- علی ( ع ) و المناقب ، ص 187 - 184 .

20- میافارقین ، شهری در دیار بکر است .

21- یعنی : ای کسی که از کنار رود فارق عبور می کنی و از دین حق کناره گرفته ای ! پیروی می شود در آن دین ، رییس با نفوذ به سوی وصی پیامبر راستگو برگرد .

22- یعنی : من ابو خیثمه تمیمی هستم . و هنگامی که قوم خود را در دشمنی با یکدیگر دیدم . خانواده ام را ترک کردم و به روم آمدم تا این که کار آن ها اصلاح شود .

23- یعنی : سخنم را بشنو و به سوی علی که سخاوتمند و صاحب ملک است ، برگرد . چون علی ، جانشین احمد است .

24- بحار : 39/167 ، حدیث 7 .

25- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 591 .

26- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 493 .

27- الارشاد ، ص 336 - 334 .

28- علی ( ع ) و المناقب ، ص 110 - 108 .

29- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 483 و 484 .

30- الارشاد ، ص 336 - 334 .

31- اثبات الهداه ، ج 5 ، ص 60 .

32- اثبات الهداه ،

ج 4 ص 593 .

33- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 495 و 496 .

34- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 496 .

35- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 465 و 466 .

36- تفسیر برهان ، ج 4 ، ص 493 ، ح 1 و 6 ، نور الثقلین ، ج 5 ، ص 648 ، ح 7 .

37-تفسیر نور الثقلین ، ج 5 ، ص 694 ، ح 8 .

38- بحار الانوار ، ج 41 ، ص 271 .

39- اثبات الهداه ، ج 5 ، ص 61 .

40- تحفه المجالس ، ص 84 .

41- اثبات الهداه ، ج 4 ص 450 و 451 .

42- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 525 - 523 .

43- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 560 و 561 .

44- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 572 و 573 .

45- اثبات الهداه ، ج 5 ، ص 56 .

46- علی ( ع ) والمناقب ، ص 208 - 207 .

47- مناقب اهل بیت ، ص 156 .

48- بحار : 41/251 . حدیث 7 .

49- الارشاد ، ص 337 - 336 .

50- اثبات الهداه ، ج 5 ، ص 54 .

51- مناقب اهل بیت ، ص 156 و 157 .

52- مناقب اهل بیت ، ص 60 و 61 .

53- مناقب اهل بیت ، ص 107 و 108 .

54- داستانهای عبرت انگیز ، ص 76 - 75 .

55- کتاب مدینه .

2 ) مناقب اهل بیت ، ص 43 و 44 .

56- بحار مجلسی .

2 ) مناقب اهل بیت ، ص 47 و 48 .

57- ابا حفص

، کنیه عمر بود ( مترجم ) .

58- بحار : 39/136 . حدیث 3 .

59-3 ) ( غریین ) دو ستون سفید رنگی بود خارج کوفه برای علامت راه که مردمی که از خارج به کوفه می آیند در یک فرسنگی کوفه علامت کوفه را بدانند و بدین جهت نجف را اءرض الغری و یا اءرض الغریین می گویند یعنی دشتی که پهلوی این دو ستون واقع است .

60- یک وادی در یمن ( به نقل از ج 3 - ص 275 ) .

61- 3/235 ( به نقل از بحار الانوار 6/242 ) .

62- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 501 .

63- در کتاب فضایل عبارت چنین آمده است : چهره های مردم را با دقت نگاه می کرد تا به امیرالمؤ منین ( ع ) رسید .

64- اسرار آل محمد ، ص 366 و 367 .

65- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 463 و 464 .

66- 3/233 ( به نقل از فروع کافی 1/66 ) .

67- اثبات الهداه ، ج 4 ، 549 و 550 .

68- علی ( ع ) و المناقب ، ص 164 - 163 .

69- اثبات الهداه ، ج 5 ، ص 31 .

70- لمعات الانوار ، ص 188 .

71- کتاب مدینه .

2- مناقب اهل بیت ، ص 45 و 46 .

72- بحار : 41/248 ، حدیث 2 .

73- بحار : 41/194 ، حدیث 5 .

74- علی ( ع ) والمناقب ، ص 150 - 146 .

75- علی ( ع ) و المناقب ، ص 163 .

76- علی ( ع ) والمناقب ، 165 - 164 .

77- بحار :

41/198 ، حدیث 10 .

78- کشف الغمه ، ج 1 ، مطابق نقل ناسخ التواریخ علی ( ع ) ، ج 5 ، ص 69 .

79- سفینه البحار ، ص 648 .

80- اعلام الوری ، ص 178 .

81- بحار : 41/ 250 ، حدیث 5 .

82- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 531 - 529 .

83- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 529 - 527 .

84- بحار 41/249 ، حدیث 4 .

85-مناقب اهل بیت ، ص 68 .

86- بحار ، ج 41 ، ص 273 .

87- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 504 .

88- مناقب اهل بیت ، ص 162 و 163 .

89- ترجمه الغدیر 7/235 ، ریاض النضره 2/223 ، الاصابه 2/105 ، اسعاف الراغبین /158 ، اعجب ماراءیت 1/8 ، الامام علی تاءلیف شیخ محمد رضا/18 .

90- بحار : 41/250 ، ح 6 .

91- علی ( ع ) والمناقب ، ص 177 - 172 .

92- بحار : 41/248 ، حدیث 1 .

93- 360 داستان فضایل و کمالات فاطمه زهرا ( س ) ، ص 148 - 146 .

94- ناسخ التواریخ حضرت علی ( ع ) ، ج 1 ، ص 384 .

95-2 - سفینه البحار ، ج 2 ، ص 384 .

96- علی ( ع ) و المناقب ، ص 239 - 234 .

97- جالب اینکه ، او دختری داشت که نامش ( قنواء ) ( بر وزن حلوا ) بود ، این بانو ، به قدری پاک و سلحشور بود که طبق روایات ، هنگام ظهور امام عصر ( عج ) یکی از سیزده نفر بانویی است که برای

مداوای مجروحین لشکر آن حضرت همراه سپاه آن حضرت است ( ریاحین الشریعه ، ج 5 ، ص 41 . )

98- مقتل الحسین ، ص 65 و 66 ، اعلام الوری ، ص 176 .

99- علی ( ع ) و المناقب ، ص 134 - 233 .

100-2 - شیعه و زمامداران خودسر ، ص 125 .

ص 153 .

124-2 - سردار کربلا ، ص 317 .

3 - چهره درخشان قمر بنی هاشم ، ج 1 ، ص 153 .

125- زندگانی حضرت ابوالفضل العباس ( ع ) .

126-2 - سردار کربلا ، ص 164 .

127- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 452 .

128- امالی شیخ صدوق ، ص 136 .

129-2 - اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 450 .

130- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 447 .

131- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 441 و 442 .

132- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 576 و 577 .

133- اسرار آل محمد ، ص 623 و 624 .

134- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 482 و 483 .

135- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 564 و 565 .

136- اثبات الهداه ، ج 5 ، ص 68 و 69 .

137- نهج البلاغه فیض الاسلام ، 146 ، خطبه 56 .

138- الغارات ، ج 2 ، ص 498 ( مطابق نقل پاسخ به پرسش های دینی ، ص 54 ) .

139- طبقات ابن سعد ، ج 6 ، ص 90 و ج 7 ، ص 141؛ اسدالغابه ، ج 2 .

140-شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ، ج 4 ، ص 98 .

141- بحار : 41/298 ، حدیث 26 .

142- بحار : 41/192 ، حدیث 9 ، مدینه المعاجز : ص 100 ، حدیث 268 .

143-2 . طبری ، ج 6 ، ص 3382 ، ( زوداکه خواهی دانست کدام یک از ما در خور آتش دوزخیم ) جمله از قرآن است .

144- نهج البلاغه ، گفتار 60 .

145-

علی لز زبان علی ( ع ) ، ص 135 .

146- 3/288 ( به نقل از تنقیح المقال 1/149 ) .

147- یعنی : خداوند هر چه را بخواهد محو و هر چه را بخواهد اثبات می کند . و نزد اوست ام الکتاب ( سوره رعد : آیه 39 ) .

148- تفسیر عیاشی ؛ 2/217 ، حدیث 68 .

149- بحار ، 8/530 ( خطی ) .

150- امالی شیخ مفید ، ص 132 .

151- مناقب اهل بیت ، ص 206 .

152- ناسخ التواریخ حضرت علی ( ع ) ، ج 1 ، ص 108 .

153- علی ( ع ) والمناقب ، ص 122 - 117 .

154- علی ( ع ) والمناقب ، ص 211 .

155- مناقب اهل بیت ص 157 .

156- بحار : 41/297 ، حدیث 22 .

157- جلوه های اعجاز معصومین ، ص 158 .

158- صومعه ، جایی که عابد نصاری در آن عبادت و سکونت کنند .

159- تحفه المجالس ، ص 163 .

160- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 531 و 532 .

161- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 559 و 560 .

162- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 511 و 512 .

163- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 547 .

164- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 550 و 551 .

165- اثبات الهداه ، ج 5 ، ص 37 .

166- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 457 و 458 .

167- اسرار آل محمد ، ص 477 و 478 .

168- اسرار آل محمد ، ص 482 .

169- الارشاد ، ص 305 .

170- شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ،

ج 2 ، ص 288 .

171- شهری نزدیک انبار ، در غرب کوفه است .

172- بحار : 41 /296 ، حدیث 20 .

173- اجتماع طبرسی ، ج 1 ، ص 401 - 398 .

174- داستان دوستان ، ج سوم ، ص 261 - 258 .

175- اثبات الهداه ، ج 5 ، ص 49 .

176- سوره زمر ، آیه 9 .

177- صد کلمه قصار تاءلیف شیخ عباس قمی ( ره )

178- مناقب اهل بیت ، ص 165 .

179- بحار : 41/297 ، حدیث 25 .

180- مناقب اهل بیت ، ص 112 و 113 .

181- بحار : 41/297 ، حدیث 24 .

3 - جلوهای اعجاز معصومین ، ص 162 .

182- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 500 - 498 .

183- هنگامی که زمین ، به سخت ترین زلزله خود به لرزه درآید .

184- و در آن روز ، آدمی گوید ( ای عجب ) زمین را چه پیش آمده است ؟ ! آن هنگام زمین ، مردم را به حوادث ( بزرگ آگاه سازد ) . ( سوره زلزال : آیه 1 - 4 ) .

185- در اعراف ، مردانی هستند که همه آنها به سیمای خود شناخته می شوند ( سوره اعراف : آیه 46 ) .

186- بحار : 42/17 ، حدیث 2 .

187- الارشاد ، ص 307 .

188- بحار : 8/732 ، ط حجر .

189- جلوه های اعجاز معصومین ، ص 162 .

190- آدابی از قرآن ، ص 216 و 217 .

191- اثبات الهداه ، ج 5 ، ص 30 .

192- تفسیر علی بن ابراهیم - اصول الکافی - پیشگویی های پیشوایان ، ص

156 .

193- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 494 و 495 .

194- کامل بهایی ، ج 2 ، ص 129 ، فصل پنجم .

195- اسرار آل محمد ، ص 111 و 112 .

196- بر امیرمؤ منان علی ( ع ) چه گذشت ، ص 266 .

197- الارشاد ، ص 15 .

198- الارشاد ، ص 17 - 16 .

199- ناسخ التواریخ ، ج 1 ، ص 143 .

200- خرایج ، ج 1 ، ص 181 .

اعجاز معصومین ، ص 163 .

224- منظور چهار انگشت دست راست است . ( م )

225- بحار الانوار ، 41/210 .

226- امام علی بن ابی طالب ( ع ) ، ص 772 - 770 .

227- اثبات الهداه ، ج 5 ، ص 17 .

228- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 546 و 547 .

229- اقتباس از احقاق الحق ، ج 4 ، ص 295 ، از شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید .

230- حکایت های شنیدنی ، ج 4 ، ص 109 - 108 .

231- اقتباس از مجالس المتقین شهید ثالث ملا محمد تقی قزوینی ، مجلس 38 ، طبق نقل ریاحین الشریعه ، ج 1 ، ص 143 - 142 .

232- تکاثر /8 .

2- حکایت های شنیدنی ، ج 5 ، ص 74 - 68 .

233- حکایت های شنیدنی ، ج 5 ، ص 74 - 68 .

234- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 455 و 456 .

235- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 462 .

236- اثبات الهداه ، ج 4 ، ص 549 .

237- تفسیر الغدیر ، ج 1 ، ص 239 تا 246 .

238- ارشاد : ص 203 .

239- روضه الواعظین ، ص 38 - 37 ، بحار ، ج 41 ، ص 220 - 218 .

240- تتمه المنتهی ، ص 9

241- الکنی والالقاب ، ج 1 ، ص 240 - 239 .

242- امالی شیخ صدوق ، ص 656 - 655 .

243- الارشاد ، ص 340 - 339 .

244- منهاج البراعه ، ج 12 ، ص 216 ( به نقل از خصال و امالی صدوق ) و المواعظ العددیه

، ص 126 .

245- ارشاد : ص 186 . و بحار 41/204 ، حدیث 19 .

246- ارشاد : ص 186 . و بحار : 41/301 ، ذیل حدیث 31 .

247- الارشاد ، ص 339 .

248-2 - الغدیر 2/57 .

249- الارشاد ، ص 341 .

250- اثبات الهداه ، ج 5 ، ص 82 و 83 .

251- الارشاد ، ص 311 .

252-1 - 72 داستان از شفاعت امام حسین ( ع ) ، ج 1 ، ص 8 - 5 .

253- تفسیر ادبی و عرفانی کشف الاسرار ، ص 102 .

254- علی ( ع ) ، قهرمان ارزش ها ، ص 317 و 318 .

255- قطره ای از دریا ، ج 1 ، ص 37 - 35 .

256- سفینه البحار ، ج 1 ، ص 391 .

257- داستان های عبرت انگیز ، ص 53 - 52 .

258- داستان های شگفت ، ص 146 .

259- مناقب اهل بیت ، ص 92 و 93 .

260- مناقب اهل بیت ، ص 97 و 98 .

261- مناقب اهل بیت ، ص 179 .

262- علی از زبان علی ( ع ) ، ص 8 و 9 .

263- گناهان کبیره ، ج 1 ، ص 23 و 24 .

264- داستان های پراکنده شهید دستغیب ، ج 1 ، ص 131 و 132 .

265- مفاتیح ، باب سوم .

266- زندگانی حضرت زهرا ( س ) ، دستغیب ، ص 136 و 137 .

267- داستان های شگفت ، ص 57 .

268- توسلات ، ص 26 - 23 .

269- جرعه های جان بخش ، ص 230 و 231 .

270- منتهی الامال ، حاج شیخ عباس قمی

، ج 2 ، ص 150 .

271- اثبات الهداه ، ج 5 ، ص 5 .

272- داستانهای شگفت ، ص 167 - 166 .

273- معاد ، ص 128 و 129 .

274-1 خان ضیافت به معنای مهمان سراست که در میان اعراب مشهور است که با این خان ها از هر کس که وارد شود خواه آشنا و خواه غریب پذیرایی می کنند .

275- داستانهای عبرت انگیز ، ص 108 - 103 .

276- مناقب اهل بیت ، ص 159 و 160 .

277- فوائد الرضویه ، ص 25 .

278- روضات الجنات ، مرحوم خوانساری ، ج 1 ، ص 299 .

279- اقتباس از کتابهای فوائد الرضویه و لؤ لؤ و مرجان

280- به نقل از کامل بن اثیر ، ج 4 ، ص 242 .

281- چهره درخشان قمر بنی هاشم ، ج 1 ، ص 242 و 243 .

282- فوائد الرضویه ، ص 308 - 309 .

283- کتاب الصراط المستقیم تاءلیف شیخ زین الدین ابی محمد علی بن یونس عاملی بیاضی است که تا آن وقت به چاپ نرسیده بود و بعدها توسط کتابخانه مرتضوی در تهران چاپ شد .

284- قطره ای از دریا ، ج 1 ، ص 40 - 38 .

285- خوشایند زندگی ، خویشاوند مرگ ، ص 310 و 311 .

286- منتخب التواریخ ، ص 491 .

287- حالات شیخ جعفر کاشف القطاء ، قصص الدعاء ، 137 .

288- اقتباس از منتخب التواریخ ، ص 181 .

289- بحارالانوار ، ج 52 ، ص 175 - 174 .

290- داستان دوستان ، جلد 1 ، ص 103 و 104 .

291- قطره ای از دریا ، ج 1 ،

ص 31 - 30 .

292- روضات الجنات ، ص 609 .

293- پند تاریخ ، ج پنجم ، ص 62 - 61 .

294- مردان علم در میدان عمل ، ج 3 ، ص 353 .

295- خوشایند زندگی ، خویشاوند مرگ ، ص 255 و 256 .

296- الغدیر ، 5/226 .

297- منتخب التواریخ ، ص 619 .

298- آنان دو تن از فرزندان ارشد مرحوم شیخ بودند که وفات کرده اند .

299- کیمیای محبت ، ص 45 و 46 .

300- فوائد الرضویه .

2- داستان هایی از زندگی علماء ، ج 3 ، ص 92 و 93 .

301- داستان هایی از زندگی علماء ، ج 2 ، ص 138 و 139 .

302- داستان هایی از زندگی علماء ، ج 3 ، ص 78 .

303- داستان هایی از زندگی علماء ، ج 2 ، ص 138 .

304- داستان هایی از زندگی علماء ، ج 2 ، ص 57 و 58 .

305- تفسیر ابوالفتوح ، ج 2 ، ص 476 .

306- تفسیر نمونه ، ج 13 ، ص 305 .

307- سفینه البحار ، ج 1 ، ص 336 .

308- بحار الانوار ، ج 47 ، ص 329 - 328 .

309- فوائد الرضیه ، ص 117 - 119 .

310- حاج آقا رضا بهاءالدینی ، آیت بصیرت ، ص 79 و 89 .

2- خوشایند زندگی ، خویشاوند مرگ ، ص 357 - 355 .

311- قلب قرآن ، ص 246 و 247 .

312- اثبات الهداه ، ج 5 ، ص 4 و 5 .

313- مجمع الفضائل علی ( ع ) ، ص 240 .

314- بحار : 42/2 ، حدیث 3 .

2- جلوه های اعجاز

معصومین ، ص 179 .

315- درالسلام ، ج 1 ، ص 227 .

316- بحار : 42/1 ، ح 2 .

3- جلوه های اعجاز معصومین ، ص 177 .

317- اثبات الهداه ، ج 5 ، ص 90 و 91 .

318- مناقب اهل بیت ، ص 214 - 212 .

319- داستان های شگفت ، ص 65 - 64 .

320- مناقب اهل بیت ، ص 154 .

321- مناقب اهل بیت ، ص 216 و 217 .

322- علی کیست ؟ ص 218 و 219 .

323- خزائن نراقی .

324- پند تاریخ ، ج پنجم ، ص 107 - 106 .

325- معادشناسی علامه سید محمد حسین تهرانی ، ج 3 ، ص 110 .

326- لایزد الظالمین الاخسارا ، سوره اسراء ، آیه 82 .

327- آدابی از قرآن ، ص 247 - 245 .

328- منتخب التواریخ ، ص 187 .

329- فروغ کافی ، ج 3 ، ص 133 .

330- خزائن نراقی .

331- گناهان کبیره ، ج 2 ، ص 43 .

332- فرحه العزی سید عبدالکریم بن طاوس ، ص 100 .

333- سفینه البحار ، ج 2 ، ص 203 .

334- سفینه البحار ، ج 2 ، ص 274 .

335- سفینه البحار ، ج 1 ، ص 274 .

336- فضائل السادات ، ص 346 - 344 ( به طور تلخیص و اقتباس ) .

337- مناقب اهل بیت ، ص 202 و 203 .

338- مناقب اهل بیت ، ص 210 - 208 .

339- داستان های شگفت ، ص 88 - 87 .

340- داستان های شگفت ، ص 68 - 67 .

341- مناقب اهل بیت ، ص 183 و 184 .

342- داستان های شگفت ،

ص 163 - 162 .

343- منتخب التواریخ ص 142 .

344- علی کیست اء ؟ ، ص 218 و 219 .

345- حق و باطل ، ص 59 و 60 .

346- پند تاریخ ، ج سوم ، ص 17 - 15 .

347- بحارالانوار ، ج 13 ، نقل از کشف الغمه .

348- قلب سلیم ، ص 860 و 861 .

349- سوره فتح آیه 29 ( آخرین آیه ) .

350- فوائد الرضویه ، مرحوم حاج شیخ عباس قمی ، ص 358 .

351- فرحه العزی ، ص 135 .

352- زندگانی سردار کابلی ، کیوان سمیعی ، ص 65 .

353- خوشایند زندگی ، خویشاوند مرگ ، ص 252 .

354- سید ابوالحسن اصفهانی شکوه مرجعیت ، محمد اصغری نژاد ، ص 66 و 67 ، با اندکی تغییر در عبارات و مضامین .

355- خوشایند زندگی ، خویشاوند مرگ ، ص 254 و 255 .

356- داستان های شگفت ، ص 73 - 72 .

357- بر ستیغ نور ، علی رفیعی ( علامرودشتی ) ص 79 و 80 .

358- منتخب التواریخ ، ص 199 ، سراج الایمان ، سید صدرالدین روضاتی ، ص 67 .

359- علی ( ع ) ، قهرمان ارزش ها ، ص 260 .

360- داستان های شگفت ، ص 84 - 83 .

361- داستان های شگفت ، ص 29 - 28 .

362- دارالاسلام ، ج 2 ، ص 74 .

363- اثبات الهداه ، ج 5 ، ص 4 .

364- اثبات الهداه ج 5 ، ص 5 .

365- نشان از بی نشان ها ، ص 20 و 18 .

366- نشان از بی نشان ها ، ص 24 - 21 .

367- نشان

از بی نشان ها ، ص 165 و 166 .

368- نشان از بی نشان ها ، ص 177 و 178 .