انتظار آن را داشته باشند و نبايد منفعل و دلسرد به «حوادث واقعه بنگرند، بلكه با حالتي پر نشاط و خواهان صلاح جامعه انساني و آگاه از تحقق اهداف تاريخي انتظار، بايد سرشار از اميد، آمادگي و كوشش در خور اين انتظار مقدس باشند. در چارچوب اين برداشت، آخرالزمان قطعه معيني از تاريخ نوع انسان است كه او بايد در آن حركت تكاملي تدريجي خود را تا تحقق وعده الهي ادامه دهد. [1] در حاليكه در كتب علماي متقدم همچون «كمال الدين شيخ صدوق و «كتاب الغيبه شيخ طوسي، رحمة الله عليه، چنين تفسيري از تاريخ نبوده و تحولات آخرالزمان امري است غير عادي كه در آخرين بخش از زندگي نوع انسان واقع مي گردد و به تحولات قبلي جامعه انساني مربوط نمي شود. [2] .در نظر متاخران بينا بودن در مورد «نشانه هاي زمان و ارزيابي رخدادها، در پرتو پيشگوييهاي آخرالزماني كه در جامعه جريان دارد، ضروري است. كما اينكه بسياري از انديشمندان بر اين باورند كه جامعه انساني اينك در آخرين مرحله غفلت از «ذات و در اوج تحمل «جوهر مادي و «كميت منطوي در كثرت قرار دارد، و معتقدند هر چه بشر پيشتر مي رود; درك جمعي او از خير و عدل مطلق مفهوم تر و شفاف تر مي گردد.شناخت «آخرالزمان يا فرجام شناسي (Eschatologie) در اديان يهود، مسيحيت و زرتشتي نيز حائز اهميت است.با عنايت به آنچه بيان شد، «آخرالزمان پايان همه چيز نيست، بلكه ترميم جهان است. گويي جهان ناگهان تعادل خود را باز مي يابد و به حالت اوليه باز مي گردد. همه آشفتگيهاي ممكن اوجش در آخرالزمان است فقط در صورتي آشفتگي

مطلق است كه في نفسه و با ديدي افتراقي ملاحظه شود. ولي چنانچه اين بي نظميها در قبال نظم كل كه سرانجام همگي به آن باز مي گردند، قرار گيرد جنبه منفي خود را از دست مي دهد و جزو عوامل مقوم و به يك معني فاني در مرحله ظهور مي شود.به تعبير «رنه گنون در كتاب «آخرالزمان يا عصر سيطره كميت دوران دجال نهايت ظلم و شر است، ولي امر شر و منحوس ناپايدار و موقت است - هر چند كه نمي توانست جز آنچه واقعا هست چيز ديگري باشد - و فقط جنبه خير و سعادت كه پايايي و قطعيت دارد و به سامان مي رسد، به قسمي كه محال است سرانجام غالب نشود.نگاهي به دردها و آلام بشر انديشمند امروز و غربت او در زوال فطرت پاك آدمي چنين مي نماياند كه در ميان همه خواسته هاي ضد و نقيضش، امروز يكي هست كه همه در آن مشتركند. همه اقوام و ملل و رژيمهاي سياسي يكصدا خواهان «آزادي اند. آزادي برابر با حضور ضرورت حقيقت در وجود آدمي. «آزادي اي كه جوهر انسان مختار است و امكان عروج او را فراهم مي آورد. آزادي رهايي بخش [3] و مقوم انديشه و حكمت. رهايي انساني كه مي خواهد خودش باشد، رها از گناه و رها از شرارت. آزادي اصيل و واقعي كه نهفته در اطاعت حق است. از اين رو دستيابي به سعادت به معناي دستيابي به رحمت و عدالتي است كه خداوندآن را مقرركرده است.زندگي در جهاني متعالي است كه در آن آدمي به كمال حقيقي و واقعي اش برسد، و از اندوه و اضطراب پنهان (aneiety) كه مي داند نمي تواند امنيت حقيقي را با سازمان

دادن به زندگي شخصي و اجتماعي به دست آورد. وقايع و مقدراتي وجود دارند كه آدمي نمي تواند آنها را در زير قدرت خود بگيرد. نمي تواند كارهاي خود را دوام بخشد، زندگي اش زودگذر است و فرجام آن مرگ. هيچگونه امنيت متاثر از اراده بشر وجود ندارد و دقيقا همين نگراني اصيل است كه باعث مي شود انسانها با تمام وجود در آرزوي امنيت باشند. [4] .چرا امروز كه فن آوري و توانايي بشر نسبت به قرون گذشته و دهه هاي قبل پيشرفت چشمگير و غير قابل مقايسه اي نموده است و مباحثي همچون دموكراسي، قانون، حقوق بشر، جامعه مدني و... بمراتب بيش از گذشته با ابتناي به تحليلها و فلسفه هاي گوناگون مطرح مي شود، با اين همه در غرب پيشرفته و فرهيخته سخن از هبوط آدمي، ظهور نيست انگاري و بلايا و مصائب جهاني، سر در گمي بي پايان آدمي در ساختار و دستور زبان و واژه هاي كلامي، مجهول انگاري جهان، پيچيدگي روزافزون شناخت هستي و دور از دسترس شدن تدريجي آن، افزايش مستمر تراژدي بشري، حاكميت روز افزون عقلانيت ابزاري، از دست رفتن آخرين رمق حيات معنوي جهان و تبديل شدن انسان به توده ها (Mass)، عصر غيبت ساحت قدس و فرا رسيدن زمانه شب عالم و... مي شود؟آيا در نظم كنوني ارباب و رعيتي مدرن! شوريدگي انديشه بشري و تلاطم بي وقفه روان او، در بازار پر ازدحام مكاتب فلسفي، روانشناسي، مردم شناسي، جامعه شناسي و... و افزايش سهمگين ميل به قدرت و استيلاي بر ديگران و تعارضات و مناقشات بي معنا و... و نهايتا سرخوردگي از همه چيز، رو به فزوني نيست؟شايد تصور شود كه مقصود از ظهور حضرت مهدي، عليه السلام، پايان

همه اين آلام در طرفة العين و به يك نگاه و اشاره ايشان است. اين البته از توان ايشان به دور نيست; اما شايد تحقق امر صورت ديگري نيز داشته باشد. اگر گفته مي شود كه بسياري از ابواب علم تا كنون گشوده نشده و به دست امام موعود باز خواهد شد; گشايش اين ابواب چه منظري را پيش روي آدمي مي نهد؟ گسترش «ظهور ولايت در سراسر جهان و استقرار يكپارچه و فراگير آن چه آثار و بركاتي دارد؟چه تغيير و تحولي در افكار و انديشه ها و كنشها و واكنشهاي فردي و اجتماعي انسان عصر ظهور پيش خواهد آمد؟آيا در روزگار «ظهور ولايت نمي توانيم شاهد درمان اساسي روان آدمي و اعطاي «آزادي ، «امنيت و «آرامش واقعي باشيم؟آيا نمي توان تصور نمود كه مغز شيرين «ايمان و كنه عفن «گناه برملا مي گردد و هم او، مفاهيم متعالي «زيبايي ، «زندگي و حتي «اسلام را نه در قالب الفاظي چند، بلكه با غوطه وري در عمق و ذات آنها تبيين مي كند و شهد «حيات طيبه را در كام تشنه انسانها فرو مي چكاند و عصر روشنايي را آغاز كرده، سر در گمي او را پايان بخشيده و آغازگر عصر ظهور ساحت قدس و تعالي انسان متكي به ايمان - و نه بي اختيار در امواج توده ها و مسيطر بر عقلانيت ابزاري و نه محكوم آن - خواهد بود؟درباره حضرت مهدي، عليه السلام، كتابهاي فراواني در ميان مسلمانان نگاشته شده كه در برگيرنده موضوعات ذيل اند:آيات و احاديث مربوط به ابعاد مختلف زندگي حضرت، اثبات وجود آن حضرت، بشارات اديان، ولادت، غيبت، طول عمر،

نواب اربعه، راه يافتگان به حضور ايشان، توقيعات مباركه، ضرورت شناخت ايشان، فلسفه مهدويت، ملاحم و فتن، علائم ظهور، وظايف منتظران، اصحاب و ياران، عصر ظهور، رجعت، ادعيه و نحوه توسل به آن حضرت، اشعار درباره امام عصر [5] و... اما ترديدي نيست كه بيشترين و دقيق ترين سهم به مؤلفان شيعي اختصاص دارد كه با اتكا به معارف اهل بيت، عليهم السلام، جزئيات بيشتري را درباره اين موعود عظيم و دوران ايشان ارايه مي نمايد.و اما اينك كه در مرحله تحولات وسيع و پيچيده اي در سراسر جهان در پرتو نهضتي مبتني بر انتظار شيعي قرار داريم، سنجش وضعيت و موقعيت، ضرورتهاي ديگري را نيز ايجاب مي كند. زيرا به تشريح نظري، جامعه شناسي و فلسفي موضوع نيازمنديم، هم به صيرورت اعتقاد به مهدويت در ميان اديان الهي و تذكر بر تحريف و غفلتي كه صورت گرفته است و به تعبير قرآني، «يعرفونه كما يعرفون ابنائهم [6] ، و هم تبيين ضرورت شناخت و بيان مشخصات دقيق امام، عليه السلام، و برنامه هاي ايشان و بويژه ارايه تركيبي از انتظار ظهور با سرنوشت بشر زمان غيبت در فرايند عملكرد اجتماعي امروز. بايد توجه داشت در اين جايگاه بسيار مهم و حساس، بايد از راه تركيب داده ها به نحو صحيح و خردورزانه و با پيراستن آن از خرافات و اوهام و قشري گري، همراه رويكردي عميق به اصل مظلوم «ولايت و بويژه درك درست از «غيبت ولي خدا» و اثرات آن در زندگي فردي و اجتماعي، مجموعه اي را فراهم آورد كه ضمن عرضه مناسب معارف قرآني و تعاليم و سنت اهل بيت، عليهم السلام، ظرافتها و نحوه حفظ ايمان در دوره آخرالزمان و

غيبت را نيز مشهود سازد.كتاب «امام مهدي، عليه السلام، از ولادت تا ظهور» با هدف معرفي اين وجود عاليقدر به خامه استوار دانشمند فقيد و محقق بزرگوار، مرحوم سيد محمدكاظم قزويني در 24 فصل به شيوه اي تحقيقي و پر احساس به عربي نگاشته شده و توسط مترجم محترم آقاي دكتر «حسين فريدوني به فارسي برگردانده شده است.كتاب مزبور كه از تبويب مناسبي برخوردار است مطالب ارزنده اي درباره نام و نسبت حضرت مهدي، عليه السلام، بشارت به وجود مقدس ايشان، تولد و نهان زيستي كوتاه مدت و نايبان چهارگانه و ديداركنندگان ايشان در آن ايام، يبت بلندمدت و ديدار كنندگان حضرتش در اين ايام، طول عمر و علائم ظهور آن وجود مقدس، متمهديان، نحوه ظهور و استيلاي ايشان بر قدرتهاي روزگار ظهور، جامعه عصر ظهور، زمامداري و پايان عمر مباركشان را به خوانندگان ارايه مي نمايد.كتاب با استفاده از تجربيات كتب قبلي، از منابع ارزنده و دست اولي برخوردار است و به همت ناشر محترم و ذوق و سليقه وافر ايشان به نحو آراسته و پاكيزه اي حروف نگاري و صفحه آرايي شده و با فهرستهاي متعدد تكميل گرديده است.از جمله خصوصيات كتاب و روش مؤلف چنين است كه تقريبا اكثر احاديث و اخبار مربوط به حضرت مهدي، عليه السلام، را آورده و سپس آنها را تحليل و بعضا تاويل و تفسير مي كند. اما كمتر حديثي را از حيث رجال سند مورد بررسي قرار مي دهد. هر چند كه اتكا بر اخبار، روش اصلي مؤلف محترم است اما نكته در خور توجه آن كه در همين چارچوب نيز سعي بر ارايه منطقي روايت و يا تاويل عقلاني آن مي نمايد. در بخش «زندگي جامعه در عصر

ظهور» مباحثي مطرح شده است [7] كه بعضا از پشتوانه روايي و استدلالي محكم و روشني برخوردار نيست و بيشتر نظر مؤلف محترم در قالب اما بايد توجه داشت علاوه بر آنكه اعتبار و سنديت برخي از اين روايات قابل تامل است، به تعبير برخي بزرگان، بسياري از شرايط و يا علايم ظهور قطعي نيست و بدايي و تغيير يافتني است. زيرا چه بسا، مردم با توجه به اين شرايط خود را در زمان امكان ظهور احساس نكنند در حاليكه توجه مستمر به امام، عليه السلام، و درخواست ظهور ايشان به هيچ وجه نبايد محدود به شرايط و اوضاع خاص باشد. اين امري است كه تنها به اراده خداي يكتا بستگي دارد و لذا بايد تحقق آن را از مشيت الهي بي آنكه مانعي در كار باشد، درخواست نمود. از مهمترين مباحث درباره امام عصر، عليه السلام، بعد از شناخت آن حضرت، آشنايي با تعهدات و وظايفي است كه در قبال ايشان داريم. اين تعهد و عمل به آن در عنوان «انتظار» خلاصه مي شود و درك و تحليل عميق آن، بويژه شناخت دوران غيبت - كه خود ابتلايي بزرگ براي بشر بوده است - براي هر مؤمني ضرورت دارد. اما به نظر مي رسد كه موضوع اساسي و مهم «انتظار». بيان وظايف مسلمانان در عصر غيبت از جمله مباحث ناگفته اين كتاب است. بر اين نكته بايد فقدان بحث مهم «ضرورت شناخت مهدي، عليه السلام در اوايل كتاب و موضوع «توقيعات مباركه امام را نيز بيفزاييم.به هر حال، در مجموع كتاب از روح و طراوت ويژه اي برخوردار است كه قطعا برخاسته از شيفتگي مؤلف و مترجم محترم به

ساحت مقدس امام عصر، عليه السلام، است. بدين سبب مطالعه كتاب مزبور براي طالبان معرفت امام غايب، قطعا مفيد و سودمند است همانند اثر ديگر مرحوم سيد محمدكاظم قزويني درباره زندگي حضرت فاطمه زهرا، سلام الله عليها، و شهادت آن بزرگوار به ترجمه همين مترجم محترم قرين معنويت و عرض ارادت به ساحت قدس عصمت خواهد بود.