عنوان و نام پديدآور : راهنماي حجاج بيت الحرام/ [تهيه كننده] حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت
مشخصات نشر : تهران: حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت، []1371.
مشخصات ظاهري : 75ص؛ 12 x20س م
شابك : 250ريال
موضوع : حج -- راهنماها
شناسه افزوده : حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت
رده بندي كنگره : BP188/8/ر2 1371
رده بندي ديويي : 297/357
شماره كتابشناسي ملي : م 78-24120
ص:1
«سُبْحانَ الَّذى، سَخَّرَ لَنا هذا وَما كُنّا لَهُ مُقْرِنينَ، وَانّا الى رَبّنا لَمُنقَلَبُونَ. اللّهُمَّ انى اعُوذُبِكَ مِن وَعْثاءِ الَّفَر، وكأبَةِ الْمُنْقَلَبِ، وسُوء المَنْظَرِ فى الأهْلِ والْمالِ والوَلَدِ. اللّهُمَّ انْتَ عَضُدىَ وَناصِرى، بِكَ أهُلُّ وَ بِكَ أسيرُ. اللّهمَّ انّى اسْألُكَ فى سَفَرى هذا السُّروُرَ والْعَمَلَ بِما يُرْضيكَ عَنّى. اللّهُمَّ اقْطَعْ عَنّى بُعدَهُ ومَشَقَّتَهُ وَاصْحِبْنِى فيهِ، وَاخْلُفْنى فى اهْلى بِخيَيْر، لاحَولَ ولاقُوَّةَ الّا بِاللّهِ العَلىِّ العَظيمِ. اللّهُمَّ انّى عَبْدُكَ، وَهذا ما سَخَّرْتَهُ لى مِنَ المَرْكُوبِ، والوَجْهُ وَجْهُكَ، والسَّفَرُ الَيْكَ، وَقَدِ اطَّلَعْتَ عَلى مالَم يَطَّلِعْ عَلَيْهِ احَد غَيْرُكَ. فَاجْعَلْ سَفَرى هذا كّفارة لِما قَبْلَهُ مِن ذُنوُبى وكُنْ عَوْناً لى عَلَيْهِ، واكْفِنى وَعْثَهُ وَ مَشَقَّتَهُ وَلَقِّنى مِن القَولِ والعَمَلِ رِضاكَ فانَّما انَا عُبْدُكَ وبِكَ وَلَكَ».
ص: 2
پاك و منزه است خداوندى كه اين مركب را مسخّر ما ساخت و اگر لطف و عنايت او نبود ما هرگز توان تسخير آن را نداشتيم و ما بسوى پروردگارمان باز مى گرديم. هيچ جنبش و نيرويى جز به يارى خداوند نيست.
بار خدايا! از دشوارى سفر، و اندوه مراجعت، و مشاهده ناگوارى ها در خانواده و مال و فرزندم به تو پناه مى برم.
خداوندا! تو يار و ياور منى، با كمك تو كوچ نموده و مسافرت مى كنم.
پروردگارا! از تو مى خواهم تا در اين مسافرت شادمانى و عملى كه موجب خشنودى توست به من عنايت فرمايى.
معبودا! دورى و سختى راه را بر من آسان فرما، مرا در اين سفر همراه باش و خير و نيك بختى را در غياب من در خانواده ام مقدّر فرما كه هيچ قدرت و حركتى جز به يارى خداوند بزرگ ميسر نيست.
بار خدايا! همانا من بنده تو هستم و تو بودى كه اين وسيله را در اختيارم گذاشتى، قصد و نيت من توئى، و سفرم به سوى توست.
خداوندا! تو بيش از هر كس ديگرى بر اسرار من
ص: 3
آگاهى پس مرا يارى كن تا در اين سفر گناهان گذشته خود را جبران نموده و بر آنها خط بطلان بكشم.
معبودا! توان تحمل دشوارى و مشقت مسافرت را به من عنايت فرما.
خداوندا! به من بياموز تا در كردار و سخن خشنودى ترا بجويم، همانا من بنده تو هستم و براى تو و بسوى تو رهسپارم.
ص: 4
با درود و سلام به روح مطهر و منور رهبر كبير انقلاب و بنيانگذار جمهورى اسلامى حضرت امام خمينى و به ارواح شهداى عظيم الشأن انقلاب و جنگ و با آروزى طول عمر و سلامتى براى رهبر معظم انقلاب اسلامى حضرت آيةالله خامنه مدظله.
بعثه مقام معظم رهبرى و سازمان حج و زيارت نظر شما خواهران و برادران عزيز و گرامى، حجاج بيت الله الحرام را به اين نكات جلب مى نمايد:
«ان اوّل بيت وضع للناس للذى ببكة مباركا وهدى للعالمين، فيه آيات بينات مقام ابراهيم و من دخله كان آمنا، ولله على الناس حج البيت من استطاع اليه سبيلا ومن كفر فان الله غنى عن العالمين».
ص: 5
شناخت خدا، و ورود به محفل انس و محبت، و محراب بندگى و عبادت و اتصاف بهصفات ربوبى، تخلق به اخلاق الهى، و تحصيل مرتبه خليفةاللهى، هدف اساسى آفرينش را تشكيل مى دهند.
رسيدن به اين اهداف والا و مقدس، مستلزم بهره ورىصحيح از «وحى»، و به كارگيرى بجا و به موقع «عقل» و توجه دائم به ذات اقدس پروردگار و خالص ساختن ياد او، و تحمل رنج ها و سختى هاى راه خدا، و خويشتن دارى از آلوده شدن به حطام دنيوى و رذائل اخلاقى است. تا ظاهر آراسته گردد و باطنصفا يابد، و جان جلا پيدا كند، و راه به سوى پروردگار مهربان روشن شود.
بر اين اساس، خداوند منان براى هدايت انسان ها «پيام» و «پيام آوران» را فرستاد، و تقل را حجت قرار داد، و احكام و دستورات را مقرر فرمود، تا زمينه «خودسازى» و سازندگى ميسر گردد، و راه عبوديت هموار و حجت بالغه الهى تمام. حضرت امام راحل رحمه الله مى فرمايند: «تمام مسائل براى معنويات است، پيغمبرها هم كه آمدند و احكام را منتشر كردند، براى اين است كه مردم را تزكيه بكنند «يزكيهم ويعلمهم الكتاب» همه براى اين آمدند
ص: 6
كه مردم را با مبدأ وحى آشنا كنند، سير الى الله بدهند، هدايت بهصراط مستقيم بكنند». تا انسان (اين گل سر سبد آفرينش) چه كند؟ و كدام راه برگزيند؟ راه وفاق يا طريق خلاف؟! «انا هديناه السبيل اما شاكرا واما كفورا».
هم اكنون محتواى برخى از دستورات عبادى را مرور كنيم تا مطلب روشن تر شود:
نماز: نماز طهارت است، توجه قلب است، ذكر الله است، ارتباط با خدا است، عبادت است، اظهار بندگى و نيازمندى است، وسيله وصل است، معراج مؤمن است، و قربان كل تقى.
روزه: روزه، امساك است، كف نفس است، رياضت است، تزكيه است، تصفيه است، مبارزه با هواهاى نفسانى و خواهش هاى شيطانى است، پرهيز است و رسيدن به تقوى.
انفاقات مالى: انفاقات مالى تطهير اموال است، و تزكيه نفوس، و تمرين قطع علائق از حطام دنيا.
انفاقات جانى: انفاقات جانى موجب اعتلاى كلمه
ص: 7
حق، و تحصيل عزت و آبرو است.
و اما حج: درباره حج بيت الله بايد گفت: «آنچه خوبان همه دارند تو تنها دارى» زيرا به فرموده مؤلف كتاب محكم «جواهر الكلام» مرحوم آيةالله العظمى حاج شيخ محمد حسين نجفى رحمه الله «الحج رياضة نفسانيّة، وطاعة ماليّة، وعبادة بدنيّة قوليّة وفعليّة وجوديّة وعدميّة».
يعنى اعمال حج، مجموعه اى است از رياضت دادن نفس بر ترك خواسته ها، و دگرگون سازى عادت ها، و برنامه جامعى است در زمينه خودسازى و فرمان برى خداوند است، در امور مالى، و گذشت از دنيا و ثروت است، مانند پرداخت زكات، خمس وصدقات.
و هم تحرك و تلاش و عبادت بدنى است مانند: طواف، نماز، سعى، رمى و ... و دستوراتى كه برخى را بايد انجام داد و بعضى را بايد ترك نمود.
پس حج از آن جهت كه ذكر الله است و در عين حال تلاش و تحرك بدن را لازم دارد مانند نماز است.
و از آن جهت كه در آن رنج ها و سختى ها مثل جهاد است.
ص: 8
و از حيث خوددارى و كف نفس از مشتهيات مثل روزه است.
و از آن نظر كه مستلزمصرف مال است، مانند زكات و انفاقات است.
و با اين همه نتايج و آثار معنوى و سازنده، كه در حج وجود دارد، درس هايى از ايمان و اخلاص، وصحنه هايى از مقاومت و ايثار، و مناظرى از ترك دنيا، و انتقال به عالم آخرت، و حشر و نشر، و گرفتارى هاى خاص روز قيامت را به زائران خانه خدا مى آموزد. و به تعبير حضرت امام خمينى رحمه الله:
«مناسك حج مناسك زندگى است و از آنجا كه جامعه اسلامى از هر نژاد و ملتى بايد ابراهيمى شود تا به خيل امت محمدصلى الله عليه و آله پيوند خورد و يكى گردد و يد واحده شود، حج تنظيم و تمرين و تشكل اين زندگى توحيد است، حج عرصه نمايش و آئينه سنجش استعدادها و توان مادى و معنوى مسلمانان است».
پس توفيق شركت در كنگره شكوهمند، و اجتماع عبرت آموز و انسان ساز حج، مى تواند بهترين فرصت و مناسبت ترين زمينه را در اختيار برادران و خواهران قرار
ص: 9
دهد، كه از ميان ميليون ها مسلمان ارزومند موفق به برگزارى حج و حضور در مواقف و مشاعر، و انجام مناسك و شعار، شده اند.
البته، دست يافتن به اهداف بلند و ثمرات شيرين، اسلامى- انسانى اين فريضه الهى، مشروط است، به داشتن شناختى دقيق و همه جانبه، و عملىصحيح و بر اساس موازين، از حج اسلامى، بويژه ابعاد ژرف معنوى و اسرار گسترده باطنى آن، وگرنه هيچ گاهصورت عارى از معنا و جسم خالى از روح، آن آثار شگفت معنوى و نتايج و منافع عظيم سياسى- اجتماعى و اقتصادى را نخواهد داشت. و به فرموده حضرت امام رحمه الله: «حج براى نزديك شدن، و اتصال انسان بهصاحب خانه است، و حج تنها حركات و اعمال و لفظها نيست، و با كلام و لفظ و حركت خشك، انسان به خدا نمى رسد».
بنابراين بايد هر فرد مسلمانى كه عازم زيارت بيت الله مى شود، علاوه بر مسائل و آداب ظاهرى اين فريضه بزرگ الهى، به فراگيرى و شناخت و درك مقاصد باطنى و اسرار معنوى، به فراگيرى و شناخت و درك مقاصد باطنى و اسرار معنوى حج بپردازد. تا با توفيق زيارت خانه خدا و حضور در مواقف و مشاعر، جوهر حج را كه «هجرت به سوى
ص: 10
خدا است» در سرّ ضميرش زنده سازد. و خانه دل را براستى بيت حق گرداند.
اگرچه مع الأسف كم نيستند كسانى كه بار سفر مى بندند و زحمت طى طريق به خود مى دهند و به حج مى روند و پا جاى پاى ابراهيم و اسماعيل و هاجر مى گذارند، ولى به راهى كه رسول خداصلى الله عليه و آله هموار كرده نمى روند، و نمى دانند هدفشان از اين مسافرت چيست؟! و خدا از آنها چه خواسته؟ و به فرموده حضرت امام امت قدس سره: «ميليون ها مسلمان هر سال به مكه مى روند و پا جاى پاى پيامبر و ابراهيم و اسماعيل و هاجر مى گذارند. ولى هيچكس نيست كه از خود بپرسد، ابراهيم و محمد عليهما السلام، كى بودند و چه كردند؟ هدفشان چه بود؟ از ما چه خواسته اند؟ گويى به تنها چيزى كه فكر نمى شود، به همين است. مسلّم حج بى روح و بى تحرك و قيام، حج بى برائت، حج بى وحدت، و حجى كه از آن هدم كفر و شرك بر نيايد حج نيست».
پس اى برادر و خواهرى كه آهنگ سفر كرده اى، مى دانى كه رهسپار كدامين ديارى؟ و به كجا مى روى؟ و براى چه مى روى؟ و بر كى وارد مى شوى؟ و به فرموده
ص: 11
امام راحل رحمه الله:
«مهم آن است كه حاج بداند كه كجا مى رود، و دعوت چه كسى را اجابت مى كند؟ و ميهمان كيست؟ و آداب اين ميهمانى چيست؟ و بداند هر خودخواهى، و خودبينى با خداخواهى مخالف است، و با هجرت الى الله مباين، و موجب نقض معنويت حج است».
آرى تو عزم ديارى دوست دارى، سرزمينى كه در آن خانه خدا است، نخستين خانه اى كه براى مردم بنا نهاده شده: خانه كعبه.
مى روى تا در سرزمين وحى، در كناركعبه معظمه با خدايت پيمان ببندى كه همچون باينش حضرت ابراهيم خليل و پاسدار حرمتش حضرت محمد امين عليهما السلام حاكميت بت ها و بت پرستان را بر سرنوشت خود و بندگانش پذيرا نباشى.
و همواره مبارزه بى امان را با مستكبرين و مفسدين فراموش نكنى.
و تا ابديت، سر از عبوديت و بندگى حضرت حق برنتابى.
پس بايد كه حرمت اين سفر و احترام هم سفرها را
ص: 12
بدارى، و قوانين و مقررات را محترم شمارى، و آداب حج و زيارت را بدانى، و غرض الهى حج و زيارت را به اغراض حيوانى و خواهش هاى نفسانى و اعمال و رفتار غيراسلامى- انسانى- آلوده نسازى و اخلاص در عمل را كه اساس بنيان آن است فراموش نكنى، تا خداوند به لطف و كرمش توفيق بهره مندى از آن مواقف كريمه، و مشاهد مشرفه و اماكن و مراقد متبركه را مرحمت فرمايد.
حضرت امام رحمه الله در اين رابطه مى فرمايند:
«واز مهمات در همه عبادات، اخلاص در عمل است، كه اگر خداى ناخواسته كسى عملى را براى خودنمايى و عرضه به ديگران انجام دهد، و خوبى عملش را به رخ ديگران بكشد عمل او باطل است، و حجاج محترم مواظب باشند كه رضاى غيرخدا را در اعمال خود شركت ندهند».
ص: 13
ص: 14
1- «مراتب معنوى حج كه سرمايه حيات جاودانه است و انسان را به افق توحيد و تنزيه نزديك مى نمايد حاصل نخواهد شد مگر آنكه دستورات عبادى حج به طورصحيح و شايسته و مو به مو عمل شود. و حجاج محترم و روحانيون معظم كاروان ها تمام همّ خود راصرف در تعليم و تعلم مناسك حج كنند».
2- «جهات معنوى حج بسيار است و مهم آن است كه حاج بداند كه كجا مى رود؟ و دعوت چه كسى را اجابت مى كند؟ و ميهمان كيست؟ و آداب اين ميهمانى چيست؟ و بداند هر خودخواهى و خودبينى با خداخواهى مخالف است و با هجرت الى الله مباين و موجب نقض معنويت حج است و اگر همين يك جهت عرفانى و معنوى براى انسان دست دهد و لبيك به راستى مقرون به نداى حق تعالى تحقق حقيقى يابد، انسان در همه ميدان هاى سياسى و اجتماعى و فرهنگى و حتى نظامى پيروز مى شود و براى
ص: 15
چنين انسانى شكست مفهومى ندارد.
خداوند تعالى شمه اى از اين سير معنوى و هجرت الهى را نصيب همه ما فرمايد».
3- حج براى نزديك شدن و اتصال انسان ها بهصاحب خانه است و حج تنها حركات و اعمال و لفظها نيست و با كلام و لفظ و حركت خشك، انسان به خدا نمى رسد ...».
4- «شما امروز در اين سفر در بوته امتحان قرار داريد چون نمونه و الگويى از ملت ايران هستيد و بايد بدانيد كه چشمان كنجكاوصدها هزار زائر كه از اطراف جهان حول مركز وحى گرد آمده اند با دقت حركات و اعمال شما را تحت نظر دارند».
5- «در هر حال زائران ايرانى به نقش و رسالت خود در تمامى مراحل حج توجه كنند كه تمامى اعمال و رفتار آنان با دقت مورد توجه و نظر دوستان و دشمنان انقلاب است.
ص: 16
و دشمنان انقلاب درصدد دست يافتن به سوژه اى ولو مختصر جهت تخريب قداست و اعتبار الهى مردم كشور ما مى باشند.
و دوستان و طرفداران انقلاب مشتاق آشنايى با روش و سيره و خصوصيات اين ملتى كه آوازه نام و نشانش به يارى خداوند در سراسر عالم طنين افكنده است گرديده اند».
6- «اشخاصى كه حج مى روند هم بايد توجه بكنند كه خداى نخواسته حجشان مخلوط به معصيت نشود همه اش اسلام و همه اش عبادت باشد.
راهپيمايى ها عبادت باشد نه معصيت، شعارها عبادى باشد نه معصيتى، و جورى باشد كه براى خدا باشد.
نه اين طور نيست كه هركس هر كارى دلش مى خواهد بكند و به هركس مى خواهد بد بگويند.
بايد اين مسائل روى برنامهصحيح كه از قبل ريخته مى شود باشد».
7- «زائرين محترم كه در جوار خانه خدا و محل
ص: 17
رحمت او هستند با همه بندگان خدا با رفق و مروت و اخوت اسلامى رفتار نمايند و همه را بدون در نظر گرفتن رنگ و زبان، منطقه و محيط از خود بدانند و همه با هم يد واحده قرآنى باشندتا بر دشمنان اسلام و انسانيت چيره شوند».
8- «اين سفر الهى را شما مى رويد و رجم شيطان مى كنيد اگر چنانچه خداى نخواسته خودتان از جنود شيطان باشيد خودتان را هم رجم مى كنيد.
شما بايد رحمانى بشويد تا رجمتان رجم جنود رحمانى به شيطان باشد».
9- «به حجاج محترم ايرانى كه حامل پيام اسرام و قرآن كريمند و حامل پيام انقلاب اسلامى مى باشند سافرش كرده و مى كنم كه در آن مواقف شريعه چه در مكه معظمه و چه در مدينه منوره، مدارا با مسلمين و مسالمت را حتى با مأمورين آنجا از دست ندهيد.
و در آن مراكز كه محل امن است به مقابله بر نخيزيد و با همه با اخلاق انسانى- اسلامى برخورد كنيد و با نصيحت
ص: 18
برادرانه و موعظه حسنه، همه مسلمانان را از اعمال خشونت بازداريد و به دستور خداوند تعالى با جاهلان مدارا نماييد».
10- «به زائرين محترم تذكر مى دهم كه در اين مواقف معظمه و در طول سفر به مكه مكرمه و مدينه منوره از انس با قرآن كريم اينصحيفه الهى و كتاب هدايت غفلت نورزيد كه مسلمانان هرچه دارند و خواهند داشت در طول تاريخ گذشته و آينده از بركات سرشار اين كتاب مقدس است».
11- «از مهمات در همه عبادات، اخلاص در عمل است كه اگر خداى نخواسته كسى عمل را براى خودنمايى و عرضه به ديگران انجام دهد و خوبى عملش را به رخ ديگران بكشد عمل او باطل است و حجاج محترم مواظب باشند كه رضاى غير خداوند را در اعمال خود شركت ندهند».
12- «در اماكن مقدسه خدا را بخوانيد و با دعا و نيايش روح خود را پالايش كنيد. آنهايى كه به خيال
ص: 19
خودشان مردم را از دعا و ذكر، پرهيز مى دهند تا مردم به دنيا بپردازند مى دانند كه همين دعا آدم را مى سازد اقامه عدل را دنيا همين انبيايى كردند كه اهل ذكر و فكر و همه چيز بودند، قيام ضدّ ستمگرها را همين ها كردند».
1- «لازم است به حضرات آقايان علما و روحانيون محترم كاروان ها تذكر دهيد كه قبل از حركت مجالسى تشكيل دهند و حجاج محترم را با مسائل شرعى و وظايف انسانى آشنا كنند».
2- «يكى ديگر از وظايف مهم هم قضيه آشنا كردن مردم است به مسائل حج، آدم بسيار مى بيند كه حج مى روند، زحمت مى كشند لكن مسئله حج را نمى دانند و آنجا گرفتار مى شوند ....
بايد آقايان براى مردم جلسه درس قرار بدهند و به مردم آداب حج، اجبات حج و محرمات حج را بگويند آدابش هم نشد، نشد اما محرمات و واجبات را به مردم
ص: 20
تعليم كنند و اين جلسات را هر روز داشته باشند.
مردم هم موظفند كه بروند پيش آقايان و در اين درس ها شركت بكنند و مسائل حج را ياد بگيرند كه بعدها وقتى آمدند گرفتار نشوند كه من طوافم چه جورى بود آيا درست است يا نه؟»
3- روحانيون و مديران و مسئولين محترم كاروان ها و حج با توجه به مسئوليت خطيرى كه در اداره و توجيه زائرين محترم پذيرفته اند و با در نظر گرفتن شرايط استثنائى كشور جمهورى اسلامى ايران بايد تمام همت و تلاش خود را در برگزارىصحيح و منظم حج بكار گيرند و با سعهصدر و بدور از هرگونه توقع و منتى زائران محترم بيت الله را در آموزش و تعليم مناسك و مسائل حج همراهى نمايند.
و متناسب با حضور قشرهاى مختلف اعم از بى سواد و باسواد براى آنان برنامه ريزى كنند و از نقش سازنده خود و تأثير بزرگى كه حج براى هميشه در سرنوشت انسان مى گذارد غافل نشوند، چرا كه در آن فضا و شرايط معنوى همه دل ها براى تحول و پذيرفتن حق آماده است».
ص: 21
«يكى از فرصت هاى بسيار مناسب و مغتنم براى روحانيون ارتباط باصاحب نظران و انديشمندان و علماى كشورهاى اسلامى است.
هرچند كه استكبار جهانى و يا سران بعضى كشورهاى اسلامى به شدت از اين نوع ملاقات ها و رابطه ها بيمناك و از آن جلوگيرى و مراقبت مى نمايند. ولى برنامه ريزى سالم و استفاده كردن از اين موقعيت مناسب براى تبادل افكار و انديشه ها و پيدا كردن راه حل براى معضلات جوامع اسلامى از خواسته هاى جمهورى اسلامى ايران بوده است. و در اين فرصت مغتنم روحانيون معظم و مسئولين تبليغات حج براى انتقال تجارب انقلاب و ارائه خط مشى هاى سياسى در پرتو احكام قرآن و نقش عظيم روحانيت اسلام در رهبرى مردم و جامعه نقش كارسازى بايد ايفاء بنمايند».
5- «و به روحانيون محترم عرض مى كنم كه علاوه بر آنكه مسائل را به طور وضوح كه همه كس بفهمد در جلسات متعدد به گروه خود ياد دهيد در وقت اعمال آنان
ص: 22
نيز مواظب آنها باشيد و آنها را هدايت فرماييد».
6- «روحانيون عزيز در عين حالى كه مسائل را به طور واضح و دقيق بيان مى كنند، ولى از مشكل تراشى و حالت هاى وسواس گونه كه زائران را در شك و ترديد و احتياطهاى بى مورد قرار مى دهند خوددارى كنند.
چرا كه وسواس در برنامه و عبادت ها و ادعيه موجب كسالت و بى توجهى در واجبات مى شود».
7- «از مسائل ديگرى كه آقايان روحانيون كه در كاروان ها هستند بايد به مردم بگويند امور سياسى است كه در حج واقع مى شود و بايد روى نظام باشد. اينكه هركس خودش بخواهد يك كارى بكند درست نيست و اين هرج و مرج هميشه غلط بوده، هر امرى بايد يك نظمى داشته باشد، براى فلان امر مى خواهند اجتماع كنند بايد كسى كه متكفل امور حج است برنامه بدهد و روى آن برنامه عمل بكنند هركس يا هر گروهى خودش عليحده روى مذاق خودش كه بين مذاق ها اختلاف هم خيلى هست بخواهد عمل كند آنجاها گرفتارى پيدا مى شود، و بدتر از
ص: 23
آن اين است كه گاهى براى جمهورى اسلامى اسباب وهن شود نبايد كارى بكنند كه براى جمهورى اسلامى يك بدنامى پيدا شود».
1- «از زائران محترم كشور ايران تقاضا دارم كه توجه كنند از چه كشورى مى روند؟ و به سوى كى رو آورده اند؟ از كشورى مى روند كه براى اسلام عزيز و اجراى احكام نورانى آن بجاى احكام طاغوت بپا خواسته و زن و مرد و پير و جوان هرچه داشته اند فدا كرده اند .... و بسوى كشورى مى روند كه خانه خداوند تعالى و كعبه آمال انبياء عظام و اولياء كرام و محط وحى و مهبط جبرئيل امين و ملائكة الله است ....
و به سوى مدينه محمدصلى الله عليه و آله مى روند تا محمدى شوند و چگونه زيستن و چگونه مجاهدت كردن و چگونه رفتن به سوى معشوق را بياموزند، رفته اند به سوى قبر رسول عظيم الشأن و قبور اولياء عظيم المنزله اى كه لحظه اى به دنيا و زخارف آن توجه نكرده اند و به جز خدا و اوامر او
ص: 24
نينديشيده اند و به جز رضاى او قدم برنداشته اند».
2- «لازم است حجاج مسائل حج را از واجبات و محرمات نزد علماى اعلام به خوبى ياد گيرند تا خداى نخواسته تخلفاتى حاصل نشود كه موجب هدر رفتن زحمات آنان گردد يا موجب مُحِل نشدن آنان شود و براى خودشان اشكالاتى پيش آيد».
3- «بر شما ملت عزيز اسلامى كه براى اداى مناسك حج در اين سرزمين وحى اجماع كرده ايد لازم است از فرصت استفاده كرده به فكر چاره باشيد، براى حل مسائل مشكله مسلمين تبادل نظر و تفاهم كنيد.
بايد توجه داشته باشيد كه اين اجتماع بزرگ كه به امر خداوند تعالى در هر سالى در اين سرزمين مقدس فراهم مى شود شما ملت هاى مسلمان را مكلف مى سازد كه در راه اهداف مقدسه اسلام، مقاصد عاليه شريعت مطهره، و در راه ترقى و تعالى مسلمين و اتحاد و پيوستگى جامعه اسلامى كوشش كنيد در راه استقلال و ريشه كن كردن سرطان استعمار، همفكر و هم پيمان شويد، گرفتارى هاى ملل مسلم
ص: 25
را از زبان اهالى هر مملكت شنيده و در راه حل مشكلات آنان از هيچگونه اقدامى فروگذار نكنيد براى فقرا و مستمندان كشورهاى اسلامى كفر كنيد. براى آزادى سرزمين اسلامى فلسطين از چنگالصهيونيسم، دشمن سرسخت اسلام و انسانيت چاره انديشى كنيد. از مساعدت و همكارى با مردان فداكارى كه در راه آزادى فلسطين مبارزه مى كنند غفلت نورزيد».
4- «اينجانب اميدوارم كه حجاج عزى ايدهم الله تعالى از خود و دوستان خود مراقبت نمايند كه در اين عبادتِ با عظمتِ الهى آلوده به گناه و خطايا نشوند. در ميقات هاى الهى و مقامات مقدس، در جوار خانه پر بركت خداوند تعالى آدابِ حضورِ محضرِ مقدسِ خداوندِ عظيم مراعات، و قلوب حجاج عزيز از تمام وابستگى هاى به غير حق آزاد، و از آنچه غير دوست هست تهى و با انوار تجليات الهى منور گردد تا اعمال و مناسك اين سير الى الله با محتواى حج ابراهيمى و پس از آن حج محمدىصلى الله عليه و آله آراسته گردد و با سبكبارى از افعال طبيعت همگان سالم از وِزرهاى منى و منيت، با كوله بارى از معرفت حق و عشق محبوب، به
ص: 26
اوطان خود باز گردند و به جاى سوغات هاى مادّىِ فانى، دستاوردهاى باقىِ ابدى براى دوستان به سوغات آورند».
5- «بايد متوجه اعمال خودتان باشيد، از خودتان پاسدارى بكنيد و اين سفر را سفر الى الله حساب بكنيد و بدانيد كه با اين سفر ممكن است شما آبروى بسيار زياد پيش خداىِ تبارك و تعالى پيدا بكنيد و ممكن است خداى نخواسته سقوط كنيد».
6- «توجه داشته باشيد كه سفر حج سفرِ كسب نيست، سفرِ تحصيلِ دنيا نيست، سفر الى الله است. شما داريد به طرف خانه خدا مى رويد تمام امورى كه انجام مى دهيد به طول الهيت بايد باشد، سفرتان اينجا كه شروع مى شود سفر به سوى خداى تبارك و تعالى است، در ميقات كه مى رويد لبيك به خدا مى گوييد يعنى تو دعوت كردى و ما اجابت، مبادا عملى انجام بدهيد كه خداى تبارك و تعالى بفرمايد كه خير، شما را من قبول ندارم براى اينكه شما اسلامى نيستيد. مبادا اين سفر را سفرِ تجارت قرار بدهيد و امور تجارتى در اين سفر مطرح باشد،
ص: 27
اين سفرِ الهى را آلوده به دنيا نكنيد .... شما در اين مواقفِ كريمه وقوف مى كنيد و وقوف در اين مواقف كريمه را مبادا آلوده بكنيد به معصيت و مرتكبِ خلافى بشويد».
7- «لازم است برادرانِ ايرانى و شيعيانِ ساير كشورها از اعمال جاهلانه كه موجب تفرقِصفوفِ مسلمين است، احتراز كنند و لازم است در جماعات اهل سن حاضر شوند و از انعقاد و تشكيل نماز جماعت در منازل و گذاشتن بلندگوهاى مخالف رويه اجتناب نمايند و از افتادن روى قبور مطهره و كارهايى كه گاهى مخالفِ شرع است جداً اجتناب كنند».
8- «اخلاق كريمه انسانى- اسلامى را با همه زوار از هر طبقه و هر طايفه و هر رنگ و هر زبان و هر كشور باشند با دقت مراعات نماييد و در برخوردها و رفت و آمدها در جميعِ اوقات و احوال پيش آمدهاصبور و بردبار باشيد و كريمانه با همه، رفتار نماييد و در مقابلِ درشتى ها، نرمى و سِلم و در مقابل بدرفتارى ها، خوبى و محبت كنيد. و براى رضاى خداوند تعالى تحمل هر پيش آمد بدى از هر
ص: 28
كس باشد با روى گشاده و سعهصدر، نماييد، كه آن مواقف كريمه و بقاع شريفه، محل نزاع و جدال نيست و آنچنان كنيد كه معلوم شود شما از كشور امامصادق عليه السلام آمده ايد. و اين خود يك خدمت شايان به اسلام و جمهورى اسلام و هم ميهنان عزيز است. و بدانيد كه پس از رجوع از سفر، علاوه بر تحصيلِ رضاى حقّ و پيامبرِ عظيم الشأنصلى الله عليه و آله و حضرت بقيةالله روحى لمقدمه الفداء كه شاهد و حاضر است، لذت اين امر را به طور شايسته خواهيد برد».
1- «حج كانون معارف الهى است كه از آن محتواى سياسى اسلام را در تمامى زواياى زندگى بايد جستجو نمود.
حج پيام آور ايجاد و بناى جامعه اى بدور از رذائل مادى و معنوى است.
حج تجلى و تكرار همهصحنه هاى عشق آفرين زندگى يك انسان و يك جامعه متكامل در دنياست».
ص: 29
2- «بزرگترين درد جوامع اين است كه هنوز فلسفه واقعى بسيارى از احكام الهى را درك نكرده اند. و حج با آن همه راز و عظمتى كه دارد هنوز بهصورت يك عبادت خشك و يك حركت بى حاصل و بى ثمر باقى مانده است يكى از وظايف بزرگ مسلمانان پى بردن به اين واقعيت است كه حج چيست؟ و چرا براى هميشه بايد بخشى از امكانات مادى و معنوى خود را براى برپايى آنصرف كنند؟».
3- «لازم است زائرين محترم بيت الله الحرام از هر ملت و مذهبى كه هستند به فرامين قرآن كريم گردند نهند، و در مقابل سيل شيطانى بنيان كن اسلام زدايى شرق و غرب و وابستگان بى اراده انان دست اخوت اسلامى به هم دهند و به آيات شريفه الهى كه آنان را به اعتصام به حبل الله فراخوانده و از تفرقه و اختلاف تحذير و نهى فرموده است توجه كنند».
4- «در راهپيمايى ها لازم است در وقت و كيفيت و
ص: 30
شعارها و امثال آنها از متصديان امور پيروى كنيد و نظم و آداب اسلامى را به طور شايسته مراعات نماييد و به هيچكس اجازه ندهيد كه سرخود و بدون دستور شعار دهد كه ممكن است عمال دشمنان اسلام و جمهورى اسلامى براى تفرقه افكندن و بدنام نمودن شما آمده باشند در بين شما نفوذ كنند و با تحريك و شعارهاى غلط مخالف اخلاق اسلامى به آبروى شما و ملت شما و مذهب لطمه اى وارد كنند».
ص: 31
ص: 32
1- رهبر معظم انقلاب اسلامى خطاب به نماينده محترم خود فرموده اند: «انتظار مى رود كه حجاج محترم با راهنمايى و ارشاد جنابعالى فرصت يابند به بركت مناسك و شعائر حجّ دل هاى خود را در زلال ذكر خدا تزكيه و تطهير كرده، در كنار آن با مشاهده شكوهِ جماعتِ مسلمين كه از اقطار ميهن بزرگ اسلامى به طواف كعبه آمده اند فكر و ذهن خود را به عظمتِ اسلام و مسلمين متوجه سازند و قدرتى را كه خداوند در يدِ واحده امتِ اسلامى به وديعه نهاده به چشم ببينند.
ضرورى است كه در هر فرصتى همه حجاج و بالخصوص حجاج عزيز ايران را به ذكر و خشوع و تضرع و تقويتِ حلقه هاى معنوى و رابطه با حضرت بارى تعالى و تقدّس متذكر فرماييد».
2- «در اين محيط محور و مركز هر حكومتى خدا است و طواف و سعى و رمى و قوف و ديگر شعائرالله حج، هر يك به نحوى نمايش انجذاب به الله و طرد و نفى
ص: 33
و برائت از «انداد الله» است».
3- «اينكه در آيات كريمه مربوط به حج بارها از ذكرالله سخن رفته، نشانه آن است كه در اين خانه و به بركت آن بايد هر عامل غيرخدا ازصحنه ذهن و عمل مسلمين زدوده شود، و بساط انواع شرك از زندگى آنان برچيده شود».
4- «در حج در مدينه و مكه در احد و منى و حرا در اين سرزمين كه قدم مبارك رسول اكرمصلى الله عليه و آله و اصحاب گرامش بر آن نهاده شده و شاهد آن رنج ها و دربدرى ها و مبارزات و خون دل ها بوده و در تمام گذشته ها به تدبر بپردازيد، خود را با آن پيوند دهيد، در پرتو آن راه و جهت را بيابيد، با تجربه آن نتيجه و سرانجام راه را ببينيد، و به حول و قوه خدا و با توكل به او و اميد به نصرت او و اعتماد به توانايى خود، در آن راه و به سمت آن هدف قدم گذاريد والله معكم ولن يتركم اعمالكم».
ص: 34
5- «حج با مشاهد و مناسك و شعائر خود بايد اين روح وحدت و ملائمت و جماعت و عظمت را در مسلمانان همه اقطار عالم زنده كند. و از شعوب و قبايل مختلفه امت واحده پديد آورد و آن امت واحده را به واى امن عبوديت مطلق خداوند هدايت نمايد، و مقدمات تحقق گفته خداى بزرگ را كه: «ان هذه امتكم امةً واحدة وانا ربكم فاعبدون» را فراهم آورد».
6- «موضوع مهم ديگرى كه حجاج بيت الله به عنوان بخشى از هدف حج بايد به آن بپردازند، مسائل مهم و جارى جهان اسلام است، اگر حج كنگره عظيم ساليانه مسلمانان سراسر جهان است بى گمان فورى ترين دستور اين كنگره، مسائل روز مسلمانان در هر نقطه از جهان است».
7- «حج ابراهيمى و محمدىصلى الله عليه و آله بى گمان يكى از بزرگترين مقدمات و اركان اين هدف بزرگ است (تشكيل امت واحده) بدين جهت در
ص: 35
اين عرصه عظيم، در همان حال كه ذكر خدا «فاذكروا الله كذكركم آبائكم او اشدّ ذكرا» و اعلام برائت از مشركان، «واذان من الله ورسوله الى الناس يوم الحج الاكبر ان الله برئ من المشركين و رسوله»، ركن حج محسوب مى شود، حساسيت در برابر هر حركتى كه ميان برادران يعنى اجزاء اين امت واحده، جدايى و دشمنى بافريند، نيز در حد اعلا است، تا آنجا كه حتى بگومگوى دو برادر مسلمان نيز كه در زندگى عادى چندان مهم نمى نمايد، در حج ممنوع و حرام است: «فدا رفث ولا فسوق ولا جدال فى الحج».
ص: 36
ص: 37
تذكرات بعثه مقام معظم رهبرى
1- هم اينك شما عازم سفرى هستيد كه در آن سفر ميزبان اصلى خداوند است و در خانه خود از شما پذيرايى خواهد كرد لذا لازم است با عزمى راسخ به خودسازى پرداخته، بسوى انجام اين هدف مقدس گام برداريد.
2- شما خواهران و برادران گرامى در اين سفر با محيطى تازه و چهره هايى جديد و ملل گوناگون مواجه مى شويد و از آنجا كه به عنوان يك مسلمانِ انقلابى از جمهورى اسلامى ايران به سرزمين وحى گام مى نهيد لذا بايد به دقت مراقب اعمال و رفتار خود باشيد و در همه شئونِ اخلاقِ اسلامى فرموده پيشواى ششم حضرت امامصادق عليه السلام را پيوسته به خاطر داشته باشيد كه فرمودند: «هميشه مايه سرفرازى و زينت ما اهل بيت (و شيعه) باشيد و موجب خفّت و شرمسارى ما نگرديد».
3- اعمال و مناسك را به طور دقيق از روحانيون محترم كه در كاروان ها هستند فرا گيريد و به هيچ عملى بدون
ص: 38
راهنمايى آنان دست نزنيد چه بسا كه خداوى نخواسته با سهل انگارى، عملتان باطل شود و نتوانيد آن را تا آخر جبران كنيد و ممكن است به احرام باقى بمانيد و در برگشت موجبات زحمتِ خود و نزديكان خويش شويد.
4- زائرين محترم توجه نمايند كه هنگام برپايى نماز جماعت حتماً در نمازهاى جماعت شركت كرده، و با هيچ عذرى از مسجد خارج نشويد كه بسيار زننده و زشت مى باشد براى اينكه چهره زيباى اخوّت و جماعتِ اسلامى را حفظ كنيد درصفوفِ بهم فشرده نماز جماعت شما هم به نماز ايستاده و از نظاره گر بودن جداً پرهيز نماييد، و موقعى كه ديگران مشغول نماز هستند از جلو آنها عبور نكنيد.
5- در حرم و در محضر رسولِ خداصلى الله عليه و آله بكوشيد اوقات گران بهاى خود را به سخنانِ بيهوده و يا خداى ناكرده غيبت و تهمت و امثال آن تلف نكنيد، تلاش كنيد هرچه بيشتر با تاريخ اسلام و جانبازى هاى مسلمينِصدر اسلام آشنا شده، و در جاى جاى مكه و مدينه پيامبرصلى الله عليه و آله و ياران باوفايش را با چشم جان ببينيد.
6- در خواندنِ زيارت،صدا را بلند ننموده بلكه با
ص: 39
متانت و وقار و با حضور قلب و حواس جمع زيارت و دعا بخوانيد و گمان نكنيد كه تنها درصورتى زيارت و دعا مورد قبول است كه باصداى بلند آن را بخوانيد، بهتر اين است دعا را زمزمه نموده و بدانيد كه در حضور پيامبرصلى الله عليه و آله و يا ائمه معصومين عليهم السلام قرار گرفته و با آنان سخن مى گوييد.
7- با توجه به حساسيتى كه نسبت به بوسيدن ضريحِ مطهر پيامبرصلى الله عليه و آله و اماكنِ مقدسه در مكه و مدينه وجود دارد، در بوسيدن و هجوم به طرف ضريح مطهر اصرار نورزيد.
8- از پول انداختن در ضريح پيامبرصلى الله عليه و آله و يا قبرستان بقيع و غيره خوددارى فرموده درصورت داشتن نذر با روحانيون محترم گروه مشروت نماييد.
9- از بريدن و كندن ريسمان و پرده كعبه و يا خاك برداشتن از قبرستان بقيع و ساير اماكن جدا خوددارى فرماييد.
10- نمازهاى واجب و يا مستحبى خود را در مسجدالنبىصلى الله عليه و آله بخوانيد و به خاطر حفظ قداستِ تشيع از اقامه نماز در كنار قبرستان بقيع خوددارى فرماييد.
ص: 40
11- از كنار زدن فرش هاىِ مسجد و يا گستردن حصير روى فرش مساجد و همچنين مهر گذاشتن پرهيز نموده، درصورتى كه مايليد روى حصير نماز بخوانيد مى توانيد از قسمت هاى غير مفروش و خلوتِ مسجد استفاده كنيد.
12- از كشيدنِ سيگار و خوردن غذا، و انداختنِ زباله در مساجد و خصوصاً در مسجدالحرام و مسجدالنبىصلى الله عليه و آله به شدت اجتناب نماييد.
13- بستنِ نخ و پارچه و امسال آن به درب ها و شبكه هاى قبرستان بقيع نه تنها مستحب نبوده بلكه در بسيارى موارد موجت اتهام و خدشه دار نمودن حيثيت ملت عزيز و شريف ايران خواهد شد. لذا خواشمنديم از اين كار اكيداً اجتناب فرماييد.
14- در مسجدالحرام و مسجدالنبىصلى الله عليه و آله يكديگر را بلندصدا نكنيد.
15- خواهران محترمه در حرمين شريفين و در پايگاه وحى و نزولِ قرآن حجابِ اسلامى را كاملًا مراعات نموده مراقب باشند هم اينك كه به زيارتِ فاطمه اطهر عليها السلام آمده اند از آن حضرت الگو گرفته، و خداى ناكرده با رفتار خود موجبات نارضايتى پاره تن پيامبرصلى الله عليه و آله را فراهم
ص: 41
نياورند.
16- از جمله آفت هاىِ اين سفر كه معنويت شما را تهديد مى كند و آبروى ايران و جمهورى اسلامى را به مخاطره مى اندازد، مسئله گردش در بازار و خريدنِ اجناسِ غيرضرورى و بدتر از همه چانه زدن ها و قسم دادن ها به خاطر يك ريال و يا بيشتر است اينگونه اعمال از شأن يك مسلمانِ انقلابى بدور است.
لذا با توجه به بعد معنوى اين سفرِ عظيمِ الهى حتى المقدور كمتر خريد نموده، خصوصاً از خريد اجناسى كه مى توانيد آن را در ايران ولو با اندكى تاوت قيمت تهيه كنيد خوددارى فرماييد.
ص: 42
ص: 43
زائران محترم ضمن تماس هايى كه با مدير كاروان خود مى گيرند، از ساعت و تاريخ عزيمت خود، از وسايل شخصى و لوازم ضرورى كه بايستى تهيه نمايند، از محل تجمعى كه مدير كاروان به آنان اطلاع داده و از سايل مسائل ضرورى مسافرت آگاه مى گردند، و در رأس ساعت مقرر در محمل تعيين شده جمع مى شوند تا به مقوع و چند ساعت قبل از پرواز به فرودگاه اعزام و آماده حركت شوند، در اين هنگام لازم است ساعتى كه به آنان ابلاغ مى شود دقيقاً رعايت كنند و از جدايى و تفرقه بپرهيزند و هميشه به طور جمعى و با گروه باشند، مراسم خداحافظى را در منزل انجام دهند و در فرودگاه با توجه به ازدحام جمعيت و اينكه در 24 ساعت چندين پرواز انجام مى شود بايستى از كاروان خود جدا نشوند و شماره پرواز و تاريخ و ساعت حركت خود را دقيقاً به خاطر بسپارند. مدير كاروان درصورتى كه مدينه قبل و يا مدينه بعد باشند اطلاعات كافى
ص: 44
را جهت آمادگى قبلى به آنان خواهد داد. بنابراين به شما زائران محترم توصيه مى شود كه در ايران از ساعت ورود به فرودگاه تهران و يا يكى از ايستگاه هاى پرواز تا لحظه خروج از سالن فرودگاه جده، به نكات زير توجه داشته باشيد و براى تسهيل امور خود و ساير همسفران آنها را رعايت فرماييد.
1- مدير و ناظر و روحانى كاروان را دقيقاً بشناسيد و نام آنان را به ذهن خود بسپاريد و شماره كاروان و شماره پرواز را يادداشت نماييد. اگر گذرنامه را در اختيار شما گذاشته اند مشخصات آن را دقيقاً تطبيق دهيد و مطمئن شويد كه مهر و امضاى آن كامل و بدون نقص است.
2- روى چمدان و ساك مشخصات كامل خود و نام مدير و شماره كاروان را بنويسيد و حتى المقدور چمدان هايى تهيه نماييد كه بدون آستر باشد و وسايل مورد نياز و ضرورى خود را در داخل چمدان گذاشته و به مدير كاروان تحويل دهيد تا به موقع به فرودگاه تحويل شود بديهى است خواهران و برادران زائر توجه دارند كه قرار دادن هرگونه اسكناس- ارز (پول خارجى) طلا و جواهر- گليم- قاليچه- جاجيم- مواد غذايى و مصرفى و همچنين
ص: 45
مدارك مورد لزوم نظير شناسنامه- چك هاى ارزى- دسته چك- گذرنامه- سفته و غيره در داخل چمدانصحصح نبوده و در فرودگاه علاوه بر ممانعت، مشكلات فراوانى را براى شما به همراه خواهد داشت.
3- بلطى هواپيما و كارت سوار شدن در محل تجمل كاروان و يا در محوطه فرودگاه توسط مدير كاروان به شما داده خواهد شد، در حفظ و نگهدارى آن دقت كافى مبذول فرماييد.
4- درصورتى كه به عللى خود و يا همراهتان از مسافرت منصرف شديد مراتب را فوراً به مسئولين ذيربط سازمان كه در فرودگاه مستقر هستند اعلام نماييد.
5- رعايت نظم و ترتيب از خصوصيات يك مسلمان راستين است بنابراين در كمال آرامش و با متانت و بدور از عجله و شتاب زدگى درصف هاى منظم بايستيد و دستورات مأمورين جمهورى اسلامى ايران را لازم الاجرا بدانيد و درصورتى كه احياناً مأمورى بر اثر كار زياد و خستگى فراوان با كم حوصلگى با شما برخورد كرد با رفتار خوب خود او را شاد نماييد.
6- در محوطه فرودگاه از شما بازرسى بدنى به
ص: 46
عمل مى آيد و بار شما نيز توسط مأمورين گمرك بازديد مى شود بنابراين هرگز در اين فكر نباشيد كه دور از چشم مأمورين مرتكخب خلافى بشويد كه اين عمل دور از شأن يك مسلمان مخصوصاً زائر بيت الله الحرام مى باشد ضمناً توجه داشته باشيد كه بردن هرگونه ابزار برنده نظير چاقو، قيچى، كارد، تيغ و غيره به داخل هواپيما ممنوع است و رعايت تذكرات و توصيه هاى برادران مسئول هواپيمايى الزامى است و درصورتى كه بردن اين قبيل ابزار ضرورت دارد بايستى در داخل چمدان گذاشته شود و به قسمت بار هواپيمايى تحويل گردد.
7- در طول مدت پرواز به توصيه هاى مهمانداران هواپيما توجه نموده و از رفت و آمدهاى بى مورد در داخل هواپيما پرهيز كنيد. در نظافت و حفظ هواپيما اهتمام نموده و در حراست اين ثروت ملى بكوشيد و نحوه استفاده از دستشويى ها و توالت هواپيما را اگر نمى دانيد سئوال كنيد و چه بهتر كه قبلًا خود را تطهير نماييد تا نيازى مگر در موارد اضطرارى نداشته باشيد.
8- در هواپيما به تعداد مسافران جاى لازم پيش بينى و رزرو گرديده لذا در سوار شدن عجله ننموده، مزاحم
ص: 47
ديگران نشويد و كسانى را كه به كمك شما نيازمندند يارى دهيد.
9- به هنگام فرود هواپيما در باند فرودگاه جده تا زمانى كه از طرف مهمانداران به شما اجازه داده نشده از روىصندلى هاى خود بلند نشويد و در راهرو براه نيفتيد اين كار علاوه بر اينكه موجب ازدحام و ناراحتى خودتان مى شود در مواردى موجب معطلى چند ساعته مى شود كه در نتيجه روى پروازهاى بعدى نيز تأثير گذاشته و موجب اختلال در پروازها مى گردد. بنابراين زمانى كه اين اجازه به شما داده شد، هواپيما را با آرامى ترك نموده و به طور منظم و به ترتيب در نزديكى به درب خروج از هواپيما خارج شويد و سپس در سالن ترانزيت فرودگاه جده مستقر شويد تا مأمورين سعودى گذرنامه ها را كنترل و اجازه خروج به سالن گمرك فرودگاه را بدهند. لازم به توضيح است كه رعايت نظم و انضباط در اين سالن كمك مؤثرى به تسهيل امور و جلوگيرى از معطلى شما خواهد نمود. آنگاه گذرنامه هاى خود را آماده نموده به توصيه مسئولين كاروان خود عمل نماييد.صاحبان گذرنامه يك نفره در يكصف و كسانى كه با همراه مشرف شده اند درصف ديگر قرار
ص: 48
گرفته و به نوبت از مقابل گيشه كنترل گذرنامه خارج شويد و چون احتمال دارد كه زائران چند كاروان در سالن ترانزيت باشند سعى نماييد با كاروان خود تشريفات مذكور را انجام دهيد.
10- پس از كنترل و ممهور شدن گذرنامه به مهر ورودى فرودگاه، به سالن گمرك هدايت مى شويد و پس از بازرسى بدنى و بازديد بار به طرف محوطه باز فرودگاه مى رويد، تعدادى از خدمه كاروان شما كه قبلًا با پيش پرواز اعزام شده اند و تاريخ ورود شما را مى دانند در اين محوطه با در دست داشتن بلندگو و ذكر شماره كاروان و نام مدير كاروان از شما مى خواهند كه به طرف آنها برويد تا در محلى كه در محوطه باز فرودگاه برايتان انتخاب كرده اند ساعاتى را به استراحت بگذرانيد. و در اينجا لازم است بررسى نماييد كه ساك و چمدان شما از گمرك خارج شده باشد و حتى المقدور سعى نماييد بدون اطلاع مسئولين كاروان اين محل را ترك ننماييد و اگر اضطراراً مواردى پيش آيد كه بخواهيد محل مذكور را ترك كنيد موقعيت و نشانى ها را به خاطر بسپاريد تا هنگام مراجعت راه خود را گم نكرده و از كاروان جدا نيفتيد، زيرا مسئولين
ص: 49
كاروان درصدد انتقال شما به مدينه منوره (در مورد مدينه قبلى ها) و يا مكه مكرمه (در مورد مدينه بعدى ها) و گرفتن اتوبوس مى باشند و احتمالًا توقف شما در فرودگاه جده چند ساعتى بيشتر به طول نخواهد انجاميد و درصورتى كه على رغم دقت هايى كه به عمل مى آوريد در محوطه فرودگاه راه خود را گم كرده و نتوانيد كاوران خود را بيابيد فرواً واحد امداد سازمان مستقر در فرودگاه و يا به دفتر ستاد حج ايران در فرودگاه جده كه مزين به پرچم ايران مى باشد و يا به پليس مراجعه نماييد تا با ارائه كارت شناسايى و توضيحاتى كه مى دهيد محل استقرار كاروان را به شما نشان دهند.
11- طبق قراردادى كه سازمان با سنديكاى شركت هاى حمل و نقل و مسئولين مربوط در عربستان منعقد مى نمايد روزانه حداقل 5 هزار نفر از زائران ايرانى كه به فرودگاه جده وارد مى شوند پس از توقف چند ساعته وصرف يك وعده غذا، با اتوبوس به طرف مدينه منوره (در مورد زائران مدينه قبل) و يا بسوى مكه (در مورد زائران مدينه بعد) اعزام مى شوند. بنابراين زمانى كه از طرف مسئولين كاروان اعلام مى شود كه به محوطه پاركينگ كه
ص: 50
مجاور مخل استقرار شماست براى سوار شدن حاضر شويد فوراً افراد كاروان بطرف پاركينگ حركت نماييد و وقت خود و ديگران را بيهوده تلف نكنيد زيرا دقايقى كه شما تأخير مى كنيد كاروان ديرتر عزيمت مى نمايد و در اعزام زائران ساير گروه ها نيز تأخير حاصل مى شود و احتمالًا ممكن است بى توجهى شما سبب بازماندن از اتوبوس و كاروان گردد كه مشكلات زيادى را براى شما بدنبال خواهد داشت. به هنگام سوار شدن به اتوبوس نيز از بار خود مطمئن شودى كه در اتوبوس جاى داده شود و اگر كاروان مدينه بعد هستيد چون از طريق جحفه مستقيماً به مكه مكرمه مشرف مى شويد و بايستى از اين ميقات محرم گرديد وسايل احرام خود را در يك ساك كوچك دستى كه در داخل اتوبوس همراه شماست قرار دهيد تا هنگام پياده شدن نيازى به بالا رفتن از ماشين و درآوردن چمدان و غيره نداشته باشيد و بتوانيد بلافاصله لباس احرام خود را پوشيده و آماده نيت گرديد و لباس هاى معمولى خود را در ساك ياد شده قرار دهيد.
12- پس از آمادگى براى احرام بستن با ساير افراد كاروان به مسائل و احكامى كه از طرف روحانى كاروان
ص: 51
بازگو مى شود توجه كافى مبذول داريد و اگر ترديدى براى شما پيش آمده باشد از روحانى سئوال كنيد و در پرسش مسائل و احكام و مناسك اصرار داشته باشيد. لباس احرام راصحيح بپوشيد و از بيرون آوردن كليه لباس هاى خود مطمئن شويد و نيت و تلبيه را حتى المقدور با حضور و نظارت روحانى انجام دهيد و سپس به محض اعلام مسئولين كاروان در اتوبوس هاى خود قرار گرفته و لبيك گويان عازم مكه مكرمه شويد تا زمانى كه به شما اعلام شود كه به حد حرم رسيده ايد و ديگر لبيك نگوييد.
13- اگر زائر مدينه قبل هستيد چون هنوز فرصت كافى براى تشرف به مكه مكرمه و انجام اعمال عمره تمتع داريد از فرودگاه جده مستقيماً به مدينه منوره اعزام خواهيد شد طول راه بين 5 الى 6 ساعت طى مى شود و نيازى نيست كه در اين مسير وسايل احرام خود را با خود حمل نماييد ولى به محض رسيدن به مدينه منوره و توقف در مقابل منزل مسكونى كه قبلًا براى شما آماده شده است وسايل و لوازم خود را تحويل گرفته و با خود به اتاق تعيين شده حمل نموده و مستقر شويد. در اينجا ممكن است تفاوت هايى جزئى در اتاق ها وجود داشته باشد ولى بايستى
ص: 52
توجه داشته باشيد كه همه منازل و همه اتاق ها يكسان نيستند و سازمان حتى المقدور سعى نموده منازل مناسبى را كه در مجموع قابل قبول باشد اجاره نمايد. پس از استقرار در محل سكونت خود آرس دقيق منزل را بخاطر بسپاريد و در پشت كارت شناسايى نيز آدرس منزل خود در مكه مكرمه و مدينه منوره را بنويسيد. از مدير يا بازرس و يا روحانى و يا ديگر كسانى كه اطلاع دارند آدرس درمانگاه ها و بيمارستان هيئت پزشكى، محل استقرار بعثه و ستاد حج و گروه امداد را سئوال نموده و يادداشت كنيد كه در موارد اضطرارى مراجعه شما به سهولت انجام گيرد.
14- اگر گم شديد و يا زائر گمشده اى را ديديد حتماً به واحد امداد مراجعه نماييد و در هنگام وقوع حوادث از قبيل تصادفات رانندگى و غيره فوراً شماره ماشين را يادداشت و گواهينامه راننده را اخذ و ماشين را با گرفتن سويچ متوقف نماييد تا پليس مراجعه و تعيين تكليف نمايد و سعى نماييد در اين قبيل موارد ديگر برادران و خواهران زائر خود را كمك نموده و آن ها را تنها نگذاريد.
15- به زائران پير و سالخورده كمك نموده آنان
ص: 53
را در حل مسائلشان يارى نماييد.
16- به هنگام وقوع حادثه و يا ايجاد ناراحتى با اتكال و استعانت از خداى متعال خونسردى خود را حفظ نموده و هميشه به دنبال چاره و رفع مشكل برآييد و توجه داشته باشيد كه مهمان خداييد و كرم و عنايت او هميشه و همه اوقات شامل حال شما بوده و امور شما را تسهيل مى نمايد.
17- پس از توقف چند روزه (حداقل 10 روز) در مدينه منوره و زيارت مرقد مطهر حضرت رسول اكرمصلى الله عليه و آله و ائمه بقيع عليهم السلام و ساير اماكن و مشاهد مقدسه و متبركه (شهداى احد و مساجد سبعه) به شما اعلام خواهد گرديد كه آماده عزيمت به مكه مكرمه شويد. بنابراين لازم است وسايل و لوازم خود را جمع آورى و در اتوبوس هايى كه جلو منزل شما آماده شده اند قرار دهيد و چون زائر مدينه قبل هستيد و از مدينه به طرف مكه عزيمت مى نماييد و بايستى در ميقات مسجد شجره كه در 12 كيلومترى راه مدينه قرار دارد محرم شويد لذا لازم است وسايل احرام را در ساك كوچكى گذاشته و در اتوبوس با خود همراه داشته باشيد تا در هنگام پياده شدن
ص: 54
نيازى به گرفتن و بازكردن چمدان نداشته باشيد و توجه كنيد كه فرصتى هم در اين مورد نداريد زيرا توقف شما براى محرم شدن خيلى كوتاه است و جمعيت انبوه و ازدحام، مانع هر اقدامى مى شود. به هنگام محرم شدن و گفتن نيت و تلبيه حتماً از روحانى كاروان خود كمك بگيريد تا نقصى در اعمال شما پديد نيايد.
18- مسافت بين راه مدينه منوره به مكه مكرمه در 6 الى 7 ساعت طى مى شود در اين ساعات شما محرم هستيد حتماً از طرف روحانى درباره واجبات احرام و چيزهايى كه بر محرم حرام است توضيحات كافى داده شده اگر نتوانسته ايد در اين مورد بهره كافى ببريد از رواحنى كاروان خود بخواهيد كه مسائل را تشريح نمايد توصيه ما مؤكداً اين است كه در جلسات آموزش و تشريح اعمال و مناسك كه از طرف كاروان چه در ايران و چه در مدينه منوره تشكيل مى گردد شركت نماييد.
19- پس از رسيدن به مه مكرمه به طرف منزل مسكونى كه از قبل تعيين گرديده هدايت مى شويد اثاثيه و بار خود را جمع آورى و در اتاقى كه براى شما در نظر گرفته شده مستقر شويد. لازم به توضيح است كه بعضى از
ص: 55
كاروان ها به مجرد رسيدن به مكه مكرمه زائران خود را براى انجام دادن ساير اعمال عمره تمتع به مسجدالحرام مى برند و برخى پس از استراحتى كوتاه اعمال را انجام مى دهند كه در هر حال سعى نماييد با كاروان اعمال را انجام دهيد و پس از اعمال هم به اتفاق ساير زائران به محل سكونت خود عزيمت نماييد و از كاروان جدا نشويد و چگونگى برگزارى اعمال خود را براى دوستان زائر خود بيان نماييد.
20- همان طورى كه مى دانيد و از طرف روحانى كاروان تشريح شده و در كتاب هاى مناسك نيز خوانده ايد حَجَّةُالاسلام شامل دو قسمت است عمره تمتع و حج تمتع و عمره تمتع مقدم بر حج تمتع است و شامل 5 جزء مى باشد (احرام در ميقات- طواف- دو ركعت نماز طواف- سعى بين كوهصفا و مروه و تقصير) و پس از اين اعمال كه معمولًا پس از رسيدن به مكه مكرمه خاتمه مى يابد زائران كارى ندارند مگر تا هنگامى كه براى انجام دادن حج تمتع معمولًا در روز هشتم ذى الحجه محرم شده و به طرف عرفات حركت مى نمايند.
حج تمتع نيز شامل 13 جزء است (احرام- وقوف در عرفات- وقوف در
ص: 56
مشعرالحرام- رمى جمره عقبه و جمرات سه گانه و قربانى و حلق يا تقصير و بيتوته در منى- طواف- نماز طواف- سعىصفا و مروه- طواف نساء و نماز طواف نساء) بنابراين زائران گرامى پس از اعمال عمره تمتع از روز هشتم، مُحرم شده و به طرفصحراى عرفات حركت مى نمايند و پس از وقوف عرفات بعد از غروب روز نهم به طرف مشعر الحرام (مزدلفه) عزيمت نموده و بعد از وقوف شرعى، با طلوع آفتاب در روز دهم (عيد قربان) راهى منى مى شوند و در منى ابتداً جمره عقبه را رمى نموده و پس از قربانى، حلق و كسانى كه بار دوم مشرف مى شوند تقصير مى نمايند و روز يازدهم و دوازدهم ذى الحجة نيز پس از رمى جمرات سه گانه و بيتوته در منى به مكه مكرمه مراجعت نموده طواف و نماز طواف و سعى و طواف نساء و نماز طواف نساء را انجام و پس از انجام دادن كليه اعمال به ترتيبى كه براى آنان تشريح شده از احرام خارج گرديده از روز سيزدهم ذى الحجة به نوبت آماده مراجعت به ايران مى شوند (لازم به يادآورى است كه برخى كاروان ها زائران خود را بعد از نيمه شب يازدهم براى طواف و سعى به مكه برده و سپس به منى بر مى گردانند).
ص: 57
نكاتى كه در اين قسمت از اعمال ذكر آن ضرورى به نظر مى رسد اين است كه امكانات عرفات و مشعر و منى مانند شهرهاى مكه مكرمه و مدينه منوره نيست و معمولًا غذاى ساده و حاضرى در اين ايام توزيع مى شود، در اين سال ها آفتاب و گرماى طاقت فرسا آنهم در بين راهى كه تا جمرات و قربانگاه است عده اى را دچار گرمازدگى و بيمارى مى نمايد و كوچكترين مسامحه و غفلت عواقف سوئى را به دنبال دارد، لذا زائران محترم حتى المقدور بايستى از چادرها خارج نشوند و به هنگامى كه قصد رمى جمرات حركت نمايند زيرا گم شدن در منى و پيدا نكردن راه چادرها در محلى كه همه جاى آن پوشيده از چادر است كار آسانى نيست و گرما و تابش آفتاب نيز مديد بر علت بوده و ممكن است خطراتى را به همراه داشته باشد.
21- توصيه مى شود كه برادران و خواهران زائر در طول سفر همواره خود را به رعايت شئونات اجتماعى و اخلاقى مرزم بدانند. در حرمين شريفين و ساير اماكن مقدسه و متبركه و بازار با ساير برادران و خواهران زائر ايرانى و يا زائرين ساير كشورها برخورد اسلامى داشته
ص: 58
باشند.
ص: 59
ص: 60
تذكرات عمومى و اجتماعى
1- چون حفظ اثاثيه به عهده مسافرين محترم مى باشد خواهشمند است حتماً هنگام خروج از فرودگاه و پياده شدن در مدينه و مكه، وسايل خود را تحويل گرفته و مطمئن شويد چيزى باقى نماند.
2- مواظب پول، چك و اشياء ديگر خود باشيد و در اين زمينه حتماً با مسئولين ايرانى مشورت نماييد.
3- تبديل اسكناسِ ايرانى هرگز براى شما مقرون بهصرف نمى باشد لذاصرف نظر از فريب هايى كه ممكن است در تبديل ارز به آن دچار شويد از اين گونه اعمال پرهيز نماييد.
4- برخى از فروشندگان تلاش مى كنند با سوءاستفاده از موقعيت خود به زائرين ايرانى تهمت بزنند لذا هنگام خريد و رفت و آمد در مغازه ها، دقيقاً مراقب بوده، خود را در معرضِ اتهام ديگران قرار ندهيد.
5- در موقعِ پياده شدن از هواپيما، خروج از
ص: 61
فرودگاه، سوارشدن به اتومبيل، ورود به هتل و ساختمان محل اقامت،صرف غذا و امثال آن نظم و ترتيب را مراعات نموده سعى كنيد ديگران را بر خود مقدم داشته از عجله و ازدحام پرهيز كنيد.
6- از فروشِ اجناسى كه احتمالًا به همراه آورده ايد به خاطر حفظِ شئوناتِ جمهورى اسلامى خوددارى فرماييد.
7- اگر به موضوعى كاملًا آشنا نيستيد و زبانِ عربى را هم نمى دانيد با ديگران وارد بحث نشويد.
8- در طول مسافرت از كسانى كه قادر نيستند در راه رفتن همپاى ديگران حركت كنند دستگيرى به عمل آورده آنها را يارى نماييد.
9- از آنجا كه در هواپيما و اتومبيل و ساختمان محل استقرار كاروان به تعداد هر مسافر جا رزور شده است هنگام سوار و پياده شدن و يا مراجعه، آرامش خود را كاملًا حفظ نموده، و از مزاحمت ديگران جداً اجتناب نماييد.
ص: 62
ص: 63
امور گمركى
1- بر اساس دستورالعمل بانك مركزى و گمرك جمهورى اسلامى هر زائر مى تواند معادل 310 ريال سعودى با استفاده از معافيت گمركى و 310 ريال سعودى نيز با پرداخت حقوق و عوارض گمركى به نرخ جديد كالا خريدارى و همراه خود وارد نمايد و مازاد بر آن ممنوع گرديده است.
2- هر زائر مى تواند فقط به مقدار 25 كيلو بارِ مجانى همراهِ خود داشته باشد مازاد بر آن از قرار هر كيلو 21 ريال سعودى اضافه بار دريافت خواهد شد.
3- از خريد اجناس حجيم مانند يخچال، فريزر، تلويزيون و امثال آن خوددارى فرماييد زيرا هم مقرون بهصرفه نبوده و هم از حمل آن خوددارى خواهد شد.
4- هرگز به اين فكر نباشيد كه دور از چشم مأمورين، خلافى را مرتكب شويد چنين عملى شايسته يك زائر خانه خدا نيست.
ص: 64
5- اگر احياناً در فرودگاه، منزل و محل استقرار كاروان، و امثال آن مأمورى و يا كارمندى بر اثر كار زياد و خستگى فراوان كم حوصله بود و با شما برخورد درستى نداشت اين شما هستيد كه مى توانيد با رفتار خوب و پرهيز از مقابله به مثل او را به اشتباهش متوجه نموده، و مايه خشنودى و دلگرمى او شويد.
ص: 65
ص: 66
تذكرات بهداشتى
سفر عظيم و الهى حج از جمله سفرهايى است كه شايد در طول زندگى بيش از يكبار نصيب هركس نگردد سفرى كه آرزوى ديرينه هر فرد مسلمانى است كه سال ها در آتش اشتياق آن سوخته است سفرى كه حاجيان با پوشيدن احرام بسوى كعبه مى شتابند و حركتى دلپذير را آغاز مى كنند.
به راستى كه اين سفر و اين حركت، حركت و سفريست اسرارآميز، در اين سفر بايد آموخت آنچه را كه در هيچ زمان و از هيچكس نمى توان آموخت، اين سفر را زمانى مى توانيم آغاز و به انجام برسانيم كهصحيح و سالم و تندرست بوده و در سايه لطف خدا و سلامتى به اعمالصحيح حج بپردازيم.
در اين سفر بزرگ و پُربار زائرين محترم بايد به نكاتى چند در زمينه بهداشت عمومى توجه نمايند تا خداى ناكرده دچار بيمارى و ناراحتى هاى ناشى از آن نگشته و
ص: 67
بتوانند در كمال سلامتى به اعمال حج بپردازند.
هريك از شما عزيزان از نقاط مختلف ايران به سرزمين عربستان مى رويد، با آب و هواى آن منطقه ناآشنا هستيد، هواى گرم و سوزان ممكن است باعث ناراحتى شما بشود، پس به خاطر بسپاريد آنچه را كه مى گوييم دقيقاً توجه نماييد تا دچار ناراحتى ناشى از عدم اطلاعتان نسبت به مسائل و مشكلات آن منطقه نشويد:
1- به محل ورود به شهرهاى مدينه منوره يا مكه معظمه، بلافاصله دفترچه هاى بهداشتى خود را، به مديران يا مسئولان كاروانتان تحويل دهيد تا آدرس كاروان و نزديك ترين درمانگاه به كاروان را در آن بنويسند اين كار باعث مى شود تا درصورت گم شدن، امدادگران بتوانند سريعاً شما را به محل خودتان برسانند.
2- حال كه مطمئن شديد آدرس محل اقامتتان در دفترچه ثبت گرديد اين موضوع را هم به خطار بسپاريد كه در طول شبانه روز شما با وسايل مختلفى در تماس هستيد كه اين تماس ها باعث آلوده شدن دست هايتان مى گردد، مخصوصاً پس از توالت اين آلودگى حتمى و بيشتر است، بنابراين تصديق خواهيد كرد كه با دست هاى آلوده نمى توان
ص: 68
غذا خورد لذا حتماً پس از خارج از توالت و قبل از غذا خوردن، دست ها را با آب وصابون بشوييد و سپس با حوله مخصوص به خود خشك نماييد. لازم به تذكر است كه در كنار دستشويى هاصابون به اندازه كافى وجود دارد.
3- در كاروان شما بهصورت گروهى و دسته جمعى زندگى مى كنيد و توجه داشتن به بهداشت محيط اين نوع زندگى از اهميت خاصى برخوردار است لذا شما بايد از تميز نگاه داشتن محيط زندگى، از جمع شدن مگس كه عامل انتقال ميكرب و بيمارى هاست، جلوگيرى نماييد، در اين رابطه مديران و كاركنان كاروان ها براى هريك از اطاق ها و راه روها زباله دان درب دار، در نظر گرفته اند كه مى بايست، آشغال و زباله را داخل آنها ريخته تا محيط زندگيتان تميز و سالم و پاكيزه باشد.
4- هريك از شما بايد از وسايل شخصى خود مانند حوله- شانه- ليف- مسواك برس و دمپايى استفاده نموده و از وسايل ديگران بهيچ وجه استفاده نكنيد.
5- اين موضوع را به خاطر بسپاريد كه دستشويى ها محل شستن دست وصورت بوده و با انداختن آب دهان خلط سينه، آب بينى آلوده شده لذا از آنها براى شستشوى
ص: 69
ظروف يا لباس نبايد استفاده كرد.
6- در هر شرايطى چنانچه دچار بيمارى يا نارحتى شديد بهيچ وجه خودتان نسبت به مصرف دارو اقدام نكنيد براى اين كار به درمانگاه ها يا بيمارستان هيئت پزشكى حج جمهورى اسلامى ايران كه در تمام مدت شبانه روز آماده پذيرش شما هستند مراجعه و با نظر پزشكانِ مراكز فوق تحت معالجه و مداوا قرار گيريد.
7- مسئولين كاروان شما طى يك برنامه منظم غذايى، غذاى مورد نياز كاروان را با نظر مأمورين بهداشت تهيه و توزيع مى كنند براى آنكه از غذاى سالم و تازه استفاده كنيد سعى كنيد براساس ساعات مشخص شده در محل غذاخورى حاضر باشيد و غذا را بهصورت سالم مصرف نماييد.
8- غالباً ديده شده خواهران و برادران كه ظهرها از زيارت يا خريد بر مى گردند به علت خستگى يا گرما به غذا ميل نداشته و سهميه غذاى خود را به خوابگاه مى برند تا در فرصتى مناسب آن را مصرف نمايند بى توجه به اينكه نگهدارى مواد غذايى در محلى گرم، و خارج از يخچال، باعث فاسد شدن غذا شده، و مصرف آن مسموميت غذايى
ص: 70
را به همراه خواهد داشت، بنابراين بايد توجه داشته باشيد كه، نبايد بهيچ وجه غذا را با خود به خوابگاه ببريد و غذا را در محل هاى غذاخورى ميل نماييد.
9- براى هر وعده غذا به اندازه نياز شما و به قدر كافى مواد غذايى و ميوه درنظر گرفته مى شود سعى كنيد از زياده روى در مصرف غذا خوددارى نماييد، زيرا پرخورى آن هم در هواى گرم و طاقت فرسا زيان آور است.
10- بعد از غذا خوردن مخصوصاً قبل از خواب لازم است كه دهان خود را شسته و دندان ها را مسواك نماييد. زيرا در غير اين صورت ذرات غذا در لابلاى دندان ها مانده و باعث بوى بد دهان و فساد دندان ها مى شود.
11- همه روزه از شستشوى بدن به خصوص پاها، غفلت نفرماييد و همه جا اين كلام معصوم عليه السلام را به خاطر داشته باشيد كه «النظافة من الايمان».
- نكاتى كه تا اين قسمت بدان ها اشاره شد از جمله مواردى است كه در داخل كاروان بايت رعايت شود ولى وقتى براى زيارت، ديدار يا خريد به خارج از كاروان يا خيابان مى رويد بايد به نكاتى ديگر توجه نماييد تا دچار گرمازدگى- حادثه يا مشكل نگرديد.
ص: 71
12- به هنگام خروج از كاروان اولين موردى كه ممكن است باعث ناراحتى شما شود عدم آشنايى به وضع ترافيك و رانندگى در عربستان است زيرا اكثر خيابان ها بهصورت اتوبان هستند و سرعت اتومبيل ها بالاست اگر در مسيرهاى رفت و آمد به اين نكته توجه نكنيد ممكن است دچار حادثه شده و سلامت خود را از دست بدهيد. بنابراين به خاطر جلوگيرى از هر نوع حادثه رانندگى تقاضا مى شود از پياده روها و محل هاى مجاز خطكشى شده با توجه به چراغ هاى راهنمايى و دستور پليس حركت نماييد.
13- پس از مسأله ترافيك و حوادث ناشى از آن گرما مسأله دوم است كه اگر بدان توجه نشود شما را ناراحت خواهد كرد زيرا از ساعت 11صبح تا 5 بعد از ظهر شدت گرما به حدى است كه اگر كسى در خيابان ها امكان دارد دچار گرمازدگى شود پس به خاطر پيش گيرى از اين حالت سعى كنيد در ساعات بعد از ظهر يا شب كه از شدت گرما كاسته مى شود براى زيارت و كارهاى ديگر از كاروان خارج شويد.
14- ضمناً فراموش نكنيد به هر منظورى كه
ص: 72
از كاروان خارج مى شويد يك قمقمه با يك شيشه آب و بادبزن همراه خود برداريد تا به هنگام مواجه شدن با گرما و تشنگى از آب قمقمه بنوشيد و سر وصورت خود را با آن خنك نماييد.
15- از ليوان هاى آبخورى هاى عمومى بهيچ وجه استفاده نكنيد. زيرا اين ليوان ها در طول شبانه روز مورد استفاده بى شمارى از افراد مختلف قرار گرفته و آلوده مى شوند حتى الامكان سعى كنيد يك ليوان مخصوص به همراه خود داشته باشيد و درصورت نياز از ليوان خود براى نوشيدن آب استفاده نماييد.
نكات ذكر شده مربوط به زمان اقامت شما در شهرهاى مدينه منوره و مكه مكرمه بود ولى زمانى كه به عرفات و منى مى رويد وضعيت فرق كرده و نكاتى كه بايد بدان توجه داشته باشيد بدين شرح است:
16- در عرفات و منى شما لباس احرام بر تن داشته و در چادرهايى كه براى اقامت زائرين برپا شده مستقر خواهيد شد، و از كولر، پنكه، يخچال و ديگر وسايل خنك كننده خبرى نيست. در اين وضعيت چنانچه كوچكترين بى توجهى به عمل آيد گرمازدگى و ناراحتى
ص: 73
شما حتمى است به همين خاطر توصيه مى شود.
الف: قمقمه آب و بادبزن را يك لحظه از خود دور نكنيد.
ب: بى هدف در مسيرهاى رفت و آمد و بين چادرها حركت ننماييد.
ج: رمى جمرات را به همراه راهنمايان كاروان خود انجام داده و به تنهايى براى اين كار اقدام نكنيد.
د: پس از رمى جمرات (سنگ زدن به شيطان) در كوتاه ترين زمان ممكن قربانى خود را انجام داده و سريعاً به چادرها برگرديد.
ه: در ساعات گرم روز حتماً در زير چادرها بوده و به اسرتاحت بپردازيد.
17- غذايى كه براى عرفات و منى در نظر گرفته مى شود غذايى است بدون گوشت و حاضرى. استفاده از اين نوع غذاها به خاطر جلوگيرى از مسموميت هاى غذايى و ناراحتى هاى ناشى از آن است در اجراى اين برنامه بهداشتى با مسئولين كاروانتان همكارى نماييد تا پس از انجام مناسك حج تندرست و سالم به وطن به آغوش خانواده خود بازگرديد. ان شاء الله.
ص: 74
به هنگام ورود به عربستان، ساعتِ خود را نيم ساعت به عقب برگردانيد تا بتوانيد برنامه هاى خود را دقيقاً تنظيم كنيد. ضمناً فاصله شما از جده تا مدينه حدود 410 و از جده تا مكه حدود 80 كيلومتر است.
در پايان اى زائرانِ خانه خدا حال كه در اين سفر الى الله موفق مى شويد به مكان هاى مقدسى وارد شويد و نداىِ پروردگار عالم را لبيك بگوييد اين فرصت گران قيمت را قدر بدانيد و در همه جا بخصوص در مكه معظمه زادگاه و قرارگاهِ رسول اكرمصلى الله عليه و آله و كانون وحى و الهام و بخصوص بعد از هر نماز براى سربلندىِ اسلام و پيروزى نهايى انقلاب اسلامى و تداومِ آن تا انقلاب جهانىِ حضرتِ مهدى (عج) و پيروزى رزمندگان عزيز اسلام و جبهه هاى حق عليه باطل و شفاى معلولين و مجروحين انقلاب و جنگ تحميلى و نابودى دشمنان اسلام و بشريت، آمريكاى جنايتكار وصهيونيزم جهانى دعا كنيد و با خلوص، اين دعاى از دل برآمده ملتِ شهيد پرور ايران را
ص: 75
تكرار كنيد كه خدايا خدايا تا انقلاب مهدى (عج) از نهضتِ خمينى محافظت بفرما، خامنه اى رهبر به لطف خود نگه دار.
از خداوندِ تبارك و تعالى توفيق همگان را مسئلت داشته آرزومنديم با سلامتى و موفقيت كامل پس از انجام اعمال و زيارات با دعاهايى مقبول به ميهن اسلامى باز گرديد.
وَالسلامُ عَلَيْكُمْ جَميعاً وَرَحْمَةُ اللّه