سیمای حجاب و عفت در آیات و روایات

مشخصات کتاب

سرشناسه : احمدی جلفایی، حمید، 1357 -

عنوان و نام پدیدآور : سیمای حجاب و عفت در آیات و روایات: شامل 265 آیه و حدیث پیرامون مسائل حجاب و عفت زنان/ مولف حمید احمدی جلفایی، [احمد عالیشأنی].

مشخصات نشر : قم: آستانه مقدسه قم،انتشارات زائر، 1392.

مشخصات ظاهری : 175ص.؛ 21×14/5 س م.

فروست : زائر، انتشارات آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه؛ 181.

شابک : 50000 ریال: 978-964-8567-68-7

یادداشت : چاپ چهارم.

موضوع : عفت -- جنبه های مذهبی -- اسلام

موضوع : عفت -- جنبه های قرآنی

موضوع : حجاب -- جنبه های مذهبی -- اسلام

موضوع : حجاب -- جنبه های قرآنی

شناسه افزوده : عالیشأنی، احمد

رده بندی کنگره : BP250/55/الف3س9 1392

رده بندی دیویی : 297/632

شماره کتابشناسی ملی : 3444287

ص: 1

اشاره

ص: 2

سیمای حجاب و عفّت در آیات و روایات

شامل 266 آیه و حدیث

پیرامون مسائل حجاب و عفّت زنان

نویسندگان:

حمید احمدی جلفایی _ احمد عالیشأنی

ص: 3

احمدی جلفائی، حمید 1357 -.

سیمای حجاب و عفت در آیات و روایات / حمید احمدی جلفائی؛ احمدی عالیشائی. - قم: زائر، 1385.

183 ص. 9-68-8567-964

1. حجاب. الف. عالیشائی، احمدی، نویسنده با همکار. ب. عنوان

9 س 3 الف 17/230 PB

حجاب و عفّت زن در آیات و روایات

نویسندگان :··· حمید احمدی جلفائی - احمد عالیشأنی

ناشر:··· زائر _ آستانه مقدسه قم

لیتوگرافی :··· امام سجاد(ع) - قم

چاپخانه:··· صدرا - قم

حروفچینی:··· کوثر _ 2880436

نوبت و سال چاپ :··· چاپ اوّل / تابستان 1385

تیراژ:··· 2000 جلد

قیمت:··· 12000 تومان

شابک :··· 9-68-8567-964

(حقّ چاپ محفوظ است)

ص: 4

ص: 5

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدّمه اوّل··· 11

مراحل تحقیق :··· 16

مقدّمه دوّم··· 19

فصل اوّل

اهمیّت حجاب و عفّت در آیات و روایات

فطری بودن مسألؤ حجاب و عفّت در نهاد انسان··· 25

اجر و کیفر خداوند به زنان صالحه و فاسقه··· 25

دعای امام زمان علیه السلام برای زنان امّت خود··· 26

دعا برای پاکی و پاکیزگی همسران در اسلام··· 26

« حیاء و عفّت » از مهمترین مکارم اخلاقی··· 27

از اخبار آخر الزمان در خصوص حجاب و عفّت زنان··· 31

«شهوت» مهمترین دام نفس و قویترین سلاح شیطان··· 34

«شهوت جنسی» خطرناک ترین نوع شهوات··· 38

«حجاب و عفّت » از مهمترین خصوصیات یک همسر مناسب··· 39

پاکدامنی مهمترین فضیلت حضرت زهراء علیهاالسلام ··· 41

ازاسماء و القاب حضرت زهراء علیهاالسلام متناسب با موضوع حجاب و عفّت··· 42

ص: 6

«حجاب و عفّت» مهمترین فضیلت یک زن مسلمان··· 42

فصل دوّم

فلسفه های حجاب و عفّت در آیات و روایات

دفع فساد از جوامع··· 47

بی حجابی و بی عفّتی زنان موجب آلودگی قلوب و دوری از خداوند··· 49

کاهش ازدواجهای ناموفّق··· 49

امنیّت ناموسی در جامعه··· 49

تأثیر بی حجابی و بی عفّتی مادران در شخصیّت فرزندان··· 50

فصل سوم

سن شرعی لازم برای زنان و مردان جهت رعایت ...

سنّ لازم برای زن جهت رعایت مسائل حجاب و عفّت··· 57

سنّی که ، وقتی دختر به آن سنّ رسید برخی مسائل رعایت شوند··· 57

سن لازم برای مردان نامحرم در رعایت مسائل حجاب و عفّت··· 59

سنّی که درآن سن باید رختخواب دختروپسرراازهم جداکرد!··· 59

فصل چهارم

محارم زن و مسائل مربوط به آن

فصل پنجم

حدود پوشش سر و بدن برای زن

لزوم پوشش تمام سر و بدن بجز صورت و دستها··· 67

لزوم پوشش صورت و دستها در صورت زینت داشتن··· 70

ص: 7

فصل ششم

کیفیّت پوشش و شرایط لباس زن

پوشش روسری (و یا مقنعه) و شرایط آن··· 73

اهمیت پوشش سرتاسری (یا چادر در زبان فارسی )··· 74

سیره حضرت زهراء علیهاالسلام در پوشش مقنعه و چادر··· 75

پرهیز از لباسهای نازک و بدن نما··· 78

پرهیز از لباسهای تنگ و مشخّص کننده حجم بدن··· 79

پرهیز از هر گونه پوششی که شبیه پوشش مردان باشد··· 79

پرهیز از لباسهای زینت دار و جذّاب و تهییج کننده··· 80

فصل هفتم

عفّت زن در چشم و نگاه

فصل هشتم

عفّت زن در دهان و کلام

پرهیز از سخن گفتن با نامحرمان بدون ضرورت··· 93

پرهیز از سلام دادن به نامحرمان··· 94

پرهیز از نرمی گفتار با نامحرمان بهنگام ضرورت··· 95

پرهیز از شوخی و مزاح با نامحرمان··· 95

پرهیز زن از آوازه خوانی··· 96

فصل نهم

عفّت زن در آرایش و زینت

جواز آرایش زن برای شوهرش··· 99

ص: 8

بهترین خوشبو کننده ها برای زنان و مردان··· 100

پرهیز از هرگونه آرایش و زینتی در بین نامحرمان··· 100

زنی که خود را برای نامحرمان زینت کند نمازش قبول نیست··· 104

منظور از زینتهای ظاهره و مجاز در قرآن··· 105

مشخّص بودن حالت و حجم موهااز زیر مقنعه و یا چادر جایز نیست··· 105

شنیده شدن صدای زیورآلات هم جایز نیست··· 106

خالکوبی برای زن جزء زینتهای ممنوعه است··· 107

پرهیز از استعمال عطر و خوشبوکننده ها در میان نامحرمان··· 107

هرگونه پوشش برّاق و جذّاب برای زن در پیش نامحرمان ممنوع است··· 108

نازک پوشی برای زن در پیش نامحرمان حرام است··· 108

فصل دهم

عفّت زن در حضور اجتماعی و اختلاط با نامحرمان

پرهیز از اختلاط و خارج نشدن زن از منزل بدون ضرورت··· 113

لزوم پرده و حائل میان زن ومرد در مجالس و محافل··· 117

پرهیز از اختلاط، حتّی با نابینایان··· 118

برای زنان، مخصوصا بانوان جوان، ترک جماعات مذهبی بهتر است··· 119

لزوم پرده و حائل میان زن و مرد در مسجد و نماز جماعت··· 122

لزوم جداسازی محلّ خواب خواهر و برادر از هم در سنین خاصّ··· 122

بهترین تفریحها و ورزشها برای زنان··· 123

پرهیز از راه رفتن زنان از مکانهای شلوغ و وسط راه··· 123

از اخبار آخر الزمان در خصوص حضور نامشروع زنان در اجتماع··· 124

نهایت درجه حفظ حریم با نامحرمان··· 126

ص: 9

فصل یازدهم

عفّت زن در رفتار و کردار اجتماعی

فصل دوازدهم

عفّت زن در لمس و تماسّ با نامحرمان

مسأله دست دادن با نامحرمان··· 135

کراهت دست دادن با نامحرمان خیلی پیر··· 136

نحوه بیعت گرفتن پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله از زنان··· 137

مسأله مراجعه به طبیب نامحرم··· 137

فصل سیزدهم

عفّت زن در دامن

اهمیّت پاکدامنی··· 141

مسأله زنا و عواقب معنوی و اخروی آن··· 142

مسأله زنا و عواقب مادّی و دنیوی آن··· 144

افزایش زنا در جامعه و ازعوامل مؤثّر در آن··· 146

ترک مباشرت زن با زن دیگر··· 147

فصل چهاردهم

عفّت زن در خلوت با نامحرمان

فصل پانزدهم

نقش پدران و شوهران در حجاب و عفّت زنان

بی غیرتی پدران و شوهران، مهمترین عامل افزایش بی حجابی و بی

ص: 10

عفّتی زنان و دختران··· 157

غیرت ناموسی از مهمترین خصوصیّات پیغمبران و مردان الهی··· 161

از خروس درس بیاموزید··· 165

وظیفه والدین و شوهران در آموزش احکام حجاب و عفّت به نوامیس خود، و دور نمودن آنهااز تصاویر،مطالب و صحنه های مبتذل و تحریک کننده··· 166

باز داشتن مردان، زنان خود را از حضور بی مورد در جامعه و مجامع اختلاطی··· 170

فصل شانزدهم

متفرّقات مربوط به حجاب و عفّت زنان

زینت زنان و محبّت شهوت در قلوب مردم··· 175

دعوت قرآن به عفّت، از کسانی که اسباب ازدواج برایشان مهیّا نیست··· 175

زنان زیبا عذری برای بی حجابی و بی عفّتی خود ندارند··· 176

نفس با شهوترانی هرگز سیر نخواهد شد··· 177

پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله به حال زنان جهنّمی گریه می کند··· 177

جامعی از منهیّات زنان از زبان امام باقر علیه السلام··· 180

تذکّری در خصوص امر به معروف و نهی از منکر··· 183

ص: 11

مقدّمه اوّل

بسم اللّه الرحمن الرّحیم

«آنچه از امر ولایت مُفهَم است بر دو پایه دین زن مُستحکم است

حکم اوّل عفّت و دوّم حجاب غیراین زن را تکامل مُبهَم است».

یکی از شعائر و مسائل مهمّ دین مبین اسلام که در اخبار مربوط به آخر الزّمان هم چهره بسیار نامطلوبی برای آن ترسیم شده است مسأله «حجاب و عفّت زنان» در جامعه و یا در میان نامحرمان می باشد، و همانگونه که در فصول پایانی این کتاب هم خواهد آمد عواقب بسیار وخیمی همچون: ضعف روحیه ایمان و تقوا، شهوت سالاری ،تسلّط ظالمین بر ممالک اسلامی، کاهش برکات آسمانی، افزایش مرگهای ناگهانی و زود هنگام، نبود امنیّت ناموسی در جوامع، و...همگی از پیامدهای منفی بی حجابی و بی عفّتی زنان در جامعه محسوب می شوند.

متأسّفانه ما از دیرباز، در کشور خودمان شاهد یک حرکت منفی در این خصوص بوده و هستیم، و مخصوصاً در سالهای اخیر، این انحطاط شتاب بسیار زیادی به خود گرفته است، بگونه ای که روز به

ص: 12

روز بانوان ایرانی از این آرمان مهمّ علوی و فاطمی علیهماالسلام فاصله گرفته و می گیرند.

به نظر ما مهمترین عواملی را که می توان در این حرکت منفی از همه عوامل دیگر مؤثّرتر دانست و بلکه در تاریخ حجاب و عفّت کشور ما، همچون سایر کشورهای مسلمان می توان آنها را بوضوح دید،و در بسیاری از اخبار و روایات اسلامی هم تقریباً اشاره هایی به آنها شده است، عبارتند از:

1.تهاجمات و القائات فرهنگی دشمنان خارجی و داخلی اسلام و مسلمین؛که درست از همان زمانی که متوجّه اهمیّت این ارزشها در جوامع اسلامی شده اند از هیچ کوششی در فریب مردم، دولتها و سایر تأثیرگذاران در این امر دریغ نکرده اند،و در تضعیف این شعائر اسلامی سرمایه گذاریهای کلانی کرده و می کنند.

با بررسی تاریخی این مسأله در ایران و همچنین در بسیاری از کشورهای اسلامی دیگر همچون: مصر، الجزائر، ترکیه، و...بوضوح می بینیم که حدأقلّ تا دوره محمّد شاه قاجار در ایران، مسأله حجاب و عفّت در غالب این کشورها در کاملترین شکل خود (یعنی در قالب چادر و نقاب و روبند) رایج بوده است.

اوّلین انگیزه ای که از این دوره به بعد دشمنان خارجی را متوّجه مبارزه با حجاب و عفّت در کشورهای اسلامی نمود، یافتن بازارهایی مناسب برای فروش تولیدات پوشاک آنها بود، آنها برای اینکه بتوانند انواع تولیدات خود را در این کشورها به فروش برسانند ناچار بودند این التزام به چادر و نقاب را در میان زنان و دختران ایرانی و مسلمان درهم شکنند و آنها را به تنوّع طلبی در امر پوشش، مخصوصاً از نوع

ص: 13

غربی و اروپایی عادت دهند.

بعدها علاوه بر این مسأله، آنها متوجّه عظمت تأثیر این ارزشهای اسلامی، قوام سیاسی و اجتماعی و اقتصادی ممالک متدیّن و علی الخصوص اسلامی شدند، و با انگیزه ها و اهداف جامعتر و حسّاس تری وارد مبارزه با این مقدّسات شدند، خواه با سیاستهای تبلیغی - القائی و ترویجی، و خواه با مبارزات علنی در قالب طرحهایی همچون رفع حجاب و کشف حجاب .

یکی از جاسوسان انگلیسی بنام «مستر همفر» که متناسب با همین موضوع در خاورمیانه فعالیت می کرد در گزارشی به اربابان خود، در این خصوص چنین می نویسد:

«در مسأله بی حجابی زنان باید کوشش فوق العاده ای به عمل آوریم تا زنان مسلمان به بی حجابی و رها کردن چادر مشتاق شوند، باید با استفاده از شواهد و دلائل تاریخی اثبات کنیم که پوشیدگی زن از دوران بنی عبّاس متداول شده و مطلقاً سنّت اسلام نیست، مردم همسران پیامبر را بدون حجاب می دیده اند، و زنان صدر اسلام در تمام شئون زندگی دوش به دوش مردان فعالیّت داشته اند...پس از آنکه حجاب با تبلیغات وسیعی از میان رفت، وظیفه مأموران ما آن است که جوانان را به عشق بازی و روابط نامشروع با زنان تشویق کنند و بدین وسیله فساد را در جوامع اسلامی گسترش دهند...».

و اکنون هم این مبارزات در گسترده ترین شکل خود در جوامع اسلامی و حتّی در ایران، با سوء استفاده از موقعیّت بسیاری از روشنفکران و برخی از مسئولین کج فهم داخلی انجام می گیرد، و این فعالیّتهای زیر زمینی و مدرن بر علیه حجاب و عفّت اسلامی روز به

ص: 14

روز در انواع برنامه ها و سیاستها و گفتارهای برخی از نهادها و مسئولین و صاحبان گفتار و قلم، مخصوصاً در انواع برنامه ها و ترویجات رسانه های گروهی ما مثل تلویزیون، سینما، ادارات، دانشگاهها و...چهره آشکارتری بخود می گیرند، و همه اینها، علاوه بر تبلیغات منفی و مستقیم دیگر آنهاست که از طریق شبکه های غیرقانونی و اینترنت و...بر پیکره فرهنگ اسلامی تحمیل می کنند.

آری، امروزه همه دشمنان اسلام به این موضوع و آرمان اسلامی بعنوان یک نماد اساسی برای دین اسلام و مخصوصاً انقلاب اسلامی نگاه می کنند، و بهتر از خود ما می دانند که چگونه تضعیف آن در ممالک اسلامی هویّت فرهنگی و حتّی سیاسی و اقتصادی آنها را به خطر انداخته و نفوذپذیر خواهد نمود؛اخیراً «ریون کرکت» صهیونیست که مسئول سابق شبکه جاسوسی سیاه در ایران بود در این خصوص گفته است:

«چادر، نمادی است که وجود انقلاب را در سر هر چهارراه به نمایش می گذارد، با چادر می توان این احساس را پدید آورد که انقلاب اسلامی هنوز زنده و جاوید است».

2.مهمترین عامل تأثیرگذار دیگر، سیاستهای ناسنجیده و گاهاً ضدّ اسلامی برخی از نهادهای مؤثّر و مسئولین مربوطه است که این مسأله مخصوصاً در سالهای اخیر انقلاب در ایران بیشتر محسوس است؛ برخی از نهادهاو مسئولین گویا این نکته را فراموش کرده اند که خودشان مجتهد در دین نیستند و باید در همه سیاستهای خود نظرات مراجع دینی را مدّ نظر داشته باشند.

ص: 15

3.عامل سوّم، خالی بودن نظام آموزشی ما از هر گونه تأثیر گذاری مثبت مستقیم و یا غیر مستقیم در این زمینه، و بلکه گاهاً اجرای برخی سیاستهای نامتناسب و معارض است همانگونه که عرض شد.

4.عامل دیگر، افزایش روز افزون مراکز اختلاطی و شدّت گرفتن دامنه اختلاط در آنها است که در بسیاری از ابعاد مهمّ آن نه تنها سیاستهای جلوگیری مشاهده نمی گردد، بلکه حمایت و ترویج از آنها کاملاً محسوس است .

5.دیاثت و بی غیرتی برخی از مردان و پدران مسلمان، عامل مهمّ دیگر است که امروزه دشمنان اسلام پس از عدم موفّقیت سریع و کامل در تأثیر گذاری مستقیم بر علیه حجاب و عفّت زنان مسلمان، از این سیاست بهره کافی می برند، آنها می خواهند با استفاده از انواع تبلیغات و القائات کاری کنند که پدران و مادران مسلمان نه تنها دختران خود را به حجاب و عفّت اسلامی تشویق نکنند و یا مردان و پدران نه تنها به حفظ نوامیس خود و کنترل حجاب و عفّت آنها ارزشی قائل نباشند، بلکه از گرایش زنان و دختران خود به سمت بی حجابی و بی عفّتی فخر و مباهات هم بکنند، و همه ارزشهای اسلامی را پوچ و کهنه پنداشته و انحراف از آنها را به حساب ترقّی زمان و پیشرفت علم و صنعت و تمدّن بگذارند، و متأسّفانه در این خصوص بیشترین استفاده را همواره از برخی عناصر، قلمها و ترویجات داخلی نموده و می کنند.

6.یکی دیگر از مهمترین عوامل که نمی توان آن را نادیده گرفت، البتّه سکوت علماء و مبلّغین و تقریباً تعطیلی همه تریبونهای دینی در

ص: 16

بیان این مسائل به مردم و رسوا نمودن فعالیتهای خلاف شرع ،و همچنین برخورد سیاسی و جناحی برخی از اقشار مردم و مسئولین با گویندگان این مسائل می باشد.

مراحل تحقیق :

1.در این زحمت مختصر، ما ابتداء همه کتب و منابع مهم ودست اوّل شیعه را اعمّ از فقهی و حدیثی وتفسیری، مورد مطالعه قرار داده و آنچه مربوط به این موضوع بود رایادداشت نمودیم .

2.آنگاه پس از دسته بندی موارد بدست آمده ،با تتبّعی در آنهابه جستجوی کلید واژه های مهمّ از طریق برنامه های نرم افزاری، همچون «نور2»، «معجم 3»و...پرداختیم.

لازم به تذکّر است که در این خصوص ما از میان روایات اهل سنّت تنها مواردی را ضبط نمودیم که با روایات شیعه توافق و هماهنگی داشتند.

3.در مرحله سوّم ما ضمن استقصاء و مصدر یابی کامل روایات متن هر کدام از آنها را در منابع و مصادر مختلف مقابله نموده و اختلافات مهمّ را داخل علامت پرانتز ثبت کردیم .

4.و در قدم پایانی، متن حاصله، پس از اعراب گذاری و ویراستاری، به فارسی روان و تا حدّ امکان تحت اللفظی ترجمه شد.

و در این مرحله، احیاناً اگر ما ناچار شدیم که کلمه و یا عبارتی را بخاطر توضیح بیشتر، به ترجمه اضافه کنیم، آن را در داخل علامت پرانتز آوردیم .

در پایان لازم است دو نکته مهمّ را در تنظیم این کتاب یادآوری کنیم:

ص: 17

1.در مواردی که یک متن واحد ویا تقریباً مشابه، با سندهای متفاوت درمنابع آمده بود، ما تنها یکی از آنها راانتخاب نمودیم .

2.در دسته بندی آیات و روایات، اگر احیاناً آیه و یا روایتی به چند فصل مختلف مربوط بود در همه فصول مربوطه آن را آوردیم .

امیدواریم که این زحمت مختصر بتواند در ترویج و تبلیغ فرهنگ اصیل حجاب وعفّت اسلامی در بین زنان و دختران مؤمن ومسلمان و همچنین در تقویت معرفت و اعتقاد آنان به این شعار اسلامی، گامی مؤثّر باشد و در نهایت، موجبات رضایت و عنایت حضرات معصوم علیهم السلام را هم برای ما و هم برای خوانندگان گرامی ذخیره کند.آمین !

ربّ تقبّل منّا،إنّک أنت السّمیع العلیم

حمید احمدی جلفایی

ص: 18

ص: 19

مقدّمه دوّم

بسم اللّه الرحمن الرّحیم

موضوع کتاب حجاب و عفّت، زن می باشد، و تا انسان جایگاه زن را در اسلام بدست نیاورد نمی تواند درباره مسائلی که اسلام درباره زن بیان داشته است که از جمله آن، مسأله بسیار باعظمت و مهمّ حجاب و عفاف می باشد حرف بزند.

لذا از نظر فرهنگ دینی، انسان دارای دو بعد مادّی و طبیعی و بعد معنوی و روحانی می باشد، گرچه در بعد مادّی و جسمانی خداوند در آفرینش زن و مرد تفاوتهایی را قرار داده، امّا در جنبه های معنوی و روحانی هیچ تفاوتی بین زن و مرد نیست؛ چون هم مرد و هم زن از «وَنَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی»(1) روح خداوندی برخوردارند، لذا در طی کردن مسیر کمال، همانطور که برای مرد راه رسیدن به آن باز است، برای زن هم خداوند این راه را بروی وی گشوده است، و گواه بر این مطلب دهها آیه و روایت می باشد که ذکر همه آنها در این نوشتار امکان پذیر نیست. و ما بعنوان نمونه به ذکر یکی از آیات اکتفا می کنیم

ص: 20


1- 1 . الحجر(15): 29؛ ص (38): 72.

که خداوند متعال می فرماید:

«مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ اُنْثی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ».(1)

یعنی: هر کس که عمل شایسته انجام دهد، چه مرد و یا زن، در حالیکه دارای ایمان می باشد، پس حتماً ما بوسیله حیات پاکیزه او را زنده خواهیم کرد، و حتماً جزاء و پاداش بهتر از آنچه که انجام داده است خواهیم داد.

در آیه فوق، ملاک سعادت را قرآن دو امر مهمّ بیان داشته: ایمان و عمل صالح، و هیچ فرقی هم بین زن و مرد نیست، یعنی هر زن و مردی دارای ایمان و عمل صالح باشند اهل سعادت خواهند بود، و شاید بتوان گفت که یکی از بزرگترین اعمال صالح برای زن مسلمان رعایت حجاب و عفّت در تمام مراحل زندگی می باشد؛ چرا که در طول تاریخ اگر زنهایی اهل سعادت گشتند و توانستند جامعه ای در جهت صلاح و سعادت رهنمون باشند همان زنهایی بودند که عفیفانه و با پاکدامنی زندگی کردند، و از تمام انحرافات و آلودگیها مبارزه سرسختانه ای را انجام دادند، تا اینکه توانستند در دامان خود فرزندان شایسته ای را به جامعه تحویل دهند.

آری، زنی که به آلودگیهای فکری و اخلاقی دچار است نمی تواند در دامن خود انسانهای متعهّد و متدیّنی را تربیت نماید، لذا نقش زن در اصلاح و یا به فساد کشاندن جامعه بسیار مهمّ است، حالا بگذارید بماند که عدّه ای با مطرح کردن شعارهای دفاع از حقوق زن دارند از

ص: 21


1- 1 . النحل(16):97.

احساسات پاک این قشر عظیم جامعه سوء استفاده می کنند، تا اینکه به اغراض واهی خودشان برسند،اگر بر طبق بیان حضرت علی علیه السلام که به فرزندش امام حسن علیه السلام فرمود: «فَإِنَّ الْمَرْأَةَ رَیْحَانَةٌ وَ لَیْسَتْ بِقَهْرَمَانَةٍ»،(1) همانا زن به منزله شاخه گل است و نه قهرمان خشن، پس چگونه بعضی با دسیسه های مختلف با حیثیّت زن دارند برخورد می کنند؟!و با انواع توطئه ها دارند این گل الهی را به دام انواع فسادها می کشند؟و عزّت و عظمت زن را آن چنان لگدکوب می کنند که زن با آن طراوت و ظرافتی که خداوند در وجود او قرار داده نابود گشته و تبدیل به مانند کالایی شده که هر فرد بیگانه ای برای اهداف شخصی خود به سراغ او رفته که شاید بتواند کامی از او بگیرد، تا اینکه دیو شهوت درونی خود را ارضاء نماید؟!

غرض ما از انتخاب موضوع حجاب و عفّت برای این جهت بوده که، با پیروزی انقلاب اسلامی ایران می رفت که این تحوّل عظیم در ایران در همه ابعاد سیاسی، فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی بر اساس مبانی دینی به اهداف خود نزدیک شود، ولی چون بعضی از مسئولیّت های مهم، مخصوصاً مسائل فرهنگی کشور به اهلش سپرده نشد، خصوصاً در این سالهای اخیر، نه تنها به اهداف گوناگون خود نزدیک نشد، بلکه در بعضی موارد، خصوصاً در مسائل فرهنگی به چالشهای سهمگینی دچار گشته است، که از آن جمله گسترش فساد و فحشاء در جامعه ایرانی است، و نمونه های آن را امروز ما در مراکز مختلف از جمله: مدارس و دانشگاهها و در میان کوچه و بازار داریم

ص: 22


1- 1 . نهج البلاغه، ص939.

مشاهده می کنیم .لذا این جهت سبب شد که ما آیات و روایات این بخش را در حدّ توان وسع خودمان شناسائی نمائیم و در اختیار جویندگان حقّ و فضیلت قرار بگیرد و شاید این قدم کوچکی باشد در جهت رضایت الهی و خشنودی قلب مطهّر حضرت بقیّة اللّه الأعظم، روحی له الفداء.

احمد عالیشأنی

ص: 23

فصل اوّل 1 اهمیّت حجاب و عفّت در آیات و روایات

فطری بودن مسألؤ حجاب و عفّت در نهاد انسان

ص: 24

ص: 25

فطری بودن مسألؤ حجاب و عفّت در نهاد انسان

1/1. قرآن کریم: «فَدَلاّهُما بِغُرُورٍفَلَمّا ذاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُما سَوْآتُهُما وَ طَفِقا یَخْصِفانِ عَلَیْهِما مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ وَ ناداهُما رَبُّهُما أَ لَمْ أَنْهَکُما عَنْ تِلْکُمَا الشَّجَرَةِ وَ أَقُلْ لَکُما إِنَّ الشَّیْطانَ لَکُما عَدُوٌّ مُبِینٌ».(1)

« پس (شیطان) آن دو را (یعنی: آدم و حوّاء علیهماالسلام را) با سوگند دروغش فریب داد، وقتی از آن درخت (ممنوعه) تناول کردند، عورتهایشان آشکار شد، و آنگاه از برگ درختان بهشتی خود را می پوشاندند (تا عورتهایشان معلوم نشود)، و خداوند به آن دو ندا فرمود: آیا من شما را از آن درخت نهی نکردم؟ و آیا به شما نگفتم که شیطان، دشمن آشکاری برای شماست؟!»

اجر و کیفر خداوند به زنان صالحه و فاسقه

2/2. قرآن کریم :« یا نِساءَ النَّبِیِّ مَنْ یَأْتِ مِنْکُنَّ بِفاحِشَةٍ مُبَیِّنَةٍ یُضاعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَیْنِ وَ کانَ ذلِکَ عَلَی اللّهِ یَسِیراً وَ مَنْ یَقْنُتْ مِنْکُنَّ لِلّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تَعْمَلْ صالِحاً نُوءْتِها أَجْرَها مَرَّتَیْنِ وَ أَعْتَدْنا لَها رِزْقاً کَرِیماً».(2)

« ای زنان پیامبر، اگر یکی از شما گناه آشکاری را مرتکب شود،

ص: 26


1- 1 . الأعراف (7):22 ؛ و مشابه آن در سوره مبارکه طه (20):121.
2- 2 . الأحزاب (33):30 و 31.

خداوند او را دو برابر عذاب خواهد نمود و این کار برای خداوند آسان است .

و اگر کسی از شما هم مطیع خداوند و پیامبر او باشد و عمل صالح و شایسته انجام دهد، ما پاداش او را دو برابر خواهیم داد و روزی بزرگ و پر ارزشی را برای او آماده خواهیم نمود.»

3/3. قرآن کریم :« وَ إِنْ کُنْتُنَّ تُرِدْنَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ الدّارَ الْآخِرَةَ فَإِنَّ اللّهَ أَعَدَّ لِلْمُحْسِناتِ مِنْکُنَّ أَجْراً عَظِیماً».(1)

(ای پیامبر، به همسرانت بگو:) اگر شما طالب خدا و رسول او و علاقه مند به آخرت خود باشید ، خداوند متعال هم قطعاً به شما زنان نیکوکار، پاداش بزرگی عطاء خواهد نمود.

دعای امام زمان علیه السلام برای زنان امّت خود

4/4. «وَ تَفَضَّلْ...عَلَی النِّسآءِ بِالْحَیآءِ وَالْعِفَّةِ...».(2)

«و پروردگارا،... به زنان امّت من حیاء و عفّت (کافی) عطاء کن...!»

دعا برای پاکی و پاکیزگی همسران در اسلام

5/5. در تعقیب نماز عشاء:«أَللّهُمَّ اجْعَلْ قُلُوبَنَا سَالِمَةً وَ أَرْوَاحَنَا طَیِّبَةً وَ أَزْوَاجَنَا مُطَهَّرَةً».(3)

« خدایا، دلهای ما را سالم و جانهای ما را پاک گردان! و همسران ما را پاکیزه (و پاکدامن) قرار بده!»

ص: 27


1- 1 . الأحزاب (33):29.
2- 2 . البلد الأمین، ص 349؛ مصباح الکفعمی، ص 280.
3- 3 . مصباح المتهجّد، ص 110؛ البلد الأمین، ص 30؛ مصباح الکفعمی، ص 41؛ بحار الأنوار، ج 83،ص 127؛

6/6. قال أبو بصیر: قال لی أبو عبد اللّه(أبو جعفر) علیه السلام :«إذَا تَزَوَّجَ أَحَدُکُمْ کَیْفَ یَصْنَعُ؟» قلت : ما (لا) أدری، قال: « إِذَا هَمَّ بِذَلِکَ، فَلْیُصَلِّ رَکْعَتَیْنِ، وَ لْیَحْمَدِ اللّهَ عَزَّ وَ جَلَّ، وَلْیَقُلْ:أَللّهُمَّ إِنِّی اُرِیدُ أَنْ أَتَزَوَّجَ، (أَللّهُمَّ) فَقَدِّرْ لِی مِنَ النِّسآءِ أَحْسَنَهُنَّ خَلْقًا وَ خُلْقًا، وَ أَعَفَّهُنَّ فَرْجًا، وَ أَحْفَظَهُنَّ لِی فِی نَفْسِهَا وَ مَالِی، وَ أَوْسَعَهُنَّ رِزْقًا، وَ أَعْظَمَهُنَّ بَرَکَةً، وَ اقْضِ لِی مِنْهَا وَلَدًا طَیِّبًا تَجْعَلْهُ لِی خَلَفًا صَالِحًا فِی حَیَاتِی وَ بَعْدَ مَوْتِی».(1)

از ابو بصیر (یکی از امام صادق علیه السلام ) نقل است که : روزی آن حضرت از ما پرسید: « هنگامی که یکی از شما می خواهد ازدواج کند چه کاری انجام می دهد؟» عرض کردم : نمی دانم! فرمود:

« هرگاه یکی از شما تصمیم به ازدواج گرفت دو رکعت نماز بخواند و خداوند بلند مرتبه را ستایش کند و بعد از آن عرض کند: خدایا همانا من تصمیم بر ازدواج دارم، پس نیکوترین زنان را از لحاظ جمال و اخلاق، و عفیف ترین آنان را، و حفظ کننده ترین آنها را هم در مورد خودش و هم در مورد اموال من، و پرروزی ترین و با برکت ترین آنها را برای من مقدّر کن! و از او برای من ذرّیه ای پاک عطاء کن تا جانشین صالحی چه در زمان حیاتم و چه پس از مرگم برای من باشند!»

« حیاء و عفّت » از مهمترین مکارم اخلاقی

7/7. قرآن کریم :« وَ لْیَسْتَعْفِفِ الَّذِینَ لا یَجِدُونَ نِکاحاً حَتّی یُغْنِیَهُمُ اللّهُ

ص: 28


1- 1 . الکافی، ج 3،ص 481؛ و ج 5،ص 501؛ الفقیه، ج 3،ص 394؛ التهذیب، ج 7،ص 407؛ مکارم الأخلاق، ص 205؛ وسائل الشیعه، ج 8،ص 143؛ و ج20،ص 113؛ بحار الأنوار، ج 100،ص 263.

مِنْ فَضْلِهِ وَ الَّذِینَ یَبْتَغُونَ الْکِتابَ مِمّا مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ فَکاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فِیهِمْ خَیْراً وَ آتُوهُمْ مِنْ مالِ اللّهِ الَّذِی آتاکُمْ وَ لا تُکْرِهُوا فَتَیاتِکُمْ عَلَی الْبِغاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً لِتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ مَنْ یُکْرِهْهُنَّ فَإِنَّ اللّهَ مِنْ بَعْدِ إِکْراهِهِنَّ غَفُورٌ رَحِیمٌ».(1)

«و آنان که وسیله ازدواج برایشان فراهم نیست باید پاکدامنی کنند تا زمانیکه خداوند متعال آنها را به لطف خویش بی نیاز نماید؛ و بردگانی که تقاضای مکاتبه برای آزادی خودشان دارند، اگر خیر و صلاحی در آنان مشاهده کردید بپذیرید و از ثروتی که خدا به شما داده در اختیار آنها هم قرار دهید ؛ و کنیزان پاکدامن را به جهت حرص به دنیا مجبور به زنا نکنید و اگر کسی آنها را به این عمل نامشروع وادار نمود، خداوند متعال آن کنیزان را می بخشاید».

8/8. عن الصادق علیه السلام :«الْحَیَاءُ مِنَ الْإِیمَانِ وَ الْإِیمَانُ فِی الْجَنَّةِ».(2)

امام صادق علیه السلام فرمود:« حیاء از ایمان است و جایگاه (اهل) ایمان در بهشت است.»

9/9. قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله :«الاْءِیمَانُ عُرْیَانٌ وَ لِبَاسُهُ الْحَیَاءُ وَ زِیَنُتُهُ الْوَفَاءُ وَ مُرُوَّتُهُ الْعَمَلُ الصَّالِحُ وَ عِمَاُدُهُ الْوَرَعُ، وَ لِکُلِّ شَیْءٍ أَسَاسٌ وَ أَسَاسُ الاْءِسْلاَمِ حُبُّنَا أَهْلِ الْبَیْتِ».(3)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« ایمان برهنه و عریان است: لباس آن حیاء است و زینتش وفاء، و مروّتش عمل صالح، و ستونهایش تقوا و پرهیزکاری است.

ص: 29


1- 1 . النور(24):33.
2- 2 . الکافی، ج 2،ص 106؛ الزهد، ص 6؛ وسائل الشیعه، ج 12،ص 166؛ و ج16،ص 36؛ مستدرک الوسائل، ج 8، ص 461 و 463؛ و ج 12،ص 80؛ بحار الأنوار، ج 68،ص 329؛ و ج 75، ص309؛ و ج 76، ص112؛ مشکاة الأنوار، ص 233.
3- 3 . روضة الواعظین، ج 2،ص 460؛ مشکاة الأنوار، ص 87؛ مستدرک الوسائل، ج 8، ص 465.

و برای هر چیزی اساس و پایه ای وجود دارد و اساس دین اسلام محبّت ما اهل بیت است.»

10/10. عن الصادق علیه السلام :«الْحَیَاءُ وَ الْعَفَافُ وَ الْعِیُّ مِنَ الْإِیمَانِ».(1)

امام صادق علیه السلام فرمود: «حیاء، پاکدامنی و سکوت از ایمان هستند.»

11/11. عن أحدهما علیهماالسلام :«الْحَیَاءُ وَ الْإِیمَانُ مَقْرُونَانِ فِی قَرَنٍ ؛ فَإِذَا ذَهَبَ أَحَدُهُمَا تَبِعَهُ صَاحِبُهُ».(2)

امام باقر و یا امام صادق علیهماالسلام فرمودند:« حیاء و ایمان متّصل به همدیگر هستند، اگر یکی از آن دو نباشد آن دیگری هم نخواهد بود».

12/12. عن الصادق علیه السلام :«لَا إِیمَانَ لِمَنْ لَا حَیَاءَ لَهُ».(3)

امام صادق علیه السلام فرمود:« ایمان ندارد آن که شرم و حیاء ندارد».

13/13. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :«مَنْ أَلْقی جِلْبَابَ الْحَیَاءِ فَلاَ غِیْبَةَ لَهُ».(4)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« کسی که لباس حیاء را دور اندازد غیبت کردن از او جایز است».

14/14. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :«أَرْبَعٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ وَ کَانَ مِنْ قَرْنِهِ إِلَی قَدَمِهِ ذُنُوباً بَدَّلَهَا اللَّهُ حَسَنَاتٍ: الصِّدْقُ وَ الْحَیَاءُ وَ حُسْنُ الْخُلُقِ وَ الشُّکْرُ».(5)

ص: 30


1- 1 . الکافی، ج 2،ص 106؛ الزهد، ص 10؛ مجموعة ورّام، ج 2،ص 188؛ وسائل الشیعه، ج 12،ص 167؛ و ج16،ص 33؛ بحار الأنوار، ج 68،ص 329؛ و ج 76، ص113.
2- 2 . الکافی، ج 2،ص 106؛ وسائل الشیعه، ج 12،ص 166؛ مستدرک الوسائل، ج 8، ص 461؛ بحار الأنوار، ج 68،ص 331؛ تحف العقول، ص 297؛ مشکاة الأنوار، ص 233.
3- 3 . الکافی، ج 2،ص 106؛ و ج 5،ص 53؛و ج 6،ص 460؛ مجموعة ورّام، ج 2،ص 33؛ وسائل الشیعه، ج 5،ص 53؛ و ج12،ص 166؛ بحار الأنوار، ج 47،ص 45؛ و ج 68، ص331.
4- 4 . الاختصاص، ص 242؛ عوالی اللئالی، ج 1،ص 264؛ مستدرک الوسائل، ج 8، ص 461؛ بحار الأنوار، ج 72،ص 260؛ و ج 74، ص151؛ و ج 85، ص36؛ تحف العقول، ص 45؛ مشکاة الأنوار، ص 234.
5- 5 . الکافی، ج 2،ص 107؛ الدعوات،ص257؛ وسائل الشیعه،ج12،ص 167؛ بحار الأنوار، ج 68،ص 332.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« چهار خصلت هست که در هر کس باشد، اگرچه از سر تا پا غرق در گناه باشد خداوند همه گناهان او را تبدیل به حسنات می کند: صداقت، حیاء، خوش خلقی و سپاسگزاری از نعمتهای الهی».

15/15. عن امیرالمؤمنین علیه السلام :«التَّقْوی جِمَاعُ التَّنَزُّهِ وَ الْعِفَافِ».(1)

امام علی علیه السلام فرمود:« تقوا یعنی جمع شدن دو خصلت پاکی و عفّت در انسان».

16/16. عن امیرالمؤمنین علیه السلام :« أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ الْعَفَافُ».(2)

امام علی علیه السلام فرمود:« برترین عبادتها پاکدامنی است».

17/17. عن امیرالمؤمنین علیه السلام :«عَلَیْکُمْ بِلُزُومِ الْعِفَّةِ وَ الْأَمَانَةِ ؛ فَإِنَّهُمَا أَشْرَفُ مَا أَسْرَرْتُمْ وَ أَحْسَنُ مَا أَعْلَنْتُمْ وَ أَفْضَلُ مَا ادَّخَرْتُمْ».(3)

امام علی علیه السلام فرمود:« بر شما لازم است که باعفّت و امانتدار باشید؛ چرا که این دو خصلت شریفترین صفاتی هستند که شما آنها را مخفی کنید و نیکوترین خصالی هستند که شما آنها را آشکار سازید و برترین ذخیره هایی هستند که شما آنها را برای خود ذخیره کنید».

18/18. عن امیرالمؤمنین علیه السلام :«الْعِفَّةُ تُضْعِفُ الشَّهْوَةَ».(4)

امام علی علیه السلام فرمود:« عفّت و پاکدامنی، شهوت را در انسان ضعیف می کند».

ص: 31


1- 1 . غرر الحکم، ص 274.
2- 2 . الکافی، ج 2،ص 79؛ و ج 2، ص467؛ عدّة الداعی ،ص 39؛ مکارم الأخلاق، ص 269؛ وسائل الشیعه، ج 7،ص 30؛ و ج 15، ص250؛ مستدرک الوسائل، ج 5، ص 171؛ بحار الأنوار، ج 68، ص269؛ و ج 90، ص259و297؛ جامع الأخبار،ص 131؛ فلاح السائل، ص 27؛.
3- 3 . غرر الحکم، ص 256و297؛ مستدرک الوسائل، ج 11، ص 275؛ و ج 12، ص 71.
4- 4 . غرر الحکم، ص 256؛ مستدرک الوسائل، ج 11، ص 275.

19/19. عن امیرالمؤمنین علیه السلام :«ذَرِ الطَّمَعَ وَ الشِّرَّةَ، وَ عَلَیْکَ بِلُزُومِ الْعِفَّةِ وَ الْوَرَعِ».(1)

امام علی علیه السلام فرمود:« حرص و آزمندی را رها کن و از پاکدامنی و پرهیزکاری کناره مگیر».

20/20. عن امیرالمؤمنین علیه السلام :« سَبَبُ الْعَفَّةِ الْحَیَاءُ».(2)

امام علی علیه السلام فرمود:« حیاء موجب پاکدامنی است».

21/21. عن امیرالمؤمنین علیه السلام :«ثَمَرَةُ الْحَیَاءِ الْعِفَّةُ ».(3)

امام علی علیه السلام فرمود:« ثمره حیاء، عفّت و پاکدامنی است».

22/22. عن امیرالمؤمنین علیه السلام : «أَفْضَلُ(أصل)الْمُرُوءَةِ الْحَیَاءُ، وَثَمَرَتُهُ الْعِفَّةُ».(4)

امام علی علیه السلام فرمود:« بافضیلت ترین جوانمردیها حیاء است، و میوه و ثمره حیاء، عفّت و پاکدامنی است».

از اخبار آخر الزمان در خصوص حجاب و عفّت زنان

23/23. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :«کَیْفَ بِکُمْ إِذَا فَسَدَتْ نِسَاوءُکُمْ وَفَسَقَ شَبَابُکُمْ وَلَمْ تَأْمُرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ لَمْ تَنْهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ؟!». فقیل: له: و یکون ذلک یا رسول اللَّه؟ فقال:« نَعَمْ وَ شَرٌّ مِنْ ذَلِکَ، کَیْفَ بِکُمْ إِذَا أَمَرْتُمْ بِالْمُنْکَرِ وَ نَهَیْتُمْ عَنِ الْمَعْرُوفِ؟!» فقیل له: یا رسول اللَّه، و یکون ذلک؟ قال:«نَعَمْ وَ شَرٌّ مِنْ ذَلِکَ، کَیْفَ بِکُمْ إِذَا رَأَیْتُمُ الْمَعْرُوفَ مُنْکَراً وَ الْمُنْکَرَ مَعْرُوفاً؟!».(5)

ص: 32


1- 1 . غرر الحکم، ص 297؛ مستدرک الوسائل، ج 12، ص 71.
2- 2 . غرر الحکم، ص 257.
3- 3 . غرر الحکم، ص 257.
4- 4 . غرر الحکم، ص 258.
5- 5 . الکافی، ج 5،ص 59؛ التهذیب، ج 6،ص 177؛ روضة الواعظین، ج 2،ص 365؛ مجموعة ورّام، ج 2،ص 124؛ وسائل الشیعه، ج 16،ص 122؛ بحار الأنوار، ج 97،ص 91؛ مشکاة الأنوار، ص 87.

روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله خطاب به اصحابش فرمود: « چگونه خواهد بود بر شما، زمانی که زنانتان فاسد و جوانانتان فاسق شوند، و شما امر به معروف و نهی از منکر نکنید؟» عرض شد: یا رسول اللّه، آیا چنین روزگاری خواهد آمد؟! فرمود:« بلی و بلکه بدتر از آن هم خواهد آمد! چگونه خواهد بود بر شما، زمانی که امر به منکر نموده و نهی از معروف کنید؟» عرض شد: یا رسول اللّه، آیا چنین روزگاری هم خواهد آمد؟! فرمود:« بلی، بلکه بدتر از آن هم خواهد آمد! چگونه خواهد بود بر شما، هنگامی که معروف را منکر و منکر را معروف خواهید پنداشت؟».

24/24. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«یَظْهَرُ فِی آخِرِ الزَّمَانِ وَ اقْتِرَابِ السَّاعَةِ - وَ هُوَ شَرُّ الْأَزْمِنَةِ - نِسْوَةٌ کَاشِفَاتٌ، عَارِیَاتٌ ،مُتَبَرِّجَاتٌ ،مِنَ الدِّینِ خَارِجَاتٌ ،فِی الْفِتَنِ دَاخِلَاتٌ ،مَائِلَاتٌ إِلَی الشَّهَوَاتِ ،مُسْرِعَاتٌ إِلَی اللَّذَّاتِ، مُسْتَحِلَّاتُ الْمُحَرَّمَاتِ، فِی جَهَنَّمَ خَالِدَاتٌ».(1)

امام علی علیه السلام فرمود:« در آخرالزمان و هنگام نزدیک شدن روز قیامت _ که بدترین زمانها خواهد بود _ زنان سر لخت و برهنه و با زینت و آرایش (در جامعه و در بین نامحرمان) ظاهر شوند، آنها از دین خارج شده و در انواع فتنه ها داخل شوند، و به سوی شهوات متمایل و بسوی لذّات پست دنیوی شتاب گیرند و حرامهای خدا را حلال پندارند و جایگاه همیشگی چنین زنانی جهنّم خواهد بود».

25/25. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :«إِذَا عَمِلَتْ اُمَّتِی خَمْسَ عَشَرَةَ (خمسة عشر)

ص: 33


1- 1 . الفقیه، ج 3،ص 390؛ مکارم الأخلاق، ص 201؛ وسائل الشیعه، ج20،ص 35.

خَصْلَةً حَلَّ بِهِمُ الْبَلاَءُ:إِذَا کَانَ الْفَیْءُ دُولاً، وَ الأَمَانَةُ مُغْنَمًا ،وَ الصَّدَقَةُ مُغْرِمًا، وَ أَطَاعَ الرَّجُلُ امْرَأَتَهُ وَ عَصی اُمَّهُ ،وَ بَرَّ صَدِیقَهُ وَ جَفَا أَبَاهُ ،وَ ارْتَفَعَتِ الاْءَصْوَاتُ فِی الْمَسَاجِدِ، وَ اُکْرِمَ الرَّجُلُ مَخَافَةَ شَرِّهِ، وَ کَانَ زَعِیمُ الْقَوْمِ أَرْذَلُهُمْ، وَ لَبَسُوا الْحَرِیرَ ،وَ اتَّخَذُوا الْمُغَنِّیَاتِ(القینات، و ضربوا بالمعازف) وَشَرِبُوا الْخُمُورَ ،وَ أَکْثَرُواالزِّنَاءَ؛ فَارْتَقِبُوا عِنْدَ ذَلِکَ رِیحًا حَمْرَاءَ أَوْ خَسْفًا أَوْ مَسْخًا أَوْ ظَهْرَ الْعَدُوِّ عَلَیْکُمْ،ثُمَّ لاَ تُنْصَرُونَ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: « هنگامی که امّت من به پانزده خصلت مبتلا گردند، بلاها بر آنان نازل خواهند شد:

هنگامی که فی ء (غنیمت) توسّط عدّه ای چپاول شود، و امانت وسیله ای برای جمع ثروت محسوب گردد، و صدقه غرامت و زیان پنداشته شود، و مرد از همسرش اطاعت نموده و از مادرش نافرمانی کند، و به دوستش نیکی نموده ولی نسبت به پدرش ستمکاری کند، و مردم صداهای خود را در مساجد (به غیر عبادت) بلند کنند (و احترام خانه خدا را نگه ندارند) و اشخاص بخاطر ترس از شرّشان احترام شوند، و مسئولیّتهای (مهمّ) مردم را اراذل و اوباش بعهده گیرند، و مردان لباس حریر و زربافت به تن کنند، و آوازهای زنانه را گوش دهند، و آلات موسیقی و مجالس رقص در بین آنها رواج یابد، و شرابخواری فراوان شود، و زنا در جوامع زیاد شود، (در چنین شرایطی) منتظر بادهای سرخ و ماه گرفتگی و مسخ شدن و تسلّط دشمن بر خودتان باشید که هیچ نصرت و پیروزی برای شما در آن هنگام نخواهد بود».

ص: 34


1- 1 . الخصال، ج 2، ص 500 و 501؛ ارشاد القلوب، ج 1، ص 71؛ وسائل الشیعه، ج 17،ص 311؛ بحار الأنوار، ج 6،ص 304.

«شهوت» مهمترین دام نفس و قویترین سلاح شیطان

26/26. عن امیر المؤمنین علیه السلام :« ضَلاَلُ النُّفُوسِ بَیْنَ دَوَاعِی الشَّهْوَةِ وَ الْغَضَبِ».(1)

امام علی علیه السلام فرمود:« گمراهی انسانها بین دو خواهش نفسانی شهوت و غضب است».

27/27. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«مَنْ مَلِکَ شَهْوَتَهُ کَمُلَتْ مُرُوَّتُهُ وَ حَسُنَتْ عَاقِبَتُهُ».(2)

امام علی علیه السلام فرمود: «کسی که مالک شهوتش گردد جوانمردیش به کمال خود خواهد رسید، و عاقبت او به خیر و نیکی ختم خواهد شد».

28/28. عن امیر المؤمنین علیه السلام :« لاَ وَرَعَ کَغَلَبَةِ الشَّهْوَةِ».(3)

امام علی علیه السلام فرمود:« هیچ تقوایی همچون غلبه بر شهوت وجود ندارد».

29/29. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«الشَّهَوَاتُ آفَاتٌ (سموم ) قَاتِلاَتٌ، وَ خَیْرُ دَوَائِهَا اقْتِنَاءُ الصَّبْرِعَنْهَا».(4)

امام علی علیه السلام فرمود: «شهوتها به منزله آفات و سموم کشنده هستند و بهترین داروی این سمّها صبر و استقامت در برابر آنها می باشد».

30/30. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«الشَّهْوَةُ حَرْبٌ».(5)

امام علی علیه السلام فرمود:« شهوت همچون جنگی است در وجود انسان».

ص: 35


1- 1 . غرر الحکم، ص 95.
2- 2 . غرر الحکم، ص 274.
3- 3 . غرر الحکم، ص 274.
4- 4 . غرر الحکم، ص 304؛ مستدرک الوسائل، ج 11، ص 343.
5- 5 . غرر الحکم، ص 304.

31/31. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«الشَّهَوَاتُ مَصَائِدُ الشَّیْطَانِ».(1)

امام علی علیه السلام فرمود:« شهوتها دامهای شیطان برای انسان هستند».

32/32. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«الشَّهْوَةُ أَضَرُّ الاْءَعْدَاءِ».(2)

امام علی علیه السلام فرمود:« شهوت مضرّترین دشمن انسان و ایمان اوست».

33/33. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«أَوَّلُ الشَّهْوَةِ (الشهوات) طَرَبٌ وَ آخَرُهَا عَطَبٌ».(3)

امام علی علیه السلام فرمود:« آغاز شهوت طربزا (و مطابق با میل باطنی انسان) است ولی عاقبت آن هلاک کننده است».

34/34. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«لَنْ یُهْلَکُ الْعَبْدُ حَتّی یُوءْثِرُ شَهْوَتَهُ عَلی دِینِهِ».(4)

امام علی علیه السلام فرمود:« هرگز بنده ایی به هلاکت و نابودی دچارنمی شود مگر اینکه شهوت خود را بر دینش مقدّم بدارد».

35/35. عن امیر المؤمنین علیه السلام :« مَنْ غَلَبَ عَلَیْهِ غَضَبُهُ وَ شَهْوَتُهُ فَهُوَ فِی (من) حَیِّزِ الْبَهَائِمِ».(5)

امام علی علیه السلام فرمود:« کسی که خشم و غضب و شهوتش بر او غلبه کند، همچون چهارپایان خواهد بود».

36/36. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«مَنْ لَمْ یَمْلِکْ شَهْوَتَهُ لَمْ یَمْلِکْ عَقْلَهُ».(6)

ص: 36


1- 1 . غرر الحکم، ص 304؛ مستدرک الوسائل، ج 11، ص 343.
2- 2 . غرر الحکم، ص 304؛ مستدرک الوسائل، ج 11، ص 343.
3- 3 . غرر الحکم، ص 304.
4- 4 . غرر الحکم، ص 304؛ مستدرک الوسائل، ج 11، ص 346.
5- 5 . غرر الحکم، ص 302 و 304؛ مستدرک الوسائل، ج 12، ص 13.
6- 6 . غرر الحکم، ص 304؛ مستدرک الوسائل، ج 11، ص 212.

امام علی علیه السلام فرمود:« کسی که مالک شهوت خود نباشد مالک عقلش هم نخواهد بود».

37/37. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«مَا شَیْءٌ مِنْ مَعْصِیةِ اللّهِ سُبْحَانَهُ یَأْتِی إِلاّ فِی شَهْوَةٍ».(1)

امام علی علیه السلام فرمود:« هیچ گناهی انجام نمی گیرد مگر اینکه ریشه در شهوات نفسانی دارد».

38/38. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«طَاعَةُ الشَّهْوَةِ تُفْسِدُ الدِّینَ».(2)

امام علی علیه السلام فرمود:« اطاعت از شهوات دین انسان را نابود می کند».

39/39. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«لَیْسَ فِی الْمَعَاصِی أَشَدُّ مِنِ اتِّبَاعِ الشَّهْوَةِ؛ فَلاَ تُطِیعُوهَا فَیَشْغَلَکُمْ».(3)

امام علی علیه السلام فرمود:« گناهی شدیدتر از شهوترانی نیست، پس از شهوات خود فرمان برداری نکنید که شما را بخود مشغول می سازد».

40/40. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«رَأْسُ التَّقْوی تَرْکُ الشَّهْوَةِ».(4)

امام علی علیه السلام فرمود:« بهترین تقوا، ترک شهوات است».

41/41. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«الشَّهَوَاتُ تَسْتَرِقُّ الْجَهُولَ».(5)

امام علی علیه السلام فرمود:« شهوتها انسان نادان را به بندگی می کشاند».

42/42. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«حَلاَوَةُ الشَّهْوَةِ یَنْغُصُهَا عَارُ الْفَضِیحَةِ».(6)

ص: 37


1- 1 . غرر الحکم، ص 304.
2- 2 . غرر الحکم، ص 304؛ مستدرک الوسائل، ج 11، ص 344.
3- 3 . غرر الحکم، ص 190 و 304؛ مستدرک الوسائل، ج 11، ص 347.
4- 4 . غرر الحکم، ص 304؛ مستدرک الوسائل، ج 11، ص 344.
5- 5 . غرر الحکم، ص 304.
6- 6 . غرر الحکم، ص 304.

امام علی علیه السلام فرمود:« شیرینی شهوت پرستی را ننگ و رسوایی بعد از آن به تیرگی خواهد کشاند».

43/43. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«عَبْدُ (مملوک - مغلوب)الشَّهْوَةِ أَذَلُّ مِنْ عَبْدِ(مملوک) الرِّقِّ».(1)

امام علی علیه السلام فرمود:«بنده شهوت، ذلیل تر و خوارتر از بنده انسانی شدن است».

44/44. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«مَا رَفَعَ امْرَأً کَهِمَّتِهِ، وَ لا وَضَعَهُ کَشَهْوَتِهِ».(2)

امام علی علیه السلام فرمود:«هیچ چیز به اندازه همّت انسان او را بالا نمی برد، و هیچ چیز به اندازه شهوتش او را پائین نمی آورد».

45/45. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«إِذَا أَبْصَرَتِ الْعَیْنُ الشَّهْوَةَ عَمِیَ الْقَلْبُ عَنِ الْعَاقِبَةِ».(3)

امام علی علیه السلام فرمود:« هنگامی که چشم در امور شهوانی تیز شود، قلب انسان از عواقب شوم آن کور می گردد».

46/46. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«کَمْ مِنْ شَهْوَةٍ مَنَعَتْ رُتْبَةً».(4)

امام علی علیه السلام فرمود:« چه بسا شهوتی انسان را از رسیدن به کمال و مراتب معنوی او باز دارد».

47/47. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«مَنْ زَادَتْ شَهْوَتُهُ قَلَّتْ مُرُوَّتُهُ».(5)

امام علی علیه السلام فرمود:« کسی که شهوتش زیاد شود، جوانمردیش کم می شود.

ص: 38


1- 1 . غرر الحکم، 304؛ عوالی اللئالی، ج1،ص273؛ مستدرک الوسائل، ج 11، ص 347.
2- 2 . غرر الحکم، ص 305 و 448.
3- 3 . غرر الحکم، ص 305.
4- 4 . غرر الحکم، ص 305.
5- 5 . غرر الحکم، ص 305.

«شهوت جنسی» خطرناک ترین نوع شهوات

48/48. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« مَا(لیس)لِإِبْلِیسَ جُنْدٌ أَعْظَمُ(أشدّ) مِنَ النِّسَاءِ وَ الْغَضَبِ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«لشکری قویتر از وسوسه زن، و خشم و غضب، برای شیطان وجود ندارد».

49/49. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« مَنْ سَلُمَ مِنْ اُمَّتِی مِنْ أَرْبَعِ خِصَالٍ فَلَهُ الْجَنَّةُ: مِنَ الدُّخُولِ فِی الدُّنْیَا، وَ اتِّبَاعِ الْهَوَی، وَ شَهْوَةِ الْبَطْنِ، وَشَهْوَةِ الْفَرْجِ. وَ مَنْ سَلُمَ مِنْ نِسَاءِاُمَّتِی مِنْ أَرْبَعِ خِصَالٍ فَلَهُ الْجَنَّةُ:إِذَا حَفِظَتْ مَا بَیْنَ رِجْلَیْهِ، وَ أَطَاعَتْ زَوْجَهَا، وَ صَلَّتْ خَمْسَهَا، وَ صَامَتْ شَهْرَهَا».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«همانااز امّت من کسانی که از چهار خصلت به دور باشند بهشت از برای آنان خواهد بود: چسبیدن به دنیا، و تبعیّت از هوی و هوس، و شهوت شکم، و شهوت جنسی. و هر که از زنان امّت من از چهار خصلت سالم بماند بهشت برای او خواهد بود: زنانی که دامن خود را حفظ و پاک نگهدارند، و از همسران خود اطاعت نمایند، و نمازهای پنجگانه خود را اقامه نمایند، و روزه ماه رمضان را بجای آورند».

50/50. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«احْفَظْ بَطْنَکَ وَ فَرْجَکَ فَفِیهِمَا فِتْنَتُکَ».(3)

امام علی علیه السلام فرمود:« شکمت و دامنت را از حرام حفاظت نما؛ چراکه در آن دو، وسیله امتحانت و یا انحرافت نهفته است».

ص: 39


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 515؛ بحار الأنوار، ج 75،ص 246؛ تحف العقول، ص 363.
2- 2 . الخصال،ج1، ص 223؛ بحار الأنوار، ج 70،ص 93؛ و ج101، ص107؛ مستدرک الوسائل، ج 12، ص 110.
3- 3 . غرر الحکم، ص 304.

51/51. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :«مَاتُرِکَ بَعْدِی فِتْنَةٌ أَضَرَّ عَلَی الرِّجَالِ مِنَ النِّسَاءِ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« پس از من هیچ فتنه ای برای مردان امّتم خطرناکتر از وسوسه زنان وجود ندارد».

52/52. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :«اطَّلَعْتُ فِی الْجَنَّةِ، فَرَأَیْتُ أَکْثَرَ أَهْلِهَا الْفُقَرَاءَ وَ اطَّلَعْتُ فِی النَّارِ فَرَأَیْتُ أَکْثَرَ أَهْلِهَا النِّسَاءَ».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« نگاه کردم به بهشت و دیدم اکثر اهل بهشت از طایفه فقراء هستند، و نگاه کردم به جهنّم و دیدم اکثر اهل آن از زنان هستند(و در برخی روایات دیگر آمده که اکثریّت این زنان جهنّمی، کسانی هستند که حجاب و عفّت خود را در دنیا رعایت نمی نمودند)».

«حجاب و عفّت » از مهمترین خصوصیات یک همسر مناسب

53/53. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :«إِنَّ خَیْرَ نِسَائِکُمُ: الْوَلُودُ، الْوَدُودُ، الْعَفِیفَةُ، الْعَزِیزَةُ فِی أَهْلِهَا ،الذَّلِیلَةُ مَعَ بَعْلِهَا، الْمُتَبَرِّجَةُ مَعَ زَوْجِهَا، الْحَصَانُ عَلَی غَیْرِهِ ،الَّتِی تَسْمَعُ قَوْلَهُ،وَ تُطِیعُ أَمْرَهُ، وَ إِذَا خَلَا بِهَا بَذَلَتْ لَهُ مَا یُرِیدُ مِنْهَا، وَ لَمْ تَبَذَّلْ کَتَبَذُّلِ الرَّجُلِ».(3)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«بهترین زنان شما کسانی هستند که بچّه زا، با شوهران خود مهربان، و با حجاب و پوشیده باشند و در بین طائفه خودشان با عزّت ولی در مواجهه با شوهران خود متواضع و نرمخو

ص: 40


1- 1 . مستدرک الوسائل، ج 14، ص 306.
2- 2 . عوالی اللئالی، ج1، ص119؛ بحار الأنوار، ج 71،ص 246؛ و ج 72، ص 165؛
3- 3 . الکافی، ج 5،ص 324؛ الفقیه، ج 3،ص 389؛ التهذیب، ج 7، ص 400؛ روضة الواعظین، ج 2،ص 374؛ وسائل الشیعه، ج20،ص 28؛الخ.

باشند، و برای شوهران خودشان خود را آرایش و زینت نمایند و در میان نامحرمان (و یا در جامعه) عفیف باشند، از شوهران خود اطاعت نموده و هرگاه با همسران خود خلوت می کنند خود را کاملاً در اختیار آنان قرار دهند».

54/54. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« خَیْرُ نِسَائِکُمُ الْعَفِیفَةُ الْغَلِمَةُ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« بهترین زنان و همسران شما کسانی هستند که هم عفیف (و پاکدامن)باشند و هم شهوتناک (یعنی عفیف در اجتماع و در بین نامحرمان و شهوتناک برای شوهران خود)».

55/55. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :«أَ لَا أُخْبِرُکُمْ بِشِرَارِ نِسَائِکُمْ: الذَّلِیلَةُ فِی أَهْلِهَا ،الْعَزِیزَةُ مَعَ بَعْلِهَا ،الْعَقِیمُ ،الْحَقُودُ ،الَّتِی لَا تَوَرَّعُ مِنْ قَبِیحٍ الْمُتَبَرِّجَةُ إِذَا غَابَ عَنْهَا بَعْلُهَا ،الْحَصَانُ مَعَهُ إِذَا حَضَرَ ،لَا تَسْمَعُ قَوْلَهُ، وَ لَا تُطِیعُ أَمْرَهُ، وَ إِذَا خَلَا بِهَا بَعْلُهَا تَمَنَّعَتْ مِنْهُ کَمَا تَمَنَّعُ الصَّعْبَةُ عَنْ رُکُوبِهَا ،لَا تَقْبَلُ مِنْهُ عُذْراً وَ لَا تَغْفِرُ لَهُ ذَنْباً».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«آیا خبر بدهم شما را به بدترین زنانتان:آنان که در میان خویشاوندان و طائفه خودشان عزّتی ندارند ولی برای شوهران خود عزّت و غرور نشان می دهند ونازا و عقیم هستند و دارای کینه و حسادتند و در نبود شوهرشان از زینت و آرایش برای دیگران پرهیز نمی کنند ولی در حضور شوهر خود بی زینت و پاکی نشان می دهند، از شوهران خود حرف شنوی ندارند و اطاعت نمی کنند و آنگاه که با شوهر خود خلوت می کنند از بهره مندی شوهر

ص: 41


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 324؛ نوادر الراوندی، ص13؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 30؛مستدرک الوسائل، ج 14، ص 159؛ بحار الأنوار، ج 100، ص237؛.
2- 2 . الکافی، ج 5،ص 325؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 33.

نسبت به لذائذ جنسی از خود امتناع می ورزند، مانند امتناع حیوان چموشی از سوار شدن بر او؛ عذر شوهر را قبول نمی کنند و از خطاهای احتمالی او نمی گذرند».

56/56. سئل الباقر علیه السلام عن الخبیثة، یتزوّجها الرجل، قال:« لاَ».(1)

از امام باقر علیه السلام سؤال شد: آیا با یک زن خبیث و بی تقوا ازدواج بکنم؟ فرمود:«نه».

57/57. عن الباقر علیه السلام :« خَیْرُ النِّسَاءِ مَنِ الَّتِی إِذَا دَخَلَتْ مَعَ زَوْجِهَا فَخَلَعَتِ الدِّرْعَ خَلَعَتْ مَعَهُ الْحَیَاءَ، وَ إِذَا لَبِسَتِ الدِّرْعَ لَبِسَتْ مَعَهُ الْحَیَاءَ».(2)

امام باقر علیه السلام فرمود:«بهترین زنان شماکسانی هستند که هنگامی که بر شوهران خود داخل می شوند و لباس را از بدن خارج می کنند حیاء را هم در برابر شوهر خود کنار بگذارند و هنگامی که لباس را بر تن کردند لباس حیاء را هم به همراه آن بر تن نمایند».

پاکدامنی مهمترین فضیلت حضرت زهراء علیهاالسلام

58/58. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :«إِنَّ فَاطِمَةَ أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا ؛ فَحَرَّمَ اللّهُ ذُرِّیَّتَهَا عَلَی النّارِ».(3)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«همانا دامن فاطمه علیهاالسلام از هر گونه آلودگی

ص: 42


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 353؛ التهذیب، ج 8،ص 207؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 441؛ و ج 21، ص 176؛ بحارالأنوار، ج 101،ص 11؛مستدرک الوسائل، ج 14، ص 362.
2- 2 . التهذیب، ج 7،ص 399.
3- 3 . عیون أخبار الرضا،ج2، ص63 و 232 و 234؛ معانی الأخبار، ص105و106؛ المناقب،ج3، ص 325؛ کشف الغمّة ج1، ص 468و144و310؛ بحارالأنوار، ج 43،ص 20 و ستّة عشرمواضع اخری منه .

پاک و مطهّراست و خداوند آتش جهنّم را بر فرزندان آن حضرت حرام نموده است».

ازاسماء و القاب حضرت زهراء علیهاالسلام متناسب با موضوع حجاب و عفّت

59/59. طاهرة: پاک و پاکیزه.

مطهّرة: پاک و پاکیزه.

حِصان: مصون از خطا وآلودگی.

معصومة: مصون از خطا وآلودگی.

عفیفة: با عفّت و پاکدامن.

محجَّبة: با حجاب و پوشش.

المحصَّنة:(1) پاکدامن.

«حجاب و عفّت» مهمترین فضیلت یک زن مسلمان

60/60. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :«إِذَا صَلَّتِ الْمَرْأَةُ خَمْسَهَا، وَصَامَتْ شَهْرَهَا، وَ أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا، وَ أَطَاعَتْ بَعْلَهَا، فَلْتَدْخُلْ مِنْ أَیِّ أَبْوَابِ الْجَنَّةِ شَاءَتْ».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«اگر زن تنها نمازهای پنجگانه خود را اقامه نماید و روزه ماه رمضان را بگیرد و دامن خود را از هرگونه آلودگی پاک نگه دارد و از شوهرش اطاعت نماید به او خطاب می شود از هر دری از درهای بهشت که خواستی وارد بهشت شو».

61/61. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«کُنّا جُلُوسًا عِنْدَ رَسُولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله فَقَالَ:

ص: 43


1- 1 . المناقب،ج3، ص 132؛ ألقاب الرسول و عترته، ص39؛ المعجم الکبیر، ج22، ص397.
2- 2 . الفقیه، ج 3،ص 441؛ مکارم الأخلاق ،ص201؛ وسائل الشیعه، ج20،ص 159.

أَخْبِرُونِی: أَیُّ شَیْءٍ خَیْرٌ لِلنِّسَاءِ؟ فَعَیینَا بِذلِکَ کُلُّنَا حَتّی تَفَرَّقَنَا، فَرَجَعْتُ إِلی فَاطِمَةَ علیهاالسلام ، فَأَخْبَرْتُهَا الَّذِی قَالَ لَنَا رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله ،وَ لَیْسَ أَحَدٌ مِنّا عَلِمَهُ وَ لاَ عَرِفَهُ؛ فَقَالَْت: وَ لکِنِّی أَعْرِفُهُ خَیْرٌ لِلنِّسَاءِ: أَنْ لاَ یَرَیْنَ الرِّجَالَ وَ لاَ یَرَاهُنَّ الرِّجَالُ.

فَرَجَعْتُ إِلی رَسُولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، فَقُلْتُ: یَا رَسُولِ اللّهِ، سَأَلْتَنَا: أَیُّ شَیْءٍ خَیْرٌ لِلنِّسَاءِ، وَ خَیْرٌ لَهُنَّ أَنْ لاَ یَرَیْنَ الرِّجَالَ وَ لاَ یَرَاهُنَّ الرِّجَالُ.

قَالَ: مَنْ أَخْبَرَکَ، فَلَمْ تَعْلَمْهُ وَ أَنْتَ عِنْدَی فَاطِمَةَ؟! فَأَعْجَبَ ذلِکَ رَسُولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله وَ قَالَ: إِنَّ فَاطِمَةَ بِضْعَةٌ مِنِّی».(1)

امام علی علیه السلام فرمود:« روزی ما گروهی نزد پیامبر صلی الله علیه و آله نشسته بودیم. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: به من خبر دهید بهترین چیز برای زنان چیست؟ همه ما ماندیم که چگونه سؤال پیامبر صلی الله علیه و آله را پاسخ دهیم تا اینکه از محضر آن حضرت پراکنده شدیم.

من به سوی فاطمه علیهاالسلام رفتم و سؤال پیامبر صلی الله علیه و آله را برای آن حضرت بازگو نمودم و گفتم که همه ما در برابر سوال پیامبر صلی الله علیه و آله نتوانستیم جواب دهیم.

حضرت فاطمه علیهاالسلام فرمود: من جواب این سؤال را می دانم و آن اینکه: بهترین چیز برای زنان این است که تا می توانند نه آنهامرد نامحرمی را ببینند و نه مردان نامحرم آنان را.

پس من به سوی پیامبر صلی الله علیه و آله برگشتم و سؤال آن حضرت را مطرح نموده و به آن جواب دادم که: همانا بهترین چیز برای زنان این است که تا می توانند نه آنهامرد نامحرمی را ببینند و نه مردان نامحرم آنان را.

ص: 44


1- 1 . مکارم الأخلاق ،ص233؛ وسائل الشیعه، ج20،ص 67و232؛ بحارالأنوار، ج 43،ص 54و100و238؛ کشف الغمّة ج1، ص 466.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: قبلاً که تو نزد من بودی جواب آن را نمی دانستی آیا دخترم فاطمه به تو خبر داده است؟!

حضرت شگفت زده شد و فرمود: به درستی که فاطمه پاره تن من است».

62/62. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :«...الْحَیَاءُ حَسَنٌ لکِنَّهُ فِی (و هو مِن) النِّسَاءأَحْسَنُ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« همانا داشتن شرم و حیاء برای هر کسی نیکو است ولی این شرم و حیاء برای زنان نیکوتر و زیباتر است».

* * *

ص: 45


1- 1 . ارشاد القلوب، ج1، ص193؛ مجموعة ورّام، ج 2،ص 118.

فصل دوّم 2 فلسفه های حجاب و عفّت در آیات و روایات

دفع فساد از جوامع

ص: 46

ص: 47

دفع فساد از جوامع

63/1. عن الرضا علیه السلام :«000 وَ حَرَّمَ الزِّنَا لِمَا فِیهِ مِنَ الْفَسَادِ: مِنْ قَتْلِ الاْءَنْفُسِ، وَ ذَهَابِ الاْءَنْسَابِ، وَ تَرْکِ التَّرْبِیَةِ لِلاْءَطْفَالِ، وَ فَسَادِ الْمَوَارِیثِ، وَ مَا أَشْبَهَ ذَلِکَ مِنْ وُجُوهِ الْفَسَادِ000».(1)

حضرت امام رضا علیه السلام فرمود:«...و همانا خداوند متعال زنا را حرام کرد بخاطر مفسده هایی که شیوع این عمل در جامعه به دنبال دارد، از قبیل:(افزایش) قتل و کشتار، از بین رفتن نسبتها(و ماهیّات افراد)، رها شدن تربیت فرزندان،از بین رفتن ارث و میراث، و فسادهایی از این قبیل».

64/2. عن الباقر علیه السلام :«اسْتَقْبَلَ شَابٌّ مِنَ الْأَنْصَارِ امْرَأَةً بِالْمَدِینَةِ - وَ کَانَ النِّسَاءُ یَتَقَنَّعْنَ خَلْفَ آذَانِهِنَّ - فَنَظَرَ إِلَیْهَا وَ هِیَ مُقْبِلَةٌ، فَلَمَّا جَازَتْ نَظَرَ إِلَیْهَا وَ دَخَلَ فِی زُقَاقٍ قَدْ سَمَّاهُ بِبَنِی فُلَانٍ، فَجَعَلَ یَنْظُرُ خَلْفَهَا وَ اعْتَرَضَ وَجْهَهُ عَظْمٌ فِی الْحَائِطِ أَوْ زُجَاجَةٌ، فَشَقَّ وَجْهَهُ، فَلَمَّا مَضَتِ الْمَرْأَةُ نَظَرَ فَإِذَا الدِّمَاءُ تَسِیلُ عَلَی صَدْرِهِ وَ ثَوْبِهِ، فَقَالَ: وَ اللَّهِ لآَتِیَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ لَأُخْبِرَنَّهُ».

ص: 48


1- 1 . الفقیه، ج 3،ص 565؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 311؛ علل الشرایع، ج2،ص 479؛ عیون أخبار الرضا، ج 2،ص 92؛ المناقب،ج4، ص 358.

قَالَ:« فَأَتَاهُ، فَلَمَّا رَآهُ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله قَالَ لَهُ: مَا هَذَا؟ فَأَخْبَرَهُ، فَهَبَطَ جَبْرَئِیلُ علیه السلام بِهَذِهِ الْآیَةِ: قُلْ لِلْمُوءْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِکَ أَزْکی لَهُمْ إِنَّ اللّهَ خَبِیرٌ بِمایَصْنَعُونَ».(1)

حضرت امام باقر علیه السلام فرمود:« روزی جوانی از انصار با زنی از مدینه مواجه شد،زنان در آن زمان مقنعه های خود را از پشت گوشهای خود می انداختند، وقتی به آن زن نگاه کرد در حالیکه از روبرو می آمد دید که وارد کوچه ای شد به اسم «بنی...».

پس آن جوان پشت سر او راه افتاد و به او نگاه می کرد، ناگهان (در صورتی که از خود غافل بود) صورتش به استخوان و یا شیشه ای که در دیواری بود برخورد کرد و صورتش شکافته شد، وقتی آن زن ردّ شد، نگاه کرد و دید که خون بر سینه و لباسش سرازیر است، با خود گفت: به خدا سوگند، پیش رسول خدا صلی الله علیه و آله رفته و ماجرا را به او خواهم گفت!

پس نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد،وقتی رسول اللّه صلی الله علیه و آله او را در آن وضع مشاهده کرد، فرمود: این چه وضعی است؟ پس ماجرا را برای وی شرح داد.

آنگاه حضرت جبرئیل علیه السلام نازل شده و این آیه را آورد: ای پیغمبر ما به مؤمنین بگو تا چشمهای خود را را از نامحرمان فرو بندند و دامنهای خود را پاک نگهدارند، این کار برای آنها موجب پاکی است و همانا خداوند متعال بر همه کارهایی که بندگان می کنند آگاه است».

ص: 49


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 521؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 192. و الآیه فی سورة النور(24):30.

بی حجابی و بی عفّتی زنان موجب آلودگی قلوب و دوری از خداوند

65/3. قرآن کریم:«... وَ إِذا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتاعاً فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذلِکُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِکُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ»الآیة.(1)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:«... و هر گاه که از زنان پیغمبر (و در کلّ: زنان نامحرم) چیزی را می خواهید، از پشت پرده بخواهید، این کار موجب پاکی قلوب شما و آن زنان (از شهوات و هوسها) است». آیه شریفه ادامه دارد.

کاهش ازدواجهای ناموفّق

66/4. قرآن کریم:«الْخَبِیثاتُ لِلْخَبِیثِینَ وَ الْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثاتِ وَ الطَّیِّباتُ لِلطَّیِّبِینَ وَ الطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّباتِ أُولئِکَ مُبَرَّوءُنَ مِمّا یَقُولُونَ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ کَرِیمٌ».(2)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« زنان خبیثه (و بد دامن) برای مردان خبیث و مردان خبیث برای زنان خبیثه خلق شده اند، و (برعکس) زنان پاک برای مردان پاک و مردان پاک برای زنان پاک، آفریده شده اند، و آنها (یعنی مردان و زنان پاک) از آنچه پشت سر آنها گفته می شود به دورند و برای آنها آمرزش و روزی کریمی در نظر است».

امنیّت ناموسی در جامعه

67/5. قرآن کریم:«یا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُوءْمِنِینَ

ص: 50


1- 1 . الأحزاب (33):29.
2- 2 . النور (24):26.

یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ ذلِکَ أَدْنی أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُوءْذَیْنَ وَ کانَ اللّهُ غَفُوراً رَحِیماً».(1)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« ای پیغمبر، به زنان و دخترانت و زنان مؤمنین بگو تا چادرهای خود را بپوشند (و یا برخی از علماء گفته اند: یعنی چادرهای خود را علاوه بر آنکه سر کنند، گوشه های آن را در صورت نزدیک هم آورند) این کار بهتر است برای آنان تا آنکه (اهل عصمت و تقوا)شناخته شوند و مورد آزار و اذیّت (مردان مزاحم و هوسران) قرار نگیرند، و همانا خداوند متعال بخشنده و مهربان است».

تأثیر بی حجابی و بی عفّتی مادران در شخصیّت فرزندان

68/6. قرآن کریم:«یا أُخْتَ هارُونَ ما کانَ أَبُوکِ امْرَأَ سَوْءٍ وَ ما کانَتْ أُمُّکِ بَغِیًّا».(2)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« (در ماجرای حضرت مریم علیهاالسلام که آن حضرت بدون آنکه ازدواج کند به قدرت الهی حامله شد، وقتی پس از وضع حمل خود به شهر بازگشت، مردم شهر خطاب به وی چنین می گفتند:) ای خواهر هارون، تو که پدرت آدم بدی نبود و تو که مادرت زن بد دامن و آلوده ای نبود؟!»

69/7. قالت المعتزلة یوماً فی مجلس الرضا علیه السلام :إنّ أعظم الکبائر القتل؛ لقوله تعالی:« وَ مَنْ یَقْتُلْ مُوءْمِناً مُتَعَمِّداً فَجَزاوءُهُ جَهَنَّمُ خالِداً فِیها» الآیة، و قال

ص: 51


1- 1 . الأحزاب (33):59.
2- 2 . مریم(19):28.

الرضا علیه السلام : «أَعْظَمُ مِنَ الْقَتْلِ إِثْماً وَ أَقْبَحَ مِنْهُ بَلآءً الزِّنَا؛ لاِءَنَّ الْقَاتِلَ لَمْ یُفْسِدْ بِضَرْبِ الْمَقْتُولِ غَیْرَهُ وَ لاَ بَعْدَهُ فَسَادًا، وَ الزَّانِی قَدْ أَفْسَدَ النَّسْلَ إِلی یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَ أَحَلَّ الْمَحَارِمَ».

فَلَمْ یَبْقَ فِی الْمَجْلِسِ فَقِیهٌ إِلاَّ قَبَّلَ یَدَهُ وَ أَقَرَّ بِمَا قَالَهُ.(1)

روزی برخی از معتزله در مجلس امام رضا علیه السلام گفتند: بزرگترین گناهان قتل است بخاطر آنکه خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« هر که مؤمنی را از روی عمد بکشد برای ابد در جهنّم خواهد بود» ادامه آیه.

امام رضا علیه السلام فرمود:« امّا بزرگتر از گناه قتل و زشتتر از آن از نظر به دنبال داشتن آفات و بلایا، گناه زنا است؛ چرا که قاتل با کشتن مقتول بجز او به کس دیگری آسیب و یا فسادی نمی رساند، ولی زناکار یک نسلی را بکلّی تا روز قیامت فاسد می کند و محرّمات الهی را برای نسل خودش و دیگران بکلّی حلال می سازد».

راوی می گوید: همه حضّار مجلس پس از شنیدن این حرف، دست امام رضا علیه السلام را بوسیدند و حرف او را پذیرفتند.

70/8. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :«یَا عَلِیُّ، لاَ یُبْغِضُکُمْ إِلاَّ ثَلاَثَةٌ: وَلَدُ زِنَا، وَ مُنَافِقُ، وَ مَنْ حَمَلَتْ بِهِ اُمُّهُ وَ هِیَ حَائِضٌ».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« ای علی، همانا کسی شما اهل بیت را دشمن نمی دارد مگر سه طایفه:بچّه هایی که از راههای نامشروع به

ص: 52


1- 1 . ارشاد القلوب، ج 1،ص 71.
2- 2 . علل الشرایع، ج 1، ص 142؛ وسائل الشیعه، ج 2،ص 318؛ بحار الأنوار، ج 27،ص 150؛ و ج 78، ص104.

دنیا آمده اند، و منافقین، و کسانی که نطفه آنها در رحم مادرشان در حالی منعقد شده که مادرشان در حال حیض بوده است».

71/9. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله (علی علیه السلام ):«وَ تَوَقُّوا عَلی أَوْلاَدِکُمْ لَبَنَ الْبَغْیِ مِنَ النِّسَاءِ(البغیّة) وَ الْمَجْنُونَةِ ؛ فَإِنَّ اللَّبَنَ یُعْدِی».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله (و همچنین از حضرت علی صلی الله علیه و آله نقل شده که) فرمود:« مراقب باشید بچّه هایتان را زنان بد دامن و زنان دیوانه شیر ندهند، چرا که شیر مادر (در شخصیّت فرزندان) تأثیر مستقیم می گذارد».

72/10. عن الصادق علیه السلام :«إِنَّ اللّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ الْجَنَّةَ طَاهِرَةً مُطَهَّرَةً فَلاَ یَدْخُلُهَا إِلاَّ مَنْ طَابَتْ وِلاَدَتُهُ».

و قال:« طُوبی لِمَنْ کَانَتْ اُمُّهُ عَفِیفَةٌ».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« همانا خداوند متعال بهشت را پاک و مطهّر آفرید و جز آنهایی که پاک از مادر متولّد شوند کسی وارد آن نخواهد شد».

آنگاه فرمود:« خوشا به حال کسی که مادرش پاکدامن و عفیف باشد».

73/11. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« یَا عَلِیُّ، لاَ یُحِبُّکَ إِلاّ مَنْ طَابَتْ وِلاَدَتُهُ وَ لاَ یُبْغِضُکَ إِلاّ مَنْ خَبُثَتْ وِلاَدَتُهُ وَ لاَ یُوَالِیکَ إِلاّ مُوءْمِنٌ وَ لاَ یُعَادِیکَ إِلاّ کَافِرٌ».(3)

ص: 53


1- 1 . الخصال، ج 2،ص 614؛ مکارم الأخلاق، ص223؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 15؛ بحار الأنوار، ج 10،ص 92؛ و ج 100، ص323؛ وج101، ص96؛ تحف العقول، ص 104.
2- 2 . علل الشرایع، ج 2، ص 564؛ المحاسن، ج 1،ص 139؛ بحار الأنوار، ج 5،ص 285و287.
3- 3 . أمالی صدوق،ص 33؛ کمال الدین، ج 1،ص 261؛الاحتجاج، ج 1،ص 69؛ بحار الأنوار، ج 27،ص 145و146؛ و ج 36، ص246؛و ج39، ص300؛ أمالی صدوق،ص 33.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« ای علی، همانا کسی تو را دوست نمی دارد مگر آنکه ولادتش پاک باشد، و کسی تو را دشمن نمی دارد مگر آنکه ولادتش ناپاک باشد، و جز مؤمنین تو را دوست نخواهند داشت و جز کافرین تو را دشمن نخواهند داشت».

74/12. عن الصادق علیه السلام :« عَلَامَاتُ وَلَدِ الزِّنَا ثَلَاثٌ: سُوءُ الْمَحْضَرِ، وَ الْحَنِینُ إِلَی الزِّنَا، وَ بُغْضُنَا أَهْلَ الْبَیْتِ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« نشانه های زنازاده سه چیز است: بدنشینی، شوق به زنا، و دشمنی با اهل بیت پیغمبر صلی الله علیه و آله ».

75/13. عن الصادق علیه السلام :« مَنْ وَجَدَ بَرْدَ حُبِّنَا عَلَی قَلْبِهِ فَلْیُکْثِرِ الدُّعَاءَ لِأُمِّهِ؛ فَإِنَّهَا لَمْ تَخُنْ أَبَاهُ».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« هر که خنکی و حرارت محبّت ما را در قلب خود درک نمود برای مادر خود زیاد دعا کند، چرا که آن مادر به پدر آن بچّه، هیچ خیانتی ننموده است».

76/14. عن الباقر علیه السلام :«لَبَنُ الْیَهُودِیَّةِ وَ النَّصْرَانِیَّةِ وَ الْمَجُوسِیَّةِ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ وَلَدِ الزِّنَی».(3)

حضرت امام باقر علیه السلام فرمود:« همانا شیر زنان یهودی و نصرانی و مجوسی در نظر من از شیر زنان زناکار بهتر است».

ص: 54


1- 1 . أمالی صدوق،ص 338؛ وسائل الشیعه، ج 12،ص 283؛ بحار الأنوار، ج 27،ص 145؛ و ج 72، ص280؛ و ج76، ص19.
2- 2 . الفقیه، ج 3،ص 493؛ أمالی صدوق،ص609؛ معانی الأخبار،ص 161؛ علل الشرایع، ج1، ص 142؛ بشارة المصطفی،ص 9؛بحار الأنوار، ج 27،ص 146.
3- 3 . الکافی، ج 6،ص 43؛ الفقیه، ج 3، ص479؛ التهذیب، ج8، ص109؛ الاستبصار، ج 3، ص 321؛ وسائل الشیعه، ج 21،ص 462 و 464.

77/15. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«تَخَیَّرُوا لِلرَّضَاعِ کَمَا تَخَیَّرُونَ لِلنِّکَاحِ ؛ فَإِنَّ الرَّضَاعَ یُغَیِّرُ الطِّبَاعَ».(1)

حضرت علی علیه السلام فرمود:« برای شیر دادن فرزندان خود بهترین (و پاکدامنترین) زنان را برگزینید، همانگونه که موقع ازدواج بهترین آنها را بر می گزینید، چرا که شیر، روحیّه و شخصیّت فرزندان را تغییر می دهد».

* * *

ص: 55


1- 1 . قرب الاسناد، ص45؛ وسائل الشیعه، ج 21،ص 468؛ بحار الأنوار، ج 100،ص 323.

فصل سوّم 3 سنّ شرعی لازم برای زنان و مردان جهت رعایت مسائل حجاب و عفّت

سن لازم برای زن جهت رعایت مسائل حجاب و عفّت

ص: 56

ص: 57

سن لازم برای زن جهت رعایت مسائل حجاب و عفّت

78/1. الصادق علیه السلام :« حَدُّ بُلُوغِ الْمَرْأَةِ تِسْعُ سِنِینَ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:«سنّ بلوغ (و تکلیف)زن نُه سال است».

سنّی که ، وقتی دختر به آن سنّ رسید برخی مسائل رعایت شوند

79/2. سأل الصادق علیه السلام أحد من أصحابه عن جویریة لیس بینی و بینها محرم تغشانی، فأحملها، فاُقبِّلها؟ فقال: «إِذَا أَتَی عَلَیْهَا سِتُّ سِنِینَ فَلَا تَضَعْهَا عَلَی حَجْرِکَ».(2)

یکی از اصحاب امام صادق علیه السلام از وی سؤال کرد: دختر کوچکی هست که برایم محرم نیست، وقتی نزدم می آید او را بغل می کنم و می بوسم؟ حضرت در جواب فرمود:« هر گاه شش ساله شد او را بر روی دامنت قرار نده».

80/3. عن الصادق علیه السلام :«إِذَا بَلَغَتِ الْجَارِیَةُ الْحُرَّةُ سِتَّ سِنِینَ فَلَا یَنْبَغِی لَکَ أَنْ تُقَبِّلَهَا».(3)

ص: 58


1- 1 . الخصال،ج2، ص 421؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 104؛ مستدرک الوسائل، ج1،ص 86؛ بحار الأنوار، ج 100،ص 162.
2- 2 . الکافی، ج 5،ص 533؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 229.
3- 3 . الکافی، ج 5،ص 533؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 230.

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« هر گاه دختر آزاد (یعنی غیر کنیز) به شش سالگی رسید جایز نیست نامحرم او را ببوسد».

81/4. انَّ بعض بنی هاشم دعا الرضا علیه السلام مع جماعة من أهله فأتی بصبیّة له، فأدناها أهلُ المجلس جمیعاً إلیهم، فلمّا دنتْ منه سأل عن سنِّها؛ فقیل: خمسٌ، فنحَّاها عنه .(1)

نقل است که بعضی از بنی هاشم امام رضا علیه السلام را به همراه جماعتی به مجلسی دعوت کردند، یکی از اصحاب به همراه خودش دختر کوچکی را هم به مجلس آورد و اهل مجلس همگی او را به خود نزدیک کردند (و نوازش نمودند)، وقتی نزدیک امام رضا علیه السلام شد، امام پرسید:« سنّ این بچّه چقدر است؟» گفتند: پنج سال،امام او را از خودش دور نمود.

82/5. عن الصادق علیه السلام :«إِذَا بَلَغَتِ الْجَارِیَةُ سِتَّ سِنِینَ فَلَا یُقَبِّلْهَا الْغُلَامُ، وَ الْغُلَامُ لَا یُقَبِّلِ الْمَرْأَةَ إِذَا جَازَ سَبْعَ سِنِینَ».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« وقتی دختر شش ساله شد نامحرم نباید او را ببوسد، و پسر هم وقتی هفت ساله شد نباید زن نامحرمی را ببوسد».

83/6. کان أبو الحسن الماضی علیه السلام عند محمّد بن إبراهیم والی مکَّة - و هو زوج فاطمة بنت أبی عبد اللَّه علیه السلام - و کانتْ لمحمّد بن إبراهیم بنت یلبسها الثیاب و تجی ء إلی الرجل، فیأخذها و یضمُّها إلیه، فلمّا تناهت إلی أبی الحسن علیه السلام أمسکها بیدیه ممدودتین، و قال:«إِذَا أَتَتْ عَلَی الْجَارِیَةِ سِتُّ سِنِینَ لَمْ یَجُزْ أَنْ یُقَبِّلَهَا رَجُلٌ لَیْسَتْ هِیَ بِمَحْرَمٍ لَهُ وَ لَا یَضُمَّهَا إِلَیْهِ».(3)

ص: 59


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 533؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 230.
2- 2 . الفقیه، ج3، ص437؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 230؛ بحار الأنوار، ج 101،ص 96.
3- 3 . التهذیب، ج7، ص461؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 230.

نقل است که روزی امام کاظم علیه السلام در نزد محّمد بن ابراهیم (والی مکّه، وداماد امام صادق علیه السلام ) بود، محمّد بن ابراهیم دختری در خانه داشت که لباسهایش را پوشید و نزد میهمانان آمد، پدرش او را گرفت و بغل نمود، وقتی نزد امام کاظم علیه السلام آمد، امام او را گرفت و روبروی خودش با دو دست نگه داشت و فرمود:« هر گاه دختر شش ساله شد جایز نیست مرد نامحرم او را ببوسد و یا بغل کند».

سن لازم برای مردان نامحرم در رعایت مسائل حجاب و عفّت

84/7. عن الرضا علیه السلام :«لَا تُغَطِّی الْمَرْأَةُ رَأْسَهَا مِنَ الْغُلَامِ حَتَّی یَبْلُغَ الْغُلَامُ».(1)

حضرت امام رضا علیه السلام فرمود:« تا پسر به سنّ بلوغ نرسیده، پوشاندن موی سر برای زنان نامحرم از آنان واجب نیست».

سنّی که درآن سن باید رختخواب دختروپسرراازهم جداکرد!

85/8. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «الصَّبِیُّ وَ الصَّبِیُّ، وَ الصَّبِیُّ وَ الصَّبِیَّةُ، وَ الصَّبِیَّةُ وَ الصَّبِیَّة، یُفَرَّقُ بَیْنَهُمْ فِی الْمَضَاجِعِ لِعَشْرِ سِنِینَ».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« پسر از پسر، و پسر از دختر، و دختر از دختر، وقتی به ده سالگی رسیدند حتماً باید خوابگاه و رختخواب آنان از هم جدا شوند».

* * *

ص: 60


1- 1 . قرب الاسناد، ص 170؛ وسائل الشیعه، ج20،ص 239؛ بحار الأنوار، ج 101،ص 35.
2- 2 . مکارم الأخلاق، ص223؛ الفقیه، ج3، ص436؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 231؛ و ج21، ص460؛ بحار الأنوار، ج 101،ص 96.

ص: 61

فصل چهارم 4 محارم زن و مسائل مربوط به آن

ص: 62

ص: 63

86/1. قرآن کریم:«وَ قُلْ لِلْمُوءْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلاّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلی جُیُوبِهِنَّ وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلاّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبائِهِنَّ أَوْ آباءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنائِهِنَّ أَوْ أَبْناءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنِی إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَواتِهِنَّ أَوْ نِسائِهِنَّ أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ أَوِ التّابِعِینَ غَیْرِ أُولِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلی عَوْراتِ النِّساءِ وَ لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ ما یُخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَی اللّهِ جَمِیعاً أَیُّهَا الْمُوءْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ».(1)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« و به زنان مؤمن بگو چشمهای خود را (از نامحرمان) فرو بندند و دامنهای خود را از گناه حفظ کنند، و زینتهای خود را آشکار نکنند مگر آن زینتهایی که ظاهرند (و اسلام آنها را مجاز دانسته)، و روسریهای خود را بر گردنهای خود بیندازند، و زینتهای خود را بپوشانند مگر از:

شوهران خودشان.

یا پدران خودشان.

یا پدران شوهرشان.

یا فرزندان خود.

ص: 64


1- 1 . النور (24):31.

یا فرزندان شوهر خود از زنان دیگر.

یا برادران خود.

یا پسران برادران خود.

یا پسران خواهران خود.

یا زنان مؤمن و مسلمان.

یا کنیزان خود. یا مردانی که میل جنسی ندارند مثل دیوانگان.

یا بچّه های کوچکی که شهوت جنسی آنان بیدار نشده است.

و پاهای خود را بر زمین نکوبند تا زینتهای آنان (مثل خلخال) آشکار نشوند. و همگی بسوی خداوند توبه کنید ای مؤمنان، که شاید رستگار شوید».(1)

ص: 65


1- 1 . لازم به تذکّر است که در مورد مسائل مختلف محارم و غیر محارم ،روایات بسیار زیادی در منابع شیعه و سنّی وارد شده است، که ما چون پرداختن به آنها را از حوصله این کتاب خارج دیدیم و بعلاوه هضم تعارض میان آنها برای خوانندگان عوام واقعاً بسیار مشکل و مسأله ساز است فلذا آن دسته از روایات را نیاورده و برای مطالعه بیشتر در این خصوص، خوانندگان گرامی را به رساله های عملیّه ارجاع می دهیم.

فصل پنجم 5 حدود پوشش سر و بدن برای زن

لزوم پوشش تمام سر و بدن بجز صورت و دستها

ص: 66

ص: 67

لزوم پوشش تمام سر و بدن بجز صورت و دستها

87/1. قرآن کریم: «یا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُوءْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ ذلِکَ أَدْنی أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُوءْذَیْنَ وَ کانَ اللّهُ غَفُوراً رَحِیماً».(1)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« ای پیغمبر، به زنان و دخترانت و زنان مؤمنین بگو تا چادرهای خود را بپوشند (و یا برخی از علماء گفته اند: یعنی چادرهای خود را علاوه بر آنکه سر کنند، گوشه های آن را در صورت نزدیک هم آورند) این کار بهتر است برای آنان تا آنکه (اهل عصمت و تقوا)شناخته شوند و مورد آزار و اذیّت (مردان مزاحم و هوسران) قرار نگیرند، و همانا خداوند متعال بخشنده و مهربان است».

88/2. سئل الصادق علیه السلام عمّا تظهر المرأة من زینتها، فقال: «الْوَجْهُ وَ الْکَفَّیْنِ».(2)

از محضر امام صادق علیه السلام سؤال شد از زینتهایی که زن می تواند آنها را در پیش نامحرمان آشکار کند، حضرت فرمود:« تنها (قرص) صورت و دستهای زن (از مچ به پایین)».

ص: 68


1- 1 . الأحزاب (33):59.
2- 2 . قرب الاسناد، ص 40؛ وسائل الشیعه، ج20،ص 202؛ بحار الأنوار، ج 101،ص 33.

89/3. سئل الصادق علیه السلام عن الذراعین من المرأة: أ هما من الزینة الّتی قال اللّه تبارک و تعالی: «وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلّا لِبُعُولَتِهِنَّ؟» قال: «نَعَمْ، وَ مَا دُونَ الْخِمَارِ مِنَ الزِّینَةِ وَ مَا دُونَ السِّوَارَیْنِ».(1)

از محضر امام صادق علیه السلام سؤال شد: آیا بازوهای زن هم جزء زینتهای ممنوع محسوب می گردد که خداوند تبارک و تعالی در قرآن کریم فرموده است: زنان نباید آنها را آشکار بکنند؟ حضرت فرمود:«از صورت زن غیر از آن مقداری را که مقنعه می پوشاند بقیّه (اگر دیده شود) زینت ممنوع است، و از دستان او بالاتر از مچ زینت است».

90/4. سئل الصادق علیه السلام عن الرجل ما یصلح له أن ینظر إلیه من المرأة الّتی لا تحلّ له؟ قال: «الْوَجْهَ وَ الْکَفُّ وَ مَوْضِعُ السَّوَارِ».(2)

از محضر امام صادق علیه السلام سؤال شد:مرد به چه قسمتهایی از بدن زن (نامحرم) می تواند(بدون قصد شهوت) نگاه کند؟ فرمود:«صورت و دستها (از مچ به پایین) و مقداری از مچ دستها که محلّ النگوست».

91/5. قیل لموسی بن جعفر علیه السلام :المرأة لیس لها إلاّ مِلحفةٌ واحدةٌ، کیف تصلی؟ قال: « تَلْتَفُّ فِیهَا وَ تُغَطِّی رَأْسَهَا وَ تُصَلِّی، فَإِنْ خَرَجَتْ رِجْلَیْهَا وَ لَیْسَ تَقْدِرُ عَلَی غَیْرِ ذَلِکَ فَلَا بَأْسَ». (3)

از محضر امام موسی بن جعفر علیه السلام سؤال شد: زنی که بغیر از یک چادر، لباس دیگری در دست ندارد چگونه نماز بخواند؟ حضرت فرمود:«خود را در آن بپیچد، و سرش را هم با آن بپوشاند، و نمازش را بخواند، اگر پاهایش بیرون ماند در صورتی که دیگر هیچ لباس دیگری

ص: 69


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 520؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 200.
2- 2 . قرب الاسناد، ص 102؛ بحار الأنوار، ج 101،ص 34.
3- 3 . الفقیه، ج1، ص373؛ وسائل الشیعه، ج 4،ص 405؛ بحار الأنوار، ج 10،ص 277؛ وج80، ص177.

در دست نداشته باشد نمازش اشکالی ندارد».

92/6. قرآن کریم: «وَ الْقَواعِدُ مِنَ النِّساءِ اللاّتِی لا یَرْجُونَ نِکاحاً فَلَیْسَ عَلَیْهِنَّ جُناحٌ أَنْ یَضَعْنَ ثِیابَهُنَّ غَیْرَ مُتَبَرِّجاتٍ بِزِینَةٍ وَ أَنْ یَسْتَعْفِفْنَ خَیْرٌ لَهُنَّ وَ اللّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ».(1)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« و بر زنان بسیار پیر و از کار افتاده که در آنها دیگر کسی طمع نکاح نمی کند باکی نیست تا لباسهای روئین خود (مثل چادر) را کنار بگذارند بشرطی که آرایش و زینتی (در صورت و یا لباسهای زیرین خود) نداشته باشند، و البتّه اگر اینها هم عفّت پیشه کنند (و آن را کنار نگذارند) برایشان بهتر است و خداوند شنوا و دانا است».(2)

93/7. سئل الصادق علیه السلام عن «الْقَوَاعِدُ مِنَ النِّسَاءِ لَیْسَ عَلَیْهِنَّ جُنَاحٌ أَنْ یَضَعْنَ ثِیَابَهُنَّ»، قال: « تَضَعُ الْجِلْبَابَ وَحْدَهُ».(3)

از محضر امام صادق علیه السلام سؤال شد:منظور از «ثیابهنّ» در آیه شریفه « القواعد من النساء...» چیست؟ حضرت فرمود:« منظور تنها پوشش سرتاسری (و یا در زبان فارسی چادر) است».

ص: 70


1- 1 . النور (24):60.
2- 2 . علاوه بر اقوال مفسّرین، تقریباً هشت روایت در ذیل این آیه شریفه در کتب معتبر ما آمده که مراد از «ثیابهنّ» را در این آیه چادر و یا نهایت مقنعه معنی کرده اند، و ما تنها به یک نمونه از این اخبار پس از آوردن این آیه اکتفا نمودیم و بقیّه را تنها آدرس می دهیم: الکافی، ج5، ص222؛ التهذیب، ج7، ص480؛ علل الشرایع، ج2، ص565؛ عیون اخبارالرضا، ج1، ص104؛ وسائل الشیعه، ج2، ص194؛ بحار الانوار، ج6، ص101؛ مستمسک العروه، ج14، ص237؛ جواهر الکلام، ج29، ص85؛ و تفاسیری همچون: نور الثقلین، صافی، اصفی، و...در ذیل آیه شریفه.
3- 3 . الکافی، ج 5،ص 522؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 203.

لزوم پوشش صورت و دستها در صورت زینت داشتن

94/8.قرآن کریم: «وَ قُلْ لِلْمُوءْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلاّ ما ظَهَرَ مِنْهاوَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلی جُیُوبِهِنَّ وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلاّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبائِهِنَّ أَوْ...»الی آخر الآیة.(1)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« و به زنان مؤمن بگو چشمهای خود را (از نامحرمان) ببندند و دامنهای خود را از گناه حفظ کنند، و زینتهای خود را آشکار نکنند مگر آن زینتهایی که ظاهرند (و اسلام آنها را مجاز دانسته)، و روسریهای خود را بر گردنهای خود بیندازند، و زینتهای خود را بپوشانند مگر از:

شوهران خودشان یا پدران خودشان یا...»ادامه آیه.

* * *

ص: 71


1- 1 . النور (24):31.

فصل ششم 6 کیفیّت پوشش و شرایط لباس زن

پوشش روسری (و یا مقنعه) و شرایط آن

ص: 72

ص: 73

پوشش روسری (و یا مقنعه) و شرایط آن

95/1. قرآن کریم:«...وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلی جُیُوبِهِنَّ».الآیة. (1)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« و به زنان مؤمن بگو... تا روسریهای خود را بر گردنهای خود بیندازند( و زینتهای خود را بپوشانند)».

96/2. عن الباقر علیه السلام :« فَاطِمَةُ سَیِّدَةُ نِسآءِ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ مَا کَانَ خِمَارُهَا إِلاَّ هکَذَا_ و أومأ بیده إلی وسط عضده - وَ مَا اسْتَثْنی أَحَدًا».(2)

حضرت امام باقر علیه السلام فرمود:« همانا حضرت فاطمه علیهاالسلام ، سرور همه زنان اهل بهشت، مقنعه اش تا وسط بازوهای دستش می افتاد و کسی از این قاعده مستثنی نیست (یعنی همه زنان مسلمان باید از آن حضرت تبعیّت نمایند)».

97/3. عن الباقر علیه السلام : « لَا یَصْلُحُ لِلْجَارِیَةِ - إِذَا حَاضَتْ - إِلَّا أَنْ تَخْتَمِرَ إِلَّا أَنْ لَا تَجِدَهُ».(3)

حضرت امام باقر علیه السلام فرمود:« دختر وقتی عادت حیض (یعنی:

ص: 74


1- 1 . النور (24):31.
2- 2 . مکارم الأخلاق، ص 93.
3- 3 . الکافی، ج 5،ص 532؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 228.

عادت ماهانه اش) فرا رسید واجب است که خمار (روسری یا مقنعه) بر سرش کند مگر آنکه در دسترس نداشته باشد (که در این صورت باید موهای سرش را با چادرش خوب بپوشاند)».

اهمیت پوشش سرتاسری (یا چادر در زبان فارسی )

98/4. قرآن کریم: «یا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُوءْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ ذلِکَ أَدْنی أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُوءْذَیْنَ وَ کانَ اللّهُ غَفُوراً رَحِیماً».(1)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« ای پیغمبر، به زنان و دخترانت و زنان مؤمنین بگو تا چادرهای خود را بپوشند (و یا برخی از علماء گفته اند: یعنی چادرهای خود را علاوه بر آنکه سر کنند، گوشه های آن را در صورت نزدیک هم آورند) این کار بهتر است برای آنان تا آنکه (اهل عصمت و تقوا)شناخته شوند و مورد آزار و اذیّت (مردان مزاحم و هوسران) قرار نگیرند، و همانا خداوند متعال بخشنده و مهربان است».

99/5. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله : « لِلزَّوْجِ مَا تَحْتُ الدِّرْعِ، وَلِلاْءِبْنِ وَالْأَخِ مَا فَوْقُ الدِّرْعِ، وَ لِغَیْرِ ذِی مَحْرَمٍ أَرْبَعَةُ أَثْوَابٍ: دِرْعٌ وَ خِمَارٌ وَ جِلْبَابٌ وَ إِزَارٌ».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« قسمتهایی از بدن زن که در پشت پیراهن است تنها شوهرش می تواند نگاه کند، و غیر از محدوده یک پیراهن(که برخی از علماء گفته اند: درازایش تا زانوهای پا را بپوشاند)

ص: 75


1- 1 . الأحزاب (33):59.
2- 2 . زبدة البیان لمحقّق الأردبیلی، ص554؛ تفسیر مجمع البیان، ج7، ص271؛ تفسیر الصافی، ج3، ص430؛ تفسیر الأصفی، ج2، ص624؛ تفسیر نور الثقلین، ج3، ص624.

برادران و خواهران می توانند از بدن زن را ببینند، و امّا در نزد غیر محارم، حتماً باید چهار لباس داشته باشد: پیراهن، مقنعه(یا روسری)، سرتاسری(یا چادر)، و شلوار».

سیره حضرت زهراء علیهاالسلام در پوشش مقنعه و چادر

100/6. عن الباقر علیه السلام : « فَاطِمَةُ سَیِّدَةُ نِسآءِ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ مَا کَانَ خِمَارُهَا إِلاَّ هکَذَا_ و أومأ بیده إلی وسط عضده - وَ مَا اسْتَثْنی أَحَدًا».(1)

حضرت امام باقر علیه السلام فرمود:« همانا حضرت فاطمه علیهاالسلام ، سرور همه زنان اهل بهشت، مقنعه اش تا وسط بازوهای دستش می افتاد و کسی از این قاعده مستثنی نیست (یعنی همه زنان مسلمان باید از آن حضرت تبعیّت نمایند)».

101/7. و روی أنّه لمّا أجمع أبو بکر و عمر علی منع فاطمة علیهاالسلام فدکًا و بلغها ذلک، لاثت خمارها علی رأسها و اشتملت بجلبابها و...الخبر. (2)

روایت شده است: آنگاه که ابوبکر و عمر در مجلسی برای غصب حقّ حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام (یعنی فدک) جمع شدند، خبر به آن حضرت رسید و حضرت مقنعه خود را بر سر انداختند و چادرش را پوشیدند و برای گرفتن حقّ خود به آن مجلس رفتند و...

102/8. قال أبوذرّ الغفاری رحمهم الله : دخلتُ علی رسول اللّه صلی الله علیه و آله فی مرضه الّذی توفّی فیه، فقال:« یَا أَبَاذَرٍّ، إِیتِنِی بِابْنَتِی فَاطِمَةَ». قال: فقمت و دخلت علیها و قلت: یا سیّدة النّسوان، أجیبیأباک!

ص: 76


1- 1 . مکارم الأخلاق، ص 93.
2- 2 . الطرائف، ص264؛ بشارة المصطفی، ص163؛ بحارالانوار، ج29، ص218؛ الغدیر، ج7، ص192؛ و ج9، ص387؛ شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید، ج16، ص249؛ شرح الأخبار، ج3، ص42.

قال: فلبستْ جلبابها و خرجتْ حتّی ...الخبر.(1)

ابوذر غفاری رحمهم الله (از صحابه نزدیک رسول خدا صلی الله علیه و آله ) میگوید: وقتی رسول اکرم صلی الله علیه و آله در بستر بیماری (که منجر به رحلت آن جناب شد) به سر می بردند، روزی محضر رسول خدا صلی الله علیه و آله وارد شدم، به من فرمود:« ای اباذر، از تو می خواهم بروی و دخترم فاطمه را نزد من بیاوری!»

ابوذر می گوید: بر خواستم و به منزل فاطمه علیهاالسلام وارد شدم و عرض کردم: ای سرور همه بانوان، پدرت را اجابت کن!

آنگاه ابوذر می گوید: حضرت چادرش را بر سر کرد، و به سمت منزل پدرش رسول خدا صلی الله علیه و آله خارج شد و...

103/9. و روی أنّ علیًّا علیه السلام استقرض من یهودیّ شعیراً، فاسترهنه شیئاً، فدفع إلیه مُلاءَةَ فاطمةَ علیهاالسلام رَهْناً - و کانت من الصّوف - فأدخلها الیهودیّ إلی دارٍ و وضعها فی بیتٍ، فلمّا کانت اللیلة دخلتْ زوجتُه البیت الّذی فیه المُلاءة بشُغُل، فرأتْ نوراً ساطعاً فی البیت أضاء به کلُّه، فانصرفت إلی زوجها، فأخبرتْهُ بأنّها رأت فی ذلک البیت ضوءاً عظیماً، فتعجب الیهودی زوجها - و قد نسی أنّ فی بیته مُلاءة فاطمة علیهاالسلام - فنهض مسرعاً و دخل البیت، فإذا ضیاء الملاءة ینشر شعاعُها کأنّه یشتعل من بدرٍ منیرٍ یلمع من قریب، فتعجب من ذلک، فأنعم النظر فی موضع الملاءة، فعلم أنّ ذلک النور من ملاءة فاطمة علیهاالسلام ، فخرج الیهودی یعدو إلی أقربائه و زوجته تعدو إلی أقربائها، فاجتمع ثمانون من الیهود، فرأوا ذلک، فأسلموا کلهم. (2)

روایت شده است که: روزی حضرت علی علیه السلام از یک یهودی

ص: 77


1- 1 . علل الشرایع، ج 1، ص 163؛ المناقب، ج 3، ص 342؛ بشارة المصطفی، ص 101؛ بحارالانوار، ج 43، ص 147؛ و ج 36، ص 288؛ و ج 39، ص 207.
2- 2 . الثاقب فی المناقب،ص 301؛ بحار الأنوار، ج 43،ص 30؛ و ج 109، ص66.

مقداری جو قرض خواست، یهودی از او چیزی را بعنوان رهن (و یا گرو) طلب نمود، حضرت علی علیه السلام یکی از چادرهای فاطمه علیهاالسلام را که از پشم بود (و فعلاً از آن استفاده ای نمی کرد) در پیش آن یهودی به گرو گذاشت.

یهودی آن چادر را به خانه خود برد و در یکی اتاقهای خانه اش قرار داد، شب که شد زن آن یهودی بخاطر کاری به آن اتاق داخل شد و با کمال تعجّب نوری را در آن اتاق دید که تمام اتاق را منوّر کرده است.

با عجله به طرف شوهرش دوید و او را از این ماجرا آگاه کرد، یهودی که فراموش کرده بود چادر چه کسی را در منزل خود نهاده است، با حیرت تمام به سمت آن اتاق دوید و با چشمان خود مشاهده کرد که چگونه نور آن چادر مانند ماه تمام، همه اتاق را نورانی کرده است .

آنگاه هر دوی آنها حیران زده به سمت خانه های خویشاوندان خود دویدند و آنها را از این ماجرا آگاه ساختند، و بالأخره هشتاد نفر از یهودیان با دیدن این معجزه چادر حضرت فاطمه علیهاالسلام مسلمان شدند. 104/10. عن الصادق علیه السلام :« أَدْخَلَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله فَاطِمَةَ عَلی عَلِیٍّ علیهماالسلام ، وَ سِتْرُهَا عِبَاءَةٌ، وَ فَرْشُهَا إِهَابُ کَبْشٍ، وَ وِسَادَتُهَا اُدْمٍ مَحْشُوَّةٍ بِمَسَدٍ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« رسول خدا صلی الله علیه و آله ، (دخترش) فاطمه را به خانه علی علیهماالسلام فرستاد در حالیکه پوشش او چادر، و زیراندازش پوست قوچ، و متکّایش پوست دبّاغی شده پر از لیف بود».

ص: 78


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 377؛ وسائل الشیعه، ج 21،ص 250؛ بحار الأنوار، ج 43،ص 117؛ و ج 76، ص322.

پرهیز از لباسهای نازک و بدن نما

105/11. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «مَنْ أَطَاعَ امْرَأَتَهُ أَکَبَّهُ اللَّهُ عَلَی وَجْهِهِ فِی النَّارِ».قیل: و ماتلک الطاعة؟ قال:« تَطْلُبُ مِنْهُ الذَّهَابَ إِلَی الْحَمَّامَاتِ وَ الْعُرُسَاتِ وَ الْعِیدَاتِ وَ النِّیَاحَاتِ وَ الثِّیَابَ الرِّقَاقَ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«هر که از زنش اطاعت کند خداوند او را با صورت وارد آتش جهنّم خواهد نمود» عرض شد: (یا رسول اللّه) منظور از اطاعت چیست؟فرمود:« اینکه زنش از او بخواهد تا به حمّامها(ی عمومی و مختلط) و عروسیها و جشنها و مجالس آوازه خوانی برود و یا لباس نازک بپوشد (و او هم اجازه بدهد)».

106/12. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله : « هَلاَکُ نِسآءِ اُمَّتِی فِی الاْءَحْمَرَیْنِ: الذَّهَبِ وَ الثِّیَابِ الرِّقَاقِ، وَ هَلاَکُ رِجَالِ اُمَّتِی فِیتَرْکِ الْعِلْمَ وَ جَمْعِ الْمَالِ».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« هلاکت زنان امّت من در دو چیز است: جمع طلا و پوشیدن لباسهای نازک ؛ و هلاکت مردان امّت من در ترک دانش و مال اندوزی است».

107/13. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «إِنَّ الرَّجُلَ لَتُدْخِلَهُ امْرَأَتَهُ النّارَ».فقیل: و کیف تدخله امرأته النار؟ قال:« تَطْلُبُ أَنْ تَذْهَبَ إِلَی الْحَمَّامَاتِ وَ الْعُرُسَاتِ وَ النَّائِحَاتِ وَ الثِّیَابِ الرِّقَاقِ، فَیُجِیبُهَا».(3)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« همانا برخی مردان زنان خود را داخل در آتش جهنّم می کنند!» عرض شد: چگونه آنها را داخل در آتش جهنّم

ص: 79


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 517؛ الخصال، ج1، ص 196؛ مکارم الأخلاق، ص 438؛ وسائل الشیعه، ج 2،ص 50و51؛ و ج20، ص188؛ بحار الأنوار، ج 100،ص 242.
2- 2 . ارشاد القلوب،ج1، ص183؛ مجموعة ورّام، ج 1،ص 3.
3- 3 . الفقیه، ج1، ص115؛ ثواب الأعمال، ص 224؛ مکارم الأخلاق، ص 231؛ اعلام الدین، ص 402؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 49 ؛و ج2، ص50؛ بحار الأنوار، ج 100،ص 228 و 243.

می کنند (یا رسول اللّه)؟ فرمود:« اینکه زنش از او بخواهد تا به حمّامها(ی عمومی و مختلط) و عروسیها و جشنها و مجالس آوازه خوانی برود و یا لباس نازک بپوشد (و او هم اجازه بدهد)».

پرهیز از لباسهای تنگ و مشخّص کننده حجم بدن

108/14. عن الصادق علیه السلام :« فِیمَا أَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مِنَ الْبَیْعَةِ عَلَی النِّسَاءِ أَنْ لَا یَحْتَبِینَ وَ لَا یَقْعُدْنَ مَعَ الرِّجَالِ فِی الْخَلَاءِ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« از جمله عهد و پیمانهایی که رسول خدا صلی الله علیه و آله از زنان امّت خود گرفت این است که پوششهای خود را به بدنشان نپیچند و با مردان نامحرم در جای خلوتی ننشینند».

109/15. عن الصادق علیه السلام :« لَا یَصْلُحُ لِلْمَرْأَةِ الْمُسْلِمَةِ أَنْ تَلْبَسَ مِنَ الْخُمُرِ وَ الدُّرُوعِ مَا لَا یُوَارِی شَیْئاً».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« جایز نیست زن مسلمان مقنعه (یا روسری) و پیراهنی را بپوشد که بدنش را نپوشاند (و رنگ بدنش را نشان بدهد)».

پرهیز از هر گونه پوششی که شبیه پوشش مردان باشد

110/16. عن الصادق علیه السلام :«کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله یَزْجُرُ الرَّجُلَ أَنْ یَتَشَبَّهَ بِالنِّسَاءِ، وَ یَنْهَی الْمَرْأَةَ أَنْ تَتَشَبَّهَ بِالرِّجَالِ فِی لِبَاسِهَا».(3)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« رسول خدا صلی الله علیه و آله نفرت داشت از

ص: 80


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 519؛ وسائل الشیعه،ج20،ص 185؛ و ج 14،ص 133.
2- 2 . الکافی، ج 3،ص 396؛ التهذیب، ج 2، ص219؛ الاستبصار، ج1، ص388؛ وسائل الشیعه، ج 4،ص 388.
3- 3 . وسائل الشیعه، ج 5،ص 25.

اینکه مرد (از لحاظ پوشش و آرایش و رفتار و گفتار و غیره) خود را شبیه زنان کند، و برعکس نهی می کرد از اینکه زن خود را در مسأله پوشش شبیه مردان گرداند».

پرهیز از لباسهای زینت دار و جذّاب و تهییج کننده

111/17. قالت أسماء بنت عمیس: دخل رسول اللّه صلی الله علیه و آله یوماً علی عائشة وعندها اختها أسماء و علیها ثیاب سابغة واسعة الأکمة؛ فلمّا نظر إلیها رسول اللّه صلی الله علیه و آله قام، فخرج، فقالت لهاعائشة: تنحّی فقد رأی منک رسول اللّه أمراً کرهه، فتنحّت، فدخل رسول اللّه صلی الله علیه و آله ، فسألته عائشه :لم؟

قال: فقال:«أَلَمْ تَری إِلی هنَاتِهَا، إِنَّهُ لَیْسَ لِلْمَرْأَةِ الْمُسْلِمَةِ أَنْ یَبْدُوَ مِنْهَا إِلاّ هکَذَا» وأخذ کمّیه، فغطّی بهما ظهر کفّیه حتّی لم یبد من کفّیه إلاّ أصابعه،ثمّ نصب کفّیه علی صدغیه حتّی لم یبد إلاّ وجهه.(1)

أسماء بنت عمیس می گوید: روزی رسول اکرم صلی الله علیه و آله به منزل عایشه (همسرش) آمد در حالیکه خواهرش «اسماء» هم در آنجا بود و لباس وسیع و سینه گشادی پوشیده بود، وقتی رسول خدا به او نگاه کرد برخواست و خارج شد.

عایشه به خواهرش گفت: خودت را بپوشان، همانا از تو چیزی را دید که نمی پسندد، پس خودش را پوشاند.

وقتی رسول اللّه برگشت، عایشه از او پرسید: چه شد که بیرون رفتی؟

فرمود:« آیا ندیدی سینه اش را، جایز نیست برای زن مسلمان،

ص: 81


1- 1 . مجمع الفوائد لهیثمی، ج 5، ص 137؛ المعجم الأوسط، ج 8، ص 199؛ المعجم الکبیر، ج 24، ص 143.

جایی از بدنش پیدا باشد مگر این مقدار» آنگاه آستینهای لباسش را گرفت و پشت دستانش را با آنها پوشاند تا جایی که فقط انگشتان دستش پیدا بود، سپس کف دستانش را بر یخ گوشانش گذاشت تا اینکه فقط صورتش پیدا بود.

112/18. عن الصادق علیه السلام :« لَا یَنْبَغِی لِلْمَرْأَةِ أَنْ تُجَمِّرَ ثَوْبَهَا إِذَا خَرَجَتْ مِنْ بَیْتِهَا».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« شایسته نیست برای زن مسلمان تا برّاق کند لباسهایش را (ویا خوشبو و یا جذّاب نماید)، آنگاه که از منزل خود بیرون می آید».

113/19. قال ابن عبّاس رحمهم الله :إنّ رسول اللّه صلی الله علیه و آله لعن المخنّثین من الرجال والمتبرِّجات من النساء، وقال: «أَخْرِجُوهُمْ مِنْ بُیُوتِکُمْ...».(2)

ابن عبّاس (یکی از اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله ) می گوید: همانا رسول خدا صلی الله علیه و آله مردانی را که خود را شبیه به زنان می کردند و همچنین زنانی را که خود را (در نزد نامحرمان) آرایش می کردند لعنت می کرد، و می فرمود: «این دو دسته را به خانه های خود راه ندهید و...».

* * *

ص: 82


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 519؛ الفقیه، ج 3،ص 440؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 161؛ و ج 14،ص 114.
2- 2 . مستدرک الوسائل، ج 14،ص 349؛ دعائم الاسلام، ج2،ص 445.

ص: 83

فصل هفتم 7 عفّت زن در چشم و نگاه

ص: 84

ص: 85

114/1. قرآن کریم:«وَ قُلْ لِلْمُوءْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ» الآیة.(1)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« و به زنان مؤمن بگو چشمهای خود را (از نامحرمان) ببندند و دامنهای خود را از گناه حفظ کنند، و...».

115/2. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «اشْتَدَّ غَضَبُ اللَّهِ عَلَی امْرَأَةٍ ذَاتِ بَعْلٍ مَلَأَتْ عَیْنَهَا مِنْ غَیْرِ زَوْجِهَا أَوْ غَیْرِ ذِی مَحْرَمٍ مِنْهَا؛ فَإِنَّهَا إِنْ فَعَلَتْ ذَلِکَ أَحْبَطَ اللَّهُ - عَزَّ وَ جَلَّ - کُلَّ عَمَلٍ عَمِلَتْهُ، فَإِنْ أَوْطَأَتْ فِرَاشَهُ غَیْرَهُ کَانَ حَقّاً عَلَی اللَّهِ أَنْ یُحْرِقَهَا بِالنَّارِ بَعْدَ أَنْ یُعَذِّبَهَا فِی قَبْرِهَا».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« همانا غضب الهی شدید می شود برای زنی که شوهر دارد ولی چشم خود را به مردان دیگر یا نامحرمان دوخته است، پس اگر زنی اینکاره شد، خداوند متعال همه اعمال نیک او را باطل می کند، و اگر با مرد دیگری هم بستر شد، حقّ است بر خداوند متعال که او را در آتش جهنّم بسوزاند، پس از آنکه عذاب قبر را به او بچشاند».

116/3. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «أَنَّهُ نَهَی النِّسَاءَ أَنْ یَنْظُرْنَ إِلَی الرِّجَالِ، وَ أَنْ

ص: 86


1- 1 . النور (24):31.
2- 2 . ثواب الأعمال، ص 286؛ أعلام الدین، ص 417؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 232 ؛ بحار الأنوار، ج 101،ص 39.

یَخْرُجْنَ مِنْ بُیُوتِهِنَّ إِلَّا بِإِذْنِ أَزْوَاجِهِنَّ، وَ نَهَی أَنْ یَدْخُلْنَ الْحَمَّامَاتِ إِلَّا مِنْ عُذْرٍ، وَ قَالَ: أَیُّمَا امْرَأَةٍ وَضَعَتْ خِمَارَهَا فِی غَیْرِ بَیْتِ زَوْجِهَا فَقَدْ هَتَکَتْ حِجَابَهَا ».(1)

از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل است که همانا ایشان زنان را نهی می کردند از اینکه به مردان نامحرم نگاه کنند، و یا بدون اجازه شوهر از خانه های خود خارج شوند، و همچنین نهی می کرد از اینکه بدون عذر به حمّامها(ی عمومی) بروند، و فرمود:« هر گاه زنی روسری و یا مقنعه خود را در خانه غیر شوهرش از سرش بردارد همانا بی حجابی نموده است».

117/4. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله : « تَقْبِلُوا لِی بِسِتٍّ أَتَقَبَّلُ لَکُمْ بِالْجَنَّةِ: إِذَا حَدَثْتُمْ فَلاَ تَکْذِبُوا، وَ إِذَا وَعَدْتُمْ فَلاَ تَخَلَّفُوا، وَ إِذَا اوءْتُمِنْتُمْ فَلاَ تَخُونُوا، وَ غُضُّوا أَبْصَارَکُمْ، وَ احْفَظُوا فُرُوجَکُمْ، وَ کُفُّوا أَیْدِیکُمْ وَ أَلْسِنَتَکُمْ».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« شش چیز را از من قبول کنید تا بهشت را برای شما ضمانت کنم:

وقتی حرف می زنید دروغ مگوئید،

وقتی وعده می دهید تخلّف مورزید،

وقتی امین شدید خیانت مورزید،

چشمان خود را از نامحرمان ببندید،

و دامنهای خود را از حرام حفظ کنید،

و دستها و زبانهای خود را نگهدارید».

118/5. عن الصادق علیه السلام :«النَّظْرَةُ سَهْمٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِیسَ مَسْمُومٌ، مَنْ تَرَکَهَا لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لَا لِغَیْرِهِ أَعْقَبَهُ اللَّهُ أَمْناً وَ إِیمَاناً یَجِدُ طَعْمَهُ».(3)

ص: 87


1- 1 . دعائم الاسلام، ج2،ص 215؛ مستدرک الوسائل، ج 1،ص 385؛ وج14، ص280.
2- 2 . الخصال، ج1، ص 321؛ بحار الأنوار، ج 72،ص 94؛ و ج74، ص115.
3- 3 . الفقیه، ج4، ص18؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص192.

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« نگاه (به نامحرم) تیرمسمومی است از ناحیه شیطان، هر که بخاطر خدا آن راترک کند خداوند متعال به او آسایش و ایمانی می بخشد که طعمش را بچشد».

119/6. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «لِکُلِّ عُضْوٍ مِنِ ابْنِ آدَمَ حَظٌّ مِنَ الزِّنَی، فَالْعَیْنُ زِنَاهُ النَّظَرُ، وَ اللِّسَانُ زِنَاهُ الْکَلَامُ، وَ الْأُذُنَانِ زِنَاهُمَا السَّمْعُ، وَ الْیَدَانِ زِنَاهُمَا الْبَطْشُ، وَ الرِّجْلَانِ زِنَاهُمَا الْمَشْیُ، وَ الْفَرْجُ یُصَدِّقُ ذَلِکَ کُلَّهُ وَ یُکَذِّبُهُ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« همانا برای هر عضوی از اعضای انسان بهره ای از زنا است، زنای چشم نگاه کردن (به نامحرمان) است، و زبان زنایش سخن گفتن، و گوش زنایش شنیدن، و دستها لمس کردن، و پاها رفتن، و این دامن است که در نهایت همه آنها را تصدیق و یا تکذیب خواهد نمود».

120/7. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «وَ کُلُّ عَیْنٍ بَاکِیَةٌ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِلَّا ثَلَاثَ أَعْیُنٍ: عَیْنٌ بَکَتْ مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ، وَ عَیْنٌ غُضَّتْ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ، وَ عَیْنٌ بَاتَتْ سَاهِرَةً فِی سَبِیلِ اللَّهِ».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« هر چشمی در روز قیامت گریان خواهد بود مگر سه چشم:

چشمی که از ترس خداوند متعال بگرید.

و چشمی که از نگاه به حرام بسته شود.

و چشمی که در راه خداوند بیداری بکشد».

ص: 88


1- 1 . بحارالانوار، ج101، ص38؛ جامع الأخبار، ص145؛ مستدرک الوسائل، ج 14،ص 269 و340.
2- 2 . الفقیه، ج1، ص318؛ الخصال، ج1، ص 98؛ مکارم الأخلاق، ص 315؛ روضة الواعظین، ج2، ص 224؛ کشف الغمّة،ج2، ص99؛ وسائل الشیعه، ج 7، ص 75 ؛و ج15، ص226؛ بحار الأنوار، ج 90،ص 329 ؛و ج101؛ ص35؛ جامع الأخبار، ص98.

121/8. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «مَنْ مَلاَءَ عَیْنَهُ مِنْ حَرَامٍ مَلاَءَ اللّهُ عَیْنَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مِنَ النّارِ إِلاّ أَنْ یَتُوبَ وَ یَرْجِعَ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« هر که چشمش از حرام الهی پر باشد خداوند آن را در روز قیامت از آتش پر خواهد نمود، مگر آنکه توبه نماید و برگردد».

122/9. عن الصادق علیه السلام :« مَا اغْتَنَمَ أَحَدٌ بِمِثْلِ مَا اغْتَنَمَ بِغَضِّ الْبَصَرِ ؛ فَإِنَّ الْبَصَرَ لَا یُغَضُّ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ إِلَّا وَ قَدْ سَبَقَ إِلَی قَلْبِهِ مُشَاهَدَةُ الْعَظَمَةِ وَ الْجَلَالِ.

وَ سُئِلَ أَمِیرُ الْمُوءْمِنِینَ علیه السلام : بِمَا ذَا یُسْتَعَانُ عَلَی غَضِّ الْبَصَرِ؟ فَقَالَ: بِالْخُمُودِ تَحْتَ سُلْطَانِ الْمُطَّلِعِ عَلَی سِرِّکَ.

وَ الْعَیْنُ جَاسُوسُ الْقَلْبِ وَ بَرِیدُ الْعَقْلِ؛ فَغُضَّ بَصَرَکَ عَمَّا لَا یَلِیقُ بِدِینِکَ وَ یَکْرَهُهُ قَلْبُکَ وَ یُنْکِرُهُ عَقْلُکَ.

قَالَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله : غُضُّوا أَبْصَارَکُمْ تَرَوْنَ الْعَجَائِبَ.

وَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ:« قُلْ لِلْمُوءْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ».

وَ قَالَ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ لِلْحَوَارِیِّینَ: إِیَّاکُمْ وَ النَّظَرَ إِلَی الْمَحْذُورَاتِ؛ فَإِنَّهُ بَذْرُ الشَّهَوَاتِ وَ نَبَاتُ الْفِسْقِ.

وَ قَالَ یَحْیَی بْنُ زَکَرِیَّا: الْمَوْتُ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ نَظْرَةٍ لِغَیْرِ وَاجِبٍ.

وَ قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْعُودٍ لِرَجُلٍ نَظَرَ إِلَی امْرَأَةٍ قَدْ عَادَهَا فِی مَرَضِهَا: لَوْ ذَهَبَتْ عَیْنَاکَ لَکَانَ خَیْراً لَکَ مِنْ عِیَادَةِ مَرِیضِکَ، وَ لَا تَتَوَفَّرُ عَیْنٌ نَصِیبَهَا مِنْ نَظَرٍ إِلَی مَحْذُورٍ إِلَّا وَ قَدِ انْعَقَدَ عُقْدَةٌ فِی قَلْبِهِ مِنَ الْمُنْیَةِ، وَ لَا تَنْحَلُّ إِلَّا بِإِحْدَی الْحَالَتَیْنِ: إِمَّا بِبُکَاءِ الْحَسْرَةِ وَ النَّدَامَةِ بِتَوْبَةٍ صَادِقَةٍ، وَ إِمَّا بِأَخْذِ حَظِّهِ مِمَّا تَمَنَّی وَ

ص: 89


1- 1 . الأمالی للصدوق، ص 429؛ مکارم الأخلاق، ص 430؛ بحار الأنوار، ج 73،ص 334؛ و ج 101، ص32.

نَظَرَ إِلَیْهِ؛ فَأَخْذُ الْحَظَّ مِنْ غَیْرِ تَوْبَةٍ فَمَصِیرُهُ إِلَی النَّارِ؛ وَ أَمَّا التَّائِبُ الْبَاکِی بِالْحَسْرَةِ وَ النَّدَامَةِ عَنْ ذَلِکَ فَمَأْوَاهُ الْجَنَّةُ وَ مُنْقَلَبُهُ الرِّضْوَانُ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود: «همانا کسی غنیمتی بهتر از حفظ چشم نخواهد یافت، چرا که هیچ چشمی از حرام الهی بسته نمی شود مگر آنکه مشاهده عظمت و جلال الهی در قلب صاحبش جاری خواهد شد.

و از امیر المؤمنین علیه السلام سؤال شد: چه چیزی انسان را در کنترل چشم یاری می رساند؟ فرمود: افتادگی در برابر سلطانی که از درون تو آگاه است.

و همانا چشم جاسوس و نماینده دل و پیک عقل است ؛ پس چشمان خود را از هر آنچه که سزاوار دین تو نیست و قلبت آن را نمی پسندد و عقلت زشت می پندارد ببند.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: چشمان خود را از حرام ببندید تا عجائب هستی را مشاهده نمائید.

و خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: و به مردان مؤمن بگو چشمهای خود را (از نامحرمان) ببندند و دامنهای خود را از گناه حفظ کنند. و حضرت عیسی علیه السلام خطاب به حواریّون (یعنی انصار خود) چنین فرمود: بر حذر می دارم شما را از آنچه که نهی شده است، چرا که نگاه به آنها تخم شهوت و نهال فسق و فجور را در نهاد انسان می کارد.

و حضرت یحیی علیه السلام فرمود: همانا مرگ در نزد من بهتر است از نگاه نامشروع.

و عبدالّله بن مسعود (یکی از یاران نزدیک رسول خدا صلی الله علیه و آله ) خطاب به مردی که به عیادت زن مریضی آمده بود و بدین بهانه او را

ص: 90


1- 1 . مصباح الشریعة، ص 9؛ مستدرک الوسائل، ج 14،ص 229.

نگاه می کرد، گفت: اگر چشمانت را از دست داده بودی بهتر از آن بود که به عیادت آن مریض می رفتی.

و همانا چشم از نگاه کردن سیر نمی شود مگر آنکه در قلب صاحبش عقده ای از آمال و هوسها باقی می گذارد، و این حالت از بین نمی رود مگر با دو چیز: یا با گریه آمیخته با حسرت و پشیمانی و توبه صادقانه و یا با بهره گرفتن بواسطه آن از هر چه که دوست دارد و می پسندد؛ امّا بهره گیری از آن بدون بازگشت، عاقبتش جهنّم است، ولی توبه کننده گریان با حسرت و پشیمانی، جایگاهش بهشت و رضوان است».

123/10. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« وَ مَنْ مَلَأَ عَیْنَیْهِ مِن ِ امْرَأَةٍ حَرَاماً حَشَاهُمَا اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ بِمَسَامِیرَ مِنْ نَارٍ، وَ حَشَاهُمَا نَاراً حَتَّی یَقْضِیَ بَیْنَ النَّاسِ ثُمَّ یُوءْمَرُ بِهِ إِلَی النَّارِ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« هر که چشمش از نگاه به زن نامحرم پر کند خداوند متعال آن را در روز قیامت از آتش جهنّم پر خواهد نمود، تا زمانیکه داوری بین خلائق تمام گردد و سپس امر می کند تا او را برای همیشه وارد در جهنّم کنند».

124/11. عن أمیر الموءمنین علیه السلام :«مَنْ أَطْلَقَ نَاظِرَهُ أَتْعَبَ خَاطِرَهُ، مَنْ تَتَابَعَتْ لَحَظَاتُهُ دَامَتْ حَسَرَاتُهُ».(2)

حضرت علی علیه السلام فرمود:« هر که نگاهش را رها سازد (و کنترل نکند) خاطرش پریشان خواهد بود، و هر که اوقاتش پریشان باشد حسرت و پشیمانیش ادامه خواهد داشت».

* * *

ص: 91


1- 1 . ثواب الأعمال، ص 286؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 194 ؛ بحار الأنوار، ج 73،ص 366 ؛ جامع الأخبار، ص93.
2- 2 . بحارالانوار، ج101، ص38؛ مستدرک الوسائل، ج 14،ص 268؛ جامع الأخبار، ص93.

فصل هشتم 8 عفّت زن در دهان و کلام

پرهیز از سخن گفتن با نامحرمان بدون ضرورت

ص: 92

ص: 93

پرهیز از سخن گفتن با نامحرمان بدون ضرورت

125/1. عن الصادق علیه السلام :« نَهَی رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَنْ تَتَکَلَّمَ الْمَرْأَةُ عِنْدَ غَیْرِ زَوْجِهَا أَوْ غَیْرِ ذِی مَحْرَمٍ مِنْهَا أَکْثَرَ مِنْ خَمْسِ کَلِمَاتٍ مِمَّا لَا بُدَّ لَهَا مِنْهُ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« همانا رسول خدا صلی الله علیه و آله نهی فرمود از اینکه زن بدون ضرورت، در نزد غیر شوهرش و نامحرمان، بیش از پنج کلمه سخن بگوید».

126/2. عن الصادق علیه السلام : عن رسول اللَّه صلی الله علیه و آله :« أَنَّهُ کَانَ مِمَّا یَأْخُذُ عَلَی النِّسَاءِ فِی الْبَیْعَةِ أَنْ لَا یَتَحَدَّثْنَ مَعَ الرِّجَالِ إِلَّا ذَا مَحْرَمٍ».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« همانا از جمله پیمانهایی که رسول خدا صلی الله علیه و آله از زنان امّت خود گرفت این بود که بجز با کسانی که نسبت به آنها محرم هستند، با مردان دیگر (بدون ضرورت) سخن نگویند».

127/3. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله : « وَ مَنْ صَافَحَ امْرَأَةً حَرَاماً جَاءَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مَغْلُولًا، ثُمَّ یُوءْمَرُ بِهِ إِلَی النَّارِ؛ وَ مَنْ فَاکَهَ امْرَأَةً لَا یَمْلِکُهَا (حَبَسَهُ اللَّهُ) بِکُلِّ کَلِمَةٍ کَلَّمَهَا فِی الدُّنْیَا أَلْفَ عَامٍ».(3)

ص: 94


1- 1 . الفقیه، ج4، ص3؛مجموعة ورّام، ج2، ص 256؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 197 ؛ بحار الأنوار، ج 73، ص 328.
2- 2 . دعائم الاسلام، ج2،ص 214؛ مستدرک الوسائل، ج 14،ص 272.
3- 3 . ثواب الأعمال، ص 282؛ أعلام الدین، ص 414؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 198 ؛ بحار الأنوار، ج 7، ص 213؛ و ج73، ص 363.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« هر که با زن نامحرمی دست بدهد در روز قیامت با غُل و زنجیر خواهد بود، و سپس بسوی آتش امر شود، و هر که با نامحرمی بدون ضرورت، هم صحبت گردد، در ازاء هر کلمه اش در دنیا هزار سال در آخرت گرفتار خواهد بود».

پرهیز از سلام دادن به نامحرمان

128/4. عن أمیر الموءمنین علیه السلام : «لَا تَبْدَءُوا النِّسَاءَ بِالسَّلَامِ وَ لَا تَدْعُوهُنَّ إِلَی الطَّعَامِ».(1)

حضرت علی علیه السلام فرمود:« به زنان نامحرم سلام نکنید، و به آنها غذا تعارف نکنید».

129/5. عن الصادق علیه السلام :«لَا تُسَلِّمْ عَلَی الْمَرْأَةِ».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« به زن نامحرم سلام نکن».

130/6. عن الصادق علیه السلام :«کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله یُسَلِّمُ عَلَی النِّسَاءِ وَ یَرْدُدْنَ عَلَیْهِ، وَ کَانَ أَمِیرُ الْمُوءْمِنِینَ علیه السلام یُسَلِّمُ عَلَی النِّسَاءِ وَ کَانَ یَکْرَهُ أَنْ یُسَلِّمَ عَلَی الشَّابَّةِ مِنْهُنَّ، وَ یَقُولُ: أَتَخَوَّفُ أَنْ یُعْجِبَنِی صَوْتُهَا فَیَدْخُلَ عَلَیَّ أَکْثَرُ مِمَّا طَلَبْتُ مِنَ الْأَجْرِ».(3)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:«همانا رسول خدا صلی الله علیه و آله به زنان سلام می کرد و آنها هم جواب سلامش را می دادند، أمیر المؤمنین علیه السلام

ص: 95


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 534؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 234.
2- 2 . الکافی، ج 5،ص 535؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 234؛ مشکاة الانوار، ص203.
3- 3 . الکافی، ج 2، ص148؛ و ج5،ص 535؛ الفقیه، ج3، ص469؛ وسائل الشیعه، ج 12، ص76؛ مستدرک الوسائل، ج 8،ص 373.

هم به آنها سلام می کرد ولی بدش می آمد از اینکه به زنان جوان سلام کند و می فرمود: می ترسم صدای آنان مرا خوش آید و بیش از آنکه ثواب ببرم گناه کرده باشم».

پرهیز از نرمی گفتار با نامحرمان بهنگام ضرورت

131/7. قرآن کریم:«یا نِساءَ النَّبِیِّ لَسْتُنَّ کَأَحَدٍ مِنَ النِّساءِ إِنِ اتَّقَیْتُنَّ فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلاً مَعْرُوفاً».(1)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« ای زنان پیامبر، همانا شما مثل سایر زنان نیستید اگر تقوا پیشه کنید، پس صدای خود را (بهنگام سخن گفتن با نامحرمان) نرم نکنید تا مبادا آنکه بیماری (شهوت) در دلش هست طمع کند، و همواره سخنان شایسته بر زبان آورید».

پرهیز از شوخی و مزاح با نامحرمان

132/8. عن أبی بصیر، قال: کنت أقرئامرأة کنت اُعلِّمها القرآن فمازحْتُها بشی ء فقدمتُ علی أبی جعفر علیه السلام ، فقال لی: «أَیَّ شَیْءٍ قُلْتَ لِلْمَرْأَةِ»؟فغطَّیتُ وجهی، فقال: «لَا تَعُودَنَّ إِلَیْهَا».(2)

أبی بصیر می گوید: من به یک زنی قرآن می آموختم، روزی با او بر سر چیزی شوخی نمودم، وقتی پیش امام باقر علیه السلام رفتم، امام خطاب

ص: 96


1- 1 . الأحزاب (33):32.
2- 2 . المناقب، ج4، ص 182؛ دلائل الامامة، ص103؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 198 ؛ بحار الأنوار، ج 46،ص 258.

به من فرمود: «چه چیزی به آن زن گفتی؟» صورتم را از خجالت پائین انداختم، آنگاه فرمود:«دیگر تکرار نکن».

پرهیز زن از آوازه خوانی

133/9. عن الصادق علیه السلام :« الْمُغَنِّیَةُ مَلْعُونَةٌ مَلْعُونٌ مَنْ أَکَلَ کَسْبَهَا».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:«زن آوازخوان ملعون است، و هر که هم بوسیله آن کسب روزی نماید ملعون است».

ص: 97


1- 1 . الکافی، ج 5، ص120؛ التهذیب، ج6، ص357؛ الاستبصار، ج 3، ص61؛ وسائل الشیعة، ج 17،ص 121.

فصل نهم 9 عفّت زن در آرایش و زینت

جواز آرایش زن برای شوهرش

ص: 98

ص: 99

جواز آرایش زن برای شوهرش

134/1. عن الباقر علیه السلام : «لَا بَأْسَ عَلَی الْمَرْأَةِ بِمَا تَزَیَّنَتْ بِهِ لِزَوْجِهَا».(1)

حضرت امام باقر علیه السلام فرمود: «اشکالی ندارد زن هر نوع آرایش و یا زینتی را برای شوهر و محرم خود انجام دهد».

135/2. عن الباقر علیه السلام :« رَخَّصَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله لِلْمَرْأَةِ أَنْ تَخْضِبَ رَأْسَهَا بِالسَّوَادِ، - قال:- وَ أَمَرَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله النِّسَاءَ بِالْخِضَابِ ذَاتَ الْبَعْلِ وَ غَیْرَ ذَاتِ الْبَعْلِ ؛ أَمَّا ذَاتُ الْبَعْلِ فَتَزَیَّنُ لِزَوْجِهَا، وَ أَمَّا غَیْرُ ذَاتِ الْبَعْلِ فَلَا تُشْبِهُ یَدُهَا یَدَ الرِّجَالِ». (2)

حضرت امام باقر علیه السلام فرمود:« پیامبر صلی الله علیه و آله اجازه فرمود برای زن که موهای سر خود را با رنگ مشکی رنگ نماید و همانا پیامبر صلی الله علیه و آله به زنان شوهردار و غیر آن فرمان داد که خود را (به وسیله حنا و...) خضاب و آرایش نمایند. امّا زنان شوهردار خود را تنها برای شوهرانشان و زنان غیر شوهردار به جهت اینکه دستان آنان شبیه مردان نباشد (که البتّه اینها هم به حکم روایاتی که خواهد آمد، باید در معرض دید مردان نامحرم قرار ندهند)».

ص: 100


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 119؛و ص520؛ وسائل الشیعه، ج 17،ص 132؛ التهذیب، ج6، ص 360.
2- 2 . مکارم الأخلاق، ص82؛ وسائل الشیعه، ج20،ص 97؛ بحار الأنوار، ج 73،ص 102.

بهترین خوشبو کننده ها برای زنان و مردان

136/3. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله : « طِیبُ النِّسَاءِ مَا ظَهَرَ لَوْنُهُ وَ خَفِیَ رِیحُهُ، وَ طِیبُ الرِّجَالِ مَا ظَهَرَ رِیحُهُ وَ خَفِیَ لَوْنُهُ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« همانا بهترین خوشبو کننده ها برای زنان آن است که رنگش آشکار و بویش مخفی باشد و برای مردان آنکه که بویش آشکار و رنگش مخفی باشد».

پرهیز از هرگونه آرایش و زینتی در بین نامحرمان

137/4. قرآن کریم:« وَ قُلْ لِلْمُوءْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلاّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلی جُیُوبِهِنَّ وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلاّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبائِهِنَّ أَوْ آباءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنائِهِنَّ أَوْ أَبْناءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنِی إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَواتِهِنَّ أَوْ نِسائِهِنَّ أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ أَوِ التّابِعِینَ غَیْرِ أُولِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلی عَوْراتِ النِّساءِ وَ لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ ما یُخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَی اللّهِ جَمِیعاً أَیُّهَا الْمُوءْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ».(2)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« و به زنان مؤمن بگو چشمهای خود را (از نامحرمان) ببندند و دامنهای خود را از گناه حفظ کنند، و زینتهای خود را آشکار نکنند مگر آن زینتهای که ظاهرند (و اسلام آنها را مجاز دانسته)، و روسریهای خود را بر گردنهای خود بیندازند، و زینتهای خود را بپوشانند مگر از:

ص: 101


1- 1 . الکافی، ج 6،ص 512؛ مکارم الأخلاق، ص44؛ وسائل الشیعه، ج 2،ص 147؛ المستدرک، ج1، ص422.
2- 2 . النور (24):31.

شوهران خودشان.

یا پدران خودشان.

یا پدران شوهرشان.

یا فرزندان خود.

یا فرزندان شوهر خود از زنان دیگر.

یا برادران خود.

یا پسران برادران خود.

یا پسران خواهران خود.

یا زنان مؤمن و مسلمان.

یا کنیزان خود.

یا مردانی که میل جنسی ندارند مثل دیوانگان.

یا بچّه های کوچکی که شهوت جنسی آنان بیدار نشده است.

و پاهای خود را بر زمین نکوبند تا زینتهای آنان (مثل خلخال) آشکار نشوند، و همگی بسوی خداوند توبه کنید ای مؤمنان، که شاید رستگار شوید».

138/5. قرآن کریم:« وَ قَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِیَّةِ الْأُولی...».(1)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« (ای پیامبر، به همسرانت و به زنان امّت خود بگو:) ملازم خانه هایتان باشید و مانند زنان زمان جاهلیّت، تبرّج و آرایش و زینت نکنید و...».

139/6. سئل ابوالحسن علیه السلام عن المرأة یکون علیهاالحلیُّ و الخلخالُ والمَسَکَةُ والقُرْطَان من الذَّهب و الوَرق تُحْرم فیه وهو علیها و قد کانت تلبسه فی بیتها قبل حجّها: أتنزعه إذا أحرمتْ أو تترکه علی حاله؟ قال: « تُحْرِمُ فِیهِ وَ

ص: 102


1- 1 . الأحزاب (33):33.

تَلْبَسُهُ مِنْ غَیْرِ أَنْ تُظْهِرَهُ لِلرِّجَالِ فِی مَرْکَبِهَا وَ مَسِیرِهَا».(1)

از امام کاظم علیه السلام سؤال شد از زنی که از زیور آلات و خلخال و دستبند و گوشواره طلا و نقره استفاده می کند، آیا وقتی برای اعمال حج مُحرم شود آنها را از بدن خود خارج نماید و یا این که می تواند با همان حال محرم شود؟ امام فرمود:« زن با همراه داشتن زیور آلات می تواند مُحرم شود به شرطی که آنها را در تمام حالات احرام برای مردان آشکار نسازد».

140/7. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله : « أَمَا إِنَّهُ لَیْسَ مِنْکُنَّ امْرَأَةٌ تُحَلِّی ذَهَبًا تَظْهُرُهُ إِلّا عُذِّبَتْ بِهِ».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« همانا هر زنی که خود را به وسیله طلا آرایش و زینت کند و آنها را برای نامحرمان آشکار سازد به وسیله همان چیز زینت خود عذاب خواهد شد».

141/8. عن الباقر علیه السلام :« نَهَی رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَنْ تَخْرُجَ الْمَرْأَةُ مِنْ بَیْتِهَا بِغَیْرِ إِذْنِ زَوْجِهَا، فَإِن خَرَجَتْ لَعَنَهَا کُلُّ مَلَکٍ فِی السَّمَاءِ وَکُلُ شَیْءٍ تَمُرُّ عَلَیْهِ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ حَتَّی تَرْجِعَ إِلَی بَیْتِهَا، وَ نَهَی أَنْ تَتَزَیَّنَ لِغَیْرِ زَوْجِهَا فَإِنْ فَعَلَتْ کَانَ حَقّاً عَلَی اللَّهِ أَنْ یُحْرِقَهَا بِالنَّارِ».(3)

حضرت امام باقر علیه السلام فرمود:« همانا رسول خدا صلی الله علیه و آله نهی کرد زن را از این که بدون اذن شوهرش از خانه خارج شود و اگر بدون اذن شوهر از منزل خارج شد از کنار هر موجودی از انس و جن که عبور می کند

ص: 103


1- 1 . الکافی، ج 4،ص 345؛ التهذیب، ج5، ص 75؛ الاستبصار، ج 2،ص310؛ وسائل الشیعه، ج 12، ص 496.
2- 2 . کنز العمّال، ج 16،ص 388؛ سنن أبی داود، ج2، ص 298؛ سنن النسائی، ج 8، ص 157؛ السنن الکبری، ج4، ص 141؛ المعجم الکبیر، ج 24، ص 242.
3- 3 . وسائل الشیعه، ج20،ص 161و211؛ بحار الأنوار، ج 100،ص 243.

تمام فرشتگان آسمانی او را لعن و نفرین می کنند تا این که آن زن به منزل خویش بر گردد.

و همچنین نهی فرمود از اینکه زن خود را برای غیر شوهرش آرایش نماید که اگر اینکار را کرد سزاوار است که خداوند او را در آتش جهنّم بسوزاند».

142/9. عن ابن عبّاس :إنّ رسول اللّه صلی الله علیه و آله لعن المخنّثین من الرجال والمتبرِّجات من النساء، وقال: «أَخْرِجُوهُمْ مِنْ بُیُوتِکُمْ...».(1)

ابن عباس ( یکی از یاران رسول خدا صلی الله علیه و آله ) می گوید: همانا رسول خدا صلی الله علیه و آله لعنت نمود مردانی را که آلوده به لواط باشند و زنانی را که (خود را برای مردان نامحرم) آرایش می نمایند، و فرمود:« این دو گروه از مردان و زنان را از خانه های خود بیرون نمایید...».

143/10. قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله لحولاء: «...یَا حَوْلَاءُ، وَ الَّذِی بَعَثَنِی بِالْحَقِّ نَبِیّاً وَ رَسُولًا، لَقَدْ بَعَثَنِی رَبِّیَ الْمَقَامَ الْمَحْمُودَ! فَعَرَضَنِی عَلَی جَنَّتِهِ وَ نَارِهِ، فَرَأَیْتُ أَکْثَرَ أَهْلِ النَّارِ النِّسَاءَ...وَ لَا تَطَیَّبِی وَ زَوْجُکِ غَائِبٌ.

یَا حَوْلَاءُ، مَنْ کَانَتْ مِنْکُنَّ تُوءْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ لَا تَجْعَلُ زِینَتَهَا لِغَیْرِ زَوْجِهَا، وَ لَا تُبْدِی خِمَارَهَا وَ مِعْصَمَهَا، وَ أَیُّمَا امْرَأَةٍ جَعَلَتْ شَیْئاً مِنْ ذَلِکَ لِغَیْرِ زَوْجِهَا فَقَدْ أَفْسَدَتْ دِینَهَا وَ أَسْخَطَتْ رَبَّهَا عَلَیْهَا،...».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله (خطاب به زنی به نام حولاء) فرمود:« ای حولاء! سوگند به آن خدایی که مرا به پیامبری و رسالت خویش مبعوث نمود، که هماناپروردگار عالم مرا مقام محمود عطا نمود و بهشت و جهنّم خود را به من نشان داد و من دیدم که اکثر اهل جهنّم از زنان

ص: 104


1- 1 . وسائل الشیعه، ج20،ص 342؛ المستدرک، ج 14،ص 348.
2- 2 . مستدرک الوسائل، ج 14،ص 243.

هستند... ( سپس به او مطالبی را فرمود، از جمله اینکه) در حالی که شوهرت غایب است ( و به خانه ات نخواهد آمد) خودت را خوشبو نساز.

ای حولاء! هر زنی که ایمان به خدا و قیامت داشته باشد نباید زینت و آرایش خویش را برای غیر شوهرش قرار دهد و نباید در برابر نامحرمان مقنعه و یا روسری خود را از سرش بر دارد... و هر زنی که خود را برای غیر شوهرش آرایش نماید و مواضع زینت خود را نزد نامحرمان آشکار نماید همانا دینش را فاسد نموده و خشم و غضب الهی را برای خود خریده است...».

144/11. عن الباقر علیه السلام : « فَاطِمَةُ سَیِّدَةُ نِسآءِ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ مَا کَانَ خِمَارُهَا إِلاَّ هکَذَا_ و أومأ بیده إلی وسط عضده - وَ مَا اسْتَثْنی أَحَدًا».(1)

حضرت امام باقر علیه السلام فرمود:« همانا حضرت فاطمه علیهاالسلام ، سرور همه زنان اهل بهشت، مقنعه اش تا وسط بازوهای دستش می افتاد و کسی از این قاعده مستثنی نیست (یعنی همه زنان مسلمان باید از آن حضرت تبعیّت نمایند)».

زنی که خود را برای نامحرمان زینت کند نمازش قبول نیست

145/12. عن الصادق علیه السلام :« أَیُّمَا امْرَأَةٍ بَاتَتْ وَ زَوْجُهَا عَلَیْهَا سَاخِطٌ فِی حَقٍّ لَمْ تُقْبَلْ مِنْهَا صَلَاةٌ حَتَّی یَرْضَی عَنْهَا، وَ أَیُّمَا امْرَأَةٍ تَطَیَّبَتْ لِغَیْرِ زَوْجِهَا لَمْ تُقْبَلْ مِنْهَا صَلَاةٌ حَتَّی تَغْتَسِلَ مِنْ طِیبِهَا کَغُسْلِهَا مِنْ جَنَابَتِهَا».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« هر زنی که شب را به صبح برساند

ص: 105


1- 1 . مکارم الأخلاق، ص93.
2- 2 . الکافی، ج 5،ص 507؛ وسائل الشیعه، ج 3،ص 339.

در حالی که شوهرش از او خشمناک است نمازی از او قبول نخواهد بود تا وقتی که شوهرش از او راضی شود، و هر زنی که خود را برای غیر شوهرش خوشبو نماید هیچ نمازی از او قبول نیست تا وقتی که غسل توبه نماید مانند وقتی که برای جنابت خود غسل می کرد».

منظور از زینتهای ظاهره و مجاز در قرآن

146/13. سئل الباقر علیه السلام عمّا تظهر المرأة من زینتها؟ قال:« الْوَجْهَ وَ الْکَفَّیْنِ».(1)

از امام باقر علیه السلام سؤال شد از زینتهایی که زن می تواند در بین نامحرمان آنها را نپوشاند، فرمود:« تنها (قرص) صورت و دستها(از مچ به پایین)».

مشخّص بودن حالت و حجم موهااز زیر مقنعه و یا چادر جایز نیست

147/14. سئل الباقر علیه السلام عن القرامل الّتی تضعها النّساء فی رءوسهنّ یصلنه بشعورهنّ؟ فقال: « لَا بَأْسَ عَلَی الْمَرْأَةِ بِمَا تَزَیَّنَتْ بِهِ لِزَوْجِهَا».(2)

از امام باقر علیه السلام سؤال شد از اینکه آیا زن می تواند موبند خود را در بین نامحرمان نپوشاند، فرمود:« زن از هرگونه آرایش و زینتی برای شوهرش استفاده کند اشکال ندارد،(ولی نامحرم نباید ببیند)». 148/15. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «إِذَا رَأَیْتُمْ اللاّتِی أَلْقَیْنَ عَلی رُؤُوسِهِنَّ مِثْلَ أَسْنِمَةِ الْبَقَرِ فَأَعْلِمُوهُنَّ أَنَّهُ لاَتُقْبَلْ لَهُنَّ الصَّلاَةُ».(3)

ص: 106


1- 1 . قرب الاسناد، ص40؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 202 ؛ بحار الأنوار، ج 101، ص33.
2- 2 . التهذیب، ج6، ص 360؛ وسائل الشیعه، ج17،ص 132.
3- 3 . کنز العمّال، ج 16،ص 392؛ الجامع الصغیر، ج1، ص 99؛ مجمع الزوائد، ج 5، ص 137؛ السنن الکبری، ج2، ص 234؛ المعجم الکبیر، ج 22، ص 370.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« زمانی که مشاهده کردید زنان موهای سرشان را مانند کوهان گاو دسته کرده اند به آنان بگویید که نمازشان قبول نیست».

شنیده شدن صدای زیورآلات هم جایز نیست

149/16. قرآن کریم:«وَ لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ ما یُخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَی اللّهِ جَمِیعاً أَیُّهَا الْمُوءْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ».(1)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« و پاهای خود را بر زمین نکوبند تا زینتهای آنان (مثل خلخال) آشکار نشوند، و همگی بسوی خداوند توبه کنید ای مؤمنان، که شاید رستگار شوید».

150/17. سئل الرضا علیه السلام عن الخلاخل: هل یصلُحُ للنِّساء والصبیان لُبسُها؟ فقال:« لَا یَصْلُحُ».(2)

از امام رضا علیه السلام سوال شد: آیا برای زنان و دختران جایز است که خلخال بپوشند؟ فرمود:«جایز نیست».

151/18. عن الصادق علیه السلام : « نَهی رَسُولُ اللّهِ الْمَرْأَةَ أَنْ تَضْرِبَ بِرِجْلَیْهَا اْلأَرْضَ لِیُسْمَعَ صَوْتُ خَلْخَالِهَا وَ یُعْلَمَ مَا یُخْفی مِنْ زِینَتِهَا ».(3)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« همانا رسول خدا صلی الله علیه و آله نهی مینمود از این که زن پاهایش را بر زمین بکوبد تا صدای خلخال و زیورآلات او شنیده شود».

ص: 107


1- 1 . النور (24):31.
2- 2 . الکافی، ج 3،ص 404؛ الفقیه، ج 1،ص 254؛ وسائل الشیعه، ج 4، ص 436 ؛ بحار الأنوار، ج 80، ص249.
3- 3 . دعائم الاسلام، ج2،ص 163.

خالکوبی برای زن جزء زینتهای ممنوعه است

152/19. عن الصادق علیه السلام :«إِنَّ السَّوَادَ مِنَ الزِّینَةِ ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« همانا خالکوبی کردن برای زن از زینت های (حرام) محسوب می شود».

پرهیز از استعمال عطر و خوشبوکننده ها در میان نامحرمان

153/20. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« أَیُّ امْرَأَةٍ تَطَیَّبَتْ (لِغَیْرِ زَوْجِهَا) وَ خَرَجَتْ مِنْ بَیْتِهَا فَهِیَ تُلْعَنُ حَتَّی تَرْجِعَ إِلَی بَیْتِهَا مَتَی مَا رَجَعَتْ».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« هر زنی که خود را برای غیر شوهرش خوشبو نماید و از منزلش خارج شود مورد لعن و نفرین است تا وقتی که به منزل بر گردد».

154/21. عن الصادق علیه السلام :« مَنْ تَطَیَّبَتْ (تطیب) مِنَ النِّسَاءِ فَلاَ تَخْرُجْ وَ لاَ تَشْهَدِ الصَّلاَةَ فِی الْمَسْجِدِ».(3)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« اگر زنی خود را خوشبو نمود حقّ ندارد از منزل خارج شود و حقّ ندارد برای اقامه نماز در مسجد حاضر شود».

155/22. عن الصادق علیه السلام :« أَیُّمَا امْرَأَةٍ اسْتَعْطَرَتْ وَ خَرَجَتْ لِیُوجَدَ رِیحُهَا فَهِیَ زَانِیَةٌ، وَ کُلُّ عَیْنٍ زَانِیَةٌ».(4)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« زنی که خود را خوشبو نماید و از منزل خارج شود تا وقتی که نامحرمان از بوی خوش او بهره ببرند آن

ص: 108


1- 1 . علل الشرایع،ج2، ص456؛ وسائل الشیعه، ج 12، ص 469 ؛ بحار الأنوار، ج 96، ص168.
2- 2 . الکافی، ج 5،ص 518؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 161.
3- 3 . دعائم الاسلام، ج2،ص 166.
4- 4 . مجموعة ورّام، ج1،ص 28.

زن زناکار محسوب می شود، و همانا هر چشمی (که به نامحرم نگاه کند) زناکرده است».

هرگونه پوشش برّاق و جذّاب برای زن در پیش نامحرمان ممنوع است

156/23. عن الصادق علیه السلام :« لَا یَنْبَغِی لِلْمَرْأَةِ أَنْ تُجَمِّرَ ثَوْبَهَا إِذَا خَرَجَتْ مِنْ بَیْتِهَا».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« جایز نیست زن هنگامی که از منزل خارج می شود لباس هایش برّاق و جذّاب باشند».

نازک پوشی برای زن در پیش نامحرمان حرام است

157/24. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« « هَلاَکُ نِسآءِ اُمَّتِی فِی الاْءَحْمَرَیْنِ: الذَّهَبِ وَ الثِّیَابِ الرِّقَاقِ، وَ هَلاَکُ رِجَالِ اُمَّتِی فِیتَرْکِ الْعِلْمَ وَ جَمْعِ الْمَالِ».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« هلاکت و نابودی زنان امّت من در دو چیز است: (یکی) طلا.و (دوّم) لباس های نازک.

و هلاکت و نابودی مردان امّت من در دو چیز می باشد: (یکی) در ترک علم و دانش، و (دوّم) در جمع مال و ثروت است».

158/25. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «إِنَّ الرَّجُلَ لَتُدْخِلَهُ امْرَأَتَهُ النّارَ».فقیل: و کیف تدخله امرأته النار؟ قال:« تَطْلُبُ أَنْ تَذْهَبَ إِلَی الْحَمَّامَاتِ وَ الْعُرُسَاتِ وَ النَّائِحَاتِ وَ الثِّیَابِ الرِّقَاقِ فَیُجِیبُهَا».(3)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« همانا برخی مردان، زنان خود را داخل در

ص: 109


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 519؛ الفقیه، ج 3،ص 440؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 161.
2- 2 . ارشاد القلوب، ج1،ص 183؛ مجموعة ورّام، ج1،ص 3.
3- 3 . أعلام الدین، ص 402.

آتش جهنّم می کنند!» عرض شد: چگونه آنها را داخل در آتش جهنّم می کنند (یا رسول اللّه)؟ فرمود:« اینکه زنش از او بخواهد تا به حمّامها(ی عمومی و مختلط) و عروسیها و جشنها و مجالس آوازه خوانی برود و یا لباس نازک بپوشد (و او هم اجازه بدهد)».

* * *

ص: 110

ص: 111

فصل دهم 10 عفّت زن در حضور اجتماعی و اختلاط با نامحرمان

پرهیز از اختلاط و خارج نشدن زن از منزل بدون ضرورت

ص: 112

ص: 113

پرهیز از اختلاط و خارج نشدن زن از منزل بدون ضرورت

159/1. قرآن کریم:«وَ قَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِیَّةِ الْأُولی...».(1)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« (ای پیامبر، به همسرانت و به زنان امّت خود بگو:) ملازم خانه هایتان باشید و مانند زنان زمان جاهلیّت تبرّج و آرایش و زینت نکنید و...».

160/2. عن امیر المؤمنین علیه السلام :«کُنّا جُلُوسًا عِنْدَ رَسُولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، فَقَالَ: أَخْبِرُونِی: أَیُّ شَیْءٍ خَیْرٌ لِلنِّسَاءِ؟ فَعَیینَا بِذلِکَ کُلَّنَا حَتّی تَفَرَّقَنَا، فَرَجَعْتُ إِلی فَاطِمَةَ علیهاالسلام ، فَأَخْبَرْتُهَا الَّذِی قَالَ لَنَا رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، وَ لَیْسَ أَحَدٌ مِنّا عَلِمَهُ وَ لاَ عَرِفَهُ؛ فَقَالَتْ: وَ لکِنِّی أَعْرِفُهُ خَیْرٌ لِلنِّسَاءِ: أَنْ لاَ یَرَیْنَ الرِّجَالَ وَ لاَ یَرَاهُنَّ الرِّجَالُ. فَرَجَعْتُ إِلی رَسُولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، فَقُلْتُ: یَا رَسُولَ اللّهِ، سَأَلْتَنَا: أَیُّ شَیْءٍ خَیْرٌ لِلنِّسَاءِ، وَ خَیْرٌ لَهُنَّ أَنْ لاَ یَرَیْنَ الرِّجَالَ وَ لاَ یَرَاهُنَّ الرِّجَالُ. قَالَ: مَنْ أَخْبَرَکَ، فَلَمْ تَعْلِمُهُ وَ أَنْتَ عِنْدَیْ فَاطِمَةَ؟! فَأَعْجَبَ ذلِکَ رَسُولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله وَ قَالَ: إِنَّ فَاطِمَةَ بِضْعَةٌ مِنِّی».(2)

حضرت علی علیه السلام فرمود:« همانا ما نزد پیامبر صلی الله علیه و آله نشسته بودیم، او خطاب به ما فرمود:

ص: 114


1- 1 . الأحزاب (33):33.
2- 2 . وسائل الشیعه، ج20،ص 67؛ بحار الأنوار، ج 43،ص 54؛ کشف الغمّة، ج1، ص466.

به من خبر دهید که بهترین کارها برای زن چیست؟

ما (هر چه فکر کردیم نتوانستیم جواب مناسب بدهیم) همه عاجز شدیم از جواب دادن و سپس متفرّق شدیم.

من نزد فاطمه علیهاالسلام برگشتم و سؤال پیامبر صلی الله علیه و آله را برای او بازگو نمودم و به او گفتم: تمام کسانی که نزد پیامبر صلی الله علیه و آله بودند نتوانستند جواب سؤال او را بیان کنند!

حضرت زهرا علیهاالسلام فرمود: من جواب این سؤال را می دانم و آن این است: همانا بهترین کارها برای زن این است که (تا می تواند کاری کند که) نه او مرد نامحرمی را بینند و نه مرد نامحرمی او را».

حضرت علی علیه السلام می گوید:«من نزد پیامبر بر گشتم و جواب او را بازگو نمودم. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: چه کسی این جواب را به تو گفت؟ شما که قبلاً نزد من بودی این جواب را ذکر نکردی (آیا این جواب را فاطمه علیهاالسلام گفت؟! جواب دادم: آری) پیامبر صلی الله علیه و آله از این جواب دخترش فاطمه علیهاالسلام تعجّب نمود و فرمود: همانا دخترم فاطمه پاره تن من می باشد».

161/3. عن الباقر علیه السلام :« تَقَاضَی عَلِیٌّ وَ فَاطِمَةُ علیهماالسلام إِلَی رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله فِی الْخِدْمَةِ، فَقَضَی عَلَی فَاطِمَةَ بِخِدْمَةِ مَا دُونَ الْبَابِ، وَ قَضَی عَلَی عَلِیٍّ علیه السلام بِمَا خَلْفَهُ _ قال - فَقَالَتْ فَاطِمَةُ علیهاالسلام : فَلَا یَعْلَمُ مَا دَاخَلَنِی مِنَ السُّرُورِ إِلَّا اللَّهُ بِإِکْفَائِی رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله تَحَمُّلَ رِقَابِ الرِّجَالِ». (1)

حضرت امام باقر علیه السلام فرمود:« روزی حضرت علی و حضرت فاطمه علیهماالسلام از پیامبر صلی الله علیه و آله درخواست نمودند که وظیفه هر دو را در

ص: 115


1- 1 . قرب الاسناد، ص25؛ وسائل الشیعه، ج20، ص172 ؛ بحار الأنوار، ج43، ص81؛ المستدرک، ج13، ص81.

زندگی بیان کند.

پیامبر صلی الله علیه و آله کارهای داخل خانه رابه فاطمه و کارهای بیرون از منزل را به علی واگذار نمودند.

در آن هنگام حضرت زهرا علیهاالسلام فرمود: سروری که رسول خدا صلی الله علیه و آله با این کار بر قلب من وارد کردند و مرا از رویارویی با نامحرمان راحت کردند جز خداوند کسی نمی داند».

162/4. عن الصادق علیه السلام :« قَالَ أَمِیرُ الْمُوءْمِنِینَ علیه السلام : یَا أَهْلَ الْعِرَاقِ نُبِّئْتُ أَنَّ نِسَاءَکُمْ یُدَافِعْنَ الرِّجَالَ فِی الطَّرِیقِ؛ أَ مَا تَسْتَحْیُونَ».

و فی حدیث آخر: « أَنَّ أَمِیرَ الْمُوءْمِنِینَ علیه السلام قَالَ: أَ مَا تَسْتَحْیُونَ وَ لَا تَغَارُونَ نِسَاءَکُمْ یَخْرُجْنَ إِلَی الْأَسْوَاقِ وَ یُزَاحِمْنَ الْعُلُوجَ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« روزی حضرت علی علیه السلام به مردم عراق چنین فرمود:

ای اهل عراق! با خبر شدم که زنانتان هنگام حرکت در خیابانها و کوچه ها با نامحرمان برخورد می کنند، آیا شما حیا نمی کنید و غیرت نشان نمی دهید؟».

و در روایت دیگر هست که چنین فرمود:« آیا حیا نمی کنید و آیا شما غیرت ندارید، و زنانتان به بازارها در می آیند و با مردان اختلاط دارند؟!».

163/5. عن أمیرالموءمنین علیه السلام :« لَا تَبْدَءُوا النِّسَاءَ بِالسَّلَامِ، وَ لَا تَدْعُوهُنَّ إِلَی الطَّعَامِ».(2)

ص: 116


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 536؛ المحاسن، ج1، ص 115؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 235؛ بحار الأنوار، ج 76،ص 115.
2- 2 . الکافی، ج 5،ص 534؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 234.

حضرت علی علیه السلام فرمود:« به زنان نامحرم سلام نکنید، و به آنها غذا تعارف نکنید».

164/6. عن الصادق علیه السلام :« لَا تُنْزِلُوا النِّسَاءَ الْغُرَفَ...وَ لَا تُعَلِّمُوهُنَّ سُورَةَ یُوسُفَ، وَ عَلِّمُوهُنَّ الْمِغْزَلَ وَ سُورَةَ النُّورِ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« زنان خود را به مجالس و جشنهای (اختلاطی) راه ندهید... و سوره یوسف را به آنان نیاموزید (و بلکه) نخ ریسی و سوره نور را به آنان آموزش دهید».

165/7. عن فاطمة الزهراء علیهاالسلام :« إِنَّ أَدْنَی مَا تَکُونُ مِنْ رَبِّهَا أَنْ تَلْزَمَ قَعْرَ بَیْتِهَا».(2)

حضرت فاطمه زهراء علیه السلام فرمود:« نزدیکترین حالات زن نسبت به خداوند آن وقتی است که زن ملازم منزل خویش باشد (و در معرض دید نامحرمان نباشد)».

166/8. عن أمیرالمؤمنین علیه السلام :« انَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله خَرَجَ فَرَأَی نِسْوَةً قُعُوداً، فَقَالَ: مَا أَقْعَدَکُنَّ هَاهُنَا؟ قُلْنَ: لِجَنَازَةٍ، قَالَ: أَ فَتَحْمِلْنَ فِیمَنْ یَحْمِلُ؟! قُلْنَ: لَا، قَالَ: أَ فَتُغَسِّلْنَ فِیمَنْ یُغَسِّلُ؟! قُلْنَ: لَا، قَالَ: أَ فَتُدْلِینَ فِیمَنْ یُدْلِی؟! قُلْنَ: لَا، قَالَ: فَارْجِعْنَ مَأْزُورَاتٍ غَیْرَ مَأْجُورَاتٍ».(3)

حضرت علی علیه السلام فرمود:« روزی پیامبر صلی الله علیه و آله (از منزل) خارج شدند و گروهی از زنان را دیدند که در جایی نشسته اند، پیامبر صلی الله علیه و آله از آن زنان سؤال نمود که علّت نشستن شما در این مکان چیست؟

جواب دادند: منتظر تشییع جنازه ای هستیم.

ص: 117


1- 1 . الفقیه، ج 1،ص 374؛ و ج3، ص442؛ وسائل الشیعه، ج 6، ص 185.
2- 2 . النوادر، ص14؛ المستدرک، ج14، ص182؛ بحار الأنوار، ج 100،ص 250.
3- 3 . أمالی طوسی، ص674؛ وسائل الشیعه، ج3، ص240 ؛ بحار الأنوار، ج78، ص264.

رسول خدا صلی الله علیه و آله پرسید: آیا شما می خواهید در حمل جنازه کمک نمایید؟ آنان گفتند: نه. پرسید: آیا آن جنازه را شما غسل می نمایید؟ گفتند: نه. پرسید: آیا در آب آوردن برای غسل کمک خواهید کرد؟ جواب دادند: خیر. فرمود: (پس به خانه های خود) برگردید، و بدانید که اجر و پاداش شما در این صورت بیشتر خواهد بود».

167/9. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله : « مَنْ کَانَ یُوءْمِنُ بِاللّهِ وَ الْیَوْمِ الاْآخِرِ فَلاَ یَبِیتُ فِی مَوْضِعٍ تَسْمَعُ نَفَسَهُ امْرَأَةً لَیْسَتْ لَهُ بِمَحْرَمٍ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« هر که ایمان به خدا و روز قیامت داشته باشد نباید شب را در جایی بخوابد که صدای نَفَسهای او را زن نامحرمی میشنود».

168/10. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« خَیْرُ صُفُوفِ الرِّجَالِ أَوَّلُهَا وَ خَیْرُ صُفُوفِ النِّسَاءِ آخِرُهَا».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« بهترین صفوف مردان در نماز جماعت صف اوّل و برای زنان صفوف آخر می باشد».

لزوم پرده و حائل میان زن ومرد در مجالس و محافل

169/11. قرآن کریم:«... وَ إِذا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتاعاً فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذلِکُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِکُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ...».(3)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:«... و هر گاه که از زنان پیغمبر (و در کلّ: زنان نامحرم) چیزی را می خواهید از پشت پرده

ص: 118


1- 1 . بحار الأنوار، ج101، ص50؛ أمالی طوسی، ص688.
2- 2 . دعائم الاسلام، ج1، ص14؛ المستدرک، ج6، ص460؛ بحار الأنوار، ج 85، ص18.
3- 3 . الأحزاب (33):53.

بخواهید، این کار موجب پاکی قلوب شما و آن زنان (از شهوات و هوسها) است».

170/12. روی عن الصادق علیه السلام :« أَنَّهُ کَرِهَ أَنْ یَبِیتَ الرَّجُلُ عَلَی سَطْحٍ لَیْسَتْ عَلَیْهِ حُجْرَةٌ، وَ الرَّجُلُ وَ الْمَرْأَةُ فِی ذَلِکَ سَوَاءٌ».(1)

از امام صادق علیه السلام روایت شده که همانا آن حضرت دوست نداشت مرد در جایی بخوابد که اتاقهای متعدّد نداشته باشد و مرد و زن به طور مساوی در یک مکان بخوابند».

پرهیز از اختلاط، حتّی با نابینایان

171/13. عن الصادق علیه السلام :«اسْتَأْذَنَ ابْنُ أُمِّ مَکْتُومٍ عَلَی النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله وَ عِنْدَهُ عَائِشَةُ وَ حَفْصَةُ، فَقَالَ لَهُمَا: قُومَا فَادْخُلَا الْبَیْتَ، فَقَالَتَا: إِنَّهُ أَعْمَی! فَقَالَ: إِنْ لَمْ یَرَکُمَا فَإِنَّکُمَا تَرَیَانِهِ».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« روزی پسر اُمّ مکتوم که نابینا بود اجازه ورود به خانه پیامبر صلی الله علیه و آله خواست، و عایشه و حفصه همسران پیامبر صلی الله علیه و آله هم نزد آن حضرت بودند. رسول خدا به همسران خود فرمود: برخیزید و وارد اتاق شوید.

آنان گفتند: پسر امّ مکتوم که نابینا است (و ما را نمی بیند)؟!

آنگاه پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: اگر پسر امّ مکتوم نابینا است و شما را نمی بیند شما که او را می بینید».

ص: 119


1- 1 . الکافی، ج 6،ص 530؛ المحاسن، ج2، ص 622؛ وسائل الشیعه، ج 5،ص 314؛ بحار الأنوار، ج 73،ص 188.
2- 2 . الکافی، ج 5،ص 534؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 232؛ بحار الأنوار، ج 22،ص 244.

برای زنان، مخصوصا بانوان جوان، ترک جماعات مذهبی بهتر است

172/14. عن الصادق علیه السلام :«أنَّ خَیْرَ مَسَاجِدِ النِّسَاءِ الْبُیُوتُ، وَ صَلَاةَ الْمَرْأَةِ فِی بَیْتِهَا أَفْضَلُ مِنْ صَلَاتِهَا فِی صُفَّتِهَا، وَ صَلَاتَهَا فِی صُفَّتِهَا أَفْضَلُ مِنْ صَلَاتِهَا فِی صَحْنِ دَارِهَا، وَ صَلَاتَهَا فِی صَحْنِ دَارِهَا أَفْضَلُ مِنْ صَلَاتِهَا فِی سَطْحِ بَیْتِهَا، وَ تُکْرَهُ لِلْمَرْأَةِ الصَّلَاةُ فِی سَطْحٍ غَیْرِ مُحَجَّرٍ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« همانا بهترین مسجدها برای زنان خانه های آنها هستند و نماز زن در خانه اش با فضیلت تر از نماز زن در ایوان خانه می باشد، و نماز او در ایوان منزلش با فضیلت تر از حیاط منزلش می باشد و در حیات منزلش با فضیلت تر از پشت بام منزلش می باشد، و کراهت دارد برای زن که نمازش را در جایی که دیوار ندارد اقامه نماید».

173/15. عن الصادق علیه السلام :« صَلَاةُ الْمَرْأَةِ فِی مِخْدَعِهَا أَفْضَلُ مِنْ صَلَاتِهَا فِی بَیْتِهَا وَ صَلَاتُهَا فِی بَیْتِهَا أَفْضَلُ مِنْ صَلَاتِهَا فِی الدَّارِ».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« همانا نماز زن در پستوی خانه اش با فضیلت تر از نماز او در خانه اش می باشد، و در داخل خانه اش با فضیلت تر از حیاط آن می باشد».

174/16. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« صَلَاةُ الْمَرْأَةِ وَحْدَهَا فِی بَیْتِهَا کَفَضْلِ صَلَاتِهَا فِی الْجَمْعِ خَمْساً وَ عِشْرِینَ دَرَجَةً».(3)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« نماز زن به تنهایی در خانه اش، مانند نماز

ص: 120


1- 1 . الفقیه، ج 1،ص 374.
2- 2 . الفقیه، ج 1،ص 379؛ وسائل الشیعه، ج 5، ص 236.
3- 3 . مکارم الأخلاق، ص233؛ وسائل الشیعه، ج5، ص237 ؛ بحار الأنوار، ج80، ص371؛ و ج100، ص261.

جماعتی است که بیست و پنج فضیلت و درجه داشته باشد».

175/17. عن الصادق علیه السلام :« خَیْرُ مَسَاجِدِ نِسَائِکُمُ الْبُیُوتُ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« بهترین مساجد برای زنان شما خانه های خودشان می باشند».

176/18. سئل الصادق علیه السلام عن خروج النّساء فی العیدین، فقال:« لَا إِلَّا عَجُوزٌ عَلَیْهَا مَنْقَلَاهَا، یَعْنِی الْخُفَّیْنِ».(2)

از امام صادق علیه السلام درباره خارج شدن زنان برای نماز عید فطر و قربان سؤال شد، امام در جواب فرمود:« زنان جوان خارج نشوند، امّا زنان پیر و مسنّ اشکالی ندارد».

177/19. سئل الصادق علیه السلام عن خروج النّساء فی العیدین و الجمعة، فقال:« لَا إِلَّا امْرَأَةٌ مُسِنَّةٌ».(3)

از امام صادق علیه السلام درباره خارج شدن زنان برای نماز عید فطر و قربان و نماز جمعه سؤال شد، امام در جواب فرمود:« برای زنان پیر و مسنّ اشکالی ندارد».

178/20. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« یَا عَلِیُّ، لَیْسَ عَلَی النِّسَاءِ جُمُعَةٌ، وَ لَا جَمَاعَةٌ، وَ لَا أَذَانٌ وَ إِقَامَةٌ، وَ لَا عِیَادَةُ مَرِیضٍ، وَ لَا اتِّبَاعُ جَنَازَةٍ، وَ لَا هَرْوَلَةٌ بَیْنَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ، وَ لَا اسْتِلَامُ الْحَجَرِ، وَ لَا حَلْقٌ، وَ لَا تَوَلِّی الْقَضَاءِ، وَ لَا تُسْتَشَارُ، وَ لَا تَذْبَحُ إِلَّا عِنْدَ الضَّرُورَةِ، وَ لَا تَجْهَرُ بِالتَّلْبِیَةِ، وَ لَا تُقِیمُ عِنْدَ قَبْرٍ، وَ لَا تَسْمَعُ

ص: 121


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 538؛ معانی الأخبار، ص 155؛ وسائل الشیعه، ج 7،ص 472؛ و ج20، ص238؛ بحار الأنوار، ج 87،ص 359.
2- 2 . الکافی، ج 5،ص 538؛ التهذیب، ج7، ص 485؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 238.
3- 3 . بحار الأنوار، ج100، ص257؛ الخصال ج2، ص511؛ مکارم الأخلاق، ص438؛ وسائل الشیعه، ج20، ص212.

الْخُطْبَةَ، وَ لَا تَتَوَلَّی التَّزْوِیجَ بِنَفْسِهَا، وَ لَا تَخْرُجُ مِنْ بَیْتِ زَوْجِهَا إِلَّا بِإِذْنِهِ؛ فَإِنْ خَرَجَتْ بِغَیْرِ إِذْنِهِ لَعَنَهَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ جَبْرَئِیلُ وَ مِیکَائِیلُ، وَ لَا تُعْطِی مِنْ بَیْتِ زَوْجِهَا شَیْئاً إِلَّا بِإِذْنِهِ، وَ لَا تَبِیتُ وَ زَوْجُهَا عَلَیْهَا سَاخِطٌ وَ إِنْ کَانَ ظَالِماً لَهَا».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« ای علی! در اسلام برای زن مسلمان تکلیف نیست: شرکت در نماز جمعه، و نماز جماعت، گفتن اذان و اقامه در نماز، و عیادت مریض، و حضور در تشییع جنازه، و هروله بین صفا و مروه، و استلام حجرالأسود (یعنی:دست کشیدن و یا بوسیدن آن)، و حلق نمودن (در حجّ تمتّع)، و قضاوت، و مشورت، و ذبح حیوان - مگر در وقت ضرورت - و بلند گفتن تلبیه (یعنی:لبّیک در حال إحرام) و سر قبر رفتن، و شاهد خطبه عقد بودن، و شوهر دادن خود بدون متولّی شدن کسی، و خارج شدن از منزل بدون اذن شوهرش، که اگر بدون اذن شوهر خارج شد خداوند و جبرئیل و میکائیل او را مورد لعنت خویش قرار می دهند، و همچنین بدون اذن شوهر نباید مالی را به کسی عطا نماید، و نباید شب را بخوابد در حالی که شوهرش بر او غضبناک است، اگر چه شوهرش در حقّ او ظلم نموده است».

179/21. عن الصادق علیه السلام :« لَیْسَ یَنْبَغِی لِلْمَرْأَةِ الشَّابَّةِ أَنْ تَخْرُجَ إِلَی الْجِنَازَةِ تُصَلِّی عَلَیْهَا إِلَّا أَنْ تَکُونَ امْرَأَةً قَدْ دَخَلَتْ فِی السِّنِّ».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« سزاوار نیست برای زن جوان که

ص: 122


1- 1 . التهذیب، ج3، ص333 ؛ الاستبصار، ج1، ص486؛ وسائل الشیعة، ج3، ص139.
2- 2 . الکافی، ج 5،ص 538؛ التهذیب، ج7، ص 485؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 238.

از منزل خود خارج شود برای شرکت در تشییع جنازه و اقامه نماز میّت، مگر زنی که سنی از او گذشته است».

لزوم پرده و حائل میان زن و مرد در مسجد و نماز جماعت

180/22. قال الباقر علیه السلام فی المرأة تصلِّی عندالرجل: « إِذَا کَانَ بَیْنَهُمَا حَاجِزٌ فَلَا بَأْسَ».(1)

حضرت امام باقر علیه السلام در مورد اینکه آیا زن می تواند در نزد مرد نامحرمی نماز بخواند فرمود:« اگر بین زن و مرد پرده ای باشد اشکال ندارد».

181/23. عن رسوّل اللّه صلی الله علیه و آله :« إِذَا صَلَّی النِّسَاءُ مَعَ الرِّجَالِ قُمْنَ فِی آخِرِ الصُّفُوفِ، لَا یَتَقَدَّمْنَ الرَّجُلَ وَ لاَ یُحَاذِینَهُمْ إِلَّا أَنْ یَکُونَ بَیْنَهُنَّ وَ بَیْنَ الرِّجَالِ سُتْرَةٌ».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« هنگامی که زنان به همراه مردان نامحرم نماز می خوانند باید زنان در صف های آخر نماز بایستند و نباید زنان جلوتر از مردان و یا در مقابل آنها بایستند مگر این که بین زنان و مردان پرده ای باشد».

لزوم جداسازی محلّ خواب خواهر و برادر از هم در سنین خاصّ

182/24. عن الصادق علیه السلام :« یُفَرَّقُ بَیْنَ الصِّبْیَانِ وَ النِّسَاءِ فِی الْمَضَاجِعِ إِذَا بَلَغُوا عَشْرَ سِنِینَ».(3)

ص: 123


1- 1 . التهذیب، ج2، ص379 ؛ وسائل الشیعة، ج5، ص129.
2- 2 . دعائم الاسلام، ج1،ص 156.
3- 3 . الکافی، ج 6،ص 47؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 354؛المستدرک، ج14، ص288.

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« وقتی بچّه ها به سنّ ده سالگی رسیدند باید رختخواب دختر و پسر را از هم جدا نمود».

183/25. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« الصَّبِیُّ وَ الصَّبِیُّ، وَ الصَّبِیُّ وَ الصَّبِیَّةُ، وَ الصَّبِیَّةُ وَ الصَّبِیَّةُ، یُفَرَّقُ بَیْنَهُمْ فِی الْمَضَاجِعِ لِعَشْرِ سِنِینَ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «پسر از پسر، و پسر از دختر، و دختر از دختر، وقتی به ده سالگی رسیدند حتماً باید خوابگاهشان از هم جدا شوند».

بهترین تفریحها و ورزشها برای زنان

184/26. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« نِعْمَ اللَّهْوُ الْمِغْزَلُ لِلْمَرْأَةِ الصَّالِحَةِ».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« چه تفریح خوبی است برای یک زن متدیّن نخ ریسی».

پرهیز از راه رفتن زنان از مکانهای شلوغ و وسط راه

185/27. و ذکر النّساء عندأبی الحسن علیه السلام فقال:« لَا یَنْبَغِی لِلْمَرْأَةِ أَنْ تَمْشِیَ فِی وَسَطِ الطَّرِیقِ وَ لَکِنَّهَا تَمْشِی إِلَی جَانِبِ الْحَائِطِ».(3)

وقتی نزد حضرت امام کاظم علیه السلام حرف از زنها شد حضرت فرمود:

« سزاوار نیست برای زن که هنگام راه رفتن، از وسط جادّه حرکت نماید بلکه باید از کنار جادّه و کنارهای دیوار حرکت کند».

ص: 124


1- 1 . الفقیه، ج 3،ص 436؛ مکارم الأخلاق، ص223؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 231 و 385؛ وج21، ص 460؛ بحار الأنوار، ج101، ص96.
2- 2 . علل الشرایع،ج2، ص82؛ وسائل الشیعه، ج5،ص 318؛ و ج17، ص236؛ بحار الأنوار، ج 73،ص 174و357.
3- 3 . الفقیه، ج 3،ص 561؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 184.

186/28. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« لَیْسَ لِلنِّسَاءِ مِنْ سَرَوَاتِ الطَّرِیقِ شَیْءٌ، وَ لَکِنَّهَا تَمْشِی فِی جَانِبِ الْحَائِطِ وَ الطَّرِیقِ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «جایز نیست برای زن که از وسط جادّه و خیابان حرکت نماید و بلکه باید از کنار دیوار و گوشه خیابان حرکت نماید».

187/29. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« لَیْسَ لِلنِّسَاءِ مِنْ سَرَاةِ الطَّرِیقِ، وَ لَکِنْ جَنْبَیْهِ یَعْنِی وَسَطَهُ».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«همانا برای طایفه زنان از وسط راه حقّی نیست و باید از کناره های آن عبور کنند».

از اخبار آخر الزمان در خصوص حضور نامشروع زنان در اجتماع

188/30. خطب أمیر الموءمنین علیّ بن أبی طالب علیه السلام ،فحمد اللّه عزّ و جلّ، و أثنی علیه، و صلّی علی محمّد و آله، ثمّ قال:

« أَیُّهَا النَّاسُ،سَلُونِی قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِی» قالهاثلاثاً؛ فقام إلیه صعصعة بن صوحان فقال: یا أمیر الموءمنین متی یخرج الدجال؟

فقال له علی علیه السلام : « اقْعُدْ، فَقَدْ سَمِعَ اللَّهُ کَلَامَکَ وَ عَلِمَ مَا أَرَدْتَ، وَ اللَّهِ، مَا الْمَسْئُولُ عَنْهُ بِأَعْلَمَ مِنَ السَّائِلِ، وَ لَکِنْ لِذَلِکَ عَلَامَاتٌ وَ أَمَارَاتٌ وَ هَنَاتٌ یَتْبَعُ بَعْضُهَا بَعْضاً کَحَذْوِ النَّعْلِ بِالنَّعْلِ، فَإِنْ شِئْتَ أَنْبَأْتُکَ بِهَا؟»

فقال: نعم یا أمیر الموءمنین.

فقال علیه السلام : «احْفَظْ، فَإِنَّ عَلَامَةَ ذَلِکَ إِذَا أَمَاتَ النَّاسُ الصَّلَوَاتِ وَ... شَارَکَتِ

ص: 125


1- 1 . أمالی طوسی، ص659؛ وسائل الشیعه، ج20،ص 184؛ بحار الأنوار، ج 100،ص 261.
2- 2 . الکافی، ج 5،ص 519؛ معانی الأخبار، ص156؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 183؛ بحار الانوار، ج73، ص 302.

النِّسَاءُ أَزْوَاجَهُنَّ فِی التِّجَارَةِ حِرْصاً عَلَی الدُّنْیَا،... وَ تَشَبَّهَ النِّسَاءُ بِالرِّجَالِ وَ الرِّجَالُ بِالنِّسَاءِ وَ...» الخبر.(1)

روزی حضرت علی علیه السلام برای مردم خطبه خواند و پس از حمد و ثنای الهی و درود بر پیغمبر و اهل بیتش چنین فرمود:

«ای مردم! قبل از این که مرا از دست بدهید درباره هر چه می خواهید از من سوال نمایید».

و این مطلب را سه مرتبه تکرار نمود تا این که صعصعه بن صوحان (از میان جمعیّت) بر خاست و به سوی حضرت رفت و گفت: ای امیر مؤمنان! به من بگو دجّال چه زمانی خروج خواهد نمود؟

فرمود: بنشین که همانا خداوند سخن تو را شنید و دانست آن چه را تو اراده کردی.

سوگند به خداوند من در خصوص تعیین زمان این امر آگاه تر از شما نیستم ولی نشانه ها و علائمی برای آن زمان است که یکی پس از دیگری تحقّق خواهد یافت، و اگر خواستی آنها را برای شما بازگو می کنم.

صعصعه عرض کرد: بلی، یا امیر المؤمنین، بفرمائید!

امام فرمود: پس حفظ کن آن چه را برای تو بیان می کنم:

همانا هنگامی دجّال خروج خواهد نمود که مردم نمازها را می میرانند، و...و زنان بخاطر حرص و طمع زیاد به دنیا با شوهرانشان در کسب و تجارت مشارکت خواهند نمود... و زنان خود را شبیه مردان و مردان هم خود را شبیه به زنان خواهند نمود...».

ص: 126


1- 1 . المستدرک، ج12، ص326.

نهایت درجه حفظ حریم با نامحرمان

189/31. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« إِذَا قَامَتِ الْمَرْأَةُ مِنْ مَجْلِسِهَا فَلاَ یَجْلِسَ أَحَدٌ فِی ذَلِکَ الْمَجْلِسِ حَتّی یَبْرُدَ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« وقتی زن از محلّی که نشسته بود بلند شد مرد نامحرم نباید تا وقتی که حرارت بدن آن زن سرد نشده است در آنجا بنشیند».

ص: 127


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 564؛ الفقیه، ج 3،ص 467 و 555؛ مکارم الأخلاق، ص212؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 248.

فصل یازدهم 11 عفّت زن در رفتار و کردار اجتماعی

ص: 128

ص: 129

190/1. عن الصادق علیه السلام :« نَهَی رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله أَنْ یُرْکَبَ سَرْجٌ بِفَرْجٍ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« همانا رسول خدا صلی الله علیه و آله نهی مینمود از اینکه زن سوار بر مرکب دارای زین بشود».

191/2. عن أمیر الموءمنین علیه السلام :« لَا تَحْمِلُوا الْفُرُوجَ عَلَی السُّرُوجِ فَتُهَیِّجُوهُنَّ لِلْفُجُورِ».(2)

حضرت علی علیه السلام فرمود:«(برای نقل و انتقال زنان) از مرکب های دارای زین استفاده نکنید؛ چرا که این عمل باعث تحریک شدن آنان به فسق و فجور خواهد شد».

192/3. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« لَیْسَ لِلنِّسَاءِ مِنْ سَرَوَاتِ الطَّرِیقِ شَیْءٌ وَ لَکِنَّهَا تَمْشِی فِی جَانِبِ الْحَائِطِ وَ الطَّرِیقِ».(3)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« جایز نیست برای زن که از وسط جادّه و خیابان حرکت نماید و بلکه باید از کنار دیوار و گوشه خیابان حرکت نماید».

ص: 130


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 516؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 178.
2- 2 . الکافی، ج 5،ص 516؛ الفقیه، ج 3،ص 468؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 178.
3- 3 . الکافی، ج 5،ص 518؛ الفقیه، ج 3،ص 561؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 183؛ عوالی اللئالی، ج3، ص309.

193/4. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« لَیْسَ لِلنِّسَاءِ مِنْ سَرَاةِ الطَّرِیقِ وَ لَکِنْ جَنْبَیْهِ یَعْنِی وَسَطَهُ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«همانا برای طایفه زنان از وسط راه حقّی نیست و باید از کناره های آن عبور کنند».

194/5. عن الصادق علیه السلام :«السَّرْجُ مَرْکَبٌ مَلْعُونٌ لِلنِّسَاءِ».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« حیوان دارای زین مرکب ملعونی برای زنان است».

195/6. ذکر النّساء عند أبی الحسن علیه السلام :« لَا یَنْبَغِی لِلْمَرْأَةِ أَنْ تَمْشِیَ فِی وَسَطِ الطَّرِیقِ وَ لَکِنَّهَا تَمْشِی إِلَی جَانِبِ الْحَائِطِ».(3)

وقتی نزد حضرت امام کاظم علیه السلام حرف از زنها شد حضرت فرمود:« سزاوار نیست برای زن که هنگام راه رفتن از وسط جادّه حرکت نماید بلکه باید از کنار جادّه و کنارهای دیوار حرکت کند».

196/7. عن الصادق علیه السلام :« نَهی رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله الْمَرْأَةَ أَنْ تَضْرِبَ بِرِجْلَیْهَا الاْءَرْضَ لِیُسْمَعَ صَوْتُ خَلْخَالِهَا وَ یُعْلَمَ مَا یُخْفی مِنْ زِینَتِهَا».(4)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« همانا رسول خدا صلی الله علیه و آله نهی می فرمود از اینکه زن پاهایش را بر زمین بکوبد تا این که صدای خلخال (و سایر زیورآلات او) شنیده شود».

197/8. عن الصادق علیه السلام :«نَهی رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله النِّسَاءَ أَنْ یَسْلُکْنَ وَسَطَ الطَّرِیقِ، وَ قَالَ: لَیْسَ لِلنِّسَاءِ فِی وَسَطِ الطَّرِیقِ نَصِیبٌ، وَ نَهَی أَنْ تَلْبَسَ الْمَرْأَةُ إِذَا

ص: 131


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 519؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 183؛ بحار الانوار، ج73، ص 302؛ معانی الأخبار، ص156.
2- 2 . الکافی، ج 6،ص 541؛ مکارم الأخلاق، ص263؛ وسائل الشیعه، ج 11، ص 496.
3- 3 . الفقیه، ج3، ص561؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 184.
4- 4 . دعائم الاسلام، ج2،ص 163.

خَرَجَتْ ثَوْباً مَشْهُوراً، أَوْ تَتَحَلَّی بِمَا لَهُ صَوْتٌ یُسْمَعُ، وَ لَعَنَ الْمُذَکَّرَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَ الْمُوءَنَّثِینَ مِنَ الرِّجَالِ، وَ نَهَی النِّسَاءَ عَنْ إِظْهَارِ الصَّوْتِ إِلَّا مِنْ ضَرُورَةٍ، وَ نَهَاهُنَّ عَنِ الْمَبِیتِ فِی غَیْرِ بُیُوتِهِنَّ، وَ نَهَی أَنْ یُسَلِّمَ الرِّجَالُ عَلَیْهِنَّ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« همانا رسول خدا صلی الله علیه و آله نهی می فرمود از اینکه زن از وسط خیابان و یا کوچه راه برود، و می فرمود: زنان سهمی در وسط جادّه ندارند، و همچنین او نهی می کرد از این که زن هنگام خارج شدن از منزل لباسی بپوشد که باعث شهرت و مشهور شدن او می شود، و یا خود را تزیین به زیور آلاتی نماید که موقع راه رفتن سر و صدای آنها شنیده شود (و باعث جلب توجّه مردان نامحرم گردد)، و همانا او لعنت می کرد زنانی را که خود را (از لحاظ پوشش و رفتار) شبیه مردان می کنند و یا مردانی را که خود را شبیه زنان می نمایند، و همچنین نهی می کرد از اینکه زنان بدون ضرورت در میان نامحرمان حرف بزنند، و یا در غیر خانه های خودشان شب را بخوابند، و همچنین نهی می کرد از این که مردان نامحرم بر آنان سلام کنند».

* * *

ص: 132


1- 1 . دعائم الاسلام، ج2، ص215؛ المستدرک، ج14، ص280.

ص: 133

فصل دوازدهم 12 عفّت زن در لمس و تماسّ با نامحرمان

مسأله دست دادن با نامحرمان

ص: 134

ص: 135

مسأله دست دادن با نامحرمان

198/1. سئل الصادق علیه السلام عن مصافحة الرجل المرأة، قال:« لَا یَحِلُّ لِلرَّجُلِ أَنْ یُصَافِحَ الْمَرْأَةَ إِلَّا امْرَأَةً یَحْرُمُ عَلَیْهِ أَنْ یَتَزَوَّجَهَا أُخْتٌ أَوْ بِنْتٌ أَوْ عَمَّةٌ أَوْ خَالَةٌ أَوِ ابْنَةُ أُخْتٍ أَوْ نَحْوُهَا، فَأَمَّا الْمَرْأَةُ الَّتِی یَحِلُّ لَهُ أَنْ یَتَزَوَّجَهَا فَلَا یُصَافِحْهَا إِلَّا مِنْ وَرَاءِ الثَّوْبِ وَ لَا یَغْمِزْ کَفَّهَا».(1)

از حضرت امام صادق علیه السلام درباره دست دادن مرد با زن نامحرم سؤال شد، فرمود:« حلال نیست مگر زنی باشد که ازدواج مرد با او حرام باشد، مانند خواهر و دختر یا عمّه و یا خاله و یا دختر خواهر و مانند آن، و امّا زنی که برای مرد حلال است با او ازدواج کند نباید با او دست بدهد مگر از روی پارچه ای بدون فشار دادن دست همدیگر».

199/2. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« وَ مَنْ صَافَحَ امْرَأَةً تَحْرُمُ عَلَیْهِ فَقَدْ بَاءَ بِسَخَطٍ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، وَ مَنِ الْتَزَمَ امْرَأَةً حَرَاماً قُرِنَ فِی سِلْسِلَةٍ مِنْ نَارٍ مَعَ شَیْطَانٍ فَیُقْذَفَانِ فِی النَّارِ».(2)

ص: 136


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 525؛ وسائل الشیعه، ج 20،ص 208.
2- 2 . الفقیه، ج 4،ص 13؛ أمالی صدوق، ص429؛ مجموعة ورّام، ج 2، ص 261؛ مکارم الأخلاق، ص430؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 195؛ بحار الانوار، ج73، ص 334؛ و ج101، ص432.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« اگر کسی با زن نامحرمی مصافحه کند، همانا خشم و غضب الهی را متوجّه خود ساخته است، و کسی که ارتباط نامشروعی با زن نامحرمی داشته باشد با شیطان همراه گشته است و در زنجیرهایی از آتش خداوند متعال هر دوی آنان را وارد جهنّم خواهد کرد».

200/3. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« وَ مَنْ صَافَحَ امْرَأَةً حَرَاماً جَاءَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مَغْلُولًا ثُمَّ یُوءْمَرُ بِهِ إِلَی النَّارِ، وَ مَنْ فَاکَهَ امْرَأَةً لَا یَمْلِکُهَا (حَبَسَهُ اللَّهُ) بِکُلِّ کَلِمَةٍ کَلَّمَهَا فِی الدُّنْیَا أَلْفَ عَامٍ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «اگر کسی با زن نامحرمی مصافحه کند خداوند متعال او را با دستان بسته در روز قیامت حاضر نموده و سپس او را وارد جهنّم خواهد نمود، و هر که با زن نامحرمی بی مورد سخن بگوید خداوند متعال به ازای هر کلمه اش هزار سال او را در آخرت عذاب خواهد نمود».

کراهت دست دادن با نامحرمان خیلی پیر

201/4. عنالصادق علیه السلام : عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :«أَنَّهُ کَرِهَ أَنْ یُصَافِحَ الرَّجُلُ المَرْأَةَ وَ إِنْ کَانَتْ مُسِنَّةً».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام در مورد رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید:«که همانا آن حضرت بدش می آمد حتّی انسان با زن پیر نامحرم دست بدهد».

ص: 137


1- 1 . ثواب الأعمال، ص282؛ أعلام الدین، ص414؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 198؛ بحار الانوار، ج7، ص 213؛ و ج73، ص363.
2- 2 . المستدرک، ج 14،ص 278؛ مشکاة الانوار، ص 201.

نحوه بیعت گرفتن پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله از زنان

202/5.سئل الصادق علیه السلام : کیف ماسح رسول اللّه صلی الله علیه و آله النّساء حین بایعهنّ؟ فقال:« دَعَا بِمِرْکَنِهِ الَّذِی کَانَ یَتَوَضَّأُ فِیهِ فَصَبَّ فِیهِ مَاءً ثُمَّ غَمَسَ فِیهِ یَدَهُ الْیُمْنَی فَکُلَّمَا بَایَعَ وَاحِدَةً مِنْهُنَّ قَالَ: اغْمِسِی یَدَکِ فَتَغْمِسُ کَمَا غَمَسَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله ، فَکَانَ هَذَا مُمَاسَحَتَهُ إِیَّاهُنَّ».(1)

از امام صادق علیه السلام سؤال شد: رسول خدا صلی الله علیه و آله چگونه از زنان بیعت گرفت؟

فرمود:« آنها را بر سر ظرفی که خود از آن وضو می گرفت فرا خواند، سپس خودش دست راستش را داخل در آن ظرف نمود، و امر فرمود: هر که از زنان می خواهد با او بیعت کند دستش را داخل در آن ظرف پرآب کند، و این چنین از زنان امّت خود بیعت گرفت».

مسأله مراجعه به طبیب نامحرم

203/6. سئل الصادق علیه السلام عن الرجل یکون ببطن فَخِذِه أو ألیته الجُرح: هل یصلح للمرأة أن تنظر إلیه و تداویه؟ قال:« إِذَا لَمْ یَکُنْ عَوْرَةً فَلَا بَأْسَ».(2)

از امام صادق علیه السلام سؤال شد: مردی که در داخل رانش و یا در نشستنگاه خود زخمی دارد، آیا زن نامحرم می تواند نگاه کند و او را درمان نماید؟

فرمود:« اگر عورت نباشد(و بنا بر احادیثی، محرمی هم در دسترس نباشد) اشکالی ندارد».

ص: 138


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 526؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 208؛ بحار الانوار، ج64، ص187.
2- 2 . الفقیه، ج3، ص561؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 184.

204/7. سئل الصادق علیه السلام عن المرأة لها أن یحجمها رجل؟ قال:« لاَ».(1)

از امام صادق علیه السلام سؤال شد: آیا مرد نامحرم می تواند زن را حجامت نماید؟ فرمود:« نه».

* * *

ص: 139


1- 1 . قرب الاسناد، ص101؛ بحار الانوار، ج101.

فصل سیزدهم 13 عفّت زن در دامن

اهمیّت پاکدامنی

ص: 140

ص: 141

اهمیّت پاکدامنی

205/1. قرآن کریم:«وَ الَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ».(1)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« و مؤمنین کسانی هستند که دامنهای خود را از حرام حفظ می کنند».

206/2. عن الصادق علیه السلام :« إِنَّمَا شِیعَةُ جَعْفَرٍ مَنْ عَفَّ بَطْنُهُ وَ فَرْجُهُ وَ اشْتَدَّ جِهَادُهُ وَ عَمِلَ لِخَالِقِهِ وَ رَجَا ثَوَابَهُ وَ خَافَ عِقَابَهُ فَإِذَا رَأَیْتَ أُولئِکَ فَأُولئِکَ شِیعَةُ جَعْفَرٍ».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« همانا شیعه من جعفر صادق کسی است که شکم و دامنش از حرام پاک باشد، و کوشش و جهادش در راه خدا بیشتر باشد، و کار را فقط برای رضای خدا انجام دهد، و از او امید پاداش داشته باشد و تنها از عذاب او بترسد، پس هر گاه چنین اشخاصی را دیدی بدان که شیعه جعفر صادق هستند».

207/3. عن الباقر علیه السلام :« إِنَّ أَفْضَلَ الْعِبَادَةِ عِفَّةُ الْبَطْنِ وَ الْفَرْجِ».(3)

ص: 142


1- 1 . المؤمنون (23):5؛المعارج (70):29.
2- 2 . صفات الشیعة، ص11؛ الخصال، ج1، ص295؛ أعلام الدین،ص 129؛ وسائل الشیعه، ج15،ص 251.
3- 3 . الکافی، ج 2،ص 79؛ الاختصاص، ص228؛ وسائل الشیعه، ج15، ص249 ؛ بحار الأنوار، ج68، ص219؛ و ج75، ص176؛ تحف العقول، ص296.

حضرت امام باقر علیه السلام فرمود:« برترین عبادتها عفّت شکم و عفّت دامن است».

208/4. قال رجل لأبی جعفر علیه السلام :إنّی ضعیف العمل، قلیل الصیام، ولکنّی أرجو أن لا آکل إلاّ حلالاً؟ قال: فقال له : « أَیُّ الِاجْتِهَادِ أَفْضَلُ مِنْ عِفَّةِ بَطْنٍ وَ فَرْجٍ».(1)

شخصی به حضرت امام باقر علیه السلام عرض کرد: همانا من شخصی هستم که عمل کم دارم و کمتر روزه می گیرم، ولی امیدوارم که تا بحال لقمه حرامی نخورده ام؟ امام فرمود:« چه جهادی در راه خدا بالاتر از عفّت در شکم و دامن؟!»

209/5. رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« ثَلَاثٌ أَخَافُهُنَّ عَلَی أُمَّتِی مِنْ بَعْدِی :الضَّلَالَةُ بَعْدَ الْمَعْرِفَةِ، وَ مَضَلَّاتُ الْفِتَنِ، وَ شَهْوَةُ الْبَطْنِ وَ الْفَرْجِ».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«من بعد از خودم، از سه چیز برای امّت خودم می ترسم: (یکی) گمراهی بعد شناخت و معرفت، و (دیگری) فتنه های گمراه کننده، و (سوّم) شهوت شکم و دامن».

مسأله زنا و عواقب معنوی و اخروی آن

210/6. قرآن کریم:« وَ لا تَقْرَبُوا الزِّنی إِنَّهُ کانَ فاحِشَةً وَ ساءَ سَبِیلاً».(3)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« و هرگز به عمل زنا

ص: 143


1- 1 . الکافی، ج 2،ص 79؛ مجموعة ورّام، ج 2،ص 187؛ مشکاة الأنوار، ص157؛ وسائل الشیعه، ج15، ص250 ؛ بحار الأنوار، ج68، ص269.
2- 2 . الکافی، ج 2،ص 79؛ الفقیه، ج 4،ص 407؛ عیون أخبار الرضا، ج 2،ص 29؛ وسائل الشیعه، ج 15، ص 249؛ بحار الأنوار، ج 10،ص 368؛ و ج 22،ص 451؛و ج 68،ص 269و271و272؛ و ج69، ص196.
3- 3 . الإسراء (17):32.

نزدیک نشوید، چرا که این عمل فحشا و بدترین راه (در ارضای غریضه جنسی) است».

211/7. رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« أَعْمَالُ اُمَّتِی تُعْرَضُ عَلَیَّ فِی کُلِّ جُمُعَةٍ مَرَّتَیْنِ فَیَشْتَدَّ غَضَبُ اللّهِ عَلَی الزُّناةِ ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« اعمال امّت من در هر جمعه دو بار بر من عرضه می شوند، و من می بینم خشم الهی نسبت به کسانی که عمل نامشروع زنا را مرتکب می شوند بسیار شدید است».

212/8. عن الباقر علیه السلام :« لِلزَّانِی سِتُّ خِصَالٍ، ثَلَاثٌ فِی الدُّنْیَا وَ ثَلَاثٌ فِی الْآخِرَةِ، أَمَّا الَّتِی فِی الدُّنْیَا: فَیَذْهَبُ بِنُورِ الْوَجْهِ وَ یُورِثُ الْفَقْرَ وَ یُعَجِّلُ الْفَنَاءَ، وَ أَمَّا الَّتِی فِی الاْآخِرَةِ: فَسَخَطُ الرَّبِّ وَ سُوءُ الْحِسَابِ وَ الْخُلُودُ فِی النَّارِ».(2)

حضرت امام باقر علیه السلام فرمود:« انسان زناکار به شش بلا و مصیبت گرفتار خواهد بود: سه مصیبت در دنیا و سه تای دیگر در آخرت؛ امّا آن سه بلایی که در دنیا دچار آن خواهد شد عبارت است از: از بین رفتن نور ایمان از چهره اش، فقر و نداری، کوتاهی عمر و مرگ زود هنگام، و امّا آن بلاهایی که در آخرت دچار خواهد شد عبارت است از: گرفتار شدن به خشم و غضب الهی، سختی بهنگام حسابرسی، و آتش جهنم برای همیشه».

213/9. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« مَا عَجَّتِ الْأَرْضُ إِلَی رَبِّهَا عَزَّ وَ جَلَّ کَعَجِیجِهَا مِنْ ثَلَاثٍ: مِنْ دَمٍ حَرَامٍ یُسْفَکُ عَلَیْهَا أَوِ اغْتِسَالٍ مِنْ زِنًی أَوِ النَّوْمِ عَلَیْهَا قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ».(3)

ص: 144


1- 1 . سعد السعود، ص217.
2- 2 . الکافی، ج 5،ص 541؛ الفقیه، ج 3،ص 573؛ الخصال، ج 1،ص 321؛ المحاسن، ج 1،ص 106؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 309؛ بحار الأنوار، ج 76،ص 22؛.
3- 3 . الفقیه، ج 4،ص 20؛ الخصال، ج 1،ص 141؛ وسائل الشیعه، ج 6، ص 497؛ بحار الأنوار، ج 73،ص 184؛ و ج76، ص21؛ وج101، ص372.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« زمین از هیچ مسأله ای به اندازه تعجّب از سه چیز به خود نلرزیده است (و بدرگاه الهی ناله نزده است): هنگامی که خون انسان بیگناهی روی آن ریخته می شود، آنگه که کسی از طریق زنا جنب می شود و قطرات آب بدنش بهنگام شستن (یا غسل) بر زمین می ریزد، و هنگامی انسان در وقت بین الطلوعین در خواب است (و نمازش قضا می شود)».

مسأله زنا و عواقب مادّی و دنیوی آن

214/10. عن الکاظم علیه السلام :«اتَّقِ الزِّنَا فَإِنَّهُ یَمْحَقُ الرِّزْقَ وَ یُبْطِلُ الدِّینَ».(1)

حضرت امام کاظم علیه السلام فرمود:« از زنا بپرهیزید؛ چرا که انسان آلوده به این عمل، رزق و روزیش نابود، و دینداریش باطل خواهد بود».

215/11. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :«إِذَا ظَهَرَ الزِّنَا وَ الرِّبَا فِی قَرْیَةٍ أُذِنَ فِی هَلَاکِهَا».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« هر گاه دو عمل زنا و رباخواری در جامعه آشکار گشت (خداوند) فرمان هلاکت و نابودی آن اجتماع را صادر خواهد نمود».

216/12. عن الباقر علیه السلام :« وَجَدْنَا فِی کِتَابِ عَلِیٍّ علیه السلام : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله : إِذَا کَثُرَ الزِّنَا مِنْ بَعْدِی کَثُرَ مَوْتُ الْفَجْأَةِ».(3)

حضرت امام باقر علیه السلام فرمود:« ما در کتاب علی علیه السلام یافتیم که

ص: 145


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 541؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص309.
2- 2 . المستدرک، ج13، ص332.
3- 3 . الکافی، ج 5،ص 541؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 307؛ تحف العقول، ص 51؛ بحار الأنوار، ج 76،ص 27؛ و ج88، ص328.

پیامبر صلی الله علیه و آله فرموده است: هنگامی که عمل زنا در میان جامعه زیاد شود مرگ ناگهانی هم زیاد خواهد شد».

217/13. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« فِی الزِّنَا خَمْسُ خِصَالٍ: یَذْهَبُ بِمَاءِ الْوَجْهِ وَ یُورِثُ الْفَقْرَ وَ یَنْقُصُ الْعُمُرَ وَ یُسْخِطُ الرَّحْمَنَ وَ یُخَلِّدُ فِی النَّارِ نَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ النَّارِ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« رواج عمل زنا در جامعه پنج بلا و مصیبت را همراه خواهد بود: از بین رفتن آبروها و احترامها، گرفتاری به فقر، کوتاه شدن عمرها، مشمول خشم و غضب الهی شدن، و خلود و همیشگی در آتش جهنّم، و ما پناه می بریم به خدا از آتش جهنّم».

218/14. عن الصادق علیه السلام :« إِذَا فَشَتْ أَرْبَعَةٌ ظَهَرَتْ أَرْبَعَةٌ: إِذَا فَشَا الزِّنَی ظَهَرَتِ الزَّلَازِلُ، وَ إِذَا أُمْسِکَتِ الزَّکَاةُ هَلَکَتِ الْمَاشِیَةُ، وَ إِذَا جَارَ الْحُکَّامُ فِی الْقَضَاءِ أُمْسِکَ الْقَطْرُ مِنَ السَّمَاءِ، وَ إِذَا خُفِرَتِ الذِّمَّةُ نُصِرَ الْمُشْرِکُونَ عَلَی الْمُسْلِمِینَ».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« هر گاه چهار عمل (در جامعه) آشکار گردد چهار بلا هم در آن اجتماع زیاد خواهد شد:

هر گاه زنا علنی شود زلزله زیاد خواهد بود، (دوّم) هر گاه مردم زکات مال خود را نپردازند حیوانات (مانند گوسفند و گاو و...) نابود خواهند شد، (سوّم) زمانی که قضات در قضاوت خویش عادلانه قضاوت نکنند آسمان از بارانش دریغ خواهد نمود، (و چهارم) هر گاه

ص: 146


1- 1 . الکافی، ج 5،ص 542؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص309.
2- 2 . الفقیه، ج 1،ص 524؛ التهذیب، ج3، ص147؛ الخصال، ج1، ص242؛ وسائل الشیعه، ج 8، ص 13؛ بحار الأنوار، ج 76،ص 21؛ و ج88، ص147؛ وج93، ص13؛ و ج97، ص45؛ وج101، ص263.

که مردم به عهد و پیمانهای خود به یکدیگر عمل نکنند مشرکان بر مسلمانان پیروز خواهند شد».

219/15. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« الزِّنَا یُورِثُ الْفَقْرَ وَ یَدَعُ الدِّیَارَ بَلَاقِعَ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« افزایش زنا در جامعه باعث فقر جامعه خواهد شد و به نابودی و خرابی شهرها خواهد انجامید».

220/16. عن الصادق علیه السلام :« عَلَامَاتُ وَلَدِ الزِّنَا ثَلَاثٌ: سُوءُ الْمَحْضَرِ وَ الْحَنِینُ إِلَی الزِّنَا وَ بُغْضُنَا أَهْلَ الْبَیْتِ».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« نشانه های زنازاده سه چیز است: بدنشینی، شوق به زنا، و دشمنی با اهل بیت پیغمبر صلی الله علیه و آله ».

افزایش زنا در جامعه و ازعوامل مؤثّر در آن

221/17. عن أمیر الموءمنین علیه السلام :« قَالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَوْماً: إِذَا جَاءَکُمْ مَنْ تَرْضَوْنَ خُلُقَهُ وَ دِینَهُ فَزَوِّجُوهُ - قال - قُلْتُ: یَا رَسُولَ اللَّهِ، وَ إِنْ کَانَ دَنِیّاً فِی نَسَبِهِ؟ قَالَ: إِذَا جَاءَکُمْ مَنْ تَرْضَوْنَ خُلُقَهُ وَ دِینَهُ فَزَوِّجُوهُ؛ إِنَّکُمْ إِلّا تَفْعَلُوهُ تَکُنْ فِتْنَةٌ فِی الْأَرْضِ وَ فَسادٌ کَبِیرٌ».(3)

حضرت علی علیه السلام فرمود:« روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هرگاه کسی به خواستگاری دخترتان آمد و شما دین و اخلاق او را پسندیدید به او جواب مثبت بدهید.

من عرض کردم: اگر چه آن شخص از جهت اصل و نسب در سطح پایینی قرار داشته باشد؟

ص: 147


1- 1 . الفقیه، ج 4،ص 20؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص310.
2- 2 . وسائل الشیعه، ج12، ص283 ؛ بحار الأنوار، ج27، ص145؛ و ج72، ص280؛ و ج 76،ص 19.
3- 3 . التهذیب، ج7، ص394؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 78.

فرمود: بلی، اگر تنها دین و اخلاق او را پسندیدید به او زن بدهید، چرا که اگر شما این کار را انجام ندهید فتنه و فساد بزرگی در روی زمین به وجود خواهد آمد (و جوانان از طرق نامشروع غریزه جنسی خود را ارضاء خواهند نمود)».

ترک مباشرت زن با زن دیگر

222/18. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« لَا یُبَاشِرِ الرَّجُلُ الرَّجُلَ إِلَّا وَ بَیْنَهُمَا ثَوْبٌ وَ لَا تُبَاشِرِ الْمَرْأَةُ الْمَرْأَةَ إِلَّا وَ بَیْنَهُمَا ثَوْبٌ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« دو مرد نباید در یک بستر بخوابند مگر این که هر کدام رختخواب جداگانه ای داشته باشند، و همچنین نباید دو زن کنار هم بخوابند مگر این که هر کدام رختخواب جداگانه ای داشته باشند».

223/19. عن الصادق علیه السلام :« لاَ تَبِیتُ الْمَرْأَتَانِ فِی ثَوْبٍ وَاحِدٍ إِلاّ أَنْ تُضْطَرّا إِلَیْهِ».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« دو زن نباید زیر یک رختخواب بخوابند مگر در حال اضطرار و ناچاری».

224/20. عن الصادق علیه السلام :«لاَ یَنَامُ الرَّجُلَانِ فِی لِحَافٍ وَاحِدٍ إِلَّا أَنْ یُضْطَرَّا فَیَنَامَ کُلُّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا فِی إِزَارِهِ وَ یَکُونَ اللِّحَافُ بَعْدُ وَاحِداً وَ الْمَرْأَتَانِ جَمِیعاً کَذَلِکَ وَ لَا تَنَامُ ابْنَةُ الرَّجُلِ مَعَهُ فِی لِحَافِهِ وَ لَا أُمُّهُ».(3)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« نباید دو مرد زیر یک لحاف

ص: 148


1- 1 . مکارم الأخلاق، ص232؛ وسائل الشیعه، ج20، ص342 ؛ بحار الأنوار، ج101، ص48.
2- 2 . مکارم الأخلاق، ص232؛ وسائل الشیعه، ج20، ص347 ؛ بحار الأنوار، ج101، ص49.
3- 3 . مکارم الأخلاق، ص232؛ وسائل الشیعه، ج20، ص347 ؛ بحار الأنوار، ج101، ص49.

بخوابند مگر این که مجبور باشند که در این صورت هم باید هر کدام با لباس باشند و برهنه نشوند، و همچنین دو زن هم نباید زیر یک لحاف با هم بخوابند مگر در حال اضطرار که باید هر کدام با لباس باشند و لحاف بر روی خود بیندازند، و همچنین دختر انسان نباید با پدر و یا مادرش در زیر یک لحاف بخوابند».

* * *

ص: 149

فصل چهاردهم 14 عفّت زن در خلوت با نامحرمان

ص: 150

ص: 151

225/1. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «بَیْنَمَا مُوسَی بْنُ عِمْرَانَ علیه السلام جَالِسٌ إِذْ أَقْبَلَ عَلَیْهِ إِبْلِیسُ وَ عَلَیْهِ بُرْنُسٌ ذُو أَلْوَانٍ، فَلَمَّا دَنَا مِنْ مُوسی خَلَعَ الْبُرْنُسَ وَ أَقْبَلَ عَلَیْهِ، فَسَلَّمَ عَلَیْهِ، فَقَالَ مُوسی: مَنْ أَنْتَ؟

قَالَ: أَنَا إِبْلِیسُ، قَالَ مُوسی: فَلا قَرَّبَ اللّهُ دَارَکَ، فِیمَ جِئْتَ؟ قَالَ: إِنَّمَا جِئْتُ لِأَسْلَمَ عَلَیْکَ لِمَکَانِکَ مِنَ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ.

فَقَالَ لَهُ مُوسی: فَمَا هذَا الْبُرْنُسُ؟ قَالَ: أَخْتَطِفُ بِهِ قُلُوبَ بَنِی آدَمَ، قَالَ لَهُ مُوسی: أَخْبِرْنِی بِالذَّنْبِ الَّذِی إِذَا أَذْنَبَهُ ابْنُ آدَمَ اسْتَحْوَذْتَ عَلَیْهِ؟ فَقَالَ: إِذَا أَعْجَبَتْهُ نَفْسُهُ وَ اسْتَکْثَرَ عَمَلَهُ وَ صَغُرَ فِی عَیْنِهِ ذَنْبُهُ.

ثُمَّ قَالَ لَهُ: اُوصِیکَ بِثَلاثِ خِصَالٍ یَا مُوسی: لَا تَخْلُ بِامْرَأَةٍ، وَ لَا تَخُلْ بِکَ؛ فَإِنَّهُ لا یَخْلُو رَجُلٌ بِامْرَأَةٍ وَ لا تَخْلُوَ بِهِ إِلاّ کُنْتُ صَاحِبَهُ دُون َ أَصْحَابِی،...».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« روزی حضرت موسی علیه السلام نشسته بود. شیطان در حالی که یک کلاه رنگارنگ بر سر داشت به سوی موسی آمد.

وقتی نزدیک موسی شد آن کلاه را از سر خود برداشت و بر موسی سلام کرد.

موسی از او پرسید: کی هستی؟

ص: 152


1- 1 . أمالی مفید، ص156؛ بحار الأنوار، ج69، ص196.

گفت: من شیطان هستم.

گفت: خداوند تو را از خود دورتر سازد برای چه آمده ای؟

ابلیس گفت: به واسطه مکانت و موقعیتی که تو نزد خداوند داری آمدم به تو سلام کنم.

موسی سؤال کرد: آن کلاه چیست که با خود داری؟

گفت: این وسیله ای است که قلبهای فرزندان آدم را با آن می ربایم. سؤال کرد: چه گناهی اگر فرزندان آدم انجام دهند بر آنان مسلّط می شوی؟

گفت: هنگامی که آنان دچار عُجب و خودبینی شوند و اعمال خود را زیاد پندارند و گناه در چشم آنان کوچک جلوه کند.

سپس ابلیس به موسی علیه السلام گفت: تو را به چند عمل وصیّت می کنم:

(یک): هیچگاه با زن نامحرمی خلوت نکن و زن نامحرمی هم با تو خلوت نکند، چرا که اگر تو با زنی و یا زنی با تو خلوت کند من خود در آنجا حاضرم...».

226/2. عن الباقر علیه السلام :« لَمَّا دَعَا نُوحٌ رَبَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَی قَوْمِهِ - إِلَی أَنْ قَالَ- :اذْکُرْنِی فِی ثَلَاثِ مَوَاطِنَ، فَإِنِّی أَقْرَبُ مَا أَکُونُ إِلَی الْعَبْدِ إِذَا کَانَ فِی إِحْدَاهُنَّ: اذْکُرْنِی إِذَا غَضِبْتَ وَ اذْکُرْنِی إِذَا حَکَمْتَ بَیْنَ اثْنَیْنِ وَ اذْکُرْنِی إِذَا کُنْتَ مَعَ امْرَأَةٍ خَالِیاً وَ لَیْسَ مَعَکُمَا أَحَدٌ».(1)

حضرت امام باقر علیه السلام فرمود:« هنگامی که نوح علیه السلام از خداوند درخواست عذاب بر قوم خود نمود، ... خداوند به او فرمود:

ای نوح، در سه جا مرا زیاد یاد کن:

ص: 153


1- 1 . بحار الأنوار، ج11، ص318؛ و ج 60،ص 222؛ المستدرک، ج 14،ص 265.

(اوّل): به یاد من باش هنگامی که خشم و غضب تو را فرا گرفت. (دوّم): به یاد من باش هنگامی که بین دو نفر قضاوت می کنی.

(سوّم): به یاد من باش هنگامی که با زن نامحرمی در جای خلوتی واقع شدی و در میان شما فرد سوّمی وجود ندارد».

227/3. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« مَنْ کَانَ یُوءْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ فَلَا یَبِتْ فِی مَوْضِعٍ یَسْمَعُ نَفَسَ امْرَأَةٍ لَیْسَتْ لَهُ بِمَحْرَمٍ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« هر که ایمان به خدا و روز قیامت داشته باشد نباید شب را در جایی بخوابد که صدای نَفَسهای او را زن نامحرمی میشنود».

228/4. عن الصادق علیه السلام :« أَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله عَلَی النِّسَاءِ أَنْ لَا یَنُحْنَ وَ لَا یَخْمِشْنَ وَ لَا یَقْعُدْنَ مَعَ الرِّجَالِ فِی الْخَلَاءِ».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از زنان امّت خود بیعت گرفت که آنها نوحه سرایی نکنند، و در مصیبتهای خود صورتشان را نخراشند و با مردان نامحرم در جای خلوتی ننشینند».

229/05 عن أمیر الموءمنین علیه السلام :« ثَلَاثٌ مَنْ حَفِظَهُنَّ کَانَ مَعْصُوماً مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ وَ مِنْ کُلِّ بَلِیَّةٍ: مَنْ لَمْ یَخْلُ بِامْرَأَةٍ لَیْسَ یَمْلِکُ مِنْهَا شَیْئاً وَ لَمْ یَدْخُلْ عَلَی سُلْطَانٍ وَ لَمْ یُعِنْ صَاحِبَ بِدْعَةٍ بِبِدْعَةٍ».(3)

حضرت علی علیه السلام فرمود:« سه عمل است که اگر انسان خود را از آنان حفظ کند از وسوسه شیطان و از هر بلایی در امان خواهد بود:

ص: 154


1- 1 . مجموعة ورّام، ج 2،ص 91؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 185.
2- 2 . دعائم الاسلام، ج 1،ص 226؛ مکارم الأخلاق، ص233؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 185؛ المستدرک، ج 2، ص 449و453؛ و ج 14،ص 265؛ بحار الأنوار، ج 79،ص 101؛ و ج100، ص261.
3- 3 . النوادر، ص14؛ المستدرک، ج13، ص123؛ بحار الأنوار، ج 71،ص 197؛ و ج72، ص379.

(یک): مرد هرگز با زن نامحرمی خلوت نکند.

(دو): بر دربار سلطان ستمگر وارد نشود.

(سه): بدعت گذار را در بدعتش به دین کمک نکند».

230/6. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :«أَرْبَعٌ مُفْسِدَةٌ لِلْقُلُوبِ: الْخَلْوَةُ بِالنِّسَاءِ، وَ الاْءِسْتِمَاعُ مِنْهُنَّ، وَ الاْءَخْذُ بِرَأْیِهِنَّ، وَ مُجَالِسَةُ الْمَوْتی». فقیل: یا رسول الله، و ما مجالسة الموتی؟ قال:« مُجَالِسَةُ کُلِّ ضَالٍّ عَنِ الاْءِیمَانِ، وَ جَائِرٌ عَنِ الاْءَحْکَامِ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« چهار چیز باعث فساد قلب خواهد شد:

(یک): خلوت نمودن با زنان نامحرم.

(دو): گوش کردن به سخنان زنانه.

(سه): مشورت با زنان.

(چهار): همنشینی با مردگان».

کسی پرسید: مراد از همنشینی با مردگان چیست؟

فرمود:« یعنی همنشینی با هر انسانی که از مسیر ایمان گمراه گشته و از احکام الهی دور شده است».

231/7. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« لَا یَخْلُوَنَّ رَجُلٌ بِامَرَأَةٍ فَإِنَّ ثَالِثَهُمَا شَیْطَانٌ».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« مرد هرگز نباید با زن نامحرم در جای خلوتی باشد، چرا که در آن هنگام سومّی آنان شیطان خواهد بود».

* * *

ص: 155


1- 1 . أمالی طوسی، ص 83؛ أمالی مفید، ص315.
2- 2 . دعائم الاسلام، ج 2،ص 214؛ المستدرک، ج 14، ص 266.

فصل پانزدهم 15 نقش پدران و شوهران در حجاب و عفّت زنان

بی غیرتی پدران و شوهران، مهمترین عامل افزایش بی حجابی و بی عفّتی زنان و دختران

ص: 156

ص: 157

232/1. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :«...و أیّما رجل رضی بتزیّن امرأته و تخرج من باب دارها فهو دیّوث، و لا یأثم من یسمّیه دیّوثاً، و المرأة إذا خرجت من باب دارها متزیّنة متعطّرة و الزوج بذاک راض بُنی لزوجها بکلّ قدم بیت فی النار؛ فقصّروا أجنحة نسائکم و لا تطولوها فإنّ فی تطویل أجنحتها ندامة و جزاوءها النار، و فی قصر أجنحتها رضًا و سرور و دخول الجنّة بغیر حساب؛ احفظوا وصیّتی فی أمر نسائکم حتّی تنجوا من شدّة الحساب، و من لم یحفظ وصیّتی فما أسوأ حاله بین یدی اللّه تعالی».

و قال:«النساء حبائل الشیطان».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« اگر مردی راضی شود به آرایش نمودن و خارج شدن زنش از خانه، دیّوث است، و کسی که این مرد را دیّوث بنامد گناهی نکرده است.

و زن هنگامی که از خانه اش با آرایش و خوشبو خارج شود و مرد هم به چنین عمل همسرش رضایت دهد به هر قدمی که زن بر می دارد برای شوهر او به تعداد قدمهای زن خانه ای در جهنّم ساخته می شود.

ص: 158


1- 1 . جامع الأخبار، ص185.

پس بال و پر زنانتان را کوتاه کنید، چرا که در طولانی شدن بال و پر آنان پشیمانی بوده و عاقبت آن جهنّم خواهد بود، و امّا در حفظ نمودن زنانتان رضایت و خوشحالی خداوند هست و باعث داخل شدن شما به بهشت بدون حساب خواهد بود.

پس وصیّت مرا در مورد زنان خودتان بخاطر بسپارید، تا از شدّت حسابرسی الهی نجات پیدا کنید، و هر که این وصیّت مرا حفظ نکند فردای قیامت در محضر خداوند اوضاع و احوالش وخیم خواهد بود».

و سپس فرمود:« همانا زنان دامهای شیطان هستند».

233/2. عن الرضا علیه السلام :« قَدْ نَهَی النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله سَبْعَةً: الْوَاصِلَ شَعْرَهُ بِشَعْرِ غَیْرِهِ، وَ الْمُتَشَبِّهَ مِنَ النِّسَاءِ بِالرِّجَالِ، وَ الرِّجَالِ بِالنِّسَاءِ، وَ المُفَلِّجَ بِأَسْنَانِهِ، وَ الْمُوشِمَ بِیَدِهِ، وَ الدَّاعِیَ إِلَی غَیْرِ مَوْلَاهُ، وَ الْمُتَغَافِلَ عَلَی زَوْجَتِهِ وَ هُوَ الدَّیُّوثُ ».(1)

حضرت امام رضا علیه السلام فرمود:« همانا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از هفت چیز نهی نمود:

(اوّل): کسی که موی خود را به موی دیگری وصل نماید.

(دوّم): زنانی که خود را (در پوشش و آرایش و رفتار و...) شبیه مردان سازند.

(سوّم): مردانی که خود را (در اعمال و رفتار) شبیه زنان سازند.

(چهارم): گشودن و یا باز کردن چیزها با دندان.

(پنجم): خالکوبی بر روی دست.

(ششم): آن کسی که دیگران را به سوی غیر خدا دعوت کند.

ص: 159


1- 1 . المستدرک، ج 13،ص 94.

(هفتم): آن کسی که از همسر خویش غافل است، و چنین مردی دیّوث است».

234/3. عن الصادق علیه السلام :« إِذَا لَمْ یَغَرِ الرَّجُلُ فَهُوَ مَنْکُوسُ الْقَلْبِ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« اگر مرد نسبت به ناموس خود غیرت نشان نداد قلبش وارونه است».

235/4. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« لَا یَدْخُلُ الْجَنَّةَ عَاقٌّ وَ لَا مَنَّانٌ وَ لَا دَیُّوثٌ _ إلی أن قال _ وَ الدَّیُّوثُ الَّذِی یَجْلِبُ عَلَی حَلِیلَتِهِ الرِّجَالَ».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« چند گروه داخل بهشت نمی شوند: عاق والدین، و کسی که خوبی می کند ولی منّت می گذارد، و دیّوث... _ تا این که فرمود: _ و دیّوث کسی است که (با رفتارهای مختلف خود و همسرش) توجّه مردان اجنبی و نامحرم را به سوی همسرش جلب نماید».

236/5. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« اقْتُلُوا الدَّیُّوثَ ».(3)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« شخص دیّوث را باید کشت (منظور از دیّوث در اینجا مردی است که حتّی به عمل زنای زنش راضی باشد، و یا شاید او را وادار و یا تشویق به این عمل نامشروع کند)».

237/6. عن الصادق علیه السلام :« إِذَا أُغِیرَ الرَّجُلُ فِی أَهْلِهِ أَوْ بَعْضِ مَنَاکِحِهِ مِنْ مَمْلُوکِهِ فَلَمْ یَغَرْ وَ لَمْ یُغَیِّرْ بَعَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِ طَائِراً یُقَالُ لَهُ الْقَفَنْدَرُ حَتَّی یَسْقُطَ عَلَی عَارِضَةِ بَابِهِ.

ثُمَّ یُمْهِلَهُ أَرْبَعِینَ یَوْماً ثُمَّ یَهْتِفَ بِهِ إِنَّ اللَّهَ غَیُورٌ یُحِبُّ کُلَّ غَیُورٍ فَإِنْ هُوَ غَارَ

ص: 160


1- 1 . الکافی، ج5، ص536؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 153؛ مشکاة الأنوار، ص 236.
2- 2 . المستدرک، ج 13، ص 111؛ و ج 41،ص 235و291.
3- 3 . المستدرک، ج14، ص291 و 341؛ بحار الانوار، ج76، ص116؛ و ج 100،ص 51.

وَ غَیَّرَ وَ أَنْکَرَ ذَلِکَ فَأَنْکَرَهُ وَ إِلَّا طَارَ حَتَّی یَسْقُطَ عَلَی رَأْسِهِ فَیَخْفِقَ بِجَنَاحَیْهِ عَلَی عَیْنَیْهِ ثُمَّ یَطِیرَ عَنْهُ فَیَنْزِعُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْهُ بَعْدَ ذَلِکَ رُوحَ الْإِیمَانِ وَ تُسَمِّیهِ الْمَلَائِکَةُ الدَّیُّوثَ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« هنگامی که مرد در خانواده اش و یا در بعضی کنیزهایش انحرافی را مشاهده نماید و غیرت نورزد و جلوی آن انحراف را نگیرد خداوند پرنده ای را از آسمان بنام «قفندر» به سوی او پائین می فرستد تا این که در کنار درب منزل او فرود می آید.

سپس چهل روز به او مهلت می دهد و در این مدّت فریاد می زند:

همانا خداوند باغیرت است و هر انسان غیرتمند را دوست دارد.

پس اگر آن مرد غیرت ورزید و جلوی انحراف خانواده خویش را گرفت چه بهتر، و الاّ آن پرنده بر سر این مرد می پرد و دو بال خود را بر چشم او می مالد و سپس پرواز می کند و بدین وسیله خداوند روح ایمان را از این فرد می گیرد و فرشتگان آسمان چنین انسانی را به اسم دیّوث می خوانند».

238/7. قال أمیر الموءمنین علیه السلام فی رسالته إلی الحسن علیه السلام : «...وَ اکْفُفْ عَلَیْهِنَّ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ بِحِجَابِکَ إِیَاهُنَّ؛ فَإِنَّ شِدَّةَ الْحِجَابِ خَیْرٌ لَکَ وَ لَهُنَّ مِنَ الِارْتِیَابِ وَ لَیْسَ خُرُوجُهُنَّ بِأَشَدَّ مِنْ دُخُولِ مَنْ لَا تَثِقُ بِهِ عَلَیْهِنَّ؛ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ لَا یَعْرِفْنَ غَیْرَکَ مِنَ الرِّجَالِ فَافْعَلْ».(2)

ص: 161


1- 1 . دعائم الاسلام، ج 1،ص 226؛ مکارم الأخلاق، ص233؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 185؛ المستدرک، ج 2، ص 449و453؛ و ج 14،ص 265؛ بحار الأنوار، ج 79،ص 101؛ و ج100، ص261.
2- 2 . الکافی، ج5، ص337؛ أعلام الدین، ص 288؛ نهج البلاغة، ص405؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 64؛ بحار الأنوار، ج74، ص 215؛ تحف العقول، ص85.

امام علی علیه السلام در ضمن نامه ای به امام حسن علیه السلام می فرماید:

«زنان خود را از دید نامحرمان حفظ نما، چرا که رعایت حجاب، هم برای تو و هم برای خود آنها بهتر از این است که در معرض بد بینی قرار بگیرند، و همانا خارج شدن زنان از منزل شدیدتر از داخل شدن نامحرم غیر قابل اطمینان به داخل منزل نیست، پس ای فرزندم ! هر چه در توان داری در جهت اینکه زنان تو را مردان نامحرم نشناسند به کارگیر و آنرا انجام بده».

غیرت ناموسی از مهمترین خصوصیّات پیغمبران و مردان الهی

239/8. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« إِنَّ الْغَیْرَةَ مِنَ الْإِیمَانِ».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« همانا غیرت از ایمان است».

240/9. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« کَانَ إِبْرَاهِیمُ علیه السلام غَیُوراً وَ أَنَا أَغْیَرُ مِنْهُ وَ جَدَعَ اللَّهُ أَنْفَ مَنْ لَا یَغَارُ مِنَ الْمُوءْمِنِینَ وَ الْمُسْلِمِینَ».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« همانا حضرت ابراهیم علیه السلام یک انسان غیرتمند بود و من با غیرت تر از ابراهیم هستم، و خداوند بینی افراد مؤمن و مسلمان بی غیرت را به خاک خواهد مالید».

241/10. عن الصادق علیه السلام :« ثَلَاثَةٌ لَا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ لَا یُزَکِّیهِمْ وَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ: الشَّیْخُ الزَّانِی وَ الدَّیُّوثُ وَ الْمَرْأَةُ تُوطِئُ فِرَاشَ زَوْجِهَا».(3)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« خداوند در روز قیامت با سه گروه سخن نخواهد گفت و آنان را پاکیزه نخواهد نمود و برای آنان عذاب

ص: 162


1- 1 . الفقیه، ج3، ص444؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 154.
2- 2 . الکافی، ج5، ص536؛ الفقیه، ج 3،ص 444؛ مکارم الأخلاق، ص239؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 154؛ مشکاة الأنوار، ص 236؛ بحار الأنوار، ج 100،ص 248.
3- 3 . الکافی، ج5، ص537؛ الفقیه، ج 4،ص 21؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 327.

دردناکی را آماده خواهد ساخت:

(اوّل): کسی که در سنّ پیری دامنش آلوده به زنا شود.

(دوّم): فرد دیّوث.

(سوّم): زنی که به همسر خود خیانت نماید و خود را در اختیار مردان نامحرم قرار دهد».

242/11. عن الصادق علیه السلام :« حُرِّمَتِ الْجَنَّةُ عَلَی الدَّیُّوثِ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« بهشت برای دیّوث حرام است».

243/12. عن الباقر علیه السلام :« أُتِیَ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله بِأُسَارَی فَأَمَرَ بِقَتْلِهِمْ وَ خَلَّی رَجُلًا مِنْ بَیْنِهِمْ، فَقَالَ الرَّجُلُ: کَیْفَ أَطْلَقْتَ عَنِّی؟ فَقَالَ: أَخْبَرَنِی جَبْرَئِیلُ عَنِ اللَّهِ أَنَّ فِیکَ خَمْسَ خِصَالٍ یُحِبُّهَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ: الْغَیْرَةَ الشَّدِیدَةَ عَلَی حَرَمِکَ وَ السَّخَاءَ وَ حُسْنَ الْخُلُقِ وَ صِدْقَ اللِّسَانِ وَ الشَّجَاعَةَ فَلَمَّا سَمِعَهَا الرَّجُلُ أَسْلَمَ وَ حَسُنَ إِسْلَامُهُ وَ قَاتَلَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله حَتَّی اسْتُشْهِدَ».(2)

حضرت امام باقر علیه السلام فرمود:« روزی تعدادی اسیر خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله آوردند. رسول خدا دستور داد همه آنها را بکشند مگر یک نفر را، آن فرد از پیامبر صلی الله علیه و آله سؤال نمود: چطور شد که دستور قتل همه را دادی جز من؟

پیامبر صلی الله علیه و آله در جواب فرمود: جبرئیل از طرف خداوند برایم پیغام آورد که در تو پنج صفت وجود دارد و خدا و رسول او آن صفات را دوست می دارند:

(اوّل): تو نسبت به حفظ ناموست دارای غیرت شدیدی هستی.

ص: 163


1- 1 . الکافی، ج5، ص537؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 236.
2- 2 . أمالی صدوق، ص271؛ الخصال، ج 1،ص 282؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 155؛ مشکاة الأنوار، ص 237؛ بحار الأنوار، ج 66،ص 383.

(دوّم): سخاوت و جود داری.

(سوّم): اخلاق نیکو داری.

(چهارم): راستگوهستی.

(پنجم): شجاعت و دلیرمردی.

هنگامی که آن اسیر این سخنان را از پیامبر شنید مسلمان شد و جزو یاران پیامبر واقع گشت و در کنار پیامبر در یکی از جنگها جهاد نمود تا به درجه رفیع شهادت نائل آمد».

244/13. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« إِنَّ الْجَنَّةَ لَیُوجَدُ رِیحُهَا مِنْ مَسِیرَةِ خَمْسِمِائَةِ عَامٍ وَ لَا یَجِدُهَا عَاقٌّ وَ لَا دَیُّوثٌ». قیل: یا رسول اللّه،و ما الدیُّوثُ؟ قال:« الَّذِی تَزْنِی امْرَأَتُهُ وَ هُوَ یَعْلَمُ بِهَا».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«همانا بوی بهشت را (در قیامت) افراد از فاصله پانصد سال استشمام خواهند نمود امّا دو گروه هستند که از بوی بهشت هم بی بهره خواهند بود:

(یکی): عاقّ والدین.

(دوّم): دیّوث.

سؤال شد: دیّوث کیست؟

فرمود: کسی که در حفظ ناموس خود بی غیرت باشد و بداند که زنش زنا می کند ولی عکس العملی از خود نشان ندهد».

245/14. عن الباقر علیه السلام :« قَامَ رَجُلٌ إِلَی عَلِیٍّ علیه السلام ، فَقَالَ: جَعَلَنِیَ اللَّهُ فِدَاکَ،إِنِّی لَأُحِبُّکُمْ أَهْلَ الْبَیْتِ! - قَالَ: وَ کَانَ فِیهِ لِینٌ - فَأَثْنَی عَلَیْهِ عِدَّةٌ، فَقَالَ: کَذَبْتَ، مَا یُحِبُّنَا مُخَنَّثٌ وَ لَا دَیُّوثٌ وَ لَا وَلَدُ زِنًا وَ لَا مَنْ حَمَلَتْ بِهِ أُمُّهُ فِی

ص: 164


1- 1 . الفقیه، ج3، ص444؛ الخصال، ج 1،ص 37؛ روضة الواعظین، ج 2،ص 366؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 154و327؛ بحار الأنوار، ج 76،ص 114.

حَیْضِهَا». قال:« فَذَهَبَ الرَّجُلُ، فَلَمَّا کَانَ یَوْمُ صِفِّینَ قُتِلَ مَعَ مُعَاوِیَةَ».(1)

حضرت امام باقر علیه السلام فرمود:« روزی مردی به امام علی علیه السلام عرض کرد: خداوند مرا فدای شما قرار دهد! همانا من شما اهل بیت را دوست دارم.

عدّه ای که سخنان آن شخص را می شنیدند او را مورد مدح و ستایش قرار دادند.

امّا امام فرمود: تو دروغ گفتی؛ چرا که ما اهل بیت را افراد مخنّث (یعنی مردان شبیه به زن) و دیّوث (یعنی کسی که نسبت به حفظ ناموس خود بی غیرت است) و حرامزاده و کسی که نطفه اش در حال حیض بودن مادرش منعقد شده است دوست ندارند.

آن شخص با شنیدن این سخنان از آن جا برخواست و رفت تا اینکه در جنگ صفّین در حالیکه از لشگر معاویه بود کشته شد».

246/15. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« یَا عَلِیُّ، کَفَرَ بِاللَّهِ الْعَظِیمِ مِنْ هَذِهِ الْأُمَّةِ عَشَرَةٌ: الْقَتَّاتُ، وَ السَّاحِرُ، وَ الدَّیُّوثُ، وَ نَاکِحُ الْمَرْأَةِ حَرَاماً فِی دُبُرِهَا، وَ نَاکِحُ الْبَهِیمَةِ، وَ مَنْ نَکَحَ ذَاتَ مَحْرَمٍ، وَ السَّاعِی فِی الْفِتْنَةِ، وَ بَائِعُ السِّلَاحِ مِنْ أَهْلِ الْحَرْبِ، وَ مَانِعُ (الخیر)».(2)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« ای علی! ده گروه از امّت من به خدای بزرگ کفر ورزیده اند:

(اوّل): سخن چین.

(دوّم): ساحر.

ص: 165


1- 1 . الخرائج، ج 1،ص 177؛ قرب الاسناد، ص 14؛ المستدرک، ج 2،ص 18؛ بحار الأنوار، ج27، ص148؛ و ج 42،ص 17.
2- 2 . الفقیه، ج4، ص356؛ الخصال، ج 2،ص 450؛ وسائل الشیعه، ج 11، ص 31؛ و ج 15، ص 343؛ بحار الأنوار، ج 76،ص 78؛ و ج93، ص13؛ و ج96، ص7.

(سوّم): دیّوث.

(چهارم): کسی که از با عقب زن حرامی جماع نماید.

(پنجم): کسی که با حیوانات جماع نماید.

(ششّم): کسی که با محارم خویش جماع نماید.

(هفتم): کسی که در ایجاد فتنه و آشوب بین دیگران تلاش کند.

(هشتم): کسی که سلاح به کفّار و دشمنان اسلام و مسلمین بفروشد.

(نهم): و کسی که مانع خیر باشد.

(و ظاهراً یک قسم از روایت از قلم افتاده است که ما در هیچ مصدری آن را نیافتیم)».

از خروس درس بیاموزید

247/16. عن الرضا علیه السلام :« فِی الدِّیکِ خَمْسُ خِصَالٍ مِنْ خِصَالِ الْأَنْبِیَاءِ: السَّخَاءُ وَ الشَّجَاعَةُ وَ الْقَنَاعَةُ وَ الْمَعْرِفَةُ بِأَوْقَاتِ الصَّلَوَاتِ وَ کَثْرَةُ الطَّرُوقَةِ وَ الْغَیْرَةِ».(1)

حضرت امام رضا علیه السلام فرمود:« در خروس پنچ خصلت از خصلت های پیامبران وجود دارد:

(اوّل): جود و سخاوت.

(دوّم): شجاعت و دلیری.

(سوّم): قناعت.

(چهارم): معرفت و شناخت نسبت به اوقات نماز.

(پنجم): مباشرت زیاد با همسران خود، و غیرت شدید نسبت به آنان».

ص: 166


1- 1 . الکافی، ج6، ص550؛ مکارم الأخلاق، ص130؛ وسائل الشیعه، ج 11، ص 524؛ بحار الأنوار، ج 62،ص 4.

وظیفه والدین و شوهران در آموزش احکام حجاب و عفّت به نوامیس خود، و دور نمودن آنهااز تصاویر،مطالب و صحنه های مبتذل و تحریک کننده

248/17. عن الصادق علیه السلام :« الْغُلَامُ یَلْعَبُ سَبْعَ سِنِینَ وَ یَتَعَلَّمُ الْکِتَابَ سَبْعَ سِنِینَ وَ یَتَعَلَّمُ الْحَلَالَ وَ الْحَرَامَ سَبْعَ سِنِینَ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:«بچّه تا هفت سالگی بازی می کند و از هفت سالگی تا چهارده سالگی باید قرآن را بیاموزد و از چهارده سالگی تا بیست و یک سالگی باید حلال و حرام الهی را بیاموزد».

249/18. عن الصادق علیه السلام :« لَأَنْ یُوءَدِّبَ أَحَدُکُمْ وُلْدَهُ خَیْرٌ لَهُ مِنْ أَنْ یَتَصَدَّقَ بِنِصْفِ صَاعٍ کُلَّ یَوْمٍ».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« اگر یکی از شما فرزندش را درست تربیت کند بهتر است برای او از این که هر روز بخواهد نیم صاع کالا در راه خدا صدقه بدهد».

250/19. عن الصادق علیه السلام :« بَادِرُوا أَحْدَاثَکُمْ بِالْحَدِیثِ قَبْلَ أَنْ تَسْبِقَکُمْ إِلَیْهِمُ الْمُرْجِئَةُ».(3)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« احادیث ما را به جوانانتان بیاموزید قبل از آنکه مرجئه (گروهی از مسلمانان که می گویند تنها با داشتن ایمان گناه اشکالی ندارد) در انحراف جوانان از شما سبقت گیرند».

ص: 167


1- 1 . الکافی، ج6، ص47؛ التهذیب، ج 8،ص 111؛ وسائل الشیعه، ج 17، ص 331؛ و، ج 21،ص 474؛ المستدرک، ج15، ص165.
2- 2 . مکارم الأخلاق، ص222؛ وسائل الشیعه، ج 21، ص 476؛ بحار الأنوار، ج 101،ص 95؛ المستدرک، ج15، ص166.
3- 3 . التهذیب، ج 8،ص 111؛ وسائل الشیعه، ج 17، ص 331؛ و، ج 21،ص 476.

251/20. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« رَحِمَ اللَّهُ وَالِدَیْنِ أَعَانَا وُلْدَهُمَا عَلَی بِرِّهِمَا».(1)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« خداوند رحمت کند پدر و مادری را که فرزندانشان را بر (اعمال) نیک یاری نمایند».

252/21. عن الصادق علیه السلام :« یُفَرَّقُ بَیْنَ الْغِلْمَانِ وَ النِّسَاءِ فِی الْمَضَاجِعِ إِذَا بَلَغُوا عَشْرَ سِنِینَ».(2)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« باید رختخواب فرزندان پسر و دختر را هنگامی که به سنّ ده سالگی رسیدند از هم جدا نمود».

253/22. عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله :« لَا تُنْزِلُوا النِّسَاءَ بِالْغُرَفِ وَ...عَلِّمُوهُنَّ الْمِغْزَلَ وَ سُورَةَ النُّورِ».(3)

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:« زنان خود را به مجالس و جشنهای (اختلاطی) راه ندهید ...و نخ ریسی و سوره نور را به آنان آموزش دهید».

254/23. عن أمیرالموءمنین علیه السلام :« لَا تُعَلِّمُوا نِسَاءَکُمْ سُورَةَ یُوسُفَ وَ لَا تُقْرِءُوهُنَّ إِیَّاهَا فَإِنَّ فِیهَا الْفِتَنَ وَ عَلِّمُوهُنَّ سُورَةَ النُّورِ فَإِنَّ فِیهَا الْمَوَاعِظَ».(4)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« به زنان خود سوره یوسف را نیاموزید و برای آنها نخوانید، چرا که احتمال افتادن در فتنه برای آنان وجود دارد (و بلکه) نخ ریسی و سوره نور را به آنان آموزش دهید؛ چون در سوره نور مواعظ سازنده ای برای آنان وجود دارد».

ص: 168


1- 1 . الکافی، ج6، ص48؛ التهذیب، ج 8،ص 112؛ وسائل الشیعه، ج 21، ص 480؛ المستدرک، ج15، ص168.
2- 2 . الکافی، ج6، ص47؛ مکارم الأخلاق، ص223؛ بحار الأنوار، ج 101،ص 96.
3- 3 . الکافی، ج5، ص516.
4- 4 . الکافی، ج5، ص516؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 177.

255/24. عن السکونی قال: د خلت علی أبی عبد اللّه علیه السلام و أنا مغموم مکروب، فقال لی:« یَا سَکُونِیُّ مِمَّا غَمُّکَ؟» قلت: ولدتْ لی ابنة، فقال:« یَاسَکُونِیُّ عَلَی الْأَرْضِ ثِقْلُهَا وَ عَلَی اللَّهِ رِزْقُهَا تَعِیشُ فِی غَیْرِ أَجَلِکَ وَ تَأْکُلُ مِنْ غَیْرِ رِزْقِکَ؟! فَسَرَّی وَ اللَّهِ عَنِّی».

فقال لی:« مَا سَمَّیْتَهَا؟» قلت: فاطمة، قال:« آهِ آهِ!» ثمَّ وضع یده علی جبهته، فقال:« قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله : حَقُّ الْوَلَدِ عَلَی وَالِدِهِ إِذَا کَانَ ذَکَراً أَنْ یَسْتَفْرِهَ أُمَّهُ وَ یَسْتَحْسِنَ اسْمَهُ وَ یُعَلِّمَهُ کِتَابَ اللَّهِ وَ یُطَهِّرَهُ وَ یُعَلِّمَهُ السِّبَاحَةَ وَ إِذَا کَانَتْ أُنْثَی أَنْ یَسْتَفْرِهَ أُمَّهَا وَ یَسْتَحْسِنَ اسْمَهَا وَ یُعَلِّمَهَا سُورَةَ النُّورِ وَ لَا یُعَلِّمَهَا سُورَةَ یُوسُفَ وَ لَا یُنْزِلَهَا الْغُرَفَ وَ یُعَجِّلَ سَرَاحَهَا إِلَی بَیْتِ زَوْجِهَا أَمَّا إِذَا سَمَّیْتَهَا فَاطِمَةَ فَلَا تَسُبَّهَا وَ لَا تَلْعَنْهَا وَ لَا تَضْرِبْهَا».(1)

سکونی (یکی از اصحاب امام صادق علیه السلام ) می گوید: روزی محضر حضرتش داخل شدم در حالی که دچار غم و اندوه زیادی بودم.

امام فرمود: ای سکونی! سبب غم و ناراحتی شما چیست؟

عرض کردم: خداوند دختری به من داده است.

فرمود: ای سکونی! (چرا با داشتن دختر ناراحتی؟) سنگینی این دختر بر روی زمین خواهد بود، همانا روزی او بر عهده خداوند است و زندگی او را خداوند تنظیم نموده و از روزی تو چیزی کم نخواهد شد، پس خوشحال باش که من بشارت می دهم تو را.

سپس امام سؤال فرمود: نام دخترت را چه گذاشتی؟

گفتم: فاطمه.

امام آه سردی کشید و سپس دست خود را بر پیشانی خویش نهاد و گفت:

ص: 169


1- 1 . الکافی، ج6، ص48؛ التهذیب، ج 8،ص 112؛ وسائل الشیعه، ج 21، ص 482.

« همانا رسول خدا صلی الله علیه و آله فرموده است: حقّ فرزند بر پدر این است که اگر فرزند، پسر بود مادرش را مورد تکریم قرار دهد و نام نیکویی برای او انتخاب نماید، و سپس قرآن را به او بیاموزد و او را نیکو تربیت نماید و طریقه شنا کردن را به او بیاموزد، و اگر فرزند دختر بود باز مادرش را مورد تکریم قرار دهد و نام نیکویی برای او انتخاب کند و سوره نور را به او بیاموزد و سوره یوسف را به او یاد ندهد و او را به مجالس و جشنهای (اختلاطی) راه ندهد و در امر ازدواج او عجله نماید.

و امّا ای سکونی! اگر نام دخترت را فاطمه نهادی هرگز به او دشنام نده و لعن و نفرین منما و او را نزن».

256/25. سئل الصادق علیه السلام عن قول اللّه عزّوجلّ:« قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً»: کیف نقیهنَّ؟

قال:« تَأْمُرُونَهُنَّ وَ تَنْهَوْنَهُنَّ» قیل له:إنَّا نأمرهن و ننهاهنَّ فلا یقبلن؟ فقال:« إِذَا أَمَرْتُمُوهُنَّ وَ نَهَیْتُمُوهُنَّ فَقَدْ قَضَیْتُمْ مَا عَلَیْکُمْ».(1)

از حضرت امام صادق علیه السلام درباره آیه «قوا أنفسکم و أهلیکم ناراً»: یعنی: جانهای خود و زن و فرزندان خویش را از آتش جهنّم حفظ نمایید» سؤال شد.

امام فرمود:« یعنی اهل و عیال خود را امر (به معروف) و نهی (از منکر) نمایید».

کسی عرض کرد: ما خانواده خود را امر به معروف و نهی از منکر می کنیم ولی آنان از ما قبول نمی کنند.

فرمود:« شما اگر خانواده خود را امر (به معروف) و نهی (از منکر)

ص: 170


1- 1 . الفقیه، ج3، ص442؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 177.

کردید وظیفه الهی خویش را انجام داده اید(چه گوش بکنند و چه نه)».

257/26. عن أمیرالموءمنین علیه السلام :« یُرَبَّی الصَّبِیُّ سَبْعاً وَ یُوءَدَّبُ سَبْعاً وَ یُسْتَخْدَمُ سَبْعاً وَ مُنْتَهَی طُولِهِ فِی ثَلَاثٍ وَ عِشْرِینَ سَنَةً وَ عَقْلِهِ فِی خَمْسٍ وَ ثَلَاثِینَ وَ مَا کَانَ بَعْدَ ذَلِکَ فَبِالتَّجَارِبِ».(1)

حضرت علی علیه السلام فرمود:« تا هفت سالگی باید به رشد جسمی بچّه رسید و پس از آن تا هفت سال دیگر باید او را تربیت اخلاقی نمود و سپس هفت سال دیگر باید او را بکار گرفت.

و (بدانید که) هماناقدّ بچّه تابیست و سه سالگی ادامه می یابد و عقلش تا سی و پنج سالگی قابل تکمیل شدن است و بعد از آن تنها تجربه اوست که به تدریج تکمیل خواهد شد».

باز داشتن مردان، زنان خود را از حضور بی مورد در جامعه و مجامع اختلاطی

258/27. عن أمیرالموءمنین علیه السلام :« یَا أَهْلَ الْعِرَاقِ نُبِّئْتُ أَنَّ نِسَاءَکُمْ یُدَافِعْنَ الرِّجَالَ فِی الطَّرِیقِ أَ مَا تَسْتَحْیُونَ».

و فی حدیث آخر:«أَنَّ أَمِیرَ الْمُوءْمِنِینَ ع قَالَ: أَ مَا تَسْتَحْیُونَ وَ لَا تَغَارُونَ نِسَاءَکُمْ یَخْرُجْنَ إِلَی الْأَسْوَاقِ وَ یُزَاحِمْنَ الْعُلُوجَ».(2)

روزی حضرت علی علیه السلام به مردم عراق چنین فرمود:

«ای اهل عراق! با خبر شدم که زنانتان هنگام حرکت در خیابانها و

ص: 171


1- 1 . الفقیه، ج3، ص493؛ وسائل الشیعه، ج 21، ص 475.
2- 2 . الکافی، ج5، ص537؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 236؛ و ج14، ص174؛ مشکاة الأنوار، ص 417.

کوچه ها با نامحرمان برخورد می کنند، آیا شما حیا ندارید و غیرت نمی کنید؟».

و در روایت دیگر هست که چنین فرمود:« آیا حیا نمی کنید و آیا شما غیرت ندارید، که زنانتان به بازارها در می آیند و با مردان اختلاط دارند؟!».

259/28. عن الصادق علیه السلام :« قَالَ أَمِیرُ الْمُوءْمِنِینَ علیه السلام : خُلِقَ الرِّجَالُ مِنَ الْأَرْضِ وَ إِنَّمَا هَمُّهُمْ فِی الْأَرْضِ وَ خُلِقَتِ الْمَرْأَةُ مِنَ الرِّجَالِ وَ إِنَّمَا هَمُّهَا فِی الرِّجَالِ احْبِسُوا نِسَاءَکُمْ یَا مَعَاشِرَ الرِّجَالِ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« امام علی علیه السلام فرمود:

همانا مردان از زمین خلق شده اند و عشق و علاقه آنها هم به زمین است، و زنان از خاک مردان آفریده شده اند و به همین خاطر همّت و عشق و محبّت آنان به مردان است؛ پس ای گروه مردان! زنان خود را حفظ کنید».

* * *

ص: 172


1- 1 . الکافی، ج5، ص337.

ص: 173

فصل شانزدهم 16 متفرّقات مربوط به حجاب و عفّت زنان

زینت زنان و محبّت شهوت در قلوب مردم

ص: 174

ص: 175

زینت زنان و محبّت شهوت در قلوب مردم

260/1. قرآن کریم:« زُیِّنَ لِلنّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساءِ وَ الْبَنِینَ وَ الْقَناطِیرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ الْأَنْعامِ وَ الْحَرْثِ ذلِکَ مَتاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ اللّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ».(1)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« همانا برای مردم زینت داده شده است محبّت شهوات نفسانی مثل محبّت زنان و فرزندان و همیانهای زر و سیم و اسبهای نشاندار و چهارپایان و مزارع ؛ ولی همه اینها متاع اندک دنیای فانی هستند و در نزد خداست بازگشت نیکو (به نعمات پایدار و بهشت جاویدان)».

دعوت قرآن به عفّت، از کسانی که اسباب ازدواج برایشان مهیّا نیست

261/2. قرآن کریم:«وَ لْیَسْتَعْفِفِ الَّذِینَ لا یَجِدُونَ نِکاحاً حَتّی یُغْنِیَهُمُ اللّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ...».(2)

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« و باید طریق عفّت پیشه کنند کسانی که اسباب نکاح برایشان مهیّا نیست، تا خداوند آنها را از فضل و کرمش بی نیا سازد...».

ص: 176


1- 1 . آل عمران(3):14.
2- 2 . النور(24):33.

زنان زیبا عذری برای بی حجابی و بی عفّتی خود ندارند

262/3. عن الصادق علیه السلام :« تُوءْتَی بِالْمَرْأَةِ الْحَسْنَاءِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ الَّتِی قَدِ افْتُتِنَتْ فِی حُسْنِهَا، فَتَقُولُ: یَا رَبِّ، حَسَّنْتَ خَلْقِی حَتَّی لَقِیتُ مَا لَقِیتُ، فَیُجَاءُ بِمَرْیَمَ علیهاالسلام ، فَیُقَالُ: أَنْتِ أَحْسَنُ أَوْ هَذِهِ قَدْ حَسَّنَّاهَا فَلَمْ تُفْتَتَنْ؟

وَ یُجَاءُ بِالرَّجُلِ الْحَسَنِ الَّذِی قَدِ افْتُتِنَ فِی حُسْنِهِ، فَیَقُولُ: یَا رَبِّ، حَسَّنْتَ خَلْقِی حَتَّی لَقِیتُ مِنَ النِّسَاءِ مَا لَقِیتُ، فَیُجَاءُ بِیُوسُفَ علیه السلام ، فَیُقَالُ: أَنْتَ أَحْسَنُ أَوْ هَذَا قَدْ حَسَّنَّاهُ فَلَمْ یُفْتَتَنْ؟

وَ یُجَاءُ بِصَاحِبِ الْبَلَاءِ الَّذِی قَدْ أَصَابَتْهُ الْفِتْنَةُ فِی بَلَائِهِ، فَیَقُولُ: یَا رَبِّ، شَدَّدْتَ عَلَیَّ الْبَلَاءَ حَتَّی افْتُتِنْتُ، فَیُوءْتَی بِأَیُّوبَ علیه السلام ، فَیُقَالُ: أَ بَلِیَّتُکَ أَشَدُّ أَوْ بَلِیَّةُ هَذَا فَقَدِ ابْتُلِیَ فَلَمْ یُفْتَتَنْ؟».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« در روز قیامت زن زیبایی را که (به واسطه زیباییش) دچار فتنه و انحراف شده است می آورند و (آن زن) می گوید: خدایا! به واسطه زیبایی که در آفرینش من قرار دادی من دچار انحراف شدم. در آن هنگام حضرت مریم علیهاالسلام را می آورند و به آن زن گفته می شود: آیا تو زیباتر هستی یا مریم؟ با این که حضرت مریم (ع) بسیار زیباتر از تو بوده اما دچار هیچ گونه فتنه و انحراف نشده است.

و (همین طور) مرد زیبایی را که دچار فتنه و انحراف شده می آورند می گوید: خدایا! به واسطه زیبایی که در خلقت من قرار دادی من در برخورد با زنان دچار انحراف گشته ام. آنگاه حضرت یوسف علیه السلام را می آورند و به آن مرد گفته می شود: آیا تو زیباتر هستی یا یوسف؟

ص: 177


1- 1 . الکافی، ج8، ص228؛ مجموعة ورّام، ج 2،ص 152؛ بحار الأنوار، ج7، ص285؛ و ج 12،ص 341.

حضرت یوسف با آن همه زیبایی که داشت در برخورد با زنان مصر دچار انحراف نشد.

و (همین طور) کسی که به واسطه مصیبت و بلا دچار فتنه و انحراف شده را می آورند، به خدا عرض می کند: خدایا! بخاطر شدّت بلایی که به من داده بودی دچار فتنه و انحراف شده ام. آنگاه ایّوب را علیه السلام را می آورند و به آن مرد گفته می شود: آیا بلایی که تو دچار شدی شدیدتر بود یا بلای ایوب علیه السلام ؟ چرا ایّوب دچار انحراف نشد».

نفس با شهوترانی هرگز سیر نخواهد شد

263/4. عن الصادق علیه السلام :« أَرْبَعَةٌ لاَ یَشْبِعْنَ مِنْ أَرْبَعَةٍ: الاْءَرْضُ مِنَ الْمَطَرِ وَ الْعَیْنُ مِنَ النَّظَرِ وَ الاُْنْثی مِنَ الذَّکَرِ وَ الْعَالِمُ مِنَ الْعِلْمِ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« چهار چیز از چهار چیز هرگز سیر نمی شوند:

(اوّل): زمین از باران.

(دوّم): چشم از نگاه کردن.

(سوّم): زن از مرد.

(چهارم): عالم و دانشمند از علم».

پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله به حال زنان جهنّمی گریه می کند

264/5. عن أمیرالموءمنین علیه السلام :« دَخَلْتُ أَنَا وَ فَاطِمَةُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ فَوَجَدْتُهُ صلی الله علیه و آله یَبْکِی بُکَاءً شَدِیداً، فَقُلْتُ لَهُ فِدَاکَ أَبِی وَ أُمِّی یَا رَسُولَ اللَّهِ، مَا

ص: 178


1- 1 . الخصال، ج 1،ص 221؛ علل الشرایع، ج 2،ص 596؛ عیون أخبار الرضا، ج 1،ص 245؛ المحاسن، ج 1،ص 8؛ بحار الأنوار، ج1، ص 221؛ و ج10، ص80؛ و ج 100، ص 158.

الَّذِی أَبْکَاکَ؟

فَقَالَ: یَا عَلِیُّ، لَیْلَةَ أُسْرِیَ بِی إِلَی السَّمَاءِ، رَأَیْتُ نِسَاءً مِنْ أُمَّتِی فِی عَذَابٍ شَدِیدٍ، فَأَنْکَرْتُ شَأْنَهُنَّ، فَبَکَیْتُ لِمَا رَأَیْتُ مِنْ شِدَّةِ عَذَابِهِنَّ.

ثُمَّ ذَکَرَ حَالَهُنَّ - إِلَی أَنْ قَالَ - فَقَالَتْ فَاطِمَةُ: حَبِیبِی وَ قُرَّةَ عَیْنِی، أَخْبِرْنِی مَا کَانَ عَمَلُهُنَّ؟

فَقَالَ: أَمَّا الْمُعَلَّقَةُ بِشَعْرِهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ لَا تُغَطِّی شَعْرَهَا مِنَ الرِّجَالِ، وَ أَمَّا الْمُعَلَّقَةُ بِلِسَانِهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ تُوءْذِی زَوْجَهَا، وَ أَمَّا الْمُعَلَّقَةُ بِثَدْیَیْهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ تُرْضِعُ أَوْلَادَ غَیْرِ زَوْجِهَا بِغَیْرِ إِذْنِهِ، وَ أَمَّا الْمُعَلَّقَةُ بِرِجْلَیْهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ تَخْرُجُ مِنْ بَیْتِهَا بِغَیْرِ إِذْنِ زَوْجِهَا، وَ أَمَّا الَّتِی کَانَتْ تَأْکُلُ لَحْمَ جَسَدِهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ تُزَیِّنُ بَدَنَهَا لِلنَّاسِ، وَ أَمَّا الَّتِی تُشَدُّ یَدَاهَا إِلَی رِجْلَیْهَا وَ تُسَلَّطُ عَلَیْهَا الْحَیَّاتُ وَ الْعَقَارِبُ فَإِنَّهَا کَانَتْ قَذِرَةَ الْوَضُوءِ وَ الثِّیَابِ وَ کَانَتْ لَا تَغْتَسِلُ مِنَ الْجَنَابَةِ وَ الْحَیْضِ وَ لَا تَتَنَظَّفُ وَ کَانَتْ تَسْتَهِینُ بِالصَّلَاةِ، وَ أَمَّا الْعَمْیَاءُ الصَّمَّاءُ الْخَرْسَاءُ فَإِنَّهَا کَانَتْ تَلِدُ مِنَ الزِّنَا فَتُعَلِّقُهُ فِی عُنُقِ زَوْجِهَا، وَ أَمَّا الَّتِی کَانَتْ تَقْرِضُ لَحْمَهَا بِالْمَقَارِیضِ فَإِنَّهَا کَانَتْ تَعْرِضُ نَفْسَهَا عَلَی الرِّجَالِ، وَ أَمَّا الَّتِی کَانَتْ تُحْرِقُ وَجْهَهَا وَ بَدَنَهَا وَ هِیَ تَأْکُلُ (تَجُرُّ) أَمْعَاءَهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ قَوَّادَةً، وَ أَمَّا الَّتِی کَانَ رَأْسُهَا رَأْسَ خِنْزِیرٍ وَ بَدَنُهَا بَدَنَ الْحِمَارِ فَإِنَّهَا کَانَتْ نَمَّامَةً کَذَّابَةً، وَ أَمَّا الَّتِی کَانَتْ عَلَی صُورَةِ الْکَلْبِ وَ النَّارُ تَدْخُلُ فِی دُبُرِهَا وَ تَخْرُجُ مِنْ فِیهَا فَإِنَّهَا کَانَتْ قَیْنَةً نَوَّاحَةً حَاسِدَةً».

ثُمَّ قَالَ علیه السلام :« وَیْلٌ لِامْرَأَةٍ أَغْضَبَتْ زَوْجَهَا وَ طُوبَی لِامْرَأَةٍ رَضِیَ عَنْهَا زَوْجُهَا».(1)

حضرت علی علیه السلام فرمود:« روزی من و فاطمه به خانه پیامبر صلی الله علیه و آله

ص: 179


1- 1 . عیون أخبار الرضا، ج 2،ص 10؛ وسائل الشیعه، ج 20، ص 213؛ بحار الأنوار، ج 8،ص 309؛ و ج18، ص351؛ و ج100، ص245.

وارد شدیم و مشاهده کردیم که پیامبر به شدت اشک می ریخت، عرض کردم: پدر و مادرم به فدایت ای رسول خدا! سبب گریه شما چیست؟

فرمود: شب معراج که مرا به سوی آسمان بالا بردند زنانی از امّتم را دیدم که دچار عذاب شدیدی هستند، از دیدن احوال آنها گریه می کنم.

و سپس شروع کرد به توصیف عذاب هر کدام از آنها، تا اینکه حضرت فاطمه علیهاالسلام سؤال کرد: ای حبیب من و ای نور چشم من، آنها چه کار در دنیا کرده بودند که به آن عذابها گرفتار شده اند؟!

فرمود: ای دخترم! امّا آن زنانی که به موهای سر خود آویزان شده بودند آنهایی بودند که در دنیا موهای سرشان را از مردان نامحرم نمی پوشاندند.

آنها که از زبان خود آویزان بودند در دنیا با زبانهای خود شوهرانشان را آزار می دادند.

آنها که از پستانهای خود به طرف جهنّم آویزان شده بودند بدون اجازه شوهر به بچّه های دیگران شیر می دادند.

و آنها که با پاهایشان آویزان شده بودند بدون رضایت شوهر از خانه خود خارج می شدند.

آنها که گوشت بدنشان را می خوردند خود را برای نامحرمان آرایش و زینت می کردند.

و آنها که دستانشان به پاهایشان بسته شده بود و مارها و عقربها آنها را احاطه کرده بودند کسانی بودند که در وضو و لباسهای خود

ص: 180

نجاست را رعایت نمی کردند و از جنابت و حیض غسل نمی کردند و پاکی را رعایت نمی کردند و نماز را سبک می شمردند.

و امّا آنها که کر و کور و لال بودند از طریق زنا بچّه دار می شدند

و سپس آن بچّه را به گردن شوهرشان می انداختند.

و آنها که گوشت بدنشان با قیچی های داغ شده بریده می شد در دنیا با رفتارهای مختلف به نامحرمان اظهار تمایل می کردند و خود را بر آنان عرضه می نمودند.

و آنها که صورت و بدنشان می سوخت و معده و روده های خود را می خوردند کسانی بودند که در دنیا واسطه بین زنای دو نفر بودند.

و آنها که سرشان سر خوک و بدنشان بدن الاغ بود کسانی بودند که در دنیا سخن چین و دروغگو بودند.

و امّا آنها که به صورت سگ بودند و آتش از عقب آنها داخل و از دهانشان خارج می شد آوازخوان و ترانه خوان و حسود بودند».

در پایان حضرت علی علیه السلام فرمود:« وای بر حال آن زنی که شوهرش را به غضب آورد و خوشا به حال آن زنی که شوهرش از او راضی باشد».

جامعی از منهیّات زنان از زبان امام باقر علیه السلام

265/6. عن الباقر علیه السلام :« لَیْسَ عَلَی النِّسَاءِ أَذَانٌ، وَ لَا إِقَامَةٌ، وَ لَا جُمُعَةٌ، وَ لَا جَمَاعَةٌ، وَ لَا عِیَادَةُ الْمَرِیضِ، وَ لَا اتِّبَاعُ الْجَنَائِزِ، وَ لَا إِجْهَارٌ بِالتَّلْبِیَةِ، وَ لَا الْهَرْوَلَةُ بَیْنَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ، وَ لَا اسْتِلَامُ الْحَجَرِ الْأَسْوَدِ، وَ لَا دُخُولُ الْکَعْبَةِ، وَ لَا الْحَلْقُ، وَ إِنَّمَا یُقَصِّرْنَ مِنْ شُعُورِهِنَّ، وَ لَا تَوَلَّی الْمَرْأَةُ الْقَضَاءَ، وَ لَا تَلِی الْإِمَارَةَ، ،... وَ لَیْسَ

ص: 181

لِلنِّسَاءِ مِنْ سَرَوَاتِ الطَّرِیقِ شَیْءٌ وَ لَهُنَّ جَنْبَتَاهُ، وَ لَا یَجُوزُ لَهُنَّ نُزُولُ الْغُرَفِ، وَ...، وَ یُسْتَحَبُّ لَهُنَّ تَعَلُّمُ الْمِغْزَلِ وَ سُورَةِ النُّورِ، وَ یُکْرَهُ لَهُنَّ سُورَةُ یُوسُفَ،... وَ إِذَا حَضَرَ وِلَادَةُ الْمَرْأَةِ وَجَبَ إِخْرَاجُ مَنْ فِی الْبَیْتِ مِنَ النِّسَاءِ کَیْلَا یَکُنَّ أَوَّلَ نَاظِرٍ إِلَی عَوْرَتِهِ، وَ لَا یَجُوزُ لِلْمَرْأَةِ الْحَائِضِ وَ لَا الْجُنُبِ الْحُضُورُ عِنْدَ تَلْقِینِ الْمَیِّتِ؛ لِأَنَّ الْمَلَائِکَةَ تَتَأَذَّی بِهِمَا، وَ لَا یَجُوزُ لَهُمَا إِدْخَالُ الْمَیِّتِ قَبْرَهُ، وَ إِذَا قَامَتِ الْمَرْأَةُ مِنْ مَجْلِسِهَا فَلَا یَجُوزُ لِلرَّجُلِ أَنْ یَجْلِسَ فِیهِ حَتَّی یَبْرُدَ.

وَ جِهَادُ الْمَرْأَةِ حُسْنُ التَّبَعُّلِ، وَ أَعْظَمُ النَّاسِ حَقّاً عَلَیْهَا زَوْجُهَا، وَ أَحَقُّ النَّاسِ بِالصَّلَاةِ عَلَیْهَا إِذَا مَاتَتْ زَوْجُهَا، وَ لَا یَجُوزُ لِلْمَرْأَةِ أَنْ تَنْکَشِفَ بَیْنَ یَدَیِ الْیَهُودِیَّةِ وَ النَّصْرَانِیَّةِ لِأَنَّهُنَّ یَصِفْنَ ذَلِکَ لِأَزْوَاجِهِنَّ، وَ لَا یَجُوزُ لَهَا أَنْ تَتَطَیَّبَ إِذَا خَرَجَتْ مِنْ بَیْتِهَا، وَ لَا یَجُوزُ لَهَا أَنْ تَتَشَبَّهَ بِالرِّجَالِ؛ ... وَ لَا یَجُوزُ لِلْمَرْأَةِ أَنْ تُصَافِحَ غَیْرَ ذِی مَحْرَمٍ إِلَّا مِنْ وَرَاءِ ثَوْبِهَا، وَ لَا تُبَایِعَ إِلَّا مِنْ وَرَاءِ ثَوْبِهَا،... ». الْحَدِیثَ.(1)

حضرت امام باقر علیه السلام فرمود:« همانا از زنان برداشته شده گفتن اذان و اقامه (در نماز) و شرکت در نماز جمعه و جماعت و رفتن به عیادت مریض و (شرکت) در تشییع جنازه و بلند گفتن تلبیه (لبّیک) در هنگام محرم شدن برای حجّ و عمره و هروله در حجّ بین صفا و مروه (در هنگام انجام سعی) و بوسیدن و دست کشیدن بر حجرالاسود و داخل خانه خدا شدن و حلق (یعنی:تیغ زدن سر برای خروج از لباس احرام) و زنان به جای حلق (جهت خروج از احرام) مقداری از موی سر خود و ناخن یک انگشت را باید قطع بکنند.

و زن نباید مسئولیت قضاوت و رهبری و اداره جامعه را بعهده بگیرد و... و برای زنان جایز نیست که از وسط جادّه حرکت نمایند و

ص: 182


1- 1 . وسائل الشیعه، ج 20، ص 220؛ بحار الأنوار، ج 100،ص 254.

بلکه باید از کنار جادّه ها راه بروند.

و برای زنان جایز نیست در جشنها و مجالس اختلاطی حاضر شوند و... و مستحبّ است برای زنان آموختن نخ ریسی و سوره نور، و کراهت دارد سوره یوسف را بیاموزند... و زمانی که وضع حمل می کنند بر همه زنانی که در خانه هستند واجب است خارج شوند تا این که چشمانشان به عورت زن نیفتد، و جایز نیست برای زن حائض و جنب هنگام تلقین به محتضر نزد او حضور داشته باشد چرا که فرشتگان از حضور چنین زن هایی اذیّت می شوند.

و جایز نیست زن حائض و جنب میّتی را وارد قبر نماید و اگر زن در جایی نشسته بود و بر خواست برای مرد جایز نیست در آن جا بنشیند تا وقتی که حرارت بدن زن در آن مکان سرد شود.

و همانا جهاد زن شوهر داری نیکو می باشد، و بزرگترین حقّی که بر عهده زن می باشد حقّ شوهرش می باشد.

و وقتی زن از دنیا رفت شایسته ترین کس برای خواندن نماز مستحبّی برای او شوهرش می باشد، و زن حقّ ندارد در نزد زنان یهودی و نصرانی سر و بدنش را لخت کند؛ چرا که آنها زیبایی بدن او را برای شوهران خود توصیف می کنند، و در نتیجه مردان یهودی و نصرانی به زنان مسلمان طمع می کنند.

و زن حقّ ندارد وقتی از خانه اش خارج می شود خود را خوشبو کند، و یا خود را در پوشش و گفتار و رفتار و غیره شبیه مردان سازد،... و نباید با نامحرمان دست بدهد مگر از روی لباس، و یا نباید چیزی را با مردان نامحرم ردّ و بدل کند مگر از روی لباس...».

ص: 183

تذکّری در خصوص امر به معروف و نهی از منکر

266/7. عن الصادق علیه السلام :« وَیْلٌ لِقَوْمٍ لَا یَدِینُونَ اللَّهَ بِالْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیِ عَنِ الْمُنْکَرِ».(1)

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:« وای به حال آن قومی که خدا را در مسأله امر به معروف و نهی از منکر اطاعت نکنند».

* * *

ص: 184


1- 1 . الکافی، ج5، ص56؛ التهذیب، ج 6،ص 176؛ وسائل الشیعه، ج 16، ص 117؛ بحار الأنوار، ج 75،ص 152؛و ج 97، ص 87 و91؛ أمالی مفید، ص184؛ روضة الواعظین، ج 2، ص 365.

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109