ماه بی نشان

مشخصات کتاب

سرشناسه:صلاحی، فاطمه، 1359 -

عنوان و نام پدیدآور:ماه بی نشان/مولف فاطمه صلاحی ؛ به سفارش معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی.

مشخصات نشر:مشهد: انتشارات قدس رضوی، 1394.

مشخصات ظاهری:40 ص.

شابک:978-600-299-239-0

وضعیت فهرست نویسی:فیپا

موضوع:فاطمه زهرا علیها السلام ، 8؟ قبل از هجرت - 11ق.

موضوع:فاطمه زهرا علیها السلام ، 8؟ قبل از هجرت - 11ق. -- سرگذشتنامه

موضوع:فاطمه زهرا علیها السلام ، 8؟ قبل از هجرت - 11ق. -- فضایل

شناسه افزوده:موسسه انتشاراتی قدس رضوی

شناسه افزوده:آستان قدس رضوی. معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی

رده بندی کنگره:BP27/2/ص8م2 1394

رده بندی دیویی:297/956

شماره کتابشناسی ملی: 4160593

ص:1

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

ص:2

تصویر

ص:3

تصویر

ص:4

فهرست مطالب

حضرت زهرا علیها السلام ؛ حقیقت لیلة القدر صفحه 6

میلاد نور صفحه 8

دوران کودکی صفحه 8

پیوند آسمانی صفحه 9

سوگنامهء پدر و لحظه وصال صفحه 10

عطمت شخصیت حضرت زهرا علیها السلام در کلام وحی و سیرهء نبوی صفحه 12

جلوه هایی زیبا از سیرهء فاطمی صفحه 16

-1.زهرا علیها السلام در اوج بندگی صفحه 16

-2.ساده زیستی در نهایت وارستگی صفحه 18

-3.خانواده ای آسمانی صفحه 19

-4. تلاش های علمی و فرهنگی حضرت زهرا علیها السلام صفحه 23

-5.کتاب های از جنس نور(مصحف فاطمه علیها السلام) صفحه 24

-6. حضور اجتماعی ؛تجسم حیاء و عفاف صفحه 25

-7.زهرا علیها السلام پیشتاز در دفاع ولایت صفحه 26

-8.وداع آخر صفحه 29

فاطمه علیها السلام ؛ طلایه دار شفاعت صفحه32

کتابنامه صفحه 34

توضیحات شرکت در مسابقه فرهنگی « ماه بی نشان» صفحه 35

ص:5

حضرت زهرا سلام الله علیها؛ حقیقتِ لیلة القدر

یا فاطمه علیها السلام، طاهره ای یا طهارت بخش اهل بهشت؟ تقیّه ای یا تلاقی گاه قرآن و عترت؟ معصومه ای یا میعادگاه کتاب و امامت با رسالت؟

نمی دانم چگونه توصیفت کنم. شگفتا از تو! شگفتا از چنین ظرفیتِ شگفتی که تنها شایسته و سزاوار مقام توست؛ چراکه در دورۀ زندگی ات دوام بخش رسالت پدر بودی و حفاظت بخش امامتِ همسر و ایمنی بخش کتاب برتر و...

آری، در آسمان معرفتِ حضرت زهرا علیها السلام برترین اندیشه های بشری، حیران و تیزپروازترین عقل ها سرگردان شده اند. بلندای معرفت و اوج منزلت این دُرّ یگانۀ رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم چنان والاست که در گسترۀ ادراک نمی گنجد؛ چراکه حضرت زهرا علیها السلام حقیقتِ لیلة القدری است که خود، برتر است از هزار شب: هنگامۀ ریزش فیوضات و برکات بی نهایت الهی و تجلی رحمت حق است و چرا چنین نباشد؛ حال آنکه لیلة القدر ظرف نزول قرآن است و وجود فاطمه ظرف ظهور یازده قرآن ناطق (امامان معصوم علیهم السلام) است. (1)

ص:6


1- نک: محمدتقی مصباح یزدی، جامی از زلال کوثر، ص 17 و 18 .

تصویر

باوجود ناتوانی مان در فهم مقام و منزلت بزرگ بانوی دوعالم، با طلب بخشش از درگاهش، به مدد امام رئوفمان، حضرت علی بن موسی الرضا، مختصر کلامی از گلستان معرفت فاطمی می چینیم و نثار زائران و مجاوران حرم باصفای رضوی می کنیم. امید است این برگ ها از تقویم زندگی انسیۀ حورا چراغ راه و اندوخته ای برای شفاعتمان در آخرت باشد.

ص:7

میلاد نور

چهل روز است که پیامبراکرم صلی الله علیه و اله و سلم به همراه خدیجۀ کبری علیها سلام به عبادت حق مشغول اند. لحظۀ تکوین زیباترین گُل سرسبد هستی نزدیک است. بالاخره انتظارها به سر می رسد و میوۀ دل رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم در بیستم جمادی الثّانیِ سال پنجم بعثت به ثمر می رسد و انسیۀ حورا تسبیح گویان چشم به جهان می گشایند. از شعاع انوار وجودی این عطیه، عرشِ هستی و آسمان ها غرق در نور می شود. چه پُربرکت است وجود فاطمه علیها السلام ، کوثر نبوت و بهانۀ آفرینش که اگر نبودند، هستی در ظلمت وصف ناشدنیِ نیستی فرومی رفت.

فصل کودکی

روزها در گذرند و فاطمه علیها السلام فراتر از زمان، مراحل رشد و تکامل خویش را می پیمایند. کودکیِ ایشان در تنگنای شکنجه های طاقت فرسای پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم و یارانش توسط مشرکان همراه با اضطراب و ناامنی می گذرد. در این وضعیت سخت، زهرای مرضیه علیها السلام در پنج سالگی داغ دار فراق مادر می شوند و صبورانه، یگانه غم خوار و یاور پدر؛ آن چنان که به شایستگی، امّ ابیها لقب می یابند و از همان کودکی، شهامت در دفاع از حق و ولایت را می آموزند.

ص:8

پیوندی آسمانی

پس از گذشتن یک سال از هجرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم به مدینه، بیشتر بزرگان و شخصیت های مطرح به خواستگاری یگانه دُخت ایشان علیها السلام می آیند و همه مأیوسانه با پاسخ منفی روبه رو می شوند، تا اینکه آن که خدا می خواهد، به خواستگاری می آید: علی بن ابیطالب علیها السلام در نهایت شرم و حیا به خواستگاری می آیند و این بار، تبسم شیرین رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم نشان از رضایت دارد:

قَالَ أَبْشِرْ یَا عَلِیُّ فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ زَوَّجَکَ بِهَا فِی السَّماءِ قَبْلَ أَنْ أُزَوِّجَکَها فِی الْأَرْضِ... .

یا علی، مژده باد تو را؛ زیرا خداوند فاطمه علیها السلام را در آسمان ها به ازدواج تو درآورده است، قبل از آنکه در زمین چنین ازدواجی رخ دهد... . (1)

به راستی که برای حضرت فاطمه علیها السلام با برخورداری از مقام عصمت و کمالات بی نظیر، کفو و همتایی جز مولای متقیان وجود نداشت؛ اما این مهم، برای همه درک کردنی نبود. بعضی ناراحت بودند که

ص:9


1- محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج 43 ، ص 92 و 93 .

خواستگاری شان از حضرت فاطمه علیها السلام پذیرفته نشده بود! سخن رسول مهربانی ها صلی الله علیه و اله و سلم پاسخ قاطعی بود به این کدورت ها:

جبرائیل نزد من آمد و گفت: «ای محمد، خداوند می فرماید: ̕اگر علی علیه السلام را نمی آفریدم، برای دخترت فاطمه علیها السلام ، همتایی روی زمین پیدا نمی شد، خواه حضرت آدم علیه السلام یا سایر مردمِ بعد از او.̔» (1)

به این ترتیب پیوند آسمانی صدیقۀ طاهره علیها السلام با امام علی علیه سلام در زمین نیز رقم می خورَد و زندگیِ سراسر عشق و صمیمیت این دو عزیز علیهما السلام آغاز می شود.

سوگنامۀ پدر و لحظۀ وصال

اکنون هنگامۀ هجران و ماتم رسیده است. رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم در بستر بیماری و در آستانۀ عروجی ملکوتی است. همه به جز اهلِ بیت پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم مرخص می شوند. قطره های اشک، چون مرواریدهایی غلتان، بر گونه های مبارک حسنِین علیهما السلام جاری است. در این صحنۀ غم بار، تأثر فاطمه علیها السلام از همه بیشتر است؛ زیرا پدری قصد لقاء حق دارد که نه تنها برای او مهربان ترین شخص که برای جهانیان مایۀ رحمت است. رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم هم در لحظه های آخر حیاتشان گریان اند. از علت گریه که می پرسند، می فرمایند:

ص:10


1- محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج 43 ، ص 92 و 93 .

تصویر

گریه ام برای ذُریه ام، به ویژه دخترم فاطمه علیها السلام است. گویا می بینم که اشرارِ امتم به او چه ستم هایی روا می دارند و او به من استغاثه می کند؛ ولی کسی به یاری اش نمی شتابد...!

با شنیدن این سخنان، گریۀ زهرا علیها السلام فزونی می یابد. پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم می فرمایند: «دخترم، گریه نکن...» و فاطمه علیها السلام در جواب عرض می کنند: «پدرجان، گریه ام برای مصیبت های خودم نیست؛ بلکه فراق شما برایم تحمل ناپذیر است». رسول گرامی صلی الله علیه و اله و سلم دخترشان را آرام می کنند: «نگران نباش. تو به زودی به من ملحق خواهی شد... .»(1)

این کلام رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم اندکی از دردِ هجران زهرا علیها السلام کاست. با رحلت جان گداز پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم فاطمه علیها السلام میراث دار حفاظت از امامت شد. صدیقۀ طاهره علیها السلام شجاعانه و باتدبیر، از حریم امامت پاسداری کرد و سرانجام در این راه خطیر، پس از تقدیم محسن شهیدش، سلوک زمینی خویش را در سیزدهم جمادی الاولِ سال یازدهم هجرت (2) به پایان برد و به دیدار پدر در ملکوتِ اعلی شتافت.

ص:11


1- محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج 43 ، ص 156 .
2- محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج 43 ، ص 213 و 214 .

عظمت شخصیت حضرت زهرا علیها السلام در کلام وحی و سیرۀ نبوی

شخصیت بی نظیر حضرت زهرا علیها السلام همچون اقیانوس عظیمی است که هرچه غواصان بحر معرفت و شیفتگان حضرتش در آن غوطه ور شوند، باز هم از کشف حقیقت وجودیِ آن بانو عاجز می مانند؛ ازاین رو از آستان یگانۀ وحی و مفسّر اعظم آن، رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم مدد می جوییم تا به شعاعی از نور وجود مقدس صدیقۀ اطهر علیها السلام دست یابیم.

خداوند متعال در آیۀ تطهیر در شأن اهل بیت پیامبر علیهم السلام می فرماید:

اِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ اَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً (1)

خدا می خواهد پلیدی را از شما اهل بیت دور کند و شما را پاک سازد.

بنابر بیشتر تفاسیر شیعه و سنی، مخاطب این آیه منحصراً پنج نفرند: پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم ، علی علیه السلام ، فاطمه ،علیها السلام حسن و حسین علیهما السلام . این آیه به معنویت کامل اهل بیت علیهم السلام گواهی می دهد و مقام عصمت را برای این

ص: 12


1- احزاب، 33 .

بزرگواران علیهم السلام ، ازجمله حضرت زهرا علیها السلام اثبات می کند.

به گواهی مستندات تاریخیِ معتبر و گفتار اغلب مفسران شیعه و سنی، آیۀ مباهله نیز در حق اهل بیت علیهم السلام نازل شده است:

(1)

فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ ما جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکَاذِبِینَ (2)

هرگاه بعد از علم و دانشی که به تو رسیده است، [باز] کسانی [دربارۀ مسیح] با تو به ستیز برخیزند، بگو: «بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما نیز فرزندان خود را؛ ما زنان خویش را دعوت کنیم، شما نیز زنان خود را؛ ما از نفوس خود [و کسی که همچون جان ماست] دعوت کنیم، شما نیز از نفوس خود. آنگاه مباهله [و نفرین] کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.»

براساس آیۀ مباهله، رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم با عده ای از خاندان نزدیکشان، برای اتمام حجت با مسیحیان متخاصم، به مناظره و نفرین نصارای نجران مأمور شدند. نصارای نجران پس از دیدن رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم و اهل بیت ایشان (امام علی علیه السلام، حضرت فاطمۀ زهرا علیها السلام و امام حسن و امام حسین علیهما السلام)، با خود گفتند: «اینان در پیشگاه الهی آن چنان مقرب اند

ص: 13


1- نک: ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج 17 ، ص 294 .
2- آلعمران، 61 .

که اگر از او بخواهند کوه ها را از زمین برکنَد، خداوند خواستۀ آنان را برمی آورد.» پس از مباهله صرفِ نظر کردند و مصالحه را پذیرفتند.(1)

از این آیه ها و ده ها آیۀ دیگر که می توان به آن تمسک کرد، فهمیده می شود حضرت زهرا علیها السلام از نظر قرآن، انسانی معصوم و بی لغزش اند و در پیشگاه الهی شرافت و جایگاه ارزشمندی دارند. از سوی دیگر، اشرف مخلوقات، پیامبر رحمت صلی الله علیه و اله و سلم از همان آغاز تولدِ فاطمه علیها السلام، به هرگونۀ ممکن تلاش کردند که اُمت خویش را از قدر و منزلت ملکوتی فاطمه علیها السلام آگاه کنند؛ ازاین رو در زمان ها و مکان های مختلف به معرفی حبیبۀ خدا پرداختند.

روزی پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم درحالی که دست فاطمه علیها السلام را گرفته بودند، از منزل خارج شدند و در میان جمع مسلمانان حضور یافتند و خطاب به ایشان فرمودند:

هرکس این دختر را می شناسد که می شناسد؛ اما هرکس او را نمی شناسد، بداند که او فاطمه علیها السلام دختر محمد است. او پارۀ تن من است. او قلب من است. او روح میان دو پهلوی من است. هرکه او را بیازارد، مرا آزرده است و هرکه مرا بیازارد، همانا خدا را آزرده است.» (2)

ص:14


1- نک: ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج 2، ص 581 و 582 .
2- تک: ابوالحسن علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ترجمۀ علی بن حسین زوار های، ج 2، ص 24

امثال این فرموده های حکمت آمیز در شأن حضرت فاطمه علیها السلام که بسی هم فراوان است، از زبان وجودی پاک بیان شده است که طبق صریح قرآن هرگز از او رفتاری از روی خواسته های نفسانی و غیرعقلانی سَر نمی زند. فقط گفتار پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم معرّف فضیلت و منزلت فاطمه علیها السلام نیست؛ بلکه تمام رفتار و منش رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم در برابر دخترشان، نشان دهندۀ گوهر وجودیِ این بانوست. این رفتارها برخاسته از اوج محبت و اکرام و احترام است و از سوی رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم جز در برابر فاطمه علیها السلام برای احدی سابقه نداشته است؛ چنان که هر هنگام فاطمه علیها السلام به محضر پدرشان مشرف می شدند، آن بزرگوار صلی الله علیه و اله و سلم تمام قد به احترام فاطمه علیها السلام قیام می کردند، ایشان را در آغوش می گرفتند، بر دستانشان بوسه می زدند و آن بانو را بر جایگاه خویش می نشاندند. (1)

این گونه بیان و رفتار حکیمانۀ پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم حکایتگر معرفتی بس عمیق به مقام بی نظیر فاطمه علیها السلام و رسانندۀ این واقعیت است که زهرای مرضیه علیها السلام جان رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم و مایۀ قوام و استمرار وجود ایشان صلی الله علیه و اله و سلم است. (2)

ص:15


1- نک: محمدتقی مصباح یزدی، جامی از زلال کوثر، ص 39 و 40 .
2- نک: محمدتقی مصباح یزدی، جامی از زلال کوثر، ص 39 .

جلوه هایی زیبا از سیرۀ فاطمی

اشاره

زندگی حضرت زهرا علیها السلام آکنده از جلوه های هدایت و بصیرت است که همچون حیات کوتاه، ولی سراسر نورشان رنگ و عطری ویژه دارد: آن حضرت بانویی هستند که به عنایت الهی تمام مراحل کمال انسانی را طی کرده و به مقام عصمت نائل آمدند و در حجره ای کوچک، ولی پُر از عشق و صفا، انسان هایی را تربیت کردند که تا همیشه برای هدایت بشر نورافشانی می کنند. آن ریحانه، خود نیز تا مرز شهادت برای دفاع از ولایت و امامت جان فشانی کردند و...؛ بنابراین رفتار و منش سرور زنان عالم، برای پیروان مکتب امامت درس های فراوانی در ابعاد مختلف دارد که هرکس به فراخور نیاز و ظرفیت خویش می تواند از این اقیانوس بی کران معرفت بهره جوید و به کمال خویش دست یابد.

1-زهرا علیها السلام در اوج بندگی

صحیفۀ تاریخ شاهد سیرۀ عبادی بسیاری از اولیای الهی بوده است؛ اما آنچه دراین بین جلوه گری می کند، عبادت های بانویی بزرگوار در اوج جوانی است که مایۀ فخر و مباهات عابدان شده است؛ چنان که در وصف عبادتشان آمده است: «در تمام دنیا عابدتر از فاطمه علیها السلام یافت نمی شد. او به حدی برای عبادت برپا می ایستاد که پاهایش ورم

ص:16

می کرد.» (1)در عظمت عبادت حضرت زهرا علیها السلام همین بس که خداوند در آخرین آیات سورۀ آل عمران به وصف عبادات ایشان و یگانه کفوشان، امام علی علیه السلام پرداخته است:

أَلَّذِینَ یَذْکُرُونَ اللَّهَ قِیاماً وَ قُعُوداً وَ عَلَی جُنُوبِهِمْ وَ یَتَفَکَّرُونَ فِی خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هَذَا باطِلاً سُبْحانَکَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ(2)

[همان]کسانی که خدا را ایستاده و نشسته و درحالی که به پهلو خوابیده اند، یاد می کنند و در اسرار آفرینش آسمان ها و زمین می اندیشند [و می گویند:] «پروردگارا، این ها را بیهوده نیافریده ای. تو منزهی. ما را از عذاب آتش [دوزخ] در امان دار.»

دامنۀ عبادات حضرت فاطمه علیها السلام تا بِدان حد گسترده است که در لحظه لحظۀ زندگی شان، نقش آن به چشم می آید. رفتار و گفتار و تلاش ایشان در هر لحظه از شب و روز، عبادت بود؛ به طوری که حتی در ساعات شیرین حیاتشان، یعنی شب ازدواج با امام علی علیه السلام ، بازهم از هدف خلقت غافل نشدند. آن شب، امیرالمؤمنین علیه السلام احساس کردند که همسرشان نگران است و علتش را جویا شدند. حضرت زهرا علیها السلام در پاسخ فرمودند:

ص:17


1- محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج 43 ، ص 75 ، حدیث 62 .
2- آل عمران، 191 .

حالِ خود را در پایان عمر و عالم قبر به یاد آوردم؛ چراکه انتقال از خانۀ پدرم به منزل خودم، مرا به یاد انتقالم به قبر انداخت. تو را به خدا قَسم بیا در این آغازین ساعات زندگیِ [مشترک]مان به نماز برخیزیم و امشب را به عبادت خدا بپردازیم. (1)

این است که وقتی فردای آن شب، پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم از امام علی علیه السلام می پرسند: «همسرت را چگونه یافتی؟» بی درنگ می فرماید: «نِعمَ الْعَوْنُ عَلَی طاعَةِ الله»؛ (2)

یعنی بهترین یاور برای اطاعت و عبودیت خداوند.

2- ساده زیستی در نهایتِ وارستگی

حضرت زهرا علیها السلام سیرۀ زندگی خویش را بر بی اعتنایی به تجمل های دنیوی و قناعت به حداقل نیازهای ضروری بنا ساخته بودند، یعنی به دوراز تشریفات و تجملات و درعین سادگی و لبریز از صفا و صمیمیت. البته ساده زیستی آن حضرت علیها السلام نَه از روی فقر و نیاز، بلکه برخاسته از اوج معرفت و وارستگی روحی ایشان بود. بهترین شاهد بر این مدعا، آن دوران از زندگی حضرت فاطمه علیها السلام است که رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم به اذن الهی و پس از نزول آیۀ فَآتِ ذَا الْقُرْبَی حَقَّهُ... (3)فدک را

ص:18


1- نک: محمدتقی مصباح یزدی، جامی از زلال کوثر، ص 100 و 101 .
2- محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج 43 ، ص 117
3- روم، 38 .

که سرزمین حاصلخیزی بود، به دخترشان زهرا علیها السلام بخشیدند ؛(1) اما آن حضرت علیها السلام بدون ایجاد هیچ گونه تغییری در زندگیِ خود، درآمد حاصل از فدک را بین نیازمندان تقسیم می کردند.

حضرت فاطمه علیها السلام با این سبکِ زندگی، به همۀ ما درس رهایی از دنیا و دل سپردن به خدا می دهد و می فهماند که ساده زیستی، فقط مخصوص زمان فقر و ناداری نیست؛ بلکه فضیلتی است که در هر وضعیتی زمینه ساز آرامش فکری و موفقیت در بندگی و تقرب به خداوند است. ارزش و منزلت آدمی به تجملات و تشریفات نیست: ارزش انسان به تعالی روح و رنگ خدایی گرفتن است و رنگِ خدا بهترین زیبایی ها:

صِبْغَةَ اللَّهِ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً وَ نَحْنُ لَهُ عَابِدُونَ (2)

رنگ خدایی [بپذیرید: رنگ ایمان و توحید و اسلام] و چه رنگی بهتر است از رنگ خدایی؟! و [بگویید] ما او را عبادت می کنیم.

3-خانواده ای آسمانی

خانوادۀ کوچک، اما صمیمیِ حضرت زهرا علیها السلام که در خانه ای محقر و با اندک وسایلی سفالی شکل گرفت، تجلّیگاه زیباترین ارزش های ناب الهی و انسانی و تصویرگر عاشقانه ترین لحظه های زندگی زوجی آسمانی است. حضرت زهرا علیها السلام از آن هنگام که قدم به خانۀ ساده

ص:19


1- نک: ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج 16 ، ص 441 .
2- بقره، 138 .

و بی آلایش ولیِّ خدا نهاد، همواره با کمال ذکاوت و مهربانی موقعیت ویژۀ همسرش را در نظر می گرفت و با وضعیت مادی و معنوی او همراهی و همدلی می کرد. امام علی علیه السلام خود تصریح فرموده اند: «من درحالی با حضرت زهرا علیها السلام ازدواج کردم که زیراندازی در خانه نداشتم؛ درحالی که در همان تاریخ [مقدار] احسان و بخشش من به نیازمندان، به قدری زیاد بود که اگر بین بنی هاشم تقسیم می شد، آنان را بی نیاز می کرد.» (1)

به دلیل مشکلات اقتصادیِ مسلمانانِ مهاجر و جنگ های پی در پی با مشرکان، امیرالمؤمنین علیه السلام بیشترِ درآمد خود را صرف نیازمندان می کردند و گاه با دست خالی به خانه بازمی گشتند. در این موقعیت حضرت زهرا علیها السلام ، گاه تنها غذای موجود در خانه را به همسر و فرزندانشان می دادند و خود، چیزی نمی خوردند. آن حضرت علیها السلام نیازمندی های خود را نیز از امام علی علیه السلام مخفی می کرد تا مبادا همسرش از عهدۀ برآوردن آن برنیاید و نزدش شرمنده شود... ! (2)

تاریخ شاهد گذشت و فداکاری های بی نظیری از این زوج آسمانی بوده است که به دلیل مجال اندک فقط به نمونه ای کوتاه از آن اشاره می کنیم:

ص:20


1- محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج 41 ، ص 43
2- نک: ابوالحسن عل بن نعیسی اربلی، کشف الغمة،فی معرفة الأئمة، ترجمۀ علی بن حسین زوار های، ج 2، ص 26 و 27 .

روزی عربی به محضر رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم وارد شد و از درد گرسنگی شکایت کرد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم چون شخصاً نتوانستند نیاز آن مرد را برآورده سازند، خطاب به مردم فرمودند: «چه کسی حاضر است امشب این مرد را میهمان کند؟» امیرالمؤمنین علیه السلام مانند همیشه پاسخ مثبت دادند و آن مرد را به منزلشان بردند. به خانه که رسیدند، از همسرشان پرسیدند: «ای دختر رسول خدا، غذایی در اختیار داری؟» فاطمۀ زهرا علیها السلام در جواب فرمودند: «به اندازۀ خوراک یک بچه طعام داریم؛ ولی خودمان نمی خوریم و آن را به میهمان می دهیم.» آن حضرت علیها السلام به هرصورتی که بود، بچه ها را خواباندند و به دستور امام علی علیه السلام چراغ را خاموش کردند. امیرالمؤمنین علیه السلام در تاریکی از میهمان پذیرایی کردند و خودشان چیزی نخوردند و برای اینکه میهمان ناراحت نشود، دهانشان را می گرداندند تا عرب خیال کند حضرت نیز غذا می خورند. این عمل امام علی علیه السلام و حضرت زهرا علیها السلام غلیها السلام ملائکۀ الهی را به تعجب واداشت و موجب نزول آیۀ نهم سورۀ حشر در منزلت آنان شد. (1)

آری، این چنین زهرا علیها السلام در اوج صفا و مهربانی و دلسوزی رفتار می کرد

ص:21


1- نک: محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج 36 ، ص 59

باوجود مشکلات اقتصادیِ فراوان، با مدیریت فوق العاده و بردباری، همۀ تلخی ها را به کام همسر خود، شیرین کرده و آبروی خانواده را حفظ می کردند: رفتار و برخوردشان با مولا طوری بود که هرگز برخلاف رضای همسرشان گام برنمی داشتند و تنها، نگاه مهرآمیزشان کافی بود تا تمام غصه ها و ناراحتی های خارج از خانه از وجود امیرالمؤمنین علیه السلام رخت بربندد. امام علی علیه السلام خود دراین باره می فرمایند:

سوگند به خدا، هرگز زهرا علیها السلام علیها السلام را به خشم نیاوردم و او را به کاری مجبور نساختم تا اینکه مرا در فراقش گرفتار کرد. متقابلاً او نیز مرا خشمگین نساخت و هیچ وقت نافرمانی نکرد. هرگاه به او نگاه می کردم، غم ها و غصه هایم از دلم برطرف می شد. (1)

ثمرۀ نُه سال زندگی مقدس حضرت زهرا علیها السلام و امام علی علیه السلام دو شکوفۀ امامت برای استمرار رسالت (امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام ) و دو مدافع حریم ولایت برای حفظ و احیاء اسلام (حضرت زینب علیها السلام و حضرت امّ کلثوم علیها السلام) هستند که به نحو احسن در دامان پاک مادرشان پرورش یافتند و با تمام وجود، درس های مکتب این خزانه دار علم نبوی و الهی را به خاطر سپردند. کمال فرزندپروری صدیقۀ کبری علیها السلام چیزی نیست که نادیده انگاشته شود؛ چراکه برگ برگ دفتر زندگیِ هریک از فرزندان بزرگوارشان گواه این حقیقت است.

ص:22


1- محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج 43 ، ص 134

4-تلاش های علمی و فرهنگی حضرت زهرا علیها السلام

حضرت زهرا علیها السلام که میراث دار عطوفت و حکمت نبوی هستند و وجودشان همانند وجود رسول خداصلی الله علیه و اله و سلم سراسر نورانیت و لبریز از رحمت است، عمری را با تلاش بی امان، در نهایت مهربانی و دلسوزی، به تعلیم و تبلیغ معارف دین و تربیت دین باوران پرداختند. چونان مشعلی فروزان در راه هدایت جامعه نورافشانی کردند و با سوختن خود، به دل وجان مردم گرمی بخشیدند و تا آخرین لحظات زندگی پاسداری از ارزش ها و مبارزۀ پیگیر با بدعت ها و کج رَوی ها را خطِّ مشی خود قرار دادند.

روزی یکی از زنان مدینه خدمت حضرت زهرا علیها السلام رسید و گفت: «مادر پیری دارم که در مسائل نماز سؤالات فراوانی دارد و مرا فرستاده است تا آن ها را از شما بپرسم.» پس از آنکه زهرای مرضیه علیها السلام اعلام آمادگی کردند، او مسائل زیادی را مطرح کرد و پاسخشان را شنید؛ ولی در ادامۀ گفت وشنود، از کثرت پرسش ها خجالت کشید و گفت: «ای دختر رسول خدا، معذرت می خواهم از اینکه با سؤالات زیاد شما را به زحمت می اندازم.» حضرت فاطمه علیها السلام فرمودند: «بازهم بیا و هر سؤالی برایت پیش می آید، بپرس. اگر کسی اجیر شود که بار سنگینی را به بالای بام ببرد و در مقابل، صدهزار دینار طلا بگیرد، آیا چنین کاری برای او دشوار خواهد بود؟» زن پاسخ منفی داد. حضرت طاهره علیها السلام ادامه دادند: «من هم در ازای هر مسئله ای که پاسخ می دهم، پاداش

ص:23

می گیرم؛ پس سزاوار است [که این کار] برای من سنگین نباشد.» (1)

سیرۀ عملی حضرت زهرا علیها السلام پُر است از جلوه های زیبا در مقام تعلیم وتربیت و رشد فرهنگ جامعه. لازم است همۀ داعیه داران اصلاحات فرهنگی، با اسوه پذیری از سیرۀ این بانوی یگانه علیها السلام به کارزار فرهنگی وارد شوند و زهراگونه در مقابل غارتگرانِ ایمان و فرهنگ مردم سینه سِپر کنند؛ چراکه جنگ امروز، جنگ فرهنگی است و سلاح ما علم و معرفت و ایمان به ارزش های ناب اسلامی و گسترش آن ها در جهان است.

5-کتابی از جنس نور (مصحف فاطمه علیها السلام)

از سخنان اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام استفاده می شود که کتابی به نام مصحف فاطمه علیها السلام از حضرت زهرا علیها السلام به یادگار مانده است. دررابطه با محتوای این مصحف، در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده است: «به یقین فاطمه علیها السلام بعد از پدرش تنها 75 روز در این جهان زندگی کرد و در طول آن مدت، غم ها و غصه های زیادی را تحمل کرد. جبرائیل علیه السلام در آن ایام به طور مرتب به حضور فاطمه علیها السلام نازل می شد و او را در عزای پدر تسلیت می گفت و از مقام و جایگاهش در آن سوی جهان باخبر می ساخت؛ همچنین او را از اوضاع آیندۀ دنیا و سرنوشت بچه هایش آگاه می کرد و علی علیه السلام آن ها را می نوشت. همۀ

ص:24


1- نک: محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج 2، ص 3.

این ها مصحف فاطمه علیها السلام را تشکیل می دهد.»(1)

بنابراین مصحف فاطمه علیها السلام ازطرف خداوند توسط پیک وحی به حضرت فاطمه علیها السلام القا شده است و اوضاع آیندۀ جهان و اخبار غیبی دربارۀ سرنوشت فرزندان این بانو علیها السلام و سایر مسائل غیرفقهی در آن به ثبت رسیده است. این کتاب شریف جزوِ ودایع امامت است. (2)

6-حضور اجتماعی؛ تجسم حیاء و عفت

حضرت زهرا علیها السلام که مظهر کامل حیا و عفت اند، در وضعیت عادی، حضور در محیط خانواده و به دوراز چشم نامحرمان را به حضور در انظار عمومی ترجیح می دادند. به همین دلیل در تقسیم کاری که از سوی پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم انجام شد، از به عهده گرفتن کارهای درون خانه و معاف بودن از کارهای خارج از منزل، بسیار خوشحال شدند؛ (3)

ولی به تناسب وضعیت روزگار، ضمن حفظ قداست و حجاب خویش، در جامعه نیز حضوری فعال داشتند: برای عده ای از اصحاب خاص پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم همچون سلمان و ابوذر، کلاس درس خصوصی برگزار می کردند و دعاها و خبرهای غیبی را در اختیارشان می گذاشتند. دعای نور که به

ص:25


1- نک: محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج 26 ، ص 41 ؛ محمدب نیعقوب کلینی، اصول کافی، ج 1، ص 346 و 347 .
2- نک: عل یاکبر بابازاده، تحلیل سیرۀ حضرت فاطمه ، ص 179و180
3- نک: محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج 43 ، ص 81 .

سلمان آموختند، از این مقوله به حساب می آید. همچنین آن حضرت علیها السلام ضمن دیدار خویشاوندان، هفته ای یک یا دوبار به زیارت قبور شهدا می رفتند.

به طور کلی حضرت صدیقه علیها السلام در موقعیت های حساس جامعه حضوری پُررنگ داشتند؛ چنان که در جریان جنگ اُحد به همراه گروهی از زنان مدینه با فراهم آوردن مقداری آب ونان به میدان جنگ رفتند و به مداوای زخم های پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم و همسرشان علی علیه السلام و دیگر مجروحان پرداختند. (1)

هنگامی که غاصبان ولایت، امام علی علیه السلام را خانه نشین کرده بودند و به ایشان آزار می رساندند نیز این حضرت زهرا علیها السلام بودند که شجاعانه و بهنگام، در مسجد پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم حضور یافتند و به افشاگری پرداخته و حقایق را بیان کردند.

7-زهرا علیها السلام؛ پیشتاز در دفاع از ولایت

هنوز چندماهی از حجّة الوداع و بیعت حاضران با وصیّ مصطفی صلی الله علیه و آله نگذشته بود که ابرسیاه پیمان شکنی، جامعۀ اسلامی را به تیرگی و سیاهی کشاند. هنوز چندساعتی از عروج رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم نگذشته بود که امتشان تیغ حق کُشی از نیام کینه و نفاق برکشیدند و بر قلب یگانه وصیّ آن عزیز صلی الله علیه و اله و سلم نشاندند.

چگونه می توان باور کرد که پیشگامان بیعت با علیّ مرتضی، چنان

ص:26


1- نک: عل یاکبر بابازاده، تحلیل سیرۀ فاطمه زهرا ، ص 181 تا 187 .

عهد و پیمان خویش را از یاد بردند که در زمرۀ پیش دستان حق کشی و پیمان شکنی درآمدند؟! دراین بین این فاطمه علیها السلام ، شیداترین پروانۀ شمع امامت بود که لحظه ای از یاوری ولیِّ امر خویش از پای ننشست: پروانۀ عاشقی که با سوختن و فداکردن خویش، به همگان آموخت امامِ برحق، چونان کعبه است که بایستی مردم بر گِردش طواف کنند، نه او بر گرد مردم. همو که در راه دفاع از ولایت پهلویش شکست و در خون نشست؛ ولی با فریادهای جگرسوز خویش، زیباترین شعارِ ولایت مداری را در گوش پیروان خود، طنین انداز کرد: «ای ولیِّ امر من، روحم به فدای تو و جانم سپر بلایت. همواره همراهت خواهم بود؛ چه در خیر و نیکی به سر بری و چه در سختی و بلا گرفتار شوی!» (1)

به راستی که اگر زهرا علیها السلام و آن خطبه های هدایت گونه اش نمی بود، امروز ما نیز باور نمی کردیم که حق با علی علیه السلام بوده است؛ چراکه نفاق ها، کینه ها، سیاست بازی ها، تطمیع ها، تبلیغ ها، تحریف ها و... چنان دست به دست هم داده و امامت را به انزوا کشانده بود که به یقین اجازه نمی داد فریاد حق جوییِ امیرالمؤمنین علیه السلام به گوش احدی از آیندگان برسد. درحقیقت، آگاهی بخشیِ حضرت زهرا علیها السلام به امت اسلامی، چنان در اوج بی مثالی است که پژواک روح بخش آن تا قیامِ قیامت در گوش جهان طنین انداز خواهد ماند.

حضرت فاطمه علیها السلام مردم زمانۀ خویش را می شناختند و می دانستند

ص:27


1- نک: محمدتقی مصباح یزدی، جامی از زلال کوثر، ص 146 .

که آنان لیاقت عبرت پذیری ندارند؛ اما می خواستند برای آیندگان، ضلالت را رسوا و حقیقت و حجت را تمام کنند:

من آنچه شرط بلاغ است با شما گفتم؛ اما می دانم که خوارید و در چَنگان زبونی گرفتار. یاری نکردن، وجودتان را فراگرفته است و ابر بی وفایی بر قلوبتان سایه گسترده است. چه کنم که دلم خون است و بازداشتنِ زبانِ شکایت، از طاقت بیرون. برای اتمام حجت مردمان می گویم: «آنچه می کنید، خدا می بیند و ستمکار به زودی خواهد دانست که در کجا می نشیند... .»(1)

بدین ترتیب خطبه های حماسی و شورآفرین حضرت زهرا علیها السلام در آن موقعیت بحرانی، به جاودانه ترین قطعات ادبی مبدل شد. این خطبه ها از نظر فصاحت و بلاغت، در اوج هماهنگی است و از دیدگاه معرفت و حکمت آموزی، در کمال گِره گشایی از معضلات در تمام عرصه هاست؛ چنان که در مشکلات پیچیدۀ امروز ما نیز می تواند کلید درهای خیر و برکت را در اختیارمان بگذارد و در مسیر رشد فردی و اجتماعی راهنما باشد.

ص:28


1- نک: احمدب نعلی طبرسی، الإحتجاج علی أهل اللجاج، ج 1، ص 104 .

8-وداع آخر

بر اثر جراحت هایی که غاصبان ولایت، به پیکر نورانی حضرت زهرا علیها السلام وارد کردند، شمع وجود آن حضرت علیها السلام روز به روز کم فروغ تر شد تا آنجاکه دیگر توان راه رفتن نداشتند و در بستر بیماری افتادند؛(1) اما در بستر بیماری و اوج غم ها و غصه هایی که ازطرف مهاجمان به ایشان هجوم آورده بود، بازهم پیوسته به یاد امام علی علیه السلام بودند و نگران آینده ای که ولایت تنها می ماند و جز خدا و عده ای معدود، یار و یاوری نخواهد داشت. بااین وصف، در لحظات آخر، گریه است که تسکین بخش دلِ پاک زهرا علیها السلام است. امام صادق علیه السلام این لحظۀ جان سوز را از قول پدران بزرگوارشان علیهم السلام چنین روایت کرده اند:

لَمَّا حَضَرَتْ فاطِمَةَ الْوَفاةُ بَکَتْ فَقالَ لَها أَمِیرُ الْمُؤمِنِینَ یا سَیِّدَتِی ما یُبْکِیکِ قالَتْ أَبْکِی لِما تَلْقَی بَعْدِی فَقالَ لَها لَا تَبْکِی فَوَ اللهِ إِنَّ ذَلِکِ لَصَغِیرٌ عِنْدِی فِی ذَاتِ اللَّهِ.(2)

چون هنگام وفات فاطمه علیها السلام فرا رسید، شروع به گریه کرد. امیرالمؤمنین [با تعبیری عالی] پرسید: «ای سرور من، چرا گریه می کنی؟» حضرت زهرا علیها السلام جواب داد: «برای آن مشکلاتی که بعد از من با آن ها مواجه خواهی شد.» امام علی علیه السلام فرمود: «گریه نکن. به خدا قسم که همۀ این ها در راه رضای خدا برای من آسان است.»

ص:29


1- نک: محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج 43 ، ص 170 .
2- محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج 43 ، ص 218 .

آری، برای علی بن ابی طالب علیه السلام تمام مشکلات در برابر فراق یار ناچیز بود. تعبیر «یا سیّدتی» نشان دهندۀ عظمت وجود حضرت زهرا علیها السلام از دیدگاه امیرالمؤمنین علیه السلام و حکایتگر عشق و علاقۀ فوق العاده ای است که میان این دو معصوم علیهم السلام حاکم بوده است. بشنویم فرازهایی از آخرین وصیت های حضرت فاطمه علیها السلام به مولا امیرالمؤمنین علی علیه السلام را که در آن ساعات پرسوز و گداز بیان کردند:

با اَمامه، دخترِ خواهرم، ازدواج کن؛ چراکه او مثل من با فرزندانم مهربان است. جنازه ام را در میان تابوتی قرار ده تا جسدم مشخص نشود. مرا شبانه دفن کن و قبرم را بپوشان و مخفیانه به خاک بسپارم... .» (1)

این وصایا (2) نشان می دهند که حضرت زهرا علیها السلام تمام ملاحظات لازم را برای آسایش همسر و فرزندانشان اندیشیده بودند؛ همچنین پس از مرگ هم نگران حجاب و پوشش خویش در برابر نامحرمان بودند. وقتی که خبر شهادت حضرت زهرا علیها السلام به امیرالمؤمنین علیه السلام می رسد، آن حضرت علیه السلام از

ص:30


1- محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج 73، ص 178و192و214 .
2- درباره علت وصیت حضرت زهرا علیها السلام برای محفی ماندن قبرشان باید گفت حضرت فاطمه علیها السلام با این وصیت حیثیت دولت وقت غاصب وقت را زیر سوال بردندو نارضایتی خویش را تا روز قیامت برای دانشمندان اعلام کردند قبرشان به عنوان سند مظلومیت مخفی کردند؛ البته در عصر حاضر وبا جنایت هایی که گروهک تروریستی داعش انجام می دهند ، ابعاد دیگری از علت این وصیت حکیمانه حضرت نیز روشن شده است.

شدت اندوه در فراق فاطمه علیها السلام بیهوش شدند و به زمین افتادند.

پس از شهادت حضرت زهرا علیها السلام ، تنها تسلّی بخش غم های امام علی علیه السلام مزار این عطیۀ آسمانی بود. سخنان و اشعار امیرالمؤمنین علیه السلام در کنار قبر مطهر همسر عزیزشان علیها السلام حاکی از اندوه شدید مولاست:

نَفْسِی عَلَی زَفَراتِها مَحْبُوسَةٌ

یا لَیْتَها خَرَجَتْ مَعَ الزَّفَراتِ

لا خَیْرَ بَعْدَکِ فِی الْحَیاةِ وَ إِنَّما

أَبْکِی مَخافَةَ أَنْ تَطُولَ حَیاتِی (1)

جان من با آه و ناله محبوس شده است

ای کاش جان من با ناله هایم خارج می شد

بعد از تو خیری در زندگانی نخواهد بود

به راستی که من از ترس طولانی شدن زندگی ام گریه می کنم

ص:31


1- محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج 43 ، ص 213

فاطمه علیها السلام ؛ طلایه دار شفاعت

در میان شفاعتگرانی که در روز قیامت می توانند به اذن الهی از گناهکاران امت شفاعت کنند، نام محبوبۀ عرش، حضرت فاطمۀ زهرا علیها السلام همچون خورشیدی درخشان می درخشد؛ چراکه بنابر روایات معتبری که از رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم و ائمۀ اطهار علیهم السلام رسیده است، شفاعت بی نظیری برای آن حضرت علیها السلام وعده داده شده است. (1)این شفاعت چنان گسترده است که نه تنها شامل محبان حضرت زهرا علیها السلام و دوستداران ذریّۀ ایشان می شود؛ بلکه تمام محبت ورزان به دوستان صدیقۀ اطهر علیها السلام را نیز دربرمی گیرد. بااین وصف، هیچ کس در عرصۀ محشر از این موهبت محروم نمی ماند، مگر شَک کنندگانِ بیماردل و کافران سیاه دل و منافقان سنگ دل.

حضرت زهرا علیها السلام به دلیل لطافت خاص روحی، مظهر تام و تمام رحمت الهی اند و عمیق ترین محبت ها و رحمت ها و مغفرت های خداوند در وجود ایشان علیها السلام تجلی کرده است؛ ازاین رو گسترده ترین شفاعت ها که نِمود رحمت بی کرانۀ الهی است، به دست مهربان این شفیعۀ محشر صورت می پذیرد. (2)

ص:32


1- نک: محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج 43 ، ص 219 تا 227 .
2- محمدتقی مصباح یزدی، جامی از زلال کوثر، ص 303 .

تصویر

در انتهای این نوشتار، خاضعانه و ملتمسانه به درگاه پاک مادر سادات علیها السلام عرض می کنیم:

یا فاطمه علیها السلام ، سرشتمان مهر و محبت شماست، چنان کنید که سرنوشتمان ختم به لطف و شفاعت شما باشد.

شما زهرایید و شفیعۀ روز جزا، فاضله اید و آینه دار فضیلت در محشر کبرا؛ پس به حقّ رحمتتان، به حرمت عطوفتتان،

دست ما و لطفِ بی کرانۀ شما بانو، جُرم ما و شفاعتگری یگانۀ شما بانو...!

ص: 33

کتابنامه

1. قرآن کریم، ترجمۀ نصر مکارم شیرازی.

2. اربلی، ابوالحسن علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ترجمۀ علی بن حسین زواره ای، ج2، چ3،تهران: اسلامیه، 1382ش.

3. بابازاده، علی اکبر، تحلیل سیرۀ حضرت فاطمه علیها السلام ، چ1، تهران: امام عصر٪، 1380.

4. طبرسی، احمدبن علی، الإحتجاج علی أهل اللجاج، ج1،چ1، مشهد: نشر مرتضی، 1403ق.

5. کلینی، محمدبن یعقوب، اصول کافی، ترجمۀ سیدجواد مصطفوی، ج1، چ1، تهران: نشر علمیۀ اسلامیه، بی تا.

6. مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج2و26و36و41و43و73، تهران: اسلامیه، بی تا.

7. مصباح یزدی، محمدتقی، جامی از زلال کوثر، چ8، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1387.

8. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، ج2و16و17، چ1، تهران: دار الکتب الإسلامیه، 1374ش.

ص:34

توضیحات شرکت در مسابقۀ فرهنگی «ماهِ بی نشان»

* سؤال ها از متن موجود طرح شده است و افراد بالای دوازده سال می توانند در مسابقه شرکت کنند.

* به روش های زیر می توانید در مسابقات فرهنگی شرکت کنید:

1. ارسال پاسخ به سامانۀ پیامکی 3000802222 : برای این کار، کافی است به ترتیب، نام مسابقه، شمارۀ گزینه های صحیح سؤال ها به صورت یک عدد پنج رقمی از چپ به راست، نام و نام خانوادگی خود را به سامانۀ پیامکی 3000802222 ارسال کنید.

مثال: ماه بی نشان 12241 محمدطه یزدی نژاد

2. مراجعه به بخش مسابقات پرتال جامع آستان قدس رضوی به نشانی: www.razavi.aqr.ir

3. پاسخ به سؤال ها در پاسخنامه:پاسخنامۀ تکمیل شده را می توانید به صندوق های مخصوص مستقر در کیوسک های راهنمای زائر بیندازید یا به صندوق پستی 351 – 91735 ارسال کنید.

ص:35

* هزینۀ ارسال پاسخنامه ازطریق «پست جواب قبول» پرداخت شده است و لازم نیست از پاکت و تمبر استفاده کنید.

* هر فرد فقط یک بار می تواند در مسابقه شرکت کند؛ بنابراین پیامک ها و پاسخنامه های تکراری حذف می شود.

* آخرین مهلت شرکت در مسابقه، سه شنبه 25اسفند94 است.

* قرعه کشی از بین پاسخ های صحیح و به صورت روزانه انجام می شود و نتیجۀ آن ازطریق سامانۀ پیامکی گفته شده به اطلاع برندگان می رسد.

این متن حاوی آیات قرآن و اسماء متبرکه است. شایسته است در حفظ حرمت آن کوشا باشیم.

تذکر: پیشنهادها و انتقادهای خود را در پیامک جداگانه ای ارسال کنید.

تلفن: 32002569 – 051

ص:36

* سؤال ها

سؤال اول. خداوند در آخرین آیات سورهْ مبارکۀ آل عمران به توصیف چه عملی پرداخته است؟

1. عبادات حضرت زهرا علیها السلام و امام علی علیه السلام

2. انفاق درآمد فدک توسط حضرت زهرا علیها السلام

3. شفاعت گری حضرت زهرا علیها السلام در محشر

4. ساده زیستی حضرت زهرا علیها السلام و امام علی علیه السلام

سؤال دوم. امام علی علیه السلام در پاسخ به سؤال پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم ، همسر خود، حضرت زهرا علیها السلام را با چه تعبیری توصیف کردند؟

1. مهربان ترین مادر در تربیت فرزندان

2. بهترین یاور برای اطاعت و عبودیت خداوند

3. دلسوزترین همسر در تحمل سختی ها

4. اولین یاور برای اطاعت و عبودیت خداوند

ص:37

سؤال سوم. طبق آیهْ 138 سورۀ مبارکۀ بقره، ارزش انسان به چیست؟

1. تعالی روح و رنگ خدایی گرفتن

2. انجام واجبات و مستحبات

3. فقط به ترک گناهان کبیره

4. اهتمام به خواندن نماز و قرائت قرآن

سؤال چهارم. آخرین وصیت های حضرت زهرا علیها السلام به امیرالمؤمنین علیه السلام چه بود؟

1. ازدواج امام علی علیه السلام با امامه، دخترخواهر ایشان

2. قراردادن پیکر ایشان علیها السلام در تابوت

3. دفن شبانه و به خاک سپردنِ مخفیانۀ ایشان

4. همۀ گزینه ها

سؤال پنجم. بنابر روایات اسلامی، در روز قیامت، گسترده ترین شفاعت متعلق به کدام بزرگوار است؟

1. پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم

2. امام علی علیه السلام

3. حضرت فاطمۀ زهرا علیها السلام

4. امام حسین علیه السلام

ص:38

تصویر

ص:39

تصویر

ص:40

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109