انقلاب قرآنی

مشخصات کتاب

ناشر، تهیه و تنظیم: مجتمع فرهنگی آموزشی معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه

لیتوگرافی،چاپ و صحافی: سازمان چاپ و انتشارات اوقاف

نوبت چاپ: اول/ بهار 1397

شمارگان: 50000 نسخه

قیمت: 5000 تومان غیرقابل فر وش/اهدایی

آدرس مجتمع: قم، بلوار 15 خرداد، جنب امامزاده شاه سیدعلی

مجتمع فرهنگی آموزشی معاونت فرهنگی اجتماعی سازمان اوقاف و امورخیریه

آدرس: تهران، خیابان نوفل لوشاتو، سازمان اوقاف و امورخیریه، معاونت فرهنگی و اجتماعی

025-38187156 : تلفن

سایت سازمان : www.oghaf.ir

سایت معاونت : www.mfso.ir

سایت مجتمع: www.mfpo.ir

ص: 1

اشاره

ص: 2

ص: 3

فهرست

ضرورت مطالعه ی انقلاب اسلامی ................. 6

ضعف در تبیین انقلاب...................................9

مبانی فکری انقلاب اسلامی..........................12

توحید ........................................................14

تکریم انسان ............................................ 20

معاد باوری ................................................23

باور به استعدادهای انسان............................26

جریان عالم به سمت حا کمیت حق و به سمت صلاح .............................................................. 27

اهداف انقلاب اسلامی...................................31

منظومه ی اهداف ........................................32

نسبت آرمان گرایی با واقعبینی ......................37

رابطه ی «تکلیف مداری» با «دنبال نتیجه بودن»38

ص: 4

فرایند تحقق اهداف انقلاب اسلامی ................40

انقلاب اسلامی.........................................41

نظام اسلامی........................................... 43

دولت اسلامی.......................................... 45

کشور اسلامی ..........................................46

تمدن اسلامی ........................................... 47

موانع انقلاب سلامی.................................... 49

ماهیت موانع ............................................. 50

دسته بندی دشمنان و موانع ..........................52

الف. دشمن بیرونی .................................... 52

اشاره ای به معنای استکبار......................... 53

چهار علت دشمنی استکبار جهانی با انقلاب اسلامی...................................................54

ب. دشمن درونی...................................... 59

لزوم مبارزه با دشمن درونی ........................ 61

اهمیت حفظ انقلاب اسلامی ...................... 65

حفظ انقلاب؛ حفظ اسلام............................... 66

لوازم صیانت از انقلاب................................... 67

ص: 5

ضرورت مطالعه ی انقلاب اسلامی

ا گرچه در دوران کنونی و در قرن بیستم میلادی، در سرتاسر عالم انقلاب های گوناگونی به وجود آمد، اما همه چیز انقلاب اسلامی ایران استثنایی بوده و با انقلاب های دیگر قابل مقایسه نیست.(1) انقلاب اسلامی ، نه یک انقلاب صرفاً معنوی و فرهنگی و نه یک انقلاب صرفاً اقتصادی و سیاسی ِاست؛ بلکه مثل خود اسلام، یک انقلاب همه جانبه است. همان طوری که اسلام ابعاد معنوی و اخلاقی و الهی دارد و در عین حال ناظر به زندگی مردم بوده و در آن ابعاد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی وجود دارد؛ انقلاب اسلامی هم دارای ابعاد مختلف است. راز ماندگاری و روزبه روز زنده تر شدن این انقلاب در سطح منطقه و جهان، همین ابعاد گونا گون آن است که با نیازهای

بشر متوازن و همراه می باشد.(2)

ص: 6


1- خطبه های نماز جمعه ی تهران، 20 / 11 / 1368 .
2- بیانات در سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی(رحمة الله علیه)، 14 / 03 / 1387 .

درباره حادثه ی پیروزی انقلاب حرف های زیادی زده شده و در طول این سال ها مطالبی بسیاری بیان گردیده؛ اما حقیقت این است که هنوز اهمیت، عظمت و ابعاد این حادثه برای خود ما نیز درست روشن نیست. ما می دانیم و می بینیم این حادثه خیلی عظیم است؛ اما تا وقتی نزدیک هستیم،

درست نمی توانیم ابعاد آن را درک کنیم. تاریخ قضاوت خواهد کرد. کسانی که این حادثه را از دور می بینند و می توانند آن را در مجموع حوادث تاریخی

مشاهده کنند، به عنوان یک لحظه تاریخی می فهمند این حادثه چقدر عظیم است.(1) ما ا گرچه با همه ی وجود این انقلاب را لمس کرده ایم، اما تحلیل و

قضاوتمان درباره ی آن کمتر از بیگانگانی است که از دور و نزدیک، با این انقلاب ارتباط پیدا کردند. البته در میان بیگانگان تحلیلگر و قضاوت کننده، عدّه ی زیادی بودند و هستند که با دیدگاهی مغرضانه وارد شدند. بااین حال

ص: 7


1- بیانات در پایان درس خار ج فقه، 21 / 11 / 1380

حقیقتاً باید اعتراف کنیم که امروز تحلیل و تفسیر انقلاب، کاری است که دشمنان انقلاب بیشتر از ما به آن پرداخته اند. البته قصد آن ها از این تحلیل و

تفسیر این بوده که پیام انقلاب را عوض کنند و حقیقتی را که به دست خود ملّت اتفاق افتاده و در منظر آن هاست، غلط جلوه دهند.(1)

یقیناً اغلب ما هنوز نمی دانیم چه کار عظیمی انجام گرفته است. این انقلاب، حادثه ی فوق العاده و عجیبی است. همه ی دنیای استکبار و طغیان

و جاهلیت یک طرف و این انقلاب طرف دیگر. واقعه ی خیلی مهمی اتفاق افتاده است و در خودش این کفایت را می بیند که به مصاف تمام طغیان و

کفر جهانی برود. ما در این انقلاب قرارگرفته ایم و نمی فهمیم چه قدر بزرگ و مهم است.(2)

ص: 8


1- بیانات در خطبه های نماز جمعه ، 14 / 11 / 1373 .
2- همان.

ضعف در تبیین انقلاب

این انقلاب، با این عظمت و ابعاد و آثار عملی، از لحاظ ارائه ی مبانی فکری خودش، یکی از ضعیف ترین و کم کارترین انقلاب ها و بلکه تحولات دنیاست. وقتی انقلاب ا کتبر تحقق پیدا می کند، در طول ده پانزده سال، آن قدر کتاب و فیلم و قصه و جزوه در سطوح مختلف راجع به مبانی فکری این انقلاب نوشته می شود که در کشورهایی که باد آن انقلاب به آن ها رسیده، دیگر مردم احتیاجی ندارند از کتاب های آن ها استفاده کنند! آن قدر فضای ذهنی پرشده است که روشن فکرهای کشورهای دیگر می نشینند و راجع به مبانی ارزشی و فکری آن ها کتاب می نویسند! به همین دلیل در دهه های گذشته، در ایران درباره ی مبانی فکری انقلاب شوروی، به زبان

فارسی کتاب های زیادی نوشته شد. صاحبان آن انقلاب آن قدر نوشتند که روشن فکرهایی که در اینجا به نحوی از لحاظ فکری با آن ها ارتباط پیدا می کردند، به جهت اندیشه اشباع می شدند و بعد یک آدم مثلاً دست به قلم و

ص: 9

روشن فکر، بر اساس جوشش فکری خود مطالبی- غیر از ترجمه های فراوانی که از آثار آن ها می شد- می نوشت.

ما چه کار کردیم؟ کاری که ما در این زمینه کردیم، واقعا خیلی کم است. گاهی انسان دلش نمی آید که بگوید در حد صفر؛ چون واقعاً کسانی با اخاص کارهایی کرده اند؛ اما ا گر نخواهیم ملاحظه ی این جهات عاطفی را بکنیم، باید بگوییم یک ذره بیشتر از صفر و خیلی خیلی کم کار شده است.

البته، این کم کاری دلایلی دارد مانند اینکه بعضی از روشن فکران و متفکران اصلی را در همان اول انقلاب از ما گرفتند و بعضی از آن ها نیز مشغول کارهای

گونا گون اجرایی شدند؛ اما اساس قضیه این است که ما تولید نکردیم.

می بایست در طول سال هایی که از انقلاب گذشت، صدها نویسنده ی اسلامی، مبانی اسلامی انقلاب ما را نوشته و منتشر می کردند.(1) البته تا کنون

ص: 10


1- بیانات در دیدار با مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه ی علمیه ی قم، 07 / 09 / 1368

چنین کاری نشده و ا گر هم شده، اندک است؛ اما انجام نشدن این کارها نباید مانع فهمیدن حقایق از طرف جوانان گردد. جوانان باید حرف هایی را که از طرف بزرگان انقلاب راجع به انقلاب، در طول این سال ها زده شده است، بشنوند و آن ها را مورد تأمل قرار دهند.(1)

ص: 11


1- بیانات در خطبه های نماز جمعه ، 14 / 11 / 1373 .

ص: 12

مبانی فکری انقلاب اسلامی

اشاره

انقلاب اسلامی و حرکت آن و وظایف ما نسبت به آن بر پایه ها و مبانی مشخصی استوار است. این خصوصیت تفکّر و مکتب اسلامی و دینی است. آن مبنای فکری چیست؟

به طور کوتاه و خلاصه از اینجا باید شروع کنیم و ببینیم که خطوط اصلی تلقّی و بینش اسلام از کائنات، عالم و از انسان چیست. البته این مخصوص اسلام هم نیست. همه ی ادیان ا گر تحریف نشده باشند در مبنای صحیح و ریشه ی اصلی ّخودشان همین بینش را دارند. اسلام سالم و دست نخورده و متکی به منابع متقن، در اختیار ماست. بقیه ی ادیان ممکن است این خصوصیات را نداشته باشند. آن

مجموعه ی معارفی که خطوط اصلی عملکرد و وظایف ما از آن ها به دست می آید یعنی جهان بینی و بینش اسلامی فصول متعدّدی داردکه به پنج نقطه ی مؤثرتر و مهم تر آن اشاره می شود.(1)

ص: 13


1- بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، 12 / 09 / 1379 .1

توحید

لُبّ روح و حقیقت اسلام، توحید است(1) انقلاب اسلامی بر مبنای اصل توحید استوار است و محتوای این اصل در همه شئون جامعه سایه می افکند.(2) بنای توحید مبنای فکری و اعتقادی و اجتماعی و عملی ماست .(3) توحید، یعنی اعتقاد به اینکه این ترکیب پیچیده ی بسیار عجیب و شگفت آور و قانونمند کائنات و عالم آفرینش،

از کهکشان ها و سحابی ها و حفره های عظیم آسمانی و کرات بی شمار و میلیون هامنظومه ی شمسی بگیرید تا سلول کوچک و ترکیب ریز

شیمیایی، ساخته و پرداخته ی یک فکر و اندیشه و تدبیر و قدرت است و تصادفاً به وجود نیامده است. نقطه ی بعدی اینکه این فکر و تدبیر و اندیشه و قدرت عظیم و بی نهایت و توصیف ناپذیری که این ترکیب عجیب و پیچیده را به وجود آورده، فلان بت ساخته ی بشر، یا فلان انسان محدود مدعی خدایی، یا فان سمبل و نماد افسانه ای و اسطوره ای نیست؛ ص: 14


1- بیانات در دیدار کارگزاران حج، 16 / 01 / 1374 .
2- صحیفه امام، ج5 ، ص 81 .[مصاحبه با روزنامه «السفیر» پیرامون انقلاب، ابرقدرت ها و رژیم صهیونیستی ]
3- بیانات در دیدار با جمع کثیری از دانشگاهیان و طلاب حوزه های علمیه، 1368/9/29 .

بلکه ذات واحد مقتدر لایزالی است که ادیان به او «خدا» می گویند و او را با آثارش می شناسند؛ »«هُوَ اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا یُشْرِکُونَ »(1)

مبنای توحید و اعتقاد به وحدانیت حضرت حق جلّ و علا، در تمام شئون فردی و اجتماعی جامعه ی اسلامی تأثیر می گذارد و آن را به صورت یک جامعه ی هماهنگ و مرتبط به یکدیگر و متصل و برخوردار از وحدت -وحدت جهت و وحدت حرکت و وحدت هدف- می سازد. این جوامع، نقطه ی مقابل تأثیر شرک و

مشرکان و آلهه ی شرک آفرین هستند.(2) جامعه ای که بر مبنای شرک باشد، میان آحاد و طوایف انسان، یک دیوار غیرقابل نفوذ و یک دره ی جدایی غیرقابل وصل وجود دارد. درست به عکس آن در جامعه ی توحیدی، که وقتی مبدأ و صاحب هستی و

سلطان عالم وجود و حیّ و قیومی و قاهری که همه ی حرکات و پدیده های عالم، مرهون اراده و قدرت او می باشد، یکی است، انسان ها -چه سیاه و چه سفید و چه نژادهای گونا گون و وضعیت اجتماعی مختلف- با یکدیگر خویشاوندند؛ چون به

ص: 15


1- بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، 1379/09/12 .
2- بیانات در دیدار با جمع کثیری از دانشگاهیان و طلاب حوزه های علمیه، 1368/09/29 .2

آن خدا وصلا ند، به یکجا متصلاند و از یکجا مدد و کمک می گیرند. این، نتیجه ی قهری اعتقاد به توحید است.

در این دیدگاه، نه فقط انسان ها به یکدیگر مرتبطاند، بلکه با نگاه و نگرش توحیدی، اشیا و اجزای عالم و حیوانات و جمادات و آسمان و زمین و همه چیز،

به یکدیگر متصل و مرتبطاند و همه با انسان خویشاوندند. بنابراین، همه ی آنچه که انسان می بیند و احساس و درک می کند، یک افق و یک عالم و یک مجموعه است که در یک دنیای سالم و یک محیط امن قرار می گیرد. اینکه در قرآن می فرماید:

«یَهْدِی بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ »، کسانی که به خدا ایمان پیدا کنند، خداوند آن ها را هدایت می کند و به راه های سلم و همزیستی سوق می دهد، به خاطر مبنای توحیدی جامعه ی اسلامی است.

ولایت هم معنایش همین است. ولایت، یعنی پیوند و ارتباط تنگاتنگ و مستحکم و غیرقابل انفصال انفکا ک. جامعه ی اسلامی که دارای ولایت است،

یعنی همه ی اجزای آن به یکدیگر و به آن محور و مرکز این جامعه یعنی ولیّ ، متصل است. لازمه ی همین ارتباط و اتصال است که جامعه ی اسلامی در درون خود یکی است و متحد و مؤتلف و متصل به هم است و در بیرون نیز اجزای مساعد با خود را

ص: 16

جذب می کند و اجزایی را که با آن دشمن باشند، به شدت دفع می کند و با آن معارضه می نماید. یعنی « أَشِدَّاءُ عَلَی الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ » لازمه ی ولایت و توحید جامعه ی اسلامی است.(1)

ولایت، نشانه و سایه ی توحید است. ولایت، یعنی حکومت؛ چیزی است که در جامعه ی اسلامی متعلق به خداست و از خدای متعال به پیامبر و از او به ولی مؤمنین می رسد.(2)

توحید یک معنای شامل و عام و سایر در طول تاریخ است. معنا و روح توحید عبارت است از اینکه انسان از غیر خدا عبودیّت نکند و در مقابل غیر خدا، جبهه ی

بندگی به زمین نساید. این معنای عبودیت کامل و خالص است. قید و بندهایی که به بشر بسته می شود، هریک نوعی عبودیّت برای انسان به وجود می آورد. عبودیّت نظام های اجتماعی غلط، عبودیّت آداب و عادات غلط، عبّودیت خرافات، عبودیّت اشخاص و قدرت های استبدادی، عبودیّت هواهای نفسانی- که این از همه رایج تر است- و عبودیّت پول، زر و زور. این ها انواع عبودیّت است. وقتی می گوییم «لا إله ِ

إ لّا الله، وحده لا شریک له»، یعنی توحید خالص. معنایش این است که همه ی

ص: 17


1- همان.
2- بیانات در دیدار با اقشار مختلف مردم، 1370/01/02

این عبودیت ها به کنار رود که ا گر چنین شود، فلاح و رستگاری، حقیقتاً حاصل خواهد شد. اینکه فرمود: « قولوا لا إله إلّا الله تفلحوا »، این فلاح یک فلاح حقیقی

است. فقط فلاح سیاسی نیست، فقط فلاح اجتماعی نیست، فقط فلاح معنوی نیست، فقط فلاح روز قیامت نیست؛ بلکه فلاح دنیا و آخرت است.(1) از بزرگ ترین مظاهر شرک در عصر حاضر، تفکیک دنیا از آخرت و زندگی مادّی از عبادت و دین از سیاست است. گویی خدای دنیا- معاذ الله- جباران و زورگویان و چپاولگران و ابرقدرت ها و جنایت کارانند و استضعاف و استعباد و استثمار خلایق و علو و استکبار نسبت به بندگان خدا حق مسلّم آن هاست و همگان باید پیشانی اطاعت بر آستان تفرعن آن ها ساییده و در برابر زورگویی و غارتگری و میل و اراده ی بی مهار آنان تسلیم باشند و اعتراض نکنند.(2)

توحید یعنی رهایی انسان از عبودیت و اطاعت و تسلیم در برابر هر چیز و هرکس به جز خدا؛ یعنی گسستن بندهای سلطه ی نظام های بشری؛ یعنی شکستن طلسم ترس ازقدرت های شیطانی و مادّی؛ یعنی تکیه بر اقتدارات بی نهایتی که خداوند در نهاد انسان

ص: 18


1- بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام به مناسبت عید مبعث، 1373/10/10 .
2- پیام به حجاج بیت الله الحرام، 1368/04/14 .

قرار داده و از او به کارگیری آن ها را همچون فریضه ای تخلف ناپذیر، طلب کرده است؛ یعنی اعتماد به وعده ی الهی در پیروزی مستضعفین بر ستمگران و مستکبرین به شرط قیام و مبارزه و استقامت؛ یعنی دل بستن به رحمت خدا و نهراسیدن از احتمال شکست؛ یعنی استقبال از زحمات و خطراتی که در راه تحقق وعده ی الهی، آدمی را تهدید می کند؛

یعنی مشکلات راه را به حساب خدا گذاشتن و خود را به پیروزی حتمی و نهایی امیدوار داشتن؛ یعنی در مبارزه، چشم به هدف عالی که نجات جامعه از هرگونه ستم و تبعیض و جهل و شرک است دوختن و عوض نا کامی های شخصی و میان راهی را نزد خدا جستن؛ و خاصه یعنی خود را مرتبط و متصل به اقیانوس لایزال قدرت و حکمت الهی دیدن

و به سمت هدف اعلی، با امید و بی تشویش شتافتن. همه ی عزت و اعتلایی که به مسلمین وعده داده شده، در سایه ی چنین ایمان و درک روشن و عمیقی از توحید است. (1)

توحید یعنی نفی همه ی قدرت هایی که به نحوی جسم و جان آدمی را در قبضه ی اقتدار خویش گرفته اند و اثبات حا کمیت مطلق الهی بر همه ی وجود و به عبارت روشن و آشنا:

حا کمیت نظام اسلامی و مقررات اسلامی بر زندگی فردی و اجتماعی مسلمین.(2)

ص: 19


1- پیام به مناسبت اولین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی(رحمة الله علیه)، 10 / 03 / 1369 .
2- پیام به حجاج بیت الله الحرام، 25 / 02 / 1373 .2

انقلاب اسلامی حرف نویی را به میان آورد. قسمت اعظم این حرف نو توحید بود؛ با معنای عمیق و دقیق و همه جانبه ی آن. توحید یعنی حا کمیت ارزش های الهی بر جامعه و نفی حکومت های طاغوتی، استبدادی، فاسد و طغیان گر بر ارزش های انسانی

و اصیل. بنابراین توحید ستون فقرات و رکن اساسی شعار اسلامی و پیام انقلاب اسلامی بود.(1) اعتقاد به توحید، سازنده ی این عالم و سازنده ی زندگی است. هرچه ما به سمت توحید و عبودیت لله پیش برویم، شر طواغیت و أنداد الله از سر ما بیشتر کم خواهد شد.

این، خاصیت توحید و خاصیت عبودیّت لله است؛ این، آن رکن اول است.(2)

تکریم انسان

رکن دوم، تکریم انسان است؛ یا می توانیم به آن بگوییم انسان محوری. البته انسان محوری در بینش اسلامی، به کلی با اومانیسم اروپای قرون هجده و نوزده متفاوت است؛ این ها فقط در اسم شبیه هم هستند. انسان محوری اسلام، اساساًاومانیسم اروپایی نیست. کسی که قرآن و نهج البلاغه و آثار دینی را نگاه کند، این

ص: 20


1- بیانات دردیدار اساتید و دانشجویان دانشگاه های استان زنجان ، 22/ 07/ 1382.
2- بیانات دردیدار مسؤلان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ، 21/ 4/ 1377.

تلقی را به خوبی پیدا می کند که ازنظر اسلام، تمام این چرخ وفلک آفرینش، بر محور وجود انسان می چرخد؛ «أَلَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَکُمْ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ » مسخّر شمایند، یعنی چه؟ یعنی الان بالفعل شما مسخّر همه شان هستید و نمی توانید تأثیری روی آن ها بگذارید؛ اما بالقوّه طوری ساخته شده اید و عوالم وجود و کائنات به گونه ای ساخته شده اند که همه مسخّر شمایند. مسخّر یعنی چه؟ یعنی توی مشت شمایند و شما می توانید از همه ی آن ها به بهترین نحو استفاده کنید. این نشان دهنده ی آن است که این موجودی که خدا آسمان و زمین و ستاره و شمس و قمر را مسخّر او می کند، از نظر آفرینش الهی بسیار باید عزیز باشد. همین عزیز بودن هم تصریح شده است؛ «وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ » . این تکریمی است که هم شامل مرحله ی تشریع و هم شامل مرحله ی تکوین است؛ تکریم تکوینی و تکریم تشریعی با آن چیزهایی که در حکومت اسلامی و در نظام اسلامی برای انسان معین شده؛ یعنی پایه ها کاملاً پایه های انسانی است.(1) هیچ

مکتبی به قدر اسلام، ارزش و کرامت انسان را والا نمی داند. یکی از اصول اسلامی که همیشه در تعریف و معرفی اسلام مطرح شده است، اصل «تکریم انسان» است.(2)

ص: 21


1- بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، 1379/09/12 .
2- بیانات در دیدار گروهی از زنان، به مناسبت فرخنده میلاد حضرت زهرا (س)، 25 / 09 / 1371 .

در مکتب سیاسی امام، هویت انسانی، هم ارزشمند و دارای کرامت است، هم قدرتمند و کارساز است. نتیجه ی ارزشمندی و کرامت داشتن این است که در اداره ی سرنوشت بشر و یک جامعه، آراء مردم باید نقش اساسی ایفا کند. لذا مردم سالاری

در مکتب سیاسی امام بزرگوار ما- که از متن اسلام گرفته شده است- مردم سالاری حقیقی است؛ مثل مردم سالاری آمریکایی و امثال آن، شعار و فریب و اغوا گری ذهن های مردم نیست.(1)

در نظام جمهوری اسلامی، تکریم شأن انسان ، ارزش دادن به انسان، رشد دادن انسان، انسان را در کار شایسته ی خودش به کار گرفتن و نیروهای او را در خدمت اهداف متعالی جوشاندن، از گرایش های اصولی است.(2) جامعه ای که در یک مجموعه ی جغرافیایی و سیاسی زندگی می کند، کرامتش اقتضا می کند که آزاد و مستقل باشد و استعداد او شکوفا شود؛ بر سرنوشت خود مسلط باشد؛ مورد تحقیر و

اهانت قرار نگیرد و شخصیت ذاتی او بروز کند.(3) در نحوه ی اداره ی کشور و ارتباط با

ص: 22


1- بیانات در مراسم پانزدهمین سالگرد ارتحال امام خمینی(رحمة الله علیه)، 1385/03/14 .
2- بیانات در دیدار با مسئولان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، 7 / 05 / 1369 .
3- بیانات در دیدار اساتید و دانشجویان دانشگاه های استان زنجان، 22 / 07 / 1382 .3

انسان ها، عزت ملی به این است که تک تک انسان ها در یک جامعه مورد احترام قرار بگیرند؛ « اما اخ لک فی الد ین و امّا نظیر لک فی الخلق».(1)

معاد باوری

سومین نقطه ی اصلی و اساسی در جهان بینی اسلامی، مسئله ی تداوم حیات بعد از مرگ است؛ یعنی زندگی با مردن تمام نمی شود. در اسلام و البته در همه ی ادیان الهی این معنا هم جزو اصول جهان بینی است و تأثیر دارد؛ تمام این اصول جهان بینی، در تنظیم روابط زندگی و در تنظیم پایه های حکومت اسلامی و اداره ی جامعه و اداره ی عالم مؤثّر است. بعد از مرگ، ما وارد مرحله ی جدیدی می شویم. این طور نیست که انسان نابود شود؛ از جوی جستن و رفتن به یک مرحله ی دیگر است؛ و بعد

در آن مرحله، مسئله ی حساب وکتاب و قیامت است.(2) ما این مسیر زودگذر زندگی را به هر تقدیر طی می کنیم و به دروازه ی ورود به عالم دیگر قرار می گیریم؛ در اینجا ماندنی نیستیم. لحظه ی مرگ ، لحظه ی شروع به سؤال و مؤاخذه است. از همان

ص: 23


1- بیانات در بیستمین سالگرد رحلت امام خمینی(رحمة الله علیه)، 14 / 03 /1388 .
2- بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، 1379/09/12 .

لحظه ی اول از ما سؤال می کنند؛ چه کردید، چرا کردید، چگونه کردید؟(1)

دنیا برای فعالیت، کار، سازندگی، مبارزه و ساخته شدن به دست انسان هاست.

همه ی این فعالیت های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، نظامی، مبارزاتی و علمی و تحقیقاتی برای انسان لازم است. هرکس برحسب نوبت، فرصت و سهمی که دارد، باید کار خود را در این زمینه ها انجام دهد. در این شکی نیست؛ اما فراتر از همه ی این ها یک نکته ی معنوی و الهی است و آن این است که شما در مسئولیتی که بر عهده می گیرید؛ چه کار سیاسی باشد، چه کار علمی باشد، چه درس خواندن و درس دادن باشد، چه تحقیق و پژوهش باشد، چه ساختن و بنا کردن باشد و چه ویران کردن پایه های فساد و تباهی، باید یکی از این دو صورت باشید: کاری که می کنید شما

را در آن سیر معنوی که اساس خلقت انسان برای آن است و بقیه چیزها مقدمه اند، یا پیش می برد و یا از آن بازمی دارد. یکی از این دو صورت است و شقّ سوم ندارد.

همه ی تلاش ادیان الهی و سلوک معنوی و سعی پیغمبران و شهادت های مردان بزرگ خدا برای این است که بشر را به راه اول بکشانند و در صراط مستقیم قرار دهند.

یعنی بشر به سمت خدا حرکت کند، عروج معنوی و کمال انسانی بیابد، با خدا آشنا

ص: 24


1- بیانات در دیدار مسئولان وزارت امور خارجه، 1383/05/25 .

شود و آینده ی خود را که همان مرحله ی اساسی حیات بعد از مرگ است و بقیه مقدّمه ی آن است، تأمین کند. «الدنیا مزرعه الآخرة »؛ من و شما در اینجا برای حیات ابدی مقدمه چینی می کنیم.(1)

وقتی انسان می داند که مرگ عبارت از عروج به ملکوت الهی و پیوستن به ارواح ِاولیاست، چه اهمیت می دهد که کی این مرگ فرابرسد؟ مرگ برای او، عبور از یک مرحله است؛ هرچه هست در یک لحظه است؛ بعد نعیم بی بدیل و بی مثال الهی

است.(2) یک خط فاصلی است بین این نشئه و آن نشئه؛ بعضی ها را با زنجیر از این خط فاصل عبور می دهند؛ آن هایی که چسبیده اند به زندگی دنیا، بعضی خودشان جست می زنند، خودشان را پرتاب می کنند؛ چرا؟ چون می بینند آنجا چه خبر است.

وعده ی الهی را مشاهده می کنند. لذا شهدا از مرگ نمی ترسیدند، این ها عاشق زندگی

بوده اند.(3)

ص: 25


1- بیانات در دیدار دانش آموزان و دانشجویان، 1374/08/10 .
2- بیانات در دیدار با فرماندهان و جمعی از اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 1370/11/18 .
3- بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم آذربایجان، 1386/11/28 .

باور به استعدادهای انسان

چهارمین نقطه ی اصلی این جهان بینی، عبارت است از استعداد بی پایان انسان در دارا بودن تمام چیزهایی که برای تعالی کامل انسان لازم است. انسان استعداد دارد که تا آخرین نقطه ی تعالی حیات ممکنات بالا برود؛ اما بقیه ی موجودات این

امکان را ندارند. «احسن تقویم» در آیه ی شریفه ی «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِی أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ »، معنایش این نیست که ما جسم انسان را طوری آفریده ایم که مثلاً سرش با دستش با چشمش با تنش تناسب دارد؛ اینکه مخصوص انسان نیست؛ هر حیوانی

نیز همین طور است. در بهترین تقویم، یعنی در بهترین اندازه گیری انسان را آفریده ایم؛ یعنی آن اندازه گیری ای است که رشد او دیگر نهایت و اندازه ای ندارد؛ تا آنجایی می رود که در عالم وجود، سقفی بالاتر از آن نیست؛ یعنی می تواند از فرشتگان و از موجودات عالی و از همه ی این ها بالاتر برود. ا گر بشر بخواهد این سیر را داشته باشد،

جز با استفاده از امکانات عالم ماده ممکن نیست. این هم جزو مسلّمات است؛ لذا می گوید « خَلَقَ لَکُمْ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا ». بنابراین سیر تعالی و تکاملی انسان در خلأ نیست؛ با استفاده ی از استعدادهای ماده است؛ بنابراین باهم سیر می کنند؛ یعنی شکوفایی انسان، همراه با شکوفایی عالم ماده و عالم طبیعت است؛ این در شکوفایی

ص: 26

او اثر می گذارد، او در شکوفایی این اثر می گذارد و پیشرفت های شگفت آور را به وجود می آورد.(1) در اندیشه ی الهی اسلام همه ی هستی آفریده ی خداست و جلوه گاه علم و قدرت او و پوینده به سوی اوست و انسان برترین آفریده و جانشین اوست. انسان می تواند با استخراج گنجینه های استعداد که در نهاد اوست خود را و جهان را که برای او آفریده شده به زیباترین وجهی بسازد و بیاراید و با دو بال علم و ایمان به عروج معنوی و مادی نائل آید و می تواند با تضییع یا به انحراف کشاندن این استعدادها جهنمی از ظلم و فساد در جهان بیافریند.(2)

جریان عالم به سمت حا کمیت حق و به سمت صلاح

آخرین نقطه در این زمینه این است که از نظر اسلام و بینش اسلامی، جریان عالم به سمت حا کمیت حق و به سمت صلاح است؛ این بروبرگرد هم ندارد. همه ی انبیا و اولیا آمده اند تا انسان را به آن بزرگ راه اصلی ای سوق دهند که وقتی وارد آن شد، بدون هیچ گونه مانعی تمام استعدادهایش می تواند بُروز کند. انبیا و اولیا این

ص: 27


1- بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، 1379/09/12 .
2- بیانات در چهل ودومین مجمع عمومی سازمان ملل، نیویورک، 31 / 06 / 1366 .

مردم گم گشته را مرتّب از این کوه و کمر و دشت ها و کویرها و جنگل ها به سمت این راه اصلی سوق دادند و هدایت کردند. هنوز بشریّت به نقطه ی شروع آن صراط مستقیم نرسیده است؛ آن در زمان ولی عصر أرواحنا فداه محقّق خواهد شد؛ لیکن همه ی این تلاش ها اصلاً براساس این بینش است که نهایت این عالم، نهایت غلبه ی صلاح است؛ ممکن است زودتر بشود، ممکن است دیرتر بشود؛ اما بروبرگرد ندارد.

قطعاً درنهایت، صلاح بر فساد غلبه خواهد کرد؛ قوای خیر بر قوای شر غلبه می کنند. (1)

مستکبران عالم هرچه می خواهند، بگویند؛ تظاهر به قدرت نمایی بکنند؛ اما لشکر حق و حقیقت و کاروانی که بشریت را به سمت سرمنزل عدل و داد پیش می برد، روزبه روز در حال افزایش یافتن است. گذشت سال ها نمی تواند این امید را در دل ها از بین ببرد یا کم فروغ کند که در آیندهای که امیدواریم آن آینده چندان دور نباشد همه ی آحاد بشر طعم عدالت را به معنای واقعی کلمه خواهند چشید. حقانیت آن

دولت الهی و حکومت ربوبی در زمین در این است که همه ی آحاد بشر سهم خود را از معرفت حقیقت و عمل به حقیقت خواهند گرفت. قدرتمندان و مستکبران و زورگویان و زراندوزان و زورمداران عالم هرچه تلاش کرده اند و بکنند، نخواهند توانست این

ص: 28


1- بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، 1379/09/12 .

حرکت و این رفتار طبیعی بشر را به سمت صلاح متوقّف کنند.

البته در کار خدا در زمین طفره نیست و کارها بر طبق روال طبیعی انجام می گیرد؛ اما طبیعت و فطرت عالم این است؛ که به سمت کمال برود و می رود.(1) اینکه چه

کسانی این راه را انتخاب کنند و با قدرت بپیمایند و چه کسانی از آن اعراض کنند و به خیرات آن نرسند، به اراده و خواست انسان ها بستگی دارد. خود آن ها هستند که سرنوشت و آینده ی خودشان را به دست خود انتخاب می کنند؛ لیکن این راه در

مقابل انسان ها گذاشته شده است. سنّت الهی هم بر این است که حرکت عمومی بشر، به سمت همین هدف های والا ترتیب داده شود. این چیزی است که به طور قهری و طبیعی، جامعه ی بشریت به سمت آن حرکت می کند.(2)

شیاطین کار می کنند، اما طبیعت عالم و حرکت عالم به سمت حق است و این وجود دارد. همیشه دل هایی هستند که حقیقت عالم را می فهمند، معارف الهی و حقایق و اخلاق الهی به شکل های مختلف در عالم پرا کنده می شوند.(3) این یک

ص: 29


1- بیانات در سالروز میلاد خجسته ی امام زمان (عجل الله تعالی فرجه)، 22 / 08 / 1379 .
2- بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی، 20 / 03 / 1380 .
3- بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفرای کشورهای اسلامی، 17 / 03 / 1392 .

نقطه از نقاط جهان بینی اسلامی است که در آن هیچ گونه تردیدی نیست.(1) تشکیل نظام جمهوری اسلامی یکی از مقدمات این حرکت عظیم تاریخی است. هر اقدامی در جهت استقرار عدالت، یک قدم به سمت آن هدف والاست.(2) اگر همه ی ما عاشورایی باشیم، حرکت دنیا به سمت صلاح، سریع و زمینه ی ظهور ولی مطلق حق ، فراهم خواهد شد.(3)

ص: 30


1- بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، 1379/09/12 .
2- دیدار اقشار مختلف مردم در روز نیمه ی شعبان، 1387/05/27 .
3- بیانات در دیدار روحانیون و وعاظ، در آستانه ی ماه محرم، 1374/03/03 .

اهداف انقلاب اسلامی

اشاره

ص: 31

منظومه ی اهداف

جهاد یک ملت وقتی معنا یافته و درخشندگی و ماندگاری پیدا می کند که اهداف تعریف شده ی مبارزات آن ها اهداف ارزشمند و والایی باشد.(1) انقلاب اسلامی با اهداف مشخص و روشنی که همه ی آن ها در متون اسلامی ریشه دارد، به وجود آمد (2)

و در ذات خود یک حرکت پیش رونده و پرشتاب به سمت این هدف های ترسیم شده است.(3) این اهداف تعریف شده، منحصر به یک بخش از زندگی انسان ها نیست بلکه شامل زندگی مادی و معنوی مردم است. اسلام مردم خود را خوشبخت و

سعادتمند می خواهد. حیات طیبه ی اسلامی، زندگی ای است که در آن، راه رسیدن ِبه معنویت و اهداف و سرمنزل های نهایی این راه، از زندگی دنیایی مردم عبور می کند.

البته آبادی دنیا هدف نهایی نیست. هدف نهایی عبارت است از اینکه انسان ها در زندگی دنیوی از معیشت شایسته و مناسب، از آسودگی و امنیت خاطر و از آزادی فکر و اندیشه برخوردار باشند و از این طریق به سمت تعالی و فتوح معنوی حرکت کنند.

ص: 32


1- بیانات در اجتماع بزرگ مردم رفسنجان، 18 / 02 / 1384 .
2- بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان، 19 / 05 / 1390 .
3- بیانات در دیدار فرماندهان سپاه پاسداران، 13 / 04 / 1390 .

حیات طیبه ی اسلامی شامل دنیا و آخرت است.(1)

بر این اساس اسلام خواهی، نجات از استبداد، استقلا ل و عدم وابستگی، کرامت بخشی به انسان، استکبارستیزی، دفاع از مظلوم، ساختن یک ایران آباد و آزاد با همه ی معانی آزادی، برخوردار از عدالت اجتماعی، ثروت و امنیت، متدین و بهره مند از معنویت و اخلاق، پیشرو در مسابقه ی جامعه ی عظیم بشری در همه دستاوردها از جمله پیشرفت و اعتلای علمی و فنی گسترش این فضا در همه ی دنیای اسلام و ایجاد تمدن نوین اسلامی، از اهداف انقلاب بوده است.(2) آرمان های نظام اسلامی که در حقیقت آرمان های اسلامی است یک منظومه دارای مراتب مختلف میباشد؛ بعضی اهداف غایی تر و نهایی تر و بعضی کوتاه مدت هستند.(3)

ص: 33


1- بیانات در اجتماع بزرگ مردم رفسنجان، 18 / 02 / 1384 .
2- بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان، 19 / 05 / 1390- بیانات در جلسه ی پرسش و پاسخ دانشجویان دانشگاه صنعتی امیرکبیر، 22 / 12 / 1379 - بیانات در مراسم سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی(رحمة الله علیه) در مرقد مطهر، 14 / 03 / 1374 - بیانات در دیدار اساتید و دانشجویان دانشگاه های شیراز، 14 / 02 / 1387 - بیانات در دیدار جوانان استان خراسان شمالی23/ 07/ 1387 - بیانات در دیدار انجمن اهل قلم، 7 / 11 / 1381
3- بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان، 19 / 05 / 1390 .

هدف نهائی، تعالی و تکامل و قرب الهی است. هدف پایین تر از آن، انسان سازی است. هدف پایین تر از آن، ایجاد جامعه ی اسلامی با همه ی مشخصات

و آثار آن شامل استقرار شریعت اسلامی، عدالت، توحید و معنویت است.(1) جامعه ای

عادلانه و عادل و پیشرفته و معنوی جزو آرمان های درجه ی یک و برترین آرمان ها است. هدف از همه ی جریانات عظیم در انقلاب اسلامی که به هدایت الهی، از روز اول تا امروز پیش رفته است، عبارت بود از اینکه در این کشور و در این خانه ی اسلام،

حیات طیبه ی اسلامی تحقق پیدا کند.(2)

اسلام در پی ایجاد جامعه ای است که اولاً عادلانه اداره شود؛ یعنی مسئولان و مدیران جامعه به عدالت رفتار کنند؛ ثانیا خود جامعه، جامعه ی عادلی باشد-

آحاد مردم هم نسبت به یکدیگر عدالت داشته باشند- و آنگاه جامعه، جامعه ی پیشرفته ای باشد. اسلام به هیچ وجه جامعه ای عقب افتاده در عرصه های مختلف از جمله مسائل علمی، سیاسی و تمدنی را برنمی تابد.

اسلام همچنین در پی ایجاد جامعه ای معنوی است. در نظام اسلامی، جامعه،

ص: 34


1- بیانات در دیدار فرماندهان سپاه پاسداران، 13 / 04 / 1390 .1
2- بیانات در دیدار با جمع کثیری از اقشار مختلف مردم قم، 19 / 10 / 1368 .

هم عادلانه اداره می شود، هم در درون خود جامعه ی عادلی است، هم جامعه ی پیشرفته است، هم جامعه ای معنوی است؛ یعنی از معنویت سیراب است؛ معنویتی که موجب می شود انسان اهداف حقیر مادی و شهوات روزمره ی زندگی را اهداف

بلند خود نشمارد؛ هدف های والاتر و بالاتری برای او مطرح باشد؛ ارتباط آحاد انسان، ارتباط دل ها با خدا، محفوظ باشد؛ این جامعه ی موردنظر اسلام است. البته یک چنین جامعه ای برای جوامع مسلمان مسلمان بلکه حتّی برای کشورهای غیرمسلمان

الگو هم خواهد شد. سلامت در جامعه، صنعت و کشاورزی برتر، تجارت پررونق، علم پیشرو، نفوذ فرهنگی و سیاسی در جهان و در منظومه ی سیاسی سلطه در عالم، همه جزو آرمان های اسلامی است. بنابراین وقتی می گوییم آرمان، ذهن به یک امرغیرقابل تعریف دور از دسترسی نرود؛ مجموعه ی این خواسته ها و هدف ها البته در

درجات مختلف، منظومه ی آرمانی اسلام را تشکیل می دهد.

شما برای هرکدام از این ها که تلاش کنید، تلاش برای آرمان ها کرده اید. آن مجموعه ای که به عنوان نمونه در راه اقتصاد مقاومتی، در زمینه ی گسترش فرهنگ انقلابی و اسلامی در دنیای اسلام، در زمینه ی سیاسی و دیپلماسی، در زمینه ی

سلامت تلاش می کند، این ها همه دارند کار آرمانی می کنند. آن کسی که همین تلاش

ص: 35

را در زمینه ی سیاسی و دیپلماسی دارد انجام می دهد، کارش آرمانی است.(1)

این اهداف عوض شدنی و تغییرپذیر نیستند لیکن در جهت حرکت به سمت این آن ها، سرعت ها قابل کم و زیاد شدن و شیوه ها و تدابیر قابل تغییر یافتن است.

حفظ انقلاب یعنی حفظ همین حالت پیش روندگی و پیش برندگی به سمت اهداف.(2) ا گر بخواهیم انقلاب با همان سرعت و شتاب و با همان اتقان و استقامت و درست در همان خط صحیح اسلام و بدون گرایش به چپ و راست حرکت کند، باید هدف هایی که بر قله ی بلند آرزوهای ملت ما- بلکه ملت های اسلامی- می درخشند،

همواره مقابل دیدگان ما باشد. باید تلاش خود را برای تحقق این هدف ها مضاعف کنیم و از مشکلات نهراسیم.

بزرگ ترین خطر این نیست که ما از رفتن بازبمانیم، یا خسته شویم؛ بزرگ ترین خطر این است که چشم انداز ترسیم شده و هدف های تعریف شده را گم کنیم و نبینیم. نباید گذاشت غبارها و ابرها جلوی این هدف ها و آرمان ها را بگیرد.(3) صیانت

ص: 36


1- بیانات در دیدار دانشجویان در روز نوزدهم ماه مبارک رمضان، 06 / 05 / 1392 .1
2- بیانات در دیدار فرماندهان سپاه پاسداران، 13 / 04 / 1390 .
3- بیانات در مراسم بیعت جهادگران جهاد سازندگی سراسر کشور، 20 / 03 / 1368 .

از جهت گیری های اصلی مهم ترین چالش هر تحول عظیم اجتماعی است که هدف هایی دارد و به سمت آن هدف ها حرکت و دعوت می کند. این جهت گیری باید حفظ شود. ا گر جهت گیری به سمت هدف ها صیانت نشده و محفوظ نماند، انقلاب به ضد خود تبدیل خواهد شد.(1)

نسبت آرمان گرایی با واقعبینی

تعقیب اهداف و آرمان گرائی بدون ملاحظه ی واقعیت ها، به خیال پردازی و توهّم خواهد انجامید. وقتی شما دنبال یک مقصودی، یک آرمانی حرکت می کنید باید واقعیت های اطراف خودتان را بسنجید و بر طبق آن واقعیت ها برنامه ریزی کنید.

بدون دیدن واقعیت های جامعه، تصور آرمان ها خیلی تصور درست و صحیحی نخواهد بود، چه برسد به دستیابی به آرمان ها.

البته باید واقعیت ها را به معنای واقعی کلمه دید، نه آنچه که به عنوان واقعیت القاء می شود. در جنگ های روانی که امروز در دنیا معمول است، یکی از کارها القای واقعیت های غیرواقعی است؛ چیزهایی را به عنوان واقعیت القاء می کنند که واقعیت

ندارد. در تبلیغات گاهی یک واقعیتی را از آنچه که هست، چندین برابر بزرگ تر نشان

ص: 37


1- خطبه های نماز جمعه ی تهران در حرم امام خمینی(رحمة الله علیه)، 14 / 03 / 1389 .

می دهند؛ درحالی که بعضی از واقعیت های دیگر را اصلاً نشان نمی دهند. بنابراین آرمان ها با نگاه به واقعیت ها و نه آنچه که با شگردهای دشمنانه، به عنوان واقعیت به ما القاء می شود قابل تحقق خواهند بود.(1)

رابطه ی «تکلیف مداری» با «دنبال نتیجه بودن»

آیا اینکه امام(رحمة الله عیه) فرمودند ما دنبال تکلیف هستیم به این معناست نباید به دنبال نتیجه نبود؟ چطور می شود چنین چیزی را گفت درحالی که خود امام بزرگوار با آن شدت وحدّت در سنین کهولت، این همه سختی ها را دنبال کرد برای اینکه نظام اسلامی را بر سر کار بیاورد و موفق هم شد. معنای تکلیف گرایی این است که انسان در راه رسیدن به نتیجه ی مطلوب، بر طبق تکلیف عمل کند و کار نامشروع و برخلاف تکلیف انجام ندهد؛ وا لّا تلاشی که پیغمبران و اولیای دین کردند، همه برای رسیدن به نتایج معینی بود. البته آن کسی که برای رسیدن به نتیجه، بر طبق تکلیف عمل می کند، اگر به نتیجه ی مطلوب خود هم نرسید احساس پشیمانی نمی کند بلکه خاطرجمع است که تکلیفش را انجام داده. ا گر انسان برای رسیدن به

ص: 38


1- بیانات در دیدار دانشجویان در روز نوزدهم ماه مبارک رمضان، 06 / 05 / 1392 .

نتیجه، بر طبق تکلیف عمل نکرد، وقتی به هدف نرسید، احساس خسارت خواهد کرد؛ اما آن کسی که تکلیف و مسئولیت خود را به صورت شایسته و بایسته با واقعبینی و برنامه ریزی، انجام داده ولو به نتیجه نرسید احساس خسارت نمی کند. بنابراین،

تصور اینکه معنای تکلیف گرایی بی توجهی به نتیجه است، نگاه درستی نیست.

براین اساس در دفاع مقدس و همه ی جنگ هایی که در صدر اسلام، زمان پیغمبر یا بعضی از ائمه(علیهم السّلام) بوده است، کسانی که وارد میدان جهاد فی سبیل الله می شدند، برای تکلیف حرکت می کردند؛ اما آیا معنای این احساس تکلیف این بود که به نتیجه نیندیشند؟ راه رسیدن به نتیجه را محاسبه نکنند؟ اتاق جنگ نداشته باشند؟ برنامه ریزی و تا کتیک و اتاق فرمان و لشکر و تشکیات نظامی نداشته باشند؟ تکلیف گرایی هیچ منافاتی با دنبال نتیجه بودن و برنامه ریزی بر طبق راه های مشروع برای تحقق هدف ندارد.(1)

ص: 39


1- همان

ص: 40

فرایند تحقق اهداف انقلاب اسلامی

اشاره

فرآیند تحقق هدف های اسلامی یک زنجیره ی مستمر و منطقی و یک فرآیند طولانی و دشوار است.(1)

انقلاب اسلامی

قدم اول و شروع این فرآیند از انقلاب اسلامی است. انقلاب بر خلاف برداشت های غلط از آن، صرفاً به معنای شورش، اغتشاش، بی نظمی و بی سامانی

نیست؛ انقلاب یعنی دگرگونی بنیادی.

هر تحول، شورش و تهیّج عام به معنای انقلاب نیست بلکه انقلاب آنجایی است که پایه های غلطی برچیده می شود و پایه های درستی به جای آن گذاشته می شود.(2) بر این اساس منظور از انقلاب اسلامی- که حلقه ی اول است- حرکت انقلابی است؛ والّا به یک معنا انقلاب شامل همه ی این مراحل می شود. اینجا منظور ما از انقلاب اسلامی، یعنی همان حرکت انقلابی و جنبش انقلابی که نظام مرتجع، قدیمی، وابسته و فاسد را سرنگون می کند و زمینه را برای ایجاد نظام جدید آماده

ص: 41


1- بیانات در جمع کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ، 1380/09/21 .
2- بیانات دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، 79/09/12 .

می کند.(1) این قدم نسبت به مراحل بعد پرهیجان تر بوده و به آسانی به دست نیامد.(2)

لیکن نسبت به مراحل بعدی آسان ترین است. (3)

صدها شرط و موقعیت باید در کنار هم قرار گیرند تا حادثه ای مثل انقلاب اسلامی بتواند رخ دهد. این طور نبود که در هرزمانی ، در هر شرایطی ، در هر کشوری، چنین حادثه ای بتواند پیش بیاید. در تاریخ ما، در وضع زندگی ما، در مردم ما، در ارتباطات اجتماعی ما، در اعتقادات ما، در وضع حکومت ما، در وضع جغرافیایی ما، در ارتباطات سیاسی و اقتصادی عالم، آن قدر حوادث فراوان کنار هم قرار گرفت

تا شرایط آماده شد برای این که انقلاب اسلامی به وجود آید و پیروز شود. این شرایط، آسان به دست نمی آید؛ امر بسیار مستبعدی است.(4)

ص: 42


1- بیانات در دیدار دانشجویان کرمانشاه، 24/ 07 / 1390
2- بیانات در جمع کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ، 1380/09/21 .
3- همان.
4- بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، 79/09/12 .

نظام اسلامی

حلقه ی بعد، نظام اسلامی است. نظام اسلامی ، یعنی طرح مهندسی و شکل کلّی اسلامی را پیاده کردن؛ یعنی اسلامی شدن هندسه عمومی جامعه (1) و تعیین منبع تقنین و معیار ملاک اجرا و ارکان تصمیم گیری در کشور(2)مثل این که وقتی در کشورما نظام سلطنتی استبدادی فردی موروثی اشرافی وابسته، برداشته شد، به جای آن، نظام دینی تقوایی مردمی گزینشی جایگزین می شود؛ که تحقق آن در همین شکل اجرا کلّی است که قانون اساسی معین کرده.(3)

منظور از نظام اسلامی آن هویت کلی است که تعریف مشخصی داشته و مردم آن را انتخاب کرده اند، یعنی جمهوری اسلامی. جمهوری اسلامی یعنی نظامی که در آن، مردم سالاری از اسلام گرفته شده است و با ارزش های اسلامی همراه است. (4)

در نظامی که براساس انقلاب به وجود آمد از شرق و غرب الگو نگرفتیم. این نقطه ی

ص: 43


1- بیانات در جمع کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ، 1380/09/21 .
2- بیانات در دیدار رئیس جمهور و هیأت وزیران، 1384/06/08
3- بیانات در جمع کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ، 1380/09/21 .
4- بیانات در دیدار دانشجویان کرمانشاه، 24 / 07 / 1390 .

بسیار مهمی است. ما نمی توانستیم از کسانی الگو بگیریم که نظام های آن ها را غلط و برخلاف مصالح بشریت و باطل می دانستیم.(1)

ما از این حلقه هم عبور کردیم.(2) قانون اساسی تنظیم شد؛ آرایش و چینش سیاسی به وجود آمد؛ مردم سالاری دینی بر این مملکت حا کم شد و مردم مسئولان کشور را - از رهبری گرفته تا ریاست جمهوری تا دیگر مسئولان - مستقیم یا غیرمستقیم انتخاب می کنند. دین، مایه و پایه و محور قانون و اجرا در این کشور است. حرکت

مردم به سمت اهداف و آرمان های دینی است؛ این معنای نظام اسلامی است و تحقق پیدا کرد؛ لیکن کافی نیست. برای تحقق کامل مراحل بعد احتیاج است که دستگاه حا کمه ی کشور در عمل خود، در سازمان دهی خود و در چگونگی رفتار خود، به طور کامل اسلامی عمل کند.(3)

ص: 44


1- بیانات در خطبه های نماز جمعه ی تهران، 23 / 02 / 1379
2- بیانات در دیدار دانشجویان کرمانشاه، 24 / 07 / 1390
3- نماز جمعه تهران، 1384/05/28 .

دولت اسلامی

قدم بعدی که از مراحل گذشته دشوارتر است ایجاد دولت اسلامی به معنای حقیقی(1) یا به تعبیر روشن تر، تشکیل منش و روش دولتمردان به گونه ی اسلامی است. (2)

منظور از دولت در اینجا، فقط قوه ی مجریه نبوده بلکه مقصود دولت به معنای عام و مجموع دستگاه های مدیریتی و نظامات گونا گون اداره کننده ی کشور(3) و مجموعه ی کارگزاران حکومت(4) میباشد.

قوای مقنّنه و قضائیّه و مهریّه و مسئولان گونا گون در نظام اسلامی باید بتوانند تا حدّ قابل قبولی خود را با قالب ها و معیارهای دینی و اخلاقی اسلامی تطبیق دهند.(5) افرادی متصدی امور شوند که ضوابط و شرایط دولتمرد اسلامی را دارا هستند و ا گر

در این زمینه ناقصاند خودشان را به سمت کمال در آن جهت حرکت دهند و پیش

ص: 45


1- بیانات در جمع کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ، 1380/09/21 .
2- بیانات در دیدار مسئولان وکارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، 1379/09/12 .
3- بیانات در دیدار دانشجویان کرمانشاه، 24 / 07 / 1390 .
4- بیانات در جمع کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ، 1380/09/21 .
5- همان

ببرند.(1) نظام اسلامی فقط شکل نیست؛ محتوایی دارد؛ یعنی کارهایی باید در واقعیت زندگی مردم انجام بگیرد. تحقق این واقعیت ها در زندگی مردم، مردان و عناصر مؤمن و معتقد به خودش را که دارای صفات و خصوصیات لازم هم باشند، می طلبد.(2) این مرحله ی سوم است؛ ما الان در این مرحله قرارگرفته ایم.(3)

کشور اسلامی

بعد از این مرحله ، مرحله تلألو و تشعشع نظام اسلامی است، یعنی مرحله ایجاد کشور اسلامی.(4) اگر دولت به معنای واقعی کلمه اسلامی شد، آنگاه کشور به معنای واقعی کلمه اسلامی خواهد شد.(5) تعهد دولت اسلامی این است که جامعه ی اسلامی را تحقق ببخشد. جامعه ی اسلامی یعنی چه؟ یعنی جامعه ای که در آن، آرمان ها و

ص: 46


1- بیانات در دیدار مسئولان وکارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، 1379/09/12 .
2- بیانات در دیدار رئیس جمهور و هیأت وزیران، 1384/06/08
3- بیانات در جمع کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ، 1380/09/21 .
4- همان
5- نماز جمعه تهران، 1384/05/28 .

اهداف اسلامی، آرزوهای بزرگی که اسلام برای بشر ترسیم کرده است، تحقق پیدا کند. جامعه ی عادل، برخوردار از عدالت، جامعه ی آزاد، جامعه ای که مردم در آن، در اداره ی کشور، در آینده ی خود، در پیشرفت خود دارای نقشند، دارای تأثیرند، جامعه ای دارای عزت ملی و استغنای ملی، جامعه ای برخوردار از رفاه و مبرای از فقر و گرسنگی، جامعه ای دارای پیشرفت های همه جانبه- پیشرفت علمی، پیشرفت اقتصادی، پیشرفت سیاسی- و بالأخره جامعه ای بدون سکون، بدون رکود، بدون

توقف و در حال پیشروی دائم؛ این آن جامعه ای است که ما دنبالش هستیم.(1) کشور

اسلامی مرحله ی تلألو و تشعشع نظام اسلامی است.(2)

تمدن اسلامی

وقتی کشور اسلامی پدید آمد، تمدن اسلامی به وجود خواهد آمد و فرهنگ اسلامی فضای عمومی بشریت را فرا خواهد گرفت.(3) هدف ملت ایران و انقلاب

ص: 47


1- بیانات در دیدار دانشجویان کرمانشاه، 24 / 07 / 1390 .
2- بیانات در جمع کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ، 1380/09/21 .
3- نماز جمعه تهران، 1384/05/28 .

اسلامی ایجاد یک تمدن نوین اسلامی است(1) با تحقق مرحله ی کشور اسلامی برای مسلمان های عالم، الگو و اسوه می شویم. الگو که درست شد، نظایرش در دنیا به وجود می آید؛« لِتَکُونُوا شُهَدَاءَ عَلَی النَّاسِ »(2)

تمدّن اسلامی یعنی آن فضایی که انسان در آن فضا از لحاظ معنوی و از لحاظ مادّی می تواند رشد کند و به غایات مطلوبی که خدای متعال او را برای آن غایات

خلق کرده است برسد؛(3) تحقق کامل وعده ی الهی یعنی پیروزی حق بر باطل و

بازسازی امت قرآن و تمدن نوین اسلامی در راه است: «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَی لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا وَمَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذَلِکَ فَأُولَئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ »(4)

ص: 48


1- بیانات در دیدار دانشجویان کرمانشاه، 24 / 07 / 1390 .
2- بیانات در جمع کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ، 1380/09/21 .
3- بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری، 14 / 06 / 1392 .
4- پیام رهبر معظم انقلاب به کنگره عظیم حج، 17 / 09 / 1387

ص: 49

موانع انقلاب اسلامی

اشاره

چشم انداز حرکت ملت ایران چشم انداز بسیار روشنی است و إن شاء الله این امکان را پیدا خواهد کرد که پایه های تمدن اسلامی را در این کشور؛ بلکه در همه ی کشورها و جوامع اسلامی، مستحکم کند.(1) اما این راه، مثل همه ی راه های مهم که به سمت هدف های بزرگ کشیده شده است، چالش ها و موانعی دارد که باید آن ها را بشناسیم تا بتوانیم از آن ها عبور کنیم.(2)

ماهیت موانع

اولین نکته مهم این است که وجود موانع جزو سنت های الهی بوده و تصادفی نیست. یعنی تلاش و حرکت با مانع مواجه است(3) و اساساً همین وجود مانع است که به تلاش انسان معنا و حقیقت معنوی می بخشد؛ ا گر مانع نبود، جهاد معنی نداشت.(4)

در همه ی دعوت های انبیا، دشمنان و موانعی از جن و انس وجود داشتند؛ «وَکَذَلِکَ

ص: 50


1- بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران، 06 / 02 / 1376
2- بیانات در مراسم رحلت حضرت امام خمینی (رحمة الله عیه)، 1393 .2
3- بیانات مقام معظم رهبری در دیدار شرکت کنندگان در همایش آسیب شناسی انقلاب، 15 / 12 / 1377 .
4- بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اساتید و دانشجویان دانشگاه های شیراز، 14 / 02 / 1387 .

جَعَلْنَا لِکُلِّ نَبِیٍّ عَدُوًّا شَیَاطِینَ الْإِنْسِ وَالْجِنِّ یُوحِی بَعْضُهُمْ إِلَی بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُورًا ». وجود طبقاتی در درون جوامع که مایه ی فساد و مکر بوده اند؛ جزو

سنت های الهی است. «وَکَذَلِکَ جَعَلْنَا فِی کُلِّ قَرْیَةٍ أَکَابِرَ مُجْرِمِیهَا لِیَمْکُرُوا فِیهَا وَمَا یَمْکُرُونَ إِلَّا بِأَنْفُسِهِمْ »

اما متقابلاً سنت الهی بر این قرارگرفته که ا گر حرکت نبوی و الهی -که انقلاب اسلامی مصداق آن است- به کار خود ادامه بدهد، بر همه ی موانع فائق خواهد آمد؛ این هم سنت الهی است؛ «وَلَوْ قَاتَلَکُمُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوَلَّوُا الْأَدْبَارَ ثُمَّ لَا یَجِدُونَ وَلِیًّا وَلَا نَصِیرًا .«سُنَّةَ اللَّهِ الَّتِی قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلُ وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِیلًا »؛ ا گر بایستید، ا گر استقامت کنید، ا گر هدف را گم نکنید، ا گر تلاش را متوقف نکنید، بدون تردید غلبه در این عرصه با شماست.(1) « من کان لله کان الله له »، هرکس برای خدا کار کند، خدا هم تمام امکانات و علم و قدرت خودش و سنت های آفرینش را در خدمت او قرار خواهد داد. «وَلَیَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ » ؛ این جمله ی عجیبی است «ل» قسم و «ن» تأ کید حتماً خدا کسانی را که او را نصرت کنند، بدون شک نصرت خواهد کرد.(2)

ص: 51


1- همان
2- بیانات مقام معظم رهبری در دیدار شرکت کنندگان در همایش آسیب شناسی انقلاب، 15 / 12 / 1377 .

دسته بندی دشمنان و موانع

اشاره

ما در مسیر انقلاب دو نوع موانع داشتیم: یکی موانع درونی ، یکی موانع بیرونی ؛(1)

در آسیب شناسی انقلاب، باید نقش عوامل درونی و بیرونی ، هر دو ماحظه بشود.

البته اینجا دو افراط وجود دارد؛ یکی این که عوامل بیرونی را عمده کنیم و از عوامل درونی غافل بمانیم و به عکس.(2)

الف. دشمن بیرونی

اشاره

دشمن بیرونی عبارت است از قدرت های سلطه طلب جهانی که برای تحقق مقاصد خود حاضرند همه ی دنیا را به خا ک و خون بکشند و جنگ های خونین راه بیندازند.(3) دشمنان بیرونی کسانی هستند که نگاه می کنند، می بینند ایران اسلامی در حال تبدیل شدن به یک الگو در دنیای اسلام است و آن ها نمی خواهند این طور شود.

می دانند که ا گر جمهوری اسلامی بتواند مسائل زندگی و ماد ی را برطرف کند و به زندگی مردم رونق و شکوفایی بخشد، آنگاه مسلمان ها گرم و گیراتر به سمت این الگو

ص: 52


1- همان
2- بیانات مقام معظم رهبری در دیدار شرکت کنندگان در همایش آسیب شناسی انقلاب، 15 / 12 / 1377
3- بیانات در دیدار مردم قم، 1381/10/19 .

حرکت می کنند. لذا مرتب مانع ایجاد می کنند.(1)

دشمن بیرونی هدف ما عبارت است از نظام سلطه ی بین المللی؛ یعنی همان چیزی که به او می گوییم استکبار جهانی. استکبار جهانی و نظام سلطه، دنیا را به سلطه گران و سلطه پذیران تقسیم می کند. ا گر ملتی بخواهد در مقابل سلطه گران از منافع خود دفاع کند، سلطه گران با آن ملت دشمنی می کنند؛ روی او فشار می آورند و سعی

می کنند مقاومت او را در هم بشکنند. این، دشمن یک ملتی است که می خواهد مستقل و عزتمند و آبرومند و پیشرفته بشود و زیر بار سلطه گران نرود؛ این دشمن بیرونی است. امروز مظهر این دشمنی عبارت است از شبکه ی صهیونیسم جهانی و دولت

کنونی ایالات متحده ی امریکا.(2) چالش بیرونی ما مزاحمت های استکبار جهانی است؛ مزاحمت های آمریکا است. بیانات در مراسم رحلت حضرت امام خمینی (رحمة الله عیه)، 1393/03/14 .

اشاره ای به معنای استکبار

در فرهنگ ما، استکبار به آن مجموعه ی قدرتی گفته می شود که با تکیه بر

ص: 53


1- بیانات در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت علی بن موسی الرضا(علیه السّلام)، 1380/12/12 .
2- بیانات در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، 1386/01/01 .

توانایی های سیاسی و نظامی و علمی و اقتصادی خود و با الهام از نگرش تبعیض آمیز به نوع بشر، مجموعه های بزرگ انسانی یعنی ملت ها و دولت ها و کشورها را با سیطره ای قلدرانه و تحقیرآمیز، به سود خود زیر فشار و استثمار می گذارد؛ در کار آن ها دخالت و به ثروت آن ها دست اندازی می کند؛ به دولت ها زور می گوید و به ملت ها ستم می ورزد

و به فرهنگ ها و سنّت های آنان، اهانت روا می دارد. مثال های بارز آن را استعمار کهن و سپس استعمار نو و اخیراً تهاجم همه جانبه ی سیاسی و اقتصادی و تبلیغاتی و حتی نظامی، از سوی استعمارگران دیروز و وارثان آن ها، در برابر چشم ملت های ما نهاده و طعم تلخ آن را به ایشان چشانده است. قدرت های غربی در این تهاجم مؤثّر، از

پیشرفت علم و تکنولوژی و از برخی خصال ملی و بومی خود بهره برده اند.(1)

چهار علت دشمنی استکبار جهانی با انقلاب اسلامی

همه ی کسانی که به نحوی از انقلاب یا از هدف های انقلاب متضرر می شدند، جلوی انقلاب ایستادند. از امنیت یک عده ای متضرر می شوند، از عدالت یک عده ای متضرر می شوند، از نفی حاکمیت طاغوت یک عده ای متضرر می شوند،

از نفی سلطه ی بیگانه یک جماعتی متضرر می شوند، از نفی استبداد یک عده ای

ص: 54


1- بیانات در مراسم گشایش هشتمین اجلاس سران کشورهای اسلامی، 1376/09/18 .

متضرر می شوند. این ها همه در مقابل انقلاب صف کشیده اند. انحصارطلبان جهانی از یک طرف، اشرار داخلی از یک طرف، توطئه های ابرقدرت ها از یک طرف، دست اغوا گر تبلیغاتی و سیاسی و اقتصادی آن ابرقدرتی که دستش از ایران با انقلاب اسلامی کوتاه شده بود از یک طرف- یعنی آمریکا که تا امروز هم ادامه دارد- این ها همه در مقابل این حرکت عظیم ملت ایران ایستادند.(1) در باب علل دشمنی استکبار جهانی با انقلاب و جمهوری اسلامی ، نهضت بیداری اسلامی و پیروزی اسلام در

کشورها، چند مورد مهم تر را تبیین می کنیم:

در درجه ی اوّل مسئله ی تفکیک نشدن دین از سیاست است. جمهوری اسلامی عملاً اثبات کرد و نشان داد که دین در صحنه ی زندگی انسان ها دخالت دارد و فقط برای عبادت انسان ها در کنج معبدها نیست. دین اسلام بلکه همه ی ادیان الهی، سیاست، علم و مسائل اجتماعی را در متن خود داشته و صحنه ی زندگی مردم و عرصه ی مسائل عظیم اجتماعی و سیاسی و اقتصادی، در قلمرو احکام مقدّ س اسلامی است. نمی شود کسی به بخشی از دین معتقد و عامل بوده و به بخشی دیگر

ّنباشد. این، مسئله ی اوّل و مهم ترین خصوصیتی است که استکبار با آن مخالفت

ص: 55


1- همان

می کند. آنجایی که دین وارد میدان سیاست شده و به امور اساسی حیات جهان و زندگی دنیوی مردم می پردازد، استکبار جهانی ظاهر می شود چرا که در این وضع دین را مقابل زورگویی ها و سوءاستفاده ها و مانع چپاول هایشان از منابع طبیعی و انسانی جهان اسلا می بینند. این از اساسی ترین مسائل است. در گذشته، به این معنا تصریح نمی کردند؛ امّا امروز، به صراحت می گویند که باید دین را از سیاست جدا کنید! و در نتیجه بگذارید در رأس سیاست کشورهای اسلامی، کسانی باشند که بشود با آن ها معامله کرد. بشود آن ها را وادار به صرف نظر کردن از مصالح ملت ها کرد. بشود

نفوذ سیاسی خود را، به وسیله ی آن ها، در کشورها گسترش داد. پیداست کسی که با

انگیزه ی دینی و برای رضای خدا در کرسی و عرصه ی سیاست حضور پیدا می کند، زیر بار قدرت ها نمی رود. این، اساسی ترین مسئله است.

مسئله ی دوم ، تأثیرناپذیری از خواست قدرت های بزرگ است. از دیدگاه امریکا و مستکبرین، یکی از جرم های بزرگ جمهوری اسلامی ایران این است که در مسائل جهانی، تحت تأثیر نظر امریکا و امثال امریکا قرار نمی گیرد. یک مثال واضحش، مسئله ی فلسطین است. روی کشورهای عرب و بسیاری از کشورهای اسلامی فشار آوردند که مسئله ی فلسطین را ندیده بگیرند و متأسفانه بسیاری از دولت ها هم تحت

ص: 56

تأثیر این فشار قرار گرفتند و آن را قبول کردند؛ اما جمهوری اسلامی، حرف صریح خود را در یک جمله ی رسا و روشن بیان کرده است که همه ی منصفین عالم، آن را قبول می کنند. آن جمله این است که «فلسطین متعلّق به مردم فلسطین است.» دولت

غاصب صهیونیست، باید بساط خود را جمع کند. یهودی ها می توانند در فلسطین بمانند، اما حکومت در فلسطین، متعلّق به ملت فلسطین و فلسطینی هاست. امام راحل، بارها این موضع را اعلام کرده اند و این نظر قطعی جمهوری اسلامی ایران است.

مسئله ی دیگر، حمایت معنوی و سیاسی جمهوری اسلامی از همه ی کسانی است که در راه اسلام و حا کمیت اسلامی تلاش کرده و در هرجای دنیا برای عزّت اسلام قیام کنند. دشمنان انقلاب می گویند چرا انقلابتان را صادر می کنید؟ ما در جواب دشمن می گوییم انقلامان را صادر نمی کنیم. انقلاب ما صادر شد و گذشت و تمام شد! شما در مقابل یک عمل انجام شده قرار دارید. صدور انقلاب به معنای

صدور یک کالا نیست که به طور دائم، آن هم به وسیله ی اشخاص بخواهد ادامه داشته باشد. صدور یک فکر و یک اندیشه، به معنای آن است که آن اندیشه، صحیح است و دل انسان ها را در ا کناف عالم، به خود جذب می کند. این کار انجام

ص: 57

گرفت و روزبه روز آثارش را در دنیا نشان می دهد. انقلاب اسلامی هر گروه مسلمانی را که در هر نقطه ی عالم تفکر اسلامی را احیا می کند، قبول داشته و حمایت می کند.

دفاع از ملت های مظلوم و مسلمان از مسائلی است که دشمن را خشمگین می کند.

از دیگر مسائل این است که ما با تحمیل فرهنگ غرب بر ملت های مسلمان، مخالفیم. فرهنگ غرب، فرهنگی است که در عین برخورداری از نقاط مثبت، نقاط منفی هم دارد. ما معتقد به تبادل فرهنگ ها هستیم. ما می گوییم ملتی مثل ملت ایران، یا دیگر ملل مسلمان، باید در میان فرهنگ های عالم نگاه کنند و آنچه را که برایشان مفید و به دردبخور است، جذب و از آن استفاده کنند. آنچه را هم که از این فرهنگ ها برایشان لازم و مفید نیست باید طرد کنند؛ اما دولت های غربی، سردمداران نظام های

استکباری و بخصوص نظام امریکا، اصرار دارند با انواع و اقسام طرق، فساد و بی بندوباری را که جزو خصوصیات فرهنگ غربی است، به ملت های مسلمان و کشورهای اسلامی تزریق و تحمیل کنند. ما با این روش ها، که مختّص امروز هم نیست

و در تاریخ معاصر، مسبوق به سابقه است، مخالفیم. ما می گوییم چرا شما آن روشی را که خودتان درباره ی زنان انتخاب کردید و صددرصد به زیان آنان و منافع جوامع و مصالح انسانیّت و برخلاف عقل سلیم و منطق درست است، می خواهید به ملت های

ص: 58

دیگر تحمیل کنید؟! شما برای این منظور، از وسایل تبلیغاتی و طرق گونا گون استفاده می کنید. ما با این مخالفیم؛ و این از جمله مواردی است که سردمداران استکباری را خشمگین می کند.(1)

ب. دشمن درونی

اشاره

دشمن درونی یعنی خصلت های بدی که در ما انقلابیون است.(2) بزرگ ترین دشمن این راه عبارت است از دشمنی که در درون خود ماست.(3) خطرنا ک تر از همه ی دشمن ها هم همین است. پیغمبر سخت با این دشمن مبارزه کرد؛ البته مبارزه ی با این دشمن، به وسیله ی شمشیر نیست؛ بلکه با تربیت و تزکیه و تعلیم و هشدار دادن است.

لذا وقتی که مردم با آن همه زحمت از جنگ برگشتند، به ایشان فرمود شما از جهاد

کوچک تر برگشتید، حالا مشغول جهاد بزرگ تر یعنی جهاد با نفس خودتان شوید.

اینکه قرآن کریم می فرماید: « الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ » منظور ضعف های اخلا قی ،

ص: 59


1- بیانات در خطبه های نماز جمعه تهران، 14 / 03 / 1372 .
2- بیانات مقام معظم رهبری در دیدار شرکت کنندگان در همایش آسیب شناسی انقلاب، 15 / 12 / 1377 بیانات در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، 1386/01/01
3- بیانات در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت علی بن موسی الرضا(علیه السّلام)، 1380/12/12 .

شخصیتی ، هوسرانی و میل به خودخواهی های گونا گون است؛ که ا گر جلویش را نگیری و خودت با آنها مبارزه نکنی ، ایمان را از تو خواهد گرفت و تو را از درون پوک خواهد کرد. وقتی ایمان را از تو گرفت، دل تو بی ایمان و ظاهر تو باایمان است؛ «ثُمَّ کَانَ عَاقِبَةَ الَّذِینَ أَسَاءُوا السُّوأَی أَنْ کَذَّبُوا بِآیَاتِ اللَّهِ »

خطر بزرگ برای جامعه ی اسلامی این است؛ هرجا که در تاریخ می بینید جامعه ی اسلامی منحرف شده، از این جا منحرف شده است. ممکن است دشمن خارجی بیاید، سرکوب کند، شکست دهد و تار و مار کند؛ اما نمی تواند نابود کند

بالأخره ایمان می ماند و در جایی سر بلند می کند و سبز می شود؛ اما آن جایی که این لشکر دشمن درونی به انسان حمله کرد و درون انسان را تهی و خالی نمود، راه منحرف خواهد شد. هرجا انحراف وجود دارد، منشأش این است.(1)

ضعف های فکری و عقانی،(2) خودخواهی های افراطی، بدبین بودن به دیگران، بدبین بودن به آینده، نداشتن اعتماد به خود و به ملت خود،(3) آلوده شدن به

ص: 60


1- بیانات در خطبه های نماز جمعه ، 1380/02/28 .1
2- همان
3- بیانات در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، 1386/01/01 .

شهوات، حرص به دنیا، دل بسته شدن به منافع فردی، مرعوب دشمنان بیرونی شدن، ناامیدی، مأیوس شدن از وعده ی الهی و تحقق آرمان های الهی،(1) راحت گرایی، غفلت گرایی، تنبلی گرایی، آسان گرایی و تمایل به پرهیز کردن از میدان های دشوار،

تمایات انحرافی،(2)ضعف ایمان،(3) غفلت از روحیه و جهت نهضت امام بزرگوار، اشتباه در شناخت دشمن اصلی و فرعی و دوست، سرگرم شدن به اختلافات فرعی و سطحی(4) از جمله ی دشمنان درونی است. این دشمن درونی ، البته خطرنا ک تر از دشمن بیرونی است.(5)

لزوم مبارزه با دشمن درونی

ا گر ملتی این بیماری ها را داشته باشد، پیشرفتش ممکن نیست؛ ا گر ملتی مردمش تنبل باشند، ناامید باشند، اعتمادبه نفس نداشته باشند، با همدیگر پیوند نداشته باشند، به همدیگر بدبین باشند، از آینده ناامید باشند، چنین ملتی پیش

ص: 61


1- بیانات در دیدار مردم قم، 1381/10/19 .
2- بیانات در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت علی بن موسی الرضا(علیه السّلام)، 1380/12/12 .
3- بیانات مقام معظم رهبری در دیدار شرکت کنندگان در همایش آسیب شناسی انقلاب، 15 / 12 / 1377
4- بیانات در مراسم رحلت حضرت امام خمینی (رحمة الله عیه)، 1393/03/14 .
5- بیانات در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت علی بن موسی الرضا(علیه السّلام)، 1380/12/12 .

نخواهد رفت؛ این ها مثل موریانه ای که در درون پایه ی بنا بیفتد.(1) همه ی همّت انبیا

و اولیا و اوصیا و صالحین و صدّیقین، این بوده است که انسان، دشمن درونی خود را که نفس امّاره ی اوست، کشف کند و از آن بپرهیزد.(2)

ا گر ما این آسیب های درونی را علاج بکنیم، آن آسیب های بیرونی، مشکلی برای ما به وجود نخواهد آورد.(3) انسان اوّل در دل خود شکست می خورد و هزیمت می کند، بعد هزیمت او در جبهه ی بیرونی آشکار می شود.(4) واقعاً ا گر ما در درون خودمان،

ساخت درونی محکم باشد، هیچ مشکل بیرونی نخواهد توانست بر ما فائق بیاید. (5)

از دشمن بیرونی، آن وقتی که ما سلامت معنوی خودمان را حفظ کردیم، راهی را که اسلام و جمهوری اسلامی به ما نشان داده، پیش رفتیم و از آن راه منحرف نشدیم، مطلقاً ترسی نداریم؛ به ما آسیبی نمی زند؛ نمی تواند آسیب بزند.(6) همه ی کسانی که

ص: 62


1- بیانات در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، 1386/01/01 .
2- بیانات در خطبه های نماز عید سعید فطر، 11 / 12 / 1373 .
3- بیانات مقام معظم رهبری در دیدار شرکت کنندگان در همایش آسیب شناسی انقلاب، 15 / 12 / 1377
4- بیانات در دیدار مردم قم، 1381/10/19 .
5- بیانات در دیدار اعضای هیئت دولت، 18 / 06 / 1388
6- دیدار اساتید و دانشجویان در دانشگاه علم و صنعت، 24 / 09 / 1387 .

در جبهه های عظیم مثل جبهه ی انقلاب اسلامی به دشمن پشت کرده و فرار می کنند، اوّل در جبهه ی دل خود شکست می خورند. یا مرعوب می شوند یا مجذوب جلوه های دنیا یا آلوده به شهوات می گردند یا پول و مقام آن ها را فریب می دهد و یا چهره ی چاپلوس دشمن دچار گمراهی شان می کند. انسان اوّل در دل خود شکست می خورد و هزیمت می کند، بعد هزیمت او در جبهه ی بیرونی آشکار می شود.(1)

ّقرآن به طور صریح در این زمینه با ما حرف می زند؛ می گوید: «ذَلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ یَکُ مُغَیِّرًا نِعْمَةً أَنْعَمَهَا عَلَی قَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ »؛ نعمتی که خدا به شما داد، محال است از شما بگیرد، مگر شما شرایط خودتان را عوض کنید. چون نعمت الهی، بی حساب وکتاب نیست؛ خدا تحت شرایطی نعمتی را به کسی می دهد. ا گر آن شرایط را حفظ کردید، محال است که نعمت، از بین برود و پس گرفته بشود.(2)

قرآن به ما یاد داده است که همیشه از اشتباهات خود یاد کنیم: « رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِی أَمْرِنَا ». نباید اسراف، زیاده روی، کوتاهی ها و افراط و تفریط خودمان را از یاد دور کنیم؛ باید به فکر اصلاح آن ها باشیم؛ اما این نباید ما را از عامل

ص: 63


1- بیانات در دیدار مردم قم، 1381/10/19 .
2- بیانات در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، 1386/01/01 .

تشدیدکننده ی اشکالات که همان دشمن بیرونی است، غافل کند. در همین آیه ی شریفه که به ما تعلیم می دهد از گناه و اسراف خود استغفار کنیم، بافاصله می فرماید:

« وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ»؛ یعنی دشمن بیرونی را هم مورد غفلت قرار ندهید. اوست که از اشتباهات شما حدّ اکثر بهره را می برد. لذا دشمن بیرونی اشتباهات را تشدید می کند. در داخل کشور ممکن است خیلی از چیزها به طور طبیعی

زمینه داشته باشد. فرض کنید فساد و رواج فساد در بخش هایی- چه بخش های دولتی و چه بخش های غیردولتی - یا آلودگی های شهوانی در بین بعضی از مردم یا بخش هایی از جوانان ممکن است وجود داشته باشد- زمینه های طبیعی هم دارد- اما

وقتی که دشمن به فکر این است که یک ملت را زمین گیر کند، همین عوامل ابزاری در دست دشمن می شود و آن ها را تشدید می کند.(1)

ص: 64


1- بیانات در دیدار مردم قم، 1381/10/19 .

اهمیت حفظ انقلاب اسلامی

اشاره

ص: 65

حفظ انقلاب؛ حفظ اسلام

تداوم انقلاب و حفظ جمهوری اسلامی، یک واجب عینی و اهم تکلیف هایی است که خدا دارد؛ از نماز اهمیتش بیشتر است؛ برای اینکه این حفظ اسلام و نماز فرع اسلام است. حفظ جمهوری اسلامی از حفظ یک نفر -و لو امام عصر باشد- اهمیتش بیشتر است؛ برای اینکه امام عصر هم خودش را برای اسلام فدا می کند. همه انبیا که از صدر عالم تا حالا آمدند، برای کلمه حق و برای دین خدا مجاهده کردند

و خودشان را فدا کردند. پیامبر ا کرم آن همه مشقات را کشید و اهل بیت معظّم او آن همه زحمات را متکّفل شدند و جانبازی ها را کردند؛ همه برای حفظ اسلام است.(1)

بر همین اساس امام(رحمة الله عیه) حراست و صیانت از جمهوری اسلامی را اوجب واجبات می دانست و نه از اوجب واجبات. واجب ترین واجب ها، صیانت از جمهوری اسلامی است؛ چون صیانت از اسلام به معنای حقیقی کلمه- وابسته ی به صیانت از نظام سیاسی اسلامی است و جمهوری اسلامی مظهر حا کمیت اسلام است.(2)

ص: 66


1- صحیفه امام، ج19 ، ص 486 صحیفه امام، ج15 ، ص 365 .
2- خطبه های نماز جمعه ی تهران در حرم امام خمینی(رحمة الله عیه)، 14 / 03 / 1389 .

این حفظ کردن را می توان با یک تفسیر محافظه کارانه معنا کرد؛ اما حفظ انقلاب به معنای حفظ وضع موجود نیست. چون انقلاب در ذات خود یک حرکت پیش رونده است، آن هم پیشرفت پرشتاب به سمت هدف های ترسیم شده. هدف هایی که عوض نمی شوند و تغییرپذیر نیستند هرچند در جهت حرکت به سمت این اهداف، سرعت ها قابل کم وزیاد شدن و شیوه ها و تدابیر قابل تغییر یافتن است. در این جهت، انقلاب پیش رونده و پیش برنده است. حفظ انقلاب یعنی حفظ همین حالت پیش روندگی و پیش برندگی.(1)

لوازم صیانت از انقلاب

برای حفاظت و صیانت از انقلاب اسلامی سه لازمه ی مهم وجود دارد:

اول شناخت درست و عمیق از مبانی نظری انقلاب اسلامی است. کسانی که ِتنها با احساسات و بدون تکیه گاه نظری مستحکم وارد این میدان شدند، با یک تندباد سرنگون گردیده و راهشان عوض شد. کسانی می توانند در این حرکت و

ص: 67


1- بیانات در دیدار فرماندهان سپاه پاسداران، 13 / 04 / 1390

مسیر محکم بایستند که شناخت عمیقی از مبانی نظری انقلاب داشته باشند.(1) باید انقلاب را با همه ی وجود و تا اعماق جان نفوذ و رسوخ داد و مفهوم انقلاب و مبانی

فکری آن را از بن دندان درک کرد.(2) لغزش خیلی از افراد در تاریخ انقلاب، از همین عدم تعمق در امر دین و معارف اسلامی ناشی بود. شعائر و شعارهایی بر زبانشان بود، اما در دلشان عمق نداشت. لذا تاریخ انقلاب شاهد کسانی است که در ابتدا آدم های

خیلی تُند و داغ و پرشوری بودند، اما بعد وضعشان صد و هشتاد درجه عوض شد.

ابتدا افرادی مثل شهید بهشتی را راحت و صریح از نظر انقلابی بودن و فهم درستش از انقلاب و از راه امام، نفی می کردند؛ بعد از گذشت مدتی، مشی خودشان چنان شد که مبانی انقلاب و نظام را انکار کردند! بعضی از آن ها که آدم های باانصاف تری

بودند، صریحاً و بعضی شان ملتویاً و مزوراً انکار کردند. البته عدم تعمق در دین و مبانی انقلاب یکی از عوامل لغزش و ریزش است؛ یک عامل هم شهوات و دنیاطلبی و امثال این هاست که کسانی را هم که عمق دارند، منحرف می کند.(3)

ص: 68


1- بیانات در دانشگاه امام حسین(علیه السّلام) در مراسم میثاق پاسداری، 06 / 03 / 1392 .
2- بیانات در دیدار با دانشجویان و دانش آموزان، به مناسبت سیزدهم آبان ماه، 10 / 08 / 1368 .
3- بیانات در دیدار اعضای هیئت دولت، 17 / 07 / 1384

دوم شناخت تاریخ انقلاب اسلامی یعنی شناخت عینیت این نظریه و تجربه ی عملی آن است. این انقلاب مثل خیلی از حرف های دیگری که در دنیا معمول است، ِصرف ادعا نیست؛ یک دامنه ی وسیعی از تجربه و عمل در مقابل آن است. این

انقلاب آزموده و تجربه شده است. مبانی انقلاب در میدان عمل، صدق خود را ثابت کرده است. ا گر امام عزیز ما به ما یاد می داد که به خدا توکل کنیم، اعتماد کنیم، حسن ظن داشته باشیم، تلاش کنیم و می گفت ا گر این کار را بکنید، پیروز خواهید

شد، این اتفاق افتاد؛ همچنان که در صدر اسلام اتفاق افتاد و امیرالمؤمنین علیه الصّلا ة و السلام در نهج الباغه فرمود: ( فلما رأی الله صدقنا انزل بعدوّنا الکبت و انزل علینا النّصر»(1) . ملت ایران صدق خود را نشان داد؛ وارد میدان شد و در میدان عمل، این فکر و اندیشه و این مبانی نظری تجربه شد؛ این را باید در تاریخ انقلاب دید.

چرا دشمنان در تبلیغات خود تلاش می کنند نقطه ضعف های کوچک ما را در چشم خودمان- چه برسد در چشم دیگران- ده برابر بزرگ کنند؟ برای این

است که همین تجربه را از یاد ما ببرند؛ برای اینکه فراموش کنیم که مبانی نظری ما تجربه شده است و در میدان عمل، خودش را ثابت کرده است. با آگاهی از تاریخ

ص: 69


1- نهج البلاغه، خطبه ی 56

انقلاب می توان این نتیجه را به دست آورد.(1) تاریخ انقلاب شامل اجزا و عناصری گران بهاست که در جهان مادی کنونی، همچون حادثه ای معجزنشان و الهی، در کار دگرگون سازی جهان و تغییر مسیر انسان هاست. هر گذشت و ایثار کوچک و بزرگی که

از یکی از فرزندان انقلاب در لحظه ای از لحظات سرزده یا می زند، در تکوین این ماجرای بزرگ و بی نظیر یعنی دوران بی نظیر انقلاب اسلامی دارای تأثیری حتمی و حقیقی است و تاریخ انقلاب ، مجموع همین لحظه هاست.(2)

توصیه ی به مطالعه خاطرات مربوط به دوران دفاع مقدس و عملیات هایی مثل عملیات بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر نیز به همین جهت است. باید تأمل شود در اینکه که بودند و چه کار کردند تا خدای متعال « انزل بعدوّنا الکبت » و »« انزل علینا

النّصر».(3) از همین رو یکی از کارهای فرض و واجب، مطالعه ی تاریخ جنگ است؛ باید از آنچه که در دوران هشت سال دفاع مقدس در ایران اتفاق افتاده، مطلع بود.(4)

ص: 70


1- بیانات در دانشگاه امام حسین(علیه السّلام) در مراسم میثاق پاسداری، 06 / 03 / 1392 .
2- پیام به گردهمایی جانبازان، در روز میلاد حضرت ابوالفضل العباس(علیه السّلام)، 30 / 11 / 1369 .
3- بیانات در دانشگاه امام حسین(علیه السّلام) در مراسم میثاق پاسداری، 06 / 03 / 1392 .
4- بیانات مقام معظم رهبری در دیدار شرکت کنندگان در همایش آسیب شناسی انقلاب، 15 / 12 / 1377

البته منظور از تاریخ انقلاب فقط تاریخ پیروزی آن نیست بلکه شامل تاریخ شروع نهضت نیز هست. حقیقت این است که جامعه ی ما از قضایای طولانی این نهضت از روز شروع تا پیروزی، به تفصیل مطلّع نیستند. از قضایای بعد از پیروزی هم گاهی به وسیله ی بعضی افراد، مختصر سخنی گفته می شود؛ اما به طور کامل و جامع و ریز، بخصوص با شکل های هنری و ماندگار و نافذ، ثبت نشده، یا خیلی کم ثبت شده است.(1) واقعا روزبه روز تاریخ انقلاب ما عبرت است؛ روزبه روز این سال های پرتحرک و پرتلاش که انقلاب اسلامی در ایران شروع شد، می تواند به صورت یک نشانه ای، یک تابلویی، در مقابل چشم ملت ها قرار بگیرد و مایه ی عبرت باشد.(2) در مقوله ی

خاطرات و تاریخ جنگ نیز این حجم کاری که انجام شده، در مقابل آنچه که باید انجام بگیرد، هم از لحاظ کمیت و هم از لحاظ کیفیت، بسیار کمتر از آن چیزی است که باید باشد.(3)

سومین نقطه هم تربیت خود به عنوان انسان صالح است. همه باید خودشان را

ص: 71


1- بیانات در خطبه های نماز جمعه ی تهران، 12 / 11 / 1375
2- بیانات در سالروز میلاد نبی ا کرم(صلّی الله علیه و آله وسلّم )، 21 / 11 / 1390 .
3- بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار جمعی از رزمندگان دوران دفاع مقدس، 29 / 07 / 1385 .

تربیت کنند. البته این کار برای جوانان آسان تر است چرا که با وجود آمادگی ، نورانیت و پا کی دل در جوانی راحت تر می توان خود را با الگوی مورد تحسین اسلام و قرآن شکل داد.(1)

ص: 72


1- بیانات در دانشگاه امام حسین(علیه السّلام) در مراسم میثاق پاسداری، 06 / 03 / 1392

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109