تصویر

ص:3

تصویر

ص:4

ص:5

ص:6

موجودی به نام «جن»

تصویر

ص:8

ص:10

تصویر

ص:12

در جامعه ما نیز،چه پیش از اسلام و چه پس از آن همواره چنین تفکری وجود داشته است و مردم مناطق گوناگون به موجوداتی مانند: جن، پری، دیو و مانند آن معتقد بودند و همین اعتقاد باعث شد برای زندگی خود، آداب و رسومی خاص در نظر بگیرند؛ یعنی برای زندگی در کنار چنین موجوداتی قوانین و مقررات ویژه و احیاناً عجیب و غریبی وضع کنند؛مثلاً هنگام خواب،شیئی آهنی به همراه داشته باشند یا هنگام شب از ریختن آب داغ خودداری کنند و... .

هر چند در زمان کنونی از حجم این عقاید و باورها کاسته شده است؛ولی کماکان بخشی از این عقاید به شدت و قوت خود در میان توده جامعه باقی می باشد و ابهام درباره این امور همچنان در میان بسیاری از افراد، به خصوص جوان ترها باقی است؛به عنوان مثال، یکی از پرسش های مهم برای اکثر جوانان،درباره موجودی به نام «جن»است که اصل وجود این موجود و ویژگی های جسمی او و توانایی هایی که احیاناً دارد،برای خیلی ها جزء پرسش های جدی و همیشگی به حساب می آید و همواره میل به رسیدن به پاسخی دقیق و کامل درباره این موجود ناشناخته از آرزوهای درونی خیلی هاست.

ص:13

انواع سایت ها و وبلاگ های غیرعلمی، مطالب بی اساس و بی ارزشی را در این باره و زمینه های مشابه به خورد توده ناآگاه جامعه می دهند.

پنجره: پس بیان درست و منطقی حقیقت در این موضوعات،تلاشی در مسیر خرافه زدایی است، نه ترویج خرافات که امیدواریم در این هدف مهم تا اندازه ای موفق بوده باشیم.

به نام جن را انکار کرد و نیز آن را محال دانست؛ زیرا دلیلی بر منحصربودن موجودات عالم در موجودات شناخته شده ای مانند ما انسان ها و حیوانات وجود ندارد؛ پس همان گونه که عقلاً وجود جن قابل اثبات نیست،قابل انکار هم نیست.

پنجره:اما در کنار نگاه عقل،از نظر منابع نقلی و دلایل معتبر دینی یقیناً موجودی به نام جن در عالم مادّه و دنیای ما زندگی می کند. این امر تا اندازه ای غیرقابل تردید است که یک سوره مستقل قرآن به نام این موجود نامگذاری شده و علاوه بر آن، در سوره های دیگر نیز از این موجود بارها نام برده شده است.

همچنین،از آنجا که عقل با دلایل و برهان های کامل به درستی و قطعیت مطالب قرآن و روایات معتبر ایمان دارد، به نوعی باور به وجود جن را می توان عقلی نیز دانست؛ ولی به هر حال منبع اصلی این باور و اعتقاد،قرآن و روایت معتبرند؛ پس یقیناً موجودی به نام جن وجود دارد و انکار آن نه عقلانی و نه منطبق بر دیدگاه قرآن و روایات معصومان  است.

ص:16

زندگی بی دغدغه دنیایی خود را محور همه چیز می دانیم، در نتیجه به چنین نظرات نادرستی می رسیم.

ثالثاً، خلقت جنیان همانند خلقت انسان ها و همه موجودات دیگر،نتیجه فیض ووجود مطلق خداوند است که اگر امکان و زمینه خلقت یک موجود در عالم فراهم باشد، یعنی بتوان فرصت ایجاد و رشد و کمال را به او داد،خداوند این فرصت را از او دریغ نمی کند. جنیان نیز موجوداتی هستند که می توانستند با خلقت و زندگی از روی اختیار و آگاهی خود، زمینه تکامل و سعادت و رشد و تعالی را برای خویش در سایه عبودیت خداوند فراهم کنند(1)، در نتیجه خداوند این فرصت را به آنها داد تا سعادت خود در دنیا و آخرت را در این فرصت به وجود آمده، فراهم کنند؛ نظیر فرصت مشابهی که به ما انسان ها داده شد.

پنجره : البته مشکلات ناشی از عملکرد نادرست برخی از جنیان، نتیجه همین اختیار و حق انتخاب خیر و شر است که در این امر نیز ما انسان ها با جنیان برابریم و کم نیستند انسان هایی که با سوء رفتار خود زمینه شقاوت خود و گرفتاری موجودات دیگر را فراهم می سازند.

ص:18

و شعور و اختیارند و به همین دلیل دارای تکلیف و مسئولیت بوده(1)، در قیامت محشور می شوند و مورد محاسبه و حسابرسی خداوند قرار می گیرند و همچون انسان ها اهل جهنم یا بهشت می شوند.(2)

جن ها پیش از نسل انسان ها خلق شده اند(3). در میان آنها برخی مؤمن و نیکوکار و برخی کافر و بدکارند(4). برخی از انبیای گذشته ایمان دارند و برخی هم مسلمان اند؛ در نتیجه تکلیف و مسئولیت شرعی و دینی خود را دارند و به واسطه عمل و توجه یا بی توجهی به همین تکالیف،می توانند اهل بهشت و سعادت یا جهنم و شقاوت گردند.

ص:20

تصویر

ص:22

تصویر

ص:24

قطعاً یکی از جذاب ترین موضوعات درباره جن، رسیدن به شناخت و درک بیشتر از ساختار وجودی این موجود،اعم از ویژگی های خاص جسمی و بدنی،یا توانایی های روحی اوست که بسیاری از افراد به خصوص نوجوانان و جوانان را به کنکاش درباره این مسئله سوق می دهد.

به طور کلی میل به درک بیشتر از امور مخفی و مرموز در همه انسان ها وجود دارد و اگر این حس کنجکاوی در بشر نبود، علم و دانش پیشرفت نمی کرد و بسیاری از ابهامات و ناشناخته ها برطرف نمی شد؛ امام در این میان، درک خصوصیات و ویژگی های جنیان برای برخی افراد از نان شب هم واجب تر است و حاضرند به هر دری بزنند تا در این باره اطلاعاتی به دست آورند؛ ولی واقعاً چه اطلاعات مستندی درباره ویژگی های جنیان وجود دارد؟

آنها دارای جسمی مادی، امام لطیف تر از انسان اند(1). در واقع مادّه تشکیل دهنده جن در زمره مواد شناخته شده در علوم تجربی نیست و مثلاً نمی توان ویژگی های آن را در «جدول تناوبی مندلیف» یافت؛اما هر چه هست، این مادّه خاص دارای شرایط متغیر و غیرثابتی است که در وضعیت عادی قابل حس نیست و به همین جهت این موجودات از توانایی های خاصی برخوردارند که انسان ها در حالت عادی از آن برخوردار نیستند؛ مثلاً کارهایی نظیر عبور از اجسام و دیوارها یا انتقال سریع از مکانی به مکان دیگر و یا جابه جاکردن برخی اشیاء از مکانی به مکان دیگر،دست کم به وسیله برخی از آنها به آسانی انجام می شود.(2)

اما همین موجودات توانایی دارند که ساختار بدن خود را به گونه دیگری درآورند که جسمی همانند ما انسان ها داشته باشند.

پنجره: در جمع بندی بر اساس برخی مشاهدات معتبر که در برخی از روایات بیان شده است جنیان از نظر شکل و شمایل ظاهری موجوداتی تقریبا شبیه انسان ها دیده شدند

ص:26

یعنی در حالت عادی تفاوت چندانی با انسان ندارند(1) و داستان هایی در این باره مانند آنکه جن ها دارای دم یا سم و شاخ و... هستند، خیالات و توهمات عوامانه است.

تو تا ابلیس،دو پدر بیشتر فاصله نیست؟ پاسخ داد: بلی! یا رسول الله.

حضرت فرمود: چقدر از عمر تو گذشته است؟ گفت: من در زمانی که قابیل برادر خود (هابیل) را کشت، پسربچه ای بودم(1).

پنجره : در مجموع می توان احتمال داد – چنان که مشهور این است – جنیان عمری طولانی داشته،شاید حدود ده برابر یک انسان عادی عمر کنند؛اما ظاهراً در رشد جسمی همانند انسان نیستند و از ابتدا بسیار کوچک بوده،حتی پس از گذشت سال ها رشد بسیار کمی دارند؛ ولی به مرور زمان، جسمی بزرگ تر می یابند.

آیت الله محمدحسین طهرانی از استاد خویش علامه طباطبایی خاطره جالبی را در این باره نقل می کند که در این ماجرا علامه با جنیانی با قامت بسیار کوتاه در حد یک یا دو وجب مواجه شدند(2)؛ گویا این جنیان در مراحل اولیه رشد بودند.

ص:28

خوردن آنها سیر می شوند، بلکه ممکن است به دلیل ساختار خاص وجودی شان که مانند گاز و بسیار رقیق است،از بوییدن این غذاها بهره ببرند، نه خوردن آنها.

پاسخی قطعی رسید؛ ولی روشن است که جنیان نیز مانند ما انسان ها در همین عالم مادّه و بر روی همین کره زمین سکونت دارند و از آنجا که نوع خلقت جنیان با انسان ها متفاوت است،حتماً مکان زندگی آنها نیز متناسب با نوع خلقت آنهاست؛ ولی دقیقاً کجا؟

در برخی روایات، اشاره مختصری به این امر شده است؛ مثلاً در روایتی از امام صادق نقل شده است: «در وادی شُقره (بیابانی که رنگ خاکش سرخ مایل به زرد است) نماز نخوان؛ زیرا در آنجا منازل جن است»(1).

بر اساس این قبیل روایات می توان احتمال داد که،جنیان معمولا در جایی سکونت دارند که خالی از سکنه و به دور از دسترسی طبیعی انسان ها باشد.

موجودات را به صورت «زوج» بیان می کند؛ چنان که فرموده است: «و از هر چیزی دو جفت آفریدیم»(1) و به طور طبیعی جنیان نیز مشمول همین آیه اند؛ ثانیاً، در برخی آیات عنوان «مردانی ا ز جن» نیز به کار رفته است(2) که نشان می دهد زوجیت در این موجودات به شکل مرد و زن در مورد آنان نیز صادق است و جن ها دارای دو جنس نر و ماده اند.

پنجره :از سوی دیگر، به نظر می رسد کیفیت تولید نسل آنان نیز تا اندازه زیادی شبیه ما انسان هاست. بهترین شاهد این مدعا آیاتی از قرآن است که اشاره می کند یکی از نعمت های بهشتیان، حوریان بهشتی اند که قبل از همسران مؤمن خود، دست هیچ انسان و جنّی به ایشان نرسیده است.

در سوره الرحمن آمده است: «در آن باغ های بهشتی، زنانی هستند که جز به همسران خود عشق نمی ورزند و هیچ انس و جن پیش از اینها با آنان تماس نگرفته است».(3)

ص:32

روشن است که مقصود از این آیات، عدم ازدواج و تماس همسر دیگری با این حوریان است و از کنار یکدیگر قرار گرفتن انسان و جن در این آیات معلوم می شود که ظاهراً تماس جنسی میان جنیان، چیزی شبیه تماس جنسی میان انسان هاست و ظاهراً تولیدمثل آنان نیز باید چیزی شبیه همین روش باشد.

حتی مشهور است که بعضی بزرگان جن در مجالس عزای اباعبدالله که انسان ها برگزار می کنند، شرکت می کنند و بر مصائب آن حضرت می گریند. در هر صورت،این گزارش ها اگر چه کاملاً مستند نباشد؛ولی در مجموع می توان دریافت زندگی و عبادات مؤمنان و شیعیان جن تا اندازه زیادی شبیه ما و مطابقه با اعمال ماست؛ هر چند ممکن است آنها متناسب با ویژگی های جسمی و روحی که دارند،تکالیفی متفاوت از ما نیز داشته باشند.

تصویر

ص:36

ارتباطات اجتماعی یکی از ضروری ترین جنبه های زندگی ما انسان هاست تا جایی که عدم ارتباط با دیگران برای هیچ یک از ما قابل تصور نیست. البته ما در کنار ارتباط با دیگر انسان ها، با مخلوقات دیگر خداوند مانند حیوانات و گیاهان و حتی با جمادات نیز ارتباط داریم و از این ارتباط در زندگی خود بهره می بریم؛ ولی ارتباط با موجودات ناشناخته و پنهان یکی از تمایلات انسان در طول تاریخ بوده و هست و همواره این پرسش که آیا می توان با موجوداتی چون فرشتگان یا جنیان ارتباط داشت یا خیر؟ ذهن کنجکاو برخی از انسان ها را به خود مشغول کرده است البته این ارتباط می تواند جنبه های گوناگونی داشته باشد که ما می کوشیم ابعاد مختلف آن را در میان انسان وجن مورد بررسی قرار دهیم.

مسئله در تاریکی ها و تنهایی هاست.

شاید هر یک از ما داستان های متعددی در این باره شنیده ایم که کسی در حمام یا در مکانی خلوت یا در جنگلی تاریک با جن برخورد کرده است و البته وجه مشترک همه این داستان ها آن است که مستند نیست و همه افراد فقط ناقل این داستان ها از سوی دیگرانند، نه شخصیت اصلی داستان. جالب آنکه تجربه نشان داده است در 99 درصد این حوادث تکان دهنده، جست وجو برای یافتن راوی اصلی داستان به نتیجه نخواهد رسید و غالباً فردی که اصل واقعه برای خودش رخ داده باشد،یافت نمی شود و اگر هم فردی چنین ادعایی می کند، معمولاً یا دچار توهم است یا در صداقت او تردید جدی وجود دارد.

اما این واقعیت،بدین معنا نیست که مطلقاً دیدن جن را ناممکن بدانیم و آن را انکار کنیم. آنچه مسلّم است، جن در حالت عادی موجودی است که از دیده انسان ها پنهان می باشد و به همین خاطر نام او «جن» گذاشته شده است؛چون در عربی درباره هر چیزی که در چیز دیگری مخفی شده باشد،مادّه «جَنّ» به کار برده می شود؛ مانند «جنین» که در رحم مادر مخفی است و یا «جنّت» که درباره بهشت یا باغ هایی که شاخه هایشان در هم فرو رفته است و فضای میان آنها دیده نمی شود،به کار می رود.

ص:38

جن بودند که آمده بودند مسائل شرعی خود را بپرسند(1).

از سُدیر صیرفی – یکی از اصحاب امام باقر - نقل شده است:

وقتی از مدینه به سوی کوفه می رفتم،در بین راه ناگهان مردی را نزد خود دیدم. نامه ای مُهر شده از امام به من داد که گِل مُهر آن هنوز خشک نشده بود. در سفر دگیر خدمت امام باقر در مدینه رسیدم. جریان را سؤال کردم. حضرت فرمود: ما اهل بیت،یاورانی از جن داریم که هر وقت برای انجام کاری عجله داشته باشیم، ایشان را به دنبال آن کار می فرستیم.(2)

از این گونه روایات معلوم می شود که غیر از ائمه برخی از اصحاب آنها نیز جن را می دیده اند؛ چنان که نمونه هایی از دیدار علما و بزرگان و مراجعه برخی مؤمنان جن به محضر برخی مراجع تقلید برای سؤال از تکالیف شرعی شان هم نقل شده است و اینها در مواردی بوده است که جنیان در قالب قابل رؤیت برای انسان ها متمثل شده اند.

دیگران است، همیشه این پرسش مطرح است که چرا ما نمی توانیم جنیان را ببینیم و این موجودات خودشان را به ما نشان نمی دهند؟

در پاسخ به این پرسش باید گفت این امر به چند دلیل رخ نمی دهد: اولاً، جن موجودی دارای جسم لطیف (تراکم بسیار رقیق مادی) است و به همین دلیل، در شرایط عادی از دید اکثریت مردم پنهان است؛ یعنی این ویژگی خاص جسمانی جنیان در حالت عادی مانع از این رؤیت می شود.

ثانیاً، مکان زندگی انسان ها از جنیان بسیار متمایز و متفاوت است و معمولاً جنیان در مکان هایی زندگی می کنند که انسان ها ارتباطی با آن مکان ها ندارند؛ مانند بیابان های بسیار دوردست و جنگل هایی که فرسنگ ها از مناطق زندگی انسان ها دور است.

موجودات نمی توانند به انسان ها ضرری بزنند؛ هر چند تاکنون چنین اتفاقی نیفتاده باشد؛ زیرا دنیا محل رخداد حوادث متفاوت و تأثیر و تأثر عوامل گوناگون بر یکدیگر است.

پنجره:

آیا هر یک از ما می توانیم مطمئن باشیم که در طول زندگی هیچ حیوانی به ما آسیبی نمی رساند؟! مثلاً هیچ گاوی به ما شاخ نمی زند؟ یا هیچ زرافه ای ما را گاز نمی گیرد؟! به طور مسلّم،خیر؛زیرا هر چند این احتمال بسیار دور از ذهن باشد، ولی امکان آن را نمی توان مطلقاً رد کرد؛ پس جن که بالاتر از حیوان، موجودی دارای اختیار و اراده است، چرا نتواند؟

در نتیجه باید گفت امکان عقلی این مسئله وجود دارد؛ ولی شرایط و قوانین حاکم بر زندگی دو موجودِ متفاوت یعنی انسان و جن، اقتضا می کند که به این اطمینان برسیم ارتباط و اصطکاکی میان ما و آنها به وجود نخواهد آمد. در واقع باید گفت زمینه و انگیزه ارتباط و اصطکاک میان ما و آنها از دو طرف وجود ندارد؛ فقط در موارد نادری ممکن است جنّی کافر یا فاسق، به دلایلی قصد آسیب زدن به انسانی را بکند؛ ولی درصد رخ دادن چنین امری آنقدر پایین است که دغدغه ای برای انسان برنمی انگیزاند.

ص:42

این امر همانند آن است که بگوییم ممکن است انسان شرور و بدکاری در یک شب و بدون هیچ دلیلی قصد اذیت و آزار ما را بکند! مسلّماً ما از این اتفاق ممکن و محتمل،چندان ترسی به خود راه نمی دهیم و فقط در شرایط خاص با رعایت تمهیداتی،احتمال بروز چنین حوادث ناخوشایندی را منتفی می کنیم؛مثلاً در وقت نامناسب از شب در مکانی که احتمال حضور اراذل و اوباش باشد، حضور نمی یابیم. به همین نسبت هم می توانیم درباره احتمال صدمه دیدن از برخی موجودات دیگر مانند جنّیان،با تمهیداتی مانند صدقه دادن یا عادت به خواندن برخی سوره ها که در پایان به آنها اشاره می کنیم، از بروز چنین حوادثی بسیار بعیدی ایمن گردیم.

می رسیدند، به جنیان آن وادی پناه می بردند. در اسلام از این کار نهی شده است و تأکید گردیده که باید به خدا پناه برد که آفریننده جن و غیرجن است. در بعضی روایات توصیه شده است که در چنین مواقعی خوب است اذان بگویید تا از شرور احتمالی این مکان ها در امان بمانید(1).

در هر صورت، عمده باورها و کارهایی که در این باره انجام می شود،چیزی جز خرافات مضحک و بی معنا نیست؛ اما در مورد تسخیر جنّ باید گفت نوعی از به خدمت گرفتن جنیان در قرآن و به وسیله حضرت سلیمان بیان شده است.(2) این امر نشان می دهد که اصل این امر شدنی است؛ ولی فارغ از امکان انجام این کار توسط افراد عادی و یا راهکارهایی که ممکن است برای این امر وجود داشته باشد، در صحت شرعی تسخیر جن در میان فقها اختلاف است که آیا جایز است ما جنّیان را تسخیر کرده و به خدمت بگیریم یا خیر؟

در این باره یک نظر کلی و قطعی وجود ندارد؛ ولی در مجموع می توان گفت اگر عمل تسخیر جن از راه اعمال خلاف شرع مانند اهانت به مقدسات دینی انجام شود – کاری که ظاهراً برای تسخیر جنیان کافر انجام می شود – یقیناً حرام و نادرست است؛ولی اگر این کار به وسیله انجام اعمال حرام نباشد؛ باز چند صورت ممکن است

ص:44

داشته باشد که برخی از مراجع همه آنها را جایز ندانسته اند(1)؛ اما برخی دیگر این امر را در شرایط خاصی مانند وضعیتی که باعث ضرر رساندن به مسلمانی باشد،جایز ندانسته اند(2).

پنجره:

البته این نکته نیز روشن است که در هر حال به کارگرفتن جنیان برای کارهای نامشروع مانند تجسس در امور دیگران یا کشف اسرار آنها و... حرام است.

پنجره:

تجربه نشان داده است بیشتر افرادی که به دنبال این امور می روند، گرفتار افراد شیاد و کلاهبردار شده اند و دست کم بخش زیادی از مال و وقت خود را برای این گونه امور واهی و بی ارزش هدر می دهند و بدتر اینکه نوعی نگاه منفی و غیرعادی نسبت به همه چیز بر زندگی آنها سایه می اندازد و این افراد را تا سال ها،بلکه تا آخر عمر اذیت می کند.

حتی اگر بپذیریم این افراد در این کنجکاوی و قلقلک شدن درونی به نتیجه مطلوب برسند و مثلاً موفق به ارتباط با جن هم بشوند، باز این امر نتایج مطلوبی برای آنها به دنبال ندارد؛ زیرا ساختار وجودی ما انسان ها و جنیان از یکدیگر متفاوت است و بنا نیست با یکدیگر ارتباط نزدیکی داشته باشیم. نتیجه این رفتارهای خلاف سنّت رایج در عالم نیز می تواند مشکلات و صدمات جسمی و روحی برای ما باشد.

شهید مطهری در این باره می گوید:

به ندرت انسان هایی پیدا می شوند که می توانند ارتباط با جن پیدا کنند؛ ولی کسانی که به جنبه های معنوی انسان

ص:46

می اندیشند، این کار را غلط و بدی می دانند و معتقدند که روح انسان را خراب و فاسد می کند. نه تنها برای انسان کمالی شمرده نمی شود، بدتر،انسان را خراب می کند. این جور ادعا می کنند که معاشرت با جن در روح انسان آن اثری را می گذارد که معاشرت با انسان های پست منحطِ کوتاه فکرِ گرفتار به یک نوع آلودگی ها.

گفتنی است روایاتی نیز این امر را تأیید می کند؛ از جمله،حکیمه – دختر موسی بن جعفر - نقل می کند:

امام رضا را دیدم در محل جمع آوری هیزم خانه ایستاده و آهسته سخن می گوید و من دیگری را نمی دیدم. گفتم: آقای من با چه کسی آهسته صحبت می گویید؟ حضرت فرمود: این عامر زهرایی [یکی از افراد جن] است که نزد من آمده و چیزی می پرسد و درددل می کند. عرض کردم: سرورم! دوست دارم سخنش را بشنوم. حضرت فرمود: اگر تو سخنش را بشنوی،یک سال تب می کنی. عرض کردم: آقایم! دوست دارم بشنوم. فرمود: بشنو! من گوش دادم صدایی مانند سوت شنیدم و تا یک سال مرا تب گرفت.

ص:47

پنجره :

در پاسخ به این پرسش باید گفت اگر جن زدگی به معنای ورود یک جن در بدن یک انسان و کنترل روح و جسم او به وسیله آن جن که با تغییر صدا و انجام کارهای عجیب باشد – که در فیلم های هالیوودی نشان داده می شود – معتقدیم خیر! ما دلیلی بر واقع شدن این اتفاق نداریم و نمونه مستند و قابل قبولی نیز در آیات و روایت درباره امکان یا وقوع این نوع حوادث نداریم.

اما اگر منظور از جن زدگی نوعی صدمه دیدن روحی و روانی از جن باشد، در عین بعیدبودن بسیار زیاد این امر،نمی توان امکان آن را به طور مطلق رد کرد و همان گونه که پیش تر گفتیم،امکان صدمه دیدن جسمی یا روحی انسان به وسیله هر موجود دیگری از جمله جن وجود دارد. در قرآن نیز اجمالاً به این امر با تعبیر مسّ شدن انسان توسط جن اشاره شده(1) و برخی عدم تعادل ها به این امر نسبت داده شده است.

تصویر

ص:50

جن بسیار ضعیف است و همچنین،احتمال صدمه دیدن انسان از جن نیز کم ارزش تر از آن است که برای ما دغدغه و نگرانی ایجاد کند؛ ولی در عین حال برای در امان ماندن از این گونه آسیب های احتمالی چه کاری می توان انجام داد؟

پنجره:

به خاطر اهمیت این مسئله و همچنین به دلیل خرافات و تصورات نادرستی که در این باره وجود دارد و زمینه سوء استفاده برخی افراد شیاد و سودجو را فراهم کرده است که با ادعاهای عجیب و غریب جن گیری،طلسم شکنی و دعانویسی،مال، حیثیت و آبروی دیگران را به خطر می اندازند.

بخش پایانی این بحث را به راهکارهایی اختصاص می دهیم که در منابع دینی و از زبان اهل بیت برای مقابله با این مشکلات بیان شده است تا اگر کسی علاقمند به مسلح کردن خود در برابر این خطرات باشد، از این سلاح های واقعی استفاده کند،نه اسلحه های قلابی و اسباب بازی:

- یکی از بهترین راهکارها در این مورد، قرائت مداوم سوره ناس است. از امام صادق نقل شده است که درباره آثار و برکات سوره ناس فرمودند: «کسی که سوره ناس را هر شب در منزلش قرائت کند،

ص:51

از جن و وسوسه ها محفوظ می ماند و کسی که آن سوره را بنویسد و بر اطفال کوچک همراه کند،آن اطفال به اذن خداوند از شرّ جنیان محفوظ می مانند».(1)

- همچنین،از امام صادق روایت شده است: «هر کس سوره جن را بسیار بخواند،در دنیا از چشم جنیان و دمیدن ها و سِحر و مکر ایشان محفوظ باشد»(2).

- از پیامبر اکرم نقل شده است که برای دفع شیاطین و جادوگران،آیه سُخره (آیات 54-56 سوره اعراف) را بخوانند: إِنَّ رَبَّکمُ اللَّهُ الَّذی خَلَقَ السَّماوَات والْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أیامٍ ثُمَّ اسْتَوَی عَلَی الْعَرْشِ یغْشِیِ اللَّیلَ النَّهَارَ یطْلُبُهُ حَثیثاً وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بَأمْرِهِ ألاَ لَهُ الْخَلْقُ وَالأَمْرُ تَبَارَک اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ٭ادعُوا رَبَّکمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْیةً إنَّهُ لاَیحِبُّ الْمُعْتَدینَ٭وَلاَتُفْسِدوا فِی الْأَرْضِ بَعْد إِصْلاَحِهَا وَادعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِیبٌ مِنَ الْمُحْسِنِینَ(3).

- خواندن سوره ها و آیات قرآنی مانند سوره «کافرون»، «توحید» و آیه 56 سوره هود: إِنِّی تَوَکلْتُ عَلَی اللَّه رَبِّی وَ رَبِّکم وَ رَبِّکم مَا مِن دابَّةٍ إِلَّا هُوَ آخِذ بِنَاصِیتِهَا إنَّ رَبِّی عَلَی صِرَاطٍ مُسْتَقِیم، آیه 83 سوره ال عمران: أَفَغَیرَ دینِ اللَّهِ یبْغُونَ وَلَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأرْضِ

ص:52

طَوْعاً وَکَرْهاً وَ إِلَیهِ یرْجَعُونَ و آیه آخر سوره بقره: لاَیُکَلِّفُ اللَّهُ ُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَهَا لَهَا مَا کَسَبَتْ وَعَلَیْها مَا اکْتَسَبَتْ رَبَّنَا لاَ تُؤاخِذنَا إِن نَسِینَا أَوْ أَخْطَأنَا رَبَّنَا وَلاَ تَحْمِلْ عَلَینَا إِصْراً کمَا حَمَلْتَهُ عَلَی الَّذینَ مِنْ قَبْلِنَا رَبَّنا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لاَ طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا أَنْتَ مَوْلاَنَا فَانْصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْکافِرِینَ  نیز توصیه می شود.

- نگهداری برخی حیوانات مانند کبوتر در خانه برای دفع شیاطین شرور توصیه شده است. امام علی  فرمودند: «بال زدن کبوتر باعث دفع شیاطین می گردد»(1). امام صادق نیز فرمودند:«خانه پیغمبری نبود جز آنکه در آن دو کبوتر بودند؛زیرا نابخردان جن با کودکان خانه بازی کنند و چون کبوتر در آن است، با او بازی کنند و مردم را وانهند»(2).

- از پیامبر اکرم نقل شده است: «کسی که چهار آیه از اول سوره بقره و آیةالکرسی با دو آیه پس از آن و سه آیه پایانی آن سوره را تلاوت کند،هیچ گزندی به جان و مال او نمی رسد و شیطان به او نزدیک نمی شود و قرآن را از یاد نمی برد»(3).

ص:53

بیشتر بخوانیم

1.علیرضا خوشدل، جن در خلقت: تحقیق و پژوهشی مشروح پیرامون «جن»، انتشارات سخن گستر.

2.علیرضا رجالی تهرانی،جن و شیطان: تحقیقی قرآنی، روایی و عقلی، انتشارات نبوغ.

3.مهدی امین،جن و شیطان «تفسیر موضوعی المیزان»، انتشارات بیان جوان،مفتاح دانش.

4.مؤسسه فرهنگی موعود عصر(عج)، جن «مطالعات قرآنی و روایی درباره جن»، انتشارات موعود عصر.

ص:55

تصویر

ص:56