تصویر

ص:3

تصویر

ص:4

تصویر

ص:6

میکنیم که فخر رازی در تفسیر آیۀ مذکور آورده است. خلاصۀ آن چنین است:

هنگامی که رسول خدا دلایل را بر نصارای نجران اقامه کردند و آنها بر جهل خود اصرار داشتند، فرمودند: «خدا به من امر کرده است که اگر حجت را قبول نکنید، با شما مباهله کنم.» گفتند: «یاابالقاسم، برمیگردیم و در کار خود نظر میکنیم. بعد نزد تو می آییم.» چون بازگشتند، به عاقب که صاحب رأی آنها بود، گفتند: «یاعبدالمسیح، تو چه میبینی؟» گفت: «ای جماعت نصارا، شما معرفت پیدا کردید که محمد نبیّ مرسل است و کلام حق را در امر عیسی برای شما آورده. به خدا قسم، هرگز قومی با پیغمبری مباهله نکردند که کبیر آنها زنده بماند و صغیرشان پرورش یابد. اگر چنین کنید، مستأصل میشوید. اگر اصرار دارید که دست از دینتان برندارید، با او وداع کنید و به شهرهای خود برگردید.»

ص:9

تصویر

ص:10

روز قرار فرا رسید. رسول خدا بیرون آمدند. حسین را در آغوش گرفته و دست حسن را گرفتند و فاطمه پشت سر آن حضرت و علی پشت سر فاطمه حرکت کردند. به آنان فرمودند: «چون دعا کردم، شما آمین بگویید.»

اسقف نجران گفت: «ای جماعت نصارا، چهره هایی میبینم که اگر از خدا بخواهند کوه را از جای خود بردارد، به آن وجوه و رخساره ها ازجا برمیدارد. مباهله نکنید که هلاک میشوید و تا قیامت بر روی زمین نصرانی نخواهد ماند.» به این ترتیب، مسیحیان از مباهله شانه خالی کردند و به صلح راضی شدند.

2. کلمۀ انفسنا (= جان پیامبر)، دلیل خلافت بلافصل امیرمؤمنان است؛ زیرا باوجود شخصیتی همچون جان پیامبر، بنابر نصّ کتاب، جانشینیِ شخص دیگری معقول نیست.

ص:11

2. رسول خدا فلانی را با سورۀ توبه به جانب مشرکان فرستادند. سپس، علی را پشت سر او فرستادند، سوره را از او گرفتند و فرمودند: «سوره را نمیبَرد؛ مگر مردی که از من است و من از اویم.»

3. رسول خدا فرمودند: «کدامیک از شما با من در دنیا و آخرت موالات میکند؟» کسی نپذیرفت. به علی فرمودند: «تو ولی من در دنیا و آخرت هستی.»

4. علی اولین کسی بودند که به رسول الله ایمان آوردند.

5. پیامبر جامۀ خود را بر چهار نفر انداختند: علی و فاطمه و حسن و حسین. سپس فرمودند: «إنَّما یریدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنْکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَ یطَهِّرَکمْ تَطْهیرا.»(1)

6. علی کسی بودند که جان خود را برای جان رسول خدا فدا کردند. ایشان جامۀ

ص:13

تصویر

ص:14

پیامبر را پوشیدند و شب بر جای ایشان خوابیدند.

7. در غزوۀ تبوک، پیامبر علی را در مدینه به جای خود گذاشتند. چون از فراق رسول خدا در آن سفر گریه کردند، پیامبر فرمودند: «آیا راضی نمیشوی که منزلت تو نسبتبه من، همان منزلت هارون باشد نسبت به موسی؟ پس از من پیغمبری نیست. همانا سزوار نیست که من بروم؛ مگر اینکه تو خلیفۀ من باشی.»

8. محمد مصطفی به علی فرمودند: «تو بعد از من، ولیّ هر مؤمن و مؤمنه هستی.»

9. رسول خدا تمام درهایی که به مسجد آن حضرت باز میشد، بستند؛ جز در خانۀ علی.

10. پیامبر اعظم فرمودند: مَن کنتُ مَولاهُ فَعَلِی مَولاهُ. (= هرکه من مولای اویم، علی مولای اوست.)(1)

ص:15

میان اصحاب برحسب منزلت ایشان اخوّت برقرار کردند: آن چنان که بین ابوبکر و عمر، عثمان و عبدالرحمن، ابی عبیده و سعدبن معاذ و... .(1) حضرت علی را نیز برای اخوت با خود برگزیدند. بنابراین چگونه ایشان در مرتبۀ اشرف فرزندان آدم نباشد و حال آنکه حضرت رسول به اخوت با ایشان در دنیا و آخرت تصریح کرده اند.

تصویر

ص:18

بیازارد، درواقع مرا آزرده است.(1)) این حدیث در بسیاری از منابع اهل سنّت نقل شده است؛ ازجمله صحیح نوشتۀ ابن حبان، المستدرک نوشتۀ حاکم نیشابوری، الاصابه نوشتۀ ابن حجر و اسد الغابه نوشتۀ ابن اثیر(2). متقی هندی این روایت را در کتاب کنزل العمال از ابن شبیه و احمدبن حنبل نقل کرده است(3). بخاری در تاریخ خود و طبرانی و دیگران نیز این حدیث را آورده اند.(4)

فرمودند: والذی فلق الحبة وبرأ النسمة! إنه لعهد النبی الامی إلی أن لا یحبنی إلا مؤمن ولا یبغضی إلا منافق. (= سوگند به خدایی که دانه را شکافت و انسان را آفرید. عهد و پیمانی است از پیامبر امّی به من: جز مؤمن مرا دوست نمیدارد و جز منافق مرا دشمن نمی شمارد.)(1) این روایت، با همین متن و نظیر آن، در منابع بسیاری از پیشوایان اهل سنّت نقل شده است؛ ازجمله نسایی و ترمذی و ابن ماجه(2). همچنین، احمد در مسند و حاکم نیشابوری در المستدرک و متقی هندی در کنز العمال، آنرا نقل کرده اند(3). در مسند احمد و صحیح ترمذی اینگونه آمده است: ام سلمه گوید که پیامبر خدا همواره می فرمودند: لا یحِبُّ عَلیاً مُنافِقٌ وَلا یبْغِضُه

ص:21

مُؤمِنٌ. (= منافق هرگز علی را دوست نمیدارد و مؤمن، هیچگاه او را دشمن نمی شمارد.)(1)

از این احادیث، چنین استنباط میشود که دوست داشتن علی با دوستی منافقان جمع نمیشود. بنابراین، اگر کسی به امامت علی و ولایت آن حضرت پس از پیامبر خدا معتقد باشد، ولی منافقان را دشمن نداند، خودش منافق است و از جانب هر دو گروه، مؤمنان و منافقان، رانده خواهد شد؛ چراکه از یکسو، منافقان به ولایت علی معتقد نیستند و این فرد، معتقد است و ازسوی دیگر، علی منافقان را دوست نمیدارد و این فرد، منافقان را دشمن نمیداند.

بنابراین، در هیچ حالی و به هیچ شکلی، این دو موضوع با یکدیگر جمع نمیشود. پس

ص:22

باید صاحب مذاهب مختلف، نظر خود را دربارۀ هرکس که در جنگ جمل و صفّین شرکت کرده است، اصلاح کنند. افزون براین، همۀ احادیثی که یکی از عوامل این دو جنگ، جزو سلسلۀ راویان آن است، از وثاقت و حجیّت خواهد افتاد.

ص:23

تصویر

ص:24