ص:2

پروردگارا! تفکر بودن در آتش قهر تو نابودم می کند؛ مبادا این که رهایم کنی، بی هیچ پشتیبان!

مبادا این که صدایم بپیچد در دالان های تاریک نفسانیت!

خدایا! ای کریم بی منت! بار گناه از دوش می اندازم و خوشه به خوشه بهار می شکوفد در دستان نیایشم، آن گاه که به تو فکر می کنم؛ به خوشنودی تو، به رضا و رسیدن به تو.

معبودا! جز تو کسی ناله دردهایم را نمی شنود و جز تو دستگیری ندارم.

غبار وار می وزم، بوی رسیدن به خورشید محوم می کند.

«ای خدا ای فضل تو حاجت روا

با تو یاد هیچ کس نبود روا

قطره ای دانش که بخشیدی ز پیش

متصل گردان به دریاهای خویش»

«ما نبودیم و تقاضامان نبود

لطف تو ناگفته ما می شنود

لذت هستی نمودی نیست را

عاشق خود کرده بودی نیست را

لذت انعام خود را وا مگیر

نقل و باده جام خود را وا مگیر

ور بگیری کیت جستجو کند

نقش با نقاش کی نیرو کند»

اینک اما از تمامت سیاهی و زشتی و پلیدی به یکرنگی آستان تو پناه آورده ام. تأخیر کرده ام، اما پذیرایم شو!

قصور کرده ام، اما نگاهم کن!

آی نسیم نرم و رها! برایم کمی بوی خدا بیاور.

الهی!

ثانیه ها می گذرند.

گوش هایم پرند از صدای فرسایش لحظات رفته.

پر از صدای بال خفاش های خوف و خطر.

دستان همیشگی دعایم آن قدر درگیر گناه بودند که از حاشیه مهربانی هایت گذشتم و

به دامانت نیاویختم.

از جوی زلال عرفانت گذر کرده ام و تو را نشناختم.

وای بر من از این همه نسیان و ناسپاسی!

اینک این منم؛ سقوط کرده از اوج خودبینی و خودپرستی!

نشسته در کنج این دقایق گسترده ابری!

بوی بارانی بی وقفه در تمام تنم پیچیده است؛ بارانی از جنس اشک، به رنگ پشیمانی و شرم.

این دستان دردمند من است که در آستان آسمانت هر لحظه به پرواز در می آید.

این نگاه نگران من است که بر گرد مدار محبتت می چرخد.

الهی!

خلاصم کن از این خلسه بی خلوص.

بگذار در یکرنگی صفات تو حل شوم.

حصار حصین آسمان را بشکنم و آغشته به عشق، پناهنده آغوش مهربانی هایت شوم.

الهی!

می خواهم از خودم هجرت کنم؛

یاری ام کن!

ص:7

الهی! زبانم را به ستایش و سپاس گزاری ات بگشا که نیک می دانم: سپاس گزاری را مغتنم شمارید که کمترین بهره اش افزونی نعمت است.

ای

کرامت پیشه! من کیستم که بتوانم ذره ای از ثنای تو گویم و لحظه ای شرمسار تو نباشم که:

«بنده همان به که ز تقصیر خویش

عذر به درگاه خدای آورد

ورنه سزاوار خداوندی اش

کس نتواند که به جای آورد»

ای

صاحب نعمت فراوان و ای صاحب کرامت هویدا، به من آگاهی ده تا خود را به جای آورم و به من بینش ده تا تو را در خود بیایم.

الهی! آسمان را در چشم هایم بریز تا تو را با دیده دل باور کنم و رنگین کمان را در سینه ام بتابان تا تو را در آینه دل بیابم.

یادت الهام بخش وجود است و فراموشی ات همسنگ نیستی، یادت شمع جان من است و فراموشی ات خاموشی؛ مرا با فراموشی ات خاموش مکن!

آفریدگارا!

تو یکتایی، بی همتایی، تو پاک و کبریایی.

«من بنده عاصی ام رضای تو کجاست

تاریک دلم نور و ضیای تو کجا است

ما را تو بهشت اگر به طاعت بخشی

آن بیع بود لطف و عطای تو کجا است؟»

آه، ای معبود من! جاری ام کن، روانم کن به سوی «أنعمتَ عَلَیْهِم» ات، تا رودی شوم زلال و سرشار از تجلی تو.

ای

بی نهایت عشق! نامت را در تمام وجودم طنین بیانداز، تا تمام سلول هایم تو را زمزمه کنند. سبز می شوم اگر دست رویش تو قلبم را جلا دهد.

می شکفم

اگر بهار عنایت تو را احساس کنم.

پر

می گیرم تا ملکوت، اگر که دستان آسمانی تو نوازشگر شود.

الهی!

اگر از تو دور شدم، یقین داشتم که درگاه تو آستان رحمت است، پنداشتم که باز می گردم؛ پنداشتم توبه خواهم کرد، پنداشتم تو خواهی پذیرفت.

ای

مهربان ترین مهربانان، مبادا آرزویم را بر باد رفته بیابم!

معبودا! کدام مجنون است که لذت عشق تو را بچشد و عاشق لیلی شود. کدام دل است که به نور تو گرما یابد و غیر تو در خود جا دهد. می دانم کلمات من لایق وصف تو نیست!

بارالها!

بر من ببخش که کلماتم را یارای وصف تو نیست.

ای

مقدس بی همتا! من همچنان چشم به آسمان می دوزم به ذکر و تسبیح تا درهای آسمان را به رویم بگشایی به توبه.

الهی!

بدان که طاقت آن ندارم که در روز حساب، روی از من بگردانی.

اگر

بخواهی شیدای کوه و بیابان می شوم و آن قدر تو را می خوانم تا فرشتگانت را ندا دهی: گوش دارید بنده ام چه می خواهد؟! ولی بیم دارم از آن که صدای برخاسته از دل گنه کارم از روزنه های آسمان نگذرد.

بیم

دارم که در رگ های آلوده به گناهم، نه تو، که شیطان نشسته باشد؛ اما من فریاد می زنم، هنوز امیدی هست. دل که بشکند، لاجرم تو خواهی آمد و من تو را در شکسته دلم جستجو می کنم.

امانم

ده تا چنان گرد گناه بزدایم که زمین، جسم مرا با اشتیاق در آغوش گیرد.

امانم

ده تا در گرگ و میش مرگ، زبانم به حمد تو گشاده باشد. ای نجات بخش درماندگان!

خدای من، وقتی ترانه دلنواز وصف تو را می شنوم، چون پرنده ای رها می شوم و از خویشتن جدا می شوم.

جوانه

می زنم و شکوفا می شوم. گلبرگ های اعتقادم از طراوت شبنم ایمان خیس می شود و رنگ حضور می گیرد.

خدای

من! با تو بودن یعنی شکفتن، به حقیقت پیوستن و از دنیا گسستن؛ پس تو را می خوانم.

مگر حضرتت بدحالان را وعده دولت نداده است؟ ما همان بیچارگانیم که قرار شد در درگاه تو جواب بگیریم، همان بدحالانیم که وعده دادی حالمان به شود.

ای رحیم! چقدر زیبنده توست که به مشتاقان رحمتت مهر ورزی و دست افتادگان گیری!

دلهامان در هوای تو توفانی است و اشتیاق باریدن دارد؛ پس زاری ما را خریدار باش و آن گاه که خاک نشین پیشگاهت گشته ایم، ما را رفعت بخش.

الهی! همراهی با شیطان، ما را به بیراهه کشانده است؛ بر محمد و آلش رحمت فرست و شیطان را به سرزنش ما شاد مکن.

بارالها! وجود مرا و جسم و جان مرا به بالاترین زیورها و ارزش های اخلاقی آراسته، از فخر فروشی مصونم دار!

خدایا!

اگر به برکت احسانت، اراده کردی که جایگاهم را در انظار مردم رفیع گردانی و مرا در میان آنان عزّت بخشی، به همان پایه، جان مرا فروتنی و افتادگی عنایت فرما!

پروردگارا!

بر محمد و آلش درود فرست و مرا از نعمت بزرگ راه مستقیم و جاده هدایت بهره مند ساز و چنان قدرتی عطایم کن که این نعمت بزرگ را با هیچ چیز دیگر برابر ندانم.

«دل، زان خواهم که بر تو نگزیند کس

جان، زان که نزد بی غم عشق تو نفس

تن، زان که به جز مهر تواش نیست هوس

چشم، از پی آن که خود تو را بیند و بس»(1)

خدایا! تو کمال مطلقی و من عبد ناچیزت، تو جاویدی و من بنده فانی ات، تو بی همتایی و بی قرینه.

خدایا!

ای انیس قلب ها و مونس دردها، ای آشنای قریب، ای منتهای بزرگی و کمال! ای کسی که در وصفت نمی توان سخنی گفت که در خیال و قیاس و گمان نمی گنجی، نمی دانم این بار با کدامین کلام بخوانمت و با کدامین بیان نجوایت کنم؟

خدایا!

می دانم که هستی و هر آن چه در آن است، معلول دستگاه آفرینش اند.

مهربانا!

می خواهم آن گونه که شایسته معرفت توست، تو را بشناسم، اما چگونه؟

خدایا!

اگر گوش جان را به زمزمه های جهان پیرامون بسپرم، این نام توست که در هر سو و بر هر کرانه زمزمه می شود.

خدایا! جلوه های زیبای این عالم، نامتناهی اند و هر یک، وام دار حضور کبریایی و

جبروتی

تو، ای کسی که نام تو آرامش دل هاست، این جهان از آن توست و تو تنها پناهگاه و مأوای بی پناهانی.

ای

کسی که سختی ها را آسان می کنی و آرزوهای دور را نزدیک، اینک این منم که به سویت آمده ام؛ مرا بپذیر.

خدایا!

ای انیس قلب ها و مونس جان ها، ای آشنا، ای منتهای بزرگی و کمال، ای آن که مرا به خود شناساندی و به طاعت خود فرا خواندی و از لغزش و گناه هراساندی. عنایتی کن و کویر شوره زار دل را با قطرات بارانی رحمتت سیراب ساز و بوته های سرسبز اجابت را بر سجاده های سبز نیایشمان برویان و مرا به آن راهی رسان که ابتدا و انتهایش نام مقدس توست.

خدایا!

مرا تنها نگذار.

ای

نهایت مهربانی! دستانمان را بگیر و از لغزش هایمان درگذر.

تو را سپاس که به احسان و لطف بی انتهایت، از مهرت سیرابم کردی و منتم نهادی و گل بی مقدار وجودم را عزت بخشیدی!

تو را سپاس که حمد و سپاس و ثنا سزاوار توست.

ای فریاد رس هر فریاد کننده، تو را سپاس که توفیق اطاعت و بندگی و هر آن چه که مرا به تو نزدیک کند، عطایم کردی!

تو را سپاس که در تمام لحظات زندگی ام تو بودی که یاری ام کردی، عزیزم داشتی، عزتم دادی و نعمت های بی شمارت را نثارم کردی!

ای پناه بی پناهان! به تو پناه آورده ام؛ از خودم، از غربتم، از دوری ام، از نافرمانی ام.

الهی! امید رحمت تو را دارم و می دانم اگر لطف و رحمت بی انتهایت نبود، هلاک می شدم.

اگر نمی پوشاندی عیب هایم را، رسوای خلایق می شدم و اگر پرده بر گناهانم نمی نهادی، روسیاه دو عالم.

الهی! نافرمانی هایم، راه امید را بر من بسته اند، اما عفو و رحمت تو باز هم مرا به سویت می کشاند؛ پس به سویت می آیم؛ با چشمان پر اشکم، با دل شکسته ام، با روح سرشاره از نیازم.

«یوسفم روحم گرفتار است در چاه معاصی

خود برون آور ز چاهم یا غیاث المستغیثین

از خجالت چون برآرم سر به سوی آسمانت

شرم ریزد از نگاهم یا غیاث المستغیثین»

الهی! روح نیازمندم، نگاه مرحمت تو را می طلبد تا در این راه های پر پیچ و خم، مأمن دل بی پناهم شود.

الهی! دستان پر از نیازمان را خالی مگذار؛ دست هایی که به درگاهت دراز کردیم و از تو مدد خواستیم.

خدایا! این دل های زنگار گرفته گناه را به آب رحمت خودت پاک کن.

پروردگارا!

ای تمام خوبی ها !

مرا از کسانی قرار بده که از تو خواستند و عطایشان کردی.

از در رحمت تو به کدامین سو رو کنیم، آن گاه که رحمت تو برای عالمیان کافی است؛ پس روی از این بنده متضرّع به درگاهت برنگردان که باز تو را به زاری می خواند و تو تنها پناهگاه اویی.

ص:18

می دانیم که از رحمت و فضل بی کران توست که شرمنده می شوی، آن گاه که بنده ات را متضرّع می بینی:

«کرم بین و لطف خداوندگار

گنه بنده کرده است و او شرمسار»

یا غافر الذنوب! این جایگاه انسانی است که بازیچه گناهان است و به درگاهت باز گشته و راه گریزی از بندهایش نیست، که اگر بود، پناهش تنها تو بودی.

ای توبه پذیر مهربان! تو او را ببخش.

راهی می جویم که صراط مستقیم است؛ راهی که هر چه فانوس، در آن نورانیت محض، بی نور شوند، راهی که نه ظالمین را بدان راهی ست.

قلبم به شدت می تپد. این منم که این گونه بی خود از خویش، به سخن ایستاده ام؟

این صدای ناچیز، این ذره بی مقدار، آیا صدایش در ارکان آسمان می پیچد؟

به خاک می افتم از عظمت پروردگار - سبحان ربی الاعلی و بحمده - .

خدای اعلی، خدای بزرگ که کلمات، گنجایش بیان و بزرگی ات را ندارند! دستم بگیر.

چه زیبا لحظاتی ست که اجازه می دهی این بنده حقیر، رو به رویت فریاد برآورد و به تضرع از تو یاری بخواهد که تنها تو می شنوی صدایش را و تو دست می گیری افتادگی و بی پنهاهی اش را.

سراسر روح - بی کالبدی از جنس خاک - پرواز در کائنات و چشم های بارانی ام که هنوز می کاوند دریچه های آسمان را می بینند که چه عظمتی ست بندگی پروردگار.

زیرنویس:

نماز، ترانه ای جاری که ذره ذره ام را بی تاب می کند.

نماز، گلوی گداخته بندگی و طلب جرعه جرعه لطف الهی است.

نماز، شروع به هنگام فرو ریختن و نابود شدن تن است.

نماز، حقیقتی است که نمی توان آن را در کلام گنجاند، ناچیزی بنده و اقرار به آن، بزرگی معبود و شهادت به آن، راهی جستن از میان نور به سمت نور، جدایی از تعلقات خاکی.

بخواند که گویی نماز آخر اوست». از خود سؤال می کنم که با کدام توشه به نماز ایستاده ام و درمی یابم که لبریز از لطافت بارانی رحمت الهی شده ام و سرشار از اشک شوق مشتاقی.

جوانه های دعا، آرام آرام در قنوتم پا می گیرند، بال های ابریشمی پروانه های نیاز در بزرگ نمایی اشک گشوده می شوند و مرا با خود تا انتهای اتابه می برند. دست هایم را ورق می زنم و دلتنگی هایم را مرور می کنم و می بینم که وقت، وقت خداحافظی است و باید تا نیازی و نمازی دیگر، بی تابی خود را بدرقه کنم. دلتنگی هایم را مرور می کنم از اوج اجابت به ابتدای بی تابی و شروع اشک باز می گردم.

تا به خود می آیم، می بینم که وقت خداحافظی است و باید تا نیازی و نمازی دیگر بی تابی خود را بدرقه کنم.

و اینک از تو می گویم نماز، ای آشنای تازگی های من، اگر تو نبودی، معلوم نبود چه بر سر بندگی من می آمد.

سر بگردان و ببین که چگونه ذره ذره عالم این هنگام روی به خالق خود دارند و او را می خوانند.

سر بگردان و ببین بر پشت تو بار امانتی است که جز تو در توان کس نبود و نخواهد بود.

سر بچرخان و ببین که چگونه پروردگارت، تو را بر خیل آبی تنان فروتن، برتری داد.

برخیز و سر بگردان.

حالا گوش ها چونان علامت سؤالی نام تو را از آسمان می جویند و وقتی که بشنوند اللّه اکبر را، وجود، در سجود می آید. جهان سر خم می کند که بگوید پاک و منزه است پروردگار بزرگ من و من او را ستایش می کنم.

و تو، قدقامت نمازت را نه در زمین، که در آسمان خواهی گفت؛ آن گاه که آسمان، با همه بی کرانگی اش، سجاده ای برای تو خواهد شد.

حالا چشم بپوشان از هر چه «ما»یی و «منی»؛ دیگر در حضور او کیست که یارای دم زدن از خویش را داشته باشد؟

حالا چشم بپوشان از خاک و روی بگردان تا افلاک، تا آن سوی سوره های نور، تا طعم خوش آب گوارای جاری در بهشت.

چشم بپوشان از بودن و تکبیرة الاحرامت را سوار بر باد صبا، تا سدره المنتهی برسان.

چشم بپوشان تا چشم باز کنی بر معبود.

حالا که چشم پوشاندی، امام جماعت جهان می شوی.

درونم غوغائی ست؛ محشری بی مانند، ناگهانی، وصف نشدنی. کسی در من تو را می خواند؛ اما نه! کسانی در من از تو سخن می گویند، تمام ذرات وجودم با تو گفتگو دارند. می خواهم خود را به غفلت بسپارم، ولی توان از تو بریدن ندارم. عالم، سجاده راز است و تمام هستی، آیینه نیاز؛ کوه ها قامت عشق بسته اند، موج ها به رکوع می روند، ذرات خاک، تسبیح گویان سر به سجده دارند و من مبادا غافل از تو شوم!

تمام پنجره ها از یاد تو پر شده اند؛ مباد از شکوه نامت فاصله بگیرم.

خود را در حضور تو می بینم، دست های نیازم را به سمت افق بی انتهای کرامتت می گیرم، چشمان التماس را بدقه دستانم می کنم، شاید به دامن بلندت برسد.

دیگر جز تو نمی بینم، دیگر جز تو نمی خواهم، از خویش خالی می شوم و از تو لبریز.

لب هایم به لرزه در می آید و کلمات از لرزش زبانم می تراود.

«اللّه اکبر»؛ تو بزرگی؛ بزرگ تر از تمام هستی، بزرگ تر از خیال من، بزرگ تر از هر چه و هر که در وهم بگنجد و من که کوچک ترینم و عاجزترینم، چگونه به سمت تو نیایم، چگونه از تو نگویم؟

خدایا! یاد تو را پر پرواز دل کوچکم قرار دادم که افقی جز تجلی نام تو نمی شناسم.

از تو چه بگویم؛ از تو که سرشار از نعمتم کردی، تو که آفتاب نماز را ارزانی سیاهی های قلبم نمودی.

«ایاک نعبد و ایاک نستعین»؛ این ذره معلق اگر به سمت خورشید نرقصد، چه خواهد بود؟

ای منتهای هستی، تو را می خوانم، پاسخم ده که بی تو هیچ و پوچ خواهم بود.

ص:26

تا بر فراز زمین،مهلت مخدوش زمان را بیندیشیم. مرا با خود ببر تا فراسوی مرزهای توهم، آن جا که می توانیم بدون پاسپورت، از سیم های خاردار بگذریم.

آن جا که در خواب برفی مزرعه، ترانه بهاران جاری است. آن جا که فردای دهکده، پر از گل سرخ است. ای باد صبای مهربان، قرن ها حضور جاری تو را در غزل های شاعران دیده ام. صدای ابریشمی ات را در دفتر مرغان سحر به تماشا نشسته ام.

اینک حریر حضورت، نازکای خیالم را در بر گرفته است، تو به نوازش دست های

پروانه آمده ای.

ای کاش هیچ توفانی خواب پروانه ها را نیاشوبد و هیچ گردبادی، دایره دوستی و دف عشقمان را ندرد!

ای ترانه جاری بر زبان کائنات! جهان چه درهم شکسته است و آسمان چه در هم پیچیده و خاک چه فرو خمیده است!

بودنت را خوب نشناختیم و نبودنت که چه سنگین و کمرشکن است - دردی به وسعت همه دردهای جهان -

بودنت را شب های کوفه خوب می شناخت، آن گاه که کیسه بر دوش می گذشتی و بوی نان و خرما، شب های کودکی کوفه را سرمست می کرد. بودنت را نخلستان ها خوب

می شناختند، آن گاه که پای هر درخت به نماز می ایستادی و از سوز ناله ات، هر چه نخلستان، در آتش آه شعله می کشید.

بودنت را چاه چه خوب می شناخت، آن گاه که هیچ گوشی نمی شنید دردهایت را، جز چاه که رازدار شب های دلتنگی تو بود!

شیرمرد! می تاختی در میدان های جنگ؛ کفر، از برق ذوالفقارت درخاک می غلتید.

کجایی که جهان، بی تابانه محتاج توست؟

کجایی که نبودنت، دنیا را به «هیچ» کشانده است، به نقطه ای بیهوده سرگردان؟

هنوز خواب عبور تو زیر پلک های شهر بر هم می خورد، هنوز منتظریم.

شمشیرت را به دست کدام خورشیدسوارِ بهار شولا سپرده ای؟ جهان عجیب به عدالتت محتاج است.

دردی عظیم از اعماق وجودم شعله می کشد؛ دردی به وسعت تمام نیرنگ های کوفه.

مرا به عقب ببرید!

می خواهم ردّ مهربانی هایش را دنبال کنم.

قدم در جا پای خوبی هایش بگذارم.

تشنه ام؛ به من قطره ای از لبخندهای علی بچشانید.

مرا به عقب ببرید؛ به سال های سکوت و صبوری مولا!

می خواهم توشه ای برگیرم از آن همه مهر و عاطفه و سخاوت، می خواهم در حلاوت نگاهش حل شوم؛

همراه حنجره سوزانش، قطره قطره ذوب گردم.

می خواهم میان عظمت چشم هایش به نماز بایستم...

«... شیعه یعنی که شرابی ز خدا نوشیدن».

این همه از تو گفتن...

تو هنوز ناشناخته ای

تشنه نام توام؛ تمام واژه ها را سر می کشم؛ تو آن زلال ترین واژه ای که گل های وحشی وجودم از خنکای نامت به تفاهم رسیده اند.

تو آن کلامی که ایمان و عشق را در گوش رذالت های خاک فریاد می کنی.

می خواهم دمی به عقب برگردم.

در روزگار «قحطی چشمانت»!

هرگز به دنیای واژگون امروزم باز نگردم.

در هوای پاک کلامت گم شوم!

خودم را به بی نهایت مهربانی تو گره زنم.

دخیل دلم را به نخل ها می بندم که قطره قطره از اشک های تو پا گرفته اند، مولا!

ص:31

فریاد بزنم:

«دست من دامن تو آی بلند ازلی

دلنواز دل شیدایی من باش علی»

کاش

قطره ای از دردهایت بودم،

کلامی

از نهج البلاغه ات!

کاش

«این همه» بودم و «این» نبودم.

ای

کلامت کمال آفرین! تو همچنان ایستاده ای در بام کلمات.

یک

پای سخن در حضور کلام تو می لنگد، آن گاه که حلاوت و ملاحت را با هم آمیختی تا همه بدانند اعجاز کلام تو باورکردنی است.

به

راستی که سخنت، «پایین تر از سخن خدا و بالاتر از سخن تمام مخلوقات» است.

ص:32

کلامش نور، نفسش آمیخته با شعور، سراسر وجودش از خورشید، اما کلامش عبودیت محض.

مبادا

آن که بشنویم و نیندیشیم!

هشدار

تا جهان بیهوده مسخمان نکند!

هشدار

تا دلبسته دنیا نشویم!

زنهار

از این که گوش هامان پنبه زاری از غفلت شود!

از کلامش بوی معرفت می خیزد و اصلاح. خوب می شناسد این دنیای نامردی و نامردمی را که می فرماید:«دنیا گذرگاه است، نه جای ماندن و مردم در آن دو دسته اند: یکی آن که خود را فروخت و به تباهی کشاند و دیگری آن که خود را خرید و آزاد کرد».(1)

ص:34

بلند می کنی و به آسمان گره می زنی، پیشانی بندت در باد می چرخد. ابرها پایین می آیند و رو به روی چشم هایت شکل می گیرند، دستی تو را به سوی بالا می برد، در خاک نمی گنجی، عظمت روحت آسمان پیماست.

صدای گلوله و خمپاره، بوی تند خون و باروت، تن های پاره پاره و رو به رویت لاله زاری از خون هم رزمانت.

به خورشید می اندیشی، فریاد می زنی اعتقادت را.

جاده بهشت، رو به روی گام هایت، پلکی نمی زنی، چشم از خاک بسته ای و به افلاک می اندیشی.

هزار بهار از چاک گریبانت جوانه می زند، هزار شاخه لاله که در باد می وزند، موج می زنند، بوی خون تو را می دهند. بی تن ایستاده ای؛ محکم تر از هر چه کوه، سربلندتر از هر چه سپیدار، خروشان تر از هر چه موج، هر چه دریا، سراسر نور، سراسر روح، رها در آسمان، بوی بهشت، سرمستت کرده است.

پیشانی بلندت را، پلاکت را، چفیه ات را، همه را می گذاری و می روی، بی نشان بودنت، بهترین نشانی توست.

در افلاک، چه خوب می شناسندت، پیشانی بلندت بوی بوسه های ملائک می دهد، بی تابانه بال گرفته ای و کسی به ردّ عبورت نمی رسد.

گُر گرفت انزوای سوختنت

کوله بارت پر از شقایق شد

حس یک لحظه آسمان شدنت

بار بستی، به راه افتادی

می چکید اشک از دو چشم زنت

... و تو را می کشاند سمت خودش

حرمت آیه های ممتحنت

نوزده سال مانده ای گمنام

و پر از چشمه های نور، تنت

ص:37

فریاد می زنی دردهای نهان مادرت را، فریاد می زنی کشورت را، خاکت را، تکه تکه احساست را که به بازی گرفته اند.

شب در چشم هایت می دود، خلاصه می شوی در روشنان سوسوزن این شب ها، خواب مبارزه می آشوبد پلک هایت را، لحظه ای درنگ نمی کنی، همچنان فریاد می زنی، انگشتانت سنگ می شوند، می خروشی در بستر زمان، سر بر جداره ها می گذاری و موج می زنی، ردایی از شقایق بر تن، خون سرخ شهادت جاری در شریان هایت. تنها به لحظه ای می اندیشی که این همه سیم خاردار شکوفه دهند، که سال ها آوارگی ات زیر طاق های باستانی ویران شده سرزمینت پایان بگیرد، که بار دیگر بیت المقدس را ببینی که در هوایی سرشار از بهار نفس می کشد.

خشم کهنسالت را فریاد بزن، دست هایت را مشت کن. درختان زیتون کشورت، همنوا با تو، میوه های سنگ می دهند.

نمی بینید جز تاریکی، نمی بینید جز غفلت، راهی که انتخاب کرده اید، شما را در آتشی می سوزاند که هیچ کس را یارای رهایی از آن نیست.

کبوتران حرم، در خون تپیده و بی بال و پر، صحن غرق در دود و غبار، بوی تند حادثه، بوی خون زائران، چشم انداز اشک های ریخته پای ضریح، جانمازهای هنوز

گشوده و مشتی کبوتر که بی پیکر بال می گیرند، مشتی کبوتر زائر تپیده در خون.

این کدام حادثه شوم است که ذهن تاریخ را می آشوبد؟

این کدام شوکران ناهنگامی است که در جام جان تاریخ ریخته می شود؟

دستان ابلیس این بار به کدام قصد شوم، پنجه در خورشید کشیده است که از هر طرف، بوی بال های سوخته می آید و خون های بی گناه ریخته.

حرم بر سینه می کوبد و چشم می بندد تا اتفاق افتاده را این گونه هولناک نبیند.

هاله ای از غبار، تکه تکه بدن زائران؛ انفجار رخ داده است و ابلیسان از شادی در پوست نمی گنجند؛ آنها که با دست های خویش، دوزخ حتمی خود را شعله ورتر کرده اند.

حادثه نفس نفس می زند. خواب آرام خاک آشفته است، خورشید، بی رمق می تابد تاریکی حادثه مقابل را، کبوتران بی بال و صحن حرم که در دود و خون و غبار غوطه می خورد.

آسمان از این اتفاق بر خود می لرزد و نفس ثانیه ها بند می آید، هنوز دسته ای کبوتران در آسمان بال می زنند.

سپاه یزید هنوز نمرده اند؛ دیروز شمشیر می چرخاندند و خنجر می کشیدند، امروز بمب ساعتی حمل می کنند.

دیروز کربلا، امروز توس؛ دیروز حرمت حریم حسین علیه السلام را شکستند، امروز حریم سبز قدس رضوی را. دیروز اهل بیت حسین علیه السلام، امروز عاشقان حسین علیه السلام.

راه، همان راه است و غربت شیعه، هنوز همان بغض غریبی است که در گلوی زمان سنگینی می کند. نام شیعه را با غربت قرین کرده اند و سرنوشت سرخش را با خون رنگ زده اند.

دوباره عاشورا است.

اینان در ماتم شهدای کربلا گرد حریم اباالحسن جمع شده اند. یا علی بن موسی الرضا علیه السلام، سرت سلامت!

پس از چهارده قرن، برای عرض تسلیت به پابوس غریب نوازت آمده ایم.

آری! امروز دوباره عاشورا است، عقربه ها، بمب ساعتی را روی لحظه عروج شهیدان عاشورا تنظیم کرده اند. ثانیه ها ملتهب اند در انتظار جنایتی هولناک، مشبک ها خون آلود.

پاره پاره های شهدا تا سقف ضریح پرواز می کند.

توس، بوی کربلا می دهد، خیمه های حسین علیه السلام را دوباره آتش زدند، این بار نه سپاه شام، که کوردلانی سیاه دل و منافق سیرت، از تبار شمر، از قبیله توحّش، از نسل گرگ های انسان صورت.

از نگاه سبز رضا علیه السلام هم شرم نکردند؛ از مهربانی بی منتهایش. از هیبت حریم قدسی اش. از زمینی که زیر پای ملائک به خود می بالید.

امروز دوباره عاشورا است؛ نه عاشورای سال شصت و یکم هجرت، که عاشورای قرن دود و آهن و فولاد و سیمان. اولاد «ذی الجوشن»، فرزندان خلفی برای جدّ ملعون خود شده اند. هنوز هم شنیدن نام حسین علیه السلام بر ایشان سنگین است.

هنوز پس از چهارده قرن عزای حسین، گریه بر حسین و مجلس حسین، آتش بغضشان را تازه می کند.

ص:42

شهدای کربلا نه همان هفتادودو یار بی باک سینه چاکند که هنوز هم سپاه ظلمت به جرم عشق حسین علیه السلام سرها می برند، سینه ها می درند و خون ها می ریزند.

این شطّ جاری سرخ، تا طلوع موعود، هماره جاری است. سرچشمه این شط، مسلخی است که حسین علیه السلام را سر بریدند.

سلام های ناتمام و ارادت های خاکستری در عطر آشنا و سبز صمیمیت، رها شد و لحظه ها، لحظه های آشنای غربت است و نفس ها، نفس های گرم صمیمیت.

منافقان، در گمان خویش می پنداشتند که آتش عشق و شور ارادت را می توان فرو نشاند!

چه گمان باطلی!

عاشورای حسینی را در حرم فرزندش به خون نشسته اند. اگر آن جا شمر بود و ابن سعد، این جا یزیدیان

در آن سوی زمین به نظاره جنایت خویش از شبکه های تصویری جهان ایستاده اند.

فاجعه خونین انفجار در حرم حضرت رضا علیه السلام، که ننگ دیگری است بر پیشانی آنان که چون خفاش از روشنایی می هراسند.

از بصره تا کوفه، از کوفه تا بصره دیگر هیچ گاه نفس های سمی ات، خاطر نسیم های در راه را مکدر نخواهد کرد.

نقاب از صورت برنداشتی. ببین! بوی حسین علیه السلام است که در تمام زاویه ها جاری است.

تخت آراستی تا پنجه های پولادین انتقام، به زیرت بکشد. خوب می فهمی شور جاویدان زینب علیهاالسلام را که علی وار با شلاق کلمات، بر گرده ات می کوفت. ردی از تو بر جاده های نمناک نمانده است. سایه سیاهت را چون پرچم شیطان به زیر کشیده اند و آنک خورشید بی تاب کوفه، عاشقانه می تابد.

زنگ جمّازه های اسیران، مثل کابوسی ابدی، از درون، فرسوده ات خواهد ساخت.

هیچ سیلابی آتش افروخته در جانت را خاموش نخواهد کرد. دست از سر خویش بردار. روح تو از تو بیزار است. ذرات تنت، بدبخت ترین مخلوق خداوند است.

گذشت فرصت تاختنت در حوالی مرگ آباد.

پرسه های بیهوده ات بر جاده های ناهموار، رو به پایان است.

دیگر هیچ قبیله ای تو را از خود نخواهد پنداشت.

حرفی برای گفتن نیست. نام تاریک تو دهانم را به شوره زار خاکستر شده ای بدل می کند.

دست از سرم بردار! حتی برائت از نام تو بر شانه هایم سنگین است!

گلوی گستاخت در معرض خنجرهاست.

آخرین دست و پایت را بزن. با تو هستم، سایه تمام دژخیم های دنیا! آفتاب آه زینبی سخت سوزان است و فردا بوی حسین علیه السلام در تمام این دیوارها، نیلوفرانه فرا خواهد رفت.

رانده شده حتی از خاک، ابلیس مجسم! صدای زینب را نمی شنوی؟ این درد جانسوز آیا پیکرت را از هم نمی پاشاند؟ گوش هایت را می گیری و در کوره راه های باطل گم می شوی. صدای حقیقت، چون پتکی بر سرت فرود می آید. تمام دلبستگی هایت از بین رفته اند، تاج و تختی که تو را این گونه به گرداب هلاکت انداخت و اکنون تلخی حادثه هایی که با دست های شوم تو اتفاق افتاد، چون زنجیری بر پایت سنگینی می کند. جز دوزخ، کدام دریچه تو را به خویش می خواند؟

هزار ابلیس در هر زاویه نگاهت خانه کرده اند.

روح عاصی ات و دست های پلیدت که خلاصه همه ستم هاست، حتی در فشردگی

خاک پذیرفته نخواهد شد.

باری از گناه که بر دوش می کشی، استخوان های نفرینی ات رانیز خرد خواهد کرد، سایه ات بر هیچ دیواری سنگینی نمی کند. نیستی آن چنان که تنها در ادامه نامت هزارها دهان به نفرین گشوده می شود تو را و کلمه کلمه زیر شلاق های ندامت تاریخ از هم فر می پاشی، حتی ردی از تو باقی نمانده است.

تاج و تختت در لجن زارها دفن شده است؛ آن چنان که نامت.

فرصتی برای عبور نمانده است، سوزان ترین آتش، برایت زبانه می کشد؛ آن چنان که زبان تندت بند آمده است.

تو را هیچ دست یاری دهنده ای نیست.

می شنوی نام بلند حسین علیه السلام را که در هفت آسمان، بر دهان قدسیان می چرخد به شکوه و تو رد آتشی که خود افروخته ای، با رویاهای دور و درازت در هم می پیچی، می سوزی و نابودی ات، حیات دوباره تاریخ است.

دریچه های زمان، هنوز مکدر از حضور شوم ابلیس سیرتانی است که حق را باطل و باطل را رنگ حق زدند و زمان و زمانه را در سوگ حرمت های شکسته فرو بردند.

اما مرگ، این موهبت الهی، پایان ظلم توسن افسارگسیخته ظالمان است.

مرگ فرا می رسد و بساط یکه تازی شیطان برچیده می شود.

مرگ فرا می رسد و تمام دست های آلوده را در بطن خویش می بلعد تا دیگران را عبرت شود.

اما تو چه خواهی کرد، وقتی روح قرآن را در خون نشاندی تا دامن آلوده ات از مقام و ثروت دنیا فاصله نگیرد؟

تو دریچه های نور و عشق را به اراده شیاطین بستی، به این امید که جهان در تاریکی

ستم غوطه ور شود.

خورشید را در پس ابری سیاه نشاندی به این امید که تابش بی بدیلش، پایان پذیرد.

به ساحت مقدسات، دست جسارت یازیدی و بهار معنویت را دستخوش خزان کبر و نخوتت کردی؛ خواستی خوبی را در زنجیر طمعت گرفتار کنی و گوهر سیاه و نامیمون زشتی را زینت اعمالت.

آه، ای فرزند شیاطین! دستان ناآشنا با زیبایی ات، آن قدر به خون اولیای خدا آلوده شد که شیطان را از این همه جنایت به وحشت انداختی.

هنوز آثار ظلم تو بر فرزندان رسول خدا صلی الله علیه و آله، از دفتر تاریخ زدوده نشده است که این حادثه تا ابد جاوید خواهد بود.

دست قهار الهی، تمام ناکسان را هم نشین عذاب الیم خویش خواهد کرد.

ص:51

هر پاره از کشور، شما را فریاد می زند؛ نه تنها این سرزمین چشم به راه، حتی تکه تکه و پاره پاره پیکر برادرانتان در خاکریز و میادین مین، شما را فریاد می زنند.

کی بال گشوده اید که بی نشانی خویش را نشانه دار کنید؟

کجا بال گشوده اید که آسمان، هر غروب به احترام پیشانی بندتان، همرنگ خون هم رزمانتان می شود؟

بهارانه شکوفه داده اید در اعتقاد این مرزوبوم.

بی بال نیز پرواز می کنید؛ چه در قفس، چه در کرانه های گمنام زمان. هیچ زنجیری نمی تواند پای عبورتان را در خود بپیچد. هیچ زنجیری توانایی این را ندارد تا بتواند مسیری را که انتخاب کرده اید، روبرویتان به اسارت بکشد - پوتین های عبورتان تا همیشه خاک آلود!-

این مسیر، شایسته گام های شماست - مسیر تا خورشید رسیدن - مسیر هر چند در

قفس، رها بال گرفتن. چه سال ها که مادرانتان بی تابانه اشک می ریختند و قاب عکستان را بر سینه می فشردند!

چه سال ها که نیمه شب ها، هر صدای گامی، خوابشان را می آشفت، بی خبری در کام جانشان زهری و انتظار، مرهمی بر زخم های سال ها نگرانیشان.

عقابانه بال گشودید، آسمان پرواز، آسمان مأوا، سراسر شکوه، سراسر جلال، چشم در چشم خورشید.

هنوز قلم قادر به نوشتن نیست بزرگیتان را و عظمت گشودگی بال هایتان را.

هیچ توفانی فرو نخواهد ریخت.

هیچ صاعقه ای به آتش نخواهد کشید و هیچ بارانی نام شما را از حافظه این خاک، پاک نخواهد کرد.

بهارانه شکوفه داده اید در باور این سرزمین.

آن قدر امروز و فردا کرده ایم و به خودمان وعده داده ایم که می ترسیم دروغ گفته باشیم.

تقویم ها که دروغ نمی گویند.

روزی که پشت سرت آب ریختیم تا سالم برگردی، انارها هنوز در خواب باغچه بودند؛ حالا که انارها دیگر پیر شده اند، لابد چشم های تو هم گود افتاده است.

چه زود می گذرد، جوانه های شمعدانی چه زود قد کشیده اند!

آب و هوای خانه مان همیشه بارانی است، اما هر روز بیشتر می شود تشنگی مان، گلویمان از حسرت می سوزد!

باور کن بدون تو برف های پشت پنجره سنگینی می کند؛ انگاری برف روی دلمان باریده است!

ابرهای دلگیر، تا بالای سرمان پایین آمده اند.

چقدر آزار دهنده است خاطره نبودن!

انتظار و دلتنگی مثل ویروس به جانمان افتاده است. دست هایت کجا هستند تا آبپاش بردارند و فرشته وار، بر شمعدانی ها ببارند، شمعدانی ها دیگر از دست ما آب نمی خورند.

کفش هایت کجا هستند تا روی پله های ایوان بنشینند و احوال ماه را بپرسند - که در چاه حوض افتاده است؟ - ما زبان ماه را نمی فهمیم معنای تکه تکه شدن ماه بر روی آب را نمی فهمیم. سقوط کردن از اوج آسمان به برهوت زمین را نمی فهمیم. چشم هایت کجا هستند تا رد خورشید را روی جاده های شب بپیمایند؟ ما چشم هایمان به سیاهی عادت کرده است و خنده هایت ... خنده هایت کجا هستند تا شور زندگی را به چارسوی خانه بپاشند؟

از زمان «جاوید الاثر»شدن تو نامت را که می بریم نفس هامان بوی یاس می گیرد و خاطره ات حیاتمان می بخشد؛ پس تو «مفقود» نشده ای؛ تو از کرانه های زمین هم فراتر رفته ای. این تو نیستی که مفقود شده ای؛ ماییم که گم شده ایم. تو خودت را یافتی، ما خودمان را فراموش کردیم، تو از خودت بیرون آمدی، به خدا رسیدی، ما در پیله خودمان اسیر ماندیم.تو از دروازه های بهشت گذشتی، ما هنوز نرسیده ایم.

ص:54

سال هاست که از نیامدنت می گذرد؛ اما دیگر غصه نمی خوریم، غبطه می خوریم. خدا می داند چه عزیز بوده است میزبانت که هنوز برنگشته ای!

«ای مرغ سحر عشق ز پروانه بیاموز

کان سوخته را جان شد و آواز نیامد

این بی خبران در طلبش مدعیانند

آن را که خبر شد خبری باز نیامد»

بی تو در جاده خشکید، چشمان همسر

بی تو در هر شب جمعه ای نذر می کرد

چشم های خودش را برای تو مادر

سال ها دیده خانه باور نمی کرد

سایه تو بیفتد دوباره بر این در

یوسف و پیرهن با هم آمد ز غربت

خوش تر از پیرهن، ای بهار مکرر!

پیشواز تو را تا افق گستریدیم

پیش پای تو فرشی ز گل های پرپر

آمدی و سراغ از شهیدان گرفتی

از جماران و از آن حضور معطّر

آمدی، باز هم رنگی از مه گرفتند

چشم های تو چون شیشه های مکدّر

گریه کم کن! همه ابرها می گذارند

باز بر شانه های غریبانه ات سر

گریه کم کن! اگر نام او را بخوانی

می شود باز هم خاطراتت جوان تر

آسمان تا تسلا دهد غربتت را

دست بر شانه ات می گذارد، برادر!

قصه غربتی را که پایان ندارد

گرنبودی نمی کرد، تاریخ باور

جامه ای را که در فصل غربت دریدی

رایتت بود خواهد به صحرای محشر.

ص:56

و بعد، هر چه که گشتم پدر نبود اما

و مادرم که جهان پیش چشم او تاریک

ولی نه آمدی این بار آه بابا جان

چه خوب شد که تو را باز دیدم از نزدیک

پدر بگو که تمامی سال ها جز زخم

که بوده با تو سر سفره غم تو شریک

چقدر شهر خودت را نمی شناسی، آه!

مگر نبود به این شهر، آسمان نزدیک؟

مگر همین که سرودی ز حمله بر می خاست

نمی چکید از این ابرها هزار چریک

ستون ستون فقراتم شکسته تا این شهر

گرفته است قیافه به برج هایی شیک

خوشا به حال شهیدان که نیستند این جا

کجاست سنگر من، خط حمله، لجستیک؟

... و دشت، ساکت و ژرف است، مثل اقیانوس

که شب به سینه فرو خورده کهکشانی را

چقدر مادر او چنگ زد به سینه خاک

ولی نیافت از آن سوخته نشانی را

ولی نیافت، مگر چند تا گلوله سرد

ولی نیافت مگر مشت استخوانی را

و بعد، آن طرف دشت، لاله ای را دید

که یافت بر اثرش، باغ ارغوانی را

و غنچه شد دو لب مادر و به صورت خود

فشرد جمجمه سوخته دهانی را

... به سوی شهر مه آلود، می کشند غروب

ز دشت سوخته از لاله کاروانی را

ببین کرامت او را که پرورش داده است

به خون جمجمه اش لاله جوانی را ...

ص:59

ای نفس جاری نیایش! ای آینه جمال! سجاد سجده های طولانی! رفتی و خاک، هنوز در حسرت بوسیدن پیشانی آفتابی ات مانده است.

ای از زلال کوثر! چه کسی چشمه روشن نفس هایت را مسموم کرد؟

کدام مرداب حقیر، حضور دریا را تاب نیاورد؟

شهد شهادت چه طعمی داشت که پدرانت نیز از آن چشیدند؟

آه، ای بقیع! کبوترانت را بگو بغض دیرسال عاشورا را بر خاک تب آلود تو جاری کنند که گلوی فشرده سجاد علیه السلام، هنوز در خیمه های شعله ور کربلا می سوزد.

آه، ای مدفن خورشید! از آن روز که پیکری چنین پاک را در خود پذیرفتی، سینه ات آسمانی وسیع شد که پر ستاره ترین کهکشان ها در تاروپودش متولد شدند.

از آن هنگام که زین العابدین علیه السلام در بسترت آرام گرفت، نامت تاریخی شد به وسعت رنج های انسان.

من، سال هاست پنجره های غربت تو را به سمت دلم گشوده ام و اشک های ناتمامم رابه چشم های غریبت دخیل بسته ام.

ای دلیل ششم هستی! سکوت توفان خیزت، سرکش ترین دریاها را به خضوع می خواند و آغوش آسمانی ات، کودکان گریان و پابرهنه شهر را آرام می کند.

سجاده ها، خاطره سجده های باشکوهت را از خاطر نمی برند.

عرشیان به ستایشت بر می خیزند و جاده های عبودیت، گام های یکتاپرستی ات را تا ابد بر چشم می گذارند.

حالا نوبت تو بود که پیروزی ات را به رخ دشمن بکشی؛ رزمی با دست های بسته، پای آبله زده، زرهی که از صبر و زجر بافته شده بود، شمشیری که از زبان می رویید، سرداری که بر مرکب بی جهاز و رکاب فرمان می راند، لشگری از سربازان کوچک 5 و 6 ساله، دختران دم بختی که لباس عزای پدر و برادرانشان به رنگ پوستشان شده بود، زنان داغداری که شانه هایشان را به دقایق دلتنگی دیگران هدیه داده بودند و فرماندهی که همه دلخوشی تو بود؛ قوّت زانوانت، قدرت بیانت، گرمی دلت و روشنایی دیدگانت.

فرماندهی که نه داغ سه فرزند، بلکه سنگینی این رسالت، شانه هایش را فرو انداخته بود.

سرداری که اگر نبود، این چلچراغ بی چراغ می ماند؛ آن وقت چه کسی در روشنایی این ظلمات بی پایان، همراهی ات می کرد؟

فرماندهی که آوای کلامش، زاده حکمتی علوی بود و اگرچه زن، اما صلابت سخنش یادآور خطبه های علی بود.

اما حالا که داری می روی، حالا که آفتاب چشمانت از غروب لحظه های ما می گذرد، می دانیم که تنهایمان نگذاشته ای. درست است که میان حضورمان فاصله انداخته بودند، درست است که نمی توانستی آزادانه نور رادر سایه افکارمان میهمان کنی، درست است که ظاهرا هم نشین دقایق سکوت بودی، اما در نجوایت، در دعایت، در نیایشی که به هر بهانه در فضای بی چراغ روزگارت داشتی، ما را به سوی نور، به سوی رستگاری نزدیک سیلان داده ای.

هر چه که باید بدانیم، در صفحات نیایش تو مکتوب است.

هر قدمی که بخواهیم برداریم، جای پای سبزی به سوی خورشید برایمان گذاشته ای.

دیگر با وجود تو و صحیفه ات حجت بر ما تمام است، ای اسیر پیروز.

او بیمار نبود؛ بیمار، کوفه بود که سجاد به پرستاریش رفته بود.

بیمار، کوفه بود که ندانست پیمان یعنی چه ؟

بیمار کوفه بود که گمان می کرد اهل بیت پیامبر خارجی اند.

بیمار شام بود که با سنگ و چوب، به استقبال خاندان پیامبر آمده بود.

سجاد آمده بود که کوفه و شام بیمار را شفا بخشد. او با خود شفا آورده بود.

او ذوالفقار سخن را از نیام برکشید و بر فرق وجدان کوفه، فرو کوفت.

کوفه خواب بود، کوفه مریض بود، کوفه بی جان بود.

امام سجاد علیه السلام، این جسد بی جان را چنان به تازیانه سخن گرفت که ناگهان به هوش آمد و کم کم فهمید چه جنونی از آنان سر زده است و چه مصیبتی آنان را گریبان گرفته است.

بعد از سخنان اعجازگر امام سجاد علیه السلام کوفه از خواب گران بر خاست. وجدان ملامت گر آنان شروع به انتقام کرد و جسم و جان همدیگر را به تازیانه ملامت بستند:

«به خدا تباه شدید و نمی دانید».

امام سجاد، امام سخن است، امام شهامت است، امام شجاعت است، او در دربار خوفناک یزید، در جمع بوزینگان و بوزینه پرستان، تیغ سخن را برون کشید و خاطره های خونین ذوالفقار را تداعی کرد. او چون آفتاب درخشان در پیکر تاریک شام دمید ونقاب از صورتک های آنان برگرفت. او مدعیان دروغین خلافت را رسوا کرد او تمام رشته های یزید را پنبه کرد. او یزید را کلافه کرد. او در بازگشت به مدینه، پیام خون آلود شهدا را این گونه به اهل مدینه باز گفت:

مردم!

پس از قتل حسین کدامتان شادی می کنید؟

کدام دل به یاد او افسرده نمی شود؟

کدام چشم، سرشک خود را باز می دارد و بر ریزش قطرات اشک بخل می ورزد؟

دریاها و زمین و درختان و ماهیان دریا و آسمان و آسمانیان بر حسین گریستند.

سلام بر امام سجاد که عشق و نیایش را در پیکر سخن دمید!

ص:64

خدایا! این ها چه ملتی هستند که صد هزار پیمان را در لحظه ای می شکنند؟

آیا نه این که ما وارثان رسالتیم؟!

آیا نه این که آفرینش به خاطر ماست؟!

و امام سجاد ایستاد تا تاریخ را در خفقان موجود جامعه بتکاند و مردم گم کرده راه را راهنما باشد. امام علیه السلام ایستاد تا با خطبه های خود، عاشورایی دیگر بر پا کند.

ایستاد تا در باور اهالی، پیام عاشورا، جاری سازد.

... و این چنین بود که رسالت عاشورا را زنده کرد؛ او که عاشورا را باتمام تلخی هایش به جان خرید.

او در عاشورا رقم خورده بود و ادامه عاشورا شده بود.

و امروز، مدینه، تعزیه دار چشم های خستگی ناپذیر و دست های گرم امام سجاد است.

مدینه، سیاه پوش سیدالساجدین است

سفر بخیر، ای تعزیه دار عَلَم های خونین!

ص:66

ای منجّم ستاره های کم ظهور حقیقت و راستی! غواصی در اعماق اندیشه چه لذتی داشت که عمری به حلاجی رشته های دانش نشستی و هنوز نفس تازه دویدن داشتی؟

دست نوشته های آن قلب آتشین و پیکره استوار اعتقاداتت، انقلابی آفرید و هنوز چشمه اندیشه ات می جوشد و می خروشد.

در کدامین رصدخانه، ستاره های آسمان را می شماری و در کدامین دارالعلم، به تفسیر حقایق مشغولی؟!

از آن قله های دست نایافتنی معارف الهی، نگاه کن، ببین که چراغ اندیشه ات در میان انوار اندیشمندان اسلامی هنوز سوسو می زند و دست به دست می گردد.

هنوز به قدمت هدایت انسان، افکار تو زنده و آسمان ذهن تو دست نایافتنی است.

ای چشمه معارف! کدام زاویه ناشناخته را دیدی که لحظه ای را غافل از فراگیری سپری نکردی؟

کدام بارقه نهفته را دریافتی که برای آشکار کردن تمامی تیرگی ها آستین همت بالا زدی؟

ای همسفر روشنی! هنوز در صفحات پیچیده تقدیر، نام تو جلوه گر است و تموج حضور تو است که دریای تعاملات علمی را به عرصه ای همیشه زنده بدل می کند.

هنوز محافل اهل ادب، مزین به جلوه نمایی «اخلاق ناصری» توست که اوراق پراکنده معرفت را به تحیّر واداشته است.

ای همنشین تکاپوهای ممتد و مستمر! کجاست جریان های ذهن همیشه پوینده ات؟ کجاست شمع وجودت تا پرتوافکن تاریکی های فلاسفه تاریخ شود؟

کجاست شالوده افکارت که در خط به خط و کلمه به کلمه «تجریدالعقاید» تو ریخته شد؟

برخیز و قلم به دست بگیر! بنویس که ناشناخته ها بسیارند؛ همان گونه که «اشارات» ابن سینا، بدون شرح بی نظیر تو ناشناخته می ماند.

برخیز و مسیر سیر سلوک خویش را قدم زنان به درازا بکش؛ اگر چه پای عبورت را تاول مشکلات، زخمی نموده است!

برخیز ای مجاهد!

ص:69

غمگین؛ از تلاش گرانسنگی که نافرجام و در نیمه های راه بر زمین خواهد ماند!

شادمان؛ به خاطر رهایی از تمام رنج ها و سختی ها، در دردها و ستم ها و اهانت ها و زندان ها!

غمگین؛ برای دیدن سرزمینی که در و دیوارش با آرمان های استقلال و آزادی، تزیین شده باشد!

«چون باغ شود دوباره خرم

ای بلبل مستمند مسکین

از سردی دی فسرده یاد آر

یاد آر ز شمع مرده، یادآر»

و مرد بود؛ هم در نوشتن و اندیشه، هم در تدریس معارف و بنیان مکان های آموزشی، هم در سیاست و آزادخواهی، هم در وطن پرستی و پاس حرمت محرومان، هم در پاسداشت فرهنگ و معارف اسلامی و بومی.

کوشید؛ حتی بالاتر از توان خود؛ با آن که بارها پیش پایش بسیار سنگ انداختند:

«هنوز خردی به خاطر در است

که در لانه ماکیان، برده دست

به منقارم آن سان به سختی گزید

که اشکم، چو خون از رگ، آن دم جهید

پدر خنده بر گریه ام زد، که:«هان

وطن داری آموز از ماکیان»

فرزند راستین ایران را کدامین بیان در خور وصف است تا به عظمت شأن و مرتبه ایشان برسد، جز سپاسی و یادی که یکی «دخو»اش می خواند و یکی، «علامه»؛ یکی «عارف» می خواندش و دیگری عاشق، یکی «قهرمانش» می داند، دیگری «ادیب»!

آن چه شایسته نام اوست، سپاس امروز ماست، از آن همه صداقت در رفتار و پندار و گفتار!

ص:71

کمال معرفت در جانش چنان ریشه کرده بود که زبان جز به ستایش زیبایی ها نگردانیده و نگاه، جز تجلی جهان الهی نگشوده بود!

«به خدا غیر خدا در دو جهان چیزی نیست

بی نشان است همه، نام و نشان چیزی نیست

هستی توست حجاب تو وگر نی پیداست

که به جز دوست در این پرده، نهان چیزی نیست»

عرفان

«غزلیاتش» تجلی کثرت جمال در آیینه کمال و حکمت «قصایدش» وحدت کمال در آیینه جمال است!

روزگار

در خراسان، عارفی به دامان پرورید که می توان تمام بهارانه های پند و اندرز و حکمت را در «بهارستان»اش به تماشا نشست!

می توان

هفت شهر عشق را در آیینه «هفت اورنگ» معرفتش دید!

می توان

در سماعی بشکوه، مطرب دل را با «غزلیاتش» به رقص لاهوتی وا داشت!

می توان از «قصاید و ترجیع ها» تا رباعیات و قطعات از نفحات الانس تا «نقدالنصوص»، از لیلی و مجنون تا یوسف و زلیخا بیت به بیت و قطعه به قطعه،

شکوه

قلم و ژرف اندیشی نگاهش را ستود!

«همت خویش قوی دار، که مرغ دل تو

جز بدین بال، به سرمنزل عنقا نرسد

از دم پیر طلب چاشنی عشق، که بحر

رشح او، بی مدد ابر، به صحرا نرسد»

از

«جام» تا «هرات»، از هرات تا «سمرقند و مرو» از «ری تا کردستان» و «کربلا و نجف»، «از حرم خداوندگار عرفان، تا حرم آفریدگار کعبه، بیت اللّه الحرام، کوی و مقصد و مقصود، حاصل گردد تا سر به آستان معرفت علوی علیه السلام ننهاده، به دریوزگی تربت نبوی صلی الله علیه و آله نرود!

ص:73

تا بارگاه کبریایی علی علیه السلام نبوسیده، دست در حلقه ارادت آستان حضرت دوست جل جلاله نزند. رفت و گشت و زیارت کرد و بازگشت و آخرین مرحله سلوک را با محو شدن در حیرت آباد معرفت، به پایان رسانید؛ پایانی که پیوستن به لقای حضرت دوست و بقای نعمت هم جواری اوست.

سال

898 قمری فرا می رسد و روح «خاتم الشعرا»، نورالدین، عبدالرحمن بن احمد جامی، از حضیض خاک به بی کرانه افلاک پرواز می کند. روحش شاد و آسمان یادش همیشه چراغان باد.

«به دندان رخنه در پولاد کردن

به ناخن راه در خارا بریدن

فرو رفتن به آتشدان نگونسار

به پلک دیده آتش پاره چیدن

به فرق سر نهادن صد شتر بار

ز مشرق جانب مغرب دویدن

بسی بر جامی آسان تر نماید

ز بار منت دونان کشیدن»

زندگی جامی شعر حیات است شعر جامی شعر زندگی است، شعر عشق است، شعر

دلدادگی

است، شعر وفا است، شعر اخلاص است.

شعر

جامی درست مانند خود زندگی است: شور است، حیات است، جنبش است، حرکت است، تکاپو است، تلاش است، اشک است، لبخند است، ابر است، باران است، کوه است، دشت است، و گلستان است.

شعر

جامی خود یک «بهارستان» سرشار از «نفحات انس» است.

ص:75

حالا دیگر وعده و وعید هم برایشان کاری از پیش نمی برد. کار از پنبه و تیغ گذشته بود. شاخه این نیایش، هر روز شاخ و برگ تازه ای می داد. مشرکان باید فکری می کردند. حالا که هر روز این صفوف طولانی تر می شود، باید آن ها را از دیگران دور کرد، باید دیگر نگاهی با نگاهشان درگیر نشود، صدایشان را کسی نشنود، با کسی داد و ستد نکنند و پیوندی بینشان متولد نشود. اما این فشارها، گرسنگی ها و تحقیرها، کمکی به خاموشی این شعله نمی کرد. درست در زمان نجوا و نیایش، همه چیز فراموش می شد، غربت، ضعف و اشک، دنباله راه این قبله را می گرفت و کمرنگ می شد و همه چیز با شروع اولین تکبیر، جای خودش را به لطافت یک جذبه می بخشید.

رو به روی این قبله چه نمازهایی خوانده بودیم؛ نماز شکر برای رهایی از بند شعب، نماز برای تشکر از خدای موریانه. اما شادی این رهایی را با غمی نجیب همراه می دیدیم. هر وقت به نماز می ایستادیم، جای خالی دو نفر در چشمانمان زل می زد. حامی همه لحظه های غربت محمد، خدیجه و تکیه گاه و گرمی دلش ابوطالب.

زمان آزادی فرا رسیده بود. بوی رحیل، مشام تمام لحظه هایمان را پر کرده بود. هر کس توانسته بود، به سوی یثرب گریخته بود. آن جا همه چیز فرق می کرد. در آن جا

چشم های منتظری بودند که می شد خستگی این سفر را با آن ها تقسیم کرد.

آغوش های بازی بود که برای تمام دقایق غربت ما جای کافی داشتند. فقط یک چیز آزارمان می داد.

درست است که پیامبر صلی الله علیه و آله ما را دلگرم کرده بود و قول داده بود خودش را به سلامت به ما برساند، اما تا او نمی آمد، ساحل دلمان روی آرامش نمی دید. تا طلوعش در آسمان یثرب، همه لحظاتمان را باید با فانوس امید و دعا روشن نگه می داشتیم.

و او به قولش وفا کرد و آمد.

چه شکوهی، چه شعفی! همه می خواهند میزبان این عصاره مهربانی خدا باشند. همه می خواهند خانه هاشان را از ازدحام ملائک پر ببینند. همه می خواهند حتی برای یک لحظه که شده، در سرنوشت روشن این منجی، سهمی داشته باشند.

ص:77

اما کار با خواست و خواهش آن ها به جایی نمی رسد. هر آن چه خدا مقدر نموده، همان انجام می شود و میزبان وحی خدا، میهمان فقیرترین خانه یثرب می شود. بار، همه به سوی این قبله - بیت المقدس - می ایستیم و اولین نماز جماعت پیامبر در شهر پیامبر صلی الله علیه و آله متولد می شود.

سالی از آمدن پیامبر گذشته است. مسجدی با پایه های عشق و ایمان، دیوارهای صفا و خلوص بنا شده است. پیمان اخوت، مهاجر و انصار را برادرتر کرده است. قدرت و صلابت مسلمین، طوائف یهود را به کرنش وادار کرده و دست تجاوز و خیانتشان را با ریسمان پیمان بسته است، اما هنوز تبعیت از قبله آن ها دستاویزی شده است برای یاوه ها و سرزنش های بی شمارشان.

و، هنوز به سوی همین قبله می ایستیم و مدهوش همنشینی این لحظه های ناب می مانیم.

حالا دو سال است که خورشید مکه به این جا هجرت کرده. احکام وجوب روزه از آسمان بر قلب پیامبر خانه کرده و زکات فطره، آزمایشی دیگر شده برای بندگی. علی علیه السلام و فاطمه علیهاالسلام، همسفر روزهای تلخ و شیرین هم شده اند و فرشتگان آسمان را

به شادی خویش مهمان کرده اند. اما نوبت آن شده که همه اجزای این نیایش بی پیرایه را عزتی بی مرز فرا بگیرد و دیگر این قبله که یادگار روزهای خردسالی هدایت است، باید جایش را به استواری و عظمت آئین بی همتا بدهد، حتی اگر میان دو نماز و در مسجد، «بنی سلمه» باشد.

ص:78

نگه داشت؟ آیا باید خاطره های خوب را در آلبوم ها زندانی کرد؟ آیا باید گذاشت دیوارها آن قدر بلند شوند که صدای ما به هم نرسد؟ آیا نمی توان به روزنه های گشایش امید بست؟

زندگی تنها با دست های ماست که زیبا می شود. شاید در همین نزدیکی، خنده هایی باشدند خشکیده بر لب ها که بتوان از نو زنده شان کرد.

شاید سفره هایی باشند چشم انتظار نان که بتوان رونقی تازه بدان بخشید.

شاید کلبه هایی باشند تاریک و سرمازده که بتوان اجاقشان را دوباره روشن کرد.

الهی! مرا بیش تر از پیش، نیک اندیش کن و ذره ای از نیکویی ات را بر من ببخش که «الجودُ مِنْ کَرَمِ الطبیعه» و به من بیاموز مهربانی بی منّت را که: «المَنّ

مَفسِدة الصّنیعة» که بخشندگی از نیکو منشی تو است و منت نهادن، زائل کننده احسان.

خدایا

به من جرأت ببخش و بزرگوارم کن که بزرگواری در بخشش است «الکریم مَن جاء بالموجود؛ بزرگوار کسی است که از آن چه هست ببخشد».(1)

هنوز هم کوچه هایی هستند که منتظر شانه های بلند و طنین گام های غریبه غریبستان هستند.

مبادا که گمشده راه خودمان باشیم!

مبادا خاموش شویم، در لابه لای خوشی ها و شادی ها!

مبادا که زمان، ما را از خودمان دور کند!

مبادا که تنها خودمان را باور کنیم و لذتی محدود را!

روی ریل زمان در حرکتیم و شاید همین فردا، زمان بی کسی و دلتنگی ما باشد. شاید فردا دست های ما، محتاج گرمی دست های گرم دیگران باشد.

امروز که می توانیم، رسالت فردا، بر شانه های ماست و انسانیت حکم می کند که دست های ما، چتر بی پناهی دیگران باشد؛ چتری سبز، برای کسانی که پاییز ماندنشان را دلتنگ هستند. دست های محتاج بسیارند و تنها ما انسان ها قادریم که معنی دست های محتاج را بفهمیم. بیاییم شادی را برای همسایه هامان هدیه ببریم و فانوس مان را در کوچه بیاویزیم تا نور و روشنی، سهم مشترک همه باشد.

بیاییم در «انسانیت»، روحی تازه بدمیم پرده ها را برداریم تا نسیم «نوع دوستی» به باغچه ما هم بوزد.

بیاییم رضای خدا را عاشقانه بجوییم و عاشقانه بکوشیم تا دلی بدست آوریم!

باییم با تقسیم عاطفه ها، حضور خدا را در زمین بیشتر لمس کنیم!

آیا حیف نیست دنیای پرنده ها پر از مهر و موسیقی باشد، اما دنیای ما آدم ها پر از یأس و بی اعتمادی؟

آیا حیف نیست زندگی با آن همه وسعت و تنوع، اما در این همه حقارت و فروبستگی؟

ص:82

درخت، نوبت شبانه تصوف است در حیرتستان بهار. درخت، به گاه عاشقی میوه می می دهد و به گاه شعر، میوه قلم و کاغذ.

به گاه وصل، سایه ای است ایمن و به گاه حقیقت، چوبه دار انا الحق ها.

درخت، شاهد مبرهن باران است در سایه سار ماه، سنگ قبر شهیدی است بی نشان، برگ برگ تقویم زمستان عمر ماست.

درخت به سهم خود در آینه زار هستی یک شاعر است.

درخت همیشه عاشق بود و این راز ماندگاری اوست که حتی تبر ستبر خزان هم او را از پای نخواهد انداخت.

درخت، عاشقانه ترین و ایستاده ترین نوع جان دادن است.

درخت، سبز و ساده و ساکت، به فصل مرگ می رسد ...

ص:84

غریب؛ حتی در دیار خویشتن، مثل مولا علیه السلام، مثل عقاید پاک و بی آلایش، مثل

تبار همیشه مظلومش.

هر جا قدم می گذاشت، تجلی جمال معنوی، در کمال کلماتش جاذبه می انگیخت و مثل آهنربا آزادمردان آزاداندیش را جذب خویش می کرد.

از افغانستان تا هند، از هند تا مصر، از مصر تا ترکیه، از سوریه و فلسطین و حجاز تا آلمان و فرانسه و انگلیس.

از میرزا رضای کرمانی تا شیخ محمد عبدو از مشروطه ایران تا انقلاب هند، از اخوان المسلمین مصر تا تمام جنبش های اسلام گرای قرن بیستم.

شگفتا! چگونه می توان تصور کرد جهان گشایی «سیدی» بی آلایش را که در قحطی آرمان و اندیشه «انقلاب جهانی تفکر اسلامی» را در مشرق زمین بنیاد نهاد؟

امروز، میراث گرانبهایش - وحدت فرقه های اسلامی - را می توان در کشورهای اسلامی دید. هنوز هم می توان پرچم مبارزاتش را در دست های نحیف نوجوانان «حماس» دید که میوه اندیشه های گرانسنگ او درهزاره سوم است.

هنوز هم می توان فریاد انقلابش را از مصر و اردن و سوریه و فلسطین کشید!

... آن روز، آسمان بر غربت «سید» گریست و گورستان بی سایبان استامبول، شاهد نزول رحمت خویش بر خود شد!

آن روز، نفرین غریبانگی آن «سید مظلوم» قلم ویرانی بر کاخ «عثمانی» کشید!

آن روز قسمتی از تاریخ را به نام خود ثبت کرد؛ تاریخی که همیشه در مورد شناسایی آزادمردانش کوتاهی کرده است!

«سید» نمی خواست، اهل «اسلام آباد» باشد یا هرات؛ در استامبول دفن شود یا کابل، در مصر زندگی کند یا آلمان، لندن برایش جالب باشد یا تهران؛ او می خواست فرزند اسلام باشد؛ مسلمانی آزاد، مسلمانی که اندیشه اش خودی، عملش خودی و آرمانش خودی باشد؛ نه بردگی رفتار و اعتقادات کفار و استعمارگران!

ص:86

او فرزند سربلند اسلام بود و می خواست همه مسلمانان، در نقطه نقطه گیتی، سرافرازترین مردمان روی زمین باشند.

او می خواست مسلمانان، نه نوکر انگلیس باشند؛ نه نوکر سلطان عثمانی!

نه برده ناصرالدین شاه، نه جیره خوار خدیو مصر، بلکه مسلمان تنها در سایه پرچم «لااله الااللّه» و «محمد رسول اللّه» زندگی کند و پیش از آن که به قصاید کاخ ها بیندیشد، به معرفت کلام وحی الهی و آزادی های فردی و اجتماعی بیندیشد!

اگر چه عمر بهار کوتاه و جلوه جمالش ناپایدار است؛ اما عطر گلستانش فناناپذیر است؛ یادش قرین گل های بهاری باد.

ص:87

بایست مالک! شتابت را بر دهانه فتح دهانه بکش! هیاهوی کاروان را بشکن. غبار میدان را ورق بزن و به آسمانی برگرد که مظلومانه بر شوره زار صفین می بارد.

اردوگاه، زیر قدم هایت از لرزیدن نخواهد ایستاد.

بایست مالک! نفس جماعت از جنس آتش است. لحظه ها کوتاه و اندوه تو بی نهایت است. سردار شعله ورم! از درون تکه تکه شده ای.

اردوگاه بی عمار، کوهوار شانه هایت را درهم کوفته است. تاریخ به پوشیدن پیراهنت سرگرم است؛ تو اما به جهانی می اندیشی که با چکمه های هراس، به عقب می گریزد.

بایست مالک! که خداوند با تو ایستاده است ...

چه هوای محزونی است هوای خیانت! باران از بلندترین ابرها می بارد و آخرین گرما از گونه های عمار می گریزد. یک بار دیگر پایه های غرور آسمان می لرزد. شمشیرهای آخته فتح، چه کوتاه گذشت! سربازان، دیوانه وار، عربده خیانت می کشند؛ خیانت شن ها به دریایی که موج نخواهد زد، خیانت ابرهای سیاه به آسمانی که چیزی برای باریدن نخواهد داشت.

آه، چه هوای محزونی است هوای خیانت! تکه های جان پیامبر بر نیزه هاست. شیطان می کوبد و می نوازد. صفین از نام خویش شرمسار است. این دقیقه های خونین چه می شد اگر می گذشت؟

آسمان فروریخته است و مشام اردوگاه را بوی گیاهان سمی می آزارد. اندوه اندوه از سردار پریشان، از بت سی پاره ها، از اردوگاه بی عمّار، از نام فرو ریخته صفین، اندوه اندوه از دریایی که دیگر هیچ گاه موج نخواهد زد!

این صدا نیست؛ طنین بر هم خوردن درهای حادثه است؛ حادثه ای این چنین شوم، رو به روی ذهن مچاله خاک.

وای از این خیانت! وای از این حیله، از این تاریکی! خاک نفس نفس می زند. دردهای از این دست، نفس های گرفته اسبان بی هدف گریزان؛ شمشیرهای بر خاک افتاده و غباری غلیظ که نمی رساند کسی را جز به سوی هلاک.

جهانی دو رنگی در سر پنجه های تاریخ به اشاره می رود. هنوز گام های سنگین «مالک» خاک را می لرزاند، شانه های ستبرش پناهگاه خورشید دست هایش ستون استوار خاک، اما چه دردناک که صدایش را کسی نمی شنود؛ دردی که در جانش ریشه دوانده است و نگاهش که می کاود افق های دور را اندوهناک.

قرآن بر نیزه ها، ادامه دردی ست که علی سال هاست در چاه اشک می ریزد، هوای حادثه گرفته است، بارانی از جنس حزن بر خاک آلودگی میدان.

صدای فریاد خیانت گوش های سربازان را کر کرده است. اردوگاه فرو می ریزد، شمشیرهای آخته بی سرانجام، خاک، عزای خودش را گرفته است، دهان دقایق خشکیده، بوی حیله، مشام تاریخ را می آزارد؛ آن سو، حیله عمروعاص؛ این سو کوهوار قامت سردار فاتح، زیر بار اندوه.

این صدا نیست که می پیچد؛ بازتاب دردی ست که از نخلستان های کوفه برخاسته است، موج موج درد علی است سر بر چاه برده.

میدان، روی دو زانو نشسته است و خاک بر سر می ریزد. قرآن پاره پاره و قلب مجروع علی، بوی تند نیرنگ و هوای این چنین مسموم. این جا هیچ صدایی نیست، سکوت تلخ تاریخ است.

دریای خون در نگاه تیزبینت موج می زند. شمشیر شهادت و غیرتت از حصار غلاف ها می گریزد. فریاد می زنی:«حالا برگردم!! حالا که در دو قدمی خیمه شیطان شام ایستاده ام و تا پیروزی فاصله ای نیست؟!».

و آن صدا که بغض، لرزانش کرده به رعد بارانی می بارد که:«ای امیر دلاور علی! اگر برنگردی همراهان ساده لوح و دورویان شیطان صفت، جان مولای تو را خواهند ستاند. برگرد که جان علی در خطر است».

سیل اشک از چشم هایت سرازیر می شود. تنهایی علی؟!

چگونه می شود تو باشی و بگذاری تیغ بر فرق علی بگذارند؟!

نیشخند عمروعاص و سرک کشیدن موزیانه معاویه را از پناهگاهشان می بینی، از خشم بر خود می لرزی، اما دفاع از ولایت را از همه چیز مهم تر می دانی. به لیلة الهریر(1) می اندیشی؛ به فرار هراسناک سپاهیان معاویه از دلاوری سپاهیان علی که گویی زوزه کشان از برابرتان می گریختند و اکنون این عقب نشینی نابهنگام، چه باید می کردی؟

می روی و قرآن ها را بر سر نیزه ها می بینی و جمعی از لشکریانت را اشک ریزان در طواف قرآن های عمروعاص که علی را شماتت می کنند از نبرد با خدا و تو فریاد برمی آوری که حقیقت قرآن زیر نیزه های دشمن اسیر است و شما به کاغذ پاره های حیله شیطان دلخوش کرده اید؟!

و می شنوی که آن ها تو را هم همراه مولایت کافر می خوانند و صلح با قرآن و حکمیت خدا را به زور از شما می خواهند به خیمه گاه مولا که می رسی، از شرم

سپاهیان خودباخته و زودباور، سر به زیر افکنده ای موج خشم و نفرتت در ساحل نگاه مظلومانه علی علیه السلام آرام می گیرد.

وقتی پس از چندین ماه نبرد دلاورانه از پیروزی به دست آمده، چشم پوشیده و در تارهای تنیده حیله، مجبور به پذیرش حکمیت شده است.

سکوت می کنی و بر غربت مولایت اشک می فشانی. به عمق نگاه غریبانه سردار خیبر می نگری و در اندیشه ای دور فرو می روی و نمی دانی که علی علیه السلام از پس این ناجوانمردی آشکار مدعیان اسلام به چه می اندیشد؟!

او که در این روشنای مه آلود از مظلومیت حسن تا کربلای حسین و غربت همه فرزندانش را به نظاره نشسته و چاره ای جز سکوت در برهوت بی کسی خویش نمی یابد!

ص:91

او ذوالفقار را هرگز غلاف نکرد. وقتی صف های احتجاج آراسته می شد، او چونان حیدر، در میدان می تاخت؛ «کرار غیر فرّار». میدان پر می شد از برق غیرت ذوالفقار؛ مشرکان و یهودیان کجا و خشم تابان ذوالفقار کجا؟

همین که جنگ با احتجاج گران آغاز می شد، زمانی نمی گذشت که میدان پر بود از سرهایی بریده و دست و پاهای شکسته، اهل جدال با حق ناگهان مانند مرحب دو نیم می شدند و شور و شعف مسلمین را در بر می گرفت.

ذوالفقار او برهان مسلمانان بود، مسلمانان در پناه ذوالفقار او احساس آرامش داشتند و در هر پیکار و کاروزاری از پیروزی خویش مطمئن بودند.

ذوالفقار امام، برهان او بود. او با ذوالفقار دانشش «دانشگاه بزرگ اسلامی» را در قلب تاریخ اسلام بنیان نهاد و معارف علوی را رنگ جهانی زد تا علوم ناب محمدی، صبغه جاودانگی یابد.

سخن از پنجمین ستاره سپهر ولایت است «شکافنده علوم» او که از عرش در مدینه فرود آمد و از مدینه نیز به سوی عرش پرواز کرد.

درود بر روان تابناکش!

او که نام زیبایش، نام فرخنده «محمد» بود، لقبش «باقر»؛ کسی که آمده بود تا دریای علوم و دانش ها را شکافد و اسرار و رازهای دانش را برای دیگران برملا کرد.با جبینی منوّر از نور خدا و ایمان، با دانشی لبریز در سینه، در مسیر اعتلای کلمه «توحید»، بر راه راستی و اخلاق راه می پیمود.

او میوه های دانش را از درخت هایی در کویر دل ها رویاند و رسالت ابلاغ آیین حق را به نیکویی به انجام رساند.

ای شکافنده علوم، ای مظهر زیبای صفات حق، ای سنگربان دین و ای عارف راستین! مقدمت نورباران!

ص:94

حالا هر سپیدجامه ای که نام طبیب ایرانی بر پیشانی اش می درخشد، به گوهر بی مانند وجودت افتخار می کند.

بلندای گنبد سپید بارگاهت، انگشت اشاره ای است به تمام معنای زندگی جویای حقیقت تو که بر قلب آن حک شده است:

«دل گر چه در این بادیه بسیار شتافت

یک موی ندانست ولی موی شکافت

اندر دل من هزار خورشید بتافت

آخر به کمال ذره ای راه نیافت»(1)

ص:96

گویی خورشید به سفری دراز رفته و در هیچ کجای این سرزمین، بارقه ای به یادگار نگذاشته است!

خدایا، این خانه های عریان، این پیکرهای متورم تب آلود را به کدامین گناه، به سکوتی این چنین سنگین اسیر کرده اند؟

کدام قانون، پروانه های این دیار را به گل های عطش سوز خردل مصلوب کرده است؟

عصیان آدمی بر پهنه خاک، هر روز به شکلی سر بر می کند؛ زمانی در هیروشیما و ناکازاکی، ششمین روز اوت را به شبی دهشتناک بدل می کند و امروز از حلبچه، شهر دشت های فراخ و رودهای زلال، شهر ترانه ها و خورشیدها، ماتمکده ای ابدی می آفریند. من به زنانی می اندیشم که در موج طلایی گندمزار با صورت هایی تاول زده به آسمان رفتند. به کودکانی که در گهواره های آبی شان، ناگهان تنفس را از یاد بردند. به مردانی نشسته بر اسب های تیزرو که یکباره از ذهن بیابان پاک شدند.

خدای من! این بوی دموکراسی آدم های آن سوی زمین است که این گونه مشام مردمان این سوی خاک را می سوزاند؟

آیا در میان این همه هیاهو، کسی کارناوال سکوت حلبچه را به شنیدن می ایستد؟

من به فریادهایی فکر می کنم که در گلوی سوخته شهر، ناتمام ماندند.

به لحظه هایی که حلبچه به خود پیچید و اکسیژنی نیافت.

به درختانی که ایستاده سوختند.

نفرین می فرستم بر آنان که زندگی، زیر گام های ناپاکشان به دره مرگ فرومی غلتد.

آه، ای شهر سنگ شده! من دست های مجروحت را در دست می گیرم، می گریم و چشم هایم در حصار این همه زخم، به خون می نشیند.

این صدای مظلومانه مردم حلبچه است که این چنین در آتش می سوزد و خاکستر می شود. این فریاد ققنوسی کودکان توست، حلبچه!

هوای گلدان مسموم است. هوای آکواریوم مسموم است. ماهیان تمنا به مرگ رسیده اند؛ هوای باغچه مسموم است.

این ابرهای سیاه، بر شهرتان چه باریده است؟

این جا پر از گل های مجروح است، در بیمارستان ها هم هوای سمّی می نوشند.

حتی رادیو هم اخبار شیمیایی پخش می کند.

این جا غریو کریه توفان، بر طبل زمان می کوبد. تمام ساعت ها از کار افتاده اند. این دقایق پژمرده، روح پریشان شهر را به دوش می کشد.

آهای حلبچه! بغض سالیانت را فریاد کن. اشعار سوخته دیوان دلت را برای اهل جهان قرائت کن.

در هوایی از هنوزها نفس بکش. تو تنها سند موجّه حقوق بشر در جهان هستی؛ امروز که خواب های تو هم شیمیایی است. پوست تو تاول می زند. می شکفد؛ درد، تنها همسفر توست در این غربت شگفت.

آه، کاش می شد برایت با پست پیشتاز، پاکت پاکت اکسیژن می فرستادم!

کاش می شد عکس تو را در آلبوم جهانی ستم ثبت کنم!

کاش می شد مستند زخمی دستانت را برای کارگردان های مطرح جهان که در مرداب اسیدی زمان خوابیده اند، اکران عمومی کنم!

آه، ای حلبچه! درد بلند تو تا آستان فلک ضجه می کشد.

امروز قربانیان صلح نوین، فرزندان در خون تپیده توست.

امروز از تریبون های جهان پست مدرن، اهداف پست استعمار به گوش می رسد ما تو را در کوچه پس کوچه های سال ها، فراموش نخواهیم کرد.

ص:99

تاب نمی آوری، زانوهایت درهم می شکنند، بر خاک می نشینی، سردی خاک را بر گونه هایت حس می کنی و و شیار اشک را بر چهره خاک آلودت، دردی بر جانت

چنگ می اندازد.

از غم فرو می ریزی، شانه هایت خاک می شود، چاره ای نداری جز باریدن با صدای رقیق شکستن. با صدایی از جنس درد.

زمستان بی طاقت و بهاری که روی سکوهای نیامدن، یخ زده است.

شهر در همهمه های پنهان ویران می شود - یکبار دیگر جامه سیاه- این دریای خروشان، ایستادن ندارد که اول و آخر آمدن، رفتن است، بر شانه های شهر می گردد. دریچه ای که رو به خورشید گشوده شده است. مردی از تبار رسیدن، از قبیله کوه.

کوهوار! جماران با چشم های خیس می بارد این اندوه تلخ را. شهر بر سر می کوبد و آن سوتر، هزار کبوتر بال بر جداره های آسمان می کوبند تا دریچه ای بگشایند برای این پرنده بال گرفته از خاک.

بهشت زهرا، غمی تاریک را در دهان حوصله اش مزه مزه می کند.

خاک، بوی ترانه های ناسروده می دهد، کلمه به کلمه شعر می تراود از خاک.

خاک آغوش گشوده پرنده ای دیگر است، یادگار امام مردی از قبیله کوه.

قنداقه ات را بر بال مقرب ترین ملائک به عرش برده می شود تا ساکنان حرم ستر و عفاف ملکوت زنده شوند به انفاس قدسی ات.

«یار ما چون گیرد آغاز سماع

قدسیان بر عرش دست افشان کنند»

ای

ادامه مهربانی خداوند در زمین! تا تو آمدی، به یمن قدم هایت، جهان جوان شد و عالم جای بهتری برای زیستن.

ای

موسای قوم مسلمان! سرنوشت تاریخ به موازات وجود مقدست رقم خورده است.

تو

را چه حاجت به «عصا» و «ید بیضا» که خود اعجاز شگرف خداوندی.

کیست

که تو را بشناسد و ایمان نیاورد؟

اصالت

از این بیش تر که تو از تبار آسمانیان خاک نشینی و هفتمین دلیل و حجت خداوند بر بشر؟!

میله های

زندان بزرگ ترین دلیل مظلومیت تو و غل و زنجیر دست ها و پاهایت، بهترین راوی مصیبت های توست.

یا

باب الحوائج!

معجزه

از این بیش تر که چهارده سال در عمیق ترین سیاه چال جور هارون کورترین گره های ناممکن را به یک اشاره می گشودی؟

معجزه

از این بیش تر که به سوز مناجات عاشقانه ای، سیاه ترین قلب ها را به لرزه درآوردی؟

نمی دانم

ناله های حیدری ات چه آتشی بر دل آن زن خواننده افکند که سوخت و خاکستر شد.

تو

می آیی تا فریاد شوی بر غیرت «صفوان»ها که لحظه ای را نیز به فراموشی نمانند.

تو

می آیی تا آتش شوی بر قدرت پوشالی «هارون الرشید»ها و بسوزانی ریشه جهل و نافهمی امیری شان را.

تو

می آیی و حدیث «فدک» تکرار می شود. و این بار فدک یعنی همه مرزها و قلمرو سرزمین های اسلامی!

یا

باب الحوائج!

ص:103

ای قوم محمد را موسا، ای دریای خشم و غیظ را کاظم و ای پروردگار عالم را عبد صالح!

تو

را می خوانم؛ تو را که فرشتگان به ستایشت نشسته اند تو را که عشق به تو دلگرم شده است.

نامت

را که می برم، امید در کویر وجودم گل می کند.

نامت

را که می برم، یقین دارم که تهی دست باز نخواهم گشت.

یا

باب الحوائج یا موسی بن جعفر! مقدمت گلباران و غبار قدم هایت، توتیای چشم جان.

«رواق منظر چشم من آشیانه توست

کرم نما و فرود آ، که خانه خانه توست»

ص:104

شیره جانت را می نوشیدند و زالو صفت به مرگ نزدیکت می کردند. این دزدان غارت گر، خواب شوم خود را هیچ گاه به حقیقت نزدیک ندیدند.

این خاک، خاک آینه و آفتاب است. این سرزمین، تجلی گاه نور و نیایش است.

مردان این خاک، هیچ گاه ذلت را تاب نمی آورند و غبار پنجره ها، عشق را به زلال غیرتشان می زدایند.

منابعت که عزت خاک توست، نثار فرزندانت خواهد بود و بیگانگان، ناامیدتر از همیشه، بر فراز و نشیب پیراهن زرخیزت خواهند نگریست.

پرورده های دامان مقدست نخواهند گذاشت تا خون جاری رگ هایت نثار خوان نامیمون دشمنان شود.

ملی می کنیم شریان های سیاه رنگ حیاتت را.

ملی می کنیم نفس های پیوسته چاه های نفت را تا هوای خون آشامان خوش خیال را در هم کند.

آه، ایران! چگونه تاب بیاوریم کفتارهای گرسنه ای را که بر پیکرت پوزه می مالند و دندان های آلوده شان را به عمق بدنت فرو می برند و سرمایه های تو را زینت سرزمین کفر می کنند. دارایی ما از آن ماست ؛ خود را اسیر دست بیگانه نخواهیم کرد و ثروت خویش را به نااهلان نخواهیم داد.

ای وطن من!

ص:106

هنوز هر پنجره باز، مرا به پرواز در آستان آمدنت مشتاق می کند. هنوز هر شب به

امید نورانیت تو چشم هایم تاریکی زمخت این حوالی را تحمل می کند.

سپیده سوار! کدام روز وعده داده شده، کدامین جمعه در راه، می آیی؟

بیهوده کلمات را بر هم می بافم، پیراهنی از این دست، شایسته قامت انتظار نیست.

بر ورای خویش بیهوده می چرخم که مجال دیدن تو جز بریدن از این همه خاک نیست که خورشیدوار خواهی آمد تا خاک تیره را زیر و رو کنی.

آخرین بهانه آفرینش! می آیی، هنوز منتظرم.

نیاید آن روز که بیایی و چهره در نقاب خاک فرو کشیده باشم!

نیاید آن روز که نباشم تا چشم هایم را زیر گام هایت فرش کنم.

هنوز منتظرم شاید جمعه در راه گام هایت خواب خاک را بلرزاند - آخرین بهار در راه! -

خیابان ها تاریک اند و بی فانوس و صدای گام های عابران تنها رنج نبودنت را مضاعف می کند.

با من بگو، نگاهم را به کدام پنجره دخیل ببندم؟

از کدام روزنه آفتاب بلند ظهورت سر بر خواهد کرد؟

کدام جمعه تصویر روز آمدنت را به قاب جهان آذین خواهد بست؟

ای آخرین تنفس سبز! خورشید در چشم های مسیحایی تو هر بامداد، تکثیر می شود و فرشتگان، هر شامگاه بر پله های آسمان برای استشمام بوی تو به انتظار می ایستند.

روزی که تو بیایی، آدینه با نگاه قدسی ات کمر راست می کند و این بیابان های سرمازده، از کرامت دست هایت به بار می نشینند.

دنیا مزرعه ای می شود روشن و وسیع، با آفتاب گردان هایی که ریشه در خاک ملکوت دارند.

آن روز، جیب های زمین لبریز ستاره هایی است که از آسمان عدالت فرو می ریزد.

تو می رسی، همراه پرندگان مهاجر؛ آن گاه، سردسیر جانمان را گرمای شگفت انگیز حضورت فرا می گیرد.

گنجشک های تشنه از جویبار مهربانی ات سیراب می شوند و اسب های سپید عشق دشت های زمین را به شوق دیدنت می دوند.

ای موعود! آزادگی و عدالت در قاموس حکومت تو معنا می شود.

تو می آیی و کلید آزادی را به زندانیان زمین، هدیه می دهی.

می آیی؛ از سمت آینه ها و رودها و مردمان بی پناه جهان، در آبشار لبخندهایت چهره می شویند.

سلام بر تو و سپیده ای که پرتواش بر دل هامان خواهد تابید!

سلام بر تو و بر نور؛ طلایه دار طلوع تو و پایان انتظار من!

سلام بر تو و چراغ عدالتی که با دستان تو در جهان روشن خواهد شد!

سلام بر تو و ذوالفقار عدالتی که بر دستانت بوسه خواهد زد!

سلام بر تو و نگاه معصومانه ات که بی عدالتی را از آینه روزگار خواهد زدود.

سلام بر تو و ارتفاع مهربانی چشمانت که گلواژه محبت را به سجده وامی دارد.

سلام بر تو و چشمان منتظری که همواره تو را می جویند.

سلام بر تو و نگاه شب زنده دارانی که از آسمان یادت ستاره می چینند.

سلام بر تو و دل های عاشقی که با تو نجوا می کنند و تو را می خواهند.

سلام بر تو و کبوترهای معصوم دل هامان که برای یک جرعه دیدارت پرپر می زنند.

سلام بر تو و افق های دور دستی که با آمدنت در انتظار ماست.

سلام بر تو و ندبه هایی که جمعه ها را بهانه می شوند برای زودتر آمدنت.

سلام بر تو و ترانه مقدس نامت که از میان لب های منتظران شنیده می شود.

سلام بر تو و شبنم های عاشقی که از گوشه چشم منتظران چکیده می شود.

سلام بر تو و بر گلدسته های جمکرانت که پناهگاه دل های عاشق است.

آقا، شب های غریبانه ام را با آرزوی دیدنت آغاز می کنم و با نجوای یاد تو به پایان می برم و می دانم که با آمدنت، افق های بی کران دور دستی در انتظار ماست.

بیاو سلام هامان را بی جواب مگذار.

و تو هر صبح آدینه، سوار بر اسب تیز پایت تا پشت پنجره دل می آمدی.

می آمدی تا من زیر باران، بارش نور را بنگرم.

می آمدی تا مردی از جنس آسمان را زیر باران، با چشمان زمینی ام ببینم.

اکنون فرسنگ ها از آن رؤیاهای سپید دور افتاده ام.

سال هاست باران می بارد و دستی پلک های خسته پنجره را نمی گشاید.

سوار تنهایم!

در سپیده دم کدام آدینه می آیی که عطر صلوات، کوچه را بردارد؟

کی قدم رنجه می کنی که شانه های خسته سیم های برق کوچه از تجمع پریشان یاکریم های منتظر آرام گیرد؟

ببین که بی حضور سبزت، گل های باغچه مان رنگ بهار به خود نمی گیرد.

در ازدحام پاییزهای پیاپی، روزهامان دستی به شانه خورشید نمی زنند و همنشین شب های بلندیم.

ماه و ستاره ها نیز نشانی آسمانمان را از یاد برده اند.

من اما شاخه شاخه نرگس ها را به نام تو می خوانم.

شاید تویی که هر صبح، از میان نرگس ها لبخند می زنی.

شاید این عطر نفس های توست که هر روز خانه را بر می دارد.

زیبای غریب!

دلتنگی شانه هایم سهم توست؛ سهم شبی که بیایی و تا صبح، سر بر دامان تو باران بی امان گریه ببارد.

پس کی کوچه های سرد وتاریک چشمم را چراغان خواهی کرد؟

کی عطر نجیب پیراهنت خواهد وزید؟

آخرین بهار!

تا آن آخرین آدینه که طلوع خورشید را بنگرم، چشمان خسته ام چشم انتظار توست.

ص:111

من بی تاب تر از آنم که شرح قصه دلتنگی ام را برایت واگویه کنم و تو خود خوب می دانی این را؛ پس تنهایم مگذار در این برزخ و این گونه در عذاب الیمم نپسند.

مرا دوباره میهمان خوان کرامتت کن و به پروازم درآور در آبی چشمانت تا دوباره سر دهم سرود رهایی را.

من مثل کودکی هایم ساده ام و با همین سادگی، پشت همین در، رو به این جاده خاکی منتظرت می مانم.

یادم می آید مادربزرگ که حالا چشم هایش کم سو شده پشت همین در می نشست و مدام قرآن می خواند و دعا می کرد تا بیایی.

من هم مثل مادربزرگ آن قدر پشت این در می نشینم تا چشم هایم کم سو شود و آن قدر قرآن می خوانم تا تو بیایی.

تو پیراهن یوسفی؛ برای مادربزرگ، و برای من که بعدها چشم هایم کم سو خواهد شد.

با همه این حرف ها:

پشت همین در، رو به همین جاده خاکی، تاهمیشه منتظرت می مانم.

ای منجی یاس های گمشده!

تو را چه بنامم که عطر حضورت، یادگار سال های نبودن توست.

تو را چه بخوانم که طنین گام های نیامده ات در کوچه ها بلوا می کند.

ای طلوع آسمانی عشق!

از هزار توی زمان، به جمعه پناه آورده ایم؛ تا تو را در هر جمعه عاشق تر ببینیم.

اما تو آن روز موعود را به سپیدی ابرهای انتظار سپرده ای و ما گیج و سردرگم، قطره قطره می باریم تا شاید رنگین کمان ظهورت را به تماشا بنشینیم.

ای خلاصه خوبی ها!

بیا! بیا تا پنجره ها به سمت آبی ترین آسمان ها گشوده شوند.

بهار اجابت شده دل ها! هر جمعه به امید آمدنت به مصلای عشق می روم و دو رکعت نماز عشق، می خوانم و غروب که می شود، دیدگانم را، دیدگان ابری ام را به آسمان آبی آمدنت می دوزم تا شاید غباری از کویت، بهاری از رویت، شمیمی از بویت و عطر آمدنت مرا سرمست حضورت کند.

آقا!

«گر نیایی سر به صحرا می گذارم»

مولایم! لحظه هارا ثانیه به ثانیه بدرقه می کنم، تا با رفتن هر ثانیه و هر دقیقه به تو نزدیک تر شوم.

ای که نهان از دیده هایی، نه دیده ها نهان از تو، ای مرهم دل های بی قرار، «نور خورشید مگر تا به کی اندر دل ابر»؟

بیا که ظهورت مظهر تمامیت است و انتظار تو روزنه ای است برای چشمان مهجور.

مولایم! جمعه که از راه می رسد، صاحب دلان دل از کف می دهند و بی قرار آمدنت ثانیه ها را نظاره می کند و قافله دل های بی قرار دست به آسمان می برند و سرود آمدنت را زمزمه می کنند.

ای قبله هر قافله، ای مشعل هدایت، بیا تا از طنین صدایت حنجره های کال، بی تاب شوند و از هرم نگاهت، انجماد بشریت در هم بشکند.

بیا در آغوش باران، ای نور نوشیده از خورشید!

بیا؛ همگام با ماه، بیا بهار بهاران! هم صدا با باران، همدوش جبریل و در میان هلهله ملائکه و شاباش نور.

بیا طراوت باران!

بیا بهار بهاران!

ص:115

تو را در این غزل من شما شدی آقا!

از این که شاعرتانم غرور خواهم داشت

هزار پنجره عاشق، هزار جمعه نجیب

دلی به شوق ظهورت صبور خواهم داشت

همیشه منتظرم با دو شاخه نرگس

من انتظار قریب ظهور خواهم داشت

برای گفتن حرفم، اجازه می خواهم

به روز آمدنت من حضور خواهم داشت؟!

ص:117