که می رسد از راه

با دامنی از گل های معطر

از جاده هایی که متبرک آمدنش هستند

بهار از گرد راه رسید

دل هامان را تکاندیم

چشم هامان را شستیم

پیراهن معرفت پوشیدیم

سلام کردیم به تدبیرکننده شب و روز

و به باران و درختان

که شعر موزون طبیعت اند.

بهار از گرد راه رسید

اما، چه قدر بهارگونه می اندیشیم؟

چه قدر حالمان حال خوش اجابت و دعاست؟

چه قدر ذکرمان حسینی است؟

و چه قدر رنگ و بوی بهار موعود گرفته ایم؟

چقدر دل هامان دگرگون شده است؟

بهار از گرد راه رسید

و کاش بهار موعود هم از راه برسد!

و کاش چشم های معرفتمان را شست وشو دهیم!

و کاش خانه دل هامان را آب و جارو بزنیم!

تا دیدار تازه گل نرگس

به امید آن روز عزیز!

«یا مقلب القلوب و الابصار»

ص:2

پس دریغ و فریاد و فغان بر آن زمان و آن مکانی که شاخه های درختانش دسته های تبر باشند و باغبانانش، تبرداران!

و جز من کیست آن که چنین تقدیری را برای خود رقم زده باشد؟

این منم که تبردار درختِ وجود خویش شده ام و نَفَس به نَفَس، تبرِ فولادین نَفْسم را بر ریشه های تُردِ روح خود فرود می آورم و خود، باغبانِ خیانتکارِ باغِ هستیِ خویش شده ام!

این منم که اندک سرمایه انسانی ام را به مسلخ سرکشی های جسم و عصیان های خانمانسوز نَفْسم برده ام و آتش قهر کائنات و آفریدگار کائنات را با میل و اراده خویش به خرمنِ روح خود کشانده ام!

کیست بی چاره تر از آن که با دست خود، زهر نادانی ها و ندانم کاری ها را به کام خویش بریزد و خود، تنها مسبِّب تلخ کامی های خویش باشد؟

کیست بی چاره تر از آن که خطاکار است و به اشتباه، اشتباهِ خود را درست می پندارد، و به اشتباه، اشتباه کاری خود را درست کاری؟

کیست بی چاره تر از آن که عطش و خشک سالی، تمام وجودش را فرا گرفته و پنجه های مرگ، گلویش را فشرده است و او در هاله ای از اوهام و ابری از تصوّرات، خود را سیراب

می پندارد و بی نیاز از آب؟

آری! این منم که این گونه ام و این منم که این چنینم؛ این منم که بی چاره تر از خویشم و به خاک نشسته تر از خود!

این منم که آن چنان در منجلاب خودبینی فرو رفته ام که چشم هایم هیچ کسی را جز خود نمی بینند و این در حالی است که چشمان شاهدان، در همه جا و همه زمان ها مرا دیده اند و می بینند!

این منم که تبردارِ درختِ خویشم و مردابِ شکوفه زارِ خود!

این منم که دیروزهایم را به باد داده ام و امروزم را به آتش کشیده ام!

و اکنون، من مانده ام و دستانی از بی بضاعتی پُر و چهره ای از اندوه غبار اندود و چشمانی از اشک و شرمْ بارانی!0

ص:4

الهی! می ترسم از آغاز کامرانی و پایان ناکامی. می ترسم از فردایی که منادی، بانگ کوچ سر دهد و کوله بارم خالی از توشه راه باشد.

«رقص دانه های بی شمار باران، طلوع نقره ای خورشید و غروب خونین آن، تلالوی افسانه ای رنگین کمان، نسیم جان بخش سحر، هوای دلکش کرانه ها، بازی امواج اقیانوس ها،

طاق یکدست آبی آسمان. تراکم دل انگیز مهر، فرش شنی کویر، کوه های دوش تا دوش، هیبت درختان سربرآورده به طاعت، افتادگی سواحل دل به دریا زده».

همه و همه، قطره ای از دریای بی کران نشانه های توست و هر کدام، به زبان خود ثناگوی تو.

خدایا! چه قدر بدبختیم که حتی صداقت کوه ها و دریاها را هم نداریم؛ صداقت چکاوکان و یا کریم ها را، صداقت اطلسی ها و شمعدانی ها را.

«هر کس به طریقی صفت حمد تو گوید

بلبل به غزل خوانی و قمری به ترانه

یعنی که تو را می طلبم خانه به خانه

ای تیر غمت را دل عشاق نشانه»

ای ساحل رسیدن!

زورق کوچکی هستیم در تلاطم توفان ها و گرداب ها؛ چونان شاخه گلی که در تهاجم شلاق های سهمگین باد پائیزی باشد.

- نه تکیه گاهی که از خروش توفان ها در امان باشیم و نه پناه گاهی که از خشم گرداب ها.

کشتی توفان زده ما را به ساحل آرامش خود برسان.

الهی!

از گرمی بازار بی عدالتی می ترسم. از علف های هزر گناه که چهار سوی گشایش پنجره ها را گرفته اند.

خدایا! حالی که توفیق کعبه دست نمی دهد، طواف دلمان ده که:

«کعبه خود سنگ نشانی است که ره گم نشود

حاجی! احرام دگر بند، ببین یار کجاست»

ص:7

الهی! دلخونم از این روزهای بی پیغام،

از این غروب های بی هنگام

از این غریبگی و سپیده ندیدن.

خدایا! مخواه در این بی نشانی بمانم.

مخواه که بی آسمان بمیرم که من عمری ست زمین گیر خویشم.

پروردگارا! می دانم که هیچ صیادی از دریای رحمتت دست خالی باز نخواهد گشت.

می دانم که تو بر خانه های ابری بندگانت، خورشید می تکانی و بر سفره های خالی

درماندگانت، برکت می افشانی.

می دانم که هیچ بندری از کشتی های نجات تو خالی نخواهد ماند. این دریازده بی ساحل را اجابت کن که هر روز و شب، تو را می خواند.

ص:13

حرف بود، کلمه شد و «درخت» نام گرفت؛ درخت!

- درخت یعنی: نقشی بر بوم خاکی زمین از کوچه های معطّر بهشت!

کم کم شمالی ترین نقاط زمین، قطب احساس سبزینگی درخت شد و از آن جا شروع به گسترش قلمرو سبز حیات کرد! اولین شکوفه گیلاس، طعم فرشته می داد و اولین پرنده، در آغوش «سرو» به دنیا می آمد. شاید به همین خاطر مردم، تمام پرنده ها را «میوه»های رنگارنگ

سروها می دانند!

کوه ها، دشت ها و صحراها، برای بریدن از تنهاییِ طاقت فرسای بودن، دل به هم صحبتی درختان سپردند و آسمان برای گریستن، بهانه ای تازه یافت! بهانه ای که ابرهای دلتنگی اش دیگر، فاجعه آفرین نبودند و سیلاب، به دیوار پرنیانیِ دریا، رنگ تیره خشم نمی پاشید؛ درختان آغوش می گشودند و آسمان گریه کنان سر به شانه آنها می گذاشت.

احساس آبی آسمان با نجابت سبز درخت، پیوند می خورد و جویباری از حسّ و عاطفه، روانه دریا می شد.

کم کم با وجود درختان، زمین داشت به بهشت رؤیایی آسمان، شبیه می شد و تنها «انسان» کم داشت! عاقبت بعد از سال ها هم جواریِ خاک و آب و درخت، انسان از راه رسید!

انسانی که افسوس! هیچ وقت، «درخت» را نفهمید!

نه خود را توانست بشناسد، نه درخت را!

... و درخت هر روز با کوله باری از رنج، در وفور دلتنگی ها، افسرد؛ زرد شد؛ پژمرد و در آتش کینه توزی «شیطان»، تمام سلول هایش را به تاریخ پیوند زد! گاه به خشم بی انتهای توفان ها، نگریست و گاهی به نیشخند زهرآگین «تبرها» گریست!

در رستاخیزی نابه هنگام درخت به «گناهِ بی گناهی» سوخت و خاکسترش را کویر با خوشحالی، به سردرِ خانه آویخت!

«انسان آمد» و «درخت» از آمدن، پشیمان شد! ...

ص:16

درخت، ای شعر و موعظه ها عارفانه هستی و ای درک پر معنی طبیعت که هر برگ و شاخه تو کتابی عظیم از ستایش و هشدار و پند است ... ! هر بهار که عرفان آبی زندگی، در شاخه هایت

موسیقی زیبایی زندگی را زمزمه می کند، خدا را می بینم که در جان هستی، مرا به خویش می خواند؛ به چشم باز کردن و دیدن و فهمیدن و آن گاه دل سپردن و سجده کردن.

«کنون که در چمن آمد گل از عدم به وجود

بنفشه در قدم او نهاد سر به سجود»

ص:20

تو را، عاشقی می بینم که می گدازد و می سوزد و می گوید. نهج البلاغه را که ورق می زنم قلبم فشرده می شود این جا واژه ها از، بزرگی و مظلومی تو ضجه می زنند.

هر کلمه پتکی است که بر فرق بی خیالی هایم فرود می آید. با هر واژه، عظمت تو... برایم مجسم می شود. تو را می بینم، که ایستاده ای، چونان پدری دلسوز و مهربان... و باران یکریز

مهربانی هایت را بر سر این مردم ناسپاس فرو می ریزی... «من نگهبانی شما را در راه های حق که در میان جاده های ضلالت کشیده شده است، به عهده گرفته ام، شما ای مردم! به وسیله ما دودمان محمد صلی الله علیه و آله وسلم، از تاریکی های جهل و فساد رها شده اید و راه هدایت را در پیش گرفته اید و گام بر فراز اعتلا نهاده اید. شب های تیره و تار جاهلیت را به وسیله ارشادهای ما پشت سر نهاده اید تا فروغ بامداد اسلام بر عقل ها و دل های شما درخشید».(1)

اشک هایم می جوشند و از چشم هایم قطره قطره فرو می ریزند، مگر یک انسان چه قدر عظمت دارد؟! باور می کنم؛ تو همان هستی که کوچه های کوفه را نیمه شب ها، با انبان آذوقه ای بر دوش معطّر می ساخت و بیداری در جانشان می ریخت... تو همان هستی که با آن

دست های آسمانی، که افلاکیان آرزوی بوسیدنش را دارند، لقمه در دهان پیرمرد نابینا می گذاشتی.

تو همان هستی که صورت بر تنور بیوه زن می گرفتی...

تو کیستی؟! که عدالت هم از عدل تو، انگشت حیرت به دندان می گزد.

واژه واژه تو را می جویم. خود را به امواج کلمات می سپارم؛ به دریای بی انتهای نهج البلاغه.

دامن روحم را پر از گوهر معرفت می یابم.

با هر جزری، در بی نهایت بزرگی ات فرو می روم.

و با هر مدّی، در عمیق عظمتت، غرق می شوم.

ایستاده ای؛ محکم و پا برجا...

ص:22

استواری از شانه هایت سرازیر می شود، صاعقه کلامت، می درخشد و می غرّد: «املاک مسلمانان را به آنان باز می گردانی... حتّی اگر مهریه زنان قرار گرفته باشد، حتّی اگر با آن اموال کنیزها خریداری شده باشند».(1)

آه! علی ... علی ... علی!

تو هم چنان در وسط پرگار هستی، ایستاده ای و آفرینش بر مدار وجودت پروانه وار می چرخد. تو دوباره و هزارباره، بی هیچ تکراری، متولد می شوی. برای تو هرگز آغاز و پایانی

وجود ندارد. تو فراتر از ذهن روزگارانی و با هیچ زبانی تفسیر نخواهی شد.

ص:23

برترین توشه برگیرد؛ پس از خوان دنیا، در این روزگار توانمندی، تمتّعی بردارید تا فردا روز، بدان خویشتن را پاس دارید.

بنده را بایسته آن است که پروردگار را پروا گیرد، بر خویشتن خیرخواهی کند، توبه نصوح به پیش اندازد و برخواسته نفس چیره آید. که مهلت بر او پوشیده است و آرزو، نیرنگ باز است و شیطان بر دلش دست انداز، تا گناهش را بیاراید و بر او سیطره یابد.

به تا خیر توبه اش وامی دارد تا آن را به فرداها سپارد. و چون مرگ بر او هجوم آورد و آوار نیستی، هستی اش را در کام کشید، غوطه ور در غبار غفلت رهایش می کند.

آوخ بر فراموش کاری که زندگانی اش، گواه زشت کاری او بوده باشد و روزگارش، مَرکب نگون ساری او!

خدا را خواهانم تا ما و شما را به زُمره آنانی درآورد که به نعمتی مغرور نمی گردند و از بندگی به بهانه ای قصور نمی ورزند و پس از مُردن، در بند پشیمانی و اندوه گرفتار نمی آیند.

اللّه نور السموات و الارض مَثَلُ نوِرِه کمشکوة... و مشکات حضور جاودان خاتم انبیاست در رسالت خط به خط شریعت. فیها مِصْباحٌ، تلالؤ نوریست که در مشکات وجود محمد صلی الله علیه و آله وسلم

الماس فشانی می کند و او را مولی الموحدین خوانند. فی زُجاجة، بالا نشین معنا در این مقام دو قامت بلورین ایمان، امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام محفل داران نورند. کَاَنَّهُ کوکبٌ دُرِّیٌ، ستاره سجده بر پیشانی عبودیت کامل، همان زینت عابدان و سیّد ساجدان درخشان است. یُوقَدُ مِنْ شجرةٍ مُبارَکَة، این نور، فروزان از عصاره درختی است که به چشمان خاموش ظلمت شکاف

می زند و نظر به محمدبن علی، باقرالعلوم علیه السلام است. زَیْتُونةٍ، گوشواره های زیتون بر شجره

مبارکه، دانه های بهشتی زمرّد در صدق گفتار امام صادق علیه السلام است. لا شَرقیةٍ، به جانب راست فرو نریخته، موزون و معتدل، در حلقه حلقه زنجیرهای درد، موسی بن جعفر علیه السلام باب حاجات بندگان

را می گشاید.

لا غَربِیةٍ، به جانب چپ نیاویخته و در صحن اعتدال رو به آسمان روشن عشق، «رضا» به رضایت حقیقت داده است.

یَکادُ زَیْتُها یُضی، این عصاره شاخه ها و ریشه های سخاوت است که از دستان کریم جواد الائمه علیه السلام تا گونه های یخ زده افروخته می شود.

وَ لَو لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ، بی هیچ نشانی از آتش، فانوسِ خورشید در دست، هادیِ جاودانه های سرور است. نورٌ عَلی نورٍ، نور بر فراز نور، از ساق عرش تا هیاهوی فرشتگانِ ملکوت، زمزمه نامِ امام عسگری است. یَهْدِیَ اللّهُ لِنورِهِ مَنْ یَشآءُ، ... و در ازدحام ضلالت و وحشت، در سایه روشنِ شبهه و تردید، تنها خداست که کودک سر در گریبانِ دل را با اشراق آخرین محبّت خویش، به

آغوش وصال، هدایت می کند و از تب و تاب ضجّه انتظار، به گاهواره آرامش و قرار، می رساند.

آنگاه که قیام قائم بر قامت شب استخوان های سیاه ظلمت را در هم می شکند.

ص:27

من با درک اندکم، مرگ را تصور می کردم که هیچ لبخندی نمی توانست بیاورد و مرده که اصلاً مرده بود... و یا درد را که جز چندشی در آدمی به یادگار نمی گذاشت - و نمی توانست غیر از این -

... ترسم می گرفت و بعد، لرزشی که به لرزش تو نمی مانست.

چشم دوختم به لبخندت و تنی که آرام خفته بود... بلند شدی و در سردرگمی هایم پا گذاشتی.

دستت که روی شانه ام خورد و لبخندت که: «ما زنده ایم و نزد روزی ده همیشگی، روزی می خوریم»، تردیدهایم ریخت و سراب اندیشه ای که رفتنت را مرگ تصویر می کرد و بعد که تو گفتی: شهادت چیزی مثل شکفتن است؛ چیزی مثل سرخوشی پرندگان بهار. شهادت، زندگی بی آلایش انسان است.

روحت می جنبد و لبانت که جاری واژگان سپیدی بود که مرا به دور دست کودکی هایم می برد؛ پای عَلَمی که گریه های مادرم را به نظاره نشسته بود و دو دست که پرچم ها را به هاله ای از عشق فرو برده بود. مادرم صورتم را پر کرده بود از عطر «یا ابوالفضل» و تو... باز خندیدی. بدنت آرام خفته بود...

به روح عشق رسیده بودی و درک روشن هستی را نوشانده بودنت. - که این گونه خندیدی - دو سیال پر شکوه، با دو بال فرو رفته در مه، دست مرا گرفته بودند و رو به حقیقت بودن تو می کشاندند. دلم نمی لرزید و دستانم نیز، ولی دلواپس بودم، دلواپس؛ دلواپس چیزی که نداشتم و پرسشی که... تا به کی؟ داشتن تو خودش نهایت خوبی بود.

داشتن لبخندت و آرامش بشکوهی که سوار می کرد بر کودکی های لبریزم. کودکی هایی که خیلی بیشتر از حالا بوی خدا می داد. بوی تو را می داد؛ خیلی بیش تر از امروز.

دستت به سوی قلم رفت و نوشتی: زندگی این جاست. حالا که ابرها کنار رفته اند و لبخندها و خوبی ها از ابهام تهی شده، حالا که درک روشن هستی به آدم نوشانده می شود از دستی که بوی

خدا می دهد، بوی آشنایی.

این جا زندگی پر از جاودانگی است؛ پر از کوثر. وقتی که کاسه کاسه عشق از دستان مردی می خوری که خود سیرش را رو به رستگاری تمام کرده و به بالاترین عشق ها رسیده است.

به سکوت رسیده ام. ذکر، تمام وجودم را دربرگرفه است.

«اَلا بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوب»

ص:29

نومید... نه نیستم؛ که قصه ات نام تمام زندگان را بر خود دارد. نام تمام آنان که زنده ترند، لبخند

بر لب تر، عاشق تر، و خشنود تر.

عاشق؟! عاشق بودم که تمام نشدم. عاشق بودم که رنگ دانه های تمام سیلی ها را به صورتم می زنم تا کسی درنیابد که بی تو رنجورم و سرشکسته. عاشقم که طعنه ها را به جان می خرم و حتی وقتی پیش تو می آیم هم لب از لب نمی گشایم گله را. که «زهر باید خورد و انگارید قند»

قدیم ترها - که هنوز این همه گرد بر پوتین هایت نشسته بود - ، می شد صدای گام هایت را از آن ها شنید و صدای تکبیرهایت را که نشان می داد ردّ استواری عجیب را.

آیا به یاد داری آن غربت دور را که باهم نوشیدیمش و بعد تو رفتی که یک جرعه دیگر بنوشی که خودت می گفتی مزّه آن در برابر این، مثل مزّه کوثر است با آب جنت آباد.

و من از ته دل آهی کشیدم و گفتم: خوش به حالت... پس من چه؟!

و تو گفتی: غربت معنا ندارد برای کسی که «علی» را دارد. برای کسی که زینب را می شناسد. برای کسی که امامش حسن است و حسین پیشوایش.

دوستت دارم؛ آن گونه که تو پریدن را (و کاش می توانستم بالی از تو قرض بگیرم تا بگویم که پرواز می کنم و دوستت دارم یا دوستت دارم و تا پیش پای تو می پرم ...)

ای یار، ای همیشه پا در گریز، ای مسافر! به یاد داری وقتی که می خواستی پا در گذر بگذاری، به اشک هایم نهیب می زدی و سر به زیر می گرفتی... «آه اشک هایت چه بی تابم می کند...»! اکنون، با این که آسمان خاکستری و کوچه خاک گرفته است، اما می شود باز هم تو را دید، بوی تو را شنید و در موسیقی حضورت نماز کرد.

دیشب، آسمانی پر از ستاره را خواب می دیدم که جامه شهاب به تن کرده بودند و در آتشی غریب می سوختند و می رقصیدند و همه ستارگان چهره تو بود و لبخند بی قرارت که بر لب آسمان می سوخت.

و دریافتم که مرا تا تو تا چه اندازه دوری است و اندکی دلم گرفت و تا می خواستم که ناامید شوم، یادم آمد که من هم روزی از کوچه ای می گذرم که حضور تو، عطر همیشه آن است و...

امیدوار شدم.

ص:32

محمد صلی الله علیه و آله وسلم سوگندت داده بود که بی اجازه او از خانه بیرون نروی. آخر داغ پس از شهادت پدرت و مجید و مصطفی، تنها تو بودی که چشمانش را رو به فردا باز نگهداشته ای؛ تنها تو. و بعد از رفتن تو دیگر چیزی برای زندگی کردن نداشت؛ هیچ انگیزه ای، اما تو که زبان برف ها را خوب می دانی و زبان چرب این نیرنگ بازان گرگ سیرت را. نگاهت بدجوری به افق خیره شده است؛

به همان جا که برادرانت - یک روز - رفتند و دیگر برنگشتند.

پیر مردها چشمانشان پر از تنفر است. وزن ها نفرینی تلخ بر لب و سختی ابدی در سینه دارند. و تو پنج نارنجک که کمربندات شده است، سرودی خوش بر لبانت جاری است. سرودی سرخ که جز تو و نارنجک های بسته شده به کمرت، کسی رازش را نمی داند.

«لندرور» یادگار پدرت را تنظیم می کنی؛ روغن، بنزین... همه چیزش آماده است.

و تو که آماده تر از هر روز، به سوی گزینشی شیرین می روی.

مادرت همیشه نگران تر است. انگار که چیزی غیر طبیعی در چشمانت می بیند. حرفی که نگرانش می کند لبخندی که می لرزاندش و چشمی که دلش را می فشرد.

به درون خانه می روی - اتاقی که دیوارهایش عکس های برادرانت را بر سینه دارند - .

چیزی در گوش هر کدام از برادرانت - جداگانه - می گویی... تا مادرت دل نگران نشود، زود عکس ها را می بوسی و از تاق بیرون می آیی.

حالا تا پاسگاه اسرائیلی ها چند صد متری بیشتر نمانده است. زن ها و مردهایی را می بینی که از ایست بازرسی می گذرند... پیرمردها چشمان شان پر از تنفر و زن ها دل هایشان پر از نفرین و تو سرودی سرخ در سینه ات می تپد...

پا را بر گاز می فشری و سرعت می گیری... ایست... چند تیر هوایی و...

پدر، مجید و مصطفی، هر کدام با یک دسته گل به پیشوازت آمده اند

خوش آمدی یاسر!

فریاد حیفا

ص:35

خواهر کوچکم می خواهد یکی از سیب ها را گاز بزند. می گویم صبر کن، بگذار سال جدید بیاید، سیب ها سرخ می شوند.

سال، تحویل می شود. سیب ها به سال جدید می غلتند.

خودم را در آینه می بینم؛ هنوز جوانم.

پدرم قرآن می خواند.

مادرم آهسته گریه می کند. سوره الرحمن، سوره مهربانی است.

سوره الرحمن، دو باغ خیلی سبز است که ما در آن راه می رویم و سیب می چینیم.

«فبایّ الاء ربّکما تکذّبان...»

حالا عید است.

درخت ها، یکی یکی خرقه سبز بهار را می پوشند.

لباس های ما جوانند. ما لبخند می زنیم. پدر، عیدی های ما را می دهد. همه ما ثروتمند می شویم. خاکِ فقیر را از یاد می بریم.

زمین ثروتمند می شود. هنوز کمی «زمستان» پشت در خانه است. با او خداحافظی می کنیم. زمستان پشت در سال جدید جا می ماند. پنجره را باز می کنیم. در حیاط، غلیان چلچله و شکوفه

است. توحیدِ بهار، خاک را تسخیر کرده است.

بهار! ای رستاخیز سبز! ای رحمتِ معطّر!

دیروز، آخرین برگ زرد از شاخ های درختان افتاد و امروز، تو تمام سبزی ها را نقاشی می کنی.

دیروز باغ از بی پرندگی پُر بود و امروز پرنده می چکد از تن درختان.

بگذار تا با تو سبزترین کلمات توحید را بسراییم!

با همان قطیفه های رنگی

با همان دستان لطیف

با همان سر انگشتان مهربان

با همان سبدهای لبریز

با بویی از نیستان های تشنه

با رد پایی از کوچه باغ های مصیبت

با عطر دل انگیز نی نوا

بهار آمده است

سبز، امّا سرخ...

سپید، امّا سیاه...

درختان هنوز سیاه پوشند

دریاها هنوز متلاطمند

خورشید هنوز از تب تشنگی می سوزد

پنجره ها هنوز پریشانند

نسیم به استقبال سنج زنان رفته است

باد زوزه کشان

چراغ شادی شهر را خاموش کرده است

کوهپایه ها شقایق در آغوش، آمده اند

چلچله ها

شمع در منقار

فروردین را به چله نشینی اشک و اندوه نشسته اند

قاصدک ها

پای خاکستری زمین بال می سایند

چشمه ها می سوزند

ص:39

با صدایِ آب آب

بیابان ها در تفِ تشنگی، پا برهنه می دوند

فروردین

چله نشین گنجشک های کربلاست

چله نشین کبوتران مسجد النبی است

چله نشین پرنده های غریب دمشق است

فروردین

آمده است با پیراهنی از اندوه بر تن

و با شال سبزی بر گردن

و با قطیفه هایی سرخ و سبز... نیلی و کبود...

بهار یعنی حرکت از نوزایی به بارآوری و از بارآوری به اعجاز آن چه که آن را مهر می نامند. بهار، محبت را در جان های بهاری افزون می کند. مگر در اسطوره ها نخوانده ای که روزهای اول سال نو، گذشتگان نیز به کنار خانواده هایشان می آیند و تقاضای اکرام و دعا دارند؟

مگر این همه آیین مهربانی و عشق، جز برای این روح تازه است که حتی مردگان خاک را می انگیزاند.

شاید از پس قرن ها و سال ها، خورشید، همان جوری بتابد که هزار سال پیشتر، در آسمان می رقصید و پرتو گیسوان زرافشانش را به زمین می فرستاد. امّا هر بهار، رجعتی تازه می کند و حرفی تازه می زند.

خورشید هم در این تولد تازه شریک است. و تو باید بیاندیشی که بهار یعنی نوروز و نوروز یعنی روز نو، روز جدید، روز آغازی جدید، روزی تازه، روزی روزتر از روزهایی که پشت سرت بودند و روزی که منشأ روزهایی می شود که خواهد آمد. یک نقطه آغاز، یک مبدأ حرکت.

جایی که تو از او طلب حرکت می کنی... یا مقلب... ای تغییر دهنده قلب های ما و چشم های ما، ما را به آن چه می خواهی، راهنما باش. اگر می پذیری که راهنمای ما در این حرکت، آن سرچشمه

جوشان ازلی است.

«یا مُدبّر لیل»: ای آن که تدبیر کننده روزها و شب هایی! در این روزهای ما از سرچشمه فیض جوشانت اندیشه ای کن تا به تو نزدیک تر شویم. اگر یافته ای که نزدیکی او عشق است... یا مُحَوِّل... ! حالا نوبت حل شدن می شود در آن که از او خواسته ای تو را به بهترین حال ببرد. می خواهی مثل بهار که در رگ زمین حلول می کند، تو هم آغازی نو داشته باشی و در عظمت

بی انتهای او حل شوی و می خواهی هیچ شوی در همه او. می خواهی مثل برگ های تازه جوانه زده درخت ها، از نو، راه رسیدن به او، به نور مطلق و جاودانی عشق را تجربه کنی،

می خواهی در کوله بارت از اندوخته های او برگیری و مسیری را که او فرمان می دهد بپیمایی،

می خواهی بارآور باشی و بارده، می خواهی طاعت و اطاعت و عبادتت با خدمت و خشوع، رنگی تازه بگیرد. می خواهی جوانه بزنی، ببالی، میوه بدهی و می خواهی بروی، می خواهی حتّی

ص:41

برای او بمیری، می خواهی بمیری در پایان راه تا به او برسی. تا دوباره زنده ات کند. تا دوباره آغاز

شوی... تا دوباره بهاری باشی و... تا دوباره بیایی و اوست که از لب هایت می خواند این آرزو را: حَوِّلْ حالَنا إِلی أَحْسَنِ الْحالِ

و امسال عید بر سر سفره هفت سین فکر می کنم، به سیب به سرکه، به سنجد به سمنو به سبزه به سکه و به قرآن به سفره هفت سین فکر می کنم و به قاب عکس پدر که هر سال در سفره هفت

سین حضور دارد و ما را مهربانانه نگاه می کند

من هنوز پشت پنجره ام و به نوروز امسال فکر می کنم...

زمین، سفره سبز مهربانی توست

و سر انگشتان لطیف تو شب را صیقل داده اند

روز را پای خنکِ رودخانه ها کشانده اند

فانوس از خانه های گلی آویزان است

پرچین ها، ردّ انگشتان لطیف باران است

هوا، خنکای رقیق نور است

جاده ها، هوای لطیف علف هاست

یا محوّل الحول و الاحوال

اما هنوز دل هامان موسیقی زنجیر و سنج است

دل هامان رنگ و بوی اندوه دارد

پرچم های سیاه مان هنوز برپاست

نقاره هامان هنوز مصیبت است

شانه هامان زخمی عَلَم هاست

هنوز پا برهنه ایم

اشک هامان گرم و تازه است

کوچه هامان عزاپوش است

حوّل حالَنا إلی أَحسنِ الحال

می گویند بهار در راه راست. چیزی نمانده است که به دروازه های این سرزمین پا بگذارد. پس نو نوار و شادان باید به استقبالش شتافت. و من فکر می کنم که بهار یعنی همین.

بی شک، سبز شدن تعدادی درخت و داغ تر تابیدن خورشید، حادثه چندان مهمی نمی تواند باشد، آن گاه که حس بهار خواهی در قلب زمینیان نمی تپد. و عید چه معنایی دارد؟ در روز عید هم مثل همه روزهای دیگر، خورشید در ساعتی مثل دیروز طلوع می کند، ظهر می شود، عصر می شود و غروب و شب. و مثل همیشه بادها می وزند و جاده ها را می پیمایند و دریاها به ساحل حمله می کنند و پس می زنند. و یعنی این که در روز عید هم دنیا مثل همیشه بر سنّت خویش

جاری می شود، بی تغییری. پس امّا چه چیز است تفاوت نوروز و چرا آفتاب عید، گویی زنده تر و معطّرتر می تابد؟

من مردمانی را می شناسم که گل ها را می ستایند و رودخانه های یخ بسته را دوست نمی دارند. پروانه ها را زیبا می دانند و عطر باغات را با جان استشمام می کنند. مردمانی را می شناسم که بادها را معتدل می خواهند و سوزناک سرما، دستانشان را می خشکاند. مردمانی که لذت می برند، آن گاه که تن به آب های گرمِ کرانه ها می سپارند و عطر شکوفه های وحشی، ریه هاشان را پر می کند و تصویر ردیف درختان تازه سبز شده، چشمانشان را آیینه وار، غبار می زداید.

آری! آن گاه که موسمِ روزگاری چنین باشد، نامش را بهار می نهند و آغازین طلیعه خورشیدش را عید. پس حجله بر ورود عروسی چنین می آرایند و پاکیزه و تن شسته، جامه نو

می کنند و بر سنّتی کهن، یکدیگر را فرا می خوانند و بی کینه ای، مهربانی به پای هم می ریزند و عیدانه های به قرآن متبرک، بر فرزندان باریدن می گیرد. و من فکر می کنم که بهار یعنی همین. و فکر می کنم که اگر سالی طبق تقویم، بهاری فرا رسد، امّا جشنی بر ورودش نباشد و برای مردمان، رودخانه، یخ بسته یا جاری تفاوتی نکند و عطر شکوفه ها با بوی دود بخاری های کهنه سوز

زمستانی فرقی نداشته باشد، بی شک بهاری از راه نرسیده است؛ حتی اگر همه باغات، به لحظه ای

بشکفند و همه بادها، مرطوب و زنده بو زند و همه قناری ها، یکباره سرودن بیاغازند و همه

رنگین کمان ها، به لحظه ای در آسمان ظاهر شوند.

ص:45

حالا که بهار، آهسته با کوله باری از سرسبزی و طراوتْ بارانِ پاکش را بر سر کشتزارهایمان می ریزد، خدا را سپاس می گوییم. که برکت را به سفره هایمان آورد.

دل هامان را اگر پاک بود، پاک تر و اگر پاک نبود، پاک می کنیم از هر کینه و دلخوری.

مثل همه درختانی که شکوفه های دوستی را جوانه زدند، ما نیز به خود می گوییم: باید جوانه های دوستی را در دل پاس داشت تا عطر وجودشان، همه چیز و همه کس را معطّر کند.

حالا که آسمان، به آبی شفّاف و روشنش رسیده است، حیف است ذهن ما به صافی و پاکی آن نرسد!

یا مُقَلِّبَ القلوب و الابصار، یا مدبّر اللّیل و النهار یا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوالِ. حَوِّلْ حالَنا إِلی اَحْسَنِ الْحالِ.

ای خدایی که تغییر دهنده شب و روزی.

ای پروردگاری که چشم ها و قلب ها، به اراده تو تغییر می کنند! دلهامان را به سمت بهترین ها ببر و قلب هامان را متحوّل کن.

«یا مقلوب القلوب و الابصار»، می پیچید در لابلای گیسوان بلند بید، می جوشد در منافذ خاک، در رستخیز زمین

ورق های غیب گو، رسیدنش را مژده می دهند، آن گاه که می رسد با ردّ پایی از گل های سپید، با خوشه های شکوفه آویخته بر گردن، با لباسی از حریر آسمان

ورق می خورند پنجره ها و چون کبوتران رها، بال می گیرند در آسمانی فرادست، در آسمانی یکدست

زمین، پاره ای از بهشت می شود، با درختان سر به فلک کشیده؛ درختانی با ردایی از سبز، از سفید، از هفت رنگِ رویش بر آسمان دوخته می شود رنگین کمان هایی تازه.

بهار می رسد؛ دست افشان و پای کوبان، بر تیره خاک افسرده و وامانده از فصل خمود برف.

می آید و پوست خاک کشیده می شود بر پهنای زمین، با جوانه ها و سبزه ها.

خورشید، تا بندگی اش را بر صفحه آسمان غزل می سراید

هوا، بوی رسیدن می دهد

تازگی در زوایای خاک جوانه می زند، امّا:

بهار هست ولی یک بهانه کم دارد

بهار یک غزل عاشقانه کم دارد

مسیرها در خویش می پیچند از بوی بهار، امّا کجاست شمیم آمدن بهاری تازه تر که مشام زمین را پر کند؟

پنجره ها باز می شوند با رسیدن آغاز فصل ها، امّا آسمان، مجال بال گشودن نمی دهد

بهار می رسد، امّا نه آن بهاری که باید.

ص:48

خاطره ای که تا همیشه رودخانه «کرخه» را به تلاطم درمی آورد.

این نوروز، نوروز پرواز و رهایی است، نوروزِ رفتن و پیوستن است.

این نوروز، رستاخیز خون و شکوفه است.

شکوفه های این نوروز، از خون و آتشند. همرزمان، یکدیگر را با گریه در آغوش می فشارند.

همه دل ها آماده شنیدن رمز عملیات است.

همه، پوتین ها را محکم بسته اند. شوقی عظیم و شکوهمند، در دیدگانِ منتظر می درخشد.

در این بامداد، به رمزِ روشنِ «یا زهرا»، درهای شهادت را می گشایند...

هنگامی که «نصر» و یاری خدا فرا رسد، «فتح» نیز فرا می رسد و «فتح» الهی، هم غلبه بر مشرکین ظاهر است و هم گشایش قلب ها و جان های مردمان است: «و رأیت الناس یدخلون فی دین الله افواجا»

تا پذیرای دین خدا گردند و در آن داخل شوند...

و این گونه است که امروز نیز خاطره «فتح المبین»، فراموش ناشدنی است، فتحی آشکار، که فوج سبز پرندگان سبکبال، آن را آفریدند.

«فتح المبینی» که عزّت را در دنیا و آخرت برای آن عاشقان دریا دل به ارمغان آورد.

ص:51

و می گفتیم، چنان که مقتدای ما همیشه گفته است، از انسان و فطرت آزاد الهی، از ظلم، از کفر

و گفتیم که باید برخاست.

و گفتیم که این سرزمین و این مردم، کالای تجارتی نیستند.

و گفتیم که از آن روز که در گوش هایتان اذان خوانده اند، بار رسالتی بر شانه های شماست مردم! پس آن که «اشهد» می گوید، تن به ظلم نمی سپارد،

آن که «اشهد» می گوید، میخانه را در کنار مسجد برنمی تابد.

آن که اشهد می گوید، شرافتی را می شناسد که غیر، هرگز نخواهند شناخت.

آن که «اشهد» می گوید، تن به سیطره آنانی که اشهدگویان را خواب می خواهند و یکسره لای لای می خوانند، نمی سپارد. پس هرگز به گهواره جنبانی دایه گانِ خنجر نهان کرده در آستین چشم نمی بندد و کودک ایمانش را برای ارتزاق، به سینه زهرآگین نامادران نمی سپارد.

باری! گناه من این بود.

من - علم خواهِ فیضیّه - حقیقت جوی جوانِ مدرسه ایمان، هرگز از یاد نخواهم برد آن ساعتی را که خون، حوض حیاط مدرسه را سرخ می نمود؛ چندان که ماهیان قرمز راحتی لحظه ای نمی شد پیدا کرد، ماهیانی که هر روز در زلال سالم آب و در زمینه آبی رنگ حوض چونان عقیقی

سرخ رنگ می درخشیدند.

هرگز از یاد نخواهم برد سرهای شکسته را و عمامه های سرخ که روزی سفید بود.

و سینه های شکافته از حجم سرب های آتشین.

و از یاد نمی برم سلول های نمور و سردِ پیش از حادثه را و شکنجه گاه ها و آنان که هرگز از سلول ها بیرون نیامدند و نیز آنها که هرگز به سلول ها وارد نشدند و پیکرهای شهید آنان که بی تفاوت، در حیاط سرخ رنگ فیضیّه رها شدند.

و از یاد نمی برم رفیقانی را که از ایوان های فیضیّه به حیاط پرتاب می شدند؛ چنان که صدای شکستن استخوان ها، هنوز گوش هایم را می خراشد و از چشمانم زلال، بیرون می پاشد. و مگر

می شود از یاد برد دست های خالی بی دفاعی را که فقط کتاب را می شناختند و قلم را، در مقابل آن همه باتوم و اسلحه و ناسزا و آن همه دژخیم مهیّا و مترصّد.

ص:53

بوی خون خاک تکّه تکّه در هم فرو می ریزد، حادثه ای تلخ در یک قدمی پرسه می زند.

دست هایی شوم، با جوانه پنج خنجر از نیام کشیده، بر خاک چنگ می اندازد؛ دست هایی سرشار از شب، سرشار از گناه.

ردّ چنگال های ابلیس، بر خاک کشیده می شود.

در لابلایِ پیچیدگیِ صدای بهار، با خاک کفتارها روی خاک ریشه می دوانند؛ آن گونه که علف های هرز.

هزاران خفّاش، فیضیّه را بال می زنند. هزاران کفتار می درند دیوارهای نورس فیضیه را. درد، در ارکان خاک می پیچد. خورشید تیره می شود، آن گاه که شب، او را در دهان باز خویش هضم

می کند.

تندبادی می وزد، چراغ های آویخته بر دیوارها طغیان می کنند و مشتِ باد، گلویِ شعله زادشان را می فشارد. هوا بوی فاجعه می دهد، کتاب ها ورق ورق در باد می چرخند، صدای

قهقهه ابلیس که در تاریکی چشم می چرخاند، در زوایای تاریخ می پیچد. درهای حجره های فیضیّه به دیوارها کوبیده می شود، شیشه ها می شکند و فیضیّه زیر چکمه هایی از جنسِ شب

مچاله می شود.

فیضیّه در خون می تپد و هزاران کبوتر خونین بال در آسمان، سیاهی روز را بال می گیرند. صدا نزدیک تر می شود، مناره ها بوی خون می گیرند، فروردین بوی خون می گیرد، بوی رسیدن،

امّا در خون موج زدن.

دست هایی خونین، دیوارهای فیضیّه را مُهر شهادت می زنند.

قطره قطره خون فیضیّه در رگ های شهر می دود، می جوشد و اندوه دیر سالش را موج می زند.

آسمان رسوب می کند در تیرگی خاک.

صدای زوزه کفتارهای وحشی، خوابِ خاک را می آشوبد. درهای فیضیّه بسته می شود و خون می جوشد از در و دیوار فیضیّه؛ آن گونه که فردا جنون می جوشد از هر گوشه شهر.

ص:55

آن روز، قم قیام کرد

پرندگان حرم، روح پرندگان همسایه را دور تا دور گنبد طلایی طواف دادند و گلدسته ها، پیشانی خود را به آبی آسمان کوبیدند

حرم می گریست در سوگ کبوترانه همسایه هایش؛ همسایه هایی که هر روز صبح، بر روی بال ملایک، مسیر خانه تا مدرسه را به شوق «لقاء اللّه» می پیمودند.

و پرواز، جواز ورود آنها به آسمان شد

و پرواز، آسمانی بودن آنها را اثبات کرد.

و پرواز، راه های ناشناخته آسمان را به آنها نشان داد.

و آنها، جغرافیای آسمان را شناختند و تاریخ آسمان را خواندند و فلسفه آسمان را به تفسیر نشستند و کلام آسمان را بحث کردند وفقه آسمان را فهمیدند و اصول آسمان را دانستند و صرف و نحو آسمان را صرف کردند و تفسیر آسمان را نوشتند.

در آسمان حل شدند؛ خود آسمان شدند

و آسمان، آن روز، روی دست های عزادار تشییع شد و کبوترانِ حرم، آن روز، هزاران بار در آسمان، در عزای آسمان، به رسم کبوترانه خویش چرخیدند تا این که آسمانی ها را به خاک

سپردند.

آسمان و خاک یکی شد و «آسمانْ خاکِ» جهان، سرزمین جدیدی بود که به دست نور کشف شد و در اشراق آینه ها به ثبت رسید.

ص:58

با سینه هایی صد چاک، کاروانی کوچک با زخم هایی عمیق، زنجیرهایی سنگین، مرکب هایی بی جهاز.

این کاروان، راز سرخ عاشورا را تفسیر می کند، حکمت عشق را می نمایاند، بساط تردید را در هم می ریزد، حقیقت خون حسین علیه السلام را فریاد می کند.

این کاروان، مسؤول انتشار سخت ترین واقعه تاریخ است، بازتاب سرخ ترین خون، مظلومانه ترین سرنوشت، غریبانه ترین حقیقت.

کودکان خورشید را بر مرکب های بی کسی شان سوار کن! اسارت، فریاد آزادی است که از خنجر زخمی کاروان می تراود. اسارت سیمای عزّت است، امتداد شهادت است، تفسیر رشادت است، در منطق کاروانی که تمام دردهای عالم را در سینه معصومش جا داده است.

هوای این دیار، مسموم است.

این سرزمین رو سیاه تاریخ است ... ، لحظه لحظه اش با زجر و غم رقم خورده

حکایت پریشانی تان در این دیار به اوج خواهد رسید ... خود را برای مصیبت آماده کنید ...

قصر یزید، برایتان آغوش گشوده

هنوز امتحان شما ادامه دارد ...

صبور باشید، چشمانتان را به صبر دعوت کنید؛ قرار است شاهد چوب خیزران و دندان باشید،

این ماجرا، پشت آسمان را بشکند عجیب نیست!

صبور باشید... ! خرابه شام پیش روی شماست ... صدای گریه طفلان بی قرار اگر لرزه بر کائنات بیافکند، عجیب نیست!

محکم بایستید که از ماجرای سر بریده در طبق، اگر عرش خدا بلرزد، عجیب نیست!

شام، با تمام تیره روزی هایش به انتظار شما نشسته و ورودتان را به هلهله و شادی ایستاده! بازماندگان قبیله پرواز! این جا شام است؛ نقطه عروج شما! آغاز رسالت آسمانی تان!

قصّه هنوز به اتمام نرسیده. کربلا هنوز ادامه دارد. عاشورا به ظهر ختم نگشته، لحظه لحظه شام، بند بند اسارت شما، ادامه عاشوراست.

خون حسین علیه السلام، در شام خواهد جوشید.

خون حسین علیه السلام، در شام قیامت خواهد کرد.

خون حسین علیه السلام، هرگز راکد نمی ماند.

اوّل ماه صفر است و آغاز محرّمی دیگر. زین العابدین علیه السلام حسین گونه، شهادت را به ذلت

ترجیح می دهد. رقیه، جای خالی برادر شش ماهه خود را پر می کند.

آفتاب طلوع کرده است و هفتاد و دو خورشید آفتاب گستر، بر فراز ایوان آراسته و تخت مرصع و کرسی های زرین و سیمین یزید، چشم انتظار توفانی هستند که از جانب خرابه شام بوزد

و چون آتشی متلاطم و خشمی خروشان، شکوه پوشالی شامیان را در هم کوبد.

شام، منتظر زینب است؛ منتظرِ ذوالفقار زبان زینب که: «وَ سَیَعْلَمُ الَّذینَ ظَلَمُوا ایُّ مَنْقَلَبٍ یَنْقَلِبُونَ.

اوّل ماه صفر بود و آغاز محرّمی دیگر. کاروان کربلا بود و هفتاد و دو حماسه جاوید که در پشت دروازه های دمشق ایستاده بودند. کاروان کربلا بود و هفتاد و دو آفتابِ بی تاب. هفتاد و دو خورشید آمده بودند تا تاریکی شام را نشان تاریخ دهند. کاروان کربلا آمده بود تا شرارت و شقاوت شهر را به آتش کشد. کاروان کربلا آمده بود تا نقاره زدن ها و دف زدن های شامیان و

کوفیان را در نفرین ابدی دفن کند. شام نیز مثل کوفه، سرشار از شوق بود و شعف.

زینب شکیبا و بی پروا، چونان شعله ای تند و تیز، تمام افسون ها را به آتش کشید. در

رگ هایش غیرت حسین بود و در کلامش آتش عشق علی. زینب که بغض نهفته در نگاهش را تا شام نگاه داشته بود، اینک توفانی و کوبنده، بی تاب و بی قرار به ملاقات حادثه ها می رفت. از صلابت و صبر زین العابدین، صدای زنجیرها بلند بود، و غل و زنجیر، از هر م تن تب دارش،

مذاب. فریادش بلند شد که: «اِنّما یُریدُ اللّه لِیُذهِبَ عَنْکُم الرِّجْسَ اهل البَیْتِ و یُطَهّرَکُمْ تَطْهیرا».

ص:62

اینان کتاب خدا را بر نیفراشته اند، مگر بر آهنگ نیرنگ». کج اندیشان، تو را در چنبره خشم خویش گرفتند و تیغ به کف و کف به دهان، به کُشتنت تهدید کردند و از به سرانجام رساندن امر الهی ات بازداشتند.

ندای دجّال وش تفرقه، این بار از حلقوم آن سیه دل کِندی، اشعث، درآمد که: «اگر از پیکار باز نایستیم، گرد مرگ بر چهره دودمان عرب می نشیند و حُرمت ها از میان می رود و زنان و فرزندان،

به تیره بختی گرفتار می آیند.» و چنین یارانت را پراکند و جانت را از زهر زبان خویش آکند.

خاندان جگر خوارگان، از دست انتقام الهی رها گشت و مجالی دوباره یافت تا خدنگ کینه خویش را روزی دیگر به خون پاک فرزندان زهرا علیهاالسلام رنگین کند. و «دَوْمَةُ الْجُنْدلْ»، دامی بود گسترده که کور باطنان پر مدعا به آن در غلطیدند و از آن بیرون نیامدند، جز آن که عزت و شرف مسلمانان را به حماقت و کوته نگری خویش فروختند و اسیر چنگال هوس آلود امویان شدند.

در این میانه، همان وادادگان حکمیت خواه، تو را تُهمت کفر بستند، تو را از نخستین ایمان آورنده، ای هماره سر فرود آورده بر آستان جلال و جمال خدا!

پیش نگاه دردمندانه ات، نیشخند دسیسه گر شام، بسی زجرآور بود، امّا تو خار در چشم و استخوان در گلو، شکیبایی ورزیدی.

شکیبایی کردی، امّا به تاریخ آموختی که نیک بنگرد چگونه کوته بینی و قشری گری، چون آفتی به جان اُمّت می افتد و از شجره طوبای شریعت، جز قالبی تُهی باقی نمی گذارد و زلال جاری اندیشه را به مرداب عَفَن جمود مبدّل می سازد.

رنج صحبت متعصبان را بر جان خود هموار کردی تا به بشریت آشکار کنی در گریزگاه های ایمان و کفر، چگونه الحاد و زندقه، عَلَم دین برمی فرازد و منافقانه، خدایی ترین مردان را رَمی به ارتداد می کند و نفرینشان را روا می دارد.

و چه مظلوم بودی تو ای بزرگ مرد!

ص:64

پور سینا خسته بود آن روز که در همدان سر به بالین خاک می گذاشت؛ خسته! زخم هایی که تن ایران زمین را تکه تکه می کرد روح او را سوزانده بود و خسته از همه چیز، یاد روزی می کرد

که زمین، پذیرای چشم هایش شد.

- خوش آمدی مادر! دنیا از آن تو باد

و او می دانست دنیا هرگز از آن کسی نخواهد بود.

او را حسین نام نهادند. پسر عبدالله بود و از دودمانی اهل فضل. امّا ماندن را به شیوه اجداد خود نمی خواست و رفتن را راهنمای خود کرده بود، وگرنه جامه امیری و وزیری، بارها بر تن او نشسته بود و بیرون شده بود... و بنده خدا، هیچ جامه ای را جز خدمت به خلق و تفکر و تعبد در او، دوست نداشت.

پور سینا بود و سال ها دربدری، سال ها هجرت و اندوه، فقط به خاطر این که نمی خواست مثل دیگر اندیشمندان زمان خودش، طوطی دربارهای رنگارنگ سلاطین جاهلی باشد که قصرهایشان را از دانشمندان بزرگ پُر کرده بودند، در حالی که خود از حسد و جهل و ظلم، مدام روی دست های هم بلند می شدند.

و رفتن، سرآغاز حرکتی شد که تا روز مرگ او را رها نکرد؛ آن گونه که حتّی اگر لحظه ای فراغت نصیب او می شد، ولوله ای در جانش می افتاد، شوری ناگزیر او را به رفتن می کشاند و باز می رفت تا آن جا که خورشیدهایی را که در دلش می تابیدند، راهنمایش باشند و رفتن، میراثی

است که پور سینا برای ما نهاده است ...

ص:66

مگر پاهایت زخمی اند

مگر انگشتان کوچکت شکسته اند

چرا چشم هایت را می بندی؟

سرت را بر زانوان عمه بگذار، رقیه!

چشم هایت را مبند!

بگذار تا باران خون رنگ چشمانت

آبروی این شب سیاه را ببرد

بگذار تا ردّ تازیانه بر بازوانت

پرده از چهره ستم بردارد

بگذار تا صدای روشنت

گوش شام را کر کند

بگذار تا پاهای برهنه ات

کمر شام را بشکند

بیابان را شعله شعله بسوزاند

بگذار برق چشمان خونبارت

زمین را یک جا چنگ بزند

بیدار شو!!

ببین چه بر سر کاروان آمده است!

ببین چه بر سر خیمه گاه آمده است!

رقص شمشیرها و تازیانه ها را تماشا کن!

ببین چه قدر کوچه ها سنگدل شده اند،

چه قدر آسمان گرفته است،

چه قدر مرگ می بارد!

ص:68

زخم تازیانه هایت را بپوشان رقیه!

دیگر سراغ گاهواره را از من مگیر

دیگر دل سوخته ام را آتش نزن

لب های خونی ات را بپوشان!

این جا شام است

شام بی حرمتی ها

شام نیرنگ ها و دسیسه ها

شام کسالت آور رنج

شام بدبختی و پریشانی

شام زنجیرها و شلاق ها

شام تهمت و مصیبت

شهر بام های سنگ انداز

شهر کوچه های دشنام

ما به پای بوسی شکنجه آمده ایم

به پای بوسی تازیانه آمده ایم

مگذار تا صدایت را خفاش ها بشنوند

مگذار زخم هایت را شماره کنند

چشم هایت را منبد رقیه!

مرا مسوزان!

از خرابه های شام سراغت را بگیرم یا از تلّ زینبیه؟

در کاروان اسیران جستجویت کنم یا در گودی قتلگاه؟

که چشم های تو، هم خرابه های شام را زیابت کردند و هم تلّ زینبیه را به تماشای خون نشستند و هم در کاروان اسیران، زیر باران شکنجه و سنگ، خون گریستند

ص:69

کربلا از نگاه کودکانه تو زیباتر است

که چشم های تو هم گودی قتلگاه را

هم به آتش کشیدن خیمه گاه را

هم تازیانه بر بدن پاره پاره شهیدان را

و هم زخم زنجیر و تهمت را به تماشا نشستند

چشم هایت را مبند رقیه!

ما را به میهمانی شلاق و شمشیر آورده اند

برایمان جشن خون و گریه به راه انداخته اند

مجلس دشنام و تهمت ترتیب داده اند

ما را بر سر سفره خون نشانده اند

با سنگ به استقبالمان آمده اند

با تازیانه تحویلمان گرفته اند

مصیبت تو را در گوش کدام سنگ بخوانم که

ذره ذره بشکند.

ای صوبر سه ساله!

که خداحافظی تو

سر آسمان شام را بر جاده ها کوبید

و استخوان پیشانیِ زمین را

رشته رشته کرد.

که خداحافظی تو

پیراهن مرگ بر تن دریا کرد

اندوه تو، گریبان گیر عالم شده است

ای طعمه تازیانه های بی رحم

ای هوای گُر گرفته اندوه

ای بنفش دقایق دمشق

ص:70

گریه نکن! خرابه های شام، گهواره توست

هزاران فرشته برایت آغوش گشوده اند، گریه نکن! ارکانِ این هنگامه، روزی بر صخره های تاریخ نوشته خواهد شد

فردا، اشک هایت بر شاخه های خشک شهر شکوفه خواهد داد

فردا خرابه های شام، فرشته ای را تا آسمان عروج می دهند و ملایک، او را دست به دست می کنند.

فردا خورشید در کنج خرابه هایِ سفّاک شام غروب می کند.

شام، شهر ستم های پیاپی! هوای لبریزت بوی گستاخ حادثه می دهد

کربلا روبروی خرابه ای خاموش نفس می زند

هیچ بارانی سیاهی ات را نخواهد شست که هر چه شب در منافذِ خاکت رسوب کرده است

ای شام! ای دیوارهای تا همیشه نامرد!

حال یک شب، تو قصه بگو؛ بگو چند روزه سفر، بی همراهی بابا چگونه گذشت؟ دخترکم!

حالا چرا گریه می کنی؟ نیامده ام تا اشک هایت را ببینم. در راه، صبوری ات را می دیدم، شکیبائی ات را می ستودم.

دیدم که گرسنگی و تشنگی، بهار چهره ات را پاییزی کرده بود که ناگهان، سیلی سنگین نامردانه ای بر گلبرگ گونه ات نشست. دمی چشم فرو بستم؛ چهره ات دیگر پاییزی و خزان زده

نبود ارغوانی و نیلی، امتزاج بهار و خزان شده بود. دخترکم! بابا را ببخش اگر در آن لحظه ها

یاری ات نکرد؛ دستی نبود تا سپر تازیانه ها شود

اگر نزدیک تر بودم، با همین لب ها که گل بوسه بر پیشانی ات می نشاند، خارها را از پایت می گرفتم، گونه های سیلی خورده ات را می بوسیدم و خط کبود تازیانه ها را مرهم می نهادم.

دخترکم! بابا را ببخش، اگر در هنگامه افتادن از شتر، آغوش وانکرد و دست های کوچکت را از دستان خشنِ قساوت پیشگانی که بر زمینت می کشیدند رهایت سازد. دخترکم! بابا را ببخش.

ص:73

برابر تمام مسایل لا ینحل، «علیم» و برابر تمام مصایب، «حلیم» است.

آزادگی، شرمنده قامتش و هستی، محوِ اسرار امامتِ اوست.

آسمان «مدینه»، پرتوافشان نور امامت او و حرم ولایت، خرّم از انوار پیشانیِ اوست.

آری! ستودنی ست؛ موسای دیگری پا به عرصه وجود نهاده است که نور تک تکِ انگشتانش، خاطره «ید بیضا» را در ذهن کهکشان ها تکثیر خواهد کرد و برابر تجلّی جمالش، هزار «طور»،

خاکساری خواهند کرد!

تمام دعاها، با عظمت نامش اجابت و تمام قنوت ها به صداقت کلامش خواهند پیوست.

مهربانی نگاهش را با «فقرا» تقسیم و عطر دست هایش را به حسرت «یتیمان» خواهد بخشید! هیچ دردمندی، از اجابت نامش دور نخواهد ماند و هیچ آرزومندی، بی نصیب از آستان کبریایی

«کاظمین»اش باز نخواهد گشت!

خداوند، آستانش را «باب حوایج» و آسمان، زایرانش را به میهمانی «عرش» خواهد برد؛ به مهیمانی بهشت، به میهمانیِ سبزترین آرزوها!

سر حلقه عشق و عاشق ترین «امام»، در جمع عاشقان خداوند است؛ که نجوای نیایش های عاشقانه اش - حتی دشمن را - ، مجذوبِ اندیشیدن به خداوند می کند!

ای رحمت بی پایان الهی! ای اجابت واپسین آه های برآمده از سینه غمگینان! سلام بر لحظه ای که «مدینه»، عطر حضور تو را به کاینات بشارت داد!

سلام بر لحظه ای که قنداقه ات، آغوش نوازِ بال های پرندین فرشتگان شد و عرش الهی، نام زیبایت را بر «معصومیّت» نُهمین شاخه طوبی آویخت!

سلام بر تو ای «هفتمین» چلچراغ هدایت، که نام شکوهمندت، محراب «اجابت» است و مکارم اخلاقت، آیینه زلال بصیرت!

سلام بر تو، ای آزاده ترین، که «آزادی»، به وجود «لاهوتی»ات می بالد و حضور مهتابی ات را میانِ رشک آلودگانِ «ناسوتی» می ستاید!

سلام بر نام سترگ و بشکوهت، که همانند آفتاب، شب زدگانِ «سیاه جامه» را به رشک و حسد

وا می داشت و «فرعون» نفس شان، دایم از زلال جاری «نیل»ات، واهمه می کرد!

ص:75

سلام بر تو و این روز خجسته!

روزی که آفاق هستی، معطّر از تجلّی جمالِ «موسوی»ات، شده است و آفتاب از شوق تماشا، «شال سبز» بر دوش، کوچه های آسمان را می پیماید.

مولا جان! ای وجودت، دعاهای اجابت شده! اینک که آسمان، سرشار شادمانی است، شادمانی ما را نیز اجابت کن و بر توفیق دوست داشتن ات بیافزای!

میلادت خجسته و نام گره گشایت، آرامش دل ها باد!

ص:76

با خویش چه می گفت و از دوست چه می خواست؟ شاید آخرین آرزویش، یافتن دوباره رؤیای شیرین و دیرین خویشتن بود.

شاید چشم به راه آن عبور بارانی سبز پوش بود.

سرآغاز نیایشش سوز بود و پایان بخش آن، گداز.

درد را به بهای جان خویش خریده بود و در جستجوی حقیقت مطلق، عمر او به سر رسیده بود. اینک آن صدا و آن گفتار فصیح و بلیغ، گمشده خویش را به خاطر آورده بود.

نه از منطق و کلام می گفت و نه از تفسیر و رجال، نه سودای درایه را بر سر داشت و نه فکر علم انساب را. می خواست این لحظه های حشو را کنار بزند و بی پرده، آرزوی هشتاد ساله اش را دریابد.

آتش شوق در درونش زبانه می کشید و با دریای متلاطم اشک، آمیخته می شد و چنان سوز و گدازی در وی به راه انداخه بود که عاشقانه و بی اختیار، چون اشک در کوچه های مدینه قدم

می زد و مرثیه وداع را زمزمه می کرد. راه طول و درازی را پشت سر نهاده بود، امّا می خواست

آخرین گام هایش را با پای پیاده، به اشک بردارد؛ اشک هایی که شاهد شیدایی او در حجره های

نجف بود و قم

اشک هایی که همراه لحظه های تنهایی او بودند

اشک هایی که پا به پای او، در محضر اساتیدش به خاک افتاده بودند

اشک هایی که «ابوالقاسم موسوی خوانساری» را دیده بودند

اشک هایی که در برابر علامه متکلم، سر به خاک نهاده بودند

اشک هایی که معرفت را از «آخوند خراسانی» آموخته بودند

اشک هایی که تواضع و ادب را از «شیخ عبدالکریم حائری» آموخته بودند

اشک هایی که تکلم را از «میرزا علی اکبر حکمی یزدی» آموخته بودند

اشک هایی که...

آری! چیزهای بسیاری از آنها آموخته بود. اشک هایی که با آن در سرداب سامرا، دل خویش را بدرقه می کرد.

ص:78

و... شام گاه روز چهارشنبه، هفتم صفر 1411 بود و سید شهاب الدین می خواست در آستانه یک سلام دل پذیر، از دست نود و شش سال جدایی خلاصه شود. آخرین نگاهش را به سمتی که قطب عالم در آن جا ایستاده است، روانه نمود و مرغ جان از قفسِ جسم او رها شد تا همجوار اوج باشد و همنشین خُلد برین.

قلبش از تپیدن ایستاد، امّا اندیشه و عقیده او هرگز از تپیدن باز نایستاد.

قلبش از تپیدن ایستاد، امّا عشق به او هرگز از تب و تاب نیفتاد.

و عاشقان، چه غمگنانه او ا بر دوش گرفتند و با اشک بدرقه نمودند!

او رفت، امّا دل های ما به خویش آمد.

او رفت تا به یاد ما بیاورد: که ستاره های می روند، امّا هرگز نمی میرند.

ص:79

چنان غوّاص و دریانوردِ «معرفت» گردید که گوهر وجودش را - باقر علوم نبوی حضرت محمّدبن علی علیه السلام - چنین می ستایند:

«اَدْرَکَ سَلمانُ الْعِلْمَ الْاَوَّل وَ الْعِلْمَ الاخِر؛ وَ هُوَ بَحْرٌ لا یُنْرَحُ و هُوَ مِنّا اَهْلَ الْبَیْتِ»: چُنان دریا که پایان ناپذیر است؛ دلش آکنده از علم نخست و آخرین بود! و او از ما «اهل بیت» طاهرین می باشد.

دست های مولا علیه السلام به موازات تکبیر اوج می گرفتند و روح سیّال سلمان رحمه الله، در شهود تبسّم، نظاره گر جسم خویش بود؛ جسمی که در سایه عنایات پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم چون شبنم، راه به کانون آتشین و بشکوه خورشید برد. به مرحله ای از بی نیازی رسید که بهشت، مشتاق و آرزومند هم نشینی اش

و فرشتگان، ستایش گر نام بلند و آسمانی او شدند.

تشنه بود؛ تشنه جرعه ای «معرفت»! تمام تلاش خویش را در راه «لب» نهاد و شوق رسیدن به «مطلوب»، در نگاهش وادی به وادی افزون تر شد؛ تا رسید به «مدینه»؛ به سرچشمه همیشه جوشان معرفت!

تشنه بود؛ تشنه ناب ترین اندیشه، تا غبار از آیینه دل برگیرد؛ تا حجم بسته تردید را به بی کرانگی یقین بسپارد!

تشنه بود، تشنه دیدار کسانی که عطر وجودشان را، از ازل استشمام؛ و مثل پروانه ای سرگشته، برای دیدنشان، تجربه های تلخ سفر را آزموده بود.

تشنه بود؛ تشنه سفره های آسمانی، تا در کنار «اهالی نور»، از عطایای «نبوّت و ولایت» بهره مند گردد.

از هفت وادی «حیرت»، از هفت شهر «عشق»، از هفت میدانِ «تجربه» به هفتمین کوچه «معرفت» رسید و دل به صفای آخرین منزل؛ منزلِ «یقین» سپرد! دلش آکنده از عطر یقین، حرمت

همجواریِ آستانِ پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و اهل بیت علیه السلام را برگزید و بهشت، به شوق مشتاقی، آرزومند میزبانی اش شد!

دست های مولا علیه السلام به موازات تکبیر اوج می گرفتند و آسمانِ «مداین»، به احترام آن روز،

ص:81

آکنده از اندوه بود.

لب های سرشار از اندوه مولا علیه السلام، نجوایی غریبانه داشت و چهره آرامِ «سلمان رحمه الله»، متبسّم تر از همیشه، خرسند از حضور مولا علیه السلام بود.

فوج فوج فرشته در تبلور نگاه های بارانی و ستاره ریزان اشک ها، با جسمِ لاهوتی حضرت سلمان رحمه الله، وداع می کردند؛ وداعی بسیار شگرف! همان گونه که سزاوار اولیای خداوند است.

آسمان غمگین! زمین غمگین!

دست های مولا علیه السلام بود و تربتی که برای خوش آمدگویی به سلمان رحمه الله، آغوش گشوده بود، ...

درود و رحمت خداوند بر روح آسمانی و جسم پاک بهشتی اش باد!

اما چیزی نبود؛ نه در زانوان خمیده و چهره مبهم موبد و نه در رقصندگی بی قرار آتش؛ چرا که قرار تو آن سو بود. آن سوی آب ها؛ از کوهستان که بگذری به دریا می رسی و از دریا که بگذری به عشق!

کسی انگار در گوش هایت آوازی انداخت. اهورا بود گویا که با سروش آسمانی، به تو فرمان می داد: «برخیز تا آسمانت را ره توشه کنیم، با کاروان های استوار. برخیز تا شورت را آتش زنه کنیم و دلت را با بلوغ ایمان بیاراییم. برخیز آرام خواه، برخیز! که به راستی در بهترین روز زاده شدی و به بهترین روز خواهی زیست و در بهترین لحظه خواهی مرد. برخیز آرام خواه، برخیز!

پاهایش بی آن که درنگ فرمان او را کشند، به راه نهادند روی، و جانش پیش از آن که این جسم خاکی بتواند منزلی بپیماند، خود به حوالی نسیم عشق رسیده بود... این بار برخیز تا آسمانت را ره توشه کنیم، در کاروان های استوار حقیقت...

مردی با اندوه شرقی و شوقی اهورایی به مدینه وارد می شود. شور دیدار یار، دیوانه اش کرده است.

«محمد کجاست، کسی که همه گوش به فرمان اویند، کسی که راز هستی در چشمانش به یادگار مانده است. محمد کجاست؛ آن که خوش داروی درمان همه دردهایم در دستان اوست.

«روزبه» به محمّد می رسد و «سلمان» می شود و آرام می یابد و اندوه بی قرار شرقی اش در آغوش اندوهگسار حقیقی، به شادی برمی گردد.

روزبه به محمد می رسد و از خاندان نور می شود؛ یکی از اهل بیت «که خداوند خواست که ناپاکی را (برای همیشه و از هر چیز) از آن ها بزداید و پاکشان گرداند». سلمان عزیز شد؛ چرا که به دنبال پاکی و حقیقت، از همه چیز خویش گذشت و راهی دیار یار شد. «پس درود بر روان پاک

عاشق اش و سلام بر اهل بیت پاک»!

ص:83

یک بار دیگر ارتفاعِ ناپایدار ظلم را فرو ریخت.

اینک همه به تجربه زیستنی دوباره نشسته اند. پرچم پیروزی، در آسمانِ وطن به اهتزاز درآمد و شکوه اسلام - این نگین گم شده - در قلب شب ها به رسمیت شناخته شد.

حنجره های سوزان، مشتاق تر از همیشه، حماسه سترگِ آزادیِ ملّت را می سرایند.

شکوهِ لبخندِ انقلاب همه جا را پُر کرده است.

کشکولِ دست ها پر است از هجاهای ماندگارِ آزادی و آزادگی.

دوازده فروردین است و در دستانِ توانایِ ملّت، جوانه های ایمان شکفته و چشم ها، رو به افق های امید و ایمان دوخته است.

امروز، بر ماست تا قطره قطره باورهایِ انقلاب را بارور سازیم و ریشه ریشه اصالتش را به بالندگی برسانیم.

بر ما که از نسلِ انقلابیم و اصالتِ خویش را از آزادی می گیریم.

ص:85

و چه حریص بودند قریشیان، بر آزار عمّار یاسر، آن گاه که او خدا را می خواند و تازیانه ها و داغ ها را برمی تافت! امّا این بار، دشمن دیروز، به تزویر، لباس دین بر تن کرده بود و نقاب نفاق، بر چهره بسته بود و از پس سپر تظاهر، کمان کفر برگرفته بود و تیرهای کینه دیرینه خویش را به قلب حقیقت می افکند.

چشم های نافذ عمار، پرچم سپاه شام را می نگریست، در حالی که می گفت: به خدا سوگند، در سه معرکه بر ضد این رایت ننگین جنگیده ام؛ روزی شما را بر ترتیل قرآن می زدیم و امروز بر سر

تأویل آن با شما می جنگیم.» و راست می گفت؛ روز بدر، روز اُحُد، روز خندق، روزهایی که شرک و بت پرستی، عریان و آشکارا به روی توحید و خداخواهی تیغ آخته بود و امروز، روز

صفین، روز انتقام بود؛ انتقامِ وارثان بوجهل و بوسفیان از علی علیه السلام از عمار و... برای دلاوریشان در نبرد حق و باطل، برای پایمردیشان در راه عدالت.

پیرمرد، چندی در میدان رزمید، تشنه کام بود و عرق ریز، امّا همچنان به صف راهیان دوزخ هجوم می بُرد.

در گیراگیر نبرد، نیزه «ابوالعادیه» به پهلوی او نشست.

دردی شیرین، وجود پیرمرد را آکند.

خم شد و بر زمین افتاد.

اندیشید: «دیرگاهی ست که به انتظار این لحظه بوده ام؛ امروز، محمد صلی الله علیه و آله وسلم و یارانش را دیدار

خواهم کرد.»

بر بستر خاک، آرام گرفته بود، نفس نفس می زد، سوی چشمش می رفت و می آمد.

غلامش، راشد را دید که با جامی از شیر، بر بالینش نشسته است؛ زیر لب زمزمه کرد: «حبیبم رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم گفته بود که آخرین بهره ات از دنیا، جرعه ای شیر است».

جام را به لب برد و اندکی نوشید. آرام چشم بر هم گذاشت و پَر کشید.

* * *

گرد و غبار معرکه خوابیده بود و خورشید، آخرین پرتوهایش را بر تنی می پراکند که سرش را «ابن حوی سکسکی» جدا کرده بود.

ص:87

ای کاش زبان «دارکوب» را بلد بودیم، وقتی که آرزوهای درخت را نقطه چین می کند!

ای کاش همچون حضرت سلیمان علیه السلام، زبانِ مورچگان را می فهمیدیم!

ای کاش با زبان طبیعت آشنا بودیم!

ای کاش می توانستیم رازهای طبیعت را درک کنیم!

آن وقت، از روی هیچ ساقه تردی با بی اعتنایی رد نمی شدیم،

روی حریم هیچ گلی پا نمی گذاشتیم، خلوت روشن هیچ چشمه ای را گِل آلود نمی کردیم، هیچ پروانه ای را لای کتاب هایمان خشک نمی کردیم، هیچ سنجاقکی را در دفترهایمان سنجاق نمی کردیم،

زندگی هیچ مورچه ای در زیر کفش هایمان له نمی شد، هیچ کس با تیشه به میهمانی درخت نمی رفت.

هیچ کس به فکر تجزیه رنگ های رنگین کمان نبود، هیچ کسی موش ها را در شیشه آزمایشگاه نمی انداخت، هیچ کس آهوها را اذیت نمی کرد، هیچ کس عاج فیل ها را نمی دزدید.

هیچ کس بیهوده موهای «بید مجنون» را نمی کشید...

ای کاش همه ما با طبیعت مهربان بودیم!

ای کاش همه ما با طبیعت دوست بودیم؛ آن قدر صمیمی که می توانستیم بدونِ کارت دعوت، در جشن طبیعت شرکت کنیم.

آهو! به بازیِ پروانگان روی گل ها، به زیبایی بیاندیش! به آرامش شادی انگیز ساحل، به گیسوی

ابریشم آبشاران؛ به زیبایی، به زیبایی، به زیبایی بیاندیش!

چنان گم شد، در ازدحام دودها، آسمان! که پرواز کبوتر را به کلاغ ها نسبت دادند و لاجورد آسمان را با پرده سیاه شب به اشتباه نشستند! چنان گم شد، نگاه های آهوانه! که شاعران، غزل های عاشقانه را افسانه خواندند!

چنان گم شد در ازدحام دودها، احساس! که تمام تصاویر را تب شب فرا گرفت و ردّ پای برف، در سیاهی آسفالت ها ناپدید شد!

چنان گم شد، سپیدی کوه ها در سیاهی ابرها؛ که حتی عکس های سپید و سیاه، در تاریک خانه های غفلت سوختند.

... اینک فراتر از این کوچه های دودی و در آن سوی افق های مه آلود، سرسبزی درختان بادام، دوامِ ما را آرزومند است و کاجستان ها را به استقامتی تمام سبز، فرا می خواند.

در این یک لحظه از مرگِ هزاران لحظه سبز، من و تو، - این دو چشم بیدار - آیا زندگی را در مسیر سالم خود، آرزومندیم؟!

«طبیعت»، پلکی از خوش رنگیِ آیینه ماست! همان آیینه ای که انعکاسِ «زندگی»هاست!

به زیبایی بیاندیش! به لحظه های سبز و آبی و سپید و فردایی که سرسبز از بهار است؛ سرسبز از پرستو؛ از قناری، از رودهای جاری.

زبان چلچله ها، زبانِ گل ها، زبان خاک، همه یکی است.

چشم می چرخانم؛ دستانِ نیازمند طراوت را می بینم که برای چیدنِ گلی دراز شده.

کودکان، پا برهنه می دوند.

به شاخه ها می آویزند و آوازِ شوق سر می دهند.

و زمین می شکفد و خوشه های سبزِ طراوت را به باغ چشم ها هدیه می کند.

نسیم می وزد و بالیدن زندگی را از ژرفای خاک نظاره می کند.

و آب می خروشد و از جویِ سبزِ بهار، جاری می شود.

از بطنِ خاک، هستی می جوشد. در برگ برگِ درخت، حیات جریان دارد.

و زندگی جاری است، چون چشمه های درگذر.

آسمان، حریری است از لطافت، احساسِ شکننده ای است از باران.

و باران می بارد؛ به رنگ صبح، روی فرشی از چمن و زمین سبز می شود و قصیده بلند آفرینش تکرار می شود.

بویِ تازه باران، بی هیچ وقفه ای می پیچد و جویبار، بی هیچ واهمه ای می جوشد.

در هیچ روزی از سال، زندگی، هستی اش را چنین صادقانه وقف زمین نکرده و هیچ یک از روزهای سال، به این زیبایی و طراوت نبوده است.

دستِ خیس باران، هنوز بر شانه های سبز زمین است. خاک، پر از زندگی است. جوانه های مکرّر تکامل از تنِ زمین روییده. خواب، چشمانم را پر کرده است.

از این همه شکستن بی درنگ سکوت، از این همه طراوت باید بگویم و بنویسم که خدا در تمام این لحظه ها جاری است.

ص:91

مهدی میچانی فراهانی

غربت «تنهایی» خواهد شد؟ چه کسی دلِ آن همه داغ و تحمّل آن همه غربت و صبوری آن همه مصیبت خواهد شد؟

امروز صدای تو غایب است، اما سکوت تو حقیقتی است که رساترین فریاد زمانه است. حالا سکوت توست که همچنان قصه می گوید. تو راز سوگند خداوند به «قلم» را با جان دریافته بودی. عطر کلماتِ تو همچنان در کوچه های شهر شهیدان جاری است.

شب ها که شهر به خواب می رفت، تو بیدار بودی و روایت «عشق» را می نوشتی. تو کلمه به کلمه، پلک پلک می گریستی. گفتم سکوت توست که همچنان قصه می گوید، حالا می گویم صدای تو هرگز از نوار حافظه مردمان این دیار، پاک نخواهد شد. همه ما وقتی که به احترام

شهیدانمان سکوت می کنیم. صدای تو در اعماق وجدانمان می شنویم.

حالا صدای توست که همچنان در ما روایتگر عشق است.

چه سال ها که با کوله باری از یاد شهیدان، از درّه های اندوه می گذشتی و از عظمت قلّه ها می نوشتی.

تو عقاب وار به کوتاهی آسمان خراش های شهری نگاه می کردی که دامانش بلندای عشق را نمی دیدند - و تو می نوشتی تا پنجره ها گشوده شوند و حقیقت مثل آفتاب در مقابل چشمان بهت

زده شهر، قد بکشد. و چه دل هایی که در اندوه صدایت می گریستند. وقتی که روشن ترین کلماتِ

گریه را زمزمه می کردی و حالا ماییم و رودخانه روشنِ صدایت همچنان جاری است.

حرکت به دست پاها سپردی و خود، سراسر چشم شدی برای دیدن و سراسر، گوش شدی برای شنیدن صداها و ناله هایی که هنوز از بقایای خاکریزها برمی آمد. از لابلای خاطرات به پایان رسیده ای که تو را هرگز رها نکرده اند.

زنجیر به پاها سپردی و امّا، خود غافل که پاهای تو مشتاق قدم

زدن در آسمان ها هستند و این خاک آلودگی زمین، نفس هایشان را بریده است. پس لحظه ای را غنیمت شمردند و به ناگاه به

آسمان گریختند و تو را نیز...

چشمانت اگر چه از شیشه، امّا قلب بزرگت سید! چندان زنده بود و گرم و تپنده که عمیق ترین حس ها و رفیع ترین شهامت ها، چونان خوش رنگ ترین خون ها، هر لحظه در آن جاری بوده است. قلبی که هر لحظه، عشق از دریچه ای وارد و از دریچه ای به سلّول سلّول پیکرت جریان

پیدا می کرد. عطر اخلاص، شریان هایت را آغشته بود سید! حالا گیرم که چشم هایت شیشه ای

باشد، امّا باید دانست که این شیشه ها پیغامبرانی هستند که صادقانه، حقیقت حادثه را با تو در میان می گذارند و تو نیز با میلیون ها کسانی که خاطرات خود را زنده می خواهند. میلیون ها کسانی که می خواهند بدانند، باید بدانند که آن بالاها چه خبر بوده است.

مین های بعثی، تلاش های مقدس را نمی شناسند، حتی اگر جنگ، سال ها پیش تمام شده باشد. مین های کینه توز منفجر می شوند و نمی فهمند که پاره کردن قلب عاشق یعنی چه. و

نمی فهمند که شهامت یعنی چه. و چشمان شیشه ای را می شکنند، بی آن که برای یک بار حتی آن را دیده باشند. مین ها فقط شروع جنگ را می شناسند و در ذهن های فلزی سراسر باروت آنها،

واژه صلح، واژه بی مفهومی است. مین ها فقط می دانند که باید منفجر شوند، به محض این که

پیکری برای تکه تکه کردن یافتند. پیکر مردان بزرگ در ذهن مین ها ناشناخته اند. مین هایی که حرمتِ پاهای آسمانی را نگاه نمی دارند.

تو نیستی مرد! امّا عاقبت، چشمان شیشه ای آن چه را که از تو دید، به یادگار نهاد. پس چگونه می شود گفت که تو نیستی. تو زنده ای، لابلای تصویر تصویری که آفریده ای. لابلای همه

واژه هایی که از فتح، روایت می کرد. واژه هایی که تو نوشته بودی. تصویر خاکریزها از صفحه تلویزیون ها، بوی تو را در فضای تنفس بینندگانت پخش می کند. پس تو زنده ای و زنده خواهی

ماند تا وقتی که خاکریزها همچنان حرفی برای گفتن داشته باشند.

ص:94

پلک بر هم نگذار، مین های این اطراف حادثه ای ناگزیر را ضجّه می زنند، پلاکت هم چنان بر گردنت آویخته است و قلمت همچنان در دست های سرشارت مچاله می شود. اعتقادت تو را به آسمان می رسانند آن گاه که کلمات قادر به شکوفایی احساست نسبت به آسمان نیستند.

هر لحظه که می گذشت، فکر می کردی سبک تر می شوی.

وزن دوربین را روی شانه ات احساس نمی کردی، به سمت قتلگاه شهدای فکّه پیش می رفتی، این بار قصد داشتی فقط از جای خالی بچّه ها فیلم بگیری.

احساس عجیبی داشتی؛ حس می کردی قرار است در کنار آنها بایستی و با آنها روایت شوی. تپش های قلبت حرف دیگری را به زبان جاری می ساخت؛ نه آن چه که تو برای متن فیلمنامه ات

آماده کرده بودی. آخرین گام را برداشتی، امّا این بار نه بر روی شن ها... ! که انفجار روشنی از نور تو را در برگرفت و دوربین، روایت سید شهیدان اهل قلم را برای همیشه ثبت کرد.

ص:99

در آن زمان که نمی آیدت به کار، کلید

شهید تازه عشق است، اینکه می بینید

کرامتش زده بر قفل انتظار، کلید

هنوز از غم تو بغض شهر، وانشده است

بگو به ابر که از آسمان ببار، کلید

که گفت باغ شهادت به روی ما بسته؟

کسی گذاشته در پشتِ در، هزار کلید ...

ص:101

کربلا در زمین نمی گنجد، کربلا در روز نمی گنجد، کربلا وسعتی است، به اندازه تاریخ. درختِ سرخ تشیع در کربلا به شکوفه می نشیند. کربلا کویر نیست، بهار روحانی شهود است.

رودخانه های کرامت در کربلا جاری است. چشمه «ولایت» از کربلا می جوشد. نسیم «شفاعت» در کربلا جریان دارد.

کربلا نبض غیرت زمین است، آن روز که زمین به خروش درمی آید و دریا به تلاطم می افتد و کوه ها از هم می پاشند... و آه از آسمان که پس از کربلا، چگونه بر ستون های خود ایستاد و از بار این همه مصیبت شکفته شد؟

و خورشید - که پس از در گرفتن آن طوفان سرخ، با چه روی، چهل روز دیگر بار، برآمد؟

آری، چهل روز است که از کربلا می گذرد، امّا داغ حسین علیه السلام هم چنان تازه و تازه تر شده است.

کربلا انارستان شهود است. رستاخیز شبنم و گلِ سرخ پر پر است.

خورشیدها در کربلا غروب کردند. آیینه ها در خاک کربلا مدفون شدند.

کربلا آنجاست که خیمه خاندان عشق را آتش زدند و خاک را با پَرِ پروانه های عاشق فرش کردند.

کربلا داغی است که بر پیشانی تاریخ مانده است.

کربلا بغضی است که در گلوی زمین سنگ شده است، بغضی که روزی خواهد ترکید و چشمه چشمه خونِ مولا از صخره های خاک، فوّاره خواهد زد. کربلا رودخانه ای است که به

دنبال قدم های موعود جاری است، تا روزی که غرامتِ این خون قطره قطره از یزیدیان گرفته

شود. کربلا بیعتی است که تا آمدن موعود همچنان باقی خواهد ماند.

کربلا غیرتی است که خون آزادگان عالم را به جوش می آورد.

کربلا خاطره ای نیست که در حافظه خاک، فراموش شود.

کربلا منظری است که آسمان را تا قیامت قاب گرفته تا روشن ترین گواه موعود باشد.

حالا تمام تقویم، بوی عاشورا می دهد.

کربلا وجدانِ خاک است که هیچگاه نخواهد خفت، حتی اگر چهل روز... چهل سال... چارده قرن... از آن بگذرد...

ص:103

و الشمس و الضحی

سوگند به خورشید نگاه آسمانی تو

که با خون و خاک آغشته شد

ناگاه سر برهنه و غبارآلود

در شب درخشیدن گرفت

چون ماه چهارده

و فَدیناهُ بِذِبْحٍ عظیم

ای کشته اشک ها

از آن پس دریاها پیراهن سیاه پوشیدند

از همان هنگام که دیگر روی خوش ندید زمین

اِذا زُلْزِلَتِ الْاَرْضُ زِلْزالَها

زمین به لرزه درافتاد؛

در هموارگی مرگ و آتش و خون

زیر سمّ ستوران بی افسار

وَ الْعادِیاتَ ضبْحا

... سوگند به دوندگان به ستوه آمده

فَالْمُورِیات قَدْحا

... پس آتش افروزندگان به نواختن سُم ها بر زمین

و الصافات صفا

سوگند به آنان که صف ببندند صف بستنی

کربلا؛ معراج عاشقانه توست

ای آیه آیه های کهف از لبانت روشن!

ص:105

ای صاحب بروج، که باران، به برکت تو نازل می شود؛ از برج های بلند رحمت

و آب که مهر مادر توست، عطر مشام تو را دارد!

ای صف در صف به استقبال پیکر پاره پاره ات، فرشتگان!

ای ذبح عظیم، که منای تو عاشقانه ترین است

و کربلای تو

آیات روشنگر تسلیم!

سلام بر قطعه قطعه پیکرت

و بر زبان مجروحت که سائیده شد بر زمین

و بر چشم هایت که از تشنگی تاریک شدند

و بر جگر پاره پاره ات

و بر انگشتان بریده بریده ات

و بر دندان های خیزران خورده ات

و بر تن عریان خون آلودت

... موسی در طور آتش دید و به قومش گفت

صبر کنید تا برای شما جذوه بیاورم که گرم شوید

و تو

در کربلا

نور دیدی و به قومت گفتی

با من بیائید که خداوند

خواسته شما را اسیر ببیند

... و از آن روز به بعد

دریاها، سرکش شده اند

ص:106

وحوش، سرگردان اند

کوه ها، رشته صبرشان از هم گسیخته

درختان، هر صبح نوحه سر می دهند

پرندگان، سراسیمه اند

اِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَت

... و از آن هنگام، زمین، آب خوش از گلو پایین نبرد

آسمان در غبار همیشگی شناور است

سیاه و کدر

خاموش و سرد

باران زجر بر خاک باریدن گرفت

باران تاول و زخم

و سه روز پیکرها بر زمین تبدار

برهنه و خون آلود

نیلی و بنفش

لهیده و قطعه قطعه

بیابان لب تشنه را

از جلوه های عشق سیراب کردند

از خیمه ها، خاکستری به جا بود و تلّی مرگ

از فرات؛ شبحی مانده بود و زخمی گُر گرفته

خون تو تکثیر شد

در ذرات آسمان و زمین

درخت شد؛

باران بارید

ص:107

هنوز خاک را در آرامش جبروتی ات دامن نگرفته بودی

که مزارت را ویران کردند

شخم زدند؛

زیارت کنندگانت را دست و پا بریدند

دار زدند

و از آن روز هر روز کربلا

عاشوراست

اینک:

چهل وادی هروله کردیم

چهل وادی خون گریستیم

چهل وادی باران اشک باریدیم

چهل وادی مصیبت خواندیم

چهل وادی زخم زبان شنیدیم

چهل وادی با پای پیاده و آبله

رنج راه؛ غربت و دربدری

زیر باران نیش های گزنده

زیر باران زخم های کشنده تهمت

زیر باران تازیانه و اشک

زیر باران سیلی و دشنام

تا به زیارت مقدس تو بیاییم

چهل شبانه روز در رود رودِ گریه و زخم

چهل شبانه روز در حیرت و سکوت

چهل شبانه روز در آوارگی و اسارت

ص:108

هر لحظه بی تو، هزار سالِ سیاه گذشت بر ما

هزار سالِ مصیبت

هزار سالِ اندوه

و امروز آمده ایم؛ با خاطرات سرخ تو

که هر لحظه از قتلگاه تا دروازه های شام را

در می نوردند. از کجا بگوئیم؟!

بالای نیزه خدا را چگونه یافتی؟

در گودی قتلگاه، خدا را چگونه دیدی؟

در طشت طلا، با عطر مشک و کافور، کدام حقیقت را به تماشا نشستی؟

با دیر راهب، رنج کدام مصیبت را مویه کردی؟

بر کدام زانوی مهربان سر گذاشتی؟

در تنور خولی، کدام دریا را شعله گریستی؟

کدام منزل از منزل های عاشقانه ات را گریه کنیم؟

هنگام آویختن سرت بر خانه یزید

یا هنگام چرخش پیکرت در دریاچه خون

یا هنگامه نمایش سرت بر دروازه های شوم شام

یا هنگام لخته بستن خون چشمانت بر یال های عزیز ذوالجناح

صدای قهقهه مرگ می آمد

خون تو، جریانی شگفت از زندگی بود

کجاست گهواره علی اصغرت، برادر!

کجاست دستان آب آور ابالفضلت، برادر!

کجاست قاسم و علی اکبرت؟

داغ کدام عزیزت را مویه کنم؟

در این پریشانیِ اندوه

از کدام دلتنگی ام بگویم؟

ص:109

فرو ننشست، که ابرها را سوزاند و ستاره ها نیز هر شب به دنبال گریزگاهی می گردند. هر لحظه که می گذرد گویی دنیا بیشتر در عمق فاجعه، آرام آرام فرو می رود. آنان که جاهلانه و بی اندیشه ای با سپاه خلیفه همراه بوده اند، فرصت اندیشیدن را تازه یافته اند و حاصل چنین اندیشیدنی بی شک جز ندامت و پشیمانی عظیم نخواهد بود که وعده زرد رنگ دنیای طلایی را، در چشم ایشان هر

لحظه کم رنگ تر می کند. و نیز ندامت را - این مجازات محکمه وجدان را باید تا انتهای عمر با خود به همراه برند، چونان نقره داغی بر پیشانی که گویی هر روز تازه اش کنند. امّا باید دانست که ندامت، فرزند ناگزیر جهل و بی اندیشگی است.

باری، چهل روز گذشت و داغ، هر لحظه داغ تر شد. و جز این نباید باشد؛ چرا که حادثه بزرگ، اندوه بزرگ می آفریند و سوگ نشستن عظیم می طلبد، آن گونه که چهل روز که سهل، هزار و

سیصد سال گذشته است امّا هنوز چهلم حادثه که فرا می رسد، حزنی آن گونه که در نخستین روز بوده است بر کرانه همه اقیانوس های زمین، فرو می نشیند.

لاله در لاله، داغ، در زمین روییده بود.

کاروان، نیازمند هیچ ترقی نبود.

کاروان، منتظر هیچ گریه ای نبود، که کاروان خود، قافله اشک بود و آتش.

زینب در سمت راست مرثیه بود و زین العابدین بر طرف دیگر آن.

این قافله و کاروان کودکان بود که در میانه مرثیه به خاک می افتادند و باران شیونشان بر سر کویر خون آلود می بارید و غبار محنت و غربت را از چهره خاک خورده و چاک خورده حادثه

شستشو می داد.

صحرا منتظر بود تا پاسخِ هفتاد و دو علامت سؤال را بیابد.

صحرا منتظر زینب بود.

صحرا هنوز منتظر بود... که سلام های خیس کودکان و فریادهای خاک و توفانی زینب، حنجره بغض ها را پاره کرد و چونان ناله ای شکوفا از عمق درد و داغ سر بر آورد.

سلام بر حسین!

سلام بر برادر!

سلام بر حماسه عاشورا!

تمام واژه ها از هوش رفته بودند و تمام بغض ها، بریده بریده به خاک می افتادند. کاروان در کانون کربلا ایستاده بود، اما بدون رقیه.

سیلاب نور در چشم های زین العابدین راه افتاده بود.

کاروان، در عبور آشکار یک صحرا دلهره و دلواپسی، به کربلا رسیده بود.

دشت، هنوز بوی تازه پرواز می داد.

دشت، هنوز بوی بال و پرهای سوخته می داد.

حادثه، هنوز در آینه فرات موج می زند.

هنوز مویه های سوخته و چشم های به آسمان دوخته در دشت در جریان بود.

هنوز عشق تداوم داشت.

اربعین بود و کاروان سینه سوخته، در جستجوی صمیمیّت سیال هرگوشه ای سر می کشید.

ص:112

اربعین بود و هر کسی به راه خویش ادامه می داد.

کاروان به جستجوی آفتاب سربریده خویش و فرات، به دنبال اقبال ناگزیر خویش.

اربعین بود و دشت، غرق در تابش نیایش زین العابدین بود و محو در طلوع تنهایی و تماشایی زینب.

اربعین بود و زینب، عطش را سپری کرده بود.

زینب آمده بود تا با چادر مشکی خویش، خیمه خاطرات خویش را برپا کند.

آمده بود تا شبی دیگر را با حسین علیه السلام به سر کند. آمده بود به جستجوی پیراهنی کهنه، به جستجوی داغی تازه.

زینب آمده بود، با روشنی هزار فانوس دریایی، با بی قراری هزار لاله صحرایی، با رؤیای هزار پنجره تنهایی.

زینب آمده بود، با یک نگاه طولانی، با یک قافله توفانی.

آخرین غبار عاشورا را به خاطر آورد. لحظه ای را که آفتاب فتوت و امامت بر فراز نیزه،

فرازهایی از زیارتنامه شوق را زمزمه می کرد.

زینب در آیینه فرات، خاطرات خویش را مرور می کرد و نگاه خیره حسین را می پیمود لحظه ای که دشت، مالامال از نرمی نگاه مهربان حسین بود.

زینب، خاطرات را مرور می کرد و به کربلا باز می گشت، به اربعین باز می گشت.

آری! اینک زینب به اربعین رسیده بود. آن گونه که حسین علیه السلام به آرزوی خود رسیده بود زینب

به مقصد رسیده بود، آن گونه که حسین علیه السلام به مقصد رسیده بود.

اما برای تو، هیچ سقاخانه ای نبود تا به آن دخیل عطش ببندی، جز یادی از یک مشک تیر خورده که هنوز قطرات خون دستان ساقی بر آن خشک شده است.

تو اگر شمعی داشتی تا نذر دلشکستگی هایت بکنی، دختر سه ساله ات را در تاریکی های خرابه به خاک نمی سپردی.

با خودت می اندیشی آن سیّدی که از اربعین شمعستان سقاخانه ها سخن گفته، اولادی از نسل مادرتوست که خوب می داند، هر شمع سرپریده ای که قطره قطره آب می شود، پروانه ای دلسوخته را به دنبال خود خواهد کشاند.

اما تو فقط یک پروانه ای، که خاکستر نشین هفتاد و دو شمع خاموش گشته ای!

هنوز از پرو بالت، بوی دود خیمه های سوخته به مشام می رسد.

زینب جان!

در این اربعینی که گذشت، تو شمع های زیادی نذر بازگشت مسافر غریبت کردی: کودکانی

که در شام غریبان در زیر بوته های خشن بیابان جان سپردند، کودکانی که در زیر دست و پای اسبان، از نفس افتادند، کودکانی که از روی ناقه های بی محمل بر زمین خوردند، کودکانی که با طوفان تازیانه ها گل زندگیشان چیده شد و... و آخرین شمع تو که نذر تشنه خانه کربلا کردی، سه ساله ای دلشکسته بود که با دستان کبودش، خاکستر از سر و روی شمع نگاه پدرش پاک می کرد و با لبان خونی اش، آب چشم آن را می مکید!

اما با پایان چله نشینی تو، هیچ پروانه ای به ویرانه های دل تو نیامد!

چون دیگر تو خودت پروانه ای شده بودی، تا خبر بی بازگشت مسافر مظلومت را به هر کوی و هر منزل ببری و به هر سقاخانه ای که زائرانش لب تر می کنند، با سلام بر حسین علیه السلام سری بزنی و حاجت دست هایی را که به ضریح چشم های ابوالفضل علیه السلام دخیل بسته اند، اجابت نمایی.

پروانه خاکسترنشین شمعستان کربلا!

اگر وضو به اشک چشم مُباح نیست، چاره ای نمی ماند جز تیمّم بر خاکستر آغشته به خون! که اگر در کربلا آب پیدا می شد، رفع عطش شیرخواره، واجب تر از نمازهای یومیه بود.

ص:114

برخیز! تا سر بر شانه هایت بگذارم و چهل فصل غربت و در به دری را زار بزنم.

می خواهم از سوزش تازیانه ها برایت حرف بزنم، از سیلیِ و کبودی صورت، براتِ قصّه

بخوانم. از غل و زنجیر، از دندان و چوب خیزران. از تنور و خاکستر از خیمه های آتش گرفته. از سه ساله در خرابه جان داد. از کجای ماجرا برایت بگویم که خود ندیده باشی.

برخیز حسین من! به خواهر غم دیده ات نگاه کن!

منم زینب که اینگونه غریبم

غم و درد سفر گشته نصیبم

فلک، بنگر چه کرده با دل من

به خاکستر نشانده محمل من!

هنوز، ردّ خون را به چوبه عمل خواهی دید. هنوز، جای تازیانه را بر بازوهایم خواهی دید، من زهرا بودن را به تجربه نشستم. من زینب بودن را عاشقانه زیستم.

ص:116

نجف، آن شب طلوع ستاره ای را نگریست که چشم و چراغ اهل فضل خواهد شد.

نجف، آن شب سرشار از شوق بود و لبریز از عاطفه کودکی که استوانه محکم دین الهی خواهد شد.

دست های پر محبت مادر را با تمام وجود خویش حس می کرد. حوزه نجف اشرف، بی صبرانه چشم به راهِ به راه افتادن این کودک بود و منتظر قامت کشیدن این سر و سرافراز اسلام.

عشق به حسین و محبت به فاطمه، یک لحظه از احساس متلاطمش فاصله نگرفت.

آتش شوق، روز به روز در او جان می گرفت و به او جان می داد.

کمی که بزرگ تر شد، فهمید، بزرگی به تواضع است که «بَرَکة العِلم فی تَعظیم الاُستاذ»

آموخته بود که عشق، از دل به ارث می رسد و ایمان از عشق.

آموخته بود که باید جهان را سرشار از رؤیای رودپرور خویش کند.

حوزه نجف، بی تاب بود و بی قرار، تا زانو زدن او را در برابر تواضع و شکوه احساس کند.

حوزه نجف، بی تاب بود و بی قرار، تا خاکی شدن گوشه عبای او را احساس کند.

سید شهاب الدین مرعشی نجفی، می آمد و گویی شیخ علوی، در آستانه حوزه نجف ایستاده بود تا صمیمت گام های او را تحسین کند.

ایستاده بود تا لبخندهای خویش را تقدیم او کند!

کوچه های نجف، طراوتی تازه می یافت و آسمانش، افقی گسترده تر، که سید شهاب در راه بود. او می آمد، تا چونان شهابی ثاقب، سینه سیاه نادانی و تاریکی را بسوزاند و درهم بکوباند.

ص:118

سنگی بر مزاری جای دارد که روزی روزگاری پیری، مرادی، عشقی، نوری آن جا را برای خوابی ابدی و شیرین برگزیده بود. این جا زادگاه سیمرغ است، به قاف که بخواهی برسی، باید از جلال چشم های مردی بگویی که هزار بار قلمه های نورانی اش را فتح کرده بود.

می گفتند او سیمرغ را دیده بود، امّا واقعیت را باید در دست های او دید؛ جایی که هزاران پر سیمرغ را نثار جان های مشتاق و عطشی سوخته می کرد. اصلاً خوب تر اگر نگاه کنی، می بینی او خود سیمرغ است؛ به تمام و کمال، به تفسیر و تحمید، به مناجات، به تعزل، به اشک، به خنده، به شور، به شیدایی ...

مرحبا ای هدهد هادی شده

در طریقت پیک هر وادی شده

ای به سرحد سبا سیر تو خوش

با سلیمان منطق الطیرتر خوش

و این چنین شیدا و این چنین، هادی، سیمای مردی است که از جامه اش بوی هِل و کاسنی می آمد. پیشه ای دارد که با گل ها و درختان، پیوندی مهر آگین و رازآمیز می جوید... عطار آمده بود تا عطر گل های بهار نارنج را بر جذبه خلود آیات قدسی قرآن بپیچاند و معجونی از خلسه را به کام های مشتاقان بریزد.

با اولیای خدا هر که بنشیند، ذره ای از پرتو جمال الهی بر کالبدش می نشیند و هر که با عطار بنشیند، بوی خدا خواهد گرفت؛ زیرا او با همه اولیای پنهان و پیدا، ساغر مستانه می زد و مستی کار دیگری برای مرد داشت. مستی می خواست «او نباشد» را بفهمد، حیرت را بگذراند، عشق را بجوید و وادی به وادی، سر به سر، لبریز از خون جگر به جایی برسد که سیمرغ، انتظارش را

می کشید.

و از آسمان، ابرهای سیاه می آمدند از شرق، با چشم هایی کوچک و مژه هایی تنگ، سوار بر اسبانی از آتش و سوارگان مردانی از عمق صحراهای تنیده...

مغول ها می آمدند، می سوختند و می کشتند و می بردند و... با تقدیر الهی که نمی شود جنگید! - بلای آسمانی است؛ خدا قهرش می گیرد. و ایستادند بر جای و نگاه کردند تا همه

خاک ایران پر شد از چکاچک شمشیرهایی که مژه خون را بیش تر از هر چیزی در دنیا می فهمیدند

ص:120

... و سیمرغ خسته بود، آن قدر خسته که بال هایش را هم

نمی توانست باز کند... مغول ها آمدند و آن قدر بر تن خسته سیمرغ زدند که نور شد و به قاف پرید... حالا از پس این همه سال، هنوز پرهای سیمرغ، در دست های ماست و چشم های او نگران...

تا سی مرغ دیگر به جذبه راهی شدن دچار شوند و به مدد دست های او به قاف برسند و سیمرغ، از نو زنده و جوان بر بلندای آسمان ایران بدرخشد،...

خویش را دیدند سیمرغ تمام

پس سخن کوتاه باید والسلام

بی شک، حجم زیاد آثار منظوم عطّار، گواه همین مطلب است.

تذکرة الاولیای، عطّار، روایت عارف مردانی است که قدم در راه دیدار دوست نهادند «اویس قرنی»، حبیب عجمی و بسیاری دیگر از عارفان بزرگ، نام هایی هستند که در تذکرة الاولیای

عطار می درخشند.

عطار، از گنجینه های ارزشمند فرهنگِ پارسی است که آثار او همچون «منطق الطیر»، شهرت

جهانی دارند.

خوب است که سری نیز به دیوان عطار و منطق الطیر او و دیگر کتاب هایش بزنیم و عطر

کلمات سوزناک او را ببویم و شاخه شاخه گل های معرفت بچینیم.

ص:122

شما سپید دلان، که هر روز خانه های خاکیِ خود را به مقصد افق امنیت و آزادی ترک می کنید و سوار بر شانه های خطیرِ مسؤولیت، میثاق سرخ خویش را مرور می کنید.

شما رزم آزمایانِ ایران زمین که طلایه دارِ میهنید و در صفِ ارتش.

ارتشی که با روحِ مقاومت آمیخته و با هیاهو و تکاپو عجین است.

ارتشی که سال هاست دست در دستِ آزادی به پیش می رود و از خنکای تلاشش، نسیم عدالت همواره بر پرچم وطن می وزد. ارتشی که زخمِ دیرسالِ وطن را مرهمی دوباره نهاد و

خاکِ مسمومِ سرزمین را از غبار مینِ ناامنی پاک کرد.

ارتشی که سال هاست با دستانِ مستعدِ تلاش، سرنوشت مردم را در آسمان آبی به تصویر می کشد

ارتشی که تنها چراغِ روشنِ شب هایِ مسکوت و تاریک جنگ و جنون بود.

ارتشی به وسعت اقیانوس که هنوز از پهنای پیکرش شکوفه های زخم می چکد.

هنوز چون درختی کهنسال رشد می کند و می بالد. پیش می رود و پیش می رود. چون رعد می لرزاند، چون توفان می خروشد و چون آسمان، تکیه گاه است.

آری! امروز از آنِ شماست. شما که از شرمِ همتتان، دریا در عَرَق، غَرق است. شما که چشمانِ وسیعتان، انعکاسِ بی کرانه افق است و نگاه نجیبتان از نسلِ نسیم. هرکجا که تاروپودی از خاکِ وطن گسیخته می شود، دستانِ توانای شماست که آن را پیوندی دوباره می بخشد.

به یاد آن روزها، خطِّ مقدَّمِ آسمان، آفرینشِ حماسه هایِ جاودان، در آسمانِ آبی وطن، در پاک ترین سویِ حیات، حماسه آفریدند.

چونان حماسه های دشمن شِکن جنگ.

و تو هر بار مشتاق تراز پیش، خود را به دستانِ فرتوتِ حادثه می سپاری.

تا آسمان پا برجاست، نامِ تو در تارک سپهر می درخشد.

ص:124

بردباری تو، مرهم زخم های دیرینه ما بود، کلامت، شفای دردِ نادانی ما، دست هایت سایه بان بی یاوری، و هستی ات، بهانه آفرینش ما. و امروز، یارانت تلخ ترین جرعه ها را از ظرف زمان

می نوشند و سنگین ترین اندوه عالم را بر شانه های دل می کشند.

نبودنت، بینش های نهان شده نفاق را بر جگر سوخته خاندانت می نشاند.

فقدان تو، فرصت فوران فتنه های کمین گرفته در پس پوسته های تظاهر است.

دردآور است که ثمر سال ها جَهد و جهاد تو، به ارزانی، گرفتار چنگال طمع می شود و وجدان های خفته در آغوش عافیت خواهی را، فریاد بیدارگر وارثانِ بر حق تو به انصاف و

عدالت می خواند، امّا پاسخی جز نگاه های سنگین و بی اعتنا و پژواک سکوت مرگ بار بی عملی

نمی گیرد.

باکی نیست؛ روز داوری در پیش است و پروردگارت بر مرصاد ستمگران.

گفتی، صحیفه و قلمی بیاورند تا راه و رسم هدایت را به فرمانت در آن بنگارند؛ امّا به بهای گمراهی امّت، از امر تو سرباز زدند و از وصیت بازت داشتند؛ اما برای آنان که ضمیرشان سرشار از عطر نبوّت است، حقیقت، آشکارترین است. چه نیازشان به صحیفه ای و قلمی؟!

اینان بر لوح دل نگاشته اند که «علی علیه السلام با حق است و حق با علی علیه السلام است.» این باوردارانِ آگاه، به بصیرت، «شهود» کرده اند که «امیر»شان کیست و نشانه جانشینش چیست.

حقیقتی را که در نگاه تو آشکار بود، در آینه چشمان مرتضی به تماشا گرفته اند. چنین است که خنّاس شک و تردید را به ایمانشان دسترس نیست؛ به شمار اندکند، امّا به حق باوری

بسیار.

درود بر تو ای پیام آور راستی، که آن چه شرط بلاغ بود، به جای آوردی و هرچه آزار روزگار، بر خود هموار کردی!

درود بر تو که خُلق عظیمت، مکارم اخلاق را به تمامت رساند!

زیان کارند آنان که بر میراث تو، بر کتاب وحی و عترت پاکت، ستم روا داشتند و فرجام نیک، از آن پرهیزکاران است.

ص:126

شمشیر به رویت کشیدند

بر سرت شکمبه گوسفندانشان را خالی کردند

کودکان را در مسابقه سنگ زنی ات جایزه دادند

محاصره ات کردند

تو که شهر را روشن کردی از عطر خداوند

دختران زنده به گور را فرصت زیستن بخشیدی

اندیشه های مردابیِ عفنشان را بارور کردی

تو که

زنان تیره بخت را عاطفه دادی

مردان کوردل را مهربان کردی

تو که

کوه های سر به فلک کشیده

در برابرت زانو زدند

درختان با موسیقی آیه های نورانی ات بالنده شدند

خورشید به واسطه تو ظهور کرد

ماه به واسطه تو زیبا شد

آسمان به واسطه تو بخشنده شد

تو که دریا به واسطه تو کریم است

خاک به واسطه تو ارزش یافت

اینک آرام آرام

ایستاده و صبور

سر بر دامان جبروتی خداوند می گذاری

در بال بال معطر جبرائیل

ص:128

با نسیم صلوات محمدی

بگذار تا شهر، غم بی تو بودن را مویه کند

خاک مصیبت و اندوه بر سر بریزد.

چنگ بر دامان خاک بزند

بگذار تا شهر بایستد از زندگی

بگذار تا دیگر صدای قدم های مهربانت را نشنود

صدای صوت قرآنت را نشنود

لبخندهایت را نبیند

روزگار ملال آورت را نبیند،

بگذار تا شهر؛ این شهر خفته در خفقان

این شهر خاموش در تب جهل

بعد از تو روزگار خوش نبیند!!

ای مدینه!

اینک تو و این سکوت مُصحف!

اینک تو و این غم مضاعف! ای شهر نشسته در غم یار!

با رفتن آفتاب مگذار! از خاطره ها رود حضورش! آیینه حق نمای نورش!

ای مدینه!

بشتاب که می رود امیدت!

امیّد همیشه رو سفیدت!

بشتاب که می شود فراموش!

در خاطر روزهای عیدت!

اینک تو و این غم مضاعف!

ای مدینه!

سرد است نگاه مسجد امروز!

آیینه دل نشسته در سوز!

بغضی به گلوی خسته دارم!

آتش به دلم بیا، بیافروز!

اینک تو و این غم مضاعف!

ای خانه وحی یاری ام کن!

پروانه وحی، یاری ام کن!

سرمایه رحمت جهان رفت!

آن نورِ زمین و آسمان، رفت!

آیینه، غبار غم به دامان!

گرید به هوایِ روی جانان!

گوید به زبان بی زبانی!

شاید به اشاره ای بدانی.

ص:130

ای شهر نشسته در غم یار!

با رفتن آفتاب مگذار!

از خاطره ها رود حضورش!

آیینه حق نمای نورش!

- ای خانه وحی، کو محمد صلی الله علیه و آله وسلم؟

آیینه حق نمای سرمد!

فرزند حجاز کو، نیامد!

آن روح نماز کو، نیامد!

محراب نهاده سر به زانو!

گر مرثیه خوان و گه سبب جو!

آکنده دل از غم صدایش!

گوید به میانِ ناله هایش: ای شهر نشسته در غم یار!

با رفتن آفتاب مگذار!

از خاطره ها رود حضورش! آیینه حق نمای نورش!

- ای خانه وحی، داغ بابا!

آشفته اگرچه قلب زهرا علیهاالسلام!

ما را به شراره ای بسوزان!

با مرثیه واره ای بسوزان!

شاید به زبان بیت الاحزان!

نالیم، که در فراق جانان: ای شهر نشسته در غم یار! با رفتن آفتاب مگذار

از خاطره ها رود حضورش!

آیینه حق نمای نورش!

ص:131

سلام جبرائیل

سلام ای تمام فرشتگانِ نزدیک، ای ملایک!

سلام، هفت آسمان! بوی بهار می آید.

خداحافظ ای مکعب نور، ای طلایه چشم های مشتاق، خداحافظ!

صدای بال های جبرائیل را می شنوم.

خداحافظ اُحد، خندق، احزاب!

خداحافظ، روزهای طعنه و تبعید، روزهای نخلستان، روزهای روزه و شب های بی افطار!

تمام پنجره های باز به سوی آسمان صدایم می زنند، خورشید در منافذ خاک فرو می چکد.

سلام، سپیده تا ابد مستدام صبح! سلام ترنم تا همیشه جاری دعا!

سلام درهای گشوده آسمان! بوی بال های ملایک می آید،

سلام عرش! سلام نور محض!

سلام روزهای نیامده جدا از خاک!

سلام پهنه یکدست آسمان!

سلام خدیجه، بانوی شب های بی قراری! سلام تکیه گاه تنهایی، سلام!

خداحافظ، ستاره بی مادرِ پدر!

خداحافظ، چهره کبود و پهلوی شکسته!

خداحافظ ای دست هایت مرهم دردهایم!

خداحافظ ای صدایت منتشر در چاه های در حال طغیان، خداحافظ!

خداحافظ، دردهای ناگفتنی، زخم های ناسرودنی، خداحافظ ای شهر، ای تمام نامردمی.

ص:133

تا کِی کفش های سرسختِ زندگی ام، پرسه زدن را تجربه کنند و کوچه باغ بودنت را رد نشوند؟

تاکِی چارچوب قاب عکست را، بی وجود عکسی، بر چار دیواری تنهایی اَم میخکوب کنم؟

تاکِی چتر پلک هایم را در بارشِ یکریزِ باران های طولانی نبودنت بگشایم و ببندم؛ و تو نیز نباشی و نیایی؟

«تا کی به تمنّای وصال تو یگانه

اشکم شود از هر مژه چون سیل روانه»؟

تا کِی؟ تا کِی؟ تاکِی...؟

سحر محراب خون آلود صبحِ واپسینِ مسجد کوفه است!

سحر، نزدیک و تو دوری! نمی آیی چرا ای آفتاب عالم آرای عدالت؛ تو را من چشم در راهم، سحرگاهان! تو را من از تو می خواهم، سحرگاهان!

به درگاهت اگر مثل غباری، سخت ناچیزیم!

ولی احساس خود را بر قدم های تو می ریزیم!

بیا، تا کی به دامان سحرها، دل بیاویزیم!

بیا، تنهاتر از یک چلچله، در فصل پاییزیم!

نمی آیی چرا؟! ای آفتاب عالم آرای عدالت! تو را من چشم در راهم، سحرگاهان! تو را من از تو می خواهم، سحرگاهان!

آری انتظار باوری شورآور و شوری در باورست.

انتظار، کلید طلایی وصال و حضور دائمی است. عصاره پیام شیعه برای یک دنیا ناباوری و بی یاوری است. انتظار، تپیدن دل تاریخ برای ثبت یک معجزه دیگر است. انتظار، بوی طلوع دوباره

خورشید از نزدیکی های باورهاست. انتظار، پایان داستان ابر غیبت و شروع تابش شبانه روزی

خورشید ولایت و امامت است.

آقا! ما به لحظه ای فراق خرده نمی گیریم. چرا که بخاطر انتظار طولانی و تلخ است که شیرینی وصال زیادتر می گردد و می دانیم که تو خود بیشتر از هر کسی دلت برای آمدن می تپد امّا... امّا وای بر ما اگر غیبتت بخاطر عمل زشتمان باشد.

آقای من! تو خود فرمودی که انتظار قشنگ ترین گل عبادت در سرزمین سرسبز بندگی است

گلی که خزان یأس هم نمی تواند با کولاک بی مهری اش موی از کاکل گلبرگ های ارزشمندش بکاهد و باز گفتید که چشم عمل به آئینه حضور بدوزید به فکر تأمل و آرزوهای پوچ.

ندارد یار من بر خود حجابی

نه بر صورت نه بر زلفش نقابی

حجاب از بی صفائی دل ماست

نباشد آسمانش را سحابی

و ما به خاطر تو تن به شعله های انتظار و فراغت می دهیم تا طلای محبتمان در آتش انتظارت خالص تر گردد و با قدم های دل تنگی شباشب در حالی که منتظر صبح آمدنت هستم در راهروی

دراز انتظار گام امید به وصالت بر می دارم.

نیستی، نیامده ای، اما این کوچه ها به نبودنت خو نکرده اند، این کوچه ها در انتظار آن صبح زود، پر از پروانه اند.

تو آن اتفاق بزرگی که یک روز در شهر کوچک ما می افتد و من آن برگم که هر پاییز، دیدنت را به خاک می افتد و هر بهار، آمدنت را جوانه می زند.

برگرد، با بوی کوهستان، با بوی رودخانه و گندمزار بیامیز، بگذار زمین در هوای تو تنفس کند!

بگذار آفتاب، دست و روی دشت را بشوید و عدالت، شاهین ترازویش را پرواز دهد.

برگرد و این چشم های مه آلود را بباران

برگرد تا آسمان، باران به دنیا بیاورد و چشمان خاک روشن شود.

این ابرهای آبستن، آمدنت را انتظار می کشند.

روزی که بیایی، ارتفاعِ ناپایدارِ ظلم فرو می ریزد و بنایِ عدالت سر به آسمان هفتم می ساید.

روزی که بیایی، قفلِ غفلت از قلب ها گشوده می شود و هجاهایِ ماندگارِ زندگی بر دیواره زمان حک می شود.

آری! تو در یک غروب غبار آلود می آیی و بن بستِ تجاهل را به شاهراهِ معرفت پیوند می زنی و تکامل و گسترده زیستن را تکثیر می کنی.

بیا که نبودنت زمین را بر هوت کرده و قاصدک نیازمان را همسفرباد.

تمامِ جاده ها چشم انتظارِ مقدمت هستند

سوارِ سبزپوشِ وادی بطحا نمی آیی؟

ببین در انتظارم تا نثار مقدمت سازم

دلم راهستی ام، دار و ندارم را نمی آیی؟

خسته ایم از این همه مرثیه فراق سر دادن

خودت فرموده ای، بر آن که جرعه وصل تو را سر کشیده اند، به آنان که لحظاتی دست در دامن وصالت داشته اند و حضورت را شایسته شدند.

خودت به آنها فرموده ای که زیاد دعا کنیم، زیاد ندبه بخوانیم.

این بار دم فرو می بندم و با زبان دل می خوانم که «اَللّهُمَ عَجِّلْ لِوَلیکَ الْفَرَج».

آقا! عصیان، پنجه های خود را بر چهره عدالت کشیده است.

شانه های زخمی زمین، دیگر تاب دوری ات را ندارد.

پرستوها، همچنان مهاجر مکان های دور هستند و حرمت پرواز شکسته شده است.

آبی آسمان ها زیر بال کرکس ها و خفّاشان، سیاهپوش است. بهارِ باغ ها، رویش خار و خس است و شقایق ها غریب این دشتند.

تنور بی عدالتی و نامردی همچنان دمیده می شود و عشق، کالای بازاری شده است.

اما من ایمان دارم به صبح صادقی که از دل شام تیره بر خواهد آمد و خورشید، دست های طلایی، گل های تکیده از انتظار را نوازش خواهد کرد.

حس غریبی است که به صدها بهشت می ارزد؛ حس با تو بودن، حس برای تو بودن، حس قد کشیدن زیر قدم هایت، حس آرامش زیر بارش لبخندت و حس سر زندگی در پناه نفس هایست.

«اِنّی اَمانٌ لِأَهْلِ الاَْرْضِ کَما اَنَّ النُّجُومَ اَمانٌ لاَِهْلِ السَّماء»، من ایمنی بخش ساکنان زمینم همان گونه که ستارگان، ایمنی بخش ساکنان آسمان هستند...(1)

ساکنان آسمان آن گاه که کتاب وحی در دست، ذوالفقار حیدر در کمر، مهر مسیح در سینه، خشم موسی در سر خواهی آمد، نسیم سبز عدالت - چون وزش نسیم بهاری - جان عاشقانت را خواهد نواخت. آن وقت است که پرستوهای مهاجر، به آغوش بهار همیشگی برخواهند گشت و پاییز ماندن و زرد زیستن، در لابه لای برگ های تاریخ، فسیل خواهد و با فرمان تو، مدینه فاضله پا خواهد گرفت و اسلام جدّت از تمام تحریف ها پیراسته خواهد گشت.

ص:143

بی دوا... کاش می شد عشق را یک لحظه دید. فقط یک لحظه و غم هزاران ساله را از دل بیرون ریخت.

(گفته بودم چو بیایی غم دل با تو بگویم

چه بگویم که غم از دل برود چون تو بیایی)

آه... هر جمعه می آید. غربتی سنگین در کوچه ها سایه می افکند و رهگذران، خسته، تنها و عبوس سر در کار خویش دارد و من می مانم در برزخ ندیدن تو، چشم دوخته به جاده ای که دیری

است، بوی هیچ سواری از آن به مشام نمی رسد و تکاپوی هیچ گامی که نشانی از رهایی با آن

باشد. گویا جاده خود می داند که تنها یک سوار است، که شایسته تاختن بر چشم انتظاری اوست.

بچه های انتظاریم، ما و چشم دوختن را خوب می دانیم. گریختن از هرزگی ها و بی هودگی ها،

رها شدن از هوای دیگر مرداب، دل بستن به طلوع سپیده و به روشنی که یک روز خواهد آمد.

آری... دل کندن از چراغ های کاذب شب آلود. گستن زنجیرهای بندگی و رهایی، برای گام زدن در جاده فردا و امید به روز آمدن تو، تا ساقه های خشک شده چشمانمان را با باران پاک بهارینت سبز خواهی کرد.

«روزی که مهربانی دست زیبایی را می گیرد

و مهربانی با زیبایی یکی می شود»

روزی که دیگر نه درنگ است و نه دل شوره و اضطراب

روزی که آرامش از پنجره های همیشه هستی جاری خواهد شد.

به امید آن روز.

روزی باز می گردی، تا ستاره های زخمی دل را با دستان مهربانت مرهم باشی و به برگ های پژمرده باغچه، طراوتی دیگر ببخشی.

روزی می آیی، تا خش خش پاییزهای سرد را به بهاری پر از قناری برسانی و به پرندگانِ نگاه، بال و پر شهود هدیه دهی، تا آسمان حضورت را اوج بگیرند.

به پاکی سپیده سوگند! شب های چشم به راهی، طاقت از ما گرفته باران، در چشمانمان فراگیر است.

به طراوت باران سوگند! کویر تشنه روحمان - بی تو - از رویاندن ناتوان است و برهوت فراق تو را به سوگ نشسته. به کوچ پرندگان مهاجر سوگند! پرستوی روحمان در دوری تو، هوای سفر

دارد و اشتیاق دلمان، هنوز به روزهای رجعت تو، باور. به بارش پرتو آفتاب سوگند! از پسِ ابر طلوع کن.

ای صبح! از پسِ کوه های انتظار به در آی تا «وَ الصُّبح اِذا تَنَفّس» را تفسیر کنی، و حیات را در

همیشه بهار جاری کنی.

جرأت ندارد بگذرد، جرات ندارد

از هفت خوانِ ذوالفقارت، نهروان ها

می خوانمت هرچند با دستان خالی

ای بی کرانِ بی کرانِ بی کران ها...

امّا تو را مثل خدایم دوست دارم

می خواهمت قدر تمام کهکشان ها

ص:148

ص:149