رهنما 36: (چرا حجاب چرا چادر مشکی)

مشخصات کتاب

عنوان و نام پدیدآور : چرا حجاب ؟چرا چادر مشکی؟/ گردآورنده معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی.

مشخصات نشر : مشهد: انتشارات قدس رضوی،1391.

مشخصات ظاهری : 50ص.؛11×17س م.

فروست : رهنما؛36.

شابک : 978-600-299-069-3

وضعیت فهرست نویسی : فیپا

یادداشت : کتابنامه .

موضوع : حجاب

شناسه افزوده : آستان قدس رضوی. معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی

شناسه افزوده : موسسه انتشاراتی قدس رضوی

رده بندی کنگره : BP230/17/چ38 1391

رده بندی دیویی : 297/636

شماره کتابشناسی ملی : 3031702

ص:1

اشاره

ص:2

ص:3

تصویر

ص:4

چرا حجاب؟ چرا چادر مشکی؟

سه پرسش زیر را، در این نوشتار، پاسخ می گیرید:

1. در تاریخ اجتماعیِ بشر، وضعیت حجاب و بی حجابی چگونه بوده است؟

2. کیفیت حجاب همسران و دختران پیامبر… و ائمۀ اطهار‰ چگونه بود؟ آیا آنان از چادر استفاده می کردند؟

3. بر فرض لزوم حجاب و چادر، چرا از چادرِ مشکی استفاده می شود، نه رنگ های دیگر؟

ص:5

تصویر

ص:6

1. پیشینۀ حجاب و بی حجابی

تصویر

ص:7

چادر به صورتی که در میان ایرانیان معمول است، یعنی چادر بلند تا پایینِ پا، در میان عرب ها رایج نبوده است؛ ولی آنان چیزی شبیهِ نیمه چادر داشتند. ظاهراً «جَلباب»، در آیات قرآن، اشاره به همین نیمه چادر دارد که نه مثل مقنعه و روسری، کوتاه است و نه مثل چادر، خیلی بلند.

این حجاب شاید تا کمر و کمی پایین تر می رسیده است و اعراب از آن استفاده می کردند. پوشش اعراب دَرْع، و ملحفه و مقنعه بود: دَرْع پیراهن بلندی است که تا پشتِ پا می رسد و آستین هایش بلند و گشاد است؛ ملحفه همان چادر است که به خود می پیچند و مقنعه را نیز به سر می کنند. از روایات، می توان فهمید که زنان و دختران ائمه‰ هر سه پوشش فوق را داشتند. در آداب نمازگزار هم آمده است که زن در هنگام نماز، اگر بخواهد حجاب کاملی

ص:8

داشته باشد، باید از مقنعه و دَرْع و ملحفه استفاده کند.(1)

پوشش و لباس، همواره با انسان بوده و پوششِ زنان، در همۀ تمدن ها، بیشتر از مردان بوده است. در تمدن فینیقی ها که چهارهزار سال پیش از میلاد می زیسته اند، زنان حجاب داشتند و برای پوشش خویش، از پارچه های سرخ رنگ استفاده می کردند.(2) زنان آریایی نیز حجاب داشتند و آنان که از طبقات بالای اجتماعی بودند، برای حجاب ارزش ویژه ای قائل می شدند.(3) در بین یونانیان، رسم بود که زنان حتی صورت های خویش را با قسمتی از روپوشِ بسیار ظریف بپوشانند.(4)

ص:9


1- 1. مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، سورۀ نور، آیۀ31.
2- . دائرة المعارف القرآن العشرین، ج 3، ص 335.
3- . سیدمحمود مدنی، فساد: سلاح تهاجم فرهنگی، ص 245.
4- . ویل دورانت، تاریخ تمدن، ج 2، ص 235.

آشوریان و کلدانیان نیز حجاب داشتند؛ نویسنده ای می نویسد: «از میان زنان بابل و آشور، تنها آنان که عفیف بودند و شوهر داشتند، دارای حجاب بودند.»(1) همچنین، زنان اسپارتی محجّبه بودند و دختران اسپارتی، پس از شوهرکردن، حجاب می گرفتند. نقش ها و تصویرهایی که از زنان اسپارتی باقی مانده است، حکایت از این دارد که آنان سر را می پوشاندند و صورت را باز می گذاشتند و هنگامی که به کوچه و بازار می رفتند، حجاب داشتند.(2) همین طور، رومیان، کارتاژی ها، چینی ها، هندی ها، ایرانیان باستان و ایرانیانِ اشکانی و ساسانی، همه حجاب داشتند.(3) تورات و کتاب های مقدس نیز به حجاب سفارش

ص:10


1- . سیدرضا پاک نژاد، اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، ج 3، ص 183.
2- . سیدمحمود مدنی، پیشین، ص 259.
3- . همان، ص260تا267.

کرده و عذاب بی حجابی را بیان کرده اند.(1)

بااین حال، موج فساد و برهنگی و بدحجابی در غربِ جدید آغاز شد و اندک اندک، به جوامع دیگر نیز سرایت کرد. ویل دورانت می گوید: «فساد اخلاقی [در جامعۀ آن روز غرب] نشانۀ آزادگی و خردمندی بود و هرزه گی، به صورت نوعی آداب رایج درآمده بود. در فرانسۀ قرن هجده، زنی که فقط به شوهر خود دل بسته بود، یادگار دوران های گذشته به شمار می آمد و زناشویی، فقط وسیله ای برای حفظ نام خانوادگی و انتقال ثروت بود.»(2)

این فساد و بی بندوباری با رنسانس علمی در اروپا شروع شد و روشنفکران غرب زده، آن را به جهان سوم سوغات آوردند. این موج، ابتدا در سرزمین عثمانی گسترش یافت و کم کم، به کشورهای دیگر نفوذ کرد. در ایران، شاه عباسِ کبیر با پذیرفتن برادرانِ شرلی،

ص:11


1- . تورات یا عهد قدیم، ص 1002تا1011.
2- . ویل دورانت، پیشین، ج 19، ص 4.

جرقۀ بی بندوباری و بدحجابی را زد و می توان شروع جریان غرب زدگیِ مستمر را دوران فتحعلی شاه دانست.(1) بعد از این دوره، رضاخان در ایران و آتاتُرک (مصطفی کمال) در ترکیه و امان الله خان در افغانستان، مأمور کشف حجاب شدند.

بنابراین، آغاز بد حجابی و بی حجابی را می توان دوران تحول و رنسانس در اروپا دانست.(2)

ص:12


1- . سیدمحمود مدنی، پیشین، ص 78و79.
2- . همان، ص 76و77.

2. رعایت حجاب: نشاط و اعتماد بیشتر

تصویر

ص:13

تصویر

ص:14

احکام الهی بیش از آنکه به محدودیت لذت ها منجر شوند، به ماندگاریِ لذت ها و پایداری نشاط و خوشی ها می انجامند. ازاین روست که حضرت علی† می فرمایند: «پوشیدگی زن، برایش بهتر است و زیبایی اش را پایدارتر می سازد.»(1) رعایت حجاب احساسات را سالم نگه می دارد و عاطفه ها و محبت ها را در کانون گرم خانواده، متمرکز می سازد و نشاط کانون خانواده و اعتماد آنان را به یکدیگر، افزایش می دهد و زن و مرد را از گِرداب بی اعتنایی به همدیگر نجات می دهد.

ازهم پاشیدگیِ نظام خانواده بحرانی است که هم اکنون دامن گیر جوامع غربی شده است: شکل گیریِ کانون خانواده باید بر اساس عشق و محبت باشد و مهم ترین ابزار این امر، میل جنسی نسبت به یکدیگر است. در غرب، این میل رو به افول گذاشته و بنیان خانواده ها

ص:15


1- . بحارالانوار، ج 14، باب70.

متزلزل شده است. همچنین، عشق و عاطفۀ همسران نسبت به یکدیگر، به دلیل روابط متعدد با دیگران، قبل و بعد از ازدواج، کاهش یافته است.

ص:16

3. دلایلِ برتریِ چادر مشکی

تصویر

ص:17

تصویر

ص:18

1.3 بالاترین رنگ

در بین رنگ ها، رنگ های تیره و مشکی در تأمین حجابِ حداکثریِ بانوان در بیرون منزل، مؤثرتر است؛ زیرا، رنگ مشکی پوشانندۀ رنگ های دیگر است و زیرِ آن، هر لباس رنگیِ دیگری را که باشد، می پوشاند. ضرب المثل معروفِ «بالاتر از سیاهی رنگی نیست»، اشاره به این واقعیت دارد که رنگ سیاه، رنگی است که تمام رنگ های دیگر، در مقابل آن، رنگ می بازند!

2.3 آرامش بیشتر

قرآن مجید می فرماید: «پردۀ سیاه و تاریک شب، روز را می پوشاند.»(1) ساکنان زمین، پس

ص:19


1- . اعراف/3.

از تحمل چند ساعت گرما و رنج و کار و فعالیت روزانه، طالب سکون و آرامشِ شب می شوند و شب، ساکنان زمین را در چادر سیاه و مشکی خود می پوشاند.

نیز: «پردۀ سیاه و تاریک شب را به منزلۀ لباس و پوشش قرار دادیم.» این آیه تاریکیِ شب را به پرده و پوشش گسترده ای تشبیه کرده است که همۀ اجسام را می پوشاند؛ همان گونه که جلباب و چادر مشکی، تمام بدن و لباس بانوان را درمقابل نامحرم، می پوشاند.

برخی، جلباب را به چادرِ شب معنا کرده اند. به نظر می رسد این تشبیه را به دلیل دو ویژگیِ موجود در جلباب و چادر مشکی و پردۀ تاریک شب ساخته اند: گستردگی در پوشش و رنگ مشکی.

3.3 نگاه شکنی و آسایش بیشتر

در روان شناسی رنگ ها چنین آمده است: سیاه به معنای «نه» است. رنگ مشکی در کاهش

ص:20

تحریک های روحی و روانی مؤثر است. ازآنجاکه مشکی رنگی صامت و غیرمحرک است و واکنش مهمی در بیننده ایجاد نمی کند، ازجملۀ بهترین ابزارهای کاهش واکنش های روانی است و نه تنها جلب توجه دیگران را موجب نمی شود، بلکه به عدم توجه کمک می کند. به همین دلیل، در هنگام برخورد با جنس مخالف و نامَحرم، استفاده از چادر مشکی در کاهش حالات و امیال جنسی مؤثر است.

خداوندU در سورۀ نور، ضمن آموزش حدود مراقبت های اولیه در شیوۀ رویارویی با غیرمحارم، در آخر آیه خطاب به زنان می فرماید: «نباید زنان پای خود را چنان به زمین بکوبند که صدای زینت آلاتشان شنیده شود [و نامحرمان را تحریک کند].» بنابراین، می توان گفت که چون لباس های رنگارنگ، سبب جلب توجه نامحرم و تحریک جنسی می شوند، مطلوب نمی باشند؛ اما ازآنجاکه حجاب و چادر مشکی، باعث جلب توجه نمی شود، رنگی مطلوب است. معمولاً، بانوانی که اعتقاد راسخ به لزوم پوشیدگیِ بیشتر در برخورد با نامحرم

ص:21

دارند، چادر مشکی را می پسندند؛ زیرا این رنگ، بدن را بیشتر و بهتر می پوشاند.

ازسوی دیگر، وقتی رنگ مشکی در کنار رنگ دیگری قرار می گیرد، تأثیرِ آن را تقویت و خصلت آن رنگ را تأیید می کند: اگر یک پنجرۀ رنگین، در کنار میز سیاهی قرار بگیرد، هر بیننده ای که به آن سو بنگرد، نگاه او ناخودآگاه به طرف پنجره جلب خواهد شد و اصلاً به صفحۀ سیاهِ میز توجهی نخواهد کرد. رنگ سیاهِ میز، خاصیت جلوه نماییِ خود را نفی کرده، در عوض، خاصیت رنگ پنجره را تقویت می کند. به همین علت، وقتی

خانمی چادر مشکی به سر می کند و در خیابان راه می رود، ناظری که از دور به او و اشیای رنگیِ اطراف او، مثل ماشین ها و مغازه ها نگاه می کند، بی اختیار، اشیاء رنگی نظر او را به خود جلب می کنند. بسیاری اوقات، بیننده به رنگ مشکی اصلاً توجهی نمی کند.

بنابراین، بانوانی که می خواهند به بهترین شیوه، عفت و پاکدامنی خود را حفظ کنند و از نگاه های آلوده در امان باشند، از حجاب و چادر مشکی استفاده می کنند. چادر مشکی،

ص:22

بدن بانوان را در مواجهه با نامحرمان به طوریکنواخت و درعین حال، به روش ساده و معمولی و به دور از تجمل، می پوشاند.

4.3 وقار و هیبت معنویِ بیشتر

در برخی کتاب های مربوط به روان شناسی رنگ ها، چنین آمده است: رنگ سیاه دلیل بر وقار و سنگینی و شیک پوشی است. همچنین، رنگ مشکی نمایانگر اقتدار است.

خصوصیت دیگر رنگ مشکی آن است که باعث هیبت و ابهّت بیشتری می شود و به دلیل همین خصوصیت، بیشترِ حاکمان و بزرگان برای اظهار شکوه و جبروت خویش، از لباس های مشکی استفاده می کنند. به نظر می رسد که انتخاب رنگ مشکی برای عمّامۀ سادات و فرزندان پیامبر… نیز به اعتبارِ ویژگیِ احتشام و هیبت معنوی است. به همین جهت، در

ص:23

تصویر

ص:24

برخی روایات آمده است که رنگ مشکی، کراهت دارد؛ مگر در عبا (چادر)، عمّامه

و کفش.(1)

امروزه نیز لباس رسمیِ برخی شخصیت ها، مثل قاضیان و وکلا، به ویژه در مراسم ویژه و رسمی، غالباً مشکی یا سرمه ای است و ورزش کاران نیز زمانی که در رژۀ رسمی شرکت می کنند، غالباً کت و شلوارِ مشکی یا سرمه ای می پوشند. با توجه به همین ویژگی، استفادۀ بانوان از حجاب و چادر مشکی، نوعی والایی و هیبت معنوی برای آنان به وجود می آورد و سبب می شود که مردان نامحرم، در برخورد با آنان، حریم گیرند.

با وجود بهره ها و آثار متعدد ذکرشده برای حجاب مشکی، متأسفانه برخی مطبوعات در سال های اخیر، به طورغیرمنطقی و با تمسک به شبهاتی، در جهت سست کردن پایه های

ص:25


1- . بحارالانوار، ج 5، ص 279.

حجاب اسلامی در ذهن بانوان و گسترش بدحجابی و بی حجابی، گام برداشته اند. امیدواریم که با آگاهی بخشی و اطلاع رسانی نهادهای مسئول و مردم متعهد، فرهنگ زیبای حجاب از این کشور رخت برنبندد و روزبه روز، گسترده تر و محبوب تر شود.

ص:26

تصویر

ص:27

تصویر

ص:28

ص:29

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109