چشمه جود: در مدح و منقبت حضرت امام محمدتقی "جواد الائمه" علیه السلام

فهرست مطالب

به نام آن که دل پروانه اوست··· 7

آذر··· 8

آذری··· 13

آستانه پرست··· 14

الهی قُمشه ای··· 16

اهلی شیرازی··· 19

ایزد پناه··· 20

ترابی··· 21

ثابت··· 22

جام آبادی··· 24

حسان··· 25

حسین زاده··· 27

حصنی تبریزی··· 28

خُسرو··· 29

خوشدل··· 31

خوشروان··· 33

دولتشاه قاجار··· 36

راز شیرازی··· 36

رَجای اصفهانی··· 37

رَسا··· 38

ژُولیده نیشابوری··· 40

سازگار··· 41

سرویها··· 44

شاهمرادی زاده··· 47

شریف ثانوی: محمّد··· 48

شریفی··· 50

شفق··· 55

ص:5

به نام آن که دل پروانه اوست

سالها بود با مهری که از حضرت جوادالأئمه علیه السلام در دل داشتم، برآن بودم تا اثری فراهم و به حضرتش پیشکش کنم. روی همین علاقه و ارادت، اقدام به جمع آوری مدایح آن حضرت در دواوین مختلف نمودم که با تشویق و ترغیب دوستان و توجه خاصه آن حضرت، این کار به پایان رسید و نتیجه آن، دفتری است که پیش روی شماست و زحمت نشر آن را بنیاد پژوهشهای

اسلامی آستان قدس رضوی قبول فرموده و هرگونه کسری متوجه این حقیر است که بضاعتی بیش ازین ندارم، چرا که این اولین تجربه است و نواقصی اگر هست، که هست، می باید از جهت

تشویق امثال من به دیده اغماض نگریسته شود و حقیر را راهنمایی فرمایند.

اینک توضیحاتی که لازم است برای استفاده بهتر و بیشتر این دفتر داده شود:

1 - اشعار با ردیف حروف تهجی نام یا شهرت شاعر درج گردیده است.

2 - شرح حال شاعر تا جایی که مقدور بوده در ابتدای شعر و واژه نامه در پایان دفتر و در

بخش افزوده ها و تعلیقات گنجانیده شده است.

3 - اگر برای شاعری شرح حال نوشته نشده است، به علت عدم دسترسی به مأخذ مناسب بوده که در صورت دسترسی در چاپهای بعدی تکمیل خواهد شد.

در پایان از زحمات بی دریغ استاد محترم، جناب حاج قاسم سرویها و دوست بزرگوارم جناب آقای شفق سپاسگزاری کرده، برای آن بزرگواران و دیگر دوستان محترم آرزوی توفیق روزافزون دارم.

غرض نقشی است کز ما باز ماند

که دنیا را نمی بینم بقایی

مگر صاحبدلی روزی ز رحمت

کند در حق درویشان دعایی

عباسعلی اسدی(صبا)

پائیز 1382 - مشهد مقدس

ص:7

آذر

حاج غلامرضا آذر حقیقی فرزند محمد ولی متخلّص به آذر در سال 1280 شمسی در قریه کاهو از دهات کوهپایه مشهد متولد شد و پس از آموزش خواندن و نوشتن به سرودن شعر و نوحه پرداخت و سالها در مشهد به تعلیم مداحان اهتمام ورزید و شیوه نوحه خوانی را به علاقه مندان آموخت و پس از عمری عرض ارادت به ساحت مقدس اهل بیت عصمت و طهارت(ع)، در سال 1358 دار فانی را وداع گفت و در جوار مولا علی ابن موسی الرضا(ع) درمشهد مدفون گردید. آثار او که در مناقب و مراثی و نوحه های سینه زنی است، در پنج مجلد بارها به چاپ رسیده است.

جلوه جانان

باز یاران، جلوه جانان پدیدار آمده

جلوه گر از پشت پرده، طلعت یارآمده

ابرجود ورحمت حق، خیمه در عالَم زده

ریزش دُرّ و گهر در دشت وکهسارآمده

باطراوت گشت عالَم همچو گلزار جِنان

صحنه دشت و دمن یکباره گلزار آمده

مشک و عنبر می فشانَد در فضا باد صبا

یا که در کُلّ بسیطِ دهر،عطار آمده

مرد و زن رو کرده یکباره سوی مصرِ طلب

حُسن یوسف آفرین گویا به بازار آمده

آفتابِ صبحدم کرده ز بطحا1 رخ عیان

کاین چنین دلداده اش بهر خریدار آمده

مرحبا ماه رجب،ای رحمت بی منتها

کاندر ایامِ تو،طالع، ماه اطهارآمده

لیل عاشر2 ماهی از اُمّ الولد ظاهر شده

کز طلوعش یکسر امکان غرق انوار آمده

ماه بطحی، سبط طاها، مظهرجان آفرین

ماه رویَش جلوه گراز کنزِ اسرار آمده

دیده اهل ولا روشن جواد بن الرّضا

بدر رخسارش در این عالَم پدیدار آمده

مقتدای متّقین، کهف التقی3، یعنی تقی

رخ فروزان در جهان از برج اطهار آمده

جشن میلاد محمد، مقتدای عالَم است

کُنیه اش آن که جواد از شاه مختار آمده

سبط احمد، شبل حیدر4، نورِ چشمِ فاطمه

آن که در عالَم نُهُم حجت ز دادار آمده

نورعین5 ثامن الأطهار و خود هم عین نور

آن که عین نور از رویش نمودار آمده

ص:8

آذری

حسین آذری نصر آبادی، فرزند محمد ابراهیم، متولد 1359 با تخلّص آذری سروده هایش را ارائه می کند. وی با تحصیلات دیپلم، پس از خاتمه خدمت سربازی، در بخش فرهنگی سپاه پاسداران مشغول فعالیّت است .

جلوه جود

شده است ماه جمال که جلوه گر امشب

که گرد نقره بریزد زبام و در امشب

در آسمان مدینه دو ماه می تابد

شده است معجز شق القمر مگر امشب

بیا به ساحت شمس الشموس ره سپریم

که روی دامن خود، دارد او، قمر امشب

چه دیدنی ست سپهر ولایت ای یاران

که ماه روی جواد است جلوه گر امشب

شمیم رحمت حق است در فضای چمن

که گشته گلشن دین غرق زیب و فر امشب

کنند جمله ترنم قناریان در باغ

که بذر نغمه آنها دهد ثمر امشب

ز فیض نام جواد است و عطر جانبخشش

گرفته نخل ولا گر که برگ و بر امشب

بگو به رُوح الامین سوره فلق خواند

که گشته شام امید رضا سحر امشب

گریست بر گُل خود، باغبان چو او را دید

چرا که دارد از آینده اش خبر امشب

به سوز دل همه آیید امشب ای یاران

دعا کنید که دارد دعا اثر امشب

به دیگران چه نیازم اگر جواد از لطف

کُنَد به حال من خسته دل نظر امشب

رسد به مسند والا گر آذری، چه عجب!

جواز عفو بگیرد ز او اگر امشب

پیام شادی، حسین علیزاده، ص 197

ص:13

آستانه پرست

شهید حسین آستانه پرست متخلّص به شاهد، متولد 1303 شمسی در مشهد مقدس، پس از طی دوران تحصیلات ابتدائی وارد خدمت نظام شد و از سال 1327 رسما" به شغل آموزگاری مشغول گشت و در مهدیه هم به تحصیل علوم دینی پرداخت بیشتر سروده های ایشان که تاکنون در بعضی کتب و نشریات به چاپ رسیده، جنبه مذهبی دارد و کتاب طوفان حقیقت در سال 1330 از ایشان منتشر گردیده که به نثر است. زنده یاد شاهد در سال 1360 در حالی که کاندیدای نمایندگی مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی بود، به وسیله منافقین به شهادت

رسید.

جوادالائمه علیه السلام

مشرق نور و ضیا جوادالائمه

منبع جود و سخا جوادالائمه

مَحرمِ اسرارِ کاینات خدایی

معدنِ صدق و صفا جوادالائمه

نوگُل باغ رسول و حجّتِ یزدان

میوه قلبِ رضا جوادالائمه

شاد بوَد عاشر رجب، دل شیعه

چون ز خدا شد عطا جوادالائمه

آمد و زد بر دهان قایل ابتر1

با یَد معجزنما جوادالائمه

کرد ز نورِ جمالِ مهر مثالش

لوح و قلم پُر ضیا جوادالائمه

خصم بگفتا که از عطای خلیفه

کرده عروسی به پا جوادالائمه

چون بشنید این برفت عرشه منبر

آن مَه بُرج وِلا جوادالائمه

غنچه لب را گشود و گشت دُر افشان

بهر ثنای خدا جوادالائمه

بَعد فشاند آستین و سِرّ جوادی

ساخت همی بر ملا جوادالائمه

دُرّ و گهر چون مَطَر2 به خلق فرو ریخت

همچون ابر سخا جوادالائمه

خَلق از آن رشته گهر همه بُردند

گفت خلیفه که یا جوادالائمه

رشته ای از آن گُهر بسوی من افکن

دان ز رعایا مرا جوادالائمه

ص:14

الهی قُمشه ای

شیخ مهدی الهی قمشه ای فرزند ابوالحسن متخلّص به الهی، متولد 1280 شمسی در قمشه شهری از توابع اصفهان پس از فراگیری علوم مقدماتی در قمشه، نزد ملا محمد هادی فرزانه به اصفهان عزیمت کرد و در مدرسه صدر به کسب علوم و معاریف الهی پرداخت و چندی در مشهد مقدس نزد ادیب نیشابوری تلمذ کرد تا عاقبت مراد خود را یافت و از محضر شیخ آقا بزرگ بهره مند شد و تا پایان عمر استاد شاگردیش را کرد و کرسی استادی خویش را پس از رحلت استاد به تهران افکند و تا پایان عمر به تدریس و تلمذ اشتغال داشت و در شامگاه 24 اردیبهشت در سن 74 سالگی در حالی که هنوز قلم در دست داشت و آخرین پیرایش را در ترجمه خود از قرآن در کار می آورد، جهان را بدرود گفت اشعار استاد که در عرفان و کمال رهگشای اهل خرد است، به صورت کامل منتشر گردیده است.

قصیده صفائیّه

ای باد صبا بگشا آن طرّه پُرچم را

آور خبر از زلفش کز دل ببرد غم را

دلهای پریشان را در حلقه گیسویش

جمع آر و پریشان ساز، آن طرّه پُر خم را

در باغ و چمن حرفی زان لاله خندان گو

تا سنبل و گل سازی خار الم و غم را

لبیک زنان باز آی در کعبه دیدارش

زان چاه زنخدان نوش صد چشمه زمزم را

ای مُطرب جان رازی زان ماه حجازی گو

تا شاهد کنعانی بندد ز نوا دم را

زان طلعت سبحانی در عالَم روحانی

بر عالَم و آدم ریز الطاف دمادم را

ص:16

اهلی شیرازی

شیخ محمد، فرزند یوسف، متخلّص به اهلی متولد 858 ه . ق در شیراز، اهلی در دوران شاه اسمعیل صفوی و اوایل سلطنت شاه طهماسب می زیست. سخن اهلی در عین این که همراه با صنایع شعری می باشد، از رقت خیال و دقت معانی نیز برخوردار است. مثنوی سحر حلال خود را در جواب تجنیسات و مجمع البحرین کاتبی به دو بحر و دو قافیه سروده است. وفات اهلی در سال 942 ه . ق و مزارش در جوار مقبره حافظ در شیراز زیارتگاه عاشقان است. دیوان کامل اشعارش به چاپ رسیده و در دسترس علاقه مندان است.

سایه جود تقی

قاف سیمرغ(1) حقیقت،هستی و بود تقی است

قاف تا قاف جهان درسایه جود تقی است

کعبه سودش کی کند هر کس کز او در مانده استکی شود مقبول حق هر کس که مردود تقی است

نیست مقصود تقی جز آن که مقصود حق استلاجرم حق می کند آن را که مقصود تقی است

بحر گردون گر چه غرق گوهر آمد سر به سرقطره ای از آب تیغ گوهر اندود تقی است

گشت طالع آفتاب دولت از دامان اودولت جاوید گویا بخت مسعود تقی است

شد تقی زین ظلمت و دامان جان افشاند ازووز تقی سر چشمه آب حیاتی ماند ازو

*

نقل از دیوان اهلی شیرازی،به کوشش حامد ربانی، ص 522

ص:19

ایزد پناه

مهدی ایزد پناه طوسی با تخلّص تائب، متولد 1351، به گفته خودش از سال 1369 فعالیتهای ادبی را شروع کرده و به سرایش آثار و اندیشه های مذهبی پرداخته است. او از شروع سالهای تکلیف به درس طلبگی مشغول بوده است و هم اکنون نیز در همان زمینه ادامه می دهد.

جواد محمّدی

ای رُخَت جلوه دارِ جودِ جواد

مِهرِ رخشنده وجود جواد

تو به شهر امید، خورشیدی

نُهُمین پیشوای توحیدی

همچو آیینه ای تمام نما

نور می بخشی از جمال خدا

هر که خواهد خدای را بیند

پیش رخساره تو بنشیند

امشب ای آفتاب زیبایی

شده سیمای تو تماشایی

ای که احسان وجود، عادت توست

شبِ میلادِ باسعادت توست

ای که شأن تو رحمت و کرم است

هر چه گویم به مدحت تو کم است

تو گشاینده گره هایی

باب حاجات اهل دنیایی

هشتمین پیشوای اهل وداد

پدر توست یا امام جواد

شُهره در علم و فضل چون پدری

تو رضای مصوّر دگری

هر که ره در دیار غم جُویَد

یا جوادالائمه می گوید

ای جواد محمّدی امشب

تائبت را به کوی خود بطلب

از مجموعه شخصی ایشان

ص:20

ترابی

حسین رشید ترابی، فرزند محمد باتخلّص ترابی به سرودن اشعار مذهبی و اجتماعی می پردازد. ایشان متولد 1316 است و به شغل کفاشی اشتغال دارد و با این که دارای سواد رسمی نیست، اشعاری روان و شیرین دارد که تا کنون در بسیاری از مجموعه ها و مطبوعات کشور به چاپ رسیده است.

کوثر دوم

امشب از طور1 رضا نوری تجلّا می کند

از زمین تا آسمان را رشک سینا می کند

هیچ می دانی چرا بر تَن نمی گنجد روان

جلوه جان آفرین اینک تجلّا می کند

کوثرِ ثانی، خدا در عاشر ماه رجب

بر ولیِّ خود، رضا از لطف اعطا می کند

نو گل ریحانه و پور علی موسی الرضا

روی عالَم را ز بوی خود مصفّا می کند

کشور دل را گرفته جذبه عشق جواد

شوق وصلش در دل ما شور و غوغا می کند

نازم آن طفلی که شد گهواره جنبانش رضا

در کنار مهد او مولا چه مأوا می کند

یک چمن گل بشکفد در لاله زار سینه اش

خنده این گُل هر زمان بر روی بابا می کند

نیست زهرا تا ببیند پور دلبندش رضا

با گلاب اشک این گُل را تماشا می کند

این جواد اهل بیت و نور چشمان رضاست

کورِ مادرزاد را بینا به ایما می کند

با خبر از راز عالَم هست و گاه امتحان

قصه مأمون و باز و ماهی افشا می کند

می دهد داد سخن در مجلس مأمون دون

پور اکثم را زبون و خوار و رسوا می کند

مظهر جود خدا و کوثر شمس الضحی است

این که درد دردمندان را مداوا می کند

بوی دلجویی که می آید ز خاک کوی او

یک جهان دلمرده را هر لحظه احیا می کند

گر گره افتاده در کار تو ای دل غم مخور

او گره از کار هر درمانده ای وا می کند

دامن او را بگیر و هر چه می خواهی بخواه

جود بی اندازه این محبوب یکتا می کند

ای تُرابی غم مخور، ز احسان بی پایان جواد

طبع خاموش تو را شیوا و پویا می کند

پیام شادی، حسین علیزاده، 198

ص:21

ثابت

مرحوم حاج قاسم استادی، معروف به مرشد و متخلّص به ثابت در مشهد متولد شد و دارای تحصیلات ابتدایی بود. او مدتها به شغل آزاد اشتغال داشت و در پایان به کتابفروشی مشغول بود. آثار آن مرحوم به صورت پراکنده در مجموعه های ادبی به چاپ رسیده و چند سال پیش مجموعه مستقلی از اشعارش به نام دیوان ثابت چاپ شد که در دسترس علاقه مندان است. ثابت در فروردین ماه سال 72 به رحمت ایزدی پیوست و جای او در جلسات مذهبی خالی است. خدایش بیامرزاد.

نغمه میلاد

وقت آن است که از شوق برآرَم فریاد

اگرم بخت در این مرحله سازد امداد

رسد از هر طرفم نغمه شادی بر گوش

اهل دل را همه جا می نگرم خرّم و شاد

سبب از اهل دلی خواستم از شادی گفت

هست میلاد جواد ابن رضا فخر رشاد

تا که از غیب قدم زد به جهان عقل بگفت

باز بر خَلق، خدا باب تفضل بگشاد

خلف الصدق1 رضا صاحب اعجاز و کرم

آن که تا حشر باو فخر نماید اجداد

آن که روشن ز جمالش شده چشمان پدر

آن که نازند به او تا به قیامت اولاد

پسری همچو جواد بن رضا مخزن جود

به خداوند، دگر، مادر ایّام نزاد

علم او را نتوان وصف نمودن هرگز

گر که اَنهار مرکّب شود، اشجار مداد

چمن دین شده از چشمه علمش شاداب

هر که نوشید از آن چشمه ز غم شد آزاد

پور اکثم که سؤالش بُدی از صید حرم

داستانی است که هرگز نرود آن از یاد

از جوابش نَه همین زاده اکثم مبهوت

بلکه مأمون هم از آن قصه به حیرت افتاد

به یکی محضر، حل کرد هزاران مشکل

کیست از نوع بشر، صاحب این استعداد

پیش جود کرمش حاتم طایی چو گداست

زان که جود کرمش هست فزون از تعداد

روز میلاد جواد است همه با دل شاد

عرض تبریک پسر را به پدر باید داد

پسر فاطمه، ای پاره اعضای رسول

ای که چرخ از تو به هر حال کند استمداد

ص:22

جام آبادی

کتاب دُرّ یتیم، حاوی آثار و سروده های ایشان، چون در زمان حیاتشان منتشر گردیده بود، فاقد شرح حال بود، جای دیگری نیز شرح حال ایشان را ندیدم .

محتاج یک دُعا

من در این شهر بینوای توام یا جوادالائمه ادرکنی

در بدر در پی سرای توام یا جوادالائمه ادرکنی

نَه کسی تا بَراو پناه بَرم، نَه توانی که تَن به راه برم

بی کس و ناتوان برای توام یاجوادالائمه ادرکنی

به کجا رو بَرم، چه چاره کنم؟ بندِ غم را چگونه پاره کنم

من که محتاج یک دعای توام یا جوادالائمه ادرکنی

گر چه در جاده پریشانی، منزلم بی سر است و سامانی

نرود از سرم هوای توام یا جوادالائمه ادرکنی

همه تن درد و داغ و اندوهم، غربت آورده است بستوهم

دست من گیر خاک پای توام یا جوادالائمه ادرکنی

سینه پر شراره ای دارم، جگر پاره پاره ای دارم

شمع فانوسِ دردهای توام یا جوادالائمه ادرکنی

قلمم آه و اشک جوهر من، ورق این روی زرد چون زر من

قصه پرداز غصه های توام یا جوادالائمه ادرکنی

نخورم حسرت نکویان را، مه جبینان و ماهرویان را

من که عمریست مبتلای توام یا جوادالائمه ادرکنی

پا گذارم به تارک خورشید، سر نسایم به افسر جمشید

من که در سایه لوای توام یا جوادالائمه ادرکنی

هستی من فدای هست توباد،کاسه چشم من به دست تو باد

ساقیا تشنه سخای توام یا جوادالائمه ادرکنی

ای زجودت وجود بُرده شرف، وی تو اکسیراعظمت درکف

من به امید کیمیای توام یا جوادالائمه ادرکنی

جز حریمت پناه نشناسم،خواجه و شیخ و شاه نشناسم

کز همه خلق، آشنای توام یا جوادالائمه ادرکنی

آسمان سفره ایست برچیده، کرمش چشمه ایست خشکیده

تشنه چشمه بقای توام یا جواد الائمه ادرکنی

حرمت قبله گاه حاجاتم، کوی تو کعبه مناجاتم

زایر کوی دلگشای توام یا جوادالائمه ادرکنی

گورسدبرحسودزخم وگزند،عاشقم عاشقم به بانگ بلند

عاشق نام دلربای توام یا جوادالائمه ادرکنی

پیش دست تو ابر شرمنده، آب شرمش ز چهره بارنده

در ترنم که من گدای توام یا جوادالائمه ادرکنی

تو امیریّ و من اسیر توام، تو خدیویّ و من فقیر توام

تو کریمیّ و من گدای توام یا جوادالائمه ادرکنی

راحتِ روح و جان جانانی، درد ما را تو نیک می دانی

ای طبیبی که جان فدای توام یا جوادالائمه ادرکنی

خسته ام،زاد راه می خواهم، قرص نانی چو ماه می خواهم

که یتیمِ درِ سرای توام، یا جوادالائمه ادرکنی

دُرّ یتیم، ص 253

ص:24

حسان

حبیب الله چایچیان، فرزند محمد حسین، متخلّص به حسان در سال 1302 در تبریز تولد یافت. شش ساله بود که همراه خانواده به تهران مهاجرت کرد و در این شهر رحل اقامت افکند و در پانزده سالگی پدر را از دست داد، او صاحب آثاری مذهبی به شرح زیر است: ای اشکها بریزید، خلوتگاه راز، زمزمه های قلب من، بنال ای نی، الله اکبر ندای برتر، فاطمه الزهرا و چهل حدیث و ترجمه کتاب زینب بانوی قهرمان کربلا.

ایشان دارای چهار فرزند است و کماکان به فعالیتهای ادبی اشتغال دارد.

جُود جوادی

من گدای تو و بنشسته سر راه توام

عاشقم، شیفته چهره دلخواه توام

بنده غمزده ات را به نگاهی بنواز

هر چه هستم به پناه تو به درگاه توام

با چنین جود گدا را نتوانی راندن

من خود آگاه ز لطفِ دل آگاه توام

تو چو دریا و من آن خس که گرفتی دستم

کهربایی تو که مجذوب توام، کاه توام

ای که پاک از گنهی سوی من آخر نگهی

هر چه ام خادم تو بنده اللهِ توام

دل به هجران تو ظلمتکده ای خاموش است

چهره بنمای که مشتاق رخ ماه توام

می نشانَدبه دلم غصّه تو گَردِ ملال

همچو آئینه مکدّر ز غمِ آه توام

کس ندیده است گُل از خار کِشد دامن را

ای که شد تاج سر از خاکِ سر راه توام

بی نیازم همه عمر از همه کس همچو حسان

تا شها بنده درگاه و هواخواه توام

شاد باش

پور شهنشاه توس تا به جهان پا نهاد

گشت زمین چون بهشت زان گُل مینو نژاد

ژاله زند بوسه ها بر لب خندان گُل

بلبل و گل پیش هم خرّم و خندان و شاد

بید چو مجنون شده یکه و صحرا نشین

داده ز شوریدگی زلف پریشان به باد

ص:25

حسین زاده

شادروان غلامرضا حسین زاده متولد 1326 که با تخلّص «رضا» سروده هایش منتشر گردیده است، دارای تحصیلات حوزوی بود. او تا حدود بیست و پنج سالگی به کار بنّایی اشتغال داشت و روی علاقه به اهل بیت به مداحی روی آورد و در سالهای آخر عُمر به سرودن شعر نیز پرداخت. او در کارهای خیر اجتماعی پیشقدم و به خصوص در احداث و راه اندازی مجتمع مهدیه مشهد نقش بسزایی داشت.

وی در سال 1368 بر اثر عارضه قلبی به رحمت ایزدی پیوست و آثارش پس از فوت ایشان در مجموعه ای با نام نغمه های عاشق دلسوخته منتشر شد و در دسترس

علاقه مندان قرار گرفت.

مَظهرِ عَدلُ و داد

من رضا را پسر و مظهرِ عدل و دادم

مشی من، مشی حسین است و ره اجدادم

شهر علمم من و همچون پدر خویش رضا

ماسوی طفل دبستانم و من استادم

من گشودم1 به اباصلت درِ زندان را

گره از کار همه خَلقِ جهان بگشادم

خصم می خواست نهان قدر مرا در بر خلق

غافل از آن که من از حق بود استمدادم

آن ستمها که به جان پدرم داشت روا

ماجرایی ست که هرگز نرود از یادم

حیله ای بود اگر دختر خود داد بمن

خواست زین راه که از ریشه کنَد بنیادم

او فنا گشت و نماندش اثری جز نفرت

من چو خورشید فرا راه زمان اِستادم

هر که آمد به برم حاجت خود را بگرفت

آنچه را خواست ز من بیشتر از آن دادم

به کجا می روی و از که مدد می جویی

من جوادم که خدا نام چنین بنهادم

مادرم فاطمه است و به همه فخر کنم

این مرا بس که علی را یکی از اولادم

لیک من این همه غم ارث ز مادر بردم

گر جوانمرگی من بینی و بس فریادم

من که از زهر جفا جان ودلم می سوزد

هر چه فریاد کنم، کس نکند امدادم

گوییا ناله او می رسدم2 باز به گوش

فضّه را خوانَد و گوید که ز پا افتادم

ای رضا چون که ضریح پدرم را بوسی

گر سلامش کنی از من بنمایی شادم

نغمه های عاشق دلسوخته، ص 54

ص:27

حصنی تبریزی

شرح حالی از این شاعر در تذکره های شعر آذربایجان ندیدم .

تا دامن وصال

ای شهریار عالَم وای قبله عباد1

وای زاده امام رضا، حضرت جواد

نام مبارک تو محمد، سلام حق

بر جد نازنین تو بادا و بر تو باد

مختار مرتضی است ز القاب اقدسش

مشهور به تقیِّ جواد است در بلاد2

دل در هوای وصل مزارش چو ماهیی

کز آب صاف جسته بروی زمین فتاد

تا دامن وصال رسد بهر شُکر او

بی ارزش است جبهه به خاک و مگر فؤاد3

از بهر طاعت تو کمر بسته مهر و ماه

در حالت سکون و به رقصند خاک و باد

هستند در برابر تو عقلها خفیف4

پستند رأیها به برت رأی تو رشاد

شأن تو از تمام شئون شامخ5 و بلند

مدح تو از مدایح مَردُم در ازدیاد

ابن الرضا، به روز جزا حصنی گدا

از سفره شفاعتِ تو، طالب مراد

بر آفتاب سلامی، جواد نعیمی، ص 148

ص:28

خُسرو

سید محمد خسرو نژاد، فرزند سید عبدالله، متخلّص به خسرو، متولد 1311 در مشهد مقدس پس از تحصیلات ابتدایی به شغل نجاری مشغول شد و در سنین جوانی موفق به اخذ دیپلم گردید و به خدمت آموزش و پرورش درآمد و در هنرستان مشغول تدریس شد. خسرو ضمن سرودن اشعار بیشتر به مدح و منقبت و مصیبت ائمه اطهار گرایش داشت و در سال 1380 دار فانی را وداع گفت. قسمتی از اشعارش به نام چراغ لاله یا دیوان خسرو به چاپ رسیده است.

میلادیّه

اندر آن لحظه که خورشید فلک سر می زد

حلقه یار منِ دلسوخته بر در می زد

پرده از دیده من شد به کنار و دیدم

آفتابی ز سرا پرده دین سر می زد

دیدم از برج شرف گشته عیان ماهرخی

که ز رخ طعنه به خوشید منوّر می زد

بود روشن به شبستان ولایت شمعی

که چو پروانه ملک گرد رخش پر می زد

شبِ میلادِ تقی بود کزین مژده رضا

سجده شکر به خاک در داور می زد

کودکی داشت به بر شاه خراسان که ز شوق

بوسه اش بر لب شیرین چه شکّر می زد

کاش این منظره را بنگرد و کور شود

خیره چشمی که به او طعنه به ابتر می زد

این جواد است که ظاهر شد ازو علم نبی

هر زمانی که قدم بر سر منبر می زد

در شجاعت به خدا بود همانند علی

گر که او دست به شمشیر دو پیکر1 می زد

می برد روز جزا حق به جنان خسرو را

چون دم از منقبت آل پیمبر می زد

قرص قمر

در بغل امشب یکی قرص قمر دارد رضا

بر زبان شکر خدای دادگر دارد رضا

بارگاه زاده موسی چراغان می شود

در حریمش جشن میلاد پسر دارد رضا

ص:29

خوشدل

علی اکبر صلح خواه، فرزند مرحوم حاج رحیم، متخلّص به خوشدل تهرانی، متولد 1293 شمسی، تحصیلات مقدماتی را در تهران و علوم دینیه را در مدرسه مروی تهران در محضر مرحوم حاج شیخ علی رشتی گذراند و در اصفهان و شیراز به تکمیل ادبیات، منطق و قدری فلسفه پرداخت. دیوان اشعارش به نام دیوان خوشدل تهرانی در سال 1364 به زیور طبع آراسته و مورد استفاده دوستداران و علاقمندان قرار گرفته است.

آفتابِ عِزّ و شرف

مباش غرّه دلا بر سپهر سُست نهاد

که سخت خرمن آزادگان دهد بر باد

چراغ در ره باد است و خانه در ره سیل

امید عافیت از روزگار سُست نهاد

مخُسب بی خبر از کید آسمان که نخفت

حکیم زیر چنین سقف سست بی بنیاد

تو چون غزالان در مرتع جهان مشغول

ولی ندانی کاندر کمین بوَد صیّاد

به تیشه اجلت نخل عمر سازد قطع

زمانه،گرچه رخت چون گل است و قد شمشاد

الا که بی خبری از عذاب و قهر خدای

بخوان حکایتِ قومِ ثمود و امت عاد

که تا بدانی اَعمال زشت را کیفر

چگونه قاهر مطلق ز قَهر خواهد داد

اگر سعادت دنیا و آخرت طلبی

بپوی در ره انصاف وجود و بخشش و داد

خدای شاد شود از تو آن زمان کز مهر

قلوب خَلقِ خدا را ز خود نمایی شاد

به روزگار سیه بخت تر از آن نَبُوَد

که جمع کرد و نخورد و نداد و رفت و نهاد

چو خواهی آن که خدا دست گیردت در حشر

بگیر دستِ تهیدست چون ز پا افتاد

اگر ز آتش دوزخ چو خوشدلت بیم است

زبان گشای به مدح خدیو ملک رشاد

سپهر مجد و علا، بحر علم و کان سخا

امیر هر دو سرا رهنمای جمله عباد

محمدِ تقی آن آفتاب عزّ و شرف

که شد ز جود و کرم شُهره بر امام جواد

شهی که در بر مأمون به روزگار صِغر1

ز روی شاهد اعجاز خویش، پرده گشاد

ص:31

خوشروان

محمد علی خوشروان، مشهور به خوش چهره، فرزند عباس متولد 1330 با داشتن شغل آزاد به سرودن شعر پرداخته و با صدای گرمی که دارد در مجامع مذهبی به مداحی اهل بیت پرداخته و در بین قاطبه مردم محبوبیتی کسب کرده است و همین محبوبیت اجتماعی ایشان را به کارهای عام المنفعه، مانند امور خیریه و صندوقهای قرض الحسنه تشویق و از این راه نیز به خدمت خالق و مخلوق پرداخته است .

حُجّت حق

ای پسر حجت هشتم جواد

قبله گه حاجت مَردُم جواد

گوهر دریای ولایت تویی

چشمه فیّاضِ عنایت تویی

از همه خَلقِ خدا برتری

بعدِرضا بر همگان رهبری

ریزه خور خوان تو اهل زمین

بنده فرمان تو روح الامین

بحر کرم معدن جود و سخا

شاهد جود و کرمت هَل اتی

قبله حاجات جهان کوی تو

چشم امید همگان سوی تو

قدر تو از عِلمِ تو پیدا شده

نزد همه خصم تو رسوا شده

مهر تو جاریست در اعضای من

ذکر تو آسایش فردای من

جنّ و ملک در ره تو پای بند

اهل جهان از نَعَمت بهره مند

نام تو سر لوحه دیوان من

مهر تو سرمایه ایمان من

حافظ جان حرز امان بخش تو

مونس دل نام روانبخش تو

از ازل ای خسرو دنیا و دین

مهر تو با آب و گِلم شد عجین

ای که به خلق دو جهانی امیر

روز جزا دست مرا هم بگیر

ای نُهمین حجّت حیِّ ودود

روح دعا، کان سخا، بحر جود

مظهر جودی تو و نام جواد

از کرم خویش خدا بر تو داد

پیر خرد در همه کاینات

ماند و مانده است به وصف تو مات

ص:33

دولتشاه قاجار

محمد علی میرزا، فرزند ذکور فتحعلیشاه قاجار، متخلّص به دولت ، متولد 1203

ه . ق در قصبه نوا از توابع مازندران چشم به جهان گشود. مادرش گرجستانی و از خانواده تزیگاراشویلی بود که به اسارت ایرانیان درآمد. و به خاطر زیبایی فوق العاده ای که داشت، فتحعلیشاه او را به همسری برگزید و نام زیبا چهر را برایش انتخاب کرد. دولت، مورد عنایت و دستگیری رحمت علیشاه و در زمره فقرای نعمت اللّهی است. طبعش از فیض خوان عرفان بهره گرفته و این امر به وضوح در اشعارش پیداست. دیوانش به چاپ رسیده و در دسترس علاقه مندان است.

امام محمّد تقی

کعبه من، کوی محمد تقی است

قبله من، روی محمد تقی است

آن که به صد مرده دمد جان دمی

لعل سخنگوی محمد تقی است

آن که به زنجیر کِشَد عقل را

سلسله موی محمد تقی است

آن که ز چشمم بربوده است خواب

نرگسِ جادوی محمد تقی است

سرو سرافراز چمن پا به گِل

از قد دلجوی محمد تقی است

مانعم از عرض تمنّای خویش

نازکی خوی محمد تقی است

باز دل بُلهوسم دولتا

مایل ابروی محمد تقی است

دیوان دولتشاه قاجار، ص 42

ص:35

راز شیرازی

ابوالقاسم فرزند عبدالنبی حسینی شیرازی معروف به آقا میرزا بابای ذهبی شیرازی از عارفان و شاعران قرن 13 در سال 1202 ه . در شیراز متولد شد و پس از تحصیل علوم رسمی زمان در امور مذهبی به درجه اجتهاد رسید، ولی روح سرگشته و تشنه او از علوم ظاهر سیراب نشد و بالاخره پس از سرگشتگی بسیار به خدمت آقا محمد کازرونی ساکن شیراز رسید و آقا محمد او را به حضور سلطان الاولیاء قطب سلسله ذهبیه که پدر خود میرزا ابوالقاسم بود، هدایت کرد و در سال 1231 پس از مرگ پدر بر مسند ارشاد سلسله ذهبیه نشست. مرگ او در سال 1286 در مورچه خورت اصفهان اتفاق افتاده و قبر او در مشهدالرضا در ایوان ناصری است.

تقی

من سگی از درگه باب تقی

زان به جانم چاکر باب تقی

بنده ام من بر در شاه رضا

آشنایم من به حجّاب تقی

خورده ام از چشمه حیوان او

زنده ام از باده ناب تقی

انبیا مشتاق آن حُسن و جمال

اولیا مفتون اصحاب تقی

سرّ مکنون ولایت ظاهر است

از دل مرآت احباب تقی

حجه اللّه، آیت کبری حق

آمده پیدا از اعقاب تقی

کشتی عشّاق در دریای عشق

پس فرو رفته به گرداب تقی

شد کمند گردن شیران عشق

طُرّه گیسوی پُر تاب تقی

رازداران جهان سرمدی

از دل و جان اند بوّاب تقی

رهنمای حزب طلّاب خدا

در طریقت لوح آداب تقی

از کمال قدرت و اعزاز قرب

حاسب حشرند کُتّاب تقی

گر به وادیِّ حقیقت بگذری

راز حق می جو ز نواب تقی

جلوه هایی از ولایت، مرتضی مدرسی چهاردهی، ص 66 و کوثرنامه، راز شیرازی، ص7

ص:36

رَجای اصفهانی

علی خلیلیان، فرزند عبدالمحمود، متخلّص به رجای اصفهانی، متولد 1276 در اصفهان، صاحب آثاری مانند مناقب الائمه، مثنوی نامه و دیوان شعراست.

از آن مرحوم که دارای شغل آزاد بود، پنج فرزند پسر و یک دختر باقی مانده است. وفات ایشان در سال 1371 اتفاق افتاد و مدفن او در مقبره الشعرای اصفهان است.

میلادیه

به خود نمودم دوشین خواب ناز حرام

ز پیک دوست به گوش دلم رسید پیام

که خیز و بزم طرب چین و گُل بیار و ببوی

بریز باده عشرت علی الدّوام به جام

ببین به وجد و نشاط اند کاینات همه

ببین به عیش و سرورند جنّ و انس، تمام

بگفتم از چه همه پایکوب و دست زنان

خواص یک طرف و سوی دیگرند عوام

بگفت مر تو ندانی که هست ماه رجب

رسیده وقت که گردد، هلال، بَدرِ تمام

تولد شه دنیا و دین امام نهُم

بود که خلق بگیرند از نشاط آرام

همان امام جوادی که دست با کرمش

به جن وانس و ملک روز و شب دهد انعام

همان امام جوادی که با محبّتِ او

به حشر آتش دوزخ بود به خَلق حرام

همان امام جوادی که بهر اوست خدا

ز بهر خلق بیفکنده است سفره عام

به حق پاکدلانی که از رئوفت و مهر

به عهد خویش پدر بوده اند بر ایتام

به مصطفی و به زهرا شفیعه محشر

به جان و مرتبه و شأن این دَه و دو امام

ببخش یارب ما را به این امام جواد

به دوستیش رجا را بدار تا انجام

دیوان رجای اصفهانی، ص 28

ص:37

رَسا

دکتر قاسم رسا فرزند شیخ محمد حسن متخلّص به رسا در سال 1288 شمسی در تهران متولد گردید. پس از طی دوره دبستان و دبیرستان وارد دانشکده پزشکی شد و پس از اخذ درجه دکترا وارد مشهد گردیده چندی رئیس بهداری کاشمر و سالها در مشهد به طبابت مشغول بود. در سال 1330 عضو پیوسته انجمن ادبی فرهنگستان ایران و در سال 1336 رسماً به سمت ملک الشعرایی آستان قدس مفتخر و منصوب گردید و در سال 1356 به رحمت ایزدی پیوست. از ایشان کتابی به نام نصایح منظوم و کلیات اشعار به چاپ رسیده که تا کنون چندین بار تجدید چاپ شده است.

پسری پیدا شد

از شبستان ولایت، قمری پیدا شد

از گلستان هدایت، ثمری پیدا شد

بحر موّاج کرم آمده در جوش و خروش

که ز دریای عنایت، گهری پیدا شد

شب میلاد جواد است ندا زد جبریل

کز پی شام، مبارک سَحَری پیدا شد

از افق، ماه درخشان رجب داد نوید

که ز خورشید ولایت، قمری پیدا شد

می رسد نکهت ریحان بهشتی به مشام

که ز «ریحانه» رضا را پسری پیدا شد

سالها بود پدر چشم به راه پسری

که پسر آمد و نور بَصَری پیدا شد

نام نیکوش محمد، لقب اوست جواد

با صفات ملکوتی بشری پیدا شد

داد خواهان جهان را ز پی دادرسی

خسرو دادرس و دادگری پیدا شد

مظهر زهد و فضیلت که بدان گوهر پاک

عِلم نازد که مرا تاجِ سری پیدا شد

مجلس آراسته مأمون ز بزرگان و رجال

که ز در کودکِ صاحب نظری پیدا شد

پاسخ مجلسیان داد به هرگونه سؤال

کز همه برتر و شایسته تری پیدا شد

سپر انداخته روباه صفت مدعیان

زان که در بیشه دین، شیر نری پیدا شد

ای که در وادی حیرت شده ای سرگردان

غم مخور غافله را راهبری پیدا شد

ص:38

ژُولیده نیشابوری

حسن فرحبخش مشهور به ژولیده نیشابوری با آن که همه او را می شناسند و اشعارش را که صادقانه و از سویدای دل سروده خیلی ها در مجامع بر لب دارند، ولی شرح حالش در جایی مندرج نبود. اشعارش در کتابهایی با نامگلزار خونین و گلچینی از اشعار حسن فرحبخش واشعار ژولیده نیشابوریو...به چاپ رسیده بیش ازاین حالاتش معلوم نشد.

حُجّت بر حق

روشنی بخش دل خیرالنسا1 باشد تقی

نور چشمان علی موسی الرّضا باشد تقی

جانشین مصطفی بعد از امام هشتمین

از برای یاریِ دینِ خدا باشد تقی

هشتمین نوباوه داماد ختم المرسلین

دومین همنام ختم الانبیا باشد تقی

نُهمین فرمانروای مکتبِ آزادگی

بهر ما آیینه ایزدنما باشد تقی

او بوَد هادیّ و رهبر بر تمام مسلمین

چون به عالَم منبع لطف و سخا باشد تقی

چون حسین ابن علی در شاهراه زندگی

رهنمون و رهنما و پیشوا باشد تقی

مشعل راه هدایت هست و بهر امّتان

کشتیِ دین خدا را ناخدا باشد تقی

حجت بر حقِّ حق و حقّ پرست و حقّ طلب

مظهر پاکی و تقوا و صفا باشد تقی

ز آتش دوزخ چه پروایی که بهر شیعیان

ز امر ایزد شافع روز جزا باشد تقی

بهر رفع مشکل ما آشکارا و نهان

همچو جدّش مرتضی مشکل گشا باشد تقی

بهر رفع تشنگیِّ عاشقان تشنه لب

سلسبیل و زمزم و آب بقا باشد تقی

هر چه می خواهی طلب از او کُن اندر زندگی

چون به هر لحن و زبانی آشنا باشد تقی

رو گدای درگه او شو که بهر دوستان

بحر جود و بخشش و مهر و وفا باشد تقی

لیکن از جور و جفای همسر ملعونه اش

در ره دین کُشته اززهر جفا باشد تقی

غم مخور ژولیده محزون که در روزمعاد

شافعت در نزد ذات کبریا باشد تقی

گلزار خونین ژولیده نیشابوری، ص 56

ص:40

سازگار

حاج غلامرضا سازگار متخلّص به میثم در سال 1321 هجری شمسی در شهر قم متولد شد و در سال 1338 از قم به تهران مهاجرت کرد. با نشر دو جلد از آثار مذهبی ایشان با نام نخل میثم کماکان به خدمات ادبی و مذهبی خود در تهران مشغول است.

معصوم یازدهم

عید میلاد است میلاد جواد ابن الرضاست

خرّم از رویش زمین وروشن ازنورش فضاست

داد ذات کبریا ریحانه را ریحانه ای

کز شمیم روحبخش او، دو عالَم را صفاست

آمد آن ماهی که صد خورشید شد پروانه اش

تافت آن مشعل که نورش نور حُسن ابتداست

بحر1 موّاج سه دُر، درّ گران2 هشت بحر

چار اُمّ3 و پنج حسّ4 و شش جهت را مقتداست

نام نیکویش جواد، آبا و ابنایش جواد

سربلند از بذل دست لطف او جود و سخاست

اوست آن ریحانه ریحانه کز بوی خوشش

مشک افشان تا قیامت دامن باد صباست

گر چه در برج ولایت گشته خورشید نُهُم

درحقیقت، اوّلین نور جمال کبریاست

جود را نازم که حتی خاذن5 باغ بهشت

دست از جنّت کشیده بر سر کویش گداست

او جواد اهل بیت و ما گدای اهل بیت

کار ما عجز و گدایی کار او لطف عطاست

بر فقیر انفاق کردی پیشتر از آن که گفت

بر گدا اعطا نمودی بیشتر از آنچه خواست

هر که در کویش گدا شد ما گدای کوی او

هر که از راهش جدا شد، راه ما از او جداست

تربتش بیت اللّه و بیت الرسول است و بقیع

کاظمینش هم نجف، هم سامره، هم کربلاست

حجت ار داری بگو با او که نجل6 فاطمه است

درد اگر داری بیار این جا که این ابن الرضاست

داشت مأمون ماهی کوچک نهان در دست خویش

گفت با چشم خدا این چیست کاندر دست ماست

داد چون پاسخ ورا از ماهی و از ابرویم

دید او در سن طفلی عالم از ارض و سماست

سر نهم بر پای او سر را چه قدر و قیمتی

جان فشانم در رهش جان را کجا اجر و بهاست

نام زیبایش محمد، چهره، مرآت الرّسول

کنیه اش آمد تقی، خود، خَلق را کهف التقاست

ص:41

سرویها

قاسم سرویها فرزند حاج علی متخلّص به سروی متولد 1304 شمسی در مشهد پس از طی دوره تحصیلات در کسوت معلمی مشغول شد و با پیروزی انقلاب اسلامی مسئولیت اداره کل ارشاد اسلامی خراسان را پذیرفت و در سمت مدیر کلی به خدمت مشغول گردید. در جنگ تحمیلی با تقدیم دو شهید و یک اسیر ادای دین نمود. که فرزند اسیرش پس از مدتی به آغوش خانواده برگشته است. اشعار سرویها بیشتر در غالب پند و اندرز و مناقب و مراثی ائمه اطهار است که در کتابی به نام سروستان به چاپ رسیده. شایان توضیح است که ایشان پس از بازنشستگی از ارشاد، به سمت معاونت اداری مالی دانشگاه علوم اسلامی رضوی درآمد و هنوز هم با همه کسالتهایی که عارض ایشان گشته است، در انجمن ادبی رضوی که خود از بنیانگذارانش می باشد، حاضر و اوقات بی کاری را به جمع آوری و تنظیم سروده هایش مشغول است.

شه اقلیم وداد

جامی بده ای ساقی گلچهره مرا می

تا سور فراهم شود و سوک شود طی

خوش باش که ایام سعادت رسد از پی

چون فصل بهار آمد و بگذشت مه دی

دل میل سوی دامن صحرا کند امروز

گشته سپری ماه دی و آمده تشرین1

گردیده رخ افروز به بُستان، گُل نسرین

چون دکّه عطار جهان شد ز ریاحین

شد زاغ فراری ز چمن با دل خونین

بلبل به غزلخوانی غوغا کند امروز

بر طرف دل انگیز چمن باد وزان است

چون عیش بهار آمده و طیش2 خزان است

اندر طرب و شوق زمین است و زمان است

گوئی که به مینای فلک خون رزان است

تا از دل و جان عقده غم واکند امروز

آذر سپری گشته و پیدا شده آذار3

قُمری به ترنم به طلبکاری دلدار

ص:44

شاهمرادی زاده

حسین شاهمرادی زاده فرزند محمد علی متخلّص به مرشد متولد 1336 در مشهد، از اوان کودکی در معیت پدرش که از مداحان اهل بیت است، در مجامع و جلسات مذهبی رفت و آمد داشته و از سن 15 سالگی به مدیحه سرایی اهل بیت پرداخته و با حضور در جلسه ها و انجمنهای ادبی، ذوق خود را به رشد و تعالی رسانده است. او اشعاری دارد که هنوز منتشر نشده و در حال حاضر کارمند آستان قدس رضوی است.

شوق دیدار

آرزوی کاظمین و کربلا داریم ما

شوق دیدار جواد بن الرضا داریم ما

تا ببوسیم آن قبور با صفا از جان و دل

رو به سوی آن حریم با صفا داریم ما

مرقد موسی بن جعفر عُقده از دل وا کند

آرزوی مرقدِ آن مقتدا داریم ما

گر چه دوریم از حریم با صفای کاظمین

افتخار همجواریّ رضا داریم ما

چون جوادش را عدُو از راه کین مسموم کرد

زین مصیبت اشک غم از دیده ها داریم ما

در میان حُجره در بسته تنها جان سپرد

این چنین مظلوم در عالَم کجا داریم ما

منبع جود و سخا باب عطا باشد جواد

چون گدایانِ درش چشم عطا داریم ما

مُرشد دلخسته گفتا با محبّان الجواد

آرزوی کاظمین و کربلا داریم ما

از مجموعه شخصی اهداء فرمودند

ص:47

شریف ثانوی: محمّد

از شرح زندگی ایشان، مطلبی به دست نیامد.

پُورِ بُوالحسن

باز از یاد بهاری کوه و صحرا و دمن

سبز و خرّم گلشن و گُلزار و بُستان و چمن

بابی از جنّت به روی خَلق مفتوح آمده

کاین فضا را بوی خوش بگرفته با وجهی حَسن

غرق اندر نور گردیده زمین و آسمان

امشب از نور جمال پاکِ پورِ بوالحسن

دوستان را هر کجا افتد گذر با قلبِ شاد

نور باران است در هر محفل و هر انجمن

وَه چه نوری! کسب نور از وی نماید آفتاب

بلکه نور از نورِ او بالد به نور خویشتن

ز آسمان هشتمین در عاشر ماه رجب

نُهمین شمس ولایت گشت در عالَم علن

یک جهان زیبایی مطلق به دنیا پا نهاد

مشکبوی و عنبرین مو، نازنین و سیمتن

چون محمد نور چشمان رضا مولود شد

تهنیت از سوی حق آمد به سوی بوالحسن

کان جود و باب احسان مرکز تقوا، جواد

مخزن دریای عِلمِ کردگار ذوالمنن

مظهر اَحکام خالق بر جمیع اِنس و جان

رهنمای آفرینش جمله از خُرد وکلن

ص:48

شریفی

حاج عبدالحسین، فرزند محمّد، متخلّص به شریفی، متولد 1294ه . ش از کسبه خوشنام واز شاعران فاضل و شریف شهر مشهد است.ایشان را رسمی است که همه ساله در اواخر اسفند منظومه بهاریه مشتمل بر تبریک عید نوروز سروده، آن را برای دوستان می فرستد. آثار ایشان بیشتر در مناقب اهل بیت عصمت و طهارت است.

مِصْداق سَخا و جُود

محبوب بر حضرت معبود جواد است

محمود برِ احمد محمود جواد است

بخشنده اِنعام به هر سایل و محتاج

مصداقِ سخا و کَرَم و جود، جواد است

آن کس که به غمخواری مردم همه عُمر

یک ساعت و یک لحظه نیاسود، جواد است

آن کس که پس از قبله هفتم شه هشتم

انوار هُدی زو شده مشهود، جواد است

آن کس که به هنگام غم و محنت بسیار

غمخوار تو اندر همه جا بود، جواد است

هر جا که سخن می رود از جود و کرامت

زان جود و کرم، مقصد و مقصود جواد است

پرورده دامانِ رضا، پادشه توس

زان بحر امامت دُرِ منضود1 جواد است

یزدان صفتی که همه انوار هدایت

از ناصیه2 او شده مشهود جواد است

ص:50

شفق

محمد جواد غفورزاده، فرزند مرحوم محمد حسن متخلّص به شفق در سال 1322 در مشهد متولد شد و پس از پایان خدمت سپاه دانش در سال 1346 به استخدام دادگستری درآمد واز سال 1360 به اداره کل ارشاد اسلامی منتقل شد و تا بازنشستگی در همین اداره به خدمت مشغول بوده است. او با احاطه ای که به ادبیات ولایی و عاشورایی دارد تاکنون موفق به چاپ کتابهای از کعبه تا محراب - کتیبه خورشید - ستایشگران خورشید - رستاخیز لاله ها و سایه روشن شده است.

یا جواد الائمه علیه السلام

هر که راه اندر حریم خلوت اسرار داشت

دل برید از ماسوا، سر در کمندِ یار داشت

چند روزه نوبت هر کس به پایان می رسد

ای خوش آن رهرو که ره در خلوت اسرار داشت

در پناه همّت و در پرتو آزادگی

راه حرّیت سپرد و شیوه احرار داشت

من غلام همت آنم که از روزِنخست

افتخارِ دوستی با عترتِ اطهار داشت

جان گرفت از عشق سلطان سریر ارتضا

ور گرامی داشت جان را از پی ایثار داشت

پیرو هشت و چهار آمد نشد از واقفین

چون به قول خاتم پیغمبران اقرار داشت

مدفنِ پاکِ رضا را کعبه امید یافت

بر رضا و نسل پاکش التجا بسیار داشت

ص:55

شفیعای شیرازی

شفیعای شیرازی متخلّص به اثر و مشهور به نامهای: شفیعای اعمی شیرازی - شفیعای اثر شیرازی، میرزا شفیعای شیرازی، اثر لاری، آخوند شفیعا و مولانا اثر شیرازی از شعرای معاصر با شیخ محمد علی حزین لاهیجی است. اصلش از قریه پراشگفت از دهات کوه مره شگفت شیراز است. در نُه سالگی بر اثر بیماری آبله کور شد اما چراغ بصیرتش روشنی کامل داشت. در تذکره سرو آزاد آمده که او بسیار

کریه المنظر بوده اما هرگاه لب به سخن می گشود مجلسیان را شیفته حُسن کلام خود می ساخت. او شاگرد میرزا محمد هادی قلندر متخلّص به شرر از افاضل و حکماء شیراز بود و در ساختن مادّه تاریخ و ارسال مثل ید طولایی داشت. وفاتش را در 1113 و بعضی تذکره ها 1121 ذکر کرده اند. دیوان کامل اشعارش که متضمن اندیشه های عرفانی و اجتماعی است و از نظر سبک و سیاق به شعر عصر صفوی نزدیک است، به چاپ رسیده است و در دسترس علاقه مندان قرار دارد.

قصیده مدح امام جواد علیه السلام

در جهان هر کس به سان ریش گردد روشناس

باشد از اصلاح کارخود مدامش دردسر

خامه فکرم به این مَطلع غزل پرداز شد

تا سخن را بخشد از مشاطگی نور دگر

در بر رندان نکرد از بد قماشیها گذر

داشت رو در کار زاهد از قماش آستر

بی فروغ دل کس از سوز دلم آگه نشد

روز می آید چراغ لاله روشن در نظر

گاه با من می کند یاری دلش گاهی جفا

بیضه فولاد هم شمشیر گردد، هم سپر

همچو او مومی که بیند آب در روز وصال

شد دل بی رحم اواز گریه من سخت تر

ساغر می همدم آن لعل لب تا گشته ام

عاشقان را جام زر باشد چو نرگس تاج زر

در گداز دل عَجب دستی است مژگان تو را

آب از آتش برون آرد به سان شیشه گر

نازش از کف داد هر سرمایه ای کز حُسن داشت

ماند خط در دست او باقی به سان رنگ زر

در نظر جسمم نماید بس که گشتم ناتوان

هستی ام دایم اثر باشد زبانی چون خبر

ص:61

صاعد

محمدعلی صاعدی، فرزند اسداللّه و متخلّص به صاعد، متولد 1306 شمسی در اصفهان چندی در مدارس جدید و در مدارس علمیه به کسب علم پرداخته و با ذوق سرشاری که در شعر وادبیات داشته به تأسیس انجمن ادبی صائب در اصفهان با کمک مرحوم بی ریای گیلانی و استاد صغیر اصفهانی موفق شده است. بیش از این در شرح حالش چیزی دیده نشد.

نخل امامت

بُرونِ در بنه این جا هوای دنیا را

درآ به محفل و برگیر زاد عقبی را

بگیر ساغر پُر از میِ ولایت را

گذار بر دگران خوان منّ و سلوی1 را

به زیر سایه نخلی نشین که پرتو آن

به زیر سایه گرفته است نخل طوبی را

بنوش سر خط آن را که رشحه قلمش

توان مُعجزه بخشد عصای2 موسی را

سخن نیوش از آن لب که جانفزا سخنش

دهد ز لطف، دَمِ روحبخش عیسی را

درآ به وادی ایمن3 که نخل طور این جاست

بیار دیده پاک و نگر تجلّی را

بیا در آینه طلعتِ امام جواد

ببین معاینه، انوار حق تعالی را

بخواه هر چه که خواهی مراد خود ز جواد

که پُر کند ز کَرَم دامن تمنی را

شفا طلب که به هر درد بی دواست، دوا

از این مقام طلب کن شفای اعمی را

ندیده ایم کسی نامراد برگردد

بخواه حاجت و بشنو ندای بُشری را

شفیع ساز به درگاه حق، امام نُهُم

جواد نوگُل باغ علی موسی را

تقی که دوخته خیاط لم یزل از لطف

به قد سرو رسایش لباس تقوی را

خدای، خلق جهان کرد فی المثل چون لفظ

که جلوه گاه شود آن جهان معنی را

بغیر نخل امامت به بوستان وجود

نیاورد بَرِ آرامش و تسلّی را

بخواه حاجت از او با خلوصِ دل صاعد

که مدعی نگرد خویش صدق دعوی را

ارسالی توسط خود ایشان از اصفهان

ص:64

صامت بروجردی

محمد باقر، فرزند پنجشنبه، متخلّص به صامت در سال 1263ه . در بروجرد متولد شد و در آن جا نشو و نما یافته، به کسب مشغول گردید و هم در این شهرستان درگذشت. به موجب مادّه تاریخی که صاحب بروجردی در وفات وی سروده (جنان گردیده مأوای محمد باقر صامت) در سال 1331 ق. درگذشته است.

دیوانش مکرر در تهران به طبع رسیده است.

جود الهی

ز سُست عهدی بی جا جهان کون و فساد

بود همیشه به طغیان و ابتلا معتاد

پی خرابی ارکانِ زندگی شب و روز

کُنَد تلاش به سختی جهانِ کون وفساد

ز ساده لوحیِ اهلِ جهان عَجَب دارم

که بسته اند به زال1 زمانه عقد وداد

دلا بفکر شب گور باش و یوم نشور

تو را چه کار به مشروطه یا به استبداد

کس از محبت دنیای دون نخواهد برد

به غیر حسرت وحرمان به موقف میعاد

کشیده پرده غفلت به پیش مردم چشم

غم تعلق فرزند و خانه و اولاد

مکن به غیر خدا دست حرص و آز دراز

که ذات اوست غنی از شراکت انداد

همه ذخیره ما از ذخارف دنیاست

نَه فکر یوم ورود و نَه یاد زادِ معاد

ببین که راهروان از چه ره کجا رفتند

که تا به دست تو آید طریقه ارشاد

اگر بملک هدایت بود تو را آهنگ

نمای رو به سوی مسلک و سبیل رشاد

نُهُم سلاله نسل محمد عربی

محمد ابن علی التقی امام جواد

کلام ناطق لاریب فیه2 رَب جلیل

بیان فارق معبود و مقتدای عباد

اراده ازلی را جناب اوست غرض

مشیّتِ ابدی را وجود اوست مراد

مفاد معنی من جاد ساد3 از او موجود

شده ز رفعت آباء و همّت اجداد

چه خواست جود الهی کند ظهور و بروز

برای جلوه وی ساخت مظهر ایجاد

شود ز هندسه مدحِ او قلم عاجز

هزار بار کند گر الوف را آحاد

ص:65

صبا

عباسعلی اسدی خدابخش پور، فرزند مرحوم حسینعلی متخلّص به صبا متولد بهمن 1321 شمسی در مشهد. درکودکی قرآن و کتاب حافظ را نزد خاله مرحومه خود که زنی فاضله بوده، خوانده و برای کسب و فراگیری خط به مکتب خانه ای که مکتبدار آن مرحوم ملا علی بود، رفته است. روزی که پای به دبستان می گذارد از نعمت خواندن ونوشتن آن هم به سبک و سیاق خطاطی بهره مند بوده و پس از پایان دوره دبستان؛ به اجبار وارد بازار کار شده با اکراه به شغل خیاطی پرداخته است، در حالی که شب و روز را در مطالعه و با رؤیای شعر و ادبیات دل خوش می داشته و روی همین علاقه گاه گاهی شعری می سروده و به انجمنهای ادبی پای می گذاشته است. او در جوانی موفق به اخذ سیکل اول متوسطه می گردد و در مؤسسه ای استخدام و وارد کار حسابداری می شود. بعد از پیروزی انقلاب یک سال در اوقاف خراسان با سمت بازرس و مشاور به کار مشغول می شود و پس از پایان مأموریت به شغل خود یعنی حسابداری بر می گردد و با همین شغل در سمت رئیس حسابداری یکی از کارخانجات بنیاد شهید به بازنشستگی نایل و اکنون دوران بازنشستگی را می گذراند و گاه گاهی شعری می سراید و با همه کسالتهایی که به او عارض گردیده است در محافل ادبی حاضر می شود. به صایب عشق می ورزد و تضمین غزلیات صایب را در دست تهیه دارد و آرزو می کند عمری باشد و این کار و دیگر کارهای ادبی ناتمامش را به پایان برد، تا خدا چه خواهد!

مبدأ کرامت

ای نام دلربای تو سر لوحه وجود

ای مبدأ کرامت و ای منتهای جود

ای جلوه کرامت و احسان حق جواد

وای پرتو عنایتی از قادر ودود

تسبیح گوی حضرت تو جمله کاینات

دارند بر تو جمله خلایق ز جان درود

در گلشن حیات به گلبانگ، مرغ عشق

درو صفت ای همای سعادت چنین سرود

ص:68

صبوری اصفهانی

میرزا نصراللّه خان کسروی متخلّص به صبوری اصفهانی از شعرای قرن 14 هجری است. او فرزند ابو طالب عادل اصفهانی و متولد 1279 هجری است که پس از تکمیل تحصیلات در اصفهان و تهران به کارهای دولتی پرداخت و ضمنا با بزرگان و شعرا از جمله فصیح الملک شوریده شیرازی مناظراتی داشته دیوان شعرش متجاوز از پنجاه هزار بیت است. او در سال 1313 خورشیدی دار فانی را ترک گفت.

ولایت حق

بسیار پشتِ طاعت باید دو تا کند

تا خویش را کسی به کسی آشنا کند

هرگز به رو گشادگی شام وصل نیست

چندان که صُبح، خنده دندان نما کند

جانبخش چون هوای سر کوی دوست نیست

گر معجز مسیح نسیم صبا کند

یارب چه عزّتی ست که خوبان شهر را

نزدیک و دور هر که ببیند، دعا کند

ما دوست را برای دل خود نخواستیم

کار آن بوَد که کس به رضای خدا کند

ما درد عشق را به صبوری دوا کنیم

اما به شرط آن که صبوری وفا کند

از شاهدان شهر کسی گر کند حدیث

باری، حدیثِ شاهدِ دلبندِ ما کند

ور مدح می کند ز بزرگان روزگار

مدح محمّد بن علی الرضا کند

شاهی که خِنگِ تَن چو کِشَد زیرِ رانِ جان

یثرب1 کند صباح2 وخراسان مسا3کند

شاهی که پای منبر احمد به محفلش

جبریل بر صوامع هستی ندا کند

رویش شهادت شهِدَاللّه 4 را دو لب

در حیرتم که دعوی قُل اِنما5 کند

چون ناشناس در ره مأمون بایستد

خود را به بندگان چو خدا آشنا کند

گیرد به مشت ماهی دریای اوج را

تا امتحانِ حضرتش از ماجرا کند

حجّت چو عرض هندسه آسمان دهد

ماند خلیفه راخجل و مشت وا کند

طاعت که بی ولایتِ او شد قبول نیست

آن لقمه خوار، لقمه اکل از قفا کند

ص:71

صفا تویسرکانی

علی سهرابی، فرزند محمّد ربیع، متخلّص به صفا، متولد 1299 شمسی در تویسرکان پس از تحصیلات مقدماتی ضمن ادامه تحصیل در تهران به شغل عطر فروشی مشغول شد و در محافل ادبی حضور داشت و به قدر استعداد از محضر ادبا بهره مند می گردید. او بنا به ارادتی که به خاندان عصمت و طهارت داشته دفتری گرد آورده به نام اشک شمع یا دیوان صفا تویسرکانی که به چاپ رسیده و مورد استفاده دوستداران اهل بیت است.

پور هشتم

مظهرِ ذاتِ خالقِ بی چون

آن که ذاتش به حق بوَد مقرون

پور هشتم امام، امام نُهُم

مظهرِ ذاتِ خالق بی چون

مثَلِ جود حاتم و جودش

مَثَلِ قطره است با جیحون

به گدایی به درگه آن شاه

رخ نهاده هزار چون قارون

معدن علم و مصدر تقوا

علم و حلمش1 بوَد ز حد بیرون

تا مگر علمش آزمون گردد

بزمی آراست زاده هارون

علما را تمام گرد آورد

جمله پر مکر و عذر و حِقد و فسون

در جواب سؤالشان حضرت

ریخت از لعل لب دُر مکنون

گفت پاسخ هر آنچه پرسیدند

که شدندش به جان و دل مفتون

بِالاخص پور اکثم آن کز علم

بود مشهور همچو افلاطون

ماند عاجز از آن سؤال و جواب

گشت خوار و خفیف و زار و زبون

عاقبت گشت آن ولیّ خدا

کُشته از جور دختر مأمون

ز آتش ز هر کین دل پاکش

شعله ور گشت همچنان کانون

اشک شمع، اشعار صفا تویسرکانی، ص 108

ص:73

ضیاء جعفری

غیر از کتاب گلستان توحید، جایی دیگر از ایشان و شرح حال او چیزی مشاهده نشد.

فرزند پاک

حُجّت هشتم

گُلی ازگلشن ایجاد حق نامش جواد آمد

که از دیدار وی دلهای عالَم، جمله، شاد آمد

گلستان وفارا در وفاداری ثباتی داشت

خصیم ظلم و جور دشمن کفر و عناد آمد

یگانه گوهر تقوا، تقیِّ متّقی نامش

امام و رهبر و مولای دین خیرالعباد آمد

نُهُم نور مبین فرزند پاک حجت هشتم

رسول هاشمی را در نسب، اصل و نژاد آمد

خداوند کمال و جود و بخشش مظهر تقوا

جهان فضل و دانش، مَطلع مهر و وداد آمد

به عهد ظلم و جور معتصم، می زیست آن حضرت

کسی کو خود به فرمانش جهان عدل و داد آمد

به کسب علم و دانش خَلق را ارشاد می فرمود

چو آبای گرامش شهره در زُهد وزهاد آمد

هزار افسوس اندر نوجوانی رفت از این دنیا

جهانی در غمش غرق غم و اندوه و داد آمد

شهید راه حق شد همچو جدش جان به قربانش

که بُد حامیّ دین و حافظ امر جهاد آمد

گنهکاران امّت را چه غم در روز رستاخیز

که او با اذن حقّ، خود، شافع یوم المعاد آمد

شفاعت را امید از درگهش دارم، ندارم غم

به دربار شریفش جعفری چون خانه زاد آمد

گلستان توحید،ص 196

ص:74

طوسی

محمد کاظم فرزند محمدحسین توسلی از روحانیون بنام بوده آن طور که خود، در مقدمه کتابش - پرتوی از حیات که در سال 1365 منتشر شده - می گوید در آستانه

هفتاد و هشتمین سال عمر می باشد و باید متولد 1287 باشد. او از دوران جوانی به سرودن شعر علاقه داشته و با مطالعاتی که در این زمینه داشته سروده های خود را انتشار داده که در پنج بخش است بیش از این از شرح حال ایشان چیزی مشاهده نشد.

مظهر جود الهی

ای آیه محکم الهی

ای حُبِّ تو ماحی مناهی1

ای شاه نُهُم سلیل2 احمد

و ای مظهر عدل و خیر خواهی

وارث به علوم جدّ و بابی

ای جد و پدر به تو مباهی

و ای جنّ و ملک تو را به فرمان

و ای خسرو دین ملک سپاهی

محتاج تواند ما سوی اللّه

از ماه گرفته تا به ماهی

ای حبّ تو موجب سعادت

و ای بغض تو علت تباهی

این بنده بی نوا ندارد

جز زشتی و نامه سیاهی

اما به محبّت تو شیداست

گفتار من است خود، گواهی

بنمای نظر مرا ز احسان

تو شاهی و من گدای راهی

یک نکته ز مدحتش نگفتم

طوسی ز فضایلش کماهی3

پرتوی از حیات اشعار محمد کاظم طوسی، ص 352

ص:75

عبرت سبزواری

سیدعبدالرحیم سبزواری، فرزند شاهزاده جناب متخلّص به عبرت سبزواری در نیمه دوم قرن سیزدهم در سبزوار می زیسته و حاج ملاهادی اسرار سبزواری حکیم معروف خواهر زاده عبرت سبزواری بوده و در بالای منبر و حوزه درس اغلب به اشعار عبرت استناد و استشهاد می فرموده است. عبرت، شاعری قادر و در نظم سخن ماهر بوده است.

به نام جوادالائمه علیه السلام

دَم بهار اگر کرد باغ را خرّم

ز تندباد خزان هم فسرده گشت و دژم1

شد از تطاول وی زرد و پژمریده و خشک

همان درخت که تر بود و تازه و خرّم

هر آنچه زینت و زیور بهار داد به باغ

خزان گرفت از او جمله را به جور و ستم

به دشت و صحرا گسترد فرش کافوری

ز باغ و بستان بنوشت زمردین بیرم2

به هیچ خاطر من در جهان نگردد شاد

مگر به مدح مهین خسرو فرشته حشم

نُهُم تجلّی یزدان محمد بن علی(ع)

که هست شخصش کان سخا و بحر کرم

به قدر و مرتبه کم ز ایزد است و بیش از خلق

سخن نشاید گفتن جز این ز بیش و ز کم

خدای عزّوجلّ آفرید چون تَن و جان

به روی نَفسْ و خرد از قضا کشید رقم

میانه تن و جان مر تو را نمود سفیر

میان نفس و خرد مر تو را نمود حَکَم

کف جواد تو باشد سحاب3 رحمت و هست

جهان به جود تو محتاج همچو کشت به نم

بر آفتاب سلامی، جواد نعیمی، ص 146

ص:76

عِبرَت نائینی

میرزا محمد علی مصاحبی، فرزند میرزا عبدالخالق، متخلّص به عبرت نائینی نسب وی به مرحوم مصاحب نائینی که شاعری خوش طبع و ظریف و خوش سخن بوده، می رسد ایشان در رمضان 1283ه . ق در اصفهان متولد شد و چون به حد رشد و تمیز رسید، فارسی را نزد عمه فاضله خویش خواند. آن گاه در محضر شیخ مهدی اعمی به قوانین صرف و نحو به نحو کامل بصیر گشت و قواعد خط نسخ را در خدمت میرزا محمدعلی معروف به نائینی فرا گرفت سپس از حضرت فاضل علامه ملا محمد کاشانی معانی - بیان بدیع - منطق و مبادی فلسفه آموخت و چون پدرش در سال 1303 ه . ق داعی حق را لبیک گفت، به سیر و سلوک در آفاق و انفس روی نهاد و هفده سال طی طریق کرد و در این مدت بسیاری از مشایخ و رهبران صوفیه را ملاقات کرد و به خدمتشان رسید و آنچه می خواست، یافت. سپس در سال 1322ه . به اصفهان آمد و با کریمه پسر عمه خویش مزاوجت و به تهران آمد و تا پایان عمر با کتابت عمر می گذراند ودر 19 دیماه 1321 شمسی دار فانی را وداع گفت و در امامزاده عبداللّه تهران به خاک سپرده شد.

در صفت خزان مختوم به نام حضرت جوادالائمه علیه السلام

از طبیعت زرگری آموخت باد آذری

تا نماید در فضای باغ و بستان، زرگری

پُر ز سیمِ خام و زرّ پخته شد صحرا و باغ

شد توانگر باغ و صحرا ز ابر و باد آذری

ابر در صحن چمن گسترد دیبای سپید

باد تا از بوستان بنوشت فرش عبقری1

زاغ تا بگشود نای بسته وامد در نعیب2

فاخته بر بست بگشوده دَم از خنیاگری

نَه دگر آید به گوش دل نوای عندلیب

نه دگر آید به مغز جان شمیم عنبری

نشنوی دیگر ز بلبل نغمه های دلپذیر

ننگری دیگر به گلبن روی گلبرگ طری3

همچو آن عاشق که از معشوق خود مانَد جدا

گشته هر شاخ شجر زار و نزار و چنبری

نار را راز درون پرده گردید آشکار

زرد شد رخسار به تادید آن پرده دَری

ص:77

علاّمه

محمد علی علامه، مدّاح اهل بیت که با طبع موزونی که دارد، شعر نیز می سراید و اشعارش در کتابی با عنوان هدیه مور به چاپ رسیده، از شعرا و مداحان معاصر است. بیش از این از حالات ایشان مطّلع نشدم.

به پیشگاه امام جواد علیه السلام

مباش غرّه1 دلا بر جهانِ بی بنیاد

مبند دل که نداده است کامِ کس ز وداد

ازین عجوزه داماد کُش نمای حذر

که خاک کرده هزاران هزارها داماد

عروس عشوه گر دهر می برد دل خَلق

ولی نداده دل خویش را به کس به مراد

مباد آن که فریبد تو را به غنج2 و دلال

ضیاء دیده من، این جهان بی بنیاد

جهان ندارد عزم و ثبات بهر کسی

ببین چگونه ز غفلت به خواب رفته عباد

چنان شدم ز تعدی خلق من مبهوت

که یاد رفته مرا ظلم و کینه شداد

ز بس که واعظ نامتعظ3 بدادم پند

بر آن شدم که دگر پند را نگیرم یاد

ز مردمان ریایی وعده ای سالوس4

شده است بی حد و مر فسق وجور نزد عباد

ز بس که جاهلِ عالِم نما شده است کثیر

متاع جهل رواج است وسوق علم کساد

بس اوستاد سخن سعدی زمان مشهور

بود که فرق می ندهد صاد را از ضاد

زمان، زمان تجدد شده است و آزادی

دگر چرا شنود پند باب را اولاد

حجاب رفته ز نسوان و پرده عصمت

دریده گشته و هستند جملگی آزاد

چنان رواج شده شرب خمر در برِ خَلق

که نهی خوردن او گوییا خدای نداد

تمامی اند مسلمان و شیعه لیک افسوس

که حُکم شیعه واسلامشان برفت از یاد

کسی به حکم الهی دگر ندارد گوش

کسی گمان نکند آن که هست روز معاد

شده است امر به معروف و نهی از منکر

به نزد مردم و اهل زمانه استبعاد

هر آن که بی خرد و جاهل است در برِ خلق

به هر علوم بود او یگانه واستاد

ولیک عالم فاضل، ادیب و دانشمند

زبُون و مضطر و بی قیمت است نزد عباد

ص:79