جهان بینی الهی و انهیار فلسفه و منطق دیالکتیک

پیشگفتار

إِنَ شَرَّ الدَّوَابِّ عِندَاللهِ الصُّمُّ البُکمُ الَّذِینَ لَایَعقِلوُنَ (1)

همانا بدترین جنبندگان نزد خدا آن کسانی هستند که نیروی فکری آنان کور و کر و درباره جهان آفرینش و پدید آورنده آن فکر نمی کنند.

منادی عدالت و آزادی

آن مکتب و نظامی که مطابق میل فطری و جامع سعادت دنیا و آخرت مردم باشد و رابطه انسان را با خدا مستحکم کند آئین مقدس اسلام است.

اسلام این منادی عدالت و آزادی با ندای وَاعتَصِمُوا بِحَبلِ اللهِ جَمِیعاً وَ لَا تَفَرَّقُوا (1)مردم را به اتحاد و همبستگی با کاروان در حرکت به سوی توحید دعوت می کند و از تفرقه و گرایش به فساد نهی و میگوید باید ریشه و تمام واژهای فساد، ظلم، ستم، جنایت، خیانت، غیبت، تهمت خلاف عفت، دزدی، تکبر، حسادت، دروغ، کلک، رشوه، اختلاس، حقه بازی، عوام فریبی و ... از جامعه کنده شود.

آنگاه هر وجدانی قضاوت نمی کند که قطع نظر از زندگی آخرت و بهشت که قلم و بیان تمام بشر از ذکر نعمتهای بهشتی و زندگی بهشتیان عاجزند آیا در دنیا چنین جامعه ای که در آن هیچگونه فساد نباشد سعادتمند نیست؟

آیا در دنیا آن جامعه ای که ارتباط و هماهنگی بین افراد آن براساس ایثار و برادری باشد مترقی و پیشرفته نیست؟

آیا آن نظامی که براساس فطرت توحیدی استوار و در اعماق جان بشر ریشه دارد ثابت و پایه دار نیست؟

آیا آن مکتبی که تمام اصول و فروع آن سرچشمه از وحی گرفته و پیوند به خداوند سبحان دارد نجات بخش و سعادت آفرین نیست؟

و برای اهمیت اسلام واضح تر از کلام خداوند سبحان و بیان قرآن نیست.

وَ مَن یَبتَغِ غَیرَ الإسلام ِ دِیناً فَلَن یُقبَلَ

مِنهُ وَ هُوَ فیِ الإخِرَةِ مِنَ الخَاسِرِینَ (2)

هرکس غیر از اسلام به سراغ دین دیگر و راه دیگر برود هرگز از او پذیرفته نیست و او در آخرت از زیانکاران و شکست خوردگان است.

خلاصه اسلام دین فطری و کامل است که از خداشناسی گرفته تا جهان شناسی و انسان شناسی، از جوهر و ماهیت و مجردات و امکان تا جهان پس از مرگ، عالم برزخ، بهشت و جهنم، قوانین تکوینی و تشریعی همه و همه را بیان نموده و ضامن اجرای سعادت انسان در دنیا و آخرت می باشد. و این رابطه مستحکم همه چیز با خدا جز از راه فطرت سالم با مطالعه چند کتاب و یا تجربه کور ماتریالیستی قابل درک نیست.

و خداوند متعال برای تبیین این نظام کامل و هدایت بشر انبیا را فرستاده تا بوسیله ارشاد پیغمبران عقل انسانها باز شده و در مسیر صحیح و فطرت توحیدی قدم بردارند و سخنان انبیاء و مرشدان وحی همانند چراغهای فروزانی است که در شب مخوف وتاردر میان بیابان برای راهنمائی مسافرین راه گم کرده افروخته شده اند تا مسافرین با راهنمایی آن چراغها راه را پیدا نموده و به مقصد برسند ولی اگر مسافری کور باشد و نور چراغ را نبیند آیا چراغ مقصراست ؟! آنگاه اگر ملت و مردمی در اثر ابر سیاه غفلت یا در اثر طغیان و گناه، فطرت الهی آنان بسته شده باشد و از هدایت اسلام و برکت سخنان انبیاءِ برخوردار نشوند آیا مقصر اسلام و مربوط به اسلام است؟!

ص: 4

التزام به سه اصل فلسفی

یکی اصالت وجود و واقعیت آن را در خارج بپذیرد. یعنی نگاه بینش فلسفی ایده آلیست نباشد. دیگر اینکه محال بودن تناقص را تسلیم باشد و یکی هم ایمان به قانون علیت و نظام علی و معلولی داشته باشد و قائل به صدفه نباشد. و اگر کسی در مقام بینش فلسفی به این سه اصل یا به یکی از این اصول ایمان نداشته باشد. هیچگونه شناخت و واقعیتی و هیچگونه مکتب و مذهبی را نمی تواند اثبات کند. زیرا در این صورت زیربنا یقینی و دلیل برای آن مکتب نیست تا چه رسد به اینکه اصالت و فرع آن را اثبات کند و اگر بالفرض هم از مطلب و مکتبی بحث نماید و ادعا کند امری اعتباری است و ارزش واقعی ندارد مثلا کسی اصالت وجود را در خارج معتقد نباشد و از نظر تفکر فلسفی ایده آلیست و ذهن گرای مطلق باشد بحث از جهان بینی و بود و نبود آن معنا ندارد و همه بحثها می¬شود خیالی و اعتباری و دیگر بود و نبود آن در خارج سالبه به انتفای موضوع است. برای اینکه انسان ایده آلیست میگوید همه چیز خیالی، یعنی عالم، علم و معلوم همه در ذهن من است . و بحث از اینکه اشیاء در خارج وجود دارند و قابل شناختند یا نه بی اثر است. پس اگر یک طرف یا طرفین نزاع واقعیتی را قائل نباشند نوبت به مرحله استدلال و اثبات آن در خارج برای طرفین یا برای احد طرفین نمی رسد (1)

یا اگر کسی اصالت وجود را قبول دارد و لکن ایمان به امتناع تناقص ندارد و جمع نقیضین را ممکن میداند چنین کسی نمی تواند وجود چیزی را در خارج اثبات کند زیرا هر چیزی را که بخواهد از طریق برهان فلسفی یا از راه تجربه اثبات کند در همان حال، احتمال عدم و نبود آن هست.پس چنین انسانی نمی تواند هیچگونه نظریه و استدلالی را یا مکتب و قانونی را به عنوان یقین مطرح و اثبات نماید. برای اینکه در حال وجود و بود آن چیز، نبود و نیست آن نیز هست!

3- از شرایط صحیح بودن هر مکتب و نظریه، ایمان به ضرورت قانون علیت است و الا نمی تواند کسی به طور یقین چیزی را اثبات کند ولو آن چیز به برهان صحیح و از طریق علیت و معلولیت هم اثبات شود اما برای منکر علیت محترم نیست. زیرا او ایمان به ضرورت تناسب استدلال ندارد که به نتیجه آن یقین حاصل کند. و بحث و استدلال با چنین انسانی بی ثمر است. پس از شرایط اولی وضروری برای اثبات هر مکتب و هر نظریه و پدیده ای، اعتقاد به این سه اصل می باشد و اگر ایمان به این سه اصل یا یکی از اینها نباشد تمام بحثها و استدلالها بی اثر و هیچگونه ارزش فلسفی ( واقعی ) و علمی برای آن جهان بینی و ایدئولوژی نیست و همه غیر ممکن یا می شود امر احتمالی و اعتباری و این برخلاف منطق عقلی و ضرورت وجدان است.

6- برای شناخت هر مکتبی قبل از هر چیزی باید دنبال شناخت اصول آن مکتب رفت که چیست؟ زیرا:

تطبیق تفکر با تعبد

در این کتاب به عنوان اشاره مسائل شناخت و جهان بینی از دیدگاه فلسفی مورد بحث قرار می گیرد و اگر به آیات و روایاتی که بیانگر تفکر انسان درباره آیات پروردگار و پدید آورنده آنهاست استدلال می شود به روش فلسفی و احیاناً تطبیق تفکر با تعبد است نه از باب تعبد ولو تعبد به قرآن کریم و روایات اسلامی بر هر کسی واجب است و این امری است قطعی و مورد بحث نیست ولکن تعبد به قرآن جهتی جداگانه دارد که از این جهت وارد بحث نمی¬شویم.

8- بحثی که در این کتاب از جهان بینی الهی می¬شود یک سره برداشتهایی است که از مطالعات کتب و جزوات فلسفی بدست آمده وسعی شده که از نظر الفاظ با سبک ساده و از نظر مسائل فلسفی بسیار مختصر به عنوان نمونه ای از جهان بینی اسلامی در اختیار خوانندگان قرار گیرد و این کتاب به منظور برداشتن قدم کوتاهی در این راه می باشد گرچه طبعاً برداشت و گفته های انسان غیرمعصوم رو برو با خطا و نقص می باشد و تنها کلمات خداوند متعال و قرآن کریم منزه از نقص و نقص و اختلاف است.

وَ لَو کَانَ مِن عِندِ غَیرِاللَّهِ لَوَجَدُوا فِیهِ اختِلافاً کَثِیراً (1)

قرآن کریم وحی خداوند سبحان است که در آن اختلاف و نقص نیست. چنانکه در طول اعصار و قرون متمادی با گذشت هزار و چند صد سال دشمنان مجهز و مسلح به هرگونه سلاح نقد و نقص، نتوانسته اند کوچکترین نقصی از حیث فصاحت و بلاغت، ادب و نظم و از حیث مسائل علمی و فلسفی، اجتماعی و حقوقی، تکوینی و تشریعی در قرآن پیدا کنند و قرآن کریم در عین اینکه کتاب هدایت الهی است جامع تمام مسائل و حوادث دیگر می باشد و اگر از جانب خدا نمی بود هزاران نقص و نقص در آن پیدا بود.

خلاصه سخن بشر غیرمعصوم مبتلا به نقص و نقص است ولی از آنجائی که همراه با توفیق الهی عواملی چون اراده و همت در کار است مقصود را می توان نزدیکتر و راه را هموارتر نمود.

انشاء الله قدمهای بعدی استوارتر برداشته شود.

ص: 6

منظور:

از این بحث فی الجمله شناخت اصالت و حقانیت مکتب اسلام است که چگونه اسلام حامی تفکر اصیل و اندیشه آزاد می باشد و چگونه اسلام برمدار اصالت فطرت و واقعیت دور می زند و با شناخت اسلام می توان گرایش به واقعیت، و از انحراف رهایی پیدا نمود و مانند بعضی ناخود آگاه توجیه گر بی جا و منحرف از اسلام نشد.

نویسنده مدعی نیست که حق طلب را چنانکه باید ادا نمود ادا کرده و تمام مطالب لازم پیرامون این موضوع بیان شده ولی می توان گفت بعنوان نمونه و سرفصلی از جهان بینی اسلامی از دید یک مسلمان عرضه می شود و امید است خوانندگان محترم این کتاب تذکرات و انتقادات یا احیاناً قضاوت منصفانه اشان را بعد از بررسی و مطالعه کتابی به نام ( فریاد جهان یا ندای خداشناسی ) که در شرف طبع می باشد انشاء الله و می شود گفت به منزله جلد دوم این کتاب است اظهار کنند و الا به قول معروف تفسیر مالایرضی می شود.

9- موضوع بحث ما پیرامون جهان بینی و ایدئولوژی اسلامی است که عبارت باشد از موضع گیری اسلام در برابر جهان بینی و ایدئولوژی مادی گرچه فی الجمله مادیت و مادی گری فراز و نشیب در تاریخ داشته.

مکتب کامل

اسلام به عنوان یک دین فطری و یک مکتب کامل و یک آئین مقدس آسمانی با مارکسیست زیر هر پوششی که باشد تضاد ذاتی و مکتبی دارد. و هرگز جمع بین ضدین ممکن نیست و اسلام ضد مارکسیست و با تمام مظاهر شرک و الحاد مبارزه مکتبی و فرهنگی دارد.

وَ قاتِلُوهُم حَتَّی لَا تَکُونَ فِتنَةٌ وَ یَکُونَ الدِّینُ کُلُهُ لِلّهِ (1)

مادامی که زمین از لوث کفار و مشرکین پاک نشده و دین خدا از اسارت ملحدین شرق و غرب رها نشود و مادامی که مارکسیست و استکبار جهانی توبه نکند و به دامن اسلام برنگردد اسلام هرگز آشتی با کمونیست و سوسیالیست ندارد. جهاد و مبارزه فرهنگی اسلام ادامه دارد تا دین خدا و فرهنگ توحید و احکام نورانی قرآن در سراسر جهان حاکم شود. خدایا یاریم نما تا بتوانم این فرد کوچک از افراد طلاب علوم دینی در برابر اسلام عزیز مسئولیت و دینم را اداء نموده و اثر ناچیز مورد قبولت باشد.

ص: 8

نگرش به این عالم

انسان هنگام نگرش به این عالم نوعی برداشت از جهان دارد آیا یک مجموعه هدفدار و متحرک به سمت آن هدف در حال تکامل است و آن تکامل هم به سوی کمال بی نهایت و این پدیده ها و کمال وتکاملها همه معلول آن کمال مطلق می باشد؟

یا صرفاً تکامل است بدون کمال مطلق و جهان عبارت از یک سلسله رویدادهای تصادفی است که هیچگونه روابط علت و معلول، تناسب و غایت بین آنها نیست؟

یا در رابطه با شخص انسان که یکی از موجودات عالم طبیعت می باشد.آیا انسان بالطبع مدنی و دارای روحیه اجتماعی است یا بالطبع روحیه انفرادی دارد و ...؟

آیا انسان موجودی است مجبور و ابزار که هیچگونه اصالت ذاتی و فکری برایش نیست و در کارها اختیار و اراده از خود ندارد و فقط قالب پذیراست نه قالب شکن، چنانکه ماتریالیست می گوید انسان موجودی است اقتصادی و مانند آب است در لیوان که اصالت با لیوان است نه با آب . یعنی آب تابع لیوان می باشد و اگر لیوان تغییر یافت، کوچک و بزرگ شد آب هم تغییر می کند کم و زیاد می شود همچنین نسبت انسان به اقتصاد همان نسبت آب به لیوان است و اصالت با اقتصاد است اگر اقتصاد تغییر کرد حیوان اقتصادی (انسان) هم تغییر می کند و هرگونه که ابزار تولید چرخید انسان می چرخد؟!

یا انسان موجودی است مختار و آزاد که خود تصمیم گیرنده و سرنوشت ساز خود است و انسان دارای فطرت سالم و خداداده می باشد و مادامیکه آفتاب فطرت او دست خور تقالید و مراسم خرافی اجتماعی قرار نگیرد رهنما و رهگشای اوست و اصالت با انسان می باشد آنچنانکه اسلام و قرآن کریم می فرماید: انسان موجودی است الهی و خلیفة الله او موجودی است مختار، دارای اصالت فکری، خود محیط شکن و قالب شکن است نه مجبور، و نه محکوم محیط و قالب پذیر، چنانکه این حقیقت را گذاشته از وحی الهی روش زندگی اولیاءِ و انبیاءِ و زندگی

ص: 10

بخش اول: تعریف جهان بینی و ایدئولوژی

تعریف جهان بینی و ایدئولوژی

دو نکته را دقت نمائیم یکی اینکه اصل تفهیم و تفاهم بواسطه لغت و بیان است اشاره و خط و باقی علائم دیگر در بیان مقصود سهم کمتری دارند و روی همین جهت سیرۀ مؤلفین بویژه نویسندگان کتب عربی است که اول معنای لغوی الفاظ را توضیح می دهند بعد سراغ معنای اصطلاحی می روند. لذا اول باید معنای لغوی لفظ بیان شود بعد معنای اصطلاحی تحلیل شود.و دیگر اینکه جهان بینی و ایدئولوژی بحث مشترک بین ملتهاست که پیروان ادیان آسمانی و یا مکاتب فلسفی و اجتماعی همه قومها و ملتها متکی به نوعی جهان بینی و ایدئولوژی اعم از صحیح و باطل بوده اند و هستند بنابراین ضرورت دارد که معنای لغوی جهان بینی و ایدئولوژی را بدانیم بعد ببینیم که از نظر متفکران اسلامی و غیراسلامی اصطلاحاً چه معنا دارند. مفهوم لغوی جهان بینی عبارت از بینش و تفسیر کلی دربارۀ جهان هستی است نهایت این بینش کلی درمرحله تحلیل و انتخاب به لحاظ کمیت و کیفیت فرق می کنند. مثلا انسان موحد و خداپرست حقیقت هستی را اعم از طبیعت و ماوراء آن دانسته و جهان را متکی به نیروی ابدی و ازلی ماوراءِ طبیعت می داند، و در مقابل انسان ماتریالیستی می گوید حقیقت هستی منحصر در بخش عالم ماده است و جهان و انسان را بریده از نیروی غیبی می پندارد.

معنای اصطلاحی ایدئولوژی

ایدئولوژی گاهی به معنای خاصی در مقابل جهان بینی استعمال می شود. ایدئولوژی یعنی آن تفکری که در مقام عمل مؤثر و ناظر برشئون عملی انسان باشد و آن بینش عملی انسان را وادار می کند که بعد از شناخت توحید و شناخت انبیاء و اولیاء و شناخت اسلام، اوامر و نواهی خدا را باید اطاعت کرد و باید به دستورات انبیاء عمل نمود و باید باظلم مبارزه کرد و باید عدالت اجتماعی اسلام را در جامعه پیاده نمود.

بینش عملی می گوید باید انسان از دروغ و تهمت، از ربا و ریا پرهیز کند و باید انسان موحد و خداپرست باشد، بت پرست و ماده گرا نباشد و و ... و کمال بینش نظری ( شناخت ) هم بواسطۀ بینش عملی است ((1) ). زیرا از نظر فرهنگ اسلام به استثناء علم به اصول دین که مطلوب با لذات و اعتقاد نفسی به آن موضوعیت دارد تمام شناختها و یادگرفتنها طریق و مقدمه برای عمل است. یعنی آنگاه شناخت و آگاهی انسان واجد ارزش است که آمیخته با عمل باشد.

و ایدئولوژی از آن جهت که بیانگر پدیده های عملی است، ربطی به جنبه نظری و شناخت ندارد زیرا واقعیت خارجی هست یا نیست چه ما عمل بکنیم یا نکنیم . و عمل از آن جهت که عمل هست نمی تواند واقعیت خارجی را تفسیر کند که هست یا نیست . مثلا به برهان فلسفی اثبات کردیم خدا، ملک، روح و انسان واقعیت خارجی دارند چه ما به قانون توحید عمل بکنیم یا نکنیم . عمل و عدم عمل ما در بودن و نبودن این موجودات اثر ندارد. و اینکه در بعضی نوشته ها و گفته ها ایدئولوژی به معنای جهان بینی یا بالعکس دیده می شود مورد تأمل است مگر مجازاً هر کدام در معنای دیگری استعمال شود.

بله گاهی ایدئولوژی در معنای عام استعمال می شود که عبارت باشد از سیستم فکری درباره پدیده نظری و غیر نظری بنابراین ایدئولوژی یعنی تفکر درباره مطلق پدیده ها اعم از اینکه پدیده نظری باشد (شناخت قانون علیت و معلولیت و واقعیات خارجی ) یا پدیده علمی باشد (باید عادلانه عمل کرد و باید ظلم نکرد). البته بنابر روش کسانیکه حسن عدل و قبح ظلم را در پرتو قانون عقل عملی می دانند و حساب این فرض می توان گفت ایدئولوژی اگر در جهان بینی استعمال شود حقیقت و از مصداق آن است. و اما معنای خاص ایدئولوژی که عبارت از همان روش عملی باشد در مقابل جهان بینی است.

حکمت نظری و حکمت عملی

لازم است مقداری پیرامون حکمت نظری و حکمت عملی بحث شود چون در حقیقت بحث از جهان بینی و ایدئولوژی از همین دو مطلب مهم فلسفی سرچشمه می گیرد و فلاسفه اسلامی این دو مسئله را در کتابهای حکمت و فلسفه بطور مشروح تحت عنوان عقل نظری و عقل عملی بحث کرده اند و از جمله در باب تجرد نفس ناطقه این دو مطلب عنوان می شوند.

گرچه اثبات تجرد نفس خود از مسائل مشکل فلسفی است و کتاب مستقلی لازم دارد. و اینجا مورد بحث نیست. ولی از نگاه اینکه مسئله حکمت نظری وعملی متعلق به نفس است بطور اشارة متذکر می شویم : برای نفس ناطقه دو نیروی به نام حکمت نظری و حکمت عملی موجود است . که نفس می تواند در اثر تمرین و ریاضت علمی و عملی از مرحلۀ ضعف و استعداد به مرحله کمال بالفعل برسد. و می شود تکامل نفس را به طوماری تشبیه کرد مثلا طوماری باشد پیچیده و لای آن پر از امضاء و تأیید نامه ها باشند ولی از بیرون سربسته، و از نقش و نگاریها داخل آن چیزی دیده نمی شود اما هنگامی آن طومار باز شود در آن همه گونه امضاء و تأیید نامه ها پیداست. و

نفس انسان در ابتداء تولد غیر از قوه و استعداد دیگر هیچ چیز در او نه علم و دانش، نه کمال و تکامل وجود دارد. و اما کم کم نفس بوسیلۀ نیروی نظری و عملی می رسد به آن مرحله ای که مانند آن طومار وقتی باز شود همه چیز علم و حکمت، فلسفه وعرفان، تکامل و کمال در او پیدا ست .

وَ مَن یُؤتَی الحِکمَةَ فَقَد أَوتِیَ خَیراً کَثِیراً((3) )

هرکس به او حکمت داده شود و دژبان معارف توحید قرار بگیرد همانا خیر کثیر به او داده شده .

ص: 15

راه تکامل نفس

این دو نیرو برای نفس به منزلۀ دو بال وسیله پرواز به عالم علم و عمل می باشد مانندی که مرغ با دو بال قدرت پرواز دارد که اگر یکی از دو بال نباشد نمی تواند پرواز کند.

وهکذا حکمت نظری (نیروی علم) و حکمت عملی (نظارت در مقام عمل ) دو بالی است برای نفس که اگر یکی از این دو جناح شکسته باشد نفس به مرحلۀ کمال مطلوب نمی رسد و چه بسا ممکن است انسان در اثر جهالت یا در اثر شکست عملی و عدم تقوی چنان در پرتگاه انحراف سقوط کند که هرگز نتواند بلند شود.

قرآن کریم این خطر را اعلام می کند.

وَ مَن یُشرِک بِااللَّهِ فَکَأَنَّمَا خَرَّ مِنَ السَّمَاءِ فَتَخطَفُهُ الطَّیرُأَ و تَهوِی بِهِ الرِّیحُ فِی مَکَانٍ سَحِیقٍ ((1) )

کسی که راه شرک می رود و از فرمان خدا سر باز می زند گویا از آسمان عزت و بلندای توحید به منجلاب شرک سقوط نموده و مانند لاشه گندیده می ماند که پرندگان و کرکسها آن را پاره پاره کنند یا تندبادی او را به زباله دان پرت کند. که هرگز نتواند خود را از باتلاق ذلت بیرون کشد.

البته قرآن کریم از نگاه که ما مقداری مطلب را بدانیم شرک و مشرک را به عنوان تشبیه و مثال بیان می کند والا در حقیقت انحطاط و پلیدی شرک به خدی است که از تعفن مشرکین در جهنم اهل آسمانها و زمین اذیت می شوند.

و اما آن کسانی که نیروی فکری و عملیش را در مسیر صحیح بکار بندند و از کانال بندگی خدا بروند. می¬رسند به آن درجۀ نهایی کمال که در همه جا ولی و سرپرست آنان خداوند متعال باشد.

فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ یُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقی لاَ انْفِصامَ لَها وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ. اللَّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُوا یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ( (2))

هر کس به طاقوت کافر شود و به پرستش خدا گراید به رشتۀ محکم چنگ زده که هرگز نخواهد گسست. و خداوند ولی مؤمنین و ناظر و دانا به رفتار آنان می باشد و آنان را از تاریکیهای ضلالت نجات داده و به نور و صراط مستقیم هدایت می کند.

وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ ( (3))

جن و انس را نیافریدم جز اینکه مرا پرستش کنند.

آری خداوند بشر را برای معرفت و عبادت آفریده نه برای معصیت. ابزار و امکانات پرستش را هم در اختیار آنان قرار داده است اما وای بر کسی که شرک را بر توحید، ضلالت را بر هدایت، انحراف را بر صراط مستقیم (اسلام) مزدوری شرق و غرب را بر اطاعت اولیاء و انبیاء و کوری را بر راهیابی انتخاب کند و بعد از پنجاه سال انحراف کیانوریها و حزب شیطانها بگویند گمراه و جاسوس استعمار بودیم و خسر الدنیا و الاخره شدیم فاعتبروا یا اولی الابصار. ای صاحبان بصیرت و اندیشه عبرت بگیرید.

ص: 16

مراتب حکمت نظری

فما هو استعداد الاولیءِسمی بالعقل الهیو لائی

و عقل استعداد کسب المدرکة من اولیات له بالملکه

بالفعل ذو استعداد الاستحضار للنظریات بلا انظار(1)

فلاسفۀ اسلامی برای حکمت نظری چهار مرتبه قائلند یعنی علم

نفس به احوال مبدأ و معاد، و تکامل او در مسیر عقل نظری در این مراحل خلاصه می شود:

1-مرتبه عقل بالهیولا

2-مرتبه عقل بالملکة

3-مرتبه عقل بالفعل

4-مرتبه عقل بالمستفاد

تردید نیست نوزاد هنگامی از مادر متولد می شود غیر از اینکه واجد مرتبه نفس حیوانی و نباتی است دیگر هیچگونه معلوماتی برای او نیست نه تصور و تصدیق، نه جهان¬بینی و ایدئولوژی، نه شناخت از حیوان وانسان برای او خبری است. و در این مرحله ذهن انسان مانند صفحۀ سفیدی پاک است. و لکن این فطرت خالی، قابلیت نقش گیری معقولات را دارد و تدریجاً معلومات برای او حاصل می شود. و حکما این مرتبه را عقل بالهیولا می گویند یعنی نفس هیولا و قوه معقولات را دارد.

2- و اگر نفس از این مرحله ترقی کرد و به آن درجه ای رسید که بدیهیات اولیه را درک می کند. و می داند این آتش و آن نور خورشید است. این آب و آن نان؛ این پدر و آن مادر است و... این مرحله را عقل بالملکه می گوید در برابر مرحله اول که معلومات برای نفس معلوم است. و اما در مرحله دوم نفس معلومات بدیهی را دارد به این اعتبار می گوید عقل بالملکه.

3- اگر از این مرحله انسان تکامل پیدا کرد و رسید به آن درجه ای که مجهولات را بوسیلۀ نظر و استدالا کشف می کند. مثلاً به برهان فلسفی اثبات می کند که عالم حادث است و نیاز به آفریننده دارد. یا ماهیت انسان و حیوان، نیروی جاذبه و اتم، برف و باران همه را شناخت و دانست که نظم و انتظام این پدیده ها چیست و مربوط به کیست نهایت هنوز نسیان برای او عارض می شود. و نفس به آن مرحله نرسیده که بطور دائم کشف مجهولات برایش حاضر باشد و معلوماتی که یاد گرفته فراموش نکند ولی اگر تأمل کند آن معلومات فراموش شده یادش می آید این مرحله اسمش عقل بالفعل است.

4-و اگر نفس به آن درجه رسید که مجهولات را بقدری طاقت بشری می داند و آن معلومات بطور دائم نزدش حاضر است این مرحله عقل بالمستفاد است یعنی تکامل نفس به آن درجه می رسد که قابلیت گرفتن فیض را از عقل فعال (واسطه در فیض الهی) پیدا می کند و نفس از درجۀ اعتبار نظری به آن جا برسد که شامل این کلام حکمت بخش مولا امیرالمؤمنین (ع) باشد.

ص: 17

مراتب حکمت عملی

تجلیة تخلیة و تحلیة ثم فناءِ مراتب مرتقیة

محو و طمس محق ادر العملاتجلیه للشرع ان یمتثلا

تخلیة تهذیب باطن یعدعن سوءِ الاخلاق کبخل و حسد

و لقلقی قبقی ذبذبیمن التذاذ طرحت بجانب

تحلیه ان صار للقلب الخلیعن الرذائل الفضائل الحلی (1)

برای حکمت عملی نیز چهار مرتبه بیان شده و لکن به حسب تحلیل و بیان عرفا به هفت مرتبه می رسد.

1-مرتبه تجلیه

2-مرتبه تخلیه

3-مرتبه تحلیه

4-مرتبه فناءِ و درجات آن

تجلیه عبارت از آن مرحله ای است که انسان در مقام عمل مقید شود به نوامیس الهی اوامر و نواهی خداوند متعال را امتثال کند.

اتیان واجبات و ترک محرمات نماید و این مرحله از مراحل حکمت عملی وظیفۀ هر مسلمان است. که به آن عمل کند و اگر انسان این مرحله را سپری نمود تجلیه و صفای ظاهری برایش حاصل شده و این گونه انسان در لسان شروع عادل گفته می شود.

2- تخلیه عبارت از مرحلۀ تهذیب باطن و تزکیه نفس است یعنی علاوه بر اینکه انسان دستورات ظاهری اسلام راعمل می¬کند.

در تزکیه و صفای نفس نیز کوشش داد که اخلاق رذیله مانند حسد، کنیه، بخل، تعصب، غضب، لجاجت و سائر سفات خبیثه حیوانی را از خود پاک کند و این مرحله تا حد زیاد نیاز به ریاضت و ترک شهوات و نیاز به خودداری از اسراف و تبذیر دارد که انسان بیشتر از مقدار حاجت از نعمتهای خداوند استفاده نکند و کارهایی که می کند با نیت درست و غرض صحیح باشد مثلا اگر انسان غذایی می خورد، آب و نانی تهیه می کند با قصد اینکه قدرت به عبادت پیدا کند یا کسب و کاری می کند غرضش تأمین معاش، و انفاق برای خدا و برای پیشرفت اسلام و مسلمین باشد، نه فقط غرض از خوردن غذا پر شدن شکم وغرض از کار اینکه بیکار نماند باشد.

چنانکه در علم فقه واصول بحث می شود قصد قربت در عبادات و هم در معاملات امکان دارد نهایت در عبادات قصد قربت مقوم عمل است که اگر همراه عبادت نباشد باطل است. مثلا کسی نماز بخواند خمس و زکات بدهد برای غیر خدا مردود است زیرا قصد تقریب به خدا از شرائط صحت عبادات می باشد و در هر عبادتی که این شرط

ص: 18

روح عبادت و عمل

جان عبادت و عمل قصد تقرب به خدا می باشد، و در روایات ما تصریح شده عمل بدون ولایت علی بن ابیطالب و ائمه اثنی عشر علیهم السلام قبول نیست. و هکذا روایات متواتر از نبی اکرم (ص) نقل شده که قوام عمل به دلها است. انما الاعمال بالنیات. همانا کارها وابسته به نیتها می¬باشند. لکل امرءِ مانوی. برای هر کسی همان است که آن را قصد کرده. لا عمل الا نبیة ( (1)) هیچ عملی بدون نیت پذیرفته نیست. وَ ما أُمِرُوا إِلاَّ لِیَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ ((2) ) مردم مأموریت نیافتند جز اینکه خدا را از روی اخلاص عبادت کنند.

و لذا خداوند متعال در قرآن کریم اعمال کفار را به خاکستر تشبیه می کند که بوسیلۀ تندباد پراکنده و غبار هوا شود. یعنی عمل آنان همانند خاکستری که دستخوش طوفان قرار گیرد هیچ ارزش ندارد.

مَثَلُ الَّذِینَ کَفَرُوا بِرَبِّهِمْ أَعْمالُهُمْ کَرَمادٍ اشْتَدَّتْ بِهِ الرِّیحُ فِی یَوْمٍ عاصِفٍ لا یَقْدِرُونَ مِمَّا کَسَبُوا عَلی شَیْ ءٍ ذلِکَ هُوَ الضَّلالُ الْبَعِیدُ ( (3)).

مثل کسانی که کافر شدند کارهای آنان همانند توده خاکستری است که در یک روز طوفانی دستخوش تندباد گردد و بر چیزی از آنچه که فراهم کرده اند دست نمی یابند این است گمراهی عمیق: که انسان برای غیر خدا کار کند.

الَّذِینَ کَفَرُوا أَعْمالُهُمْ کَسَرابٍ بِقِیعَةٍ یَحْسَبُهُ الظَّمْآنُ ماءً حَتَّی إِذا جاءَهُ لَمْ یَجِدْهُ شَیْئاً وَ وَجَدَ اللَّهَ عِنْدَهُ فَوَفَّاهُ حِسابَهُ وَ اللَّهُ سَرِیعُ الْحِسابِ( (4)).

کافران کارهایشان همچون سرابی است در بیابان که آدم تشنه آن را آب می پندارد ولی هنگامی نزدیک بیاید می-بیند که هیچ نیست و در آن جا خدا را می یابد که به حساب وی می رسد. و بی درنگ خداوند حسابها را تصفیه می-کند و در پیشگاه او عملهای بی روح هیچ ارزشی ندارد.

به هر حال عبادت بدون قصد قربت بی اثر و جنبۀ ملکوتی ندارد و مکلف همه از عهده تکلیف الهی خارج نمی شود و باید قضایی آن عبادات را با قصد قربت اتیان کند.

پاسبان نفس

و اگر انسان این گونه مواظب باشد و قلبش را مانند یک خانۀ اختصاصی قرار داده و خود را پاسبان آن بداند و نگذارد بیگانه و دزد وارد آن شود و برای هر کاری به انگیزۀ الهی حرکت کند این مرحله اسمش تخلیه است. که نفس در این مرتبه از صفات رذیله و غارتگران ایمان خالی می شود ولی هنوز بطور کلی خیال هوای بی جا از او کنده نشده و گاهی خیالات شیطانی برایش پیش می آید.

3- و اگر انسان بوسیلۀ ریاضت عملی از این مرحله ترقی کند و رسید به آن درجه ای که تصورات باطل هم از او سلب شده این مرحله از مراحل حکمت عملی اسمش تحلیه است. که نفس انسان زینت پیدا می کند به ذکر حق و دائماً در هر جا و در هر کار خدا را در نظر دارد ذکر و به یاد خدا بودن نیز مراتبی دارد، و انسانی که در مرحله تحلیه است هنوز به آن درجه ای که قابل رسیدن است نرسیده و اگر نفس از این مرتبه بالا برود و به مرحلۀ شدید و عشق برسد که جز حق همه چیز حتی خود را هم فراموش کرده چون برای عاشق حقیقی غیر از هوای به معشوق و آثار او چیز دیگر جا ندارد.

بطور مثال اگر انسان زخم عمیق به او برسد همیشه او را اذیت می کند چه در خواب و چه در بیداری، چه هنگام غذا خوردن و کار از اثر آن ناراحت است و در هیچ حالی از آن فراموشی ندارد و اگر انسان عشق به خدا و به پیغمبر و امام (ع) پیدا کند دائم به یاد معشوق و آثار محبوب است. و در همه جا او را محضور و حاضر، ناظر و منظور می-داند، به قول معروف میان عاشق و معشوق رمزی است. چه داند آن که اشتر چراند.

و این مرحله اسمش فنا است. و فنا هم سه مرتبه دارد. و اگر وارد توضیح شویم و نحوۀ سلوک عارف را با فیلسوف مشخص کنیم ممکن است به کلی از بحث منظور کنار رویم و لذا بس به اسامی این مراحل اشاره می شود. و کسانی که هوس تحقیق دارند می توانند توضیح را از کتب مشروح در فلسفه و عرفان اسلامی بدست آوردند.

توحید عارف

عارف می گوید: باید پله به پله از نردبان ریاضت نفس و صفای دل بالا رفت تا رسید به مرحله ای که جز خدا هیچ چیز ندید.

وَ لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ ( (2))

هر کجا بروی و هر چه ببینی همان جلوۀ خداست و خاور و باختر از اوست.

هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْباطِنُ وَ هُوَ بِکُلِّ شَیْ ءٍ عَلِیمٌ ((3))

هر چه هست او و آخر، ظاهر و باطن اوست. و او به تمام چیز دانا و توانا است.

به بیان دیگر عارف وجود حقیقی را منحصر به خدا می داند و غیر او همه را جلوه و ظهور حق داند و جز خدا و شئون اسماءِ الصفات او چیز دیگری وجود ندارد منتهی عارف در مقام سلوک تفاوت درجات قائل است. بعضی از راه دل و ریاضت عملی به فنا در مقام خداوند رسیده یعنی هر پدیده و موجودی را که در عالم می بیند آن را فیض خدا و فعل او می داند.

و بعضی از نظر ایمان بالاتر از این مرتبه به مرحله فناء در مقام صفات می رسد. که تمام حمد و ستایشها و عدل و رحمتهایی که از در و دیوار وجود ظاهر می¬شود همه را مظاهر علم و حیات، و قدرت خدا می¬داند. و چیز دیگر نمی بیند.

و بقو تلک التی قهرت بها کل شیءِ و بعلمک الذی احاط بکل شیءِ و بنور وجهک الذی اضاءِ له کل شیءِ ( (4)) را می بیند.

اما فنا در مقام ذات، در عالم وجود غیر از وجود حق و جلوۀ او چیز دیگر نمی بیند و هر وجود که در خارج دیده می شود، هر حیوانی و انسانی، هر پدیده و ذره ای همه و همه از آن او و جلوۀ وجودی اوست بقول باباطاهر:

به صحرا بنگرم، صحرا تو بینمبه دریا بنگرم، دریا تو بینم

به هر جا بنگرم کوه و در و دشتنشان از قامت رعنا تو بینم

و مولی امیر المؤمنین (ع) هم در این سخن بلند فرمود:

ما نظرت الی شیءِ الا و رأیت الله قبله و معه و بعده.

هیچ چیزی را در این سرای وجود ندیدم مگر اینکه خدا را پیش از آن همراه آن و بعد از آن دیدم و اگر خدا قبل از آن نمی بود هرگز آن چیز وجود پیدا نمی کرد و اگر عنایت خدا همراه آن نبود هرگز محفوظ نمی ماند و اثری از آن نبود و اگر بعد از آن نمی بود کمال و زوال، موت و حیاتی در آن نبود. به هر حال این جهان با تمام مظاهر و ابعاد وجودی خود در گذشته و آینده، و حاضر، مربوط به خداست.

تفاوت حکمت نظری و عملی

موارد حکمت نظری اوسع است از موارد حکمت عملی، و قلمرو حکمت نظری، خداشناسی، انسان و طبیعت شناسی، امور اختیاری و غیراختیاری چون فیزیک و شیمی، طب و روانشناسی و بطور کلی، هستی شناسی را شامل می شود، اما حکمت عملی محدود است و امور اختیاری چون اخلاق سیاست، تدبیر و اداره را شامل است و و..

فی الجمله امتیاز حکمت نظری و عملی روشن شد. که حکمت نظری عبارت از مرحلۀ شناخت و علم پیدا کردن به واقعیات خارجی است. و نظر استقلالی به عمل ندارد مگر بگوئیم زمینه ساز عمل است. نهایت در کیفیت تعریف تفاوتی در کلام فارابی و ابو علی دیده می شود.

فارابی می گوید حکمت نظری مربوط است به اموری که شأنیت برای عمل ندارد. مثلا شناختی خداوند واجب الوجود بالذات است شریک و نظیر ندارد. و دانستیم روح و ملک، معاد و قیامت هست. و علم ما به این امور ناظر به جنبۀ اعتقادی است و موجب گرایش قلبی ما می شود که این موجودات واقعیت خارجی دارند.

و اما حکمت عملی مسئولیت آفرین و بیانگر اجرای قوانین و تکالیف است. و می گوید نماز و روزه، حج و جهاد، خمس و زکات واجب است، اخلاق و تواضع خوب است و باید به اینها عمل کرد. تهمت و غیبت، حسد و تکبر، ظلم و تجاوز صفات رذیله است نباید اینها را انجام داد.

نتیجه بر مذهب فارابی حکمت نظری وعملی هر دو در وادی آگاهی اشتراک دارند نهایت از حیث متعلق با هم فرق دارد. یعنی حکمت نظری آن آگاهی اعتقادی است که به لحاظ متعلق ( اثبات مبدأ و معاد و تکوینیات) شأنیت عمل ندارد و حکمت عملی به آن اموری تعلق می گیرد (شناخت قوانین ودستورات دینی) که شأنیت عمل دارد.

ص: 22

سخن ابن سینا

بوعلی می گوید در خارج و در ذهن اشیاء دوگونه است. یک سلسله اموری می باشد که اراده و اختیار انسان در وجود آنها دخالت ندارد مثل وجود خدا و ملک، روح و عقل، زمین و آسمان، حیوان و انسان، جماد و نبات و... چه ما بخواهیم یا نخواهیم اینها در خارج وجود دارند ولی یک سلسله اموری است که در وجود آنها اراده و اختیار دخالت دارد((1) ) مانند سخاوت و شجاعت، بخل و حسد، کینه و ظلم، عدالت و اخلاق، نماز خواندن و روزه گرفتن، خمس و زکات دادن غیبت و تهمت نزدن، دزدی و خیانت نکردن و...

آن آگاهی به قسم اول اسمش حکمت نظری و آگاهی به قسم دوم اسمش حکمت عملی است. و حکمت نظری مطلوب بالذات، و کمال بالذات برای نفس است نه بالعرض و به تعبیر علما اصول حکمت نظری موضوعیت دارد برای کمال نفس نه طریقیت و اما حکمت عملی به لحاظ شناخت کمال برای نفس حساب نمی شود و به لحاظ عمل کمال و مطلوب نفس است. و از نگاه شناخت جنبۀ طریقی و آلی برای نفس دارد، نه جنبۀ موضوعی ( (2)).

به تعبیر دیگر حکمت نظری به لحاظ جنبۀ عملی و اعتقادی کمال نفس است. نه به لحاظ عمل، و حکمت عملی به لحاظ عمل خارجی کمال نفس است نه به لحاظ علم، و حکمت نظری جهت بخش حکمت عملی است زیرا انسان باید علم به مبدأ و معاد و مسیر داشته باشد تا در آن مسیر راه برود و انسان بعد از شناخت قانون گذار و شناخت قوانین اسلام در باب عبادات و معاملات، سیاست و اخلاق، می¬تواند در مسیر حکمت عمل، به قانون-مندی¬های جهان و مقررات معاش و معاد عمل کند.

به گفتۀ صاحب محاکمات حکمت نظری عبارت از ادراک کلیات و ترتیب صغری و کبری و نتیجه گیری است و حکمت عملی عبارت از تطبیق آن حکم کلی بر مصادیق می باشد. مثلا عقلا دانستیم که عدالت حسن دارد و رفتار عادلانه هم به روش قانون اسلام است، آنگاه در مقام تطبیق آن قانون، عقل عملی می گوید اطاعت مولای حقیقی و حق، عادلانه است باید اطاعت نمود و مخالفت مولا ظلم است نباید مخالفت کرد، نماز خواند و روزه گرفتن قانون خدا است. باید به آن عمل نمود. و ترک نماز مخالف قانون خدا است. نباید قانون شکنی کرد و...

و از نگاه اینکه حکمت نظری و عملی سرچشمۀ جهان بینی و ایدئولوژی است. لذا تذکر آن لازم بود تا کسی خیال نکند که بحث از جهان بینی مطلب تازه و از ویژگیهای پیشرفت علوم در قرن بیستم است. و سابقاً این مسائل در افکار علماء و فلاسفۀ اسلامی نبوده و بحث نکرده اند!! خیر

فلاسفۀ اسلامی این مسائل را صدها سال قبل بحث نموده اند. و آنچنان محتوای آنها را با برهان دقیق فلسفی شکافته اند که اصلا این مطالب با آن ریزه کاریها در خیال اصطلاح بافان شرق و غرب زده خطور نکرده اند و اینان با یافتن چند اصطلاح تازه از قبیل فلسفۀ علمی، ایدئولوژی علمی، و منطق دیالکتیکی چی و چی دیگر از محتوای آن خبری ندارند.

و می توان گفت زمان ما عصر تحریف علوم اسلامی است و اکثر اندیشه های انحرافی قرن به مزایای علوم اسلامی پی نبرده اند و هر جا هم که سخنی از اسلام می گویند با محتوای تحریف کرده اسلام را بازگو می کنند.

ص: 23

بخش دوم: ضرورت جهان بینی و ایدئولوژی

ضرورت جهان بینی و ایدئولوژی

بشر ازنگاه ساختمان خلقت آمیخته با توحید و فطرت خدائی می باشد، چنانکه قرآن کریم می فرماید:

فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْها لا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یَعْلَمُونَ ( (1)).

یعنی خداپرستی ریشۀ فطری دارد و آن دین لایتغیر که بر اساس فطرت پی ریزی شده اسلام است. و لو بسا مردمی به آن توجه ندارند.

البته اینکه اسلام فطری است منظور این نیست که به معنای علت تام باشد و آثار گرایش توحیدی از فطرت قابل سلب نباشد تا سؤال شود پس چرا انسان کافر می شود و انحراف پیدا می کند؟

انگیزۀ جستجوگری

اکنون این سؤال مطرح می شود که انگیزه رفتن به دنبال شناخت توحید چیست؟ و چه عاملی انسان را وادار می-کند که دنبال جهان بینی و ایدئولوژی و شناخت معارف دین برود. و به عبارت دیگر آیا برای انسان وجود جهان بینی و ایدئولوژی ضرورت دارد تا به سراغ آنها برود یا نه؟

پاسخ: در این مورد نظریات مختلف است از جمله به سه نظریه اشاره می شود:

1-دانشمندان اسلامی قائلند به ضرورت جهان بینی و ایدئولوژی و برای اثبات این مطلب براهن متعدد در علم فلسفه و کلام و هم در نوشته ها و گفته های دانشمندان معاصر دیده می شوند و شش دلیل را ذکر می کنیم.

1-بشر بالذات بدنبال حقیقت شناسی و خداگرائی، و به سراغ زیباشناسی و علم گرائی می باشد و انگیزۀ فطری دارد که برای شناخت واقعیات جستجوگری کند و به مقدار قابلیت خود به حقایق عالم پی ببرد و بداند که پدیدآورندۀ این جهان و خود انسان چیست و کیست؟

آیا خداوند حکیم متعال است، یا به قول ماتریالیست طبیعت مرده است!! و..

و نمی شود انسان دربارۀ چیزی که ارتباط با سرنوشت او، باموت و حیات او و دخالت در سعادت و شقاوت او دارد بی تفاوت باشد.

نتیجه حس حقیقت گرائی و انگیزۀ به سراغ جهان¬بینی رفتن ارتکازی و ریشه فطری دارد.

2-بطور یقین آسمان و زمین، آفتاب و ماه، ستارگان و دریا، گیاهان و کوهها، صحرا و بیابان و از همه مهمتر وجود خود انسان، و این نعمتهای که در خدمت بشر قرار داده شده اند و به انواع گوناگون از آنها استفاده می کند ما نیافریده ایم و نمی توانیم بیافرینیم. به فرموده قرآن کریم: اگر تمام جن و بشر جمع شوند و با تمام وسائل طبیعی یکدیگر را کمک کنند حتی یک پشه را نمی توانند بیافرینند چه رسد به موجودات دیگر( (1)).

به هر حال سراسر عالم امکان مخلوق خدا و تمام این نعمتها را برای ما خداوند سبحان آفریده و از اوست.

مخبران وحی

آیا گفته های انبیاءِ به قدر یک شایعه احتمال نمی دهند که راست باشد و دنبال آن برود یا عقل و رسالت دین می-گویند باید تحقیق کند و واقعیت امر را بداند چیست؟ و مبادا سخنان انبیاء راست باشد و اگر فحص نکند مبتلا می شود به ضلالت و شقاوت دائمی که نفس ترک تحقیق موضوع برای استحقاق عقاب است.

4-اینکه پیغمبران می گویند مبدأ و معاد است و تمام خلق اولین و آخرین در صحنۀ قیامت حاضر می شوند و هر کس نتیجۀ عملش را چه خوب و چه بد می بیند، حداقل احتمال می دهد گفته های انبیاء راست باشد و در مخالفت با گفته های آنان عقاب باشد.

تفاوت جوهری انسان و حیوان

زندگی انسان در چهارچوب غرائز ختم نمی شود زیرا انسان دارای جوهر درخشان عقل است، و انگیزۀ کارش بر اثر تفکر دور می زند نه بر اساس غریزه، و درباره فضیلت عقل و امتیاز جوهری انسان آیات و روایات متعدد داریم و از جمله در اصول کافی روایات کثیری بیانگر این حقیقت می¬باشد.

1-یا هشام: ان الله تعالی یقول فی کتابه إِنَّ فِی ذلِکَ لَذِکْری لِمَنْ کانَ لَهُ قَلْبٌ (عقل) ((1) )

ابی عبدالله فرمود: هشام خداوند در قرآن می فرماید در پدیده ها و تحولات تاریخی و از بین رفتن ملتی و جایگزین شدن ملتی دیگر، تذکر و عبرت برای صاحبان قلب (عقل) است.

2-و قال الله تبارک و تعالی: وَ لَقَدْ آتَیْنا لُقْمانَ الْحِکْمَةَ ((2) ) قال (ع) الفهم و العقل( (3))

حضرت صادق فرمود خداوند می فرماید: ما به لقمان حکمت دادیم و مراد از حکمت فهم و عقل است.

3-حجة الله علی العباد النبی و الحجة فیما بین العباد و بین الله العقل.

امام صادق (ع) می فرماید: خداوند انبیاءِ را برای بندگانش حجت فرستاد اما بین خود بندگانش عقل را حجت قرار داد. شاید مراد این باشد که انسان در برابر رسالت عقل مسئولیت دارد. یعنی آنچه را که عقل از حسن معرفت و اطاعت، و ارشاد انبیاءِ درک می کند ایمان بیاورد وعمل کند پاداش نیک داده می شود و اگر در جهت مخالف عقل حرکت کند عقاب می شود به بیان دیگر میزان سنجش برای هر کس چه در جهت شناخت مبدأ و معاد و چه در جهت اطاعت، و مخالفت عقل است. و بوسیلۀ او از مردم حساب گرفته، کیفر، و پاداش داده می شود و...

ص: 29

رسالت دین

از طرفی هم رسالت دین می گوید تکامل انسان در این دنیا ختم نمی شود.

وَ ما هذِهِ الْحَیوةُ الدُّنْیا إِلاَّ لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِیَ الْحَیَوانُ لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ ( (4))

قرآن کریم با ادات حصر و تأکید می فرماید: زندگی دنیا جز بازیچۀ کودکانه بیش نیست و همانا زندگی در جهان پس از مرگ است ولی باید اسباب تکامل را که عبارت از ایمان و عمل صالح است در این دنیا تهیه کند و با فراهم کردن آن می تواند انسان به اوج تکامل و اعلا علیین برسد. ؟؟؟((5)) نیکان و تکامل یافته¬گان مکت توحید در بهشت متنعمند.

و اگر انسان وسائل تکامل را در دنیا فراهم نکند چنان سقوط کند که تا اسفل السافلین جهنم پرت شود.؟؟؟ ((6) ) فاسقان و سقوط کردگان ازدامن مکتب توحید در جهنمند.

پس به تعبیر فلسفه و عرفان قانون عشق به کمال و به تعبیر فقهی عامل تقرب به خدا انسان را وادار می¬کند که دربارۀ مبدأ و معاد، فکر کند و آنها را بداند تا وسیلۀ تکامل و عروج او به مقام اعلا فراهم شود.

ص: 30

تفکر کاذب

بطلان سخنان این یاوه سرایان بدیهی است. و لائق نیست که یک نویسنده صفحه کاغذ را سیاه کند و برای آن یک سطر جواب بنویسد زیرا این طرز تفکر کاذب از نظر رسانه های فلسفی و علمی بی اساس و ناشی از بینش فلسفی و استدلالی نیست تا مورد بررسی و نقد قرار گیرد و این حرفها رمان بازیهای جنسی و سینمایی است. نه حرف فلسفی و بالبداهه انکار تفاوت خلقت محال و ممکن نیست کسی نیازمندیهای فطری و قانونی بشر را محکوم کند و بگوید انسان و الاغ لایعقل فرق ندارد!!

و در عین حال پاسخ این حقه بازان و کشندگان انسانیت و آزادی از تحلیلی که پیرامون نظریۀ متفکران اسلامی شد به قانون اصالت فطرت و رسالت عقل زندگی حیوان با انسان تفاوت جوهری دارد و در مرز تفکر و مسئولیت قانونی از هم جدا می شود و حیوان هیچگونه مسئولیت مشابه به انسان ندارد واضح شد.

سری به کوی بی دلیلان

مارکسیست دو آتشه ژرژپلیت سر استاد دانشگاه کارگری پاریس 1932 می گوید اینکه همه کارگران دارای ایدئولوژی پرولتاریا باشند باطل است زیرا شرایط مادی و اجتماعی تولید کننده ایدئولوژیها ((2) ) است و از این حرف پلیت سر دانسته می شود که ایدئولوژی هم تولیدی است و ایدئولوژی خاصی برای انسان لازم نیست و همانگونه که اوضاع اقتصادی و اجتماعی تغییر می کند جهان بینی و ایدئولوژی هم تاکتیکی و تغییرپذیرند.

البته سران سیاسی حزب کمونیست به این نکته توجه دارند که ایدئولوژی صحیح ندارند لذا هر روز عقیده و خط مشی آنها تغییر می کنند و مردم را به عنوان تغییر تاکتیک فریب می دهند. و در این زمینه نمونه های تاریخی وعلمی زیاد است. از جمله درمانیفست که از کتابهای اصولی و معتبر مارکسیست می باشد در اخیر این کتاب پیرامون زندگی مارکس می گوید مارکس و انگلیس در آلمان با سرمایه داران درجه دوم همکاری داشتند و از آنها حمایت می کردند. تحلیلی را که پیرامون کمونیست از این همکاری می کنند می گویند ضرورت تاکتیک این بود که با سرمایه داران درجه دوم همکاری کنند تا به وسیلۀ آنها سرمایه داران درجه یک و مهم را شکست دهند!!

بله ما همین را می گوئیم که نظام کمونیستی جهان بینی و ایدئولوژی (خط مشی) ثابت ندارند. اپرتونیست و ابن-الوقتند و نان را به نرخ روز می خورند نه به نرخ قانون و هر طرف که سر تراز و سنگینی داشت همان طرف می رود. اگر ترازوی سرمایه دار ترجیح داشت طرفدار او می شود چرا؟ تاکتیک است. اگر ترازوی حزب کمونیست ترجیح داشت طرفدار کمونیست می شود چرا؟ تاکتیک است. و اگر قدرت نظام مقدس اسلام را دید مسلمان تاکتیکی می-شود چرا؟ تاکتیک است.

صم بکم عمی فهم لایعقلون

آری، ای کوردلان وکران، آیا آن عملکردهای ننگین مارکس و انگلس و باقی سردمداران کمونیست همان تقلید کور کورانه دوران جاهلیت و کفاری چون ابولهب و ابوجهل و ابوسفیان و معاویه نیست؟ ای حقه بازان سیاسی و تجاوزگران بین المللی قتل عام میلیونها انسان مظلوم در افغانستان و یوگسلاوی و ویتنام شمالی و شوروی ایدئولوژی علمی است؟! ای استعمارگران منافع کشورهای خاورمیانه و بغارت بردن نفت و گاز و سایر منابع طبیعی و نیروهای انسانی آنان را به اسم تاکتیک تقلید از امپریالیزم غرب، و استثمارگرایی نیست؟

نام آوران توحید

تمام انبیاءِ و اولیاءِ خدا از آدم تا حضرت موسی وحضرت عیسی واز ابراهیم تا محمد خاتم انبیاءِ(ص) و از علی مرتضی تا امام دوازدهم حضرت مهدی (عج) و از مهدی تانائبش امام خمینی و از خمینی تا ظهور مهدی (عج) و از ظهور مهدی تا دامنۀ قیامت تکیه گاه این مردان الهی روی خط مستقیم اسلام بوده و هست. و مردم را باندای ان تقوموالله مثنی و فرادی به اسلام دعوت

می کنند. و از این طرف هم فرمان فأستقم کما امرت را همیشه به یاد دارند و از صدر عالم تاکنون در هیچ تاریخی و در هیچ کتابی دیده نشده است که پیغمبران و امامان معصوم (ع) خط مشی شان را چه در مقام مبارزه وچه در مقام غیره مبارزه از صراط مستقیم اسلام تغییر داده باشند و بگویند تاکتیک است!!

و جهان بینی اسلام روی خط مستقیم به الله استوار و با وزیدن تندبادهای مادی و خطوط انحرافی شرقی و غربی کوچکترین تزلزل پیدا نمی کند. و ایمان به چنین جهان بینی و ایدئولوژی برای هر انسانی ضروری است.

أَلم تَرَکَیفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصلُهَا ثَابِتٌ وَ فَرعُهَا فِی السَّمَاءِ تُؤتِی أُکُلَها کُلَّ حِینِ بِأذنِ رَبِّهَا وَ یَضرِبُ اللَّهُ الأَمثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُم یَتَذکَّروُنَ (3)

آیا نمی بینید خداوند چگونه ایمان به توحید را مثل زده به درخت زیبایی که ریشه آن در اعماق زمین ثابت و شاخه های پرثمر آن در فضا طنین افکنده نه اینکه در یک فصل معین بهار یا پائیز میوه بدهد و در فصول دیگر میوه دار نباشد. همیشه میوه دار و بطور دائم مردم با عنایت صاحبش از آن بهره مند می شوند. وهمانا مردم به خود

ص: 34

رابطه جهان بینی و ایدئولوژی

آیا رابطه بین جهان بینی و ایدئولوژی وجود دارد یا نه و اگر رابطه است به چه کیفیت می باشد؟

پاسخ: تا آنجایی اطلاع و برداشتی که نویسنده از کتابهای در مسائل فلسفی دارد نظریات مختلف است.

1-قائل به تلازم است یعنی هرنوع جهان بینی یک نوع ایدئولوژی خاصی را می پروراند و اگر جهان بینی او جهان شمول باشد: از خداشناسی و روح و ملک شناسی گرفته تا زمین و آسمان شناسی همه و همه را در مسئله جهان بینی مطرح کند طبعاً این گونه دید توأم با ایدئولوژی الهی است و نظارت عملی او هم بر آن دید وسیع می باشد که هم معنویت را و هم مادیت را در نظر دارد. هم از خدا و علم و قدرت او سخن می گوید و هم از آسمان و زمین و جنود الهی بحث می کند. هم برای دنیا کار می¬کند و هم برای آخرت.

و اما اگر کسی جهان بینی او مادی بود فقط نظر به عالم فیزیک و شیمی داشت تجزیه و تحلیل جهان را از دید مادی می شناسد طبعاً ایدئولوژی او هم در این محوراست. واگر کاری می کند وسخنی می گوید برای هدف مادی است و اگر دنبال مبارزه و اقتصاد می رود به خاطر خواست های مادی می باشدو...

و بنابراین نظریه ارتباط علی و معلولی است و به هر دائره ای که جهان بینی بود ایدئولوژی هم در همان محور است. و انفکاکی بین هردو نیست چنانکه در لسان بعضی روشنفکرنماها بدون تأمل تعبیر به تلازم زیاد دیده می-شود و احیاناً به او بگویند این کار شایسته نبود و چرا این گونه عمل کردی جواب می دهد جهان بینی من این است عمل من هم طبق آن است و چاره ای نیست!!

تلازم علّی و معلولی نیست

اینکه می گوئیم تلازم بین جهان بینی وحکمت عملی نیست یعنی تلازم علی و معلولی نیست. نه اینکه اصلا ارتباط نیست.

و به بیان اهل منطق نسبت بین جهان بینی و ایدئولوژی عام من وجه است. ماده اجتماع کسی جهان بینی الهی دارد و نیز در رابطه با آن ایدئولوژی اسلامی را انتخاب نموده و یک کسی مانند حاتم روی بینش عملی خاص عمل عادلانه انجام می دهد ولی از جهان بینی اسلام خبری ندارد.

و بالعکس یک کسی جهان بینی الهی دارد ولی در مقام عمل به ایدئولوژی اسلامی معتقد نیست مانند فساق و فجار که نوعاً در مقام عمل بر خلاف مقررات اسلام وعقل رفتار می کنند.

نتیجه فی الجمله ارتباط است ولو در پذیرفتن ایدئولوژی متناسب با جهان بینی مجبور نیست زیرا تنافی با قانون اختیاری بودن دین دارد چنانکه قرآن کریم تحمیلی بودن دین را نفی می کند.

لا اکراه فی الدین قد تبین الرشد من الغی فمن یکفر بالطاغوت و یؤمن بالله الخ.

امتیاز راه حق و باطل روشن است و اکراه در انتخاب دین نیست و اگر کسی آزادانه با طاغوت و کمونیست مخالفت کند و ایمان به خدا آورد همانا تمسک نموده به دستیگیره محکم وحی که هرگز گسستنی نیست و خداوند آگاه به اعمال آنان و او ولی مؤمنین است.

بله تبلیغ دین و بیان جهان بینی و ایدئولوژی اسلامی واجب و حتمی است و احیاناً هم ممکن است در اثرتبلیغ اسلام، فطرتها شکوفا شود و طبعاً انسان خود را ملزم فطرت دانسته گرایش به اسلام پیدا کند و این مطلب دیگری است جای خود محفوظ و فعلا کلام در مقام انتخاب دین است که در فرهنگ اسلام اصل پذیرش دین الزامی نیست.

البته این مطلب نیز از ضروریات است و به نص قرآن کریم بیان شده که بعد از عصر ظهور رسالت پیغمبر اکرم (ص) تا ابد از هیچ کس دینی جز دین اسلام پذیرفته نمی شود.

کیفیت رابطه

تردیدی نیست که علم و عمل دارای تأثیر متقابل و با هم رابطۀ طولی دارند یعنی هر اندازه آگاهی بیشتر بود عمل خالص تر است و هر اندازه عمل خالص تر است و هر اندازه عمل خالص تر بود آگاهی بیشتر است و هکذا تردید نیست که بعد از شناخت صحیح و ایمان به واقعیت خارجی نوبت عمل است که انسان عمل خود را متناسب با جهان بینی قرار دهد. و طبعاً ایدئولوژی متکی به جهان بینی است و با هم رابطۀ طولی اقتضایی دارد و نه رابطه علی و معلولی.

ص: 37

بخش سوم: انواع جهان بینی

انواع جهان بینی

خداوند متعال فیاض مطلق، علیم وحکیم مطلق است و سرچشمۀ تمام هستی ها و دانشوری ها از او می باشد.

وَ إِنْ مِنْ شَیْ ءٍ إِلاَّ عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلاَّ بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ( (1))

خزینه های فیض و اندازۀ همه چیز نزد ماست و نمی فرستیم آن را جز اینکه هر موجودی بقدر ظرفیت خود بهره می گیرد.

نَرْفَعُ دَرَجاتٍ مَنْ نَشاءُ إِنَّ رَبَّکَ حَکِیمٌ عَلِیمٌ ((2) ).

بالاتر از هر صاحب دانشی دانشمندتری است و هر کس را بخواهیم دانش و مقام او را بالا می بریم و هر کس را به اندازۀ قابلیت او دانش می دهیم.

وَ ما أُوتِیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلاَّ قَلِیلاً ((3) ).

آگاهی برای شما داده نشده مگر بسیار اندک است. و برای قضاوت کافی نیست.

واضح است که جهان بینی منطقی مساوی است با هستی شناسی اکنون بحث درباره انواع جهان بینی و مبانی آن می باشد و آنچه که بطور متعارف بین دانشمندان اسلامی به عنوان کلی بحث می شود جهان بینی چهار قسم است:

1-جهان بینی علمی

2-جهان بینی فلسفی

3-جهان بینی عرفانی

4-جهان بینی دینی و مذهبی

مناسب است بدانیم که معنای لغوی و اصطلاحی علم چیست. آنگاه جهت گیری آن در برابر باقی اقسام جهان بینی مشخص می شود.

لغتاً علم به معنای دانستن، و معنای مصدری دارد و ما از دیدگاه معنای لغوی بحث نمی کنیم چون معنای لغوی شناخت واضح است. مفهوم علم یعنی دانستن و این معنا قابل تعریف نیست چون اگر دوباره تعریف کنیم و بگوئیم علم یعنی دانستن این تحصیل حاصل است و چیز مجهولی را بیان نکرد و تعریف باید دارای اثر و توضیح دهنده معرف باشد.

بعلاوه مستلزم دوراست زیرا هر شیء مجهول به علم برمی¬گردد و بوسیلۀ علم شناخته می شود. اعم از اینکه ان شیء را به علم ضروری وجدانی بداند مانند احساس گرسنگی و تشنگی و درک اینکه خورشید روشنی و آتش سوزندگی دارد و... به این گونه حالات و پدیده ها انسان علم وجدانی دارد و ذهن بدون واسطه استدالال آنها را درک می کند یا آن شیء را به علم نظری و استدلالی بداند مثلا ماهیت عالم برای ما مجهول است که آیا عالم یک موجود قدیم و ازلی بوده و نیاز به ایجاد کننده ندارد یا علم یک موجود حادث است که نبوده و در پیدایش خود نیاز به آفریننده دارد. این حقیقت مجهول را می توان بوسیلۀ تشکیل قیاس دانست. العالم متغیر (مقدمه اولی) کلمتغیر حادث (مقدمه دوم) فالعالم حادث ( نتیجه) و بوسیلۀ این استدلال منطقی میدانیم که عالم حادث است.

ص: 40

حرکت جوهری

بویژه به قانون حرکت جوهری عالم و اجزای آن ذاتا متحرک و عین حرکت و بی قراری است یعنی در خارج دو حقیقت عارض و معروض نیست که یکی به نام حرکت و یکی به نام متحرک باشد، حرکت چیزی و متحرک چیز دیگر باشد. نه، در خارج مصداق واحد و همان طبیعت سیال، متحرک تدریجی عین حرکت است. نهایت مفهوم حرکت غیر از مفهوم متحرک می باشد و عروض تجدد و حرکت برای آن وجود بی قرار به تحلیل ذهنی است نه به لحاظ مصداق خارجی و به جعل بسیط آن ماده جسمانی آفریده شده اما حدوث و تغیر ذاتی یاب برهان، و لازم ذاتی آن طبیعت متحرک است، قابل جعل و عروض خارجی نیست.

هنگامی که در جوهر عالم حرکت است ازلی و ابدی بودن برای آن امکان ندارد. و سراسر عالم حادث است و نیاز به علت دارد آنگاه در بخش طبیعت علاوه بر حدوث زمانی حرکت ذاتی آن برای نیازمندی به صانع روشن است و اما در بخش مجردات که حرکت نیست برای نیازمندی آن امکان ذاتی کافی می باشد. پس به قانون فلسفی دانستیم ماسوی الله همه حدوث ذاتی دارند و نیازمند به خالق است.

و این جهان فیض است نیاز به مفیض دارد و عالم کمال است نیاز به کمال دهنده دارد و عالم پدیده (حرکت) است نیاز به پدیدآورنده دارد.

به هر حال شناخت هر چیز به وسیلۀ علم می باشد اما خود شناخت بدیهی است و قابل تعریف نیست و اگر کسی تعریف هم بکند دور است و محال.

تذکر

اینکه جهان بینی علمی کلیت ندارد زیرا متکی به تجربه است، بریده، بریده از ماهیت خاصی بنام نبات یا جماد و عوارض آن بحث می کند و هر کدام از موضوعات خاص ربط به موضوع دیگر ندارد مثلا قانون ریاضی در احکام ریاضی بحث می کند و ربط به قانون طب ندارد، و بالعکس، و قانون زمین شناسی درباره کمیت و کیفیت زمین بحث دارد و ارتباط به قانون بیولوژی و حیوان شناسی ندارد.

آنگاه مسائلی که در دائره موضوعات خاص طبیعی چون طب و فیزیک، زمین و گیاه، اتم و جنین شناسی، فضا و دریاشناسی می باشند مربوط به جهان بینی علمی است و تجزیه فقط در این حدود برد دارد.

ص: 42

توطئه ماتریالیست

از جمله اختصاص متافیزیک به مسائل ماوراءِ طبیعت (2) و جدایی علم از فلسفه است، و دشمنان شایعه درست کردند آن مسائل علمی است که متکی به فلسفه علمی (تجربه) باشد و در نتیجه این حرف چماقی باشد برای انکار فلسفه متافیزیکی و مسائل ماوراءِ طبیعت و این فلسفه بافان علمی که از این راه مغالطه می کنند برای کوبیدن فلسفه اسلامی، یا جاهلند و معنای متافیزیک را نمی دانند و خیال کردند معنای متافیزیک (ما بعد الطبیعه) مساوی با ماوراءِ طبیعت است آنوقت حربه درست نمودند که فلسفۀ متافیزیک از ماوراءِ طبیعت بحث می کند و قابل تجربه نمی باشد لذا علمی نیست!!

پاسخ: معنای متافیزیک اختصاص به ماوراءِ طبیعت ندارد و در اصطلاح فلاسفه اسلامی متافیزیک مرادف با معنای فلسفه است هم شامل مسائل طبیعی می شود و هم شامل مسائل غیرطبیعی نهایت مورخین فلسفه نسبت می¬دهند به دوران ارسطو((1) ) که به لحاظ تسهیل تعلیم و تعلیم اول مسائل قریب به حس و مربوط به طبیعت را بحث می نموده بعد مسائل الهیات به معنای اعم و اخص را آیا ذکر این مسائل به لحاظ ترتیب در کتاب یا در روش تعلیم موجب اختصاص معنای لفظ به آن مسائل می شود؟ که بگوئیم فلسفه متافیزیک اختصاص دارد به بخش مابعد طبیعت با اینکه معنای مابعد طبیعت ماوراء طبیعت نیست. مابعد طبیعت یعنی مطالبی که بعد از مسائل فیزیکی در روش تعلیم بیان شده هرچه باشد.

و موضوع فلسفۀ متافیزیک عبارت از موجود مطلق است و نه موجود مجرد فقط و نه موجود مادی فقط و نه موجود جماد یا نبات فقط و آنچه که در قلمرو وجود و عوارض آن باشد اعم از وجود مجرد و مادی فلسفۀ

ص: 43

چماق دیگر

اصطلاح جدایی علم از فلسفه و انحصار علم، در دائره علوم تجربی است و حال اینکه جدائی علم از فلسفه امکان ندارد چون فلسفه ازمفهوم عام وجود و موجود مطلق بحث می کند نه از موجود محدود به نام انسان یا نبات آنگاه بحث از علوم طبیعی جزء فلسفه است و توطئه ماتریالیستی که از راه بازی با الفاظ برچسب غیرعلمی را به فلسفه اسلامی می زند هرگز دلیل بر جدائی علم از فلسفه نمی شود؟! و این دلیل بر بیسوادی ماتریالیست است که معنای علم و فلسفه را نمی داند.

و ثانیاً آن معنای که برای علم مورد انفاق است عبارت بود از اعتقاد جزمی و این معنا در هر جا که تطبیق شود علم است. و هچگونه دلیل عقلی و غیرعقلی نداریم که بگوئیم اگر یقین به امور تجربی حاصل شد معنای علم تطبیق می¬شود و اگر یقین به امور غیرتجربی پیدا شد معنای علم تطبیق نمی شود و شک است!! پس آن علم که در مقابل ظن و شک است منحصر به تجربه نیست.

و ثالثاً ارزش علوم عقلی بالاتر از ارزش علوم تجربی است زیرا در حکم عقل اگر جهل مرکب نباشد یا تغییر موضوع نکند احتمال خلاف نیست و صددرصد قطعی است چون منتهی به بدهی می شود. مثلا 2 ضربدر 2 مساوی با 4 این مسأله عقلی در نزد هیچ عاقلی و در هر زمان و مکانی احتمال خلاف نمی دهد که یک وقتی و در یک جائی 2 ضربدر 2 مساوی با 4 نباشد و مساوی با 5 باشد نه یا استحاله نقیضین در تمام زمان و مکان و از آن خلقت عالم تا دامنه قیامت یقینی است.

و اما بخلاف علم تجربی که احتمال خلاف در آن هست مثلا به تجربه اثبات شد که حرارت آب به درجه 100 برسد غلیان پیدا می کند و بخار می شود ولی این حکم را صد در صد در تمام مکانها و زمانها نمی توان گفت تطبیق می شود و تغییرپذیر نیست چون ممکن است در همین زمانی که زندگی می کنیم یا در زمان بعد این حکم تجربی درباره آبهای کره زمین که تجربه شده ثابت باشد و اما درباره آبهای کره مریخ یا آبهای نقطه دیگری از زمین که هنوز تجربه نشده ثابت نباشد و این آبها به رسیدن درجه حرارت به 100 بخار نشود و باید به 150 درجه برسد تا بخار شود و...

یا به تجربه اثبات شد که لامپهای برق خارومیانه با زدن کلید روشن می شود و اما امکان دارد لامپهای خاور دور و جای دیگر دنیا با زدن کلید روشن نشود، و شما به چه دلیل می¬گوئید تمام لامپهای برق با زدن کلید روشن می-شود آیا همه نقاط دنیا را در این باره تجربه نمودید و اگر بگوئید به حکم قانون تشابه (این مثل آن است) تمام لامپهای دنیا با زدن کلید روشن می شود و تمام آبها به رسیدن حرارت بدرجه 100 بخار می شود.

پاسخ این کبری را از حکم عقل دزدی نمودید و حکم به کلیت از باب تشابه، حکم عقل است نه تجربه پس به ضرورت برهان مادامیکه علوم تجربی برگشت به علوم عقلی نکند و تصدیق عقل در آن نباشد علم نیست.

نظریه یا فرضیه

فلسفه ماتریالیست از دو حال خارج نیست یا به عنوان نظریه است یا فرضیه است و اگر نظریه است از کجا؟ و به چه دلیل می گوئید فلسفه مارکسیسم علمی است؟ مارکسیست باری اثبات آن 3 راه بیشتر ندارد:

1-اگر بگوید ذهن ما درک می کند که فلسفه تجربی صحیح است این تسلیم به جهان بینی فلسفی است که ما پیروان مکتب الهی می گوییم و قائلیم که یک سلسه مسائل را مع الواسطه و یک سلسله مسائلی مانند استحاله نقیضین، ضرورت علت و معلول، 2 و 2 مساوی 4، را مستقیماً عقل درک می کند و اگر ماتریالیست این را بگوید، اعتراف نمود به جهان بینی فلسفی، نه به جهان بینی علمی.

2-منطق دیالکتیک این فلسفه علمی را اثبات می کند.

الهی: به چه دلیل روش دیالکیت علمی است؟

مادی: قانون دیالکتیک به تجربه اثبات می شود.

الهی: پس تجربیه علمی است، نه دیالکتیک زیرا می گوئید دیالکتیک متکی به تجربه می باشد و تجربه پایه دیالکتیک است

مادی: بله

الهی: قانون بودن تجربه به چه دلیل اثبات می شود؟

مادی: بواسطه دیالکتیک

الهی: دیالکتیک اثبات شود به تجربه و تجربه اثبات شود به دیالکتیک مستلزم دور و غیرممکن است.

مادی: صحت تجربه به تجربه دیگر اثبات می شود

الهی: صحت آن تجربه به دیگر به چه دلیل اثبات می شود؟

مادی: به تجربه اولی

الهی: مستلزم دور است و محال

مادی: به تجربه سوم اثبات می شود

الهی: تجربه سوم به چه دلیل اثبات می شود؟ هکذا و...

باید سلسله تجربه در نقطه نهایی منتهی شود به تصدیق عقلی.

مادی باید قبل از اینکه بگوید تجربه دلیل است عقیده به صحت آن داشته باشد تا تجربه دلیل باشد و این ممکن نیست زیرا صحت تجربه نیاز به آزمایش و تکرار عملی دارد مادامی آزمایش نشود که درجه حرارت 100 موجب

ص: 45

رهائی از بن بست

مادامیکه استحاله دورو تسلسل دفع نشود و احتمال عدم صحت تجربه مسدود نگردد تجربه علم آور نیست و بسته شدن ان امکان ندارد، مگر منتهی شود به حکم عقل پس اثبات جهان بینی علمی هیچ راه ندارد جز از طریق

جهان بینی فلسفی.

البته این سخن بدین معنا نیست که ما اثر تجربه را منکر باشیم چنانکه ذکر شد علم خدمات مهمی را در طب، در فیزیک و شیمی، در روانشناسی و بیولوژی کرده است نهایت ما انحصار جهان بینی عملی را منکریم که بگوید هرچه را تجربه اثبات می کند صحیح است و هرچه را تجربه اثبات نکند صحیح نیست، این قبول نیست زیرا بعضی مسائل است که کبری آن بسته به عقل می باشد و تجربه بدون کمک فلسفی نمی تواند آن را اثبات کند، و بعضی مسائل هم مانند مجردات است که فلسفه باید مستقیماً درباره آنها قضاوت کند.

و به فرض که جهان بینی علمی به پشتوانه عقل تصحیح شود سوار بر جزئیات است و دستش به اثبات قانون فلسفی نمی رسد. زیرا علوم تجربی بینش تعلقی ندارد فقط بینش عملی داردو در اثر تکرار عمل در دائره محسوسات مؤثر است.

و اگر فرضیه باشد مانند جامعه¬شناسی، تاریخ و حوادث احتمالی آینده و آن مسائلی که هنوز تجربه نشده¬اند اینها فرضیه است و یقینی نیست تا مارکسیست درباره اینها فلسفی علیم را ادعا کند و اگر ادعای علم کند برخلاف معنای لغوی علم و هم بر خلاف معنا اصطلاحی مورد اتفاق علم (جزم) است که علم را در شک استعمال می کند پس فلسفه علمی (خیالی) مارکسیسم در مقابل علم و ضد علم است. زیرا شک و احتمال را کسی علم نمی گوید.

حاصل اینکه مسائل فرضی را علم می گویند ادعائی است بدون دلیل و برچسب چیزی بی اعتبار، اعتبار درست نمی کند. بنابراین اعتبار اصول دیالکتیک از بین می رود زیرا متکی به تجربه است و تجربه بدون تکیه گاه عقلی ممکن نیست ((1) ).

ص: 46

جهان بینی فلسفی

کلمۀ فلسفه از نظر واژه لغوی بر وزن حوقله به معنای مصدر جعلی یا اسم مصدر در زبان عربی و غیرعربی بکار برده می شود و از نظر نویسنده معنای اسم مصدری ترجیح دارد زیرا آن نتیجه و دانش تعلقی که از تحقیق درباره هستی و قوانین آن حاصل می¬شود می¬گوید فلسفه

ولی آنچه که معروف است در حقیقت کلمۀ فلسفه از زبان یونانی و از فیلاسوف یا فیلاسوفا گرفته شده و مرکب از دو کلمۀ فیلا (دوستدار) سوفا (حکمت) می باشد و در لغت یونانی فیلاسوفا را معنا می کند به محب الحکمت (دوست دار حکمت) و اینکه اصطلاحاً برای انسان ماهر در فلسفه می گوید فیلسوف (معرب) یعنی کسی که دوستدار واقعیت است و به تعبیر دیگر کسی که واقعیت گر است و دنبال استحکام واقعیت می رود تا بطور مستدل وجود اشیاءِ را ثابت کند به او میگوید حکیم و فیلسوف.

و جهت اینکه به علم فلسفه می گوید علم حمکت همین است زیرا حکمت یعنی دریافت حقیقت و از آن جهت به دریافت حقیقت حکمت می گوید که استحکام دارد و پشتوانۀ آن واقعیت است نه اعتبار و تقلید و اما چه مقدار شخص حکیم در شناخت واقعیت موفق می شود و الله العالم.

و در مقابل حکمت، دریافتهای تقلیدی و جهان بینی های تاکتیکی است که استحکام ندارد و منطبق با واقعیت نیست چنانکه ایدئولوژیهای شرق و غرب مجرد تقلید از رسوم خرافی جامعه فرویدیستی و مارکسیسمی است و به سان لانه عنکبوت با یک قوت منطقی از هم می پاشد.

چکیده ای از جهان بینی فلسفی

انسان در رابطه با جهان که چگونه است و پایان آنها به کجا می رود و پدیده آورنده آن کیست برداشتی دارد و این طرز تفکر بر معیار عقل که هستی شناسی را مشخص می کند عبارت از جهان بینی فلسفی است و همانا این سؤالات باید از دیدگاه فلسفی حل شوند.

1-آیا وجود مساوی با ماده است و غیر از ماده و انرژی چیزی در جهان نیست یا اینکه هستی بر دو بخش می باشد بخشی از آن مادی و بخشی دیگر مجرد است؟

2-آیا صرف الوجود بسیط است یا مرکب، آیا وجود مقتضی وحدت است یا کثرت، آیا خیر و شر هر دو امر وجودی است یا نه خیرات وجودی و شرور عدمی است؟

3-در رابطه با انسان آیا حقیقت انسان منحصر به همین بدن مادی می باشد یا ماوراءِ این حقیقت محسوس چیز دیگری به نام روح و روان موجود است؟

4-آیا هر پدیده ای نیاز به علت دارد و قانون علیت و معلولیت واقعیت خارجی دارد یا نه؟

5-آیا موجود معدوم، و معدوم موجود می شود؟ آیا موجودی که معدوم می شود باردیگر امکان اعاده دارد یا نه؟

6-آیا پس از مرگ و زندگی دنیوی، حیات دیگری است یا خیر آیا جهان در برابر کارهایی که انسان می کند عکس العمل دارد؟

7-آیا مجموع جهان موجود واحد است و از وحدت حقیقی برخوردار می باشد یا موجودات آن پراکنده و در کنار هم قرار گرفته اند؟

8-آیا تقسیم موجود به واجب الوجود و ممکن الوجود و امتناع ذاتی صحیح و چگونه می باشد؟

9-آیا مقولات دهگانه ممکن(جوهر، کم، کیف، أین، متی، وضع ،نسبت،ملک، فعل، انفعال) حرکت دارند یا نه، آیا حرکت در اعراض تابع حرکت جوهری می باشد یا خیر؟

10-آیا خلقت عالم دارای غایت و کاروان ممکنات به سوی هدف در حرکتند؟ آیا علت فاعلی و علت غایی آن کیست و چیست؟ یا نه جهان براساس تصادف و اتفاق می باشد؟

11-آیا جهان ابدی و ازلی و موجودی بی نیاز است یا جهان موجود حادث و نیازمند است که نفس فقر و عین ربط به صانع و خالق است نه شیءِ له الفقر؟

12-آیا علم به علت علم به معلول است؟ آیا علم خداوند متعال حضوری عین ذات اوست؟ و علم حضوری چگونه خطابردار نیست و علم حصولی خطابردار است؟ آیا مراحل قضا و قدر، لوح و قلم، عرش و کرسی، کتاب مکنون وام الکتاب به چه کیفیت می باشند؟ و خطوط کلی این مسائل را و هزاران مسائل دیگر عالم وجود مانند قیامت ومعاد، وحی و نبوت، جن و ملک، غیبت واعجاز وو.. را باید جهان بینی فلسفی به کمک شرع تبیین کند زیرا بینش فلسفی و آگاهی هر دانشمندی به هر اندازه وسیع باشد احاطه به واقعیات ندارد و باید واقعیات اشیا را به کمک شرع الهی و سفراءِ آسمانی شناخت.

ص: 48

جهان بینی عرفانی

اصطلاحاً می توان گفت کلمۀ عرفان مرادف با شناخت است نهایت آن شناختی که از راه دل و ریاضت نفس حاصل می شود البته نه آن ریاضت که مرتاضان هند می کشند این گمراهی و ضلالت است نه هدایت، و نه آن صوفی گرایی که نه مطابق شرع است و نه مطابق عقل و به لحاظ اینکه مسئله عارف و عرفان اندکی واضح شود به نظریات مختلف دانشمندان فلسفی و غیر فلسفی درباره شناخت حقایق اشاره می شود.

1-فلاسفه مشاءِ می گویند انسان درچهارچوب اندیشه از طریق تفکر و استدلال به واقعیات می رسد نه از طریق ریاضت نفس که عارف می گوید.

2-فلاسفه اشراق جمع بین اندیشه و ریاضت می کنند که انسان هم بوسیله تعقل و استدلال و هم به وسیله ریاضت و صفای باطن به واقعیات می رسد.

3-صوفیه می گوید هر شناختی که از راه ریاضت نفس حاصل شود صحیح است ولو آن شناخت مخالف با آیات و روایات باشد.

مثلا قرآن می فرماید فَکُلُوا مِمَّا ذُکِرَ اسْمُ اللَّهِ عَلَیْهِ (1)حیوانیکه با اسم خدا ذبح شود از گوشت آن بخورید واما صوفی می گوید من به قرآن کار ندارم و شناخت ریاضی من این است که حیوان بطور کلی چه با اسم خدا یا بدون اسم خدا کشته شود خوردن گوشت آن جایز نیست. یا قرآن می فرماید: نزدیکی با همسر قانونی و شرعی جایز است.

واما صوفی می گوید برای انسان ریاضی این کارها جایز نیست.

حاصل این نوع نظریه از دید اسلام مردود می باشد و آن روایاتی

که می گوید لارهبانیة فی الاسلام یا فی الدین لبۀ تیزش به صوفی های کج فهم می خورد.

4-حضرات متکلم در مقام اثبات حقایق تمسک به آیات و روایات می کنند و می گویند کشف ریاضی نفس اگر مخالف با آیات و روایات نباشد صحیح است و اگر مخالف با قرآن و روایات باشد صحیح نیست.

به هر حال عارف غیر از صوفی است و عارف آن کسی می باشد که اگر شناخت ریاضی او مطابق آیات و روایات باشد عمل می کند و اگر شناخت باطنی او مطابق قرآن و روایات نباشد به آن عمل نمیکند و عرفان به این معنا را اسلام می¬پذیرد چنانکه نقل می کنند اشخاص بزرگی مانند سید طاووس و شهیدین از این سنخ عارفان بوده اند.

و برای عارف در مرحله عرفان نظری از راه دل، شناخت مبدأ و معاد حاصل می شود و اما در مرحله عرفان عملی در اثر مخالفت با هوای نفس و التزام به نوامیس الهی از نردبان ریاضت پله به پله بالا می رود تا می رسد به معشوق و مطلوب حقیقی که خداست.

البته مراد از دل این دل گوشتی که طبیب جراحی میکند و احیاناً 500 گرم وزن دارد نیست. دل یعنی آن کانون اراده و احساس و آن روح سرشار از عشق که انسان را به هدایت خدا می کشاند، و مراد از عشق هم آن

ص: 49

اسلام و عرفان

اکنون این پرسش مطرح می شود که مسئله عرفان از نظر اسلام چیست؟

آیا راهی که عارف از طریق اصلاح نفس معرفی می کند و بوسیله آن به مقام کشف و شهود می رسد صحیح است آیا تزکیه نفس راهی برای شناخت حقایق می باشد یا معرفت و شناخت مربوط به تفکر و استدلال است)

آیا مراحل هفت گانه (طبع، نفس، قلب، روح، سر خفی، اخفاءِ) که عارف می گوید باطی این منازل انسان کامل می شود، وجود منبسط (فعل حق) و اسماءِ صفات الهی در او ظهور می کند درست است؟

آیا در اسلام مسئله ای به نام تهذیب نفس و تزکیه مطرح است؟

پاسخ: گرچه نقاط ضعفی برای عرفان گفته می شود از جمله در منطق عرفان استدلال تضعیف و به شناخت عقلی ارزش قائل نمی شود.

پای استدلالیان چوبین بود پای چوبین سخت بی تمکین بود

یا انسان در بستر اهل عرفان سر در گریبان خود می کند واز جامعه گرایی بیرون می رود و فرد گرا می شود تا به وسیله ریاضت شخصی به منزل مقصود برسد. البته مقصود از جامعه گرایی، جامعه گرایی کمونیستی نیست واین حیوان گرایی و الاغ گرایی است نه جامعه گرایی انسانی، و منظور جامعه گرایی اسلامی می باشد.

و با توجه به تعریفی که برای عارف و عرفان شد که عارف و سالک الی الله خط مشی ریاضت او در چهارچوب آیات و روایات و التزام به نوامیس شرع است بنابراین جواب مثبت است و قرآن کریم هم می فرماید:

قَدْ أَفْلَحَ مَن زَکَّاهَا وَقَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا

خداوند متعال در سوره شمس بعد از یازده سوگند می فرماید:

رستگار آن کسی است که تزکیه نفس کند و ظلمت و ناپاکی را از خود دور نماید و حقیقتاً ناپاک آن کسی است که غرق در مادیت و تاریکی شهوت گرایی باشد.

وظلمت همانند پرده ایست که نه خود را درک می کند و نه پشت خود را می بیند و برای رفع آن یا باید با دست پرده را کنار بزند یا نسیمی بوزد آن را کنار ببرد تا ماوراءِ آن دیده شود. و برای رفع ظلمت و وصول به مقام قرب الهی هم دو عامل مؤثر است و گاهی بحث و کوشش و تعلیم معارف الهی رفع حجاب می کند و گاهی آفتاب فطرت و ریاضت نفس است که زمینۀ نسیم الهی را فراهم می کند تا آن تاریکی برطرف شود ولی معلول بعید از مرتبه علت نمی تواند مراتب بعدی را درک کند. و صفر یا مرحله عدد یک نمی تواند مرحله عدد 10 و 100 را ببیند و باید به مرحلۀ عدد 10 و 100 برسد، تا این مرحله را درک کند، و سالک الی الله باید از پله های معرفت و ریاضت بالا برود و ضعفها را تبدیل به قوتها کند تا پرده برکنار شود. و اگر کسی هیچ یک از این دو راه را نه راه تعلیم معارف الهی، و نه راه ریاضت را طی کند درجهل و حجاب ظلمت بماند تا ابد.

ص:50

همراه با توفیق الهی

اگر انسان حجاب ظلمت را طی کند و به نور برسد بازهم حجاب مستور است. ولی حجاب نور و معرفت هم خود را و هم ماوراءِ خود را می بیند آنگاه از راه جهاد مستمر و محبت شدید می توان از حجاب نور و درجات فناءِ گذشت و به بقای سرمدی پیوست زیرا عارف کامل به مقام جمع الجمع و به بقای بعد از فنا و صحو(هوش) بعد از محو می رسد.

وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّاللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ (1)

کسانیکه برای شناخت ما تلاش می کنند آنان را هدایت میکنیم و همانا خدا با نیکوکاران است.

یا ایها الانسان انک کادح الی ربک کدحا فملاقیه. قُلْ إِنَّ صَلَاتِی وَنُسُکِی وَمَحْیَایَ وَمَمَاتِی لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ(2) بگو:

نمازوعبادتم حیات وزندگیم نفس کشیدن و مردنم برای خداوند رب العالمین است.

حقیقتاً اگر انسان به شیوه توحید ابراهیمی عمل کند و همه کارهای او برای خدا باشد مصداق این حدیث خواهد شد.

من أخلص الله اربعین یوماً فجرالله ینابع الحکمة من قلبه علی لسانه (3)

هرکس چهل روز خود را خالص کند، کار او، سخن و تبلیغ او

خمس و زکات او، حج و جهاد او، ولایت و حکومت او، غذا خوردن و استراحت او برای خدا باشد خداوند چشمه-های زلال حکمت را از قلبش به زبانش جاری می کنند.

و از این حدیث واضح می شود که دور کردن هوی و هوس و تزکیه

نفس نه تنها انسان را پاک می کند بلکه اثر دیگری هم دارد که علم و حکمت برای انسان پیدا می شود و هنگامی که روح انسان لطیف شود برق هدایت از درونش حرکت نموده و به چشم دل خدا را می بیند.

عمیت عین لاتراک ((4)) کوراست آن دیدگان و جان که خدا را نبیند و مظاهر آفرینش او را نشناسد آری

چشم دل باز کن که جان بینی آن چه نادیدنی است آن بینی

محمد دیده و موسی شنیده شنیده کی بود مانند دیده

یا اباذر اعبدالله کانک تراه فأن لم تکن تراه فأنه یراک (5)

از امیرالمؤمنین(ع) سؤال می شود آیا خدا دیده می شود حضرت فرمود: کیف أعبد رباً لم أری ه. چگونه عبادت کنم پروردگار را که اورا نبینم.

لو کشف الغطاءِ ما ازددت یقیناً. آن چنان به عالم ملک و ملکوت یقین دارم و همه را می بینم که اگر پرده عالم طبیعت برکنار شود هرگز چیزی به دانش علی افزوده نمی شود زیرا برای علی چیزی از جهان امکان مجهول و محجوب نیست تا بدان آگاهی پیدا کنم و به دانش و یقینم افزوده شود.

نتیجه اسلام عرفان صحیح را تأیید می کند ولی آن نقاط ضعف که برای عرفان باشد مورد تأیید اسلام نیست زیرا انسان کامل اسلام هم شناخت دل را می پذیرد و هم استدلال را قبول دارد، هم عابد است وهم در متن جامعه

ص: 51

ثمره دین

و در حقیقت عرفان ثمره دین است زیرا اول باید برنامه های دینی شناخته شوند آنگاه مسائل عرفان را می شود شناخت و بوسیلۀ عبادت و تقوی به مقام والای عرفان رسید و دین نیاز به اندیشه فلسفی دارد چون مادامی که انسان به منطق عقل مبدأ و معاد را نشناسد نبوت و امامت را تصدیق نکند نوبت به ریاضت عرفانی نمی رسد لذا جهان بینی عرفانی تکیه می کند به جهان بینی فلسفی نهایت امتیازاتی را با جهان بینی فلسفی دارد.

1-جهان بینی عرفانی امری جزئی شخصی می باشد و نه قانون کلی زیرا شخص عارف فقط خودش می داند که چه چیز را کشف کرده و چه چیز را کشف نکرده و اما این کشف قلبی او سرایت به دیگران نمی کند هر چه زید عارف داد بزند که فلان مسئله را در قلبم می بینم، عمرو می گوید آن چیزی را که تو ادا می کنی من در قلبم نمی بینم. پس عارف نمی تواند چیزی را که در دل او معلوم است برای دیگران نشان بدهد مگر به دلیل عقلی باشد و بگوید به این علت و به این دلیل آن چیز را می بینم و این دلیل برای دیگران نیز هست و این می شود جهان بینی فلسفی که از راه قانون علیت و برهان مطلب را اثبات نموده و نه از طریق کشف قلبی.

2-جهان بینی عرفانی بر اساس شناخت دل است و نه بر اساس شناخت تعقل و استدلال.

3-در جهان بینی عرفانی برای عارف رسیدن به هدف مطرح است نه یافتن مسائل در دیدگاه اندیشه چون شناخت عارف از راه مشاهده و شهود مطرح می شود و هستی را وحدت شخصی ظاهر و مظهر و همه کثرات را جلوه و

ص: 52

جهان بینی دینی

همانگونه که مبانی جهان بینی علمی، تجربه، مبانی جهان بینی فلسفی، قیاس و استدلال و مبانی جهان بینی عرفانی، ریاضت نفس بود مبانی جهان بینی دینی وحی است. و در محور آیات و روایات دور می زند زیرا قرآن کریم و روایات اسلامی درباره مسائل مبدأ و معاد، عبادات و معاملات، سیاست و اخلاق، روابط اجتماعی و بین المللی در اقتصاد و حقوق و درباره بعثت انبیاء و اولیاء و درباره انسان و عکس العمل او دستوراتی دارد. و ما به عنوان تعبد این قوانین را می پذیریم و پشتوانه تعبد ما همان قداست وحی می باشد که بواسطه آن جهان بینی دینی حل می شود.

و بسا صحیح است که بگوئیم جهان بینی دینی برای ما کافیست. یعنی قرآن و روایات اسلامی هر چیزی را که درباره وجود خدا، صفات و فعل او و درباره معاد و قیامت و عرش و کرسی و لوح و قلم و جن و ملک انسان و تکالیف او بگوید به عنوان تعبد می پذیریم و دیگر نیاز به استدلال و جهان¬بینی فلسفی نداریم.

بله تردید نیست هنگامی قبول کردیم قرآن کتاب خداست و پیغمبران فرستادگان او می باشد و هرچه را که قرآن میگوید وحی است مسائل حل می شود. ولی جای این سؤال باقی است که آیا اثبات دین و مذهب نیاز به عقل دارد یا نه. پاسخ مثبت است. زیرا اول باید به جهان¬بینی فلسفی وجود خدا، لزوم بعث انبیاءِ و معاد را اثبات کنیم بعد بگوئیم قرآن کتاب الهی است. و هر چه را که قرآن و پیامبران می گویند می پذیریم. پس بعد از اینکه اصل دین و مذهب نیاز به عقل دارد ( (1)) نوبت تعبد و اطاعت می باشد.

با اینکه قرآن کریم اکثر مسائل را فقط از جهت تعبد مطرح نمیکند و در قرآن دلائلی است که مسائل مهم اصولی را مانند توحید و نبوت، امامت و معاد، خلقت آسمانها و زمین و آفرینش انسان و حیوان را به عنوان استدلال بیان می کند.

لَوْ کانَ فِیهِما آلِهَةٌ إِلاَّ اللَّهُ لَفَسَدَتا ((2) )

آیا تفکر نمی کنید اگر جز خدای واحد خدای دیگری می بود عالم فاسد می شد و قرآن کریم ما را به تأمل دعوت می کند که درباره نظام آفرینش فکر کنید آنگاه می دانید که تعدد الهه ملازم با فساد عالم است. توضحی برهان تمانع در بحث توحید خواهد آمد. انشاءِ الله.

أَفَلا یَنْظُرُونَ إِلَی الْإِبِلِ کَیْفَ خُلِقَتْ وَ إِلَی السَّماءِ کَیْفَ رُفِعَتْ وَ إِلَی الْجِبالِ کَیْفَ نُصِبَتْ وَ إِلَی الْأَرْضِ کَیْفَ سُطِحَتْ ( (3)).

ص: 53

بخش چهارم: محورجهان بینی الهی و جهان بینی مادی و سخنی با ایده آلیست

محورجهان بینی الهی و جهان بینی مادی و سخنی با ایده آلیست

در این بخش آن نظریات مختلفی که در مسئله شناخت و تفسیر واقعیات خارجی بین حسیون، عقلیون، نسبیون و شکاکیون، سوفیست و رئالیست، افلاطون، و نظریه انتزاعی فلاسفه اسلامی مطرح می شوند منظور نیست. و این مباحث هر کدام خود کتابی لازم دارد و با بررسی مختصر واضح نمی شوند، و منظور سخنی با ماتریالیست داریم که هر کس بدون برهان و قرآن چیزی بگوید به دام هلاکت می افتد. چنانکه قرآن کریم می فرماید تحقیق وگفته ها باید بر مدار کتاب و برهان باشد.

وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یُجادِلُ فِی اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ لا هُدیً وَ لا کِتابٍ مُنِیرٍ ثانِیَ عِطْفِهِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ لَهُ فِی الدُّنْیا خِزْیٌ وَ نُذِیقُهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ عَذابَ الْحَرِیقِ ( (1))

کسی که بدون علم و کتاب و بدون برهان و قرآن از شناخت آیات الهی و قوانین او سرباز می زند یا سخنیمی گوید، همانا دچار گمراهی می باشد و در دنیا او را مبتلا به ذلت و در آخرت به او عذاب سوزان می چشانیم.

فَبَشِّرْ عِبادِ الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولئِکَ الَّذِینَ هَداهُمُ اللَّهُ وَ أُولئِکَ هُمْ أُولُوا الْأَلْبابِ ((2) )

پیغمبر به بندگان به آنانکه با تخصص در قرآن شناسی گفته¬ها را گوش می کنند و با اندیشه صحیح آن سخنی که بهتر و هدایت کننده است می گیرند و سخنی که باطل و انحراف کننده است رها می کنند، مژده بده که آنان دارای تفکر صحیح و در مسیر هدایت پروردگارند.

اکنون بحث داریم با مارکسیستها که در مسئله شناخت پیرو حسیون می باشند و جهان را مادی و بوسیله تجربه هم قابل شناخت می دانند، ماهیت شناخت و ابزار آن را نیز مادی حساب می کنند گرچه صحت و بطلان نظریه مارکسیست از این جهت ( ماهیت شناخت و ابزار آن ) مورد بحث نیست و نقداً بحث در هستی شناسی است.

مفهوم فلسفی عالم

بدیهی است که حقایقی در خارج وجود دارند وفی الجمله جوهر آنها را انسان درک می کند و می داند که علت خارجی و صانع حکیم این جهان را ایجاد کرده نه مفهوم ذهنی علیت، و وجود خارجی آتش اثر سوزندگی دارد و نه وجود خیالی آن، و وجود خارجی میکرب سل در بدن ایجاد مرض می کند نه مفهوم ذهنی آن و از شیر درنده خارجی انسان فرار می کند نه از مفهوم ذهنی آن وو..

ولی این حقایق وجودی در برابر سه سؤال قرار می گیرند. یکی در برابر سؤال ایده آلیست(1) و یکی در برابر س-ؤال رئالیست و رئالیست هم دو شعبه می شوند: رئالیست انحصاری وماده گرایی که در حقیقت سر می زند از ایده آلیست نسبی، و رئالیست جهان شمول الهی و متافیزیکی

پاسخ تحلیلی

1-ایده آلیست مطلق که تمام واقعیت را اعم از پدیده خارجی و ذهنی را منکر باشد ممکن نیست. زیرا ایده آلیست خود اعتراف به واقعیت ذهنی دارد. پس واقعیتی در خارج هست که صورت ذهنی بیانگر آن است. و به فرض امکان می توان گفت ایده آلیست نسبی است و این هم محال است. زیرا قطعاً ایده آلیست وقتی در برابر خطر حیوانی و امثال آن قرار می گیرد از حیوان خارجی فرار می کند نه از مفهوم ذهنی آن و ایده آلیست هنگامیکه گرسنه می شود نیاز به غذا دارد و نان خارجی او را سیر می کند و نه نان ذهنی و خیالی و هنگامی تشنه میشود آب خارجی او را سیراب می کند و نه مفهوم ذهنی آب.

2- اینکه ایده آلیست می گوید جهان خارج واقعیت ندارد چون قرص خورشید را که به اندازه حجم سینی می بینیم بعد معلوم می شود که پیکر خورشید میلیونها برابر زمین است هکذا و هکذا. پس روشن می شود حقایقی را که به وجود آنها یقین دارم واقعیت ندارند همه خطا و حداقل مشکوک است.

پاسخ نفس خطا و شک دلیل بر واقعیت اشیاءِ است زیرا حقایقی وجود دارد که انسان در کشف آن خطا می-کند یا شک دارد و اگر چیزی حقیقت ندارد موضوع برای شک و خطا نیست و درباره چه چیزانسان خطا می کند و شک دارد.

3-از ایده آلیست می پرسیم این که می گوئید جهان وجود خارجی ندارد حق

است یا نه؟

بله حق است پس خود سوفیست به واقعیت خارجی اعتراف نمود زیرا واقعیتی هست که حرف او حق است و اگر اصلا واقعیتی نباشد حق بودن معنا ندارد. واگر بگوید حرف ما باطل است بازهم اعتراف کرد به بطلان گفته های خود.

پس اثبات حقایق ماوراءِ ذهن بدیهی و به اندک تأمل واضح می شوند و تأثیر و تأثر هم در خارج از شئونات وجود است. چون ماسوای وجود یا از سنخ عدم است و عدم چیزی نیست تا اثر داشته باشد، یا از سنخ ماهیت است، امر اعتباری و در حکم عدم است. و این حقائق واقعی است و نه اعتباری.

تهمت و جهالت

لازم است یک سلسه مغالطه و اشتباهاتی که نویسندگان ماتریالیستی دچار آن شده اند تصحیح شوند.

1-مارکسیست هر جا بوق و کرنا می کند که ما رئالیستیم چون علل و اسباب طبیعی را قبول داریم. و الهیین ایده آلیستند زیرا غیر از علل و اسباب غیبی علل طبیعی را قبول ندارند. و این تهمتی است که نویسندگان ماتریالیستی در اثر جهل به حقایق فلسفی ناخودآگاه یا آگاهانه بر علیه الهیین به کار می برند تا با این تبلیغات سوءِ ایجاد شک در افکار جامعه نمایند و در نتیجه مردم خیال کنند که نزاع الهی و مادی نزاع بین ایده آلیست و رئالیست است.

و از بیان گذشته پاسخ این توطئه روشن شد که الهیین در مقابل ایده آلیست و افکار آنان را خرافی می دانند و هکذا واضح شد که در حقیقت ایده آلیست نسبی ماتریالیست است چون بخشی از حقایق علیه مجردات را منکر است.

و رئالیست حقیقی الهیین است و اگر الهیین در مسئله اخلاق می گویند عدالت همیشه خوب و ظلم همیشه بد است این نه از بابی که الهیین ایده آلیستند این پذیرش را دارند. و این پذیرش از نگاه منطق فطرت سالم می-باشد. مثلا اعتقاد به اینکه میلیونها سال قبل عدالت و امانت خوب بوده و الان هم خوب است و راست گفتن با مراعات آن شرایطی که دارند قبل از هزاران سال خوب بوده و فعلا هم با مراعات آن شرایط خوب است. چرا؟ چون منطق عقل دوام این حقایق را تصدیق می کند.

حتی کمونیست نمی تواند بگوید عدالت و امانت در میلیونها سال قبل خوب بوده و در زمان حاضر بد است. یا خیانت و ظلم در گذشته بد بوده و الان خوب است یا راست گفتن در هزاران سال قبل خوب بوده و فعلا بد است. زیرا حسن عدل و قبح ظلم واقعیتی است که عقل درک می کند و اعتباری نیست. که در دنیای باستان برای عدالت خوبی اعتبار شود و امروز برای آن بدی اعتبار شود.

و اگر در بینش دیالکتیکی بدی خیانت و ظلم تکامل یافته و تبدیل به خوبی شده پس چرا حزب کمونیست کسانیکه به نظام کمونیستی خیانت می کنند آنها را محاکمه و محکوم به زندان و یا اعدام می نمایند.

چنانکه اغلب جنایاتی که مارکسیستها بین خود یا برای مردم دنیا می کنند به بهانه اینکه فلان کس خیانت و ظلم کرده و اگر بدی خیانت تغییر نموده و فعلا خوب است باید مارکسیست برای خائن جایزه بدهد. چون خیانت:(کارخوبی) انجام داده و انسانی که کار خوب انجام بدهد استحقاق جایزه دارد نه شکنجه.

واگر عدالت در گذشته خوب بوده و فعلا در اثر تغییر ابزار تولید عدالت نیز تغییر نموده و تبدیل به بدی شده، چرا کمونیستها بانیزنگ عدالت اجتماعی حقوق ملتها را چاپیده و استقلال و آزادی آنها را سلب می کنند.

ص: 59

روح در اصطلاح الهی

به معنای اندیشه ذهنی و من ایده آلیستی نیست. و جهان بینی الهی نسبت به روح هم تفسیر ماتریالیستی که روح را از آثار فیزیکی ماده می داند و هم تفسیر ایده آلیستی را مردود می داند و روح نه در چهار چوب زمان و مکان و نه در حوزه اندیشه است و در اصطلاح الهی روح تفسیر بخشی از جهان خارج و موجود مستقل از ماده و ذهن می-باشد و این موجودات هم چه مادی و چه مجرد به علت والاتر ابدی و ازلی (خداوند) اتصال دارند.

3-از اتهامات دیگر ماتریالیستی اینکه می گوید: الهیین علل طبیعی را بی اثر و در تمام کارها فاعل مباشر خدا را می-دانند مثلا فرش را علت مادی و آتش می سوزاند و اما مارکسیست می گوید از دید الهیین خدا علت سوزانیدن فرش است. یا باران به وسیله بخار ایجاد می شود و مارکسیست می گوید به عقیده خداپرستان باران را مستقیماً دست خدا از آسمان پیاده می کند.

یا خسوف (گرفتگی ماه) که واقع می شود علت طبیعی آن 900000 میل فاصله گرفتن سایه زمین از مهتاب است. و اما مارکسیست می گوید از دید خداشناسان بدون اسباب طبیعی خدا این کار را می کند و به این نوع توطئه و اشتباهات تهمت به الهیین می زند و می گوید ما تجربه علمی کشف کردیم که پدیده های عالم مانند باران، خسوف و کسوف و سوختن فرش علت طبیعی دارد. ولکن الهیین مخالف علم و مخالف علل طبیعی اشیاء می باشند.

جمود گرایی مارکسیست

مارکسیست می گوید در اثر تناقص و تضاد فعلی دو شیء ( تز و آنتی تز ) حرکت

ایجاد می شود. واین سخن مساوی با سکون است. زیرا اگر دو حد و دو درجه حرکت بالفعل با هم جمع شوند سیلان متوقف می شود چون مارکسیست جمع نقیضین را محال نمی داند و لازمۀ این حرف سکون و جمود ماده است زیرا اگر دو حد و دو ضد یکجا جمعند حرکتی امکان ندارد، مثلا اگر انسان هردو پای او یکجا جفت باشند حرکت ندارد. و باید قدمها جلو و عقب شود تا نحوه حرکت باشد.

واگر ماتریالیست بگوید اجتماع ضدین ( تز و آنتی تز ) بالفعل نیست و اتحاد قوه و فعل است منکر امکان جمع ضدین شد و اعتراف نمود به آن معنایی که الهیین برای حرکت می کنند.

به علاوه از ماتریالیست سؤال می شود اینکه می گوئید حرکت عبارت از تغییر است آیا در نفس تغییر، حرکت وجود دارد؟ اگر بگوید بله بازهم از آن عقیده ای که میگفت متناقضین بالفعل جمع می شوند دست برداشت زیرا متناقضات بالفعل جمع باشند تبدیل و حرکت نیست(2) و اگر بگوید ذات تغییر حرکت ندارد لازم این سکون و عدم حرکت است.

سؤال بر الهیین هم این اشکال (سکون) وارد است. پاسخ اولا الهیین جمع ضدین را ممکن نمی دانند تا اشکال وارد باشد و ثانیاً الهی حرکت را معلول ضدین نمی داند که بگوید تغییر غیر از متغیر است. تا اشکال شود که در نفس تغییر حرکت است یا نه.

و در اصطلاح الهی وجود ماده ذاتاً در سیلان و حرکت عین وجود متحرک است. نهایت تغایر مفهومی دارد. و اتحاد قوه و فعل جمع ضدین نیست چون تفاوت رتبی دارد و مرتبه قوه و ضعف غیر از مرتبه فعل و شدید است مانند تفاوت مراتب نور ضعیف و قوی وباهم اتصال حقیقی دارند. و تدریجاً از قوه به فعلیت می رسد و تفسیر صحیح حرکت غیر از راه تفکر فلاسفه الهی و ایمان به عدم امکان تنافض از راه دیگر ممکن نیست.

ص: 61

هسته مرکزی نزاع:

پیرامون مفهوم فلسفی هستی درباره خداشناسی و اثبات توحید است و ماتریالیست ها می گویند هستی منحصر در ماده و مادیات است زیرا همانگونه که روش فلسفی اینها مادی است، روش منطقی آنان نیز مادی و براساس تجربه است و تجربه امکان ندارد معلومات عقلی را اثبات کند و لذا بینش این مکتب تحریفی، سلبی و انحصاری است.

واما الهیین درعین اینکه واقعیت ماده را قائلند، علاوه به برهان فلسفی اثبات می کنند که واقعیت منحصر در ماده و مادیات نیست، و بالضروره ماده با تمام خصوصیات حرکت برونی و درونی خود نیاز به علت فاعلی دارد و مخلوق خداوند سبحان است.

و ممکن نیست علت فاعلی مادی باشد زیرا موجود مادی همانگونه که وجود آن متقوم به ماده موجود می-باشد، در مقام ایجاد واثر نیز نیازمند به ماده و وضع خاص مادی دارد و نمی¬تواند از عدم چیزی را ایجاد کند یا موجودات مجرد بنام روح و ملک بیافریند. چون شرط تأثر ماده در چیزی وجود آن چیز با کیفیت خاص معتبر است، مثلا دستگاه فرستنده رادیو و تلویزیون اگر صدا را پخش کند، دریک مدار خاص و شرایط خاص برد دارد و اگر این شرایط نباشد از کار می افتد.

یا تلسکوپ هنگامیکه از ستارگان آسمان عکسبرداری می کند در مدار خاص و شرایط خاص این کار را می تواند و اگر آن شرایط موجود نباشد نمی تواند عکس برداری کند، یا آتش را بگوییم علت مادی حرارت آب است باید آب با کیفیت خاصی در کنار آتش قرار بگیرد تا حرارت آتش در آن اثر کند. واگر ظرف آب وصل به آتش نباشد و حرارت به آن نرسد هرگز آتش نمی تواند در آن ایجاد گرمی کند. یا اگر ظرف آب دومتر پائین و آتش در پله بالا باشد هرگز آتش در آن آب اثر نمی کند. یا چشم وسیله دیدن اشیاء است و اما در صورتی می تواند ببیند که نسبت آن به فضا و اجسام مادی خیلی دور یا بسیار نزدیک نباشد.اگر بسیار دور یا نزدیک و چسبیده به چشم باشد هرگز چشم قدرت دیدن آن اشیاء را ندارد. هکذاو... باقی علل مادی که شرط تأثیر آن در وجود غیر مشروط است به ترتیب و کیفیت خاص.

به علاوه محال است علت طبیعی فاعل وجود باشد. زیرا فاعل طبیعی فقط معد و موجب انتقال اشیاء موجود می شود که شیء موجود را از مکانی به مکان دیگر نقل بدهد. چنانکه بنا آجر را انتقال می دهد از جائی به جای دیگر و از کیفیتی به کیفیت دیگر. مانند آتش که کیفیت سردی آب را تبدیل به کیفیت گرمی می کند و دقیق تر بگوئیم آتش کمیت متصل آب را تبدیل به کمیت منفصل و بخار می کند(1).

نتیجه: 1- هسته مرکزی نزاع الهیین و مادیین پیرامون خدا شناسی و اثبات مجردات است.

ص: 62

کفر فلسفی ماتریالیسم

جهان بینی من در آوردی ماتریالیست در چهار چیز خلاصه می شوند که نوعاً این چهار چیزرا ماتریالیستها اتفاق دارند.

ص: 64

حرکت میکانیکی و دینامیکی

تا قرن 19 میلادی مادیین معتقد بودند تغییراتی که در عالم وجود می گیرد میکانیکی است. به این معنا که از خارج بواسطه جسم نیرو در جسم دیگر وارد می شود و ماده متحول می کند. مانند قلم روی کاغذ حرکت می-کند.چرا؟ چون نیروی دست وارد قلم شده و دست چرا حرکت می کند چون نیرو و اراده انسان در آن اثر نموده.

و این نظریه مبتنی است به نظریه گالیله و نیتون در فیزیک (2)

نیتون می گوید حرکت و پدیده های مادی در اثر نیروی خارجی بوجود آمده ولو آن علت در بقای حرکت مؤثر نباشد واما در حدوث حرکت مؤثر است. چنانکه انسان با دست در را فشار می دهد باز می شود و حرکت در بوسیله دست ایجاد می شود. یا حرکت توپ فوتبال بوسیله پا ایجاد می شود.

و نیتون به همین اعتقاد نیروی جاذبه را اثبات کرد ولو نیروی جاذبه قابل تجربه نیست و ابزار علمی نمی تواند اثبات کند، و نیتون از طریق تجربه و حواس پنجگانه ظاهری به آن نرسید و به حکم عقل از آثار پدیده ها، جاذبه را کشف نمود. چون در فیزیک نظریه ای به نام قصور ذاتی (اصل جبر) وجود دارد که اگر جسم متحرک شد مستقیم حرکت می کند مگر مانع جلو آن را بگیرد. مثلا ماشین هنگامی که در حرکت است ترمز کند چرخها به طرف جلو حرکت می کند. این نشان می دهد که مقتضای طبیعی متحرک ادامه حرکت است. ولکن مانع مزاحم است. و از این طرف نیتون می بیند کرات وستارگان حرکت دوری دارند نه مستقیم و لابد عامل بیرونی دارد که بوسیله آن حرکت دوری عارض کرات شده است.

ص: 65

بخش پنجم: بطلان جهان بینی و فلسفه ماتریالیستی

بطلان جهان بینی و فلسفه ماتریالیستی

به اصطلاح حقیقت شناسی مارکسیست مبتنی بود به چهار چیز و یکی این بود که ماده واقعیت خارجی دارد. البته روشن خواهد شد که مارکسیست نمی تواند واقعیت ماده را اثبات کند و به فرض هم که روش آنها صحیح باشد ما از این جهت نیاز نداریم پاسخ بدهیم چون ما منکر واقعیت ماده نیستیم و از این جهت باید ماتریالیست برای ایده آلیست که منکر واقعیت ماده است جواب بدهد.

و ما انحصارگرایی ماتریالیست را قبول نداریم و از این جهت برای او پاسخ می دهیم. چنانکه برای ایده آلیست جواب دادیم و قبل از پاسخ چند سؤال نسبت به مدعای اولی مادیین داریم:

1-ماتریالیست به جای اینکه ماده را تعریف کند از هستی (وجود) و نیستی آن سخن می گوید. ما سؤال از ماهیت ماده داریم که چیست و چگونه پیدا شده. ماتریالیست می گوید ماده واقعیت خارجی دارد آیا این ممکن است تعریف ماده باشد. نظیر کسی سؤال کند ماهیت سیمرغ چیست و طرف مقابل پاسخ بدهد سیمرغ وجود خارجی دارد یا بگوید ندارد. آیا خبر دادن از وجود شیءِ وعدم وجود آن می تواند تعریف برای آن شیءِ باشد؟! پس ماتریالیست باید اول ماده را تعریف کند بعد از بود و نبود آن سخن بگوید. و قطعاً مارکسیست قدرت بر تعریف ماده ندارد چون ابزار علم تجربی ممکن نیست ماهیت ماده را بیان کند.

2-ماتریالیست می گوید ماده مستقل از ذهن و واقعیتی عینی دارد در مقابل صفت ذهنی آنگاه از او سؤال می شود که خود ذهن چیست؟ آیا ذهن یک موجودی است غیر از ماده و مادی؟ پاسخ بله ما واقعیت گرائیم و ماده را غیر از ذهن می-دانیم. در این صورت ماتریالیست خود به این اصل اعتراف می کند که واقعیت غیرمادی داریم زیرا او می گفت واقعیت منحصر در ماده می باشد و ماده را در مقابل ذهن قرار می دهد و این اثبات می کند که ذهن در برابر ماده، و واقعیت غیرمادی است.

و اگر بگوید ذهن یک موجود مادی است می گوئیم پس عینی بودن ماده چه معنی دارد و چگونه مستقل بودن آن در برابر ذهن تصور می شود. زیرا بنابراین غیر از ماده ذهنی نیست تا در مقابل آن ماده قرار بگیرد.

3-مارکسیست چه دلیل دارد برای اثبات اصل ماده. همان دلیلی که در برابر ایده آلیست دارد. یعنی هیچ دلیلی ندارد فقط ایده آلیست می گوید ماده واقعیت خارجی ندارد و ماتریالیست می گوید ماده واقعیت خارجی دارد و تجربه آن را اثبات می کند و حال اینکه ممکن نیست برهان تجربی جوهر ماده را اثبات کند زیرا تجربه فیزیکی فقط عوارض ماده مانند رنگ، بو، طعم، وزن، طول، عرض و عمق آن را می تواند تشخیص بدهد و اما ذات ماده چیست قابل تجربه نیست مگر از طریق برهان عقلی و جنس و فصل فلسفی اثبات شود. و دلیل عقلی را هم که مارکسیست منکر است. پس هیچگونه دلیلی برای اثبات ماده ندارد.

نتیجه: اصل اول ماتریالیست مدعایی است بدون دلیل و او هرگز نمی تواند اصل ماده را اثبات کند! چه رسد تا ماوراء ماده را نفی یا اثبات نماید!!

ص: 69

انحصارگرایی ماتریالیست

مدعای دوم واقعیت را منحصر در دایره ماده و مادیات می داند. البته ما مثل مارکسیست نظریه کور نداریم لذا اول ماده را تعریف میکنیم که چیست. آنگاه برای ماتریالیست پاسخ می دهیم.

پاسخ

بسا حقایقی وجود دارند که هرگز ماده و مادی نیستند و شکلی از اشکال هندسی محسوس را ندارند:

1-انرژی و میدان مغناطیسی وجود دارند ولکن ماده نیستند زیرا ماده در اصطلاح علمی آن بود که به تجربه اثبات شود و تجربه نمی تواند ماهیت انرژی را اثبات کند. زیرا انرژی قابل آزمایش حسی نیست مگر برهان فلسفی بگوید عرض بدون معروض ممکن نیست باید جوهر و ذات باشد تا اشکال مختلف تغییرپذیر باشند.

2- نیروی جاذبه و الکتریسته واقعیت خارجی دارند و اما قابل تجربه نیستند و آنچه را که ما درک می کنیم آثار آنهاست و اما ذات آنها چیست از طریق حواس پنجگانه قابل درک نمی باشند. و هرگز قوه لامسه نمی تواند بگوید ماهیت و نحوه وجود آنها را مشخص کند. و بگوید الکتریسته ممکن الوجود و ترکیب یافته از ماده و صورت است.

3- قوای عقلانی و نفسانی در وجود آنها تردیدی نیست و ماتریالیسم هم وجود آنها را تصدیق می کند. زیرا به طور یقین مارکسیست بین مارکس و آن فردی که در تیمارستان اداره می شود فرق می گذارد و می گوید مارکس عقل ماتریالیستی دارد و آن فردی که در دیوانه خانه با وسائل ایمنی اداره می شود عقل ندارد. آیا شما این واقعیت را تجربه کردید که مارکس چند کیلوگرم عقل دارد و آن فرد در تیمارستان این چند کیلوگرم عقل را ندارد. با عقل بالذات و بدون واسطه این واقعیت را درک می¬کند که آدم عاقل با دیوانه فرق دارد.

4-آقای دانش آموز و دانشجوی ماتریالیستی شما که در کنار مدرسه و استاد تحصیل نمودید و دانش و معلومات برای شما پیدا شده و از این جهت بین خود و آن روستائی بی سواد امتیاز قائل می شوید آیا تجربه اثبات نموده که علم شما 500 گرم وزن دارد و رنگ و بوی آن کذا و کذا است و آدم بی سواد این 500 گرم را ندارد. آیا فکر می کنید این حقایقی که سبب امتیاز بین عاقل و دیوانه و بین دانشمند و بی سواد می شود ماده و مادی است؟ آیا اینها ماده علمی و قابل تجربه می باشند؟ صدها و هزاران واقعیات خارجی است که آثار نمایان دارند و از دیدگاه مادی ممکن نیست تفسیر شوند نهایت ماتریالیسم چیزی که می تواند بگوید ما موجودات مجرد و غیرطبیعی را با ابزار علمی نتوانستیم پیدا کنیم آیا نیافتن دلیل بر نبودن است؟ و از جمله اشتباهات مارکسیست همین است که نیافتن را دلیل بر نبودن می داند.

و هرگز نیافتن دلیل بر نبودن نیست. مثلا کورمادرزاد نور خورشید را نمی بیند و نیافته است. آیا حق دارد بگوید اصلا نور خورشید نیست چون من نیافتم و نمی بینم!! یا نور خورشید موجود است و اما او قدرت یافتن و دیدن را ندارد. یا کسی در شب تاریک یک سکه یک ریالی را کنار اتاق پرت کند آدم بینا یا نابینا را بگوید آن را پیدا کند و آنان در اثرتاریکی یا ندیدن نتوانست پیدا کنند. آیا همین آقایان حق دارند وجود سکه یک ریالی را انکار نمایند. و بگویند اصلا سکه ای در اتاق وجود ندارد. یا حق دارند بگویند ما آن را نیافتیم پس به قول معروف عدم وجدان دلیل بر عدم وجود نیست.

نتیجه: اصل دوم ماتریالیست نیز مدعایی است بدون دلیل و مارکسیست هیچگونه دلیلی برای اثبات انحصارگرایی و نفی موجودات غیرمادی ندارد.

ص: 71

مغالطه آسان

برخی مادیین به امید که خود را از رنج استدلال راحت کند میگوید ما غیر ماده را منکریم. و منکر نیاز به اقامه دلیل ندارد. و دلیل بر عهده اثبات کننده است و الهی که موجودات غیرمادی را اثبات می کند اقامه دلیل کند.

پاسخ از بی سوادی مارکسیست می باشد که مسئله جزئی حقوقی را با مسائل کلی فلسفی قیاس می کند. و اگر در باب قضاوت شرعی در ابتداء برای منکر اقامه دلیل نیست. حکم اعتباری و تعبد شارع است. این چه ربطی به مسائل واقعی فلسفی دارد که نفی یا اثبات آن نیاز به اقامه دلیل نداشته باشد.

2-اگر در مسائل حقوقی و اجتماعی آیین نامه ای مراعات می شود مربوط به مقام عمل و اجرای قوانین است. و این چه ارتباط به مقام نظر و استدلال دارد. مگر ما اثبات توحید و مجردات را مسئله علمی می دانیم که به شرایط امور فرعی قناعت کنیم. و ما نه مانند ماتریالیست جاهلیم که امتیاز این مسائل را نداریم و نه مانند آنان نظر کورکورانه داریم که بدون دلیل چیزی را بگوئیم و ما به قانون عقل نظری اثبات باقی مجرادات و مادیات را می کنیم. و بعد از شناخت جهان بینی منطقیی هر چه را که آفریدگار جهان بگوید از راه وحی و از طریق پیامبران و امامان معصوم (ع) به ما برسند در مقام عمل می پذیریم و تصفیه حساب را هم در عالم پس از مرگ می دانیم.

3-به ضروت وجدان باید هم الهی و هم مادی اقامه دلیل کنند برای اینکه مادیین درباره موجودات غیرطبیعی اظهار تردید نمی کنند که بگویند ما نمی دانیم غیرماده چیزی دیگری هم وجود دارد یا نه تا بگوئیم آدم متحیر نیاز به اقامه دلیل ندارد. مادیین ادعای علم می کنند و می گویند ما بوسیله تجربه در جهان طبیعت تحقیق کردیم و یقین حاصل نمودیم که موجودات غیرمادی نیست. پس اینکه ماتریالیست با قاطعیت ماوراء ماده را نفی می کند. نفی قطعی چون ادعای علم است نیاز به دلیل دارد که به این دلیل یقین دارم چیز دیگری نیست.

معقولات ثانی فلسفی

عالم بدون صانع ممکن نیست، واجب الوجود ابدی و ازلی است. شریک باری ممتنع، اجتماع نقیضین محال، کل بزرگتر از جزء و معلول نیاز به علت دارد. جهان ممکن الورود و ترکیب یافته از ماده و صورت است و...

و معقولات ثانی فلسفی آن است که عروض آن بر معروض در ذهن است اعم از اینکه اتصاف آن در خارج باشد یا در ذهن مانند(امکان، وجود، امتناع، ابوت و نبوت و...) می گوئیم انسان وجود امکانی دارد و عروض امکان بر انسان و بر آقای زید به تحلیل عقلی است و اما اتصاف آن بر مصداق در خارج می باشد یا اجتماع نقیضین محال است.عروض مفهوم محال بر نقیضین به تحلیل عقلی است. و اما اتصاف آن بر مصداقی که احدهما بالذات ملازم با نقی دیگری می باشد در خارج است.

البته مراد از مصداق مساوی با ماده و مراد از خارج در برابر ذهن نیست. در اصطلاح ما مراد از خارج نفس الامر است که در برابر مفهوم می باشد. و خود نفس از موجودات خارجی است. اینکه می گوئیم این شی ء مصداق خارجی دارد یعنی در حوزه مفهوم نیست. ولو مصداق آن در ذهن باشد از امور خارجی است. چون مطابق واقع و نفس الامر می باشد.

پس آن مفاهیمی که عروض آن درذهن و اتصاف آن در خارج باشد از معقولات ثانی فلسفی است. و ضرورت بود و نبود آنها را عقل درک می کند.

ارزیابی ماده

شعار سوم مارکسیست هر چیزی را به طبیعت نسبت می دهد . و ماده را هم می گوید ابدی و ازلی است بوده و هست و جهان از ماده مرده و بی شعور بوجود آمده و تصادفاً دارای شعور می شود. و با این حرف نیازمندی ماده را از علت نفی می کند. و در نتیجه این سؤالات مطرح می شوند.

1-آیا ممکن است ماده ازلی باشد؟!

2-آیا ممکن است ماده علت فاعلی جهان باشد؟!

3-آیا ممکن است ماده واجب الوجود باشد؟!

4-آیا فرض تصادف برای جهان ممکن است؟!

نیازمند بالذات

و بالفرض اگر وجود ماده در یک ساعت باشد نیاز به علت دارد. و به همین دلیل که ماده یک ساعتی نیاز به علت دارد ماده ازلی نیاز به علت دارد.چون ملاک نیاز که امکان باشد هم در ماده یک ساعتی و هم در ماده ازلی است و محال است ملاک نیاز باشد و نیازمندی به صانع نباشد.

و مغالطه ماتریالیستی حداکثر می تواند بگوید ماده و انرژی ازلی است. و اما اثبات این را نمی تواند که ماده ازلی نیاز به علت ندارد.

زیرا موجودی که نیازمندی لازم ذاتی اوست هیچ وقتی بی نیاز نیست و در هر ظرفی که ماده فرض شود چه در ازل و چه در ابد امکان و نیاز همراه اوست و بالذات نیاز به حیثیت تعلیلیه و تقییدیه دارد و مادامی که علت آن را نیافریده و مقید بوجود نشود مفهوم موجود بر آن صادق نیست. و فرض بی نیازی برای ماده غلط، هم خلف و هم تناقص است.

ص: 76

پاسخ سؤال دوم

هر پدیده ای دارای علل چهارگانه(فاعلی، غائی، مادی، صوری) است و در رأس همه علل(معدات) علت فاعلی حاکم است که خود وجود دارد و ایجاد کننده دیگران می باشد. و امکان ندارد علت فاعلی مادی باشد. زیرا حیثیت ذاتی ماده نیستی و نیازمندی به غیر است که آن را از نبود به هستی برساند و ممکن نیست که حیثیت ذاتی ماده هم گیرنده هستی و هم دهنده هستی، هم فاعل بالذات و هم قابل بالذات باشد، و در حالی که ماده وجود ندارد خود را بیافریند!!

برای توضیح، مطالبی از کتاب بهترین راه شناخت خدا نقل می شوند. ماده در مرتبه ذات فاقد هستی است یعنی وجود آن بستگی به علت دارد مثلا پدیده تخم مرغ در مرتبه ذات خود=0= هیچ بعد می رویم به سراغ مرغ که علت این تخم است. می-بینیم مرغ هم هستی او بستگی به علت و تخم مرغ دیگر دارد و در مرتبه ذات چیزی از خود ندارد. پس مرغ هم در مرتبه ذات=0= هیچ هکذا و هکذا مرغها و تخم مرغها که در سلسله علل واقع می¬شوند حساب می کنیم وجود اینها بستگی به علت خود دارد و از ناحیه ذات صفر و هیچ است و هکذا اگر به سراغ نطفه انسان برویم همین محاسبه را دارد و اگر به سراغ ماده جهان و حیوان باشیم همین محاسبه است بنابراین آیا ممکن است از اجتماع بی نهایت هیچ¬ها هستی هابوجود آیند؟!

آیا ممکن است از نقطه های بی نهایت صفر... عدد تشکیل شود پس چاره ای نیست که باید سلسله علل منتهی شوند به علت نخستین که غنی بالذات و هستی او نیازمند به علت فوق نباشد. با اینکه اگر سلسله علل به واجب¬الوجود ختم نشوند مستلزم جمع متناهی و غیر متناهی می¬شود و تناقض است و غیر ممکن.

2-بیان شد که بسیط¬ترین ماده جهان ترکیب یافته از هیولا و صورت است. و امکان ندارد چیزی که تجزیه و تقسیم، اتصال و انفصال پذیر است ترکیب کننده خود باشد. زیرا ترکیب در مرتبه قبل از خود نیاز به فاعل بیرونی دارد که ایجاد ترکیب کند. و اگر جهان عامل پیدایش خود باشد مستلزم این است که ماده جهان قبل از وجود خود وجود داشته باشد تا بتواند به خود هستی بدهد. آیا ممکن است ماده قبل از اینکه نیست خود را هست کند؟ آیا ممکن است شی ء قبل از خود موجود باشد؟ آیا ممکن است عدم و معدوم آفرینند باشند؟

3-امکان ندارد ماده علت تام و وجود دهنده باشد و کار ماده آن هم با شرایط خاص فقط انتقال و پیوند موجود به موجود دیگر است مثلا درخت موجود، با ریشه های سالم کنار آب و در زمین مساعد غرس شود تا آب و خاک در آن اثر کند و میوه بدهد. و اگر این شرایط یا یکی از آنها نباشد فرضاً درخت بریده کنار آب افتاده باشد هرگز آب و مواد شیمیایی خاک نمی تواند آن را درخت سالم تازه و میوه¬دار کند و بیافریند.

و هکذا باقی عوامل طبیعی اثر خورشید و اثر انسان همه و همه مشروط و محدود است. و آفرینش ابداعی در سطح ماده امکان ندارد. (1)

پاسخ سؤال سوم

1-فرض واجب بالذات برای ماده مستلزم انقلاب واجب به ممکن است. چون واجب الوجود هستی مطلق است، ذاتاً و صفاتاً واجب می باشد و هیچگونه حالت منتظره برای آن تصور ندارد که در اثر تکامل به کمال برسد و تکامل از صفات ممکن است و نه از صفات واجب و اگر فرضاً بگوئیم ماده واجب الوجود است یعنی واجب الوجود که کمال فعلی ندارد و تکامل پذیر است.

در این صورت واجب الوجود منقلب می شود به ممکن الوجود. و امکان ندارد که شیء واحد بالذات هم کامل مطلق باشد و هم بالذات ناقص مطلق باشد.

2-ماده واجب الوجود باشد. یعنی واجب الوجودی که در یک زمان حالتی دارد و در زمان دیگر حالت دیگر دارد آنگاه واجب می شود ترکیب یافته از ذات و یک حالتی که قابل تغییر است و به زبان فلسفی بگوئیم واجب الوجود مرکب می شود از وجدان و فقدان که اشر تراکیب است و فرض هرگونه ترکیب برای واجب الوجود ممکن نیست.

3-ماده مرکب است و هر مرکبی در وجود خود نیازمند است به اجزاء خود و موجود نیازمند ممکن نیست واجب الوجود باشد زیرا واجب الوجود وجودی است که بسیط بالذات و هستی او از خود اوست و اگر بگوئیم ماده واجب الوجود است یعنی مرکب و نیازمند است. آیا ممکن است واجب الوجود هم بسیط و هم مرکب، هم بی نیاز و هم نیازمند باشد. و ماده هیچکدام از

ص: 78

نفی ترکیب از واجب الوجود

واجب الوجود، عین الوجود است و هیچ نحوه ترکیبی خارجی و عقلی برای او ممکن نیست:

1-مرکب از ماده و صورت خارجی نیست زیرا این ترکیب مربوط به مواد و اجسام است، واجب الوجود ماده و جسم نیست او وجود بسیط و لایتناهی است.

2-مرکب از ماده وصورت ذهنی نیست زیرا این ترکیب از شئونات اعرا می باشد و صرف الوجود عرض نیست وجود او فی ذاته، بذاته و لذاته مستقل، و قائم به خود است.

3-ترکیب یافته از اجزاء مقداریه نیست زیرا این ترکیب از لازم کمیات متصل و منفصل است، واجب الوجود ماهیت ندارد تا حدود کم متصل و منفصل برای او فرض شود.

4-مرکب از ماهیت و وجود نیست زیرا این ترکیب مربوط به موجود متناهی امکانی است و واجب الوجود، نه وجود امکانی دارد و نه متناهی است و او وجود غیر متناهی و محیط بر همه چیز می بشد.

5-مرکب از اطلاق و تقیید و از وجدان وفقدان نیست. زیرا واجب الوجود از تمام جهات ذاتاً و صفاتاً فعلی است. نیاز و نقصان ندارد تا برای او قید و فقدان تصور شود.

6-مرکب عقلی و تحلیلی نیست چون این ترکیب مربوط به ماهیت و جنس و فصل است. و واجب الوجود ماهیت ندارد. با اینکه جنس عبارت از ماهیت مبهم و فصل عبارت از ماهیت محصل است و احیاناً بگوئیم واجب الوجود مرکب است از جنس و فصل خلف است یعنی فصلی که محصل جنس بود مقوم آن قرار می گیرد زیرا جزء شیء مقوم شیء می باشد و انقلاب ماهیت محصل به ماهیت دیگر ممکن نیست.

7-از نفی ترکیب عقلی، نفی ترکیب خارجی واجب الوجود نیز تأکید و روشن می شود. زیرا مصداق جنس همان ماده،و فصل همان صورت است. و تغایر مفهومی دارد. و اگر به عنوان لاشرط لحاظ بشود ماده، و بشرط لا لحاظ شود جنس است. و در طرف فصل اگر لا بشر لحاظ شود صورت و بشرط لا باشند فعل است.(1)

نتیجه: فرض هرگونه ترکیب برای واجب الوجود غیر ممکن است وسلب تمام حدود و قیود از واجب تعالی لسان سلب تحصیل دارد و نه سلب ایجابی و عدولی و...

ص: 79

آخرین شعار مارکسیست

از جمله شعارهای ضد علمی مارکسیست تصادف است و هرجا که به بن بست علمی رسید شعار تصادف را سر می دهد و می-گوید میلیونها سال قبل انفجارات پیاپی در ماده رخ داده، زمین، آسمان، انسان ، حیوان و پدیده های جهان تصادفاً بوجود آمده.

پاسخ: اینکه می گوئید جهان در اثر انفجارات بوجود آمده اعتراف به قانون علیت است. نهایت اعتراف به علت مادی و اما اصل علیت محفوظ است. ولکن ما سؤال دیگر داریم که اصل ماده قابل انفجار و زوال از کجا آمده، خالق و پدیده آورنده آن کیست؟

2- اگر تصادف به معنای پدید آمدن جهان بدون علت باشد این فرض عقلا محال است. زیرا اگر پیدایش چیزی بدون علت ممکن باشد می توان انتظار داشت که شخص بی سواد ناگهان بدون زحمت درس بزرگترین فیلسوف جهان گرد یا ناگهان دائرۀ-المعارف تمام علوم در صفحه کاغذهای سفید بدون دقت نویسنده و چاپخانه خود به خود بوجود آیند.

3- در این صورت هر پدیده ای را چه تکاملی و چه ضد تکاملی می توان انتظار داشت که ناگهان انسانهای جامعه کمونیستی چین و شوروی تبدیل به موش و قورباغه شوند. زیرا تصادف عقل و شعور ندارد تا به منطق عقل پدیده متکاملتر را به وجود آورد پس چرا کمونیست این همه وحشیگریها و قتل عامها نسبت به مردم که در تیررس کمونیست است انجام می دهد و می-گوید این وحشی گریها وسیله است برای رسیدن به جامعه وحشی گرایی و روی فرض تصادف وسیله و هدف یعنی چه؟

نتیجه: تصادف به معنای انکار علیت مساوی با انکار تمام نظام و قوانین است زیرا مبنای همه علوم و معارف بر قانون علیت قرار گرفته که هرنظمی و هر علمی و هر پدیده¬ای علت خاص متناسب با خود دارند و قرص آسپرینی را که طبیب برای مریض می-دهد، می گوید آسپرین سبب بریدن تب است و ... یا به این علت این نظریه را دارند و به این سبب این سخن را می گویند و...

4-وجود نظم در جهان دلیل بر وجود ناظم و قانون گذار است که تنها وجود نظم، تصادف را باطل می کند چه رسد به اقسام نظم زیرا هرگز وجود نظم از تصادف و طبیعت بی شعور ممکن نیست.

5-در جهان طرح است نیاز به طراح دارد و اگر ساختن یک مغز الکتریکی و ساختن آپولو فضایی نیاز به هزاران پیچ و مهره و ابزار مناسب و صدها مغز متفکر طراح دارند که اگر یک پیچ از پیچهای آن نباشد نه مغز الکتریکی کار می کند و نه آپولو قدرت پرواز دارد. آیا این چهان با این عظمت و لطافت که تنها در چشم انسان میلیونها نظم ودر مغز انسان شش میلیون سلول و 20 میلیون عصب دیده می شوند و بالاتر از همه بودن حیات و روح است نیاز به طراح حکیم و توانا ندارند؟ و پیدایش آنها از تصادف و ماده بی شعور ممکن است؟!

و اما اگر تصادف به این معنا باشد که جهان علت پیچیده مادی دارد و در اثر آن حوادث جهان بوجود آمده پاسخ این سابقاً داده شد که علت فاعلی ممکن نیست مادی باشد.

ممکن است ماتریالیست بگوید الهیین قائل به معجزه و کراماتند معجزه مگر تصادف نیست؟

پاسخ: که می گوید معجزه تصادفی و بدون علت است و حداکثر می توان گفت معجزه علت مادی ندارد و اما فاعل الهی دارد که خداوند متعال بوسیله انبیاء و اولیاء ایجاد معجزه می کند و نه تنها معجزه منوط به فاعل الهی است و مجموع جهان خلقت علت فاعلی آنها مادی نیست.

و بی سواری ماتریالیست است که معجزه را با تصادف و غیر ممکن را با ممکن قیاس می کند و معجزه امکان عقلی دارد. یعنی اگر عصای حضرت موسی اژدها می شود و کاخ فرعون را زیر لب می گیرد و اگر درخت و حیوانات به نبوت پیغمبر اکرم(ص)

ص: 80

نتیجه

1-جهان بینی علمی جهان شمول نیست زیرا متکی به تجربه می باشد. و تجربه دردائره خاص طبیعت زندانی است. و غیر محسوسات اصول عقلانی مانند قانون علیت، ضرورت و امکان، استحاله نقیضین و ضدین، وجوب و امتناع، دور و تسلسل ، زندگی ابدی و ازلی و... را نمی تواند اثبات یا نفی کند. و حداکثر پاسخ تجربه در این مسائل بن بست و نمی دانم است.

2-اثبات تجربه خود نیاز به جهان بینی فلسفی دارد. و بدون تکیه¬گاه فلسفی قابل اثبات نیست و الا احتمال خلاف و دور و تسلسل سلب نمی شود.

3-فلسفه علمی مارکسیسم یک مغالطه تبلیغاتی بیش نیست. و اصطلاح فلسفه علمی را برای فریب کاری به کار می برند تا مردم خیال کنند که فلسفه های دیگر مبتنی به علم نیستند و شکند.

4-توطئه مارکسیسم دروغ روشن، و ارزش علوم فلسفی بالاتر از علوم تجربی و شاخه اقوی علم است. و مارکسیسم نمی داند که فلسفه اسلامی نه تنها خود علم است بلکه ما در همه علوم و پاسخ گوی اصیل ترین نیازهای فکری و عملی انسان می باشد.

5-علم مبتنی برفلسفه و تکیه گاه فلسفی لازم دارد نه بالعکس و مارکسیستها جاهلند، و فرق علم و فلسفه را نمی دانند، و همراه با چماق بی دلیلی می گویند فلسفه مبتنی بر علم تجربی است!!

6-فلسفه مارکسیسم جهل است نه علم زیرا معنای لغوی و اصطلاحی علم در آن تطبیق نمی شود!!

7-فلسفه مارکسیسم فرضیه و تئوری است. و تئوری از مسائل فلسفی می باشد. و مسائل فلسفی هیچ وقتی به تجربه اثبات نمی شود.

8-مارکسیسم نمی داند که چگونه ناخودآگاه با چماق فلسفه علمی و شعار تئری علمی، مخالف علم بودن فلسفه خود را امضاء می کنند.

ص: 81

بخش ششم: انهیار منطق دیالکتیک وابزارفکری ماتریالیستی ومارکسیستی

انهیار منطق دیالکتیک و ابزار فکری ماتریالیستی و مارکسیستی

تردید درباره بطلان جهان بینی ماتریالیستی و منطق آنان نمانده ولی ممکن است ماتریالیست هنوز دچار وسواس باشد که دلیل بر اثبات فلسفه ما، منطق دیالکتیک است آنوقت جای این سؤال است؟

آیا طرح دیالکتیک صحیح است؟ آیا منطق دیالکتیک که در مقابل منطق عقلی ارسطوئی قرار گرفته و برخلاف بدیهیات عقلی جمع نقیضین را ممکن می داند جای پایی دارد؟ و به صورت یک قانون کلی می تواند جهان را تفسیر کند؟

و لذا این اصول بررسی می شوند تا ببینیم که منطق ماتریالیست هم مانند فلسفه آنان ادعایی بیش نیست و بالفرض که صحیح باشد قانون نیست و امثله جزئیه است و جزئی نه کاسب است و نه مکتسب و نه قابلیت استدلال دارد و نه مورد اعتماد است.

توضیح

اول سخن از اصل تضاد می گوئیم و به گفته ماتریالیست کل شیء یحمل نوات ضده. هر چیز آبستن ضد خود می باشد و هر چیز در عین هم خود و هم ضد خود است و هر حقیقتی ناشی از قوای مخالف می باشد چون بین قوه موجود در آن شیء و نفی تضاد است. و ضدین با هم جنگ دارند تا تبدیل شوند به چیز متکاملتر به نام سنتز.

به طور مثال تخم مرغ حامل دو قوای متضاد می باشند. یکی نیروی تز تلاش می کند تا تخم را به حالت خودش نگه دارد و نیروی دیگری مایل است که تخم را تبدیل به جوجه کند. از این رو دائماً تخم با خودش سازگار نیست و چیز سومی(جوجه) که از نفی تزو آنتی تز پیدا می شود اثبات، و یکی از مراحل تکامل است، و در خلال تحول جوجه هم تضاد است که قوه اثبات(تز) می خواهدجوجه را به همان حالت نگه دارد. و قوه نفی(آنتی تز) می خواهد جوجه را به مرغ تبدیل کند و سنتز بوجود آید و با یک جهش که بین ضدین است مرغ می شود.

و مرغ محصول نفی جوجه و جوجه به نوبه خود محصول انهدام تخم و نفی در نفی است و اساس تکامل دیالکتیک در این سه چیز خلاصه می شوند.

1-اثبات(تز و حکم)

2-نفی(آنتی تز و ضد حکم)

3-نفی در نفی(سنتز و ترکیبی از نفی و اثبات)

به گفته ژرژ پولیستر(1) تخم زیر مرغ خودش اثبات است نفی و ضد خود را پرورش می دهد تا اینکه جوجه شود. و جوجه نفی و انهدام تخم است زیرا جوجه هنگام پیدایش پوست تخم را می شکند وبه این معنا تخم را نفی می کند و جوجه هم خود دارای دو قوای مخالف (جوجه ماندن و مرغ شدن) می باشند. و هنگام توسعه تکامل مرغ، چندین تخم می کند و نفی در نفی همین جاست. و از این تخمها یک سلسله تکاملات تازه شروع می شوند تا به میلیاردها نفی در نفی و تکامل می رسند. و تکامل هم محصول جنگ قوای متضاد است.

مثال دیگر: در دانه گندم دو قوای مخالف عامل اثبات(تز) و عامل نفی(آنتی تز) و نیروی ساقه وجود دارند سپس به گیاه تبدیل می شود که ترکیب یافته از نفی و اثبات است. و گیاه هم به نوبه خود حامل ضدین است و تبدیل می شود به خوشه و خوشه همان نفی درنفی (سنتز ) می باشد.

ماتریالیست دیالکتیک:

می¬گوید اصل تضاد به کیفیت مثلت هگلی همه چیز را دیگرگون می کند و پایه حرکت در همه جا است حتی ماتریالیسم در باب علوم و افکار نفی نفی قائل است. که در ابتداء فلسفه ماتریالیسم دراثر داشتن نواقص نفی خود فلسفه ایده آلیسم را ایجاد می کند و فلسفه ایده آلیسم هم تز است نفی و ضد خود فلسفه دیالکتیک ر ا می پروراند و به همین دلیل فلسفه تکامل پیدا کرده و دیالکتیک انهدام ایده الیست می باشد و لذا فلسفه نیز محکوم دیالکتیک است و در خود حالت اثبات و نفی، و نفی در نفی را طی کرده.

نتیجه: مارکسیست با چماق مثلت هگلی هر تحولی را محصول انهدام دیالکتیکی می داند. ولو هنگامی به بن بست می رسد و می بیند که نیرنگ دیالکتیک را ندارد برای فرار از آن می گوید هر تغییری متکامل نیست. و آن تغییری متکامل است که محصول حرکت دیالکتیکی باشد، و اما آن انهدام که در اثر تغییر میکانیکی و عامل خارجی باشد مانند خورد شدن میوه زیرپا، در اینجا مارکسیست بطور آشکار دیالکتیک را باطل می کند و می گوید این انهدام متکامل نیست.

ص: 87

مفهوم فلسفی تقابل و تضاد

در فلسفه اسلامی بابی داریم به نام وحدت و کثرت و از اقسام کثرت مسئله متقابل است. تقابل یعنی دو چیزی که در برابر هم قرار می گیرند و تحقق وجود هر کدام خواهان نبود دیگری می باشد و به تعبیر دیگر تقابل بیانگر دو چیزی است که با وجود شرایط در موضوع واحد قابل جمع نیست.

و تقابل در اصطلاح فلسفه اسلامی خلاصه می¬شود در چهار چیز:

1-تقابل تضایف

2-تقابل تضاد

3-تقابل عدم و ملکه

4-تقابل ایجاب و سلب(تناقض)

زیار تقابل پایین دو شیء وجودی می باشد یا بین شیء وجودی و عدمی و در صورت اول اگر آن دو چیز در خارج تلازم دارند و به گونه ای که وجود احدهما ملازم با وجود دیگری است و با هم در تمام جهت قوتاً و فعلا متکافئین باشند این تقابل تضایف می باشد. مانند پدری و پسری، علیت و معلولیت، فوقیت و تحتیت و امکان ندارد آقایی پدر از همان جهت که پدر است پسر هم باشد. بله آقای زید ممکن است از اینکه پسرس دارد سمت پدری داشته باشد و از جهت اینکه پسر فلان کس است سمت پسری دارد. که به لحاظ تعدد جهت واجد این دو نسبت می شود.

و اگر دو شیء وجودی با هم تلازم وجودی ندارند تقابل تضاد است. مانند سیاهی و سفیدی که دو کیفیت وجودی می باشند و در موضوع واحد قابل اجتماع نیست.

و اگر تقابل بین امر وجودی و عدمی باشد آیا طرف عدم شأنیت وجود دارد یا نه و اگر قابلیت وجود دارد ولکن در اثر موانع وجود فعلی ندارد این تقابل به عدم و ملکه است. مانند کوری و بینایی نسبت به انسان چون ممکن است انسان در اثر علل

ص: 88

فرق تناقض و تضاد

تناقض و تضاد با هم چهار فرق اساسی دارند:

1-تناقض بین شیء وجود و عدمی می باشد و اما تضاد باب تقابل بین دو ماهیت کیفی وجودی است.

2-تناقض اختلاف درکم، و کیف دارد چنانکه نقیض سالبه کلیه موجبه جزئیه است. و اما تضاد اتفاق درکم، و اختلاف در کیف دارد ماندد قضیه سالبه کلیه ضد موجبه کلیه است.

3- تناقض نه قابل اجتماع است و نه قابل ارتفاع یعنی هم اجتماع نقیضین و هم ارتفاع آن محال می باشد، و به خلاف ضدین که اجتماع آن در موضوع واحد عقلا محال است. و اما ارتفاع آن محال نیست. و ممکن است چیزی نه سیاه باشد و نه سفید، سبز باشد.

4-در تناقض هشت وحدت و به قول ملاصدرا 9چیز شرط است.

1-وحدت موضوع معتبر است. مثلا اگر بگوید ساقه گندم سبز است وساقه گل سبز نیست. این دو قضیه تناقض ندارد چون وحدت موضوع نیست.

2-وحدت محمول باشد. ساقه گندم سبز است و ساقه گندم سیاه نیست. تناقض نیست چون وحدت محمول ندارد.

3-وحدت زمان لازم است. اگر بگوید گیاه در بهار سبز است و گیاه در پائیز سبز نیست تناقض نیست زیرا وحدت زمان ندارد.

4-وحدت شرط لازم است. درخت نیاز به آب دارد اگر بریده نباشد و درخت نیاز به آب ندارد اگر بریده باشد. تناقض نیست چون وحدت شرط ندارد.

5-وحدت اضافه باشد. دانه سیب کوچک است نسبت به هندوانه و دانه سیب بزرگ است نسبت به دانه خرما. تناقض نیست چون وحدت نسبت ندارد.

6-وحدت چزء و کل باشد. اگر بگوید انسان سفید نیست یعنی تمام بدن او و انسان سفید است یعنی قسمتی از بدن او تناقض نیست چون درهر دو قضیه حکم روی کل تنها یا روی جزء تنها نرفته.

7-وحدت قوه و فعل باشد. زید نویسنده نیست بالفعل و زید نویسنده است یعنی بالقوهر توان نوسیندگی دارد. تناقض نیست چون وحدت جهت نیست.

8-وحدت مکان شرط است. اگر بگوید زید کنار میز می¬خوابد و زید کنار صندلی نمی خوابد تناقض نیست چون وحدت مکان ندارد.

9-وحدت حمل معتبر است. و اگر بگوید زید جزئی است به اعتبار حمل اولی، و زید جزئی نیست به اعتبار حمل شایع و صناعی تناقض نیست چون وحدت حمل ندارد.

و اما در تضاد پنج چیز شرط است:

ص: 89

تضاد به معنای تزاحم

تضادی که به معنای تزاحم است از جهت لفظ باتضاد باب تقابل شباهت دارد نه از جهت معنا و این تضاد را احدی از فلاسفه نمی گوید محال است بلکه حکم به ضرورت آن هم می کند. و این تضاد عبارت است از دو چیزی که اثر مخالف دارند. مانند آب و آتش که دو شیء متضاد است یعنی اگر به یکدیگر برسد اثر یکدیگر را خنثی می کند یا سیل آمد باغ را خراب می کند و در باب شرور هم که از تضاد بحث می شود آیا شر امر عدمی و عارضی است و در اثر تزاحم و تضاد اشیاء پیدا می شود یا خیر، منظور همین معنای تزاحمی است.

و اینکه فلاسفه اسلامی می گویند لو لا التضاد ما صح دوام لفیض من المبدأ الجواد به همین معناست که اشیاء دریکدیگر اثر می گذارند و استعداد پذیرش صورت جدید و حالت دیگر را پیدا می کنند و این اثرات متفاوت هم از لوازم لاینفک موجودات است. و آتش باید اثر سوزندگی داشته باشد زیرا اگر آتش را خداوند متعال به گونه دیگر خلق کند که اثر سوزندگی در آن نباشد آتش نیست و چیز دیگر است و آب باید اثر برودت و رفع تشکنی در آن باشد و اگر این اثر برای آن نباشد آب نیست. و خاک باید اثر نرم شدن و له شدن در آن باشد. والا وجود دیگر است. و گرگ باید اثر درنگی در آن باشد. و اگر درنگی نداشه باشد گرگ نیست. و شیطان باید اثر اغواء داشته باشد واگر اثر شیطنت در آن نباشد شیطان نیست، ملک یا چیز دیگر است و اگر کسی بگوید خداوند متعال فاعل قادر مختار است، و می توانست شیطان و مار و عقرب و گرگ را خلق نکند تا نه وجود و نه آثار آنها باشند.

پاسخ: بله خداوند قادر مطلق است و می توانست شیطان را خلق نکند ولکن قادر بودن تلازم با فعلیت و عدم فعلیت مقدور ندارد، و ثانیاً شیطان ممکن الوجود است. و باید هر نیازمند و ممکن به قدر قابلیت خود از فیض خداوند متعال برخوردار شود و امساک فیض از غنی مطلق و جواد مطلق محال است. و بالفرض اگر خداوند شیطان و مار را نمی آفرید اشکال بود که امساک فیض چرا؟

و خداوند متعال همانگونه که قادر مختار و جواد است حکیم و عادل هم است. و مقتضای حکمت و مقتضای عدل تکوینی او تقاوت خلقت اشیاء است. و بودن تأثیر و تأثرها و بودن شیطان و مارها در این عالم، آزمایش می باشند. با اینکه لوازم ذاتی اشیاء مجعول بالذات نیست. پس ممکنات دائم، فیض خداوند سبحان و جواد مبدأ هم دائم است و بودن شیطان و مار و آثار

ص: 90

پاسخ اصل تضاد

از نظر بینش فلسفی اینکه تضاد منشء حرکت باشد باطل است و احیاناً بالعکس و حرکت موجب تضاد و درگیری می شود زیرا همگام پدیده حرکت داشت در اثر برخورد با مانع درگیری ایجاد می شود. و لذا مجردات تضاد و درگیری ندارند برای اینکه حرکت ندارند. نهایت بحث در پیدایش حرکت است که از کجا پیدا شده و ایجاد کننده آن کیست؟

پاسخ: این کبری ملم و از ضروریات فلسفی است که هر ممکن الوجود نیاز به صانع دارد زیرا هستی از خود آن نیست و عارضی است و باید کسی ایجاد کند و به آن هستی بدهد تا موجود شود.

سیه سیه روئی ز ممکن در دو عالم جدا جدا هرگز نشد و الله اعلم

و حرکت از ممکنات است نیاز به ایجاد کننده دارد و آفریننده آن به سه کیفیت امکان تصور دارد:

1-حرکت خود کفا باشد و خود علت ایجاد خود باشد. این محال است زیرا ممکن نیست وجود نیازمند، خود را ایجاد کند و در مرتبه واحد هم علت باشد و هم معلول. هم بی نیاز باشد و هم با نیاز.

2- به گفته ماتریالیست علت حرکت اضداد درونی ماده است این هم ممکن نیست. زیرا بیان شد که جمع ضدین در محل واحد محال است و به فرض امکان دو تا ضد بالفعل جمع شوند، مستلزم سکون است. چون نحوه وجود حرکت به گونه ای است که باید از یک جهت بالقوه و از یک جهت بالفعل باشد و اگر شیء از هر جهت بافعل باشد از دائره حرکت بیرون است و امکان خروج شیء از قوه به فعل نیست.

و ثالثاً به فرض امکان جمع ضدین، تضاد زمینه ساز حرکت است و نه ایجاد کننده حرکت.

و رابعاً قضیه بالعکس و حرکت موجب تضاد و درگیری با موانع می شود و مادامی در آن محدوده حرکت نباشد تضاد نیست.

3- هنگامی ممکن نبود حرکت علت خود یا اضداد درونی علت باشد قهراً نیاز به خالق بیرون از خود دارد و او خداوند متعال است که مانند باقی موجودات امکانی حرکت را آفریده.

حرکت عمومی اشیاء

مارکسیست ها به مقتضای این اصل می گویند جهان به سان رودخانه ای دائم در حال تغییر است و حرکت را هم فراگیر بر طبیعت بر افکار و جامعه و بر قوانین حقوقی و اقتصادی و اصول مبارزاتی و سیاسی می دانند و مثالهایی هم ذکر می کنند که این امور در حال تغییرند.

1-طبیعت در ابتداء از ترکیب شیمیایی ساده الکترون واحد بوجود می آید و دراثر حرکت آن ماده الکترونی نفی و تبدیل می-شود به دو الکترون و دو الکترون نفی و تبدی می شود به سه الکترون، کم کم جسم بزرگ می شود و جهان طبیعت به این پهناوری ایجاد می شود.

2-موجودات زنده دراثر حرکت از باتلاق طبیعت پیدا شده که درابتدائ تک سلول زنده بوجود آمده و دراثر حرکت نفی و تبدیل شده به موجود چند سلولی تا رسیده به م.ی.م.و.ن، م.ی.م.و.ن نفی شده انسان شد.و انسان هم معلوم نیست چه می-شود. زیرا طبق بینش مارکسیستی تکامل در انسان متوقف نمی شود.

3-جامعه کمون اولیه دراثر حرکت تضاد نفی و تبدیل شد به ضد خود و جامعه بردگی هکذا و... تا می رسد یه جامعه کمونیستی و این هم معلوم نیست که چه می شود چون مقتضای دیالکتیک این است که هیچ چیز حالت توقف ندارد و الا ارتجاع و ضد تکامل است و اگر مارکسیست می گوید تحول جامعه در مرحله پنجم توقف پیدا می کند بر خلاف دیالکتیک و به اصطلاح آقایان ترک زبان مرتجع دوبل کمونیست است. زیرا می گوید جامعه برمی گردد به کمون اولیه!!

4-انسان قرن حجر حتی مسائل ساده زندگی مانند لباس دوختن غذا پزیدن، آتش روشن کردن و ابزار دفاعی درست کردن را نمی دانست و اما امروز به قدری افکار بشر توسعه پیدا کرده که از زندگی طبیعی به مرحله زندگی ماشینی و عصر صنعت و فضا و کشف سلول و اتم رسیده و هرگونه وسایل دفاعی، زمینی و دریایی را اختراع نموده و در اختیار دارند.

ص: 93

پاسخ اصل دوم دیالکتیک

1-اینکه مارکسیستها میگویند پیدایش جهان در اثر تغییر الکترونها و تبدیل نفی، نفی بوده آیا سلول اولی جهان را تجربه کردید که در ابتدا طبیعت و انسان در اثر نفی نفی پیدا شده یا فقط تخمین می زنید که اینجور بوده آیا حدث و فرض قانون است؟ آیا از قانون دیالکتیک است؟ یا امر است عقلی و دلیل عقلی را هم که مارکسیست نمی پذیرد و در نتیجه هیچگونه دلیلی برای اثبات این مدعا ندارد و جهالت و اغراض سیاسی است که مارکسیست تحت عنوان هر چیز تغییر می کند سوءاستفاده نموده و آن را در اقتصاد در جامعه حتی بردین و مذهب حاکم می داند.

2-هیچکدام اصلی از اصول دیالکتیک قانون کلی نیست و با چندتا مثال امکان ندارد قانون فلسفی اثبات شود و لذا مکتب مادی نمی تواند حرکت به معنای فلسفی(اخراج از قوه به فعل) را اثبات نماید. زیرا دلیل آنان تجربه است. و تجربه فقط می-تواند ظاهر اشیاء را کشف کند و حرکت نه بو، نه وزن و نه رنگ دارد که از طریق حس درک شود.

3- از مارکسیست سؤال می کنیم ماهیت حرکت در فلسفه شما چیست؟ عجب ما الهیین چیز بدیهی را هم نمی دانید این همه تغییراتی که در عالم است شب تبدیل به روز و روز تبدیل به شب می شود، خورشید و کرات آسمانی حرکت می کنند، انسان راه می رود و ماشین در ساعت دهها کیلومتر مسافت طی می کند، درخت و گیاه بزرگ می شود و این ها عبارت از حرکت است نمی بینید!

الهی: آیا معقول است که مفهوم حرکت مساوری با تغییر باشد؟ و اگر حرکت عبارت از تغییر باشد مساوری با انکار حرکت است. زیرا حرکت باید در شیء واحد باشد و نقطه¬های سکون بین سیلان فاصله ایجاد نکند و اگر چیزی تغییر کرد و با جهش تبدیل شد به چیز دیگر حرکت نیست زیرا اولا طفره محال است و ثانیاً اگر جریان قطع شد و جیز دیگر آمد یا جهت دیگری پیدا شد این شیء واحد نیست و دو چیز است و این اسمش درفلسفه اسلامی کون و فساد است.که نسبت داده می شود به ارسطو و فلاسفه مشا، مثل که پدیده آب صورت آبی آن تغییر می کند و صورت بخاری جایگزین می شود. پس تبدیل صورت به صورت دیگر و تغییر حالت به حالت دیگر،حرکت نیست و حرکت عبارت از جریان مستمر و اخراج تدریجی می باشد که شیء متحرک در مرحله فعل تمام کمالات مرحله قبلی را دارد بعلاوه کمال بالفعل.

4-دلیل مارکسیست برای اثبات حرکت اجتماع ضدین است و این ممکن نیست تا موجب حرکت شود و به فرض امکان آن، ضدین موجب سکون می شود. زیرا اگر دو چیز و دو ضد بالفعل جمع باشند این توقف و بودن است. و حرکت عبارت از مجموع بودنها نیست و حرکت عبارت از شدن است و باید از یک جهت بالقوره و از جهت دیگر بالفعل باشد تا جریان امکان پذیر باشد. پس فرضیه ضدین دیالکتیک بع فرض امکان آن درباب حرکت اثبات سکون عالم را می¬کند. نه اثبات حرکت!!

5-بالفرض که فلسفه مارکسیست بتواند اثبات حرکت کند چه امتیازی کسب می کند؟ مگر اعتفاد به وجود حرکت در عالم تنها از آن مارکسیست است که چیز تازه ای گفته باشد؟ مگر فلاسفه الهی منکر حرکت است که برچسب مارکسیست رنگ داشته باشد و بگوید ما جهان را پویا می دانیم نه دیگران، و فلاسفه اسلامی نه تنها حرکت را در اعراض عالم بلکه در متن وجود و جوهر اشیاء قائلند و این نظریه دقیق را پدران مارکسیست استشمام نکرده اند.

و شما ذینون الیایی را که منکر حرکت است و حرکت را امر خیالی می داند و می گوید در خارج مجموع پدیده ها ساکن، و از سکونات متعاقب، عنوان حرکت انتزاع می شود، پاسخ دهید.

ص: 94

مفهوم و مصداق

مارکسیست فرق مصداق خارجی و مفهوم ذهنی را نمی داند و اگر در خارج مصداق حیوان و انسان، درخت و گیاه حرکت دارند این چه دلیل می شود که مفهوم انسان و حیوان حرکت داشته باشند. بله انسان خارجی حرکت دارد و رشد می کند از مرحله نطفه به علقه و از علقه به مضغه و از مضغه تا می رسد به انسان و تا تکامل تجردی و برزخی پیشروی می کند و ذهن از هر یک این مراحل مفهومی انتزاع می کند و آن مفاهیم قابل حرکت نیست. مثلا هنگامی که ماده منوی در مرحله نطفه است از این مرحله عقل مفهوم نطفه را انتزاع می کند. و هنگامی که نطفه تحول پیدا کرد به علقه از این مرحله ذهن مفهوم علقه می فهمد و از مضغه مفهوم مضغه و از مرحله انسان مفهوم انسان را انتزاع می کند. آیا در تمام این مراحل مفهوم نخست(مفهوم نطفه) حرکت کرده و تبدیل شده به مفهوم علقه و مفهوم علقه هم مانند مصداق خارجی خود رشد کمی نموده و تبدیل شده به مفهوم مضغه، یا نه بدیهی است که در افکار و مفاهیم حرکت و تبدیل کمی ممکن نیست. و اضافه مفهوم به مفهوم دیگر و معلوم کنار معلومی دیگر است. و مفهوم نخستین(نطفه) جای خود محفوظ و تغییری در آن رخ نداده، به علاوه مفهوم علقه و مضغه تحلیلاً وارد ذهن شده.

تکامل قانون

معنای تکامل قانون این نیست که قانون اول چاق شود و تبدیل شود به قانون دیگری معنای تکامل قانون یعنی قانون کاملتر جایگزین می شود. بدون اینکه قانون ناقص از مرتبه خود تغییر کمی پیدا کند. نهایت با وجود قانون کامل نیاز به ناقص نیست چنانکه قانون مقدس اسلام کامل ترین قانون آسمانی و اجتماعی است و با وجود اسلام نیاز به قوانین دیگر نیست.

8-پس بدیهی است که قانون حرکت طبیعی، امور اعتباری: مانند قوانین اجتماعی و اصول مبارزاتی و سیاسی را شامل نمی-شود زیرا عنوان جامعه و مبارزه واقعیت خارجی ندارد و امری است انتزاعی و آنکه واقعیت دارد افراد جامعه و افراد مبارز و مجاهد است. که گاهی در جنگ و مبارزه پیشروی می کنند و گاهی هم عقب گرد می کنند. جنگ و مبارزه عنوان انتزاعی از افراد است تغییر و تکامل در اینها معقول نیست.

9-قانون حرکت، مجردات، مسائل ریاضی و هندسی را شامل نمی شود و هرگز 2 ضربدر 2 مساوی 4 تبدیل به مساوی5 نمی-شود و هرگز شکل مثلث به مربع تبدیل پذیر نیست، یا زاویه مثلث مساوی با دو قائمه است کجا حرکت دیالکتیکی دارد، کدام تز و کدام آنتی تز است؟. و کدام از میان دیگری عبور کرده و متکاملتر است آیا مثلث یا قائمه؟

10-حرکت بدیهیات عقلی را مانند اجتماع نقیضین، ارتفاع نقیضین، و کل بزرگتر از جزء است شامل نمی شود. زیرا هیچ وقتی محالات عقلیه تبدیل به امکان نمی شوند.

پاسخ اصل سوم دیالکتیک

1-ارتباط تأثیر و اثر اشیاء به یکدیگر از ابتکارات تفکردیالکتیکی نبیت و اگر مارکسیست این برچسب را به خود می زند همان طبل میان خالی می باشد که هیچ محتوی و اثری در آن نیست زیرا این امر بدیهی را هیچ عاقلی چه عالم باشد و چه جاهل منکر نیستند و فلاسفه اسلامی بالاتر از این حرفها هستی جهان را بر اساس نظام علت و معلول استوار می دانند منتهی فلاسفه اسلامی هنگامی که بخواهند اشیاء را تعریف کنند هر چیز را مستقلا تعریف نموده، و جنس و فصل آن را مشخص می کنند به طور مثال اگر سؤال شود ماهیت گیاه چیست؟ پاسخ جسم نامی(رشد کننده) یا حقیقت جسم چیست؟ پاسخ جوهری است دارای طول، عرض و سطح و ماهیت انسان چیست؟ پاسخ حیوانی که توانایی سخن گفتن دارد.

آیا اینکه هر پدیده ای در مقام تعریف تنها توضیح داده شود این موجب تهمت می شود که مارکسیستها نسبت عدم ارتباط اشیاء به الهیین بدهند؟!

آیا اینکه هر سؤالی به طور صحیح و روشن پاسخ داده شود و هر موجودی بالاستقلال جنس و فصل آن بیان شود موجب تضاد یا ارتباط اشیاء می شود؟!

و فلاسفه الهی در عین اینکه پدیده گیاه و حیوان را بالاستقلال تعریف می کنند، اما هیچ وقتی همین گیاه و حیوان را جدا از عوامل خارجی نمی دانند و جهان را یک واحد به هم پیوسته حقیقی و نظام امکان را، نظام علی و معلولی می دانند و مافوق همه هم مؤثر حقیقی بر تمام تکوینیات و شئون زندگی انسان خداوند متعال است.

ص: 97

کدام جریان طبیعی

آیا کدام جریان طبیعی می تواند سلول واحد را به سلولهای نر و ماده تقسیم کند و آنگاه هر کدام بالاستقلال رشد نماید و بعد هم جفت گیری نموده و در اثر توالد و تناسل این همه انسان و انواع مختلف حیوان و جانداران بوجود آیند. آیا طبیعت بی شعور و مرده یا خداوند حکیم و توانا؟

و اما کلام دوم انگلس نیز پیروزی بزرگ برای فلسفه اسلامی می باشد. زیرا روش علمی اثبات می کند ویژگیهای مادی که انرژی دارد صفات ذاتی ماده نبوده و همه عارضی است و ایجاد این عوارض نیاز به علت بیرون از خود دارد، بعلاوه از این نظریه دانسته می شود که انرژی مقدار معین و ثابت می باشد و این اساس قانون دیالکتیک را به هم می زند که می گوید همه چیز در حال تغییر دائم است.

و اما سخن سوم، انگلس رفت دنبال نظریه داروین و این سنخیت با دیالکتیک ندارد زیرا داروین در تبدل انواع عامل خارجی را مؤثر می داند و می گوید موجودات زنده به روش حرکت میکانیکی تحول پیدا می کنند و شرایط محیط زیست و نزاع قوی و ضعیف در آنها مؤثر است. به خلاف دیالکتیک که می گوید در اثر تضاد داخلی، اشیاء تأثیر و تأثرپذیر است. پس تناقض واضح بین قانون دیالکتیک و نظریه داروین است که هر کدام دیگری را نفی می کند و نه تأیید با اینکه بالبداهه اثر و تأثیر در وجود خارجی اشیاء است. مثلا خاک خارجی موجب رشد گیاه و آتش خارجی سوزندگی دارد و میکروب خارجی دربدن اثر می کند و موجب مرض می شود. نه تضاد داخلی میکرب و نه مفهوم ذهنی میکروب و آتش و به فرموده استاد بزرگ حضرت آیۀ الله شهید صدر برچسب علمی دیالکتیک در مورد اصل تأثیر متقابل مؤید فلسفه اسلامی، و ناقض دیالکتیک است.

نتیجه به فرض اینکه اصل تأثیر متقابل مستقل باشد، و از متمم اوصاف اصل تضاد نباشد همان اشکالاتی که بر اصول دیگر دیالکتیک وارد می باشند بر این اصل وارد است و حداقل ارزش قانونی ندارد.

و ثانیاً تأثیر متقابل در موردی است که دو شیء موجود باشند تا دریکدیگر اثر بگذارند. و اما نظریه علمی مارکسیست این است که پدیده اولی نفی می شود بعد پدیده دوم بوجود می آید و اگر جامعه اولی و ماده اولی نفی می شود پدیده موجد به چه مقابلی اثر می گذارد و چگونه بین موجود و معدوم ارتباط ممکن است؟ اصلا مقابلی نیست تا ارتباط و تأثر باشد. پس اساس این طرز تفکر پیرامون ارتباط اشیاء غیر ممکن و یضحک به الثکلاء است.

پاسخ اصل چهارم

1-باید دید این روش چگونه صورت می گیرد آیا تراکم تغییرات جزئی این نتیجه را می دهد یا تراکم تغییرات کلی، و مارکسیست برای اثبات مدعای جهش مسئله انقلابات اجتماعی را مطرح کرد که ناگهان در جامعه انقلاب رخ می دهد تا می-رسد ناگهان انقلاب کمونیستی می شود این از اغلاط است. و بیان شد که امور اعتباری(جامعه) ربطی به حرکت دیالکتیک ندارد و فرضا اگر هم در امور خارجی تغییر و جهشی باشد این چه دلیل می شود که امور اعتباری و عناوین انتزاعی تبدیل کمی به کیفی دارند.

2-و به فرض که جامعه وجود حقیقی داشته باشد چنانکه مارکسیست می گوید ولی انقلاب اجتماعی جهشی نیست، تدریجی است ده سال 20 سال زمینه سازی می شود دهها و صدها علل و اسباب خارجی کم کم فراهم می شود تا انقلاب رخ می-دهد. و اگر ناگهان در جامعه انقلاب می شود کمونیستها چه داعی دارند که با آدم کشی آزادی میلیونها انسان را می گیرند. و کسانی که در تیررس کشورهای کمونیستی هستند نمی توانند آزادانه اظهار عقیده دینی نموده و سیاست دیکتاتوری کمونیستی را محکوم بدانند و اگر انقلاب سوسیالیستی ناگهان شد و می شود چرا میلیونها انسان در شوروی قتل عام شدند و چرا دهها وصدها هزار سرباز خونخوار شوروی وارد افغانستان شدند، و ملت مظلوم آن را قتل عام و آواره نمودند.

و اگر تصادفا در جامعه انقلاب رخ می دهد چگونه مارکسیستها با کمال پرروئی و شقاوت می گویند هدف وسیله و جنایت را توجیه می کند، و برای تصادف کور و ناگهانی چگونه هدف پیش بینی و وسیله طرح¬ریزی می شود؟ و نفس تصور جهش و صدفه ملازم با نفی وسیله و هدف است.

3-در مثال پدیده آب تغییر حرارت آب حرکت دیالکتیکی نیست زیرا در حرارت آب عوامل خارجی برق و آتش اثر می گذارد و نه تضاد داخلی که زیربنای حرکت دیالکتیکی است.

به علاوه این مثال خود ناقض قانون دیالکتیک است زیرا تبدیل آب به بخار حرکت دوری است که آب تبدیل به بخار می شود دوباره اگر فاصله هوا گرفته شود بخار همانا آب است و این حرکت تکاملی نیست و حال آنکه مارکسیست می گوید حرکت دیالکتیکی همیشه تکاملی است.

ص: 99

تحلیل معنای جهش

از مارکسیست سؤال می کنیم اینکه با جهش کمیت تبدیل به کیفیت می شود مراد از این جهش چیست؟ آیا جهش به معنای فلسفی است؟ یا به معنای علمی است؟ یا به معنای عرفی؟ یا جهش به معنای حرکت سریع است؟

و اگر جهش به معنای فلسفی باشد این همان طفره در اصطلاح فلسفی است و محال، و مادام که جریان حرارت آب تمام نقطه های درجه 100 را تدریجا طی نکند ممکن نیست ناگهان تبدیل به غلیان شود چنانکه کسی سنگی از بالای بام پرت کند و مادام سنگ مسافت فضای کنار دیوار را تدریجا عبور نکند محال است با جهش و طفره به زمین برسد زیرا مادام که شرط و طی مسافت تحقق پیدا نکند ممکن نیست مشروط و رسیدن سنگ به زمین تحقق پیدا کند. پس باید آب از طریق اشتداد حرارت تدریجا به غلیان برسد زیرا طفره ممکن نیست.

و اگر جهش به معنای علمی آن مطرح باشد در فیزیک قانونی است به نام بقای ماده و انرژی همواره انرژی را ثابت می داند ولو ممکن است ماده تبدیل به انرژی یا بالعکس شود و اما مقدار انرژی معین است. آنگاه انرژی حرارت هم مقدار آن، معین و کمیت معین دارد و بنابراین هرگز کمیت حرارت آب تبدیل به کیفیت نمی شود و تبدیل کمیت به کمیت است یعنی تبدیل کمیت متصل به کمیت منفصل می شود که بخار همان آب است منتهی هوا فاصله شده و به صورت بخار دیده می شود و این همان قانون علمی است که مارکسیستها طرفدار آنند و همین قانون اصل جهش را محکوم می کند.

و اگر به زبان عرفی بحث دارید تبدیل کیف به کیف است که عرف می گوید آب سرد بود، گرم شد، زیرا عرف دقت فلسفی یا علمی را نمی داند که بگوید درجه حرارت آب به 100 رسید کمی متصل تبدیل می شود به منفصل و عرف سردی و گرمی را از کیفیات می داند.

و اگر جهش به معنای حرکت تند باشد باز به نفع مارکسیست نیست زیرا تردید نیست که حرکت اوصاف و انواع دارد(سریع، کند، ضعیف، قوی، مستقیم، منحنی) و به تعبیر فیزیکی شتاب صفر (حرکت مستقیم) شتاب مثبت (حرکت سریع) شتاب منفی(حرکت منحنی) آنگاه در حرکت شش چیز شرط است:

1-مبدأ(قوه)

2-منتهی(مقصد)

3-محل و موضوع(متحرک)

4-عامل(محرک)

5-مسافت و مقوله(کم، کیف، این، وضع)

6-زمان(مقدار حرکت)

و اگر حرکت واحد باشد وحدت چهار چیز در آن معتبر است. یکی وحدت موضوع لازم است و اگر متحرک متعدد بود حرکت واحد نیست.

و یکی اتصال حرکت باشد و سکون فاصله واقع نشود.

و ثالثا وحدت جهت باشد و اگر جهت حرکت متعدد بود حرکت واحد نیست. مثلا می بینیم جسمی مستقیم در حرکت است و یک مرتبه در اثر باد یا عامل دیگری تغییر جهت داد این حرکت دوم غیر از حرکت اول است چون حرکت منحنی غیر از حرکت مستقیم می باشد.

و رابعا وحدت عامل لازم است و اگر عامل متعدد بود موجب تعدد حرکت می شود چه حرکت طولی باشد یا عرضی، متعدد است فرضا اگر حرکتی باشد مستقیم ولی دو تا عامل دارد مثلا دلو با نیرو برق حرکت می کرد و برق خاموش شد و با نیرو دست حرکت می کند این حرکت واحد مستند به سبب واحد نیست یا فاعل آن اراده بود بعد قسر جایگزین شد باز هم وحدت حرکت محفوظ نیست زیرا اجتماع دو تا علت بر معلول واحد معقول نیست.

ص: 100

بخش هفتم : دیالکتیک ماتریالیستی طبلی است میان خالی و شعریگیر در قافیه

دیالکتیک ماتریالیستی طبلی است میان خالی و شعریگیر در قافیه

اکنون از مارکسیست سؤالاتی داریم؟ که پاسخ آن جز پیام مرگ دیالکتیک چیز دیگری ممکن نیست!!

1-بر مسلک ماتریالیست که همه چیز اعم از قوانین علمی و غیر آن را مادی می داند، خود دیالکتیک هم از آثار ماده می باشد و طبعا بحث حرکت در آن مطرح است آیا دیالکتیک حرکت دارد یا نه؟

بله ما پیروان منطق دیالکتیک هرگز قائل به جمود چیزی نیستیم دیالکتیک هم تغییرپذیر است. آفرین، صد آفرین پس دیالکتیک خود قانونی بودنش را نفی می کند زیرا ممکن است امروز دیالکتیک در حرکت باشد و فردا تغییر کند و تبدیل شود به ضد حرکت(سکون). و اگر بگوئید دیالکتیک ثابت و استثناپذیر است باز هم آفرین، صدآفرین اینکه مارکسیست حرفش را پس گرفته و فراگیری دیالکتیک را باطل اعلام کرد چنانکه احسان طبری مارکسیستی در ایران بعد از 70 سال زندگی در دامن کفر مارکسیست اعلام نمود که در مسیر انحراف از حق بوده و تمام نوشته ها و بینش ماتریالیستی او باطل و بی اعتبار است.

2-آیا دیالکتیک قانون کلی است و ارزش دائم دارد؟

بله ارزش قانونی دارد، می گوییم پس شما که می گوئید طبق حرکت دیالکتیکی هیچ نظریه فلسفی و علمی ارزش مطلق ندارد و هر نوع علم و معلومی محدود به شرایط خاص موجود است و با گذشت زمان تغییر می کند غلط است زیرا حقائقی داریم ثابت و از جمله آنها دیالکتیک است و اگر دیالکتیک ارزش قانونی ندارد و موقت است، پس اینکه می گویید دیالکتیک فراگیر و در همه جا تطبیق می شود دروغ است زیرا طبق اصل تضاد ماتریالیستی دیالکتیک نسبی است و در اثر تضاد داخلی نفی، و تبدیل می¬شود به ضد خود. مطلق و سکون و جمع بین حرکت و سکون، مطلق و مقید دائم و نسبی درشیء واحد، چه واحد حقیقی باشد و چه واحد اعتباری ممکن نیست، پس دیالکتیک با طرفین سکه از بین می رود و بالذات باطن و غیر ممکن است.

نتیجه: مارکسیست اعلام نمود که حرکت دیالکتیکی باطل است زیرا استثناپذیر است و از جمله به گفته مارکسیست دیالکتیک است، و به قول منطقیین قیاس شکل اول جامع شرایط باشد نتیجه آن همیشه قطعی است و به فرموده الهیین عقاید دینی و مذهبی، مجردات و افکار و اخلاقیات مانند حسن عدالت و در امانت، و قبح ظلم و خیانت، استحاله ضدین و نقیضین، قانون علیت و معلولیت، ضرورت و امکان قانون ریاضی و هندسی و... ثابت و تغییرپذیر نیست.

3-به چه دلیل می گویید پدیده های جهان حرکت دارند. پاسخ به قانون دیالکتیک. بسیار خوب آیا اصول دیالکتیک جهان شمول است و اگر هست از چه راهی اثبات شد؟

پاسخ: به تجربه می گوئیم پس دیالکتیک خود قانون علمی نیست متکی به تجربه است و تجربه قانون علمی است آن وقت درباره تجربه که پایه دیالکتیک است بحث داریم که صحت آن به چه دلیل اثبات شده و مارکسیست برای اثبات تجربه سه راه بیشتر ندارد و هیچکدام جز تسلیم در برابر معارف عقلی و مربوط به روش حسی نیست.(1)

4-آیا مارکسیست ها تمام پدیده های زمینی و آسمانی کرات و کهکشانها را تجربه نموده اند که می گویند تمام

پدیده ها محکوم حرکت دیالکتیک است. آیا این ادع امکان پذیر است حتی ممکن نیست پدیده های گوشه ای از گوشه های زمین را تجربه کنند چه رسد به پدیده های آسمانی و کهکشانها با آن وسعتی که دارند، و بعضی کهکشانها 6بیلیون سال نوری نورش از فضا به زمین می رسد و با آن سرعت حرکت نور که در یک ثانیه300 هزار کیلومتر راه طی می کند آیا دانشمندان ریاضی و هندسی می توانند این وسعت را محاسبه کنند آن هم تا جایی که فکر بشر رسیده این نظریه را می دهد

ص: 103

افسانه های دیالکتیک

واضح شد که مارکسیست شعر پرهیبتی بنام دیالکتیک علمی گفته، ولی در قافیه آن گیر است و این شعر افسانه در هیچ مورد نه در جامعه، نه در علوم و افکار، نه در اقتصاد و سیاست، نه درطبیعت و تاریخ قابل تطبیق است!!

در باب علوم تطبیق نمی شود بیان شد که فکر و علم مجرد است و قابل تکامل کمی نیست و علم امری است بسیط و جامع معارف کثیر یعنی کثرت در عین وحدت و بالعکس.

و در جامعه و قوانین اجتماعی قابل تطبیق نیست زیرا جامع وجود حقیقی ندارد تا تکامل کمی پیدا کند و امری است اعتباری و ربطی به پدیده خارجی ندارد. و ثانیا طبق مثلث تز و آنتی تز مارکسیستی باید پدیده سنتز همیشه متکامل تر از پدیده قبلی باشد و اگر جامعه کمون اولیه نفی شده و تبدیل یافته به بردگی آیا دوره بردگی چه تکاملی دارد نسبت به کمون اولیه؟ یا رژیم سرمایه داری تبدیل شود به کمونیست اولی ارتجاعی که بهشت موعود مارکسیستها است این چه تکاملی نسبت به دوره فئودالی دارد؟ زیرا در تمام این مراحل استعمار و استثمار، ظلم و فساد است و کجاست تکامل؟

و به چه دلیل مارکسیست می گوید حرکت دیالکتیکی رو به تکامل است؟ وقضیه بالعکس است زیرا مارکسیست در مفهوم تکامل زمان را معتبر می داند و این مساوری با عدم تکامل است زیرا همه می شوند حلقات موهوم یکنواخت، و احیانا سیر قهقرایی پیدا می کند و در این صورت سیر دیالکتیکی در جامعه تبدیل می شود به ارتجاعی.

3-به فرض که حرکت دیالکتیکی جامعه را شامل شود ولکن به چه دلیل مارکسیست مرحله پنجم را جامعه کمونیستی می-داند و میگوید در این مرحلکه تکامل توقف پیدا می کند و اگر توقف کند ارتجاع است و نه تکامل، و اگر جامعه در این مرحله پایان نمی پذیرد به کجا می رود و پایان آن چیست؟

4-همیشه تکامل جامعه بر اساس انقلاب نبوده آیا در کشورهای سرمایه داری آمریکا، فرانسه، انگلستان، جهش و انقلاب دیالکتیکی بوده، و می بینیم حرکت دیالکتیکی صفر از آب در آمده و باگذشت صدها سال هنوز سرابی مارکسیستی تبدیل به آب نشده و هیچ گونه جبر محیط و انقلابی برای پیشرفت افکار در کار نبوده و بدون اینکه انقلابی رخ بدهد و بدون اینکه تضاد دیالکتیکی تبدیل کمیت به کیفیت شود جوامع کشاورزی تبدیل به صنعتی شده¬اند. و گذشته از کشورهای سرمایه داری آیا کشورهای سوسیالیستی چین و شوروی و اروپای شرقی کی مرحله جبر سرمایه داری را طی کرده اند و کجا از میان ضدین تز و آنتی تز عبور نموده و با جهش به سوسیالیست رسیده اند؟

5-معنای جبر تاریخ چیست؟ و کجای تاریخ جبر است و اگر می گوئید محرک تاریخ ابزار تولید می باشد، دروغ روشن است زیرا بالبداهه تکامل ابزار تولید معلول حرکت انسان و محکوم بینش او است و نه بالعکس. مگر امکان دارد معلول جای علت را

ص: 104

فلسفه تاریخ دروغ است!

در عصر ما نظریه ماتریالیسم تاریخی که پایه مارکسیسم است رنگ معروف به خود گرفته و می گوید همه چیز مادی و در حال انهدام خود می باشد و این انهدام نیز میل به انهدام دیگر دارد و حرکت طبیعت و فروعات آن هم کور و بدون هدف است، و بطور جهش تخم مرغ تبدیل به جوجه و جامعه کمونیستی تبدیل به بردگی می شوند و جبراً تکامل رخ می دهد(1) و تاریخ ماهیت مادی دارد و تمام نمودها اعم از فلسفه و مذهب، قانون و اخلاق، فرهنگ

و نظام خانوادگی وابسته به سازمان اقتصادی جامعه است و همه را اقتصاد جهت می دهد و با دگرگونی خود همه چیز را دیگرگون می کند.

گرچه بحث ما پیرامون توضیح فلسفه تاریخ نیست ولی این مسئله نزد هر متفکر و عاقل از بدیهیات است که مکتب کمونیست یک مکتب تحریفی است و در این مکتب همه چیز وارونه و تحریف شده اند و می شوند و در بینش تحریفی و ابزاری کمونیستی انسان به سان حیوان اقتصادی هم بالفعل و هم بالقوه فاقد ارزشهای انسانی است و مانند ماده خام و نوار خالی می ماند که هرگونه شرایط اجتماعی و ابزار تولید تایید انسان می تابد:

مثلا در مرحله جامعه سوسیالیستی انسان جبراً دارای اندیشه دیکتاتوری سوسیالیستی و محکوم آثار آن جامعه است و در مرحله دیگر که ابزار صنعت تکامل یافت و نظام سرمایه داری حاکم شد فکر سرمایه داری آن نوار خالی (انسان) را پر می کند و و...

به هرحال ادعای فلسفه تاریخ نیز مانند ادعاهای دیگر مارکسیست افسانه ای بیش نیست و فلسفه تاریخ به عنوان یک اصل واقعی باشد دروغ است و آنچه که حقیقت دارد حوادث تاریخی است که در مرور زمان پیدا می شوند و زمان بعد از ابعاد جسم است و چیزی مستقل نیست تا زمان به عنوان یک اصل مستقل مطرح شود.

حقیقت اینکه هر حادثه علل و شرایط دارند و مستند به علت خود می باشد و قانون علیت بر همه چیز حاکم است و نه پدیده تاریخی و اقتصادی که معلول حرکت و اراده انسانی است و و ...

ص: 105

ادیان مقدس آسمانی

از نظر بینش ادیان مقدس آسمانی انسان موجودی است عاقل و مختار و مسلح است به سلاح فطرت الهی ولو د آغاز و بالفعل فاقد ارزشهای انسانی است ولکن ارزشهای انسانی در او نهفته و بالقوه واجد تمام کمالات انسانی می باشد و محور هرگونه فعالیت و کمال، یا انحطاط و سقوط انسان است، نه محیط و اقتصاد.

و انسان است که به موجب سرشتهای انسانی خود خواهان ارزشهای متعالی حق و عدالت می باشد.

و انسان است که به موجب اراده و تصمیم گیریهای خود در برابر ظلمها و فسادها قیام نموده طاغوت و طاغوتیان، کمونیست و کمونیستیان را سرنگون و بنیان ستم را واژگون می کند و قرآن کریم می فرماید:

وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَی کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا (1)

همانا به فرزندان آدم کرامت دادیم و آنان را بر بسیاری از مخلوقات دیگرمان برتری داده و همه¬گونه نعمتهای پاک و وسائل نقل و انتقالی زمینی و دریائی در اختیار آنان گذاشتیم، و این چه نوع فضیلتی است که انسان همراه با تمام امکانات آقای سایر مخلوقات باشد.

لَقَدْ خَلَقْنَا الإنْسَانَ فِی أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ ثُمَّ رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِینَ إِلا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَیْرُ مَمْنُونٍ (2)

حقیقتاً ما انسان را زیبا و با روح بلند آفریدیم ولی همین انسان بلند مرتبه اگر بیراهه برود او را به پست ترین درجه انحطاط می افکنیم مگر آن مؤمنان که عمل صالح انجام داده اند به آنان بدون منت پاداش نیک می دهیم.

إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا (3)

ما او را راهنمائی کردیم او خود سپاسگذار یا طغیانگر و سرکش است.

فَمَنْ شَاءَ فَلْیُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْیَکْفُرْ(4)

هر که خواهد ایمان آورد و هر که خواهد کفر ورزد او خود مختار است.

به هر صورت قرآن کریم می فرماید انسان در مقام عمل متکی به خود می باشد یعنی تمام کارها را به میل خود انتخاب می کند و به میل خود غذا می خورد و آب می آشامد و به اراده خود شبهای جمعه دعای کمیل و روضه امام حسین(ع) را برگذار می-کند یا به اراده خود منکرات و بدیها را انجام می دهد و این کارها بدون اختیار از او صادر نمی شود و مجبور نیست.

و همین انسان آزاد و مختار درسایه بندگی خدا اگر بینش های فطری او در مسیر صراط مستقیم توحید قرار بگیرند به اوج تکامل و معراج الی الله می رسد و اگر گرایشهای فطری او از صراط مستقیم انحراف پیدا کنند و احیاناً سر از کمونیست و ضد توحید درآورند به اسفل السافلین سقوط می کند.

به فرموده قرآن کریم: انسان منوع، حریص، ظلوم، جهول، کفور، کافر، منافق، عادل، متقی، زاهد، مختار و متفکر است، و قرآن بنیان گذار این عناوین انسان را معرفی می کند.

جهت گیریها

همواره نبرد میان گروه حق و باطل بوده است و هابیل در برابر خود قابیل و موسی در برابر خود فرعونی داشته و در هر زمان مخالفین اسلام با هرگونه نیرنگی با حق مبارزه کرده اند و ماهیت نبردها هم جهت گیری ایدئولوژی توحیدی در برابر شرک، و مذهب در برابر کفر و جهت گیری اشقیاء دربرابر اولیاءالله بوده اند.

و می بینیم که در طول حوادث تاریخی حرکت و نهضتهای اجتماعی بر اساس ایدئولوژی و ایمان بوده، و نه بر اساس تغییر وضع اقتصادی و نه بر اساس تبدیل تز و آنتی تز هگلی بلکه در اثر عرضه شدن یک مکتب صحیح به جامعه و بالا رفتن شعور مذهبی مردم جامعه به بالاترین تمدن و پیشرفت انسانی می رسد چنانکه نهضت مقدس صدر اسلام و پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و نبرد شجاعانه مسلمین در کشورهای اسلامی با کفر و استکبار جهانی بهترین شاهد مدعا است.

و بوعده قرآن کریم و مخبران وحی الهی روزی خواهد آمد که مردم مؤمن به خدا با قدرت ایدئولوژی اسلامی تمام ایدئولوژیهای الحادی را واژگون نموده و حکومت عدل اسلامی به رهبری امام زمان(عج) روحی و ارواح العالمین لکه الفدا در سرتاسر جهان حاکم شود.

پس محرک انسان در تاریخ گرایشهای فطری و ارزشهای متعالی انسان است و نه حرکت دیالکتیکی کور تحت عنوان سازیهای افسانه چون جبر محیط و ابزار تولید مجعول و مشکوک و تاکنون قطره ای از دریای اشکالاتی که برفلسفه و منطق دیالکتیک وارد بود تذکر داده شد و روشن شد که تفسیر نفی، نفی که مارکسیست برای دیالکتیک می کند در هیچ مورد قابل تطبیق نیست و حداقل ارزش قانون ندارد.

و مارکسیستها چون غرض سیاسی امپریالیستی دارند لذا با کمال شقاوت و پرروئی این حرفهای مزخرف را می گویند و دیگر کار به این ندارند که این فلسفه و منطق صحیح است یا نه؟ و فقط برای تبلیغ جامعه کمونیستی و فریب دادن ساده-

ص: 107

پاسخ قرآن کریم

قرآن کریم ماهیت باطل را از زیر هرگونه پوشش خیالی بیرون می آورد و می فرماید آنانکه با سفسطه بازیها، همه چیز را توجیه مادی می کنند جز حدس و گمان علم و دلیلی برای مدعایشان ندارند.

1-یَعْلَمُونَ ظَاهِرًا مِنَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَهُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غَافِلُونَ (1)

آنان فقط زندگی ظاهری و سراب دنیا را می بینند و از عالم آخرت و حقیقت غافلند.

2-وَقَالُوا مَا هِیَ إِلَّا حَیَاتُنَا الدُّنْیَا نَمُوتُ وَنَحْیَا وَمَا یُهْلِکُنَا إِلَّا الدَّهْرُ وَمَالَهُمْ بِذَلِکَ مِنْ عِلْمٍإِنْ هُمْ إِلَّا یَظُنُّونَ (2)

آنانکه گفتند هر چه هست همین زندگی مادی دنیا است که زنده ایم و می میریم جز طبیعت و روزگار هیچ عاملی بر فنای ما مؤثر نیست، آنان به آنچه می¬گویند علم ندارند و فقط حدس می زنند.

3-إِنْ یَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَمَا تَهْوَی الْأَنْفُسُ (3)

اینان فقط دنبال گمان و هوسهای دل خویشند.

4-وَإِنَّ کَثِیرًا لَیُضِلُّونَ بِأَهْوَائِهِمْ بِغَیْرِ عِلْمٍ(4)

چه بسیارند آنانکه بدون علمند و همانا به موجب هوس¬بازیها گمراه می شوند.

5-وَلَا تَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ نَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَوَالْفُؤَادَکُلُ ّأُولَئِکَ کَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا (5)

از آنچه بدان آگاهی ندارید پیروی نکنید و همانا چشم، گوش و دلها همه مسئولند، و باید دقیق بین باشند و هر چیز را به حقیقت درک کنند و نه به گمان.

6-وَمَا لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ انْ یَتَّبِعُونَ إِلَّاالظَّنَ ّوَإِنَّالظَّنَّ لَایُغْنِی مِنَ الْحَقِ ّشَیْئًا (6)

آنانکه از خود می بافند جز پیرو گمان علم ندارند و هرگز گمان برای قضاوت کافی نیست، و انسان را به حقیقت نمی¬رساند.

7-وَمَا یَتَّبِعُ أَکْثَرُهُمْ إِلَّا ظَنًّا إِنَّ الظَّنَ ّلَایُغْنِی مِنَ الْحَقِّ شَیْئًا(7)

بیشتر مردم برای توجیه کارشان جز گمان دلیلی ندارند و حقیقتا گمان برای قضاوت کافی نیست.

8-وَإِذَا قِیلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ قَالُوا بَلْ نَتَّبِعُ مَا أَلْفَیْنَا عَلَیْهِ آبَاءَنَا أَوَلَوْکَانَآبَاؤُهُمْلَا یَعْقِلُونَ شَیْئًا وَلَا یَهْتَدُونَ(8) هنگامی به آنان گفته شوند از آنچه که خداوند به حق نازل نموده پیروی کنید می گویند ما همان عقاید را که در پیشینیانمان دیده ایم دنبال می کنیم آیا کورکورانه چنین کنند ولو پدرانشان دور از تأمل و هدایت بودند؟!

9-تِلْکَ أَمَانِیُّهُمْ قُلْ هَاتُوابُرْهَانَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ (9)

آنچه می گویند خیالات و آرزوهای آنهاست به آنان بگو اگر راست می گوئید برای گفته¬هایتان دلیل و برهان بیاورید.

ص: 108

چهره حق و باطل

قرآن کریم حق و باطل را به سان کف چرخنده و جوهر خالص مثل می زند. یعنی باطل همانند کف رو آمده سیل و فلز است که خود بخود یا با اندک تکان از بین می رود. و حتما باطل بی اساس و از بین رفتنی است ولو چند صباحی چون کف رو آمده جلوه گر باشد.

و اما حق بر پایه علم و دلیل استوار است و همانند طلای خالص باقی می ماند و جهان و انسان از آن بهره مند می شوند و دین اسلام حق و قوانین آن بر اساس وحی و دلیل متقن پی ریزی شده و هرگز آسیب پذیر و از بین رفتنی نیست و هرگز این نور هدایت الهی با فوت عنکبوتهای کور شرقی و غربی خاموش نخواهد شد. و روزی خواهد آمد که دانشگاه قرآن سرتاسر جهان را پر از فرهنگ و معارف الهی کند.

حاصل این آیه مبارکه چهره حق و باطل را به عنوان مثل بیان نموده و اگر پیرامون لطایف این آیه تأمل شود همانند دریای بیکران نشان دهنده اصالت حق و طهارت و قدرت حق است، و بیانگر ضعف و پوچی باطل می باشد:

و از جمله این آیه مبارکه می فرماید صفحه زمین هر گودالی به مقدار ظرفیت خود از آب باران بهره مند می شود و انسان هم هرکس به مقدار قابلیت خود می تواند از حق بهره مند شود.

2-همانگونه که جوهر و طلای خالص گران بها و دارای منافع می باشد، حق گران بها و دارای فوائد کثیر و موجب هدایت و نجات بشر است و و..

3- می فرماید چنانکه کف رو آمده سیل و فلزات زودگذر و کثیف است باطل پوشالی و خبیث است و چون لانه عنکبوتی و کف روی آب به اندک فوتی از بین می رود یا خود به خود آن کف نابود می شود.

و آن حق است که بر اساس علم و دلیل است و آن وحی الهی و گفته های پیامبران است که جاوید و پایدارند و آن ایمان به توحید است که دژ مستحکم و خلل ناپذیر می باشد و هر چند که تندبادهای مادی شرق و غرب طغیان پیدا کنند تزلزلی در آن رخ نمی دهد.

مَثَلُ الَّذِینَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِیَاءَ کَمَثَلِ الْعَنْکَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَیْتًا وَإِنَ ّأَوْهَنَ الْبُیُوتِ لَبَیْتُ الْعَنْکَبُوتِ لَوْکَانُوایَعْلَمُونَ (2)

مثل آنانکه به غیر خدا تکیه می کنند همانند عنکبوتی می ماند که به لانه عنکبوتی خود تکیه کند و به اندک وزش باد واژگون شود و اگر آنان تأمل می کردند و می دانستند که لانه عنکبوت ضعیف ترین تکیه گاه است هرگز به غیر خدا تکیه نمی کردند.

قُلْ هَلْ نُنَبِّئُکُمْ بِالْأَخْسَرِینَ أَعْمَالًاالَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَهُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعًا (3)

ص: 109

بخش هشتم: مغالطه استعماری پیرامون تکامل جامعه و ملاک تکامل جامعه از دید ما

مغالطه استعماری پیرامون تکامل جامعه و ملاک تکامل جامعه از دید ما

حال این مغالطه استعماری مطرح می شود اگر اسلام دین حق است و جامع آنچه که بشر در زندگی مادی و معنوی نیاز دارند می باشد و می تواند جامعه را اصلاح و اداره کند، قانون کمونیستی و دموکراسی غربی را پوچ و باطل می داند. پس چرا حدود 14 قرن و اندی است که اسلام در جامعه پیشروی نکرده و همه مردم طرفدار آن نیستند و از نظر صنعت و تکنیک هم کشورهای اسلامی عقب افتاده اند؟

نیازمند به حق

بله مردم نیازمند به طرفداری از حقند که دنبال واقعیت و نجات بروند. حق، و راه حق را بشناسند که جز راه حق (اسلام) چیز دیگری وسیله نجات و هدایت نیست.

همانگونه که در مضامین روایات ما آمده هنگامی از حضرت زهرا سلام الله علیها سؤال می شود، مولا امیرالمؤمنین(ع) چرا مدت 25 سال از مقام حکومت اسلامی کنار ه گیری نمود.

فرمود: مثل علی کمثل کعبه است یعنی همانگونه که مردم برای اداء فرضه حج به سراغ مکه می روند و نه مکه به سراغ مردم بیاید وظیفه مردم است که به سراغ علی و حکومت حق او بروند و نه علی به دنبال مردم بیاید.

پس بر ما است که به دنبال حق و راه حق و ولایت حق برویم چنانکه آسمانها و زمین مطیع حق و تسلیم ولایت حق اهل البیت علیهم السلامند و نفرین بر آنانکه از ولایت حق الهی سرباز زدند و می زنند.

و بر ما است که برای شناخت رهبران اصیل دین و مذهب کاوش نموده و از آنان حمایت کنیم و نه وظیفه آنان است که به سراغ جامعه و مردم بیایند و ... و اگر هم بیایند به حساب وظیفه دیگر است.

یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لِمَ تَلْبِسُونَ الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَکْتُمُونَ الْحَقَّ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ (3)

ای گروه یهود و نصاری چرا حق را پنهان می کنید و چرا حق را پوشش باطل می زنید و در حالیکه می دانید حق با کیست.

وَلَا تَلْبِسُوا الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَکْتُمُوا الْحَقَّ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ (4)

حق را پنهان نکنید و پوشش باطل نزنید و در حالیکه می دانید حق با کدام است.

وَقُلِ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکُمْ فَمَنْ شَاءَفَلْیُؤْمِن ْوَمَنْشَاءَ فَلْیَکْفُرْ إِنَّاأَعْتَدْنَالِلظَّالِمِینَ نَارًاأَحَاطَبِهِمْ سُرَادِقُهَا وَإِنْ یَسْتَغِیثُوایُغَاثُوابِمَاءٍکَالْمُهْلِ یَشْوِی الْوُجُوهَ بِئْسَ الشَّرَابُ وَسَاءَتْ مُرْتَفَقًا(5)

ص: 114

غاصبین حکومت اسلامی

ولی بعد از درگذشت رهبران اصیل اسلام جامعه صدر اسلام سیر نزولی پیدا نمود و حدود 80 سال بنی¬امیه و 600 سال بنی عباس و 700سال عثمانیها این غاصبین خلافت اسلامی روی کار آمدند و فقط به اسم مسلمان بودند و نه در عمل و اینان در حقیقت بر ضد اسلام و مانع پیشرفت اسلام بودند که معاویه ها، یزیدها و پلیدها اسلام را از مسیر اصلی آن منحرف نموده و 180 درجه انحراف از اسلام عمل می کردند و دودمان ننگین بنی امیه و آن معاویه احمق بود که خار سر راه اسلام شد و هر روز به بهانه هایی بر علیه اسلام و بر علیه خلیفه بر حق رسول الله(ص) علی ابن ابی طالب(ع) می جنگید و صدمه های بزرگی به اسلام زدند و اگر معاویه نمی بود اسلام خیلی پیشرفت کرده بود.

سید جمال الدین افغانی می گوید من در مسافرت خود به پاریس رفتم با چند نفر از فرانسویها که از تاریخ اسلام مطلع بودند برخورد کردم آنها در ضمن صحبت خود گفتند بر ما فرانسویها لازم است که مجسمه معاویه را از طلا بسازیم و روی دروازه پاریس پایتخت فرانسه نصب کنیم. گفتم چرا؟ گفتند برای اینکه معاویه آنچنان در داخل اسلام اختلاف ایجاد کرد که جلو پیشرفت اسلام را گرفت و اگر معاویه این کار را انجام نداده بود به زودی اسلام سراسر فرانسه بلکه تمام اروپا را می گرفت و معاویه لطمه بزرگی به اسلام زد و یکی از جنایتهای معاویه همین بود که جنگ جمل و صفین را بوجود آورد و 14 ماه در صفین بر علیه اسلام جنگید و در این جنگ چقدر از اصحاب پیغمبر مانند عماریاسر94 ساله و یاران با وفای علی(ع) و اسلام کشته شدند و ننگ و نفرین بر چنین انسانهای پلیدی چون معاویه و عثمان که به اسم اسلام ریشه اسلام را می زدند.

و از دوران بدبختی جهان انسانیت بود که هزار ماه ظلم و هزار ماه ستم و هزار ماه شکنجه بنی امیه و 600 سال سر نیزه بنی-عباس و 700 سال دیگر جلادان عثمانی بر مردم حکومت کردند و در این مدت چقدر از مردان خدا و اصحاب پاک پیغمبر که در تمام پیش آمدهای اسلام یاور دین بودند کشته شدند یا تبعید و زندان بودند آیا این جنایتها را می شود به حساب اسلام گذاشت؟ آیا جنایت خلفای جانی و معاویه را می شود به اسلام بست و تهمت به اسلام زد که چرا پیشرفت نکرده!!

درحدی وسیله، نه هدف

نهایت اسلام پیشرفت را در علم و صنعت مادی نمی داند و ارزش اینها را در حد وسیله و ابزار می بیند و نه در حدی هدف، و اسلام دین انسان ساز است و بالاتر از عالم صنعت از مسئولیت فردی و اجتماعی انسان در این دنیا از حیات ابدی و سرمدی از ارتباط انسان با خداشناسی و عالم وحی و از عالم برزخ و قیامت سخن دارد ترقی و کمال انسان را در این مسیر در رابطه با تقرب به خدا پی ریزی می کند و طبعا این طرز بحث چه ربطی به علم وصنعت امروز دارد که موضوع آنها ماده و خصایص آن است آیا کشف اتم و ساختن بمب ناپالم برای کشتن انسانها ارتباط به عقب ماندگی و ترقی اسلام دارد؟

آیا به کار بردن سلاح اتمی و شیمیایی در ایران و افغانستان، هیروشیما و ویتنام و قتل عام انسانها و نابود کردن امکانات حیات و زندگی آنان این پیشرفت و ترقی است یا آخرین درجه انحطاط و وحشی گری بشر است؟!

دادگاه استانبول

ترکیه به جرم خواندن قرآن در خانه ها و مراسم احیاء 57 نفر مسلمان را دستگیر و محکوم به زندان می کند و جزوات قرآن در نزد هرکس دیده شود اسباب جرم حساب شده و آنکس توسط مأمورین امنیت ترکیه روانه زندان می شود.(3) و این ننگ را مسلمانها به کجا می برند. آیا هیچ کس می تواند بگوید کسانیکه اینگونه اعمال را انجام می دهند مسلمانند؟

و یا هنگامی که یک زن مسلمان کتابی می نویسد به نام( ایمان جوانان را به غارت برده اند) و دفاع از حجاب اسلامی می کند و می گوید اگر حجابم را کنار بگذارم پشت پا به قانون اسلام زده ام، دادگاه استانبول ترکیه این بانوی نویسنده مسلمان را به جرم نشر فرهنگ اسلام به 7 سال و نیم زندان محکوم می کند. (4)

آیا مبارزه این مسلمان نماها را با نشر فرهنگ اسلام و خار راه شدن برای اسلام، می شود به حساب اسلام گذاشت؟

پس عقب ماندگی درمسلمین است نه در اسلام، مثلا قبل از صد سال مردم بهره گیری از نیروی الکتریسته و برق را نمی-دانستند آیا این دلیل می شود که تقصیر مال برق است و برق مانع از رشد علمی و استفاده بوده یا برق با همه آثاری که دارد قبل از هزاران سال وجود داشته و همراه آن بوده ولی مردم قبل از ادیسون طرز استفاده و استخراج آن را از مظاهر طبیعت نمی دانستند آیا تقصیر مربوط به مردم آن زمان است یا مربوط به برق است؟

ص: 117

تکامل جامعه از نظر اسلام

در گذشته روشن شد که از طریق دیالکتیک به هیچ گونه نمی توان نه حرکت تکاملی، و نه ملاک تکامل را اثبات کرد.

بله الهیین می توانند در این عالم هم کمال را بشناسند و هم تکامل و ملاک آن را بر اساس دلیل نقلی و هم بر اساس برهان متافیزیکی اثبات کنند و این مربوط به مارکسیست نیست زیرا آنها متافیزیک را قبول ندارند، و از نظر اسلام نه تنها تکامل انسان در این عالم است، و فراتر از این تکامل برزخی و معنوی دارد.

و اما دراین عالم چه پدیده های جهان حرکت تکاملی یکنواخت داشته باشند و چه حرکت دوری و نزولی

فی الجمله تکامل هست زیرا خداوند متعال حکیم است و به مقتضای حکمت او خلقت عالم لغو نیست و مقتضای عدل تکوینی و تشریعی او نیز اینکه هر موجودی به مقدار قابلیت خود از فیض او برخوردار شوند و به کمال نهائی خود برسند.

مَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَیْنَهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ(2)

ما آسمانها و زمین و آنچه میان اینهاست این کاروان آفرینش را جز به حق، بیهوده نیافریده ایم.

ص: 118

گرایش به کمال مطلق

هر موجودی بالفطره عشق به کمال و شوق به تکامل دارند و با حرکت و تلاش دنبال تحصیل کمال مفقود است که آن را تأمین کنند و به جز کمال مطلق هم هر کمالی بالعرض، و توأم با نقص، و نسبی است. و غایت نهایی هر طالب کمال هم وصول به کمال بالذات و بی نهایت می باشند آنگاه میل فطری انسان رسیدن به کمال بی نهایت است و هر لذت و کمالی که در دنیا به آن برسد توقف پذیر نسیت و او را اشباع نمی کند و باید منتهی شود به کمال که مافوق عالم طبیعت باشد.

زیرا کمال عالم طبیعت هر چه که بالا باشد محدود و مطلوب بالذات نیست و میل فطری انسان را ارضاء نمی کند و باز به سراغ کمال بالاتر و بی نهایت است که همان امر معنوی و تقرب به خداوند متعال و پیوست به لقاءالله باشد.

نتیجه هدف اصلی انسان قرب به خدا است که انسان متکامل الهی هیچ برچسبی به جز خداپرستی ندارد و برای او آن وسیله و امکاناتی ارزش دارد که وسیله تقرب به خدا باشد.... انا لله و انا الیه راجعون و گرایش فطری به کمال مطلق در عین اینکه اثبات معاد می کند اثبات مبدأ و توحید را نیز می نماید زیرا هر انسان بالفطره عشق فعلی به کمال مطلق و خیر مطلق و قدرت مطلق دارد و عشق فعلی بدون معشوق فعلی محال است.

و ماسوی خداوند متعال هر قدرت و کمالی نسبی است و مطلوب حقیقی انسان نیست و به غیر کمال مطلق انسان به هر کمال و قدرتی که برسد خواست فطری او را اشباع نمی کند پس هر انسان بالذات گرایش به خدا دارد ولو خودش توجه نداشته باشد، و تفصیل مطلب موکول می شود به جای خود...

جامعه ارتجاعی

هرجامعه ای که بندگی خدا و ارزشهای فطری بر آن حاکم نباشد ارتجاعی است و در انتها درجه انحطاط بسر می¬برد که ذره ای تکامل در آن نیست زیرا معنای تکامل جامعه این نیست که نان و آب و ابزار زندگی خوب داشته باشد. و معنای تکامل جامعه اینکه جامعه ازقید ستم و فساد نجات پیدا کند به اصلاح و بندگی خدا درآید و هر جامعه ای که این ملاک را ندارد ولو در عصرکامپیوتر و فضا هم زندگی کند مرتجع و جامعه منحط جاهلی است.

قرآن کریم ملاک مترقی و مرتجع را مشخص می کند.

وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَیٰأَعْقَابِکُمْ وَمَنْ یَنْقَلِبْ عَلَی عَقِبَیْهِ فَلَنْ یَضُرَّاللَّهَ شَیْئًا وَسَیَجْزِی اللَّهُ الشَّاکِرِینَ (6)

محمد (ص) نیست مگر پیغمبریست از جانب خدا همانند که پیش از او پیغمبرانی فرستادیم و اگر او کشته شود و یا دراثر مرگ طبیعی بمیرد شما دست از دین خدا بردارید، عقب گرد نمودید به دوران جاهلیت و انحطاط، و خداوند غنی مطلق است هرگز ضرر نمی کند. و اما وای بر آنانکه از خیر و ایمان گریزان شوند و به کفر و فساد جاهلی گرایش پیدا کنند و اما خداوند به آنانکه شکرگذاران و ثابت و پابرجا در راه دین می مانند پاداش نیک می دهد.

پس از نظر اسلام تکامل عبارت از چاق شدن بدن و اقتصاد و رفاه نیست و جامعه بی طبقه مادی هم نیست و ممکن است یک کسی همه اینها را داشته باشد و در عصر اتم نیز زندگی کند و اما هیچ تکاملی در او نباشد و در انتها درجه پستی و

ص: 121

تحقق جامعه توحیدی

یعنی آن جامعه که خدا بر تمام شئونات آن حاکم باشد و تحقق چنین جامعه توحیدی الهی هم از نظر اسلام در هر زمان و در هر شرایطی امکان پذیر است زیرا تکامل جامعه وابسته به تکامل صنعت و پیشرفت زمان نیست چنانکه مارکسیست می گوید تا ابزار تولید تکامل پیدا نکند تکامل جامعه امکان پذیر نیست.

و نظریه مسخره مارکسیست سابقا بیان شد که نه تکامل پدیده های جهان را و نه تکامل جامعه را می گوید نهایت آن جامعه کمونیستی است و نه ملاک تکامل را که می گوید ترقی ابزار تولید است اثبات می تواند و همه جز ادعایی بیش نبود زیرا فرض دلیل اینها تجربه بود و از کجا و چگونه آیا میلیاردها میلیارد پدیده ها را تجربه نمودید که سیر تکاملی دارد و چگونه وضع اجتماعی 20 میلیون سال قبل را تجربه کردید که تغییر و تکامل آن ابزار تولید بوده و شواهد تاریخی بر خلاف این ادعاها بود و چگونه جامعه نهایی را که هنوز نیامده تجربه کردید که کمونیستی است و و....

به علاوه از نظر مارکسیست تکامل جامعه امر اعتباری و قرار داری است و طبق این بینش هرگز ممکن نیست برای جامعه و انسان تکامل باشد زیرا در بینش مارکسیستی اصل و زیربنا اقتصاد است و بالفرض اصالتا اقتصاد تکامل یافته نه انسان آنگاه این اعتبار و برچسب به جامعه و انسان هم زده می شود و انسان تکامل اعتباری پیدا می کند نه واقعی! حقیقتا این گونه بینش چقدر احمقانه و مضحک است پس مارکسیست ته تکامل و نه ملاک تکامل را می تواند اثبات کند.

و ملاک تکامل بیان شد که بر محور دین و تقوی است و این ملاک در هر زمانی چه قبل از هزاران سال و چه الان در جامعه باشد آن جامعه متکامل است و همان ملاک اصیل جامعه حضرت موسی که حدود 3 هزار سال قبل بوده الان در جامعه باشد جامعه ایده آل الهی است.

و همان ملاک جامعه صدر اسلام که موبه مو به مقررات دین عمل می کردند و چنان ایثار و اخلاص داشتند که چند خانواده در یک منزل زندگی می کردند و از یک دانه خرما و یک لیوان آب چند نفر استفاده می نمودند فعلا در جامعه باشد جامعه ای تکامل یافته محمدی (ص) است نهایت تحقق این جامعه نیاز به شرایط دارد که مانند حضرت موسی در برابر فرعون و پیغمبر اکرم(ص) در برابر مشرکین قریش قیام کنند تا جامعه توحیدی صدر اسلام بوجود آید و حفظ این جامعه هم نیاز به فداکاری و استقامت و ایثار دارد.

و اگر ملاک جامعه رسول الله در آن جامعه نباشد ولو افراد آن در قرن اتم و فضا و در متن پیشرفت ابزار صنعت زندگی کنند این جامعه منحط و جامعه حیوانات وحشی است و به صورت انسانند.

ص: 122