ص: 2

متحقق خواهد شد، که «إِنْ تُطیعُوهُ تَهْتَدُوا»(1) که ثمره شیرین آن، وحدت خدایی و دوری جستن از راه های غیر خدایی دیگر است؛ «وَ أَنَّ هَذَا صرَِاطِی مُسْتَقِیمًا فَاتَّبِعُوهُ وَ لَا تَتَّبِعُواْ السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِکُمْ عَن سَبِیلِهِ ذَالِکُمْ وَصَّاکُم بِهِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ»؛(2) لذا هیچ نگاهی بصیرت و ژرف اندیشی مقتدای جامعه دینی را ندارد و اعتماد نمودن به رهنمود و نظری غیر از «راهبرد های ولایت» ناصواب و خطاپذیر است، از این روست که چنگ زدن به این ریسمان الهی جامعه را از تفرقه هلاک کننده می رهاند؛ «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا».(3)

در عصر ظهور نیز بنا بر رهنمود پیامبر گونه امام خمینی رحمه الله _ بنیان گذار حاکمیت اسلام ناب در این عصر _ ولایت فقیه همان ولایت رسول الله صلی الله علیه و آله است و نائب عام امام عصر عج الله تعالی فرجه الشریف عهده دار و ادامه دهنده همان هدایت های الهی است.

در این زمان که جبهه کفر و الحاد «ناتوی فرهنگی» را برای انسجام نیروهای شیطانی خویش تشکیل داده و آن را سرلوحه برنامه های اسلام ستیزی خود قرار داده است، فرماندهی جبهه حق برای ایجاد قلعه ای نفوذ ناپذیر در جهت حفظ دستاوردهای این آیین الهی و نظام پایدار اسلامی می کوشد؛ لذا برای دفاع جانانه و تهاجمی همه جانبه به تمامی حیثیت

ص: 4

جبهه باطل، نیاز اولیه و حیاتی ما به «دکترین» اتحاد و انسجام آن هم از منظر مقتدای نهضت غیر قابل اغماض است.

نام گذاری سال جاری به «اتحاد ملی و انسجام اسلامی» از سوی مقام معظم رهبری(دام الله ظله) اساسی ترین نیاز امروز امت اسلامی است که بی شک تمامی هدایت ها و رهنمودهای معظم له در جهت ایجاد چنین حِصنی حصین و دژی مستحکم برای حفظ نیروهای اسلام و قوای حق و پیکار با استکبار جهانی به شمار می رود.

از این رو برای یک پارچگی در تبیین و تفسیر اتحاد و انسجام، جهت روشن گری افکار عمومی و برای اینکه بهترین راهکار وحدت نیز برای خواص مؤثر جامعه دینی مان ترسیم گردد «اتحاد ملی و انسجام اسلامی» را در رهنمودهای رهبر معظم انقلاب جویا شدیم تا تفسیر ایشان از وحدت، انسجام بخش نظرات گردد.

در این مختصر به عناوین و موضوعاتی که به طور خاص به اصل اتحاد ملی پرداخته شده است به صورت اجمال و کلیدی اشاره می شود که البته هر فصل و بابی در این مکتب سیاسی خود فتح بابی برای اهل نظر در تمامی زمینه ها خواهد بود.

سال پر برکت اتحاد ملی و انسجام اسلامی بهان های شایسته و بایسته به دستمان داد تا در این زمینه توفیقی چنین یابیم لیکن تردیدی نیست که پرداختن به این اصل در همه سال ها و با همه اقتضائات زمانی از اولین و اصلی ترین اقدام نخبگان و فرهیختگان جبهه حق است.

امید آن است که تلاش پژوهش گران این دفتر در تدوین این مجموعه توانسته باشد گامی در تحقق آنچه مرضی ولی الله الاعظم، امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف و

ص: 5

ولی امر مسلمین جهان است بردارد و صد البته، اصلاح و تکمیل چنین مجموعه هایی نیازمند نظرات ارزشمند خوانندگان محترم خواهد بود. والحمدالله رب العالمین.

دفتر فرهنگی فخرالأئمه(ع)

ص: 6

ص: 7

( وحدت عمومی، به معنای گرد آمدن صاحبان سلیقه ها و روش های گوناگون بر گرد محور اسلام، خط امام و ولایت فقیه است. این، همان اعتصام به «حبل الله» است که عموم مسلمین بدان مکلف گشته اند؛ و این، آن اسم اعظمی است که همه گره ها را باز، و همه موانع را برطرف، و همه شیاطین را مغلوب می کند.(1)

( وحدت یعنی همین که پیروان این دو مذهب با هم برادر باشند و احساس برادری کنند؛ نه اینکه شیعه، سنی و سنی، شیعه بشود. نه، مراد از وحدت این نیست؛ بلکه وحدت به معنای احساس برادری است و همین که هر طرفی احساس کند که دیگری هم مسلمان است و حق اسلامی او را بر گردن خود احساس کند و متقابلاً او هم به همین ترتیب عمل نماید.(1)

( اتحاد مسلمین، به معنای انصراف مسلمین و فرق گوناگون از عقاید خاص کلامی و فقهی خودشان نیست؛ بلکه اتحاد مسلمین به دو معنای دیگر است که هر دوی آن باید تأمین بشود: اول اینکه فرق گوناگون اسلامی (فرق سنی و فرق شیعه) _ که هر کدام فرق مختلف کلامی و فقهی دارند _ حقیقتاً در مقابله با دشمنان اسلام، هم دلی و هم دستی و همکاری و هم فکری کنند. دوم اینکه فرق گوناگون مسلمین سعی کنند خودشان را به یکدیگر نزدیک کنند و تفاهم ایجاد نمایند و مذاهب فقهی را با هم مقایسه و منطبق کنند. بسیاری از فتاوای فقها و علما هست که اگر مورد بحث فقهی عالمانه قرار بگیرد، ممکن است با مختصر تغییری، فتاوای دو مذهب به هم نزدیک شود.(2)

( مقصود ما از وحدت مسلمانان چیست؟ آیا مقصود این است که مسلمانان از مذهب خود دست بردارند و به مذهب دیگری اعتقاد پیدا کنند و عمل نمایند؟ نه، مقصود این نیست. ما وقتی به وحدت دعوت می کنیم، مقصود ما این نیست که فرق مسلمین _ اعم از شیعه و سنی _ یا

ص: 10

فرقی که داخل تشیع و تسنن هستند، موظف و مجبورند که از عقیده خود دست بردارند و به عقیده سومی یا به عقیده طرف مقابل، گرایش پیدا کنند. این، چیزی است که به تحقیق و تفحص و مطالعه هر کسی وابسته است و بینه و بین الله تکلیف اوست. بحث ما این نیست.(1)

( البته ما با این بیانمان، نه می خواهیم بگوییم که شیعه، سنی شود؛ یا سنی، شیعه شود و نه می خواهیم بگوییم که شیعه و سنی به قدر توان و مقدورات خودشان، برای تحکیم عقاید خودشان کار علمی نکنند. اتفاقاً کار علمی، بسیار خوب است و هیچ اشکالی ندارد. کتاب های علمی بنویسند؛ در محیط های علمی، نه در محیط های غیرعلمی، آن هم با لحن های بد و غلط. بنابراین، اگر کسی می تواند منطق خود را ثابت کند، ما جلو کار او را نباید بگیریم. اما اگر کسی می خواهد با حرف، با عمل و با شیوه های گوناگون، اختلاف ایجاد کند، این را ما فکر می کنیم که در خدمت دشمن است. هم سنی ها باید مراقب باشند و هم شیعه ها. «وحدت ملی» را که ما گفتیم، شامل این هم می شود.(2)

باز کنید، صحبت کنید و خدشه را برطرف و صاف کنید. بر اساس یک مبانی، اتفاق نظر پیدا کنید و براساس این اتفاق نظر، مخلصانه وارد میدان شوید و به این نپردازید که حالا در این مجموعه، فلان اسم در جامعه بیشتر توانست بروبیایی پیدا کند و فلان اسم، عقب تر مانده است.(1)

عزیزان من! این وحدت از واجبات بزرگی است که هر مستحبی، بلکه هر واجب درجه دومی در مقابل آن، در مقام تزاحم، کنار می رود. حفظ این یکپارچگی و وحدت خیلی مهم است!(1)

اللَّهِ جَمیعاً.» یعنی اعتصام به حبل الله، جمیعاً و مجتمعاً لازم است. اعتصام به حبل الله، به صورت تک تک ممکن نمی شود: «وَ لا تَفَرَّقُوا»(1).(2)

کنند. یعنی همه با هم، برادر و دوست و مهربان و دارای حقوقی در مقابل اراده و قانون الهی _ که بر این کشور حاکم است _ باشند.(1)

( سازش با انسان هایی که با شما کاری ندارند؛ عیبی ندارد. «لا یَنْهاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذینَ لَمْ یُقاتِلُوکُمْ فِی الدِّینِ وَ لَمْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ دِیارِکُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَ تُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ»؛(2) با همه کسانی که با شما کاری ندارند و اهل صلح و سلامت و اخّوت و برادری هستند، سازش کنید: اما با کسی که با فلسفه وجودی و اساس و ایمان شما و با اصل حکومت اسلامی و ولایت الهی مخالف است؛ «لا تَهِنُوا وَ تَدْعُوا إِلَی السَّلْمِ»؛(3) سازش نکنید. حواستان جمع باشد. کدام صحنه عبرت و درسی بهتر و بیشتر از این می تواند با انسان حرف بزند؟(4)

و اجتماع، مورد رضای خداست یا مورد سخط او؟ در طرف حق قرار می گیرد یا در طرف باطل؟ امر واضحی است و کسی شک نمی کند که خدای متعال از آن راضی است. عرض من این است که در این قضیه، برای تأمین و استمرار رضای الهی پافشاری کنید.(1)

( حقیقت قرآنی می گوید که اگر انسان ها به نیروی درونی خودشان _ یعنی به ایمان و اراده و اتحاد کلمه و فداکاری های خودشان _ تکیه کنند، هیچ قدرتی در مقابل آنان یارای ایستادگی ندارد.(1)

متعال به این راضی است و مؤمنان و مخلصان و اولیا و عقلا، از آن خشنودند. باید مقدمات و زمینه های این کار فراهم بشود. اختلاف عقیدتی دارند، داشته باشند؛ اختلاف قومی دارند، داشته باشند؛ تغایر نژادی دارند، داشته باشند. اینها، مستلزم و مستوجب تنافس و تعارض و درگیری و جدال بین مسلمین نشود. باید همه مخلصانه کار کنند. علمای بزرگ، متفکران، روشن فکران، نویسندگان، شعرا، هنرمندان، واقعاً این را واجب الهی بدانند. این آیه شریفه قرآن: «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا(1)» و آیات دیگر، خطاب به ما و همه مسلمین در مقابل دشمنان اسلام است. به این آیات عمل کنیم.(2)

رِیحُکمُ.»(1) اختلاف، اصلاحیات و آبرو و اقتدار را از هر ملتی می گیرد. اگر شما وحدت کلمه را حفظ کنید، این قدرت می ماند.(2)

است و برادر شماست، یا هم عقیده نیست و در خلقت با شما شریک است.(1)

رذایل اخلاقی، امکان پذیر نیست. پیمودن این راه، با اختلاف کلمه و تشتت هم ممکن نیست. وحدت کلمه ای را که دارید، باید حفظ کنید.(1)

دوگانگی کنند و بین مردم اختلاف به وجود آید. خدای ناخواسته، اگر اختلافی به وجود آید، این ملت شُل خواهد شد. علت اینکه ما توانسته ایم تا به حال محکم بایستیم، همین اتحاد و اتفاق شماست. هر چه بیشتر و محکم تر باشد، ما نیز در مقابل دشمنان شما می توانیم محکم تر بایستیم.(1)

کشور و این ملت، و همه با اهتمام فراوان به آن چیزی که ضامن اصلی نجات امت اسلامی است، یعنی تمسک به اسلام، باشند که می تواند دنیا و آخرت مردم را آباد کند. امروز از خدا بخواهید این روحیه و این ایمان و این نشاط و شادابی را در شما حفظ کند.(1)

افکار این ملت روشن بین، کمترین اثری بگذارد؛ همچنان که تا امروز این گونه بوده است.(1)

کنند که همان جهت گیری انقلابی و اسلامی، همان روح کمک و معاونت به دولت و مسئولین را حفظ کنند. همان وحدت و هماهنگی و یک پارچگی ملی را حفظ کنند. اینها چیزهایی است که برای جامعه و کشور ما، گره گشاست.(1)

معتقد است، باید در خود قدرت دفاع به وجود آورد. البته بخشی از این قدرت، دفاع مادی و سلاح و نظامی است؛ اما این قدرت، معنوی و وحدت ملی است؛ همکاری و هم دلی مردم با مسئولان کشور است؛ تلاش مسئولان کشور برای بهروزی مردم است؛ حفظ وحدت مردم است، و در کنار اینها آمادگی بهترین و برترین و شجاع ترین جوانان برای دفاع از کشور، ارزش ها، استقلال و عزت ملی است.(1)

قرآن عمل کنیم. اگر قدم در راه اتحاد و توحید اسلامی و علمی که اسلام ما را به آن توصیه می کند؛ پیشرفتی که اسلام ما را به آن فرا می خواند؛ تهذیب نفسی که اسلام ما را به آن وادار می کند؛ برادری و محبتی که خداوند فیمابین مجموعه مؤمنان و مسلمانان لازم می شمرد؛ صلابت و اقتداری که در مقابل دشمنان برای مسلمانان لازم می داند گذاشتیم، بدانیم که قدرت بزرگی هستیم و این قدرت به برکت قرآن حاصل خواهد شد.(1)

بشری را در مقابل چشم آنان قرار بدهد و ثانیاً، آنها را به وحدت اسلامی و تجمع حول آن محور تشویق کند.(1)

امیرالمؤمنین اشعار مدح آمیز دارد. نه فقط درباره امیرالمؤمنین، بلکه درباره همه یا اغلب ائمه اینها خاضع اند.(1)

اهتزازی دارند، در زیر اهتزاز این پرچم اصلی است. این، خیلی نعمت بزرگی است.(1)

کشور _ که لااقل اغلب آنها منطبق بر قوانین اسلامی است؛ اگر نگوییم همه اش منطبق است _ «وحدت ملی» را تشکیل می دهد.(1)

بَیْنَنا وَ بَیْنَکُمْ.»(1) مشترکات را با آنها مورد ملاحظه قرار می دهد. اسلام علیه ملت های دیگر نیست، علیه ادیان دیگر نیست؛ علیه زور است، علیه ظلم است، علیه استکبار است، علیه سیطره جویی است. سیطره جویان و ظالمان و مستکبران این حقیقت را به عکس در دنیا وانمود می کنند. آنها از همه امکانات هم استفاده می کنند؛ از هالیوود گرفته تا امکانات تبلیغاتی، تا اسلحه و نیروهای نظامی، برای اینکه عکسِ این را تبلیغ کنند و به دنیا نشان بدهند.(2)

موج همه گیر اسلامی این بوده است که از سویی انقلاب اسلامی ایران را یک حرکت شیعی به معنای فرقه ای آن _ و نه اسلامی به معنای عام _ معرفی کرده، و از سوی دیگر، در ایجاد نفاق و نقار میان شیعه و سنی سعی بلیغ کنند. ما از آغاز با توجه به این مکر شیطانی، همواره اصرار بر وحدت فرق مسلمین داشته و کوشیده ایم این فتنه گری را خنثی کنیم و بحمدالله با تفضل الهی توفیقات فراوان نیز داشته ایم، که یکی از آخرین آنها، تشکیل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی است و هم اکنون در سراسر جهان اسلام، علما و روشن فکران و شعرا و نویسندگان و عامه مردم از همه مذاهب اسلامی، دوشادوش و با یک زبان و یک نفس، از انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران دفاع می کنند؛ لیکن دشمن با پول و طرح و تبلیغ و خباثت فراوان مجهز است و متأسفانه در نقاطی از جهان کسانی را می یابد که بتواند با تطمیع و اغفال، بر ذهن و زبان آنان تسلط یابد. لذا گاه به گاه در کشوری از یک سیاست مدار، و در کشور دیگری از یک عالم نما یا انقلابی نما شنیده می شود که به تشنیع و ناسزا به شیعیان یا به ملت ایران _ که بزرگ ترین انقلاب معاصر را به وجود آورده و به گونه ای بهت انگیز از آن دفاع کرده اند _ زبان می گشاید و قلم می راند. یا در کشور مسلمان پاکستان _ که ملت آن، در شمار عزیزترین ملت ها برای ما و همیشه در خط دفاع از اسلام و جمهوری اسلامی ایران بوده و هست _ کسانی با دلارهای دشمنان اسلام و وحدت مسلمین، جلسات دایر می کنند و کتاب و

ص: 49

مقاله می نویسند، تا شیعه و تشیع اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله را به باد حمله بگیرند و به مقدسات اهانت کنند.(1)

ضعیفی مطرح بشود و احساس کنند که در اینجا عمق نیست؛ درحالی که عمیق ترین معارف اسلامی _ نه فقط معارف شیعی _ در ایران است.(1)

مسئله رهبری است که اجزای این ملت را به هم وصل کرده و همه احساس یک پارچگی می کنند.(1)

سرکار آمدند و از بین رفتند. چرا؟ به خاطر رقابت های مردمی که به فکر مصالح کشورشان نیستند و به فکر مصالح گروهی خودشانند.(1)

برخوردار هستید _ در ایجاد و حفظ و تقویت و ادامه چنین چیزهایی، غیرقابل انکار است.(1)

وجود ندارد، در امواج تبلیغاتی پخش می کند، برای اینکه فضا را آلوده کند.(1)

می گوییم، نه اینکه همه یک مجموعه شوند؛ نه، بلکه منظور این است که همکاری کنند و نسبت به یکدیگر کارشکنی نکنند؛ پیش بروند.(1)

نظری و رأیی دارند. این، اشکالی ندارد؛ اما باید حمله عنیف و خصمانه نکنند، دشمن را خوش حال نکنند و وحدت کشور را حفظ کنند.(1)

جمهوری اسلامی باشند. همه اصناف باید اهل سیاست باشند؛ اما نگذارید که این دودستگی های ناشی از دسته بندی سیاسی، در بین اصناف راه پیدا کند. یک جامعه متحد و متفق و یک پارچه و در خدمت هدف های اسلامی و نظام اسلامی باشید؛ به خصوص شما انجمن های اسلامی.(1)

خوب است. غرض، دیواری بین شما و دیگران به وجود نیاید؛ بلکه بهان های برای پیوند بیشتر بین خودتان باشد. ان شاءاللَّه موفق و مؤید باشید.(1)

است. این ترکیب، ترکیبی است که اگر به درستی زوایای معنای رمزی آن شناخته شود، هم برای کشور و آینده بسیار بابرکت است و هم برای دشمن و نیروهای مهاجم مزاحم کینه ورز خارجی و ایادی داخلی آنها بسیار تلخ و گزنده و شکننده است. این ترکیب، یک معنای رمزی و سمبلیک دارد. اینکه از جانب ما و پیش از همه از سوی امام بزرگوار رحمه الله ، آن همه بر وحدت حوزه و دانشگاه و وحدت فیضیه و دانشگاه _ با تعبیرات مختلف _ تکیه شد، به خاطر همان معنای رمزی عمیق و آثار و برکات آن است. البته در زمینه این وحدت، بسیار حرف زده شده و انصافاً کار هم شده است. گاهی هم انسان، در باب وحدت حوزه و دانشگاه، بعضی تعبیرها و تفسیرهای غیردقیق از گوشه و کنار می شنود که اصلاً موردنظر نیست. فرض بفرمایید وقتی ما از وحدت حوزه و دانشگاه می گوییم، معنایش این باشد که همه دانشکده های ما _ دانشکده های گوناگون علمی _ در حوزه تشکیل شود! نه؛ مقصود این نیست. دانشکده در جای خودش تشکیل شود، حوزه هم در مرکز جغرافیایی و خارجی خودش. معنای وحدت این نیست که این آنجا برود و آن اینجا بیاید و همه با هم در یک فضا و زیر یک سقف زندگی کنند. این، برداشت ساده ای از یک قضیه پیچیده و مهم است. یا فرضاً نباید کسانی خیال کنند که وقتی ما از وحدت حوزه و دانشگاه صحبت می کنیم، یعنی روش های حوزه صددرصد به دانشگاه بیاید؛ نه. البته بعضی از روش های حوزه، روش های بسیار خوبی است و باید

ص: 64

دانشگاه ها آنها را یاد بگیرند. همان طور که ما در حوزه، بعضی روش های تحقیق را از دانشگاه یاد می گیریم.(1)

( این راه [غریب بودن استاد و دانشجوی متدین و در مقابل میدان دادن به استاد و دانشجوی بی دین و لاابالی]، غلط بود. این، همان چیزی است که امام بزرگوار همیشه از آن نالید و شعار «وحدت حوزه و دانشگاه» برای مقابله با این درست شد. اینجاست که معنای وحدت حوزه و دانشگاه فهمیده می شود. وحدت در اهداف کلی؛ وحدت در کامل ساختن این ملت و این کشور و حرکت با یکدیگر و عبور در دو خط موازی، بدون اصطکاک با هم. یعنی هر دو، کار خودشان را بکنند؛ اما برای یک هدف و آن هدف، ساختن و کامل کردن ملت و کشور ایران است. این طور باید حرکت کرد.(2)

( وقتی ما «وحدت حوزه و دانشگاه» را عنوان می کنیم، بدیهی است مقصود این نیست که این دو را در عالم واقعیت به یک چیز تبدیل کنیم. زیرا اگرچه در گذشته، در حوزه های علمیه، همان دروسی خوانده می شد که امروز در دانشگاه ها خوانده می شود، اما اگر فرض کنیم آن دروس حوزه های علمیه، همان پیشرفتی را که تا امروز کرده است، می کرد، باز امروز باید به مقتضای تخصص و تشعب، هر گروه کار و درس خودش را دنبال کند. پس، مقصود این نیست. مبادا بعضی همین موضوع به این

ص: 65

روشنی و وضوح را ندیده بگیرند و درباره غلط بودن شعار وحدت حوزه و دانشگاه قلم فرسایی کنند.(1)

( در نظام اسلامی، علم و دین پابه پا باید حرکت کند. وحدت حوزه و دانشگاه، یعنی این. وحدت حوزه و دانشگاه، معنایش این نیست که حتماً بایستی تخصص های حوزه ای در دانشگاه و تخصص های دانشگاهی در حوزه دنبال بشود. نه، لزومی ندارد. اگر حوزه و دانشگاه به هم وصل و خوش بین باشند و به هم کمک بکنند و با یکدیگر همکاری نمایند، دو شعبه از یک مؤسسه علم و دین هستند. مؤسسه علم و دین، یک مؤسسه است و علم و دین باهمند. این مؤسسه، دو شعبه دارد: یک شعبه، حوزه های علمیه و شعبه دیگر، دانشگاه ها هستند؛ اما باید با هم مرتبط و خوش بین باشند، با هم کار کنند، از هم جدا نشوند و از یکدیگر استفاده کنند. علومی را که امروز حوزه های علمیه می خواهند فرا بگیرند، دانشگاهی ها به آنها تعلیم بدهند. دین و معرفت دینی را هم که دانشگاهی ها احتیاج دارند، علمای حوزه به آنها تعلیم بدهند. سر حضور نمایندگان روحانی در دانشگاه ها، همین است. چه قدر خوب است که این ارتباط ها، برنامه ریزی و سازماندهی بشود. این، یکی از بهترین و طبیعی ترین وحدت هاست.(2)

( و اما مسئله وحدت حوزه و دانشگاه و روحانی و دانشجو. با اینکه بیش از ده سال از اعلام این امر می گذرد، به نظر می رسد که هنوز درباره این بنیان مبارکی که امام بزرگوارمان بنا گذاشتند، جا برای

ص: 66

سخن گفتن و تحلیل کردن و مطالعه کردن هست. وحدت حوزه و دانشگاه یعنی چه؟ آیا مقصود این است که برنامه های حوزه را در دانشگاه، یا برنامه های دانشگاه را در حوزه اجرا کنیم؟ یقیناً مقصود اینها نیست. حوزه برای خود، علوم و درس ها و روش هایی دارد؛ دانشگاه هم برای خود، علوم و روش ها و مقاصدی دارد. البته هرکدام هم باید روش های خود را کامل کنند و از تجربه های یکدیگر استفاده نمایند؛ دراین بحثی نیست. بنابراین، مقصود از وحدت حوزه و دانشگاه، اینها نیست.

وحدت حوزه و دانشگاه که امام به عنوان یک شعار مطرح کردند، اغلب از واقعیت تلخی در جامعه ما و یا همه جوامع اسلامی منشأ می گرفت که آن واقعیت تلخ، ساخته و پرداخته مستقیم و حساب شده دست استعمار بود. آن واقعیت این بود که وقتی استعمارگران، نقشه های فتوحات سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خود را طراحی می کردند، به یک مانع عمده برخورد کردند و آن، اعتقادات دینی ملت ها بود.

این، همان وحدت حوزه و دانشگاه است. وحدت حوزه و دانشگاه، یعنی وحدت در هدف. هدف این است که همه به سمت ایجاد یک جامعه اسلامی پیشرفته مستقل، جامعه امام، جامعه پیشاهنگ، جامعه الگو، ملت شاهد _ ملتی که مردم دنیا با نگاه به او جرئت پیدا کنند، تا فکر تحول را در ذهن خودشان بگذرانند و در عملشان پیاده کنند _ حرکت نمایند.

طلاب جوان و عزیز و زحمتکش و قانع و مؤمن در حوزه های علمیه و نیز دانشجویان عزیز، این جوانان، این فرزندان و جگرگوشه های ملت،

ص: 67

این بهترین و پاک ترین عناصر جامعه ما در دانشگاه ها، باید در خط اسلام و در جهت عظمت کشور و بلند کردن پرچم اسلام و بیدار کردن ملت های عالم و روح بخشیدن به این دنیای مرده به وسیله دست های استکباری، درس بخوانند و کار و تلاش کنند، تا مطمئن بشوند که فردای ایران اسلامی، به مراتب از امروز بهتر خواهد بود. این، هدف شماست. این، هدف وحدت حوزه و دانشگاه است.(1)

نه، در جهت این تفاهم و همکاری و وحدت، واقعاً کار علمی انجام می دهیم؛ این درست است.(1)

( این ملت باید زیر پرچم اسلام، ایران اسلامی و منافع عظیم ملی و وحدت ملی و یک پارچگی خود را حفظ کند و با توجه به اهداف و ارزش های اسلامی، این راه افتخارآمیز را ادامه دهد. دنیا و آخرت این مردم این گونه تأمین خواهد شد.(1)

( برادران مسلمان ما در همه جای جهان بدانند که نظام جمهوری اسلامی با قدرت و استحکام در راه روشنی که اسلام ناب محمدی صلی الله علیه و آله ترسیم کرده، به پیش می رود و ایران سرافراز با یک پارچگی مسئولان کشور و وحدت کلمه مردم مؤمن و رشیدش در ادامه خط امام خمینی عظیم راحل همه توطئه های اقتصادی و سیاسی و امنیتی و غوغاهای تبلیغاتی دشمن را پشت سر گذارده و روزبه روز به هدف های بزرگ خود نزدیک تر خواهد شد.(1)

( ملت ایران، بحمدالله از اول انقلاب تا امروز، با اتحاد و وحدت کلمه، کار خود را پیش برده است. باز هم باید همین وحدت کلمه، وجود داشته باشد. تلاش برای سازندگی، باید وجود داشته باشد.(2)

( امید و اطمینان کامل دارم که با وحدت کلمه ملت و تلاش مخلصانه مسئولین و حرکت عمومی همه اقشار مردم در همکاری و کمک به مجریان امور، این ملت بزرگ خواهد توانست به همه آرزوهای بزرگ خود دست یابد و کینه دشمنان پلید را به ناکامی بکشد و فروغ امید را در دل همه ملت های مستضعف جهان برافروزد.(3)

( کشور ما می تواند ملتی بزرگتر از آمار کنونی ملت ما را هم اداره کند؛ می تواند خود را در سطح بالایی از پیشرفت و توسعه در میان ملت های عالم قرار دهد؛ و همچنان که در سند چشم انداز بیست ساله اعلام شده است، می تواند از جهات مختلف رتبه اول را در منطقه حائز شود.

ص: 72

اینها توانایی های ملت ماست؛ اینها را ملت ما به برکت وحدت کلمه، به برکت پرچم برافراشته اسلام، و به برکت ایمان عمیقی که در دل های شماست، تاکنون به دست آورده است و باز هم می تواند پیش برود و به چشم انداز زیبا و شایسته ملت ایران دست پیدا کند.(1)

( اگر همین اتحاد و ایمان و ایستادگی در میدان های انقلاب و همین وفاداری به خط امام عظیم الشأن و همین نترسیدنِ از استکبارِ مسلطِ جهان خوار را ادامه بدهید، به فضل پروردگار همه هدف های دیگر شما هم برآورده خواهد شد؛ که یکی از این هدف ها، نابود شدن و از هم پاشیده شدن پیکره استکبار جهانی است؛ این وعده الهی است و وعده الهی بلاشک عمل خواهد کرد؛ اگرچه بسیاری در دنیا آن را نپسندند و نخواهند؛ این همان چشم اندازی است که به ما امید می دهد؛ و این همان امیدی است که در جریان انتظار فرج، آموزش های اسلامی به ما یاد داده است. ان شاءاللَّه افق های روشن، یکی پس از دیگری، در مقابل آن ملتی است که در حال راه رفتن و حرکت است.(2)

مسائل سیاسی. پشتوان هاش هم همین ایمان، وحدت و هم بستگی شماست. این ارتباط گرم و صمیمانه شما با مسئولان کشور است.(1)

( آنچه برای مردم و مسئولان _ هر دو _ حایز اهمیت است، عبارت است از همکاری و حفظ وحدت ملی و هم بستگی عمومی ملت در قبال آنچه مسئولان موظفند انجام دهند. ادامه این راه از یک طرف، و همکاری مردم و مسئولان از سوی دیگر، می تواند ما را در پیشرفت این راه و پیشبرد این اهداف والا کمک کند.(2)

( ... سیاستی که مطرح کردم، یک سیاست مهم کشور است. مسئولان باید به سیاست ها عمل کنند و منسجم باشند. انسجام، مهم ترین شرط پیشرفت است. من به شما عرض کنم، اگر دشمن ملاحظه کند که در کشور ما یک گروه مؤمن، متعهد، منسجم، همدل و کارآمد بر سر کار هستند، ناامید می شود و انگیزه او برای دشمنی کم خواهد شد.(3)

( آینده بسیار روشنی پیش روی ماست، که به سمت آن در حرکتیم؛ آینده ای که ملت ایران خواهد توانست به برکت اسلام و نظام اسلامی، هم عدالت اجتماعی و رفاه مادی داشته باشد، و هم به استقلال کامل دست یابد. نمی گویم بدون تحمل زحمت می شود به آن آینده رسید؛ اما می گویم با حفظ وحدت و ایمان و انگیزه و ادامه حرکت، می توان به آن دست

ص: 74

یافت. عمده این است که ما یاد و راه و هدف های امام رحمه الله را همیشه در خاطر داشته باشیم و آنها را حفظ کنیم.(1)

( ما باید از همان نیرویی که در گذشته به ما کمک کرد، برای پیمودن آینده نیز مدد بگیریم؛ یعنی به خدا اتکال کنیم و وحدت و یک پارچگی بین اقشار مردم را حفظ کنیم. نباید مشکلات را عمده کرد. نمی گویم مشکلی وجود ندارد؛ ولی باید به ناچار از این مرحله عبور کنیم، تا به هدف های بزرگ و متعالی و استقلال و آزادی و رفاه دست یابیم. بالاخره تأمین این اهداف، مشکلاتی را نیز به همراه دارد. بدون تحمل مشکلات، انسان نمی تواند به اهداف بزرگ نائل شود.(2)

( اگر ملتی با اتحاد کلمه در میدان اقتصاد وارد شود، پیشرفت می کند. جنگی برایش پیش آید و وارد شود، پیشرفت می کند. با وحدت ملی، آبروی ملت را بهتر می شود حفظ کرد. یک ملت، تمام آرمان های بزرگ خودش را در سایه وحدت ملی می تواند به دست آورد. اختلاف، تفرق کلمه، جدایی دل ها از یکدیگر، رودررو قرار دادن جناح ها و گروه ها و اشخاص و شخصیت ها با یکدیگر، نمی تواند هیچ خدمتی بکند. بنابراین، این یک اصل است که امیدواریم همه رعایت کنند. این خواست و مطالبه ما از مسئولانی است که با افکار عمومی مردم سروکار دارند.(3)

ص: 75

( ما در طول این بیست ودو، سه سال همیشه به برکت اتحاد کلمه توانسته ایم بزرگترین موانع را از سر راه خود برداریم. امروز هم می توانیم به برکت اتحاد کلمه میان مردم و مسئولان، بزرگترین موانع را از مقابل راهِ حرکت این ملت برداریم.(1)

( سخن اصلی ما این است که ملت ایران برای اینکه رشد و پیشرفت لازم را در همه صحنه ها _ که شایسته آن است _ به دست بیاورد، احتیاج دارد به تقویت هم بستگی ملی و مشارکت عمومی در همه میدان های طلب کننده حضور ملت. کشور متعلق به ملت ایران است؛ آینده هم متعلق به این ملت است؛ امروز و فردا را هم ملت ایران ساخته اند و می سازند؛ لذا نام گذاری امسال به «هم بستگی ملی و مشارکت عمومی» اشاره به نیاز بزرگ ملت در همه مسائل است؛ همکاری، هم دلی، بازو به بازو دادن و دل ها را به یکدیگر مرتبط کردن و به سمت هدف های والای این ملت _ که برای بهروزی و پیشرفت او و کشورش لازم است _ پیش رفتن.(2)

( اگر ملت و دولت با همکاری هم، با امید به آینده، با اتحاد و هم دلی، با دور ریختن بعضی از حرف هایی که دشمن می خواهد به زور در مغز این ملت تزریق کند، وارد میدان شوند _ کما اینکه الحمدللَّه وارد میدان هستند _ و تلاش شان را منسجم تر کنند، شما بدانید در آینده نه چندان دوری _ که شما قطعاً آن آینده را خواهید دید_ کشور ما به اوج اعتلاء خواهد رسید.(3)

ص: 76

( وحدت مردم، محبت میان مردم و مسئولان، عشق به راه خدا و راه اسلام و راه آن رهبر عظیم الشأن و عالی قدر، آن امام راحل، آن استاد و پیرمراد، مردم را پیش برده و حرکت داده است.(1)

( ان شاءالله ملت ما با وحدت کلمه و با ایمان کامل، کشور را یک کشور آباد، آزاد، مستقل، عزیز، بدون اینکه تحمیل هیچ قدرتی از قدرت ها را تحمل کند، می سازد. «بفَضلِ الله و مَنِّهِ و لُطفِهِ ان شاءالله».(1)

( اسلام و جمهوری اسلامی باید نشان دهد که می تواند ایران را چنان بسازد که در طول تاریخ کشورها، با این کیفیت ساخته نشده باشد. این هنر را اسلام و ملت مسلمان ما دارند. مردم همت کنند و با وحدت کلمه و خلوص و اخلاص و حضور در صحنه، کشور را بسازند و آباد کنند. ببینید مسئولانی که مورد اعتمادتان هستند _ جا هم دارد که مورد اعتماد باشند _ از شما چه می خواهند؛ آن را انجام دهید. با همکاری شما مردم، تمام موانع برطرف خواهد شد.(2)

( باید در سایه وحدت کلمه، دست به دست هم دهیم و کشورمان را بسازیم و آباد کنیم. باید با امکانات فراوانی که این کشور به فضل پروردگار دارد، زمینه ایجاد زندگی مرفه را برای عامه مردم، مخصوصاً قشرهای فقیر و محروم فراهم کنیم. باید رهنمودهای امام رحمه الله را که در همه زمینه ها بیان شده است و هم اکنون در اختیار ماست، مورد بهره برداری قرار دهیم و یقیناً کمک الهی هم با ما خواهد بود.(3)

( شما ملت عزیزمان باید بدانید، اگر به فضل الهی همین حرکت مبارکی را که دوازده سال است با قدرت در پیش گرفته اید، با وحدت حرکت کرده اید، به اسلام متمسک بوده اید، با همین تمسک به اسلام، با

ص: 78

همین وحدت کلمه و با همین قدرت و عزت، پشت سر مسئولان دل سوز ادامه بدهید، تمام مشکلاتی را که دشمنان بزرگ اسلام علیه این ملت به وجود آورده اند _ چه در طول پنجاه سال گذشته، چه در جنگ تحمیلی، و چه در حول وحوش آن _ خود شما خواهید توانست برطرف کنید و کشور را یک کشور اسلامی حقیقی نمونه آزاد آباد بسازید.(1)

میان مردم و دولت، میان مردم و مجلس، میان دولت و مجلس، میان کارگزاران کشور و میان آحاد مردم. گروه های مختلف، جناح های مختلف، سیاست ها و جهت گیری های مختلف، در مقابله با دشمن، باید با هم باشند و کاری نکنند که دشمن سوءاستفاده کند. اختلاف سیاسی مانعی ندارد؛ اختلاف نظر مانعی ندارد.(1)

( جمله ای در وصیت نامه امام عزیزمان هست که هرگز نباید آن را فراموش کنیم. ایشان فرمودند: «آن عاملی که انقلاب را به پیروزی رساند، همان عامل، انقلاب را تداوم خواهد داد. یعنی اتکال به خدا و ایمان مردم به اسلام و تصمیم قاطع بر انجام وظیفه الهی و اسلامی و وحدت کلمه، رمز پیروزی و تداوم انقلاب است. این، یک درس همیشگی برای همه ماست».(2)

( وظیفه ما این است که حفاظت و سلامت انقلاب و رشد روزافزون نظام جمهوری اسلامی و ریشه دواندن هرچه بیشتر این نظام را، با کار مخلصانه و وحدت کلمه و داشتن ارتباط و پیوند قلبی با خدا و اتکای به نفس تضمین کنیم. با این روش، ما تا ده ها سال دیگر به فضل پروردگار خواهیم توانست انقلاب را به پیش ببریم.(3)

ص: 80

( اگر نظام اسلامی، آنچنان که قرآن فرموده است باشد، عوامل بقا و حفظ و توسعه، در خود آن وجود دارد و یکی از آنها همین نماز جمعه است. یکی از آنها امر به معروف و نهی از منکر است. یکی از آنها تعاون و برادری اسلامی است.(1)

دین، با توکل به خدا، به برکت وحدت کلمه، به برکت رهبری صحیح و متکی به دین و آگاه و بصیر، توانست ورق را برگرداند. بسیار کار بزرگ و عظیمی است! ورق برگشت.(1)

( آنچه که شما را عزیز کرد، وحدت کلمه بود. دست ها را به یکدیگر بدهید، دل ها را به خدا بسپرید، چشم ها و بصیرت ها را باز کنید و در راه خدا قدم بردارید.(2)

( این قدرت ملت ایران، که بحمدالله در سرتاسر آفاق سیاسی عالم برای سیاست مداران و مسئولان و قدرت های جهانی شناخته شده است، ناشی از چیست؟ ناشی از همین ایمان است. ناشی از همین انگیزه است. ناشی از همین هوشیاری و آگاهی و از همین اتحاد کلمه است. اینها را حفظ کنید.(3)

( ملت ما باید قدرت و عظمتی را که در سایه اسلام و وحدت و مجاهدت به دست آورده، حفظ کند و بر آن بیفزاید.(4)

( ملت ایران باید به مدد اسلام و اتحاد و اتفاقشان، خود را قوی کنند. اگر ملت ما از لحاظ نظامی و اقتصادی و سیاسی و فرهنگی، در حد اعلای قدرت بود، می تواند زندگی خود و ملت های مسلمان را نجات بدهد. اگر قوی و مقتدر بود، اگر وضعی داشت که امید قدرت های بزرگ و متجاوز را قطع کرد و به یأس مبدل نمود، برای جوامع اسلامی، الگو خواهد بود. اگر خدای ناکرده این ملت، اقتدار لازم و شایسته اسلامی را نداشته باشد، دشمنان طمع

ص: 82

خواهند کرد، در زندگی او دست خواهند برد، تسلط پیدا خواهند کرد و همان بساط ننگین دوران گذشته را _ العیاذ بالله _ تجدید خواهند کرد.(1)

( با انسجام و اتحاد کلمه و هم دلی، کشور در سیاست خارجی و مسائل جهانی عزت و هیبت پیدا می کند؛ و در اجرای مقررات و سیاست های لازم در داخل، قدرت می یابد. بنابراین انسجام و وحدت و هم دلی و هم فکری، بسیار مهم است.(2)

( بحمداللَّه با همت مردم، دولت و مسئولین، کشور به طرف سازندگی و آبادی پیش می رود، مردم یک پارچگی خودشان را در حدّ اعلا حفظ کرده اند و عزت جهانی کشور روزبه روز رو به افزایش است.(3)

باشد، دائماً تشنج سیاسی باشد، اول کسی که ضربه می خورد، دولت است؛ چون نمی تواند وظایف خود را انجام دهد. وقتی دولت وظایف خود را انجام نداد، وضع مردم، وضع طبقات مستضعف، وضع جوانان، وضع کسانی که تشنه اقدامات دستگاه های مسئول هستند، معلوم است که چگونه خواهد شد.(1)

( «وحدت ملی»، همان چیزی است که می تواند پشتوانه همه تلاش های دولت مردان و مسئولان و مبارزان و دل سوزان این کشور و این انقلاب باشد. بدون وحدت ملی، این کشور بزرگترین نیروی خود و مایه عظمت خودش را نخواهد داشت.(2)

( آنچه که زمینه و بستر به کار گرفتن ایمان و عدالت و علم است، اتحاد ملی و آرامش در سطح کشور است. اگر در کشور آرامش نباشد، نه از علم می شود بهره برداری کرد، نه از ایمان، و نه می شود عدالت را در جامعه مستقر کرد.(3)

دهند؛ اینها کارهای کوچکی نیست. اینها برای مردم، رخدادهای شیرینی است _ به همین نسبت برای دشمن، تلخ بود. نتوانستد تحمل کنند. فهمیدند که این انسجام، این حرکت صحیح و عمومی و مردمی، کانونی دارد. کانون آن، وحدت ملت است؛ کانون آن، انسجام است؛ کانون آن، اعتقاد است. خواستند این اعتقاد، این ایمان و این هم بستگی مردم را از بین ببرند و این طور وانمود کنند که در نظام جمهوری اسلامی، تشتت هست!(1)

آنچه که بیان می کنیم و تکیه نکردنمان به اختلافات فرعی و درجه دو و ثانوی، از جمله اینهاست.(1)

( اقتدار ملی ما _ که یک ملت همه خیرات و برکات را از اقتدار ملی خود کسب می کند _ ناشی از ایمان، اعتقاد، عزم، امید به آینده، وحدت آحاد مردم، وحدت مسئولان کشور و وحدت مردم با مسئولان کشور است.(2)

( راز این اقتدار ملی و این قدرت بزرگ در چیست؟ در ایمان اسلامی، در تعبد اسلامی، در وحدت کلمه، در همراهی و هم دستی و هم دلی ملت و دولت و همکاری مسئولین با مردم. این، راز اصلی است. این را باید حفظ کنید.(3)

خواهد شد؛ همچنانی که در آثار اسلامی است: «یداللَّه مع الجماعة.»(1) برای ملت ایران، این همزیستی ... مایه افتخار است و این نکته ای است که ملت ایران می تواند آن را به عنوان یک نقطه درخشان و روشن به دنیای اسلام نشان دهد و به آن افتخار کند.(2)

( اگر وحدت شعارها و وحدت جهت گیری ها در میان نخبگان جامعه و مسئولان امور گوناگون کشور رعایت شود، ما می توانیم در همه این مجاهدت ها به پیروزی برسیم.(3)

برکت وحدت کلمه شماست. اینها را برای خودتان نگه دارید. شیطان ها باید از نفوذ در افکار ملت ایران مأیوس شوند.(1)

می رسد، جلوه زیبای وحدت و هم دلی و جمعیت است. این، آن چیزی است که ملت ایران، خیلی باید قدر آن را بداند. هر چه ملت ایران به دست آورده است، بر اثر همین وحدت و جمعیت و هم دلی و همگامی قشرها و مردم مناطق مختلف و اقوام گوناگون است.(1)

( بدانید آن چیزی که دنیا و آخرت، سیادت و جایگاه با ارزش جهانی این ملت را تأمین می کند، پیروی از اسلام، عمل به اسلام و آگاهی از اسلام ناب و اتحاد کلمه با محوریت اسلام است.(2)

چنان بنای تمدن رفیعی در اینجا و بسی جاهای دیگر، شالوده ریزی خواهد شد و چنان عظمتی از اسلام و مسلمین آشکار خواهد شد که دیگر حقیقت و واقعیتی برای استکبار جهانی باقی نخواهد ماند و دیگر استکباری وجود نخواهد داشت.(1)

امروز علاج همه مشکلات این کشور، هم بستگی و مشارکت عمومی است.(1)

( اگر ملت ایران بخواهد در این راه به معنای حقیقی کلمه موفق شود، باید ایمان اسلامی را که همان پایبندی به اسلام و وحدت کلمه است، حفظ کند. دشمن هم علیه این دو عامل، برنامه ریزی می کند. پس، مؤکدا می گویم، با وحدت کلمه پایبندی به فرمان خدا و ایمان اسلامی را حفظ کنید. اینها عواملی است که ملت ما را، هم در جنگ موفق کرد، هم در مقابل دشمنان به پیروزی رساند و نجات داد و هم بعد از این در همه مشکلات، همین عوامل بزرگ _ پایبندی به ارزش های اسلامی و ایمان اسلامی و وحدت کلمه بین همه قشرهای مردم که بحمدالله تأمین هم هست _ نجات بخش خواهد بود.(2)

( عزیزان من! اگر وحدت مردم ایران در زیر لوای اسلام و با هدایت آن نفس گرم و دل آگاه نمی بود، بدانید که این انقلاب در زیر بار مشکلات، کمر راست نمی کرد؛ نمی توانست در زیر آن همه بارهای سنگین، کمر راست کند و خود را به سلامت به ساحل نجات برساند؛ ممکن نبود. از آنچه که در اوایل انقلاب به وسیله جناح بندی های سیاسی، گروهک ها و عوامل پشت پرده گروهک ها اتفاق افتاد، تا آنچه که در دوران جنگ اتفاق افتاد، تا آن چه که به وسیله ابزار فرهنگی انجام گرفت، تا آنچه که به وسیله فشارهای اقتصادی و سیاسی برای این ملت به وجود آوردند، در همه این مراحل، آن چیزی که توانسته است این ملت را زیر

ص: 92

انبوه مشکلات، با سلامت، با قامت رسا و با سر برافراشته، پیش ببرد و از مشکلات فراوان نجات دهد، وحدت عظیم و اتحاد این ملت بزرگ و با اراده و هوشمند بوده است.(1)

( آن روز علاج مشکلات، وحدت کلمه و اتحاد بود؛ امروز هم اتحاد و وحدت کلمه، علاج کننده مشکلات است.(2)

( مردم می دانند که استکبار جهانی، به چه امیدی روی نظام جمهوری اسلامی فشار می آورد و چه می خواهد. مردم ما می دانند که استکبار جهانی فشار می آورد، برای اینکه راه برگشت استعمارگران را به این کشور باز کند. مردم ما می دانند که بسیاری از نابسامانی ها و کمبودها و مشکلات، به خاطر دشمنی و دخالت و خباثت دشمنان جهانی ماست. و این را هم می دانند که با تکیه به نیروی خودشان، با مقاومت و پشتکار و یگانگی و همکاری و صمیمیتشان با دولت و مسئولان اجرایی کشور، خواهند توانست این مشکلات را حل کنند؛ همچنان که خیلی از این مشکلات را حل کردند.(3)

( ملتی که یک پارچه باشد؛ ملتی که دستور «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا.»(4) را امتثال کرده باشد و با وحدت و یک پارچگی به حبل خدا

ص: 93

اعتصام جوید؛ ملتی که بداند «دشمنان با همه تلاش خود فاقد ایمان و اعتقاد به حقانیتند»، بر همه مشکلات، فائق خواهد آمد.(1)

( این اتحاد کلمه را حفظ و این ایمان را روزبه روز در خودتان قوی کنید. این، راز حل تمام مشکلات است. اگر ایمان به خدا و خودتان و مسئولان و نیز ایمان به موفقیت و هدف، روزبه روز در قلب شما قوی تر شد و این وحدت کلمه ای را هم که بحمدالله دارید، حفظ کنید و نگذارید دشمن آن را به هم بزند؛ تمام مشکلات _ چه مشکلاتی که امروز مردم ما به آنها توجه دارند (مثل کمبود و گرانی) و چه مشکلاتی که به آنها توجه ندارند یا کمتر توجه دارند (مثل مشکلات اخلاقی و فرهنگی و بی سوادی و ...) _ برطرف خواهد شد.(2)

( چه سیاست خارجی _ که بحمدالله فعالیت های خوبی دارند _ و چه سیاستهای داخلی _ سیستم سیاسی نظام جمهوری اسلامی _ باید توجه کنند که این ملت در سایه وحدت و یک پارچگی و هم دلی است که می تواند بر همه مشکلات خود فائق آید؛ چه مشکلات با بیگانگان، چه مشکلات با طبیعت، چه مشکلات سیاسی، اقتصادی و غیره.(3)

تقویت علم، تقویت فن آوری، تسلط بر فنون روز، پیشاهنگ شدن در تولید علم، شکوفایی استعدادهای آحاد ملت و جوانان در رشته های مختلف _ چه علوم انسانی، چه علوم طبیعی، چه انواع گوناگون علوم تجربی _ هم بستگی ملی و تقویت هم دلی در میان مردم؛ اینهاست که می تواند یک ملت را تقویت کند؛ می تواند هم دنیای خودشان را آباد کند، هم آنها را از آسیب دشمنان محفوظ نگه دارد. اینها وسیله ای است برای حفظ و صیانت؛ ما باید اینها را دنبال کنیم و خود را متعهد به انجام آن بدانیم.(1)

( شما ملت ایران به برکت ایمانتان، به برکت پایبندی خود به احکام اسلامی، به برکت وحدت و ایمان اسلامی، به برکت آگاهی و قدرت تفکر و تعقلی که در شماست و مسائل را می سنجید و فکر می کنید، تا امروز توانسته اید چه در جنگ، چه در میدان سیاست و چه در میدان اقتصاد، بر دشمنان بزرگ جهانی فائق آیید. از این به بعد هم به برکت ایمان، به برکت اتحاد، پیروی از خط امام و پایبندی به مبانی اسلام و انقلاب و به برکت دست های مستحکمی که در هم گره کرده باشید، خواهید توانست بر همه قدرت های زورگو، بر همه سلطه گران و چپاول گران عالم و بر همه کسانی که می خواهند بر ملت ها تسلط پیدا کنند، فائق آیید و توطئه های آنان را نقش بر آب کنید.(2)

ص: 95

است. ایمانتان را حفظ کنید، وحدتتان را حفظ کنید، هوشیاریتان را حفظ کنید. اگر این باشد، هیچ دشمنی نمی تواند به شما آسیب بزند.(1)

( بحمدالله نظام مستقر است و ریشه دار شده است. نمی گویم دشمنی ها تمام شده _ دشمنی ها هست _ ولی ملتی که قوی و متحد و با ایمان باشد، هیچ دشمنی ای برایش خطرناک نیست. گاهی دشمنی ها حتی مایه حرکت و جهش و پیشرفت هم هست؛ لذا دشمنی مهم نیست؛ مهم اتحاد و ایمان و قدرت مردم است. این کشور باید به نام اسلام و زیر پرچم اسلام از همه جهت ساخته شود؛ یعنی سازندگی انسانی و سازندگی زندگی مادی و احیای استعدادها و منابع موجود کشور. لذا همه باید تلاش کنند.(2)

( آنچه که ملت و کشور ما را در مقابل توطئه های بی حساب دشمنان و توطئه گران مصونیت بخشیده است، چند عامل مهم بوده است که یکی از مهم ترین آنها وحدت کلمه آحاد ملت است. هر ملتی که متحد باشد، هر ملتی که میان خود تنازع و جدال ویرانگر نداشته باشد، هر ملتی که با مسئولان خود یک دل و یک زبان باشد و مسئولانش را از خود بداند و مسئولان هم به وظایفشان در مقابل ملت عمل کنند و خود را خدمت گزار مردم بدانند، آن ملت در مقابل همه دشمنی ها شکست ناپذیر خواهد شد. این یک امر قهری است؛ ملت ما این را در طول این بیست ودو سال تجربه کرده است؛ ما در میدان های سخت، این شکست ناپذیری را نشان دادیم. هر کس با ملت ایران دشمنی می کند، یکی از بزرگ ترین دشمنی هایش

ص: 97

عبارت است از اینکه این وحدت عظیم ملی و این هم دلی ملت با مسئولان را از بین ببرد یا در آن خدشه ای به وجود آورد. این دشمنی است؛ بعضی ها این دشمنی را می کنند.(1)

( شما [آمریکا] در مقابل شجاعت این ملت؛ در مقابل هوشیاری این مردم و در مقابل وحدت کلمه این ملت، نمی توانید به او، کوچک ترین صدمه و آسیبی وارد کنید.(2)

( یقیناً پنجه فولادین ابرقدرت ها و صاحبان سلاح و دانش در جهت ضد مردم، نخواهند توانست با همه قدرت و قوتی که دارند، این ملت را از این راه منصرف کنند و ما را از پیگیری اهداف اسلامی باز بدارند؛ اما شرطش همین نکته ای است که عرض کردم؛ باید وحدت کلمه بماند؛ باید اعتماد متقابل دستگاه و مردم بماند. مسئولان باید به مردم اعتماد کنند؛ کما اینکه بحمدالله تاکنون این اعتماد بوده است. مردم هستند که پشتیبان واقعی نظامند؛ این پشتیبانی، متوقف به اعتماد است و این اعتماد هم باید باقی بماند. ان شاءالله بایستی وحدت کلمه از بین نرود. وحدت کلمه ملت، رمز پیشرفت و آسیب ناپذیری است.(3)

( البته شرط موفقیت در این راه، اتحاد و هماهنگی و وحدت کلمه ملت است؛ لذا مقاصد دشمن هم این است که ملت را دچار انشقاق کند و

ص: 98

اگر بتواند، ملت را از نظام و از دولت و از مسئولان جدا نماید؛ که بحمدالله تاکنون نتوانسته و ان شاءالله بعد از این هم نمی تواند.(1)

( عاملی که می تواند کشور شما را در مقابل هر افزون طلبی، هر انحصارطلبی، هر تجاوز، هر ماجراجویی و هر بحران سازی حفظ کند، استحکام ساخت داخلی نظام است. همین طور است ارتباط بین آحاد و قشرهای مردم با مسئولان نظام، امید جوانان به آینده و گرفته شدن رخنه هایی که به تدریج موجب تضعیف نظام می شود.(2)

عظیمی مثل نیروی ملت ایران، وقتی که به عشق الهی و به ایمان و اعتقاد به خدا و مکتب اسلام منور شده باشد، و وقتی که این دست ها و بازوها با یکدیگر گره خورده باشد، این قدرت را دارد که همه دشمنان را عقب بزند و ملت و کشور را به همان شکلی که شایسته یک ملت اسلامی است بسازد.(1)

( امروز هر چه که بیداری اسلامی به دست آورده و عزت ایران از آن سود برده، مورد تهاجم دشمنان ماست. اینکه می بینید به ارزش های اسلامی حمله می کنند، وحدت ملت را هدف قرار می دهند و سعی می کنند نیروهای انقلاب را از راه انقلاب منصرف کنند، به خاطر این است که احساس می کنند تا اسلام در کشور هست، تا نیروهای مؤمن با یکدیگر وحدت دارند، تا قرآن در این مملکت حکومت می کند و تا اسلام در اینجا پرچم حاکمیت بلند کرده است، نخواهند توانست سلطه خودشان را آنچنان که مورد نظر آنها و در نقشه های آنهاست، تأمین کنند.(2)

( اگر ملتی بیدار باشد، زنده باشد، سرپا باشد، همت کند، اراده کند، اتحاد داشته باشد؛ پشت سر مسئولانش باشد، به کارگزاران کشورش اعتماد داشته باشد ... با این خصوصیات [دشمنان] در امر اقتصادی کشورش نمی توانند تأثیرات بلندمدت بگذارند. ضربه وارد می کنند؛ اما یک ملت زنده، ضربه اقتصادی را هم مثل ضربه شمشیر، مثل ضربه گلوله، خرد می کند، از بین می برد، اثرش هم باقی نمی ماند.(3)

ص: 100

( حضور انقلابی، فعالیت انقلابی، پارسایی انقلابی، طهارت و معصومیت انقلابی، آگاهی و هوشیاری انقلابی، وحدت و یک پارچگی حقیقی، بی اعتنایی به انگیزه های گروهی و خطی و امثال آن و در نهایت، توکل و تضرع و توسل شما به خدای قادر متعال خواهد توانست خطر این دوران را کم کند و سدی عظیم در مقابل تهاجم دشمنان نیز پدید بیاورد.(1)

( ما تا همین امروز هم توانسته ایم با قدرت اسلامی و توکل به خدا و انسجام و وحدت عمومی ملتمان و با روشنی راهی که در پیش داریم و هیچ ابهامی در راه خود نداریم، جلوی خیلی از تجاوزها را در دنیا بگیریم.(2)

( امام بزرگوار ما، به طور قاطع می گفت که دشمن قادر نیست این ملت را تا وقتی ایستاده و متحد است، شکست بدهد و فرمودند: «امریکا درمقابل ملت ایران، هیچ غلطی نمی تواند بکند.» ما هم همان حرف را تکرار می کنیم. این، اعتقاد ملت ایران و مسئولان و دست اندرکاران نظام جمهوری اسلامی است.(3)

( یک پارچگی اقشار مختلف مردم و اعتماد و محبت میان ملت و دولت، یکی از مهم ترین علل موفقیت و قدرت ملت ایران در برابر خصومت ها و توطئه های دشمنان در دوران ده ساله بوده و لذا امام فقید و عزیزمان رحمه الله بیش از هر چیز بر آن تأکید کرده و اصرار ورزیده است.(4)

ص: 101

( علت اینکه ما ملت ایران، در ده سال بعد از انقلاب توانستیم در مقابل تهاجم گوناگون دشمن _ با همه مشکلات آن _ بایستیم و مقاومت کنیم و ضرر بیشتری متوجه آنان بکنیم، این است که به برکت دین و ایمان و انقلاب و اسلام و آموزش قرآنی و اسلامی شخصیت عظیم الشأنی که بیان و سخن و کلامش، مفاد و مضمون قرآن و اسلام بود، در میان مردم ما روحیه انقلابی و پارسایی انقلابی و وحدت کلمه بیشتر حکم فرما بود.(1)

( بدانید که اگر ملت ایران، توکلشان به خدا، احترامشان برای ارزش های اسلامی، تبعیت شان از مسئولان امر و وحدت کلمه خودشان را حفظ کنند، هیچ قدرتی از قدرت های مادی را من نمی شناسم که بتواند با ملت ایران با این خصوصیات در بیفتد و پیروز بشود؛ بلکه ملت ایران بر تمام آنها پیروز خواهد شد.(2)

و خارجی است، اهمیت وحدت و یک پارچگی ملت و مسئولان بیشتر آشکار می شود.(1)

( این ملت، ملتی است که با وحدت کلمه توانست این انقلاب را به وجود آورد؛ با وحدت کلمه توانست مصیبت بزرگی مثل جنگ تحمیلی را از سر بگذراند؛ با وحدت کلمه توانسته است تا امروز درمقابل دشمنی ابرقدرت ها _ به خصوص دشمنی رژیم امریکا که به شدت با این ملت و با این دولت و با این نظام دشمنی کرده است و هنوز هم می کند _ بایستد. باز هم وحدت کلمه را حفظ کنید و نگذارید دشمن با طرح شعارهای انحرافی، با طرح جاذبه های دروغین، با طرح چهره های کاذب، در میان شما تشتت درست کند.(2)

( ملت ایران به برکت وحدت کلمه، هم در جنگ، هم در بسیج نیروها برای میدان های دفاع مقدس، هم در همه میدان های گوناگونی که برای این ملت مطرح بود و هم در خود انقلاب، پیروز شد. اگر وحدت کلمه نبود؛ اگر ملت ایران دچار اختلافات و دودستگی ها و شکاف ها و شقاق ها می شد _ که دشمن می خواست این کار را بکند، ولی بحمدالله موفق نشد _ ناموفق می ماند. این وحدت را باید حفظ کنید.(3)

( شرط پیروزی، اتکال و اعتماد به خدا، هوشیار و جدی و آماده بودن، حفظ وحدت، و فریب تبلیغات دشمن را نخوردن است.(4)

ص: 103

( این جمله را که امام بزرگوارمان بارها و بارها روی آن تاکید می کردند، به یاد داشته باشید که: رمز همه پیروزی ها، وحدت کلمه و حضور در صحنه است. اگر وحدت کلمه و حضور مردم در صحنه نباشد، ملت ایران نخواهد توانست گامی به جلو بگذارد؛ ولی اگر همه مردم این رمز را شناختند و حفظ کردند، البته خداوند به آنها کمک خواهد کرد. این وعده الهی است که «وَ الَّذینَ جاهَدُوا فینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا»،(1) «مَنْ کانَ لِلّه کانَ اللهُ لَه.»(2) اینها وعده حق و صدق و قطعی الهی است.(3)

( شرط اساسی، وحدت و یک پارچگی ملی است و اگر نباشد، همه آنچه هست، بیهوده خواهد بود. پس، مرز میان پیروزی همه جانبه ملت ما، یا خدای نکرده ناکامی و هدر رفتن همه زحمات گذشته، یک چیز بیش نیست و آن، وحدت کلمه میان مردم است. دشمن به همین دلیل است که برای شکستن وحدت ملت، سرمایه گذاری مادی و معنوی هنگفتی کرده و می کند.(4)

( راز قضیه، همین حضور و اراده و وحدت مردم است و این، ملت ایران را تا امروز بر دشمنانش پیروز و غالب کرده است.(5)

ص: 104

همه استان ها؛ وحدت بر محور افکار و رهنمودهای انقلابی اسلام که به وسیله امام بزرگوار مطرح شد و پایه های این حکومت و این نظام را به وجود آورد و به فضل پروردگار از روز اول، روحانیت مبارز و انقلابی و مردمی، ذهن ها را با این افکار آشنا کرد.(1)

( دشمن نتوانست در مقابل ملت ایران کاری از پیش ببرد. بعد از این هم نخواهد توانست، در آینده هم او ضعیف و ملت ایران قوی است؛ به شرط اینکه ایمان و وحدت کلمه و هوشیاری خود را حفظ کنیم.(2)

( من در این شک ندارم که اگر ملت ایران، همین ایستادگی و وفاداری و اظهار حمایت از مسئولان و وحدت کلمه و همین رویه را که تا امروز در پیش گرفته اند، ادامه دهند، نه امریکا و نه استکبار جهانی با همه شاخه هایش و نه دولت های دیگر و نه ارتجاع و نه عوامل نفوذی و نه نفاق و کفر در عالم، نخواهند توانست کوچک ترین ضربتی به این انقلاب و نظام مقدس وارد کنند.(3)

( تقریباً در این دو ماهه [پس از رحلت امام] دیدیم که اتحاد مردم و وحدت کلمه آنها، چه تأثیر معجزآسایی در سیاست جهانی و در فضای بین المللی به وجود می آورد. ما بعد از ده سال، یک بار دیگر این معجزه را لمس کردیم. وقتی مردم با صدا و نفس و اراده واحد، اقدامی می کنند و حرفی

ص: 106

می زنند و راهی را می روند، نفس دنیا در سینه اش حبس می شود و خیره می ماند و قدرت های قوی پنجه، زبون و کوچک می شوند و از کار می مانند.(1)

( شما بارها به دشمن تودهنی زده اید و او را دچار شکستی خفت بار کرده اید؛ اما باز هم دشمن دست به توطئه و خدعه و خباثت خواهد زد. البته او انتظار دارد که ملت ایران ده ها بار دیگر هم در مقابله با توطئه های خبیثان هاش، مشت محکم خود را به دهان و سینه او بکوبد و ان شاءالله خواهد کوبید. برای این کار، بیداری ملت ایران و وحدت کلمه شما مردم همیشه لازم است.(1)

( ما این راه [مبارزه با استکبار] را ادامه خواهیم داد. ما به فضل الهی و با توکل به خدا و با استحکام هم بستگی ملتمان و با هم بستگی ملت های دیگر با انقلابمان، در آینده هم مثل گذشته، یک لحظه با امریکا و زورگویی هایش کنار نخواهیم آمد. آن چیزی که به نتیجه و پیروزی خواهد رسید، راه ماست؛ نه راه امریکا. قلدری امریکا شکسته خواهد شد. شاخ و دندان این حیوان وحشی و بی ملاحظه که هیچ چیز را درمقابل خود به حساب نمی آورد، در هم خواهد شکست.(2)

( این قضیه جزائر خلیج فارس یکی از کارهای کوچکی است که آنها می خواهند انجام دهند. تا مثلاً ناخنشان به جایی بند می شود، آنجا را محکم می چسبند که شاید بتوانند فشاری وارد کنند. بزرگ ترین قلمی که اینها علیه ما راه انداختند، جنگ تحمیلی هشت ساله بود که در آن ناکام شدند. آنها خیلی روی این جنگ تحمیلی حساب کرده بودند. فکر

ص: 108

نمی کردند این جنگ، هشت سال طول بکشد و آخرش هم با ناکامی متجاوز تمام شود. لذا کمکش کردند، تشویقش کردند، پول دادند، سلاح دادند، همه چیز به دشمن دادند تا شاید بتواند کاری از پیش ببرد؛ که بحمداللَّه نتوانست. از این قبیل کارها داشتند و خواهند داشت. این آن مطلب اول؛ یعنی حمله به اسلام در سرتاسر عالم، که این هوشیاری، وحدت، اتحاد و اتفاق امت اسلامی و از بین بردن اختلافات میان اعضای امت اسلامی را می طلبد. قومیت ها و مذاهب را بر اسلام و قرآن ترجیح ندادن: «فَمَن یَکْفُرْ بِالطَّغُوتِ وَ یُؤْمِن بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَة الْوُثْقَی .»(1) این عروه وثقی را محکم چسبیدن و کفر به طاغوت و ایمان به اللَّه داشتن.(2)

( یکی از چیزهایی که سدّ رفیعی در مقابل تأثیر توطئه های دشمن شد، همین حضور مردمی بود. آن جمعیت در انتخابات اجتماع کنند و بیایند. این پاسخ به نظام بود. این همان شعار اصلی است؛ شعار نظام است.(3)

( بدانید سعادت این کشور و این ملت در وحدت کلمه و پیمودن راه اسلام و پیگیری عدالت است. این ملت برای اینکه دشمنان را مأیوس کند و آنها را از تهاجم های گوناگون و موذی گری هایی که نسبت به نظام جمهوری اسلامی دارند، منصرف کند، تنها راهی که می تواند بپیماید، این

ص: 109

است که تلاش کند در سایه اسلام و پیگیری اهداف اسلامی، و با هم بستگی ملی و وحدت کلمه، خود را روزبه روز نیرومندتر کند.(1)

( اگر همین اتحاد و ایمان و ایستادگی در میدان های انقلاب و همین وفاداری به خط امام عظیم الشأن و همین نترسیدنِ از استکبارِ مسلطِ جهان خوار را ادامه بدهید، به فضل پروردگار همه هدف های دیگر شما هم برآورده خواهد شد؛ که یکی از این هدف ها، نابود شدن و از هم پاشیده شدن پیکره استکبار جهانی است؛ این وعده الهی است و وعده الهی بلاشک عمل خواهد کرد؛ اگرچه بسیاری در دنیا آن را نپسندند و نخواهند؛ این همان چشم اندازی است که به ما امید می دهد؛ و این همان امیدی است که در جریان انتظار فرج، آموزش های اسلامی به ما یاد داده است. ان شاءاللَّه افق های روشن، یکی پس از دیگری، در مقابل آن ملتی است که در حال راه رفتن و حرکت است.(2)

( دشمن با همه برنامه ریزیش، با همه خرجی که می کند، با همه هزینه ای که متحمل می شود و با همه امیدی که بسته است، به وسیله ملت ایران، به وسیله ایمان جوانان و اتحاد این ملت، به وسیله دست قدرت الهی که از این ملت حمایت کرده است، محکم تودهنی خواهد خورد.(3)

ص: 110

که[این جهان بینی] مردم را به جمعیت و وحدت دعوت می کند. جمعیت، در درون انسان هم شیرین و مطلوب است. در متن جامعه و در سطح عالم هم همین طور است.(1)

اجازه داده نشود که با پراکندن بذر اختلاف و عداوت، این موهبت الهی و این سرمایه بی بدیل را به آتش بکشد.(1)

( امیدوارم که خداوند متعال با لطف و فضل و رحمت خود، همه کارها را برای ملت ما آسان کند و این وحدت و هماهنگی میان آحاد مردم و دولت را روزبه روز ان شاءلله قوی تر و مستحکم تر کند.(2)

( باید از خدای متعال استمداد کنید تا این آگاهی و وحدت کلمه و فداکاری و تشخیص مصالح انقلاب و راه دفاع از آن را _ که بحمدالله در شما مردم هست _ همیشه برای خود نگهدارید. خدای متعال هم به فضل و رحمت خود، سایه لطفش را تا حالا بر سر شما گسترده و بعد از این هم ان شاءالله خواهد گستراند.(3)

( اتحاد و هم بستگی و محبت و خلوص و ایستادگی و وحدت کلمه شما و حضور قاطعی که نشان می دهید، کار کسی جز خداوند نیست. هیچ کس نمی تواند بگوید من این کار را کردم. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله هم نمی توانست چنین کارهایی را بکند. خدای متعال به پیامبرش فرمود: «لَوْ أَنْفَقْتَ ما فِی الْأَرْضِ جَمیعاً ما أَلَّفْتَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ»؛ تو اگر همه دنیا را هم خرج می کردی،

ص: 114

نمی توانستی این طور دل ها را به هم کلاف و آنها را با هم متحد و متصل کنی؛ «وَ لکِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَیْنَهُم»؛(1) این، کار خداست.(2)

( باید وحدت کلمه ای را که به برکت ایمان به اسلام و اعتقاد به خدا در میان اقشار مختلف مردم به وجود آمده است، صنع الهی بدانیم و از آن قدرشناسی و پاسداری کنیم.(3)

( خدای متعال به این ملت در همه جای این کشور، بزرگترین لطف را کرده است. مایه های وحدت در بین ما زیاد است.(4)

اگر با این دید به جامعه اسلامی نگاه کنید، ابعاد این وحدت اجتماعی و وحدت سیاسی و وحدت معنوی و روحی و وحدت عملی، ابعاد عجیبی می یابد که بسیاری از معارف اسلامی را برای ما معنی می کند.(1)

( صفای دنیای اسلام و محیط اسلامی و محیط معنوی، ناشی از همین ولایت الله است. این ولایت الهی، با ولایت خداوند در عالم سیاست و محیط سیاسی، تفاوت جوهری ندارد؛ حقیقت هر دو یکی است. لذا در نظام اسلامی، حکومت با محبت، با ایمان، با وحدت و هم دلی، همچنین با هم بودن مردم و حکومت، با هم بودن اجزای حکومت و با هم بودن اجزای مردم است؛ اینهاست که مصداق حقیقی ولایت را در جهان متشتت و متفرق و متنازع، متمایز و مشخص می کند و نشان می دهد که این نظام اسلامی است.(2)

( وجه غالب زندگی در نظام اسلامی و در نظام ولایت، باید تعاطف، هم دلی، تعاون و همکاری باشد؛ لذا شما در آیات کریمه قرآن هم که نگاه می کنید، می بینید این مسئله همکاری و هم دلی و همراهی، بخش قابل توجهی از آیات قرآن را به خود اختصاص داده است. آیاتی هست که صریحاً در این معناست، مثل «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً»(3) و غیر اینها. آیاتی هم هست که اگر چه به صراحت در این معنا نیست، اما مفاد و جهت حقیقی آن، اتحاد دل ها و جان ها و همگامی انسان هاست.(4)

ص: 116

موجب فساد و اختلاف و گسستن همه چیز در نظام اسلامی است؛ این را باید از بین برد. اگر ما این صفت شیطانی را در وجود خودمان و در صحن جامعه از بین بردیم، برادری و همکاری به وجود خواهد آمد و روزبه روز، وحدت بهتر و بیشتری ایجاد خواهد شد و جامعه، التیام الهی و اسلامی خودش را به دست خواهد آورد.(1)

تحکیم کرد. این یک پارچگی و اتحاد، به مسئولان و متصدیان امور امکان خواهد داد که وظایف و بارهای سنگینی که بر دوششان است، با جرئت و قدرتِ بیشتر حمل کنند و گره مشکلاتی که ما از گذشته های دور و از سال های طولانی غلبه و سلطه طاغوت بر این کشور وارث آنها هستیم، باز نمایند.(1)

این وظیفه را ندیده گرفت؛ باید هوشیار بود. نباید در نیروی دشمن مبالغه کرد و نباید هم دشمنی و کید او را نادیده گرفت؛ باید مراقب بود.(1)

کشور، با مسئولان طراز اول آن کشور، احساس خویشاوندی معنوی و اتصال و ارتباط روحی و فکری، بلکه وحدت و یگانگی کنند.(1)

دیگر وقتی قرار است کاری بر وتیره صحیحی انجام بگیرد، بایستی بر مباحثات فایق آمد.(1)

( کار را باید انجام بدهید. با طول بحث و جدل و بگوومگو، مصلحت کار تفریط نشود. حالا هم که من احساس می کنم شما آقایان، چه آن کسانی که از داخل آمده اند، چه کسانی که در اینجا بوده اند، متفق هستید که شورای ائتلاف را به یک وحدت سازمانی و تشکیلاتی تبدیل کنید _ حزب وحدت، معنایش این است دیگر _ من موافقم، کار خوبی است؛ مشروط بر اینکه گروه گرایی ها دیگر دخالت نکند. البته این کار، یک مقدار به نصیحت حل می شود، یک مقدار هم به نصیحت حل نمی شود و بایستی جمعی را به عنوان داور بی طرف بگذارید که اگر در جایی گروه گرایی مشاهده شد، با آن مقابله کند.(2)

باشد. بر تفرق ها و مایه های تفرق غلبه کنند؛ به یکدیگر نزدیکتر شوند؛ موارد جزئی اختلاف را در موارد کلی وحدت و اشتراک حل و هضم کنند؛ نه اینکه آن جزئی ها را عمده کنند و مشترکات بزرگ را ندیده بگیرند. برادری اسلامی، علاقه به کشور، پرورش یافتن در دامان انقلاب، برخورداری از نعمت بزرگ نظام اسلامی، دل سوزی نسبت به آینده، علاقه مندی به مردم؛ اینها مشترکات است و باید آنها را حفظ کرد. به خاطر اختلافات جزئی نباید به اینها خدشه وارد کرد. این برای ما یک فریضه و ضرورت است. این فقط امری نیست که «بهتر است» آن را مراعات کنیم. نه، «باید» آن را مراعات کنیم؛ هرکس مراعات نکند، به منافع کشور و مردم و به سرنوشت انقلاب ضربه زده است.(1)

( وقتی در کشور فضای صمیمیت و مهربانی باشد و قشرهای مردم با یکدیگر به چشم برادری نگاه کنند _ معنای برادری این نیست که در مسائل، صددرصد این گونه فکر کنند؛ دو برادر هم ممکن است درباره فلان یا به همان مسئله، دو نوع نگاه کنند، اما برادرند. برادری، مهربانی و علقه، به جای خود محفوظ است _ آن وقت دولت که برگزیده این ملت است، این فرصت را پیدا خواهد کرد که مهمترین وظایفی را که بر عهده اوست، با قدرت انجام دهد و مشکلاتی را که در کشور است، برطرف کند. چون وظیفه دولت است و دولت برای اینکه بتواند وظیفه خود را در یک فضای آرام، بی دغدغه و بی تشنج انجام دهد، احتیاج دارد به اینکه فضای جامعه، دور از تشنج و فضا آرام، روشن و شفاف باشد.(2)

ص: 127

( شاخص چهارم [در یک نظام اسلامی]، صفا و اخوت است. در نظام نبوی، درگیری های برخاسته از انگیزه های خرافی، شخصی، سودطلبی و منفعت طلبی مبغوض است و با آن مبارزه می شود. فضا، فضای صمیمیت و اخوت و برادری و هم دلی است.(1)

( توصیه من این است که کوشش کنید وحدت را در سطح عموم مردم حفظ کنید. اگر اسلام روی بعضی از قشرها تکیه می کند و برای آنها احترام خاصی قائل است _ مثل معلمان و عالمان دین و کارگرها و کشاورزها و ... _ به آن معنا نیست که اسلام قشرگرایی می کند؛ خیر، اسلام با طبقه گرایی و قشربازی مخالف است. مؤمنین در تمام خانواده بزرگ اسلامی با هم برادرند و پیوند آنها، پیوند برادری است. همه آحاد مردم بایستی این پیوند را در سطح بزرگ جامعه خودمان و پس از آن در سطح وسیع امت اسلامی حفظ کنند.(2)

تحمل کنند؛ در جهت ترسیم هدف های والا و عالی و برای رسیدن به آنها به یکدیگر کمک کنند و از ایجاد تشنج، بداخلاقی، درگیری، اهانت و متهم کردن بپرهیزند. امروز به نظر من وظیفه ما این است.(1)

( نکته اول، همین مسئله وحدت عمومی مردم است. از علمای موجه و زبان های ناطق و گویا، به خصوص ائمه محترم جمعه و شخصیت هایی که مقام رسمی و جایگاه شناخته شده ای را در جامعه اسلامی دارا هستند، چه کسی اولی به این است که مردم را صمیمانه به سمت وحدت و استحکام _ همین یک پارچگی که بحمدالله هست _ دعوت کند؟ هیچ کدام از ما مسئولان نظام نباید اجازه بدهیم که دست هایی، یا از روی عناد و غرض و یا از روی جهالت، در یک پارچگی ملت تفرقه ایجاد کنند و مردم را به دسته جات تقسیم نمایند و اهوای آنان را با یکدیگر متقابل و متضاد بکنند. این، را ه هایی دارد. با تشرزدن و دعواکردن و تهدیدکردن، همیشه این مقصود حاصل نمی شود. بیشتر با محبت و جلب قلوب و جذب باید این مقصود را عملی کرد.(2)

( باید روحیه محبت، وحدت، هم گرایی و ارتباط و پیوند در میان مردم تقویت شود.(3)

گاهی دو طلبه دعوا و جنجال می کنند؛ عصبانی می شوند، اما وقتی مباحثه تمام می شود، با یکدیگر ناهار و چایی می خورند و«لَمْ یَکُنْ شَیْئاً مَذْکُورا»!(1) حرف هایشان را می زنند، اما بینشان دشمنی و شکاف ایجاد نمی شود.(2)

شروع می شود: اتحاد سازمانی و تشکیلاتی. نگذارید شما را تکه تکه و پاره پاره کنند.(1)

( آحاد مردم و گروه ها و گرایش های مختلف به خاطر اختلافات جزئی، صدایشان را روی هم بلند نکنند. البته اختلافات هست؛ داخل یک خانه هم ممکن است اختلافاتی وجود داشته باشد، اما همه اهل خانه اند؛ همه از این خانه دفاع می کنند؛ همه منافع آن را بر هر چیز دیگری ترجیح می دهند.(2)

( وحدتی که ما اعلام می کنیم و شعار می دهیم و به آن دل بسته هستیم و دنبال آن، حرکت و کار می کنیم، اولین نقطه اش باید ناظر به رفع این تعارض ها و تناقض ها و اختلاف ها و درگیری ها باشد، که خدای متعال به این راضی است و مؤمنان و مخلصان و اولیا و عقلا، از آن خشنودند. باید مقدمات و زمینه های این کار فراهم بشود. اختلاف عقیدتی دارند، داشته باشند؛ اختلاف قومی دارند، داشته باشند؛ تغایر نژادی دارند، داشته باشند. اینها، مستلزم و مستوجب تنافس و تعارض و درگیری و جدال بین مسلمین نشود. باید همه مخلصانه کار کنند. علمای بزرگ، متفکران، روشن فکران، نویسندگان، شعرا، هنرمندان، واقعاً این را واجب الهی بدانند. این آیه شریفه قرآن: «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً»(3) و آیات دیگر، خطاب به ما و همه مسلمین در مقابل دشمنان اسلام است. به این آیات عمل کنیم.(4)

ص: 131

( یک میلیارد انسان در دنیا هستند که درباره خدا و پیامبر و نماز و حج و کعبه و قرآن و بسیاری از احکام دینی، با هم یک عقیده دارند؛ یک چند مورد اختلاف هم دارند. اینها بیایند همان چند اختلاف را بگیرند، با هم بجنگند، تا آن کسی که با اصل خدا و پیامبر و دین و همه چیز مخالف است، کار خودش را انجام بدهد. آیا این عاقلانه است؟! یازده، دوازده سال است که جمهوری اسلامی، این مطلب را فریاد می کند و این ملت هوشیار و آگاه، آن را دنبال می کنند. ملت های دیگر هم باید توجه کنند.(1)

است؟ چه کسی چنین چیزی را گفته است؟ چه کسی می تواند این حرف را ادعا بکند؟(1)

( امروز از بسیاری جهات، وضع کشور بسیار بهتر از دوران جنگ است. از لحاظ اعتبار جهانی هم، نگاه جهانیان به کشور ایران و مسئولین است. تزلزلی در ما نیست؛ اما همین عدم تزلزل، همین استحکام و ریشه دار بودن و همین که می بینند این کشور به طور جدی درصدد است که آینده ای را تضمین و تأمین کند _ که در آن صورت دیگر از عهده اش برنخواهند آمد _ موجب شده است که خشمگین تر و جدی تر شوند و توطئه هایشان را چند برابر کنند. بنابراین وضع ما حساس است. در این وضع حساس امروز، همه وظیفه دارند که هماهنگی و وحدت و یک پارچگی و نظام را حفظ کنند و برخی امور جزئی را به بهای حفظ امور کلی، در مواردی قربانی کنند. همه باید به این فکر کنند.(2)

( یکی از اشکالات اساسی ای که امروز در محیط خواص _ یعنی مسئولان مجلس و دولت و کسانی که در سطوح تصمیم گیری هستند _ وجود دارد، این است که به مسائل اصلی کمتر توجه می کنند؛ ولی غالباً به مسائل فرعی و کاملاً سطحی و بهانه گیرانه می پردازند؛ در حالی که ما خیلی از این مسائلی را که جزو اختلافات کوچک به حساب می آید، باید اصلاً ندیده بگیریم. الان مباحث اساسی و اصلی ای وجود دارد که باید به آنها پرداخته شود؛

ص: 133

ولی آدم می بیند که گاهی تحت الشعاع مسائل فرعی قرار می گیرد. خدا نکند که این خوی ایرانی ما باشد؛ برداشت بعضی ها این است!(1)

( اگر این روح تقوا و توجه به خدا باشد، بگومگوها هم نخواهد بود. به نظر من، این اختلاف های کوچک و کم عمق _ و البته غیرمهم _ کم اهمیت تر از آن است که بدان خیلی توجه بشود. هرچه یک پارچگی و وحدت از همه جهات بیشتر باشد، زیباتر و با شکوه تر خواهد بود و برای دشمن شکننده تر و برای دوست امیدوارکننده تر است.(2)

( وقتی نگرش های متفاوتی وجود دارد، اگر ما وحدت را به عنوان یک اصل، جزو عالی ترین اصول خودمان دانستیم و از ضرورت های بالا انگاشتیم، طبیعی است که هر طرفی باید مقداری تنازل بکند. بدون تنازل، امکان ندارد که این مقصود حاصل بشود. هیچ کس نباید توقع داشته باشد که اگر کسی طرف مقابل اوست، به کلی از فکر و عقیده و سلیقه و خواست و _ اگر خدای نکرده هوایی هست _ هوای خود، صرف نظر بکند و دربست تسلیم بشود. این، نشدنی است. اگر ما بخواهیم التیام و جمع ایجاد کنیم و از تفرق و ضررهای تفرق پرهیز نماییم، در مواردی احتیاج به تنازل است. این، یک وظیفه است.(3)

ص: 134

حالت مبالغه گویی ما در حرف زدن ها و در اظهارات، چرا متوقف نمی شود؟ طوری حرف می زنند که آن خوش خیال های بیچاره ای که در بیرون نشسته اند، خیال می کنند که همین فردا اینها به هم می پرند و علیه یکدیگر اسلحه برمی دارند! حرف ها این گونه تند است.(1)

( بین ترک و کُرد و بین سنی و شیعه نباید اختلاف باشد. البته الان میدانی پیدا نکرده اند، والاّ اختلاف بین مسلمان و غیرمسلمان را هم دنبال می کنند. می ترسند مبادا آن را دنبال کنند و شیعه و سنی دست اتحاد به یکدیگر بدهند و قضیه بدتر شود! شما بدانید دشمنان منتظر هر فرصتی هستند؛ ما باید هوشیار باشیم و به دشمن کمک نکنیم و برای او خوراک تبلیغاتی درست نکنیم؛ این وظیفه همه ماست.(1)

( آنچه بر عهده مردم است، این است که کار را ارزش بدانند؛ سرمایه گذاری را ارزش بدانند؛ دانشجو و دانش آموز درس خواندن را ارزش بداند؛ ایثار و مجاهدت را ارزش بدانیم؛ ترجیح مصالح عمومی بر مصالح فردی را ارزش بدانیم؛ وحدت و هماهنگی آحاد ملت را ارزش بدانیم؛ حضور در صحنه های سیاسی را ارزش بدانیم؛ اینها سرمایه های معنوی یک کشور و یک ملت است. یک ملت با این سرمایه هاست که پیروز می شود.(2)

( وحدت و تقوا و خداترسی و یاد خدا و رعایت دستور الهی در همه امور را در هر جا که هستید، حفظ کنید و «الله اکبر»تان را نگه دارید. دشمنی با دشمنان خدا را در دلتان حفظ کنید و انگیزه خدمت برای اسلام و مسلمین در سراسر عالم و کار و تلاش برای ساختن این کشور اسلام و ولیّ عصر(ارواحنافداه) را حفظ نمایید.(3)

ص: 137

( برادران و خواهران! این وحدت کلمه و محبت و الفت را حفظ کنید. شما بحمدالله ملت با رشدی هستید. شاید کمتر ملتی در دنیا پیدا شود که در مجموع از لحاظ رشد سیاسی، مثل ملت ما باشد. راه های از بین بردن وحدت و چگونگی ورود دشمن را بشناسید و با آن مقابله کنید. حضور در صحنه های انقلاب و حمایت از نظام و احساس صاحب انقلاب و کشور بودن را که همه ملت ما دارند، حفظ کنید؛ راز اصلی این است. اگر اینها حفظ شد _ که البته به فضل الهی خواهد شد _ تمام قدرت های بزرگ و همه توطئه گرها و حیله گرهای عالم، از اینکه بتوانند به شما ضربه و خدشه وارد آورند، ناتوان و کوچکند.(1)

( امروز هر دو بعد انقلاب برای ما حایز اهمیت است. در بعد داخلی، باید تمام اقشار ملت و مسئولان و علمای اعلام و معلمان و گویندگان و نویسندگان و سازندگان و برنامه ریزان و سیاست گذاران تلاش کنند، تا باز هم جامعه را به سمت زندگی اسلامی جلوتر ببریم و به آرمان ها نزدیک تر کنیم. و در بعد خارجی انقلاب نیز، باید همه ملت های مسلمان _ به خصوص علما و روشن فکران و کسانی که حرفشان بر ذهن مردم اثر می گذارد _ تلاش کنند، تا وحدت و نزدیکی و آشنایی ایجاد شده، حفظ و تقویت شود.(2)

( همه دستگاه ها باید خوب کار کنند و همه مردم باید دستگاه ها را کمک نمایند. امروز، پرچم اسلام دست شما ملت و دولت است. باید این

ص: 138

پرچم را حفظ کنید. با تنازع و کشمکش، این پرچم حفظ نخواهد شد. مسئولیت، بر دوش همه است. همه باید اتحاد و هم دلی و همکاری و حسن ظن خود را حفظ کنند؛ وظیفه است.(1)

( در این دوران حساس که سیاست های بیگانه از مدت ها پیش به خود وعده داده بودند که در آن شاهد اختلافات شدیدی میان ملت ما باشند، برادران و خواهران عزیز هم میهن باید بیش از همیشه به حفظ وحدت و هماهنگی اهتمام ورزند و مانند گذشته، دشمنان اسلام و ایران را مأیوس کنند. شایسته است که علمای اعلام و ائمه محترم جمعه و گویندگان اسلامی و طلاب و دانشجویان عزیز و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی و روشن فکران و نویسندگان و هنرمندان، این حقیقت والا را با هزار زبان برای همه روشن و همه را بدان ارشاد کنند.(2)

این است که هر گروهی از فرقه های اسلامی، آن گروه دیگر را طرد کند و از دین خارج بداند. متأسفانه در سطح دنیای اسلام، بعضی هم طبق همین خواست دشمن عمل می کنند و در واقع، بازی دشمن را می خورند؛ شما نباید بگذارید. ملت ایران، به خصوص در این مناطق باید نشان دهد که هوشیار است و ترفند دشمن را می فهمد. با این وحدت که روزبه روز باید قوی تر شود، با همکاری ملت و مسئولان کشور که بحمدالله امروز وجود دارد.(1)

( امروز کسانی وحدت ملی را نه به عنوان شعارهای مذهبی، بلکه با شعارهای سیاسی خدشه دار می کنند. ما قبلا به اینها نصیحت کردیم؛ امروز هم نصیحت می کنیم که نگذارند وحدت این ملت بزرگ و متحد خدشه دار شود. جدا کردن بدنه های این ملت بزرگ از یکدیگر، خدمت به دشمنان این ملت است. اگر این ملت بزرگ و رشید، وحدت ملی را در این کشور حفظ کند، آن وقت این وحدت، برای وحدت ملت های دیگر زمینه سازی می شود. اگر یک امت اسلامی با حدود یک ونیم میلیارد نفر جمعیت، در مسائل اساسی خودشان متحد باشند، شما ببینید چه قدرت عظیمی در دنیا به وجود می آید. اما اگر وحدت ملی خدشه دار شد، دیگر حرف زدن از وحدت جهان اسلام یک سخن افسانه گون است و همه می خندند. عده ای می خواهند این را به وجود بیاورند.(2)

که بیش از همه چیز، یک عنصر اساسی را همیشه در مد نظر داشته باشند و آن، وحدت کلمه و حفظ یک پارچگی عموم ملت است. این را اصلی بدانید که باید بر همه گفتارها و کردارها و فعالیت های فردی و اجتماعی ملت ما حاکم و ناظر باشد.(1)

( گروه ها و جناح ها و اشخاص و دستگاه ها، در هر نقطه که تلاش خود را مضر به وحدت ملت دیدند، باید آن را متوقف سازند. در تمام حوادث بزرگ تاریخ بیداری و مبارزات ملت، هرجا شکست و نامرادی پیش آمده، بر اثر شکسته شدن صف واحد ملت بوده است. ما امروز حق نداریم تجربه های گذشته را تکرار کنیم و هیچ عذر و بهان های برای صدور گفتار و عملی که ناقض وحدت است، پذیرفته نیست.(2)

اهداف عالیه اسلام، قدرتمندانه حرکت کنند و دشمنان کمین گرفته را که مترصد فرصتند، مأیوس سازند.(1)

( وظیفه نخبگان سیاسی و دینی و فرهنگی و رجال ملی و جوانان و دانشگاهیان، سنگین تر از دیگران است. وحدت و هم دلی میان پیروان مذاهب اسلامی و پرهیز از اختلافات فرقه ای و قومی باید از برجسته ترین شعارهای این نخبگان باشد. نشاط علمی، نشاط سیاسی، تلاش فرهنگی و بسیج کردن همه نیروها در این صفوف اصلی، باید سرلوحه دعوت آنان قرار گیرد.(2)

( [دیدار با روحانیون ارومیه] باید کاری کنید که میان آحاد مردم، وحدت کلمه هر چه بیشتر شود. حساسیت های یکدیگر را نباید تحریک کرد. دشمنان وحدت را بایستی رسوا و مأیوس کرد. امروز کسانی پول خرج می کنند، برای اینکه بتوانند افکار غلط، متحجر و دور از متن اسلام را، به داخل مجامع علمی و روحانی اهل سنت بکشانند، شاید بتوانند آنها را از نظام اسلامی دور کنند.(1)

( اگر به وظایفی که از قبل مسئولیت روحانی بودن خودمان داریم، خوب عمل کنیم، بدانید که همه ترفندهای دشمنان جمهوری اسلامی و انقلاب، هر جای دنیا که باشند نقش بر آب خواهد شد. روحانیت باید متحد بدون تجزیه حقیقی باشد. البته تجزیه های ظاهری مثل گروه مسجد فلان و گروه مسجد بهمان، مانعی ندارد و چیزی نیست. مبلغین فلان سازمان و مبلغین بهمان سازمان، اهمیتی ندارد. تجزیه حقیقی، دو جهتی و تعارض و تزاحم نباید باشد. وحدت به معنای حقیقی کلمه باید وجود داشته باشد. اگر وحدت کلمه ای که امام بزرگوار ما با آن دید عمیق خود همیشه آن را به عنوان نکته ای مهم می دید و توصیه می کرد، رعایت شود، بدانید که بزرگترین و خطرناکترین دشمنان هم در مورد این ملت و این کشور و این نظام، هیچ غلطی نمی توانند بکنند.(2)

ص: 143

( همه [روحانیون] سعی کنند وحدت کلمه را حفظ کنند. اختلاف و دودستگی و در پوستین یکدیگر افتادن و این چیزها، مناسب شأن اهل علم نیست و مسئولیت ها را سنگین می کند. زیرا در روحیه مردم، اثر می گذارد.(1)

( از جمله چیزهای مهمی که بایستی در تبلیغات [ماه محرم]، مردم را به آن توجه دهید، مسئله وحدت و اتفاق و اتحاد ملت است.(2)

( وظیفه همه، به خصوص چهره های موجه و علما و روحانیون و شخصیت های علمی، توجه به سه نکته است و این سه نکته در شرایط فعلی باید مورد نهایت اهتمام واقع بشود و همه برنامه ها و گفته ها و اظهارات، با توجه به این سه نکته شکل بگیرد. امروز غفلت از این سه نکته، حقیقتاً جایز نیست. نکته اول، همین مسئله وحدت عمومی مردم است. از علمای موجه و زبان های ناطق و گویا، به خصوص ائمه محترم جمعه و شخصیت هایی که مقام رسمی و جایگاه شناخته شده ای را در جامعه اسلامی دارا هستند، چه کسی اولی به این است که مردم را صمیمانه به سمت وحدت و استحکام _ همین یک پارچگی که بحمداللَّه هست _ دعوت کند؟(3)

( بعد از پیروزی انقلاب، هنگامی که دشمنان با طرق مختلفی تلاش می کردند جامعه را دچار رکود و اختلاف و تشنج کنند، نقش مبلغین دینی

ص: 144

در شهرها، روستاها، مراکز عمده کشور و در منبرهای مختلف، نقشی تعیین کننده و بسیار مهم بود.(1)

جهت گیری های اصولی، بایستی مشترک باشد. همه باید روی این، نظر بدهند. در بقیه امور هم هر کس که سلیقه و نظری دارد، نظر خودش را داشته باشد؛ ولی نباید موجب اختلاف بشود.(1)

( اوّل... دوم... سوم... در خطبه های نماز جمعه، هدف اول این باشد که ایمان ها تقویت شود. دیگر اینکه اندیشه ها و فکرها، قوی و تقویت شود. سوم اینکه خطوط اصلی سیاست و موضع گیری نظام اسلامی برای مردم درست تشریح و تبیین شود. چهارم اینکه اخلاق فاضله در بین مردم ریشه بدواند؛ و آخر اینکه هم دلی و اتحاد و اتفاق کلمه در بین مردم، روزبه روز قوی تر شود. بر این اساس، باید مطالب خطبه ها تنظیم و حتی الفاظ انتخاب شود.(2)

( مبادا خدای نکرده ائمه جمعه تحت تأثیر حرف این و آنی قرار بگیرند که گاهی چرندی، اتهام بی ربطی و یا مطلب واهی و بی اساسی را مطرح می کنند. حالا اگر یک نفر در یک جلسه خصوصی حرفی را می زند، بحث دیگری است؛ اما امام جمعه نباید این حرف ها را قبول بکند، تا در حرف ها و اعمال و منش او واضح بشود. این طور چیزها را رعایت بکنید. این، همان وحدت طریق و راه و جهت است. بقیه امور هم اختلاف بود،

ص: 146

باشد؛ «اخْتِلَافُ أُمَّتِی رَحْمَةٌ.»(1) ما از اینکه سر بعضی از جزئیات، بین آقایان اختلاف هم باشد، هیچ نگرانی نداریم.(2)

( این هم از وظایف ائمه جمعه است. اختلافات محلی را دامن نزنند؛ سعی در رفع آن اختلافات کنند. فرقه های گوناگون و گروه های گوناگون را جمع کنند.(3)

شود که وحدت کلمه مردم را خدشه دار کند؛ بلکه به عکس، گویندگان مذهبی کوشش کنند که فضا، فضای محبت آمیز باقی بماند و همکاری بین مسئولان و مردم و نیز وحدت کلمه، توصیه بشود.(1)

( ای قلم به دستی که نشسته ای چیزی می نویسی و احساساتت _ ولو احساسات پاک _ و عقاید و ایمانت به تو حکم می کند که فلان کلمه را در ضدیت با آن فرقه مخالف و مقابل خودت بنویسی! بدآنکه با نوشتن این کلمه چه اتفاقی می افتد؛ بدانکه با ایجاد عصبیت ها و دشمنی ها و مخالفت ها، چه کسی استفاده می کند.

وظیفه یکایک آحاد ملت، مخصوصاً گویندگان و نویسندگان، بالاخص کسانی که از تریبون های عمومی استفاده می کنند، آن است که ضمن تجلیل از این وحدت عمومی، همگان را به پاسداری از آن تشویق کنند.(2)

فعالیت های مخلصانه و مؤمنانه، به خصوص در مجموعه دانشجویی و دانشگاهی به طور عموم و کار روشن بینانه و آگاهانه دانشگاهی کردن با... نگاهی به دانشگاه و نگاهی به سطح بین المللی و وضعیت جریان های جهانی.(1)

( ما باید بایستیم و بدانیم چه کار می کنیم. یکی از چیزهایی که من به شماها [دانشجویان] توصیه می کنم، این است که مراقب باشید وحدت و انسجام درونی و برادرانه خود را حفظ کنید؛ نگذارید سلایق مختلف بین شماها اختلاف ایجاد کند؛ مثلا گفته شود نامزد رئیس جمهوری آینده کی باشد، کی نباشد. در این چیزها هم خیلی نباید عجله کرد؛ باید با دقت و حوصله کار کرد.(2)

( وحدت و یک پارچگی خود [دانشجویان]، همچنین تفاهم و وفاق جمعی بین جریان ها و گروه های مختلف را قدر بدانید؛ اینها را از دست ندهید و هرچه می توانید، بیشتر حفظ کنید. مجموعه دانشگاه را برای درس خواندن آگاهانه، حفظ کنید.(3)

مبارزه با دیو یأس، میدان مبارزه با تبلیغات دشمنان مستکبر، میدان وحدت و همکاری و هم بستگی ملی.(1)

( امروز هم مجاهدت جوانان و برگزیدگان در میدان های دیگر لازم است: در میدان علم و معرفت، در عرصه تلاش برای خودسازی معنوی و اخلاقی در صحنه مجاهدت فرهنگی، در رساندن پیام نجات بخش انقلاب به دل های مشتاق، در ایجاد امید و مبارزه با دیو یأس، در مبارزه با تبلیغات دشمنان مستکبر، در استوار کردن وحدت ملی و نزدیک کردن دل ها به یکدیگر.(2)

( عزیزان من! امروز کشور به نشاط شما، به نیروی شما، به ابتکار شما، به ایمان شما و به صفای شما به شدت نیازمند است. امروز جوان ها باید خردمندی خودشان را، معرفت و دانش خودشان را، ایمان خودشان را، هم بستگی و یک پارچگی خودشان را هرچه ممکن است، تقویت کنند؛ درست همان مناطقی که دشمن می خواهد تقویت نشود... دشمن می خواهد وحدت بین نیروهای ما نباشد و برادران تبدیل شوند به دشمنان. دشمن می خواهد ما صفا و نورانیت و معنویت نداشته باشیم و جوان ما به یک عنصر مادی و بیعاطفه تبدیل شود؛ این چیزی است که دشمن می خواهد. امروز همه وظیفه دارند در مقابل این حرکت کنند.(3)

ص: 151

( مطبوعات و رسانه ها هم مراقبت کنند؛ اگر به گوشه ای از یک قوه اعتراضی هست، این را نباید مجوز قرار دهند و همه آن قوه را تضعیف کنند. اگر فرضاً اعتراضی به یکی دو نماینده وجود داشته باشد، نباید مجلس را تضعیف کرد. اگر اعتراضی به یک حکم قضایی وجود داشته باشد، نباید قوه قضاییه را تضعیف کرد. اگر اعتراضی به بخشی از دولت وجود داشته باشد، نباید دولت را تضعیف کرد. تضعیف این پایه ها، تضعیف انقلاب و نظام و به تأخیر انداختن اهداف والای این نظام است. این را همه متوجه باشند.(1)

به این تعبیرات چپ و راست و اینها هیچ اعتقادی ندارم؛ هر کس اسم خودش را چپ می گذارد، هر کس اسم خودش را راست می گذارد، هر کس اسم خودش را میانه می گذارد، هر چه و هر که هستند _ مسائل جناحی را کنار بگذارند؛ مسائل خطی و درگیری های برادر با برادر را فعلاً کنار بگذارند. درگیری های جناح های گوناگون در کشور ما، درگیری برادر با برادر است. وقتی بیگانه جلو می آید، اگر برادر با برادر اختلاف هم داشته باشد، اگر با همدیگر قهر هم باشند، با هم می آیند و متحد در مقابل بیگانه قرار می گیرند. قضیه انقلاب این گونه است. البته در درون دایره معتقدینِ به امام و انقلاب و معتقدینِ به اسلام ناب، اختلاف سلیقه های گوناگونی هست؛ باشد. وجود این گونه اختلافات، در نهایت هیچ ضرری هم نمی زند؛ به شرط اینکه مراقب باشند دشمن از این اختلافات، استفاده نکند. آنجایی که لازم است، همه با هم هم دست شوند و پشتیبانِ انقلاب و پشتیبانِ نظام باشند؛ نگذارند دشمن از حرف آنها، از اشاره و از کار آنها سوءاستفاده کند. این مسئله مهم است.(1)

( آحاد ملت هم که به کلی از این جناح ها خارجند. آحاد ملت راه خودشان را می روند و کار و تلاش خودشان را می کنند. هر کسی با مشکل خودش درگیر است و دست و پنجه نرم می کند و آرزوها و آرمان ها و شوق ها و خواسته های خودش را دارد. این طور نباشد که تصوّر شود حالا جنگ عظیم و دعوای آن چنانی ای _ آن طور که بیگانه ها تصویر می کنند و

ص: 154

بعضی از آدم های غافل کشور هم در روزنامه هایشان ارائه می دهند _ وجود دارد. خیر؛ وجود ندارد. البته اختلاف سلیقه هم هست.(1)

و برنامه های خودش را بگوید و کاری را که خودش می تواند بکند، بیان کند؛ به دیگران چه کار دارند؟ فضا را متشنج نکنند؛ فضا را برادرانه و صمیمانه بکنند.(1)

( از طرفداران انتخاباتی همه نامزدهای محترم و نیز از دست اندرکاران امور سیاسی در همه جای کشور می خواهم که قدر این نعمت الهی را بدانند و با متانت و رفتار خردمندانه، از بروز هر آنچه خدا و خلق را ناخشنود می سازد، جلوگیری کنند. در تجربه افتخارآمیز انتخابات مردمی همه ملت برنده اند. با طرح مسئله برنده و بازنده خواسته بدخواهان را که به جز به شکستن وحدت ملی نمی اندیشند برآورده نکنید و فضای زندگی مردم را با غوغاهای تحمیلی آلوده نسازید.(2)

( در جامعه، اختلاف سلیقه و اختلاف دید و نظر درباره مسائل سیاسی و اقتصادی و مدیریتی و اجتماعی و فرهنگی وجود دارد؛ خیلی خوب، هر کس شخصی را که فکر می کند به نظر او نزدیک تر است، امروز می تواند انتخاب کند.(3)

( توصیه این جانب به جریان ها و گروه ها و احزاب سیاسی آن است که بحث دل آزار برنده و بازنده را به کنار بگذارند و به اختلافات دشمن شاد کن دامن نزنند، برنده این انتخابات ملت است و همه کسانی که در انتخاب شرکت داشته اند اعم از آنها که خود یا نامزد مورد علاقه شان رای آورده یا نیاورده اند، همه برنده اند، بازنده این انتخابات، امریکا و

ص: 156

صهیونیسم و دشمنان ملت ایرانند همه با هم دلی به یکدیگر و به دولت خدمتگ زار کمک کنید تا گره ها یکی پس از دیگری گشوده شود.(1)

( اختلاف نظرهایی که در دوران انتخابات پیش می آید، ممکن است کدورت هایی را بین بعضی از برادران و خواهران به وجود بیاورد؛ نگذارید این کدورت ها باقی بماند. فرض کنید یکی از شما دو رفیق، طرفدار یک نفر هستید؛ دیگری هم طرفدار یک نفر دیگر. در مقام بحث و مجادله، شما می خواهی حرف خودت را ثابت کنی؛ او هم می خواهد حرف خودش را ثابت کند؛ لذا ممکن است از هم کدورت پیدا کنید. این کدورت ها روز جمعه باید زیر خاک دفن شود و تمام گردد. کسی که روز جمعه با انتخاب مردم برگزیده شد، او دیگر رئیس جمهور همه است؛ چه کسانی که به او رأی داده اند، چه کسانی که به دیگری رأی داده اند، چه حتی کسانی که فرصت نکردند رأی بدهند؛ چون بعضی در حال سفرند، بعضی بیمارند، بعضی مریض دارند، بعضی گرفتار کارهای شخصی اند. کدورت هایی که در دوران انتخابات به وجود می آید، باید در روزی که انتخابات برگزار شد، فراموش شود. برادران و دوستانی که در ستادهای مختلف کار می کنند، اگر کدورتی از هم پیدا کردند _ آنهایی که با هم مرتبطند _ کدورت ها را کنار بگذارند و مسئله تمام شود.(2)

مخاطب این کار، ملت نیست _ ملت متحد است و اختلافی ندارد _ مخاطب این کار، نخبگان و سیاسیون از جناح های مختلف هستند. به بهانه های مختلف و با اختلاف های کوچک، در مقابل هم قرار نگیرند و با توجیه های غلط، علیه هم جنجال راه نیندازند.(1)

( من مجدداً تکرار می کنم و از کسانی که جناح ها و گروه های سیاسی جامعه ما را شکل می دهند، خواهش می کنم که به متن مردم، به اخلاص و صفای مردم نگاه کنند، ببینند این ملت چگونه ملتی است. نباید کاری کرد که دل های مردم به تصور این که گروه های سیاسی در مرکز نشسته اند و با همدیگر دعوا می کنند، بلرزد و آزرده و اندوهگین شود. با هم مهربانی کنند.(2)

( حرف امروز و حرف همیشه من به جناح ها و شخصیت های سیاسی در این کشور این است که در مقابل دشمن به گونه ای نباشید که او احساس کند از این طریق می تواند در دل انقلاب رخنه کند و نفوذ خودش را گسترش دهد. اگر من گاهی از بعضی از اشخاص یا بعضی از مطبوعات در این کشور گله کردم، به خاطر این است. کاری نکنند که این احساس را به دشمن بدهند که می شود از اینجا در داخل نظام رخنه کرد و نفوذ خود را گسترش داد؛ که گفتیم هر چه دشمن نفوذش بیشتر بشود، عزت ملی، اقتدار ملی، عظمت ملی و تأمین آینده کشور ضعیف تر خواهد شد. نسبت اینها، نسبت معکوس است. اگر کسی به دشمن میدان می دهد؛ اگر کسی روز سیزده آبان را _ که روز اعلام خصومت های امریکاست _

ص: 158

تبدیل به روز ذلت در مقابل امریکا می کند و اگر کسی به جای استحکام وحدت ملی، دایم در فکر تفرقه است، یقین بدانید می خواهد نفوذ دشمن را زمینه سازی کند. پس این شخص نمی تواند ادعا کند که طرفدار وحدت ملی و مصالح ملی است.(1)

سیاست رقابت داشته باشند. من گفتم در میدان ورزش، «قرمزپوش» و «آبی پوش»، هر دو در تیم ملی شرکت می کنند. وقتی هم که «قرمزپوش» و «آبی پوش» در تیم ملی شرکت کردند، یکی دروازه بان می شود، یکی مدافع می شود، یکی مهاجم می شود؛ با هم همکاری می کنند. اگر در میدان سیاست کسانی «قرمزپوش» و کسانی «آبی پوش» و کسانی «سبزپوش» و کسانی «زردپوش» شدند، بشوند؛ اما آنجایی که پای تیم ملی در میان است، آنجایی که منافع ملت و مواجهه با دشمن مطرح است، مواظب باشند اختلافات را کنار بگذارند و مثل یک تیم کار کنند. آن طور نباشد که در تیم ملی، آنجایی که منافع ملت مطرح است، به دروازه خودی گل بزنند! اگر این می شود، عیبی ندارد؛ نام ها مختلف باشد، اما دل ها یکی باشد. دل ها یکی؛ بر محور دین، بر محور نظام، بر محور اسلام و بر محور منافع ملی باشد. امیدواریم که ان شاءالله این گونه باشد.(1)

( سعی کنند مردم را دسته دسته نکنند. این عناصر سیاسی نظام جمهوری اسلامی و عناصر سیاسی دولت _ بخش های سیاسی _ باید هدفشان را این قرار دهند که این وحدت ملی، این هم دلی ملت ایران، این ایمان و اعتماد متقابل آحاد ملت به یکدیگر، حفظ شود.(2)

متحد شوند، برای همین است. در سطح منطقه ای هم می گوییم که همه ساکنین منطقه، همه شهرها و بخش ها و روستاها _ و اگر منطقه عشایری است، همه تیره ها و ایلات و عشایر مختلف _ باید با همدیگر مهربان باشند. مراقب باشید. به خصوص باز در اینجا مخاطب من بیشتر جوانان هستند که این طور فکر کردن _ فکر وحدت و یگانگی و بیرون آمدن از پوسته اختلافات _ برایشان آسان است.(1)

( امیدوارم که شما مردم عزیز تفرش و آشتیان و فراهان و گرکان و بقیه مناطقی که من متأسفانه نه فرصت دارم و نه این امکان وجود دارد که از نزدیک به آنها سر بزنم، اما از همین جا به همه آنها سلام و درود می فرستم، بتوانید وحدت کلمه تان را حفظ کنید. همه شما _ مردم تفرش و آشتیان و دیگر جاها _ مجموعه انسان هایی هستید که در این سرزمین علم و ادب پرور زندگی می کنید؛ هرچه به هم مهربان تر و نزدیک تر باشید، این بیشتر مورد رضای پروردگار است. امیدوارم که ان شاءالله شما مردم عزیز در این منطقه با وحدت کلمه تان، با حفظ مبانی ایمانی تان، با جدیت در کار و تلاش تحصیلی و مقابله با وسوسه های دشمن، در هر بخشی و در هر زمینه ای بتوانید کمک بزرگی برای مسئولان کشور و کارگزاران و مجریان نظام جمهوری اسلامی باشید.(2)

( آن چیزی که در آنجا [ایرانشهر] زمینه ساز همه کارهای نیک است، وحدت و اتحاد مردم است. دل ها باید با هم باشد و دست ها با هم کار کند.(3)

ص: 161

اداره می کند. حالا اگر مشکلی هم پیش آمد، مثل این است که راننده ماهری پشت فرمان نشسته، یک جا انسان می بیند که ماشین تکانی خورد، اما خاطرش جمع است؛ برخلاف اینکه معتقد باشد این راننده ناشی است و با یک تکان عادّی هم دل انسان بریزد. وقتی این مشکل دوم، یعنی جلب اعتماد مردم، درست شد، دولت هر اقدامی را بخواهد بکند، ملاحظه رودربایستی مردم را می کند: مبادا در قضیه جلب سرمایه ها طوری عمل کنیم که فلان قشر ناراحت شود؛ مبادا سرِ قضیه بیمه کارگران طوری عمل کنیم که فلان قشر ناراحت شود و مبادا... با ملاحظه نمی شود مملکت را اداره کرد. کسانی که مسئول اداره مملکتند، باید چیزی را به طور روشن تشخیص دهند، بفهمند، به طور قاطع اقدام کنند و بعد هم بیایند جلو مردم بگویند، من کرده ام، دلیلم هم این است و افتخار هم می کنم که کرده ام. با مسائل کشور باید این طور برخورد کرد. نمی شود با ملاحظه کار کرد و اسمش را هم گذاشت توسعه سیاسی یا چیز دیگر. برای مملکت واقعاً باید کار کرد.(1)

( ما مسئولان کوتاهی های زیادی کرده ایم؛ اما مردم کوتاهی نکرده اند؛ باز هم نمی کنند؛ ما هم باید کوتاهی نکنیم. مسئولان بخش های مختلف بایستی وظایفی را که در قانون برای آنها مقرر شده است، کامل، سالم و به بهترین وجه تقدیم مردم کنند. این حق مردم ماست؛ این یکی از مهم ترین عناصر وحدت ماست.(2)

ص: 163

( مردم از دعواهای سیاسی و اختلافات سیاسی و من خوبم و تو بدی خسته اند؛ مردم این چیزها را دوست نمی دارند. در کشور کارهای زیادی هست که باید انجام بگیرد؛ کارهای زیادی هم انجام گرفته است. مشکلات فراوانی وجود دارد که باید برطرف شود؛ گره هایی هست که باید باز شود. در کشور باید فساد ریشه کن شود؛ تبعیض نباشد؛ به طبقه مستضعف و محروم _ به خصوص مستضعفینِ بی دست و پا _ به طور ویژه توجه شود؛ اینها وظایف اسلامی ماست؛ وظایفی است که قانون اساسی بر دوش همه مسئولان کشور گذاشته است؛ هیچ کس نمی تواند خود را از این کارها برکنار بدارد. دعواهای لفظی، شعارهای لفاظی گونه، اسم از مفاهیم مبهم و بی سروته آوردن، مشکل مردم را حل نمی کند؛ مردم احتیاج دارند به اینکه در میدان عمل و کار، با لجن هایی که نمی گذارد این دریاچه مصفا طراوت لازم را داشته باشد، مبارزه شود.(1)

( مسئولان نظام؛ یعنی کسانی که در بخش های مختلف نظام مشغول خدمت هستند و مردم به اینها چشم دوخته اند و به اینها اعتماد کرده اند، اولین مسئله شان این است که نظام اسلامی را که بر پایه دین مبتنی است و همه چیز آن برخاسته از دین است _ مردم سالاری ما هم ناشی از دین است؛ دین است که به ما می گوید آراء مردم را مورد اعتماد قرار دهیم و برای مردم کرامت و احترام و حق رأی و حق تصمیم گیری قائل شویم _ حفظ کنند و پاس بدارند. مبادا در زیر پوشش اختلاف سلیقه و اختلاف جناح و اختلاف نظر نسبت به یک شخص و یک جمع و یک گروه،

ص: 164

اساسی ترین پایه های دین زیر سؤال برود و کسانی ندانند چه می کنند و چگونه عمل می کنند. دشمن متوجه نقاط اصلی است؛ آگاهی مسئولان لازم است.(1)

( مردم، یک پارچه و مؤمنند؛ اگر بزرگان و مسئولان کشور هم یک پارچه و یک دست باشند، دشمن جرئت نمی کند. در این صورت، دیگر هیچ تلاشی علیه این ملت و این کشور به ثمر نمی رسد. این اختلافات را رها کنند. بزرگان بایستی کوچک ترها را به طریق مستقیم و راه راست بکشانند. آنها اگر اشتباهی می کنند، نبایستی آن اشتباه را برایشان توجیه کنند و خودشان هم دنبال سرِ آنها راه بیفتند، یا احیاناً آنها را به اشتباه بکشانند. نتیجه این اختلافات، همین چیزهاست.(2)

( می بینیم کسانی تلاش می کنند تا این وحدت را خدشه دار کنند. یقیناً آنها دوستان این ملت نیستند. وحدت ملی، شعار اساسی و حیاتی برای کشور ماست. مخاطب این شعار هم افراد خاصی نیستند؛ همه هستند. آحاد مردم مسئولند؛ به خصوص مسئولان کشور، بیش از همه مسئولند. سیاست مداران و کسانی که در صحنه سیاست، حضور و فعالیت دارند، بسیار مسئولند. وحدت ملی برای همه ملت، شعار بزرگی است.(3)

( در جمهوری اسلامی همه کانون های اصلی اندیشه و سیاست و تدبیر موظف اند، برگرد محوری واحد، جهت واحدی را دنبال کنند که متوجه به هدف والای بنای ایران اسلامی آباد و مقتدر و سربلند است و

ص: 165

بحمدالله هیچ کس از مسئولان نظام جمهوری اسلامی، از این وظیفه بزرگ رویگردان نیست.(1)

گذشته در این زمینه کوتاهی داشتیم، حالا باید از این کوتاهی ها استغفار کنیم و نگذاریم غفلت ما ادامه پیدا کند.(1)

( قوه مجریه، قوه مقننه و قوه قضاییه در محدوده وظایف خودشان با هم دلی حرکت کنند و با یکدیگر هماهنگی داشته باشند. البته معنایش این نیست که قوه مقننه از قوه مجریه سؤال نکند، یا قوه قضاییه به خطای اشخاصی از قوای دیگر نپردازد؛ معنایش این است که هر کدام در محدوده وظایفِ خود صادقانه با قوای دیگر همکاری کنند؛ جهت گیری های خودشان را طوری تنظیم کنند که مکمل یکدیگر باشند؛ به اولویت های کشور توجه کنند _ در بخش های مختلف کشور و در همین استان شما چیزهایی در اولویت قرار دارد؛ آنها را مقدم کنند؛ چیزهایی که ناظر به منافع عمومی و عدالت اجتماعی باشد _ از طبقات ضعیف گره گشایی کنند و از اتلاف وقت و سرمایه پرهیز نمایند.(2)

( در درجه اول، وحدت و هماهنگی و هم دلی بین مسئولان قوا مطرح است.(3)

( مردم هماهنگی دولت و مجلس را احساس کنند!

خوشبختانه ما دولت تنبلی نداریم؛ دولت پُرکار، پُرتلاش و پُرتحرک است. اگر نقصی هست، باید نقص را برطرف کرد؛ نبایستی حرکت را تضعیف کرد. شأن یکدیگر را باید بالا ببرند؛ دولت هم همین وظایف را نسبت به مجلس دارد؛ آن هم باید شأن مجلس را بالا ببرد؛ مجلس هم باید

ص: 167

شأن دولت را بالا ببرد؛ و به هم کمک کنند. مردم باید هماهنگی و همگرایی و صمیمیت این دو را با همدیگر احساس بکنند.(1)

( قوا، یکدیگر را تضعیف نکنند. قوای سه گانه و مسئولان در جای خود وظایف سنگینی دارند و باید به آن وظایف با جدیت رسیدگی کنند. وقتی ملت ببیند مسئولان با یکدیگر متحد و متفقند؛ یک حرف را می زنند و یک راه را دنبال و یک هدف را تعقیب می کنند، در دلش نور امید فروزان تر می شود. دشمن با این مخالف است و نمی خواهد بگذارد.(2)

( اصرار من این است که مجموعه دولت، مجموعه قوه قضاییه و مجموعه مجلس، با هم صمیمیت داشته باشند؛ نه به این معنا که از وظایف خودشان غافل باشند؛ نه. مجلس بالاخره در قبال دولت وظیفه پیگیری و سؤال و توضیح خواهی هم دارد؛ لیکن این به معنای دشمنی کردن و عداوت کردن و کارشکنی کردن این دو مجموعه با هم نیست. امروز بحمداللّه این حالت وجود ندارد؛ قبلاً هم وجود نداشته و بحمداللَّه هیچ وقت این حالت انتقام گیری بین دولت و دستگاه قانونگذاری ما نبوده و امروز وضعیت بهتری هم هست. دستگاه قضایی نیز همین طور است. همه با هم کمک کنند؛ این را، هم در عمل نشان دهند و هم در اظهاراتشان جز این را نگویند و اگر در گوشه ای یک اختلاف جزئی وجود دارد، آن را عمده نکنند.(3)

ص: 168

( اینجانب نمایندگان محترم مجلس و نیز مسئولان محترم قوه قضاییه را به پیمودن راه های قانونی و تمکین در برابر قانون دعوت می کنم و از مجادله بیهوده در امری که مجرای قانونی آن مشخص است، برحذر می دارم. اختلاف و جنجال به ویژه در محضر افکار عمومی ملت عزیز که برای رفع مشکلات خود چشم به شماها و دیگر مسئولان قوای سه گانه دوخته است، کاری بر خلاف مصالح ملی و در نزد خدا و مردم ناپسندیده است.(1)

( خیلی از کارهایی که به نظر نشدنی می آید، شدنی است؛ در صورتی که مسئول، برای این کار متفرغ باشد. این اختلافات و دعواها نمی گذارد شما متفرغ باشید. وجود اینها در دولت، مجلس، قوه قضاییه، داخل یک قوه، بین دو قوه، چیز بسیار بدی است. از جمله چیزهایی که بسیار بد است، این گونه اختلاف هاست. اینها را باید علاج کنید. البته الان بنده دوستانه و برادرانه عرض می کنم و واقعاً به عنوان نصیحت عرض می کنم که اینها را علاج کنید؛ اما اگر آدم ببیند همه می خواهند علاج کنند، ولی چند نفر نمی گذارند _ چهار نفر اینجا، چهار نفر آنجا نمی گذارند _ مجبوریم کسانی را که نمی گذارند وفاق به وجود آید، به گونه ای علاج کنیم!(2)

البته ان شاءالله به فضل الهی خواهیم داشت _ فقط در سایه انسجام و وحدت در سطح عالی نظام و در مسائل عمومی وجود یک اراده جمعی است که دنبال شود؛ و همین است که به وحدت عمومی _ به معنای مستمر کلمه _ منتهی خواهد شد. اینکه یک عده از این طرف، یک عده از آن طرف، بعضی ها به فکر حرف و کار خودشان، یک عده هم باز به فکر حرف و کار خودشان باشند، این نمی شود. تقسیم کردن و تجزیه کردن در سطوح عالی نظام، به ضرر نظام تمام خواهد شد؛ به سود هیچ کس تمام نمی شود؛ البته به سود دشمن تمام می شود. اگر دشمن زرنگ عاقل داشته باشیم، او فوراً سوءاستفاده خواهد کرد.(1)

( دیپلمات ما در خارج از کشور، و به طریق اولی دیپلمات ما در داخل وزارت خارجه، مطلقاً نباید دو جریانی داخل کشور را بازتاب دهد؛ همان چیزی که رئیس جمهور امریکا هم به آن تصریح کرد که در داخل ایران، حکومت دو پارچه است. اینکه می گویند دو جریانی، یعنی دو پارچه و دو تکه است. «ده درویش در گلیمی بخسبند و دو حاکم در اقلیمی نگنجند»؛ او می خواهد این را بگوید. می خواهد بگوید: این رفتار، به تعارض و تناقض و درگیری منتهی خواهد شد.(2)

و تفرقه نکشانند. مخصوصاً نمایندگان محترم ملت در مجلس شورای اسلامی، باید به دقت مراقب باشند که مبادا خدای نخواسته اظهارات آنان، دل سردی و یأس را از تریبون عمومی مجلس، در سطح جامعه پراکنده سازد؛ بلکه قولاً و عملاً مظهر یک پارچگی ملت باشند.(1)

( در مجلس نباید کسی به دیگری حمله کند. در مجلس هم نماینده ها با هم اختلاف سلیقه پیدا می کنند. البته باید اختلافات، متین و منطقی مطرح شود. نباید به گونه ای که در بعضی از مجالس دنیا معمول است، عمل کرد. باید حرف طرف را گوش بدهند، بعد هم بلند شوند و همه حرفش را رد کنند. هیچ لزومی ندارد که به پرخاش و درگیری و عصبانیت و امثال اینها برسد. عصبانیت و درگیری، کسی را قانع نمی کند؛ آن چیزی که قانع می کند، حرف زدن و منطق و استدلال است.(2)

( اینجا [مجلس شورای اسلامی] همه برای پیشرفت ایران اسلامی، و سربلندی و پیروزی نظام پرافتخار جمهوری اسلامی مجاهدت می کنند و همه یک هدف را می جویند. نمایندگان محترم باید این یک پارچگی را قدر شناخته، همه کوشش و مجاهدت خود را صرف تحکیم و تعمیق آن کنند. همه گفته ها و مصوبه ها و نطق ها در مجلس باید در جهت هم دلی بیشتر میان ملت باشد و حتی منش و رفتار و گفتار نمایندگان محترم باید زخم هایی را که احیاناً در هنگام انتخابات در برخی از حوزه ها پدید آمده است، التیام بخشد. هر حرکت و گفتار و نطقی در مجلس که به دودستگی

ص: 171

و اختلاف یا تشویش اذهان مردم بینجامد، کاری بر خلاف طبیعت و جهت مجلس شورای اسلامی است. مجلس در همه دوره های چهارگانه گذشته محل تلاقی جناح ها و سلایق سیاسی موجود در کشور بوده و در این دوره نیز چنین است. در برخی دوره ها، برخوردهای سیاسی نمایندگان، نتوانسته است تریبون مجلس را از وظیفه مهم «حفظ التیام و هم دلی ملی» باز دارد و آن را به وسیله ای برای ایجاد تشنج و جنگ اعصاب بدل سازد. این بی شک برای هر دورهی از ادوار مجلس شورای اسلامی مایه پیشرفت است. ولی همه اینها باید در محیطی سالم و آرام و به دور از تشنج و پیراسته از کارهای غیر اخلاقی باشد. بلندگوی مجلس نباید وسیله ای برای پراکندن سخنان زهرآگین و خاموش کردن فروغ امید در دل های مردم و بدبین کردن آنان به دولت یا مجلس یا دیگر مسئولان بخش های گوناگون کشور باشد. جناح های گوناگون سیاسی باید در عین دوگانگی هایی که در فهم مسائل گوناگون دارند سعی خود را بر پیشرفت کشور در زیر پرچم پرعزت احکام اسلامی متمرکز کنند. جبهه گیری های ناسالم و نسبت هایی که به معنای وجود چند دستگی در مراکز عالی نظام است، مناسب مجلسی که می باید مظهر وحدت ملی باشد نیست.(1)

( مجلس بر حسب طبیعت خود دارای رابطه ای نزدیک و مهم با دولت است. تنظیم صحیح این رابطه، یکی از مهم ترین کارهای نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی است. تصویب قوانینی که دولت را موظف و قادر بر اداره صحیح امور نماید و سپس نظارت بر اجرای آن از راه های

ص: 172

قانونی، نخستین وظیفه مجلس است و این وظیفه مستلزم همکاری و هم دلی میان مجلس با دولت و حمایت مجلس از دولت است.(1)

( ارتباط منطقی با قوای دیگر بر پایه همکاری و هم دلی، وظیفه مهم دیگر مجلس است. کمال این وظیفه آن گاه تحقق می یابد که با اعمال نظارت قانونی و نهادینه ساختن پاسخ گویی در دیگر قوا، که وظیفه دیگر مجلس است، همراه گردد. تعامل و تفاهم با شورای محترم نگهبآنکه خود، بخشی از قوه مقننه است، البته در اولویت قرار دارد. ارتباط با صاحب نظران محیط های علمی و عملی و بهره گیری از تجربه ها و اندیشه های ارزشمند آنان، نیز به غنای مجلس که بحمداللَّه خود دارای ترکیبی علمی و کارشناسی و تخصصی است خواهد افزود.(2)

( این وحدت و هم دلی و تلائمی را که بحمدالله در مجلس هست، روزبه روز بیشتر کنید. اگر در پایان این دوره، جناح های سیاسی ای که حالا خیال می کنند با هم اختلاف دارند، به این نتیجه برسند که با هم اختلافی ندارند و با هم رفیق و دوست هستند، بدانید که هم کشور و هم شما، یک برد بزرگ کرده اید.(3)

( ما بارها عرض کرده ایم که امیرالمؤمنین در جنگ صفین _ شاید این جمله را درباره عمار هم فرموده باشد _ مکرر این جمله را می فرمود: «وَ لَا یَحْمِلُ هَذَا الْعَلَمَ إِلَّا أَهْلُ الْبَصَرِ وَ الصَّبْرِ وَ الْعِلْمِ بِمَوَاقِعِ الْحَق.»(4) چه عبارت زیبایی

ص: 173

هم هست؛ حروف بصر و صبر یکی است، ترکیبش دوتاست؛ و چه زیبا! فقط اهل بصیرت و پایداری می توانند این پرچم را بردارند. بصیرت را باید در خودمان تقویت کنیم. اگر این معنا حاصل شود و شما به عنوان نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی _ که جایگاه و موقعیت مهمی در روشن گری مردم نسبت به نقشه های دشمن دارید _ اثرگذاری کنید، بسیاری از این خلأها و تاریکی ها و غبارها برطرف خواهد شد. یک مسئله عملی اش هم این است که داخل مجلس و سر قضایای سیاسی _ و الان هم انتخابات ریاست جمهوری _ اختلاف و تشنج و دعوا و درگیری پیش نیاید؛ یک عده طرفدار یک نفر، یک عده هم طرفدار یک نفر دیگر. طرفداری، حق هر کسی است؛ منتها نباید تخریب و اهانت و تحریک کرد. گاهی اوقات انسان به نحوی از محبوب و مطلوب خود دفاع می کند که تحریک کننده دیگران است؛ دیگران را وادار به تخریب و عکس العمل می کند. اینها چیزهای مهمی است و باید رعایت کرد. البته از افرادی که در سطوح دیگری هستند و این همه مسئولیت بر دوش آنها نیست، نمی شود خیلی توقع داشت؛ اما از مسئولان چرا. به هرحال حفظ فضای وحدت، حفظ فضای محبت، حفظ فضای همکاری و هم دلی در مجلس، جزو اولویت های قطعی مجلس است.(1)

( بنده این منش مجلس را تحسین می کنم که منشأ پمپاژ اختلاف و دوییت و دعوا به درون جامعه نیست؛ بعضی از مجلس های قبلی این طوری بود؛ از مجلس اختلاف می جوشید و این اختلاف در جامعه سرریز می شد و

ص: 174

هر کس این رادیو را باز می کرد، اعصابش متشنج می شد. این را شما ندارید. این حالت را باید حفظ کنید و نگذارید عکس این اتفاق بیفتد.(1)

شوراست، ریشه آن است شورای شهر هم باید توجه کند که موفقیت شهردار در همه ابعاد، موفقیت شوراست. آن کاری را که شما می خواهید تحقق پیدا کند، آن، به وسیله مدیریت شهری و شهردار و عوامل شهرداری تحقق پیدا خواهد کرد و انجام خواهد گرفت. همه باید با هم برادرانه و صمیمانه کار کنند؛ اصلاً نبایستی بگذارید اختلاف به وجود آید.(1)

یگانگی همه قشرهای ملت، از نظامی و غیرنظامی و بخش های مختلف نیروهای مسلح، کارساز خواهد بود. امروز تهدید، آن تهدید نیست. شکل ها و انواع تهدیدها و وظایف، در طول زمان تغییر پیدا می کند؛ اما روح مسئله، یکی است. امروز هم وحدت کارساز است و ملت ما به آرمان های بزرگ خود، با وحدت می تواند دست پیدا کند.(1)

( شما باید خودتان را آماده کنید؛ آمادگی علمی، آمادگی عملی، آمادگی تجربی، رزمایش های گوناگون، حفظ نظم و انضباط، آمادگی از لحاظ تجهیزات _ سلاح و مهمات و بقیه تجهیزاتی که برای نیروهای مسلح لازم است _ وحدت و برادری میان سازمان های گوناگون نیروهای مسلح.(2)

( این پایه های معنوی قدرت، این ایمان و این هم بستگی _ هم بستگی و وحدت دل ها در میان عناصر سپاه در سرتاسر کشور _ را قدر بدانید. نگذارید دل های شما را با بازیچه ها و فریب ها و جلوه های رنگارنگ دروغین، به سمت خودشان جذب کنند.(3)

( سعی کنید همچنان که این سازمان مبارک _ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی _ انقلابی متولد شده، همواره انقلابی بماند و در جهت هدف های انقلاب حرکت کند. وحدت نیروهای مسلح را حفظ کنید. با ارتش و با نیروی انتظامی، در نهایت صفا و برادری حرکت کنید. هر

ص: 177

کدام کاری و شغلی و مسئولیتی و راهی به سوی تکامل خود دارند؛ همه باید این راه را بپیمایند.(1)

وحدت سپاه و ارتش تا آنجا که می توانید، سعی کنید حالت عدم تفاهم و روحیه تنافری که بین این دو سازمان نظامی _ ارتش و سپاه _ هست، از بین ببرید. شما دیدید که چه قدر امام رحمه الله روی این مسئله تکیه می کردند. ایشان روی وحدت و تفاهم و محبت _ به خصوص بین سپاه و ارتش _ بسیار تأکید می کردند، و من خیال می کنم که لازمه وفاداری به آن بزرگوار این است که سعی کنید این روحیه تنافر را یکجانبه از طرف خود مرتفع کنید و آن را به روحیه محبت تبدیل سازید. چنانچه محبت باشد، کارایی به حد کمال خواهد رسید؛ و اگر محبت نباشد و تنافر جای آن را بگیرد، کارایی وجود نخواهد داشت.(2)

( هرچه می توانید وحدت بین سازمان های نیروهای مسلح را _ که در کشور ما سازمان های نظامی ارتش، سپاه پاسداران، نیروی انتظامی و در کنار آنها هم بسیج عظیم مردمی است _ زیاد کنید. این مایه قدرت است. بزرگترین ابزار اقتدار نیروهای مسلح، همین وحدت است. سازمان ها با مرزهای مشخص _ مرزهای بین سازمان ها، مرزهایی ناشکستنی است _ اما با پیوستگی مطلق به یکدیگر و با ارتباط معنوی و برادرانه باشند.(3)

ص: 178

( نماز جمعه محل وحدت است، محل جمع است، محل نزدیکی دل هاست؛ نگذارید مظهر اختلاف شود. دشمن از اینکه ببیند مظهر اجتماع، مظهر اختلاف شده است، لذت می برد. ائمه محترم جمعه هم باید رعایت کنند و مسائل اختلافی و تفرقه افکن را بر زبان نیاورند.(1)

( نظر به اهمیت پایگاه نماز جمعه و تأثیر عظیم آن در جلب رحمت الهی با هدایت ملت مسلمان و حفظ استقامت و وحدت و آگاهی های دینی و سیاسی آنان و به خاطر برگزاری هرچه بهتر این فریضه بزرگ در سراسر کشور حضرات... را منصوب می نمایم.(2)

( من به جوان ها توصیه می کنم که قدر نماز جمعه را بدانند. نماز جمعه پایگاه وحدت و معرفت و اتحاد دل هاست؛ جایی است که در آن باید آموخت.(3)

( راه مقابله با اینها [اختلافات] تقویت مرکز اشعاع و تولید فکری است، که به طور طبیعی دل ها را به هم نزدیک می کند؛ عواطف را به هم نزدیک می کند و انسجام و التیام را در میان ملت به وجود می آورد. این، با نماز جمعه بهتر از هر چیز دیگری می تواند متحقق بشود.(4)

( هر چه می توانیم، کفر به طاغوت و ایمان به خدا را باید تقویت کنیم. هر چه می توانیم باید عوامل بقا را تقویت کنیم؛ ارتباط با خدا را باید بیشتر کنیم. یکی از آنها نماز جمعه است. هر چه می توانیم باید اجتماع و

ص: 181

وحدت کلمه مردم را تقویت کنیم. از مهم ترین ابزارهایش نماز جمعه است. هر چه می توانیم باید دل های مردم را به خدا نزدیک تر و آشناتر کنیم. وسیله اش هم نماز جمعه است.(1)

می دهیم. وقتی می گوییم بین برادران شیعه و سنی و مذاهب مختلف اسلامی، برای هدف های اسلامی اتحاد باشد، پس به طریق اولی، قشرهای مختلف مردم فداکار و مبارز ایران، اهل هر شهر و استانی، متکلمان با هر زبان و لهجه ای هستند، موظفند وحدت را حفظ کنند.(1)

منصوب امیرالمؤمنین(ع) از طرف پیامبر که در حدیث غدیر آشکار است _ اصل مسئله ولایت هم مطرح شده است. این دیگر شیعه و سنی ندارد. اگر امروز مسلمانان جهان و ملت های کشورهای اسلامی، شعار ولایت اسلامی سر دهند، بسیاری از راه های نرفته و گره های ناگشوده امت اسلامی باز خواهد شد و مشکلات کشورهای اسلامی به حل نزدیک خواهد گشت.(1)

آرزوهای عمومی مردم مطرح می شود، مردم چه طور از همه قشرها شرکت می کنند و هیچ اختلافی هم با همدیگر ندارند.(1)

( ملت عزیز ایران! نمازگزاران عزیز! این وحدت و این یک پارچگی و این تمسک شما به ارزش های معنوی، بزرگترین دستاوردی است که به شما کمک می کند که بتوانید در مقابل افزون طلبی و زیاده خواهی و تعدی و تجاوز استکبار ایستادگی کنید؛ این را حفظ کنید؛ این بسیار ارزش دارد. همین نمازهای عید، همین اجتماعات عظیم، همین راهپیمایی های پرشکوه، همین جوان های پرانگیزه و همین ملت آماده برای حرکت، قیام، دفاع و جهاد در راه اسلام، توانسته است به همه امت اسلامی عزت ببخشد. عزت و قدرت شما مردم در گرو تمسک به همین وحدت، همین یکپارچگی، همین بصیرت و روشن بینی است؛ این را حفظ کنید.

اسلام حرکت می کند و صدق و امانت او برای مردم آشکار شده، مورد اعتماد مردم است و مردم پشت سر او هستند.(1)

فتنه گری ها و جنگ افروزی های داخل کشور استفاده می کند. وقتی یک ملت یک پارچه و یکدست باشد و مسئولان کشور همه با یکدیگر هم دل و همراه باشند، شمشیر دشمن کند می شود و جرئت نمی کند به چنین کشور و ملتی نظر بد بیندازد و با او به چشم توطئه نگاه کند. مشارکت مردم در امر انتخابات می تواند این هم بستگی ملی را در مقابل چشمان دشمن عنود و حیله گر به نمایش بگذارد و به ملت و کشور ما مصونیت ببخشد.(1)

جهت گیری های مختلفی تحقق یابد. آنچه که این جهت گیری ها را به صواب نزدیک می کند و مورد قبول و اعتقاد امام رحمه الله بوده است، اینهاست: ...چهارم، اصرار بر وحدت مسلمین و مبارزه با تفرقه افکنی استکبار.

پنجم، اصرار بر ایجاد روابط سالم دوستانه با دولت ها؛ مگر استثناهایی که هرکدام استدلالی قوی پشت سرش بود. امام به ما یاد دادند که جمهوری اسلامی، در سطح عالم می تواند و باید از روابط سالمی با دولت ها برخوردار شود. البته رابطه با امریکا مردود است؛ به سبب اینکه امریکا یک دولت استکباری و متجاوز و ظالم است و با اسلام و جمهوری اسلامی در حال معارضه و محاربه است. ارتباط با رژیم صهیونیستی و نیز ارتباط با رژیم نژادپرست افریقای جنوبی مردود است؛ اما رابطه با بقیه دولت ها، بسته به مصالح نظام جمهوری اسلامی است و اصل بر ایجاد ارتباط است. ... نهم، حفظ وحدت ملی و ایجاد یک پارچگی در میان ملت ایران و اصرار بر مقابله و مبارزه با هر شعار تفرقه افکنانه.(1)

( ما با خدا پیمان بسته ایم راه امام خمینی رحمه الله را که راه اسلام و قرآن و راه عزت مسلمین است، دنبال کنیم. سیاست «نه شرقی و نه غربی»، حمایت از مستضعفان و مظلومان، دفاع از وحدت و حرکت امت بزرگ اسلامی و فائق آمدن بر عوامل اختلاف و دوگانگی مسلمین در سطح جهان، و مجاهدت برای ایجاد مدینه فاضله اسلامی و تکیه بر جانب داری از قشرهای محروم و کوخ نشین، و به کار گرفتن همه عوامل و امکانات

ص: 189

برای بازسازی کشور در سطح داخلی کشور، خطوط اصلی برنامه های ماست. هدف اصلی از این همه، زنده کردن دوباره اسلام و بازگشت به ارزش های قرآن است و ما یک سر مو از این هدف عقب نخواهیم نشست.(1)

( آرمان های بزرگی که امام رحمه الله بیان می کردند، عبارت بود از، مبارزه با استکبار جهانی، حفظ اعتدال قاطع در خط «نه شرقی و نه غربی»، اصرار فراوان بر استقلال حقیقی و همه جانبه ملت _ خودکفایی به معنای کامل _ پافشاری فراوان و تمام نشدنی بر حفظ اصول دینی و شرع و فقه اسلامی، ایجاد وحدت و هم بستگی، توجه به ملت های مسلمان و مظلوم دنیا، عزت بخشیدن به اسلام و ملت های اسلامی و مرعوب نشدن در مقابل قدرت های جهانی، ایجاد قسط و عدل در جامعه اسلامی، حمایت بی دریغ و همیشگی از مستضعفان و محرومان و قشرهای پایین جامعه و لزوم پرداختن به آنها. همه ما شاهد بودیم که امام در این خطوط، مصرانه و بدون تعلل، حرکتش را ادامه داد. ما باید راه و اعمال صالح و حرکت مداوم او را دنبال کنیم.(2)

و نصیحت می کرد و پیوسته مردم را به «وحدت کلمه» و اتحاد در شعارها، حرکت ها، اقدام ها و هم دلی با یکدیگر دعوت می فرمود.(1)

( امام طرفدار وحدت و طرفدار فقرا و ضعفا و عدالت اجتماعی و مقابله و مبارزه با گردن کلفت های استکبار جهانی و وابستگانشان بود، طرفدار فعالیت روزافزون و با کیفیت هرچه بیشتر روحانیت و علمای متعهد و آگاه و وظیفه شناس و عالم و فاضل بود، طرفدار جوانان با اخلاص و پرشور بود، طرفدار مسئولان علاقه مند بود. امروز هم همان حرف هاست. امروز هم همان خط، همان حدود و مرزها، همان هدف ها و همان راه هاست.(2)

( رحمت خدا و نور بر روان آن مرد بزرگی که نگذاشت جامعه ایرآنکه چند برابر افغانستان جمعیت و وسعت دارد و زمینه ها برای درگیری هم در آن وجود داشت، سرگرم این بازیچه ها شود. من رئیسم، تو رئیسی، من رئیس این حزبم، تو رئیس آن گروهی، من زبانم ترکی است، تو زبانت فارسی است، آن یکی زبانش عربی است، آن یکی زبانش بلوچی است، آن یکی ترکمن است ... اینها را _ آن مرد بزرگ و آن رهبر یگانه _ از درون ذهنیات مردم برداشت و جارو کرد و از بین برد. اگرچه همیشه ملت ایران قدردان امام و انقلابش بوده است؛ اما هر چه از حوادث بیشتر می گذرد مسئله روشن تر می شود.(3)

ص: 191

( اگر ما وحدت کلمه نداشتیم، هیچ یک از این پیروزی ها را به دست نمی آوردیم. امام بزرگوار راحل ما، بیشترین توصیه دوران ده، یازده سال زندگی مبارک خودش را درباره وحدت کلمه بین قشرهای امت کرد.(1)

( هنر بزرگ امام ما این بود که این دیوارها را از میانه اجتماعات مردم برداشت؛ دیوارهایی که فضای عظیم و وسیع و باز را به حفره ها و خانه ها و کلبه های کوچک تبدیل کرده بودند. او یک فضای وسیع ساخت و د ل ها را با هم آشنا کرد و این نیروی عظیم را به وجود آورد. روح «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً»(2) در سخن و عمل او تجلی یافته بود.(3)

یافت. او زنده است، تا اسلام ناب محمدی زنده است؛ و او زنده است، تا پرچم عظمت اسلام و وحدت مسلمین و نفرت از ظالمین برافراشته است.(1)

( تا امام بزرگوار _ آن مظهر وحدت و سرچشمه جوشان الفت و محبت _ در میان آحاد مردم بود، دشمن نتوانست کاری انجام دهد. تمام دل بستگی استکبار این بود که در فقدان امام، وارد صحنه شود. امروز بحمدالله ملت ما در یک انسجام اعجاب انگیزی قرار دارد. ما باید در برابر این نعمت بزرگ الهی، به دستور خدا عمل کنیم. اگر کفران نعمت شد، نعمت اعطا شده زایل می گردد. این الفت و محبت میان دل های مردم را خدا به وجود آورد. دست خدا با این ملت بود که موجب شد دل ها به هم نزدیک شوند.(2)

کرد. اتحاد کلمه و همراهی شما مردم با هم و پیوند محکمی که بین شما و مسئولان ابراز شد، همه دنیا آن را دیدند و باعث یأس دشمنان گردید.(1)

نتوانستند بعد از رحلت آن بزرگوار، وحدت و تحرک و ایمان خود را حفظ کنند؛ اما ملت ما توانست این کار را بکند.(1)

( وحدت عمومی تمام قشرها و طبقات موجب جلب الطاف و نعمت های الهی می شود و باید مثل گذشته از آن نگهداری کرد و در میان عامه مردم گسترش داد. همین یک جا قرار گرفتن عواطف و احساسات و اراده مردم در فراق امام خویش، نمونه ای از وحدت بین اقشار مختلف است که در سرتاسر کشور خود را نشان داده است. این یک پارچگی و وحدت، بسیار با ارزش است و باید آن را حفظ کرد.

( با این وحدت و هم دلی و هماهنگی و صفا که در این ایام [رحلت امام] بین تمام اقشار دیده شد، و با این شجاعتی که در برخورد با حادثه فقدان امام راحل از همه مردم مشاهده گردید، دشمن جرئت نکرد در مقابل قاطعیت و اراده ملی و اسلامی ملت ایران، دست از پا خطا کند.(2)

پرچم اسلام و قرآن، بنده صالح خدا و ناصح دل سوز امت و فرزند خلف پیغمبر _ خمینی کبیر مبتلا شده است، جا دارد که حجّاج بیت الله از هر کشور و ملت، طنین ندای توحید و وحدت را که همه ساله از آن حنجره ابراهیمی بر می آمد و فضای خانه خدا و سپس فضای جهان اسلام را پر می کرد و بت های قدرت و مکنت را به لرزه درمی آورد، به گوش جان بشنوند و به دعوت او که حرف دل میلیون ها مسلمان تحقیرشده و ستم زده به وسیله حکام وابسته و مستکبر بود، پاسخ گویند.(1)

( اگر علی رغم اختلاف بعضی از سلیقه ها و دیدگاه ها، بیاییم و همین خط یک پارچگی و وحدت را ادامه دهیم، در حقیقت روح امام عزیز را احترام کرده ایم.

ریختن عوامل تفرقه و اختلاف؛ دوم، حضور عمومی در صحنه؛ همچنان که امروز بحمدالله همه ملت ایران در صحنه حاضرند.(1)

به آحاد این ملت عرض می کنم که این را قدر بدانید. عزت شما به این وحدت شماست. عظمت شما در چشم دشمن به خاطر این وحدت شماست. احساس عجزی که می بینید دشمن می کند به خاطر این وحدت شماست؛ این را نگه اش دارید.(1)

( بعضی ها وحدت را خدشه دار می کنند، به آن صدمه می زنند، بیهوده می نویسند، بیهوده می گویند؛ اما بحمدالله متن ملت، برگزیدگان ملت، برجستگان ملت، راهنمایان کشور و امت، با وحدت کلمه راه خود را ادامه می دهند.(2)

( در داخل کشور ایران اسلامی، به برکت حاکمیت اسلام و به برکت وجود محورهای اساسی وحدت آفرین، هر دو محور ذکر الهی و وحدت عمومی تأمین است و در آینده هم ان شاءالله مثل گذشته خواهد بود.(3)

( دشمن به اختلاف سلیقه درباره فلان مسئله سیاسی نگاه نکند و خیال کند که بین اینها اختلاف است؛ نه. درباره مسائل اصلی جامعه، درباره ناموس انقلاب و مسائل اساسی اسلام، هیچ اختلافی بین اینها نیست. یک پارچه اند و روحانیت معظم و بزرگان حوزه های علمیه هم مثل همیشه، در جلوی صفوف قرار دارند و حرکت می کنند.(4)

( مردم ما مؤمنند، متحدند، متفق الکلمه اند و همه به دنبال یک هدف حرکت می کنند که عبارت از سربلندی ایران اسلامی به صورت کامل است.(5)

ص: 198

( بحمدالله وحدت بین آحاد ملت ایران، بین قشرهای مردم، در هر راه و رسم و حدی که هستند و به هر کاری که مشغولند، وجود دارد. آحاد ملت ما، علی رغم توطئه ها و بذر نفاق افکنی ها، با هم متحدند و در یک جهت حرکت می کنند، در جهت اسلام؛ در جهت قرآن؛ در جهت حاکمیت دین؛ بدون فرقی بین شیعه و سنی و قومیت های مختلف (فارس و عرب و ترک و ترکمن و بلوچ و کرد و غیر اینها)؛ یک ملت یک پارچه. واقعاً ملت ایران، به برکت اسلام، یک نمونه است. بین ملت های مسلمان، یک الگوی موفق است. خداوند از شما ملت ایران، به خاطر صادقانه پاسخ گفتنتان به دعوت دین و ندای امام بزرگوارتان راضی باشد. این را باید حفظ کنید. همین وحدت با ارزشی که به برکت آن، شما توانسته اید این همه پیروزی را به دست بیاورید، دشمن هایی در کمین دارد. باید هوشیار باشید و نگذارید اختلافات به وجود آید. در آنجایی که بهانه اختلاف هست و دشمن می تواند آنجا مستمسکی برای اختلاف درست کند، بیشتر مواظب باشید. در مسئله مذهب و اختلافات مذهبی، که قرن های متمادی دشمنان از آن سوءاستفاده کردند، بیشتر باید مواظب باشند. هم شیعه باید مواظب باشد، هم سنی.(1)

( یکی از افتخارات ما این است که مردم ما در نقاطی که تفاوت های مذهبی و قومی وجود دارد و امکان و زمینه اختلاف هست، از درگیری و اختلاف قومی و مذهبی پرهیز می کنند. دشمنان این را نمی پسندند. جنگ شیعه و سنی برای دشمنان اسلام خیلی قیمت دارد. اختلاف و تفرقه

ص: 199

میان امت اسلامی موجب می شود که معنویت، طراوت، قدرت، شکوه و عظمت ائتلاف ملی شما را در هم بشکند و همان طور که قرآن فرموده است «وَ تَذْهَبَ رِیحُکمُ ْ»(1).(2)

( در این اجتماعات متراکم در کشور ما، که همه قشرها در کنار هم می نشینند، با یک هدف حرکت می کنند و یک شعار را می دهند _ که بحمدالله این گونه اجتماعات، کم هم نیستند _ اولین چیزی که به نظر می رسد، جلوه زیبای وحدت و هم دلی و جمعیت است. این، آن چیزی است که ملت ایران، خیلی باید قدر آن را بداند. هر چه ملت ایران به دست آورده است، بر اثر همین وحدت و جمعیت و هم دلی و همگامی قشرها و مردم مناطق مختلف و اقوام گوناگون است.(3)

( وحدت کلمه، چیز بسیار مهمی است که بحمدالله امروز هم به کوری چشم دشمن هست. هر وقت هم که ما به وحدت کلمه توصیه می کنیم، فوراً این تبلیغات چی های خارجی می گویند باز دعوا و اختلافی وجود دارد و به همین خاطر فلانی به وحدت کلمه توصیه کرده است! اصلاً نمی توانند درک کنند و بفهمند که وضع ما چه طوری است؛ اختلافاتی که هست، چه طور اختلافاتی است. بر همان چیزی که بین خود اهل دنیا وجود دارد _ یعنی اختلافات و جنگ قدرت ها و کشمکش هایی که با همدیگر دارند _ حمل می کنند. نمی دانند که در اینجا بحمدالله آن

ص: 200

خبرها نیست. هماهنگی و مهربانی و تفاهم، باید هرچه بیشتر بشود. امیدواریم که خداوند ان شاءالله این توفیق را به همه ما عنایت کند.(1)

( ملت عظیم الشأن ایران و مسئولان و رؤسای کشور، همگی منسجم هستند. مردم مسلمان ایران یک پارچه از آرمان های انقلاب و اسلام حمایت می کنند و حمایت از فلسطین، انتفاضه و مبارزه با صهیونیسم و حامیانش از ارکان اصلی سیاست های راهبردی جمهوری اسلامی ایران است.(2)

( ما از حاکمیت منسجم، برنامه واحد و مردمِ همراه برخورداریم. این یک واقعیت است. ما امروز بحمداللَّه از مردمی برخورداریم که حقیقتاً با مسئولان و با رؤسای کشور همراهند. احساسات و نظرات و عملکردشان را می بینید. هر جایی که احساس کنند نظام در جهتی حرکت می کند، سعی می کنند خودشان را تطبیق دهند. از اولِ انقلاب خدای متعال این موهبت بزرگ را به این کشور و به این انقلاب داده و مردم در این جهت حرکت کرده اند.(3)

( این تفاله ها و زباله های سیاسی، این فرارکرده ها، این پس مانده های سیاسی این ملت _ که بیخ ریش ارباب هایشان در این گوشه و آن گوشه دنیا هستند _ سر می کشند و از هم می پرسند: از ایران چه خبر؟ خبر، خبرِ روز قدس در ایران است؛ خبر، خبرِ روز بیست و دوم بهمن در ایران است؛ خبر، خبرِ اتحاد مردم و ایستادگی شان در مقابل هرگونه توطئه

ص: 201

دشمنان است. دل خودشان را به وجود اختلافات و جناح بندی ها در مسئولان کشور، خوش نکنند.(1)

( البته من می دانم و می بینم که بحمداللَّه مسئولین و بسیاری از کسانی که در عرصه تبلیغات و بیان و تبیین هستند، انصافاً با وجدانِ آگاه و با دلِ بیدار حرکت و کار می کنند؛ وظایفشان را بااخلاص، با صفا و بدون هیچ چشم داشتی انجام می دهند و ملامت ها را هم به جان می خرند. کسانی هم در گوشه و کنار هستند که نمی خواهند این یک پارچگی بماند. بایستی آنها را شناخت و به آنها توجه کرد.(2)

در بین عشایر، اختلافات و جنگ های منطقه ای و عشیره ای به راه می افتاد. اگر کسی دنبال می کرد، ریشه آن اختلافات، در خود دستگاه بود! می خواستند سرگرم کنند.(1)

می رفتیم؛ یا شکایت می کردیم، یا کاری داشتیم، یا ایشان کار داشتند. در آن دیدارها، امام مکرر می فرمودند که اگر شماها با هم اختلاف و دعوا هم دارید، این دعوا را در درون خودتان تمام کنید؛ چرا در ملأعام مطرح شود؟

البته وقتی ایشان می فرمودند، یک دسته _ که ماها بودیم _ گوش می کردند و دهانشان را می بستند. شما مرحوم شهید بهشتی رحمه الله را یادتان است. با اینکه آدمی بود که خیلی حرف داشت، خیلی هم قدرت گفتن داشت، سکوت کرد؛ ولی آن طرف دیگر، نه. امام رحمه الله پاس وحدت را داشتند و نگذاشتند که وضع به آن صورت پیش برود. مسئله وحدت، این قدر مهم است.(1)

( چنین مسئله ای [جنگ تحمیلی] برای هر کشوری که پیش بیاید، آن کشور شکست خواهد خورد. یک نفر را جلو بیندازند، همه دنیا هم پشت سرش بایستند، تجهیزات بدهند، سلاح شیمیایی بدهند، تکنولوژی بدهند، پول بدهند، متخصص بدهند، حتی نقشه و تاکتیک جنگی روی کاغذ بنویسند و به او بدهند، ماهواره ها را در خدمتش قرار بدهند. چنین حمله و تهاجمی، به هر کدام از این کشورهایی که هستند، بشود، قطعاً به زانو در می آید؛ اما ایران به زانو در نیامد و نخواهد آمد و به برکت ایمان مردمی و وحدت کلمه، در مقابل قدرت ها همیشه پایدار خواهد ماند.(1)

( آن روز در جبهه آبادان، هیچ کس از کسی نمی پرسید که شما طرفدار چه کسی هستید، مخالف چه کسی هستید، کدام خط اید، کدام ربط اید. الحمدلله در آن دوران، خط و ربط و این معارضه های بی خودی سیاسی که گاهی از گوشه و کنار مشاهده می شود و غالباً ناشی از بیکاری است، نبود. آن کسانی که موجب انشعاب مردم بودند، بیرون رفته بودند و دیگر در میان مردم نبودند. ملت و رزمندگان و نیروهای نظامی و در رأس و پیشرو آنها، رهبر عظیم الشأن و امام بزرگوارمان بودند که با کمال علاقه کار را تمام کردند. حالا هم مسئله همین است. در تمام مشکلات، همان توکل به خدا و وحدت کلمه و فداکاری و مقدم دانستن منافع کشور و ملت و انقلاب بر منافع خود و شخص و گروه و باند و نیز طرد رفیق بازی، عامل گشوده شدن همه گره هاست.

ص: 206

این راه را امام به ما یاد داد. این راه را رزمندگان با عمل به توصیه امام عظیم الشأن رفتند و موفق شدند. ما هم حالا باید همان راه را برویم.(1)

( در وقتی که جنگ شروع شده بود، دشمن در خانه ما قدم گذاشته بود، تهران زیر بمباران هوایی قرار داشت و منطقه ای از غرب و جنوب غربی کشور، عملاً زیر پای دشمنان بود، کسانی در تهران بودند که تحت نام های گوناگون، زمزمه تشنجِ تفرقه انگیز را راه انداخته بودند و می خواستند تفرقه ایجاد کنند. در واقع می خواستند پشت جبهه رزمندگان را خراب کنند! انقلاب نگذاشت، امام نگذاشت، ملت نگذاشت، هوشیاری های مردم نگذاشت، ایمان مردم نگذاشت.(2)

خود آن وحدت کلمه هم کار خدا بود: «وَ لکِنَّ اللَّهَ ألَّفَ بَیْنَهُمْ.» (1) کار هیچ کس نبود، فقط کار او بود.(2)

( سال ها می گفتند که وقتی امام نباشد، خیلی کارها خواهد شد، خیلی چیزها عوض خواهد شد! حضور مردم، قدرت مردم، یک پارچگی مردم و علما، و حضور هوشیارانه آنها در صحنه، این جوانان، این قشرهای مختلف، این امید را هم روی اینها بست.(3)

( طلسم دشمن شکسته شد! برادران و خواهران عزیز و ملت بزرگ ایران! حضور و اجتماع و وحدت کلمه شما در این مرحله بسیار حساس، بزرگترین پیروزی را به جمهوری اسلامی داد. بارها تکرار کرده ایم که دشمنان ما به این مرحله _ فقدان امام رحمه الله _ چشم امید دوخته بودند. بحمدالله با حرکت قاطع شما، طلسم دشمن شکسته شد و خواب و خیال باطل از چشمش رخت بربست.(4)

( این سال هفتادوهفتی که ما گذراندیم _ تقریباً از اول تا آخر سال _ بیشترین تلاش دشمنان ما و دشمنان این ملت، صرف همین می شد که در فضای سیاسی کشور، تشنج و جنجال ایجاد کنند! طبعاً وقتی جنجال

ص: 208

می شود، یک دسته از مردم، طرفدار یک حرف می شوند، دسته دیگر هم طرفدار حرفی دیگر می شوند و قهراً بین مردم، بگومگو به وجود می آید. دشمنان هم همین را می خواهند!(1)

توصیه به وحدت در نمازجمعه به ملت ایران عرض کردیم، برخی از شخصیت های سیاسی نامه نوشتند و پیغام دادند که ما حاضر هستیم؛ بنده هم از آقایان خواستم، به تدریج آمدند و با بعضی از این مسئولان و شخصیت های برخی از گروه بندی ها و جناح بندی های سیاسی _ که در بین آنها شخصیت های محترم، علمای بزرگ و اشخاص سیاسی سابقه دار هستند _ صحبت کردیم؛ همه پذیرفتند؛ عملاً هم کارها و اقدام هایی کردند و فضای سیاسی جامعه، به میزان زیادی از آن التهاب دشمن پسند خارج شد و دل ها به هم نزدیک گردید؛ که بنده خیلی تشکر می کنم.(1)

( ورود مراجع عظام در این میدان، [انتخابات مجلس خبرگان سوم] تأثیر بسیار زیادی داشت. همه فهمیدند که این شایعات و حرف ها و دودستگی هایی که گفته می شود، یاوه و پوچ است. همه پای پرچم اسلام ایستاده اند.(2)

جنب قوه مجریه و قوه مقننه به وظایف خودش قاطع عمل بکند. قوه مقننه در جنب قوه قضاییه و قوه مجریه به وظایف خودش قاطع عمل کند. همه به وظائف خودشان عمل کنند؛ اما با هم هم دل باشند و همکاری کنند. این، فرصت بسیار بزرگی است.(1)

دل های نزدیک امروز یک پارچگی و هم دلی در مدیریت کشور، یک نعمت بزرگی است. مردم، دل هایشان به هم نزدیک است و اتحاد بین مردم و دولت هم خوب است.(2)

ارزشی است. یکی از چیزهایی که هنگام پیروزی انقلاب، دشمنان خارجی را نسبت به شکست انقلاب امیدوار می کرد، مسئله تعدد اقوام، در سرزمین پهناور ما بود. ترک، عرب، فارس، کرد، لر، بلوچ و ترکمن؛ اقوام مختلف. دشمن امیدوار بود که بتواند از این اختلاف، بهره برداری کند؛ اینها را به جان هم بیندازد. شما هرجا نگاه می کنید، تبلیغاتِ قوم گرایی و مبالغه در این مسئله را مشاهده می کنید. اگر کاوش کنید، دست دشمن را در آنجا خواهید دید. دشمن این را می خواست؛ اما غافل بود که ملت ایران پیش از همه چیز، ایرانی است. ترک و فارس و کرد و عرب و بقیه اقوام ایرانی، افتخار می کنند که فرزند «ایران اسلامی» هستند که پرچم اسلام را در دنیا بر افراشته است.(1)

( خدای متعال را خیلی سپاس گزارم که توفیق عنایت فرمود تا در این استان، در خدمت شما عزیزان، علمای محترم و روحانیون متعهد، از هر دو فرقه بزرگ اسلامی باشیم و شما را در کنار هم، هم دل، هم زبان، همگام و در جبهه و سنگر واحد مشاهده کنیم. عزیزان من! بدانید که حتی نشستن معمولی شما پهلوی هم _ همین که علمای مذاهب مختلف اسلامی در کنار هم، زیر یک سقف، بر روی یک فرش، با یک هدف و در یک جبهه می نشینند و یک حرف می زنند و می شنوند _ دشمنان اسلام را خشمگین می کند. کسانی را که در طول سال های متمادی کمر به ایجاد تفرقه بستند، عصبانی می کند و این بسیار ارزشمند است. از خدای متعال می خواهیم که به خاطر این تلاش هوشمندانه و خردمندان های که

ص: 212

بحمداللَّه شما علمای شیعه و سنّی در این استان و در بعضی از استان های دیگر داشتید و دارید به شما اجر بدهد.(1)

( برای نظام جمهوری اسلامی این یک افتخارِ مهم و بزرگ است که توانسته در آذربایجان غربی و استان هایی مانند آن، تمایزهای قومی و فرقه ای را به حداقل ممکن برساند. البته این کار زیر سایه شلاق و ارعاب انجام نگرفته، بلکه زیر سایه تفاهم و محبت بوده است. ...امروز سیاست نظام جمهوری اسلامی این است که میان قومیت ها و مذاهب _ که در کشور کاملاً متنوع و متعدد است _ اختلاف وجود نداشته باشد. مسئله آذربایجان غربی فقط مسئله سنی و شیعه نیست؛ در آنجا ارمنی، آشوری، قدیمی و سابقه دار، فراوان هستند و در دوره ای از اختلاف، دشمنان خارجی حداکثر سوءاستفاده را کردند. اگر شما به تاریخ دوره مشروطه و اندکی پیش از آن و دوران فترت مراجعه کنید، خواهید دید که در منطقه خوی، سلماس، ماکو و خود ارومیه از لحاظ دخالت نیروهای خارجی چه خبر بوده است.(2)

درگیری میان اقشار ملت است. با کمال هوشیاری از تحقق این خواسته دشمنان زبون و ابله و پلید، جلوگیری کنید.(1)

بتوانند قومیت ها را دامن بزنند و اختلاف ایجاد کنند. بعضی به اسم عرب و بعضی به اسم غیرعرب، ایجاد اختلاف می کردند. مردم، عجم و عرب ندارند. مردم در دوران انقلاب، مثل پاره های فولاد در مقابل دشمن ایستادند. خصوصیت این مردم، مسلمان بودن، ایرانی بودن، ایستادگی در مقابل متجاوز و در کنار هم بودن است.(1)

شما به کید دشمن خفه شدند و کارشان بی نتیجه ماند. اگر ملتی هوشیار باشد، بسیار با ارزش است؛ «الْعَالِمُ بِزَمَانِهِ لَا تَهْجُمُ عَلَیْهِ اللَّوَابِس.»(1) خاصیت علم به زمان و آگاهی از توطئه های دشمنان، این است.(2)

گذاشته است. نباید بگذارید. به خصوص خطاب من به جوانان است: نگذارید. نگذارید دشمن به بهانه تفاوت مذهبی، بین برادران _ به خصوص در بعضی از جزائر و بنادر _ اختلاف ایجاد کند، و هم دلی بسیار عزیز این ملت را _ که بازکننده گره هاست _ از او بگیرد!(1)

ص: 218

( دو نفر برادر در جمهوری اسلامی، سر قضیه ای با هم مجادله لفظی می کنند که خیلی چیز عادی است و نبودنش عجیب و مایه بهت و سوءظن است و ناشی از خمودگی خواهد بود. سر قضیه خبرگان، سر قضیه امور سیاسی، سر قضیه امور اقتصادی، برادران در مجلس و در جای دیگر می ایستند، یکی این می گوید، یکی آن می گوید. اختلاف نظر و مجادله، برای پیدا کردن حق است. گفت وگو، برای روشن شدن راه است. هر کدام، نظر خودشان را بیان می کنند. هیچ چیزی هم نیست، برادر هم هستند. هر کس هم که می خواهد امتحان کند، امتحان کند. اندک تعرضی به نظام جمهوری اسلامی بشود، همین برادرانی که سر قضیه ای با هم مجادله می کنند، دست در دست هم، مشت ها گره کرده، به استقبال خطر خواهند رفت، تا از اسلام و نظام اسلامی دفاع کنند.(1)

( امروز اختلاف سلیقه های سیاسی هست، بگومگوهایی هم هست؛ اما در دنیا سعی می شود که این بگومگوها به عنوان یک مبارزه و جنگ تمام عیار وانمود شود. حقیقت قضیه این نیست.(2)

( من می خواهم توصیه کنم _ هم به شیعه و هم به سنّی؛ من به یک طرف این را نمی گویم، به هر دو طرف می گویم _ هرچه می توانید، این معنا را بیشتر رعایت کنید. دشمن حساسیت های هر طرف را می داند؛ لذا روی آن حساسیت ها انگشت می گذارد و سعی می کند آنها را تحریک کند. حساسیت شیعه کجاست؟ این را دشمن می داند. حساسیت سنّی کجاست؟

ص: 220

این را دشمن می داند. اینها را بررسی کرده اند. آن کاری که شیعه را حساس می کند، می آیند سنّی را وادار می کنند تا آن را انجام دهد؛ آن کاری که سنّی را جریحه دار می کند، می آیند شیعه را وادار می کنند تا آن کار را انجام دهد! به این ترتیب اختلاف می اندازند. راه مقابله چیست؟ این است که طرفین عاقل باشند و بدانند که چه باید بکنند.(1)

هم وجود داشته است، کسانی برای متشنج کردن فضا استفاده نکنند. انسان وقتی بعضی از روزنامه ها را نگاه می کند، می بیند کأنه این عنوان های درشت را طوری انتخاب کرده اند، برای اینکه یک گروه را به جان یک گروه دیگر بیندازند! این نقش همان بوق های تبلیغاتی است؛ این بد است.(1)

( البته توصیه ما به همه و به خصوص به مسئولان عالی رتبه نظام این است که اختلاف سلیقه ها و اختلاف دیدها را در مسائل گوناگون تحمل و قبول کنند؛ منتها توجه شود که اختلاف سلیقه در چارچوب نظام دینی قابل قبول است. اگر اختلاف سلیقه به این معنا شد که عده ای معتقد به نظام دینی اند، عده ای اصل نظام دینی و حاکمیت دین و مبانی و اصولی را که در قانون اساسی حضور دین را شرط مشروعیت نظام می داند، قبول ندارند، آن گاه همه موظفند نگاه صحیح را تقویت کنند. اینجا دیگر مسئله این نیست که ما فراجناحی یا فراگروهی عمل کنیم؛ نه، اینجا مسئله این است که پایه اساسی نظام و عامل اساسی مجاهدت ها و شهادت ها محفوظ بماند و پرچم دین بر بام این کشور برافراشته باشد؛ یعنی قوای مجریه و مقننه و قضاییه و قوانین و اجرائیات ما کلاًّ بر دین خدا و احکام الهی مبتنی و متکی باشد؛ این بروبرگرد ندارد. اگر کسی با این مخالف بود، معنایش اختلاف سلیقه و خط و خطوط نیست؛ خارج بودن از حوزه قبول نظام است.(2)

( اختلافات درون گروهی و بگومگوهای داخلی، تا آنجا مجاز است که این صف را در مقابل آن صف مقابل، متزلزل نکند. حواستان جمع

ص: 222

باشد، خودتان را زیر سؤال نبرید و «یکی بر سر شاخ و بن می بُرید»، نباشید. عزت، حیات، بقا و آرزوهای بزرگ مقدس ما، در گرو آن است؛ این را باید حفظ کنید. از این مرحله که گذشتید، طبیعی است که هر کس دیدگاه و فکری دارد و حرفی می زند _ اشکالی ندارد _ ولی به همدیگر کمتر تعرض بکنید، یا نکنید.(1)

( البته، در یک جامعه زنده که مردم آزادند، همه حق اظهارنظر دارند. مردم، به مسئولان نزدیکند. بالاترین رده مسئولان کشور، با معمولی ترین انسان ها، امکان ارتباط و برخورد معمولی و روزمره دارند. در چنین جامعه ای، طبیعی و قهری است که نظرات مختلف سیاسی و اقتصادی وجود دارد. اما نظرات مختلف، یک حرف است؛ آنچه که شما می خواهید و آرزو می کنید و تبلیغ می نمایید _ یعنی جناح بندی های مزاحم و معارض یکدیگر _ یک حرف دیگر است. این دومی، بحمداللَّه نیست و نخواهد بود و جامعه اسلامی نمی تواند در میان خود و در میان کسانی که به این اهداف مؤمن و معتقدند، دو جناح داشته باشد که اینها بخواهند ریشه هم را بزنند و زیر پای یکدیگر را خالی کنند. چنین چیزی امکان ندارد؛ مگر کسی که به این راه معتقد نباشد.(2)

( همان طور که امام رحمه الله مکرر می فرمودند، مثل اختلافات طلبگی باید عمل کرد. یعنی دو نفر طلبه و هم مباحثه، سر مسئله ای جنجال و بحث

ص: 223

دارند؛ ولی در حقیقت با هم دوستند و مشکلی با یکدیگر ندارند. دو نفر رفیق، از دوران طلبگی تا دوران اجتهادشان، سر مسئله بحث می کنند. این، در فلان مسئله اصولی، عقیده پیدا می کند؛ او هم عقیده دیگری پیدا می کند. فرض کنید در بحث ترتب، با هم مباحثه می کنند. این آقا، نظر «آخوند» را قبول کرده؛ آن یکی، نظر فلان شخص را قبول می کند. بزرگ هم که می شوند، هر دو نفر نظراتشان را دارند و با یکدیگر رفیق هم هستند. اختلاف نظرهای سیاسی، باید همین طور باشد.(1)

و نیات خودشان را از آن راه تأمین کنند؛ همه این کارها و تلاش ها را کردند، خرج های زیادی کردند برای اینکه بتوانند با بهانه های ناسیونالیستی، قومی گری و فرقه گرایی میان این ملت اختلاف ایجاد کنند و جنگ داخلی راه بیندازند؛ سرمایه گذاری و تلاش کرده اند تا شاید بتوانند محیط دانشگاه های ما را متشنج کنند. این کارها در طول این بیست وهفت سال یکی پس از دیگری انجام گرفت.(1)

( از اختلافات باید توبه و استغفار کنیم. اختلاف به ما ضربه می زند. اختلاف گاهی با برانگیختن احساسات قومی و مذهبی و محلی و سیاسی است؛ گاهی با به کشمکش رساندن اختلافات فکری است. اختلاف فکری ممکن است وجود داشته باشد، ایرادی هم ندارد؛ اما نباید به کشمکش برسد. اینکه ما به بعضی از کسانی که بر ضد اعتقادات مردم، بر ضد حقایق موجود جامعه و بر ضد تاریخِ صحیح قلم فرسایی های اغواگر می کنند، اعتراض می کنیم، به خاطر همین است؛ و الا ما با بیان آزاد، مسئله و مشکلی نداریم.(2)

( امیدشان [استکبار جهانی]، به دو، سه نقطه داخلی است و از همه مهم تر، ایجاد اختلاف و شکاف بین مسئولان، بین دولت و ملت، بین آحاد مردم، بین دستگاه های گوناگون و بین شخصیت های مختلف است. این، تنها امید آنهاست. اگر توانستند اختلاف ایجاد کنند، ایجاد می کنند؛ اگر هم نتوانستند، وانمود می کنند که اختلاف هست.(3)

ص: 225

( هر گاهی یک بار ... احساس می کنم که [دشمنان] می خواهند بین آحاد مردم، بین دل ها، بین ذهن ها، بین مسئولین و رده های گوناگون، اختلاف بیندازند! از رده های بالا مأیوسند، سراغ رده های بعدی می روند. باید هوشیار باشید.(1)

( دشمنان با تبلیغات خود، با جنگ روانی خود، با تلاش های موذیانه ای گوناگون خود سعی می کنند بین صفوف ملت ایران اختلاف بیندازند؛ به بهانه قومیت، به بهانه مذهب، به بهانه گرایش های صنفی، وحدت کلمه ملت را از بین ببرند.(2)

برای کشور منشأ خطر است. مسئولان باید توجه داشته باشند و مردم عزیز ما هم هوشیارانه متوجه باشند و القائات دشمن را بشناسند.(1)

بروز اختلاف و دل خوری با یکدیگر شوند. مراقب باشید به این سمت سوق داده نشوید.(1)

حوزه تأثیری دارد _ یا مسئولند، یا چهره موجه دینی اند؛ چهره روحانی اند، چهره سیاسی اند _ در اظهارات خودشان کاری نکنند که یک گروه و جناح از مردم، دل هایشان نسبت به دیگران چرکین شود. فتنه انگیزی نکنند... کسانی که زبان و قلمشان کار می کند، در درجه اول باید این را رعایت کنند که آنچه می گویند، ایجاد بدبینی نکند. مردم نسبت به یکدیگر بدبین شوند، یا مردم نسبت به مسئولان بدبین شوند؛ این باز یک نوع فتنه سازی و گناه دیگری است. بعضی افراد همه همتشان این است که با شایعه پردازی، با جعل خبر و با پرداخت های تقلب آمیز خبر _ ممکن است یک خبر اصلش هم راست باشد، اما به نوعی آن را پردازش کنند تا مطلب دروغ و خلاف واقعی را در ذهن مخاطب القا کند _ دل های مردم، جوانان و خوانندگان و شنوندگان خودشان را نسبت به مسئولان نظام بدبین و آنها را دچار تردید کنند. این کار چه فایده ای دارد؟ جز کند کردن حرکت پیشرفت ملت و کشور، هیچ فایده دیگری ندارد. جز اینکه مسئولان را در این کار مردد کند، مردم را نسبت به آینده ناامید سازد و نیروی عظیم امید را از مردم بگیرد، هیچ فایده ای ندارد. بعضی کسان سعی می کنند افرادی را به همه نظام و یا به برخی از مسئولان نظام بدبین کنند؛ در حالی که اگر حقیقتاً سخن حقی وجود داشته باشد، آن سخن حق ممکن است از طریقی به گوش مسئول یا مسئول مافوق او منتقل شود که آثار بسیار بهتری هم داشته باشد. حادثه ای اتفاق می افتد، تروری می شود، جنایتی در جایی انجام می گیرد؛ آن قدر حرف خلاف، توهم آمیز و حیرت آور برای خواننده از زبان کسانی که هیچ احساس مسئولیتی نمی کنند، شنیده می شود! آن کسانی که از واقعیت ها خبر دارند، می بینند که چه قدر اینها یا

ص: 229

دورند، یا خودشان را عمداً از واقعیت دور نگه می دارند. اینها مسائلی است که وحدت ملی را خدشه دار می کند. بنابراین، وحدت ملی یکی از اساسی ترین خواسته های یک ملت است.(1)

بگوید، آن آقا هم عقیده خودش را بگوید؛ مانعی ندارد. اما اگر با هم دشمنی کنند، بخواهند زیر پای هم را خالی کنند، دایم علیه هم حرف بزنند و بدتر از همه فضا را متشنج کنند که آه، الان دعواست، چنین است، چنان است، این درست همان نقشی است که بوق های تبلیغاتی خارجی و رادیوهای خارجی _ که اگر کسی گوش کرده باشد می داند _ ایفا می کنند؛ یعنی به جان یکدیگر انداختن دستجات مختلف.(1)

مسائل خطی و حزبی و گروهی و جناحی، دو دسته را به جان هم بیندازند! این کارها را باید رها کنند.(1)

( چرا بعضی همه تلاششان این است که دل ها را با هم بد کنند؛ دل ها را پُر از کینه از هم بکنند و دایماً علیه یکدیگر جو تهمت به وجود آورند؟ چه چیزی برای مملکت و ملت و آینده و نظام به دست می آید، جز اینکه دستشان از حقایق و از صفا و امانت و صداقت خالی است؟ می خواهند چیزی گفته باشند؛ این طوری حرف می زنند؛ این طوری می نویسند! باید فضای کشور را به سمت هم دلی پُرنشاط و پُرشور پیش ببرند؛ وظیفه همه است.(2)

( کسانی هستند که مایلند بین انگیزه های گوناگون در داخل کشور ما جنگ راه بیندازند. دلشان می خواهد مردم را دچار دودستگی و اضطراب کنند. به آنها اعتنایی نکنید.(3)

و وادارکردن آنها به خصومت های علنی برای خاطر مسائل کوچک _ متصور است.(1)

( بعضی [خواص]، از زور بیکاری، دنبال این دسته بندی ها و جنجال های سیاسی می روند که نه دنیا از تویش در می آید و نه آخرت. یعنی نه نان مردم تأمین می شود، نه احترام مردم تأمین می شود، نه استقلال کشور تأمین می شود. هیچ چیز در آن نیست. یک عده هستند که نانشان توی این کارهاست. خلاصه، آنها در جنجال ها، شعارهای بی خودی می دهند تا با ایجاد دو دستگی، مردم را در مقابل هم قرار دهند.(2)

( کسانی که تفرقه بین مسئولان را تشویق می کنند، بفهمند چه کار می کنند. امروز سیاست دشمنان کشور این است که بین مسئولان اختلاف بیندازند. ما از گروهک هایی که یک سرشان در داخل است، یک سرشان در خارج، خبرهای ویژه داریم. برنامه عمده اینها این است که بین مسئولان کشور، با عنوان های چپ، راست و عناوین دیگر، اختلاف بیندازند.(3)

( هم بستگی و اتحادتان را حفظ کنید. دشمن، اتحاد مردم را هدف گرفته است. دشمن، ساده لوحانه به نفوذی ها و مزدوران خود در میان مردم دل بسته؛ این یک خیال خام و واهی است. امروز امریکایی ها هدف های خود را آشکار بیان می کنند؛ این هم یکی از نکبت های خدا برای مستکبران است. می گویند ما در ایران به کسانی که به اهداف امریکایی ها کمک کنند، کمک مالی می کنیم. اینها ملت ما را نشناخته اند؛ لذا صریحاً

ص: 235

سخن از این می گویند که ما می خواهیم در داخل ایران با پول، معارض و _ به قول خودشان _ اپوزیسیون درست کنیم.(1)

( من اول امسال عرض کردم که دشمن، سه هدفِ عقب ماندگی علمی، عقب ماندگی اقتصادی و شکستن یک پارچگی ملی را بجد تعقیب می کند؛ دلار خرج می کند؛ مزدور می گیرد و ورزیده ترین کارشناس های سرویس های امنیتی را به کار می اندازد تا این سه کار در کشور انجام بگیرد؛ یعنی از لحاظ اقتصادی عقب بمانیم و شکست بخوریم؛ از لحاظ علمی، پیشرفتی را که شروع شده است متوقف کنیم؛ از لحاظ یک پارچگی ملی هم این وحدتی را که وجود دارد بشکنیم و به جان هم بیفتیم. دشمن دارد این سه هدف را دنبال می کند. در دو بخش از این سه هدف، یکی از آماج های مهم، معلمین اند؛ هم در بخش پیشرفت علمی، هم در بخش وحدت اجتماعی.(2)

محرمات و کبایر را سنت می دانند و بر طبق آن عمل می کنند! این انحراف نیست؟(1)

( از اول هم می دیدم کسانی مخالف این روابطند [ایران و پاکستان] و تا الان هم می بینیم که در روابط اخلال می کنند. البته سلسله جنبانان آنها، نه ایرانی اند و نه پاکستانی. غرض؛ باید خیلی مواظب بود. حوادثی که اخیراً در پاکستان به اسم وهابی ها و مانند اینها اتفاق افتاد، جزوِ کارهای همان دست های پنهان است.(2)

ایران و سنگرهای نظام اسلامی را یکی یکی از سر راه بردارند و بعد راحت حمله کنند.(1)

( می خواهند نگذارند نظام اسلامی کار کند. راهِ نگذاشتن چیست؟ در درجه اول، ایجاد اختلاف و تضعیف نیروهایی است که می خواهند برای استقلال و سربلندی این کشور کار کنند. ایجاد فساد _ که فساد در ارکان هر جامعه ای به وجود بیاید، در حرکت آن اختلال ایجاد می کند _ و نابود کردن منابع کشور، جزو کارهایی است که دشمن روی آنها برنامه ریزی می کند.(2)

( دشمن می خواهد ایران نباشد. دشمن می خواهد یک پارچگی و تمامیت ارضی ایران نباشد. دشمن می خواهد پرچم اسلام بالای سر این ملت در اهتزاز نباشد. دشمن می خواهد در رأس این حکومت، کسانی مثل رژیم گذشته _ نوکرها و دست نشانده های خودش _ بر سر کار باشند. البته که دشمنان جهان خوار حاضر نیستند یک ملت مستقل را با اتکا به نفس، با اعتماد به خدا، با تکیه به دین اسلام ببینند؛ آن هم در چنین منطقه حساسی از عالم و با این احساس عظمتی که در این ملت هست و احساس هم دردی ای که نسبت به مسلمانان دارند!(3)

مختلف به هم بزند. مراقب دشمن باشید، دشمن فتنه انگیز است. ملت ایران با رشد کامل، پشت سر مسئولین و با کمک آنان راه خود را می رود.(1)

استقامت به خرج دهیم، از آنها کاری ساخته نیست. تدابیر آنها، همین هایی است که دارید در دنیا مشاهده می کنید. این تدابیر شکست خورده است.(1)

مردم، آمادگی رزمی به معنای حقیقی کلمه، جزو وظایف همگانی و عمومی است. نیروهای مسلح در این زمینه وظایف سنگینی بر عهده دارند.(1)

( [دشمنان] برای اینکه پیوند میان مسئولان و مردم را ضعیف کنند، برنامه ها طراحی می کنند؛ برای اینکه اراده مسئولان کشور را سست کنند، برنامه ها طراحی می کنند. در چند سالِ گذشته، صریحاً دستگاه های تبلیغاتی غرب گفتند و تکرار کردند که در صدد اینند که در مجموعه مدیریت نظام جمهوری اسلامی اختلاف بیندازند؛ دودستگی و دو جریانی درست کنند؛ خودشان این را اعتراف کردند. و بحمداللَّه موفق نشدند.(1)

( امروز دشمن همه سعیش این است که مقابله و رویارویی کل این نظام و چالشی را که به طور طبیعی این نظام با معاندانش دارد _ آن معاندان هر که هستند به چالشی در درون نظام منتقل کند؛ هر بخشی از نظام با یک بخش دیگر معارضه و کشمکش و دعوا و دلخوری ای داشته باشد. اگر بتوانند، چنین چیزی را ایجاد می کنند و برای ایجاد کردن آن، متأسفانه وسایل و ابزار هم دارند.(2)

( یک جزءِ دیگرِ نقشه هم این است که به مردم این طور وانمود کنند که بین مسئولان کشور در سطوح بالا، اختلاف است! حالا هر چه مسئولین _ بیچاره ها _ به مردم بگویند که ما با هم صمیمی هستیم، ما با هم کار می کنیم و مرتب از هم تمجید و همدیگر را کمک کنند، فایده ای ندارد! آنها حرف خودشان را می زنند. طوری وانمود می کنند که گویا فلان کس، دارای فلان مقام، این طور فکر می کند و فلان کس، دارای بهمان مقام، ضد او فکر می کند! برای هر کدام هم اسمی می گذارند! اینها کارهای دشمن است. حالا شما نگاه نکنید که بعضی از نویسندگان داخلی هم فریب

ص: 242

می خورند و همان حرف ها را تکرار می کنند! حرف، مال آنها نیست؛ اصل حرف، جزو مجموعه توطئه دشمن و از اجزای آن است.(1)

( دشمنان ما بیش از آنکه به منابع طبیعی ما چشم طمع داشته باشند، به منابع انسانی _ که منابع قدرت ما هستند _ چشم طمع دارند. آنها می دانند اگر این سرمایه های اجتماعی از دست یک ملت گرفته شود، اگر یک ملت غیرت ملی و ایمان و وحدت و هم بستگی خود را از دست بدهد، اگر نشاط کار و ابتکار را از دست بدهد، اگر حرکت علمی رو به پیشرفت خود را از دست بدهد، کاملاً در دست رس دشمنان قرار خواهد گرفت؛ می توانند راحت به او زور بگویند، می توانند بر او سلطه پیدا کنند، می توانند منابع طبیعی و مادی او را هم غارت کنند. آنچه سد مستحکمی در مقابل دشمنان قرار می دهد، همین سرمایه های معنوی است که باید مراقب باشیم دچار شبیخون نشود.(2)

( کسانی که چالش عمده نظام با آنهاست، مصلحت خودشان را در چه می بینند؟ امریکا مصلحت خودش را در ایران، با سر پا بودن نظام جمهوری اسلامی، در چه وضعیتی می بیند؟ او، مصلحت خودش را در ایجاد اختلاف و از بین بردن این یک پارچگی ای که امروز شما در مردم مشاهده می کنید و در متوقف کردن حرکت علمی کشور، می بیند.(3)

ص: 243

( در مورد کشور عزیز و ملت شجاع و مقاوم ولی مظلوم ما، امریکایی ها همه چیزها را تجربه کرده اند. این هم یک تجربه است که فریاد بکشند، تهدید کنند، بترسانند و در سایه ترساندن، کارهای خود را پیش ببرند. آنچه آنها [امریکا] در مورد کشور عزیز ما و شما ملت شجاع و مؤمن ایران _ به خصوص شما جوانان _ آرزو دارند، مجموعه چند چیز است که در کنار هم آن را دنبال می کنند، یکی این است که با ایجاد اختلاف و دل سردی و ناامیدی و خدای نکرده با خریدن بعضی ها، عزم دولت مردان را برای اقدامات اساسی و سازنده در کشور متزلزل کنند و نگذارند دولت ایران _ که یک دولت اسلامی است و پرچم اسلام را بلند کرده است _ به مطالبات حقیقی و به حق مردم رسیدگی کند.(1)

( با وقاحت و بدون اینکه بدانند چه می گویند، به یک ملت بزرگ و بافرهنگ و شجاع، ملتی که کفایت خود را در طول سال های متمادی در میدان های متعدد نشان داده است، خطاب می کنند و می گویند شما باید وابسته و ضعیف باشید تا ما با شما دشمنی و شما را تهدید نکنیم! ملت ایران اگر مقتدر و مستقل و متحد و یک پارچه باشد، مورد رضایت و خوشایند آنها نیست. رضایت آنها در این است که ملت ایران اولاً در درون خود اختلاف پیدا کند، یک پارچگی از بین برود و افراد به جان هم بیفتند؛ یک عده، عده دیگر را به دلیلی؛ و آن عده، عده اول را به دلیل دیگری، نامشروع بدانند.(2)

ص: 244

را می بینند که حرف اسلام را می زند و در راه اسلام، صمیمانه تر حرکت می کند _ اگر بشناسند _ به او توجه پیدا می کنند؛ منتها همان طور که بارها گفته شده است، بایستی طرح مسئله اسلام و مبانی اسلامی با آن چیزهایی باشد که آن را طبع پیشرفت جامعه و طبع جوان گرایی روزبه روز و نوبه نو جامعه، اقتضا می کند.(1)

( ضمناً توجه کنید، یکی از عواملی که جریان های مفسد و مخل را تشجیع می کند، القای دوجریانی در کشور است. وقتی شما به جبهه ای که جزو آن نیستید، نگاه کردید، تا دیدید دودستگی پیدا شده، سعی می کنید خودتان را به آن بخشی که به شما نزدیک تر است، نزدیک کنید و او را تقویت و طرف مقابلش را تضعیف کنید. این اصلاً یک امر طبیعی و غریزی است که عقل سیاسی هم نمی خواهد. این درست همان کاری است که الان ضد انقلاب در ایران انجام می دهد. احساس می کند که یک دوجریانی در کشور وجود دارد؛ بعد فکر می کند که به یک قطب نزدیک است. شما نباید فکر او را تقویت کنید؛ یعنی حرف زدن و به کاربردن تعبیرات و اصطلاحات و ادبیات سیاسی تان نباید به گونه ای باشد که او خوش حال شود.(2)

«اتفاق»، «اتحاد»؛ این شعارها و گفته ها با مطرح شدن حاکمیت دوگانه به عنوان یک ارزش نقض شد! در یک برهه ای گفته شد حاکمیت دوگانه. دشمنان و رقبای ما هم با انواع و اقسام شیوه ها، اصطلاح گذاری ها و تمهیدها، این را ترویج کردند.(1)

( در کشور، اختلافات سیاسی و جناح بندی و دعوا و مبارزه هست _ در دانشگاه و بیرون دانشگاه _ دشمن هم به این اختلافات دامن می زند. همه این اختلافات طبیعی نیست؛ یک مقدار هم دامن زدن بیگانگان است. البته منافع اشخاص هم بی دخالت نیست؛ لیکن هدف دشمن بالاتر از این است؛ این نکته مهمی است. هدف دشمن فقط دامن زدن به اختلافات سیاسی در بین جناح های سیاسی نیست؛ ایجاد اختلاف و دوگانگی در رأس حاکمیت نظام و ایجاد شکاف هم هدف مهم اوست. یعنی در رأس نظام و در تصمیم گیری نظام، دو فکر متعارض وجود داشته باشد که سر هیچ مسئله ای نتوانند با هم کنار بیایند. روی این پروژه کار کرده اند؛ یک عده هم در داخل فشار آوردند که همین کار بشود. روی آقای خاتمی هم خیلی فشار آوردند، اما ایشان تدین و عقل به خرج داد و زیر بار نرفت. اینها می خواستند کاری کنند که در رأس نظام، بین رهبری، رئیس جمهور و دیگر مسئولان دعوا و اختلاف باشد؛ دایم این تصمیم بگیرد، آن نقض کند. صریحاً هم گفتند حاکمیت دوگانه، و در خیلی از جاها این را اعمال کردند.(2)

ص: 248

( در مورد اینکه مسئولان باید همت بگمارند، همه همت و تلاش مسئولان باید صرف سازندگی کشور شود. در درجه اول، آنچه برای این کار لازم است، هماهنگی و هم دلی میان قوای سه گانه است؛ باید با هم هم دل و همراه و همکار و مکمل یکدیگر باشند. این درست نقطه مقابل تلاش دشمنان کشور عزیز ما و نظام جمهوری اسلامی است که برای حاکمیت دوگانه تلاش کرده اند.(1)

( یکی از نیازها، گزینش افراد باصلاحیت در بخش های مختلف این تشکیلات بزرگ است. امام رحمه الله همیشه به همه _ از جمله به دانشجوها _ توصیه می کردند که از نفوذی ها بپرهیزید؛ واقع اش هم همین بود. آن اوایل جزو مجموعه های ماهر در نفوذ، اعضای حزب توده بودند که با چاپلوسی و ظاهرفریبی و ریاکاری، خودشان را جا می زدند. بعد البته یک عده دیگر هم از آنها یاد گرفتند و وارد تشکیلات های گوناگون و بخش های مختلف نظام شدند و کار را به جایی رساندند که حاکمیت دوگانه را هم ادعا کردند. شماها که یادتان هست؛ مال چهار پنج سال پیش است. حاکمیت دوگانه، انشقاق، انشقاق در رأس! خیلی چیز عجیبی است! به اینجا هم رسیدند.(2)

( دشمن از وحدت ملی ما ناراضی است؛ می خواهد این وحدت ملی را از بین ببرد. دشمن از اینکه در سطوح بالای کشور، مسئولان کشور در مسائل اساسی یک نظر و یک عقیده داشته باشند، به شدت ناراحت

ص: 249

است. آن وقتی که می بینند رئیس جمهور، رئیس مجلس، رئیس قوه قضاییه و مسئولان گوناگون درباره فلان مسئله یک جور حرف می زنند، اینها می خواهند یقه خودشان را پاره کنند؛ ناراحتند؛ می خواهند اختلاف بیندازند. در این یکی دو سال اخیر شنیده اید که شعار حاکمیت دوگانه داده شد! عده ای بی عقل هم در داخل همان حرف های آنها را تکرار و نشخوار کردند. حرف مال آنهاست. حاکمیت دوگانه یعنی در مسائل اساسی و اصولی کشور، روسای کشور با هم دعوا داشته باشند؛ این حاکمیت دوگانه است. حاکمیت دوگانه چیز نامطلوب و مضر و سم مهلک است؛ اما بعضی ها این را شعار دادند! این مال آنهاست پیداست که مسئولان کشور هیچ وقت در همه مسائل گوناگون و سلایق و سیاست های مختلف، یک جور فکر نمی کنند؛ اینکه معلوم است؛ ممکن نیست که یک فکر و یک عقیده در همه زمینه ها مسلط بر همه ارکان کشور باشد؛ اما آنچه که آنها می خواهند، این نیست؛ آنچه که آنها می خواهند، اختلاف در مسائل اساسی کشور است. آنها این را می خواهند و برای این کار همه تلاش خودشان را هم می کنند. ملت مواظب باشند؛ جوان ها مواظب باشند؛ قشرهای مختلف مواظب باشند.(1)

( در عرصه سیاسی کشور هم امروز وحدت و یک پارچگی مردم از همیشه بیشتر محسوس است. عده ای شعار می دادند؛ شعارهایی که فقط برای جدا کردن مردم از یکدیگر خوب بود؛ به این هم قانع نبودند، شعار حاکمیت دوگانه می دادند؛ یعنی در خود حاکمیت و مدیریت کشور

ص: 250

دودستگی به وجود آید و به جان هم بیفتند؛ این را صریحاً شعار می دادند و خجالت هم نمی کشیدند. اینها بحمداللَّه منزوی شده اند.(1)

فطرت مردم است. اما این کارها ربطی به مسئله آزادی ندارد؛ اینها بخشی از نقشه دشمن است.(1)

( درگیری در سطوح بالای حکومت، همان چیزی است که دشمن آن را می خواهد و آن را به جد تعقیب می کند. همان چیزی که قبلاً عرض کردم، اگر توانستند کسی را نفوذ دهند، این کار را می کنند _ که خوشبختانه تاکنون در مراکز بالا چنین توفیقی پیدا نکرده اند و ان شاءاللَّه بعد از این هم توفیق پیدا نخواهند کرد _ اما راه دیگری که در دست رس آنهاست، این است که خودشان را به بعضی نزدیک نشان دهند و علیه بعضی و به نفع بعضی دعوا را تشدید کنند. یکی از سیاست های واضح و روشن ضد انقلاب در چند سال اخیر همین نکته بوده است. اگر حرف می زنند، با این هدف است؛ اگر موضع گیری می کنند، با این هدف است؛ اگر رادیو به راه می اندازند، با همین هدف است.(1)

( امروز سیاست دشمنان کشور این است که بین مسئولان اختلاف بیندازند. ما از گروهک هایی که یک سرشان در داخل است، یک سرشان در خارج، خبرهای ویژه داریم. برنامه عمده اینها این است که بین مسئولان کشور، با عنوان های چپ، راست و عناوین دیگر، اختلاف بیندازند. مردم وحدت مسئولان را می خواهند. مردم هرجا ببینند مسئولان با هم هستند و هم دل و هم زبانند و یکدیگر را تخریب نمی کنند، خوش حال و امیدوار می شوند؛ اما دشمن بعکس، ناامید می شود.(2)

ص: 253

( دشمن وقتی می تواند به هدف های خودش برسد که بتواند در بدنه حاکمیت نظام و در مسئولان بخش های مختلف، اختلاف و شکاف ایجاد کند. دشمن دنبال این قضیه است.(1)

( چند سال تلاش داشتند این کار را بکنند؛ یعنی بین ارکان حاکمیت اختلاف بیندازند. پیداست که وقتی بین مسئولان اصلی کشور کشمکش و دعوا و اختلاف بود و همدیگر را قبول نداشتند و دایم به فکر ضربه زدن به هم بودند، کارها پیش نمی رود. خوش بختانه برخی از مسئولان هوشیارانه زیر بار نرفتند و اجازه ندادند؛ و الّا دشمن برنامه اش خیلی وسیع بود.(2)

محترم متمرکز ساخته و با توجه به فقدان خسارت بار امام بزرگوارمان، به توفیق خود در این حرکت شیطانی چشم امید دوخته اند.(1)

( اختلاف نظر نباید رشته و پیوند اتحاد را در یک ملت و یک مجموعه به هم بزند. حال شما ملاحظه کنید ببینید توطئه های دشمن چگونه است. گروه هایی هستند که در اساسی ترین مسائل، فکرشان یکی است؛ در اعتقاد به اسلام، در اعتقاد به شریعت، در اعتقاد به نظام جمهوری اسلامی، در تدین، گاهی در رعایتِ حتی مستحبات، فکرشان، عقیده شان، راهشان، حتی عملشان یکی است؛ اما با تلقین دشمن اینها احساس جدایی و نفرت از هم می کنند؛ در مراکز مربوط به نظام، جلوِ هم صف آرایی می کنند؛ در بین مردم، جلوِ هم صف آرایی می کنند؛ در بخش های مختلف، جلوِ هم صف آرایی می کنند! در میان این مجموعه ها، هرکدام که نسبت به دیگران سخت گیرتر، با اعلام دشمنی صریح، تُندکننده تر و تیزکننده ترِ آتش اختلاف باشد، این چه بداند و چه نداند، بیشتر در خدمت دشمنان این ملت و این نظام است. اتحاد و وحدت هم یکی از شرایط لازم است. این ساختن و تأمین کردن آینده این نظام است.(2)

( دشمن امیدوار است که از طریق ایجاد دودستگی و اختلاف، در میان ما نفوذ کند. این، کار بسیار ظریف و دقیقی است که روی آن سرمایه گذاری می کند. این طور نیست که ما بگوییم دشمن می خواهد تفرقه افکنی کند، ما هم مشت ها را گره می کنیم و شعار می دهیم و

ص: 255

نمی گذاریم دشمن به اهدافش برسد؛ خیر، او روش ها و مکانیسم های بسیار حساب شده و دقیقی را برای این کار دارد؛ لذا ما باید هوشیار باشیم.(1)

( من با مطالعه خبرها و اظهارها و گزارش ها و تحلیل های سیاسی، به این نتیجه می رسم که اینها [دشمنان] نمی خواهند به این زودی از مسئله ایجاد اختلاف و کشمکش میان مسئولان جمهوری اسلامی و گروه های مردمی و گرایش های سیاسی ناامید شوند؛ سعی می کنند به هر قیمتی _ حتی با القائات _ این مسئله را برای خودشان تأمین کنند. بنابراین، وحدت کلمه ای که امروز وجود دارد، برای آنها بسیار سنگین است؛ زیرا ایجاد اختلاف و دودستگی و تنازع و درگیری، برای آنها یک هدف است. بدون تردید در این چند سال، با القائات خبری و تحلیلی که در روح و مغز افراد بسیاری هم در دنیا اثر می کند، درصدد تأمین اهداف خود بوده اند و خوش بختانه در جمهوری اسلامی این القائات هیچ تأثیری نداشته است.(2)

( امروز دشمنان ملت ایرآنکه هدفشان این بود که کشور را به تلاطم و آشوب دچار کنند و برادرکشی به راه بیندازند؛ هدفشان این بود که در بین مسئولان جنگ و اختلاف ایجاد کنند، به بن بست رسیده اند.(3)

( بسیار کسان تلاش می کنند که بین قومیت های این کشور، اختلاف بیندازند، به خیال اینکه می توانند وحدت این ملت را خدشه دار کنند.(4)

ص: 256

که ببیند دشمن به خانه حمله کرد، می رود سینه سپر می کند. حتی آن تُخس ها گاهی بهتر هم سینه سپر می کنند! بچه خانواده، خودش را در دفاعِ مقدس نشان داد. شما ببینید از همین دانشگاه تهران و از دانشگاه های دیگر تهران و سایر نقاط کشور، چه قدر دانشجو به جبهه رفت؛ چه قدر دانشجو شهید شد. طبقه اولی که سپاه پاسداران را تشکیل دادند، اغلب همین دانشجویان بودند. طبقه اولی که جهاد سازندگی را تشکیل دادند، همین دانشجویان بودند. الان کارهای مهم علمی نظام را همین دانشجویان به صورت عملی و تجربی در آزمایشگاه های دانشگاه ها انجام می دهند. چه فکر کردید درباره دانشجویان ما؟(1)

( من چند حرف دارم؛ یک حرف با دانشجویان، یک حرف با عموم ملت ایران، یک حرف، به خصوص با شما جوانان، یک حرف هم با دشمن. حرف من به دانشجویان این است که مراقب دشمن باشید؛ دشمن را خوب بشناسید؛ مبادا از شناسایی دشمن غفلت کنید. غریبه هایی را که در لباس خودی خودشان را در همه جا داخل می کنند بشناسید؛ دست های پنهان را ببینید. هیچ کس به خاطر غفلت ستایش نمی شود. هیچ کس به خاطر چشم ها را بر هم گذاشتن، مدح نمی شود. اگر بر آدم غافل ضربه ای وارد شد، اول کسی که مسئول و مذموم است، خود اوست؛ مراقب باشید. دانشجو، قشر فاخر و با ارزشی است. دشمن، دانشجو را هدف گرفته است. چند سال است سعی می کنند بلکه بتوانند دانشجویان را در مقابل نظام قرار دهند؛ اما موفق نشدند؛ بعد از این هم موفق نخواهند شد. اگر

ص: 258

یک عده نفوذی خواستند از فرصتی استفاده کنند و از آب گل آلودی ماهی بگیرند _ وارد اجتماع دانشجویان شدند و شعارهایی درست کردند و حرف هایی زدند _ خیال نکنند که ما اشتباه خواهیم کرد؛ نه، ما اشتباه نخواهیم کرد. ما مخاطب و طرف خودمان را می شناسیم. دانشجو، فرزند ماست؛ متعلق به ماست؛ متعلق به این کشور است. دشمن است که می خواهد با نام دانشجو یا با نام نفوذ در میان دانشجویان، فساد و تباهی کند؛ خود دانشجویان بایستی هوشیارانه متوجه باشند.(1)

( الان شما ببینید، کوچک ترین مسئله ای که با دستاویز کردن آن بشود علیه جمهوری اسلامی و ملت ایران و دولت خدمت گزار ما جنجالی در دنیا راه انداخت، استکبار به وسیله ایادی تبلیغاتی خود، آن دستاویز را می گیرد و می چسبد و جنجال به راه می اندازد. سعی آنها این است که این ملت را متفرق و متشتت کنند و این وحدت را از بین ببرند.(1)

( رسانه های خبری بیگانه که مظهر تمایلات و سیاست ها و نیات خصمانه و اغراض خبیث سردمداران سیاست های جهانیند، برروی هر کلمه و هر اشاره ای که از آن، بوی اختلاف و دودستگی استشمام شود و یا بتوان چنین وانمود کرد، شدیداً حساسیت نشان داده و با بزرگ کردن نکته های ریز و مطرح ساختن استنباط های دروغین از گفته ها و نوشته ها در ایران، به طور دائم در تلاشند که شاید بتوانند تصویری مشوش و آلوده به اختلافات و زدوخورد داخلی از ایران اسلامی _ که بحمدالله برخوردار از وحدت و یک پارچگی کم نظیری است _ به مردم ایران و جهان ارائه دهند و زمینه دودستگی و نفاق را با این وسوسه ها به وجود آورند. اینها همه نشانه آن است که امروزه دشمن از همه راه ها برای تضعیف جمهوری اسلامی عاجر مانده و بدخواهانه در کمین اختلافات داخلی و شکست وحدت عمومی نشسته است.(2)

( وحدت خودتان را حفظ کنید _ به خصوص روی حفظ این وحدت، تأکید می کنم _ و پشت سر دولتتان باشید. اگر کسی تبلیغات

ص: 260

دشمنان را گوش کرده باشد، خواهد دید که امروز بیشترین تکیه آنها، روی همین دو نکته است، اختلاف و مسائل اقتصادی. دائماً می گویند اختلاف هست، که اگر کسی گوش کرد، ولو اختلافی هم نمی بیند، بگوید لابد چیزی هست که اینها می گویند!(1)

( فتنه انگیختن و بد دل کردن مردم نسبت به یکدیگر، یکی از مواد برنامه ای است که دشمنان نسبت به این ملت در نظر دارند. همین رادیوهای بیگانه و همین مراکز خبری، شاید بشود گفت نصف حرف هایشان طراحی شده است، برای اینکه بتوانند دل های گروهی از مردم را نسبت به گروه دیگری بدبین و مکدر کنند. اصلاً می نشینند طراحی می کنند که این طور بگوییم که این اثر را بکند.(2)

( شما می بینید امروز تبلیغات جهانی روی چند چیز متمرکز است، یکی از آنها این است که در داخل نظام جمهوری اسلامی، مجموعه متصدّیان و خدمت گزاران نظام و کارگزاران کشور را به دو دسته تقسیم می کنند و برای هر دسته اسم می گذارند؛ البته یک عده هم ساده لوحانه در داخل کشور همان حرفی را که آنها می زنند، تکرار می کنند که در واقع حرف اینها نیست، حرف آنهاست. همان دشمن خارجی وقتی متصدیان نظام را به دو دسته تقسیم کرد، اعلام می کند ما با این دسته موافق و با آن دسته مخالفیم؛ یک دسته اسمشان اصلاح طلب است، یک دسته اسمشان

ص: 261

محافظه کار است. اینها دام دشمنان است؛ همه باید متوجه باشند در دام دشمن قرار نگیرند.(1)

( امروز وقتی که من به امواج تبلیغاتی دشمنان نگاه می کنم و نیز به آنچه که به تبع آنها بعضی از انسان های غافل یا مغرض و بددل ترویج می کنند، همین خط اختلاف، خط ایجاد تشنج و ایجاد درگیری آحاد مردم و بزرگ کردن چیزهای کوچک است.(2)

( اگر به تبلیغات و تلاش های دشمنان توجه کنید، می بینید تلاش های نان بر این متمرکز است که یک پارچگی را در بین ملت ما از بین ببرند. البته دشمن، بدِ ما را می خواهد. پس، یک پارچگی برای این ملت، گره گشا و درمان دردهاست.(3)

( ... نکته سوم، وحدت و هم دستی و هم دلی است. این سه نقطه از جمله نقاط بسیار مهمی است که دشمنان روی آن برنامه ریزی کرده اند. شما اگر به رادیوهای بیگانه گوش دهید، ملاحظه خواهید کرد خبرهایی که آنها تنظیم می کنند، به همین سه نقطه متوجه است. اگر به تبلیغات دشمنان انقلاب در خارج نگاه کنید، می بینید روی همین سه نقطه متمرکز است، دفاع از حقیقت و اسلام، روحیه ایثار و فداکاری، وحدت و هم بستگی. مزدوران داخلی آنها هم که در گوشه و کنارند و شما نشانه های آنها را جلو چشم خود می بینید، همین سه نقطه را دنبال می کنند. راه مقابله این است که ملت ایران و جوانان بر همین سه نقطه اساسی پافشاری کنند

ص: 262

و وحدت خود را از دست ندهند. جدا کردن گروه ها از یکدیگر، جدا کردن دل ها و ایجاد دشمنی و عناد و نفاق بین اشخاص و گروه ها و قشرها، جزو کارهای دشمن است.(1)

مطلق است _ می شنود، او همان برادر شماست؟ برو برادرت را مخفیانه پیدا کن، هرچه می خواهی به او بگو؛ چرا با این اختلاف افکنی، مردم و مخاطبان عمومی جامعه را دچار تشویش فکری می کنی؟(1)

که مردم را دل سرد بکنند. متأسفانه گاهی در گوشه و کنار دیده می شود که بعضی ها مصلحت خود و مصلحت انقلاب و ملت را نمی فهمند. می خواهند با زید بدی کنند، با نظام بدی می کنند. می خواهند مسئولی را زیر سؤال ببرند، انقلاب را زیر سؤال می برند. نمی فهمند که این کار، زیر سؤال بردن انقلاب است.(1)

( دشمن با انواع حیل مترصدِ ضربه زدن است. اینکه من می گویم مراقب باشید، برای این است. یکی از نقاط ضعف ملت ها همین اختلافات _ چه اختلافات قومی و چه اختلافات فرقه ای _ است. آن روزی که شاه از دست این مردم از مملکت می گریخت، گفت اگر من بروم، ایران ایرانستان خواهد شد؛ یعنی این ایران بزرگ به منطقه کوچکی به نام ایرانستان تبدیل خواهد شد! منظورش این بود که آن طرف بلوچستان خواهد شد، آن طرف کردستان، آن طرف ترکستان و آن طرف عربستان! آنها خواب تجزیه اقوام ایرانی و خواب جنگ راه انداختن بین شیعه و سنّی را آن روز دیده بودند. من می دانم که پشت این پرده ها چه خبر است؛ لذا به شما توصیه می کنم که مراقب باشید.(1)

خودش دفاع می کند؛ بلوچ ایرانی هم همین طور؛ عرب ایرانی هم همین طور؛ ترک ایرانی هم همین طور. با اینکه نظایر اینها در کشورهای دیگر هم هستند، اما وابستگی اینها به کشور خودشان بیشتر است. این چیز بسیار باارزشی است. تا وقتی که این وحدت و هم دلی وجود نداشته باشد و کامل نشود، مسئولان هم هیچ کاری نمی توانند بکنند. شما یادتان است که در اوایل انقلاب چه قدر در گوشه و کنار تحریکات درست کردند. ما آن موقع در شورای انقلاب بودیم، اما اصلاً مجالی پیدا نمی شد که بخواهیم به کارهای کشور برسیم. هر روز می شنیدیم که در فلان جا درگیری است، در فلان جا اختلاف است، در فلان جا خون ریزی است، در فلان جا جنگ است. اگر بخواهند نگذارند یک مجموعه اداره کننده کشور به وظایف خود در قبال مناطق گوناگون کشور عمل کند، یکی از راه هایش همین است که ایجاد درگیری و اختلاف کنند.(1)

( در قضیه قومیت ها، که دشمنان کمین گرفته اند؛ پشت خم کرده اند تا بلکه بتوانند به نحوی بین قومیت های ایرانی که در طول تاریخ در کنار هم زندگی کردند، اختلاف ایجاد کنند، باید هوشیارتر و مواظب تر باشید. اینها آن نقطه هایی است که دشمن می خواهد ازشان استفاده کند. باید درمقابل اینها ایستاد.(2)

ص: 268

( باید وحدت کلمه را همچنان که در گذشته بوده است، حفظ کنید. زبان و لغت و قومیت و نژاد در استان، هیچ نباید به این یکپارچگی صفوف شما مردم عزیز اندکی خدشه وارد کند.(1)

مردم با این خط کشی های تصنعی و مصنوعی کاری ندارند. دشمن دوست می دارد جناح ها را بیشتر به جان هم بیندازد.(1)

( چیزی که امروز در نظام ما وجود دارد، اختلافات خطّی سابق و چپ و راست و امثال اینها نیست. امروز اختلاف بین کسانی است که به مبنا و اساس نظام اعتقاد دارند یا اعتقاد ندارند. آن کسانی را که باید مراقب باشید نیایند، کسانی هستند که به مبنا و اساس نظام اعتقاد ندارند. لذا درست همان مواردی که در قانون اساسی یا در قوانین دیگر برای رعایت منتخبان مقرر شده _ که آیا پایبند به دین هستند، التزام عملی دارند و اصلاً نظام را قبول دارند؟ _ الان محلِ کلام است؛ پس باید بسیار بادقت مورد ملاحظه قرار گیرد.(2)

نیز وجود ندارد! این چه طور برخورد کردن با قضایاست؟ اعتماد مردم را به اصل نظام از دست می دهیم.(1)

( نگویید مردم به نظام بی اعتماد نمی شوند. این نظامی که ده سال، یازده سال کسی مثل امام بالای سرش بود و آن شلاق کوبنده فرمایش های آن بزرگوار بر سر و شانه همه ما فرود می آمد _ به حجم فرمایش های امام نگاه کنید؛ من گمان نمی کنم که در هیچ موضوعی به قدر موضوع اختلافات، ایشان مطلب فرموده باشند _ درعین حال ماها اصلاح نشدیم. آیا این نشان نمی دهد که بنیان کار خراب است؟ اگر ادامه بدهید، این استنتاج را شما برای مردم درست می کنید و دیگر نمی روند نقاط مثبتی را که در این بین هست، پیدا کنند و روی آن تأمل نمایند؛ خواهند گفت که معلوم می شود اشکالی در اصل کار هست!(2)

را به مشغله عمده ذهنی جوانان تبدیل کنند؟! شما تسلیم نشوید و این چیزها را مشغله عمده خود ندانید. مشغله عمده ای که باید جوان را به خود متوجه کند، همین هایی است که گفتم، عدالت طلبی، حفظ نظام اسلامی، دشمن شناسی، اهمیت دادن به استقلال کشور، اهمیت دادن به پیوند و ارتباط بین مسئولان و مردم.(1)

( آن گروهان یا گردان یا لشکر سربازی که در جبهه جنگ، قلعه و دژی را فتح می کند و بعد دچار غفلت می شود، این غفلت از کجا حاصل می شود؟ عواملی وجود دارد که این غفلت را به وجود می آورد. اولین عامل، بی انگیزگی، ضعیف شدن انگیزه و غیرت، ضعیف شدن ایمان و ضعیف شدن هم بستگی و شجاعت است. برای اینکه در انقلاب و نظام اسلامی، جبهه عظیم مردمی را دچار انفعال کنند، همین عوامل به وسیله دشمن تزریق می شود.(1)

هویت خود تکیه کنید، به خدای خود توکل کنید، از خدا هدایت و دستگیری و کمک و توفیق بطلبید و نگذارید با اختلاف، با طرح دعواهای بی محتوای سیاسی و با بهانه کردن چیزهای جزیی، «خود» ملت ایران _ این هویت عظیم و درخشان _ مخدوش شود.(1)

( ما باید وحدت خود را روزبه روز مستحکم تر کنیم و از پرداختن به امور فرعی خودداری نماییم. امروز مسئله اصلی، حفظ هویت جمهوری اسلامی و هویت اسلامی این کشور است. چشم های دنیای اسلام و امت اسلام نگران این است. شما توانسته اید یک الگو در دنیا نشان دهید؛ دشمن می خواهد این الگو را در هم بشکند. مقصود، شکست ایران نیست؛ بلکه شکست دنیای اسلام است.(2)

کارهای خودشان را انجام دهند؟ طبیعی است که کارها عقب می افتد. این یک امرِ قهری است.(1)

( اگر در حاکمیت شکاف افتاد، هیچ کار اساسی ای پیش نخواهد رفت؛ هر کاری که جمعی انجام دهند، یک جمع دیگر روی آن علامت سؤال می گذارند و مانع از پیشرفت کار می شوند، که شما در موارد متعددی نمونه هایش را ملاحظه کرده اید. دستگاهی اقدامِ مثبتِ خوبی را انجام می دهد؛ ولی هنوز هیچ چیز معلوم نشده، ناگهان می بینید که عده ای درمقابل آن موضع گیری و علیه آن انتقاد و به آن حمله می کنند! این طوری، کاری پیش نمی رود. وقتی یک شعار و یک حرفِ خوب از دهانی خارج می شود، یک عده دیگر از آن طرف به او حمله می کنند و نمی گذارند این شعار به نتیجه برسد. دو دستگی در مراکز اصلی حاکمیت، این اشکالات بزرگ را دارد؛ والا اختلاف فکری اشکالی ندارد. شکاف و دوییت و دشمنی و تخاصمِ به نفع دشمن است که اشکال دارد.(2)

ریحُکُم.»(1) اختلاف، اصلاحیات و آبرو و اقتدار را از هر ملتی می گیرد. اگر شما وحدت کلمه را حفظ کنید، این قدرت می ماند.(2)

که معنویت، طراوت، قدرت، شکوه و عظمت ائتلاف ملی شما را در هم بشکند و همان طور که قرآن فرموده است «وَ تَذْهَبَ رِیحُکمُ ْ»(1).(2)

می تواند علیه این ملت توطئه کند. وقتی اختلاف هست، آنها امیدوار می شوند؛ آنها احساس می کنند که حالا وقت فشار وارد آوردن است. اگر می خواهند فشارهای دشمن قطع شود، باید اینجا انسجام و وحدت را مثل یک صف مستحکم و بنیان مرصوص، حفظ کنند.(1)

( هرگونه بروز اختلافی، دشمن را تشویق به حمله می کند. کسانی هستند که می گویند، دشمن را تشویق به حمله نکنید، بنده هم موافقم؛ دشمن را نباید تشویق به حمله کرد؛ اما می دانید چه چیزی دشمن را تشویق به حمله می کند؟ مهم ترین مشوق دشمن به حمله این است که احساس کند در بین مسئولان کشور اختلاف وجود دارد؛ در بین سیاست مداران و زبدگان سیاسی اختلاف وجود دارد. این اتحاد و وحدتی که بنده و همه مسئولان این همه روی آن تأکید می کنیم، این اتحاد و اتفاق نظر در مسائل گوناگون سیاسی نیست. ممکن است در زمینه های اقتصادی و سیاسی بین مسئولان اختلاف نظر باشد؛ اما در مورد لزوم مقاومت و ایستادگی ملت ایران در مقابل زورگویی و قلدری دشمن، اتفاق نظر است. همه بایستی بر این موضع اتفاق نظر داشته باشند که دارند؛ باید این را ابراز هم بکنند؛ باید این اتفاق نظر و وحدت نظر را صریحاً بگویند. هر چیزی که این اتحاد را به هم بزند و نشان دهنده اختلاف باشد، دشمن را تشویق خواهد کرد.(2)

ص: 282

دشمنانی هستند که از همین مایه ها و زمینه ها سوءاستفاده می کنند؛ بر این مردم تنگ می گیرند؛ تهدید می کنند؛ ایجاد اختلاف می کنند؛ دو دستگی می اندازند؛ محاصره اقتصادی می کنند.(1)

داد، دیگری نباید آن را تشدید کند. این، وظیفه عمومی است. این، تکلیفی مثل نماز و جهاد است. این، خود جهاد فی سبیل الله می باشد. امروز، جهاد این است.(1)

می کند، چه کار می تواند بکند؟ سعی کنید این وحدت را _ که بحمدالله امروز در میان ملت ایران مستحکم است _ حفظ کنید. زمزمه های تفرقه را از هر کس که باشد، رد کنید. نگذارید افرادی از روی نادانی، یا خدای نکرده از روی غرض، در صفوف ملت انشقاق ایجاد کنند. این ملت که با یکپارچگی و وحدت خود توانست به هدف هایش برسد، باید ان شاءالله این وحدت و یکپارچگی را در زیر پرچم اسلام و قرآن حفظ کند.(1)

ارتباطات انسانی خودمان به نظر من پیش از همه مهم است، همین وحدت و هم دلی است. نباید فضا غبارآلوده شود. اگر خدای متعال این توفیق را بدهد که مسئولان نظام بتوانند با یکدیگر هم دلانه سلوک کنند _ که سلوک هم دلانه لزوماً به معنای هم فکرانه نیست؛ گاهی ممکن است سلیقه ها متفاوت هم باشد؛ اما بنای بر ستیزه و مخاصمه و دشمنی نباشد _ بسیاری از مشکلات برطرف خواهد شد. انقلاب و نظام اسلامی ما زمینه بسیار مساعدی برای این پالایش درون و پالایش فضای کاری کشور است. بایستی از این فرصت حداکثر استفاده را بکنیم.(1)

چرکین کنند، دشمنند. کسانی که سعی می کنند آرمان های انقلاب اسلامی را دست نیافتنی و نظام اسلامی را ناتوان از رسیدن به آنها جلوه دهند، دشمنند.(1)

( اگر کسی به دشمن میدان می دهد؛ اگر کسی روز سیزده آبان را _ که روز اعلام خصومت های امریکاست _ تبدیل به روز ذلت در مقابل امریکا می کند و اگر کسی به جای استحکامِ وحدت ملی، دایم در فکر تفرقه است، یقین بدانید می خواهد نفوذ دشمن را زمینه سازی کند. پس این شخص نمی تواند ادعا کند که طرفدار وحدت ملی و مصالح ملی است.(2)

( اگر دیدید کسی از دل دادن به بیگانه و رها کردن ایمان و مقاومت و وحدت حرف می زند، بدانید از زبان دشمن دارد حرف می زند؛ چه بداند، چه نداند.(3)

بکنند و فضایل مورد نظر خودشان را در کتاب ها بیاورند _ این مقوله دیگری است _ اما آثاری را که موجب تفرقه، کینه و تعمیق بغض است، منتشر نکنند؛ روی این نکته باید فکر بشود. ببینیم این مجمع واقعاً چگونه می تواند به شکل مناسبی بر این معنا اشراف و نظارتی پیدا کند.(1)

اشخاص دیگر _ صرفاً به خاطر اینکه تریبونی در اختیارشان قرار گرفته _ مورد تخریب واقع شوند. انتقاد کردن غیر از تخریب کردن است.(1)

( کسانی که زبان و قلمشان در جامعه کار می کند و ذهن ها و دل ها و نفوسی متوجه آنها می شود، مواظب باشند که دشمن از اظهارات آنها سوءاستفاده نکند. امروز، هر حرکتی که نمایش دودستگی و اختلاف عمیق و توأمِ با تضاد باشد و هر حرکتی که مسئولان نظام و مجریان کشور و مدیران زحمت کش و دل سوز و خدمت گزار را تضعیف بکند، حرکتی برخلاف مصالح این ملت و بر ضد خواسته های اسلام و امام بزرگوارمان است.(2)

( امروز علاج دردهای این کشور این است که قوای سه گانه با وحدت کلمه و با همکاری با یکدیگر، برنامه های منظم و مرتبی را که برای رسیدن به هدف های این نظام و آسایش مردم موردنظر است، تعقیب کنند. امروز این وظیفه است. قوای سه گانه نباید یکدیگر را تضعیف کنند. مطبوعات و رسانه ها نباید قوای سه گانه کشور را _ که ارکان کشور و پایه های این نظامند _ تضعیف کنند. مطبوعات و رسانه ها هم مراقبت کنند؛ اگر به گوشه ای از یک قوه اعتراضی هست، این را نباید مجوز قرار دهند و همه آن قوه را تضعیف کنند. اگر فرضاً اعتراضی به یکی دو نماینده وجود داشته باشد، نباید مجلس را تضعیف کرد. اگر اعتراضی به یک حکم قضایی وجود داشته باشد، نباید قوه قضاییه را تضعیف کرد. اگر اعتراضی

ص: 290

به بخشی از دولت وجود داشته باشد، نباید دولت را تضعیف کرد. تضعیف این پایه ها، تضعیف انقلاب و نظام و به تأخیر انداختن اهداف والای این نظام است. این را همه متوجه باشند.(1)

سوم. یعنی روشن فکری ما به هیچ وجه سامان دار و نظام مند نبود؛ به خاطر اینکه نگاه کردند به مقلدین مختلف؛ مثل عوام هایی که در اعمال روزانه شان از چند مرجع، تقلید می کنند و با همدیگر اختلاف دارند. این، بلای بزرگ روشن فکری ما بوده که هنوز هم ادامه دارد. الان هم متأسفانه حرکت روشن فکری در داخل کشور ما _ روشن فکری دور از دین و جدای از دین _ همین طور است.(1)

می دهند! بعد که بچه ها شروع به رفتن کردند، خودش هم راه افتاد؛ گفت حالا شاید هم مهمانی بود! اینها خودشان شایعه را القا می کنند، خودشان هم باور می کنند که بین مسئولان اختلاف هست. نه آقا! بین مسئولان اختلافی نیست. همان روز سه شنبه عصری که لازم دیده شد مسئولین طراز اول کشور بیایند با بنده جلسهای بگذارند، در آنجا رؤسای محترم سه قوه، رئیس محترم مجمع تشخیص مصلحت نظام، وزرای محترم اطلاعات کشور و دیگران وقتی صحبت می کردند، من دقت کردم، دیدم همهشان یک حرف می زنند، همه شان یک چیز می خواهند؛ همهشان دنبال یک مطلب و یک هدفند. مسئولان کشور این گونه اند. کجا رفتید؛ جه اشتباهی می کنید! خودشان می نشینند، می بافند، می دوزند و بر طبق آن قضاوت برای هر کسی حکمی صادر می کنند.(1)

ص: 293

ص: 294

بین المذاهب الاسلامیه، 152 صفحه، 1385.

الحوزه العلمیه العراقیه و التقریب، نخبه من البحاثین والمفکرین الاسلامیین، المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه،232 صفحه، 1382.

الصحوه الاسلامیه، آفاقها المستقبلیه و ترشیدها مجموعه مقالات الموتمر الدولی السابع عشر للوحده الاسلامیه، 2 جلد، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 408 صفحه، 1384.

پیام تقریب، مجموعه سخنرانی های فارسی ششمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی، معزالدین، محمدسعید (زیرنظر)، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، معاونت تبلیغات و انتشارات، 124 صفحه، 1383.

تضارب اندیشه ها در مذاهب اسلامی، مجموعه مقالات همایش علمی تحقیق مذاهب اسلامی 83، گلستان معرفت، 578 صفحه، 1385.

تنسیق العمل الاسلامی المشترک، مؤسسه الهدی، 348 صفحه،1380.

جایگاه اهل بیت(ع) در اسلام و امت اسلامی، گزیده مقالات فارسی چهاردهمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی، میرآقایی، سیدجلال، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 624 صفحه.

جهان اسلام؛ مشکلات و راه کارها، میرآقایی، سیدجلال، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 622 صفحه،1380.

خصایص الاسلام العامه، مجموعه من المقالات المختاره للموتمر العالمی الحادی عشر للوحده الاسلامیه، 2 جلد، طالبی، عبدالحمید(به اهتمام)، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 672 صفحه، 1380.

ره توشه های وحدت، گزارش نهمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی منطقه کردستان، دانشی، عباس و مرتضی شفیعی، (به اهتمام)، مرکز بزرگ اسلامی غرب کشور، 64 صفحه، 1378.

گفتمان مذهبی مجموعه مقالات همایش وحدت 1381، گلستان معرفت، 560صفحه، 1385.

مجموعه سخنرانی های پنجمین و ششمین کنفرانس جهانی وحدت اسلامی سنندج ارومیه، مرداد ماه 1374 / ربیع الاول 1416ه . ق، دریاباری، سیدمحمدحسین و همکاران، 234 صفحه، 1374.

مجموعه مقالات دومین همایش علمی _ تحقیقی (وحدت)، زاهدان، 1372، دفتر نماینده

ص: 296

مقام معظم رهبری در امور اهل سنت بلوچستان، ماه نامه اسوه، 304 صفحه، 1377.

الغدیر و وحدت اسلامی، مطهری، مرتضی، مؤسسه انتشارات حرم، 72 صفحه، 1385.

امام موسی صدر، سروش وحدت، اباذری، عبدالرحیم، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، معاونت فرهنگی، 156 صفحه، 1383.

اهل بیت(ع) محور وحدت، یعقوبی اردنی، احمدحسین، مؤسسه بوستان کتاب قم، 606 صفحه، 1384.

پیام وحدت (مصاحبه های دبیر کل با رسانه ها و شخصیت های داخل و خارج کشور)، واعظ زاده خراسانی، محمد، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، معاونت تبلیغات و انتشارات، 308 صفحه، 1383.

تجلی وحدت؛ تبیین حکم امام رحمه الله بر حضور شیعیان در نمازهای حرمین شرفین، نجمی، محمدصادق، نشر مشعر، 80 صفحه، 1382.

تنها منادی وحدت (پیرامون غدیر و زندگانی حضرت علی(ع))، همتی، جواد، نسیم کوثر، 88 صفحه، 1384.

جایگاه اهل بیت(ع) در اسلام و امت اسلامی، گزیده مقالات فارسی چهاردهمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی، میرآقایی، سیدجلال (گردآورنده)، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 624 صفحه، 1381.

چکیده مقالات شانزدهمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی، دبیرخانه هیئت علمی شانزدهمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی مدیریت مطبوعات و انتشارات، 136 صفحه، 1382.

چهل حدیث وحدت، فلاح زاده، محمدحسین(تهیه و تنظیم)، نشرمعروف، 64 صفحه، 1382.

حقیقت سوخته نقد مقالاتی درباره «وحدت اسلامی از شعار تا عمل»، اسدی گرمارودی، محمد نشر حمزه، 64 صفحه،1381.

حقیقت وحدت در دین (در بوته نقد)، صفی زاده، نامیق، بوره کهی، 232 صفحه، 1383.

درباره وحدت و تقریب مذاهب اسلامی، تسخیری، محمدعلی، المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه، 224 صفحه، 1383.

شاخصه های «وحدت ملی» و «امنیت ملی» در مکتب علی(ع)، فرامرزی، ایرج (تدوین) محبی، خداداد (تدوین)، نسل کوثر، 128 صفحه، 1380.

شش مقاله (ختم نبوت، پیامبر امی، ولاء ها و ولایت ها، الهامی از شیخ الطائفه، «الغدیر» و

ص: 297

وحدت اسلامی)، مطهری، مرتضی، صدرا، 280 صفحه، 1385.

مباحثی پیرامون وحدت اسلامی، شرف الدین، سیدعبدالحسین، نشر مطهر، 312صفحه، 1381.

مبانی وحدت فکری، فقهی و فرهنگی مسلمانان، غزالی، محمد، نشراحسان، 334صفحه، 1383.

محبت عترت، مزد رسالت، وحدت امت، محمدی مقدم، قربانعلی، آهنگ قلم، 24صفحه، 1384.

ندای وحدت، مجموعه گفتارهای دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در نماز جمعه تهران، معزالدین، محمدسعید(به اهتمام)، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 292 صفحه،1383.

همایش امنیت عمومی و وحدت ملی (24 و 25 بهمن 1379 ) تهران، مجموعه سخنرانی ها و مقالات، 628 صفحه،1380.

وحدت اسلامی بر پایه مرجعیت علمی اهل بیت(ع)، تسخیری، محمدعلی، بنیاد اندیشه اسلامی، 136 صفحه، 1383.

وحدت در آیینه مطبوعات، معزالدین، محمدسعید(زیرنظر)، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی فقه، 208 صفحه، 1383.

وحدت و امنیت ملی از دیدگاه مقام معظم رهبری، شایان فر، سلمان، نشرنذیر، 232 صفحه، 1381.

وفاق ملی؛ جامعه شناسی سیاسی وحدت از دیدگاه امام خمینی رحمه الله ، افتخاری، اصغر، سازمان عقیدتی سیاسی ناجا، دفتر سیاسی، 224 صفحه، 1382.

هم بستگی، آینده روشن ایران در پرتو هم بستگی ملی و مشارکت عمومی، عقیلی پور، جواد محمدی، محمد، عابد، 102 صفحه، 1384.

امام علی(ع) فرهنگ عمومی و هم بستگی اجتماعی، دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی، فردرو، محسن (به اهتمام)، زهد، 308 صفحه،1380.

انتخاب نهم در پرتو هم بستگی ملی و مشارکت عمومی، مجیدی، محمدرضا (تهیه و تنظیم)، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 58 صفحه، 1384.

سید جمال الدین اسدآبادی و هم بستگی جهان اسلام، هاشمی، سیدمحمدجواد، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در امور اهل سنت سیستان و بلوچستان، 272 صفحه، 1382.

ص: 298

شیخ محمد عبده و هم بستگی جهان اسلام، رئیس کرمی، سیدعلی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در امور اهل سنت سیستان و بلوچستان، 178 صفحه،1382.

شیخ محمود شلتوت؛ طلایه دار تقریب در عقاید، تفسیر، حدیث، فقه مقارن و هم بستگی مذاهب اسلامی، بی آزارشیرازی، عبدالکریم، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 284 صفحه، 1380.

عبدالرحمان کواکبی هم بستگی جهان اسلام و نفی استبداد، عثمانی، محمد، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در امور اهل سنت سیستان و بلوچستان، 98 صفحه، 1382.

عوامل هم بستگی ملی اصول و راه کارها، تقوی، سیدحسین، مشهور، 120 صفحه، 1385.

عوامل هم بستگی و گسستگی ایرانیان، یعقوبی، عبدالرسول، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمه الله ، مرکز انتشارات، 384 صفحه، 1383.

مبانی هم بستگی و همگرایی جنبش های اسلامی، مصری، احمد، سنت،60 صفحه، 1382.

مشارکت عمومی و هم بستگی ملی، خداوردی، علی، سازمان عقیدتی سیاسی نیروی انتظامی، معاونت سیاسی، 108 صفحه،1383.

هم بستگی ادیان و مذاهب اسلامی، جناتی، محمدابراهیم، انصاریان، 540 صفحه، 1381.

هم بستگی امت اسلامی، هاشمی رفسنجانی، اکبر، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 182صفحه،1380.

هم بستگی بین مذاهب اسلامی مقالات دارالتقریب، بی آزارشیرازی، عبدالکریم، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مدیریت ترجمه و نشر، 474 صفحه،1383 .

هم بستگی ملی در ایران، قمری، داریوش، موسسه مطالعات ملی تمدن ایرانی، 224 صفحه، 1384.

هم بستگی ملی و مشارکت عمومی در نهج البلاغه (نکات و راهبردها)، امید، احمد مصباح الهدی، 48 صفحه،1384 .

هم بستگی و هم نوایی، دفتر نشر برگزیده، 36 صفحه، 1380

هم بستگی و وفاق ملی چالش ها، راهبردها، مروی، محمد، موسسه اندیشه و فرهنگ دینی، 70 صفحه، 1383.

اختلاف، بدگمانی ریشه فتنه ها و اختلاف ها، شجاعی، سیدمحمد، مهر امیرالمومنین(ع)، 174 صفحه، 1384.

ص: 299

وحدت از دیدگاه امام خمینی رحمه الله ، معاونت پژوهشی موسسه تنظیم و نشرآثار امام خمینی رحمه الله ، 431 صفحه، 1376.

استراتژی وحدت در اندیشه سیاسی اسلام، سید احمد موثقی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 376صفحه، 1375.

عبدالهادی فقهی زاده، وحدت اسلامی از دیدگاه قرآن و سنت، آیت الله سید محمد باقر حکیم، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان، 200 صفحه، 1377.

وحدت مسلمین، گروهی از نویسندگان، دفتر کنگره جهانی ائمه جمعه و جماعت، 732صفحه، 1360.

سیدابراهیم میرباقری، افکار دانشمندان اسلامی در وحدت سیاسی، انتشارات اسلامی، 238 صفحه.

امیرالمومنین(ع) اسوه وحدت، محمدجواد شری، بنیاد پژوهش های اسلامی، محمدرضا عطائی،733صفحه، 1366.

حج با شکوه ترین تجلی وحدت، دوست محمدی، هادی، سازمان تبلیغات اسلامی، 218 صفحه،1370.

در راه وحدت، مرتضی عسکری، بنیاد بعثت، عطای محمدسردارنیا، 286 صفحهف 1361.

در طریق وحدت اسلامی، سیدرضاحسینی نسب، دبیرخانه کنگره جهانی، بررسی قدا، 224 صفحه، 1366.

دومین کنفرانس وحدت اسلامی، معاونت فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی، 173 صفحه، 1368.

علی(ع)؛ مکتب، وحدت، عدالت، شریعتی، علی، حسینیه ارشاد، 93صفحه،1396ه . ق.

کتاب وحدت، گروهی از نویسندگان، وزارت ارشاداسلامی، 420 صفحه،1362.

ندای وحدت، حسن سعید، چهل ستون مسجدجامع، محمود ناطقی، 508صفحه، 1363.

وحدت، وزارت ارشاد اسلامی، وزارت ارشاد اسلامی، 420صفحه، 1362.

وحدت اسلامی به ضمیمه کتاب الحج، سیدمجتبی ذاکری، 181 صفحه، 1363.

وحدت در اسلام، عباس مخبردزفولی، جامعه مدرسین، 78 صفحه، 1368.

وحدت اسلامی، احمد مفتی زاده، میعاد، 28صفحه، 1358.

وحدت و آزادی، طالقانی سیدمحمود، 1361 .

ص: 300

وحدت اسلامی در خط ائمه و اهل بیت(ع)، سیدمحمدحسین فضل الله، کنفرانس جهانی اهل بیت(ع)، 36صفحه،1410 ه . ق.

وحدت اسلامی، ابوالفضل عزتی، دانشگاه آذر آبادگان، 40.

مسلمانان چگونه وحدت و هم یاری کنند، بی آزار شیرازی، عبدالکریم، دفترنشرفرهنگ اسلامی، 79 صفحه، 1367.

مبانی وحدت در امت اسلامی، محمدعلی سادات، الهام، 132 صفحه، 1358.

گفتاری در وحدت و تحزب، سیدعلی خامنه ای، حزب جمهوری اسلامی، 41صفحه، 1359.

کنفرانس وحدت اسلامی 3، دبیرخانه کنفرانس وحدت اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، 153صفحه، 1369.

علی؛ بنیان گذار وحدت، علی شریعتی، نصر، 80 صفحه،1350.

حج با شکوه ترین تجلی وحدت، دوست محمدی هادی، سازمان تبلیغات اسلامی، مرکز چاپ، 217 صفحه،1370.

چگونه و از چه راهی به وحدت بازگردیم، سپاه پاسداران، 45 صفحه، 1360.

پیام وحدت، محمدتقی رهبر، تبلیغات اسلامی، 60 صفحه.

استراتژی وحدت در اندیشه سیاسی اسلام، موثقی احمد، دفترتبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 468 صفحه، 1371.

اتحاد در اسلام، سید محمدتقی میرسعسعانی، علمیه اسلامیه، 379 صفحه، 1352.

اتحاد و پیروزی، فاتحیان حسین، دفترنشرفرهنگ اسلامی، 16 صفحه 1376.

فضیله الاتحاد، آخوندتنگلی، حاجی طلائی، 44 صفحه، 1368.

مشعل اتحاد، گروهی ازنویسندگان، انجام کتاب، 146 صفحه، 1360.

منشور جماهیر اتحاد اسلامی، صدری حسن، سازمان تبلیغات اسلامی مرکز چاپ، 82 صفحه، 1371.

ندای اتحاد، محمد مردوخ (مشهوربه آیت کردستان)، چاپ خانه پیمان، 29 صفحه، 1323.

اسلام؛ آئین هم بستگی، گروهی از نویسندگان، بعثت، عبدالکریم بی آزار شیرازی، 290 صفحه، 1354.

میثاق در قرآن کلید هم بستگی آیات، حجتی سید محمد باقر، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1372، 228صفحه

ص: 301

هم بستگی مذاهب اسلامی، گروهی از نویسندگان، امیرکبیر، عبدالکریم بی آزار شیرازی، 361 صفحه، 1350.

هم بستگی میان تصوف و تشیع، کامل مصطفی شیبی، دانشگاه تهران، ترجمه: شهابی، علی اکبر، 365 صفحه، 1353.

هم بستگی و یگانگی ملی ایرانیان، حسنقلی مویدی، شورای عالی فرهنگ و هنر، 1356.

اختلاف در امت واحد، عبدالله حامد، قلم، 104 صفحه.

خاستگاه های اختلاف در فقه مذاهب، الزلمی مصطفی ابراهیم، آستان قدس رضوی، ترجمه: حسین، صابری، 587 صفحه، 1375.

رمز اختلاف و نشیب و فراز در زندگی، در راه حق، 11 صفحه، 1358.

مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلیین، ابوالحسن علی بن اسماعیل الاشعر، امیرکبیر، ترجمه: مؤیدی، محسن، 212 صفحه، 1362.

نگاهی به اختلافات شورای انقلاب، سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، سازمان مجاهدین، انقلاب اسلامی، 1358.

وحدت اسلامی، ابوزهره محمد، دار الرائد العربی بیروت، 331 صفحه، 1139ه . ق 1971م.

مجموعه مقالات وحدت اسلامی؛ عناصر و موانع، جلال میرآقایی (گردآوری)، مجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه طهران، 268 صفحه، 1379.

وحدت و تنوع در تمدن اسلامی، گوستاو ای. فن گرونبام، کتابفروشی معرفت، تبریز، عباس آریان پور، 580 صفحه، 1342.

ندای وحدت، سعید ، حسن، کتابخانه و مدرسه چهلستون مسجد جامع تهران، محمود ناطقی، 508 صفحه، 1363.

آوای وحدت، گزیده مقالات هفتمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، محمد سعید معزالدین،426 صفحه، 1374.

الوحده الاسلامیه او التقریب بین المذهب البعه، وثائق خطیره و بحوث علیمه لاعاظم علماء المسلمین من السنه و الشیعه، جمع من اعاظم علماء المسلمین من السنه والشیعه، المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه، 517 صفحه، 1379.

نداء التقریب، محمد سعید معزالدین، مجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه طهران،1374.

وحدت در آیینه مطبوعات، غلام حسین زینلی، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی فقه، تهران، 1376.

ندای وحدت، شاطریان مجموعه گفتارهای استاد محمد واعظ زاده خراسانی در نماز جمعه تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی تهران، 1374 .

نداء الوحدت محاظرات من الموتر العامی الثامن الوحده الاسلامیه، معزالدین، محمد سعید،مؤسسه الفقه الطباعه والنشر تهران، 65 صفحه، 1376.

ص: 302

ص: 303