جلسه دهم

خانواده است که می تواند زمینه ساز خوشبختی یا بدبختی انسان ها باشد خانواده نخستین نهادی است که شخصیت انسانها در آن شکل می گیرد . خانواده شکل کوچکی از اجتماع است . هر انسانی قبل از این که وارد جامعه شود ابتدا درخانواده شکل می گیرد و تربیت می شود .

لذا روانشناسان و جامعه شناسان مبحث خانه و خانواده را این طور از آن یاد می کنند که خانواده یک کشور کوچک است . این خیلی مهم است . آیات قران ، روایت و کلام معصومین بسیار به بحث خانواده اهمیت داده اند .

قرآن چهار نوع خانواده را به ما معرفی می کند .

که این مبحث خودش ده شب جای صحبت دارد . خیلی سریع در این باره صحبت کنم و بعد برویم سر مهارت های زندگی و بحث را به اندازه فرصت کوتاهی که در خدمت بنده است به یک سرانجامی برسانم .

قرآن مجید که کتاب تربیت و انسان سازی است چهار نوع خانواده به ما معرفی می کند ،

دسته اول : خانواده ای که همه اعضای آن ، مرد و زن و فرزندان همه خوب هستند . از نگاه قرآن مطلوب و پسندیده است .

می فرماید : ( مَرج البحرین یلتقیان ) ما دو دریا را به هم رساندیم .

یک طرف دریای علم و شجاعت همچون علی بن ابی طالب صلوات الله و سلامه علیه

و آن طرف دریای حیا و عفت همچون حضرت زهرا (سلام الله علیها) که نتیجه آن چه می شود ؟ ( یخرج من هو اللؤلؤ و المرجان ) شما تفاسیر شیعه و سنی را ذیل این آیه بروید ببینید تمام مفسران قائل بر این هستند که منظور از لؤلؤ و مرجان امام حسن و امام حسین هستند اینها کسانی هستند که سوره هل اتی در شأن اینها نازل شده است .

ص: 136

خانواده خوب و پسندیده که به عنوان الگو می توانند به ما کمک کنند تا زندگی ما مورد تأیید قرآن باشد .

باز سوره انبیا خانواده حضرت زکریا را این طور به ما معرفی می کند : سوره انبیا آیه90 ( یُسَارِعُونَ فِی الْخَیْرَاتِ وَیَدْعُونَنَا رَغَبًا وَرَهَبًا ) آنها خاندانی بودند که همیشه در کارهای خیر سبقت می گرفتند .

از روی بیم خدا را می خواندند ( وَکَانُوا لَنَا خَاشِعِینَ ) برای خدا خاشع بودند . همیشه به دنبال نیکی کردن و بندگی خدا بودند . یعنی چه ؟

یعنی خانواده ای از منظر قرآن مطلوب و پسندیده است که اهلِ این خانواده اهل طاعت و بندگی باشند و همدیگر را به طاعت و بندگی خدا سوق بدهند . که شب دوم مفصل در این باره صحبت کردم . زن و شوهر خیلی می توانند هم دیگر را در این زمینه کمک کنند . برای این که طرف مقابل اگر خدای ناکرده ایمان ضعیفی است ارتباطش با برج مراقبت هستی قوی شود .

دسته دوم : خانواده ای که همه اعضای آن بد هستند .

مانند خانواده ابولهب . قرآن می فرماید : ( تبت یدا ابی لهب و تب ) بریده باد دودستش . چه قدر پیغمنبر را اذیت می کردند این شوهر و زنش هم قرآن می فرماید ( وأمراته حمالة الحطب ) این خانواده همه بد و فاسد بودند . بی دین بودند . همسرش نیز ( حمالة الحطب ) است چقدر پیغمبر را اذیت کردند . فرزند داشتند به نمام عُطبه و عُطیبه اینها هر دو مشرک بودند . این قدر بد بودند که خدا در کتاب آسمانی اش قرآن آنها را لعن و نفرین کرده است . این هم دسته دوم

ص: 137

دسته سوم : خانواده ای که مرد خوب ، ولی فرزند و زن خانواده بد هستند . حضرت نوح و خانواده اش . حضرت نوح تنها پیغمبری است که خداوند متعال سوره صافات آیه 79خطاب به او می فرماید : ( سَلَامٌ عَلَی نُوحٍ فِی الْعَالَمِینَ ) چیز کمی نیست .

خدا در قرآن خطاب به او سلام داده است . به او شیخ الانبیاء می گفتند . اما در مورد اولادش می فرماید : سوره آیه 46 ( إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ أَهْلِکَ ) این فرزند عملش غیر صالح است . در مورد همسرش می فرماید :

سوره تحریم آیه 10 ( ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِینَ کَفَرُوا اِمْرَأَةَ نُوحٍ ) همسرش الگویی برای کافران می شود . عجیب هست ! یک طرف نوح است که الگوی نیکوکاران و صالحان و آن طرف همسر و اولادش قرار دارند که همسر می شود الگو برای نا اهلان . اینها جای تأمل و بحث دارد که وقت نیست

دسته چهارم : خانواده ای که مرد بد و همسر خوب .

مثالی که قرآن بیان کرده است . آسیه همسر فرعون در قرآن کریم از دعای حضرت آسیه یاد شده است .

اما فرعون که شوهر آسیه بود کافر و بی دین بود . در کدام سوره ؟ سوره تحریم آیه 11 (وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِینَ آمَنُوا اِمْرَأَةَ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِی عِندَکَ بَیْتًا فِی الْجَنَّةِ وَنَجِّنِی مِن فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ وَنَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ ) بروید در تفسیر مجمع البیان ببینید زنش را چهار دست و پا میخ کرده بود و سنگ بزرگ را روی سینه اش گذاشته بود و جفت پا روی آن می پرید روی سنگ و می گفت من خدا هستم . فهمیده بود که به خدای موسی ایمان آورده است . اما با این حال گفت : رَبِّ رَب موسی خدای من خدای موسی است .

ص: 138

این زن با ایمان در آخرین لحظات عمر دعایش این بود

(وَنَجِّنِی مِن فِرْعَوْنَ وَعَمَلِه ) خدایا مرا از دست فرعون و کارهای زشت او نجات بده . (وَنَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ ) مرا از دست این ظالمان نجات بده . چرا او را به عنوان الگو معرفی می کند در این داستان نکته است . خانمها خوب عنایت فرمایید . زن در انتخاب راه و اعتقاد مستقل است .

لازم نیست در عقیده مطیع مرد گمراهش باشد .

نمونه را قرآن بیان کرده است . بعضی از زن ها هستند تا خانه باباش هست اهل نماز اول وقت هست محجبه هست . وقتی خانه شوهر رفت بی دین می شود . چادر فاطمه را کنار می زند . نماز خواندن را تعطیل می کند . در حفظ اعتقادش انسان با احدی رودر بایسی ندارد .

حتی همسر و شوهرش . یکی از ویژگی هایی که همسر فرعون ، آسیه داشت که قرآن او را به عنوان الگو به جهانیان معرفی می کند این بود که رضای خدا را بر رضای شوهر ترجیح داد . زن مسلمان ، زنی که مورد تأیید قرآن و پیغمبر است باید این ویژگی را داشته باشد .

این چهار خانواده را قرآن به ما معرفی کرده است . برای این که در کانون خانواده سعادت دنیا وآخرت خودمان و فرزندانمان را فراهم کنیم که پدر و مادر با مدیریت خوب درکشور کوچک خانواده می توانند چنین کاری راانجام دهند .

هم خودشان را و هم فرزندانشان را خوشبخت کنند با مدیریت اما با سوء مدیریت هم خودش وهمسرش و هم فرزندش را بدبخت کرده است .

ص: 139

لازمه این کار این است که : مهارت های زندگی را بدانیم . که نام آن را باید ها گذاشتیم . چند شب هست که روی باید ها داریم صحبت می کنیم . به عنوان قانون در کشور کوچک اجرا کنیم .

اول بایدها ، بحث وفاداری . بی وفایی نکنند حالا که پا به سن گذاشته است و احتیاج به محبت و رسیدگی بیشتر دارد تنهایش نگذارم . بعضی ها هم زندگی می کنند اما از نظر عاطفی طرف مقابلش را رها کرده است . او را تنها گذاشته است . این بی انصافی است . خانمها بیشتر اهل وفاداری هستند . مردش مریض باشد تا لحظه آخر در کنار او است . اما متأسفانه مردها ، اگر زن مریض شد از نظر عاطفی نیاز به توجه بیشتر دارد . بی توجهی و کم لطفی می کند . بی مهری می کند . بداخلاقی می کند . وفاداری کدهای مهمی است . در زندگی اجرا شود .

( و اخذن منکم میثاقا غلیظا ) سرسفره عقد از شما پیمان محکم گرفته شده است تا لحظه آخر یادت نرود .

دوم : تغافل، بعضی از مواقع ، برخی از موضوعات را متوجه شدم خودم را به نفهمی بزنم متوجه شدم ولی إغماض کنم . به خاطر این که زندگی را به کام خودم و دیگران تلخ نکنم .

سوم تکریم شخصیت : این خودش از مهارت های زندگی است در این زمینه هم آیات قران هست و هم روایات معصومین فراوان داریم . روانشناسان که کتاب نوشتند در این زمینه به عنوان کلید خوشبختی ، یکی از این چیزهایی که زیاد رو.ی آن تأکید دارند همین مبحث است . به طرف مقابلم احترام بگذارم . به همسرم احترام بگذارم . به خا نواده همسرم احترام بگذارم تا احترام ببینم . انتظار نداشته باشم که بی احترامی کنم و طرف مقابلم احترام بگذارد . حتی در کتاب ها روایات آن را برایت گفتم . ( إجملوا الخطاب ) در خطاب ها از زیباترین جمله ها استفاده کن . خانمت را به طور محبت آمیز صدا بزن . خانم ، محبت آمیز شوهرت را صدا بزن . بعضی از زن و شوهرها متأسفانه در خانه در صدا زدن خیلی از چیزهایی که باید دقت شود رعایت نمی کنند . محبتت را در هر سن و سالی که هستی به همسرت ابراز کن . خجالت نکش باعث می شود زندگی به کامت گرم و شیرین شود . باعث می شود صفا و صمیمیت بر این خانه حاکم شود . یک پیرزن و پیرمردی در خانه نشسته بودند تنها بودند پیرمرد می خواست خانمش را صدا یزند می گفت : کبوترم ، قناری ، طاووسم ، نوه اش از راه رسید گفت آقاجون از شما دیگر بعید است این حرف ها را بزنید . گفت چیزی نگو اسم مادربزرگت یادم رفته است !

ص: 140

می خواهم همسرم را صدا بزنم ، با کلمات محبت آمیز صدا بزنم .این مهارت های زندگی است که به ما آموزش داده اند . چهارمین مورد از مهارت های زندگی که روی آن تأکید کرده اند : بحث عذر پذیری و گذشت است . روایتش را برایت بگویم . اسحاق بن عمار می گوید آمدم خدمت اما جعفربن محمدبن صادق صلواة الله وسلامه علیه ، از امام صادق (ع) سؤال کردم

( ما حَقُ المرأة زَوجِها ) حق زن بر شوهرش چیست ؟

( الذی اذت فَعَلَهُ کانَ مُحسنا ) افتخارم این است این نه شبی که برایت منبر رفتم اکثر مطالبی که بیان کردم قال الله تبارک و تعالی آیات قرآن و کلمات معصوم بود .

حق زن بر شوهرکه اگر ادا بکند این مرد محسن است . این مرد ، نیکوکار و مورد تأیید خدا و پیغمبر (ص) است .

حضرت در پاسخ فرمودند :

( قالَ یُشبِعُها و یَکسُوها ) به او غذای مطلوب بده .

بعضی از آقایان درآمد بدی ندارند ولی نسبت به خرج کردن برای زن و فرزندشان سخت می گیرند . بخل می ورزند . نسبت به زن و فرزند اگر سخت گرفتی ، خدا هم برایت سخت می گیرد . غذای مطلوب ، برای آنها لباس در حد شئوناتش تأمین کند .

چهار مین مورد عذرپذیری و گذشت ، از شب اول تا حالا دارم روی یک شاخه صحبت می کنم . جزء حق و حقوق بیان کرده است .

( إن جَهِلَت غَفَرَ لَها ) اگراز طرف مقابلت اشتباهی سر زد ، او را ببخشد و عفو کند .

ص: 141

انتهای روایت خیلی زیباست : قال ابو عبدالله ، امام صادق (ع) فرمودند : پدرم امام باقر ( کانَت اِمرَأةٌ عِندَ تُوذیه ) زنی داشت که بعضی از مواقع این زن پدر ما را اذیت می کرد و ( فَیَغفِرُ لَها ) اما پدرم با بزرگواری او را می بخشید .

من حاضر نیستم از خطای طرف مقابلم بگذرم .

وجود نازنین خاتم انبیاء محمد مصطفی صلواة الله و سلامه علیک می فرماید :

( إذا کانَ یَومُ القِیامَة ) فردای قیامت صحرای محشر

( نادی مُنادٍ ) یک منادایی صدا می زند

( مَن کانَ أجرُهُ عَلی الله ) چه کسانی هستند که اجر انها مستقیم با خود خدا هست .

( فَیُدخُلِ الجَنَّة )بیایید و داخل بهشت شوید . گفته می شود .

(من ذا الَّذی أجرُهُ عَلَی الله ) منظور شما از این خطاب چه کسانی هستند ؟ چه کسانی مستقیم اجر آنها با خود خداست ؟

کلام ،کلام پیغمبر است از خودم حرف نمی زنم {ببینید عذرپذیری و گذشت به خصوص در زندگی چه قدر مهم است}

(فقال : العافُونَ عَنِ الناس ) کسانی که اجرشان مستقیم با خودِ خداست و وارد بهشت می شوند کسانی هستند که در دنیا بیشتراهل بخشش باشند .

تو که حاج خانم ، حاضر نیستی از خطای شوهر بگذری .آقا ، تو که حاضر نیستی از خطای همسرو فرزندت بگذری از خطای دامادت و عروست بگذری چه طور انتظار داری که فردای قیامت خداوند متعال از خطای تو بگذرد . هم این اجر و پاداش را از دست می دهی و هم زندگی را به کام خود و اطرافیانت تلخ کردی .

ص: 142

عفو و گذشت در زندگی ، آن را به عنوان قانون اجرا کنیم . اگر می خواهی کانون عشق و محبت باشد

.

پنجم از مهارتهای زندگی صبر در برابر ناملایمات زندگی : ده شب من فقط باید روی همین جمله سخن بگویم . یکی از نشانه های مؤمن و اهل ایمان همین است که می فرماید : ( والصبر بالبأساء و الضراء ) بأساء و الضراء یعنی فراز و نشیب ، گرمی و سردی ، پستی و بلندی ، یعنی در برابر ناملایمات ، بالا وپایینی های زندگی صابر باشم

دل بی غم در این عالم نباشد اگر باشد بنی آدم نباشد

یک مادر بزرگی داشتم خدا ایشان را رحمت کند . به من می گفت : « مادر ، اگر یک روز از خواب بیدار شدی و دیدی که حالت خوش است و هیچ مشکلی نداری بدون که مرده ای و زنده نیستی ! حالت دنیا این است .

با غم و مشکلات عجین شده است . باید صابر باشم . طلبکار خدا نباشم . زندگی را به کام خود و اطرافیانم تلخ نکنم . از این زندگی دنیا چه می خواهم . چه کار میخواهم بکنم . مگر انسان چند سال می خواهد عمر کند چند دست لباس می تواند بپوشد . برای خوابیدن مگر چه قدر جا می خواهد که اینقدر نسبت به دنیا حریص شده است . خود و زن و بچه را آواره ترکیه کرده است . در این کمپ ها ، بدترین شرایط را دارند . چرا ؟ تا این که بتوانند ویزای اقامت آمریکا و استرالیا بگیرند .

ص: 143

آخر عمرت تمام شد . اصل که آخرت هست را تمام کردی هر جا بروی آسمان همین رنگ است . این مشکلات و سختی ها را مردم تمام کشورها دارند . در لوس انجلس خیابانی به نام سانتا مانیکا وجود دارد .

گرانترین مغازه ها و خانه ها در این خیابان قرار دارد . فروشگاههای معروفی همچون نایک ، در این خیابان قرار دارد . ساعت نه شب که می homelessشود تعدادی هستند که خودشان به آنها حُملس

می گویند تمام زندگی اش یک ساک هست .

نه شب که شد گوشه خیابان می آیند . فقط آمار رسمی که بیان کرده اند بیش از 120 هزارحملس دارد . من با فردی برخورد داشتم که می گفت دانشگاه شریف بودم چون که اینجا قبول شده بودم در قرئه کشی ، خودم را به آمریکا رساندم در یک رستوران دارد کار می کند از صبح تا شب با نکبت دارد زندگی می کند . دستشویی ها را دارد تمیز می کند ظرف ها را می شوید . چرا بر نمی گردی ایران ؟ به خاطر این که پدر و مادرم در فامیل دارند پز می دهند که بچه ما آمریکا است من دیگر روی بازگشت ندارم . چه کار می خواهید بکنید . این چشم و همچشمی ها است که پدر ما را در آورده است . این مقایسه کردن ها باعث شده که بیچاره شویم .

یک شب برایتان گفتم حاج خانم خودت باش . مثل خودت زندگی کن ، نه مانند دیگران . این قدر زندگی خود را با دیگران مقایسه نکن .

ص: 144

امام صادق (ع) به ما دستور داده است که از نظر معنوی با بالاتر از خودت مقایسه کن و از نظر مادی با پایین تر از خودت مقایسه کن .

ما دقیقا داریم برعکس ان عمل می کنیم . از نظر معنوی با آن کسی مقایسه کن که اهل نماز شب است .

نگو الحمدالله ما اهل نماز جماعت هستیم مانند فلانی نیستیم که نماز نمی خواند . چرا اینجور مقایسه می کنید ؟ با آن مقایسه کن ، نماز جماعت که می خواند هیچ ، نماز شبش هم ترک نمی شود . از نظر مادی دستور معصوم است خدا هم به من گوینده و هم به شما شنونده گوش شنوا بدهد .

توفیق بدهد این سخنان را به مرحله عمل برسانیم تا زندگی به کاممان شیرین شود . از نظرمادی خودت را با زیردستت مقایسه کن .

آن خانمی که در خانه هشتاد متری دارد زندگی می کند نیاید خودش را با کسی مقایسه کند که در خانه هزار متری زندگی می کند از زندگی اش هیچ لذتی نمی برد . نمی تواند بچه های خوبی تربیت کند . اما اگر آمد با زیردستش مقایسه کرد ، آن خانمی که حتی زودتر از او ازدواج کرده است و سه تا بچه دارد ، با سه بچه هنوز شوهرش بعد از یک عمر کارگری همین خانه هشتاد متری هم نتوانسته است برایش تهیه کند . آن وقت ناشکری می کند ؟ نه! می گوید الحمدالله خانه ام کوچک است اما خدای خودم را شاکر هستم که این هشتاد متر خانه مال خودم است . هر سال لازم نیست مثل فلان زن اسباب و اثاثیه روی دوشم باشد و از این خانه به آن خانه اسباب کشی کنم .

ص: 145

صبر در مقابل ناملایمات زندگی ، اگر ادعای دینداری دارم که یکی از نشانه های ایمان همین است .

مشکل اینجاست که ما فقط در حد ادعا هستیم . دینداری ما حرف دارد . قرآن مجید هم این حرف مرا تأیید می کند همین آیه ای که ابتدای منبر گفتم سوره حج آیه 11خانه که رفتید مروری بر این آیه داشته باشید . آیه زیبایی است . می فرماید :

( ومن الناس ) یک عده از مردم هستند

( من یَعبُدُالله ) خدا را عبادت می کنند ، اهل دین و دیانت و مسجد و پای منبر نشستن هستند . اما در حد حرف هستند . خود خدا هم در قرآن می گوید . یک عده از دیندارها کارشان حرف دارد . خدایا چرا کار اینها حرف دارد ؟

(فإن اصابَة خیر اِطمئنَّ به) وقتی به آنها زیاد نعمت می دهی خوشحال می شوند و می گویند چه خدای مهربانی

( وإن اصابة فِتنهٌ) ولی وقتی به آنها چیزی نمی دهم و به آنها سخت می گیرم یک ذره عرصه را بر آنها تنگ می کنم ، مریضی سختی می گیرد .

بچه معلولی به او می دهم ، شوهر بدزبان به او می دهم ، زن غر غرو به او می دهم ، از نظر مالی او را کم می دهم . وقتی در زندگی او را در فشار گذاشتم ، برای امتحان کردن او

( اِنقلَبَ علی وجهه ) روی خود را از منِ خدا بر می گرداند .

به رکوع و سجود او نگاه نکن . آقا ، خانم ، اگردر اوج مشکلات یا الله گفتنت قطع نشد ، تو دینداری و دینداری تو حرف ندارد .

ص: 146

ایمان تو ایمانی است که مورد تأیید قرآن ا و مورد تأیید پروردگار است .

من که مُهر بندگی برخود ساختم هرچه را او خواست من هم خواستم

راضی هستم به رضای خدا . طلبکار خدا نیستم . چهار روز دنیا بر وفق مرادش نباشد با خدا قهر می کند دیگر نماز نمی خواند . این همه نماز خواندم چه شد ؟ ای بیچاره مگر خداوند به نماز خواندن من و شما احتیاج دارد می گوید الله الصمد من هستم . من از همه چیز بی نیاز هستم . تو نیازمند هستی .

صبر در برابر مشکلات . با خدامعامله کنم .

(انَّما یُوَفَّی الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَیْرِ حِسابٍ) قرآن می فرماید اگر صبر کردی در برابر ناملایمات زندگی فردای قیامت بدون حساب به تو پاداش می دهند .

حضرت موسی داشت از جایی عبور می کرد ، گفت خدایا دلم می خواهد یکی از بندگان خوب تو را ببینم . ان را به من نشان بده . خطاب شد ، گفت برو فلان محله یک خرابه ای است که پیرزنی در این خرابه زندگی می کند این از بندگان خوب من است . طبق آدرس رفت . دید پیرزنی است که دو چشمش نابینا است ، دست ندارد ، دوپاهایش فلج است .گوشه خرابه افتاده است . اما اینقدر زیبا شکر خدا می کند می گوید: الحمدالله المجمل الحمدالله المنعم ، الحمدالله المکرم ، رفت جلو سلام کرد . سلام علیکم ، پاسخ داد: علیک السلام یا نبی الله .

تعجب حضرت موسی بیشتر شد ! تو که چشم نداری چه طور مرا شناختی ؟ یا نبی الله همان خدایی که آدرس مرا به تو داد به من هم گفت آماده باش پیغمبر اولی العزمم را به دیدنت فرستادم . از او سؤال کرد اخر خدا چه نعمتی را به تو داده است که می گویی الحمدالله المنعم ، این زندگی که دو پای فلج داری و دست نداری و چشمانت کور است و گوشه خرابه افتادی کدام یک از این ها زیباست که می گویی الحمدالله المجمل ؟ چه کرمی به تو شده است که می گویی الحمدالله المکرم ، ببین قدرت ایمان ، نگاه انسان را از سطحی نگری عمیق می کند . گفت خدای خودم را شاکرم از میان این همه چشم دوچشم مرا نابینا کرد . از بین این همه پا دو پای مرا فلج کرد . خوب بود پا داشتم در مجلس گناه می رفتم ؟ و یقین و ایمان دارم در برابر آنچه از من گرفته است ، فردای قیامت برایم جبران می کند . مرگ اولاد دیده است ، کفر نگوید . یقین داشته باش ، امانت بوده که خدا به تو داده است . در مقابل این داغی که به دل تو گذاشته است اجر و ثواب در نامه عملت می نویسد . بچه مریض به تو داده است . این را امتحان الهی بدان ناشکری نکن .

ص: 147

اجر و ثواب های زیادی که هرلحظه می توانی در نامه عملت ثبت کنی با این زبانت از دست نده . از مهارت های زندگی این است که با مشکلاتم کنار بیایم . صبر در مقابل ناملایمات زندگی .

ششم ، نظافت زن و مرد :

زن باید پیش شوهر مرتب باشد . زینت کرده باشد که وقتی شوهر چشمش به صورت زنش می افتد یاد طلب کاری هایش نیفتد این را جزء حق و حقوق بیان کرده اند .

پیغمبر(ص) می فرماید : حقوق شوهر بر گردن شما این است که

(وَ عَلَیها أن تَطیَّب بِأطیَبِ طِیبها ) بهترین عطر را استفاده کن . البته برای همسر و محرم و نه نامحرم .

بعضی ها وقتی می خواهند از خانه بیرون بروند تازه یادشان می افتد که باید آرایش کنند . در خانه برای شوهرت آرایش کن . در خانه بهترین لباس را بپوش نه آن لباسی که صبح تا ظهر در خانه کار کردی و بوی عرق می دهد لباس آبگوشتی و موهها ژولیده است . شوهر هم خسته از سر کار بر می گردد و بگویی سلام علیکم . خودت را جای شوهرت بگذار .

زینت کن . بهترین لباس ها را بپوس که تا در خیابان این شوهرت چشمش به چهار تا خط چشم و رژ لب افتاد ، فکر نکند که حوری آسمانی است و از آسمان افتاده است نه ! هیچ خبری نیست . به بهترین شکل زینت کنم آمد محضر رسول خدا ، گفت یا رسول الله شما می گویی برای شوهرت آرایش کن . شما می گویی برای شوهرت زینت کن . من شوهرم نابینا است ، چکار کنم . حضرت فرمودند : عطر بزن . بهترین عطر را استفاده کن . چشمش نمی بیند اما مشامش که کار می کند . وقتی از مقابلش عبور می کنی بوی عطر تو را استشمام کند

ص: 148

بنازم به این دین . شما کدام دین و آیین را سراغ داری که این قدر ریزه کاری ها را بیان کرده باشد . ما که این قدر دستوراتمان قوی است . به خدا دلم می سوزد وقتی این مطالب را آماده می کنم چرا باید آمار طلاق در جامعه ما باشد . چرا باید آمار اختلاف در زندگی های ما باشد .

چرا باید زندگی های ما پر از مشکل باشد .

خیلی از این ها را بلد هستیم اما به آنها عمل نمی کنیم . نظافت زن و مرد از مهارت های زندگی است .

هفتم مشورت کردن اعضای خانواده

یکی از چیزهایی که باعث استحکام خانواده می شود ، باعث دلگرمی اعضای خانواده می شود ، بحث مشورت کردن است . یکی از شیوه های قرآن است . اصلا خدا یک سوره به این نام اختصاص داده است . در سوره آل عمران می فرماید : ( و شاوروهم فی الامر ) در کارهایتان با هم مشورت کگنید . می خواهی خانه خرید و فروش کنی ، می خواهی ماشینت را عوض کنی ، با بچه ات و خانمت مشورت کن و خودرأی نباش نظر دیگران برایت مهم باشد . مرغ من یک پا دارد این منطق قرآن نیست . سید این چه حرفی است که امشب می زنی ؟ کجای قرآن می گوید با خانمت مشورت کن . کجای قرآن می گوید با فرزندت مشورت کن . دلیل قرآنی را برایت می گویم . قرآن می گوید : با خانمت مشورت کن ، با فرزندت مشورت کن . سوره قصص آیه نهم ، با خانمت مشورت مکن .

ص: 149

سوره قصص آیه نهم (وقالت إمراة فرعون قره عین لی و لک لا تقتلوا)

وفتی که مادر حضرت موسی او را روخانه نیل انداخت که داستانش را شنیده اید . فرعون و همسرش آن طرف نشسته بودند گوشه صندوچه را گرفتند و آن را باز کردند دیدند یک پسر بچه است . عصبانی شد . این که دستور داده بود بچه پسرها را سر ببرد . این که دستور داده است شکم زنان حامله را پاره کنند . این بچه پسر چرا زنده است ؟ داد زد که او را بکشند . اینجا با خانمش مشورت کرد و زن او آسیه نظرش را عوض کرد .

(لاتقتلوا ) او را نکش . ( عسی أن ینفعنا ) شاید برای ما مفید باشد

( او نتخذه ولدا ) در آینده او را بله عنوان پسر انتخاب کنیم . زن فرعون ، نظر فرعون را تغییر داد .

این دلیل نمیشود که از آن استنباط کرد ! در خانه با خانمت ، با پسرت مشورت کن با فرزندانت مشورت کن . این مایه دلگرمی است هم برای خانمت و هم برای فرزندت ، که پدر من ، نظر من برایش مهم است . ارزش قائل است . این دلگرمی برای خانمت است . اگر دلگرمش کردی بیشتر به امور خانه و بچه ها رسیدگی می کند .

دلیل قرآنی : آیه 102 سوره صافات :

( قَالَ یَا بُنَیَّ إِنِّی أَرَی فِی الْمَنَامِ أَنِّی أَذْبَحُکَ فَانْظُرْ مَاذَا تَرَی ) ابراهیم خواب دیده است که اسماعیلش را ذبح کرده است . پیغمبر خداست . خوابش برای او حجت است . لازم الاجراست . باید این دستور اجرا شود . اما با این وجود نمی خواهد به و شما درس بدهد . آمد بااسماعیلش مشورت کرد . من چنین خوابی دیده ام نظر تو چیست ؟ حالا تربیت شده دامان ابراهیم و هاجر را ببین ( قَالَ یَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِی إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِینَ ) دستور پروردگار را اجرا کن انشا الله من از صابران خواهم بود . در سیره معصومین هم می بینیم حتی حضرت زهرا برایش خواستگار آمده است . خواستگاران زیادی داشت . یکی از خواستگارانش امیر المؤمنین (ع) است . علی به خواستگاری زهرا آمده است .

ص: 150

در روایت داریم که اگر امیرالمؤمنین به خواستگاری زهرا نمی آمد زیر این آسمان هم کفی برای زهرا نبود . اما با این وجود پیغمبر از دخترش سؤال می پرسد و نظرش را می پرسد و مشورت می کند . اینها برای ما درس نیست ؟ علی برای خواستگاری آمده است نظر تو چیست ؟ بعضی بیان کرده اند که فاطمه زهرا سکوت کردند . سکوت هم نشانه رضایت است . بعضی بیان کرده اند حضرت زهرا سرش را پایین انداختند و گفتند راضی هستم به آنچه خدا و پیغمبر خدا راضی است . از مهارت های زندگی چیست ؟ به ما یاد داده اند مشورت کردن با اعضای خانواده .

هشتمین مهارت زندگی : که اگر به آن عمل کردیم زندگی های ما کانون عشق و محبت و صفا و صمیمیت می شو د. زن و شوهر ها عنایت کنند ،

قبول اشتباه :

پذیرفتن اشتباه ، بعضی از زن و شوهر ها خود خواه هستند . اشتباه کرده است نمی خواهد اشتباهش را قبول کند . خیلی وقت ها شما شاهد بودید که زن و شوهری با هم دعوا کرده اند . هیچ کدام نمی خواهند اشتباه هم را قبول کنند . در این دعوا و در این آتشی که به پا شده است خداوکیلی انصاف داشته باشد ، حاج خانم بینی و بین الله ، صد در صد شوهرت مقصر است ؟ یک درصد هم خودت را مقصر نمی دانی . آقا شما هم همینطور. صد در صد خانمت مقصر است ؟ خودت را تقصیر کار نمی دانی ؟ یک ببخشید بگو و تمام کنید . مکتب قرآن و اهل بیت به ما می آموزد اگر می خواهیم زندگی هایتان کانون عشق و محبت باشد اشتباهات هم را بپذیرید . خطای خود را گردن دیگران نیندازید . مثال قرآنی برایت بزنم :

ص: 151

سوره بقره آیه 35 ( وَقُلْنَا یَا آدَمُ اسْکُنْ ) مسکن ، وظیفه مرد است .

( أنت ) ، تو ( و زَوجُکَ ) همراه همسرت ، اسم همسر حضرت آدم چه بود ؟ حوا.

غیرت را دارد یاد مردان می دهد . اما نامی از حوا اینجا به میان نیامده است . رفتن در بانک یک زن و شوهری آمده بودند جلو بیست نفر نامحرم همسرش را صدا زد و گفت نازی جون ! بیست نفر روی خود را بر گرداندند و او را نگاه کردند . ای بی غیرت ! می خواهی محبت خرج کنی در محیط مقدس خانه این محبت خود را خرج کن .

( یَا آدَمُ اسْکُنْ أَنْتَ وَزَوْجُکَ الْجَنَّةَ وَکُلَا ) وکلا یعنی هردو نفر به قول قدیمی ها به پای هم پیر شوید . با هم شروع کردید و باهم به پایان برسانید (مِنْهَا رَغَدًا حَیْثُ شِئْتُمَا) باهم بروید بگردید ، باهم به مکه بروید باهم به کربلا بروید ، باهم به باغ و پارک بروید . حق زن خود را پایمال می کنی ؟ جمعه ها به جای اینکه پیش زن و فرزندانت باشی با رفیقانت به باغ می روی قلیون میوه هایت را می کشی ، خنده ها و جک گفتن هایت برای رفیقانت است اما اخم کردنت برای خانواده است .

دستور قرآن است به ما یاد می دهد

( وَلَا تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَکُونَا مِنَ الظَّالِمِینَ ) فقط نزدیک این شجره ممنوعه نشوید . که حالا بعضی بیان کرده اند : خوشه گندم بوده است . بعضی بیان کرده اند که درخت سیب بوده است

ص: 152

( فتکون من الظالمین ) اگر چنین کردی از ستمکاران هستی . نکته مهم و لطیفی است .

شیطان آمد آنها را وسوسه کرد و از این شجره منعیه خوردند و به سبب مخالفت با فرمان خدا ، آیه اعراف سوره 22

( فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا ) بلا فاصله لباس های بهشتی آنها فرو ریخت و از آن مقام و رتبه ای که داشتند تنزل پیدا کردند . آدم و حوا با هم اشتباه کردند . مقصرهم چه کسی بود ؟ شیطان بود . این اشتباه را گردن هم نینداختند . نگفت خانم تو مقصر بودی . حوا نگفت شوهرم تو مقصر بودی . نه گردن خود انداختند و نه گردن شیطان انداختند .

( قالا ربَنا ظَلَمنا اَنفُسنا ) گفتند : خدایا ما اشتباه کردیم . دو تا باهم خطا کردیم دارد به ما درس می دهد . ای زن و شوهر ها ، اشتباهات خود را قبول کنید . بپذیرید .

حضرت یونس پیغمبر خداست . داستانش را حتما شنیده اید نکات قرآنی را بیان می کنم . سوار بر کشتی شد کشتی پر از جمعیت یک ماهی بزرگی آمد مثل این که میخواست کشتی غرق شود . نا خدا گفت باید یک نفر را داخل دریا بیندازیم . یک نفر خودش را بیندازد هیچ کس حاضر نشد . قرعه کشی کردند مرتبه اول قرعه به نام یونس در آمد گفت چه آقای نورانی دلش نمیامد . یکبار دیگر قرعه انداختند . باز قرعه به نام حضرت یونس در آمد . دفعه سوم قرعه کشی کردند . قرعه به نام یونس در آمد . دفعه سوم که قرعه به نام یونس در آمد .او را به آب انداختند همه دیدند ماهی بزرگی آمد و او را بلعید . حالا یونس ته دریا فهمید که هیچ کس غیر از خدا نمی تواند او را نجات دهد . (لااله الا انت) حرف داری و درد دل دارب برای خدای خودت حرف بزن

ص: 153

وقتی مشکلی برایم پیش آمد همه محل می دانند که من چه مشکلی دارم . همه محل می دانند که در این خانه اختلاف است . می دانند که بچه اش مریض است . دامادش معتاد است . برای خدای خودت حرف بزن . یونس ته دریا بود و گرفتاری اش را گردن کسی نینداخت . حتی گردن شانس هم نینداخت . که بعضی ها می گویند شانس نداریم ببینید چه دامادی گیر ما آمد . خودت مقصر هستی وقتی پسر به خواستگاری دخترت آمد چرا چشمانت را باز نکردی ؟ چرا نرفتی خوب تحقیق کنی ببینی خانواده اش چه کسی است ؟ رفیقانش چه کسانی هستند ؟ با چه کسانی رفت و آمد دارد ؟ با دست خودت دخترت را داخل چاه انداختی ، او را بدبخت کردی ، حالا گردن شانس می اندازی . یونس حتی گردن شانس هم نینداخت .

گفت خدایا ( لا اله الا أنت ) ته دریا اعتراف کرد

( إنی کنتُ منَ الظالمین ) من اشتباه کردم

( فاستجبنا له و نجیناه من الغم و کذالک ننجی الکمؤمنین )

وقتی اشتباهش را قبول کرد خدا مشکلش را حل کرد .

اگر می خواهید مشکلاتتان و گره کوری که در زندگی هایتان افتاده است و میخواهید حل شود . زن و شوهرها در هر سن و سالی که هستید مشکلات خودتان را قبول کنید . و مشکلات خود را گردن طرف مقابل نیندازید . خودت مقصر هستی چرا این حرف را زدی نباید این حرف را می زدی . چرا این کار را انجام دادی نباید انجام می دادی . فقط یک نفر بود که مشکلش را گردن دیگری انداخت .

ص: 154

(فاخرج انک من الصاغرین ).شیطان بود . دستور پروردگار را زیر پاهایش له کرد به آدم سجده نکرد .

خطاب شد پایین برو تو از پست شدگانی .

( قال فبما أغویتنی) نگاه کرد پایین را و دید ملکوت و جبروت و لاهوت و علیین و کرسی و عرش و سماوات و همه را از دست داد . غرورش به او اجازه نداد بگوید ، خدایا من اشتباه کردم . گفت خدایا تو مرا گول زدی . یونس گردن خودش انداخت . ادم و حوا گردن خودشان انداختند . امیرالمؤمنین در دعای کمیل می فرماید : ( ظلمتُ نَفسی ) شیطان گردن خدا انداخت

مهارتهای زندگی که اسلام به ما یاد داده است برای اینکه زندگی های ما کانون عشق و محبت و صفا و صمیمیت باشد .باید و نباید ها بود .

دو مورد از نباید ها را گفتم آن را ترک کنید .

بهانه گیری و لجاجت که باید از زندگی دور کنیم .

باید ها :

1-وفاداری

2-2- تغافل

3-3- تکریم شخصیت

4-4- عذرپذیری و گذشت ،

5-5- صبر در مقابل ناملایمات زندگی

6-6- نظافت مرد و زن

7-7- مشورت کردن با اعضای خانواده

8-8- قبول اشتباه .

خدایا زندگی های ما را کانون عشق و محبت و صفا و صمیمیت قرار بده .

ما را با وظایفمان بیشتر از قبل آشنا بفرما .