عنوان و نام پدیدآور : چهل حدیث پدر/به اهتمام اسماعیل محمدی کرمانشاهی.
مشخصات نشر : قم: زائر، آستانه مقدسه، 1389.
مشخصات ظاهری : 59ص.
فروست : انتشارات زائر؛ 163.
وضعیت فهرست نویسی : در انتظار فهرستنویسی (اطلاعات ثبت)
یادداشت : چاپ دوم: 1389.
موضوع : داستان های اخلاقی -- قرن 14.
موضوع : احادیث شیعه -- قرن 14
رده بندی کنگره : BP143/9/ص66پ4 1392
رده بندی دیویی : 297/218
ص: 1
ص: 2
فهرست مطالب
مقدمه ناشر... 5
1 . حقوق پدر بر فرزند... 13
2 . نگاه پدر به فرزند... 14
3 . حقوق متقابل پدر و فرزند... 15
4 . سه حق فرزند بر پدر... 17
5 . حقوق فرزندان بر پدر... 18
6 . نگاه محبت آمیز به فرزند... 19
7 . شباهت به پدر... 20
8 . دعاهایی که رد نمی شود... 21
9 . پدران امت اسلامی... 22
10 . اجابت دعای پدر... 23
11 . نفرین پدر... 24
12 . دعاهای مستجاب... 25
13 . اثر نیکی به فرزند... 26
14 . یاری بر نیکوکاری... 27
15 . نیکی به پدر پس از مادر... 28
16 . آموزش فرزندان... 29
17 . هشدار به پدران و فرزندان... 30
18 . آثار دوستی پدران... 31
19 . حق پدر بر فرزند... 32
ص: 3
20 . حق فرزند بر پدر... 33
21 . بهترین ارث پدران... 34
22 . نیکی نخست پدر... 35
23 . ایستادن به احترام پدر... 36
24 . شیوه امام حسن و امام حسین علیهماالسلام ... 37
25 . احترام پدر در هر حال... 38
26 . حق پدر بر فرزند... 39
27 . حق فرزند بر پدر... 41
28 . بی احترامی به پدر... 43
29 . یاری شدن پدر دختر... 44
30 . تأثیر پدران صالح... 45
31 . تفسیر احسان به والدین... 46
32 . عاقبت کشمکش با پدر... 47
33 . نیکی به پدران... 48
34 . خدمت به پدر... 49
35 . اثر زیاد دوست داشتن پدر... 50
36 . کراهت ورود پدر در قبر... 51
37 . دعای پدر همانند دعای نبی... 52
38 . حق پدری علی علیه السلام ... 53
39 . مرگ پدر... 54
40 . بزرگترین واجب... 55
منابع... 56
ص: 4
کَلامُکُمْ نُورٌ
سخن شما اهل بیت، نور است.
زیارت جامعه کبیره
بر آستان احادیث اهل بیت ، عقل خضوع می کند دل خشوع می یابد و روح سیراب می شود . احادیث نورانی ائمه اطهار ، منشوری است که حکمت های قدسی و معارف ناب الهی را بر دل ها و عقل ها می تاباند . گلشنی روح پرور و گنجینه ای گرانبها و سرمایه ای پایان ناپذیر است .
ص: 5
امام باقر علیه السلام فرمود :
شَرِّقا أوْ غَرِّبا ، فَلا تَجِدانِ علما صحیحا اِلاّ شیئا خَرَجَ مِنْ عِندنِا اهلِ البیت؛(1)
به شرق و غرب جهان بروید ، هیچ دانش صحیحی نخواهید یافت ، مگر آن که از ما خاندان پیامبر صادر شده است .
همواره مدیون راویان ، محدّثان و عالمان گذشته شیعه ایم که با دقّت و درایت و مسئولیت شناسی ، سخنان نورانی پیشوایان معصوم را ثبت و ضبط کرده و به عنوان «میراث اهل بیت» به نسل های بعدی سپرده اند .
احادیث اهل بیت علیهم السلام آنگونه که خودشان فرموده اند ، «نور» است .
مجموعه های حدیثی ، دانشکده های صامت امّا جاویدان امامان شیعه است که بشریّت را آموزش غیر حضوری می دهد و خرسندیم که ما میراث دار این
ص: 6
علوم و معارفیم . برای پیمودن راه صحیح زندگی و
رهایی از حیرت ها و ضلالت ها و کج راهه ها ، نیازمند این احادیثیم که «چراغ راه» و هدایت گر اندیشه ها و صفابخش دل ها و جان ها است .
روایات پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و اهل بیت او ، هم در عرصه مباحث اعتقادی برای ما «حجّت» است ، هم در قلمرو فقه و تبیین احکام شرع و حلال و حرام الهی سند و پشتوانه است ، هم در موضوعات اخلاقی ، تربیتی ، تهذیب نفس ، پند و موعظه ، سرشار از حکمت و بینش و هدایت است و اگر مردم با احادیث نورانی خاندان عصمت و طهارت آشنا شوند ، دل در گرو محبت و اطاعت آنان می نهند، همانگونه که حضرت رضا علیه السلام فرمود : اِنَّ النّاسَ لو عَلِموا مَحاسِنَ کلامِنا لاَتّبعونا؛(1)
ص: 7
اگر مردم خوبی ها و زیبایی های سخن ما را بدانند ، از
ما پیروی می کنند .
بر این اساس ، آموختن ، نوشتن ، بیان ، نشر ، شرح و تبیین، حفظ و تعلّم احادیث اهل بیت ، کاری است ارزشمند و در راستای حفظ و گسترش فرهنگ اهل بیت علیهم السلام .
کتب حدیثی شیعه ، همچون دریایی عمیق و موّاج پر از گهرهای نفیس است . برای بهره گیری از ذخایر این اقیانوس ژرف و پرگهر ، باید به غوّاصی در دل آن پرداخت و لؤلؤ و مرجان هایی به دست آورد و به نسل امروز و مشتاقان عرضه کرد .
«چهل حدیث نویسی» ، یکی از گام های ارزشمند در نشر و تشریح احادیث عترت پاک نبوی است که عالمان از دیرباز به آن مبادرت می ورزیدند و جامعه را
ص: 8
از معنویّت آثار اهل بیت بهره مند می ساختند . اینکه امامان فرموده اند : هر کس چهل حدیث از احادیث ما را حفظ کند ، در روز قیامت فقیه و دین شناس
برانگیخته می شود ، هم پشتوانه چنین حرکت علمی و فرهنگی است ، هم ما را به ضرورت حفظ احادیث آنان آگاه می کند . چه حفظ به معنای به حافظه سپردن باشد ، چه ثبت و ضبط و جلوگیری از فراموش شدن و از بین رفتن باشد و چه به معنای حفظ در عمل . به هر حال ، تشویقی است برای رویکرد به معارف اهل بیت که در کلمات نورانی آنان نهفته است .
امروز ، نیاز جامعه به آشنایی با فرهنگ ناب اهل بیت ، بیش از هر زمان احساس می شود . عطش و استقبالی هم که مردم از خود نشان می دهند ، ضرورت ارائه و عرضه کلمات خاندان عصمت را در قالبی روان ،
ص: 9
سهل الوصول و متناسب با اقشار مختلف علاقه مند ، روشن تر نشان می دهد و به همین دلیل ، مراکز و مؤسّسات و اشخاصی به نشر «چهل حدیث» می پردازند .
آستانه مقدسه حضرت معصومه علیهاالسلام نیز به عنوان
یک حرکت فرهنگی در راه نشر احادیث پیشوایان دین و ترویج معارف عترت ، اقدام به چاپ این سلسله از چهل حدیث های موضوعی کرده است . موضوعات ، ابتدا در کمیته ای تعیین ، سپس به محققان و مؤلفان سفارش داده شده تا به گردآوری و تدوین چهل حدیث پیرامون موضوعات برگزیده بپردازند . سعی شده است اغلب موضوعات ، اخلاقی ، تربیتی ، کاربردی و معارفی باشد . تا چه قبول افتد و چه در نظر آید .
* * *
ص: 10
امّا جزوه حاضر .....
حق شناسی و نعمت شناسی ، نشانه معرفت و خردمندی انسان است .
«پدر» حق بزرگی بر فرزند دارد . قرآن کریم توصیه می فرماید که به پدر و مادر نیکی کنید و به شایستگی با آنان صحبت کنید و ارزش این نعمت را بدانید .
در متون دینی و توصیه های پیشوایان معصوم علیه السلام ،
بر شناخت حق پدر و احترام و قدردانی نسبت به او توصیه شده است . روز میلاد حضرت علی علیه السلام در کشور ما به عنوان «روز پدر» نامگذاری شده چرا که او یک پدر نمونه و سرمشق همه پدران است . پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نیز فرموده است که : من و علی ، پدران این امّت هستیم .
جزوه حاضر ، حاصل تلاش فاضل گرامی حجة الاسلام جناب آقای اسماعیل محمدی کرمانشاهی
ص: 11
است که از لابه لای احادیث نورانی اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام چهل گوهر ناب و حدیث نورانی را برگزیده اند . در همین جا به جاست که از زحمات ایشان تقدیر کنیم .
امید است با آراستگی به ادب اسلامی و الهام گیری از رهنمودهای ارزشمند که در سخنان ماندگار پیامبر و عترت پاک اوست ، جامعه ای مطلوب و خانواده ای باصفا داشته باشیم و حقِ حق داران را به نحو شایسته بشناسیم و ادا کنیم .
انتشارات زائر / آستانه مقدسه
1387 ش
ص: 12
امام کاظم علیه السلام :
سَألَ رَجُلٌ رَسُولَ اللّه صلی الله علیه و آله ما حَقُّ الوالِدِ عَلَی وَلَدِهِ قالَ لایُسَمِّیهِ بِاسمِهِ وَلا یَمشِی بَینَ یَدَیهِ وَلا یَجلِسُ قَبلَهُ وَلا یَستَسِبُّ لَهُ؛
مردی از رسول خدا صلی الله علیه و آله پرسید: حق پدر بر فرزندش چیست؟
فرمود: او را به نام صدا نزند و جلوی او راه نرود و قبل از او ننشیند و او را دشنام ندهد.(1)
ص: 13
رسول خدا صلی الله علیه و آله :
نَظَرُ الوالِدِ إِلی وَلَدِهِ حُبًّا لَهُ عِبادَةُ؛
نگاه کردن پدر به فرزندش از روی محبّت عبادت است.(1)
ص: 14
رسول خدا صلی الله علیه و آله :
یا عَلِیُّ: حَقُّ الوَلَدِ عَلی والِدِهِ اَنْ یُحَسِّنَ اسْمَهُ و یَضَعَهُ مَوْضِعا صالِحا. وَ حَقُّ الوالِدِ عَلی وَلَدِهِ اَنْ لا یُسَمِّیه بِأسْمِهِ وَلا یَمْشِیَ بَیْن یَدَیْهِ وَلا یَجْلِسَ أمامَهُ وَلا یَدْخُلَ مَعَهُ الحَمَّامَ؛
ای علی، حق فرزند بر پدر آن است که برایش نام نیک برگزیند او را به خوبی ادب کند و او را در موقعیّت مناسبی قرار دهد.
ص: 15
و حق پدر بر فرزند آن است که او را به نامش نخواند، پیش روی او راه نرود، جلوتر از او ننشیند و با او به
حمام درنیاید.(1)
ص: 16
رسول خدا صلی الله علیه و آله :
مِنْ حَقِّ الوَلَدِ عَلی والِدِه ثَلاثَةٌ یُحسِّنُ اسمَهُ وَ یُعَلِّمُهُ الکِتابَةَ و یُزَوِّجُهُ اِذا بَلَغَ؛
از حقوق فرزند بر پدرش سه چیز است ؛ نام نیکو بر او نهد و به او نوشتن بیاموزد و هنگامی که به سن بلوغ رسید برای او همسر برگزیند . !(1)
ص: 17
حَقُّ الوَلَدِ عَلی والِدِه اِذا کانَ ذَکَرا اَنْ یَستَفْرِهَ اُمَّهُ وَ یَستَحْسِنَ اسمَهُ وَ یُعَلِّمَهُ کِتابَ اللّه ِ و یُطَهِرَهُ؛
حق پسر بر پدرش این است که ؛ مادرش را احترام کند و نام او را نیکو بگذارد و کتاب خدا را به او یاد دهد و او را به پاکی پرورش دهد.(1)
ص: 18
رسول خدا صلی الله علیه و آله :
اِذا نَظَرَ الوالِدُ إلی وَلَدِهِ فَسَرَّهُ کانَ لِلْوالِدِ عِتْقُ نَسَمَةٍ؛
هنگامی که پدری به فرزندش نظر کند و او را شادمان سازد ثواب آزاد کردن یک بنده به پدر عطا شود.(1)
ص: 19
رسول خدا صلی الله علیه و آله :
مِنْ نِعْمَةِ اللّه عَلی الرَّجُل أن یُشْبِهَ والِدَهُ؛
از نعمت های خداوند بر مرد آن است که شبیه پدرش باشد.(1)
ص: 20
رسول خدا صلی الله علیه و آله :
یا عَلِیُّ: اَرْبَعَهٌ لا تُرَدُّ لَهُم دَعْوَةٌ؛ امامٌ عادِلٌ و والِدٌ لِوَلَدِهِ والرَّجُلُ یَدْعُوا لاِءخِیهِ بِظَهْرِ الغَیْبِ وَالمَظْلُومُ؛
ای علی: چهار نفرند که هیچ دعایی از آنان ردّ نمی شود: دعای پیشوای دادگر و دعای پدر برای فرزند و دعای شخصی که در غیاب برادر مسلمانش برای او دعا می کند و دعای ستمدیده.(1)
ص: 21
رسول خدا صلی الله علیه و آله :
اَنَا وَ علیٌّ أبَوا هِذِه الأُمَّةِ؛
من و علی پدران این امت هستیم.(1)
ص: 22
رسول خدا صلی الله علیه و آله :
اِیّاکُمْ وَ دَعوَةَ الوالِدِ فاِنَّها تُرْفَعُ فَوقَ السَّحابِ حَتّی یَنظُرَ اللّه ُ تَعالی اِلیها، فَیَقُولُ اللّه تعالی اِرْفَعُوها إلیَّ حَتّی أَستَجِیبَ لَهُ؛
از دعا (و نفرین) پدر بر حذر باشید زیرا که آن بالا می رود بالاتر از ابرها تا آن جا که خداوند بدان نظر می کند. پس خداوند می فرماید: آن را بالا آورید به سوی من تا آنکه آن را اجابت کنم.(1)
ص: 23
رسول خدا صلی الله علیه و آله :
اِیّاکُمْ وَ دَعْوَةَ الوالِدِ فَاِنَّها أَحَدُّ مِنَ السَّیْفِ؛
بپرهیزید از نفرین پدر، زیرا که از شمشیر بُرّنده تر است.(1)
ص: 24
رسول خدا صلی الله علیه و آله :
ثَلاثُ دَعَواتٍ مُستَجاباتٌ لا شَکَّ فیهنَّ: دَعوَةُ المَظلُومِ وَ دَعوَةُ المُسافِرِ وَ دَعوَةُ الوالِدِ عَلی وَلَدِهِ؛
سه دعا بدون شک مستجاب می شود: دعای مظلوم و دعای مسافر و دعای پدر بر فرزندش.(1)
ص: 25
رسول اللّه صلی الله علیه و آله :
بِرُّ الرَّجُلِ بِوَلَدِهِ بِرُّهُ بِوالِدِه؛
نیکی کردن پدر به فرزندش ، نیکی کردن در حق پدرش است.(1)
ص: 26
رسول خدا صلی الله علیه و آله :
رَحِمَ اللّه والِدا اَعَانَ وَلَدَهُ عَلَی البِرِّ؛
پدری که فرزندش را بر کارهای نیک یاری می کند مورد رحمت خداوند قرار می گیرد.(1)
ص: 27
امام صادق علیه السلام :
جاءَ رَجُلٌ إلَی النَبِیِّ صلی الله علیه و آله فَقالَ: یا رَسُولَ اللّه ِ مَنْ أَبَرُّ؟ قالَ: اُمَّکَ قالَ: ثُمَّ مَنْ؟ قالَ اُمَّکَ قالَ ثُمَّ مَنْ؟ قالَ أمَّکَ ، قالَ ثُمَّ مَنْ؟ قالَ أَبَاکَ؛
مردی خدمت پیامبر رسید و گفت ای رسول خدا به چه کسی نیکی کنم؟ فرمود: مادرت.
دوباره گفت: بعد به چه کسی؟ فرمود: مادرت.
باز هم گفت: بعد به چه کسی؟ فرمود: مادرت.
گفت: دیگر چه کسی؟ فرمود: پدرت.(1)
ص: 28
رسول خدا صلی الله علیه و آله :
عَلِّمُوا أوْلادَکُمْ السِّباحَةَ وَ الرِّمَایَةَ؛
به فرزندانتان شنا و تیراندازی بیاموزید.(1)
ص: 29
رسول خدا صلی الله علیه و آله :
أَلا لا یَجنِی جانٍ الاّ عَلی نَفسِهِ وَلا یَجنی والدٌ عَلی وَلَدِهِ وَلا یَجنی وَلَدٌ عَلی والِدِه؛
آگاه شوید کسی مرتکب جنایتی نمی شود مگر آن که به زیان خود اوست و نباید هیچ پدری بر فرزندش و نه فرزندی بر پدرش جنایتی روا دارد.(1)
ص: 30
امیر مؤمنان علی علیه السلام :
مَوَدَّةُ الآباءِ قَرَابَهٌ بَینَ ألأَبناءِ؛
دوستی پدران خویشاوندی بین فرزندان به شمار می آید.(1)
ص: 31
امیر مؤمنان علی علیه السلام :
حَقُّ الوالِدِ عَلَی الوَلَدِ اَنْ یُطِیعَهُ فی کُلِّ شی ءٍ اِلاَّ فِی مَعصِیةِ اللّه ِ؛
حق پدر بر فرزند آن است که فرمان او را در تمام امور _ غیر از نافرمانی خداوند _ اطاعت کند.(1)
ص: 32
امیر مؤمنان علی علیه السلام :
حَقُّ الوَلَدِ عَلَی الوالِدِ اَنْ یُحَسِّنَ اسْمَهُ و یُحَسِّنَ أَدَبَهُ و یُعَلِّمَهُ القُرآنَ؛
حق فرزند بر پدر آن است که بر او نام نیکو نهد و او را خوب تربیت کند و به او قرآن بیاموزد.(1)
ص: 33
امام صادق علیه السلام :
اِنَّ خَیرَ ما وَرَّثَ الآباءُ لاِءَبْنائهِمُ الاْءَدَبُ؛
بهترین ارثی که پدران برای فرزندانشان باقی می گذارند، ادب است.(1)
ص: 34
عن ابی الحسن علیه السلام قال:
اَوَّلُ ما یَبَرُّ الرّجُلُ وَلَدَهُ اَنْ یُسَمِّیَهُ بِاسْمٍ حَسَنٍ فَلْیُحْسِنْ اَحَدُکُمْ اسْمَ وَلَدِهِ ؛
نیکی نخست پدر به فرزند خود ، این است که او را به نام خوبی نامگذاری کند. پس اسم خوبی روی فرزند خود بگذارید.(1)
ص: 35
امیر مؤمنان علی علیه السلام :
ثَلاثٌ لا یُسْتَحْیی مِنْهُنَّ: خِدْمَةُ الرَّجُلِ ضَیْفَهُ وَ قِیامُهُ عَن مَجْلِسِهِ لاِءبِیِه و مُعَلِّمِهِ و طَلَبُ الحَقِّ و اِنْ قَلَّ؛
سه چیز است که نباید از آن شرم کرد: خدمت کردن مرد به مهمانش و برخاستن از جایش به احترام پدر و معلمش و مطالبه حق گر چه کم باشد.(1)
ص: 36
امیر مؤمنان علی علیه السلام :
کانَ الحَسَنُ فِی حَیاةِ رَسُولِ اللّه صلی الله علیه و آله یَدْعُونی اَبَاالحُسَین وکانَ الحسینُ یَدْعُونی أباالحَسَن و یدعوانِ رسولَ اللّه صلی الله علیه و آله اَباهُما، فَلَمَّا تَوَفّی رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله دَعَوانِی بِاَبیهِما؛
حسن در زمان زندگی رسول خدا صلی الله علیه و آله مرا ابالحسین صدا می کرد و حسین مرا اباالحسن می خواند و هر دو رسول خدا صلی الله علیه و آله را پدر صدا می زدند. پس از آن که رسول خدا از دنیا رفت مرا پدر می خواندند.(1)
ص: 37
امیر مؤمنان علی علیه السلام :
أَکرِمْ ضَیْفِکَ و إِنْ کانَ حَقِیرا وَقُمْ عن مَجلِسِکَ لاِءبِیکَ و مُعَلِّمِکَ وَ إِنْ کُنْتَ أَمیرا؛
مهمانت را گرامی بدار اگر چه بی نوا باشد و به احترام پدر و معلّمت از جایت برخیز اگر چه فرمانروا باشی.(1)
ص: 38
امام سجاد علیه السلام :
وَ أَمّا حَقُّ أَبیکَ فَتَعْلَمَ أَنَّهُ اَصْلُکَ وَ أَنَّکَ فَرْعُهُ و أنَّکَ لَوْلاهُ لَمْ تَکُنْ، فَمَهْما رَأَیْتَ فی نَفْسِکَ ما یُعْجِبُکَ، فَاعْلَمْ أَنَّ أَباکَ اَصْلُ النِعْمَةِ عَلَیکَ فِیهِ وَ احْمَد اللّه َ وَ اْشْکُرهُ عَلی قَدْرِ ذلِکَ؛
و امّا حق پدرت آن است که بدانی که او ریشه توست و تو شاخه او هستی و بدانی که اگر او نبود تو نبودی،
ص: 39
پس هر گاه در وجود خود چیزی دیدی که دوست داشتی بدان که از پدرت داری و حمد خدای را به جا
آور و او را به همان اندازه شکر کن.(1)
ص: 40
امام سجاد علیه السلام :
وَ أَمَّا حَقُّ وَلَدِکَ: فَتَعْلَمَ اَنَّه مِنْکَ وَ مُضافٌ اِلَیْکَ فی عاجِلَ الدُّنْیا بِخَیْرِهِ و شَرِّهِ وَ أَنَّکَ مَسْؤُولٌ عَمَّا وَلِّیْتَهُ مِنْ حُسْنِ الاَدَبِ وَ الدِّلالَةِ عَلی رَبِّهِ وَالمَعُونَةِ لَهُ عَلی طاعَتِهِ فِیْکَ وَ فِی نَفْسِهِ فَمُثابٌ عَلی ذَلِکَ وَ مُعاقِبٌ، فَاعْمَلْ فِی اَمْرِهِ عَمَلَ المُتَزَیِّنِ بِحُسْنِ اَثَرِهِ عَلَیهِ فی عاجِلِ الدِّنْیا المعذُورِ اِلی رَبِّهِ فیما بَیْنَکَ و بَیْنَهُ بِحُسْنِ القِیامِ عَلَیْه وَ الاَخْذِ لَهُ مِنْهُ؛
و اما حق فرزندت؛ آن است که بدانی او از تو است و
ص: 41
در این دنیا به تو وابسته است، خوب باشد یا بد. و تو
باید پاسخگوی سرپرستی او باشی درباره تربیت و راهنمایی او به سوی پروردگارش و یاری او به اطاعت وی درباره خودت و درباره خودش، پس بر عمل او ثواب می بری و در صورت کوتاهی کیفر خواهی دید. پس درباره او کاری کن که در دنیا اثر نیکو داشته باشد و خود را بدان بیارایی و در نزد پروردگارش نسبت به او معذور باشی به سبب سرپرستی خوبی که از او کردی و نتیجه الهی که از او گرفتی.(1)
ص: 42
امام محمّد باقر علیه السلام :
اِنَّ اَبِی نَظَرَ اِلی رَجُلٍ و مَعَهُ اِبْنُهُ یَمْشی وَ الاِْبْنُ مُتَّکِیٌ عَلی ذِراعِ الاَْبِ، قال: فَما کَلَّمَهُ اَبِی مَقْتا لَهُ حَتَّی فارَقَ الدُّنْیا ؛
پدرم مردی را دید که پسرش با او راه می رفت و فرزند بر شانه های پدرش [تکیه کرده بود [حضرت فرمود: پدرم از روی ناخشنودی تا زنده بود هیچگاه با او سخن نگفت.(1)
ص: 43
از امام باقر یا امام صادق علیهماالسلام روایت شده است:
أذا اصابَ الرَّجُلُ ابْنَةً، بَعَثَ اللّه ُ إِلَیْها مَلَکا فَأمَرَّ جَناحَهُ عَلی رَأسِها وَ صَدْرِها و قالَ: ضَعیفَةٌ خُلِقَتْ مِنْ ضَعْفٍ الْمُنْفِقُ عَلَیْها مُعانٌ إلی یَوْمِ القِیامَةِ؛
هنگامی که مردی دختردار شد، خداوند فرشته ای می فرستد و او بالش را بر سر و سینه او کشیده می گوید: ضعیفی است که از ضعف آفریده شده است، کسی که مخارج او را بپردازد تا روز قیامت یاری خواهد شد.(1)
ص: 44
امام محمّد باقر علیه السلام :
یُحْفَظُ الاَْطْفالُ بِصَلاحِ آبائِهِم؛
صلاحیت و شایستگی پدران موجب مصونیّت و حفظ کودکان می گردد.(1)
ص: 45
امام صادق علیه السلام :
ثَلاثَةٌ مَنْ عازَّهُمْ ذَلَّ؛ اَلْوالِدُ و السُّلْطانُ وَالغَریمُ؛
سه نفرند که هر کس با آن ها کشمکش کند خوار شود : پدر، حکومت و شخص بدهکار.(1)
ص: 47
امام صادق علیه السلام :
بِرُّوا آباءَکَمُ یَبِرَّکُمْ أبْناؤُکُمْ؛
به پدرانتان نیکی کنید تا فرزندانتان به شما نیکی کنند.(1)
ص: 48
امام صادق علیه السلام :
اِنْ استَطَعْتَ اَنْ تَلِیَ ذَلِکَ مِنْهُ فَافْعَلْ ولَقِّمْهُ بِیَدِکَ فَإِنَّه جَنَّةٌ لَکَ غَدَا؛
(ابراهیم بن شعیب گفت که به امام صادق علیه السلام گفتم: همانا پدرم پیر و ناتوان شده است و من هر وقت کاری دارد او را به دوش می کشم.)
امام فرمود: اگر می توانی که آن را برای او ادامه دهی این کار را بکن و با دست خودت به او لقمه بده به درستی که بهشت فردا از آن تو خواهد بود.(1)
ص: 49
امام صادق علیه السلام :
اِنَّ اللّه َ عزَّوجلَّ لَیَرْحَمُ الرَّجُلَ لِشِدَّةِ حُبِّهِ لِوَلَدِهِ؛
همانا پروردگار متعال پدر را به خاطر زیاد دوست داشتن فرزندش مورد رحمت قرار می دهد.(1)
ص: 50
امام صادق علیه السلام :
یَکْرَهُ لِلرَّجُلِ أنْ یَنْزِلَ فی قَبْرِ وَلَدِهِ؛
کراهت دارد که پدر برای دفن فرزندش در قبر او وارد شود.(1)
ص: 51
رسول خدا صلی الله علیه و آله :
دُعاءُ الوالِد لِوَلَدِهِ کَدُعاءِ النَّبی لاُِمَّتِهِ؛
دعای پدر برای فرزندش همانند دعای پیامبر است برای امتش.(1)
ص: 52
رسول خدا صلی الله علیه و آله :
حَقُّ عَلیٍّ عَلی هذِهِ الأُمَّةِ کَحَقِّ الوالِدِ عَلی وَلَدِهِ؛
حق علی بر این امت همانند حق پدر بر فرزندش است.(1)
ص: 53
امیر مؤمنان علی علیه السلام :
مَوْتُ الوالِدِ قاصِمَةُ الظَّهر؛
مرگ پدر ، پشت [آدم را] نابود می کند.(1)
ص: 54
امیر مؤمنان علی علیه السلام :
بِرُّ الوالِدَیْنِ أَکْبَرُ فَرِیضَةٍ؛
نیکی به پدر و مادر، بزرگترین واجب است.(1)
ص: 55
81. بحارالانوار، علامه محمد باقر مجلسی.
82. البرهان فی تفسیر القرآن، السید هاشم الحسینی البحرانی.
83. پیام پیامبر، بهاء الدین خرّمشاهی .
84. تحف العقول، ابن شعبه الحرّانی .
85. ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، شیخ صدوق.
86. فرهنگ جامع سخنان امام حسین علیه السلام ، گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم(ع).
87. غررالحکم و دررالکلم، عبد الواحد آمدی .
88. الکافی، محمّد بن یعقوب الکلینی .
89. کنز العمال ، علاء الدین الهندی .
90. مستدرک الوسائل، میرزا حسین نوری.
91. مکارم الاخلاق، فضل بن حسن الطبرسی .
92. وسائل الشیعه، شیخ حرّ عاملی.
93. من لایحضره الفقیه ، ابی جعفر الصدوق .
ص: 56