the sky nor the earth.(1)

In addition, the Commander of the Faithful, peace be upon him, had written the following in his letter to Muʿawiyah in regards to the status of the Ahlul Bayt, peace be upon them:

فَإِنَّ صَنَائِعُ رَبِّنَا وَ النَّاسُ بَعْدُ صَنَائِعُ لَنَا

The wordings of this passage are extremely important.(2) There are some people who claim that the meaning of this statement is that “The people have been trained or have had their nurturing and upbringing under our school of teachings (the Ahlul Bayt)” however there is no problem in stating that the meaning of this statement is (also that), “The ultimate purpose of creation is the manifestation and existence of Muhammad and the family of Muhammad, peace be upon all of them.”

There is also a sacred tradition (hadith al-qudsi) in which God has said:

خَلَقْتُکَ لِأَجْلِی

I created you (Muhammad – and as an extension the Ahlul Bayt) for Me (God).(3)

In yet another tradition we read:

لَوْ لاَکَ مَا خَلَقْتُ الأَفْلاَکَ

Had it not been for you (Muhammad) I (God) would not have created the entire universe.(4)

It is impossible for the human mind to fathom what the meaning of the words of God, the Most High, are when He says, “I created you (Muhammad) for Me and I created the entire world of existence for you.”

What Does This Mean!?

That which we generally derive from all of these statements is that their (Prophet Muhammad, peace be upon him and his family, and his Ahlul Bayt, peace be upon all of them) relationship

p: 2

with God, the Most High, is something extremely extraordinary just as He Himself is elevated and superior [than everything else in existence]. Of course the Noble Prophet, peace be upon him and his family, expresses his own inability [to reach the level of truly ‘knowing’ God] and openly states:

مَا عَرَفْنَاکَ حَقَّ مَعْرِفَتِکَ

We fell short in truly recognizing You as You deserve to be known.

Therefore first off, we must appreciate the fact that whatever we have is due to the Ahlul Bayt, peace be upon them. Other than them, whatever else any other person says [about matters of the faith or otherwise] - when one takes their words and reviews them, one will see that their words lack clarity and we cannot rely on their assertions. Rather, we see that everything is contained with the teachings which emanate from the Ahlul Bayt, peace be upon them and it is for this reason that the Prophet has said:

إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَینِ کِتَابَ اللهِ وَ عِتْرَتِی

I leave behind you two weighty things – the book of God [Qur’an] and my family [the Ahlul Bayt].

This statement means: take everything [that you need in your life] from the Ahlul Bayt, peace be upon them, and reject everything that comes from other than them.

The Noble Prophet, peace be upon him and his family, has also said: “Do not seek to precede them (the Ahlul Bayt) nor fall back from them (the Ahlul Bayt) as if you seek to precede them, you will go astray, and if

p: 3

you stay behind, you will be destroyed.”

He, peace be upon him and his family, also said:

لاَ تُعَلِّمُوهُمْ فَإِنَّهُمْ أَعْلَمُ مِنْکُمْ

Do not seek to teach them (Ahlul Bayt) as they are more knowledgeable than all of you.

Amongst the Ahlul Bayt, peace be upon them, Sayyidah Zahra, peace be upon her, enjoys a distinct pivotal role and significance. When the Ahlul Bayt, peace be upon them, are introduced, she is placed in the midst of them all, as we read:

هُمْ فَاطِمَهُ وَ أَبُوهَا وَ بَعْلُهَا وَ بَنُوهَا

They [those who are under the cloak during the revelation of 33:33] are Fatima and her father and her husband and her sons.(1)

Indeed, amongst the Ahlul Bayt, peace be upon them, Sayyidah Zahra, peace be upon her, has a pivotal role, status and greatness for which all of the Imams, peace be upon them all, take pride in.

In reality, this blessed woman is actually a hujjah (proof or argument) over all of the Ahlul Bayt, peace be upon them – meaning that in order to prove their own truthfulness and to devoid the usurpers and oppressors, they have all made use of this magnanimous lady in their arguments.

Absolutely, all of the members of the Ahlul Bayt, peace be upon them, are a hujjah (proof or argument), however Sayyidah Fatima Zahra’s, peace be upon her, hujjah is, from various aspects, greater than all of the Imams!

Fatima Zahra, peace be upon her, is the chief of all of the women of the entire universe; she is a part

p: 4

and parcel of the Messenger; and she is the wife of the [first] Representative of God. She is such a [significant] woman that she alone [from amongst the women-folk] was chosen to take part in the event of Mubahilah, based upon the order of the Noble Qurʾan.

In addition, from the members of the Ahlul Bayt, peace be upon them, she is the only woman who was granted the status of ʿiṣmah [infallibility] and spiritual purity just as her father, husband and her two sons were graced with. In that gathering [in which her spiritual purity was confirmed through the revelation of the Qurʾanic verse in chapter 33, verse 33], the wife of the Prophet, peace be upon him and his family, Umm Salama, blessings of God be upon her, was not permitted to partake in the sacred event in instead, the Prophet, peace be upon him and his family, told her:

إِنَّکِ عَلیٰ الْخَیْرِ

You (Umm Salama) are on [a path of] goodness.

And thus, the only woman who was included in the verse of purification was Fatima Zahra, peace be upon her.

In every aspect – other than in the status of prophethood - she is a carbon copy of her father: in terms of her mannerisms (akhlaq), knowledge (ʿilm) and perfection (kamalat) and just as all of the Imams, peace be upon them, in her life, her actions and her speech, the way she practiced her religion and followed the religious precepts, she is a guide towards the religious injunctions of

p: 5

the Divine.

Infact, she possesses [a level of] imamate (Divinely-appointed leadership) in the sense of her knowledge and guidance and her honour, infallibility, munificence and the way in which she [spiritually] protected herself and thus, she is known as the ‘first woman of Islam’ and is a role-model for all.

Being active in the outside work force (outside of the house) and working along-side men (whom a woman is not related to) is beneath the status of every single woman who enjoys a special status [such as that of Fatima Zahra, peace be upon her] and as such, today when compelled to be in such situations, [our women] must ensure to [properly] cover and safe-guard their modesty – so what can be said about that woman whose status has been described as:

إِنَّ اللهَ تَعَالیٰ یَغْضِبَ لِغَضَبِ فَاطِمَهَ وَ یَرْضیٰ لِرِضَاهَا

Indeed God, the Most High, becomes angry with the anger of Fatima and is pleased at her pleasure.

Thus, for a woman such as her, to being present in those places [within the society] which are the exclusive domain of men, is something which would diminish her from the status of being ‘the greatest’, ‘the most preventative’ and ‘the most scared’.

The Sermon of Fadak(1)

One of the miracles of Sayyidah Fatima, peace be upon her, is her spontaneously delivered sermon [the Sermon of Fadak].

This grand woman, during that atmosphere [in Medina] of spiritual-asphyxiation and [during that period of the] major coup d’état which had taken place, and [shortly after] the tragic demise of the Messenger

p: 6

of God, peace be upon him and his family, and all of the other heartrending events which had transpired, delivered a sermon which is at the pinnacles of eloquence and oratory prowess.

This sermon is one the likes of which even the Commander of the Faithful, peace be upon him, even though he is the Leader (Imam) of the Eloquent Ones and the Commander (Amir) of those with Oratory Prowess, never had the opportunity to deliver such a comprehensive, illustrative, thrashing and ineffaceable sermon keeping in mind that he [ʿAli b. Abi Talib, peace be upon him] is the same person who has pronounced:

إِنَّا لَأُمَرَآءُ الْکَلاَمِ وَ فِینَا تَنَشَّبَتْ عُرُوقُهُ وَ عَلَیْنَا تَهَدَّلَتْ غُصُونُهُ

Certainly, we are the masters of speaking. Its veins are fixed in us and its branches are hanging over us...(1)

The grandeur of Sayyidah Fatima, the Truthful and Chaste One, peace be upon her, resulted in the fact that in that major historical gathering and that large court proceeding [in the Masjid of the Prophet in which she delivered this historic sermon], the masses were not able to prevent her from delivering her words and [for those in that gathering] it was as if the Noble Prophet of Islam, peace be upon him and his family, himself was present and speaking to the masses! In fact, many of the people present, heard the truths being presented as they were [by her], and broke down in tears.

In any case, this sermon is comprised of extremely lofty content and is, as

p: 7

we once again state, one of the miracles of the Ahlul Bayt and has even been narrated in a book compiled in the second century after the migration (hijrah) entitled ‘Balaghat al-Nisa’ of Ibn Tayfūr(1).

Of course, the greatness of this lady [which has been mentioned in the Islamic sources] is numerous – just reflect on the famous Prophetic tradition in which he, peace be upon him and his family, said:

إِنَّ اللهَ تَعَالیٰ یَغْضِبَ لِغَضَبِ فَاطِمَهَ وَ یَرْضیٰ لِرِضَاهَا

Indeed God, the Most High, becomes angry with the anger of Fatima and is pleased at her pleasure.(2)

Even though this tradition is extremely brief, however it is exceptionally sublime and notable in its import. The actualities and critical particulars [of this statement] are so impressive that Imam al-Mahdi, peace be upon him, himself has used this tradition as substantiation [in his own statements and declarations].

We can also consider the tradition in which the Noble Prophet, peace be upon him and his family, whenever he wished to console and reassure his daughter Sayyidah Fatima, peace be upon her, would tell her:

أَبْشِرِی یَا فَاطِمَهَ إِنَّ الْمَهْدِیَّ مِنْکِ

I give you the glad tidings O Fatima! Indeed al-Mahdi is from you.(3)

This statement is extremely important as the Noble Prophet, peace be upon him and his family, is the first individual in the creation of the world of possibilities - and to grant comfort to his only beloved daughter and prepare her to bear the tribulations and everything which will transpire in the future, he comforts her by

p: 8

telling her that “al-Mahdi is from you” – meaning that everything originates from you (Fatima) and everything exists solely for you (Fatima); the gradual forward march of the entire world is one which is moving towards you (Fatima) and the victory of truth over falsehood and the eventual victory of the Divine Light over the spiritual darknesses are all for you (Fatima).

In any case, as we have said, the words which speak about the greatness of Fatima Zahra, peace be upon her, are too numerous [to enumerate].

Honouring Fatimiyyah and the stances of Fatima, and the life history of Fatima, and the asceticism of Fatima and the worship of Fatima and the knowledge and wisdom of Fatima must always be a part of our religious regiment and in our spiritual discourses, writings and at every possible juncture and opportune moment we find out selves in, we must speak about these things.

We must also always speak about the tribulations which befell this woman which are so openly acknowledged and accepted that they are even recounted in books such as Al-Nihayah fi al-gharib al-hadith wa al-athar of Ibn Athir – even though he is a Sunni and this book is one of Arabic lexicon – when he writes about the death of the Messenger of Allah, peace be upon him and his family, he was not able to withhold himself and thus, he too was forced to allude to these tribulations!

In his work, Al-Nihayah fi al-gharib al-hadith wa al-athar, Ibn Athir, refers to

p: 9

the word “هنبث”, after which he quotes the following two lines of poetry from Sayyida Zahra, peace be upon her, as proofs of, those tragedies and the breaking of her sanctity which this illustrious women of Islam possessed – and if any aware person would read these lines of poetry, he would understand much [of the history of what transpired]. These words clearly explain the intense level of displeasure of Fatima Zahra, peace be upon her, and also allude to the pains and sorrow which she faced and also the protests which she raised in regards to what befell her. When she spoke and addressed her noble father, she said the following words:

قد کان بعدک أنباء و هنبثه لو کنت شاهدها لو یکثر الخطب

أنا فقدناک فقد الأرض وأبها فاختل قومک فاشهدهم و لا تغب

Shortly after you such troubles and incidents came up, that if you had been alive they would not have increased; your death upon us is similar to the Earth that is devoid of rain - your nation defaulted (from their promise) after your departure, then you be witness and do not neglect it.

He then says:

الهنبثه واحده الهنابت و هی الأمور الشداد المختلفه و أشار إلی عتبها علی أبی بکر: إنها خرجت فی لمه من نسائها تتوطأ ذیلها إلی أبی بکر فعاتبته.

***

We must work at teaching the Islamic history to the peoples of the world; we must carry the words of Sayyidah Zahra, peace be upon her, specifically that grand

p: 10

and expressive sermon which is counted as one of her miracles, to the people of the entire world.

During these Fatimiyyah events, we must glorify, show respect and veneration to this great celestially-sent being and must instill the love and affection for this distinct woman of Islam, the daughter of the Noble Prophet of Mercy – Fatima al-Zahra, peace be upon her, within the hearts of all people.

Today, we are all in need of taking Sayyidah Zahra, peace be upon her, as our role model. Our society needs to look towards her and follow her example in how she lived her married life and also in how she brought up her children – as indeed she had the best approach and technique in these regards.

Today, the words of this great woman must become the life-lessons in the lives of all women – rather, even in the lives of us men! This great woman conveyed to the world the true status and the true level of dignity which women possess and has proclaimed: “The best of women is that one whom does not see other strange men and whom no strange men see her.”

This is what Sayyidah Zahra, peace be upon her, has left within the hearts of all spiritually awake people and those who actively worship and serve God and are constantly on the search for truth, till today and until the end of the world.

Fatimiyyah is an era; Fatimiyyah means to oppose the leaders of oppression; Fatimiyyah means to wage

p: 11

war in order for truth to be victorious over falsehood and ultimately, Fatimiyyah means the global and Divinely appointed governance of Imam al-Mahdi, may Allah hasten his noble advent!

Yes indeed! Fatimiyyah is Ashura; Fatimiyyah is the night of al-Qadr; Fatimiyyah is Ghadeer; Fatimiyyah is the 15th of Shaʿban and Fatimiyyah is, in its true essence, the day of victory of Light over darkness.

In the radiance of extolling the virtues of this great woman, all of the aspects of the faith of Islam and the supreme authority and mastership of the purified leaders of the faith (Imams) and the invitation to Islam, the Qurʾan and the teachings of the Ahlul Bayt – and in summary – the messengership of the Messenger of God, peace be upon him and his family, must be conveyed to others.

One thing which we must keep in mind is that we must constantly fight against: innovations (in the religion); gravitating towards the foreign elements; instruments of turmoil (within our community); sins; the prevalence of difficulties and tribulation, immorality, obstinacy and deviation.

The school of the Ahlul Bayt, peace be upon them, is a religious school built upon knowledge and wisdom; it is a school of learning and spiritual vigilance; it is a school of immediacy and equality and one of intellectual progress and one of illuminating reflection and this is yet another thing which we must all convey to others when we have these opportunities.

All of us must be appreciative of the institution of the enlightening Majalis-e-Fatimi

p: 12

and take full use of the blessings contained therein. One of the most important responsibilities which we have in this regards is to make supplication with complete humility and penitence to God, the Most High, for the hastening of the advent of the dear child of Fatima, Imam al-Mahdi, may Allah hasten his noble advent.

أللهم عَجِّلْ فَرَجَهُ الشَّرِیفِ وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَعْوَانِهِ وَ أَنْصَارِهِ وَ الْمُسْتَشْهَدِینَ بَیْنَ یَدَیهِ

O God! Hasten his noble advent and make us amongst his helpers and his assistants and allow us to sacrifice our lives in his presence! 

mourning ceremony and everyone was deeply touched. Sayyidah Zahra then remained silent for a moment until the weeping of those present calmed down, and then she began her speech.

things without any past prototype, and originated them without having any past image and equals. Rather He created them with His Might and dispersed them according to His Will, He did not create them for a need, nor did He shape them for a benefit (for Himself), but rather (He did all of this) to establish His Wisdom and to bring their (the creature’s) attention to His obedience, and manifest His Might and (so that) His creatures may venerate Him, and (He created to) strengthen His invitation by dispatching His prophets and friends. Thus He provided recompense for His obedience and granted punishment for His disobedience, (He informed) His slaves from performing such acts that invite His wrath, and thus would gather them in His Paradise.

And I bear witness that my father Muhammad, is His slave and His Messenger, while Allah the Almighty chose him and selected him before bestowing prophethood upon him, and named him before selecting him, and chose him before sending him (for the mission of Islam), when the whole of creation was concealed in the hidden world, and they were in awe, and were in the extinction of nothingness.

Almighty Allah was certainly aware of the consequences of all the tasks, and was acquainted with the occurrences of the ages, and conscious of the position of the destined. Allah sent His Prophet so as to complete His commands, to execute His rulings, and to deliver His decisive ordinances. He saw the nation divided into various religions, addicted

p: 15

to their places of worship, worshipping their idols, denying Allah despite their knowledge of Him. Then Allah illuminated their darkness (misguidance) through the medium of my father Muhammad and lifted the veils of obscurity from their hearts, and removed ignorance from their eyes. He (the Prophet) stood up among them for their guidance; delivered them from misguidance, enlightened their eyes from blindness, guided them towards the ‘Straight Path’ and invited them towards ‘the Right Path’.

Then, Allah took away his soul with affection and by his choice, willingness and submission. Thus, Muhammad was relieved of the toils of this world and entered (the world of) comfort. There, he lives in ease among the righteous angels, and in the Paradise of the forgiving Lord, and in the neighborhood of the Mighty King.

May Allah’s mercy be upon my father, His messenger and the trustworthy one with regards to His revelation, His friend, the best among His creations, His favorite one; and peace upon him and Allah’s Mercy and Blessings.

truthfulness and a bright light, the brilliant light. Its imminence is evident, its secrets are revealed, its apparent aspects are clear, its adherents become reasons for others to envy, it leads its adherents to the status of paradise (or the pleasure of Allah), its listeners are guided towards salvation(1) and through it are gained the illuminated evidences of Allah. It determines the ordinances and prohibitions (of Allah), its evidences are illuminated and its proofs are sufficient, it contains the virtues of the recommendable acts (mustahabbat)(2), freedom with regards to performing the lawful things (mubah)(3) and (informs about the) discouraged (makrūh)(4) acts, and in it are written down other legal laws (of Islam).

righteousness with one’s parents is a safeguard against His (Allah’s) wrath; kindness with one’s relatives is a medium of increasing one’s age and results in an increase of friends and relations; retribution has been prescribed so that people’s lives may be safe-guarded(1); fulfillment of vows leads to forgiveness(2); consideration of accuracy in measurement in weighing commodities saves one from loss.

Prohibition of intoxicants has been prescribed so that humanity may remain away from filth(3); the prohibition of defaming (of adultery) has been prescribed so as to keep oneself away from the curse of Allah(4); robbery has been prohibited so that the hands may be pure; and polytheism has been prohibited so that sincerity may be established in Allah’s Divinity.

Thus fear Allah as you should, and (see that) you die not but as Muslims.(5) Obey Allah with regards to His orders and prohibitions for surely only those of His servants are conscious of Allah who are endowed with knowledge.(6)

brother of my cousin (Imam ʿAli) and not the brother of any one of your men and how fortunate is the one related to him (the Prophet).

The Prophet proclaimed the message and prevented the people from ignorance and polytheism and worked at opposing the customs of the polytheists. He broke their backs while their breath was entrapped in their chests. He called to the way of his Lord with wisdom and kind exhortation.(1) He broke the idols and crushed the heads (of rebellion) of the polytheists until they were eradicated and took to flight. Then, the darkness of the night passed and it dawned and the truth became manifest in its true form.

When the leader of the religion (the Prophet) spoke, foam gushed forth from the mouths of the polytheists and they became silent; the degraded group of the hypocrites was annihilated and pledges between disbelief and animosity broke. You all started uttering words of sincerity (Monotheism) and you were among a group consisting of illuminated countenances and fasting ones - those whom Allah intended to keep off from them uncleanliness and purify them with a thorough purification.(2) Indeed, you were on the brink of the pit of the hell-fire.(3)

You were a community that was (considered just) - a medium who would quench the thirst of others and were a tool in the hands of the avaricious. You were similar to the place were hasty men come to take the fire (for their own benefit) and were being trampled

p: 19

under the feet while at that time, your state was such that you would drink water from the wayside gutter and your food was the unclean hides (of animals) or leaves. You were the humiliated and degraded ones from among the masses, fearing that people may carry you away by force!(1)

Thus Allah, the Blessed, the Sublime, delivered you through the medium of my father Muhammad, while you attained this deliverance after he (the Prophet) had to face numerous difficulties and fight with the stubborn polytheists, the beasts among the ʿArabs and after that with the People of the Book (the Christians and the Jews).

the severity of battle, (you were in) enjoyment and security. Then you waited that we, the Ahlul Bayt, may be engulfed in severity of trails and waited to hear this news and in the heat of the battle, you retreated and fled from the battlefield!

healed, and the corpse of the Prophet was not even laid to rest in the grave!

You acted very swiftly dreading the outbreak of an agitation - beware that they themselves have fallen into the pit of agitation. Surely into trial have they already fallen, and verily hell encompasses the infidels.(1)

Far be it away from you! What has happened to you? Where are you wandering while the book of Allah (The Qurʾan) is amongst you; whose orders are apparent and judgements are illuminated; its emblems dazzling and whose enjoinments and prohibitions are straightforward. Did you not leave it behind your backs and then turned your faces away from it in disgust and turned to something else for judgement? Evil for the unjust will be the exchange;(2) and whoever seeks a religion other than Islam, it will never be accepted from him, and in the next world he will be among the losers.(3)

You did not even wait that the tempest may calm down! Rather, you hastened to take the reins (of the caliphate) into your hands. After having acquired it (the caliphate), you started to ignite the fire of mutiny and you became engrossed in inciting the fire. You responded to the call of Satan, the seducer, and you intended to put out the light of the glorious religion.(4) You started to destroy the practices of the chosen Prophet, then you delighted in suckling the delicacies of the caliphate and opposed the Ahlul Bayt in secret and in the open.

We have

p: 22

no choice but to bear the cuts of your daggers and the piercing of your spears into the body.

a bequest for parents and (the nearest) kinsmen in goodness (this is) a duty upon the pious ones.(1)

You assume that I do not have a share and allowance (in the inheritance) and that I should not inherit from my father and that there is no relation between us? Has Allah in His verses (of the Qurʾan) not taken into consideration everyone in general and are not all (of the) classes of men included in these verses? Is my father discharged from the applicability of this verse or do you say that two people of the same community do not inherit from one another? Are my father and I not a part and parcel of one community?

Then, are you more cognizant of understanding the general and particular verses of the Qurʾan than my father and my cousin (Imam ʿAli)? Then take it (Fadak) until we meet you on the Day of Judgement - where Allah will be the Best Judge, and Muhammad will be the claimant on that day, and our destined time of meeting will be the Resurrection and on that promised day, the fallacious ones will be engulfed in deep loss and their regret (on that day) will be of no use to them! For every prophesy, there is a (prefixed) time(2) and you will soon realize upon whom a torment (of tribulations) will descend which will disgrace him, and on who falls this lasting punishment.”(3)

men! The aides of the nation! The helpers of Islam! What is this slackness (that you display) in regards to me while you are witnessing the oppression being meted upon me, but you still lie in a deep sleep! Did my father not say that the rights of a father for his children must be considered? How soon have you changed tracks, even though you possess the strength to stand up for my rights and are capable of supporting me regarding my claim!

Do you then say that Muhammad has passed away and there remains no responsibility upon us?

His loss is great and the crack that has appeared (in Islam) is severe and the division is immense. Unity has been shattered, the Earth is engulfed in darkness due to his concealment, the sun and the moon are eclipsed, and the stars have scattered away! Hopes have broken, mountains have crumbled, the family of the Prophet has been lost and their sanctity has been dishonored after his death! This is, by Allah, a great calamity and a grand adversity, while this calamity is incomparable and there is no other greater calamity than the death of the Prophet!

This (the death of the Prophet) had already been conveyed to you in the Book of Allah, may He be glorified.(1) You were reading the Qurʾan day and night in a loud voice, lamentingly, in a normal tone and in a pleasant voice. As for what happened in the past to Allah’s prophets and

p: 25

apostles - the command is decisive and destiny enjoined:

And Muhammad is not but an apostle, (other) apostles have already passed away prior to him, therefore if he dies or is killed, will you turn upon your heels? And he who turns upon his heels will by no means do harm to Allah in the least, and soon shall We reward the grateful ones.(1)

Be aware! I have said what I wanted to say, even though I know that you will not assist me as this slackness of yours to assist us has become a part of your heart (your practice). But all of this complaint is the result of the grief of the heart and the internal rage (that I feel) and (I know that) it is of no use, but I have said this to manifest my internal sorrow and to complete my proof upon you.

Thus usurp it (Fadak) and fasten it firmly, for it is weak and feeble, while its shame and disgrace will always remain over you. The sign of the rage of the Supreme Allah has been cast upon it, and it will be an everlasting disgrace upon you and it will lead you to the fire of Allah which will engulf the heart. Thus Allah sees whatever you do,

‘And soon shall those who deal unjustly know what an (evil) turning they will be turned into.’(2)

I am the daughter of that Prophet who was sent to warn you against the severe wrath of Allah,

Act

p: 26

(you) whatever you can, and verily we (too) act, and wait, indeed we too are waiting.”(1)

العقاب علی معصیته ذیاده لعباده من نقمته وحیاشه لهم إلی جنته وأشهد أن أبی محمدا عبده ورسوله اختاره قبل أن أرسله وسماه قبل أن اجتباه واصطفاه قبل أن ابتعثه إذ

الخلائق بالغیب مکنونه وبستر الأهاویل مصونه وبنهایه العدم مقرونه علما من الله تعالی بمآیل الأمور وإحاطه بحوادث الدهور ومعرفه بمواقع الأمور ابتعثه الله إتماما لأمره وعزیمه علی

إمضاء حکمه وإنفاذا لمقادیر رحمته فرأی الأمم فرقا فی أدیانها عکفا علی نیرانها عابده لأوثانها منکره لله مع عرفانها فأنار الله بأبی محمد ص ظلمها وکشف عن القلوب بهمها وجلی

عن الأبصار غممها وقام فی الناس بالهدایه فأنقذهم من الغوایه وبصرهم من العمایه وهداهم إلی الدین القویم ودعاهم إلی الطریق المستقیم ثم قبضه الله إلیه قبض رأفه واختیار ورغبه

وإیثار فمحمد ( ص ) من تعب هذه الدار فی راحه قد حف بالملائکه الأبرار ورضوان الرب الغفار ومجاوره الملک الجبار صلی الله علی أبی نبیه وأمینه وخیرته من الخلق وصفیه والسلام علیه ورحمه الله وبرکاته

ثم التفتت إلی أهل المجلس وقالت : أنتم عباد الله نصب أمره ونهیه وحمله دینه ووحیه وأمناء الله علی أنفسکم وبلغاءه إلی الأمم زعیم حق له فیکم وعهد قدمه إلیکم وبقیه استخلفها علیکم کتاب الله الناطق والقرآن الصادق والنور الساطع والضیاء اللامع بینه بصائره منکشفه سرائره منجلیه ظواهره مغتبطه به أشیاعه قائدا إلی الرضوان اتباعه مؤد إلی النجاه استماعه به تنال حجج الله المنوره وعزائمه المفسره ومحارمه المحذره وبیناته الجالیه وبراهینه الکافیه وفضائله المندوبه ورخصه الموهوبه وشرائعه المکتوبه فجعل الله الإیمان تطهیرا لکم من الشرک والصلاه تنزیها لکم عن الکبر والزکاه تزکیه للنفس ونماء فی الرزق والصیام تثبیتا للإخلاص والحج تشییدا للدین والعدل

p: 28

تنسیقا للقلوب وطاعتنا نظاما للمله وإمامتنا أمانا للفرقه والجهاد عزا للإسلام والصبر معونه علی استیجاب الأجر والأمر بالمعروف مصلحه للعامه وبر الوالدین وقایه من السخط وصله الأرحام منسأه فی العمر ومنماه للعدد والقصاص حقنا للدماء والوفاء بالنذر تعریضا للمغفره وتوفیه المکاییل والموازین تغییرا للبخس والنهی عن شرب الخمر تنزیها عن الرجس واجتناب القذف حجابا عن اللعنه وترک السرقه إیجابا للعفه

وحرم الله الشرک إخلاصا له بالربوبیه فاتقوا الله حق تقاته ولا تموتن إلا وأنتم مسلمون وأطیعوا الله فیما أمرکم به ونهاکم عنه فإنه إنما یخشی الله من عباده العلماء

ثم قالت أیها الناس اعلموا أنی فاطمه و أبی محمد ص أقول عودا وبدوا ولا أقول ما أقول غلطا ولا أفعل ما أفعل شططا لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَرِیصٌ

عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُفٌ رَحِیمٌ فإن تعزوه وتعرفوه تجدوه أبی دون نسائکم وأخا ابن عمی دون رجالکم ولنعم المعزی إلیه ص فبلغ الرساله صادعا بالنذاره مائلا عن مدرجه المشرکین

ضاربا ثبجهم آخذا بأکظامهم داعیا إلی سبیل ربه بالحکمه والموعظه الحسنه یجف الأصنام وینکث الهام حتی انهزم الجمع وولوا الدبر حتی تفری اللیل عن صبحه وأسفر الحق عن

محضه ونطق زعیم الدین وخرست شقاشق الشیاطین وطاح وشیظ النفاق وانحلت عقد الکفر والشقاق وفهتم بکلمه الإخلاص فی نفر من البیض الخماص وکنتم علی شفا حفره من النار

مذقه الشارب ونهزه الطامع وقبسه العجلان وموطئ الأقدام تشربون الطرق وتقتاتون القد أذله خاسئین تخافون أن یتخطفکم الناس من حولکم فأنقذکم الله تبارک وتعالی بمحمد ص بعد اللتیا والتی وبعد أن منی ببهم الرجال وذؤبان العرب ومرده أهل الکتاب کلما أوقدوا نارا للحرب أطفأها الله أو نجم قرن الشیطان

p: 29

أو فغرت فاغره من المشرکین قذف أخاه فی لهواتها فلا ینکفئ حتی یطأ جناحها بأخمصه ویخمد لهبها بسیفه مکدودا فی ذات الله مجتهدا فی أمر الله قریبا من رسول الله سیدا فی أولیاء الله مشمرا ناصحا مجدا کادحا لا تأخذه فی الله لومه لائم

وأنتم فی رفاهیه من العیش وادعون فاکهون آمنون تتربصون بنا الدوائر وتتوکفون الأخبار وتنکصون عند النزال وتفرون من القتال فلما اختار الله لنبیه دار أنبیائه ومأوی أصفیائه ظهر

فیکم حسکه النفاق وسمل جلباب الدین ونطق کاظم الغاوین ونبغ خامل الأقلین وهدر فنیق المبطلین فخطر فی عرصاتکم وأطلع الشیطان رأسه من مغرزه هاتفا بکم فألفاکم لدعوته

مستجیبین وللعزه فیه ملاحظین ثم استنهضکم فوجدکم خفافا وأحمشکم فألفاکم غضابا فوسمتم غیر إبلکم ووردتم غیر مشربکم هذا والعهد قریب والکلم رحیب والجرح لما یندمل والرسول

لما یقبر ابتدارا زعمتم خوف الفتنه ألا فی الفتنه سقطوا وإن جهنم لمحیطه بالکافرین فهیهات منکم وکیف بکم وأنی تؤفکون وکتاب الله بین أظهرکم أموره ظاهره وأحکامه زاهره وأعلامه

باهره وزواجره لائحه وأوامره واضحه وقد خلفتموه وراء ظهورکم أرغبه عنه تریدون أم بغیره تحکمون بئس للظالمین بدلا ومن یتبع غیر الإسلام دینا فلن یقبل منه وهو فی الآخره

من الخاسرین ثم لم تلبثوا إلا ریث أن تسکن نفرتها ویسلس قیادها ثم أخذتم تورون وقدتها وتهیجون جمرتها وتستجیبون لهتاف الشیطان الغوی وإطفاء أنوار الدین الجلی وإهمال سنن

النبی الصفی تشربون حسوا فی ارتغاء وتمشون لأهله وولده فی الخمره والضراء ویصیر منکم علی مثل حز المدی ووخز السنان فی الحشا وأنتم الآن تزعمون أن لا إرث لنا أ فحکم

الجاهلیه تبغون ومن أحسن من الله حکما لقوم یوقنون أفلا تعلمون بلی قد تجلی لکم کالشمس

p: 30

الضاحیه أنی ابنته أیها المسلمون أأغلب علی إرثی یا ابن أبی قحافه أفی کتاب الله ترث أباک

ولا أرث أبی لقد جئت شیئا فریا أفعلی عمد ترکتم کتاب الله ونبذتموه وراء ظهورکم إذ یقول وَوَرِثَ سُلَیْمانُ داوُدَ

وقال فیما اقتص من خبر یحیی بن زکریا إذ قال فَهَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ وَلِیًّا یَرِثُنِی وَ یَرِثُ مِنْ آلِ یَعْقُوبَ

وقال وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلی بِبَعْضٍ فِی کِتابِ اللَّهِ

وقال یُوصِیکُمُ اللَّهُ فِی أَوْلادِکُمْ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ

وقال إِنْ تَرَکَ خَیْراً الْوَصِیَّهُ لِلْوالِدَیْنِ وَ الْأَقْرَبِینَ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَی الْمُتَّقِینَ

وزعمتم أن لا حظوه لی ولا إرث من أبی ولا رحم بیننا أ فخصکم الله بآیه أخرج أبی منها أم هل تقولون إن أهل ملتین لا یتوارثان أو لست أنا وأبی من أهل مله واحده أم أنتم أعلم

بخصوص القرآن وعمومه من أبی وابن عمی فدونکها مخطومه مرحوله تلقاک یوم حشرک فنعم الحکم الله والزعیم محمد والموعد القیامه وعند الساعه یخسر المبطلون ولا ینفعکم إذ تندمون ولکل نبأ مستقر وسوف تعلمون من یأتیه عذاب یخزیه ویحل علیه عذاب مقیم

ثم رمت بطرفها نحو الأنصار فقالت : یا معشر النقیبه وأعضاد المله وحضنه الإسلام ما هذه الغمیزه فی حقی والسنه عن ظلامتی أما کان رسول الله ص أبی یقول المرء یحفظ فی ولده

سرعان ما أحدثتم وعجلان ذا إهاله ولکم طاقه بما أحاول وقوه علی ما أطلب وأزاول أتقولون مات محمد ( ص ) فخطب جلیل استوسع وهنه واستنهر فتقه وانفتق رتقه وأظلمت الأرض

لغیبته وکسفت الشمس والقمر وانتثرت النجوم لمصیبته وأکدت الآمال وخشعت الجبال وأضیع الحریم وأزیلت الحرمه عند مماته فتلک والله النازله الکبری والمصیبه العظمی لا مثلها نازله

ولا بائقه عاجله

p: 31

أعلن بها کتاب الله جل ثناؤه فی أفنیتکم وفی ممساکم ومصبحکم یهتف فی أفنیتکم هتافا وصراخا وتلاوه وألحانا ولقبله ما حل بأنبیاء الله ورسله حکم فصل وقضاء حتم

وَ ما مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَ فَإِنْ ماتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلی أَعْقابِکُمْ وَ مَنْ یَنْقَلِبْ عَلی عَقِبَیْهِ فَلَنْ یَضُرَّ اللَّهَ شَیْئاً وَ سَیَجْزِی اللَّهُ الشَّاکِرِینَ إیها بنی قیله أأهضم تراث أبی

وأنتم بمرأی منی ومسمع ومنتدی ومجمع تلبسکم الدعوه وتشملکم الخبره وأنتم ذوو العدد والعده والأداه والقوه وعندکم السلاح والجنه توافیکم الدعوه فلا تجیبون وتأتیکم الصرخه فلا تغیثون

أنتم موصوفون بالکفاح معروفون بالخیر والصلاح والنخبه التی انتخبت والخیره التی اختیرت لنا أهل البیت قاتلتم العرب وتحملتم الکد والتعب وناطحتم الأمم وکافحتم البهم لا نبرح أو

تبرحون نأمرکم فتأتمرون حتی إذا دارت بنا رحی الإسلام ودر حلب الأیام وخضعت ثغره الشرک وسکنت فوره الإفک وخمدت نیران الکفر وهدأت دعوه الهرج واستوسق نظام الدین

فأنی حزتم بعد البیان وأسررتم بعد الإعلان ونکصتم بعد الإقدام وأشرکتم بعد الإیمان بؤسا لقوم نکثوا أیمانهم من بعد عهدهم وهموا بإخراج الرسول وهم بدءوکم أول مره أ تخشونهم

فالله أحق أن تخشوه إن کنتم مؤمنین ألا وقد أری أن قد أخلدتم إلی الخفض وأبعدتم من هو أحق بالبسط والقبض وخلوتم بالدعه ونجوتم بالضیق من السعه فمججتم ما وعیتم ودسعتم

الذی تسوغتم فإن تکفروا أنتم ومن فی الأرض جمیعا فإن الله لغنی حمید ألا وقد قلت ما قلت هذا علی معرفه منی بالجذله التی خامرتکم والغدره التی استشعرتها قلوبکم ولکنها فیضه

النفس ونفثه الغیظ وخور القناه وبثه الصدر وتقدمه الحجه فدونکموها فاحتقبوها دبره الظهر نقبه الخف باقیه العار موسومه بغضب الجبار وشنار

p: 32

الأبد موصوله بنار الله الموقده التی

تطلع علی الأفئده فبعین الله ما تفعلون وسیعلم الذین ظلموا أی منقلب ینقلبون وأنا ابنه نذیر لکم بین یدی عذاب شدید فاعملوا إنا عاملون و انتظروا إنا منتظرون .

فأجابها أبو بکر عبد الله بن عثمان وقال یا بنت رسول الله لقد کان أبوک بالمؤمنین عطوفا کریما رءوفا رحیما وعلی الکافرین عذابا ألیما وعقابا عظیما إن عزوناه وجدناه أباک دون

النساء وأخا إلفک دون الأخلاء آثره علی کل حمیم وساعده فی کل أمر جسیم لا یحبکم إلا سعید ولا یبغضکم إلا شقی بعید فأنتم عتره رسول الله الطیبون الخیره المنتجبون علی الخیر

أدلتنا وإلی الجنه مسالکنا وأنت یا خیره النساء وابنه خیر الأنبیاء صادقه فی قولک سابقه فی وفور عقلک غیر مردوده عن حقک ولا مصدوده عن صدقک والله ما عدوت رأی رسول الله

ولا عملت إلا بإذنه والرائد لا یکذب أهله وإنی أشهد الله وکفی به شهیدا أنی سمعت رسول الله ( ص ) یقول نحن معاشر الأنبیاء لا نورث ذهبا و لا فضه و لا دارا و لا عقارا و إنما نورث

الکتاب والحکمه والعلم والنبوه وما کان لنا من طعمه فلولی الأمر بعدنا أن یحکم فیه بحکمه وقد جعلنا ما حاولته فی الکراع والسلاح یقاتل بها المسلمون ویجاهدون

فقالت علیها السلام سبحان الله ما کان أبی رسول الله ( ص ) عن کتاب الله صادفا ولا لأحکامه مخالفا بل کان یتبع أثره ویقفو سوره أفتجمعون إلی الغدر اعتلالا علیه بالزور وهذا بعد وفاته

شبیه بما بغی له من الغوائل فی حیاته هذا کتاب الله حکما عدلا وناطقا فصلا یقول یَرِثُنِی وَ یَرِثُ مِنْ آلِ یَعْقُوبَ و یقول وَ وَرِثَ

p: 33

سُلَیْمانُ داوُدَوبین عز وجل فیما وزع من الأقساط

وشرع من الفرائض والمیراث وأباح من حظ الذکران والإناث ما أزاح به عله المبطلین وأزال التظنی والشبهات فی الغابرین کلا بل سولت لکم أنفسکم أمرا فصبر جمیل والله المستعان علی ما تصفون

فقال أبو بکر صدق الله ورسوله وصدقت ابنته معدن الحکمه وموطن الهدی والرحمه ورکن الدین وعین الحجه لا أبعد صوابک ولا أنکر خطابک هؤلاء المسلمون بینی وبینک قلدونی ما

تقلدت وباتفاق منهم أخذت ما أخذت غیر مکابر ولا مستبد ولا مستأثر وهم بذلک شهود

فالتفتت فاطمه علیها السلام إلی الناس و قالت : معاشر المسلمین المسرعه إلی قیل الباطل المغضیه علی الفعل القبیح الخاسر أفلا تتدبرون القرآن أم علی قلوب أقفالها کلا بل ران علی

قلوبکم ما أسأتم من أعمالکم فأخذ بسمعکم وأبصارکم ولبئس ما تأولتم وساء ما به أشرتم وشر ما منه اغتصبتم لتجدن والله محمله ثقیلا وغبه وبیلا إذا کشف لکم الغطاء وبان بإورائه

الضراء وبدا لکم من ربکم ما لم تکونوا تحتسبون و خسر هنا لک المبطلون

ثم عطفت علی قبر النبی و قالت : ق_د ک_ان بع_دک أنب_اء و هنبثه لوکنت شاهدها لم تکثر الخطب إن_ا فق_دناک فق_د الأرض وابلها و اختل قومک فاشهدهم و لا تغب

ق_د ک_ان جبری_ل بالآیات یؤنسنا فغاب عنا فک_ل الخی_ر محتجب

و کنت ب_درا و ن_ورا یستضاء به علیک ینزل من ذی الع_زه الکتب

تجهمتن_ا رج_ال و استخف بن_ا إذ غبت عنا فنحن الی_وم تغتصب

فسوف نبکیک ما عشنا و ما بقیت منا العی_ون بتهمال لها سک_ب

خبر به فاطمه ی زهرا سلام الله علیها رسید سر بند خود را بر بست و چادر خویش را برخود فرو پیچید و با جماعتی از زنان قوم و خدمتکاران خود به سوی مسجد روانه شد.

در حالی که به شدت خویشتن را پوشانده بود و راه رفتنش به عینه و بدون هیچ نقصی به راه رفتن رسول خدا صلی الله علیه وسلم شبیه بود تا بر ابوبکر وارد شد در حالی که وی در میان عده ای از مهاجرین و انصار و غیر آنان نشسته بود. در این هنگام پرده ای بین او و دیگر مردمان آویختند و ایشان نشستند آنگاه ناله ای جانسوز از دل برآورد که همه ی مردم به گریه افتادند و مجلس و مسجد به سختی به جنبش در آمد آنگاه لختی سکوت فرمود تا فریاد و همهمه خاموش گردید و صدای گریه مردمان که همراه با ضجه بود ساکت شد و جوش و خروش آنان آرام یافت.

سپس کلام را با حمد و ثنای خدا آغاز فرمود و درود بر رسول خدا فرستاد که مجددا در این هنگام صدای گریه ی مردم بلند شد وقتی که دوباره ساکت شدند کلام خویش را دنبال و سخن خود را ادامه داد: فاطمه ی زهرا سلام الله علیها چنین فرمود:

آغاز خطبه

حمد خدای را بر آنچه نعمت بخشیده و شکر او را در آنچه الهام نموده و ثنا و شکر بر او، بر آنچه پیشاپیش داده. از عموم نعمت هائی که خلق فرموده ، نعمت های فراوانی که به انسان ها اعطا فرموده و تمام منت ها و نعمت هائی

p: 35

که پیاپی فرو فرستاده. تعداد آن از حوصله ی احصاء و شماره کردن بیرون است و سر حدات آن از جزا و پاداش فراتر و دامنه ی آن تا ابد از ادراک هوش فراختر. مردمان را فراخواند تا با شکر گزاری آنها نعمت هایشان را با پی در پی فرستادن زیاده گرداند و ثنای مردم را به خود از راه افزون نمودن نعم خویش متوجه ساخت و با دعوت نمودن به این نعم، نعمت ها را دو چندان نمود و گواهی دهم به اینکه جز الله خدائی نبوده و شریکی برای او نیست.

کلمه ی بزرگی که اخلاص را تاویل آن قرارداد و قلوب را متضمن وصل آن ساخت و در پیشگاه تفکر و اندیشه معنی آنرا کاملا معقول و روشن داشت. خداوندی که چشم ها را قدرت دیدنش نیست و زبانها را توان وصف وی نه و نیز وهم و خیال را به چگونگی ذات اقدسش دسترس نیست. اشیاء را ایجاد فرمود نه از ماده ای که قبلا موجود باشد. آنها را ساخت بی آنکه از قالبی قالب گیری کرده باشد. آنها را به قدرت خویش موجود فرمود و آنها را به مشیت خویش ایجاد کرد. بی آنکه نیازی برای وی در ساختن آنها باشد و فایده ای در صورت بخشیدن به آنان. مگر تثبیت کردن حکمت و هشیار کردن بر طاعتش و اظهار کردن قدرت خویش و رام کردن خلق به عبودیت خویش و عزت بخشیدن به دعوت خود. سپس پاداش مردمان را بر اساس طاعت آنان مقرر فرمود و عقاب و جزای خود را در معصیت آنان. و

p: 36

برای بازداشتن بندگان از نعمت خویش و کشاندن آنان به سوی رضوان و گواهی می دهم که پدرم بنده و فرستاده ی اوست. که وی را قبل ازارسال انتخابش فرمود و پیش از آنکه بیافریند، نامید و پیش از برانگیختنش او را به پیامبری برگزید. آن هنگام که هنوز مخلوقات در حجاب غیبت می بودند و آن هنگام که مردمان در منتهای تاریکی های عدم پوشیده شده بودند و به نهایت عدم مقرون بودند.

از علمی که خدا به عواقب و مآل امور داشت و احاطه ای که پروردگار به حوادث روزگار می داشت و شناسائی کاملی که به وقوع مقدرات داشت، او را برانگیخت تا امر خود را تمام کرده و امضاء حکم خود را قطعی نموده باشد و مقدرات را انفاد و اجرا فرموده باشد و رسول خدا صلی الله علیه و سلم امت ها را دید که در آیین ها فرقه فرقه اند و در پیشگاه اتشهای افروخته خود معتکفند و به بت های خود تراشیده ی خویش پرستشگرند و خدا را با وجود اینکه به طور فطری او را می شناسند منکرند. پس خدای تعالی به وسیله ی محمد صلی الله علیه و آله تاریکی های آن را روشن فرمود و از قلب ها مشکلاتش را برطرف نمود و از جلوی دیده ها آنچه که آنها را می پوشاند برداشت.

به هدایتدر میان مردم قیام فرمود و آنان را از گمراهی رهانید و از کوری نجاتشان داده و بینایشان کرد و آنان را به سوی دین استوار راهنمائی فرمود و به راه راست خواندشان، تاهنگامی که خدای تعالی

p: 37

وی را بر اساس رافت و رحمت و اختیار به سوی خویش برد. پروردگار راغب به دیدار او بود و خود را به دیدن پیامبرش سزاوارتر از دیگران کرد. پس رسول خدا صلی الله علیه وآله هم اکنون از رنج این دنیا در راحت است و اینک گرداگرد وی را ملائکه نیکوکار گرفته اند و رضوان و خشنودی پروردگار آمرزنده او را فراگرفته و در جوار رحمت ملک جبار آرمیده. درود خدا بر پدرم. آن پدری که نبی و امین خدا و بر وحی و برگزیده ی او بود وهمچنین انتخاب شده از سوی خدا بر مردم و مورد رضای پروردگار مهربان بود و سلام خدا و رحمت و برکات او بر وی باد. آنگاه روی به جانب اهل مسجد کرد و فرمود: شما ای بندگان خدا پرچمداران امر و نهی اوئید و حاملان دین خدا و وحی او هستید و امین های خدائید نسبت به یکدیگر و مبلغان اوئید به سوی امت ها.

زمامدار حق، خود در میان شماست و پیمانی است که از پیش با شما داشته است و باقیمانده ای را برای شما باقی گذاشت. کتاب ناطق خدا و قرآن راستگو نور فروزان و شعاع درخشان. بنیان و حجت های آن روشن و اسرار باطن و لطائف دقیقه ی آن آشکار است. ظواهر آن جلوه گر است. پیروان آن مورد غبطه ی جهانند و تبعیت و پیروی از آن، انسان را به سوی رضوان می کشاند. سخن شنوی از آن، راه به سرانجام نجات است به وسیله ی آن به حجت های نورانی خدا می توان دست یافت

p: 38

و به فرائضی که خدای تعالی واجب فرموده است و به محارمی که انسانها را از ارتکاب آنها بازداشته است و به گواهیهای جلوه گرش و به براهین کافیه اش و به فضائل پسندیده و مستحسنش و به رخصت های بخشنده اش و به قوانین واجبه اش می توان راه یافت.

پس خدای تعالی ایمان را برای تطهیر شما از شرک قرارداد و نماز را برای پاک کردن شما از تکبر و زکات را برای پاک کردن جان و روز افزونی رزقتان و روزه را برای تثبیت اخلاص و حج را برای استحکام بخشیدن دین و عدل عمومی را برای تنظیم قلب ها و اطاعت ما را برای نظم یافتن ملت و امامت را برای در امان ماندن از تفرقه و جهاد را برای عزت اسلام و صبر را برای کمک در استحقاق مزد و امر به معروف را برای مصلحت عامه. نیکی کردن به پدر و مادر را سنگر و سپر حفظ از خشم و صله ی رحم را وسیله ی ازدیاد عدد و قصاص را وسیله ی حفظ خونها و وفای به نذر را برای در معرض مغفرت قرار گرفتن .

کیل و وزنها را به اندازه بخشیدن برای تغییر خوی کم دادن و نهی از شرابخواری را برای پاکیزگی از کثافت. دوری گزیدن از تهمت زدن را برای محفوظ ماندن از لعنت و دور بودن رحمت. ترک سرقت را برای الزام به پاکدامنی و شرک را حرام فرمود برای اخلاص و یکسره تن در دادن به ربوبیت او. پس از خدا انگونه که شایسته است بترسید و از دنیا

p: 39

نروید مگر آنکه مسلمان باشید و خدا را در آنچه به آن امر کرده و آنچه از آن بازتان داشته است اطاعت نمائید. همانا که فقط دانشمندان از خدا می ترسند.

آنگاه فرمود:

ای مردم!

بدانید که من فاطمه هستم و پدرم محمد است. آنچه ابتدا گویم همانرا در انتها نیز بر زبان خواهم راند. آنچه گویم غلط نیست و آنچه انجام دهم ظلم و جور نیست. پیامبری از خود شما بر شما آمد که رنجهای شما بر او گران است، دلسوز بر شماست و بر مومنان مهربان و رئوف است. پس اگر پدرم را بشناسید می دانید که من پدری دارم که هیچیک از زنان شما چنان پدری ندارند و برادر پسر عمویم بود نه برادر مردان شما. چه نیکو بزرگواری است آنکه من این نسبت را به او دادم. رسالت خود را رسانید وسرآغاز نبوت را به انذار آغاز کرد. راه خود را از پرتگاه مشرکان گردانید. شمشیر بر فرق انان نواخت گلوگاه آنان را گرفته و فشرد و با زبان حکمت و موعظه ی حسنه آنانرا به راه خدا دعوت کرد. بتها را درهم می شکست. سر سروران را منکوب می کرد. تا جمعشان منهزم شده، از میدان گریختند. تا صبح صادق از زیر پرده ی شب بیرون آمد و حق خالص جلوه گر شد.

زمامدار به نطق در آمد. عربده های شیاطین خاموش شد و آنان لال شدند. خار نفاق از راه برداشته شد. گره های کفر و شقاق از هم گشوده شده و دهانهای شما به کلمه ی اخلاث باز شد. در میان گروهی که سپیدرو و شکم به

p: 40

پشت چسبیده بودند و شما بر کناره پرتگاهی از آتش بودید و مانند جرعه ای آب بودید( که به سادگی شما را می توانستند بنوشند) و آنقدر ضعیف بودید که هر کس طمع به چیزی داشت به سراغتان می آمد و آتش زنه ای بودید که بلافاصله خاموش می شد و نمی توانست جائی را روشن و گرم کند و لگدکوب شده ی روندگان و قدم ها. از آبی که شتران در آن رفته و آنرا آلوده می کردند؛ می آشامیدید، از پوست حیوانات و برگ درختان غذا می گرفتید. خوار بودید و مطرود. می ترسیدید که مردمان اطرافتان شما را بربایند. تا خدای تعالی محمد صلی الله علیه وسلم شما را نجاتتان داد. بعد از چنین و چنان( بعد از حوادث زیادی که بر سر حضرت محمد صلی الله علیه و آله آمد.) بعد از آنکه بلاهائی از دست شجاعان کشید و از گرگهای عرب و از سرکشان اهل کتاب هرگاه که آتش جنگ برافروختند خدا خاموشش فرمود.

یا هر هنگام که شاخ شیطان سر برآورد. یا اژدهائی از مشرکین دهان باز کرد. رسول خدا صلی الله علیه و سلم برادرش را در کام اژدها و گلوگاه آن افکند و او هم بر نمی گشت تا آنکه فرق سر آنان را پایمال شجاعت خود می گردانید و آتش آنها را به آب شمشیرش خاموش کرد.

فرسوده ی تلاش در راه خدا ،

کوشیده در امر خدا ،

نزدیک به رسول خدا ،

سروری از اولیاء خدا،

همواره دامن به کمر زده، نصیحت گر، تلاشگر و کوشش کننده و شما در این هنگامه در خوشی زندگی

p: 41

می کردید.

در مهد امن متنعم می بودید و منتظر اینکه چرخ، گردش را بر علیه ما آغاز کند و گوش به زنگ اخبار بودید. هنگام کارزار عقب گرد می کردید و به هنگام نبرد فرار می نمودید. و هنگامیکه خدا برای پیامبرش خانه ی انبباء( بهشت) و آرامگاه اصفیائ را برگزید، خار و خاشاک نفاق در شما ظاهر شد. جامه ی دین کهنه شد.

ساکت گمراهان به سخن درآمد و پست رتبه گان، با قدر و منزلت شدند و شتر ناز پرورده اهل بطلان به صدا در آمد و در خانه هایتان در آمد و شیطان سر خویش را از مخفی گاه خود بیرون آورد. ندایتان درداد. دید که پاسخگوی دعوت او هستید و برای آنکه فریب او را بخورید؛ آماده اید. خواست که قیام نمائید و دید که شما راحت و سبک این کار را می کنید. گرم و داغتان کرد و غضبناکتان و دید که آتشینید. پس داغ و نشان زدید بر غبر شترتان و بر آبی که سهم شما نبود وارد شدید، در حالیکه از عهد و قرار چیزی نگذشته بود و موضع شکاف زخم هنوز خیلی وسیع بود. دهن زخم هنوز به هم نیامده بود و پیغمبر هنوز به قبر سپرده نشده بود. برای عمل خود بهانه آوردید که از فتنه می ترسیدیم، ولی به راستی که در فتنه افتادید و راستی که جهنم محیط برکافران است.

خیلی دور بود این پیش افتادگی از شما و چطور این کار را کردید؟ به کجا روی می آورید، در حالیکه کتاب خدا در میان دست و پای شماست. مطالبش هویداست

p: 42

و احکامش درخشان است و علائم هدایت آن ظاهر و آشکار است و زواجر و نواهی آن دمبدم به چشم می آید و درخشان است و اوامرش واضح است ولی آن را پشت سر انداخته اید. آیا بی رغبتی به آن را می طلبید. یا به غیر قرآن حکم می کنید. به بدلی است برای ظالمان حکم مخالف قرآن و هر کس غیر از اسلام دینی را طلب کند از او پذیرفته نشده و در آخرت از زیانکاران خواهد بود. سپس آنقدر درنگ نکردید که این دل رمیده آرام گیرد و کشیدن افسار آن سهل گردد. پس آتش گیره ها را افروخته تر می کردید و دامن به آتش می زدید تا اتش را شعله ور کنید. برای اجابت کردن بانگ شیطان گمراه آماده بودید و برای خاموش نمودن انوار دین روشن خدا و از بین بردن سنن پیامبر برگزیده خدا، به بهانه کف، شیر را زیر لب پنهان می خورید و برای خانواده و فرزندان او در پشت تپه ها و درختان کمین گرفته و راه می رفتید و ما باید شکیبائی کنیم بر صدمه هائی از شما که مثل خنجر بران و فرو رفتن سنان در میان شکم بر ما وارد می شود و شما اکنون گمان می برید که برای ما ارثی نیست.

آیا حکم جاهلیت را می طلبید؟ آیا برای گروه اهل یقین چه حکمی بالاتر و بهتر از حکم خداست؟ ایا نمی دانید؟ در حالیکه برای شما مانند آفتاب درخشان واضح است که من دختر اویم!. ای مسلمانان آیا سزاوار است که ارث پدرم را از

p: 43

من بگیرند.

ای پسر قحافه!

آیا در کتاب خداست که تو از پدرت ارث ببری و من از پدرم ارث نبرم؟! عجب امر تازه و زشتی آورده ای؟ آیا دانسته و به عمد کتاب خدا را ترک کرده و پشت سر می اندازید؟ آیا قرآن نمی گوید:

نسلیمان از داود ارث برد و در آیه ی دیگر آنجا که خبر زکریا را بازگو می کند، زکریا عرض کرد: پروردگارا مرا فرزندی عنایت فرما تا از من و آل یعقوب ارث برد.

و فرموده خویشاوندان رحمی اولی به یکدیگرند و فرموده: خدای تعالی به شما درباره ی اولاد وصیت می فرماید که برای پسر دو برابر بهره ی دختر است.

و می فرماید: یعنی هنگامی که مرگ یکی از شما فرارسد بر شما نوشته شده است اینکه وصیت کنید برای والدین و نزدیکان، حکمی است حق برای متقیان و شما گمان می برید که مرا بهره ای نیست و سهمی از ارث پدرم ندارم؟

آیا خدا شما را مخصوص آیه ای فرمود که پدرم را از آن بیرون کرده؟ آیا آنکه می گوئید اهل دو کیش از یکدیگر ارث نمی برند؟ و یا من و پدرم را اهل یک کیش نمی دانید؟ و یا شما به خصوص و عموم قرآن از پدرم و عموزاده ی من داناترید؟

اینک این تو و این شتر، شتری مهارزده و رحل نهاده شده برگیر و ببر، با تو در روز رستاخیز و حشر ملاقات خواهد کرد. چه نیکو داوری است خدا و نیکو دادخواهی است محمد صلی الله علیه و آلی و چه خوش وعده گاهی است قیامت. در آن ساعت و

p: 44

آن روز اهل باطل زیان می برند و آن وقت دیگر ندامت و پشتیبانی شما را سودی نرساند و برای هر خبری قرارگاهی است پس خواهید دانست که عذاب خواری افزا بر سر چه کسی فرود خواهد آمد و عذاب همیشگی بر چه کسی حلول خواهد نمود.

آنگاه رو به سوی انصار کرده و چنین فرمود:

ای انجمن نقباء و بازرسان!

ای بازوان ملت!

ای حافظان اسلام!

این ضعف و غفلت در مورد حق من از چیست؟ و این سهل انگاری از دادخواهی من چرا؟ آیا پدرم رسول خدا صلی الله علیه و سلم نمی فرمود: باید حرمت هر کس در مورد فرزندان او حفظ شود. چه به سرعت مرتکب این اعمال شدید و چه باعجله این بز لاغر شده آب از دهان و دماغ او فرو ریخت( مثلی است). در صورتیکه شما را طاقت و توان بر آنچه درراه آن می کوشیم هست و نیرو برای حمایت من در این مطالبه و قصدم هست.

آیا می گوئید که محمد صلی الله علیه و آله مرد؟ درست است که: این مصیبتی است بزرگ ، مصیبتی است در نهایت وسعت ، شکاف آن سر باز و بسی فراخ است و درز دوخته شده شکافته شد. زمین سراسر بر اثر غیاب او تاریک گردید و ستارگان بی فروغ گردیدند، آرزوها به ناامیدی گرائید، کوهها از جا فروریخت، حرمت حریم پامال شد و احترامی برای کسی پس از وفات او باقی نماند. پس این مصیبت به خدا بزرگترین پیش آمد بود و مصیبت بزرگ بود که بلیه و پیش آمدی مانند آن نیست و بلای جانگدازی در این دنیا

p: 45

به پایه ی آن نمی رسد.

کتاب خدا آن را آشکار کرده همان قرآن که در خانه هایتان، در مجالس شبانه و روزانه تان، آرام و یا بلند و با صوت، با تلاوت و خوانندگی آنرا می خوانید. این بلائی است که پیش از این هم به انبیاء و رسل وارد شده بود. حکم حتمی است و قضائی است قطعی. آری این ایه برای شما پیشاپیش موضوع موت پیامبر را خبر داده است: محمد صلی الله علیه و آله نیست مگر پیامبر که پیش از وی پیامبران دیگری درگذشتند پس اگر او بمیرد و یا کشته گردد به عقب برمی گردید و آن کس که به عقب برگردد به خدا زیانی نمی رساند و خدا شکر کنندگان را پاداش خواهد داد.

ای پسران قیله( قیله مادربزرگ اوس و خزرج بود)!

آیا من نسبت به میراث پدرم مورد ظلم واقع شوم؟ در حالیکه مرا می بینید و سخن مرا می شنوید و دارای انجمن و اجتماعید. صدای دعوت مرا همگان می شنوید. از هر جهت آگاهی از حال من دارید و دارای نفرات و ذخیره اید، دارای ابزار و قوه اید، نزد شما اسلحه و زره و سپر هست. صدای دعوت من به شما می رسد ولی جواب نمی دهید؟ و ناله و فریادخواهی من به گوشتان می رسد ولی دستگیری نمی کنید و یاری نمی نمائید؟ در حالیکه شما به شجاعت و جنگاوری معروفید و به خیر و سلاح معروفید. شما برگزیدگانی بودید که انتخاب می شدید و انتخاب شوندگانی که برگزیده شدید، با عرب پیکار کردید و تحمل رنج و زحمت نمودید،

p: 46

با امتها به رزم بر خاستید، با پهلوانان به نبرد برخاستید، همواره فرمانده بودید و شما همیشه فرمانبر بودید یعنی ما امر می کردیم و شما تسلیم امر ما بودید، تا آسیای اسلام به گردش افتاد. پستان روزگار به شیر آمد و نعره های شرک آمیز خاموش شد و دیگ طمع و تهمت از جوش افتاد و آتش کفر خاموش شد و دعوت ندای هرج و مرج آرام گرفت و نظام دین کاملا ردیف شد. پس چرا بعد از اقرارتان ایمان را حیران شدید؟ و چسان پس از آن مرحله آشکار همکاری خود را نهفته کردید؟و بعد از آن پیش قدمی،عقب نشستید؟ و بعد از ایمان شرک آوردید؟ در حالیکه قرآن می فرماید:

آیا نمی جنگید با گروهی که عهد شکستند و خواستند رسول خدا را اخراج کنند با آنکه آنان جنگ را آغاز نمودند، آیا از آنان هراس دارید در حالیکه خدا سزاوارتر است که از او بهراسید اگر که مومنید.

به هوش باشید که من می بینم به تنبلی و تن آسائی همیشگی دل نهاده اید و آنکس را که سزاوارتر به قبض و بسط امور بود از زمامداری دور کرده اید. با راحت باش خلوت کرده اید و از تنگنای زندگی سخت به فراخنای آن رسیده اید. در اثر آن آنچه را که حفظ کرده بودید از دهان بیرون افکندید و آنچه را که فرو برده بودید استفراغ کردید، پس بدانید اگر شما و هر که در زمین است کافر شوید خدای تعالی بی نیاز از همگان و ستوده است. بدانید آنچه من گفتم با معرفت کامل بود به

p: 47

سستی که در خوی شما پدید آمده و آشنائی که قلب شما با بی وفائی و خیانت حاصل نموده است و لیکن اینها جوشش دل اندوهگین است و بیرون ریختن خشم و غضب و آنچه که روانم نمی تواند تحمل کند و جوشش و برون ریزی از سینه ام و پیش افکندن حجت و دلیل و برهان بود. پس خلافت را بگیرید ولی بدانید که پشت این شتر خلافت زخم است و پای آن تاول کرده و سوراخ است. عار آن باقی است و نشان از غضب خدا دارد و ننگ ابدی و هر که آن را بگیرد فردا به آتش فروزان خدا که بر قلبها احاطه می یابد خواهد رسید. آنچه می کنید در برابر خشم خداست به همین زودی آنانکه ستم کردند خواهند دانست که به کدام بازگشتگاهی باز خواهند گشت و من دختر آنکس هستم که شما را از در پیش بودن عذاب دردناک خبر داد، پس شما هر چه خواهید بکنید و ما هم کار خود ر می کنیم و شما منتظر بمانید که ما هم منتظر خواهیم ماند.

آنگاه ابوبکر پاسخ داد و گفت:

ای دختر رسول خدا! همانا پدر تو بر مومنین عطوف و کریم و رئو ف و رحیم بود و بر کافران عذاب و عقاب عظیم. اگر نسب او را بسنجیم یقینا وی را پدر تو نه پدر دیگر زنان خوهیم یافت و وی را برادر شوهر تو و نه دیگر دوستان خواهیم یافت. پدرت وی را( شوهر تو را) بر هر دوستی و خویشی برتری داد و شوهر تو نیز پدر را در

p: 48

هر کار بزرگی مساعدت کرد. شما را دوست نمی دارد مگر هر سعادتمندی و دشمن نمی دارد شما را مگر هر بدکاری زیرا که شما خاندان پاک رسول خدا هستید و برگزیده ی نجیبان جهان شما ما را به خیر راهنمایان بودید و به سوی بهشت راهای روشن و تو به خصوص ای برگزیده ی زنان و دخت برترین پیامبران در گفتارت راستگویی و در عقل فراوانت بر دیگران پیش قدمی، هرگز از حقت بازداشته شده نخواهی بود و در راست گوئی تو بازدارنده ای نخواهد بود و به خدا قسم من قدمی از رای رسول خدا صلی الله علیه و سلم فراتر نگذاشتم و جز به اذن او اقدام نکردم و پیشرو قبیله به قوم و خویشان خود دروغ نمی گوید. من خدا را گواه می گیرم و خدا بر گواهی دادن من کافی است. من از پیامبر خدا شنیدم که می فرمود:

ما گروه پیامبران دینار و درهم و خانه و مزرعه ای به ارث نمی گذاریم ما فقط کتاب و حکمت و علم و نبوت به ارث می گذاریم و آنچه ما به عنوان طعمه و وسیله ی تغذیه داریم به عهده ی ولی امر بعد از ماست که هر گونه بخواهد درباره اش حکم نماید. و ما آنچه را که تو در طلب آن هستی در مصرف خرید اسب و اسلحه قراردادیم تا مسلمانان با آن کارزار کنند و با کفار جهاد نمایند و با سرکشان بدکار جدال نمایند و این کار را به اتفاق همه مسلمانان نمودم و تنها دست به این کار نزدم و در

p: 49

رای و نظری که نزدم موجود بود مستبدانه عمل نکرد. اینک این حال من و این مال من است برای تو و در اختیار توست. نه از تو دریغ و مضایقه شده و نه برای کسی دیگر ذخیره کرده می شود که توئی سرور بانوان امت پدر خود و درخت بارور و پاک برای فرزندان خود هستی. انکار فضائلی که مجموعه ی آن خاصه ی توست نخواهد شد و از شاخه و ساقه ی تو کس نمی تواند فرو نهد. حکم تو نافذ است در آنچه من مالک آنم آیا تو خود می پسندی که من در این موضوع خلاف گفته ی پدرت صلی الله را عمل کنم.

حضرت فاطمه سلام الله علیه فرمود:

سبحان الله! پیامبر اکرم از کتاب خدا رویگردان نبود و مخالف احکام قرآن کریم حکمی نمی فرمود پیوسته او پیرو قرآن بود و در فضا و پشت سوره های آن می پیمود( هرگز از قرآ، تخطی نمی نمود). آیا می خواهید علاوه بر غدر و مکر چیزی هم به زور به او ببندید؟ این کار بعد از وفات او شبیه است به آن آدمها که برای هلاک او در زمان حیاتش گسترده شد. اینک این کتاب خدا بین من و شما حکم عادل؛ و ناطق قطعی به حق من و باطل است که؛ می گوید: زکریا از خدا خواست به من فرزندی عطا فرما که از من و آل یعقوب ارث برد و باز می فرماید: سلیمان از داود ارث برد. خداوند متعال بیان روشن در آنچه از سهمیه ها قرارداده و از فریضه ها و سهمیه ی

p: 50

میراث و آن بهره هائی که از برای مردان و زنان مقرر فرموده بقدر توضیحات کافی داده؛ که بهانه های اهل باطل را برطرف نموده و مجال گمان و شبهه برای احدی تا قیامت باقی نگذارده است. نه چنین است بلکه( کلام خود را آیه ی قرآ، انجام می رسانند؛ یعقوبی که مصیبت زده است و یوسفش را از دست داده گوید) گرگ او را نخورده ولی هواها و ساخته های نفسانی شما برای شما راهی پیش پایتان نهاده پس مرا صبر باید صبری جمیل و خدا بر آنچه اظهار می کنید و یاور ماست.

ابوبکر پاسخ می دهد:

ابوبکر پاسخ می دهد: خدای راست گفت و رسول او نیز راست گفت و دختر پیامبر نیز راست گفت. تو معدن حکمتی و مرکز هدایت و رحمت و پایه ی دین و آئینی و سر چشمه ی حجت و دلیلی. سخن حق ترا دور نمی افکنم و سخن ترا انکار نکرده و بر آن عیجبجوئی نمی کنم. اینک این مسلمانان حکم بین من و تو این قلاده ای که به گردن آویخته ام، آنان به گردنم انداخته اند و به اتفاق ایشان آنچه گرفته ام نه بر خویشتن بزرگ بینی دارم و نه خود رایم و مستبد و نه آنچه برداشته ام برای خود برداشته ام و ایشان همگی بر آنچه گفته ام شاهد و گواهند.

آنگاه حضرت صدیقه ی طاهره سلام الله علیها به سوی مردم توجه کرده و فرمود:

ای مردمان! که برای شنیدن حرف بیهوده شتابانید و کردار زشت زیان آور را نادیده می گیرید، آیا در قرآن نمی اندیشید یا آنکه

p: 51

بر دلها مهر زده شده؟ نه بلکه آنچه از اعمال زشت انجام داده اید تیرگی بر دلهای شما زده است و گوش ها و چشمهایتان را فرا گرفته است. بسیار بد مآل اندیشی کردید و آیات قرآن را تاویل نمودید و بد راهی به او نشان دادید و بد معاوضه کردید. به خدا قسم تحمل این بار برایتان سنگین و عاقبت آن برایتان پر از زر و بال خواهد بود و وقتی که پرده برای شما برداشته شود و زیانهای این امر برایتان روشن گردد و آنچه را که حساب نمی کردید بر شما آشکار گردد. آنجاست که اهل باطل زیانکار گردد.

p: 52