شرح وظايف روحانيون و مديران كاروانهاى حج

مشخصات كتاب

نام كتاب: شرح وظايف روحانيون و مديران كاروانهاى حج( 1389)

نويسنده: معاونت امور روحانيون

موضوع: مباحث اجتماعى و سياسى

زبان: فارسى

تعداد جلد: 1

ناشر: نشر مشعر

مكان چاپ: تهران

سال چاپ: تابستان 1389

نوبت چاپ: 1

ص:1

امام خمينى (قدس)

ص:2

ص:3

ص:4

ص:5

ص:6

ص:7

ص: 8

حج و عناوين مناسك آن، گوياى محتواى والاى اين فريضه الهى پر راز و رمز و آكنده از اشاره و كنايه است.

اين واژه كوتاه و خوش آهنگ، پيامى به بلنداى تاريخ معنوى بشر دارد؛ تاريخى كه نظام بخش زندگى انسان ها بر اساس حق و عدل است. حج، گردهمايى پاكان و نيكان و وارستگان معنويت گرا و از دنيارستگان آخرت گرا است. در اين گردهمايى، حاجيان از لحظه اى كه به قصد حج، از خانه و ديار جدا مى شوند و همه پيوندهاى دنيايى را مى گسلند، تا آن گاه كه در ميقات احرام مى بندند، تا طواف، تا وقوف، تا رمى و تا ذبح و ... خدا را مى جويند و در پى وصال اويند.

مراتب معنوى حج، كه سرمايه حيات جاودانه است و انسان را به افق توحيد و تنزيه نزديك مى نمايد، حاصل نخواهد شد مگر آنكه دستورات عبادى حج به طور صحيح و شايسته و مو به مو عمل شود، و حجاج محترم و روحانيون معظم كاروان ها، تمام همّ خود را صرف در تعليم و تعلم مناسك حج كنند.

«صحيفه حج، ج اول، ص 138»

ص: 9

مقدمه

مناسك حج، تبلور حالات گوناگون انسان خداجوى عاشق پيشه بيقرار است كه رو به سوى او دارد و نشان از او مى جويد.

حج، كنگره مخلصان، تقواپيشگان، صالحان و عابدان روى زمين است.

حج، يك اردوى آموزشىِ چند روزه و تمرين براى آماده سازى انسان است تا در پهنه زندگى، خود را براى پيكارى بى امان با شيطان و شيطان صفتان مهيا سازد.

شايان توجه است كه اگر حاجى در اين سفرِ الهى به خود نپردازد و از خودبينى رها نشود و برتزكيه و تصفيه همت نگمارد و به رموز و اسرار حج دست نيابد و خود را تزكيه نكند و از لوث رذايل و پليديهاى اخلاقى و روحى پاكيزه نشود، به هيچ يك از مقاصد حج دست نخواهد يافت. اين هدف والا و مهم محقق نخواهد شد مگر آنكه روحانيون، معين، معينه و مديران محترم و معزز كاروانهاى حج جد، جهد نمايند تا حج گزاران و زايران محترم به درستى و شايستگى رسالت مهم و خطير خويش را به انجام رسانند. بديهى است لازمه اين امر آگاهى و شناخت كامل روحانيون، معين، معينه و مديران محترم از وظايف و مأموريت هاى تعيين

ص: 10

شده براى تحقق اهداف حج ابراهيمى مى باشد، بدين منظور معاونت امور روحانيون:

1) شرح وظايف مصوب عوامل تأثيرگذار در كاروان را تهيه و ارائه نموده.

2) بايستگى ملاحظه و بكارگيرى آن را مورد تأكيد قرار مى دهد.

3) با توجه به مسئوليت و اختيارات روحانى به عنوان رئيس شوراى فرهنگى، ايفاء نقش حقيقى در اين جايگاه را خواستار مى باشد.

بدان اميد كه اين مجموعه يارى رسان خادمان ضيوف الرحمان باشد. پيشنهادات اصلاحى شما موجب امتنان و اغتنام خواهد بود.

حوزه نمايندگى ولى فقيه در امور حج و زيارت

معاونت امور روحانيون

ص: 11

فصل اول: شرح وظايف روحانيون و معين هاى كاروان حج

اشاره

ص:12

ص: 13

هدف: به منظور هدايت فرهنگى كاروانيان و برنامه ريزى براى راهنمايى، توجيه و همراهى آنان از زمان شكل گيرى كاروان تا پايان سفر براى هر كاروان روحانى و معين و يا معينه تعيين مى گردد.

الف) تشكيل جلسات قبل از سفر

تشكيل حداقل ده جلسه توجيهى آموزشى براى زائران مدينه قبل و دوازده جلسه براى مدينه بعد، قبل از سفر حج

تلاش در جهت بايدهاى قبل از سفر از جمله اصلاح قرائت و تلبيه زائران و توجيه آنان در رسيدگى به اداى حقوق واجب ديگران.

ب) مردم دارى و حسن معاشرت و همكارى با زائران

1. احترام به زائران و ايجاد ارتباط دوستانه با آنان.

2. برخورد عاطفى و متواضعانه با زائران.

3. بردبارى در برابر عوامل تنش زا در كاروان با بهره گيرى از اخلاق و آموزه هاى اسلامى.

4.

ص: 14

ج) رعايت شئون روحانيت

1. حفظ شئون روحانيت و پرهيز از مواضع تهمت.

2. آراستگى كامل با لباس روحانى در حرمين شريفين.

3. همكارى با زائران در انجام فقط نيابت تبرعى در طواف و يا ... در صورت درخواست زائر و امكان انجام آن

د) مديريت فرهنگى كاروان و نظم و انضباط همراه با سازماندهى در كاروان

1. برنامه ريزى در جهت اداره صحيح فرهنگى كاروان با همكارى مدير برابر دستور العمل هاى ابلاغى معاونت آموزش و پژوهش بعثه

2. پيش بينى نيازهاى فرهنگى

3. تلاش در جهت نظم و انضباط در برنامه هاى فرهنگى- آموزشى.

4. شناسايى و سازماندهى افراد شايسته در كاروان در جهت كمك به افراد آسيب پذير

5. تشكيل گروه ارشاد و نظارت بر حسن عملكرد آنان

ه-) تبيين و تعليم احكام و مناسك حج

1. دسته بندى مسائل و احكام و مناسك مورد نياز گروه هاى مختلف زائران و تبيين و تعليم آن

2. تقسيم وقت جلسه به بيان احكام، اسرار و معارف، تاريخ و مسائل اخلاقى- تربيتى

3.

ص: 15

4. استفاده از شيوه هاى مفيد آموزشى براى گروه هاى مختلف (تشكيل كلاس، استفاده از نوارهاى صوتى و تصويرى و پاسخ به سؤالات و استفاده از ماكت).

5. ايجاد روحيه پيگيرى در فهم مسائل شرعى

6. پرهيز از نقل موارد اختلافى و نظر مراجعى كه در كاروان مقلد ندارند

و) همراهى با زائران در انجام صحيح مناسك

1. همراهى و نظارت بر اعمال عموم زائران و كنترل مناسك انجام گرفته

2. كمك نسبت به انجام مناسك سالمندان و معذورين

3. تكميل فرمهاى مراقبت اعمال

ز) معرفى اماكن مقدسه مكه و مدينه

1. معرفى اجمالى شبه جزيره عربستان از نظر جغرافيايى خصوصاً حرمين شريفين.

2. توضيح كامل اماكن مكه و مدينه، شبِ قبل از بازديد و توضيح كوتاه هنگام ديدار به ويژه در مورد حضرت خديجه و حضرت ابوطالب.

3. توجيه زائران نسبت به مناطق مختلف همچون بدر، خيبر، ربذه در جلسات مدينه و غدير، جعرانه، حديبيه و فخ در جلسات مكه.

4.

ص: 16

ح) رعايت سياستهاى بعثه

1. شركت در گردهمايى در ايران و جلسات داخلى و منطقه اى بعثه در عربستان.

2. اعلام ورود در اولين روز حضور در مدينه و يا مكه و ارائه فرم هاى مربوطه.

3. حضور در جلسات عمومى بعثه و دعاى كميل و برنامه برائت به همراه زائران.

4. همكارى با رابطان محترم معاونت امور روحانيون.

5. پرهيز از اعمال نظر شخصى و تكروى

6. سعى در انعكاس نظرات مفيد و تجربه شده به معاونت.

7. ارائه قبض معتبر به زائران در قبال دريافت وجوهات شرعيه و نذورات.

8. تقسيم كار با معين و معينه و سعى در راهنمايى كامل معين و يا معينه هاى سال اولى

9. ايجاد روحيه تعاون و همگرايى در كاروان و پرهيز از بيان مسائل اختلافى و تفرقه انگيز.

10. پرداخت محترمانه اهدايى مقام معظم رهبرى به ايثارگران و خانواده محترم شهيدان.

11. همسو سازى فعاليت ها در چهارچوب شرح وظائف ابلاغى

ط) كوشش در ايجاد روحيه معنوى در كاروان

1. تلاش در جهت تحكيم مبانى اعتقادى زائران و پاسخ به شبهات آنان.

2.

ص: 17

3. سعى در تبيين راههاى اصلاح نفس و خودسازى براى زائران و اعلام برنامه هاى ارتباط با خدا در كاروان.

4. تهيه طرح بايدها و نبايدهاى اخلاقى قبل از سفر، در طول سفر و پس از سفر.

5. فوق برنامه هاى معنوى: ختم قرآن، ختم صلوات، سه روز روزه مستحبى در مدينه، اعتكاف در مسجد الحرام، رفتن مجدد به قبا و احد و ....

6. آشنا ساختن آنان با سيره معصومين عليهم السلام و الهام گيرى از آن بزرگواران.

7. سعى در پايدار سازى آثار حج و زيارت در زائران و تحكيم افكار نورانى حضرت امام قدس سره در همگرايى و وحدت اسلامى و صيانت از انقلاب اسلامى و پاسخ به نيازهاى معنوى زائران.

ص:18

ص: 19

فصل دوم: شرح وظايف خواهران معينه

اشاره

ص:20

ص: 21

شرح وظايف خواهران معينه

اشارة

هدف: خدمتگزارى به بانوان زائر و پاسخگويى به نيازهاى دينى، معنوى آنان در راستاى انجام مناسك حج.

الف) جلسات قبل از سفر

1. شناسايى بانوان زائر از نظر اعتقادى، علمى و كشف روحيات و خواسته هاى آنان.

2. برنامه ريزى جهت تبيين مسائل خاص بانوان و تذكر بايدهاى قبل از سفر به آنان.

3. توجيه بانوان زائر در مورد تقليد و تصحيح قرائت و تلبيه.

4. شناسايى بانوان متعهد به منظور همكارى در شوراى فرهنگى و گروه ارشاد كاروان.

ب) تعامل سازنده با زائران و حُسن خلق و معاشرت

1. برخورد مفيد و مؤثر جهت جذب و تأثيرگذارى در بانوان.

2. حُسن معاشرت و صبر و بردبارى و ايجاد آرامش در خواهران.

3.

ص: 22

ج) رعايت شئون و مقتضيات

1. حفظ قداست و جايگاه معنوى رهبرى معنوى بانوان.

2. پرهيز از مواضع تهمت و رعايت موازين شرعى.

3. الگوى اخلاقى و عملى بودن براى بانوان زائر.

د) تنظيم برنامهها و سازماندهى بخش خواهران

1. هماهنگى كامل با روحانى و تنظيم برنامه با نظارت و إشراف روحانى و گزارش پيشرفت كار به وى.

2. رعايت نظم و انضباط در امور فرهنگى.

3. سازماندهى خواهران و يارى گرفتن از افراد توانمند براى كمك به افراد ناتوان.

ه) تبيين احكام عمومى، مناسك و احكام خاص بانوان

1. برنامهريزى جهت آموزش بانوان زائر.

2. پرهيز از بيان فتواهاى مختلف در جلسات مشترك و بيان فتواى هر مرجع در جمع مقلدين وى.

3. بيان مسائل اخلاقى مورد نياز بانوان زائر و زمينهسازى براى بهرهبردارى معنوى از اين سفر.

4. پيشگيرى و توجيه زائران در زمينه شبهات عقيدتى.

5. مطلع ساختن روحانى نسبت به بعضى از سؤالهايى كه بانوان دارند و مناسب است روحانى كاروان در ضمن صحبتها به آن اشاره كند و پاسخ دهد.

6.

ص: 23

7. بيان تاريخ بانوان صدر اسلام و الگوگيرى از آنان براى خواهران زائر به ويژه حضرات هاجر، خديجه و سميه در مكه و حضرت زهرا، ام البينين و صفيه در مدينه

و) همراهى زائران درمناسك

1. حضور در ميقات و يادآورى و راهنمايى و نظارت بر حسن انجام احرام بانوان زائر.

2. همراهى زائران در شب دهم از مشعرالحرام به منا و رمى جمره عقبه.

3. همراهى خواهران سالمند و نظارت بر صحت اعمال آنان.

4. كنترل اعمال بانوان و گزارش به روحانى كاروان و ثبت در دفتر مراقبت اعمال.

ز) توجيه اماكن حرمين شريفين

1. همراهى بانوان در مسجدالنبى (ص) و مسجدالحرام و توضيح اماكن اين دو مسجد.

2. همراهى بانوان در مقابل بقيع و راهنمايى آنان در نحوه عرض ارادت به معصومين (ع).

ح) رعايت سياستهاى بعثه

1. حضور به موقع در جلسات بعثه در ايران و عربستان

2. حضور و همكارى در برنامههاى بعثه، همانند دعاى كميل و انتظامات مربوطه و بازديد از اماكن.

3. همكارى با رابطان محترم و پاسخ به سئوال هاى معمول

4. پرهيز از تكروى و اعمال سليقه شخصى.

5.

ص: 24

6. هماهنگى برنامه ها با روحانى و گزارش فعاليتهاى انجام شده.

7. تنش زدايى و ايجاد آرامش در كاروان.

8. همسوسازى فعاليت ها در چهارچوب شرح وظائف ابلاغى

ط) تلاش در جهت توسعه معنويت در بين بانوان

1. كشف راههاى تثبيت معنويت و نهادينه كردن آن در زائران.

2. پركردن اوقات فراغت آنان با برنامههاى مختلف قرائت، و ختم قرآن، ختم صلوات و غيره با همكارى روحانى كاروان.

3. تهيه برنامه ويژه زائران قبل از سفر و در طول سفر و پس از سفر و اجراى آن با هماهنگى روحانى كاروان

4. استفاده از ادعيه صحيفه سجاديه (به ويژه دعاى مربوط به پدر و مادر و فرزند) در جهت تعميق و رشد معنوى زائران.

ى) پيشنهاد بهينهسازى راهبردهاى معنوى زائران

1. شناسايى تنگناهاى شيوه جارى در اجراى برنامهها و فعاليتها و راههاى اصلاح اين تنگنا و انعكاس به معاونت.

2. ارائه طرح و پيشنهادهاى سودمند در روند

صحيح اداره معنوى كاروان.

ص: 25

برنامه كلاسهاى آموزشى

اشاره

1. روحانيون محترم كاروانها موظفند پيش از عزيمت، 10 جلسه آموزشى براى كاروانهاى مدينه قبل و 12 جلسه براى كاروانهاى مدينه بعد در ايران داشته باشند.

2. زمان هر جلسه آموزشى حداقل 5/ 2 ساعت بوده و با هماهنگى مدير به مباحث فرهنگى و اجرايى تقسيم مى شود.

الف) محورهاى مباحث فرهنگى و معنوى

- احكام

- مناسك حج (حتى الامكان همراه با آموزش عملى)

- اسرار و معارف حج

- توجيه نسبت به اماكن و تاريخ اسلام در مكه و مدينه

- اخلاق و آداب سفر

- تصحيح حمد و سوره

ص: 26

ب) محورهاى اجرايى

- توصيه هاى مدير كاروان

- توصيه هاى بهداشتى و پزشكى

جهت هرچه پربارتر شدن جلسات آموزشى از كتاب عناوين و سرفصل هاى آموزشى حج تمتع تدوين معاونت آموزش و پژوهش استفاده نماييد.

ص: 27

توصيه ها

اشاره

1. جهت تأثير بخشى بيشتر، در هر هفته يك جلسه آموزشى تشكيل شود و از برقرارى جلسات پيوسته خوددارى گردد.

2. زمانبندى مطالب جلسه به شكلى تنظيم گردد كه براى زائران ملالآور نباشد.

3. جلسات آموزشى در تكايا و حسينيههايى كه به محل سكونت زائران نزديكتر است، برگزار شود.

4. از نخستين جلسه آموزشى، افراد آگاه به احكام و مناسك حج و كسانى را كه حمد و سوره آنان صحيح است شناسايى و در جهت تصحيح حمد و سوره زائران، از آنان كمك بگيريد.

5. در هر جلسه، موضوع نو و جديد مطرح كرده، از مسائل و موضوعات تكرارى و خسته كننده خوددارى گردد.

6. كارتهاى مخصوصى تهيه شده تا آنان كه حمد و سوره را غلط ميخوانند، موارد اشتباهشان روى كارتشان مشخص شود و به آنان تحويل گردد تا با بهرهگيرى از نوار آموزشى حمد و سوره، تا موسم حج نسبت به اصلاح آن اقدام نمايند.

7.

ص: 28

8. كاروانهايى كه معين دارند، لازم است نسبت به شيوه كار در زمينه بيان احكام و سخنرانى در جلسات و همراهى با زائران- مطابق با شرح وظايف- قبل از اعزام تقسيم كار نموده و تا پايان سفر طبق برنامه عمل شود و نحوه تقسيم كار در فرمهاى مخصوص تكميل و در آغاز ورود به مكه مكرمه يا مدينه منوره به معاونت امور روحانيون بعثه مقام معظم رهبرى تحويل نماييد.

9. در زمينه مسائل مربوط به احكام و مناسك، در جلسات آموزشى موارد كلى مطرح و از بيان جزئيات و فروع كه موجب اضطراب زائران ميشود خوددارى گردد.

10. به كسانى كه در جلسات آموزشى شركت نميكنند، محترمانه تذكر داده، آنان را با برخورد اسلامى به شركت در جلسات ترغيب نماييد.

11. در جلسات آموزش ضمن تبيين مناسك و احكام، مسائل عرفانى و اخلاق و آداب، محور واقع شود تا زمينه تغيير و تحول روحى و اخلاقى زائران را فراهم آورد.

12. حتيالمقدور در جلسات آموزشى، از تصاوير و فيلم هاى ويدئويى مربوط به آموزش مناسك و نيز اماكن مكه و مدينه استفاده نماييد. ماكتهاى آموزشى نيز در اين زمينه تهيه شده است كه با هماهنگى مدير كاروان ميتوان در جلسات از آنها بهره برد.

13. نظر به اينكه آگاهى از وضعيت تحصيلى، سنى، شغلى و ... زائران، توانمندى روحانيون محترم را در برنامه ريزى صحيح و انجام فعاليتها افزايش مى دهد، اين معاونت، اطلاعات كامل زائران همسفر را در پايگاه اطلاع رسانى معاونت امور روحانيون www .beseh -rohani .ir ( صفحه شخصى، سابقه تشرف، شماره

14.

ص: 29

كاروان حج سال جارى- زائران و عوامل) قرار داده است، ميتوانيد به اين اطلاعات دسترسى پيدا كنيد.

15. پس از استخراج مشخصات زائران كاروان خود، و بررسى اعمال شرعى آنان، اطلاعات درخواستى را در دفترچه مراقبت اعمال منعكس و حداكثر 15 روز پس از بازگشت از سفر حج، آن را به آدرس: تهران- خيابان آزادى- ساختمان حج و زيارت- طبقه اول- معاونت امور روحانيون ارسال نماييد.

16. تكليف زائران نايب به دقت مشخص شود، اگر خود آنان مستطيع هستند، يا از معذورين به شمار ميآيند به آنان رسماً ابلاغ شود.

17. خانمهايى كه همسران آنها همراهشان نيستند و احتمال اين كه در ميقات معذور باشند وجود دارد، از هم اكنون توجيه، و اجازه نذر از شوهرانشان بگيرند تا با مشكل روبرو نگردند.

18. برخى كاروانها با همت روحانى و زائران جوان به صورت خود جوش اقدام به پيادهروى از عرفات تا مشعر و سپس به منا ميكنند براى پرهيز از مشكل بايد اين اقدام پسنديده با هماهنگى روحانى و مدير كاروان انجام شود.

19. مقامات سعودى در ديدارهاى متعدد از اصرار زائران ايرانى بر نماز خواندن آنان در پشت مقام ابراهيم و يا با فاصله كمى از آن اظهار ناخرسندى كردهاند اين موضوع ضمن آنكه مزاحمت براى طواف كننده است، در آموزش مناسك مورد توجه قرار گيرد.

20. در صورت امكان ترتيبى اتخاذ فرماييد كه زائران در روزها و شبهاى شلوغِ حرمين شريفين، از مساجد اطراف كاروان هاى خود كه در آن عليه شيعه تبليغ نميشود جهت اقامه نمازهاى واجب

21.

ص: 30

استفاده كنند. لازم است از شركت در نماز جماعت در مساجدى كه در آن عليه شيعه صحبت ميشود اجتناب گردد.

تذكر مهم

روزآمدسازى اطلاعات

شايسته است به منظور تصحيح و روزآمدسازى مشخصات خويش به صفحه شخصى خود در پايگاه اطلاع رسانى معاونت امور روحانيون مراجعه و موارد ذيل را انجام دهيد:

1. در قسمت مشخصات فردى چنانچه اطلاعات خواسته شده كامل يا صحيح نمى باشد، صحيح آنرا از طريق ارتباط با ما ارسال نماييد تا پس از ورود در بانك اصلى، اطلاعات شما بروز رسانى و تصحيح گردد. دقت فرماييد حتماً آدرس، تلفن همراه، تلفن محل سكونت و پست الكترونيكى تكميل گردد تا از طريق پيامك تلفن همراه يا پست الكترونيكى پيام هاى ضرورى براى شما ارسال شود.

2. چنانچه قسمت مشخصات فردى فاقد عكس مى باشد عكس خود را (در قطع 4* 6) درج يا به معاونت امور روحانيون اعلام تا در جايگاه خود قرار گيرد.

3. در قسمت آخرين وضعيت، مواردى كه با وضعيت شما منطبق نمى باشد،- خصوصاً اولويت هاى اعزام- از طريق ارتباط با ما اعلام فرماييد.

4. در قسمت نوشته ها چنانچه تأليفات و تحقيقات شما كاملًا درج نشده است، خودتان اصلاح فرماييد.

5. شما مى توانيد در جهت غنا بخشيدن به پايگاه اطلاع رسانى امور روحانيون از طريق مديريت اخبار، اخبارى كه اطلاع آن براى روحانيون حج و زيارت مفيد مى باشد را در اين قسمت درج فرماييد.

6. در صورت تأييد مديريت پايگاه در بخش عمومى يا خصوصى حسب

7.

ص: 31

مورد، استفاده خواهد شد. بديهى است افرادى كه به صورت فعال با اين قسمت يا وبلاگ نويسى مشاركت داشته باشند از امتيازات پيش بينى شده بهره مند خواهند شد.

ص:32

ص: 33

تكميل ره آورد تشرف حج

اشاره

همانگونه كه مستحضريد اين سفر معنوى و بابركت، همواره دستاوردهاى مهم و ويژهاى به همراه دارد كه ميتوان با ثبت، نگارش و تدوين بخشى از آن، اين معاونت را در ساماندهى آن به منظور بهرهبردارى ديگران يارى نمود، بنابراين بايسته است، جنابعالى بر انجام آن، اهتمام جدى و شايسته اى داشته باشيد، لذا به منظور استفاده بهينه از اين ره آورد، آئين نامه اى تدوين شده است تا با اجراى كامل آن، رهآورد سفر حج سروران روحانى، به صورت مطلوب مورد بهرهبردارى قرار گيرد.

آئين نامه نگارش «رهآورد سفر حج»

1. نكات و مطالب مورد نظر را در يكى از سه بخش زير ثبت فرماييد:

الف) خاطرات: وقايع و حوادث تلخ و شيرين و ماندگار شما در طول سفر.

ص: 34

ب) تجربهها: شامل امورى همچون:

- تجربهها، ابتكارات و توصيههاى شما در تسهيل آموزش و انجام مناسك و ديگر مراسم عبادى و سياسى.

- مشكلات مهم و جدى شما در طول سفر و راههاى حل آن.

- نكاتى نو و كاربردى پيرامون نحوه تعامل و ارتباط روحانى با زائران، كارگزاران و ديگر مسلمانان.

ج) شبهات: منظور از شبهات، تشكيكها و ترديدهايى است كه توسط وهابيت براى شما يا زائران كاروان مطرح شده است و پاسخهاى احتمالى شما به آنان، همين طور سئوالات و شبهات دينى و سياسى كه به هر دليل براى زائران شما در موسم بوجود آمده است.

2. براى ثبت و نگارش مطالب، در هر يك از سه بخش بالا سه برگه مجزا در اختيار شما قرار ميگيرد. حتماً مطالب هر بخش را در برگه مربوطه بنويسيد و در صورت نياز به برگههاى بيشتر، حتماً كد پرونده و موضوع مربوطه را در بالاى آن ثبت كنيد.

3. اطلاعات درج شده در بالاى برگههاى نگارش (مانند كد پرونده و ...) را كنترل فرماييد و در صورت اشتباه احتمالى، آنها را اصلاح كنيد.

4. حتماً خوش خط و خوانا بنويسيد و در صورت امكان مطالب خود را تايپ فرماييد. گفتنى است برگههايى كه با خط ناخوانا نوشته شدهاند، مورد بررسى و داورى قرار نميگيرد.

5. مطالب مهم و اثرگذار را از قلم نيندازيد، هر چند به نظرتان ناچيز آيد.

6.

ص: 35

7. در صورت امكان زمان و مكان خاطره يا رويداد مربوطه را دقيقاً ذكر فرماييد.

8. آثار خود را پس از بازگشت (حداكثر 15 روز) از سفر، ارسال نماييد. آثار ارسالى پس از اين تاريخ، كأن لم يكن تلقى مى گردد.

9. آثار رسيده در سه گروه روحانى، معين و معينه مورد ارزيابى قرار گرفته و از نفرات اول تا سوم هر گروه تقدير ميشود.

10. امتيازات كسب شده در پرونده اعزامى درج و لحاظ ميشود.

11. بررسى و داورى آثار رسيده براساس شاخصهاى زير، امتيازبندى ميشوند:

اهميت و ارزش كاربردى مطالب (ضريب 3)

جامع نگرى در ارائه مطلب (ضريب 2)

نوآورى در ارائه مطالب (ضريب 3)

تبيين دقيق موضوع (ضريب 2)

اتقان و استحكام مطالب (ضريب 3)

پرهيز از مطالب زايد و حاشيهاى (ضريب 1)

رعايت اصول و قواعد نگارش و ويرايش (ضريب 2)

تعداد صفحات (ضريب 1)

برگه هاى مخصوص نگارش ره آورد تشرف حج جارى ضميمه دفترچه مراقبت اعمال مى باشد. شايسته است آن را با رعايت دستورالعمل و مقررات تكميل و يا در صفحه شخصى خود در پايگاه اطلاع رسانى معاونت قرار دهيد.

ص:36

ص: 37

دستورالعمل نحوه همكارى با دفتر فرهنگى ولايت

نظر به فعاليت موفقيت آميز دفتر فرهنگى ولايت در امر خنثى سازى تبليغات عليه فرهنگ اهل بيت (ع) زائران زبان دان افتخارى كاروان ها قبل از موسم شناسايى و آموزش داده مى شوند، لازم است روحانيون محترم كاروان ها در قبل و حين موسم ارتباط مستمرى با آنان برقرار نموده و نسبت به امر آموزش و بالا بردن شناخت و معرفت هاى دينى آنان اقدام نمايند و به دستور نماينده محترم ولى فقيه با ايشان جلسات اختصاصى داشته باشند.

به منظور بهره گيرى مناسب و اجراى سامان مند اين همكارى لازم، فعاليت ها و اقدامات مربوط به عنوان بخشى از وظائف روحانيون ابلاغ مى گردد تا ان شاء الله با استعانت از خداوند متعال در تحقق آن موفق گرديم.

قبل از موسم

روحانيون كاروان ها قبل از موسم حداقل سه جلسه اختصاصى با زائران زبان دان هر كاروان در زمينه خنثى سازى شبهات عليه شيعه

ص: 38

و توجيه نسبت به پاسخ شبهات عقيدتى، سياسى مطروحه داشته باشند.

در موسم

جلسات اختصاصى روحانى كاروان با زائران زبان دان هر سه روز يك بار برگزار شود و نسبت به ملاقات هاى صورت گرفته از طرف زائران بحث و بررسى انجام گيرد و نسبت به شبهات جديد توجيهات لازم ارائه و گزارشات مكتوب زائران جمع آورى شود.

ملاحظات

1. زمان تشكيل جلسات با سرگروه دفتر ولايت هماهنگ گردد تا حتى الامكان سرگروه در بعضى جلسات حضور يابد (حضور سرگروه در يكى از جلسات اوليه مكه و مدينه الزامى است)

2. گزارشات با هماهنگى روحانى كاروان و سرگروه دفتر ولايت به بعثه مقام معظم رهبرى ارسال شود.

3. روحانى كاروان فرم مربوط به برگزارى جلسات آموزش قبل و حين موسم را جداگانه با ذكر اسامى زائران حاضر در جلسات به دفتر ولايت يا سرگروه ارائه نمايد و دفتر ولايت پس از بهره بردارى از فرم ها، همراه با گزارش تكميلى و نظريه، به معاونت امور روحانيون ارسال كند.

4. ارزيابى فعاليت هاى روحانيون در اين رابطه توسط رابطين معاونت امور روحانيون انجام مى گيرد و كسانى كه از امتياز بالائى برخوردار باشند، شناسايى و مورد تشويق و تقدير قرار خواهند گرفت.

5.

ص: 39

دعوت به همكارى

نظر به تواناييها و مهارتهاى روحانيون و معينه هاى محترم در انجام شايسته وظايف و مسئوليت خطير، اين معاونت، در نظر دارد روحانيون و معينه هاى محترمى كه بتوانند، در زمينه هاى زير، همكارى فعال داشته باشند، مورد تشويق خاص (اعزام به حج در سالهايى كه نوبت تشرف آنان نمى باشد) قرار دهد.

1. بر اساس نياز و برنامه ها، با مديريتهاى آموزش، طرح و ارزيابى، جذب و گزينش (بخش مصاحبه ها و ارزيابى نوار) و اعزام همكارى مداوم داشته باشند.

2. فعاليت هاى آنان به دليل برجستگيهاى خاص مورد تشويق رابطان محترم در موسم حج قرار بگيرند و به عنوان روحانى برتر معرفى شوند.

3. در انجام وظايف و مأموريت هاى محوله نوآورى داشته باشند.

4. داراى طرح جامع و مفيد در برنامه هاى مختلف حج و عمره يا زيارت باشند.

ص:40

ص: 41

فصل سوم: شرح وظايف شوراى فرهنگى كاروان

اشاره

ص:42

ص: 43

شرح وظايف شوراى فرهنگى كاروان

در سال هاى اخير تركيب سنى و وضعيت تحصيلى زائران بيت الله الحرام كاملًا تغيير يافته و در نتيجه زمينه براى انجام كارهاى فرهنگى به منظور بهره بردارى معنوى هر چه بيشتر از اين سفر الهى فراهم تر شده است.

از اين رو و بر اساس مصوبه شوراى برنامه ريزى بعثه مقام معظم رهبرى و تأييد نماينده محترم ولى فقيه، در هر كاروان شورايى مركب از روحانى، معين، معينه، مدير، معاون، پزشك و رابط گروه ارشاد تشكيل و نسبت به برنامه ريزى هاى فرهنگى و اجراى مطلوب آن در كاروان بر اساس سياست هاى مصوّب بعثه مقام معظّم رهبرى انجام وظيفه مى نمايند.

ص: 44

وظايف و مأموريت هاى شوراى فرهنگى كاروان

1. اجراى مطلوب طرح ها و برنامه هاى ابلاغى.

2. اطلاع رسانى به موقع جلسات و برنامه هاى فرهنگى به زائران.

3. بررسى پيشنهادها و انتقادات زائران و رسيدگى به آن ها.

4. شناسايى نيروهاى مستعد، جهت همكارى با روحانى، شوراى فرهنگى كاروان و بعثه مقام معظم رهبرى.

5. برنامه ريزى جهت تشكيل جلسات ويژه به مناسبت اعياد، وفيات، بزرگداشت ايام الله و شركت با شكوه در مراسم و جلسات عمومى بعثه (دعاى كميل، برائت از مشركان و ...)

6. شناسايى ظرفيت هاى جديد فرهنگى مذهبى؛ و استفاده از آن به منظور غنى سازى برنامه هاى فرهنگى موسم و بهره گيرى افزون تر از فرصت استثنايى موسم حج.

7. ارزيابى چگونگى حضور و رويكرد زائران كاروان در جلسات، مراسم و برنامه هاى مختلف حج.

8. شناسايى و معرفى زائران موفق كاروان.

9. نظارت بر رفتار اجتماعى زائران و ارائه رهنمودها و آموزش هاى لازم به آنان.

10. ساماندهى تبليغات داخلى كاروان و بررسى محتوايى و نظارت بر انجام آن.

11. كاروان هايى كه فاقد معين يا معينه مى باشند، اعضاء شوراها با عضويت زائران فرهنگى كاروان تا سقف 7 نفر تكميل مى گردد.

12. بررسى آسيب ها و نيازهاى فرهنگى كاروان و انتقال آن به بعثه مقام معظم رهبرى به همراه راه حل هاى مؤثر.

31.

ص: 45

شرح وظايف و اختيارات رئيس شوراى فرهنگى

1. انتخاب اعضاى گروه ارشاد كاروان با همكارى مدير كاروان

2. اداره جلسات شوراى فرهنگى كاروان

3. تعيين دستور جلسات شوراى فرهنگى

4.

5. نظارت مستمر و اتخاذ تدابير لازم جهت حسن اجراى مصوبات شورا و مصوبات ابلاغى

6. ارتباط و هماهنگى مستمر با معاونت آموزش و پژوهش در ايران، مدينه و مكّه.

7. تأييد و ارسال گزارش هاى عملكرد شورا قبل از موسم، در موسم و پس از آن، همچنين تأييد و ارسال ارزيابى هاى انجام شده.

شرح وظايف و اختيارات دبير شوراى فرهنگى كاروان

1. معرفى اعضاى گروه ارشاد كاروان به معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبرى (پس از تأييد رئيس شوراى فرهنگى كاروان)

2. تدارك مقدمات برگزارى مطلوب و مستمر جلسات شوراى فرهنگى پيش از موسم و در موسم.

3. تهيه و تنظيم صورتجلسات و مصوبات شورا و ثبت و نگهدارى مطلوب آن.

4. پى گيرى هاى اجرايى جهت اجراى به موقع و مطلوب مصوبات شورا.

5. تهيه و تنظيم گزارش عملكرد شورا و ارسال آن به معاونت آموزش و پژوهش، پس از تأييد رئيس شوراى فرهنگى كاروان.

6.

ص: 46

7. ارتباط و تعامل مستمر با دفتر شوراهاى فرهنگى كاروان ها در ايران و مكه و مدينه

تذكر: مسئوليت اجراى برنامه هاى فرهنگى كاروان مشتركاً بر عهده رئيس و دبير شورا مى باشد كه از طريق شورا و با تعيين مسئول پى گيرى براى هر يك از برنامه ها انجام مى شود.

نحوه تشكيل و اداره جلسات شورا

1. جلسات شورا با اكثريت اعضا رسميت پيدا مى كند.

2. اداره جلسه به عهده روحانى محترم كاروان است.

3. مدير كاروان، دبيرى شورا را بر عهده خواهد داشت.

4. تصميم گيرى جلسات و مصوبات آن با اكثريت نسبى رأى حاضرين معتبر است.

5. جلسات شورا در موسم حج هر هفته يكبار و در ايران، سه بار تشكيل مى شود.

6. تصميم گيرى ها و مصوبات شورا فقط مربوط به همان كاروان و محل استقرار آنان مى باشد.

ساختار، تشكيلات و شرح وظايف گروه ارشاد كاروان

شناخت حوزه مسؤوليت و چگونگى انجام وظايف محوله، از شروط اصلى مسؤوليت دهى و يا مسؤوليت پذيرى است كه اگر با شرايط ديگر پيوند پيدا كند، ضريب موفقيت را دو چندان خواهد كرد.

ص: 47

از اين رو وظايف و ساختار و تشكيلات گروه هاى ارشاد كاروان هاى حج جمهورى اسلامى ايران به اطلاع و آگاهى اعضاى گروه ها مى رسد. اميد است با تكيه بر درياى بيكران عنايات الهى و حسن تدبير و عمل، زمينه هاى مناسب جهت تحقق حج ابراهيمى فراهم آيد.

پيشينه گروه هاى ارشاد

گروه ارشاد زائران بيت الله الحرام براى اولين بار پس از پيروزى انقلاب اسلامى با همكارى تعداد محدودى از زائران بيت الله الحرام

در بعثه مقام معظم رهبرى تشكيل و در مكان هاى خاصى همچون بقيع، به ارشادو راهنمايى زائران مى پرداختند.

اين شيوه گرچه موفقيت هايى را به همراه داشت. ليكن همواره با كاستى هايى روبرو بود كه موجب شد تا معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبرى با بهره گيرى از نظريات و پيشنهادهاى دست اندركاران امر حج، و با بازنگرى در تشكيلات و سازماندهى و روش اجرايى آن، گروه هاى ارشاد كاروان ها را به شكل كنونى سازماندهى نمايد.

ضرورت ها و كاركردهاى گروه ارشاد

انقلاب و نظام مقدس جمهورى اسلامى، اهداف بزرگى را براى حج و حج گزاران تعيين و تبيين كرده است:

1. انجام حج صحيح و مقبول توسط حجاج.

2. ايجاد تحول روحى و اخلاقى در حاجيان.

3.

ص: 48

معرفى مكتب اهل بيت (ع) و نظام جمهورى اسلامى ايران به ديگران.

4. فرهم نمودن زمينه هرچه بيشتر اخوت دينى و وحدت اسلامى.

رسيدن به اين اهداف، با توجه به محدوديت امكانات، جز با اتكا به نيروهاى مؤمن و عاشق خدمت به اسلام عزيز و نظام جمهورى اسلامى ايران ميسّر نخواهد شد.

با توجه به مقدمات پيشين و اهداف فوق، همه ساله از ميان زائران هر كاروان عده اى از خواهران و برادران براى انجام مسؤوليت دينى و شرعى امر به معروف و نهى از منكر و ارشاد ديگر زائران، و نيز برنامه ريزى ها و فعاليت هاى فرهنگى كاروان انتخاب

مى شوند تا ضمن پيش گيرى از امورى كه در آن محيط به شيعه و تشيع لطمه وارد مى كند، با برگزارى برنامه هاى مؤثر دينى و فرهنگى، دين خود را به ائمه معصومين (ع) ادا نموده، ديگر مسلمانان را به مكتب اهل بيت علاقه مند و اميدوار سازند.

نحوه و شرايط انتخاب اعضاى گروه ارشاد

1. اعضاى گروه ارشاد كاروان ها، از ميان واجدين شرايط مدير كاروان معرفى و جهت بررسى و تأييد نهايى به روحانى كاروان پيشنهاد مى شود.

2. تعداد اعضاى گروه ارشاد، يك نفر به ازاى هر ده زائر است كه حداقل 3/ 1 از آنان از بانوان زائر مى باشند.

3.

ص: 49

شرايط لازم براى عضويت در گروه ارشاد بدين شرح است:

1. 3. توان جسمانى.

2. 3. آشنايى نسبى با احكام و معارف اسلامى

3. 3. رعايت شؤون دينى و اسلامى (به ويژه حجاب در خانم ها)

4. 3. مقبوليت نسبى در كاروان

4. اولويت هاى مورد نظر براى انتخاب اعضاى گروه ارشاد نيز بدين شرح است:

1. 4. تحصيلات ليسانس به بالا.

2. 4. وابستگى به خانواده شهدا.

3. 4. جانبازى و حضور در جبهه هاى حق عليه باطل.

4. 4. آشنايى با يكى از امور هنرى (خطاطى، نقاشى، عكاسى و ...)

5. پس از تأييد اعضاى گروه ارشاد توسط روحانى كاروان، اسامى و مشخصات اعضاى گروه توسط دبير شورا در فرم پيوست مندرج و در تاريخ مقرر به ستاد مركزى شوراها ارسال مى شود:

6. گروه هاى ارشاد، جلسات خود را در ايران و موسم حج، با حضور روحانى و مدير تشكيل داده و زير نظر آنان فعاليت مى كنند.

7. تعداد جلسات گروه ارشاد در ايران، حداقل هر ماه يكبار و در موسم حج حداقل 1 جلسه در هفته مى باشد.

8.

ص: 50

اعضاى گروه ارشاد، در اولين جلسه، يك نفر را از ميان خود به عنوان دبير گروه و رابط با معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبرى، انتخاب و به رئيس و دبير شوراى فرهنگى معرفى مى كنند.

وظايف و مأموريت هاى گروه ارشاد

1. تشريك مساعى و حضور فعال و مؤثر در اجرا و برگزارى مراسم و فعاليت هاى فرهنگى كاروان

2. جمع آورى و بررسى پيشنهادات و انتقادات زائران جهت ارائه به شوراى فرهنگى كاروان

3. تعامل و ارتباط مستمر با معاونت آموزش و پژوهش بعثه، از طريق دبير و رابط گروه.

4. نظارت بر رفتار اجتماعى زائران و اتخاذ تدابير مناسب براى ارشاد و راهنمايى آنان در طول سفر.

5. كمك به افراد نيازمند و ناتوان در انجام مناسك، زير نظر روحانى كاروان (به ويژه در زمان احرام، ميقات ها و ايام تشريق).

6. همكارى با شوراى فرهنگى كاروان در اجراى مصوبات

7. برنامه ريزى و اتخاذ تدابير لازم جهت استمرار تشكيل جلسات كاروان در ايران پس از بازگشت از حج.

8. پى گيرى و اجراى امور محوله و ارجاعى از سوى ستاد مركزى شوراها در بعثه مقام معظم رهبرى.

9.

ص: 51

وظايف رابط و دبير گروه ارشاد

1. تدارك زمينه هاى لازم جهت برگزارى منظم و مطلوب جلسات گروه ارشا در ايران و موسم حج، زير نظر روحانى و مدير كاروان.

2. ثبت و نگارش صورتجلسات گروه ارشاد

3. پى گيرى و اجراى مصوبات گروه ارشاد با همكارى اعضاى گروه و ساير زائران

4. تهيه و تدوين گزارش عملكرد و فعاليت هاى گروه ارشاد، جهت ارائه به شوراى فرهنگى كاروان.

تبصره: گزارش هاى مهم، لازم است در همان روز به شوراى فرهنگى كاروان يا بعثه داده شود.

توزيع، تكميل و جمع آورى پاسخ نامه هاى مربوط به نظرسنجى از زائران و ارسال آن به واحد مربوطه در بعثه مقام معظم رهبرى.

ص:52

ص: 53

فصل چهارم: شرح وظايف كلى مديران و عوامل اجرائى

اشاره

ص:54

ص: 55

شرح وظايف كلى مديران و عوامل اجرائى

اشاره

انجام صحيح حج، آرزوى حجاج بيت الله الحرام است و اين امر بستگى زيادى به حس وظيفه شناسى و علاقه مندى دست اندركاران كاروان دارد و در صورت عدم هماهنگى و تفاهم، كارها مسير صحيح خود را طى ننموده و باعث مى شود كه زائرين قادر به درك لذت واقعى سفر نشده و چه بسا در انجام صحيح اعمال حج تمتع كه از حساسيت و ظرافت خاصى برخوردار است، توفيق نيابند كه البته در اين صورت مسئوليت شرعى و قانونى آن متوجه مسببين و افرادى است كه در انجام وظايف خويش كوتاهى كرده اند. از اين رو بيش از توجه و دقت در بندهاى شرح وظايف، همدلى و همكارى اعضاء كاروان كارساز خواهد بود. به ديگر سخن، ضامن اجراى صحيح شرح وظايف ذيل، حس نوع دوستى، عشق خدمت به ضيوف الرحمن، حلم و بردبارى، خوشرويى، ادب و متانت است.

ص: 56

1. رئوس وظايف فعاليت هاى مديران كاروان ها در ايران

1. اخذ حكم مسئوليت كاروان از مديريت حج و زيارت استان مربوطه.

2. دريافت كليه دستورالعمل ها و بخشنامه هاى سازمان در خصوص چگونگى ثبت نام، اخذ و جمع آورى مدارك مورد نياز، ضوابط انتخاب اعضاء كاروان و ...

3. تعيين اعضاء كاروان بر مبناى ضوابط ابلاغى سازمان.

4. تعيين محل ثبت نام مناسب كه با ديگر مشاغل تداخل نداشته باشد و نصب تابلو يا پلاكارد كاروان و شماره آن و اعلام رسمى براى جذب زائر.

5. انجام اقدامات مربوط به معاينات پزشكى زائرين و كارت واكسينانسيون.

6. اطلاع رسانى و انجام امور مربوط به قربانى حجاج برابر دستور العمل صادره.

7. توجيه زائرين نسبت به رعايت قوانين و مقررات خروج و ورود به كشور و حتى المقدور قوانين و مقررات عربستان.

8. توجيه اعضاء كاروان و سازماندهى آنان و انتخاب 3 نفر نماينده زائرين در يكى از اولين جلسات آموزش.

9. انجام هماهنگى براى تهيه ساك زائرين با نظارت نمايندگان آنان.

10. تعيين محل آموزش و اعلام كتبى به زائرين.

11. تشكيل جلسه مشترك براى برنامه ريزى آموزشى زائرين با تركيب روحانيون، مدير پزشك و معاون كاروان

12.

ص: 57

تحويل جدول زمان بندى آموزش به زائرين با هماهنگى روحانى در جهت برنامه ريزى و تشكيل كلاس هاى آموزش زائرين در ايران.

13. گروه بندى زائرين بر اساس انتخاب آنان و اعلام آن به زائرين در ايران با پيش فرض ظرفيت هر اتوبوس 45 نفر.

14. دريافت امكانات آموزشى، تبليغى و رفاهى و توزيع آن بين زائرين در مبادى ذيربط و نمايش فيلم ها و نوارهاى آموزشى در جلسات و توجيه آنان.

15. دعوت و اعلام تاريخ آموزش عملى فرآيند حج با توجه به ساختار جديد و ويژگى هاى آن، آزمايش عملى آن در ايران و انتقال كاروان از محل ثبت نام به محل آموزش عملى.

16. اخذ مدارك مسكن و نشانى و نقشه مسكن مكه و مدينه در ايران از حج و زيارت استان مربوطه.

17. اخذ دستور العمل مالى كاروان به انضمام دفاتر مالى و اعتبارنامه از حج و زيارت استان.

18. دريافت و توزيع كارت شناسايى زائرين.

19. رعايت دستور العمل مالى در چگونگى هزينه و سقف اعتبارات تخصيصى.

20. معرفى اعضاء پيش پرواز جهت اخذ رواديد به واحد مربوطه.

21. برنامه ريزى براى تعيين افراد هم اطاق بر اساس متغيرهاى مختلف از جمله تمايل زائرين (حتى الامكان) در ايران.

22. تقسيم اتاق ها بر اساس پلان تحويلى از حج و زيارت استان بين زائرين.

23. اعلام اسامى گروه هاى هم اطاقى به زائرين.

24.

ص: 58

اطلاع از تاريخ و ساعت سفر و اعلام آدرس و تلفن هتل محل استقرار مكه و مدينه.

25. ارتباط با زائرين در پرواز با رعايت حدود وظايف تيم پرواز و رفع مشكلات احتمالى با هم فكرى تيم پرواز

26. توجيه زائرين مبنى بر در دسترس داشتن گذرنامه، كارت واكسيناسيون و كارت شناسايى در فرودگاه هاى مبدأ و مقصد.

2. رئوس فعاليت هاى مدير كاروان و عوامل اجرايى براى حركت از جده يا مدينه منوره به مكه مكرمه

1. تهيه مكانى براى استقرار زائر و نصب تابلوى كاروان.

2. ارتباط با ستاد مستقر در جده

3. تحويل اثاثيه و وسايل زائرين و انتقال به محل استقرار به وسيله عوامل كاروان با همكارى زائرين.

4. تهيه شام يا ناهار و پذيرايى زائرين از طريق ستاد مستقر در جده يا مدينه.

5. هماهنگى جهت حركت و سوار شدن در اتوبوس، تحويل اتوبوس و ارتباط با ستاد در خصوص حمل و نقل (سرعت عمل مدير و عوامل بسيار مهم است).

6. زائرين براى سوار شدن در اتوبوس بايد از قبل سازماندهى شده، افراد بايد تركيب اوليه شان مشخص و سرگروه هر اتوبوس به زائرين معرفى شده باشد (پيش بينى اين امر بايد در ايران و در جلسات آموزشى انجام گرفته باشد).

7. نظارت بر بارگيرى بارها در اتوبوس ها و كنترل اتوبوس هاى تحويلى.

8.

ص: 59

وسايل اصلى و احرام در كيف كوچك داخل اتوبوس و همراه زائر باشد.

9. استقرار در اتوبوس ها و تحويل تغذيه بين راهى.

10. حركت اتوبوس ها پس از آمارگيرى زائرين.

11. توقف بين راهى جهت تغذيه، نظافت، اقامه نماز و ...

12. استقرار در جحفه و پوشيدن لباس احرام جهت عزيمت به مكه مكرمه.

13. اعلام زمان حركت و مسير اتوبوس درون شهرى در مدينه منوره و مكه مكرمه.

14. تهيه اتوبوس و برنامه ريزى براى زيارات دوره در مدينه منوره و مكه مكرمه و اعلام به زائرين.

15. تحويل گرفتن اتوبوس و توجيه زائرين براى ساعت حضور در كاروان براى تحويل بار و سوار شدن و عزيمت به مكه.

16. تعويض لباس و پوشيدن لباس احرام در هتل جهت عزيمت به مسجد شجره.

17. بارگيرى و سوار شدن در اتوبوس ها.

18. اطمينان از جا نماندن وسايل.

19. توقف در مكتب حجاج ايران جهت تحويل گرفتن گذرنامه زائرين هر اتوبوس.

20. حضور در مسجد شجره حداكثر يك ساعت قبل از مغرب و اقدام براى بستن احرام.

21. توزيع تغذيه و شام در حركت.

22. ورود به مكه و توقف در مركز استقبال و تحويل گذرنامه ها و دريافت رسيد گذرنامه.

23. استقرار در محل اسكان.

24.

ص: 60

هماهنگى با روحانى جهت زمان عزيمت زائرين به مسجد الحرام براى انجام مناسك حسب شرايط ورود.

3. رئوس فعاليت هاى مدير و عوامل در حالت استقرار (مرحله دوم- مكه مكرمه يا مدينه منوره)

1. معرفى خود و اعضاء پيش پرواز به ستادهاى مناطق.

2. مراجعه به بخش مسكن جهت تحويل مسكن. (وظايف عوامل پيشرو)

3. كنترل اسناد منازل تدارك شده در جهت اجراى صحيح تعهدات مالكين بر اساس دستور العمل. (وظايف پيشرو)

4. تحويل مسكن و آماده سازى آن در زمينه هاى تأسيستانى، بهداشت و نظافت، دريافت امكانات و تجهيزات از مالك بر اساس تعهدات مندرج در سند و دريافت اقلام لازم از تداركات و خريد امور مصرفى. (وظايف عوامل پيشرو)

5. نصب علائم جهت يابى در مسير محل استقرار كاروان. (وظايف عوامل پيشرو)

6. تقسيم اتاق ها بر اساس گروه ها و زائرين مرد و زن بر اساس پلان تحويلى. (وظايف عوامل پيشرو)

7. تجهيز محل طبخ، انبار و سالن.

8. تجهيز محل نگهدارى گرم كن غذا از نظر پريز برق و مكان استقرار آن.

9. تنظيم درجه حرارت گرم كن غذا با توجه به دستور العمل ابلاغى و سرو غذاى گرم بين زائرين.

10. تجهيز محل آموزش و سالن اجتماعات.

11.

ص: 61

اعلام محل اسكان و نشانى آن به گروه ها در ايران و هماهنگى لازم در مورد زمان حركت و رسيدن به مقصد.

12. سازماندهى اعضاى كاروان در قالب نمودار سازمانى در حالت استقرار.

13. استقبال از گروه ها در محل استقبال و هدايت آنها به محل اسكان.

14. تجهيز و راه اندازى مطب پزشك كاروان در مكانى متناسب با شئونات بيمار و پزشك بر اساس استاندارد پيوست و برنامه ريزى در خصوص بهره بردارى مطلوب امور درمانى و بهداشتى.

15. تزيين كاروان در امور تبليغى و بهداشتى و ابلاغ تذكرات مهم و ضرورى به زائرين از طريق نصب پلاكارد و ....

16. برنامه ريزى در خصوص اطلاع رسانى به زائرين و توزيع خبرنامه.

17. شركت در جلسات ستادهاى مناطق مكه و مدينه.

18. برنامه ريزى در خصوص ايام تشريق و امور حمل و نقل اعم از تحويل وسايط نقليه براى حمل مسافر و بار و زمانبندى آن، تحويل خيام، نصب علائم و اسكان زائرين در آنها، امور تغذيه در عرفات، منى و ....

19. برنامه ريزى به منظور هماهنگى با سر گروه ها و روحانيون جهت اعمال مناسك حج در ايام تشريق.

20. برنامه ريزى و هماهنگى جهت شركت زائرين در جلسات مذهبى بعثه.

21. برنامه ريزى و هماهنگى جهت زيارت دوره در مدينه منوره و مكه مكرمه.

22.

ص: 62

دريافت و نگهدارى ارز شخصى زائرين در طول سفر و عودت آن به هنگام درخواست زائر.

23. نظارت و كنترل در نگهدارى بار همراه زائر در زمان حمل و نقل.

24. رعايت دستور العمل سازمان در تكميل و ارائه فرم هاى مربوط به واحدهاى ذيربط در ستادهاى جده، مكه مكرمه و مدينه منوره در مقابل اخذ رسيد.

25. رعايت دستور العمل مالى در چگونگى هزينه و سقف اعتبارات تخصيصى و تنظيم دفتر هزينه كاروان.

26. رعايت صرفه و صلاح بودجه بيت المال و كيفيت و كميت مواد مورد نياز كاروان با در نظر گرفتن اصل عدم اسراف و تبذير.

27. همكارى با واحدهاى امداد گمشدگان در موارد نياز.

28. شركت در جلسات توجيهى و آموزشى پيش بينى شده از سوى سازمان.

29. ارتباط مستمر با سازمان در ايران و شركت در جلسات مناطق در ستادهاى مكه و مدينه به جهت ارائه و دريافت اطلاعات مورد نياز سازمان و كاروان به خصوص ايجاد هماهنگى و همكارى با ستادهاى مكه و مدينه در مورد برگزارى دعاى كميل و مراسم برائت از مشركين، توزيع نشريه زائر و تراكت هاى بهداشتى، تبليغى و آموزشى و ساير مسائلى كه از سوى مسئولين ستادهاى مكه و مدينه به مديران كاروان ها تحويل مى گردد.

30. حفظ اموال و اثاثيه تحويلى.

31. حفظ اثاثيه زائرين در محل اسكان و در مواقع جابجايى و جلوگيرى از بروز خسارت.

32.

ص: 63

كنترل و نظارت و ايجاد هماهنگى در بين عوامل اجرايى كاروان.

تذكرات مهم

1. اجتناب از بكارگيرى خدمه غير ايرانى اعم از مرد يا زن در محل كاروان به استثناء راننده.

2. خريد اقلامى كه واحد تداركات تحويل كاروان ها مى نمايد ممنوع مى باشد مگر در شرايطى استثنايى با اعلام واحد مربوطه و مجوز مدير ستاد منطقه.

4. رئوس فعاليت هاى مدير و عوامل اجرايى در ايام تشريق (حركت به طرف عرفات، مشعر الحرام و منى)

1. تهيه وسايل نقليه براى عزيمت زائرين به عرفات از مكاتب و شركت هاى اتوبوس (النقابه للسيارات).

2. تهيه مجوز ورود به عرفات و منى از ستاد منطقه (تصريح).

3. شناسايى و تحويل محل استقرار كاروان در عرفات و منى.

4. بارگيرى وسايل مورد نياز زائر و كاروان.

5. سوار نمودن زائرين براى اعزام آنان به عرفات.

6. اطمينان از محرم شدن زائرين و آوردن وسايل ضرورى همانند دارو، وسايل شخصى و ...

7. اعلام زمان عزيمت برابر دستورالعمل هاى ابلاغى در عربستان از سوى ستاد به نحوى كه با مشكل ترافيكى برخورد ننمايند.

8. استقرار در محل اسكان چادرها در عرفات.

9. وقوف شرعى/ دعاى عرفه و ...

10.

ص: 64

شركت در مراسم برائت.

11. عزيمت از عرفه به مشعر الحرام بعد از نماز مغرب.

12. محل استقرار در مشعر و وقوف و ضرورت آشنايى عوامل كاروان

13. وقوف اضطرارى بانوان و افراد مسن و بيمار با در نظر گرفتن امور شرعى با هماهنگى و نظارت روحانى كاروان.

14. جمع آورى سنگ به نحوى كه موجب گم شدن زائرين و ... نگردد و يا آماده كردن سنگ هاى تهيه شده در حرم با هماهنگى روحانى كاروان.

15. برنامه ريزى و هدايت عمل رمى جمره بانوان قبل از طلوع آفتاب و استقرار آنان در محل اسكان منى.

16. انتقال زائرين مرد بعد از وقوف و طلوع آفتاب به منى.

17. استقرار زائرين مرد در منى و پذيرايى و استراحت.

18. رمى جمره توسط زائرين مرد با راهنمايى مدير يا معاون.

19. انجام قربانى با توجه به برنامه ريزى قبلى (1).

20. مراجعت به مكه و انجام اعمال.

5. رئوس فعاليت هاى مدير و عوامل اجرايى جهت عزيمت از مكه به جده (بازگشت)

1. تهيه و دريافت بليطهاى برگشت از شركت هواپيمايى مربوطه به انضمام تك هاى بار.

2. توزيع تكها و توافق با هواپيمايى جهت تحويل بار.

3. انتقال بار حجاج به كاميون و تحويل آن به هواپيمايى.

4.


1- شايسته بود وظايف مديران در زمان بيتوته زائران در منى هم ذكر مى گرديد.

ص: 65

اعزام يك نفر در صورت نياز به همراه بار به جده.

5. استقرار در اتوبوس و مواظبت از تعويض و مفقود شدن و جا نماندن وسايل و اسناد و بار زائرين.

6. پيش بينى تداركات بين راه و توقف هاى احتمالى مورد نياز.

7. حضور در فرودگاه و عزيمت به موقع (چند ساعت قبل از پرواز بر اساس اعلام ساعت پرواز) به فرودگاه.

8. پذيرايى در فرودگاه.

9. اعلام مراعات بهداشت در فرودگاه به صورت ويژه.

10. توجيه در خصوص ابعاد بار و وزن و ... در طول سفر

11. تحويل اسناد (پاسپورت) به زائرين جهت خروج.

12. اعلام عدم بردن اشياء ممنوعه به داخل هواپيما در طول سفر.

13. همراهى كامل عوامل اجرايى كاروان و گروه ها با زائرين تا آخر سفر در ايران و خروج از فرودگاه (عبور از گمرك)

6. شرح وظايف مديران و عوامل اجرايى كاروان هاى مشمول طرح تغذيه متمركز

اهميت تغذيه صحيح خصوصاً در سفر و نقشى كه در تأمين سلامتى و آسايش افراد دارد بر كسى پوشيده نيست و اين امر در سفر حج كه آداب و اعمال خاص دارد، اهميتى مضاعف مى يابد.

در پى اجراى طرح تغذيه متمركز در چند سال گذشته، درسال جارى نيز با تشكيل جلسات متعدد كارشناسى و استفاده از نظرات و ديدگاه هاى افراد خبير و آگاه، ضمن انجام برخى اصلاحات و تغييرات در آشپزخانه هاى سال قبل و تأمين وسايل و تجهيزات

ص: 66

لازم توسط طرف هاى قرارداد، سعى شده تا ان شاء الله مشكلات اجرايى كار به حداقل ممكن كاهش يابد.

با توجه به اهتمام و اراده سازمان براى اجراى موفق طرح طبخ متمركز دستور العمل حاضر در 11 بند حاوى نكات ضرورى در زمينه تداركات و تغذيه در حج سال جارى، جهت ابلاغ به مديران كاروان هاى آن استان ارسال و خاطر نشان مى گردد كه هرگونه قصور و كوتاهى در انجام آن علاوه بر تخلف شرعى مستوجب مسئوليت هاى ادارى نيز بوده، سازمان را ملزم به انجام اقدامات لازم درباره شخص متخلف خواهد نمود.

اميد است با همكارى و همدلى همه عزيزان دست اندركار بتوانيم خدمتى شايسته به زائرين محترم حرمين شريفين ارائه نموده، با تأمين رضايت ايشان رضايت رب البيت را فراهم كنيم. ان شاءالله

1. تغذيه متمركز در سال جارى براى كليه كاروان هاى ساكن در مدينه منوره و حداقل 75 هزار نفر از زائرين محترم در مكه مكرمه اجراء خواهد شد و بر اساس الزاماتى كه دولت عربستان اعلام نموده در آينده به كليه زائرين تعميم خواهد يافت.

2. كليه كاروان هاى تحت پوشش طرح موظفند فردى را براى تحويل گرفتن غذا از كانتينرهاى حامل گرم كن ها انتخاب و معرفى نموده، وى را موظف كنند در ساعتى كه از سوى معاونت تغذيه ستاد مربوطه ابلاغ خواهد شد جلوى درب ساختمان براى اخذ غذا حاضر باشد.

3. ضرورى است گرم كن حامل غذا بلافاصله پس از تحويل به داخل كاروان منتقل و به برق وصل شود.

4.

ص: 67

در سال جارى پرسنل مورد نياز آشپزخانه هاى متمركز به صورت ثابت انتخاب شده و به عربستان اعزام و مطابق برنامه اى كه از سوى معاونت تغذيه و تداركات ستاد مربوطه ابلاغ خواهد شد، انجام وظيفه مى كنند.

5. كليه كاروان ها آشپزهاى همكار خود را چون ديگر عوامل از بين افراد خبره و داراى تجربه و تبحر كافى و صلاحيت هاى لازم گزينش نمايند تا از اين جهت نقصى در خدمت رسانى به زائرين حرمين شريفين پيش نيايد (اگر چه تمام زائرين مدينه و حداقل 75 هزار نفر زائر مكه در طرح تغذيه متمركز قرار دارند).

6. لازم است تحويل گيرنده غذا در حمل گرم كن ها دقت كافى به عمل آورده، توجه كند تا به آنها آسيبى نرسد و پس از هر بار استفاده آن را در جاى مناسب دور از دسترس افراد متفرقه قرار داده، درب آنها به هيچ وجه تا هنگام توزيع غذا باز نشود و براى جلوگيرى از اتلاف وقت در زمان مقرر به پايين ساختمان منتقل نموده، با گرم كن محتوى غذا مبادله كند. مسئوليت هرگونه تأخير در اخذ گرم كن حامل غذا و عودت گرم كن مربوط به وعده قبل و اختلال در تأمين به موقع غذاى زائرين و خراب شدن دستگاه هاى گرم كن غذا به عهده مدير كاروان است.

7. توجه به اهميت نحوه سرو غذا در حفظ كيفيت آن و تأمين رضايت زائرين ضرورى است. مدير كاروان محلى مناسب و سرپوشيده جهت قرار دادن دستگاه گرم كن پيش بينى و از تأمين برق مورد نياز آن مطمئن شود. دستگاه گرم كن بايد تا زمان توزيع غذا به برق وصل و ضمن كنترل دائمى مخزن آب، دماى آن در حد 80 سانتيگراد حفظ شود. به هر حال اهتمام به ارائه غذاى گرم به

8.

ص: 68

زائرين (حتى افرادى كه خارج از وقت تعيين شده براى صرف غذا مراجعه مى كنند) خدمتى است كه ان شاء الله مأجور خواهد بود.

9. شستشوى گرم كن ها به عهده طرف قرارداد است و مديران كاروان ها بايد از شستشوى آنها در محل كاروان جلوگيرى كنند، ليكن شستشو و خشك كردن ظروف مربوط به گرم كن ها و نظافت محيط توزيع غذا و ضد عفونى آنها ضرورى است.

10. ضرورى است توزيع غذا در داخل آشپزخانه ها انجام شود و عوامل كاروان پس از زائرين اقدام به صرف غذا بنمايند و در خاتمه كار با معدوم نمودن غذاهاى باقيمانده كه در جهت تأمين سلامت زائرين امرى مهم به شمار مى رود، اقدام نمايند.

11. غذاى معمولى به نسبت تعداد زائرين و خدمه و غذاى رژيمى به نسبت آمار (به نسبت پيش بينى شده) طبخ خواهد شد و در صورتى كه كاروان ها نياز به غذاى بيشترى داشته باشند، ضرورى است آمار مورد نظر خود را كتباً به مدير ايرانى آشپزخانه اعلام نمايند.

12. نظر به تأثير نحوه چيدمان غذا و سفره آرايى در تحريك اشتهاء و ميل زائرين، خواهشمند است دائماً به آشپز توزيع كننده غذا تذكر لازم داده و در تهيه دورچين مناسب و زيبا براى غذا نظارت و تأكيد نمايند. ميزان دورچين مطابق دستور العمل معاونت تغذيه ستاد مربوطه و در حدى باشد كه در صورت عدم علاقه برخى از زائرين محترم به نوع غذاى اصلى، انرژى لازم را برى ايشان تأمين نمايد.

تذكر: در سال جارى همانند سال گذشته به منظور سهولت و تسريع در ارتباط مديران كاروان ها با واحدهاى ستادى و آشپزخانه، دو عدد سيم كارت تلفن همراه در اختيار مديران و معاونين

ص: 69

كاروان ها (به محض ورود به عربستان) قرار خواهد گرفت، بنابراين ضمن استفاده صحيح از آن به راحتى مى توانند در صورت بروز هرگونه مشكل با مسئول مربوطه تماس حاصل و مشكل كاروان خود را حل نمايند.

ص:70

ص: 71

فصل پنجم: شرح وظايف دستيار زن

اشاره

ص:72

ص: 73

رئوس وظايف و فعاليت ها در ايران

1. همكارى و حضو موثر در امر ثبت نام در بخش مراجعه بانوان، تطبيق مدارك با متقاضى

2. حضور مستمر و مؤثر در كلاس هاى آموزشى به منظور افزايش سطح ارتقاء معلومات فردى و دينى

3. ايفاء نقش فعال و مؤثر در برپايى و تشكيل جلسات آموزش وى همكارى و هميارى مستمر در بخش آموزش بانوان با روحانى و معينه كاروان.

4. پيگيرى و هماهنگى لازم در امر تشكيل جلسه آموزشى خاص بانوان و انتقال مطالب لازم به روحانى و معينه كاروان

5. هماهنگى و كنترل لازم در ميان زائرين زن در هنگام عزيمت به فرودگاه مبدأ و ايجاد تعامل و ارتباط لازم با مدير در ارائه و احصاء آمار دقيق زائرين زن و انتقال مسائل و مشكلات احتمالى به مدير كاروان.

6. شناسايى و برقرارى ارتباط صحيح با زائرين زن در جهت شناسايى مشكلات و روحيات آنان

7.

ص: 74

فراگيرى دوره هاى كمك هاى اوليه در حد ضرورت به منظور خدمت رسانى به موقع و ضرورى

رئوس وظايف و فعاليت ها در طول سفر در عربستان

1. حضور دائم و مؤثر در كنار زائرين زن در هنگام حضور در فرودگاه (جده و مدينه) و ارائه خدمات مشاوره لازم در جهت آماده سازى و ارائه مدارك و ... و همچنين كنترل و مساعدت به زائرين به منظور سوار شدن بر اتوبوس هاى مستقر و اطلاع از آخرين وضعيت زائرين زن گروه در بدو ورود.

2. اخذ اطلاعات لازم از پلان و محل استقرار زائرين و شناسايى آن و هميارى و مساعدت در اختصاص اطاق شقه- به بانوان كاروان با توجه به شناخت قبلى از آنان

3. انتقال نيازها و ... در محل اسكان خواهران به مدير گروه و پيگيرى تا حصول نتيجه و رفع آن

4. هماهنگى و ارائه اطلاعات لازم و دقيق به زائرين زن در جهت شناسايى محل استقرار سرويس هاى اياب و ذهاب به حرم و اهتمام جدى در اين امر

5. هماهنگى و هميارى لازم با روحانى و معينه كاروان و ساير عوامل گروه در جهت انجام به موقع حركت به سمت مسجد شجره، طواف و ساير زيارات .... و حضور دائم و مستمر در كنار زائرين زن و انتقال مشكلات و مسائل مربوطه در اولين فرصت به مدير و روحانى و معينه.

6. اهتمام و همكارى لازم در انجام مراسم هاى خاص خواهران در مسجد الحرام و مسجد النبى با مدير، روحانى و معينه.

7.

ص: 75

حضور مستمر و دائم و هماهنگى لازم در شركت در مراسم هايى كه از سوى بعثه مقام معظم رهبرى برگزار خواهد شد.

8. توجه ويژه به زائرين سالخورده، بيمار و تنها در طول سفر و ارائه گزارشات و هماهنگى لازم در اين خصوص با پزشك گروه

9. بررسى و هماهنگى لازم در انجام اعمال و مناسك زائرين زن با كمك روحانى و معينه كاروان و توجه به مشكلات آنان

10. اهتمام و همكارى لازم در انجام جلسات آموزشى مناسك در طول سفر با شركت كليه زائرين زن

11. رعايت و كنترل دقيقه اصول اخلاقى و شئونات اسلامى و تذكر نكات لازم در مورد حجاب و تردد خواهران و ...

12. كنترل لازم و مرتب از حضور زائرين زن در كاروان و اطلاع و پيگيرى لازم در خصوص زائرين كه عدم حضور آنان در كاروان غير طبيعى است و اطلاع امر به مدير گروه

13. كمك و مساعدت لازم در امر پذيرايى و تداركات زائرين زن به طور مستمر و دائم.

14. توجه به انجام امر نظافت بخش محل اسكان زائرين زن به طور مستمر و منظم (اعم از سرويسهاى بهداشتى و راهروها و شقه هاى قسمت بانوان)

15. ارائه توضيحات و تذكرات لازم در خصوص امر عزيمت و زمان حركت گروه به سمت مكه، مدينه، فرودگاه مدينه و فرودگاه جده.

16. حضور مستمر و مؤثر در كنار زائرين به هنگام عزيمت به فرودگاه و رسيدن به فرودگاه مقصد و خروج آن از فرودگاه.)( (1)

_


1- متأسفانه در شرح وظايف ابلاغى در خصوص وظايف و مسئوليت هاى مهم مديران درباره شوراى فرهنگى و گروه ارشاد، مطلبى ذكر نشده است.

درباره مركز

بسمه تعالی
جَاهِدُواْ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
با اموال و جان های خود، در راه خدا جهاد نمایید، این برای شما بهتر است اگر بدانید.
(توبه : 41)
چند سالی است كه مركز تحقيقات رايانه‌ای قائمیه موفق به توليد نرم‌افزارهای تلفن همراه، كتاب‌خانه‌های ديجيتالی و عرضه آن به صورت رایگان شده است. اين مركز كاملا مردمی بوده و با هدايا و نذورات و موقوفات و تخصيص سهم مبارك امام عليه السلام پشتيباني مي‌شود. براي خدمت رسانی بيشتر شما هم می توانيد در هر كجا كه هستيد به جمع افراد خیرانديش مركز بپيونديد.
آیا می‌دانید هر پولی لایق خرج شدن در راه اهلبیت علیهم السلام نیست؟
و هر شخصی این توفیق را نخواهد داشت؟
به شما تبریک میگوییم.
شماره کارت :
6104-3388-0008-7732
شماره حساب بانک ملت :
9586839652
شماره حساب شبا :
IR390120020000009586839652
به نام : ( موسسه تحقیقات رایانه ای قائمیه)
مبالغ هدیه خود را واریز نمایید.
آدرس دفتر مرکزی:
اصفهان -خیابان عبدالرزاق - بازارچه حاج محمد جعفر آباده ای - کوچه شهید محمد حسن توکلی -پلاک 129/34- طبقه اول
وب سایت: www.ghbook.ir
ایمیل: Info@ghbook.ir
تلفن دفتر مرکزی: 03134490125
دفتر تهران: 88318722 ـ 021
بازرگانی و فروش: 09132000109
امور کاربران: 09132000109